APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ANNUS V I I I - VOLUMEN V I I I ROMAE TYPIS POLYGLOTTIS VATICANIS MCMXVI i t \ i ; i Si t f 5 '. îï ' ' f 1 f; .il r i Irli il k il I Î Annus V I I I - Vol. V I I I Die 18 Ianuarii 1916 Num. 1 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV EPISTOLA AD CAROLUM HAMEL ET HENRICUM SAINT-OLIVE, COETUS MODERANDO OPERI « A PROPAGATIONE FIDEI » ALTERUM PRAESIDES, GRATULANDI HORTANDIQUE PARISIIS ALTERUM LUGDUNI CAUSA. Dilecti Filii, salutem et apostolicam benedictionem. — Ad christiani apostolatus apicem divina miseratione evectis, nihil sane optatius Nobis, dilecti Filii, q u a m vos alioqui praesentes et consilia vobiscum communicare. Catholicorum enim universitatem quoties animo intuemur, toties m o n e m u r alias esse oves, quae n o n s u n t ex Ecclesiae ovili, easque Nos ad illud adducere oportere : et ex hac cogitatione sponte sua ad vos et ad pium Opus, cui praepositi estis, cupida mens pro voi at, in studiis ac coeptis vestris r e r u m in dies meliorum anquirens auspicia. Vera, ut fateamur, n o n exiguos sollertiae diligentiaeque vestrae respondisse, Dei beneficio, fructus t e s t a n t u r corrogatae piorum stipes multiplicataeque, earum ope, evangelicorum virorum expeditiones. Sed, p r o h dolor! quo potissimum tempore effusiorem, eamdem in rem, catholicorum caritatem desiderabamus, ea incidisse vidimus r e r u m adiuncta, quae iure a d m o d u m pietas vestra eam etiam ob caussam deplorat, quod Ecclesiae Missionibus sacrorum administrorum c o p i a m , et necessaria subsidia s u b t r a h a n t . At vero spectata virtus vestra vix àdmonitos vos vult ne ad surgentes ingravescentesque difficultates animum despondeatis. Opus enim Fidei Propagandae adeo, ut nostis, cohaeret cum h o m i n u m a e t e r n a salute, cui studet impense, ut Is, qui vult o m n e s homines salvos fieri 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et pro omnibus m o r t u u s est, et semen seminanti p r a e s t i t u r u s sit et incrementa a u c t u r u s frugum, quos evangelici eduxerint operarii. H o c u n u m a vobis p e t i m u s : ut, nimirum, q u a m a d h u c Apostolicae Sedi et Ecclesiae probastis operam, eam utrique p r o b a r e alacres perseveretis. Consiliis industriaeque vestrae si q u a e forte obstiterint impedimenta, optatos ea quidem m i n u e n t l a b o r u m fructus, n o n m i n u e n t profecto a p u d Deum merita, expectandaque vobis ab Eo a e t e r n a praemia. Delata interim officia grato complectimur animo, vobisque, dilecti Filii, vestrisque, q u o t q u o t per orbem sunt, a d i u t o r i b u s , caelestium auspicem m u n e r u m Nostraeque testem benevolentiae omnino singularis, Apostolicam Benedictionem p e r a m a n t e r in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , d i a vr ianuarii MGMXVI, Pontificatus Nostri anno secundo. BENEDICTUS P P . XV Suprema S. Congregatio S. Officii 7. ACTA SS. CONGREGATIONUM SUPREMA S. CONGREGATIO S. OFFICII DECRETUM DECLARANTUR ET EXTENDUNTUR CONCESSIONES QUAEDAM PRO TEMPORE BELLI. Die 16 decembris 191Ô. S S m u s D. N, D. Benedictus div. prov. P p . XV, in audientia R. P. D. Adsessori S. Officii impertita, exhibitis postulationibus [satisfacere volens, benigne declarare dignatus est, privilegia et facultates, indulgentias respicientia, sive apud o m n e s n a t i o n e s , sive a p u d aliquot e a r u m , occasione diuturni belli h o d i e q u e per E u r o p a m grassantis, tributa, nimir u m : 1° privilegium Missarum, quae ubilibet in suffragium animarum illorum, qui in bello obierunt, celebrantur (S. G. S. Officii, die 28 ianuarii 1915); 2° dispensationem a clausula De consensu Ordinarii, circa benedictionem devotionalium pro Sacerdotibus, qui inter milites versant u r (S. G. S. Officii, 4 februarii 1915); 3° et 4* facultatem pro Sacerdotibus militiae adscriptis, impertiendi christifidelibus apostolicam Benedictionem cum plenaria Indulgentia in articulo mortis, et applicandi, unico signo Crucis, coronis, c r a t i b u s , crucifixis, ss. n u m i s m a t i b u s et parvis statuis Indulgentias apostolicas n u n c u p a t a s (S. C. S. Officii, die 17 iunii 1915), extendi ad omnes nationes bello dimicantes, u s q u e ad exitum belli valitura. Contrariis quibuscumque non obstantibus. R. CARD. MERRY DEL VAL, Secretarius. .L.©S. f Donatus, Archiep. Ephesinus, Adsessor S. O. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 8 SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I E R E C T I O NOVAE D I O E C E S I S S S m u s D. N. Benedictus P P . XV, Sacrae Congregationis Consistorialis decreto 15 decembris 1915, territorium uti exstabat archidioecesis Mariannensis in d u a s p a r t e s d i visit, in q u a r u m p a r t e occidentali archidioecesim Mariannensem coarctavit, in parte vero orientali, ubi civitas Garatinga exstat, n o v a m ac distinctam dioecesim Carathingensem nunc u p a n d a m perpetuo erexit, eosdem q u o q u o v e r s u s s e r v a t u r a m fines q u i b u s avulsa orientalis p a r s ipsius archidioecesis Mariannensis a n t e a circumscribebatur, adeo t a m e n ut eadem nova dioecesis secernatur ad occidentem ab archidioecesi Mariannensi per limites civilium municipiorum Garatinga, Manhuassú et Garangola quae u n a cum aliis municipiis José Pedro, S. Manuel do Mutum et Aymorés ad novam dioecesim spectabunt, atque ita ipsa intra s u u m a m b i t u m complectatur sequentes p a r o e c i a s : S. Ioannis Baptistae de Caratinga, S. Antonii do Rio José Pedro, S. Manoel do Mutum, Gonceiçao do Guietê, S. Helena, S. Francisco de Vermelho, S. Margarida, SS. Sacramento, S. Simâo, S. Lourenço do Manhuassú, Divino do Garangola, S. Luzia do Garangola, S. Francisco da Gloria et Tombos do Garangola. H a n c noviter erectam dioecesim Carathingensem, quousque aliter provisum fuerit, suffraganeam ecclesiam constituit archidioecesis Mariannensis. II PROVISIO ECCLESIAE Sacrae Congregationis Consistorialis decreto, S s m u s D. N. Benedictus P P . XV h a n c q u a e sequitur ecclesiam de proprio pastore providit, nempe : 3 ianuarii 1916. — Cathedrali ecclesiae Nottinghamensi praefecit R. D. T h o m a m Dunn, canonicum Metropolitanae ecclesiae Westmonasteriensis. S. Congregatio Consistorialis 9 III NOMINATIO 1 ianuarii 1916. — Decreto sacrae Congregationis Consistorialis, S s m u s D. N. Benedictus P P . XV R. P. D. A n d r e a m Caron, archiep. tit. Chalcedonensem, Delegatum S u u m nominavit cum facultatibus Administratoris Apostolici pro Abbatia Nullius Ss. Vincentii et Anastasii ad Aquas Salvias. SACRA CONGREGATIO CONCILII INCRIMINATIONIS Die 31 iulii 1915 1. Biennio vix expleto ex quo dioecesi N. novus episcopus d a t u s fuerat, diffusa passim in vulgus sunt complurima exemplaria typis clam edita cuiusdam publicae epistolae ad clerum adversus episcopum, nullius t a m e n nomine subscripta. Huic, quasi ex condicto, paucis post diebus, alter libellus contestationis ad auctorem praecedentis, typis pariter editus fictoque nomine signatus, respondere per ironiam ita visus est, ut gravamina adversus episcopum s u p r a m o d u m exaggerarentur, cum ingenti scandalo eorum omnium ad q u o r u m m a n u s h a e litterae pervenerunt. Quibus p e r m o t u s idem episcopus, peractis opportunis investigationibus, t a m q u a m reos seu auctores famosorum libellorum ad h a n c S. Congregationem Concilii quinque sacerdotes denunciavit. Existimabat enim - prout suis litteris aperuit - n o n oportere ut adversus eosdem episcopus per se procederet, ad vitandam ulciscendi cupidinis suspicionem; expedire a u t e m quam maxime, ad exemplum salutare, ut in reos sacra ipsa Congregatio animadverteret. Quae q u u m sacrae huic Congregationi probarentur, d e p u t a t u s est archiepiscopus finitimae dioecesis ut inquireret et referret, iis etiam auditis q u o s episcopus denunciaverat. Archiepiscopus idem, q u u m reni alacriter absolvisset, p e r a m p l a m relationem peractae inquisitionis misit, 10 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ex q u a constabat praeter d u o s libellos, tertium fuisse interea typis editum, at n o n d u m plene divulgatum, quartum vero prelo iam p a r a t u m ; item praeter q u i n q u e sacerdotes ab episcopo denunciatos, q u a t u o r alios eidem incriminationi esse subiiciendos. Attamen, q u u m archiepiscopus n o n verum processum, sed solam inquisitionem peregisset, reosque t a n t u m m o d o ut testes audivisset, praevio etiam i u r a m e n t o de veritate dicenda; auctoritate SSmi, qui causam cognosci m a n d a v e r a t in h a c S. Congregatione, acta iterum remissa sunt eidem archiepiscopo, qui singula capita accusationum rite descripta et definita unicuique ex reis t a m q u a m iudex notificare!, ac defensiones omne g e n u s q u a s adducerent sedulo colligeret, quin t a m e n eisdem reis i u r a m e n t u m deferret. Hisce igitur expletis o m n i b u s q u e ad iudicium ferendum rite paratis, proposita causa in plenariis E m o r u m P a t r u m comitiis, dubio An et quomodo animadvertendum sit in singulos [novem] sacerdotes incrimina tos in casu, responsum est: « Interim s u s p e n d a n t u r a divinis et a beneficio, « si quod habent, ad n u t u m S. Sedis sacerdotes AA, BB, CC.». Q u a m E m o r u m P a t r u m sententiam S S m u s D n u s Noster in audientia postmod u m infrascripto Secretario concessa, adprobavit. % In facto certum prorsus erat commissum crimen ea certitudine q u a maior concipi nequit, nempe q u a e procedit ex notorio facti permanentis, prout a DD. (v. g. Schmalzgr., in tit. I, 1. V, Decr., n u m . 1 ss.) describitur: « Notorium facti permanentis est, q u o d notorie se exhibet « oculis et facti continuationem h a b e t ut videre omnes possint ». Siquidem in actis h a b e b a t u r omnino corpus ipsum delicti, videlicet ader a n t alligata exemplaria plurima, h i n c inde per dioecesim collecta, libellorum de quibus accusatio facta fuerat. P o r r o satis fuit ea fidelibus oculis subiicere, ut statim constaret de notorio, n o n t a n t u m in ratione facti, sed etiam in ratione delicti (cfr. Schmalzgr., 1. c, n. 14) et quidem adeo ut « h u i u s m o d i crimen nulla posset tergiversatione celari » (cap. Tua, 8, tit. II, lib. III Decretal). In primis manifestum ex illis erat delictum iniuriarum, q u i n etiam atrocis calumniationis in episcopum, qui passim in libellis vocabatur « flagellum Dei », « iustitiae trucidator », « l u p u s m i t r a t u s », etc. Gravius a p p a r e b a t delictum diffamationis, etiam p r o u t in hodiernis codicibus iuris poenalis describitur: non deerant enim specificae - ut a i u n t - malefactorum attributiones eaeque calumniosae : ut ecce, in altero libello « quod episcopus consuetos oeconomiae administratores officio deiecisset, « ut absque ullo teste pro arbitrio de reditibus disponere posset > et alia id genus facta n à r r a b a n t u r , u n d e , si vera fuissent, episcopo gravissima labes inureretur avaritiae, iniustitiae, simoniae, etc. P r a e t e r e a S. Congregatio Concilii apertissima erat provocatio ad rebellionem contra p r o p r i u m episcopum; q u i n etiam ea ut scopus manifeste a s s u m e b a t u r libellorum e d e n d o r u m : « ut nempe clerus dioecesis adversum episcopum insurgat sub vexillo « redemptionis (la b a n d i e r a della riscossa) »; quin immo in iis iam « p r o « di tores novae Cruciatae » vituperabantur, ac in tertio libello auctores sese audacter subscribebant : « qui rebelles s u m u s (i ribelli) ». Ad h u n c criminosum effectum obtinendum hi omnes auctores apertissime fateb a n t u r se conspirationem seu coniurationem interposito foedere inivisse. « Ut n e m p e episcopus aufugere cogatur, immo vero ad nihilum u n d e « est redigatur - ita illi - conveniendum nobis fuit in secretum strenuum« que foedus; et revera convenimus edicta tessera, ac iuravimus ut p a t r e s « nostri ad P o n t i d a m (sic), nec fieri poterit ut in certamine vincamur ». H u i u s etiam certaminis a r m a n o n obscure c o m m o n s t r a b a n t : « sint libelli « q u o s edimus ac edituri s u m u s gladii et a r m a »; ceterum p r o c l a m a b a n t : « sive typis, sive alio q u o c u m q u e a n n o r u m genere certemus, insidie« m u r oportet ac in fugam pellamus tigrem h u n c m i t r a t u m ». 3. Q u u m igitur in comperto essent crimina iniuriarum, diffamasi tionis, provocationis ad rebellionem et conspirationis contra p r o p r i u m episcopum, t a n t u m inquirendum fuit in r e o r u m p e r s o n a s et in poenas iis irrogandas. P o r r o actis diligenter expensis, videbantur quidem novem sacerdotes accusati omnes et singuli c o m m u n i consilio in praefata delicta concurrisse, diverso t a m e n certitudinis g r a d u . De tribus enim plene omnino constabat, praecipuos auctores eos fuisse libellorum et Conspirationis, e a m q u e fovisse opere, scripto et p e c u n i a ; quod ipsum duo t a n d e m confessi s u n t coram archiepiscopo inquisitore, tertius autem, q u a m v i s idipsum praefraote negaret, a criminis sociis o m n i b u s veluti u n o ore accusatus, aliisque a r g u m e n t i s convictus est. Igitur quoad hos delictum notorietate iuris manifestum erat, ad tramites cap. Vestra, et cap. fin de cohabit., et cap. cum olim 24, de verb. signif. Quoad ceteros, sive-propter imperfectionem a c t o r u m processus, seu potius inquisitionis, sive alia de causa, plena probatio haberi n o n potuit nisi q u o a d cooperationem seu complicitatem. Quod quidem satis esse poterat ad condemnationem, quia - p r o u t receptum est in iure - qui communi consilio, licet diversa ratione, physice in delictum concurrunt, o m n e s eamdem seu p a r e m imputabilitatem c o n t r a h u n t . Quin imo, iuxta cap. 22, caus. XI, quaest. I, q u a n d o agitur de conspiratione « n o n solum facientes, sed etiam eis consentientes » aeque puniri possunt. 4. Quod tandem p o e n a r u m genus attinet, manifestum est, ubi plura delicta commissa s u n t , quae in eodem t a m e n ordine continentur et in e a m d e m actionem concurrunt, in primis speciem graviorem, seu s u m - Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale mam esse p u n i e n d a m (arg. 1. 14 D. de accus. XL VIII, 2), ita t a m e n ut de reliquis quoque criminibus, quae t a m q u a m media ad e a m d e m s u m m a m speciem dispositive ordinantur, ratio h a b e a t u r , saltem ad evincendum p r a v u m deliberatumque consilium diutius animo conceptum ac enutritum, u n d e saltem gravitas praecipui criminis augeri solet, ei ex aequo respondente maiore p o e n a r u m gravitate. In casu a u t e m conspiratio contra proprium episcopum gravior prae ceteris, immo s u p r e m a criminis species habebatur, de q u a minime a m b i g e n d u m erat, post reorum confessionem in iudicio redditam. P o e n a e vero q u i b u s h u i u s m o d i facinus plectitur, sunt, ut o m n e s n o r u n t , gravissimae. Etenim can. 18 et 31, caus. XI, q. 1 Decr. Grat, c o m m i n a n t u r clerico ob tale delictum p o e n a m «depositionis et traditionis curiae (id e s t b r a c h i o saeculari) ut recipiat quod inique gessit » ; can. 21-25 eod. pariter degradationem et perpetuam infamiam conspiratoribus adversus episcopum clericis itemque eis consentientibus, m i n i t a n t u r ; qui o m n e s c a n o n e s nulla posteriore lege aboliti vel temperati a p p a r e n t (cfr. Thesauro-Giraldi, de póen. eccl., p. II, s. v. Conspiratio, cap. I). Quoniam vero causa haec q u a e per se esset ordinis iudicialis, ob peculiaria adiuncta rerum, deque explicita Apostolica auctoritate peracta fuit tramite disciplinari seu administrativo, placuit Emis P a t r i b u s ut n o n applicarentur poenae iuxta rigorem iuris, sed potius contra praecipuos reos, q u o r u m crimen nulla poterat tergiversatione celari, animadvertere tur poena aliqua, gravi quidem et exemplari, sed magis med i-: cinali q u a m vindicativa ; circa ceteros a u t e m denunciatos sententia diff e r e t u r , ad effectum corroborandi interea contra ipsos probationes, vel potius eos adducendi, per exemplum sociorum, ad poenitentiam et ad m o r u m emendationem. Et ita, me referente, conclusum ac iudicatum est. O. G I O R G I ; Secretarius. S. Congregatio Bituum 13 SACRA CONGREGATIO RITUUM I R O M A N A SEU N E A P O L I T A N A DECRETUM BEATIFICATIONIS ET NIS BAPTISTAE A CANONIZATIONIS VENERABILIS SERVI DEI IOAN- BURGUNDIA, SACERDOTIS PROFESSI ORDINIS FRATRUM MINORUM. S U P E R DUBIO An constet de virtutibus theologalibus fide, spe et charitate in Deum ac proximum, nec non de cardinalibus prudentia, iustitia, fortitudine ac temperantia earumque adnexis in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur ? Venerabilis Dei Famuli Ioannis Baptistae a B u r g u n d i a beatificationis causa quovis etsi careat externo factorum splendore, n o n ideo t a m e n minuitur quod intimum est causae ipsius perinsigne meritum. U t r a q u e siquidem apostolica et ordinaria inquisitione collectis adductisque in iudicium probationibus plane constitit, q u a m noster Dei Servus sacro in baptismate recepit, integram servasse m o r u m innocentiam, q u a e q u e pro sui status conditione propria erant, sancte inviolateque, ad obitum u s q u e , adimplevisse m u n e r a . Haec vero ut perficeret ille modoque reapse perficeret, quem acta describunt, assidua nec u n q u a m intermissa ipsi Dei Famulo perferenda fuit p u g n a adversus sive internos sive externos animae atque virtutis notos satis satisque validos hostes. Quorum cotidianos ut frangeret incursus longeque a se propulsaret, caeleste auxilium sibi propitiare, vel a teneris, magnopere studuit conatusque est Dei Servus, interposita praesertim, erga augustam Dei Genitricem Matremque nostram, tenerr i m a pietate, suaque exhibita diligentissima ac fidelissima divinae gratiae cooperatione. Ex quo factum, ut, brevi licet sex et viginti a n n o r u m n o n d u m expleto spatio conclusa, perfunctus esset vita, quod t a m e n m a t u r e alacriterque Dei F a m u l u s arripuerat, simillimum a d e p t u s sit sanctitatis genus, quo i n d i t a e Societatis Iesu tria illa coruscant sidera : Aloisius Gonzaga, 14 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Stanislaus Kostka et Ioannes B e r c h m a n s . Q u u m a u t e m q u o d d a m quasi f u n d a m e n t u m reliquae aetatis adolescentia sit, et q u a m semel viam primis ab annis ingressi h o m i n e s fuerint, ab ea difficile a d m o d u m iii p o s t e r u m deflectant, iuxta celebratam sacrae Scripturae s e n t e n t i a m : Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedei ab ea (Proverb., XXII, 6), ex hoc idcirco capite veluti sponte s u a p a t e n t seque p r o d u n t in conspectum causae h u i u s praestantia atque dignitas. In venerabili quippe I o a n n e Baptista a B u r g u n d i a adolescentes nominatim, qui in studiis o p e r a m ponunt, praesto sibi h a b e n t praeclar u m ad imitandum exemplar, ex quo q u u m illud in primis didicerint mireque confirmatum perspexerint, q u o d scilicet, thesauri loco, omnium pretiosissimi, vitae integritas sit h a b e n d a a t q u e innocentia morum, quib u s c u m u n a quoque necessario extet oportet c u n c t o r u m adimplementum, q u a e s u a e aetatis officia et m u n i a sunt, e o r u m menti statim succurrit insignis quidam locus celebris cuiusdam epistolae ad adolescentem datae, qui in eo erat, ut disciplina erudiendus, in e p h e b e u m sese conferret. Epistolae locus in libro quamvis prostet, q u e m ephebi prae m a n i b u s h a b e n t in scholis, p e r o p p o r t u n a t a m e n occasione arrepta maximeque adversis virtute temporibus, expedit sane, ut adolescentium n o s t r o r u m semel a t q u e iterum in m e m o r i a m revocetur e o r u m q u e alte insideat animo ipsis, quibus ab Auctore descriptus est, graphicis hisce verbis: « Prima di tutto conosci i beni che possiedi, accio tu possa apprezzarli « per esserne grato a Dio, che te gli ha conceduti, e finalmente farne « l'uso, che devi Altri comincerebbe dal raccomandarti lo studio, ed « io comincio dal raccomandarti la bontà, e ti prego di custodirtela nel « cuore, come un tesoro senza prezzo. La dottrina spesso è u n a v a n a « suppellettile, che poco ci serve agli usi della vita, e della quale per « lo più si fa p o m p a nei giorni di gala, come dei tappeti e delle posate « di argento. Ma la b o n t à è un utensile di p r i m a necessità, che dobb i a m o aver t r a m a n o ogni ora, ogni momento. Senza uomini dotti, « c r e d i l o pure, il m o n d o potrebbe a n d a r e innanzi b e n i s s i m o ; senza « uomini buoni ogni cosa sarebbe sovvertita » (Epistolario di Giuseppe Giusti, T ediz., Vol. U n i e , pagg. 165-166. Lettera a Giovannino Piacentini, 7 dicembre 1840). Q u a m ob rem, egregiam profecto l a u d e m ii sibi promeruissé dicendi sunt, qui, altero ab obitu Servi Dei anno, s u p e r eiusdem sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum fama Informativum processum in ecclesiastica Neapolitana curia i n s t r u e n d u m c u r a r u n t ; morasque, q u a s subinde, peculiaribus incidentibus r e r u m adiunctis, passa est causa, redimere naviter diligenterque sategit m o d e r n u s Ordinis F r a t r u m Minorum P o s t u l a t o r S. Congregatio Rituum 15 generalis. Cunctis n a m q u e iam absolutis praeliminaribus iudiciis, abhinc biennium, die 26 augusti, in aedibus Reverendissimi Cardinalis Francisci Cassetta, episcopi Tusculani, Congregatio a n t e p r a e p a r a t o r i a super virt u t i b u s coacta fuit, eamque, h u i u s vertentis a n n i die 22 iunii q u u m in aedibus Vaticanis subsecuta esset Congregatio praeparatoria, die 7 superioris mensis decembris, coram SSmo Domino nostro Benedicto P P . XV habita est Congregatio generalis. In q u a a n u p e r laudato R m o Cardinali, causae Relatore, ad discutiendum propositum est Dubium : An constet de virtutibus theologalibus fide, spe et charitate in Deum et proximum, nec non de cardinalibus prudentia, iustitia, fortitudine ac temperantia earumque adnexis venerabilis Servi Dei Ioannis Baptistae a Burgundia, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur? Reverendissimi Cardinales et P a t r e s Consultores sua quisque ex ordine suffragia tulerunt, q u i b u s laeto intentoque animo auditis, S S m u s Dominus noster s u p r e m u m iudicium S u u m de more p r o r o g a n d u m d u x i t ; interim cunctos, qui aderant, est a d h o r t a t u s , ut effusas Secum funderent preces ad caeleste Lumen implorandum. Hodierna a u t e m die Dominica p r i m a post Epiphaniam, sacro devotissime peracto, ad se acciri voluit Reverendissimos Cardinales Antonium Vico, episcopum P o r t u e n s e m et S. Rufinae, sacrae r i t u u m Congregationi Pro-Praefectum, et Franciscum Cassetta, episcopum T u s c u l a n u m , causae Relatorem, u n a cum R. P. D. Angelo Mariani, Fidei Promotore, meque insimul infrascripto Secretario, iisque a d s t a n t i b u s , solemniter pronuntiavit: Ita constare de virtutibus theologalibus fide, spe et charitate in Deum ac proximum, nec non de cardinalibus prudentia, iustitia fortitudine ac temperantia earumque adnexis venerabilis Servi Dei Ioannis Baptistae a Burgundia in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur, ut procedi possit ad ulteriora ; ad discussionem nempe quatuor miraculorum. Hoc decretum publici iuris fièri et in acta sacrae Rituum Congregationis referri m a n d a v i t quinto idus ianuarii MCMXVI. A. CARD. VICO, S. R. G. Pro-Praef. L. © S. Alexander Verde, S. R. G. Secretarius, 16 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II SANCTI HIPPOLYTI DECRETUM DE INTRODUCTIONE CAUSAE SERVJ DEI IOANNIS BAPTISTAE.STOEGER, LAICI PROFESSI CONGREGATIONIS SSMI REDEMPTORIS. In pago Enrersfeld, prope Vindobonam, die 4 octobris anno 1810, ortum duxit Ioannes Baptista Stoeger, qui pueritiam exegit p a r e n t u m institutioni avunculique curis apprime respondens. Christiana vivendi ratione instructus, pietatis q u o q u e exercitia p r a e deliciis habebat. A sacra lectione et a gestis exemplisque sanctorum magis in dies incitabatur non solum ad religionis praecepta servanda, sed etiam ad charismata meliora assequenda. Quod, adolescente iam aetate, Deo adiuvante, perfecit t o t u m q u e se divino servitio mancipa vit. Consulto enim ac probante suo parocho, die 1 ianuarii an. 1836 in Congregationem SSmi Redemptoris, penes Collegium Vindobonense ad Scalas Beatae Mariae Virginis n u n c u p a t u m , a Ven. Dei F a m u l o Iosepho Passerai, t a m q u a m frater oper a r i u s receptus est. Instituti veste indutus, tyrocinio inito atque laudabiliter expleto, an. 1840, die 18 martii, religiosa vota emisit. In villani s u b u r b a n a m Weinhaus missus s u a m impendit o p e r a m in ipsius Instituti utilitatem. P e r sex et quadraginta annos, quot in Congregatione vixit, adiutoris coqui, pistoris, olitoris, aliaque humilia officia ita gerebat, ut externo labori vitam spiritus constanter adiungeret. In templi q u o q u e servitio studium s u u m alacriter obibat et decori d o m u s Dei diligenter inserviebat. Ex sacris sermonibus piisque libris celestem q u a n d a m doctrin a m sibi comparabat, q u a m cum Christi Redemptoris, potissimum in Eucharistiae sacramento absconditi, amore et Deiparae Virginis devotione in confratres operarios religiosa conversatione effundebat. Moderatoribus- ac P a t r i b u s aeque carus et acceptus exstitit t a m ob fidei m o r u m q u e integritatem, q u a m ob officiorum ac regularum observantiam. T a n d e m Dei F a m u l u s , senio laborisque confectus, diuturno podagrae r u p t a e q u e pedis venae morbo patienter tolerato, divinae miserationi et Beatissimae Mariae Virginis praesidio confisus, in civitate Eggenburg, dioecesis S. Hippolyt]', pie obiit die 3 novembris an. 1883. Interim sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum fama q u a m Ioannes Baptista in vita adeptus fuerat, post obitum ita increvit, ut super ea ab Episcopo Sancti Hippolyti, vota precesque Alphonsiani Instituti benigne excipiente, Processus Informativus a d o r n a t u s fuerit. Quo absoluto et R o m a m ad Sacram R i t u u m Congregationem delato, q u u m omnia, ad n o r m a m iuris, S. Congregatio Rituum 17 in p r o m p t u sint, ut ad ulteriora procedi possit, instante R m o P. Claudio Benedetti, Congregationis Ssmi Redemptoris postulatore generali, attentisque litteris postulatoriis q u o r u m d a m E m o r u m S. R. E. Cardinalium, plurium R m o r u m Archiepiscoporum et Episcoporum necnon Praepositorum generalium Ordinum seu Congregationum aliorumque virorum ecclesiastica vel civili dignitate praestantium, E m u s ac R m u s D n u s Cardinalis Ianuarius G-ranito Pignatelli di Belmonte, episcopus Albanensis, h u i u s causae P o n e n s seu Relator, in ordinariis Sacrorum Rituum Congregationis comitiis subsignata die ad Vaticanum coadunatis, sequens dubium discutiendum proposuit: An signanda sit Commissio introductionis Causae, in casu et ad effectum de quo agitur? Et Emi ac Rmi P a t r e s sacris tuendis ritibus praepositi, post relationem ipsius Emi Ponentis, audito voce et scripto R. P. D. Promotore sanctae Fidei, omnibus accurate perpensis, rescribere c e n s u e r u n t : Affirmative seu signandam esse Commissionem Introductionis Causae, si Sanctissimo placuerit. Die 14 dec. 1915. F a c t a postmodum de his Sanctissimo Domino nostro Benedicto P a p a e XV per infrascriptum Cardinalem Sacrae Rituum Congregationi Pro-Praefectum relatione, Sanctitas Sua resolutionem eiusdem Sacrae Congregationis ratam habens, propria m a n u signare dignata est Commissionem introductionis Causae Servi Dei Ioannis Baptistae* Stoeger, laici professi Congregationis Sanctissimi Redemptoris, die 22, eisdem m e n s e et anno. A. CARD. VICO, S. B. C. Pro-Praef. h. ^ S. Alexander Verde, S. R. C. Secretarius. SACRA CONGREGATIO PRO NEGOTIIS ECCLESIASTICIS EXTRAORDINARIIS EXTENSIO IURIUM AC POTESTATIS ORDINARII CASTRENSIS APUD BELGARUM EXERCITUM. Ex Audientia SSmi die 14 decembris 1915 Cum Reverendissimus Dominus Ioannes Marinis, Vicarius Castrensis seu Capellanus maior a p u d Belgarum exercitum, quaesierit, n u m vi •decreti, lati die 27 augusti vertentis anni a S. Congregatione Negotiis ACTA, vol. V I I I , n. 1. — 18-1-916. 2 18 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale Ecclesiasticis Extraordinariis praeposita, p r a e t e r sacerdotes et clericos, t u m saeculares t u m regulares, qui in castris vel nosocomiis, belgicis militibus in re spirituali adsunt, Ordinarii Castrensis auctoritati in re disciplinari subiiciantur ceteri q u o q u e ecclesiastici milites - sive sacerdotes ii sint, sive simplices clerici, sive etiam religiosi novitii - qui deferendis militibus sauciis vel iisdem infirmis iuvandis ex officio d a n t operam, nullo t a m e n d e m a n d a t o sibi m u n e r e ad r e m spiritualem quod attinet, SS. DD. NN. Benedictus divina Providentia P P . XV, referente me infrascripto eiusdem S. Congregationis Secretario, r e s p o n d e n d u m m a n d a v i t : Negative. Verum Beatissimus Pater, Secum animo r e p u t a n s si iidem sacerdotes, clerici et novitii, qui stipendia merent, ecclesiasticae gubernationis seu p a t e r n a e superiorum ecclesiasticorum vigilantiae s u b sidio p e n i t u s n o n destituantur, id, cum t u e n d a e ecclesiasticae disciplinae, tum spirituali eorumdem bono provehendo, esse q u a m maxime profut u r u m , iura ac potestatem, quibus Ordinarius Castrensis a p u d Belgar u m exercitum ex decreto utitur, quod m e m o r a t u m est, ita p r o d u c e n d a benigne censuit, ut idem Ordinarius possit in omnes sacerdotes, clericos et religiosos milites cumulative cum Ordinario dioecesis a u t S u p e riore Ordinis vel Instituti iurisdictionem exercere in iis omnibus, q u a e ad ecclesiasticam pertinent disciplinam. Verumtamen, si q u a n d o contingat - quod absit - ut Ordinarius Castrensis in eiusmodi clericos vel religiosos poena aliqua animadvertat, de patrato ab iisdem crimine ac de irrogata poena Ordinarium dioecesis vel Superiorem religiosum cer tiorem q u a m p r i m u m facere teneatur. Contrariis quibuslibet, etiam speciali et individua mentione dignis, minime obstantibus. D a t u m R o m a e , e Secretaria eiusdem S. Congregationis, die, menses et a n n o ut supra. Eugenius Pacelli, Secretarius^ S. Montana Mota ACTA TRIBUNALIUM SACKA KOMANA BOTA I - FESULANA IURIUM, SEU CURAE HABITUALIS ET ACTUALIS Benedicto Pp. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno primo, die 9 iulii 1915, RR. PP. DD. Aloisius Sincero, Ponens, Ioseph Mori et Fridericus Cattani, Auditores de turno, in causa F e s u l a n a Iurium, inter canonicos ecclesiae collegiatae oppidi Figline Valdarno, repraesentatos per legitimum procuratorem Christophorum Astorri, advocatum, et Praepositum illius ecclesiae collegiatae, interveniente et disceptante in causa Rmo Promotore iustitiae, hanc tulerunt definitivam sententiam. Ecclesia parochialis oppidi Figline, Fesulanae dioecesis, die 30 iulii 1493 per bullam P p . Alexandri VI in collegiatam erecta fuit cum dignitate, quae praepositura n u n c u p a t u r , et duodecim canonicatibus, et h a c bulla simul s t a t u t u m est, curam a n i m a r u m dictae ecclesiae pertinere ad capitulum praefatum, de voluntate praepositi illius ecclesiae pro tempore existentis. Haec a n i m a r u m cura variis modis moderata fuit per subsequentia S t a t u t a capitularia et episcoporum decreta. Anno 1867 b o n a ecclesiae et capituli collegiati u s u r p a t a fuerunt, u n a relicta p r a e b e n d a praepositi, cui adnexa foret cura a n i m a r u m . Sed q u u m praepositus Bargilli m a g n a ex parte b o n a u s u r p a t a sibi vindicasset, episcopus Corsani, decreto lato die 7 iulii 1873, haec inter alia circa curam a n i m a r u m , destinationem et -administrationem illorum bonorum, statuit : « che al « Proposto oltre il godimento delle altre consuete rendite parrocchiali « debba esser pagata a carico della quota curata anche l'antica p r e b e n d a « p e r s o n a l e . . . ; che i quattro sacerdoti, che sono indispensabili al P r o « posto per il disimpegno del ministero parrocchiale e per le funzioni Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « dei sacro culto, debbono scegliersi via via dal Proposto medesimo, « previa a n n u e n z a dell'Ordinario, e che essi debbono considerarsi come « semplici aiuti ed officianti t e m p o r a n e i ed amovibili ad nutum». Existimantes a u t e m hodierni canonici ecclesiae collegiatae Figlinensis per huiusmodi decretum violari iura capituli, lite instituta a p u d hoc S. Ordinem, contenderunt: 1. parochialitatem h a b i t u a l e m et actualem pertinere capitulo, salvo exercitio curae a n i m a r u m spectante ad praepositum eiusdem collegiatae, eiusque adiutores in c a s u ; 2. solutionem a n n u a t i m factam a Gubernio italico constituere praeb e n d a s q u a t u o r canonicalium beneficiorum; 3. eidem capitulo restituenda esse, etiam q u o a d administrationem, o m n i a q u a e a bonis u s u r p a t i s proveniunt, vel q u a e a Gubernio soluta fuit pecuniae s u m m a favore paroeciae. Hinc causa disceptata est sub hisce concordatis dubiis : 1) An constet de parochialitate habituali et actuali capituli Collegiatae oppidi Figline Valdamó, salvo exercitio curae animarum spectante ad Praepositum Collegiatae eiusque adiutores. 2) An constet de eo quod solutio annuatim facta a Gubernio favore parochiae, constituat praebendas quatuor beneficiorum canonicalium. 3) An eidem capitulo restituenda sint, etiam quoad administrationem, omnia quae a bonis usurpatis proveniunt, vel quae a Gubernio soluta fuit pecuniae summa favore paroeciae in executionem sententiae tribunalis civilis Florentiae 31 decembris 1880. Duplex prodiit sententia. P r i m a coram Sebastianeiii, 16 febr. 1911, t r i b u s dubiis r e s p o n s u m est negative; altera coram Lega, 17 martii 1914, r e s p o n s u m est illam sententiam esse infirmandam seu reformandam iuxta sequentes responsiones ad singula dubia, n e m p e : ad I affirmative quoad parochialitatem h a b i t u a l e m ; actualem vero spectare ad P r a e p o s i t u m et canonicos legitime d e p u t a t o s in concuratos, s e u canonicos coadiutores ; ad II s u m m a m a Gubernio a n n u a t i m solutam, a t t r i b u e n d a m esse primo et principaliter favore p r a e b e n d a r u m q u i b u s a d n e x a est cura anim a r u m , iuxta modum in decisione seu sententia explicatum; ad III excepta b o n o r u m parte in dioecesana capsa pro vigentibus n o r m i s custodienda, q u o a d reliqua bona, affirmative s u b cautionibus t a m e n ab episcopo praescribendis. Quare appellatum est ad tertium t u r n u m , proposito d u b i o : An sententia rotalis diei 17 martii 1915 sit confirmanda vel infirmanda in casu. S. Romana Rota 81- P r i m u m igitur d u b i u m quod spectat, n o t a n d u m est per bullam Ale^ xandri VI ecclesiam parochialem Plebis n u n c u p a t a e a Beata Maria oppidi Figline, F e s u l a n a e dioecesis, erectam fuisse in Collegiatam ecclesiam; ideoque in favorem capituli militare p r a e s u m p t i o n e m iuris quoad c u r a m a n i m a r u m : Lotterius, de re beneficiaria, lib. I, qu. 14, n. 93 et seqq, cum communi. Cuius praesumptionis n o n ea est vis, ut absolute dici possit, cum decisione seu sententia rotali diei 1 iulii 1913 in causa Salutiarum - Iurium, coram Many, q u o d q u a n d o aliqua ecclesia est collegiata et parochialis, u n d e c u m q u e proveniat haec collegialitatis et parochialitatis in eadem ecclesia coniunctio, cura habitualis est in collegio seu capitulo, vel ut ex sola erectione alicuius ecclesiae parochialis in collegiatam concludendum sit curam h a b i t u a l e m r e m a n e r e penes capitulum. Nam> ut bene advertit sententia appellata diei 16 febr. 1911 coram Sebastianelli, ex eo quod aliqua ecclesia parochialis sit in collegiatam erecta, non illico dicendum est universa i u r a parochialia in ipsam ecclesiam collegiatam transfusa fuisse; siquidem erectio fieri potest duplici m o d o : a t q u e ut firmat altera sententia diei 17 martii 1914, coram Lega, vis enunciatae p r a e s u m p t i o n i s est per se de iure communi, praesertim ante Concilium T r i d e n t i n u m , curam a n i m a r u m saltem habitualem, incumbere collegio, nisi p r o b e t u r aliam fuisse fundatoris voluntatem. Sensus igitur est quod, si aliqua ecclesia est simul collegialis et parochialis, ecclesia collegialis seu capitulum h a b e t intentionem fundatam in iure quoad proprietatem seu titulum curae parochialis, et eo ipso relevatur ab onere prohandi, et istud reiicit in adversarium. Arg. S. Rota, Segusina - Iuris canendi Missas, coram Lega, decis. IV, 1909, n. 7. Signanter vero addit magistralis sententia coram Lega: praesertim ante Concilium Tridentinum. Nam. a n t e Conc. Trid. nulla lege positiva universali s t a t u t u m erat ut animarum cura in Cathedralibus vel in Collegiatis exerceretur per idoneos vicarios etiam perpetuos. Quare ani-^ m a r u m cura ad ecclesiam collegiatam pertinens in titulum, variis modis exerceri poterat et de facto exercebatur, praecipue vero : 1) promiscue, seu o m n i b u s ad id operam n a v a n t i b u s canonicis; 2) per turnum, seu ut p l u r i m u m per h e b d o m a d a m , a singulis canonicis ; 3) per delegationem ad Vicarium sive amovibilem sive p e r p e t u u m ; 4) per adnexionem officii curae alicui p r a e b e n d a e vel dignitati. Q u a t e n u s igitur a n i m a r u m c u r a exercebatur primo vel altero m o d o , praesertim vero primo, ne locus quidem esse poterat distinctioni inter c u r a m habitualem et actualem, proprie l o q u e n d o ; q u a t e n u s vero exerc e b a t u r tertio vel q u a r t o modo, distinctioni inter c u r a m habitualem et Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale actualem ea inesse n o n poterat vis, q u a m obtinuit post legem trident i n a m , q u a m q u e explicant hodierni doctores, ut Bouix et Wernz, docentes e a m esse d u m t a x a t habitualem curam, q u a m quis de facto illam n o n exercet, nec de iure exercere valet, sed t a n t u m m o d o aliquatenus potest et debet providere ut per aliquem vicarium exerceatur, cui itaque n o n t a n t u m de facto sed de iure actu exercenda competit. Quod n o n satis intellexisse videtur rotalis sententia in causa Salutiarum - Iurium coram Many, diei 1 iulii 1913, carpens primam sententiam in eadem causa editam die 9 sept. 1911; in hac enim distinctio inter curam habitualem et actualem hoc posteriori sensu definite accipiebatur, seu ad t e r m i n o s ipsius Trid. Synod., ut p a t e t ibi, n. 4 et 7 in fine. Cfr. S. G. Conc. in Lauden., 24 mart. 1888. Si igitur in aliquo Capitulo c u r a a n i m a r u m administretur promiscue vel per t u r n u m , nullum dubium subesse potest curam a n i m a r u m esse in titulo et proprietate p e n e s ecclesiam collegialem, nulla distinctione facta inter curam habitualem et actualem ; si vero administretur per vicarium, cum absoluta certitudine c o n c l u d e n d u m est vicarium n o n obtinere nisi curam actualem, habituali r e m a n e n t e penes collegium; si a u t e m per u n u m ex obtinentibus p r a e b e n d a m vel dignitatem, t u n c etsi, saltem s e c u n d u m probabiliorem sententiam, concludi n e q u e a t cum a b s o luta certitudine et o m n i b u s in casibus, curam habitualem esse penes capitulum, t a m e n a d h u c militat in favorem capituli iuris p r a e s u m p t i o quoad curam habitualem, ut iure merito firmavit citata sententia coram Many, diei 1 iulii 1913, collata cum appellata sententia coram Lega. Sed in casu n o s t r o , praeter iuris p r a e s u m p t i o n e m , s u c c u r r u n t evidenter ipsi termini Bullae erigentis ecclesiam parochialem in collegiatam; in ea enim expresse edicitur curam animarum parochianorum ipsius ecclesiae ad Capitulum praefatum, de voluntate tamen Praepositi, dictae ecclesiae pro tempore existentis pertinere. Nec difficultatem faciunt verba adiecta: de voluntate tamen Praepositi... quia hisce verbis significatur t a n t u m c u r a m exercendam esse s u b moderatione Praelati capituli seu Praepositi. Si enim Pontifex, uti recte advertit sententia coram Lega, intendisset canonicos posse fieri Praepositi coadiutores de eius voluntate, q u o a d n u d u m exercitium curae, m a n d a t o et vice Praepositi, n e d u m ipse curam non commisisset capitulo, sed improprie u s u r p ä s s e t n o m e n curae, et id concessisset q u o d ipse P r a e p o s i t u s de consensu Ordinarii semper perficere potuisset ut quilibet simplex P a r o c h u s : quo sensu v e r b a bullae n e d u m n o n essent operativa, sed otiosa. Nec obstat q u o d in bulla Praeposito a t t r i b u a t u r collatio, provisio et omnimoda dispositio beneficiorum in dicta ecclesia erigendorum; nec non S. Bomana Bota 23 correctio et punitio dictorum canonicorum et aliarum personarum dictae ecclesiae... a t q u e ipse Praepositus Diedius eiusque successores vocentur ecclesiae rectores. Haec enim iura et officia ex iure a n t i q u o competeb a n t Praelato capituli, n o n q u a t e n u s privative obtineret u n i v e r s a m curam a n i m a r u m , sed quia caput erat collegii, ut firmat sententia coram Lega ex Concilio Tridentino et ex auctoritate Doctorum et iurisprudentiae r o t a l i s : quo in sensu P r a e l a t u s capituli vocari poterat Rector ecclesiae. Neque iuvat quod opponit h o d i e r n u s Praepositus ecclesiae collegiatae Figlinensis, n e m p e quod supponi nequit parochum Diedum, qui s u m m a ope studuit ut s u a parochia ad titulum collegiatae evehetur, voluisse limitare s u a m auctoritatem, eaque veluti cedere. Nam ex erectione suae ecclesiae parochialis in collegiatam cura quidem a n i m a r u m t r a n s l a t a est in capitulum, sed auctoritas antiqui Plebani a d a u c t a est, q u a t e n u s P l e b a n u s effectus est Praepositus et P r a e l a t u s capituli, eiusque caput. Secus vero explicari n o n posset quomodo P r a e p o s i t u m praedicta a s u a institutione vocetur vacans, et eodem a n n o quo ecclesia parochialis in collegiatam erecta est, n e m p e a n n o 1493, ipse Diedius « per lo addietro « pievano, e al presente primo P r o p o s t o di decta prepositura e nuovo « colleggio », ut legitur in regesto Bicordi capitolari, omnia utensilia et psa i n s t r u m e n t a sacra, directa inserventia curae a n i m a r u m , veluti vas pro chrismate asservando et oleo s a n c t o , tradiderit ipsi capitulo : « ogni « altra cosa s a r à data per l'avvenire ed abbi a detto capitolo ». Haec o m n i a confirmantur ex Statutis capituli ecclesiae Figlinensis a n n i 1510 et 1614, quibus n o r m a e q u a e d a m impositae fuerunt exercitio curae a n i m a r u m in dicta ecclesia. Nam in Constitutionibus a n n i 1510, conditis auctoritate integri capituli, seu Praepositi et canonicorum, et approbatis a Fesulano Ordinario, cap. XXVI haec q u o a d curam a n i m a r u m s t a t u u n t u r : « Quamvis animar u m cura principaliter ad Praepositum, deinde ad canonicos pertineat, semper s t a t u i m u s a t t a m e n et o r d i n a m u s q u o d praepositus et canonici dent auctoritatem sacristae administrandi s a c r a m e n t a omnibus petentibus, de n o s t r a parochia et nullus alius canonicus nec capellanus nisi particulariter requisitus se ingerat, nisi in casu necessitatis... vel fuerit per R. D. P r a e p o s i t u m et capitulum d e p u t a t u s . . . confessiones a t t a m e n quilibet adire possit ». Iamvero ex eo quod P r a e p o s i t u s et canonici, seu capitulum functiones parochiales ordinavit per legitimas Constitutiones, iure merito sententia coram Lega concludit, auctoritate Pignatelli et Lotterii innixa, capitulo pertinuisse curam saltem habitu. Sed addi potest s t a t u t u m 24 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale capitulare a n n i 1510 aperte supponere q u o d a n t e a c u r a a n i m a r u m promiscue exercebatur inter Praepositum *et canonicos; quo in casu tota cura a n i m a r u m habitualis nempe et actualis, i m m o nulla distinctione facta inter habitualem et actualem, spectabat capitulo. Quod si ab a n n o 1510 sacramenta o m n i b u s petentibus de parochia ecclesiae collegiatae Figlinensis a d m i n i s t r a n d a fuerunt per sacristam, d e p u t a t u m a capitulo « dent auctoritatem sacristae », Sacrista a d m i n i s t r a b a t sacramenta et a n i m a r u m c u r a m ut vicarius capituli: ut h a b e n s n e m p e curam t a n t u m actualem, habituali r e m a n e n t e penes ipsum collegium. In Constitutionibus vero anni 1614, cap. XXIV s t a t u i t u r : « Quod « cura a n i m a r u m iuxta Bullam erectionis n o s t r a e collegiatae princi« paliter spectet et pertineat ad D. P r a e p o s i t u m , si sibi placel, et « d e i n d e spectet ad capitulum et canonicos iuxta tenorem bullae. In « quo casu si cura praedicta in q u o c u m q u e t e m p o r e pervenerit ad «dispositionem capituli, s t a t u i m u s et o r d i n a m u s q u o d d e p u t e t u r et eli« g a t u r u n u s canonicus residens a p p r o b a t u s ab Episcopo in sacerdotio « constitutus pro u n o a n n o qui, si diligenter officio suo n o n fungitur, « possit alter diligentior in eius locum subrogari, et successive confir« m e t u r si o p p o r t u n u m fuerit in capitulo per d u a s partes ad minus, vel « maioris partis, ut capitulo placebit, illorum canonicorum congregato« r u m u n a cum D. Praeposito ad ministerium dictae curae a n i m a r u m « absque ullo salario et mercede, et sic continuatim confirmetur, vel « alius eligatur canonicus a dicto capitulo si o p p o r t u n u m fuerit ». P o r r o , ex verbis illis si sibi placet, eruitur q u o d hucusque praepositus non censebatur obligatus ad curam a n i m a r u m exercendam, idque confirmatur ex constitutionibus^anni .1610, in q u i b u s nulla mentio fit curae a n i m a r u m in particulari exercenda a praeposito, et ex actis Visitationis Pastoralis a n n i 1549, in q u a declaratur quod (praepositus) ad curam deservit per canonicos dictae ecclesiae ... Iamvero haec explicari n o n p o s s e n t , si ad praepositum pertinuisset t o t a cura, habitualis et actualis essetque verus et proprius parochus, i t e m q u e ex eo q u o d a capitulo eligendus et d e p u t a n d u s est ad ministerium curae a n i m a r u m , non amplius ut a n t e a Sacrista, sed u n u s canonicus pro u n o a n n o , quique subrogari vel confirmari poterat, iterum confirmatur c u r a m animar u m esse potuisse in dispositione Capituli, et penes Capitulum saltem h a b i t u remanere. T a n d e m a n n o 1639 episcopus F e s u l a n u s Della R o b b i a suo decreto s t a t u i t : « Quod a n i m a r u m cura dictae collegiatae principaliter spectaret « ad Praepositum pro t e m p o r e existentem; et quia dicta cura adeo est « n u m e r o s a , ut attingat m i n o r u m mille a n i m a r u m et ultra, decrevit S. Romana Bota « q u o d in futurum essent et esse deberent tres ad eam sustinendam, « videlicet dictus praepositus principalis et quotidianus curatus, necnon « duo ex canonicis eidem coadiutores, qui duo canonici vicissim u n a « h e b d o m a d a pro quolibet alternative c u r a m gererent, et qui nominari « deberent a dicto praeposito pro tempore existenti, et postea vinci in « c a p i t u l o , etc. » Hoc decretum a S. Sede a p p r o b a t u m fuit ita tamen ut nominatio duorum Coadiutorum reservata sit toti capitulo, q u a clausula aperte agnoscitur capitulo curam a n i m a r u m inesse saltem habitu, ut firmat, auctoritatibus adductis, sententia coram Lega. Neque dici potest per hoc decretum inductam fuisse substantialem novationem quoad titulum et proprietatem curae a n i m a r u m , n a m decretum Della Robbia explicite inhaeret in Bulla fundationis Alex. P P . VI, et in praecedentibus constitutionibus capitularibus, qmibus cura animarum vel universa, vel habitualis, saltem tributa et recognita fuit capit u l o ; et de cetero nominatio d u o r u m coadiutorum reservata toti capitulo, non a u t e m soli praeposito, aperte resistit huic, quae praetenditur, substantiali novationi quoad titulum et proprietatem curae. .• Nec difficultatem faciunt illa verba, quod Praepositus dicatur et sit principalis et quotidianus curatus; n a m illud principalis accipiendum est n o n in oppositione ad Capitulum, sed relate ad duos canonicos coadiutores, q u e m a d m o d u m Praepositus dicitur curatus quotidianus ad diversitatem dictorum d u o r u m coadiutorum, qui vicissim t a n t u m u n a h e b d o m a d a pro quolibet, ut expresse edicitur in citato Decreto, alternative curam gerere t e n e b a n t u r . Quare si quae innovatio inducta fuit per decretum Della Robbia, haec t a n t u m facta est quoad exercitium curae, sive relate ad P r a e p o situm, sive relate ad canonicos: relate ad P r a e p o s i t u m q u a t e n u s n o n amplius exercet curam t a n t u m si sibi placet, sed ad eam exercendam tenetur, et quidem principaliter et quotidie; relate vero ad canonicos, q u a t e n u s n o n amplius Sacrista d e p u t a n d u s est, ut in Constitutionibus a n n i 1510, nec u n u s canonicus singulis q u o q u e annis n o m i n a n d u s vel confirmandus est, ut in Constitutionibus anni 1614; sed duo canonici, n o m i n a n d i s u n t qui vicissim u n a h e b d o m a d a pro quolibet alternative curam gerant, iis sub conditionibus, q u a e in ipso decreto s t a t u u n t u r . At haec innovatio q u o a d n u d u m exercitium curae non praeiudicat iuri capituli q u o a d c u r a m h a b i t u a l e m . Denique dici nequit constitutionem capituli Figlinensis funditus et legitime i m m u t a t a m fuisse per decretum a n n o 1786 datum ab episcopo Mancini-Raineri, et alterum ab episcopo Corsani a n n o 1883 latum, vel per consuetudinem sive q u a d r a g e n a r i a m cum titulo, sive immemorabilem. •26 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Decretum enim episcopi Mancini-Ranieri quod spectat, animadvertendum est: 1. L a t u m fuisse in executionem cuiusdam Motu-proprio Leopoldi I, Magni Ducis Etruriae, auctoritate in res ecclesiasticas p r o r s u s incompetentis. 2. Utcumque, illud interpretandum esse q u o a d curam a n i m a r u m , ut valeat, potius q u a m ut p e r e a t : quo sensu Episcopus ipse n o n poterat intendere collegiatae ecclesiae n a t u r a m i m m u t a r e , q u o d soli Pontifici decernere fas erat. 3. Reapse in dicto decreto n o n m o d e r a r i nisi exercitium c u r a e : « Che la cura delle anime della n o m i n a t a chiesa collegiata di S. Maria « F i g l i n e , oltre al P r o p o s t o pro tempore, quale per istituzione presiede « all' esercizio delà medesima, sia esercitata e si eserciti di fatto ancora « da due canonici capitolari col titolo di Viceparroci inamovibili da « eleggersi da Noi e dai Nostri Successori, previo concorso ». Verum ex eo q u o d Praepositus dicitur praeesse exercitio curae a n i m a r u m , certe n o n tribuitur Praeposito tota cura, habitualis simul et actualis : de cetero autem decretum i p s u m aperte inhaeret in institutione seu in u n d a t i o n e Capituli, et s u b d i t : « la cura delle anime... « si eserciti di fatto in futuro ancora da due canonici capitolari ». Quare innovatio t a n t u m facta est, hoc ex capite, in titulo Viceparochi, q u o donavit canonicos coadiutores, et in modo electionis, faciendae ab Ordinario praevio Concursu. Verum, quoad p r i m u m , n o m e n n o n m u t a t rem : quoad alterum vero electio ab Ordinario per concursum n o n est a r g u m e n t u m certo et o m n i b u s in casibus concludens contra curam habit u a l e m capituli, nam potest adesse in capitulo habituale ius ad curam, licet capitulum non nominet, neque p r a e s e n t e t ad beneficium, ad quod curae exercitium p e r t i n e t : S. Congr. Conc in Lauden. 1888, 24 martii. Ceterum vero iste m o d u s electionis in praxim n o n fuit deductus. Consuetudinem autem quod attinet, haec potius favet capitulo, ut patet, inter coetera, ex iure erigendi quartam, q u o d capitulum semper sibi attribuit et obtinuit, ex iure disponendi circa b o n a parochialia, ut fidem facit decretum capitulare anni 1714, ex eo quod semper expensas o m n e s cultus, n o n secus ac antea sustinuit capitulum, r e p e n d e n s quoque eleemosinam Praeposito, quum Missam pro populo celebraret, et ex eo q u o d n o n n u l l a s functiones parochiales, velut benedictiones super cadaveribus explere prosequuti Sunt canonici, alternis vicibus, vindicatis capitulo q u a r t a funeris et aliis q u i b u s c u m q u e obventionibus, nec non ex eo q u o d omnia acta parochialia signari consueverunt, non secus ac antea, sigyllo ipsius capituli, ut bene animadvertit sententia coram Lega. S'. Romana Rota 27 Decretum vero episcopi Corsani, contra quod canonici iudicium provocarunt ad S. Sedem, tria potissimum continet quae spectant t u m •curam h a b i t u a l e m capituli, de q u a in primo dubio, tum destinationem s u m m a e vindicatae a Gubernio, de q u a in altero dubio, tum eius administrationem, de q u a in dubio tertio. Quoad p r i m u m , decretum s t a t u i t : « c h e i q u a t t r o sacerdoti, che « sono indispensabili al Proposto .... d e b b a n o considerarsi come sein« plici aiuti o uffìcianti temporanei, ed amovibili ad n u t u m ». Verum decretum episcopi Corsani videtur considerare Capitulum t a m q u a m de iure s u p p r e s s u m ex legibus italicis: quod nullo modo probari potest: n a m non praestat impedimentum, quod de iure non sortitur effectum. Quare q u a t u o r illi sacerdotes h a b e n d i sunt ut canonici coadiutores seu concurati, ad terminos decreti episcopi Della Robbia, et a m o v e r i n e q u e u n t nisi iuxta n o r m a s decreti Maxima cura ; n a m curam a n i m a r u m obtinent nativo titulo, etsi dependenter a Praeposito, ut recte animadvertit sententia coram Lega. Itaque sententia diei 17 martii 1914 in o m n i b u s confirmanda est. Hisce igitur o m n i b u s perpensis et consideratis, Christi nomine invocato, Nos infrascripti Auditores de turno, pro tribunali sedentes, et s o l u m Deum prae oculis habentes, dicimus, declaramus, et definitive s e n t e n t i a m u s , proposito dubio respondentes : Affirmative ad primam partem, negative ad secundam, seu sententiam Rotalem diei 17 martii 1914 confirmandam esse. Q u a m sententiam d u m confirmamus etiam quoad expensas, comp e n s a r i pariter volumus expensas h u i u s tertiae instantiae. M a n d a m u s autem Ordinariis loci et ministris tribunalium ad q u o s spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c nostram definitivam sententiam et adversus reluctantes procedant ad n o r m a m sacrorum Canonum, et praesertim cap. 3, sess. XXV, de reform., Conc. Trid., iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, quae magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis esse iudicaverint. Romae, in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 9 iulii 1915. Aloisius Sincero, Ponens. Ioseph Mori. Fridericus Cattani. L. % S. Ex Cancellaria S. R. Rotae. Sac. T. Tani, Notarius. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II CAUSAE ACTAE SUB SECRETO In S. Romana Rota, a mense decembris anni 1914 ad mensem decembris anni 1915, actae sunt sub secreto sequentes causae, quarum definitiva sententia editur I. NULLITATIS tantum in MATRIMONII parte dispositiva: ex defectu consensus propter conditionem turpem appositam. Proposito dubio : An constet de nullitate matrimonii in casu, R R . P P . D D . I. Prior, Ponens, A. P e r a t h o n e r et P. Rossetti, Auditores de turno* die 1 0 decembris 1 9 1 4 , r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. I I . NULLITATIS MATRIMONII ex defectu consensus propter conditio- nem appositam. Proposito d u b i o : An constet de nullitate matrimonii in casu, R R . P P . D D . I. Mori, Ponens, F. Cattani et A. P e r a t h o n e r , Auditores de t u r n o , die 1 3 ianuarii 1 9 1 5 , r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. I I I . NULLITATIS MATRIMONII ex defectu consensus ex parte mulieris. Proposito dubio : An constet de nullitate matrimonii in casu, R R . P P . D D . S. Many, Ponens, F. Heiner et I. Prior, Auditores de t u r n o , die 9 martii 1 9 1 5 , r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. IV. NULLITATIS MATRIMONII ex capite affinitatis. Proposito dubio : An constet de nullitate matrimonii in casu, R R . P P . D D . A. Sincero, Ponens, I. Mori et F. Cattani, Auditores de t u r n o , die 23 martii 1 9 1 5 , r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. V . IURIUM. Propositis d u b i i s : 1. An et quaenam iura in ecclesia Beati N. N. ab Y. Y. sacerdoti X. X. competant sive uti fundatori, sive uti patrono, sive alio quovis titulo. 2. An et quaenam damnorum refectio sive ob iura, y de quibus in primo dubio, denegata, sive ob expensas pro ipsius ecclesiae aedificatione factas sacerdoti X. X. competat in casu: RR. P P . D D . A. Perathoner, Ponens, I. Alberti et P. Rossetti, Auditores de turno, die 27 martii 1 9 1 5 , r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Ad 1. Sacerdoti X. X. competere ius patronatus in ecclesiam Beati N. N. ab Y. Y., ita ut, praeter alia, valeat 29 S. Montana Bota functiones omnes non parochiales in ea peragere; ad 2. Sacerdoti X. X. competere refectionem damnorum in separata sede determinandam, expensis stricte iudicialibus exceptis, quae inter partes retinentur compensatas Adversus sententiam interposita est appellatio. Vi. NULLITATIS MATRIMONII ex capite clandestinitatis et impedimenti 'vis et metus. . _ , Proposito dubio : An constet de nullitate matrimonii in casu, RR. P P . DD. A. Sincero, Ponens, I. Mori et M. Cattani, Auditores de t u r n o , die 9 aprilis 1915, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. VII. N U L L I T A T I S MATRIMONII ob simulatum consensum ex parte viri. Proposito d u b i o : An constet de nullitate matrimonii in casu, RR. P P . DD. A. Perathoner, Ponens, I. Alberti et P. Rossetti, Auditores de t u r n o , die 21 aprilis 1915, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. . V i i i . NULLITATIS menti vis et metus. MATRIMONII ex capite clandestinitatis et impedi- Proposito dubio : An constet de nullitate matrimonii in casu, RR. P P . DD. A. Sincero, Ponens, I. Mori et F. Cattani, Auditores de t u r n o , die Ö aprilis 1915, respondendum c e n s u e r u n t : Negative. Adversus sententiam interposita est appellatio. IX. NULLITATIS MATRIMONII ex capite vis et metus. Propositis d u b i i s : 1. An constet de nullitate matrimonii in casu, et quatenus negative 2. An consilium praestandum sit SSmo pro dispensatione super matrimonio rato et non consummato, in casu, RR. P P . DD. I. Mori, Ponens, F. Cattani et A. Perathoner, Auditores de t u r n o , die 27 aprilis 1915, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Ad 1. Providebitur in 2°; ad % Affirmative, seu praestandum esse SSmo consilium super dispensatione matrimoni rati et non consummati in casu. X. NULLITATIS MATRIMONII ex capite vis et metus et ex capite affinitatis. Proposito d u b i o : An constet de nullitate matrimonii in casu, RR. P P . DD. F. Cattani, Ponens, I. Alberti et P. Rossetti, Auditores de t u r n o , die 19 iunii 1915, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Affirmative. XI. LBG-ATI P I I . Propositis d u b i i s : i. An sit admittenda instantia Sac. N. N. de interventu principali Pii Instituti X. X. 2. An Sacerdoti N. N. competat reconventio iuxta libellum, RR. P P . DD. I. Mori, Ponens, F. Cattani et P. Rossetti, Auditores de t u r n o , die 25 iunii 1915, r e s p o n d e n d u m cens u e r u n t : Ad utrumque negative. » 30 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale XII. PROPRIETATIS. Propositis d u b i i s : 1. An constet domum, de qua agitur, gravatam esse piis oneribus. Et quatenus affirmative: 2. Ad quid, ratione huius domus, teneatur utraque pars litigans, RR. P P . D D . S. Many, Ponens, I. Prior et F. Cattani, Auditores de t u r n o , die 28 iunii 1915, respond e n d u m c e n s u e r u n t : Ad 1. Affirmative. Ad 2.' N. N. teneri domum, de qua agitur, liberam relinquere, ad pios usus parochiales adhibendam; et, quoad modum transmissionis domus, omnia gerere de mandato Episcopi; Rev. X. X. teneri omnem operam adhibere, ad mentem Episcopi ut N. N. praefatas obligationes impleat; Curiam tandem Episcopalem obligatione teneri N. N. indemnem reddendi, refusis illi praetio libellarum t. t., cum expensis venditionis, et expensis extraordinariis in domo ab eo forte factis, et deinceps, id est a die exsecutionis sententiae, omnia tributa aliave huiusmodi onera domui imposita solvendi, nec non et relativorum contractuum expensas. Adversus sententiam interposita est appellatio. XIII. DIFFAMATIONIS. Propositis dubiis: 1. An constet de diffamatione in casu, ita ut inflicta poena sustineatur; 2. An sit loous refectioni damnorum, quomodo et quanam mensura, RR. P P . D D . G. Sebastianeiii, Decanus, Ponens, S. Many et R. Chimenti, Auditores de t u r n o , die 29 iulii 1915, respond e n d u m c e n s u e r u n t : Negative ad utrumque. Adversus sententiam interposita est appellatio. XIV. NULLITATIS MATRIMONII ex defectu consensus ex parte mulieris. Proposito dubio : An sententia Rotalis diei 18 decembris 1913 confirmanda sit vel infirmanda in casu, RR. P P . D D . I. Prior, Ponens, A, Sincero et I. Mori, Auditores de t u r n o , die 6 augusti 1915 r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative ad primam partem, affirmative ad secundam, seu non constare de nullitate matrimonii in casu. Adversus sententiam interposita est appellatio. X V . NULLITATIS MATRIMONII ex defectu metus et ex capite conditionis turpis contra consensus matrimonii ex capite vis et substantiam. Propositis d u b i i s : 1. An sententia Rotalis diei 29 novembris 1913 sit confirmanda vel infirmanda in casu; 2. An constet de nullitate matrimonii ex capite intentionis contra eiusdem substantiam, R R . P P D D . G. Sebastianeiii Decanus Ponens, S. Many et R. Chimenti, Auditores de T u r n o , die 15 decembris 1915 r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Ad I Affirmative ad primam partem, Negative ad s e c u n d a m ; Ad II Negative. S Diarium^ Romanae Curiae 3i DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 16 gennaio 1916. — L'Emo signor cardinale Giulio Tonti, .Protettore dell'Istituto Sauveur-le- delle Suore delle Scuole cristiane della Misericordia di Saint- Vicomte. 17 gennaio. — L'Emo signor cardinale Gennaro Granito Pignateìli di Belmonte, renzo in Protettore della Congregazione Urbana dei Nobili Aulici in S. Lo- Fonte. Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistente al Soglio Pontificio: 23 dicembre 1915. — Mons. Agostino Dontenwill, arcivescovo titolare di Tolemaide, superiore generale della Congregazione degli Oblati di Maria Immacolata. Prelato Referendario della Segnatura: 20 dicembre 1915. — Mons. Ghino Ghini, della diocesi di Cesena. Prelati Domestici di S. S.: 30 dicembre 1915. — Mons. Aurelio Mazza, parroco di Curti nell'archidiocesi di Salerno. — Mons. Giovanni Mac Dermott, vicario generale dell'archidiocesi di S. Giovanni di Terranova. Acta Apostolicae Sedis - Commentaí'ium Officiale ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : H Cavalierato dell'Ordine Piano:/ 29 dicembre 1915. — Al sig. Augusto Grossi-Gondi, di Roma. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile : 20 dicembre 1915. — Al sig. cav. Giovanni Asproni, archivista della Segreteria di Stato. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe militare: 21 dicembre 1915. — Al sig. colonnello Carlo Edmondo Rouleau, dell'archidiocesi di Québec. La Gran Croce dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 24 dicembre 1915. — Al sig. conte Stanislao Medolago Albani. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 30 dicembre 1915. — Al sig. dott. Giuseppe Ciuti, di Firenze. NECROLOGIO 10 gennaio 1916. — Mons. Riccardo Scanneil, vescovo di Omaha (Stati Uniti). 12 gennaio. — Mons. Cirillo Gena, patriarca di Antiochia di rito greco melchita. 13 gennaio. — Mons. Basilio Hossu, vescovo di Armenopoli. 17 gennaio. — Mons. Nicola Giuseppe Cannili, arcivescovo-vescovo di Jassi. : Annus VIII - Vol. VIII Die U Februarii 1916 Num. 2 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENT AKIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV EPISTOLA AD PERILLUSTREM VIRUM ALOISIUM VIGECOMITEM D' HENDECOURT, VIGENTIANAE CONGREGATIONIS PRAESIDEM, DE LITTERIS QUIBUS PROSPERA SOCIETATIS CONDICIO DESCRIBITUR, GRATIAS AGENS. Dilecti Filii, salutem et apostolicam benedictionem. — Caritatem n u m q u a m excidere, sed ex ipsis invalescentibus miseriis et calamitat i b u s n o v u m acrioremque in dies concipere ignem, cum compertum Nobis erat, t u m litterae egregie confirmarunt, quas superioribus dedistis diebus, ut de aucto, postremis hisce annis, Conferentiarum n u m e r o ac de multiformi earumdem caritate Nos certiores faceretis. Nos quidem, dilecti Filii, laetabilia haec, quae vos ita scribendo persecuti estis, ut Nobis veluti prae oculis poneretis spectaculum optimis dignum Ecclesiae temporibus, ita Deo t r i b u e n d a agnoscimus, ut sua vestrae n o n desit diligentiae laus: e a m q u e eo vobis impertimus libentius, quo propensiores vos cernimus ad ea omnia experienda, quae iuvando proveh e n d o q u e operi tam salutari eiusdemque beneficiis latius, prouti temp u s necessitasque postulat, proferendis possunt conferre. In ea profecto incidimus tempora, quae christianam caritatem q u a m quae maxime actuosam r e q u i r u n t : at vero in eadem exercenda filios lucis ita velimus ceteris exemplo esse, ut n o n m e r a m p r a e se ferant h u m a n i t a t e m , sed altiora spectent et ad Dei amorem vel ipsa christianae fraternitatis suavitate eos p e r t r a h a n t et quasi compellant q u i b u s gratificantur. ACTA, vol. V I I I , n. 2. — 14-2-916. 3 34 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sed vos ac sodales vestros ut filios lucis ambulare, probantes quid sit beneplacitum Deo et non communicare operibus infructuosis adeo per- spectum est Nobis, ut hortationi Nostrae vix ullum fateamur esse locum. U n u m est quo indigetis, ope nimirum divinae gratiae : eaque ut a b u n detis in dies magis, vobis o m n i b u s , dilecti Filii, ceterisque, q u o t q u o t per o r b e m sunt, Vincentianae Congregationis sodalibus apostolicam benedictionem, Nostrae testem benevolentiae, propensissima voluntate largimur. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die x x x i ianuarii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV S. Congregatio Consistorialis 35 SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I E R E C T I O VICARIATUS A P O S T O L I C I IN DIOECESIM S S m u s Dominus Noster Benedictus P P . XV, decreto S. Congregationis Consistorialis diei 7 ianuarii 1916, Vicariatum Apostolicum de Temiskamingue, in ditione Canadensi, in dioecesim erexit, servatis iisdem ut a n t e a territorii finibus ; e a n d e m q u e a civitate principe Haileybury denominari iussit Haileyburensem, ac suffraganeam fecit Metropolitanae ecclesiae Ottaviensi. II DE LIMITIBUS A R C H I D I O E C E S I S HYDRUNTINAE E T D I O E C E S I S LYCIENSIS S S m u s D. N. Benedictus P P . XV consistoriali decreto diei 25 novembris 1915, ad q u a e d a m r e m o v e n d a i n c o m m o d a ex duplici iurisdictione spirituali in oppido S. Caesarii oritura, q u o t a m p a r t e m eiusdem oppidi S. Caesarii u n a cum adnexo territorio ab archidioecesi Hydruntina, cui a n t e a subiecta erat, separavit e a m q u e dioecesi Lyciensi perpetuo univit, ita nempe ut fines civiles municipii S. Caesarii in poster u m constituant limites u t r i u s q u e H y d r u n t i n a e et Lyciensis dioecesis. 36 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III PROVISIO ECCLESIARUM Sacrae Congregationis Consistorialis decretis S S m u s D o m i n u s Noster Benedictus P P . XV h a s quae s e q u u n t u r ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: 2Í ianuarii 1916. — Titulari episcopali ecclesiae Eudoxiadensi praefecit R. D. i o a n n e m Pinardi, p a r o c h u m in civitate Taurinensi, quem constituit Auxiliarem Emi cardinalis Augustini Richelmy, archiepiscopi Taurinensis. 29 ianuarii. — Cathedrali ecclesiae Leadensi R. P. D. Ioannem Ieremiam Lawler, iam episcopum titularis ecclesiae Herrnopolitanae et Auxiliarem Archiepiscopi S. Pauli de Minnesota. — Cathedralibus ecclesiis Vaterfordiensi et Lismorensi R. P. Bern a r d u m Hackett, C. SS. R., superiorem d o m u s R e d e m p t o r i s t a r u m a p u d Limerich. 31 ianuarii. — Titulari episcopali ecclesiae Sasimorum R. D. Aemilium Bongiorni, v i c a r i u m generalem Brixiensem ac p a r o c h u m mitratum S. Nazarii, q u e m constituit Auxiliarem R. P. D. Hyacinthi Gaggia, episcopi Brixiensis. — Cathedrali ecclesiae Dromorensi R. D. E d u a r d u m Mulhern, paroc h u m loci Innismacsaint in dioecesi Clogheriensi. ' SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM CLANDESTINITATIS Q u u m in nonnullis regionibus, Parochi a civili lege graviter prohib e a n t u r quominus matrimonio assistant, nisi praemisso civili connubio, q u o d n o n semper praemitti potest, et t a m e n ad mala praecavenda et pro bono a n i m a r u m matrimonium celebrari expediat; quidam h o r u m locorum Antistites a Sacra Congregatione de Disciplina S a c r a m e n t o r u m efflagitarunt: « An et quomodo his in adiunctis providendum sit ». S. Congregatio de disciplina Sacramentorum 37 E a d e m Sacra Congregatio, in plenario Conventu habito die 28 curr. ianuarii, re mature perpensa, r e s p o n d e n d u m censuit: « R e c u r r a t u r in « singulis casibus, excepto casu periculi mortis, in quo quilibet sacerdos « dispensare valeat etiam ab impedimento clandestinitatis, permittendo « ut in relatis adiunctis m a t r i m o n i u m cum solis testibus valide et licite « c o n t r a h a t u r ». Expositam vero E m o r u m P a t r u m declarationem S S m u s D n u s noster Benedictus P P . XV, in audientia concessa die 30 eiusdem mensis infrascripto h u i u s Sacrae Congregationis Secretario, r a t a m h a b e r e et confirmare dignatus est, ac publici iuris fieri mandavit. D a t u m R o m a e , ex aedibus eiusdem Sacrae Congregationis, die 31 ianuarii 1916. PHILIPPUS CARD. GIUSTINI, Praefectus. L. $ S. f Aloisius Capotosti, E p . Thermen., Secretarius. SACRA CONGREGATIO CONCILII ORITANA PARTICIPATIONIS 27 martii et 19 iunii 1915 Species facti. - De Ecclesia Cathedrali Oritana non est novus in hac S. Congregatione sermo. Q u u m enim in plenariis comitiis, die 31 maii 1902 celebratis, p l u r a p r o p o n e r e n t u r de i m m u t a n d i s veteribus quibus regebat u r statutis ut ea hodiernis rerum adiunctis accommodarentur, Episcopo hinc, et inde Capitularibus iura sua tuentibus (prout enucleatius r e l a t u m est in tom. CLXII Thesauri Resolutionum S. G. G., pag. 490-514) respons u m prodiit: « Ordinationes temporarias ab Episcopo editas sustineri, « et interim capitulum conficiat capitulares constitutiones, quae a p p r i m e « h o d i e r n i s Ecclesiae necessitatibus respondeant ; et ad m e n t e m » . Mens vero, Ordinario per epistolam significata, haec erat: « Ut Amplitudo T u a « dioecesanos praeferat extraneis, q u i b u s beneficia n o n sunt conferenda « nisi adsit vera necessitas ; et si forte brevi t a n t u m tempore esset expe- 38 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « d a n d u m ut aliquis civis idoneus fìat vacanti beneficio occupando, « satius erit huic beneficium prae ceteris conferre, d u m m o d o n o n sit « indignus, licet vacatio u l t r a sex m e n s e s esset p r o d u c e n d a . P o r r o haec « Ampi. T u a e indulgentia animis mitigandis p l u r i m u m iuvare poterit ». Acerbius enim corninoti fuerant non modo Capitularium sed et popularium animi, p r o p t e r e a quod, t e m p e r a t o veterum s t a t u t o r u m rigore, beneficia seu participationes in Cathedrali, in casu necessitatis, etiam non civibus (quo civium n o m i n e ii t a n t u m prius intelligebantur « i cui padri « s a r a n n o stati cittadini per lo spazio di 40 a n n i continui ») conceder e n t u r ; et quidem ita, ut, d u m cives per d i u t u r n u m plurium a n n o r u m tyrocinium g r a t u i t u m suae Ecclesiae inservire t e n e b a n t u r a clericalis militiae initio, sacerdotes n o n cives post a n n u m solummodo gratuiti servitii ad plenam participationem admitterentur. At quidem, q u u m huiusmodi mitigationes iussisset omnino u r g e n s necessitas proveniens ex penuria clericorum, propter q u a m in ea Ecclesia vacantibus iam beneficiis aliter provideri n o n poterat, eaedem novis statutis conditis per Capit u l u m ac approbatis per Episcopum a n n o 1905 insertae fuerunt. Haec in Oritano Capitulo vigebant, q u u m per bullam Episcopalem, die 16 decembris 1913, q u i d a m sacerdos N. N. o r t u s L. oppido eiusdem dioecesis, inter canonicos ecclesiae cathedralis cooptatus est beneficioque potitus « cum omnibus iuribus et oneribus » die 21 eiusdem mensis. Elapso vero semestri, q u u m massae communis divisio fieret, petiit et ipse ad participationem a d m i t t i ; sed eius petitionem Capitulum per maiorem suffragiorum n u m e r u m reiecit, ea de causa q u o d servitii gratuiti a n n u s a d h u c decurreret. H a n c causam minime iustam agnoscens, sed utpote contrariam iuri et canonicae aequitati arguens, idem canonicus ad h a n c S. Congregationem querelam detulit, misso supplici libello quo petiit declarari: « An canonicus N. N. admitti debeat ad participationem o m n i u m « p r o v e n t u u m capitularium a die captae possessionis beneficii, vel post « a n n u m , expleto servitio gratuito, in casu ». Synopsis disceptationis. 1. Argumenta favore recurrentis allata. Ad intentionem suam obtinendam r e c u r r e n s duplicem facti circumstantiam a n i m a d v e r t e n d a m dicit: in primis, quod fructus integri anni servitii gratuiti, in casu, non cedunt in b o n u m fabricae, seu ecclesiae a u t locor u m piorum, sed directe et exclusive in utilitatem C a p i t u l a r i u n v q u o r u m quisque ex his fructibus portionem s u a m auget. Alterum, quod servitium g r a t u i t u m exigitur in casu p r a e s t a n d u m n o n ante, sed post captam possessionem beneficii, ut ex facti specie plane elucet. P o r r o ex hac u t r a q u e S. Congregatio Concilii 39 circumstantia contendit eruere, g r a t u i t u m servitium in casu, sub vetitum cadere legis Tridentinae c. 14, sess. XXIV de ref. cui confirmatio accessit constitutionum Pii V, Durum nimis, 31 maii 1570; Innoc. XII, Ecclesiae, 22 sept. 1695, ac etiam complurium h. S. G. resolutionum. U n d e infert •S. Congregationem h u i u s m o d i gratuitum servitium, in his definite circumstantiis, minime a p p r o b a s s e suo generali rescripto die 31 maii 1902, sed potius improbasse, dum n e m p e consulebat reform a n d a s constitutiones « ut apprime hodiernis Ecclesiae necessitatibus r e s p o n d e a n t Reapse, in cit. cap. Tridentino, post v u l g a t a m iuris principium « ut « beneficia ecclesiastica sine diminutione conferantur » (tit. 12, lib. III, Decretal.), d a m n a n t u r latissime consuetudines et statuta, iuxta q u a e « in electione, praesentatione, collatione, vel alia provisione sive admis« sione ad possessionem alicuius cathedralis ecclesiae, vel beneficii, « c a n o n i c a t u u m aut p r a e b e n d a r u m , wel partem proventuum, seu ad distri« butiones quotidianas, certae conditiones, seu deductiones ex fructibus, « solutiones, promissiones i n t e r p o n a n t u r ». Idem de « vacantibus eccle« s i a r u m dignitatibus, canonicatibus, p r a e b e n d i s , portionibus, benefi« ciis, etc. » decrevit S. P i u s V cit. const. § 2. - Porro quotquot h a n c Tridentinam legem i n t e r p r e t a n t u r Doctores, eam d u o b u s t a n t u m casibus n o n aptari t r a d u n t : 1) q u a n d o aliqua p a r s fructuum primi anni beneficii, applicatur fabricae, seu alicui causae piae; quia t u n c cessat ratio legis, ut n e m p e arceatur a beneficiorum collatione « quidquid simoniacae « labis a u t sordidae avaritiae suspicionem ingerat » ut dicitur in laudatis textibus ; 2) q u a n d o servitium gratuitum p r a e s t a t u r ante collationem seu captam possessionem beneficii, ad m o d u m videlicet tyrocinii; quo in casu fructus beneficii, a d h u c de facto vacantis, bene p o s s u n t augere m a s s a m capitularem, ut per se patet, et t r a d u n t inter ceteros, F a g n a n u s , in III, Decr., De Praeb., cap. Dilectus, I, n. 6; Pignatelli, Consult, t. III, c. 30, n. 9 et tom. IX, c. 115, n. 14-15; Garcia, De benef. p. XI, c. V, n. 16-18; Barbosa, De Can. et Dign. c. XV, n. 22 qui etiam r a t i o n e m d a t : « Capta enim possessione ecclesiae seu canonicatus, censetur capta « possessio o m n i u m b o n o r u m , fructuum, a d n e x o r u m et iurium »; De Luca, De Can. et Cap. disc. 17, n. 1-5; F e r r a r i s s. v. Canonicatus, art. II, n. 39-41. Neque absimiliter leges tridentinas interpretata videtur haec Sacra Congregatio, q u a e vetitum q u i d q u a m recipiendi occasione institutionis n o v o r u m canonicorum, etiam sub forma oneris servitii gratuiti, pluries renovavit et applicavit ut in Cassanen., 3 dec. 1718; Brugen., 13 augusti 1729; Leodien., 19 iul. 1777 (apud Pallottini, v. Canonici, III, 182), et recentius in Potentina, 16 iul. 1898 ac 21 maii 1904; et S. Angeli Lombardos, 28 iun. 1913 (cfr. Monit. Eccles., XVI, 150; X X I I I , p. 274). In 40 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale q u i b u s postremis decisionibus illud praeterea n o t a n d u m occurrit, in his provocatum fuisse ad ius particulare i n d u c t u m q u o a d ecclesias receptitias (qualis profecto est et Oritana), post Breve Pii VII, Impensa, diei 13 aug. 1819 et s u b s e q u e n t e s Instructiones Episcoporum, diei 18 novembris 1822, q u a r u m vigore s t a t u t a de servitio gratuito u t c u m q u e p r a e s t a n d o in regno u t r i u s q u e Siciliae, paulatim exsoleverunt. Quae cum ita sint, contendit canonicus r e c u r r e n s dispositiones Ordinarii Oritani, quibus a n n o 1902 confirmatio accessit h. S. Congr., attigisse t a n t u m m o d o servitium praevium seu antecedens collationem et possessionem beneficii captam, n o n vero servitium aliquod gratis p r a e s t a n d u m post immissionem in possessionem. I d q u e confirmare studet nonnullis locutionibus s t a t u t o r u m recentium, ubi sermo fit, n o n quidem de canonico, sed de clerico a u t candidato, immo, q u u m agitur de sacerdote extero, definite edicitur « che il rigoroso servizio gratuito, p r i m a « di aver diritto alla partecipazione, s a r à ridotto ad un solo a n n o , dopo « il quale prenderà possesso e indosserà le insegne ». Igitur, ait, intentio h u i u s S. Congregationis in his statutis confirmandis alia esse non potuit, q u a m ut servitium gratuitum beneficii possessionem praecedens simpliciter probaret. At vero, praestatio q u a m Capitulares a r e c u r r e n t e exigunt, a n n u m respicit ab adepta possessione, q u a e contigit d. 21 decembris 1913: ergo ad h a n c praestationem u r g e n d a m invocari nequit sententia h u i u s Si Congregationis in Oritana, diei 31 maii 1902; quin i m m o eam cadere dicendum est sub lege prohibitiva canonis Tridentini. 2) Argumenta favore Capituli deducta. - V e r u m t a m e n alia videtur i n e u n d a sententia, si resolutionis principium inde petatur, in quo cardo controversiae proculdubio consistit, videlicet si spectemus n a t u r a m t u m Capituli, t u m p r o v e n t u u m , ad q u o r u m participationem canonicus recurr e n s admitti postulat. Nam, Capitulum quod spectat, in comperto est, illud, seu ecclesiam cathedralem Oritanam, accenseri debere ecclesiis receptitiis a s u a origine innumeratis : « q u a r u m constitutio - prout obser« vatum est in cit. fol. caus. Oritan., a p u d Thesaurum, CLXII, p. 490 « duo potissimum obtinere intendebat, primo n e m p e omnes cives sacrae « militiae n o m e n d a n t e s admittere, q u e m q u e pro g r a d u s u a e ordinationis, « ad p r a e s t a n d u m servitium in ecclesia principe suae nativitatis ; secundo « probare mores clericorum, quia hi n o n a d m i t t e b a n t u r ad obtinenda loca « canonicatuum quum vacassent, et ad reditus participationem, nisi facto » « tyrocinio in sacris explendis m u n e r i b u s et suae vocationis experimento. « R e b u s ita compositis, nimius clericorum n u m e r u s n o n obérât, n e q u e « spes lucri n i m i u m allicere poterat candidatos ad clericalem militiam »: q u o d propositum n o n solum o p p o r t u n u m sed et necessarium existima- S. Congregatio Concilii 41 b a t u r anteactis temporibus, q u a n d o immodica passim comperiebatur t u r b a adspirantium ad s a c r u m ordinem. Ad hoc propositum a s s e q u e n d u m latae proculdubio leges firmat a e q u e rigorosae consuetudines in Capitulo Oritano vigentes: etenim a d participationem p r o v e n t u u m q u o r u m c u m q u e non a d m i t t e b a n t u r , nisi « i soli figli di quei padri che s a r a n n o stati cittadini di questa « città per lo spazio di q u a r a n t ' a n n i continui »; qui tyrocinium novem a n n o r u m gratuito perfecissent, q u a t u o r a n n o s servientes in minoribus, duos in subdiaconatu, duos in diaconatu et u n u m in presbyteratu ; quin immo ipsa clericorum acceptatio fieri non poterat quotannis nisi u n a die 25 iulii. Quibus attentis facile suaderi videtur h u i u s m o d i ecclesiam, quamvis cathedralem, n a t u r a carere veri et proprii capituli, in sensu iuris, ac t a n t u m m o d o efformare q u a m d a m ecclesiasticorum virorum consociationem, peculiaribus statutis constitutam, q u o r u m observantiam libere a m p l e c t e b a n t u r q u o t q u o t in h a n c societatem cooptari elegissent. Quod etiam confirmatur, si spectetur n a t u r a proventuum qui ecclesiasticis viris in h a s receptitias cooptatis d i s t r i b u e b a n t u r : fere enim integri constabant ex piis legatis, vel oblationibus a christifidelibus constitutis pro missarum, anniversariorum, a u t similium celebratione, careb a n t q u e p r o r s u s canonica erectione in titulum seu dotem beneficii; adeo ut huiusmodi proventus minime valerent aut valeant titulo p r a e b e n d a e seu beneficii canonicalis iure decorari (Cfr. etiam Gennari, Cons. Can., XXXIV, n. 3). Idipsum de hisce capitulis et praebendis sensit praeclarus canonista De Luca, qui in re versatissimus erat, atque ex propria experientia scribebat (De Canon, et Capit., disc. XVII, n. 4 ) : « Huiusmodi « m a s s a vere et proprie n o n conflatur ex fructibus et dotibus ipsorum « Canonicatuum vel Beneficiorum, qui ita laudabiliter pro maiori Eccle« siae cultu ac divino servitio, quod alias negligebatur, redacti essent « a d formam distributionum q u o t i d i a n a r u m , per p u n c t a t u r a s (ut prae« s e r t i m - s u n t massae Basilicarum Urbis provenientes a fructibus casa« lium et d o m o r u m aliorumque praediorum ex concessionibus Pontificum « et I m p e r a t o r u m aliorumque Principum) ; sed proveniunt ut p l u r i m u m « a piis legatis aliisque dispositionibus cum onere m i s s a r u m et anni« versariorum, ac t a n q u a m p e r speciem cuiusdam Societatis, seu commu« nionis Clericorum sub his legibus constitutae ac introductae inter ipsos «presbyteros absque peculiari ratione beneficii seu Dignitatis; adeo ut « istae Dignitates deinde ad q u a n d a m maiorem Ecclesiae honorificentiam « erectae fuerint, absque status antiqui dictaeque massae alteratione, cum 42 « « « « « « « Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale solis honorificis praeeminentiis ac etiam cum aliquibus maioribus emolumentis in distributionibus quotidianis et minutis, loco p r a e b e n d a e seu fructuum, tamquam in Dignitatibus potius abusivis quam veris, q u o d a m m o d o stantibus loco p r a e b e n d a e ; et consequenter qui vult ad Societatem admitti, ipsius Societatis leges ac statuta servare tenetur, eaque adimplere q u a e alii adimpleverunt vel adimplent, ad aequalitate m inter socios s e r v a n d a m ». Quae q u u m ita sint, si nempe nec Ecclesia receptitia h a b e n d a est ut verum Capitulum, nec portiones q u a e participantibus d i s t r i b u u n t u r vera beneficia dicenda sunt, videtur p r o r s u s deficere materia in quam cadat allatum vetitum Tridentinae legis, cap. 14, sess. XXIV, de ref., ac potius vigere principium perspicue, ut de more, e n u n c i a t u m a cl. De L u c a : « qui vult ad Societatem admitti, ipsius Societatis leges et statuta « servare tenetur, eaque implere quae aliis impleverunt, vel adimplent, « ad aequalitatem inter socios servandam ». Idipsum confirmatur tum ex facto, quod a Concilio Tridentino ad nostra usque tempora, in plurimis ecclesiis etiam collegiatis et cathedralibus, consuetudo gratuiti servitii viguit et viget, Apostolica Sede sciente et n o n contradicente, t u m ex auctoritate Doctorum, q u o s u n a n i m e s in h a n c sententiam ostendit Ferraris, y. Canonicatus, II, 39 ss.: « in dicto decreto Concilii Tridentini et « in bulla S. Pii V Durum nimis, non c o m p r e h e n d u n t u r S t a t u t a et con« suetudines de serviendo per a n n u m vel aliquod t e m p u s , et nihil per« cipiendo interim de Massa grossa nisi peracto integro dicto servitio » (cfr. et. De Luca, i. c, n. 5) ; tum demum ex ratione, quia, dum vetitum Tridentinae legis ad hoc explicite o r d i n a t u r « ut a r c e a t u r quidquid simo« niacae labis a u t sordidae avaritiae suspicionem h a b e a t » clare videtur inhibere eam praestationem q u a m n o v u s beneficiatus quasi ex pacto inter se et collatores facere t e n e a t u r occasione collationis; n o n igitur praestationem omnino a voluntate beneficiati independentem, q u a e quasi o n u s reale, vi s t a t u t o r u m a u t consuetudinum, beneficium seu potius prov e n t u s beneficii afficiat. - Nec in contrarium q u i d q u a m facit, q u o d huiusmodi p r o v e n t u s in utilitatem cedant ceterum canonicorum; quia h u i u s circumstantiae causa efficiens iterum n o n est pactum seu voluntas beneficiati, sed generalis lex cadens in q u o d c u m q u e vacans beneficium. Ad rem Barbosa, De can. et dignit., cap. XV, n. 34, affert decisionem S. C. C. in q u a « d u b i t a t u m fuit an consuetudo Ecclesiae Ästen, quod fructus « spectent ad Capitulum donec beneficiatus sit sacerdos, observanda « esset. Et S. C. C. die 6 maii 1617 censuit valere h u i u s m o d i consue« t u d i n e m , quia intentio Concilii fuit ne ratione collationis aliquid recipe« retur ». Cfr. et aliam causam relatam a De Luca, 1. c, disc. XVII. S. Congregatio Concilii 43 Nec t a n t u m post Concilium Tridentinum servata fuit consuetudo gratuiti servitii praestandi, sed etiam post reformationes non p a u c a s nec módicas inductas in ecclesiis receptitiis regni u t r i u s q u e Siciliae post celebre Breve Pii VII Impensa, d. 13 aug. 1819. Ex quo iam arguere licet, h u i u s m o d i consuetudinem ea reformatione non fuisse s u b l a t a m a u t i m p r o b a t a m . Quod si in laudato Brevi Impensa edicitur « quoties « aliquis in possessionem iuris praestitutae portionis assignandae in eccle« siis receptitiis fuerit im mittendus, specimen a n t e a ingenii ac m o r u m « de iis h a b e a t u r . . . et examen i n s t i t u a t u r coram Ordinariis », etc.; id quidem n o n magis incompatibile videtur cum servitio gratuito p r a e stando, q u a m quodvis periculum a u t experimentum cum congruo scholam tyrocinio sive curriculo. Igitur nullo modo huiusmodi servitium a b r o g a t u m censeri potest clausulis irritantibus et derogatoriis q u i b u s Breve illud explicit (cfr. Gagliardi, De Benef, eccl., Addit, ad tom. I). Quod a u t e m S. C. Concilii n o n n u m q u a m suis decisionibus servitium g r a t u i t u m r e p r o b a n t , id, si v e r u m esset, n o n foret t r a h e n d u m de casu ad casum. Concedunt quidem facile omnes opportunitatem seu necessitatem h u i u s praevii tyrocinii, maxime pendere a temporum locorumque circumstantiis, ac praesertim a p e n u r i a vel nimia copia eorum qui clericali militiae n o m e n dare postulent. Hinc fieri potest quod, dum alicubi et aliquando o n u s servitii gratuiti praestandi - ut cum De Luca loquam u r - « laudabiliter conservat civicam praerogativam, dum, seclusa par« ticipatione Massae, exteri, seu illi cives qui necessaria requisita n o n « habent, non affectant istos canonicatus a b s q u e emolumento, ideoque « laudabilis est h u i u s m o d i S t a t u t o r u m observantia » (1. c. n. 5); in aliis locis aliisque temporibus, m a x i m e q u e nostris, h u i u s m o d i observantia grave immo gravissimum afferat impedimentum, q u o m i n u s cum sufficienti clero divini cultus honori a u t curae a n i m a r u m utilitati inserviatur. Ceterum resolutiones q u a e potissimum afferuntur in casu, sel. S. Angeli Lombardorum, 28 iun. 1913 et Potentin., 16 iul. 1898 longe diversos a nostro casus spectant, ut facile inspicienti et conferenti patebit. In prima enim agebatur de onere imposito neo-canonicis, dimittendi favore ceterorum Capitularium dimidiam partem fructuum primi anni e praebenda p r o v e n i e n t i u m ; quod minime effugere posse videtur vetitum Concilii Tridentini, In altera resolutio prodiit favore cuiusdam sacerdotis quem, q u a m v i s per decem annos gratuitum servitium praestitisset, t a m e n iniuste in v e r u m canonicum ceteri capitulares recipere nolebant. Nec iuvat afferre ipsam resolutionem S. C. C. in praecedenti Oritan., 31 maii 1902, a u t bullam Episcopalem, q u a recurrenti conferri dicitur canonicatus cum plena iurium participatione. Quin etiam facillime argu- 44 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale meritum retorquetur. Etenim, q u a m v i s detur ut probabile consuetudin e m servitii gratuiti, comprehendi aliquatenus posse hortatione facta conficiendi « capitulares Constitutiones q u a e a p p r i m e hodiernis Eccle« siae necessitatibus r e s p o n d e a n t », a t t a m e n certissimum ac extra o m n e m aleam est, quod a recurrente etiam a s s u m e b a t u r : ex iis statutis seu « ordinationibus » de q u i b u s S. C. explicite edixit sustineri, esse illam praescriptionem « che dovendosi assumere un sacerdote esterno il rigo« roso servizio gratuito, prima di aver diritto alla partecipazione, s a r à « ridotto a un solo a n n o » ; q u a e praescriptio novis statutis conditis per Capitulum et approbatis per Episcopum a n n o 1905, de verbo ad verb u m inserta et repetita fuit. Si igitur Episcopus revera voluit - q u o d n o n est facile concedendum - canonicum recurrentem constituere et in possessionem immittere, cum eodem « diritto alla partecipazione », praeterg r e s s a esset limites suae potestatis et consequenter nulliter egisset saltem in h a c p a r t e q u a e spectat exonerationem a servitio gratuito, quia auctoritate id per se solum faciendi carebat, sed accedere debuisset venia Apostolicae Sedis cuius auctoritate contrarium s t a t u t u m sustinebatur. Resolutio. - Quibus ab u t r a q u e parte in m e d i u m deductis, iudicio E E . P P . suppositum fuit dirimendum d u b i u m : « An can. N. N. admitti debeat ad participationem p r o v e n t u u m capitularium a die captae possessionis beneficii, vel post a n n u m , expleto gratuito servitio in casu ». Et S. Concilii Congregatio in plenariis E m o r u m comitiis re semel et iterum disceptata, r e s p o n d e n d u m censuit s u b die 19 iunii 1915: «Negative ad I p a r t e m : Affirmative ad I I ; et ad mentem. Mens est: « Optat S. C. ut constitutiones capitulares magis conformentur res« cripto edito die 31 maii 1902, ita n e m p e ut apprime r e s p o n d e a n t « hodiernis ecclesiae necessitatibus, q u a e abolitionem servitii gratuiti « q u i b u s d a m in casibus exigere videntur ». Q u a m resolutionem S S m u s D n u s Noster Benedictus Div. P r o v . P P . X V , i n audientia p o s t m o d u m infrascripto Secretario concessa, approbavit. O. GIORGI, Secretarius. S. Romana Rota ACTA 45 TRIBUNALIUM SACKA ROMANA ROTA I PARISIEN. NULLITATIS MATRIMONII (PIC-GARREAUD) Benedicto XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis suae anno primo, die 21 maii 1915, RR. PP. DD. Ioannes Prior, Ponens, Aloisius Sincero et Iosephus Mori, Auditores de Turno, in causa Parisien. - Nullitatis matrimonii inter Helenam Garreaud, repraesentatam per legitimum procuratorem advocatum Vincentium Sacconi, et Aemilium Pie, interveniente et disceptante in causa Vinculi Defensore ex officio, sequentem tulerunt in primo gradu definitivam sententiam. Agathae Mariae Bazin, cum vidua relicta fuisset cum sex filiabus ex unione maritali sumptis, ea fuit m e n s ut u n a m q u a m q u e earum, vix maiorennem effectam, q u a m cito in matrimonio collocaret. Helenae, quartae filiae, a n n u m vigesimum agenti, t a n q u a m futurum maritum, Aemilium q u e m d a m Pie indicavit. Consilium vero h a u d placuit Helenae, ut pluries matri retulit; eidem autem insistenti t a n d e m cessit, et cum viro die 12 augusti 1899 in matrimonio rite coniuncta est. Tresdecim a n n o s perduravit vita coniugalis, qua a b r u p t a mulier divortium civile petiit, obtinuitque: deinde causam in foro ecclesiastico instituit, Commissione Pontif. impetrata ut causa coram N. S. Ordine in prima instantia ageretur, qua declarationem nullitatis matrimonii ex capite vis et m e t u s obtinere nititur. Dubium igitur nobis dirimendum est: An constet de nullitate matrimonii in casu? In iure. - Sufficit iuris capita, in h a c re notissima, s u m m a t i m indicare, q u a e in aliis N. Ordinis sententiis, etiam recentibus, late exposita sunt (Cf. Parisien., coram Many, die IB martii 1911; Lugdunen., coram 46 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Prior, d. 18 iunii 1912; Romana, coram Prior, d. 28 nov. 1913). Ex celebri capite Cum locum 24 De sponsalibus, n e c n o n ex cap. 15 et 28 eiusdem tituli, d e d u c u n t doctores per m e t u m gravem, iniuste a causa libere incussum ad e x t o r q u e n d u m consensum matrimonialem, m a t r i m o nium, saltem ex iure ecclesiastico, dirimi. Metus reverentialis, seu futuri mali existimati, q u o d ab his m e t u i m u s in q u o r u m potestate s u m u s (d'Annibale, vol. I, n. 138, nota 16), ex sese levis est, ac proinde matrimonium n o n dirimit. Gravis t a m e n evadere potest ex adiunctis, quoties videlicet, o m n i b u s circumstantiis perspectis, dici debet m e t u m patientem imperio patris, matris, seu domini coactum matrimonio consensisse. H u n c c a s u m ordinarie verificari docent Auctores, u b i minae adhibentur, vel etiam preces i m p o r t u n a e et instantes, q u a e virtualiter m i n a s continent, ad filiae resistentiam vincendam. At simplex q u a e d a m regula iuridica ad o m n i a dubia in casu concreto diluenda dari nequit, ut legenti instructionem S. Officii die 20 iunii 1883 facile patet. Imprimis n o t a n d u m est filiam h a u d invitam nupsisse dicendam esse q u a e n u p s i t ut m a t r i s vel alterius Superioris morem gereret (d'Annibale, 1. c ) . P a r e n t e s etiam coactionem modicam adhibere possunt, ut docet Sánchez, lib. 4, disp. 23, n. 12 in fin. Ubi vero coactio debitos limites excessisse videtur, constare debet m e t u m patientem media q u a e potuit adhibuisse ut sese a p a r e n t u m coactione liberaret. Ad r e m citata instructio S. Officii (n. 37): « Etiam investiganda quid haec p e r s o n a « fecerit, ut a coactione p a r e n t u m sese liberaret; u t r u m preces adhi« b u e r i t ; u t r u m u s a fuerit opera aliorum ad parentes a proposito dimo« v e n d o s : u t r u m et q u o m o d o propriam aversionem et contrarietatem in « illud matrimonium significaverit : u t r u m et q u o m o d o sese gesserit, sive « q u a n d o necessaria pro matrimonio p a r a b a n t u r , sive q u a n d o ad cón« sensum p r o m e n d u m a d d u c t a fuit, sive q u a n d o post d a t u m consensum « festum nuptiale c e l e b r a b a t u r ; ... u t r u m , nempe, his o m n i b u s hilaris, « p r o m p t e et laete adstiterit, an secus. Consideranda q u o q u e eius agendi « ratio erga alteram p a r t e m , et erga eiusdem familiam; u t r u m n e m p e « benevola et affectuosa, etc. ». In facto. - Cum P a t r i b u s Auditoribus in p r i m a causae propositione d. 21 iulii 1914 facta, testes auditi pauci nimis viderentur q u a m ut processus iuxta ss. canones completus dici posset, praesertim cum in actis h a b e r e n t u r n o m i n a p e r s o n a r u m , q u a e vel matrimonii celebrationi interfuerunt vel intime familias contrahentium cognoverint qui ad t e s t a n d u m n o n s u n t vocati, r e s p o n d e r u n t : « Dilata, et c o m p l e a n t u r acta iuxta instru« ctionem a D. P o n e n t e d a n d a m ». Novi testes excutiendi, vero, in instru- S. Romana Rota 47 ctione data indicati, fere o m n e s morte iam praerepti fuere, et alii inveniri n o n potuerunt, ut ex epistola officialis Parisiensis d. 15 feb. 1915 elucet. Q u o a d testes principales, actricis proximi parentes, matrem eius n e m p e , et t r e s sorores, d o m i n a m Mac Teigne, d ñ a m F a h r e , et d ñ a m Beer, o m n e s scilicet testes in Curia Versaliensi excussos, n o t a t Iudex instructor d e l e g a t u s : « N o t r e impression e s t : que les témoins ont eu « g r a n d souci de dire la vérité, et, en ce qui concerne Mme G a r r e a u d « m è r e , que c'est u n e femme très autoritaire, qui ne devait a d m e t t r e « a u c u n e observation de la p a r t de ses filles, et qui aurait certainement « mis en exécution la menace qu'elle avait faite a Mme Pic née Garreaud, « de l'envoyer d a n s u n e famille à l'étranger ». Ita n a r r a t actricis m a t e r : « J'ai m a r i é mes filles de m o i - m ê m e et « de m o n seul consentement. Je trouvais que la mère de famille restée « veuve devait a v a n t tout marier ses filles afin qu'elles eussent un sou« tien d a n s la vie. Le mariage a été décidé par moi avec u n e de mes « amis... Non, ma fille n ' a p a s été libre, elle n'a cessé de protester et « je n'ai cessé Se lui imposer ma volonté. J'ai usé de toute influence. « J'avais usé d'abord de prières, mais j ' a i cru devoir employer les mena« ces, s u r t o u t celle de l'envoyer comme institutrice A l'étranger. Je savais « que ce serait pour elle u n e très grande peine et u n e humiliation morale « très grande, car elle considérait cette situation comme un état de « domesticité. J'ai même, d a n s la vivacité de scènes, employé u n e cer« taine brusquerie en la p r e n a n t violemment par les b r a s ; elle en a « même porté les marques. Elle a résisté par les protestations, les prières « et les larmes, et cela a duré j u s q u ' a u mariage... J'avais décidé q u e j e « marierais mes filles par r a n g de â g e ; son t o u r était venu, et p o u r « a u c u n e raison je n'aurais «cédé ». « « « « « « « « « « « « Actrix e a m d e m historiam confirmat: « Après l'avoir rencontré d e u x ou trois fois, ma mère me dit: " C'est celui-là que tu dois épouser „. Je repondis qu'il ne me plaisait pas, et je n'avais p a s d'ailleurs l'intention de me marier. Ma mère me dit dès ce j o u r et plusieurs fois ensuite que si je ne l'épousais p a s , je devais quitter la maison et devenir institutrice, qu'elle ne s'occuperait plus de moi... A u x fiancailles je me suis r e n d u compte que la chose était sérieuse. Je fus alors très triste. Mme Mariot, vieille amie de la famille, s a n s se douter de mes sentiments, déclara à ma mère que j ' é t a i s triste, et que ma mère avait tort de faire ce mariage qui n'était p a s assorti; c'est u n e de m e s s œ u r s qui m'a répété cette conversation peu de j o u r s après. P r e s q u e continuellement ma mère insistait et il y avait des discussions à ce sujet. 48 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « Il n ' y a j a m a i s eu de nécessité d a n s ma famille de devenir instit u t r i c e . Ma mère avait largement de quoi n o u s élever... P o u r n o u s « quitter la maison paternelle c'était la mort. Mes s œ u r s et moi n o u s ne « n o u s étions jamais isolées ». Interrogationi : « Avez-vous manifesté votre « aversion p o u r M. Pic a v a n t le mariage? » r e s p o n d i t : « J a m a i s n o u s « n ' a v o n s eu d'intimité avant le mariage ». Alterae interrogationi: « M. Pic, « fréquentait-il la maison? » replicat: « Oui, après les fiançailles, mais « ma mère ne n o u s a j a m a i s laissés seuls, à m o i n s qu'il n'y e u t quelque « autre personne Je lui ai m o n t r é m o n attitude de froideur, mais « n ' a y a n t j a m a i s été seul avec lui, je ne le lui ai p a s dit...: il s'en est « plaint à la d a m e qui a preparé le mariage, j ' i g n o r e p a r qui je l'ai su ». Q u a t u o r sorores actricis, Elisabeth Mac Teigne, Amelia F a b r e , I o a n n a Beer et Henrica Ronveau, de coactione a m a t r e exercita fere' idem depon u n t . Ita E. Mac Teigne: « Elle a été contrainte p a r ma mère qui l'a « menacé de la faire partir comme institutrice à l'étranger, si elle s'y « refusait. Ma s œ u r m'a fait des confidences à cet égard, et m'a dit « formellement que si elle acceptait de subir cette contrainte, c'est « qu'elle ne voyait pas d'autre moyen d'échapper a u x menaces et à la « situation qui en a u r a i t resulté par elle... Ma sœur ne cessait de pro« tester m ê m e avec larmes, elle avait de i'éloignement p o u r son fiancé « et le craignait même. Sa crainte a d u r é j u s q u ' a u j o u r du m a r i a g e ; « plus le terme se rapprochait, plus ses protestations devenaient vives. « J'ai été témoin de toutes les scènes, et j ' a i constaté la trace des vio« lences dont ma sœur avait été l'objet... Ma m è r e eût parfaitement « exécuté les menaces ». Q u a t u o r actricis sororibus fere eadem t e s t a n t i b u s adiungenda est sartrix q u a e d a m , n o m i n e Eugenia Ruelland, q u a e ait: « Je faisais les « robes d'Hélène Garreaud, c'est p a r elle que j ' é t a i s t e n u e au courant des « fiançailles. Je me rappelle très bien avoir plusieurs fois reçu chez moi « Hélène Garreaud, et étant chez elle le plus souvent, avoir été mêlée « à la vie de la famille. Très souvent Hélène est venue me trouver en « larmes, se plaignant d'avoir été m a l m e n é e p a r sa mère, d'avoir reçu « des giffles parce qu'elle ne voulait p a s épouser M. Pic que sa mère « voulait lui imposer. Elle m ' a dit qu'elle ne p o u r r a i t j a m a i s épouser « cet h o m m e qu'elle trouvait bête: ne s a c h a n t p a s parler, etc. Hélène « s'est contentée d'employer les moyens qui étaient seuls à sa p o r t é e : « l a r m e s et supplications j u s q u ' a u dernier jour... Je me suis h a s a r d é e « un j o u r à dire à Mme G a r r e a u d qu'Hélène ne semblait p a s heureuse « d'avoir le fiancé qu'elle lui reservait p o u r mari. La mère me repon« dit: " Je n'ai p a s son avis à p r e n d r e „ ». S. Romana Rota 49 O m n e s supradictae testes d e p o n u n t matris indolem fuisse imperiosam, obstinatam, filiae a u t e m timidam, submissam. Henrica R o n v e a u ait: « Ma mère conduisait toutes au doigt et à œil. Son h a b i t u d e était « d e n o u s imposer sa volonté et, si cela était nécessaire, de n o u s « faire violence p o u r que n o u s l'acceptions... Elle ne craignait p a s de « faire des menaces sérieuses, soulignées m ê m e de violences physiques, « m ê m e de giffles ». Et Eugenia Ruelland: « La mère était odieusement « autoritaire. Je p o u r r a i s citer mille faits qui p r o u v e n t l'odieux de son « autoritarisme. 11 fallait que les filles obéissent; et en particulier p o u r « H é l è n e , l'opiniâtreté de sa volonté à persévéré j u s q u ' a u m a r i a g e » . E. Mac Teigne t e s t a t u r : « T o u t e s n o u s redoutions m a n i è r e . . . T r è s à u t o « ritaire... plus autoritaire vis-à-vis de ma s œ u r (Hélène) à cause de sa « b e a u t é physique ». A. F a b r e : « Ma mère est très autoritaire, elle a « toujours exigé que ses filles plient devant sa volonté ». In e u m d e m sensum d e p o n u n t I. Beer, G. Garreaud, actricis frater, d n a Arguillière, Gh. Pothier, q u o r u m ultimus ait: « T o u t le m o n d e s'accordait que lors« que Mme G a r r e a u d voulait quelque chose, elle trouvait l e . m o y e n de « la réaliser ». De filia t e s t a n t u r eius sorores : « Ma s œ u r était très souple, soumise, « habituée à obéir » (A. Fabre). « Ma s œ u r était très douce ... la mère « l'avait dressée à l'obéissance depuis son plus j e u n e âge » (I. Beer). « Elle était comme u n e cire entre les m a i n s de sa mère, qui la pouvait « pétrir » (H. Ronveau). Et E. R u e l l a n d : « Hélène était u n e fille aimable, « très bonne, très douce, b l o n d e ; elle avait p e u r de sa mère ». Quamvis mater eam dicat « d'un caractère énergique », illico, subdit « elle était « t e l l e m e n t dominée par ma volonté, qu'elle n ' a u r a i t j a m a i s osé résister « o u v e r t e m e n t ». Mater auctoritate s u a filiae m a t r i m o n i u m imposuit, ut concorditer fere omnes testes declarant, nemine contradicente. Ita m a t e r : « J'ai « marié mes filles de moi-même et de m o n seul consentement... J'avais « décidé q u e je marierais mes filles p a r r a n g d ' â g e ; le t o u r d'Hélène « était v e n u et pour a u c u n e raison je n ' a u r a i s cédé... le mariage a été « décidé par moi... ma fille n ' a j a m a i s cessé de protester. Il n'y a p a s eu « de r u p t u r e , ma volonté était formelle... Elle n ' a cessé de protester, et « je n'ai cessé de lui imposer ma volonté ». In idem incidunt testimonia actricis sororum, Mac Teigne et R o n v e a u , n e c n o n Eugenia Ruelland. Minas q u o q u e adhibuit m a t e r ad filiae oppositionem vincendam, eiectionis e domo p a t e r n a ut in t e r r a aliena m u n u s institutricis exerceret; ait m a t e r : « J'ai cru devoir employer des menaces, s u r t o u t celle « d e l'envoyer comme institutrice à l ' é t r a n g e r » . Quod confirmat ipsa ACTA, vol. VIII, n. 2. — 14-2-916. 4 50 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Helena, A. F a b r e , T. Beer, H. Ronveau, E. Ruelland. Minas exilii a domo p a t e r n a aegerrime ferebat puella, et t a n q u a m m a l u m grave sibi, .vigesimum t u n c aetatis suae a n n u m agenti, i m m i n e r e videbat, uti ipsa et alii testes declarant. Ait Helena: « P o u r n o u s quitter la m a i s o n pater« nelle était la mort. Mes s œ u r s et moi, n o u s ne n o u s étions j a m a i s « isolées : d a n s le couvent n o u s étions deux ou trois ensemble, et le « couvent était t r è s voisin de la maison de campagne, où nos p a r e n t s « venaient habiter de P â q u e s à la Toussaint. A 16 a n s je fus envoyée « au couvent de Poichemone... Au b o u t de trois mois j ' e u s de violentes « crises nerveuses... J'attribue ces crises s û r e m e n t à l'ennui occasione « p a r l'éloignement de la m a i s o n » . T e s t a t u r H. R o n v e a u : « Je com« p r e n d l'effroi de ma s œ u r à u n e pareille m e n a c e ; elle n'avait que « 19 a n s , avait toujours vécu avec n o u s , et entrevoyait comme le plus « g r a n d châtiment cette vie h o r s de la famille, d a n s un pays étranger, « p r i v é e de l'affection de n o u s toutes qu'elle aimait ». Ait altera soror, I. Beer: « Cette menace était terrible pour ma s œ u r ». Malum etiam inevitabile Helenaef videbatur, cum apprime sciret matrem h a u d h e s i t a t u r a m fore m i n a s exsequi, ut iterum declarant iidem testes, « oui, ma mère, ait E. Mac Teigne, eût parfaitement exécuté ces « menaces. Ma mère était persuadée que c'était un devoir p o u r elle de « pourvoir au p r o m p t établissement cTes ses filles que les occupations « commerciales l'empêchaient de surveiller. C'est pourquoi elle n'hési« tait p a s à imposer sa volonté même p a r des menaces ». Similiter depon u n t A. F a b r e , I. Beer et E. Ruelland, et ipsa m a t e r confirmat, dicens: « P o u r a u c u n e raison je n ' a u r a i s cédé ». P r e c i b u s et lacrymis restitit puella u s q u e monii, ut iidem testes affirmant; m a t e r ipsius « les protestations, les prières, et les larmes, « mariage... Elle n'avait a u c u n moyen d'éviter « menaces, puisqu'elle était mineure ». Idem sorores. ad diem i p s u m matria i t : « Elle a resistè p a r et cela a d u r é j u s q u ' a u les conséquences de mes t e s t a n t u r actrix eiusque Quamvis tresdecim fere a n n o s vita coniugalis perduraverit, ab initis nuptiis n u n q u a m pacifica fuit, q u o d indicium est aversionis mulieris erga s p o n s u m , u n d e praesumptio q u a e d a m oritur de consensu matrimoniali coacto. Ait soror actricis, E. Mac T e i g n e : « D è s les premiers « j o u r s qui suivirent le d é p a r t pour le voyage de noces, ma sœur m'écri« vit de venir la réjoindre, et cela d a n s la m a n i è r e la plus pressante. « J e fus moi-même témoin alors des scènes violentes qui n o u s terro« risaient ma sœur et moi. La vie c o m m u n e se c o n t i n u a aussi pénible« ment, les choses allaient de mal en pis, p e n d a n t dix a n s environ j u s - S. Romana Rota 51 « q u ' a u j o u r de la séparation définitive ». De continuis inter sponsos dissidiis aliae actricis sorores t e s t a n t u r ; et testis Cn. Pothier idem confirmat, d i c e n s : « On s'était aperçu que les j e u n e s époux semblaient peu « h e u r e u x ». F r u s t r a , denique, u r g e t u r m a t r i m o n i u m revalidatum fuisse per diut u r n a m coniugum cohabitationem, n a m m a t r i m o n i u m ex capite m e t u s irritum r e v a l i d a n n o n potest nisi per c o n s e n s u m in forma tridentina expressum, cum a g a t u r de impedimento publico, quod, n e m p e , in foro externo probari potest, p r o u t confirmat iurisprudentia S. C. Concilii, quae « probato metu, nullum p r o n u n t i a t m a t r i m o n i u m etiam post diu« t u r n a m cohabitationem et plures habitos filios, nullatenus sollicita de « consensu expresso vel tacito praestito » (Gasparri, vol. % n. 1418, ed. 1905). Quibus o m n i b u s in iure et in facto perpensis, Christi n o m i n e invocato, Nos Auditores de T u r n o , pro Tribunali sedentes et solum D e u m p r a e oculis h a b e n t e s , dicimus, declaramus et definitive sententiamus, proposito dubio r e s p o n d e n t e s : Affirmative, seu constare de nullitate matrimonii in casu: expensas vero iudiciales omnes ab actrice, Helena Garreaud, esse solvendas. Ita declaramus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m ss. canon u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, De reform. Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro r e r u m adiunctis exstitura sint. Romae, in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 21 maii 1915. Ioannes Prior, Ponens. Aloisius Sincero. Iosephus Mori. L. © S. Ex Cancellaria, 3 augusti 1915. Sac. T. Tani, Notarius. Acta Apostolicae Sedis - 52 Commentarium Officiale II CAUSAE ACTAE SUB S E C R E T O In S. Romana Rota, anno 1915 actae sunt sub secreto sequentes causae quarum definitiva sententia editur tantum in parte dispositiva. i . I. INIURIARUM. Incidentalis. Proposito d u b i o : An verba, de quibus in impertinentia vel iniuriosa sint et ideo sint DD. F. Cattani Amadori, Ponens, I. Alberti die 2 iulii 1915, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : memoriali diei 7 iulii 1913, delenda, necne? RR. P P . et P. Rossetti de t u r n o , Affirmative. I I . ONERUM BENEFICII. Proposito d u b i o : An Sacerdoti N. N. incumbat onus coadiuvandi et in quibus parochum loci, in casu; RR. P P . DD. F. Cattani Amadori, Ponens, I. Mori et P. Rossetti de turno, die 14 augusti 1915 respond e n d u m c e n s u e r u n t : Negative, seu non" constare de onere coadiuvandi parochum. Diarium Romanae Curiae 53 DIAMUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare : 26 gennaio 1916. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Protettore dell'Istituto dei Piccoli Fratelli di Maria. 27 gennaio. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Prefetto della Sacra Congregazione dei Religiosi. • 1 febbraio. — Il Rev. D. Gaetano Cicognani, Segretario di Nunziatura, destinandolo a prestar servizio presso la Nunziatura Apostolica di Spagna. 8 febbraio. — Il Rmo P. Eugenio Couet, superiore generale dei Sacerdoti del Santissimo Sacramento, Consultore per le Cause di Beatificazione e Canonizazione della sacra Congregazione dei Riti. Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistenti al Soglio Pontificio: 10 17 28 3 gennaio 1916. — Mons. Eduardo Duarte Silva, vescovo di liberaba. gennaio. — Mons. Antonio Raimondo Silva, vescovo di Merida. gennaio. — Mons. Giovanni G. Shaw, vescovo di Sant'Antonio. febbraio. — Mons. Francesco Saverio Cloutier, vescovo di Trois-Rivières. Protonotario apostolico ad instar participantium : 31 gennaio 1916. — Mons. Giuseppe De Hecher, preposto della Reale Collegiata di Corte in Monaco di Baviera. Prelati Domestici di S. S.: 20 gennaio 1916. — Mons. Gaetano Lioy-Lupis, di Molfetta. 21 gennaio. — Mons. Rodolfo Maiocchi, rettore del Collegio Borromeo a Pavia. 54 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ONORIFICENZE Con. Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze: La Gran Croce dell'Ordine Piano: 8 gennaio 1916. — A S. E. il sig. Don Cipriano Muñoz y Manzano, conte De la Vinaza, ambasciatore straordinario e plenipotenziario di Spagna presso la S. Sede. 21 gennaio. — A S . E. il sig. generale Giovanni Vincenzo Gomez, presidente costituzionale degli Stati Uniti del Venezuela. La Gran Croce dell'Ordirne di S. Gregorio Magno, classe civile: 15 Puerto 27 e delle gennaio 1916. — Al sig. Fernando de Soto y de Aguilar, conte di Hermoso. gennaio. — Al sig. cav. dottor Eugenio De Knilling, ministro dei culti scuole in Baviera. La Gran Croce dell'Ordine di S. Gregorio Magno,f classe militare: « 27 gennaio 1916. — Al sig. barone colonnello Guglielmo De Leonrod, gran maestro di corte e grande scudiero del re di Baviera. — Al sig. conte colonnello Massimiliano De Möy, gran maestro delle cerimonie nella corte di Baviera. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 11 gennaio 1916. — Al sig. Giorgio Elia Amyot, legislativo della provincia di Québec. — Al sig. Némèze Garneau, membro dello stesso 22 gennaio. — Al sig. senatore Carlo Riou, della 27 gennaio. — Al sig. barone Paolo De Stengel, Ministro degli esteri di Baviera. membro del Consiglio Consiglio. diocesi di Vannes. capo di gabinetto del La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe militare: 11 gennaio 1916. — Al sig. Nicola Giosuè Pinault, deirarchidioc. di Québec. H Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 4 gennaio 1916. — Al sig. avv. Biagio Natoli, di Mazzarino in diocesi di Piazza Armerina. Diarium Romanae Curiae 55 7 gennaio 1916. — Al sig. avv. Guglielmo Giovanni Maria Westerwoudt, di Amsterdam. 14 gennaio. — Al sig. Giuseppe Pouzet, di Lione. La Commenda dell' Ordine di S. Silvestro Papa : 22 gennaio 1916. — Al sig. cav. Marco Cecchini, di Roma. 1 febbraio. — Al sig. dottor Fritz Holm, dell'archidiocesi di New-York. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 31 ottobre 1914. — Mons. Enrico Koch, dell'archidiocesi di Colonia. 7 aprile 1915. — Mons. Giacomo Bushati, della diocesi di Sappa. 9 novembre. — Mons. Giuseppe Piagge, della diocesi di Osnabrüch. — Mons. Bernardo Dinkgrefe, della medesima diocesi. 29 novembre. — Mons. Luigi dott. Sacchi, della diocesi di Pavia. 13 dicembre. — Mons. Dionigi Casaroli, dell'archidiocesi di Bologna. 18 dicembre. — Mons. Candido De Angelis, della dioc. di Albano Laziale. 21 dicembre. — Mons. Salvatore De Angelis, parroco di S. Pietro in Vat. 23 dicembre. — Möns. Gerardo van der Boer, della dioc. di Bois-lè-Duc. — Mons. Luigi Gaillard, della diocesi di Beauvais. 11 gennaio 1916. — Mons. prof. avv. Giacomo Sole. 17 gennaio. — Mons. Venturino Bracci, della diocesi di Orte. — Mons. Pietro Forzoni, della diocesi di Arezzo. 19 gennaio. — Mons. Giorgio Everard, della diocesi di Namur. 31 gennaio. — Mons. Pietro Koeveler, dell'archidiocesi di Colonia. 3 febbraio. — Mons. Luigi Fanti, vicario della Basilica di S. Luca, della diocesi di Bologna. — Mons. Filelfo Bezzi, di Roma. Camerieri Segreti di Spada e Cappa soprannumerari di S. S.: 30 gennaio 1915. — Il sig. comm. Giacomo Schreiner, dell'archidiocesi di Vienna. 15 ottobre. — II sig. Francesco de Stieglitz, della diocesi di Fulda. 56 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 15 dicembre 1915. — Il sig. marchese Tommaso Balbi, dell' archidiocesi di Genova. 30 dicembre. — Il sig. Edoardo Villeré Papin, dell'archidioc. di S. Luigi (S.U. A.). 19 gennaio 1916. — Il sig. barone Alfonso Leone Maria Giuseppe Ghislain di Montpellier de Vedrin, della diocesi di Namur. 24 gennaio. — Il sig. conte Paolo Manassei di Gollestatte, di Roma. Camerieri d'onore m abito paonazzo di S. S.: 6 6 — 29 ottobre 1915. — Mons. Moyses Gonçalves de Conto, della dioc. di IHieos. novembre. — Mons. Lorenzo Pavanelli, della diocesi di Brescia. Mons. Luigi Vigna, della medesima diocesi. dicembre. — Mons. Luigi Fanfani, dell'archidiocesi di Firenze. Cappellano Segreto d'onore di S. S.: 19 gennaio 1915. — Mons. Stefano Schulz, della diocesi di Warmia. NECROLOGIO 17 gennaio 1916. — Mons. Domenico Maria Valensise, arcivescovo titolare di Ossirinco, assistente al Soglio pontifìcio. — Mons. Vito Antonio Fioni, vescovo titolare di Sidone. 18 gennaio. — Mons. Giuseppe Camassa, arcivescovo tit. di Trebisonda. 25 gennaio. — Mons. Dionisio Nicolosi, vescovo di Scio. — Mons. Raniero Sarnari, vescovo di Macerata e Tolentino. 6 febbraio. — Mons. Michele Cardella, vescovo di So vana e Pitigliano. 8 febbraio. — Mons. Giuseppe Torras y Bages, vescovo di Vieh. 12 febbraio. — Mons. Giovanni Battista De Santi, vescovo di Aiaccio. Die 4 Martii 1916 Annus YIII - Yol. VIII- Num. 3 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV EPISTOLAE I AD PAULINUM PETRUM S. R. E. CARD. ANDRIEÜ, ARCHIEPISCOPUM BURD1GA- LENSEM, DE STIPE PRO NIGRITIS CORRO GANDA IN EPIPHANIA DOMINI. Dilecte Fili Noster, salutem et apostolicam benedictionem. — Quoniam africanarum Galliae possessionum u r b s ista florentissima, quae tui honoris sedes est, praecipuum et celeberrimum t a m q u a m emporium habetur, ideo, q u u m misera et abiecta nigritarum condicio Nobis pro apostolico officio magnae sit curae, ad te, dilecte Fili Noster, h a s litteras mittimus ut iis relevandis, q u a n t u m Nobis licet, operam demus. Vix est cur de probroso servorum commercio removendo hic plura perscribamus. Constat enim q u a n t u m in h a c causa inde ab initio Ecclesia Dei gesserit, t u m in o m n i b u s hominibus eamdem inesse personae dignitatem eosque pari o m n e s iure esse affirmando, tum ad mancipiorum manumissionem in spem caelestium b o n o r u m cohortando, tum etiam proprias religios o r u m familias vindicandis in libertatem servis instituendo. Attamen d o l e n d u m est t a m foedam turpitudinis labem et maculam, q u a m q u a m m a g n a ex parte iam sublatam, residere etiam n u n c in h u m a n a e societatis c o r p o r e : q u a m o b r e m omnino decet praeclara huius Apostolicae Sedis erga homines promerita in hoc etiam genere studiose Nos persequi. I t a q u e p e r o p p o r t u n u m Leonis XIII decretum -, Nos, ad exemplum Pii X f. r., confirmantes, q u o t a n n i s , in festo E p i p h a n i a e Domini, ubicumACTA. vol. VIII, n, 3. — 4-3-916. 5 Acta Apostolicae Sedis - 58 Commentarium Officiale que sacra publice celebrentur, stipem redimendis nigritis corrogari volum u s . Id a u t e m eo magis u r g e n d u m arbitramur, quia satis uberes iam percepti fructus spem b o n a m afferunt fore ut aliquando id q u o d t a n t o p e r e ad causam h u m a n i t a t i s interest, assequantur. Optatam diem m a t u r e t , precamur, Liberatur h u m a n i generis iesus Christus, et omnes q u i c u m q u e h u c consilium, operam, rem contulerint, potioribus suis praemiis remuneretur. Q u o r u m auspicem *et benevolentiae Nostrae testem, iis universis et singulis, p r i m u m q u e tibi, dilecte Fili noster, apostolicam benedictionem p e r a m a n t e r impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die II februarii a n n o MCMXVI, Pontificatus Nostri secundo. B E N E D I C T U S P P . XV II AD BASILIUM S. R. E. PRESBYTERUM CARDINALEM POMPILJ, IN URBE VICARIUM. AD PECULIARES EFFUNDENDAS P R E C E S , QUIBUS IMMANIS . BELLI FINIS IMPLORETÜR, NATIONUM BELLIGERANTIUM POPULORUMQUE UNIVERSORUM FOEMINAS FAMILIASQUE CATHOLICAS, SIVE SINGULAS SIVE POTIUS CON- SOCIATAS, ADHORTATUR, PRAESERTIM PER OPPORTUNUM ET ACCEPTABILE QUADRAGESIMALE TEMPUS. Signor Cardinale, Al tremendo conflitto, che lacera l ' E u r o p a , Noi, come P a s t o r e universale delle anime, n o n potevamo, senza venir meno ai sacri doveri i m p o s t i c i dalla sublime missione di pace e di amore da Dio affidataci, restare indifferenti od assistere silenziosi. E perciò, sin dagli inizi del Nostro Pontificato, coll'angoscia che Ci suscitava nel cuore un così atroce spettacolo, Noi Ci a d o p e r a m m o ripetute volte, con le Nostre esortazioni e coi Nostri consigli, per indurre le Nazioni contendenti a deporre le armi, componendo i propri dissidi nel modo richiesto dalla u m a n a dignità, mediante u n a intesa amichevole. Gettandoci, per così dire, in mezzo ai popoli belligeranti, come un p a d r e in mezzo ai propri figli in lotta, li abbiamo scongiurati in n o m e di quel Dio, il quale è giustizia e carità infinita, a rinunziare al proposito di m u t u a distruzione, ad esporre u n a b u o n a volta con chiarezza, in modo diretto o indiretto, i desideri di ciascuna parte, ed a tener conto, nella m i s u r a Acta Benedicti PP. XV 59 del giusto e dei possibile, delle aspirazioni dei popoli, accettando, ove occorra, in favore dell'equità e del b e n e comune del g r a n consorzio delle Nazioni, i doverosi e necessari sacrifici di a m o r proprio e d ' i n t e ressi particolari. Questa era ed è l'unica via per risolvere il mostruoso conflitto secondo le n o r m e della giustizia, e giungere ad u n a pace n o n profittevole ad u n a sola delle parti, ma a tutte, e quindi giusta e duratura. P u r t r o p p o la Nostra voce p a t e r n a n o n venne finora ascoltata e la guerra con tutti i suoi orrori continua furiosa. Ciò n o n ostante Noi, Signor Cardinale, n o n possiamo, non dobbiamo tacere. Non è lecito al padre, i cui figli sono in fiera contesa, cessare dall'ammonirli, sol perchè essi resistono alle sue preghiere, alle lagrime sue. Ed Ella sa, d'altra p a r t e , che, se il Nostro ripetuto grido di pace n o n ha raggiunto l'effetto desiderato, ha avuto però un'eco profonda ed è disceso come un balsamo nel cuore dei popoli belligeranti, anzi dei popoli del m o n d o intero, e vi ha suscitato un vivo, acuto desiderio di vedere risolto q u a n t o prima il sanguinoso conflitto. Non Ci è, quindi, possibile a s t e n e r c i dal levare ancora u n a volta la Nostra voce contro questa guerra, la quale Ci a p p a r e come il suicidio d e l l ' E u r o p a civile: n o n dobbiamo t r a s c u r a r e di suggerire o di additare, q u a n d o le circostanze Ce lo consentano, qualsiasi mezzo, che possa giovare al raggiungimento del fine b r a m a t o . Propizia occasione Ce ne porgono ora, Signor Cardinale, alcune pie Signore, le quali Ci h a n n o manifestato l'intenzione di stringersi, n e l l ' i m m i n e n z a della Sacra Quaresima, in u n i o n e spirituale di preghiera e di mortificazione, affine di impetrare più facilmente dalla infinita misericordia di Dio la cessazione d e l l ' i m m a n e flagello. A Noi, che l'assidua orazione e la cristiana penitenza abbiamo spesso inculcate, come unico conforto allo strazio del Nostro e di ogni cuore u m a n o per questa orribile lotta fratricida, e come mezzo efficacissimo per impetrare dal Signore la sospirata pace, n o n poteva n o n riuscire accettissimo un tale proposito. Lo a b b i a m o , quindi, benedetto con t u t t a l'effusione del p a t e r n o Nostro animo, e vogliamo ora publicamente lodarlo, desiderando che tutti i fedeli lo facciano proprio. Noi confidiamo a d u n q u e che, n o n solo in R o m a , ma in t u t t a l'Italia e negli altri paesi belligeranti, le famiglie cattoliche si raccolgano, specialmente nei prossimi giorni dalla Chiesa consacrati alla penitenza, lungi dagli spettacoli e divertimenti m o n d a n i , in u n a più fervorosa ed assidua preghiera e nella pratica della cristiana mortificazione, la quale r e n d e più accette al Signore le suppliche dei suoi figli, ed apparisce poi, nelle presenti circostanze, oltremodo opport u n a e rispondente al cordoglio di ogni animo bennato. Speciale esor- 60 Acia Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tazione Noi facciamo a q u a n t e sono madri, spose, figlie, sorelle dei combattenti, che, nell'animo tenero e gentile, più v i v a m e n t e di qualsiasi altra persona, sentono e m i s u r a n o l ' i m m e n s a sciagura dell'attuale spaventevole guerra, aftinché, coll'esempio e col dolce potere da loro esercitato nel focolare domestico, i n d u c a n o tutti i m e m b r i delle loro famiglie ad innalzare a Dio, in questo tempo accettevole, in questi giorni di salute, u n a continua e più fervida prece, ed a presentare al Suo Trono Divino u n a offerta di volontari sacrifìci, che ne plachino la giustissima ira. Ci sarebbe, anzi, ben caro che le medesime famiglie cattoliche di tutte le nazioni combattenti attendessero a tali opere di pietà in particolar modo nel giorno sacro alla commemorazione del sublime sacrificio dell'Uomo-Dio, il Quale volle col dolore redimere ed affratellare tutti i figli di Adamo, chiedendo a Lui, in quelle ore rese e t e r n a m e n t e m e m o rabili dalla s u a infinita carità, - per l'intercessione dell'addolorata, ma invitta Madre Sua, Regina dei Martiri, - la grazia di sopportare con fortezza e rassegnazione cristiana l'angoscia e le perdite dolorosissime cagionate dalla guerra, e supplicandolo di porre fine ad u n a prova così lunga e terribile. E poiché anche con le elemosine si redimono i peccati e si placa la giustizia di Dio, Noi desidereremmo che ciascuna famiglia offrisse, proporzionatamente ai propri averi, l'obolo della carità, da erogarsi a favore dei poveri e degli infelicf, t a n t o cari a Gesù Redentore, ed in modo speciale a sollievo dei miseri figli di coloro che son morti in questa orribile guerra. Nella speranza, infine, che a tali opere di cristiana pietà vorranno associarsi, - spinte da un tenero sentimento di u m a n a compassione e, più fortemente ancora, dalla sovrannaturale carità, che deve u n i r e i figli del medesimo P a d r e celeste, - anche le famiglie dei paesi neutrali, Noi impartiamo di cuore a Lei, Signor Cardinale, ed alle suddette d o n n e e famiglie cattoliche la Benedizione Apostolica. Dal Vaticano, 4 marzo 1916. BENEDICTUS P P . XV Suprema S. Congregatio S. Officii 61 ACTA SS. CONGREGATIONUM SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII DECLARATIO CIRCA FACULTATEM EPISCOPORUM IN RECONCILIANDIS HAERETICIS VEL APO- STATIS. Cum nonnulli Episcopi supplices preces Supremae Sancti Officii Congregationi exhibeant ad facultates pro haereticorum vel a p o s t a t a r u m reconciliatione obtinendas, Emi ac Rmi Dñi Cardinales Inquisitores Generales, in consessu habito feria IV die 16 febr. 1916, ad omne d u b i u m hac super re amovendum, haec declaranda m a n d a r u n t : 1. Absolutio ab excommunicatione, q u a quis ob haeresim vel a p o stasiam sit irretitus, in foro conscientiae impertienda, est speciali modo, secundum praescripta in Constitutione Apostolicae Sedis, S u m m o P o n tifici reservata. %. Si t a m e n crimen haeresis vel apostasiae ad forum e x t e r n u m episcopi a u t praelati episcopalem vel quasi-episcopalem auctoritatem habentis, a u t per spontaneam confessionem vel alio quovis modo d e d u c t u m fuerit, episcopus vel praelatus sua auctoritate ordinaria resipiscentem haereticum vel apostatam, praevia abiuratione iuridice peracta, aliisque servatis de iure servandis, in foro exteriori absolvere poterit. Absolutus autem in foro exteriori potest deinde absolvi a quolibet confessario in foro conscientiae absolutione sacramentali. Abiuratio vero iuridice peracta h a b e t u r cum fit coram ipso episcopo vel praelato, a u t eorum delegato, et saltem d u o b u s testibus. D a t u m R o m a e , ex aedibus Sancti Officii, 19 febr. 1916. » Aloisius Castellano, S. R. et U. I. Notarius. m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I E R E C T I O NOVARUM DIOECESUM ET PROVINCIAE E C C L E S I A S T I C A E IN H O N D U R A S EARUMQUE P R O V I S I O Consistoriali decreto diei 2 februarii 1916, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV dioecesim de Comayagua, totam r e m p u b l i c a m H o n d u r e n s e m complectentem, in tres p a r t e s divisit, et p a r t e m orientalem, quae octo civilibus provinciis constat, hoc est: Yoro, Comayagua, La Pax, Valle, Tegucigalpa, Choluteca, EI Paraiso et Olouclto assignavit novae dioecesi, cui, ab u r b e reipublicae capite Tegucigalpa, n o m e n attribuit Tegucigalpense, e a m q u e a iure metropolitico ecclesiae Guatimalensis exemit et in metropolitanam evexit. Ad eam vero regendam in Archiepiscopum promovit R. P. D. I o s e p h u m Mariam Martínez Cabanas, h a c t e n u s episcopum de Comayagua. In parte occidentali constituit n o v a m dioecesim S. Rosae de Capan, intra s u u m ' a m b i t u m continentem quinque provincias civiles : Santa Barbara, Copan, Gracias, Ocotepeque et Inübucá, eique in Episcopum praefecit R. D. Claudium Volio, p a r o c h u m et Vicarium F o r a n e u m loci vulgo Alajuela in dioecesi S. Iosephi de Costarica. In parte t a n d e m septentrionali erexit Vicariatum Apostolicum de San Pedro Sula, qui complectitur provincias civiles: Cortes, Islas de la Bahia, Atlántida et Colón. H a n c vero n o v a m dioecesim et Vicariatum Apostolicum t a m q u a m suffraganeos subiecit metropolitanae ecclesiae Tegucigalpensi. II E R E C T I O NOVAE D I O E C E S I S IN BRASILIA Consistoriali decreto diei 3 februarii 1916, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV territorium dioecesis de P o u s o Alegre in Brasilia, rogante ipso Episcopo, in d u a s p a r t e s divisit et, coarctata in parte meridionali dioecesi de P o u s o Alegre, in parte septentrionali erexit novam dioecesim Guaxupensem, ab u r b e Guaxupé ita appellatam. Haec autem dioecesis S. Congregatio Consistorialis 63 Guaxupensis eosdem q u o q u o v e r s u s servabit fines, q u i b u s p a r s septentrionalis dioecesis de Pouso Alegre antea circumscribebatur; excepto meridionali latere, in quo ipsa secernitur ab ea de P o u s o Alegre per limites meridionales paroeciarum vulgo Poços de Caldas, Campestre et Machado, q u a e ad n o v a m dioecesim pertinent. Novam vero dioecesim suffragan e a m constituit, donec aliter provisum fuerit, archidioecesis Mariannensis. III ADIECTIO T I T U L O R U M E P I S C O P A L I U M S S m u s D. N. Benedictus P P . XV, decreto S. C. Consistorialis diei 15 februarii 1916, Diniensi ecclesiae antiquos titulos Reiensis et Sistariensis dioecesum adiecit, adeo ut in posterum Diniensis ecclesia Reiensi et Sistariensi etiam titulis designetur et illius Episcopus Diniensis, Reiensis et Sistariensis n u n c u p e t u r . IV P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis S S m u s D. N. Benedictus P P . XV has, q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: 12 ianuarii 1916. — Cathedrali ecclesiae Caiesensi praefecit R. D. Ignatium Le Ruzic, Administratorem Apostolicum eiusdem ecclesiae Caiesensis. 19 ianuarii. — Episcopali titulari ecclesiae Augilensi R. P. D. Antonium Aurelium Torres et Sanz, h a c t e n u s episcopum Centumfocensem. 20 ianuarii. — Cathedrali ecclesiae Sobralensi R. D. Iosephum Tupin a m b á da F r o t a , p a r o c h u m eiusdem civitatis Sobralensis. 27 ianuarii. — Cathedrali ecclesiae De Pace R. D. Dionysium Avila, canonicum decanum metropolitanae ecclesiae Platensis ac doctorem in iure civili. 7 februarii. -— Cathedrali ecclesiae Guaxupensi R. P. D. Antonium Augustum de Assis, hactenus episcopum de P o u s o Alegre. 14 februarii. — Cathedrali ecclesiae de P o u s o Alegre in Brasilia R. D. Octavium Chagas de Miranda, p a r o c h u m cathedralis ecclesiae de Campinas. 64 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM LICEITATIS MATRIMONII Species facti. - Puella q u a e d a m acatholica, domicilium h a b e n s in paroecia B, n u b e r e cupiebat cuidam viro catholico domicilium h a b e n t i in paroecia L, eiusdem archidioeceseos. At vero, ante nuptias, praefata puella, recreationis causa, se contulit in aliam paroeciam praefatae archidioeceseos, n o m i n e S, ubi comm o r a t a est u n u m mensem, et ubi interim a respectivo parocho baptizata ac in s i n u m Ecclesiae catholicae recepta est. Iamvero post hunc in Ecclesiam catholicam ingressum ibidem nonnisi minorem mensis partem remansit: deinde d o m u m rediit, ubi m o r a t a est tres h e b d o m a d a s ; q u i b u s elapsis, iterum in e u m d e m locum S migravit, ubi statim die 28 aprilis 1915 m a t r i m o n i u m contraxit coram praedicto eiusdem loci parocho, idque sine consensu, seu licentia rectoris paroeciae B. Quare iste « p u t a n s se esse p r o p r i u m puellae p a r o c h u m » c a s u m submisit iudicio Tribunalis matrimonialis ab Ordinario p e r m a n e n t e r instituti. Quod Tribunal, tribus iudicibus constans, in scripta s u a ad Ordinarium relatione litem ita dirimendam existimavit: « Censemus « eiusmodi casus solutionem ex responsionibus oriri tribus sequentibus « quaestionibus : « 1. U t r u m Ordinarius rectori paroeciae /s facultatem fecerit rite « matrimonio adstandi. « 2. Utrum m e n s t r u a commoratio sponsae, quatenus ad religionem « catholicam conversae, in paroecia S necessaria habita fuerit, ut enun« ciatus p a r o c h u s licite matrimonio adstaret. « 3. U t r u m ipse iusta ex causa eidem matrimonio adstiterit. « Iamvero ad p r i m a m quaestionem quod attinet, si Ordinarius, ius « s u u m legitime exercens, rectori paroeciae S permisit ut enunciato matri« monio. rite adesset, causa finita est. At ex sponsi litteris contrarium , « arguitur. « S e c u n d a m q u o d spectat quaestionem, o p i n a m u r iuxta Decretum « Ne temere respiciens, ut videtur, solummodo eos qui more catholi« eorum b a p t i s m u m receperunt, m e n s t r u a m commorationem ex p a r t e « sponsae, uti catholicae, necessariam fuisse in casu. S. Congregatio de disciplina Sacramentorum 65 « Ipse paroeciae S rector fatetur sponsam h a u d commoratam fuisse « u t i catholicam integro mense in paroecia S. « « « « « Circa tertiam quaestionem, sponsi litteris innixi, i u s t a m defuisse causam arbitramur; Adducta enim ratio, personalis scilicet amicitia et politica, h a u d sufficiens esset, iuxta n o v a m de matrimonio latam legem, si m e n s t r u a sponsae commoratio uti catholicae n o n d u m expleta fuisset. « Ob allatas rationes p u t a m u s rectorem paroeciae S, eidem matri« monio a d s t a n d o , illicite egisse ». « « « « « H u c u s q u e T r i b u n a l : cui Ordinarius, die 26 iulii 1915, ita respondit : Nullam rectori paroeciae S facultatem detuli. Verum a sententia Tribunatis dissentire coactus s u m q u o a d m e n s t r u a m commorationem sponsae uti catholicae. Equidem verba uti catholica conditionem declarant q u a e h a u d in textu legis includitur, neque a legislatore fuisse additam instar authenticae interpretationis n o v i m u s ». At vero p a r o c h u s loci B, p u t a n s - uti ipse exponit - h a n c Ordinarii decisionem n o n esse consentaneam Decreto Ne temere, per s u p plicem libellum die 30 septembris 1915 casum, de consensu ipsius Archiepiscopi, ad H. S. Congregationem detulit. o Animadversiones. - I Casus expositus non spectat matrimonii valid i t a t e m ; siquidem celebratum fuit a rectore paroeciae S in proprio territorio, hinc coram parocho loci (Decr. Ne temere, art. III), proinde agitur t a n t u m m o d o de eiusdem matrimonii liceitate. 2° Ex expositis in casu defuit licentia Ordinarii, vel parochi proprii alterutrius contrahentis ; neque gravis intercessit necessitas, q u a e ab ea excusaret (Decr. Ne temere, art. V, § 3), etenim uti talis haberi nequit personalis et politica amicitia, de q u a agitur in casu. Ergo tota ratio liceitatis in praesenti d e s u m e n d a est ex m e n s t r u a commoratione sponsae in paroecia S. 3° Menstrua commoratio sponsae in paroecia S c o m p u t a n d a ne est a die eius conversionis ad fidem catholicam, an vero ab eiusdem in paroeciam ingressu ? Liquido patet sufficere, ad liceitatem, factum mere e x t e r n u m commorationis, praescindendo a facto conversionis sponsae in fidem catholicam. P o r r o voluntas legislatoris ex verbis legis p e t e n d a est iuxta illud effatum: Legislator quod voluit expressit. At in Decr. Ne temere requiritur t a n t u m m o d o m e n s t r u a commoratio alterutrius contrahentis, quin ullus sermo h a b e a t u r de e o r u m d e m religione. Ergo solum factum materiale commorationis ad liceitatem exigitur (servatis ceteris de iure servandis). Et hoc plene respondet fini legis, qui erat proponere 66 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale factum mere e x t e r n u m et o m n i b u s p a t e n s ad praecavendas incertitudines et pericula illiceitatis. 4P Verum in actu celebrationis matrimonii defuit haec m e n s t r u a sponsae commoratio, id quod reddit illicitam celebrationem connubii in paroecia S. Etenim illa verba Decreti: constito ... de menstrua commoratione n o n ita s u n t intelligenda ut sufficiat quaelibet m e n s t r u a commoratio quondam habita. T u n c enim n u p t u r i e n t e s h a b e r e n t p a r o c h u m proprium pro licita celebratione matrimonii u b i c u m q u e per mensem commorati fuissent q u o c u m q u e vitae tempore, quo nihil est magis alienum a m e n t e legislatoris et a sensu Decreti Ne temere, in quo quasi-domicilio substituta fuit menstrua commoratio, ut p r a e c i d e r e n t u r difficultates quae pro quasi-domicilio oriebantur ex necessitate investigandi a n i m u m p e r m a n e n d i in loco per maiorem a n n i p a r t e m . Sed praedicta v e r b a : constito... de menstrua commoratione alterutrius contrahentis, ex contextu sermonis et fine legislatoris sumi debent eo sensu ut m e n s t r u a commoratio, moraliter continua, sit aliquid minimum sufficiens ad licitam parochi loci adsistentiam. At cuique patet interruptionem trium hebdom a d a r u m esse interruptionem notabilem, quae destruit continuitatem moralem prioris m e n s t r u a e commorationis sponsae in paroecia S. Ergo sponsa, quamvis per mensem commorata^ fuerit in praedicta paroecia, t a m e n per factum sui reditus ad proprium domicilium, et commorationis ibidem spatio trium h e b d o m a d a r u m , n o n poterat licite m a t r i m o n i u m illico celebrare in paroecia S, sed debebat, a u t explere novam mens t r u a m commorationem, a u t expetere licentiam parochi proprii vel Ordinarii loci. Emi ac Rmi P a t r e s h u i u s S. Congregationis, o m n i b u s m a t u r e perpensis, in plenario conventu habito die 28 ianuarii n u p e r elapsi, proposito dubio : An rector paroeciae S illicite adstiterit matrimonio in casu respondendum c e n s u e r u n t : Rectorem paroeciae S illicite adstitisse matrimonio in casu ob amissam u sponsa, per discessum trium hebdomadarum, menstruam commorationem. f Aloisius Capotesti, Ep. Thermen., Secretarius. S. Congregatio de Propaganda Fide 67 S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE NOMINATIONES E P I S C O P O R U M Brevibus apostolicis nominati s u n t : 27 ianuarii 1916. — R. P. E m m a n u e l Prat, Ordinis Praedicatorum, episcopus titularis Mactaritanus et Vicarius Apostolicus Amoensis. 28 ianuarii. — R. D. Iacobus Victor Maria Rouchouse, a l u m n u s Societatis Parisiensis pro Missionibus ad exteros, episcopus titularis Aegearuwi et Vicarius Apostolicus Se-Ciuen. septentr.-occidentalis. SACRA CONGREGATIO RITUUM I PARISIEN. DECRETUM BEATIFICATIONIS SEU DECLARATIONIS MARTYRII SERVORUM DEI IOANNIS MARIAE DU LAU, ARCHIEPISCOPI ARELATENSIS, FRANCISCI IOSEPHI DE LA ROCHEFOUCAULD, EPISCOPI BELLOVACENSIS, PETRI LUDOVICI DE LA ROCHEFOUCAULD, EPISCOPI SANTONENSIS, ET SEPTEMBRIS 1792 SOCIORUM, PARISIIS MENSE INTEREMPTORUM. Seditiosi t u m u l t u s qui, saeculo xvin labente, Galliam crudeliter pert u r b a r u n t sub speciosa forma philosophica et sociali, praecipue effer a t u m o s t e n d e r u n t odium in veram Christi Ecclesiam eiusque ministros. Id manifeste liquet ex verbis actisque eorum, qui illos t u m u l t u s dirigebant quique per leges ac decreta Fidem catholicam illi nobilissimae nationi collatis viribus eripere conati sunt. Memorare satis est civilem cleri constitutionem, quae ipsam Ecclesiae constitutionem, a divino suo F u n d a t o r e firmiter inconcusseque stabilitam, penitus evertere tentaverat. Unde non solum Episcopi o m n e s nefariam illam novitatem improbarunt, 68 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sed ipsa sancta Sedes Apostolica, die 13 aprilis a n n i 1791, t a m q u a m haereticam, sacrilegum, schismaticam, iura Primatus et Ecclesiae evertentem, disciplinae cum veteri tum novae contrariam, non alio denique consilio excogitatum atque vulgatam nisi ad catholicam religionem prorsus abolendam, declaravit ac damnavit. Praeterea in Ecclesiae Antistites et ministros aliosque Fidem catholicam s t r e n u a profitentes, effraenata illa seditio exarsit, a n t i q u a e saevitiae a t q u e e t h n i c o r u m crudelitatis aemula. P e r s e c u t o r u m scelera e o r u m q u e n o m i n a c o m m u n i populorum consensu iure ac perpetuo h a b e n t u r exsecrata. Qui autem ineunte illo calamitoso mense septembri a n n i 1792 Parisiis, in coenobio carmelit a r u m , in seminario sancti Firmini, in Abbatia sancti Germani ac in carcere vulgo La Force, passi sunt, a d h u c in m e m o r i a et benedictione h o m i n u m vivunt et vivent, q u u m q u e singuli vix describi ac memorari possint, q u a e d a m de tribus praesulibus delibare liceat. — Ioannes Maria du Lau, in dioecesi Petrocoricensi n a t u s a n n o 1738, a p r i m a aetate pietati et studiis valde inclinatus, adolescens litteris ac scientiis inter condiscipulos facile praestitit. Seminarium sancti Sulpitii ingressus, studiis philosophicis et teologicis sedulo incubuit. Praeclara ob s u a merita ad Sedem archiepiscopalem Arelatensem evectus, s a n c t o r u m Antistitum decessorum et sancti Caroli Borromaei, archiepiscopi Mediolanensis, vestigia secutus, Ecclesiam sibi concreditam ordine ac prudentia gubernavit. Cleri potissimum studia, disciplinam et spiritum ad sacros canones informavi!, divini cultus splendorem maxime provexit, suoque gregi salutaria pascua constanter praebuit. Parisios profectus, q u u m civilis constitutionis i u r a m e n t u m praestare renuisset, in coenobium des Carmes, i m m u t a t u m in carcerem, cum aliis captivis coniectus, ab impiis sicariis violento gladii ictu interfectus est. — Franciscus i o s e p h u s de la Rochefoucauld, a n n o 1736 in dioecesi Engolismensi ortus, t u m a p u d seminarium sancti Sulpitii, t u m in collegio Navarrae theologicis disciplinis instructus, a n n o 1772 Episcopus Bello vacensis r e n u n c i a t u s est. Fidei suae firmitatem operibus et scriptis expresse declaravit, profitens se esse Episcopum catholicum, apostolicum, r o m a n u m . In episcopali sede caritate refulsit in pauperes, quibus etiam omnia bona sua testamento donavit. E recessu des Carmes ad supplicium vocatus et in locum adductus, ubi iacebat corpus exanime fratris minoris prius caesi, super h u i u s cadaver necatus occubuit. — P e t r u s Ludovicus de la Rochefoucauld, a n n o 1744 pariter n a t u s in dioecesi Engolismensi, studia theologica in seminario sancti Sulpitii iam incoepta a p u d Collegium Navarrae feliciter absolvit. Ad varia officia et ecclesiasticas dignitates electus, t a n d e m ad Sedem episcopalem Santonensem p r o m o t u s fuit. Pastoralibus virtutibus S. Congregatio Rituum 69 praeditus, clero et populo sibi commisso valde profuit. Iuventuti in scholis efe in seminariis excolendae omnem adhibuit curam. Religionis et veritatis assertor ac vindex, I a n s e n i s t a r u m errores reprobavit. P r a e s e s Statibus provinciae Saintonge et deputatus Statibus generalibus, a b s q u e ulla haesitatione signavit principia exposita adversus constitutionem civilem cleri, quam- et ipse p r o b a r e et i u r a r e refutavit. Ob eiusmodi constantiam comprehensus s u u m q u e fratrem Episcopum Bellovacensem secutus et amplexus, dum sibi suisque inimicis D e u m propitium adprecatur, iuramento iterum negato, interemptus est. — De hisce praesulibus e o r u m q u e Sociis, fide, passione et causa, uti fertur, aeque praestantibus exclamare liceat: « Haec est vera fraternitas, q u a e tales héroes Christo Deo primogenito ex mortuis et in multis fratribus in coelo regnanti feliciter adiunxit. Ecce q u a m bonum et q u a m i u c u n d u m habitare fratres in u n u m ! ». Itaque, q u u m fama sanctitatis et martyrii praedictorum Servorum Dei magis in xLies percrebuerit, Processus informativus super ea in ecclesiastica Curia Parisiensi a d o r n a t u s est et deinceps R o m a m ad Sacram R i t u u m Congregationem delatus. Nunc autem, instante R m o P. Francisco Xaverio Hertzog, Societatis Sancti Sulpitii procuratore generali et huius Causae postulatore legitime constituto, attentis litteris postulatoriis omnium Archiepiscoporum et Episcoporum Galliae sacror u m q u e Antistitum Canadensium et Provinciae Westmonasterien., nec non nonnullorum capitulorum Ecclesiarum Cathedralium, praepositorum generalium Ordinum seu Congregationum, itemque sanctimonialium Carmelitarum parisiensis monasterii, E m u s ac R m u s D n u s cardinalis Vincentius Vannutelii, episcopus Ostien. et Praenestinus, Sacri Collegii Decanus et eiusdem Causae P o n e n s seu Relator, in ordinariis Sacrorum R i t u u m Congregationis comitiis subsignata die ad Vaticanum coactis, sequens dubium discutiendum p r o p o s u i t : An sit signanda Commissio introductionis Causae in casu et ad effectum de quo agitur? Et Emi ac Rmi P a t r e s sacris tuendis Ritibus praepositi, post relationem ipsius Emi Ponentis, audito etiam voce et scripto R. P. D. Sanctae Fidei Promotore, o m n i b u s m a t u r o examine perpensis, rescribere censuerunt : Affirmative, seu signandam esse Commissionem Introductionis Causae biscentum et tredecim Servorum Dei: Ioannis Mariae du Lau, archiepiscopi Arelatensis, Francisci Iosephi de la Rochefoucauld, episcopi Bellovacensis, Petri Ludovici de la Rochefoucauld, episcopi Santonensis, et Sociorum, qui alphabetico ordine infra d e s c r i b u n t u r : A b r a h a m Vincentius, Alricy Andreas Abel, André des P o m m e r a y s Daniel Ludovicus, Andrieux R e n a t u s Maria, Angar Andreas, Aubert Ioannes Baptista Claudius, Balmain Franciscus, Balzac P e t r u s P a u l u s , B a n g u e Ioannes P e t r u s , 70 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale B a r r e a u de la T o u c h e Ludovicus, Barret Ludovicus Franciscus Andreas, Beaupoil de Saint-Aulaire Antonius Claudius, Bécavin Iosephus, Benoist Ludovicus Remigius, Benoist Ludovicus Remigius Nicolaus, Benoit I o a n n e s Franciscus Maria appellatus Vourlat, B é r a u d de P é r o n Carolus Ieremias, Bernard I o a n n e s Carolus Maria, Binard Michael A n d r e a s Silvester, (le) Bis Robertus, Bize Nicolaus, Bochot Claudius, (de) Boisgelin de Kerdu T h o m a s P e t r u s Antonius, B o n n a u d Iacobus Iulius, Bonnel de P r a d a l I o a n n e s Franciscus, Bonze P e t r u s , Bottex Ioannes Baptista, Boubert Ludovicus Alexius Mathias, B o u c h a r e n de Chaumeils I o a n n e s Antonius, (le) Bous de la Villeneuve de la Viliecrohain Mathurinus Nicolaus, B o u s q u e t Ioannes Franciscus, (du) Bouzet Antonius Carolus Octavianus, Briquet P e t r u s , Brisse P e t r u s , Burté Ioannes Franciscus, Capeau Ioannes A n d r e a s , C a m u s Carolus, Carón Ioannes Carolus, (de) Caupenne B e r t r a n d u s Antonius, Cayx appellatus D u m a s Claudius, Chapt de Rastignac A r m a n d u s , Charton de Milou Ioannes, Chaudet Claudius, Chevreux Ambrosius Augustinus, Clairet Nicolaus, Colin Claudius, Colin Nicolaus, Costa Salvator, (de) Cucsac B e r n a r d u s Franciscus, (le) Danois Ludovicus, D a r d a n Franciscus, Delfaut Guilelmus, Deruelle Mathurinus Victor, Desbrielles Sebastianus, Desprez de Roche Gabriel, D u b r a y T h o m a s Nicolaus, Dubuisson T h o m a s R e n a t u s , Dufour Iacobus, D u m a s r a m b a u d de Calandelle Franciscus, TDuval Dionysius Claudius, Duval—Ioannes Petrus, E r m e s Henricus Hyppolitus, Falcoz Iosephus, Fangousse de Sartret Iacobus, F a u c o n n e t Marcus Antonius Philippus, F a u t r e l Gilbertus Ioannes, Felix Eustachius, F o n t a i n e Claudius, (de) Foucauld de P o n t b r i a n d A r m a n d u s , Fougères Philibertus, François L u d o vicus Iosephus, Friteyre-Durvé Iacobus, Gagnières des Granges Claudius Franciscus, Galais Iacobus Gabriel, (de la) Gardette Michael Franciscus, Garrigues Petrtis Ioannes, G a u d r e a u Nicolaus, Gauguin P e t r u s , Gauthier Ludovicus Laurentius, Gervais P e t r u s Ludovicus, Gillet S t e p h a n u s Michael, Girault Georgius, Giroust Georgius H i e r o n y m u s , Goizet I o a n n e s , Grasset de Saint-Sauveur Andreas, Gros Iosephus Maria, Gruyer I o a n n e s Henricus, (le) Gué Carolus Franciscus, Guerin P e t r u s Michael, Guerin du Rocher P e t r u s , Guerin du Rocher R o b e r t u s Franciscus, Guesdon, Guillaumot Franciscus, Guilleminet Ioannes Antonius, Guillon de Ker a n r u n Ivon Andreas, H é b e r t Franciscus Ludovicus, Hédouin I u l i a n u s Franciscus Ioannes, Hénocq P e t r u s Franciscus, H e r q u e du Roule Eligius, Hourrier Iacobus S t e p h a n u s Philippus, H u r é Sanctes, Hurtrel Carolus Ludovicus, Hurtrel Ludovicus Beniaminus, J a n n i n Ioannes Baptista, Joret P e t r u s Ludovicus, L a c a n Ioannes, (le) L a i s a n t I o a n n e s P e t r u s , (le) Laisant Iulianus, (de la) L a n d e Iacobus, Landry P e t r u s , (de) Lan- S. Congregatio Rituum 71 giade P e t r u s Alexander, Lanfant A n n a Alexander Carolus Maria, Lanier Aloisius I o a n n e s Matthaeus, Laporte Claudius Antonius R o d u l p h u s , L a n c h o n Gilles Ludo vicus Symphorianus, Laugier de L a m a n o n Franciscus Ludovicus, Laurent, (de) Lavèze Belay Ioannes Iosephus, Leber Michael, Lebreton Carolus Richardus, Lefranc Franciscus, Leclercq Guilelmus Nicolaus Ludovicus, Leclercq P e t r u s Florentius, Lefebvre Olivierus, Lefebvre U r b a n u s , Legrand Ioannes Carolus, Lejàrdinier Deslandes Iacobus Iosephus, Lemaître Ioannes, Lemercier Michael Iosephus, Leroy Ioannes T h o m a s , (le) Livec F r a n c i s c u s Hyacinthus, Londiveau Franciscus Caesar, Longuet Ludovicus, Loublier Martinus Franciscus Alexius, (de) Lubersac Iacobus Franciscus, Luzeau de la Mulonnière Henricus Augustus, Maignien Gaspar Claudius, Maineaud de Bisefranc Claudius Sylvanus, Marchand Ioannes Philippus, Marmotant de Savigny Claudius Ludovicus, Martin, Massey Renatus iulianus, Massin Ioannes, Mauduit Ludovicus, Méallet de F a r g u e s Franciscus Ludovicus, Menuret Iacobus Alexander, (le) Meunier Iacobus Ioannes, Millet Henricus Ioannes, Monge Ioannes Maria, Mounier Franciscus Iosephus, Monsaint Thom a s Ioannes, Morel I o a n n e s Iacobus, Mouffle Maria Franciscus, Nativelle Ioannes Baptista, Nativelle R e n a t u s , Nezel, Nogier Mathias Augustinus, Oviefve Iosephus Ludovicus, Pazery de T h o r a m e Iosephus T h o m a s , Pazery de T h o r a m e Iulius H o n o r a t u s Cyprianus, Pazery de T h o r a m e P e t r u s Franciscus, Pellier Ludovicus, Pey Franciscus Iosephus, Philippot Ioannes Michael, Ploquin P e t r u s , Pottier P e t r u s Claudius, P o n s e Claudius, P o n t u s Ioannes Baptista Michael, Poret R e n a t u s Nicolaus, Porlier Augustinus, Poulain de Launay, P s a l m o n P e t r u s Nicolaus, Q u e n e a u Ioannes Robertus, R a b é Iacobus Leonorus, R a t e a u Ioannes Iosephus, (de) Ravinel S t e p h a n u s F r a n c i s c u s Deodatus, Regnet P e t r u s R o b e r t u s Michael, Rey de Kervisic Ivon Ioannes P e t r u s , Rigot Ludovicus F r a n ciscus, Robert de Lézardière Iacobus Augustinus, Rosé Ludovicus Franciscus, Rostain Ioannes Caesar, R o u s s e a u Claudius, (le) R o u s s e a u Vincentius Iosephus, Roussel Nicolaus Carolus, Royez Marcus Ludovicus, (de) Salin de Niart Franciscus U r b a n u s , (de) Saint-Clair Guyard I o a n n e s Ludovicus, S a i n t - J a m e s P e t r u s , Samson Ioannes Henricus Ludovicus, Savine I o a n n e s Antonius, Schmid Iacobus Ludovicus, Seconds I o a n n e s Antonius, Séguin I o a n n e s A n t o n i u s B a r n a b a s , Simon Ioannes P e t r u s , Tessier Ioannes Baptista Maria, Texier iosephus Martialis, Thierrey I o a n n e s Iosephus, T h o m a s L u p u s appellatus Bonnotte, (de) T u r m e n y e s P e t r u s Iacobus, Urvoy R e n a t u s Iosephus, Valfons de la Calmette Carolus Regis Matthaeus, Vareilhe Duteil Franciscus, Veret Carolus Victor, Verrier P e t r u s Ludovicus Iosephus, Verrón Nicolaus Maria, (de) Villette Acta Apostolicae Sedis - Commentarium U 72 Officiale I o a n n e s Antonius Iosephus, Violard Guilelmus, Vitalis P e t r u s i a c o b u s Maria, Volondat Iosephus. Quoad tres reliquos Dei F a m u l o s Dufour Ludovicum, Dubois et Gaubert, dilata et coadiuventur probationes. Die 18 ianuarii 1916. F a c t a postmodum de his Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a e XV per infrascriptum Cardinalem Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefectum relatione, Sanctitas Sua Rescriptum ipsius Sacrae Congregationis r a t u m h a b e n s , propria m a n u signare dignata est Commissionem Introductionis Causae Parisiensis beatificationis seu declarationis martyrii biscentum et tredecim S e r v o r u m Dei p r a e d i c t o r u m : Ioannis Mariae du Lau, archiepiscopi Arelatensis, Francisci Iosephi de la Rochefoucauld, episcopi Bellovacensis, Petri Ludovici de la Rochefoucauld, episcopi Santonensis, et Sociorum, die 26, eisdem mense et a n n o . A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUF., S. B. G. Pro-Praefectus, h. © S. Alexander Verde, Secretarius. Ii DECRETUM DE LAMPADE CORAM SANCTISSIMO SACRAMENTO Instantibus pluribus Ordinariis locorum, in quibus ad nutriendam lampadem coram SSmo Sacramento ardentem, ob peculiares circumstantias, sive ordinarias sive extraordinarias, oleum olivarum non h a b e tur vel ob gravem p e n u r i a m aut s u m m u m pretium, n o n absque m a g n a difficultate, comparari potest, S. R i t u u m Congregatio, inhaerens decreto n. 3121, Plurium Dioecesium, d. d. 14 iunii 1864, aliisque subsequentibus declarationibus etiam recentioribus, rescribendum censuit: « Inspectis circumstantiis enunciatis iisque p e r d u r a n t i b u s , remittendum prudentiae Ordinariorum, ut lampas, quae diu n o c t u q u e collucere debet coram Sanctissimo Sacramento, nutriatur, in defectu olei olivarum, aliis oleis, q u a n t u m fieri potest, vegetalibus, aut cera a p u m p u r a vel mixta, et ultimo loco etiam luce electrica adhibita; si Sanctissimo placuerit ». Quibus o m n i b u s Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a e XV per infrascriptum Cardinalem Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefectum relatis, Sanctitas S u a rescriptum eiusdem sacri Consilii r a t u m h a b e n s , S. Congregatio Rituum 73 q u o a d lampadem accensam ad S S m u m S a c r a m e n t u m debite h o n o r a n d u m praescriptam, in casibus et modis superius expositis, rem o m n e m prudenti iudicio Ordinariorum, cum facultatibus necessariis et opportunis, benigne remisit. Contrariis n o n obstantibus quibuscumque. Die 23 februarii 1916. A. L. CARD. E P . PORTUEN. ET S. S. B. G. Pro-Praefectus. RUE., ffi S. Alexander Verde, Secretarius. III DECRETUM DE SACERDOTUM ET SACRORUM CONSECRATIONE SANCTORUM MINISTRORUM NUMERO IN BENEDICTIONE ET OLEORUM. Quum ob praesens i m m a n e d i u t u r n u m q u e bellum sacerdotes et sacri ministri, qui ad benedictionem et consecrationem sanctorum oleorum pera g e n d a m iuxta Pontificale R o m a n u m r e q u i r u n t u r , utpote militiae addicti et obstricti ita deficiant, ut pauci ^tantum sacrae caeremoniae interesse possint, nonnulli sacrorum antistites S S m u m Dominum nostrum Benedictum P a p a m XV suppliciter exorarunt, ut in hisce circumstantiis a praescripto sacerdotum et sacrorum ministrorum n u m e r o , in casu et ad effectum enunciatum, dispensare dignaretur. Sanctitas porro Sua, h a s preces ab infrascripto Cardinali Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefecto relatas peramanter excipiens, indulgere dignata est, ut Rmi Archiepiscopi et Episcopi intra fines nationum belligerantium, tum hoc a n n o , tum durante clericorum defectu proveniente ex hoc bello, consecrationem sanctorum oleorum conficere valeant eo presbyterorum et sacrorum ministrorum n u m e r o , qui pro loci r e r u m q u e adiunctis reperiri poterit ; dummodo t a m e n minor non sit t e r n a n o n u m e r o ex quolibet gradu, cum facultate deficientibus subdiaconis substituendi acolythos. Contrariis non obstantibus quibuscumque. Die 23 februarii 1916. A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUF., S. R. G. Pro-Praefectus. L. © S Alexander Verde, ACTA, vol. VIII, n. 3. - 4-3-916. Secretarius. 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 74 IV DUBIA A Sacra R i t u u m Congregatione expostulata fuit sequentium dubior u m solutio; n i m i r u m : In Decreto S. R. C. diei 28 octobris 1913 (tit. I, n. 2) legitur: « Ubi solemnitas externa festorum q u a e h u c u s q u e alicui Dominicae perpetuo affixa erant, in ipsa Dominica celebratur, de solemnitate festi duplicis I classis permittuntur missae o m n e s ; . . . de solemnitate vero festi duplicis II classis permittitur t a n t u m unica Missa solemnis vel lecta »; quaeritur : I. An solemnitas externa cum enunciato privilegio recolenda in Dominica cui prius afiixum erat festum, intelligi possit celebranda tam in praefata Dominica q u a m in altera Dominica diversa festum insequente ? II. An in Ecclesiis ubi praefata solemnitas externa agitur, Missae a m e m o r a t o decreto concessae de ipsa solemnitate celebrari t a n t u m possint, vel etiam d e b e a n t ? « Et Sacra R i t u u m Congregatio, audito specialis Commissionis suffragio, propositis quaestionibus ita r e s p o n d e n d u m censuit: Ad I et II affirmative ad primam partem, et negative ad secundam, seu s t a n d u m terminis Indulti. Atque ita rescripsit ac declaravit. Die 12 februarii 1916. A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUF., S. B. G. Pro-Praefectus. L. © S . Alexander Verde, Secretarius. S. Romana Rota ACTA 75 TRIBUNALIUM SACRA ROMANA ROTA MOHILOVIEN. NULLITATIS MATRIMONII (RADZIWILL-BBNARDAKI). Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno primo, die 27 iulii 1915, BR. PP. DD. Ioseph Mori, Ponens, Fridericus Cattani et Raphaël Chimenti, Auditores de turno, in causa Mohilovien. - Nullitatis matrimonii, inter Michaelem Radziwill, actorem, repraesentatum per legitimum procuratorem Vincentium advocatum Sacconi, et advocatum Nazarenum Ferrata, et Mariam Benardaki, r eam conventam, cum assistentia legitimorum procuratorum advocati Caroli Santucci, et advocati Christophori Astorri, interveniente et disceptante in causa vinculi defensore ex officio, sequentem tulerunt definitivam sententiam. Excellentissimus princeps Michael Radziwill, n a t u s in urbe Berolini an. 1870, in q u a eius p a r e n t e s resident, et postea civilitate Russiaca a u c t u s ut a p u d hoc r e g n u m diplomaticum curriculum inire posset, romanocatholicus religione, an. 1898 ardenti amore prosequi coepit schismaticam puellam graeco-orthodoxam Mariam Benardaki, ortam an. 1874, quae cum suis parentibus Parisiis in propria domo, via Ghaillot n. 65, domicilium h a b e b a t a pluribus annis. Principis familia, ut romano-cathoiica, hoc m a t r i m o n i u m adversante ob diversitatem tum gradus, tum religionis, nihilominus Michael, circa medietatem iulii eiusdem anni 1898, spons a l i u m p a c t u m cum Maria conficere n o n dubitavit; dein, cum ipse dicto anno iam addictus exstaret legationi Russiacae in civitate Londinensi a p u d anglicum gubernium, et aliunde probe nosceret sibi perard u u m fore adinvenire catholicum sacerdotem, qui vellet nuptiis in ritu catholico benedicere post easdem secutas in ritu graeco-orthodoxo iuxta legis russiacae praescriptionem, ad h u n c obicem removendum, sub finem 76 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale mensis augusti petiit Petropolim u n a cum s p o n s a Maria et h u i u s parentibus. Inibi adinvenit q u e m d a m religiosum sacerdotem e familia F r a t r u m Ordinis Praedicatorum, cui n o m e n erat P. i o a n n i s L a g r a n g e : hic prius private et secrete in s u a domo benedictionem n u p t i a l e m sponsis impertitus est, obtenta, ut ipse refert, praevia delegatione ab Ordinario Mohiloviensi ; deinde, die 2 sept. successivi, sponsi coadunati in corpore vulgo des Pages accesserunt pro celebratione matrimonii ad ecclesiam schismaticam S. Ioannis Melitensis coram P. Lebedieff, capellano graecoorthodoxo et, expleto ritu schismatico, r e m e a r u n t ad i t e r a n d a m matrimonii celebrationem iuxta ritum catholicum in adiuncta et contigua catholica ecclesia, qui pari solemnitate ab eodem P. Lagrange peractus est. Post secutam duplicem matrimonii celebrationem, sponsi illico, scilicet eadem die, Petropolim civitatem reliquerunt et, nuptiali d u o r u m vel trium mensium expleto itinere, ad Londinensem urbem appulerunt. Sponsi per aliquot a n n o s in m u t u a concordia et pace convixerunt et ex inito connubio proles etiam enata est. At dein, exortis dissidiis, sponsi t a n d e m se ad invicem separarunt, quin nulla spes reconciliationis affulgeret. In posterum Princeps, ex conversatione habita cum nonnullis theologis et in canonico iure peritis, edoctus s u u m m a t r i m o n i u m nullitate laborare, circa initium mensis septembris a. 1909, convolavit ad Sanctissimum, supplici porrecto libello pro obtinenda declaratione nullitatis praefati matrimonii, et S u m m u s Pontifex, apostolica Commissione d. 7 eiusdem mensis H. S. Tribunali Rotali tribuit facultates necessarias et o p p o r t u n a s ad videndam et resolvendam propositam quaestionem. Processus instructio, utpote a p u d diversas Curias ecclesiasticas peracta, pro collectione depositionum et documentorum, in longum abiit: et hinc est quod h o d i e p r i m u m controversia disceptationi p r o p o n i t u r sub consueta dubitandi formula: An constet de nullitate matrimonii in casu? In iure. - Ad ius quod attinet, P a t r e s Domini a n i m a d v e r t e r u n t in imperio russiaco decretum Concilii Tridentini Tametsi de reform, mat. vigere, u n a vel altera dioecesi excepta, ut ex indice Ioderiano constat et refert card. Gasparri in s u a append. all. n. V tract, de mat, u n a cum aliis auctoribus. In hac vero exceptione n o n comprehenditur dioecesis Mohiloviensis, u t i edicitur in attestatione q u a d a m episcopi Attaliensis, olim suffraganei archiepiscopi Mohiloviensis producta in alia causa matrimoniali a p u d hoc tribunal q u a e exitum n o n h a b u i t : quae S. Romana Rota 77 attestatio ita se h a b e t : « Infrascriptus testatur decretum Conc. Trid. «Tametsi vigere in universa Archidioecesi Mohiloviensi ». Verum forma Tridentina t a n t u m locum h a b e t pro romano-catholicis illius imperii, non autem pro matrimoniis haereticorum seu o r t h o d o x o r u m , sive inter se c o n t r a h a n t a u t cum romano-catholico : n a m dispositio q u a e prius a Pio VI, 2 martii 1780, concessa fuerat pro Polonia russiaco imperio subiecta, postea a Gregorio XVI, die 19 aug. 1844?, per organum S. C. a Negotiis extraordinariis extensa fuit ad matrimonia haereticorum et mixta totius imperii russiaci declaratione orali sequentis tenoris: « respon« dendum oretenus matrimonia mixta quae in russiaco imperio et in « regno Poloniae inita s u n t praeter formam a Conc. Trid. praescriptam, « esse prudenter dissimulanda et, quamvis illicita, pro validis h a b e n d a , « nisi t a m e n aliud obstet canonicum i m p e d i m e n t u m ». Quibus positis, cum in facti specie agatur de u n o sponso romanocatholico, qui venit a loco in quo Conc. Trid. n o n est publicatum, uti Londini, ad locum in quo pro catholicis viget, et viceversa de altero seu haereticae nempe graecae-orthodoxae religionis, qui venit a loco n o n exempto, n a m Parisiis forma Tridentina tenet etiam haereticos, ad locum in quo pro istis et pro matrimoniis mixtis militat i m m u n i t a s a dicta forma, videndum n u n c e s t , q u o m o d o in subiecta materia lex Tridentina sese explicet vel obliget. I a m vero haec obligat territorialiter et personaliter, seu est localis et personalis. Card. d'Annibale, in Sum. T. M., t. 3, § 457, haec ad rem h a b e t : « Decretum Trid. est reale et « personale : reale quia statuit formam contractus q u a e dat esse rei, « personale, quia sponsos ad c o n t r a h e n d u m sine parocho et testibus « inhabiles reddit, a t q u e ideo eos sequitur, licet eo loco ubi c o n t r a h u n t « non in fraudem versentur, nisi alter ex eis saltem quasi-domicilium eo « sibi comparaverint ». Id aperte deducitur ex celebri responso dato a S. C. C. d. 5 septembris 1626, approbato ab Urbano VIII: « An incolae, t a m masculi q u a m « foeminae loci, in quo Conc. Trid. in puncto matrimonii est publicatum, « t r a n s e u n t e s per locum in quo dictum Concilium n o n est publicatum, « retinentes idem domicilium valide possint in isto loco sine parocho « et testibus m a t r i m o n i u m c o n t r a h e r e ? Quid si eo praedicti incolae, t a m masculi q u a m foeminae, solo animo sine parocho et testibus cont r a h e n d i se transferant, habitationem n o n m u t a n t e s ? « Ad p r i m u m et « s e c u n d u m n o n esse legitimum matrimonium inter sic se transferentes « ac t r a n s e u n t e s cum fraude ». Unde lex Tridentina in ordine ad matrimonium prosequitur adstrictos velut u m b r a corpus etiam in territorio ab eo exempto, q u o a d u s q u e ii retinent domicilium in loco subiecto. 78 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Neque requiritur ut adstricti in locum e x e m p t u m sese transferant animo eludendi legem, ut nonnulli m i n u s recte opinati sunt, n a m , ut ait cardinalis D ' A n n i b a l e (loc. cit., in nota, n. 42) : « F r a u s intelligitur facto « et reipsa, si nullo ibi constituto domicilio, vel quasi-domicilio, sic « m a t r i m o n i u m c o n t r a h u n t », ut ex notificatione Bened. XIV 33 n. 8 et decreto S. U. Inquisit., p r o b a n t e SSmo d. 22 aprilis 1858 in q u a quaestio haec fuit discussa: et in praefata nota adiiciuntur etiam nonnullae decisiones S. C. G. et aliud decretum S. U. Inquisit., d. 17 maii 1804, pariter p r o b a n t e S S m o in confirmationem traditae doctrinae. Ex quo fit ut tam catholici q u a m haeretici venientes a loco in quo, ratione domicilii vel quasi-domicilii, lege Tridentina sunt coarctati, in locum exemptum, nullam aliam viam h a b e a n t legem vitandi, q u a m in isto iigere domicilium vel quasi-domicilium, veteri relicto vel abdicato, exceptis vagis, de q u i b u s infra. Sed obligatio legis Tridentinae, cum afficiat n e d u m personam sed etiam locum, ex h a c postrema qualitate locali fit ut lex adstringat n e d u m incolas et domiciliâtes in loco affecto, sed etiam alienígenas vel peregrinos seu improprie vagos, qui inibi matrimonio iungi c u p i u n t ; nam hi tenentur legibus, sive scriptis sive non scriptis, locorum in quibus contractus fit, q u o a d h u i u s solemnitatem ex cap. ult. de for. compet, et ex leg. 6 ff. de evictionibus (vide Sánchez, de mat., tom. I, disput 18, n. 15 et 26). Exinde adagium: « locus regit actum », quocirca hi licet veniant a loco exempto, t a m e n ratione loci affecti per quem t r a n s e u n t t e n e n t u r ad servandam formam Tridentinam in matrimonii celebratione, et si clandestine illud contrahant absque delegatione parochi vel Ordinarii proprii domicilii vel quasi-domicilii, nulliter contrahunt. P a r o c h u s autem proprius sponsorum n o n est ille in cuius parochia quis momentanee commoratur, sed ille in cuius districtu domicilium vel quasi-domicilium h a b e t seu retinet, exceptis vagis, sive a g a t u r de iis qui nullum domicilium vel quasi h a b u e r u n t vel quaerunt, scilicet vagabundi, sive de iis qui, veteri domicilio relicto, a d h u c n o v u m non acquisiverunt seu dicti improprie vagi per assimilationem, uti eos distinguit F. Deshayes in suo Tractatu de matrimonii clandestinitate, quaest. 39 ; pro h u i u s m o d i vagis parochus proprius est ille in cuius parochia interim resident, n e q u e hi confundendi s u n t cum peregrinis aut alienigenis alibi a d h u c retinentibus s u u m domicilium vel quasi-domicilium, pro his enim p a r o c h u s proprius est ille domicilii vel quasi-domicilii et n o n simplicis commorationis (Bened. XIV, in sua histr. eccl., 33, n. 10). Ut enim h a b e t Wernz in suo voto in causa Parisien., elucubrato pro eiusdem propositione sub die 20 aug. 1898 et decisa iuxta s u a m sententiam s u b die 28 ian. S. Romana Rota 79 an. 1899 a S. G. G., triplex t a n t u m datur titulus ad h a b e n d u m paroc h u m proprium n e m p e domicilii, quasi-domicilii et vagitatis; q u a r t u s titulus, nempe simplicis commorationis, n o n datur. Quae doctrina de h u i u s m o d i peregrinis n o n vagis venientibus a loco exempto a Lege Tridentina ad locum n o n exemptum, firmatur in q u o d a m voto edito a P. Tarquini in alia causa Parisiensi an. 1868: « Peregrini invalide con« t r a h u n t in loco, ubi T r i d e n t i n u m receptum est a b s q u e praesentia « parochi et testium, quamvis in propria dioecesi Tridentinum non esset « receptum... Imo quamvis in dicto casu peregrinus non vagus n e q u e « domicilium aut quasi-domicilium figere volens in loco Concilii recepti « contraheret coram loci parocho et testibus, a d h u c n o n modo illicite « sed etiam invalide ageret, qui n o n contraheret coram parocho proprio ». Et ratio est quia quamvis hi n o n ligantur personaliter virtute decreti utpote n o n recepti in loco in quo domicilium vel quasi-domicilium habent, ligantur t a m e n localiter vi decreti eiusdem publicati in loco per q u e m t r a n s e u n t , uti praecise Bened. XIV in sua declaratione pro Hollandia statuit pro haereticis inibi domiciliatis et t r a n s e u n t i b u s postea ad catholicas regiones. Verum quid dicendum si u n u s ex m a t r i m o n i u m contrahentibus sit e x e m p t u s a lege Tridentina, huiusmodi contractus retineri poterit uti validus n o n servata forma Tridentina ? Profecto duo contrahentes sponsi relate ad contractus formam retinentur quasi ut individuum seu u n a persona : et propter h a n c individuitatem contractus in matrimonio inductum est, ut privilegium exemptionis a lege Tridentina u n i parti competens alteri parti n o n e x e m p t a e communicari possit, ceu explicat card. D'Annibale, 1. c, § 452, et tradit et asserit § 460: « Qui e x e m p t u s a « Tridentino contrahit m a t r i m o n i u m cum eo qui Tridentino est o b n o « xius, in loco ubi hoc n o n viget, vel u b i obtinet declaratio Bened. XIV « privilegium propter contractus individuitatem, alteri parti communicat, « sive ipse catholicus sit, sive schismaticus, sive haereticus, et valide « contrahunt, iuxta dec. S. U. Inqu. die 2 iunii 1803 » (cfr. notam n. 15 cit., § 460). E a d e m docet Bened. XIV (de Syn. dioec, lib. VI cap. 6, n. 12): « Quoniam cum coniugum alter tum ratione loci in quo habitat, t u m « ratione societatis in q u a vivit, exemptus est a Tridentinae Synodi « lege, exemptio q u a ipse fruitur, alteri parti communicata m a n e t pro« pter individuitatem contractus, vi cuius exemptio quae uni ex partibus « competit ad alteram s e c u n d u m etiam civiles leges extenditur eique « c o m m u n i c a t u r ». Addit autem card. Gasparri (1. c, n. 1167): « Ante « Benedictum XIV hoc principium nonnulli admittebant, alii n e g a b a n t : « s e d post Bened. XIV omnes, et in foro et in scholis, illud retinent ». 80 Acta Apostolicae Sedis Commentarium Officiale Verum ut p a r s exempta alteri parti n o n exemptae communicet privilegium exemptionis, requiritur ut exemptio a lege Tridentina quoad matrimonii formam sit completa seu territorialis et personalis et n o n personalis t a n t u m , ut falso opinati sunt Garriere, de matr., n. 1190, et Scherer in Manuali Ms eccl., t. 2, n. 209, legi Tridentinae denegantes vim localem contra communem, q u o r u m sententiam Wernez in supra cit. Voto, n. 32, omnino reiicit. Sane id, praeter alia, deducitur ex declaratione S. U. Inquisit. die 14 dec. 1859, q u a m iuvat hic exscribere: « Lex "Tridentina de « clandestino matrimonio debet sane in u n a q u a q u e paroecia p r o m u l g a r i ; « sed facta semel promulgatione, eiusque observantia p e r m a n e n t e , lex « territorium afficit et adequate loquendo localem et personalem esse in « confesso est a p u d omnes. Q u a t e n u s localis afficit territorium eosque qui « i b i matrimonio iungendi sunt, obligat: q u a t e n u s vero personalis eos « alligat qui domicilium vel quasi-domicilium habentes in loco ubi Tri« dentinum decretum promulgatum est et viget, in altero ubi n o n viget « contrahere vellent ». P r i m a p a r s postremae periodi, uti per se patet, refertur ad venientes a loco exempto a lege Tridentina in locum n o n exemptum et dicitur eos affici nisi ex speciali titulo excipiantur. Q u a r e Wernez, in [fine praecitati voti, sequentes sibi proponit quaestiones : « U t r u m incolae, t a m masculi q u a m foeminae, alicuius parochiae, in q u a « cap. Tametsi Conc. Trid. non est p r o m u l g a t u m , t r a n s e u n t e s ad paro« chiam in qua dictum cap. Tametsi est promulgatum, retinentes domic i l i u m u n d e discesserunt, valide possint in ista nova parochia matri« monium c o n t r a h e r e : 1. sine ullo parocho et testibus, aut, 2. pro more « vagorum, saltem coram parocho simplicis commorationis et testibus, « a u t 3. ad contrahendas valide n u p t i a s debeant necessario contrahere « aut coram parocho proprii domicilii retenti vel saltem ab ipso dele« gato a u t coram parocho veri domicilii vel quasi-domicilii acquisiti « in parochia ad quam transierunt », dictas quaestiones dimittit respond e n d o : « Negative ad primam et s e c u n d a m ; Affirmative ad tertiam ». Quin aliquid obstet doctrina allegata a vinculi defensore innixo super auctoritate d a r i Vecchiotti in suis Inst., v. 3, § 106, circa finem utpote in casu n o n applicabili. Hic auctor in tertio casu agit de iis qui ex loco in quo lex n o n obligat, t r a n s e u n t e s c o n t r a h u n t in loco in quo pariter lex non obligat, et ita respondet : « In tertio casu matrimon i u m validum est etiamsi neuter ibi domicilium acquisiverit: v. g. vir « e t mulier sive catholici sive acatholici in Anglia domiciliati t r a n s e u n t « Baltimoram et ibi per n e u t r u m acquisito domicilio, clam c o n t r a h u n t : « validum est connubium. Idem dicendum si alteruter t a n t u m sit e loco « in quo lex p r o r s u s n o n obligat, v. gr. si Baltimoram t r a n s e u n t e s alter S. Romana Rota 81 « in Anglia, alter in Italia domicilium vel quasi-domicilium h a b e a t : « nec aliter dicendum si in u t r o q u e loco soli haeretici sint liberi et si « u t r a q u e p a r s vel altera sit haeretica. Sic duo acatholici, vel alter « catholicus alter haereticus in Hollandia domiciliati t r a n s e u n t in Hiber« n i a m ibique praedicto modo contrahunt. Semper sufficit ut u n a pars « n o n obstringatur a lege, attento principio quo exemptio alteri parti « communicatur ». Hic in postremo casu valor matrimonii repetitur n o n ab i m m u n i t a t e locali catholici a lege Tridentina, quia catholicus in u t r o q u e loco tenetur, d u m haeretici inibi ob vigens privilegium Benedictinae declarationis non adstringuntur, quod privilegium ob individuitatem contractus alteri parti catholicae communicatur licet de se n o n habili. At species n o s t r a est valde diversa, quia utrique coniuges lege Tridentina afficiuntur, nempe s p o n s u s quia licet domiciliatus in loco exempto, ut est Londinum, t a m e n ad i n e u n d u m matrimonium se transtulit Petropolim in q u a civitate decretum Tametsi viget pro catholicis, et sponsa quia provenit de loco n o n exempto etiam pro haereticis ut est civitas Parisiensis, et q u a m v i s ipsa sit haeretica et Petropoli pro haereticis et schismaticis n o n vigeat lex, t a m e n in ordine ad matrimon i u m i n e u n d u m frui n o n potest exemptione nisi per n o v u m domicilium aut quasi-domicilium inibi acquisitum, quod eam liberet a personali et territoriali obligatione contracta in loco n o n exempto a Tridentino iure. Unde cum utrique sponsi Tridentinae formae sint obnoxii, inepte invocaretur privilegium exemptionis partis schismaticae vel haereticae. Nec regerere iuvat cum eodem vinculi defensore, quod lex Tridentina iii casu n o n obligabat peregrinum Michaelem Radzwill venientem a loco i m m u n i et transeuntem Petropoli, quia inibi eadem lex n o n erat communis sed t a n t u m pro catholicis inter se contrahentibus et n o n cum haereticis pro quibus forma Tridentina in eo loco non viget: in casu siquidem agitur n o n de haeretica vel schismatica domiciliata Petropoli, sed alibi in loco non exempto a quo veniebat n o n dimisso priori domicilio vel quasi-domicilio. Unde card. Gasparri 1. c, 1191 haec a i t : « Ex dictis résolve casum peregrini a u t vagi, qui ex loco ubi n o n viget, « transit in aliquem ex hisce locis ubi matrimonio haereticorum inter « se a u t mixta valida sunt licet decretum pro catholicis vigeat, ac ibi « clandestine contrahit. Nam si peregrinus a u t vagus est catholicus vel « contrahit cum catholica et m a t r i m o n i u m est nullum, vel contrahit « cum haeretica et m a t r i m o n i u m est validum, licet illicitum. Si autem « peregrinus a u t v a g u s est haereticus, semper validum est, etsi c u m « catholica initum sit illicitum... At si peregrinus a u t vagus haereticus 82 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « a loco veniat ubi decretum T r i d e n t i n u m viget, illius m a t r i m o n i u m « potest esse quoque nullum ». Si nempe c o n t r a h a n t cum catholica, et actionem reddit (cit. auctor in seq. n. 120) : « quia lex Tridentina est « simul localis et personalis et q u a t e n u s personalis adeo afficit p e r s o n a s « ut eas sequitur etiam in loco in quo n o n est promulgata »\ U n d e dicta haeretica p e r s o n a n o n potest alteri parti legi Tridentinae adstrictae seu catholicae communicare exemptionis privilegium, q u o d n o n habet ob retentionem domicilii in loco a Tridentina lege n o n i m m u n i : aliter t a m e n esset si alter coniux, cui nubit, esset pariter haereticus, quia hic comparti inhabili participaret privilegium. Neque d e m u m a t t e n d e n d a est altera difficultas ex eo d e s u m p t a quod Maria e Parisiis Petropolim proficiscens pro matrimonii celebratione priori domicilio valedixit et ita immunis evadens a lege Tridentina, nullum fraudi locum dederit iuxta U r b a n i a n u m decretum, n a m haec fraus praevie purgari debet per fixionem domicilii in loco in quo contrahitur, iuxta declarationem S. Officii die 7 iunii 1867, relatam a card. G a s p a r d cit., n. 1205 : « Iuxta ea q u a e in hoc decreto (Urbani VIII) « sanciuntur, qui domicilium h a b e n t et retinent in loco ubi Tridentina « l e x viget, n e q u e u n t valide m a t r i m o n i u m inire in loco ubi non viget, « nisi ibi n e d u m habitationem, sed etiam vere domicilium fixerint, quo « fraudem, si quae intercesserit, omnino p u r g a r e debeant ». Caeterum haec p r a e s u m p t i o de non mutatione domicilii a n t e contractas n u p t i a s praesertim pro filiis c o h a b i t a n t bus cum parentibus, cohaeret cum ipso iure r o m a n o ex leg. 32 ad mancip. « Ea quae desponsa est, ante con« tractas nuptias s u u m domicilium n o n m u t a t ». U n d e Scherer ita colligit (1. c, p. 139): « Competentia parochi... eo in casu quo per celebra« tionem matrimonii efficitur mutatio domicilii, demum cessat post « contractas nuptias ». In facto. - Relate ad retentionem domicilii in civitate Parisiensi ex parte sponsae Mariae Benardaki tempore quo eius m a t r i m o n i u m Petropoli cum principe Michaele Radzivill secutum fuit, P a t r e s Domini haec a d n o t a r u n t . Cum Maria Benardaki etiam post aetatem maiorem consecutam et tempore contracti matrimonii a d h u c conviveret Parisiis cum p a r e n t i b u s in eorum domo, ad p r o b a n d u m quod ipsa pro celebratione matrimonii non petierit Petropolim in fraudem legis Tridentinae oporteret demonstrare quod pater eius Nicolaus in hac civitate domicilium vel quasi-domicilium retineret, vel ipsa illud inibi fixerit, abdicato p a t e r n o ; mutatio enim domicilii non p r a e s u m i t u r ex simplici transitu in alium locum ob n u p t i a s attenta earum incertitudine iuxta n u p e r allegatam S. Romana Rota 83 legem 32 ad municip. At id ex testibus adductis et documentis n o n cons t a r e iidem P a t r e s Domini retinuerunt. Utique Nicolai pater Demetrius a Graecia uti architectus vocatus circa an. 1864 ad dirigendam fabricam ecclesiae graecae-orthodoxae, Petropoli inibi sibi domicilium comparavit. Sed patre demortuo Nicolaus h a n c domum an. 1877 alienavit, et aliam e mit Parisiis, via Chaillot, n. 65, in q u a m transtulit suos lares et etiam mobilia, ceu testatur eadem Maria in q u a d a m epistola (Summ., n. 80) in eaque h a b i t a b a t tempore matrimonii suae filiae: ergo originario domicilio Nicolaus iam a longo tempore n u n t i u m miserat. Neque a t t e n d e n d a s u n t testimonia Helenae de Gontade et Verae de Talleyrand respective sororis et amitae Mariae, q u a e referunt de domo existente Petropoli indivisim possessa a p a t r e conventae Nicolao et ab h u i u s fratre Costantino, in q u a existebat officina et duae sectiones (étages) pro h o r u m habitatione. Nam p r i m o in libris politiae russiacae n o m e n Nicolai n o n apparet inscriptum t a m q u a m incolae, et aliunde ex testium depositione constat illum quoties Petropolim petebat ad publica diversoria descendisse. S e c u n d o : si h a e c d o m u s et officium reapse pertinuisset ad Nicolaum licet indivisim cum eius fratre, illius inscriptio in libro seu regesto t r i b u t o r u m aliquatenus exstare debuisset. Sed a n n o 1898 nulla adest inscriptio Nicolai ß e n a r d a k i n o m i n e in publico t a x a r u m officio Petropolensi: ulterius apparet dicto tempore controversam d o m u m pertinuisse ad alium proprietarium ceu fidem perhibet publicum instrum e n t u m (Sum., n. 84). Quare domus, de q u a l o q u u n t u r testes, confunditur probabilius cum illa q u a e ad architectum Demetrium Nicolai patrem spectabat, et q u a e an. 1877 fuit alienata. Quod si nonnulli testes l o q u u n t u r de itineribus Nicolai quotannis ad Petropolim pro expediendis negotiis, hoc constituere n o n valet ne quasi-domicilium quidem ut tradit card. D'Annibale (1. c, vol. 1, § 84): « Si quis aliquo veniat « quasi viator, vel litis a u t negocii expediendi gratia, his expeditis, a u t « muneris quaerendi causa, eo non quaesito, discessurus, quamvis praeter « opinionem eo loci immorari vel per a n n u m contigerit, quasi-domici« lium eo n o n acquiri verius est ». Quod autem Maria habuerit anim u m figendi Petropoli domicilium, a u t inibi tempore contracti m a t r i monii iam fixerit, ex nullo argui potest facto, imo contrarium eruitur, siquidem ante contraendum matrimonium Petropoli d u a b u s vel tribus hebdomadis t a n t u m mansit, et eo secuto illico profecta est. Item P a t r e s Domini non constare edixerunt de domicilio vel quasidomicilio a principe Michaele Radziwill t e m p o r e nuptiarum retento Petropoli, ad q u a m civitatem ipse divertit ad eas contrahendas. Ipse eo tempore, uti ex officiali documento constat (Summ. n. 63) erat addictus ceu Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 84 adiunctus legationi russiacae a p u d anglicum g u b e r n i u m in civitate Londinensi, in q u a proinde h a b e b a t ratione quasi-domicilii, ad ea q u a e tradit card. Gasparri (1. c, n. 1105, edit. 3), p a r o c h u m p r o p r i u m relate ad m a t r i m o n i u m . Cum itaque sponsa Parisiis et s p o n s u s Londini essent domiciliati et neutrius p a r o c h u s sive per se sive per delegationem eorum matrimonio Petropoli ab ipsis contracto intercesserit, in comperto est i p s u m ex defectu formae Tridentinae ad q u a m erant adstricti ex superius disputatis, nullitate laborare, nihil ad rem conferente supposita d a t a delegatione P. Lagrange ab Archiepiscopo Mohiloviensi, etiamsi ea paulisper admittatur, quia hic non erat e o r u m Ordinarius in ordine ad matrimonium, cum ipsi n o n pertinerent t a m q u a m parochiani ad civitatem Petropolim. Coeterum non libet ulterius immorari super h a c quaestione, cum ipse defensor vinculi h u n c defectum domicilii vel quasidomicilii in suis animadversionibus pro n u n c admittat. Quibus o m n i b u s in iure et in facto sedulo perpensis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro tribunali sedentes et solum Deum prae oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, proposito dubio r e s p o n d e n t e s : Affirmative, seu constare de nullitate matrimonii in casu: susceptam exinde prolem, attenta s p o n s o r u m b o n a fide, legitimam renunciantes. E x p e n s a s vero iudiciales decernimus esse s u s t i n e n d a s pro dimidia parte a procuratoribus actoris, pro altera dimidia a procuratoribus reae conventae. Ita declaramus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c nostram definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m sacror u m canonum, et praesertim cap. 3, sess, XXV Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis mediis, quae magis o p p o r t u n a et efficacia pro rerum adiunctis exstitura sint, R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 27 iulii 1915. Ioseph Mori, Ponens. Fridericus Cattani. R a p h a e l Chimenti. L. © S. Ex Cancellaria S. R. Rotae. Sac. T. Tani, Notarius. Secretaria ACTA Status 85 OFFICIORUM SECRETARIA STATUS EPISTOLA AD R. P. H. NORUM ET « DESQUEYROUS, PROVINCIAE THE IMELDIST PROCURATOREM HIBERNIAE, » DE REVERENTER GENERALEM EPHEMERIDIBUS EXHIBITIS, SODALIUM « THE GRATIAS IRISH DOMINICIAROSARY » PERSOLVENS. Mon très Révérend Père, C'est avec u n e bienveillance toute spéciale que le Souverain P o n tife Benoît XV a daigné agréer l'hommage que vous Lui avez fait, au nom des R R . P P . Dominicains de la Province d'Irlande, des Revues « T h e Irish Rosary » et « T h e Imeldist », publiées p a r leurs soins. Héritier de la sollicitude Apostolique de Ses illustres prédécesseurs, en particulier Léon XIII et Pie X de sainte mémoire, concernant la dévotion au Saint Rosaire et la pratique de la Communion fréquente, le S a i n t - P è r e me charge d'exprimer par votre entremise aux Directeurs de ces excellentes Revues Son auguste satisfaction pour le zèle si louable et si éclairé avec lequel ils s'efforcent de promouvoir ces puissants moyens de régénération et de sanctification. Depuis plus de vingt ans, la Revue « T h e Irish Rosary » manifeste sa vitalité. En un grand nombre d'âmes, elle ne cesse de susciter et de développer avec fruit le culte de Marie Immaculée, Reine du Très Saint Rosaire, et le recours filial à la t o u t e - p u i s s a n c e de sa maternelle intercession. Quant à la gracieuse Revue « T h e I m e l d i s t » , si elle ne compte encore que cinq années d'existence, elle n'en pénètre p a s moins déjà dans 40,000 familles et d a n s les Pensionnats, sous le patronage de la Bienh e u r e u s e Imelda, la jeune vierge dominicaine, victime de son a m o u r de l'Eucharistie, contribuant avec un succès toujours croissant à fake connaître, aimer et désirer a r d e m m e n t Jésus-Hostie par les petits enfants et à réaliser ainsi la pensée même du divin Sauveur. 86 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale En ces temps douloureux que n o u s traversons, où, plus que j a m a i s , il est nécessaire que les â m e s soient fortement trempées, le Souverain Pontife Se plaît à prodiguer Ses paternels encouragements a u x directeurs des Revues mentionnées ci-dessus. D a n s ce but, et comme gage des faveurs célestes les plus a b o n d a n t e s , le S a i n t - P è r e accorde de tout c œ u r à ces m ê m e s directeurs, ainsi q u ' a u x rédacteurs et a u x lect e u r s de « T h e Irish R o s a r y » et de « The Imeldist » le bienfait de la Bénédiction Apostolique. Je v o u s prie, mon très Révérend Père, d'agréer l'assurance de mon entier dévouement en Notre-Seigneur. Du Vatican, le 9 février 1916. P . GARD. GASPARRL. Diarium Romanae Curiae 87 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 14 febbraio 1916. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Protettore dell'Istituto delle Suore francescane della Immacolata Concezione di Barcellona. — Il R. P. Angelo Angelucci, dei Servi di Maria, Consultore della sacra Congregazione dei Riti. 16 febbraio. — Mons. Vincenzo La Puma, Sotto-segretario della sacra Congregazione dei Religiosi. 23 febbraio. — Mons. Domenico Taccone Gallucci, arcivescovo titolare di Costanza di Scizia, Consultore della sacra Congregazione del Concilio. 26 febbraio. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Pro-Prefetto della sacra Congregazione di Propaganda Fide. — L'Emo signor cardinale Diomede Falconio, Prefetto della sacra Congregazione dei Religiosi. Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistenti al Soglio Pontificio: 7 febbraio 1916. — Mons. Giovanni Maria Pellizzari, vescovo di Piacenza. 9 febbraio. — MODS. Natale Bruni, arcivescovo di Modena. 12 febbraio. — Mons. Giuseppe M. Salvador y Barrera, vescovo di MadridAlcalá. Prelati Domestici di S. S.: 9 febbraio 1916. — Mons. Francesco Saverio de Maio, dell'archidiocesi di Sorrento. 10 febbraio. — Mons. Pietro Maria Malsou, della diocesi di Angers. 88 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 14 febbraio 1916. — Mons. Calogero Minacapelli, della diocesi di Piazza Armerina. 19 febbraio. — Mons. Giuseppe Gioacchino de Almeida e Silva, della diocesi di Campinas. — Mons. Manuele Ribas de Avila, della medesima diocesi. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze: La Gran Croce dell'Ordine Piano: 10 febbraio 1916. — Al sig. principe Don Giuseppe Lancellotti. La Commenda dell' Ordine Piano : 11 febbraio 1916. — Al sig. Giacomo marchese de Dampierre, della diocesi di Angers. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 23 febbraio 1916. — Al sig. Bonaventura Bassegoda y Amigó, della diocesi di Barcellona. Il Cavalierato dell'Ordirne di S. Gregorio Magno, classe civile: 8 febbraio 1916. — Al sig. Roberto De Angeli, segretario al Ministero dei Culti e dell'Istruzione Pubblica in Ungheria. NECROLOGIO 3 gennaio 1916. — Mons. Tommaso F. Doran, vescovo titolare di Alicarnasso, ausiliare di Providence. 17 febbraio. — Mons. Pietro Goebl, vescovo titolare di Sinope, ausiliare del vescovo di Augusta. Num. 4 Die 3 Aprilis 1916 Annus VIII - Vol. VIII ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV APOSTOLICAE SUB PLUMBO LITTERAE I DE ERECTIONE FACII ET PROVINCIAE ERECTIONE REGTNENSIS, DIVISIONE ARCHIDIOECESIS BENEDICTUS DIOECESIS SANCTI BONI- WINNIPEGENSIS. EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Inter praecipuas Apostolicae Sedis curas ea semper enituit novas dioeceses et ecclesiasticas provincias erigendi quoties vel territorii amplitudo vel fidelium n u m e r u s vel itinerum asperitas, vel alia huiusmodi, ad efficaciorem reddendam pastoralem sollicitudinem et vigilantiam id exigèrent. Quod si utiliter hoc contigit aliis in regionibus id quoque in Canadensi Dominio expedire visum est, ut amplissimae civiles provinciae, quibus Dominium ipsum constat, et quae quasi status civiles h a b e n t u r , ab invicem independentes et unico foederali vinculo coniunctae, hierarchia d o n e n t u r propria, adeo ut u n a q u a e q u e civilis provincia, provinciam ecclesiasticam saltem u n a m , propriam et independentem -constituat. Quibus o m n i b u s m a t u r e consideratis, Venerabilium F r a t r u m Nostrorum, qui rebus consistorialibus praesunt, consilio, suppleto etiam q u a t e n u s opus sit q u o r u m intersit, vel sua interesse p r a e s u m a n t cons e n s u , Nos, Apostolicae potestatis plenitudine, in provincia civili memorati Dominii, Saskatchewan n u n c u p a t a , n o v a m ecclesiasticam provinciam •erigere statuimus et decrevimus, d u a s dioeceses Reginensem et Principis Alberti a provincia ecclesiastica Sancti Bonifacii sejüngendo, et eccles i a m Reginensem in Metropolitanam constituendo, eique dioecesim PrinACTA, vol. VIII, n. 4. — 3-4-916. % 90 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cipis Alberti uti suffraganeam a s s i g n a n d a Hisce itaque Apostolicis litteris ecclesiam Reginensem ad Archiepiscopatus h o n o r e m et dignitatem evehimus, o m n i b u s metropoliticis iuribus et praerogativis, q u a e ad Ecclesias Metropolitanas spectant ipsi concessis, eique subiicimus dioecesim Principis Alberti. Hisce pariter Apostolicis litteris Venerabilem F r a t r e m Oliverium E l e a z a r u m Mathieu, h a c t e n u s episcopum Reginensem, in Archiepiscopum eiusdem dioecesis constituimus, quin aliis Apostolicis Litteris o p u s sit. I n s u p e r p e r a m p l a m dioecesim Sancti Bonifacii in d u a s partes dividimus, et p a r t e m orientalem eis flumen R u b e u m , ubi est u r b s Sancti Bonifacii, a n t i q u a e huic ecclesiae Archiepiscopali r e s e r v a m u s cum privilegiis et iuribus metropoliticis, quibus a n t e a fruebatur, exceptis t a m e n d u a b u s dioecesibus Reginensi et Principis Alberti. P a r t e m vero occidentalem t r a n s flumen R u b e u m , ubi est u r b s Winnipeg, n o v a e dioecesi Nobis immediate subiectae et Archiepiscopali, q u a m hisce Apostolicis litteris erigimus et ab u r b e principe Winnipegensem appellandam statuimus, Apostolicae potestatis plenitudine assignamus. H a r u m dioecesum divisoria linea erit commenticia illa, seu imaginaria linea, q u a e a finibus a n t i q u a e dioecesis Sancti Bonifacii descendit meridiem versus per medium lacum Winnipeg u s q u e ad ostium fluminis Rubei : postea ad meridiem pariter prosequens, "ascendit per medium c u r s u m fluminis Rubei, et pergit ultra oppida Sancti Bonifacii et W i n n i p e g u s q u e ad occursum parallelae lineae, quae s e p a r a t regiones, vulgo Townsyips, IX et X a censu officiali Gubernii Canadensis d e t e r m i n a t a s : deinde haec ipsa linea parallela procedens erga occidentem divisoria erit utriusque dioecesis usque d u m incidit, seu occurrit in meridianam lineam q u a e s t a t u t a est a m e m o r a t o censu officiali inter sectiones, vulgo ranges, XII et XIII occidentales, hoc est ad occidentem lineae principalis, p o s i t a s : denique ex hoc puncto divisoria linea denuo ad meridiem perget u s q u e ad fines civiles Dominii Canadensis et S t a t u u m F o e d e r a t o r u m Americae, coincidens cum finibus q u i b u s comitatus Souris separatur a comitatibus Macdonald et Lisgar civilis provinciae Manitobensis. V o l u m u s a u t e m ut Archiepiscopi Winnipegenses o m n i b u s iuribus, privilegiis et praerogativis q u i b u s ceteri Archiepiscopi fruuntur et ipsi gaudeant, ideoque, praevia postulatione rite facienda in Consistorio, u s u m Pallii et Crucis ante se ferendae, inter fines t a m e n propriae Archidioecesis, ipsis, concedimus. Ad dotem Winnipegensis Ecclesiae constituendam assignam u s bona et reditus omnes, etiam adventitios q u a c u m q u e ratione ad mensam archiepiscopalem obventura, data simul Archiepiscopo pro tempore,, discreto eius arbitrio, facultate cathedraticum imponendi, inter varias ecclesias in urbe Winnipeg existentes aptiorem in Cathedralem seligendi Acta Benedicti PP. XV 91 atque alia ad b o n u m archidioecesis regimen necessaria vel utilia iuxta sacros canones statuendi ac decernendi. I t e m quod spectat ad archidioecesis Winnipegensis regimen, administrationem, dotationem ac taxationem ad ipsius Archiepiscopi potestatem, auctoritatem, attributiones, officia, i u r a et munia, ad Capituli Cathedralis, vel Consultorum Collegii erectionem, ad Seminarii dioecesani institutionem, ad ipsorum fidelium et clericorum onera, iura, aliaque id genus, servanda iubemus, q u a e sacri Canones, praecipue Tridentina Synodus s t a t u u n t ac praescribunt, sartis insuper tectisque Concilii plenarii Quebecensis primi editis decretis. Mandamus insuper ut documenta omnia, iura et acta, quae archidioecesim Winnipegensem eiusque fideles respiciunt a cancellaria Metropolitanae Ecclesiae Sancti Bonifacii, q u u m p r i m u m fieri poterit, t r a d a n t u r cancellariae h u i u s novae archidioecesis ut in eius archivio religiose asserventur... Nobis insuper ac Sedi Apostolicae reservamus facultatem n o v a m ineundi h a r u m dioecesum dismembrationem seu circumscriptionem, q u a n d o c u m q u e id expedire in Domino visum fuerit. Hisce o m n i b u s ut s u p r a dispositis, ad eadem fideliter exsequenda d e p u t a m u s Venerabilem F r a t r e m Peregrinum F r a n c i s c u m Stagni, archiepiscopum Aquilanum et in Canadensi ditione Delegatum Apostolicum, eidem tribuentes necessarias et o p p o r t u n a s facultates, etiam subdelegandi ad effectam de quo agitur quemlibet ecclesiastica dignitate insignitum ac definitive p r o n u n t i a n d i super quavis difficultate vel oppositione, in exsecutionis actu quomodolibet oritura, facto insuper ei onere ad Sacram Congregationem Consistorialem intra sex m e n s e m transmittendi authenticum testimonium peractae exsecutionis, ut in eiusdem S. Congregationis archivio asservari possit. Contrariis quibuslibet etiam peculiari et expressa mentione dignis minime obstantibus. Datum R o m a e a p u d S a n c t u m P e t r u m , a n n o Domini millesimo nongentesimo decimo quinto, die q u a r t a mensis decembris, Pontificatus Nostri a n n o secundo. Expedita die decimaquarta mensis martii, anno secundo. Loco K& Plumbi. O. CARD. CAGIANO DE AZEVEDO S. B. E. Cancellarius. >£ C. CARD. DE LAI S. C. Consistorialis Secretarius. Iulius Campori, Protonotarius Apostolicus. Raphael Virili, Protonotarius Apostolicus. lieg, in Cane Ap., vol. XIII, n. 19. M. RIGGI, a tabulario C. A. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 92 II DE ERECTIONE NOVAE DIOECESIS BENEDICTUS « PORTUS NATIONALIS » EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Apostolatus officium S u m m o Pontifici divinitus commissum postulat ut ea sedulo studio praestet q u a e in catholici nominis incrementum exploratam que christianae plebis utilitatem cedunt. Porro cum Venerabili* F r a t e r Episcopus Goyasensis in Brasilia enixe postulaverit ut ad maius b o n u m a n i m a r u m nova dioecesis erigeretur per divisionem dioecesis sibi commissae, q u u m q u e Nuntius Apostolicus in Republica Brasiliana huiusmodi postulationem commendaverit, Nos oblatas preces benigne excipiendas censuimus. Quapropter de consulto Venerabilium F r a t r u m Nostrorum S. R. E. Cardinalium Sacrae Congregationis Consistorialis, potestate utentes R o m a n o Pontifici et Apostolicae Sedi reservata in Apostolicis sub plumbo litteris', quarum initium est Ad universas orbis Ecclesias, quinto kalendas maii anni Incarnationis Dominicae millesimi octingentesimi nonagesimi secundi datis, libere novam ineundi in Brasilia circumscriptionem dioecesum, quoties id in Domino expedire visum fuerit, suppleto praeterea, q u a t e n u s o p u s sit, q u o r u m intersit, aut sua interesse p r a e s u m a n t consensu, Goyasensem dioecesim bifariam dividendam atque ex septentrionali eius parte novam dioecesim constit u e n d a m decernimus in eum qui sequitur m o d u m . T o t u m igitur territorium ad aquilonem dioecesis Goyasensis situm, complectens quatuordecim sequentes paroecias: B. M. V. Gratiarum in Porto Nacional, B. M. V. sine labe conceptae in Boa Vista de TocaHns, S. Petri in Pedro Affonso, B. M. V. do Canno, Spiritus Sancti do Peixe, S. A n n a e da Chapada, B. M. V. de Nativitade, S. Miguel e Almas, S. José do Duro, Sanctae Mariae de Taguatinga, B. M. V. da Conceicâo, S. Ioannis Baptistae della Palma, B. M. V. dos Remedios in Arrayas et S. Antonii do Chapeo, Nos, ex plenitudine apostolicae potestatis, e dioecesi Goyasensi distrahimus ac seiungimus a t q u e in distinctam dioecesim perpetuo erigimus erectamque declaramus Portus Nationalis denominandam. Acta Benedicti PP. XV 93 Nova a u t e m P o r t u s Nationalis dioecesis finibus qui s e q u u n t u r continebitur, ad septentrionem finibus civilibus inter Statum de Goyaz et S t a t u s de Maranhao et de Para; ad orientem limitibus civilibus inter S t a t u m de Goyaz et S t a t u s de Maranhâo, Piauhy et Bahia; ad occidentem limitibus civilibus inter Statum de Goyaz et S t a t u s de Para et de Matto Grosso; ad meridiem limitibus septentrionalibus paroeciarum vulgo S. Domingos, Flores, Nova Boma, Cavalcanti et Amaro Leite, a quibus nova dioecesis s e p a r a t u r a dioecesi Goyasensi, ad quam m e m o r a t a e paroeciae spectant. P o r t u s Nationalis dioecesis ita limitibus circumscriptae sedem et cathedram episcopalem in urbe vulgo Porto Nacional, a q u a dioecesis ipsa n o m e n m u t u a t u r , constituimus, * q u a m idcirco ad civitatis episcopalis fastigium et g r a d u m evehimus cum o m n i b u s iuribus et privilegiis, q u i b u s aliae episcopales civitates iure c o m m u n i fruuntur et g a u d e n t ; ecclesiam vero ibidem existentem et Beatae Mariae Virgini Gratiarum dicatam, sub eodem titulo et invocatione ac eandem s e r v a t u r a m parochialitatem cum a n i m a r u m cura ut a n t e a exercenda, ad Cathedralis s t a t u m et dignitatem, praevia liturgica consecratione, evehimus atque e x t o l l i m u s ; simulque ipsi eiusque pro tempore Episcopis tribuimus honores, insignia, favores, gratias, privilegia et iura, q u i b u s aliae Cathedrales Ecclesiae in America Latina e a r u m q u e Antistites t u m ex iure communi, tum ex legitima consuetudine n o n t a m e n ex titulo oneroso vel peculiari indulto, pollent ac fruuntur. D o m u m praeterea ibidem exstantem, quam citius r e p a r a n d a m , Nos uti residentiam Episcopi P o r t u s Nationalis attribuimus. Quoad* aedes vero pro Curia ecclesiastica, Seminario dioecesano, necnon quoad patrimonium dioecesanum stabili modo constituendum, id, ut citius fiat, liberalitati fidelium a t q u e industriae zeloque novi Episcopi summopere c o m m e n d a m u s . H u i u s m o d i autem dioecesim sic erectam constituimus suffraganeam Metropolitanae Ecclesiae Mariannensis, donec aliter provisum sit, atque illius Episcopum ac in m u n e r e successores metropolitico iuri eiusdem Archiepiscopi Mariannensis subiicimus. Quae praeterea in memoratis Apostolicis sub p l u m b o litteris, quinto kalendas maii anni Incarnationis Dominicae millesimi octingentesimi nonagesimi secundi datis, constituenda d i s p o n u n t u r de n o v a r u m dioecesum in Brasiliana regione honoribus, gratiis, privilegiis, indultis, favoribus, dotatione a t q u e de n o v o r u m Episcoporum ^potestate, auctoritate, attributionibus, t a x a t i o n e ; item de Capituli Cathedralis vel saltem Consultorum Collegii ac Seminarii institutione, regimine et administratione, de Vicarii Capitularis seu Administratoris in sede vacante ele- 94 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ctione, de ipsorum clericorum et christifidelium iuribus atque officiis, de d o c u m e n t o r u m traditione aliisque id genus, o m n i a accurate observ a n d a c e n s e a n t u r ad tramitem sacrorum Canonum et potissimum Tridentini Concilii, ad novam quod attinent erectam dioecesim P o r t u s Nationalis. Praeterea ut novae h u i u s dioecesis Antistites et suae dignitatis decorem tueri et clericorum sustentationi consulere et divini cultus impensis aliisque dioecesis necessitatibus occurrere queant, Nos in novae episcopalis sedis dotem ac m e n s a m perpetuo assignamus et attribuimus emolumenta Curiae ecclesiasticae, proventus iure c o m m u n i vel legitima consuetudine statutos, ceterasque fidelium oblationes in quorum spirituale b o n u m haec nova dioecesis erecta est. Q u u m adsit autem in Urbe Collegium P i u m - L a t i n u m - A m e r i c a n u m , in quo adlecti Evangelii 'praecones et a n i m a r u m rectores, ipsis sub oculis R o m a n o r u m Pontificum excoluntur, praecipimus ut, q u e m a d m o d u m a ceteris Americae Latinae dioecesibus secundum ea, q u a e in plenario Americae Latinae concilio R o m a e anno millesimo octingentesimo nonagésimo n o n o celebrato decreta sunt, etiam a modo condita dioecesi P o r t u s Nationalis eiusque s u m p t i b u s alendi, ubi primum fieri poterit, duo saltem huc mittantur, non intermissa vice, delecti iuvenes, qui religionis scientiam in ipso veritatis centro acquisitam cum suis deinde civibus utiliter communicent. Ut vero stabilius et sustentationi h o r u m Clericorum et Collegii Pii-Latini-Americam dotationi sit provisum, v e h e m e n t e r e x o p t a m u s ut cura et studio Praesulis pro tempore novae dioecesis, quo citius fieri poterit, tot conferantur bona, quot necesse est ut ex e o r u m reditibus bini memorati alumni, a u t modo saltem unus, ex ipsis sustentari queat, eosque reditus, ubi primum percipiantur, Collegio Pio-Latino=Americano de Urbe perpetuo a t t r i b u i m u s . Quae a u t e m hisce Litteris apostolica auctoritate a Nobis decreta sunt nulli h o m i n u m , ullo u n q u a m tempore, infringere aut iis r e p u g n a r e vel quomodolibet contraire liceat. Si quis, quod Deus avertat, hoc attentare praesumpserit, sciat obnoxium se evas u r u m esse poenis a sacris canonibus contra obsistentes exercitio ecclesiasticae iurisdictionis statutis. Ad haec a u t e m exsecutioni m a n d a n d a d e p u t a m u s Venerabilem F r a t r e m I o s e p h u m A v e r s a , archiepiscopum titularem Sardianum et in ditione Brasiliana N u n t i u m Apostolicum, eique necessarias huic negotio facultates t r i b u i m u s , etiam subdelegandi alium virum in ecclesiastica dignitate c o n s t i t u t u m ac definitive sententiam dicendi de Quavis occurrente difficultate vel oppositione, imposito onere R o m a m ad Sacram Congregationem Consistorialem intra sex menses fidem, authentica forma exaratam, absolutae exsecutionis h u i u s Nostri m a n d a t i transmittendi. Decernimus denique h a s p r a e s e n t e s Lit- Acta Benedicti PP. XV 95 teras valituras contrariis quibuslibet etiam peculiari et expressa mentione dignis minime obstantibus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , a n n o Domini millesimo nongentesimo decimo quinto, die vigesima mensis decembris, Pontificatus Nostri a n n o secundo. Loco >5 Plumbi. O. CARD. CAGIANO DE AZEVEDO S. B. E. Cancellarius. ffi ' Iulius C. CARD. DE LAI S. C. Consistorialis Secretarius. Campori, Protonotarius Apostolicus. Raphael Virili, Protonotarius Apostolicus. Beg. in Cane. Ap., vol. XIII, n. 19. M. RIGGI, a tabulario G. A. SERMO HABITUS DIE VI MARTII AD DIVINI VERBI PER QUADRAGESIMALI IN URBE PRAECONES. Al Vescovo che, secondo un lodevole costume, assiste nella sua cattedrale alla prima predica della Quaresima, si presenta il sacro oratore per chiedere la benedizione, ed il Vescovo la imparte con le parole che gli pone sul labbro la Chiesa : Dominus sit in corde tuo et in labiis tuis, ut digne, competenter et fructuose annunties Evangelium suum. A Noi non s a r à dato di assistere alle prediche che nella imminente Quaresima voi, o dilettissimi figli, farete in quest'Alma Città. Ma a p p u n t o per ciò voi avete voluto presentarvi ora al Vescovo di R o m a , quasi per d o m a n d a r n e anticipatamente la benedizione ; e Noi t e n t e r e m m o invano di esprimere t u t t a la soddisfazione, che proviamo nell'accingerci a secondare la vostra d o m a n d a . Imperocché non solo Ci è grato di dare pubblico attestato di benevolenza a voi, che dal Nostro Cardinale Vicario siete stati scelti od approvati per predicare in R o m a , ma desideriamo altresì che la Nostra benedizione possa rendere fecondo di grazie il ministero che voi state per intraprendere in favore del popolo r o m a n o , a Noi stretto da vincoli speciali. Quale però dovrà essere la formóla della Nostra benedizione? Non altra che quella u s a t a dal Vescovo nel benedire il predicatore della Quaresima nella sua cattedrale ; 98 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sicché a n c h e Noi vogliamo dire con la Chiesa sopra ciascuno di v o i . Dominus sit in corde tuo et in labiis tuis, ut digne, competenter et fructuose annunties Evangelium suum. È facile intendere che questa forma di benedizione contiene ad un tempo un'esortazione ed un a u g u r i o : ma Noi vogliamo insistere principalmente sull'augurio, a m a n d o sperare che l'esortazione sia per voi superflua. Si comincia infatti coll'augurare che il Signore sia nel cuore del sacerdote destinato a bandire il Santo V a n g e l o : Dominus sit in corde tuo. Se la benedizione n o n fosse indirizzata a chi può v a n t a r e il pubblico attestato di stima avuto dai propri Superiori mercè il delicato incarico di predicare al popolo la divina parola, in q u e s t a p r i m a parte della benedizione si potrebbe scorgere un a m m o n i m e n t o , fatto al predicatore, di dover esso rivestire la virtù di Gesù Cristo p r i m a di inculcarne ad altri la professione. Noi vi scorgiamo l'augurio che i sacerdoti incaricati di predicare in R o m a nella prossima Quaresima n o n solo siano, ma anche appariscano forniti della virtù p r o p r i a del loro stato, così che di ciascuno si debba d i r e : Sacerdos alter Christus. Si p u ò anche interpretare come augurio, che la grazia del Signore si accresca ognora più nei sacerdote a cui è indirizzata la benedizione, perchè n o n a caso si dice che il Signore deve essere accolto «'nel cuore » del s a c e r d o t e : Dominus sit in corde tuo. La parola « cuore » si p u ò a d o p e r a r e tanto per indicare l'anima con le notissime ' s u e tre potenze, q u a n t o per esprimere il principio di t u t t e le operazioni d e l l ' u o m o : nell'un caso e nell'altro è evidente 'augurio che il predicatore sia tutto cosa di Dio, in guisa da meritare il saluto dell'Apostolo delle genti : tu autem homo Dei. Infatti se in tutte le potenze dell'anima sua ha stanza e regno il Signore, in conformità della prima interpretazione dell'augurio: Dominus sit in corde tuo, la memoria del predicatore n o n p u ò n o n essere occupata che dei benefici di Dio, l'intelletto di lui n o n p u ò perdere di vista la divina Legge, e la s u a volontà ad altro n o n può aspirare che a rafforzare in sè, e ad estendere in altri, il regno del Signore; ma se la memoria, l'intelletto e la volontà di un predicatore n o n sono occupate che di Dio, chi n o n dirà che quel predicatore è in tutto cosa di Dio, homo Dei? Se poi si preferisca la seconda interpretazione, per la quale nel cuore viene indicato il principio di tutte le operazioni dell'uomo, è agevole comprendere che al predicatore si dice : Dominus sit in corde tuo perchè la grazia è elemento t a n t o necessario alla vita dello spirito, q u a n t o è necessario il cuore a quella del c o r p o : q u a n d o il cuore cessa di b a t t e r e , cessa anche la vita d e l l ' u o m o ; del pari se venisse meno la grazia, cereherebbesi invano la vita dell'anima. Di qui apparisce ampio ed Acta Benedicti PP. XV esteso il significato in corde tuo. 97 della prima parte della benedizione : Dominus sit Potrebbe alcuno, e n o n a torto, osservare che l'augurio in essa compreso conviene a tutti i fedeli, perchè certamente il Vescovo desidera che il Signore abiti con la s u a s a n t a grazia nell'anima di tutti ~ i suoi fedeli, o che la grazia di Dio sia principio di tutte le loro operazioni. Má n o n avete posto mente all' inciso, et in labiis tuis, che viene a completare la p r i m a parte della benedizione? Dopo l'augurio di essere « cosa di Dio », il sacerdote benedetto dal Vescovo avrebbe dovuto apparire homo Dei in tutti i suoi atti, in tutte le sue m o v e n z e ; ma importava considerarlo nell'esercizio concreto del suo ufficio di predicatore,, ed ecco 'esortazione, ecco l'augurio che « il Signore sia anche sulle labbra di lui: Dominus sit et in labiis tuis ». Non fa mestieri spiegare che « Dio è sulle nostre ..labbra » q u a n d o a m i a m o di parlare spesso di lui, q u a n d o ne zeliamo la gloria, q u a n d o ne propugniamo i diritti, q u a n d o gli accresciamo adoratori, e s o p r a t u t t o q u a n d o inculchiamo l'osservanza della legge da Lui emanata. Piuttosto è da osservare che l'augurio Dominus sit... in labiis tuis può avere un doppio significato, positivo l'uno, e l'altro negativo. Nulla infatti è più naturale che al predicatore si rivolga l'augurio n o n solo di predicare Dio, ma anche di n o n predicare altri che Dio. P e r voi, o dilettissimi figli, vogliamo credere superflua l'esortazione a n o n predicare. altri che Dio. Certamente voi condannate coloro che predicano se stessi; estendete p u r e la vostra c o n d a n n a a coloro che portano sul pulpito argomenti n o n strettamente religiosi, o che vi t r a t t a n o materie pro a n e ; anzi u n a tale c o n d a n n a si dovrebbe estendere anche a quei predicatori, i quali n o n arrivassero al riprovevole eccesso di t r a t t a r e direttamente argomenti profani, ma nondimeno n o n sapessero astenersi, nello svolgere il loro tema, da qualche così aperta allusione a cose profane, che fosse capace di impressionare gli uditori più che il t e m a stesso. Un tale a b u s o verrebbe a rinnovare nella Chiesa quelle infauste divisioni, che S. Paolo deplorava in Corinto, q u a n d o diceva essergli stato riferito il linguaggio di alcuni tra i primi cristiani: « io sto con Paola, io con Apollo, io con Cefa ed io con Cristo » (I Gor., I, 12). Ah n o n . è impossibile, specialmente ai dì nostri, che qualcuno vada a predica per iscoprire a qual partito politico appartiene il predicatore: d e h ! voi fate in modo che n o n apparisca essere voi nè di Paolo, nè di Apollo, nè di Cefa, ma essere soltanto di Gesù Cristo. In questo modo, o dilettissimi, la parola Dominus sit... in labiis tuis n o n s a r à stata p r o n u n z i a t a invano per voi. 98 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ma affinchè risulti ognor meglio l'efficacia di questa parola, è d'uopo porre mente allo scopo, per il quale al predicatore viene impartita la benedizione. Tale scopo è dichiarato dalla seconda parte della formóla u s a t a dal Vescovo: ut digne, competenter et fructuose annunties evangelium suum. Poc'anzi abbiamo detto che, mercè l'inciso et in labiis tuis, il Vescovo considera il sacerdote n o n genericamente, ma come incaricato dell'officio di predicatore; ora possiamo aggiungere che, con le ulteriori parole della benedizione, il Vescovo c o n s i d e r a . i l sacerdote nell'atto di recarsi a predicare. Per costui ha formulato l'augurio Dominus sit in oorde tuo et in labiis tuis, ed ora ne dichiara il motivo : « affinchè a n n u n z i i nel dovuto modo il vangelo di Dio », ut digne, competenter et fructuose annunties evangelium suum. A n i u n o sfugge la particolare sollecitudine, che ha la Chiesa nel precisare il Vangelo che dev'essere a n n u n z i a t o dal predicatore a cui il Vescovo imparte la benedizione, imperocché n o n dice semplicemente •annunties evangelium, ma specifica evangelium suum. Nessun ammonimento può essere più opportuno di questo, per indurre il predicatore a far b u o n a scelta di t e m i ; n e s s u n criterio p u ò essere più sicuro di questo, per fargli comprendere se ha compiuto 0 negletto il suo dovere. È q u e s t a veramente parola di Dio? deve d o m a n d a r e a se stesso, q u a n d o p r e p a r a .la predica ; ho io v e r a m e n t e a n n u n z i a t a la parola di Dio ? deve p u r chiedere a se medesimo, q u a n d o , dopo la predica, t o r n a al silenzio della sua cella. La risposta a tali d o m a n d e s a r à data al predicatore, oltre che dalla propria coscienza, dal raccoglimento con cui i fedeli a v r a n n o ascoltata la sua predica, e a n c h e meglio dai frutti di conversione che ne avrà raccolto. Degno di compassione sarebbe invece quel predicatore il quale, d u r a n t e la predica, n o n compunzione ma divagamenti, n o n lagrime ma sorrisi scorgesse sul volto dei suoi uditori, e, dopo «la predica, vedesse gli ascoltatori precipitarsi alla porta, senza p u r riflettere un istante alle •cose udite. E che dire di quel predicatore, il quale alle citazioni della Sacra Scrittura, che è vera « parola di Dio », od ai commenti dei Santi Padri, che ne sono autorevoli interpreti, avesse preferita la citazione di a u t o r i profani, forse di qualche pregio letterario ma di n i u n a fama religiosa o m o r a l e ? A h ! come ingrata dovrebbe riuscire all'orecchio di costui l'eco della parola onde il Vescovo 1' aveva p u r ammonito «. di a n n u n z i a r e il vangelo di Dio! ». Non possiamo dire p u r t r o p p o di parl a r e solo ipoteticamente, perchè anche nell'anno testé decorso dovemmo p i ù volte l a m e n t a r e che qualche predicatore avesse dimenticato di por- Acta Benedicti PP. XV 99 t a r e sul pulpito, sempre e sola, la parola di Dio. Ma ci affrettiamo a soggiungere che di tale dimenticanza n o n crediamo capaci voi, dilettissimi figli, che dalla competente autorità siete scelti a predicatori della Quaresima in quest'alma città di R o m a . Basterebbe d'altronde a dissipare ogni timore la certezza che voi abbiate posta particolare attenzione ai caratteri, che dalla stessa formóla di benedizione usata dal Vescovo sono indicati proprii della sacra predicazione. Il Vescovo infatti n o n è pago di a u g u r a r e che « il Signore sia nel cuore e sulle l a b b r a del predicatore, affinchè questi annunzii il vangelo di Dio », ma esplicitamente ne dichiara il modo, aggiungendo « affinchè lo annunzii degnamente, con competenza e con frutto : ut digne, competenter et fructuose annunties evangelium suum ». Vorremmo dire partitamente di ciascuno dei tre caratteri della sacra predicazione, significati da quei tre avverbi digne, competenter et fructuose, che pronunzia il Vescovo n e h ' i n d i c a r e il modo onde dev'essere a n n u n z i a t o il Santo Vangelo, perchè voi sapete che sono gli avverbi che caratterizzano i verbi. Ma nessuno ignora che dei tre avverbi suddetti il più importante è l'ultimo; anzi i due primi s e m b r a n o ordinati al terzo, in q u a n t o che la predicazione n o n può riuscire fruttuosa se non è fatta in maniera conveniente e con la dovuta competenza ; e, per contrario, quanto più degna ne s a r à la maniera, e quanto più a u t o r e vole ne apparirà l'incarico, tanto più fruttuosa dovrà riuscire la sacra predicazione. Tralasciamo perciò di ricordare che per predicare degnamente, ut digne... annunties evangelium suum, è necessario n o n solo t r a t t a r e argomenti di vero interesse religioso, come già abbiamo detto e ripetuto poc'anzi, aia è necessario altresì trattarli con castigatezza di linguaggio, con proprietà di forma, con chiarezza di esposizione, e sopratutto con lucidità di ordine, senza dare u n a parte troppo g r a n d e alla mozione degli affetti, affinchè un passeggero entusiasmo, eccitato forse dalla brillante fc*ma del dire, n o n venga a prendere il luogo della seria riflessione, m a d r e dei b u o n i propositi. Tralasciamo del pari di ricordare che il secondo avverbio « competenter », ut... competenter... annunties evangelium suum, è ordinato a porre in rilievo la sublimità dell'officio affidato al predicatore. Imperocché noi crediamo che almeno voi, o dilettissimi figli, leniate presente che la vostra « competenza a predicare » viene da Dio. Voi siete altrettanti ambasciatori m a n d a t i al popolo di R o m a ; le credenziali della vostra ambasceria possono essere state firmate dal rappresentante di Gesù Cristo, ma donde traggono t u t t a la loro forza, se non dall'essere date in nome di Gesù Cristo medesimo? Ora se, trovandovi sul pulpito, terrete vivo il ricordo che in quell'atto 100 Acta Apostolicae Sedis ~ Commentarium Officiale di predicare r a p p r e s e n t a t e Gesù Cristo, n o n è possibile che vogliate accogliere pensieri, pronunziare parole o a v a n z a r e proposte, le quali d e b b a n o poi essere sconfessate dal Sovrano che vi ha fatto suoi ambasciatori presso il popolo. P o r t i a m o invece speciale attenzione all'ultimo avverbio che dichiara il carattere più importante della sacra predicazione : ut... fructuose annunties evangelium suum. E qui n o n vogliamo celarvi, o dilettissimi, che della inserzione di questo terzo avverbio nella formóla di benedizione ai predicatori Noi avemmo notizia solo q u a n d o Noi stessi dovemmo pronunziare quella formóla, il primo mercoledì delle Ceneri che Ci trovò in Bologna al governo della Nostra indimenticabile sede. Ma alla confessione della Nostra p r o l u n g a t a ignoranza vada congiunta l'espressione del gradimento che allora p r o v a m m o , q u a n d o v e d e m m o o p p o r t u n a m e n t e ricordato il fine precipuo della sacra predicazione. A raggiungere un cotal fine s a r à d'uopo che il predicatore sia, e si mostri, principalmente sollecito della gloria di Dio e della salute delle anime. Non torneremo qui a dire che deve perciò parlare di sè il m e n o possibile, e che da ogni suo discorso deve eliminare t u t t o -ciò che la s u a coscienza n o n lo assicuri dover giovare al profitto spirituale dei suoi ascoltatori; ma n o n vogliamo omettere di ricordare che, a rendere fruttuosa la predicazione, il sacro oratore deve a d a t t a r e il suo linguaggio alle condizioni intellettuali dei suoi uditori. U n a tesi di filosofia, a n c h e se provata coi più rigorosi sillogismi, e u n a dissertazione storica, anche se confortata coi più sicuri documenti, non solo sarebbero inutili ad un uditorio di mediocre coltura, ma forse indisporrebbero siffattamente gli animi degli ascoltatori, da renderli incapaci a trarre profìtto da quelle stesse più volgari osservazioni che, in altri casi, sarebbero state feconde di molti e buoni frutti. E riguardo agli uditori più scelti, ossia formati da persone di preclara intelligenza e nutrite di buoni studi, n o n sarà inutile avvertire che il frutto a cui deve mirare il sacro oratore non» è il diletto intellettuale, n o n la compiacenza della fantasia, n o n la soddisfazione degli orecchi. Sarebbe quello il linguaggio dei maestri che S. Paolo fin dai suoi tempi diceva: Prurientes auribus, e dei quali doveva soggiungere: A veritate quidem auditum avertent, ad fábulas autem convertentur (II Tim. IV, 3). Epperò il frutto inteso dai sacro oratore dev'essere sempre, ed in ogni caso, la conversione del peccatore o il perfezionamento del giusto. Solo a questo mira il Vescovo q u a n d o dice di benedire il predicatore ut... fructuose annunties Evangelium suum. E dovremo Noi aggiungere che solo a questo, e n o n ad altro frutto, miriamo Noi nel benedire i quaresimalisti di R o m a ? Ce ne dispensa la Acta Benedicti PP. XV 101 presenza dei parroci u r b a n i , i quali sono i predicatori abituali, vorr e m m o dire « gli annualisti » nelle loro chiese, ed essi s a n n o che Noi vogliamo n o n sia predicato al popolo altro che Gesù Cristo: Iesum Christum praedicamus, et hunc crucifixum. Leviamo d u n q u e le mani s o p r a i parroci di R o m a e sopra ciascuno dei dilettissimi figli, che s t a n n o per intraprendere la predicazione quadragesimale in quest'Alma Città, e a ciascuno di essi diciamo con le parole della Chiesa: Dominus sit in corde tuo et in labiis tuis, ut digne, competenter et fructuose annunties Evangelium suum. E q u e s t a benedizione sia resa efficace dalla potenza di quel Dio che ci ha creati, dalla sapienza di quel Dio che ci ha redenti, dall'amore di quel Dio che con la sua grazia ci ha santificati e ci vuole tutti salvi. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. 102 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA 88. CONGREGATIONUM SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I BENEVENTANA DISMEMBRATIONIS TERRITORII DECRETUM Archidioecesis Beneventana, pluribus titulis illustris, populi q u o q u e frequentia simul ac territorii amplitudine adeo in Italia praestat, ut a Thireni conspectu ad mare u s q u e Adriaticum se pro tendat; et p r a e t e r principale territorii corpus plura alia loca complectatur ab illo disiuncta, et interiectis diversis dioecesibus dissita. F a c t u m est idcirco ut Beneventani Sacrorum Antistites n e q u e a n t ea q u a par est frequentia Christifideles eorumdem locorum sibi subiectos invisere, n e q u e s a l u t a r i b u s pasquis coram p a s c e r e ; et fideles, pauperiores praesertim, qui longa itinera suscipere ob graves impensas nequeunt, proprium Pastorem et Episcopum adire prohibentur. Quae incommoda, quamvis cuiuslibet aetatis, nostris hisce t e m p o ribus, q u u m populus optet et exigat expeditius omnia agi, et celerius suis votis et postulationibus satisfieri, magis magisque a n i m u m boni Pastoris afficiunt. Ad haec itaque aliaque incommoda removenda, et ad fidelium b o n u m aptius p r o c u r a n d u m , S S m u s Dominus noster Benedictus P P . XV statuit et decrevit, ut loca a Beneventana Sede magis dissita et a finibus illius disiuncta d i s m e m b r e n t u r et propinquae cuique dioecesi u n i a n t u r . Quapropter Sanctitas Sua, certa scientia ac m a t u r a deliberatione, de E m o r u m h u i u s S. Congregationis P a t r u m consulto deque apostolicae potestatis plenitudine, suppleto praeterea, q u a t e n u s opus sit, q u o r u m c u m q u e interesse h a b e n t i u m vel h a b e r e p r a e s u m e n t i u m consensu, tres quae s e q u u n t u r paroecias cum adnexo cuiusque oppidi territorio, idest Casalnuovo Montero taro, Lesina et Poggio Imperiale, a territorio Beneventanae archidioecesis dividit ac separat, simulque pri- S. m a m ex dioecesi dioecesi iure, si Congregatio Consistorialis memoratis paroeciis, hoc est Casalnuovo Monterotaro, finitimae Lucerinae, alias vero duas, hoc est Lesina et Poggio Imperiale,, S. Severi p e r p e t u u m in m o d u m unit et aggregat, salvo t a m e n q u o d competat, dioecesi Lucerinae s u p e r Lesinensi lacuna. . Ut a u t e m q u a e in hoc decreto s t a t u t a sunt ad exsecutionem adducantur, Sanctissimus D o m i n u s d e p u t a r e dignatus est R. P. D. Ianuarium Cosenza, C a p u a n u m archiepiscopum, eidem tribuens necessariaset o p p o r t u n a s facultates etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur,, iniuncto onere intra tres menses ad h a n c S. Congregationem mittendi authenticum exemplar exsecutionis peractae. H a c denique super re praesens edi iussit consistoriale decretum, perinde valiturum ac si apostolicae s u b p l u m b o Litterae expeditae forent, contrariis non obstantibus quibusvis^ speciali etiam mentione vel derogatione dignis. Datum Romae, ex Secretaria eiusdem Sacrae Congregationis, d i e 23 februarii 1916. j$j C. CARD. DE L A I , Ep. Sabinen., Secretarius. L. ffi S. Ioannes ßapt. Rosa, Substitutus. II E R E C T I O NOVAE D I O E C E S E O S IN BRASILIA S S m u s D. N. Benedictus P P . XV, h u i u s Sacrae Congregationis Consistorialis decreto diei 20 decembris elapsi anni, votis Episcopi benigne a n n u e n s , Goyasensem dioecesim in d u a s partes divisit ; ita ut, c o a r c t a t a in meridionali regione eadem dioecesi Goyasensi, novam constituit in regione septentrionali, P o r t u s Nationalis d e n o m i n a t a m , ab urbe principe vulgo « Porto Nacional ». Quae dioecesis quatuordecim sequentes paroecias complectitur: B. M. V. Gratiarum in P o r t o Nacional ; B. M. V. sine labe conceptae in Bòa Vista de T o c a t i n s ; S. Petri in P e d r o Affonso; B. M. V. do C a n n o ; Spiritus Sancti do Peixe; S. A n n a e de Chap a d a ; B. M. V. de Nativitade; S. Miguel e A i m a s ; S. José do D u r o ; S. Mariae de T a g u a t i n g a ; B. M. V. da Conceicâo ; S. Ioannis B a p t i s t a e della P a l m a ; B. M. V. dos Remedios in Arrayas et S. Antonii de Chapeo. Idem S S m u s h a n c dioecesim, donec aliter provideatur, Archidioeceseos Mariannensis suffraganeam constituit. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 104 III P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastóre providit, scilicet: 13 martii 1916. — Metropolitanae ecclesiae Rothomagensi praefecit R. P. D. Ludovicum E r n e s t u m Dubois, h a c t e n u s archiepiscopum Bituricensem. 14 martii. — Titulari episcopali ecclesiae Apolloniensi sac. P e t r u m S e g u r a Saenz, canonicum doctoralem metropolitanae ecclesiae Valiisoietanae, quem constituit auxiliarem Emi ac Rmi Dñi cardinalis Cos et Macho, archiepiscopi Valli soletan i. 27 martii. — Titulari episcopali ecclesiae Chamachensi R. P. D. Leon i d a m Medina, h a c t e n u s episcopum Pastopolitanum, q u e m deputavit in auxiliarem R. P. D. Bernardi H e r r e r a Restrepo, archiepiscopi Bogotensis in Columbia. S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE PRO NEGOTIIS RITUS ORIENTALIS I DUBIA CIRCA CONSTITUTIONEM APOSTOLICAM « INCRUENTUM » QUOAD ORIENTALES Nella plenaria a d u n a n z a della S. Congregazione di P r o p a g a n d a Fide per gli affari di rito orientale, tenutasi il 13 marzo 1916, fu presa in esame la proposta d'estendere agli Orientali il privilegio di dire tre Messe nel giorno della Commemorazione dei fedeli defunti, a n o r m a della Costituzione Apostolica Incruentum del S. P. Benedetto XV, con i seguenti d u b b i : I. Se il privilegio Benedettino di celebrare tre Messe nel giorno della solenne Commemorazione dei defunti si estenda agli Orientali. Et q u a t e n u s negative : II. Se convenga estendere agli Orientali il privilegio di cui è parola nel primo dubbio. S. Congregatio de Propaganda Fide 105 Et q u a t e n u s affirmative: III. In qual giorno i sacerdoti dei diversi riti orientali possano godere del privilegio medesimo. E gli Emi signori Cardinali dopo m a t u r o esame risposero: Ad I. Negative. Ad II. P r o u t proponitur non expedire. Ad III. Provisum. Il S. P a d r e nell'udienza accordata al sottoscritto Segretario della m e d e s i m a S. Congregazione, il 22 marzo seguente, si è degnato di approvare le surriferite risoluzioni. Girolamo Rolleri, Segretario. II DECRETUM DE SPIRITUALI ADSISTENTIA AMERICAE MERIDIONALIS FIDELIUM GRAECO-RUTHENI RITUS IN REGIONIBUS IMMIGRANTIUM. Cum sat numerosiores in dies graeco-rutheni ritus fideles in regiones Americae meridionalis peragraverint, visum est in u n u m colligere quae, statis circumstantiis, postremis hisce temporibus ad eorum spiritualem administrationem ab h a c Sacra Congregatione Christiano Nomini propag a n d o inter fideles orientalium rituum praeposita, decreta fuerunt, quaeq u e inde valeant t u m pro locis in quibus missiones graeco-ruthenae cum propriis sacerdote et ecclesia iam existant formatae, t u m etiam pro locis in q u i b u s fideles graeco-rutheni ritus fidelibus latini ritus permixti vivant. 1. Fideles omnes graeco-rutheni, u s q u e d u m in regionibus Americae meridionalis degunt, a iurisdictione Episcopi loci unice pendeant. 2. Quilibet sacerdos graeco-ruthenus ex E u r o p a proveniens ac in regionibus Americae meridionalis pro fidelium g r a e c o - r u t h e n o r u m spirituali cura c o m m o r a n s , ab Episcopi loci iurisdictione omnino p e n d e a t ; nec Episcopus eiusdem originis in eum ullimode iurisdictionem suam exercere valeat. In patriam redire a u t revocari nequit sine expressa Ordinarii loci licentia in scriptis concedenda. 3. Episcopi regionum Americae meridionalis, si indigeant presbyteris g r a e c o - r u t h e n i s pro adsistentia fidelium eiusdem ritus in sua dioecesi commorantium, eos postulent a S. Congregatione de P r o p a g a n d a Fide pro negotiis Ritus Orientalis. ACTA, vol. VIII, n. 4. - 3-4-916. 8 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 4. Illi vero sacerdoti graeco-rutheno qui proprio marte, n e q u e ab Episcopo loci vocatus, n e q u e a S. Congregatione missus in Americae meridionalis regiones perrexerit, Episcopus loci nullas sive sacrum celebrandi, sive administrandi sacramenta, sive m u n i a ecclesiastica quom o d o c u m q u e obeundi, concedat facultates. 5. Fideles g r a e c o - r u t h e n i frequentare ac sustentare t e n e n t u r proprias ecclesias in locis in quibus c o m m o r a n t u r erectas ; atque sui ritus praescripta diligenter observare. In locis t a m e n in q u i b u s nulla ecclesia nec sacerdos proprii ritus habeatur, ac u b i propter longinquitatem ecclesiae suae n o n eam possint, nisi cum gravi incommodo, adire, ritui latino sese conformare tenentur, t u m q u o a d praeceptum audiendi Missam, tum quoad sacramentorum perceptionem ; quin t a m e n ex hoc, etiam ob continuam ex parte g r a e c o - r u t h e n o r u m Ecclesiarum latini ritus frequentationem, ritus mutatio inducatur. 6. T r a n s i t u s a ritu graeco-rutheno ad l a t i n u m ritum graeco-ruthenis qui verum et stabile domicilium in regionibus Americae meridionalis constituerint, concedi nequit nisi a Sacra Congregatione de P r o p a g a n d a Fide pro negotiis R i t u s Orientalis, gravibus ac iustis intervenientibus causis, ab ipsa Sacra Congregatione cognoscendis. 7. Si vero contingat ut hi q u a n d o q u e in p a t r i a m revertantur, t u n c etsi ex pontificio rescripto latinum ritum susceperint, licebit eis, Apostolica Sede exorata, ad pristinum r u t h e n u m ritum redire. 8. Non licet sacerdotibus ritus latini, s u b poenis ab Apostolica Sede decretis a u t decernendis, quempiam g r a e c o - r u t h e n u m ad latinum ritum a m p l e c t e n d u m inducere. 9. Fideles latini, etiamsi adsit presbyter latini ritus, apud sacerdotem graeco-ruthenum a loci Ordinario a d p r o b a t u m , peccata sua confiteri et beneficium sacramentalis absolutionis valide et licite obtinere possunt. Item fideles graeco-rutheni peccata s u a confiteri possunt a p u d sacerdotem latinum ab Episcopo suo a d p r o b a t u m . Presbyteri vero graeco-rutheni absolvere n o n poterunt fideles nec graeco-rutheni nec latini ritus a censuris et a casibus ab Ordinario loci reservatis a b s q u e eiusdem venia. 10. Omnibus fidelibus cuiuscumque ritus d a t u r facultas ut, pietatis causa, S a c r a m e n t u m Eucharisticum quolibet ritu confectum suscipiant; ac insuper, u b i necessitas urgeat, nec sacerdos diversi ritus adsit, licebit sacerdoti graeco-rutheno ministrare Eucharistiam consecratam in azymo; et vicissim sacerdoti latino, ministrare in fermentato; at s u u m quisque r i t u m in ministrando servabit. 11. Quisque fidelium praecepto Communionis paschalis ita satisfaciet, si eam suo ritu et quidem a parocho suo accipiat. £ Congregatio de Propaganda Fide 107 12. S a n c t u m Viaticum moribundis ritu proprio e m a n i b u s proprii parochi accipiendum est; sed, urgente necessitate, fas esto a sacerdote quolibet illud accipere, qui t a m e n ritu suo ministrabit. 13. F u n e r u m celebratio ac e m o l u m e n t o r u m perceptio in familiis mixti ritus, ad p a r o c h u m illius ritus pertineant, ad quem defunctus pertinebat. 14. Ad vitanda gravia incommoda, q u a e inde graeco-ruthenis evenire possent, facultas eis fit dies festos et ieiunia observandi iuxta consuetudinem locorum in quibus degunt. Attamen diebus dominicis et festis in u t r o q u e ritu in e a m d e m diem forte incidentibus, sacrae Liturgiae in ecclesia sui ritus, si in loco existat, graeco-rutheni interesse t e n e n t u r ; quin ex contraria consuetudine etiam diuturna, ritus mutatio ullimode inducatur. 15. Matrimonia inter catholicos graeco-ruthenos et latinos n o n proh i b e n t u r ; sed ad vitanda incommoda quae ex r i t u u m diversitate in familiis evenire solent, uxor d u r a n t e matrimonio, ritum viri sequi potest, quin ex hoc sui nativi ritus mutatio inducatur. 16. Soluto matrimonio, mulier proprium ritum originis resumere valet. 17. Matrimonia t u m inter fideles graeco-ruthenos, tum inter fideles mixti ritus, servata forma Decreti Ne temere contrahi debent ; ac proinde in ritu mulieris, a parocho mulieris benedicenda sunt. 18. Nati in regionibus Americae meridionalis ex p a r e n t i b u s diversi ritus, ritu patris s u n t baptizandi, proles enim utriusque sexus sequi omnino debet patris ritum. 19. B a p t i s m u s in alieno ritu ob gravem necessitatem susceptus, cum nimirum infans morti p r o x i m u s esset, in loco in quo, tempore nativitatis, p a r o c h u s proprius patris non a d e r a t , ritus m u t a t i o n e m n o n p a r i t ; et sacerdos qui baptizavit, proprio parocho testimonium baptismatis collati remittere debet. 20. Infantes ad eius parochi iurisdictionem pertinent, cuius ritus est eorum pater, exceptis natis ex illegitimo thoro qui s e q u u n t u r ritum matris. Haec a u t e m omnia, referente infrascripto huius S. Congregationis R. P. D. Secretario, in audientia diei 22 martii vert, anni, S S m u s D n u s Noster Benedictus div. Prov. P a p a XV r a t a h a b u i t confirmavitque, ac praesens Decretum, contrariis q u i b u s c u m q u e n o n obstantibus, et a b r o gatis o m n i b u s q u a e in antecessum hac super re statuta a praedecessoribus suis fuerant, ad decennium valiturum, edi iussit. Datum Romae, ex Aedibus h u i u s S. Congreg., die 27 martii anno 1916. DOMINICUS L. B CARD. SERAFINI, Praefectus. S. Hieronymus Rolleri, Secretarius. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 108 ACTA TRIBUNALIUM SACRA POENITENTIARIA APOSTOLICA DECLARATIO CIRCA OBLIGATIONEM DIVINI OFFICII RECITANDI CLERICORUM IN SACRIS CON- STITUTORUM, QUI LEGE CIVILI COACTI IN BELLO VERSANTUR. Quum p l u r a dubia a t q u e quaesita circa declarationem, a Sacra Poenitentiaria die 15 martii 1912 d a t a m , huic Sacro Tribunali proposita fuerint, ad tollendam deplorabilem ac a Sanctae Sedis mente p r o r s u s alienam interpretationis latitudinem, q u a praedicta declaratio ad o m n e s generatim, extenditur Clericos in Sacris constitutos, qui in praesenti bello q u o m o d o c u m q u e inter milites accensentur, Sacra Poenitentiaria, ne Sanctae Sedis benignitas in grave vertatur spiritus ecclesiastici detrim e n t u m , muneris sui esse ducit, a n n u e n t e Ssmo D n o Nostro Benedicto P P . X V , sequentem authenticam edere declarationem: 1 « « « « « « « Clerici qui, licet in Sacris constituti sint, nihilominus coacti fuer u n t interesse bello, t u m solum e x c u s a n t u r ab obligatione Divini Officii recitandi q u u m actu in acie seu in linea et loco certaminis v e r s a n t u r ; secus vero t e n e n t u r ad Divinum Officium in horis liberis quo meliori modo potuerint r e c i t a n d u m ; in casu vero gravis sui vel aliorum incommodi 'se gerere p o s s u n t ac debent (audito si potuerint proprio confessario) iuxta n o r m a s generales a Theologis traditas ». D a t u m R o m a e , in Sacra Poenitentiaria, die 17 martii 1916. GULIELMUS CARD. VAN ROSSUM, Poeti. Maior. L. © S. I. Palica, S. P. Secretarius. 1 Declaratio sic sonat: «Utrum ab Officii Divini lege liber existat clericus in « Sacris constitutus, quem bellica convocatio seu, ut aiunt, mobilitatio ad functio« nem adiudicavit militis vel activi vel ministrantis commilitonibus vulneratis? Qua« tenus negative dignetur Sanctitas Vestra praefatos clericos durante bello eximere». Resp. : Ad primam partem : Durante bello eiusque proxima praeparatione affirmative. Ad secundam partem : Provisum in prima. 109 S. Rotvfana Rota SACRA ROMANA ROTA T NIGIEN. NULLITATIS MATRIMONII (SURCOUF-DE SERRES) Benedicto XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis suae anno primo, die 31 iulii 1915, BR. PP. DD. Seraphinus Many, Ponens, Ioannes Prior et Baphael Ghimenti, Auditores de Turno, in causa Nicien. Nullitatis matrimonii inter G e r m a n a m Surcouf, actricem, repraesentatam per legitimum procuratorem Albertum Colomb, advocatum, cui, decurrente lite, substitutus est advocatus Angelus d'Alessandri, ex una parte, et E m m a n u e l e m de Serres, conventum, qui declaravit se se remittere iudicio S. Bomanae Botae, ex altera parte, in gradu appellationis contra sententiam Bev. Curiae Niciensis a defensore Vinculi Niciensi interpositae, interveniente et disceptante in causa Vinculi defensore ex officio, sequentem tulerunt sententiam definitivam. G e r m a n a Surcouf, adoptata ad n o r m a m iuris gallici a domina Duplessy, et E m m a n u e l de Serres, Nicaeae, in Gallia, die 2 iunii 1909, matrimonium ritu solito contraxerunt. Verum ex his nuptiis h a u d laetus exitus secutus est. Vita enim communis, vix elapso u n o a n n o cum dimidio, a b r u p t a est et separatio thori a iudice saeculari, mense ianuario 1911, pronunciata. I t a q u e Germana, mulier religiosa et pia, libertatem s u a m in foro Ecclesiae recuperare voluit, et supplicem libellum, die 6 octobris 1913, Curiae Niciensi obtulit, ut s u u m cum E m m a n u e l e matrimon i u m nullum declararetur, t u m ex defectu consensus ex parte mariti, t u m ex capite vis et metus ex parte uxoris. Die 22 maii 1914, sententia prodiit, qua, reiecto priori nullitatis capite, a d m i s s u m fuit alterum, et m a t r i m o n i u m declaratum nullum ex capite vis et m e t u s ex parte uxoris. I t a q u e ab h a c sententia, quoad secundam partem, ad S. Sedem appellavit defensor Vinculi niciensis, et ideo in hoc sacro Ordine concordatum est solitum d u b i u m : An constet de nullitate matrimonii in casu? Quod ad ius spectat. Iuxta definitionem a iure r o m a n o d e s u m p t a m (L. Ait praetor, 1, D. Quod metus causa, IV, 2) et ab omnibus receptam, m e t u s est: instantis vel futuri periculi causa mentis trepidatio. 110 % Acta Apostolicae Sedis -\Commentarium Officiale Metus est gravis, si periculum vel malum q u o d timetur, est grave, sive sit in se seu absolute grave, sive sit grave t a n t u m relative ad personam quae timet, v. g. ad feminam, puellam, uti bene exponit Sánchez, de matrimonio, lib. 4, disp. 3, n. 2-4. Quod si periculum seu m a l u m n o n sit grave neque relative, m e t u s est levis. P o r r o notissimum est solo m e t u gravi (ceteris concurrentibus requisitis, scilicet ut sit iniustus, et in ordine ad e x t o r q u e n d u m consensum matrimonialem incussus) dirimi matrimonium. Omnia enim loca iuris, quae de irritatione matrimonii ob metum agunt, expresse dicunt a u t s u p p o n u n t m e t u m debere esse gravem seu cadere in constantem virum, v. g. capita Cum locum, 14; Veniens, ib; Consultationi, 28, De sponsalibus, quibus addi debet cap. Cum dilectus, 6, De his quae vi, etc. P o r r o in foro ecclesiastico frequens esse solet inquisitio de metu reverentiali, praesertim in re matrimoniali, et quaeritur u t r u m dirimat m a t r i m o n i u m ; cui quaesito r e s p o n d e n d u m e s t : Metus reverentialis, per se, n o n dirimit matrimonium. Dupliciter enim m e t u s reverentialis intelligi potest. Primo modo per illum intelligitur reverentia et verecundia, q u i b u s inferior erga superiorem, v. g. filius erga parentes, affici solet, ita ut, propter illam reverentiam, plura faciat inferior, ne superiori disp liceat, a u t h u i u s praeceptis, monitis, consiliis, obtemperet, quia n o n audet ei contradicere. In hoc sensu intellectus, m e t u s reverentialis n o n dirimit m a t r i m o n i u m : imo nec est m e t u s proprie dictus, quia sine formidine alicuius periculi aut mali m e t u s non intelligitur. Altero modo per metum reverentialem intelligitur, praeter dictam verecundiam et reverentiam, etiam timor offensionis superioris ; quae offensio utique malum est pro inferiore. Verum, etiam in hoc altero sensu, m e t u s reverentialis, per se, n o n dirimit m a t r i m o n i u m ; praefata enim offensio superioris, licet sit malum, non t a m e n in iure h a b e t u r uti m a l u m grave, neque pro puella. In iure romano, m a t r i m o n i u m initum ex solo praecepto seu coactione patris, absque minis a u t aliis h u i u s m o d i adiunctis, non censetur invalidum, L. 22, D., de ritu nuptiarum, XXIII, 2 : « Si patre « cogente (filius) ducit uxorem, q u a m n o n duceret si sui arbitrii esset, « contrahit tamen m a t r i m o n i u m ; quod inter invitos non c o n t r a h i t u r ; « maluisse hoc v i d e t u r » . Pariter in iure canonico, professio religiosa emissa ex mero praecepto patris, non censetur invalida: cap. Insinuante, 7, qui clerici vel voventes. Revera, cum ex hypothesi, absint minae, et verbera, et gravia iurgia, signum est dictam superioris offensionem non esse malum ita grave, etiam pro puella. U n d e m e t u s reverentialis simplex non dirimit matrimonium. Sed aliud est, q u a n d o praeter simplicem metum offensionis superioris, occurrunt adiuncta ex q u i b u s efficiatur etiam virum a u t feminam S. Romana Rota III constantem graviter t u r b a r i ; inter huiusmodi adiuncta, doctores enum e r a n t minas, gravia iurgia, verbera, i m p o r t u n a s et d i u t u r n a s preces, a u t etiam signa gravis et perpetuae indignationis ex parte superioris: q u o r u m o m n i u m a d i u n c t o r u m ponderatio reliquitur aestimationi iudicis. In his ergo casibus, m e t u s reverentialis, n o n iam simplex sed mixtus seu qualificatus, fit vere gravis et dirimit matrimonium. Et ita quoad supradicta omnia, communissima doctorum opinio, a q u a nefas sit recedere. Sic Sánchez, de matrimonio, lib. IV, disp. 6, n. 7, et seq., qui i n n u m e r o s pro hac opinione auctores allegat; Pichler, in tit. de sponsalibus, n. 108, in fine; Barbosa, Vota decisiva, vot. 77, n. 73 seq.; Lessius, de iustitia et iure, lib. 2, cap. 17, n. 3 5 ; Reiftenstuel, in tit. de his quae vi, etc. n. 93-101, et in tit. de Regularibus, n. 165, in quo agit de professione religiosa: iuxta enim omnes doctores, m a t r i m o n i u m et professio religiosa, sub praesenti respectu a e q u i p a r a n t u r (Cf. Barbosa, Vota decisiva, Vot. 37, n. 7). His a u t e m doctoribus assentiunt recentiores, v. g. d'Annibale, Summula, t. I, § 138, not. 16; Vecchiotti, Inst. Canon., t. III,de Sacramentis, § 99 in fine; Rosset, de matrimonio, t. II, n. 1278-1285; Santi, in tit. de sponsalibus, n. 144; Wernz, Ius matrimoniale, n. 264, p. 392, edit. 1904; Gasparri, de matrimonio, n. 942, t. II, p. 53, edit. 1904 Talis etiam fuit iurisprudentia S. Congr. Concil., q u a e metum reverentialem simplicem n u n q u a m admisit t a m q u a m dirimentem matrimonium, bene vero m e t u m reverentialem mixtum, in sensu s u p r a exposito (vide causas indicatas a p u d Wernz, loc. cit.). Et haec est etiam iurisprudentia S. Rotae, quae, ad dirimendum matrimonium, admittere solet m e t u m reverentialem mixtum, uti fecit in Parisien. - Nullitatis matrim., die 26 febr. 1910; in altera Parisien. - Nullitatis matrim., diei 13 martii 1911, etc. Quod ad factum attinet. Ut melius intelligatur in quo iaceat diffi- cultas in praesenti causa, sciendum est G e r m a n a m Surcouf, a d h u c in tenella aetate, a matre m o n e n t e commissam fuisse alicui amicae, scilicet dominae Duplessy, feminae aeque religiosae et diviti, q u a e eam, ab hoc tempore, quasi filiam h a b u i t ; vivebat a d h u c Germanae pater, d o m i n u s Surcouf, cui gratissimum fuit propriam filiam in honestissima familia collocatam videre. De suis p a r e n t i b u s adoptivis haec ait G e r m a n a in suo libello supplici ad Curiam Niciensem: « Orpheline très jeune, j ' a i « été confiée par ma mère m o u r a n t e à des amis, Monsieur et Mme Du« plessy, qui d'étrangers qu'ils étaient, sont devenus pour moi les père « et mère les plus dévoués, au point de me donner leur n o m et leur « fortune en me constituant civilement leur fille adoptive. Arrivée à l'âge « de me marier, je comprenais tout ce qu'ils étaient p o u r moi, je me 112 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « rappelais leurs tendresses, leurs sacrifices et la dette considérable que « j ' a v a i s contractée envers eux ». Igitur, cum G e r m a n a secundum s u p r a vigesimum aetatis suae a n n u m ageret, m a t e r eius adoptiva ei in matrimonium proposuit iuvenem E m m a n u e l e m de Serres. Hoc matrimonium dominae Duplessy valde cordi erat, t u m quia multa b o n a ab amicis de hoc iuvene audierat, t u m quia hic n o m e n illustre gerebat, tum praesertim quia, cum nec militiae, nec alii professioni vacaret, quae illum longe agere cogeret, sperabat d n a Duplessy filiam adoptivam cum viro domi r e m a n s u r a m , sibique matri adoptivae curas in senectute i m p e n s u r a m . Interea d n a Duplessy et vir eius beneficiis suis erga G e r m a n a m cumulum imposuerunt, eam formaliter in filiam adoptandi, ad n o r m a m legis Gallicae, ita ut Germana Surcouf n o m e n Duplessy suo nomini adiungere potuerit, et in b o n a adoptantium omnia iura filii legitimi acquisierit (codex civilis Gallicus, art. 347, 350) ; q u a e adoptio, ut dicit d n a Duplessy, in suo interrogatorio, ad 3, d u o b u s mensibus a n t e m a t r i m o n i u m peracta est. Verum G e r m a n a e propositum m a t r i m o n i u m valde displicebat; de quo dicit ipsa in praefato supplici libello: « Mr de Serres mê fut violem« m e n t antipathique dès le j o u r où il me fut présenté. Il voulut danser « avec moi ; je l'abandonnais quelques instants après, en p r i a n t u n e de « mes compagnes de l'entretenir, car il me déplaisait souverainement. « Quelques j o u r s après, Mr de Serres d e m a n d a ma mairi à Mme Duplessy. « Ma mère adoptive apprit de moi, que je n'aimais p a s le j e u n e h o m m e , « q u ' u n mariage avec lui n'était p a s à désirer. Elle insista. Une per« sonne amie en laquelle elle avait toute confiance venait presque cha« que j o u r la relancer. Mr de Serres lui avait fait entre t e m p s des con« fidences mensongères qui l'avaient émue, et l'avaient amenée à conclure « qu'en d o n n a n t sa fille adoptive à cé j e u n e h o m m e , elle aurait a u p r è s « d'elle u n e famille qui serait la bénédiction des ses vieux j o u r s . Des « renseignements pris sur la famille achevaient de la convaincre; le « mariage me fut carrément proposé. Si Mme Duplessy avait lu d a n s « m o n âme, elle ne Taurait p a s fait. Si elle avait été ma mère, j ' a u r a i s « impitoyablement dit non. Mais d a n s la circonstance elle était plus « q u ' u n e mère, se d o n n a n t elle-même à m o n avantage ce que la n a t u r e « ne lui avait p a s donné, et me comblant d'une affection qui n ' a p a s « d'exemple. Je n'eus p a s la force de lui résister ». Matrimonium ergo G e r m a n a cum dicto.iuvene contraxit, quia matri adoptivae firmiter h a s nuptias proponenti, resistere n o n est ausa, ne ipsam, post t a n t a ab ea recepta beneficia, offenderet. Quaeritur itaque u t r u m hic metus, ex quo G e r m a n a m a t r i m o n i u m cum E m m a n u e l e contraxit, sufficiens fuerit ad d i r i m e n d u m hoc m a t r i m o n i u m . 113 S. Romana Rota Porro, ex actis causae, negative r e s p o n d e n d u m censuerunt RR. DD. Auditores. Utique, ut iam insinuatum est, G e r m a n a matrimonio consensit, quia timuit ne matri adoptivae displiceret, ne eam offenderet: quod sic ipsa asserit, in suo interrogatorio a d 4 et 5 : « Je n'ai dit oui « que p o u r ne p a s contrarier ma mère adoptive je ne voulais p a s « faire comme tout le m o n d e en pareille circonstance, mais u n i q u e m e n t « p o u r ne p a s déplaire à ma mère adoptive ». Igitur G e r m a n a m e t u m reverentialem p a s s a est; sed erat m e t u s reverentialis simplex, n o n m i x t u s a u t qualificatus; ut enim patet ex actis, mater adoptiva G e r m a n a e nec minas, nec verbera, nec gravia iurgia, nec preces importunas et instantissimas u n q u a m a d h i b u i t ; q u o r u m o m n i u m ne minimam quidem mentionem facit Germana, aut ullus testis. Nec dicatur G e r m a n a m fuisse timidam, mitem a t q u e docilem, et, ex altera parte, in re de q u a agitur, d ñ a m Duplessy fuisse propositi tenacem, et Germanae matrimonium cum E m m a n u e l e non t a m proposuisse q u a m imposuisse, et quidem firmiter et constanter. - Verum n o n nimium a t t e n d e n d a est Germanae t i m i d i t a s ; h a c de re dicit testis Duplessy, Germanae pater adoptivus : « Plutôt timide sans l'être ; n ' a y a n t « p a s l'énergie de la lutte. Elle avait confiance en n o u s qui l'avions « élevée d a n s les principes du respect et de l'obéissance; eíle ne discu« tait p a s nos ordres, se rebiffant quelquefois, comme les a u t r e s enfants, « q u a n d on ne voulait pas lui accorder certaines choses que n o u s ne « pouvions, d a n s son intérêt moral, lui accorder ». Imo dicit E m m a n u e l de Serres, ad 10: « (Germaine) est assez autoritaire, mais elle se laisse « a u s s i facilement influencer p a r ses p a r e n t s adoptifs ». Igitur potius videbatur timida q u a m e r a t ; ceterum, tempore matrimonii, viginti u n u m a n n o s n a t a erat, u n d e n o n amplius erat puella. Quod attinet ad m a t r e m eius adoptivam, quoad matrimonium de quo agitur, erat quidem propositi tenax, uti patet ex attestationibus t e s t i u m ; a t t a m e n rationes q u a e ipsam movebant non erant absolute u r g e n t e s ; h a r u m praecipua erat, ut dictum est, quia sperabat filiam adoptivam, E m m a n u e l i nuptam, domi cum viro r e m a n s u r a m , et sibi curas in senectute i m p e n s u r a m ; verum cum d n a Duplessy ditissima esset, procul dubio aliter sibi in senectute providere potuisset. U n d e timor quo G e r m a n a affecta erat, fines m e t u s reverentialis simplicis non egrediebatur. U n d e etiam testes dicunt G e r m a n a m , quoad hoc matrimonium, non fuisse coactam, sed t a n t u m impulsam. Sic Ioseph de Serres, frater conventi, ad 6: « M o n « impression est qu'elle a d o n n é un plein consentement et qu'elle a « consenti bien volontairement, malgré la pression qu'elle a pu subir. « J'assistais au mariage comme témoin de mon frère ». Dicit etiam E m - 114 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale manuel de Serres ad 12: « S a n s faire pression, on lui a conseillé ce « mariage, et elle a dû être influencée ». Quod ipsa G e r m a n a confirmat in suo interrogatorio ad 2: « Non, je n'ai p a s donné un plein et libre « consentement à ce mariage, n o n p a s que j ' a i e été forcée, mais in« fluencée ». Igitur quod attinet ad matrimonium, G e r m a n a n o n coacta fuit, sed t a n t u m impulsa. Ceterum, in fine, matris adoptivae voluntati, licet n o n sine aliqua r e m a n e n t e repugnantia, acquievit. Quod plura facta ex actis deprompta demonstrant. Ante matrimonium, G e r m a n a sponso n u n q u a m declaravit se illi n o n nisi coacte n u p t u r a m ; hoc refert vir ipse; ad hoc enim quaesitum 4: « Vous a-t elle déclaré qu'elle avait de la r é p u g n a n c e à vous é p o u s e r ? « Qu'elle ne le faisait que contre sa volonté? », r e s p o n d i t : « Non, j a m a i s ». Et hoc ipsa Germana fatetur in suo interrogatorio suppletivo, ad 9; ad hoc enim quaesitum : « Avez-vous laissé entendre à Mr de Serres « que v o u s ne l'épousiez p a s volontiers, et que v o u s cédiez au désir de « vos p a r e n t s ? », respondit: « Non, je ne le lui ai j a m a i s fait entendre ». Porro, uti experientia docet, puellae q u a e vero metu ad nuptias coguntur, sponso ante m a t r i m o n i u m declarare solent se illum odium prosequi, ut hoc saltem modo sponsalia resolvere tentent. Item ante matrimonium, ad nullum G e r m a n a recurrit, qui potuerit ipsam ab influxu matris adoptivae l i b e r a r e ; suam enim contra matrim o n i u m r e p u g n a n t i a m vel patri adoptivo, vel proprio patri, vel etiam q u i b u s d a m sponsi cognatis aperire potuisset, e o r u m q u e opem contra matris adoptivae influxum implorare; verum hoc n o n fecit: uni famulae suae, Iuliettae Brocard, sensus suos intimos concredidit; quod erat, ut patet, inefficacissimum. P o r r o n o n sic agere solent puellae, vero m e t u ad matrimonium coactae, quae ad cognatos et amicos recurrunt, ut pro ipsis a p u d m e t u m inferentem interveniant. P a r i t e r a n t e nuptias, cum iam ei m a t r i m o n i u m cum E m m a n u e l e propositum fuisset, libere acceptavit a d o p t i o n e m ; in iure enim Gallico (Codex civ., art. 353), ut adoptio fiat, requiritur consensus adoptandi, et ideo fieri nequit adoptio, nisi postquam a d o p t a n d u s maioritatis a n n o s compleverit (ibid., art. 346). Germana ergo acceptavit adoptionem; porro * hoc signum est ipsam n o n adeo repugnasse matrimonio cum Emmanuele; si enim huic matrimonio vere repugnasset, adoptionem n o n t a m facile acceptasset, ex q u a m i n u s libera r e m a n e b a t ad hoc matrimonium reiiciendum; q u o d eo magis dicendum est q u o d ratio praecipua, propter q u a m d n a Duplessy G e r m a n a m adoptavit, est quia h a e c m a t r i m o n i u m contraxit, quod parentibus suis adoptivis placebat: quod dicit ipsa S. Romana Rota 115 d n a Duplessy; ad hoc enim q u a e s i t u m : « L ' a d h é s i o n de Mlle Surcouf «à ce mariage ne vous a-t-elle p a s engagée à l'adopter plus tôt que « vous ne vous l'étiez p r o p o s é ? », r e s p o n d i t : « Nous étions décidés à « l'adopter à la condition que le mariage qu'elle ferait n o u s convienne, « et ce mariage n o u s a fait réaliser notre intention, vu qu'il n o u s parais« sait convenable ». Die matrimonii, sive in ipso ritu sacro, sive extra, n o n modo in Germanae actis gestisque nihil insoliti n o t a t u m est, sed etiam laeta videbatur. Quod referunt passim testes. Maria de Lambordette ait, ad 5: « J'assistais au mariage religieux, mais je n'ai rien r e m a r q u é d'extraor« dinaire ». Item ioseph Dumont, ad 10: « Je n'ai rien r e m a r q u é d'ex« traordinaire à la célébration de son mariage ». Imo Iosephus de Serres, ad hoc quaesitum 7 : « Lors de la célébration du mariage, son attitude « a-t-elle eu quelque chose d'anormal? » r e s p o n d i t : « Non, a b s o l u m e n t « rien ; et d'après les apparences on pouvait croire qu'elle était bien « contente ». His similia dicit E m m a n u e l de S e r r e s ; ad hoc enim quaesitum 3: « Quels sentiments Mlle Germaine Surcouf vous a-t-elle témoi« gnés avant le m a r i a g e ? » , r e s p o n d i t : « E l l e avait l'air très contente « que le mariage se fasse »; et ad hoc quaesitum 7: « Lors de la célé« bration du mariage, son attitude a-t-elle eu quelque chose d ' a n o r m a l ? », r e s p o n d i t : « M a i s n o n » . Et hoc etiam fatetur ipsa G e r m a n a a c t r i x : ad hoc enim q u a e s i t u m : « Vos attitudes (scilicet ipsius Germanae et E m « manuelis) ont-elles présenté quelque chose d ' a n o r m a l ? » , r e s p o n d i t : « Il n'y a rien eu extérieurement à r e m a r q u e r ? ». Ceterum addit Germana se matrimonio acquievisse: in interrogatorio suppletivo, ad hoc quaesitum 10: « Quand, à l'église, vous avez affirmé « votre consentement, que signifiait pour vous cette parole? », r e s p o n d i t : « Je pensais que je devais accomplir t o u t m o n devoir d'épouse, et essayer « de faire mon b o n h e u r ; qu'en acceptant les charges, je devais en ac« cepter les conséquences »; et in priori interrogatorio, ad hoc quaesitum 13: « N'avez-vous pas, p a r des relations conjugales librement con« senties, au moins ratifié après coup votre consentement? », r e s p o n d i t : « J'ai considéré qu'il était de mon devoir de me prêter à ses demandes « (scilicet mariti) et pour amoindrir mon malheur. J'avais l'espérance « que m o n u n i o n pourrait p e u t - ê t r e devenir acceptable. Du reste ma « crainte que j ' a v a i s d'être malheureuse n'était q u ' u n e impression, et « j ' e s p é r a i s qu'à force de douceur je pourrais le gagner ». Quae omnia confirmat m a r i t u s : ad hoc enim quaesitum 8: « Quels furent ses sén« timents envers vous après le mariage? sa manière d'agir était-elle « d'une personne qui se croit vraiment m a r i é e ? », respondit : « Oui, après 116 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « le mariage, et p e n d a n t un certain t e m p s , elle a eu l'air de se con« duire comme u n e p e r s o n n e vraiment mariée ». T a n d e m , uti apparet passim in actis, propria ratio quae G e r m a n a m ad a c c e p t a n d u m m a t r i m o n i u m movit, est gratitudo, licet exaggerata, q u a erga parentes suos adoptivos, propter recepta ab eis beneficia, afficiebatur, et q u a factum est ut eis m a t r i m o n i u m p r o p o n e n t i b u s displicere noluerit. Testis Castelli, ad q u a e s i t u m 1 1 : « Croyez-vous que « Madame et Mr Duplessy l'aient contrainte à ce mariage et c o m m e n t ? », respondit: « P a r le sentiment et l'exagération tele la reconnaissance due », Testis Coutan, ad 10, ait: « J ' e s t i m e que la j e u n e fille a accepté ce « mariage par suite d'une contrainte morale p r o v e n a n t des meilleurs « sentiments d'affection et de reconnaissance, s u r t o u t eu égard à cette « circonstance, que le fait considérable de la procédure d'adoption coin- * « cidait avec le projet de mariage ». S u p r a a n i m a d v e r t i m u s Germanam huic proposito adoptionis, quod cum proposito matrimonii concurrebat, libere consensisse. Et h a e c confirmant d n u s et d n a Duplessy; prior ait, ad 10 : « Je puis affirmer que si n o u s avions été son père et mère, elle « aurait p e u t - ê t r e refusé ce parti, et même si n o u s n'avions p a s fait « p o u r elle ce que n o u s a v o n s fait, elle aurait refusé ». Altera, ad 10, pariter dicit : « Je crois qu'elle n ' a u r a i t p a s fait ce mariage, si j ' a v a i s « été sa mère, et qu'elle n'y a consenti que par reconnaissance pour « c e que j ' a v a i s fait p o u r elle ». Sed hoc clarius a d h u c fatetur G e r m a n a ; in suo enim interrogatorio suppletivo, ad 5, ait: « On m ' a bien dit « formellement qu'ils ne m'auraient p a s adoptée si je ne faisais p a s un « mariage à leur convenance ; mais c'est u n i q u e m e n t d a n s la crainte de « m a n q u e r à la reconnaissance, dette que j ' a v a i s contractée à leur égard « p o u r t o u t ce qu'ils avaient fait p o u r m o i » ; et ad hoc q u a e s i t u m : « N'aviez-vous pas assez de confiance d a n s l'affection de vos p a r e n t s « adoptifs, pour croire que votre refus raisonnable ne la briserait p a s ? « Vous avait-on même dit ou laissé entendre que, si vous refusiez, on « r o m p r a i t ? », respondit: « Non, mais u n e simple obligation morale que « j e tenais à r e m p l i r » . Clarum est ergo G e r m a n a m matrimonio consensisse propter gratitudinem, nimiam quidem et male intellectam, q u a mota parentibus adoptivis matrimonium proponentibus displicere noluit. Quae a n i m i dispositio longissime distat a m e t u ; m e t u s enim qui dirimit matrimonium debet esse ab extrinseco; porro in G e r m a n a gratitudo et eius « exaggeratio » erant ab intrinseco. Nunc solvendae r e m a n e n t q u a e d a m difficultates. 1. Dna Duplessy, in suo interrogatorio, ad 7, ait: « Germaine n ' a « j a m a i s osé s'opposer à ma volonté, p a r s o u m i s s i o n ; et, le matin m ê m e ti. Romana Rota 137 « de son mariage, elle est encore venue à moi d a n s l'intention de s'ou« vrir, mais le courage lui a m a n q u é à cause de ce que n o u s avions « fait p o u r elle ». Quibus verbis a d d e n d a sunt haec verba testis A n n a e Revela, sarcinatricis, q u a e in suo interrogatorio, ad 11, ait: « N'osant « p a s dire non, elle a donné son c o n s e n t e m e n t ; mais ce n'était p a s sa « volonté de dire oui; car elle était très triste, et, le j o u r m ê m e du « mariage, elle pleurait p e n d a n t que je l'habillais ». Ex quo sequitur Germ a n a m in s u a contra matrimonium r e p u g n a n t i a u s q u e ad ipsum matrim o n i u m permansisse, et huic libere n o n consensisse. R e s p o n d e t u r : I Concilianda sunt haec verba cum verbis ipsius actricis, q u a e , uti vidimus, aperte dicit se matrimonio acquievisse, seu illud acceptasse, seque, propter gratitudinem, obligatam p u t a s s e ad o b t e m p e r a n d u m voluntati parent u m a d o p t i v o r u m ; u n d e dicendum est G e r m a n a m acquievisse quidem matrimonio, n o n t a m e n sine aliqua repugnantia, q u a e usque ad ipsum m a t r i m o n i u m p e r d u r a v i t ; T Quod ergo, iuxta verba duae Duplessy, ipso m a n e matrimonii, sensus suos intimos matri suae adoptivae aperire a u s a n o n fuerit, id provenit ex metu reverentiali ; verum cum nunq u a m fuerint, ex parte matris adoptivae, neque minae, neque verbera, neque iurgia, etc., hic metus remansit intra fines m e t u s reverentialis simplicis, et proinde inefficacis ad dirimendum m a t r i m o n i u m ; quod eo magis dicendum est, quod, die matrimonii, ritus civilis adoptionis iam perfectus erat, et proinde G e r m a n a nihil amplius t i m e n d u m h a b e b a t , nec privationem adoptionis, nec exheredationem; iure enim civili Gallico, uti dictum est, filius adoptivus in hereditatem p a r e n t u m adoptivorum eadem iura habet, quae filius legitimus. o % Germana, ad hoc quaesitum 8: « J u s q u ' à quel point, en refusant « ce mariage, leur auriez-vous fait de la p e i n e ? Leur avez-vous témoigné « de votre répugnance? », respondit: « Je croyais que,-les froissant ainsi « profondément, ils m'en auraient toujours voulu, après tout ce qu'ils « avaient fait p o u r moi. Oui, je le lui ai dit en pleurant, et elle m'a r é p o n d u « que je voulais la contrarier d a n s un affaire capitale, que je laissais « passer le bonheur, u n i q u e m e n t p o u r ne p a s vivre avec eux, ce à quoi « elle tenait beaucoup ». Unde Germana gravem et perpetuam m a t r i s adoptivae indignationem reformidabat, et, eo m e t u commota, matrimonio consensit; itaque iam n o n est amplius m e t u s reverentialis simplex; indignatio enim gravis et p e r p e t u a p a r e n t u m est u n u m ex his adiunctis q u a e metum reverentialem efficacem ad dirimendum m a t r i m o n i u m reddunt. - R e s p o n d e t u r : I Revera, secundum sententiam Sanchezii, indignatio gravis et p e r p e t u a patris a u t superioris, metui reverentiali adiuncta, sufficit ad dirimendum m a t r i m o n i u m ; sic enim ait Sánchez, De o 118 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale matrimonio, lib. 4, disp. 6, n. 14: « Si (persona m e t u m patiens) teneret « probabiliter d i u t u r n a m fore indignationem, et semper se h a b i t u r a m « patrem a u t virum valde infestum et indignatum, o b i e c t u r u m q u e p a s « sim illam inobedientiam, crediderim esse timorem cadentem in virum « constantem. Quis enim vir constans a u t p r u d e n s n o n reputabit grave « malum, semper coram oculis h a b e r e infensum patrem a u t virum, aut « alium a quo pendet, et eum quo semper v e r s a t u r u s est, maxime cum « vix invenías, qui linguam moderari valeat, ne male sentiat peiusque « l o q u a t u r de eo, cui infestus est ». Cui sententiae a d h a e r e n t Barbosa, Vota decisiva, votum 77, n. 77; D'Annibale, Summula, t. I, § 138, not. 16, edit. 3; Wernz, Ius matrimoniale, t. IV, n. 264, edit. 1904, etc. Verum haec praesenti speciei applicari n e q u e u n t ; G e r m a n a enim proprie non* timebat indignationem p a r e n t u m adoptivorum, sed t a n t u m e o r u m ali-"» qualem offensionem (« ils m'en auraient toujours voulu »), q u a e m u l t u m inter se d i s t a n t ; insuper, cum n o n praecessissent minae, nec iurgia, nec alia huiusmodi, G e r m a n a e timor n o n erat probabilis, qualem r e q u i r u n t supra relati auctores, sed m e r a p h a n t a s i a ; q u o d eo magis dicendum est, q u o d dna Duplessy semper fuerat in filiam adoptivam benevola, imo benevolentissima, et hoc ipsum m a t r i m o n i u m b o n u m et g r a t u m Germanae futurum esse sperabat. Ceterum de h a c d i u t u r n a offensione p a r e n t u m adoptivorum sola loquitur G e r m a n a ; de probabilitate enim talis offensionis alte silent omnes testes. T a n d e m , uti iam supra dictum est, concilianda s u n t citata verba Germanae cum aliis eiusdem verbis, quibus dicit se ex gratitudine m a t r i m o n i u m acceptasse. 3. G e r m a n a m a t r i m o n i u m cum E m m a n u e l e contraxit, n o n solum ob m e t u m reverentialem quo erga p a r e n t e s adoptivos afficiebatur, sed etiam ob m e t u m gravis mali, scilicet ne adoptione et consequente hereditate privaretur: quae privatio utique erat grave m a i u m pro G e r m a n a ; u n d e m e t u s reverentialis, ob illud adiunctum, scilicet timorem gravis mali, factus est gravis, et matrimonium diremit. - R e s p o n d e t u r : I Non constat d n a m Duplessy m i n a s intentasse G e r m a n a e de privatione adoptionis, si m a t r i m o n i u m cum E m m a n u e l e non acceptare!. In interrogatorio suppletivo, ad 5, Germana refert: « On m'a bien dit formellement qu'ils ne « m'auraient p a s adoptée, si je ne faisais p a s un mariage à leur conve« nance »; sed quis hoc dixit? U t r u m dixit ante vel post m a t r i m o n i u m ? Et de quo matrimonio a g e b a t u r ? Unde, in eodem interrogatorio, ad 3, G e r m a n a dicit solummodo : « J'étais m o r a l e m e n t obligée, vu les paroles « de ma mère adoptive, qui, disait-elle, ne m'aurait pas adoptée, ou que, « tout au moins, je lui aurais grandement déplu, ne m'ayant laissé nul« lement entendre que j ' é t a i s libre de refuser M. de Serres ». 2° Quido S. Romana Rota 119 quid sit, ipsa G e r m a n a asserit se, n o n ex illis hypotheticis minis, sed ex gratitudine matrimonium acceptasse; post verba enim superius r e l a t a : « On m'a bien dit formellement qu'ils ne m'auraient j a m a i s adoptée, etc.», a d d i t : « Mais c'est u n i q u e m e n t d a n s la crainte de m a n q u e r à la recon« naissance, dette que j ' a v a i s contractée à leur égard p o u r tout ce qu'ils « avaient fait pour moi ». 3° Ceterum, n o t a n d u m est, ad iuris a b u n d a n tiam, timorem privationis adoptionis et consequentis hereditatis, n o n fuisse, pro Germana, m e t u m gravis mali, qualem leges canonicae requir u n t ad dirimendum m a t r i m o n i u m ; timor enim ille (posito quod revera fuisset in mente Germanae) erat potius timor amissionis lucri, ad q u o d lucrum ius nullum habebat, seu, modo praecisiori, q u o d n o n erat ei debitum ; porro doctrina communis et certa est, timorem amissionis lucri, quod non est alicui debitum, non irritare m a t r i m o n i u m , sicut nec quemlibet c o n t r a c t u m ; et ratio u r g e n s est: contrahere enim m a t r i m o n i u m ne lucrum amittatur, est contrahere, n o n metu mali, sed spe lucri. Ita Sánchez, De matrimonio, lib. IV, disp. 5, n. 27-29; Pontius, De matrimonio, lib. IV, cap. 4, n. 10, et alii communiter. Porro Germanae debita n o n erat adoptio, nec proinde consequens hereditas. 4. Vita c o m m u n i s brevi cessavit, scilicet post circiter menses septemdecim ; cum enim m a t r i m o n i u m die 2 iunii 1909 contractum fuisset, iam separatio q u o a d t h o r u m a tribunali civili mense ianuario anni 1911 pronunciata est; porro haec coniugalis cohabitationis brevitas cum consensu matrimoniali libere a Germana dato vix conciliari potest. - R e s p o n d e t u r : 1° Haec cohabitationis coniugalis brevitas nullo modo r e p u g n a n t i a e Germanae contra matrimonium tribuenda est; iam enim s u p r a vidimus, et ex ipsis Germanae verbis demonstravimus, illam matrimonio acquievisse propter g r a t i t u d i n e m : et, matrimonio semel inito, illam onera matrimonii generose acceptasse, cum spe conversandi in charitate et pace cum m a r i t o ; 2° aliis causis t r i b u e n d a est vitae coniugalis brevitas et separatio, scilicet iurgiis frequentibus ex parte viri, cuius indoles insolita erat, et erga uxorem immitis. His ergo omnibus t a m in iure quam in facto consideratis, et bene perspectis, Christi nomine invocato, Nos infrascripti Auditores, pro Tribunali sedentes et Deum solum p r a e oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, non constare de nullitate monii inter Germanam Surcouf et Emmanuelem de matri- Serres, ideoque, infir- m a t a sententia iudicis primae instantiae, ad dubium propositum respond e m u s : Negative. Statuentes praeterea eamdem G e r m a n a m Surcouf ad expensas iudicii et ad taxam teneri. pro sententiae expeditione solvendas Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 120 Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes p r o c e d a n t ad n o r m a m ss. canon u m et praesertim cap. 3, sess. XXV De reform. Concilii Tridentini,' iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro rerum adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. R o t a e , die 31 iulii 1915. S e r a p h i n u s Many, Ponens. Ioannes Prior. „ Raphaël Chimenti. L. SB S. Ex Cancellaria, 13 augusti 1915. Sac. T. Tani, Notarius. n BENEVENTANA PRAECEDENTIAE Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis suae anno primo, die 13 mensis augusti anni 1915, RR. PP. DD. Seraphinus Many, P o n e n s , Ioannes Prior et Aloisius Sincero, Auditores de Turno, in causa Beneventana-Praecedentiae, inter Sodalitatem Montis Mortuor u m seu Bonae Mortis, actricem, repraesentatam per legitimum procuratorem Angelum d'Alessandri, advocatum, ex una parte, et Sodalitatem a Pretiosissimo Sanguine D. N. I. C, conventam, repraesentatam per legitimum procuratorem Nazarenum Patrizi, advocatum, ex altera parte, in gradu appellationis contra sententiam Rotalem diei 4 ianuarii eiusdem anni 1915 a Sodalitate a Pretiosissimo Sanguine interpositae, sequentem tulerunt definitivam sententiam. In oppido vulgo Montefalcione, dioecesis Beneventanae, exstant duae confraternitates, u n a scilicet Montis Mortuorum seu Bonae Mortis n u n cupata, canonice erecta a n n o 1695 ab archiepiscopo Cardinali Orsini; altera, a Pretiosissimo Sanguine n o m e n h a b e n s , anno 1883 ab archiepiscopo Cardinali di R e n d e canonice erecta, et a n n o 1895, titulo archiconfraternitatis a Leone XIII, Brevi Pias fidelium, aucta. Acris inter S. Romana Rota eas orta est controversia, u t r i praecedentia d e b e a t u r ; illa antiquitatem s u a m et praecedentiae possessionem in m e d i u m a d d u x i t ; haec s u a m archiconfraternitatis dignitatem attollit. Cum autem, die 3 iunii 1909, Vicarius Generalis B e n e v e n t a n u s , attento hoc archiconfraternitatis titulo, praecedentiam Sodalitati a Pretiosissimo Sanguine attribuisset, Sodalitas B o n a e Mortis processum formalem in Curia Beneventana instituit, ut praecedentia sibi super alteram confraternitatem adiudicaretur. De cons e n s u u t r i u s q u e Sodalitatis c a u s a ad S. Sedem avocata fuit, et rescripto Pontificio diei 23 martii 1912 S. R o t a e commissa, u n a cum aperitione oris ad i m p u g n a n d u m s u p r a d i c t u m Breve, Die a u t e m 4 ianuarii a. 1915, sententia Rotalis prodiit, q u a definitum est ius praecedentiae spectare ad Sodalitatem Montis Mortuorum. Cum ergo ab hac sententia alterum Sodalitium appellasset, in H. S. O. solitum dubium concordatum est: An confirmanda vel infirmanda sit sententia Rotalis, diei 4 ianuarii anni 1915. Quod ad ius spectat. - Notissima est in re Constitutio Gregorii XIII Exposcit pastoralis diei 25 iulii 1583, in q u a p o n u n t u r principia seu regulae circa praecedentiam inter confraternitates. P r i m a regula est h a e c : « Qui (confratres) in quasi possessione praecedentiae ac iuris praece« dendi sunt, iis, q u i b u s c u m q u e reclamationibus, p r o t e s t a t i o n e s , appel« lationibus et aliis subterfugiis p r o r s u s remotis, et cessantibus, et post« positis, in processionibus t a m publicis q u a m privatis praecedere « debeant »; subdit immediate Pontifex, et est secunda regula : « Q u a n d o « vero n o n p r o b e t u r aut n o n constet de quasi possessione praeceden« tiae huiusmodi, inter confratres inter se litigantes ii, qui prius saccis « usi sunt, in processionibus tam publicis q u a m privatis praecedere « debeant ». Igitur primo et ante o m n i a attenditur possessio praeced e n t i a e : quod si de ea n o n constet, quia, v.g., modo u n a , modo altera confraternitas praecessit, t u n c attenditur maior antiquitas u s u s saccor u m seu h a b i t u s specialis; si enim u n a confraternitas prius quidem erecta fuit, sed serius sacco seu h a b i t u speciali u s a fuerit, t u n c praecedentia debetur illi confraternitati, quae prius sacco u s a est, iuxta verba Gregorii X I I I ; imo Confraternitas, q u a e nullo h a b i t u speciali utitur, n u l l u m ius habet ad praecedentiam; cfr. Bassus, De Sodalitiis, quaest. XI, n. 2, cum aucto ribus ibi allegatis. Haec s u n t itaque regulae praecedentiae, iuxta ius c o m m u n e ; u n d e ad h a n c Gregorii Constitutionem remisit S. R i t u u m Congregatio in his controversiis dirimendis, v. g., in Nepesina, diei 10 maii 1608; in Telesina, 19 martii 1611 (Decreta authentica, n. 251, 291); hinc in Bononien., ACTA, vol. V I I I , n. 4. — 3-4-916. ' 9 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale diei 9 dec. 1617, decrevit: « Dictos confratres Societatis SSmi Rosarii « n o n posse deferre crucem sine habitu, nec praecedentiam eis compe« tere super alias Societates, q u a e a n t e eos h a b e n t h a b i t u m (Ibid., « n. 359) ». Hinc etiam auctores qui h a c de re scripserunt, ad Constitutionem Gregorianam remittere solent t a m q u a m ad n o r m a m , iuxta* q u a m componi d e b e a n t omnes inter confraternitates controversiae circa praecedentiam; v. g., B a s s u s , De Sodalitiis, q. II, n. 1-4; Barbosa, Ius eccles, univ. lib. 2, cap. 11, n. 102; F r a n c é s , De Ecclesiis cathedralibus, cap. 25, n. 377, seq.; Ferraris, Bibliotheca, v. Confraternitas, art. 6, n. 15-16; Benedictus XIV, Instit. 105, n. 84, seq., et alii passim. Pariter, ad n o r m a m h u i u s Constitutionis controversiae h u i u s m o d i diremit semper S. Rota, uti videre est, v. g., inter Recentiores, in Albinganen Praecedentiae, diei 20 iunii 1653, dec. 320, P a r t e X I ; et recentissime, in R o t a restituta, in Mileten., Iurium, diei 16 ianuarii 1913, coram Sincero. l} Unica facta est huic Constitutioni exceptio, scilicet favore confraternitatis SSmi S a c r a m e n t i ; quod sic exponit Benedictus XIV, loco cit., n. 8 5 : « Nulli u n q u a m limites huic Constitutioni positi fuerunt, nisi « ratione sodalitatum, quae a SSmo S a c r a m e n t o n u n c u p a n t u r , q u i b u s « semper reliquis praeire conceditur, in iis processionibus, q u i b u s sacro« sancta Eucharistia defertur, ea t a m e n conditione, ut sacco u t a n t u r , et « aliis q u o q u e processionibus interesse consueverint ». Ita S. Congregatio R i t u u m , praecipue in Lünen.-Sarzanen., diei 18 iunii 1639; in Vercellen., diei 20 septembris 1687; in alia Vercellen., diei 18 iunii 1695, ad 3; in Meliten., diei 23 septembris 1820 (Decr. auth., n. 682, 1789, 1925, 2606). Hinc Constitutioni Gregorianae n o n fit exceptio, etiam q u a n d o u n a ex confraternitatibus litigantibus titulo archiconfraternitatis decorata est; lex enim n o n distinguit, u n d e nec nos distinguere d e b e m u s ; sed de hoc infra redibit sermo. Quod ad factum attinet. - Ex actis processus manifeste patet praedictam Constitutionem Gregorianam confraternitati Montis Mortuorum seu B o n a e Mortis aperte favere. Quantum ad primam regulam, q u a s t a t u t u m est attendi debere ad possessionem seu quasi possessionem praecedentiae, clarum est praedictam confraternitatem praecedentia fruitam fuisse super confraternitatem a Pretiosissimo Sanguine per tredecim a n n o s , scilicet ab a n n o 1882, quo erecta fuit haec altera confraternitas, u s q u e ad a n n u m 1895, quo haec titulo archiconfraternitatis decorata fuit. Licet enim confraternitas a Pretiosissimo Sanguine vix erecta praecedentiam sibi assumere, sub variis praetextibus, conata. S. Boniana Bota 123 fuerit, a t t a m e n h a e c t e n t a m i n a in irritum cesserunt. Vicarius enim Generalis Beneventanus, epistola diei 19 maii 1883, ad Oeconomum spiritualem oppidi Montefalcione, declaravit praecedentiam ad confraternitatem Bonae Mortis p e r t i n e r e : « In riscontro alla s u a n o t a dei 18 corrente, « Le significo che la precedenza nelle ecclesiastiche funzioni spetta per « diritto alla congrega della B u o n a Morte, perchè nell'archivio di q u e s t a « R e v m a Curia si è t r o v a t a la Bolla di erezione e fondazione della mede« sima ». R e v e r a o m n e s testes t u m a p a r t e actrice, t u m a parte conventa producti, si paucissimos excipias, t e s t a n t u r per h a n c tredecim a n n o r u m p e r i o d u m confraternitatem B o n a e Mortis iure praecedentiae u s a m fuisse in functionibus publicis. Quod si a g a t u r de periodo temporis ab a n n o 1895, quo confraternitas a Pretiosissimo Sanguine titulum archiconfraternitatis impetravit, u s q u e ad m o t a m litem, iteratae s u n t contra praecedentiam confraternitatis Bonae Mortis, oppositiones et protestationes ex parte novae archiconfraternitatis. Verum Curia Archiepiscopalis tueri perrexit ius confraternitatis Bonae Mortis, praesertim a n n i s 1898 et 1909. Die enim 8 iulii anni 1898, Vicarius Generalis ad Praefectum confraternitatis Pretiosissimi Sanguinis haec scripsit : « Ad evi« tare possibili controversie, fo n o t a r e alla S. V., che la precedenza « de' pii sodalizi va regolata secondo la priorità di fondazione, giacché « " qui prior est in tempore, potior est in iure „; e quindi a nulla valgono « gli sforzi che codesta congregazione del Preziosissimo Sangue vor« rebbe fare per aver la precedenza su quella del Monte dei Morti ». Pariter, die 1 martii anni 1909, Vicarius Generalis haec archipresbytero oppidi Monfalcione m a n d a t a voluit : « P e r la nota quistione sorta t r a « codeste d u e ¡confraternite del Monte dei Morti e del Preziosissimo « Sangue, prego V. S. far noto a chi di ragione, nel n o m e di q u e s t a « Curia Arcivescovile, che'nihil innovetur di q u a n t o al riguardo si è « praticato per il passato. Faccia notare V. S. che nel caso dovessero « ripetersi, quod Deus avertat, gli incidenti testé lamentati, n o n si m a n c h e « rebbe di c o m m i n a r e severe pene canoniche ». Ex q u i b u s documentis colligere licet confraternitatem B o n a e Mortis, etiam per dictam periodum, praecedentiam retinuisse, licet n o n sine protestationibus, imo et gravibus iurgiis, ex parte alterius confraternitatis. Quod idem deducitur ex depositionibus testium ; omnes enim testes a parte actrice producti t e s t a n t u r confraternitatem Bonae Mortis retinuisse praecedentiam ; testes a u t e m ab altera parte inducti hoc n o n negant, sed dicunt s o l u m m o d o confraternitatem a Pretiosissimo Sanguine, a tempore quo fuit evecta ad dignitatem archisodalitatis, incepisse contra praecedentiam alterius confraternitatis p r o t e s t a n . 124 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium . . : Officiale * Verum, hoc eodem a n n o 1909 decurrente, Curia Archiepiscopalis {n aliam visa est abire sententiam. C u m enim, die 2 martii 1909, primarii officiales archisodalitatis a Pretiosissimo S a n g u i n e ad R m u m Archiepiscopum B e n e v e n t a n u m recurrissent, allegantes recentissima S. Rituum Congregationis responsa, q u i b u s archisodalitati super o m n e s sodalitates praecedentiam attribuit, Vicarius Generalis p r i m u m , scilicet die 15 martii, rem n o t a m fecit archipresbytero oppidi Monfalcione, deinde, scilicet die 3 iunii, ad e u m d e m archipresbyterum rescribens, decisionem S. R i t u u m Congregationis, diei 18 augusti 1877, in Abellinen., in extenso allegavit, ideoque, ad n o r m a m h u i u s decisionis, praecedentiam deinceps archisodalitati Pretiosissimi Sanguinis adiudicavit. Contra quod rescriptum confraternitas Bonae Mortis protestata est, lite contra alteram confraternit a t e m in Curia Archiepiscopali formaliter m o t a . Itaque, uti deducitur ex his factis, iunctis testium attestationibus, possessio praecedentiae, u s q u e ad m o t a m litem, pertinuit ad confraternitatem Bonae Mortis, licet, ultimis annis, n o n p a r u m ab altera confraternitate t u r b a t a fuerit. Nec dicatur testes qui ita de possessione praecedentiae in favorem confraternitatis B o n a e Mortis testantur, o m n e s ad h a n c confraternitatem pertinere, et ideo esse suspectus, quasi testes in causa propria. - Nam huic difficultati respondet ipsa S. Rota, in citata Albinganen., n u m . 8-12 : « Obiectum procederet, si exinde e m o l u m e n t u m « aliquod vel h o n o r e m ut singuli r e p o r t a r e n t ; cum autem minime « reportent, quia ut singulis n o n debetur honor, debitus ut universis, « plene p r o b a n t pro confraternitate ; Baldus, in dictum cap. Cum insu« per, 3, De testibus; et in specie de confratribus, Rota, dec. 290, n. 13, * P. V., Recentiorum; et in Anconitana, Bonorum, 13 ianuarii 1645, « § Quia etiam (dec. 320, p. IX, t. % Recentiorum) ; et magis in puncto « in Taurinen. Delationis baldacchini, 4 iulii 1646 (dec. 419, n. 3, P. IX, « t . 2, Recentiorum); maxime quia s u p p l e n t u r ex n u m e r o , et adminicu« l a n t u r ab i n s t r u m e n t o antiquitatis, ac, in aliquibus etiam, a testibus « ex adverso adductis plene p r o b a n t i b u s contra inducentem » ; q u a e o m n i a pro praesenti causa scripta esse videntur. Unde patet primam regulam a Constitutione Gregoriana positam sodalitati Bonae Mortis favere. Sed magis a d h u c h u i c sodalitati favet altera regula a Gregorio posita, s e c u n d u m q u a m , si de possessione praecedentiae d u b i u m aliq u o d exsurgat, attendi debet ad maiorem erectionis a u t u s u s saccorum, vel h a b i t u s specialis, antiquitatem. R e v e r a archisodalitas a Pretiosissimo Sanguine recentissime, scilicet a n n o 1883, a u t 1882, erecta est; sodalitas a u t e m B o n a e Mortis ad a n n u m 1695 retroascendit, quo, die S. Romana Rota 125 Ii maii, ab E m o Cardinali Orsini, archiepiscopo Beneventano, canonice erecta est, uti fert ipsa bulla erectionis. P a t r o n u s sodalitatis Pretiosissimi Sanguinis dicit quidem sodalitatem Montis Mortuorum a n n o 1695 canonice erectam, postea, saeviente peste, exstinctam fuisse, et serius in eius locum subrogatam fuisse aliam diversi nominis, scilicet B o n a e Mortis, confraternitatem, q u a e sine canonica erectione remansit, ideoque ad praecedentiam ius h a b e r e nequit. Verum haec facile solvuntur ; n a m : 1) Praefata exstinctio confraternitatis Montis Mortuorum nullo argumento nititur, eo magis quod pestis, q u a e t a m q u a m causa h u i u s exstinctionis exhibetur, n o n post a n n u m 1695 saeviit, bene vero prius, ut recte in sententia appellata a n i m a d v e r s u m est. 2) Etiamsi dicta confraternitas aliquo tempore, ob h a n c vel aliam causam desiisset, a t t a m e n revixit, siquidem eam a n n o 1793 florentem videm u s , quo anno, die 22 februarii, regium beneplacitum ei a rege Utriusque Siciliae, F e r d i n a n d o IV, concessum est; porro, sic reviviscendo, canonicam s u a m erectionem, et omnia sua iura et privilegia et indulgentias quasi quodam iure postliminii recuperavit; quod extra controversiam est ex decreto S. Congregationis Indulgentiarum, diei 28 ianuarii anni 1839, in Tomacen. (Decreta auth., n. 269), q u o d sic relatum est: « Inter Chartas, q u a e in ecclesia S. Waldetrudis, dioecesis Tornacensis, « asservantur, inveniuntur bullae et decreta episcopalia, quibus conceditur « facultas erigendi confraternitatem dictae S. Waldetrudis ; sed dubitatur, « an praefata confraternitas u n q u a m erecta sit, vel an defectu confra« t r u m desierit existere. Cum vi et tenore bullarum, confraternitas in « p e r p e t u u m erigenda esset, p e t i t u r a n nova erectione opus sit ad instaure r a n d a m h a n c confraternitatem, vel, si n o n d u m erecta fuit, bullis et « decretis praedictis uti n u n c a d h u c liceat. S. Congregatio, auditis con« sultorum votis, r e b u s q u e m a t u r e perpensis, die 28 ianuarii 1839, decla« ravit : Non indigere nova canonica erectione pro sodalitate S. Walde« t r u d i s i n s t a u r a n d a ; ac si etiam ob defectum confratrum ipsa desierit, « t a m e n indulgentiae ac privilegia in enunciatis bullis contenta minime « amissa esse; proindeque vigere ». 3) Haec a u t e m sodalitas Montis Mort u o r u m , sic a n n o 1793 regio beneplacito a u c t a , vixit et floruit toto saeculo xix u s q u e hodie, n u n c (anno 1817) t r a n s l a t a in ecclesiam suppressi conventus F r a t r u m Virginianorum, n u n c (annis 1820, 1828, 1832) c a n o n e m ecclesiae S. Ioannis Baptistae solvens, etc. ; v o c a b a t u r a u t e m m o d o sodalitas Montis Mortuorum, modo sodalitas Bonae Mortis, quia Archiepiscopus Orsini in bulla erectionis, anni 1695, illi praeceperat, ut, infra q u a t u o r menses, se curaret aggregari archiconfraternitati Bonae Mortis de Urbe, ad l u c r a n d a s h u i u s indulgentias ; u n d e patet distinctio?/ 19ß Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale n e m illam inter sodalitatem Montis Mortuorum et sodalitatem B o n a e Mortis notitiam esse; u n d e etiam, i-njhac altera instantia, P a t r o n u s sodalitatis Pretiosissimi Sanguinis h a n c defensionis viam dereliquit. I t a q u e a m b a e regulae praecedentiae in Bulla Gregoriana positae, scilicet possessio ipsius praecedentiae, et maior erectionis antiquitas, aperte sodalitati Montis Mortuorum favent. Hic a u t e m praecipue occurrit P a t r o n u s archiconfraternitatis a Pretiosissimo Sanguine, dicens huic archisodalitati praecedentiam ex solo titulo archiconfraternitatis deberi, quo titulo maior ei dignitas accrescit p r a e o m n i b u s sodalitiis; et cum huic assertioni o m n i n o contraria sit Gregoriana Constitutio s u p r a citata in expositione iuris, in q u a dignitas nullo modo exhibetur ut titulus seu regula praecedentiae, addit idem P a t r o n u s in hac bulla n o n agi de archiconfraternitatibus, sed t a n t u m de confraternitatibus. Haec a u t e m omnia confirmat adductis d u a b u s decisionibus S. R i t u u m Congregationis, u n a scilicet in Abellinen., diei 18 augusti 1877 (Decreta authen., n u m . 3432), altera in Lucerina, diei 25 septembris 1875 (ibid., n. 3381). In priori, sic l e g i m u s : « Praeceden« tiam declaravit archisodalitati B. M. V. de Carmelo deberi super ceteras « archisodalitates, si q u a e fuerunt post eam erectae, ac s u p r a o m n e s « sodalitates, excepta Processione SS. Corporis Christi ». In altera, cum ageretur de pluribus archisodalitatibus de praecedentia inter se contendentibus, S. Congregatio declaravit praecedentiam deberi n o n a die erectionis in sodalitatem, sed a die erectionis ad archisodalitatem; u n d e concludit p a t r o n u s archiconfraternitatis a Pretiosissimo Sanguine, praecedentiam a b s q u e ullo dubio huic archiconfraternitati super sodalitatem Bonae Mortis deberi. V e r u m : 1) In Gregoriana Bulla n o n agi de archiconfraternitatibus, sed t a n t u m de confraternitatibus, o m n i n o inverisimile est, nec admitti potest. Nam titulus archisodalitatis, praesertim q u a n d o sit titulus merae dignitatis, ut in casu, n o n m u t a t speciem; archiconfraternitas enim r e m a n e t confraternitas, sicut archiepiscopus r e m a n e t episcopus. U n d e etiam auctores p a s s i m vocant confraternitates sodalitia q u a e s u n t archiconfraternitates; sic, v. g., de Luca, Adnotationes ad Concilium Tridentinum, disc. 18, n. 1, loquitur de Confraternitatibus Urbis, q u a e privilegium h a b e n t aggregandi ceteras confraternitates, et ideo sunt archiconfraternitates. Sicut ergo iura q u a e a g u n t de episcopis, respiciunt etiam archiepiscopos, ita et iura q u a e a g u n t de sodalitiis, respiciunt etiam archisodalitia. Quod confirmatur ex fine q u e m sibi Gregorius X I I I proposuit in condenda praefata Constitutione; vult enim praecipue, imo unice, dirimere controversias q u a e sive inter ordines mendicantes, sive inter con- S. Romana Rota m fraternitates oriri solent de praecedentia: q u o d constat ex toto tenore Constitutionis, et ex p r o o e m i o : « Exposcit pastoralis officii m u n u s , ...ut « ad ea sollicite i n t e n d a m u s , per q u a e discordiarum et litium ac contro« versiarum quarumlibet, praesertim inter personas ecclesiasticas, materia « t o l l a t u r » ; et paulo infra: « Volumus et apostolica auctoritate decer« nimus, q u o d q u i c u m q u e ex dictis fratribus mendicantibus inter se de « praecedentia h u i u s m o d i contendentibus, a u t confratribus confraterni« t a t u m praedictarum, inter q u o s lites et causae, praemissorum occa« sione, ortae iam sint seu oriri contigerit in futurum », etc. P o r r o inverisimile est Gregorium voluisse dirimere controversias inter confraternitates simplices, n o n vero inter archiconfraternitates et confraternitates; q u a e ultimae controversiae s u n t multo frequentiores, uti experientia docemur. Quod eo magis dicendum est, quod, tempore Gregorii, multae erant archiconfraternitates, ut patet ex historia, et ex bulla Quaecumque Clementis VIII, q u a e post paucos a n n o s edita, scilicet a n n o 1604, agit de confraternitatum aggregatione ad archiconfraternitates. Dicendum ergo omnino est, in bulla Gregoriana agi etiam de archiconfraternitatibus, ita ut cum Benedicto XIV, s u p r a citato, concludere d e b e a m u s : « Nulli « u m q u a m limites h u i c Constitutioni positi fuerunt, nisi ratione sodali« t a t u m , q u a e a S S . Sacramento n u n c u p a n t u r ». Etenim h a e sodalitates, in Processione SS. Corporis Christi, positis ponendis, p r a e c e d u n t omnib u s aliis etiam archiconfraternitatibus. 2) Sed etiamsi concedatur (quod quidem, ut dictum est, admitti nequit) in bulla Gregoriana n o n agi de archiconfraternitatibus, a t t a m e n dici nequit, iure communi, titulum archiconfraternitatis praecedentiam conferre super confraternitates, q u a e sint in possessione h u i u s praecedentiae a u t erectionis antiquioris. Et hoc communissime docent d o c t o res, qui, quoties de praecedentia inter confraternitates agitur, se remittunt ad Gregorianam bullam, t a m q u a m ad ius c o m m u n e , ut supra dictum est in expositione iuris. U n d e etiam a p u d S. Congregationem Concilii, h a e c est recepta d o c t r i n a ; scribit enim Secretarius h u i u s Congregationis in folio causae Neapolitanae, Praecedentiae, diei 23 ianuarii 1897 : « Ipsa sodalitas sub titulo S. Augustini et S. Monicae, fatetur « in oppido h u n c viguisse m o r e m ut si q u a sodalitas titulo archicon« fraternitatis augeretur, haec statim alias praecederet, q u a m v i s antea « praecedentiae iure n o n potiretur. Qui m o s videtur potius iure pecu« liari seu consuetudinario consistere, q u a m iure c o m m u n i ; n a m archi« confraternitatis titulus potius se videtur referre ad alias eiusdem spe« ciei sodalitates, et h a s inter constituere g r a d u m principem seu « p o t i o r e m ; n o n vero hic titulus ita videtur c e n s e n d u s ut absolutam 128 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « inducat prioritatem et digniorem g r a d u m p r a e aliis o m n i b u s sodali« tatibus etiam alterius speciei et generis. Re q u i d e m vera constat, ex « p r a e s c r i p t o c a n o n u m , sodalitatem a SS. S a c r a m e n t o n u n c u p a t a m , in « processionibus ductis ad h o n o r e m Corporis Domini, o m n e s praece« dere sodalitates et archiconfraternitates. Q u a r e ex iure n o n est consti« t u t u m quod titulus archiconfraternitatis alios absolute vin eat titulos, « sive prioritatis erectionis sive pacificae quasi possessionis iuris prae« cedentiae, quoad alias o m n e s simplices confraternitates etiam di« versae speciei (Thesaurus S. C. Concilii, t. 156, p. 87-88) ». Similia leguntur in folio eiusdem causae Neapolitanae, iterum propositae, die 11 septembris 1897 (ibid., p. 1008-1010). Nec u n q u a m S. Congregatio Concilii praecedentiam alicui archiconfraternitati concessit, attento hoc solo titulo, ex iure communi. Die quidem 2 aprilis an. 1898 in h&c Neapolitana q u a r t o proposita, S. Congregatio concessit praecedentiam archiconfraternitati S. Rosarii (Thesaurus, t. 157, p. 289); sed inde nihil in favorem archiconfraternitatum deduci potest, t u m q u i a in oppido de q u o agitur, consuetudo localis erat, q u a m etiam p a r s a d v e r s a vigere fatebatur, vi cuius archiconfraternitas, semel erecta, aliis sodalitatibus praecederet, t u m quia haec decisio S. Congregationis n o n transiit in r e m iudicatam, obstante appellatione confraternitatis adversae ; post h a n c a u t e m appellationem, sententia fuit dilata (Thesaurus, ibid., p. 857), nec u n q u a m causa fuit r e a s s u m p t a . 3) Ad confirmationem praedictorum, n o t a n d u m est titulum dignitatis, qualis est titulus archisodalitatis, archiepiscopi, etc., n o n conferre praecedentiam iure communi, nisi modo omnino subordinato, scilicet q u a n d o alii tituli, seu aliae regulae, potiores et altiores, praecedentiae, locum n o n habent, a u t s u n t exhausti. V. g., in concilio provinciali, in consecratione episcopi, a u t coronatione regis, altior titulus praecedentiae, iure communi, est iurisdictio; u n d e , in concilio provinciali, simplex episcopus provincialis praecedit etiam archiepiscopis titularibus si qui adsint, imo et archiepiscopo titulari, qui sit auxiliaris Metropolitani. Ita Pignatelli, Consultationes canonicae, t. VI, con. 57, n. 4; de Luca, De Praeeminentiis, disc. 16, n. 7; Andreucci, De episcopo titulari, n. 144, dico 3°; ita etiam Sacra Rituum Congregatio, in decisione q u a m refert de Luca, loco cit.; u n d e , in concilio provinciali, n o n applicabitur titulus dignitatis, in ordine ad praecedentiam, nisi inter archiepiscopum titularem et episcopum pariter titularem. P r o p t e r e a m d e m rationem, episcopus, in s u a dioecesi, in o m n i b u s functionibus, praecedit aliis episcopis, etiam consecratione antiquioribus, et etiam cuilibet archiepiscopo, excepto Metropolitano; cf. Barbosa, lus eccles, univ., lib. I, S. Romana Rota cap. 12, n. 11. Imo hoc idem d i c e n d u m est de parocho, « qui, ut ait de « Luca, loco cit., n. 4, in p r o p r i a parochia praecedit a b b a t e s ac digni« tates, et canonicos cathedralis, singulariter consideratos, et n o n consti« t u e n t e s capitulum, aliosque digniores ». Unde falsum est t i t u l u m dignitatis conferre praecedentiam, iure communi, s u p e r alias p e r s o n a s ecclesiasticas, physicas a u t morales, eiusdem speciei, q u a e h a c dignitate c a r e a n t ; sed considerandi s u n t potiores et altiores tituli praecedentiae, v. g., iurisdictio, possessio, prioritas temporis, aliique qui pro singulis institutis a u t collegiis ecclesiasticis iure communi statuti s u n t ; et postea, exhaustis his titulis a u t locum n o n habentibus, applicari poterit titulus dignitatis. Sic, in re de q u a agimus, si q u a archiconfraternitas de praecedentia contendat cum aliqua confraternitate, et sint aequalis antiquitatis, et n o n constet de possessione, archiconfraternitati praecedentia adiudicabitur. 4) Nec difficilis est responsio ad d u a s decisiones S. R i t u u m Congregationis, in Abellinen. et in Lucerina, q u a s P a t r o n u s archiconfraternitatis a Pretiosissimo Sanguine obiicit. - In his enim decisionibus, procul dubio, S. Congregatio rescripsit s e c u n d u m consuetudinem particularem, q u a e in his dioecesibus viget, sicut et in p l u r i b u s aliis partibus antiqui Regni Neapolitani. Quae consuetudo originem sumpsit ex regio decreto F e r d i n a n d i II, regis Utriusque Siciliae, diei 16 novembris 1853; articulus I h u i u s decreti haec s t a t u i t : « La precedenza nelle « pubbliche funzioni è accordata alle archiconfraternite in concorso colle « confraternite, e, t r a le prime, la precedenza medesima sarà regolata « dalla data del decreto di elevazione alla dignità di archiconfraternita « (Thesaurus, 1.156, p. 1007) ». H o c decretum nullius valoris esse in iure canonico, obvium est, cum nec in concordato S. Sedis cum F e r d i n a n d o I, regis U t r i u s q u e Siciliae, anni 1818, nec in quovis alio documento publico, his regibus ulla fuerit concessa potestas super confraternitates; v e r u m hoc decretum, licet in se nullum, dare potuit, et revera dedit originem consuetudini de q u a agitur. S e c u n d u m ergo h a n c consuetudinem decidit et decidere debuit S. R i t u u m Congregatio; in plerisque enim r e b u s ecclesiasticis, et praesertim in materia p r a e e m i n e n t i a r u m et praecedentiarum, m u l t u m , imo p l u r i m u m a t t e n d e n d a est consuetudo, prouti docent o m n e s auctores, et fert iurisprudentia Congregationum R o m a n a r u m , et H. S. Tribunalis. 5) Sed licet detur (quod t a m e n admitti nequit) titulum archiconfraternitatis, in genere, conferre praecedentiam super confraternitates, attamen, in specie nostra, titulus archiconfraternitatis, sodalitio a Pretiosissimo Sanguine concessus a Leone X I I I vi Brevis Pias fidelium, diei 130 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 29 augusti 1895, p r a e d i c t u m effectum gignere nequit relate ad confraternitatem B o n a e Mortis. Cuius ratio est clarissima dispositio P o n t i ficia in Regula 18 Cancellariae c o n t e n t a ; q u a e sic h a b e t : « Item, ne « per varias, q u a e pro commissionibus seu m a n d a t i s et declarationibus « habendis in causis p l e r u m q u e fiunt, suggestiones, iustitia p o s t p o n a t u r , « idem D. N. decrevit s u a e intentionis fore, q u o d deinceps per quam« c u m q u e s i g n a t u r a m , seu concessionem a u t gratiam, vel litteras aposto« licas pro commissionibus, seu m a n d a t i s a u t declarationibus huiusmodi, « etiamsi m o t u proprio, et ex certa scientia, ac etiam ante m o t a m litem, « a Sanctitate Sua e m a n a v e r u n t , vel de m a n d a t o eius faciendas, nulli ius « sibi q u a e s i t u m quomodolibet tollatur ». Cum ergo, a n t e q u a m sodalit a s a Pretiosissimo Sanguine ad dignitatem archiconfraternitatis eveheretur, confraternitas B o n a e Mortis certissimo et clarissimo iure fruer e t u r ad praecedentiam super alteram confraternitatem, hoc ius amittere n o n potuit, vi praedicti Brevis. Nec dicatur in hoc Brevi clausulas efficacissimas positas esse, q u a e clare t e s t a n t u r de v o l u n t a t e Pontificis, scilicet decretum irritans, et clausulam : Non obstantibus constitutionibus et sanctionibus apostolicis, ceterisque in contrarium facientibus quibuscumque; n a m , uti c o m m u n i t e r docent auctores, a d h u c his o m n i b u s clausulis fortior est praedicta Regula 18, q u a Pontifex p r o t e s t a t u r se nunq u a m velle tollere ius tertio quaesitum ; ita Fagnan., in cap. Ceterum, 3, De rescriptis, n. 23-27 ; Riganti, in hanc Regulam Cancellariae, n. 28-32. Unde, ad hoc ut Leo X I I I praedicto Brevi ius sodalitati Bonae Mortis q u a e s i t u m de praecedentia tolleret, necessaria erat aliqua specialis clausula q u a e praedictae Regulae 18 d e r o g a r e t ; q u a e clausula in Brevi n o n invenitur. - Nec dicatur clausulam Regulae derogatoriam n o n requiri, q u a n d o agitur de gratia a u t privilegio per se praeiudiciali, uti dicunt citati auctores, Fagnan., loco cit., n. 28 s q . ; Riganti, loco cit., n. 51 sq.; talem a u t e m esse titulum archiconfraternitatis q u o (in data, n o n concessa hypothesi) per se archiconfraternitati praecedentia confertur. Nam hoc quidem v e r u m est, q u a n d o gratia concessa est essentialiter et substantialiter praeiudicialis, ita ut concipi n e q u e a t sine praeiudicio : v. g., i m m u n i t a s a decimis, exemptio a iurisdictione episcopali, unio, divisio beneficiorum, etc.; t u n c enim si Pontifex g r a t i a m h u i u s m o d i concedat, clarum est etiam eum intendere et velle praeiudicium' inde oriturum, et necesse non est ut specialiter deroget Regulae 18 Cancellariae; v e r u m aliud o m n i n o est, q u a n d o gratia n o n est praeiudicialis per se, sed t a n t u m per accidens, ut concessio tituli archiconfraternitatis; q u a e per se nulli nocet, sed t a n t u m per accidens, n i m i r u m si adsit in loco aliqua alia confraternitas, q u a e iure praecedentiae potiatur, et q u a e S. Romana Rota 131 per dictam concessionem iure suo privaretur. Ut ergo in hoc casu Pontificia concessio ius tertio quaesitum tollat, necesse est ut in Brevi concessionis p o n a t u r clausula Regulae 18 derogatoria; alioquin constare nequit de voluntate Pontificis c o n s e n t i e n s in praeiudicium. - Uti patet ex tenore praefatae Regulae superius relatae, etiam Breve motu proprio a Pontifice concessum, n o n infert praeiudicium iuri tertii, nisi expresse Regulae deroget; ergo, a fortiori, n o n fit ullum huiusmodi praeiudicium, q u a n d o , ut in casu, Breve ad instantiam partis concessum est, et praesertim q u a n d o , ut in casu, p a r s instans, scilicet sodalitas a Pretiosissimo Sanguine, in suo libello supplici, ne m i n i m a m quidem mentionem fecit alterius confraternitatis, in eodem loco vigentis, et iure praecedentiae fruentis; quo in casu, Pontifex nullo p r o r s u s modo praeiudicium illi inferendum cognoscere potuit, multo m i n u s velle. His ergo o m n i b u s t a m in iure q u a m in facto consideratis et bene perspectis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores, pro Tribunali sedentes, et solum D e u m p r a e oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive s e n t e n t i a m u s nullum praecedentiae ius Sodalitati a Pretiosissimo Sanguine super Sodalitatem Montis Mortuorum seu Bonae Mortis competere, et ideo ad d u b i u m propositum r e s p o n d e m u s : Affirmative ad primam partem, Negative ad secundam, scilicet confirmandam esse sententiam Botalem diei 4 ianuarii 1915. Condemnantes praeterea Sodalitatem a Pretiosissimo Sanguine ad solvendas omnes expensas iudiciales h u i u s secundae instantiae et integram t a x a m pro sententiae expeditione, n o n t a m e n h o n o r a r i u m advocati. Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium, ad q u o s spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et adversus reluctantes procedant ad n o r m a m sacrorum canonum, et praesertim cap. 8, sess. XXV, de Beform., Conc. Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 13 augusti 1915. Seraphinus Many, Ponens. I o a n n e s Prior. L. i$i S. Aloisius Sincero. Ex Cancellaria, 18 augusti 1915. Sac. T. Tani, Notarius. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DIARIUM ROMANAE CURIAE S. CONGREGAZIONE DEI RELIGIOSI AVVISO DI CONCORSO Si notifica che nella S. Congregazione dei Religiosi avrà luogo per esame scritto il concorso ad un posto di Ufficiale minore, che si terrà il 4 del prossimo maggio, alle ore 8, nel palazzo della Cancelleria. Quegli ecclesiastici che desiderassero prendervi parte, dovranno entro un mese dalla data del presente avviso, esibire alla Segreteria di detta S. Congregazione la domanda corredata dei titoli necessari per l'ammissione. Roma, 30 marzo 1916. f Adolfo, Vescovo di Canopo, Segretario-, SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare : 6 marzo 1916. — L'Emo signor cardinale Vincenzo Vannutelli, Protettore della Società di Maria (Marianisti). 16 marzo. — Mons. Pietro Iorio, arcivescovo titolare di Nicomedia, Consultore della sacra Congregazione dei Religiosi. 24 marzo. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Prefetto della sacra Congregazione di Propaganda Fide per gli affari del rito latino e per quelU del rito orientale. 25 marzo. — L'Emo signor cardinale Raffaele Merry del Val, segretario della suprema sacra Congregazione del Santo Offizio, Membro della sacra Congregazione di Propaganda Fide per gli affari di rito orientale. 29 marzo. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Presidente del Pontificio Seminario dei Santi Apostoli Pietro e Paolo per le Missioni estere. Diarium Romanae Curiae 133 Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Protonotari apostolici ad instar participantium : 19 febbraio 1916. — Mons. Paolino Ladeuze, rettore magnifico dell'Università cattolica di Lovanio. 10 marzo. — Mons. Antonio Pujia, vicario generale dell'archidiocesi di Santa Severina. 18 marzo. — Mons. Galeazzo Mancia-Salvini, abbate commendatario di Campofìlone in diocesi di Foligno. 19 marzo. — Mons. Angelo* Maria La Monaca, vicario generale della diocesi di San Severo. Prelati Domestici di S. S.: 1 marzo 1916. — Mons. Luigi Zefìlippo, abbate parroco di S. Euplio in Castelbaronia della diocesi di Lacedonia. — Mons. Raffaele Tagliamonte, della diocesi di S. Agata dei Goti. 2 marzo. — Mons. Giuseppe Pétrone, rettore del Gesù Vecchio a Napoli. 9 marzo. — Mons. Guglielmo Saturnino Bruzat, della dioc. di Périgueux. 10 marzo. — Mons. Giuseppe Pinazzi, vicario generale della diocesi di Piacenza. 12 marzo. — Mons. Vincenzo Bianchi-Cagliesi, di Roma. 18 marzo. — Mons. Alessandro Schnuetgen, canonico seniore della metropolitana di Colonia. 19 marzo. — Mons. Nicola Pensati, della diocesi di San Severo. 22 marzo. — Mons. Giovanni T. 0' Connell, vicario generale della diocesi di Toledo (Ohio). — Mons. Agostino I. Schwertner, della medesima diocesi. — Mons. Giovanni Battista Le Camus, della diocesi della Martinica. 28 marzo. — Mons. Cesare Manzoni, della diocesi di Lodi. 30 marzo. — Mons. Edgardo Vauquelin, della diocesi di Moulins. 31 marzo. — Mons. Riccardo Paolucci, della diocesi di Fano. — Mons. Giuseppe Iguerastegui, della diocesi di Pamplona. v ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Commenda dell'Ordine Piano con Placca: 29 marzo 1916. — Al sig. marchese Carlo Pagani-Planca Incoronati. La Gran Croce dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 29 marzo 1916. — Al sig. Demetrio Nelidow, ministro di Russia presso la S. Sede. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Í34 La Gran Croce dell'Orarne di S. Gregorio Magno, classe militare: . 21 marzo 1916. — Al sig. generale conte Carlo de Pélacot, primo aiutante di campo dei Principe di Monaco. La Placca dell'Ordine di S. Gregorio Magno: 27 marzo 1916. — Al sig. comm. Giovanni Battista Di Pietro, già comandante della guardia palatina d'onore. 1 aprile. — Al sig. conte comm. Marcello Czarnecki, dell'arehidiocesi di Gnesnen e Posen. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 19 febbraio 1916. — Al sig. Carlo Dessain, sindaco di Malines. 14. marzo. — Al sig. Riccardo Rodolfo de Court Beadon, dell'arehidiocesi di Simia. 21 marzo. — Al sig. Adolfo Fuhrmeister, segretario particolare di S. A. S. il Principe di Monaco. 27 marzo. — Al sig. Nicola Matarazzo, dell'Abbazia Nullius della SSma Trinità di Cava dei Tirreni. 31 marzo. — Al sig. conte Francesco Kwilecki, dell'archidioc. di Gnesen e Posen. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 19 19 24 diocesi febbraio 1916. — Al sig. Francesco Dessain, dell'arehidiocesi di Malines. marzo. — Al sig. Federico Ganac-Marquis, dell'arehidiocesi di Québec. marzo. — Al sig. Francesco Giacomo Giuseppe Gibbons, dell'arehidi Birmingham. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe militare: 19 febbraio 1916. — Al sig. Adamo Aerts. La Commenda dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 18 marzo 1916. — AI sig. Giovanni Fusshoeller, dell'archidioc. di Colonia. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 29 febbraio 1916. — AI sig. Gastone Chantrieux, della diocesi di Amiens. 14 marzo. — Al sig. avv. Giuseppe Sebastiani, di Roma. — Al sig. rag. Luigi Casazza, addetto alla ditta Bertarelli in Roma. 29 marzo. — Al sig. Renato Basset, membro corrispondente dell'Istituto di Francia. Diarium Romanae Curiae 135 MÀGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 17 novembre 1915. — Mons. Carlo Sentroul, della diocesi di S. Paolo (Brasile). 29 dicembre. — Mons. Carlo Schwechler, della diocesi di Secovia. — Mons. Luigi Müller, della medesima diocesi. 7 gennaio 1916. — Mons. Antioco dott. Cossu, della diocesi d'Iglesias. — Mons. Ferdinando dott. Bernardi, della medesima diocesi. 31 gennaio. — Mons. Carlo Lipari, della diocesi di Palermo. — Mons. Emilio dott. prof. Seraglia, della diocesi di Padova. 7 febbraio. — Mons. Cesare Angotti, della diocesi di Nicastro. 14 febbraio. — Mons. Francesco Marengo, della diocesi di Malta. 21 febbraio. — Mons. Ludovico Janssens, della diocesi di Ruremonda. — Mons. Lorenzo Le Bron de Vescela, della medesima diocesi. — Mons. Giovanni Canoy, della medesima diocesi. 29 febbraio. — Mons. Pietro Bonnin, della diocesi di Autun. 4 marzo. — Mons. Antonio Luciarini, della diocesi di Cagli e Pergola. 9 marzo. — Mons. Gaetano Cicognani, della diocesi di Faenza. 14 marzo. — Mons. Geremia Pascucci, della diocesi di Fano. — Mons. Emidio Vichi, della medesima diocesi. 22 marzo. — Mons. Antonio Cieplinski, dell'archidiocesi di Varsavia. — Mons. Ceslao Sokolowski, della medesima archidiocesi. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S.: 16 17 31 — 9 21 29 15 18 ottobre 1915. — Mons. Giovanni G. Fitzgerald, della dioc. di Brooklin. novembre. — Mons. Giovanni Riegler, della diocesi di Linz. gennaio 1916. — Mons. Antonio prof. Della Valle, della dioc. di Padova. Mons. Pietro Millet, della diocesi di Carcassonne. febbraio.'— Mons. Alfonso Gutiérrez, dell'archid. di Puebla (Messico). febbraio. — Mons. Enrico Poels, della diocesi di Ruremonda. febbraio. — Mons. Felice Canelli, della diocesi di S. Severo. marzo. — Mons. Enrico Esser, dell'archidiocesi di Colonia. marzo. — Mons. Luigi Magro, della diocesi di Treviso. Camerieri Segreti di Spada e Cappa soprannumerari di S. S. : 22 dicembre 1914. — Il sig. conte Felice Saedt, dell'archidiocesi di Monaco di Baviera. 25 settembre 1915. — Il sig. conte Domenico Des Enffans d Avernas, della diocesi di Seco via. 17 novembre. — Il sig. Michele von Szczaniecki, della diocesi di Cui ma. 136 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 12 febbraio 1916. — Il sig. visconte Carlo de Calan, dell'arehidiocesi di Rennes. — Il sig. marchese Raoul de Netumjères, della medesima archidiocesi. 29 febbraio. — Il sig. marchese Gian Raniero Paolucci de' Caíboli Ginnasi, della diocesi di Forlì. 3 marzo. — Il sig. conte Alberto Gandelet, della diocesi di Nancy. Camerieri d'onore di Spada e Cappa soprannumerari di S. S.: 24 gennaio 1916. — Il sig. Giovanni P o w e r , della diocesi di Galloway. 19 febbraio. — Il sig. Domenico Lavitrano. 25 marzo. — Il sig. comm. Giovanni Battista di Pietro, già comandante la Guardia Palatina. Cappellani Segreti d'onore di S. S.: 17 gennaio 1916. — Mons. Pancrazio Berardi, della diocesi di Nocera e Gualdo. — Mons. Felice Bruschelli, della medesima diocesi. — Mons. Celeste Becchetti, della medesima diocesi. 19 febbraio. — Mons. Angelo Sosio, della diocesi di Sessa Aurunca. 22 febbraio. — Mons. Giuseppe Carminati, della diocesi di Bergamo. Cappellano d'onore extra urbem di S. S. : 22 febbraio 1916. — Mons. Ernesto Monteleone, della diocesi di Sarno. NECROLOGIO 3 marzo 1916. — Mons. Valeriano Menendez y Conde, arcivescovo di Valenza (Spagna). 6 marzo. — Mons. Edoardo Hermann, vescovo titolare di Cibistra, ausiliare del vescovo di Warmia. 14 marzo. — Mons. Giuseppe Bernardo Doëbbing, vescovo di Nepi e Sutri. 19 marzo. — L'Emo signor cardinale Girolamo Maria Gotti, prefetto della Sacra Congregazione di Propaganda Fide e di quella di Propaganda per gli affari di rito orientale. 22 marzo. — Mons. Giacomo Merizzi, arcivescovo titolare di Mocesso. — Mons. Ferdinando de Souza Monteiro, vescovo di Spirito Santo nel Brasile. 28 marzo. — Mons. Stefano Sotero Ortynskyi de Labetz, vescovo titolare di Daulia, vescovo di rito greco-ruteno per gli Stati Uniti d'America. 29 marzo. — Mons. Vincenzo Franceschini, vescovo di Fano. Die 5 Maii 1916 Annus V I I I - Vol. V I I I Num. 5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV LITTERAE APOSTOLICAE I ORATIO DOS AD POPULOS CHRISTIANOS INDULGENTIIS ORIENTIS CUM ECCLESIA ROMANA IUNGEN- DITATUR. B E N E D I C T U S P P . XV Ad perpetuam rei memoriam. — Cum Catholicae Ecclesiae veritas unitate imprimis eluceat, nihil est magis e x o p t a n d u m , q u a m ut homines, ab h u i u s Matris complexu infeliciter abrepti, ad eam tandem, m u t a t i s mentibus voluntatibusque, revertantur. Quae quidem desideria ac vota R o m a n i Pontifices, Decessores Nostri, n u m q u a m concipere destiterunt et, quod potissimum ad Orientis schisma pertinet, omni tempore, sive Conciliorum auctoritate, sive paternis hortationibus, sive etiam opera precationibus data, pro viribus conati sunt, ut tam multae ac nobiles Christianorum gentes antiquam fidem, a qua misere desciverunt, denuo et corde u n o et anima una profiterentur. Preces igitur, q u a s subiicimus, quaeque eo spectant, ut Christiani ex Oriente populi u n u m cum R o m a n a Ecclesia ovile iterum constituant, et ab u n o regantur Pastore, libenti quidem animo r a t a s h a b e m u s , et auditis quoque VV. F F . NN. S. R. E. Cardd. Inquisitoribus Generalibus, eas caelestibus Ecclesiae thesauris, q u o r u m dispensatores Nos Altissimus delegit, s u m m a voluntate locuplet a m u s . Quare omnibus ex u t r o q u e sexu fidelibus, qui ubique terrarum insequentes preces quolibet idiomate, d u m m o d o ad verbum sint expressae, per m e n s e m quotidie recitaverint, atque uno ipsius mensis, ad ACTA, vol. VIII, n. 5. — 5-5-916. 10 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 138 s u u m cuiusque arbitrium eligendo, die, vere poenitentes et confessi ac S. Communione refecti, vel aliquam Ecclesiam, vel publicum Oratorium devote visitaverint, ibique ad m e n t e m Nostram oraverint, Plenariam omnium peccatorum s u o r u m indulgentiam et remissionem misericorditer in Domino concedimus ac largimur. Iis vero fidelibus, qui, corde saltem contrito, quovis die easdem preces fuderint, trecentos dies de iniunctis eis seu alias quomodolibet debitis poenitentiis in forma Ecclesiae consueta r e l a x a m u s . Quas omnes indulgentias, peccatorum remissiones ac poenitentiarum relaxationes etiam a n i m a b u s Christifidelium in Purgatorio detentis per m o d u m suffragii applicari posse misericorditer indulgemus. In contrarium facientibus n o n obstantibus quibuscumque. Praesentibus perpetuo valituris. D e n i q u e , ne quid postea immutationis vel erroris in subiectis precibus irrepat, e a r u m exemplar in tabulario Brevium Apostolicorum asservari iubemus. Preghiera per l'unione alla dei Chiesa Cristiani d'Oriente Romana. « O Signore, che avete unito le diverse nazioni nella confessione « del Vostro Nome, Vi preghiamo per i popoli Cristiani dell'Oriente. « Memori del posto eminente che h a n n o t e n u t o nella Vostra Chiesa, « Vi supplichiamo d'ispirar loro il desiderio di riprenderlo, per for« m a r e con noi un solo ovile sotto la guida di un medesimo P a s t o r e . « F a t e che essi insieme con noi si compenetrino degl' insegnamenti dei « loro santi Dottori, che sono anche nostri P a d r i nella Fede. Preser« vateci da ogni fallo che potrebbe allontanarli da noi. Che lo spirito « d i concordia e di carità, che è indizio della Vostra presenza t r a i « fedeli, affretti il giorno in cui le nostre si uniscano alle loro preghiere, «affinchè ogni popolo ed ogni lingua riconosca e glorifichi il n o s t r o « Signore Gesù Cristo, Vostro Figlio. Così sia ». D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , sub a n n u l o Piscatoris, die xv aprilis anno MCMXVI, Pontificatus Nostri secundo. P. L. % S. CARD. GASPARRT, a Secretis Status. Acta Benedicti PP. XV 139 II ORATIO QUAEDAM AD S. PETRUM APOSTOLORUM PRINCIPEM INDULGENTIA DITATUR. BENEDICTUS P P . XV Ad p e r p e t u a m rei m e m o r i a m . — Cum divinus Redemptor noster universae Ecclesiae, q u a m pretioso suo sanguine fundavit, p r i m u m Pontificem ac Rectorem Beatum P e t r u m instituerit, nihil antiquius esse ducimus, q u a m ut fideles auxilium eiusdem Apostolorum Principis implorent. O p p o r t u n u m est enim, sive ad fidem integre s e r v a n d a m , sive ad S a n c t a m Matrem Ecclesiam constanti veneratione et amore p r o s e q u e n dam, illius opem impetrare, qui et Christum Filium Dei vivi ardenti animo confessus est, et ipsius Ecclesiae petra ac fundamentum constit u t u m fuit. Preces igitur, quae subiiciuntur, propensa voluntate excepim u s , easque caelestibus thesauris, quorum custodiam Nobis Altissimus divinitus commisit, libentes locupletamus. Quare de consilio etiam VV. F F . NN. S. R. E. Cardd. Inquisitorum Generalium, o m n i b u s ac singulis ex u t r o q u e sexu Christifidelibus, qui corde saltem contriti infra descriptam precationem quolibet idiomate, d u m m o d o ea sit ad verbum expressa, ubique t e r r a r u m recitaverint, trecentos dies de iniunctis eis seu alias quomodolibet debitis poenitentiis in forma Ecclesiae consueta r e l a x a m u s . In contrarium facientibus n o n o b s t a n t i b u s q u i b u s c u m q u e . P r a e s e n t i b u s perpetuo valituris. P r a e t e r e a ne quid in posterum immutationis vel erroris in easdem preces inducatur, e a r u m exemplar in tabulario Brevium Apostolicorum asservari i u b e m u s . Preghiera « « « « « « « « « all'Apostolo San Pietro, primo Papa. « O glorioso S. Pietro che in premio della vostra fede viva e generosa, della vostra profonda e sincera umiltà, del vostro ardente a m o r e foste da Gesù Cristo contraddistinto coi privilegi più singolari e specialmente col principato su tutti gli Apostoli, col primato su t u t t a la Chiesa, della quale foste pure costituito pietra e fondamento, otteneteci la grazia di u n a fede viva, che n o n abbia timore di palesarsi a p e r t a m e n t e nella sua integrità e nelle sue manifestazioni, e dare all'occorrenza anche il sangue e la vita anziché venir meno giammai. Impetrateci vero attaccamento alla nostra S a n t a Madre Chiesa, fate che ci teniamo sinceramente e sempre s t r e t t a m e n t e uniti al R o m a n o Pon- 140 « « « « « « Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tefice, l'erede della vostra fede, della vostra autorità, unico vero Capo visibile della Chiesa Cattolica, che è quell'arca misteriosa fuori della quale n o n v'è salvezza. F a t e che noi ne seguiamo docili e sottomessi gli a m m a e s t r a m e n t i ed i consigli, e ne osserviamo tutti i precetti, affine di potere qui in terra aver pace sicura e tranquilla, e giungere un giorno all'eterna felicità in Cielo. Così sia ». D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , s u b a n n u l o Piscatoris, die x x v n aprilis MDCCCCXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. P. CARD. GASPARRI, a Secretis Status. EPISTOLAE I AD R. P. D. EDMUNDUM PRENDERGAST, ARCHIEPISCOPUM PHILADELPHIENSEM, IN QUINQUAGESIMO SACERDOTII EIUS NATALI, SCRIBENS, EIDEM GRATU- LATUR OB MERITA. Venerabilis Frater, salutem et apostolicam benedictionem. — Quinquagesimo sacerdotii tui proxime redeunte natali, cum clerus populusque t u u s omnibus te observantiae pietatisque officiis prosequetur ob merita, equidem n o l u m u s Nostram gratulantis animi significationem desideres. Eo vel magis quod, cum magni a Nobis fias, nihil h a b e m u s antiquius quam aliquod tibi paternae caritatis testimonium tribuere. Gratias igitur p r i m u m omnium tecum et agimus et h a b e m u s conservatori Deo qui te usque adhuc, t a m bene de Ecclesia merentem, benignus sospitaverit. Novimus enim vel q u a n t a cum diligentia omnes boni Pastoris partes explere consueveris, vel quo studio hanc Apostolicam Sedem ipse semper colueris colendamque curaveris. Ceterum nemo est qui illa ignoret tuae munificentiae et religionis m o n u m e n t a : aedes sacras q u a amplifícalas, qua a fundamentis conditas; sacrum seminarium et auctum et omnibus praesidiis i n s t r u c t u m ; domum hospitalem singularis amplitudinis aegrotantium utilitati a p e r t a m ; alia praeterea multiplicis beneficentiae instituta. Nec m i n u s compertum est omnibus t u a m praesertim instantiam et curam ad sodalitatis quae Holy Name dicitur, incrementa mirifica voluisse: illius, inquimus, sodalitatis quae, contumeliosis in divinam maiestatem vocibus comprimendis nata, o m n e m t a m e n reli- Acta Benedicti PP. XV 141 giosam rem egregie t u e t u r et fovet. Tu vero haec agens, h a u d sane illud neglexisti opus quod optimo cuique debet esse cordi, catholicae fidei p r o p a g a n d a e : in quo quidem adiuvando si dioecesis t u a m a g n a m , ut accepimus, liberalitatem praestat, te certe auspice a t q u e hortatore, praestat. Quae Nos omnia recolentes, cum tibi gratulamur, tum Deum r o g a m u s ut multos praeterea aetati t u a e a n n o s adiiciat, similium et laborum plenos et meritorum. Quod libenter facimus eam etiam ob causam quia, sollicitus de iis in q u i b u s Apostolica Sedes versaretur angustiis, a p u d clerum et p o p u l u m t u u m egisti, et amplo quidem fructu, ut Christi Vicario de suis facultatibus subvenirent. In auspicium autem caelestium m u n e r u m a t q u e in peculiaris benevolentiae testimonium, apostolicam benedictionem tibi, venerabilis Frater, et o m n i b u s q u o s h a b e s t u a e d e m a n d a t o s curae, amantissime impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xn octobris MCMXV, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV II AD R. D. IOSEPHUM BARDOUX SAC. E SOC. IESU « SCHOLAE APOSTOLICAE » LANCENSIS MODERATOREM, ANNO QUINQUAGESIMO EXEUNTE, CUM EIUS GENERIS SCHOLA PRIMUM AVENIONE APERTA EST. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Hac s u m m a in q u a v e r s a m u r aegritudine, cum odium invidiamque videmus in t a n t a generis h u m a n i parte ad m u t u a m p o p u l o r u m internecionem dominari, feliciter contingit ut Nobis Instituti istius cui praees, initia a t q u e increm e n t a in quinquagesimo eius natali recolentibus, praeclara species christianae caritatis occurrat, q u a n o n mediocriter a n i m u s recreetur. Etenim Evangelii lucem afferre iis qui in umbra mortis sedent, nemo non videt eximiae caritatis esse, cum sit idem ac divinae Redemptionis cum iis communicare beneficia: quo si multum conferunt qui praeconibus Evangelii d a n d a stipe opitulantur, multo quidem plus dicendi s u n t ii conferre qui praecones ipsos rite fingant a t q u e conforment. Id sibi proposuit, id suscepit muneris egregius ille Societatis Iesu sacerdos Albericus de Foresta, qui Scholam Apostolicam p r i m u s condidit. Qua in re licet Dei providentis mirari consilium: cum enim, pro suo divinae gloriae et a n i m a r u m studio, nihil is vehementius cuperet, q u a m b a r b a r o s ex vitae 142 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale immunitate ad christianam fidem civilemque cultum traducere, n o n ita voti compos factus est, ut per se in sacris missionibus, sed per suos a l u m n o s elaboraret, quos continenter, alios ex aliis, in o m n e s b a r b a r i a e plagas dimisisset. Mirum que est etiam q u a n t u m eius incepto semper faverit divina benignitas. Nam his quinquaginta a n n i s ex quo Schola Apostolica Avenione patuit, n o n solum christianae sapientiae n u n t i o s bene multos eosque ad t a n t u m opus probe instructus inde scimus prodiisse : v e r u m hos m a g n a m etiam vim aliorum simili instituto h o m i n u m esse consecutam. Constat enim omnium, q u o t q u o t vel a p u d ipsam Societ a t e m Iesu vel apud alias religiosorum familias eiusdem generis et nominis h a b e a n t u r Scholae, Albericum de Foresta a u t conditorem aut certe aliqua ratione auctorem exstitisse. Dum igitur merita pientissimi viri p r o s e q u i m u r laudibus, est profecto cur singulares Deo tecum agam u s gratias, ac preces a d h i b e a m u s , ut istud t a m salutare o p u s benig n u s fovere pergat. Eius vigorem sane graviter afflixit tristitia h o r u m t e m p o r u m ; sed, quoniam divino n u t u gloriae et honori Iesu Christi serviunt omnia, futurum confidimus, ut, ubi t a n t a r e r u m perturbatio conquieverit, cum alia in Ecclesiae sanctae utilitatem instituta, tum hoc ipsum in meliorum spem fructuum revirescat. - Auspicem interea caelestium m u n e r u m àc testem benevolentiae Nostrae, tibi, dilecte Fili, et o m n i b u s qui de Schola s u n t eamque adiuvant, apostolicam benedictionem amantissime impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die r martii MCMXVI, Pontificatus Nostri anno secundo. B E N E D I C T U S P P . XV III AD RELIGIOSUM VIRUM CYRUM DE PISAURO, O. F. M., DE OBLATA, IN OBSEQUIUM, EPHEMERIDE QUAE INSCRIBITUR « PICENUM SERAPHICUM » GRATIAS PERSOLVENS. Dilecte Fili, religiose vir, salutem et apostolicam benedictionem. Vix poteras altiora spectare et utiliora moliri. F r a n c i s c a n a enim monum e n t a eiusmodi profecto sunt, ut n o n c u i u s d a m t a n t u m religiosae familiae, sed historiam referant plurimarum civitatum, q u a r u m et res gestas et mores et instituta et ipsa artium optimarum studia ita affecit penitus ac pervasi! franciscana species et forma, ut in iisdem fere dixeris Sera- Acta Benedicti PF. XV 143 phici P a t r i s spirare a n i m a m et exardescere caritatem. Monumenta eiusmodi, frequentia in Picenis, in lucem tu quidem proferre provide admod u m aggressus es ephemeride q u a m inscribís Picenum Seráphicum: idque Nobis consilii n o n ea solum de causa p r o b a t u r quod Franciscalis Ordinis et catholicae Ecclesiae dignitati conferat ac splendori, sed ea in primis q u o d iisdem d u m m e n s revocatur ad praeteriti temporis tranquillitatem et pacem, simul a d m o n e t u r ab eadem n u n c longius abiisse h o m i n e s q u o d «.multorum refrixerit caritas ». De oblato interim Nobis volumine gratias tibi, dilecte Fili, agimus ex animo gratulantes ; et ut ubere cum fructu opus urgeas, quod t a m laudabiliter instituisti, apostolicam benedictionem, Nostrae testem b e n e volentiae ac caelestium auspicem a d i u m e n t o r u m , tibi tuisque Sodalibus p e r a m a n t e r in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die VII martii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. B E N E D I C T U S P P . XV IV AD R. P. D. CAMILLUM MORESCHINI, ARCHIEPISCOPUM CAMERINENSEM, DE CHRISTIANAE DOCTRINAE INSTITUTIONE PER PICENUM PROMOVENDA. Venerabilis Frater, salutem et apostolicam benedictionem. — Nonnullos ex egregiis viris, qui doctrinae christianae per Picenum p r o m o vendae praesunt, cum proxime, te producente, admisissemus coram, equidem c o m m u n i a e o r u m consilia, in L a u r e t a n o conventu suscepta, magnopere, ut meministi, laudavimus. Nunc autem, cum q u a e sibi h a b e rent proposita ad agendum, scripto Nos diligentius edocuerint, ad te, venerabilis Frater, qui eius cogendi conventus auctor et in primis suasor exstitisti, singulari q u a d a m causae gravitate adducti, scribimus, ut et eas iteremus laudes, et vestrum studium cohortando exacuamus. Etenim ex o m n i b u s r e b u s in q u i b u s catholicorum in Ecclesiae utilitatem versatur industria, quid cogitari maius, quid divinius potest, q u a m , q u o d vos laboratis, christianae et fidei et legis cognitionem in animis p u e r o r u m , qui spem futuri temporis continent, informare? Haec est vita aeterna, ut cognoscant te solum verum Deum, et quem misisti Iesum Christum (Ioan., XVII, 3). Atque isto ipso labore vestro nihil hodie opportunius, cum improbi homines, sibi p e r s u a d e n t e s se posse Ecclesiam fundi- 144 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale t u s evertere, callidissime d a n t operam ut puerilis a e t a s ab omni religionis afflatu aliena succrescat. Vos autem ad illud quo spectatis, omnia quidem valde accommodate comparasse videmini, sed id praesertim quod h a n c disciplinam, sicubi in scholis elementorum publicis desideratur, supplend a m Curatis. Quod ipsum Nos p u t a m u s multo e v e n t u r u m felicius atque ita ut religionis institutionem nostri pueri n o n minoris facere, q u a m ceterarum r e r u m , assuescant, si eam iis n o n alii q u a m delecti ex iisdem publici ludi magistris impertiant, et quidem in ipsis scholasticis aedibus, vel in propinquis. Res profecto n o n exiguae est n e q u e impensae nec curae, verum fructus uberrimi, ut Nosmet ipsi, cum Bononiensem ecclesiam regeremus, experiendo cognovimus. Reliquum est, ut q u o d alacres instituistis, iam ex hortatione Nostra vel alacriores efficiatis, et coniunctis animis studiisque concordibus, in universa regione Picena novos vitae christianae spiritus, Episcopis p r a e e u n t i b u s , excitetis, divinae gratiae confisi auxiliis, quae vobis certe defutura non sunt. Quorum auspicem et praecipuae Nostrae benevolentiae testem, tibi, venerabilis P r a t e r , et o m n i b u s qui t a m salutare vel m o d e r a n t u r opus vel participant, apostolicam benedictionem amantissime impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die x mensis martii MCMXVI, P o n tificatus Nostri a n n o secundo. B E N E D I C T U S P P . XV V AD R. P. D. BARNABAM LEMNIBUS PIEDRABUENA, GRATULATUR, QUAE EPISCOPUM B. M. V. « DEL CATAMARCENSIUM, VALLE » DE SOL- APPARANTUR. Venerabilis Frater, salutem et apostolicam benedictionem. - Litteris tuis officio functus es grato a d m o d u m Nobis. Nuntiasti enim Catamarcensium catholicorum in almam Dei Matrem adeo studia exardescere, ut iidem, labente vicesimo quinto a n n o ex quo Virginis simulacrum, sollemni Ecclesiae ritu, aureo d o n a t u m est diademate, velint h u i u s eventus faustitatem iteranda pietatis significatione c o m m e m o r a r e . Volumen vero, q u o d tu quidem Nobis p e r h u m a n i t e r obtulisti, certiores Nos facit non modo de simulacri eiusdem antiquitate, sed etiam de m u t u a eaque n u m q u a m intermissa Catamarcenses inter ac caelestem eorum P a t r o n a m hinc amoris a t q u e obsequii, inde beneficiorum p a e n e innumer a b i l e m vicissitudine ; ita plane, ut, ne ab eo discedamus quod bono- Acia Benedicti BP. XV 145 r u m o m n i u m est m a x i m u m , christiana sacra auspice a t q u e adiutrice Nostra D o m i n a « dei Valle », uti eam vos n u n c u p a t i s , et suscepta a maioribus vestris et religiose fuisse a posteris conservata demonstret. Haec quidem, venerabilis Frater, cum sunt Nobis ad recolendum iucunda, t u m spem b o n a m faciunt fore ut proximis sollemnibus et ea a m a n t i s s i m u m m filiorum pietate, cuius in primis hoc sit m u n u s , hoc officium, Matris suavissimae exemplis ac monitis obsequi perdiligenter, dioecesis t u a e fideles impensius in dies E a m sibi demereant, q u a m diligentes se tantopere diligere experti sunt. Ad Nos quod attinet, auspicatissimi h u i u s facti memoriam vobiscum u n a non recolemus solum c o m m u n i o n e laetitiae ac votis paterna plenis caritate, sed, ut vobis adesse ratione aliqua videamur, libenter admod u m admotis a n n u e n t e s precibus, vobis o m n i b u s et ceteris quotquot istuc finitimi catholici Virginem a u g u s t a m veneraturi convenerint, potestatem facimus lucrandi Indulgentiam plenariam iuxta usitatum Ecclesiae morem, et, ut id etiam sollemnium conferat splendori, designamus venerabilem F r a t r e m Achillem, archiepiscopum tit. Tessalonicensem, Apostolicum apud istam Rempublicam Legatum, ut Nostram, per eos dies, gerat a p u d vos p e r s o n a m vobisque Nostro nomine et auctoritate salutariter precetur. Quod si idem adesse u t c u n q u e nequeat, n e m o te ad id m u n e r i s aptior, nemo hoc dignior h o n o r e : nisi forte officia h u m a n i t a t i s tuae, cuidam alteri Praesuli detulerint h a c in celebritate principatum. Ne d e m u m benevolentiae Nostrae testimonium iis desit, qu' tecum a d l a b o r a n t sollemnibus apparandis, apostolicam benedictionem, caelelestium conciliatricem m u n e r u m , cum tibi, venerabilis Frater, tum illis o m n i b u s p e r a m a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xiu martii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV 146 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA SS. CONGREGATIONUM SUPREMA SACKA CONGREGATIO S. OFFICII I DECRETUM CIRCA IMAGINES BUS EXHIBENTES BEATISSIMAM VIRGINEM MARIAM INDUTAM VESTI- SACERDOTALIBUS. Cum recentioribus praesertim t e m p o r i b u s pingi atque diffundi coepissent imagines exhibentes Beatissimam Virginem Mariam i n d u t a m vestibus sacerdotalibus, E m i ac Rmi DD. Cardinales Inquisitores Generales, re diligenter perpensa, fer. iv, die 15 ianuarii 1913, d e c r e v e r u n t : « imaginem B. M. Virginis vestibus sacerdotalibus indutae esse reprob a n d a m ». Feria vero iv, die 29 martii 1916, h u i u s m o d i Decretum publicandum mandarunt. D a t u m R o m a e , ex aedibus S. Officii, die 8 aprilis 1916. Aloisius Castellano, & R. et U. I. Notarius. II DECRETUM DECLARATUR « DUBIUM LAUDETUR IESUS CIRCA INDULGENTIAM CHRISTUS CHRISTIANAE SALUTATIONIS: ». Andreas archiepiscopus Leopoliensis R u t h e n o r u m S u p r e m a e S. Congregationi S. Officii sequens proposuit d u b i u m : « Christiana salutatio « Laudetur Iesus Christus habet, praeter indulgentias tempore vitae, « etiam indulgentiam plenariam h o r a mortis, si is, qui consuevit salu« tationem h a n c in vita usurpare, in h o r a mortis SS. Nomen Iesu saltem « corde, si non potest ore, invocaverit. Quaeritur igitur, n u m ad istam Suprema S. Congregatio S. Officii 147 « i n d u l g e n t i a m in h o r a mortis lucrandam, etiam t a m q u a m conditio « p e r t i n e a t , ut m o r i b u n d u s mortem t a m q u a m peccati stipendium de « m a n u Domini patienter s u s t i n e a t ? ». Emi DD. Cardinales Generales Inquisitores, feria iv, die 12 aprilis 1916, r e s p o n d e r u n t : « Observentur opera praescripta, prout descripta « inveniuntur in Raccolta di orazioni, etc., a S. Congr. Indulgentiarum « a p p r o b a t a die 23 iulii 1898, eodem a n n o edita, pag. 54, n. 36 ». Et feria v, die 13 aprilis 1916, S s m u s D. N. D. Benedictus div. prov. P p . X V , in audientia R. P. D. Adsessori S. Officii impertita, s u p r a relatam dubii solutionem E m o r u m P a t r u m r a t a m h a b u i t et confirmavit. R. CARD. MERRY DEL VAL, Secretarius. L. « S. D. Pasqualigo, O. P., Comm. Gen. S. O. SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I DECRETUM CIRCA QUASDAM CHOREAS IN STATIBUS FOEDERATIS AMERICAE SEPTENTRIONALIS ET IN REGIONE CANADENSI. Elapso saeculo, in foederatis Americae septentrionalis Statibus u s u s incoeperat catholicas familias convocandi ad choreas quae per m u l t a s noctis h o r a s cum conviviis aliisque solatiis protrahi consueverant. Cuius rei ea d a b a t u r ratio et causa, quo scilicet catholici se m u t u o cognoscer e n t et amoris caritatisque vinculis intimius unirentur, simulque ut subsidia pro hoc illove pio opere necessaria compararentur. Qui a u t e m conventus indicere eisque praesidere solebant, praesides plerumque e r a n t alicuius pii operis, et non raro ipsi ecclesiarum rectores vel parochi. Verum Ordinarii locorum, quamvis de recto fine eorum qui h a s choreas p r o m o v e b a n t non dubitarent, nihilominus d a m n a et pericula inolitae praxis perspicientes, sui officii esse censuerunt eas proscribere : et ideo in can. 290 plenarii Concilii III Baltimorensis haec s t a t u e r u n t : « M a n d a m u s q u o q u e ut sacerdotes illum a b u s u m , quo convivía p a r a n t u r Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 148 « cum choreis (balls) ad opera pia promovenda, omnino tollendum « curent ». Ast, ut in h u m a n i s saepe accidit, quae iustissime sapienterque ab initio iussa fuerant, paullatim in oblivionem venire coeperunt, et chorearum u s u s denuo invalescere, imo et in proximam Canadensis dominii regionem diffundi. Quae cognoscentes Emi S. C. Consistorialis Patres, auditis pluribus locorum Ordinariis, et re multo cum studio examini subiecta, censuerunt, s t a n d u m omnino esse sanctionibus a Concilio Baitimorensi III stat u t i s : et, p r o b a n t e SSmo D.*N. Benedicto P P . XV, decreverunt, sacerdotes quoslibet sive saeculares sive regulares aliosque clericos p r o r s u s prohiberi, q u o m i n u s m e m o r a t a s choreas p r o m o v e a n t et foveant, etiamsi in piorum operum levamen et subsidium, vel ad alium quemlibet pium finem; et insuper clericos omnes vetari, q u o m i n u s hisce choréis intersint, si forte a laicis viris p r o m o v e a n t u r . Hoc autem decretum publici iuris fieri et ab omnibus religiose servari S u m m u s Pontifex iussit, contrariis quibuslibet minime obstantibus. D a t u m Romae, ex aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis, die 31 martii 1916. Çft C. CARD. DB L A I , Ep. Sabinen., Secretarius. L. S, f T h o m a s Boggiani, Archiep. Edessen., Adsessor. IL DECLARATIO CIRCA CLERICALIS VESTIS USUM IN REGIONE CANADENSI A plenario Concilio Quebecensi duae clericales vestes recognitae s u n t : altera talaris, quae proprior clericis est, et communi lege in sacris functionibus unice adhibenda iubetur; altera brevior, quae, si nigri coloris sit, ad genua usque p r o t e n d a t u r et c u m collari r o m a n o iuncta, a P a t r i b u s Quebecensibus pro civili u s u a d m i s s a fuit, et q u a clericis propria hisce in locis passim agnoscitur. Additum quoque fuit circa usum h a r u m vestium m o r e m loci serv a n d u m esse. S. Congregatio Consistorialis 149 Iamvero q u u m in praesenti dubia ac dissensiones q u a e d a m orta sint circa hoc alterum praescriptum, nonnulla colligere oportet quae ad rectam legis intelligentiam et ad pacem servandam expédiant. Sacra Tridentina Synodus circa ecclesiasticas vestes, utique pro civili usu, haec s a n x i t : « Etsi h a b i t u s non facit monachum, oportet tamen « clericos vestes proprio congruentes Ordini semper deferre, ut per « decentiam h a b i t u s extrinseci, m o r u m h o n e s t a t e m intrinsecam osten« d a n t ; t a n t a autem hodie aliquorum inolevit temeritas religionisque « contemptus, ut propriam "dignitatem et h o n o r e m clericalem parvi pen« dentes, vestes etiam publice deferant laicales, pedes in diversis ponentes, « u n u m in divinis, alterum in c a r n a l i b u s ; propterea omnes ecclesiasticae « personae, q u a n t u m c u m q u e exemptae, quae a u t in sacris fuerint, a u t « dignitates, p e r s o n a t u s , officia a u t beneficia qualiacumque ecclesiastica « obtinuerint, si postea q u a m ab episcopo suo, etiam per edictum publi« cum, moniti fuerint, h o n e s t u m h a b i t u m clericalem, illorum Ordini ac « dignitati congruentem, et iuxta ipsius episcopi ordinationem et m a n « d a t u m n o n detulerint, per suspensionem ab Ordinibus, ac officio et «beneficio, ac fructibus, reditibus et proventibus ipsorum beneficiorum; « nec non, si semel correpti, denuo in hoc deliquerint, etiam per privatio« n e m officiorum et beneficiorum huiusmodi coerceri possint, et debeant, « Constitutionem Clementis V, in Concilio Viennensi editam, quae incipit « Quoniam, innovando et ampliando » . 1 P r o p r i u m itaque et nativum Ordinarii ius est intra limites a sacra Tridentina Synodo statutos, constabilire m o d u m et formam clericalis vestitus pro sua cuiusque dioecesi. Quo iure usi sapienter sunt P a t r e s Quebecenses, dum duas in toto Canadensi dominio vestes p r o b a v e r u n t et statuerunt. Aliud vero Concilii praescriptum circa alterutrius vestis u s u m , hoc est, morem servandum esse qui actu in loco viget, ceu facile quisque intelligit, n o n est nec esse potest a b s o l u t u m et perpetuum, sed n a t u r a sua conditionatum et transitorium. Mores scilicet, temporum decursu novisque supervenientibus adiunctis, mutationibus obnoxii evadere possunt. Quo eveniente, expedit ut etiam vestis, quaecumque de-m u m sit, novis aptetur moribus et conformetur, d u m m o d o semper ecclesiastica. Supponi autem, nequit Concilium voluisse hac in re, per se minoris momenti et fluxa, nativum Ordinariorum ius auferre vel circumscribere: id n a m q u e neque p r u d e n s , neque sapiens fuisset. 1 Conc. Trid., Sess, XIV, c. 6, de Ref. 150 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Quibus consideratis, Sacra haec Congregatio, cohaerenter ad litteras die 5 maii 1914 iam datas, c e n s u i t : 1. U s u m in dioecesi vigentem circa clericales vestes m u t a r i sine causa n o n debere: i u s t a m t a m e n libertatem singulis Ordinariis esse u s u m illum m u t a n d i , requisito capituli vel Consultorum dioecesanorum voto, si n o v a t e m p o r a et adiuncta hoc suadeant, Deo et Apostolicae Sedi d u m t a x a t rationem reddituris. 2. Clericum a p r o p r i a dioecesi in aliam migrantem posse ibi vestem dioecesis s u a e retinere, q u a m v i s diversam ab ea q u a e in loco est praescripta, d u m m o d o sit u n a ex d u a b u s a P a t r i b u s Quebecensibus p r o b a t a : idque u s q u e d u m domicilium vel quasi domicilium ibidem n o n ineat. 3. Sicut in ieiunii et abstinentiae lege aliisque similibus fas est peregrinis loci u s u m sequi, ita pariter salvam esse cuilibet clerico potestatem se conformandi usibus loci ad q u e m transmigrât, quin ab Ordinario suo h a c u n a de causa reprehendí vel puniri valeat. S s m u s autem D. N. Benedictus P P . XV resolutionem Em. P a t r u m r a t a m h a b u i t et probavit, e a m q u e publici iuris fieri iussit, ut ab o m n i b u s ad q u o s spectat rite servetur, contrariis quibuslibet minime obstantibus. D a t u m R o m a e , ex aedibus Sacrae Congregationis Consistorialis* die 31 martii 1916. i$l C. CARD. DE L A I , E p . Sabinen., Secretarius. L. © S. f T h o m a s Boggiani, Archiep. Edessen., Adsessor. III P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastore providit scilicet: 28 martii 1916. — Cathedralibus ecclesiis Aeserniensi et Venafranae praefecit R. D. Nicolaum Rotoli. 14 aprilis. — Cathedralibus ecclesiis Calvensi et Theanensi R. D.' Calogerum Licata. 27 aprilis. — Titulari episcopali ecclesiae Letensi R. P. D. Carolum Reth, praelatum domesticum S. S., canonicum cathedralis ecclesiae Augustanae Vindelicorum, q u e m constituit auxiliarem Rmi Episcopi Augustani. 8. Congregatio Consistorialis 151 27 aprilis 1916. — Titulari episcopali ecclesiae Echinensi R. D. E d u a r d u m Gimbèrt, g u b e r n a t o r e m ecclesiasticum in civitate, cui n o m e n Valparaiso, in ditione Cilena. 28 aprilis. — Cathedrali ecclesiae Guayaquilensi R. P. D. A n d r e a m Machado, e Societate Iesu, h a c t e n u s Episcopum Bolivarensem. 29 aprilis. — Metropolitanae ecclesiae Olindensi R. P. D. S e b a s t i a n u m Lerne da Silveira Cintra, h a c t e n u s Episcopum titularem Orthosiensem. é maii. — Cathedrali ecclesiae A m a z o n u m R. P. D. Ioannem Iren a e u m Joffily, hactenus episcopum titularem Sufetulensem. SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM I PRAESUMPTAE M O R T I S CONIUGIS Species facti. - Mulier P. N. m a t r i m o n i u m die 9 iulii 1879 contraxit cum T. R. Maxima concordia viguit inter sponsos, qui, postquam in d u o b u s locis cuiusdam amplae regionis Americae commorati sunt, se cont u l e r u n t W. in eadem regione, u b i vir T. R. in ferréis fodinis, ut faber ferrarius, addictus fuit. Anno 1890 mulieri, q u a e t u n c oppidum M. petierat ad suos p a r e n t e s invisendos, pluries vir eius scripsit, addito etiam consilio ut aliquandiu illic remaneret, donec videlicet ipsorum filioli ad Sacram Synaxim primitus suscipiendam parati essent; locus enim W., in quo residebant, templo carebat. In postrema epistola vir uxori nuntiavit se q u o q u e esse proxime m i g r a t o r u m in locum R., ut suos propinquos inviseret; v e r u m in h u n c locum - testibus iisdem propinquis - n u n q u a m pervenit. I m m o ex eo t e m p o r e (anno 1890) neque testes, n e q u e u x o r quidq u a m de viro audiverunt, etsi p l u r i m a in ipso perquirendo o p e r a cons u m p t a fuerit. Cum a u t e m mulieri, de vita mariti iam desperanti, nova interim occasio n u b e n d i se obtulisset, supplicem libellum Ordinario ipsa porrexit ad facultatem i m p e t r a n d a m secundas nuptias ineundi causa. Episcopus rem exposuit huic S. Congregationi, q u a e eidem rescripsit : « Ordinarius procedere n o n dedignetur ad n o r m a m Instructionis S. Offi- im Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « cii Matrimonii vinculo an. 1868 ». Verum, expletis investigationibus, cum Ordinarius iudicium ferre n o n auderet, acta processus ad h a n c S. Congregationem misit. Argumenta. - In casu exposito d e s u n t utique probationes directae, siquidem nemo comparuit qui de viri morte t a m q u a m testis vel oculari s vel auricularis testimonium proferre potuerit. Verum talia concurrunt adiuncta et circumstantiae, quae, simul collecta, m a x i m a m probabilitatem seu moralem certitudinem exhibent p r a e s u m p t a e mortis. Et 1) ipse disparuit a n n o 1890, scilicet a vigintiquinque et amplius annis, q u i n vel m i n i m u m de ipso resciri potuerit, etsi u x o r et propinqui et Societas Fodinae Ferrariae, cui ille t a m q u a m opifex addictus erat, nihil i n t e n t a t u m reliquerint ad eum reperiendum. 2) Rationabiliter p r a e s u m i nequit virum voluisse familiam deserere. Ipse enim uxorem, liberos et parentes continuo prosequebatur amore. « Felices - sic deposuit mulier in processu ecclesiastico sub « iuramenti vinculo - in nostro matrimonio vivebamus. Deus tres filios « n o b i s elargitus est, q u o s m a r i t u s meus maxime diligebat ». H u i u s dilectionis signa indubia h a b e n t u r in epistolis ab eo uxori conscriptis, in q u a r u m p o s t r e m a ipse n u n t i u m dabat proximi sui itineris in locum R. ad suos parentes invisendos. Iamvero in praefatum locum R. - testib u s iisdem propinquis - n u n q u a m .pervenit; n e q u e de viro deinceps quidq u a m auditum est. Ad excludendam insuper hypothesim desertionis familiae maxime confert factum, in actis relatum, quod scilicet vir, minime dives, d o m u m suam in loco VV. deseruit supellectilibus instructam, quin inde secum q u i d q u a m abduxerit. Hoc satis aperte manifestat eiusdem voluntatem eo r e d e u n d i cum uxore et filiis, 3) Animadverti insuper debent pericula q u a e in illis Americae regionibus viro impendebant, dum iter peragebat. Ex actis enim processus apparet ad p e t e n d u m locum R., in quo viri* parentes exstabant, ipsum transfretare debuisse m a g n u m lacum. Nil ergo m i r u m si praedictus faber ferrarius, affectus in brachio aliqua infirmitate, deditus vino et liquorum potionibus, uti testes referunt, in ipso itinere aliquo infortunio perierit. 4) Nec defuerunt in illis regionibus t u m privatae tum publicae inquisitiones ad ipsum inveniendum, quae nullum sortitae s u n t effectum. In ipsis etiam regestis carcerem requisitum est eius n o m e n et cognomen, sed incassum. U n d e 5) c o m m u n i s exorta est persuasio in iis locis fabrum ferrarium diem s u p r e m u m obiisse causa alicuius infortunii, quin familiae quid- 153 S. Congregatio de disciplina Sacramentorum quam patefacere potuerit. Et revera ex adiunctis n u l l a alia causa t a m d i u t u r n a e ipsius absentiae rationabiliter assignari potest. 6 ) R m u s Ordinarius: acta processus remittens e t a m p l u m reddens testimonium de honestate et veracitate mulieris, s u a m profert favorarabilem opinionem super p r a e s u m p t a m viri mortem. Emi ac Rmi Patres h u i u s S. Congregationis, in generali conventu habito die 25 februarii n u p e r elapsi, o m n i b u s m a t u r e perpensis, proposito dubio : An oratrici P. N. permitti possit transitus ad alias nuptias in casu, r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : affirmative. f Aloisius Capotosti, E p . Thermen., Secretarius. II IRREGULARITATIS Ab hac Sacra Congregatione de disciplina Sacramentorum q u a e situm est, quomodo locorum Ordinari se gerere d e b e a n t : 1) si qui clerici, sacris vel presbyteratus, vel diaconatus, vel subdiaconatus Ordinibus initiati, praesenti bello, contracta ex defectu corporis irregularitate, excedant, et ut ab hac irregularitate ad susceptos exercendos Ordines, vel etiam ad superiores recipiendos dispensentur, postulent; 2) si qui maioribus Ordinibus n o n d u m initiati praesenti bello, pariter contracta ex defectu corporis irregularitate, excedant, et ut ab h a c irregularitate ad sacros recipiendos Ordines dispensentur, postulent. Haec Sacra Congregatio, re m a t u r e perpensa, et facta de universis Ssmo Dno Nostro Benedicto P P . XV relatione, respondit : Ad I. R e c u r r a t u r in singulis casibus. Ad II. Non expedire ut promoveantur. Datum R o m a e , ex aedibus h u i u s S. Congregationis, die 3 aprilis 1 9 1 6 . P H I L I P P U S CARD. GIUSTINI, Praefectus. L.&S. f Aloisius Capotosti, E p . Thermen,, Secretarius. ACTA, TOI. VIII, n 5. — 5-5-916. 11 154 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SACRA CONGREGATIO RITUUM TAURINEN. DECRETUM BEATIFICATIONIS GIOTTI, CONFUNDATRICIS ET CANONIZATIONIS SORORUM A IESU SERVAE DEI ALOISIAE BOR- NAZARENO. In civitate Taurinensi et in paroecia Metropolitanae Ecclesiae S. Ioannis, die 16 februarii an. 1802, e legitimis coniugibus Augustino et Clara Fiandri orta est Serva Dei Aloisia Borgiotti. Inter domesticos parietes cum primis christianae Fidei rudimentis, pietatem didicit, praesertim a genitrice, quae in infantula peculiares miserationis affectus in Dominicam Passionem a d m i r a t a est. Quod ceteris monialibus in m a g n a rerum perturbatione acciderat, id q u o q u e obtigit monialibus discalceatis B. Mariae Virginis a Monte Carmelo, quae e suis aedibus expulsae s u o r u m q u e bonorum spoliatae, Augustam T a u r i n o r u m se confugerunt. Illic ad scientiam et religionem simulque ad opera muliebria scholam pro selectis puellis instituerunt, inter q u a s filiolam s u a m Aloisiam optimi parentes a d n u m e r a r i voluerunt. S u b h a c recta disciplina h a u d paucos edere fructus aliosque uberiores portendere visa est puella. T u m Christi Domini passionem et Deiparae Virginis dolores Ipsa frequenter ac devote recoluisse perhibetur, praecipue in exercitio Viae Crucis quod feria q u a q u e sexta puellis et magistris peragere moris erat. Q u u m a u t e m moniales in pristinas aedes redire potuerint, et Dei F a m u l a earum schola et consuetudine h a u d amplius frueretur, curisque domesticis, ad fratrum s o r o r u m q u e m i n o r u m educationem reique familiaris administrationem, absorpta esset, a l i q u a n t u m molestiis animique angoribus confectam se demonstravit. Verum, divina opitulante gratia, q u a m Ipsa precibus, poenitentiis lacrimisque sibi promeruit, quantocius liberata et ad pristinum fervorem conversa, validioribus viribus ad altiora contendit. Vertente enim a n n o 1834, Piae Sodalitati vulgo Delie Umiliate n o m e n dedit eiusque sodalis ac subpriorissa sedula et p r u dens usque ad obitum extitit. Finis Instituti erat, initio pauperes in nosocomio S. Ioannis visitare eisque ministerio et eleemosynis subvenire, postea, omissa nosocomii visitatione, infirmos domi degentes verbo et stipe reficere atque subsidia dotali a in egenas puellas quotannis erogare. Aliis quoque sodalitiis se adscripsit, utilemque praebuit o p e r a m S. Congregatio Rituum 155 Aloisia, scilicet iis q u a e n u n c u p a n t u r a Ssmo Sacramento - a Deipara Pérdolente - a Sacra Suppellectili - a Matronis de Misericordia, cui postremae Societati aedem in paroecia S. Caroli suis impensis comparavit. Ast Deus F a m u l a m suam ad maioris momenti I n s t i t u t u m vocavit, quod prius a Passione, postea a Iesu Nazareno n o m e n habuit. Augustae T a u r i n o r u m Marcus Antonius D u r a n d o , sacerdos e Congregatione Missionis, pro adsistentia et cura domi aegrotantium, a n n o 1865 illud fundaverat. E o d e m q u e a n n o in finem vergente, sororibus Instituti uti magistra et superiorissa praeposita fuit Aloisia, quae eiusmodi m u n u s per octo a n n o s usque ad vitae exitum recte prospereque gessit, proposito semper sibi ac sororibus ad praesidium et exemplum Iesu Nazareno eiusque ineffabili caritate specialiter erga infirmos, cum frequenti et devota laude ac salutatione : Sia lodato Gesù Cristo! P o s t q u a m vero F a m u l a Dei ad septuagesimum aetatis a n n u m pervenisset, infirma saepe valetudine laborans, austeritatibus etiam debilitata, ad extrema deducitur. T u m , ingravescente morbo, Ecclesiae sacramentis r o b o r a t a et S u m m i Pontificis benedictione recreata, dum sorores Instituti circa lectum lugentes ad vitae sanctitatem h o r t a t u r et matris affectu complectitur, oculis in imagines Iesu Crucifixi et Mariae Perdolentis coniectis, placide e vita discedit, die 23 februarii an. 1873. Mox solemnibus exsequiis persolutis, Eius exsuviae in c o m m u n i coemeterio depositae s u n t ; quae postea an. 1905 ad Ecclesiam Visitationis translatae, apud altare Ssmi Crucifixi a d h u c quiescunt. Interim sanctitatis fama quam Aloisia vivens sibi adepta fuerat, post obitum n o n solum a p u d sacerdotes Missionis et sorores Nazarenas, sed etiam intra et extra civitatem et archidioecesim Taurinensem magis in dies adeo clarescere visa est, ut super ea Processus Ordinarius informativus in ecclesiastica Curia Taurinensi institutus sit. Quo expleto et R o m a m ad Sacram R i t u u m Congregationem delato, quum, praehabito iudicio scriptorum Servae Dei attributorum, nihil obstaret q u o m i n u s ad ulteriora procedi posset, instante Revmo Dno Raphaele Ricciardelli, Congregationis Missionis procuratore generali et Causae postulatore, attentisque litteris postulatoriis q u o r u m d a m E m o r u m S. R. E. Cardinalium, plurium R m o r u m Sacrorum Antistitum necnon Praepositorum generalium O r d i n u m seu Congregationum, alior u m q u e illustrium virorum ac m u l i e r u m , r o g a n t i b u s praesertim Antistita et Sororibus Instituti a Iesu Nazareno, erga optimam m a t r e m et confundatricem a m o r e ac aestimatione permotis, infrascriptus Cardinalis Antonius Vico, loco et vice E m i et Rmi Dñi Cardinalis Sebastiani Martinelli, S. R. G. Praefecti et eiusdem Causae Ponentis, in ordinariis S a c r o r u m R i t u u m Congregationis comitiis subsignata die ad 156 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Vaticanum coadunatis, sequens dubium discutiendum proposuit: An sit signanda Commissio introductionis Causae in casu et ad effectum de quo agitur? Et E m i ac R m i P a t r e s sacris tuendis ritibus praepositi, post relationem ipsius infrascripti Cardinalis proponentis, audito voce ac scripto R. P. D. Angelo Mariani, Sanctae Fidei Promotore, o m n i b u s m a t u r o examine perpensis, rescribendum c e n s u e r u n t : Signandam esse Commissionem introductionis Causae, si Sanctissimo placuerit. Die 11 aprilis 1916. F a c t a p o s t m o d u m de his Sanctissimo Domino nostro Benedicto P a p a e XV, per infrascriptum Cardinalem Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefectum, relatione, Sanctitas Sua Rescriptum eiusdem Sacrae Congregationis r a t u m h a b e n s , propria m a n u signare dignata est Commissionem introductionis Causae Servae Dei Aloisiae Borgiotti, Confundatricis Instituti Sororum a Iesu Nazareno, die 12, eisdem m e n s e et a n n o . A. CARD. E P. PORTUEN. ET S. R U F . , S. B. C. Pro-Praefectus, h. © S. Alexander Verde, Secretarius. S. CONGREGATIO DE SEMINARIIS ET DE STUDIORUM UNIVERSITATIBUS DUBIA CIRCA MOTU PROPRIO « DOCTORIS ANGELICI » ET CIRCA XXIV THESES PHILOSOPHICAS A S. CONGREGATIONE STUDIORUM RECOGNITAS ET PROBATAS. Cum S u m m u s Pontifex Pius X, fel. r e c , Motu Proprio Doctoris Angelici, edito die xxix iunii MCMXIV, praescripserit ut in Universitatibus, magnis Lyceis, Collegiis, Seminariis, Institutis q u a e h a b e n t ex Apostolico Indulto potestatem g r a d u s academicos et l a u r e a m in Sacra Theologia conferendi, S u m m a Theologica Sancti T h o m a e t a m q u a m textus habeatur, et cum Sacra Studiorum Congregatio vigintiquatuor theses philo- S. Congregatio de Seminariis et de Studiorum Universitatibus 157 sophicas, sibi ad examen propositas, g e r m a n a m S. T h o m a e doctrinam continere, die xxix iulii eiusdem anni, declaraverit, sequentia dubia ad h a n c S. Congregationem de Seminariis et Studiorum Universitatibus delata s u n t : I. U t r u m S u m m a Theologica S. T h o m a e h a b e n d a sit in Scholis de quibus supra, uti textus consultationis, vel uti textus praelectionum, saltem quoad partem scholasticam? IT. U t r u m omnes vigintiquatuor theses philosophicae, a Sacra Studiorum Congregatione probatae, g e r m a n a m S. T h o m a e doctrinam revera contineant, et, in casu affirmativo, u t r u m imponi debeant Scholis Catholicis t e n e n d a e ? His dubiis Emi ac Rmi DD. Cardinales h u i u s S. Congregationis, in plenario coetu, habito diebus x x n et xxiv, mense februario h u i u s anni, ita r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Ad I. S u m m a Theologica S. T h o m a e h a b e n d a est uti t e x t u s praelectionum quoad partem scholasticam quaestionum ; ita scilicet ut, u n a cum aliquo textu, qui ordinem logicum quaestionum indicet et partem positivam contineat, h a b e a t u r prae m a n i b u s et explicetur S u m m a Theologica quoad p a r t e m scholasticam. Ad II. Omnes illae vigintiquatuor theses philosophicae g e r m a n a m S. T h o m a e doctrinam exprimunt, eaeque p r o p o n a n t u r veluti t u t a e normae directivae. Die XXV, eodem mense eodemque a n n o , S S m u s Dominus Noster Benedictus P P . XV, in audientia infrascripto Secretario impertita, sententiam E m o r u m P a t r u m s u p r e m a sua auctoritate ratam habuit et confirmavit. D a t u m Romae, die VII CAIETANUM martii, in ipso festo S. Thomae, an. MCMXVI. CARD. B I S L E T I , Praefectus. f Iacobus Sinibaldi, E p . Tiberien., Secretarius. 158 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium ACTA Officiale TRIBUNALIUM SACRA ROMANA ROTA PARISIEN. NULLITATIS MATRIMONII (CHARRIER-GODET) Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis suae anno secundo, die 4 novembris 1915, BB. PP. DD. Guilelmus Sebastianeiii, Decanus, P o n e n s , Seraphinus Many et Ioannes Prior, Auditores de Turno, in causa Parisien. - Nullitatis matrimonii inter E d u a r d u m Charrier, repraesentatum per legitimum procuratorem Rev. Ieremiam Rossi, advocatum, et B e r t h a m Godet, interveniente et disceptante in causa vinculi Defensore ex officio, sequentem tulerunt definitivam sententiam. E d u a r d u s Charrier septemdecim a n n o s natus, Lutetiam Parisiorum petiit, ut sibi victum aliquo modo compararet. Eius amita Maria Godet primo iuvenem apud condimentarium q u e m d a m collocavit, deinde in d o m u m s u a m recepit, ut uteris vacaret et magister fieret in publicis scholis. At malo fato pro E d u a r d o ; amitae enim filia nomine B e r t h a amore in consobrinum correpta, vehementer optabat cum illo matrimonio iungi. E d u a r d u s , licet ab initio propositis nuptiis reluctans, postea votis cessit consobrinae, et die 2 iulii 1892 matrimoniale foedus in parochiali ecclesia loci « Aubervilliers » initum fuit. Insimul sponsi cohabit a r u n t per quindecim annos et q u a t u o r susceperunt filios. Hoc t a m e n tempore non defuerunt dissensiones et iurgia; ac variis vicibus vita coniugalis, ad t e m p u s tamen, interrupta fuit. T a n d e m , separatione inter sponsos m u t u o consensu et definitive inducta, sponsus die 30 maii 1910 Curiam Parisiensem adivit, ut s u u m m a t r i m o n i u m cum Bertha nullum declara retur t u m propter a m e n t i a m mulieris, t u m propter m e t u m sibi illatum a consobrinis. Verum, cum actor deinde p r i m u m nullitatis caput dereliquerit, iudices Parisienses secundum t a n t u m m o d o caput perpendentes, edixer u n t non satis constare de nullitate matrimonii in casu. Ab hoc responso ad H. S. O. provocavit E d u a r d u s , et hodie causa iterum proponitur sub consueta formula d u b i i : An constd de nullitate matrimonii in casu? Ad ius quod attinet, P a t r e s a d n o t a r u n t Alex. III in cap. 1|> De sponsalibus et matrimoniis decrevisse contrahentes i m m u n e s esse debere S. Romana Rota 159 a qualibet vi et m e t u : q u o d t a m e n intelligendum est de m e t u gravi, relative saltem ad illum, qui m e t u m patitur. Metus enim levis facile spernitur, et si coniugia irritaret, nimias secumferret perturbationes in societate civili et religiosa. Si autem q u a e r a t u r , quinam m e t u s revera sit gravis, idem Alex. III in capite finali eiusdem tituli et I n n . III in cap. 4, De iis, quae vi metusve causa fiunt, r e s p o n d e n t eum esse, qui cadit in constantem virum. Quare m e t u s gravis ita incutiatur oportet, ut sub eius influxu viri etiam prudentis et constantis m e n s trepidet, nec consilii sui plena sit domina. Quod iuxta Sánchez locum h a b e t si q u i n q u e verificentur conditiones, q u a s t a m e n E m . Gasparri ad d u a s optime revocat: « Scilicet ut m a l u m instans, vel futurum sit grave « pro illa persona, q u a e timet, et ut haec persona p e r s u a s u m h a b e a t « illud m a l u m sibi revera imminere » {De matrim., tom. II, n. 940, edit. tertiae). Ulterius m e t u s n o n praesumitur, sed ab allegante probari debet, et satis p r o b a t u s censetur, quoties testium depositiones, adminicula, coniecturae et p r a e s u m p t i o n e s in animo iudicis p r u d e n t e m persuasion e m et moralem certitudinem de eius existentia gignere possunt. « Quis« n a m enim hic et n u n c sit iustus metus... ad irritandum actum suffi« ciens... et coniecturarum qualitas visque probandi iudicis relinquitur « dispositioni et arbitrio » (Reinffenstuel, lib. I, cap. XL, n. 79). Ad factum quod spectat. - I. E d u a r d u s Charrier in supplici libello et in responsione ad nonam interrogationem affirmat se m a t r i m o n i u m contraxisse sub influxu metus. Hoc pariter asserunt testes. Ita Methildis Bisiaux: « J'estime que la famille Godet a absolument circonvenu le « j e u n e h o m m e et la pression exercée sur lui était certainement de « n a t u r e à le contraindre au mariage ». R e n a t u s Meynier: « Tout ce q u e « l'on m'a dit me donne la conviction que Mr Charrier, étant très j e u n e , « a pu être, en effet, l'objet d'une pression qui l'a a m e n é à un mariage « auquel ne tenait p a s du tout ». I o a n n a Le Merdy: « Je ne sais rien que « puisse établir la contrainte, bien que j ' a i des présomptions graves de la « supposer, d'après tout ce que j ' a i appris par Mr Charrier ». Hyacinthus pariter Le Merdy: « D'après t o u t ce que j ' a i entendu dire, et ce que « j ' a i vu p a r moi-même à partir de 1895, je reste persuadé que la « famille Godet a circonvenu Mr Charrier... pour l'amener à épouser « Mlle Godet ». Maria Berthelot: « D'ailleurs, d a n s le voisinage on ne se « gênait p a s pour dire que Mr Chenier était forcé d'épouser Mlle Godet ». Iosepha t a n d e m Meynier: « Mon impression est que la famille Godet, et -« surtout la grand'mère, a circonvenu Mr Charrier pour l'amener au « mariage ». Verum allatas omnes depositiones DD. P a t r i b u s visum est 160 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nimis generales esse, et simpliciter referre vel deponentium opinionem vel quod ipsi ab aliis audierunt, q u o d satis n o n est ad metum p r o b a n d u m , praesertim si a t t e n d a t u r in tabulis àlias reperiri depositiones contrarias, q u a e maiorem fidem merentur, utpote ab illis factae, qui sponsos iam a pluribus annis a n t e m a t r i m o n i u m cognoverunt et celebrationi n u p t i a r u m interfuerunt. Sic Sophia Moulin: « Je ne puis donc p a s m'imaginer q u ' o n « ait exercé u n e pression sur le j e u n e h o m m e p o u r l'amener à ce ma« riage ». Et A m a t u s P e t r u s Vincent: « Il n'y a eu de la part de la famille « Godet ni menaces, ni violences, ni rien de semblable ». Aliis demum omissis, Aloysia G a u b e n : « La famille Godet n'a pas circonvenu le j e u n e « h o m m e p o u r l'amener à épouser Mlle Godet... Il ne faut pas connaître « Mr Charrier p o u r oser dire qu'il a pu être l'objet de menaces ou de vio« lences. Est-ce possible? Il était plutôt h o m m e à battre qu'a se laisser « battre ». Hinc in t h e m a t e m e t u s asseritur quidem, sed non probatur. II. Adiuncta matrimonii praetensum m e t u m excludunt, a u t ad minus in d u b i u m revocant. Etenim, a) ante matrimonium ex o m n i b u s testibus iudicialiter excussis, u n a est Methildis Bisiaux, q u a e asserit: « La j e u n e « fille aimait beaucoup Mr Charrier, mais le j e u n e h o m m e ne repondit « p a s à ses sentiments », cum alii contrarium testentur. Requidem vera s p o n s a deponit: « Nous n o u s donnions les m a r q u e s habituelles d'aftec« tion, mais dans la suite avec moins d'empressement q u ' a u commen« cernent ». Et sponsae m a t e r : « P e u de t e m p s après il commença à me « dire qu'il désirait épouser ma fille; je lui fis toutes les observations « possibles. Néanmoins il fallut céder, d ' a u t a n t que ma fille de son coté « le désirait. Les deux j e u n e s gens échangèrent donc leurs promesses « et je présentai p a r t o u t Mr Charrier comme m o n future gendre. C'était « plusieurs mois a v a n t le mariage. Et p e n d a n t ce temps-là ils n'ont p a s « cessé de se vouloir mutuellement bien ». Item de reciproca benevolentia et amore E d u a r d u m inter et ß e r t h a m fidem faciunt quamplurimi testes, q u o r u m duos t a n t u m citamus. Sophia Moulin haec deponit: « Chaque fois « que j ' a i vu les fiancés avant leur mariage, ils paraissaient j a l o u x l'un « de l'autre, a u t a n t l'un que l'autre ». Et Aloisia F r u k : « Les deux futurs « se plaisaient beaucoup, et se rejouissaient d'être l'un à l'autre ..... « Mr Charrier était très fier d'épouser u n e institutrice, et Mlle Godet de « son côté aussi était très h e u r e u s e ». Ex quibus scatet E d u a r d u m , tempore, q u o d praecessit matrimonium, nullum signum dedisse, quod indicaret coactionem aut r e p u g n a n t i a m ad nuptias i n e u n d a s cum Bertha. b) Adveniente die matrimonii, omnia rite et regulariter expleta fuer u n t coram parocho et coram magistratu civili : « Il (testatur m a t e r « sponsae) s'est comporté, ce jour-là, comme un mari content, joyeux. S. Romana Rota 161 « Il a dansé, chanté avec entrain. Jamais il m'a laissé e n t e n d r e qu'il << se fût considéré comme contraint ou dénué de liberté ». Idem deponit Sophia Moulin: « Le mariage a été célébré à l'église d'Aubervilliers... « J'y assistais... Les deux époux paraissaient très heureux, ils o n t été « certainement fort contents de prononcer le " oui „ sacramentel ». E a d e m h a b e n t Aloisia F m k , A m a t u s P. Vincent et M. Glotildis Vincent, quae p o s t r e m a ait: « Le mariage a été célébré à Aubervilliers. J'y assistais... « Les deux mariés étaient très contents. Q u a n d nous sommes arrivés au « restaurant, Mr Charrier s'est retourné vers moi et, faisant allusion a u x « services, que je lui avais r e n d u s en m'occupant de son trousseau, il me « dit: " Mme Vincent, c'est grâce à vous que n o u s s o m m e s mariés aujourd ' h u i , s a n s vous, n o u s n e serions pas là, j e n e l'oublierai j a m a i s , , » . Neque in contrarium afferri p o s s u n t verba patris E d u a r d i d e p o n e n t i s : « Le mardi matin, j o u r de mariage, au m o m e n t de partir pour l'église, « mon fils ne p a r u t pas. 11 s'était enfermé d a n s sa chambre, et ce n'est « q u ' a p r è s u n e h e u r e et demie d'attente qu'on se décida à marcher... « A l'église je r e m a r q u a i s très bien que m o n fils eut beaucoup de peine « à m u r m u r e r un " oui „ que p e r s o n n e n'entendit «. Etenim quod testis secundo loco asserit, opponitur depositioni aliorum testium, qui praesentes fuerunt caeremoniae religiosae. Quod autem E d u a r d u s , ipso mane celebrationis matrimonii, moras posuerit, ita ut invitati ad nuptias ipsum expectare d e b u e r u n t per h o r a m et dimidium, hoc t r i b u e n d u m est vel indoli valde mutabili Eduardi, vel levitati animi, praesertim quia intelligebat se nimia iuvenili aetate m a t r i m o n i u m contrahere, vel t a n d e m curae et studio, ut elegantiorem se redderet in caeremonia nuptiali, prouti refert M. Glotildis Vincent: « Mon fils était garçon d'honneur... « Il finit p a r monter d a n s sa chambre, où il le trouva, u n e serviette « sur le dos, en train de se faire friser par la femme de ménage. " Vite, « lui dit mon fils, vite, tout le monde vous attend „. " Ah, répliqua « Mr Charrier, c'est que je veux être chic p o u r le j o u r de mon mariage „ ». c) Celebrato matrimonio, novi coniuges sat bene se habere videbantur, q u o d sic n a r r a t pater actoris: « Au commencement du mariage je « croyais que tout allait bien. Ils sont v e n u s plusieurs fois tout les « deux à la Venie. Elle s'emportait souvent, mais lui ne disait rien, il « sortait à la porte, et tout était fini ». Vita a u t e m communis, licet bis a u t ter paucis mensibus interrupta, ad quindecim a n n o s , uti in specie diximus, protracta est et q u a t u o r liberi inde fuerunt procreati. Definitiva separatio n o n sponso, sed sponsae tribui debet; dicit enim Eduard u s : « Ma femme à profité de m o n absence p o u r me t r o m p e r odieuse « ment, et me quitter définitivement ». 162 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III. Admisso e t i a m , q u o d E d u a r d u s n o n omnino libere nuptias iniverit, P a t r e s dixerunt in casu metum n o n fuisse gravem. Et certe quaestio institui n o n potest de m e t u reverentiali. Cum enim iste m e t u s sit existimatio mali, q u o d t i m e m u s ab iis, in q u o r u m potestate s u m u s , E d u a r d u s nullo modo et titulo erat sub potestate consanguinearum, in q u a r u m domo conversabatur. P a t e r quidem E d u a r d i , E u g e n i u s Charrier, rogaverat consobrinam suam dñatn Godet, ut tantisper advigilaret s u p e r filium ; dicit enim in responsione ad 12 interr. : « D a n s un de mes voyag e s à P a r i s j ' a i r e c o m m a n d é en effet à ma cousine, la mère de Mlle « Godet, de veiller un peu sur m o n fils. J'avais confiance en elle ». Sed, uti patet, haec petitio modicae vigilantiae n o n erat, nec esse poterat, delegatio patriae potestatis aut constitutio tutoris. Res itaque est de metu ordinario. Inspecto libello introductivo iudicii et attentis actoris depositionibus causa timoris, « au point de vue morale », fuit continua p r e s s u r a ex parte matris et aviae sponsae ; « au point de vue physique » fuerunt minae Berthae, q u a e m o r t e m t u m sibi, t u m E d u a r d o intulisset, si matrimonium s e q u u t u m n o n fuisset. Verum relate ad pressuras, nec m a t e r Berthae nec avia u n q u a m minas E d u a r d o intulerunt, nec u n q u a m erga eum vim a d h i b u e r u n t : imo n o n constat ex actis eas reprehensionibus, iurgiis, verbis in ira prolatis E d u a r d u m ad matrimonium impulisse, quod actor ipse confitetur in suo interrogatorio ad 11 : « La mère et la grand'mère ne me faisaient p a s « de menaces, mais me circonvenaient en me prenant par les senti« ments ». Agitur ergo de circumventionibus, consiliis ac suasionibus, q u a e graviter a n i m u m t u r b a r e n e q u e u n t et facile c o n t e m n u n t u r . Testis Hyacinthus Le Merdy, in sua relatione diei 3 ianuarii a n n i 1911 ad officialem Parisiensem, loquitur de m e t u alterius generis E d u a r d o a m a t r e sponsae incusso : « Mme Godet, quelques t e m p s avant le mariage, « a enfermé sa fille avec Mr Charrier dans la m ê m e chambre, m e n a ç a n t « ensuite celui-ci de dénonciation s'il se refusait à l'union projetée ». Verum in primis a d n o t a n d u m est testem Le Merdy n o n esse de visu, sed de auditu, cuiusdam nempe officialis municipii, cuius n o m e n n o n memorat, deinde factum ipsum referunt etiam Methildis Bisiaux et ipse E d u a r d u s , sed de minis altum silentium tenent. E d u a r d u s ita rem narrat : « Une fois même, lorsque, un soir, j ' é t a i s couché d a n s m o n lit pliant, au « beau milieu de la nuit, elle (Bertha) eut u n e crise, et les parents, ne « sachant qu'en faire, la portèrent sur mon lit où on la laissa toute la « nuit. Retenu par un sentiment d'honnêteté, je n'ai pas touché ma cou« sine; mais cette situation me mettait d a n s un état très pénible ». Age- 163 S. Romana Rota b a t u r ergo n o n de minis a m a t r e B.erthae intentatis, sed de scandalo vitando. Scandalum autem vitari poterat, a u t per matrimonium, a u t per separationem sponsorum, uti r e s o l u t u m fuit in Praefectura provinciae: « La Préfecture de la Seine (ait Mme Bisiaux) sur le r a p p o r t de l'Ins« pecteur de l'enseignement Mr Bertrand, mort depuis, fit venir Madame « Godet et la mit en d e m e u r e d'avoir à presser la célébration du ma« riage ou à séparer les deux j e u n e s gens ». Si igitur E d u a r d u s ad a m o v e n d u m scandalum m a t r i m o n i u m potius elegit, hoc t r i b u e n d u m est n o n minis a m a t r e Berthae intentatis, sed voluntati ipsius Eduardi. Quoad minas « au point de vue physique », refert E d u a r d u s Bert h a m pluries minitatam fuisse, se sibi necem illaturam, nisi ipse matrimonio consentiret; et inde etiam sequi m o r t e m m a t r i s et aviae. « Est-ce « (ait) que je voudrais ainsi avoir trois m o r t s sur la conscience? La fille « se tuera, s'il en est ainsi, et mère et grand'mère n'y résisteront p a s . « De fait elles avaient pour cette fille u n i q u e un a m o u r incroyable », Refert pariter pater E d u a r d i : « Mlle Godet m'a dit elle-même qu'elle s'em« poisonnerait si elle n'épousait p a s m o n fils; et je suis certain qu'elle « l'aurait fait. On s'est surtout servi de cette menace p o u r presser le « m a r i a g e ». Sed quod Bertha minitata fuerit se sibi ipsi necem illatut u r a m et inde sequi mortem matris et aviae, hoc c a u s a m m e t u s pro E d u a r d o constituere n o n poterat, vel ad minus m e t u s a p t u s n o n erat ad dirimendum matrimonium. Sufficit quidem ad coniugium irritandum, quod malum, quod timetur, immineat ipsi timenti vel s u i s ; sed I Bertha atque E d u a r d u s filii erant consobrinorum ; T B e r t h a propter corporis et animi infirmitates h a u d m u l t u m diligebatur ab E d u a r d o qui fatetur: « J'ai toujours eu de la répulsion pour cette femme (Bertha) » ; proinde sua dici n o n poterat. Quod attinet ad mortem matris et aviae, praeterq u a m q u o d mere hypothetica erat, n o n poterat constituere obiectum m i n a r u m , sed effectus erat malitiae ipsius Berthae. o B e r t h a etiam E d u a r d o mortem minitata est, quod sic n a r r a t E d u a r d u s : « J ' a i déjà dit que Mlle Godet voulait m'empoisonner, et s'empoi « sonner elle-même Ce n'était p a s u n e vaine m e n a c e : car u n e fois elle « a absorbé un flacon de l a u d a n u m ... souvent on l'a surprise à préparer « du l a u d a n u m ou d'autres drogues d a n s le verre, qui m'était destiné ». At de his minis haec notari p o s s u n t : 1. Ex actis non est iuridice prob a t u m h a s m i n a s revera fuisse prolatas, a u t saltem fuisse serias; n a m praeter a c t o r e m , tres t a n t u m testes praedictas minas referunt: sed d n a Bisiaux et I o a n n a Le Merdy h u i u s m o d i minas non cognoscunt nisi ex auditu ab ipso Eduardo, u n d e ipsarum attestatio reducitur ad depositionem solius Eduardi. Quoad tertium testem, Iosepham n e m p e Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 164 Meynier, haec praefatas minas non. cognovit nisi ab a n n o 1907 et quidem ex a u d i t u a Maria Godet; u n d e tota probatio reducitur ad dicta Eduardi et matris s p o n s a e ; et a d n o t a n d u m , quod h a e c in s u a depositione de his minis omnino tacet. % Etiamsi a d m i t t a t u r Bertham h a s m i n a s protulisse, n o n ideo sequitur E d u a r d u m gravem metum p a s s u m fuisse ; n a m his n o n obstantibus declarare non dubitavit se n u n q u a m m a t r i m o n i u m initurum : « Malgré tout, un jour, je signifiai que je ne me mariais pas ». 3. T a n d e m h a s m i n a s E d u a r d u s evitare p o t e r a t per fugam. Etenim, quamvis ipse fateatur: « On me séparait de plus en plus des commu« nications extérieures ; j ' é t a i t surveillé, g a r d é , p r e s q u e séquestré » ; nihilominus custodia tam arcta n o n erat, ut n o n p o t u e r a t confugere ad patrem vel ad alios suos consanguineos Parisiis commorantes. Et revera acta referunt eum pluries in vicina domo versatum fuisse, et semel fugam arripuisse, quae t a m e n definitiva non fuit, quia ultro in d o m u m Godet reversus est. Ex his omnibus patet E d u a r d u m , licet n o n sine aliquali repugnantia, matrimonium voluisse contrahere cum Bertha, fortasse quia non pauca commoda ex hoc matrimonio sibi oritura noverat, quod testatur p a t e r Eduardi, Eugenius C h a r r i e r : « A u fond, m o n f i l s « répugnait à ce mariage. Cependant il me fit r e m a r q u e r que la situa« tion de sa cousine institutrice était avantageuse ». His omnibus rite diligenterque perpensis, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro Tribunali sedentes et solum D e u m prae oculis habentes, Christi n o m i n e invocato, decernimus, declaramus et definitive sentent i a m u s non constare de matrimonii nullitate in casu, et ad propositum dubium r e s p o n d e m u s : Negative. Ita pronunciamus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribuna^ lium, ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et adversus reluctantes procedant ad n o r m a m sacrorum canonum, et praesertim cap. 3, sess. XXV, de Reform., Conc. Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. Romae, in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 4 novembris 1915 Guilelmus Sebastianeiii, Decanus, Ponens.. Seraphinus Many. Ioannes Prior. L. & S. Ex Cancellaria, 17 novembris 1915. Sac. T. Tani, Notarius. Diarium, Romanae Curiae 165 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOM i N E Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 5 aprile 1916. — L'Emo signor cardinale Antonio Vico, Protettore della Congregazione dell' Adorazione Riparatrice, avente la Casa-madre a Parigi. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Protettore del Collegio Americano degli Stati Uniti. 6 aprile. — L'Emo signor cardinale Giulio Tonti, Protettore delle Religiose Hermanas de San José, di Buenos Aires. — L'Emo signor cardinale Ludovico Billot, Protettore delle Religiose della Presentazione di Maria, di Viviers. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Protettore delle Suore della Croce del Cuore di Gesù, del Messico. 7 aprile. — L'Emo signor cardinale Diomede Falconio, Protettore della Venerabile Confraternita dei Devoti di Gesù al Calvario. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Protettore del Collegio Irlandese di Roma. 15 aprile. — L'Emo signor cardinale Domenico Serafini, Protettore del Collegio Scozzese. 2 maggio. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Protettore della Arciconfraternità del Ssmo Crocifisso, eretta nella chiesa di S. Marcello in Roma. — Mons. Alberto Vassallo di Torregrossa, arcivescovo titolare di Emesa, Internunzio Apostolico presso la Republica Argentina. 3 maggio. — L'Emo signor cardinale Michele Lega, Protettore dell'Istituto delle Figlie del Ssmo Crocifisso. 166 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistente al Sòglio Pontificio : 2 aprile 1916. — Mons. Antonio Adolfo Perez y Aguilar, arcivescovo di San Salvatore. Proionotari apostolici ad instar participantium : 31 19 — 4 — gennaio 1916. — Mons. Baldassarre Scherndl, della diocesi di Linz. febbraio. — Mons. Giuseppe Volovié, dell' archidiocesi di Zagabria. Mons. Emilio Strahinséak, della medesima archidiocesi. aprile. — Mons. Francesco Marnos, dell'arehidiocesi di Lione. Mons. Giacinto Chassagnon, della medesima archidiocesi. Prelati Domestici di S. S.: 17 — 22 6 — 12 13 — 15 — febbraio 1916. — Mons. Giuseppe Horváth, della diocesi di Rosnavia. Mons. Andrea Szeman, della medesima diocesi. febbraio. — Mons. Agostino Valihora, dell'arehidiocesi di Colocza. aprile. — Mons. Rocco Aurellana, dell'arehidiocesi di San Salvatore. Mons. Pietro Trabattoni, della diocesi di Lodi. aprile. — Mons. Guglielmo I. Walsh, della dioc. di Waterford e Lismore. aprile. — Mons. Cornelio Fia vin, della medesima diocesi. Mons. Donato Forlani, della diocesi di Conversano. aprile. — Mons. Michele Weldon, della diocesi di Peoría. Mons. Ermenegildo Pogliani, dell'arehidiocesi di Milano. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Gran Croce dell'Ordine Piano: 15 aprile 1916. — Al sig. principe don Ludovico Chigi. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 4 aprile 1916. — Al sig. cav. Abele Waldmann, dell'archidioc. di Lione. La Commenda dell' Ordine di S. Silvestro Papa : 12 aprile 1916. — Al sig. Antonio Ciaburri, della dioc. di Cerreto Sannita. Diarium Romanae Curiae 167 P R E F E T T U R A DEI SS. PALAZZI APOSTOLICI NOMINA Con Biglietto dell' Emo signor cardinale Prefetto dei SS. PP. AA. il Santo Padre si è degnato di nominare: a 30 marzo 1916. — Il Molto Rev.do P. Maestro Pellegrino M Castellani dell'Ordine dei Servi di Maria, Confessore della Famiglia Pontificia. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rina Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S. : 13 novembre 1914. — Mons. Francesco Farkas, della diocesi di Sabaria. 18 novembre. — Mons. Leopoldo degli Ivanisëvié, della diocesi di Spalato e Macarsca. — Mons. Nicolò Batistié, della medesima diocesi. 30 gennaio. — Mons. Stefano Zemancsik, della diocesi di Szepes. 13 aprile. — Mons. Francesco Bistanros, della diocesi di Hermopoli. 5 giugno. — Mons. Giacomo Obweger, dell'archidiocesi di Salisburgo. — Mons. Cristiano Perkmann, della medesima archidiocesi. 14 luglio. — Mons. Edoardo Knopp, della diocesi di Könnigrätz. 19 febbraio 1916. — Mons. Giovanni Marangó, della diocesi di Sira. 29 febbraio. — Mons. Francesco Wagner, della diocesi di Bressanone. — Mons. Carlo Krader, della diocesi di Cinque Chiese. — Mons. Andrea Sikorsky, della diocesi di Cassovia. — Mons. Arnoldo Hoffmann, della medesima diocesi. — Mons. Nicola Pfeiffer, della medesima diocesi. — Mons. Francesco Berger, dell'archidiocesi di Vienna. 25 marzo. — Mons. Vittore Mátéffy, della diocesi di Strigonia. — Mons. Giovanni Drahos, della medesima diocesi. 28 marzo. — Mons. Alessandro Parri, della diocesi di Fabriano. — Mons. Giuseppe Santangeli, della medesima diocesi. 3 aprile. — Mons. Alfonso Arrigoni, della diocesi di Sarsina. — Mons. Emanuele Pharis, dell'archidiocesi di Conza. 18 aprile. — Mons. Giuseppe Bellino, della medesima archidiocesi. 168 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S.: 13 novembre 1914. — Mons. Roberto Schlamadinger, delia dioc. di Sabaria. 29 febbraio 1916. — Mons. Teodoro Gürtler, dell'arehidiocesi di Vienna. — Mons. Teodoro Stief, della medesima archidiocesi. 25 marzo. — Mons. Antonio Milacek, della diocesi di Budweis. — Mons. Filippo Kohont, della diocesi di Linz. 12 febbraio. — Mons. Giuseppe Alessi-Batu, della diocesi di Piazza Armerina. v Cameriere d'onore extra Urbem di S. S.: 28 marzo 1916. — Mons. Nicola Beri, della diocesi di Fabriano. Cameriere Segreto di Spada e Cappa soprannumerari di S. S.: 3 aprile 1916. — Sig. Luigi de' conti Zara, di Roma. Cappellani d'onore extra Urbem di S. S.: 18 novembre 1914. — Mons. Andrea Matas, della diocesi di Spalato e Macarsca. 31 marzo. — Mons. Vito Catamia, della diocesi di Conversano. Cappellani Segreti d'onore di S. S.: 18 novembre 1914. — Mons. Giacomo Pircevió, della diocesi di Spalato e Macarsca. 5 giugno 1915. — Mons. Giovanni Filzer, dell'arehidiocesi di Salisburgo. — Mons. Ruperto Rohrmoser, della medesima archidiocesi. 19 febbraio 1916. — Mons. Gabriele Privilenghios, della diocesi di Sira. 29 febbraio. — Mons. Adalberto Jakab, della diocesi di Cinque Chiese. — Mons. Giovanni Hannig, della diocesi di Sabaria. — Mons. Giulio Wehofsits, della medesima diocesi. NECROLOGIO 28 aprile 1916. — Mons. Paolo Marco Tei, vescovo di Pesaro. 4 maggio. — L'Emo signor cardinale Ettore Ireneo Sévin, arcivescovo di Lione. Annus VIII - Vol. VIII Die 7 Iunii 1916 Num. 6 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV APOSTOLICAE DE ERECTIONE SUB PLUMBO NOVAE DIOECESIS BENEDICTUS LITTERAE PENEDENSIS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Catholicae Ecclesiae cura R o m a n i s Pontificibus divinitus commissa postulat, ut quae in spirituale christiani gregis bonum atque emolument u m cedunt ipsi Pontifices, Apostolica auctoritate interposita, praestare m a t u r e n t . Iamvero cum ea sit amplitudo territorii dioecesis de Alagöas in Brasilia et Christifidelium, qui eam incolunt, multitudo ut u n u s Pastor o m n i b u s necessitatibus m a x i m a cum difficultate par esse possit, Nobis visum est spirituale illorum fidelium b o n u m et commodum m e m o r a t a m de Alagöas dioecesim dividere aliamque novam ibidem instituere. Quapropter Nos, suffragante Nuntio Apostolico in Ditione Brasiliana, et de Venerabilium F r a t r u m Nostrorum S. R. E. Cardinalium, qui r e b u s consistorialibus praesunt, consilio, suppleto etiam, q u a t e n u s opus sit, q u o r u m intersit vel sua interesse p r a e s u m a n t , consensu, Apostolicae potestatis plenitudine, facultate quoque u t e n t e s R o m a n o Pontifici et Sanctae Sedi reservata sub plumbo litteris q u a r u m initium Ad universas orbis ecclesias, die vigesima septima mensis aprilis, anno Domini millesimo octingentesimo nonagésimo secundo, datis, libere novam ineundi in Brasiliana Ditione circumscriptionem dioecesum quoties id expedire in Domini) visum fuerit, territorium m e m o r a t a e dioecesis de Alagöas in d u a s partes d i v i d i m u s : partem orientalem, in q u a est oppidum Maccio, ACTA, vol. VIII, n. 6. - 7-6-916. 12 170 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale civilis illius provinciae c a p u t et princeps, r e s e r v a m u s et a s s i g n a m u s antiquae dioecesi de Alagöas; p a r t e m vero occidentalem, ubi civitas Penedo exstat, novae ac distinctae dioecesi P e n e d e n s i d e n o m i n a n d a e assignamus, e a m q u e erigimus et constituimus hisce sub conditionibus et limitibus. Imprimis nova Penedensis dioecesis eosdem q u o q u o v e r s u s habebit fines, q u i b u s p a r s occidentalis dioecesis de Alagöas a n t e a circumscribebatur; divisoria vero linea, q u a Penedensis dioecesis secernitur ab ea de Alagöas, erunt limites orientales paroeciarum vulgo Coruripe, Junqueiro, Zimoeiro, Palmeira, quae ad n o v a m dioecesim pertinent, ita ut haec nova dioecesis de Penedo h a s , q u a e s e q u u n t u r , complectatur paroecias vulgo Penedo, Piassabussi, Coruripe, Junqueiro, Zimoeiro, Palmeira, Jertaösinhe, Sant'Anna de Panama, Paulo Affonso atque Brame, Pâo d'Assucar, Bello Monte, Traipú, S. Braz, Triumpho, Collegio. Penedensis vero dioecesis sedem et c a t h e d r a m episcopalem in oppido P e n e d o constituimus u n a cum o m n i b u s iuribus et privilegiis, quibus ceterae episcopales civitates iure c o m m u n i f r u u n t u r ; ecclesiam vero matricem in ea civitate exstantem et Beatae Mariae Virgini s u b invocatione SSmi Rosarii dicatam, in cathedralem evehimus, parochiali a n i m a r u m cura, ut antea, in ea s e r v a t a ; simulque ipsis eiusque pro tempore Episcopis tribuimus omnia privilegia et iura quibus aliae cathedrales ecclesiae e a r u m q u e Antistites ex iure c o m m u n i vel legitima consuetudine, n o n t a m e n ex titulo oneroso vel peculiari indulto, pollent ac fruuntur. In residentiam p r a e t e r e a novi Episcopi eiusque in m u n e r e successorum assignamus modo emptas aedes, in q u i b u s ipsa episcopalis Curia locum etiam habebit. E a m d e m q u e praeterea dioecesim Penedensem suffraganeam constituimus Metropolitanae Ecclesiae Olindensis illiusque Episcopum ac in m u n e r e successores Metropolitico iuri Olindensis Archiepiscopi subiicimus; reservata t a m e n Nobis et Apostolicae Sedi libera facultate novam decernendi dismembrationem, seu circumscriptionem h u i u s novae erectae dioecesis,» quoties id in Domino expedire visum fuerit. Quae autem in supradictis apostolicis sub p l u m b o litteris, die vigesima septima mensis aprilis, anno Domini millesimo octingentesimo nonagésimo secundo datis, constituenda d i s p o n u n t u r de n o v a r u m Dioecesum in Brasiliana Republica ac de novorum Episcoporum iuribus ac pz^ivilegiis, item de Capituli Cathedralis vel saltem Consultorum Collegii institutione, de Seminarii dioecesani erectione, regimine et administratione, de Vicarii Capitularis, seu administratoris, sede vacante, electione, de ipsorum clericorum et Christifidelium iuribus et officiis, de documentorum traditione, aliaque id genus m a n d a m u s ut religiose serventur ad tramitem sacrorum Canonum et potissimum Tridentini Concilii ad n o v a m , 171 Acta Benedicti PP. XV q u o d attinet, Penedensem dioecesim. P r a e t e r e a ut h u i u s dioecesis Antistites et suae dignitatis decorem tueri clericorumque sustentationi consulere, et divini cultus impensis aliisque dioecesis necessitatibus occurrere queant, in novae episcopalis sedis dotem ac m e n s a m perpetuo assignandus et a t t r i b u i m u s reditus patrimonii dioecesani q u o d iam ad h u n c finem collectum fuit, vel in posterum colligetur, n e c n o n p r o v e n t u s Curiae ecclesiasticae iure communi, vel legitima consuetudine statutos. I n s u p e r s t a t u i m u s ut ex hac dioecesi duo saltem delecti iuvenes in Collegium Pium-Latinum-Americanum, in hac alma Urbe exstans, ipsis sub oculis R o m a n o r u m Pontificum, n o n intermissa vice mittantur eiusdemque dioecesis s u m p t i b u s alantur, iuxta ea q u a e in Plenario Americae Latinae Concilio, a n n o millesimo octingentesimo nonagésimo nono R o m a e celebrato, sapientissime decreta sunt, ut qui in ipso veritatis centro religionis scientiam adepti sint, cum suis deinde civibus utiliter uberiusque communicare valeant. Ut a u t e m stabilius et h o r u m clericorum substentationi et eiusdem Collegii Pii-Latini-Americani dotationi sit provisum, vehementer e x o p t a m u s ut cura Penedensis pro tempore Episcopi, q u a m citius fieri potuerit, tot conferantur bona, quot r e q u i r u n t u r ut ex e o r u m reditibus bini memorati alumni, a u t modo saltem u n u s , sustentari queant, eosque reditus, ubi p r i m u m percipiantur, eidem Collegio Pio-Latino-Americano de Urbe perpetuo assignandus a t q u e a t t r i b u i m u s . Quae a u t e m hisce Litteris Apostolica auctoritate a Nobis decreta s u n t nulli homin u m , ullo u n q u a m tempore, infringere a u t iis r e p u g n a r e vel quomodolibet contraire liceat. Si quis, q u o d Deus avertat, hoc a t t e n t a r e praesumpserit, sciat obnoxium se evasurum esse poenis a sacris Canonibus c o n t r a obsistentes exercitio ecclesiasticae iurisdictionis statutis. Decernimus denique h a s praesentes litteras valituras, contrariis quibuslibet, etiam peculiari et expressa mentione vel derogatione dignis, minime obstantibus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , a n n o Domini millesimo nongentesimo decimo sexto, die tertia mensis aprilis, Pontificatus Nostri anno secundo. Loco Plumbi. O . CARD. C A G I A N O D E A Z E V E D O S. B. E. Cancellarius. Raphael M. RIGGI, a tabulario C. A. C. CARD. DE LAI S. C. Consistorialis Secretarius. Iulius Beg. in Cane. Ap., vol. XIII, n. 27. % Campori, Protonotarius Apostolicus. Virili, Protonotarius Apostolicus. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m EPISTOLAE I AD R. P. ANTONIUM PRAEPOSITUM PATRIS LHOUMEAU, GENERALEM, SOCIETATIS ANNO MARIAE VERTENTE ET FILIARUM DUCENTÉSIMO AB A SAPIENTIA OBITU BEATI LEGIFERI. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Altero iam exeunte saeculo, ex quo beatus Ludovicus Maria Grignion abiit ad s u p e ros, recte tu quidem c u m u t r a q u e cui praees familia, o m n e m r e r u m vestrarum c u r s u m respicientes, laeti atque alacres paratis sollemnes Deo grates persolvere, cuius benignitate u s q u e a d h u c provecti estis. In p a r t e m a u t e m istius laetitiae Nos et iure a vobis vocamur et venimus perlibenter. Etenim in laudibus sodalitatum v e s t r a r u m duo praesertim, a legifero Patre, t a m q u a m hereditate, profecta, videmus e m i n e r e : obsequium in Aposfcdicam Sedem, pietatem in Virginem Matrem. Huius obsequii illud praeclaro documento est quod historia eloquitur, vestros sodales ideo ab haereticis t u m Gallicanis t u m iansenistis contumaciter a n t e alios vexatos esse, quia nimis R o m a n o Pontifici addicti viderent u r ; eosque in m a g n a illa conversione r e r u m Gallicarum e a m d e m ob causam acerba o m n i a pertulisse. Nec m i n u s insignem b e a t u s P a r e n s voluit inesse in vobis amorem D e i p a r a e : quin immo hoc vobis esse peculiare et p r o p r i u m , ut, promovendo divinae Matris cultu, Dei in h o m i nibus regnum promoveretis. Aptissime vero ad hoc m u n u s o b e u n d u m , illum q u e m ipse composuerat, s u m m a e suavitatis m a x i m i q u e ponderis libellum De la vraie dévotion à la Sainte Vierge vobis tradidit, studiose ad populos exponendum. Quem sane g a u d e m u s late per vos iam divulg a t u m : u t i n a m multo disseminetur latius, a t q u e in longe pluribus christianos spiritus refoveat. Ceterum haec arctissimo inter se continentur vinculo: n a m qui vere Mariam diligit, cum is non possit non Iesum diligere, recta enim per Matrem ad Filium itur, simul Vicarium Christi colat atque observet necesse est. I t a q u e laborum vestrorum n o n mediocres apparere fructus, atque Instituta vestra satis, pro iniquitate t e m p o r u m , florere, equidem vehementer g r a t u l a m u r . Vos vero pergite, ut instituistis, bene de Ecclesia mereri, Nostra erecti comprobatione, confisi a u t e m divinae gratiae adiumentis q u a e vobis uberrima precamur. Q u o r u m auspicem Nostraeque paternae benevolentiae testem, apostoli- Acta Benedicti PP. XV 173 cana benedictionem tibi, dilecte Fili, et o m n i b u s , quibus moderaris, Sodalibus Mariae et Puellis a Sapientia, a m a n t i s s i m e impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die Pontificatus Nostri a n n o secundo. xix mensis aprilis MDCCCCXVI, B E N E D I C T U S P P . XV II AD R. P. IANUARIUM BUCCBRONI, SAC. B SOC. IESU, DOCTOREM DECURIA LEM THEOLOGIAE MORUM TRADENDAE IN ATHENAEO GREGORIANO; CUIUS NUPER EDITOS LIBROS COMMENDAT. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Institutiones Theologiae Moralis t u a s et h u i u s disciplinae peritis v e h e m e n t e r probari, et a decessoribus Nostris fel. rec. Leone X I I I et Pio X plus semel l a u d a t a s n o n ignoramus. Et iure q u i d e m ; n a m cum praeclara ea sint et gravissima de q u i b u s accurate disputas, t u m in iis explicandis ea uteris doctrinae copia, sententiarum gravitate, ordine r e r u m ac perspicuitate dicendi, ut meritis te o p t i m u s quisque laudibus prosequatur. H a s n u n c l a u d e s c u m u l a m u s Nostris, cum eorum exemplar voluminum abs te m u n e r i accepimus. In q u i b u s perlibenter comperimus te aliquas q u o q u e tractasse quaestiones, quae vel maxime his t e m p o r i b u s accommodatae esse videntur. Q u a r e intelliges h o c t u u m Nobis m u n u s " accidisse perg r a t u m : eo vel magis quod simul impensissimum erga Apostolicam h a n c Sedem studium a t q u e obsequium, tuo et discipulorum nomine, Nobis profitebare. Profecto, ut scribis, e x o p t a n d u m est ut ea magis a t q u e magis caritatis a t q u e iustitiae praecepta per vulgentur, sine quibus nulla est nec m a n s u r a e pacis spes, n e q u e stabilis rerum publicarum salus. Ceter u m cum m a g n u m , a l u m n i s praesertim disciplinae tuae, attuleris adium e n t u m , uberrimos laboris tui fore fructus confidimus. Te vero lectissimis m u n e r i b u s Deus, p r e c a m u r , exornet. Q u o r u m auspicem, itemque praecipuae benevolentiae Nostrae testem, apostolicam benedictionem tibi, dilecte Fili, tuisque alumnis amantissime in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxx aprilis MDCCCCXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. B E N E D I C T U S P P . XV 174 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III AD R. P. EDUARDUM HUGON, SODALEM DOMINIGIANUM, DOCTOREM DECURIALEM SACRAE THEOLOGIAE TRADENDAE IN URBANO COLLEGIO ANGELICO: EUM LAUDANS, QUOD SACRAE THEOLOGIAE DOCTRINAM AD MENTEM AQUINATIS IN USUM ETIAM LAICORUM DIVULGAVERIT. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Sanctum et salutare est, ac paene necessarium in scholis catholicis, ubi ad philosophiae ac theologiae scientiam instituitur sacra iuventus, s u m m u m haberi magistrum T h o m a m Aquinatem. Ita, q u a e a decessoribus Nostris, praesertim Leone XIII et Pio X fel. r e c , hac de re sapientissime constituta sunt, omnino opus est salva et inviolata consistere. Sed etiam valde o p p o r t u n u m p u t a m u s , si Doctor Angelicus t a m q u a m ex adytis Scholae prodeat, et ad omnes qui in religione altius cupiunt erudiri, lumen prope divinum afferat ingenii sui. Constat enim Modernistas, qui-dicuntur, ideo t a m longe a Fide in t a n t a s opinionum varietates aberrasse, quod sancti T h o m a e principia disciplinamque neglexerint. Quam ob causam optimo tu quidem consilio instituisti de fidei christianae doctrinis augustissimisque mysteriis eo duce scribere in gratiam m a x i m e laicorum, ratione scilicet non usitata in scholis, sed iis qui huic studio n o n dediti essent, accommodata. G a u d e m u s autem haec t u a volumina, q u i b u s o m n e m fere theologiam complexus es, p r u d e n t u m commendatione florere, eo in primis nomine quod cum ad illustranda ac t u e n d a religionis dogmata, t u m ad alendos religiosos spiritus egregie valere videantur. Profecto, uti pietas est nulla, nisi q u o d a m m o d o ab ipsa s a n a e theologiae radice efflorescat, ita m a g n a illorum de theologia librorum laus est, qui studium pietatis in lectoribus inflamment. Quod h a n c tibi laudem tribuere possumus, p e r g r a t u m Nobis accidit; o p t a n d u m ut q u a m plurimis iste t u u s labor proficiat. Tu vero, dilecte Fili, praeter u b e r e s operae t u a e fructus, u b e r r i m u m a Deo p r a e m i u m exspecta; cuius Nos auspicem ac paternae benevolentiae Nostrae testem, apostolicam tibi benedictionem amantissime impertimus. Datum R o m a e a p u d S. Petrum, die v maii MDCCCCXVI, Pontificatus Nostri anno secundo. B E N E D I C T U S P P . XV 175 Suprema S. Congregatio S. Officii ACTA "SS. CONGREGATIONUM SUPEEMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII T DECLARATIO CIRCA OPUS Feria IV, die QUODDAM 12 aprilis 1916 In generali consessu S u p r e m a e huius Congregationis Sancti Officii, E m i ac Revmi Dm Cardinales in r e b u s fidei ac m o r u m Inquisitores Generales declaraverunt : O p u s cui titulus : La Leçon de l'Hôpital NotreDame d'Ypr es - Exegese du Secret de la Salette - par le Dr Henry Mariam, tome 1, Paris, 1915; tome II, Appendices, Montpellier, 1915, ex regulis generalibus in Constitutione Officiorum ac munerum traditis, esse d a m n a t u m a t q u e proscriptum. D a t u m Romae, ex aedibus Sancti Officii, die 13 aprilis 1916. Aloisius Castellano, S. R. et U. I. Notarius. II DECRETUM SOLVITUR DUBIUM DE SS. NUMISMATIBUS LOCO SCAPULARIUM BENEDICENDIS Proposito dubio, quod sequitur, a R m o Procuratore Generali Ordinis F r a t r u m Minorum Capuccinorum : « U t r u m sicut sufficit primum seapu« lare (v. g. B. Mariae V. de Monte Carmelo), quod in adscriptionis actu « induitur, benedicere, quin deinde alia eiusdem generis scapularia nova « benedictione egeant pro eadem persona, ita etiam sufficiat p r i m u m « n u m i s m a benedicere, quin alia n u m i s m a t a , quae primo deperdito vel « u s u detrito a s s u m u n t u r , nova benedictione m u n i a n t u r , vel u t r u m numi« s m a toties sit benedicendum quoties, primo deperdito vel u s u detrito, « n o v u m sufficitur? ». 176 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale E m i P a t r e s Cardinales Generales Inquisitores, in Congregatione habita feria iv, die 10 maii anni 1916, r e s p o n d e r u n t : « Negative ad prim a m partem ; Affirmative ad secundam ». Quam dubii resolutionem S S m u s D. N. D. Benedictus div. p r o v . P a p a X V , in audientia R. P. D. Adsessori S. Officii impertita feria v, die 11 maii eiusdem a n n i , benigne approbavit. Contrariis n o n obstantibus q u i b u s c u m q u e . R. CARD. MERRY DEL V A L , Secretarius. h. © S. f Donatus, Archiep. Ephesin., Adsessor S. O. III DECRETUM DE QUADAM RECENSIONE PERIODICA Feria IV, die 12 aprilis 1916 In generali consessu S u p r e m a e h u i u s Congregationis Sancti Officii,. Emi ac Revmi DD. Cardinales in r e b u s fidei ac m o r u m Inquisitores Generales d e c r e v e r u n t : Recensio periodica cui t i t u l u s : Rivista di Scienza delle Religioni. Roma, Tipografia del Senato di Giovanni Bardi, 1916, d a m n a t u r uti o r g a n u m p r o p a g a n d a e modernisticae. Et insequenti feria v, die 13 eiusdem mensis et anni, Sanctissimus D. N. D. Benedictus div. prov. P P . X V , in audientia R. P. D. Adsessori Sancti Officii impertita, h a b i t a de re plena relatione, decretum Eminentissimorum P a t r u m approbavit ac confirmavit. D a t u m Romae, in aedibus Sancti Officii, die 26 maii 1916. Aloisius Castellano, S. R. et U. I. Notarius. Nota. - Il R. D. U m b e r t o Fracassini ha dichiarato che il suo n o m e è stato messo abusivamente nel novero dei redattori del citato periodico, n o n avendo egli a p p r o v a t a la pubblicazione della n u o v a rivista ed avendo negata la s u a collaborazione. S. Congregatio Consistorialis 177 SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio p a s t o r e providit, scilicet: 5 maii 1916. — Metropolitanae ecclesiae Olomucensi praefecit E m u m ac Rfiium Dominum Leonem S. R. E. presbyterum cardinalem de Skrbensky, h a c t e n u s archiepiscopum P r a g e n s e m . — Cathedrali ecclesiae Maioricensi R. D. Rigobertum Domenech et Valls, canonicum metropolitanae ecclesiae Valentinae. — Cathedrali ecclesiae Vicensi R. D. Franciscum Munoz et Izquierdo, archipresbyterum cathedralis ecclesiae Barcinonensis. 8 maii. — Cathedrali ecclesiae Dianensi R. D. H o r a t i u m Caldarola, canonicum poenitentiarium ecclesiae Bituntinae. — Cathedrali ecclesiae Monoecensi R. D. Gustavum Vié, vicarium generalem Aurelianensem. 9 maii. — Metropolitanae ecclesiae Bituricensi R. P. D. Martinum Izart, h a c t e n u s episcopum Apamiensem. 16 maii. — Cathedrali ecclesiae Omahensi R. P. D. i e r e m i a m Iacob u m Harty, h a c t e n u s archiepiscopum de Manila. 22 maii. — Cathedrali ecclesiae Neocastrensi R. P. D. E u g e n i u m Giambro, h a c t e n u s episcopum Sarsinatensem. — Cathedrali ecclesiae Laquedoniensi R. D. Franciscum canonicum poenitentiarium ecclesiae Bisaciensis. Maffei r 27 maii. — Cathedrali ecclesiae Lucionensi R. D. Gustavum Garnier, vicarium generalem Nivernensem. — Cathedrali ecclesiae Adiacensi R. D. A u g u s t i n u m Simeone, canon i c u m cathedralis ecclesiae Massiliensis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 178 SAGRA CONGREGATIO INDICIS I DECRETUM Feria U, die 5 iunii 1916 Sacra Congregatio E m i n e n t i s s i m o r u m ac Reverendissimorum Sanctae R o m a n a e Ecclesiae Cardinalium a Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a XV S a n c t a q u e Sede Apostolica Indici l i b r o r u m p r a v a e doctrinae, e o r u m d e m q u e proscriptioni ac permissioni in u n i v e r s a christiana republica praepositorum et delegatorum, h a b i t a in Palatio Apostolico Vaticano die 5 iunii 1916, d a m n a v i t e t - d a m n a t , proscripsit proscribitque, vel alias d a m n a t a atque proscripta in Indicem librorum prohibitorum referri m a n d a v i t et m a n d a t q u a e s e q u u n t u r o p e r a : L. SALVATORELLI ed E. H U H N , La Bibbia. Introduzione a l l ' a n t i c o e al nuovo Testamento ( L ' I n d a g i n e moderna, vol. XIX). Milano, ecc., R e m o S a n d r o n , s. a. P. JUAN DE GUERNICA, La Perla de la Habana. Sor Maria A n a de J e s ú s Castro, [Religiosa Capuchina del Convento de Plasencia. Zara- goza, 1914, 2 vol. in 12°. LUDOVICO KELLER, Le basi spirituali della massoneria e la vita pub- blica. Todi, 1915. Rivista di scienza delle religioni. Roma, Tipografia del Senato, 1916 (Decr. S. Off. 12 apr. 1916). Dr. H E N R I MARIAVÉ, La leçon de l'hôpital Notre-Dame d'Ypres. Exégèse du secret de la Salette, T o m e I, Paris, 1915; t o m e II, Appendices, Montepellier, 1915 (Decr. S. Off. 12 apr. 1916). Itaque n e m o cuiuscumque g r a d u s et conditionis praedicta opera d a m n a t a a t q u e proscripta, q u o c u m q u e loco et q u o c u m q u e idiomate, a u t in p o s t e r u m edere, aut edita legere vel retinere a u d e a t , s u b poenis in Indice librorum vetitorum indictis. S. Congregatio Indicis 179 Quibus Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a e X V per m e infrascriptum Secretarium relatis, Sanctitas S u a decretum probavit et promulgari praecepit. In q u o r u m fidem, etc. D a t u m Romae, die 6 iunii 1916. FR. CARD. DELLA VOLPE*Praefectus. T h o m a s Esser, O. P., Secretarius. II Cyrillos Macaire, decreto S. Congregationis, edito die 12 aprilis 1915, quo liber ab eo conscriptus n o t a t u s et in Indicem librorum prohibitor u m insertus est, se subiecit. In q u o r u m fidem, etc. T h o m a s Esser, O. P., Secretarius. SACKA CONGREGATIO RITUUM I DIOECESIUM TOTIUS ITALIAE ET INSULARUM ADIACENTIUM DE FESTO TRANSLATIONIS ALMAE DOMUS B. M. V. Celeberrimum prae cunctis Marialibus Orbis Catholici Sacrariis promerito ac iure L a u r e t a n u m habetur, illudque fere sex abhinc saeculis Christifidelium praecipuae venerationis cultusque maximi cohonestatur significationibus: Domus, inquam, natalis Beatissimae Virginis Mariae, divinis mysteriis consecrata; ibi enim Verbum caro factum est. Felix ea D o m u s olim angelico famulatu e Palaestinae sacratis regionibus p r i m u m in Dalmatiam, inde L a u r e t a n u m in agrum Picenae Provinciae mirabiliter translata, a t q u e in sinu Catholicae Ecclesiae collocata, perenni miraculorum virtute et caelestium gratia beneficiorum ditata supereminet. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 180 Mirificae vero huiusmodi Translationis festum, diei propriae, h. e. decimae decembris, exeunte saeculo decimo septimo adsignatum, in Ecclesiis m e m o r a t a e Provinciae Picenae, ac sensim t u m aliarum Italiae t u m plur i m a r u m exterarum totius Orbis regionum, cum Officio ac Missa propriis, u s q u e ad a n n u m millesimum nongentesimum decimum tertium sine intermissione quotannis rite 'celebratum fuit. Quibus o m n i b u s permoti, et concrediti gregis ferventia q u o q u e vota, ne dicam, o m n i u m catholicorum fidelium probe noscentes, cuncti Sacror u m Antistites dioecesium Provinciae Picenae, ne tanti Virginei Sacrarii cultus longe lateque diffusus sensim in dies aliquid detrimenti capiat, Sanctissimum D o m i n u m n o s t r u m Benedictum P p . XV enixe precati sunt, ut festum Translationis Almae D o m u s B. Mariae Virginis pristino honori restituens, q u o t a n n i s celebrandum concedere dignaretur. Sanctissimus Dominus Noster Benedictus P a p a XV supplicia haec vota ab infrascripto Cardinali Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefeeto relata, p e r a m a n t e r accipiens, pro sua q u o q u e spectata erga Deiparam pietate, decrevit, ut festum Translationis Almae Domus B. M. V. sub ritu duplici maiori a singulis Italiae et i n s u l a r u m adiacentium dioecesibus, necnon ab Ordinibus Regularibus et Religiosis Familiis etiam proprio Kalendario utentibus a t q u e intra fines e a r u m Dioecesium commorantibus, die decima decembris, cum Officio ac Missa propriis iamd u d u m approbatis, quotannis celebretur: servatis Rubricis. I n s u p e r eadem Sanctitas Sua benigne indulsit, ut eiusmodi festum Beatae Mariae Virginis ad ceteras o m n e s Dioeceses et Religiosas Familias,'singulis t a m e n Rmis Ordinariis vel respectivis Superioribus legitime petentibus, sub iisdem clausulis et conditionibus extendi valeat. Contrariis n o n o b s t a n t i b u s q u i b u s c u n q u e . Die 12 aprilis 1916. )$( A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUFINAE, S. B. G. Pro-Praefectus. L. © S. Alexander Verde, Secretarius. S. Congregatio Rituum BAVARIAE 181 REGNI DE TITULO, FESTO ET OFFICIO B. V. MARIAE, PATRONAE B AVARI AE Conspicua erga beatissimam Virginem Dei Matrem pietate et cons t a n t i devotione, nemini sane e catholicis n a t i o n i b u s Gens Bavarica s e c u n d a h a b e n d a est. Spectatissimum enim studium, quo Deiparam a priscis t e m p o r i b u s impense colit, plurima templa testantur, saeculo octavo praesertim ac nono, in honorem ipsius Dei Genitricis in urbibus ac Bavariae regionibus exstructa, t u m amplitudine molis, t u m divite omnigenae a r t i s o r n a t u p r e s t a n t i s s i m a . T e s t a n t u r idem Mariales permultae Sodalitates, quibus e Regia Familia plures n o m e n d a r e sueverunt: ac laudabilis ille m o s testatur, qui penes Bavariae populum a prisca invaluit a e t a t e , exornandi frontes d o m o r u m B. Mariae Virginis statuis vel iconibus. At cultus ipsius Deiparae luculentius testantur Mariana n o n pauca Sacraria, uti Ettalense, Bifkensteinse, R a m e r s d o r p e n s e et alia, q u a e sane celeberrimum praecellit Sacellum Garolingiorum aetate in vetere praedio Hodingano (vulgo Altoetting), a quo nomen m u t u a t u r , intra fines Passaviensis Dioecesis erectum, iuxta Aedem Regalem, ac postea splendidissime e x o r n a t u m . Illuc frequentes ac t u r m a t i m pio pereg r i n o r u m more e cunctis Bavariae regionibus Christifideles confluere solent e quovis ordine ac statu, imo ex ipsa Aula Regia, Virginem Dei Matrem veneraturi, Eiusque ope imploraturi. Notatu vero dignissimum est quod, Bavariae Ducibus et Principibus Electoribus in exemplum p r a e e u n t i b u s , ac praesertim Maximiliano I e regia Wittellesbacensi stirpe, inde ab a n n o millesimo sexcentésimo vigesimo Catholica Gens Bavaror u m , ipsam Deiparam Virginem sub titulo Bavariae Patronam invocare et fervida veneratione prosequi coeperit. Q u a m o b r e m ad singulare Dei Matris auxilium diuturni huiusce belli rebus in arctis expetendum, et Bavaricam Gentem perpetuo caelesti t u t a n d a m praesidio, ipse Rex Bavariae Ludovicus Tertius, u n a cum uxore sua Maria Teresia Regina, avitam pietatem aemulatus, et probe noscens pia desideria complurium catholicorum sui Regni virorum, a Ssmo Domino Nostro Benedicto P a p a XV, per E m u m ac R m u m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m Dnum Cardinalem Andream Frühwirth, P r o - L e g a t u m Apostolicum in Bavaria, id obtinendum suscepit, n i m i r u m : I. Ut b e a t a Dei Genitrix Virgo Maria praecipua a p u d Deum Bavar o r u m P a t r o n a declaretur ab Apostolica Sede ; II. Ut peculiare festum ipsius B. Mariae Virginis s u b titulo Patronae Bavariae q u o t a n n i s die decimaquarta marialis mensis maii, sub competenti ritu in universa Bavaria Officio proprio recolatur. Sanctissimus porro D o m i n u s Noster Benedictus P a p a XV huiusmodi gratissima pia vota p e r a m a n t e r excipiens, ab infrascripto Cardinali Sacrae R i t u u m Congregationi Pro-Praefecto relata, beatissimam Virginem Dei Genitricem Mariam totius Bavariae Regni principalem apud Deum P a t r o n a m s u p r e m a Auctoritate S u a declaravit et constituit; cunctis honorifìcentiis ac privilegiis Eidem attributis, quae praecipuis locorum P a t r o n i s de iure c o m p e t u n t : et F e s t u m B. Mariae Virginis titulo Patrona Bavariae die d e c i m a q u a r t a mensis maii in cunctis Bavarici Regni Dioecesibus sub ritu duplici primae classis cum Octava q u o t a n n i s celebrandum concessit: servatis Rubricis. Contrariis non obstantibus q u i b u s c u n q u e . Die 26 aprilis 1916. £g A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUFINAE, S. R. C. Pro-Praefectus. L. $ S. Alexander Verde, Secretarius. III SEDUNEN. DUBIA DE FESTO DEDICATIONIS ECCLESIAE R m u s Dnus Iulius Mauritius Abbet, episcopus Sedunensis, Sacrae Rituum Congregationi humiliter exposuit quae s e q u u n t u r : I. Debetne affigi festum Dedicationis ipsi diei mensis, q u a Ecclesia consecrata fuit, si haec dies est nota, celebrata solemnitate externa eadem die Dominica, q u a a n t e a ? 18S S. Congregatio Rituum II. Debetne festum Dedicationis ita alicui diei mensis affigi, ut Dominica sequens sit eadem Dominica, q u a celebratum fuerat festum Dedicationis t e m p o r e elapso? III. Debetne solemnitas externa Dedicationis Ecclesiae Cathedralis in tota Dioecesi celebrari, vel t a n t u m in u r b e Episcopali? Et Sacra eadem Congregatio, audito specialis Commissionis suffragio, praepositis quaestionibus ita r e s p o n d e n d u m censuit: Ad I. Affirmative q u o a d F e s t u m cum Officio et Missa. Posse et n o n teneri q u o a d solemnitatem externam. Ad II. Affirmative, si n o n innotescat dies consecrationis, aut a g a t u r de Festo Dedicationis Ecclesiarum consecratarum, u n a eadem die celebrando. III. Posse et nullibi teneri, iuxta Decretum S. R. C. diei 28 octobris 1913, tit. I, n. % Atque ita rescripsit et declaravit. Die 5 maii 1916. Çfa A. CARD. E P . PORTUEN. ET S. RUFINAE, £ . B. C. Pro-Praefectus. L. & S Alexander Verde, Secretarius*. 184 Acta Apostolicae Sedis ACTA Commentarium Officiale TRIBUNALIUM SACEA ROMANA ROTA I PITILIANEN. NULLITATIS MATRIMONII (SANTELLI-STETTINER) Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno primo, die 16 augusti 1915, BR. PP. DD. Aloisius Sincero, P o n e n s , Ioseph Mori et Fridericus Cattani, Auditores de Turno, in causa Pitilian e n . - Nullitatis matrimonii, inter Liberatam Santelli, actricem, repraesentatam per legitimum procuratorem advocatum Henricum Benvignati, et T o r q u a t u m Stettiner, contumacem, interveniente et disceptante in causa Revmo Vinculi Defensore ex officio, hanc tulerunt definitivam sententiam : Liberata Santelli ex matrimonio quod Franciscus Santelli et P.enelopes Gortini, a m b o vidui cum prole, contraxerant, nata, matrimonio iuncta est cum T o r q u a t o Stettiner die 14 octobris 1907. Matrimonium infelicem exitum habuit, quamvis proles inde e n a t a esset, et post a n n u m circiter et dimidium,* seu die 23 martii 1909, vita coniugali a b r u p t a , Liberata in d o m u m matris cum sua filia se recepit. T a n d e m die 21 nov. 1912 actionem nullitatis sui matrimonii instituit ex capite vis et m e t u s sibi a m a t r e incussi, n a m patre iam orbata erat q u u m T o r q u a t o nupsit: et c a u s a in prima instantia ex commissione Sanctissimi n u n c definienda venit sub consueto d u b i o : An constet de matrimonii nullitate in casu? 1. Factum quod attinet. - Liberata Santelli, iuramento praestito, c o r a m iudice haec declaravit: « Conobbi ( T o r q u a t u m Stettiner) nel feb« braio 1907 (cum ipsa decimum q u a r t u m circiter aetatis suae a n n u m « ageret) in occasione di essermi stato presentato dalla mia madre, stando « ancora io in educandato ; si colse questa occasione per farmi uscire dal « Collegio, e fu allora che la m a m m a mi disse come lo Stettiner era « venuto per chiedere la mia m a n o . . . Debbo premettere, che dopo d'essere « uscita dall'Istituto per due giorni, come di sopra ho detto, e nella quale « occasione mi fu presentato lo Stettiner, vi rientrai di nuovo, restandovi S. Romana Rota « « « « « « « « « « 185 fino all'epoca degli esami, cioè fino al mese di giugno, e poscia fui ritir a t a in famiglia, dove fu accompagnato un mese dopo lo Stettiner da suo padre, e dove il medesimo rimase, vivendo in famiglia con noi insino alla celebrazione del m a t r i m o n i o . D u r a n t e questo t e m p o le n o s t r e relazioni furono indifferenti ». I n t e r r o g a t a a u t e m n u m « sua m a d r e le lasciava piena libertà di contrarre o no questo' matrimonio, e i genitori dello Stettiner lasciavano questi libero di contrarre o no tale matrimonio », respondit: « Niente affatto; anzi mi obbligava a s p o s a r e lo Stettiner: simile cosa occorreva per questo rispettivamente ai suoi genitori ». Itidem actrix professa e s t : « La ragione che si adduce va (ad cele« b r a n d u m m a t r i m o n i u m cum T o r q u a t o Stettiner), era quella che essendo « donne sole, era necessario avere in casa un u o m o , che g u a r d a s s e i « nostri interessi. Altra ragione che mi si adduceva era quella di volermi « v e d e r e ad ogni costo sistemata. Le ragioni che inducevano i genitori « ad obbligare lo Stettiner al matrimonio con me, erano di volerlo allon« t a ñ a r e ad ogni costo dalla compagnia di u n a d o n n a da cui aveva già « avuto un figlio, ed anche perchè vedevano in me, finanziariamente « p a r l a n d o , un b u o n partito per il loro figliuolo... F i n da principio fui « contrarissima a questo matrimonio, e fin d'allora mia m a d r e fece valere « la sua volontà per costringermi ad esso: fui in conseguenza r i m p r o « verata, minacciata e percossa più volte. Scene di questo genere avve« nivano quasi ogni giorno... Due giorni prima del matrimonio, mia « m a d r e mi a n n u n z i ò che le nozze si sarebbero al più presto celebrate. « A q u e s t a notizia io scoppiai in pianto dirotto p r o t e s t a n d o di n o n voler « subire il marito che mi si imponeva, uscii di casa sola col fine di n o n « volervi t o r n a r e più, e fu dovuto all' intervento della domestica, che « mi seguì, se tornai a casa. In questa occasione, su • per le scale, « dissi alla stessa domestica Ottavia Piccini, che io n o n consentivo « affatto al matrimonio che mi costringevano a fare, e che con lo Stet« tiner n o n sarei r i m a s t a n e p p u r e otto giorni... Io resistetti sempre, « p r o t e s t a n d o con le lagrime alla m a d r e . . . Io n o n avevo persone che « avessero potuto venire in aiuto a resistere per me ai voleri di mia « m a d r e . Avevo già perso il b a b b o e di tre fratellastri u n o era di pieno « accordo con la m a m m a nel volere questo matrimonio, e gli altri due « nulla potevano fare in mio favore, dato il carattere imperioso della « m a d r e . Il consenso... fu forzato. Il giorno del matrimonio, q u a n d o la « figlia della domestica venne in mia camera, s t a n d o la di lei m a d r e « ad apparecchiarmi per la cerimonia, e vedendomi triste mi incoraggiò « dicendomi: " Allegra che oggi sposa „, io le risposi: " Magari mi spoACTA, vol. VIII, n. 6. - 7-6-916. 13 186 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « « « « sassi con Dio „, e diedi in dirotto pianto. Nel tragitto da P i a n Castagnaio a Chiusi pel viaggio di nozze n o n feci che piangere cont i n u a m e n t e , e di questo fatto può rendere fede il vetturino Nello Baiocchi... ». Ut facile a u t e m evenire solet, h u i u s m o d i m a t r i m o n i u m infelicem exitum habuit. Maritus nonnisi vi, ut actrix asserit, debitum coniugale obtinere potuit, dissensus vero in dies magis magisque creverunt, donec vita coniugalis a b r u p t a fuit, ut s u p r a dictum est, sine spe reconciliationis. « « « « « « « Sulla fine del luglio o ai primi di agosto 1911 - item actrix declaravit - mia m a d r e essendo a n d a t a a messa, fu c h i a m a t a dal Parroco, D. Filippo Pacelli, e le fece nota u n a lettera ricevuta dalla Curia di Pitigliano, con la quale lo Stettiner chiedeva la nullità di matrimonio, in seguito a che mia madre fu invitata dallo stesso Parroco a fare u n a deposizione, ed in questa mia m a d r e affermò di avermi u s a t o violenze pel matrimonio in parola... ». Revera m a t e r actricis, Penelopes Cortini-Santelli, haec s u b iuramenti fide, a P a r o c h o interrogata (etsi iuris ordo servatus n o n fuerit), fassa est: « Incominciarono le trattative del matrimonio di mia figlia con lo « Stettiner nel dicembre del 1905 e fu lo Stettiner padre, che mi p r ò « pose di maritar mia figlia con T o r q u a t o suo figlio. Io allora mi t r o v a v o « molto angustiata per la causa mossami dal Borghi Geremia per la « eredità del defunto mio marito e non mi sembrò vero trovare un « protettore naturale per mia figlia, molto più che mi si d a v a n o gli « Stettiner per persone influenti e di estesissima relazione. Dietro con« siglio dello Stettiner padre, misi mia figlia nel Collegio di Pienza nel « novembre del 1906, e quindi i due giovani si conobbero il 9 feb« braio 1907. Io fino a quest'epoca n o n avevo veduto ne conoscevo « personalmente Torquato, ma mi ricordo che al primo vederlo non « mi fece b u o n a impressione. Dall' indifferenza, che mostrò in tale circo« stanza, mi sembrò un giovane che agisse sotto l'impulso di qualche « persona e contro s u a volontà; del resto anche mia figlia n o n si « mostrò meno indifferente. Ella, è vero, nulla a n c o r a sapeva delle tratt a t i v e corse tra me e il p a d r e del giovane sul suo m a t r i m o n i o ; ma « q u a n d o io le esposi la ragione della v e n u t a di quei due a Pienza, « meravigliata mi disse: " Che forse vengono in cerca della mia « dote? „. Fu il padre dello Stettiner che fece la richiesta a Liberata « di sposare suo figlio, e questi taceva o al più sorrideva. La mia « figlia non rispose e piuttosto si mostrò meravigliata. Usciti a p a s « seggio, lasciammo i due giovani a n d a r soli, perchè potessero parlarsi S. Romana Rota 187 « l i b e r a m e n t e , dopo il quale T o r q u a t o , d o m a n d a t o da me che cosa gli « avesse risposto Liberata, mi disse che s'era m o s t r a t a contenta. Ma « però al m o m e n t o della p a r t e n z a i due giovani si dissero addio molto « f r e d d a m e n t e . . . » . Et p o s t q u a m m a t e r narrasset se rescivisse Torquat u m turpi necessitudine a d i u n c t u m esse cum q u a d a m amasia R o m a e commoranti, addidit: « Io allora avrei dovuto r o m p e r e ogni trattativa, ma « a me premeva che il matrimonio si eonchiudesse e perciò bevvi grosso « (scilicet facile et i m p r u d e n t e r credidit illam necessitudinem a b r u p t a m « fuisse); anzi mi detti p r e m u r a che nulla trapelasse al di fuori di tutto « questo e lo tenni nascosto a tutti e specialmente a Lei mio Parroco ». Dein vero, cum in domum Penelopis advenisset mater Torquati, « io le « esposi tutto e proposi interrompere t u t t o . . . ma la m a d r e tanto disse « e pregò mio figlio, che non ci sciogliemmo... ». Q u a e n a m vero fuerit Liberatae ratio cum T o r q u a t o ante m a t r i m o n i u m c o n t r a h e n d u m , ita m a t e r exposuit: « Questa più volte piangendo mi disse: " Mamma, man« datelo via, perchè io n o n lo voglio sposare „ ». Quamvis igitur Penelopes Santelli a P a r o c h o interrogata n o n fuerit de m e t u a se incusso in filiam, sed t a n t u m de vi illata in T o r q u a t u m : « Se fosse vero che « lo Stettiner fece un tal matrimonio contro la sua volontà e violentato « dal p a d r e » ; t a m e n ex rei gestae expositione n o n obscure ipsa innuit filiam c o n t r a suam voluntatem, coniunctam fuisse matrimonio cum Torquato. % Ius quod spectat, notissimum est in iure nostro non t a n t u m vim a b s o l u t a m , seu coactionem physicam, q u a v o l u n t a r i u m omnino tollitur, sed etiam m e t u m , seu coactionem moralem, q u a libertas graviter minuitur, dirimere matrimonium, seu illud ab initio reddere absolute nullum (c. 1.4,15,28, De sponsalibus et matrimonio; c. 2, De eo qui duxit...). Conditiones vero, ut metus sit dirimens, ex c o m m u n i doctrina et constanti iurisp r u d e n t i a canonica, hae praecipue sunt, ut m e t u s sit gravis et cadens in c o n s t a n t e m virum vel feminam p r u d e n t e m , ut sit ab extrinseco et iniuste incussus, a t q u e directe incussus in ordine ad matrimonium. Metus in ordine ad m a t r i m o n i u m p l e r u m q u e incutitur ab iis in quorum potestate n u p t u r i e n s , seu, ut frequentius evenire solet, puella est: huiusmodi m e t u s appellatur reverentialis. Si metus reverentialis nitatur t a n t u m reverentia erga p a r e n t e s , ne m e t u s quidem e s t ; si t i m e a t u r t a n t u m offensa, vel moeror a u t tristitia p a r e n t u m , levis per se est; si a u t e m p r u d e n t e r t i m e a t u r gravis et d i u t u r n a indignatio p a r e n t u m , et praesertim si imperio p a r e n t u m , vel e o r u m precibus importunis et constantibus a d d a n t u r aliae minae, vel d u r a et aspera agendi ratio, a u t aliae similes circumstantiae, 188 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m e t u s reverentialis fit gravis ac qualificatus, et proinde dirimit matrim o n i u m . In a e s t i m a n d a vero n a t u r a et gravitate m e t u s reverentialis praecipue consideranda est indoles m e t u s inferentium, u t r u m ad iracundiam et violentiam sint proclives, et a n i m o ita duro et obstinato ut a nemine sibi contradici a u t consiliis suis i m p e d i m e n t a obiici patiantur, et indoles m e t u m passi, si filius et praesertim filia sit suavis et mitis ingenii ac timida, q u a ratione in familia vivere consueverit, u t r u m sub custodia et vigilantia p a r e n t u m , ita ut ab eorum imperio semper et in o m n i b u s p e n d e a n t (S. R. R o t a coram Sebastianeiii, 21 iul. 1910, n. 2; coram Many, 26 feb. 1910, n. 2 ; 13 martii 1911, n. 2; coram Prior, 23 martii 1911, n. 2 7, etc.). 3. Iamvero ex actis plene constat m e t u m incussum a matre Penelope Santelli in filiam o m n e s praeseferre conditiones ad m a t r i m o n i u m irrit a n d u m . Nam Maria Brizzi testata est: « Sono stata presente a più di « u n a scena, in cui la m a d r e ha rimproverata e picchiata la figlia con « motivo di questo matrimonio... Stando la Santelli (Penelopes) in p u n t o « di morte, ed essendo io presente, ripeteva spesso colle lagrime rivolta « alla figlia: " Sono stata io che t'ho r o v i n a t a , , e simili espressioni... ». Octavia Delle Macchie: « Mi è n o t a l'avversione che Fattrice Liberata « Santelli aveva per lo sposo, impostole dalla m a m m a . Più volte h a ' « detto a me stessa di non volersi maritare allo Stettiner, e si è sfo« gata ed ha pianto per le pressioni della m a m m a . D u r a n t e la dimora « del fidanzato per circa 6 mesi in casa dell'attrice Santelli io n o n mi « avvidi che passassero t r a di loro segni scambievoli di affetto. Questa « avversione durò fino alla vigilia del matrimonio, e la Santelli non vi « oppose valida resistenza, sia perchè era t r o p p o piccola di età, n o n « avendo ancora compiuto i 16 anni, sia per là riserva e l'ossequio alla « volontà della m a m m a . Queste cose sono a me note per la frequenza « giornaliera in casa dell'attrice, dove mi trovavo in qualità di servente. « Pochi mesi dopo il matrimonio, la m a d r e della sposa si r a m m a r i c a v a « d i aver sacrificato la sua povera figliuola... Spesse volte ho dovuto « assistere a scene nelle quali la m a m m a minacciava e percuoteva la « figlia per obbligarla a sposare lo Stettiner, e la figlia subiva tutto « per rispetto alla m a m m a . Però alcuni giorni avanti il matrimonio, « tentò di fuggire di casa per n o n essere costretta a sposare, ma rinc o r s a d a m e ritornò i n c a s a » . Quae a u t e m testis subiecit, n e m p e : « Ritengo che a n d ò liberamente a prestare consenso », ita postea explicavit « che il matrimonio della Liberata fu l'effetto della volontà della « madre, n o n o s t a n t e le proteste -che faceva in contrario la figlia, pro« teste che d u r a r o n o fino alla celebrazione del matrimonio ». Bar- S. Romana Rota 189 tb-olomaeus Sbrolli: « So benissimo per la mia presenza in casa della « Santelli, l'avversione che l'attrice aveva per lo Stettiner. L ' h o vista « piangere ed intesa ripetere che n o n voleva saperne di tal giovane e « lamentarsi delle pressioni che le facevano la m a m m a ed il fratello. « Non esagero se asserisco che soltanto per ubbidienza ed in ossequio « alla volontà della madre l'attrice si piegò al matrimonio. Avvenuto « questo, la m a d r e dell'attrice mi manifestò più volte il suo dolore per « aver sacrificata la figlia, avendole imposto il matrimonio per lo Stet« tiner ». Et postea i n t e r r o g a t u s : « Che cosa avete inteso dire con quelle « parole : " Non esagero se asserisco che soltanto per ubbidienza ed osse« quio alla volontà della madre, l'attrice si piegò al m a t r i m o n i o ? „ », r e s p o n d i t : « Ho inteso dire con quelle parole che l'attrice si piegò al « matrimonio per l'ubbidienza e l'ossequio che veniva dal timore e dalle « minaccie, che la m a d r e le faceva per riguardo a questo matrimonio ». A s s u m p t a Chiesi: « Dalla bocca stessa dell'attrice più volte ho appreso « la s u a avversione per lo Stettiner, e q u e s t a avversione è d u r a t a per « i l tempo del fidanzamento fino al p u n t o di minacciare di nascondersi « per impedire gli sponsali civili. Ho visto piangere più volte l'attrice « e l'ho intesa lamentarsi delle pressioni della m a m m a e del fratello, e « ripetere di n o n voler contrarre tale matrimonio. Alle insistenze della « m a d r e e del fratello si acquietò esclusivamente per farne l'ubbidienza « e non già per affetto al giovane Stettiner ». Quae p o s t r e m a verba ita postea explicavit: « Con quelle parole ho inteso dire che la Liberata « fece un'ubbidienza forzata e, d a t a la sua educazione e la sua giovane « età, ha dovuto fare per forza ciò che voleva la m a d r e ». Elvira Romagnoli : « Ritengo che (matrimonium) n o n fu celebrato col consenso spon« taneo della Liberata, la quale piuttosto agì per impulso e volontà della « madre... So invece che la Liberata n o n voleva e persisteva nel suo « rifiuto, nonostante la presenza dello Stettiner, e questo l'ho p u r e appreso « dalla bocca di mia suocera (Penelopis scilicet) nel tempo sopra ricor« dato. Ricordo poi un fatto, a cui io stessa ho presenziato, e che occorse « venti o t r e n t a giorni prima del matrimonio. Un giorno t r o v a n d o m i a « casa della Santelli, ed essendo presente la domestica Ottavia Delle « Macchie che pettinava la Liberata, vidi questa che prorompeva in « lagrime. Interrogata da me sul motivo, r i s p o s e : " Che volete? Me lo « vogliono far fare per forza (alludendo al matrimonio) ; ma mia m a d r e « n o n avrà mai pace ed io n o n vi starò n e p p u r e otto giorni „... Ricordo « p u r e che in altra circostanza, essendo ritornate m a d r e e figlia dal« l'Abbadia, vidi in loro casa, presente anche lo Stettiner, che e n t r a m b e « si bisticciavano, sempre a motivo del matrimonio, e la m a d r e dette 190 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « un manrovescio alla figlia, che ne riportò graffiature. Questo occorse, « se ben r a m m e n t o , circa due mesi p r i m a del matrimonio ». Angelus Romagnoli, frater u t e r i n u s actricis, qui tamen, ut ipse asserit, est « in « relazioni piuttosto fredde con la medesima per motivi d'interesse », ita deposuit: « Esso (matrimonium) fu certamente contratto contro la « volontà della Liberata, e ad istigazione ed imposizione della m a d r e . . . « Ho desunto q u e s t a affermazione da vari fatti precedenti il matrimonio, « t r a i quali r a m m e n t o la proposta fatta da mia sorella Liberata a mia « moglie di fuggire prima che venisse stipulato il compromesso. Ram« mento inoltre che la medesima Liberata ebbe a manifestarmi in simili « circostanze il suo dissenso al proposto matrimonio : ed avendo io fatto « di ciò rimostranze alla m a m m a , q u e s t a ebbe a rispondermi con u n a « imprecazione, m o s t r a n d o la necessità del matrimonio stesso per avere « in casa un u o m o di ferro che tutelasse i suoi interessi... I mezzi usati « per determinare la Liberata al matrimonio consistevano in ragiona« menti e persuasioni che la m a d r e le faceva in ordine alle condizioni, « in cui e n t r a m b e si t r o v a v a n o per gl' interessi economici. Non manca« rono per altro delle sgridate e qualche volta anche schiaffi per per« suaderla a tal fine ». I m m o et m a t r e m Penelopem, d u m viveret, fassam esse m e t u m a se illatum in filiam, ex actis item constat. Nam praeter testes Mariam Brizzi, Octaviam Delle Macchie, Bartholomaeum Sbrolli, q u o r u m attestationes s u p r a retulimus, Ursula Sbrolli testata est: « Ricordo infine che, cele« brato il matrimonio, ed essendo già cominciati i dissensi t r a i coniugi, « la m a d r e della Liberata piangendo usciva in queste espressioni: " M i o « Dio, perchè tenete in tanti patimenti la mia Liberata, q u a n d o io sola « ne sono la colpevole? „ ». Sacerdos Livius Bassi, actricis p r o p i n q u u s : « Vario tempo dopo la celebrazione del matrimonio, ed essendo già « t o r n a t a la figlia in famiglia, intesi la m a d r e che in un m o m e n t o « di dolore diceva: " Io ho rovinato la mia figliuola „ ». Doctor Leopold u s T r a v e r s i : « Posso... di certa scienza e coscienza affermare che dopo « il matrimonio la fu Penelope Santelli più e più volte venne da me a « sfogarsi per questo matrimonio, esprimendo chiaramente il suo ram« marico d'essere stata lei l'unica e soia artefice di questo matrimonio, « che altrimenti per volontà della s u a figlia Liberata n o n si sarebbe mai « fatto, e non dissimulava che la collera di Dio l'avrebbe colpita per il « sacrifizio fatto della figlia ». A n n a J a s i n s k i : « Seppi... nella P a s q u a « successiva al matrimonio, e ciò per bocca della m a d r e della Liberata, « che essa era stata la causa della rovina della figlia. Questa confidenza « m i è s t a t a fatta dalla medesima in seguito più e più volte ». P e t r u s S. Romana Rota 191 Magini: « Dopo avvenuto il matrimonio, più volte la m a d r e della San« telli mi ha dimostrato il suo dolore, per aver imposto alla figlia il « matrimonio in parola ». Annunziata Magini: « Dopo avvenuto il matri« monio, la m a d r e della Santelli si lagnava di continuo con me per « aver sacrificato la figlia imponendole tal, matrimonio ». Doctor Ioseph Orienti, notarius, t e s t a t u s est: « Recatomi un giorno a Radicofani insieme « alla Sig. Liberata Santelli e alla di lei madre, intesi che la p r i m a si « l a m e n t a v a della condizione disgraziata di famiglia in cui trovavasi e « ne riversava la colpa sulla m a m m a , la quale dava p i e n a m e n t e ragione « alla figlia. Altra volta la m a d r e dell'attrice mi ha confessato di essere « s t a t a la causa determinante dello stato infelice della figlia... ». P o r r o matris confessio, tempore non suspecto, immo et dum morti esset p r o xima, edita, magni h a b e n d a est; eius autem dicendi g e n e r a : « Aver « rovinato, aver sacrificato la figlia, imponendole il matrimonio », hisque similia, ut « essere stata lei l'unica e sola artefice di questo matrimonio, « che altrimenti per volontà della s u a figlia Liberata n o n si sarebbe « m a i fatto; essere stata la causa d e t e r m i n a n t e ; aver imposto il matri« monio », intelligi n e q u e u n t in casu de licitis suasionibus et cohortationibus q u a e libertatem filiae n o n minuerint, sed t a n t u m de m e t u in filiam illato. Ceterum, ut recte animadvertit d'Annibale (I, n. 138, not. 16 in fine), quod quis revera facit coactus paterno (et materno) imperio (ex cap. Puella, 8, q. 5), timore reverentiali fecisse dicendus est. Ex hisce igitur aliisque quamplurimis testibus, q u o r u m attestationes referre nimis longum esset, plene p r o b a t u r Liberatam coactam fuisse ad m a t r i m o n i u m i n e u n d u m cum T o r q u a t o metu vere gravi et directe incusso in ordine ad ipsum matrimonium. Sed nec de m e t u s iniustitia ambigi n e q u i t : iniustus enim fuit tum quoad m o d u m , quia media adhi„ bita, n e m p e minae, verbera, etc., omnino illicita et iniusta fuerunt, t u m q u o a d s u b s t a n t i a m , quia Liberata p r o r s u s animo aversa erat a matrimonio cum T o r q u a t o (arg. S. R. Rota, coram Lega, °1 iunii 1911, etc.). 4. Et vis h o r u m a r g u m e n t o r u m a d m o d u m crescit, si consideremus indolem matris et filiae. Testes enim fere omnes u n o ore clamant m a t r e m fuisse imperiosi ingenii, ferreae voluntatis et necti n e s c i a m ; filiam vero timidam, imbecillis voluntatis, obedientiae assuetam et ad matri resistendum omnino imparem, attenta praesertim eius aetate. Ut nonnulla testimonia afferamus, Maria Brizzi testata e s t : « Il carattere « della m a d r e era impetuoso e capace di incutere timore alla figlia ». Nazarenus Crestini: « Il carattere della madre era violento e capace di « poter imporre la propria volontà alla figlia, la quale, anche per la sua « t e n e r a età, era untissima ». Anna Jasinski: « E r a (mater) di carattere m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « irascibile e misterioso, e la ritengo capace di imporsi n o n solo alia « figlia, ma anche al marito, t a n t o più che il carattere della figlia era « ed è mite ». Ersilia Bajocchi: « Il carattere della m a d r e era dispotico « e capace di inferire un timore alla figlia, che, a n c h e per la s u a t e n e r a « età ed inesperienza, era timida ed oggetto perciò di violenze da p a r t e « della m a m m a ». Silvia Savini : « La m a d r e mi aveva già confermato « che sarebbe b a s t a t o di minacciare di un p u g n o la figlia per farle « cambiare un no in un sì ». Elvira Romagnoli: « Il carattere della « m a d r e era autoritario e violento, mentre l'indole della figlia era mite « e facile ad essere soggiogata ». Telemachus Romagnoli: « Il carattere « della m a m m a era irascibile, terribile e t u t t o ciò che essa voleva si « doveva fare. Il carattere della Liberata era mite ed ubbidiente ». Moyses R o m a g n o l i : « Il carattere della m a m m a era irascibile, strano, bizzarro « e capace di inferire un vero timore alla figlia, la quale sottostava ai « v o l e r i della m a m m a » . Ita q u o q u e U r s u l a Stralli, Leopoldus Traversi, etc. Nec relevat quod opponit Vinculi defensor, n e m p e hic haberi quidem materiam a p t a m ad meticulosum consensum in t h e m a t e fingendum, seu capacitatem inferendi et patiendi m e t u m ; at materiam u t u t aptam n o n dare esse r e i : oportere igitur ut metus ipse in facto illatus districte probetur. Nam, si excipias N a z a r e n u m Grestini et Silviam Savini, qui t a m e n et ipsi implicite vel explicite d e p o n u n t de imperio a m a t r e in filiam lato, testes omnes s u p r a aliati, qui de indole m a t r i s et filiae deponunt, t e s t a n t u r q u o q u e de minis, obiurgationibus, verberibus, u n o verbo de metu in specie et in facto illato: ceterum m e t u s ipse in facto illatus ex iis q u a e supra disseruimus districte probatur. Quae igitur testes d e p o n u n t de indole matris et filiae p r o b a n t q u o q u e et m a g i s magisque confirmant m e t u s gravitatem n o n t a n t u m absolute, sed relative q u o q u e , relate n e m p e ad filiam. I m m o m e t u s a m a t r e in filiam incussus n o n t a n t u m fuit gravis t u m absolute, t u m relative, sed nec ullum m e d i u m filiae praesto erat ad illum effugiendum. Nam, ut testatur Aloisius Bajocchi : « L'oratrice (Libe« rata) n o n avrebbe avuto a chi rivolgersi per consigli, in q u a n t o la « m a d r e la teneva presso di sè ed era in relazioni, se n o n tese, certo « poco b u o n e con l'intera parentela p a t e r n a ». Et ipse Sac. Livius Bassi, actricis propinquus, r o g a t u s ut dissuaderet Penelopi m a t r i m o n i u m s u a e filiae cum T o r q u a t o Stettiner, id r e n u i t : « I o risposi u s a n d o un'espres« sione locale: " Siamo più amici che parenti „, volendo dire che n o n « eravamo in b u o n e relazioni e che quindi declinavo il m a n d a t o ». Ex q u i b u s etiam confirmantur ea quae declaravit actrix: « Io n o n a v e v f > S. Romana Rota 193 « persone che avessero p o t u t o venire in mio aiuto e resistere per me « ai voleri di mia m a d r e . Avevo già perso il b a b b o e di tre fratellastri, « l'uno era di pieno accordo con la m a m m a nel volere questo matri« monio, e gli altri nulla potevano fare in mio favore ». Et p r a e t e r m o d u m gravissima revera s u n t quae d e p o n u n t Telemachus Romagnoli et Moyses Romagnoli, fratres uterini actricis. Ille: « R a m m e n t o inoltre « che la medesima Liberata ebbe a manifestarmi in simili circostanze « i l suo dissenso al proposto m a t r i m o n i o ; ed avendo io fatto di ciò « rimostranze alla m a m m a , questa ebbe a rispondermi con u n a impre« cazione... ». I s t e : « Faccio n o t a r e p u r e che avendo un giorno osser« vato alla m a m m a la poca convenienza di questo matrimonio, rispose, « s t a n d o presente l'altro fratello Angelo e la di lui moglie Elvira, che « la poteva anche affogare senza dar conto a chicchessia ». Et Maria - Brizzi, p r o p i n q u a et ipsa actrici : « Avendo io messo in guardia mia « cugina (Penelopem) contro lo Stettiner, che nutriva relazioni con u n a « giovane, dalla quale aveva avuto un figlio, essa mi r i s p o s e : " Deve « sposarlo, fosse Musolino, altrimenti l'ammazzo „. A questa scena assi« steva anche la figlia, la quale r u p p e in pianto », Ex hisce igitur luculentissime p r o b a t u r n o n t a n t u m nullum mediutn praesto fuisse Liberatae ad effugiendum m e t u m incussum a matre, sed et peiora mala sibi pert i m e n d a fore si matri q u o q u o modo restitisset. 5. Nunc autem, ut ad praecipuas observationes Vinculi defensoris de veniamus, n o n refert opponere probationis metus initium sumi debere a causa, quae h o m i n e m ad male agendum impulit, quia nihil fit sine ratione sufficienti, et cum aliunde metus sit delictum, nemo maius nisi p r o b e t u r : cum igitur occasio defuit m a t r i s capacitatem in inferendo m e t u experiundi ex parte filiae, m e t u s ipse inferri n o n potuit. Nam p r i m o quidem c u m de causa m e t u s agitur, n o n idem iudicium ferendum est ac de causa ex gr. simulationis consensus. Consensus enim simulatus est actus mere internus, ideoque p r o b a t u r potissimum per praes u m p t i o n e s ex causa necessaria et sufficienti et ex circumstantiis seu coniecturis deductas. At coactio est factum q u o d d a m externum, q u o d per testes potissimum p r o b a t u r et ex factis, ut ex gr. minis, verberibus, directe deducitur. Semel igitur probato m e t u in facto illato, ut s u p r a firmatum est, contra factum n o n valet ratio. Dein vero nil quidem fit sine ratione sufficienti: at haec sunt a e s t i m a n d a potissimum ex agentium indole et ingenio. In casu nostro haec de matris indole testatur doctor T r a v e r s i : « La Penelope era quel che si dice con b r u t t a parola un'arpia, « mentre la figlia, senza volontà e di intelligenza limitata, subiva, senza « discutere, la volontà della madre, che fu d o n n a di pochi scrupoli... ». 194 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Et U r s u l a Sbrolli: « La m a d r e della Liberata era di carattere nervoso « ed autoritario, e tutto ciò che ella voleva bisognava eseguirlo, anche « riconoscesse essere irragionevole ». Quapropter, q u a m v i s p r o b e t u r causam seu motivum, ut aiunt, subiectivum inferendi m e t u m ex m a t r i s parte, scilicet ut familia Stettiner auxilium ferret in q u a d a m controversia hereditaria, et T o r q u a t u s ipse rationes patrimoniales, seu interesse, ut aiunt, Penelopis et Liberatae tutaret, n o n fuisse causam sufficientem ad inferendum m e t u m , n o n ideo t a m e n m e t u s excluderetur in facto illatus, sed potius m e t u m ipsum fuisse iniustum, inde magis magisque confirmaretur. Neque obest matrem et q u o s d a m testes deposuisse Liberatam se indifferentem praebuisse in relationibus a n t e n u p t i a l i b u s cum sponso habitis : indifferentiam vero, ut ait Vinculi defensor, esse animi s t a t u m indicantem propensionem agentis in neutram partem, et dato etiam quod m a t r i s interventus accesserit ad filiae voluntatem potius in u n a m q u a m in aliam p a r t e m d e t e r m i n a n d a m , h a u d sequi p r a e t e n s u m metum, cuius p r o p r i u m est nolentem facere nolentem. Nam primo quidem Penelopes ait filiam se praebuisse indifferentem cum p r i m u m ei in domo educationis a d h u c commoranti T o r q u a t u s ut s p o n s u s deductus et oblatus fuit: verum haec indifferentia ex orationis contextu idem valet ac agere « sotto l'impulso di qualche persona e contro s u a volontà », ut id mater ipsa coniecit ex indifferentia Torquati. Ceterum Liberatam fuisse animo averso et alieno a T o r q u a t o , Penelopes ipsa i n s i n u â t ; inducit enim filiam c u m fletu sibi dicentem, cum T o r q u a t u s in domo s u a degeret: « Mamma, « mandatelo via, perchè n o n lo voglio sposare ». Dein vero, testes cum l o q u u n t u r de Liberatae indifferentia, id significare volunt eam neglexisse vel odisse T o r q u a t u m . Nam Octavia Delle Macchie ait: « D u r a n t e la « dimora del fidanzato per circa sei mesi in casa dell'attrice Santelli, io « non mi avvidi che passassero tra di loro segni scambievoli di affetto. « Questa avversione durò fino alla vigilia del matrimonio... ». A s s u m p t a Chiesi: « D à l i a bocca stessa dell'attrice più volte ho appreso la s u a « avversione per lo Stettiner, e questa avversione è d u r a t a per il tempo « d e l fidanzamento...». Et Melchiades P u t t i n i : « C o n o s c o l'avversione « che l'attrice Santelli aveva per il giovane Stettiner. Una sera la vidi « p i a n g e r e e la intesi dire che n o n era contenta di fare tale matrimo«ciio... ». Ita q u o q u e B a r t h o l o m a e u s Sbrolli, etc. 6. Nec item valet opponere Penelopem aliquando consilium suum mutasse q u o a d m a t r i m o n i u m suae filiae cum T o r q u a t o , q u a n d o n e m p e •edocta fuit de t u r p i b u s relationibus T o r q u a t i cum q u a d a m amasia, et P a r o c h u m adiisse « piangendo e lamentandosi che sacrificava la figlia, S. Romana Rota 195 « facendola sposare con lo Stettiner ». Nam primo quidem Penelopes h a s turpes relationes et necessitudinem T o r q u a t i cum s u a amasia, ex q u i b u s P a r o c h u s impedimentum ad m a t r i m o n i u m conjicere potuisset, P a r o c h o consulto occuitavit : « Io allora (declaravit Penelopes ipsa) avrei « dovuto rompere ogni trattativa, ma a me premeva che il matrimonio « si conchiudesse, e perciò bevvi grosso, anzi mi detti p r e m u r a che « nulla trapelasse al di fuori di tutto questo e lo tenni nascosto a tutti « e specialmente a Lei mio P a r r o c o ». Dein vero haec consilii mutatio ex parte Penelopis, fugax omnino fuit et inefficax et sterilis. Nam, ut ex modo allatis patet, Penelopes facile et i m p r u d e n t e r credidit, « bevvi grosso », T o r q u a t u m liberum s o l u t u m q u e esse a sua a m a s i a ; et ut ipsa subiicit: « La madre (Torquati) tanto disse e pregò me e il figlio che « n o n ci sciogliemmo ». Tandem, q u o d maximi momenti est hac in re, probe distinguenda est agendi ratio Penelopis cum extraneis, sive cum Parocho, sive cum Torquati matre, ab eius agendi ratione cum filia: quo in sensu applicari potest illud iuris principium quod res inter alias acta, alii neque nocet neque prodest. Nam quamvis Penelopes aliquando, et breviter consilium mutaverit t u m in corde suo, t u m erga P a r o c h u m et T o r q u a t i matrem, non t a m e n suam agendi rationem .mutavit cum filia. Id deducitur ex ipsius matris enarratione et confirmatur a Silvia Savini : « La m a d r e conveniva, parlando con me, sulla necessità di scio« gliere quel fidanzamento. E p p u r e era lei che insisteva presso la figlia « perchè si piegasse al matrimonio collo Stettiner ». I m m o Maria Brizzi testatur, sive id ipsa directe sive a patre T o r q u a t i resciverit, quod « ad « eliminare questi pericoli, l'epoca della celebrazione del matrimonio, « che doveva farsi più tardi, fu precipitata ». Ceterum illud ex actis indubie q u o q u e constat, matris in filiam coactionem, et ex adverso a n i m u m alienum, voluntatem aversam filiae a nuptiis sibi imperatis continuo et perpetuo perdurasse usque ad matrimonii celebrationem. Silvia enim Savini testata est: « Però la m a d r e mi « aveva già confermato che sarebbe bastato minacciare di un pugno la « figlia per farle cambiare un no in un sì. D u r a n t e il fidanzamento, « come seppi dalla madre stessa, la figliuola si mostrava sempre ripu« g n a n t e alla compagnia del fidanzato, che già abitava in famiglia. Seppi « poi a matrimonio compiuto, sempre dalla m a d r e della sposa, che la « notte precedente alle nozze, la figlia che dormiva nella stessa stanza « della m a d r e , l'aveva supplicata di lasciarla scappare e nascondersi in « qualche podere ». Ersilia Bagnini: « La signora Penelope, sfogandosi « con me, ebbe a confidarmi che la notte precedente al matrimonio, la « L i b e r a t a voleva fuggire di casa per nascondersi in un podere di loro 196 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « proprietà onde sfuggire questo matrimonio ». A s s u m p t a Chiesi: « Dalla « bocca stessa dell'attrice più volte ho appreso la s u a avversione per « lo Stettiner e q u e s t a avversione è d u r a t a per il tempo del fidanza« mento, fino al p u n t o di minacciare di nascondersi per impedire gli « sponsali civili. Ho visto piangere più volte l'attrice e l'ho intesa lamen« tarsi delle pressioni della m a m m a e dei fratello e ripetere di n o n « v o l e r contrarre tale m a t r i m o n i o » . Et Octavia Delle Macchie: « M i è « nota l'avversione che l'attrice Liberata Santelli aveva per lo sposo « impostole dalla m a m m a . Più volte ha detto a me stessa di n o n volersi « maritare allo Stettiner, e si è sfogata ed ha pianto per le pressioni « della m a m m a . . . Spesse volte ho dovuto assistere a scene, nelle quali « la m a m m a minacciava e percuoteva la figlia per obbligarla a sposare « lo Stettiner, e la figlia subiva tutto per rispetto alla m a m m a . Però alcuni « giorni avanti il matrimonio, tentò di fuggire di casa per n o n essere « costretta a sposare... ». P o r r o testes isti l o q u u n t u r quidem directe de aversione filiae, sed haec aversio ex toto contextu orationum, et ex circumstantiis a testibus ipsis enarratis, ut « sposo impostole dalla « m a m m a », et « l'ho intesa lamentarsi delle pressioni della m a m m a », et « si è sfogata ed ha pianto per le pressioni della m a m m a », p r a e sertim vero ex t e n t a t a fuga nocte proxima a n t e diem celebrati matrimonii, intelligi ac referri n e q u e u n t nisi ad m a t r i s coactionem in filiam. Nec refert quod fuga a Liberata, iuxta testimonium Octaviae Delle Macchie, t e n t a t a fuerit « alcuni giorni avanti il matrimonio »: quidquid e n i m sit de h a c particulari temporis circumstantia, certum omnino est omnes testes, q u a r u m attestationes s u p r a retulimus, convenire in affirmanda aversione filiae et proinde matris coactione u s q u e ad matrimonii celebrationem, i d q u e edicit expresse ipsa Octavia Delle Macchie: « Questa « avversione (Liberatae n e m p e de sponso) impostole dalla m a m m a », et quidem iussu et imperio « pressioni », minis ac verberibus, ut ipsa Octavia Delle Macchie testatur, « d u r ò fino alla vigilia del matrimonio ». Inde corruit q u o q u e coniectura defensoris Vinculi, Liberatam, fuga tentata, et ipsam voluisse m a t r i s m u t a t u m consilium sequi ac in exteriores actus traducere. Si enim mater de hoc matrimonio consilium mutasset erga filiam, filia de T o r q u a t o ne amplius quidem cogitasset: secus autem minime intelligi et explicari possent aversio continua L i b e r a t a e , eius questus et p l a n c t u s , et praesertim t e n t a t a fuga. Et cum vel ipsa Penelopes induxerit Liberatam saepe cum fletu sibi dicent e m : « Mamma, mandatelo via perchè io non lo voglio sposare », si revera consilium s u u m m u t a s s e t erga filiam, n o n Liberata, sed potius T o r q u a t u s fugam a Liberatae conspectu arripere debuisset. S. Romana Rota 197 Ergo magno in calculo, ceu r e t u r Vinculi defensor, n o n est h a b e n d u m t e s t i m o n i u m Syndici loci de Liberatae gaudio in civili caerimonia complenda. Nam ut p r a e t e r m i t t a m u s t u m informationes Parochi loci, q u a e t a m e n graves sunt, t u m vim p r o b a n d i h o r u m signorum in abstracto, et seclusis r e r u m circumstantiis, t u m quaestionem an pars quae in iudicio testem pro se induxit n e q u e a t amplius contra d a t u m testimon i u m excipere, quod t a m e n nullo modo a d m i t t i m u s ; plures alii testes, iique graves in contrarium iudicium nos adducunt, attentis praesertim rerum circumstantiis ab ipsis enarratis. Nam U r s u l a Sbrolli t e s t a t a est: « Ricordo p u r e che poco prima della celebrazione del matrimonio t r o « v a n d o m i a casa della medesima ed avendo visto la Liberata t u t t a « afflitta e piangente, ne d o m a n d a i il motivo a mia madre, che si t r o « vava a n c h e colà, e q u e s t a mi r i s p o s e : " Proprio n o n lo vuole „; allora « io, rivoltandomi alla Liberata, le d i s s i : " Allegra che s p o s a ! ora che « sposa vuol essere così a d d o l o r a t a ? „. Ed ella di r i m a n d o : " Sposassi « con Dio! „ ». Et dum Syndicus loci affirmat: « Potetti n o t a r e che « la Santelli si m o s t r a v a a b b a s t a n z a contenta dell'atto che compieva », Ersilia Bicocchi e contra t e s t a t u r : « La cerimonia (sive civilis caeri« monia, sive matrimonii celebratio sit) nel suo complesso fu fredda... ». Et Silvia Savini: « Avendo voluto vedere la sfilata del corteo nuziale, « ebbi ad accorgermi che la sposa aveva più l'aria di vittima rassegnata, « che di u n a sposa felice... ». A t t e n d e n d a igitur n o n est declaratio Parochi loci, q u a i n s i n u â t deceptum fuisse circa commorationem Torquati Stettiner R o m a e habitam, « anche con la connivenza della sposa ». Haec enim est inanis coniectura, q u a e nullo fundamento ex actis innititur. Nec pariter a t t e n d e n d a est eius depositio quod « q u a n d o li interrogai sulla Dottrina cristiana... « n o t a i . . . che era più lieta la sposa che lo sposo ». Nam n o n inde necessario excluditur coactionis materia, ut s u p r a n o t a t u m est; et cum P a r o c h u s de laetitia vultus a t t e s t a n s n o n sit testis qualificatus seu ex officio, eius depositio cedit testimoniis, q u a e mox retulimus. D e m u m p l u r a in hac causa disputata sunt, eo quod m a t r i m o n i u m celebratum fuerit praetermissa fide status liberi T o r q u a t i quoad illud t e m p u s , quo R o m a e commoravit. Porro de agendi ratione subiectiva P a r o c h i proprii sponsae n u n c nobis n o n est investigandum. At si p r o u n d e q u a q u e veris accipienda s u n t ea q u a e ipse P a r o c h u s scripsit Curiae Pitilianensi, n e m p e : « E vero che p r i m a di contrarre il suddetto matrice monio n o n fu chiesto al Vicariato di R o m a alcun certificato, ma ciò « avvenne per colpa dello stesso Stettiner, perchè t a n t o egli q u a n t o s u a « m a d r e , q u a n t o altre persone venute in s u a compagnia mi attestarono 198 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « ehe lo Stettiner T o r q u a t o n o n aveva mai a v u t o stabile dimora in « Roma... », difficile intelligitur cur pater Torquati, Parocho loci sponsae n o n rogante, immo ne de h a c re quidem edocto, publicationes in parochia S. Vitalis de Urbe faciendas curaverit, et difficilius q u o q u e intelligitur cur Parocho proprio sponsae p e n i t u s ignaro de Torquati commoratione Romae, affirmatum sit « che lo Stettiner T o r q u a t o non aveva « avuto stabile dimora in R o m a ». Specie t e n u s gravior est difficultas q u a e erui potest ex iis q u a e in altero suo testimonio deposuit P a r o c h u s S. Vitalis de Urbe, n e m p e : « La signora Santelli e figlia vennero da m e . . . e la signora insisteva « perchè io rilasciassi la fede di stato libero. Fu in questa occasione « che io feci n o t a r e alla detta Signora, in presenza della figlia, che io n o n « potevo accontentarla, data la denunzia avuta di precedenti promesse « da parte dello Stettiner ». Cum igitur Liberata, hoc detecto impedimento praecedentium sponsalium Torquati, n o n difficile se liberare potuisset a matrimonio cum T o r q u a t o , p r o p r i u m P a r o c h u m , clam a matre, sive directe sive interpositis personis certiorem faciendo, cur id n o n fecit, si animo t a m averso erat a matrimonio cum T o r q u a t o ? Sibi imputet igitur, si hoc facili medio u s a n o n est, ut m a t r i m o n i u m effugeret. Verum, ut p r a e t e r m i t t a m u s Liberatam testatam esse se nescire a q u o n a m petitae fuerint publicationes matrimoniales in parochia S. Vitalis de Urbe, si ut u n d e q u a q u e vera h a b e n d a s u n t q u a e n a r r a t p a r o c h u s S. Vitalis, difficile intelligitur cur neque P a r o c h u s S. Vitalis n e q u e Vicariatus Urbis, de h a c re edoctus, ut affirmat ipse P a r o c h u s , certiorem fecerint Curiam Pitilianensem vel saltem P a r o c h u m p r o p r i u m sponsae. Negotium enim de testimonio seu fide status liberi transigitur de iure inter Curias, et ex consuetudine inter P a r o c h o s ipsos, directo literarum commercio (Wernz, Ius matr., I, n. 133). Cum igitur nec Curia Pitilianensis, nec P a r o c h u s p r o p r i u s sponsae rogaverint P a r o c h u m S. Vitalis de publicationibus faciendis, P a r o c h u s S. Vitalis legitime suspicare poterat ac debebat P a r o c h u m proprium sponsae i g n a r u m esse de impedimento praecedentium sponsalium Torquati et de eius commoratione R o m a e h a b i t a : et alia ex parte cum t u m pater T o r q u a t i Stettiner, t u m familia Santelli a d m o d u m instarent pro obtinenda fide status liberi, facile suspicari debuisset periculum fraudis. Dein Liberata q u a e a n t e a iam noverat t u r p e m consuetudinem Torquati cum amasia, iuxta attestationem Parochi S. Vitalis, rescivit quidem t u n c temporis circumstantiam praecedentium sponsalium et h a c de causa nequire P a r o c h u m S. Vitalis concedere fidem s t a t u s liberi: at ei, a t t e n t a S. Montana Bota 199 praesertim eius aetate, in mentem subisse praecedentia sponsalia constituere impedimentum impediens matrimonium, et s u a denunciatione Parocho proprio facta, potuisse effugere m a t r i m o n i u m cum T o r q u a t o , ex allatis in causa minime coniici licet. Aliunde fere nullum auxilium sperare poterat a suo P a r o c h o erga matrem. Is enim fuit qui, q u a m v i s suspicari debuisset T o r q u a t u m R o m a e commorasse, ut ex eius declaratione m o d o allata patet, n o n t a m e n ulterius inquisivit n u m T o r q u a t u s R o m a e commoraverit tempore a sacris canonibus requisito ad faciendas publicationes, seu stabiliter necne. Is item fuit qui, q u a m v i s paulo ante m a t r i m o n i u m audierit matrem Liberatae « piangendo e lamentandosi che sacrificava la figlia, facendola sposare « con T o r q u a t o », praetermisit sponsam seorsim caute, etc., ut dicitur, ad a u r e m explorare an ex voluntate, sponte ac libenter et vero cum animi consensu in m a t r i m o n i u m coniungeretur, ut in iure est constit u t u m (Wernz cit., n. 130). 7. Demum, quod potissimum est, peiora mala ex h a c revelatione Liberata p r u d e n t e r timere potuisset a matre, sub cuius potestate, cum esset vix sexdecim a n n o r u m , erat et m a n e r e debebat. Nam ex u n a parte Penelopes, ut ex eius declaratione seu depositione Parocho loci facta aliisque r e r u m circumstantiis coniicere licet, facile suspicari potuisset denunciationem praecedentium sponsalium factam fuisse a Liberata sive directe sive indirecte : et alia ex parte t a m asperi animi erat, ut dissuadentibus hoc m a t r i m o n i u m responderet, ut cetera o m i t t a m u s , « c h e l a « poteva anche affogare senza d a r conto a chicchessia » et, ipsa Liberata praesente, « deve sposarlo, fosse Musolino, altrimenti l'ammazzo ». Cum vero de libero consensu ad m a t r i m o n i u m necessario agitur, q u a e r i t u r u t r u m plena securitate ille gaudeat cuius est animus indagandus, ne per timorem dicat sibi placere quod odit (cap. Cum locum, 14, de sponsal.). Item cum de matrimonio coacto agitur, n o n illud q u a e r e n d u m est, u t r u m quis absolute potuerit vitare et effugere matrimonium, sed u t r u m sine m a g n a difficultate potuerit illi malo occurrere quod timet (Arg. Gasparri, De matrim., II, n. 944). 8. Hisce o m n i b u s tum in facto t u m in iure perpensis, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro Tribunali sedentes, Christi nomine invocato, et solum Deum p r a e oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, proposito dubio r e s p o n d e n t e s : Affirmative, seu constare de nullitate matrimonii in casu. Ita declaramus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m defi nitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m sacro- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale r u m canonum, et praesertim cap. 3, sess. XXV, De ref., Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 16 augusti 1915. Aloisius Sincero, Ponens. Ioseph Mori. Fridericus Cattani. L. £B S. Ex Cancellaria S. R. Rotae, 30 novembris 1915. Sac. T. Tani, Notarius. II PARISIEN. NULLITATIS MATRIMONII (DE PAYER - LEVEL) Benedicto Pp. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 4 martii 1916, BR. PP. DD. Guilelmus Sebastianeiii, Decanus, Ponens, Seraphinus Many et Raphael Chimenti, Auditores de turno, in causa Parisien. - Nullitatis matrimonii, inter Aliciam de Payer, repraesentatam per legitimum procuratorem Nazarenum Ferrata, advocatum, et P a u l u m Level, interveniente et disceptante in causa Substituto Defensoris Vinculi ex officio, sequentem tulerunt definitivam sententiam. Alicia de Payer vigesimum aetatis suae a n n u m agebat, q u a n d o mater ei proposuit matrimonium cum Paulo Level e spectabili familia. Alicia restitit matri, n o n solum propter dissimilem Pauli indolem, eiusque in re religiosa sensus et mores, sed etiam quia alium iuvenem, Comitem videlicet Jametel, vehementer deperibat. Post a n n u m a facta matrimonii propositione mater gravem incidit in m o r b u m , et, cum aegrotans filiam reprehendisset propter eius adversus P a u l u m repugnantiam, asserens h a n c esse praecipuam adversae suae Valetudinis causam, filia, ad eam placandam r e p o s u i t : « E h bien, n o u s v e r r o n s » . Crastina die d e his o m n i b u s q u a m citissime a d m o n i t u s P a u l u s , Aliciae a n n u l u m sponsalitium obtulit, q u e m ipsa acceptavit. Et instantibus precibus ac continuis obiurgationibus matris die 17 iulii an. 1900 m a t r i m o n i u m fuit Parisiis celebratum in ecclesia S t - H o n o r é . At infelicem habuit hoc coniugium exitum. Cum enim maritale consortium intollerabile p r o r s u s evasisset, Alicia, post q u a t u o r a n n o s ab initis nuptiis, obtenta sententia divortii S. Romana Rota 201 ab auctoritate civili, s p o n s u m definitive reliquit. P o s t e a Curiam P a r i siensem adivit, ut, praevio canonico processu, n u l l u m s u u m m a t r i m o nium declararetur ex capite vis et m e t u s ; ac die 21 ianuarii 1915 sententia prodiit actrici favorabilis, a q u a t a m e n Vinculi adsertor parisiensis, p r o u t i de iure, ad hoc Sacrum Tribunal provocavit: et hodie causa disceptanda proponitur sub consueta formula d u b i i : An constet de nullitate matrimonii in casu. Ad ius quod spectat - Cum per m a t r i m o n i u m n o n res aliqua, sed i p s u m corpus ipsaque individui libertas alteri in p e r p e t u u m t r a d a n t u r , maior libertas in ipso contrahendo, q u a m in aliis contractibus, requiritur. Hinc ex capitibus 14, 15, tit. De sponsalibus et matrimoniis orta est theoria canonica, o m n i u m doctorum consensu recepta, quod, saltem de iure ecclesiastico, metus dirimat matrimonium, si sit gravis, etiam relative t a n t u m , extrinsecus, iniustus et in ordine ad e x t o r q u e n d u m cons e n s u m matrimonialem incussus. Quod iure merito extensum est ad m e t u m , q u e m vocant reverentialem; ad metum, videlicet, quo reformid a m u s indignationem eius, in cuius potestate constituti s u m u s , m o d o t a m e n accedat aliquid aliud, v. g. preces importunae, suasiones diut u r n a e , verba imperiosa, eloquium d u r u m , etc. E m u s d'Annibale h a e c scribit: « Timor reverentialis dicitur, cum aliquis patris, domini, etc., « indignationem, quae profecto m a l u m est, metuit, licet absint... verbera, « a u t m i n a e ; q u a e si gravis et d i u t u r n a futura sit, malum grave, et ideo « metus gravis n o n immerito existimabitur » (Summula, T. I, n. 138,. a a not. 16, edit. 3 ). Idem h a b e t Gasparri, De matrim., T. II, n. 942, 3 edit. Revera in his adiunctis, S. C. Concilii pluries matrimonium nullum declaravit, n o t a n t e r in Parisien. - Matrim., 16 maii et 15 septembris 1903 et in altera Parisien. 21 novembris eiusdem a n n i . Pariter in eisdem adiunctis Sacra Rota m a t r i m o n i u m nullum esse declaravit in d u a b u s Parisien., 26 februarii 1910 et 13 martii, in Tarvis., 11 martii 1911, et in Romana, 7 februarii curr. a n n i 1916. Nunc ad factum. - Diximus in specie, quod Alicia Comitem Jametel d e p e r i r e t : « J'avais (ipsa testatur) un a u t r e projet de mariage, un j e u n e « h o m m e , qui me plaisait beaucoup, m'avait manifesté le désir de m'épou« ser. Ma mère était informée et avait p r e s q u e donné son consente« m e n t ». Iamvero n e m o est qui n o n intelligat h u n c animi s t a t u m q u e m q u e incapacem reddere ad novos fovendos a m o r e s . Haec vero n o n consider a n s m a t e r Aliciae, m a t r i m o n i u m cum praefato Comite totis viribus et nimis a b r u p t e , « b r u s q u e m e n t », ad versata est, medium inveniens ut Comes ACTA. vol. V I I I , n. 6. — 7-6-916. m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale n o n amplius d o m u m ingrederetur. « Je m'aperçus (prosequitur Alicia) « un beau j o u r que ce j e u n e h o m m e ne venait plus à la maison, et, s u r « le r e m a r q u e que j ' e u fis, ma mère me répondit q u e c'était elle, qui l u i . « avait fait savoir de ne plus se présenter et de ne plus compter s u r « moi ». Mirandum n o n est, si ita m a t e r Aliciae se gessit, quia acta nobis referunt, q u a e n a m fuerint eius ideae circa a m o r e m coniugalem. Tenebat nempe « que la plupart des mariages se concluent s a n s « a m o u r et que t o u t cela (amor in sponsum) étaient des bêtises; q u ' u n e « j e u n e fille n'avait pas besoin d'aimer p o u r se marier, que la p l u p a r t « des filles se marient s a n s aimer, et que l'amour venait après ». Pessimis hisce doctrinis a d d e n d a est indoles imperiosa matris. « Ma « mère se montrait autoritaire en toute r e n c o n t r e » , ait frater Aliciae. Et s p o n s u s : « Mme de P a y e r était u n e femme excellente, mais autori« taire ». Imo ipsa m a t e r fatetur iis, qui m a t r i m o n i u m dissuadebant, respondisse: « Que j ' é t a i s la mère, que je désirais le b o n h e u r de ma fille, et « que j ' é t a i s persuadée que ce mariage aurait un b o n résultat, et je passai « outre ». Ex adverso filiae indoles dicitur a m a t r e « très douce », a testib u s a u t e m « très déférente envers sa m è r e . . . très habituée à toujours « obéir... très impressionnée par l'autorité maternelle ». Quare docilis haec iuvenis, querelis matris, dum haec in m o r b u m inciderat, vieta, « affligée de la voir en cet état », r e s p o n s u m matri dedit : « Eh bien, « n o u s verrons »; q u a e verba ambigua valde s u n t et nil aliud significant nisi Aliciam de matrimonio cogitare velle. At crastina die P a u l u s Level « arriva me disant savoir que toutes les difficultés étaient applanies, « et m ' a p p o r t a n t la b a g u e » , quem a n n u l u m acceptavit Alicia. Mens autem eius erat: « Que je finirais par lasser Mr Level p a r ma froideur, et que je « s a u r a i s bien empêcher que l'on fixât j a m a i s u n e date p o u r le ma« riage ». Hoc autem impedivit mater suasionibus instantissimis et minis,, quae ex dictis metum gravem constituunt. « Les moyens, q u e j ' a i era« ployés p o u r a m e n e r ma fille à ce mariage, n ' o n t j a m a i s été que des « a r g u m e n t s de r a i s o n . . . Je lui m o n t r a i s d'abord les a v a n t a g e s qu'elle « trouvait d a n s son mariage avec Mr Level, et je lui disais ensuite q u e « n o u s n o u s séparerions, que je l ' a b a n d o n n e r a i s », seu, ut addit Alicia, « de me laisser débrouiller seule d a n s la vie ». Quod confirmat frater asserens m a t r e m audivisse l o q u e n t e m cum sorore his v e r b i s : « Si tu. « n'épouses Mr Level, je ne m'occuperai plus de toi d a n s la vie ». Nec solum derelictionem sed etiam exheredationem minitata fuit m a t e r : « Elle (deponit sponsa) joignait à ses déclarations les m e n a c e s ; parlait « d e me d é s h é r i t e r » . Credendum vero esse sponsae evincunt Aliciae frater: « I l était même question de la d é s h é r i t e r » ; doctor H i r s c h b e r g : S. Romana Rota « J'entendis la mère, qui disait à sa fule, qu'elle la déshériterait et « l ' a b a n d o n n e r a i t si elle ne consentait p a s à ce m a r i a g e » ; et Madame Louise Horak : « La mère menaçait p o u r t a n t de la déshériter ». Neque dicatur m a t r e m exheredationem in effectum m a n d a r e n o n posse. Huic enim difficultati ita occurrit Alicia: « Certaines des menaces « étaient presque irréalisables; mais s u r le m o m e n t je ne doutais p a s « de leur réalité, et, encore à présent, je suis p e r s u a d é e que ma mère « se serait arrangée, si je lui avais résisté, p o u r ne j a m a i s plus me « voir ». Ratio est, quia, ut ait mater, « elle (Alicia) était très j e u n e , elle « prenait au sérieux les m e n a c e s » et « elle (addit frater) ignorait tout « de la vie pratique, elle ignorait, par exemple, les droits d'une mère « sur la succession ». E a d e m h a b e t H o r a k : « Elle ne sortait j a m a i s et « était habituée à toujours obéir: c'est pourquoi je suis convaincue que « les menaces de la mère furent prises p a r elle sur sérieux ». H a e continuae matris instantiae et minae acres gignebant discussiones m a t r e m inter et filiam. « Toutes ces discussions ont a m e n é entre « n o u s des scènes pénibles », asserit mater, et confirmat H o r a k : « J'ai « assisté à plusieurs reprises à des scènes entre la mère et la fille, où « celle-ci déclarait, tout en larmes, que le mariage avec Mr Level lui « r é p u g n a i t » . I m o dissensiones adeo excreverunt ut Alicia « ne mangeait « plus, était triste, elle avait b e a u c o u p d'anémie et u n e grande depres« sion nerveuse ». Nec neglexit Alicia ad m a t r e m a proposito dimovendam vias omnes, q u a s poterat, tentare. Cum enim mater nec filiae precibus, nec eius lacrimis flecteretur, et pater i a m diu a familia separatus et longe a b s e n s nullo consilio vel ope filiam iuvare p o s s e t : haec a) sola e domo egredi a u s a est, q u o d n u m q u a m h u c u s q u e fecerat, et d ñ a m Flory, matris amicam, adiit, illam enixe rogans, ut m a t r e m ad m u t a n d a m sententiam induceret. Verum d n a Flory a p u d m a t r e m nihil profecit. « Cette démar« che fut vaine », ait Alicia, et confirmat Flory: « J ' e s s a y a i en vain de « la convaincre de r e n d r e la liberté à sa fille, et qu'elle s'exposait p o u r « l'avenir a u x plus graves m a l h e u r s » ; 5) Alicia, molestiis agitata et nervoso m o r b o capta, medicum Hirschberg, qui ad illam invisendam venerat, rogavit, ut ipse a p u d m a t r e m iriterveniret. Filiae optatis ann u e n s medicus, m a t r e m exoravit ne Aliciam exponeret « à u n e chose « qui p o u r r a i t être irrémédiable ». Sed m a t e r consilia medici aegre tulit, et post egressum medici e cubiculo aegrotae, filiae dixit « qu'elle « la déshériterait et l'abbandonnerait si elle ne consentait p a s à ce « mariage ». c) Nec s a t i s ; infelix enim puella o m n e m spem matrem flectendi e r e p t a m s i b i ' e s s e intelligens, quindecim dies ante matrimonii 204 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale celebrationem e x t r e m u m consilium iniit, scilicet aufugendi sola e domo et proficiscendi in villam familiae in oppidum Etretat, cum spe ut ex* hoc improviso discessu m a g n a o m n i u m admiratio et scandalum oriretur et P a u l u s matrimoniales t r a c t a t u s r u m p e r e t . Re a u t e m mox cognita a matre, filiam in villam prosecuta est, et cum ea quindecim diebus r e m a n sit, s i m u l a n s sat astute hoc iter valetudinis causa a medico fuisse p r a e scriptum. Quare nil m i r u m , si filia sub imperio matris sponso literas misit amatorias, simulque patet c u r n a m aliqui testes fugam negent, admitterites t a m e n factum rusticationis. Sic o m n i b u s viis ab Alicia frustra tentatis celebratio matrimonii in p r o x i m u m diem destinata fuit. Verum ex actis h a b e m u s , quod paulo a n t e religiosum ritum Alicia dixerit sponso : « Il est bien entendu, q u e je vous épouse contrainte, et « forcée, et que, laissée à moi-même, je n ' a u r a i s j a m a i s voulu de ce « mariage »; q u a m sponsae assertionem veram esse t e s t a n t u r frater sponsae et testis P i r o n n e a u . P r i m u s a i t : « Elle avait u n e crise de l a r m e s au « m o m e n t m ê m e de partir pour la c é r é m o n i e , et elle avait déclaré « devant moi, et d e v a n t plusieurs personnes, à Mr Level, qu'elle ne « l ' é p o u s a i t que contrainte et forcée», alter a u t e m : « Le matin du « m a r i a g e . . . j ' a i e n t e n d u de mes p r o p r e s oreilles la fiancée dire à son « fiancé : " Vous savez que je ne vous aime p a s , et q u e si je vous épouse, « c'est contrainte et forcée „ ». Mirandum p r o i n d e n o n est, q u o d Alicia in ipso consensu p r a e s t a n d o coram Ecclesia, uti refert eius mater, « elle « avait dit " o u i , , en tremblant, et elle avait r é p o n d u aux questions du « prêtre avec u n e voix m o u r a n t e »; erat enim « pâle comme u n e morte ». Quare nec testis Flory, nec P i r o n n e a u aliquid intelligere p o t u e r u n t . Haec aversio sponsae erga proprium virum perduravit post matrimonium. Quod adeo v e r u m est, ut ipsa constantissime debitum coniugale negaverit, et, si semel concubitus accidit, hoc evenit propter sponsi violentiam et post tresdecim menses a die celebrationis matrimonii, « Mr Level, deponit Alicia, à fréquemment tenté d'user de ses devoirs de « mari. Je me suis toujours opposée. " Il est entendu, lui disais-je, que « je ne vous ai épousé que p a r contrainte. P a r conséquent laissez-moi « t r a n q u i l l e , , . U n e fois seulement, treize mois après le mariage, p a r sur« prise et p a r force il a pu s'approcher de moi. Nous n ' a v o n s j a m a i s « eu d'autres rapports conjugaux ». Et hoc n o n obstante q u o d sponsus eam ad debitum r e d d e n d u m variis modis allicere curaverit. Haec enim deponit P a u l u s Level: « J'ai mis b e a u c o u p de patience, j ' a i o b t e n u un « petit résultat. L'acte du mariage à été accompli, mais u n e seule fois ». P l u r a contra supradicta obiicit solers Defensoris Vinculi s u b s t i t u t u s , praecipua a u t e m difficultas desumitur ex depositione viri qui asserit S. Romana Rota 205 sponsam a n n u l u m , aliaque dona libenter accepisse, nec m e m o r a t Aliciam a n n u l u m deposuisse, nec u n q u a m audivit de fuga sponsae ad villam loci Etretat. At difficultas evanescit si haec a t t e n d a n t u r : 1) P a u l u s p r a e cipua facta, q u a e metum et coactionem demonstrant, confirmat, scilicet fatetur r e p u g n a n t i a m Aliciae erga s p o n s u m ; asserit Aliciam imperiosam matris coactionem subiisse, quin ad q u e m p i a m recurrere potuerit; affirm a t Aliciam sibi declarasse se matrimonio n o n consentire nisi coacte, et, inito matrimonio, nonnisi post a n n u m et u n a t a n t u m vice actum coniugalem p a s s a m fuisse. 2) Quod P a u l u s n o n memorat, non negat, haec vero a testibus fide dignissimis ex propria scientia d e m o n s t r a n t u r . 3) Si P a u l u s fugam sponsae non cognoverit, referendum hoc est ad astutiam matris, q u a e ad evitandum scandalum et matrimonialium tractatuum abruptionem, vocem ubique sparsit agi de itinere a medico valetudinis causa praescripto. 4) T a n d e m ex eo quod Alicia m u n e r a acceptavit, h o n sequitur s p o n t a n e u s eius in matrimonium consensus, cum, eodem tempore, puella valde timeret, ne matrem aegrotantem dolore afficeret. Insuper omnia adiuncta, sive ante, sive post h u i u s m o d i m u n e r u m acceptationem, p r o b a n t Aliciam n u m q u a m consensum sponte dedisse. Notissima demum est regula, quod duobus testibus de m e t u testantibus magis credendum est, q u a m mille testibus m e t u m negantibus, aut s p o n t a n e a m voluntatem affirmantibus. Quibus o m n i b u s diligenter perpensis, nos infrascripti Auditores de t u r n o pro Tribunali sedentes et Deum solum prae oculis habentes, Christi nomine invocato, decernimus, declaramus et definitive sentent i a m u s , constare de nullitate matrimonii in casu. Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m ss. canon u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, De reform. Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro rerum adiunctis exstitura sint. Romae, in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 4 martii 1916. Guilelmus Sebastianeiii, S e r a p h i n u s Many. Raphael Chimenti. Ex Cancellaria, 17 martii 1916. Sac. T. Tani, Notarius. Decanus Ponens. 206 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SUPREMUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL VICENTINA EXEMPTIONIS inter ET FUNERUM B. Parochum Sancti Marci civitatis Vicentinae, repraesentatum per legitimum procuratorem Vincentium Sacconi, advocatum, et RR. Capellanos Hospitalis Sancti Bartholomaei eiusdem civitatis, repraesentatos per legitimum procuratorem Angelum D'Alessandri, advocatum. Vicentiae antiquitus exstabant Hospitale S. Antonii et alia minora, quae a n n o 1773 in u n u m coniuncta fuere in territorio parochiae S. Marci, sub nomine « Ospedale grande degli infermi e poveri », dictum etiam Hospitale a Sancto Bartholomaeo, quia illi assignata fuit ecclesia Sancti Bartholomaei, quae cum ad regulares pertinuisset, coemeterium a d n e x u m h a b e b a t . Cura spiritualis p r i m u m p a t r i b u s Capulatis concredita fuit (1775-1806), dein patribus Minoris Observantiae (1807-1810), postea sacerdotibus saecularibus (1810-1824), tandem, u s q u e in praesens, p a t r i b u s Reformatis (1824-1916). Anno vero 1786, die 13 februarii, inter p a r o c h u m S. Marci et Hospitalis rectorem conventio seu concordia inita fuit, cuius exordium ita se h a b e t : « Perchè in avvenire e per sempre d e b b a n o essere riconosciuti « quegli indipendenti diritti, che al pio Ospedale degli infermi e poveri « di questa città competono e furono in passato senza opposizione « esercitati n e h ' interno dell'Ospedale medesimo, rapporto allo spirituale, « e nella chiesa dell'Ospedale stesso, e che nel t e m p o stesso appariscano « i diritti parochiali che relativamente all'Ospedale medesimo possono « nei vari casi competere al R m o parroco di San Marco nella cui parr o c c h i a è l'Ospedale stesso situato, resta tra i presidenti dell'Ord. « B a n c a di detto Ospedale ... e il R m o sig. D. Carlo Bonvicini, attuale « p a r r o c o di S. Marco di questa c i t t à , c o n v e n u t o nei seguenti capitoli: « riconosce esso parroco la totale indipendenza dell'Ospedale medesimo « rapporto all'interno dalla spirituale sua giurisdizione », etc. Ceterum in Statutis anni 1773 sub art. 1 legitur: « Sieno li due cappellani d u e « religiosi Cappuccini sino a n u o v a deliberazione di questo governo, 207 Signatura Apostolica « quali dal loro p a d r e Guardiano v e r r a n n o eletti: restando ad essi « d e m a n d a t a la cura spirituale di t u t t o l'Ospedale interno col sommi« n i s t r a r e li Ssmi Sacramenti della Penitenza, Eucaristia ed E s t r e m a « Unzione a tutti gli infermi ed a caduno della famiglia esercitando « ogni e q u a l u n q u e funzione parrocchiale che occorresse ... Sopra il « cadavere di ognuno che m u o r e reciteranno le solite preci ed esequie « prescritte dal Rituale, senza potere p r e t e n d e r e veruna contribuzione « ed elemosina ». Anno 1814 Congregatio Hospitalis novo priori capellanorum praeter alia, h a e c m e m o r a t : « S a r à finalmente a di lui cognizione il convenuto « delia decessa amministrazione in proposito di diritti parrocchiali col « R m o sig. parroco di S. Marco ». P a t r e s Minores, qui capellanorum m u n e r e funguntur, ab a n n o 1824, ingressi s u n t Hospitale, conventione inita ab episcopo acceptata q u a in pactum d e d u x e r u n t observantiam S t a t u t o r u m anni 1773. Verum h o d i e r n u s p a r o c h u s S. Marci querelam q u a m eius antecessor p a r o c h u s P e g o r a r o inceperat capellanorum Hospitalis Sancti Bartholomaei a S. Marci e o r u m q u e ius funerandi pro fidelibus qui Curia episcopalis Vicentina propositis d u b i i s : r e s u m e n d a m curavit, contra exemptionem iurisdictione parochi in Hospitali obiissent. « 1) L'Ospedale di Vicenza eretto entro i confini della parrocchia « di S. Marco è esente da ogni giurisdizione parrocchiale f « 2) A chi spetta il diritto funerario per i defunti n e h ' interno del« l'ospedale ? », die 11 augusti 1911 sententiam tulit: « « « « « Il T r i b u n a l e ecclesiastico, invocato il l u m e dello Spirito Santo, giudica che l'Ospedale civile di Vicenza è esente da ogni giurisdizione del M. R. parroco di S. Marco, e che i RR. P P . cappellani h a n n o diritto di funerare per tutti i defunti n e h ' interno dell'Ospedale. Il M. R. D. Giovanni Perin, parroco di S. Marco, è c o n d a n n a t o alle spese ». A r g u m e n t a q u i b u s haec sententia i n n u e b a t u r , s u n t : « 1) L'Ospedale di Vicenza è da qualificarsi t r a i maggiori o qua« lineati: costituendo u n a quasi-parrocchia, la quale gode la esenzione « per tutte quelle ragioni evidenti di necessità e di opportunità esposte « dai canonisti. « 2) La esenzione è riconosciuta dalle Sinodali Vicentine... per cui « i R R . P P . cappellani per l'esercizio della loro giurisdizione dipendono « unicamente dal Vescovo. « 3) Il parroco a m m e t t e che egli n o n p u ò entrare e n o n entra « nell'interno dell'Ospedale per esercitarvi atti di giurisdizione senza « licenza dei cappellani. 208 « « « « Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « 4 ) Il diritto poi funerario discende dalla cura deJle a n i m e ; quindi anche prescindendo da qualsiasi altro argomento, il diritto di fare il funerale ai defunti nell'interno dell'Ospedale spetta ai RR. P P . eappellani che in esso esercitano per m a n d a t o vescovile la giurisdizione indipendentemente dal parroco ». Verum contra h a n c sententiam p a r o c h u s P e r i n S. Marci ad Sacram R. R o t a m appellavit, ac s u b his dubiis disceptatum e s t : 1) An Hospitali Sancti Bartholomaei in civitate Vicentina c o m p e t a t totalis exemptio a q u a c u m q u e parochiali iurisdictione in casti? 2) U t r u m parocho Sancti Marci an potius capellanis Hospitalis competat ius sepeliendi et funerandi quoad fideles in eodem Hospitali decedentes in c a s u ? 3) U t r u m sententia primae instantiae quoad expensas sit confirmanda*, an potius infirmanda in casu? Die 30 martii 1915 sententia Rotalis prodiit q u a e , exclusis argumentis quibus sententia Curiae Vicentinae exemptionem capellanorum vindicavit, edixit solum in praescriptione exemptionem capellanorum Hospitalis S. Bartholomaei fundamentum et c a u s a m h a b e r e ; ac dubiis propositis r e s p o n d i t : « Ad 1) Affirmative cum q u o a d administrationem s a c r a m e n t o r u m , « q u a e infirmis in hospitalibus conferri solent, Poenitentiae n e m p e , « Eucharistiae et E x t r e m a e Unctionis, exceptis quidem sacramentis « B a p t i s m a t i s et Matrimonii; t u m quoad benedictionem d a n d a m Hospi« tali ipsi in Sabbato Sancto, tum praesertim q u o a d funera fidelium in « eodem Hospitali deeedentium. « Ad 2) Provisum in primo. « Ad 3) Affirmative ad p r i m a m partem, negative ad secundam. Et « praeterea expensas iudiciales a p u d hoc T r i b u n a l c o m p e n s a n d a s esse « inter partes ; t a x a m vero pro Rotali Sententia totam a p a r o c h o « Sancti Marci solvendam esse volumus et d e c l a r a m u s ». Contra h a n c s e n t e n t i a m S. R. Rotae p a r o c h u s Perin ad hoc Suprem u m T r i b u n a l Signaturae Apostolicae recursum habuit, ac inter partes haec dubia concordata s u n t : 1) An sit locus circumscriptioni seu rescissioni sententiae Rotalis in c a s u ? Et q u a t e n u s negative, 2) An sit locus restitutioni in i n t e g r u m ? In plena Signatura diei 11 martii 1916 in aedibus Vaticanis habita, relatore E m o P. D. Michaele Card. Lega, Praefecto, m a t u r o examini quaestio subiecta fuit. E m i P a t r e s in primis a b s re n o n esse censuerunt regulam firmare, Signatura Apostolica 209= se de sententiis Rotalibus examen instituere q u a e ob duplicem conformem per se i a m constituunt r e m iudicatam ac in periodo exsecutionis versantur. Revisio autem sententiae Rotalis per r e c u r s u m ad hoc Suprem u m Tribunal expetita, ad examen quaestionis q u a e inter partes agit a t u r n o n spectat, ut decernatur quid iuris sit i n t e r p a r t e s ; sed secumfert e x a m e n seu recognitionem sententiae ipsius, q u a e ab eodem r e c u r r e n t e laborare contenditur defectu a u t vitio, q u a m o b r e m sententia nulla declar a n d a sit, vel saltem, aequitate suadente, rescindendo*. Hoc nostri T r i b u nalis institutum est, quod in suo fundamento a d u m b r a t u r in P a n d e c t i s , lib. 49, tit. VIII « Quae sententiae sine appellatione rescindantur », ubi in 1. 1, § 3 statuitur « Item q u u m contra Constitutiones iudicatur, appel« lationis necessitas remittitur. Contra Constitutiones autem iudicatur « q u u m de iure Constitutionis, n o n de iure litigatoris p r o n u n c i a t u r ». E t e n i m q u u m iudex in s u a sententia c o n t r a Constitutiones pronunciat, seu laedit manifeste legem sive c o m m u n e m sive particularem, appellationi» necessitas remittitur; t u n c enim etiam extra iudicium appellationis corrigitur sententiae vitium, q u a e vel ab ipso qui pronunciavit, nullam sententiam esse declaratur, vel ab alio iudice ad hoc instituto sententia vel nulla declaratur, vel rescinditur. P e n e s civiles nationes passim Tribunalia constituta s u n t Suprema, q u a e diversis n o m i n i b u s n u n c u p a n t u r , et a p u d » nos et in Gallia Cassazione nomen h a b e n t ; q u a e q u e Tribunalia n o n s u n t appellationis, sed t a m q u a m S u p r e m a Tribunalia h a b e n t u r pro vigili legum tutela, ne istae scilicet in iudiciis pessum dentur. Idem proposit u m S u p r e m o nostro Tribunali Signaturae a t t r i b u t u m est, quod non de iure litigatoris seu de merito causae iudicat; sed de iure Constitutionum pronunciat ut hae sartae et tectae in iudiciis serventur. I a m in sententia Rotali Vicentina, de q u a modo res est, r e c u r r e n s seu parochi Sancti Marci p r o c u r a t o r contendit, sententiam nullitate laborare, vel saltem esse rescindendam quia falso innititur fundamento, n e m p e praescriptionis, cui in casu locum esse n o n potest - ait p r o c u r a t o r quia deest possessio certa, seu n o n aequivoca, et ad legitimum t e m p u s continuata. Siquidem contendit procurator ex testium attestationibus n o n comprobari Hospitalis capellanos fuisse in possessione vel q u a s i possessione iuris peragendi funera proprie dicta, iuxta rituales leges, e a m d e m q u e n e d u m immemorabilem, sed nec d i u t u r n a m , seu quadragenario t e m p o r e c o n t i n u a t u a m fuisse. Denique asseritur alio vitio eodemque graviori controversam possessionem laborare omnimode praescriptionis effectui contrario, n e m p e precariam possessionem h a b e n d a m esse, quippe capellani in Hospitali polleant potestate q u o t a n n i s d e m a n d a t a seu ab episcopo delegata, uti p r o b a n t certissima documenta. álO Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Verum Emi P a t r e s p e r p e n d e r u n t obieetos defectus in primis nullim o d e evincere sententiae nullitatem, quia n o n obiicitur defectus n e q u e citationis, n e q u e competentiae, neque mandati, n e q u e alius substantialis, a u t formalis defectus ex quo sententiae nullitas esset declaranda. Neque in casu sermo esse potest de remedio extraordinario restitutionis in integrum, q u o d r e m e d i u m extraordinarium competit, potiss i m u m ob n o v a detecta documenta, a u t exhibitorum d o c u m e n t o r u m comprobatam falsitatem. Q u a r e Emi P a t r e s inquisierunt, an sententia esset rescindenda quia revera titulus praescriptionis a sententia Rotali assertus n o n videatur probabili fundamento i n n i t i ; quia ex allatis documentis videtur n u m q u a m p a r o c h u s S. Marci de facto curam spiritualem exercuisse in Hospitali, nec iure exercere potuisse, ei o b s t a n t i b u s legibus synodalib u s ; - i s t a m vero curam de facto et de iure capellanos exercuisse. Sane Emi P a t r e s adverterunt, re in facto considerata, ex deductis d o c u m e n t i s factum historicum deduci, n e m p e capellanos Hospitalis Vicentini a t e m p o r e immemorabili in sacramentis a d m i n i s t r a n d i s et in funerib u s peragendis t a m q u a m exemptos a iurisdictione parochi localis se gest i s s e ac directe episcopo subiectos se recognovisse. Hoc factum e r u i t u r : 1) ex relatis Statutis Hospitalis a n n i 1773, 2) etiam ex conventione q u a e a n n o 1786 inter p a r o c h u m S. Marci et Hospitalis rectorem inita est. Neque difficultatem facit, in conventione « essere riconosciuti quegli •« indipendenti diritti che al pio Ospedale competono e furono in p a s s a t o « s e n z a opposizione esercitati n e l l ' i n t e r n o dell'Ospedale m e d e s i m o » , q u u m paulo ante institutum fuerit Hospitale, scilicet a n n o 1773, seu breve t e m p u s ab u n o actu ad alium transiisset et hinc observantiam p a r u m auctoritatis habere. Etenim asseritur h a n c independentiam a parocho observatam fuisse absque parochi contradictione, q u o d est g r a v i s s i m u m legitimae exemptionis a r g u m e n t u m , praecipue in suo exordio. Adde, nihil obstare q u o m i n u s asserta observantia e x t e n d a t u r q u o q u e ad alia minora Hospitalia, ex q u o r u m u n i o n e institutum fuit Hospitale m a i u s Sancti Bartholomaei. Neque utiliter obiici valet in pretio haberi n o n posse praefata documenta, quippe n o n comprobetur, an rectores Hospitalis et p a r o c h u s Sancti Marci instructi fuissent necessaria auctoritate in relatis Statutis a u t conventionibus ineundis, d u m in legem statutariam a u t in p a c t u m e x e m p t i o n e m capellanorum deduxerunt. Nam ut s u p r a a n i m a d v e r s u m «st, Emi P a t r e s h a e c d o c u m e n t a maxime s u b aspectu historico, seu p r o u t i factum historicum exemptionis manifestant, perpenderunt. Quod si Signatura Apostolica 211 h u i u s facti historici iuridicum f u n d a m e n t u m q u a e r a t u r , E m i P a t r e s illud in legibus synodalibus Vicentinis t u m antiquis, tum recentioribus, inven e r u n t , quae iubent capellanos Hospitalis in administratione c u r a e spiritualis, q u a e s a c r a m e n t o r u m administrationem infirmis, e o r u m q u e funera comprehendit, a iurisdictione parochi esse exemptos et ab episcopo immediate dependere. Sane in capite 12 Synodi Vicentinae a n n o 1689 s u b episcopo Rubini habitae, nonnullis officiis capellanorum ad c u r a m a n i m a r u m in Hospitalibus pertinentibus praemissis, a d d i t u r : « Sine « nostra licentia s a c r a m e n t a ibi n o n a d m i n i s t r e n t u r ; quod si h a b e a n t « proprios capellanos, isti nonnisi adprobati et admissi n u l l u m curae « exercitium a u d e a n t suscipere ». Item statuitur in synodalibus Vicentinis anni 1718 sub episcopo Venier; et in synodalibus anni 1780 s u b episcopo Gabrieli habitis. Hoc t a n d e m clarius in p o s t r e m a synodo dioecesana Vicentina anni 1863, q u a e sub episcopo F a r i n a h a b i t a est, praescribitur, ubi in cap. VII, n. 8 dicitur: « Nullus sacerdos s u m a t sibi « m u n u s rectoris seu capellani in Hospitiis caeterisque locis piis, quin « n o m i n a t u s sit a nobis ac speciali m a n d a t o nostro m u n i t u s ... Sed n e q u e « ullus p a r o c h u s neque quilibet sacerdos, etsi sit pro universa dioecesi « a d p r o b a t u s , confessiones sacramentales excipere licite poterit sine « expressa n o s t r a licentia in seminario nostro,... in nosocomiis, nisi in « periculo mortis alicuius infirmi et deficiat confessarius adsignatus a u t « si infirmus in eo periculo constitutus certum aliquem confessarium « petierit ». Quod ius ¿-non m o d o veluti synodale dioecesis Vicentinae, sed etiam ius particulare in tota regione Veneta vigere, clare a d d u c t a d o c u m e n t a demonstrant. Quare statuta pro Hospitali Sancti Bartholomaei ad n o r m a m legum synodalium r e d a c t a sunt, adeo ut ius legitimum s t a t u t a r i u m pro Hospitali constituant. P r a e t e r e a P a t r e s Ordinis Reformatorum, ab ipso loci ordinario a n n o 1824 vocati, curam spiritualem Hospitalis Sancti Bartholomaei susceperunt « colle stesse discipline colle quali lo assistevano u n a volta « (1775-1805) li RR. P P . Cappuccini », n e m p e iuxta Hospitalis s t a t u t a et legem synodalem independenter a parocho loci Sancti Marci. Quapropter s t a t u s exemptionis quo fruuntur capellani, n e d u m in legibus dioecesanis fundatur et in s t a t u t o Hospitalis, sed etiam in speciali pacto et conventione, vi cuius spiritualem curam Hospitalis acceptar u n t , h a c q u e de causa ab episcopo istum nullimode i m m u t a r i posse in comperto est. Exinde Emi P a t r e s adverterunt a n n u a l e m adprobationem ab episcopo concessam n o n spectare ad capellanorum a parocho exemptionem, sed potius ipsorum capellanorum personalem adprobationem et idoneitatem ad a n i m a r u m curam exercendam. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Cum res ita se h a b e a n t in iure et in facto, E m i P a t r e s c e n s u e r u n t sententiam Rotalem esse confirmandam, nec officere h a n c invocasse veluti rationem et f u n d a m e n t u m iuridicum praescriptionem, q u a e revera videtur n u l l u m locum habuisse, quia ius praescribendum n o n e r a t q u o d n u m q u a m parochi exercuerunt, nec, legibus synodalibus obstantibus, exercere poterant. Haec enim ratio a sententia Rotali invocata q u a e a facti specie aliena visa est, non influit in sententiae iustitiam, neque i u s Ordinarii, n e q u e parochi, neque capeJlanorum laedit, eo magis q u o d potius q u a m de vera praescriptione, de consuetudine agere videtur decisio rotalis, et consuetudinem saepe invocat e a m d e m q u e immemorabilem, cuius initium antecederet ipsam u n i o n e m p a r v o r u m Hospitalium in Hospitale m a i u s S. Bartholomaei. Animadversum est autem exemptionem capellanorum a parocho Sancti Marci fundamentum, saltem r e m o t u m , in p r a x i vigente in regione Veneta, sicuti ex d o c u m e n t i s adductis patet, ac sicuti auctor Venetus Berengo in suo opere Enchiridion Parochorum de Xenodochiorum Capellanis, art. 2, scribit; p r o x i m u m a u t e m in Constitutionibus synodalibus Vicentinis h a b e r e . ' Quare ad proposita dubia, n e m p e : 1) An sit locus circumscriptio ni seu rescissioni Rotalis sententiae in c a s u ? Et q u a t e n u s negative: 2) An sit locus restitutioni in i n t e g r u m ? Emi ac R m i P a t r e s r e s p o n d e r u n t die 11 martii 1916: Negative ad u t r u m q u e ; scilicet n o n esse locum neque nullitati sen tentiae Rotalis in casu, neque eius circumscriptioni seu rescissioni, n e q u e beneficio restitutionis in integrum. De expensis autem iudicialib u s S u p r e m u m idem T r i b u n a l decrevit, eas inter p a r t e s esse compensandas. Atque ita editum est, p r o n u n c i a t u m , decretum, declaratum ac definitive iudicatum, m a n d a t u m q u e ut haec definitiva sententia publici iuris fieret, et ab o m n i b u s ad quos pertinet exsecutioni m a n d a r e t u r , n o n solum, etc., sed et omni, etc. Datum Romae, die 28 aprilis 1916. Franciscus Solieri, Signaturae Votons. L. $ S. VISA Nicolaus Marini, a Secretis. I o s e p h u s adv. F o r n a r i , S. T. Notarius. Secretaria Status ACTA 213 OFFICIORUM SECRETARIA STATUS QUINAM NÜNCUPANDI SINT INTERNUNTII, QUINAM DELEGATI APOSTOLICI DECERNITUR. Ex Audientia SSmi die 8 maii 1916 SS. D. N. Benedictus Divina P r o v i d e n t i a P a p a XV, Secum animo r e p u t a n s , q u a n t o p e r e deceat rectius a p t i u s q u e ordinari nomina, q u i b u s ad h u n c diem, pro s u a i p s o r u m dignitate, appellari consueverunt quotq u o t R o m a n i Pontificis p e r s o n a m in exteris regionibus gererent, itemque aliqua h o n o r i s accessione eos ornari qui, etsi titulum g r a d u m q u e Nuntiorum Apostolicorum n o n obtinent, legatione t a m e n stabili a p u d exteros r e r u m publicarum gubernatores funguntur, referente me infra scripto Cardinali a Secretis Status, decernere dignatus est, ut hi omnes, in posterum, Internuntii Apostolici n u n c u p e n t u r , et Delegati Apostolici ii d u m t a x a t dicantur qui, licet p e r s o n a m Pontificis sustineant, charactere t a m e n diplomatico, q u e m vocant, omnino carent. Contrariis quibuslibet minime o b s t a n t i b u s . Datum R o m a e , die, mense et a n n o praedictis. P. CARD. GASPARRI, a Secretis Status. Acta Apostolicae Sedis - 214 Commentarium Officiale DUBIUM ROMANAE CURIAE S. P E N I T E NZIE RI A APOSTOLICA AVVISO DI CONCORSO Si notifica che nel Sacro Tribunale delia Penitenzieria Apostolica avrà luogo il concorso all'Ufficio di Sostituto, per esame scritto ed orale. Lo scritto avrà luogo il giorno 23 del prossimo giugno alle ore 8, l'orale il 27 alle ore 9. I Sacerdoti che desiderassero prendervi parte dovranno, non più tardi del 20 giugno, esibire nella Segreteria di detto Sacro Tribunale la domanda corredata dai titoli necessari per l'ammissione. Dalla Segreteria della Sacra Penitenzieria, 20 maggio 1916. C. Perosi, Reggente. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietto della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare : 8 aprile 1916. — Mons. Lorenzo Schioppa, segretario di Nunziatura di prima classe, Uditore di seconda classe, destinandolo a prestare servizio presso la Nunziatura Apostolica di Baviera. 15 maggio. — L'Emo signor cardinale Ludovico Billot, Protettore della Lega Internazionale " Pro Pontifice et Ecclesia „. 30 maggio. — Mons. Ernesto Filippi, Segretario di Delegazione di prima classe, destinandolo a prestare servizio presso la Delegazione Apostolica del Canada. Cou Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistenti al Soglio Pontificio: 28 30 16 30 marzo 1916. — Mons. Francesco Egger, vescovo di Brixen. aprile. — Mons. Adolfo Alessandro Nouel, arcivescovo di San Domingo. maggio. — Mons. Andrea Righetti, vescovo di Carpi. maggio. — Mons. Giulio Vaccaro, arcivescovo di Bari. Diarium Romanae Curiae 215 Protonotari apostolici ad instar participantium : 28 8 9 20 aprile 1916. — Mons. Teodoro Hévin, dell'archidiocesi di Rennes. maggio. — Mons. Nazareno Cervigni, delParchidiocesi di Camerino. maggio. — Mons. Emilio Dubois, dell'archidiocesi di Tolosa. maggio. — Mons. Enrico Przezdziecky, dell'archidiocesi di Varsavia. Prelati Domestici di S. S.: 29 18 9 20 marzo 1916. — Mons. Michele Lévay, della diocesi di Vacia. aprile. — Mons. Pietro ÌDombek, dell'archidiocesi di Posnania. maggio. — Mons. Luigi Moulin, dell'archidiocesi di Tolosa. maggio. — Mons. Silvio M. Nardi-Dei, della diocesi di Chiusi. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Gran Croce dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 9 maggio 1916. — Al sig. Fernando Osorio y Eloia, già ministro plenipotenziario di S. M. Cattolica presso le Corti di Olanda e di Lussemburgo. La Commenda dell'Ordine di 8. Gregorio Magno, classe civile: 13 5 11 — 26 aprile 1916. — Al sig. Federico Del Corto, della dioc. di Montepulciano. maggio. — Al sig. Giovanni Barreré, della diocesi di Perpignan. maggio. — Al sig. Giuseppe Nalbone, della diocesi di Girgenti. Al sig. Angelo Nalbone, della medesima diocesi. maggio. — Al sig. Gaetano Gargano, della diocesi di Nicastro. H Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 30' aprile 1916. — Al sig. Carlo Unger, di Cristiania. — Al sig. Carlo Polaczek, di Cristiania. 19 maggio. — Al sig. avv. Michele Della Cella, dell'archidiocesi di Genova. La Commenda dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 20 maggio 1916. — Al sig. Francesco Catelli, di Roma. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 28 aprile 1916. — Al sig. Gian Giuseppe Chiola, dell'archid. di Genova. 16 maggio. — Al sig. Ernesto Paban, della diocesi di Marsiglia. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 216 MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Moas. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 12 10 14 9 31 12 9 8 15 25 19 — — — novembre 1914. — Mons. Antonio Rigoni, della diocesi di Segna. febbraio 1915. — Mons. Giovanui Ronai, della diocesi di Rosnavia. luglio. — Mons. Garlo Seedoch, della diocesi di Giavarino. novembre. — Mons. Pietro Jacobs, dell'arehidiocesi di Colonia. gennaio 1916. — Mons. Pietro Hoeveler, della medesima archidiocesi. febbraio. — Mons. Celestino Mahé, della diocesi di Alessandria. marzo — Mons. Gaetano Cicognani. aprile — Mons. Solón Garcia Pedreira, dell'arehidiocesi di Bahia. aprile. — Mons. Rodolfo Simlinger, della diocesi di S. Ippolito. aprile. — Mons. Antonio Prieto, della diocesi di Cuenca. maggio. — Mons. Francesco Gonçalves de Lima, della dioc. di Aracajú. Mons. Vittorino Correira Fontes, della medesima diocesi. Mons. Antonino Bossatis, delParchidiocesi di Torino. Mons. Ambrogio Salvetti, della diocesi di Novara. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S.: 15 — 25 — — 29 20 aprile 1916. — Mons. Giovanni Herzog, della diocesi di S. Ippolito. Mons. Francesco Pührerfellner, della medesima diocesi. aprile. — Mons. Giovanni Battista Panken, della diocesi di Bois-le-duc. Mons. Giacinto Ballesio, dell'arehidiocesi di Torino. Mons. Ludovico Campanari, della diocesi di Viterbo e Tuscania. aprile. — Mons. Giuseppe C. de Paz y Morales, della dioc. di Teneriffa. maggio. — Mons. Augusto Zaffarame, della diocesi di Orte. Cameriere Segreto di Spada e Cappa soprannumerario di S. S. : 17 maggio 1916. — Il sig. marchese Francesco Doria Lamba, dell'arehidiocesi di Genova. Cappellano Segreto d'onore di S. S.: 15 aprile 1916. — Mons. Corrado Wengritzky, della diocesi di Scepusio. Annus T U I - Yol. VIII Die 7 Iulii 1916 Num. ? ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV DE EUCHARISTICA PUERORUM SUMMI PONTIFICIS, DIE Ex UTRIUSQUE SEXUS COMMUNIONE 30 MENSIS IULII SOLLEMNI audientia Ssmi, AD MENTEM RITU PROMOVENDA. die 26 iunii 1916 SS. D. N. Benedictus divina providentia P a p a XV, cui nihil antiquius, quam ut pie inviolateque serventur decreta Sacra Synodus et Quam singulari, fel. rec. Decessoris sui Pii X Tridentina iussu edita, referente me infrascripto Cardinali a Secretis Status, cum prope adsit alter luctuosissimi eventi anniversarius dies, id m a n d a r e dignatus est, q u o d s e q u i t u r : « Omnes et singuli in E u r o p a locorum Ordinarii s u m m o « pere curent, ut, in Ecclesiis et Oratoriis suae cuiusque dioecesis, « die 30, qui dominicus est, proximi mensis iulii, pueri u t r i u s q u e sexus « universi ad m e n t e m Beatissimi Patris, sollemniore quo fieri poterit « ritu, ad S a c r a m Synaxim accedant. Contrariis quibusvis minime ob« s t a n t i b u s ». D a t u m Romae, die, mense et a n n o praedictis. P. Card. GASPARRI, a Secretis Status. ACTA, vol. VIII, n. 7. — 7-7-916. 15 218 ' Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale EPISTOLAE I AD R. D. PAULUM STOLICUM, INCREMENTA CUI BUGUET, CURIONEM MONTISLEGIONIS, GRATULATUR OPERIS QUINQUAGESIMUM DEFUNCTORUM ANIMIS PROTONOTARIUM APO- SACERDOTII NATALEM ET EXPIANDIS. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Significandae tibi voluntatis Nostrae nulla sane opportunior occasio quinquagesimo sacerdotii tui natali. H a n c enim vitae diuturnitatem non otioso tibi transiisse decursu, cum cetera - h a u d sane o b s c u r a - pastoralis diligentiae tuae documenta, t u m a d m o n e t in primis opus, quod defunctorum animis expiandis, t u a excitavit pietas, tua sollertia aluit, ac, Deo bene iuvante, auxit ita, ut non u n a m illud brevi sese diffuderit in gentem, uberem - uti sperare licet - l a t u r a m ubique fructuum messem. Profecto cum sancta et salubris sit cogitatio pro defunctis exorare, eos Nos merito s u s p i c i m u s , qui - uti tu q u i d e m , dilecte Fili, provide a d m o d u m facis - Deum n o n exorant solum, sed oblatis piae consociationis commodis non exiguis, ad aemulam in m o r t u o s pietatem ceteros hortantur, ita plane ut, coniungendis ingeminandisque precibus, a t q u e in primis cotidiano piaculari Sacro, militantem Ecclesiam ad demerendam sibi t r i u m p h a n t e m alliciant ac pene compellant. In quo m i r u m gratificandi studio, cum h o r t a n t i u m t u m obsequentium, n e m o est qui non videat q u a n t a eniteat caritas, non solum in proximos, sed etiam in Deum, q u a n t a q u e misericordibus fratribus affulgeat spes fore ut dives in misericordia Deus et grata beatorum fratrum recordatio iisdem eos velint christianae caritatis officiis post mortem iuvari, ut eodem quantocius donentur optatissimo praemio. Haec quidem animo reputantes, tibi non g r a t u l a m u r solum diuturn u m sacerdotium, sed tam frugifera consilia ac coepta simul iusta commendatione complectimur, simul a te petimus, ut, q u a r u m r e r u m spe h u c u s q u e et Nobis et Ecclesiae probasti navitatem t u a m , iucunda ac brevior earum exspectatio te faciat in p o s t e r u m alacriorem. Auspex divinorum m u n e r u m Nostraeque interim benevolentiae testis apostolica sit benedictio, q u a m tibi, dilecte Fili, tuoque gregi Acta Benedicti PP. XV 219 a t q u e operi q u o d s u p r a l a u d a v i m u s , p e r a m a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xn maii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. B E N E D I C T U S P P . XV II AD R. D. IANUARIUM ASPRBNATEM GALANTE, PROTONOTARIUM APOSTOLICUM, CANONICUM ET CIMELIARCHAM ECCLESIAE NEAPOLITANAE; CUI GRATULATUR NATALEM SACERDOTII L CELEBRANTI. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — Optimo sane iure natalem sacerdotii tui quinquagesimum intelligimus a tuis civibus ea o m n i u m ordinum consensione iisque laetitiae significationibus celebrari ut n o n privata haec faustitas, sed communis et publica videatur. Te enim nobilissima ista civitas in suis praecipuis ornamentis ponit, qui, cum vim ingenii et copiam eruditionis n o n mediocrem ad studia antiquitatum contuleris, et scripta edendo, cultoribus h u i u s disciplinae probatissima, et latebras vetustorum t e m p o r u m scrutando, sacra Campaniae m o n u m e n t a egregie iam diu illustras. Accedit quod t u a e laus eruditionis, q u a e quidem expolitur etiam elegantia scribendi, cum integritate coniungitur vitae sacerdotalis. Nos sollemnem t u o r u m gratulationem participando a u g e m u s eo vel libentius, quia te Nobis et huic a p o stolicae Sedi singulariter deditum addictumque novimus. A Deo autem o p t a m u s petimusque, ut te in a n n o s multos ad patriae decus, ad h o r u m s t u d i o r u m progressionem, ad h o r t a m e n t u m Cleri, praesertim adulescentis, servet incolumem. Cuius auspicem voti ac paternae benevolentiae Nostrae testem tibi, dilecte Fili, apostolicam benedictionem amantissime impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxvi mensis maii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV 9 sed quemlibet damnificatorem ex actione damnificativa et culpabili teneri ad r e p a r a t i o n e m seu ad damnificationem d a m n i illati; oportet enim, ut d a m n u m sit illat u m et actio de q u a agitur sit causa efficax damni ipsius, oportet u n o verbo ut damnificator sit culpabilis; ergo ut monasterium de quo agitur poena restitutionis d a m n a r i possit, necesse est ut q u a d a m culpa c o n t i n eatur ... P o r r o extra omne d u b i u m positum est teneri et deberi superiorissam monasterii ex m u n e r e , seu ex officio g u b e r n a r e subditos, proindeque teneri etiam ex iustitia impedire ne ipsi contra iustitiam alios laedant, adeo ut si praelatus vel superiorissa defecerint in hoc, teneb u n t u r ipsi ex parte sua ad r e p a r a n d u m illud d a m n u m quod e o r u m negligentia quis passus sit. In casu - p r o s e q u u n t u r Patroni - patet q u o d negligentia Superiorissae in investigando et moderando, praesertim relate ad Sororem a S* Coelestino, quae p r a e aliis correctione et moderatione indigebat, p r o u t ipsi Superiorissae notum erat, ratio et causa fuit d a m n i illati Antoniae Debrige. Neque p r a e t e r e u n d u m est novitiarum magistram aliquid saltem novisse de agendi ratione Sororis a S. Coelestino erga Antoniam Debrige, nam semel saltem "conrea videtur. Ipsa enim titulos ac r e d d i t u s Antoniae custodiebat et interdum ipsa expresse Sorori a S. Coelestino commisit m u n u s q u e n d a m vendendi titulum ex quo Antonia minorem s u m m a m accepit illa quam titulus repraesentabat, q u a m q u e a venditione soror a S. Coelestino obtinuerat. Q u a p r o p t e r gravior fit responsabilitas monasterii, quod ignorantia ne excusare quidem valet. P a t r o n i igitur, ut patet ex a r g u m e n t o modo relato, censent Congregationem seu Superiorissam teneri etiam ratione damni, ut a i u n t aqui- 238 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Mani. Verum eum in e a m a g a t u r de m u t u o , d a m n u m aquilianum vix a u t e m ne vix quidem intelligitur. Antonia Debrige nec iniuriam nec d a m n u m passa est quia pecuniam m u t u a m tradidit Sorori a S. Coelestino, sed quia soror a S. Coelestino pecuniam m u t u a t a m n o n solvit: q u o in casu agitur n o n de d a m n o aquiliano, sed de d a m n o contractuali, q u o d vocant. Quod si iniuriam et d a m n u m intelligunt P a t r o n i q u a t e n u s Soror a S. Coelestino vi a u t dolo A n t o n i a m ad m u t u u m c o n t r a h e n d u m induxit, a u t etiam, p r o u t non semel insinuant, per dolum m a l u m et fraudem p e c u n i a m ab ea extorsit, t u n c P a t r o n i n o n haec t a n t u m iuridice et plene p r o b a r e debent, sed etiam conreitatem, ut aiunt, vel saltem culpam ac negligentiam S u p e r i o r u m Congregationis; nec indicia, et coniecturae et p r a e s u m p t i o n e s sufficiunt, praesertim quia clam Soror a S. Coelestino m u t u u m contraxit et accepit pecuniam, facta iVntoniae lege secreti. At ex h u c u s q u e allatis in causa iuridica probatio deest. P o s t r e m o v i d e n d u m est an Congregatio Sororum a S. Ioseph, praescindendo a culpa, t e n e a t u r in casu q u a t e n u s m u t u a t a pecunia conversa sit in utilitatem Congregationis (C. Quod quibusdam, de fideiussorib.), cum aequitas prohibeat q u e m q u e aliena iactura locupletari : q u a ratione Congregatio t e n e r e t u r n o n t o t a m pecuniam per se reddere, sed in ea t a n t u m m e n s u r a q u a locupletior inde facta est. Verum pecuniam mutuat a m conversam fuisse ex toto vel ex parte in utilitatem Congregationis ex actis et oblatis in causa n o n p r o b a t u r ; Superiorissa enim affirmat sororem a S. Coelestino pecuniam m u t u o accepisse « p o u r sa famille « ou de familles amies » ; Episcopus C l a r a m o n t a n u s declarat se accepisse a sorore a S. Coelestino « qu'elle lui avait e m p r u n t é pour tirer « son neveu Mr Henri Debrige d'un très grave e m b a r r a s . . . ». Haec d o m i n u s Henricus Debrige denegat. At seposita quaestione u t r u m in utilitatem Henrici Debrige pecunia m u t u a t a conversa fuerit, necne, certo certius ex actis et illatis in causa pecuniam m u t u a t a m conversam fuisse in utilitatem ipsius Congregationis iuridice n o n p r o b a t u r . Quibus rite t u m in facto tum in iure p e r p e n s i s , Nos infrascripti Auditores pro Tribunali sedentes, Christi nomine invocato, et solum Deum prae oculis habentes, ad propositum d u b i u m r e s p o n d e m u s : Negative, seu ex h a c t e n u s deductis in causa Congregationem Sororum a S. Ioseph, vulgo a Bono P a s t o r e , solvere non teneri pecuniam, q u a m a domina Antonia Debrige Soror a S. Coelestino habuit. E x p e n s a s autem inter partes c o m p e n s a t a s v o l u m u s . Ita p r o n u n c i a m u s et definitive sententiamus m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni m a n - 239 S. Romana Rota dent h a n c sententiam, et adversus reluctantes procedant ad n o r m a m sacrorum c a n o n u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, de ref., Conc. Trid., iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, quae magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 16 augusti 1915. Aloisius Sincero, Ponens. Iosephus Mori. Fridericus Cattani. L. © S. Ex Cancellaria S. R. Rotae, 6 novembris 1915. Sac. T. Tani, Notarius. II ROMANA CIRCA LA COLLAZIONE D'UN BENEFICIO Regnando Sua Santità Benedetto XV, del suo glorioso Pontificato l'anno secondo, il giorno 10 maggio 1916, la Commissione Pontificia composta dei Beverendissimi Monsignori Guglielmo Sebastianeiii, Decano della S. Romana Rota, Federico Cattani-Amador i e Pietro Rossetti, Uditori del medesimo Tribunale, nella causa che vertebra la Dataria Apostolica e il Riho Capitolo Vaticano, circa la collazione di un Beneficio resosi vacante nella Basilica Vaticana, ha emessa la seguente sentenza definitiva. Il giorno 10 novembre 1914 moriva in ±Montefiascone Don Federico Savignoni, Chierico Beneficiato della Basilica Vaticana, ed avendo il R e v m o Capitolo, fra i moltissimi privilegi, dei quali gode, a n c h e quello di conferire i Benefici minori della Basilica stessa, vacanti per m o r t e del beneficiato in Roma, in qualsivoglia mese dell'anno, Mons. Ascenzo Dandini, Canonico di turno, nominò al beneficio già posseduto dal Savignoni il sacerdote Don B e r n a r d i n o Bocchini, da circa 23 anni incardin a t o alla Basilica Vaticana e a n n o v e r a t o fra i Chierici inservienti al Capitolo. Questa n o m i n a fu i m p u g n a t a dalla Dataria Apostolica, n o n solo perchè ritenne che il Beneficio nel caso fosse riservato, ma anche perchè era stato conferito ad un Chierico non R o m a n o , contro il disposto della Bolla Dum singularem del P a p a Leone X. 240 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sorta tale questione, ragion voleva che fosse risoluta. A tal effetto la Santità di N. S. Benedetto XV, fel. reg., con biglietto della Segreteria di Stato in d a t a 19 luglio 1915, n o m i n ò la Commissione come sopra specificata, alla quale concesse pieni poteri per giudicare definitivamente siffatta controversia ed e m a n a r e u n a sentenza iuris ordine servato. In seguito a tale nomina, le parti interessate, regolarmente citate nelle persone di Mons. Giuseppe Guerri, Prefetto della Dataria Apostolica, e di Mons. Ascenzo Dandini, in r a p p r e s e n t a n z a del R m o Capitolo Vaticano, comparvero innanzi alla suddetta Commissione, e di comune accordo contestarono la lite sulla base del dubbio seguente : « Se, attesa « la Bolla di Benedetto XIV Ad h o n o r a n d a m , la facoltà che ha il Gapi« tolo Vaticano di conferire i Benefici vacanti nella sua Basilica, sia « soggetta alla riserva dei mesi contenuta nella Regola IX della Gancel« Uria Apostolica, nonché alla disposizione della Bolla D u m singularem « del Papa Leone X». Ciò stabilito, il R e v m o Capitolo Vaticano, p u r n o n disconoscendo l'azione spiegata da Mons. Dandini, anzi confermandola pienamente, per essere più sicuro della tutela dei suoi diritti, volle intervenire direttamente nel giudizio. Fu perciò che n e l l ' a d u n a n z a Capitolare del 9 gennaio 1916, n o m i n ò u n a Commissione composta di tre Canonici, la quale sostenesse giuridicamente le ragioni sue nel caso concreto. Essa, infatti, d o m a n d ò alla Commissione Pontificia l'intervento in c a u s a : intervento che fu tosto consentito. Con lettera del 15 febbraio 1916 la Commissione Pontificia notificò alle parti contendenti, che era loro accordato un tempo utile fino al 29 dello stesso mese, per p r o d u r r e e d e d u r r e quant'altro avessero creduto necessario ed utile nel rispettivo i n t e r e s s e ; con avvertenza che, trascorso il termine, si sarebbe proceduto nel giudizio. Ma il R e v m o Capitolo, ritenuto tale t e m p o insufficiente a p r e p a r a r e le proprie deduzioni, ne d o m a n d ò la proroga con lettera del 21 febbraio 1916: proroga che fu, senza difficoltà alcuna, concessa il 22 successivo fino al 20 marzo. Ora, avendo a m b e d u e le parti contendenti p r o d o t t o in atti le rispettive allegazioni, che sono state scambievolmente notificate, e n o n cons t a n d o che abbiano altro da aggiungere, la Commissione Pontifìcia ha ritenuto chiuso il periodo istruttorio ed ha proceduto nell'esame della questione fino alla risoluzione del dubbio p r o p o s t o . È certo che il R e v m o Capitolo Vaticano, in virtù dei suoi privilegi, abbia il diritto di conferire i Benefici minori della Basilica vacanti in S. Romana Rota 241 Curia in tutti i mesi dell'anno, q u a n d o n o n vi sono riserve o affezioni apostoliche; come ha il diritto di conferirli se ne avvenga la vacanza extra Curiam nei q u a t t r o mesi concessi agli Ordinari delle Diocesi. Ed infatti il detto Capitolo, in tutti questi casi, fa la collazione dei Benefici, senza difficoltà da p a r t e della Dataria, alternativamente, u n a s e t t i m a n a l'Emo Cardinale Arciprete del Capitolo e u n ' a l t r a il Canonico di t u r n o . Altrettanto però non p u ò dirsi se la vacanza del Beneficio avvenga fuori di R o m a negli otto mesi papali. E ciò in virtù della Regola IX della Cancelleria Apostolica, la quale con u n a formóla generale, riserva, senza eccezione alcuna, tutti i benefici di qualsivoglia specie, in q u a l u n q u e luogo esistenti, ed a p p a r t e n e n t i a q u a l u n q u e Chiesa, a n c h e degna di speciale menzione, come sono le Patriarcali di R o m a , n o n esclusa la Vaticana, dicendosi in questa Regola riservati « o m n i a b e n e « ficia ecclesiastica cum cura et sine cura, saecularia et q u o r u m v i s ordi« n u m regularía, qualitercumque qualificata et u b i c u m q u e existentia, in « m e n s i b u s ianuarii, februarii, aprilis, maii, iulii, augusti, octobris, novem« bris extra R o m a n a m Curiam alias, q u a m per resignationem ... quo- « c u m q u e modo vacatura, ad collationem... q u o r u m c u m q u e collaturum ... « quomodolibet pertinentia ». In questo senso la Regola IX fu autenticamente interpretata ed applicata da due Sommi Pontefici, Alessandro VII e Clemente XI, in casi identici al nostro. Nel 1663 Alessandro VII, con suo Motu Proprio, conferì il Beneficio « cum declaratione... quod regula « mensium reservans Beneficia qualitercumque reservata et ubicumque « existentia extra Romanam Guriam vacantia locum h a b e a t etiam in « Beneficiis Urbis ad collationem inferiorum coilatorum spectantibus, « etiam q u o d beneficiatus obierit in Urbis districtu, vel intra d u a s dietas, « sicut etiam illa practicatur in Episcopalibus districtualibus ». E Clemente XI nel 1700, con altro suo Motu Proprio, confermò la decisione di Alessandro VII ed a g g i u n s e : « T a m in praesenti quam « « « « in futuris dictae Urbis Beneficiorum ad collationem inferiorum collat o r u m spectantium extra Bomanam Guriam vacationibus, perpetuis futuris t e m p o r i b u s locum h a b e r e v o l u m u s et declaramus Nobis et Sedi Apostolicae (dicta Beneficia) r e s e r v a t a existant ». In questo conviene ancora Mons. D andini, il quale ha detto : « Se la « questione ora insorta dovesse risolversi colle sole regole antiche della « Cancelleria e della Bolla di Leone X, che sono comuni a tutte le « Basiliche di R o m a , non sarebbe forse prudenza per il Capitolo il resila stere, sembrando troppo impressionanti le due decisioni date contro il « Capitolo e riportate dal Riganti, Tom. II » (Risposta alla replica della Dataria Apostolica, p. 1). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale A sostenere quindi il diritto controverso, egli ha creduto fondarlo s o p r a più solida base, cioè sulla Bolla di Benedetto XIV Ad honorandam, del 27 marzo 1752; ed ha d e t t o : « A base di q u e s t a Costituzione « posteriore, la quale modifica le antiche in riguardo del Capitolo Vati« cato, deve regolarsi la collazione dei Benefici minori, che in essa « vacano ; senza ricorrere ad altre fonti anteriori, o autori ed interpreti. « Il testo unico per la Basilica Vaticana è la p r e d e t t a Bolla, che può « con t u t t a verità chiamarsi la s u a Lex propria: secondo questa legge « speciale e t u t t o r a vigente devono conferirsi i Beneficii Vaticani, e « non già con quella generale della Cancelleria Apostolica » (I.e., p. 2). P e r ò mal s'appone il preiodato Canonico, perchè Benedetto XIV con la citata Bolla n o n fece, per q u a n t o r i g u a r d a la collazione dei Benefici, a l c u n a modificazione delle precedenti disposizioni. In verità deve innanzi tutto notarsi che la Regola IX. esige u n a deroga espressa ed esplicita, senza la quale nulla perde del suo valore. Ora, q u a n t u n q u e nella Bolla Ad honorandam si legga u n a formóla derogativa generaliss i m a : « P a r . 67. Non obstantibus, q u a t e n u s o p u s sit, Nostris et Can« cellariae Apostolicae Regulis, etiam de iure quaesito n o n tollendo », p u r e questa n o n è tale che valga a stabilire la deroga richiesta: « s u b « clausula generali Non obstantibus Constitutionibus et Ordinationibus « Apostolicis R e g u l a r u m Cancellariae Constitutionibus n o n comprehen« d u n t u r , n e q u e istis censetur d e r o g a t u m nisi de iis specialis mentio « fiat » (Reiffenst., HI, tit. V, n. 491); e più esplicitamente la R o t a (Dec. 592, n. 6, p. 3, Recent.) dice: « Praedictis a d d e n d u m videbatur « q u o d q u a t e n u s p r a e t e n d e r e t u r concessum ius conferendi in m e n s i b u s « reservatis fuisset necessaria specialis derogatio Regulae, ut pluries reso« lutum fuit in Rota, testatur Sarnen., Pram., Reg. IX, qu. 5, n. 2 ». Sono, infatti, chiare le espressioni della Regola IX al r i g u a r d o : « Volens in supplicationibus seu concessionibus gratiarum, q u a e de « d i c t i s beneficiis t u n c vacantibus, etiam cum Motu Proprio, fient, de * mense in quo vacaverint, dispositive mentionem fieri; alioquin gratias « nullas esse, ac consuetudines etiam immemorabiles o p t a n di maiores et « pinguiores p r a e b e n d a s , n e c n o n privilegia, etiam in limine erectionis « concessa, et indulta Apostolica circa eas, ac etiam d i s p o n e n d a de huius« modi Beneficiis, aut quod illa s u b h u i u s m o d i reservationem n u n q u a m « c o m p r e h e n d a n t u r , etiam cum quibusvis derogatoriarum derogatoriis « et fortioribus, efficacioribus, et insolitis clausulis necnon irritantibus, « et aliis decretis, t e n o r e s pro expresso haberi et latissime extendi « voluit quibusvis personis quomodolibet concessa a d v e r s u s Reser« vationern h u i u s m o d i minime suffragari ». Questa deroga speciale, poi, S. Romana Rota 243 è anche richiesta, e molto più chiaramente, dalla Regola 71 della Cancelleria Apostolica: « S a n c t i t a s Sua statuit et declaravit quod p r a e « missis et quibusvis aliis Regulis Cancellariae suo t e m p o r e edendis ac « publicandis, n u n q u a m censeatur d e r o g a t u m in q u i b u s c u m q u e Consti« tutionibus, Litteris, Brevibus, Indultis, et aliis Ordinationibus Aposto« licis, etiam Motu proprio et ex certa scientia emanatis, per quaecum« que verba et decreta derogantia, irritantia, universalia et amplissima, « et Clausulas q u a n t u m c u m q u e efficacissimas, etiam derogatorias, a t q u e « specialis et individuae expressionis vim habentes, nisi facta fuerit de « illis expressa mentio, et non aliter nec alio modo ». Onde il Riganti c o m m e n t a : « Singulae Cancellariae Regulae, ut cen« seatur eis derogatum, r e q u i r u n t specificam et expressam mentionem, « nec sufficiunt clausulae quamvis amplissimae ... Unde licet clausula « " Non o b s t a n t i b u s Regulis Cancellariae, q u a r u m t e n o r e s . . . „ praese« ferat, individuam illarum expressionem, et plura o p e r e t u r : . . . a t t a m e n « hodie minime apta est derogationem Regulis praeseferre. Potissimum « quia Regula haec (71) post praescriptum m o d u m , quo Cancellariae « Regulis derogari debeat, utitur clausula et non aliter nec alio modo, « quae formam inducit, q u a e q u e praecise servanda est, irritumque ac « n u l l u m reddit quidquid, praeter m o d u m praescriptum, in contrarium « gestum fuerit...» (Ad Reg. 71, n. 20). La Regola 71, d u n q u e , della Cancelleria Apostolica impone agli interpreti e ai giudici u n a presunzione non iuris tantum, ma iuris et de iure, da seguire come n o r m a , q u a n d o si tratti di giudicare se un Pontefice abbia, o p p u r no, derogato ad a l c u n a Regola della Cancelleria; e più particolarmente poi alla Regola IX. Così il Riganti (1. c, n. 7) : « Dici nequit impertita facultas conferendi « Beneficia vacantia in mensibus Sedi Apostolicae reservatis, ad exclu« sione m Reg. IX, nisi Regulae praefatae specialiter et expresse fuerit « derogatum, potissimum ob clausulas amplissimas, q u i b u s illa m u n i t a « reperitur » (Cfr. L o t t e r , D e re Benef, lib. 2, qu. 89, nn. 18, 19; Rota, Dec. 569, n. 7, p. 1 Recent., et in Barcinonen., Beneficii 7 aprilis 1689, par. Similiter, coram Mattha). Q u a n t o poi questo esimio autore aveva scritto, n o n solo era ben noto al Pontefice Benedetto XIV, ma era ancora da lui tenuto in grande stima, a tal segno che volentieri se ne serviva. « Cuius scriptoris (Ri« ganti) auctoritate libenter u t i m u r ... et nos testes s u m u s incredibilis « illius laboris ac diligentiae in colligendis et discutiendis iis o m n i b u s , « q u a e suis operibus inseruit » (De Synod. Dioeces., lib. IX, cap. VII, n. 6). Possiamo perciò essere certi che se Benedetto XIV avesse voluto veramente derogare nel caso nostro alla Regola IX, lo avrebbe fatto Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale con tali espressioni, che n o n avrebbero lasciato alcun dubbio ; cioè, avrebbe u s a t o u n a formula derogatoria speciale quale è richiesta. E poiché questo non fece, la Regola IX r i m a n e nel suo pieno vigore. Dopo questa osservazione, riesce chiara la risposta alla difficoltà fatta nella Aggiunta alla memoria presentata dal Capitolo Vaticano, la quale richiede che, trattandosi di un privilegio praeter ius, sia il caso di sostenere il diritto controverso, dovendosi applicare la regola favoreß convenit ampliari. Imperocché, se è vero che, nella specie, il privilegio è latae interpretationis, è anche vero che l'interpretazione, per q u a n t o ampia, non può mai comprendere quei casi, per i quali richiedesi u n a deroga espressa, se q u e s t a manchi. Ciò t a n t o più, q u a n d o c h i a r a m e n t e apparisca quale sia l'intenzione del Pontefice, poiché l'interpretazione ha luogo in dubiis: « n a m si verba perspicua sunt, n u l l a m interpretat i o n e m a d m i t t u n t » (D'Annibale, Summ. Theol., I, n. 228). Ora, nella Bolla Ad honorandam, come m a n c a la deroga richiesta, così è p u r e palese la m e n t e del Pontefice, come si vedrà in appresso. Dopo ciò, la Commissione ha proceduto a l l ' e s a m e di q u a n t o è stato esposto dal R e v m o Capitolo, per dimostrare il suo preteso diritto. Si è detto che l'intenzione del Pontefice nella Bolla Ad honorandam fu di ampliare i privilegi e i diritti del Capitolo Vaticano nella collazione dei Benefici, e che questo importa averli estesi ai casi per l'addietro esclusi, e quindi anche al caso di vacanza extra Curiam Romanam in alcuno dei mesi papali. « Se ferma e precisa volontà del Pontefice fu quella « di ampliare i diritti del Capitolo Vaticano nella collazione dei Bene« ficì Vaticani, in che mai consisterebbe questo suo ampliamento se n o n « avesse eliminata quella riserva della morte extra urbem, ma invece « l ' a v e s s e m a n t e n u t a ! » (Dandini, 1. e, p. 5). E a corroborare maggiormente l ' a r g o m e n t o , si è aggiunto che il Pontefice, a m p l i a n d o i diritti del Capitolo, fece u n a sola eccezione, cioè eccettuò soltanto i benefìci affetti e riservati ex persona, fuori della quale eccezione n e s s u n ' a l t r a riserva fu m a n t e n u t a . « L ' a v e r e n o m i n a t a « q u e s t a sola riserva, significa che questa sola ha voluto m a n t e n e r e ed « e s c l u d e r e l'altra, che aveva precisamente più volte dato motivo di « litigio fra il Capitolo e la Dataria » (1. e ) . Ma, anche prescindendo d a l l ' a r g o m e n t o d a noi s o p r a esposto, n è l ' u n a n è l ' a l t r a ragione p u ò ritenersi concludente. P e r q u a n t o r i g u a r d a la prima ragione, la Commissione Pontificia osserva che nel par. 39 della Bolla Ad honorandam, il P a p a Benedetto XIV intese certemente di ampliare i diritti del Capitolo Vaticano,, e di fatto li a m p l i ò ; ma n o n - i n r a p p o r t o alla collazione dei Benefici,. S. Romana Rota che restò quale era s t a t a fino allora. Infatti ivi si legge: « Iura, facult a t e s et iurisdictiones Archipresbytero, Capitulo et Canonicis dictae « Basilicae competentia circa collationem Beneficiorum Ecclesiasticorum « cuiuscumque generis cum cura et sine cura, nec non circa administra« tionem Ecclesiarum Parochialium, Monasteriorum, P r i o r a t u u m , Abba« tiarum, a l i a r u m q u e eidem Basilicae u n i t a r u m , sive subiectarum asse« rere, confirmare et respective declarare atque ampliare decrevimus ». È chiaro che qui l'intenzione dei Pontefice si riferisce a due oggetti fra loro distinti e di n a t u r a diversa, quali sono la collazione dei Benefici Vaticani, e l'Amministrazione delle Chiese unite alla Basilica e da questa d i p e n d e n t i ; e m e n t r e tale intenzione relativamente ai Benefici fu quella di asserere et confirmare i diritti già esistenti e dal Capitolo esercitati, invece, relativamente alle Chiese unite e dipendenti, fu quella di declarare atque ampliare iura, facultates et iurisdictiones. Perchè infatti voile il Pontefice concedere iura, facultates et iurisdictiones? Se i diritti convengono alla collazione dei Benefici, a questi n o n si possono riferire le facoltà e le giurisdizioni, che bene convengono alle Chiese, ai Monasteri, ai Priorati uniti e dipendenti dal Capitolo. La s t r u t t u r a stessa del periodo stabilisce assai bene tale significato. Ivi premessa la distinzione dei due nominati oggetti, ai quali è rivolta la benevola intenzione del Pontefice, si u s a n o due verbi : asserere et confirmare, contraddistinti dagli altri d u e : declarare atque ampliare, dall'avverbio respective, il quale sta a dimostrare che i primi due verbi si riferiscono al primo oggetto, cioè alla collazione dei Benefici, m e n t r e gli altri due si riferiscono al secondo, cioè alle Chiese unite e dipendenti. Non è a d u n que la collazione dei Benefici che con la Bolla Ad honorandam Benedetto XIV abbia voluto ampliare, ma bensì i diritti rispetto alle Chiese unite, nobilitate con speciali facoltà fino ad essere elevate ad un certo grado di giurisdizione. Di q u e s t o n o n può muoversi dubbio alcuno, ove bene si consideri tutto il contesto del par. 39 citato. La vera intenzione di Benedetto XIV, a c c e n n a t a nel proemio che costituisce- il primo periodo, viene espressa c h i a r a m e n t e nella parte dispositiva, c o n t e n u t a nel secondo periodo, che la spiega e la completa in tutti i suoi particolari. Qui si legge : « Itaque « collationem o m n i u m et singulorum t a m p e r p e t u o r u m Beneficiorum « simplicium, q u a e in praedicta Basilica existunt, et Beneficiatus, a t q u e « Clericatus Beneficiati appellantur ... q u a m aliorum a Monasteriis, Abba« tiis et Prioratibus, inferius c o m m e m o r a n d i s , d e p e n d e n t e m , nec n o n « et aliorum quorumlibet, q u a e h a c t e n u s Archipresbyter et Capitulum « conferre c o n s u e v e r u n t ; ac in eis instituendi, seu respective ad ea 246 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « nominandi ac praesentandi iura, q u i b u s ad h u n c diem gavisi sunt, « eidem Archipresbytero, eiusque in Archipresbyteratu successoribus, « nec n o n praedictae Basilicae Capitulo et Canonicis perpetuo competere « volumus atque decernimus ». Per q u a n t o d u n q u e r i g u a r d a i Benefici, il Pontefice considera tutti quelli quae Archipresbyter et Capitulum hactenus conferre consueverunt; e per q u a n t o r i g u a r d a il diritto di collazione ed anche di presentazione, conferma quelli soltanto quibus ad hunc diem Archypresbyter et Capitulus gavisi sunt. Nè vale il dire che il Pontefice nel periodo seguente conferma ancora veterem consuetudinem, quasi che abbia voluto richiamare in vigore un diritto consuetudinario, relativo alla collazione dei Benefìci nel caso in esame, anteriormente alla compilazione della Regola IX, il quale era a n d a t o in disuso. Imperocché, oltre ad essere ciò u n a g r a t u i t a asserzione di Mons. Dandini, la veterem consuetudinem che qui si a p p r o v a riguarda solo il modo sempre t e n u t o dal Capitolo nel conferire i benefici: principalmente in relazione alla distribuzione delle s e t t i m a n e : « tam < .< circa divisionem h e b d o m a d a r u m , q u i b u s idem Archipresbyter et respe« ctive Capitulum et Canonici praedicti eadem Beneficia pro t e m p o r e « vacantia, alternatim et per t u r n u m conferre d e b e b u n t » ; secondariamente in ordine alle lettere di collazione: « quam circa formam expe« diendi litteras h u i u s m o d i collationum, praesentium tenore a p p r o b a m u s « et confirmamus ». «. Nessun ampliamento d u n q u e di diritti riguardo alla collazione dei Benefìci è stata introdotta nel par. 39, dopo il quale n o n si parla più di tale materia in tutto il resto delia Bolla; mentre invece nei paragrafi successivi si esplica largamente la volontà del Pontefice, che concede facoltà e privilegi anche giurisdizionali, nelle Chiese unite alla Basilica Vaticana e da q u e s t a dipendenti. Infatti, nei seguenti paragrafi si dichiar a n o , si confermano, si amplificano certi diritti, che per lo innanzi n o n erano assolutamente certi, o erano meno estesi, ed in q u a l u n q u e caso si sanzionano con Apostolica Autorità. P e r citarne alcuno, Benedetto XIV nel par. 40 (riportandosi ad u n a decisione della S. Congregazione del Concilio e alle cose stabilite in u n a Convenzione stipulata in conseguenza, circa la cura delle a n i m e , abituale nel Capitolo e attuale nel Vicario perpetuo della Basilica) dice : « quo fìrmioris observantiae r o b u r accipiant, Apostolica itidem Aucto« ritate Nostra, h a r u m vigore perpetuo a p p r o b a m u s et confirmamus ». Confermati tutti i diritti del Capitolo e dei Canonici sulle Chiese Parrocchiali filiali, e in q u a l u n q u e modo dipendenti dalla Basilica, e sopra le persone, che vi esercitano la cura delle anime, nel par. 41 S. Romana Rota 247 riconosce ancora il diritto del Capitolo di n o m i n a r e Vicari ad nutum amovibili, nelle Chiese di S. Lazzaro e di S. Angelo, e vuole che questi Vicari, q u a n t o alla cura delle anime, siano esenti ab omni iurisdictione Parochi ipsius Basilicae, cui olim suberant; m e n t r e conferma la dipendenza della parrocchia di S. Francesco al Monte Mario e ne regola i doveri verso il Capitolo, senza diritto alcuno a d i m a n d a r e il salario o la congrua, etiam ratione sacrarum suppellectilium. Nel par. 44 vuole e comanda, che tutti i Vicari, Curati e Rettori delle Chiese filiali, presenti e futuri, siano soggetti al Capitolo, e che debbono prestare omnia et singula debitae subiectionis obsequia erga Basilicam, illiusque Capitulum et Canonicos, perpetuis futuris temporibus; ed insieme concede il privilegio tanto alle Chiese Parrocchiali, q u a n t o n o n Parrocchiali, ma filiali, in q u a l u n q u e luogo esistenti, q u a n t u n q u e n o n esenti dalla giurisdizione degli Ordinari, n e s s u n o escluso, di n o n poter essere assoggettate all' interdetto, eccettuato Y interdetto generale, inconsulto Bomano Pontifice. Decreta eziandio nel par, 45 di voler « Vaticanae Basilicae Capituli « et Canonicorum favore, innovare ac etiam ex integro praesentium tenore « concedere et elargiri », l'antica consuetudine della Basilica di comunicare e di estendere, sull'esempio delle Patriarcali di S. Giovanni in Later a n o e di S. Maria Maggiore, l'indulgenza ed altre grazie spirituali a tutte le Chiese del mondo a sè unite e dipendenti come concede, c o n Motu Proprio et ex certa scientia, il diritto di aggregare, all'effetto solt a n t o di partecipare a tutti i favori spirituali, Chiese, Altari, Oratori, Confraternite, in q u a l u n q u e luogo esistenti e dipendenti dalia giurisdizione di q u a l u n q u e Ordinario ; « ita ut in vim huiusmodi aggregationis « et receptionis infrascriptarum indulgentiarum et relaxationem Thesauri « ad ipsas Ecclesias, Cappellas, Altaria, aliaque praemissa ex Nostra « atque Apostolicae Sedis auctoritate, ampliati et extensi censeantur ». Attesa la consuetudine del Capitolo di concedere le dimissorie per la sacra Ordinazione nel Monastero di S. Maria di F a r a , n o n s o s t e n u t a da Apostolico indulto o privilegio, onde prevenire q u a l u n q u e molestia, di avvenire (dictaeque facultati plenius et uberius consultum sit), concede al Capitolo e ai Canonici di poter rilasciare in avvenire le lettere dimissorie ai sudditi del Monastero di S. Martino « prout hactenus con« sueverunt » e ciò « dieta Apostolica Auctoritate, tenore earumdem prae« sentium » (par. 51). Conferma in ogni sua parte, nel par. 57, Y indulto, da Benedetto X I I I concesso al Capitolo, di dare le dimissorie per le sacre Ordinazioni ai Chierici dei soppressi monasteri di S. Ruífillo, di S. Pietro Li cosato e â48 Acta Apostolicae Sertis - Commentarium Officiale di « « « « « S. N a z a r i ö ; ed a g g i u n g e : « quatenus opus sit, motu proprio, et potestate plenitudine paribus, per easdem praesentes decernimus, statuimus et declaramus, praedictis Capitulo et Canonicis in Locis praedictorum Monasteriorum... sibi subiectis Ordinariam et quasi Episcopalem iurisdictionem et huiusmodi iurisdictionis exercitium, cum vero, proprio, distincto, separato et particulari territorio, nullius Dioecesis, libere competere ». Nel par. 58 concede speciale indulto per il governo del Monastero delle Cappuccine di Meldola, in virtù del quale il Capitolo e i Canonici « iure ordinario et privative quoad omnes, etiam viciniores Ordinarios, « visitare ac super ipsius Monasteriis et Ulitis Monialium regimine, disci« plina, statu oeconomico, aliisque quibuslibet, etiam quoad clausuram, ea « omnia et singula, quae in Domino iudicaverint salubriter expedire... « statuere et ordinare possint et valeant ». Finalmente, nel par. 59, conferma il privilegio concesso da Urbano VIII intorno alia spedizione delle Lettere Apostoliche, in forma commissoria, in ordine al Monastero di S. Martino di Fara, messo in pratica per il Monastero ancora di S. Rufìllo, e lo estende ai Monasteri di S. Pietro Licosa! o e di S. Nazario. Volle a d u n q u e il P a p a Benedetto XIV ampliare i privilegi della Basilica Vaticana e del Capitolo e, come volle, così fece: ma rispetto soltanto alle Chiese ad esso unite e dipendenti da esso. In questo senso la Bolla Benedettina, fin dai suo p r i m o apparire alla luce, fu intesa in seno al Capitolo Vaticano. Infatti nell'anno 1752, q u a n d o la Bolla Ad honorandam fu pubblicata, tre Beneficiati del Capitolo, Cennius Caietanus, Michael Angelus Giacomettus et Franciscus Marian u s , vi ebbero parte attiva, il primo come a u t o r e della pubblicazione, gli altri due come revisori (Collectionis Buttar. Brev. alior. Diplom. Sacr. Basil. Vatic, Tom. III, edit. 1752, pag. 68 Ind. Auct., p. X, Approbationes). Orbene, le note marginali a p p o s t e alla Bolla esprimono in modo assai chiaro il concetto che la Commissione Pontificia ha già esposto. La n o t a apposta al par. 39, di cui si tratta, dice : « I u s conferendi omnia Bene« ficia Archiprebytero et Canonicis confirmat »; ed aggiunge : « veterem « c o n s u e t u d i n e m t a m t u r n i q u a m expeditionum probat ». Non si t r a t t a più che di q u e s t o ; n o n si riconosce nè si a p p r o v a o concede altro diritto. Invece, le note apposte ai paragrafi seguenti sono espresse bene altrimenti. Al par. 57 è a p p o s t a la nota che dice : « In loca o m n i a spe« ctantia ad Abbatias S. Ruffilli, S. P e t r i Licosati et S. Nazarii ordinaria « iurisdictio Capitulo plenius asseritur ». La n o t a al par. 58, d i c e : « Speciale i n d u l t u m conceditur pro regi« mine Monasterii, etiam q u o a d c l a u s u r a m ». E al par. 59 si l e g g e . S. Romana Rota « P o n t i f i c i u m privilegium et consuetudinem a n t i q u a m confirmat et «extendit ad alia Monasteria in regestis R o m a n a e Curiae describenda « et ad directionem et executionem q u a r u m c u m q u e litterarum et Com« mis. Apost. ». Con le quali note i Beneficiati Vaticani riconobbero che nella Bolla Ad honorandam i privilegi del Capitolo furono sì ampliati, ma a favore delle Chiese unite o dipendenti dal Capitolo stesso, e n o n circa la collazione dei Benefici. Si rifletta ancora che Benedetto XIV, già Consultore di Clemente XI ed anche Canonico e Segretario del Capitolo Vaticano, conosceva assai bene le pretese di questo nell'argomento in questione, come conosceva altre questioni agitatesi per lo addietro. Ora, nella Bolla Ad honorandam, il Pontefice non permise che tali questioni rimanessero insolute, e con la s u a Apostolica autorità, stabilì in modo chiaro ed indiscutibile i diritti del Capitolo. Così fece, come si è già veduto, q u a n d o legalizzò la consuetudine di dare le dimissorie ai sudditi del Monastero di S. Martino (par. 57); così fece ancora q u a n d o , essendosi introdotto l'abuso che alcuni Vicari delle Chiese unite, eleggibili dal Capitolo ad nutum, si nominassero dalla S. Sede per via di semplice e n u o v a provvista, donde, coll'andare del tempo, era avvenuto che quelle Chiese e Vicarie fossero considerate come perpetue e collati ve, soggette a tutte le apostoliche Affezioni e Riserve, sanzionò il diritto del Capitolo contro la Dataria (par. 61); e così avrebbe dovuto fare, ed avrebbe fatto senza dubbio alcuno, nella questione relativa alla collazione dei benefici, se veramente avesse voluto risolverla nel senso preteso dal Capitolo di conferire i benefici vacanti extra curiam anche nei mesi Papali, conced e n d o l'apostolico privilegio a questo riguardo, onde precludere la via a t u t t e le future possibili controversie ed evitare la nullità delle collazioni. Invece nulla affatto di questo si legge nel par. 39, il solo in cui si t r a t t a di tale a r g o m e n t o ; si riconoscono i diritti tali e quali il Capitolo aveva posseduto per lo innanzi e niente più che questo. Quindi n e s s u n ampliamento si deve riconoscere indotto dalla Bolla più volte ricordata nei diritti del Capitolo circa la collazione dei Benefici. P e r q u a n t o riguarda il secondo argomento, sul quale n o n solo il Canonico di Turno, ma anche il Capitolo Vaticano, col chiarissimo P a d r e Vidal, professore di Diritto Canonico all'Univesità Gregoriana, insistono t a n t o , la Commissione Pontificia, presolo in accurato esame, n o n lo ha trovato meritevole di essere ritenuto concludente nel senso preteso dal Capitolo. Infatti, nel par. 39, si legge: « Salvo tamen Nostro « et Datariae Apostolicae iure q u o a d collationem e o r u m Beneficiorum, ACTA, vol. VIII, n. 7. — 7-7-916. 17 250 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « q u a e ex persona alicuius ea obtinentis u n i vel pluribus respective « affectionibus et reservationibus Apostolicis o b n o x i a , quomodolibet « vacare contingat ». Sulle quali parole il Capitolo a r g o m e n t a dicendo che Benedetto XIV * volle riservati alla Dataria soltanto i Benefici soggetti a riserva personale ex persona e che perciò rientra nei diritti del Capitolo, la collazione dei Benefici vacanti extra Curiam Romanam nei mesi papali. La fallacia dell'argomentazione si rileva senza dubbio ove si consideri e bene si determini il concetto vero della espressione ex persona, che il Capitolo, contro la verità, restringe alle sole qualità della persona, che fu investita del Beneficio. Se, infatti, questo fosse il senso dell'espressione ex persona e se il P a p a avesse voluto eccettuare le riserve prodotte dalla sola qualità delle persone, è evidente che i diritti del Capitolo, q u a n t o a collazione di Benefici, sarebbero stati ampliati, e si sarebbe derogato alla Regola IX della Cancelleria, la quale cosa è stata già esclusa. La espressione ex persona n o n è qui u s a t a tassativamente per esprimere le riserve personali, nel senso indicato e voluto dal Capitolo, ad esclusione di t u t t e le a l t r e ; sibbene è u s a t a in un senso generalissimo, ed in conseguenza sta ad indicare che l'eccezione n o n si riferisce solo alla dignità della persona del Beneficiato, ma comprende ancora q u a l u n q u e altra circostanza che si colleghi colla p e r s o n a stessa di chi fu investito del Benefìcio e che importi affezione o riserva. La preposizione « ex (dice il Forcellini nel suo Lexicon totius latinitatis sotto la « lettera C, 3), modo significat c a u s a m efficientem, occasionem, originem « u n d e aliquid fit, et saepe vim habet " tou „ propter ». L'espressione a d u n q u e ex persona è molto più amplia che quella ex qualitate personae o personalis: e però applicata e riferita alle riserve, indica tutte quelle che, in qualsivoglia guisa, dipendono dalla persona, tanto se la p e r s o n a ne sia la causa, q u a n t o se ne sia l'occasione. Il D'Annibale, t a n t o esatto nella esposizione delle sue dottrine, divide le riserve in tre specie: « I. ratione ipsius Beneficii... II. ratione p e r s o n a r u m , et III. in poe« n a m », e dice: « I t a q u e reservantur ... ex II (ratione personarum) « 1) quae officiales R o m a n a e Curiae, Collectores et Subcollectores « R. C. A., dum tales erant obtineant; 2) quae vocant (ratione loci) in « Curia vel apud Sedem ... ; 3) d e m u m (ratione temporis) quae vacua « fiunt vacua Sede Episcopali ... a u t mensibus Pontificiis » (Summa Theol., n. 33). Nella seconda specie, d u n q u e , c o m p r e n d e n o n solo le riserve indotte dalla qualità delle persone, ma quelle a n c o r a che vanno unite alla persona per ragione del luogo o del tempo in cui vaca il Beneficio, e però la riserva personale, largamente presa, n o n è quella sola S. Romana Rota 251 che nasce direttamente dalla persona del Beneficiato; ma è anche quella che ne deriva indirettamente per ragione del luogo e del t e m p o della vacanza del Beneficio. Ciò t a n t o è vero, che gli autori, trattando delle riserve, e distinguendole nelle diverse loro specie, per determinare le personali n o n si contentano di u s a r e l'espressione ex persona, ma vi aggiungono anche qualche altra cosa che ne determini il significato n o n stabilito a d e g u a t a m e n t e da tale espressione. Così, per citare i soli autori ai quali si è riferito il Capitolo, il cardinal De Luca (Le Beneficiis, Summ., n. 3, de reser. et affect.) dice personali.le riserve « r a t i o n e p e r s o n a r u m quae « vacantia Beneficia possederint, quia nempe Officiales, Collectores, Proto« notarii Apost, Familiares et similia ». Il La Croix (lib. IV, n. 490), dice: «personalem, quae oritur ex persona, cuius obitu vacat, ut quia « erat familiaris Papae ». E il De Rosa (Tract, de Exec. Litt Ap. P. I, n. 168) dice: « ratione personae, q u a e contigit ex ipsis personis, fami« Harum nempe Papae, et Cardinalium, Protonotarium et similium ». In conferma di ciò, è utile osservare che Benedetto XIV, nel par. 39 citato, fa .una concessione, alla quale oppone u n a restrizione: volendo che questa restrizione fosse a m p i a e n o n soggetta ad equivoci, che sarebbero potuti sorgere, se avesse detto semplicemente ex persona, vi aggiunge tali espressioni, che è assolutamente impossibile restringere l'eccezione fatta alla sola qualità della p e r s o n a del Beneficiato. Se avesse voluto restringere l'eccezione in questo senso, sarebbe stata sufficiente l'espressione ex persona senza aggiungere altro, essendo la persona che, per la qualità, produce immediatamente la riserva. Invece aggiunge senza distinzione a l c u n a : Ea obtinentis. « Ea (cioè Beneficia) sive uni sive « pluribus affectionibus et reservationibus Apostolicis obnoxia ». Le affezioni d u n q u e e le riserve sono tutte comprese nella eccezione, la quale perciò n o n si restringe alle riserve strettamente personali. Oltre di che, se l'eccezione ex persona avesse contemplata la sola riserva personale per la qualità della persona, sarebbero state del t u t t o inconcludenti e inutili le altre parole che s e g u o n o : « q u o m o d o c u m q u e vacare contingat ». La sola qualità delia persona, neh' ipotesi, avrebbe espresso la riserva, in q u a l u n q u e modo fosse a v v e n u t a la vacanza del Beneficio, senza bisogno che questa fosse espressamente dichiarata. Ma poiché questa dichiarazione esiste, deve ritenersi che n o n è la sola dignità di Curiali e di Officiali della S. Sede, che l'eccezione ha considerata e ritenuta, ma q u a l u n q u e altra riserva, alla quale si riferisce la modalità® della vacanza, sia per ragione di tempo, sia per ragione di luogo, sia per l'uno e per l'altro insieme^ Finalmente l'eccezione non contempla le sole 252 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale riserve, ma anche in egual modo le affezioni. Queste sono riserve implicite sì, ma reali, perchè toccano direttamente il Beneficio. « Generaliter « pro regula est, ut o m n i s affectio semper inducat reservationem realem « et non personalem, d u m afficit Beneficium et n o n personam » (Pitonius, Discept. Eccl., 105, n. 22); però se l'eccezione in esame avesse considerate le sóle riserve indotte dalla qualità della persona del Beneficiato, avrebbe dovuto escludere le affezioni. Ciò che n o n è vero ; e si conferma dal fatto, riconosciuto anche dal Capitolo, il quale n o n v a n t a diritto alcuno sui Benefici Vaticani soggetti alle affezioni reali e provenienti « ex decreto de dimittendo, sive ex q u a c u m q u e alia appositione « m a n u s P a p a e (Riganti, I, par. 2, n. 25-28). 11 diritto, d u n q u e , v a n t a t o dal Capitolo non ha fondamento nel Bolla Ad honorandam, la quale n o n a m m e t t e la interpretazione fattane nelle sue allegazioni, e n e s s u n a modificazione ha portato delle precedenti disposizioni favorevoli alla Dataria Apostolica. Oltre alla Regola IX della Cancelleria Apostolica, il Capitolo Vaticano è anche soggetto alla Bolla Dum singularem di Leone X, la quale nei chierici da investire dei Beneficii di R o m a richiede le qualità di cittadino r o m a n o . Questa disposizione fu d a t a per favorire i cittadini r o m a n i d'origine. Si dice, infatti, in detta Bolla che i Beneficii di R o m a non siano conferiti che a cittadini romani: ma poi si fa un'eccezione, dicendo che in questa disposizione n o n sono compresi i titoli Cardinalizi, le Arcipreture delle Basiliche Maggiori, ed alcuni Monasteri soliti darsi in C o m m e n d a ai Cardinali. « Leo X Beneficia ecclesiastica cum « cura et sine cura, in Urbe et in illius Districtu existentia, exceptis « titulis Cardinalitiis, Archipresbyteratibus trium m a i o r u m Basilicarum « Urbis, et nonnullis Monasteriis, nonnisi r o m a n i s civibus conferri, seu « commendari indulsit, collationesque et c o m m e n d a s Beneficiorum praevie fatorum aliter, etiam Motu proprio, factas nullas et irritas declaravit » (Riganti in Reg., XVII, n. 137). Tale eccezione sarebbe stata assolutamente inutile, se la qualità di cittadino romano, considerata nella Bolla Dum singularem, fosse n o n solo Y originaria, ma anche Y acquisita o per ragione di domicilio, o per ragione di privilegio; imperocché, essendo i Cardinali di diritto cittadini romani, q u a n t u n q u e non sempre r o m a n i di origine, sarebbero stati compresi nella disposizione generale della Bolla Pontificia, senza bisogno di fare per essi un'esplicita eccezione. Anche la S. Sede ha sempre inteso che la cittadinanza r o m a n a , di cui si p a r l a nella Bolla citata, sia la originaria e ogni qualvolta si è t r a t t a t o di conferire i Benefici di R o m a a chierici n o n r o m a n i di origine, ha sempre p r e m e s s a la /S. Bontana Bota 253 dispensa Pontificia. Ora, essendo la consuetudine ottima interprete della legge (Rota, dec. 527, n. 39, p. 19, tom. I I I ; dec. 518, n. 36, p. 19, tom. II Recen.) deve ritenersi che la cittadinanza r o m a n a voluta da Leone X sia veramente la originaria. Q u m d i il Riganti disse : « Talis etiam in « casu nostro s e n s u s Datariae et Cancellariae, q u a e derogando I n d u l t i s « et Privilegiis Populi R o m a n i , supponit expresse ea concessa civibus » « originariis » (lib. II, ad Reg. XVII). È vero che nell'antico diritto, sotto il n o m e di cittadino r o m a n o , si c o m p r e n d o n o gli esteri ancora, ai quali fosse concessa la cittadinanza r o m a n a , come anche al presente la cittadinanza r o m a n a p u ò acquistarsi per domicilio. Ma questo nulla toglie alla verità della conclusione esposta. P e r q u a n t o la cittadinanza r o m a n a di origine voglia p a r a g o n a r s i e si paragoni a quella acquisita per domicilio e per privilegio, questo d o v r à ritenersi vero nei rapporti con la società civile, e d e n t r o i limiti dei diritti e privilegi da questa concessi e d i p e n d e n t i ; n o n già nei rapporti colla società ecclesiastica, che si fonda sopra principi, ed è regolata da b e n altre leggi, le quali dipendono tutte dalla s u p r e m a autorità del suo Capo, il R o m a n o Pontefice. In conseguenza di ciò, il diritto di conseguire i Benefici di R o m a , concesso ai cittadini r o m a n i di origine, p o n s'intende concesso ai cittadini r o m a n i per domicilio o per privilegio. Nè si dica che, perciò che la Bolla Ad honorandam è posteriore all'altra Dum singularem, è a ritenersi che Benedetto XIV abbia derogato alla disposizione di Leone X. in q u a n t o alla cittadinanza voluta. Imperocché, giova ripeterlo a n c o r a u n a volta, Benedetto XIV, per q u a n t o r i g u a r d a la collazione dei Benefici, n o n fece altro che confermare i diritti del Capitolo come fino a quel tempo li aveva goduti, e n o n intese affatto di ampliarli. Ma se questa deroga fosse stata nella intenzione del Pontefice, è chiaro che i diritti del Capitolo sarebbero stati ampliati e il Capitolo avrebbe acquistato un diritto che p r i m a n o n aveva. A ciò si aggiunge che Leone X creò un diritto di p a t r o n a t o passivo in favore dei cittadini originari di Roma, e questo, se n o n è u n a vera riserva, costituisce n o n d i m e n o un impedimento che n o n permette la collazione dei Benefici di R o m a ai chierici n o n r o m a n i di origine. T r a t t a n d o s i dei diritto dei terzi, non può ritenersi valida u n a deroga, se di q u e s t a n o n se ne faccia chiara ed espressa menzione. Poiché nella Bolla Ad honorandam n o n si legge affatto q u e s t a deroga espressa, ne segue che la Bolla Dum singularem m a n t i e n e tutto il suo primitivo valore. E questo è confermato anche dalla prassi della Dataria. Le quali cose tutte in diritto e in fatto considerate, invocato il S S . Nome di Cristo, Noi, qui sottoscritti, Uditori della S. R. Rota, mu- 254 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale niti di speciali facoltà dal S o m m o Pontefice per giudicare e sentenziare nella presente questione, pro tribunali sedentes, ed avendo soltanto Iddio innanzi ai nostri occhi, decretiamo e definitivamente sentenziamo che il Reverendissimo Capitolo Vaticano nella collazione dei Benefici minori della Basilica è soggetto alla Regola IX della Cancellerìa Apostolica e alla disposizione della Bolla Dum singularem di Leone X; « cioè rispondiamo affermativamente alla p r i m a e alla seconda p a r t e del dubbio proposto. Roma, 10 maggio 1916. Mons. Guglielmo Sebastianeiii, Decano della S. R. R o t a . Mons. Federico Cattani-Amadori, Uditore della S. R. Rota. Mons. Pietro Rossetti, Uditore della S. R. Rota. Diarium Romanae Curiae 255 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare : 28 giugno 1916. — Il Revino P. Giuseppe Haegy, della Congregazione dello Spirito Santo, Consultore della Sacra Congregazione dei Religiosi. 1 lug'io. — L'Emo signor cardinale Aidano Gasquet, Protettore delle Religiose Benedettine Cassinesi del Monastero di S. Giuseppe, in Assisi. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S. : 29 aprile 1916. — Mons. Domenico Jannuccelli, della dioc. di Sessa Aurunca. 19 maggio. — Mons. Enrico Daly, dell'archidiocesi di Westminster. 6 giugno. — Mons. Gioffredo Granero, della diocesi di Pinerolo. » — Mons. Celestino Ughetti, della medesima diocesi. 10 giugno. — Mons. Giovanni Salvioni, della diocesi di Bergamo. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S. : 7 giugno 1916. — Mons. Serafino Pelimi, della diocesi di Livorno. 10 giugno. — Mons. Ambrogio Rizzi, della diocesi di Cremona. Cappellano d'onore extra Urbem di S. S.: 24 maggio 1916. — Mons. Domenico Catalano, della diocesi di Gerace. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 256 Camerieri Segreti di Spada e Cappa soprannumerari di S. S. : 5 3 diocesi — aprile 1916. — Il sig. Girolamo Gigli, dell'arehidiocesi di Napoli. giugno. — Il sig. conte Baldassarre di Compostella di Sanguineto, della di Padova. Il sig. Antonio de Toro Donoso, della diocesi di Santiago (Chili). Cameriere d'onore di Spada e Cappa soprannumerario di S. S.: 28 giugno 1916. — Il sig. cav. Camillo Beccari, dell'archid. di Bologna. NECROLOGIO 9 21 27 1 giugno 1916. — Mons. Felice Gianfelice, vescovo di Boiano. giugno. — Mons. Tommaso Alfonso O'Callaghan, vescovo di Cork. giugno. — Mons. Roberto Brindle, vescovo titolare di Tacape. luglio. — Mons. Giacomo Menwissen, vescovo titolare di Prusa. Annus T U I - Yol. T U I Die 1 Augusti 1916 Num. 8 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTAEIXJM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XY APOSTOLICAE SUB PLUMBO LITTERAE D E ERECTIONE ECCLESIASTICAE P R O V I N C I A E C A R D I F F E N S I S BENEDICTUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cambria, celtica gentis origine, linguae m o r u m q u e u s u ac traditionibus, ita est a ceteris Angliae regionibus distincta, ut requirere videatur etiam in ordine ecclesiastico a ceteris Ecclesiis secerni et hierarchia propria donari. Quod quidem sentientes, Birmingamiensis provinciae Antistites n u p e r Apostolicam Sedem r o g a r u n t ut d u a e dioeceses, Neoportensis et Menevensis, q u a e t o t a m Gambriam, seu Walliae p r i n c i p a t u m complectuntur, canonica divisione a metropolitico iure Birmingamiensi eximerentur et in n o v a m ecclesiasticam provinciam c o n s t i t u e r e n t u r . Quibus votis a n n u e n t e s , de consulto Venerabilium Frat r u m Nostrorum S. R. E. Cardinalium Sacrae Congregationis Consistor i i s , m e m o r a t a s d u a s dioeceses, praefata ratione s e p a r a n d a s e t divid e n d a s censuimus, et decrevimus, et hisce Apostolicis Litteris s e p a r a m u s ac dividimus, et in novam ecclesiasticam provinciam erigimus atque constituimus. Cum a u t e m valde congruat ut Episcopalis Sedes Neoportensis dioecesis in ea u r b e sit, quae totius Walliae caput est ceterisque oppidis antecellit, hoc est Gardiff, idcirco Nos in h a n c urbem transferimus Sedem Episcopalem Neoportensem, ibique constituimus, et venustum S. David ACTA, vol. VIII, n. 8. — 1-8-916. 18 258 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale t e m p l u m cathedrae episcopalis sedem esse d e c e r n i m u s ; i p s a m q u e Neoportensem dioecesim in p o s t e r u m a civitate Gardiff n o m i n e Cardiftensj venire i u b e m u s . E a m d e m q u e insuper totius Gambriae Metropolitanam erigimus cum o m n i b u s iuribus, privilegiis et officiis, q u a e sedibus Metropolitanis propria sunt, et Sedem Menevensem in suffraganeam statuim u s , firmis pro hac q u o q u e nova provincia ordinationibus, q u a e in f. r. Pii P a p a e X Constitutione Si qua est diei vigesimae octavae mensis octobris anni millesimi nongentesimi decimi primi decreta s u n t ad disciplinae ecclesiasticae unitatem arctius in Anglia s e r v a n d a m . Saeculare Capitulum in Metropolitana S. David Ecclesia constituatur iis s u b legibus, quae circa n u m e r u m dignitatum et canonicorum, circa residentiam et chorale servitium, aliaque a novo Archiepiscopo post a n n u m a capta dioecesis possessione Apostolicae Sedi p r o p o n e n t u r et ab ea probatae fuerint. Cum a u t e m b o n u m i u s t u m q u e sit, ut inclitus S. Benedicti Ordo, qui de Ecclesia in Anglia et maxime in Neoportensi dioecesi valde benemeritus est, n o n minuatur, idcirco Nos s t a t u i m u s a t q u e decernimus ut m o n a s t i c u m Capitulum in loco Belmont penes Hereford et episcopalis cathedra ibi erecta in suo statu serventur et ut antea, iuxta tenorem decreti S. Congregationis de P r o p a g a n d a Fide diei vigesimae p r i m a e mensis aprilis anni Domini millesimi octingentesimi quinquagesimi secundi perseverent, iis sub innovationibus q u a s Abbas praeses Congregationis Angliae Monachorum Ordinis S. Benedicti Sanctae Sedi infra idem superius s t a t u t u m t e m p u s proponet a d p r o b a n d a s , et quae ab ipsa fuerint p r o b a t a e ; adeo ut Archiepiscopus Cardiffensis duo h a b e a t capitula, alterum saeculare et alterum regulare, d u a s q u e Cathedrales Ecclesias: capitulum a u t e m regulare iuxta s u a s leges in cathedrali ecclesia Monasterii sacras functiones peragat, servato P. Priori Pontificalium privilegio. U n a t a m e n sit episcopalis curia: idcirco q u a e docum e n t a h u c u s q u e penes Episcopum Neoportensem vel penes Cathedralem Belmontensem servata erant et s t a t u m dioecesis respiciebant, eadem in civitatem Gardiff penes Archiepiscopum et n o v a m Curiam ibidem erig e n d a m transferantur. Quae a u t e m hisce Litteris apostolica auctoritate a Nobis decreta sunt, nulli h o m i n u m , nullo u n q u a m tempore, infringere a u t iis r e p u g n a r e vel quomodolibet contraire liceat. Si quis, quod D e u s avertat, hoc a t t e n t a r e praesumpserit, sciat o b n o x i u m se e v a s u r u m esse poenis a sacris c a n o n i b u s contra obsistentes exercitio ecclesiasticae iurisdictionis statutis. Ad haec a u t e m exsecutioni m a n d a n d a deputarmi» Venerabilem F r a t r e m E d u a r d u m Ilsley, Archiepiscopum Birmingamiensem, eique necessarias huic negotio facultates t r i b u i m u s , etiam subdelegandi alium virum in ecclesiastica dignitate constitutum, ac definitive 259 Acta Benedicti BP. XV sententiam dicendi de quavis occurrente difficultate vel oppositione, imposito onere R o m a m ad Sacram Congregationem Consistorialem intra sex menses fidem authentica forma exaratam absolutae exsecutionis h u i u s Nostri m a n d a t i transmittendi. Decernimus denique h a s praesentes Litteras valituras contrariis quibuslibet, etiam peculiari et expressa mentione dignis, minime obstantibus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , a n n o Domini millesimo nongentesimo decimosexto, die septima mensis februarii, Pontificatus Nostri a n n o secundo. Loco >S Plumbi. O. CARD. CAGIANO DE AZEVEDO, © C. CARD. DE LAI, Ep. Sabinen., S. B. E. Cancellarius. S. Iulius Raphael C. Consistorialis Secretarius. Campori, Protonotarius Apostolicus, Virili, Protonotarius Apostolicus. Reg. in Cane. Ap., vol. XIII, n. 18. M. RIGGI, a tabulario C. A. LITTERAE TEMPLUM S. MARIAE VULGO APOSTOLICAE « DI POZZANO », APUD STABIAM SEU CASTRUM MARIS, TITULO BASILICAE HONESTATUR. B E N E D I C T U S P P . XV Ad p e r p e t u a m rei memoriam. — R o m a n o r u m Pontificum Decessor u m Nostrorum vestigia persequentes, sacras Aedes, quae, ante actis aetatibus erectae artisque o m n e genus operibus exornatae, peculiari modo a Christifidelibus celebrantur, praeclaris titulis ac privilegiis, ad pietatem in Deum et beatos caelites cum a n i m o r u m fructu, q u a n t u m in Nobis est, p r o v e h e n d a m , libenter honestare consuevimus. E a s inter merito referendum est S a n c t u a r i u m Mariale, q u o d in colle vulgo Pozzano, prope Castrum Maris seu Stabiam, undecimo saeculo a fundamentis excitatum est,* et insequenti tempore n o n modo amplificatum, sed etiam omni excultum expolitumque artificio, in honorem vetustissimae Imaginis Virginis Deiparae, quae, olim in puteo reperta, christiano populo est in eodem templo ad v e n e r a n d u m proposita. Qua in re t r a d i t u m est, b e a t a m Virginem a Pozzano mirabilium gratiarum a p u d Deum seque- 260 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale s t r a m se filiis praebuisse implorantibus ; Stabiam civitatem t u m ab excidio, quod saec. xvi S a r a c e n o r u m copiae m i n i t a b a n t u r urbi, tum a pestilentia saec. xvii late in eam regionem ingruente, tum a terrae motibus XVIII saec., t u m denique n o s t r a aetate a Vesuvii montis e m ptione, itemque a contagione, incolumem, miserentis Matris praesidio, evasisse feliciter. Quare, n o n e Campania et finitimis locis t a n t u m m o d o , sed etiam e remotis disiunctisque regionibus peregrinari illuc Christina deles et persaepe confluere gregatim ; Stabiani cives in h o n o r e m beatae Virginis a Pozzano, q u a m sibi P a t r o n a m delegerunt, Imaginem eius in insigne urbis inserentes, bis in a n n o , statis diebus, sollemnia magno a p p a r a t u agere, iisque, collata q u o q u e stipe, municipalis Coetus publice adesse. Q u a r u m habita r a t i o n e rerum, Ordo Canonicorum Basilicae Vaticanae a n n o MDCCCLXXIV, cum ingenti b o n o r u m p l a u s u laetitiaque, eandem Deiparae I m a g i n e m a u r e a corona redimiit. Accedit, quod eo in templo Simulacra alia duo incolae advenaeque s u m m a veneratione pros e q u u n t u r : alterum Christi e Cruce pendentis, quod m i r a n d u m in m o d u m fertur illuc XVII saec. advenisse, cum exitium ab ignibus Vesuvii montis regioni illi immineret; alterum S. Francisci a P a u l a , quo n o n d u m ad Superos evocato, sacrae Aedis custodia Sodalium Minimorum Ordini est auspicato commissa. Hi autem d e m a n d a t u m sibi officium t a m naviter studioseque implent, ut nec divini cultus dignitas, n e q u e incitamenta pietatis ibidem d e s i d e r e n t u r ; eos vero omnes, qui, piae peregrinationis causa, eo accedunt, sic excipere solent, uti heredes decet Legiferi Patris, cuius insigne « Charitas » est. Cum igitur et Venerabilis F r a t e r Episcopus Stabiensis, canonicorum Ordine u n i v e r s o q u e clero suffragante, et Sodalium Minimorum Moderator S u p r e m u s , et ipsum Consilium civitati Castri Maris administrandae, Nos supplicibus votis efflagitaverint, ut templum, quod m e m o r a v i m u s , Basilicae titulo ac dignitate h o n e s t e m u s , h u i u s m o d i precibus o b s e c u n d a n d u m libenter existimamus. Itaque, apostolica Nostra auctoritate, hisce Litteris, p e r p e t u u m in modum, t e m p l u m B. Mariae Virginis a Pozzano, Ord. Minimorum, titulo ac dignitate Basilicae decoramus, et privilegio augemus, cuius vi Basilicarum insignia deferri liceat, idest tintinnabulum et conopaeum, addito huic eiusdem templi stemmate, quod t a m e n o r n a m e n t i s ex a u r o vel argento o m n i n o careat. Decernentes, h a s Nostras Litteras firmas, validas et efficaces semper exsistere et fore, suosque plenarios et integros effectus sortiri et obtinere, illisque, ad quos spectat et in posterum spectabit, in o m n i b u s et per omnia plenissime suffragari, sicque in praemissis per q u o s c u m q u e iudices ordinarios et delegatos iudicari et definiri debere, a t q u e irritum esse et inane, si secus super his a q u o q u a m , quavis auctoritate, scienter 261 Acta Benedicti PP. XV vel ignoranter, contigerit attentari. Non obstantibus Constitutionibus Apostolicis, ceterisque in contrarium facientibus quibuslibet. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , sub a n n u l o Piscatoris, die xv mensis iulii a n n o MCMXVI, Pontificatus Nostri secundo. L.©S. P . GARD. GASPARRI, a Secretis Status. » EPISTOLAE I AD ANDREAM CARD. PERRARI, ARCHIEPISCOPUM MEDIOLANENSEM, CETEROSQUE PROVINCIAE ECCLESIASTICAE MEDIOLANENSIS PRAESULES, IN ANNUUM COETUM CONGREGATOS. Dilecte Fili Noster ac Venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Epistola, q u a m Mediolani n u p e r congregati ad Nos dedistis, n o n vestra t a n t u m verba ac vota pertulit, sed animum ita expressit, ut coniunctissimos vos Nobis et studio et obsequio et omni officiorum genere praestiterit. Vota vestra vota pacis sunt, q u a m a Deo ita vos precibus contendere scribitis, ut, auspice atque adiutrice apostolica Sede, iustitiae et caritatis osculo quantocius consecretur. Vix est quod, t a m trepidis in rebus, magis o p t a n d u m iis occurrat, q u i germ a n o religionis ac patriae amore d u c u n t u r : provideque a d m o d u m vos scitote facturos si, ut consilium est, praecipua q u a d a m cura actionem christiano more socialem complexi fueritis. C o m p a r a n d a e enim vel n u n c eidem s u n t p l e b e s : coniungendae vires disciplinaque religionis ita muniendae, ut ipsis partae pacis beneficiis securius atque u b e r i u s frui catholicis liceat. Delata interim a vobis officia grato Nos complectimur animo : consilia vero vestra ac proposita ita Deo c o m m e n d a m u s , ut unicuique vestrum gregi q u a m maxime frugifera futura sint. Idque conciliet apostolica benedictio, q u a m , caelestium auspicem m u n e r u m Nostraeque testem benevolentiae, tibi, dilecte Fili Noster, ac vobis omnibus, venerabiles F r a t r e s , vestrisque dioecesibus p e r a m a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxii maii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II AD R. D. ALOISIUM IAUCH SCRIBENS, PIUM OPUS A S. FRANCISCO SALESIO COMMENDAT. , « Dilecti Filii, salutem et apostolicam benedictionem. — A dilecto Filio Nostro Cardinali Caietano Bisleti, quo vos p a t r o n o utimini s a n e perstudioso, equidem grato animo accepimus pii Operis commentariolos, qui p r o x i m o biennio in lucem prodierunt. Cum semper enim Nobis fuerit optatissimum ut Opus vestrum catholicorum favore et gratia floreret, n u n c in hoc apostolicae dignitatis fastigio constituti, libenter nanciscim u r occasionem ut illud c o m m e n d e m u s . Profecto ad haec tempora, in q u i b u s improbos v i d e m u s "omnibus et errorum vanitatibus et corruptel a r u m illecebris salutem christianarum gentium in discrimen adducere, nihil o p p o r t u n i u s eo esse potest Opere, cuius est incorruptam in populis tueri fidem et christianum vitae cultum fovere. Q u a r e l a e t a m u r et in vobis s t u d i u m crescere pro Ecclesia Iaborandi et laborum vestrorum fructus u s q u e lectiores existere. De quo Deo agentes gratias, r o g a m u s ut vobis ope adesse vel uberiore pergat. Nam hoc m a x i m o bello confecto, n o n p a r u m vobis q u o q u e erit ad sarciendas t a n t a s societatis christianae r u i n a s enitendum. Auspicem vero divinorum m u n e r u m et paternae benevolentiae Nostrae testem, apostolicam benedictionem vobis, dilecti filii, et o m n i b u s qui isti favent operi, p e r a m a n t e r largimur. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die Pontificatus Nostri a n n o secundo. III mensis quintilis BENEDICTUS P P . XV MCMXVI, 263 Suprema S. Congregatio S. Officii SS. CONGREGATIONUM SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII I DECRETUM QUO PLURA RIBUS SOLVUNTUR ORDINIS DUBIA MINORUM CIRCA INDULGENTIAS A TERTIARIIS SAECULA- LUCRANDAS. P r o c u r a t o r generalis Ordinis F r a t r u m Minorum Supremae Sacrae Congregationi Sancti Officii sequentia humiliter exposuit: Recolendae memoriae P i u s P a p a X, per Breve Sodalium e Tertio Ordine, datum die 5 maii 1909, in p e r p e t u u m concessit: « Ut q u i b u s « pontificalis indulgentiae donis fruuntur, quosque de bonis operibus « spirituales fructus percipiunt familiae seraphicae primi et alterius « Ordinis, ea omnia Tertiarii Franciscales quotquot sunt utriusque « sexus et cuiusvis Instituti, vitae mortisque tempore participent ». insuper idem Pontifex oblatis sibi in eam rem precibus a n n u e n s , propriaque m a n u supplici libello subscribens, die 17 eiusdem mensis et a n n i in p e r p e t u u m pariter concessit: « Q u a t e n u s laudata Indulgentiarum et « spiritualium fructuum communicatione perfrui in p e r p e t u u m possint « q u o t q u o t sub patriarchae seraphici sancti 'Francisci vexillo militant, « ad q u e m c u m q u e Ordinem vel Ordinum familiam pertineant ». Iam vero ex h a c indulta communicatione Indulgentiarum, n o n pauca dubia s u b o r t a sunt, q u o a d eiusdem interpretationem et applicationem ad casus particulares. Quapropter, ut secure procedatur in re tanti momenti, orator suppliciter rogavit ut authentice solverentur h a e c dubia : I. U t r u m vi praedictae communicationis, ecclesiae seu publica oratoria quae sint propria Tertii Ordinis Saecularis Franciscalis, g a u d e a n t Indulgentiis concessis cuilibet ecclesiae et oratorio publico primi et secundi Ordinis nec n o n Tertii Ordinis Regularis favore o m n i u m fidelium, qui ea loca certis diebus visitaverint? 264 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale I I . U t r u m fideles adscripti Tertio Ordini S. Francisci lucrari possint Indulgentias directe concessas ecclesiis seu oratoriis primi, secundi et tertii Ordinis Regularis, si loco ipsorum visitent ecclesiam seu capellani in q u a sedes Sodalitii e s t . constituta, q u a m v i s h a e c ecclesia s e u capella ad Tertium Ordinem proprie n o n p e r t i n e a t ? Et, si affirmative, III. An vi indultae communicationis, Tertiarii lucrari valeant Indulgentiam plenariam concessam visitantibus ecclesias primi Ordinis in * Commemoratione o m n i u m F r a t r u m defunctorum, t u m in die quo e a d e m Commemoratio celebratur a p u d Familiam s u b cuius obedientia vivunt, t u m etiam in die quo a p u d alias Familias celebratur, idest pluries per annum ? IV. U t r u m I n d u l t a pro consequendis Indulgentiis favore Tertiarior u m infirmorum, impeditorum, etc., de q u i b u s agitur cap. V Summarii approbati a Sacra Congregatione I n d u l g e n t i a r u m die 11 septembris 1901, respiciant d u m t a x a t Indulgentias Tertio Ordini Saeculari directe concessas, an etiam c o m m u n i c a t a s ex primo, secundo ac tertio Ordine Regulari? V. An haec communicatio a Pio X indulta valeat t a m pro Indulgentiis ad ea u s q u e t e m p o r a concessis q u a m pro illis q u a e in p o s t e r u m Ordini Franciscali c o n c e d e n t u r ? Et 7 iunii Ad Ad Ad Ad Eihi Domini Cardinales Generales Inquisitores, feria IV, die 1916, in ordinario coetu coadunati, r e s p o n d e n d u m censuerunt : I et II. Affirmative. III. Negative, sed semel t a n t u m in anno. IV. Negative ad p r i m a m p a r t e m ; affirmative ad secundam. V. Affirmative. F a c t a autem, feria V subsequenti, die 8, iisdem mense et a n n o , relatione Ssmo D. N. D. Benedicto div. prov. P a p a e XV, per R. P. D. Adsessorem, Sanctitas S u a sententiam E m o r u m P a t r u m benigne r a t a m habuit et confirmavit. Contrariis q u i b u s c u m q u e n o n obstantibus. R. CARD. MERRY DEL V A L , Secretarius. L. © S. f Donatus, Archiep. Ephesin., Adsessor. Suprema S. Congregatio S. Officii II DECRETUM DE FORMULIS PRECUM INDULGENTIIS DITATIS NON INTERPOLANDIS. Ab h a c S u p r e m a Sacra Congregatione S. Officii petitum fuit: « An « formulae precum, ob aliquam immutationem in eis introductam, Indulti gentias eisdem a S a n c t a Sede a d n e x a s a m i t t a n t ? ». P o r r o c u m h u i u s modi formulae Indulgentiis ditatae, a n t e a accuratae revisioni subiici soleant, ac eis proinde q u i d q u a m demere, superaddere, vel in alios s e n s u s inflectere, irreverentia et periculo n o n careat, et a b u s i b u s a n s a m praebere queat, Emi ac R m i DD. Cardinales Inquisitores Generales, in plenario conventu habito feria IV, die 21 iunii 1916, declarandum cens u e r u n t : « F o r m u l a s q u a s c u m q u e precum, l a u d u m , invocationum, et « cetera, a Sancta Sede Indulgentiis ditatas, per quamlibet additionem, « detractionem, interpolationem, concessis Indulgentiis plane destitui ». Et sequenti feria V, die 22, S s m u s D. N. D. Benedictus div. prov. P p . XV, in solita audientia R. P. D. Adsessori Supremae S. Congregationis S. Officii impertita, relatam sibi E m o r u m P a t r u m resolutionem benigne adprobare ac confirmare dignatus est. Contrariis quibuscumque, etiam speciali a t q u e individua recordatione dignis, n o n obstantibus. R. CARD. MERRY DEL V A L , Secretarius. f Donatus, Archiep. Ephesin., Adsessor. Acta Apostolicae Sedis - 266 Commentarium Officiale SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I ANDRIENSIS DE TITULO CATHEDRALIS PRO ECCLESIA S. SABINI IN CIVITATE CANUSÏNA Ad examen revocato dubio u t r u m venerabili basilicae Sancti Sabini in civitate Ganusina titulus et h o n o r competat cathedralis ecclesiae, Sacra Congregatio Consistorialis, attentis documentis et argumentis exhibitis, p r o b a n t e Ssmo Domino Nostro Benedicto P p . XV, hisce Litteris declarat id ipsi c o m p e t e r e : ideoque nihil obstare q u o m i n u s titulo Cathedralis eadem basilica vocetur et honoretur. Datum Romae, ex Secretaria S. C. Consistorialis, die 9 iunii 1916. jjl C. CARD. DE L A I , E p . Sabinen., Secretarius. L. © S. Ioannes Bapt. Rosa, Substitutus. II L E T T E R A AGLI ORDINARI D'ITALIA CIRCA I SACERDOTI MILITARIZZATI Fin dal principio della guerra i sacerdoti ed i chierici chiamati al servizio militare furono per la S a n t a Sede oggetto delle più vive preoccupazioni, e per provvedere nel miglior modo possibile al nuovo stato di cose e alle gravissime necessità da esso create, questa S. C. con decreto del I giugno dell'anno scorso istituiva il Vescovo Castrense per l'Italia, nominandolo Ordinario proprio di tutti i sacerdoti e chierici, sia del clero secolare che del regolare, i quali sul *campo di battaglia o negli accampamenti, o negli ospedali militari, o sulle navi, durante la presente guerra, avrebbero prestato c o m u n q u e il loro servizio. Si ordinava quindi con lo stesso decreto, che tutti i chierici e sacerdoti o S. Congregatio Consistorialis 267 sopra nominati, anche regolari, di q u a l u n q u e Ordine fossero, dovessero ubbidire al detto Vescovo come a proprio O r d i n a r i o ; si dava a lui la facoltà di n o m i n a r e e rimuovere i Cappellani militari, sentiti p r i m a i rispettivi Ordinari per la nomina, e avvisatili in caso di r i m o z i o n e ; e gli si concedeva di n o m i n a r e dei Vicari o Delegati dove e come fossero necessari per il migliore e più efficace a d e m p i m e n t o del grave loro dovere. A tutti è noto con q u a n t o indefesso zelo il Vescovo Castrense si sia subito posto all' opera, e con q u a n t a energia ed operosità egli continui nella sua missione; sicché il savio provvedimento preso dalla S a n t a Sede riuscì s o m m a m e n t e efficace ed utile tanto ai chierici e sacerdoti militarizzati, quanto all'assistenza religiosa dell'esercito. Tuttavia, se l'esperienza di un a n n o ha dimostrato che fu opportunissimo il provvedimento preso dalla Santa Sede d'istituire l'ufficio del Vescovo Castrense, il quale da parte s u a conforta i chierici ed i sacerdoti militarizzati con la sorveglianza e con il consiglio, ha p u r e rivelato che esso n o n ha ancora conseguito tutto il suo scopo. Vi sono infatti chierici e sacerdoti facenti p a r t e dell'esercito, i quali, sia per la loro l o n t a n a n z a dal Vescovo Castrense e dai suoi Delegati, sia per altri motivi, n o n traggono dalla benefica istituzione t u t t a quella utilità e quel vantaggio che sarebbe desiderabile. A miglior custodia quindi del clero militarizzato nella via del bene e del dovere, a miglior salvaguardia dello spirito ecclesiastico in tutti quelli che dovettero passare dal seminario o dal santuario nell'esercito, ad assicurare un giorno i singoli Vescovi sulla condotta t e n u t a dai loro ecclesiastici d u r a n t e la milizia, il Santo P a d r e ha creduto di dover stabilire le seguenti n o r m e dirette a coordinare l'azione degli Ordinari Diocesani, dei Superiori regolari e del Vescovo Castrense in quest'opera di così grande importanza. I. - Q u a n t u n q u e i chierici e sacerdoti militarizzati, tutti, siano soggetti al Vescovo Castrense come a proprio Ordinario nell'esercito; tuttavia n o n si devono considerare p u n t o esenti dalla vigilanza e tutela del Vescovo della città e diocesi dove essi casualmente d i m o r a n o : nè il Vescovo stesso p u ò esimersi da q u e s t a vigilanza e t u t e l a ; ma la deve esercitare come si dirà negli articoli seguenti, con qualche analogia a quello che il diritto ha stabilito pei religiosi, i quali se extra claustra vengono a commettere qualche m a n c a n z a , possono essere richiamati al dovere dall'Ordinario diocesano. II. - In forza di questo principio, ogni Ordinario diocesano a v r à u n a a t t e n t a cura dei chierici e sacerdoti militarizzati che si trovano nei limiti della sua diocesi, e finché in essa r i m a n g a n o , benché essi n o n 268 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale siano suoi diocesani od a p p a r t e n g a n o a qualche Ordine o Congregazione religiosa. A tal fine: a) si studierà di conoscere quanti e quali siano quelli che si trovano nella s u a diocesi, chiedendo, se sia d'uopo, le o p p o r t u n e notizie all'officio del Vescovo Castrense in R o m a ; b) vigilerà per sapere dove e come i sacerdoti militarizzati celeb r a n o la S. Messa; e richiamerà al dovere quelli i quali, obliando c h e sancta sancte sunt tractanda, venissero m e n o al loro dovere: e se essi celebrassero n o n nei debiti modi nelle chiese della diocesi, potrà dopo, il primo o secondo avvertimento interdirli dal più celebrare: se invece negli Ospedali od altri luoghi dipendenti dall'Ordinario Castrense, avvertirà l'officio di questo Prelato in R o m a per i necessari provvedimenti; c) parimenti vigilerà aftinché cotesti chierici e sacerdoti n o n v a d a n o senza necessità nei « caffè » e pubblici ritrovi m e n o propri pel clero : e provvederà con paterni richiami e, se s a r à necessario, con salutari sanzioni (che p o t r a n n o anche arrivare alla sospensione a divinis nei casi gravissimi) onde tenerli lontani da simili luoghi e pericoli; d) nelle città e luoghi dove si trovasse un certo n u m e r o di chierici e sacerdoti militarizzati, l'Ordinario locale sceglierà un sacerdote pio e prudente, che convochi tutti costoro ogni settimana, o almeno ogni due settimane, per u n a santa conferenza sui doveri del propriostato. Ed il Vescovo stesso q u a n d o potrà cerchi di intervenirvi e dirigere ad essi p e r s o n a l m e n t e parole paterne di esortazione e consiglio. Nulla poi di meglio se al clero militarizzato si potesse offrire un luogo d o v e nelle ore libere potesse ogni giorno convenire e trattenersi in b u o n a e salutare c o m p a g n i a ; e) sarà cura gono, e m a n c a n o condotta religiosa registro nella sua dell'Ordinario di tener conto di quelli che intervena queste conferenze. E parimenti dei nomi e della e morale di o g n u n o , tenendo apposito e riservatoCuria. III. - Se, quod Deus avertat, da p a r t e di qualche chierico o sacerdote militarizzato venisse commessa qualche grave m a n c a n z a , l'Ordinario* locale, b e n c h é da p a r t e s u a con gli a m m o n i m e n t i , correzioni o castighiopportuni a b b i a provveduto, dovrà t u t t a v i a avvertirne subito sia l'officiodel Vescovo Castrense in R o m a , sia l'Ordinario proprio del chierico o sacerdote, sia in fine (qualora cotesto chierico o sacerdote d u r a n t e il servizio militare passasse in altra diocesi) a n c h e l'Ordinario della, medesima. IV. - Nei centri dove risiede un Vicario o Delegato del VéscovoCastrense, questi dovrà tenersi in stretta relazione colla Curia ed Ordi- S. Congregatio Consistorialis 269 n a r i o locale, e viceversa, onde con m u t u o accordo curare il maggiore e miglior bene dei clero militarizzato. V. - Tutti gli Ordinari Diocesani propri dei singoli chierici e sacerdoti riguardino come u n o dei loro principali doveri il mantenere, o per sè o per mezzo di u n o o più sacerdoti a ciò delegati, u n a corrispond e n z a epistolare veramente p a t e r n a con i loro chierici e sacerdoti militarizzati, per poterli così seguire, sostenere e. guidare in mezzo ai t a n t i pericoli nei quali si trovano. Lo stesso facciano i Superiori degli Ordini e Congregazioni religiose con i loro sudditi, che si trovano nelle stesse condizioni. VI. - Ogni Vescovo Diocesano ed ogni Superiore degli Ordini e Congregazioni religiose t r a s m e t t e r à al più presto (qualora già n o n lo avesse fatto) all'officio del Vescovo Castrense in R o m a i n o m i dei suoi chierici e s a c e r d o t i , richiamati sotto il servizio m i l i t a r e , aggiungendo quelle informazioni che crederà più opportune, per r e n d e r e possibile al Vescovo Castrense u n a vigilanza speciale sui medesimi, e più efficaci gli a m m o nimenti a quelli che ne abbisognassero. E g u a l m e n t e i cappellani militari sia delie singole u n i t à mobilitate sia degli Ospedali di riserva, i quali risiedano in città Vescovili, faranno periodicamente u n a visita al Vescovo della diocesi od al suo Vicario generale, al fine di cui sopra, e per il miglior a d e m p i m e n t o dei loro doveri religiosi. VII. - Finita la mobilitazione, sarà cura del Vescovo Castrense di partecipare agli Ordinari diocesani ed ai Superiori degli Ordini e Congregazioni religiose le notizie che egli ha dei rispettivi chierici e sacerdoti, siano esse b u o n e o meno, onde essi possano o p p o r t u n a m e n t e regolarsi nel riceverli n u o v a m e n t e sotto la loro dipendenza. E g u a l m e n t e farà ogni Vescovo pei chierici e sacerdoti n o n suoi d i o c e s a n i , i quali abbiano dimorato per notevole t e m p o nella s u a diocesi, q u a l o r a qualche cosa di speciale, sia in bene sia in male, abbia dovuto di essi n o t a r e d u r a n t e la p e r m a n e n z a nella s u a diocesi. VIII. - Per espresso volere e disposizione del Santo P a d r e , le prescrizioni presenti h a n n o forza e valore di legge, ed obbligano tutti alia piena loro osservanza, contrariis quibuslibet minime obstantibus. * * * Confida questa S. Congregazione che queste norme, le quali sono u n a testimonianza della p a t e r n a cura delia Chiesa e della vigilanza del S o m m o Pontefice verso t a n t e g i o v a n f speranze del Santuario e vèrso tanti sacerdoti che si t r o v a n o in mezzo ai pericoli, e talora anche in 270 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale condizioni p u n t o conformi allo stato sacerdotale, valgano a custodire tutti efficacemente nella s a n t i t à della vita e nella via del dovere. E perchè ogni u m a n a diligenza è v a n a se ad essa n o n va u n i t a l'assistenza della divina grazia, n o n m a n c h i n o i Vescovi e i Superiori degli Ordini e Congregazioni religiose di pregare caldamente il Signore, e di sollecitare con vive raccomandazioni le preghiere dei fedeli, e specialmente delle comunità religiose, in favore del clero militarizzato. Dato a R o m a , dalla Segreteria della Sacra Congregazione Concistoriale, li 16 Giugno 1916. G. CARD. DE L A I , Vescovo di Sabina, Segretario. L..®S. f T. Boggiani, Arciv. di Edessa, Assessore. III P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: 8 iulii 1916. — Cathedrali ecclesiae Soanensi-Pitilianensi praefecit R. D. R e c a r e d u m Carlesi, iam vicarium generalem T i b u r t i n u m . — Cathedrali ecclesiae Nursinae R. D. Vincentium Migliorellî, archipresbyterum ecclesiae cathedralis Maceratensis. 10 iulii. — Cathedrali ecclesiae Harrisburgensi R m u m D. Philipp u m Mac Devitt, Praefectum scholarum parochialium Philadelphiae. 15 iulii. — Cathedralibus ecclesiis Nepesinae et Sutrinae R. D. Aloisium Olivares, Congregationis Salesianae, p a r o c h u m S. Mariae Liberatricis in U r b e . IV NOMINATIONES Decretis S. Congregationis Consistorialis, S s m u s D. N. Benedictus P p . XV n o m i n a r e d i g n a t u s est: 7 iulii 1916. —- R. P. D. Vincentium Sardi, archiepiscopum titularem Caesariensem, Administratorem Apostolicum dioecesis Tiburtinae. — R. P. D. I o a n n e m Regine, archiepiscopum T r a n e n s e m et Barolensem, Administratorem Apostolicum dioecesis Andriensis, perdurante infirmitate qua episcopus B. P. D. Ioseph Staiti a dioecesis regimine prohibetur. S: Congregatio Concilii 271 SACKA CONGREGATIO CONCILII CONCORDÏEN. IURISPATRONATUS Die 17 iunii 1916. 1. Species facti. - Beneficium parochiale oppidi vulgo Arsene, Concordiensis dioecesis, i u r i p a t r o n a t u s subditur familiae comitum di Valvasone. Verum viget in Veneta ditione ius particulare, cuius initium d u c u n t a q u a d a m Circolare C. R. Gubernii, d. 13 maii 1818, n. 8690-1493 (apud Saredo, Cod. del Dir. pubbl. eccles, del Regno d'Italia; parte IÏÏ, p. 1167), cuiusque vi etiam pro paroeciis de i u s p a t r o n a t u s laicorum ibi indicendus est concursus in forma Tridentina, et p a t r o n u s Episcopo p r a e s e n t a r e tenetur ex iis d u m t a x a t quos idoneos praevius concursus demonstraverit. Accidit autem in postrema vacatione praefatae paroeciae, m e n s e novembri 1913, ut concursus, semel iterumque indictus, desertus p e n i t u s evaderet; t u n c p a t r o n u s Episcopo reverenter significavit, sibi, ad n o r m a m iuris communis, facultatem esse quem voluerit praesentandi, a b s q u e novo concursu. Renuit t a m e n Episcopus, tertioque concursum indixit; sed r u r s u s frustra, quia qui solus periculum subierat, ab examinatoribus n o n fuit a p p r o b a t u s . Hinc sumpsit idem Episcopus c a u s a m rescribendi P a t r o n o paroeciam loci Arsene evasisse in casu liberae collationis, ac propterea per solum Episcopum t u n c esse .conferendam. P a t r o n u s quidem, in obsequium Episcopi, declaravit « di disinteressarsi « per questa volta, della n o m i n a del parroco di Arsene » ; verum ut quod sibi competere censebat ius integrum servaret, rem detulit ad h a n c S. Congregationem Concilii postulans sibi recognosci facultatem libere eligendi et praesentandi, post duplicem frustra indictum seu p e r a c t u m concursum. % Synopsis disputationis ex voto Consultoris - Notissimum quidem est formam concursus in paroeciis saecularibus conferendis, inductam fuisse lege Concilii Tridentini, cap. 18, sess. XXIV, de ref. Ante enim h a n c l a t a m legem, generatim beneficia c u r a t a saecularia conferebantur vel libera collatione ab Episcopo, vel praevia simplici praesentatione 272. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Patroni, sive ecclesiastici sive laici, ita quidem ut taliter p r a e s e n t a t u s •ab Episcopo, praevio examine, idoneus esset recognoscendus. Concilium T r i d e n t i n u m obligationem praeterea c o n c u r s u s induxit, sed d u m t a x a t q u o a d paroecias saeculares liberae collationis, et iuris p a t r o n a t u s ecclesiastici, nihil innovando quoad i u s p a t r o n a t u s laicale. Hinc ex iure comm u n i etiam post T r i d e n t i n u m , « sine concursu conferuntur parochiae « quae s u n t de i u r e p a t r o n a t u s laicorum ; sufficit enim p r o istis quot! « p r a e s e n t a t u s a patronis, e x a m i n e t u r ab e x a m i n a t o r i b u s synodalibus « et ab ipsis idoneus iudicetur » (Ferraris, v. Beneficium, III, 51, cum communi). 3. Sed praeterea P a t r e s Tridentini n o n ambiguis verbis n o n n u l l o s c a s u s recognoverunt, in q u i b u s concursus lex cessaret, etiam q u a n d o de cetero viget; legimus enim: « Si t a m e n adeo exigui redditus dictae « parochialis fuerint, ut totius h u i u s examinationis operam n o n ferant, « aut nemo sit qui se examini quaerat subiicere, a u t ob a p e r t a s factiones « seu dissidia, q u a e in aliquibus locis reperiuntur, facile graviores rixae «-ac t u m u l t u s possint excitari, poterit Ordinarius, si pro s u a conscien« tia de d e p u t a t o r u m consilio ita expedire arbitrabitur, hac forma omissa, « p r i v a t u m aliud examen adhibere, etc. » (c. 18, sess. XXIV, de ref.) Quae verba, q u u m legantur consecutive ad t e x t u m de paroeciis i u r i p a t r o n a t u s subiectas, iam a p p a r e t ea n o n posse coarctari ad casum liberae collationis d u m t a x a t . P o r r o q u a n d o praefati casus contingunt, c o m m u n i s sententia est, obvia legis interpretatione suffulta, reversionem fieri ad ius ante Concilium olim vigens. Id expressis verbis, quoad paroecias liberae collationis, profitetur card. De Luca (De parochis, disc. II, n. 7): « Elapso « termino et nemine comparente, in libera facultate Episcopi est a b s q u e « concursu conferre parochialem personae idoneae sibi benevisae ad tra« mites iuris communis, ad quod, tamquam cessante dicta nova forma « Conciliari, fieri dicitur r eversio ». Et citat Garcia, c. % p. IX, m. 218; Barbosa, de Par., c. % n. 51, et in Collect, ad Conc., h. c, n. 70; potestq u e idipsum innumeris h u i u s S. C. resolutionibus confirmari (cfr. Pallottini, v. Concursus, % 1, n. 35 s.). Sed h a n c n o r m a m n o n esse coarc t a n d a m ad casum liberae collationis, ac extendi debere etiam ad casum i u r i s p a t r o n a t u s ecclesiastici, colligitur ex obvio principio quod ubicumq u e cessat nova lex, q u a restringebatur, ius a n t e a adquisitum et constans resurgit planeque viget; d u m s u p r a vidimus ex ipso textu legis, seu ex ipso cap. Concilii, quo inducitur obligatio concursus, in nonnullis ibi recensitis casibus, etiam q u o a d paroeciales i u r i p a t r o n a t u s ecclesiastico subiectas, permitti ut haec forma collationis, n e m p e concursus, omit- S. Congregatio Concilii t a t u r ; ibi: « Si t a m e n , etc., poterit Ordinarius ... hac forma omissa, priva« t u m , etc. ». Nec opponere i u v a r e t p r a e s u m p t i o n e m iuris magis favere Ordinario q u a m P a t r o n o ecclesiastico, q u u m manifestum e contrario sit Concilium Tridentinum dum formam c o n c u r s u s induxit, favere directe intendisse d u m t a x a t ecclesiae et coarctasse libertatem n o n m i n u s Ordinarii q u a m Patroni ecclesiastici : ecclesiae a u t e m favori semper consul-* t u m manet, d u m etiam p r a e s e n t a n d u s a P a t r o n o ecclesiastico est ab e x a m i n a t o r i b u s iudicandus ut idoneus declaretur. Ceterum hic agitur n o n de favore decernendo, sed de n o n praeiudicando iuri adquisito et constanti P a t r o n o , q u o d in casu contraria legis dispositione n o n elidi supponitur (cfr. etiam Pitonium, de Controv. Patron., alleg. V, vol. I, n. 32, ubi S. R. R o t a m quoque in h a n c sententiam citat). 4. H a e c ipsa interpretationis principia si valent de iure generali Tridentino, quo subiiciuntur legi concursus paroeciales de iurepatronat u s ecclesiastico, non m i n u s profecto valere debent de iure particulari, in ditione Veneta et alibi vigenti, quo eidem legi concursus s u b d u n t u r quoq u e paroeciae de i u r e p a t r o n a t u s laicorum, q u a s Concilium Tridentinum, ut vidimus, ab h a c obligatione liberas servaverat. Nempe quoties forma concursus, particulari iure praescripta, adhiberi nequeat, reversionem fieri ad ius c o m m u n e seu generale. Etenim, in primis, hoc iure particulari, ad s u m m u m aequiparatio fieri videtur paroeciarum de iurepat r o n a t u s laicali cum paroeciis de i u r e p a t r o n a t u s ecclesiastico : hinc quoties cessat obligatio legis concursus pro patrono ecclesiastico, et quidem ita ut, ex disputatis, reversio fiat ad a n t i q u u m ius, in iisdem etiam casibus cessat eadem obligatio pro patrono laico, qui igitur liber m a n e t eligendi et p r a e s e n t a n d i sine concursu q u e m maluerit Episcopo, a quo p r a e s e n t a t u s , praevio examine, idoneus erit recognoscendus. Incontrovers u m a u t e m est evenisse casum q u o cessat lex concursus « si nemo sit « qui se examini quaerat subiicere » idque facto constiterit, q u u m semel et iterum frustra indictus sive peractus concursus fuerit. 5. Adversus haec n o n opponitur in casu a Curia Concordien. nisi asserta contraria consuetudo: « Sta invece almeno qui da noi e nelle « diocesi del Veneto, la consuetudine, ormai diventata legge, che, andati « deserti tre concorsi, l'elezione e la n o m i n a del parroco si devolve al « Vescovo ». Ac nemini dubium, si asserta consuetudo exstaret, n o n solum q u o a d paroecias liberae collationis, q u o d est omnino iuxta legem, sed etiam q u o a d paroecias de i u r e p a t r o n a t u s ecclesiastico et laicali, maxim u m p o n d u s illi t r i b u e n d u m foret. Sed in praesenti talis consuetudo asseritur t a n t u m m o d o , ex u n a parte, ex altera vero n e g a t u r : nec a Curia allegatur nisi u n u s casus in quo veniat ecclesia paroecialis de iurepaACTA. vol. VIII, n. 8. — 1-8-916. 19 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m t r o n a t u s laicali, atque hic casus nihil probat, n o n solum quia unicus, d u m consuetudo exigit saltem similium actuum frequentiam ; v e r u m etiam quia ad m i n u s aequivocus, q u u m ex actis constet, collationem quidem in eo casu factam fuisse ab Episcopo, sed praevio consensu Patroni, « d'accordo col Municipio » et salvis iuribus quaesitis, « salvo il diritto & « dei terzi ». RESOLUTIO. - S. Congregatio Concilii, in plenariis Eñiorum ac Rmorum P a t r u m comitiis, habitis die 17 iunii 1916, proposito d u b i o : « Utrtim post concursum semel iterumque frustra indictum vel peractum, locus fiat devolutioni, an potius maneat patrono ius eligendi et praesentandi in casu », r e s p o n d e n d u m censuit: Negative ad primam p a r t e m ; affirmative ad secundam. F a c t a a u t e m de praemissis S S m o Dno Nostro Benedicto div. prov. P a p a e XV relatione per infrascriptum Sacrae Congregationis Secretarium in audientia die 19 eiusdem mensis et anni, Sanctitas S u a resolutionem E m o r u m P a t r u m adprobavit. O. GIORGI, Secretarius. S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA PIDE NOMINATIONES Brevibus apostolicis nominati s u n t : 7 iulii 1916. — Vicarius Apostolicus Scen-si centralis, R. P. D. Euges nius Massi, ex Ordine F r a t r u m Minorum, episcopus titularis Ioppensis, iam Vicarius Apostolicus Scian-si septentrionalis. — Vicarius Apostolicus Scian-si septentrionalis, R. P. D. Agapitus Fiorentini, ex Ordine F r a t r u m Minorum, episcopus titularis R u s a d i t a n u s . S. Romana Rota ACTA 275 TRIBUNALIUM SACRA ROMANA ROTA DE MANILA LEGATORUM PIORUM. Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 7 februarii 1916, RB. PP. DD. Guilelmus Sebastianeiii, Decanus, P o n e n s , Seraphinus Many et Ioannes Prior, Auditores de Turno, in causa De Manila - Legatorum piorum, inter S. Provinciam Sanctissimi Nominis Iesu S. Augustini, repraesentatam per legitimum procuratorem Thomam Ambrosetti, advocatum, et Bevmum Archiepiscopum de Manila, nec non Bev. Vincentium Lapus, parochum loci Candaba, repraesentatos per legitimum procuratorem Christophorum Astorri, advocatum, sequentem tulerunt definitivam sententiam. Die 22 aprilis 1565 ad P h i l i p p i n a r u m insularum oras appulsi Religiosi Ordinis E r e m i t a r u m S. Augustini, t a m vehementer Evangelii praedicationi operam navarunt, ut illius regionis apostoli merito fuerint vocati. Brevi in sacram provinciam sub invocatione SSmi Nominis Iesu, ob ibi repert a m pueruli Iesu imaginem, sese efformarunt, eam partientes in q u a t u o r ditiones, seu linguas, i. e. de Manila, de la P ampanga, de Reslocos et de Zebut, et anno 1578 in oppido de Candaba, quindecim leucis ab u r b e de Manila, c o n v e n t u m et ecclesiam S. Andreae dicatam condiderunt, omnia parochialia m u n e r a ibi obeuntes. Post saeculum a fundatione religiosae d o m u s , piissima ac ditissima d n a Lucia Gumamela, suo testamento diei 10 decembris 1679, sacrae recensitae provinciae et Candabensi conventui duo legata reliquit cum onere m i s s a r u m , decernens in clausula 115: « dichiaro... che le terre del m o n t e di Masin le ebbi in eredità del mio « padre D. Luca Vitan ; esse comprendono il territorio da dove inco« mincia il fiume di Manlin fino al m o n t e di Bassa da u n a parte e dal« l'altra, anche da dove incomincia il fiume di Manlin, scendendo ad « I n a p t a n p i n a n d fino a C ala vitan e fino al monte al disopra del fiume 276 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « « « « « « di Caulang, terre t u t t e p r e s e n t e m e n t e mie, dichiaro che le dono in elemosina alla provincia del SS. Nome di Gesù del nostro P. S. Agostino. A volontà dei nostro P. Provinciale si d o v r a n n o fondare cappellanie ed applicare messe per i miei genitori, per i miei fratelli.... e per me. Ma la p a r t e che ha D. Gaspare Balagtas si lasci da p a r t e perchè è mio condomino ». « « « « in clausula a u t e m 116: « dichiaro inoltre che tutti i miei terreni vSeminativi, che a n e s s u n altro appartengono, lascio in elemosina al convento di S. Andrea di questo paese di Candaba, e che il P. Priore Fr. Giuseppe della Croce a s u a volontà eriga cappellanie, perchè godano di messe le a n i m e dei miei genitori e dei miei fratelli ». Morem gerentes religiosae feminae F r a t r e s Augustiniani, peracta cum c o n d o m i n o fundorum divisione, sibi institutis praediis potiti sunt, et in propria ecclesia oneribus impositis satisfecerunt. Res, post varias t a m e n vicissitudines, ita se h a b u e r u n t usque ád a n n u m 1898, quo insulae Philippinae sub imperio t r a n s i e r u n t S t a t u u m foederatorum Americae septentrionalis. Quo tempore regulares ecclesias, et a n i m a r u m regimen dimittere coacti sunt, eisque presbyteri saeculares suffecti fuere. Cura a n i m a r u m in oppido Candaba cum conventu et ecclesia S. A n d r e a e tradita fuit Rev. Vincentio L a p u s ; qui a u t u m a n s praedia a domina Gumamela relicta pertinere ecclesiae S. Andreae, die 31 decembris 1904 in iudicium rapuit P a t r e s Augustinianos coram Archiepiscopo de Manila petens ut ipsi, utpote parocho Candabensi, praefatorum p r a e d i o r u m administratio concederetur. Et die 14 augusti 1908 sententia prodiit actori favorabilis. Ab hac sententia S. Provincia tempore utili appellavit ad viciniorem Episcop u m dioecesis Nova Gaceres iuxta Constitutionem Exposcit Gregorii XIII, 15 maii 1573. Appellationem admisit iudex p r i m a e instantiae, et die 24 augusti 1908 appellantem remisit ad iudicem ad quem, praefixo ad c o m p a r e n d u m termino triginta d i e r u m : die a u t e m 2 septembris acta processus ad iudicem appellationis t r a n s m i s s a sunt, et ab eo recepta die 12 eiusdem mensis. P o r r o die 6 octobris Episcopus dioecesis Nova Gaceres, cum elapsus esset t e r m i n u s 30 dierum, quin P r o c u r a t o r Provinciae ullo modo comparuisset, hoc n o t u m fecit iudici primae instantiae, qui exinde die 22 octobris appellationem desertam esse, sententiamque in rem iudicatam transiisse pronunciavit. Cum vero post b i d u u m , i. e. die 24 octobris, Antistes Nova Gaceres scripturam a P r o c u r a t o r e Provinciae P a t r e Antonio Lozano recepisset, q u a postulabat, ut veluti praesens h a b e r e t u r ad p r o s e q u e n d a m appellationem, h a n c scripturam non admisit, et decret u m edidit: « Si dichiara deserto l'appello, e la sentenza del T r i b u n a l e « ecclesiastico di Manila resta ferma e con valore di cosa giudicata ». 277 S. Romana Boia Neque hic controversiarum finis. Cum enim die 9 decembris specialis p r o c u r a t o r Ioseph Villapol b o n a capellaniae, iuxta clausulam testarne ntariam 116 tradidisset parocho Vincentio Lapus, hic b o n a recusavit, asserens n o n haec t a n t u m bona sibi esse tradenda, sed omnia bona, q u a e sic dictam vulgo « azienda di Delayap » constituunt ; scilicet b o n a omnia clausularum 115 et 116. P r o c u r a t o r Provinciae petiit, ut ad determinanda b o n a traditioni obnoxia specialis instructio fieret. At iudex Manilensis nova sententia, seu decreto diei 11 ianuarii an. 1909 petitam instructionem n o n admisit, et sub comminatione c e n s u r a r u m iussit, ut intra octo dies omnia b o n a traderentur. Contra h a n c iudicis iussionem p r o t e s t a t u s est et appellavit P a t e r Provincialis, sed h a n c appellationem aut r e c u r s u m reiecit iudex Manilensis, praecipiens intra q u a t u o r dies o m n i a b o n a tradi. Sacra provincia ad scandala vitanda praecepto optemperavit, provocans eodem tempore ad H. S. T., in quo hodie causa discep t a t u r sub d u o b u s a partibus concordatis d u b i i s : 1. An sit locus restitutioni in integrum piscopalis de Manila die 14 augusti 1908. Et q u a t e n u s affirmative: a sententia 2. Ad quem pertineat dominium controversorum ctibus legatorum a pia femina Lucia Gumamela in Curiae bonorum casu. Archie- cum fru- D u b i u m p r i m u m respicit in integrum restitutionis remedium, proinde exclusa m a n e t quaestio, an sententia iudicis Manilensis fuerit valida vel non ob privilegium exemptionis, quo fruuntur Fratres Augustiniani. Hinc q u a m v i s contendentium patroni in propriis defensionibus h a n c q u a e s t i o n e m tetigerint, P a t r e s dixerunt neque directe, neque ' indirecte esse in ea interloquendum, cum fas n o n sit praetergredi limites in litis contestatione statutos. Quo a d n o t a t o , restitutio in integrum, p r i m u m inducta ob aequitatem naturalem a Praetore, et recepta postea in sacris canonibus, est « extraordinarium iuris remedium, quo notabiliter laesus « in e u m s t a t u m , seu ius reducitur, in quo fuerat a n t e laesionem ». Ut a u t e m hoc remedium concedatur tria r e q u i r u n t u r , scilicet: I ut adsit laesio gravis ac notabilis iuxta arbitrium boni viri, seu discreti iudicis ; proinde n o n a t t e n d u n t u r laesiones leves ; 2° ut « laesio illa gravis acci« derit dolo adversarii, vel inconsulta facilitate laesi, a u t negligentia sui « p r o c u r a t o r i s . . . idque vel manifeste constet, vel saltem in iudicio per « laesum rite p r o b e t u r » (Reiffenst., in tit. De in integrum restitui., n. 11); 3° ut adsit iusta causa, circa quod u l t i m u m requisitum distinguendum est inter maiores et minores, a u t ecclesias, quae iure m i n o r u m h a c in re frui censentur, uti expresse legitur in cap. 3, tit. citati. Maiores n o n restit u u n t u r nisi ob aliquam iustam c a u s a m : v. gr. q u o d impediti fuerint, o 278. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ne agerent, ob belli vincula, absentiam, etc. Si a u t e m de minoribus, vel ecclesiis agitur, iusta causa n o n requiritur, a u t potius semper p r a e s u mitur, ob favorem infirmae aetati a u t religioni debitum. Nomine, vero^ ecclesiarum non intelliguntur t a n t u m ecclesiae stricte dictae, sed veniunt etiam beneficia, monasteria, loca religiosa, etc., uti n o t u m est. His in iure adnotatis, Patres declararunt a n n u e n d u m esse petitioni PP.. A u g u s t i n i a n o r u m familiae SSmi Nominis Iesu, e a m d e m q u e in integ r u m esse restituendam tum contra s e n t e n t i a m 14 augusti 1908,'tum contra alia iudicis acta et decreta, q u a e ab illa pendent. Re quidem vera : agitur in casu de provincia Augustiniana insularum Philippinarum et de conventu de Candaba, quae, uti diximus, iure m i n o r u m fruuntur. Ad minores a u t e m restituendos sufficiunt laesio gravis et negligentia, a u t ignorantia procuratoris. Quod autem adfuerit laesio gravis, res per se patet, nec controverti potest. Sententia enim gravissimum o n u s Augustinianis i m p o s u i t ; et appellatio, quam adversus eam interposuerunt, fine et effectu suo frustrata est, quia ex ignorantia a u t negligentia eorum, qui provinciam repraesentabant, q u o c u m q u e nomine vocentur, fatalia appellationis prosequendae, scilicet t e r m i n u s triginta dierum a Iudice Manilensi praescriptus, inutiliter decurrerunt. Hinc, quin alia q u a e r a m u s , d u b i u m n o n est restitutionem in integrum esse in casu concedendam.. In cap. % tit. De rest. in integr., Innocentius III monachos Rothonenses restituit, q u i a ipsorum procurator q u a e d a m d o c u m e n t a exhibere neglexit: « ne ipsius negligentia in d a m n u m tam n o s t r u m , q u a m monasterii « r e d u n d a r e t ». Neque dicatur Augustinianos hoc restitutionis beneficium petere debuisse a p u d iudicem secundae instantiae, i.-e. Episcopum de Gaceres. Nam, p r a e t e r q u a m q u o d hic appellationem dixit desertam, c a u s a m a se repulit, et sententiam Manilensem rem iudicatam declaravit, restitutionis in integrum petitio « p r o p o n e n d a est vel penes tribunal iudicis, « qui sententiam tulit,* vel penes tribunal iudicis superioris (Santi, in tit. De rest. in ini., n. 13). Nomine a u t e m iudicis superioris n o n venit t a n t u m iudex appellationis, sed etiam Sedes Apostolica, quae habet concurrentem potestatem cum o m n i b u s Ordinariis, et ad q u a m provocari potest n o n solum in tertia vel ultima instantia, sed etiam in secunda. Neque ulterius dicatur S. R. R o t a m esse incompetentem ex can. 14, n. 4, legis propriae in quo legitur: «Videt q u o q u e de recursibus pro restitutione « in integrum a sententiis quibusvis, quae transierint in r e m iudicatam, et « r e m e d i u m invenire n o n possunt a p u d iudicem secundae instantiae iuxta « tit. De restii, in int., d u m m o d o t a m e n n o n a g a t u r de re iudicata ex sen« tentia S. R. Rotae, et in his iudicat t u m de forma t u m de merito ». Ete- S. Bomana Bota 279 nini verba « q u a e . . . remedium invenire n o n p o s s u n t » , intelligenda sunt de alio remedio, n o n vero de in integrum restitutione, secus inutilia p r o r s u s essent, et potestas concedendi restitutionem t u n c t a n t u m exerceri posset, q u a n d o restitutio in integrum iniuste a iudice secundae instantiae recus a t a fuit, et recursus interpositus fuerit ad n o s t r u m Auditorium. Verum hac unica in hypothesi Rota erit competens non vi § 4, sed vi §.% eiusdem can. 14, scilicet per legitimam appellationem a sententia iudicis secundae instantiae. Ne itaque dicamus legislatorem frustraneam concessisse potestatem, admittere debemus Rotae competentiam quoad restitutionis beneficium, etiam in casu, quo huiusmodi remedium peti et obtineri posset a iudice secundae instantiae. Quoad secundum d u b i u m DD. P a t r i b u s placuit ante omnia determinare n a t u r a m legatorum, de q u i b u s agitur. - Cl. Berardi, in suis Commentariis in ius ecclesiasticum universum, vol. i, p. 441, haec h a b e t : « Distat capellania ab anniversariis ceterisque piis defunctorum relictis, « quod in capellania certi fundi d e m o n s t r a n t u r , a t q u e a patrimonio, « seu hereditate fundatoris, segregantur, quasi dos eiusdem capella« niae a d s i g n a n d a capellano, sed in anniversariis ceterisque piis relictis, « praecipua h a b e t u r personalis obligatio heredibus imposita, etiam sine « ulla designatione fundorum ; q u o d si q u a n d o q u e contingat certos fun« dos pro executione pii relicti demonstrari a fundatore, haec t a m e n « demonstratio non eo refertur, ut indicetur fundos eosdem esse veluti « certam r e m ab hereditate s e p a r a t a m , quasi dotem pii operis instituti, « sed eo, ut noverint heredes, quibus ex fundis .iuere quantitatem « debeant ad executionem piae voluntatis, vel noverint heredes manere « a p u d se praecipuam personalem obligationem, fundosque designatos « esse causa pii relicti hypotheca obligatos ». Ex his patet dominam Gumamela in clausulis 115 et 116 sui testamenti non veras nec proprias capellanías fundasse, sed t a n t u m m o d o constituisse anniversaria, a u t salaria cum onere missarum. Nec alio sensu, uti p a r erat, legatarii interpretati sunt testatricis voluntatem. Constat enim quod, acceptatis piis legatis, et habita potestate a capitulo provinciali, P. Ioseph de la Cruz, utpote Prior conventus Candabensis, die 25 ian. 1681, ex praedio Marimla q u a n d a m p a r t e m segregavit, ut ex eius fructibus piae foeminae voluntas ad exsecutionem m a n d a r e t u r . Ulterius an. 1695 P. Bonav e n t u r a de Bejar, visitator ac p r o c u r a t o r generalis, de m a n d a t o P. Generalis Francisci Gonzalez, per i n s t r u m e n t u m a notario publico confectum, citatis o m n i b u s proprietariis finitimis, q u o r u m intererat, et condomino Gaspare Balagtas coram t e s t i b u s , qui deposuerunt de agris Luciae G u m a m e l a pertinentibus, ipsorum a g r o r u m possessionem coepit « per 280 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « la sacra Provincia e per il convento di S. A n d r e a del paese di Can« d a b a ». P o r r o si veras capellanías testatrix fundasset, omnia b o n a ab eadem relicta in clausulis 115, 116 dotem capellaniarum constituissent, et P. de la Cruz n o n poterat partem segregare « per l'adempimento del « suddetto obbligo » (missarum videlicet c e l e b r a n d a r u m ) ; et P. Bonavent u r a h a u d processisset ad possessionem capiendam in favorem S. P r o vinciae et conventus loci C a n d a b a totius latifundi dominae GumameLa. Q u i b u s animadversis, d u b i t a n d u m n o n esse c e n s u e r u n t P a t r e s b o n a contenta in clausula 115 pertinere ad Provinciam Augustinianorum SSmi Nominis Iesu. Etenim, die 20 octobris 1905, p a t r o n u s Rev. Vincentii Lapus disertis verbis protestatus est hic non agi de agris clausulae 115, qui indubie ad S. Provinciam s p e c t a n t : « Non si discute, ait, « il legato della clausola 115, quello che è discutibile è il legato della « clausola 116 ». Et n o v u s P a t r o n u s in suo primo restrictu haec scripsit: « At in casu hoc habetur, n e m p e d o m i n a m Gum amela clausula 115 sui « testamenti E r e m i t a n o s S. Augustini beneficasse et quidem ditissimo « legato. H o c legatum autem relictum fuit favore universae provinciae « de Manila religiosorum S. Augustini,.... ita ut hoc ipso fruerentur « etiam fratres illi doctrinarii (ut tunc dicebantur) seu missionarii, qui « parochianis de Candaba ministrabant. P o s t e a clausula 116 sui testa« menti domina Gum amela legatum reliquit, de quo d i s p u t a t u r ». In nova a u t e m responsione, n. 17: « Nos admittimus legatum illud (clausulae 115) « S. Provinciae factum fuisse, sed n o n est quaestio quoad h u i u s clau« sulae b o n a ; sciendum enim est, cui hodie pertinent haec bona, et vi « cuius tituli. Et nos statim r e s p o n d e m u s huic quaestioni, asserentes « h a e c bona pertinere parochiae vi assignationis eidem factae ab ipsis « religiosis, et vi usucapionis, ultra q u a m centenariae ». Duo igitur s u n t tituli, vi q u o r u m s e c u n d u m n o v u m actoris P a t r o n u m praefata b o n a a parochia acquisita s u n t ; scilicet assignatio facta parochiae ab ipsis religiosis, et usucapió seu praescriptio. Assignationem quod attinet, P a t r o n u s nullam probationem a d d u cit, nisi negativam hoc modo, n. 19: « Et certum esse hoc factum (assi« gnationis) p r o b a t u r ex eo quod cum a n n o 1774 Archiepiscopus de « Manila religiosos universos paroeciis privaret, b o n a universa, de qui« b u s agitur, c o m p r e h e n d e b a n t u r inter b o n a parochialia et n o n i n t e r « b o n a S. Provinciae, ita ut in inventario iam m e m o r a t o h u i u s r e d i t u u m « proposito Curiae Manilensi an. 1780 b o n a h a e c nullimode r e c e n s e a n « t u r ». Verum quod attinet ad b o n a Provinciae silentium inventarii facillime explicatur, si a t t e n d a t u r ipsam Provinciam an. 1771 e suis d o m i b u s expulsam fuisse, et bonis spoliatam, uti eruitur ex decreto S. Romana Rota 281 Gubernatoris I n s u l a r u m Philippinarum diei 23 oct. 1771: n o n erat ergo, ut haec b o n a describerentur in inventario an. 1780. Ceterum constat Provinciam h a e c b o n a semper habuisse uti sua, n o n obstante spoliat i o n e ; siquidem in capitulo provinciali d. 1 maii 1784 decisum l e g i m u s : « D o n a m u s conventui Manilensi o m n i a praedia et bona, quae Provincia « possidet in oppido de C a n d a b a cum obligatione t a m e n adimplendi « onera eis a n n e x a ». Certum igitur est Provinciam praedicta b o n a n o n assignavisse parochiae, sed potius retinuisse, uti sua, aut s u o r u m conv e n t u u m . Aliunde p r a e t e n s a illa assignatio, q u o c u m q u e d e m u m t i t u l o , gratuito vel oneroso, facta, invalida p r o r s u s et irrita fuisset, deficiente beneplacito apostolico, cuius nullum ullibi vestigium u n q u a m repert u m est. Relate ad praescriptionem, haec certe ab a n n o 1771 u s q u e ad a n n u m 1826 incipere n o n potuit, quia, uti dictum est, Augustiniani e suis sedibus et bonis deiecti sunt, qui status violentus perduravit u s q u e ad an. 1826. Quo quidem a n n o , decreto regio diei 8 iunii s t a t u t u m r e p e r i m u s ut parochiae Augustinianis, sicut aliis regularibus, restituerentur, sed realis restitutio n o n statim ubique facta est, ita ut in oppido de C a n d a b a r e m a n s e r i t parochus saecularis D. Anicetus de Mercede u s q u e ad s u a m mortem, an. 1854. Nec dicatur hoc spatio temporis, ab a n n o scilicet 1826 ad a n n u m 1854, p a r o c h u m saecularem praefatum D. Anicetum bona, de q u i b u s agitur, possedisse, imo Ordinarium Manilensem praefato parocho haec bona adiudicasse vi sententiae d. 24 iun. 1834. Etenim haec sententia nullum praeiudicium P P . Augustinianis inferre potest, cum c a u s a iudicata est in contradictorio, n o n cum Augustinianis, sed cum heredibus Luciae G u m a m e l a ; u n d e locus fit a x i o m a t i : « Res inter alios acta « aliis nocere n o n debet », quod d e s u m p t u m est ex iure romano, 1. 63, De re iudic, XLÏI, 1. Ceterum licet a d m i t t a t u r praescriptionem incipere potuisse ab an. 1826, cum an. 1854 Augustiniani in bona sua loci C a n d a b a redintegrati sint, n o n r e m a n e t pro praescriptione nisi s p a t i u m 28 a n n . , quod certe n o n sufficit; notissimum est enim in praescriptione contra ecclesias, et entia iuridica his assimilata, uti s u n t conventus, loca religiosa etc., requiri t e m p u s q u a d r a g i n t a a n n o r u m , uti patet ex capitibus 1, 6, 8, 9 de praescriptionibus. Nec valet dicere parochos Augustinianos,. qui an. 1854 in parochiam loci C a n d a b a redintegrati sunt, possedisse b o n a , de quibus agimus, n o n uti regulares, sed praecise uti parochos, et p r o i n d e dictam p r a e s u m p t i o n e m inceptam an. 1826 c o n t i n u a t a m fuisse u s q u e ad n o s t r a tempora, quod patere videtur ex compositione concessa an. 1894 P. S t e p h a n o Ibeas, parocho regulari loci Candaba. Sic enim s e c u n d u m actoris P a t r o n u m in nova responsione n. 22 legimus 282 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in epistola directoris generalis administrationis civilis: « È stata con« cessa a F r . Stefano Ibeas, Rev. P a r r o c o del popolo di Candaba, pro« vincia della P a m p a n g a , la composizione con lo stato di alcuni terreni « che possiede questo amministratore della cappellania nella s u a chiesa « nel distretto di Delayap, della giurisdizione di questo popolo e pro« vincia ». Verum in primis onus missarum improprie in praefata compositione vocatur capellanía, nec hoc accidit hoc loco t a n t u m , sed multoties, ita ut forsan haec nominis im proprietas causa fuerit praesentis controversiae. Deinde d e m o n s t r a r i n e q u i t verus proprietatis a u t possessionis titulus ex simplici epistola alicuius administri regii, quae se refert ad merum actum administrativum sine contradictorio peractum, ut est citata epistola. Denique ipse actor D. Vincentius L a p u s in suo supplici libello, q u e m die 31 dec. 1904 obtulit Curiae Manilensi, recognoscit b o n a universa « azienda Delayap » esse n u n c administrata ab ipso ordine Augustinianorum. En verba libelli, prouti referuntur in sententia a p p e l l a t a : « L ' a t t u a l e parroco del paese di C a n d a b a presentò la « « « « domanda in forza della quale venga dichiarato a favore del parroco di Candaba il diritto di amministrare, usufruire e sopportare i pesi di u n a cappellania costituita su di alcuni terreni situati nel territorio di Delayap i quali presentemente si t r o v a n o amministrati « dalla Corporazione A g o s t i n i a n a » . En ergo ultimus status bonorum, de q u i b u s agitur, qui status clare determinat s e n s u m compositionis an. 1884 et qui retroascendit saltem ad an. 1814, in quo P P . Augustiniani in parochiam loci Cadaba reversi sunt. Ex hisce o m n i b u s concludendum est b o n a clausulae testamentariae 115 nec fuisse legata parochiae, nec fuisse ab illa acquisita assignatione, a u t praescriptione ; proinde sicuti ab initio legata fuerunt S. Provinciae, ita etiam hodie m a n e n t eiusdem Provinciae. Modo de bonis clausulae testamentariae 116: q u a e DD. P a t r e s pariter adiudicanda esse affirmarunt F r a t r i b u s Augustinianis. Et iure quidem. 1. Etenim hoc eruitur ex tenore clausulae eiusdem t e s t a m e n t a r i a e : « Lascio in elemosina al convento del Beato S . A n d r e a » , etc., q u i b u s verbis a p p a r e t testatricem b o n a sua legare n o n parochiae, a u t ecclesiae, sed conventui. Nec dicatur per conventum intelligi debere ipsam d o m u m parochialem s e c u n d u m u s u m illius regionis, in qua, cum ab initio missiones, seu parochiae, a parochis regularibus a d m i n i s t r a t a e sint, domus, in quibus h a b i t a b a n t , vocabantur Conventus, quod n o m e n remansit etiam q u a n d o regularibus parochi saeculares successere. At a) cum a g a t u r de testamento condito coram notario, qui u t i q u e linguam iuridicam probe callebat, vox conventus intelligenda est in suo sensu iuri- S. Romana Rota 283 dico et canonico, qui est etiam eius sensus naturalis et o b v i u s ; b) plane ridiculum fuisset legare bona alicui simplici domui habitationis ; h u i u s modi enim d o m u s n o n est subiectum, sed obiectum iuris et dominii. Quod autem additur, testatricem iam in clausula 115 legatum pinguiss i m u m S. Provinciae fecisse, et proinde praesumi debere ipsam in clausula 116 non iam regularibus, sed parochiae favere voluisse, nihil est; verba enim clara n o n indigent interpretatione. Hinc in capitulo provinciali 1680 P P . Definitores legatum intellexerunt uti factum n o n parochiae a u t missioni, sed conventui regulari : « Diamo autorizzazione « al N. P. Provinciale perchè ... possa accettare le cappellanie che fondò « D. Lucia Gumamela per q u e s t a provincia e per il nostro convento « di C a n d a b a ». % Hoc idem demonstrat i n s t r u m e n t u m die 2 iunii 1681, quo praedicta clausula 116 exsecutioni est demandata. In parte enim dispositiva h u i u s instrumenti P. Ioseph a Cruce, Prior Conventus Candabensis, nomine Rev. Provincialis legatum fundavit in ecclesia et conventu S. Andreae, et ne esset aequivocatio in his verbis: « E c c l e s i a et Con« v e n t u s » ter repetiit, bona esse « ipsius conventus et r e m a n e r e debere « bona conventus », et haec ipsa b o n a gravari onere m i s s a r u m a n n u a r u m , ita ut Prior conventus h a s missas celebrare teneretur. Haec sunt verba P. Iosephi a Cruce: « dichiara che fin da ora, impone, assegna « e fonda e per sempre nella Chiesa o convento sotto la invocazione « di S. Andrea, che dota con le dette 45 cabalitas, con i detti stagni, « nella qualifica di Priore, che egli è di questo convento, afììnchè come « beni di esso siano conosciuti ed avuti, e in vista di essi, da ora e « per sempre abbia l'obbligo il detto R.d\o Priore di detto convento di « Candaba e gli altri, che in avvenire gli s u c c e d e r a n n o . . . di dire in cia« scun a n n o le dette 8 messe ... con le rendite e frutto che d a n n o i « detti terreni seminativi, i quali presentemente r e s t e r a n n o come beni « del convento ». Quo certe nihil clarius fingi potest. Nec dicatur eumdem P. Vincentium a Cruce in eodem instrumento declarasse : « D o n n a « Lucia Gumamela lasciò disposto nella clausula 116 che si gravasse « nella Chiesa di S. Andrea del detto paese di Candaba 45 cabalitas di « terreno pulito »; praefata enim verba r e p e r i u n t u r in parte n a r r a t i v a instrumenti, quae, uti n o t u m est, semper explicari et exponi debent iuxta p a r t e m dispositivam, q u a e sola facit legem. 3. Confirmatur a s s e r t u m ex instrumento captae possessionis bonor u m , de q u i b u s agitur; nec n o n ex documentis, q u a e ad captam possessionem referuntur. Die 27 iulii 1690 iudex maior provinciae P a m p a n g a decrevit ut possessio b o n o r u m et t e r r a r u m Marimla daretur t u m 284 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale S. Provinciae, t u m conventui de Candaba : « Ordinò che si desse p o s « sesso alla detta provincia ed al detto convento di C a n d a b a ed in loro « n o m e ai Rev. P. Fr. Giovanni de Otaiza ». Cum a u t e m ob a b s e n t i a m et deinde mortem notarii, h u i u s decreti exsecutio longius differeretur, P. B o n a v e n t u r a de Beyar, P r o c u r a t o r Generalis Prov. Augustinianae, petiit, ut t a n d e m haec exsecutio fieret: haec s u n t eius verba: « Fo istanza « alla S. V. di ordinare che mi si dia il possesso giuridico delle dette « terre a seconda degli atti prefati tanto per q u a n t o spetta al detto « convento, q u a n t o per quello che spetta alla detta provincia del « Ssmo nome di Gesù, come p a d r o n i proprietari di quelle ». U n d e die 31 maii 1695, iudex maior Provinciae P a m p a n g a rescripsit ut, citatis iis, q u o r u m intererat, possessio daretur iuxta petita. Et revera post p a u cos dies, die scilicet 7 iunii, dicta possessio coram o m n i b u s , q u o r u m intererat, solemniter d a t a est. Haec h a b e n t u r in i n s t r u m e n t o : « Il g i o r n o « di martedì di questo mese di giugno alle ore 3 del pomeriggio fu « dato pessesso al R. P. Visitatore Fr. B o n a v e n t u r a di Beyar, P r o c u r a « tore Generale della provincia del Ssmo Nome di Gesù, per la d e t t a « provincia e per il convento di S. Andrea del detto paese di C a n d a b a « delle dette terre n o m i n a t e Marimla e Delayap », et deinde confinia t e r r a r u m describuntur. Porro haec verba luce meridiana clariora sunt : agitur enim in his i n s t r u m e n t i s iuridicis, authenticis et publicis de ipso conventu S. Andreae, et ipsi conventui b o n a a t t r i b u u n t u r , et possessio d a t u r n o n parocho, aut rectori ecclesiae, sed procuratori generali provinciae, nomine provinciae et conventus. Certe, si b o n a pertinuissent ecclesiae parochiali aut, q u o d idem est, parochiae, a u t missioni loci Candaba, iudex et n o t a r i u s alia verba in praedictis documentis publicis adhibuissent. 4. Aliud a r g u m e n t u m d e s u m i t u r ex tenore sic dictae compositionis, q u a m provincia A u g u s t i n i a n o r u m inivit cum Gubernio, ut p r o p r i u m dominium in s u a b o n a publice recognosceretur. Die 16 septembris 1692 iudex regni his compositionibus praepositus rogavit P. Provincialem Augustinianorum, eique mandavit, ut per p r o c u r a t o r e m s u u m generalem titulos o m n e s possessionum Ordinis in Insulis Philippinis exhiberet, ut fieri posset compositio. Die 22 septembris eiusdem anni m a n d a t o obtempera vit P. Provincialis, salva i m m u n i t a t e regulari; ideoque m a n dato et nomine P r o c u r a t o r i s generalis provinciae comparuit P. Camb r a n a dictos titulos exhibens; inde factum est decretum compositionis die 5 iulii 1698. P o r r o in hoc decreto haec l e g u n t u r : « E parimenti « appartengono al convento di C a n d a b a nella provincia di P a m p a n g a « c e r t i terreni alti e bassi sul monte Maysin... che c o m u n e m e n t e si S. Romana Rota 285 « chiamano Marimla e Delayap, lasciati nel suo t e s t a m e n t o a detta « provincia o convento da donna Lucia Gumamela... la quale fondò cap« pellame sui detti terreni ». Ex q u i b u s clarissimis formulis desumitur, q u o d b o n o r u m dominium n o n tribuitur ecclesiae, parochiae a u t missioni, sed praecise conventui. U n d e concludendum est b o n o r u m illorum d o m i n u m e s s ^ conventum, q u o d eo magis dicendum est, quia tituli d o m i n i i h o r u m b o n o r u m petiti ,sint a provinciali Augustinianorum, et ab ipso exhibiti, et cum eo compositio sit facta. Certe, si bona fuissent parochiae, a u t missionis, tituli dominii vel ab episcopo peti debuissent, vel ex archivio parochiae, a u t missionis e x t r a h i ; et ab episcopo a u t p a r o c h o exhiberi, et cum his compositio fieri debuisset, n o n cum proc u r a t o r e Provinciae. 5. His adiungenda est iongissima observantia et praescriptio, q u a e d e c u r r i t ab an. 1679, quo factum fuit legatum, u s q u e ad an. 1771, q u o P P . Augustiniani e sedibus suis et bonis eiecti sunt. In hoc enim longissimi temporis spatio, bona, de q u i b u s agitur, administrata semper fuer u n t ab Augustinianis, et habita semper fuerunt uti b o n a Augustinian o r u m , n o n ut b o n a parochiae, a u t missionis. Quod clare d e m o n s t r a t u r ex actis capitulorum S. Provinciae SSmi Nominis Iesu. Sic in capitulo a n . 1695 statutum est, quod, praedium de Delayap administraretur a Provincia, cuius erat. In capitulo 1699 administratio commissa est Priori c o n v e n t u s de C a n d a b a cum onere celebrandi missas adnexas, Provinciaeque decimam redituum p a r t e m solvendi. In capitulis 1704, 1710, 1725 singulis Conventibus Provinciae, n o n excluso Conventu de Candaba, t a x a e impositae sunt in utilitatem Provinciae. In capitulo an. 1784 ob g r a v i a adiuncta persecutionis exortae contra regulares, administratio, imo et dominium b o n o r u m loci C a n d a b a Conventui Manilensi t r a d i t a s u n t cum onere adimplendi missarum onera. Ex h a c observantia oritur favore P P . A u g u s t i n i a n o r u m praescriptio quasi centenaria, q u a e iuxta n o t u m axioma iuridicum, constituit meliorem titulum de toto m u n d o . Neque contra h a n c praescriptionem q u i d q u a m valet possessio dictorum b o n o r u m a parochis saecularibus h a b i t a ab an. 1771 usque ad an. 1829, vel etiam 1854; haec enim possessio nullam vim habere potest adversus P P . Augustinianos ob rationes a d d u c t a s superius, q u a n d o agebatur de d o m i n i o b o n o r u m clausulae 115. Igitur omnia b o n a u t r i u s q u e claus u l a e P P . Augustinianis restituenda s u n t . Quod spectat ad fructuum restitutionem, P a t r e s dixerunt ius c o m m u n e esse a t t e n d e n d u m . Proinde si agatur de fructibus perceptis post petitam a P P . Augustinianis restitutionem in integrum, o m n e s fructus s u n t r e s t i t u e n d i : q u o d e x t e n d e n d u m est ad fructus etiam Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 286 consumptus, qui in altera specie, v. g. in pecunia s u n t restituendi. Ratio est, quia « inchoato restitutionis processu, possessor respectu « rei, ex q u a fructus percepit, censetur fictione iuris esse in mala « fide » (Reiffenst., tit. De in integr. restit, n. 131). Si agatur de fructibus perceptis a n t e petitam restitutionem in integrum, illi n o n s u n t restituendi, qui praescriptione triennali acquisiti s u n t ; haec enim praescriptio triennalis valet contra b o n a omnia, etiam ecclesiarum et loco-» r u m religiosorum, ut receptum est a p u d omnes. Illi a u t e m fructus; qui praescriptione triennali non sunt acquisiti restituendi sunt, modo non sint consumpti (Reiffenst, 1. c, n. 134). Nec dicatur in casu D. Vincentium L a p u s bona fide possedisse, possessorem a u t e m b o n a e fidei omnes fructus facere s u o s ; n a m hic agitur de instituto speciali, scilicet de restitutione in integrum quae propriis legibus regitur, et cui proinde applicari nequit theoria possessionis bonae fidei. Quod advertit etiam d'Annibale (Summula, t. 1, n. 420, n. 26, tertiae edit.). N o t a n d u m autem est fructus n o n intelligi, nisi deductis expensis, ut dicitur in 1. Si a domino, 36, § 5, De hereditatis petitione : « F r u c t u s intelliguntur « d e d u c t i s impensis, q u a e q u a e r e n d o r u m , cogendorum conservandorum« que eorum gratia fiunt ». Quibus omnibus rite consideratis, ac sedulo perpensis, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro Tribunali sedentes et solum D e u m prae oculis habentes, Christi n o m i n e invocato, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, propositis dubiis r e s p o n d e n t e s : Ad I. affirmative; ad IL dominium controversorum bonorum (cum fructibus) legatorum a pia femina Lucia Gumamela pertinere ad Fratres Augustinianos Provinciae SSmi Nominis lesa. E x p e n s a s vero iudiciales decernimus inter partes compensari et pro compensatis haberi decernimus. Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium, ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et adversus reluctantes p r o c e d a n t ad n o r m a m sacrorum canonum, et praesertim cap. 3, sess. XXV, de Reform., Conc. Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 7 februarii 1916. L. Çfa S. Guilelmus Sebastianeiii, Decanus, Seraphinus Many. Ioannes Prior. Ex Cancellaria, die 9 martii 1916. Sac. T. Tani, Notarius. Ponens. 287 Signatura Apostolica SUPREMUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL SALUTIARUM IURIUM, inter SIVE NULLITATIS SENTENTIAE ROTALIS Rev. Iacobum Conte, canonicum Archipresbyterum, repraesentatum per legitimum procuratorem Hadrianum Aloisi-Masella, advocatum, et Rev. Capitulum Cathedrale Salutiarum, repraesentatum per legitimum procuratorem Vincentium Sacconi, advocatum. Salutiis in dioecesi Taurinensi, Ecclesia parochialis antiquitus erat plebania Beatae Mariae n u n c u p a t a . Anno 1483, duodecimo kalendas februarii, cardinalis Dominicus della Rovere, episcopus Taurinensis, Sedis Apostolicae Legatus in Sabaudia et nonnullis aliis provinciis, datis litteris quae incipiunt Per immaculata Salvatoris D. N. I. C. vestigia, praefatam parochialem ecclesiam in Collegiatam erexit. Eadem vero anno 1511 a Pontifice Iulio II in Cathedralem aucta est. Legatus Apostolicus curam a n i m a r u m imminere decrevit Archipresbyteratui, q u a r t a e n e m p e in Capitulo dignitati, quae quidem post erectionem Collegiatae in Cathedralem tertia dignitas facta est. Inter Archipresbyterum et Capitulum decursu t e m p o r u m controversiae n o n defuerunt. Nuper quaestio agitata est praesertim circa c u r a m habitualem et actualem ter a p u d S. Rotam. P r i m a sententia Archipresbytero favens, altera vero eidem adversa fuit. H a n c alteram sententiam, latam die 1 iulii 1913, is impugnare aggressus est coram tertio t u r n o rotali. Controversia itaque p r o p o sita est s u b assueta formula dubii: An sententia Rotalis diei 1 iulii 1913 sit confirmanda vel infirmanda in casu, ac die 15 iulii 1915 prodiit responsio : Affirmative ad primam partem ; negative ad secundam. Ad dubium vero solvendum processerunt iudices tertii turni examini subiiciendo singula implexae huius controversiae capita ad eaque peculiares respective adhibendo responsiones, prout sequitur. Dubia nempe quinque, initio litis concordata, haec fuerunt: 1. An, quibusque sub limitibus, cura animarum habitualis competat Capitulo vel potius Archipresbytero in casu. % An Archipresbytero in casu competat cura actualis universa, exclusive et independenter a Capitulo exercenda. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ^88 3. An Archipresbyter habendus sit verus parochus et parochiam exclusive a Capitulo repraesentare possit. 4. An et quomodo regimen Ecclesiae Cathedralis competat Capitulo Archipresbytero in casu. 5. An Archipresbyter habeat ius residendi in domo Ecclesiae Cathedrali adiacenti, eamque domum ad usum habitationis aptandi suis sumptibus et independenter a Capitulo. , vel Propositis dubiis ita responderunt iudices tertii t u r a i : Ad l u m Affirmative ad primam partem; negative ad =, secundam. u m Ad 2 Archipresbytero competere curam actualem universam, salvis tamen quatuor iuribus superius iudicatis a Capitulo vi consuetudinis immemorabilis praescriptis [NB. Q u a t u o r iura, de quibus agitur, s u n t : ius canendi Missam praesente cadavere, ius benedicendi domos tempore paschali, ius praedicandi, et ius fidelium confessiones audiendi]. u m Ad 3 dubium; ad Ad 4 U M Ad primam partem secundam negative. Regimen Ecclesiae provisum in responsione Cathedralis competere ad primum Capitulo. u m Ad 5 Negative. Adversus h a n c sententiam S. Rotae p r o d u c t u s est Archipresbyteri n o m i n e recursus a p u d S u p r e m u m hoc Tribunal, sub hisce d u b i i s : 1. Sitne nulla rotalis sententia, seu rescissioni in casu. vel sitne E t q u a t e n u s negative: % Sitne locus restitutioni in integrum in locus eius circumscriptioni casu. In plenariis comitiis Signaturae die 13 maii 1916 in aedibus Vaticanis habitis, referente E m o ac R m o P. D. Francisco de P a u l a card. Cassetta, m a t u r o examini duplex quaestio subiecta fuit Decisio a u t e m E m i n e n tissimorum P a t r u m , instantibus partibus, de m a n d a t o Emi Cardinalis Praefecti publici n u n c iuris fit. QUAESTIO 1. - Sitne nulla rotalis sententia, vel sitne locus eius cir- cumscriptioni seu rescissioni in casu. Cum quaestionem de nullitate ipsa p a r s recurrens ne attigerit quidem, Emi P a t r e s a n i m a d v e r t e r u n t querelam ad duo t a n t u m capita reduci, u t r u m nempe sententia i m p u g n a t a : a) manifeste in legem peccet, an b) factorum perversionem induxerit. Notandum t a m e n est in prolixa h a c controversia n o n ad omnia q u i n q u e superius recensita dubia extendi actoris impugnationes, sed restringi a d l e t 2 t a n t u m d u b i u m , cum reliqua tria accessoria sint. Imo fere omnia a r g u m e n t a recursus t u m p r i m a e seriei (ex manifesta u m u m 289 Signatura Apostolica legis violatione) t u m alterius seriei (ex factorum perversione) circa l d u b i u m versantur, quod est d e cura h a b i t u a l i ; circa vero 2 dubium, q u o d est de parte curae actualis, unicum t a n t u m affertur a r g u m e n t u m , q u o d p o s t r e m o loco in prima serie recensebitur. I n s u p e r n o t a n d u m est r e c u r s u directe, uti p a r est, impeti t a n t u m sententiam tertii t u r n i ; sed cum haec, ut brevitati opportune consuleret, saepe innixa sit amplioribus argumentis sententiae secundi turni, indirecte h a n c q u o q u e sententiam impugnari. Quibus positis: u m u m Quoad a) manifestam legis violationem, haec in specie prolata s u n t : I. Non recte invocata est praesumptio iuris, in Ecclesiis Collegiatis c u r a m h a b i t u a l e m a n i m a r u m competere Capitulis, eo magis q u o d eadem praesumptio cessat, imo invertitur quoties agitur de Cathedralibus, prouti in n o s t r o casu. II. Excludenda est interpretatio a iudicibus d a t a v e r b o r u m « cui « i m m i n e a t cura animarum », s e c u n d u m q u a m iudices contenderunt, h a e c verba in documentis ecclesiasticis designare solere curam animar u m d u m t a x a t actualem. Quae quidem interpretatio tunc magis reiicienda est, cum cura a n i m a r u m n o n habenti dignitatem in concreto, sed dignitati ipsi in abstracto dicitur pertinere. III. Admitti n e q u e u n t ea quae enunciata sunt a iudicibus signa hinc curae habitualis, illinc curae plenae atque universae a n i m a r u m . IV. Nec sustineri potest propositio, Capitulum in genere praescriptione acquirere posse ius exercendi p a r t e m curae actualis, cum ad id inhabile factum sit a Concilio Tridentino. Quoad b) factorum perversionem, haec s u n t s u m m a t i m a r g u m e n t a recursus : I. B o n a plebaniae dicta s u n t transiisse in dotem Ecclesiae Collegiatae, quod t a m e n veritati n o n est conforme. II. Neglecta est a iudicibus consideratio Bullae Sixti IV. III. Asseri nequit Capitulum ius n o m i n a n d i Archipresbyterum per t e m p u s valde d i u t u r n u m exercuisse. IV. Cura habitualis Capituli asserta est a iudicibus ex paucis relationibus Episcoporum ad limina, aliis similibus relationibus omissis. V. Confusio et inversio h a b i t a est in aestimatione titulorum quibus Capitulum decimas, Archipresbyter vero q u a r t a m funerariam percipiunt. Ad a) Emi P a t r e s p e r p e n d e r u n t a r g u m e n t a recursus ex iure des u m p t a r e m n o n conficere. S a n e : Ad I. Dubitari nequit q u i n n o d u s totius quaestionis nectatur demonstrationi principii a iudicibus secundi ac tertii t u r n i fundamenti loco ACTA, vol. VIII, n. 8. - 1-8-916. , 20 290 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale positi de iuris p r a e s u m p t i o n e quoad c u r a m habitualem a p u d Capitula. Iamvero principium huiusmodi legitimum esse a g n o v e r u n t E m i P a t r e s . Merito n e m p e S. R o t a animadvertit regulariter q u a n d o aliqua ecclesia parochialis erigitur in Collegiatam, a n i m a r u m curam saltem habitualem, de iure communi ad Capitulum transire, idque fuse probavit t u m ex doctrina tum ex iurisprudentia R o m a n a e Curiae. Hoc quidem regulariter fit, addidit, quia exposita doctrina locum sibi n o n vindicat, ubi constet S u m m u m Pontificem in instituendo Collegio aliter s u a m voluntatem manifestasse. Ad dignoscendum autem, u t r u m in casu, de quo agitur, constaret necne de diversa Pontificis voluntate, sententia ipsa edixit perpendend u m esse d o c u m e n t u m erectionis ecclesiae parochialis in Collegiatam. Quod si ex eo res plene n o n evinceretur, et ideo n o n constaret S u m m u m Pontificem per se vel per s u u m Legatum derogasse iuri communi, s t a t u e r u n t iudices r e c u r r e n d u m esse ad coniecturas, praesumptiones, adminicula, iuxta regulam communiter receptam et a litigantibus admissam. Quae profecto s u n t rectissime dicta. Sed instat p a r s recurrens negando saltem p r a e s u m p t i o n e m curae habitualis applicari posse Capitulis Ecclesiarum Cathedralium. Cum a u t e m Ecclesia Collegiata Salutiarum inde ab a n n o 1511 facta sit Cathedralis, hinc, concludit, cessat quoad eam praesumptio iuris favens Capitulo. Difficultas haec iam in sententia secundi turni praevisa ac breviter ex consideratione facti soluta est, q u a t e n u s n e m p e erectio in Cathedralem nullam m u t a t i o n e m induxit q u o a d statum Ecclesiae relate ad curam a n i m a r u m , de q u a nihil legitur in Bulla erectionis in Cathedralem. Quae responsio cum versetur circa facti aestimationem definitiva est, ideoque ex p a r t e Supremi Tribunalis nihil est ad rem i n t e r l o q u e n d u m . Verum placuit Emis P a t r i b u s intimius considerare quoad quaestion e m iuris allatae exceptionis vim relate ad Ecclesias Cathedrales. Pron u n t i a r u n t autem praedictam p r a e s u m p t i o n e m curae habitualis in Capitulo, urgeri n o n posse quoad Ecclesias Cathedrales - attenta h a r u m peculiari origine ac constitutione - eadem generali ratione atque in Ecclesiis Collegiatis, q u a m v i s saepissime in iisdem Cathedralibus cura habitualis resideat in Capitulo vel i n t e r d u m in aliqua Dignitate, d u m cura actualis exercetur per Vicarium etiam p e r p e t u u m , sicut expresse de ipsis q u o q u e Ecclesiis Cathedralibus statuit Conc. Trid., sess. 7, de ref., cap. 7. Ad II. Censuerunt Emi Patres interpretationem verborum Bullae erectionis Collegiatae, cui immineat cura animarum, ad eum finem a iudicibus susceptam ut discernere possent, n u m in casu p r a e s u m p t i o Signatura Apostolica 291 a n t e a m e m o r a t a cederet veritati, rectam o m n i n o esse ideoque reiiciendam esse etiam h a n c a l t e r a m querelae rationem. Sane u t r a q u e i m p u g n a t a sententia, ut rite determinaret s e n s u m v e r b o r u m Bullae : et in ea (Collegiata)... Archipresbyteratum, cui immineat cura animarum, copiosam adduxit Auctorum doctrinam simulque iurisprudentiam non a m b i g u a m R o m a n a e Curiae, merito ex u t r o q u e capite ostendens, per ea verba in documentis ecclesiasticis indicari n o n c u r a m universalem sed t a n t u m actualem curam a n i m a r u m . Contra h a n c interpretationem p a r s recurrens obiectionem detexit in nonnullis locis Concilii Tridentini, quasi in his similia verba desig n a r e n ! curam plenam et integram a n i m a r u m , ideoque pariter de c u r a plena et integra a n i m a r u m eadem verba quoties occurrunt intelligenda essent. Loca sic obiecta sunt a) sess. 7, de ref., cap. 8; b) sess. 21, de ref., cap. 8; c) sess. 25, de regularibus, cap. 11. Obiectio t a m e n n o n sustinetur. Nam interpretatio .huiusmodi in primis credibilis non est q u o a d m e m o r a t a loca, si considerentur ea q u a e Concilium in ipsa sess. 7, de ref., cap. 7 disponit de Vicariis etiam perpetuis instituendis, cui dispositioni ea interpretatio contradiceret. I n s u p e r eadem explanatio excluditur contextu locorum quae obiiciuntur. Nam iis locis sermo n o n est ex professo, sed t a n t u m obiter et velut historice de cura a n i m a r u m , licet locutio sit materialiter eadem. Agitur n e m p e praefatis locis respective de visitatione apostolica in Ecclesiis exemptis, de iurisdictione, visitationis et correctionis iure a p u d Episcop u m relate ad monasteria curam a n i m a r u m habentia, de obligatione h a b e n t i u m plures dignitates vel ecclesias exhibendi Ordinario dispensationes ad hoc sibi concessas. P a t e t ergo ibidem legislatoris mentem n o n fuisse ut nos doceret plenitudinem vel limites curae a n i m a r u m quae competat personis physicis vel moralibus, a u t aliquid de his decerneret. Quare dicendum potius est, ea locutione in locis obiectis significari c u r a m generice s u m p t a m atque intelligendam pro c a s u u m varietate ad n o r m a m principiorum iuris. Aliter profecto res se habet, cum in aliquo documento erectionis alicuius Collegii vel erectionis paroeciae in Collegiatam, Superior de c u r a a n i m a r u m t r i b u e n d a expresse decernit. In hoc casu ipse loquens de Ecclesia, Collegio, dignitatibus, canonicatibus, etc., quos enumerat, certe specificam verborum significationem intendere censendus est. Simul t a m e n sollicitus esse n o n debet de assignando titulo curae, de quo iam ius vel p r a e s u m p t i o iuris statuit, sed solum de exercitio curae alicui c o m m i t t e n d o ; ideoque obvium o m n i n o est, ut, per u n i c a m formulam q u a m respectu u n i u s ex e n u m e r a t i s et n o n respectu reliquorum adhibet, 292 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ipse n o n aliam curam designare intendat, q u a m actualem. Ex q u i b u s o m n i b u s , d u m interpretatio partis recurrentis removetur, r u r s u s confirm a n t u r sententiae rotales. Ceterum nihil valet a r g u m e n t u m d e s u m p t u m a parte r e c u r r e n t e ex supposita confusione a iudicibus commissa inter n o m e n abstractum Archipresbyteratum et n o m e n concretum Archipresbyterum, quasi n e m p e si servata fuisset distinctio, clare apparuisset Archipresbyteratui, cui in d o c u m e n t o erectionis cura a n i m a r u m imminere dicitur, utpote dignitati in abstracto n o n convenire nisi c u r a m p l e n a m a t q u e integram, minime vero solam c u r a m actualem. Nam a) confusio nulla irrepsit, uti patet legenti sententias rotales, in q u i b u s verba Bullae fideliter relata s u n t ; b) etiamsi n o m i n a illa promiscue aliquando adhibita sint, nullum inde inconveniens possibile fuit, quia iudices non ex ipsa vi nominis abstracti vel concreti a r g u m e n t u m instituerunt, sed ex aliis capitibus, u n d e practice distinctio illa in casu ad m e r a m subtilitatem r e d u c i t u r ; c) q u o d si vis nominis abstracti in casu rigorose accipienda esset, a r g u m e n t u m contra recurrentem retorqueretur, quia dignitas in abstracto considerata, si in hypothesi excluderet c u r a m actualem, excludere q u o q u e deberet c u r a m plenam a t q u e integram, q u a e actualem comprehendit, et s o l u m m o d o componi posset cum cura mere habituali, q u a m t a m e n illationem p a r s recurrens respueret. Ergo respuere quoque debet, ut nimis p r o b a n t e m , hypothesim ex q u a illatio procedit. I u r e ergo concluserunt iudices tertii turni, a t t e n t a bulla erectionis Collegiatae Salutiarum, non constare Legatum Apostolicum derogasse iuri communi, q u a e formula negativa profecto satis caute ac discrete veritatem continet. Ad III. Dici nequit signa curae t u m habitualis t u m plenae a t q u e integrae a n i m a r u m a iudicibus inepte enunciata esse. Sane haec enunciatio facta est d u m iudices ad r o b o r a n d a m s u a m praecedentem d e m o n strationem, dixerunt r e c u r r e n d u m esse ad coniecturas, p r a e s u m p t i o n e s aliaque adiuncta, q u o d criterium profecto valde rationabile est. Huiusmodi a u t e m coniecturae, praesumptiones, etc., favore curae habitualis ab iisdem iudicibus ad h a s reductae s u n t : a) assignationem b o n o r u m omnium plebaniae in dotem Ecclesiae Collegiatae confirmatam per factum possessionis a t q u e administrationis eorumdem b o n o r u m ex parte Capituli; &) ius decimandi titulo parochiali per p l u r a saecula exercitum; c) paritatem p r a e b e n d a e inter canonicos, incluso Archipresbytero, si q u a e d a m incerta excipiantur; Signatura Apostolica d) ius p r a e s e n t a n d i Archipresbyteratu; personam 293 idoneam instituendam in vacante e) ius Capituli repraesentandi parochiam coram Episcopo, municipio ac in q u i b u s c u m q u e etiam iudiciis, sustinendo ad hoc necessarias expensas, etc. P o r r o recensita Capituli iura, praerogativae et onera a iudicibus tertii t u r n i designata s u n t uti propria rectoris principalis, habentis n e m p e curam habitualem, ita ut ex his confirmari valeat a d a m u s s i m ipsa cura habitualis. Iamvero dubitari nequit quin criterium h u i u s m o d i a p p r i m e congruat principiis iuridicis circa c u r a m h a b i t u a l e m eiusque indicia. Quod vero de fado haec indicia curae habitualis in Capitulo Salut i a r u m concurrerint ac concurrant, quaestio est ad meritum causae pertinens, de q u a S u p r e m u m Tribunal n o n est sollicitum. Ad IV. Quoad alteram p a r t e m controversiae, quae versatur circa q u a t u o r iura, quae Capitulum sibi vindicat relate ad ipsam curam actualem, ratio querelae, negans in casu locum esse praescriptioni acquisitivae, pariter n o n sustinetur. S a n e principia q u i b u s innixi s u n t iudices 2' ac 3* turni in sua demonstratione ad haec r e d u c u n t u r : 1. I u r a parochialia praescribi p o s s u n t ; a vi enim praescriptionis n o n excluduntur n a t u r a rei, n e q u e speciali iuris prohibitione. P r o h i b i t a quidem est praescriptio contra fines parochiarum, sicut et contra fines dioecesum et p r o v i n c i a r u m ; verum nullibi prohibitum est quin i u r a parochialia praescribantur. Ita plus m i n u s sententia 2* turni, q u a e deinde fuse probat tum ex doctrina tum ex iurisprudentia principium s t a t u t u m . Eadem proponit sententia 3' turni, simul animadvertens, opponi n o n posse aliquas sacrarum R o m a n a r u m Congregationum decisiones; quia in speciebus iisdem Congregationibus propositis vel a g e b a t u r de praescriptione iurium extinctiva n e r v u m a b r u m p e n t e ecclesiasticae disciplinae, vel n o n constabat de possessione plus q u a m centenaria. Iamvero in his propositionibus nihil est iuridice reprehenden d u m , n e q u e profecto defuerunt iudices officio suas enunciationes rite probandi. U n u m est quod clarius exprimi potuisset, quod t a m e n in causa m o m e n t u m n o n habet. Iudices 2* turni, p o s t q u a m d i x e r u n t : « (iura « parochialia) a vi ... praescriptionis non e x c l u d u n t u r n a t u r a rei, n e q u e « speciali iuris prohibitione », a d d i d e r u n t : « n o n excluduntur n a t u r a rei, « cum et ipsa iura episcopalia iurisdictionis, q u a e magis sacra sunt, et « immediate pertinent ad divinam Ecclesiae constitutionem, praescribi « possint i u x t a omnes doctores ». H a e c t a m e n m i n u s exacta s u n t : saltem nimis generalia. Notum est enim i u r a episcopalia, q u a e iure canonico d e t e r m i n a t a sunt innixo 294 Acta.Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale intentioni iuris divini, uti v. g. ius sacrae visitationis praescribi n o n posse, uti doctores l o q u u n t u r , plene extinctive, sed solum translative. Aliis verbis fieri n o n potest ut certum territorium praescriptione liber e t u r a c u i u s c u m q u e Praelati visitatione, bene vero fieri potest, ut in certo territorio p r i m u s Praelatus ex n o n u s u ius a m i t t a t visitationis, alteri vero diligentiori idem ius comparetur. Si vero a g a t u r de iuribus episcopalibus ex lege ecclesiastica introductis nec in iure divino . p r o xime fundatis, praescriptio etiam vere extinctiva per se non prohibetur. Id n o n satis animadvertit sententia 2* t u r n i . Iudices vero 3 turni distinctionem innuisse videntur si contextus rite examinetur, sed ne ipsi quidem clare rem p r o p o s u e r u n t . Hoc nihilominus, ut notatum est, nullum causae affert d e t r i m e n t u m . ¡ 2. Aliud principium, a sententiis impugnatis invocatum, hoc est> deficiente in hac re, in q u a praescriptioni ius resistit, favore Capituli titulo ad praescriptionem requisito, opus esse praescriptione i m m e m o rabili. Descripserunt insuper iudices 2* t u r n i q u a e n a m r e q u i r a n t u r ad p r o b a n d a m consuetudinem immemorabilem, quid et q u o m o d o testes deponere debeant, de visu, vel de auditu, q u a n d o a d m i t t a n t u r etiam scripturae et aliae probationes, quae expositio sane accurata est. - In his q u o q u e nihil in legem offendit. Ceterum legitime canonicos t a m q u a m testes admissos fuisse rite ostenderunt iudices, referentes doctrin a m q u a m tradit Cardinalis De Luca in part. 1 de iudiciis, disc. XXXII, n. 46, ac praeterea a d n o t a n t e s non solos canonicos excussos fuisse, e o r u m q u e testimonia, aliis depositionibus addita, vim habere saltem adminiculativam. Quin imo diligentissima immemorabilis consuetudinis demonstratio, q u a e occurrit in sententia 2* t u r n i laudi vertenda est iudicibus, qui certe non cogebantur t a m sedulo procedere, cum, uti ipsi a n i m a d v e r t e r u n t , circa factum materiale et sensibile illius multiplicis observantiae, utpote notorium, nulla esset dubitatio, ipso fatente Archipresbyt e r o : il fatto del possesso era in confesso da ambo le parti. Difficultas et quidem uti m a x i m a a d d u c t a est ab Archipresbytero circa n a t u r a m illius possessionis, quia ipse dicit Capitulum eos omnes actus peregisse, nomine ac delegatione Archipresbyteri. Insuper idem recurrens p l u r i m u m insistit in affirmatione, o m n i a i u r a q u a e Capitulum sibi vindicat, sive ea de q u i b u s n u n c loquimur, sive ipsam c u r a m habitualem, originem h a b u i s s e a conventione a n n i 1493 Capitulum inter et p r i m u m Archipresbyterum Bartholomaeum Vacca, acceptata ab eius successore et fratre Antonio Vacca. Iamvero, subdit, ea conventio invalida fuit ob defectum pontificiae approbationis. P r o i n d e dicendum est praescriptio- Signatura Apostolica 295 ne m fundari titulo vitioso vel saltem aequivoco. - Quaestio ista, uti patet, tota ad factum pertinet, in praecedentibus iudiciis e x a m i n a t a est, neque n u n c amplius ad t r u t i n a m est revocanda. Quod vero ius spectat, a n i m a d v e r t e n d u m est recte observasse iudices, n o n sufficere a s s e r t i o n e m de ea origine possessionis Capituli, sed o p u s esse probatione, ex illa praecise conventione factum exercitii q u o r u m d a m iurium parochialium ex parte Capituli derivatum fuisse, quod probationis o n u s Archipresbytero incumberet. I n s u p e r iure u t r a q u e sententia etiam a d n o t a v i t : « n e c « est necesse ut Capitulum doceret de vera origine, seu titulo suae « praescriptionis: haec enim praescriptio eo ipso quod est immemora« bilis, constituit per se ipsam titulum, et titulum validissimum... imo « meliorem titulum de toto m u n d o ». P o s t r e m o etiam circa quaestionem ab Archipresbytero suscitatam, quo nomine Capitulum eos actus posuerit ac ponat, suo n e m p e an ex delegatione accepta ab Archipresbytero, iudices 2* t u r n i a m p l a m a d m i s e r u n t discussionem. Iamvero etiam haec diligentia notabilis est, cum rigorose loquendo vera sint quae, praeter alia, consideraverunt iudices 3' turni, aientes: « Denique, cum canonici « clare probaverint recensita q u a t u o r iura exercuisse per q u a t u o r cir« citer saecula, d i u t u r n a ac immemorabilis possessio facultativam pos« sessionis naturam excludit, uti a d n o t a t R o t a in Colonien., coram Rev. « P. V., dec. 85, n. 8. - P r a e s u m p t i o facultatis excluditur a multiplicitate « a c t u u m et ex continuata possessione per longum t e m p u s ». His t a m e n o m n i b u s firmiter contradicit pars recurrens. Admittit quidem principium, q u o d iudices 3' t u r n i ex F a g n a n o a l l e g a r u n t : « regula est, consuetudine plus q u a m centenaria acquiri posse quidquid « potest per privilegium obtineri » ; sed exceptionem opponit. Exceptio ex ipso F a g n a n o , inquit pars instans, haec e s t : nisi desit capacitas in exercente seu possidente. Nam, si desit capacitas, v. g. in laico ad cognoscendas causas criminales clericorum, ad absolvendum ab excommunicatione, ius illud acquiri potest per privilegium, minime vero per praescriptionem immemorabilem. Aliis verbis, si lex inhabilem reddit personam ad exercendum aliquod ius, possessio immemorabilis n o n suffragatur et res in casu fit velut impraescriptibilis. Iamvero, contendit p a r s instans, Capitulum in genere factum est a Concilio Tridentino sess. 7, de ref, cap. 7, inhabile ad exercendam quomodolibet curam actualem. Ergo, concludit, nihil valet in casu possessio immemorabilis, ideoque ea qua^ t u o r iura Capitulo competere n o n possunt. At contra animadverterunt Emi P a t r e s h a e c ad rem n o n facere. Nam laicos incapaces esse de iure c o m m u n i ad exercendam ecclesiasticam iurisdictionem, et solum privilegio apostolico h a b i l i t a n posse 296 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale notissimum est. At Capitulum, cui lex tridentina vetuit exercitium curae actualis factum esse eadem lege inhabile ad tale exercitium n e m o h u c u s q u e demonstravit, prouti etiam iure observat S. Rota. Illud t a n t u m cum aliqua veritatis specie p a r s recurrens, h a c in re, opponere potest, n e m p e consuetudinem in casu esse irrationabilem ac veluti corruptelam iuris. Verum consideraverunt Emi P a t r e s h a c in re distinctione o p u s esse, q u a m ipsa p a r s recurrens q u o d a m m o d o praesenserat. Etenim, si Capit u l u m aliquod contra gerentem curam actualem sibi, vi consuetudinis, tale curae actualis exercitium vindicaret, quod ex se, vel ex modo quo ageretur, frustraneam redderet intentionem Conc. Trid., sess. 7, c a p . - 7 de ref., facile contingere posset, ut talis consuetudo irrationabilis ab Ecclesia haberetur. At si nec substantia nec m o d u s participationis Capituli ad exercitium curae actualis detrimentum illud afferat, multo m a g i s si o p p o r t u n u m potius ex adiunctis a d i u t o r i u m in b o n u m a n i m a r u m exinde Vicario sic exhibeatur, consuetudo h u i u s m o d i legitima esse poterit. Ceterum de facto, prout ipsa p a r s r e c u r r e n s agnoscit, plures casus hodie d a n t u r Capitulorum curae actuali a l i q u a t e n u s c o o p e r a n d u m , in quibus nullum grave inconveniens d e p r e h e n d a t u r . Iudicium certe de his ferre ad Episcopum spectat, ut opportunis modis ipse provideat malis forte occurrentibus, vel, si opus sit, rem deferat ad S. Sedem. Quod si Episcopus usui illorum iurium tacite vel expresse consentiat, facto suo confirmat consuetudinem, de q u a agitur, irrationabilem n o n esse. Q u o m o d o vero circa consuetudinem Ecclesiae Salutiarum agendi ratio Episcoporum i n t e r p r e t a n d a sit, res est ad meritum causae pertinens, de q u a S. Rota satis implicite pronuntiavit. Ex q u i b u s concluditur etiam ex hoc capite rationes querelae admitti n o n posse. Quoad b) factorum perversionem, q u a m p a r s r e c u r r e n s e x p r o b r a t S. Rotae, E m i P a t r e s aliquid in antecessum a n i m a d v e r t e n d u m esse censuerunt. Quaestiones n e m p e quae ad factum pertinent t u n c t a n t u m pro recursu a d S u p r e m u m h o c Tribunal a d m i t t u n t u r q u a n d o involvunt a d a m u s s i m factorum perversionem. Iamvero n o m i n e perversionis h u i u s modi profecto venire n o n potest quilibet error in q u e m sive in perei? piendis sive in aestimandis factis inciderint inferiores iudices, sed significatur t a n t u m - attenta q u o q u e ipsius vocis g e n u i n a vi - talis factorum corruptio quae iudicum mentem in e d e n d a sententia a veritate agnoscenda p r o r s u s abduxerit. Q u a m quidem corruptionem, cum de sententiis a S. R o t a prolatis agitur, n o n facile contigisse credendum est, sed in singulis casibus clare est p r o b a n d u m . Signatura Apostolica 297 Quod vero spectat p r a e s e n t e m controversiam eo clarius factorum perversio d e m o n s t r a n d a est, quo m i n u s verisimilis ex peculiaribus adiunctis apparet, attenta praesertim notabili diligentia, qua, uti legenti statim patet, iudices in triplici g r a d u c a u s a m p e r t r a c t a r u n t . In specie vero haec Emi P a t r e s c o n s i d e r a r u n t : Ad I. P a r s instans, factorum perversionem invenit in eo quod iudices rotales senserint vi Bullae erectionis b o n a plebaniae assignata fuisse in dotem Ecclesiae Collegiatae, idque falso concluserint ex confusione facta inter declarationem b o n o r u m vere exhibitam pro p a r t e dilectorum Marchionis etc. in obsequium regulae X X I I Cancellariae Apostolicae, in p a r t e , ut recurrens dicit, n a r r a t i v a Bullae, et similem declarationem, q u a m iudices s u p p o n u n t a Cardinali Legato peractam. Hinc factum est, inquit instans, ut falsis praemissis u t e n t e s iudices e r r a v e r i n t ; error a u t e m adeo in causae exitum influxerit, ut iudices 2* turni p r o n u n t i a v e r i n t : « haec fructuum o m n i u m ecclesiae parochialis assignatio facta « Collegiali est signum constans, p e r p e t u u m et indubitatum curae habi« tualis remanentis* in Capitulo ... ». At nulla factorum perversio in his e s t : p o t i u s h a e c partis recurrentis expositio subvertit ratiocinationem iudicum, qui plane aliter processerunt, et viceversa sermonis initium ex eo sumpserunt, quod parti recurrenti visum est orationis terminum constituere. S a n e his criteriis innixi iudices p r o n u n t i a r u n t : 1. Ex c o m m u n i canonistarum doctrina b o n o r u m et iurium o m n i u m Ecclesiae parochialis assignatio facta alicui Collegiatae signum est constans, p e r p e t u u m ac i n d u b i t a t u m curae habitualis r e m a n e n t i s in Collegio. 2. Ex eo quod o m n i a eius b o n a ipsam Collegiatam ; ecclesiae erigeretur aliqua Ecclesia erigatur in Collegiatam censentur nisi omnino expressa fiat exceptio - transferri in secus enim n o n ecclesia simpliciter sed p a r s t a n t u m in Collegiatam. 3. Etsi Auctor alicuius Bullae n o n expresse dicat se unire et applicare omnia b o n a Collegiatae, censetur t a m e n implicite id determinare, si ita declaravit valorem b o n o r u m , ut alia n o n d e t u r illius declarationis explicatio. 4. Id praesertim valet cum Auctor alicuius Bullae statuerit, ut fructus b o n o r u m o m n i u m - nonnullis exceptis - distribuerentur aequalibus portionibus inter Canonicos. 5. Quod si aliquod d u b i u m supersit, illud omnino s e p o n e n d u m erit, quoties a t e m p o r e erectae Collegiatae per p l u r a saecula Capitulum aliq u o d in possessione fuerit o m n i u m b o n o r u m antiquae Ecclesiae p a r o chialis, eaque t a m q u a m massae capitulari pertinentia administraverit. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 298 Iamvero dubitari nequit quin principia seu criteria huiusmodi recta sint. E a d e m vero in casu de quo agitur reipsa verificari, quaestio facti est, cuius definitiva aestimatio iudicibus de merito relinquitur. Nec quidq u a m valet oblivio, q u a e iudicibus e x p r o b r a t u r regulae XXII Cancellariae Apostolicae, cum ipsi, inspectis o m n i b u s principiis positis, independenter a praefata regula s u a m facti persuasionem aliunde efformaverint. Quod si a d h u c dubitatio aliqua m a n e r e videretur, ea, p r o u t animadversum est, p r o r s u s abiicienda est, p o s t q u a m S. Rota iudicio circa factum irreprehensibili, criterium 5° loco positum reipsa applicavit. Ad IL Queritur pars recurrens q u o d iudices rotales, contra ipsius protestationes, non attenderint ad primaevam Bullam Sixti IV, sed tant u m ad litteras Cardinalis Legati. Querela t a m e n inanis est. Nam in primis interpretari quoad factum • controversum exhibita documenta ad iudices de merito videntes spectat. Deinde, cum ex deductis a Capitulo colligatur Bullam Sixti IV revocatam fuisse, idque n o n neget pars recurrens, t e n e n d u m est eam tacite consentire, ideoque nullum querelae motivum invocare posse. Ad III. Negari nequit re ipsa circa d i u t u r n i t a t e m temporis, per q u o d Capitulum ius n o m i n a n d i Archipresbyterum exercuit, errorem occurrisse in sententiis impugnatis. P u t a r u n t enim iudices secundi t u r n i Capit u l u m elegisse seu praesentasse Archipresbyterum, ab Ordinario instit u e n d u m , sine intermissione a tempore erectae Collegiatae per duo saecula et d i m i d i u m ; quod etiam similiter p r o t u l e r u n t iudices tertii t u r n i . Id t a m e n ne ipsum quidem Capitulum asserit, solummodo c o n t e n d e n s sibi ex Bulla erectionis ius illud nominationis collatum fuisse ; de facto vero Capitulum concedit, se idem ius paucis t a n t u m vicibus, prioribus temporibus, exercuisse, postea vero se amplius eo u s u m n o n esse. Cred e n d u m ergo est S. R o t a m quoad factum, de quo n u n c agitur, in errorem lapsam esse. Attamen error hic uti accidentalis in casu h a b e n d u s est. Etenim ad a r g u e n d a m ex hoc capite curam habitualem a p u d Capitulum, sufficit ius praesentationis Archipresbyteri fuisse eidem Capitulo assignatum in Bulla erectionis Collegiatae, etsi semel t a n t u m vel raro ius illud exerceri potuisset. Quod a u t e m postea eo iure Capitulum, uti supponitur, legitime p r i v a t u m sit, hoc m u t a r e n o n potuit statum Ecclesiae, transfer e n d o c u r a m habitualem de Collegiata in Archipresbyterum. H a e c quidem postrema animadversio rite proposita est a sententia secundi t u r n i ad r e s p o n d e n d u m difficultati d e s u m p t a e ex a d o p t a t a , ab a n n o 1744 ac deinceps, pro electione Archipresbyteri forma concursus, sed eadem Signatura Apostolica 299 a n i m a d v e r s i o optime extendi potest ad t e m p u s praecedens a n n u m 1744, per q u o d Capitulum neminem ad Archipresbyteratum praesentavit; ex q u o patet errorem h u n c facti influxum n o n exercere in exitum causae. C e t e r u m dum collatio facta Capitulo in Bulla erectionis iuris praesent a n d i Archipresbyterum constituit, etiam per m e m o r a t a s adversas vices, a r g u m e n t u m positivum pro cura habituali a p u d Capitulum - defectus eiusdem iuris, si n e m p e forma concursus introducta a n n o 1744 pro electione Archipresbyteri, inde ab initio, ex mera hypothesi, s t a t u t a fuisset, defectus, inquam, eius iuris n u l l a t e n u s inservire posset ad c u r a m habit u a l e m a Capitulo excludendam, p r o u t egregie probavit, considerando n u n c quaestionem iuris, sententia rotalis secundi t u r n i . Quae cum ita sint, c o r r u u n t quoque ea q u a e p a r s instans disputât de forma concursus quoad dignitates c u r a t a s servanda ante vel post Benedictum X I V ; ea nempe, ceteris omissis, nihil conferunt ad rem de q u a agitur. Ad IV. Asserit praeterea p a r s instans, iudices curam habitualem Capituli ostendisse q u o q u e ex relationibus Episcoporum ad limina; ex his vero d u a s t a n t u m quae pertinent ad p o s t r e m o s viginti a n n o s a n t e n o s t r a m aetatem considerasse, praecedentes vero omnes a iudicibus neglectas fuisse. Verum satis a p p a r e t n o n solum ex relationibus ad limina sententias i m p u g n a t a s , a r g u m e n t u m sumpsisse, sed etiam ex actis Visitationis a n n o r u m 1701, 1730 etc., et in genere, uti inquit sententia coram Many, ex multis aliis documentis. Ad V. Im m erito t a n d e m g r a v a m e n se pati affirmât p a r s r e c u r r e n s ex a r g u m e n t o , quod iudices pro cura habituali Capituli ex perceptione d e c i m a r u m et e m o l u m e n t o r u m funerum h a u s e r u n t . Tota actoris i m p u gnatio circa factum versatur, quia, ut ipse contendit, iudices e r r a r u n t pervertentes seu invertentes titulos, q u i b u s Capitulum decimas aliaque e m o l u m e n t a , Archipresbyter vero q u a r t a m funerariam percipere dixerunt. H a e c t a m e n esse nequit ea factorum perversio de q u a agi potest a p u d S u p r e m u m Tribunal, nisi factorum perversionem dixeris quidquid a iudicibus contra alterutrius litigantis placita prolatum est. Contra, haec est mera aestimatio facti, quae relinquitur prudenti cognitioni iudicum pro merito constitutorum. Iamvero iudices secundi turni elem e n t a facti in hac re accurate i n s p e x e r u n t ; sententia vero tertii t u r n i negligentiae nullo modo argui potest, cum expresse dixerit se in hac parte r e m t a n t u m innuere ne videretur « inutiliter repetere q u a e fuse, « erudite et concludenter exposita s u n t in sententia appellata ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 300 Concluditur ergo rationes querelae de nullitate a u t rescissione sententiae rotalis n o n sustineri, ideoque E m i P a t r e s ad p r i m a m q u a e s t i o nem r e s p o n d e n d u m c e n s u e r u n t : Negative. IL - Sitne locus restitutioni in integrum in casu. Ad h a n c alteram quaestionem Emi Patres vix o p u s esse animadvertere dixerunt, nullam c a u s a m verificari ex iis q u a e iuxta Regulas h u i u s S u p r e m i . T r i b u n a l i s art. 9, collatas cum Appendice art. 1, r e q u i r u n t u r , ut r e m e d i u m e x t r a o r d i n a r i u m restitutionis in integrum concedendum sit. S a n e nihil adducitur, ex quo d o c u m e n t o r u m fallacia a u t adulteratio d e p r e h e n d a t u r , n u l l u m d o c u m e n t u m publicum a u t p r i v a t u m r e p e r t u m est, quo factum aliquod novum decretorium in causa comprobetur. Neque t a n d e m ulla intercessit ratio non prius deducta vel disputata, ex q u a grave ac manifestum d e t r i m e n t u m boni iuris d e m o n s t r a r i queat. QUAESTIO esse Quare etiam ad h o c alterum d u b i u m E m i P a t r e s r e s p o n d e n d u m m a n d a r u n t : Negative. I t a q u e ad proposita dubia, n e m p e : 1. Sitne nulla rotalis sententia, seu rescissioni in casu. vel sitne locus eius circumscriptioni E t q u a t e n u s negative: 2. Sitne locus restitutioni in integrum in casu E m i ac R m i P a t r e s r e s p o n d e r u n t die 13 maii 1 9 1 6 : Negative ad utrumque. De expensis a u t e m iudicialibus S u p r e m u m idem T r i b u n a l decrevit eas inter p a r t e s esse c o m p e n s a n d a s , exceptis tamen sententiae definitivae expensis ex integro ab Archipresbytero s u s t i n e n d i s . Atque ita editum est, p r o n u n c i a t u m , decretum, declaratum ac definitive iudicatum, m a n d a t u m q u e ut haec definitiva sententia publici iuris fieret, et ab o m n i b u s ad quos pertinet exsecutioni m a n d a r e t u r , n o n solum etc., sed et omni etc. D a t u m Romae, die 28 iunii 1 9 1 6 . Iosephus Pauca, Signaturae Votons L. « S. VISA Nicolaus Marini, a Secretis. Aloisius Scialdoni, Notarius. Diarium Romanae Curiae 301 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 8 luglio 1916. — Mons. Achille Locatelli, arcivescovo titolare di Tessalonica, Nunzio Apostolico presso la Beai Corte del Belgio. 10 luglio. — L' Eöio signor cardinale Filippo Giustini, Protettore dell'Ordine dei Carmelitani Scalzi. 18 luglio. — L'Emo signor cardinale Giulio Tonti, Protettore della Ven. Compagnia delle Stimmate di S. Francesco in Firenze. 21 luglio. — Il medesimo Emo signor cardinale, Protettore dell'Ar ciconfraternita di Sant'Antonio di Padova ai Ginnasi in Boma. — Gli Emi signori cardinali Filippo Giustini e Aidano Gasquet, Membri della Sacra Congregazione di Propaganda Fide per gli affari di rito latino e per gli affari di rito orientale. Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistenti al Soglio Pontificio: 7 giugno 1916. — Mons. Ludovico Rajner, vescovo tit. di Cidiesso, ausiliare e vicario generale del Card. Arcivescovo di Strigonia. 22 luglio. — Mons. Giuseppe Lopez Mendoza y Garcia, vescovo di Pamplona e Tudela. Protonotari apostolici ad instar participantium : 19 maggio 1916. — Mons. Edoardo Giovanni Me Laughlin, della diocesi di Davenport. 28 maggio. — Mons. Enrico Flavigny, dell'archidiocesi di Rouen. 6 luglio. — Mons. Giacomo Mancuso, della diocesi di Mileto. 302 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Prelati Domestici di S. S.: 27 aprile 1916. — Mons. Vittore Bilski, dell'arehidiocesi di Leopoli di r. 1. 15 maggio. — Mons. Giuseppe Mizsicsko, della diocesi di Eperjes di rito greco-ruteno. 19 maggio. — Mons. Tommaso Véale Tobia, della diocesi di Little-Rock. — Mons. Antonio Hensen, presidente dell'Istituto storico neerlandese in Roma. 25 maggio. — Mons. Giacomo Collins, dell'arehidiocesi di Sidney. 27 maggio. — Mons. Pietro Kempkes, della diocesi di Munster. 21 giugno. — Mons. Maurizio Carton de Wiart, dell'arehidiocesi di Westminster. — Mons. Antonio Brugidou, della dioc. di Carcassona, residente in Roma. — Mons. Antonio Dobronic, della diocesi di Lesina. 3 luglio. — Mons. Giovanni Vizzini, della diocesi di Muro Lucano. 4 luglio. — Mons. Sanzio Sanzi, dell'arehidiocesi di Spoleto, residente in Roma. 17 luglio. — Mons. Antonio Sacco, della diocesi di Teggiano, residente in Roma. 18 luglio. — Mons. Patrizio Guglielmo Talion, dell'archid, di S. Luigi. — Mons. Giovanni Giuseppe Tannrath, della medesima archidiocesi. . ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Commenda dell' Ordine Piano : 27 giugno 1916. — Al sig. Girolamo dei marchesi Sacripante, esente delle Guardie Nobili di S. S. La Gran Croce dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 26 maggio 1916. — Al sig. Ferdinando Tovia, caposezione delle Colonie nel ministero degli esteri in Ispagna. La Commenda con placca dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 22 marzo 1916. — Agli infrascritti signori, facenti parte del governo dell' Impero etiopico : Sig. Bittoded Haïle-Guiorguis, cancelliere dell'Impero; Sig. Kantiba-Wold-Tsadek, ministro dell'agricoltura e dell'industria; Sig. Badjironde Iggnezou, ministro delle finanze; Diarium Romanae Curiae 303 Sig. Dediazmateh Mechaeha Wòrkie, consigliere di Stato; Sig. Ato Tessamma Echétie, ministro delle poste e dei telegrafi. 17 maggio. — Al sig. Giovanni Murphy, dell'archidiocesi di Chicago. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 13 aprile 1916. — Al sig. Francesco Felm ayer, dell'archidiocesi di Vienna. 19 maggio. — Al sig. Giuseppe Rodríguez Alves, incaricato di affari del governo brasiliano in Svezia. 15 giugno. — Al sig. Fiorenzo Iemina, della diocesi di Mondovì. — Al sig. Carlo Dalton, della diocesi di Charlottetown. 17 giugno. — Al sig. conte Carlo Zucchini, presidente generale dell' Unione economico-sociale dei cattolici italiani. — Al sig. Giuseppe Giglio Tramonte, dell'archidiocesi di Palermo. • 13 luglio. — Al sig. Lorenzo Barbosa Pereira de Cunha, dell'archidiocesi di Rio de Ianeiro. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe militare: 24 luglio 1916. — Al sig. conte Francesco Bezzi Scali, cadetto aiutante delle Guardie Nobili di S. S. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 3 maggio 1916. — Al sig. Leopoldo Rauscher, dell'archidiocesi di Vienna. 26 maggio. — Al sig. Tommaso M. D. Cardeza, segretario particolare dell'ambasciatore degli Stati Uniti di America a Vienna. 3 giugno. — Al sig. Paolo L. Mimbela, dell'archidiocesi di Lima. 21 giugno. — Al sig. architetto Cecilio Arpesani, dell'archidiocesi di Pisa. 27 giugno. — Al sig. Maria Adriano Völker, della diocesi di Bois-le-Duc. 1 luglio. — Al sig. Michele Zehentbauer, dell'archidiocesi di Monaco di Baviera. 3 luglio. — Al sig. Carlo Duchesne, già console francese a Varna. 5 luglio. — Al sig. Giacomo Enrico Martino Ellis, del vicariato apostolico di Curaçao. 6 luglio. — Al sig. Giuseppe Berselli, dell'archidiocesi di Bologna. — Al sig. Paolo Berselli, della medesima archidiocesi. La Commenda dell' Ordine di S. Silvestro Papa : 22 marzo 1916. — Al sig. Ato Teoga, ufficiale ministeriale nell'Impero etiopico. — Al sig. Ato Wold-Mariam, capo dei cattolici indigeni del Choa. 28 maggio. — Al sig. cav. Enrico Wuillemont, capitano della guardia palatina d'onore. 304 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 20 giugno 1916. — Al sig. cav. prof. Guido Galli, sotto-direttore dei musei e delle gallerie pontificie. 27 giugno. — Al sig. cav. Francesco Bianchi, incisore Pontificio. 20 luglio. — Al sig. cav. Giuseppe Ambrogetti, di Roma. — Al sig. cav. avv. Francesco Pacelli, di Roma. — Al sig. cav. Lorenzo M. De Rossi, di Roma. ñ Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: * 22 marzo 1916. — Al sig. conte d'Apchier le Mangin, residente nell'Impero etiopico. 20 luglio. — Al sig. Alfredo Giovanni Mason, presidente generale a Londra e a Parigi della società « The Aeolian Co. ». — Al sig. Giovanni Gabriele Brower, direttore a Parigi della medesima società. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti di Spada e Cappa soprannumerari di S. S. : 3 giugno 1916. — Il sig. Giuseppe Carignani dei duchi di Novoli, dell'arehidiocesi di Napoli. 11 luglio. — Il sig. conte Ambrogio Caracciolo di Melissano, della medesima archidiocesi. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S.: 30 giugno 1916. — Mons. Giuseppe Cingolani, della diocesi di Recanati. 11 luglio. — Mons. Giovanni Battista Haindl, dell'arehidiocesi di Monaco (Baviera). NECROLOGIO 17 luglio 1916. — Mons. Giovanni Battista Krapac, vescovo di Sirmio. Annus T U I - T o i . T U I Die 1 Septembris 1916 Num. 9 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV LITTERAE LATIS NOVIS LEGIBUS DE APOSTOLICAE PONTIFICIO INSTITUTO BIBLICO, DECERNITUR QUAE INTERCEDERE DEBEANT RATIONES TUM EIDEM INSTITUTO, TUM PONTIFICIO CONSILIO VULGATAE RESTITUENDA E, CUM SUPREMO PONTIFICIO CONSILIO REI BIBLICAE PROVEHENDAE. B E N E D I C T U S P P . XV Ad p e r p e t u a m rei memoriam. — Cum Biblia Saera a rationalistis, qui quidem nullam Dei nec revelationem nec inspirationem ponunt, sic recentiore memoria tractarentur, quasi a solis h o m i n u m ingeniis profecta essent, e o r u m q u e commenta, omni a p p a r a t u eruditionis instructa, latius in dies, cum gravissima imperitorum offensione, serperent, Apostolici officii conscientia permotus, Decessor Noster Leo XIII, ut huic t a n t a e t a m q u e perniciosae temeritati occurreret, Litteris Encyclicis Providentissimus Deus, die xvin mensis novembris an. MDCCCXCIII datis, certa q u a e d a m posuit illustravitque principia, quibus parere o m n e s oporteret, q u i c u m q u e se ad studium et interpretationem divinarum Litt e r a r u m contulissent. Eiusmodi autem incommodis cotidie ingravescent i b u s , idem Pontifex, ne ulli providentiae modo pepercisse videretur, Litteris Apostolicis Vigilantiae studiique memores, die xxx mensis octobris an. MDCCCCii datis, Consilium seu Commissionem, quam vocant, studiis Sacrae Scripturae provehendis instituit, cui universa rei biblicae cura propria esset ac peculiaris. Optimum sane propositum uberrimi, ut exspectare par erat, consecuti s u n t laetissimique fructus, cum Cardinales aliique doctissimi viri, in id Consilium adlecti, hoc spatio temACTA, vol. VIII, n. 9. — 1-9-916. 21 306 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale poris, p l u r a ediderint, post m a t u r a m deliberationem R o m a n o q u e Pontifice a d p r o b a n t e , responsa, q u i b u s et quaestiones satis multae, a n t e h a c in cont r a r i a s partes agitatae, s u n t opportune d i r e m p t a e , et leges studiis catholicorum doctorum biblicis dirigendis sapienter utiliterque praefinitae. Neque vero actuosa Pontificii Consilii opera hos intra fines constitit. Anno enim MDCCCCVII, auctore a t q u e auspice fel. rec. Decessore Nostro Pio X, decrevit, ut Bibliorum a S. Hieronymo in l a t i n u m facta conversio, q u a e Vulgatae nomen invenit, antiquis praesertim codicibus inspectis, ad pristinam lectionem restitueretur. Quod quidem m u n u s , laboriosum sane ac p e r a r d u u m , sodalibus Benedictinis auspicato delat u m est, qui, nullo paleographiae c o g n a t a r u m q u e doctrinarum neglecto praesidio, remotisque omnibus, quae in re t a m gravi necessario obstarent, impedimentis, admirabili, q u a solent, et sollertia et constantia, inceptum, acatholicis ipsis probatissimum, p e r s e q u u n t u r . H a u d ita multo post, cum eidem Pontifici visum esset expeditiorem clericis aperire viam, ut omnibus saepti m u n i m e n t i s propugnationem pro Scriptura Sacra susciperent, suasore eodem Pontificio Consilio, Litteris Apostolicis Vinea electa, datis die VII mensis maii an. MDCCCCIX, Institutum Biblicum in h a c alma Urbe condidit, illudque n o n modo apparatissimis aedibus bibliothecaque singulari et fere unica instruxit, sed locupletavit etiam eo omni eruditionis biblicae i n s t r u m e n t o , quod ad pleniorem intelligentiam validioremque Librorum Sacrorum tuitionem q u a m maxime conferret. Societatis Iesu sodalibus, praeclare de disciplinis sacris deque clericorum institutione meritis, mandavit, Instituto praeessent, docerent; qui Pontificis b o n o r u m q u e o m n i u m ita exspectationem explevere, ut iam, h a u d longo intervallo, complures eosque peritissimus in Ecclesiae campum h o r u m studiorum cultores dimiserint. H a e c omnia diligenter animo r e p u t a n t i b u s , occurrit Nobis cogitatio, quo pacto p o s s e m u s instituta tanti ponderis sic complere ac perficere, ut p a r t a antehac Ecclesiae Dei magno n u m e r o commoda uberiorum accessione utilitatum c u m u l a r e n t u r : quod si fecissemus, videbamur r e m certe facturi a mente proximi Decessoris Nostri minime alienam, quandoquidem constat, plura hac in re Pontificem statuisse ea lege, ut, quema d m o d u m vel condicio t e m p o r u m vel r e r u m u s u s et experientia postulasset, ita corrigerentur, p e r f i c e r e t u r . Deliberatum igitur Nobis est, nonnulla constituere, q u i b u s tum Instituti in primis Biblici efficientiam virtutemque, q u a n t u m fieri potest, a u g e a m u s , t u m etiam m u t u a s rationes et necessitudines m o d e r e m u r , q u a e et eidem Instituto et Pontificio Consilio Vulgatae restituendae praeposito cum supremo Nostro de universa re biblica Consilio intercedant oportet. 307 Acta Benedicti BP. XV Itaque, salvis iis omnibus, q u a e , a n t e a quoquo modo sancita, ab hisce Litteris Nostris minime discrepent, haec Apostolica Auctoritate Nostra edicimus ac decernimus q u a e s e q u u n t u r : I. Ad Scripturae Sacrae studia in Instituto Biblico ne a d m i t t a n t u r , nisi qui ordinarium studiorum philosophiae et theologiae c u r s u m confecerint. IL Studiorum biblicorum curriculum tribus ibidem annis absolvatur, servata t r a d e n d a r u m disciplinarum ratione, quae, Nostro rei biblicae provehendae Consilio probata, ad h u n c diem viguit; u n o q u o q u e a u t e m exeunte a n n o , fiat, uti assolet. doctrinae experimentum. III. Iis penitus abrogatis, quae continentur t u m Litteris Apostolicis Iucunda sane die xxii mensis martii an. MDCCCCXI et Ad Pontificium Institutum Biblicum die n mensis iunii an. MDCCCCXII datis, t u m aliis Litteris, quae huic voluntatis Nostrae significationi h a u d congruant, Instituto Biblico largimur, ut alumnis, qui facto periculo probati sint, post p r i m u m a n n u m det litteras testimoniales legitimi adscensus, post alterum vero, academicum conferat b a c c a l a u r e a t u s g r a d u m . IT. Litteris Apostolicis Scripturae Sanctae, die x x i n mensis februarii an. MDCCCCIV datis, derogantes, Instituto Bibblico concedimus, u t discipulis, qui integrum ibidem s t u d i o r u m curriculum confecerint, t e n t a t a e o r u m doctrina eademque probata, academicum in Sacra Scriptura p r o lytatus g r a d u m , nomine t a m e n Pontificii Consilii Biblici, decernat. i. V. Testimoniales l i t t e r a e et diplomata academicorum g r a d u u m , de q u i b u s nn. III et IV sermo est, in eam sententiam edantur, q u a m Pontificium Consilium Biblicum a n t e a probaverit. VI. Iudiciis, q u i b u s in Instituto Biblico candidatorum ad prolytatum doctrina expiorabitur, u n u s aliquis e consultoribus Pontificii Consilii Biblici, q u e m Cardinales e Consilio eodem detegerint, continenter intersit et suffragium ferat, ut ceteri. VII. Quemvis academicum in Sacra Scriptura gradum conferri ne liceat nisi iis, quos legitime constet laurea sacrae theologiae potitos esse in aliquo a t h e n a e o ab Apostolica Sede a d p r o b a t o . Si quis a u t e m eam l a u r e a m vel alium similem titulum sit alibi consecutus, res ad Pontificium Consilium Biblicum iudicanda deferatur. VIII. I u s laureae in Sacra Scriptura impertiendae uni esto S u p r e m o Nostro rei biblicae p r o v e h e n d a e Consilio, quod item perget ad experim e n t u m admittere eos ad p r o l y t a t u m candidatos, qui Sacrae Scripturae studiis extra I n s t i t u t u m Biblicum vacaverint. IX. Nemini liceat s u a m periclitari doctrinam, laureae in Scriptura Sacra potiundae causa, nisi saltem biennio ante Prolyta r e n u n t i a t u s Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 308 sit, simulque vel rem biblicam docuerit vel aliquam de eadem elucubrationem e d i d e r i t X. Professores ordinarii Sacrae Scripturae in Instituto Biblico tradendae a Praeposito Generali Societatis Iesu, uti antehac, e l i g a n t u r ; accedat t a m e n Pontificii Consilii assensus. XI. T u m Pontificium Consilium Vulgatae restituendae, tum Pontificium Institutum Biblicum, quotannis, ad s u p r e m u m Nostrum rei biblicae provehendae Consilium de opera et condicione sua, deque r e b u s maioris momenti universis, scripto plene absoluteque referant. Quae vero in h a c causa statuere ac decernere visum est, ea omnia et singula, uti s t a t u t a et decreta sunt, ita r a t a et firma esse ac m a n e r e v o l u m u s et i u b e m u s : contrariis n o n obstantibus quibuslibet. D a t u m R o m a e a p u d Sanctum P e t r u m , sub a n n u l o Piscatoris, die xv mensis augusti anno MDCCCCXVI, Pontificatus Nostri secundo. P. CARD. GASPARRI, a Secretis Status. L. © S.' EPISTOLAE I AD R. P. D. IULIANUM ARCHIEPISCOPUM PORTUS PRINCIPIS, CETEROSQUE E P I SCOPOS PROVINCIAE ECCLESIASTICAE HAITIENSIS IN CONVENTUM CONGREGATOS, Venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Pietatis in Nos vestrae q u a m d a m veluti expressam imaginem vidimus in amantissima epistola, quam proxime congregati dedistis ad Nos. Quod enim omni officiorum genere tueri, firmare contenditis suavissimae necessitudinis nexus, qui vobis Nobiscum s u n t : quod studiose recolitis beneficia-, quae in vos a t q u e in gentem vestram c o n t u l i m u s : quod ea celebratis quae ad s u a d e n d a m pacem et ad levandas belli calamitates apostolica providentia egimus, agnoscimus quo Nos simus apud vos loco: q u a n t a cum exspectatione u n a cum tristissimarum E u r o p a e rerum cursu, Nostrae persequamini caritatis consilia ac coepta, q u a m q u e gratis ea vel ipsi vos teneatis animis. - In iis vero quae scribitis de Venerabili F r a t r e Francisco, Archiepiscopo tit. Nicosiensi, viro Nobis probatissimo, quem Legatum ad vos h a u d ita pridem misimus, ac de Venerabili F r a t r e Ignatio, Episcopo Caiesensi, quem vestro delectum de clero, socium in 309 Acta Benedicti PP. XV ministerio vobis a d i u n x i m u s , a m a v i m u s , in re sane optatissima, vestrae auctoritatis suffragium. Alterum enim a vobis ornari laudibus, frui alter u m benevolentia atque existimatione vestra, tanti profecto Nobis est, q u a n t i p r u d e n t i u m virorum iudicio comprobari ad eas utilitates, q u a s ex eorum virtute s p e r a m u s , satis esse in illis praesidii. Hisce vestrae in Nos pietatis officiis, officia plane respondent pietatis N o s t r a e ; q u o r u m nuriciae hae sint vobis litterae et testis apostolica benedictio, quam, caelestium auspicem m u n e r u m , vobis o m n i b u s , venerabiles Fratres, Clero ac populo unicuique v e s t r u m tradito, peram a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die iv iulii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS PP. XV II AD IULIUM S. R. E. PRESB. CARDINALEM BOSCHI, ARCHIEPISCOPUM FERRARIENSEM EPISCOPUM COMACLENSEM, GEORGIUM S. R. E. PRESB. CARD. GUSMINI, ARCHIEPISCOPUM BONONIENSEM, ET ARCHIEPISCOPOS ATQUE EPISCOPOS FLAMINIAE REGIONIS IN ANNUUM CONVENTUM CONGREGATOS. Dilecti Filii Nostri ac venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Epistolam accepimus, q u a m ad Nos dedistis dimisso n u p e r Bononiensi c o e t u ; e a m q u e ut legimus, dici vix potest q u a n t u m ad Nostrum de vobis iudicium, q u a n t u m etiam ad benevolentiam accesserit. Vidimus enim nihil vos magis desiderare, q u a m ut coniunctissimi Nobis, uti semper fuistis, ita esse perseveretis: nihil studiosius curare q u a m ut Ecclesiae vestrae in exemplum floreant: nihil e a r u m caussa velle, nihil moliri nisi eximia cum utilitate coniunctum. Qua in re, n o n p r o b a m u s solum, sed vehementer l a e t a m u r in eo nunc vos maxime adlaborare, ut quamplurimi etiam ex vestris gregibus sint, qui catholicis iis societatibus dent nomen, q u a s novis curis efficere conati s u m u s proposito aptiores. Quae sint t e m p o r a , quid p o s t u l e n t : futuri eventus quid spei afferant, quid timoris, ipsi vos tenetis. Cavendum sane, ne iidem i m p a r a t o s ac desides catholicos offendant; sed n o n obliviscendum bonos Christi milites eos t a n t u m esse qui c h r i s t i a n a r u m virtutum cultu Christum i n d u a n t ac prae se ferant. Auspex divinorum m u n e r u m , in primisque optatissimae illius pacis, q u a m cotidianis precibus a Deo vobiscum efflagitare n o n desistimus, 310 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale apostolica sit benedictio, q u a m vobis o m n i b u s , dilecti Filii Nostri ac venerabiles F r a t r e s , et u n i u s c u i u s q u e vestrum Clero ac populo peram a n t e r in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die v iulii MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o secundo. B E N E D I C T U S P P . XV iii AL CONTE MASSIMILIANO ZARA, PRESIDENTE GENERALE DELLA SOCIETÀ DI S. PAOLO PER LA DIFFUSIONE DELLA STAMPA CATTOLICA. Diletto Figlio, salute ed apostolica benedizione. — Il devoto indirizzo, che Ci avete fatto pervenire u n i t a m e n t e al resoconto generale dei libri distribuiti dalla Società di S. Paolo dal 1875 al 1915, nel t e m p o stesso che richiama il Nostro pensiero su di un opera, alla quale d e m m o già anche Noi il Nostro nome e la Nostra adesione, con la dettagliata enumerazione delle s t a m p e da essa diffuse, Ce ne p o n e quasi sott'occhio la vita intensa e l a r g a m e n t e benefica. Sono esse atti pontifici ed opuscoli di polemica cattolica: libri di pietà e di a m e n a lettura: illustrazioni storiche e pubblicazioni di s a n a cultura ed educazione cristiana. Nulla i n s o m m a è stato trascurato di q u a n t o può giovare a formare nei lettori lo spirito cristiano, a difenderlo dai quotidiani assalti della incredulità e del vizio e ad offrirgli gradito e salutare pascolo. Possiamo pertanto r a l l e g r a r c i ben di cuore con voi, diletto Figlio, e con quanti sono che vi coadiuvano in questa n u o v a forma di apostolato, e concepire le migliori speranze per l'avvenire, ora specialmente, che la s t a m p a cattolica viene p r o m o s s a anche dall'Opera Nazionale delia B u o n a S t a m p a . La quale, se a differenza della Società di S. Paolo, si occupa principalmente della s t a m p a periodica, ha tuttavia con essa identico lo scopo, e l'una e l'altra possono a ragione considerarsi due fratelli, che, in campo a l q u a n t o diverso, combattono a m b e d u e u n a medesima battaglia. Battaglia veramente santa, ed alla quale i tempi che vengono maturandosi attraverso così luttuosi avvenimenti, richiedono q u a n t o mai sollecito e generoso il concorso di ogni b u o n cattolico. Auspice delle celesti ricompense ed attestato della p a t e r n a Nostra benevolenza vi sia intanto l'Apostolica Benedizione, che di g r a n cuore i m p a r t i a m o a voi, diletto Figlio, alia Società cui con t a n t o zelo presie- Acta Benedicti PP. XV 311 dete, ed a q u a n t i vi assistono con l'opera, col consiglio e con l'obolo della loro carità. Dal Vaticano, li 22 luglio dell'anno 1 9 1 6 , secondo del Nostro Pontificato. B E N E D I C T U S P P . XV IV AD R . P . D . B E R N A R D U M , A R C H I E P I S C O P U M B O G O T E N S E M , CETEROSQUE BIAE ARCHIEPISCOPOS ET EPISCOPOS COLUM- CONVENTUM C E L E B R A T U R U S . Venerabiles Fratres, salutem et apostolicam benedictionem. — Accep i m u s vos brevi congressuros esse ad t r a c t a n d a c o m m u n i a Ecclesiarum v e s t r a r u m negotia; et q u a m q u a m sollertia vestra vix ullum faciat hortationi locum, caritati t a m e n providentiaeque Nostrae h a u d videmur satisfecisse, nisi q u a e d a m suggesserimus q u a e et solatio vobis et dioecesibus vestris utilitati non exiguae futura confidimus. Nova ea quidem n o n s u n t : sed cum de r e b u s a g a t u r quibuscum catholicae rei profectus coniungitur maxime, iteranda vobis et c o m m e n d a n d a duximus. Ac primo illud attingimus, quod u n u m p r a e o m n i b u s a r b i t r a m u r diligentiam vestram desiderare: id est consilium provincialium Seminariorum. P l a n e nostis, venerabiles Fratres, q u a m u b e r e cum fructu iis alibi utant u r dioeceses bene plures. Quid ni igitur, n o n minori spe proposita, eadem experiatur Columbiana Ecclesia? Tempora, in quae incidimus, eiusmodi, ut videtis, sunt, q u a e viros e clero n o n in u n a sacri ministerii perfunctione sancte versari velint, sed docendo, m e d e n d o , s a n a n d o , omnes persequi nocendi vias, q u a s catholici nominis hostes cotidie n o v a s nanciscuntur. At vero sacerdotum eiusmodi n o n cuique vestrum praesto erit copia, nisi iisdem formandis etiam a p u d vos maiora q u a e d a m destin a t a sint clericorum domicilia, in q u i b u s uberior a t q u e elegantior magistrorum doctrina spem p o r t e n d a t a l u m n o r u m , qui ad praelianda praelia Domini cum se paullo utilius conferre, tum ceteros apte valeant comp a r a r e . Quare hoc petimus, ut cogitationes c u r a e q u e vestrae, ut in ceteris r e b u s , ita in hac, q u a profecto nil conducibilius ad frugiferum episcopale ministerium, q u a m diligentissime versentur. Ad haec, non a b s re erit c o m m e n d a r e vobis etiam eam institut o r u m providentiam, q u o r u m complexus audit actio christiano more socialis. Novimus vel a p u d vos eam t e m p o r a clamare ac vehementer clamare. Hostis enim, si n o n d u m in apertam aciem descendit, s u a s t a m e n instruit copias, eo e r u p t u r u s audacius, quo catholicos imparatiores offenderit. Valde igitur velimus in hoc q u o q u e campo, qui sane patet amplis- 312 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale simus, caritas v e s t r a alacris contendat ac p r u d e n s , n e q u e ullo modo p a t i a t u r filios lucis m i n u s esse p r u d e n t e s q u a m filii t e n e b r a r u m . Sed in providendo rectum t e n e n d u m est iter. Neque enim clericis vel laicis catholicae actioni studiosis a d e u n d a e t a n t u m congregandaeque s u n t pleb e s ; sed catholicae fidei veritatibus penitus innutriendae, ut quid officii, quidve m u n e r i s sit cuiusque p r o p r i u m quisque teneat et opere exhauriat. Christus, ut oninia u n o verbo complectamur, in singulis fidelibus formandus est, a n t e q u a m iidem Christo valeant militare. Siquid praet e r e a n o v a t e m p o r a visa fuerint postulare, n o n difficili id negotio obtineri ab iis poterit, q u o s disciplina sancta dicto audientes effecerit et ad b o n u m fidei certamen egregie comparaverit. Ad rem subsidia, et ea quidem temporibus s u m m o p e r e accommodata, praebere exploratissimum est catholicas ephemerides. Eiusmodi enim paginas, ad multorum m a n u s facileperventuras, plurimum valere ad serend u m b o n u m semen, ad errores refellendos, ad h o r t a n d o s excitandosque desides, nemo est qui non experiendo noverit: iisque carere b o n o s ad aedificationem, q u u m improbi t a m misere a b u t a n t u r ad destructionem, ferendum n e u t i q u a m est. Verum c u r a n d u m etiam ut a r m a eiusmodi ab iis tractentur, qui recte tractare valeant et velint: qui n i m i r u m et doctrina affluant et officia n o n negligant eorum propria, qui pro caussa sanctissima se sciunt dimicare. In r e r u m denique genere politico, quid catholicis s e q u e n d u m sit, quidve vitandum, n o n obscure patet in datis ad rem, a Decessoribus Nostris, documentis gravissimis. Hisce ut nullo n o n tempore d e b i t u s sit a p u d vos h o n o s , omni ope a d m i t t e n d u m vobis est; illud prae ceteris hortantes fideles, in primisque viros e clero, ne studia p a r t i u m , neve inutilium contentionum caussae t u n c cum maxime vires dissipent atque a n i m o s disiungant, cum dimicatio praesens vel imminens exigit ut u n a e a d e m q u e sit catholicorum o m n i u m mens, u n a e a d e m q u e voluntas atque actio. Habetis, venerabiles Fratres, quid ex desiderio Nostro, ad c o m m u n e Ecclesiarum vestrarum b o n u m , in proximo conventu agitetis: in idemque curas vos omnes esse impigre volentesque collaturos adeo Nobis certum est, ut ab omni exhortatione a b s t i n e a m u s . Testem interea benevolentiae Nostrae ac divinorum auspicem m u n e r u m , vobis o m n i b u s , venerabiles F r a t r e s , Clero populoque u n i c u i q u e vestrum tradito, apostolicam benedictionem p e r a m a n t e r in D o m i n o impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die i augusti Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS PP. XV MCMXVI, Pontificatus Suprema S. Congregatio S. Officii 313 SS. CONGREGATIONUM SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICIT I SUPER CASUUM CONSCIENTIAE RESERVATIONIBUS INSTRUCTIO Cum experientia c o m p r o b a t u m sit casuum, q u o s vocant, conscientiae reservationes, si debitam m e n s u r a m et m o d u m excedant, in animar u m perniciem potiusquam in earum utilitatem vergere p o s s e ; S u p r e m a haec Sacra Congregatio Sancti Officii, praecedentibus ad rem dispositionibus n o v a s , pro opportunitate t e m p o r u m , s u p e r a d d e n s , de expresso m a n d a t o Ssmi D. N. Benedicti divina providentia P P . XV, haec cum o m n i b u s et singulis Rmis locorum Ordinariis decretorie omnino ac praeceptive c o m m u n i c a n d a s t a t u i t : 1. Meminerint ante omnia Rmi Ordinarii casuum conscientiae reservationes ad destructionem munitionum, iuxta dictum Apostoli (2 Gor.,X, 4), ad r e m o v e n d a scilicet obstacula q u a e saluti a n i m a r u m non communi impedimento sunt, esse dirigendas; ideoque, generatim loquendo, extraordinario huic remedio m a n u s ne velint apponere nisi, re in synodo dioecesana discussa, vel, extra synodum, auditis Capitulo Cathedrali et aliquot ex probatioribus ac prudentiori bus suae dioecesis a n i m a r u m curatoribus, de vera reservationis necessitate aut utilitate in Domino c o n v o cantur. 2. Utcumque, casus reservandi sint pauci omnino, tres vel, ad s u m m u m , quatuor, atque ex gravioribus t a n t u m et atrocioribus criminibus specifice d e t e r m i n a n d i s ; ipsa vero reservatio n o n ultra in vigore m a n e a t q u a m necesse sit ad publicum aliquod molitum vitium e x t i r p a n d u m a u t collapsam forte christianam disciplinam i n s t a u r a n d a m . 3. Reservationi, generatim, ne s u b m i t t a n t u r sive peccata mere interna, quippe quae, ut docet Benedictus XIV (De syn. dioec, V, 5, 5), non est in praxi receptum ut unquam reserventur, propter a n i m a r u m periculum ; 314 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sive q u a e ex humana fragilitate derivantia aliam n o n h a b e a n t specialem sibi coniunctam malitiam, propter h u m a n a m infirmitatem.. 4. P r o r s u s a u t e m ab iis peccatis sibi reservandis Ordinarii abstineant, q u a e iam sint Sedi Apostolicae reservata, ne scilicet a b s q u e necessitate multiplicentur leges; et, regulariter, ab iis q u o q u e q u i b u s censura, etsi nemini reservata, a iure imposita sit; hoc enim expresse prohibet vetus Instructio S. Congregationis Episcoporum et Regularium diei 26 novembris 1602, q u a e ita se h a b e t : « Praesertim vero h a e c m o n e n d a « censet Sacra Congregatio, ut videant ipsi Ordinarii ne illos casus pro« miscue reservent q u i b u s a d n e x a est excommunicatio maior a iure « imposita, cuius absolutio nemini reservata sit, nisi forte propter fre« q u e n s scandalum a u t aliam necessariam causam aliqui huiusmodi « casus nominatim reservandi viderentur ». 5. Cauti insuper o m n i n o sint et q u a m m a x i m e parci quod ad poenales sanctiones, excommunicationes praesertim, q u i b u s forte suas reservationes communire velint; n a m , ut sapienter a d m o n e t Sacrosancta Tridentina S y n o d u s (Sess. 25, de Ref, c. 3): « Quamvis excommunica« tionis gladius nervus sit ecclesiasticae disciplinae et ad continendos « in officio populos valde s a l u t a r i s ; sobrie t a m e n m a g n a q u e circumspe« ctione exercendus est, cum experientia doceat, si temere a u t levibus « ex r e b u s incutiatur, magis contemni q u a m formidari et perniciem « potius parere q u a m salutem ». 6. V e r u m t a m e n , statutis semel reservationibus q u a s vere utiles a u t necessarias iudicaverint, curent omnino ut ad certam fidelium notitiam, quo meliori eis videbitur modo, eaedem d e d u c a n t u r - nam q u a e n a m earum vis si l a t e a n t ? - easque, q u a m d i u necessitas a u t utilitas perduraverit, firmas teneant, seu facultatem a reservatis absolvendi ne cuivis et passim impertiant. Mens t a m e n est S. Congregationis ut h u i u s m o d i absolvendi facultas habitualiter impertiatur saltem Canonico Poenitentiario, etiam Ecclesiae Collegiatae, et Vicariis F o r a n e i s eorumve vices gerentibus, addita his ultimis, praesertim in locis dioecesis a sede episcopali remotioribus, etiam facultate subdelegandi toties quoties confessarios sui districtus, si et q u a n d o pro urgentiori aliquo determinato casu ad eos r e c u r r a n t . 7. Ad evitanda d e m u m gravia inconvenientia q u a e ex reservation i b u s utilibus q u o q u e ac necessariis in peculiaribus q u i b u s d a m r e r u m adiunctis facile oriri possent, eadem S. Congregatio, nomine et auctoritate Sanctissimi, sequentia decernit: a) Quaevis Ordinariorum reservatio ipso iure cessat sive cum aegrotis qui domo excedere n o n valent, confiteri cupientibus; sive cum Suprema S. Congregatio S. Officii 315 sponsis confitentibus matrimonii ineundi causa; sive t a n d e m quoties, p r u d e n t i confessarii iudicio, absolvendi facultas a legitimo Superiore peti n e q u e a t a b s q u e gravi poenitentis incommodo a u t sine periculo violationis sigilli sacramentalis. b) Cessat pariter reservatio si, petita prò aliquo determinato casu a legitimo Superiore absolvendi facultate, haec forte denegata fuerit: cessat t a m e n pro ea vice t a n t u m . c) Toto tempore ad praeceptum paschale adimplendum utili, a casibus quos quomodolibet sibi Ordinarii reservaverint, absolvere possunt, a b s q u e alius facultatis ope, parochi quive p a r o c h o r u m nomine in iure censentur. d) Quo t e m p o r e Sacras Missiones ad aliquem populum haberi contingat, eadem absolvendi facultate g a u d e n t singuli Missionarii. e) P o s t r e m o , a peccatis in aliqua dioecesi reservatis absolvi poss u n t poenitentes in alia dioecesi, ubi reservata n o n sunt, a quovis confessario sive saeculari sive regulari, etiamsi praecise ad absolutionem o b t i n e n d a m eo accesserint. 8. Sed, denique, studeant potissimum Ordinarii doctos, pios ac prudentes confessarios in tota dioecesi efformare, eisque opportuniora ad inolita vitia convellenda remedia suggerant quae ipsimet, si poenitentes ad se rem u t e r e n t u r , adhibituri forent. Quo, d u m et confessariis et poenitentibus inevitabiles reservationum molestias vitabunt, o p t a t u m effectum suavius simul ac certius, Deo adiuvante, consequi poterunt. Interim vero casuum reservatorum, si qui in propria dioecesi constituti sint, disciplinam ad haec praescripta q u a m p r i m u m reducere, servato m o d o art. I statuto, et haec o m n i a suos confessarios apprime edoceri satagant. o D a t u m Romae, ex Aedibus S. Officii, die IB iulii 1916. R. L. % S. CARD. MERRY DEL VAL, Secretarius 316 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II DICHIARAZIONE « « « « « « « « Il sacerdote Antonio Caccavari, della diocesi di Nicastro, con decreto della S u p r e m a Congregazione dei S. Uffizio di feria iv, 12 luglio del corrente a n n o 1916, fu ridotto allo stato laicale firma lege castitalis, per molte e gravi mancanze disciplinari, e specialmente perchè, dopo essere stato rimosso dalla parrocchia e sospeso a divinis, ha seguitato ad esercitare i sacri ministeri, m o s t r a n d o s i o s t i n a t a m e n t e refrattario a tutte le disposizioni prese r i p e t u t a m e n t e dalla S. Sede a suo riguardo ». III DECLARATIO Feria IV die 2 augusti 1916 Cum dubia varia orta fuerint circa decretum l a t u m ab hac S u p r e m a Congregatione S. Officii die 21 maii 1912 circa adsistentiam passivam Parochorum in celebratione matrimonii mixti, haec eadem S. Congregatio sui muneris esse duxit declarare praefatam adsistentiam passivam tolerari solummodo in illis regionibus, q u i b u s a n t e Decretum Ne temere concessiones speciales factae ac instructiones datae fuerant a S. Sede, et t a n t u m in casibus et sub conditionibus ibidem expressis, a t q u e proinde m a t r i m o n i a extra praedictas regiones sic contracta (idest cum adsistentia Parochi passiva) esse n o n t a n t u m illicita, sed etiam o m n i n o invalida. Et feria v, die 3 eiusdem mensis, S S m u s D. N. Benedictus divina providentia P P . XV, in solita audientia R. P. D. Adsessori h u i u s Supremae Congregationis S. Officii impertita, relatam sibi s u p r a s c r i p t a m declarationem benigne a d p r o b a r e ac s u p r e m a s u a auctoritate in o m n i b u s ratam h a b e r e dignatus est. Contrariis q u i b u s c u m q u e non obstantibus. D a t u m Romae, ex aedibus S. Officii, die 5 augusti 1916. Aloisius Castellano, S. R. et U. I. Notarius. 5. Congregatio Consistorialis 317 SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I W E S T M O N A S T E R I E N S I S ET N O R T A N T O N I E N S I S DISMEMBRATIONIS ET UNIONIS Decreto huius S. Consistorialis Congregationis diei 25 iulii 1916, S S m u s Dominus Noster Benedictus P P . XV statuit ut ea pars territorii vulgo Royston, quae nonnullos a n t e annos, civilis auctoritatis iussu, a comitatu Cambridgeshire, ad dioecesim Nortantoniensem pertinente, disiuncta fuerat et comitatui Hertfordshire dioecesi Westmonasteriensi proprio adiuncta, a dioecesi Nortantoniensi avulsa, dioecesi Westmonasteriensi adscriberetur, ut fines ecclesiastici cum civilibus adaequarentur. II P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis, S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , quae sequuntur, ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: 5 augusti 1916. — Titulari episcopali ecclesiae Poglensi praefecit R. D. R y n a l d u m Muñoz, presbyterum dioecesis Ssmae Conceptionis, Gubernatorem ecclesiae loci cui n o m e n « Chillan » in Cile. 10 augusti. — Metropolitanae ecclesiae S. Jacobi de Venezuela (Caracas) R. D. Philippum Rincón Gonzalez, antistitem u r b a n u m , paroc h u m et vicarium foraneum, dioecesis Emeriten. in Indiis. 19 augusti. — Cathedrali ecclesiae Apamiensi R. D. P e t r u m Marceillac, presbyterum archidioeceseos Tolosanae, ibique p a r o c h u m ecclesiae S. Hieronymi. 22 augusti. — Cathedrali ecclesiae Seguntinae R. D. E u s t a c h i u m Nieto et Martin, presbyterum archidioeceseos Matritensis, p a r o c h u m ecclesiae Purissimae B. M. V. Conceptioni in hac urbe dicatae. 318 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SACKA CONGREGATIO CONCILII HISPALEN. IUBILATIONIS 19 iunii 1915 1. Species facti. - Quidam sacerdos Dignitatem obtinens in Capitulo Metropolitano Hispalensi, dato supplici libello ad h a n c S. Congregationem, humiliter postulavit indultum perpetuae iubilationis, ex legitima causa quadragenarii servitii, quod obivisse se asseverabat, per sexdecim a n n o s in praefata cathedrali Hispalensi, per antecedentes vero in ecclesia Collegiata Matritensi, in cathedrali Terulensi, ac iterum in ecclesia Matritensi, ex quo haec erecta fuerat in cathedralem. Preces c o m m e n d a b a t E m u s Archiepiscopus Hispalensis, referens q u o q u e de favorabili voto Capituli ; eisdemque precibus a d d e b a n t u r attestationes Capitulorum Matritensis et Terulensis, q u i b u s plena a s s e r t o r u m fides elucebat. Super his autem o p p o r t u n u m visum est sententiam exquirere u n i u s e S. Congregationis Consultoribus. 2. Votum Consultoris s u m m a t i m ita referri potest. - Ne Orator intentionem s u a m consequatur, potissimum obstare videtur contraria praxis S. Congregationis. Etenim, quamvis iubilationis beneficium sit t a n d e m mera gratia ex benignitate S. Sedis concessa, a t t a m e n , decurrente tempore, praxi et decretis h u i u s S. Congregationis, nonnullae regulae et conditiones de h u i u s m o d i gratia concedenda firmatae sunt, ex q u i b u s etiam illa est, quod servitium laudabile quadraginta a n n o r u m requiritur praestitum in eadem ecclesia a u t civitate, vel saltem in eadem dioecesi. Ita docent, inter alios, Santi, Prae?., ed. IV, vol. III, p. 66 s., auctoritate innixus resolutionum S. C. C. sub d. 17 dec. 1718, et Verulan. d. 17 sept. 1842, nec n o n praxis inolitae in Urbe, ubi, ait, « p r o concessione indulti c o m p u t a t u r servitium Chori « praestitum successive, in variis vel pluribus Ecclesiis, dummodo semper « Urbanis » ; De Herdt, Prax. Cap., c. XI, § 3 ; De Angelis, Prael. Iuris, t. II, p. 1, p p . 77 ss.; Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 430, ubi i n n u u n t u r solummodo « rarissimi casus, quibus S. Pontifex ex speciali et extraordinaria « gratia, servitium in diversis dioecesibus praestitum coniunxerit ad effe« ctum indulgendae iubilationis », qui casus, q u u m nulla specifica eorum mentio fiat, atque rarissimi, speciales, extraordinarii dicantur, speciem praeseferre videntur exceptionis quae regulam firmare solet in contra- S. Congregatio Concilii 319 rium. Stat igitur q u a d r a g e n a r u m servitium ad iubilationis i n d u l t u m o b t i n e n d u m requiri p r a e s t i t u m saltem in ecclesiis eiusdem dioecesis. 3. H u i u s regulae si origo q u a e r a t u r , Consultor inveniri censet in eo q u o d iubilationis beneficium pauliatim consuetudine i n d u c t u m est, t a m q u a m interpretatio extensiva illius causae canonicae absentiae a choro, q u a e in utilitate ecclesiae fundatur. Norunt quidem omnes ad tramites c. u n . de Gier, non resid. (III, 3) in VI legitime lucrari posse distributiones quotidianas eum qui causa utilitatis ecclesiae cui inservit, a choro a b e s t : hinc effectum videtur, iudicio Consultoris, ut satis censeretur contulisse in utilitatem ecclesiae, deque ea satis meruisse qui per quadraginta a n n o s eidem ecclesiae laudabiliter inserviisset, adeo ut ab ulterioris servitii gravamine ferendo, ex aequitate q u a d a m solveretur. Idipsum confirmat verbis Fagnani, in c. Licet, de Praebendis, n, 166: « Toleranda « s u n t s t a t u t a ecclesiarum quibus declarantur lubilati et i m m u n e s a « choro, qui per XL a n n o s continuos ecclesiae inservierunt. Hoc enim « in utilitatem ecclesiae intelligitur esse sancitum, ut Canonici et Mini« stri spe i m m u n i t a t i s assequendae, ad servitium chori diutius exhiben« dum alacriores r e d d a n t u r . . . Saepe etiam a S. C. C, me Secretario, « indultum fuit Canonicis... septuagenariis, qui q u a d r a g i n t a a n n o s con« tinuos divinis interfuerunt, ut tamquam de Ecclesia bene meriti, perci« pere valeant et distributiones, licet choro non intersint » (cfr. Garcia, De Benef. III, c. II, n. 344?). Posita autem hac origine seu ratione iuridica beneficii iubilationis, q u u m ecclesia de cuius agitur utilitate, profecto ea sit ecclesia particularis seu propria cui iubilandus adscriptus est, n o n a u t e m Ecclesia universalis, seu etiam ipsa natio vel dioecesis, (cfr. Gerunden., Distributionum choralium in Actis Ap. Sedis, 1915, p. 262), p r o n u m erat inferre repellendum esse a beneficio iubilationis qui quadraginta continuos a n n o s servitii n o n peregisset in eadem ecclesia, sed in diversis, licet eiusdem dioecesis, Capitulis. 4. V e r u m t a m e n ab h a c iuris severitate seu subtilitate pauliatim recessum est, adeo ut hodie (prout certum omnino est, etiam ex praxi H. S. C ) , m i n i m e censeatur canonicae aequitati congruum, q u e m q u a m ab hoc iubilationis beneticio repelli, hac u n a de causa, quod in diversis ecclesiis eiusdem dioecesis i n s e r v i e n t : idque profecto tum i m m u t a t i s r e r u m adiunctis, tum novo cuidam iuridico conceptui iubilationis accep t u m referri debet. Etenim, in primis, hodie in nonnullis ditionibus, ecclesiae collegiatae iam n o n fruuntur bonis suis propriis, neque independenti gaudent r e r u m s u a r u m administratione, sed loco p r a e b e n d a r u m sunt prov e n t u s a n n u i qui r e p e n d u n t u r a Gubernio ex massa q u a d a m , q u a m illud 320 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale coacervavit ex ecclesiarum depraedatione ; item translationes Canonicorum ex Capitulo ad Capitulum, antiquitus r a r a e et odiosae, frequentes a d m o d u m nostris diebus factae sunt. Quapropter, ei qui, d u m noviter in ecclesiam receptus est, postularet t a m e n iubilationem, n o n s e m p e r recte hodie opponeretur, ignorari in Capitulo praecedentia eius merita, nec posse de bonis Capituli praemio h o n e s t a r i servitia aliis in ecclesiis locisve praestita. Hinc d e m u m primaevae iuridicae notioni iubilationis ex causa utilitatis ecclesiae, alia suffecta est (quae ceteroquin et in praecedenti contineri, vel cum ea coniungi saltem q u a d a m affinitate visa est) in utilitatem scilicet et p r a e m i u m personae, quae respiceret magis merita propria Canonici: deducta comparatione ex iure R o m a n o , seu civili, quo cessare a l i q u a n d o a militia publicisve servitiis, atque emeritorum frui stipendiis concedebatur iis qui q u a d r a g i n t a saltem a n n o r u m spatium utilitati publicae consecrarint, idque ubivis et in quovis g r a d u seu officio. 5. Haec a u t e m nova iuridica notio, cum suis consectariis, iudicio Consultoris qui scripsit, minime r e s p u e n d a videtur, q u u m satis consonum videatur, ea q u a e consuetudine s u n t inducta, consuetudine pariter, novis emergentibus r e r u m adiunctis, temperari et accommodari. Multo magis, q u o d haec notio iubilationis personalis nobilior videatur, et ad effectum ad quem beneficium hoc inductum fuit, a s s e q u e n d u m , aptior; n a m v . g . Canonicus ab u n a ad aliam dioecesim t r a n s l a t u s ' p o s t plures a n n o s servitii i n prima, ita u t sperare non possit, s e alios X L continuos a n n o s in altera esse e m e n s u r u m , nec proinde iubilationem fruiturum, alias bene p r o m e r i t u s , multo m i n u s profecto allicietur ad diligentem sedul a m q u e operam n a v a n d a m servitio chorali, quam si p r o b e sciat tempora servitii praestiti in u t r a q u e dioecesi posse simul coniungi. P o r r o , si h a e c generatim admittantur, nihil iam obstare videtur quom i n u s precibus Oratoris a d n u a t u r . In Hispania enim Canonici nonnisi iis proventibus fruuntur qui a Gubernio, pro praestantia Capitulorum, singulis s o l v u n t u r ; u n d e quasi q u o d a m ascensu ad meliora translationes Canonicorum de u n o ad alterum Capitulum, etiam in diversis dioecesibus, pro meritis decernuntur, nec devitari p o s s u n t ; adeo ut Capitula Cathedralia, veluti ex q u o d a m iugi concursu inter clericos omnes nationis de optimis et p r a e s t a n t i o r i b u s viris sane provideantur. In n o s t r a d e m u m specie, Canonicus per sexdecim annos ecclesiae Hispalensi inserviit, deque ea idcirco satis benemeritus censeri potest: nec ullus subest timor, ne servitium chori, in insigni et n u m e r o s o adeo Capitulo, ex h a c iubilatione d e t r i m e n t u m capiat. Concludit igitur Consultor, votum Emi Archiepiscopi Hispalensis comprobans, ut petitum in casu indultum benigne concedatur. S. Congregatio Concilii Propositis precibus Oratoris, in plenariis E m o r u m ac R m o r u m P a t r u m comitiis die 16 iunii 1915 habitis, Sacra Congregatio Concilii rescribendum censuit: Pro gratia iubilationis, in forma consueta. Quam resolutionem S S m u s Dominus Noster Benedictus divina providentia P P . XV, in audientia die 18 eiusdem mensis infrascripto Secretario concessa, approbavit. O. G I O R G I , Secretarius. RESOLUTIO: S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE NOMINATIONES Brevibus apostolicis nominati s u n t : 27 novembris 1915. — Episcopus Ghristopolitanus, R. D. Matthaeus Brodie. 15 aprilis 1916. — Episcopus tit. Tenedius et Vicarius Apostolicus Arabiae, R. P. Evangelista ab Usselle, ex Ordine Min. Capulatorum. 28 aprilis. — Episcopus Ballaratensis, R. D. Daniel Foley. — Episcopus Portus Victoriae Seychellarum, R. P. I o a n n e s Damascenus a Vovrai, ex Ord. Minorum Capulatorum. 8 iulii. — Episcopus Portus Ludovici 'in insula Mauritio, R. P. Ioannes Murphy, e Congregatione Spiritus Sancti. SACRA CONGREGATIO RITUUM TAURINEN. DECRETUM DICTI NENSIS BEATIFICATIONIS ET CANONIZATIONIS VEN. SERVI DEI JOSEPHI BENE- COTTOLENGO, CANONICI PARVAE DOMUS A SACERDOTIS, FUNDATORIS DIVINA SUPER INSTITUTI TAURI- PROVIDENTIA. DUBIO An et quibus miraculis constet in casu et ad effectum, de quo agitur? H a c iniqua t e m p o r u m acerbitate q u a n t i referat quantique momenti sit memoriam excitare atque merita praeclari e sacerdotali ordine Viri, cui n o m e n Iosephus Benedictus Cottolengo, conspectus m a i o r u m , ex ACTA, vol. VIII, n. 9. - 1-9-916. 2§ 322 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale u n a parte, ac miseriarum, q u a e u n d i q u e c i r c u m d a n t et o p p r i m u n t eorumq u e causa et o r i g o ; ex alia vero p a r t e totius vitae ratio h u i u s venerabilis Dei F a m u l i eiusdemque fidelis et expressa imago s u a d e n t profecto p l e n a q u e significant. Q u a m v i s enim n u m q u a m fortasse a n t e actis aetatibus t a n t a fuerit, q u a n t a hodie, praedicatio h u m a n a e fraternitatis, haec t a m e n n o n est nec esse potest, nisi q u a e d a m verae g e r m a n a e q u e dilectionis fraternae fallax, ementita et fucata species, q u a n d o q u i d e m , frigescente et arescente c a r i tate Christi, virescere n e q u i t u m q u a m in p r o x i m u m caritas, q u e m a d m o d u m toti iam i n n o t u e r a t m u n d o cunctisque p l a n u m factum fuerat a t q u e perspicuum ex quo divina illa vox insonuit : Mandatum habemus a Deo, ut qui diligit Deum, diligat et fratrem suum (I Ioan., iv, 21). T a n t a siquidem hf duo a m o r e s , Dei videlicet ac proximi, necessitudine et cognatione coniunguntur inter se et colligantur, ut alter, altero sublato, locum, ubi consistat, amplius n o n habeat. Revera, licet d u o videantur, u n u s nihilominus semper est idemque erga D e u m amor, qui, perinde ac principiis continentur conclusiones, amplectitur in se explicatque a m o r e m proximi, ut est Angelici Doctoris sententia ( 2 2 , q. XLIV, art. % in corp.). Ex q u i b u s illud veluti sponte s u a scatet p r o n u m q u e est intellig e r e ; q u o d scilicet, ista adeo lacrimabili, q u a e o m n i u m ante oculos obversatur, civilis societatis conditione, d u m laesum se prodit manifesto funditusque eversum divinum de fraterna dilectione praeceptum, hoc ipso u n a q u e simul neglectum omnino se ostendit impieque violatum q u o d de caritate Dei maximum est et primum mandatum. a a e Q u u m igitur in discrimen vocentur s u p r e m a totius vitae christianae principia, p e r o p p o r t u n u m s a n e contingit m a x i m e q u e fructuosum, ut Dei F a m u l u s ad i m i t a n d u m p r o p o n a t u r , qui exemplo suo doceat m o n ê a t q u e , nullam esse, e a m q u e ne mente quidem concipi posse, in p r o x i m u m caritatem seorsum a caritate Dei; eo vel amplius quod, edito iam, quindecim a b h i n c annos, apostolico decreto, q u o praefati venerabilis Dei Servi heroicae p r o b a t a e s u n t virtutes, easdem r a t a s etiam h a b e r e et confirm a r e dignatus sit Deus, m i r a c u l o r u m , quod accessit, testimonio. E variis porro factis, quae, uti prodigia, fama celebrabat, ideo binae selectae sunt sanationes, quippe aptiores inventae adipiscendae certitudini, q u a m , q u u m praesertim de miraculis agitur, necessario exposcendam sacri h u i u s fori iubent leges. Constitit n a m q u e de morbis r e m fuisse, quos appellant orgánicos, adhibitoque a p u d Deum deprecatore fideli Eiusdem F a m u l o , venerabili Iosepho Benedicto Cottolengo, morbos ipsos, momento temporis, esse depulsos, simulque corporis, seu visceris, partem, quae vere et materialiter, seu anatomice et patologice, ut inquiunt, S. Congregatio Rituum 323 illuc u s q u e graviter laesa erat, ad n a t u r a l e m suam physiologicam integritatem plene perfecteque fuisse restitutam. Haec vero viribus n a t u r a e non acciderunt, neque fieri ullo m o d o potest, ut accidant u m q u a m , quema d m o d u m pro u t r a q u e sanatione concors testata fuit trium insignium virorum, in arte peritorum, sententia, facilique negotio suadet sibi, immo et fateri cogitur vel quilibet imperitus h o m o et r e r u m medicarum ignarus. Equidem h u c perducta est res, severae ac d i u t u r n a e disceptationis o p e ; in a n t e p r a e p a r a t o r i a n a m q u e Congregatione p r i m u m agitata fuit quaestio, secundo ac tertio in d u a b u s subinde praeparatoriis Congregationibus, et q u a r t o denique iii Congregatione generali, die decima p r i m a superioris mensis iulii, coram Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a XV coacta. Tn q u a ad discutiendum propositum q u u m fuisset d u b i u m : An et de quibus miraculis constet in casu et ad effectum, de quo agitur? omnes, qui aderant, q u u m Reverendissimi Cardinales, tum P a t r e s Consultores suffragia singuli ex ordine tulerunt, q u i b u s laeto i n t e n t e q u e animo exceptis, Sanctissimus D o m i n u s Noster decretoriam sententiam S u a m «de more aperire distulit, interim divini luminis p r a e sidium a P a t r e luminum impensius deprecaturus. H a c vero die Dominica n o n a post Pentecosten, sacro devotissime peracto, ad se acciri iussit Reverendissimum Cardinalem Antonium Vico, episcopum P o r t u e n s e m et S. Rufinae, Sacrae R i t u u m Congregationi P r o Praefectum causaeque Relatorem, u n a cum R . P . D . Angelo Mariani, Fidei P r o m o t o r e , meque insimul infrascripto Secretario, eisque adstantib u s , solemniter edixit: Constare de duobus propositis miraculis; n e m p e de primo instantaneae perfectaeqne sanationis Mariae Liberatae Re a cistite gravissima et lethali infectione parta ab absorptis urinae elementis, deque altero instantaneae perfectaeqne sanationis sororis Mariae Perdolentis a cirrhosi biliari. Hoc decretum publici iuris fieri et in acta Sacrae R i t u u m Congregationis referri m a n d a v i t idibus augusti anni M C M X V I . ffc A. CARD. VICO, EP. PORTUEN. ET S. RUFINAE, S. R. G. Pro-Praefectus. L. % S. Alexander Verde, Secretarius. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA TRIBUNALIUM SACEA ROMANA KOTA I P A R I S I E N , SEU N I C I E N . NULLITATIS MATRIMONII (MASSIER-GAUTHIER) Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 30 decembris 1915, BR. PP. DD. Petrus Rossetti, P o n e n s , Ioseph Mori et Raphael Giumenti, Auditores de turno, in causa Parisien, seu Nicien. - Nullitatis matrimonii, inter I o a n n e m Massier appellantem, repraesentatum per legitimum procuratorem Vincentium advocatum Sacconi, et G e r m a n a m Gauthier appellatam, interveniente et disceptante in causa vinculi defensore ex officio, sequentem tulerunt definitivam sententiam. 1. In ecclesia S. Augustini Lutetiae Parisiorum, die 10 martii 1900, I o a n n e s Massier, d o m o Vallauris, Niciensis dioecesis, matrimonium contraxit cum G e r m a n a Gauthier, Parisiensi, puella ditissima: qui illico societatem coniugalem instituerunt adeo pacificam, ut quindecim fere per m e n s e s nulla u n q u a m inter ipsos vel m i n i m a exstiterit contentio: i m m o matrimonii etiam c o n s u m m a t i o n e n a t u r a l i lege rite servata, statim et ulla a b s q u e difficultate d e d e r u n t o p e r a m ; u n d e a n t e q u a m a n n u s a contracto matrimonio integer fuisset elapsus, filia o r t u m habuit. H o c volvente tempore, Ioannes, p a t e r n a domo relicta, in civitate Niciensi u n a cum uxore sua et prole suscepta sedem p o s u i t : tunc domestica felicitas t u r b a r i coepit, et a coniugali domo p a x exsulavit; vir enim erga u x o r e m s u a m amplius eam n o n servavit vitae consuetudinem, q u a m a n t e a servaverat, et mulieri hoc aegre ferenti, a t q u e mutat a e vitae rationem exquirenti, fateri non erubuit, se nonnisi a matre sua coactum, mediantibus minis eiectionis e p a t e r n a d o m o et exhaeredationis, cum ea matrimonium contraxisse, n o n vero sincero cordis affectu et liberae voluntatis suae p r o p o s i t o ; idque quia erga aliam mulierem S. Romana Rota 325 vehementissime- afficiebatur amore, q u a m nullo u n q u a m pacto se r e l a t u r u m affirmavit. Germana, h a c recepta notitia, et viri sui iniquo cognito proposito, cum aliter sibi consulere posse desperaret, coniugale t h a l a m u m deseruit, et u n a cum filia a p u d p a r e n t e s suos se recepit p a t e r n a in domo perpetuo m a n s u r a : quod mense decembri 1902 factum est. Interim Ioannis m a t e r die 30 martii 1903 s u p r e m u m diem obiit: sed Germana-, infirmitatis eius nacta occasionem, aegrotanti socrui charitatis officia exhibitura eius d o m u m Vallauris adivit, ibique virum sibi reconciliare studuit, et dissociatae vitae consortium restituere : sed frustra. Nam uxoris preces I o a n n e s n o n admisit, et G e r m a n a mense augusto anni 1903 coram civili m a g i s t r a t u pro divortio consequendo agere coepit; q u o d revera obtinuit per sententiam diei 21 iulii 1908, et consequenter altero viro civiliter nupsit. R e b u s sic s t a n t i b u s , cum iam undecim fere effiuxissent a n n i a discessu mulieris, I o a n n e s t a n d e m die 11 aprilis 1913 Sacratissimo Principi supplicem dedit libellum, petons humillime ut matrimonii sui causa, etiam in primo gradu, a p u d S. R. R. T r i b u n a l posset pertractari, eiusque nullitas declarari ex capite vis et metus. Et revera, Pontificia obtenta commissione, processus fuit rite confectus in Curia Niciensi, et causa fuit proposita definienda in t u r n o rotali diei 25 martii 1915, a quo sententia prodiit: Non constare de nullitate matrimonii in casu. Sed ab h a c sententia actoris P r o c u r a t o r legitime ad alium t u r n u m appellavit, et hodie c a u s a iterum e x a m i n a n d a et definienda p r o p o n i t u r sub consueta formula: An sententia rotalis diei 25 martii 1915 sit con-, firmanda vel infirmanda in casu? 2. Ius quod attinet. - Cum matrimonium sit ipsemet contractus naturalis a Christo Domino a u c t u s dignitate Sacramenti (Pius VTIÏ, Encycl. Humilitati 24 maii 1829), sicut contractus ceteri consensu perficitur (Cap. V, de Bigam., L. 30, de R. I). Quare quidquid consensum laedit, matrimonio nocet, cum o m n i m o d a m consensus libertatem, q u a e est potestas sui a c t u s ad opposita, postulet nuptialis consociatio. Iamvero consensui obstat metus, cfui ideo inter i m p e d i m e n t a m a t r i m o n i u m dirimentia a d n u m e r a t u r ; sed u t r u m naturali iure (Pont. IV, 14, 4), an canonico (Sánchez, IV, 14, 2) n o n d u m satis est exploratum. Actus enim positus ex metu, q u a n t u m v i s gravi, est semper simpliciter v o l u n t a r i u s ; sed est etiam secundum quid involuntarius : u n d e actio quod metus causa seu restitutio in integrum, d a t u r metum p a s s o : immo et exceptio quod metus causa d a t u r ; ut qui per m e t u m talem ad d a n d u m aliquid, 326 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale a u t pro mittendum coactus fuit, repetere d o n a t u m possit, a u t excipere contra eum, qui metu incusso promissionem obtinuit, ne solvere teneatur. Sed quia n u p t i a e semel coitae rescindi n o n possunt, ideo ex m e t u initae ab initio irritae decretae sunt. « I u s n a t u r a e alios actus reddit « rescindibiles, ad petitionem partis metum p a s s a e ; cum autem id m a t r i « monio applicari nequeat, debuit illud irritum reddere, secus innocenti « n o n consuluisset » (Gasparri, II, cap. IV, n. 934). 3. Q u a r e explorati iuris est, m a t r i m o n i u m m e t u contractum, d u m m o d o m e t u s requisitas h a b e a t conditiones, n u l l u m esse a t q u e irritum, saltem iure canonico (cap. Cum locum, 14; Cum veniens, 15; cap. Consultationi, 28; de Sponsal. et matrim.; cap. Significasti, 2 de eo qui dux. in matrim); q u o d u n o ore Theologi et Canonistae fatentur (S. Thom., 4, dist. 29, qu. unie, art. 3; Sánchez, de matrim., 1. 4, disp. X I I ; Reiffenst., lib. IV, tit. 1, n. 325; Schmalz., lib. IV, tit. 1, n. 386). Non igitur quilibet m e t u s hoc operatur, sed qui a causa libera, seu ab h o m i n e , incutitur, q u i q u e : 1) directe incutitur ad e x t o r q u e n d u m consensum, seu ad e x t o r q u e n d u m m a t r i m o n i u m (cc. 15, 28, de sponsal. et matrim.; cap. 2, de eo qui dux. in matr.), quamvis doctores m a g n a e notae contradicant (Schmalz., 1. IV, t. 1, n. 398; Lugo, de Iust. et Iur., n. IX, 175 seq.); 2) sit iniustus (cap. 10 eod.; P o n t . IV, 19, 7), q u o a d s u b s t a n t i a m (ex L. 12, § 1, quod metus causa); 3) sit gravis seu absolute seu relative (cc. 15, 28 de sponsal. et matrim.), licet t a n t u m reverentialis sit, c u m t a m e n ei aliquid accedit e. g. preces i m p o r t u n a e , minae, iurgia, vexationes (D'Annibale I, p. 104, n. 128 edit. I I I ; Gasparri II, p. 54, n. 493, edit. I I I ; Rota, Parisien., 26 febb. 1910; item Parisien., 13 martii 1911); levis n o n a t t e n d i t u r (L 6, 7, 8. Quod metus causa), quia nemo p r a e s u m i t u r compulsus hoc metu. 4. Quis sit m e t u s vere gravis explicant Alexander III in cap. 15 et 28 de spons. et matrim, et Innocentius III in cap. 6 de iis quae vi metusve causa fiunt, qui dicunt, illum esse qui cadat in virum constantem. Sed in h a c re d e t e r m i n a n d a cum metus sit instantis vel futuri periculi causa m e n t i s trepidatio, n o n u n a est inspicienda obiectiva mali minitati consideratio, sed insuper ratio est h a b e n d a conditionis personae m a l u m illud pertimescentis, adeo ut malum instans t e l futurum sit grave pro illa persona, q u a e t i m e t ; ita nempe ut haec p e r s o n a facile illud sustin e r e nequeat, et insuper p e r s u a s u m habeat, illud malum sibi revera imminere. Si u t r u m q u e , vel etiam si a l t e r u t r u m desit, m e t u s est levis (Gasparri II, n. 940-944). Quare instructio S. Officii 20 iunii 1883 rite docet: « Gravitas timoris oritur ex n a t u r a m i n a r u m , ex qualitate t u m « eorum, a quibus illae proficiscuntur, t u m eorum, qui eas pati dicun- S. • Romana Rota 327 « t u r » . Iudicis ergo est m e t u m expendere gravis an sit, vel levis et inanis ; sed perpensis etiam, praeter idoneos testes, antecedentibus, concomitantibus et s u b s e q u e n t i b u s adiunctis, cum metus, utpote in animo latens, sit difficilis probationis ( F a g n a n u s , in cap. Consultationis, 1% de sponsal. et matrim.; Gasparri II, n. 491; R o t a coram Ludovisio, decis. 326; vol. III decis., p. 205). Sed in dubio m e t u s p r a e s u m i t u r levis propter matrimonii favorem (Layman, lib. V, tract. X, par. 2, cap. V, n. 4). 5. Nec satis est, m e t u m alicui vere incussum fuisse, nisi constet simul, illum u s q u e ad matrimonii celebrationem p e r d u r a s s e : tunc enim revera dici posset, metum fuisse matrimonii causam, a quo veluti necessarius effectus dérivât: alias hoc n o n admittitur. Saepissime evenit, ut quod prius n o n placuit, re melius perpensa, postea acceptetur; et ideo potest contingere, ut qui a n t e a m a t r i m o n i u m noluit, et nonnisi coactus in illud convenit, postea, mutato consilio, sponte ac libere illud admittat. Hoc sufficit, ut m a t r i m o n i u m , q u o d iuris g a u d e t favore, libere c o n t r a c t u m p r a e s u m a t u r si metus existentia t e m p o r e celebrati matrimonii n o n probetur. 6. Qui a u t e m m e t u m allegat, contra se h a b e t p r a e s u m p t i o n e m , et ideo, si velit contrarium retineri, gravatur manifesta, concludenti et fortiori probatione (decis. Rot. Rec. dec. 117, n. 3; dec. 290, n. 1; dec. 469, p. 3; dec. 45, n. 7, par. 4, tom. I). Quare Ioannes Massier, nisi se m e t u m p a s sum legitime probet, matrimonii sui nullitatem frustra sustineri contendit; « p r a e s u m p t i o enim, quae valere facit actum, est regina aliarum « p r a e s u m p t i o n u m ; ac proinde p r a e s u m i t u r pro validitate actus donec « p r o b e t u r invalidus » (Reiffenstuel, lib. V, tit. 23, n. 91). Iamvero probatio haec n o n resultat ex actis. 7. Factum quod attinet. - Enim vero RR. P P . , actis inspectis, primo retinuerunt, n o n constare, praetensum m e t u m revera fuisse i n c u s s u m : q u a e enim ad hoc p r o b a n d u m allatae sunt depositiones hoc n o n evincunt. S a n e coniux u t e r q u e deponit, I o a n n i s m a t r e m m i n a s filio intulisse; vir enim affirmat, se nonnisi a m a t r e per m i n a s c o m p u l s u m Germanam Gauthier u x o r e m duxisse (Sum. I, p. 4; III, p. 8): hoc etiam affirmat G e r m a n a (Sum. IV, p. 22, qu. 3). Sed cum hi pro se dicant testimonium tempore suspecto, dubitare saltem licet an vera l o q u a n t u r ; et ideo integra his n o n est h a b e n d a fides. «Confessio q u a m coniuges faciunt « post m a t r i m o n i u m contractum, in q u a n t u m adversus matrimonii valo« rem pugnat, omni vi caret » (Instructio Austriaca, n. 148): sic etiam « i u s i u r a n d u m a coniugibus p r a e s t i t u m , aeque ac eorum confessio, 328 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « p r o b a t i o n e m de impedimento obtinente s u p p e d i t a r e , aut supplere « n e q u i t » (1. c. n. 169). Concinit R o t a : « Confessio coniugis non atten« ditur q u o a d vinculi solutionem » (dec. 264, n. 44, P a r . V, Tom. I R e c ; dec. 155, n. 57, P a r . VI, R e c ) . Quare merito ait L e g a : « in causis de « nullitate? confessio est suspecta et pene nullius valoris q u u m e d i t u r tem« pore suspecto, seu post institutam accusationem in m a t r i m o n i u m ». Et in casu suspicio haec gravi non caret f u n d a m e n t o ; u t r i u s q u e enim coniugis maxime interest, accusati matrimonii nullitatem declarari, ut valeant, r e c u p e r a t a libertate, alias nuptias conciliare, q u a s contracturi dicuntur etiam si rotalis sententia eis non arrideat, pro nihilo h a b e n t e s offensam Dei et s u a r u m a n i m a r u m perniciem. Ita p a r o c h u s A r d i s s o n : « Ce q u e je puis ajouter c'est que les deux époux sont décidés à con« tracter un autre mariage, qu'ils soient ou n o n r e c o n n u s libres p a r « R o m e » ; q u o d ceteroquin n o n obscure iam i n n u e r a t testis Maurel: « J'ai m ê m e fait des démarches, mais s a n s succès, parce que chacun « d'eux en aimait un a u t r e ». 8. Ex testibus melior n o n oritur probatio. Qui enim fidem faciunt in iudicio sunt testes de scientia (can. 15, caus. 3, p. 3), seu qui sensibus suis p e r c e p t a d e p o n u n t (ex L. 14, c. de Test.; § ult. de Testam.); non vero testes de credulitate, q u a e magis n o n attenditur quam indicia m e r e a n t u r , q u i b u s innititur, vel de auditu, qui ad s u m m u m praesumptionem p a r i u n t (Mascard, de Probat., Conci. 60) : et si a n o n fide digno acceperint fides testimonio h a b e n d a n o n est (cap. 47, de Test.). Iamvero qui in casu excussi sunt testes, d u o b u s t a n t u m exceptis, Augustino Barel, et in novissima inquisitione Leonia Blanchard, de q u i b u s dicetur infra, n o n s u n t veri testes, sed testes de auditu, qui vel a n o n fide digno, seu ab ipso actore, acceperunt deposita, ut Danillon, Alphridus Massier, Maissa; vel acceperunt ab actoris matre, q u a e morte p r a e v e n t a n o n potuit audiri ut factorum veritas agnosceretur. Quare vel nullus est valor depositionum si h a e ad priores testes referantur, vel est dubius si referantur ad alteros. 9. Sed insuper, depositionibus publicatis, i m m o publicata etiam sententia actori adversa, iterum excussi s u n t testes, aliique novi i n d u c t i : q u a m v i s hoc in causis matrimonialibus fieri n o n p r o h i b e a t u r (cap. 35, de Test.), n o n ideo t a m e n cessat iuridica s u s p i c i o , q u a e in generali p r o h i b i t i o n e c o n t i n e t u r (cap. 17, de Test.; cap. % cod. tit. in Clementinis), q u a e q u e in casu evidenter apparet. Nam qui, p r i m u m excussi, generice t a n t u m , u n o excepto Maurel, deposuerunt, post didicitas attestationes et post cognitas sententiae rationes, iterum interrogati de minis specifice l o q u u t i s u n t iuxta suggestivas eis p r o p o s i t a s quaestiones. H a n c S. Romana Rota testium variationem culpae Iudicis instructoris vertit actoris p a t r o n u s ; cum enim quaestiones a d a e q u a t a s testibus n o n proposuisset necesse fuit ut iterum accuratius interrogarentur, ex quo depositionem orta diversitas. Verum in prima inquisitione o m n i b u s indiscriminatim eadem q u a e stio fuit proposita, certe n o n ampla, sed a p t a satis. Et hoc est adeo verum, ut Maurel, h a c audita interrogatione, de minis illatis deposuerit. Quod potuit u n u s , ceteri potuissent et dixissent. Non ergo interrogat i o n u m defectui, sed alteri motivo est t r i b u e n d a testium variatio. Immerito etiam p a t r o n u s idem affirmat, in suppletiva instructione n o n super eisdem, sed super diversis articulis fuisse interrogatos. In p r i m a enim inquisitione fuerunt rogati de causa, q u a e I o a n n e m ad m a t r i m o n i u m coegit, e u m q u e fecit i n v i t u m : « Savez-vous si Mr J e a n Massier n ' a p a s * consenti librement, pleinement lors de son mariage avec Mlle Gaut h i e r ? » ; in altera suppletiva de minis specifice fuerunt interrogati: « Qu'avez-vous su au sujet de menaces... En quoi consistaient ces mena« ces? ». Unum ergo idemque in u t r a q u e inquisitione fuit quaesitum, an scilicet voluntas libera m a t r i m o n i u m admiserit, vel coacta voluntas, licet sub forma diversa; generica in prima, in altera specifica: et ideo iuridica suspicio n o n eliditur. Et hoc facto etiam p r o b a t u r ; adeo enim testes partis studio moti a p p a r e n t , ut inter actorem et eorum depositiones apertissima a p p a r e a t contradictio; cum enim ille dixisset, p a t r u a e m i n a s fuisse illatas post separationem a muliere : « Ma t a n t e et marraine, « Madame V. Guirard Massier, t e n t a à plusieurs reprises de me faire « revenir vers ma femme », testes o m n e s hoc dicunt accidisse a n t e matrimonium, et quidem ad consensum e x t o r q u e n d u m in illud. Iudici enim sciscitanti : an sciant testes « si Madame Massier poussait aussi la t a n t e « de Mr J e a n à déshériter celui-ci s'il ne consentait pas à épouser « Mlle Gauthier? », in sensu affirmativo responderunt omnes. Inde explicatur q u a r e , ut optime observat appellata sententia, personae familiae extraneae per actoris m a t r e m d i c a n t u r factae participes s e r m o n u m consiliorumque o m n i u m circa m a t r i m o n i u m , q u a e filii ipsi penitus ignorar u n t : hoc enim cum sit incredibile, adsertum a testibus factum retinetur contra veritatem. Neque patroni sustinetur explicatio q u a dicit, Ioannis matrem, q u a e neminem suae voluntati obsistere patiebatur, sui agendi rationem filiis suis occultasse ne in illis oppositionem in veniret, q u a m extraneis manifestavit. Etenim, fatentibus P a u l et Blanchard, contentiones m a t r e m inter et filium, atque minae in familia non erant occultae: « Jean... a eu des discussions assez vives entre lui et sa mèr'e à ce « sujet... Mme Massier a menacé son fils devant moi de le déshériter « et de le chasser de la maison s'il n'épousait pas Mlle Gauthier », 330 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale q u a s ideo Ioannis fratres n o n ignorassent « d o n t les p e r s o n n e s de la « maison ont eu aussi connaissance »: deinde q u a e filii n o n didicissent a m a t r e aliunde discere poterant, et praesertim a-b illis, qui officinae erant addicti, et q u o r u m c o n s u e t u d i n e u t e b a n t u r , c o n t e n t i o n u m et m i n a r u m n o n ignaris; et ideo m a t e r p r a e t e n s a m oppositionem n o n vitasset. Filior u m ergo ignorantia a p a t r o n o n o n conciliatur cum cognitione m i n a r u m ex parte e x t r a n e o r u m , et a r g u m e n t u m inde petitum a primis Iudicibus optime sustinetur. 10. Quod si depositiones ipsae e x p e n d a n t u r , saltem praecipuae, aliud h a b e t u r a r g u m e n t u m , q u o d testibus fidem adimit. A l p h r i d u s et Ioseph Massier p u g n a n t inter se ; ille enim m i n a s a m a t r e illatas admittit, sed e a s dicit, se a fratre I o a n n e accepisse, q u a s potuisset et debuisset directe cognoscere cum simul in p a t e r n a domo viverent: « Mon frère, avec qui « j ' h a b i t a i s , me l'a a v o u é » ; iste vero m i n a s excludit omnino, d u m e contra suasiones t a n t u m ex parte matris a d m i t t i t : « Ma mère je ne crois « p a s qu'elle ait fait des m e n a c e s ; mais elle a s u r t o u t persuadé mon « frère q u e c'était son intérêt qu'il se mariait avec cette p e r s o n n e - l à ». Equidem I o s e p h u s Niciae m o r a b a t u r ; sed cum personis familiae optimas servavit r e l a t i o n e s ; immo matris etiam fiducia utebatur, « e l l e se con« fiait habituellement à moi », a q u a etiam de fratris matrimonio fuit edoctus, saltem p o s t q u a m o m n i a fuerant composita: « Elle ne m'a parlé « de ce mariage que q u a n d elle a eu tout réglé », et omnia, sicut evenerunt, ei a matre r e t i n e n t u r manifestata; I o s e p h u s enim, hisce auditis, observationes n o n omisit, q u a s m a t e r non acceptavit: « J'ai essayé de « lui faire quelques observations sur la gravité de ce projet; elle m ' a « r é p o n d u qu'elle savait bien ce qu'elle f a i s a i t » . Nihilominus m i n a s excludit, et suasiones d u m t a x a t admittit. Utri c r e d e n d u m ? Alphrido n o n certe; eius enim depositio cum fratris Joannis depositione confunditur, et maiorem q u a m ista n o n meretur fidem; deinde s u s p e c t u s est retin e n d u s , iudici enim interroganti r e s p o n d e n s plus affirmât q u a m actor ipse desideret, cum n e d u m a m a t r e , ut vult Ioannes, sed etiam a p a t r e m i n a s huic dicit i n l a t a s : « Mon frère a été contraint p a r ma « mère, sous m e n a c e s de le déshériter, et mon père de le chasser de la « maison s'il ne consentait à ce mariage », et adiungit exhaeredationis m i n a s a p a t r u a etiam illatas fuisse: « Sa m a r r a i n e m ê m e , qui était sa « tante, le menaça également de lui diminuer sa p a r t d'héritage s'il « r e f u s a i t de consentir à ce mariage ». 1 1 / A u g u s t u s Barel sibimet contradicit, et aperte m e n t i t u r ; qui enim s u b iuramenti fide in prima inquisitione d i x e r a t : « Je ne sais p a s si elle « (mater actoris) a fait des menaces à son fils pour le faire consentir », (S. Romana Rota 331 in altera apertissime affirmat: « Je sais que Mr J e a n ne voulait p a s « é p o u s e r Mlle Gauthier, et q u e Mme Massier tenait beaucoup à ce « mariage, qu'elle voulait l'y contraindre et le menaçait de le mettre «à la porte et de le déshériter s'il s'y r e f u s a i t » . P a r o c h u s Ardisson h u n c testem ab admissa contradictione et mendacio excusat ob culturae defectum; sed frustra. Adeo enim s u n t clarae factae depositiones, ut electum n o n r e q u i r a t u r ingenium ad rectam e a r u m intelligentiam, et ad differentiam percipiendam inter p r i m a m : « Je ne sais p a s si elle a « fait des menaces à son fils » et alteram : « Je sais... qu'elle voulait l'y « contraindre et le menaça de le mettre à la porte et de le déshériter... « J e l'ai e n t e n d u m o i - m ê m e plusieurs fois ». Parochi defensionem nec ipse testis Barel p r i m u m admisit, qui potius duxit exponere, primae depositionis defectum ex scriptoris errore p r o m a n a s s e : « S û r e m e n t un erreur « s'est glissée en verbalisant ma déposition », quin adverteret ad explicationis futilitatem: si enim scriptor errasset, a u d i t a lectione scriptae depositionis, testis ipse errorem advertisset, et emendationem curasset. Sed, cum tertio fuit excussus, Parochi defensionem fecit s u a m : « Ma réponse, « au premier interrogatoire n'a p a s été ainsi fait que, vu m o n peu d'ins« truction, je n'avais p a s compris toute la question ». Nec est omittend u m , h u n c testem ab actore m o n i t u m , cui erat addictus, « é t a n t resté « d a n s la maison vingt-quatre a n s », ei m o r e m gerere spopondisse d. 24 aprilis 1914: « Vous n'avez qu'à me faire convoquer à n o u v e a u « étant prêt à rectifier u n e erreur », eique fidem servasse die 4 iunii 1914 in. altera depositione, et die 14 maii 1915 in tertia. 12. In novissima inquisitione Leonia B l a n c h a r d ut testis inducitur, q u a e cum sit testis de scientia: « Madame Massier a menacé son fils devant « moi », plenam faceret fidem in iudicio. Sed si vera testis refert, n o n explicatur q u a r e neque in prima, n e q u e in altera, sed t a n t u m in tertia inquisitione fuerit i n d u c t u s ; et deinde cum facta referat, q u a e in familia saepe e venerant: « Je l'ai su, vu que je fréquentais la maison, et que « j e l'ai entendu répéter fréquemment... Mme Massier le lui disait sou« vent elle-même...», nec explicatur cur Alphridus, qui in familia vivebat, ea p e n i t u s n o n adverterit. Adde nimiam h u i u s testis levitatem qui suggestivae interrogationi r e s p o n d e n s , aliter ac actor affirmat, praeter m a t r i s m i n a s , periculum exponit, u n a cum electione a p a t e r n a domo, patris etiam et p a t r u a e amittendi haereditatem, simulque m a t e r n a e h a e reditatis exaggerat quantitatem, q u a m ad decies centena millia libellarum extendit, ut inde concludat, q u a r t a m partem grave d a m n u m pro I o a n n e constituere idque I o a n n e m plene cognovisse (Summ, alterum, p. 20-21, n. 7, 8, 9, 10). Quare testis hic a RR. P P . suspectus h a b e t u r in causae 332 Acta Apostolicae aedis - Commentarium Officiale c o m m o d u m ab actore v o c a t u s ; et ideo eius depositio omni vi carens retinetur. Danillon etiam m e n d a x e s t ; qui enim in p r i m a inquisitione dixerat, se m i n a s agnovisse, sed eas in specie n o n posse d e t e r m i n a r e : « Je sais que la mère fit des m e n a c e s ; mais je ne puis préciser en détail « quelles furent », p l u s q u a m par sit eas determinavit in specie cum fuit excussus in altera: « 11 (Ioannes) me dit: " Ce qui me fait le plus de « peine c'est q u e ma mère m ' a menacé de me chasser de la maison et « de me déshériter si je ne fais p a s sa volonté, et je ne puis m'y « r é s o u d r e „ ». 13. E q u i d e m testes n o n solum a P a r o c h o Ardisson (Summ, addit, I, p. 15 et seq.) d i c u n t u r viri praediti « d'une parfaite h o n o r a b i l i t é » , sed etiam Tribunali Niciensi (Summ, addit., III, n. I) persuasio fuit de e o r u m probitate, h o n e s t a t e et veritate. Sed an h u i u s m o d i sit a t t e n d e n d a testificatio primo licet dubitare. P a r o c h u s enim Ardisson, q u e m testificatio ipsa h a b e t auctorem, aliquod in causa videtur h a b e r e interesse. Et hoc n o n solum evincitur ex universa sui agendi ratione sive in l a u d i b u s prodigandis, sive in testibus defendendis, iisque a contradictionibus vindic a n d i s ; sed etiam quia I o a n n i s amasia, q u a e a lege viri liberata « tenait « à ce que je (Ioannes) fasse a n n u l e r mon m a r i a g e » , ut inde simul matrim o n i u m contraherent, erat sub dicti Parochi tutela, ipso actore fatente: « Q u a n d le 11 maii 1907 le docteur Colignon décédait voilà donc Mme Coli« gnon libre à Vallauris ne vivant q u ' a u p r è s de m o n curé ». Tribunali vero p e r s u a s u m fuit de testium probitate, sed quo fundamento n o n apparet. I n s u p e r a d m i s s a etiam testium o m n i u m probitate, non inde sequitur, eos deceptos q u a c u m q u e de causa, falsum n o n deposuisse. Et revera, q u a e h a c t e n u s s u n t disceptata hoc evidenter o s t e n d u n t Incussi ergo metus existentia in actis p r o b a t a n o n existit. Hoc u n u m sufficit, ut appellata sententia, contrariis q u i b u s c u m q u e non o b s t a n t i b u s a t q u e reiectis, confirmetur. 14. Attamen quaestionis m e r i t u m Domini perpendere n o n omiserunt, et pro certo r e t i n u e r u n t , timorem, qui in casu dicitur incussus, siquidem vero fuisset incussus, talem n o n esse, qui a iure requiritur, ut matrimonii dirimens constituat i m p e d i m e n t u m ; praescriptas enim ad hoc n o n h a b e t qualitates. Enimvero, ipso actore fatente, d o m i n a Massier de hoc fuit valde sollicita, ut filium s u u m ad b o n a m frugem revocaret, amasia relicta. H u n c ad finem c o n s e q u e n d u m ei m a t r i m o n i u m proposuit cum G e r m a n a Gauthier c o n t r a h e n d u m . « Cette u n i o n m'avait été imposée p a r ma « famille qui, p o u r des raisons d'ordre intime, voulait mettre un t e r m e « à u n e affection profonde, que je ressentais p o u r u n e certaine p e r s o n n e . S. Romana Rota 333 « Ma mère, qui était le chef moral de la famille et soucieuse de mon « a v e n i r , avait trouvé en Mile Germaine Gauthier toutes les garanties « de b o n h e u r et d'avenir, aussi m'avait elle conseillé d'épouser cette « j e u n e fille, qui lui avait avoué son a m o u r p o u r moi ». Sed Cum Ioannes e vitiorum coeno renuisset recedere, i p s u m inter et m a t r e m ortae s u n t contentiones, q u a e ad p r a v a m eius consuetudinem s u p e r a n d a m a t q u e vincendam ex parte matris fuerunt ordinatae. « A ce désir je « répondais par un refus formel, disant à ma mère que j a m a i s je ne « me marierais, ayant déjà d o n n é m o n cœur. P l u s i e u r s fois des expli« cations très vives eurent lieu entre n o u s ; ma m è r e me fit connaître « sa décision, je dirai même sa menace :.... elle considérait faire son « d e v o i r de mère agissant ainsi ». Et revera I o a n n e s ipse coram Iudice sub i u r a m e n t i fide fassus est, se matris consilium n o n acceptasse, n o n q u i d e m G e r m a n a e intuitu, q u a e ei n o n displicebat, sed ne amasiam relinqueret cui a m o r e invincibili se devictum sentiebat. « P o u r q u o i vous « refusiez-vous à l'épouser? - R. Parce que j ' a v a i s u n e affection ailleurs, « et que, s a n s ressentir p o u r elle de la répulsion, je ne pouvais me « détacher de ma première affection ». Si quae ergo in s e r m o n u m aestu a matre factae sunt ruinae, hae directe fuerunt perversae Ioannis voluntati ab amasia retrafiendae, quin matrimonium excluderet t a m q u a m medium ad finem directe volitum consequendum. Hoc revera testis P a u l deponit affirmans, se ita accepisse, post inita sponsalia, a n t e q u a m matrim o n i u m contraheretur, tum ab ipso actore tum ab eius m a t r e . « Je l'ai « su p a r Mme Massier et p a r J e a n Massier, p e n d a n t les quelques mois « qui ont précédé ce mariage, étant alors de la maison ... ». Sed testis Maissa h a c de re clarius profert t e s t i m o n i u m : « Mme Massier avait « pressé son mari d'avantager son fils ainé au détriment de Mr J e a n « pour le contraindre à quitter u n e liaison qu'elle lui connaissait, et à « épouser Mlle Gauthier ». Minae ergo, si q u a e vere in casu fuerunt illatae, nonnisi indirecte matrimonium respexerunt, quae directe m e t u m n o n i n d u x e r u n t ad e x t o r q u e n d u m c o n s e n s u m in illud. 15. Neque praetensae minae gravem m e t u m produxissent ; eiectio enim a p a t e r n a domo et exhaeredatio comminatae, in casu vim n o n h a b u i s s e n t ad illum excitandum. Eiectionem a p a t e r n a domo primi Iudices ineptam omnino r e t i n u e r u n t metui incutiendo, quem Ioannes facile contempsisset; non enim matri, sed patri ius est filium eliciendi a d o m o : et q u a m v i s pater Ioannis adeo debilis a testibus dicatur, ut uxoris voluntati facillime se submittere!, hoc t a m e n non adeo u r g e n d u m esse censuer u n t , ut in eis etiam, quae patriam potestatem respiciunt, mulieris subiret imperium veluti mancipium. H u i u s a r g u m e n t i vis n o n eliditur per ea, 334 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale q u a e in novissima inquisitione d e p o s u e r u n t testes, q u a n d o affirmarunt, I o a n n i s m a t r e m viro sibi lucrando, suisque placitis in hoc etiam subiiciendo, sedulam impendisse o p e r a m ; idque I o a n n e m non-lattasse. P r i m o enim, qui inducti s u n t testes, fidem n o n m e r e n t u r , cum ex dictis sint suspecti. Deinde non s u n t veri testes ; si enim u n u m vel alterum excipias, de q u i b u s iam a c t u m est, o m n e s s u n t testes de credulitate, qui subiectivam opinionem p a n d i d e r u n t . Iudici enimvero sciscitanti: « Croyez-vöus « que la menace de Mme Massier d'expulser son fils de la maison, s'il* « n'épousait pas Mlle Gauthier, était sérieuse et qu'elle a u r a i t pu a m e n e r « son mari à l'exécuter? Savez-vous si Mr J e a n était persuadé* ou non, « que cette aurait été exécutée en cas de refus au .mariage ? », o m n e s u n o ore r e s p o n d e r u n t se hoc r e t i n e r e : « Je suis p e r s u a d é . . . je le crois « parfaitement... oui, je le crois », u n u m ergo certum hic habetur, scilicet testium omnium fuisse opinionem, q u a I o a n n i s eiectio a p a t e r n a domo, instante matre, et viro n o n resistente, r e t i n e b a t u r possibilis. Sed cum a posse ad esse n o n teneat iilatio, factum testes n o n c o n s t i t u u n t metui incutiendo satis a p t u m ; vir enim, q u a n t u m v i s debilis, patriae potestatis iura ita p r o s e q u u t u r u s praesumitur, ut omnes u x o r i s artes et import u n i t a t e s eluderei ne coram societate n o t a servi mulieris inureretur, hominis dignitatis o b l i t u s ; quae p r a e s u m p t i o n o n destruitur per simplicem contrarii possibilitatem. 16. Nec contrarium evincitur ex facto allegatae donationis, q u a e sub mentito titulo recognitionis debiti a viro, s u a d e n t e a t q u e urgente uxore, facta dicitur favore Alphridi in fraudem et cum d a m n o I o a n n i s : haec enim recognitio, coram publico Notario facta, retinetur vera q u o a d u s q u e n o n p r o b e t u r falsa. In novissima inquisitione declaratio fuit producta, coram P a r o c h o Ardisson emissa ab Alphrido Massier, et, eo a paralysi scribere impedito, ipsius Parochi m a n u e x a r a t a ; qui conscientiae stimulis agitatus, ut suae satisfaceret obligationi, se dicit fraudis fuisse participem a patre commissae in fratris sui I o a n n i s praeiudicium s u b uxoris imperio. Sed haec declaratio nullo omnino in pretio est h a b e n d a : facta enim post publicatam sententiam adversam, seu t e m p o r e suspecto, suspicionis n o t a non caret. Et revera in p r i m a iudicii sede Ioannis p a t r o n u s asseruit, se d o c u m e n t a allaturum, q u i b u s probaretur, donation e m h a n c coram civili magistratu, iuris ordine servato, fuisse impetitam, s e n t e n t i a m q u e prodiisse, q u a e nullam et irritam eam declaravit. H a e c erant d o c u m e n t a producenda, quae n o n fuerunt producta, q u i n iusta fuerit assignata omissionis c a u s a ; ratio enim allata, furoris bellici in E u r o p a grassantis, a p t a n o n est omissioni a d p r o b a n d a e , quia qui plura requisivit et in actis deposuit documenta, bellicis conditionibus et impe- S. Romana Rota 335 dimentis n o n obstantibus, Civilis etiam Tribunalis aeque potuisset asserti iudicii d o c u m e n t a sibi comparare a t q u e producere, si iudicium praetens u m revera locum habuit. D o c u m e n t o r u m defectum n o n supplet Alphridi d e c l a r a t i o , q u a e n o n u n o defectu laborat. Etenim primo est actus extraiudicialis, qui in iudicio attendi n o n potest; et deinde exarata est a Parocho Ardisson, q u a m v i s ab Alphrido subscripta, qui cum in causa, ut s u p r a dictum est, aliquod h a b e a t interesse, n e d u m in forma, sed etiam in declarationis substantia, retinetur auctor illius. Sed ab hoc etiam praescindendo, donatio, q u a e est declarationis obiectum, sufficienti ratione caret, ut possit admitti. Enimvero I o a n n e s die 10 martii 1900 m a t r i m o n i u m cum G e r m a n a contraxit, et nonnisi decembri mense a. 1902 coniugalis vita fuit intercepta, q u a n d o mulier, viro relicto, a p u d parentes suos Parisiis se recepit: affirmata vero donatio die 27 augusti 1902, seu tempore intermedio, facta fuit, q u a n d o domina Massier, voti compos effecta, insidias in filium moliri non d e b e b a t ; sed potius in p r e m i u m filialis obsequii eum beneficiis cumulare t e n e b a t u r . Donatio ergo fraudis n o n fuit effectus, sed ab aliis causis repeti debet: et consequenter Alphridi allata declaratio merito ut suspecta reiicitur. 17. Ceterum cum eiectio a p a t e r n a domo dicatur a matre comminata, nullo ad virum s u u m habito respectu, si testium depositiones hac super re forent admittendae, altera retinenda esset incussi timoris causa, agendi ratio patris, q u a m nec actor cognovit, nec considerandam proposuit. Non relevat affirmare, causam h a n c ideo ab actore fuisse reticitam quia super illa a Iudice n o n fuit interrogatus, quin ideo eam excluderet; n o n enim ipse eam exposuit in supplici libello die 11 aprilis 1913 ad Summ u m Pontificem misso, contentus t a n t u m exponere, se timuisse eiectionem a p a t e r n a domo et matris exhaeredationem, nulla omnino patris facta mentione : « Ou épouser Mlle Gauthier, ou quitter la maison, et « m'avisant en a u t r e qu'elle (mater) me déshériterait... ou aller m'occu« per ailleurs m e n e r u n e vie misérable... puis la crainte d'être déshérité. « Je cédais a u x menaces de mes p a r e n t s , et le 10 m a r s 1900 j ' é p o u s a i s « Mlle Germaine Gauthier ». I m m o hoc etiam affirmat coram Iudice, et unicam assignat matrimonii c a u s a m : « P o u r ne p a s être chassé de la « maison et déshérité », iuxta matris suae minas. Non ergo alter adfuit m i h a r u m auctor, qui, praeter m a t r e m , timorem incuteret: et ideo patris i n t e r v e n t u s n o n admittitur. E a d e m de causa n o n admittitur i n t e r v e n t u s p a t r u a e ; idque eo magis quia p a t r u a e m i n a e factae d i c u n t u r post cont r a c t u m m a t r i m o n i u m , seu post coniugum separationem, et ad eum finem ut I o a n n e s cum alia muliere matrimoniale foedus iniret: « Ma t a n t e et « m a r r a i n e Mme V. Guirard-Massier t e n t a à plusieurs reprises de me 336 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « faire revenir vers ma femme: j ' a i toujours refusé... ma tante décédait « en me déshéritant ». 18. Exhaeredationem vero quod attinet, q u a e et q u a n t a esset dominae Massier m a g n i t u d o fortunae, nullo omnino ex d o c u m e n t o resultat, quod in actis debuisset deponi. Unica h a b e t u r depositio testium, qui in novissima inquisitione de hoc expresse interrogati ut d a m n i gravitas probaretur, aliter ac appellata sententia retinuerat, eam ad decem centena millia libellarum extollunt. Verum affirmatio haec, d a t a etiam testium attendibilitate, unice fundata dicitur in iis, q u a e exterius apparent, seu p e r s o n a r u m refert opinionem fundatam t a n t u m in exteriori familiae Massier vivendi ratione l u x u r i o s a : « Ils étaient considérés comme très « riches, par le train qu'ils menaient ». Sed n e m i n e m latet, exteriorem l u x u r i o s a m vivendi rationem n o n esse certum a r g u m e n t u m fortunae magnitudinis, saepissime enim accidit, pinguiora etiam p a t r i m o n i a familiarum in civitate p r a e s t a n t i u m adeo gravi aere alieno esse affecta, ut q u o d superest vix et ne vix quidem sit p a t r i m o n i u m alendae familiae sufficiens. Et hoc n o n immerito retinetur in casu. Etenim d o m i n a Massier adversis officinae conditionibus perterrita, dotem inhiavit G e r m a n a e iis sublevandis d e s t i n a n d a m : « J'ai forcé m o n fils à vous épouser à cause « de votre dot qui devait rélever l'usine que n o u s exploitions ». Quod etiam testis Danillon confirmat (Summ., p. 38 c.) et P a u l (Summ., p. 17 ad 6). Retenta etiam testium depositione, gravitas d a m n i comminati inde n o n oritur. E x h a e r e d a r e proprie est, eum, qui ipso iure haeres d e s i g n a t u s erat, ab haereditate r e m o v e r e : et t e s t a m e n t u m infirmatur si t e s t a t o r in legitima saltem portione n o n instituat, a u t iuste exhaeredet, q u i b u s eadem legitima portio debetur. Cum in casu t r e s essent liberi, portio legitima unicuique assignata consistebat in q u a r t a p a r t e haereditatis (Cod. Civ. Gaii., art. 913), q u a n e m o p o t e r a t privari nisi ex causis a lege praescriptis. Quae c a u s a e cum n o n a d e s s e n t in casu, I o a n n e s proprie n o n p o t e r a t exhaeredari, et ex hoc capite n o n solum m e t u m gravem, sed nec m e t u m q u e m c u m q u e poterat concipere; n o n solum enim deerat grave d a m n u m , sed nullum o m n i n o d a m n u m aderat. U n a reman e b a t q u a r t a pars haereditatis, a lege liberae p a r e n t u m dispositioni reservata, q u a e si inter tres filios fuisset distributa, I o a n n e s duodecima d u m t a x a t parte potuisset privari; haec grave d a m n u m in casu non constituit. Quare P P . Domini m e t u m absolute reiiciunt. 19. Sed RR. P P . m e t u s gravitatem n e q u e concedunt relate ad person a m , cui dicitur incussus. I o a n n e s enim 23 a n n o s n a t u s , qui idoneus in arte describitur et auctoritate famae p r a e s t a n s in societate (Sum. p. 42, n. 2), qui n a t u r a e donis praeditus c o m m e n d a t u r (p. 14, Sum. alter. 337 S. Romana Rota n. 1 1 ) , q u i q u e de s u a persona libere disponebat cum aliqua independ e n t i a a p a r e n t i b u s , is certe n o n fuit, quem, sicut timida puella inter domesticos parietes vitam ducere assuefa, eiectio a p a t e r n a domo valde •commoveret; m a x i m e si a t t e n d a t u r , eam a m a t r e fuisse comminatam, cui n u l l u m ius erat, nec exsequendi potestas. U n d e conditio deest ad m e t u m gravem c o n s t i t u e n d u m ; m a l u m enim quod timetur instans n o n est, n e q u e probabiliter s e c u t u r u m . Et revera, a n n o vix elapso a m a t r i monio celebrato, Ioannes, ut a matris vigilantia se subduceret et auctoritate, p a t e r n a m d o m u m deseruit, nullimode territus de difficultatibus inde orituris, sibi s u a e q u e familiae necessitatibus convenienter sustin e n d i s i d o n e u s : esto quod uxoris dote frueretur, sed pro ea et pro filia g r a v i o r i b u s oneribus t e n e b a t u r . Quod si in familia vivere n o n curavit q u a n d o hoc ei magis intererat, nec a familia egredi ei displicere poterat q u a n d o solus liberius et c o m m o d i u s vivere p o t e r a t ; nec eiectionis iniuriam p o t e r a t timere qui per adulterinos a m o r e s coram societate fecerat i a c t u r a m suae bonae famae. 20. Neque magis exhaeredationem timuit. Nam d o m i n a Massier, Germ a n a e cognito discessu a viro, a p u d filium institit, ut coniugale cons o r t i u m in pristinum restitueret. « Mme Massier, ait Barel, à la suite de « ce départ me fit appeller p o u r aller à Nice, et obtenir de Mr J e a n qu'il « fit revenir sa femme pour r e p r e n d r e la vie c o m m u n e ». Sed hic p a r e r e noluit, q u a m v i s mater se minas e x s e q u u t u r a m addidisset. « Mr J e a n me « r é p o n d i t : " Elle est p a r t i e : j a m a i s je ne ferais la moindre démarche p o u r « la faire revenir ... „. A la suite de ce refus et de la réponse de Mr Jean, « Mme Massier me dit: " Puisqu'il en est ainsi, je vais exécuter toutes « les m e n a c e s que je lui ai faites „ ». Haereditatem ergo amittere n o n t i m u i t : q u o d actor ipse fatetur: « Ma mère, c o m p r e n a n t que le départ de « ma femme était occasionné par m o n m a n q u e d'affection, m'en fit de « vifs reproches, qui n ' e u r e n t sur moi a u c u n effet... »; n e q u e eum p u d u i t G e r m a n a e manifestare, se hoc fecisse ne ab i n h o n e s t a vivendi ratione r e c e d e r e i : « Q u a n d je lui d e m a n d a i s la cause de sa manière d'agir à « mon égard, il me r é p o n d i t : " C'est q u e j ' a i aimé, et j ' a i m e u n e autre « femme, q u e ni vous, ni les menaces de ma mère ne me feront a b a n « d o n n e r „ ». Et si I o a n n e s exhaeredationem n o n timuit q u u m de coniugali vita r e s t i t u e n d a ageretur, nec eam timuisse dicendus est q u u m de m a t r i m o n i o contrahendo a g e b a t u r ; in u t r o q u e enim casu u n a eademq u e erat oppositionis causa, alterius mulieris inhonestus a m o r ; u n u m idemque erat d a m n u m c o m m i n a t u m , haereditatis privatio. 21. Dicitur a p a t r o n o , I o a n n e m sperasse, se poenam n o n s u b i t u r u m , n o n enim ipse u x o r e m deseruerat, sed u x o r a coniugali t h a l a m o recesAOTA, vol. VIII, n. 9. — 1-9-916. 23 338 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale serat. Sed hoc, potius q u a m clienti suo, vinculo favet. Enimvero actor fatetur se c a u s a m fuisse desertionis m u l i e r i s : « Ma femme a ' é t é p o u r « moi pleine d'attentions affectueuses. Malgré t o u t e s ces qualités je ne « pouvais chasser de m o n cœur, de m o n esprit l'autre amour. Je témoi« gnais à ma femme la plus g r a n d e indifférence et un m a n q u e total « d'affection. Je lui avouais m ê m e que je ne l'aimais p a s . . . car j ' a i m a i s « u n e a u t r e femme que rien ne p o u r r a me faire oublier. Cet aveu fut « u n e révélation. - Elle me quitta et alla habiter avec son père à P a r i s « en décembre 1902 ». Si G e r m a n a discessit, ob viri culpam d i s c e s s i t Et si I o a n n e s speravit, se p o e n a m n o n s u b i t u r u m , t a m gravi culpa s u a n o n obstante, a fortiori se p o e n a m s u b i t u r u m n o n timuisset si matrim o n i u m n o n acceptasset: in u t r o q u e enim casu m a t e r p e r o p t a t u m finem n o n obtinuisset; sed in primo, praeter a m a r a s sollicitudines, familiae dedecus accessisset. Nec hic est p r a e t e r e u n d u m , m i n a s dominae Massier t r i b u e n d a s potius esse vitio illius n a t u r a e ad i r a c u n d i a m proclivis, eiusque educationis defectui, quibus officinae curae et difficultates adiungeb a n t u r , q u a m serio voluntatis eius proposito. « M m e Massier, teste Danil« Ion, est u n e très b o n n e p e r s o n n e ; mais qui n'a p a s reçu u n e très forte « éducation. Elle a toujours souffert de l'estomac d u r a n t son m a r i a g e « et les affaires commerciales lui ont d o n n é b e a u c o u p de soucis. C'est « soufe cette double influence que son caractère devint difficile et elle se « laissait facilement aller à u n e première impression ... C'est u n e femme « qui ne refléchissait p a s et ne raissonnait p a s ses premières i m p r e s « sions ». Si q u a e igitur inter contentiones minae a m a t r e fuerunt p r o latae, h a e filio assueto m a t r e m i r a c u n d a m a u d i r e m e t u m gravem non potuissent incutere ; immo contemnendae p r o r s u s ei debuissent apparere, et de facto a p p a r u e r u n t : « Me fit de vifs r e p r o c h e s qui n ' e u r e n t sur moi « a u c u n effect... ». Quare audiendi n o n s u n t testes, qui t a n t o cum verb o r u m a p p a r a t u eam dicunt capacem m i n a s e x s e q u e n d i ; bonitas enim eius, ab ipsis testibus c o m m e n d a t a , exsequi n o n sinit q u o d sine reflexione et s u b i r a c u n d i a e m o t u profertur. facto 22. Nec contrarium evincitur ex q u o d o m i n a Massier u n u m Alp h r i d u m , filium primogenitum, h a e r e d e m instituit. Etenim, praescindendo* etiam q u o d in hoc testamento sermo est t a n t u m , n o n de haeredis institutione, sed de legato, de q u o infra, hoc a c t u m immerito p r o r s u s retin e t u r veluti m i n a r u m exsecutio. Nam, primo, n o n u n u s Ioannes in h o c testamento fuit p o s t h a b i t u s , sed nec alter filius I o s e p h u s fuit consider a t u s . Q u a r e alia o m n i n o h u i u s m o d i t e s t a m e n t a r i a e dispositionis r a t i o esse debuit, quae, seclusa vindicta, u t r i q u e fratri est communis. Et h a n c r a t i o n e m revera m a t e r assignavit ; cum enim Alphridus, p r a e ceteris fratri- S' Romana Rota 339 b u s , familiae et officinae negotia curasset, a e q u u m retinuit, ut prae caeteris etiam consequeretur p r a e m i s s u m : et ad hoc t e s t a m e n t u m fuit ordinat u m : « Voulant reconnaître le d é v o u e m e n t et le désintéressement dont « m o n fils aîné Alfred Massier a fait preuve d a n s l'intérêt générale de la « famille, en me s e c o n d a n t d a n s a gérance et l'administration de notre « manufacture, et même en a s s u m a n t seul cette lourde tâche, je lui lègue « p a r préciput et hors p a r t le q u a r t de t o u s mes biens ». Sed insuper vindictam excludit circumstantia temporis quo conditum fuit testament u m : hoc enim in actis Notarii publici fuit consignatum die 17 dec. 1901, q u a n d o Ioannes, matris votis o b s e q u u t u s , pacificam cum uxore s u a Germ a n a agebat vitam ; m a t r i m o n i u m enim, die 10 martii 1900 contractum, nonnisi decembri mense 1902 fuit dissolutum. Quare nulla t u n c a d e r a t ratio vindictae s u m e n d a e ; immo contraria p r o r s u s ratio aderat filio p r a e m i a largiendi, qui matris consilia s e q u u t u s anxietatibus illius animi removendis operam utilem dederat, et familiae a t q u e officinae difficultatibus consulerat. 23. Denique eo in t e s t a m e n t o domina Massier de q u a r t a parte dumt a x a t b o n o r u m s u o r u m Alphridi favore disposuit, portione legitima o m n i b u s filiis reservata, quin ideo ullum ex hoc d a m n u m Ioanni afferret, quamvis q u a r t a p a r s m a x i m a revera fuisset, ut testes d e p o n u n t . Sane si m a t e r revera filio dixisset, se e u m q u a r t a parte b o n o r u m priv a t u r a m in poenam non admissi matrimonii, malum comminatum inde o r i t u r u m n o n fuisset de p o e n a d a m n i , sed de amissione l u c r i ; de portione enim agebatur, q u a e liberae m a t r i s dispositioni erat reservata, q u a e q u e ab ea unicuique, etiam extraneis personis, poterat assignari, q u i n d a m n u m filiis afferret q u o r u m ius nullum per hoc violasset. Nec relevat cum p a t r o n o dicere, filiis lege n a t u r a e ius competere ad universitatem b o n o r u m s u o r u m p a r e n t u m , quibus sine iniuria privari n o n p o s s u n t : hoc enim conceditur si p a r e n t e s intestati decedant, non vero si t e s t a m e n t u m condant, ad praescriptum civilis legis o r d i n a n d u m , q u a ius n a t u r a e t e m p e r a t u r atque explicatur. Quare Ioannes in casu n o n d a m n u m subiisset, sed amisisset lucrum. Iamvero m a t r i m o n i a d e b e n t esse libera a p o e n a damni, n o n a p o e n a amissionis lucri, iuxta L. 70, § 1, de cond. et demonstr., cum P a n o r m i t a n o in cap. Gemma, n. 1, de sponsal., et Barbosa, Vot. decis. 127, n. 15, ibi: « U n d e poena, q u a e « consistit in amissione lucri, imposita alicui ut contrahat m a t r i m o « nium cum certa persona, illud n o n impedit, nec annullat, q u a m v i s « dicatur m e t u n o n amittendi lucrum contractum ». Ideo dato q u o d q u a r t a pars haereditatis m a t e r n a e m a g n a vera fuerit, eam amittendi periculum ob m i n a s illatas, cum ad illam I o a n n e s i u s n o n haberet, m e t u m 340 Acta Apostolicae Sedis ~ Commentarium Officiale n o n p o t e r a t indueere qui cadit in virum c o n s t a n t e m . Ad rem Sánchez, de Matr., lib. IV, disp. 5, n. 2 9 ; et P o n t i u s , de Matrim., lib. IV, cap. 5, n. 10: « Deinde d i c e n d u m existimo, m e t u m amittendi lucrum a u t haere« ditatem, a u t beneficium, q u o d quis sperat ab aliquo, ad quod n o n h a b e t « ius ad rem, n o n cadere in c o n s t a n t e m virum, cuius optima ratio est « quia id n o n est t a m m e t u deterreri vel obligari, q u a m invitari spe lucri: « spes a u t e m et concupiscentia, ut inquit S. T h o m a s , n o n minuit sed « auget v o l u n t a r i u m ». * 24. Quare m e t u s , si quis vere fuit incussus, n e q u e dici potest iniustus. Etenim e x u n a parte I o a n n e s nullum ius h a b e b a t a d q u a r t a m p a r t e m maternae haereditatis, q u a ideo a b s q u e iniuria poterat privari; et ex altera satis graves rationes s u a d e b a n t p a r e n t i b u s , ut de illa libere dispon e r e t , nullo a d I o a n n e m habito respectu; periculum praesertim, a t t e n t a eius inhonesta ac libidinosa vita, ne eam cum meretricibus dissipare!. Q u a r e m a t e r h a n c privationem c o m m i n a n d o u s a est iure s u o ; et inde nulla orta iniustitia q u a e m e t u m afferret. Eiectionem vero a paterna domo q u o d attinet, ratio est inspicienda comminationis. S. T h o m a s a i t : « Cum in matrimonio sit quasi q u a e d a m servitus perpetua, p a t e r n o n «, potest cogere filium ad m a t r i m o n i u m per p r a e c e p t u m , cum sit liberae « conditionis: sed potest e u m indueere ex rationabili c a u s a ; et t u n c « sicut se h a b e t filius ad causam illam, ita se h a b e t ad p r a e c e p t u m « patris ; ut scilicet si causa cogat de necessitate vel h o n e s t a t e , et prae« ceptum patris similiter cogat, alias n o n » (Summ. Theol. Sup., par. 3, q. 4). Familiae decus et ipsius I o a n n i s spirituale et materiale b o n u m in casu s u a d e b a n t matri ut m a t r i m o n i u m u r g e r e t ; q u a e motiva cum cogèrent de necessitate vel de honestate, et m a t r i s p r a e c e p t u m a b s q u e iniustitia coegit. 25. Quapropter metus, in hypothesi q u o d vere a m a t r e fuerit incussus, qualitates a iure praescriptas n o n habuit, e u m q u e propterea Domini pro effectu in casu n o n admiserunt. Quod m i r u m esse n o n debet. Sponsalia sex fere per menses matrimonium praecessere; quo tempore Germ a n a ne suspicionem quidem h a b u i t de a m o r i s defectu ex p a r t e viri sui, q u a m forte nec h a b u i s s e t si, egressi a p a t e r n a domo, cum Niciae viverent, et contentiones inter ipsos exarsissent, hoc ei p r i m u m Ioannes n o n manifestasset: « Je lui avouais que je ne l'aimais p a s , et que si je « l'avais épousée ce n'était que contraint et forcé p a r ma famille, car « j ' a i m a i s u n e autre femme. Cet aveu fut p o u r ma femme u n e révé« lation ». Quod G e r m a n a confirmat, q u a e a iudice i n t e r r o g a t a : « Vous « a-t-il déclaré avant le mariage, qu'il ne voulait p a s vous épouser? », respondit: « Non ». Cum ex c o m m u n i t e r contingentibus res soleant aesti- S. Romana Rota 341 mari, iure meritoque retinetur, omnia inter ipsos rite processisse t o t o sponsalium tempore, m u t u o a m o r e p r o s e q u u t u s sicut decet s p o n s o s . Contrarium n o n est credibile; nullo enim a r g u m e n t o ex u n a parte firm a t u r , et ex altera a m o r i s simulatio ad t a m longum t e m p u s n o n e s t possibilis in eo, qui, alteri mulieri devotus, subit invitus matris i m p e rium, quin saltem aliquando iratus a n i m u s se proderet. 26. Hinc explicatur q u a r e in actu celebrati matrimonii nihil o m n i n o accidit extraordinarium, sed n u p t i a e fuerunt initae sicut ordinario contrahi solent: « Au m o m e n t du mariage (ait Germana), je n'ai p a s eu raison « d'en (de vero consensu) douter... Je ne pouvais alors soupçonner r i e n « du t o u t ». I o a n n e s quidem affirmat, se in consensu matrimoniali exprimendo contrariam h a b u i s s e intentionem ; sed addit hoc invitum fecisse : « J e n'étais p a s content de dire oui, tout en p e n s a n t non, et quoiqu'à « regret ». Sed nihil inde deducitur: haec enim verba optime explicantur q u i n verus excludatur consensus. Nam I o a n n e s alienam deperibat mulier e m : ideo cum noluisset cum G e r m a n a m a t r i m o n i u m contrahere; et cum a m a s i a m matrimonio copulatam, u x o r e m n o n posset habere, G e r m a n a m duxit, animo inter u t r a m q u e a l i q u a n t u m diviso. Non ergo in casu verus defuit consensus, qui attenta Ioannis animi dispositione, fuit iure et simpliciter voluntarius, licet secundum quid dici possit involuntarius, n o n aliter ac qui, imminente procella, ne vita pereat, merces p u r e et simpliciter vult in m a r e proiicere, non proiecturus si vitae periculum non immineret: idque eo magis est r e t i n e n d u m quia consensus exclusionem, Toanne ipso fatente, aegre tulit, n o n plene admisit: « ... tout en « p e n s a n t non, et quoiqu'à regret ». Aliunde in foro exteriori actus cens e n t u r validi q u o a d u s q u e invalidi n o n d e m o s t r e n t u r , iuxta illud « prae« s u m i t u r recte factum quod erat de iure faciendum ». 27. Hinc explicatur etiam q u a r e vix ac matrimonium fuit celebratum, i o a n n e s et G e r m a n a c o m m u n e vitae consortium rite instituerint sub eodem tecto et eodem t h a l a m o u s i : et quindecim per menses infra domesticos parietes t a m q u a m vir et u x o r pacifice vixerint. Hoc revera affirm a t I o a n n e s : « J'ai rempli m o n devoir sous tous les rapports. Nous « avons habité environ quinze mois ensemble ». Hoc G e r m a n a ipsa confirmat: « Dès notre mariage il s'est conduit en véritable m a r i ; après la « conception de l'enfant il n'y a eu plus d'autres r a p p o r t s conjugaux... « P e n d a n t quinze mois m o n mari a été t r è s convenable à m o n égard... ». Adeo est verum, I o a n n e m se retinuisse coram Deo matrimonio liga t u m , ut cum patrua, post separationem, alias nuptias ei voluisset imponere, respondere n o n dubitaverit, hoc sibi a religione sua n o n permitti ; et non obstante divortio a civili magistratu decreto, sequuto etiam matris Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 342 s u a e o b i t u , a petenda declaratione nullitatis matrimonii abstinuerit. Q u a m declarationem sibi concedendam postulavit iis in adiunctis, q u a e n o n levem ingerunt suspicionem. En ipsius I o a n n i s v e r b a : « Q u a n d le « 11 mai 1907, le docteur Golignon décédait, voilà donc Madame Colignon « libre, après avoir respecté son deuil et sa douleur, et avoir mené u n e vie « exemplaire à Vallauris, ne vivant q u ' a p r è s de m o n curé, j ' a v o u a i s m o n « a m o u r il y a 4 ans à Madame Golignon qui touché de ma pérsévé« ranee, ma fidélité à son souvenir, fut touchée de mon a m o u r et còn« sentit à me permettre de le lui dire, et je fus h e u r e u x le j o u r où j ' e n « tendais de sa bouche l'aveu qu'elle m'aimait: mais qu'elle tenait à « ce que je fasse annuler m o n mariage... aussi avons-nous (pensé) à « intenter la cause voulant être un m e n a g e uni, estimant avoir assez « souffert p o u r mériter ce b o n h e u r tout a t t e n d u ». Nec obscure concludit, m a t r i m o n i u m inter ipsos celebratum iri q u o m o d o c u m q u e proposita quaestio resolvetur; ait e n i m : « Notre foi est i n t a n g i b l e ; notre conscience « est à couvert ; n o u s t e n t o n s t o u t : mais les forces humaines ont des « limites ». Hoc ceteroquin P a r o c h u s Ardisson apertis verbis iam relatis exposuit. 28. Quibus o m n i b u s in iure et in facto perpensis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores de t u r n o pro Tribunali sedentes, et solum Deum p r a e oculis habentes, dicimus, d e c l a r a m u s et definitive sententiamus, proposito dubio r e s p o n d e n t e s : affirmative q u o a d p r i m a m partem, quoad s e c u n d a m vero negative : seu sententiam rotalem diei 25 martii 1915 esse confirmandam, simulque decernimus, actorem I o a n n e m Massier teneri ad omnes iudicii expensas sive primi sive secundi g r a d u s . Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris Tribunalium, ad quos spectat, ut exsequutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m S a c r o r u m C a n o n u m et praesertim sess. XXV, c. 3, de ref., Conc. Trid., adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e pro r e r u m adiunctis, magis in Domino opport u n a et efficacia esse iudicaverint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 30 decembris 1915. P e t r u s Rossetti, Ponens. Ioseph Mori. R a p h a e l Chimenti. L. j$j S. Ex Cancellaria, 19 ianuarii 1916. Sac. T. Tani, Notarius. S. Romana Rota 343 II BERGOMEN. SOLUTIONIS Benedicto PP. XV feliciter regnante, anno Dominationis Suae secundo, die 10 aprilis 1916, BB. PP. Aloisius Sincero, P o n e n s , Ioseph Mori et Fridericus Cattani, Auditores de turno, in causa Bergomen. - Solutionis, inter Sac. Franciscum Gossali, actorem appellantem, repraesentatum per legitimum procuratorem Sac. Henricum Pezzami, advocatum, et Ioann e m Benigna, conventum appellatum, repraesentatum per legitimum procuratorem Christophorum Astorri advocatum, hanc tulerunt definitivam sententiam. Anno 1895 in oppido Almenno S. Salvatore, dioecesis Bergomensis, inita fuit q u a e d a m societas, seu « Società cooperativa in accomandita « per azioni a capitale limitato », in q u a socii commendatarii, vulgo accomandatarii, ideoque absque limitatione et in solidum obstricti in sociales obligationes (Cod. comm., art. 76, n. 2, etc.) erant plures Sacerdotes. At brevi tempore societas n o n t a n t u m t o t a m socialem sortem, prius in libellis 30.000, serius in libellis 160.000 constitutam, consumpsit, sed ingens q u o q u e aes alienum c o n t r a x i t : q u a r e ante t e m p u s praefinitum, die 6 aprilis 1904, s t a t u t u m fuit societatem solvendam esse. Ex finali a u t e m ratione ducta a liquidatoribus, q u o s vocant, in comperto fuit aes alienum societatis fuisse libellarum 225.885,85. Die vero 27 decembris 1911 sac. Franciscus Gossali, socius comm e n d a t a r i u s , Guriam Bergomensem adivit, et in suo libello exponens debitum sociale dividendum esse inter decem socios commendatarios, socium vero Teanini in se suscepisse debitum d u o r u m sociorum,se a u t e m ad evitanda peiora d a m n a fere integrum debitum sociale solvisse, salvo iure repetitionis, vulgo rivalsa, a socio I o a n n e Benigna petiit libellas 22.596,35, a socio vero Canova Policarpo libellas 14.008,55 u n a cum foenore debito : de aliis a u t e m sociis a g e n d u m nobis n o n est. Benigna excepit praescriptionem artic. 919 Cod. comm. in quo stat u i t u r : « Si prescrivono col decorso di cinque a n n i le azioni derivanti « dal contratto di società o dalle operazioni sociali ». Canova a u t e m praescriptionem n o n excepit. Quare Curia Bergomensis, sententia data 344 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale die 23 septembris 1913, pronunciavit debitum Sacerdotis Benigna praescriptum fuisse ad n o r m a m citati articuli Cod. comm. Sacerdotem vero Canova retinuit quidem « giuridicamente responsabile pro virili dei debito, « che possa essere rimasto a carico della presente società cooperativa di « Almenno S. Salvatore dopo la s u a legale liquidazione », at reiecit petitionem actoris « in q u a n t o r i g u a r d a il diritto di rimborso della somma « segnata nel libello 27 décembre 1911 », eo q u o d actor « n o n p r o v a suf« ficientemente la s u a d o m a n d a del rimborso nella s o m m a indicata'tas« sativamente nel suo libello... a carico del convenuto sac. Canova Poli« carpo: anzi si è constatato (in iudicio n e m p e peritali instituto s u p e r « a s s e r t a solutione actoris) che per parecchi dei creditori... n o n esiste « prova alcuna del p a g a m e n t o avvenuto a saldo del p r e s u p p o s t o loro « credito ». Ab h a c sententia q u o a d ea q u a e statuit circa debitum sac. Benigna, appellavit sac. Cossali, et n u n c causa nobis definienda venit s u b dubio proposito et inter p a r t e s concordato: An sac. Benigna teneatur ad solutionem libell. 22.596,36 in favorem Can. Francisci Cossali. P a t r o n u s actoris primo quidem advertit sententiam Curiae Bergomensis n o n admisisse praescriptionem contra sac. Canova, qui alter erat ex conventis a Can. Cossali, eam vero admisisse in favorem sacerdotis Benigna: at a r g u m e n t a , quibus praedicta sententia utitur ad d e n e g a n d a m praescriptionem Sac. Canova, eadem esse q u a e induci poss u n t contra Sac. Benigna. Verum haec a r g u m e n t a t i o inanis est; n a m praescriptio exceptionem significat (L. 91, in fin. De Solutionibus) et iudex n o n potest ex officio supplere praescriptioni n o n oppositae (Cod. civ. 2109). P a t r o n u s vero Sac. Benigna ita potissimum a r g u m e n t a t u r : vel actor proponit actionem p r o u t utilis gestor negotiorum Sacerdotis Benigna, vel ut qui societati se se subroga vit in credito, q u o d eidem asseritur pertinuisse contra socios c o m m e n d a t a r i o s illimitate responsabiles pro a e r e alieno societatis. In priori casu licet nobis petere ab adversario ut ostendat ipsum utiliter gessisse negotium Sacerdotis Benigna, nec magis petere q u a m reapse cliens noster solvere debuisset. In secundo vero, adversario opponere p o s s u m u s o m n e s exceptiones q u a e ipsi societati oppon e r e liceret, quia ipse e a n d e m actionem contra Sacerdotem Benigna exercet, q u a m societas ipsa exercere potuisset. Verum h a e c q u o q u e a r g u m e n tatio inepta est. Nam, ut observat Gianturco (Ist. di dir. civ., pag. 160) : « Il debitore solidale che ha pagato l'intiero debito ha contro ciascun « c o n d e b i t o r e V actio mandati per pretendere la q u o t a * virile ; e non « l'azione di surrogazione nei diritti del creditore soddisfatto, per la S. Romana Rota 345 i « q u a l e potrebbe richiedere il solidum e si farebbe, con ispreco di « spese e d a n n o degli associati, un utile circuito di azioni ». Verius vero Venzi, in Inst dir. civ. Pacifici-Mazzoni, (vol. IV, pag. 103): « Le « m o l t e dispute che nel diritto c o m u n e facevansi per determinare se « l'azione di regresso fosse urtactio pro socio, o xm'actio mandati, o « un'actio negotiorum gestorum utilis o un'actio de in rem verso, o u n a « a z i o n e derivante della ficta cessio dell'azione da parte del creditore, « h a n n o p e r d u t a ogni ragione di essere, n o n a m m e t t e n d o più il n o s t r o « diritto alcun formalismo nel nomen iuris dell'azione e nel modo di « esercitarla in giudizio ». Si igitur Canova ageret definite ex iure cesso, nullum d u b i u m quod eius actio praescriberetur decursu q u i n q u e a n n o r u m (Vivante, Tratt. dir. comm., n. 2226, b; Vidari, Oors. dir. comm., I I , n. 1221 et seqq.): at actio Sac. Cossali, p r o u t de cetero recte eam instituit in suo libello, necessario n o n est nec actio mandati, nec actio pro socio, nec actio negotiorum gestorum utilis, nec actio ex iure cesso, sed p u r e et simpliciter actio repetitionis vulgo di regresso, q u a e est actio concessa debitori, qui solidum solvit, et eo quod solidum solvit. Q u o n a m igitur tempore praescribatur actio repetitionis seu r e g r e s s u s in casu, s u m m a quaestio est, in q u a tota causa vertitur: quod n o n videntur intellexisse sententia appellata et partium patroni. In huius igitur quaestionis resolutionem haec observanda sunt, tum circa obligationem solidalem, t u m circa praescriptionem actionis regressus, in casu. a) Solidalis dicitur obligatio, ut docet cum c o m m u n i D'Annibale, II, 329, cum res ipsa divisionem quidem recipit, sed pacto vel t e s t a m e n t o c a u t u m est (palam i n q u a m ) , ut integra a singulis creditoribus peti possit, vel a singulis debitoribus dari debeat. Ex NN. LL. o m n e s p e r i n d e quasi socii (quod t a m e n iuxta ea, q u a e superius diximus, intelligendum est) et m u t u i procuratores : quod velim ne excidat: ideoque q u i s q u e ex illis solidum petere, q u i s q u e ex his solidum solvere potest. Q u a m o brem u n i u s exactio vel solutio o m n i u m quidem ius et obligationem extinguit: v e r u m quod u n u s accipit cum coeteris communicat, quod solvit, a ceteris repetit, deducta s u a parte. In casu agitur de obligatione solidali passiva, de q u a in cod. civ. art. 1198 s t a t u i t u r : « L'obbligazione c o n t r a t t a in solido verso il credi« tore si divide di diritto fra i debitori: questi non sono fra loro obli« gati, se n o n ciascuno per la s u a parte ». Nam « pagato il comun « creditore, » ait Venzi, loc. cit., « o in altro modo tacitata la s u a pretesa, « cessa l'obbligazione solidale e su ciò n o n può cadere dubbio. R i m a n « gono i rapporti t r a i condebitori: rispetto a questi la legge stessa 346 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « dichiara che cessata la ragione dell'eccezione, t o r n a ad applicarsi il « principio generale, per il quale i'obligazione congiunta si divide t r a « i debitori, concursu partes fiunt ». Et perbelle Vivante (Ist. dir. comm., pag. 191) : « U n a volta che l'obbligazione solidale è a d e m p i u t a , cessa la « ragione di ogni rigore, e quindi s u b e n t r a a n c h e in commercio il diritto « comune, per cui chi pagò il debito per intiero p u ò chiedere dai con« debitori, fossero anche soci, la loro rispettiva porzione, in modo che « ciascuno finisca di pagare la sola p a r t e che gli s p e t t a » . • ô) Debitor solidalis vero, qui solidum solvit, h a b e t actionem regressus a d v e r s u s alios socios q u o a d portionem ab iis d e b i t a m ; arg. cod. civ., art. 1199: « Il condebitore in solido che ha p a g a t o l'intiero debito non « può ripetere dagli altri condebitori che la porzione di ciascuno di essi ». c) Ad quaestionem vero u t r u m actioni regressus in casu, applicanda sit praescriptio ordinaria commercialis 10 a n n o r u m , an praescriptio specialis in materia societatis 5 a n n o r u m , s t a t u t a in cit. art. 919, n. 1, iuxta recentiorem et veriorem sententiam actio regressus in casu exting u i t u r decursu 5 a n n o r u m . Ait enim Pugliese (La prescrizione, II, n. 843) : « P o s t o che la prescrizione opera nei soli r a p p o r t i interni della società, « ma ad un tempo investe tutti questi r a p p o r t i , logicamente ne discende « che essa abbraccia... i diritti tutti del singolo socio come tale con« tro la società e contro gli altri soci... le azioni eventuali dei soci « t r a di loro, così se u n o solo abbia p a g a t o in forza della solidaria « responsabilità il debito sociale, l'azione di regresso si estingue nel « più breve termine dell'art. 919 ». Idem q u o q u e docet Vivante (Tratti dir. comm., vol. IV, pag. 823-824). Sedulo vero n o t a n d a s u n t illa v e r b a : « Se u n o solo abbia pagato, in forza della solidaria responsabilità il « debito sociale » ; ideo enim ius regressus induit n a t u r a m socialem, q u i a est effectus solidalis responsabilitatis. Q u a r e procul dubio actioni regressus in casu applicanda esset praescriptio ordinaria 10 a n n o r u m , si revera, resoluta societate, intercessisset inter socios c o m m e n d a t a r i o s illa particularis conventio, q u a m actor insinuât in suo libello ; t u n c enim Sac. Cossali n o n vi s u a e solidalis responsabilitatis, sed p o t i u s vi h u i u s conventionis debita solvisset. H i n c est q u o d P o n e n s m a n d a v i t inquiri de existentia et conditionibus h u i u s assertae conventionis : at frustra, nam P a t r o n u s actoris, cuius maximi intererat h a n c d e m o n s t r a r e conventionem, ne vim quidem h u i u s quaestionis intellexisse videtur. Ceter u m , ut generaliter dicamus, quid operetur conventio expressa vel tacita sociorum in obligatione solidali, egregie docet Abello (Il regresso nella solidità passiva, « Riv. ital. scienz. giurid. », vol. X X X I I I I , pag. 178, 180» et Venzi cit., pag. 103 et seqq.). S. Romana Rota 347 d) Q u a e h u c u s q u e disseruiraus valent equidem si t a n t u m attend a t u r ad dispositiones positivas legis civilis seu commercialis. Nam q u o a d forum ecclesiasticum, et q u o a d forum conscientiae animadvert e n d u m est: I Quamvis ex iure civili b o n a fides n o n r e q u i r a t u r in praescriptione extinctiva, Gianturco (cit. pag. 356), requiritur t a m e n ex i u r e canonico (Bucceroni, Theol, mor., I, n. 9 2 5 ; D'Annibale, II, n. 140 et 152), saltem b o n a fides canonica seu theologica, quia q u o d n o n est ex fide peccatum est (CC. 5, 20, De usuc. et praescr.). iamvero vix a u t ne vix quidem concipi potest b o n a fides in sacerdote Benigna in casu, n a m a d m o n i t u s fuit de debito solvendo, nec ei licebat leges ignorare, q u a r u m vi in solidum erga debita tenebatur. 2° Nec satis, n a m lex positiva in praescriptione extinctiva n o n sustulit n a t u r a l e m obligationem (D'Annibale cit. n. 152, not. 10), sive obligationem conscientiae (Pothier, Giorgi, Borsari cit. a Polacco, Le obbligazioni, pag. 104, 112, 113). Et perbelle ipse Polacco (pag. 135), q u o a d debitum preescriptum ait: « C'è un rap« porto precostituito, che per u n a causa che è mera creazione del diritto « p o s i t i v o nell'interesse sociale (non eternare cioè le liti) n o n può più « p r o d u r r e l'effetto civile dell'azione, ma intanto ne va di mezzo il prin« cipio di giustizia del suum cuique tribuere ». o e) I m m o , etiamsi iuri regressus in casu applicanda sit, iuxta legem * positivam commercialem art: 919, praescriptio q u i n q u e a n n o r u m , n o n t a m e n t e m p u s praescriptionis decurrit a deliberatione conventus vulgo assemblea, diei 6 aprilis 1904, vel a die quo resolutio societatis vim accepit erga tertios, ceu censuit sententia appellata, sed a die, quo debita socialia soluta fuerunt a Gan. Gossali : et hoc certissimum est, n a m actio regressus suam causam h a b e t in solutione solidalis debiti, et actioni n o n d u m n a t a e n o n praescribitur. E s t enim « principio certo « che l'azione comincia a prescriversi q u a n d o comincia la possibilità di « esercitarla ». (Vivante cit., pag. 820). Et Abello (cit. pag. 170): « L'azione « di rivalsa n o n può in fatto esperirsi, se n o n dopo l'avvenuto paga« mento, che è il solo atto che estinguendo l'obbligazione per tutti i « condebitori, sia compiuto nell'interesse c o m u n e ». Ergo ad iudicandum u t r u m die 27 decembris 1911 t e m p u s praescriptionis iuris regressus completum fuerit necne, videndum est q u o n a m t e m p o r e can. Gossali solidum vel singula debita socialia solverit : u t r u m n e m p e intra t e m p u s utile concessum creditoribus socialibus adversus socios commendatarios, et intra q u i n q u e n n i u m ante diem 27 decembris 1911: h a e c a u t e m p a t r o n u s actoris praetermisit quia, veluti dimic a n s contra s u u m clientem, adhaesit sententiae interlocutoriae Curiae Bergomensis, q u a s t a t u t u s fuit dies a quo praescriptionis q u i n q u e n n a l i s 348 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in casu. Nec obest sententia interlocutoria Curia Bergomensis. Nam I n o n facit rem iudicatam, ceu p u t a t p a t r o n u s actoris. Etsi enim a c t o r / ut refert sententia Curiae, eam acceptaverit, ab ea appellavit ad Curiam Metropolitanam Sac. Benigna, et ut coniici licet ex ipsa sententia, n o n Curia Metropolitana, sed iudex a q u o in g r a d u appellationis cognovit: « Questo tribunale con decreto 20 gennaio 1913 respingeva il detto « appello ». 2° E q u i d e m v e r u m est quod « p e r le obbligazioni derivanti « dalla liquidazione i 5 a n n i decorrono dalla approvazione del bilancio « finale », at in casu nostro agitur de iure regressus, et hoc in casu quinq u e n n i u m praescriptionis procul dubio decurrit a die factae solutionis. o f) At alia ex parte, ut actor actionem regressus experiri valeat, debet p r o b a r e se debita socialia solvisse (Crome, Teoria fondamentale oblig., § 19, pag. 234; Abello cit., pag. 179) et seq. Et q u o d potissimum est, ut a condebitore Benigna petere possit s u m m a m definitam libellarum 22596,36, d e m o n s t r a r e debet se t o t u m debitum sociale i n t r a t e m p u s utile, ut s u p r a s t a t u t u m est, solvisse. I a m v e r o I Actor ipse in suo libello exponebat q u o d « si è addossato quasi solo il peso ». 2° Actoris p a t r o n u s , etsi summ a m definitam in dubio concordato postulasset, t a m e n in s u a p r i m a scriptura concludebat s u m m a m debitam canonico Cossali in separata sede d e t e r m i n a n d a m esse. 3° Nec postea demonstravit canonicum Cossali t o t u m solidum solvisse. Nam ex iudicio peritorum in p r i m a instantia exhibito constat q u a e d a m t a n t u m debita revera soluta fuisse. Quod si p a t r o n u s actoris conqueritur n o n omnia d o c u m e n t a praesto fuisse peritis, eius erat invocare aliud peritale iudicium, a u t aliter d e m o n s t r a r e o m n i a debita socialia, et quidem t e m p o r e utili, soluta fuisse a canonico Cossali. o Q u u m igitur ex h u c u s q u e actis et allatis in causa actor n o n probaverit s u u m ius ad s u m m a m definitam libellarum 22.596,36, q u a m petit iure regressus a sac. Benigna, proposito d u b i o : An sacerdos Ioannes Benigna teneatur ad solutionem lib. 22.596,36 in favorem can. Francisci Cossali, r e s p o n d e n d u m est negative, q u a t e n u s ex h u c u s q u e actis et allatis in causa d e m o n s t r a t u m n o n est Sacerdotem Benigna teneri ad solvendam definitivam s u m m a m libellarum 22.596,36, in favorem can. Francisci Cossali. His itaque o m n i b u s rite diligenterque perpensis, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro Tribunali sedentes, et solum D e u m prae oculis h a b e n t e s , Christi n o m i n e invocato, ad propositum d u b i u m r e s p o n d e m u s Negative, seu ex hucusque actis et allatis in causa Sacerdotem Benigna non teneri ad solutionem libellarum 22.596,36 in favorem Can. Francisci Cossali, actorem vero esse d a m n a n d u m in expensis. 349 S. Montana Bota I t a p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris trib u n a l i u m , ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a m ss. c a n o n u m , et praesertim cap. 3, sess. XXV, de Ref., Conc. Trid., iis adhibitis exsecutivis mediis, quae magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 10 aprilis 1916. L. Aloisius Sincero, Ponens. Ioseph Mori. Fridericus Cattani Amadori. S. Ex Cancellaria, 27 maii 1916. Sac. T. Tani, Notarius. III Citatio edictalis FOROIULIEN. NULLITATIS MATRIMONII (DE BLONAY - DE MELENIEWSKA) Cum constet mulierem conventam, Mariam De Meleniewska, loci Narawska in Russia, reperiri n o n posse, infrascriptus S. R. Rotae Dec a n u s , P o n e n s in hac causa, per praesens edictum, praefatam Mariam De Melienewska peremptorie citat ad c o m p a r e n d u m sive per se, sive per procuratorem, in sede S. Tribunalis die 9 mensis decembris, h o r a undecima, ad effectum ut subscribatur infrascriptum dubium n e c n o n dies destinetur quo h a b e b i t u r T u r n u s Rotalis pro causae de q u a s u p r a definitione; ulterius declarando, si n o n compareat, processum continuat u m et perfectum iri in eius contumacia. DUBIUM An constet de nullitate matrimonii in casu? Ordinarii locorum et q u i c u m q u e fideles q u i b u s notitia est de loco commorationis praefatae Mariae De Meleniewska curare debent, quat e n u s fieri possit, ut de h a c citatione edictali moneatur. D a t u m R o m a e , die 2 augusti 1916. G. L. © . S . Ioannes Ladelci, Notarius S. R. Rotae. Sebastianeiii, Decanus, Ponens. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 350 Traduction. TRIBUNAL DE LA SACRÉE ROTE Citation par ROMAINE Édit FOROJULIEN. NULLITATIS MATRIMONII (DE BLONAY - DE MELENIEWSKA) Gomme il résulte que la dame défenderesse Marie De Meleniewska du p a y s Narawoska en Russie, ne peut être trouvée, le Doyen de la R o t e soussigné, P o n e n t en cette cause, cite péremptoirement, p a r le présent édit, a même Marie De Meleniewska à comparaître, personnellement ou p a r p r o c u r e u r légitimement constitué, au siège du Tribunal de la Sacrée Rote R o m a i n e e 9 décembre prochain, à onze heures, p o u r vouloir souscrire le doute ci-dessous rapporté, et fixer le j o u r de la proposition de la cause devant la Rote, déclarant en outre que, si elle ne comparaît pas, le procès canonique sera continué et terminé en sa contumace. DOUTE Conste-t-il de la nullité de mariage dans le cas présent? Les Ordinaires des lieux et les fidèles qui a u r a i e n t connaissance du lieu de la résidence de la dite Marie De Meleniewska, doivent faire en sorte, d a n s la m e s u r e du possible, qu'elle soit avertie de la présente citation. G. Sebastianeiii, Decanus, Ponens. L. © S. Ex Cancellaria, die 2 augusti 1916. I o a n n e s Ladelei, Notarius S. R. Rotae. In titulo Causae Claramontana - Restitutionis, fase. 7 (7 iulii 1916), pag. 232„ omissum est nomen Rev. Dñi Aloisii Carabini, Procuratoris Congregationis Sororum a S. Ioseph de Bono Pastore. Romae, ex Cancellaria S. R. Rotae, die 12 augusti 1916. Diarium Romanae Curiae 351 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Prelati Domestici di S. S.: 8 maggio 1916. — ons. Guglielmo Lorenzo Penny, dell' archidiocesi di New York. — Mons. Giacomo Walsh Power, de la medesima archidiocesi. 9 maggio. — Mons. Edwiao Maria Sweeney, della medesima archidiocesi. 10 maggio. — Mons. Giovanni Patrizio Ghidwick, della medesima archidiocesi. 2 agosto. — Mons. Giacomo T. Walsh, della diocesi di Kansas City (Missouri). — Mons. M chele J. 0' Rielly, della medesima diocesi. 3 agosto. — Mons. Sallustiano Gomez Ri año, dell'archidiocesi di Bogota. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 27 aprile 1916. — Al sig. Giuseppe Francesco Daly, dell'archidiocesi di New York. 1 maggio. — Al sig. Clarence Hungerford Mackay, della medesima archidiocesi. 11 agosto. — Al sig. Tommaso Edoardo de Sampayo dell'archidiocesi di Colombo. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 4 maggio 1916. — Al sig. Vittorio Giacomo Dowling, dell'archidiocesi di New York. 5 maggio. — Al sig. Giovanni Giraud Agar, della medesima archidiocesi. — Al sig. Guglielmo Bourke Cockran, della medesima archidiocesi. 7 maggio. — Al sig. Michele Giuseppe Mulqueen, della medesima archidiocesi. — Al sig. Myles Tierney, della medesima archidiocesi. 18 agosto. — Al sig. avv. Ernesto Calligari, dell'archidiocesi di Genova. — Al sig. Paolo Weingaertner, della diocesi di Würzburg. 352 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale La Gran Croce dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 10 agosto 1916. — A S. E. il sig. conte Maggiorino Capello, Inviato straordinario e Ministro plenipotenziario del Principe di Monaco presso la Santa Sede. La Commenda dell' Ordine di S. Silvestro Papa : 10 agosto 1916. — Al sig. Enrico Bourée, aiutante di campo di S. A. S. il Principe di Monaco. „ Il Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 3 agosto 1916. — Al sig. Giovanni Celasco, della diocesi di Tortona. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 3 agosto 1916. — Mons. Luigi Grilli, della diocesi di Lugo. 10 agosto. — Mons. Eliseo Maia, della diocesi di Biella. — Mons. Luigi Testi, della diocesi di Sarsina. — Mons. Pietro de Arruola y Basabe, della diocesi di Vittoria. 23 agosto. — Mons. Achille Corneo, officiale della S. Congregazione Concistoriale. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S. : 6 luglio 1916. — Mons. Alvaro Naranjo, della diocesi di Jerico (Colombia)z 27 luglio. — Mons. Uberto Flecken, dell'arehidiocesi di Colonia. 23 agosto. — Mons. Cesare Lenzi, della diocesi di S. Miniato. Camerieri d'onore di Spada e Cappa soprannumerari di S. S.: 10 agosto 1916. — Í1 sig. cav. Giuseppe Del Chiaro, di Roma. 12 agosto. — 11 sig. Massimo Gerard, della diocesi di Teneriffa. NECROLOGIO 27 luglio 1916. — Mons. Enrico Doulcet, arcivescovo titolare di Dioclea. Annus VIII • Vol. VIII Num. 10 Die 5 Octobris 1916 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV LITTERAE UNA E PRAEBENDIS PLUM S. STATUS, CANONICALIBUS IOANNIS APOSTOLICAE ECCLESIAE FLORENTINORUM IN SS. GELSI URBE CLERO ET IULIANI VETERIS AD TEM- FL0RENT1NI RESERVATUR. BENEDICTUS P P . XV Ad perpetuam rei memoriam. — Quod, iri t a n t a Urbis amplificatione, ad salutem a n i m a r u m aptius tutiusque p r o c u r a n d a m , omnino necessarium videretur, id fel. rec. decessor Noster Pius X providente aggressus est, ut in recentissimis Urbis regionibus novae e solo excit e n t u r Curiales Aedes, et n o n n u l l a r u m e veteribus paroeciis a m b i t u s opportuniore ratione circumscriberetur. Quo permotus consilio, idem decessor Noster per Litteras Apostolicas « Susceptum, Deo inspirante » a. d. ix Kal. Novembris an. M C M V I datas, Ordinem Canonicorum et Paroeciam SS. Celsi et Iuliani ad t e m p l u m Sanet Ioannis, nationis Florentinorum, transtulit, abolita paroecia quae ibidem iam constituta e r a t eiusque reditibus novae paroeciae attributis, quam ad Sanctae Mariae Angelorum in Thermis per easdem Apostolicas Litteras instit u t a m voluit. R e m feliciter ad effectum d e d u c t a m esse decem p a e n e a n n o r u m experimento satis est cognitum; Archisodalitas enim Pietatis ad Sancti Ioannis Florentinorum non modo Archipresbyterum Paroc h u m et Canonicos S S . Celsi et Iuliani libenter excepit, sed etiam se in mutuis rationibus tam a e q u a m t a m q u e benevolam praestitit, et u n a ACTA, vol. V I I I . n. 10. — 5-10-916. 24 . 354 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale c u m ' C a p i t u l o et curia se optime in eodem templo consistere luculenter ostenderit. Qua re cum mirifice delectati s i m u s , n o l u m u s Archisodalitatem, q u a m m e m o r a v i m u s , aliqua carere p a t e r n a e charitatis Nostrae significatione, q u a e quidem tum pro meritis eius Sit praemio, t u m ipsam eius coniunctionem cum Capitulo et Curia, non sine u t r i u s q u e utilitate, arctiorem efficiat. P l u r i m u m igitur confisi, fore, ut proposito Nostro grata e o r u m voluntas, q u o r u m interest, c u m u l a t e respondeat, u n a m e praebendis canonicalibus SS. Celsi et Iuliani r e s e r v a m u s clero veteris F l o r e n t i n o r u m Status uti a n n o M D X X X erat, salvo t a m e n Nobis ac Successoribus Nostris iure eiusdem libere conferendae cuivis uni e sacerdotibus, quos legitime cooptari liceat in Archisodalitatem Sancti Ioannis F l o r e n t i n o r u m seu Pietatis. Ne quid vero dubitationis incidat, neve quis temere ius sibi vindicet a niente Nostra alienum, distincte ac singillatim declaramus, ad veterem Florentinorum S t a t u m pertinere, ad r e m de q u a agitur, q u o t q u o t orti sint ipsimet, vel geniti ex patre vel saltem prognati ex avo natis t u m in Provinciis, uti hodie definiuntur, Florentina, Arretina, Pisana, Liburnensi (excepta insula Uva), tum in territoriis Collis Hetrusci et Montis Politiani (vulgo Colle Val d ' E l s a et Montepulciano) e Provincia Senensi, itemque Piscae, Bargae et F e r o n i a e (vulgo Pescia, Barga et Pietrasanta) e Provincia Lucensi. Quod reliquum est, s t a t u i m u s , q u a e e . p r a e b e n d i s canonicalibus SS. Celsi et Iuliani prima posthac vacabit, eam esse, eo modo quo diximus, conferendam. Concessionem vero Nostram t a m d i u d u r a r e v o l u m u s q u a m d i u Ordo Canonicorum S S . Çelsi et Iuliani in eodem Sancti I o a n n i s templo, s u a m u n i a exercebit, e a m q u e omnino desinere, si, quavis de causa, idem Capitulum alio t r a n s f e r a t u r Contrariis quibuslibet minime obstantibus. D a t u m R o m a e a p u d S a n c t u m P e t r u m , s u b a n n u l o Piscatoris, die x mensis augusti an. M C M X V I , Pontificatus Nostri secundo. P. CARD. GASPARRI, a Secretis Status. Acta Benedicti BB. XV 355 EPISTOLAE " AD R. P. D. FELICEM. ROSQUE TATE IN CUBANAE ALMAM .' 1 " AMBROSIUM ARCHIEPISCOPUM REIPUBLICAE DEI EPISCOPOS, DE S. IACOBI FOVENDA DE CUBA, CETE- POPULARI PIE- MATREM. Venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Venerabilis F r a t e r Titus, Archiepiscopus tit. Lacedaemoniensis, Noster apud vos L e g a t u s , proxime certiores Nos reddidit Decretum q u o , vestris a n n u e n t e s precibus, a l m a m Dei Matrem r e n u n t i a v i m u s principem Reipublicae istius p a t r o n a m , popularibus vestris exspectatum g r a t u m q u e adeo fuisse, ut in omnium ore ac sermone statim versata res, o m n i u m statim animos laetitia affecerit. Recreat Nos, venerabiles Fratres, haec iuncta cum grati in Nos animi significatione fidei pietatisque christianae testificatio, e a d e m q u e in spem erigit fore ut, h o r t a t u atque exemplo vestro ac reliqui omnis Cubani Cleri, avita religio in Virginem augustam tam alte radices firmet in istis civitatibus atque adeo floreat christianae vitae laudibus, ut omnia vobis b o n a pariter cum illa advenisse laetemur. Q u a m spem Nobis vobisque c o m m u n e m ut divinae gratiae subsidia curaeque vestrae ac labores ad o p t a t u m a d d u c a n t exitum, testem benevolentiae Nostrae apostolicam benedictionem vobis omnibus, venerabiles Fratres, Clero populoque unicuique vestrum tradito libentissime impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxi augusti M C M X V I , Pontificatus Nostri a n n o secundo. BENEDICTUS P P . XV II AD R. P. LUDOVICÜM RATOREM THEISSLING, RECENS GENERALEM, UT EIDEM ELECTUM DOMINICAM GRATULETUR ET VOTA ORDINIS MODE- EXPRIMAT. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — L a e t a m u r u t r u m q u e : et concreditum tibi a fratribus fuisse s u p r e m u m Ordinis Magisterium,, et comitia ita fuisse peracta, ut fraternitatis caritatem con- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 356 cordia confirmaverit. Alterum enim te eum p r a e s t a t cui ad h o n e s t a n d a m collatam dignitatem s u m m a facultas in o p t i m a voluntate n o n desit: argumento alterum est te posse fidenter ad g u b e r n a c u l a accedere, cum nonnisi frugiferum esse possit regimen illud q u o obedientes gaudent, a t q u e ita gaudent, ut lata unis a n i m i s suffragia n o v u m quasi ignem suppos a s s e v i d e a n t u r c o m m u n i b u s religiosae perfectionis propositis ac studiis. Id quidem epistola nuntiavit, q u a m ad Nos dedisti cum sodalibus qui tecum comitiis interfuerunt, et uti ex a n i m o g r a t u l a m u r , ita "Deum e x o r a m u s , ut gratia s u a confirmet q u o d o p e r a t u s est in vobis, et magisterium t u u m ita fortunet, ut quos fructus tulit consilium ac pietas antecessoris tui, dilectissimi Nobis in Christo, Hyaeinthi Cormier, sollertia t u a ac p r u d e n t i a in ampliorem a d d u c a t u b e r t a t e m . Hisce votis et hac spe iucundissima, cum tibi, dilecte Fili, videre q u a m p r i m u m confidimus et coram alioqui, t u m universo niciano Ordini caelestium conciliatricem m u n e r u m Nostraeque benevolentiae, apostolicam benedictionem p e r a m a n t e r in Domino timus. D a t u m R o m a e a p u d S. Petrum, die x x n augusti Nostri a n n o secundo. MCMXVI, quem Domitestem imper- Pontificatus BENEDICTUS P P . XV III AD FELICEM S. R. COLONIENSEM, QUI NUPER E. PRESB. CETEROSQUE FULDAM CARDINALEM DE ARCHIEPISCOPOS HARTMANN, ET ARCHIEPISCOPUM EPISCOPOS E GERMANIA CONVENERUNT. Dilecte Fili Noster et venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Legentes vestram c o m m u n e m epistolam, q u a e quidem reddita Nobis est ipso die anniversario suscepti a Nobis Pontificatus maximi, t e m p e s t i v u m q u e m d a m solatii fructum cepimus, p r i m u m , cum perspiceremus, id q u o d n o v e r a m u s iam, vos gravissima in re Nostram plane m e n t e m assequi rectissimeque interpretari voluntatem. Etenim a d h a n c aegritudinem, q u a o b t a n t a m t a m q u e d i u t u r n a m f i l i o r u m eaedem conficimur, accedit ut crebrae illae Nostrae ad reconciliandam p a c e m h o r t a t i o n e s n o n n u l l i s in indignam suspicionem venerint, in alior u m q u o q u e a p e r t a m offensionem ceciderint, quasi eas voces Nobis n o n c o m m u n i s salutis amor, sed Nostrae propriae alicuius utilitatis spes Acta Benedicti PP. XV 357 elieeret, a u t ita hoc bellum velimus componi ut talis exsistat pax, q u a e iustitiae et aequitatis fundamento n o n n i t a t u r . Adeo p e r t u r b a t i o n e s anim o r u m i m p e d i u n t iudicium veri, ut his o b s c u r u m sit q u o d est evidentissimum, Pontificem R o m a n u m , ut Vicarium Regis Pacifici, et o m n i u m christianorum P a t r e m , n o n posse ex officii conscientia admonere, suadere, h o r t a r i aliud, nisi p a c e m ; illum hoc pacto n o n aliquorum h o m i n u m agere causam, sed h u m a n i t a t i s ; idque praesertim in h a c i m m a n i t a t e belli, cuius si quis vel u n i u s diei spatio finem acceleraverit, n o n is p a r u m bene m e r i t u s de genere h u m a n o dicendus sit. Interea, dum erit iri exspectatione p a x , levare aliqua ex p a r t e molem miseriarum, q u a e huic bello coniuncta est, omni q u a p o s s u m u s ope, p e r g a m u s . In quo vos Nobis egregiam n a v a r e operam cernimus, t u m universis catholicorum societatibus, q u a e per G e r m a n i a m beneficentiae c a u s a sunt, foederatis, quo necessitatibus t e n u i o r u m in i m m e n s u m auctis celerius u b e r i u s q u e s u b v e n i a t u r ; t u m iis providentissime institutis P a d e r b o r n a e operibus in multiplicem utilitatem omnium, q u o t q u o t i n t r a Germanici imperii fines captivi reperiuntur. Quod Nos l a u d a n t e s christianae caritatis inventum, eodem tempore Episcopi Clerique P a d e r b o r n e n s i s c u r a m atque sollertiam, et catholicorum o m n i u m e G e r m a n i a liberalitatem l a u d a m u s . Sed potissimum hodie caritatis m u n u s - quod vos praeclare exsequimini et in quo perseveretis h o r t a m u r - est hoc, d a r e o p e r a m ut inter h o m i n e s diversarum gentium, q u a s bellum dissociavit, n o n modo ne e x a c u a n t u r odia, verum, mutuis christianae misericordiae officiis, sensim molliantur. I t a q u o d a m m o d o m u n i e t u r via ad optatissimam bonis o m n i b u s p a c e m et h a n c eo stabiliorem, q u o altiores in ipsis a n i m i s radices egerit. Q u a r e insistite, ut facitis, divinam implorare opem, iterando etiam piacularia sacra et pueros ad caeleste epulum i n v i t a n d o : p l u r i m u m enim p o s s u n t a p u d Deum humiles supplicesque preces, q u i b u s paenitentia simul et innocentia suffragentur. Atque auspicem divinorum m u n e r u m Nostraeque benevolentiae testem, apostolicam benedictionem vobis, dilecte Fili Noster et venerabiles Fratres, ac vestro Clero et populo p e r a m a n t e r impertimur. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die V I I I mensis septembris, in festo D. N. Mariae nascentis, a n n o M D C C C C X V I , Pontificatus Nostri tertio. BENEDICTUS P P . XV 358 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA 88. CONGREGATIONUM SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a s , q u a e s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastore providit, scilicet : 16 iunii 1916. — Titulari episcopali ecclesiae Europensi praefecit R. P. D. Tranquillum G u a r n e n , t r a n s l a t u m ab ecclesia cathedrali Reatina. 7 augusti. — Cathedrali ecclesiae P e m b r o k e n s i R. P. D. Patritium T h o m a m Ryan, h a c t e n u s episcopum tit. Ciazomen. et administratorem eiusdem Pembrokensis dioecesis. 22 augusti. — Titulari episcopali ecclesiae Basilinopolitanae R. P. D. T u r i b i u m Minguella y Amedo, h a c t e n u s episcopum Seguntinum in Hispania. 29 augusti. — Cathedrali ecclesiae Corcagiensi R. P. D. Danielem Cohalan, h a c t e n u s episcopum tit. Vagen, et Auxiliarem eiusdem Corcagiensis dioecesis. 6 septembris. — Metropolitanae ecclesiae de Manila R. P. D. Michaelem O' Doherty, h a c t e n u s episcopum Z a m b o a n g e n s e m . — Episcopali ecclesiae Tarensi seu S. Elisabeth R. P. D. Maüritium P a t r i t i u m Foley, h a c t e n u s episcopum T u g u e g a r a o a n u m . — Episcopali ecclesiae Lipensi R. D. Alfridum Verzosa, parochum loci Bantay, dioecesis Novae Segobiae. 12 septembris. — Episcopali ecclesiae S. Agathae Gothorum R. D. Iosep h u m de Nardis, p a r o c h u m loci Capri, dioecesis S u r r e n t i n a e . 30 septembris. — Cathedralibus ecclesiis Maceratensi et Tolentinae, R. D. Romulutn Molaroni, canonicum p r a e p o s i t u m cathedralis ecclesiae Pisaurensis. S. 359 Congregatio Rituum SACRA CONGREGATIO RITUUM QUEBECEN. DECRETUM INTRODUCTIONIS TYRII SERVORUM DANIEL, GOUPIL CAROLI ET DEI CAUSAE IOANNIS GARNIER, IOANNIS DE LA BEATIFICATIONIS DE BRÉBEUF, NATALIS LANDE, CHABANEL, E SEU GABRIELIS SOCIETATE DECLARATIONIS LALEMANT, ISAACI JOGUES, MAR- ANTONII RENATI IESU. Causa beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Ioannis de Brébeuf, Gabrielis Lalemant, Antonii Daniel, Caroli Garnier, Natalis Chabanel, Isaaci Jogues, Renati Goupil et Ioannis de la Lande, e Societate Iesu, ad Sacrorum R i t u u m Congregationem deducta, Ecclesia Canadensis universa spe atque exspectatione felicis exitus erigitur, eiusque faustum laetumque nuncium iam praegustare videtur. In conspectu enim illius sunt Viri sanctitate et virtutibus illustres, decus et ornam e n t u m propriae regionis, ex q u i b u s sex, sacerdotes et missionarii, regionem ipsam excoluerunt et irrigarunt, et duo, strenui ac ferventes laici, P a t r i b u s coadiutores et in passione socii; o m n e s autem divina gratia roborati et « aspicientes in auctorem fidei et consummatorem « Iesum, qui, proposito sibi gaudio, sustinuit crucem, confusione con« tempta, atque in dextera sedis Dei s e d e t » . Insuper, grato iucundoque animo, Canadensis Ecclesia eorum laboribus et cruciatibus acceptam refert magna ex parte illam fidei legisque christianae firmitatem et observ a n t i a m q u a sequioribus t e m p o r i b u s u s q u e in praesens se decoratam et a u c t a m esse conspicit. Neque potest I p s a u n q u a m oblivisci priorum ac feliciorum t e m p o r u m et verae avitaeque gloriae, quando prisca m a t e r Gallia, catholicae fidei et Apostolicae Sedi addictissima, suos filios missionarios, prouti in alias regiones, et in n o v a m Galliam mittebat; eosque omni favore p r o s e q u e b a t u r qui, Christi et Ecclesiae legatione fungentes, Evangelium regni Dei gentibus praedicabant in salutem credentium. Sed ad propositum reverti opus est et de singulis Dei Servis q u a e d a m delibare breviterque innuere. - P r i m u s occurrit I o a n n e s de B r é b e u f nobili genere n a t u s in oppido Gondé-sur-Vire, die 25 martii an. 1603. In Societatem Iesu cooptatus die 8 novembris an. 1617 et sacerdotio auctus an. 1622, missiones indicas Canadensis regionis adivit. Ad H u r o n e s a 360 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m o d e r a t o r i b u s missus an. 1626, ibi m a n s i t u s q u e ad a n . 1629. In Galliam redire coactus, iterum Canadensem regionem, an. 1633, petiif a t q u e inter H u r o n e s ab an. 1634 ad a n . 1641 ac r u r s u s ab an. 1644 ad an. 1649 c o m m o r a t u s fuit. Hoc eodem a n n o , quasi christianorum caput et pater habitus, a barbaris captus et in vincula coniectus, crudelissime torquetur, donec, securis ictu percussus, mortem obit, die 14 martii. Ingenio et scientia praeditus, libros b a r b a r o r u m sermone scripsit et léxica lucubravit, quibus auxiliis missionarii varios Canadensium dialectos addiscunt et in b o n u m christianae religionis loquuntur. Sacerdotalibus virtutibus ac laboribus p r a e s t a n s , impenso studio curavit, ut omnes Christo lucrifaceret; singularis etiam pietatis cultor et p r o pagator exstitit in Deiparam Virginem Mariam eiusque castissimum s p o n s u m losepb, sanctosque Angelos tutelares. - Secundo loco a d s t a t Gabriel Lalemant, Lutetiae Parisiorum die 10 octobris an. 1610 ortus ex p a r e n t i b u s nobilitate et virtute claris. Anno 1630 Societatem Iesu ingressus, tyrocinio peracto atque, emenso philosophiae ac theologiae curriculo, sacerdos ordinatus, u t r a m q u e disciplinam m a g n a cum laude publice docuit. Doctrina et virtutibus o r n a t u s et ad Canadenses missiones, q u a s iampridem optaverat, destinatus, an. 1646, m e n s e septembri, Quebecum pervenit, ubi I n d o r u m linguam didicit. D u o b u s circiter annis regiones illas Sillery et Trois Bivières sacro ministerio peragravit. I n e u n t e an. 1649 cum Sociis ad H u r o n e s transiit, sed, vix medio a n n o elapso^ a b a r b a r i s comprehensus exquisitisque tormentis caesus, fidelis Christi Servus ac minister supplicio affectus est. - Succedit tertius Antonius Daniel, ex h o n e s t a familja Deppae n a t u s die 27 maii an. 1601, et Societati Iesu adscriptus die 1 octobris an. 1621. Vertente an. 1632, sacerdotio insignitus, die 24 iunii insequentis a n n i ad C a n a d e n s e s missiones se contulit. I n d o r u m lingua aliquanto instructus, in eam vertit orationem Dominicam, piosque versus a neophitis canendos composuit. E primis Sociis fuit Patris de Brébeuf, qui ad H u r o n e s a p p u l e r u n t et ad locum Missionis a S. Iosepho Thonatiria, n u n c u p a t a e . Quebecum inde m i s s u s , seminarium erigendum suscepit illudque perfecit, a l u m n i s indigenis, missionariorum opera, instituendis. Ad H u r o n e s reversus a n . 1638, plures Missiones fundavit, e x . q u i b u s tres praecipuae a sanctis p a t r o n i s I o a n n e Baptista, Ioseph sponso B . M . V , et lgnatio a Lojola seorsim n o m e n acceperunt. I r r u e n t i b u s in Missionis locum Iroquensibus, ad foras templi, u b i Dei F a m u l u s stabat, custos et defensor sui gregis, i n t e r e m p t u s e s t - Q u a r t u s e Sodalibus, Carolus Garnier, Parisiis o r t u m h a b u i t die 25 maii an. 1606. In collegio Claramontensi studiis diligenter incubuit. An. 1624 in Societatem Iesu admissus, post tyrocinium, litterarum et scientiarum S. Congregatio Rituum 361 curriculo absoluto, volvente a n n o 1636, sacerdotio initiatus, ad Canadenses Missiones profectus est. Quebeci infantulae Huronensi, q u a m primo baptizavit, n o m e n Mariae ex voto imposuit. Ad H u r o n e n s e s populos destinatus, inter eos apostolicis laboribus et virtutibus ministerium s u u m u s q u e ad obitum consecravit. Speciali mentione dignae s u n t expeditiones q u a s Dei F a m u l u s peregit in regionibus Thonatiria et de Petan, ac fundationes d u a r u m Missionum q u a e a S. Ioanne et a S. Mathia respective appellatae sunt. A b a r b a r i s missili plumbeo graviter vulneramus, h o m i n e m t a m e n morientem videns, ad e u m omni conatu pervenit, q u e m sacramenti poenitentiae absolutione sublevavit : post haec, ob e x h a u s t a s vires, in t e r r a m recubuit p i a m q u e a n i m a m exhalavit, die 7 decembris an. 1640. - Q u i n t u s heros, Natalis Chabanel, in diocesi Mimatensi, die 2 februarii an. 1613, ortus est. In Societatem Iesu, die 9 februarii an 1630, relatus, tyrocinio peracto, philosophica studia cum ingenii et diligentiae laude explevit. Plures a n n o s g r a m m a t i c a m , h u m a n a s litteras et rethoricam Tolosae cum a l u m n o r u m profectu docuit. Post theologiam et tertium quem dicunt probationis a n n u m , m o d e r a t o r u m iussu ad Canadensem provinciam se transtulit, quo appulit die 15 augusti an. 1643. Anno u n o Quebeci exacto, ad H u r o n e s missus est, eique d e m a n d a t a Missio q u a e a S. Maria n o m e n habet. Maximo studio a t q u e impensa voluntate gloriae Dei et a n i m a r u m saluti unice intentus, ad o p u s ministerii se t o t u m dedit a t q u e u s q u e ad obitum in eo perseveravit. Multas t a m e n adversitates a n a t u r a et a daemone sibi oppositas patienter tulit, q u a s , Deo adiuvante, invicte superavit. P o s t r e m a vitae die 17 martii an. 1649, ad Missionem S. Mathiae proficiscens, q u e m d a m Sodalem complexus d i x i t : « D e o esse serviendum u s q u e a d m o r t e m » ; atque, ipsa die n o n d u m expleta, ab H u r o n e a p o s t a t a interfectus est. - Sextus et u l t i m u s e sacerdotum coetu Isaacus Jogues, Aureliae in Gallia n a t u s die 10 ianuarii an. 1607, a tenera aetate optimam indolem et ad virtutem inclinatam domi ostendit. In collegio Aurelianensi Societatis Iesu sedul a m dedit operam studiis. I p s a m Societatem Iesu iniit et tyrocinium fecit Rothomagi an. 1624. Sacerdotio sancto praeditus, primum sacrum litavit die 10 februarii an. 1636; eodemque a n n o in C a n a d a m missus, Quebecum tetigit et ad H u r o n e s transiit, ubi u s q u e ad an. 1642 permansit. Eo temporis intervallo Evangelium praedicandi gratia cum P. Garnier et cum R a y m b a u l t regionem P e t u n e n s e m petiit. A u t u m n o eiusdem a n n i cum indigenis christianis et cum d u o b u s e Gallia iuvenibus Goupil et des Coutures ad H u r o n e n s e s rediens, prope oram fluminis Richelieu a militibus Iroquensibus comprehenditur et, u n o fere anno, durissimo familiae Iroquensis famulatui addicitur. Multa p a s s u s a t q u e etiam cor- 362 Acta. Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale potis mutilationem, mox in Galliam se confugere potest, ubi ob debilitatem virium et mutilationis defectum impotens factus ad Sacrum litandum, àb U r b a n o P a p a VIII benignam obtinet dispensationem m a g n o cum gaudio ad Sacra acceptam. Ad firmi or em valetudinem restitutus Ganadam iterum mittitur an. 1644 et ad Montem Regalem progreditur. Vertente a n n o 1646, de m a n d a t o Canadensis G u b e r n a t o r i s ac praehabito s u o r u m m o d e r a t o r u m assensu, cum I r o q u e n s i b u s foedus init ac feliciter perficit. T a n d e m tertio ad Iroquenses regressus, Verbi Dei praedicandi m u n u s sibi c o m m i s s u m suscipit; sed a b a r b a r i s male exceptus ac vexatus, die 18 octobris eiusdem a n n i 1646 bipennis ictu occiditur. P r i m u s e laicis coadiutoribus se exhibet R e n a t u s Goupil, Ahdegaviae n a t u s . Adolescens inter t y r o n e s Societatis Iesu aliquot menses Parisiis commoratur, sed, infirma valetudine laborans, in incoepto n o n permanet. Attamen, post aliquod t e m p u s viribus refectus et sui voti compos redditus, in Novam Galliam se transfert et P a t r u m famulatui se t o t u m devovet. D u o b u s integris annis, q u u m arte chirurgica caderet, sauciis aegrotisque in nosocomio degentibus perutilem o p e r a m praebuit, insimul pueros et adultos christianae religionis mysteriis et praeceptis erudivit. Demum, dum iter ad Iroquensium regionem cum Sociis faciebat, in ingressu primae villae ab hostibus captus et fustibus virgisque ferréis percussus, sacra Familia Iesu, Maria, Ioseph devotissime invocata, a e r u m n o s a m vitam cum beata et sempiterna- commutavit, die 29 septembris an. 1642. - Alter laicus coadiutor, n o m i n e Ioannes de la Lande, Deppae ortus, in Canadensi Missione Patribus Societatis Iesu se socium et famulum sponte libenterque tradidit, publice professus unice cupiditate inserviendi gloriae Dei se fuisse p e r m o t u m . Anno 1846, mense septembri, P a t e r Jogues cum fideli suo Socio I o a n n e de la Lande ad I r o q u e n s e s proficiscitur; at medio in itinere, prope Sancti Sacramenti lacum, a m b o in b a r b a r o r u m m a n u s incidunt. Ab iis vestibus spoliati verberibusque caesi, e x t r e m u m supplicium passi sunt, eodem a n n o ; Ioannes de la L a n d e die 19 octobris, nempe die postero quo eius magister P a t e r Jogues. - Interim fama sanctitatis et martyrii praefatorum Servorum Dei signis quoque ac prodigiis, uti fertur, confirmata, adeo in dies invaluit, ut super ea Processus O r d i n a r i u s Informativus in Ecclesiastica Curia Quebecensi fuerit a d o r n a t u s et cum Processu Roga tori ali Parisiensi ad Sacrorum R i t u u m Congregationem t r a n s m i s s u s . Q u u m vero scripta q u o q u e eisdem Dei Famulis attributa, ab ipsa Sacra Congregatione expensa sint et ex decreto diei 28 maii 1912 nihil obstet q u o m i n u s ad ulteriora procedatur, instaute R m o P. Camillo Beecari, Societatis Iesu Postulatore Generali, attentisque litteris quorumdam- 'I i i S. Congregatio Rituum 363 E m o r u m S. R. E. Cardinalium, R m i Dñi Archiepiscopi Delegati Apostolici Canadensis aliorumque Archiepiscoporum et Episcoporum necnon Abbatum, Superiorum Generalium Ordinum et Congregationum Religiosarum, Capitulorum, Rectorum u n i v e r s i t a t u u m , collegioruum et ecclesiarum, praesertim Dioecesium ac Missionum C a n a d e n s i u m ; rogante etiam S u p r e m a Curia Canadensi legibus ferendis -cum primo Ministro, praecipuis magistratibus aliisque p r a e s t a n t i b u s viris ac mulieribus, nominatim ex iis qui cum Servis Dei sanguinis vinculis coniuncti sunt, infrascriptus Cardinalis Antonius Vico, Episcopus P o r t u e n . et S, Rufinae, h u i u s Causae P o n e n s seu Relator,- in- Ordinariis Sacrorum Rituum Congregationis comitiis subsignata die ad Vaticanum coadunatis, sequens d u b i u m discutiendum proposuit: An signanda sit Commissio Introductionis Causae in casu et ad effectum de quo agitur? Et Emi P a t r e s sacris tuendis Ritibus praepositi, post relationem ipsius Cardinalis Ponentis, audito voce et scripto R. P. D. Angelo Mariani, Fidei P r o m o t o r e , o m n i b u s m a t u r o examine perpensis, rescribendum c e n s u e r u n t : Affirmative, seu signandam esse Commissionem Introductionis Causae Beatificationis seu Declarationis martyrii,si Sanctissimo placuerit. D i e 8 a u g u s t i 1916. F a c t a p o s t m o d u m de his Sanctissimo Domino Nostro Benedicto P a p a e XV per infrascriptum Cardinalem Sacrae Rituum Congregationi Pro-Praefectum relatione, Sanctitas Sua, rescriptum eiusdem sacri Consilii r a t u m h a b e n s , propria m a n u signare dignata est Commissionem Introductionis Causae Beatificationis seu Declarationis martyrii Servorum Dei I o a n n i s de Brébeuf, Gabrielis Lalemant, Antonii Daniel, Caroli Garnier, Natalis Chabanel, Isaaci Jogues, Renati Goupil et I o a n n i s de la Lande, e Societate Iesu, die 9, eisdem mense et a n n o . Pg A. CARD. EP. PORTUEN. ET S. RUF., S. B. C. Pro-Praefectus. L. >B S. Alexander Verde, Secretarius. 364 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale S. CONGREGATIO DE SEMINARIIS ET DE STUDIORUM UNIVERSITATIBUS L E G E S ACADEMIAE ROMANAE SANCTI THOMAE AQUINATIS I. Academiae n o m e n erit: Academia R o m a n a S. T h o m a e Aquinatis. II. Huic propositum est explicare, tueri, propagare doctrinam, praesertim philosophicam, Angelici Doctoris, o m n i a q u e accurate servare quae tradita s u n t in Litteris Encyclicis q u a r u m i n i t i u m : Aeterni Patris. III. Officia Academiae praecipua h a e c e r u n t : Studia viresque conferre c u m aliis Academiis eiusdem instituti ad philosophiam christianam s e c u n d u m principia S. T h o m a e Aquinatis u b i q u e i n s t a u r a n d a m . Operum et ephemeridum illustrium, et e a r u m m a x i m e quae de rebus philosophicis pertractant, notitiam sibi comparare, ut q u a e n a m sit ubique scientiarum conditio dignoscatur. Lucubrationes, ubi o p u s sit, et libros edere q u i b u s vel gliscentes errores refutentur, vel philosophica doctrina illustretur et amplificetur. Sedulam dare operam doctoribus informandis scholasticae philosophiae t r a d e n d a e apprime idoneis. IV. Academia constabit Consilio Academiae r e g u n d a e praeposito, Academicis et Alumnis. V. Consilium Academiae Moderatorum coalescet ex t r i b u s E E . Cardinalibus, q u o r u m Cardinalis Praefectus pro tempore Sacri Consilii Seminariis et Studiorum Universitatibus regundis prior loco erit. EE. Cardinales Moderatores de r e b u s Academiae acturi conventum h a b e b u n t cum e re visnm fuerit. Aderit a secretis Academicus u n u s qui poterit adiutorem sibi adsciscere Academicum alterum ubi o p u s fuerit. VI. Academici a Consilio E E . Cardinalium Moderatorum eligentur. Plures q u a m X X X X n u m e r o n o n erunt. H o r u m viginti ex doctis viris in u r b e commorantibus, decem ex italica regione, totidem ex nationibus exteris cooptabuntur. Consilio Academiae m o d e r a n d a e omnes p a r e b u n t . S. Congregatio de Seminariis et de Studiorum Universitatibus 365 VII. Conventus Academiae singulis m e n s i b u s a n n i academici, u n o saltem ex E E . Cardinalibus Moderatoribus a d s t a n t e , h a b e b u n t u r . Nemini ex Academicis R o m a e c o m m o r a n t i b u s a conventu abesse fas erit. VIII. In his conventibus alter ex Academicis lucubrationem recitabit, q u a m , proposito a Consilio E E . Cardinalium Moderatorum argumento, confecerit. Lucubratio recitanda expendi prius ab u n o e Consilio E E . Cardinalium Moderatorum et probari debebit. Consultatio deinde h a b e b i t u r de libris ac scriptionibus super re philosophica in lucem recens editis; et quid facto o p u s sit, vel ad refuta ndos errores, vel ad philosophicam doctrinam declarandam et prom o v e n d a m , de sententia E E . Cardinalium Moderatorum in conventu a d s t a n t i u m decernetur. IX. Lucubrationes in Academicis conventibus recitatae, q u a s Eminentissimi Cardinales Moderatores dignas iudicaverint, in exitu a n n i typis edentur. X. Ex iuvenibus optimae spei qui philosophiae curriculum emensi fuerint coetus Alumnorum constabit. E E . Cardinales Moderatores aliquibus ex Academicis a l u m n o s semel saltem in u n a q u a q u e anni academici h e b d o m a d a instituendos t r a d e n t in praecipuis thomisticae doctrinae capitibus, illisque Academici designati Angelici Doctoris disputationes explanabunt, cum aliorum philos o p h o r u m placitis, ubi o p u s fuerit, c o m p a r a t a s . Dabitur i n t e r d u m Alumnis ut in academicis conventibus, exercitationis causa, aliquod philosophicae doctrinae caput, ad mentem D. Thomae, in praelectionis m o d u m e x p o n a n t . XI. Alumnis qui lectiones academicas integrum a n n u m assidue frequentaverint, ad eiusdem anni exitum ius erit ad praemia concurrere. Ipsis dictabitur aliquod a r g u m e n t u m scripto ab o m n i b u s intra s t a t u t u m t e m p u s explicandum. Qui facto periculo praestantiores iudicati fuerint, p r a e m i a laudemve consequentur. Alumni qui doctoris l a u r e a m in philosophia S. T h o m a e expetant, ad periculum doctrinae et scripto et voce faciendum de quolibet capite philosophiae, q u a e vel in speculatione veri vel in m o r i b u s versetur, ne a d m i t t a n t u r nisi biennio saltem in scholis Academiae instituti fuerint disputationesque in academicis conventibus frequentaverint. Candidatis res successerit satis, si d u a s tertias punctorum partes tulerint. Academici e x a m i n a t o r e s deligantur per turnum, iique ne p a u ciores q u a m tres ne plures q u a m q u i n q u e u n q u a m sint: ac tum ad prob a n d u m t u m ad i m p r o b a n d u m t e r n a singuli h a b e a n t puncta, secreto 366 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale attribuenda. Academicus qui est a secretis, vel eius adiutor semper aderit, officio examinatoris fungetur et rei exitum adnotabit. XII. Certum q u o q u e p r a e m i u m t u m Academicis vel p r o praelection i b u s q u a s habuerint, vel pro scriptionibus q u a s confecerint, vel p r o u t coetibus adfuerint, t u m etiam alumnis pro disputationibus q u a s sive defendendo sive arguendo partecipaverint, tribuetur. Huiusmodi autem praemia itemque ceteras omnes impensas q u o t a n n i s faciendas E E . Cardinales Moderatores defmient. is vero qui est a secretis Academiae EE. Cardinalibus Moderatoribus postea rationem reddet. Ex Audientia habita die 11 februarii 1916, Ssmus D. N. Benedictus PP. XV has Leges Academiae Romanae S. Thomae Aquinatis ab EE. Cardinalibus eiusdem Academiae Moderatoribus adprobatas, confirmavit, ratasque habuit non obstante Decreto S. C Studiorum, die 23 iulii anno 1910, ceterisque contrariis quibuslibet. CAIETANUS CARD. BISLETI. LUDOVICUS CARD. BILLOT. MICHAEL CARD. LEGA. Salvator Talamo, Academicus a Secretis. S. Romana Rota ACTA 367 TRIBUNALIUM SACKA ROMANA ROTA PARISIEN. NULLITATIS MATRIMONII (EDELINE-LEDANOIS) Benedicto Pp. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 4 martii 1916, RR. PP.DD. Ioseph Mori Ponens, Fridericus Cattani et Petrus Rossetti, Auditores de turno, in causa Parisien. Nullitatis matrimonii, inter Albertum Edeline, repraesentatum per legitimum procuratorem ex officio Nazarenum Ferrata, advocatum,ßt I o a n n a m Ledanois viduam Lerebours, ream conventam in sede appellationis, interveniente et disceptante in causa Vinculi Defensore ex officio apud hoc s. Tribunal, sequentem tulerunt definitivam sententiam. Albertus E d u a r d u s Edeline, c o m m u n e s h a b e n s lares cum p a r e n t i b u s in oppido Vimoutiers, arti mechanicae addictus post expletam servitii militaris instructionem in Gallia, circa mensem novembris a. 1899 ad Africanas oras profectus, apud Boeros in Transvaliensi regione stipendia m e r u i t ; elapsisque 8 mensibus ad suos reversus est, qui habitationem alibi seu in oppidum Bordeaux Saint-Clair interea temporis t r a n s t u l e r a n t et a p u d q u o s ante s u a m in Africain digressionem propria mobilia miserat a civitate Parisiensi q u a considerat ad inveniendam occupationem suae arti respondentem. Albertus post paucos commorationis dies in nova p a r e n t u m sede, ob eumdem scopum Parisios remeavit, sed h a c vice non divertit a p u d priorem habitationis locum seu in Avenue de Segur, sed apud s u u m fratrem Iulium in via Buci n. 13, quin t a m e n n u n t i u m mitteret p a t e r n a e habitationi, in qua a d h u c mobilia servabat. Parisiis exstans ad dictam occupationem sibi c o m p a r a n d u m , obvium habuit Georgium Ledanois s u u m commilitonem in Africa et m eadem civitate degentem cum suis p a r e n t i b u s in via Pierre Sarrazin n. 9. Huic aderat soror I o a n n a iam vidua Lerebours q u a e post mariti mortem n o n 368 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Ufficiale ad suos remeavit, sed mariti defuncti domicilium in via du«. F a u b o u r g Montmartre n. 42 sita in paroecia B. M. Virginis L a u r e t a n a e servavit, d u m p a r e n t u m d o m u s erat i n t r a fines paroeciae S. Severini. Amicitiae relationem Albertus illico instauravit cum Georgio et iniit cum eius sorore. Quin imo a Iulio fratre translatis alio laribus seu in oppidum Lilas, Albertus h a b i t a t u m concessit in d o m u m sui amici a p u d quam cubiculum conduxit, et post paucos commorationis dies ope et instantia p a r e n t u m Georgii inter e u m d e m et s u p r a m e m o r a t a m I o a n n a m viduam L e r e b o u r s sponsalia conciliata sunt, et dein brevi tempore m a t r i m o n i u m initum est, cuius celebratio locum h a b u i t die 2 februarii 1901 coram vicario parocho eiusdem paroeciae S. Severini, praeviis t a n t u m publicationibus in dicta paroecia, eo q u o d erronee p u t a t u m est inibi sponsos domicilium h a b e r e . Matrimonium hoc infelices exitus sortitum e s t ; si quidem post tres vel q u a t u o r cohabitatiouis a n n o s ex infidelitate et p r a v a agendi ratione uxoris concordia inter coniuges evanuit et an. 1904 civiliter separat u m fuit ex culpa eiusdem uxoris et ad instantiam Alberti, qui serius edoctus de eius nullitate in foro ecclesiastico ob defectum formae Tridentinae, die 13 ianuarii 1913 instantiam coram Curia Archiepiscopali Parisiensi promovit pro eiusdem nullitatis declaratione. Rite Tribunali constituto et processu instructo, iudex Parisiensis d. 24 successivi septembris sententiam edidit actori favorabilem. A q u a cum appellaverit localis Vinculi Defensor ad n o s t r u m S. Tribunal hinc est q u o d hodie, praemissis o m n i b u s de iure explendis, causa iterum examini subiicitur sub consueta dubitandi formula : An constet de nullitate matrimonii in casu ? In iure. P a t r e s Domini haec revocanda et p r a e oculis h a b e n d a censuerunt. A n t e q u a m decretum S. C. C. Ne temere d. 2 augusti 1907 ederetur, m a t r i m o n i a coram parocho sive ratione domicilii sive quasi domicilii proprio, a u t illius, vel Ordinarii delegato, et d u o b u s vel t r i b u s testibus, s u b p o e n a nullitatis ex lege tridentina iuxta notum caput Tametsi sess. 24 de Ref. matr. contrahi debebant. « Q u i aliter q u a m praesente « parocho vel alio sacerdote de ipsius parochi seu Ordinarii licentia et « d u o b u s vel tribus testibus m a t r i m o n i u m c o n t r a h e r e a t t e n t a b u n t , eos « S . Synodus ad sic c o n t r a h e n d u m o m n i n o inhabiles reddit et h u i u s « modi contractus irritos et nullos esse decernit p r o u t eos praesenti « decreto irritos facit et a n n u l l a t ». Parochus vero q u e m Conc. Trid. indigitat, e s t i l l e intra cuius limites paroeciae h a b e n t n u p t u r i e n t e s v e r u m domicilium vel quasi domicilium, seu p a r o c h u s p r o p r i u s : et sufficit ut u n a saltem p a r s in h a c conditione inveniatur (Urbanus V i i i , Const. Exponi 14 augusti 1627; Bened. XIV, Const. Paucis; 19 mar- S. Romana Rota 369 tii 1758; S G. S. Off. 7 iulii 1887) exceptis vagis, de quibus in quaestione u t r u m a d validitatem eorum matrimonii r e q u i r a t u r u t c o n t r a h a n t coram p a r o c h o loci a p u d q u e m diversan tur, vel sufficiat ut c o n t r a h a n t coram q u o c u m q u e parocho, conferri p o t e s t ' C a r d . Gasparri, Tract Can. de mat, § 1090, edit. 3 ; in q u o c u m q u e casu vero pro h o r u m m a t r i m o n i o r u m liceitate s e r v a n d a e s u n t praescriptiones in cap. 7 eiusdem sessionis. a Domicilium nostris et Canonistis, ut tradit Card. D'Annibale, T. Moral., v. 1, § 83, est locus p e r p e t u a e habitationis. I t a q u e domicilium eo loco quis h a b e r e dicitur, ubi larem p e r p e t u u m r e r u m q u e ac fortunarum suar u m s u m m a m constituit, seu, ut in leg. 7 Cod. de incolis, u n d e n o n sit discessurus si nihil avocet: locus vero p r o civilistis est municipium, in iure canonico in ordine ad m a t r i m o n i u m est parochia, adeo ut quis domicilium fovere possit in aliqua civitate et nihilominus illud n o n retinere in paroecia si extra h u i u s fines h a b e a t h a b i t a t i o n e m a iure requisitam. Quasi - domicilium est locus, in quo quis h a b i t a t saltem per m a i o r e m a n n i p a r t e m . Sed ad u t r u m q u e (domicilium scilicet et quasi - domicilium) requiritur habitatio more civium, et n o n sufficit n u d a commoratio more peregrinorum : Van de Burgt, De imped. mat, vol. 1, cap. 7, n. 210. Ad u t r u m q u e a s s e q u e n d u m duo copulative elementa concurrere debent, n e m p e a n i m u s seu intentio habitandi perpetuo vel per maiorem a n n i p a r t e m in eo loco, quasi elementum formale, et factum habitationis quasi element u m materiale, ita t a m e n ut elementum materiale sine formali nihil o m n i n o operetur, formale e contra sine materiali aliquando domicilium vel quasi domicilium recipiat: commoratio enim sine voluntate eam ad praescriptum t e m p u s p r o t r a h e n d i inefficax est ad domicilium vel quasi domicilium a c q u i r e n d u m , e contra semel domicilio vel quasi domicilio acquisito, absentia a loco habitationis etiam ad longum t e m p u s si de primo agatur, vel ad aliquod t e m p u s si de secundo, n o n nocet nisi a n i m o eo amplius n o n r e d e u n d i contingat. Unde domicilium vel quasi domicilium n o n concipitur q u o a d u s q u e quis in aliquo loco sedem sibi n o n constituat cum a n i m o eam retinendi per t e m p u s praes c r i p t u m : q u a m o b r e m , iuxta Card. d ' A n n i b a l e 1. c, « s i quis aliquo « venerit quasi viator, vel litis a u t negotii expediendi causa his expe« ditis a u t m u n e r i s alicuius quaerendi c a u s a eo n o n quaesito disces« s u r u s , q u a m v i s praeter opinionem immorari eo loci vel per a n n u m conti« gerit quasi domicilium n o n acquiri verius est ». Domicilium vel quasi domicilium semel rite acquisitum n o n amittitur nisi p e r contrariam voluntatem et discessum, quia uti expenditur in Ravennaten. H. S. T. d. 15 maii 1911, « o m n i s r e s per q u a s causas « nascitur, per easdem dissolvitur ». Ideo n o n sufficit discessisse, si aniACTA, vol. VIH, n. 10. - 5-10-916. 25 370 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale mum. revertendi h a b e a s , nec a n i m u m discedendi in p e r p e t u u m ijuoad revera discesseris : Sánchez, De matr. lib. 3, dis. 23, n. 2. Quin imo, uti in « cit. Ravennaten, edicitur, difficilius amittitur, q u a m acquiritur, t u m q u i a in dubio de relicto domicilio s t a n d u m est pro eius conservatione, i u x t a tritam r e g u l a m : In dubio melior est conditio possessoris (cfr. etiam Parisien, d. 22 aprilis 1913 coram eodem S. T.), t u m quia uti a d v e r t i t u r in alia causa Gratianopolitana eiusdem mensis n e m p e d. 8, domicilium est quid favorabile pro fidelibus et eius amissio spectatur ut res odiosa. Domicilium a u t e m aliud est necessarium aliud voluntarium. Necessa* r i u m quod h a b e n t p e r s o n a e alieni iuris ut filiifamilias in minori a e t a t e vel u x o r vel pupillus respective sub potestate patris, mariti, tutoris. Filii familias per a d e p t a m maioritatem a m i t t u n t domicilium necessarium, verum si sibi aliud n o n a c q u i r u n t vel melius si p r i m o n o n r e n u n c i a n t, praes u m u n t u r continuare p a t e r n u m et p r i m u m domicilium convertitur in voluntarium, uti t r a d i t u r in s u p r a allegatis causis Ravennaten, et Parisien. At q u a n d o hoc domicilium dici debet a m i s s u m ? In praxi est res valde difficilis pro solutione. Auctor F. Deshayes, Questions pratiques sur le mariage, in quaes. 48, pag. 80, post n o n n u l l a s hypotheses subiectas,, ita in s u a conclusione disserit: « E n vertu donc de ce principe, qui veut « q u e l'on conserve un domicile t a n t qu'on ne Fa p a s intentionnellement « et définitivement a b a n d o n n é , le majeur reste c a n o n i q u e m e n t domicilié « chez ses p a r e n t s après avoir atteint sa majorité, j u s q u ' au m o m e n t où « ces deux conditions se trouvent p o u r lui s i m u l t a n é m e n t réalisées: son « établissement, au sens propre du mot, sur u n e a u t r e paroisse, et. lo « renoncement au domicile (la cessation de V affectus domicilii) q u ' il avait « j u s q u ' a l o r s conservé a u p r è s de ses p a r e n t s ». At haec cessatio affectus domicilii paterni n o n illico p r a e s u m i potest ex acquisitione facta a filioalibi simplicis domicilii, vel ex mutatione domicilii facta a p a r e n t i b u s in alium l o c u m : n o n p r i m a q u i a domicilium in aliquo loco et quasi domicilium in alio n o n repugnant, iuxta Card. D ' A n n i b a l e , I. c, ad notam n. 23; n o n secunda q u i a per dictam m u t a t i o n e m n o n p r a e s u m i t u r dissolutum vel cessatum ligamen familiae cum filio et p r o i n d e domicilium familiare a d h u c perseverare censetur, q u o a d u s q u e n o n constet per idoneos testes, a u t aliis probationis mediis de m u t a t a filii voluntate. In facto. Quod vicarius paroecialis S. Severini in cuius ecclesia m a t r i m o n i u m inter I o a n n a m Ledanois et Albertum Edeline celebratum fuit, egerit ex delegatione parochi alterutrius ex c o n t r a h e n t i b u s nullimode statui potest, siquidem de hoc tacet fides initi matrimonii et b a n n a tant u m in ea ecclesia publicata sunt, aliunde in iure licentia seu dele- S. Montana Bota 371 gatio p r a e s u m p t a n o n sufficit (confr. s u p r a citatam c a u s a m Parisien, diei 22 aprilis 1913). Hinc v i d e n d u m an saltem u n u s ex contrahentibus tempore contracti matrimonii in paroecia S. Severini domicilium vel quasi domicilium fovent. Certe I o a n n a Ladenois vidua L e r e b o u r s affirmat t e m p o r e contracti matrimonii se habuisse domicilium in paroecia S. Severini. Iudici enim sciscitanti respondit, se tunc temporis a p u d p a r e n t e s suos habitasse : « Où habitiez-vous au moment de votre mariage avec Mr Edeline? ». Resp. : « Avec mes p a r e n t s r u e P i e r r e Sarrazin ». Sed huic affirmationi alia opponitur ab actore, qui contra d e p o n i t : « Au m o m e n t du mariage « ma future habitait 42 F a u b o u r g Montmartre : ses p a r e n t s au contraire « habitaient 9 r u e Pierre Sarrazin ». C u i n a m depositioni fides p r a e s t a n d a est ? R e m in casu dirimit iudex Parisiensis qui in suis adnotationibus, ut a p u d acta, haec h a b e t : « L'affirmation de Mme Edeline disant q u ' a u « m o m e n t du mariage elle habitait chez ses p a r e n t s et avait quitté « s a n s esprit de retour son domicile précédent (qu'elle ne n o m m e « m ê m e pas) rue de F a u b o u r g Montmartre, n ' e s t p a s conforme à la réa« lité... Au contraire... Mr Edeline a dit la vérité en affirmant que Mme « Ledanois veuve L e r e b o u r s habitait bien au m o m e n t du mariage 42 F a u « b o u r g Montmartre ». Et reapse iudex Parisiensis in confirmationem s u a e assertionis producit n o n n u l l a documenta, uti q u a s d a m pistoris notas, sing r a p h a s argentarías pro emptione mobilium facta ab Alberto pro s p o n s a in via F a u b o u r g in pervigilio matrimonii, contractum locationis conductionis d o m u s in « rue des Martyrs » incipiendae d. 1 iulii 1901, ex q u i b u s certo certius a p p a r e t ipsam servasse vetus domicilium in via F a u b o u r g Montmartre ante dictum m a t r i m o n i u m , n e q u e m i r a n d u m eius depositionem esse mendacem, utpote quia emissam scripto t a n t u m et absque iuramento et insuper a muliere perditis m o r i b u s et D e u m n o n tímente. P r a e t e r e a n e d u m Albertus Edeline actor in causa, sed qui inducti s u n t testes sive ex p a r t e viri sive ex p a r t e mulieris I o a n n a e , omnes affirmant h a n c a p u d p a r e n t e s suos t e m p o r e celebrati matrimonii n o n h a b u i s s e domicilium quod reliquit cum p r i m o viro nupsit, nec u n q u a m restituit, et a d d u n t hoc habuisse « r u e F a u b o u r g ». Neque relevat opponere h o s testes discordes esse inter se c u m de vero domicilio I o a n n a e stat u e n d o t u n c temporis d e p o n u n t : ex u n a enim p a r t e est qui dicit domicilium h o c I o a n n a m habuisse 42 F a u b o u r g Montmartre, et ex altera qui illud ponit « près de la Bourse » a u t « du côté de la Bastille ». Verum h a e c discrepantia in casu n o n n o c e t : q u o d enim essentiale est, respicit domicilii vel quasi domicilii I o a n n a e in paroecia S. Severini carentiam 372 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in q u a o m n e s testes u n a n i m i t e r conveniunt, et praefata discrepantia facile componi potest. N a m q u a e ab u t r a q u e p a r t e indicata s u n t habi- * tationis loca in u n a sita s u n t paroecia a Virgine L a u r e t a n a n u n c u p a t a , cuius fines exstant in dextero latere « de la Seine » longe dissita a paroecia S. Severini sita in latere sinistro. Gum de vero ageretur designando viarum nomine facile error in mente testium irrepere potuit, q u i n t a m e n e o r u m depositio q u o a d substantiam conformis, ob hoc caperet detrim e n t u m . Quod ergo affirmavit I o a n n a contra veritatem de domicilio suo in paroecia S. Severini cum m a t r i m o n i u m contraxit, excluditur a testibus* omni exceptione maioribus, q u o r u m depositionibus ideo s t a n d u m est. Neque ullum p o n d u s tribui potest fidei celebrati matrimonii in q u a I o a n n a asseritur h a b e r e domicilium in paroecia S. Severini a p u d suos parentes. P a r o c h u s enim utpote novus in paroecia d a t a m domicilii indicationem b o n a fide acceptavit, quin illam s u p e r hoc investigationem institueret, ceu ipse rite r o g a t u s in iudicio d e p o s u i t : « C'était un des « premiers mariages que je faisais à S t - S é v e r i n où je ne connaissais « p e r s o n n e . Rien ne m ' a permis de penser que la future avait domicile « ailleurs. J'ai inscrit d a n s l'acte que la future était m a j e u r e ; elle devait « l ' ê t r e » . Caeterum super hoc puncto n o n vacat ulterius immorari, cum defensor vinculi Parisiensis Curiae, nihil s u p e r eo obiecerit et eadem Curia uti certum defectum domicilii in dicta paroecia retinuerit : « Le « t r i b u n a l de l'officialité de P a r i s n ' a eu a u c u n doute sur le domi« cile personnel au m o m e n t du mariage de m a d a m e veuve Lerebours « née J e a n n e Ledanois au n. 42 F a u b o u r g située sur la paroisse N. D. « de Lorette ». I u r e itaque P a t r e s Domini in sede appellationis eamdem conclusionem amplexi sunt q u o a d defectum domicilii I o a n n a e in paroecia in q u a controversum m a t r i m o n i u m initum fuit. E a d e m P a t r e s Domini s e n s e r u n t q u o a d p r a e s u m p t u m domicilium vel quasi domicilium Alberti actoris a p u d sponsae p a r e n t e s in via Pierre Sarrazin n. 9 t e m p o r e secuti coniugii. Sane Albertus e regione Transvaliensi r e m e a n s , p r i m u m a p u d suos p a r e n t e s perrexit a p u d quos omnia s u a mobilia s e r v a b a n t u r inibi t r a n s l a t a ante eius in Africam profection e m : iterum deinde petiit civitatem Parisiensem ut occupationem arti s u a e r e s p o n d e n t e m inveniret. Ivit ipse in d o m u m fratris sui Iulii in via Buci 13, et inibi consistens invisit I o a n n a e fratrem Georgium cum quo iam stipendia m e r u e r a t in bello a p u d B o e r o s : exinde initium h a b u e r e matrimoniales t r a c t a t u s c u m eadem I o a n n a a d h u i u s p a r e n t u m instantiam. Albertus in fratris domo mansit u s q u e ad finem novembris 1900, ceu frater eius Iulius deponit qui eodem mense suos lares ob n o v a m occupationem a d e p t a m in oppidum Lilas t r a n s t u l e r a t . H a c occasione Ä. Montana Mota 373 Albertus p r i u s ad suos p a r e n t e s et dein divertit a p u d amici Georgii p a r e n t e s in citata via Pierre Serrazin, ibidem brevi tempore comm o r a t u s seu q u o a d u s q u e solemnitas n u p t i a r u m sequeretur seu u s q u e a d diem 2 feb. successivi. Inito a u t e m matrimonio conventum erat ipsum sequi s p o n s a e domicilium in domo F a u b o u r g Montmartre n. 4 2 : « C e t t e « situation (seu m ansio Alberti in d o m u m p a r e n t u m Georgii, ait idem « Albertus), a duré h u i t ou dix j o u r s . Le mariage était convenu à ce « moment-là. Il avait été convenu dès les d e b u t s de m o n arrivée r u e « Pierre Sarrazin... Après le mariage n o u s devions habiter chez ma « femme qui avait son domicile et les meubles F a u b o u r g M o n t m a r t r e » . Habitatio itaque Alberti a p u d I o a n n a e p a r e n t e s s u b ditione paroeciae* S. Severini fuit t a n t u m precaria et absque animo ibi quaerendi domicilium vel quasi domicilium. Quod a testibus etiam confirmatur. I t a pater Alberti: « Après le mariage m o n fils se proposait d'habiter chez « sa femme ». Eius m a t e r : « Après le mariage les mariés devaient h a b i t e r « chez la femme ». Helena Edeline, Alberti s o r o r : « Après le mariage « ils devaient habiter chez la femme F a u b o u r g Montmartre ». Testes Georgius Ledanois frater I o a n n a e et Carola eius soror p o n u n t sponsos convenisse h a b i t a t u m post nuptias in via des Martirs n. 2 0 : sed hoc nil officit, quia haec via proxima est viae F a u b o u r g Montmartre et proinde n o n sita in paroecia S. Severini, sed in illa B. M. Virginis Laur e t a n a e ; hinc etiam iuxta h o s testes in Alberto exulabat elementum formale seu voluntas adipiscendi domicilium vel quasi domicilium in praefata paroecia S. Severini. Quibus positis, cum vicarius p a r o c h u s h u i u s paroeciae n o n fuerit proprius neque sponsae I o a n n a e neque sponsi Alberti, consequitur quod h o r u m matrimonium coram ipso initum, ex formae Tridentinae defectu t u n c vigentis vitiatum r e n u n c i a n debet et proinde nullum. Neque P a t r e s Domini admittere p o t u e r u n t fuisse Albertum m o m e n t a n e e vagum et proinde ipsum q u a m v i s praecario in paroecia S. Severini tempore matrimonii commorantem sorti tum esse ex titulo vagitatis uti proprium illius p a r o c h u m . Ad hoc enim s t a t u e n d u m , concludenter esset d e m o n s t r a n d u m Albertum n u n t i u m misisse domicilio paterno. Vagitas enim in iure est res valde odiosa, q u o d principium, ut t r a d i t u r in c a u s a Parisiensi-Nullit, matr. (Mellard-Varigault) d. 27 ianuarii 1912, est incussum, cum status vagi sit extraordinarius et minime p r a e s u m e n d u s , quia uti legitur in iure r o m a n o leg. 25 ff. ad municipalem § 2 « Diffi« cile est sine domicilio esse q u e m q u a m ». Hinc in dubio s t a n d u m est pro domicilio servato, praesertim si agatur de domicilio originis : D'Annibale 1. c, nota 12. Concinit etiam R o t a in s u p r a citata Gratianopolitana : 374 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale « c u m n o n constet aperte per expressam animi declarationem quejnpiam voluisse s u u m relinquere domicilium et suae potissimum originis domici- * lium, potius admissa est cumulatio d u o r u m vel p l u r i u m domiciliorum, ceu declaratum est ab H. S. O. in decis. 429^ n. 13, p. V, t o m . I I , decis. 670, n. 24, p. IV, tom. III, dec. 364, n. 7, p. X I I I in R e c e n t . : « et iure « merito, n a m ut inibi expenditur domicilium est quid favorabile pro «fidelibus, q u a r e eius amissio est valde odiosa et proinde stricte inter« p r e t a n d a et applicanda ». In casu p a t e r loquens de domicilio paterno 'sui filii Alberti haec ait: « Il n ' a j a m a i s r o m p u avec le domicile d ë s e s « p a r e n t s ». Equidem m a t e r et soror actoris declarant h u n c post r e d i t u m e T r a n s v a a l n o n h a b u i s s e intentionem a p u d eos m a n e n d i : « Il n'a p a s « e u l'intention de se fixer chez n o u s , il n'avait p a s l'intention de se « fixer chez ses p a r e n t s ». Sed hoc n o n p r o b a t a b s o l u t a m v o l u n t a t e m relinquendi domicilium p a t e r n u m , siquidem haec fuit s u b o r d i n a t a facto inventionis congruae occupationis. Albertus de d o m o s u a et de cognatione s u a discessit necessitatibus vitae m a g n a in civitate consulturus mechanicae artis operam locando; sed nullibi u n q u a m h a b u i t sedem firmam, ut inde argui possit voluntas eius ad p a t e r n a m d o m u m n o n redeundi. Et revera eo semper remeavit sive a n t e q u a m stipendia mereretur, sive reversus ab Africa, sive d u m Parisiis cum fratre suo morar e t u r : et insuper T r a n s v a a l versus discessurus suppellectilem a p u d s u o s p a r e n t e s custodiendam tradidit ibique m a n s e r u n t u s q u e ad diem celebrationis matrimonii. Constat quidem de Alberti voluntate domicilium Parisiis vel in alia civitate acquirendi, sed de facto cum nullibi u n q u a m invenerit q u o d optabat p r a e s u m i t u r p a t e r n u m domicilium conservasse, amissio enim domicilii est valde odiosa proinde stricte intelligenda et applicanda. Defensor vinculi a p u d Curiam Parisiensem contendit p a t e r n u m domicilium Alberti fuisse r u p t u m ex facto q u o d d u r a n t e eius p e r m a n e n t i a a p u d Boeros, eius p a r e n t e s m u t a r u n t domicilium illud transferendo ab oppido Vimoutiers in oppidum B o r d e a u x Saint-Clair. Sed in casu domicilium p a t e r n u m seu familiare Alberti p e n d e b a t n o n a materiali mutatione loci sed potius a voluntate p e r m a n e n d i in familia, q u a e voluntas etiam post eius r e d i t u m perseveravit, ut p r o b a n t frequentes eius reditus in n o v u m p a r e n t u m domicilium. Ut a u t e m quis amittat domicilium n o n sufficit discessus a loco in quo illud retinet, sed requiritur ut discedat c u m animo n o n revertendi, ex leg. 27 § Gelsus ad Municipalem (Sánchez, De matr., lib. 3, dis. 32, 2; s u p r a citata Ravennaten. n. 5), qui a n i m u s n o n revertendi in Alberto defuit ex s u p r a e n a r r a t i s circumstantiis, proindeque spectari n o n potuit uti v a g u s . S. Romana Rota 375 Hisce o m n i b u s in iure ei in facto consideratis et sedulo perpensis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores de t u r n o , pro Tribunali sedentes et solum Deum p r a e oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, proposito dubio r e s p o n d e n t e s : Affirmative, seu constare de nullitate matrimonii in casu et sententiam Parisiensem primi g r a d u s confirmamus. Ita p r o n u n c i a m u s , m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium, ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam et adversus reluctantes p r o c e d a n t ad n o r m a m ss. canon u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, De reform., Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 4 martii 1916. Ioseph Mori, Ponens. Fridericus Cattani Amadori. P e t r u s Rossetti. L.©S. Ex Cancellaria, 26 aprilis 1916. Sac. T. Tani, Notarius. SUPREMUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL BONONIEN. COMMISSIONIS SEU REGULARITA TIS PAROECIAE inter Ordinem Canonicorum Regularium Ssmi Salvatoris, repraesentatum per legitimum procuratorem Thomam Ambrosetti, advocatum, et Curiam Archiepiscopalem Bononiensem. 1. Ante publicarum r e r u m eversionem, s u b exitum saeculi x VIII, civitatis Bononiensis paroeciae LIV recensebantur, ex q u i b u s duodecim ad Regulares pertinebant, ac plures aliae i u r i p a t r o n a t u s t u m populari, t u m familiari s u b d e b a n t u r . Anno autem 1806 universae ad n u m e r u m XVIII 376 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale redactae sunt, o m n e s q u e declaratae saeculares, ac, u n a excepta, liberae collationis; q u a e n o v a paroeciarum conditio u s q u e in p r a e s e n s substantialiter i m m u t a t a perseveravit: hodie enim a u c t u s est n u m e r u s paroeciarum ad X X I V ; ex h i s vero tres t a n t u m i u r i p a t r o n a t u s subiacere, nullam t a m e n regularibus concreditam esse, a s s e r e b a t u r vel in ipsa Relatione s t a t u s dioeceseos in visitatione S S . L i m i n u m a. 1911. Inter XVIII paroecias q u a e a n n o 1806 s u p e r e r a n t , a d n u m e r a t u r q u o q u e paroecia S. l o h a n n i s in Monte, q u a e , a b s q u e controversia, anterioribus annis, i m m o et saeculis, ad Ordinem Canonicorum Regularium L a t e r a n e n s i u m SS. Salvatoris pienissimo iure pertinebat; ac propterea, dispersis in publica eversione religiosis, b o n i s q u e i p s o r u m depraedatis, novo beneficio, novisque redditibus, simul cum ampliore territorio ab Archiepiscopo dotari debuit. Restituti postea Bononiae Canonici Regulares Lateranenses, in vacationibus h u i u s paroeciae, q u a e contigerunt aa. 1846 et 1898, q u o d d a m ius n o m i n a n d i sibi asserere visi sunt, donec in p o s t r e m a vacatione, q u a e accidit per obitum parochi saecularis Antonii Domenichini, d. 13 augusti 1914, iidem Regulares formaliter p o s t u l a r u n t ab Archiepiscopo, ut praefatam paroeciam regularis conditionis fuisse et esse recognosceret. A b n u e n t e a u t e m Curia Archiepiscopali, q u a e e contrario asserebat paroeciam ab a. 1806 fuisse et esse saecularis p r o r s u s conditionis, cogitarunt de lite a p u d S. R. R o t a m vel in primo g r a d u iurisdictionis i n s t a u r a n d a , ad q u e m effectum oblato libello Commission e m i m p e t r a r u n t . I m m o , q u u m casum evenisse a r b i t r a r e n t u r articuli 13 Appendicis ad Regulas Nostri Ordinis, s t a t u e n t i s : « Q u u m res sit de « negotio gravis ponderis, et difficultatibus implexo,... decisio remittitur « ad P l e n a m Signaturam », ad H a n c explicite pro vocarunt. In plenariis igitur comitiis Signaturae, die 8 iulii 1916 in aedibus Vaticanis habitis, referente E m o ac Revmo P. D. Vincentio Card. Vannutelli, Sacri Collegii Decano, prodiit decisio super consueta formula dubii: An sit signanda Commissio in casu. - Q u a e decisio E m o r u m P a t r u m , instante n u n c E m o ac R e v m o Archiepiscopo Bononien. Georgio Cardinali Gusmini, de m a n d a t o E m i ac R e v m i Card. S. Tribunali Praefecti, publici iuris fit. 2. A n i m a d v e r t e r u n t in primis E m i P a t r e s necessariam conditionem cui satisfieri debeat per q u a m c u m q u e petitionem Commissionis, ad Rotale iudicium i n s t a u r a n d u m , h a n c esse, ut saltem f u n d a m e n t u m aliquod boni iuris ex p a r t e petentis demonstretur, super quo consistere valeat actio iudicio explicanda et definienda. U t r u m q u e enim manifesta lege indicitur: t u m can. 40, § 2, Legis Propriae, coli. cum art. 28-29 Regularum Nostri Ordinis, ubi reiiciendam esse iubetur q u a m l i b e t petitionem fun- Signatura Apostolica 377 d a m e n t o boni iuris d e s t i t u t a m ; t u m can. 16 Legis Propriae, u b i stat u i t u r « reservari Sacris Congregationibus cognoscere de dispositionibus... « q u a e n o n sint sententiae in forma iudiciali latae » ; idque adeo, ut (can. 17) « ne obiter quidem de his S. Rota videre possit, et si t a m e n « sententiam proferat, haec ipso iure sit nulla ». Apertius etiam legimus in Normis peculiaribus, cap. I, § 3 : « Si libellus ad S. R. R o t a m delatus « est,... de quaestionis n a t u r a videbunt, u t r u m res administrationis ac « disciplinae tramite t r a c t a n d a sit, an s u m m o iure agendum. H o r u m « p r i m u m si accidat, iudicium quaestionis r e s e r v a t u r Sacrae Congrega« tioni cui competit » ; q u a e praescriptio iure Emis P a t r i b u s visa est continere n o r m a m , q u a e in praesenti casu potissimum ab Ipsis p r a e oculis h a b e n d a esset. Ad o s t e n d e n d u m autem q u a m consonum sit Signaturae institutis, huic fundamentali principio, hodie universim recepto, de distinctione duplicis competentiae, administrativae n e m p e et iudiciariae, firmiter inhaerere, placuit recolere ipsos art. 1698 ss. mot. prop. 10 nov. 1834 (alias Regolamento Gregoriano), ubi principium illud perspicue ad p r a x i m deducitur, ex normis et rescriptis Nostri Ordinis corrivatos esse, p r o u t ostenditur in decisione causae Bononien. Competentiae, 20 iunii 1836 (eius a n n i XXXIX), extensore E m o Praef. Card. Io, Francisco Falzac a p p a . Quin etiam, ipse E m u s Falzacappa in alia decisione Lauretan. Circumscriptionis, 1834 (LXXIX), enarrat, se auctore, ad oraculum Ssmi per S i g n a t u r a m t u n c p r i m u m fuisse provocatum, a quo solemne responsum a c c e p t u m : « Nullum ius esse, n u l l a m q u e iurisdictionem iudicibus « ordinariis in negociis ac controversiis cognoscendis et definiendis, « q u a e a potestate administrativa, politica, directiva, c u r a n t u r et expen<* d u n t u r »; cuius oraculi s u m m a m sapientiam pluribus disertisque considerationibus ibidem i l l u s t r a t . 1 2 3. Hoc igitur fundamento praestituto, in facto a n i m a d v e r t e r u n t Emi P a t r e s duo compertissima esse: decretum videlicet in actis haberi, quo de conditione et statu saeculari paroeciae S. I o h a n n i s in Monte inde ab a. 1806, praeter o m n e m exceptionem, constat ; n u l l u m q u e e contrario afferri d o c u m e n t u m , quo decretum illud aliquando rescissum, revocatum aut quovis modo effectu destitutum fuisse evincatur. P r i m u m q u o d attinet, prostat in actis decretum die 20 maii 1806 ab E m o Carolo Card. Oppizzonio, Archiepiscopo Bononien. et Delegato 1 Decisiones Supremi Tribunalis Signaturae Iustitiae quae prodierunt ab anno 1825 ad annum 1844, vol. XII, pag. 240. Decisiones etc., vol. X, pag. 380. 2 378 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Apostolico, editum, quo, in vim ipsius Delegationis Apostolicae, de universis paroeciis ß o n o n i e n s i b u s regularibus, et in his nominatim de S. l o h a n n i s in Monte paroecia, disponitur, et ita disponitur, ut praesens intentio Canonicorum Regularium e diametro excludatur. D u m enim hi c o n t e n d u n t evincere paroeciam S. l o h a n n i s in Monte esse regularem, in decreto ex adverso legitur: « Usando dell'Apostolica facoltà ed a u t o « rità, a Noi a n c h e specialmente delegata per lettere del Santo P a d r e « Pio P a p a VII in d a t a delli 8 giugno e delli 3 agosto del p. p. a n n o ; « decretiamo e c o m a n d i a m o e dichiariamo, che t u t t e le Chiese Parroc« chiali, le quali per l'addietro sotto q u a l u n q u e titolo a p p a r t e n e v a n o ai « Regolari, cioè quelle di S. Giovanni in Monte e del S S . Salvatore, etc. ; « ora e per l'avvenire ordiniamo che siano libere, sciolte e pienamente « esentate da ogni autorità o diritto dei Regolari,... e che siano piena« mente soggette a noi, in perpetuo, e ai nostri successori nélV Arcivesco« vado di Bologna. U s a n d o poi delle facoltà a Noi concesse per mezzo « delle suesposte Lettere Apostoliche, le riferite chiese di S. Giovanni « in Monte, del Ssmo Salvatore etc. le erigiamo in cure secolari ed ordi« niamo e stabiliamo eleggere, Noi ed i nostri successori, dei chierici « secolari, i quali, previo il concorso ed esame alla forma del S. Con« cilio di Trento... a s s u m e r a n n o la Cura delle a n i m e . Derogando etc.; « ed anche, etc. ; in ogni, etc. ». P o r r o n e m o n o n videt h u i u s m o d i decret u m , d o c u m e n t u m esse in causa decisivum, iuxta p r a e s c r i p t u m q u o q u e ab Hoc Ordine saepius enunciatum, v. g. in Forolivien. Restitutionis in integrum, 22 aug. 1844 (LV), n. 5: « Authenticum et decisivum document u m illud solum dicitur, quod claram evidentemque rei probationem « ad oculum exhibet, remotis ambagibus, et procul ab omni rationabili « haesitatione ». 4. Alterum quod spectat, pariter in facto est, nullum proferri ex p a r t e Regularium i n s t a n t i u m d o c u m e n t u m quo sufficienter argui possit, post a n n u m 1806 paroeciam S. l o h a n n i s in Monte in s t a t u m regularem fuisse restitutam. E contrario in actis h a b e n t u r attestationes Archiepiscoporum in Visit. S S . Liminum, a. 1830, 1873, 1878, 1897, 1911, u b i illud excluditur, d u m asseritur in civitate Bononiensi nullam haberi paroeciam regularem, d u a s t a n t u m in reliqua dioecesi. Quae autem Regulares instantes afferunt adminicula probationum ad coniiciendum, hisce o m n i b u s n o n obstantibus, praefatam paroeciam mansisse regularem, vel delibata, insufficientia et inconsistentia apparent, quin immo n o n semel haec ipsa in c o n t r a r i a m conclusionem Iudicum sententiam cogunt. Afferunt in primis q u o d d a m rescriptum d. 9 a u g u s t i 1828, ubi Apostolica Auctoritate firmatur transactio inter Archiepiscopum et Canonicos Signatura Apostolica 379 R e g u l a r e s circa regularitatem ruralis paroeciae S. Luciae de Corbaria ; a t q u e ex eo quod in p a r t e narrativa rescripti p r a e s u p p o n i t u r « Cardinalis « Archiepiscopus in correspectivitatem nominationis presbyteri saecu« laris, q u o a d u n a m d u m t a x a t ecclesiam paroecialem di Gasalecchio «^nuncupatam, asserto cuicumque iuri quoad cetera[s\ de quibus agitur « ultro valedixit », confirmare n i t u n t u r , ex eo saltem tempore Canonicos Regulares restitutus fuisse in p r i s t i n u m quoad omnes paroecias ß o n o n i e n s e s olim sibi q u o m o d o c u m q u e spectantes, u n a excepta di Casalecchio; ergo, concludunt, q u o a d paroeciam q u o q u e S. I o h a n n i s in Monte. Sed, - praetermisso etiam q u o d lectio ceteras facile potest coniici o r t a ex inadvertentia a m a n u e n s i s qui in subiecta specie t a n t u m m o d o cetera scribere debuisset, se referens videlicet ad diversas propositiones q u a s de t u n c controversa paroecia Corbariensi Archiepiscopus successive in m e d i u m attulerat, - quisque intelligit locutionem ceteras (etiam si ita d e m u m legi deberet), additis verbis « de q u i b u s agitur » coarctari ad ea q u a e in precibus rescripto praeviis c o n t i n e b a n t u r ; quod ceteroq u i n iubetur principio a Nostro Ordine pluries firmato, v. g. in R o m a n a , Circumscriptionis et appellationis, 26 ian. 1832 (XXXVI), n. 10: « P l u s in, « gratia Principis esse n e q u i t q u a m in petitione, et concessio a peti« tione n o r m a m a c c i p i t » . I d q u e manifestius elucet consideranti, allata q u i d e m verba esse in parte n a r r a t i v a rescripti, in p a r t e vero dispositiva explicite a s s e r t u m : « expositam in ipsis precibus concordiam p r o b a m u s ». At vero « in ipsis precibus », ubi continentur ea « de q u i b u s agitur », nec v e r b u m quidem d e m o n s t r a r e v a l u e r u n t Canonici quod ad paroeciam S. I o h a n n i s in Monte trahi u t c u m q u e posset, q u u m negotium univ e r s u m ibi versetur inter d u a s n o m i n a t a s paroecias rurales, S. Andreae de Casalecchio et S. Luciae de Corbaria, de q u i b u s t a n t u m m o d o , in effectu, transactio exinde valuit. O s t e n d u n t praeterea Canonici, se, in vacationibus quae contigerunt a,a. 1846 et 1898, sollicitos satis fuisse in asserendo suo iure coram Archiepiscopis, satisque intentionem s u a m fuisse consecutos. Verum, inspectis actis, illico in comperto positum est h u i u s m o d i ius, quod sibi dicunt « u m effectu asseruisse, n e q u a q u a m illud fuisse de quo quaeritur, n e m p e proprietatis seu regularitatis paroeciae: etenim in u t r a q u e vacatione p r a e h a b i t u s est concursus, cuius vi - a. 1846 libere, a. 1898 ad praesentationem Abbatis Canon. Regular. SS. Salvatoris - Archiepiscopi paroeciam sacerdotibus saecularibus contulerunt. At vero incontroversum in iure est, ex Constit. S. P. Pii V Ad exequendnm, d. 1 nov. 1567, § 5, paroeciam regularem, qualis dici potest solummodo paroecia pienissimo iure Monasterio seu Ordini unita, n o n conferri per concursum. Quin Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale etiam haec intentio a s s e r e n a i regularitatem paroeciae in praefatis r e r u m adiunctis, expressis verbis exclusa a p p a r e t in ipsis litteris Abbatis Can. Regul. L a t e r a n e n s i u m p r a e t e n s i iuris assertivis. Legimus enim in litteris a. 1846: « quella p a r r o c c h i a già di antica n o s t r a pertinenza »; in litteris a. 1898: « N o m i n o quindi e presento... come parroco di S. Gio« vanni in Monte, p a r r o c c h i a di diritto padronale dei Canonici Latera« nensi » : ubi elucet n o n de regularitate paroeciae, sed de i u s p a t r o n a t u s regulari super paroeciam s a e c u l a r e m t u n c negotium fuisse: at iuxta ipsos iuridicos c o n c e p t u s , et ea q u a e fuse recolit, v. g. S. R. R o t a , in u n a Brunnen., Incorporationis seu iurispatronatus, d. 28 m a r t . 1914 (Acta Apostolicae Sedis, vol. VI, p. 319 ss.), m u t u o sese excludunt haec duo, i u s p a t r o n a t u s et incorporatio, adeo ut n o n possit iam consistere actio de regularitate paroeciae, post i n v o c a t u m m e r u m i u s p a t r o n a t u m . Ceterum, a n i m a d v e r t e r u n t E m i P a t r e s , n o n doceri in praefatis r e r u m adiunctis, intercessisse ullo m o d o Auctoritatem Apostolicam, sine q u a nec Oppizzonius, nec alius quilibet i m m u t a r e valuisset q u a e vigore specialium facultatum d e l e g a t a r u m a S u m m o Pontifice constituta fuerant. 5. Q u u m igitur in facto p r a e t e r o m n e m exceptionem constet de decreto, seu de c a u s a sufficienti ex q u a incoeperit n o v a conditio saecularis paroeciae controversae, q u u m nullo m o d o evincatur decretum illud u s q u e in p r a e s e n t e m diem cessasse, seu c a u s a m illam effectu destitutam fuisse, palam est nullo alio f u n d a m e n t o inniti posse actionem Canonicorum Regul. L a t e r a n e n s i u m nisi in o p p u g n a n d a validitate seu efficacia decreti diei 20 maii 1806 s u p r a relati. Verum h u i u s m o d i actio nullitatis, n u n c , post CX a n n o s , nulla lege i n s t a u r a r i permittitur (cfr. Decis. Sign. a. 1832 [XV] in R o m a n a Gircumscr. et appell, n. 5: « t r i g i n t a e n i m a n n o r u m spatio actiones q u a s c u m q u e nullo facto discrimine perimi, tralatitium in iure scimus »); multo magis, q u o d , sive ex i a m delibatis, sive ex iis q u a e in actis prostant, satis s u p e r q u e evincitur, pluries in praeterito t e m p o r e , verbis et factis, Canonicos R e g u l . L a t e r a n e n s e s agnovisse p l e n a m vim decreti de q u o agitur, q u o d q u e , ut a limine a n i m a d v e r t i m u s , adeo fir m u m semper e t i n v u l n e r a t u m m a n s i t , u t nulli u n q u a m contestationi occasionem dederit, a t q u e vel in p r a e s e n t i a r u m u n i v e r s u m s t a t u m paroeciarum B o n o n i e n s i u m , s i m u l c u m aliis eodem t e m p o r e editis, regat a t q u e moderetur. Sufficiat vel i n n u e r e q u o d a. 1823 Canonici Regul. Lateranenses ut r e c u p e r a r e n t libros c h o r a l e s in ecclesia S. l o h a n n i s de Monte derelictos, Apostolicum R e s c r i p t u m de re i m p e t r a r u n t . At vero, si adeo constat de i p s o r u m acquiescentia p r a e t e r i t o t e m p o r e , n o r m i s ipsius decreti Oppizzoniani d. d. 20 maii 1806 (liceat v e r b a u s u r p a r e in simili specie prolata in decis. Sign, in C e n t u m c e l l a r u m , Restitutionis in integrum, 381 Signatura Apostólica d. 21 aprii. 1825 [eius anni XVIII, p. 65]): « vetitum est iudicibus destruere « q u o d semel actoribus placuit ». Cfr. et decis. CXXI, in Collect. Decis. Signaturae, an. 1845-1854, § 8, 9 : « licet ea irrita et nulla fuissent, ex « posteriori t a m e n acquiescentia et acceptatione, plenam adversus eos « sibi vindicant auctoritatem ». S u p e r hisce validissimis rationibus innixis nihil adiiciendum E m i nentissimis P a t r i b u s visum fuisset, ut s u a d e r e n t Oratoribus, inaniter se in Commissionis beneficio spem s u a m collocasse; sed missis omnibus, a d h u c u n u m in h a c causa exsurgit q u o d i p s o r u m intentioni e regione a d v e r s a t u r : quod n e m p e cognitio de validitate et efficacia decreti a Delegato Apostolico editi in materia ad ordinem administrativum procul d u b i o spectanti, ut est innovatio s t a t u s paroeciarum, q u a e non privata iura sed publicum b o n u m et quidem directe respicit, praesertim in adeo gravibus et extraordinariis r e r u m adiunctis p r o c u r a n d u m , haec cognitio, i n q u a m , quavis difficultate cessante, ex allatis can. Legis Propriae, n o n quidem S. R. Rotae est deferenda, sed Sacris Congregationibus reserv a n d a . Agi a u t e m in casu n o n de privatis iuribus, sed de publica causa, luculentissime evincitur, vel ex eo, q u o d decretum Oppizzonianum d. 20 maii 1806, n o n modo ad universas paroecias regulares Bononienses extend i t u r , sed id ipsum circa eas Auctoritate Apostolica Delegata disponit, quod, in ea angustissima tempestate, fere omnes Episcopi Regni Italici, ut ex actis constat in specie de Imolan., Forolivien., Faventin., etc., in suis dioecesibus constituere d e b u e r u n t , Apostolica Sede sciente et n o n contradicente, de paroeciis a Regularibus, t u n c dispersis, o m n i n o derelictis. I t a q u e ad propositum dubium : An sit signanda commissio in casu, E m i ac Revmi P a t r e s in P l e n a Signatura diei 8 iulii 1916 r e s p o n d e r u n t : Negative. H a n c vero ipsorum Eminentissimorum P a t r u m decisionem, S S m u s D n u s Noster Benedictus Div. Prov. P P . XV, in Audientia eadem die E m o Card. Praefecto concessa, approbavit et r a t a m h a b u i t . Atque ita editum est, etc.; non solum, etc., sed et omni, etc. D a t u m Romae, die 8 augusti 1916. I Ubaldus Mannucci, Signaturae Votans L. © S. VISA Nicolaus Marini, a Secretis. Iosephus adv. Fornàri, Notarius. 382 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 4 settembre 1916. — Mons. Luigi Sincero, Uditóre della S. R. Rota, e il Rino P. Raffaele di San Giuseppe, dei Carmelitani Scalzi, Consultori della sacra Congregazione dei Semi/nari e delle Università degli Studi. — Il Rmo P. Domenico Reuter, ex-generale dei Minori conventuali, Consultore della sacra Congregazione dell' Indice. 13 settembre. — Mons. Teodoro Valfré di Bonzo, Nunzio apostolico in Austria-Ungheria ed arcivescovo titolare di Trebisonda. 22 settembre. — L'Emo signor cardinale Diomede Falconio, Protettore delle Suore del Patrocinio di S. Giuseppe. 4 ottobre. — Il Rmo Sac. Alberto Levarne, Segretario dell'Intemunziatura apostolica di Colombia. AVVISO La Direzione dell'« Annuario Pontificio » presso la Segreteria di Stato interessa vivamente gli filmi e Rmi Ordinari delle diocesi, i Collegi prelatizi, i Superiori generali degli Ordini religiosi, i Rettori dei collegi ecclesiastici e tutti i dignitari appartenenti alla Corte pontificia a volerle trasmettere in tempo utile le relazioni e rettifiche occorrenti per la edizione dell'« Annuario » pel prossimo anno 1917, in conformità della lettera circolare dell'Emo sig. Cardinale Gasparri, Segretario di Stato, in data 15 luglio 1915, e delle particolari istruzioni ricevute al momento delle nomine e promozioni. Diarium Romanae Curiae 383 MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato» di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 29 agosto 1916. — Mons. Luigi Camboni, della diocesi di Ozieri. — Mons. Elia Lutzu, della medesima diocesi. 30 agosto. — Mons. Ugo 0' Reilly, della diocesi di Dromore. — Mons. Emidio Gresele, della diocesi di Ascoli Piceno. là settembre. — Mons. Domenico Marena, della diocesi di Sant'Angelo de' Lombardi e Bisaccia. Camerieri Segreti di Spada e Cappa soprannumerari di S. S.: 14 ottobre 1914. — Il sig. Van Waterschoot van der Gracht Gualtiero, della diocesi di Amsterdam. 10 agosto 1916. — Il sig. marchese Raimondo de Dalmau y de Olivart, della diocesi di Madrid. 28 agosto. — Il sig. Giorgio Salleron, della diocesi di Versailles. 5 settembre. — Il sig. avv. Marcantonio Caracciolo del Leone, di Roma. Camerieri d'onore in abito paonazzo di S. S.: 26 agósto 1916. — Mons. Alessio Cavallini, della diocesi di Padova. 29 agosto. — Mons. Antonio Isoleri, dell'archidiocesi di Filadelfia. 2 settembre. — Mons. Enrico Bechern, della diocesi di Colonia. Cameriere d'onore di Spada e Cappa di numero di S. S.: 2 settembre 1916. — Il sig. comm. Luigi Bersani. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 384 Cappellano Segreto d'onore di S. S.: 13 settembre 1916. — Mons. Luigi de Marco, dell'arehidiocesi di Ghieti. Cappellano d'onore extra urbem di S. S.: 13 settembre 1916. — Mons. Giuseppe Vilaplana Jové, della dioc. di Lérida. NECROLOGIO v 10 settembre 1916. — Mons. Giulio Alessandro Leone Bouissière, vescovo di Costantina e di Ippona. 14 settembre. — Mons. Antonio Maria Bonito, arcivescovo tit. di Assume» Annus T U I - Vol. VIII Die 3 Novembris 1916 Num. 11 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV LITTERAE APOSTOLICAE I ERECTIO NOVI VICARIATUS APOSTOLICI HO-NAN ORIENTALIS B E N E D I C T U S P P . XV Ad p e r p e t u a m rei memoriam. — S u m m a afficimur laetitia, q u u m edocti simus, catholicam fidem adeo in longinquas regiones propagatam esse, ut vinea Domini novos ibidem operarios exigat et requirat. Et pro altissimo m u n e r e , Nobis divinitus commisso, gratum acceptumque h a b e m u s , spiritualibus fidelium necessitatibus primo quoque tempore providere. Cum igitur relatum sit Nobis, in Apostolico Vicariatu Ho-nan meridionali, alumnis Seminarii Mediolanensis ab Exteris Missionibus concredito, ubi, propter eorum studium atque operam sollertem, regio occidentalis abhinc a n n o s quinque distracta fuit, et aliis n o n m i n u s actuosis Missionariis tradita, Christi religionem, iuvante Domino, in dies feliciter augeri; Nos, ad huiusmodi incrementum adiuvandum, novum intra illius Missionis fines Vicariatum constituere decrevimus. Quare o m n i b u s rei momentis attente perpensis cum VV. F F . NN. S. R. E. Cardd. christiano nomini p r o p a g a n d o , m o t u proprio, certa scientia ac m a t u r a deliberatione Nostra deque Apostolicae potestatis plenitudine, praesentium tenore ab Apostolico Vicariatu H o - n a n e n s i meridionali civiles Praefecturas, vulgo Kueitefu, Cengcioufu et Kaifongfu nuncup a t a s , disiungimus ac separamus, easque in proprium Vicariatum ApoACTA, TOI. VIII, n. 1 1 . — 3-11-916. 26 386 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale stolicum erigimus cum o m n i b u s et singulis i u r i b u s , h o n o r i b u s , privilegiis, indultis, q u a e ad huiusmodi Vicariatus Apostolicos pertinent, e u m q u e « de H o - n a n orientali » n o m i n a n d u m esse s t a t u i m u s . Volumus autem, ut a postrema h a r u m Praefectura, idest « Kaifongfu », civiles Sub-praefecturae « Juciou, Singtchenghsieng » et « Mihsieng » excipiantur, et n o v u s erectus Vicariatus de H o - n a n orientalis eorundem Alumnorum Seminarii ab exteris Missionibus Mediolani, qui t a n t u m ibidem m e r u e r u n t , curis et laboribus d e m a n d e t u r . - Decernentes praesentes Litteras firmas, validas et efficaces semper exsistere et fore, s u o s q u e plenarios a t q u e integros effectus sortiri a t q u e obtinere, illisque ad quos spectat vel in p o s t e r u m spectare poterit in o m n i b u s et per o m n i a plenissime suffragari, sicque in praemissis per quoslibet iudices ordinarios ac delegatos iudicari ac definiri debere, a t q u e irritum esse et i n a n e si quid secus s u p e r his a q u o q u a m , quavis auctoritate, scienter vel ignoranter contigerit attentari. - Non obstantibus Nostra et Cancellariae Apostolicae regula de iure quaesito n o n tollendo, aliisque Constitutionibus et Sanctionibus Apostolicis ceterisque o m n i b u s in contrarium facientibus quibuscumque. t D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , s u b a n n u l o Piscatoris, die xxi mensis septembris a n n o MCMXVI, Pontificatus Nostri tertio. De speciali m a n d a t o SSmi P . CARD. GASPARRI, a Secretis Status. II DECERNITUR NUMISMA PRO COHORTE MILITUM, QUI VULGO « GENDARMI PONTIFICII » VOCANTUR, CENTESIMO EXEUNTE ANNO AB EIUS INSTITUTIONE. B E N E D I C T U S P P . XV Ad p e r p e t u a m rei memoriam. — Cum centesimus hoc ipso die compleatur a n n u s , ex quo fel. rec. decessor Noster P i u s VII militum Cohortem instituit, quae, initio, vulgo « dei Carabinieri Pontificii » n u n c u p a b a t u r , n u n c , m u t a t o nomine, « dei G e n d a r m i Pontificii » audit, n o l u m u s faustum h u n c praeterire diem, q u i n p a t e r n a e Nostrae erga eandem benevolentiae peculiare publice e d a m u s t e s t i m o n i u m . Grato enim iucundoque recolimus animo, q u a m praeclaram Pontificia ea C o h o r s pepererit sibi h o c intervallo laudem in t u e n d a t u m civilis communitatis t u m R o m a n o r u m Pontificum s e c u r i t a t e ; cuius in perfunctione m u n e r i s i i Acta Benedicti PB. XV 387 q u e m a d m o d u m a n t e h a c decessoribus Nostris, sic Nobis in praesenti, p r o r e r u m t e m p o r u m q u e condicione, f i d e l i t a t e m virtutemque s u a m luculenter probavit. Laetabilis igitur eventi ut aliquod exstaret monim e n t u m , n o m i s m a signari iussimus, cuius a d v e r s a p a r s Nostram refert imaginem et n o m e n et Pontificatus a n n u m ; aversa a u t e m h a b e t t u m expressa gentilicia insignia Pii VII et Nostra, Clavibus ac Tiara superimpositis, et d u o b u s ramis, altero querelis, lauri altero, subnexis a t q u e h i n c inde in coronae m o d u m inflexis, t u m inscriptos in orbem titulos « CoH O R T i MILITUM P O N T I F I C U M » , « F I D E I ET VIRTUTI », n u m e r o anni MDCCCXVI sinistrórsum, anni MCMXVI dextrorsum, inter u t r u m q u e titulum interiecto. Concedimus vero ut dilecti filii Pontificiae Cohortis seu ductores seu milites, q u o t q u o t hodie stipendia merent, n o m i s m a ita signatum, q u o d e taenia serica caerulei coloris, extremis oris flava, dependeat, in saecularium h o r u m sollemnium memoriam, ad sinistrum pectoris latus gestare possint o m n e s ; eiusmodi a u t e m concessionem Nostram, pro iis qui legitime ea utentur, benigne v o l u m u s eosdem parere effectus, a t q u e a n n u s plenus in militia c o n s u m p t u s . Confidimus interea fore, ut praecipua haec voluntatis Nostrae significatio, q u a milites securitati Aedium Nostrar u m t u t a n d a e honestamus, id prorsus efficiat, ut iidem, t u m fidei m o r u m que integritate, t u m navitate sollertiaque in officiis suis fungen dis h a u d minore fulgeant, q u a m qui ex eadem Cohorte ante actis temporibus mirabiles decessoribus Nostris p r a e b u e r u n t utilitates. Contrariis quibuslibet minime obstantibus. XXII D a t u m R o m a e a p u d Sanctum P e t r u m , sub annulo Piscatoris, die mensis octobris a n n o MCMXVI, Pontificatus Nostri tertio. P. CARD. G A S P ARRI, a Secretis Status. MOTU DE SANCTUARIIS AQUILAE S. MARIAE AD RUPES E S T , MINISTRI IMMEDIATE PROPRIO GENERALIS ET S. BERNARDINI SENENSIS FRATRUM QUOD MINORUM IURISDICTIONI SUBIICIENDIS. BENEDICTUS | P P . XV Sanctae Mariae ad R u p e s , imminens valli Suppentoniae, Sanctuarium, quod quidem decessor Noster fel. rec. P i u s X basilicam minorem appellavit, cum aedificiis adiunctis, id est coenobio et ecclesia, constat ab a n n o MCMXII, ex eiusdem decessoris chirographo, in dominium et 388 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale proprietatem cessisse Apostolicae Sedis; ipsius a u t e m custodiam ac procurationem F r a t r i b u s Ordinis Minorum e provincia Saxonica S. Crucis in p e r p e t u u m d e m a n d a t a m esse, h a c lege ut illius provinciae minister in ea procuratione g e r e n d a Apostolicae Sedis vice fungeretur. I a m vero, c u m cognoverimus eum ministrum provincialem instanter a moderatore Ordinis petere et eius basilicae et coenobii et ecclesiae regimen deponere sibi liceat, videtur Nobis c o m m o d a oblata occasio, ut, praesertim ob religiosam disciplinam eo sanctius ibi cum pietatis popularis incremento s e r v a n d a m , pro Saxoniae provinciali ipsum Ordinis praepositum s u b s t i t u a m u s . I t a q u e his litteris Motu Proprio et certa scientia edicimus, ut S a n c t u a r i u m S. Mariae ad R u p e s cum coenobio et ecclesia continentibus, iam n u n c ministri generalis F r a t r u m Minorum iurisdictioni immediate s u b s i n t ; eidemque iura ac privilegia o m n i a q u a e in id Sanctuarium e a s q u e aedes q u a e ministro et provinciae F r a t r u m Minorum Sàxoniae tributa sunt, attribuimus. - Aliis iisque gravibus causis adducimur, ut de domo minoritica, q u a e Aquilae est in Aprutio, coniunctaque ecclesia S. Bernardini Senensis, ubi sacri eius cineres requiescunt, idem decern a m u s . Quare in h a n c q u o q u e tum d o m u m t u m ecclesiam n o n alius quam minister generalis Ordinis Minorum p o s t h a c iurisdictionem habebit. Is autem u t r i q u e coenobio Sanctuarioque S. Mariae ad R u p e s et S. Bernardini Senensis sodalem praeficiet, Praesidentis titulo ; eique ad varia ministeria tot adiiciet sacerdotes et laicos, quot res postulaverit; q u o s omnes delegent «x quavis Ordinis provincia, more usitato in o m n i b u s coenobiis F r a t r u m Minorum, q u a e sub dicione ministri generalis Ordinis directe sunt. Atque haec v o l u m u s et iubemus, contrariis quibusvis non obstantibus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xix mensis septembris, anno' MDCcccxvi, Pontificatus Nostri tertio. B E N E D I C T U S P P . XV Acta Benedicti PP. XV 389 EPISTOLAE I AD LUDOVICUM BECENSEM, DENSIS: NAZARIUM S. CETEROSQUE MUTUAM TNTER R. E. PRESB. GARD. ARCHIEPISCOPOS FIDELES ET BÉGIN, ARCHIEPISCOPUM EPISCOPOS CONIUNCTIONEM ENIXE REGIONIS QUECANA- COMMENDAT. Dilecte Fili noster, Venerabiles Fratres, salutem et apostolicam benedictionem. — Commisso divinitus Nobis pascendi dominici gregis officio vehementer impellimur, ut, si q u a inter Ecclesiae filios discidia commoveantur, u n d e pacem m u t u a m q u e coniunctionem in discrimen vocari contingat, ea quoquo pacto componere pro viribus s t u d e a m u s . Quid enim tam rei catholicae perniciosum, aut quid a divinis p r a e ceptis Ecclesiaeque principiis t a m alienum, q u a m christifideles inter se studiis p a r t i u m dividi? Siquidem regnum in se ipsum divisum desolabitur : et christianus populus, si q u a n d o cor unum et anima una esse desierit, ab illa sensim caritate desciscit, quae n o n modo est vinculum perfectionis, sed christiani nominis praecipua ac prima l e x , cum e a m h u m a n i generis Redemptor discipulis suis veluti testamento commend a v e r i t , eandemque verae fidei signum et a r g u m e n t u m fore edixerit: In hoc cognoscent omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem hdbueritis ad invicem. Accedit quod dissensiones eiusmodi, p r a e t e r q u a m q u o d a Christi Domini spiritu longissime a b s u n t , id quoque misere efficiunt, ut eos qui foris sunt a catholica fide magis magisque avertant, cum, contra, fraterna catholicorum consensio et caritas magno semper fuerit externis ad participandam eorum societatem invitamento. 1 2 3 i Itaque in s u m m a v e r s a m u r sollicitudine, venerabiles Fratres, ob eas, quae inter catholicos istius regionis, q u o r u m alioqui fides et pietas a p u d o m n e s pervagata est, abhinc aliquot a n n o s exarsere s i m u l t a t e s ; q u a s quidem cotidie ingravescere et publicas iam factas esse, t u m pluribus certisque argumentis c o m p e r i m u s , t u m etiam a vobismetipsis edocti s u m u s . 1 Coloss., III, 14. 2 MATTH., XXII, 3 8 - 3 9 . 3 Io., XIII, 3 4 ; XV, 12, 1 7 ; XVII, 11. Io., XIII, 3 5 . 4 390 .—— Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ... •—— • » Q u a e n a m vero sit h u i u s causa discidii, plane liquet. Cum enim ex catholicis Canadensibus alii, ex Gallis oriundi, gallico sermone, alii, etsi v a r i a ab stirpe profecti, anglico u t a n t u r , idcirco inter se decertant, contendunt. F r a n c o - c a n a d e n s e s , quos vocant, recte omnia in sua QuebeCensi provincia procedere affirmant; ast in Ontario aliisque locis, ubi suae stirpis familiae h a u d ita p a u c a e vitam degunt, sermoque anglicus, provinciae lege, in u s u est, n o n a e q u a m haberi sermonis gallici rationem nec in ministeriis sacris nec in separatis catholicorum scholis, c o n q u e r u n t u r . Volunt igitur, ita, p r o catholicorum u t r i u s q u e linguae n u m e r o , sacri administri ecclesiis praefici antur, ut, ubi Franco-canadenses sint n u m e r o plures, ibi sacerdos suae linguae ac stirpis sibi c o n s t i t u a t u r ; in paroeciis autem, in q u o r u m finibus iidem aliquo n u m e r o vivunt, in praedicatione verbi aliisque ecclesiasticis officiis sermo gallicus item a t q u e anglicus a d h i b e a t u r ; ut denique in separatis scholis, eo modo, qui, suo ipsorum iudicio, plenior aptiorque videatur, pueri gallicum sermonem doceantur. C o n t e n d u n t ex adverso alii, in Ontario ceterisque linguae anglicae provinciis catholicos pauciores esse quam acatholici, tametsi Francocanadenses catholicis alterius linguae p r a e s t e n t alicubi n u m e r o ; in desig n a n d i s vero ecclesiae administris rationem ducendam q u o q u e esse t u m e o r u m qui ad veram religionem converti possint ac debeant, t u m linguae q u a e provinciae sit propria, tum etiam aliarum locorum p e r s o n a r u m q u e condicionum, n e q u e inspecta t a n t u m m o d o maiore catholicarum stirpium p a r t e rem dirimi posse. Addunt, h a u d r a r o sacerdotes Francoc a n a d e n s e s anglicum s e r m o n e m a u t m i n u s p r o b e nosse, a u t n o n optime loqui, a u t suae gentis linguae postponere : ex quo accidere, ut in ministerio exercendo vel p a r u m proficient vel n o n e a m praestent operam, q u a m locorum necessitas postulat. Ad scholas s e p a r a t a s quod attinet, si gallicus sermo sic t r a d e r e t u r , q u e m a d m o d u m Franco-canadenses poscunt\ id rectae p u e r o r u m institutioni in s e r m o n e anglico, provinëiae proprio, graviter obfuturum, n o n sine p a r e n t u m offensione, qui coger e n t u r vel s u m p t u suo m a n c a m supplere institutionem ut filii anglicam linguam perfecte absoluteque addiscerent, vel, catholicis scholis posthabitis, filios ad publicas seu neutras mittere, quod omnino nefas; ea deniq u e institutionis ratione facile excitam iri g u b e r n a t o r u m invidiam in scholas separatas, q u a s si de c o m m u n i s utilitatis negligentia argui liceret, in discrimine versari p o s s e t ipsum legis de propriis catholicorum scholis beneficium, quod incolume servari religionis q u a m p l u r i m u m interest. Atque u t i n a m h a e c omnia sedate placideque disceptarentur! Verum, quasi in causa sit g e n s vel religio ipsa, in diariis et ephemeridibus, in 391 Acta Benedicti PP. XV libris et opuseulis, in privatis colloquiis et in publicis contionibus, t a m acriter exagitantur, ut, animis magis magisque incensis coneitatisque, discidium inter u t r a m q u e p a r t e m cotidie i n s a n a b i l e s evadat. H u i c t a n t o incommodo u t o p p o r t u n a a d h i b e a m u s remedia, placet, venerabiles F r a t r e s , quos Nobis coniunctissimos novimus, vobiscum consilia Nostra communicare. Sciatis, rem vos facturos, q u a nulla Nobis optatior, si omni contentione enitemini, ut, cum pacis caritatisque m u n e r i b u s , consensus a t q u e coniunctio inter fideles procurationi vestrae créditos denuo consistat. Verba apostoli Pauli Nostra facimus: Obsecro vos, fratres, per nomen Domini Nostri Iesu Christi, ut idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata : sitis autem perfecti in eodem sensit et in eadem sententia.. . supportantes invicem in caritate, solliciti servare unitatem spiritus in vinculo pacis. Filii enim s u m u s eiusdem P a t r i s , eiusdem divinae m e n s a e e o r u m d e m q u e s a c r a m e n t o r u m participes, ad e a n d e m vocati beatitatem: in unum corpus baptizati... in uno Spiritu potati. Quicumque enim in Christo baptizati estis, Christum indwistis: ... ubi non est gentilis et iudaeus, circumcisio etpraeputium, barbarus et Scytha, servus et liber, sed omnia et in omnibus Christus. 1 2 3 1 5 Quod si fideles regionis istius, ratione famiiiarum ac stirpium, n o n idem sentiunt, et angustiantur vasa carnis, at contra oportet, suasore A u g u s t i n o , ut dilatentur spatia caritatis. Si vero ex a e q u o bonoquë et ex sola caritatis lege n e q u e a n t o m n i a componi, s u n t in Ecclesia, á Spiritu Sancto positi, qui iudicent, et quorum sententiae parere fideles debeant, si velint Christi esse et haberi nolint tamquam ethnici et publicam. 6 Controversias igitur dirimere, q u a s inter se h a b e n t catholici Canadenses de u t r i u s q u e sermonis iuribus et u s u in sacris aedibus et in scholis catholicorum propriis, Episcoporum est, eorum praesertim qui iis p r a e s u n t dioecesibus ubi plus ardet contentio. Quare h o r t a m u r in u n u m conveniant, rem tam gravem diligenter considerent a t q u e p e r p e n d a n t , propositaque sibi unice Christi causa a n i m a r u m q u e salute, q u a e iusta et o p p o r t u n a visa sint, s t a t u a n t ac decernant. Quod si, quavis de causa, eorum sententia definiri quaestio ac terminari nequeat, r e m ad Apostolicam h a n c Sedem deferant, quae c a u s a m ad iustitiae et caritatis leges 1 2 3 4 5 6 I Cor., i, 10. Eph., IV, 2-3. I Cor., XII, 13. Colat., III, 87. Coloss., III, 11. Sermo LXIX, MIGNE, P. L., t. 38, col. 4 4 0 . 392 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sic dirimet, ut fideles pacem m u t u a m q u e benevolentiam, sicut decet sanctos, in posterum conservent. Interim autem, diaria et ephemerides, q u a e catholico n o m i n e gloriantur, oportet discordiam inter fideles ne alant, neve Ecclesiae iudicium praeoccupent ; q u a e qui conscribunt, si patienter modesteque siluerint, si animis sedandis dederint ultro operam, r e m professione s u a omnino dignam fecerint. Abstineant item se fideles ab h a c quaestione in popularibus comitiis, in contionibus, in coetibus catholicis proprii nominis p e r t r a c t a n d a ; fieri enim paene nequit, quin oratores studio p a r t i u m a b r i p i a n t u r novasque incendio t a m vehementi faces admoveant. Quae vero o m n i b u s p a t e r n o animo praescribimus, ea quidem clerus sibi in primis praecipi sciat. Cum enim sacerdotes forma gregis fieri et esse debeant ex animo, eos plane dedecet ista aemulationis invidiaeque tempestate iactari. Quare p e r a m a n t e r eos a d m o n e m u s ceteris e p o p u l o praeeant, t u m moderatione et benignitate animi, t u m sacrorum Antistit u m reverentia, t u m denique obedientia, in iis potissimum quae ad iustit i a m et disciplinam ecclesiasticam pertinent et de q u i b u s Ecclesia iure suo decernit. Certe spirituali bono et concordiae catholicorum u t r i u s q u e linguae valde est profuturum, si sacerdotes u t r u m q u e sermonem calleb u n t omnes. Q u a m o b r e m mirifice delectati s u m u s cum accepimus, in nonnulla seminaria eam inductam esse disciplinam, ut clerici et gallice et anglice loqui perdiscant: q u o d equidem velimus exemplo esse ceteris. S t u d e a n t interea sacerdotes, qui sacris ministeriis vacant, in u t r a q u e lingua peritiam u s u m q u e habere, invidiisque o m n i b u s amotis, modo u n a , modo alia u t a n t u r , pro fidelium necessitate. Sed cum de scholis, q u a s catholici in Ontario habent, contentio sit acrior, videtur propria q u a e d a m de iis attingere. Nemo u n u s negaverit, Ontarii gubernatores exigere merito posse, ut anglicam linguam, q u a e propria provinciae est, pueri in scholis doceant u r ; itemque catholicos Ontarienses iure postulare, ut in separatis scholis ea t a m perfecte t r a d a t u r , ut e o r u m filii pari condicione sint ac pueri acatholici qui scholas neutras celebrant, a t q u e h a u d ita m i n u s idonei evadant t u m altioribus scholis adeundis, t u m officiis civilibus assequendis. Neque vero est, cur abiudicetur Franco-canadensibus, qui eandem provinciam incolunt, ius flagitandi, debita t a m e n ratione, ut in scholis, q u a s e o r u m filii aliquo n u m e r o frequentant, gallica lingua t r a d a t u r : nec profecto videntur iidem obiurgari posse, quod r e m sibi suisque caramtueantur. Meminerint t a m e n catholici istius regionis, u n u m maxime omnium interesse, idest catholicas haberi scholas easque nulla p r o r s u s de c a u s a Acta Benedicti PP. XV 393 in discrimen adduci, ut, d u m pueri litterarum scientia i m b u u n t u r , discant q u o q u e catholicam fidem custodire et Christi t u m doctrinam a p e r t e profiteri t u m legem sancte servare : id enim et pietas in p u e r o s et religionis b o n u m et ipsa Christi causa omnino postulat. Quo autem pacto haec duo componi liceat, plenam videlicet in lingua anglica et a e q u a m p u e r o r u m franco-canadensium in lingua gallica institutionem, manifesto apparet, si de scholis agitur publicae auctoritati subiectis, r e m iniussu eius definiri n o n posse. Quod t a m e n minime prohibet, q u o m i n u s sacrorum Antistites, pro suo c u r a n d a e a n i m a r u m salutis studio, sollerti actuosaque opera efficiant, ut moderationis consilia plus possint, et quod a e q u u m et iustum sit, unicuique ex partibus tribuatur. De cetero, venerabiles Fratres, ita fidei ac nativitati vestrae confidim u s , vosque t a m cognovimus et memores officii et de r e d d e n d a a p u d divinum Iudicem ratione sollicitos, Ut pro certo h a b e a m u s , nihil vos reliqui facturos, quod ad d a m m a r e m o v e n d a p a c e m q u e restituendam tentari possit. Itaque cogitationes curasque vestras in eo collocetis, ut omnes unum sint et ut sint consummati in unum, q u e m a d m o d u m divin u s Magister proxime ante docuit oravitque q u a m pro nobis m o r t e m in Cruce oppeteret. H a e r e a n t fidelium vestrorum animis Apostoli P a u l i verba : Unum corpus et unus spiritus, sicut vocati estis in una spe vocationis vestrae. Unus Dominus, una fides, unum baptisma. Unus Deus et Pater omnium, qui est super omnes, et per omnia, et in omnibus nobis. In h a c a u t e m m u t u a coniunctione fideles sint invicem benigni, misericordes, donantes invicem, sicut et Deus in Ghristo donavit vobis. 1 2 Caelestium interea m u n e r u m conciliatricem p a t e r n a e q u e caritatis Nostrae testem, vobis, dilecte Fili Noster, venerabiles Fratres, et clero populoque cuiusque vestrum, apostolicam benedictionem ex animo impertimus. D a t u m R o m a e a p u d s a n c t u m P e t r u m , die bris MDCCCCXVI, Pontificatus Nostri a n n o tertio. BENEDICTUS P P . XV 1 2 Eph., IV, 4-6. Eph., IV, 3°2. VIII mensis septem- 394 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale n AD FRANCISCUM S. R. E. PRESBYTERUM CARDINALEM DE BETTINGER, ARCHIEPISCOPUM MONACENSEM ET FRISINGENSEM : RESPONDET LITTERIS, ALTERO REDEUNTE NATALI PONTIFICATUS SUI, AB EO MISSIS OBSERVANTIAE CAUSA. Dilecte Fili Noster, salutem et apostolicam benedictionem. — Sing u l a r e t u u m in Nos pietatis et observantiae studium ex humanissimis litteris elucet q u a s Pontificatus Nostri natali iterum redeunte misisti. I n d e enim comperimus n o n modo," quem capimus, maerorem, ex hac t e m p o r u m acerbitate tibi Nobiscum esse c o m m u n e m , sed te etiam ut eum in Nobis lenias laborare. Quod scribis, Nos, cum reconciliare pacem non possemus, tantis t a m q u e variis belli doloribus mitigandis dedisse u s q u e a d h u c operam, certe hoc biennio id pro viribus studuimus, et nihil ceteroqui apostolico officio magis est conveniens. In quo si quid assequuti s u m u s , faventi quidem Deo totum est t r i b u e n d u m . Iamvero de c o m m u n i salute desperandum n o n est, m a x i m e si a p u d Deum Magnam eius Matrem rite a d h i b e a m u s deprecatricem, q u a m n u p e r universo christiano n o m i n i Reginam Pacis invocandam ediximus. Id quod studiosius q u o d a m m o d o Bavariam praestare decet, cuius Illam peculiarem P a t r o n a m proxime r e n u n t i a v i m u s . Ceterum et de litterarum officio gratias tibi agimus et v o l u n t a t e m in Nos t u a m p a t e r n a r e p e n d i m u s caritate. Cuius testem, in auspicium divinorum m u n e r u m , apostolicam benedictionem tibi, dilecte Fili Noster, et o m n i b u s qui t u a e s u n t curae concrediti, amantissime in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die x mensis septembris Pontificatus Nostri a n n o tertio. MDCCCCXVI, BENEDICTUS PP. XV III AD PETRUM S. R. E. PRESB. CARD. MAFFI, ARCHIEPISCOPUM PISARUM, ALPHONSUM MARIAM S. R. E. PRESB. CARD. MISTRANGELO, ARCHIEPISCOPUM FLORENTINORUM, CETEROSQUE ARCHIEPISCOPOS ET EPISCOPOS ETRURIAE OCCASIONE ANNUI CONVENTUS PISIS CONGREGATOS. Dilecti Filii Nostri ac venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Quid a g a n t et q u o spectent curae vestrae, quae vos c a u s s a gravissima superioribus diebus dolore confecerit, q u a e h a b e a t Acta Benedicti BB. XV 395 in dies magis sollicitos, plane intelleximus ex litteris, q u a s Pisis n u p e r congregati, ad Nos dedistis. Nimirum q u a e i n g r u u n t t e m p o r a et salut a r e m vigilantiam et fructuosos labores, praesertim ab episcopis, requir u n t . At vero quoscumque ea afferant casus, despondere a n i m u m h a u d o p o r t e t . Qui enim Ecclesiam condidit, Is uti nutrit ac fovet eam, ita t u e t u r . . I n d e profecto fit, ut n o n sibi m e t u a t Ecclesia: metuit filiis q u o s h a b e t c o n c r e d i t o s ac fert in oculis: iis metuit populis, quos, quo magis 'a se r e c e d e r e videt, eo videt turpius perire. Ceterum scitis diligentibus Deum omnia in b o n u m cooperari. P r o a m a n t i s s i m a epistola et pro delatis officiis gratias vobis agimus ex animo, ac caelestis auxilii solatiique auspicem, iisdem vobis, dilectjf Filii Nostri ac venerabiles Fratres, et Clero populoque unicuique v e s t r u m tradito, apostolicam benedictionem p e r a m a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xiv octobris MCMXVI, Pontific a t u s Nostri a n n o tertio. B E N E D I C T U S P P . XV IV AD R. P. LUDOVICUM THEISSLING, ORDINIS DOMINICIANI MAGISTRUM GENERALEM, APPETENTIBUS SOLLEMNIBUS OB ORDINEM ANTE ANNOS DCC LEGITIME CONFIRMATUM. Dilecte Fili, salutem et apostolicam benedictionem. — In coetu sodalium Tertiariorum Sancti Dominici, qui abhinc tribus annis actus est Florentiae, cum praesentes Nos q u o q u e cum pluribus Episcopis adessemus, valde probantibus et s u a d e n t i b u s Nobis, s t a t u t u m est ut per sollemnia, quae appropinquabant, exeuritis anni septingentesimi ab Ordine Dominiciano legitime confirmato, conventus, eiusdem generis at longe maioris celebritatis, Bononiae haberetur. Non sane tum suspicab a m u r quid de personae Nostrae humilitate Deus in p r o x i m u m t e m p u s decrevisset: sed ad celebrandum [institutum et f memoriam sanctissimi P a t r i a r c h a e propriis et peculiaribus quibusdam causis videbamur adduci, q u i et sacrorum eius cinerum quasi tutores et custodes essemus, et in a l u m n i s disciplinae eius qui ad n u m e r u m b e a t o r u m caelitum essent adscripti, u n u m de gentilibus Nostris coleremus. Nunc autem, q u o n i a m arcano Dei consilio accidit ut, saeculari h a c sollemnitate adveniente, iam 396 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale n o n in Petronii sede, v e r u m in ipsa Apostolorum Principis cathedra collocati simus, c o n s e n t a n e u m est a Nobis, i m m o r t a l i u m in Ecclesiam meritorum, p r a e t e r q u a m Nostrae privatae necessitudinis, rationem haberi, inclitoque Ordini singulare aliquod dari testimonium apostolicae caritatis. Praeclarae quidem laudes familiae D o m i n i c a n a e , t a m q u a m divino spiritu instinctus praenuntiasse dicendus est decessor Noster, Honorius ITI : qui, c u m Ordinem, ante novem a n n o s conditum, s u a constitutione, edita die x x n mensis decembris a. MCCXVI, sanxisset r a t u m q u e habuisset, eo ipso die ad legiferum P a t r e m iterum apostolicas litteras dedit hoc exemplo : « Nos attendentes fratres Ordinis tui futuros púgiles << Fidei et vera mundi lumina confirmamus Ordinem t u u m ». Quae q u a m vere dixerit, eventus r e r u m qui deinceps u s q u e ad n o s t r a m m e m o r i a m acciderunt, aperte ostendunt. Nam, quod ad e o r u m pro Fide operam et contentionem attinet, constat nullos u n q u a m fuisse qui oppugnatores christianae sapientiae fortius his repellerent aut constantius. Ante omnes Albigensium, quos quidem ad debellandos divinitus excitati sunt, q u a n t a virtute fregerunt audaciam ! tum Gatharis et Patarinis, t u m Hussitis et Novatoribus, t u m ceteris qui consecuti sunt, haereticis q u a m strenue, q u a m docte, docendo, concionando, scribendo, r e p u g n a r u n t ! Nec r a r o ex iis exstiterunt, qui Fidei professionem profuso sanguine consecrarent : u n u s instar omnium sit P e t r u s ille Martyr quo potissimum filio Ecclesia Veronensis gloriatur. Quo autem studio refovere ac tueri integritatem Fidei vitaeque christianae vulgo consueverint, quis ignorat? Ut cetera m i t t a m u s q u a e s u n t ab eis in h a n c r e m salubriter instituta, ut Collegium Sodalium a sanctissimo n o m i n e Iesu, ut sodalitium a Sacramento augusto, ut Tertius Dominicianorum Ordo, profecto e m a n i b u s Dominici a l u m n o r u m q u e eius m a g n u m illud « adversus haereses et vitia praesidium » accepit Ecclesia quod Rosario Mariali continetur. - Nec vero in propagan dis Ecclesiae finibus m i n u s im pigre utiliterque elaborarunt. I a m inde ab initio Ordinis multum profecisse novimus sacras e o r u m expeditiones ad barbaros Asiae et superioris Africae, plurimum in ipsa E u r o p a : praesertim autem salutares Polonis et H u n g a r i s fuisse. Atque, u b i p r i m u m America patuit, n o v u m i m m e n s u m q u e c a m p u m apostolico suo labori a p e r t u m p u t a r u n t sodales maxime ex Hispania. In eo igitur ita sese omni dein tempore exercuerunt, ut uberes cum salutis a n i m a r u m fructus perciper e t , t u m solidae gloriae. Clarissima in eo n u m e r o s u n t n o m i n a Ludovici Bertrandi et Bartholomaei Las Casas, q u o r u m alter virtutum splendore m i r a c u l o r u m q u e magnitudine illustria Apostolorum renovavit exempla, alter, indígenas n o n m o d o e S a t a n a e servitute eripiendo, sed etiam ab Acta BenedicU PP. XV 397 i m p r o b o r u m h o m i n u m dominatu et iniuria protegendo, merito nobilit a t a e s t inter vindices h u m a n a e dignitatis. - Denique, id quod sinceram i n c o r r u p t a m q u e Fidem vel m a x i m e indicat, in Dominiciani Ordinis commendatione ponendum est praecipuum ac perpetuum obsequium eius erga h a n c Apostolicam Sedem. Etenim, cum pontificia potestas caesareae potestatis contumacia impugnaretur, silentio praetereundum n o n est, t u m alios t u m hos sodales in primis, quia Pontifici fidelissime studerent, indigna perpessos e s s e ; quotiescumque a u t e m de tuendis aut illustrandis Pontificatus R o m a n i iuribus ageretur, Dominicianos in primis semper fuisse qui ea defenderent a u t illustrarent. Ceterum, dum Cathar i n a e Senensis memoria in benedictione erit, satis Dominicianae familiae cum Apostolica Sede singularis necessitudo constabit. Quod vero lucem h u c u s q u e m u n d o attulerint, p r i m u m doctrina, sane d u b i u m a r b i t r a m u r esse nemini. Compertum est omnibus q u a n t a m operam omni tempore posuerint in studiis optimis, quibus quidem verae h u m a n i generis progressiones ad bene vivendum a d i u v a n t u r ; nec attinet de iis c o m m e m o r a r e sodalibus qui, et ingenio et m a x i m a r u m r e r u m scientia a b u n d a n t e s , ponderosa s u a scripta immortalitati c o m m e n d a r u n t . Quis enim, gravioribus i m b u t u s litteris, n o n miretur Alberti Magni, Antonini, Caietani v o l u m i n a ? Quis, severis disciplinis deditus, modo cum" discendi studio amorem Ecclesiae sanctae coniungat, n o n maximi faciat, n o n vehementer diligat, n o n religiosissime s e q u a t u r T h o m a m Aquinatem, cuius certe doctrina, divinae providentiae m u n e r e , illuxit Ecclesiae ad v e r u m confirmandum o m n e s q u e in reliquum t e m p u s errores convinc e n d o s ? Atque huic Ordini laudi d a n d u m est n o n tam quod Angelicum Doctorem aluerit, q u a m quod n u m q u a m postea, ne latum quidem u n g u e m , ab eius disciplina discesserit. - I a m ad h a n c lucem eruditionis illa a d d e n d a est, vel divinior, sanctimoniae. P l u r i m o s enim ex h a c religiosa familia, ab eius primordiis ad h a n c diem, eosque alios aliis clariores, innocentissime vita acta sustulit in caelum, u n d e , t a m q u a m sidera, iter christianis populis ad omnem virtutis excellentiam collustrarent. C h o r u m q u o d a m m o d o ipse ducit Dominicus Pater, ac post eum mirifica in variet a t e m i n o r u m luminum enitent vel Aquinas, vel Ferrerius, vel canonum ordinator, vel Virgo Senensis, vel illa q u a e australes Americae oras sanctitatis laude princeps honestavit. Quae qui consideret, n o n mirab i t u r si de Ordine Dominiciano a p u d Apostolicam Sedem, q u a m quidem q u a t t u o r ex eius a l u m n i s sanctissime obtinuerunt, m a g n a semper opinio fuit. Inde enim R o m a n i Pontifices saepe quaesivere, quos vel in amplissimis dignitatum gradibus constituerent, et quibus m u n e r a vel gravissima m a n d a r e n t . Ac certa q u a e d a m officia quae in Fidei tutelam con- 398 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale * stituta sunt, huic Ordini, quasi ad c o m m e n d a n d a m disciplinae eius doctrinaeque integritatem, in p e r p e t u u m a t t r i b u e r u n t . ' ,- . Nos vero, dilecte Fili, haec respicientes, p r i m u m auctori et largitori b o n o r u m o m n i u m Deo ingentes gratias agimus, quod legiferi tui P a t r i s institutum u s q u e a d h u c s u a benignitate promovit, supplicesque a d h i b e m u s preces ut simili m o d o etiam in p o s t e r u m illud fovere a t q u e adiuvare velit. T u n c tibi et tuis sodalibus, q u o t q u o t triplex iste O r d o complectitur, g r a t u l a m u r ex a n i m o ; vosque ut dignos et P a r e n t i s t a m magni filios et vestrorum maiorum haeredes praestare perseveretis, h o r t a m u r . At ipsi tibi, quod s u b faustae celebrationem memoriae s u m m u m Ordinis magisterium orsus es, bono auspicio esse d u c i m u s ; o p t a m u s q u e prosperum cursum tui muneris et Ecclesiae frugiferum. - Quo autem ista saecularia sollemnia, q u a e in diem x x n proximi decembris incident, u b e riore cum fructu gaudioque spiritus celebrentur, ea placet pontificalis indulgentiae augere m u n e r i b u s . I t a q u e o m n i b u s qui quamlibet aedem aut publicum oratorium primi, alterius tertiique Ordinis Dominiciani inviserint, ubi eadem solemnia in t r i d u u m a u t eo t a n t u m festo die haberi contigerit, d u m m o d o usitatis condicionibus satis fecerint, plenariam peccatorum veniam semel indulgemus. Praeterea d a m u s ut n o n solum saecularis solemnitatis die, sed etiam aliis d u o b u s t r i d u a n a e supplicationis, ubi haec fiet, Missam de S. P. Dominico recitari liceat. Auspicem interea caelestium donorum, ac Nostrae paternae benevolentiae testem, tibi, dilecte Fili, atque universae Dominicianae familiae apostolicam benedictionem amantissime impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxix mensis octobris MCMXVÍ, Pontificatus Nostri a n n o tertio. BENEDICTUS P P . XV Suprema S. Congregatio S. Officii 399 ACTA SS. CONGREGATIONUM SUPREMA SACRA CONGREGATIO S. OFFICII DECRETUM SODALITATES AD PROVEHENDAS IUVANDASQUE RELIGIOSAS VOCATIONES INDULGENTIIS DITANTUR. S S m u s D. N. D. b e n e d i c t u s div. Prov. P p . X V , in audientia Revmo P. Commissario Generali S. Officii, feria V, die 7 septembris 1 9 1 6 , impertita, benigne concedere dignatus est, ut omnes et singulae Indulgentiae ac privilegium Missarum, quae per decretum h u i u s Supremae S. Congregationis s u b die 29 maii 1 9 1 3 , s. m. P i u s P p . X elargitus est Sodalitatibus promovendis iuvandisque ecclesiasticis vocationibus erectis vel erigendis, e x t e n d a n t u r ad consimiles Sodalitates, provehendis iuvandisque, pro quolibet Ordine, Congregatione, Instituto, ex u t r o q u e sexu, religiosis vocationibus atque admissionibus ad novitiatus, canonice iam constitutas vel in posterum constituendas. Praesenti in p e r p e t u u m valituro, absque ulla Brevis expeditione. Contrariis q u i b u s c u m q u e n o n obstantibus. D a t u m Romae, die 1 1 octobris 1 9 1 6 . R. CARD. MERRY DEL V A L , Secretarius. L.©S. A Fr. D. M Pasqualigo, O. P., Comm. Gen. S. O. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 400 SACRA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I DECRETUM CIRCA PROPONENDOS SEPTENTRIONALIS AD EPISCOPALE MINISTERIUM IN FOEDERATIS AMERICAE STATIBUS. Ratio pro candidatis ad episcopale ministerium proponendis, quae in istis Foederatis Americae Statibus viget, q u a e q u e temae n o m i n e venit, q u a m v i s iteratis Baltimorensis Concilii studiis et S. Sedis provisionibus, melior sensim evaserit, praesentibus tamen Ecclesiae necessitatibus n o n videtur plene respondere. S a n e in praesenti rerum statu, vacata aliqua sede, ut tertiae p r o positio fiat, p r i m u m convenire debent dioecesani consultores et rectores inamovibiles, deinde provinciae Episcopi; quod si de Archiepiscopo deligendo r e s sit, singuli quoque Metropolitae audiri solent. Cum de maximi momenti negotio agatur, cautelae h u i u s m o d i prudentissimae s u n t ; ast, ut id servetur, notabile t e m p u s decurrat oportet. Cum a u t e m res d e m u m deferenda sit ad eam Ecclesiam « ad q u a m « p r o p t e r potiorem principalitatem necesse est o m n e s convenire eccle« sias » iuxta celebre S. Irenaei effatum; nova m o r a et tarditas sedis episcopalis provisioni interponitur, ipsa fundamentali Ecclesiae lege id exigente. S u m m u s enim Pontifex nonnisi re examinata, dubiis, si quae o c c u r r a n t , d i r e m p t i s , et idcirco saepenumero novis informationibus requisitis, sententiam ferre potest. Quod quidem si semper et u b i q u e c o n g r u u m temporis spatium requirit, in t a n t a locorum distantia et a m plissima F o e d e r a t o r u m Americae S t a t u u m republica vitari nullo m o d o potest. Q u i b u s de eausis evenit ut vacationem dioecesum plus aequo, cum fidelium offensione, ecclesiasticae disciplinae et s t a t u s dioecesani dispendio p r o t r a h a n t u r . His accedit h a u d consultum videri, tanti m o m e n t i rem, q u a maior in Ecclesia vix esse potest, festinanter pertractari, u r g e n t e et impellente d u m t a x a t necessitate : d u m e contra, q u u m dioecesum vacationem, etsi 401 S. Congregatio Consistorialis incertae tempore, certae t a m e n eventu sint, satius esset tempestive hoc agi, et in antecessum saltem generice Apostolicae Sedi n o m i n a facere e o r u m q u o s Episcopi dignos et aptos pastorali .munere censeant. Q u a p r o p t e r ad haec aliaque n o n modica avertenda incommoda, de q u i b u s alias iam sermo t a c t u s est; et ad eonsultius maiqrique animi tranquillitate in re gravissima procedendum, visum est expedire ut n o v a aptior s t a t u a t u r n o r m a in proponendis Apostolicae Sedi candidatis ad Episcopale officium, iuxta id q u o d alibi utiliter iam invectum erat. Interrogatis a u t e m p r i u s hac de re singulis S t a t u u m F o e d e r a t o r u m Americae Episcopis, cum constiterit eorum p a r s longe maior novae disciplinae suffragari, alii nonnulli autem aliquas emendationes proponere, q u a s de consulto E m o r u m P a t r u m Sacrae h u i u s Congregationis, et in q u a n t u m fas erat, S u m m u s Pontifex admisit; o m n i b u s m a t u r e perpensis, idem S S m u s D. N. Benedictus P P . XV, h a n c novam n o r m a m , seu legem in proponendis ad Episcopale officium sanxit et praesenti S. Congregationis Consistorialis decreto p u b l i c a n d a m et promulgandam decrevit, iuxta articulos qui s e q u u n t u r : 1. Sub initium quadragesimae proximi a n n i 1917, et deinde quolibet biennio, eodem tempore, omnes et singuli Episcopi Metropolitano suo n o m i n a iudicabunt unius vel alterius sacerdotis, q u e m dignum et a p t u m episcopali ministerio existimabunt. Nil vetat q u o m i n u s sacerdotes extradioecesani et etiam alterius provinciae p r o p o n a n t u r . Id t a m e n sub gravi exigitur, ut qui proponitur, personaliter et ex d i u t u r n a conversatione a proponente cognoscatur. Una cum nomine aetatem quoque designabunt candidati, eius originis et actualis commorationis locum, et officium quod modo principaliter tenet. 2. A n t e q u a m t a m e n determinent q u e m proponant, t a m Archiepiscopi q u a m Episcopi consultores dioecesanos et parochos inamovibiles rogabunt, eo modo qui infra statuitur, ut sacerdotem indicent aliquem, q u e m prae ceteris dignum et idoneum coram Domino censeant cui Christiani gregis custodia in aliqua dioecesi committatur. Ast a) interpellatio facienda erit consultoribus et parochis, n o n in conventu coadunatis, sed singulis singillatim, d a t a unicuique sub gravi obligatione secreti, et sub lege destruendi, si quod intercessit h a c de re, epistolare commercium. b) Episcopi a u t e m h a b i t u m consilium nemini patefacient, nisi forte in Episcoporum conventu, de quo infra. 3. P o t e r u n t q u o q u e Episcopi alios prudentes viros, etiam e clero regulari t a m prò proponendis candidatis q u a m pro cognoscendis alicuius ACTA, vol. V I I I , n. I i . - 3-11-916. 27 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 402 qualitatibus i n t e r r o g a r e ; sed ad u n g u e m servatis regulis superius s u b litt. a) et b) articuli 2 recensitis. 4. Susceptum in u t r o q u e casu art. 2 et 3 consilium sequi p o s s u n t Episcopi, sed n o n t e n e n t u r , soli Deo rationem b a c in re reddituri. Nomina a u t e m u n i u s vel alterius sacerdotis q u e m Episcopi iuxta art. l proponent, nulli p r o r s u s praeter q u a m Archiepiscopo patefacient. u m 5. H a b i t a a Suffraganeis candidatorum indicatione, Archiepiscopus suos adiiciat; et o m n i u m indicem ordine alphabetico conficiat, reticitis t a m e n proponentibus, et h a n c notulam t r a n s m i t t a t singulis Suffraganeis, ut o p p o r t u n a s investigationes peragere valeant de qualitatibus e o r u m quos personaliter et certa scientia n o n cognoscant. 6. Investigationes vel etiam maiori secreti cautela peragendae erunt, ac s u p r a num. 3 dictum est. P o t e r u n t a u t e m Episcopi investigationum causam reticere et caute prudenter celare. Quod si v e r e a n t u r r e m palam evasuram, ab ulterioribus inquisitionibus abstineant. ...r... 7. P o s t P a s c h a m , die et loco ab Archiepiscopo determinandis, o m n e s Provinciae, Episcopi u n a cum Metropolitano suo convenient ad selectionem eorum qui S. Sedi ad episcopale ministerium proponendi erunt. Convenient autem a b s q u e ulla solemnitate, quasi ad familiarem congressum, ut attentio quaelibet, praesertim diariorum et ephemeridum, et curiositatis studium vitetur. n-,,o v 8. In conventu, invocato divino auxilio, p r a e s t a n d u m erit a singulis? Archiepiscopo n o n excepto, tactis SS. Evangeliis, i u s i u r a n d u m de secreto servando, ut sacratius fiat vinculum quo omnes a d s t r i n g u n t u r : et regulae ad electionem faciendam legendae erunt. 9. Deinde u n u s ex Episcopis praesentibus in Secretarium eligetur. 10. Quo facto, moderata disceptatio fiet, ut inter tot exhibitos digniores et aptiores seligantur. Veluti Christo ipso praesente et sub eius obtutu, omni h u m a n a consideratione postposita, cum discretione t a m e n et caritate, supremo Ecclesiae bono, divina gloria et a n i m a r u m salute unice ob oculos habitis, discussionem fieri o m n i a q u e • agi, gravitas ipsa negotii apprime exigit. Idque faciendum perspecta o m n i u m P r a e s u l u m pietas ac religio p r o r s u s exigunt. 11. Candidati m a t u r a e sed n o n nimium provectae aetatis esse d e b e n t ; prudentia praediti in agendis, quae sit ex ministeriis exercitis comprobata; sanissima et n o n communi doctrina exornati, et cum debita erga Apostolicam Sedem devotione coniuncta; m a x i m e a u t e m h o n e s t a t e vitae et pietate insignes. A t t e n d e n d u m q u o q u e est ad capacitatem candidati in temporali b o n o r u m administratione, ad conditionem eius familiarem, ad eius indo- $. Congregatio Consistorialis 403 lem et valetudinem. Uno verbo videndum u t r u m o m n i b u s iis qualitatibus polleat, q u a e in optimo pastore requiruntur, ut cum fructu et aedificatione populum Dei regere queat. 12. Discussione Archiepiscopi n u t u clausa, fiet hac ratione scrutinium : a) Qui o m n i u m Episcoporum consensu, u n a aliave de causa, d u r a n t e disceptatione visi sunt ex albo proponendorum expungendi, in suffragium n o n v o c a b u n t u r : ceteri, etiam probatissimi, vocabuntur. b) Scrutinium fiat dé singulis per secreta suffragia, incipiendo a primo ex candidatis ordine alphabetico. c) O m n e s Episcopi, ipöo Metropolitano comprehenso, pro singulis candidatis tribus taxillis seu calculis d o n a b u n t u r , uno albo, altero nigro, tertio alterius cuiusdam coloris. P r i m u s signum erit approbationis, alter re probationis, tertius abstensionis a sententia ferenda, qualibet d e m u m de causa. ' ; d) Singuli Praelati incipiendo ab Archiepiscopo in u r n a a p t e disposita taxillum déponent quem coram Deo, graviter onerata eorum conscientia, iustum aestimabunt pro sacerdote qui in suffragium vocatur: ceteri duo taxilli in alia u r n a pariter secreta deponentur. e) Datis ab o m n i b u s suffragiis, Archiepiscopus cum adsistentia Episcopi Secretarii coram o m n i b u s taxillos et eorum speciem numerabit, et- resultantia scripto consignabit. 1& Scrutinio de omnibus expleto, liberum erit Episcopis, si id ipsis placeat, aut aliquis eorum postulet, ut inter approbatos plenis a u t p a r i b u s suffragiis novo scrutinio designetur quinam ex eis praeferendus sit. Ad h u n c finem autem singuli Praelati n o m e n praeferendi in schedula signabunt, e a m q u e in u r n a d é p o n e n t : quae e x a m i n a b u n t u r ut s u p r a n u m . 11, litt. e, decernitur. 14. Quamvis autem S S m u s Dominus Noster sibi reservet, aliqua dioecesi vel archidioecesi vacata, per R m u m Delegatum Apostolicum, a u t alio modo, o p p o r t u n a consilia ab Episcopis vel Archiepiscopis requirere ut p e r s o n a m eligat quae inter a p p r o b a t a s magis idonea videatur dioecesi illi r e g e n d a e ; nihilominus fas erit Episcopis, imo b o n u m erit, si ipsi in eodem conventu aliquas saltem generales indicationes praeb e a n t cuinam dioecesi regendae candidatos magis idoneos censeant, e . g . u t r u m parvae, ordinatae et tranquillae dioecesi, an etiam maioris momenti, vel in q u a p l u r a sint o r d i n a n d a et c r e a n d a ; u t r u m dioecesi mitioris climatis et in planifie positae, an alterius generis, et similia. 15. Episcopus a secretis d u r a n t e discussione diligenter adnotabit q u a e de singulis a singulis Praelatis dicentur : q u a e n a m discussionis 404 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale fuerit conclusio: denique quidam t u m in primo scrutinio t u m in secundo nm (si fiat) exitus fuerit et quidnam specialius iuxta articulum lá fuerit dictum. 16. Antequam Episcopi discedant legenda erit, ut probetur, relatio a Revmo Secretario confecta circa n o m i n a proposita, candidatorum qualitates et obtenta suffragia. 17. Actorum exemplar ab' Archiepiscopo, a Praesule a secretis et a ceteris Episcopis praesentibus subsignatum quam tutissime ad Sacram h a n c Congregationem per Delegatum Apostolicum mittetur. Acta vero ipsa penes Archiepiscopum in Archivo secretissimo S. Officii s e r v a b u n tur, destruen da t a m e n post a n n u m vel etiam prius, si periculum violationis secreti immineat. 18. F a s quoque erit Episcopis, t u m occasione propositionis candidati t u m vacata aliqua Sede, praesertim maioris momenti, litteras S. H. C. vel ipsi SSmo Domino dirigere, quibus mentem suam circa p e r s o n a r u m qualitates sive in se sive in relatione ad provisionem dictae Sedis patefaciant. Praesentibus valituris, contrariis quibuslibet etiam peculiari mentione dignis minime obstantibus et ad n u t u m Apostolicae Sedis: Datum Romae, die 25 iulii 1916. ^ C. CARD. DE L A I , Episc. Sabinen., Secretarius. L.©S. f T h o m a s Boggiani, Archiep. Edessen., Adsessor. II PRATENSIS AMPLIFICATIO FINIUM DIOECESIS Ex officio divinitus sibi concesso R o m a n i Pontifices n u m q u a m destiterunt, in oeconomica agri Dominici procuratione, ea moderari vel etiam i m m u t a r e quae propter nova r e r u m ac t e m p o r u m adiuncta ad spiritualem Christifidelium salutem utilitatem que aptius comparandam magis in Domino experti s u n t profutura. Siquidem Innocentius P P . X, ut controversiis Episcopos Pistorienses inter et Praepositos P r a t e n s e s t u n c temporis agitatis finem t a n d e m im poneret, apostolicis litteris quarum initium Redemptoris nostri die 22 septembris a n n o 1653 datis, Pra- S. Congregatio Consistorialis 405 tensem praeposituram in propriam dioeeesim erexit, e a m q u e aeque principaliter ac perpetuo univit dioecesi Pistoriensi, coarctato t a m e n novae erectae dioecesis territorio' ad ipsius urbis Pratensis moenia. Haec t a m e n finium dioecesis Pratensis delimitatio:, u n a t a n t u m excepta paroecia s u b u r b a n a S. Mariae a Pietate dein adiecta, usque n u n c eadem permansit, quamvis municipium P r a t e n s e alias easque plures complecteretur paroecias de iurisdictione Ordinariorum dioecesum Pistoriensis et F l o r e n t i n a e : quod quidem minime arridebat inuuicipibus civitatis Pratensis. P r o n u m erat enim coniicere difficultatibus expertem esse non posse h u n c r e r u m s t a t u m , nimirum tri bus Ordinariis subesse et tribus diversis ecclesiasticis iurisdictionibus obnoxium esse u n i u s municipii populum. Quocirca factum est ut cathedrale capitulum Pratense, clerus populusque ac ipsi eiusdem:civitatis praesides Apostolicam Sedem saepius ultimis potissimum t e m p o r i b u s i n s t a n t e r supplieaverint ut huic r e r u m conditioni opportune consuleret. Ad haec igitur incommoda in posterum r e m o v e n d a et ut procuratio rei sacrae congruentibus aptiusq u e explicaretur intra ambitum civilis administrationis, S S m u s Domin u s Noster Benedictus P P . XV, auditis interesse h a b e n t i b u s , de consulto S. G. Consistorialis, Praedecessorum suorum vestigia prosequens a t q u e civium P r a t e n s i u m vota benigne o b s e c u n d a n s , certa scientia ac m a t u r a deliberatione, limites dioecesis Pratensis ad universum eiusdem Pratensis municipii territorium extendere statuit ac decrevit. Et quamvis E m u s Cardinalis Archiepiscopus Florentinus aegre ferret aliquot paroe-, cias sibi carissimas a s u a dioecesi separari, nihilominus statim ac novit id a Sanctitate Sua in maius a n i m a r u m b o n u m exoptari, filiali obsequio dismembrationi assensit atque consensum suum libenti animo praebuit. Q u a r e Sanctitas Sua de apostolicae potestatis plenitudine, suppleto quatenus opus sit, quorum intersit vel sua interesse p r a e s u m a n t consensu, q u a e s e q u u n t u r paroecias dioecesi Pistoriensi n u n c subiectas, id est S. Salvatoris a Vaiano, S. Martini a Schignano, S. Miniati a Pupigliano, S. Luciae in Monte, S. Michaelis a Cerreto, S. Petri Apostoli a Figline, S. Mariae ab Humilitate a. Chiesanuova, S. Bartholomaei a Coiano, S. Mariae Assumptae a Narnali, S. Petri Apostoli a Galciana, S. Mariae a Capezzana, S. Hippolyti in Piazzanese, S. Martini a Vergaio, S. Iusti in Piazzanese, S. Silvestri a Tobbiana, S. Blasii a Casale, S. Petri Apostoli a Iolo, S. Andreae a Iolo, S. Mariae Magdalenae a Tavola, S. Georgii a Castelnuovo, S. Martini a Paperino, S. Mariae a C'àfaggio, S. Petri Apostoli a Grignano, S. Mariae a Succursu, S. Georgii a Colonica, S. Mariae a Colooica, S. Petri Apostoli a Mezzana; itemque insequentes alias ad dioecesim Florentinam modo pertinentes, idest S. Laurentii a 406 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Pizzidimonte, S. Martini a Gonfienti, S. Ghristinae a* Pimonte, S. Blasii a Cavagliano, S. Mariae a Filettole, S. Pauli a Carteano, S. Michaelis a Canneto, S. Leonardi in Collina, SS. Iusti et Clementis a Faltugnano, S. Martini a Fabio, SS. Andreae et Donati a Savignano, SS. Viti et Modesti a Sofignano ; a memoratis Pistoriensi ac Florentina dioecesibus disiungit ac separat, illasque cum proprio a d n e x o territorio attribuit et perpetuo; u n i t dioecesi Pratensi, ita ut posthac fines h u i u s dioecesis prot e n d a n t u r ad fines u s q u e municipii Pratensis cum iisque coincidat. In q u a m d a m vero huius cessionis recognitionem, Capitulum cathedrale Pratense quotannis offeret Capitulis cathedralibus, t u m Florentino t u m Pistoriensi, decem cerae l i b r a s die festo u t r i u s q u e Titularis sacra. Ad ea véro q u a e hic decreta s u n t exsecutioni m a n d a n d a , idem S S m u s Domin u s deputare dignatus est R. P. D. Richardum Carlesi, Episcopum electum Soanensem et Pitilianensem, eidem tribuens necessarias et opport u n a s facultates alium vel alios subdelegandi ad effectum de quo agitur, iniunctoque onere intra tres menses ad hanc S. Congregationem Con-' sistorialem. mittendi authenticum exemplar ipsius peractae exsecutionis. Hisce denique super rebus edi mandavit praesens consistoriale decretum! perinde valiturum ac si apostolicae sub plumbo litterae expeditae forent, contrariis non obstantibus quibusvis, etiam speciali .mentione dignis.; .-:,«. , Datum Romae, ex Secretaria eiusdem S. Congregationis, die B .septembris 1916. C . C A R D . D B L A I , Ep. Sabinen:, Secretarius. L.©S, f T h o m a s Boggiani, Archiep. Edessen., Adsessor. III MAGELLANENSIS E R E C T I O N I S VICARIATUS APOSTOLICI DECRETUM Quae rei sacrae procurationi melius gerendae facere possunt, ea R o m a n i Pontifices de plenitudine Apostolicae potestatis decernere satagerunt. i a m vero q u u m SSmo Domino Nostro Benedicto P P . XV expositum fuerit in amplissimo territorio Patagoniae Cilenae, cui n o m e n S. Congregatio Consistorialis 407 Magellano, ubi p a r s veteris Apostolicae Praefecturae Patagoniae meridionalis exstat, aptius catholicae fidei incremento prospici posse, si Apostolicus Vicariatus erigeretur et vir charactere episcopali insignitus illius regimen t e n e r e t ; eadem Sanctitas S u a hisce postulatis benigne a n n u e r e dignata est. Quapropter, de consulto h u i u s S. Congregationis Consistorialis E m o r u m P a t r u m , suppleto q u o r u m intersit vel s u a interesse praes u m a n t consensu, praesens edi iussit Consistorial e Decretum, quo, suppressa a d h u c exstante Praefectura Apostolica Patagoniae meridionalis^ territorium Magellanense, ' intra fines dioecesis S. Caroli de Ancud existens, in Vicariatum Apostolicum, Magellanensem n u n c u p a n d u m , donec in propriam ac distinctam dioecesim constitui possit,- erigit a t q u e erectum declarat, cum sede principe in loco Puntarenas. H u i u s autem Vicariatus fines e r u n t : ad septentrionem linea geographica parallela 4 7 ; ad orientem limites civiles inter Rempublicam Argentinam et Cilenam ; ad meridiem et occasum mare Pacificum, insulis Malvinis comprehensis, ad Anglicum Gubernium spectantibus. Voluit praeterea Beatissimus P a t e r ut hic Apostolicus Vicariatus Magellanensis et metropolitico iuri Archiepiscopi S. Iacobi de Chile sit subiectus et concreditus m a n e a t curae et regimini Sacerdotum Piae Societatis Salesianae a Ven. I o a n n e Bosco institutae, q u i iam a plurimis annis ibidem m a g n o s i m p e n d u n t labores. T a n d e m idem S S m u s Pater disposuit ut, iuxta Constitutionem Sapienti Consilio, m e m o r a t u s Vicariatus o m n i m o d a e subiiciatur dependentiae ac iurisdictioni S. C. de P r o p a g a n d a Fide. Contrariis quibuslibet minime obstann tibus. Datum Romae, ex Secretaria eiusdem S. Congregationis, die 4 octobris 1916. C. CARD. DE L A I , Ep. Sabinen., Secretarius. L. © S. f T h o m a s Boggiani, Archiep. Edessen., Adsessor. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 408 Officiale IV P R O V I S I O ECCLESIARUM Successivis S. Congregationis Consistorialis decretis S S m u s D. N. Benedictus P P . XV has, q u a e sequuntur, ecclesias de proprio pastore providit, scilicet : 4 octobris 1916. — Metropolitanae ecclesiae Pragensi promovit R. P. D. P a u l u m de Huyn, h a c t e n u s episcopum Brunensem. 16 octobris, -r- Cathedralibus ecclesiis Luceoriensi et Zytomiriensi perpetuo canonice unitis praefecit R. D. I g n a t i u m Dubowski, p a r o c h u m et vice-decanum cathedralis Zytomiriensis, cum deputatione in Administratorem ecclesiae cathedralis Camenecensis. S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA PIDE NOMINATIONES Brevibus apostolicis nominati s u n t : 16 augusti 1916. — Episcopus Bacchensis in Indiis Orientalibus, R. P. Iosephus Legrand, e Congregatione Sanctae Crucis. 4 septembris. — Episcopus Mysuriensis in Indiis Orientalibus, R. D. Hippolytus Teissier, e Seminario Parisiensi ab exteris missionibus. S. Congregaiio Caeremonialis 409 SACKA CONGREGATIO CAEREMONIALIS DB FUNCTIONIBUS DE CAEREMONIALI PECTORALEM S. SACRIS R. E. A S. R. E. CARDINALIBUS CAPELLAE PAPALIS - CAPPAM MAGNAM - SUPER CARDINALIUM IN ROMANA DE DE IN USU URBE CELEBRANDIS GESTANDI EXEQUIIS AC - CRUCEM FUNERIBUS CURIA. Die 17 mensis augusti a n n i 1916, feria T, in Palatio Apostolico Vaticano, habita fuit Caeremonialis Congregatio, relatore Eflio ac R m o Dno Cardinali Vincentio Vannutelli, Episcopo Ostien. èt Práenestin., S. Collegii Decano, Praefecto. Eminentissimi P a t r e s quaestiones q u a s d a m ac d u b i a ëxpènderunt circa interpretationem atque applicationem Decretorum Dignitatis eminentia et Sollemne semper fuit, q u a e ab hac Sacra Congregatione edita s u n t die 30 maii 1902, quoad functiones Cardinalitiás, sive solemnes sive p r i v a t a s in Urbe celebrandas. Emi Patres, eadem Decreta in o m n i bus confirmantes, declararunt insuper, non licere mulieribus, n e q u e si de aliqua religiosa Congregatione vel pia sodalitate sint, Sollemnia Cardinalitia cantu comitari. Nonnulla praeterea statuta s u n t circa Caeremoniale Capellae Papalis et ordinem in eadem servandum. Quum vero alicubi Episcopi Crucem pectoralem super Cappam m a g n a m gestare soleant, Emi Patres, ne illis R o m a m adv a m e n t i b u s certa desit n o r m a q u a se gerere debeant, re diligenter perpensa, secund u m contrariam traditionem Cardinalium et Episcoporum in Urbe, stat u e r u n t : In Romana Curia et in Pontifìcia Capella nihil innovetur. Q u a e d a m etiam decreta s u n t circa exequias et funera S. R. E. Cardinalium, atque etiam, S u m m o Pontifice optante pietatem s u a m Cardinalibus defunctis testari, propositum susceptum est instituendi funus anniversarium in Palatio Apostolico, ipso S u m m o Pontifice praesente, mense novembri habendum, in suffragium Cardinalium qui intra a n n u m in Curia vel extra Curiam sint defuncti. Quàë o m n i a SSmo D. N. Benedicto P p . XV relata ab Emo Cardinali S. H. C. Praefecto, in audientia diei 22 augusti, Sanctitas Sua confirmare et a p p r o b a r e dignata est, statuens ac iubens, ut q u o t a n n i s , 410 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale m e n s e novembri, Capella Papalis in Apostolico Palatio habeatur, in suffragium S. R. E. Cardinalium intra a n n u m defunctorum; m a n d a n s insuper ut h a c de re a Sacra eadem Congregatione speciale e d a t u r Decretum. •• • • •> E Secretaria S. C. Caeremonialis, die 24 augusti 1916. NICOLAUS CANALI, Secretarius. DECRETUM Cum in obitu S. R. E. Cardinalium, qui in Curia decessissent, varii, pro varietate t e m p o r u m , fúnebres ritus a d h i b e r e n t u r , Benedictus XIV P. M., morem a Benedicto XIII servatum p r o b a n d o , Constitutione Praecipuum, die xxni novembris MDCCXLI edita, h a e c ¿ d e e r e v i t : : « Quod in posterum Cardinalium in R o m a n a Curia decedentium « exequiae semper de mane, n u n q u a m vero de vespere celebrentur et « celebrari debeant, infrascripta forma servata, videlicet, quod F r a t r e s « ex Ordinibus Mendicantium de m a n e diluculo ad Ecclesiam in q u a « defuncti Cardinalis corpus expositum reperitur, pro inibi tribus Officiis« defunctorum Nocturnis de more decantandis, sollicite accedant ; quibus « quidem Nocturnis decantatis, eodem m a n e . . . Capella Pontificia; interv e n i e n t i b u s R o m a n o Pontifice ac Sacro Cardinalium coetu,- nec n o n « omnibus et singulis Capellani Pontificiam constituentibus/ habeatur, « et in ea Sacrum Missae defunctorum Sacrificium a Cardinale Cardi« nalium coetus pro tempore Camerario existente, eoque impedito, ab « altero Cardinale ab eodem Cardinale Camerario delegato, solemniter « celebretur, quodque s u p r a defuncti Cardinalis corpus absolutio ab « eodem Pontifice praesente, eoque absente, a dicto Cardinale Camerario, « seu, eo pariter absente, a Cardinale, ut praefertur, delegato, imper« tiatur ». 1 Sed hae praescriptiones cum m u t a t a Urbis condicio q u o m i n u s serv a r e n t u r vetaret, Sacra h a e c Caeremonialis Congregatio funebria pro Cardinalibus officia ad eam exegit rationem, q u a e vestigium veteris magnificentiae quam maxime retineret. I t a q u e constituit ut, Praefecto pontificalium caeremoniarum moderante, S a c r u m solemne ab Episcopo fieret, cui ministri atque adiutores, qui soliti essent, inservirent; liceret autem Cardinalibus civitatumque exterarum Legatis, quamvis n o n palam, interesse: et cum ipse Pontifex Maximus adesse n o n posset, eius loco S: Congregatio Caeremonialis 411 Cardinalis Sacri Collegii Decanus ritualem absolutionem, Sacro peracto, impertiret. Hoc t a m e n SSmo D. N. Benedicto P p . XV h a u d satis esse, pro eius erga Cardinales animo a t q u e studio, visum e s t ; ob e a m q u e rem huic Sacrae Congregationi mandavit ut, re diligenter perpensa, m o d u m aliquem excogitaret quo posset S u m m u s Pontifex eis qui sibi in oneroso Pontificii regimine adiutores exstitissent, ut est in illa Constitutione, ultimum debitumque sui amoris suaeque pietatis persolvere officium. Quare Sacra haec Congregatio, in conventu proxime habito, die xvii mensis Sextilis, censuit Cardinalium funera in Curia eodem quo u s q u e a d h u c ritu, sed ampliore q u o d a m a p p a r a t u in templis idoneis, esse facienda, ac praeterea solemne q u o t a n n i s in Vaticanis aedibus Sacrum pro o m n i b u s Cardinalibus, qui intra a n n u m p r o x i m u m decessissent, S u m m o adstante Pontifice, h a b e n d u m esse. Haec S S m u s D. N. Benedictus P p . XV, cum sibi ab infrascripto Cardinali Sacrae Caeremonialis Congregationis Praefecto in audientia diei X X I I eiusdem mensis et anni relata fuissent, probavit, et constituit ut quotannis, mense novembri, certa die, pro o m n i b u s Cardinalibus, qui intra a n n u m proxime elapsum, sive in Curia sive extra Curiam, s u p r e m u m d i e m obiissent, Sacrum solemne in aedibus Vaticanis, adstant i b u s ' R o m a n o Pontifice ac Sacro Cardinalium Collegio atque etiam o m n i b u s Pontificiam Capellani constituentibus, a Cardinali S. Collegii Camerario, vel a Cardinali ab eo delegato, fieret:-quo peracto, ipse S u m m u s Pontifex ritualem absolutionem t u m u l o impertiret. Contrariis q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . Datum e Secretaria S. Caeremonialis Congregationis, die xxv augusti anni MCMXVI. . ; VINCENTIUS CARD. VANNUTELLI, :i p - S. Congr. • Episc. Ostie n. et Praenestin., Caeremonialis Praefectus. L. ^ S. » Nicolaus Canali, Secretarius.. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale S. CONGREGATIO DE SEMINIBUS ET DE STÜBIOEÜM TJNTYEESITATIBUS EPISTOLA AD R. P. D. ALFREDUM SIENSIS, DE BAUDRILLART, DOCTRINA SANCTI RECTOREM INSTITUTI THOMAE AQUINATIS CATHOLICI IMPENSIUS PARI- EXCOLENDA. Monseigneur, En présence des ruines matérielles et morales que le m o n d e actuel voit s'accumuler Chaque jour, le Saint-Siège, confiant en Celui qui a promis d'être avec Son Eglise j u s q u ' à la c o n s o m m a t i o n des siècles, se plait à envisager l'époque prochaine du relèvement. Il n'est pas d o u t e u x que la F r a n c e a u r a u n e p a r t considérable, d a n s cette œ u v r e de restauration. Nous espérons que les glorieuses paroles, p a r lesquelles on a r e s u m é votre histoire d a n s le p a s s é : « Gesta Dei per F r a n c o s », se vérifieront encore d a n s l'avenir. Or ce relèvement moral ne sera complet et durable, que d a n s la mesure où il a u r a été p r é p a r é et soutenu p a r la saine doctrine. Comme la foi, au dire de votre célèbre Guillaume de Paris, est la première vie de l'esprit h u m a i n , la première lumière d a n s l'œuvre de la seconde création et de la réparation h u m a i n e (Guliei. Parisien., Lib. De Moribus, cap. I), ainsi la formation doctrinale est la première et la plus indispensable. Vous savez en quel sens doit s'orienter cette formation d a n s les Universités catholiques. « Des P a p e s se succèdent - disait le Card. Billot, « u n e des gloires de votre patrie, - P a p e s de nationalité différente, avec « des tendances et des caractères très divers, mais tous, depuis J e a n X X I I « j u s q u ' à Benoît XV, n ' o n t q u ' u n e voix p o u r r e c o m m a n d e r Saint T h o « mas d'Aquin ». « O m n i u m t a m e n in c o m m e n d a n d o Aquinate u n a inva« riata sententia est ». (Oratio habita die 11 martii 1915, pro instauratione Academiae S. Thomae). Il suffit, p o u r se convaincre, de parcourir, m ê m e rapidement, l'ouvrage dans lequel le R . P . Berthier, 0. P., a réuni, comme en u n e chaîne * S. Congregatio de Seminariis et de Studiorum Universitatibus 413 d'or, ces témoignages des Souverains Pontifs en faveur de la doctrine de l'Ange de l'Ecole (P. ßerthier, S. Thomas Doctor Communis Ecclesiae, 1914). Je me limite à v o u s rappeler les paroles de l'Encyclique: Depuis le jour que le St.-Père Léon X I I I adressa, le -8 septembre 1899, au Clergé de votre pays et que l'on peut appeler la Magna Charta p o u r la formation intellectuelle et morale des élèves des Séminaires. « Est-il besoin « d ' a j o u t e r que le livre p a r excellence, où les élèves p o u r r o n t étudier « avec plus de profit la Théologie scolastique, est la Somme Théologf« que de St T h o m a s d'Aquin ? Nous voulons d o n c que les professeurs « aient soin d'en expliquer à t o u s leurs élèves la méthode, ainsi que les « p r i n c i p a u x articles relatifs à la foi c a t h o l i q u e » . Deux a n s après (1 oct. 1901) le regretté Pontife écrivait à l'Evêque de V e r d u n : « Que « ceux qui s'appliquent à l'enseignement et à l'étude de la Théologie « e t de la Philosophie, considèrent comme leur devoir capital, a p r è s « avoir laissé de côté les inventions d'une vaine philosophie, de suivre « St T h o m a s d'Aquin et de le cultiver comme leur maître et leur chef ». Et d a n s la Lettre Encyclique Aeterni Patris à tous les E v ê q u e s : « Provi« dete ut sapientia T h o m a e ex ipsis eius fontibus h a u r i a t u r , a u t saltem « ex iis rivis, quos ab ipso fonte deductos, a d h u c integros et illimes « decurrere, certa et concors doctorum h o m i n u m sententia est ». D a n s le même sens, le P a p e Pie X de s. m. écrivait, le 6 mai 1907, a u x Evêques Protecteurs de votre Institut : « De philosophia petimus a « vobis, ne u n q u a m patiamini in Seminariis vestris minus sancte obser« vari q u a e providentissime Litteris Encyclicis' Aeterni Patris Decessor « Noster praecepit. Permagni ad custodiam et tutelam Fidei hoc interest... « Ergo vos, vestros alumnos sacri ordinis n o n debetis velle philosophiae « praeceptis t a n t u m imbui, q u a n t u m in legitima litterarum institutione « p r a e s c r i p t u m est publice, sed eo uberius et altius, n e m p e secundum « disciplinam T h o m a e Aquinatis, ut solidam deinceps possint S. Theo« logiae reique biblicae scientiam percipere ». La pensée de Sa Sainteté Benoît XV n'est p a s différente. — D a n s un Bref adressé au R. P. Hugon, 0. P., et publié d a n s les Acta Apostolicas Sedis du 7 j u i n 1916, le Souverain Pontife écrivait: « Sanctum « et salutare est, ac paene necessarium in scholis catholicis, ubi ad « philosophiae ac theologiae scientiam instituitur sacra iuventus, sum« m u m haberi magistrum T h o m a m Aquinatem ». Et d a n s le Motu Proprio, du 3 dec. 1914, en faveur du Collège théologique de B o l o g n e : « Probe novimus debito in h o n o r e ibidem esse T h o m a m Aquinatem, « c u i u s doctrinas decessores Nostri illustres, Leo X I I I et P i u s X, maxi- 414 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « mis e x t u l e r u n t laudibus, easque scholis catholicis religiose r e t i n e n d a s « p r a e s c r i p s e r a t ^ . . . . S t a t u i m u s ut Archicancellarius et Collegium Theo« logorum Bononiense, - servatis rite praescriptionibus vel sacri Consilii « studiis provehendis, in primisque decreto Doctoris Angelici, die xxix iunii « huius anni edito, de s u m m i s T h o m a e Aquinatis principiis in philosophia « sancte tenendis deque ipsa Summa Theologica in scholis theologiae prae« legenda, - vel aliis q u a e Sedes Apostolica praeceperit p r a e c e p t u r a q u e « sit, academicos theologiae g r a d u s et l a u r e a m conferre p o s s i n t . . . ». Et enfin le même Pontife daigna approuver et confirmer la réponse de cette Congrégation, du 7 m a r s 1916, t o u c h a n t l'étude du Docteur Angélique. Je suis bien sûr, Monseigneur, que la Fille ainée de l'Eglise, qui a t a n t de fois devancé même les désirs du St-Siège, et qui tient à être la première d a n s l'amour, observera a^ ec plus d'ardeur encore d o r é n a v a n t ces directions pontificales, et que en particulier votre Institut et les' autres Universités catholiques d e France, dont l'attachement a l a chaire de Pierre est si connu, contribueront ainsi très efficacement à cette résurrection que n o u s saluons d'avance. En vous exprimant m e s désirs et m e s espérances, Monseigneur, je vous félicite u n e fois encore, du zèle que vous avez employé p o u r le bien de l'Institut catholique, et qui vous fera trouver les moyens d'ap*. pliquer les mesures salutaires d o n t j e viens d e parler. > v , c Agréez, Monseigneur, mes vœux les meilleurs et les sentiments avec lesquels j ' a i m e à me dire Rome, le 30 septembre 1916. votre t o u t dévoué e n N . - S . G. CARD. B I S L E T I , Préfet, S. Romana Rota ACTA 415 TRIBUNALIUM SACKA ROMANA ROTA , r MOHILOVIEN. NULLITATIS MATRIMONII (RADZIWILL-BENARDAKY) Benedicto XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 18 aprilis anni 1916, RR. PP. DD. Seraphinus Manu, Ponens, Ioannes Prior, et Aloisius Sincero, Auditores de Turno, in causa Mohilovien. - Nullitatis matrimonii, inter Michaelem Radziwill, actorem, repraesentatum per legitimos procuratores Vincentium Sacconi, advocatum, et Nazarenum Ferrata, advocatum, êx una parte, et Mariam Benarclaky, conmntam, cum assistentia legitimorum procuratorum Caroli Santucci, advocati, et Christophori Astorri, advocati, ex altera parte, in gradu appellationis contra sententiam Rotalem diei 27 iulii 1915 a Defensore Vinculi interpositam, interveniente et disceptante in causa eodem Defensore Vinculi, sequentem tulerunt definitivam sententiam. Princeps Michael Radziwill, n a t u s Berolini a n n o 1870, religione romano-catholicus, civilitate Russiaca auctus, diplomaticum curriculum iniit, et, a n n o 1898, mense aprili, legationi Russiacae apud Gubernium Anglicum Londini addictus fuit. Iam ab a n n o 1895 Michael amore prosequebatur Mariam B e n a r d a k y ; haec, n a t a anno 1874, religione graecoorthodoxa, Parisiis cum suis genitoribus in domo propria domicilium a multis annis fovebat. Mense iulio anni 1898, Michael sponsalia contraxit cum Maria. Cum, iuxta legem Russiacam, nuptiae ritu graecoorthodoxo celebrandae essent, et difficile fuisset invenire sacerdotem catholicum, qui, post caeremoniam schismaticam, nuptiis benedicere ritu catholico vellet, Michael et Maria, h u i u s q u e genitores Petropolim se contulerunt, et ibi nuptiae celebratae sunt hoc modo : Die 31 augusti 1898, Rev. P. Lagrange, O. P., obtenta, ut ipse refert, delegatione ab archiepiscopo Mohiloviensi, secreto, in capella d o m u s suae p r i v a t a e , 416 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sponsis benedictionem nuptialem impertivit; postea, die 2 septembris, sponsi, coram capellano graeco-orthodoxo, in ecclesia graeco-orthodoxa, matrimonium hoc ritu publice c e l e b r a r u n t ; et deinde in ecclesia catholica, ritu catholico, coram eodem P. Lagr.ange, matrimonium, repetito consensu, iteraverunt. Eodem die 2 septembris, Petropolim reliquerunt, et, absoluto itinere nuptiali, Londinum petierunt. Vita c o m m u n i s fere u s q u e ad a n n u m 1909 duravit, et inde proles suscepta est. Verum, exortis postea inter coniuges dissidiis, Princeps Michael, obtenta, die 7 septembris a n n i 1909, commissione Pontificia, hoc S. Tribunal adivit, ut suum cum Maria m a t r i m o n i u m nullum declararetur ex defectu formae Tridentinae. Longa a p u d plures Curias instructione peracta, sententia t a n d e m prodiit, die 27 iulii 1915, q u a declaratum est constare de nullitate matrimonii, salva legitimitate prolis. A q u a sententia, quoad partem q u a e matrimonii nullitatem respicit, appellavit Defensor Vinculi, et inde causa d e n u o p r o p o n i t u r s u b consueta dubii formula : An sententia Rotalis diei 27 iulii 1915 confirmanda vel infirmanda sit in casu? Quod ad ius attinet. - Ante omnia n o t a n d u m est decretum Trident i n u m Tametsi p r o m u l g a t u m fuisse in archidioecesi Mohiloviensi, ad q u a m pertinet civitas Petropolis; valida t a m e n ibi esse, q u a m v i s illicita, t u m matrimonia haereticorum aut schismaticorum inter se, tum matrimonia mixta, ad n o r m a m Declarationis Benedicti XIV pro matrimoniis Hollandiae. Quod constat ex attestatione episcopi Attaliensis, olim Suffraganei archiepiscopi Mohiloviensis, iam p r o d u c t a a p u d H. S. O. in alia causa matrimoniali Mohilovien.: quae attestatio sic se h a b e t : « Tnfra« scriptus testatur decretum Conc. Tridentini Tametsi vigere in uni« versa archidioecesi Mohiloviensi. Verum forma Tridentina t a n t u m locum « habet pro romano-catholicis illius Imperii, n o n a u t e m pro matrimo« niis haereticorum seu o r t h o d o x o r u m sive inter se contrahant, a u t cum « r o m a n o - c a t h o l i c o ; n a m dispositio q u a e prius a Pio VI, 2 martii 1780, « concessa fuerat pro P o l o n i a Russiaco imperio subiecta, postea a Gre« gorio XVI, die 19 augusti 1844, per o r g a n u m S. C. a Negotiis extraor« dinariis, extensa fuit ad niatrimonia h a e r e t i c o r u m et mixta totius ìm« perii Russiaci, declaratione orali sequentis tenoris - R e s p o n d e n d u m « o r e t e n u s matrimonia mixta, quae in Russiaco imperio et in regno « Poloniae inita s u n t praeter formam a Conc. Tridentino p r a e s c r i p t a m , « esse p r u d e n t e r dissimulanda, et, q u a m v i s illicita, pro validis h a b e n d a , « n i s i t a m e n aliud obstet canonicum i m p e d i m e n t u m » . H u c u s q u e attestatio episcopi Attaliensis; praedictae t a m e n declarationes tum Pii VI pro Polonia Russiaca, tum Gregorii XVI pro toto imperio Russiaco, S. Romana, Rota iam n o t a e e r a n t ex opere P. P e r r o n e , De matrimonio p. 269-270, edit. R o m a e , 1858. 417 christiano, t. II, Quo posito, n o t a sunt principia canonica, q u a e causam, de q u a hodie agitur, regunt, sicque breviter exponi p o s s u n t : 1. Concilii Tridentini decretum Tametsi, quo vigente m a t r i m o n i u m controversum celebratum est, est lex territorialis, vim legis localis h a b e n s , q u a e o m n e s in loco degentes, n o n solum eos qui ibi domicilium a u t quasi domicilium habent, sed etiam peregrinos adstringit. U n d e si quis e loco ubi n o n viget decretum illud, transit in locum ubi viget, decreto tenetur, licet ibi nec quasi domicilium acquisierit; et ideo matrimonium, q u o d praeter formam ab hoc decreto praescriptam contrahere attentaret, «nullum est. Haec doctrina est communissima et certa, contra q u o s d a m , v. g., Carrière, De matrimonio, n. 1184-1194, t. II, p. 406-411, qui dicunt praefatum decretum non h a b e r e nisi vim personalem, seu n o n obligare nisi ad instar statuti personalis. Verum ex ipso decreti t e n o r e patet illud esse primo et ante o m n i a locale, seu attingere primo locum seu territorium ; legimus enim in fine decreti : « Decernit insuper « (Sancta Synodus) ut hujusmodi decretum in u n a q u a q u e parochia s u u m « r o b u r post triginta dies h a b e r e incipiat a die primae publicationis in « eadem parochia factae n u m e r a n d o s » ; u n d e decretum attingit primo ipsam parochiam seu territorium parochiae. I n s u p e r leges quae stat u u n t de contractibus sunt locales, ita ut omnes ibi contrahentes, etiam peregrini, his legibus adstringantur, u n d e a x i o m a : Locus regit a c t u m ; u n d e etiam iudex fit competens ratione loci contractus, uti s t a t u t u m est in cap. Licet, 20, De foro competenti. P o r r o matrimonium est cont r a c t u s , nec, saltem in h a c parte, u n q u a m a generali contractuum conditione exceptum est. Unde S. Rom. Congr. praefatum decretum Trident i n u m in hoc sensu, scilicet quod sit lex localis seu territorialis, semper interpretatae sunt. Ita S. Congr. Conc., etiam ab ipsis eius initiis, uti p a t e t ex decisione diei 4 feb. 1580, q u a m refert Pignatelli, Consultationes canon., t. V, cons. 79, n. 8; sic etiam in Parisien. - Matr., diei 28 ian. 1899, de q u a E m u s Gasparri, De Matrimonio, n. 1170, t. H, p. 192, edit. 1904, P a r i t e r S. Congregatio Inquisitionis clarissime docet, in Instructione diei 14 dec. 1859, legem illam esse territorialem; h a e c s u n t eius v e r b a : « Lex T r i d e n t i n a de clandestinis matrimoniis debet sane in u n a q u a q u e * parochia promulgari;... sed, facta semel promulgatione,... lex territo« rium afficit, et adaequate loquendo, localem et personalem esse in con« fesso est a p u d o m n e s ; q u a t e n u s localis, afficit territorium, eosque qui ibi « matrimonio iungendi sunt, obligat; q u a t e n u s vero personalis, eos obligat « qui domicilium vel quasi (domicilium) h a b e n t e s in loco, u b i TridenACTA, TOI. V I I I , n. 1 1 . - 3-11-916. 28 418 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « t i n u m decretum publicatum est et viget, in altero, u b i illud n o n viget, « contrahere vellent ». Q u a m S. Officii Instructionem S. Congregatio de P r o p a g a n d a Fide ad Archiepiscopum S. Francisci, in Statibus Foederatis Americae, velut n o r m a m servandam, transmisit, die 29 feb. 1860 (Collectanea S. C. de Propaganda Fide, edit. 1907, n. 1186, t. I, p. 647 ). Et ita, ut dictum est, communissima opinio doctorum, v. g., Sánchez, De matrimonio, lib. III, disp. 18, n. 26; Pontius, De matrimonio, lib. V, cap. 9, n. 1; ß o s s i u s , De matrimonii contractu, cap. 1, n. 7 9 ; Pignatelli, Consultationes canon., t. V, cons. 79, n. 32, etc. ; q u i b u s concinunt recentiores, v. g., P e r r o n e , De matrimonio christiano, t. II, p. 274 seq. ; Rosset, De matrimonio, t. IV, n. 2098 seq.; E m u s Gasparri, loco cit., n. 1169 seq., t. II, pag. 191, edit. 1904; Wernz, Ius matrimoniale, n. 169, p. 257, edit. 1904, et in Voto q u o d in citata Parisien. - Matrimonii, diei 28 ianuarii 1899, exaravit, n. 32-36 (apud Analecta ecclesiastica, t. VII, p. 70-71), etc. r 2. Concilii Tridentini decretum Tametsi n o n solum est lex territorialis, sed etiam personalis, ita ut, praeter vim localem s u p r a descriptam, etiam vim personalem habeat, seu obliget ad instar statuti personalis. Unde si quis, domicilium a u t quasi domicilium h a b e n s et retinens in loco ubi viget decretum, t r a n s e a t in locum ubi n o n viget, adstrictus decreto r e m a n e t (nisi in loco saltem quasi domicilium acquirat), ita ut n o n possit valide contrahere, nisi ad formam praedicti decreti. Licet multi doctores h a n c vim personalem inesse decreto Tridentino negarint (quorum elenc h u m videre est a p u d Gury, edit. Ballerini, t. II, n. 8.39, vel a p u d Scriptores periodici Acta Sanctae Sedis, t. VII, p. 557), a t t a m e n de dicta propositione, scilicet de vi personali decreto Tridentino inhaerente, amplius dubitari nequit. P r i m o enim s u a d e t u r ex ipso tenore decreti Tridentini ; sancta enim S y n o d u s n o n t a n t u m annullat contractum matrimonii clandestine celebratum, sed etiam si qui sic contrahere a t t e n t a b u n t , « eos «ad sic c o n t r a h e n d u m omnino inhabiles reddit»: q u a e inhabilitatio ipsius personae vim personalem decreto inesse h a u d obscure significat. Secundo propositio clare deducitur ex decisione S. Congregationis Concilii diei 5 septembris 1626, quam U r b a n u s VIII ad vim et dignitatem legis, etiam adiecto decreto irritante, evexit in brevi Exponi nobis, diei 14 augusti 1627 (Bullarium Bom., edit. Taurinen., t. XIII, p. 591). H a e c decisio sic ab ipso Pontifice relata est: « P r i m o , an incolae, t a m masculi q u a m feminae, « loci in quo Concilium Tridentinum in puncto matrimonii est p r o m u l « gatum, t r a n s e u n t e s per locum in quo dictum Concilium n o n est pro« mulgatum, retinentes idem domicilium, valide possint in isto loco « m a t r i m o n i u m sine parocho et testibus c o n t r a h e r e ? Secundo, quid si eo S. Romana Rota 419 « praedicti incolae, tam masculi q u a m feminae, solo animo sine parocho « et testibus contrahendi se transferant, habitationem n o n m u t a n t e s ? « Tertio, quid si iidem incolae, t a m masculi q u a m feminae, eo transferant « habitationem, illo solo a n i m o ut a b s q u e parocho et testibus contra« h a n t ? Iidem Cardinales ad p r i m u m et secundum, n o n esse legitimum « m a t r i m o n i u m inter sic se transferentes ac t r a n s e u n t e s cum fraude ; « ad tertium vero dubiorum huiusmodi, si domicilium vere transferatur, « m a t r i m o n i u m esse validum, r e s p o n d e r u n t et resolverunt ». Uti patet ex tenore decisionis, quoad eos qui t r a n s e u n t de loco ubi viget decretum Tametsi, in locum ubi n o n viget, tres s u n t casus ; in d u o b u s primis, t r a n s e u n t e s non m u t a n t domicilium ; in tertio, m u t a n t domicilium illudque transferunt in locum u b i n o n viget decretum Tametsi; in d u o b u s primis casibus, m a t r i m o n i u m declaratur i n v a l i d u m ; in tertio, v a l i d u m ; discrimen inter p r i m u m et secundum c a s u m est quod, in secundo, transeuntes a g u n t solo animo contrahendi sine parocho; dum, in primo, n o n h a b e t u r hic a n i m u s ; et tamen, in responsione, utrique t r a n s e u n t e s dic u n t u r se transferre cum fraude; agitur ergo, n o n de fraude subiectiva, seu de dolo (qui abest in primo casu), sed de mera fraude obiectiva, scilicet de detrimento quod, velint nolint t r a n s e u n t e s , p a r o c h u s proprius p a t i t u r ex hoc t r a n s i t u ; q u a e fraus obiectiva, seu detrimentum, vitari nequit, nisi per m u t a t i o n e m domicilii (uti fit in tertio casu contemplato); m u t a t o enim domicilio, p a r o c h u s prioris loci ius non amplius h a b e t ut t r a n s euntes matrimonio coniungat. Igitur, in summa, t r a n s e u n t e s e loco ubi viget decretum in locum ubi non viget, non m u t a t o domicilio, dicuntur agere cum fraude (saltem obiectiva), et nulliter c o n t r a h e r e : quod, aliis verbis, clare significat decretum Tametsi habere vim n o n t a n t u m localem, sed etiam personalem, et sequi p e r s o n a m , etiam in loco ubi n o n viget, nisi p e r s o n a ibi saltem quasi domicilium acquirat. Et in hoc sensu SS. Rom a n a e Congregationes h a n c decisionem s u n t i n t e r p r e t a t a e : « Quamob r e m , ait d'Annibale, Summula, t. III, n. 457, n o t a 42, n o n valere « m a t r i m o n i u m initum ab his qui legem Tridentinam ignorabant, cen« suit S. C. C, 26 augusti 1873; vel qui eam scientes, alio discesserant ut « ab iniusta p a r e n t u m vexatione sese redimerent (S. C. C, 3 aprilis 1841 ; « 11 iunii 1866) vel ut m a t r i m o n i u m inirent coram parocho consanguineo « (ex S. U. I., p r o b a n t e SS., 17 maii 1804) ». Sed clarius a d h u c S. C. Inquisitionis vim personalem decreti Tametsi in suis Instructionibus asserit. S u p r a relata sunt verba Instructionis diei 14 decembris 1859: « Lex « (Tridentina) territorium afficit, et, a d a e q u a t e loquendo, localem et pers o n a l e m esse in confesso est a p u d o m n e s ; . . . q u a t e n u s vero perso« nalis, eos obligat qui domicilium vel quasi (domicilium) h a b e n t e s in m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « loco, ubi Tridentinum decretum publicatum est et viget, in altero, ubi « illud n o n viget, contrahere vellent ». Pariter, in Instructione diei 7 iunii 1867 (cit. Collectanea S. C. de Prop. Fide, n. 1305, t. II, p. 2 ) , eadem S. Congregatio, loquens expresse de citato decreto U r b a n i VIII, h a e c ait: « I u x t a ea q u a e in hoc decreto sanciuntur, qui domicilium h a b e n t et « r e t i n e n t in loco ubi Tridentina lex viget, n e q u e u n t valide matrimo« n i ü m inire in loco ubi n o n viget, nisi ibi n e d u m habitationem, sed « etiam vere domicilium fixerint, quo fraudem, si q u a intercesserit, pur« gare omnino d e b e a n t » ; q u a e aperte s u p p o n u n t decretum Tridentinum vi personali pollere, personasque, q u a s semel adstrinxit, persequi, sicut u m b r a corpus, etiam in loca ubi n o n viget. In eodem sensu respondit haec e a d e m S. C. Inquisitionis in u n a Parisien, die 6 aprilis 1895; scilicet m a t r i m o n i u m , quod vir et mulier, in Gallia domicilium h a b e n t e s et retinentes, Londini contraxerant, n u l l u m declaravit, licet sponsi de lege Tridentina nihil suspicati fuissent; imo, cum in libello supplici ab Archiepiscopo Parisiensi ad S. Congregationem misso, exposita fuisset difficultas contra nullitatem matrimonii, orta ex opinione communiori q u a e fraudem subiectivam exigit in contrahentibus, ad hoc ut eorum matrim o n i u m n u l l u m declaretur, S, Congregatio istius communioris opinionis ne minimam quidem rationem h a b u i t ; sed et eam p r o r s u s floccifecit et neglexit, ita ut (cum aliunde facta, in casu, essent legitime probata, ad n o r m a m decreti S. Officii, diei 3 iunii 1889) decreverit satis esse in casu unicam sententiam ad libertatem coniugum declarandam, nec requiri appellationem a Defensore vinculi i n t e r p o n e n d a m . Quae decisio relata est in periodico Oanoniste contemporain, t. XVIII, p. 449-451. U n d e praefata opinio, fraudem subiectivam exigens, q u a e revera olim comm u n i o r erat, paulatim derelicta est, ita ut eam W e r n z dicat antiquam, ve potius antiquatam; haec s u n t eius verba (loco cit., n. 170, n o t a 156, in fine, edit. 1904): « Hinc liquet q u a r e communior olim sententia, q u a e « n i m i u m insistebat verae fraudi subiectivae, iam a compluribus scrip« toribus antiquis n o n fuerit admissa, sed praesertim a recentioribus, « p o s t u l t i m a s decisiones SS. CC., magis magisque derelinquatur, v. g., « a D'Annibale, Gasparri, Rosset, Laurin, Leitner, Scherer, Peries, cum « Scavini, Gretoni, Grandclaude, Schnitzer, de Becker, Fleiner, aliisque. « N e q u e , attentis principiis et decisionibus particularibus, praesertim a « S . C. Inquisitionis datis, ulla videtur esse spes fore, ut ille recessus « ab antiqua vel potius antiquata sententia olim communiori per n o v a m « t h e o r i a m ab A r e n d t . . . p r o p u g n a t a m r e t a r d e t u r ». In eodem sensu Buceeroni ait (Instit. Theologiae Moralis, t. II, n. 1026, edit. 1908): « C o m m u n i o r sententia tenuit validum etiam esse m a t r i m o n i u m e o r u m , S. Romana Rota 421 « qui, h a b e n t e s domicilium vel q ü a s i - d o m cilium in loco ub Trid. viget, « veniunt in alium locum, ubi Trid. n o n viget, sine intentione quidem « acquirendi domicilium vel quasi-domicilium, at simul sine intentione « clandestine contrahendi, si deinde ibidem clandestine contrahant. Con« trariae tamen nunc sunt S. G. G. et S. O. decisiones, quibus declar a t u m est Tridentinam legem esse simul localem et personalem ; et « etiam quia, in foro externo, fraus ipso facto praesumitur. Cfr. S. C. « de P. F., 7 iun. 1867, n. 1047., A. S. S. v. 36, p. 222 seqq. ». Hinc etiam concludit E m u s Gasparri, loco cit., n. 1207, edit. 1904, in foro contentioso, iudicem pronunciare debere nullitatem matrimonii in dicto casu etiam a b s q u e fraude subiectiva contracti : « Sed etiam, ait, si agitur « de matrimonio contracto, et ad forum contentiosum deducto, Officialis » debet, ni fallimur, ob auctoritatem S a c r a r u m Congregationum, p r o « nullitate p r o n u n c i a r e ». 3. Ut ex dictis patet, si quis, domicilium h a b e n s et retinens in loco ubi viget decretum Tametsi, transit in locum ubi n o n viget, r e m a n e t decreto adstrictus, propter vim h u i u s personalem, et ideo, si velit in hoc altero m a t r i m o n i u m contrahere, t e n e t u r contrahere coram parocho proprio, vel alio sacerdote de parochi proprii licentia. Porro, p a r o c h u s eius p r o p r i u s n o n est p a r o c h u s a u t rector ecclesiae loci, per quem t r a n s i t ; sed p a r o c h u s loci, in quo domicilium a u t quasi domicilium r e t i n e t ; p a r o c h u s enim proprius non intelligitur nisi ratione domicilii, vel quasi domicilii, nisi a g a t u r de vagis, qui proprium p a r o c h u m sortiuntur, ubi s u n t ; cum ergo n o n a g a m u s de vago, sed de peregrino s u u m domicilium a u t quasi domicilium retinente, p a r o c h u s eius proprius nequit esse nisi p a r o c h u s domicilii eius a u t quasi domicilii. Pariter, si quis domicilium h a b e n s et retinens in loco ubi n o n viget decretum Tametsi, t r a n s i t in locum ubi viget, adstrictus efficitur decreto propter vim h u i u s territorialem seu localem, uti s u p r a visum e s t ; et ideo, si velit in hoc altero loco matrimonium contrahere, t e n e t u r contrahere coram proprio parocho, vel alio sacerdote de licentia proprii parochi. P o r r o , etiam in hoc casu, p a r o c h u s eius proprius n o n est p a r o c h u s loci per q u e m transit, sed parochus, seu rector, seu q u o c u m q u e alio nomine vocetur, loci In quo domicilium a u t quasi domicilium retinet. Nec dicatur in hoc eius domicilii loco n o n esse parochum in sensu decreti Tametsi q u o d ibi n o n viget; hoc enim falsum e s t ; p a r o c h u s enim p a r o c h u s proprius intelligitur independenter a decreto Tametsi; Synodus enim Tridentina n o n creavit p a r o c h u m proprium, sed supposuit, illumque adhibuit uti testem qualificatum matrimoniorum. Igitur vir Anglus, retinens domicilium in Anglia, et transiens p a r Parisios, si velit hic m a t r i m o n i u m contra- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale here, t e n e t u r contrahere, n o n coram parocho parochiae Parisiensis in q u a commoratur, sed coram parocho domicilii sui in Anglia, a u t coram alio sacerdote de h u i u s licentia. Et h a e c clara s u n t et c e r t a : et argum e n t a q u a e contra h a n c doctrinam allata sunt, occasione citatae causae Parisien., diei 28 ianuarii 1899, probabilia n o n sunt, ut bene ostendit Wernz in cit. eius voto, n. 5 1 - 5 3 ; 61^64; 70-72. 4. Ad complendam h a n c iuris expositionem, n o t a n d u m est quid singulare in hoc clandestinitatis impedimento. In aliis quidem impedimentis, pars ab impedimento i m m u n i s alteri parti i m m u n i t a t e m seu exemptionem suam n o n c o m m u n i c a t ; sic, si mulier libera c o n t r a h e r e attentet cum viro voto solemni a u t sacro ordine ligato, exemptionem s u a m ei n o n communicat, et m a t r i m o n i u m invalidum est. Aliter res se h a b e t in impedimento clandestinitatis; si u n a p a r s est ab hoc impedimento immunis, v. g., quia domicilium h a b e t in loco Tridentinae legi n o n subiecto, exemptionem suam alteri parti communicat, ita ut Anglus, Londini domicilium h a b e n s , et ita a decreto Tametsi immunis, cum muliere Galla, decreto adstricta, valide Londini contrahit. H o c principium iam tempore Benedicti XIV satis receptum erat, uti concludere est ex his quae ipse n a r r a t De Synodo, lib. VI, cap. 6, n. 12. Item hoc principium firmavit S. Congregatio Inquisitionis, in u n a Quebecen., diei 17 novembris 1835, ad 2 et 4 {Collectanea S. C. de Prop. Fide, n. 8 4 2 , 1 . 1 , p. 488). Unde hodie sine ulla controversia hoc principium viget; ita ut o m n e s doctores t e n e a n t p a r t e m ab impedimento clandestinitatis i m m u n e m exemptionem s u a m alteri parti communicare, propter individuitatem contractus; ubi t a m e n a d d e n d u m est: et attenta positiva dispositione Ecclesiae, q u a e sic decretum Tametsi interpretata est. In aliis enim impedimentis, individuitas contractus n o n sufficit ut exemptio u n i u s partis alteri communicetur. Quod ad factum attinet. - Princeps Michael Radziwill, t e m p o r e matrimonii contracti, quasi domicilium h a b e b a t Londini, in Anglia; a die enim 14 aprilis anni 1898 n o m i n a t u s erat addictus legationi Russiacae a p u d Gubernium Anglicum; q u o d m u n u s u s q u e ad diem 24 maii 1903 r e t i n u i t : q u a e constant ex attestatione authentica, diei 9 ianuarii 1910, d a t a ab officiali publico Ministerii Russiaci Negotiorum e x t r a n e o r u m (in Summario). U n d e passim referunt testes P r i n c i p e m Michaelem e Londino profectum esse Petropolim, ad n u p t i a s celebrandas. Cum ergo decretum Tametsi Londini n o n fuisset u n q u a m publicatum, Petropoli a u t e m vigeret, Princeps Michael e loco i m m u n i se conferebat in locum decreto subiectum, et ideo, iuxta supradicta in expositione iuris, adstri- S. Romana Rota 423 eius erat legi Tridentinae, propter vim h u i u s legis localem seu territorialem. Ex altera parta, Maria Bernardaky, eodem tempore matrimonii, domicilium fovebat Parisiis, via dicta Ghaillot, 65, ubi a multis a n n i s c u m genitoribus vivebat, a quibus, licet maiorennis, n u n q u a m recesserat. In Gallia autem, uti notorium est, decretum Tametsi vigebat, et omnes, t u m catholicos, t u m haereticos et schismaticos adstringebat. U n d e Maria, e Gallia se conferens Petropolim, veniebat e loco legi Tridentinae subiecto, et proinde, u b i c u m q u e consisteret, decreto Tametsi ligata r e m a n e b a t , ob vim h u i u s personalem; ideoque, etiam Petropoli, formae Tridentinae, in matrimonio contrahendo, subiecta erat. Itaque ambo sponsi, in civitate Petropoli constituti, decreto Tametsi adstricti erant. Porro, in matrimonio quod in hac civitate die 2 septembris a n n i 1898 celebrarunt, forma Tridentina n o n fuit o b s e r v a t a ; n o n enim c o n t r a x e r u n t coram parocho proprio a u t alio sacerdote de parochi proprii licentia. Cum enim sponsi Petropoli nec domicilium nec q u a s i domicilium acquisivissent (quod extra controversiam est), nullum ibi parochum p r o p r i u m h a b e b a n t ; ex altera autem parte, Rev. P. Lagrange, O. P., coram quo contraxerunt, n o n h a b e b a t licentiam nec parochi Parisiensis Mariae, nec parochi Londinensis Michaelis, sed t a n t u m delegationem R m i Archiepiscopi Mohiloviensis: q u a e utique delegatio in casu nullo modo sufficit, uti constat ex dictis in expositione iuris. Matrimonium ergo nullum est. Sed hic occurrit tripliciter Defensor Vinculi. Primo enim dicit matrimonia mixta in civitate Petropoli, sicut et in toto Imperio Russiaco, esse valida ex declarationibus Pii VI, 2 m a r tii 1780, et Gregorii XVI, 19 augusti 1844, s u p r a relatis; m a t r i m o n i u m a u t e m quod Princeps Michael catholicus, et Maria, religione graecoorthodoxa, die 2 septembris a n n i 1898, Petropoli contraxerunt, esse m a t r i m o n i u m mixtum, ideoque validum. Praefatae enim declarationes Pontificum c a d u n t immediate super genus matrimoniorum, n i m i r u m super m a t r i m o n i a haereticorum et mixta in Imperio Russiaco celebrata: quale fuit m a t r i m o n i u m controversum. - Verum haec difficultas nullo negotio solvitur. Principia enim s u p r a exposita de vi locali et personali decreti Tametsi, a doctoribus et a iurisprudentia u n a n i m i t e r admissa, generalia s u n t et ubique applicanda. Q u a p r o p t e r etiam in iis locis in q u i b u s viget decretum p r o catholicis, n o n vero pro acatholicis (ut in Imperio Russiaco), eadem principia vigent, q u i n respiciendum sit ad g e n u s m a t r i m o n i o r u m . Unde catholicus, qui e loco i m m u n i venit, et ad locum, in quo decretum viget pro catholicis, accedit, vi locali decreti m Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale t e n e t u r t a m q u a m catholicus. Ad acta a u t e m q u o d attinet, clara s u n t , nec ipse Defensor Vinculi dissentit: Princeps Michael catholicus erat, veniebat ex Anglia, scilicet e loco i m m u n i ; accedebat a u t e m ad P e t r o polim, scilicet ad locum ubi decretum Tametsi p u b l i c a t u m est prò catholicis; ergo vi locali decreti tenebatur, et proinde nulla i m m u n i t a t e fruebatur, q u a m alteri parti c o m m u n i c a r e p o s s e t Haec altera p a r s , n e m p e Maria Benardaky, licet t u n c heterodoxa, vi personali decreti tenebatur, quia veniebat Gallia, scilicet e loco decreto obnoxio, in quo s u u m domicilium retinebat. Ambo ergo sponsi decreto t e n e b a n t u r , u n u s vi eius locali, alter vi eius personali. Cum ergo e o r u m matrimon i u m praeter o r m a m decreti celebratum sit, n u l l u m est. Secundo dicit Defensor Vinculi decretum Urbani VIII, diei 14 augusti 1627, q u o d n u l l a declarat matrimonia e o r u m qui e loco legi Tridentinae subiecto t r a n s e u n t per locum exemptum, ibique n u p t i a s c o n t r a h u n t , n o n applicari, si sic t r a n s e u n t e s « id n o n fecerunt in fraudem speci« ticam, n e m p e eo animo ut clandestine contrahere possent (Animadversiones alterae, n. 1 6 ) » ; u n d e , ad hoc ut in casu m a t r i m o n i u m sit nullum, Defenso Vinculi exigit fraudem subiectivam, q u a m de facto non adfuisse putat. - Verum haec interpretatio decreti Urbani VIII contraria est decisionibus S. Officii s u p r a relatis in expositione iuris, ex quibus constat ecreto Tametsi inesse vim localem et personalem ; ea enim est indoles vis personalis, ut personam (semel decreto adstrictam, utpote domiciliatam a u t quasi domiciliatam in loco legi Tridentinae subiecto) ubique sequatur, sicut u m b r a corpus, e a m q u e adstringat ad instar statuti personalis, et proinde independenter a b o n a vel mala fide: q u a e omnia s u p r a late d e m o n s t r a t a sunt, Ceterum, ad a b u n d a n t i a m iuris, d a t a (nullatenus vero admissa) interpretatione decreti Urbani, a Defensore Vinculi facta, adfuit in s p o n s a Maria fraus subiectiva specifica, q u a m requirit ad nullitatem matrimonii declarandam. Uti enim constat ex actis, cum sponsi vellent celebrare m a t r i m o n i u m ritu graeco-orthodoxo iuxta legem Russiacam, et diffìcile fuisset invenire sacerdotem catholicum qui, post caeremoniam schismaticam, nuptiis benedicere ritu catholico vellet, Petropolim profecti sunt. P r o b e enim sciebant sponsi, nec p a r o c h u m Michaelis Londinensem, nec p a r o c h u m Mariae Parisiensem, facile a d d u c e n d o s esse ad n u p t i a s in his adiunctis per se, vel per alium sacerdotem benedicendas. Unde, ad haec i n c o m m o d a vitanda, in R u s s i a m m i g r a r u n t ; v o l u e r u n t ergo a b s q u e praesentia et licentia parochi proprii m a t r i m o n i u m c o n t r a h e r e : in quo certe fraus contra legem Tridentinam adest. Non refert q u o d u n u s a u t alter testis dicat sponsos Petropolim ad n u p t i a s celebrandas migrasse, S. Romana Rota 425 quia ibi hoc a n n i t e m p o r e pater Mariae negotiorum causa m o r a r e t u r ; haec enim paucissimorum testium opinio dictis m u l t o r u m aliorum testium praevalere nequit. Atque h a e c o m n i a confirmantur ex eo quod, ut notat u m est in causa S. Christophori de Habana, diei 11 iulii 1910 (Acta Apostolicae Sedis, t. II, p. 878): « Si solo animo m a t r i m o n i u m contrahendi, « vel etiam praecipuo, ad locum i m m u n e m sponsi se conferunt, conve« n i u n t Doctores m a t r i m o n i u m esse nullum, quia cum fraude contractum, « p a r o c h u m videlicet fraudando iure suo matrimonio assistendi ». P o r r o quod, in casu, sponsi Petropolim se contulerint, solo animo, vel saltem praecipuo, m a t r i m o n i u m contrahendi, ex actis clarissimum est. Dicit tertio Defensor Vinculi s p o n s a m Mariam, q u a n d o Petropoli m a t r i m o n i u m cum Michaele contraxit, fuisse iuridice v a g a m ; quippe q u a e , saltem a m o m e n t o caeremoniae civilis q u a e vero matrimonio praecessit, plene domicilio Parisiensi renunciasset; « u n d e , ait, eius conditio momenta« neae vagitatis, in aliorum titulorum defectu, satis superque erat ad coniu« gii valorem s u s t i n e n d u m (Animadversiones alterae, n. 1 3 ; cf. n. 18-19) ». Verum haec etiam tertia difficultas facile dissolvitur. Q u a n d o enim Maria B e n a r d a k y domicilium p a t e r n u m reliquit, Petropolim profectura, n o n illud reliquit nisi intuitu et conditione veri matrimonii, quo s p o n s a sponso alligaretur, et vice versa, et quo proinde iure domicilium sponsi acquireret et sequi teneretur. P o r r o hoc v e r u m matrimonium, quo sponsi ad invicem alligarentur, n o n poterat esse, in mente Mariae, ritus religiosus s c h i s m a t i c u s ; p r o b e enim noverat h u n c ritum schismaticum nihil esse pro sponso catholico, et Michaelem n o n se r e p u t a t u r u m obligatum, nisi vi ritus catholici, qui schismatico successit; t u n c ergo solum, scilicet celebrato ritu catholico, Maria se reputavit obligatam, et lege matrimonii et domicilii devinctam; obligationem enim suam, uti clarum est, obligationi sponsi subordinabat. I u r e R o m a n o , sponsa n o n amittebat domicilium p a t e r n u m , nisi per m a t r i m o n i u m re ipsa celebratum, iuxta L. Ea quae, 32, D. Ad Municipalem, L. 1 : « Ea q u a e desponsa est, ante « contractas nuptias n o n m u t a t domicilium »; quod etiam receptum est in iure canonico, uti uries in S. R o t a n o t a t u m est, v. g., in Parisien. Nullit. Matrim., diei 27 ianuarii 1912 (Acta Apostolicae Sedis, t. IV, p. 282). Sponsa enim n o n nisi vi matrimonii iuxta canonicas leges celebrati, domicilium mariti acquirit, illudque sequi tenetur, et sic d e m u m domicilio p a t e r n o renunciat. Sic igitur et in praesenti specie; Maria n o n acquisivit domicilium sponsi catholici, nec p a t e r n o domicilio definitive renunciavit, nisi per m a t r i m o n i u m iuxta canonicas leges celebratum, scilicet per m a t r i m o n i u m catholicum. Igitur a n t e hoc matrimonium catholicum n u m q u a m vaga fuit. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale His ergo o m n i b u s t a m in iure q u a m in facto consideratis et bene perspectis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores, pro Tribunali sedentes, et solum D e u m prae oculis h a b e n t e s , decernimus, declar a m u s et definitive s e n t e n t i a m u s constare de nullitate matrimonii inter Michaelem Radziwill et Mariam Benardaky, et proinde ad d u b i u m p r o p o situm r e s p o n d e m u s : Affirmative aa primam partem; negative ad secundam, scilicet confirmandam esse sententiam Rotalem diei 27 iulii 1915; declarantes et decernentes insuper, confirmata etiam in h a c p a r t e p r i m a sententia, prolem ex dicto matrimonio susceptam esse legitimam, a t t e n t a b o n a fide coniugum. Quod attinet ad iudiciales expensas, d e c l a r a m u s eas inter partes esse compensatas. Ita declaramus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris t r i b u n a lium, ad quos spectat, ut exsecutioni m a n d e n t h a n c n o s t r a m definitivam sententiam, et a d v e r s u s reluctantes procedant ad n o r m a n S S . C a n o n u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, De reform., Concilii Tridentini, iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, q u a e magis o p p o r t u n a et efficacia pro rerum adiunctis exstitura sint. R o m a e , ,in sede Tribunalis S. R. Rotae, die 18 aprilis 1916. S e r a p h i n u s Many, Ponens. I o a n n e s Prior. Aloisius Sincero. Ex Cancellaria, 28 aprilis 1916. Sac. T. Tani, Notarius. t 427 S. Romana Rota II Citatio edictalis FLORENTINA NULLITATIS MATRIMONII (MARCHIÒ - B I N l ) Cum constet ex inquisitione in archiepiscopali curia Florentina peracta v i r u m conventum Iosephum Marchiò reperiri n o n posse, infrascriptus S. R. Rotae Decanus, P o n e n s in causa hac, per praesens edictum, praefatum I o s e p h u m Marchiò peremptorie citat ad c o m p a r e n d u m , sive per se, sive per procuratorem, in Sede S. Tribunalis die 1 decembris, h o r a 11, ad effectum ut subscribatur infrascriptum dubium, necn o n dies destinetur, quo h a b e b i t u r T u r n u s Rotalis pro causae, de q u a s u p r a , definitione ; ulterius declarando, si n o n compareat, processum cont i n u a t u m et terminatum iri in eius contumacia. DUBIUM An constet de matrimonii nullitate in casu? Ordinarii locorum et q u i c u m q u e fideles quibus notitia est de loco commorationis praefati dñi Iosephi Marchiò curare debent, q u a t e n u s fieri possit, ut de h a c citatione edictali m o n e a t u r . D a t u m R o m a e , die 31 octobris 1916. G. Sebastianeiii, Decanus, Ponens. h. •© S. Ex Cancellaria, die 31 octobris 1916. Ioannes Ladelci, Notarius S. B. Rotae. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 428 Traduction. TRIBUNAL DE LA SACRÉE ROTE ROMAINE Citation par Edit LORENTINA NULLITATIS MATRIMONII (MARCHIÒ - B I N l ) Comme il résulte de plusieurs enquêtes faites d a n s la curie archiépiscopale de Florence, que le mari défendeur, Joseph Marchio, ne p e u t être trouvé, le Doyen de R o t e soussigné, P o n e n t en cette cause, cite péremptoirement, p a r le présent édit, le même Ioseph Marchio à comparaître personnellement, ou p a r procureur légitimement constitué, au siège du Tribunal de la S. Rote Romaine le 1 décembre prochain, à onze h e u r e s , pour vouloir souscrire le doute ci-dessous rapporté, et fixer le j o u r de la proposition de la cause devant la Rote, déclarant en outre que, s'il ne comparaît pas, le procès canonique sera continué et terminé en sa contumace. DOUTE Comte-t-il de la nullité de mariage dans le cas présent? Les Ordinaires des lieux et les fidèles qui auraient connaissance du lieu de la résidence du dit Mr Ioseph Marchiò, doivent faire en sorte, d a n s la m e s u r e du possible, qu'il soit averti de la présente citation. Donné à R o m e , le 31 octobre 1916. G. L.©S. Ex Cancellaria, die 31 octobris 1916. Ioannes Ladelci, Notarius S. B. Botae. Sebastianeiii, Becanus, Ponens. Diarium Romanae Curiae 429 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietto della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: 18 ottobre 1916. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Protettore dell' Istituto delle Béligiose Filippine, che hanno la Casa-madre a Barcellona. Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Protonotari apostolici ad instar participantium : 20 giugno 1916. — Mons. Stefano Siminiati, della diocesi di Lesina. 10 luglio. — Mons. Cirillo Riedl, della diocesi di Brünn. — Mons. Giuseppe Pospisil, della medesima diocesi. 5 agosto. — Mons. Floriano Stan, della diocesi di Gran Varadino di rito greco-rumeno. 23 agosto. — Mons. Guglielmo Nolens, della diocesi di Ruremonda. 17 ottobre. — Mons. Francesco d'Assisi Ribeiro Costa, dell'archidiocesi di Braga. Prelati Domestici di S. S.: 8 giugno 1916, — Mons. Casimiro Wais, dell'arehidiocesi di Leopoli di rito latino. là giugno. — Mons. Giovanni Trzopinski, della medesima archidiocesi. — Mons. Vincenzo Czajkowski, della medesima archidiocesi. 21 giugno. — Mons. Antonio Dobronic,. della diocesi di Lesina. 10 luglio. — Mons. Ignazio Zimmermann, della diocesi di Scepusio. 5 agosto. — Mons. Giacomo Radu, della diocesi di Gran Varadino di rito greco-rumeno. 23 agosto. — Mons. Benedetto Saenz, dell'arehidiocesi di San Domingo. — Mons. Pasquale Ciocia, rettore del Seminario regionale di Catanzaro. 9 settembre. — Mons. Bartolomeo Capasso, canonico Liberiano» 10 settembre. — Mons. Pietro Brommenscenkel, della dioc. di Des Moines. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 430 12 28 — 3 12 settembre 1916. — Mons. Giuseppe Furlan, della diocesi di Treviso. settembre. — Mons. Giuseppe Schwind, della diocesi di Spira. Mons. Federico Molz, della medesima diocesi. ottobre. — Mons. Ludovico Saverio Bazin, della diocesi di Savannah.. ottobre. — Mons. Michele Guarini, dell'archidiocesi di Taranto. Con Breve Pontificio il Santo Padre si è degnato di concedere al Maestro del S. Ospizio la facoltà di assumere la denominazione di Gran Maestro del Sacro Ospizio e di distaccarlo dalla classe dei Camerieri Segreti Partecipanti di Spada e Cappa. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : La Commenda dell' Ordine Piano : 15 settembre 1916. — Al sig. dott. Giuseppe M. Cantilo, sottosegretario del Ministero degli Esteri nella Repubblica Argentina. La Gran Croce dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 18 ottobre 1916. — Al sig. Yagoro Miura, inviato straordinario e ministro plenipotenziario dell'imperatore del Giappone, in missione speciale presso la Santa Sede. La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 22 agosto 1916. — Al sig. Edoardo Pietro Francesco Antonio van den Bogaert. 26 agosto. — Al sig. Ermanno Ritschel, dell'archidiocesi di Vienna. — Al sig. Ludovico Baumann, della medesima archidiocesi. 29 agosto. — Al sig. Narciso Gelats, dell'archidiocesi di Santiago di Cuba. 5 ottobre. — Al sig. dott. Carlo Schwering, dell'archidiocesi di Colonia. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 26 agosto 1916. — Al sig. Ernesto Hegenbarth, dell'archidioc. di Vienna. 1 settembre. — Al sig. Giuseppe Grossi-Gondi, di Roma. 27 settembre. — A sig. Emilio Novak, dell'archidiocesi di Zagabria. La Gran Croce dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 22 settembre 1916. — Al sig. conte Renato de Lamotte d'Allogny, ciambellano del principe di Monaco. Diarium Romanae Curiae 431 La Commenda delV Ordine di S. Silvestro Papa : 15 settembre 1916. — Al sig. Attilio Daniele Barilari, introduttore degli ambasciatori e capo del cerimoniale nella Repubblica Argentina. 1 ottobre. — Al sig. dott. Lorenzo Cochetti, di Roma. lì Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa: 26 agosto 1916. — Al sig. Cristoforo Stumpf, dell'arehidiocesi di Vienna. — Al sig. Giuseppe Meissner, della medesima archidiocesi. — Al sig. Alfonso Zehle, della medesima archidiocesi. 31 agosto. — Al sig. dott. Tommaso Pensa, della diocesi di Ascoli Satriano e Cerignola. 2 settembre. — Al sig. Camillo Angelucci, custode del pontificio palazzo di Castelgandolfo. 12 settembre. — Al sig. Romeo Bernardini, di Roma. 15 settembre. — Al sig. Adolfo J. de Urquiza, segretario di Legazione, della Repubblica Argentina. 17 ottobre. — Al sig. dott. Raffaele Trua, della diocesi di Orte. AVVISO La Direzione dell'« Annuario Pontificio » presso la Segreteria di Stato interessa vivamente gli Illmi e Rmi Ordinari delle diocesi, i Collegi prelatizi, i Superiori generali degli Ordini religiosi, i Rettori dei collegi ecclesiastici e tutti i dignitari appartenenti alla Corte pontificia a volerle trasmettere in tempo utile le relazioni e rettifiche occorrenti per la edizione delF« Annuario » pel prossimo anno 1917, in conformità della lettera circolare dell'Emo sig. Cardinale Gasparri, Segretario di Stato, in data 15 luglio 1915, e delle particolari istruzioni ricevute al momento delle nomine e promozioni. P R E F E T T U R A DEI SS. PALAZZI APOSTOLICI NOMINA Con Biglietto della Prefettura dei SS. Palazzi Apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: 27 ottobre 1916. — I l sig. cav. Camillo Beccari, Coadiutore con futura successione al comm. Edmondo Pulcinelli nell'ufficio di Maestro di Casa dei SS. Palazzi Apostolici. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Con Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S.: 23 — 7 — 20 21 agosto 1916. — Mons. Mattia Frana, della diocesi di Budweis. Mons. Francesco Saverio Expectacao Barreto, della diocesi di Damao. ottobre. — Mons. Moisé dott. Cagnac, dell'archidiocesi di Bourges. Mons. Filippo Bernardini. ottobre. — Mons. Alfonso Gammilli, della diocesi di Pistoia. ottobre. — Mons. Federico Lunardi. Cameriere Segreto di Spada e Cappa soprannumerario di S. S. : 30 agosto 1916. — Il sig. conte Wolfango Schlitz von Görtz und von Wrisberg, della diocesi dl Hildesheim. Cameriere d'onore m abito paonazzo di S. S.: 5 luglio 1916. — Mons. Andrea Zivkovic, della dioc. di Djakovar (Sirmio). Cappellano d'onore extra Urbem di S. S.: 23 agosto 1916. — Mons. Giuseppe Hello, della diocesi di Rosnavia. NECROLOGIO 9 ottobre 1916. — Mons. Giacomo Ozcoidi y Udave, vescovo di Tarazona e Amministratore Apostolico di Tudela. 12 ottobre. — Mons. Roberto Menini, arcivescovo titolare di Gangra, Vicario Apostolico di Sofia e Filippopoli. 17 ottobre. — Mons. Carlo Marbach, vescovo titolare di Pafo. Annus T U I - Yol. YIII Die 1 Decembris 1916 Num. 12 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV EPISTOLAE 1 AD R. P. D. AUGUSTINUM OBLATORUM REVOLUTO B. M. SAECULO DONTENWILL, V. A IMMACULATAE FUNDATA ARCHIEPISCOPUM PRAEPOSITUM EORUMDEM PTOLEMAIDENSEM, GENERALEM, RELIGIOSA PRIMO CONGREGATIONE. Venerabilis Frater, salutem et apostolicam benedictionem. — Iucund u m sane n u n t i u m accepimus ex tuis litteris, istam, cui sapienter praesides, familiam Oblatorum Mariae I m m a c u l a t a e revolutum iam saeculum, ex quo condita est, proxime celebraturam. Equidem ad c o m m u n e m vestram Nos laetitiam perlibenter accedimus gratulando. Etenim probe n o v i m u s et m u l t a et praeclara in Ecclesiae sanctae utilitatem vestrum I n s t i t u t u m hoc toto spatio gessisse: eaque non solum intra natalis Provinciae terminos, sed a p u d exteros etiam; adeo ut affirmari quodam modo possit, d a t a m ei divino n u t u provinciam ad l a b o r a n d u m orbis t e r r a r u m finibus contineri. In q u o quidem videtur Deus operam indus t r i a m q u e vestram praemio afficere voluisse: quibus enim virtutibus eximius ille Auctor et Legifer vester, cuius memoria in benedictione est, in primis vos curavit c o n f i r m a n d o s , eas perpetuo u s q u e a d h u c in vobis d u x i s s e c o m p e r i m u s ; singularem vel pietatem in Virginem Beatissimam, vel o b s e r v a n t i a m erga Apostolicam Sedem, vel caritatem fraternam t a m q u a m inde efflorescentem, q u a et inter vos diligatis et ad a n i m a r u m salutem elaboretis. Nec vero p r a e t e r e u n d u m , quin etiam in m a g n a est ACTA, vol. VIII, n. 12. — 1-12-916. 29 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 434 vestra laude p o n e n d u m , vos in pluribus regionibus utiliter contendere, ut b a r b a r o s ad christianum civilemque cultum traducatis, itemque d a r e operam iuventuti in litteris et in sacris disciplinis maioribus q u o q u e instituendae. Haec omnia Decessores Nostri saepe per occasionem dilaud a r u n t : n u n c Nos eas laudes Nostris volentes c u m u l a m u s . Atque u t Nostrae benevolentiae illustre aliquod exsistat d o c u m e n t u m , te, v e n e rabilis F r a t e r , Archiepiscopum Statorem ad Solium Nostrum r e n u n t i a m u s : quo quidem h o n o r e universum, q u o d moderaris, Institutum prosequi videri volumus. Vos vero pergite, ut facitis, cum R o m a n o Pontifice coniuncti bene de Ecclesia m e r e r i ; certum h a b e n t e s n u m q u a m defore vobis caelestia m u n e r a si m a g n a m Dei Parentem eo s u m m o , quo soletis, semper prosequamini studio. Quorum auspicem itemque p a t e r n a e Nostrae benevolentiae testem, tibi, venerabilis F r a t e r , a t q u e omni Oblat o r u m familiae, apostolicam benedictionem p e r a m a n t e r in D o m i n o impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die x x n i decembris Pontificatus Nostri a n n o secundo. MDCCCCXV, BENEDICTUS P P . XV II AD RR. P P . DD. NATALEM BRUNI, ARCHIEPISCOPUM MUTINENSIUM, ABBATEM NONANTULANUM, CETEROSQUE AEMILIAG PRAESULES, AD ANNUUM COETUM CONGREGATOS, GRATIAS DE COMMUNIBUS OBSEQUENTISSIMIS LITTERIS PERSOLVENS. Venerabiles Fratres, salutem et apostolicam benedictionem. — Comm u n i s epistola, q u a m ad Nos dedistis Mutinae n u p e r congregati, vestra Nobis detulit officia, praecipua q u a d a m amoris nota significata. N a m et ea diligenter recolitis q u a e his, quibus iamdiu premimur, rerum, asperitatibus multiplici caritatis consilio a t q u e opera occurrere conamur, et q u a e proximis hisce diebus congestae in Nos sunt aegritudinum causae, eas ita scribendo expostulatis, ut Nostram dolere vicem vix quis potuisset a m a n t i u s . Intolerabilia sane ea s u n t q u a e c o m m e m o r a t i s ; at veroNos, n e q u e ad dexteram n e q u e ad sinistram declinantes, u t e m u r ea iudicii aequitate, q u a usi a d h u c s u m u s ; n e q u e u m q u a m com m u t e m u s ut a u t n o n recte iudicantium opiniones, a u t malevolorum obtrectationes, plus a p u d Nos sint q u a m officii conscientia. Acta Benedicti PP. XV 435 De epistola et de significatione studiorum gratias vobis et a g i m u s et h a b e m u s ; ac benevolentiam in vos Nostram t e s t a t a m volumus etiam apostolica benedictione, q u a m caelestium conciliatricem m u n e r u m vobis omnibus, venerabiles F r a t r e s , et Clero ac populo unicuique vestrum tradito p e r a m a n t e r in Domino impertimus. D a t u m R o m a e a p u d S. P e t r u m , die xxx octobris MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o tertio. B E N E D I C T U S P P . XV III AD RR. P P . DD. LUDOVICUM GAVOTTI, ARCHIEPISCOPUM GENUENSIUM, CETEROSQUE LIGURIAE EPISCOPOS, IN ANNUUM CONVENTUM CONGREGATOS, DE COMMUNI OFFICIOSISSIMA EPISTOLA GRATIAS AGENS. Venerabiles F r a t r e s , salutem et apostolicam benedictionem. — Quae verba s u n t extrema in amantissima epistola vestra, ab iis a r g u m e n t u m s u m i m u s rescribendi. Brevi enim ac perspicua sententia et caussas ea i n n u u n t m a i o r u m q u i b u s affligimur, et viam demonstrant, quam ingredi necesse est, ut furor Domini a v e r t a t u r a nobis. Nimirum ad percutientem se populi r e v e r t a n t u r oportet ac Dominum Deum s u u m inquirant. Et in hoc, venerabiles F r a t r e s , m a x i m e velimus eluceant studia v e s t r a ac pietas: hoc religionis n o n secus ac patriae caritatem adeo a vobis expostulare putatote, ut, in praesenti r e r u m discrimine, officium vix inveniri m a i u s possit. Ceterum, quidquid in epistola vestra iudicii in Nos officiique contulistis, pergratum Nobis fuisse scitote, benevolentiaeque in vos Nostrae testis sit apostolica benedictio, q u a m caelestium auspicem d o n o r u m vobis o m n i b u s , venerabiles F r a t r e s , et Clero ac populo unicuique vestrum tradito p e r a m a n t e r in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. P e t r u m , die i novembris MCMXVI, Pontificatus Nostri anno tertio. BENEDICTUS P P . XV Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 436 IV AD GEORGIUM S E M , DE GRATIAS S. R. LIBRO E. IN PRESB. CARD. VENERATIONIS GUSMINI, ARCHIEPISCOPUM TESTIMONIUM REVERENTER BONONIENOBLATO, AGIT. Dilecte Fili Noster, salutem et apostolicam benedictionem. — In libro, quem n u p e r edidisti inscriptum La perfezione sacerdotale ac Bononiensi Clero - q u o d pergratum h a b u i m u s - dicatum, q u a m multa quam paucis complexus e s ! Veloci - uti occupatissimo licuit - percurrimus oculo nonnullas ex commentationibus, q u i b u s cotidianum quasi ignem sacerdotali pietati admovere s t u d e s ; et cum a r g u m e n t o r u m delectu, t u m delectati s u m u s h a u d sane inutili varietate et copia sententiarum Sacrae Scripturae, cui ita assuescere doces sacrorum administros, ut verbum Dei fìat in illis fons aquae salientis in vitam a e t e r n a m . Habeto igitur pro oblatis exemplariis significationem grati animi Nostri et pro suscepto, in scribendo, proposito sancto gratulationes; idemque fortunet apostolica benedictio, q u a m caelestium auspicem a d i u m e n t o r u m Nostraeque testem benevolentiae, tibi, dilecte Fili Noster, omnique Clero Bononiensi p e r a m a n t e r in Domino impertimus. Datum R o m a e a p u d S. Petrum, die x n i n o v e m b r i s MCMXVI, Pontificatus Nostri a n n o tertio. B E N E D I C T U S P P . XV S. Congregatio Consistorialis 437 ACTA 88. CONGREGATIONUM SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS I LETTERA CIRCOLARE COSTITUZIONE DI AI REV.MI ARCIVESCOVI PATRONATI E VESCOVI ECCLESIASTICI IN DI PRO CALABRIA DEGLI SULLA EMIGRANTI. Assai gradite giunsero al S. P a d r e le notizie, che il sac. G. Botassi in questi ultimi giorni riportava dalla Calabria, dell'impegno del R m o Episcopato per la costituzione d'un p a t r o n a t o ecclesiastico in pro degli emigranti. È infatti q u e s t a un'opera di g r a n d e carità verso tanti poveretti che, lasciando la patria per cercare miglior fortuna, inesperti come sono, se n o n vengono pietosamente aiutati, cadono facilmente in mano di speculatori sia nei luoghi di p a r t e n z a sia nei luoghi di arrivo, e sono miseramente o illusi o sfruttati. Ma è anche u n ' o p e r a necessaria e santa per custodire l'avita fede e religione in chi emigra, e di rimbalzo anche nei nostri paesi; poiché è noto che associazioni di altre tendenze, assai diffuse e potenti di mezzi, cercano accaparrarsi i nostri popolani avanti la partenza, e così ancora nei porti di sbarco per avvincerli a sè, avviarli in luoghi dove si t r o v e r a n n o spesso privi di assistenza religiosa, ed in tal modo più facilmente guadagnarseli, distaccandoli dalla cattolica fede e da ogni pratica di vita cristiana. Laonde n o n solo pia e caritatevole, ma religiosa e necessaria deve ritenersi la costituzione di p a t r o n a t i ecclesiastici in pro degli emigranti, direi quasi, per l'avvenire della fede in Italia. Ed è bene costituire sin d'ora le basi di questi p a t r o n a t i ; giacche, sebbene per le condizioni del m o m e n t o vi sia un ristagno inevitabile nell'emigrazione, domani, al ristabilirsi delle condizioni normali, si prevede p u r t r o p p o un esodo ancor più g r a n d e del passato per i lontani paesi : ed è necessario allora trovarsi pronti per l'assistenza. 438 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale I nostri patronati dovrebbero costituirsi secondo le provincie civili, a cagione dei rapporti che necessariamente gli emigranti debbono avere colle Prefetture pei passaporti ed altro. Ma al presente per la Calabria, come principio, non si è potuto che costituirne u n o in Cosenza; e ad esso si d o v r a n n o aggiungere due corrispondenti nelle altre due città sedi di provincia civile, Catanzaro e Reggio; salvo più tardi, q u a n d o si potrà, creare a n c h e in esse due patronati autonomi. E poi necessario, sia con le conferenze, sia in aitro modo, far conoscere ai parroci ed ai fedeli la costituzione di questi offici, onde chi ha in animo di emigrare sappia á chi con fiducia può rivolgersi, e ad essi piuttosto che ad altri si affidi. II S. P a d r e r a c c o m a n d a quest'opera, e confida che la pia e religiosa iniziativa, per l'efficace cooperazione dell'Episcopato e del clero, avrà vita feconda di bene. E da mia parte, m e n t r e prego la S. V. R m a di t e n e r m i informato dello sviluppo e dell'andamento di questa n u o v a istituzione, mi professo di V. S. R m a R o m a , 24 n o v e m b r e 1916. affino come fr. )$i G. CARD. DB L A I , Vescovo di Sabina, Segretario. II P R O V I S I O ECCLESIAE S. Congregationis Consistorialis decreto S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a n c , q u a e sequitur, ecclesiam de proprio pastore providit, scilicet: 21 octobris 1916. — Titulari episcopali ecclesiae Aegearum in Africa praefecit R. D. Michaelem Godlewski, Magistrum Academiae Ecclesiasticae Petropolitanae, cum deputatione in Auxiliarem R. P. D. Ignatii Dubowski, episcopi Luceoriensis et Zytomiriensis. S. Congregatio Concilii 439 SACKA CONGREGATIO CONCILII I DIOECESIS N. DISTRIBUTIONUM Die 12, loco 13 decembris 1913 Species facti. - Civitatis N. territorium antiquitus unicam efformabat paroeciam, cuius c u r a m gerebant Canonici ecclesiae cathedralis. Saeculo a u t e m x v i n illud divisum fuit in q u a t u o r partes, s i n g u l a r u m q u e c u r a actualis, n o m i n e Vicariae parochialis, concredita fuit. sacerdotibus, qui n o n essent de gremio Capituli, illamque exercerent in propriis ecclesiis, fructus percipientes ex certis sibi assignatis congruis beneficiis. Verum, recentiore aevo, q u u m Capitulum strenue et cum effectu parochialia s u a iura vindicasset, a Gubernio in discrimen vocata, a t q u e ea de causa conservationem obtinuisset n o n n u l l o r u m b o n o r u m ad Massam pertinentium, quae propterea Gubernium ad dotationem q u a t u o r p a r o c h i a r u m addixit, sponte veluti s u a effectum est ut, qui sacerdotes c u r a m gerebant a n i m a r u m , in g r e m i u m Capituli reciperentur. I d q u e peculiari q u a d a m eos inter et Capitulum conventione firmatum, q u a s t a t u e b a t u r « t a m q u a m inviolabilis in futurum lex, bona quidem « ut s u p r a ad curam addicta nomine et utilitate P a r o c h o r u m a Capitulo, « sicut in praeterito, administrari simul cum Massa communi ; Canonicos « a u t e m Parochos, sive potius Oeconomos Curatos, q u u m servitio Eccle« siae cathedralis, p r o u t ceteri omnes, excepto tamen tempore quo curae « animarum exercitio sunt detenti, iam mancipentur, iisdem muniis, iuri« b u s et h o n o r i b u s quibus Canonici fruuntur, esse fruituros ». H a n c vero conventionem curavit Episcopus ut auctoritate S. Sedis c o m m u n i retur, q u o d obtinuit per Rescriptum h u i u s S. Congregationis; exindeque parochi utpote in Capitulum adlecti, iuribus universis, sicut ceteri canonici pacifice gavisi s u n t ; d u m vero c u r a a n i m a r u m impediti a choro a b e r a n t t a m q u a m praesentes h a b e b a n t u r ac distributionum participes efficiebantur. 440 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Verum super hoc ipso quaestio n o n levis superiore a n n o oborta est, q u u m aliqui Capitulares ex adverso contenderent p a r o c h o s illos, absentes, etiam pro curae exercitio, p u n c t a n d o s esse, eo quod c u r a m agerent in ecclesiis propriis, diversis et alienis a cathedrali; q u a e controversia, q u u m pacifice componi n o n posset, iudicio H u i u s Sacri Ordinis subiecta fuit sub h a c formula d u b i i : An tres Canonici-Curati Capituli Cathedralis N. praesentes in Choro habendi sint ad hoc, ut distributiones quoque omnes lucrari possint quae non sint stricte inter praesentes, quoties choro absunt ut paroecialibus incumbant ministeriis aut in paroecialibus ipsis Ecclesiis, aut in aliis intra ambitum uniuscuiusque paroeciae in casu. Synopsis disceptationis. a) Argumenta adversus Canonicos-curatos prolata. - Notissima sunt, aiunt Capitulares, qui intentioni Curatorum in casu obsistunt, cap. un., Consuetudinem, in VT, et Conc. Trid., Sess. XXIV, cap. 12, de Ref., decret u m , ubi s t a t u i t u r : « Distributiones qui statis horis interfuerint, recipiant » ; nec quisquis ignorat praecipuas rationes ab hac generali lege q u o d a m m o d o eximentes, iuxta idem caput n e m p e : infirmitatem, seu iustam ac rationabilem corporis necessitatem, a u t evidentem Ecclesiae utilitatem', a t q u e in comperto p r o r s u s est h a n c p o s t r e m a m rationem intelligi q u o q u e de canonicis, qui in ecclesia collegiata a u t cathedrali c u r a m h a b e n t e a n i m a r u m , ad h u i u s curae exercitium d e p u t a n t u r , quoties eodem exercitio detinentur a u t i m p e d i u n t u r q u o m i n u s choro intersint. Verum, q u u m , ut saepius definitum est, ecclesia de cuius utilitate agitur, e a d e m esse debeat cuius s u n t distributiones, p r o n o sequitur alveo, n o n posse ad h a s percipiendas admitti eos, qui q u u m sint canonici, v. g. in cathedrali, c u r a m a g u n t a n i m a r u m in parochialibus ecclesiis ab eadem cathedrali diversis et alienis, quoties h u i u s curae exercitio detinentur, quia, ut o m n e s intelligunt, nulla exinde utilitas in cathedralem r e d u n d a t . Obstat etiam, in casu, explicita legis dispositio, n e m p e Const. Cupientes S. P. Pii V, d. 8. iul. 1568, q u a s t a t u t u m fuit ut parochi districte t e n e r e n t u r in sua paroecia residere, adeo ut obtinentes canonicatum, ex legitima dispensatione, in cathedrali seu in collegiata ecclesia a s u a paroeciali diversa, t a n t u m m o d o p r a e b e n d a e fructus, n o n autem distributiones tuerentur, p r o u t explicat F a g n a n u s , in c. Licet, De praeb., n. 121. Etenim, ut innuit Benedictus XIV, Istrus., CVII, n. 56, in hoc casu cura a n i m a r u m n o n ipsi canonicatui inhaerere dicitur, sed beneficiis paroecialibus p r o r s u s distinctis et separatis a c a n o n i c a t u ; nec ideo fas est utriusq u e onera et fructus ad invicem compensare. Cfr. etiam Santi, Inst. can., S. Congregatio Concilii 441 in tit. IV, de cler. non resid.; de Herdt, Prax. Capit., c. XXVIII, etc. Monit. eccl., 1910, (vol. XXII), p. 499. Q u i b u s praesuppositis, facile evincitur, iuxta capitulares recurrentes, canonicos p a r o c h o s in casu n o n posse percipere distributiones. E t e n i m n o n agitur de c u r a quae ipsis canonicatibus inhaereat quia cura p a r o chialis a saec. saltem xvrn ab ecclesia cathedrali per Episcopum translata fuit in alias q u a t u o r ecclesias noviter erectas, certis bonis assignatis unicuique ex dictis ecclesiis. Hinc etiam contigit ut parochi t u n c et deinceps, c o m m u n i forma ab Episcopis pleno iure fuerint instituti. Quod si recentiore, ut diximus, aevo, q u a d a m conventione firmatum est ut Parochi electi, canonici q u o d a m m o d o fierent, licet (quod n o n conceditur) ea ratione unio effecta fuisset canonicatuum q u o r u m d a m cum paroeciis, semper t a m e n instat praescriptum Constit. S. Pii V, Cupientes, ex quo ipsi canonici parochi, q u u m t e n e a n t u r residere in s u a parochiali lucrari possunt « fructus et redditus o m n e s Canonicatus, exceptis t a m e n distributionibus » de q u i b u s n u n c agitur. Nec opponere iuvaret, a d d u n t Capitulares, in conventione ipsa supradicta illud c a u t u m fuisse quod parochi in casu « servitio Ecclesiae Cathedralis, p r o u t ceteri omnes, excepto tamen tempore quo Curae animarum exercitio sunt detenti, m a n c i p e n t u r » atque id consuetudine taliter firmat u m et acceptum esse ut « iam a triginta u l t r a a n n i s qui curam g e r u n t a n i m a r u m in h a c civitate semper habiti s u n t t a n q u a m moraliter praesentes in choro ». Fortius enim consuetudine et conventione in casu obsistit vetitum Concilii Tridentini, sess. XIV, c. 12, de Ref. q u o d explicit clausula « non obstantibus q u i b u s c u m q u e statutis et consuetudinibus ». Ad rem Reiftenstuel (in Lib. III Decretal, tit. IV, n. 173): « Adeo d a t a « conclusio procedit, ut consuetudo percipiendi distributiones quotidia« n a s in absentia n o n valeat sive introducta fuerit ante relatam Constit u t i o n e m Bonifacianam, sive p o s t ; quia Constitutio Bonifacii VIII n o n « solum simpliciter derogat consuetudini recipiendi distributiones in « absentia, sed etiam ipsi resistit, e a m q u e r e p r o b a t ut iniquam et irra« tionabilem, p r o u t liquet ex illis verbis : Consuetudinem quae in quibus« dam partibus inolevit, etc., penitus reprobantes ». Idem docent fere o m n e s Canonistae, velut F a g n a n u s , in c. Licet, de Praeb., n. 77 et 79; Garcías, de Benef, p. 3, c. 2, n. 430; Barbosa, de Canon, et Dignitatib., c. 22, n. 22; De Luca, de Can. et Capit., disc. 3, n. 3, et in Adnot. ad Conc. Trid., disc. 1, n. 16; Piton., Discept, eccl., in disc. 23; n. 16 et 17 a t q u e disc. 112, n. 29; Ferraris, v. Distributiones, art. 2, n. 1; De Herdt, Praxis Capitular., c. 30, § 8; Pallottini, 1. c, ubi a d d i t : « Lex enim Tri« dentini t a n t i est roboris ut n e d u m ulla inveni possit eidem c o n t r a r i a 4i2 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « consuetudo etiam immemorabilis, sed ne iurata quidem Capituli Con« stitutio, ut docet F a g n a n u s , in c. Licet de Praeb., n. 92, licet auctorit a t e Episcopi r o b o r a t a » . I d e m q u e semper docuit H. S. C. velut in Anagnina, Distributionum, 29 feb. 1744; Illerden., Absentiae et Distribut., 3 mart. 1792; Derthonen., Constit. Capit, 12 sept. 1829; Ipporegien., Servitii Chori, 30 ianuar. 1830; Vaivén., Distribut., 23 apr. 1853; Signina* 29 iul. 1854; Tranen., Distribut., 20 dec. 1862 (Cfr. Card. Gennari, Consultazioni morali-canoniche-liturgiche, vol. II, pag. 283). In t h e m a t e observant praeterea Capitulares recurrentes, consuetudinem et conventionem n o n posse adduci q u o a d distributiones ordinarias seu q u o t i d i a n a s ; bene vero aliquid operari posse circa extraordinarias seu eventuales, ut communis doctrina est (Cfr. Bened. XIV, Instit, cap. VII, n. 58; Piton., Discept., 1 ; Scarfant., ad Ceccop., 1. II, t. X, n. 1) ac semper tenuit haec S. Congregatio, sub clausula t a m e n « d u m m o d o « oblatorum vel testatorum n o n obstet voluntas ». Hinc concludunt, nisi potius sit in casu, allegatam conventionem et consuetudinem d a m n a r e , prout r e p r o b a t a s in textu Concilii Tridentini, eas interpretari et sustinere licebit, t a n t u m m o d o quoad fructus p r a e b e n d a e , vel ad s u m m u m q u o a d distributiones extraordinarias, de quibus in casu nulla fit quaestio. b) Argumenta favore Curatorum adducta. - I u s q u o d attinet, canonici curati, adversariorum allegationes minime r e s p u u n t , nec inficiantur c a u s a m legitimae absentiae in casu n o n posse invocari, nisi evidentem utilitatem ecclesiae de cuius distributionibus agitur; itemque concedunt omnino n o n esse admittendos ad distributiones qui c u r a m a n i m a r u m exercent in ecclesiis prorsus extraneis, nullaque ratione pertinentes ad illam, cuius s u n t controversae distributiones. Sed nihil ultra. Sufficit enim t e x t u s ipsos ex adverso citatos legere, ut statim a p p a r e a t vetitum illud restringendum esse ad c u r a m exercitam in ecclesiis omnino aliis a cathedrali, seu ad Capitulum neque actualiter, n e q u e habitualiter, nec ulla alia ratione spectantibus. E t e n i m S. P. P i u s V, in Const, Cupientes, loquitur de his t a n t u m m o d o , qui, q u u m sint Canonici, o n u s h a b e n t c u r a e a n i m a r u m in ecclesia a canonicali prorsus extranea : adeo ut iuxta F a g n a n i explicationem « legitima dispensatione » opus sit, ut u t r u m q u e beneficium quis p o s s i d e a t : nec aliter Benedictus XIV in 1. c. (Istruz., CV1I, n. 56) ubi recte arguit in hypothesi de vera et reali distinctione inter canonicatum et parochiale beneficium. Ex recentioribus vero sufficit ipsum De H e r d t adducere, qui, 1. c, Prax. Capit, c. XXVIII, communem doctrinam ita contrahit: « E x t r a ecclesiam cathedralem non licet « Canonico eiusdem ecclesiae exercere a n i m a r u m curam, quae nec aciua« Uter nec habitualiter ad Capitulum spectat: n a m hoc cum canonicatu S. Congregatio Concilii 443 « incompatibile videtur. Excipitur t a m e n si Apostolica adsit dispensatio, « quo in casu Canonicus in parochiali ecclesia residere debet, et eodem « tempore fructus p r a e b e n d a e d u m t a x a t Canonicatus lucratur ». In quo t e x t u scriptor hic p r a e oculis h a b e r e videtur saepius relatam a Canonistis resolutionem H. S. C. in Venusina diei 30 iulii 1763, q u a e ita s o n a t : « Distributiones amittunt curam a n i m a r u m exercentes in alia « ecclesia, quae ad Capitulum non pertinet, neque actualiter, neque habi« tualiter ». At quidem, in casu, c o n t e n d u n t canonici curati, nullo modo posse s u a s ecclesias dici extraneas, alienas, n o n pertinentes ad cathedralem. Ad hoc e vincendum sufficit iuxta eos recolere: I Antiquitus, nemine dissentiente, a n t e saec. XVII, universam curam parochialem in civitate N. fuisse o m n i n o a p u d Capitulum. T Saeculo x v n i divisum fuisse quidem territorium, sed ita ut parochialitas, seu cura, saltem habitualis, manserit integ r a in cathedrali. Argumento s u n t S t a t u t a capitularia, a d h u c vigentia, in q u i b u s legitur: « Ecclesia parochialis ipsa Cathedralis est, ceteraeque « omnes in q u i b u s cura exercetur a n i m a r u m , s u n t filiales et vicariae paro« chiales illius; Oeconomi a u t e m appellantur qui eamdem curam g e r u n t » ; ac propterea - m o n e n t eadem statuta - « quod ad curam actualem inducti « sunt Oeconomi parochiales, illis n u m q u a m de iure n o m e n titulusque « P a r o c h o r u m aptatum est »; et revera in omnibus actis capitularibus, n o n excepta Conventione cuius verba recitavimus, n u m q u a m n o m i n a n t u r P a r o c h i simpliciter, sed cum addito correctivo: « Canonici Parochi « seu potius Oeconomi Curati ». Nec solum de denominatione res est, verum etiam de iuribus plurimis, q u a e sibi reservat, t a m q u a m universalis paroecia, ecclesia cathedralis q u a e q u e Canonici-curati, n o n contradicentibus Capitularibus, ita r e c e n s e n t : « a) Sola cathedralis erigit « crucem in exequiis defunctorum totius civitatis; b) pro matrimoniis « u b i c u m q u e celebrandis, ipsa cathedralis certum exigit e m o l u m e n t u m ; «c) libros baptizatorum conservat, atque ideo sua facit emolumenta in « actorum copiis e x t r a h e n d i s ; d) in festo titulari cathedralis tributum « quoddam cerae a singulis paroeciis exigit; e) d e m u m sola ecclesia paroe« cialis fontem baptismalem habet, atque, quod caput est, omnes paroe« ciani (id est omnes cives) praeceptum paschale in ipsa Cathedrali « adimplere debent ». Haec a u t e m omnia n o n possunt competere nisi personae morali, seu ecclesiae h a b e n t i curam animai um saltem habitualem. Dici igitur nequit ecclesias in q u i b u s canonici curati exercent a n i m a r u m curam, npn pertinere ad cathedralem, sed immo t e n e n d u m huic illas habitualiter a d h a e r e r e ac p r o p t e r e a moralem praesentiam c u r a m agentis in cathedrali continuari, ut verbis u t a m u r ci. D'Annibale o 444 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Offictale (Summula, lib. III, n. 493): « quasi absentis Ecclesiae suae causa: a t q u e « ideo si paroecia excitata sit in ipsa Cathedrali ». c) Hic a u t e m r e r u m s t a t u s nostris t e m p o r i b u s minime i m m u t a t u s est, sed immo luculentior evasit. Ut enim in specie facti o b s e r v a t u m est, recentiore aevo Capitulum a p u d Gubernium contendit, et quidem cum effectu, sibi a d h u c competere c u r a m parochialem saltem habitualem, a t q u e ita consecutum est conservationem eorum b o n o r u m quae p o s t e a Gubernium ad paroeciarum dotationem addixit: q u a e bona, q u u m ex inita conventione a Sacro hoc Ordine a p p r o b a t a « n o m i n e et utilitate p a r o « c h o r u m a Capitulo, sicut in praeterito, simul c u m Massa c o m m u n i « administrari debeant », revera videtur u n i v e r s u s rerum s t a t u s rediisse omnino, saltem p e r d u r a n t i b u s praesentibus r e r u m adiunctis, in eam conditionem, in q u a c u r a a n i m a r u m totius territorii erat a p u d Capit u l u m et per Capitulares exercebatur. Exinde profecto cura a n i m a rum ipsi beneficio canonicali a d n e x a censenda erat, vel saltem eius actuale exercitium agi nomine Capituli eamdem h a b i t u retinentis: quod, nemine denegante, satis est ad evincendum controversum ius distributionum percipiendarum. Quibus positis, ipsa conventio, in q u a explicite statuitur « Canonicos « p a r o c h o s seu potius Oeconomos Curatos, p r o u t ceteri o m n e s servitio « Ecclesiae cathedralis mancipari, excepto tamen tempore quo curae anima« rum officiis sunt detenti », minime censeri potest irrita et nulla, quasi legi canonicae adversetur. Est immo conventio iuxta legem dicenda, quia lex excludit quidem a percipiendis distributionibus canonicos qui curam gerunt in ecclesiis sub q u o c u m q u e respectu extraneis, n o n t a m e n illos qui curam exercent in ecclesiis t a n t u m m o d o materialiter diversis a cathedrali, ad q u a m , ut in casu, habitualiter referuntur, adeo ut omnino t a m q u a m pertinentiae illius sint censendae. Atque p r o u t talis ab h o c Sacro Ordine conventio illa a p p r o b a t a fuit; q u a e circumstantia omnem controversiam dirimere videtur. Nec admitti potest interpretatio restrictiva, q u a m nunc Capitulares eidem conventioni affigunt, quasi liceat per eamdem canonicos c u r a t o s fructus p r a e b e n d a e d u m t a x a t , non autem distributiones percipere : t u m quia contra factum, n o n valet argument u m , et in facto est, p r o u t a Capitularibus conceditur, iam a triginta annis et ultra, conventionem ita exsecutioni d e m a n d a t a m esse, ut curati a n i m a r u m c u r a impediti universas distributiones sive quotidianas sive eventuales, n o n solos p r a e b e n d a e fructus, perceperint, et a p u n c t a t u r i s o m n i n o soluti fuerint; t u m quia frustra, ad fructus p r a e b e n d a e percipiendos, in hac hypothesi, exigeret conventio « Oeconomos c u r a t o s . . . « servitio Ecclesiae, cathedralis mancipari, excepto tamen tempore », etc., S. Congregatio Concilii 445 quia, iuxta Const. Cupientes S. P. Pii V, ad percipiendos p r a e b e n d a e fructus a b s q u e distributionibus nullum servitium requiritur, sed sola sufficit residentia in propria paroecia. Resolutio. - His igitur ab u t r a q u e parte in m e d i u m deductis, iudicio E m o r u m P a t r u m S. C. Concilii, in plenariis Comitiis die 12 loco 13 decembris 1913 in Palatio Apostolico Vaticano habitis, d i r i m e n d u m p r o p o s i t u m fuit d u b i u m s u p r a relatum, n e m p e : An tres Canonici-Curati Capituli Cathedralis N. praesentes in Choro habendi sint ad hoc, ut distributiones quoque omnes lucrari possint quae non sint stricte inter praesentes, quoties choro absunt ut paroecialibus incumbant ministeriis aut in paroecialibus ipsis Ecclesiis, aut in aliis intra ambitum uniuscuiusque paroeciae in casu. Ad quod rescriptum prodiit: « Attentis peculiaribus r e r u m adiunctis, iisque p e r d u r a n t i b u s , affir« motive ». Q u a m E m o r u m P a t r u m resolutionem, Ssmus, in audientia die 15 eiusdem mensis et anni, infrascripto Secretario concessa, approbavit. O. GIORGI, Secretarius II DECRETUM DE PROVISIONE OFFICIORUM ET BENEFICIORUM DURANTE BELLO Cum vi praesentis belli q u a m p l u r e s presbyteri militari servitio mancipentur, ac proinde i m p e n d i a n t u r q u o m i n u s adimpleant condition e s pro assequendis officiis et beneficiis ecclesiasticis requisitas, opport u n u m visum est declarare et, q u a t e n u s opus sit, decernere praescriptionem SS. C a n o n u m , sapientissimam illam quidem, de n o n p r o t r a h e n d a provisione officiorum et beneficiorum u l t r a sex menses a die habitae notitiae vacationis, h u i u s m o d i p e r d u r a n t e impedimento, n o n urgere. I t a q u e haec S. Congregatio Concilii, auctoritate Ssmi Domini Nostri Benedicti P p . XV, declarat, statuit ac decernit, tempore belli, integrum esse Ordinariis locorum collationem officiorum et beneficiorum vacantium differre ultra sex. menses, quoties et quousque peculiaria r e r u m et p e r s o n a r u m adiuncta, prudenti eorum iudicio, id s u a d e a n t : speciatim Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 446 Officiale vero pro iis officiis et beneficiis q u o r u m provisio per concursum, sive specialem, ad n o r m a m Const. Cum illud Benedicti P p . XIV, sive generalem, fieri debet a u t solet, eadem S. Congregatio, tenore praesentium litterarum, decernit collationem tituli p r o t r a h e n d a m esse u b i c u m q u e et donec sacerdotes propriae c u i u s q u e dioecesis ad militare servitium, belli caussa, a d i g a n t u r ; interim a u t e m providendum esse, praesertim curae a n i m a r u m in paroeciis vacantibus, per idoneos vicarios seu oeconomos, ad n o r m a m S. Concilii Tridentini Sess. 24, cap. 18 de Ref.: contrariis q u i b u s c u m q u e n o n obstantibus. Datum R o m a e , ex Secretaria S. Congregationis Concilii, die 14 novembris 1916. £g F. CARD. L. % CASSETTA, Praefectus. S. O. Giorgi, Secretarius. SACRA CONGREGATIO DE R E L I G I O S I S DUBIA CIRCA EGRESSUM POSTULANTI UM E MONASTERIIS MONIALIUM Sacrae Congregationi de Religiosis sequentia dubia, pro o p p o r t u n a solutione, proposita s u n t : I. An puellae p o s t u l a n t e s e monasteriis clausurae papali subiectis egredi possint, parentes vel notos invisendi gratia, a u t alia de causa. E t q u a t e n u s negative: II. Utrum ad h u i u s m o d i egressum venia Apostolicae Sedis indigeant, an satis sit consensus Ordinarii. Eadem S. Congregatio,"re m a t u r e perpensa, r e s p o n d e n d u m censuit : Ad I. Negative. Ad U. Affirmative ad primam p a r t e m ; negative ad secundam. D a t u m R o m a e , ex Secretaria eiusdem S. Congregationis de Religiosis, die 7 novembris 1916. í$í D. CARD. FALCONIO, Episcopus Veliternen., Praefectus. L. © S. f Adulphus, Episcopus Canopitan., Secretarius. S. Congregatio de Propaganda Fide 447 S. CONGREGATIO DE P R O P A G A N D A F I D E NOMINATIO Litteris S. Congregationis de P r o p a g a n d a Fide, S s m u s D. N. Benedictus P p . XV nominare dignatus e s t : 14 novembris 1916. — R e v m u m can. P e t r u m Fumasoni-Biondi, ad archiepiscopalem Orientalibus. dignitatem evectum, Delegatum Apostolicum in Indiis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA TRIBUNALIUM SACRA ROMANA R O T A ROMANA COLLATIONIS BENEFICII Benedicto Pp. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 14 augusti anni 1916, Commissio Pontificia constans BR. PP. DD. Seraphino Manu, Aloisio Sincero et Maximo Massimi, Praelatis Auditoribus Sacrae Bomanae Rotae, in causa R o m a n a - Collationis beneficii, inter Datariam Apostolicam et R e v m u m Capitulum Vaticanum, circa collationem beneficii vacantis in Basilica Vaticana, in altera instantia, promota ab eodem Bevfho Capitolo contra sententiam diei 10 maii p. e. a prima Commissione Pontificia in eadem causa latam, quae altera instantia expresse a Sanctitate Sua permissa et concessa fuit, sequentem e* tulit sententiam definitivam. Die 10 nov. a n n i 1914, in civitate vulgo Montefiascone, diem suprem u m obiit Rev. Fridericus Savignoni, clericus beneficiatus Basilicae Vaticanae. Defuncti beneficium, cum h u i u s vacatio in h e b d o m a d a m Capituli incidisset, R e v m u s Ascensus Dandini, canonicus de t u r n o , contulit sacerdoti B e r n a r d o Bocchini, qui iam a 23 annis Basilicae Vaticanae incardin a t u s erat. H a n c autem collationem impugnavit Apostolica Dataria, t u m quia beneficium, vi Regulae IX Cancellariae, r e s e r v a t u m erat, t u m quia, c o n t r a Bullam Dum singularem Leonis X, clerico n o n r o m a n o collatum fuerat. Hinc de iure Revmi Capituli ad conferendum dictum beneficium, et alia beneficia, pariter extra Curiam m e n s i b u s reservatis vacatura, a u t ad ea clericis n o n r o m a n i s conferenda, orta est controversia inter praefatum Capitulum et Datariam Apostolicam. P o r r o h a n c controversiam prior Commissio Pontificia, sententia diei 10 maii proxime elapsi, diremit. S. Romana Rota 449 Ad d u b i u m quod his terminis concordatum e r a t : « An, a t t e n t a Bulla « Benedicti XIV Ad honorandam, facultas q u a m habet Capitulum Vati« c a n u m conferendi beneficia vacantia in s u a Basilica, obnoxia sit reser« vationi m e n s i u m contentae in Regula IX Cancellariae Apostolicae et « dispositioni Bullae Dum singularem Leonis P a p a e X », dicta Commissio respondit :« Ad primam et s e c u n d a m partem dubii, affirmative ». Verum huic sententiae n o n acquievit R m u m Capitulum, et a p u d S s m u m institit, ut controversia novo examini s u b i c e r e t u r . I t a q u e Sanctitas Sua, per epistolam diei 9 iunii p. e. ab E m o Cardinali a Secretis S t a t u s subscriptam, novam Commissionem, uti supra, deputavit, q u a e controversiae finem imponeret. Cum igitur utrique parti t e r m i n u s peremptor i a , scilicet dies 11 iulii, praefixus fuisset ad deducenda nova iura et d o c u m e n t a , si q u a fuissent, nova Commissio dubium iam in p r i m a instantia concordatum accuratae disquisitioni subiecit, ut sequitur. DE PRIMA PARTE DUBII. - « An, a t t e n t a Bulla Benedicti XIV Ad hono- « randam, facultas quam habet Capitulum Vaticanum conferendi b e n e * ficia vacantia in s u a Basilica, obnoxia sit reservationi m e n s i u m con« tentae in Regula IX Cancellariae Apostolicae ». Quo melius intelligatur hoc d u b i u m , p o n e n d a e s u n t sub oculis dispositiones Benedicti XIV in praefata B u l l a ; continentur in § 39, qui t o t u s et solus agit de collatione beneficiorum. Benedictus XIV distinguit tria genera beneficiorum, scilicet: 1) omnia et singula perpetua beneficia» simplicia quae in Basilica Vaticana existunt, quique beneficiatus a u t clericatus beneficiati vocantur ; 2) o m n i a et singula alia beneficia a monasteriis, abbatiis, et prioratibus (Basilicae unitis a u t subiectis) dependentia; 3) alia quaelibet beneficia « quae hacte« n u s Archipresbyter et Capitulum conferre consueverunt ». Quod ergo attinet ad haec tria genera beneficiorum, Benedictus XIV confirmat, favore Archipresbyteri et Capituli, ius conferendi illa beneficia; aut, pro q u i b u s d a m beneficiis, iura in iis instituendi, a u t ad ea praesentandi, « q u i b u s ad h u n c diem Archipresbyter et Capitulum gavisi sunt ». I n s u p e r confirmat Pontifex tum veterem consuetudinem, vi cuius Archipresbyter et Canonici praefata beneficia alternis h e b d o m a d i b u s conferunt, t u m a n t i q u u m usum circa f o r m a m expediendi litteras h u i u s m o d i collationum a u t provisionum. In fine, addit Pontifex hanc c l a u s u l a m : « Salvo t a m e n nostro et Datariae Apostolicae iure quoad collationes « e o r u m beneficiorum, q u a e ex p e r s o n a alicuius ea obtinentis, u n i vel « pluribus respective aftectionibus et reservationibus apostolicis obnoxia, « quomodolibet vacare contingat ». P a t e t autem, in n o s t r a specie, non ACTA, vol. V I I I , n. 12. - 1-12-918. 30 450 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale agi nisi de primo genere beneficiorum, scilicet de beneficiis perpetuis simplicibus, in Basilica Vaticana existentibus, de q u i b u s proinde solis agemus. Certum igitur est, attentis praefatis Bullae Benedictinae dispositionibus, Capitulum Vaticanum i u s h a b e r e conferendi dicta beneficia, in Curia vacantia, in q u o c u m q u e a n n i mense vacent. Certum etiam est idem Capitulum ius h a b e r e conferendi praefata beneficia, etiamsi vacent extra Curiam, modo vacent in q u a t u o r mensibus qui in Regula IX Cancellariae Ordinariis concessi sunt. T a n d e m certum est Capitulum nullum ius h a b e r e collationis circa praefata beneficia, si ex persona beneficiat o r u m oriantur u n a vel plures reservationes a u t affectiones, ubicumque, q u a n d o c u m q u e et q u o m o d o c u m q u e vacent; v. g., si beneficiatus sit P a p a e familiaris, Collector, Cubicularius, P r o t o n o t a r i u s , etc. H a n c a u t e m exceptionem, q u a m ipse Benedictus XIV generali concessioni Capitulo Vaticano a se factae apponit, intelligi debere de sola reservatione personali, propter s e n s u m obvium et n a t u r a l e m verborum, admitti potest, quin t a m e n inde s e q u a n t u r consectaria, q u a e Capitulum deducit, ut infra dicetur. Haec ergo certa s u n t ; quaeritur autem an dicta facultas Capituli Vaticani praefata beneficia conferendi sit obnoxia reservationi m e n s i u m contentae in Regula IX Cancellariae Apostolicae. Affirmat Dataria Apostolica, negat vero R e v m u m Capitulum Vaticanum. Ante omnia dicendum est beneficia m i n o r a Basilicae Vaticanae, per se, obnoxia esse praedictae reservationi mensium, contentae in Regula IX. Verba enim h u i u s Regulae respiciunt « omnia beneficia eccle« siastica, cum cura et sine cura, saecularia et q u o r u m v i s o r d i n u m « r e g u l a r i u m , qualitercumque qualificata et ubicumque existentia, in « singulis ianuarii, februarii, aprilis, maii, iulii, augusti, octobris et « novembris mensibus, usque ad suae voluntatis beneplacitum, extra « Curiam R o m a n a m alias q u a m per resignationem vacatura » : quae v e r b a : «omnia beneficia... qualitercumque qualificata et ubicumque exi« stentia », ita generalia sunt, ut exceptionem pro beneficiis Urbis fieri n o n p a t i a n t u r ; tanto magis quod Pontifex, nolens sibi reservare illa beneficia, q u a n d o in Urbe vacant, praecise distinxit locum vacationis et reservavit sibi t a n t u m beneficia extra Curiam vacantia. Quoad a u t e m locum, ubi sita sunt beneficia, n u l l a m fecit distinctionem, sed reservavit sibi praedicta beneficia ubicumque existentia; signum ergo a p e r t u m est beneficia q u a e c u m q u e , etiam beneficia Urbis, dictae reservationi obnoxia esse. Quod etiam confirmatur ex eo q u o d Pontifex ab hac generalissima reservatione n o n excipit nisi beneficia a Cardinalibus conferri solita, a u t S. Romana Rota de quorum collatione aliter in concordatis s t a t u t u m est: exceptio enim firmat regulam in contrarium, uti certissimum est. Unde, cum, a n n o 1663, s u b Alexandro VII, q u o d d a m beneficium m i n u s Capituli Vaticani extra Curiam per mortem beneficiati in m e n s e reservato et in h e b d o m a d a Capituli vacasset, hoc beneficium o b n o x i u m esse reservationi Regulae IX Cancellariae decisum est ab illa Congr. particulari, q u a t u o r Praelatis R o m a n a e Curiae constante, de q u a loquitur Riganti, In 1 partem Regulae IX Cancellariae, § 3, n. 2 5 ; cuius decisionem recepit et firmavit Alexander VII in suo Motu proprio diei 4 aprilis a n n i 1664; qui Motus proprius Regulam IX Cancellariae nullo modo mutavit, a u t extendit, sed t a n t u m declaravit quoad casum manifeste in ea contentum. U n d e cum idem casus contigisset a n n o 1671, sub Clemente X, et a n n o 1701, s u b Clemente XI, idem Motus p r o p r i u s Alexandri VII observatus est; imo Clemens XI, novo Motu proprio, Alias sicut accepimus, diei 4 maii 1701, declarans et interpretans dictam R e g u l a m IX Cancellariae, decrevit, ut etiam pro perpetuis futuris temporibus, quoties idem casus contingeret, collatio beneficii S u m m o Pontifici reservata maneret. Itaque quaeritur u t r u m Benedictus XIV, in Const. Ad honorandam, § 39, collationem praedictorum beneficiorum, sic, per se, reservationi Regulae IX subiectorum, Capitulo Vaticano concesserit. H a n c collation e m Capitulo n o n concessit expresse, ut patet, et hoc est extra controv e r s i a m ; q u a e r e n d u m ergo e s t , u t r u m h a n c collationem concesserit saltem tacite. P o r r o haec tacita concessio deduci nequit nisi ex voluntate Pontificis ampliandi iura Capituli Vaticani, a u t ex formula finali § 39 s u p r a recitata: « Salvo t a m e n nostro et Datariae Apostolicae « iure, etc. », a u t ex amplissimis clausulis in fine Bullae, § 67, appositis, q u i b u s Pontifex Regulis Cancellariae derogat. Atqui deduci nequit ex voluntate Pontificis ampliandi iura Capituli. Initio p a r a g r a p h i 39, revera declarat Pontifex se iura, facultates et iurisdictiones Archipresbytero, Capitulo et Canonicis competentia circa collationem beneficiorum, et circa administrationem ecclesiarum Basilicae u n i t a r u m , asserere, confirmare et respective declarare et ampliare velle. Sed d u b i u m est u t r u m hoc verbum ampliare respiciat collationem beneficiorum, a u t administrationem ecclesiarum Basilicae u n i t a r u m . Imo probabilius est ampliationem n o n respicere nisi administrationem eccles i a r u m ; n a m , q u o a d collationem beneficiorum, Pontifex satis h a b e t approb a r e et confirmare quod h u c u s q u e factum est; nec ullibi adhibet particulam, q u a declaret se velle, q u o a d hoc, ampliare iura Capituli, a u t supprimere praefatam legem et u s u m vigentem de reservatione beneficiorum extra Curiam m e n s i b u s apostolicis vacantium ; quoad alterum 452 Acta, Apostolicae ißsäis - Commentarium Officiale a u t e m p u n c t u m , scilicet administratio nem ecclesiarum Basilicae unitar u m , plura Capituli iura, indulta, privilegia, in sequentibus paragraphis declarat, ampliat et extendit, cf. praesertim §§ 45, 51, 57, 58, 59. Sed quidquid id est, ex verbis dubiis, obscuris et ambiguis, deduci n e q u i t ampliatio certa privilegiorum Capituli, multoque m i n u s tacita concessio collationis beneficiorum Regulae IX Cancellariae subiectorum. Nec haec tacita concessio deduci potest ex formula finali § 39, iam s u p r a recitata : « S a l v o t a m e n nostro et Datariae Apostolicae i u r e quoad « collationem eorum beneficiorum, q u a e ex persona etc. » ; ex q u i b u s verbis R e v m a Commissio Capitularis efficaciter d e m o n s t r a r i contendit P o n tificem tacite Capitulo Vaticano concessisse collationem beneficiorum vi Regulae IX reservatorum. Et hoc est principalissimum a r g u m e n t u m , quo nititur dicta Commissio. Verum neque hoc a r g u m e n t u m tenet. Ut enim concessio tacita, praesertim in re iuribus Apostolicae Sedis praeiudiciali, affirmari possit, necesse est ut clare deducatur ex verbis concessionis, ita ut vitari n o n possit, et verba concessionis aliter intelligi n e q u e a n t : « O p u s est, ait R o t a in Tirasonen. - Prior atus, diei 19 novembris an. 1691, « coram Molines (quam in extenso ex scribit Pitonius, Disceptationes eccles., « discept. .25, n. 30 seq.) ut talis sint efficaciae h u i u s m o d i v e r b a (con« cessionis), ut pernecesse concludant exclusionem dd. reservationum, « sintque cum illis incompatibilia, et trahi n o n possint ad aliam iuridicam « i n t e r p r e t a t i o n e m » . P o r r o , ex verbis concessionis in § 39 Bullae contentis, concessio tacita, de q u a agitur, n o n clare et necessario sequitur. Utique, si Pontifex dixisset: « Concedo Capitulo Vaticano facultatem con« ferendi omnia beneficia etiam reservata, salvo iure nostro quoad reser«vata ex persona», forsan inde deduci posset Pontificem reliquisse dispositioni Capituli beneficia reservata alia ratione, v. g. ratione temporis seu m e n s i s ; cum enim n o n sint nisi q u a t u o r species reservation u m , ratione scilicet rei, personae, loci et temporis (de reservatione ratione rei hic n o n agitur), Pontifex, retentis sibi t a n t u m beneficiis reservatis ratione personae, alia beneficia reservata, v. g. ratione temporis, reliquisse videretur dispositioni Capituli; inclusio enim u n i u s est exclusio alterius. Verum n e q u a q u a m Pontifex dixit: « Concedo Capitulo faculta« tem conferendi beneficia, etiam reservata », sed t a n t u m : « Concedo, seu « assero et confirmo, Capitulo facultatem conferendi o m n i a perpetua he« neficia simplicia, q u a e existunt in Basilica Vaticana »; q u a e concessio generalis n o n extenditur ad r e s e r v a t a ; sicut enim facultas absolvendi a peccatis, non extenditur ad reservata (cap. Si episcopus, 2, De Paenitentiis et Remissionibus, in VI), nec facultas dispensandi a votis extenditur ad reservata, sic nec facultas a u t privilegium conferendi beneficia, S. Montana Bofa 453 extenditur ad reservata, sed semper intelligi debet exercenda ad n o r m a m iuris communis, et ideo salvis reservationibus apostolicis. Cum ergo Pontifex n o n dixerit: « Concedo Capitulo facultatem conferendi beneficia « etiam reservata », non est locus applicationi principii: Inclusio u n i u s est exclusio alterius; sed est loeus applicationi Regulae Iuris, D. L., XVII, 195 : « Expressa nocent, n o n expressa n o n nocent ». In formula ergo finali § 39, Benedictus XIV m e m o r a t solas reservationes ratione personae, n o n quia h a s solas sibi retinet, sed quia e r a n t fréquentions u s u s , d u m reservatio ratione temporis est rarissima et per accidens, saltem pro Capitulo Vaticano, in quo, de facto, casus h u i u s reservationis a tempore Alexandri VII n o n nisi ter a u t quater contigit. Aliis verbis, s u n t duo genera beneficiorum: scilicet beneficia n o n reservata, et beneficia reservata. Quoad priora, Benedictus XIV, in § 39 Bullae Ad honorandam, ea plene dispositioni Capituli Vaticani reliquit; q u o a d autem beneficia reservata, haec nullo p r o r s u s modo Capitulo concessit; iuxta enim o m n e s , concessio facultatis conferendi beneficia reservata n o n continetur in facultate conferendi beneficia. Quando igitur Pontifex, loquens de q u a d a m specie h o r u m beneficiorum reservatorum, n e m p e de reservatis ratione personae, h a e c se sibi retinere declarat, h a e c formula non significat Pontificem Capitulo alias reservatorum species concedere, cum genus n o n concesserit. Igitur hic n o n est locus applicationi principii: Inclusio unius est exclusio alterius: quod aliunde principium, in iure canonico, multis limitationibus obnoxium est, ut docet Barbosa, Axiomata Iuris, axioma 120, n. 11-17. Hinc n o n sunt vera haec R m a e Commissionis Capitularis verba (Novae deductiones, pag. 7) : « At si (Pontifex) concessisset collationem « beneficiorum simplicium, salva reservatione mensium, ceteris reserva« tionibus intelligeretur renunciasse, hoc ipso q u o d facultatem gene« ralem illa sola reservatione limitatam voluisset. Hoc autem fecit, etc. ». Pontifex enim, in § 39 Bullae, concedens Capitulo Vaticano facultatem conferendi beneficia simplicia, hoc ipso facultatem illam limitatam voluit omnibus reservationibus apostolicis; q u a n d o ergo, in fine paragraphi, n o m i n a t i m se sibi retinere declarat u n a m ex his reservationibus s p e ciem, h a e c declaratio n o n significat Pontificem aliis reservationum speciebus r e n u n t i a r e (alias sibi contradiceret), sed significat illum h a n c speciem specialiter notare voluisse, vel quia erat fréquentions u s u s , ut s u p r a dictum est, vel quia speciales e r a n t circa illam difficultates, vel propter alias rationes q u a s interpres n o n t e n e t u r afferre. Hic, ut iterum dicamus, est locus applicationi Regulae : « E x p r e s s a nocent, n o n expressa « n o n nocent ». 454 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ceterum probe scit doctissima Commissio Capitularis, Benedictum XIV, concedendo Capitulo collationem beneficiorum simplicium, et reservationes personales sibi retinendo, nullo m o d o aliis reservation i b u s renunciasse. Non enim, v. g., renunciavit reservationibus ratione loci, scilicet ratione vacationis a p u d Sedem. N o r u n t enim o m n e s etiam beneficia Urbis obnoxia esse reservationi ratione vacationis a p u d Sedem vel in C u r i a ; scilicet q u a n d o beneficiatus est Gurialis et m o r i t u r a p u d Sedem seu in Curia. « Ad effectum, ait Riganti In Regulam I Cancella« riae, § 1, n. 129, ut beneficia Urbis sint obnoxia reservationi ob vacatio« nem apud Sedem seu in Curia, tria r e q u i r u n t u r , n e m p e q u o d defunctus « beneficiatus fuerit Curialis; q u o d h a n c qualitatem retinuerit u s q u e ad « o b i t u m ; quodquo in Curia decesserit ». Cf. etiam ibidem, n. 118, 124. Q u i n a m sint autem Curiales, late exponit idem Riganti, ibid., n. 130 seq. P o r r o Benedictus XIV, in § 39 Bullae, n o n o b s t a n t e formula finali h u i u s paragraphi, dici n e q u i t huic reservationi ratione vacationis a p u d Sedem renunciasse. Gonzalez ait, Ad Regulam VIII (IX) Cancellariae, Glossa 13, n. 35: « Ista reservatio vacationis a p u d Sedem est fortior et « vebementior et amplioris praerogativae o m n i b u s aliis reservationi« bus. Et propterea, nisi de illa fiat specialis et individua mentio, n o n « censetur c o m p r e h e n s a in q u a c u m q u e dispositione P a p a e , nec narra« tiva ». P a r i t e r Riganti, loc. cit. n. 354. Et h a e c est u n a n i m i s doctorum sententia. Igitur Benedictus XIV, licet, in § 39 Bullae, videatur sibi retinere solas reservationes personales, et ideo, uti ait R m a Commissio Capitularis, aliis reservationibus renunciare, a t t a m e n reservationi locali non. renunciavit. Et q u o d dicimus de beneficiis Curialium a p u d Sedem vacantibus, q u o d scilicet Pontifex h o r u m reservationi n o n renunciavit, idem dici debet de pluribus aliis beneficiorum speciebus, v. g. de beneficiis q u a e r e s i g n a n t u r in m a n i b u s Papae, resignationem a c c e p t a n t i s ; de beneficiis q u i b u s beneficiatus privatur per sententiam a P a p a vel eius nomine l a t a m ; de beneficiis quae v a c a n t vi decreti Pontificis de dimittendo, eie Certo n e m o dicet Benedictum XIV his reservationibus renunciasse et Capitulum Vaticanum posse, d a t a occasione, haec beneficia conferre ; et t a m e n haec beneficia n o n s u n t reservata a u t affecta ratione personae. Igitur, ut iterum dicamus, vera n o n sunt haec verba R e v m a e Commissionis Capitularis: « At si (Pontifex) concessisset collationem beneficiorum « simplicium, salva reservatione mensium, ceteris reservationibus intelli« geretur renunciasse, hoc ipso q u o d facultatem generalem illa sola reser" « vatione limitatam voluisset. Hoc a u t e m fecit, etc. ». Haec verba n o n s u n t vera, et ideo falsum est Benedictum XIV, in clausula finali p a r a g r a p h i 39 7 S. Romana Rota 455 retinendo sibi expresse solas reservationes personales, alias reliquisse dispositioni Capituli Vaticani. . R e m a n e n t ergo amplissimae clausulae in fine Bullae, § 67, appositae, q u i b u s Regulis Cancellariae Pontifex derogat: « Non obstantibus, quat e n u s o p u s sit, Nostris et Cancellariae Apostolicae Regulis », q u a r u m tenores veluti de verbo ad verbum expressos esse declarat. Sed n e q u e ex his clausulis deduci potest tacita concessio facultatis conferendi b e n e ficia reservata ratione mensium. N a m : 1° In clausulis in fine Bullarum apponi solitis, q u o d caute a n i m a d v e r t e n d u m est, nulla fit concessio, sed t a n t u m removentur obstacula seu i m p e d i m e n t a q u a e concessionibus in corpore B u l l a r u m factis obstare forte p o s s e n t ; q u o d etiam hic fecit Bened i c t u s : u n d e dixit: « Non obstantibus, quatenus opus est, etc. »; id est, si forte aliqua a u t plures concessiones s u p r a factae in corpore h u i u s Bullae contrariae sint uni a u t pluribus Cancellariae Regulis, h i s Regulis d e r o g a m u s ; u n d e praedicta tacita concessio in his clausulis § 67 n o n est q u a e r e n d a . 2° Etiam seposita h a c animadversione, dicendum est nullum a r g u m e n t u m ex praefatis clausulis deduci posse, u n d e p r o b e t u r praefata tacita concessio. Nam h u i u s indolis est Regula IX Cancellariae, m e n s i u m reservatoria, ut nihil ei contrarium concessum u n q u a m censeatur, nisi h u i u s Regulae fiat specialis et individua derogatio. Cuius ratio desumitur ex fortissimis et insolitis clausulis, quibus haec Regula m u n i t a est. Revera, in h a c R e g u l a IX, Pontifex, p o s t q u a m sibi omnia beneficia extra Curiam v a c a t u r a in octo m e n s i b u s designatis reservavit, h a e c a d d i t : « Volens... privilegia, etiam in limine erectionis concessa, et « indulta apostolica circa ea, ac etiam disponendi de h u i u s m o d i bene« ficus, a u t quod illa sub h u i u s m o d i reservationibus n u n q u a m comprese h e n d a n t u r , etiam cum quibusvis derogatori a r u m derogatoriis, et for« tioribus, efficacioribus, et insolitis clausulis, necnon irritantibus et aliis « decretis, q u o r u m tenores pro expressis haberi et latissime extendi « voluit, quibusvis personis et collegiis, c u i u s c u m q u e dignitatis, g r a d u s , « status, ordinis et conditionis existentibus quomodolibet concessa, adver« sus reservationem h u i u s m o d i minime suffragari ». His ergo verbis quilibet Pontifex, initio Pontificatus, d u m r e n o v a t Regulas Cancellariae, et in specie h a n c Regulam IX, supprimit o m n i a indulta a u t privilegia, q u a e forte praedecessor, etiam cum clausulis insolitis et effrenatis, concesserit, conferendi beneficia r e s e r v a t a ratione mensium, et eo ipso, et quidem clarissime, voluntatem s u a m manifestat haec beneficia, hoc modo reservata, sibi semper et firmiter retinendi. Igitur hic applicari debet regula 81 Iuris in V I : « In generali concessione n o n veniunt ea q u a e « quis n o n esset verisimiliter in specie concessurus »; ideoque, nisi P o n - 456 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tifex huius Regulae individuam mentionem faciat, nihil ei contrarium concedere censetur. Iam, ante t e m p o r a Alexandri VÌI (1655-1667), qui auctor est R e g u l a e 71 (de q u a infra), c o m m u n i s e r a t opinio doctorum, ad derogandum Regulis Cancellariae, praesertim notabilibus, notoriis, máxime iudicialibus (quae Regulae iudiciales o p p o n u n t u r Regulis « diplo« maticis », seu de m o d o conficiendi litteras), qualis est Regula IX, requiri derogationem specialem et individuam, q u i n sufficeret haec derogatio g e n e r a l i s : « n o n o b s t a n t i b u s Regulis C a n c e l l a r i a e » ; ita docent Gomesius, Commentaria in Regulas Cancellariae Apostolicae, in Proemio ; Hier o n y m u s P a u l u s Barcinonensis, Praxis Cancellariae (apud Riganti, in Regulam 71 Cancellariae, n. 16-17); P y r r h u s C o r r a d u s , Praxis dispensationum Apostolicarum, lib. 1, cap. 6, n. 1 3 ; Barbosa, Clausula 83, n. 37; Lotterius, de Re beneficiaria, lib. II, q. 39, n. 15-19, qui expresse agit de Regula reservatoria mensium. Sic etiam pluries S. Rota, v. g. in dec. 569, n. 7, parte II Recentiorum, in q u a legimus : « Praedictis a d d e n d u m videbatur, « quod, q u a t e n u s praetendere t u r concessum ius conferendi in mensibus « reservatis, fuisset necessaria specialis derogatio Regulae, ut pluries reso« í u t u m fuisse in R o t a t e s t a t u r Sarnensis... Felinus, Rebuffus, Cassadorus, « Mandosa... Non obstat clausula Quarum tenores, et aliae ex adverso ponde« ratae, quia sunt clausulae accessoriae, q u a e n o n a m p l i a n t principalem « dispositionem, sed t a n t u m tollunt subreptionem... Idem r e s p o n d e t u r ad « d e c r e t u m irritans »; ita etiam in dec. 101, in Urgellen. - Plebaniae, 11 dec. 1730, coram Crescentio, n. 13, 14. Quae doctrina et iurisprudentia firmiores a d h u c e v a s e r u n t post Alexandrum VII, qui septuaginta Regulis suo t e m p o r e vigentibus adiecit septuagesimam p r i m a m , vi cuius Regulae Cancellariae s u b derogationibus generalibus n o n c o m p r e h e n d u n t u r , ideoque specialem et expressam derogationem r e q u i r u n t u r . Unde, attenta h a c dispositione, sic concludit Riganti, in Regulam LXXI Cancellariae, n. 20: « Hodie, inspecta illius dispositione, supradictae clausulae minime « suffragantur, quia singulae Regulae Cancellariae, ut censeatur iis dero« g a t u m , r e q u i r u n t specialem et expressam mentionem, nec sufficiunt « clausulae, q u a m v i s amplissimae et efficacissimae, h a b e n t e s vim spe« cialis et individuae expressionis. Unde licet clausula Non obstantibus « Regulis Cancellariae, quarum tenores, etc. praeseferat illarum indivi« d u a m expressionem, et p l u r a operetur, de q u i b u s Viviani... a t t a m e n « hodie minime apta est derogationem Regulis praeseferre ». Et hoc p r o b e noverat Benedictus XIV, qui, in Const. Ad honorandam, cum vellet derogare d u a b u s in specie Regulis Cancellariae, scilicet Regulae XVIII de iure quaesito non tollendo, et Regulae LIV de indulgentiis ad instar non concedendis, illis specialiter et nominatim derogavit, dicens, S. Bomana Bota 457 § 67: « Non obstantibus Nostris et Cancellariae Apostolicae Regulis, « etiam de iure quaesito n o n tollendo, ac de indulgentiis non concedendis « ad instar ». P o r r o de Regula IX nullam, ne m i n i m a m quidem, mentionem fecit; signum ergo a p e r t u m est doctissimum illum Pontificem n u l l u m huic Regulae contrarium privilegium a u t indultum concedere voluisse. I t a q u e demonstrari nequit Benedictum XIV tacite Capitulo Vaticano concessisse facultatem conferendi beneficia ratione m e n s i u m reservata. Sed, ad a b u n d a n t i a m iuris, licet a d m i t t a m u s h u n c Pontificem hoc privilegium Capitulo concessisse, a t t a m e n R e v m u m Capitulum hoc privilegio uti n e q u i t ; etenim cum Pontifice concedente exstinctum est. S u p r a enim recitavimus clausulam Regulae IX, q u a quilibet Pontifex, h a n c regulam initio Pontificatus sui renovans, supprimit o m n i a indulta et privilegia a praedecessore suo concessa, huic Regulae contraria, etiamsi concessa fuerint « c u m quibusvis derogatoriarum derogatoriis, et fortioribus, effi« cacioribus, et insolitis clausulis, n e c n o n irritantibus, et aliis decretis, « q u o r u m tenores pro expressis haberi, et latissime extendi voluit ». Unde Clemens XIII, qui a n n o 175& Benedicto XIV successit, praefatum privilegium Capituli Vaticani, si u n q u a m ei a Benedicto XIV concessum fuerit, omnino suppressit et annulla vit; q u o d tanto facilius fuit, quod hoc privilegium n o n nisi tacite et obscure concessum fuerit. Addenda est Regula XV Cancellariae, qua item n o v u s Pontifex supprimit et a n n u l l a t omnia indulta et privilegia, quibusvis personis a suis praedecessoribus concessa, disponendi de beneficiis reservatis ; licet enim haec Regula dicat: « Quibusvis personis concessa », a t t a m e n patet hic etiam agi de personis moralibus, seu de collegiis et capitulis, quia Regula loquitur etiam de beneficiis electivis, q u a e corpus electorum s u p p o n u n t . Unde, si quis Pontifex alicui p e r s o n a e vel capitulo privilegium concedat conferendi beneficia reservata ratione m e n s i u m , hoc privilegium n o n d u r a t neque d u r a r e potest nisi vivente Pontifice concedente, quibuscumque d e m u m clausulis privilegium illud fuerit m u n i t u m . I t a unanimiter doctores, qui de hoc speciali puncto t r a c t a r u n t : v. g. Lotterius, De re beneficiaria, lib. II, q. 39, n u m . 15-19; Pitonius, Disceptationes eccles., discept. 150, n. 8, et De Controversiis Patronorum, Alleg. 100, n. 206-207; Riganti, In I partem Regulae IX, § 5, n. 41-42. Ita etiam constans iurisp r u d e n t i a S. R o t a e : cf. dec. 200 per t o t u m , P a r t e IX Recentiorum; dec. 343, n. 8-11, P a r t e XVI Recentiorum, m u l t a s q u e alias, q u a s allegat Riganti, loc. cit. - In decis. 101, Urgellen. Plebaniae, 11 dec. 1730, coram Crescentio, S. Rota, attentis d u a b u s regulis IX et XV Cancellariae, declarat n u l l u m privilegium a u t i n d u l t u m vel conferendi beneficia reser- 45S Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale vata ratione mensium, vel optandi beneficium mense reservato v a c a n s (quae d u o in Regula IX assimilantur) d u r a r e u l t r a vitam Pontificis concedentis, nec dari posse casum in quo similia indulta operari valeant post obitum concedentis. Et ratio h a r u m decisionum clara est; Pontifex enim (uti etiam n o t a t Lotterius, loc. cit.) legem imponere nequit successoribus s u i s ; successor autem, renovando Regulas IX et XV Cancellariae cum suis clausulis, eo ipso et statim privilegium a praedecessore concessum e medio tollit. Igitur, etiamsi s u p p o n a m u s Benedictum XIV Capitulo Vaticano privilegium conferendi beneficia de.quibus agitur, etiam m e n s i b u s reservatis, concessisse, Clemens XIII, eius successor, praefatas Regulas r e n o v a n d o , hoc privilegium a b r o g a s s e t ; quod eo facilius fuisset, uti iam s u p r a notatum est, q u o d hoc privilegium n o n nisi tacite et obscure concessum fuisset. Quibus igitur o m n i b u s attentis, q u o d attinet ad h a n c p r i m a m dubii partem, r e s p o n d e m u s , stante Bulla Benedicti XIV Ad honorandam, facultatem, q u a m h a b e t Capitulum Vaticanum, conferendi beneficia suae Basilicae vacantia, o b n o x i a m esse reservationi m e n s i u m , in Regula IX Cancellariae Apostolicae contentae. D E SECUNDA PARTE DUBII. - « An attenta Bulla Benedicti XIV Ad hono- « randam, facultas q u a m h a b e t Capitulum Vaticanum conferendi bene« ficia vacantia in s u a Basilica, obnoxia sit... dispositioni Bullae Bum « singularem Leonis P a p a e X ». Bulla Leonis X Dum singularem, edita a n n o Incarnationis Dominicae 1513, X I V kalendas aprilis, continet, in § 4, dispositionem sequentis tenoris : « § 4. Et q u o d Sancti Gregorii intra et Sancti Sebastiani extra « dictae Urbis m u r o s , Sancti Benedicti et Cisterciensis Ordinum, et alia « monasteria ac prioratus, canonicatus et p r a e b e n d a s , dignitates, perso« n a t u s , administrationes et officia, ceteraque beneficia ecclesiastica, cum « cura et sine cura, in dicta Urbe et illius districtu existentia (Venerabi« lium fratrum n o s t r o r u m praefatae Ecclesiae cardinalium titulis et deno« minationibus, ac basilicae B e a t o r u m Petri et P a u l i et Lateranensis et « Beatae Mariae Maioris de eadem Urbe ecclesiarum archipresbyteratibus, « Sancti Laurentii et Sancti Sabae, intra eosdem muros, e o r u m d e m Ordi« num, dictis cardinalibus commendari solitis, monasteriis d u m t a x a t exce« ptis), non nisi Bomanis civibus conferri seu commendari, a u t alias de « eis, in alios q u o q u o m o d o , p r a e t e r q u a m si beneficia praedicta ex resi« gnatione alienigenae vacarent, q u a e etiam alienigenis conferri valeant, « etiam per nos et Sedem Apostolicam disponi nullo modo possit; colla« tionesque, provisiones, commendae, et aliae quaevis dispositiones de S. Bomana Bota « « « « 459 illis, etiam per nos et Sedem eamdem, etiam cum expressa praesentium derogatione, etiam motu proprio et ex certa scientia, pro t e m p o r e factae» nullius sint roboris vel momenti, n u l l u m q u e alicui, etiam coloratum, t r i b u a t t i t u l u m possidendi ». Unde, in s u m m a , iubet Keo X, o m n i a beneficia Urbis (exceptis quib u s d a m , scilicet titulis cardinalitiis, t r i b u s Archipresbyteratibus Basilic a r u m Urbis, et q u i b u s d a m monasteriis, cardinalibus in c o m m e n d a m dari solitis) n o n conferri nisi civibus Romanis, sub p a e n a nullitatis. Quaeritur e r g o : I. Utrum facultas Capituli Vaticani conferendi beneficia Basilicae, sit obnoxia praedictae dispositioni; II. U t r u m haec locutio : cives Romani, restringenda sit ad originarios, an c o m p r e h e n d a t etiam domiciliarios. Quod attinet ad p r i m u m quaesitum, affirmative r e s p o n d e n d u m est. Nam, ex u n a parte, Bulla Leonina confert populo et clero Romano privilegium maximi momenti, q u o d recte i u r i p a t r o n a t u s passivo assimilatum est, scilicet quod beneficia Urbis, paucissimis exceptis, n o n nisi civibus R o m a n i s conferenda sint. P o r r o dici nequit hoc privilegium cessasse cessatione subiecti: alia quidem privilegia, per Bullam Leonin a m concessa, cessarunt cessatione subiecti, v. g. privilegia quae Bulla Conservatoribus Urbis concessit, quia n i m i r u m hi conservatores omnino c e s s a r u n t ; sed populus et clerus R o m a n u s nullo modo cessarunt, ideoque beneficium illis inhaerens m a n s i t ; t a n t o magis quod « decet concessum « a Principe beneficium esse m a n s u r u m (Regula 16 Iuris in VI) »: et « favores convenit ampliari (Regula 15, ibid.) ». Ex alia parte, privilegium illud n o n cessavit revocatione, scilicet revocatione a u t derogatione facta a Benedicto XIV in Bulla Ad honorandam. Nam haec Bulla non tangit Bullam Leoninam ; Bulla enim Benedictina, q u o d attinet ad beneficia Basilicae Vaticanae, n o n agit nisi de iure ea conferendi, n o n vero de qualitatibus a u t dotibus p r o m o v e n d o r u m ; igitur, sub hoc respectu, res in eo statu relinquit, in quo e r a n t antea, scilicet sub dispositionibus Bullae Leoninae. U n d e clausulae derogatoriae, quae in § 67 Bullae Benedictinae positae sunt, n o n veniunt ad r e m ; n o n enim erat cur Benedictus XIV Bullae Leoninae derogaret, cum in Bulla sua nihil contrarium Bullae Leoninae praeceperit, permiserit, disposuerit. Ceter u m privilegium de quo agitur, nec u s u contrario, aut non usu, cessavit, cum, e contra, testante Scriptore Datariae, beneficia Basilicae Vaticanae semper collata sint ad n o r m a m Bullae Leoninae, a u t cum expressa illius dispensatione. Quod attinet ad alterum quaesitum, responsio clara apparet ex ipso tenore § 4 s u p r a relati, scilicet locutionem: cives Romani, restringendam Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 460 esse ad cives originarios, nec posse extendi ad domiciliarios, multo m i n u s ad privilégiâtes. Iubet enim Leo X beneficia Urbis conferri solis civibus Romanis, « p r a e t e r q u a m si beneficia praedicta ex resignatione « alienigenae vacaverint, q u a e etiam alienigenis confèrri valeant ». Clar u m est civem Romanum o p p o n i alienigenae, id est civem R o m a e n a t u m , ei qui alibi n a t u s sit, c u m hic sit sensus obvius et n a t u r a l i s vocabuli alienígena. I n s u p e r ex iisdem verbis, patet Leonera X u n u m c a s u m a lege sua excepisse, scilicet q u a n d o quis alienígena possidet beneficium, illudque resignet; tunc enim Leo permittit ut illud conferatur etiam alienigenae. Sed fieri utique poterat ut alienígena, beneficii possessor, beneficium, ante resignationem, possedisset, per viginti, triginta, a u t etiam q u a d r a g i n t a , et amplius, a n n o s , et sic factus fuisset civis domiciliarius; nihilominus, r e m a n e t et vocatur semper alienigena, et eius beneficium dicitur beneficium alienigenae, ita ut etiam alienigenae conferri possit; signum ergo a p e r t u m est, in mente et voluntate Leonis X, ius civitatis, domicilio acquisitum, n o n profuisse ad a c q u i r e n d a beneficia Urbis, sed requisitum fuisse ius civitatis, origine seu nativitate acquisitum. Igitur, licet in aliis materiis, et etiam in materia beneficiali, vocabulum cives comprehendat etiam cives domiciliarios (cfr. De Luca, De Praeeminentiis, disc. 37, n. 3; et in Summario n. 94, 100; Ferraris, Bibliotheca, v. cives n. 42, 54, 62), attamen, in specie nostra, sic volente Pontifice, locutio cives Romani restringi debet ad cives originarios. Et ita consuet u d o legem interpretata est; quod testatur Riganti, In Regulam XVII Cancellariae, n. 179: « Talis etiam in casu n o s t r o videtur s e n s u s Data« riae et Cancellariae, q u a e , derogando indultis et privilegiis populi « Romani, supponit expresse ea concessa civibus originariis », q u a e consuetudo etiam ad n o s t r a u s q u e tempora viguit, testante Scriptore Datariae : « La prassi della Dataria è stata sempre costante nel porre questa « deroga nelle collazioni dei benefici di R o m a agli esteri, come si riscon« tra nei Libri Provisionum, anche dell'epoca di Benedetto XIV » ; et plura exempla ab a n n o 1862 allegat, ex istis Libris Provisionum deprompta. U n d e etiam ad secundam partem dubii affirmative r e s p o n d e n d u m est, et ita quidem ut locutio cives Romani de solis civibus originariis intelligi debeat. His igitur o m n i b u s t a m in iure q u a m in facto consideratis et bene perspectis, Christi n o m i n e invocato, Nos infrascripti Auditores S. R. Rotae, specialiter a Sanctitate S u a ad h a n c causam denuo cognoscendam et definiendam deputati, pro Tribunali sedentes et solum Deum prae S. Romana Rota mi oculis habentes, decernimus, declaramus et definitive sententiamus, R e v m u m Capitulum Vaticanum, in collatione beneficiorum perpetuorum simplicium Basilicae, subiectum esse t u m reservationi mensium in Regula IX Cancellariae contentae, t u m dispositioni Bullae Bum singularem Leonis X, ideoque, confirmata sententia a priori Commissione Pontificia die 10 maii huius anni 1916 lata, r e s p o n d e m u s : Ad p r i m a m p a r t e m d u b i i : Affirmative. Ad s e c u n d a m p a r t e m dubii: Affirmative, Romani de solis civibus originariis. intelligendo verba cives Datum Romae, die 14 augusti a n n i 1916. S e r a p h i n u s Many, S. R. Rotae Auditor. Aloisius Sincero, S. R. Rotae Auditor. Maximus Massimi, S. R. Rotae Auditor. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DIARIUM ROMANAE CURIAE SACRA CONGREGAZIONE DEI RITI. I l giorno 1 4 n o v e m b r e 1 9 1 6 , nel P a l a z z o Apostolico V a t i c a n o , c o n l'intervento Eoli degli e Revmi Signori Cardinali, e C o n s u l t o r i teologi, si Sacri Riti, per intercessione della dell'Ordine dei Beatificazione Il Sacri Serva nella de tuto, quale per la in Indi eroico del del Emi solenne che si da Bartolomeo, miracoli Prelati Officiali Congregazione dei asseriscono S. di quali Dio operati Monaca vengono per professa proposti per la Palazzo Apostolico Vaticano, dinanzi alla e è tenuta Rmi la compongono, Canonico, Rmi dei Venerabile. 1916, nel gli voto Signori hanno beatificazione Fondatore la Cardinali, discusso del della Congregazione Ven. Piccola i Generale Prelati Rmi dapprima Giuseppe Casa sul dei ed Benedetto della Divina i dubbio CotProv- Torino. hanno Sacro i col nuova Preparatoria Anna Santo Padre, si che tolengo, Sacerdote, videnza Dio medesima del C o n s u l t o r i teologi detto altra miracoli, di 28 novembre presenza Riti, tenuta due Carmelitani Scalzi: della giorno augusta è discutere e Ven. Cuore discusso Michele di e dato il Garicoits, Gesù nella loro voto sul Sacerdote, diocesi di dubbio Fondatore delle della virtù in grado Congregazione Baiona. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo — signor cardinale Padre si è degnato di nominare : 4 novembre 1916. L'Emo Giulio Boschi, arcivescovo Protettore della Pia Società Feretrana dei Cento Parroci. 8 novembre. — L ' E m o s i g n o r c a r d i n a l e D o m e n i c o S e r a f i n i , Protettore della Congregazione delle Religiose dell'Assunzione. 17 novembre. — L ' E m o s i g n o r c a r d i n a l e G i o v a n n i C a g h e r ò , Protettore deir Istituto delle Suore Adoratrici del SSmo Sacramento, che hanno la CasaMadre in Buenos Aires. — M o n s . A u g u s t o B o u d i n h o n , Consultore delle Sacre Congregazioni dei Sacramenti, del Concilio, e dei Seminari e delle Università degli Studi. di Ferrara, Diarium Romanae Curiae 463 Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di nominare: Assistente al Soglio Pontificio: 15 novembre 1916. — Mons. Michele Zezza, vescovo di Pozzuoli. Protonotari apostolici ad instar participantium : 25 ottobre 1916. — Mons. Giuseppe Martin, della diocesi di Segni. 15 novembre. — Mons. Michele Glancey, dell'arehidiocesi di Birmingham. Prelati Domestici di S. S.: 17 ottobre 1916. — Mons. Carlo Mause, della diocesi di Treviri. 19 ottobre. — Mons. Giacomo Coyle, della diocesi di Falls-River. 24 ottobre. — Mons. Giacomo Mastripietri, della diocesi di Pistoia. — Mons. Paolo Badiani, della diocesi di Prato. 26 ottobre. — Mons. Giuseppe Romano, della diocesi di Cava e Sarno. 30 ottobre. — Mons. Augusto Boudinhon, rettore della chiesa di S. Luigi dei Francesi in Roma. 15 novembre. — Mons. Giuseppe Marcarelli, della dioc. di S. Agata dei Goti. 23 novembre. — Mons. Angelo Bonaiti, della diocesi di Cremona. — Mons. Angelo Fongoli, della diocesi di Foligno. ONORIFICENZE Con Brevi apostolici il Santo Padre si è degnato di conferire le seguenti onorificenze : ' La Commenda dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 20 ottobre 1916. — Al sig. avv. Gennaro De Simone; dell'arehidiocesi di Napoli. 7 novembre. — Al sig. Arnoldo Cremer, della diocesi di Paderborn. 22 novembre. — Al sig. barone Lorenzo Zampaglione, dell'arehidiocesi di Napoli. Il Cavalierato dell'Ordine di S. Gregorio Magno, classe civile: 17 — 22 27 18 23 ottobre 1916. — Al sig. Cario Driessen, della diocesi di Treviri. Al sig. Federico Springmuehl, dell'arehidiocesi di Colonia. ottobre. — Al sig. Giovanni Redaelli, dellarchidiocesi di Milano. ottobre. — Al s/g. Carlo Jaegle, della diocesi di Columbus (Ohio). novembre. — Al sig. Andrea Coppa, dell'arehidiocesi di Milano. novembre. — Al sig. Sante Ubaldi, della diocesi di Foligno. La Commenda dell' Ordine di S. Silvestro Papa : 10 novembre 1916. — Al sig. Giovanni Oscar Kuehlen, dell'arehidiocesi di Colonia. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 464 Il Cavalierato dell'Ordine di S. Silvestro Papa : 20 ottobre 1916. — Al sig. Paolo Casini, di Roma. 22 ottobre. — Al sig. dott. Garlo Albizzati, di Roma. MAGGIORDOMATO DI SUA SANTITÀ NOMINE Coa Biglietti di S. E. Rma Mons. Maggiordomo, il Santo Padre si è degnato di nominare: Camerieri Segreti soprannumerari di S. S. : 31 — — — 4 — 8 24 — ottobre 1916. — Mons. Placido Ilario Henriques, della dioc. di Damao. Mons. Pietro Giovanni Elia Moniz, della medesima diocesi. Mons. Carlo Bajko, della diocesi di Vilna. Moas. Antonio Daniszewski, della medesima diocesi. novembre. — Mons. Eugenio lannotta, della dioc. di S. Agata de Goti. Mons. Sebastiano Siciliano, dell'archidiocesi di Nola. novembre. — Mons. Andrea De-Stefano, dell'archidiocesi di Amalfi. novembre. — Mons. Pio Casetta. Mons. Luigi Campa. Cameriere Segreto di Spada e Cappa di S. S. : 24 novembre 1916. — Il sig. conte Riccardo Ceccopieri. Camerieri d'onore in àbito paonazzo di S. S.: 8 novembre 1916. — Mons. Nicola d'Acunzo, dell'archidiocesi di Napoli. — Mons. Silvio Fagiolo, sostituto della Sacra Penitenzieria Apostolica. Cappellano d'onore extra Urbem di S. S.: 28 settembre 1916. — Mons. Pasquale Marrocco, della diocesi d'Alife. NECROLOGIO 25 agosto 1916. — Mons. Giovanni Lancaster Spalding, arcivescovo titolare di Seitopoli. 27 settembre. — Mons. Modesto Augusto Vieira, vescovo titolare di Archelaide, ausiliare dell'arcivescovo di Marianna nel Brasile. 6 novembre. ^- L'Emo signor cardinale Francesco Salesio Della Volpe, Camerlengo di S. R. Chiesa, Prefetto della S. C. dell'Indice. 9 novembre.— Mons. AntonioStillemans, vescovi di Gand. Annus VIII - Vol. VIII Die 9 Decembris 1916 Num. 13 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE ACTA BENEDICTI PP. XV SACRUM CONSISTORIUM i Die 4 decembris 1916 in palatio apostolico Vaticano h a b i t u m est Consistorium secretum, cuius Acta ex ordine referuntur: i. - ALLOCUTIO SS. D. N. BENEDICTI PP. XV ET CREATIO CARDINALIUM S. R. E. VENERABILES FRATRES Quandoquidem quae huic Apostolicae Sedi undique solent deferri decernenda, non ea in Consistorio, ut olim, tractari possunt omnia - sunt enim frequentiora in dies, multaque ex iis dilationem non recipiunt - eum retineamus, quem a Decessoribus accepimus, praeclarum morem, ut si quid inciderit quod christianae reipublicae intersit, vobiscum, in solemnem coetum convocatis, communicemus. Ex eo genere gratissimum est Nobis quod rem licet ad vos afferre tam magnam tamque Ecclesiae opportunam, ut eius gratia haec aetas apud posteaos nobilis futura videatur. Codicem dicimus Iuris Canonici feliACTA, vol. V I I I , n. 13. — 9-12-916. 31 466 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale citer absolutum; quem Nos quidem, secundum vestra ipsorum vota, quamprimum promulgaturi sumus. Nam quo die insignia rite suscepimus Pontificatus maximi, id probe meminimus significatum Nobis a venerabili Fratre Nostro desideratissimo, Cardinali Antonio Agliardi, cum amplissimi Ordinis vestri nomine Nobis gratularetur. Profecto, si quos alios, non vos fugit, Venerabiles Fratres, leges praescriptionesque, Ecclesiae matris providentia et cura, iam inde ab initio usque adhuc conditas, continuatione quadam accessionum per tot saecula in eum excrevisse quasi cumulum, ut eas omnes habere perceptas et cognitas vel iuris peritissimus quisque haud facile posset. Ad haec, multorum statuta canonum cum ob temporum commutationem iam non moribus congruerent, apte prudenterque erant novanda. Quo igitur melius, cum disciplinae emolumento, constaret quae iura et instituta valerent in Ecclesia, apparebat, ex Ecclesiae legibus componi codicem oportere, qui facile inter manus versari posset : id quod non solum Episcopi Clerusque exspectabant, sed omnes qui se Iuris Canonici studio dederant. Idem ipsum Apostolica Sedes cum sibi habuisset iam diu propositum, maximae tamen semper difficultates obstiterant quo minus ad rem incumberet. Scilicet provisum erat divinitus, ut huius tam insignis in Ecclesiam promeriti Pio X, sanctae memoriae Decessori Nostro, deberetur laus. Nostis, Venerabiles Fratres, qua is alacritate animi, vixdum inito Pontificatu, immensum paene opus inceperit, et qua deinceps sedulitate et constantia, quoad gubernacula Ecclesiae tenuit, sit prosecutus. Quod si non ei licuit inceptum absolvere, is tamen unus huius Codicis habendus est auctor, eiusque propterea nomen, ut Innocentii III, ut Honorii III, ut Gregorii IX,, Pontificum in historia Iuris Canonici clarissimorum, perpetuo posthac praedicabitur : Nobis satis fuerit si, quod ille effecit, promulgare contigerit. — Iam grati animi significationem a Iesu Christi Vicario universi et singuli sibi habeant quotquot e Sacro» Cardinalium Collegio, ex Episcoporum ordine, ex utroque Clero, ex iipso laicorum numero aliquid operae in hanc rem, pro sua, Acta Benedicti PP. XV 467 quisque sollertia et industria, contulerunt. Quod cum facimus verbis Nostris perlibenter, simul suavi quodam iucundoque officio ac munere, quod ipse Nobis Decessor commiserit, fungi videmur. Praecipuas vero et laudes et grates libet hic agere dilecto Filio Nostro, Cardinali Petro Gasparri, qui quidem in confectione Codicis cum amplius oneris, quam ceteri, usque a principio sustinuit, tum egregiam suam non modo ingenii facultatem iurisque scientiam ostendit, sed etiam studii ac laboris perseverantiam, eamque ne postea quidem visus est intermittere, quam, Negotiis Publicis praefectus, gravibus aliis .coepit occupationibus distineri. Itaque hoc maximi ponderis summaeque opportunitatis opus iure confidimus fore ut valeat multum ad ecclesiasticae disciplinae ñervos roborandos : quia enim notiores reddit Ecclesiae leges, ideo non parum earumdem observantiam adiuvat, idque cum fructu animarum et cum catholici nominis incremento. Hoc sane in quavis hominum societate, atque in ipsa civili universarum gentium consociatione usu venit, ut, ubi sollemnis est obtemperatio legibus, ibi in sinu pacis uberrime res floreant; ubi vero auctoritas legum negligi solet vel contemni, ibi, discordia .dominante et cupidine, privatim ac publice omnia perturibentur. Quod, si confirmatione indigeat, rerum cursu in quo sumus, maxime confirmatur. Horrenda belli huius insania, quae vastitatem affert Europae, nonne clamat quantum cladis et ruinarum possit exsistere, iis contemptis summis legibus quibus mutuae civitatum rationes temperantur? Cernere enim in tanta populorum confectione licet, vel res sacras, sacrorumque administros, etiam dignitate praestantes, quamvis divino ac gentium iure sanctissimos, indigne violari; vel quietos cives complures procul .a domo, matribus coniugibus Aliisque complorantibus, abripi ; vel urbes non munitas ac multitudines indefensas aëriis potissimum incursionibus vexari; passim terra marique talia patrari facinora quae horrore animum et aegritudine perfundant. At Nobis, hunc maiorum quasi acervum deplorantibus, et quidquid inique in hoc bello fit, ubicum- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 468 que et a quoquo fiat, iterum reprobantibus, illud pergratum est votum, quod Deus evenire velit, ut quemadmodum cum promulgatione novi Codicis tranquillior Ecclesiae, ut speramus, ac fructuosior quaedam oritura est aetas, sic societati civili, restituto per iuris ac iustitiae verecundiam ordine, exspectata celeriter illucescat pax, quae gentibus rursus inter se amice compositis bonorum omnium pariat ubertatem. Iam, antequam plurium ecclesiarum viduitati consulamus, placet, Venerabiles Fratres, in amplissimum Collegium vestrum aliquot egregios cooptare viros, qui aut illustrés ecclesias gubernando, aut gravissima alia munera gerendo, operam sollertiamqué suam Nobis admodum probarunt. Hi sunt: P E T R U S L A FONTAINE, P a t r i a r c h a Venetiarum ; VICTOR AMADEUS RANUZZI DE BIANCHI, A r c h i e p i s c o p u s tit. T y r e n s i s , D o m u s Nostrae Pontificalis P r a e p o s i t u s ; Archiepiscopus tit. E p h e s i n u s , S . R o m a n a e et Universalis inquisitionis Assessor; DONATUS SBARRETTI, AUGUSTUS DUBOURG, • Archiepiscopus R h e d o n e n s i s ; LUDOVICUS ERNESTUS DUBOIS, Archiepiscopus R o t h o m a g e n s i s ; Archiepiscopus tit. Edessenus, Sacrae Congregationis Consistorialis Assessor; THOMAS P I U S BOGGIANI, ALEXIUS ASCALESI, Archiepiscopus B e n e v e n t a n u s ; ALOISIUS IOSEPHUS MAURIN, Archiepiscopus L u g d u n e n s i s ; Adiutor Noster a consiliis, idemque Signaturae Apostolicae a Secretis; NICOLAUS MARINI, ORESTES GIORGI, Sacrae Congregationis Concilii Secretarius. Praeter hos, qui nominati sunt, adlegere in Collegium vestrum decrevimus praestantes alios viros duos f quos tamen in pectore reservamus. Quid vobis videtur? Acta Benedicti PP. XV 469 Itaque auctoritate omnipotentis Dei, sanctorum Apostolorum Petri et Pauli et Nostra, creamus et renuntiamus S. R. E. Presbyteros Cardinales PETRUM LA FONTAINE VICTOREM AMADEUM DONATUM SBARBETTI AUGUSTUM ERNESTUM PIUM ALEXIUM ALOISIUM DE BIANCHI DUBOURG LUDOVICUM THOMAM RANUZZJ DUBOIS BOGGIANI ASCALESI IOSEPHUM MAURIN et Diaconos Cardinales NICOLAUM ORESTEM MARINI GIORGI Item duos alios, ut supra diximus, Cardinales creamus, et in pectore reservamus, quandocumque arbitrio Nostro renuntiandos. Cum dispensationibus, derogationibus et clausulis necessariis et opportunis. In Nomine Patris £g et Filii et Spiritus £g Sancti. Amen. Restat, ut Venerabilium Fratrum Episcoporum Ordinum suppleamus. ,470 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II. - MUNUS CAMERARÏATUS S. R. E. P o s t e a Beatissimus P a t e r Camerarium Sanctae Romanae Ecclesiae renunciavit E m u m et Revmum D n u m Card. P e t r u m Gasparri, a Secretis S t a t u s eiusdem S. S. III. - PROVISIO ECCLESIARUM In eodem Consistorio S S m u s Dominus Noster has q u a e s e q u u n t u r ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: Metropolitanae ecclesiae Valentinae praefecit R. P. D. Iosephum Marianum Salvador et Barrera, h a c t e n u s episcopum Matritensem-Complutensem. Titulari archiepiscopali ecclesiae Diocletanae R. D. P e t r u m F u m a s o n i Biondi, canonicum S. M a r i a e ' t r a n s Tiberim, officialem S. C. de Propag a n d a Fide, Delegatum Apostolicum in Indiis Orientalibus. Cathedrali ecclesiae Bolivarensi R. P. D. U l p i a n u m ñ o n e s , h a c t e n u s episcopum Ibarrensem. Perez et Qui- Cathedrali ecclesiae Matritensi-Complutensi R. P. D. P r u d e n t i u m Melo et Alcalde, h a c t e n u s episcopum Victpriensem. Cathedrali ecclesiae Ibarrensi R. D. Albertum M. Ordoñez, canonicum theologum cathedralis ecclesiae Conchensis in indiis. I n s u p e r Beatissimus P a t e r alios etiam iam renunciatos per Apostolicas, sive s u b p l u m b o sive sub annulo Piscatoris, Litteras, Sacrorum Antistites publicavit, scilicet: ARCHIEPISCOPOS : Metropolitanae ecclesiae Olomucensis E m u m ac R m u m D n u m Leonem S. R. E. presbyterum cardinalem de Skrbensky, iam archiepiscopum Pragensem. Metropolitanae ecclesiae Cassiopensis R. P. D. P h i l i p p u m Prosperum Augouard, e Congr. Spiritus Sancti, iam episcopum Sinidensem, Vicar i u m Apostolicum de Congo Gallico superiore. Titularis archiepiscopalis ecclesiae Ancyranae R. P. D. Pellegrinum Franciscum Stagni, iam archiepiscopum Aquilanum, Delegatum Apostolicum in regione Canadensi. Acta Benedicti PP. XV m Metropolitanae ecclesiae Cardiffensis~~ R. P. D. Iacobum R o m a n u m Bilsborrow, O. S. B., iam episcopum P o r t u s Ludovici in Africa insulari. Metropolitanae ecclesiae Rothomagensis R. P . D . L u d o v i c u m E r n e s t u m Dubois, i a m archiepiscopum Bituricensem. Metropolitanae ecclesiae S. Iacobi de Cuba R. P . D. Felicem Ambrosium Guerra, iam episcopum titularem H a m a t h e n s e m . Metropolitanae ecclesiae Lugdunensis, cui a d n e x u s est titulus Viennensis Allobrogorum, R. P. D. Aloisium I o s e p h u m Maurin, iam episcopum Gratianopolitanum. EPISCOPOS: Cathedralis ecclesiae Christopolitanae R. D. Matthaeum Brodie, vicarium generalem eiusdem dioecesis. Cathedralis ecclesiae Nottinghamensis R. D. T h o m a m Dunn, canonicum metropolitanae ecclesiae Westmonasteriensis. Cathedralis ecclesiae Caiesensis R. D. Ignatium Le Ruzic, Administratorem Apostolicum eiusdem ecclesiae Caiesensis. Cathedralis ecclesiae Haileyburensis R. P. D. Eliam Anieetum Latulipe, iam episcopum titularem Catennensem, Vicarium Apostolicum de Temiskamingue. Titularis episcopalis ecclesiae Augilensis R. P. D. Antonium lium T o r r e s et Sanz, iam episcopum Centumfocensem. Aure- Titularis episcopalis ecclesiae Eudoxiadensis R. D. Ioannem Pinardi, p a r o c h u m in civitate Taurinensi, Auxiliarem E m i Card. Richelmy, archiepiscopi Taurinensis. Titularis episcopalis ecclesiae Sobralensis R. D. Iosephum T u p i n a m b á da F r o t a , p a r o c h u m eiusdem civitatis Sobralensis, Titularis episcopalis ecclesiae Aegearum R. D. Iacobum Victorem Mariam Rouchouse, a l u m n u m Societatis Parisiensis pro Missionibus ad exteros, Vicarium Apostolicum Se-Ciuen. septentr.-occidentalis. Titularis episcopalis ecclesiae Mactaritanae R. P. E m m a n u e l e m Prat, Ordinis Praedicatorum, Vicarium Apostolicum Amoensem. Titularis episcopalis ecclesiae Sasimorum R. D. Aemilium Bongiorni, vicarium generalem Brixiensem ac p a r o c h u m mitratum S. Nazarii, Auxiliarem R m i Episcopi Brixiensis. Cathedralis ecclesiae De Pace R. D. Dionysium Avila, canonicum d e c a n u m metropolitanae ecclesiae Platensis ac doctorem in iure civili. Cathedralium ecclesiarum Vaterfordiensis et Lismorensis R. P. Bern a r d u m Hackett, C. SS. R., superiorem d o m u s Redemptoristarum a p u d Limerich. 472 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Cathedralis ecclesiae Leadénsis R. P. D. I o a n n e m Ieremiam Lawler, iam episcopum titularem H e r m o p o l i t a n u m et Auxiliarem Rmi Archiepiscopi S. P a u l i de Minnesota. Cathedralis ecclesiae Dromorensis R. D. E d u a r d u m Mulhern, paroc h u m loci Innismacsaint in dioecesi Clogheriensi. Cathedralis ecclesiae Guaxupensis R. P. D. A n t o n i u m A u g u s t u m de Assis, iam episcopum de Pouso Alegre. Cathedralis ecclesiae S. Rosae in Honduras R. D. Claudium Volio, p a r o c h u m et vicarium foraneum de Alajuela. Titularis episcopalis ecclesiae Almirensis R. D. I o a n n e m Baptistam Sproll, canonicum cathedralis ecclesiae R o t t e m b u r g e n s i s et vicarium generalem eiusdem dioecesis, Auxiliarem Rmi Episcopi Rottemburgensis. Cathedralis ecclesiae de Pouso Alegre in Brasilia R. D. Octavium Chagas de Miranda, p a r o c h u m cathedra is ecclesiae de Campinas. Titularis episcopalis ecclesiae Apolloniensis R. D. P e t r u m Segura Saenz, canonicum doctoralem metropo itanae ecclesiae Vallisoletanae, Auxiliarem Emi Card. Cos et Macho, archiepiscopi Vallisoletani. Titularis episcopalis ecclesiae Chamachensis R. P. D. Leonidam Medina, iam episcopum Pastopolitanum, Auxiliarem R m i Archiepiscopi Bogotensis in Columbia. Cathedralium ecclesiarum Aeserniensis et Venafranae R. P. N col a u m Rotoli, Ordinis F F . Minorum, doctorem in S. Theologia. Cathedralis ecclesiae Ballaratensis R. D. Danielem Foley, p a r o c h u m loci Terang, eiusdem dioecesis. Cathedralis ecclesiae Portus Victoriae Seychellarum R. P. I o a n n e m D a m a s c e n u m a Vovrai (in saeculo Georgium Lachavane), ex Ordine Minorum Capulatorum. Titularis episcopalis ecclesiae Tenediae R. P. Evangelistam ab Usselle (in saeculo Latinum Henricum Vanni), ex Ord. Minorum Capulatorum, Vicarium Apostolicum Arabiae. Titularis episcopalis ecclesiae Echinensis R. D. E d u a r d u m Gimbert, g u b e r n a t o r e m ecclesiasticum in civitate Valparaiso, in ditione Cilena. Cathedralis ecclesiae Guayaquilensis R. P. D. A n d r e a m Machado, S. L, iam episcopum Bolivarensem. Cathedralium ecclesiarum Calvensis et Theanensis R. D. Calogerum Licata, doctorem in S. Theologia et in u t r o q u e iure, S u b s t i t u t u m Poenitentiariae Apostolicae. Titularis episcopalis ecclesiae Letensis R. D. Carolum Reth, prael a t u m domesticum S. S., canonicum cathedralis A u g u s t a n a e Vindelicor u m , Auxiliarem R m i Episcopi Augustani. 473 Acia Benedicti PP. XV Cathedralis ecclesiae Amazonum R. P. D. iam episcopum titularem Sufetulensem. oannem I r e n a e u m Joffily, Cathedralis ecclesiae Vicensis R. D. Franciscum Muñoz et Izquierdo, archipresbyterum cathedralis ecclesiae Barcinonensis. Cathedralis ecclesiae Maioricensis R. D. Rigobertum Domenech et Valls, c a n o n i c u m metropolitanae ecclesiae Valentinae. Cathedralis ecclesiae Monoecensis R. D. Gustavum Vié, vicarium generalem Aurelianensem. Cathedralis ecclesiae Dianensis R. D. Horontium nicum poenitentiarium ecclesiae Bituntinae. Caldarola, cano- II . - EMI P P . CARDINALES RUBRO GALERO ORNANTUR. Die 7 decembris 1916 in palatio apostolico Vaticano habitum est Consistorium publicum, in quo S s m u s Dominus noster P u r p u r a t o r u m P a t r u m galero ornavit, in primis Cardinales die 6 decembris 1915 creatos, n e m p e : Emum ANDREAM FRANCISCUM F R Ü H W I R T H , Einum RAPHAELEM S C A P I N E L L I D I LÉGUIGNO, deinde Cardinales die 4 decembris 1916 creatos, n e m p e : Emum Emum VICTORIUM AMADA EUM RANUZZI DE BIANCHI, Emum DONATUM SBARRETTI, Emum Emum Emum Emum AUGUSTUM DUBOURG, PETRUM L A FONTAINE, LUDOVICUM ERNESTUM DUBOIS, THOMAM P I U M BOGGIANI, ALEXIUM ASCALESI, Emum ALOISIUM IOSEPHUM MAURIN, Emum NICOLAUM MARINI, Emum ORESTEM GIORGI. I I . - PETITIO DE INTRODUCENDA CAUSA BEATIFICATIONIS VEN. IOANNIS BOSCO I n t e r e a advocatus consistorialis Carolus Santucci, comes, tertiam et ultimam orationem h a b e b a t pro introducenda Causa Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei I o a n n i s Bosco, sacerdotis, fundatoris 474 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Congregationis Salesianae. Cum vero R m u s P r o m o t o r Fidei Sanctissimum rogasset ut S. Rituum Congregationi eadem causa remitteretur, S u m m u s Pontifex r e s p o n d i t : Ad Nostram Congregationem Rituum quae videat ac referat. UT. - PROVISIO ECCLESIARUM Eadem die in Consistorio secreto, Beatissimus Pater has, quae s e q u u n t u r , ecclesias de proprio pastore providit, scilicet: Patriarchali ecclesiae Antiochenae Latinorum R. P. D. Ladislaum Zaleski, h a c t e n u s archiepiscopum tit. T h e b a r u m et Delegatum Apostolicum in Indiis Orientalibus. litulari archiepiscopali ecclesiae Thebarum R. P. D. Ioannem Baptistam Nasalli-Rocca, h a c t e n u s episcopum E u g u b i n u m . Cathedrali ecclesiae Carolopolitanae R. D. T h o m a m Russel, praelatum domesticum S. S., p a r o c h u m S. Patritii in civitate Washingtoniensi. Cathedrali ecclesiae Brunensi R. D. Norbertum Klein, presbyterum Ordinis equitum t e u t o n i c o r u m et Praepositum Oppaviae in Silicia. Titulari episcopali ecclesiae Cybistrensi R. D. P a u l u m Nègre, rectorem Seminarii Maioris Mimatensis, cum deputatione in Auxiliarem R m i Episcopi Vivariensis. I n s u p e r Beatissimus P a t e r alios etiam iam r e n u n c i a t o s per Apostolicas, sive sub p l u m b o sive sub annulo Piscatoris, Litteras, Sacrorum Antistites publicavit, scilicet: ARCHIEPISCOPOS: Metropolitanae ecclesiae Olindensis R. P. D. Sebastianum Lerne da Silveira Cintra, iam episcopum titularem Orthosiensem. Metropolitanae ecclesiae Bituricensis R. P. D. Martinum Izart, iam episcopum Apamiensem. Titularis archiepiscopalis ecclesiae Mocissenae R. P. D. Ioannem Baptistam Vinati, iam episcopum Bosanensem. Metropolitanae ecclesiae S. Iacobi de Venezuela (Caracas) R. D. Philippum Rincón Gonzalez, antistitem u r b a n u m , p a r o c h u m et vicarium foraneum dioecesis Emeriten. in Indiis. 475 Acta Benedicti PP. XV Metropolitanae ecclesiae de Manila R. P. D. Michaelem i a m episcopum Zamboangensem. O' Doherty, Metropolitanae ecclesiae Pragensis R. P. D. P a u l u m de H u y n , episcopum B r u n e n s e m . iam EPISCOPOS: Cathedralis ecclesiae Omahensis R. P. D. leremiam Iacobum Harty, iam archiepiscopum de Manila. Cathedralis ecclesiae Laquedoniensis R. D. Franciscum nicum poenitentiarium ecclesiae Bisaciensis. Cathedralis ecclesiae Neocastrensis R. P. D. Eugenium Maffei, canoGiambro, iam 9 episcopum Sarsinatensem. Cathedralis ecclesiae Lucionensis R. D. G u s t a v u m Garnier, vicarium generalem Nivernensem. Cathedralis ecclesiae Adiacensis R. D. Augustinum Simeone, canonicum cathedralis ecclesiae Massiliensis. Cathedralis ecclesiae Fanensis R. D. Iustinum Sanchini, vicarium generalem dioecesis Ariminensis et p a r o c h u m ecclesiae cathedralis. Cathedralis ecclesiae Neo-Pampilonensis R. D. Raphaelem Afamador, vicarium generalem dioecesis de Socorro. Titularis episcopalis ecclesiae Pergamensis R. D. H o n o r a t u m Halle, archipresbyterum cathedralis ecclesiae Montis Pessulani, Auxiliarem E m i Gard, de Cabrières, episcopi Montis Pessulani. Titularis episcopalis ecclesiae Sebastensis R. D. loachim Mamede da Silva Leite, presbyterum dioecesis Gampinensis, ibidem visitatorem d i o e c e s a n u m et protonotarium ad instar participantium, Auxiliarem Rmi Episcopi Campinensis. Titularis episcopalis ecclesiae Europensis R. P. D. Tranquillum Guarn e n , t r a n s l a t u m ab ecclesia cathedrali Reatina. Cathedralis ecclesiae Beatinae R. D. Franciscum Sidoli, canonicum a r c h i p r e s b y t e r u m ecclesiae Placentinae. Cathedralis ecclesiae Sarsinatensis R. D. Ambrosium Riccardi, vicarium generalem F e r e t r a n u m . Titularis episcopalis ecclesiae Germensis R. D. I o a n n e m Raynaud, vicarium generalem Tolosanum, Auxiliarem Rmi Episcopi Tolosañi. Cathedralis ecclesiae Soanensis-Pitilianensis R. D. Recaredum Carlesi, iam vicarium generalem T i b u r t i n u m . Cathedralis ecclesiae Portus Ludovici in insula Mauritio R. P. Ioann e m Murphy, e Congr. Spiritus Sancti. # 476 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Cathedralis ecclesiae Harrisòurgensis R. D. Philippum praefectum scholarum parochialium Philadelphiae. Mac Deviti, Cathedralis ecclesiae Nursinae R. D. Vincentium Migliorelli, archipresbyterum ecclesiae cathedralis Maceratensis. Cathedralium ecclesiarum Nepesinae et Sutrinae R. D. Aloisium Olivares, Congr. Salesianae, p a r o c h u m S. Mariae Liberatricis in Urbe. Titularis episcopalis ecclesiae Poglensis R. D. R a y n a l d u m Muñoz, presbyterum dioecesis S S m a e Conceptionis, g u b e r n a t o r e m ecclesiae loci cui n o m e n Chillan in Cile. Cathedralis ecclesiae Pembrokensis R. P. D. P a t r i t i u m T h o m a m Ryan, iam episcopum titularem Clazomen. et Administratorem eiusdem Pembrokensis dioecesis. Cathedralis ecclesiae Dacchensis in Indiis p h u m Legrand, e Congr. Sanctae Crucis. Orientalibus R. P. iose- Cathedralis ecclesiae Apamiensis R. D. P e t r u m Marceillac, presbyter u m archidioeceseos Tolosanae, ibique p a r o c h u m ecclesiae S. Hieronymi. Titularis episcopalis ecclesiae Basilinopolitanae R. P. D. T u r i b i u m Minquella et Arnedo, iam episcopum Seguntinum in Hispania. Cathedralis ecclesiae Seguntinae R. D. E u s t a c h i u m Nieto et Martin, presbyterum archidioeceseos Matritensis, p a r o c h u m ecclesiae P u r i s s i m a e B. M. V. Conceptioni in hac urbe dicatae. Cathedralis ecclesiae Corcagiensis R. P. D. Danielem Cohalan, iam episcopum Vagen, et Auxiliarem eiusdem Corcagiensis dioecesis. Cathedralis ecclesiae Mysuriensis in Indiis Orientalibus R. P. Hippo ytum Teissier, e Seminario Parisiensi ab exteris missionibus. Cathedralis ecclesiae Iarensis seu S. Elisabeth R. P. D. Mauritium P a t r i t i u m Foley, iam episcopum T u g u e g a r a o a n u m . Cathedralis ecclesiae Lipensis R. D. Alfridum Verzosa, p a r o c h u m loci Bantay, dioecesis Novae Segobiae. Cathedralis ecclesiae S. Agathae Qothorum R. D. I o s e p h u m de Nardis, p a r o c h u m loci Capri, dioecesis Surrentinae. Cathedralium ecclesiarum Maceratensis et Tolentinae R; D. Molaroni, canonicum praepositum cathedralis P i s a u r e n s i s . Romulum Cathedralium ecclesiarum Luceoriensis et Zytomiriensis perpetuo canonice u n i t a r u m , R. D. Ignatium Dubowski, p a r o c h u m et vice-decanum* cathedralis Zytomiriensis, cum deputatione in Administratorem ecclesiae cathedralis Camenecensis. Titularis episcopalis ecclesiae Aegearum in Africa R. D. Michaelem Godlewski, m a g i s t r u m academiae ecclesiasticae Petropolitanae, Auxiliar e m R m i Episcopi Luceoriensis et Zytomiriensis. Acta Benedicti PP. XV IV. - 477 SACRI PALLII EXPOSTULATIO ET CONCESSIO Deinde Beatissimus Pater sacrum Pallium expostulatum concessit ecclesiis Lugdunensi, Bothomagensi, Bituricensi, S. Iacobi de Guba, Olindensi, S. Iacobi de Venezuela, de Manila, Valentinae, Pragensi, Fortalexiensi, in metropolitanam evectae, Tegugicalpensi, in metropolitanam evectae. V. - TITULI EMINENTISSIMIS P P . CARDINALIBUS ASSIGNATI T a n d e m Beatissimus Pater assignavit: E m o F R Ü H W I R T H titulum Ss. Cosmae et Damiani, pro hac vice ad presbyteralem e v e c t u m ; Emo Emo titulum S. Hieronymi Illyricorum; titulum Ss. Nerei et Achillei; SCAPINELLI DI LÈGUIGNO L A FONTAINE E m o RANUZZI DE BIANCHI titulum S. P r i s c a e ; E m o SBARRETTI titulum S. Silvestri in Capite; Emo DUBOURG titulum S. Balbinae; E m o DUBOIS titulum S. Mariae in Aquiro, pro hac vice ad presbyteralem e v e c t u m ; Emo BOGGIANI titulum Ss. Quirici et Iulittae; E m o ASCALESI titulum S. Callisti; E m o MAURIN titulum SS. Trinitatis in Monte Pincio; E m o MARINI titulum S. Mariae in D o m n i c a ; E m o GIORGI titulum S. Mariae in Cosmedin. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 478 ACTA SS. CONGREGATIONUM SACKA CONGREGATIO CONSISTORIALIS P R O V I S I O ECCLESIAE S. Congregationis Consistorialis decreto S S m u s D. N. Benedictus P P . XV h a n c , q u a e sequitur, ecclesiam de proprio pastore providit, scilicet: 1 decembris 1916. — Metropolitanae ecclesiae Lugdunensi praefecit R. P. D. Aloisium I o s e p h u m Maurin, h a c t e n u s episcopum Gratianopolitanum. SACRA DE CONGREGATIO DISCIPLINA SACRAMENTORUM VALIDITATIS B A P T I S M A T I S R e v m u s Ordinarius S... haec retulit huic Sacrae Congregationi: « Ad t r i b u n a l ecclesiasticum h u i u s Dioeceseos i n d u c t u s est quidam « casus circa validitatem matrimonii, quae validitas dependet a validitate «. baptismatis. Iamvero b a p t i s m a ita collatum fuit. Aderat piscina : mini« stellus acatholicus protulit verba ego te baptizo consona ritui Ecclesiae ; « at ipse n o n infudit a q u a m , nec sponsam submersit; sed, prolatis verbis, « ipsa sponsa descendit n piscinam et percurrens a q u a m , ip sa se sub« mersit ». S. Congregatio de disciplina Sacramentorum 479 H i n c petiit ut S. Congregatio respondere d i g n a r e t u r : An validum dici possit baptisma in casu. Adnotanda - I, Nulla difficultas in h a c re oriri potest ex parte ministri, q u a t e n u s sectae acatholicae addicti. Non enim agitur de licita, sed de valida t a n t u m m o d o collatione sacramenti. II. Uti certum hic p r a e s u p p o n i t u r ministellura acatholicum protulisse integram formam : ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Id satis aperte innuitur ex relatione ipsius Ordinarii, affirm a n t i s ministellum protulisse verba: ego te baptizo consona ritui Ecclesiae. Iamvero ritus Ecclesiae tum latinae, t u m graecae praescribit, uti formam substantialem baptismatis, formulam praedictam cum invocatione trium P e r s o n a r u m S S m a e Trinitatis, q u a e tradita fuit directe a Christo Dom i n o ; ita ut si minister protulisset t a n t u m m o d o v e r b a : ego te baptizo, b a p t i s m a esset certo invalidum. I I I . Casus, p r o u t exponitur, manifestat, post prolationem formae evenisse applicationem materiae : prolatis verbis, ipsa sponsa se submersit. Communis doctrina est ad validitatem baptismatis non requiri unionem physicam materiae et formae, sed satis esse u n i o n e m moralem, q u a e h a b e t u r t u m si fiat ablutio immediate a n t e q u a m forma absolvatur, tum si fiat immediate post. Haec unio moralis videtur exstitisse in casu exposito, quia i n n u i t u r immediata successio inter prolationem verborum et descensum mulieris in piscinam. P r o i n d e ex hoc capite n o n apparet ratio invaliditatis baptismatis. IV. Sed potior et ineluctabilis difficultas contra validitatem baptismatis in casu exurgit ex applicatione materiae, q u a e minime facta fuit a ministro. Doctrina catholica certissime tenet ab u n o eodemque ministro poni debere materiam simulque formam baptismatis proferri; secus enim forma: ego te baptizo, ego te abluo falsitate laboraret. S. T h o m a s (Summa Theol., III p., q. 67, a. 6 ad 3) a i t : « dicendum quod ntegritas « baptismi consistit in forma verborum et in u s u mai i a e ; et ideo neque « ille qui t a n t u m verba profert, baptizat, n e q u e ille q immergit. Et ideo, « si u n u s verba proferat et alius immergal, nulla forma v e r b o r u m poterit « esse conveniens ». Rituale Romanum (tit. 2, cap. 1, n. 10), paucis p e r s ' r i n g e n s doctrin a m catholicam circa praedictam u n i o n e m faciendam ab u n o eodemque subiecto, praescribit: idem sit aquam adhibens et verba pronuntians. At in casu exposito nulla ratione innuitur ministellum aliquid externe peregisse ad applicandam aliquo modo materiam subiecto, immo contra- 480 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rium exprimitur. Dicitur enim: ipse (ministellus) non infudit aquam, nec sponsam submersit, sed, prolatis verbis, ipsa sponsa descendit in piscinam, et per curr ens aquam, ipsa se submersit. Patet igitur b a p t i s m a ex hoc capite invalidum censeri debere. Emi ac R m i P a t r e s h u i u s S. Congregationis, o m n i b u s m a t u r e perpensis, in plenario conventu habito die 17 n o v e m b r i s 1916, proposito d u b i o : An validum dici possit baptisma in casu, r e s p o n d e n d u m censuer u n t : Prout proponitur, negative. f ALOISIUS CAPOTOSTI, Ep. Thermen., Secretarius. SACRA CONGREGATIO CONCILII NARNIEN. IURIUM Die 12, loco 13 decembris 1913 Species facti. - * Olim in oppido Calvi, Narniensis dioecesis, d u a e erant paroeciales ecclesiae: altera Collegiata, sub titulo S. Mariae, altera S. Vaientini; illa t a m e n huic longe praevalebat, quippe quae, q u u m maiore frueretur n u m e r o sacerdotum, fere u n i v e r s a m curam gereret, t u m o p p i d a n o r u m t u m ruricolarum; in ea etiam o m n e s Confraternitates ceteraeque piae Uniones sedem h a b e b a n t , quae de suis redditibus in expensas cultus divini n o n m o d i c u m conferebant. Extra moenia a u t e m oppidi conventus Ordinis Minorum cum a d n e x a S. Francisci ecclesia exstabat, u n d e ruricolarum spiritualibus necessitatibus satis erat consultum. Igitur p a r o c h u s ecclesiae S. Vaientini, in ea r e r u m conditione, nonnisi exiguam p a r t e m territorii oppidi suis pastoralibus curis excolebat; q u i n etiam h a e c altera S. Vaientini paroecia c u r a m videbatur agere a n i m a r u m p o t i u s vice paroeciae S. Mariae q u a m proprio n o m i n e ; et revera ad h u i u s curae exercitium deputari solebat u n u s e canonicis ecclesiae collegiatae S. Mariae. Verum, post editas civiles leges suppressionis, e suo conventu disce- S. Cottgregaiio Concilii 481 dere coactis F r a t r i b u s Minoribus, a n n o 1895 decrevit Episcopus ut p a r o chus S. Valentini in ecclesiam S. Francisci sedem transferre!, atque noviter circumscriptis utriusque paroeciae finibus, ad paroeciam S. Valentini (deinceps S. Francisci d e n o m i n a n d a m ) omnes ruricolas assignavit; ad paroeciam vero Collegiatam S. Mariae universum i n t r a oppidi moenia territorium adiudicavit. Hinc factum est ut christifidelium n u m e r u s sub curis paroeciae S. Valentini in ecclesia S. Francisci positorum, a 200 ad 800 increverit, complurimis n e m p e additis qui olim sub iurisdictione fuerant paroeciae S. Mariae. Ex h u i u s m o d i vero translatione christifidelium ab u n a ad alteram curam, nonnulla, ut fieri solet, i n c o m m o d a et difficultates suborta, q u o r u m potiora et graviora iudicio S; Congregationis Concilii subiecta sunt, pro o p p o r t u n a definitione et provisione. Nimirum r a) In primis, q u u m n o n exiguos p r o v e n t u s ecclesia S. Mariae olim percipere soleret ex oblationibus fidelium occasione benedictionis animalium in festo S. Antonii Abbatis, quae fieri consueverat in Oratorio S. Antonii, quod erat, et perseverabat, in territorio ecclesiae Collegiatae S. Mariae, inhibere p r a e t e n d e b a t huiusce ecclesiae p a r o c h u s ne alter p a r o c h u s benedictionem illam in s u a ecclesia S. Francisci impertiret; d u m ex adverso S. Francisci p a r o c h u s ferre nolebat suos parochianos in altera paroecia huiusmodi benedictionem accipere et in eam propterea oblationes conferre. b) Item, quum, ut diximus, Confraternitates et Piae Uniones, in ecclesia S. Mariae d u m t a x a t sedem haberent, cuius expensas pro divino cultu n o n p a r u m levabant, contendit p a r o c h u s S. Francisci, obsistente parocho S. Mariae, saltem ex his Confraternitatibus nonnullas ad suam ecclesiam sedem ponere, sin minus, favore suae quoque ecclesiae redditus erogare, o p o r t e r e ; ne videlicet pia fundatorum intentio, qui bono consulerant omn i u m paroecianorum, sive oppidum sive r u r a incolentium, defraudaretur. c) Ex eadem causa, quod Confraternitates Piaeque Uniones oppidi sedem s u a m pergant habere in ecclesia S. Mariae exclusive, contigit ut subditi paroeciae S. Francisci his Confraternitatibus adscripti, q u a n d o s e p u l t u r a m explicite n o n elegerint, deferri post obitum soleant a sodalibus suae Confraternitatis ad ecclesiam ipsam S. Mariae, cuius parochus exequias peragere p r a e t e n d i t ; id quod p a r o c h u s S. Francisci minime a e q u u m esse putat. d) D e m u m quaestio fit de q u o d a m legato, in administrationem quidem a suo testatore can. Andrea Ronconi ecclesiae Collegiatae S. Mariae olim concredito, ea t a m e n lege ut in certo oratorio S. Iuvenali dicato adimpleretur. Quum enim in praesenti oratorium illud reperiatur intra ACTA, vol. VIII, n. 1 3 . - 9-12-916. £2 482 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale fines paroeciae S. Francisci, et Collegiata civiliter s u p p r e s s a fuerit, contendit rector ecclesiae S. Francisci legatum illud ad se pertinere. Ad h a s controversias componendas n o n p a r u m adlaboravit Ordinar i u s : verum, q u u m u t r a q u e p a r s suis praetensis iuribus institisset, omnemque respueret propositam transactionem, e necessitate fuit h a e c eadem i u r a definire : ad quem effectum per distincta dubia, quaesitum est : I. Cuinam competat ius animalia benedicendi Abbatis atque oblationes percipiendi, in casu. II. An Confraternitates, Sanctae Mariae, contribuere S. Francisci, in casu. spectet festo S. Antonii quae sedem habent in ecclesia parochiali debeant pro expensis cultus favore ecclesiae III. An sodales dictarum non elegerint, debeant sepeliri paroecia, in casu. IV. Cuinam die Confraternitatum, qui expresse sepulturam in ecclesia S. Mariae, vel potius in propria administratio pii legati Ronconi, in casu. Synopsis disceptationis. - A r g u m e n t a hinc inde deducta ad singula capita, sic breviter referri possunt. I. De primo dubio. - In facto est, ab immemorabili, benedictionem animalium de q u a agitur, peragi consuevisse in solo Oratorio S. Antonii, quod n u n c reperitur intra fines paroeciae S. Mariae, atque ad illud Oratorium convenisse christifideles tum oppidum tum agros incolentes. Exinde deducitur, favore parochi S. Mariae, supradicto oratorio S. Antonii acquisitum fuisse per praescriptionem q u a m d a m v e r u m privilegium, ut dicunt, privativum, seu exclusivum, quoad u t r a m q u e paroeciam. Agitur enim de consuetudine facti, q u a e q u u m n o n sit irrationabilis, et a maiore parte communitatis fuerit diu retenta, superiore ecclesiastico minime c o n t r a dicente, « transit eo ipso in consuetudinem iuris... et pro lege n o n imme« rito custoditur » (D'Annibale, Summ. 1, 245 ss.). Stat itaque favore Oratorii S. Antonii, et ideo, indirecte, favore paroeciae S. Mariae, verum privilegium, q u a t e n u s certum est posse privilegium acquiri praescriptione seu consuetudine legitime p r a e s c r i p t a ; q u o d tralatitii iuris est, ex cap. Novit., 13, de I u d i c , et cap. Super quibusdam, 26, de V. S. Sed ex adverso opponitur in casu locum n o n esse praescriptioni, nec consequenti privilegio, idque dupliciter: in primis quia agitur de facultativis; etenim certum omnino est benedictionem animalium in festo S. Antonii Abbatis nemini reservari, sed liberum esse cuique sacerdoti, sive parocho, sive n o n parocho, illam petentibus impertiri. « Q u a e d a m s u n t functiones - ait ci. D'Annibale (Summ. I, 98, n. 63) « quibus aliquid iurisdictionis inest, u n d e vocantur parochiales ; quae- S. Congregatio Concilii 483 « dam autem, q u a e ex m e r a Ordinis potestate consistunt, et dicuntur « sacerdotales: huiusmodi sunt benedictio s e m i n u m , ovorum, animalium, « et similium ». Et pressius F e r r a r i s : «Benedictiones animalium in die « festo S. Antonii Abbatis dare, et oblationes recipere, ab aliis Cappel- « lanis et Rectoribus aliarum ecclesiarum intra fines Parochiae existen« tium » (a fortiori igitur extra h o s fines) « n e c prohibere nec impedire « valet p a r o c h u s , quia inter functiones parochiales ista benedictio n o n « a n n u m e r a t u r » (s. v. Benedictio, art. V, n. 2 2 ; ubi plures decisiones S. G. G. et S. G. E E . et RR. allegat). Si a u t e m in facultativis n o n d a t u r praescriptio, multo igitur m i n u s privilegium ex praescriptione in facultativis conceditur; ergo nullum privilegium acquiri potuit quoad benedictionem, de q u a in casu. Nec privilegium d e m o n s t r a r e licet ex eo d u m t a x a t quod ab immemorabili benedictio animalium p e r a c t a sit t a n t u m m o d o in territorio paroeciae S. Mariae. Id profecto fuit, quia territorium de quo quaeritur ad u n i c a m t u n c pertinebat paroeciam S. Mariae; sed propterea nec subiectum iuris h a b e b a t u r adversus quod praescriptio currere inciperet ; nullo igitur pacto incipere poterat ipsa praescriptio, iuxta effatum i u r i s : « actioni n o n d u m n a t a e n o n praescribitur ». Secus dicere oporteret, quoties in aliquo oppido, per u n u m vel p l u r a saecula, u n a t a n t u m h a b e a t u r ecclesia, h a n c posse sibi acquirere et vindicare iu"s sive privilegium privative peragendi vel o m n e s ecclesiasticas functiones, etiamsi postea alia erigatur in eodem oppido ecclesia: quod a b s o n u m profecto censebitur. Speciatim vero circa benedictionem a n i m a l i u m in casu, pluries tenuit S. C. E E . et RR. (apud Bizzarri, Collect., p. 2 9 2 , 1 , ed.) n o n posse impediri q u o m i n u s eam peragant vel sodales religiosi, qui d o m u m cum ecclesia fundent in aliquo oppido, in quo a n t e a fieri solebat in u n a t a n t u m ecclesia: idemque a fortiori oportet statuere q u o a d noviter fundatam in oppido paroeciam, a primaeva p r o r s u s i n d e p e n d e n t e m . II. De altero dubio, quod respicit universas contributiones q u a s Confraternitates erogant in favorem ecclesiae S. Mariae, expeditior quaestio est. Nam o n u s probandi profecto incumbit rectori novae paroeciae S. Francisci, qui in his contributionibus ex novo p a r t e m h a b e r e contendit. Ille a u t e m n u l l u m titulum, n u l l u m q u e iuridicum intentionis suae fundamentum adducere p o t e s t : etenim n u l l a ex Confraternitatibus sedem in ecclesia S. Francisci habet, nec ulla generali a u t peculiari lege tenetur ad h a n c ecclesiam q u i d q u a m conferre. Ceterum nec capacitas p r a e t e n s a e contributionis a d e s t : adeo possibilitas seu enim tenues s u n t in praesenti praedictarum Confraternitatum redditus, ut n o n solum nullum 484 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale excessum p r a e s t e n t , post persolutas necessarias e x p e n s a s cultus in ecclesia S. Mariae, sed immo propter exiguitatem r e d d i t u u m vel ipsa onera legatarum Missarum a pluribus iam annis adimpleri n o n potuerint. Quae omnia suo testimonio confirmat E p i s c o p u s : « Mi è risultato « per l'ultimo ventennio che la rendita complessiva di tutte le Gonfra« ternite è s t a t a in media di L. 350 a n n u e , e che a l t r e t t a n t a n'è stata « p u r e l'uscita; che in quest'uscita n o n è e n t r a t a mai alcuna spesa per « Legati di Messe, e che i Legati son rimasti tutti insoddisfatti per man« cama di mezzi, stante V impiego delle rendite in altri titoli ». In favorem autem parochi S. Francisci n o n a d d u c i t u r nisi q u a e d a m ratio ex aequitate desumpta, q u a t e n u s n e m p e p r a e s u m e n d u m sit pios i p s a r u m Confraternitatum fundatores utilitatem intendisse totius civitatis, nec profecto ab ea ruricolas exclusos voluisse, p r o u t contingeret in praesenti, si universi redditus erogari deberent in favorem ecclesiae S. Mariae, q u a e hodie nullam ruricolarum curam habet. Verum h a e c ratio insufficiens nimis v i d e t u r : nam, ut subsumitur, praeprimis h a n c saltem t e s t a t o r u m mentem fuisse p r a e s u m e n d u m est, ut pia Miss a r u m onera, q u a n t u m maxime opes ferebant, a d i m p l e a n t u r , quod secus contingit. Ceterum nec deerunt novae ecclesiae parocho alia pastoralis sollicitudinis remedia ut cultus divini necessitatibus consulatur. III. De tertio dubio, nempe, quoad ius funerandi, hic est praesens r e r u m status, ut omnes sodales Confraternitatum, etiamsi noviter erectae paroeciae S. Francisci subditi sint, post obitum deferantur in ecclesiam S. Mariae, q u a t e n u s alibi sepulturam n o n elegerint. Circa hoc nihil i n n o v a n d u m censet p a r o c h u s S. Mariae: p r i m u m , quia ecclesia illa pergit esse sedes Confraternitatum ; secundo, quia sodales Confraternitatum se libere obligaverunt ad funera peragenda in propria Confraternitatis sede, potius q u a m in sua paroecia : quo in casu ius non concedit parocho nisi q u a r t a m funerariam. Opponitur ex adverso, nihil quidem referre quod ecclesia pergat esse sedes Confraternitatum, quia ratio cur istud ius funerandi etiam q u o a d Sodales Confraternitatum, exercuerit anteacto t e m p o r e ecclesia S. Mariae, haec profecto erat quod illa ecclesia tunc parochia propria exstabat singulorum confratrum ; haec autem ratio iam cessavit in cont r a r i u m , quoad omnes, etiam Confraternitatum sodales, t r a n s l a t o s sub iurisdictione parochi S. Francisci. Etenim, nova erecta parochia, s u b i n t r a t favore huius, generale praeceptum quod antea pro vetere seu unica parochia militabat, n e m p e q u e m q u a m in propria P a r o c h i a ubi S a c r a m e n t a susceperat esse sepeliendum, nisi alibi s e p u l t u r a m explicite elegerit. S. Congregatio Concilii 485 Nec sufficit ad h u n c effectum electio sepulturae p r a e s u m p t a a u t interpretativa a u t collectiva, sed requiritur omnino explicita, individua, libera et de facto manifestata, ut c o m m u n i s doctrina est (cfr. Alberti, De sepult, écoles., n. 24). Speciatim vero quoad Confraternitatum sodales, operae pretium est exscribere auctoritates q u a s refert Ferraris, s. v. Confraternitas, art. V, n. 1-8: « Confratres decedentes, n o n electa sibi expli« cite sepultura in sepulcro sui Oratorii seu Confraternitatis, debent « sepeliri in ecclesia parochiali (S. Congr. Concilii in Neapolitan. 13 fe« bruarii 1660 ad 7)». Quin i m m o : « Electio sepulturae facta a Con« fratribus collective et collegialiter sustinetur et valet solum pro illis « qui individualiter consenserunt, ut patet ex sequentibus declaratione nibus S. C. C. 16 maii 1682, (sequitur declaratio).... Ubi vides per « illa verba individualiter consentientes aperte denotari quod Confra« tres, quamvis collective et collegialiter sepulturam eligant, adhuc non « comprehenduntur illi qui nominatim et individualiter non consense« rint ( S . C. EE. et RR., in Camerinen., 18 aug. 1690) », etc. IV. De quarto dubio. Agitur in casu de administratione legati, cuius tabulae non periere, sed incolumes p r o s t a n t ; in his vero quaestioni q u a e agitatur plene consultum a p p a r e t : legimus e n i m : « con l'annuo reddito, « da amministrarsi dal Camerlengo, pro tempore, del Capitolo di Calvi ; « si dovrà ivi (hoc est: " nella Chiesuola di S. Giovenale „ quae n u n c est « in territorio ecclesiae S. Francisci) celebrare tre messe, ecc. Il resto... si « terrà in deposito dal Sig. Camerlengo amministratore, per erogarlo in « altri bisogni di questo piccolo Oratorio ». Quae omnia adeo aperta et perspicua s u n t ut non interpretatione, sed m e r a exsequutione opus sit. Licet enim Capitulum n u n c civiliter veluti s u p p r e s s u m h a b e a t u r , canonice t a m e n a d h u c vivit et exstat, ut aiunt, in anima, ac r e p r a e s e n t a t u r saltem per p a r o c h u m ecclesiae collegiatae S. Mariae. Nec ullam difficultatem praestat quod in praesenti Oratorium illud reperiatur in territorio novae paroeciae S. Francisci: id enim nullo modo impedit q u o m i n u s voluntas testatoris adimpleatur, ut planum est; certum autem in iure h a b e m u s , parocho, vi solius suae iurisdictionis, facultatem n o n inesse administrandi bona u n i v e r s a c a u s a r u m seu locorum piorum q u a e in suo territorio sedem h a b e a n t . Cfr. Benedictus XIV Instit., 105, § 5, n. 99, ubi auctoritate fretus decreti Urbis et Orbis S. R C, diei 10 decembris 1703 scrib i t : « Oratoriis q u o q u e in a m b i t u Paroeciae conceditur ut b o n a s u a « administrent et libere impendant, inconsulto parocho, ut constat ex « quaestionibus 28, 30, 31 laudati Decreti, et ex responsis, q u a e d a t a « fuerunt ». 486 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Resolutio. Hisce praenotatis ac perpensis, q u u m in plenariis E m o r u m ac R m o r u m P a t r u m S. G. Concilii comitiis, habitis die 12 loco 13 decembris 1913, supradicta dubia proposita fuissent, r e s p o n s u m est ad singula p r o u t sequitur: Ad I: Reformato dubio in h a n c formulam: « An impediri possit « q u o m i n u s p a r o c h u s S. Francisci animalia benedicat die festo S. An« tonii Abbatis, in casu ? » : Negative. Ad I I : Negative; Episcopi t a m e n erit curare, ut onera Missarum fideliter adimpleantur, et q u a t e n u s id ob inopiam fieri nequeat, impet r e n t u r a S. Sede o p p o r t u n a e sanationes et reductiones. Ad III: Negative ad primam p a r t e m ; affirmative ad secundam. Ad IV: Camerario Capituli ecclesiae Collegiatae S. Mariae, et, d u r a n t i b u s praesentibus r e r u m adiunctis, parocho eiusdem ecclesiae, sub vigilantia tamen Episcopi. Quas E m o r u m P a t r u m resolutiones Ssmus, ad relationem infrascripti Secretarii, in audientia diei 15 eiusdem mensis et anni, approbavit. O. GIORGI, Secretarius. S. Bomana Bota 487 ACTA TRIBUNALIUM SACKA BOMANA B O T A CALATANISIADEN. NULLITATIS MATRIMONII (TERRITO-BAGLIO) Benedicto PP. XV feliciter regnante, Pontificatus Dominationis Suae anno secundo, die 28 iulii anni 19 Eß^ BB. PP, DD. Seraphinus Many, P o n e n s , Ioannes Prior et Aloisius Sincero, Auditores de turno, in causa Calatanisiaden. - Nullitatis matrimonii, inter Gratiam Territo, actricem, repraesentatam per advocatum ex officio, Bev. Henricum Pezzani, et Catald u m Baglio, conventum, in gradu appellationis contra sententiam Revmae Curiae Calatanisiaden, a Defensore Vinculi Calatanisiadensi interpositae, interveniente et disceptante in causa Substituto Defensoris Vinculi ex officio, sequentem tulerunt sententiam definitivam. Die 13 decembris a n n i 1896, Gratia Territo, quindecim annos n a t a et Cataldus Baglio, n a t u s a n n o s viginti quatuor, matrimonium contrax e r u n t in ecclesia parochiali civitatis Sancti Cataldi, in dioecesi Calatanisiadensi. R u m o r a u t e m ferebatur Gratiam n o n libere contraxisse, sed s u b influxu genitorum, matris praesertim. Brevi inter coniuges dissidia orta sunt, et post duos circiter a n n o s a celebrato matrimonio, sic dictum divortium civile petitum et p r o n u n c i a t u m fuit. T a n d e m , ad consulendum conscientiae suae, Gratia Curiam Calatanisiadensem, die 15 maii 1911, libello supplici adivit, petens ut suum cum Cataldo Baglio matrimon i u m ex capite vis et m e t u s nullum declararetur. Quod et factum est, vi sententiae diei 20 martii 1913, q u a Curia Calatanisiadensis constare de nullitate matrimonii definivit. A q u a sententia cum appellasset Defensor Vinculi Curiae, in H. S. O. de more concordatum est d u b i u m : An constet de nullitate matrimonii in casu. Quod ad ius spectat. H a u d infrequens est, in hoc Sacro Tribunali, disputatio de nullitate m a t r i m o n i o r u m ex capite vis et metus, et, ad 488 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale n o r m a m capitum Iuris Cum locum, 14; Veniens, 15; Consultationi, 28, De sponsalibus, constans firmaque iurisprudentia est, scilicet, saltem de iure ecclesiastico, m e t u m esse impedimentum dirimens m a t r i m o n i u m , si sit gravis, etiam t a n t u m relative, iniustus, ab extrinseco ortus, et in ordine ad e x t o r q u e n d u m consensum matrimonialem incussus. Quae cum clara sint, ad factum p r o p e r a r e licet. Factum quod spectat. Ut actrix in supplici libello refert, ipsa quemdam Rosarium Anzalone deperibat, a m b o q u e sibi fidem de futuro matrimonio dederant. Verum quia Rosarius p a u p e r et inops erat, Gratiae mater huic matrimonio valde r e p u g n a b a t , et absoluto iussu voluit ut filia cum Cataldo Baglio, consobrino suo, m a t r i m o n i u m contraheret. Exinde, inter matrem et filiam gravissima dissidia orta s u n t per plures menses, cum obiurgationibus, reprehensionibus, iurgiis, minis, etiam mortis, verberibus, arcta custodia; quibus additae s u n t graves vexationes ex p a r t e fratris Gratiae, qui ad hoc a m a t r e fuerat incitatus. Quae omnia, iniuste patrata, et in ordine ad consensum matrimonialem extorq u e n d u m , t a m gravia exhibentur, ut, si vera sint, de nullitate h u i u s matrimonii n o n sit a m b i g e n d u m . I n q u i r e n d u m ergo est, u t r u m haec ex actis processus probata sint. P o r r o plures testes iurati, scilicet Antonina Iacona, Cataldus Chinnici, Catalda Lipira, Teresa Bruccheri, Iosephus Palermo, Salvator Sortino, Cataldus Carletta, tempore n o n suspecto, ab actrice, ab eius matre, vel a vicinis didicerunt t u m continuam Gratiae contra Cataldum Baglio aversionem, t u m minas, verbera, aliasque matris erga filiam vexationes, ut haec matrimonium cum Cataldo acceptaret: ex illis depositionibus, q u a e omnino inter se et cum actricis assertionibus concordant, valida p r a e s u m p t i o oritur de gravi et iniusto metu a m a t r e Gratiae filiae incusso, ad extorquendum ab illa consensum matrimonialem. Sed haec praesumptio ad g r a d u m certitudinis assurgit, si inspiciantur depositiones aliorum ad m i n u s octo testium iuratorum, q u a e n u n c e x p o n e n d a e sunt. Marianna Baglio, Gratiae mater, vidua Rosarii Territo, p o s t q u a m in s u a depositione n a r r a v i t se omnia tentasse ut filiam a matrimonio cum Rosario Anzalone averteret, a d d i d i t : « In casa successe l'inferno: « mia figlia Grazia c o n t i n u a v a la relazione con l'Anzalone, ma a forza « di pressioni e di minacce la indussi ad accettare il partito Baglio ». Haec matris depositio, etsi brevis ac generalis, n o n vi destituta est in casu, cum, ex u n a parte, sit manifesta confessio facta ab illa q u a e m e t u m intulit, et, ex altera parte, depositionibus ad m i n u s septem aliorum testium confirmetur. S. Bomana Bota 489 Maria B a r b e r a de propria scientia refert Gratiam a matre et a fratre verberatam fuisse, ut in m a t r i m o n i u m cum Cataldo consentiret, et nihilom i n u s istud m a t r i m o n i u m constanter récusasse: « E s s a (Gratiae mater), « mi diceva: " Se Grazia n o n si marita con Cataldo Baglio, la ucciderò „. « Un giorno, alla mia presenza, tanto la m a d r e q u a n t o il di lei fratello « la percossero in un modo i n u m a n o , per costringerla a sposare il detto « Baglio. La Grazia piangeva dirottamente, ma diceva " Non lo voglio „ ». De h u i u s m o d i verberibus d e p o n u n t etiam tres hi t e s t e s ; scilicet Rosa Salerno, q u a e vidit m a t r e m fuste filiam percutientem, ut Cataldum in virum acceptaret: « Alla mia presenza, la m a d r e spogliò la Territo Grazia « e la bastonò, minacciandola anche con la rivoltella per indurla a spo« sare il Baglio ». Michael Prizzi, qui sic refert: « Un giorno andai in « casa della Territo, e trovai la Grazia semivestita e piangente. Doman« d a t a n e la causa, mi disse che tanto la m a d r e q u a n t o il di lei fratello, « l'avevano percossa per indurla a maritarsi con il Baglio, minaccian« dola altresì di m a n d a r l a fuori di casa ignuda ». Carmela A r m a n n o quae dicit: « Io riferii ciò (scilicet r e p u g n a n t i a m Gratiae contra Catal« d u m Baglio) alla m a d r e per distoglierla dall'usare pressioni alla figlia; « ma quella invece venne per afferrarmi mentre il figlio b a s t o n a v a la « sorella Grazia ». De minis mortis directe a matre cum armis ignitis intentatis, testis fuit Carmela La R o c c a : « La madre della Territo, alla mia presenza, « cercava di persuadere la figlia Grazia a maritarsi con Cataldo Baglio. « La Grazia rispondeva che non lo voleva affatto, ma piuttosto voleva « un certo Rosario Anzalone inteso Palma. Fu allora che la m a d r e della « Territo impugnò il fucile, e lo spianò per ucciderla. Fu alle nostre « grida che si potè evitare un omicidio ». Similia refert Carmela A r m a n n o : « Ricordo a n c o r a che u n a volta la m a d r e aveva preso lo schioppo, ed « io la trattenni ». His gemina h a b e t Salvator C a m m a r a t a : « Un'altra « volta, alla mia presenza, la m a d r e della Territo disse alla figlia: " Se « non ti mariti con Baglio, ti ucciderò a colpi di schioppo „. Si diceva « nel vicinato che un giorno minacciò la Grazia con il fucile. Come « ancora si diceva che le somministrava delle legnate per indurla a « maritarsi col Baglio ». R a y m u n d u s Naro n a r r a t etiam se audivisse m a t r e m filiae exheredationem m i n i t a n t e m : « Seppi poi che la Grazia « aveva sposato il Baglio per minacce e sevizie sofferte a causa della « m a d r e e del fratello, che le mise financo la rivoltella di fronte. La « m a d r e alla mia presenza minacciò la figlia di diseredarla ». R o s a Salerno, a p u d cuius matrem Gratia per tres menses in custodia collocata fuit, refert c o n t i n u a s obiurgationes, vexationes, saevitias q u i . 490 Acta Apostolicae Sedis - Commentaritim Officiale b u s Gratiae mater filiam oppressit, ut eius consensum in m a t r i m o n i u m cum Cataldo extorqueret: « La Grazia Territo nei tre mesi che stette « in casa di mia m a d r e , dopo che già era stata p r o m e s s a a Baglio, e « che la giovane rifiutavasi assolutamente, ad onta delle minacce, basto« nate, e sevizie a m a n o armata, si m a n t e n n e s e m p r e costante nel « rifiuto. E q u a n d o la m a d r e della Territo veniva in casa di mia madre, « M a r i a Baglio, faceva delle scenate, graffiandosi e tirandosi i capelli « allo scopo di p e r s u a d e r e la figlia a retrocedere dalla p r o m e s s a d a t a « all'Anzalone. Non potendo ottenere lo scopo, m a l m e n a v a e percuo« teva la figlia, la quale si ostinava e diceva che, dopo sposata, avrebbe « lasciato il Baglio e sarebbe a n d a t a con l'Anzalone ». Et in hac r e p u g n a n t i a contra sponsum ipsi propositum, a u t potius impositum, Gratia u s q u e ad ipsum matrimonium perstitit, semperque contra h a s nuptias verbis, lacrymis, modis omnibus q u i b u s potuit, protestata est. F u g a m cum Rosario Anzalone, ut ipsa refert in libello sup plici, tentavit; sed pater, adhibitis armis, fugientes compescuit. Gratia ad amicam Carmelam A r m a n n o recurrit, consilia et opem i m p l o r a t u r a ; sed haec frustra a p u d matrem intervenit; similiter amicum Salvatorem C a m m a r a t a rogavit, ut Cataldo Baglio diceret se, Gratiam, nolle illum in maritum acceptare; quod ipse C a m m a r a t a sic refert: « U n a volta la « Grazia Territo mi disse: " Fatemi il favore di dire a Cataldo Baglio « che non lo voglio per marito „. Io manifestai al Baglio q u a n t o mi « aveva detto la Grazia Territo; ma egli mi rispose: " Per ora deve « essere mia moglie, e succeda in avvenire quello che ha da succedere „. Imo, referente teste Benedicta Mistretta, Gratia ipsi sponso dicere a u s a est se e u m non velle in s p o n s u m : « Anche di fronte a Baglio, la Grazia « disse che non lo voleva »¿ Verum hae omnes protestationes, omnesque repugnantiae significationes, stante pertinacia matris, in irritum cesserunt. In his ergo angustiis constituta, nec h a b e n s amplius quo se verteret, Gratia consensum in matrimonium labiis expressit, sed s u b influxu illius metus, illiusque moralis simul et physicae coactionis, q u a se per plures menses oppressam senserat. Quod pariter, vix contracto matrimonio, luctuose simul et manifeste rei monstravit eventus. Gratia refert se, cum a d h u c in ecclesia, matrimonio celebrato, consistebat, repulisse maritum sibi b r a c h i u m offerent e m : « D o p o il rito matrimoniale... nella stessa chiesa rifiutai il braccio « offertomi dallo sposo, e volli ritornare a casa l o n t a n a da lui ». Postri die matrimonii, nova u x o r fiebat, et amicae suae Antoninae lacona dicebat istas nuptias sibi vi fuisse impositas; quod ipsa Antonina refert S. Bomana Bota 491 Brevi autem contigerunt quae Gratia in libello supplici refert: « I dissa« pori cominciarono fin dai primi giorni, rinfacciandomi egli che l'Anza« Ione mi fosse c o n t i n u a m e n t e d'attorno davanti l'abitazione, per istrada, « in chiesa, da per t u t t o . Ed era vero; i segnali e lo scambio di parole « con l'Anzaione ricominciarono dopo poche settimane dal matrimonio « ed erano cagione di continue lotte intime e crepacuori t r a me ed il « Baglio ». Elapsis a u t e m decem et octo mensibus, coniuges ab invicem se s e p a r a r u n t , et paulo post divortium civile p r o n u n t i a t a m est. Quae cum ita sint, nulli d u b i u m esse potest, quin Gratia, puella quindecim a n n o s nata, n u p t i a s cum Cataldo iniverit ex gravi metu, iniuste a m a t r e et a fratre incusso in ordine ad istud m a t r i m o n i u m c o n t r a h e n d u m : u n d e sequitur m a t r i m o n i u m illud esse nullum. R e m a n e n t solvendae quaedam difficultates : 1. Gratiae mater metum filiae incussit, n o n directe ut haec cum Cataldo m a t r i m o n i u m contraheret, sed ut a matrimonio cum Rosario Anzalone retraheretur. Ita Defensor Vinculi Calatanisiadensis, et Substit u t u s Defensoris Vinculi H. S. O.; quod p r o b a r e tentant ex q u i b u s d a m relatis ab actrice, eiusque matre a u t ab aliis t e s t i b u s ; sic Gratia in libello supplici ait: « Continuando la mia relazione con l'Anzaione, mia « m a d r e . . . si adirò talmente che mi coprì di ingiurie e minacce, e final« mente diede piglio ad uno schioppo per ispianarlo contro di me. Per « togliermi l'occasione di vedere l'Anzaione, mi rinchiusero nella casa « di mia zia Maria Baglio, dove n e s s u n a p e r s o n a potevo più vedere, nè « parlare ». Mater vero ait: « Q u a n d o seppi questo (scilicet m u t u o s filiae « et Rosarii Anzalone amores), adoperai tutti i mezzi per dissuadere « mia figlia; la maltrattai, la bastonai, e permisi che il fratello la mal« t r a t t a s s e e la minacciasse a m a n o a r m a t a . Vedendo che tutto riusciva « inutile, la lasciai in città presso mia sorella Maria ora defunta ». Ita etiam Benedicta Mistretta refert: « Innanzi a me, la m a d r e spesso mal « t r a t t a v a la figlia per indurla a dimenticare l'Anzaione ». Resp.: Facile solvitur haec difficultas, si a t t e n d a t u r veritatem hauriri debere, non ex q u i b u s d a m depositionum partibus, sed ex integris testium relationibus. Porro, ex depositionibus s u p r a fuse relatis, patet m a t r e m sibi proposuisse, non modo ut filiam retraheret ab amore erga Rosarium Anzalone, sed etiam, et quidem directe, ut eam compelleret ad matrimonium cum Cataldo Baglio i n e u n d u m . Satis est in m e n t e m revocare depositiones septem illorum aut octo testium, qui unanimiter, de propria scientia, referunt se vidisse a u t audisse m a t r e m filiae graves m i n a s intentantem, ut eam ad m a t r i m o n i u m cum Cataldo Baglio cogeret. Recolenda s u n t verba s u p r a descripta Mariannae Baglio (matris 492 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Gratiae), Mariae Barbera, Rosae Salerno, Michaelis Prizzi, Carmelae A r m a n n o , Carmelae La Rocca, Ray¡nundi Naro. Ipse vir, Cataldus Baglio, ait: « Dietro insistenti inviti della madre, ritornai a frequentare la casa « della Baglio, la quale aveva interesse a n o n farmi a l l o n t a n a r e e far « c o n c h i u d e r e il progettato matrimonio, a p p u n t o perchè essa fiduciaria« mente mi aveva prestato lire cinquecento, ed io minacciavo di lasciare « la mia patria ed emigrare in Africa »: ex q u i b u s sponsi verbis videre est Gratiae matrem, in s u a agendi ratione erga filiam, directe intendisse matrimonium cum Cataldo, et hoc etiam propter m o m e n t a oeconomica. 2. Vir, Cataldus Baglio, deponit: « Per accertarmi delia volontà della « Territo, le proposi, alla presenza della madre e dei parenti, di farmi « giuramento dinanzi all'Immagine di Gesù Bambino, ed essa mi rispose « che ne avrebbe fatti cento... P r i m a che si celebrasse il matrimonio, « qualche volta trovai la Territo, in casa, indifferente e melanconica; « ma mai mi manifestò il motivo di questo stato d'animo. In seguito « tutto procedette con ordine fino alla celebrazione del matrimonio. I « primi mesi del matrimonio p a s s a r o n o con u n a certa tranquillità ». Ex quibus concludi potest Gratiam, etsi cum aliqua repugnantia, libere t a m e n in Cataldum consensisse. Resp. 1) Gratia respondit quidem se p a r a t a m esse ad i u r a n d u m de propensa voluntate s u a in C a t a l d u m ; sed ita respondit coram matre, causa m e t u s ; ergo haec verba nihil probant. Egregie confirmatur haec illatio depositione Benedictae Riggi: « Mio marito per certificarsi della « volontà della Territo, la interrogò, alla presenza della famiglia e dello « stesso Baglio, se volesse per marito il Baglio, e la Territo rispose a « fior di l a b b r a : " Se n o n lo avessi voluto, non l'avrei fatto venire ,,; « però dal tono della voce e dall'atteggiamento si vedeva c h i a r a m e n t e « che erano parole pronunziate con la bocca e n o n col cuore, tanto che « mio marito sconsigliava lo stesso Baglio, il quale stette assai per« plesso ». 2) Quod ait Cataldus, Gratiam n u m q u a m ipsi s u a m r e p u g n a n t i a m manifestasse, contrarium est his q u a e supra ex ore Benedictae Mistretta et Salvatoris C a m m a r a t a audivimus. Ceterum haec sponsae tristitia et « apathia » de q u i b u s loquitur Cataldus, potius confirmant dicta testium de metu ipsi incusso. 3) Affirmat Cataldus omnia u s q u e ad m a t r i m o n i u m recte processisse; sed haec affirmatio sponsi, unica inter tot alias depositiones, et generica, his praevalere nequit. Notandum hic est (quod iam alias anim a d v e r s u m est in S. R o t a , v. g. in Nicien. - Nullit, matr., die 19 februarii 1916), mirum n o n esse consanguineos sponsi, et a fortiori s p o n s u m A. Bomana Bota 493 ipsum, ignorare m e t u m sponsae incussum, quia genitores, qui m e t u m filiae incutiunt in ordine ad matrimonium, clam agere solent, ne forte familia sponsi, h a b i t a notitia m e t u s incussi, ideoque repugnantiae sponsae, a tractatibus matrimonialibus recedat. T a n d e m affirmat Gataldus primos matrimonii menses in q u a d a m tranquillitate transactos fuisse: « con u n a certa t r a n q u i l l i t à » . Sed hoc non esse verum, a u t saltem exageratum esse, ostendit quae mox contigit, scilicet post menses 18, coniugum separatio. Ceterum, licet verum sit primos matrimonii menses in q u a d a m pace transactos esse, inde non sequitur Gratiam metum purgasse, t u m quia purgatio metus n o n intelligitur, nisi q u a n d o cessat causa metus, scilicet Gratiae mater; t u m quia in locis ubi decretum Tametsi publicatum est, m e t u s iuridice p r o b a t u s p u r g a t u s non intelligitur, nisi renovato consensu in forma Tridentina; q u o d n u n q u a m in casu factum est. His ergo o m n i b u s t a m in iure quam in facto consideratis et bene perspectis, Christi nomine invocato, Nos infrascripti Auditores, pro Tribunali sedentes et solum Deum prae oculis habentes, decernimus, declar a m u s et definitive s e n t e n t i a m u s : Constare de nullitate matrimonii inter Gratiam Territo et Cataldum Baglio, ideoque, confirmata sententia iudicis primae instantiae, ad dubium propositum r e s p o n d e m u s : Affirmative. Ita p r o n u n c i a m u s et definitive sententiamus, m a n d a n t e s Ordinariis locorum et ministris tribunalium ad quos spectat, ut exsecutioni mandent h a n c sententiam, et adversus reluctantes procedant ad n o r m a m sacrorum c a n o n u m et praesertim cap. 3, sess. XXV, de ref., Conc. Trid., iis adhibitis exsecutivis et coercitivis mediis, quae magis efficacia et o p p o r t u n a pro r e r u m adiunctis exstitura sint. R o m a e , in sede Tribunalis S. R o m a n a e Rotae, die 28 iulii 1916. S e r a p h i n u s Many, Ponens. Ioannes Prior. Aloisius Sincero. L.©S. Ex Cancellaria, die 7 augusti 1916. Sac. I. Ladelci, Notarius. 494 Actu Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA OFFICIORUM SECRETARIA STATUS EPISTOLA AD R. P. ALOISIUM CATERINI, S. I., PONTIFICIAE UNIVERSITATIS GREGORIANAE MODERATOREM, TRIA EX AURO NUMISMATA, IN PRAEMIUM OPTIMIS ALUMNIS IAM PLURIES BENIGNE DESTINATA, QUOTANNIS LARGIENDA DECERNENS. Rev. P a d r e , Come ebbi il piacere di annunziarle nei decorsi anni, S u a Santità, Benedetto XY, ben volentieri si fece erede e prosecutore della benevola attenzione, di cui l'immediato Suo Predecessore, il P a p a Pio X di santa memoria, volle giustamente onorare la benemerita Pontifìcia Università Gregoriana. Che se le gloriose tradizioni del Collegio R o m a n o , n o n venute mai m e n o e felicemente coltivate fino ai giorni nostri, valsero ad attirare su di esso la considerazione del compianto Pontefice Pio X, particolari ragioni di personali attinenze muovono il R e g n a n t e Pontefice Benedetto XV a porgere all'insigne Istituto, ove Egli attese all'apprendimento delia scienza ecclesiastica, u n a più a m p i a e più durevole testimonianza di Sovrana benevolenza. L'Augusto Pontefice p e r t a n t o , n o n solo per il nobile intento di assicurare ai migliori alunni un premio, che suoni encomio ed incoraggiamento, ma anche per assecondare quel sentimento di memore affezione, che Lo tiene avvinto all'Ateneo, al quale a m a professarsi debitore di quanto è in Lui di cultura nelle sacre discipline, si è b e n i g n a m e n t e degnato di dare carattere di stabilità al dono delle t r e medaglie d'oro che preced e n t e m e n t e furono assegnate a n n o per a n n o , in pro dei più distinti alunni delle facoltà legali, teologica e filosofica del medesimo Ateneo. Nel d a r n e alla P. V. il lieto annunzio, ho il piacere di rimetterle, con questo mio dispaccio, le tre medaglie riguardanti la prossima premiazione; e ben volentieri colgo quest'incontro per raffermarmi con sensi di stima distinta di V. R. Dal Vaticano, 11 novembre 1916. Affino nel Signore P. CARD. GASPARRI. Diarium Romanae Curiae 495 DIARIUM ROMANAE CURIAE SEGRETERIA DI STATO SS. CONGREGAZIONI ASSEGNATE AGLI EMI CARDINALI Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di assegnare ai nuovi Emi e Rmi signori Cardinali, che al Concistoro pubblico del 7 dicembre 1916 ricevettero il cappello cardinalizio, le seguenti SS. Congregazioni: All'Emo signor cardinale Frühwirth, le sacre Congregazioni: dei Sacramenti, dei Religiosi, degli Affari Ecclesiastici Straordinari e dell' Indice. All' Emo signor cardinale Scapinelli, le sacre Congregazioni : del Concilio, dei Sacri Riti, degli Affari Ecclesiastici Straordinari e del Ceremoniale. All' Emo signor cardinale La Fontaine, patriarca di Venezia, le sacre Congregazioni: Concistoriale, dei Sacramenti, dei Sacri Riti e dell' Indice. All'Emo signor cardinale Ranuzzi de Bianchi, le sacre Congregazioni: del Concilio, dei Religiosi, dei Sacri Riti e della Rev. Fabbrica di S. Pietro. All'Emo signor cardinale Sbarretti, le sacre Congregazioni: dei Sacramenti, del Concilio, dei Religiosi e della Rev. Fabbrica di S. Pietro. All'Eolo signor cardinale Dubourg, arcivescovo di Rennes, le sacre Congregazioni: dei Sacramenti, del Concilio, dei Sacri Riti e della Rev. Fabbrica di S. Pietro. All'Emo signor cardinale Dubois, arcivescovo di Rouen, le sacre Congregazioni: Concistoriale, del Concilio, dell'Indice e del Ceremoniale. All' Emo signor cardinale Boggiani, le sacre Congregazioni : Concistoriale, dei Sacramenti, dei Seminari e dell' Indice. All'Emo signor cardinale Ascalesi, arcivescovo di Benevento, le sacre Congregazioni: del Concilio, dei Seminari, dell'Indice e del Ceremoniale. All'Emo signor cardinale Maurin, arcivescovo di Lione, le sacre Congregazioni: del Concilio, di Propaganda, dei Sacri Riti e del Ceremoniale. All'Emo signor cardinale Marini, le sacre Congregazioni: di Propaganda, di Propaganda per gli Affari di Rito Orientale, dei Sacri Riti e della Rev. Fabbrica di S. Pietro. All'Emo signor cardinale Giorgi, le sacre Congregazioni: dei Sacramenti, del Concilio, dei Religiosi e dell' Indice. 496 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato, il Santo Padre si è degnato di nominare: •— 4 dicembre 1916. — L'Emo signor cardinale Filippo Giustini, Membro della Suprema Sacra Congregazione del S. Officio. — Mons. Giuseppe Aversa, arcivescovo titolare di Sardi, Nunzio Apostolico nel Brasile, Nunzio Apostolico in Baviera. — Mons. Angelo Scapardini, arcivescovo titolare di Damasco, Internunzio Apostolico nel Perù e Bolivia, Nunzio Apostolico nel Brasile. 6 dicembre. — Mons, Augusto Silj, arcivescovo titolare di Cesarea del Ponto, Vice-Camerlengo di Santa Romana Chiesa. — Mons. Giovanni Battista Nasalli-Rocca, vescovo di Gubbio, Elemosiniere Segreto di Sua Santità. 8 dicembre. — Mons. Giovanni Tacci, arcivescovo titolare di Nicea, Maggiordomo di Sua Santità. — Mons. Carlo Perosi, Assessore della Sacra Congregazione del S. Officio. — Mons. Vincenzo Sardi, arcivescovo titolare di Cesarea di Palestina, Assessore della S. Congregazione Concistoriale. — Mons. Giuseppe Mori, Segretario della S. Congregazione del Concilio. — Mons. Evaristo Lucidi, Segretario della Segnatura Apostolica. — Mons. Giulio Grazioli, Uditore della S. Romana Rota. — Mons. Bernardo Colombo, Reggente della Penilenzieria Apostolica. Mons. Cesare Cerretti, Pro-Segretario della economia della S. Congregazione di Propaganda Fide. — Mons. Giuseppe Bruno, Sotto-Segretario della S. Congregazione del Concilio. NECROLOGIO 5 dicembre 1916. — Mons. Giovanni Battista Scotti, vescovo di Osimo e Cingoli. INDEX GENERALIS RERUM (ANN. VIII — VOL. VIII) ACTA BENEDICTI PP. XV APOSTOLICAE SUB PLUMBO S. LITTERAE, S. PROPRJO, LITTERAE 137, 259, 305, 353, 385. DECRETUM, 217. EPISTOLAE, 5, 33, 57, 140, 172, 218, 261, 308, 355, 389, 433. ALLOCUTIO, SERMO, CONGREGATIO S. CONGREGATIO S. COXNGREGATIO S. CONGREGATIO STICIS 465. 95. RITUUM: a) Decreta de Beatificatione vel Canonizatione, 13, 67, 154, 228, 321, 359. b) Liturgica, 72, 179, 226. 387. APOSTOLICAE, INDICIS: a) Documentum, 178. b) Subiectionis declaratio, 179. 89, 169, 2 5 7 . MOTU CONGREGATIO CAEREMONIALIS, 409. PRO NEGOTIIS ECCLESIA- EXTRAORDINARIIS, DE 17. SEMINARIIS STUDIORUM UNIVERSITATIBUS, ET DE 156,364, 412. SACRAE CONGREGATIONES TRIBUNALIA S. CONGREGATIO S. OFFICII, 7, 61, 146, 175, 263, 313, 399. S. CONGREGATIO CONSISTORIALIS : a) Documenta, 63, 147, 266, 400, 406, 437. b) Erectiones et immutationes finium dioecesum, 8. 35, 62, 102, 224, 317, 404. c) Provisio Ecclesiarum, 8, 36, 63, 104, 150, 177, 225, 270, 317, 358, 408, 438, 478. S. CONGREGATIO S. CONGREGATIO MENTORUM, DE 36, DISCIPLINA 64, 151, CONCILII, SACRA- 478. 9, 37, 271, 318, 439, 480. S. CONGREGATIO S. CONGREGATIO DE DE RELIGIOSIS, 446. PROPAGANDA FIDE: Nominationes: 67, 225, 274, 321, 408, 447. S. CONGREGATIO PRO NEGOTIIS DE PROPAGANDA FIDE RITUS ORIENTALIS, ACTA, vol. V I I I , n. 14. — 30-12-916. 104. SACRA POENITENTIARIA SACRA ROMANA APOSTOLICA, 108. ROTA: a) Sententiae, 19, 45, 75, 109, 158, 184, 232, 275, 324, 367, 415, 448, 487. 6) Citationes edictales, 349, 427. SIGNATURA APOSTOLICA, 206, 287, 375. OFFICIA SECRETARIA STATUS : a) Epistolae, 85, 494. b) Decretum, 213. DIARIUM ROMANAE CURIAE: a) Concursus ad Officia, 132, 214. 6) Monita, 382, 431, 462. c) Nominationes, 31, 53, 87, 132, 165, 214, 255, 301, 351, 382, 429, 462, 495. d) Necrologium, 32, 56, 88, 136, 168, 256, 304, 352, 384, 432, 464, 496. 53 H II INDEX DOCUMENTORUM CHRONOLOGICO O R D I N E DIGESTUS ANNO ¡ MENSE DIE I. - ACTA BENEDICTI PP. XV I. 1915 Dec. 20 1916 Febr. 7 Apr. 3 - APOSTOLICAE 19 Apr. 15 27 Iul. 15 Aug. 10 LITTERAE. - MOTU PROPRIO. Sanctae Mariae ad Rupes. - Dé sanctuariis S. Mariae ad Rupes et S. Bernardini Senensis quod Aquilae est, Ministri Generalis Fratrum Minorum iurisdictioni immediate subiciendis III. 1916 PLUMBO Inter praecipuas. - De erectione Provinciae Reginensis, divisione dioecesis sancti Bonifacii et erectione archidioecesis Winnipegensis Apostolatus officium. - De erectione novae dioecesis « Portus Nationalis » , Cantoria, celtica. - De erectione ecclesiasticae provinciae Gardiffensis Catholicae Ecclesiae cura. - De erectione novae dioecesis Penedensis IL Sept. SUB - LITTERAE APOSTOLICAE. Cum Catholicae Ecclesiae. - Oratio ad populos christianos Orientis cum Ecclesia Romana iungendos indulgentiis ditatur. Cum divinus Redemptor. - Oratio quaedam ad S. Petrum, Apostolorum Principem, indulgentia ditatur . Romanorum Pontificum. - Templum S. Mariae vulgo « d i Pozzano», apud Stabiam seu Castrum Maris, titulo Basilicae honestetur Quod, in tanta. - Una e praebendis canonicalibus ecclesiae Ss. Celsi et Iuliani ad templum S. Ioannis Florentinorum in Urbe clero veteris Florentini Status reservatur . . . . . . . . . . Index documentorum 500 PAG. ANNO I MENSE [ DIE 1916 Aui 15 Sept. 21 Oct. Cum Biblia Sacra. - Latis novis legibus de Pontifìcio Instituto Biblico, decernitur quae intercedere debeant rationes tum eidem Instituto, tum Pontificio Consilio Vulgatae instituendae, cum Supremo Pontificio Consilio Rei Biblicae provehendae. . . . Summa afficimur laetitia. - Erectio novi Vicariatus Apostolici Ho-nan Orientalis . . . . . . . . Cum centesimus. - Decernitur nomisma pro cohorte militum, qui vulgo «Gendarmi pontificii» vocantur, centesimo exeunte anno ab eius institutione. IV. 1916 Iun. 26 Oct. 12 Dec. 1916 Ian. 31 Febr. Mart. - 385 386 DECRETUM. De eucharistica puerorum utriusque sexus Communione ad mentem Summi Pontificis, die 30 mensis iulii solemni ritu promovenda V. 1915 - 305 217 EPISTOLAE. Quinquagesimo sacerdotii tui. - Ad R. P. D. Edmundum Prendergast, archiepiscopum Pbiladelphiensem, in quinquagesimo sacerdotii eius natali, scribens, eidem gratulatur ob merita. 140 Iucundum sane. - Ad R. P. D. Augustinum Dontenwill, archiepiscopum Ptolemaidensem, Oblatorum B. M. V. Immaculatae praepositum generalem, primo revoluto saeculo a fundata eorumdem religiosa Con- i gregatione j 433 Ad christiani apostolatus apicem. - Ad Carolum Hamel j et Henricum Saint-Olive, coetus moderandi operi j « a Propagatione Fidei », alterum Parisiis, alterum j Lugduni praesides, gratulandi hortandique causa. | 5 Caritatemnumquam excidere. - Ad perillustrem virum ¡ Aloisium vicecomitem d'Hendecourt, Vincentianae j Congregationis praesidem, de litteris quibus pro spera Societatis condicio describitur, gratias agens, i 33 Quoniam africanarum. - Ad Paulinum Petrum S. R. E. card. Andrieu, archiepiscopum Burdigalensem, de stipe pro Nigritis corroganda in Epiphania Domini. I 57 Hac summa. - Ad R. P. Iosephum Bardoux, e Soc. Iesu, « Scholae apostolicae » Lancensis moderatorem, anno quinquagesimo exeunte cum eius generis schola primum Avenione aperta est | 141 Al tremendo conflitto. - Ad Basilium S. R. E. Presbyterum Cardinalem Pompilj, in Urbe Vicarium. Ad peculiares effundendas preces, quibus immanis belli finis imploratur, nationum belligerantium popu totumque universorum foeminas famillasque catholicas, sive singulas sive potius consociatas, adhor- chronologico ordine digestus ANNO I 1916 MENSE DIE Mart. 10 13 Apr. 19 30 Maii Iun. 18 29 tatur, praesertim per opportunum et acceptabile quadragesimale tempus V Vix poteras. - Ad religiosum virum Gyrum de Pisauro, O. F. M., de oblata, in obsequium, ephemeride quae inscribitur « Picenum Seraphicum » gratias persolvens Nonnullos. - Ad R. P. D. Camillum Moreschini, archiepiscopum Camerinensem, de christianae doctrinae institutione per Picenum promovenda Litteris tuis. - Ad R. P. D. Barnabam Piedrabuena, episcopum Catamarciensium, de sollemnibus gratulatur, quae B. M. V. « dei Valle » apparantur . Altero iam exeunte saeculo. - Ad R. D. Antonium Lhoumeau, societatis Mariae et Filiarum a Sapientia praepositum generalem, anno vertente ducentésimo ab obitu beati Patris legiferi Institutiones Theologiae Moralis. - Ad R. P. Ianuarium Bucceroni, e Soc. Iesu, doctorem decurialem theologiae morum tradendae in Athenaeo Gregoriano; cuius nuper editos libros commendat Sanctum et salutare. - Ad R. P. Eduardum Hugon, sodalem domicianum, doctorem decurialem sacrae theologiae tradendae in urbano Collegio Angelico ; eum laudatis, quod sacrae theologiae doctrinam ad mentem Aquinatis in usum etiam laicorum divulgaverit Significandae tibi. - Ad R. D. Paulum Buguet, curionem Montislegionis, protonotarium apostolicum, cui gratulatur quinquagesimum sacerdotii natalem et incrementa Operis defunctorum animis expiandis. Epistola, quam Mediolani. - Ad Andream card. Ferrari, archiepiscopum Mediolanensem, ceterosque provinciae ecclesiasticae Mediolanensis praesules, in annuum coetum congregatos Optimo sane iure. - Ad R. D. Ianuarium Asprenatem Galante, protonotarium apostolicum, canonicum et cimeliarcham ecclesia*? Neapolitanae ; cui gratulatur natalem sacerdotii L celebranti Cum ex apostolico officio. - Ad R. D. Amadeum Guizzoni, canonicum theologum Piacentinum : de commentario qui inscribitur << 11 catechista cattolico ». Sollemnia. - Ad R. P. D. Carolum Garcia Irigoyen, episcopum de Truxillo, occasione quarti iam expleti saeculi a condita Truxiliensi dioecesi . . . . . Ingravescente in dies. - Ad R. P. Seraphinum Cimino, Ordinis Fratrum Minorum ministrum generalem, septimo exeunte saeculo ex quo indulgentia plenaria de Portiuncula primum divinitus data est . 501 Index documentar um 503 ANNO I 1916 MENSE I DIE Iul. Aus. 21 Sept. 10 Oct. 14 A dilecto Filio. - Ad R. D. Aloisium Jauch scribens, pium opus a S. Francisco Salesio commendat . . Pietatis in Nos vestrae. - Ad R. P. D. Iulianum, archiepiscopum Portus Principis, ceterosque episcopos provinciae ecclesiasticae Haitiensis in conventum congregatos Epistolam accepimus. - A.d Iulium S. R. E. presb, cardinalem Boschi, archiepiscopum Ferrariensem, episcopum Comaclensem, Georgium S. R. E. presbyterum card.Güsmini, archiepiscopum Bononiensem, et archiepiscopos atque episcopos Flaminiae regionis in annuum conventum congregatos Il devoto indirizzo. - Al conte Massimiliano Zara, presidente generale della Società di S. Paolo per la diffusione della stampa cattolica Accepimus vos. - Ad R. P. D. Bernardum, archiepiscopum Bogotensem, ceterosque Columbiae archiepiscopos et episcopos conventum celebraturus . . Venerabilis frater Titus. - Ad R. P. D. Felicem Ambrosium, archiepiscopum S. Iacobi de Cuba, ceterosque Cubanae reipublicae episcopos, de fovenda po^ pulari pietate in almam Dei Matrem . . . Laetamur utrumque. - Ad R. P. Ludovicum Theissliug, recens electum Dominiciani Ordinis moderatorem generalem, ut eidem gratületur et vota exprimat Legentes vestram. - Ad Felicem S. R. E. presb, cardinalem de Hartmann, archiepiscopum Coloniensem, ceterosque archiepiscopos et episcopos e Germania qui nuper Fuldam convenerunt . . . . Commisso divinitus Nobis. - Ad Ludovicum Nazarium S. R. E. presb. card. Bégin, archiepiscopum Quebecensem, ceterosque archiepiscopos et episcopos regionis Canadensis: mutuam inter fideles coniunctionem enixe commendat Singulare tuum. - Ad Franciscum S. R. E. presbyterum cardinalem De Bettinger, archiepiscopum Monacensem et Frisingensem : respondet litteris, altero redeunte natali Pontificatus sui, ab eo missis observantiae causa . .. . .. •. Quid agant. - Ad Petrum S. R. E. presb, cardinalem Maffi, archiepiscopum Pisarum, Alphonsum Mariam S. R. E. presb. card. Mistrangelo, archiepiscopum Florentinorum, ceterosque archiepiscopos et episcopos Etruriae occasione annui conventus Pisis congregatos In coetu sodalium. - Ad R. P. Ludovicum Theissling, Ordinis Dominiciani Magistrum Generalem, appe- 503 chronologico ordine digestus ANNO 1916 MENSE Oct. [PAG. I DIE 30 Nov. 13 tentibus solemnibus ob Ordinem ante annos pce legitime confirmatum. . . . . . . . . . ...... Communis epistola. - A.& RR. PP. DD. Natalem Bruni, archiepiscopum Mutinensium, abbatem Nonantulanum, ceterosque Aemiliae praesules, ad annuum coetum congregatos, gratias de communibus obsequentissimis litteris persolvens Quae verba. -Ad RR. PP. DD. Ludovicum Gavotti, archiepiscopum Genuensium, ceterosque Liguriae episcopos, in annuum conventum congregatos, de communi officiosissima epistola gratias agens . . In libro. - Ad Georgium S. R. E. presb. card. Gusmini, archiepiscopum Bononiensum, de libro in venerationis testimonium reverenter oblato gratias agit. VI. 1916 Dec. - Quandoquidem. - Habita in Consistorio. VII. 1916 Mart. - ACTA I. 1915 Dec. 16 1916 Febr. 19 Apr. 8 13 » » Maii 11 » - SERMO. Al vescovo. - Ad divini verbi per Quadragesimam in Urbe praecones. II. Iun. ALLOCUTIO. SACRARUM - S. CONGREGATIONUM CONGREGATIO S. OFFICII. Decretum. Declarantur et extenduntur concessiones quaedam pro tempore belli Declaratio circa facultatem episcoporum in reconciliandis haereticis vel apostatis Decretum circa imagines exhibentes B. V. M. indutam vestibus sacerdotalibus Decretum. Declaratur dubium circa indulgentiam christianae salutationis: «Laudetur Iesus Christus » . Declaratio circa opus quoddam . . . .. . . ....... . Decretum. Solvitur dubium de Ss. Numismatibus loco scapularium benedicendis. . . . . . . . . . Decretum de quadam recensione periodica . . . . Decretum quo plura solvuntur dubia circa Indulgentias a Tertiariis saecularibus Ordinis Minorum lucrandas Decretum de formulis precum Indulgentiis ditatis non interpolandis 504 Index documentorum ANNO MENSE' DIE 1916 » •Iul. 12 13 5 11 » Aug. Oct. » PAG. 316 Instructio super casuum conscientiae reservationibus. Decretum. Sodalitates ad provehendas iuvandasque religiosas vocationes Indulgentiis ditantur . . . II. Í9Í6 » Febr. Mart. 15 31 » » » Iun. 9 - SACKA CONGREGATIO 313 316 399 CONSISTORIALIS. 63 Decretum circa quasdam choreas in Statibus Foederatis Americae Septentrionalis et in regione Cana147 Declaratio circa clericalis vestis usum in regione 148 » • De titulo cathedralis pro ecclesia S. Sabini ANDRIENSIS. 266 » » 16 Lettera agli Ordinari d' Italia circa i Sacerdoti milita» » Iul. 25 » Oct. Nov. 4 24 » Decretum circa proponendos ad episcopale ministerium in Foederatis Americae Sept. Statibus. . . M A G E L L A N E N S I S . Erectionis Vicariatus Apostolici . . Lettera circolare ai Revmi Arcivescovi e Vescovi di Calabria sulla costituzione di Patronati ecclesiastici 400 406 437 III. 1916 » » » Ian. » 28 31 Febr. Apr. Nov. 25 3 17 - S. CONGREGATIO Dec. 1915 » Iun. Iul. Iun. 1916 » » » » Nov. SACRAMENTORUM. 64 36 151 153 478 15 » DIOECESIS 19 31 ORITANA. 18 19 14 DISCIPLINA Liceitatis matrimonii IV. 1913 » DU - S. CONGREGATIO CONCILII. N. Distributionum 439 480 37 9 318 271 Participationis Decretum de provisione officiorum et beneficiorum du445 V. 1916 Nov. 7 - S. CONGREGATIO DE RELIGIOSIS. Dubia circa egressum Postulantem e monasteriis 446 505 chronologico ordine digestus DIE MENSE VI. - S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE PRO NEGOTIÍS R I T U S ORIENTALIS 22 27 Mart » Dubia circa Const. << Incruentum » quoad Orientales. Decretum de spirituali adsistentia fidelium graecorutheni ritus in regionibus Americae meridionalis immigranti um VII. Iun. I 6 - S. I INDICIS. Decretum quo quaedam prohibentur opera . VIII. - S. Dec. CONGREGATIO CONGREGATIO . . . RITUUM. - Decretum de introductione causae Servi Dei Ioannis Baptistae Stoeger, laici professi Congregationis Ssmi Redemptoris ian. I 9 I R O M A N A seu N E A P O L I T A N A . - Decretum beatificationis et canonizationis venerabilis Servi Dei Ioannis Baptistae a Burgundia, sacerdotis professi Ordinis Fratrum Minorum 26 P A R I S I E N . - Decretum beatificationis seu declarationis -.martyrii Servorum Dei Ioannis Mariae du Lau, archiep. Arelatensis, Francisci Iosephi de la Rochefoucauld, episcopi Bello vacensis, Petri Ludovici de la Rochefoucauld episcopi Santonensis, et Sociorum, Parisiis mense septembris 1 7 9 2 interemptorum Febr. ! 1i22 | Dubia 23 Decretum de lampade coram. Sanctissimo Sacramento. Decretum de sacerdotum et sacrorum ministrorum numero in benedictione et consecratione sanctorum Oleorum . . . . Apr. 12 T A U R I N E N . Decretum beatificationis ei canonizationis servae Dei Aloisiae Borgiotti, con fundatricis Sororum a iesu Nazareno 22 SANCTI HIPPOLYT!. 1 j I DIOECESIUM I Maii tun. TOTIUS ITALIAE ET I N S U L A R U M ADIACENTIUM. De festo translationis almae Domus B. M. V. . . 26 B A V A R I A E R E G N I . De titulo, festo et officio B. V. Mariae, patronae Bavariae . . . . I 5 I S E D U N E N . Dubia de festo dedicationis ecclesiae. . . V l Z A G A P A T A M E N . E T N A G P O R E N . Dubia I 2 I Dubia de Missa votiva Sacratissimo Cordis Iesu et de precibus post Missam . ^. 1 4 I A V E N I O N E N . Decretum beatificationis seu declarationis martyrii Servarum Dei sororum Iphigeniaea S. Matthaeo, e Congregatione Sororum ab Adoratione perpetua Sanctissimi Sacramenti, Elisabeth Teresiae a S. Corde Iesu, Ordinis Ursulinarum, Mariae Rosae, Index 506 ANNO ! 1916 MENSE DIE Aug. 13 Ordinis S. Benedicti, Mariae a S. Henrico, Ordinis Cisterciensis, et Sociarum, in odium fidei, uti fertur, mense iulio anni 1794 Arausione interemptarum. Q U E B E C E N . Decretum introductionis causae beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Ioannis de Brébeuf, Gabrielis Lalemant, Antonii Daniel, Caroli Garnier, Natalis Chabanél, Isaaci Jogues, Renati Goupil et Ioannis de la Lande, e Societate Iesu T A U R I N E N . Decretum beatificationis et canonizationis venerabilis Servi Dei Iosephi Benedicti Cottolengo, canonici sacerdotis, fundatoris Instituti Taurinensis Parvae Domus a Divina Providentia . . . IX. 1916 Aug. documentorum - S. CONGREGATIO 25 Decretum de functionibus sacris a S. R. E. Cardinalibus in Urbe celebrandis. De Caeremoniali Capellae papalis. De usu gestandi Crucem pectoralem super cappam magnam. De exequiis ac funeribus S. R. E. Cardinalium in romana Curia X. 1'RO 1915 Dec. 14 Febr. Mart. 11 7 Sept. 30 - N E G O T I I S S. CONGREGATIO E C C L E S I A S T I C I S E X T R A O R D I N A R I I S . Extensio iurium ac potestatis Ordinarii Castrensis apud Belgarum exercitum D E 1916 CAEREMONIALIS. XI. - S E M I N A R I I S E T S. D E CONGREGATIO S T U D I O R U M U N I V E R S I T A T I B U S . Leges Academiae romanae S. Thomae Aquinatis. . Dubia circa Motu Proprio « Doctoris Angelici » et circa XXIV theses philosophicas a S. Congregatione Studiorum recognitas et probatas . Epistola ad R. D. Alfredum Baudrillard rectorem Instituti Catholici Parisiensis, de doctrina S. Thomae Aquinatis impensius excolenda III. - TRIBUNALIA I. 1916 Mart. 17 - SACRA POENITENTIARIA APOSTOLICA. Declaratio circa obligationem divini Officii recitandi clericorum in sacris constitutorum qui, lege civili coacti, in bello versantur 507 chronologico ordine digestus ANNO MENSE PAG. DIE II. - SACRA ROMANA ROTA. 28 52 1915 » Mart. Maii Iul. 29 21 27 Iurium, seu curae habitualis et actualis . Nullitatis matrimonii (Pic-Garreaud) . . . M O H I L O V I E N . Nullitatis matrimonii (Radziwill-Benar- » 31 NICLEN. Aug. PITILIANEN. » 13 16 » Nov. Dec. 4 30 FESULANA. 19 PARISIEN. 45 75 » e * 1916 » Febr. Mart. * » » » Apr. » Nullitatis matrimonii (Surcouf-de Serres) . . 120 PARISIEN. PARISIEN, Nullitatis matrimonii (Santelli-Stettiner). 184 Nullitatis matrimonii (Charrier-Godet) . . seu N I C I E N . Nullitatis matrimonii (Massier- 158 324 275 7 4 » 10 18 109 PARISIEN. PARISIEN. Nullitatis matrimonii (De Payer-Level) . Nullitatis matrimonii (Edeline-Ledanois). . . 200 367 343 MOHILOVIEN. Nullitatis matrimonii (Radziwill-Benar415 Maii Iul. Aug. 10 28 » » 14 » Oct. 31 » 2 Circa la collazione d'un Beneficio . . . . C A L A T A N I S I A D E N . Nullitatis matrimonii (Territo-Baglio). F O R O I U L T E N . Nullitatis matrimonii (De Blonay-De Mele- 239 Collationis beneficii F L O R E N T I N A . Nullitatis matrimonii (Marchio-Bini). Cita- 448 ROMANA. 487 349 ROMANA. 427 li!. 1916 » » Apr. Iun. Aug. 28 » 8 - SIGNATURA APOSTOLICA/ SALUTIARUM. 206 287 BONONIEN. 375 iurium, sive nullitatis sententiae rotalis. Commissionis seu regularitatis paroeciae . IV. - OFFICIA SECRETARIA 1916 Febr. 9 » Maii 8 » Nov. U STATUS. Epistola ad R. P. H. Desqueyrous, procuratorem generalem Sodalium Dominicianorum provinciae Hiberniae, de ephemeridibus « The irish rosary » et « The lmeldist» reverenter exhibitis, gratias persolvens. Decretum. Quinam nuncupandi sint Internuntii, quinam Delegati Apostolici Epistola ad R. P. Aloisium Caterini, S. L, Pontificiae Universitatis Gregorianae moderatorem, tria ex auro numismata, in praemium optimis alumnis iam pluries benigne destinata, quotannis largienda decernens. 85 213 494 ra INDEX ANALYTICUS RERUM NOTABILIUM A Absolutio ab excommunicatione ob haeresim vel apostasiam, in foro conscientiae impertienda, est speciali modo R. P. reservata; - quando ab episcopo impertiri potest, 61. Academia romana S. Thomae: eidem speciales leges dantur: eius nomen, propositum, officia; constabit Consilio Academiae regendae praeposito, academicis, alumnis; de tribus istis in specie, 364; semel saltem in hebdomada dentur lectiones in praecipuis thomisticae doctrinae capitibus ; de certamine doctrinae ad praemium obtinendum; conditiones ad lauream in philosophia S. Thomae assequendam, 365; de praemiis Academicis impertiendis, 366. « Ad honorandam », Bulla Benedicti XIV, non modificat praecedentes dispositiones circa collationem beneficiorum relate ad Capitulum Vaticanum, 242 sqq., 449 sq. Adsistentia passiva parochi in celebratione matrimonii mixti tantum toleratur in illis regionibus quibus ante Decretum Ne temere concessiones speciales factae ac instructiones datae fuerunt a S. Sede : alibi non solum illicita sed et invalida, 316. Alagöas (de) dioecesis territorium in Brasilia in duas partes dividitur: quarum pars orientalis antiquae dioecesi de Alagöas, pars vero occidentalis novae et distinctae dioecesi Pen eden si denominandae assignatur, quae suffraganea metropolitanae Ecclesiae Olindensis erit, 169 sq. - Harum dioecesum divisoria linea, 170. AlbericMs de Foresta e Soc. Iesu : eum B. P. laudibus prosequitur, qui primus, quin- quaginta abhinc annos, « Scholam Apostolicam », ad sacras missiones sacerdodotibus alendas, Avenione condiderit eumque aliqua ratione eiusdem generis Scholarum auctorem habet, 141, v. Bardoux. Andrieu S. B. E. card. Paulinus Petrus, archiepiscopus Burdigalensis, epistolam accipit, qua B. P. nigritis ex misera et abiecta condicione relevandis operam dat. Memorat quanta in hac causa Ecclesia Dei gesserit; atque peropportunum Leonis XIII decretum confirmans, 57, quotannis in Epiphania Domini stipem redimendis nigritis corrogari vult, 58. Animarum cura, v. Cura animarum. Ascalesi, v. Cardinales. Aversa Iosephus, archiep. tit. Sardianus et in ditione Brasiliana Nuntius Apostolicus, a B. P. deputatur ut exsecutioni mandentur quae erectionem novae dioecesis Portus Nationalis respiciunt, 94, v. Portus Nationalis. B Baptismus valide administrari potest etiam ab acatholico 479; - invalidus si non ab eodem ministro ponatur materia et proferatur forma, 479 sq. Bar doux Iosephus e Soc. Iesu, « Scholae Apostolicae » Lancensis moderator, anno quinquagesimo exeunte cum eius generis schola primum Avenione aperta est, epistolam accipit qua B. P. ipsum opus eiusque egregium conditorem Albericum de Foresta magnopere laudat, 141, v. Albericus de Foresta. Bandrillart Alfredus, Instituti catholici Parisiensis rector, epistolam accipit de do- 510 Index analyticus rerum notabilium ctrina S. Thomae Aquinatis impensius excolenda, 412 sqq. Beatificationis et canonizationis decretum ven. servi Dei Ioannis Baptistae a Burgundia, sacerdotis professi Ordinis Fratrum Minorum, 13. — servorum Dei Ioannis Mariae du Lau, archiepiscopi Arelatensis, Francisci Iosephi dé la Rochefoucauld, episcopi Bellovacensis, Petri Ludovici de la Rochefoucauld, episcopi Santonensis, et Sociorum, Parisiis mense septembri 1792 in-teremptorum, 67 sqq. — ven. servae Dei Aloisiae Borgiotti, C Q n fundatricis Sororum a Iesu Nazareno, 154 sqq. — servarum Dei Sororum Iphigeniae a S. Matthaeo, e Congregatione sororum ab Adoratione perpetua SSmi Sacramenti, Elisabeth Teresiae a S. Corde Iesu, OrdinisUrsulinarum, Mariae Rosae, Ordinis S. Benedicti, Mariae a S. Henrico, Ordinis Cisterciensis, et Sociarum, in odium fidei, uti fertur, mense iulio anni 1794, Arausione interemptarum, 228 sqq. — servi Dei Iosephi Benedicti Cottolengo, canonici sacerdotis, fundatoris Instituti Taurinensis parvae Domus a Divina Providentia (super dubio de miraculis), 321 sqq. Bêgin S. B. .E. card/ Ludovicus Nazarius, archiepiscopus Quebecensis, ceterique archiepiscopi et episcopi Canadensis regionis epistolam a B. P. accipiunt, qua mutuam inter fideles coniunctionem enixe commendat, 389. Simultates enim exarsere inter catholicos Canadenses, 390, quorum alii,, ex Gallis oriundi, gallico sermone, alii, etsi varia ab stirpe profecti, anglico utantur, de utriusque sermonis iuribus et usu in sacris aedibus et in scholis catholicorum propriis. Rem, qua nulla B, P. erit optatior, illos facturos, si enitentur ut cum pacis caritatisque muneribus consensus atque coniunctio inter fideles denuo consistat. Sunt in Ecclesia, a Spiritu Sancto positi, qui iudicent et quorum sententiae parere fideles debeant: hi sunt Episcopi qui, in unum convenientes, quae iusta et opportuna visa sint, statuant ac decernant. Si tamen quaestio terminari nequeat, res ad Apostolicam Sedem deferatur, 391: Diana et ephemerides catholicae discordiam I inter fideles ne alant; fideles sese abstineant ab hac quaestione in popularibus ! comitiis, in concionibus, etc. pertractanda. Haec omnibus, sed in primis clero, praecipiuntur: spirituali bono et concordiae catholicorum utriusque linguae profuturum, si sacerdotes utrumque sermonem callebunt omnes. Quoad scholas, catholici meminerint unum maxime omnium interesse, 392: catholicas haberi scholas in quibus, dum pueri litterarum scientia imbuuntur, discant quoque catholicam fidem custodire et Christi tum doctrinam aperte profiteri tum legem sancte servare. Tandem ad unitatem pastores et fideles B. P. exhortatus 393. Bellum : declarantur et extenduntur concessiones quaedam pro tempore belli, 7 ; iam a sui Pontificatus initio, B. P. pluries, exhortationibus et consiliis, nisus est ut finis huic bello imponeretur, 58, sed frustra, 59 ; - in altero eiusdem anniversario die, B. P. eucharisticam puerorum utriusque sexus communionem ad mentem suam ut Ordinarii omnes promoveant, mandat, 217; - multitudinem animarum, quae igni piaculari sunt addictae, innumerabilibus cotidie funeribus adauget, 222 ; - tantis et variis belli doloribus mitigandis B. P. pro viribus studuit, 394; — iterum lamentatur B. P. in allocutione ad PP. Cardinales in Consistorio 4 decembris 1916. Incommoda et horrenda ex illo promanantia enumerat B. P., praesertim violatos ministros et res sacras, cives per vim procul a domo abreptos, urbes non munitas ac multitudines aeréis ineursionibus vexatas, aliaque terra marique patrata B. P. reprobat, votum proferens pro societatis civilis pace, resti tuto iuris ordine quemadmodum pro Ecclesia ex promulgatione Codicis novam tranquiiliorem aetatem sperare licet, 467 sq. Benedictio animalium ponenda non est inter functiones parochiales, 483. Benedictionem Apostolicam cum plenaria indulgentia in articulo mortis impertiendi facultas, pro sacerdotibus militiae adscriptis, ad omnes nationes bello dimicantes extenditur, 7. Beneficia: - ecclesiastica sine diminutione conferantur : haec lex non aptatur a) quando aliqua pars fructuum primi anni beneficii applicatur fabricae seu ali- Index analyticus rerum nötabilium cui causae piae; 6) quando servitium gratuitum praestetur ante collationem beneficii, ad modum videlicet tyrocinii, 39. — reservata, 453 ; curialia, 454. — in Basilica Vaticana tres classes beneficiorum distinguit Benedictus XIV in Bulla « Ad honorandam », 449 ; - v. Officia. Beneventana archidioecesis: ab eius territorio tres paroeciae Casalnuovo Monteretaro, Lesina et Poggio Imperiale distrahantur, simulque prima finiti mae dioecesi Lucerinae, aliae vero duae dioecesi S. Severi uniuntur et aggregantur, 102. Bernardini (S.) Senensis sanctuarium v. Sanctuaria. Bettinger (de) v. De Bettinger. Biblia Sacra: ad illam a rationaiistis tuendam Leo PP. XIII Litteris Encyclicis « Providentissimus Deus » certa quaedam posuit illustravitque principia, omnino sequenda in studio et interpretatione divinarum litterarum ; postea Consilium rei biblicae provehendae instituit, 305. Laetissimi sunt consecuti fructus : multae quaestiones sunt opportune diremptae, et leges peculiares studiis biblicis dirigendis praefinitae. Non solum, sed auctore Pio PP. X, Pontificium Consilium decrevit ut Vulgata, antiquis praesertim codicibus inspectis, ad pristinam lectionem restitueretur, sodalibus Benedictinis munere delato. Haud multo post Institutum Biblicum in Urbe conditum est ut clericis viam aperiretur ad propugnationem pro S. Scriptura tuto suscipiendam, cui Instituto Societatis Iesu sodales optime praesunt. His omnibus inspectis, B. P., ad tanti ponderis instituta complenda et perficienda, nonnulla constituit circa Pontificium Institutum Biblicum, 306, v. Pontificium Institutum Biblicum. Boggiani, v. Cardinales. Bonifacii (S.) dioecesis, v. Sancti Bonifacii. Borgiotti -Aloisia, confundatrix Sororum a Iesu Nazareno, in civitate Taurinensi nata, pietatem didicit praesertim a genitrice et postea apud moniales B. M. V. a Monte Carmelo. Christi passionem et Mariae Virginis dolores frequenter ei devote recolebat, praecipue in exercitio Viae Crucis. Domesticis curis deinde absorpta, aliquantum molestiis animique angoribus confecta fuit, sed, divina opitulante gratia, poenitentiis et lacrymis ad pristinum fervorem sese convertit et ad j 511 altiora contendit. Anno 1834, Piae Sodalitati vulgo Delle Umiliate nomen dedit ; aliis quoque sodalitiis se adscripsit et in omnibus utilem praebuit operam, 154. Eam tandem Deus ad institutum vocavit quod a Iesu Nazareno nomen habuit, pro adsistentia et cura domi aegrotantium an. 1865 fundatum. Eodemque anno magistra et superiorissa praeposita, per octo annos munus recte prospereque gessit, Iesu Nazareno eiusque ineffabili caritate sibi et sororibus ad praesidium et exemplum proposito. Infirma valetudine saepe laborans, austeritatibus debilitata, sacramentis roborata, septuagesimum aetatis annum agens, piissime obiit 23 februarii 1873. Sanctitatis eius fama in dies clarescente, Commissio introductionis causae eius beatificationis et canonizationis a B. P. signatur die 12 apr. 1916, 154 sqq. Boschi S. B. E. card. Iulius, archiep. Ferrariénsis, episcopus Comaclensis, Gusmini card. Georgius, archiep. Bononiensis, et archiepiscopi atque episcopi Flaminiae regionis, in annuum conventum congregati, epistolam a B. P. accipiunt qua eorum coniunctionem laudat et probat quamplurimos ex eorum gregibus nomen catholicis societatibus dare, 309. Bosco (Ven.) Ioannes, fundator Congregationis Salesianae: eius causae beatificationis et canonizationis introductio defenditur tertio et ultimo ab adv. Consistoriali Carolo Santucci in Consistorio diei 7 decembris 1916, 473. Brébeuf (de) Ioannes, e Soc. Iesu, natus in oppido Condé-sur-Vire, an. 1603, sacerdotio auctus, missiones indicas Canadensis regionis adivit, ubi multa pro Christi evangelii praedicatione pertulit, usque ad an. 1649, quo, a barbaris captus et in vincula coniectus, crudelissime torquetur, donec, securis ictu percussus, mortem obiit die 14 martii, 360; a B. P. Commissio introductionis causae eius beatificationis signatur, 363. Bruni Natalis, archiepiscopus Mutinensium, abbas Nonantulanus, epistolam accipit una cum ceteris Aemiliae praesulibus ad annuum coetum congregatis, 434. Bucceroni Ianuarius, e Soc. Iesu, doctor decürialis theologiae morum tradendae in Athenaeo Gregoriano, epistolam accipit Index- analyticus rerum notabilium 512 . qua B. P. eius nuper edi tos libros commendat, 173. Buguet Paulus, Montislegionis curio, protonotarius Apostolicus, epistolam accipit, qua B. P. ei gratulatur de quinquagesimo sacerdotii natali et speciatim de incrementis operis defunctorum animis expiandis, 218. C Caccavari Antonius, sacerdos Neocastrensis diócesis, ad statum laicalem, ob multas et graves disciplinares culpas, firma lege castitatis, redigitur, 316. Cancellaria Apostolica: eius Regula IX de reservatione mensium in beneficiis conferendis, an respiciat Capitulum Vaticanum, 247 , 450 sqq. Fuse de hac regula disceptatur, 455 sqq. Canonici curati quoad punctaturas in choro, 439 sq. ; condiciones quibus ipsis curam animarum assumere licet, 462 sq. Capellanía: eius differentia ab anniversariis ceterisque piis defunctorum relictis, 279. Capella Papalis: nonnulla statuuntur circa eius Caeremoniale et ordinem in eadem servandum, 409. Capitulum: quomodo curam animarum habere potest, v. Cura animarum, Collegiata ecclesia. •Carathingensis nova dioecesis constituitur, Mariannensis archidioeceseos suffraganea, 8. •Cardiffensis ecclesiastica provincia erigitur, ex duabus dioecesibus Neoportensi et Menevensi, in Cambria, a Blrmingamiensi provincia separatis. Episcopalis vero sedes Neoportensis in urbem Gardiff transfertur, et dioecesis in posterum Cardiffensis nomen habebit, 257 sq. Ipsa totius Cambriae Metropolitana erit et sedes Menevensis eius suffraganea. Venustum S. David templum sedes cathedrae, episcopali decernitur, ibique saeculare Capitulum S. Benedicti Ordinis in loco Bel. mont et episcopalis cathedra ibi erecta in suo statu ut antea servantur. Una tamen sit episcopalis cura. Ad haec executioni mandanda R. P. D. Eduardus Ilsley, archiepiscopus Birmingamiensis, deputatur, 258. >.•....,,.,.„.•• ^Cardinales S. R. E.: in Caeremonia! i Congregatione nonnulla statuuntur de functionimis sacris a S. R. E. Cardinalibus in ; i j i i I Urbe celebrandis ; de caeremoniali Capellae Papalis; de usu gestandi crucem pectoralem super Cappam magnam; de exequiis ac funeribus S. R. E. Cardinalibus in Romana Curia, 409. Quoad hoc ultimum B. P. statuit ut quotannis mense novembri, certa die, Sacrum Sollemne in Vaticanis aedibus, adstante Summo Pontifice, habeatur pro omnibus Cardinalibus qui intra annum proxime.decesserint: speciale editur decretum, 411. —- in Consistorio diei 4decembris 1916 creantur: Petrus La Fontaine, Patriarcha Venetiarum; Victor Amadeus Ranuzzi de Biauchi, Archiepiscopus tit. Tyrensis, Domus Pontificiae Praepositus; Donatus Sbarretti, Archiepiscopus tit. Ephesinus, S. Romanae et Universalis Inquisitionis Assessor; Augustus Dubourg, Archiepiscopus Rhedonensis; Ludovicus Ernestus Dubois, Archiepiscopus Rothomagensis; Thomas Pius Boggiani, Archiepiscopus tit. Edessenus, Sacrae Congregationis Consistorialis Assessor ; Alexius Ascalesi, ArchiepiscopusBeneventanus; Aloisius Iosephus Ma uri n, Archiepiscopus Lugdunensis; Nicolaus Marini, Adiutor B. P. a consiliis, idemque Signaturae Apostolicae a Secretis;. Orestes Giorgi, Sacrae Congregationis Concilii Secretarius, 468; - iidem rubro ornantur galero in Consistorio 7 decembris 1916, 473; iisdemque tituli a ss ign an tur, 477. Castrensis Ordinarii apud Belgarum exerci t um iura ac potestas extenduntur, 17. .—- in Italia, v. Episcopi Italiae. Casuum conscientiae reservationes v. Reser. vatio. •,• . • . ..... •• v .'• Caterini Aloisius, S. L, Pontiliciae Universitatis Gregorianae Moderator, epistolam accipit qua B. P. tria ex auro numismata, in praemium optimis .alumnis iam pluries benigne destinata, quotannis largienda decernit, 494. Celsi et Iuliani (SS.) Ecclesia:: una ex eius canonicalibus praebendis ad templum S. Ioannis Florentinorum in Urbe Clero veteris Florentini status reservatur, 353. Chabanel Natalis, sacerdos e Soc. Iesu, in dioecesi Minnetensi ortus est an, 1613. In Societate Iesu an. 1630 relatus, an. 1643 ad Canadensem provinciam missus est. Ibi, inter Hurones, gloriae Dei et animarum saluti unice intentus, usque ad obitum ad opus ministerii persevera- Index analyticus rerum notábiliúm vit. Interfectas est ab Hurone apostata an. 1649, 361. Commissio introductionis causae eius beatificationis á B. P. signatur, 363. Charitatem praecipuam ac primam esse legem christiani nominis B. P. memorat, ad archiepiscopos et episcopos Canadensis regionis scribens, 389; v. Bégin. Choreae quaedam, etiam ad opera pia promovenda, in Statibus Foederatis Americae Septentrionalis et in Regione Canadensi, non adprobantur ; et sacerdotes prohibentur quominus eas promoveant et foveant illisque intersint, 147 sq. Cimino Seraphinus, Ordinis Fratrum Minorum Minister Generalis, septimo exeunte saeculo ex quo indulgentia plenaria de Portiuncula primum divinitus data est, epistolam accipit qua B. P. illius praeclari beneficii utilitatem in vivos et in defunctos memorat, hoc tempore peropportune, cum immanitas huius belli multitudinem animarum Purgatorii igni addictarum innumerabili ter adaugeat, 222. Frequentior solito christianus populus ad sacras destinatas aedes confluat, sed maxime ubi primum praeclare munus divinitus oblatum est. Quamobrem integri anni spatio, a vesperis primi diei augusti ad occasum secundi diei eius mensis consequentis anni, Assisiatem Basilicam S. Mariae ab Angelis adeuntes, notis conditionibus positis, toties quoties Plenariam indulgentiam lucrabuntur: sollemnibus illis S. R. B. Cardinalis Philippus Giustini, B. P. Legatus, aderit, 223. Clandestinitatis impedimentum: quando Parochi a civili lege graviter prohibeantur quominus matrimonio assistant, nisi praemisso civili connubio, quod non semper praemitti potest, et tamen expediat matrimonium celebrari, in singulis casibus, excepto casu periculi mortis, in quo quilibet sacerdos dispensare valet etiam ab impedimento clandestinitatis, ad S. Congr. de Sacramentis recurrant, 36 sq. — in quonam consistat, 77 sqq., 417 sqq., v. Tametsi, Tridentina lex. Clericalis vestis : circa eius usum in regione Canadensi quaedam decernuntur, 148 sqq. Clerici militiae adscripti, in Sacris constituti, quibus in circumstantiis excusari ACTA, vol. VIII, n. I i . — 30-12-916. 513 possint ab obligatione Divini Officii recitandi, 108; - v. Sacerdotes, etc., Episcopi Italiae. Collegiata ecclesia: animarum cura ei pertinens in titulum, quibus praecipue modis ante Conc. Tridentinum exerceri poterat, 21. — assignatio ei facta bonorum et iurium omnium Ecclesiae parochialis signum est curae habitualis remanentis in Collegio, 297; ex erectione alicuius Ecclesiae in Collegiatam omnia eius bona iii istam censentur transferri, 297. Columbia: Archiepiscopus Bogotensis et ceteri archiepiscopi et episcopi conventum celebraturi epistolam accipiunt, qua B. P. eis suadet consilium Seminaria provincialia condendi ad perfectos sacerdotes efformandos ; deinde commendat institutorum providentiam, quorum est promovere actionem christiano more socialem, 311 ; et utilitatem memorat catho earum ephemeridum. In rerum genere politico quae iam sunt a decessoribus suis documenta edita, omnino sequantur, 312. Comayagua (de) dioecesis in Honduras in tres partes dividitur, quarum una Tegucigalpensem metropolitanam ecclesiam constituit, altera dioecesim S. Rosae de Capan, et ultima Vicariatum Apostolicum de San Pedro Sula, 62. Commorationis menstruae factum externum sponsae in aliqua paroecia, sufficit ut parochus eiusdem paroeciae licite matrimonio adsistat, praescindendo a facto conversionis .sponsae in fidem catholicam, 65; menstrua autem commoratio debet esse moraliter continua, 66. Complicitas in crimen: qui con nuni consilio, licet diversa ratione, physice in dei ctum concurrunt, eamdem seu parem imputabilitatem contrahunt, 11. Conan lu ianus, archiep. Portus Principis, ceterique episcopi Provinciae ecclesiasticae Haitiensis, in conventum congregati, epistolam accipiunt, qua B. P. laudat eorum devotionem erga Apostolicam Sedem et studiosam sollicitudinem ad suadendam pacem levandasque belli calamitates, 308 sq. Concursus ad officia et beneficia, v. Officia. — ad paroecias, v. Paroecia. Confessio coniugis quoad vinculi solutionem est suspecta et pene nullius valoris, 328. 34 514 Index analyticus rerum notabilium Confraternitates: regulae praecedentiae inter illas, v. Praecedentiae regula?. — funerandi ius apud illas, 485. Congregationes (SS.) creatis; cardinalibus assignatae, 495. Coniugis mors praesumpta : transitus ad alias nuptias permittitur in quodam casu, nam talia concurrunt adiuncta et circumstantiae, quae, simul collecta, maximam probabilitatem seu moralem certitudinem exhibent praesumptae mortis, 151 sqq. ; v. Confessio. Consensus : sicut ceteri contractus, matrimonium consensu perficitur ; quidquid consensum laedit, matrimonio nocet, 325. — praesumptus, v. Superiorum. Conspiratio contra episcopum: huiusmodi facinus gravissimis poenis plectitur, 12. Consistorium (Sacrum) diei 4 decembris 1916, 466 sqq. ; diei 7 dec. eiusdem anni, 473. Consuetudo plus quam centenaria valet ad acquirendum quidquid potest per privilegium obtineri, 295. — facti quomodo transeat in consuetudinem iuris, 482. Gottolengo Benedictus (Ven.) : hisce temporibus peropportunum videtur ut ad imitandum famulus Dei proponatur, qui exemplo suo doceat nullam esse in proximum caritatem seorsim a caritate Dei. Eo vel magis quod heroicae eius virtutes, quindecim abhinc annos probatae, miraculorum testimonio confirmare dignatus sit Deus: Sacra enim Rituum Congregatio solemniter edixit constare de duobus propositis miraculis in causa Servi Dei, 322 sqq. Crux pectoralis: de usu eam .gestandi super Cappam magnam, 409. Cubanae reipublicae episcopi, v. Guerra Felix Ambrosius. Cura animarum: ad ecclesiarum collegiatarum pertinens in titulum, quibus praecipue modis, ante Conc. Tridentinum, exerceri, poterat, 21. — habitualis:, illa est quam quis de facto non exercet nec de iure exercere valet, sed tantum aliquatenus potest et debet i providere ut per aliquem vicarium exerceatur, 22 ; quando penes ecclesiam collegialem sit, 22. — verba « cui immineat cura animarum » in documentis ecclesiasticis designare solent curam animarum dumtaxat actualem, 291. Cyrus de Pisauro, O. F. M., epistolam accipit, qua B. P. gratias persolvit de oblata, in obsequium, ephemeride quae inscribitur « Picenum Seraphicum », 142. D• Daniel Antonius, e Soc. Iesu, Deppae anno 1601 natus, sacerdotio insignitus an. 1632, insequenti anno ad Canadenses missiones se contulit, pro quibus multa perfecit. Irruentibus in Missionis locum Iroquensibus, ad foras templi interemptus est an. 1638, 360. Commissio introductionis causae eius beatificationis a B. P. signatur, 363. De Bettinger S. B. E. Card. Franciscus, archiepiscopus Monacensis et Frisingensis, epistolam accipit qua B. P. litteris respondet, altero redeunte natali Pontificatus sui, ab eo missis observantiae causa, 394. Debitor solidalis, qui solidum solvit, habet actionem regressus adversus alios socios quoad portionem ab iis debitam, 340; v. Obligatio solidalis. Dedicationis ecclesiae festum: dubia quaedam resolvuntur, 182 sq. Defunctos (in) pietatem B. P. laudat et commendat, 218. De Hartmann S. B. E. Card. Felix, archiepiscopus Coloniensis, ceterique archiepiscopi et episcopi Germaniae, Fuldam convenientes, a B. P. epistolam accipiunt, qua eos laudat quia egregiam navant operam ut aliqua ex parte miseriarum molem, huic bello coniunctorum, lèvent; ipsosque hortatur ut dare operam perseverent ad odia inter homines diversarum gentium, quos bellum dissociavit, mutuis christianae misericordiae officiis sensim mollienda, 356 sq. Delegati Apostolici ii dicantur qui in exteris regionibus personam P o n t i f i c i s sustinent, charactere tamen diplomatico omnino carent, 213., , Desqueyrous H., procurator generalis Sodalium Dominicianorum Provinciae Hiberniae, gratias accipit de ephemeridibus « The irish Rosary » et « The Imeldist » reverenter B. P. exhibitis, 85. D'Hendecourt Aloisius, vicecomes, Vincentianae Congregationis praeses, epistolam accipit, quo B. P. gratias agit de litteris prosperam Societatis condicionem decla- ¿ Ind^ analyticus rèrum notabilium *51i> rantibus, laudemque sodalibus impertigatione fundata, 433. Ipse Stator ad Sotur, 33 sq. lium pontificium renuntiatur, 434. Diniensi ecclesiae antiqui tituli Reiensis Dubia solvuntur circa Kalendarium adhibendum in dioecesibus Vizagapatamensi et Sistariensis adiiciuntur, 63. et Nagporensi ; circa titulares EcclesiaDioecesum novarum erectio: Carathingenrum Cathedralium et Patronum Indiasis, 8; Haileyburensis in ditione Carum et eorumque mutationes, 226. nadensi die 7 ianuarii 1916, 35; Tegueigalpensis et S Rosae de Capan in — circa indulgentias, a Tertiariis saeculaHonduras die 2 februarii 1916*62 ; Guaribus Ordinis Minorum lucrandas, 263. xupensis in Brasilia die 3 februarii 1916, Dubois, v. Cardinales. 62; Winnipegensis in dominio Canadensi Dubourg, v. Cardinales. die 4 decembris 1915, 89; Portus Natio- «Dum singularem», Bulla Leonis Pp. X nalis in Brasilia die 20 decembris 1915, edita an. 1513 circa beneficia quaedam 92; Penedensis in Brasilia die 3 aprilis ecclesiastica, 252 sq., 458 sqq. 1916, 170. Distributiones inter praesentes : quandonam illis gaudere possint canonici curati, E 339 sq. Divinum officium: ab obligatione illud reci- Elisabeth Teresia a S. Corde Iesu, e sororibus Ursulinis, in saeculo Elisabeth Contandi clerici in sacris constituti belloque solin, nata in. pago Courthézon, aduleinteresse coacti tum solum excusantur lescentula vitam religiosam Slsteronii quum actu in acie seu in linea et loco in coenobio Ursulinarum professa est. certaminis versantur ; secus tenentur Anno 1794 in Gallia legi de Ordinibus quo meliori modo potuerint, 108. et Congregationibus religiosis suppri« Doctoris Angelici », Motu proprio Pii Pp. X, mendis, dum coenobio praeerat, obsiv. Thomas (S.) Aquinas. stens, comprehensa est; et cum affirmaDoctrinae Christianae per Picenum promoret se non posse humanis potius quam vendae qui praesunt a B. P. laudantur, divinis legibus obedire, capite damnata, 143; - quam maxime pium opus pueros viriliter obiit die 26 iulii 1794. Una cum doctrinae christianae «efformandi comilla et aliae quindecim sodales Ursulimendatur, 143 sq., v. Mor eschini. nae necem sustinuerunt, 229. CommisDomicilium: eius mutatio non praesumitur sio introductionis causae earum beaex simplici transitu in alium locum ob tificationis a Benedicto PP. XV signanuptias, 82; - est locus perpetuae habitur, 231. tationis; ad hoc requiritur intentio habitandi perpetuo in eo loco et factum habi- Emigrantes :•• episcopi regionis Galabrae epitationis: non amittitur proinde nisi per stolam accipiunt S. C. Consistorialis de contrariam voluntatem et discessum, 369; instituendis ecclesiasticis coetibus (vulgo - est quid favorabile pro fidelibus et eius patronati) in eorum bonum, 437 sq. amissio spectatur ut res odiosa ; - aliud Ephemerides catholicae: quanta sit earum est necessarium, aliud voluntarium ; utilitas, 312, v. Columbia. quando domicilium necessarium fit vo- Episcopale'ministerium •(circaproponendos luntarium; quando hoc amittitur, 370. ad) in Foederatis Americae SeptentrioDominiciani Ordinis praeclaras laudes, apnalis Statibus nova aptior statuitur petehtibus sollemnibus ob Ordinem ante norma, 400; et aliquot de hac re articuli annos septingentos legitime confirmapublicantur et promulgantur, 401 sqq. tum, B. P. edicit, ad R. P. Ludovicum Episcopi Cubanae Reipublicae, v. Guerra FeTheissling, eiusdem Ordinis Magistrum lix Ambrosius. Generalem, scribens, 395 sqq., v. Theiss- — Italiae epistolam accipiunt a S. Conling. gregatione Consistoriali circa sacerdotes Dontennrill Augustinus, archiepiscopus Ptoad militiam vocatos, 266-; qua normae lemaidensis, Oblatorum B. M. V. Immaaliquae- statuuntur ut ecclesiasticus spiculatae Praepositus Generalis, epistolam ritus in illis tutetur: 1) Quamvis clerici accipit gratulatoriam, primo revoluto iam et sacerdotes sub militia episcopo Casaeculo ab eorumdem religiosa congre• strensi sint subiecti ut proprio Ordinario, 516 Index analyticus rerum notabilium tamen non. eximuntur a vigilantia et tutela, episcopi urbis et dioecesis ubi com..... morantur, 267. - 2) Oportet ut Ordinarius sciat quot et qui sint qui versantur in sua dioecesi ;ubi et quomodo S. Missam celebrent ; deque hac re moneat illos qui a proprio deficiant, officio, etiam poenas contra illos statuendo ; evigilabit ne clerici et sacerdotes publicos conventus sine necessitate frequentent; eos monebit et in gravissimis casibus uti poterit suspensione a divinis; in civitatibus et locis ubi multi clerici et sacerdotes adsint, eligat pium sacerdotem qui eos convocet singulis hebdomadis vel singulis duabus hebdomadis ad sanctum colloquium, cui ipse Ordinarius, si potuerit, aderit. 3) Si quis ex clericis vel sacerdotibus graviter lapsus fuerit, Ordinarius loci statim officium Ordinarii commonefaciat, pariter ac proprium Ordinarium clerici vel sacerdotis, et (si in aliam transeat dioecesim) Ordinarium eiusdem, 258. 4) Ubi resideat Vicarius vel Delegatus aliquis episc. Castrensis, hic cum Curia et Ordinario loci communicet ad promovendum clericorum et sacerdotum bonum. 5) Ordinarii omnes singulorum clericorum vel sacerdotum et superiores Ordinum et Congregationum per epistolas suos sustineant et ducant. - 6) Unusquisque Ordinarius et superiores Ordinum et Congregationum quam citius nomina clericorum et sacerdotum qui militiae sunt adscripti ad officium Ordinarii Castrensis Romae mittant. -7) Bello confecto, est Ordinarii Castrensis notitias Ordinariis dioecesum et superioribus Ordinum et Congregationum mittere circa unumquemque ex clericis et sacerdotibus militibus; similiter faciet unusquisque Ordinarius pro clericis et sacerdotibus qui in sua dioecesi quodam tempore fuerint commorati. - 8) His normis omnes omnino obligantur, 269. — Provinciae ecclesiasticae Haitiensis, v. Conan. Episcopus : contra illum conspiratio gravissimis flectitur poenis, 12. Eucharisticam puerorum Communionem Ordinarii omnes, in altero belli anniversario die, ad mentem B. P. promoveant, ;. 217. Exequia et funera S. R. E. Cardinalium, v. Cardinales. • F Ferrari S. B. E. Card. Andreas et ceteri provinciae ecclesiasticae Mediolanensis praesules in annuum coetum congregati, epistolam a B. P. accipiunt, qua nihil esse quam vota pacis magis optandum edicit providumque existimat praecipua quadam ratione actionem christiano more socialem amplecti, 261. Festorum solemnitas externa quae privilegio in ipsa Dominica celebratur, debet intelligi celebranda in praefata Dominica non in altera festum insequente ; Missae vero concessae de ipsa solemnitate celebrari possunt sed non debent, 74, Festum: Translationis almae domus B. M:V., v Translationis, etc. •—r' Dedicationis Ecclesiae : v. Dedicationis. Fidei Propagandae Operis quodnam sit studium, 5. Foeminas et familias catholicas B. P. ad peculiares effundendas preces, quibus immanis huius belli finis imploretur, praesertim per opportunum; et acceptabile quadragesimale tempus, adhortatur, 58, v. Pompilj. Fracassini Humbertus declarat nomen suum abusive inductum esse inter scriptores recensionis periodicae cui nomen « Rivista di Scienza delle religioni », quam non adprobavit, ipsi suam negans operam, 176. Francisco Salesio (a S.) Opus B. P. commendat, v. Jauch Aloisius. Fructus ante petitam restitutionem in integrum percepti non sunt restituendi, qui praescriptione triennali acquisiti sunt; aliter sunt restituendi, modo non sint consumpti, 286: semper autem intelliguntur deductis expensis, 286. Friihtvirth S. B. E. Card. Andreas rubro galero ornatur in Consistorio diei 7 decembris 1916, 473; ei titulus assignatur SS. Cosmae et Damiani, 477. Funerandi ius quoad confraternitates, 485. G G-alante Januarius, protonotarius Apostolicus, canonicus et cimeliarcha ecclesiae Neapolitanae, epistolam accipit qua B. P. ei gratulatur, natalem sacerdotii quinquagesimum celebranti, 219. Index analyticus rerum notabilium G-aricoits (Ven.) Michael, sacerdos fundator Congreg. Presbyterorum a SS. Corde Iesu, vulgo de Bétharram: super dubium de eius virtutibus heroicis votum fert S. Congregatio Rituum die 28 - novembris 1916, 462. Garnier Carolus, e Soc. Iesu, Parisiis ortus an. 1606, in collegio Claramontensi studiis diligenter incubuit; Sacerdotio initiatus, an. 1636, ad Canadenses missiones profectus est, ubi inter Huronenses a p o r stolicis laboribus et virtutibus ministerium suum consecravit. A barbaris missili plumbeo graviter vulneratus, piam animam exhalavit, an. 1640, 360. Com• missio introductionis causae eius beatificationis a B. P. signatur, 363. Gasparri S. B. E. Card. Betrus a Secretis Status, laudatur amplissime ob confectum codicem iuris canonici, 467 ; Camerarius S. R. E. renuntiatur, 470. Gavotti Ludovicus, archiepiscopus Genuensium, una cum ceteris Liguriae episcopis n annuum conventum congregatis, epistolam accipit gratias referentem, 435. « Gendarmi Pontifìcii » : centesimo exeunte anno ab eorum institutione, nomisma decernitur, 386. Ghizzoni Amadeus, canonicus theologus Placentinus, epistolam accipit qua B. P. laudat et commendat commentarium cui titulus « II Catechista Cattolico », 220. Giorgi, v. Cardinales. Giustini S. B. E. Card. Philippus, B. P. Legatus renuntiatur, sollemnibus quae Assisiis celebrabuntur septimo exeunte saeculo ex quo indulgentia plenaria de Portiuncula prius divinitus data est, : 223, v. Cimino Seraphinus. Goupil Benatus, laicus e Soc. Iesu, Andegaviae natus, apud Iroquenses ab hostibus fidei captus et fustibus virgisque ferréis percussus, pie obiit an. 1642, 362. Commissio introductionis causae eius beatificationis a B. P. signatur, 363. Graeco-Butheni ritus fideles: m unum colliguntur quae decreta fuerunt ad spiritualem eorum adsistentiam in regionibus Americae Meridionalis. - Fideles ibi degentes unice a iurisdictione Episcopi loci • pendent; sacerdotes ex Europa provenientes ad spiritualem curam fidelium exercendam ab episcopo loci unice pendent et sine huius licentia in patriam redire nequeunt; presbyteris deficienti- 517 bus, per S. Congr. de Propaganda Fide sacerdotes idonei postulentur; 105; sacerdos, suo marte illuc pergens, ad sacras peragendas functiones nullimode admittatur; fideles ubi nulla adest ecclesia graeco-ruthena valent se conformare ritui latino, quin haec frequentatio, etiam continua, inducat mutationem ritus ; neque transire possunt ad ritum latinum nisi de speciali S. Congregationis licentia; nequeunt sacerdotes ritus latini ad suum ritum graeco-ruthenos fideles allicere. Fideles latini apud sacerdotem graecoruthenum ab Ordinario suo adprobatum poenitentiae sacramentum recipere queunt, quod valet pro fidelibus graecoruthenis apud sacerdotes latinos ; pariter quocumque ritu confectam eucharistiam suscipere possunt fideles, eamque, urgente necessitate, sacerdotes suo quisque ritu ministrare; sed ad praecepto paschali satisfaciendum, 106, et ad viaticum, extra casum necessitatis, Eucharistia sumatur uniuscuiusque fidelis ritu et a suo parocho: ieiunia et festa iuxta morem locorum servari poterunt ; et in ecclesia propria, si exstet, graecorutheni praecepto missae audiendae satisfaciant: funera a parocho ritus, cui defunctus pertinebat, persolvantur. Matrimonia inter fideles alterutrius ritus permittuntur et iuxta decretum Ne temere : contrahantur coram parocho mulieris, obtenta, si opus sit, dispensatione super impedimentis ab episcopo sponsae ; uxor ritum viri sequi et post illius mortem proprium re sum ere valet; liberi semper ritum patris sequantur, in eoque, extra necessitatis casum, baptizentur, 107. Gregoriana Universitas, v. Càterinï. Grignion (B.) Ludovicus Maria: eius librum « De la vraie dévotion à la Ste Vierge » studiose ad populos exponendum B. P. commendat, 172, v. Lhoumeau. Guaxupensis nova dioecesis in Brasilia erigitur, in duas partes territorio dioecesis de Pouso Alegre diviso, eritque suffraganea archidioecesis Mariannensis, 62. Guernica (Juan de) P., eius opus « La Perla de la Habana » in Indicem refertur, 178. Guerra Felix Ambrosius, archiep. S. Iacobi de Cuba, ceterique Cubanae Reipublicae episcopi, epistolam a B. P. accipiunt de 518 Iudex analyticus rerum fovenda populari pietate in almam Dei Matrem, 355. Gusmini S. B. E. Presb. Card. Georgius epistolam accipit gratulatoriam ob eius librum « La perfezione sacerdotale » B. P. reverenter oblatum, 436; v. Boschi. notabilium — formulae quaecumque precum, laudum, etc., indulgentiis ditatae, eis planedestiluuntur per quamlibet additionem, d e t e ctionem, interpolationem, 265. . Indulgentiae conceduntur : — plenaria per mensem orationem ad populos christianos Orientis cum Ecclesia Romana iungendos recitantibus, 137; H — CCC dierum quovis die eamdem orationem recitantibus, 138; Haileyburensis dioecesis, v. Temiskamin- — CCC dierum cuidam orationi ad S. Pegue (de). trum, Apostolorum principem, 139 ; Haitiensis Provinciae ecclesiasticae episcopi, — v. Cimino, Piedrabuena, Theissling, .Vov. Conan. cationes religiosae. BZamel Carolus et Saint-Olive Henricus, coe- Internuntii Apostolici nuncupentur quotquot tus moderando operi « A Propagatione Romani Pontificis personam in exteris Fidei » alter Parisiis, alter Lugduni Praeregionibus gerunt, qui, etsi titulum grasides, epistolam a B. P., gratulandi hordumque Nuntiorum Apostolicorum non tandique causa, accipiunt, 5. obtinent, legatione tamen stabili apud Ho-nan Orientalis, novus Vicariatus Apoexteros rerum publicarum gubernatores stolicus erigitur, complectens aliquas funguntur, 213. civiles Praefecturas ab Apostolico Vica- Interpretatio locum habet in dubiis, nam si riatu Ho-nanensi meridionali discerptas, verba perspicua sunt, nullam interpre385, et alumnis Seminarii ab exteris mistationem admittunt, 244. sionibus Mediolani demandatur, 386. Ioannes Baptista a Burgundia, sacerdos Hugon Eduardus, sodalis Dominicianus, professus Ordinis Fratrum Minorum, doctor decurialis sacrae theologiae traintegram morum innocentiam servavit dendae in Urbano Collegio Angelico, et quae propria erant sui status sancte epistolam accipit qua B. P. eum laudat, inviolateque usque ad obitum adimplequod sacrae theologiae doctrinam ad vit. Sex et viginti annorum spatio vitam mentem Aquinatis in usum etiam laiconclusit, 13, et simillimum adeptus est corum divulgaverit, 174. sanctitatis genus, quo coruscant AloiHydrunUnae archidioecesis et dioecesis Lysius Gonzaga, Stanislaus Kostka et Ioanciensis limites constituuntur, ita ut nes Berchmans. In servo Dei adolescenS. Caesarii oppidum totum dioecesi Lytes praesto sibi habent praeclarum ad ciensi perpetuo uniatur, 35. imitandum exemplar, 14. Decretum S. Rituum Congregationis declarat constare de virtutibus theologalibus necnon de IS cardinalibus ven. servi Dei in gradu heroico, 15. Jauch Aloisius epistolam accipit qua B. P. pium Opus a S. Francisco Salesio, cuius Ioannis (S.) Florentinorum templum in Uvbe, v. Celsi et Iuliani (Ss.). est incorruptam in populis tueri fidem et christianum cultum fovere, commen- Jugues Isaacus, e Soc. Iesu, Ameliae in Gallia natus est, an. 1607. Sacerdotio dat, m. sancto praeditus, in Canadam missus est, Imagines B. M. Virginis vestibus sacerdoan. 1636, ad Hurones, ibique septem talibus indutae sunt reprobandae, 146. annos permansit. An. 1642 a militibus Impedimenta, v. Matrimonium, Tametsi, TriIroquensibus comprehenditur et uno dentina lex. fere anno durissimo famulatui addic Impedimentum non praestat, quod de iure tur. In Galliam postea se confugit; deinde non sortitur effectum, 27. iterum Canadam mittitur. Ad Iroquenses « Incruentum », Constitutio Apostolica Beregressus, an. 1646 bipennis ictu occidinedicti Pp. XV, v. Orientales. tur, 361. Commissio introductionis cauIndulgentiae: circas eas, a Tertiariis Saesae eius beatificationis a B. P. signacularibus Ordinis Minorum lucrandas, tur, 363. dubia solvuntur, 263.- Index analyticus rerum notabilium Iphigenia a S. Matthaeo, ex Adoratricibus: SSmi Sacramenti, in saeculo Francisca de Gaillard, Abolenae ortum duxit a coniugibus pietate ac nobilitate claris. Adhuc infantula in Monasterio ab Adoratione perpetua SSmi Sacramenti rece-, pta fuit: septemdecim annos agens ibidem religionis habitum induit, atque anno sequenti vota religiosa nuncupavit. Gravissima illa reipublicae tempestate in Gallia exorta, e coenobio depulsa, sodales in captivitate secuta est, in assiduis pietatis et virtutum exercitationibus perseverans; tandem ad tribunal deducta est et propter eius constantiam in fide condemnata: extremum supplicium Arausione fortiter tulit, die 2 iulii anni 1794. Una cum illa, eamdem ob causam, duodecim eius consodales passae sunt, 218 sq. Commissio introductionis causae earum beatificationis a B. P. signatur, 231. Irigoyen Carolus Garcia, episcopus de Truxillo, epistolam a B. P. accipit occasione quarti iam expleti saeculi a condita Truxiliensi dioecesi, 221. Irregularitas : si qui clerici maioribus Ordinibus initiati, contracta, praesenti bello, ex defecto corporis irregularitate, dispensationem postulent, vel ad ordines exercendos vel superiores recipiendos, ad S. G. de disciplina Sacramentorum in singulis casibus recurratur ; si qui nondum sint maioribus Ordinibus initiati, non expedit ut promoveantur, 153. Iubilationis beneficium : ut concedatur, servitium laudabile quadraginta annorum requiritur praestitum in eadem ecclesia aut civitate, vel saltem in eadem dioecesi, 318; huius regulae origo, exceptiones, 319; nova iuridica notio iubilationis, 320. Iuris canonici Codicem feliciter absolutum annuntiat B. P. in allocutione consistoriali die 4 decembris 1916. Eiusdem auctor habendus est Pius X s. m. Gratias agit B. P. universis et singulis, qui eidem operi ad laboraran t : praesertim Emo Card. Gasparri, cuius studium et labor iurisque scientia in codice perficiendo laudantur amplissime, 466 sq. Maximae utilitatis et opportunitatis haec. promulgatio, qua leges ecclesiae in unum collectae innotescunt. Legum auctoritas quantum prosit hominum societati,, et quaenam damna ex earum spreta auctoritate oriantur, praesens horrendum bellum apertissime probat, 467, v. Bellum. . . K Kalendarium (circa) adhibendum in dioecesibus Vizagapatamensi et Nagporensi, 226. Kearneyensi dioecesi comitatus civiles Wheeler, Greeley, Howard et pars comitatus Hall, a dioecesi Omahensi subtracta, subiiciuntur, 224. Keller Ludovicus, eius.opus «Le basi spirituali della Massoneria e la vita pubblica » in Indicem refertur, 178. L La Fontaine, v. Cardinales. La Lande (de) Ioannes, laicus e Soc. Iesu, Deppae ortus, in Canadensi Missione Patribus Soc. Iesu se socium et famulum sponte libenterque tradidit. Ad Iroquenses cum P. Jogues profectus, in barbarorum manus incidunt. Ab iis vestibus spoliati verberibusque caesi, extremum supplicium passi sunt an. 1846, 362. Commissio introductionis causae eius beatificationis a B. P. signatur, 363. Lalemant Gabriel e Soc. Iesu, Lutetiae Parisiorum an. 1610 ortus est; Sacerdos ordinatus, an. 1646 ad Canadenses missiones fuit destinatus. Sed, brevi, a barbaris comprehensus exquisitisque tormentis caesus, supplicio affectus est, 360. Commissio introductionis causae eius beatificationis a B. P. signatur, 363. Lampas, quae collucere debet coram Sanctissimo Sacramento, ut, in defectu olei olivarum, nutriatur aliis oleis, aut cera apum, et ultimo loco etiam luce electrica adhibita, prudenti iudicio Ordinariorum remittitur, 72 sq. « Laudetur Iesus Christus » : dubium circa piam hanc salutationem declaratur, 146. Lauretanum sacrarium prae omnibus celeberrimum habetur, perenni miraculorum virtute et coelestium gratia beneficiorum supereminens, 179. Lhoumeau Antonius, Societatis Mariae et Filiarum a Sapientia praepositum generalem, anno vertente ducentésimo ab obitu beati Patris legiferi, epistolam accipit, ;520 index analyticus rerum notabilium qua B. P. sodales laudat ob obsequium in Apostolicam Sedem et pietatem in Virginem Matrem ; vehementer gratulatur de non mediocribus iam perceptis fructibus atque in posterum eis uberrima precatus 172. Lyciensis dioecesis, v. Hydruntinae. M Macaire Cyrillus S. G. Indicis decreto laudabiliter se subiecit, 179. Maffi S. B. E. Card, Petrus, archiepiscopus Pisarum,,Mistrangelo S. R. E. card. Alphonsus Maria, archiep. Florentinorum, ceterique archiepiscopi et episcopi Etrurjae, occasione annui conventus Pisis congregati, epistolam a B. P. accipiunt, 394, qua gratias illis agit pro amantissimis litteris. Quae insunt tempora salutarem vigilantiam et fructuosos labores, praesertim ab episcopis, requirere : diligentibus autem Deum omnia in bonum cooperari B. P. memorat, 395. Magellanensis novus vicariatus apostolicus erigitur, metropolitico iuri archiepiscopi S. Iacobi de Chile subiectus et concreditus sacerdotibus piae Societatis Salesianae, 406 sq. presso, domum paternam rediit; sed uti religiosa recognita^ per vim erepta, Arausionem delata est, ubi, post duos circiter menses captivitatis, capitali sententia damnatur, 230. Commissio introductionis causae eius beatificationis et aliarum plurimarum Sociarum a B. P. signatur, 231. Mariavé Henry: eius opus cui titulus: « La leçon de l'Hôpital Notre-Dame d'Yprès Exégèse du secret de la Salette » damnatur et proscribitur, 175, et in Indicem refertur, 178. Maria Virgo (B.) praecipua apud Deum Bavarorum Patrona declaratur ab Apostolica Sede; peculiare festum B. M. V. Patronae Bavariae die 14 maii in universa Bavaria sub ritu duplici l a e classis cum octava quotannis celebrandum, 182. Marini, v. Cardinales. Martyrii declaratio servorum Dei Ioannis Mariae du Lau, archiepiscopi Arelatensis, Francisci Iosephi de la Rochefoucauld, episcopi Bello vacensis, Petri Ludovici de la Rochefoucauld, episcopi Santonensis, et Sociorum, Parisiis mense septembris 1792, interemptorum, 67 sqq. — servarum Dei Sororum Iphigeniae a S. Matthaeo e congreg. Sororum ab Adoratione perpetua SSmi Sacramenti, Maria a S. Henrico et Magdalena a SanElisabeth Theresiae a S. Corde Iesu, ctissimo Sacramento, e sororibus CisterOrdinis Ursulinarum, Mariae Rosae Orciensibus Monasterii Avenionensis S. Cadinis S. Benedicti, Mariae a S. Henrico, tharinae, anno 1790, gravissima illa reiOrdinis Cisterciensis, et Sociarum, in publicae tempestate in Gallia exorta, e odium fidei, uti fertur, mense iulio anni Monasterio depelluntur. Abolenae cum ; 1794, Arausione interemptarum, 228 sqq. aliis monialibus, in odium fidei, poena — servorum Dei Ioannis de Brébeuf, Gacapitali damnantur, 229. Commissio inbrielis Lalemant, Antonii Daniel, Caroli troductionis causae earum beatificationis Garnier, Natalis Chabanel, Isaaci Joa B. P. signatur, 231. gues, Renati Goupil et Ioannis de La Lande, e Societate Iesu, 359 sqq. Mariae (S.) a Pozzano templum apud S faMathieu Eleasarus Oliverius, hactenus epibiani titulo Basilicae honestatur, 259. scopus Reginensis, in archiepiscopum Mariae (S.) ad Bupes Sanctuarium; v. Saneiusdem dioecesis constituitur;; 90, v^ Äe: ctuaria. ginensis, etc. Mariannensis archidioecesis in duas partes dividitur, quarum altera erit Carathin- Matrimonia mixta: m eorum celebratione adsistentia passiva tantum toleratur in gensis dioecesis, ipsius Mariannensis illis regionibus quibus ante Decretum , ecclesiae suffraganea, 8, v. Garathin•Ne temere concessiones speciales factae • gensis. ac instructiones datae fuerunt a S. Sede, Maria Bosa, ex sororibus Benedictinis, in 316. saeculo Susanna Agatha de Loye, Serignani nata, adulescentula monasterium Matrimonium: per metum gravem dirimitur, non per metum reverentialem, 46, 110, benedictinum in oppido Caderousse in159, 187, 201, 306, 325, v. Metus; - ex gressa, votis religiosis se Deo obstrinxit capite metus irritum revalidan non podie 14 ianuarii 1762. Monasterio sup- Index^analyticus:rerum, notabilium v affirmative respondetur, nam talia con test nisi per consensum in forma tridencurrunt adiuncta et circumstantiae, quae, tina expressum, 51 ; - ut licite eidem ; simul collecta, maximam .probabilitatem parochus adsistat, sufficit factum exterseu moralem certitudinem exibent praenum menstruae commorationis, moralisumptae mortis, 151 sqq. ter tamen continuae, sponsae in sua paroecia,: praescindendo etiam a facto con- Mutatio domicilii praesumi nequit ex simplici transitu in alium locum ob • nuversionis sponsae ad fidem catholicam, ptias, 82. 65 sq. ; - vis absoluta seu coactio physica illud dirimit, 187; - est contractus naturalis a Christo Domino auctus digni% tate Sacramenti, 325; - consensu perficitur, 325; - iuxta decr. Tametsi conNeoportensis et Menevensis dioeceses, v. Cartrahi debet coram parocho sive ratione diffensis. domicilii sive quasi-domicilii proprio, Nigritae: stipes pro iis in Epiphania Doaut illius, vel Ordinarii delegato et duomini corroganda; quantum eorum conbus vel tribus testibus, 368. dicio B. P. cordi sit, 58, v. Andrieu. Maurin, v. Cardinales. Nomisma decernitur pro cohorte militum, Metus : est in s tantis vel futuri periculi causa qui vulgo « Gendarmi Pontificii » vocanmentis trepidatio, 109, 326 ; - unum est tur, centesimo exeunte anno ab eius inter impedimenta matrimonium diriinstitutione, 386 sq. mentia, 46, 325, 326. Nonantulanus abbas, v. Bruni. — gravis dicitur si periculum vel malum Nortantoniensi, v. Westmonasteriensi. quod timetur est grave sive absolute Notorium facti permanentis est quod nosive relative, aliter est levis : tantum torie se exhibet oculis et facti continuametus gravis, cadens scilicet in constantionem habet ut videre omnes possint, 10. tem virum, extrinsecus, iniustus et in Numisma quod loco scapularium assumiordine ad matrimonium incussus, istud tur, toties est benedicendum quoties, dirimit, 110, 159, 187, 201, 326. primo deperdito vel usu detrito, novum — reverentialis, in quantum nitatur tantum sufficitur, 175 sq. reverentia erga parentes, ne metus quidem est; si vero timeatur tantum offensa vel moeror aut tristitia parentum, levis O per:se est; si autem timeatur gravis et diuturna indignado parentum, cum mi- Obiecta pia benedicendi facultas pro sacernis et aliis similibus circumstantiis, medotibus apud milites degentibus j dispentus fit gravis, ac tantum hoc in casu sata clausula « de consensu Ordinarii »; matrimonium dirimit, 46, 110, 187, 201, necnon indulgentias apostolicas iisdem 326, 488. obiectis unico signo crucis applicandi, Missa: circa preces post Missam recitandas, ad omnes nationes bello dimicantes exv. Preces. tenditur, 7. Missarum privilegium, v. Privilegium. Obligatio solidalis dicitur cum res ipsa diMissa votiva SSmi Cordis Iesu pro prima visionem quidem recipit, sed pacto vel feria sexta in unoquoque mense concessa testamento cautum est ut integra a creprohibetur tantum in festis Christi Doditoribus peti possit, vel a singulis demini, 227. bitoribus dari debeat : unius exactio vel solutio omnium quidem ius et obligaMonasterium : in causis civilibus non relitionem extinguit : verum quod unus acgiosus, sed Monasterium ipsius convecipit cum ceteris communicat, quod solniri debet, tantum vero quando agitur vit, a ceteris repetit, deducta sua parte, de religiosis solemniter professis, 234 sq. 345. : .. Moreschini Gamillus, archiep. Camerinensis, epistolam accipit, qua B. P. consilia do- Officia et beneficia: durante bello, protrahi ctrinae christianae per Picenum promopotest eorum provisio prudenti iudicio vendae laudat, 143. Ordinarii, praesertim si agatur de ofMors praesumpta coniugis : specialis casus : ficiis et beneficiis quibus per concursum solvitur a S. C. de Sacramentis, 151, cui provideri debet vel solet, 445 sq. Index analyticus rerum notabilium 522 Olea sancta : eorum consecrationem intra fines nationum belligerantium, quousque clericorum defectus ex hoc bello proveniens durabit, Episcopi; conficere valeant . eo presbyterorum et sacrorum ministrorum numero, qui pro loci rerumque adiunctis reperiri poterit; dummodo minor non sit ternario numero ex quolibet gradu, 73. Oratio: ad populos christianos cum Romana Ecclesia iungendos, 138 ; indulgentiis ditatur, 137 sq. — ad S. Petrum, Apostolorum Principem; indulgentia ditatur, 139. Oratoria possunt administrare bona sua inconsulto parocho, 485. Orientales: non gaudent privilegio celebrandi tres missas in die Commemorationis omnium fidelium defunctorum, 104 sq.; - quam semper fuit cordi Romanis Pontificibus ut ad antiquam fidem illi redeant ; - oratio ad illos cum Romana Ecclesia iungendos a B. P. indulgentiis ditatur, 137 sq. P Parochiales functiones distinguendae sunt a functionibus non sacerdotalibus, 483; Parochialia iura praescribi possunt, 293 sq. Paroecia regularis non confertur per concursum, 379 ; - item sine concursu conferuntur paroeciae quae sunt de i u s patronatus laicorum, 272. Pax: aequam et stabilem pacem omnibus proficuam B. P. vehementer optat, 58 sq. — auspice atque adiutrice apostolica Sede, iustitiae et caritatis osculo quantocius consecretur, 261 ; illam cotidianis precibus a Deo efflagitare B. P. non desistit, 309; quam perverse nonnulli B. P. hortationes ad pacem reconciliaudam sint interpretati, 356; dum illa exspectatur, pergendum levare aliqua ex parte molem miseriarum huic bello coniunctarum ,357; v. etiam 467 sq. Peccata: mere interna reservationi^generatim ne submittantur ; — Apostolicae Sedi reservata Ordinarii sibi ne reservent, 314; v. Reservatio, etc. Penedensis nova dioecesis in Brasilia erigitur, e parte occidentali antiquae dioecesis de Alagöas, ecclesiae Metropolitanae Olindensis suffraganea, eiusque episcopis iura et privilegia ac ceteris episcopis in Brasiliana Republica conceduntur, 169 sq.; Apostolicae Litterae de eius erectione, 169 sq.; facultas ei tribuitur mittendi Romam in Collegium Pium-Latinum-rAmericanum duo saltem delectos iuvenes, qui religionis scientiam in ipso veritatis centro acquisitam, cum suis deinde civibus utiliter communicent, 171. Perversio factorum: quid perversionis nomine veniat, 296. Petrus (S.): eius auxilium a fidelibus impetrandum ut fidem integram servent et Ecclesiam veneratione et amore prosequantur, 139. Piedrabuena Barnabas, episc. Gatamarcensium, epistolam accipit qua B. P. ei gratulatur de solemnibus quae B.M.V. « dei Valle » apparantur, 114 ; indulgentiam plenariam lucrandi potestatem facit, et Archiep. Tessalonicensem per eos dies specialem Legatum suum designat, 145. Pompilj S. R. E. card. Basilius, in Urbe Vicarius, epistolam accipit qua B. P. vehementer dolet de luctuoso bello quod Europam opprimit; nihil ab initio omisit ut bello finis imponeretur, omnia intentavit, atque populos ut uniuscuiusque iura ac desiderata pensaren V 58, rationes solvendi conflictus mutuo quaererent ad pacem omnibus aequam et stabilem obtinendam, inaniter adiuravit. Voeem tamen iterum extollit et ad peculiares effundendas preces, quibus immanis belli finis imploretur, nationum belligerantium populorumque universorum foeminas familiasque catholicas, sive singulas sive potius consociatas, adhortatur, praesertim per opportunum et acceptabile quadragesimale tempus, 59-60. Pontificium Institutum Biblicum: latis de illo novis legibus, decernitur a B. P. quae intercedere debeant rationes tum eidem instituto, tum Pontificio Consilio Vulgatae resti tuendae, cum supremo Pontificio Consilio rei biblicae provehendae, 305 sqq; — I. In Instituto Biblico tantum admittantur qui philosophiae et theologia? cursum confecerint. IL. Studiorum curriculum tribus annis absolvatur; atque, unoquoque exeunte anno, fiat doctrinae experimentum. III. Alumnis qui, facto periculo, probati sint, post 523 primum annum dentur litterae testimoniales legitimi adscensus, post alterum vero, academicus conferatur baccalaureatus gradus. IV. Illis autem qui integrum studiorum curriculum confecerint, probata eorum doctrina, prolytatus gradus decernatur. V. Testimoniales litterae et diplomata academicorum graduum, in eam sententiam edantur quam Pontif. Consilium Biblicum antea probaverit. VI. Iudiciis ad prolytatum unus e consultoribus Pontificii Consilii Biblici, a Cardinalibus e Concilio eodem delectus, intersit et suffragium ferat. VII. Quisquis academicus gradus ne conferatur nisi iis qui laurea sacrae theologiae potiti sint in aliquo athenaeo ab Apos t o l i c a Sede adprobato. VIII. Ius laureae in S. Scriptura impertiendae uni esto Supremo rei biblicae provehendae Consilio. IX. Nemo examini pro laurea consequenda admittatur, nisi saltem biennio antea renuntiatus sit Prolyta et simul vel rem biblicam docuerit vel aliquam de eadem elucubra ti onem ediderit, 307. X. Professores- ordinarii in Instituto Biblico a Praeposito Generali •S. I. eligantur cum assensu Pontificii Consilii. XI. Tum Pontificium Consilium Vulgatae restituendae, tum Pontificium Institutum Biblicum, quotannis ad Supremum rei biblicae provehendae Consilium de opera et condicione sua scripto referant, 308. Portiuncula, v. Cimino. Portus Nationalis nova dioecesis in Brasilia, e septentrionali regione dioecesis Goyasensis, constituitur, archidioeceseos Mariannensis suffraganea, 92 sq., i03; Apostolicae Litterae de eius erectione, 92 sq.; facultas ei tribuitur ut Romam in Collegium Pium Latinum-Americanum duo saltem delecti iuvenes mittantur, qui religionis scientiam in ipso veritatis centro acquisitam, cum suis deinde civibus utiliter communicent, 94. Possessor respectu rei, ex qua fructus percipit, inchoato restitutionis processu, censetur fictione iuris esse in mala fide, 286, v. Fructus. Postulantes monialium egredi non possunt a monasteriis clausurae papali subiectis sine venia Apostolicae Sedis, 446. Praecedentiae regulae circa confraternitates iuxta ius Commune sunt: a) possessio praecedentiae, b) antiquitas usus saccorum seu habitus specialis, 121. In processionibus quibus Sancta Eucharistia defertur, Sodalitatibus, quae a Ssmo Sacramento nuncupantur, semper reliquis praeire conceditur, 122. Praecones divini verbi per quadragesimam in Urbe B. P. alloquitur, eis benedic t i s verbis quibus Episcopus quadragesimali concionatori benedicit, 95. Quae verba sunt exhortatio et votum, sed votum praesertim. Votum ut gratia magis ac magis in sacerdote Christi augeatur, qui fiat vere homo Dei in omnibus : Dominus sit in corde eius, 96, sed speciatim in labiis ut praedicet Deum et solum Deum. Reprobantur praedicatores sui ipsius, qui argumenta non stricte religiosa, vel profana, vel theses politicas tractant, 97. Verbum Dei, evangelium Christi exponendum, 98, digne, competenter, 100, et, praesertim, fructuose. Quam minime de semetipso concionator loquatur; taceat quod spirituali fidelium profectui non prodest, eorumque intellectui verba accommodet. Fructus sit conversio peccatoris, profectus viri iusti, non simplex intellectus vel aurium delectatio, 100. Praescriptio: in praescriptione contra ecclesias et entia iuridica his assimilata, uti sunt conventus, loca religiosa, etc., requiritur tempus quadraginta annorum, ,281. . — in praescriptione extinctiva ex iure civili bona fides non requiritur, requiritur tamen ex iure canonico, 347. Praesumpta mors coniugis, v. Mors praesumpta. Praesumptio iuris in Ecclesiis Collegiatis curam habitualem animarum competere Capitulis, ut legitimum principium agnoscitur, 290. Pratensis dioecesis : eius limites ad universum eiusdem Pratensis municipii territorium, nonnullis paroeciis a Pistoriensi ac Florentina dioecesibus disiunctis, extenduntur, 405 sq. Preces post Missam non omittendae sunt in Oratorio cuiusdam communitatis dum ipsa aliis exercitiis pietatis vacat, neque si immediate post Missam Sacra Communio administranda sit, 227. Precum formulae quaecumque indulgentiis ditatae, per quamlibet additionem, de- Index, analyticus: rerum, notabilium 524 fractionem, interpolationem, indulgentiis .plane destituuntur, ; 265. Prendergast Edmundus, archiep. Philadelphiensis, in quinquagesimo sacerdotii sui natali, epistolam accipit, qua B. P. eidem ob merita gratulatur, praesertim de eius munificentiae et religionis monumentis, 140 sq. Privilegium missarum, quae in suffragium animarum illorum, qui in bello obierunt, celebrantur, ad omnes nationes bello dimicantes extenditur, 7. — celebrandi tres missas in die Commemorationis omnium fidelium defunctorum non extenditur ad Orientales, 104 sq. Pueri omnes utriusque sexus ut ad Sacram Synaxim ad mentem Summi Pontificis, die 30 iulii, in anniversario luctuosissimi belli, sollemni ritu accedant, B. P. omnibus Europae Ordinariis mandat, 217. Puerorum in doctrina christiana in stitutio, quam maxime est B. P. cordi; eamque promovet in epistola ad Archi episc. Camerinensem, 143, v. Moreschini. > Q « Quandoquidem » : Allocutio B. P. in Concistorio diei 4 decembris, 1916, v. Bellum, Cardinales, Gasparri, Iuris canonici. Quasi-domicilium est locus, in quo quis habitat saltem per maiorem anni partem ; ad hoc requiritur intentio habitandi per maiorem anni partem in eo loco et factum habitationis : non amittitur nisi per contrariam voluntatem et discessum, 369. mittentur peccata mera interna neque •Si quae ex humana fragilitate derivantia non habeant specialem malitiam, 313; 4) abstineant;Ordinarii a peccatis sibi reservandis quae iam sunt Sedi Apostolicae reservata et, regulariter, ab iis quibus censura a iure imposita sit; 5) cauti sint et quam maxime parci quoad poenales sanctiones quibus reservationes munire velint; 6) curent ut casus reser; vati ad certam fideli um notitiam deducantur. - Quibus habitualiter sit impertienda facultas ab illis absolvendi, 314; 7) plures enumerantur casus, in quibus quaevis •-i Ordinariorum reservatio cessat; 8) Ordi; narri studeant doctos, pios ac prudentes confessarios in dioecesi efformare, 315. -—quoad beneficia conferenda, 454. Restitutio in integrum est extraordinarium iuris remedium, quo notabiliter laesus : in eum statum reducitur in quo fuerat ante laesionem; - conditiones ut habeatur, 277; ante eam petitam fructus percepti non sunt restituendi, qui praescriptione triennali acquisiti sunt, 386; inchoato restitutionis processu, possessor respectu rei ex qua fructus percepit, censetur fictione iuris esse in mala fide, 286. « Rivista di scienza delle religioni •» uti organum propagandae modernisticae damnatur, 176; in Indicem refertur, 178. Romanus civis et alienigenae quoad beneficia in Urbe obtinenda, 459 sq. Rosae de Capan (S.) nova diócesis, v. Comayagua et Tegucigalpensis. S R Ranuszi de Bianchi, v. Gardinales. Reginensis et Principis Alberti duae dioeceses a provincia ecclesiastica S. Bonifacii in Canadensi Dominio seiunguntur et Reginensis in Metropolitanam constituitur, 89, eique dioecesis Principis Alberti uti suffraganea assignatur,, 90. Reservatio casuum conscientiae: nonnulla de istis locorum Ordinariis decretorie et praeceptive communicantur : 1) Casus conscientiae ne reserventur nisi constet de vera reservationis necessitate -aut utilitate ; 2) sint pauci, tres vel ad summum quatuor; 3) reservationi ne sub- Sabini (S.) Ecclesiae in civitate Canusina titulus et honor competit cathedralis ecclesiae, 266. Sacerdotes: - orma gregis fieri et esse-ex animo debent, 392. — et clerici militiae adscripti:quantum^eorum cura sit B. P. cordi, 226 ; normae aliquae statuuntur a S. C. Consistoriali, ut spiritus ecclesiasticus in illis servetur, 266 sqq. -—militiae adscripti: privilegia et faculta-, tes quaedam pro tempore belli ipsis concessa, ad omnes nationes bello?dimicantes extenduntur, 7. Saint-Olive Henricus, v. Hamel Carolus^ Index analyticus rerum notabilium Salutatio christiana « Laudetur Iesus Christus » : circa eam dubium declaratur, 146. Salvatorelli L. et Huhn E., eorum opus i « La Bibbia » in Indicem refertur, 178. Sancti Bonifacii dioecesis in Canadensi Dominio in duas partes dividitur, quarum : altera antiquae huic ecclesiae Archiepiscopali reservatur, altera vero novae dioecesi B. P. immediate subiectae et Archiepiscopali, Winnipegensi appellandae, assignatur. - Harum dioecesum divisoria linea, 90. Sanctuaria S. Mariae ad Bupes et S. Bernardini Senensis, quod Aquilae est, immediate iurisdictioni ministri; generalis Fratrum Minorum subiiciuntur, 387 sq. Sbarretti, v. Cardinales. Scapinelli di Léguigno S. B. E. Card. Baphaël, rubro galero ornatur in Consistorio diei 7 decembris 1916, 473, eidem titulus assignatur S. Hieronymi Illyricorum, 477. Sepulturae electio a sodalibus alicuius Confraternitatis facta valet tantummodo pro individualiter consentientibus, 485. Servitium gratuitum: de eius opportunitate vel minus quibusdam in casibus, 43 sq. Signatura Apostolica: non est tribunal appellationis, sed pro vigili legum tutela institutum, 209; - iudicium quaestionis Sacrae Congregationi cui competit reservari, quam maxime consonum est Signaturae institutis, 377. Societas: - qui vult ad societatem admitti, ipsius societatis leges et statuta servare tenetur, eaque implere quae alii impleverunt vel adimplent, ad aequalitatem inter socios servandam, 42. Stagni Peregrinus Franciscus, archiepiscopus Aquilanus et in Canadensi ditione Delegatus Apostolicus, a B. P. deputatur ut ea omnia exsequantur quae erectionem provinciae Reginensis, divisionem dioecesis Sancti Bonifacii et erectionem ArchidioecesisWinnipegensis respiciunt, 91 ; v. Reginensis, Sancti Bonifacii, Winnipegensis. « Stampa cattolica » (Società di S. Paolo per la diffusione della) a B. P .laudatur utpote utilissima hisce temporibus, 310, v. Zara. Stoeger Ioannes Baptista, die 4 octobris anno 1810 in pago Eurersfeld natus, pueritia christiana vivendi ratione exacta, sanctorum exemplis ad charismata meliora assequenda incitabatur. Adole- scente enim aetate, in Congregationem SSmi Redemptoris, tamquam frater operarius, receptus, tyrocinio inito atque laudabiliter expleto, die 18 martii 1840, religiosa vota emisit. Per sex et¡ quadraginta annos suam impendit operam in Instituti utilitatem, humilia officia ita gerens ut externo labori vitam spiritus v: constanter adiungeret. Religiosa conversatione amorem Christi Redemptoris, potissimum in. Eucharistiae Sacramento absconditi, et Deiparae -Virginis devotionem in confratres effundebat. Omnibus carus exstitit tam ob fidei morumque integritatem quam ob officiorum ac regularum observantiam. Tandem senio laboribusque confectus, diuturno podagrae morbo patienter tolerata, in civitate Eggenburg pie obiit anno 1883. Sanctitatis interim vitae, virtutum et miraculorum fama ita post obitum increvit ut, processu de eius sanctitate instituto, instante Rmo P. Claudio Benedetti, causae postulatore, et attentis episcoporum precibus, relatione facta a card. Ianuario Granito Pignatelli di Belmonte, causa beatificationis et canonizationis die 22 dec. 1915 introducta fuerit, 16 sq. Summa theologica S. Thomae habenda est uti textus praelectionum quoad partem scholasticam quaestionum, 157. Superiores Ordinum et Congregationum per epistolas sacerdotes et clericos militiae adscriptos sustineant et ducant, eorumque nomina quam citius ad Officium Ordinarii Castrensis Romae mittant, 269 ; v. Episcopi Italiae. — eorum praesumptus consensus arguitur ex exercitio publico et notorio commercii vel industriae ex parte alicuius religiosi, 235. Supremum Bontificium Consilium rei biblicae promovendae: v. Biblia Sacra, Bontificium Institutum Biblicum. . T '. « Tametsi »: iuxta istud decretum matrimonia coram parocho sive ratione domicilii sive quasi-domicilii proprio, aut illius, vel Ordinarii delegato, et duobus vel tribus testibus, sub poena nullitatis contrahi debebant, 368. Tegucigalpensis nova dioecesis metropolitana erigitur in Honduras, cui suffraga- 326 Index analytica nea est nova dioecesis S. Rosae de Capan et novum Vicariatum Apostolicum de San Pedro Sula, 62. Temiskamingue (de) Vicariatus apostolicus in dioecesim erigitur, Haileyburensis denominabitur eritque suffraganea ecclesiae Ottaviensis, 35. Tertiarii saeculares Ordinis Minorum : circa dem primi, alterius, tertiique Ordinis Dominiciani, ubi eadem solemnia in triduum aut eo tantum festodie haberi contigerit. Praeterea dat ut non solum solemnitatis die, sed etiam aliis duobus triduanae supplicationis, ubi haec fiet,Missam de S. Dominico recitari liceat, 398. Theses philosophicae XXIV, a Sacra Studiorum Congregatione probatae, germanam S. Thomae doctrinam exprimunt, eaeque veluti tutae normae directivae proponuntur, 157. -.. indulgentias ab iis lucrandas plura solvuntur dubia, 263. Theissling Ludovicus, recens electus Dominiciani Ordinis moderator generalis, epistolam accipit qua B. P. ei gratulatur et Thomae (S.) Aquinatis Academia Bomana, vota exprimit, 355. v. Academia Bomana, etc. — iterum epistolam accipit, sollemnibus ap- Thomas (S.) Aquinas: eius Summa Theolopetentibus ob eius Ordinem ante annos gica uti textus praelectionum quoad parseptigentos legitime confirmatum, 395, tem scholasticam quaestionum habenda qua B. P. singulare aliquid inclito Orest, 157; v. Theses; - magister summus dini apostolicae caritatis testimonium philosophiae et theologiae in scholis dare vult. Memorat Honorium III ordicatholicis habeatur, 174; - doctrina eius nem, ante novem annos conditum, sanimpensius excolenda, 412. , xisse, attendentem fratres futuros púgi- Titulares (circa) Ecclesiarum Cathedralium les fidei et vera mundi lumina. Quae et Patronum Indiarum, serventur Rubrieventus rerum aperte ostendunt: nam cae novissimae ad normam Bullae Divino contra Albigenses, Catharos et Pataviafflatu, 226. nus, Hussitas et Novatores strenue pu- Tituli cardinalitii, v. Cardinales. gnarunt ; multa instituerunt ut integri- Translationis almae Domus B. M. V. festum tas fidei et vitae christianae tueretur: sub ritu duplici maiori in Italiae et insuatque e manibus Dominici alumnorumlarum adiacentium dioecesibus, die 10 que eius accepit Ecclesia Rosarium madecembris, cum officio et Missa propriis riale. Nec in propagandis Ecclesiae finiiamdudum approbatis, quotannis celebus, iam inde ab initio Ordinis, minus brandum, 180. insigne utiliterque elaborarunt, ad bar- Tridentina lex relate ad matrimonium est baros Asiae et superioris Africae, in localis et personalis, scilicet afficit neEuropa ad Polonos et Húngaros praedum personam, sed etiam locum, ita ut sertim, in America, ubi clarissima sunt adstringat non solum incolas et dominomina Ludovici Bertrandi et Bartholociliatos in loco affecto, sed etiam alienímaei Las Casas, 396. In commendatione genas vel peregrinos qui inibi matrimovero Dominiciani Ordinis ponendum est nio iungi cupiunt. Quoad personam, adpraecipuum ac perpetuum obsequium in strictus prosequitur etiam in territorio Apostolicam Sedem: sufficiat memoria ab ea exempto, quoadusque ii retinent Catharinae Senensis. Omnibus praeterea domicilium in loco subiecto, 77, 78, 417, compertum est quantam operam omni 418. Qui exemptus a Tridentino contratempore in studiis optimis posuerint: hit matrimonium cum parte quae Triquod nomina confirmant Alberti Magni, dentino est obnoxia in loco ubi hoc non Antonini, Caietani et Aquinatis. Sanctiviget, privilegium propter contractus monia etiam vitae plurimi ex hac reliindividuitatem, alteri parti communicat, giosa familia, ab eius primordiis ad sive ipsa catholica sit, sive schismatica, hunc diem, enitent, 397. Quae aliaque sive haeretica, et valide contrahitur, B. P. respiciens gratias Deo agit, soda79, 422. libus gratulatur ex animo, eosque horU tatur ut maiorum haeredes sese praestare perseverent. Deinde indulgentiam Unitas: - Catholicae Ecclesiae veritas impriplenariam concedit visitantibus, cum mis ex ea elucet, 137; v. Oratio, Orienusitatis praescriptionibus, quamlibet aetales. 527 Index analyticus rerum notabilium lium, v .Biblia Sacra, Pontificium Institutum Biblicum. Vagus : eius status est extraordinarius et minime praesumendus: vagitas est in iure res valde odiosa, 373. Vaticanum Capitulum: eius iura circa collationem beneficiorum et exceptiones, iuxta Bullam « Ad honorandam » 240, 449 sqq. An sit obnoxium Reg. IX Cancellariae et Bullae « Dum singularem », 240, 499 sqq. Vicariae parochiales, v. Canonici, Distributiones. Vincentiana Congregatio, v. D'Hendecourt. Vis et metus:impedimentum dirimens matrimonium, 46, 110, 187, 201, 326,488. Vocationes religiosae: sodalitates ad eas provehendas iuvandasque indulgentiis ditantur, 399. Vulgatae restituendae Pontificium Consi- W Westmonasteriensi dioecesi pars illa adscribitur quae vulgo Boy sion nuncupatur, a dioecesi Nortantoniensi avulsa, 317. Winnipegensis nova archidioecesis in Canadensi Dominio erigitur, eiusque archiepiscopis iura omnia, privilegia et praerogativae ac ceteris archiepiscopis conceduntur, 90; v. Sancti Bonifacii. Z Zara Maximilianus epistolam accipit qua B. P. prosperam et beneficam vitam societatis a S. Paulo, vulgo per la diffusione della stampa cattolica; laudat, deque ea in posterum optimas sibi spes repromittit, 310. r i i IV INDEX PERSONARUM Andrieu Paulinus Petrus, S. R. E. card., archiep. Burdigalensis, 57. Abbas praeses Congr. Angliae O. S. B., Andrieux Renatus Maria (Ven.), 69. 258. Angar Andreas (Ven.), 69. Abbet Iulius Mauritius, episc. Sedu- Angelucci Angelus, 87. Angelucci Camillus, 431. nensis, 182. Angotti Caesar, 135. Abello, 346. Anna a S. Bartholomaeo (Ven.), 462. Abraham Vincentius (Ven.), 69. Antoninus (S.), archiep. Florentin., 397. d'Acunzo Nicolaus, 464. Antonius (S.) Abbas, 481 sqq. Aerts Adam, 134. Afamador Raphael, episc. Neo-Pampi- Anzalone Rosarius, 488 sqq. d'Apchier le Mangin, 304. lonen., 225, 475. Archiepiscopus Cardiffensis, 258. . Agar (Giraud) Ioannes, 351. Agliardi Antonius, S. R. B. card., 466. — De Manila, 275 sqq. Agnes a S. Ludovico (Ven.), 231. — Dubuquensis, 224. Aichner, 234. — Florentinus, 405. d'Alauzier (de Ripert) Maria Gertrudes — Hispalensis, 318, 320. (Ven.), 231. — Mariannensis, 93. dAlbarède (de Berbegie) Maria Marga- — Mohiloviensis, 84, 416, 423. rita (Ven.), 231. — Olindensis, 170. , Alberti Iosephus, 28, 29, 52. — S. Francisci, 418. Albertus Magnus (B.), 397. — S. Iacobi de Chile, 407. Albizzati Carolus, 464. — Winnipegensis, 90 sq. d'Alessandri Angelus, 109,120,206,232. Ardisson (parochus), 328 sqq. Alessi-Batu Iosephus, 168. Arendt, 420. Alexander III, R. P., 158, 159, 326. Arguillière (dña), 49. Alexander VI, R. P., 19, 21, 25. Armanno Carmela, 489 sq., 492. Alexander VII, R. P., 241, 451, 453, 456. Arpesani Caecilius, 303. de Almeida et Silva Iosephus, 88. Arrigoni Alphonsus, 167. Aloisi-Masella Hadrianus, 287. de Arritola y Basabe Petrus, 352. Aloisius (S.) Gonzaga, 13. Ascalesi Alexius, archiep. Beneventanus, Alricy Andreas Abel (Ven.), 69. S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. Ambrogetti Iosephus, 304. Asproni Ioannes, 32. Ambrosetti Thomas, 275, 375. de Assis Antonius Augustus, episc. GuaAmyot Georgius Elias, 54. xupensis, 63, 472. André des Pommerays Daniel (Ven.), 69. Astorri Christophorus, 19,75,275,343,415. Andreucci, 128. Aubert Ioannes Baptista (Ven.), 69. A ACTA, vol. VIII, n. 1 4 . — 30-12-916. 35 530 Index personarum Augouard Philippus Prosper, archiep. tit. Cassiopensis, 470... Augustini (S.) Ordo, 275, 276. Augustinus (S.), 391, Aurellana Rochus, 166. d'Avernas (comes), v. Des Ehffans. Aversa Ioseph, archiep. tit. Sardian., 92, 94, 496. Beadon, v. de Court. Beaupoil de Saint-Aulaire Antonius Claudius (Ven.), 70. Bécavin Iosephus (Ven.), 70. Beccari Camillus, 362. Beceari Camillus, 256, 431. Becchetti Caelestis, 136. Bechern Henricus, 383. de Becker, 420. Avila Dionysius, episc. De Pace, 63, 471. Beer Ioanna, 47 sqq. Bégin Ludovicus Nazarius, S. R. E. card., archiep. Quebecen., 389. . B Béguin-Royal Maria Anna (Ven.), 231. ßadiani Paulus, 463. de Bejar Bonaventura, 279 sq., 284. Badjironde Iggnezou, 302. Bellino Iosephus, 167. Baglio Cataldus, 487-493. Benardaki Demetrius, 83. Baglio Marianna, 488, 491. Benardaki Maria, 75 sqq., 415-426. Bagnini Ersilia, 195. Benardaki Nicolaus, 82 sq. Bajko Carolus, 464. Benedetti Claudius, 17. Bajocchi Aloisius, 192. Benedicti (S.) Ordo, 258, 306. Bajocchi Ersilia, 192. Benedictus XIII, R. P., 247. Balagtas Gaspar, 226, 279, Benedictus XIV, R. P., 78, 79,122,127, Balbi Thomas, 56. 240 sqq., 299, 313, 368, 410, 416, Baldus, Í24. 422, 440, 442, 449 sqq., 485. Ballesio Hyacinthus, 216. Benigna Ioannes, 343-348. Balmain Franciscus (Ven.), 69. Benoist Ludovicus Remigius (Ven.), 70. Balzac Petrus Paulus (Ven,), 69. Benqist Ludovicus Remigius (Ven.), 70. Bangue Ioannes Petrus (Ven.), 69. Benoit Ioannes Franciscus (Ven.), 70. Barbera Maria, 489, 492. Ben vignati Henricus, 184. Barbosa, 39, 42, 111, 122, 128, 339,441, Berardi, 279. 453, 456. Berardi Pancratius, 136. Barbosa Pereira de Cunha Laurentius, Béraud de Péron Carolus (Ven.), 70. 303. de Berbegie Maria Margarita, v. d'AlbaBardoux Ioseph, 141. rède. ' Barel Augustinus," 328, 330, 337. Berengo, 212. Bargilli (parochus), 19. Berger Franciscus, 167. Barilari Attilius Daniel, 431. Beri Nicolaus, 168. Barreau de la Touche Lud. (Ven.), 70. Bernard Ioannes Carolus (Ven.), 70. Barreré Ioannes, 215. Bernardi Ferdinandus, 135. Barret Ludovicus Franciscus (Ven.), 70. Bernardini Philippus, 432. Barreto (Expectacâo) Franciscus Xave- Bernardini Romaeus, 431. rius, 432. Bernardinus (S.) Senensis, 387 sq. Bassegoda y Amigó Bonaventura, 87. Bersani Aloisius, 383. Basset Renatus, 134. Berselli Iosephus, 303. Bassi Livius (sac), 190, 192. Berselli Paulus, 303. Bassus, 121. Berthelot Maria, 159. Batistió Nicolaus, 167. Berthier P., 412. Baudrillart Alfridus, 412. Bertrand, 163. Baumann Ludovicus, 430. Bertrandus Ludovicus, 396. Bazin Agatha Maria, 45. Bès Rosalia (Ven.), 230. Bazin Ludovicus Xaverius, 430. 531 Index personarum de Bettinger Franciscus, S. R. E. card:, archiep. Monacen, et Frisingen., 394. Bezzi Philelphus, 55. Bezzi Scali Franciscus, 303. Bianchi Franciscus, 304. Bianchi-Gagliesi Vincentius, 133. Billot Ludovicus, S. R. E. qard., 165, 214, 366, 412. Bilsborrow Iacobus Romanus, archiep. Cardiffensis, 471. Bilski Victor, 302. Binard Michael Andreas (Ven.), 70. Bis (le) Robertus (Ven.), 70. Bisiaux Methildis, 159 sqq. Bisleti Caietanus, S. R. E. card., 157, 262, 366, 414. Bistanros Franciscus, 167. Bittoded Haïle-Guiorguis, 302. Bize Nicolaus (Ven.), 70. Bizzarri, 483. Blanc Maria Clara, (Ven.), 231. Blanchard Leonia, 328 sqq. Bocchini Bernardinus, 239, 448. Bochot Claudius (Ven.), 70. van der Boer Gerardus, 55. van den Bogaert Eduardus Petrus, 430. Boggiani Thomas, archiepisc. tit. Edessenus, 148, v. Index Documentorum: S. C. Consistorialis; S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. de Boisgelin de Kerdu Thomas Petrus Antonius (Ven.), 70. Bonaiti Angelus, 463. Bongiorni Aemilius, episc. tit. Sasimorum, 36, 471. Bonifacius (S.), 89. Bonifacius VIII, R. P., 441. Bonito Antonius Maria, archiep. tit. Auxumitan., 384. Bonnaud Iacobus Iulius (Ven.), 70. Bonnel de Pradal Ioannes (Ven.), 70. Bonnet Margarita, (Ven.), 231. Bonnin Petrus, 135. Bonnotte (Ven.), v. Thomas Lupus. Bonvicini Carolus, 206. Bonzano Ioannes, archiep. tit. Melitenensis, 224. Bonze Petrus (Ven.), 70. Borghi Jeremias, 186. Borgiotti Aloisia (Ven.), 154. Borgiotti Augustinus, 154. Boschi Iulius, S. R. E. card., archiep. Ferrariensis, 309, 462. Bosco Ioannes (Ven.), 407, 473. Bossatis Antoninus, 216. Bossius, 418. Botassi (sac), 437. Bottex Ioannes Baptista (Ven.), 70. Boubert Ludovicus Alexius (Ven.), 70. Boucharen de Chaumeils Ioannes Antonius (Ven.), 70. de Bouchon Ioanna Gabriela, 228. Boudinhon Augustus, 462 sq. Bouissière Iulius Leo, episc. Constantinian. et Hipponen., 384. Bouix, 22. Bourée Henricus, 352. Bourke Cockran Gulielmus, 351. le Bous de la Villecrohain Mathurinus (Ven.), 70. Bousquet Ioannes Franciscus (Ven.), 70. du Bouzet Antonius Carolus (Ven.), 70. Bracci Bonaventura, 55. de Brébeuf Ioannes (Ven.), 359, 363. Brindle Robertus, ep. tit. Tacapitan., 256. Briquet Petrus (Ven.), 70. Brisse Petrus (Ven.), 70. Brizzi Maria, 188,190, 193, 195. Brocard Iulietta, 114. Brodie Matthaeus, episc. Christopolitan., 321, 471. Brommenscenkel Petrus, 429. Brower Ioannes Gabriel, 304. Bruccheri Teresia, 488. Brugidou Antonius, 302. Bruni Natalis, archiep. Mutinen., 87,434. Bruno Iosephus, 496. Bruschelli Felix, 136. Bruzat Guilelmus Saturninus, 133. Bucceroni Ianuarius, 173, 347, 420. Buguet Paulus, 218. van de Burgt, 369. Burté Ioannes Franciscus (Ven.), 70. Bushati Iacob, 55. C de Cabrières (de Rovérié) Franciscus, S. R. E. card., episc. Montis Pessulani, 225. 532 Index personarum Caccavari Antonius (sac), 316. Caesarius (S.), 35. Cagiano de Azevedo Octavius, S. R. B. card., 91, 95, 171, 259. Cagliero Ioannes, S. R, E. card., 462. Cagnac Moyses, 432. Caietanus (Thomas de Vio) card., 397. de Calan Carolus, 136. Caldarola Horontius, episcopus Dianensis, 177, 473. Calligari Ernestus, 351. Camassa Iosephus, archiep. tit. Trapezuntin., 56. Camboni Aloisius, 383. Camilli Nicolaus Ioseph, archiep.-episcIassien., 32. Cammarata Salvator, 489 sq., 492. -Cammini Alphonsus, 432. Campa Aloisius, 464. Campanari Ludovicus, 216. Cam pori Iulius, 91, 95, 171, 259. Canac-Marquis Fridericus, 134, Canali Nicolaus, 410 sq. Canelli Felix, 135. Canova Polycarpus, 343 sq. Canoy Ioannes, 135. Cantilo Iosephus, 430. Capasso Bartholomaeus, 429. Capeau Ioannes Andreas (Ven.), 70. Capello Majorinus, 352. Capotosti Aloisius, episc, titul. Thermensis, 37, v. Index Documentorum: • S. Congr. de Sacramentis. Carabini Aloisius, 350. Caracciolo del Leone Marcus Antonius, 383. . Caracciolo di Melissano Ambrosius, 304. Caramia Vitus, 168. Cardella Michael, episc Soanen.-Pitilianen., 56. Cardeza Thomas, 303. Cardinalis Praefectus S. C. de Seminariis et Studiorum Universitatibus, 364. Cardinalis S. Collegii Decanus, 411. Cardinalis S. R. E. Camerarius, 410 sq. Carignani di No vol i Iosephus, 304. Carlesi Recaredus, episc. Soanen.-Pitilianen., 270, 406,, 475. Carletta Cataldus, 488. . . Carminati Iosephus, 136. Carnus Carolus (Ven.), 70. Carolus (S.) Borromaeus, archiep. Mediolanen., 68. Caron Andreas, archiep. tit. Chalcedonensis, 9. Caron ioannes Carolus (Ven.), 70. Carrière, 80, 417. Cartier Anna (Ven.), 231. Carton de Wiart Mauritius, 302. Casaroli Dionysius, 55. Casazza Aloisius, 134. Casetta Pius, 464. Casini Paulus, 464. Cassetta Franciscus de Paula, S. R. E. card., episc. Tusculan., 15, 288, 446. Castellani Peregrinus Maria, 167. Castellano Aloisius, 61,146,175,176,316. Castelli, 116. Catalano Dominicus, 255. Catelli Franciscus, 215. Caterini Aloisius, 494. Catharina a Iesu (Ven.), 231. Catharina (S.) Senensis, 397; Cattani Amadori Fridericus, S. R. Rotae Auditor, 19, 27, 28, 29, 30, 52, 75, 84, 184, 200, 232, 239, 254, 343, 349, 367, 375. de Caupenne Bertrandus (Ven.), 70. Cavallini Alexius, 383. Cayx Claudius (Ven..), 70. Cecchini Marcus, 55. Ceccopieri Richardus, 464. Celasco Ioannes, 352. Celsus et Iulianus (Ss.), 353. Cennius Caietanus, 248. Cerretti Caesar, 496. Cervigni Nazarenus, 215. Chabanel Natalis (Ven.), 359, 361, 363. Chagas de Miranda Octavius, episc, de Pouso Alegre, 63, 472. Chantrieux Gaston, 134. Chaptde Rastignac Armandus (Ven.), 70. Charransol Margarita Teresia (Ven.), 231. Charrier Eduardus, 158 sqq. Charrier Eugenius, 162, 164. Charton de Milou Ioannes (Ven.), 70. Chassagnon Hyacinthus, 166. Chaudet Claudius (Ven.), 70. Cherubini Franciscus, archiep. tit. Nicosiensis, 308. 533 Index personarum Chevreux Ambrosius (Ven.), 70. Chidwick Ioannes Patritius, 351. Chiesi Assumpta, 189, 194, 196. Chigi Ludovicus, 166. Chimenti Raphael, S. R. Rotae Auditor, 30, 75, 84, 109, 120, 200, 205, 324, 342. Chinnici Cataldus, 488. Chiola Ioannes Iosephus, 215. Ciaburri Antonius, 166. Cicognani Caietanus, 53, 135, 216. Cieplinski Antonius, 135. Cimino Seraphinus, 222. Cingolani Iosephus, 304. Ciocia Paschalis, 429. Ciuti Iosephus, 32. Clairet Nicolaus (Ven.), 70.Clemens V, R. P., 149. Clemens VIII, R. P., 127. Clemens X, R. P., 451. Clemens XI, R. P., 241, 249, 451. Clemens XIII, R. P., 457 sq. Cloutier Franciscus Xaverius, episc. Trifluvianen. in Canada, 53. Cluse Maria (Ven.), 231. « Cochetti Laurentius, 431. « Cohalan Daniel, episc. Corcagiensis, 358, 476. Colignon (dna), 342. Colin Claudius (Ven.), 70. Colin Nicolaus (Ven.), 70. Collins Iacobus, 302. Colomb Albertus, 109, 232. Colombo Bernardus, 496. di Compostella (di SanguinetQ) Balthassar, 256. Conan Iulianus, archiep. Portus Principis, 308. Consolin, v. Elisabeth Teresia a S. Corde. Consolin Ioannes, 229. de Contade Helena, 83. Conte Iacobus, 287 sq. Coppa Andreas, 463. Cormier Hyacinthus Maria, 356. Corneo Achilles, 352. Correa Nery Ioannes Baptista, episc. Campinensis, 225. Correira Fontes Victorinus, 216. Corsani, episc. Fesulanus, 19, 25, 27. Cortini Penelopes, 184. Cos et Macho Iosephus Maria, S. R. E. card., archiep. Vallisoletanus, 104. Cosenza Ianuarius, archiepiscopus Capuanus, 103. Cossali Franciscus, 343-348. Cossu Antiochus, 135. Costa Salvator (Ven.), 70. Cottolengo Iosephus Benedictus (Ven.), 321 sq., 462. Couet Eugenius, 53. de Court Beadon Richardus Rodulphus, " 134. Coutan, 116. des Coutures, 361. Coy le Iacobus, 463. Cremer Arnoldus, 463. Crestirii Nazarenus, 191 sq. Cretoni, 420. Crome, 348. de Cucsac Bernardus (Ven.), 70. Czajkowski Vincentius, 429. Czarnecki Marcellus, 134. D de Dalmau y de Olivart Raymundus, 383. Dalton Carolus, 303. Daly Henricus, 255. Daly Iosephus Franciscus, 351. de Dampierre Iacobus, 88. Dandini Ascensius, 239 sqq., 448. Daniel Antonius (Ven.), 359, 360, 363. Danillon, 328, 332, 336, 338. Daniszewski Antonius, 464. DAnnibale, S. R. E. card., 46, 77 sqq., 111, 118, 191, 201, 244, 250, 286, 326, 345, 347,369 sq., 373,419 sq., 443, 482. Danois (le) Ludovicus (Ven.), 70. Dardan Franciscus (Ven.), 70. De Angeli Robertus, 88. De Angelis, 318. De Angelis Candidus, 55. De Angelis Salvator, 55. De Blonay, 349. Debrige Antonia, 232-238. Debrige Henricus, 238. Dediazmatch Mechacha Workie, 303. De Hecher Iosephus, 53. De Herdt, 318 441 sq. 534 Index personarum De Knilling Eugenius, 54. De Lai Caietanus, S. R. E. card., episc. Sabinensis, 91, 95,103, v. Index Documentorum: S. Congr. Consistdria• lis; 171, 259. ; Del Chiaro Ioseph, 352. Del Corto Fridericus, 215. Delegatus Apostolicus Canadensis, 363. De Leonrod Gulielmus, 54. Delfaut Guilelmus (Ven.), 70. Della Cella Michael, 215. Della Robbia, ep. Fesulanus, 24, 25. Delia Valle Antonius, 135. Della Volpe Franciscus Salesius, S. R. E. Cardinalis Camerarius, 179, 464. Delle Macchie Octavia, 188,190,194,196. De Luca, S. R. E. card., 39 sqq., 126, 128, 251, 272, 294, 441, 460. Del Val (Merry), S. R. E. card., v. Merry. De Meleniewska Maria, 349. De Möy Maximilianus, 54. Depeyre Maria Anna (Ven.), 231. De Pisauro Cyrus, 142. De Rosa, 251. De Rossi Laurentius Maria, 304. Deruelle Mathurinus Victor (Ven.), 70. De Santi Ioannes Baptista, episcopus Adiacensis, 56. Desbrielles Sebastianus (Ven.), 70. Des Enffans d'Avernas Dominicus, 135. Deshayes F., 78, 370. De Simone Ianuarius, 463. Desprez de Roche Gabriel (Ven.), 70. Desqueyrous H., 85. Dessain Carolus, 134. Dessain Franciscus, 134. De-Stefano Andreas, 464. De Stengel Paulus, 54. D'Hendecourt Aloisius, 33. Diedius (parochus), 23. Dinkgreie Bernardus, 55. Di Pietro ioannes Baptista, 134. Dobronic Antonius, 302, 429. Doëbbing Ioseph Bernardus, episc. Nepesin, et Sutrin., 136. 0'Doherty Michael, archiep. de Manila, 358, 475. Dombek Petrus, 215. Domenech etValls Rigobertus, episc. Maioricensis, 177, 473. Domeniehini Antonius, 376. Dominicus (S.), 395 sqq. Donoso (de Toro) Antonius, 256. Dontenwill Augustinus, archiep. tit. Ptolemaidensis, 31, 433. Doran Thomas Franciscus, episc. tit. Halicarnassen., 88. Doria Lamba Franciscus, 216. Dorothaea a S. Corde Mariae (Ven.), 231. Doulcet Henricus, archiep. tit. Dioeietanus, 352. Doux Maria Anna (Ven.), 231. Dowling Victorius Iacobus, 351. Drahos Ioannes, 167. Driessen Carolus, 463. Duarte Silva Eduardus, episc, de liberaba, 53. Dubac Maria Clara (Ven,), 231. Dubois, 72. Dubois Aemilius, 215. Dubois Ludovicus Ernestus, archiep. Rothomagen., 104; S. R. E. card., 468, 469, 471, 473, 477, 495. Dubourg Augustus, archiep. Rhedonen• sis, S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. Dubowski Ignatius, episc. Luceorien. et Zytomirien., 408, 438, 476. Dubray Thomas Nicolaus (Ven.), 70. Dubuisson Thomas Renatus (Ven.), 70. Duchesne Carolus, 303. Dufour Iacobus (Ven.), 70. Dufour Ludovicus, 72. Dumas (Ven.), v. Cayx. Dumasrambaud de Calandelle Franciscus (Ven.), 70. Dumont Ioseph, 115. Dunn Thomas, episc. Nottinghamensis, 8, 471. Duplessy (dna), 109, 111 sqq. Duplessy (dnus), 116. Durando Marcus Antonius, 155. Duval Dionysius Claudius (Ven.), 70. D uval Ioannes Petrus (Ven.), 70. E Echétie (Tessamma) Ato, 303. Edeline Albertus Eduardus, 367 sqq. Edeline Helena, 373. 535 Index persona/rum Egger Franciscus, episc. Brixinen., 214. Elisabeth Teresia a S. Corde Iesu (Ven.), 228, 229, 231. Ellis Iacobus Martinus, 303. Episcopus Attaliensis; 416. — Claramontanus, 236, 238. — Concordiensis, 271. — de Caceres, 276, 278. — Diniensis, 63. — Fesulanus, 23. — Goyasensis, 92, 103. — Nagporensis, 226. — Narniensis, 481, 484. — Oritanus, 37, 40. — Penedensis, 170. — Pistoriensis, 404. — Portus Nationalis, 93. — Pratensis, 404. — Sancti Hippolyti, 16. — Stabiensis, 260. — Virodunen., 413. — Vizagapatamen., 226. Ermes Henricus Hippolytus (Ven.), 70. Esser Henricus, 135. Esser Thomas, 179. Evangelista ab Usselle, episcopus tit. Tenedius, 321, 472. Everard Georgius, 55. Expectacao Barreto Franciscus Xaverius, 432. Fabre Amelia, 47 sqq. Fagiolo Sylvius, 464. Fagnanus, 39, 130, 295, 319, 327, 441 sq. Falconio Diomedes, S. R. E. card., episcopus Veliternus, 87, 165, 382, 446. Falcoz Iosephus (Ven.), 70. Falzacappa Franciscus, S. R. E. card., 377. Fanfani Aloisius, 56. Fangousse de Sartret Iacobus (Ven.), 70. Fanti Aloisius, 55. Farkas Franciscus, 167. Fauconnet Marcus Antonius (Ven.), 70. Faurie Teresia Henrica (Ven.), 231. Fautrel Gilbertus Ioannes (Ven.), 70. Felix Eustachius (Ven.), 70. Felmayer Franciscus, 303. Ferdinandus I,Utriusque Siciliae rex, 129. Ferdinandus II, Utriusque Siciliae rex, ,.129. . . . Ferdinandus IV, Utriusque Siciliae rex, ... . 1 2 5 . . Ferrari Andreas, S. R. E. card., archiep. Mediolanensis, 261. Ferraris, 39, 42, 122, 272, 441, 460, 483. Ferrata Nazarenus, 75, 200, 367, 415. Fiandri Clara, 154. Filippi Ernestus, 214. Filzer Ioannes, 168. Fioni Vitus Antonius, episc. tit. Sidonien., 56. Fiorentini Agapitus, episc. tit. Rusaditanus, 274. Fitzgerald Ioannes, 135. Flavigny Henricus, 301. Flavin Cornelius, 166. Flecken Ubertus, 352. Fleiner, 420. Flory (dna), 203. Foley Daniel, ep. Ballaraten,, 321, 472. Foley Mauritius Patritius, episc. Iarensis, 358, 476. Fongères Philibertus (Ven.), 70. Fongoli Angelus, 463. Fontaine Claudius (Ven.), 70. Fontes, v. Correira. Forcellini, 250. de Foresta Albericus, 141 142. Forlani Donatus, 166. Fornari Iosephus, 212, 381. Forzpni Petrus, 55. de Foucauld de Pontbriand Armandus (Ven.), 70. Fracassini Humbertus, 176. Frana Mathias, 432. Francés, 122. Francesch ini Vincentius, episcopus Fanensis, 136. Franciscus (S.) Assisiensis, 222, 263. Franciscus (S.) Salesius, 262. François Ludovicus (Ven.), 70. Friteyre-Durvé Iacobus (Ven.), 70. Fritz Holm, 55. da Frota (Tupinambá) Iosephus, episc. Sobralensis, 63, 471. Frühwirth Franciscus Andreas, S. R. E. card., 182, 473, 477, 495. Fruk Aloisia, 160 sq. 536 Index personarum Gennari, S. R. E. card., 41, 442. Gerard Maximus, 352. Germain Ioannes Augustinus^ archiep. Tolosanus, 225. Gervais Petrus Ludovicus (Ven,), 70. Ghini Ghinus, 31. Ghislain de Montpellier de Vedrin AlG phonsus M. Iosephus, 56. Ghizzoni Amadeus, 220. Gaggia Hyacinthus, ep. Brixien., 36. Giacomettus Michael Angelus, 248! Gagliardi, 43. Gagnières des Granges Claudius (Yen.), Giambro Eugenius, episcopus Neocastrensis, 177, 475. 70. Gianfelice Felix, episc Boianen., 256. Gaillard Aloisius, 55. de Gaillard Francisca, v. Iphigenia a Granturco, 344. Gibbons Franciscus, 134. 'S. Mattheo. Gigli Hieronymus, 256. de Gaillard Ioannes Antonius, 228. Giglio Tramonte Iosephus, 303. Galais Iacobus Gabriel (Ven.), 70. Gillet Stephanus Michael (Ven.), 70. Galante Ianuarius, 219. Gimbert Eduardus, epi^c. tit. Beninensis, Galli Guidus, 304. 151, 472. Gandelet Albertus, 136. Giorgi Orestes, 12, v. Index DocumenGarcia, 39, 272, 319, 441. torum: S. Congr. Concilii; S. R. E. Garcia Irigoyen Carolus, episc, de Trucard., 468, 469, 473, 477, 495. xillo, 221. Giraldi, 12. Garcia Pedreira Solon, 216. Giraud Agar Ioannes, 351. de la Gardette Michael (Ven.), 70. Girault Georgius (Ven.), 70. Gargano Caietanus, 215. Giroust Georgius Hieronymus (Ven.), 70. Garicoits Michael (Ven.), 462. Giusti Iosephus, 14. Garneau Némèze, 54. Garnier Carolus (Ven.), 359,360, 361,363. Giustini Philippus, S. R. E. card., 37, v. Index Documentor. : S. C. de SacraGarnier Gustavus, ep. Lucionen., 177,475. mentis; 53, 87, 165, 223,301, 429, 496. Garreaud G., 49. Glancey Michael, 463. Garreaud Helena, 45 sqq. Godet Bertha, 158 sqq. _ Garrigues Petrus Ioannes (Ven.), 70. Gasparri Petrus, S. R. E. card., 51, 76, Godet Maria, 158. 79, 81, 84, 86, v. Index Documen- Godlewski Michael, episc tit. Aegearum torum: Secretaria Status et Litterae in Africa, 438, 476. Apostolicae; 111, 159, 199, 201, 217, Goebl Petrus, episc tit. Sinopen., 88. 326, 369, 382, 417 sqq. ; 467, 470. Goizet Ioannes (Ven.), 70. Gasquet Aidanus, S. R. E. card., 255,301. Gomesius, 456. Gomez Ioannes Vincentius, 54. Gauben Aloisia, 160. Gómez Riaño Sallustianus, 351. Gaubert, 72. Gonçalves de Conto Moyses, 56. Gaudreau Nicolaus (Ven.), 70. Gonçalves de Lima Franciscus, 216. Gauguin Petrus (Ven.), 70. Gonzalez, 454. Gauthier Germana, 324 sqq, Gonzalez Franciscus, 279. Gauthier Laurentius (Ven.), 70. Gavotti Ludovicus, archiepiscopus Ge- Gonzalez (Rincón) Philippus, archiep. S. Iacobi de Venezuela, 317, 474. nuensium, 435. Geha Cyrillus, patriarcha Antiochen. de Gordon Margarita Rosa (Ven.), 231. Gotti Hieronymus, S. R, E. card., 136. Graecorum Melchitarum, 32. Goupil Renatus (Ven.), 359,361, 362,363. Gelats Narcissus, 430. Fahrmeister Adulphus, 134. Fumasoni-Biondi Petrus, archiep. tit. Diocletan., 447, 470. Furlan Iosephus, 430. Fusshoeller Ioannes, 134. 537 Index personarum Grandelaude, 420. Granero Godefridus, 255. Granito Pignatelli di Belmonte Ianuarius, S. R. E. card., episcopus.Albanensis, 17, 31. Grasset de Saint-Sau veur Andreas (Ven.), 70. Grazioli Iulius, 496. Gregorius XIII, R. P., 121, 126, 276. Gregorius XVI, R. P., 77, 416, 423. Gresele Emygdius, 383. Grignion Ludovicus Marcia (B.), 172. Grilli Aloisius, 352. Gros Iosephus Maria (Ven.), 70. Grossi-Gondi Augustus, 32. Grossi-Gondi Iosephus, 430. Gruyer Ioannes (Ven.), 70. Guarini Michael, 430. Guarneri Tranquillus, episc. tit. Europensis, 358, 475. Gué (le) Carolus (Ven.), 70. de Guébriant Ioannes Baptista Maria, episc. tit. Euroeensis; 225. Guerin du Rocher Petrus (Ven.), 70. Guerin du Rocher Robertus (Ven.), 70. Guérin Maria Anna, 229. Güerin Petrus Michael (Ven.), 70. de Guernica Ioannes, 178. Guerra Felix Ambrosius, archiep. S. Iacobi de Cuba, 225, 355, 471. Guerri Iosephus, 240. Guesdon (Ven.), 70. de Guilhermier Maria Anna (Ven.), 231. Guillaumot Franciscus (Ven.), 70. Guilleminet Ioannes Antonius (Ven.), 70. Guillon de Keranrum Ivon Ven.), 70. Gulielmus Parisiensis, 412. Gumamela, 275-286. Gürtler Theodorus, 168. Gury, 418. Gusmini Georgius, S. R. E. card., archiep. Bononiensis, 309, 376, 436. Gutiérrez Alphonsus, 135. Haindl Ioannes Baptista, 304. Halle Honoratas, episcopus tit. Pergamensis, 222, 475. Hamel Carolus, 5. Hannig Ioannes, 168. de Hartmann Felix, S. R. E. card., archiep. Coloniensis, 356. Harty Jeremias, episc. Ömahen., 177,475. Hébert Franciscus Ludovicus (Ven.), 70. Hédouin lulianus (Ven.), 70. Hegenbarth Ernestus, 430. Heiner Franciscus, S. R. Rotae Auditor, Hello Ioseph, 432. d' Hendecourt Aloisius, 33. Hénocq Petrus Franciscus (Ven.), 70. Henriques Placidus Hilarius, 464. Hensen Antonius, 302. Hermann Eduardus, episc. tit. Cybistren., 136. Herque du Roule Eligius (Ven.), 70. Herrera Restrepo Bernardus, archiep. Bogoten. in Columbia, 104, 311. Hertzog Franciscus Xaverius, 69. Herzog Ioannes, 216. Hé vin Theodorus, 215. Hieronymus (S.), 306. Hieronymus Paulus Barcinonensis, 456. Hirschberg, 202. Hoeveler Petrus, 216. Hoffmann Arnoldus, 167. Honorius III, R. P., 396, 466. Horak Aloisia, 203. Horváth Iosephus, 166. Hossu Basilius, ep. Armenopolitan., 32. Hourrier Iacobus (Ven.), 70. Hugon Eduardus, 174, 413. Hülm E., 178. Hungerford Mackay Clarence, 351. Huré Sanctes (Ven.), 70. Hurtrel Carolus (Ven.), 70. Hurtrel Ludovicus Benjamin (Ven.), 70. de Huyn Paulus, archiepiscopus Pragensis, 408, 475. H Hackett Bernardus, episc. Vaterfordien. et Lismoren., 36, 471. Haegy Iosephus, 255. Haïle-Guiorguis Bittoded, 302. I-J Jacobs Petrus, 216. Iacona Antonina, 488, 490. Jaegle Carolus, 463. 538 Index personarum Jakab Adalbertus, 168. Jametel (comes), 200 sq. Ianclair Susanna, 230. Jannin Ioannes Baptista (Ven.), 70. Iannotta Eugenius, 464. Jannuccelli Dominicus, 255. Janssens Ludovicus, 135. Jasinski Anna, 190 sq. Jauch Aloisius, 262. Ibeas Stephanus, 281 sq. Iemina Florentius, 303. Iggnezou Badjironde, 302. Ignatius (S.) a Lojola, 360. Iguerastegui Iosephus, 133. Ilsley Eduardus, archiep. Birmingamiensis, 238. Innocentius III, R. P., 278, 326, 466. Innocentius X, R. P., 404. Innocentius XII, R. P., 39. Ioannes Baptista (S.), 360. Ioannes Baptista a Burgundia (Ven.), 13. Ioannes (S.) Berchmans, 14. Ioannes Damascenus a Vovrai, episc. Portus Victoriae, 321, 472. Joffily Ioannes Irenaeus, episc. Amazonum, 151, 473. Jogues Isaacus (Ven.), 359. 361, 362 sq. Joret Petrus Ludovicus (Ven.), 70. lorio Petrus, archiepiscopus titularis Nicomediensis, 132. Ioseph (S.), 360. Iosephus a Cruce, 276, 279 sq., 283. Jové (Vilaplana) Iosephus, 384, Iphigenia a S. Matthaeo (Ven.), 228, 230 sq. Irenaeus (S.), 400. Irigoyen, v. Garcia. Isoleri Antonius, 383. Iulius II, R. P, 287. de Justamond Francisca, v. Magdalena a Ssmo Sacramento. de Justamond Iulia, v. Dorothaea a S. Corde Mariae. de Justamond Margarita Eleonora, v. Maria a S. Henrico. de Justamond Maria Magdalena, v. Catharina a iesu. i lvanisëvié Leopoldus, 167 Izart Martinus, archiep. Bituricensis, 177, 474. K Kantiba-Wold-Tsadek, 302. Keller Ludovicus, 178. Kempkes Petrus, 302. Klein Norbertus, episc. Brunensis, 474. Knopp Eduardus, 167. Koch Henricus, 55. Koeveler Petrus, 55. Kohont Philippus, 168. Kräder Carolus, 167. Krapac Ioannes Baptista, episcopus Sirmiensis, 304. Kuehlen Ioannes, 463. Kwilecki Franciscus, 134. L •• Lacan Ioannes (Ven.), 70. La Croix, 251. Lachavane Georgius, v. Ioannes Damascenus a Vovrai. Ladelci Ioannes, 349, 427, 493. Ladeuze Paulinus, 133. La Fontaine Petrus, patriarcha Venetiarum, S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. Lagrange Ioannes, 76, 84, 415 sq., 423. Laisant (le) Ioannes Petrus (Ven.), 70. Laisant (le) Iulianus (Ven.), 70. Lalemant Gabriel (Ven.), 359, 360, 363. Lamba (Doria) Franciscus, 216. Lambert Maria Anna (Ven.), 231. de Lambordette Maria, 115. La Monaca Angelus Maria, 133. de Lamotte d'Allogny Renatus, 430. Lancellotti Iosephus (princeps), 88. Lanchon Gilles Ludovicus (Ven.), 71. de la Lande Iacobus (Ven.), 70. de la Lande Ioannes (Ven.), 359, 362 sq. Landry Petrus (Ven,), 70. Lanfant Alexander (Ven.), 71. de Langlade Petrus (Ven.), 71. Lanier Aloisius (Ven.), 71. Laporte Claudius (Ven.), 71. La Puma Vincentius, 87. Lapus Vincentius (parochus), 275-286. La Rocca Carmela, 489, 492. Las Casas Bartholomaeus, 396. Index persona/rum 539 Level Paulus, 200 sqq. Lhoumeau Antonius, 172. Latulip^E^Sjl^icetus, episcopus Ha- " Licata Calogerüs, episcopus Calven, et Theanen., 150, 472. du Lau*Ioannes Maria (Ven.), archiepiLioy-Lupis Caietanus, 53. scopus Arelatensis, 67, 68, 72. Laugier de Lamanon Franciscus (Ven.), Lipari Carolus,135. Lipira Catalda, 488. 71. ... Livec (le) Franciscus (Ven.), 71. Laurent (Ven.), 71. Locatelli Achilles, archiep. tit. ThessaLaurin, 420. de Lavèze Belay Ioannes (Ven.), 71. lonicen., 145, 301. Lavitrano Dominicus, 136. Londiveau Franciscus (Ven.), 71. Lawler Ioannes Jeremias, episcopus Lea- Longuet Ludovicus (Ven.), 71. densis, 36, 472. Lopez Mendoza y Garcia Iosephus, Laye Maria Rosa (Ven.), 231. episc. Pampilonen. et Tudelen., 301. Layman, 327. Loroy ioannes (Ven.), 71. Lebedieff, 76. Lotterius, 21, 23, 243, 456 sq. Leber Michael, 71. Loublier Martinus (Ven.), 71. Lebreton Carolus (Ven.), 71. Lozano Antonius, 276. Le Bron de Vescela Laurentius, 135. de Loy e Ioannes Alexius, 230. Le Camus Ioannes Baptista, 133. de Loye Susanna Agatha, v. Maria Rosa. Leclercq Guilelmus Nicolaus (Ven.), 71. de Lubersac Iacobus (Ven.), 71. Leclercq Petrus Florentius (Ven.), 71. Luciarini Antonius, 135. Ledanois Carola, 373. Lucidi Evaristus, 496. Ledanois Georgius, 367, 372 sq. Ludovicus III, Bavariae rex, 181. Ledanois Ioanna, 367 sqq. Lugo, 326. Lefebvre Olivierus (Ven.), 71. Lunardi Fridericus, 432. Lefebvre Urbanus (Ven.), 71. Lutzu Elias, 383. Lefranc Franciscus (Ven.), 71. Luzeau de la Mulonnière Henricus Lega Michael, S. R. E. card., 20, 22,165, (Ven.), 71. 191, 208, 328, 366, 376. Legrand Ioannes (Ven.), 71. M Legrand Iosephus, episcopus ' Dacchensis, 408, 476. Macaire Cyrillus, 179. Leitner, 420. Mae Dermot Ioannes, 31. Lejardinier Deslandes Iacobus (Ven.), 71. Mae Devitt Philippus, episc. HarrisburLemaitre Ioannes (Ven.), 71. gensis, 270, 476. Lerne da Silveira Cintra Sebastianus, Machado Andreas, episcopus Guayaquiarchiep. Olindensis, 151, 474. lensis, 151, 472. Lemercier Michael (Ven.), 71. Mae Laughlin Eduardus Ioannes, 301. Le Merdy Hyacinthus, 159, 162. Mac Teigne Elisabeth, 47 sqq. Le Merdy Ioanna, 159,163. Maffei Franciscus, episc. Laquedonien., Lenzi Caesar, 352. 175, 475. Leo X, R. P., 239 sqq., 448, 458 sqq. Maffi Petrus, S. R. E. card., archiepiLeo XIII, R. P., 57, 85, 120, 129, 130» scopus Pisarum, 394. 173, 174, 227, 305, 413. Magdalena a Ssmo Sacramento (Ven.), Leopoldus I, Magnus Dux Etruriae, 26229, 231. -M Lerebours, 367 sqq. Magini Annuntiata, 191. Le Ruzic Ignatius, ep. Caiesen.j 63, 471. Magro Aloisius, 135. Lessius, 111. Magister S. Hospitii, 430. Levarne Albertus, 382. Mané Caelestinus, 216. Lévay Michael, 215. ; hm Index personarum Maia Eliseus, 35Q. Maignien Gaspar (Ven.), 71. Maineaud de Bisefranc Claudius (Ven. ) 71. de Maio Franciscus Xaverius, 87. Maiocchi Rodulphus, 53. Malsou Petrus Maria, 87. Mamede da Silva Leite Toachim, episc. tit. Sebastensis, 225, 475. Manassei (di Collestatte) Paulus, 56. Mancia-Salvini Galeatius, 133. Mancini-Raineri, episc. Fesulanus, 25,26. Mancuso Iacobus, 301. Mannucci Ubald us, 381. Many Seraphinus, S. R. Rotae Auditor, 21, 22, 28, 30, 45, 109, 120, 131, 158, 164, 188, 200, 205, 275, 286, 299, 415, 426, 448, 461, 487, 493. Manzoni Caesar, 133. Marangó Ioannes, 167. Marbach Carolus, ep. tit. Paphien., 432. Marcarelli iosephus, 463. Marceillac Petrus, episcopus Apamiensis, 317, 476. Marchand Ioannes Philippus (Ven.), 71. Marchiò Iosephus, 427. de Marco Aloisius, 384. Marena Dominicus, 383. Marengo Franciscus, 135. M A R I A (S.) Virgo Dei Genitrix, 13,16, 60, 85, 144, 146, 154, 170, 172, 179 sqq., 259, 355, 360, 394, 433. Maria a S. Henrico (Ven.), 228, 229, 231. Maria Rosa (Ven.), 228, 230, 231, Maria Teresia, regina, 181. Mariani Angelus, 15, 17, 69, 156, 230, 323, 363, 474. Marianus Franciscus, 248. Mariavé Henricus, 175, 178. Marini Nicolaus, 212, 300-, 381 ; S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. Marinis Ioannes, 17. Marmotant de Savigny Claudius (Ven.), 71. Marnos Franciscus, 166. Marrocco Paschalis, 464. Martin (Ven.), 71. Martin Iosephus, 463. Martinelli Sebastianus, S. R. E. card., 155. ? Martínez Cabanas Iosephus Maria, archiepiscopus Tegucigalpen., 62. Mascard, 328. Masón Aiphridus Ioannes, 304. Massey Renatus (Ven.), 71, Massi Eugenius, episc. tit. Ioppensis, 274. Massier Aiphridus, 328, 330, 334 sqq. Massier Ioannes, 324 sqq. Massier Iosephus, 330. Massimi Maximus, S. R. Rotae Auditor, 448, 461. Massin Ioannes (Ven.), 71. Mastripietri Iacobus, 463. Materazzo Nicolaus, 134. Matas Andreas, 168. Mátéffy Victor, 167. Mathias (S.), 361. Mathieu Oli verius Eleazarus, archiep. Reginatensis, 90. Mauduit Ludovicus (Ven.), 71. Maurel, 328 sqq. Maurin Aloisius Iosephus, archiep. Lugdunensis, S. R. E. card., 468, 469, 471, 473, 477, 478, 495. Mause Carolus, 463. Maximilianus I, imperator, 181. Mazza Aurelius, 31. Méallet de Fargues Franciscus (Ven.), 71. Medina Leonidas, episc. tit. Chamachensis, 104, 472. Medolago-Albani Stanislaus, 32. Meffre iosephus, 230. Meissner Iosephus, 430. Melo et Alcalde Prudentius, episc. Matritensis-Complutensis, 470. Menendez y Conde Valerianus, archiep. Valentinus, 136. Menini Robertus, archiepiscopus tit.Gangrensis, 432. Menuret Iacobus (Ven.), 71. Menwissen Iacobus, episcopus tit. Prusen., 256. de Mercede Anicetus, 281. Merizzi Iacobus, archiepiscopus tit. Mocissenus, 136. Merry Del Val Raphael, S. R. E. card., 7, v. Index Documentorum: S. Congr. S. Officii; 132. Metropolitanus Dubuquensis, 224. Meunier (le) Iacobus Ioannes (Ven.), 71. Index persona/runi Meynier Iosepha, 159, 164. Meynier Renatus, 159. Migliorelli Vincentius, episc. Nursin., 270, 476. Milacek Antonius, 168. Millet Henricus (Ven.), 71. Millet Petrus, 135. Mimbela Paulus, 303. Minacapelli Calogerus, 88. Minister generalis Fratrum Minorum, 387 sq. Minquella et Arnedo Turibius, episc. tit. Basilinopolitanus, 358, 476. Minutte Anna (Ven.), 231. de Miranda (Chagas) Octavius, episc, de Pouso Alegre, 63, 472. Mistrangelo Alphonsus Maria, S. R. E. card., archiep. Florentinorum, 394. Mistretta Benedicta, 490, 491, 492. Miura Jagoro, 430. Mizsicsko Iosephus, 302. Molaroni Romulus, episcopus Maceraten. et Tolentin., 358, 476. Molz Fridericus, 430. Monge ioannes Maria (Ven.), 71. Moniz Petrus Ioannes, 464. Monnier Franciscus Iosephus (Ven.), 71. Monsaint Thomas (Ven.), 71. ¡ Monteleone Ernestus, 136. Morel Ioannes (Ven.), 71. Moreschini Camillus, archiep. Camerinensis, 143. Mori Iosephus, S. R. Rotae Auditor^ 19, 27, 28, 29, 30, 45, 51, 52, 75, 84, 184, 200, 232, 239, 324, 342, 343, 349, 367, 375, 496. Mouffle Maria Franciscus (Ven.), 71. Moulin Aloisius, 215. Moulin Sophia, 160 sq. Mulhern Eduardus, episc. Dromorensis, 36, 472. Mulqueen Michael Iosephus, 351. Munoz et Izquierdo Franciscus, episc. Vicensium, 177, 473. Munoz et Manzano Cyprianus, 54. Muñoz Raynaldus, episcopus titularis Poglensis, 317, 476. Murphy Ioannes, 303. Murphy Ioannes, episcopus Portus Ludovici, 321, 475. 541 N Nalbone Angelus, 215. Nalbone Iosephus, 215. Naranjo Alvaros, 352. Nardi-Dei Sylvius, 215. de Nardis Iosephus, episc. S. Agathae Gothorum, 358, 476. Naro Raymundus, 489, 492. Nasalli-Rocca Ioannes Baptista, archiep. tit. Thebarum, 474, 496. Nativelle Ioannes Baptista (Ven.), 71. Nativelle Renatus (Ven.), 71. Natoli Blasius, 54. Nègre Paulus, ep. tit. Cybistrensis, 474. Nelidow Demetrius, 133. Némèze Garneau, 54. de Netumières Raoul, 136. Nezel (Ven.), 71. Nicolosi Dionysius, episc. Chien., 56. Nieto et Martin Eustachius, episc. Seguntin., 317, 476. Nogier Mathias (Ven.), 71. Nolens Gulielmus, 429. Nouel Adulphus Alexander, archiep. S. Dominici, 214. Novak Aemilius, 430. Nuntius Apostolicus in Ditione Brasiliana, 169. O Obweger Iacobus, 167. O' Callaghan Thomas Alphonsus, episc. Corcagiensis, 256. O' Connel Ioannes, 133. Olivares Aloisius, episc. Nepesin. et Sutrin., 270, 476. Oppizzonio Carolus, S. R. E. card., archiep. Bononien., 377. Ordoñez Albertus, episc. Ibarrensis, 470. O' Reilly Hugo, 383. O' Rielly Michael, 351. Orienti Ioseph, 191. Orsini, S. R. E. card., archiep. Bene• ventan., 120, 125. Ortynskyi de Labetz Stephanus, episc. Daulien., 136. Osorio y Eloia Ferdinandus, 215. 542 Index personarum Perosi Carolus, 214, 496. Perrone P., 417 sq. Pétrone Iosephus, 133. Petronius (S.), 396. Petrus (S.) Apostolus, 139, 396,414, 469. Petrus (S.) Martyr, 396. Paban Ernestus, 215. Pey Franciscus Iosephus (Ven.), 71. Pacelli Eugenius, 18. Pezzani Henricus, 343, 487. Pacelli Franciscus, 304. Pfeiffer Nicolaus, 167. Pacelli Philippus, 186. Pharis Emmanuel, 167. Pagani-PIanca Incoronati Carolus, 133. Philippot Ioannes Michael (Ven.), 71. Palermo Iosephus, 488. Pie Aemilius, 45 sqq. Palica Iosephus, 188, 300. Piccini Octavia, 185. Pallottini, 272, 441. Pichler, 111. Panken Ioannes Baptista, 216. Piedrabuena Barnabas, episc. GatamarPaolucci de' Calboli Ginnasi Ioannes censium, 144. Rainerius, 136. di Pietro Ioannes Baptista, 136. Paolucci Richardus, 133. Pignatelli, 39, 128, 417 sq. Pinardi Ioannes, episc. tit. EudoxiadenPapin (Villeré) Eduardus, 56. Parri Alexander, 167. sis, 36, 471. Pascucci Ieremias, 135. Pinault Nicolaus Iosue, 54. Pasqualigo Dominicus, 147, 399. Pinazzi Iosephus, 133. Passerat Iosephus (Ven.), 16. Pircëvié Jacob, 168. Patrizi Nazarenus, 120. Pironneau, 204. Paulus (S.) Apostolus, 97, 100,310,313, Pitonius, 252, 273, 441 sq., 452, 457. 391, 393, 469. Pius V (S.), R. P., 39,40,42, 379, 440, sqq. Pavanelli Laurentius, 56. Pius VI, R. P., 77, 416, 423. de Payer Alicia, 200 sqq. Pius VII, R. P., 43, 378, 386 sq. de Paz y Morales Iosephus, 216. Pius VIII, R. P., 325. Pazery de Thorame Iosephus (Ven.), 71. Pius X, R. P.., 57, 85, 156, 173,174, Pazery de Thorame Iulius (Ven.), 71. 217, 258, 263 sq., 306, 353, 387, 399, Pazery de Thorame Petrus (Ven.), 71. 413, 466, 494. de Pélacot Carolus, 134. Plagge Ioseph, 55. Pelissier Maria (Ven.), 231. Ploquin Petrus (Ven.), 71. . Pellier Ludovicus (Ven.), 71. Poels Henricus, 135. Pellini Seraphinus, 255. Pogliani Hermenegildus, 166. Pellizzari Ioannes Maria, episc. Pìa- Polacco, 347. centinus, 87. Polaczek Carolus, 215. Pompilj Basilius, S. R. E. card., 58. Penny Gulielmus Laurentius, 351, Ponse Claudius (Ven.), 71. Pensa Thomas, 431. Pontius, 119, 340, 418. Pensati Nicolaus, 133. Perathoner Antonius, S. R. Rotae Audi- Pontus Ioannes Baptista (Ven,), 71. Poret Renatus (Ven.), 71. tor, 28, 29. Perez et Quiñones Ulpianus, episcopus Porlier Augustinus (Ven.), 71. Pospisil Iosephus, 429. Bolivarensis, 470. Perez y Aguilar Antonius Adulphus, Postulator generalis O. F. M., 14. archiep. S. Salvatoris in America, 166. Pothier Ch., 49, 51. Pottier Petrus Claudius (Ven.), 71. Peries, 420. Poulain de Launay (Ven.), 71. Perin Ioannes, 207 sq. Pouzet Iosephus, 55. Perkmaun Christianus, 167. Oviefve Iosephus (Ven.), 71. Ozcoidi y Udave Iacobus, episc. Tirasonen., 432. * Index personarum 543 Reth Carolus, episc. tit. Leten., 150,472. Reuter Dominicus, 382. Revela Anna, 117. Rey de Kervisic Ivon Ioannes (Ven.), 71. Ribas de Avila Emmanuel, 88. Ribeiro Costa Franciscus, 429. Riccardi Ambrosius, episc. Sarsinaten., 225, 475. Ricciardelli Raphael, 155. Richelmy Augustinus, S, R. E. card., archiep. Taurinensis, 36. Riedl Cyrillus, 429. Riegler Ioannes, 135. Riganti, 130, 241, 243, 252, 451, 454sqq. Riggi Benedicta, 492. Riggi Marius, 91, 95, 171, 259. Righetti Andreas, episc. Carpen., 214. Rigoni Antonius, 216. Rigot Ludovicus (Ven.), 71. Rincón Gonzalez Philippus, archiep. S. Iacobi de Venezuela, 317, 474. Riou Carolus, 54. Queneau Ioannes (Ven.), 71. de Ripert Maria, v. d'Alauzier. Ritsch el Hermannus, 430. Rizzi Ambrosius, 255. R Robert de Lézardière Iacobus (Ven.), 71. de la Rochefoucauld Franciscus IoseRabé Iacobus (Ven.), 71. phus (Ven.), episc. Bellovacen., 67, Radu Iacobus, 429. 68, 72. Radziwill Michael, 75 sqq., 415-426. Rajner Ludovicus, episc. tit. Cidyessen., de la Rochefoucauld Petrus Ludovicus (Ven.), episc. Santonen., 67, 68, 72. 301. Ranuzzi de Bianchi Victor Amadeus, de Rocher Anna Margarita (Ven.), 231. archiep. tit. Tyrensis, S. R. E. card., Rodríguez Al ves Iosephus, 303. 468, 469, 473, 477, 495. Rohrmoser Rupertus, 168. Rolleri Hieronymus, 105, 107 Raphael a S. Iosepho, 382. Romagnoli Angelus, 190. Rateau Ioannes Iosephus (Ven.)', 7 Rauscher Leopoldus, 303. Romagnoli Elvira, 189, 192. de Ravinel Stephanus (Ven.), 71. Romagnoli Moyses, 192 sq. Raymbault, 361. Romagnoli Telemach us, 192 sq. Raynaud Ioannes, episc. tit. Germen., Romano Iosephus, 463. 225, 475. de Romillon Ioanna Maria (Ven.), 231. Re Maria Liberata, 323. de Romillon Sylvia, v. Agnes a S. LuRedaelli Ioannes, 463. dovico. Régine Ioannes, archiep. Tranen, et Ba- Ronai Ioannes, 216. Ronconi Andreas, 481, 482. rolen., 270. Ronveau Henrica, 48 sqq. Regnet Petrus (Ven.), 71. Reiffenstuel, 111, 159, 234, 242, 277,286, de Roquard Maria Anna (Ven.), 231. Rosa Ioannes Baptista, 103, 266. 326 sq., 441. di Rende, S. R. E. card., archiep. Be- Rosé Ludovicus Franciscus (Ven.), 71. neventan., 120. . Rosset, 111, 418, 420. Power Ioannes, 136. Power (Walsh) Iacobus, 351. Prat Emmanuel, episc. tit. Mactaritanus, 67, 471. Prendergast Edmundus, archiepiscopus Philadelphiensis, 140. Prieto Antonius, 216. Prior Ioannes, S. R. Rotae Auditor, 28, 30, 45, 46, 51,109, 120, 131, 58, 164, 188, 275, 286, 415, 426, 487, 493. Privilenghios Gabriel, 168. Prizzi Michael, 489, 492. Przezdziecky Henricus, 215. Psalmon Petrus Nicolaus (Ven.), 71. Pugliese, 346. Pührerfellner Franciscus, 216. Pujia Antonius, 133. Puttini Melchiades, 194. Pyrrhus Corradus, 456. 544 Index personarum Rossetti Petrus, S. R. Rotae Auditor, 28, 29, 52, 239, 254, 324, 342,367, 375. Rossi Jeremias, 158. van Rossum Guilelmus, S. R. E. card., 108. Rostain ioannes Caesar (Ven.), 71. Rotoli Nicolaus, episc. Aesernien. et Venafran., 150, 472. Rouchouse Iacobus Victor Maria, episc. tit. Aegearum, 67, 471. Rouleau Carolus Edmundus, 32. Rousseau Claudius (Ven.), 71. Rousseau (le) Vincentius (Ven.), 71. Roussel Nicolaus Carolus (Ven.), 71. Rovere (della) Dominicus, S. R. E. card., episc. Taurinensis, 287. Royez Marcus Ludovicus (Ven.), 71. Ruelland Eugenia, 48 sqq. Russel Thomas, episcopus Carolopolitan., 474. Ruzic (le) Ignatius, episcopus Caiesen., 63, 308. Ryan Patritius Thomas, episc. Pembrokensis, 358, 476. S Sacchi Aloisius, 55. Sacco Antonius, 302. Sacconi Vincentius, 45, 75, 206, 287,324, 415. Sacripante Hieronymus, 302. Saedt Felix, 135. Saenz Benedictus, 429. de Saint-Clair Guyard Ioannes (Ven.), 71. Saint-James Petrus (Ven.), 71. Saint-Olive Henricus, 5. Salerno Rosa, 489, 492. Saliège Leonia, 233. de Salin de Niart Franciscus (Ven.), 71. Salleron Georgius, 383. Salvador et Barrera Iosephus Marianus, episcopus Matritensis, 87; archiepiscopus Valentinus, 470. Salvatorelli L„ 178. Salvetti Ambrosius, 216. Salvioni Ioannes, 255. de Sampayo Thomas Eduardus, 351. Samson Ioannes Henricus (Ven.), 71. Sánchez, 46, 78, 100 sq., 117, 119, 159, 325 sq., 340, 370, 374, 418. Sanchini Iustinus, episcopus Fanensis, 225,475. di Sanguineto (di Compostella) Balthassar, comes, 256. Santangeli Ioseph, 167. Santelli Franciscus, 184. Santelli Liberata, 184 sqq. Santi, 111, 278, 318, 440. Santi Sanctius, 302. Santucci Carolus, 75, 415, 473. Sardi Vincentius, archiep. tit. Caesariensis, 270, 496. Sarnari Rainerius, episc. Maceraten. et Tolentin., 56. Savignoni Fridericus, 239, 448. Savine Ioannes Antonius (Ven.), 71. Savini Silvia, 192, 195, 197. Sbarretti Donatus, archiep. tit. Ephesinus, 7, v. Index Documentorum : Sacra Congr. S. Officii; S. R. E. card., 468, 469, 473, 477, 495. Sbrolli Bartholomaeus, 189 sq.. 194. Sbrolli Ursula, 190, 194, 197. Scalabrini Ioannes Baptista, episc. Piacentin., 220. Scannell Richardus, ep. Omanern, 32. Scapardini Angelus, archiep. tit. Damascen., 496. Scapinelli di Léguigno Raphael, S. R. E. card., 473, 477, 495. Scavini, 420. Scherer, 80, 420. Scherndl Balthassar, 166. Schioppa Laurentius, 214. Schlamandinger Robertus, 168. Schlitz' von Görtz und von Wrisberg Wolfgangus, 432. Schmalzgrueber, 10, 326. Schmid Iacobus (Ven.), 71. Schnitzer, 420. Schnuetgen Alexander, 133. Schreiner Iacobus, 55. Schulz Stephanus, 56. Schwechler Carolus, 135. Schwering Carolus, 430. Schwertner Augustinus, 133. Schwind Iosephus, 430. Scialdoni Aloisius. 300. Scotti Ioannes Baptista, episc. Auximan. et Cingulah., 496. 545 Index personarum Sebastianeiii Guilelmus, S. R. Rotae Decanus, 20, 21, 30, 158,164,188, 200, 205, 234, 239, 254, 275, 286, 349, 427. Sebastiani Iosephus, 134. Seconds Ioannes Antonius (Ven.), 71. Seedoch Carolus, 216. Séguin Ioannes Antonius (Ven.), 71. Segura Saenz Petrus, episc. tit. Apollonien., 104, 472. Sentroul Carolus, 135. Serafini Dominicus, S. R. E. card., 53, 87, 107, 132, 165, 462. Seraglia Aemilius, 135. de Serres Emmanuel, 109-119. de Serres Ioseph, 113, 115. Sévin Hector Irenaeus, S. R. E. card., archiep. Lugdunen., 168. Shaw Ioannes Gulielmus, episcopus S. Antonii, 53. Siciliano Sebastianus, 464. Sidoli Franciscus, episcopus Reatinus, 225, 475. Sikorski Andreas, 167. Silva Antonius Raymundus, episc. Emeriten. in Indiis, 53. Silj Augustus, archiepiscopus tit. Caesariensis Ponti, 496. Simeone Augustinus, episc. Adiacensis, 177, 475. Siminiati Stephanus, 429. Simlinger Rodulphus, 216. Simon Ioannes Petrus (Ven.), 71. Sincero Aloisius, S. R. Rotae Auditor, 19, 27, 28, 29, 30, 45, 51, 120, 131, 184, 200, 232, 239, 343, 349, 382, 415, 426, 448, 461, 487, 493. Sinibaldi Iacobus, episcopus tit. Tiberien., 157. Sixtus IV, R. P., 289, 298. 'de Skrbensky Leo, S. R. E. card., archiep. Olomucensis, 177, 470. Sokolowski Wenceslaus, 135. Sole Iacobus, 55. Solieri Franciscus, 212. Soror a S. Maria Perdolente, 323. Sortino Salvator, 488. Sosio Angelus, 136. de Soto y de Aguilar Ferdinandus, 54. de Souza Monteiro Ferdinandus, episc. Spiritus Sancti, 136. ACTA, vol. V I I I , n. 14. — 30-12-016. Spalding (Lancaster) Ioannes, archiep. tit. Scythopolitan., 464. Springmuehl Fridericus, 463. Sproll Ioannes Baptista, episc. tit. Almirerisis, 472. Stagni Peregrinus Franciscus, archiep. Aquilan., 91 ; archiepiscopus tit. Ancyranus, 470. Staiti Ioseph, episc. Ándrien., 270. Stan Florianus, 429. Stanislaus (S.) Kostka, 14. Stettiner Torquatus, 184 sqq. Stief Theodorus, 168. de Stieglitz Franciscus, 55. Stillemans Antonius, episc. Gandavensis, 464. Stoeger Ioannes Baptista (Ven.), 16 sq. Strahinscak Aemilius, 166. Stumpf Christophorus, 431. Surcouf Germana, 109-119. Sweeney Edwinus Maria, 351. von Szczaniecki Michael, 135. Szeman Andreas, 166. de Szeptycki Andreas, archiep. Leopolien. Ruthenorum, 146. T Tacci Ioannes, archiep. tit. Nicaen., 496. Taccone Gallucci Dominicus, archiepiscopus tit. Constantiensis, 87. Tagliamonte Raphael, 133. Talamo Salvator, 366. Talieu Magdalena (Ven.), 231. de Talleyrand Vera, 83. Talion Patritius Gulielmus, 302. Tani Tancredes, 27, v. Index Documentorum: S. Romana Rota. Tannrath Ioannes, 302. Tarquini P., 79. Teanini, 343. Tei Paulus Marcus, ep. Pisauren., 168. Teissier Hippolytus, episc. Mysurien., 408, 476. Teoga Ato, 303. Territo Gratia, 487-493. Territo Rosarius, 488. Tessier Ioannes Baptista (Ven.), 71. Testi Aloisius, 352. Texier Iosephus Martialis (Ven.), 71. 36 546 Index personarum Theissling Ludovicus, 355, 395. Thierrey Ioannes Iosephus (Ven.), 71. Thomas (S.) Aquinas, 156, 157, 174, 322, 326, 340, 364 sq., 397, 412 sqq., 479. Thomas Lupus (Ven.), 71. Tierney Myles, 351. Tobin Thomas, 302. Tonti Iulius, S. R. E. card., 31, 165, 301. de Toro Donoso Antonius, 256. Torras y Bages Iosephus, episcopus Vicensium, 56. Torres et Sanz Antonius Aurelius, episc. tit. Augilensis, 63, 471. Tovia Ferdinandus, 302. Trabattoni Petrus, 166. Tramonte (Giglio) Iosephus, 303. Traversi Leopoldus, 190, 192 sq. Trocchi Titus, archiepiscopus tit. Lacedaeraoniensis, 355. Trua Raphael, 431. Trzopinski Ioannes, 429. Tupinambá da Frota Iosephus, episc. Sobralensis, 63, 471. Turchi Adulpjius, episcopus tit. Canopitanus, 132, 446. de Turmenyes Petrus Iacobus (Ven.), 71. U Ubaldi Sanctes, 463. Ughetti Caelestinus, 255. Unger Carolus, 215. Urbanus VIII, R. P., 77, 82, 248, 362, 368, 418, 420, 424. de Urquiza Adulphus, 431. Urvoy Renatus (Ven.), 71. Y Vacca Antonius, 294. Vacca Bartholomaeus, 294. Vaccaro Iulius, archiep. Baren., 214. Valensise Dominicus Maria, archiep^tit. Oxyrynchius, 56. Valions de la CalmetteCarolus (Ven.), 71. Valfrè di Bonzo Theodorus,"archiep. tit. Trapezuntin., 382. Vali hora Augustinus, 166. Vanni Latinus Henricus, v. Evangelista ab Usselle. Vannutelli Vincentius, S. R. E. card., episc. Ostiensis et Praenestinus; 69, 132,230,376,409,411. Van Waterschoot van der Gracht Gualterus, 383. Vareilhe Duteil Franciscus (Ven.), 71. Vassallo di Torregrossa Albertus, archiep. tit. Hemesen., 165. Vauguelin Edgardus, 133. Vecchiotti, 80,111. de Vedrin (Ghislain) Alphonsus, 56. Venier, episc. Vicentin., 211. Venzi, 345. Verchière Elisabeth (Ven.), 231. Verde Alexander, 15, v. Index Documentorum: S. Congr. Rituum. Veret Carolus Victor (Ven.), 71. Verrier Petrus (Ven.), 71. Verrón Nicolaus Maria (Ven.), 71. Verzosa Alfridus, episcopus Lipensis, 358, 476. Vichi Emygdius, 135. Vico Antonius, S. R. E. card., episc. Portuensis et S. Rufinae, 15, v. Index Documentorum: S. Congr. Rituum; 155, 165, 323, 363. Vidal P., 249. Vidari, 345. Vié Gustavus, episcopus Monoecensis, 177, 473. Vieira Modestus Augustus, episc. tit. Archelaidensis, 464. Vigna Aloisius, 56. Vilaplana Jové Iosephus, 384. Villapol Ioseph, 277. Villeré Papin Eduardus, 56. de Villette Ioannes (Ven.), 71. Vinati Ioannes Baptista, archiep. tit. Mocissen., 474. de la Vinaza (comes), 54. Vincent Amatus Petrus, 160 sq. Vincent Clotildes, 161. Vincentius a Cruce, 283. Vincentius (S.) Ferrerius, 397. Violard Guilelmus (Ven.), 72. Virili Raphael, archiepiscopus tit. Ptolemaiden., 91, 95, 171, 259. Vitalis Petrus (Ven.), 72. Vitan Lucas, 275. Vivante, 345 sq. 547 Index personarum Vizzini Ioannes, 302. Vòlio Claudius, episc. S. Rosae in Honduras, 62, 472. Völker Maria Hadrianus, 303. Volondat Iosephus (Ven.), 72. Volovió Iosephus, 166. W Wagner Franciscus, 167. Wais Casimirus, 429. Waldmann Abel, 166. Walsh Guilelmus, 166. Walsh Iacobus, 351. Wehofsits Iulius, 168. Weingaertner Paulus, 351. Weldon Michael, 166. Wengritzky Conradus, 216. Wernz, 22, 78, 80, 111, 118, 198 sq., 418, 420, 422. Westerwoudt Gulielmus Ioannes, 55. de Wiart (Carton) Mauritius, 302. Wold-Mariam Ato, 303. Workie, v. Dediazmatch. Wuillemont Henricus, 303. Z Zaffarame Augustus, 216. Zaleski Ladislaus, patriarcha Antiochenus Latinorum, 474. Zampaglione Laurentius, 463. Zara Aloisius, 168. Zara Maximilianus, 310. Zefilippo Aloisius, 133. Zehentbauer Michael, 303. Zehle Alphonsus, 430. Zemancsik Stephanus, 167. Zezza Michael, episc. Puteolanus, 463. Zimmermann Ignatius, 429. Zivkovic Andreas, 432. Zucchini Carolus, 303. OCTAVUM VOLUMEN ABSOLVITUR DIE COMMENTARII 30 DEC. 1916. OFFICIALIS - TYPIS « Acta Apostolicae Sedis » POLYGLOTTIS VATICANIS