ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE A N . E T VOL. L X X X I TYPIS POLYGLOTTIS VATICANIS M.DCCCCLXXXIX m 9 Ianuarii 1989 An. et rol. LXXXI N. 1 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIO APOSTOLICA ITAITUBAËNSIS Quadam plaga de dioecesi Santaremensi deducta praelatura Itaitubaënsis conditur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM De peramplis quidem Ecclesiae Santaremensis finibus edocti, preces audiendas esse censemus, quibus eius Praesul ac Pastor, audita Con­ ferentia Episcopali Brasiliensi, modo ab Apostolica hac Sede petere non dubitavit, ut, quadam portione a sua dioecesi seiuncta uti liceat ad novam ibidem Ecclesiam condendam, ex qua complures Christifide­ les spiritalem certam commoditatem dehinc percipiant. Quapropter, in eandem rem consentiente Venerabili Fratre Carolo Furno, Archie­ piscopo titulo Abaritano et in Brasilia Apostolico Nuntio, Nos, con­ sensu etiam suppleto quorum interest quorumque interesse censetur, ex sententia Venerabilium Fratrum Nostrorum S. R. E. Cardinalium Congregationis pro Episcopis negotia procurantium, quam confirma­ mus, exque Apostolica potestate Nostra necnon harum Litterarum virtute haec decernimus, quae sequuntur, atque iubemus. A dioecesi Santaremensi loca integra distrahimus, in quibus lege civili in prae- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 6 Officiale sens circumscriptis municipium consistit « Itaituba » quod dicunt, quo ipso novam nunc Praelaturam Itaitubaënsem civilibus eiusdem muni­ cipii finibus definitam condimus, eam ipsam Ecclesiae Belemensi de Para suffraganeam constituentes, simul atque novae Ecclesiae pro tempore Episcopum metropolitano illius Archiepiscopi iuri subicimus. Ad eius sedem quod attinet, statuimus ut in urbe vulgo « Itaituba » nuncupata collocetur, dum paroeciale templum Deo in honorem sanctae Annae dicatum illic exstans ad templi Praelaticii gradum evehimus eique insignia una cum privilegiis et honoribus tribuimus, quibus reli­ qua eiusmodi templa fruuntur ; quem ad modum eius Ordinario loci pro tempore et iura facimus et onera imponimus, quae ceterorum talis ordi­ nis Praelatorum sunt propria legeque sancita. Commonefacimus autem ut et Consultorum ibi Collegium ad statutum ius instituatur quam pri­ mum, quod in regimine novae Ecclesiae Praelato sit adiumento, et congrua eiusdem Praesulis alimenta in Curiae emolumentis fideliumque stipibus constent iustaque in bonorum portione, quae ad mentem can. 122 CIC necesse est a Santaremensi ad Itaitubaënsem obveniant. Quae cum Seminarii aedificationem tum sacrorum alumnorum institu­ tionem spectant, in iis praescripta iuris communis serventur, habita etiam ratione normarum a Congregatione pro Institutione Catholica editarum. Respiciatur praeterea, ut selecti tirones philosophicis aut theologicis disciplinis prae ceteris instruendi, necnon sacerdotes quibus altiora studia complenda fuerint, Romam ad Pontificium Collegium Pium Brasiliense mittantur. Ibi quoque dein ea adamussim retineantur, quae de Ecclesiarum particularium regimine, de bonorum ecclesiasti­ corum gestione, de dioecesano Administratore sede vacante eligendo, de fidelium oneribus et iuribus aliisque id genus statuta sunt. Praela­ tura Itaitubaènsi plane constituta, sacerdotes Ecclesiae adscripti cen­ seantur, cuius intra fines officium habent ecclesiasticum, ceterique aut clerici aut Seminarii tirones Ecclesiae addicantur vel addicti pergant, in qua domicilium legitimum habent. Omnia denique scripta actorum do­ cumenta, quae sive ad novam Praelaturam eiusve clerum et ad fideles necnon ad bona pertinent temporalia, Curia Santaremensis curet ut ad Itaitubaënsem transmittantur. Quod reliquum est, Venerabilis Nuntius Apostolicus quem diximus, a Nobis deputatus, aut, eo absente, ecclesiasticus vir interea Sanctae Sedis in Brasilia personam gerens eis exsequendis consulat, quae hic decrevimus, onere effectori addito providendi ut certum verumque peractae exsecutionis litterarum Acta Ioannis Pauli Pp. II 7 exemplum ad Congregationem pro Episcopis transmittatur. Has volu­ mus Apostolicas Litteras nunc ratas esse et in posterum, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die sexto mensis Iulii, anno Do­ mini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus Nostri decimo. & AUGUSTINUS Card. CASAROLI © BERNARDINUS a publicis Ecclesiae negotiis Congr. Card. GANTIN pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Raphael Varca, Proton. Apost. s. n. Loco © Plumbi In Secret. Status tao., n. 224.259. LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servae Dei Udalricae Nisch Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Ego ... in medio vestrum sum sicut qui ministrat» (Lc 22, 27). Ex sectatoribus Domini Iesu, qui in mun­ dum venit « ut ministraret et daret animam suam redemptionem pro multis » (Me 10, 45), haud pauciores ii sunt, qui, vera caritate acti, non autem conspicua peragentes sed humilia magnique laboris mini­ steria pro proximo gerentes, magnos sane progressus in sanctimonia fecerunt. Id ipsum de venerabili Serva Dei Udalrica Nisch pro certo asseverandum est, ut ex his omnibus, quae hic libenter dicturi sumus, plane colligetur. Cum ipsa in oppido (( Oberdorf-Mittelbiber ach », quod intra fines dioecesis Rottenburgensis-Stutgardiensis est situm, ex co­ niugibus Udalrico Nisch et Chlothilde Dettenrieder die x v n i mensis Septembris nata esset anno MDCCCLXXXII, postridie nomen Francisca in Baptismate impositum est ei; suoque dein tempore, seu anno M D C C C L X x x x v , tum Eucharistiam die x x i mensis Aprilis primum sumpsit, tum Confirmationis chrismate est uncta. Ob maximam eius familiae paupertatem puellula ad sextum usque aetatis annum et cibum 8 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et disciplinam ab avis ex matre, postea ab amita accepit, quae, gratum eius agnoscens animum, sicut filiam diligebat eam. Porro Francisca, etiam tum adulescentula sed certa necessitate adducta, prius apud propinquos dein apud extraneos victum famulatu domestico quaeritare coepit, suaque vivendi ratione illis omnibus splendidum navitatis gra­ vitatis pietatis testimonium dedit. Sic ea tum in validum suae sancti­ ficationis instrumentum, tum in testificationem actuosi ofiiciosique erga alios amoris modestum opus perpetuo vertebat. Cumque variis in locis deinceps habitavisset eiusmodi operi suo vacandi causa, denique etiam ad oras lacus Constantiensis pervenit et illic ibidem constitit Rorsaci, ubi statuit sibi aliquod vitae monasticae Institutum, quam iamdiu rem expetebat, iam tunc ingrediendum esse. Qua de causa, Confessario sua­ dente, petiit ut in societatem reciperetur Sororum a Caritate Sanctae Crucis ab Ingenbohl ; eius autem Domum Provincialem in « Hegne » sitam postulans die x v n mensis Octobris ingressa est anno MCMIV. Illic, cum statim rogavisset, ut munus cum multis cohaerens incom­ modis sibi crederetur, ad culinam idcirco destinata est tamquam coquae adiutrix ; quod posthac officium, ea ad « Zell-Weierbach » prope Offen burgum Aquarum Helveticarum translata, ipso cumulatum est munere aegrotis noctu assidendi. Anno MCMVI vestem coenobialem die x x i v mensis Aprilis sibi induit et nomen assumpsit Udalricam. Attenta novitia, studio incitata ac ardore, semper in oratione Dei et in labore, in poenis et in paupertate excelluit; probeque agnoscens et perfectam Dei voluntatis exsecutionem et muneris functionem viam re vera unam certamque esse ad sanctitatem sibi acquirendam, non solum ne ab aliis conspiceretur omnino vitabat, verum etiam exemplo Christi (cf. Mt 11, 29) et ipsa mitis erat et humilis corde. Pro suaque insuper simplicitate et diligentia summaque animi tranquillitate tam in servandis praeceptis evangelicis ac Praepositorum mandatis, quam in Regula, cui sese dederat, custodienda perstitit constans, iisque omnibus continenter inhaesit. Cumque maxima etiam esset sollicitudine de solacio Cordi Christi afferendo, simul et de animorum salute maxime curabat, eo directe spectans, ut a quam plurimis redamaretur Iesus perennique eum honore haberent omnes. Tanta igitur flagrans caritate, se paratam ad proximum utcumque adiuvandum usque indicabat, laetitia ac pace, potius quam ex eius verbis, e vitae instituto ac exemplo eminentibus. Professione die x x i v mensis Aprilis facta anno MCMVII, statim Udalrica missa est ad valetudinarium loci « Bühl », posthac vero ad Aureliam Aquensem (ubi ministra culinae ab anno MCMVIII fuit usque ad an- Acta Ioannis Pauli Pp. II 9 num MCMXII). Neque latet eam, cum officium suum implere numquam praetermisisset, saepe et alienum sibi onus inferre non dubitavisse, secundum Apostoli adhortationem : « alter alterius onera portate » (G-al 6, 2). Votis vitae monasticae nuncupatis, prudens monialis magis magisque ope atque opera innitebatur, ut quam primum ad perfecta perveniret. Omnibus enim famulans, neque de eiusmodi conditione conquerebatur, neque existimabat de sedulitate remittendum. Praeterea, etsi contumelias adversitates indignitates est passa, aequo tamen animo et integra voluntate in virtutibus mire colendis obduravit. Quin etiam, quem ad modum et circumstantes dilucide animadvertebant, sui ipsius immolationem expetebat, quo vel clarius Sponso caelesti suum signi­ ficaret amorem ; quod et ex eius verbis depromere possumus : « Te, Crux benedicta, amplector, quam omnium rerum hisce in terris caris­ simam habeo. Veni igitur, mi amor, tuamque crucifige sponsam ! ». Ea, quae et pias supplicationes et labores a corporeis ita se vocare consue­ verat, ut tacitae fierent Domini laudes, simili modo sive in interiore cum Deo conexu sive in cotidiana Eucharistiae acceptione eiusque adoratione, sive etiam in suavi erga Sanctissimum Cor Iesu pietate, quietem, robur et pacem abunde inveniebat. Valetudo eius, iam ante prorsus infirma, vertente anni MCMXII mense Aprili velocius utique ob pulmonum ac « laryngis » tabem ruere coepit, sed eo quoque tempore mirabilis Serva Dei non dubitabat miserentibus sic respondere : (( id nihil attinet; nunc domum me perferam, nam non super terram sed in caelis est patria nostra. Libenter morior; salve, hora mortis, laete celebranda ! ». Postremos vitae mortalis sex menses degit in Sanctae Elisabethae valetudinario loci « Hegne », ubi et patientia et magna fide et inexhausta caritate Udalrica omnibus fuit exemplo. Ex eius scrip­ tione illius temporis haec : « Bonus Deus salutaria omnino habet con­ silia ; ipse me vult ab omnibus humanis rebus seiungi, meque ultra vel amplius corroborare cupit. Quare nunc oportet me omnis solacii expertem esse caelestis ac humani. Quod saepe durius est sane, nihilominus tamen nihil aliud quaero, quam ut et in maximis difficultatibus omnique tempore diligam Deum, sicut ei est in animo per viam me ducere magni laboris » . Ipso anno MCMXIII dieque VIII vesperi finem fecit humanae pe­ regrinationis suae, vixdum quadam benevolentia consummata in sodalem suam aegrotantem. Vertentibus annis non modo virtutes eius magis in dies memoria tenentur, sed praecipua etiam charismata cognita sunt, quae ab ipso Domino venerabilis Serva Dei acceperat sibique abdita stu­ diose habuerat. Etsi Udalrica Nisch iam ante mortem mulier habebatur 10 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sancta, post tamen, quam piissime ad Deum abiit, eius fama sanctitatis usque eo crevit et invaluit, ut Archiepiscopus Friburgensis tunc (i. e. annis MCMLII-MCMLIII) curaverit Causae Canonizationis initium fa­ ciendum per informativum quem dicebant Processum Ordinarium. Die tandem x x x i mensis Iulii Decretum super introductione Causae editum est anno M C M L X X X I , vacatione impetrata a Processu Apostolico in­ struendo. Disceptationibus et recognitionibus sive in Peculiari Theo­ logorum Consultorum Congressu sive in Ordinario Coetu Patrum Car­ dinalium et Episcoporum rite felicique exitu expletis, die xiv mensis Decembris anno MCMLXXXIV Nobis coram Decretum de virtutibus evulgatum est, quas Serva Dei strenuo coluerat animo. Interea, annis videlicet M C M L X X I X - M C M L X X X I , ipsa in Curia archiepiscopali Fribur­ gensi causa canonica cognita est de probabili mirifica curatione « c i r rhosis » hepaticae « terminalis » cum « gravi intentione portali » co­ niunctae, ex quo morbo domina Hilda Burghardt Gerharts convaluisse asse ver abatur. Etenim iuxta ea, quae relata sunt in acta processus, eiusmodi curatio dicebatur celer plena stabilis fuisse, neque intellectu explanabilis, adeo ut divinitus patrata dicenda esset, venerabili Famula Dei Udalrica Nisch intercedente. Ineunte hoc ipso anno cum in conspectu Nostro Decretum « super miro » editum esset die III mensis Ianuarii, Ipsi igitur statuimus ut hic Romae die i mensis Novembris una simul Udalrica Nisch, Arnoldus Rèche et Blandina Magdalena Merten ad Beatorum honores eveherentur. Quod re vera hodie in Patriarchali Basilica Petriana per hanc formulam factum est, quam Ipsi pronuntiavimus : (( Nos, vota Fratrum nostrorum Jacobi Ménager, Archiepiscopi Remensis, Ansgarii Saier, Archiepiscopi Friburgensis, Hermanni Iosephi Spital, Episcopi Trevirensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque Christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica, facul­ tatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Arnoldus Rèche, Udalrica Francisca Nisch et Blandina Maria Magdalena Merten, Beatorum no­ mine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Arnoldi Rèche die vicesima tertia Octobris ; Udalricae Franciscae Nisch die octava Maii; Blandinae Mariae Magdalenae Merten die decima octava Maii, in locis et modis iure statutis, quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Sueta denique oratione habita de vita ac virtutibus Beatorum, quos modo publice diximus, eos venerati sumus Ipsique summa cum religione primi invocavimus. Etenim, quos adeo studiose celebraveramus rituque 11 Acta Ioannis Pauli Pp. II sic sollemni inter Beatorum caelitum ordinem adnumeraveramus, ipsi vicissim eorum incitati exemplis totiusque Ecclesiae ferme votis senten­ tiisque infiammati cupivimus illos in primis data opera Beatos percolere precibus scilicet fundendis fore certissime confisi ut, si suos ante oculos exemplaria haec constituisset, plus plusque in viis evangelicae perfectionis omnis communitas ecclesialis progredi feliciter posset. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i mensis Novembris, anno MCMLXXXVII, Pontificatus Nostri decimo. ffi AUGUSTINUS Card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 126.789. II Sanctuarium Beatae Mariae Virginis titulo « Wallfahrtskirche Maria Geburt » invocatae, quod in l o c o Maria Roggendorf intra fines Vindo­ bonensis Ecclesiae exstat, ad Basilicae Minoris dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Intra Vindobonensis Ecclesiae fines, in loco Maria Roggendorf, Sanctuarium clarum exstat Beatae Mariae Virgini titulo (( Wallfahrtskirche Maria Geburt » invocatae dicatum, ad quod fideles loci necnon plurimi pii peregrinatores, prae­ sertim die XIII cuiusque mensis, accedunt frequentes, decoram imagi­ nem Deiparae Virginis cum Iesu Infante veneraturi perque tam providam benignamque Matrem supernum petituri auxilium. Qua re, cum Venerabilis Frater Noster Ioannes Hermannus S. R. E. Cardinalis Groër, Archiepiscopus Metropolita Vindobonensis, litteris die x i n mensis Iunii hoc anno datis, etiam rectoris templi, cleri populique sui nomine petiverit ut eandem ecclesiam titulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos, paternae dilectionis Nostrae signum, hoc Mariali vertente Anno, aventes petentibus praebere, istius sollertis Pastoris precibus censemus libenter obsecundare. De sententia igitur Congregationis pro Cultu Divino Nobis nuper proposita, quam habe­ mus ratam, Apostolica Nostra usi potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum, Sanctuarium, de quo mentionem fecimus, titulo ac dignitate Basilicae Minoris decoramus, cum omnibus iuribus 12 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et liturgicis concessionibus, quae sacris aedibus hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis, quae iuxta Decretum « de titulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, sunt servanda. Has denique Litteras Nostras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Augusti, in Tran sfiguratone Domini, Mariali Anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. © AUGUSTINUS Card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco £& Sigilli In Secret. Status tab., n. 224.835. HOMILIA In basilica Petriana, Anno Mariali exeunte, habita.* 1. (( Tutte le generazioni mi chiameranno beata )).' Madre di Dio e Vergine ! In questa beatitudine proclamata da tutte le generazioni, accogli anche le nostre voci : ti chiama beata la genera­ zione degli uomini che vivono in questo ultimo scorcio dèi secondo Mil­ lennio dopo Cristo. Ti chiamiamo beata, perché sei Colei che l'Eterno Padre ha scelto ad essere la Madre dell'Eterno Figlio, quando « venne la pienezza del tempo )). 2 Ti chiamiamo beata, perché sei Colei che l'Eterno Figlio — Reden­ tore del mondo — ha redento per prima nel mistero dell'Immacolata Concezione. Ti chiamiamo beata perché sei Colei sulla quale discese lo Spirito Santo e la potenza dell'Altissimo stese la sua ombra, così nacque da te l'Eterno Figlio di Dio, come uomo. 3 Ti chiamiamo beata. Così ti hanno chiamata tutte le generazioni. Così ti chiama la nostra generazione, alla fine del ventesimo secolo. * Die 15 m. Augusti a. 1988. 1 2 1 Lc 1, 48. Cf. Gal 4, 4. Cf. Lo 1, 35. 13 Acta Ioannis Pauli Pp. II Una particolare espressione di ciò è divenuto, in tutta la Chiesa, l'Anno Mariano che oggi — nella solennità della tua Assunzione — volge alla fine. 2. Ti salutiamo, Maria ! (( Benedetta tu fra le donne, e benedetto il frutto del tuo grenibo » . 4 Con tali parole ti saluta oggi la liturgia. E queste sono le parole della tua parente Elisabetta, pronunciate durante la visitazione, com­ piuta, secondo la tradizione, a Ain-Karim. Ti salutiamo, Maria ! Beata sei tu che hai creduto nell'adempimento delle parole del Signore. 5 Nell'Anno Mariano ti abbiamo seguita sul sentiero della tua visi­ tazione. Ti ha seguito, Madre di Dio, l'intera Chiesa, ripetendo le parole di Elisabetta. Ecco, infatti che la Chiesa nel Concilio Vaticano II ha imparato a guardare a te, come alla sua viva e perfetta Figura. L'ha imparato di nuovo, a misura dei nostri tempi e della nostra generazione, ricordando che così ti hanno guardato già le antiche generazioni dei discepoli seguaci di Cristo. Gli illustri Padri dei primi secoli ti hanno chiamata il primo Modello (Typus) della Chiesa. La Chiesa dei nostri tempi l'ha di nuovo imparato. Ha professato ancora una volta che tu, Beata Vergine, precedi nella peregrinazione della fede tutte le generazioni del Popolo di Dio sulla terra. 6 Benedetta sei tu che hai creduto ! Nella peregrinazione della fede, che fu la tua vita sulla terra, avanzasti serbando fedelmente la tua unione col Figlio fin sotto la Croce, dove rimanesti per volontà di Dio. 7 3. Lo stesso pellegrinaggio della fede, che hai compiuto fin nelle profondità del mistero di Cristo, tuo Figlio — dall'Annunciazione al Calvario — tu l'hai ripreso poi insieme alla Chiesa. L'hai ripreso il giorno della Pentecoste con la Chiesa degli Apostoli e dei testimoni, che nasceva nel Cenacolo di Gerusalemme sotto il softio del Conso­ latore — lo Spirito di Verità. Perciò anche noi abbiamo incominciato il nostro pellegrinaggio dell'Anno Mariano nella solennità della Pentecoste del 1987 — a Roma e in tutta la Chiesa fino ai confini del mondo. • Ibid 1, 42. s Cf. Ibid. 1, 45. 6 Cf. Lumen gentium, 58. 7 Cf. Ibid. 14 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Abbiamo incominciato il nostro pellegrinaggio della fede insieme con te, noi, generazione che s'avvicina all'inizio del terzo Millennio dopo Cristo. Abbiamo cominciato a camminare con te, noi, generazione che porta su di sé un certo tratto di somiglianza con quel primo Av­ vento, quando all'orizzonte delle aspettative umane per la venuta del Messia si è accesa una luce misteriosa : la Stella del mattino — la Vergine di Nazaret, preparata dalla Santissima Trinità a essere la Madre del Figlio di Dio : Alma Redemptoris Mater. 4. Abbiamo dedicato a Te, Maria, questa parte del tempo umano, che è anche il tempo liturgico della Chiesa : l'Anno iniziato con la Pen­ tecoste del 1987, e che termina oggi con la solennità della tua Assun­ zione, nell'anno 1988. L'abbiamo dedicato a te ! In te abbiamo posto la nostra fiducia. In te, a cui Dio aveva (( affidato » il Figlio Eterno nella storia umana. In te, a cui il tuo Figlio Crocifisso aveva affidato l'uomo come in un testamento supremo del mistero della Redenzione. Quest'uomo ai piedi della Croce fu l'apostolo Giovanni, l'evangelista. E in lui, uomo singolo, era rappresentato ogni uomo. Nello spirito di quell'affidamento pasquale, che divenne un frutto particolare della fede, della speranza e della carità, quando la spada del dolore trafisse il tuo Cuore, ti seguono gli uomini e le comunità umane in tutto il mondo. Ti seguono i popoli e le nazioni. Ti seguono le generazioni. Dall'alto della Croce Cristo stesso li incammina verso il tuo Cuore materno — e il tuo Cuore li restituisce, nel modo più sem­ plice, a Cristo : li introduce nel mistero della Redenzione. Veramente, Redemptoris Mater! 5. Come in ogni generazione passata, anche nella nostra la Chiesa canta un'antifona, nella quale prega così : (( Soccorri il tuo popolo, che cade, / ma pur anela a risorgere » / (Suecurre cadenti, surgere qui curat, populo!). Nelle parole di questa preghiera di affidamento ritroviamo anche la verità sulla nostra generazione. Anch'essa — così come le altre gene­ razioni, e forse perfino più di esse — non vive forse tra il « cadere » e il «risorgere)), tra il peccato e la grazia? O Madre, che ci conosci, sii sempre con i tuoi figli ! Aiuta l'uomo, i popoli, le nazioni, l'umanità ad alzarsi. Un tale grido dell'Anno Ma­ riano è risonato nei vari luoghi della terra, attraverso le diverse espe­ rienze della nostra epoca, che pur vantandosi di un progresso prima Acta Ioannis Pauli Pp. II 15 sconosciuto, sente inr modo particolarmente acuto le minacce che incombono sull'intera grande famiglia umana. E tanto più urgente diventa la « sollicitudo rei socialis ». 6. Oggi, solennità dell'Assunzione ! Oggi nell'orizzonte del cosmo appare — con le parole dell'Apoca­ lisse di Giovanni — la Donna vestita di sole. 8 Di questa Donna il Concilio dice : (( La Chiesa ha già raggiunto nella beatissima Vergine la perfezione, con la quale è senza macchia e senza ruga » . E nello stesso tempo <( i fedeli si sforzano ancora di crescere 9 nella santità debellando il peccato, e per questo innalzano gli occhi a Maria » . 10 Tutto questo Anno, che sta per terminare, è stato il tempo degli « occhi innalzati » a te, Madre di Dio, Vergine, costantemente pre­ sente nel mistero di Cristo e della Chiesa. L'Anno Mariano finisce oggi. Ma non finisce il tempo degli « occhi innalzati » a Maria. 7. Seguendo te, Madre, nel nostro pellegrinaggio terreno mediante la fede, ci troviamo oggi alla soglia della tua glorificazione in Dio. Il pellegrinaggio della fede — la via della fede. La tua via della fede conduce dalla soglia della visitazione, ad Ain-Karim, alla soglia della glorificazione. Così ce le mostra l'odierna liturgia. E alla soglia della glorificazione, alla soglia dell'unione celestiale col Padre, col Figlio e con lo Spirito Santo, ascoltiamo ancora una volta le parole del Magnificat: « L'anima mia magnifica il Signore / e il mio spirito esulta in Dio, mio salvatore ... / Grandi cose ha fatto in me l'Onnipotente »•." Grandi cose : magnalia! Magnalia Dei! Beata sei tu che hai creduto ! Amen ! « Cf. Ap. 12, i . 9 Cf. Bf 5, 27. 10 Lumen gentium, 11 Lc 1, 46-47, 49. 65. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 16 Officiale ALLOCUTIONES I Ad exc.mam d.nam Cordeliam Aquino, Insularum Philippianarum Praesi­ dem, quae Summum Pontificem invisit.* Madame President, It gives me great pleasure to welcome you to the Vatican. Your présence hère bears witness, in fact, to the close and friendly ties that exist between the Filipino people, whom you represent, and the Bishop of Rome, charged with a universal ministry of service to the Church in every land. In the course of my Pontificate I have had many opportu­ nités to expérience the strength of that relationship, especially on the occasion of my visit to your country in 1981, and in my fréquent meetings with the numerous pilgrims from the Philippines who visit the City of the Apostles Peter and Paul. I thank you for the kind words of goodwill which you have expressed on their behalf. The recent history of your country is filled with important events which continue to have a profound effect on the collective life of the nation. The new way of governing the country is positively encouraged by those who look to this process as a better way of meeting some of the most pressing problems aífecting the well-being of the Filipino people. Many of your fellow-citizens are convinced that the good of the country can best be served along the path of a greater participation by ali in national life and by a negotiated settlement of the major issues touching upon the unity and structure of the nation, including the important question of relations between the centrai Government and groups or movements claiming autonomy. The agrarian reform which is a no less important part of your Government's program can help to meet at the deepest levéis the challenge of building a more just society. The efforts made so far, in order to ensure improvements in many sectors of public and private life, offer encouragement to ali to continue with ever greater détermination in the service of the common good. In fact thèse improvements invite the Government and the Filipino people not to diminish their efforts to uphold and strengthen the values • Die 18 m. Iunii a. 1988. Acta Joannis Pauli Pp. II 17 for which your country is rightly esteemed throughout the world. With particular emphasis I mention the values of human dignity and family life, on which the whole good of the nation dépends directly and immediately. The Philippines cannot survive as a peace-loving, just and humane society unless Filipino families preserve their unity and resist the breakdown of the moral and ethical values which are society's support. This is a time to call upon the traditional Filipino commitment to the family and to the community, and the ethos of solidari tv which so deeply mark the Filipino character. In your tradition there exists a spontaneous sensé of certain aspects which I underlined in my recent Encyclical on the Church's Social Doctrine : the centrality of the human person in every process of development, and the need for a constant overcoming of the moral obstacles to development, obstacles such as an unbridled desire for profit or power, which is diametrically opposed to the Gospel invitation "to lose oneself for the sake of the other instead of exploiting him, and to 'serve him' instead of oppressing him for one's own advantage". The Filipino people, Madame Pres­ ident, possess those traditional qualities called palcalcaisa and bayanihan which can contribute to promoting social justice and to ensuring that each person's dignity and rights are respected and defended. 1 The Ohurch has no specific politicai or economie programs to offer, but by pursuing her own mission, in a context of religious freedom, she makes présent in every area of life the religious truths and values which strengthen the résolve to serve the common good with wholehearted dedication and unfailing honesty. She teaches a special love for the neediest and most deprived members of society, and she thereby fosters effective works of charity and justice which greatly "humanize" society. Her teachings on faith and morality are not remote from daily life, but rather call for unfailing cohérence between belief and behavior. The Church's social doctrine is a permanent appeal to conscience both for the followers of our Lord and Savior Jesus Christ and for men and women of good will everywhere who recognize the welfare of the human person as the appropriate criterion of ali progress. Filipino Catholics, as well as their Muslim brothers and sisters, can find in their respective religious traditions the motivation and moral energy needed for a concerted effort to lead their country forward, out of présent tensions, to a period of harmony, characterized 1 Sollicitudo rei socialis, 38. 2 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - 18 Commentarium Officiale by hard work in the cause of development and a high morality in all sphères of private and public life. The tasks that history has set Your Excellency in the service of your country are by no means light. I would assure you that I remember you and your fellow-citizens in my prayers. In this Marian Year I entrust you and your family and the entire Filipino people to the loving protection of the Mother of God, Mary Most Holy. Fil­ ipinos are proud to call themselves a "pueblo amante de María". May her spiritual présence continue to comfort and sustain Filipino families in responding to the demands of the présent challenging hour of your history ! God bless the Philippines. II Ad Ugandae episcopos sacra limina visitantes habita.* Bear Cardinal Dear Brother Nsubuga, Bishops, 1. After the private conversations we have had concerning the situation of your Diocèses, I am very happy to have this further moment of fraternal communion with you, the pastor s of the Catholic Church in Uganda, a country very close to my heart by reason of the glorious memory of its Martyrs and because of your recent sufferings. I welcome you and I join my prayer to yours, asking our Lord and Saviour Jesus Ohrist to send his peace and love and mercy upon your people and your country. Today you are here, in the City which preserves the tombs of the Blessed Apostles Peter and Paul, to make your ad Limina visit : ad Limina Apostolorum. In this way you further bind your people's pro­ fession of faith to the apostolic faith handed down from generation to generation within the ecclesial community and guaranteed by the ministry of unity and fellowship which the Lord entrusted to Peter. I give thanks to God for your fidelity to Jesus Ohrist, the "ehief Shepherd", and I encourage you in your pastoral service of God's people in Uganda. 1 2 • Die 20 m. Iunii a. 1988. 1 2 Cf. Lumen gentium, 18. 1 Pt 5:4. 19 Acta Ioannis Pauli Pp. II Moreover, your présence enables me to praise the steadfastness and persévérance of the Churches over which you preside in charity. The thought of your beloved people, so tried by years of strife, becomes a heartfelt prayer to the Prince of Peace, that he may send his gifts of reconciliation and harmony into the hearts of all your fellow-citizens : "Peace on earth to those on whom his favour rests". 3 2. The Church in Uganda is constantly nourished by the memory of her own Martyrs. Saint Charles Lwanga and his Companions are the special witnesses of your people's calling to share in the redemptive mystery of Christ's Cross and Résurrection. They stand for the essential priority of the truths and demands of the Gospel, over ali other interests, in determining Christian behaviour. The memory of the Martyrs serves to assure us in every circumstance that "the sufferings of the présent time are not worth comparing with the glory that is to be revealed". Indeed, "as we share abundantly in Christ's sufferings, so through Christ we share abundantly in comfort too". The Christian message has its centre in the Cross and Résurrection of Jesus Christ. It is therefore a message of hope and courage. In union with Christ, in the strength of God's love which the Spiri t pours forth into our hearts, you are never alone as you face the trials and dangers of this earthly pilgrimage. The Lord himself sustains you and your people. 4 5 6 3. As Pastors, you realize that your task is to guide the People of God to acknowledge and welcome their Christian vocation and dignity and to seek "that holiness without which no one can see the Lord". You are mindful of your obligation "to set a personal example of holiness, in charity, humility and simplicity of life ... (and) to make every effort to promote the holiness of the Christian faithful according to each one's own vocation". I encourage and support you in this task, and I commend you to the Blessed Virgin Mary, towards whom the whole Church looks with renewed dévotion and confidence in the Marian Year. 1 8 3 Lk 2:14. 4 Rom 5 2 Cor 1:15. 8:18. « Cf. Rom 5 : 5 . 7 Heb 12:14. 8 CIC, Can. 387. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 20 Officiale In your Pastoral Letter, "With a new Heart and a new Spirit", you have drawn your people's attention to the imperative of holiness and apostolate to which ali are called, and for which the Holy Spirit distributes special grâces among the faithful of every rank. One of the unfortunate conséquences of the civil disorder that has afflicted your country has been the disruption of spiritual and catechetical formation. As a resuit you have noted a moral decline in many aspects of prívate and public life. The reconstruction of which the nation stands in great need is not only material, but abo ve all spiritual and moral. Consciences need to be awakened to the ethical values which are essential to the building of a just and humane civilisation. In this enormous task the Bishops, priests, Religious and lay people of Uganda are called to con tribute their énergies and, above ali, the vision of faith and the force of hope that flow from authentic Christian living. 9 4. The task is not an easy one, especially when a spirit of materialism and selfishness forcefully asserts itself and exercises a particularly strong attraction upon the young. Through small Christian communities and through the evangelization of families, you are seeking to offset the negative trends which you recognize in the lives of the faithful. You have taken up the challenge of evangelizing the youth of your country. They are the hope of the Church in your land and everywhere. It is good that you insist on bringing them to a per­ sonal and prayerful expérience of Christ, which is the sure path to spiritual and human development. Only when they realize that the Lord loves them, is calling them and sending them into his vineyard as his loyal collaborator in the work of rédemption and authentic libération will they expérience the inner light and courage to give of themselves fully in the task of improving society and of building up the ecclesial community—each according to the grâce received. Your priests have a unique role to play in evangelizing and catechizing Ugandan youth. They can be particularly close to them as guides and friends, teaching Catholic doctrine in parishes and schools, and stimulating them to take part in cultural, social and charitable activities. In this task you must continue to give encouragement to your priests, and invite them to give the best of themselves, of their time and énergies, to the spiritual and moral formation of the younger generation. This is a great contribution to the Church and to society. 9 Of. Lumen gentium, 12. 21 Acta Ioannis Pauli Pp. II 5. The increased number of vocations which you note in some régions constitutes a sign of hope, and is a further pastoral responsibility for you as Bishops. I know that you are striving to offer to those young people who feel called to the priesthood and to the religious life an appropriate préparation for the life and tasks that await them. Every effort and sacrifice mode m this field is important for the future of the Church in your country. Your concern to improve the cultural level of priests, Religious and laity, through programmes of continuing éducation, in order to enable them to face the increasing challenges to Oatholic doctrine and moral principies, shows how clearly you perceive that all genuine social progress dépends on the awakening of consciences to a sense of responsibility and solidarity in every aspect of life. The Church's mission embraces the whole human person—body and soul—living in this world but destined for eternai life. Social services and development schemes are a very important aspect of the community's Christian witness, but they cannot take the place of the Church's primary mission to evangelize and to spread Christ's Kingdom. This is especially true for Bishops and priests, whose principal task is to act in persona Christi, in order to communicate the fruits of the Rédemption accomplished by the Lord Jesus in his Cross and Résur­ rection. 6. The Church is the "sign and means of intimate union with God and of the unity of ali mankind". 10 The thème of unity in the Church and in the civil society to which you belong is very close to your hearts. In the context of Uganda, and indeed of ali Africa, the members of the Church are called to serve the cause of that unity and harmony between individuáis, groups and entwe nations which respects dif­ férences of origin, language, culture and religious traditions, but which at the same time emphasizes and promotes the more fundamental unity of all men and women in their common humanity and their dignity as Cod's beloved children. opposition has to be overeóme. You know how much préjudice and Your expérience in Uganda shows that the building up of national unity in freedom and respect for everyone is a delicate and demanding task which requires great wisdom and tact. The ecclesial community has its own special role to play in promoting that unity. 10 Ibid., i. 22 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 7. In your Pastoral Letters you have given clear and detailed teaching on many important aspects of life. You have repeatedly called for reconciliation and forgiveness among ali sectors of the population. You have urged respect for human dignity and for the rights of every man, woman and child. I pray that your voices will be heard and that the whole country will put aside all selfishness and partisan préjudice and devote itself to a recovery of the moral and spiritual values weakened during the years of strife. Unity needs an open and respectful attitude of mind and heart. Here the pastoral role of the Church has a vast fìeld of action open before it. Bishops, priests, Religious and laity, in collaboration with other Christians and with all men and women of good will, in every part of the country, must be firm in respecting divisions and courageous in taking steps to build up the one, peaceful and law-abiding nation that will truly be a home for every Ugandan. I encourage you to continue to call your people to this task. 8. Your own example of mutual understanding, support and col­ laboration within the framework of the Uganda Episcopal Conference strengthens the force of this call. In the restoration of unity it is also important to continue the policy of integrating young men from dif­ férent backgrounds into a united and harmonious seminary environment, especially in your major seminaries, so that they may learn to accept each other as brothers in Christ and as heralds of the one Gospel of grace. The same can be said of religious communities. I note that you have already called for a return to the practice whereby Catholics from différent parts of the country meet one an other in faith and brotherhood on the occasion of special pilgrimages and cél­ ébrations. May thèse and other initiatives, including the services rendered by the Catholic Secrétariat, bear abundant fruit for the Church and for the whole of civil society. 11 Steps taken to advance ecumenical relations also contribute directly to overcoming long-standing divisions. I am happy to know that the "Joint Christian Council" has resumed its activities and that in several areas collaboration with non-Catholic Christians is progressing steadily. The unifying action of the Church in Uganda can be further strengthened through the fostering, within each Diocèse, of fraternal 11 Cf. Acts 20:24. Acta Ioannis Pauli Pp. II 23 and friendly relations between the Bishop and his priests, both Ugandan and missionary, and between priests, Religious and laity with themselves and with their Bishop. XJnderlying the principies and directives contained in the Council documents and in the Code of Canon Law regarding the structures of the local Church there is a call to everyone to accept a share of responsibility for the life and growth o f the Church. Without any lessening of the specific role and authority of the Ordinary, it is appropriate that the members of the local Church, including the laity, should acquire a sense of their own responsibility for evangelization and for apostolate. Through Baptism and Confirmation the laity are entrusted with a task within the ecclesial community for which it is essential that they be ever more effectively equipped and motivated. 9. Dear brother Bishops : before you lies the challenge of consolidating the Church in your land. While you rely principally on God's grâce, for it is God wno gives the increase, you will continue to make every effort to encourage and confirm ali sectors of the local Church to stri ve earnestly for the holiness of life, the evangelizing zeal and the works of charity that flow f rom fideli ty to the Lord. In many ways you benefit f rom the fraternal love of other local Churches, f rom whom you receive missionary personnel and forms of assistance which play an important role in the Church's life in Uganda and which are, in their own right, an expression o f catholicity or universality. I am happy to know that you respond to this generosity by yourselves seeking to meet the needs of surrounding régions, and that you are sending help to Ethiopia and the Sudan. I pray that you and your priests will always have a spiritual and supra-national outlook on your ecclesial mission and pastoral service. 12 May Almighty God powerfully assist you, the Bishops of Uganda, as you strive to build up the Church in your land. In conclusion, I repeat to you the words of Saint Paul, with which I wish to express my closeness to you and my fraternal and heartfelt support : "We give thanks to God always for you all, constantly mentioning you in our prayers, remembering before our God and Father your work of faith and labour of love and steadfastness of hope". 13 With my Apostolic Blessing. 12 Cf. 1 Cor 3:7. 13 1 Thess 1:2-3. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 24 Officiale III Ad Celsissimum e.mum Virum fratrem Andream W. B. Bertie, militaris suique iuris ordinis Melitensis Magnum Magistrum.* Altesse Eminentissime, 1. A peu de temps de votre élection comme soixante-dix-huitième Grand Maître de l'Ordre de Saint-Jean de Jérusalem, je suis heureux de vous accueillir. Votre visite confirme en effet l'attachement cons­ tant manifesté par vos prédécesseurs au successeur de Pierre. Et je suis d'autant plus sensible à votre geste que l'Ordre entend conserver la haute inspiration de ses fondateurs dans le but premier d'être au service de la foi et d'aller secourir les malades et les pauvres. 2. Les Chevaliers et les Dames ont cette raison d'être de con­ sacrer leur temps, leurs forces, leur générosité à se porter aux devants de leurs frères blessés dans leur corps et leur esprit, afin de rejoindre l'attitude du Christ qui, à la surprise du monde, affirme avec force qu'il s'identifie avec les plus humbles. Vous gardez le beau nom d'(( hospitaliers » qui suggère bien l'accueil respecteux que vous réservez à ceux que vous servez en des circonstances infiniment variées. Il me plaît de souligner l'effort consenti par les membres de l'Ordre pour donner au dévouement qu'ils déploient à travers les continents l'efficacité d'une organisation moderne avec une compé­ tence sans cesse renouvelée. Vous entendez en effet, dans la société de notre époque, des appels nombreux. Assurément, les traitements médicaux progressent et requièrent des moyens accrus. Mais, mieux que quiconque, vous savez que l'on ne peut s'en tenir à la seule technique médicale lorsqu'on désire soulager un homme ou une femme malade : soigner, cela im­ plique une relation personnelle, un accompagnement affectif, cela demande fréquemment la libération de la solitude et de l'angoisse, cela exige toujours l'exercice d'une solidarité vraiment humaine qui laisse entrevoir la source divine de l'espérance. Au-delà des problèmes proprement dits de la santé, qui demeurent de grande importance dans le monde, la participation aux activités d'une institution comme la vôtre vous confronte à toutes sortes de victimes dans la société, dans les sociétés diverses. Vous avez à rompre • Die 4 m. Iulii a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 26 l'isolement grandissant de beaucoup de personnes âgées, vous con­ tribuez à protéger la vie naissante si souvent menacée, vous rejoignez ceux qui restent au bord du chemin et se réfugient dans la toxico­ manie, bien d'autres encore qui se trouvent de fait rejetés aux marges de la société et risquent de perdre leur dignité. 3. La présence de l'Ordre souverain dans de nombreux pays et son statut diplomatique vous confèrent de réelles responsabilités et vous permettent aussi d'être à l'écoute des hommes d'une manière originale. Vous êtes en mesure de faire souvent entendre votre voix dans une vie internationale où aucun effort n'est de trop pour faire entrer dans les relations des pays et des grandes régions le respect des droits et des devoirs humains. Vos représentants et vos insti­ tutions connaissent bien les multiples exigences du développement intégral de Phomme et les chemins qui restent à parcourir. L'exemple de votre dévouement aux lépreux n'épuise pas les formes de votre action dans le tiers-monde. Je sais pouvoir compter sur les Chevaliers de Saint-Jean pour mettre en œuvre l'enseignement social de l'Eglise, notamment dans ce domaine du développement sur lequel la réflexion a été reprise récemment, vingt ans après la publication de l'encyclique Populorum progressio du Pape Paul VI. 4. Par ces quelques réflexions, je désirais simplement, Altesse, exprimer le sens que revêt votre démarche. Le successeur de Pierre ne peut oublier l'emblème de l'Ordre qu'il vous revient désormais de gouverner. La Croix du Christ est pour vous plus qu'un signe d'identité. Elle rappelle aux membres de l'Ordre aussi bien qu'aux bénéficiaires et aux témoins de leur action que le salut de l'homme nous a été acquis par le sacrifice suprême du Rédempteur, par la révélation de l'immensité de l'amour divin. En encourageant les multiples engagements de charité qui sont les vôtres, je souhaite qu'y resplendisse en vérité la gloire de la Croix. Ainsi l'Ordre manifestera encore sa fidélité à l'Eglise, pénétrée de la présence du Christ et reflétant son visage au regard du monde. Cette' rencontre a lieu au cours de l'Année dédiée à la Vierge Marie, aussi est-ce vers elle que je me tourne pour lui confier votre personne, les personnes qui remplissent auprès de vous les hautes charges de l'Ordre, les Chevaliers et les Dames de Saint-Jean. Et de grand cœur, je prie le Dieu tout-puissant de vous bénir. 26 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale IV Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtrionalis in visitatione sacrorum liminum.* Bear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. Your welcome présence here today evokes the remembrance of ali those events that we celebrated together in the Provinces of Los Angeles and San Francisco during my Pastoral Visit last September. Each event not only concerned the local Church but involved the participation of many other people. Besides, there was the extensive spiritual présence of millions of the faithful. In this way, for example, I could address from San Francisco the whole Catholic laity and ail the Beligious of the United States. The previous events in Los Angeles and Monterey likewise had a great significance for the direction that the Catholic Church must take in her own life and in her service to humanity, as she moves, under the action of the Holy Spirit, toward the purification so necessary for a proper célébration of the Millennium. It would take a great deal of time to recali in detail all the events that we lived together in California. Although it is not possible to do so at this moment, I would request the Church in the United States to re-live the commitment of those days and also renew her openness to the word of God as proclaimed by the Successor of Peter in those situations. This attitude is necessary to ensure the success of an overall pastoral plan that must wisely guide the Church in your country in the years anead. 2. One event of those days has a very special relevance now. It is the visit that I made to the Basilica of Carmel and to the tomo of Fray Junípero Serra. In less than three months from now, some of us will gather again here as the Church béatifies him, ofïïcially proclaiming him worthy of honor and imitation by ali. In venerating "the Apostle of California" at his tomb I spoke of his contribution, which was "to proclaim the Gospel of Jesus Christ at the dawn of a new age". I also endeavored to présent his essential message, which is the constant need to evangelice. In that context I stated : "Like Father Serra and his Franciscan brethren, we too are caUed to be evangelizers, to share actively in the Church's mission of making disciples of ali people". 1 * Die 8 m. Iulii a. 1988. 1 September 17, 1987. Acta Ioannis Pauli Pp, II 27 Initial evangelizatio^ and eontinuing evangelization are pressing needs in the world today. As the Church pur sues this task of hers— striving to relate the mystery of man to the mystery of God—she needs to have very clear ideas of her goal and the means by which she proposes to attain it. Of great help in all of this are the guiding principies and succinctly formulated intuitions of the Second Vatican Council. One of these truths so forcefully expressed by the Council is "that only in the mystery of the Incarnate Word does the mystery of man take on light". To understand humanity fully, including its dignity and its destiny, the world must understand Christ. Christ not only reveáis God to man but he also reveáis man to himself. The mystery o f humanity becomes compréhensible in the Incarnate Word. This principie becomes a guiding force for the Church in all her ac­ tivités which are directed to clarifying the mystery of humanity in the mystery of Christ. 2 3. Above ali, this is true in catechesis, where the Church endeavors to lead the individuai to a greater seìf-understanding through, in, and with Christ. To reach God, man must understand himself, and to do this he must look to Christ. The human being is created in the image and likeness of God. The full image of God is eternally found in Christ, whom Saint Paul calis the "image of the invisible God". 3 As a creature, man is also a social being called to live in community with others. The highest form of community and interpersonal relation is that li ved by Christ in the communion of the Most Holy Trini ty. The human being further understands himself as made up of body and soul intimately united in one person. In Christ there are hypostatically united in the one divine person both the human and the divine natures. Man's wonderful destiny is to share, through Christ's humanity, in his divine nature. Man is called to glorify God in his body and treat his body in a way worthy of its dignity. In Jesus himself there dwells, bodily, the fullness of divinity. Through his intellect man surpasses the whole of the material universe and comes into contact with the divine truth. Jesus as the Incarnate Word claimed in ali exactness to be identifìed with that truth, when he said : "I am the way, and the truth, and the life". 4 5 6 2 Gaudium et spes, 22. 3 Col 1:15. 4 Of. 2 Pt 1:4. 5 Cf. Col 2 : 9 . 6 Jn 14:6. Acta Apostolicae 28 Sedis - Commentarium Officiale By the action of the Holy Spirit man is in a position to know the plan o f God, as regards both création and rédemption. Jésus himself is that plan of God : "Through him all things came into being, and apart f rom him nothing came to be". Moreover, we know that God has made him "our wisdom and also our justice, our sanctification and our rédemption". In Coming to know himself, man detects in the depth of his conscience a law which he does not impose upon himself, but which holds him in obédience. Jesus himself reveáis the fullness and essence of all law, which is summarized in the love of God and the love of neighbor. To love in the way which Jesus commands is the only way to satisfy fully the human heart. Authentic freedom is a special sign of God's image in man. Jesus the man embodies the highest form of human freedom, by which he consecrates his life and his death to his Father and Ii ves totally according to his will. He declares that his freedom is for his Father when he says : "I always do what pleases him". At the same time Jesus destroys what is opposed to freedom in the human person. His mission is to cast out the one who holds man's conscience in bondage. The final riddle for human beings is death. In looking to Christ man learns that he himself is destined to live. Christ's Eucharist is the pledge of life. The one who eats Christ's flesh and drinks his blood already has eternai life. Finally, in conquering death by his Résur­ rection Christ reveáis the résurrection of all ; he proclaims life and reveáis man to himself in his final destiny, which is life. 7 8 9 10 11 12 4. Of supreme relevance for the Church today is the présentation of the person o f the Incarnate Word as the center o f all catechesis. Some years ago, in 1971, in accord with the Council's Decree Christus Dominus the Congrégation for the Clergy issued the General Catechetical Directory for the Church. Its aim was to promote a Christocentric catechesis for ali the People of God. In doing this it stated : "Catechesis must proclaim Jesus in his concrete existence and in his message, that is, it must open the way for man to the wonderful perfection of his humanity". 13 7 Jn 1:3. 8 1 Cor 1:30. 9 Cf. Gaudium et spes, 16. 10 Cf. Mt 22:37-40. 11 Jn 8:29. 12 Cf. Jn 6:54. 13 No. 53. 29 Acta Ioannis Pauli Pp. II Eight years later I endeavored to give impetus to this Christocentrio approach to catechesis by the publication of Catechesi tradendae. In this document I said : "At the heart of catechesis we find, in essence, a Person, the Person of Jesus of Nazareth ... The primary and essentia! object of catechesis is ... 'the mystery of Christ'. Catechizing is a way to lead a person to study this Mystery in all its dimensions ... It is therefore to reveal in the Person of Christ the whole of God's eternai design reaching fulfillment in that Person ... Accordingly, the definitive aim of catechesis is to put people not only in touch but in communion, in intimacy, with Jesus Christ". This important effort toward Christocentric catechesis, so fully dealt with in the Synod of 1977 and in the Apostolic Exhortation to which I have alluded, has also become the guiding principie in the préparation of a universal catechism for serving the common needs of the Church. This document is meant to be a point of référence for ali the catechetical efforts at the national and diocesan levéis, and also for catechisms of a general and special nature which the Bishops may subsequently draft with the purpose of imparting proper knowledge of the content of the Catholic faith. At the center of this effort is the profound con­ viction that the mystery of the Incarnate Word sheds light on ail life and human expérience and that he himself is in a position personally to communicate the truth that he is. Once again, in the words of Catechesi tradendae : "We must therefore say that in catechesis it is Christ the Incarnate Word and Son of God who is taught—everything else is taught with référence to him—and it is Christ alone who teaches—anyone else teaches to the extent that he is Christ's spokesman, enabling Christ to speak with his lips". 14 15 What Christ teaches is the truth that he is, in himself and for us. He reminds us : "My teaching is not mine, but his who sent me". He speaks as the révélation of the Father, the blueprint of ali création, the creating Word of God. In revealing the Father to humanity, Jesus reveáis in himself how the Father looks upon humanity. He reveáis God's pian for human nature in ali its expressions and applications. Human love and human work particípate in the divine model of uncreated and creating love. Procréation is a special participation in that divine prerogative. The authenticity and finality of human sexuality, justice and freedom are found in the eternai plan of God expressed in Christ. 16 14 No. 5. 15 No. 6. 16 Jn 7:16. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 30 Officiale 5. As Pastors of the Church you are daily experiencing, especially in the case of migrants and immigrants, the tragic and pressing problems of poverty. You have repeatedly called your people to a sense of soli- darity with those in need. You have stöod by all those who are strug- gling to live in a way consonant with their human dignity. You are able to afiirm from personal knowledge that "the powerful and almost irresistible aspiration that people have for libération consti tutes one of the principal signs of the times which the Church has to examine and interpret in the light of the Gospel". 17 At the same time you have experienced how the quest for freedom and the aspiration to libération, which are universal and yet differ in form and degree among peoples, have their source and impetus in the Christian héritage. In 1979, in the context of Puebla, I proposed three basic truths to orient all the efforts of the Church aimed at liberating and uplifting those in need. These are the truth about Jesus Christ, the truth about the Church, the truth about humanity. In effect, however, the truth about the Church and humanity is to be pondered in the light of the mystery of Jesus Christ the Incarnate Word. The same can be said of all dimensions of the human and Christian life. God's providence is understood only in conjunction with the eternai destiny of the human person as revealed by the Incarnate Word. The full meaning of human progress or development must take into account Christ's teaching : "Not on bread alone is man to live but on every utterance that comes from the mouth of God". 18 The imperfections o f human justice and the inadequacy of ali earthly fulfìlment are ultimately linked to God's design revealed in Christ that "here we have no lasting city, but seek one that is to come". 19 The question of physical and spiritual suffering on the part of the innocent requires an explanation that only the Incarnate Word could give. And in order to give it as effectively as possible, he gave it from the Cross. 6. In your ministry as Bishops you constantly come across the complicated phenomena of agnosticism and atheism. You are rightly convinced of the need for sustained dialogue and fraternal collaboration in projects of service to humanity. You and your local Churches are 17 "Instruction on Certain Aspects of the 1984, I, 1. » Mt 4 : 4 ; cf. Dt 8:3. 19 Heb 13:14. 'Theology of Liberation' August 6, Acta Ioannis Pauli Pp. II 31 committed to giving an explanation for the hope that is in Christianity every time you are asked. You rightly count on the power of example and prayer; you know the need for patience and persevering trust. The great illuminating force, however, for all doubting and denying consciences is only the light of the Incarnate Word which is for them tòo like "a lamp shining in a dark place until the first streaks of dawn appear and the morning star rises". 20 In facing atheism, which the Council says is "among the most serious problems of this age" 21 and which is manifested in phenomena which are quite distinct from one another, the Church must also accept the judgment of the Council that "believers can have more than a little to do with the birth of atheism". 22 This is so to the extent that they fail to reveal the authentic face of God and religion—which is found in the Incarnate Word. 7. In directing the minds and hearts of the faithful to the mystery of the Incarnate Word, the Church ardently desires to bring this mystery to bear on all human activity, ali human culture. The Church in effect désires the birth of a new humanism, profoundly Christian in its inspiration, in which earthly reality in its totality will be elevated by the révélation of Christ. One of the first characteristics of this new humanism is that it marks the community by a sense of interdependence expressed in solidarity. This is in accordante with Christ's intention to save humanity not merely as individuáis, without mutual bonds, but to gather them into a single people. * The Second Vatican Council already 2 perceived the existence of this reali ty when it stated : "Thus we are witnesses of the birth of a new humanism, one in which man is defìned first of all by his responsibility towards his brothers and sisters and towards history". 24 Only with a consciousness of interdependence —pushed to a Worldwide dimension—will communities unite to cultivate those naturai goods and values that foster the well-being of humanity and constitute its basic culture. The response of every community, including those in the Church, to a consciousness of interdependence is the exercise of solidarity, 20 2 Pt 1:19. 21 Gaudium et spes, 19. 22 Ibid. 23 Of. Lumen gentium, 9; Gaudium et spes, 32. 24 Gaudium et spes, 55. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 32 which is "a firm and persevering détermination to commit oneself to the common good". In turn this solidarity or détermination is ex­ pressed in a new moral concern for all the problems faced by humanity. Two extremely relevant problems faced by millions of our brothers and sisters throughout the world are development and peace. The outcome of thèse issues is profoundly affected by the way these realities are conceived in the context of a true Christian humanism. 25 26 The specific contribution of the Church—of her members and of her individual communities—to the cause of a new humanism, of true human culture, is the full truth of Christ about humanity : the meaning of humanity, its origin, its incomparable dignity. 8. Dear brother Bishops : yours is a great task to guide, in union with the universal Church, your local Churches in the way of salvation and with fraternal and paternal love to help the différent catégories of the faithful to fulfill their duty and privilège of hearing witness to Christ in the world. But you must also remember—and this will bring you great joy—that you are the principal communicators of Christ, the principal catechists of your people, the principal heralds of the mystery o f the Incarnate Word. To you and to ali your brothers in the College of Bishops, united with the Successor of Peter, there has been entrusted, in a unique way, for faithful custody and effective transmission, the truth of the Gospel. This truth we proclaim not only as salvation and deliverance from evil, but also as the basis of that new humanism which will speak to the whole world about universal solidarity and loving concern for all human beings. All of this stems, dear Brothers, from that profound conviction and principie enunciated by the Second Vatican Council : "The truth is that only in the light of the Incarnate Word does the mystery of man take on light". In the footsteps of your own Apostle of California, and in solidarity with ali your evangelizing predecessors, may you continue to proclaim confidently up and down El Camino Real, and beyond, the mystery of the Incarnate Word. In his love I send my blessing to ali the priests, deacons, Religious, seminarians and laity of California, Hawaii and Nevada. "Peace to ali of you who are in Christ". 27 25 Sollicitudo rei socialis, 38. 26 Of. ibid., 26. 27 Í Pi 5:14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 33 V Ad eos qui generali capitulo Clericorum Parochialium seu Catechistarum S. Viatoris interfuerunt coram admissos.* Monsieur le Chers Clercs Vicaire général, de Saint-Viateur, 1. Permettez-moi d'abord d'avoir une pensée et de formuler des vœux pour votre ancien Supérieur général, récemment nommé Evêque auxiliaire de Saint-Jean-Longuèuil au Canada. Quant à vous, je vous remercie pour votre visite profondément inspirée, je le sais, par votre attachement infrangible au Successeur de Pierre. 2. Depuis les débuts de sa fondation, le 3 novembre 1831, par le Père Louis Querbes, prêtre du diocèse de Lyon, et mise sous la pro­ tection de saint Viateur, clerc et lecteur exemplaire de l'Evêque saint Just, à la fin du iv siècle, votre Congrégation religieuse apos­ tolique s'est répandue en treize pays. On peut vraiment parler de la petite graine qui est devenue un grand arbre. Ensemble, rendons grâce au <( Maître de l'impossible » pour tout le bon travail d'évangélisation déjà accompli depuis un siècle et demi, et toujours en expansion en Europe, en Afrique, en Amérique du Nord et du Sud, en Extrême-Orient. e 3. Alors que vous achevez le vingt-cinquième chapitre général de votre histoire, je suis profondément heureux de vous confirmer dans votre vocation spécifique, comme je le fais pour tant d'autres Instituts. Aux lendemains de la Révolution française, le Père Louis Querbes définissait ainsi le but de sa fondation : « L'enseignement de la doc­ trine chrétienne et le service des saints autels ». Je vous félicite d'avoir, au cours de ce chapitre, approfondi et sagement formulé pour notre temps ce que l'humble et ardent desservant de la paroisse de Vourles, au sud de Lyon, avait médité et proposé à ses disciples. Le souffle puissant et brûlant qui animait votre admirable fondateur était ignatien. Louis Querbes, à l'école de saint Ignace, fut et demeure pour vous un passionné de Jésus-Christ et de son Règne. C'est le secret de sa sensibilité extrême aux besoins de son temps. Toutes les époques de l'histoire connaissent des remous et des misères, et elles attendent des apôtres au cœur de feu. C'est bien ce contact * Die 11 m. Iulii a. 1988. 3 - A. A. S. 34 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale personnel et communautaire avec le cœur du Christ qui donnera à votre mission de Clercs de Saint-Viateur son dynamisme, son esprit surnaturel, son efficacité. 4. Votre vocation spécifique, sereinement méditée et mise à jour pendant ce chapitre, est tout à fait d'actualité. Quoi de plus urgent que la présentation aux jeunes, à leurs familles, aux adultes des paroisses que vous avez en charge, d'un enseignement doctrinal solide, complet, exigeant, et véritablement montré comme la « Bonne Nou­ velle » capable d'éclairer la vie de l'homme? Oui, soyez des catéchètes ardents, compétents et fidèles! Vous le savez, gémir sur les muta­ tions de notre temps n'est pas une solution. Il faut agir avec foi, audace et persévérance : tant de jeunes, d'adultes et de personnes âgées ne savent rien ou si peu du Christ et de l'Evangile ! Beaucoup se con­ tentent des nourritures terrestres, véhiculées abondamment par les moyens médiatiques, dont le contenu est trop souvent insignifiant, lorsqu'il n'est pas néfaste. 5. J'apprécie et j'encourage vos efforts incessants et compétents pour rejoindre le monde des jeunes, grâce aux écoles que vous tenez et aux paroisses que bien des Evêques vous ont confiées. J'admire également votre pastorale paroissiale : par tous ces jeunes regroupés pour l'enseignement doctrinal, vous tentez avec succès une approche des parents, heureux de refaire eux-mêmes un chemin de formation ou d'approfondissement religieux qu'ils n'avaient jamais pu faire. J'encourage tout autant vos préoccupations croissantes à l'égard des enfants défavorisés. Ils sont, hélas, nombreux dans le tiers-monde et même en Europe. Vous savez les accueillir dans vos écoles, dans vos centres d'hébergement, dans vos paroisses. 6. Enfin, votre Fondateur a transmis à ses fils son charisme pas­ toral et son amour de la foi célébrée avec le maximum de dignité et de ferveur. Vous accomplissez une œuvre d'Eglise dont l'importance et le rayonnement ne sont pas à démontrer. Aimez lire, et méditer, et faire goûter à beaucoup la constitution Sacrosanctum Concilium. Votre manière de célébrer peut et doit être une excellente catéchèse, à condition de bien harmoniser le respect des rites, la dignité des comportements, la participation bien préparée du peuple des baptisés. J'encourage votre zèle à instruire les jeunes sur la valeur irrempla­ çable du culte divin, sur ses richesses, sa beauté; à les faire coopérer aussi, à leur place, au déploiement de la célébration des mystères Acta Ioannis Pauli Pp. II 35 du Salut. La constitution et le développement de communautés de foi, parfaitement instruites et unanimement célébrantes, est un té­ moignage irremplaçable. Les chrétiens abandonnent les paroisses léthargiques, ils remplissent les églises dont le culte est d'une grande qualité et dignité. 7. Il est un point de vos réflexions en chapitre que je veux encore souligner. Déjà votre Fondateur avait eu le projet d'associer des laïcs à votre mission catéchétique et liturgique. A cette époque, la chose ne put se réaliser. La Congrégation pour les Religieux et les Instituts séculiers a approuvé cette orientation dans vos statuts de 1978. Dans la clarté et la sagesse qui doivent présider à l'expansion de ce projet, je souhaite que de nombreux laïcs chrétiens, s'imprégnant de l'esprit de la famille des Clercs de Saint-Viateur, se lèvent pour coopérer à votre vie apostolique. 8. En somme, votre vingt-cinquième chapitre a été un excellent ressourcement à l'esprit du Père Louis Querbes. Avec vous j'espère et je souhaite qu'il donne un élan certain à l'évangélisation que vous accomplissez, pour votre part, dans le champ immense du Royaume de Dien. Le Christ et l'Eglise vous disent à vous aussi : (( N'ayez pas peur ! » Avancez et entraînez de nouveaux compagnons d'apostolat, clercs et laïcs, sur les vastes chemins de la catéchèse, de la consti­ tution de communautés de foi, scolaires et paroissiales, de la pro­ motion d'une liturgie vraiment digne de Dieu et vraiment bénéfique aux baptisés, de l'approche accentuée des jeunes en général, des plus défavorisés en particulier. Avec vous, chers Clercs de Saint-Viateur, je continuerai de porter ces objectifs de travail évangélique et ecclésial. Je vous demeure également uni dans la prière, spécialement avec l'espoir fondé de nouvelles et solides vocations. Je vous bénis affectueusement, au nom du Seigneur, et cette béné­ diction va vers tous les membres de la Congrégation et toutes les œuvres qu'elle s'efforce de maintenir, d'animer ou de fonder. Que la sainte Mère du Christ, Reine des apôtres, vous accompagne ! Le Père Louis Querbes vous a montré à aimer Marie : lorsqu'il envoyait en mission de nouveaux Clercs, il les accompagnait toujours à NotreDame de Fourvière pour qu'ils remettent leur apostolat dans le cœur maternel de la Mère du Christ. Continuez cette belle et bienfaisante tradition ! 36 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VI Ad quosdam sodales Congregationis S. Ioseph qui generali capitulo inter­ fuerunt. * Carissimi Sacerdoti e Fratelli « Giuseppina » dei Murialdo! 1. In occasione del XVIII Capitolo Generale ordinario della vo­ stra Congregazione, avete vivamente desiderato questo incontro col Papa, per manifestare e rinnovare i profondi sentimenti di devozione che vi legano alla Sede Apostolica, secondo gli insegnamenti del vostro Fondatore. Vi ringrazio di cuore per tale attestato di ossequio e di fedeltà, che vivamente apprezzo, e con grande gioia porgo il mio saluto al Superiore Generale, ai Collaboratori e a voi tutti, e lo estendo ai vostri Confratelli, dediti alle varie attività in Italia, in Spagna, nell'America Latina, negli Stati Uniti e nell'Africa. 2. La vostra presenza è invito a riflettere sulla forte personalità di san Leonardo Murialdo e sugli impegni pastorali, da Lui voluti per i suoi figli spirituali. Siamo di fronte ad un uomo, che il Magistero autentico della Chiesa, divinamente assistito, ha dichiarato (( santo », riconoscendo in lui virtù umane e cristiane esercitate in modo eroico, nell'impegno di conformarsi sempre più pienamente a Gesù Cristo. C'è in san Leo­ nardo quanto si richiede per farne un maestro, un esempio, un inter­ cessore anche nel contesto della società odierna che è notevolmente cambiata rispetto a quella dei suoi tempi. Mi piace inquadrare la sua figura con le parole che usò Paolo V I , di venerata memoria, quando lo dichiarò (( beato » il 3 novembre 1963, definendolo (( modesto, ma ardito e saggio Fondatore », « uomo mite e gentile, sacerdote pio ed esemplare, fondatore saggio e laborioso » ; la sua storia, aggiungeva Paolo VI, «è semplice, non ha misteri, non avventure straordinarie ... Non è un uomo lontano e difficile, non è un santo sequestrato dalla nostra conversazione ; è un nostro fratello, è un nostro sacerdote, è un nostro compagno di viaggio ! )>.* Effettivamente egli fu Sacerdote di profonda spiritualità e di con­ tinua preghiera, che il perfetto equilibrio tra vita interiore ed attività * Die U m. Iulii a. 1988. 1 Insegnamenti di Paolo VI, Vol. I, 1963, p. 275 ss. 37 Acta Ioannis Pauli Pp. II esteriore rese acuto lettore ed interprete dei segni dei tempi. Di qui nacquero le sue opere coraggiose, grazie alle quali può essere consi­ derato un antesignano nel campo della sociologia e della pastorale. Ricordiamo, per esempio, 1'« Ufficio cattolico di collocamento al la­ voro per operai disoccupati », la « Casa Famiglia » per giovani operai e per studenti, la « Cassa pensione e previdenza per vecchi e infortunati sul lavoro » da lui proposta, l'(( Opera per la buona stampa», il « Segretariato del popolo », la « Lega del lavoro ». Queste molte iniziative sociali, nella loro vastità e concretezza, avevano sempre come scopo ultimo l'elevazione morale e spirituale dei giovani, dei lavoratori e del popolo, alla luce del messaggio di Cristo e della Chiesa. « Il vero male — diceva un giorno rammari­ candosi — è che i cattolici hanno lasciato per troppo tempo ai liberi pensatori, ai rivoluzionari, ai nemici della società e della religione, la direzione del movimento operaio ». 3. L'esempio e gli scritti del vostro Fondatore siano per voi sempre un incentivo ed una guida nelle attività pastorali e specialmente nel­ l'opera educativa dei giovani. Ê questo un impegno oggi assai deli­ cato, e tuttavia fondamentale e necessario per la Chiesa e per tutti coloro che in essa assumono responsabilità formative e direttive. In modo del tutto particolare raccomando i giovani al vostro ministero pastorale ! Come costatate voi stessi ogni giorno, il giovane oggi è turbato nella sua coscienza e frastornato nella sua capacità logica; a volte è anche ferito e scandalizzato dalla società in cui vive : una società agnostica e secolarizzata, che offre risposte confuse quando non con­ traddittorie nell'ambito degli interrogativi supremi. Il dilagare della permissività sconcerta e sconvolge la fragile sua costituzione spi­ rituale, sollecitata da contrastanti modelli di vita inautentica. Ma al tempo stesso, il giovane è esigente, e specialmente in campo reli­ gioso e morale vuole chiarezza e certezza, vuole sapere se veramente la fede è in grado di dare una soluzione appagante al problema del senso della vita. Infine è sensibile ai valori della verità, della purezza, della carità, dell'amicizia, ed attende di incontrare qualcuno che sap­ pia comprendere queste sue attese e corrispondervi. Andate incontro con amore e con coraggio alle giuste esigenze dei giovani d'oggi ! La vostra formazione culturale, morale, ascetica sia profonda ed aperta a sempre nuovi arricchimenti ! Cercate di avere Acta Apostolicae 38 Sedis - Commentarium Officiale il senso della vera paternità che sa temprare l'autorità con l'affetto, la dolcezza con la fermezza, perché i giovani hanno bisogno di maestri e di guide, in cui confidare e trovare appoggio, guida e sicurezza. Soprattutto vi caratterizzi sempre una convinta sensibilità sopran­ naturale, perché dovete infondere nei giovani una fede illuminata e serena, che li renda spiritualmente forti contro l'errore e il male, coraggiosi nella loro testimonianza cristiana, generosi nella carità, lieti di camminare con Cristo verso l'eterna felicità del Cielo ! 4. Cari sacerdoti e fratelli ! San Leonardo Murialdo — come scrive il Beffo, suo primo bio­ grafo —, fu uomo di azione e di preghiera, e più ancora di preghiera che di azione : pregava sempre e in ogni luogo ; prolungava la pre­ ghiera anche per lunghe ore di notte; negli ultimi anni non impiegava meno di quattro ore tra la preparazione, la celebrazione della Santa Messa e il ringraziamento. (( Fare e tacere » fu il programma di vita e di apostolato. Alla luce del suo insegnamento sappiate ispirare la vostra consacrazione religiosa, con l'aiuto di Maria Santissima e l'in­ tercessione di san Giuseppe, vostro speciale Patrono ! A tanto vi corrobori la Benedizione, che vi imparto con grande affetto, e che estendo a tutti i vostri Confratelli ! VII Ad capitulares Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum.* Fratelli carissimi, 1. Sono particolarmente lieto di trovarmi con voi, Membri del Capitolo Generale dell'Ordine dei Frati Minori Cappuccini. In voi vedo rappresentata l'intera vostra famiglia religiosa, e, come Capi­ tolari, vedo in voi anche un segno eminente dell'unione nella carità di tutti i fratelli dell'Ordine. Alla vostra visita, espressione dell'« obbedienza e reverenza » che promise Frate Francesco « al Papa e ai suoi successori e alla Chiesa romana )>,* mi è gradito corrispondere, manifestando il mio affetto e le mie attese nei confronti della vostra vita e del vostro specifico servizio alla Chiesa e all'uomo di oggi. Affetto e attese che vorrei * Die 12 m. Iulii a. 1988. 1 R B 1: F F 76. Acta Ioannis Pauli Pp. II 39 esprimere mettendo in rilievo alcuni pensieri che vi siano di aiuto per le vostre riflessioni e per le vostre scelte operative. 2. Durante questi giorni avete eletto i fratelli responsabili del governo centrale dell'Ordine per il prossimo sessennio. A tutti loro — specialmente al Ministro Generale, P. Flavio Roberto Carraro, che è stato rieletto — porgo i miei fervidi auguri. Ma, oltre a questo fatto giuridicamente e pastoralmente importante, vi siete soffermati su alcuni argomenti oggi particolarmente rilevanti nella vostra Frater­ nità cappuccina : un impegno giusto, giacché « la celebrazione del Capitolo generale deve costituire un momento di grazia e di azione dello Spirito Santo e si propone di rinnovare e proteggere il patri­ monio spirituale dell'Istituto » . 2 Sono certo che i vostri lavori capitolari hanno mirato ad uno scopo fondamentale : quello di garantire « la fedeltà dinamica alla vostra vocazione », per dirla con le parole del mio Messaggio alla XIV Assemblea Generale della Conferenza dei Religiosi del Brasile. Ap­ punto per garantire questa fedeltà alla vostra vocazione vorrei racco­ mandarvi un triplice impegno. 3 3. In primo luogo, un impegno di consapevolezza, che assicuri sem­ pre la dovuta sensibilità e freschezza nei confronti dell'identità tipica del cappuccino, cioè : il primato della vita evangelica fraterna, vivi­ ficata da una forte esperienza contemplativa, vissuta in radicale po­ vertà, austerità, semplicità, lieta penitenza, e nella piena disponi­ bilità al servizio di tutti gli uomini. Crescere così, continuamente, nella coscienza della propria identità religiosa, suppone un'attenzione continua alle ragioni evangeliche fondamentali del proprio carisma e del proprio Ordine. A questo proposito, mi è caro dirvi che ho molto gradito e apprez­ zato l'omaggio del primo volume de I Frati Cappuccini - Documenti e testimonianze del primo secolo, recentemente pubblicato; un'opera monumentale sulle fonti del vostro Ordine. Esso potrà essere indub­ biamente un buon aiuto per facilitare il vostro impegno di rispecchiarvi alle sorgenti della genuina ispirazione cappuccina. Poi, un impegno di realismo, nel senso di coerenza pratica e di adeguata incarnazione nelle odierne condizioni storiche. Durante pa2 CRIS, Elementi 31 maggio 1983, I I , 51. 3 11 luglio 1986. essenziali dell'insegnamento della Chiesa sulla vita religiosa, 40 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale recchi anni a partire dal Concilio, avete riflettuto in modo approfon­ dito sulla vostra identità religiosa ; tali riflessioni hanno trovato forma appropriata nelle vostre Costituzioni rinnovate, come negli Orienta­ menti dei Consigli Plenari dell'Ordine e di alcuni Capitoli generali. Un passo decisivo da compiere dovrà essere quello di imitare maggior­ mente san Francesco nella sua preoccupazione di non restare sul piano delle parole, ma di passare ai fatti. Impegnatevi, seriamente e con rea­ lismo, in tale processo di applicazione pratica, a tutti i livelli, secondo quei criteri di vita e di speranza che già avete ; cercate di incarnare con umiltà, con sincerità e fino alle ultime conseguenze quei valori che formano il vostro carisma. 4. Infine, un impegno di discernimento ; vale a dire, saper operare le scelte giuste e prioritarie, nel piano della vita, delle presenze e dei servizi. In questo senso, mi limito ad attirare la vostra attenzione sulla ne­ cessità della formazione. In recenti occasioni ho avuto l'opportunità di sottolineare l'estrema importanza della formazione iniziale e permanente dei fratelli per assi­ curare il vero rinnovamento dell'Ordine, come vuole lo stesso Concilio. Come dicevo ai Religiosi del Brasile, la vitalità di una famiglia reli­ giosa dipende in buona misura dalla formazione dei membri dell'Isti­ tuto. Un obbligo pratico, a questo proposito, è la preparazione dei for­ matori specializzati, nonostante la molteplicità degli impegni e dei bisogni apostolici che premono sulle famiglie religiose. Prestate, quindi, un'attenzione tutta particolare alla promozione integrale dei vostri fratelli, assicurando per tutti un processo continuo di maturità con­ trassegnato, anzitutto, dai tratti specifici della spiritualità cappuccina. 4 5. Un settore che giustamente rimarcate nei vostri programmi di evangelizzazione, è quello dell'opzione per i poveri. Come veri figli di san Francesco, dovete sentirvi lieti vivendo « tra persone di poco conto e disprezzate, tra poveri e deboli, tra infermi e m e n d i c a n t i . . . » ; ma come san Francesco, fratello di tutti, uomo pacifico e pacificatore, operatore instancabile di bene, dovete anche avvicinare tutti per le vie della riconciliazione, dell'amore e della speranza. Come ho ricordato nel mio recente viaggio apostolico in Bolivia, « l'opzione preferenziale, ma non esclusiva né escludente, per i poveri è frutto dell'amore che è fonte di energia morale, capace di sostenere la 5 * Cf. Messaggio alla Brasile, 11 luglio 1986. 5 RnB 9: F F 30. XIV Assemblea Generale della Conferenza dei Religiosi del Acta Ioannis Pauli Pp. II 41 nobile lotta per la giustizia ... » . I criteri da adottare nella nobile lotta per la giustizia, non devono mai essere quelli dello scontro violento, ma devono essere ispirati e mossi in ogni momento dai principi evangelici della collaborazione e del dialogo, sia pure adottando, all'occorrenza, tutta la fermezza necessaria, e senza temere contrarietà. 6 6. Cari fratelli, come i miei Predecessori hanno contato su san Fran­ cesco e sui suoi figli, così anch'io conto su di voi : siate fedeli alla vostra precisa vocazione ecclesiale, nutrendo profeticamente la Vostra vita e il Popolo di Dio con ciò che lo Spirito Santo dice oggi a voi mediante il Magistero della Chiesa. Il vostro Capitolo Generale si celebra nell'ultima fase dell'Anno Mariano, il che porta il pensiero alla Vergine Maria. In Lei, Madre di Dio e Madre della Chiesa, la vostra vita religiosa comprende più pro­ fondamente se stessa, trova il segno di sicura speranza. Meditando sulla figura della Vergine, pensate alla vostra vocazione, che ha segnato una svolta nel cammino della vostra personale relazione con il Dio vivente. La Vergine Immacolata, Regina e Patrona del vostro Ordine, vi ottenga il dono di ascoltare sempre, come ha fatto Lei, la Parola dello Spirito Santo e di metterla in pratica, sulle orme del vostro Serafico Padre. A Voi, a tutti e a ciascun fratello del vostro Ordine, in particolare a quelli che soffrono persecuzioni per il Vangelo, la mia Apostolica Benedizione. VIII Ad quosdam Fratres a Caritate, generali exeunte capitulo.* Cher Frère Supérieur général, Chers Frères délégués au chapitre, C'est assurément une joie et un réconfort pour le Pape d'accueillir à longueur d'année un certain nombre de chapitres généraux de reli­ gieux, lorsqu'ils tiennent leurs assises au cœur même de l'Eglise. Tous ces Instituts, animés par le souffle évangélique et original de leur fon4 Oruro, 11 maggio 1988. * Die 12 m. Iulii a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 42 Officiale dateur ou de leur fondatrice, sont un don précieux du Seigneur à son Eglise, pour le service et le salut de l'humanité. Voici bientôt deux siècles, le Chanoine Pierre-Joseph Triest, du diocèse de Gand, surnommé rapidement « le saint Vincent de Paul de la Belgique », posait les fondements d'un Institut qu'il voulait consacré aux personnes les plus déshéritées. Ensemble, glorifions le Seigneur qui ravive toujours les forces de son Eglise par la foi et la charité dont témoignent tant de ses disciples ! 1 Au cours de votre chapitre général, vous avez ressenti fortement et exprimé très clairement un appel nouveau à demeurer fidèles au cha­ risme de charité de votre Père fondateur : le service des plus petits, des plus faibles, des plus abandonnés. Cet élan individuel et commu­ nautaire apporte à l'Eglise du Christ joie et espérance. Précisément, dans le but de soutenir votre mission de Frères de la Charité, je tiens à souligner, au nom de l'Eglise, que votre vie reli­ gieuse, comme Frères serviteurs des pauvres, des malades et des handi­ capés de toute sorte, est avant tout — dans les profondeurs de votre être consacré par le baptême et stimulé par les vœux évangéliques — une participation à l'Amour même de Dieu : « Deus caritas est » . En somme, le charisme de votre Congrégation est issu du Mystère tri­ nitate, et tout Frère de la Charité ne peut avoir qu'un .désir — tout en accomplissant ses tâches professionnelles avec compétence —: de­ meurer immergé dans le mystère de l'Amour divin. 2 Concrètement, le Verbe incarné — en mission de charité au bénéfice de l'humanité de tous les temps et de tous les lieux — est le parfait modèle de votre style de vie religieuse. Nous avons tous en mémoire les paraboles émouvantes de la tendresse de Dieu pour les personnes bles­ sées par la vie, spécialement celle du Bon Samaritain, celle de la brebis perdue, celle du fils prodigue. Nous avons tous médité les gestes mul­ tiples de Jésus se laissant entourer et presser par les malades, les in­ firmes, les sans-espoir. Ces signes de bonté et de puissance, effectués toujours discrètement au profit d'une foule de gens, laissent percevoir que Jésus est le divin libérateur, le vainqueur du mal et de la mort. Sa résurrection sera le signe par excellence de sa divinité et de sa puissance salvifique qu'il désire partager avec tous ses frères les hommes. Chers Frères, votre mission concrète et quotidienne a abso1 Cf. Préface des saints II. 2 1 Jn 4, 16. Aota Ioannis Pauli Pp. II 43 lument besoin d'être imprégnée par cette contemplation fervente du Christ ressuscité, afin d'être en mesure de tourner — autant que faire se peut — le regard de foi de vos malades et handicapés vers cet évé­ nement historique et mystérieux de la Résurrection, gage d'une cer­ taine maîtrise et d'une sanctification de leurs épreuves. En vous res­ sourçant, comme vous l'avez fait, aux motivations profondes, à l'esprit et au style quotidien de votre vocation, vous avez accompli l'œuvre du Seigneur. Il attendait cet approfondissement et cet élan nouveau de ce dix-huitième chapitre général. Et vous qui êtes les délégués de vos huit cents frères, vous saurez leur transmettre les richesses spirituelles en­ core mieux découvertes au long de ces semaines de réflexion et de prière. Il m'est également apparu qu'une préoccupation de votre chapitre était d'associer à votre mission de charité des laïcs chrétiens, suscep­ tibles de vivre très généreusement l'idéal de l'Institut. Un appel judi­ cieux à de tels associés est sans doute une inspiration de l'Esprit Saint. Avec ardeur et humilité, gardez et développez le charisme du Père Triest, de telle sorte que par un phénomène d'osmose évangélique, vous parveniez à constituer, avec vos collaborateurs laïcs, des communautés non seu­ lement mieux étoffées professionnellement, mais surtout transparentes d'amour de Dieu pour les personnes blessées dans leur être physique ou psychique. Pour leur part, les Frères de la Charité édifieront ainsi cette civi­ lisation de l'amour, selon l'expression si belle de mon prédécesseur Paul V I . Dans la ligne de votre projet d'associer des laïcs aux multi­ ples services caritatifs de votre Congrégation, je souhaite que vous parveniez à faire percevoir à de nombreux jeunes qui fréquentent vos écoles, combien l'attention à toute souffrance, le respect et le service généreux des êtres faibles et limités constituent une pédagogie évan­ gélique capable de leur faire saisir progressivement que la souffrance, acceptée et offerte en union avec le Christ Rédempteur, prend une signification et peut contribuer au déploiement du salut de Dieu dans la vie des hommes. Chers Frères, le Seigneur Jésus est avec vous, chemine avec vous, souffre avec vous, agit avec vous. N'ayez pas peur, quelles que soient les difficultés ! C'est le propre de tout baptisé et confirmé de vivre dans l'espérance, à plus forte raison les religieux ont-ils à rayonner cette espérance surnaturelle! Et Jésus a donné sa Mère à tous les hommes, plus encore à ceux et celles qui ont répondu à son appel et le suivent de 44 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale plus près. Que Marie vous apprenne à aimer, comme le Seigneur Jésus, ces jeunes, ces adultes, ces personnes âgées, qui souffrent d'infirmités ou sont blessés dans leurs facultés humaines ! Pour vous soutenir sur les chemins de la charité, je vous accorde à vous comme à tous ceux que vous représentez mon affectueuse Béné­ diction Apostolique. IX In area templi sanctuarii B. Mariae Virginis a Petra Alba, intra fines dioecesis Bauzanensis-Brixinensis, habita.* Es freut mich, heute mit euch als Pilger nach Weißenstein gekommen zu sein, zu diesem von herrlichen Bergen umrahmten Wallfahrtsort, wo man sieht, wie großartig Gott seine Welt gemacht hat. Seit vier Jahrhunderten kommen unzählige Menschen hierher, um für erhaltene Hilfe zu danken und durch die Vermittlung der Gottesmutter die ver­ schiedensten Gaben und Gnaden zu erflehen. Wir hören nun das Wort Gottes. Der Herr gebe uns die Gnade, daß wir dieses Wort aufnehmen und befolgen. Wir feiern die heiligen Geheimnisse. Mögen wir durch diese Feier in der Liebe zusammenwachsen. Sono felice di essere oggi con voi pellegrino a questo santuario di Pietralba, circondato da una splendida corona di montagne che ci fanno sentire la bontà di Dio. Da quattro secoli ormai i vostri padri salgono quasù e ancora oggi voi accorrete numerosi per invocare la madre del Signore perché sia mediatrice di grazie e di favori. Ci met­ tiamo all'ascolto della parola : il Signore ci dia anche la grazia di metterla in pratica. Celebrando i santi misteri il Signore ci faccia cre­ scere nella carità. Ora invochiamo la misericordia di Dio perché ci renda degni di celebrare questi misteri. Verehrte Mitbrüder im Bischofs- und Priesteramt, liebe Brüder und Schwestern ! Das stellt uns Jesus als Lehrer vor Augen. Es paßt zum heutigen Tag hier in Weißenstein. Wie die Jünger und die vielen Menschen damals, so sind wir heute um den Herrn und Maria, seine Mutter, versammelt. Wie die Menschen, von denen wir im Evangelium gehört haben, so seid auch ihr zahlreich an diesem »einsamen Ort« zusammengekom• Die 17 m. Iulii a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 45 men. Ihr seid aus allen Orten und Städten des Bistums Bozen-Brixen und aus den benachbarten Diözesen hergepilgert, um Jesus Christus, dem guten Hirten und Lehrer zu begegnen. Ihr bemüht euch dabei, das Wort Gottes zu verstehen und seid bereit, Jesus als Lehrer anzuerkennen. Wir brauchen Jesus als Lehrer. Er sieht die große Volksschar und wird von Mitleid für diese Menschen erfüllt. Das erste, das Jesus tut, ist, daß er die Menschen ansieht und sie lehrt. Er bringt ihnen die Bot­ schaft von Gott, dem Vater, der sich der Menschen annimmt und sich um sie kümmert. Zugleich macht Jesus deutlich, daß die Menschen Brüder und Schwestern sind und zusammen die große Familie Gottes bilden. Dieser Familie der Kinder Gottes gibt Jesus auch heute eine Weisung, die zum Leben führt. Die Menschen — auch in diesem schönen Land — stehen vor Herausforderungen, die zum Teil ungleich drängender und bedrohlicher sind als früher. Wir suchen nach Lösungen und halten Ausschau nach Menschen, die uns helfen, die anstehenden Probleme zu bewältigen. Viele bieten sich als »Lehrer« an. Auf welchen Lehrer wollen wir denn hören? Als Christen wissen wir, daß Jesus Christus unser wahrer Lehrer ist. Er ist der Lehrer, der uns allen wahrhaft leben hilft. Als seine Jünger wollen wir deshalb auf ihn hören. »Als Jesus die vielen Menschen sah«, hat er sicherlich auch die Kinder und Jugendlichen, die für jedes Volk ein Grund der Hoffnung sind, angeblickt und angesprochen. Er stellt ihnen, die auch heute das »Große« suchen, Ideale vor Augen : den Frieden, die Gewaltlosigkeit, den Einsatz für die Armen, die Bedeutung des Teilenkönnens. Vor allem : Er, Jesus, bietet sich selbst als Ideal an, als der Weg, der in Wahrheit zum Leben führt. Jesus hat ein Wort — ein gutes Wort — für die Familien : Er verkündet die gleiche Würde von Mann und Frau, die Bedeutung der ehelichen Treue, die Liebe zu den Kindern und ermutigt zur Freude am Leben. Jesus hat ein Wort für den arbeitenden Menschen. Er selbst hat durch seiner Hände Arbeit das körperliche Mühen aller Menschen geheiligt. Er steht auch auf Seiten jener, die in unserer Zeit eine Arbeit suchen und keine finden. Jesus sieht auch jene, die in der damaligen und auch in der heutigen Gesellschaft leicht übersehen werden : die Armen, die Kranken und die geprüften Menschen. Den Armen verkündet Jesus die Liebe Gottes Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 46 Officiale und uns alle ruft er auf, alle Kräfte einzusetzen, um die Formen der Not und des Unrechts zu überwinden. Wenn ein Land im Wohlstand lebt, ist es um so mehr verpflichtet, auch auf die Not der weiten Welt zu achten und entsprechend zu helfen. Jesus ist aber auch der Lehrer der Völker. Er ruft immer wieder zu Gerechtigkeit und Frieden auf, Voraussetzung und Grundlage für eine glückliche Zukunft der Völker und Volksgruppen. Jesus gibt jedem Menschen seine Würde. Die christliche Botschaft fördert den Respekt der Menschen voreinander und erzieht zum gegenseitigen Verstehen und zur Toleranz. Es ist ein besonderer Auftrag für die Christen in diesem Land — wie Euer Bischof gesagt hat —, miteinander im Sinn Christi umzugehen : in Respekt vor der Identität und Eigenart der anderen und im Willen zur Zusammenarbeit in Gerechtigkeit und Frieden. Jesus ist ein Lehrer, der mit Gott und unter den Menschen Versöhnung und Frieden ermöglicht. Der hl. Paulus sagt dazu : Christus überwindet den Riß, der durch die Menschheit geht, er versöhnt Juden und Heiden. Wie damals, so ist auch heute noch Jesus Christus am Werk und schafft Versöhnung durch das Evangelium, das die Menschen zu einer einzigen Familie in Gerechtigkeit und Frieden zusammenführt. So steht heute Jesus als Lehrer vor uns : die Situation hat sich geändert durch die geschichtliche Entwicklung, den gesellschaftlichen Wandel, die Kommunikationsmittel und die Begegnung mit vielen Men­ schen. Auch für diese neue Situation ist Jesus unser Lehrer : wenn wir unsere Auffassungen, Werte und Lebensformen vom Evangelium her prägen lassen, entsteht eine christliche und zugleich auch menschliche Welt. Wenn wir durch das Hören auf »das Wort des Lebens«. Jesus 1 als Lehrer annehmen, entsteht eine Kirche von Brüdern und Schwestern. Jesus ist der gute Hirt. Er bringt nämlich eine Botschaft, die den Menschen wirklich leben hilft. Für diesen Lehrer haben sich die Jünger Jesu entschieden. Heute sind auch wir aufgerufen, Jesus, dem Lehrer zu glauben. In diesem Marienheiligtum wird uns vor allem Maria, die Mutter Jesu, als Vorbild der gehorsamen Entscheidung für Jesus vor Augen gestellt. Sie ist jene, die das Wort Gottes aufgenommen und befolgt hat. Sie sagt uns : »Was er euch sagt, das tut«. 2 3 1 Vgl. 1 Joh. 2 Vgl. Lk 11, 28. 3 Joh 2, 5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 47 Die Diözese Bozen -Brixen hat sich im letzten Jahr vor allem darum bemüht, das Wort Gottes in der Heiligen Schrift kennenzulernen. Für das kommende Jahr möchte ich euch das Leitwort bestätigen, das Ihr als Diözese als Hilfe für euren Glaubensweg gewählt habt : »Selig, die das Wort Gottes hören und es befolgen«. Gerade durch das Hören auf das Wort Gottes und das Leben nach dem Evangelium kommen wir Jesus nahe und werden mit ihm geradezu verwandt, sagt er doch : »Meine Mutter und meine Brüder sind die, die das Wort Gottes hören und danach handeln«. 4 5 Di fronte a Gesù maestro noi siamo i suoi discepoli. I vangeli effet­ tivamente ci presentano il cammino di fede, che i discepoli debbono intraprendere guidati dalla parola e dalle azioni di Gesù. In questo giorno — e particolarmente in questo luogo — rivol­ giamo pure il nostro pensiero alla Vergine Maria che, per eccellenza, si è messa alla scuola della Parola di Dio e alla scuola di Gesù. Il Van­ gelo ci descrive questo cammino di fede della Vergine. Questo cammino inizia con il « sì » detto al momento dell'annunciazione e si protrae fino al « sì » che la Vergine ha detto sotto la Croce. L'immagine venerata qui a Pietralba ci presenta questo mistero della Vergine che dice il suo sì anche sotto la croce e accoglie il figlio morto, deposto dalla Croce. È una fede che pone la propria vita con piena fiducia nelle mani di Dio, sia nei momenti lieti e felici come in quelli tristi e difficili. Così per noi, la Vergine è il modello di una fede incondizionata. Molti pellegrini, e in particolare molte madri, in que­ sto luogo, si sono associati a questo itinerario di fede. La diocesi di Bolzano-Bressanone si è proposta còme programma per l'anno prossimo la parola di Gesù : « Beati coloro che ascoltano la parola di Dio e la mettono in pratica » . Questa parola vi aiuterà a prolungare e accrescere i benefici effetti dell'anno mariano. Con queste parole Gesù stesso vuole sottolineare quei misteriosi legami dello spirito, che si formano nell'ascolto e nell'osservanza della Parola di Dio. In tale contesto, Maria è lodata non solo perché Madre di Gesù secondo la carne, ma anche e soprattutto perché modello del nostro cammino di fede, nell'ascoltare e mettere in pratica la Parola di Dio. Questa è stata la luce per la Vergine Maria. Ma dev'essere anche la luce per la nostra vita e per i nostri problemi : per i nostri giovani, 6 4 Lk 11, 28. 5 Lk 8, 21. * Lo 11, 28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 48 Officiale per le famiglie, per il mondo del lavoro, per gli anziani e gli ammalati. La parola di Dio è luce anche per i popoli. La Parola di Dio ci richiama sempre e di nuovo alla giustizia e alla pace, presupposto e fondamento per un felice avvenire dei popoli e dei gruppi etnici. Gesù attribuisce e garantisce a ogni uomo la sua dignità. L'insegnamento evangelico esige e promuove il rispetto reciproco degli uomini, educandoli alla vicen­ devole comprensione e tolleranza. Ë missione particolare dei cristiani di questa terra come ha detto il vostro Vescovo, nel rispetto dell'iden­ tità e della particolarità dell'altro e nell'impegno che rende possibile la riconciliazione e la pace con Dio e fra gli uomini. A questo propo­ sito l'apostolo Paolo dice che Cristo abbatte il muro di separazione fra i popoli e riconcilia Giudei e pagani. Come allora, così anche oggi Gesù Cristo opera la riconciliazione attraverso il suo Vangelo, che raccoglie gli uomini in un'unica famiglia, nella giustizia e nella pace. Il Vangelo ci fa vedere un mondo di giustizia e pace. Ci presenta anche le strade per arrivare a queste mete. 7 La Vergine Madre di Dio è dunque modello per tutti noi, che ci mettiamo all'ascolto della parola di Dio e ci impegniamo a metterla in pratica. La diocesi di Bolzano-Bressanone ha intrapreso nel corso del­ l'ultimo anno la riflessione sul tema « Alla scuola della Parola di Dio )). Propongo alla diocesi, ma anche a tutti voi, di continuare questa riflessione alla luce esemplare della totale disponibilità interiore di Maria di Nazaret. Questa parola di Gesù, questa benedizione di chi ascolta la parola di Dio e la mette in pratica, sia il programma di questa Diocesi per il cam­ mino di fede nel prossimo anno. Mettetevi davvero all'ascolto della parola e impegnatevi nella sua osservanza, secondo il modello della Vergine. Trec é gntìs eneo alerch / por mostré sóa veneraziun por Santa Maria. / Tolede costa ocajiun de ponsé sora, / ci post che os ti deis te osta vita / a chel Bel Dio y a sòa parora. / Santa Maria è en model por duc nos / chi orun ascuté sö la parora de Dio. / Era s'à dè concretamonter en ejemplo, / desche i podun vire do costa parora. / A os ores se fa coraji / da vire costa dezijiun por chel Bel Dio / con les parores de San Luca : (( Beac, chi che ascuta sö la parora de Di y se tegn a d'era » . Che chel Bel Dio se benedesci. 7 Of. Ef 2, 14. » Le 11, 28. 8 Acta Ioannis Pauli Pp. II 49 x Ad Haitiae episcopos sacra limina visitantes.* Chers Frères dans V'épiscopat, 1. Soyez les bienvenus dans cette demeure, où j'ai la joie de vous accueillir à l'occasion de votre visite (( ad limina ». Je remercie vive­ ment Monseigneur François Gayot, Archevêque du Cap Haïtien et Président de la Conférence episcopale, de l'adresse pleine de senti­ ments affectueux et confiants qu'il vient de prononcer en votre nom. La rencontre de ce jour est motivée par un souci pastoral que nous avons en commun, puisque le soin d'annoncer l'Evangile sur toute la terre revient à l'ensemble des pasteurs. Pour reprendre les termes du Concile Vatican II, les évêques « doivent accepter d'entrer en commu­ nauté d'effort entre eux avec le successeur de Pierre à qui a été confiée, à titre singulier, la charge de propager le nom chrétien ».* Où en est donc dans votre pays, cette propagation du nom chrétien? Où en est l'annonce de l'Evangile du Seigneur, qui est notre premier et plus cher devoir? C'est ce bilan quinquennal que vous êtes venus faire ici et je souhaite de tout cœur que votre séjour à Rome renouvelle les énergies de votre foi afin que, de retour chez vous, vous poursuiviez avec plus de dynamisme encore le ministère qui vous est confié. 2. Depuis 1983, année de mon passage en Haïti et de votre dernier pèlerinage aux tombeaux des Apôtres, bien des événements se sont dé­ roulés dans votre pays. La nation haïtienne a été secouée par une crise profonde, sans qu'aujourd'hui encore on voie distinctement le chemin vers un avenir plus clair, où le respect de la dignité de l'homme et de ses libertés soit partout pleinement assuré. Tout au long de cette période tourmentée, vous avez été particuliè­ rement actifs pour accompagner votre peuple dans sa quête de liberté et dans sa recherche angoissée d'une vraie démocratie. En pasteurs zélés, sans vous ménager, vous avez multiplié les messages pour le guider sur sa route, spécialement ces toutes dernières années. Sous le coup des événements, vous vous êtes réunis souvent, au-delà des sessions plénières prévues par les statuts, pour évaluer la situation et pour indiquer aux fidèles des lignes de conduite en conformité avec * Die 19 m. Augusti a. 1988. 1 Lumen gentium, n. 23. 4 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 50 Officiale l'Evangile; vous leur avez exposé également la doctrine sociale de l'Eglise sur tout ce qui concerne leur vie dans ses différentes dimen­ sions : économique, politique et religieuse. Vous les avez aidés à res­ pecter la dignité de chacun, à œuvrer pour la justice, à développer des relations vraies et à promouvoir la réconciliation. De cette vaste activité profondément pastorale, je tiens à vous féli­ citer cordialement. Je mesure l'ampleur de vos difficultés quotidiennes. Je devine et partage vos angoisses. Je vous redis aujourd'hui encore toute ma sollicitude envers l'Eglise qui est en Haïti et je vous assure qu'avec vous j'en porte le souci devant Dieu. Enfin laissez-moi vous renouveler mes encouragements à continuer sur la voie tracée, en pas­ teurs personnellement responsables de l'annonce de la Parole de Dieu, responsables de la vie spirituelle de tous les baptisés, responsables de l'union de cœur et d'action au niveau du diocèse et de la conférence episcopale. 3. Quand on considère l'ensemble de vos interventions, on constate que la plupart d'entre elles, inspirées par la conjoncture particulière de ces dernières années, s'inscrivent dans le cadre de la promotion humaine. Il existe, en effet, des liens profonds entre évangélisation et promo­ tion humaine : comment pourrait-on proclamer le commandement de l'amour fraternel, cœur du message du Christ et signe distinctif des chrétiens, sans promouvoir en même temps la justice et l'authentique croissance de l'homme? Pourrait-on ignorer ce que prescrit l'Evangile en matière de charité envers le prochain qui souffre ou qui est dans le besoin? Cependant, chers Frères, faites en sorte que tout ce que vous entre­ prenez demeure dans la ligne spécifiquement religieuse de l'évangélisation et de l'axe qui la soutient : l'avènement progressif du Règne de Dieu. Cela s'applique, entre autres, à cet important projet d'alphabéti­ sation, la Mission Alpha, qui vous tient à cœur et que vous réalisez avec l'assistance de plusieurs organismes d'autres pays. L'analphabétisme est une sous-alimentation de l'esprit, aussi désastreuse, peut-on dire, que la faim d'aliments; et c'est avec raison que vous luttez contre ce handicap majeur au progrès social et au développement économique. Je sais que vous veillez à ce que la campagne d'alphabétisation échappe aux pièges de l'exploitation à des fins politiques et reste une initiative ordonnée au bien du peuple haïtien. Acta Ioannis Pauli Pp. II 51 4. Dans le désir que vous avez de contribuer à l'édification de la société, il est pour vous une préoccupation d'une brûlante actualité: la famille. Si l'on veut bâtir une Haïti prospère, il faut revitaliser le premier noyau de la société qu'est la famille. Le problème de la pastorale familiale vous interpelle vous aussi, comme les pasteurs de bien d'autres pays. Au regard d'une pratique étendue de l'union libre, le mariage sacramentel reste encore trop rare. En outre, la régulation des naissances par des méthodes artificielles et la pratique de l'avortement semblent se développer. Aussi la pastorale familiale est-elle pour vous une tâche prioritaire, en vue de préparer l'avenir de la communauté chrétienne et aussi de la nation. Première structure permettant toute vie sociale, la famille est également une école de la foi, ainsi que l'a rappelé encore le Synode des Evêques, l'an passé : que le foyer chrétien « devienne une véritable "Eglise domestique", où l'on prie ensemble, où l'on vit le commande­ ment de l'amour de manière exemplaire, où la vie est accueillie, respec­ tée, protégée » . 2 5. A l'approche des célébrations destinées à marquer le demi-millénaire de la découverte du Nouveau Monde et du commencement de son évangélisation, il est opportun de renouveler l'œuvre jamais achevée de l'évangélisation d'une communauté chrétienne. C'est d'autant plus nécessaire que les fidèles de votre pays sont encore très marqués par des croyances liées à leurs origines anciennes et qu'ils subissent par ailleurs, surtout depuis quelques années, la pression de plus en plus forte de nombreuses sectes. Pour contrecarrer Faction néfaste de ces mouvements, il faut éclairer la foi et la vie sacramentelle des catholiques. Autrement dit, une catéchèse systématique est à déve­ lopper pour que le peuple chrétien acquière des connaissances plus solides et surmonte les pièges de la superstition et de la magie. Il s'agit de donner aux laïcs, jeunes et adultes, des moyens de formation pour l'approfondissement de leur vie chrétienne. 6. Pour cela, vous avez besoin d'ouvriers apostoliques. Grâce à Dieu, vous constatez un accroissement du nombre des vocations à la vie sacer­ dotale. Encouragez les séminaristes à aimer et à servir généreusement le peuple chrétien, surtout lorsqu'il est démuni et éprouvé, comme c'est le cas en Haïti. Qu'ils soient imprégnés de l'esprit des béatitudes pour 1 Message au Peuple de Dieu, n. 7. 52 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ouvrir les fidèles à l'espérance chrétienne dont ils ont besoin pour vivre. Qu'ils se préparent à leur futur ministère par une vie disciplinée, dans la simplicité et la joie du détachement. Je vous confie le soin de leur dire mon affection et les espoirs que je mets en eux. 7. Transmettez également mes encouragements à tous vos prêtres, qu'ils soient d'origine haïtienne ou qu'ils viennent d'autres pays. Ditesleur aussi ma reconnaissance pour la foi qu'ils entretiennent et font grandir, souvent dans des conditions pauvres et difficiles. Entretenez avec eux des relations personnelles de qualité, afin qu'ils réalisent concrètement que l'évêque n'est pas un responsable lointain mais un père et un frère proche d'eux, partageant avec eux le service du Peuple de Dieu. Qu'il y ait une réelle solidarité entre prêtres et évêques, une convivialité joyeuse dans le presbyterium et une vie spirituelle intense, de telle sorte que chacun apprécie et mette en valeur le don qui lui a été fait le jour de l'ordination sacerdotale. A cette fin, les initiatives de formation permanente que vous pourriez prendre feraient grandir l'es­ prit d'unité et de dynamisme du presbyterium. 8. Je salue tout spécialement les religieux et les religieuses qui représentent en Haïti les trois quarts des agents pastoraux dans l'Eglise. Je sais que bon nombre d'entre eux sur le terrain donnent un exemple admirable d'abnégation et de dévouement à la cause du Royaume de Dieu, témoignant de la présence aimante du Seigneur dans une grande proximité avec le peuple des fidèles. De nouvelles maisons de formation ont été ouvertes et je m'en réjouis. Egalement, j'ai appris avec joie que des vocations autochtones s'éveillent. J'encourage les religieux et les religieuses à poursuivre leur vaste travail dans les divers domaines où ils sont présentement engagés : la catéchèse, la santé, l'éducation, l'accueil, l'action sociale de promotion humaine. Qu'ils gardent l'estime de la vie communautaire : c'est la vie de communauté, en effet, qui donne des assises solides à un institut et permet à chaque membre d'avoir une action efficace auprès des fidèles. On évite ainsi l'écueil de devenir un franc-tireur, on discipline les tendances trop personnelles pour demeurer dans la ligne du charisme du fondateur. Dans la floraison d'expériences locales de vie consacrée, il vous revient d'accompagner les fondations nouvelles et, plus généralement, d'aider Acta Ioannis Pauli Pp. II 53 les instituts qui doivent encore clarifier leur situation canonique. Des Vicaires épiscopaux pour les religieux pourraient vous assister dans la tâche qui vous est propre et qui consiste à prendre soin de la vie reli­ gieuse dans le diocèse et à l'insérer dans l'ensemble de l'activité pas­ torale. 9. Enfin, la multiplication des communautés ecclesiales de base requiert davantage de catéchistes et d'animateurs. Vu le contexte social en Haïti, ces communautés semblent providentielles. Elles sont nées comme communautés de foi et constituent des cellules actives dans les paroisses. On peut même dire que les « Ti Kominotés Legliz », ou « communautés ecclesiales de base », sont un vrai motif d'espérance pour l'Eglise en Haïti. Votre tâche est donc de les aider à grandir dans la ligne des principes chrétiens et de faire mûrir les responsables appelés à leur transmettre et à interpréter fidèlement votre pensée et vos directives. La formation intégrale du laïcat, rappelait le dernier Synode des Evêques, doit être aujourd'hui une priorité pastorale. Le travail considérable qui consiste à éveiller davantage chez les laïcs le sens de leur responsabilité de baptisés vis-à-vis de la société est toujours à poursuivre. Il vous faut continuer à les aider pour qu'ils imprègnent de l'Esprit du Christ les domaines de la vie en société, de la famille, du travail et de la recherche de meilleures conditions d'existence. 10. En terminant, je voudrais vous demander de transmettre mon affectueux souvenir à vos populations. Je forme des vœux fervents pour leur bonheur, leur bien-être physique et spirituel, dans la dignité qui sied à des êtres aimés de Dieu et rachetés par le sang précieux du Christ. Je les bénis de tout cœur, particulièrement ceux et celles qui connaissent toutes sortes d'épreuves et beaucoup de souffrances, et ils sont hélas trop nombreux. J'envoie une affectueuse bénédiction égale­ ment à tous ceux qui collaborent avec vous à l'édification de l'Eglise en Haïti, et j'invoque la force de l'Esprit Saint sur chacune de vos personnes. Acta Apostolicae 54 Sedis - Commentarium Officiale XI Ad Malaviae episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. I am pleased to welcome you, the members of the Episcopal Conference of Malawi, on this joyous occasion of your ad Limina visit. We are gathered here in the fellowship of the Holy Spirit and in the grâce and peace of Christ, who remains for ever the chief eornerstone of the Church. Our assembly, while witnessing to the com­ munion which we share in the Church, also serves to strengthen ever more our bonds of unity and charity in the College of Bishops. 1 2 Your présence here bears eloquent testimony to the truth that Christ chose to build his Church on Peter, that he commissioned him to confirm his brothers in the faith, and to shepherd them in perfect unity. Our Coming together today enables us to renew once again Peter's profession of faith in Jesus as the Christ, the Son of the living God. 3 4 5 6 2. Each of you represents your own local Church and thus I wish to offer through you my heartfelt greetings and the assurance of my spiritual closeness to ali the People of God in Malawi. As the pastors of thèse Churches you bring with you the hopes and joys, the trials and sufferings of your people. You bring with you their strong and enthusiastic faith, which was first preached there a Century ago and has taken root in their hearts and continues to spread. Together with this faith of your people I know that you bring their profound respect for the mystery of Peter's role in God's plan for the universal Church. It is with deep affection that I wish to strengthen them all, and you their Bishops, in faith in Jesus Christ, the Son of the living God. It is my fervent hope to confirm you in your mission as pastors of the flock and thus to give a new impetus to evangelization in Malawi. I am filled with a deep and abiding hope for the future of the Church in your country. I take this opportunity to praise the many * Die 23 m. Augusti a. 1988. 1 2 Cf. Eph 2:20. Cf. Lumen gentium, 22. 3 Cf. Mt 16:19. 4 Cf. Lk 22:32. 5 Cf. Jn 21:15-17. 6 Cf. Mt 16:16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 55 courageous initiatives that you continue to undertake for the procla­ mation of the Gospel in your society. Together with the missionaries, and with your local clergy, religious and lay catechists, you have dedicated yourselves to the Church's mission of evangelizatione "the grâce and vocation proper to the Church, her deepest identity". By announcing Jesus Christ and his Gospel to the many who have not yet heard or accepted them, you have been, in the words of Simeon, "a light for révélation to the Gentiles". You have been faithful to the command of Christ and carried on the fundamental programme of the Church begun on Pentecost. As you are well aware, the Church's great task of evangelization consists first of all in allowing the Gospel to permeate our own lives so that we in turn may bring it to others. Thus it is important to recali that evangelization involves conversion, that is, interior change. The process of purification inhérent in evangelization means the acceptance of Christ's cali to "repent, and believe in the Gospel". As a conséquence of this conversion unto salvation not only the in­ dividuai but the entire ecclesial community is changed, becoming ever more an expression of living faith and eharity. 7 8 9 10 3. It is your particular responsibility, my Brothers, to adopt the most appropriate means for proclaiming the message of salvation in your society. The Church does not hesitate to show her respect and esteem for non-Christian religions, for "they are the living expression of the soul of vast groups of people". Since ali those who acknowledge the Creator are in some way included in the pian of salvation there exists between Christians and non-Christians a profound basis for mutual love and understanding and peaceful coexistence. The Church maintains that her commitment to dialogue with non-Christians does not preclude her essential mission of proclaiming Jesus Christ. As Catholics we are called even in difficult situations to proclaim the Gospel by the witness of our lives. And I hasten to add that Christian witness through personal example also needs to be accompanied by speaking of God, who is the foundation of our faith, the reason of our hope, and the source of our love. 11 12 7 Evangelii nuntiandi, 14. » Lk 2:32. 9 19 Cf. Mt 28:19-20. Mk 1:15. » Evangelii nuntiandi, 53. u Cf. Address to the Secrétariat for Non-Christians, 28 April 1987. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 56 Officiale I am pleased to have learned of the various ecumenical contacts between the Christian Communions in Malawi. As the Second Vatican Council teaches, there are many ways in which the Church is linked to those who have been baptised and bear the ñame of Christian. These common bonds which unite Christians need to be more fully appreciated. Common proper and collaboration in social action should always characterize our relations with other Christians, as well as discussion on the theological level by those qualifìed to présent the Church's teaching in matters of faith and moráis. 13 4. My dear Brothers : as we reflect together on the activity of the Church in Malawi I wish to acknowledge in particular the vital con­ tribution that your priests are making to the proclamation of the Gospel and to the social progress of your people. I wish to express my fraternal love for all the priests who collaborate with you in shepherding the flock of Christ entrusted to your care. The ministry to the People of God which our brother priests share with us not only requires their loyalty to us, but also calis for us, who are aware of their achievements and their difiiculties, to be true brothers to them, showing them compassion and understanding at all times. Each brother priest is meant to be with us, in the words of Saint Paul, "a servant of Christ... set apart... to proclaim the Gospel of God". 14 An essential aspect of our apostolic charge is to confirm our brother priests in their identity and commitment. It is the ministry of both the Word and the Eucharist which clearly define the priest's role. Thus we read in the Acts of the Apostles that the apostolic priorities are "to concentrate on prayer and the ministry of the word". Let us never fail to remind our brother priests that in the Eucharist, which is itself "the source and summit of the whole work of evan­ gelization", they find the source of their pastoral charity. Moreover it is in the Eucharist and in the fréquent reception of the Sacrament of Penance that they will find the strength to make the daily offering of their Ii ves as well as the grâce needed to remain faithful to their promise of celibacy. 15 16 17 13 Cf. Lumen gentium, 15. 14 Rom 1:1. 15 Acts 14 17 6:4. Presbyterorum Cf. ibid., 14. Ordinis, 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 57 5. Truly a great blessing for the Church in Malawi is the fact that the number of candidates for the priesthood continues to increase and thus offers much encouragement for the years ahead. Nevertheless, it is the careful attention which you yourselves give to each of your seminarians and to the programmes of priestly formation in your local minor seminaries and two major seminaries which will ensure the spiritual, académie and pastoral training of your future priests. An essential prerequisite for a solid programme is the présence of wellqualified priests to serve as spiritual directors and prof essors on the theological and philosophical faculties of your seminaries. Every effort must be made in order to provide suitable priests for this im­ portant task of preparing seminarians even if you need to rely on assistance from outside of your local Churches. I wish to off er each of you my prayerful support in this vital task of priestly formation. Of great importance for the evangelization of your people over the past Century has been the invaluable contribution made by the missionary priests, Sisters and Brothers. With great dedication and holiness they have planted the seeds of the faith in the hearts of your people. May their example always be an inspiration to those who labour in the service of the Gospel and seek to further the growth of the Kingdom of God in Malawi. I note that like the candidates for the diocesan priesthood there has also been a steady growth in the number of vocations to the religious life. The contribution which the members of the Institutes of Consecrated Life are making to the whole work of evangelization in your country is seen especially in the sphères of health care and teaching. In your work with religious I encourage you to renew your efforts to manifest the great esteem and appréciation which the Church has for them in their vocation of consecrated love, urging them always to reflect ever more their specific charism in appropriate forms of apostolic work. As you well know, the very présence of religious in the life of the ecclesial community offers to the world a leaven of authentic Christian living. Their fidelity in following the Lord Jesus in a spirit of joy and self-sacrifice is a particularly effective means of proclaiming the Gospel. 6. It is with much satisfaction that I have learned of the ever increasing role that the laity of your country are assuming in the 58 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Church's activities. Among the many movements which are animating the lay people there are the Legion of Mary, Catholic Women's Or­ ganization, Franciscan Third Order, Young Christian Students, Young Christian Workers and the Family Apostolate. Each of these lay organizations is making a significant contribution to evangelization in Malawi. I am pleased that the laity are a true force in providing a number of pastoral workers for the Church's life and mission. I refer to the présence of lay people as catechists, leaders of communities, teachers and those responsible for small communities. The specific field for lay people in spreading the Gospel includes their daily work. In the case of the married, their role as parents entrusts them with the primary r espon sibili ty for the Christian éducation of their children. I wish to encourage you in all your initiatives to support the religious éducation of your country's youth. In order to grow to maturity in Christ, they need a systematio présentation of the whole of Christian teaching. In every age the teaching of the truths of the faith remains a fundamental task of the Church. We must ensure that our young people receive an adequate formation in all that Jesus commanded to be taught, the whole doctrinal and moral content of the Gospel. 18 19 7. The large number of your faithful who particípate in the célébration of the Sunday liturgy and make fréquent use of the sacraments is to be greatly commended. I join you, however, in your pastoral concern for the practice of polygamy, the irregular marriages, and the growth in the number of divorces. Other serious problems affecting the family and society include the practice of artificial contraception and recourse to abortion. Against the background of every breakdown of family life the Church must continue tò proclaim as effectively as possible the meaning and value of Christian love and the dignity of Christian life. We must do everything to help our people understand the teaching of the Second Vatican Council that marriage is "a mutual gif t of two persons", and that "this intimate union ... as well as the good of children, imposes total fìdelity on the spouses and requires an unbreakable oneness between them". With this in mind the Church must continue to devote herself to the special 20 Gravissimum educationis, 3. 18 Cf. 19 Cf. Mt 28:20. 20 Gaudium et spes, 48. Acta Ioannis Pauli Pp. II 59 mission of protecting the sacredness and dignity of marriage, for she knows that the love of husband and wife is a sharing in the mystery of the life and love of God himself. 8. Finally, I cannot fail to mention the large number of refugees who have come to your country in recent years seeking saf ety, food and shelter. I have been told that they have come principally from Mozambique and that their number continues to increase. I encourage you in all your endeavours to alleviate their sufferings and to help provide for their physical and spiritual well-being. Since many of these people are Catholic, your local Churches should be assisted as far as possible by priests and religious from other communities in your efforts to respond to their spiritual needs. It is my fervent prayer that the international community will continue to provide aid in the difïïeult problem of refugees in your région. My dear Brothers : as you pursue your pastoral labours be assured that I am with you in the love of Jesus Christ. Together we have a single purpose : to prove faithf ul to the pastoral trust committed to us by the Lord, namely, to lead the People of God in the way of salvation. May Mary, who is "a sign of sure hope and solace for the pilgrim People of God", of Malawi. 21 intercede for you and ali the beloved people The peace of Christ be with you always. With my Apostolic Blessing. XII Ad Cubae episcopos limina Apostolorum visitantes.* Queridos Hermanos en el episcopado. 1. Al término de esta visita ad limina quiero expresarles el gozo de haber compartido con Ustedes, Obispos de la Iglesia en Cuba, estos momentos de particular e intensa comunión. En Ustedes he perci­ bido el temple que anima a los católicos cubanos : perseverancia en la fe, esperanza empapada de iniciativas evangelizadoras, abierta a todos. 21 Lumen gentium, 68. • Die 25 m. Augusti a. 1988. caridad 60 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Son ciertamente complejas las circunstancias en que Ustedes desa­ rrollan el ministerio episcopal. Sin embargo, es de alabar su actitud al trabajar con sereno optimismo, ciñéndose a la realidad que tienen delante y esforzándose en ir superando las dificultades que puedan encontrar. En todo es aconsejable, siempre que sea posible, continuar el camino del diálogo. He ahí un campo donde la Iglesia en Cuba, fiel a su ministerio de reconciliación, debe seguir estando presente, tal como ha sido desde hace mucho tiempo su preocupación y constante empeño. A este respecto, es conocido el celo, la valentía y la cohesión de que han sabido dar prueba para iluminar y guiar a su pueblo cristiano cuando las circunstancias lo han exigido. Es de desear, pues, que los signos positivos que han surgido en los últimos años se desarrollen y consoliden ulteriormente, de manera que la Iglesia pueda cumplir cabalmente su misión evangelizadora y emplear todos los medios que para ello se necesitan. Pues hay que reconocer que cuando la Iglesia ha gozado de libertad, su acción evangelizadora ha sido beneficiosa para los pueblos en los que ha arraigado. 2. Las reflexiones que expongo en este encuentro han nacido de la consideración de los planes pastorales que Ustedes llevan a cabo. Ante todo, quiero referirme al Encuentro Nacional Eclesial Cubano (ENEO), que tuvo lugar en febrero de 1986, fruto maduro de la Reflexión Eclesial Cubana, que duró cinco años y en la que participó toda la Iglesia Católica en Cuba. Este acontecimiento eclesial ha significado ciertamente un paso importante en la vida cristiana de esa Nación, a la vez que constituye el sendero que esa Iglesia local se propone recorrer hacia el año 2000. El ENEO, al mismo tiempo que establecía un diálogo respetuoso con la cultura y las realidades sociales, lanzaba un vigoroso llamado a la evangelización. Ha sido un « ponerse en camino », guiados por la fuerza del Espíritu. Esto ha sido posible a partir de una profunda toma de conciencia del ser cristiano y del ineludible compromiso de seguir fielmente a Cristo en la vida de cada día. Este es el llamado que hace la Iglesia extendida en toda América Latina, cuando está ya cercano el V centenario de la evangelización del continente. Evangelizar hoy en vuestro país hay que entenderlo como un volver a anunciar y proclamar el mensaje de Jesús de Nazaret, encarnándolo en la realidad actual. Al respecto, es consolador saber que la « cruz Acta Joannis Pauli Pp. II 61 de la evangelización », en su peregrinar misionero por tierras cubanas, ha recorrido ya cuatro diócesis, con un gran poder de convocación en todas las comunidades. Todo esto hará posible que se dé en Cuba « una Iglesia encarnada ... que con la libertad de los hijos de Dios, se comprometa a la edificación de la Civilización del Amor en el seno de una cultura mestiza ... marcada por el signo de la fe. La Iglesia quiere estar activamente presente en la realidad histórica cubana y latinoamericana con una clara y consecuente vocación de paz ».* 3. Este Encuentro Nacional tenía dos grandes puntos de partida. En primer lugar, quería profundizar la naturaleza misma de la Iglesia en Cuba en su relación con la persona de Jesucristo y su mensaje de salvación. En segundo lugar, quería ser también un instrumento eficaz para servir mejor al pueblo cubano. Todo ello en el marco de la Iglesia que, al celebrar y proclamar su fe, se siente misionera, signo de comunión y encarnada en la realidad cubana. El punto de partida era ciertamente la doctrina del Concilio Vaticano II que, en la constitución dogmática Lumen gentium, presenta a la Iglesia como sacramento de la íntima unión con Dios y de la unidad de todo el género humano. 2 La eclesiología conciliar invita a los Pastores de la Iglesia a orientar su ministerio, en crear, hacer madurar y consolidar, en cada hombre y mujer, esa comunión profunda y personal con Dios. Esto hace posible la unión, así como la reconciliación de los hombres entre sí, de tal manera que el testimonio cristiano llegue a ser más vivo con repercusiones beneficiosas para la cultura, la sociedad, las relaciones laborales, económicas y socio-políticas. Al exhortar al seguimiento fiel de Jesucristo, hay que procurar que la vida de todos los cristianos de Cuba arraigue en una comunión más íntima con Dios. En este sentido, es de alabar que desde el mismo ENEC se haya alentado un mayor espíritu de oración en la Iglesia, así como que se haya promovido también una participación más viva en la liturgia, que tiene como centro el gran sacramento de la Eucaristía. En ésta es donde se realiza la más profunda unidad del Pueblo de Dios en torno a sus Pastores, al participar todos de un mismo pan y de un mismo cáliz. Pues « todos los hombres están 3 1 Documento final del ENEC. J Cf. n. 1. 3 Cf. 1 Cor 10, 17; 12, 12. Acta 62 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale llamados a esta unión con Cristo, luz del mundo, de quien proce­ demos, por quien vivimos y hacia quien caminamos » . 4 4. Por otra parte, el magisterio conciliar ha enseñado que la misión evangelizadora no es sólo competencia de los Pastores, sino que es a la vez responsabilidad común de todos los cristianos. Ello significa 5 que el discípulo de Cristo no sólo cree, espera y ama ; sino que además, como miembro de la Iglesia, debe llevar a otros a la fe, a la esperanza y a la caridad. De este modo podrá lograrse que la comunión eclesial brote en todas partes : en la vida familiar, en la amistad humana, a partir de cualquier circunstancia normal de la vida de los hombres. Es importante que los fieles no sólo conozcan la doctrina evangélica, sino que además sepan transmitirla, a través de la palabra y del propio testimonio de vida. Seguir fielmente a Jesucristo implica también la necesaria proyec­ ción del Evangelio en todos los ámbitos de la vida humana: en la sociedad y en la cultura, en la economía y en la educación. Ninguna realidad ha sido ajena al plan redentor de Cristo. Por eso es de desear que los fieles cubanos tengan la oportunidad y sepan testimoniar su fe en todos estos ámbitos; que conozcan bien la Doctrina Social de la Iglesia, que arranca de las mismas enseñanzas de Jesús de Nazaret, y que se empeñen en aplicarla con generosidad en su vida personal y comunitaria. En su acción evangelizadora, « es de justicia que la Iglesia pueda en todo momento y en todas partes predicar la fe con auténtica libertad, ... ejercer su misión entre los hombres sin traba alguna y dar un juicio moral, incluso sobre materias referentes al orden político, cuando lo exijan los derechos fundamentales de la persona » . 6 Por otra parte, toda la acción de los fieles cristianos en favor de sus hermanos debe estar orientada por la fidelidad a la Jerarquía. Sin embargo, esto no debe hacer olvidar que las energías que la Iglesia puede comunicar a la actual sociedad humana no radican en el dominio exterior ejercido con medios humanos, sino en la fe y en la caridad aplicadas a la vida práctica. De manera que, « donde sea necesario, según las circunstancias de tiempo y lugar, la misión de la Iglesia 4 Lumen gentium, 3. s IUd. 17. * Gaudium et spes, 76. Acta Ioannis Pauli Pp. II 63 puede crear, mejor dicho, debe crear obras al servicio de todos, par­ ticularmente de los necesitados » . 7 5. En la Relación quinquenal que Ustedes han presentado, me ha llamado particularmente la atención el tema de los jóvenes. Conozco el dolor y preocupación de Ustedes al ver que una parte de la juventud está influida por modos de pensar que conducen al goce instintivo y descomprometido, con menoscabo de la dignidad y libertad de la per­ sona. Las consecuencias de esto son de sobra conocidas : una conducta apática, la ausencia de ideales y valores trascendentes, la desidia y un gran vacío interior. Hay que alentar a los jóvenes a que tomen conciencia de estas formas de esclavitud y mostrarles así el camino de vuelta al Padre, con el fin de alcanzar la libertad excelsa de los hijos de Dios, para que puedan asumir su vida entera, comprome­ tiéndola libremente en un amor pleno y enriquecedor. Este sería el modo de enfocar todas las actividades personales, orientándolas a la construcción de una vida noble y fecunda en Jesucristo. 8 Como Obispos de la Iglesia, Ustedes comparten la inquietud gene­ ralizada a la vista de la degradación de las familias. Cada día va disminuyendo el debido respeto a la fidelidad conyugal propia del matrimonio indisoluble y se va abriendo camino una pseudocultura que favorece el divorcio, la unión libre, la mentalidad abortista y con­ traceptiva. Así como es triste contemplar a muchos padres que no se preocupan de educar rectamente a sus hijos. Ante esto se impone una acción pastoral conjunta donde la Iglesia proponga claramente la vigencia de los valores éticos iluminados por el Evangelio y recuerde a los fieles cristianos cuál debe ser su com­ portamiento ante la Ley de Dios, así como el deber ineludible de los padres de educar a sus hijos sobre la base de unos sólidos principios cristianos. 9 6. En sus planes de evangelización veo que Ustedes han dedicado una atención particular a la pastoral de la religiosidad popular, pro­ moviéndola en sus valores más genuinos. En efecto, se manifiesta un sentido religioso vivo y despierto en amplios sectores del pueblo cubano. La religiosidad popular, purificada en sus motivaciones ajenas al mensaje cristiano y fundamentada en la persona de Cristo, en el culto 7 IUd. 42. 8 Of. Le 15, 11-32. 9 Cf. Familiaris consortio, 40. 64 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale a la Virgen María y a los Santos, es un terreno muy propicio para la evangelización. 7. Otro aspecto importante de la vitalidad eclesial de Cuba son las vocaciones. En este sentido, es un signo esperanzador que, junto a la llegada de algunos sacerdotes, religiosos y religiosas, estén aflorando nuevas vocaciones al sacerdocio y a la vida consagrada. La promoción de las vocaciones sacerdotales autóctonas debe constituir una preo­ cupación permanente de los Pastores de América Latina; porque las vocaciones son un indicador elocuente de la vitalidad cristiana de esas comunidades. Digan a sus seminaristas que el Papa les quiere de manera par­ ticular. A ellos les pido que sean fieles, perseverantes, ¡ santos ! Que no regateen esfuerzos en entregarse enteramente al Señor. La Iglesia espera mucho de ellos : de su fortaleza en la fe, de su testimonio de esperanza, de su caridad pastoral, de su disponibilidad y generosidad. En esta ocasión no puedo menos de recordar la gran figura humana y sacerdotal del Padre Félix Várela, cuyo II centenario del nacimiento están conmemorando y cuya causa de Beatificación se ha iniciado. Todos los sacerdotes necesitan nuevos modelos de heroica caridad pastoral. Estos beneméritos hijos de la Iglesia son como una reno­ vada manifestación de la Providencia, que al cruzarse en nuestro camino nos invitan a ser fieles seguidores del Buen Pastor y abne­ gados servidores de nuestros hermanos. 8. En la perspectiva del III Milenio y del nuevo impulso evangelizador de América Latina, acudimos a María, la Madre del Redentor. Hace pocos días hemos clausurado el Año Mariano, que tantas gracias y favores ha traído sobre el Pueblo de Dios y la humanidad entera. Los fieles cristianos de Cuba se sienten muy unidos bajo el manto maternal de la Virgen en su advocación de la Caridad del Cobre. Que la generosa respuesta de María a la llamada divina les recuerde a cada uno su deber de fidelidad a la Iglesia y a, la misión que Dios les ha confiado : la evangelización permanente del pueblo cubano. Para ello cuenten con toda la fuerza de Dios y la intercesión de nuestra Señora. Al encomendarlos constantemente en la plegaria, que les acompañe también mi Bendición Apostólica, que de corazón les imparto, hacién­ dola extensiva a todos los que forman parte de la Iglesia de Dios en Cuba. Acta Ioannis Pauli Pp. II 65 XIII Ad eos qui IV conventui ab omnibus nationibus Institutorum saecularium interfuerunt, habita;* Carissimi fratelli e sorelle degli Istituti Secolaril 1. Con grande gioia vi accolgo in occasione del vostro IV Con­ gresso Mondiale, e vi ringrazio per questa numerosa e significativa presenza. Voi siete rappresentanti qualificati di una realtà ecclesiale che è stata, specialmente in questo secolo, segno di una speciale « mozione » dello Spirito Santo in seno alla Chiesa di Dio. Gli Istituti Secolari, infatti, hanno chiaramente messo in luce il valore della con­ sacrazione anche per quanti operano (( nel secolo », cioè per coloro che sono inseriti nelle attività terrene, sia come sacerdoti secolari, sia, soprattutto, come laici. Per il Laicato, anzi, la storia degli Istituti Secolari segna una tappa preziosa nello sviluppo della dottrina riguar­ dante la peculiare natura dell'apostolato laicale e nel riconoscimento della vocazione universale dei fedeli alla santità ed al servizio a Cristo. La vostra missione è oggi situata in una prospettiva consolidata da una tradizione teologica : essa consiste nella « consecratio mundi », cioè nel ricondurre a Cristo, come ad un unico Capo, tutte le cose, 1 operando dal di dentro, nelle realtà terrene. Mi compiaccio per il tema scelto per la presente Assemblea : « La missione degli Istituti Secolari nel mondo del 2000 ». In realtà, que­ sto è un argomento complesso, che corrisponde alle speranze ed alle attese della Chiesa nel suo prossimo futuro. Tale programma è quanto mai stimolante per voi, perché apre alla vostra specifica vocazione ed esperienza spirituale gli orizzonti del terzo millennio di Cristo, al fine di aiutarvi a realizzare sempre più consapevolmente la vostra chiamata alla santità vivendo nel secolo, e a collaborare mediante la consacrazione interiormente e autenti­ camente vissuta nell'opera di salvezza e di evangelizzazione di tutto il Popolo di Dio. 2. Saluto il Cardinale Jean Jérôme Hamer, Prefetto della Con­ gregazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari, il quale vi ha intrat­ tenuto sulle conclusioni del recente Sinodo dei Vescovi e sulle con* Die 26 m. Augusti a. 1988. 1 Cf. Ef 1, 10. 5 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 66 Officiale seguenze che tali conclusioni comportano per la vostra comunità. E nel salutare tutti i collaboratori, gli organizzatori e tutti voi qui presenti con i Fratelli e le Sorelle degli Istituti da voi rappresentati, a tutti rivolgo un cordialissimo augurio : che, cioè, la presente Assem­ blea sia occasione propizia per vivere una profonda esperienza di comunione ecclesiale, di solidarietà, di grazia e di conforto per il vostro cammino, che illumini di luce particolare la vostra vocazione specifica. 3. L'impatto con il terzo millennio dell'era cristiana è indubbia­ mente stimolante per tutti coloro che intendono dedicare la propria vita al bene ed al progresso dell'umanità. Noi tutti vorremmo che l'era nuova corrispondesse all'immagine, che il Creatore ha ideato per l'umanità. È Lui che costruisce e conduce avanti la storia, come storia di salvezza per gli uomini di ogni epoca. Ciascuno, perciò, è chiamato ad impegnarsi per realizzare nel nuovo millennio un nuovo capitolo della storia della Redenzione. Voi intendete contribuire alla santificazione del mondo dall'interno, (( in saeculo viventes », operando dall'intimo delle realtà terrene, « praesertim ab intus », secondo la legge della Chiesa. 2 Pur nella condizione di secolarità, voi siete dei consacrati. Di qui l'originalità del vostro compito : voi siete, a pieno titolo, laici ; ma siete consacrati, vi siete legati a Cristo con una vocazione speciale, per seguirlo più da vicino, per imitare la sua condizione di « Servo di Dio », nell'umiltà dei voti di castità, povertà ed obbedienza. 4. Voi siete consapevoli di condividere con tutti i cristiani la dignità di essere figli di Dio, membra vive di Cristo, incorporati alla Chiesa, insigniti, mediante il Battesimo, del sacerdozio comune dei fedeli. Ma avete anche accolto il messaggio intrinsecamente connesso con tale dignità : quello dell'impegno per la santità, per la perfezione della carità ; quello di corrispondere alla chiamata dei consigli evan­ gelici, nei quali si attua una donazione di sé a Dio ed a Cristo con cuore indiviso e con pieno abbandono alla volontà ed alla guida dello Spirito. Tale impegno voi lo attuate, non separandovi dal mondo, ma dall'interno delle complesse realtà del lavoro, della cultura, delle professioni, dei servizi sociali di ogni genere. Ciò significa che le vostre attività professionali e le condizioni di condivisione con gli altri laici 1 Cf. C.I.C., 710. Acta Ioannis Pauli Pp. II 67 delle cure terrene, saranno il campo di prova, di sfida, la croce, ma anche l'appello, la missione e il momento di grazia e di comunione con Cristo, nel quale si costruisce e si sviluppa la vostra spiritualità. Ciò richiede, come ben sapete, un continuo progresso spirituale nel vostro modo di agire nei confronti degli uomini, delle realtà e della storia. Si richiede da voi la capacità di cogliere, tanto nelle piccole come nelle grandi vicende del mondo, una presenza, quella di Cristo Salvatore, il quale cammina sempre accanto all'uomo, anche quando questi lo ignora e lo nega. Ciò richiede, ancora, una atten­ zione permanente al significato salvifico degli eventi quotidiani, aftinché si possano interpretare alla luce della fede e dei princìpi cristiani. Si esige da voi, perciò, profonda unione con la Chiesa, fedeltà al suo ministero. Vi si domanda amorosa, totale adesione al suo pensiero e al suo messaggio, ben sapendo che ciò va fatto in forza dello speciale vincolo che ad essa vi lega. Tutto questo non significa una diminuzione della giusta autonomia dei laici in ordine alla consacrazione del mondo ; piuttosto si tratta di collocarla nella sua luce propria, aftinché non si indebolisca né operi isolatamente. La dinamica della vostra missione, così come voi la intendete, lungi dall'estraniarsi dalla vita della Chiesa, si attua in unione di carità con essa. 5. Un'altra fondamentale esigenza consiste nell'accettazione gene­ rosa e consapevole del mistero della Croce. Ogni azione ecclesiale è oggettivamente radicata nell'opera della salvezza, nell'azione redentrice di Cristo, ed attinge la sua forza dal sacrificio del Signore, dal suo sangue sparso sulla Croce. Il sacrificio di Cristo, sempre presente nell'opera della Chiesa, costituisce la sua forza e la sua speranza, il suo dono di grazia più misterioso e più grande. La Chiesa sa bene che la sua storia è storia di abnegazione e di immolazione. La vostra condizione di laici consacrati vi fa sperimentare ogni giorno quanto ciò sia vero anche nel campo di attività e di missione, che ciascuno di voi svolge. Voi conoscete quale dedizione comporti tale opera per lottare contro se stessi, contro il mondo e le sue concupi­ scenze; ma solo così si può conseguire quella vera pace interiore, che solo il Cristo può e sa dare. Proprio questa via evangelica, percorsa spesso in situazioni di soli­ tudine e di sofferenza, è la via che vi dà la speranza, poiché nella Croce siete sicuri di essere in comunione col nostro Redentore e Signore. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 68 6. Il contesto della Croce non vi scoraggi. Esso vi sarà di aiuto e di sostegno per dilatare l'opera della redenzione e portare la presenza santificatrice del Cristo tra i fratelli. Tale vostro atteggiamento ma­ nifesterà la provvidente azione dello Spirito Santo, il quale « soffia dove vuole » . Egli solo può suscitare forze, iniziative, segni potenti, mediante i quali porta a compimento l'opera di Cristo. 3 La Chiesa del 2000 attende quindi da voi una valida collaborazione lungo l'arduo percorso della santificazione del mondo. Auspico che il presente incontro possa davvero fortificare i vostri propositi, ed illuminare sempre più i vostri cuori. Con tali auspici volentieri imparto a tutti voi la mia Benedizione Apostolica, estensibile alle persone ed alle iniziative affidate al vostro servizio ecclesiale. XIV Ad episcopos rei publicae Dominicanae in visitatione sacrorum liminum habita.* Amadísimos Hermanos en el episcopado: 1. Con profundo gozo les recibo hoy, Pastores del Pueblo de Dios en la República Dominicana, que han venido a Roma para realizar la visita ad limina Apostolorum. Siento cercanos a Ustedes a todos los miembros de sus respectivas comunidades eclesiales, y a ellos dirijo también mi afectuoso pensamiento, asegurándoles con las significa­ tivas palabras del Apóstol Pablo que (( no ceso de dar gracias por Ustedes recordándoles en mis oraciones, para que el Dios de Nuestro Señor Jesucristo ... les conceda espíritu de sabiduría y de revelación para conocerle perfectamente »1 Agradezco, en primer lugar, las amables palabras que, en nombre de todos Ustedes, me ha dirigido Mons. Nicolás de Jesús López Ro­ dríguez, como Presidente de ese Episcopado, y deseo reiterarles mi vivo afecto, que extiendo a los queridos sacerdotes, religiosos, reli­ giosas, agentes de pastoral y a todos los fieles de sus diócesis. 3 Gv 3, 8. * Die 27 m. Augusti a. 1988. 1 Ef 1, 16 s. Acta Ioannis Pauli Pp. II 69 2. A través de las Relaciones quinquenales y de los coloquios per­ sonales mantenidos, no obstante las peculiaridades concretas que se descubren en ellas, he podido comprobar que la Iglesia en ese país trata de cumplir fielmente su misión de anunciar el mensaje de sal­ vación, a la vez que se esfuerza por dar un impulso renovador a las comunidades locales. He tenido la oportunidad de conocer el Plan Nacional de Pastoral que, orgánicamente estructurado, Ustedes están llevando a cabo con el fin de « impulsar una Evangelización nueva, capaz de transformar al hombre dominicano, para que como Pueblo de Dios evangelizado y misionero, sea por el anuncio de Cristo vivo y por el testimonio de vida fermento de una sociedad nueva » . 2 Conservo un grato recuerdo de mis dos visitas pastorales realizadas a su Nación, a la cual he llamado « el pueblo primogénito de la Fe en América ». En mi segundo viaje tuve el gozo de inaugurar en Santo Domingo la Novena de Años como preparación de las celebra­ ciones del V Centenario de la Evangelización de América. La res­ puesta no se ha hecho esperar, y a todo esto están dedicando Ustedes las mejores energías para que la fe de su querido pueblo sea siempre una fe rejuvenecida. Como recuerdo concreto ha quedado la « Cruz de la Evangelización » que es, a la vez, símbolo manifiesto del primer anuncio de la fe gracias al laudable esfuerzo de los misioneros. Aquella siembra fue echando hondas raíces y produciendo frutos precisos que han dejado sus huellas en la cultura, en la historia y en la vida de todo el pueblo dominicano. Sin embargo, la solicitud pastoral impulsa a Ustedes a continuar esa misión, a extenderla y robustecerla, para que la semilla cristiana profundice cada vez más en el pueblo fiel y, elevándolo por encima de lo imperfecto, lo lleve a la madurez de la vida en Cristo. En dicho Plan, seguido con empeño en todas las circunscripciones eclesiásticas del País, han señalado Ustedes cinco objetivos priorita­ rios, contemplados y atendidos por una loable acción pastoral de conjunto : la familia, los pobres, formación de comunidades, los jóve­ nes y la pastoral misionera. La realización de estos objetivos es una tarea larga, que exige una dedicación constante, en la que hay que emplear todas las fuerzas eclesiales. Es importante citar aquí la aportación valiosa de los diversos Movimientos laicales, los cuales 2 N. 51. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 70 ofrecen una adecuada formación espiritual y humana a sus miembros. Pero es imprescindible que todos, sin perder de vista su orientación específica, trabajen coordinadamente de acuerdo con las directrices de la Jerarquía. 3. En la comunidad de los creyentes, a los Obispos les está confiada la misión de ser guía de los fieles. Por ello, permítanme que les insista en la necesidad de ser Maestros de la Verdad. De la verdad sobre Cristo, Hijo de Dios y Redentor del género humano ; sobre la Iglesia y su real función en el mundo ; sobre el hombre, su dignidad, sus exigencias terrenas y a la vez trascendentes. Sé que Ustedes tienen conciencia de este impelente deber pastoral. Les aliento, pues, a pro­ seguir en ese camino para que sus sacerdotes y fieles caminen con alegría por senderos seguros y bien definidos. Como parte de su actividad de Maestros, presten también atención a la conveniente difusión del pensamiento social de la Iglesia, para que en la sociedad se aprenda a respetar las indeclinables exigencias de la justicia y la equidad que miran a la tutela de las personas, ante todo de las más necesitadas, en las diversas circunstancias de su existencia. 4. Pensando en la necesidad y penuria de sacerdotes que tienen sus diócesis, les aliento a trabajar con todas las fuerzas en la promoción de vocaciones al sacerdocio y a la vida religiosa. Se trata de una cuestión vital para la comunidad cristiana. A este respecto es conso­ lador saber que como fruto de la campaña vocacional emprendida han aumentado notablemente las vocaciones nativas, tanto para el clero diocesano como para la vida religiosa. A ello ha ayudado no poco el que todas las diócesis dispongan ya de un Seminario Menor, que sea verdadero semillero donde germine y madure el (( sí » pleno y definitivo a Cristo. Es preciosa también la ayuda que en la pastoral prestan los diá­ conos permanentes, los religiosos no sacerdotes, las religiosas y, de modo singular, los Ministros no ordenados, a los que se conoce con el nombre de « Presidentes o Animadores de Asamblea ». Sé que su acción evangelizadora, cuando falta la presencia del sacerdote, posi­ bilita la asistencia en más de 3.000 comunidades, y de este modo la llama de la fe cristiana no sólo no se apaga sino que aumenta su esplendor. Acta Ioannis Pauli Pp. II 71 En el esfuerzo que hacen Ustedes por encontrar verdaderos y sufi­ cientes ministros de Cristo, preferentemente nacidos en sus ambien­ tes, procuren que el sacerdote tenga clara conciencia de la propia identidad, de acuerdo con la sana tradición y el auténtico magisterio de la Iglesia; que viva intensamente la dimensión vertical de su existencia ; que sea el guía y educador en la fe, el padre de todos, espe­ cialmente de los pobres, el valeroso servidor de la causa del Evangelio, el auténtico pastor entregado en llevar a todos a Cristo, en liberar radicalmente al hombre de todo lo que le separa de Dios, es decir, del pecado. Viviendo cerca de sus sacerdotes y compartiendo, en un clima de sincera amistad, sus alegrías y dificultades, ayúdenles a permanecer en viva comunión con el Obispo, —« imagen visible del Dios invisible »— para realizar así mejor la acción evangelizadora del pueblo fiel. 5. Sé, por las conversaciones mantenidas personalmente con Uste­ des, que uno de los problemas que más les preocupan, como Pastores de la Iglesia de Dios, es la situación de la familia dominicana. Como guías de sus fieles, dediquen especial cuidado a la pastoral familiar. Pongan los medios a su alcance para defender decididamente la fami­ lia, « iglesia doméstica », de los ataques a que se encuentra sometida constantemente por ideologías materialistas y corrientes permisivas que inducen al divorcio, al aborto y a un uso no recto de la sexua­ lidad. Es necesario proponer abiertamente los valores genuinos de la familia y del matrimonio cristiano. Sólo manteniendo esos valores, espirituales y humanos, la familia se podrá consolidar como es y, a la vez, como (( primer ambiente evangelizador ». Otro punto de vivo interés de gran importancia para la Iglesia es el de la juventud. En la sociedad latinoamericana prevalece el mundo joven. Por eso los jóvenes deben ocupar, como ya lo están haciendo Ustedes, un lugar primordial. Todos los que tienen una responsabilidad en la Iglesia no pueden permitir que la juventud se aleje de Cristo. Es necesario estar con los jóvenes, ofrecerles ideales altos y nobles, llevarles al descubrimiento personal de Cristo, para su seguimiento total. Esta labor pastoral debe iniciar ya en la misma escuela, contando con la colaboración y responsabilidad directa de los padres y de los educadores. Sería lamentable que se abandonaran las posibilidades de educar personas completas y darles una formación integral, precisa­ mente en las instituciones educativas de la Iglesia. Acta Apostolicae 72 Sedis - Commentarium Officiale Es fundamental que éstas estén abiertas cada vez más a todos. Es un importante servicio pastoral y social que la Iglesia puede y debe prestar a la sociedad actual. 6. Queridos Hermanos : Que este encuentro confirme y consolide a la vez su unión mutua y su labor evangelizadora como Obispos y Pastores de la Iglesia en ese País. Así toda la actuación pastoral ganará en intensidad y eficacia, lo cual redundará en beneficio de sus comu­ nidades eclesiales. Por ellas hemos pedido al Señor en la Eucaristía de esta mañana, para que crezcan en el conocimiento y en la fidelidad a Cristo. Todo lo ponemos bajo la protección maternal de la Santísima Virgen a la que el pueblo dominicano se dirige especialmente bajo las advocaciones de la Virgen de la Merced y de Nuestra Señora de la Altagracia. Me complace saber que durante el Año Mariano que se acaba de clausurar se han tenido muchas manifestaciones religiosas que han congregado al pueblo fiel en torno a su Madre. Quiera Dios que el renovado empeño de Ustedes y la eficaz cola­ boración de los sacerdotes y de todos los agentes de pastoral hagan disponibles las fuerzas necesarias para un fiel y continuado servicio a la Iglesia y al hombre dominicano. En esta hermosa tarea pastoral les acompaño con mi plegaria a la vez que les imparto con afecto mi Bendición Apostólica. XV Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtriona­ lis occasione oblata visitationis sacrorum liminum habita.* DexMT Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. With deep fraternal affection I welcome all of you, the Bishops of Regions XII and XIII. Our meeting today is meant to be not only an expérience in ecclesial communion for us as Pastors of God's people, but also a renewed commitment on the part of ali the Diocèses in the Provinces of Anchorage, Portland, Seattle, Denver and Santa Fe to • Die 2 m. Septembris a. 1988. 73 Acta Ioannis Pauli Pp. II that unity which Christ wills between the particular Churches and the universal Church. At this moment our program calis us to reflect together on our ministry and on the profound pastoral solicitude that we as Bishops must have for humanity and for every human being. To be authentic, our episcopal ministry must truly be centered on man. At the same time it must be centered on God, whose absolute primacy and supremacy we must constantly proclaim and urge our people to recognize in their lives. The Vatican Council has invited us to adopt both of thèse approaches —anthropocentrism and theocentrism—and to emphasize them together, linking them in the only satisfactory way possible, that is, in the divine Person of Christ, true God and true man. formidable and exhilarating. Churches is profound. This task for us is both The effect it can have on the local In my Encyclical on God's Mercy I stated that the deep and organic linking of anthropocentrism and theocentrism in Jesus Christ is perhaps the most important principie of the Second Vatican Council. 1 The basic reason for this is the pastoral effectiveness of this principie. 2. In concentrating on Christ, the Church is able to exalt human nature and human dignity, for Jesus Christ is the ultimate confir­ mation of ali human dignity. The Church is also able to concentrate on humanity and on the well-being of each human being because of the fact that in the Incarnation Jesus Christ united ali humanity to himself. In Christ, God the Father has placed the bueprint of hu­ manity. At the same time in concentrating on Christ, the Church emphasizes the centrality of God in the world, for in Christ—through the hypostatic union—God has taken possession of man to the greatest possible degree. To proclaim Christ to the full extent willed by the Second Vatican Council is to exalt man supremely and to exalt God supremely. To proclaim Christ fully is to proclaim him in the Father's plan of the Incarnation, which expresses man's greatest glory and God's greatest accomplishment in the world. Anthropocentrism and theocentrism truly linked in Christ open the way for the Church to a proper under standing of her pastoral service to humanity, for the glory of God. 1 Dives in misericordia, 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 74 Officiale 3. As the Lawgiver of the New Testament, Christ links in his own person the two commandements of love of God and love of neighbor. While maintaining for the Church the priority of love of God, Saint Augustine clarifies its order of fulfillment : "Loving God cornes first as a commandment, but loving one's neighbor cornes first as a deed" (Dei dilectio prior est ordine praecipiendi, proximi autem dilectio prior est ordine faciendi). In this sensé Saint John's words remain a lasting challenge to the Church : "One who has no love for the brother he has seen cannot love the God he has not seen". In Christ—in his person and in his word—the Church discovers the principie of her solicitude for humanity. Her inspiration and her strength in ail dimensions of her pastoral service are found in Christ. With a view to serving man, the Church will always reflect on him in relationship to Christ and she will endeavor to approach God only through Christ. From this viewpoint it is possible to hold that "man is the primary route that the Church must travel in fulfilling her mission; he is the primary and fundamental way for the Church". At the same time, without contradiction we proclaim that "Jesus Christ is the chief way for the Church". This is so because Christ is the fullness of humanity. Christ is God's expression of what hu­ manity is meant to be, how humanity is meant to be transformed, how humanity is meant to be introduced into the communion of the Blessed Trinity, namely : "through him, and with him, and in him". 2 3 4 5 6 4. In speaking here of anthropocentrism, that is, in emphasizing the dignity of humanity in relation to Christ and to the Church's mission, it is necessary to make référence to the immutarle oasis o f all Christian anthropology, which is création in the image and likeness of God.' This God is the God who reveáis himself as a communion of persons, a saving God, a God of love and mercy. In the Church's solicitude for man and for human dignity, which finds expression in every social program initiated by her, the Church must proclaim the reality of création as it is renewed by the rédemption and by the uplifting—eifected in Baptism—of each individual person. 2 In Ioann. Tract., 17. 3 1 Jn 4:20. Redemptor hominis, 15. 4 Cf. 5 Ibid., 14. 6 Ibid., 13. 7 Cf. Oen 1:26-27. Acta Ioannis Pauli Pp. II 75 In her inner being the Church feels impeiled to proclaim human dignity: the dignity of man raised to the level of Christ, to the level of divine adoption. Henee, with the proclamation of natural human dignity, the Church also proclaims full Christian dignity: the dignity of the children of God called to a supernatural dignity, called to worship the Father with Christ. In speaking to the American Bishops fìve years ago, I made référ­ ence to "the pastoral service of making God's people ever more conscious of their dignity as a people of worship". 8 In particular I noted "that we can render a great pastoral service to the people by emphasizing their liturgical dignity and by directing their thoughts to the purposes of worship. When our people ... realize that they are called ... to adore and thank the Father in union with Jesus Christ, an immense power is unleashed in their Christian Iwes" ? With regard to rights within the Church, Pope John Paul I, ten years ago, on the occasion of one of the two ad Limina visits of his short Pontificate—on the very day he died—spoke in these terms : "Among the rights of the faithful, one of the greatest is the right to receive God's word in all its entirety and purity, with ali its exigencies and power". Under every aspect the Church is irrevocably committed to 10 the vigorous defense of ali human and Christian rights, both in them­ selves and especially when these rights are threatened. With the realization that she lives in anticipation of the fullness of the Kingdom of God, she must pursue constantly the work of the Messiah, of whom the Psalmist says : "He shall have pity on the lowly and the poor ; the lives of the poor he shall save. redeem them". 11 From fraud and violence he shall The Church must then always be at home among the poor, vigilant in the defense of ali their rights. 5. In giving us the basis for the defense of human rights, Christ proclaims a whole structure of humani relationships. He teaches us that to save our life we must lose it. Indeed, the human being cannot fully find himself without first making a sincere gif t of self. This 12 13 8 Address of July 9, 1983, No. 8. 9 Ibid., 3. » September 28, 1978. 11 Ps 72:13-14. 12 Cf. Lk 17:33. 13 Cf. Gaudium et spes, 24. 76 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale is so because to be a person in the image and likeness of God is to exist in relation to another and to others. What Ohrist and his Church advócate is not the mere external defense of human rights, nor the mere defense of human rights by the organisms and structures at the disposai of the community—however providential and useful these may be—but the total commitment of giving on the part of each individuai in the community so that the rights of ali may be ensured through the great structure of proper human and Christian relationships in which the charity of Christ reigns supreme and in which justice is "corrected" by love. This structure of personal relationships—the only one conducive to the full defense of human and Christian rights—must view the human being as created in the image and likeness of God as God exists : a communion of persons. 14 6. A phenomenon which militâtes against this whole structure of personal relationships and therefore against human rights, a phenom­ enon which I have brought to the attention of the whole Church, is "the decline of many fundamental values, values which constitute an unquestionable good not only for Christian morality but simply for human morality, for moral culture : these values include respect for human life from the moment of conception, respect for marriage in its indissoluble unity, and respect for the stability of the family. ... Hand in hand with this go the crisis of truth in human relationships, lack of responsibility for what one says, the purely utilitarian relationship between individuai and individuai, the loss of a sense of the authentic common good and the ease with which this good is alienated". Each one of these areas would merit to be developed at length. In the past I have spoken to you in some detail on some of these topics. I am profoundly grateful to you for your persevering efforts in so many pastoral challenges, one of the greatest being the defense and support of human life. 15 7. A major area of human rights in need of constant defense is that concerned with the family and its members, both parents and children. The Charter of the Rights of the Family presented fìve years ago by the Holy See has spelled out these rights and deserves renewed attention at this time. One of the fundamental principies enunciated in this document is "the original, primary and inalienable 14 Cf. Dives in misericordia, 14. 15 IUd., 12. Acta Ioannis Pauli Pp. II 77 rights" of parents to educate their children according to their moral and religious convictions, and to control their sex éducation. The Church must continue to présent human sexuality as linked to God's plan of création and constan tly proclaim the finality and dignity of sex. Ways by which the human family is greatly wounded include the unsolved problems of immensely lucrative drug traffickmg and pornography. Both of these plague society, debase human life and human love and violate human rights. 16 8. In dealing vith the specific rights of women as women, it is necessary to return again and again to the immutable basis of Christian anthropology as it is foreshadowed in the Scriptural account of the création of man—as male and iemale—in the image and likeness of God. Both man and woman are created in the image of the personhood of God, with inalienable personal dignity, and in complementarity—one with the other. Whatever violâtes the complementarity of women and men, whatever impedes the true communion of persons according to the complementarity of the sexes offends the dignity of both women and men. Through the first draft of your proposed document on the concerns of women for the Church and society, I know that you are making real efforts to respond with sensitivity to these greatly varying con­ cerns, by presenting women as partners in the mystery of the Ré­ demption as this mystery is lived out in our day. You are rightly striving to help eliminate discrimination oased on sex. You are also rightly presenting Mary the Mother of God as a model of discipleship and a sign of hope to ali, and at the same time as a special symbol and model for women in their partnership with God in the ministry of the Church. Throughout the whole Church a great prayerful reflection stili remains to be made on the teaching o f the Church about women and about their dignity and vocation. I have already announced my own intention to publish a document on this subject, and this document will come out shortly. The Church is determined to place her full teaching, with ali the power with which divine truth is invested, at the service of the cause of women in the modera world—to help clarify their correlative rights and duties, while defending their feminine 16 Art. 5. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 78 dignity and vocation. The importance of true Christian feminism is so great that every effort must be made to présent the principies on which this cause is based, and according to which it can be effectively defended and promoted for the good of all humanity. The seriousness of this commitment requires the collaboration not only of the entire College of Bishops but also of the whole Church. 9. The status of all human dignity and all human rights is immeasurably enhanced by the supernatural condition and destiny of humanity, which are found only in relation to God, only in relation to Christ. Paul V I , in his powerful social Encyclica! Populorum progressio wanted to présent these éléments together. He wanted the Church to follow a course of social action that would be solidly secure. In other words he wanted to link human rights and dignity—indeed the whole of humanism—to God, in Christ. In a word, he wanted to insist that the Church can and must be both anthropocentric and theocentric at the same time, by being Christocentric, by concentrat­ ing on Christ, the Redeemer of man, the Redeemer of all humanity. This message of his is more important now than ever before for our people, namely that "by union with Christ man attains to new fulfillment of himself, to a transcendent humanism that gives him his greatest possible perfection". And again : "There is no true humanism but that which is open to the Absolute and is conscious of a vocation which gives human life its true meaning". For all of us this vocation is the Christian vocation—essentially linked to the Incarnation and to the cause of human dignity and human rights as they are incomparably spelled out by the Incarnate Word. 17 18 And when human justice is not only practised love, the cause of all humanity is immeasurably the charity of Christ the Incarnate Word, the —exercised in the name of the Gospel and of Church—are vastly extended. but "correeted" by enriched. Through horizons of service the mission of the As Pastors of God's people, dear Brothers, we have known from expérience how relevant all these principies are at every level of the Church, in every community of the faithful, no matter how small or how large. There is no other path to take than man and human dignity. There is no other direction in which to point him than to God. There 17 18 No. 16. ma., 42. 79 Acta Ioannis Pauli Pp. II is no other way to arrive than through Christ. In building up the Kingdom of God, there is no other cause than the cause of humanity understood in the light o f Christ, who says : "As often as you did it for one of my least brothers, you did it for me". With these reflections, dear Brothers, I assure you of my prayers that all your local Churches will ever increasingly find in Christ the everlasting link between the cause of humanity and the Kingdom of God, and that in Christ they will expérience inspiration and strength for their lives. May God reward you for your own zeal and generosity and for ali the pastoral love with which you serve his holy people. With my Apostolic Blessing. 19 XVI Augustae Taurinorum, ob decretos Servae Dei Laurae Vicuña Beatorum caelitum honores.* 1. (( Io ti rendo lode, Padre, Signore del cielo e della terra che hai nascosto queste cose ai dotti e ai sapienti e le hai rivelate ai piccoli y). 1 A queste parole del Signore Gesù, l'Evangelista aggiunge : « esultò nello Spirito Santo » . 2 Desideriamo accogliere nei nostri cuori un raggio di questa esul­ tanza, perché ci troviamo insieme in occasione del centenario della morte di san Giovanni Bosco, al quale si possono riferire in modo par­ ticolare tali parole del nostro Maestro e Salvatore. Similmente si riferisce a lui anche tutto ciò che leggiamo nel­ l'odierna liturgia, seguendo la prima Lettera di san Giovanni : « Ho scritto a voi, figlioli, perché avete conosciuto il Padre ... colui che è fin dal principio ... a voi, giovani, perché siete forti, e la parola di Dio dimora in voi e avete vinto il maligno » . 3 Sull'esempio di san Giovanni apostolo ed evangelista, anche san Giovanni Bosco, durante tutti gli anni della sua vita e del suo apostolato ha scritto una lettera : una « lettera viva » nel cuore della 19 Mt 25:40. * Die 3 m. Septembris a. 1988. 1 2 3 Le 10, 21. Ibid. 1 Qv 2, 14. 80 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gioventù. E l'ha scritta in questa esultanza che è data ai piccoli e agli umili nello Spirito Santo. 2. Questa lettera viva veniva già letta durante la vita e il servizio sacerdotale di san Giovanni Bosco. E la stessa « lettera viva )) continua ad essere scritta nei cuori dei giovani, ai quali giunge l'eredità del Santo Educatore di Torino. E tale « lettera » diventa particolarmente limpida ed eloquente, quando da quest'eredità di generazione in generazione crescono sempre nuovi santi e beati. Conosciamo tutti la splendida schiera di anime elette, formatesi alla scuola di Don Bosco : san Domenico Savio, il beato Michele Rua, suo primo Successore, i beati Martiri Luigi Versiglia e Callisto Caravario, santa Maria Domenica Mazzarello, Confondatrice delle Figlie di Maria Ausiliatrice, e oggi anche la giovane Laura Vicuña, che viene elevata agli altari, in occasione del Giubileo salesiano. 3. La nuova Beata, che oggi onoriamo, è frutto particolare del­ l'educazione ricevuta dalle Figlie di Maria Ausiliatrice, ed è perciò significativa parte dell'eredità di san Giovanni Bosco. È giusto quindi rivolgere anche il nostro pensiero all'Istituto delle Suore Salesiane ed alla loro Fondatrice, per attingere più profonda devozione ai Santi Fondatori e nuovo ardore apostolico, specialmente nella formazione cristiana dei giovani. Misteriosi sono sempre per noi i disegni di Dio, ma alla fine risul­ tano provvidenziali. La giovane Maria Domenica Mazzarello, che ebbe umili origini a Mornese, piccolo paese della Diocesi di Acqui, già aveva maturato il proposito di consacrarsi ad una vita di dona­ zione al Signore. Incontratasi con Don Bosco, scoprì la sua vocazione definitiva, seguendo l'apostolo della gioventù, il quale desiderava fon­ dare anche un'istituzione femminile. Entrata nell'orbita spirituale e apostolica di Don Bosco, Maria Domenica Mazzarello riunì il primo gruppo di religiose a Mornese e il 5 agosto 1872, con la vestizione e la professione, diede inizio ufficiale all'Istituto. Da quell'inizio, in breve tempo, le Fondazioni si susseguirono in Italia, varcando poi anche le frontiere dell'Oceano, con le prime mis­ sioni nell'Uruguay e nella Patagonia. Dal giorno in cui la Fonda­ trice, insieme con altre quattordici giovani, si era consacrata al Signore, fino al giorno della sua morte, avvenuta il 14 maggio 1881, erano appena trascorsi nove anni ; ma in quel breve spazio di tempo Acta Ioannis Pauli Pp. II 81 la Santa aveva posto le basi di un promettente Istituto religioso, che poi si sarebbe sviluppato in modo davvero meraviglioso. « Mi sono offerta vittima al Signore », aveva confidato un giorno ad una giovane missionaria ; e Don Bosco aveva commentato : (( La vittima era gra­ dita a Dio e fu accettata ». Possiamo dire che questo (( spirito » della Fondatrice si è man­ tenuto vivo e ardente nelle Figlie di Maria Ausiliatrice ! La fede pro­ fonda e convinta, unita ad una fervida e costante devozione a Maria Santissima, a san Giuseppe, all'Angelo custode; la semplicità di vita, espressa in modo particolare da un energico distacco dai gusti mon­ dani e da una intensa e incessante laboriosità; lo zelo ardente per la formazione e la salvezza delle giovani secondo le direttive del « metodo preventivo », hanno fatto in modo che in cento e più anni di vita le attività si siano moltiplicate con gli oratori, le scuole di vari ordini e gradi, le opere assistenziali e sociali, gli asili infantili, la cura degli anziani, l'apostolato nelle parrocchie, l'assistenza ai sacerdoti, in cinque continenti, in decine e decine di Nazioni, in tutte le lingue, secondo un programma altamente umanitario e profondamente cri­ stiano. 4. In questa atmosfera visse e si perfezionò la giovane Laura Vicuña, (( fiore eucaristico di Junin de Los Andes, la cui vita fu un poema di purezza, di sacrificio, di amore filiale », come si legge sulla sua tomba. Orfana di padre, militare di grande bontà e valore, esule da Santiago del Cile a Temuco, venne ad abitare con la madre e la sorella nel villaggio di Quilquihué, nel territorio argentino di Neuquén. L'ambiente purtroppo — a detta degli storici — era moralmente inquinato ; la stragrande maggioranza delle unioni coniugali era irre­ golare, anche perché, mescolati agli indigeni, vivevano avventurieri, evasi e fuoriusciti. La stessa madre della piccola Laura, entrata a servizio di un « estanciero », era commiserata sia per la sua infelice convivenza sia per la ferocia dell'uomo a cui si era legata. La piccola Laura trovò ben presto un rifugio spirituale presso le Suore Salesiane, nel piccolo collegio femminile di Junin de Los Andes. Qui Ella si preparò alla Prima Comunione ed alla Cresima ; e qui si accese di ardore per Gesù, tanto da decidere di consacrare a lui la sua vita nel­ l'Istituto di Don Bosco, tra quelle suore che tanto l'amavano e l'aiuta­ vano. All'età di dieci anni, ad imitazione di Domenico Savio, di cui aveva sentito parlare, volle formulare tre propositi : (( 1) Mio Dio, 6 - A. A. S. Acta Apostolicae 82 Sedis - Commentarium Officiale voglio amarvi e servirvi per tutta la vita ; perciò vi dono la mia anima, il mio cuore, tutto il mio essere; 2) voglio morire piuttosto che offen­ dervi con il peccato; perciò intendo mortificarmi in tutto ciò che mi allontanerebbe da v o i ; 3) propongo di fare quanto so e posso perché Voi siate conosciuto e amato, e per riparare le offese che ricevete ogni giorno dagli uomini, specialmente dalle persone della mia famiglia ». Nella sua giovane età Laura Vicuña aveva perfettamente com­ preso che il senso della vita sta nel conoscere ed amare Cristo : (( Non amate né il mondo né le cose del mondo ! » — scriveva san Giovanni Evangelista — « Se uno ama il mondo, l'amore del Padre non è in lui, perché tutto quello che è nel mondo, la concupiscenza della carne, la concupiscenza degli occhi e la superbia della vita non viene dal Padre, ma dal mondo. Ed il mondo passa con la sua concupiscenza; ma chi fa la volontà di Dio rimane in eterno » . 4 Laura aveva appunto compreso che ciò che conta è la vita eterna e che tutto ciò che è nel mondo e del mondo passa inesorabilmente. Seguendo poi le spiegazioni del catechismo, comprese la pericolosa situazione in cui si trovava sua madre e, sentendo un giorno dal Van­ gelo che il vero amore giunge a dare la vita per la persona che si ama, offrì la sua vita al Signore per la salvezza della mamma. Divenuta poi quella casa un pericolo anche per lei, al fine di difen­ dere la sua innocenza aveva ottenuto dal Confessore il permesso di portare un cilicio. Un brutto giorno venne aggredita e malmenata da quell'uomo ; il quale, accecato dalla passione, la percosse violente­ mente e la lasciò tramortita di spavento. Ma aveva vinto Lei, la gio­ vane Laura. Questa però ormai, consumata da varie malattie, andava velocemente declinando, confortata dall'Eucaristia e dalla speranza della conversione della mamma. Nell'ultimo giorno della sua vita, poche ore prima di morire, chiamò vicino a sé la mamma e le rivelò il grande segreto: « Sì, mamma, sto morendo ... Io stessa l'ho chiesto a Gesù e sono stata esaudita. Sono quasi due anni che gli offrii la mia vita per la tua salvezza, per la grazia del tuo ritorno. Mamma, prima di morire non avrò la gioia di vederti pentita? ». A questa rivelazione, serena e confidente, l'animo della madre diede un sussulto : mai avrebbe potuto immaginare tanto amore in quella sua figlia! E spaventata nel conoscere la sofferenza che aveva accet4 Ibid. 2, 15-17. Acta Ioannis Pauli Pp. II 83 tato per lei, promise di convertirsi e di confessarsi. Ciò che fece pronta­ mente e sinceramente. La missione della giovane Laura era ormai compiuta ! Ora poteva entrare nella felicità del suo Signore ! 5. La soave figura della beata Laura, gloria purissima dell'Argen­ tina e del Cile, susciti un rinnovato impegno spirituale in quelle due nobili Nazioni, e a tutti insegni che, con l'aiuto della grazia, si può trionfare sul male ; e che l'ideale di innocenza e di amore, seppur deni­ grato e offeso, non potrà in fine non risplendere ed illuminare i cuori. 6. Il rito della « beatificazione )), che con tanta gioia e solennità stiamo celebrando in questo luogo in cui ha origine una storia di santità, — luogo giustamente denominato « la collina delle beatitudini giovanili )) — ci deve anche far riflettere sulla importanza della fami­ glia nella educazione dei figli e sul diritto che questi hanno di vivere in una famiglia normale, che sia luogo di amore reciproco e di forma­ zione umana e cristiana. Esso è un richiamo per la stessa società moderna perché sia sempre più riguardosa dell'istituto familiare e dell'educazione dei giovani. La beata Laura Vicuña illumini tutti voi giovani ed ispiri e sostenga sempre voi, Figlie di Maria Ausi­ liatrice, che siete state le sue Educatrici ! 7. « Gesù esultò nello Spirito Santo ». Oggi la Chiesa di Cristo — e particolarmente la Famiglia Sale­ siana — partecipa a questa letizia. Esultiamo per la elevazione alla gloria degli altari di una figlia spirituale di san Giovanni Bosco, educata nella Congregazione fem­ minile delle Figlie di Maria Ausiliatrice. Esultiamo in modo parti­ colare con la gioia della vostra Madre, santa Maria Domenica Mazza­ rello. Esultiamo con la vostra gioia, care sorelle ! Ecco, « il mondo passa con la sua concupiscenza ; ma chi fa la volontà di Dio rimane in eterno » . 5 La nuova beata Laura Vicuña ha imparato nella Famiglia Sale­ siana a fare la volontà di Dio. L'ha imparata da Cristo, mediante questa comunità religiosa, che le ha mostrato la via alla santità. « Chi ama ... dimora nella luce » . 5 Ibid. 2, 17. 4 Ibid. 2, 10. 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 84 Officiale XVII Augustae Taurinorum, primo expleto saeculo ab obitu Sancti Ioannis Bosco, habita.* 1. (( Rallegratevi nel Signore, sempre, ve lo ripeto ancora, ralle­ gratevi )).* Questo invito di Paolo alla gioia viene accolto oggi dalla grande Famiglia Salesiana e, insieme con essa, da tutta la Chiesa, nella quale l'eredità spirituale del Fondatore san Giovanni Bosco, è fortemente innestata. Ci rallegriamo in questa solenne liturgia, che celebriamo qui, da­ vanti alla basilica di Maria Ausiliatrice, costruita da Don Bosco in onore della Madre di Dio, ispiratrice e maestra di tutta la sua opera di educatore e fondatore. La Vergine Maria, che Don Bosco vide spesso nei suoi <( sogni » nell'atto di indicargli il campo del suo pecu­ liare apostolato e camminare alla testa del « gregge » affidatogli dal Signore, è stata da lui spesso chiamata fondatrice e madre delle sue opere. Nell'Ausiliatrice egli vide, altresì, la risposta alle esigenze della Chiesa dei suoi tempi. Noi ci rallegriamo insieme di questa eredità. Nello spirito della vera gioia e con animo grato a Dio festeggiamo il giubileo Salesiano. Cento anni fa Don Bosco terminò la sua vita terrena; e la sua dipar­ tita da questa terra fu un passaggio alla vita nuova in Dio. Colui che, con tanta perseveranza aveva seguito le orme di Cristo Crocifìsso e Risorto, lasciò questo mondo per partecipare pienamente al mistero pasquale del suo Maestro. Ê partito da questo terra in concetto di santità, e la Chiesa presto ha confermato quest'opinione che egli aveva lasciato sulla santità della sua vita. Perciò noi celebriamo l'attuale ricordo della morte di san Giovanni Bosco nello spirito della gioia. « Rallegratevi » — Questo gaudio sia noto a tutti gli uomini. Il Signore è vicino ! 2 2. Troppo bene e troppo universalmente è conosciuta la figura e la grande opera della sua vita, per ricordarla oggi dettagliatamente. Cerchiamo, piuttosto, di rileggere il messaggio della Chiesa racchiuso • Die 4 m. Septembris a. 1988. 1 2 FU 4, 4. Cf. iUd. 4, 5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 85 nell'odierna liturgia, al fine di ritrovare in esso la « caratteristica » del Santo Educatore della gioventù. Ci aiuta in questo, soprattutto, il testo del Vangelo di Matteo, che sembra essere singolare commento alla vita, alla vocazione, all'opera e alla santità di Giovanni Bosco. Anzi, si direbbe che questa vita, que­ sta vocazione, la sua opera e la sua santità siano come un vivo com­ mento alle parole dell'odierno Vangelo. Il nostro Santo a Valdocco non era forse un uomo che si è pienamente ritrovato in questo testo di Matteo? Gesù dice agli Apostoli : <( Se non vi convertirete e non diventerete come i bambini, non entrerete nel regno dei cieli » . 3 E poiché precedentemente i Discepoli avevano chiesto : (( Chi è ... il più grande nel regno dei cieli? » , ora Cristo dà loro la risposta : 4 « Chiunque diventerà piccolo come questo bambino, sarà il più grande nel regno dei cieli » . 5 3. Il mistero del bambino viene profondamente iscritto nell'intera Buona Novella di Cristo, dato che essa, il Vangelo, è la viva parola del Figlio del Padre. È la rivelazione della Figliolanza in Dio. Ed è, altresì, una chia­ mata, una vocazione rivolta agli uomini a partecipare a questa Figlio­ lanza, alla dignità dei figli di Dio : figli adottivi nel Figlio unigenito. Il mistero del Figlio ! Ed ecco, Cristo dice agli Apostoli : <( Chi accoglie anche uno solo di questi bambini in nome mio, accoglie me » . 6 Non inizia proprio qui, in questo passo, in questa frase, la voca­ zione di Giovanni Bosco? Accogliere un bambino in nome di Cristo ! Non è stato forse questo il contenuto di tutta la sua vita, del suo apostolato, della sua opera? « Chi accoglie anche uno solo di questi bambini in nome mio, accoglie me ». 4. Quanti bambini « ha accolto » durante la sua vita questo umile e zelante sacerdote torinese ! E li ha accolti nel nome di Cristo. E quale significato ha avuto per lui accogliere un bambino nel nome di Cristo? J Mt 18, 3. * Ibid. 1 8 , 1. 5 Ibid. 1 8 , 4. * Ibid. 1 8 , 5. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 86 Officiale Per lui educatore significava impersonare e rivelare la carità di Cristo, esprimere il continuo e gratuito amore di Gesù per i piccoli e i poveri, e sviluppare in essi la capacità di ricevere e di donare affetto. San Giovanni Bosco aveva promesso a Dio che si sarebbe impegnato in favore dei giovani fino all'ultimo suo respiro, e nel presentare il suo « metodo preventivo )) scrisse : « La pratica di questo sistema è tutta appoggiata sopra le parole di S. Paolo che dice : Charitas benigna est, patiens est ... omnia suffert, omnia sperat, omnia sustinet ». 1 8 5. « Ognuno procuri di farsi amare se vuol farsi temere. Egli con­ seguirà questo grande fine se con le parole e più ancora con i fatti, farà conoscere che le sue sollecitudini sono dirette esclusivamente al vantaggio spirituale e temporale dei suoi allievi » . 9 La carità operosa e sapiente, riflesso e frutto della carità di Cristo, fu così, per san Giovanni Bosco, la regola d'oro, la molla segreta che gli fece affrontare stenti, umiliazioni, opposizioni, persecuzioni, per dare ai giovani pane, casa, maestri e specialmente per procurare la salute delle loro anime ; e che gli permise di aiutare i piccoli a compiere ed apprezzare « con slancio ed amore » gli impegni faticosi, neces­ sari alla formazione della loro personalità. 10 6. Grande educatore della gioventù ! Non è stato egli così grande, proprio perché fedele allo Spirito di Cristo? Allo Spirito di Verità e di Amore? « Ogni sapienza viene dal Signore ed è sempre con lui », proclama il Libro del Siracide. Proprio questa Sapienza divina forma il pro­ 11 gramma del Santo Educatore di Valdocco. E quando si parla del programma, sarebbe diffìcile non richiamarsi alle parole dell'Apostolo : « tutto quello che è vero, nobile, giusto, puro, amabile, onorato, quello che è virtù e merita lode, tutto questo sia oggetto dei vostri pensieri » . 12 E tutto questo fate ! 7 1 Cor 13, 4-7. 8 Memorie biografiche di Don Bosco Giovanni, X I I I , 918-913. 9 «Regolamento per le Case della Società di S. Francesco di Sales», Bosco G., Opere edite, XIX, 111-113. 10 Cf. Don Bosco « Lettera da Roma Giovanni, X V I I , 11 1, 1. 12 FU 4, 8. sullo 107-114. stato dell'Oratorio », in Memorie biografiche di Acta Ioannis Pauli Pp. II 87 « Ciò che avete imparato, ricevuto, ascoltato e veduto in me, è quello che dovete fare. E il Dio della pace sarà con voi ! )). 13 7. Fate tutto questo lasciandovi guidare da una grande fiducia in Dio, poiché « chi ha confidato nel Signore ed è rimasto deluso? O chi ha perseverato nel suo timore e fu abbandonato? O chi lo ha invocato ed è stato da lui trascurato? » . L'uomo che ama molto, deve avere un'enorme fiducia. L'uomo che lavora molto, deve permanere costantemente nella presenza di Dio. « Il Signore è clemente e misericordioso, rimette i peccati e salva al momento della tribolazione. Guai ai cuori pavidi e alle mani indo­ lenti, e al peccatore che cammina su due strade ! » . 14 15 Sì ! È passato qui, attraverso questa città, attraverso questa terra, l'uomo umile e fiducioso, e perciò anche forte, pieno di coraggio divino, di coraggio sacro nel vivere. 8. In tale spirito Don Bosco ha educato i suoi collaboratori nelle comunità salesiane, e continua ad educarli ancora. (( Figlio, se ti presenti per servire il Signore, preparati alla tenta­ zione. Abbi un cuore retto e sii costante, non ti smarrire nel tempo della seduzione. Sta' unito a lui senza separartene, perché tu sia esaltato nei tuoi ultimi giorni. Accetta quanto ti capita, sii paziente nelle vicende dolorose, perché con il fuoco si prova l'oro, e gli uomini ben accetti nel crogiuolo del dolore. Affidati a lui ed egli ti aiuterà; segui la via retta e spera in lui » . Vorrei raccomandare a tutta la famiglia salesiana, alla luce di questi testi sapienziali, di raccogliere con impegno generoso la mis­ sione ed il servizio per l'educazione giovanile ereditati da Don Bosco. 16 Si tratta anzitutto di affrontare con coraggio e con animo pronto i sacrifici che il lavoro tra i giovani richiede. Don Bosco diceva che occorre essere pronti a sopportare le fatiche, le noie, le ingratitudini, i disturbi, le mancanze, le negligenze dei giovani, per non spezzare la canna fessa, né spegnere il lucignolo fumigante. Alla famiglia salesiana è affidato in modo speciale il compito di conoscere i giovani, per essere, nella Chiesa, animatori di un aposto­ lato peculiare, orientato specialmente verso il servizio della catechesi. 17 13 Ibid. 4, 9. 14 Sir 2, 10. 15 Ibid. 1, 11-12. 14 Ibid. 2, 1-6. 17 Cf. Lettera citata sullo stato dell'Oratorio. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 88 Officiale Occorrerà pertanto studiare attentamente il mondo giovanile, per aggiornare costantemente le linee pastorali appropriate, mettendo sem­ pre in luce, con attenzione intelligente e amorosa, le aspirazioni, i giudizi di valore, i condizionamenti, le situazioni di vita, i modelli ambientali, le tensioni, le rivendicazioni, le proposte collettive del mondo giovanile nel suo costante evolversi. È compito peculiare dei figli di Don Bosco incarnare una spiri­ tualità della missione tra i giovani, avendo sempre presente che la personalità del giovane si modella sulla figura del suo educatore. I giovani sono sempre molto attenti ai loro maestri : non solo ai loro atteggiamenti esterni, alle loro esortazioni é richieste; ma soprattutto alla loro vita interiore, alla ricchezza della loro sapienza e carità soprannaturali. 18 9. Nel corso del colloquio con gli Apostoli sul mistero del Figlio nel Regno di Dio, Cristo dice anche parole dure e minacciose. Ecco, egli dice : (( Chi invece scandalizza anche uno solo di questi piccoli che credono in me, sarebbe meglio per lui che gli fosse appesa al collo una macina girata da asino, e fosse gettato negli abissi del mare » . Dobbiamo riflettere seriamente su queste parole, osservando il contenuto sociale spesso amaro in cui vive oggi tanta parte dei giovani. Noi tutti rimaniamo sconcertati dall'enorme pressione che su di essi esercitano tante ideologie, numerose suggestioni, molteplici forze, orga­ nizzate nel creare gradualmente un clima di pensiero e di vita disan­ corato da ogni riferimento soprannaturale ed aperto a qualsiasi avven­ tura intellettuale e morale. / Accanto a tanti sforzi per l'educazione dei giovani, esiste anche il lavoro assiduo di un'anti-educazione, che compromette il destino della gioventù, orientandola verso esperienze distruttive. È urgente vigilare ed operare, per liberare i giovani dai miti ricor­ renti, dalle droghe ideologiche, dalle suggestioni devianti e dai mezzi che le diffondono. La severa parola di Cristo ci sprona verso la via complessa, e forse molto lunga, che occorre percorrere per rieducare la coscienza morale dell'intera comunità civile alla luce del Vangelo, e per soccorrere tanti giovani nelle loro incertezze, nelle tensioni e nelle ispirazioni che si sottendono alle loro scelte ed ai loro atteggiamenti. 19 10. Ecco quindi ciò che Cristo dice alla fine : « Guardatevi dal disprezzare uno solo di questi piccoli, perché vi 18 Cf. Iuvenum Pastoris, n. 19 Mt 18, 6. 12. 89 Acta Ioannis Pauli Pp. II dico che i loro angeli nel cielo vedono sempre la faccia del Padre mio che è nei cieli »Prima disse : <( Chi accoglie anche imo solo di questi bambini in mio nome, accoglie me ». Ora dice : « Guardatevi dal disprezzare uno solo di questi piccoli ». Lo stesso invito in due forme diverse : un invito ed insieme una pre­ monizione. Tutti e due si completano reciprocamente. Indicano insieme il (( mistero del bambino » : il mistero che non può essere espresso ade­ quatamele, se si separa il « bambino », il giovane, l'uomo in generale, da quella che è la sua vocazione definitiva. Proprio questa vocazione è custodita dagli angeli, che « vedono sempre la faccia del Padre ... che è nei cieli ». E ogni bambino, ogni giovane, ogni persona umana, deve arrivare a questa visione, alla visione di Dio (( a faccia a faccia » . San Giovanni Bosco lo sapeva. Questo è stato il suo grande carisma : egli ha visto il « bambino » nella prospettiva definitiva della vocazione di ogni essere umano. La gloria di Dio è l'uomo vivente; la gloria di Dio è che l'uomo viva di vita eterna, della vita che è da Dio. Lo sapeva il nostro Santo di Valdocco. Questo è stato il suo grande carisma. In tale (( conoscenza », in tale consapevolezza si è radicato il suo programma educativo. 20 21 22 11. Non si può educare diversamente l'uomo. Non si può educarlo pienamente, se non si conosce la sua fine definitiva e il suo destino. Giovanni Bosco lo sapeva, e trasmetteva questa conoscenza agli altri. Mediante tale conoscenza egli « accoglieva » ogni bambino, ogni gio­ vane « in nome di Cristo ». Accoglieva in lui Cristo stesso. Dopo cento anni ... Che cosa possiamo dire dopo cento anni, mentre ci riuniamo nel luogo in cui questo Santo ha vissuto ed operato? Che cosa possiamo dire? Caro Santo ! Quanto ci è necessario il tuo grande carisma ! Quanto occorre che tu ci accompagni e ci aiuti a comprendere il mistero del bambino, il mistero dell'uomo, in particolare dell'uomo giovane! Caro san Giovanni ! Benché tu ci abbia lasciato cento anni fa, sen­ tiamo la tua presenza nel nostro (( oggi » e nel nostro (( domani ». Caro san Giovanni ! Prega per noi. Amen. 20 21 22 Ibid. 18, io. Cf. I Cor 13, 12. Cf. S. IRENEO, Adv. Haer. I V , 20, 7; PG 7, 1037. Acta Apostolicae 90 Sedis - Commentarium Officiale NUNTII GRATULATORII I VENERABILI FRATRI NOSTRO IOSEPHO CARDINALI CAPRIO, S. R. E. PROTO­ DIACONO. Quem Nos vixdum Beatissimi Petri cathedram ingressi providenter statuimus Cardinalibus Ecclesiae Patribus adnumerari quemque gra­ vissimis etiam quibusdam Sedis Apostolicae muneribus perfungi haec usque ad tempora voluimus, temet ipsum, Venerabilis Frater Noster, peculiari prorsus hodie tum gratulatione consalutamus tum laudatione perillustri appellamus, dum felicissime adventare iam novimus hono­ rificum laetificumque vitae tuae eventum : quinquagesimum nempe diem presbyteratus tui natalem. Quamvis convenimus te crebrius atque familiariter conloquimur nec latere ullo tibi modo arbitremur quanti personam aestimemus tuam et multiplicem operam iudicemus, singillatim tamen decere Nobis hac data opportunitate videtur propalam te commemorare nominatimque adsiduos inter adiutores Nostros celebrare, quippe qui omne ministe­ rium tuum sacrum modo sacerdotale modo episcopale superiores per quinquaginta continuos annos in fidelium gregum per orbem diverso­ rum utilitates, in praeclaras Ecclesiae Dei causas, in prementes Apo­ stolicae Sedis impendisti studiose necessitates. Haec quidem fuit illa vineae, ad quam destinari te fidissimum ministrum Pastor Aeternus iussit, pars lectissima cuius diuturna diligensque procuratio a Romano Pontifice gratulantem meretur mentionem fraternamque simul saluta­ tionem, per has Litteras Nostras, quas de manu veluti tibi tradimus in manum. Ex quo enim tempore iuvenis viginti quattuor natus annos fruc­ tuosum tuum susceperas opus apud Secretariam Status, nihil non lau­ dabiliter egisti hac in rerum frugiferarum provincia : apud pontificias legationes in Sinis et Vietnamia, in Belgis et India, in Patrimonii apo­ stolici administratione et Secretariae Status gubernatione. Quantos vero quamque solidos effectus tua iis passim locis industria pepererit, ipsa ibidem tui recordatio grata tuique memoria iucunda testatur. Nec etiamnum sapienter cessas de Cathedra Petri, quin immo Ecclesia uni­ versa, optime mereri illam apud stationem vigilantissimus ubi tanta te cum fiducia instituimus Nos. Acta Ioannis Pauli Pp. II 91 Cum carissimo igitur populo tuo Beneventano gratulabundas coniungimus has voces Nostras in presbyteratus tui canendis primordiis eiusque extollendis insignibus monumentis. Tamquam praesentes tecum animo hoc benevolentissimo consociabimur proximi mensis decimo sep­ timo die faustissimo, ut Dominum Iesum omnium operum nostrorum auctorem tecum pariter efferamus ac bonorum nostro de ministerio ema­ nan tium largitorem. Eodem autem tempore Nostra pro parte preces Divino Remuneratori movebimus intimis ex sensibus ut, ineunte hoc ipso die novo aetatis tuae anno, propitius te respiciat, animum prae­ teriti ministerii consolatione repleat, salutem mentis ac corporis in annos posteros retribuat, reddat iam nunc meritorum tuorum cumu­ late praemia. Quorum esto tibi singulorum caelitus munerum certissi­ mum pignus Apostolica Nostra Benedictio amantissime tibi transmissa tuisque. Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Novembris, anno Domini MCMLXXxviii, Pontificatus Nostri undecimo. IOANNES PAULUS PP. II II VENERABILI FRATRI NOSTRO IOANNI S. R. E. PRESBYTERO CARDINALI MARGEOT, EPISCOPO PORTUS LUDOVICI. Multa cum laetitia accepimus, Venerabilis Frater Noster, pro­ ximo die septimo decimo mensis Decembris te esse sacerdotii tui quin­ quagesimum annum commemoraturum et celebraturam sollemniter; et quoniam bene cognita habemus innúmera et prestantissima opera tua, eximiis coniuncta virtutibus, vehementer tibi gratulari volumus, etsi hac Epistula minime quidem, sicut decet, exprimere possumus quam bene de Dei Ecclesia sis meritus deque animarum salute. Veli­ mus omnia, quae in te laudanda sunt, his verbis brevissime compre­ hendere : magnus es Sacerdos, magnus Episcopus, uti totus tuus ostendit apostolatus; sed, cum hoc mira industria tua non patiatur, quaedam recensebimus maioris momenti. Simplex presbyter in patria tua et praesertim in dioecesi tua alacri adeo navitate sacro ministerj.0 te dedidisti, varia explens munera, qualia vicarii plurium paroeciarum, parochi suffecti, parochi magnae cuiusdam paroeciae, dioecesis Admi- 92 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nistratoris, Praesidis Instituti « Roman Catholic Education Authority » ; fautoris « Legionis Mariae » ; conditoris Consociationum (( Foyers de N. Dame » ; curatoris generalis « Exploratorum Catho­ licorum » ; incitatoris « Actionis Femininae » : ut dotum tuarum multa specimina data, imprimis studii te devovendi, peritiae, prudentiae, propensionis ad assidendum neophytis et ad clerum formandum istius gentis, pro quo (( Foyer Mgr Murphy » instituisti, te Apostolicae Sedi commendarent ut ad episcopatum evehereris : quem honorem et clerus et populus catholicus praesagiebant. Sacerdotii culmen adeptus et aucti officii conscientiam secutus, quamvis plurimae essent in dioecesi tibi concredita, nempe Portus Ludovici, difficultates, formis quibusdam efficacissimis actionis pastoralis es usus ut christianam doctrinam disseminares numerumque multiplicares Christifidelium. Statim enim post captum regimen omnibus opibus et viribus es nisus ut tota dioe­ cesis in familiae causa laboraret, videlicet in eius unitatis, in filiorum educationis, in matrimonii stabilitatis causa, simul nasciturorum ius ad vitam ardenter defendens et abortionum nefanda improbans scelera. Insuper^ quod quidem actioni pro familia est aliquo modo coniunctum, iuventuti instituendae consuluisti, maxime per « Tabor Center )>, per consociationes actoribus pastoralis operae atque catechistis praeparan­ dis, per conamina contra medicamenta stupefactiva. Item Sinis et Indis evangelizandis prospexisti, istic degentibus, quibus Sodalitas Catho­ lica Sinensis et Sodalitas Catholica Indo-Mauriciana provident. At non minus impensam curam de presbyteris adhibuisti — hocque per­ severas — eos sine intermissione documenta docens Apostolicae Sedis, potissimum Concilii Vaticani II et Acta Pontificia, quorum nonnulla, verbi gratia Epistulas Encyclicas « Humanae vitae )) et « Populorum progressio » ante omnia propagas, et profecto apte atque acute, cum optime intellegas quantam eae vim habeant in christianorum mores. Hoc autem docendi munus praecipue praedicatione expies, tum voce facta, tum scripto, nec solum clerum contingit, sed Christi asseclas omnes. Notissimae namque Epistulae tuae Pastorales sunt, praesertim tempore quadragesimali datae, et quidem omni quadragesima, quae multum conferunt ad rectam catholicorum conscientiam formandam, ad laicos illuminandos de sua in Ecclesia vocatione, ad omnes eru­ diendos in theologicis veritatibus, in sacramentorum pondere, in rebus ad religionem societatemque pertinentibus. Verus Pastor, qui gregem « pascuis uberrimis » pavisti et pascis, id omni studio spectas, ut dioecesim in sua vita interiore inque actione sociali atque civili talem Acta Ioannis Pauli Pp. II 93 effmgas, qualem Ecclesiae renovatio exigit. De laudibus quas ex ope­ ribus, ex vitae ratione es consecutus, de insignibus quibus es exornatus, mentionem facere supervacaneum fere putamus, praeterquam tamen de cardinalitia dignitate, ad quam nuper te promovimus : est enim haec significans testimonium aestimationis, qua te prosequimur. Cetera sane indicia sunt te a religiosis et publicis potestatibus esse probatum, sed parum addunt approbationi illi, qua Dominus tua sancit benefacta, quaeque haud dubie sola tibi est cordi. Hanc divinam aestimationem Nos quoque participantes, confidentesque fore ut his Nostris verbis dies festus tuus maiore cumuletur gaudio, Apostolicam Benedictionem tibi perlibenter impertimur, caelestium donorum propitiatricem, quam velis cum omnibus catholicis Portus Ludovici communicare. Ex Aedibus Vaticanis, die x i x mensis Novembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. IOANNES PAULUS PP. II NUNTII SCRIPTO DATI I Reverendissimo episcopo Ariminensi missus. AL VENERATO FRATELLO MONSIGNOR GIOVANNI LOCATELLI VESCOVO DI RlMINI. In occasione dello svolgimento a Rimini della nona edizione del (( Meeting per l'Amicizia tra i Popoli », desidero esprimere anche quest'anno, per il Suo tramite, il mio affettuoso saluto agli organizza­ tori, ai relatori ed a tutti i partecipanti ; e rivolgere in pari tempo l'auspicio di ogni buon esito all'importante incontro che raccoglie numerosi giovani e adulti, desiderosi di andare alla ricerca di Dio e di ciò che significa la promozione dell'uomo. L'iniziativa infatti vuole consentire ai partecipanti di vivere una esperienza, durante la quale si possa parlare di Dio e dell'uomo all'uomo, allo scopo di approfondire la conoscenza dell'intrinseca di­ gnità umana e di creare momenti di intesa nell'edificazione di una autentica storia, che sia veramente rispettosa della persona umana. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 94 Officiale L'uomo è stato al centro dell'attenzione anche nelle manifestazioni degli scorsi anni. A lui, alla sua storia, alla sua arte, al suo lavoro il Meeting ha reso testimonianza sia con mostre e con spettacoli, sia con la presenza di significative personalità, giungendo alla conclusione che per l'incessante drammatico interrogativo circa l'uomo esiste una paci­ ficante e superiore risposta, che viene dal Redentore dell'uomo. In effetti, questa manifestazione intende proporre in modo qualificato e rispettoso la parola di credenti, i quali, fedeli al Magistero della Chiesa, vogliono comunicare la gioia della scoperta di Cristo presente nella vita di ciascuno e dell'umanità intera. I partecipanti al Meeting sanno che accogliere il Verbo fatto carne con un « fiat » simile a quello della Vergine Maria, significa accettare la responsabilità di essere umili, ma tenaci collaboratori del Signore della vita, che opera per la salvezza del mondo e dell'uomo. In un certo senso, il tema di quest'anno : « Cercatori di Infinito, costruttori di storia », raccoglie in un unico itinerario le strade per­ corse negli incontri precedenti. Tale tema è un invito a volgere l'atten­ zione al Mistero della Salvezza, che si manifesta pienamente all'uomo in Cristo, il quale conferma, fortifica e rende vera ogni umana aspet­ tativa. Di fronte al relativismo filosofico e religioso, che spesso domina la società contemporanea, il Redentore esprime il volto unico ed irripe­ tibile del Mistero della Salvezza : « Dio nessuno lo ha visto, il Figlio Unigenito che è nel seno del Padre ce lo ha rivelato »- (( A chi lo ha 1 accòlto ha dato il potere di diventare figli di Dio » . 2 L'uomo è chiamato a vivere nella Chiesa in dialogo costante con Dio Infinito, il Quale non deve essere avvertito come una realtà astratta e lontana, ma deve essere conosciuto in Cristo come Padre provvido e sempre vicino ai suoi figli. La certezza che il Signore è intervenuto nella Vicenda umana e vi è accanto, sorregga la volontà di ben operare nella costruzione di una storia, in cui traspaia lo splendore delle Verità divine. Elevo la mia preghiera perché ciascuno dei partecipanti al Meeting sappia percorrere il cammino della propria vita, guardando a Cristo quale fraterno amico, e cresca nella conoscenza e nella carità di Dio. 1 Gv 1, 18. 1 Gv 1, 12. Acta Ioannis Pauli Pp. II 95 A conferma di questi voti e nella fiducia di una generosa corrispon­ denza, invio di gran cuore a Lei, Venerato Fratello, ed a quanti pren­ dono parte al raduno la mia Benedizione, in pegno di abbondanti lumi di scienza e di sapienza. Da Castel Gandolfo, 18 Agosto 1988. IOANNES PAULUS PP. II II Ob diem paci fovendae dicatum missus. PER COSTRUIRE LA PACE, RISPETTARE LE MINORANZE. Introduzione 1. (( Fin dal secolo x i x si è sviluppata e affermata dappertutto nel mondo una tendenza in campo politico, per cui avviene che gli uomini della medesima stirpe vogliono essere indipendenti e costituirsi in una sola nazione. E poiché questo, per un insieme di cause, non sempre può essere realizzato, ne consegue che le minoranze etniche si trovano frequentemente incluse entro i confini nazionali di un'altra stirpe, e da ciò insorgono problemi assai gravi » (Enc. Pacem in terris, III, 35). Con queste parole, venticinque anni or sono, il mio Predecessore Giovanni XXIII di v.m. indicava una delle questioni più delicate della società contemporanea, che col passare degli anni è diventata sempre più urgente, perché essa riguarda tanto l'organizzazione della vita so­ ciale e civile all'interno di ciascun Paese, quanto la vita della Comu­ nità internazionale. È per questo che, volendo scegliere un tema specifico per la pros­ sima Giornata Mondiale della Pace, ritengo opportuno proporre alla comune riflessione l'argomento delle minoranze, essendo tutti noi ben consapevoli che — come ha affermato il Concilio Vaticano II — ( d a pace non è la semplice assenza di guerra, né può ridursi unicamente a rendere stabile l'equilibrio delle forze contrastanti » (Cost past. Gau­ dium et spes, 78), ma è un processo dinamico che deve tener conto di tutti gli elementi, come delle cause che la favoriscono o la turbano. JÈ indubbio che, in questo momento di distensione internazionale, dovuto ad intese e mediazioni che fanno intravedere possibili soluzioni Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 96 Officiale in favore dei popoli vittime di conflitti sanguinosi, la questione delle minoranze stia assumendo rilevante importanza e costituisca, quindi, per ogni dirigente politico o responsabile di gruppi religiosi e per ogni uomo di buona volontà, oggetto di attenta riflessione. 2. In quasi tutte le società oggi esistono le minoranze, quali co­ munità che traggono origine da diverse tradizioni culturali, da appar­ tenenza razziale ed etnica, da credenze religiose o anche da vicissitu­ dini storiche ; alcune sono di antica data, altre di più recente costitu­ zione. Le situazioni, in cui vivono, sono tanto differenti, che è quasi impossibile tracciarne un quadro completo. Da un lato, vi sono gruppi anche assai piccoli, capaci di preservare e affermare la propria iden­ tità, e che sono ben integrati nelle società alle quali appartengono. In alcuni casi questi gruppi minoritari riescono addirittura ad imporre il loro predominio sulla maggioranza numerica nella vita pubblica. D'altro lato, si osservano minoranze che non esercitano influenza e non godono pienamente dei loro diritti, ma si trovano anzi in situa­ zione di sofferenza e di disagio. Ciò può condurre tali gruppi o ad una rassegnazione apatica, o ad uno stato di agitazione e, perfino, alla ribellione. Tuttavia, né la passività, né la violenza sono vie adeguate a creare le condizioni di una pace autentica. Alcune minoranze sono accomunate da un'altra esperienza : la sepa­ razione o l'emarginazione. È pur vero che, a volte, un gruppo può liberamente scegliere di vivere a parte per proteggere la propria cul­ tura, ma è più spesso vero che le minoranze si trovano davanti a barriere che le isolano dal resto della società. In tale contesto, mentre là minoranza tende a chiudersi in se stessa, la popolazione maggiori­ taria può nutrire un atteggiamento di rigetto nei confronti del gruppo minoritario nel suo insieme o nei suoi singoli componenti. Quando ciò si verifica, essi non sono in grado di contribuire attivamente e creati­ vamente a una pace costruita sull'accettazione delle legittime differenze. Principi fondamentali 3. In una società nazionale, composta da differenti gruppi umani, sono due i principi comuni, ai quali non è possibile derogare, che anzi devono essere posti alla base di ogni organizzazione sociale. Il primo principio è l'inalienabile dignità di ciascuna persona umana, senza distinzioni relative alla sua origine razziale, etnica, culturale, Acta Ioannis Pauli Pp. II 97 nazionale o alla sua credenza religiosa. Nessuna persona esiste per sé sola, ma trova la sua più compiuta identità in rapporto con gli altri : altrettanto si può affermare dei gruppi umani. Questi, infatti, hanno un diritto all'identità collettiva che va tutelato conformemente alla dignità di ogni loro componente. Tale diritto rimane inalterato anche nei casi in cui il gruppo, o uno dei suoi membri, agisce contro il bene comune. In tali casi la presunta azione illecita deve essere presa in esame dalle Autorità competenti, senza per questo che tutto il gruppo sia condannato, perché ciò contrasta con la giustizia. A loro volta, i membri delle minoranze hanno l'obbligo di trattare gli altri con lo stesso rispetto e senso della dignità. Il secondo principio riguarda l'unità fondamentale del genere umano, il quale trae la sua origine da un unico Dio creatore che, secondo il linguaggio della Sacra Scrittura, « da un solo ceppo ha fatto discen­ dere tutte le stirpi degli uomini e le ha fatte abitare su tutta la fac­ cia della terra» (Atti 17, 26). L'unità del genere umano comporta che l'umanità tutta, al di sopra delle sue divisioni etniche, nazionali, cul­ turali, religiose, formi una comunità senza discriminazioni fra i po­ poli, e che tenda alla solidarietà reciproca. L'unità esige pure che le diversità dei membri della famiglia umana siano messe al servizio di un rafforzamento della stessa unità, anziché costituire un motivo di divisione. L'obbligo di accettare e di tutelare la diversità non appartiene solo allo Stato o ai gruppi. Ogni persona, come membro dell'unica fami­ glia umana, deve comprendere e rispettare il valore della diversità tra gli uomini e ordinarlo al bene comune. Un'intelligenza aperta, desiderosa di conoscer meglio il patrimonio culturale delle minoranze con cui viene a contatto, contribuirà ad eliminare gli atteggiamenti ispirati da pregiudizi" che ostacolano le sane relazioni sociali. Si tratta di un processo che va perseguito continuamente, poiché simili atteg­ giamenti rinascono troppo spesso sotto nuove forme. La pace all'interno dell'unica famiglia umana esige un costruttivo sviluppo di ciò che ci distingue come individui e come popoli, di ciò che rappresenta la nostra identità. D'altro lato, essa richiede da parte di tutti i gruppi sociali, che siano o meno costituiti in Stato, una dispo­ nibilità a contribuire all'edificazione di un mondo pacifico. La micro­ comunità e la macro-comunità sono legate da diritti e doveri reciproci, la cui osservanza serve a consolidare la pace. 7 - A. A- S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 98 Officiale Diritti e doveri delle minoranze 4. Una delle finalità dello Stato di diritto è che tutti i cittadini possano godere della pari dignità e della eguaglianza davanti alla legge. Nondimeno, l'esistenza di minoranze, come gruppi riconoscibili all'interno di uno Stato, pone la questione dei loro specifici diritti e doveri. Molti di tali diritti e doveri riguardano proprio la relazione che si instaura tra i gruppi minoritari e lo Stato. In alcuni casi, i diritti sono stati codificati e le minoranze godono di una specifica tutela giu­ ridica. Ma non di rado, anche dove lo Stato assicura simile tutela, le minoranze si trovano a soffrire discriminazioni ed esclusioni di fatto : in tali casi, lo Stato stesso ha l'obbligo di promuovere e favorire i diritti dei gruppi minoritari, giacché la pace e la sicurezza interna potranno essere garantite solo mediante il rispetto dei diritti di tutti coloro che si trovano sotto la sua responsabilità. 5. Il primo diritto delle minoranze è il diritto a esistere. Tale diritto può essere disatteso in diverse maniere, fino ai casi estremi in cui è negato mediante forme manifeste o indirette di genocidio. U di­ ritto alla vita, in quanto tale, è inalienabile, ed uno Stato che per­ segua o tolleri atti tendenti a mettere in pericolo la vita dei suoi cittadini appartenenti a gruppi minoritari viola la legge fondamentale che regola l'ordine sociale. 6. Il diritto a esistere può essere insidiato anche con forme più sottili. Alcuni popoli, in particolare quelli qualificati come autoctoni e aborigeni, hanno sempre avuto con la loro terra uno speciale rapporto, che si collega con la loro stessa identità, con le proprie tradizioni tri­ bali, culturali e religiose. Quando le popolazioni indigene sono private della loro terra, perdono un elemento vitale della propria esistenza e corrono il rischio di scomparire in quanto popolo. 7. Un altro diritto da salvaguardare è il diritto delle minoranze a preservare e a sviluppare la propria cultura. Non è raro il caso in cui gruppi minoritari sono minacciati di estinzione culturale. In alcuni luoghi, infatti, è stata adottata una legislazione che non riconosce loro il diritto a usare la propria lingua. Talora sono imposti anche cam­ biamenti di nomi patronimici e topografici. Talora le minoranze vedono ignorate le loro espressioni artistiche e letterarie e non trovano spazio Acta Ioannis Pauli Pp. II 99 nella vita pubblica per le loro festività e celebrazioni, e ciò può con­ durre alla perdita di una cospicua eredità culturale. Strettamente con­ nesso con questo diritto è quello ad avere relazioni con i gruppi che hanno un'eredità culturale e storica comune e vivono su territori di altri Stati. 8. A questo punto farò solo una breve menzione del diritto alla li­ bertà religiosa, essendo già stato oggetto del Messaggio per la Gior­ nata Mondiale della Pace dello scorso anno. Tale diritto appartiene a tutte le Comunità religiose, oltre che alle persone, ed include la libera manifestazione sia individuale che collettiva della convinzione religiosa. Ne consegue che queste minoranze devono poter celebrare comunitariamente il loro culto secondo i propri riti. Esse devono anche essere in grado di provvedere all'educazione religiosa mediante un inse­ gnamento appropriato e di disporre dei mezzi necessari. È, inoltre, assai importante che lo Stato assicuri e promuova effi­ cacemente la tutela della libertà religiosa in particolar modo quando, accanto ad una forte maggioranza di credenti di una determinata reli­ gione, ci sono uno o più gruppi minoritari aderenti ad un'altra con­ fessione. Infine, alle minoranze religiose deve essere garantita una giusta libertà di scambi e di relazioni con altre comunità, sia all'interno che all'esterno del proprio ambito nazionale. 9. I diritti fondamentali dell'uomo sono oggi sanciti in vari Do­ cumenti internazionali e nazionali. Per quanto essenziali possano es­ sere tali strumenti giuridici, essi non bastano ancora a far superare atteggiamenti di pregiudizio e di diffidenza profondamente radicati, né ad eliminare quei modi di pensare che ispirano azioni dirette contro membri di gruppi minoritari. La traduzione della legge nel comporta­ mento costituisce un processo lungo e lento, soprattutto in vista della rimozione di simili atteggiamenti, ma non per questo tale processo diventa impresa meno urgente. Non solo lo Stato, ma anche ogni per­ sona ha l'obbligo di fare il possibile per raggiungere questo traguardo. Lo Stato, tuttavia, può svolgere un ruolo importante col favorire la promozione di iniziative culturali e di scambi che facilitino la mutua comprensione, come pure di programmi educativi che aiutino a for­ mare i giovani al rispetto degli altri ed a respingere tutti i pregiudizi, molti dei quali derivano da ignoranza. I genitori poi hanno una grande responsabilità, poiché i bambini apprendono molto osservando e sono x Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 100 Officiale portati ad adottare gli atteggiamenti dei genitori nei confronti di altri popoli e gruppi. Non c'è dubbio che lo sviluppo di una cultura basata sul rispetto per gli altri è essenziale alla costruzione di una società pacifica, ma è purtroppo evidente che la pratica effettiva di tale rispetto incontra oggi non lievi difficoltà. In concreto lo Stato deve vigilare, affinché non sorgano nuove forme di discriminazione, come per esempio nella ricerca di un alloggio o di un posto di lavoro. I provvedimenti dei pubblici poteri in tal campo sono spesso lodevolmente integrati da generose iniziative di associa­ zioni di volontari, di organizzazioni religiose, di persone di buona vo­ lontà, le quali cercano di ridurre le tensioni e di promuovere una maggiore giustizia sociale, aiutando tanti fratelli e sorelle a trovare un'occupazione e una dimora degna. 10. Problemi delicati sorgono quando un gruppo minoritario pre­ senta rivendicazioni che hanno particolari implicazioni politiche. Tal­ volta il gruppo cerca l'indipendenza o, almeno, una maggiore auto­ nomia politica. Desidero ribadire che, in tali delicate circostanze, dialogo e nego­ ziato sono il cammino obbligato per raggiungere la pace. La disponi­ bilità delle parti ad accettarsi ed a dialogare è un requisito indispen­ sabile per arrivare a un'equa soluzione di problemi complessi che pos­ sono attentare seriamente alla pace. Al contrario, il rifiuto del dialogo può aprire la porta alla violenza. In talune situazioni di conflitto gruppi terroristici si arrogano in­ debitamente il diritto esclusivo di parlare in nome delle comunità mi­ noritarie, privandole così della possibilità di scegliere liberamente e apertamente i propri rappresentanti e di cercare, senza intimidazioni, soluzioni adeguate. Inoltre, i membri di tali comunità troppo spesso soffrono per gli atti di violenza commessi abusivamente in loro nome. Mi ascoltino coloro che si sono messi sulla via inumana del ter­ rorismo : colpire ciecamente, uccidere innocenti o compiere sanguinose rappresaglie non favorisce un'equa valutazione delle rivendicazioni avanzate dalle minoranze, per le quali essi pretendono di agire (cf. Enc. Sollicitudo rei socialis, 24) ! 11. Ogni diritto comporta corrispondenti doveri. Anche i membri dei gruppi minoritari hanno i loro propri doveri nei confronti della Acta Ioannis Pauli Pp. II 101 società e dello Stato in cui vivono : in primo luogo, quello di coope­ rare, come tutti gli altri cittadini, al bene comune. Le minoranze devono, infatti, offrire il loro specifico contributo alla costruzione di un mondo pacifico che rifletta la ricca diversità di tutti i suoi abitanti. In secondo luogo, un gruppo minoritario ha il dovere di promuo­ vere la libertà e la dignità di ciascuno dei suoi membri e di rispet­ tare le scelte di ogni suo individuo, anche quando uno decidesse di passare alla cultura maggioritaria. In situazioni poi di reale ingiustizia può toccare ai gruppi delle minoranze emigrati all'estero di reclamare il rispetto dei legittimi diritti per i membri del loro gruppo rimasti oppressi nel luogo di origine ed impediti di far sentire la loro voce. In tali casi, però, si deve usare una grande prudenza e un lucido discernimento, special­ mente quando non si è in grado di avere informazioni oggettive circa le condizioni di vita delle popolazioni coinvolte. Tutti i membri di gruppi minoritari, ovunque siano, vorranno va­ lutare consapevolmente la fondatezza delle loro rivendicazioni alla luce dell'evoluzione storica e della realtà attuale. Non farlo compor­ terebbe il rischio di rimanere prigionieri del passato e senza prospet­ tive per l'avvenire. Per costruire la Pace 12. Dalle riflessioni precedenti si delinea il profilo di una società più giusta e pacifica, al cui avvento tutti abbiamo la responsabilità di contribuire con ogni possibile sforzo. La sua costruzione richiede un forte impegno per eliminare non solo le discriminazioni manifeste, ma anche tutte quelle barriere che dividono i gruppi. La riconciliazione secondo giustizia, rispettosa delle legittime aspirazioni di tutte le com­ ponenti della comunità, deve essere la regola. Al di sopra di tutto e in tutto, la paziente trama per tessere una convivenza pacifica trova vigore e compimento nell'amore che abbraccia tutti i popoli. Tale amore può esprimersi in innumerevoli, concrete forme di servizio alla ricca diversità del genere umano, uno per origine e per destino. La crescente consapevolezza, che si avverte oggi ad ogni livello nei riguardi della condizione delle minoranze, costituisce nel nostro tempo un segno di sicura speranza per le nuove generazioni e per le aspira­ zioni di tali gruppi minoritari. Infatti, il rispetto verso di essi va 102 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale considerato, in qualche modo, come la pietra di paragone per un'armo­ niosa convivenza sociale e come l'indice della maturità civile raggiunta da un Paese e dalle sue istituzioni. In una società realmente demo­ cratica garantire la partecipazione alla vita pubblica delle minoranze è segno di elevato progresso civile, e ciò torna ad onore di quelle Na­ zioni, nelle quali a tutti i cittadini è garantita una tale partecipa­ zione in un clima di vera libertà. 13. Desidero, infine, rivolgere uno speciale appello alle mie so­ relle e ai miei fratelli in Cristo. Noi tutti sappiamo per fede, qua­ lunque sia la nostra origine etnica e ovunque viviamo, che in Cristo « possiamo presentarci, gli uni e gli altri, al Padre in un solo Spirito », perché siamo diventati « familiari di Dio » (E f 2, 18. 19). Come membri dell'unica famiglia di Dio, non possiamo tollerare divisioni o discri­ minazioni tra noi. Quando il Padre ha inviato suo Figlio sulla terra, gli ha affidato una missione di salvezza universale. Gesù è venuto, aftinché tutti «abbiano la vita e l'abbiano in abbondanza» (Gv 10, 10). Nessuna persona, nessun gruppo è escluso da questa missione di amore unifi­ cante, che ora è stata affidata a noi. Dobbiamo anche noi pregare, come fece Gesù proprio alla vigilia della sua morte, con le semplici e sublimi parole : (( Come tu, Padre, sei in me e io in te, siano anch'essi in noi una cosa sola» (Gv 17, 21). Tale preghiera deve costituire il nostro programma di vita, la nostra testimonianza, poiché come cristiani riconosciamo di avere un Padre comune, il quale non fa preferenza tra persone, « ama il fore­ stiero e gli dà pane e vestito » (Dt 10, 18). 14. Quando la Chiesa parla di discriminazione in generale o — come in questo Messaggio — di quella particolare che colpisce i gruppi minoritari, essa si rivolge anzitutto ai propri membri, qualunque sia la loro posizione o responsabilità all'interno della società. Come non può esistere spazio di discriminazione nella Chiesa, così nessun cristiano può coscientemente incoraggiare o appoggiare strutture e atteggia­ menti che dividono le persone dalle persone, i gruppi dai gruppi. Lo stesso insegnamento deve applicarsi a quanti fanno ricorso alla vio­ lenza e la sostengono. 15. Concludendo, desidero esprimere la mia spirituale vicinanza a quei membri di gruppi minoritari che sono nella sofferenza. Conosco Acta Ioannis Pauli Pp. II 103 i loro momenti di dolore ed i motivi di legittima fierezza. Elevo la mia preghiera, affinché le prove, in cui si trovano, abbiano presto a cessare e tutti possano godere in sicurezza dei propri diritti. Da parte mia, chiedo il conforto della preghiera, aftinché la pace che cerchiamo sia sempre più la vera pace, edificata sulla (( pietra angolare » (E f 2, 20) che è Cristo stesso. Che Dio benedica tutti con i doni della sua pace e del suo amore. Dal Vaticano, 8 Dicembre dell'anno 1988. IOANNES PAULUS PP. II 104 Acta Apostolicae ACTA Sedis - Commentarium Officiale CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI PROFESSIO FIDEI ET IUSIURANDUM FIDELITATIS IN SUSCIPIENDO OFFICIO NOMINE ECCLESIAE EXERCENDO. NOTA DI PRESENTAZIONE I fedeli chiamati ad esercitare un ufficio in nome della Chiesa sono tenuti ad emettere la « Professione di fede », secondo la formula appro­ vata dalla Sede Apostolica (cf. can. 833). Inoltre, l'obbligo di uno speciale (( Giuramento di fedeltà » concernente i particolari doveri ine­ renti all'ufficio da assumere, in precedenza prescritto solo per i Vescovi, è stato esteso alle categorie nominate al can. 833, nn. 5-8. Si è reso necessario, pertanto, provvedere a predisporre i testi atti allo scopo, aggiornandoli con stile e contenuto più conformi all'insegnamento del Concilio Vaticano II e dei documenti successivi. Come formula della (( Professio fidei » viene riproposta integral­ mente la prima parte del precedente testo in vigore dal 1967 e conte­ nente il Simbolo niceno-costantinopolitano. La seconda parte è stata modificata, suddividendola in tre commi ai fini di meglio distinguere il tipo di verità e il relativo assenso richiesto. 1 La formula dello (( Iusiurandum fidelitatis in suscipiendo officio no­ mine Ecclesiae exercendo », intesa come complementare alla (( Professio fidei », è stabilita per le categorie di fedeli elencate al can. 833, nn. 5-8. È di nuova composizione ; in essa sono previste alcune varianti ai commi 4 e 5 per il suo uso da parte dei Superiori maggiori degli Isti­ tuti di vita consacrata e delle Società di vita apostolica (cf. can. 833, n. 8). I testi delle nuove formule di « Professio fidei » e di <( Iusiurandum fidelitatis » entreranno in vigore dal I marzo 1989. o 1 Cf. AAS 59 (1967), p. 1058. Congregatio pro Doctrina Fidei 105 I PROFESSIO FIDEI (Formula deinceps adhibenda in casibus in quibus iure praescribitur Professio Fidei). Ego N. firma fide credo et profiteor omnia et singula quae conti­ nentur in Symbolo fidei, videlicet: Credo in unum Deum Patrem omnipotentem, factorem coeli et ter­ rae, visibilium omnium et invisibilium et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum, et ex Patre natum ante omnia saecula, Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero, genitum non factum, consubstantialem Patri per quem omnia facta sunt, qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de coelis, et incarnatus est de Spiritu Sancto, ex Maria Virgine, et homo factus est; crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est; et resurrexit tertia die secundum Scripturas, et ascen­ dit in coelum, sedet ad dexteram Patris, et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis ; et in Spiritum Sanctum Dominum et vivificantem, qui ex Patre Filioque procedit; qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur qui locutus est per Prophetas ; et unam sanctam catholicam et aposto­ licam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum, et exspecto resurrectionem mortuorum, et vitam venturi saeculi. Amen. Firma fide quoque credo ea omnia quae in verbo Dei scripto vel tradito continentur et ab Ecclesia sive sollemni iudicio sive ordinario et universali Magisterio tamquam divinitus revelata credenda propo­ nuntur. Firmiter etiam amplector ac retineo omnia et singula quae circa doctrinam de fide vel moribus ab eadem definitive proponuntur. Insuper religioso voluntatis et intellectus obsequio doctrinis adhae­ reo quas sive Romanus Pontifex sive Collegium episcoporum enuntiant cum Magisterium authenticum exercent etsi non definitivo actu easdem proclamare intendant. Acta Apostolicae Sedis - 106 Commentarium Officiale II IUSIURANDUM FIDELITATIS IN SUSCIPIENDO OFFICIO NOMINE ECCLESIAE EXERCENDO. (Formula adhibenda a christifidelibus de quibus in can. 838, nn. 5-8) Ego N. in suscipiendo officio . . . promitto me cum catholica Ec­ clesia communionem semper servaturum, sive verbis a me prolatis, sive mea agendi ratione. Magna cum diligentia et fidelitate onera explebo quibus teneor erga Ecclesiam, tum universam, tum particularem, in qua ad meum servi­ tium, secundum iuris praescripta, exercendum vocatus sum. In munere meo adimplendo, quod Ecclesiae nomine mihi commis­ sum est, fidei depositum integrum servabo, fideliter tradam et illustrabo ; quascumque igitur doctrinas iisdem contrarias devitabo. Disciplinam cunctae Ecclesiae communem sequar et fovebo observantiamque cunctarum legum ecclesiasticarum, earum imprimis quae in Codice Iuris Canonici continentur, servabo. Christiana oboedientia prosequar quae sacri Pastores, tamquam authentici fidei doctores et magistri declarant aut tamquam Ecclesiae rectores statuunt, atque Episcopis dioecesanis fideliter auxilium dabo, ut actio apostolica, nomine et mandato Ecclesiae exercenda, in eius­ dem Ecclesiae communione peragatur. Sic me Deus adiuvet et sancta Dei Evangelia, quae manibus meis tango. (Variationes paragraphi quartae et quintae formulae iurisiurandi, adhi­ bendae a christifidelibus de quibus in can. 833, n. 8). Disciplinam cunctae Ecclesiae communem fovebo observantiamque cunctarum legum ecclesiasticarum urgebo, earum imprimis quae in Codice Iuris Canonici continentur. Christiana oboedientia prosequar quae sacri Pastores, tamquam authentici fidei doctores et magistri declarant, aut tamquam Ecclesiae rectores statuunt, atque cum Episcopis dioecesanis libenter operam dabo, ut actio apostolica, nomine et mandato Ecclesiae exercenda, sal­ vis indole et fine mei Instituti, in eiusdem Ecclesiae communione per­ agatur. Congregatio pro Episcopis 107 CONGREGATIO PRO EPISCOPIS DECRETA I LYCIENSIS ET ALIARUM de finium mutatione Ad liberius praesentis aetatis Christifidelium spirituali bono con­ sulendum atque locorum Antistitum pastoralem actionem efficaciorem reddendam, iuxta normas a Decreto Concilii Oecumenici Vaticani II «Christus Dominus » n. 23 exaratas, Exc.mus P. D. Michael Mincuzzi, Archiepiscopus Metropolita Lyciensis ac Episcopi eiusdem Provinciae ecclesiasticae postulaverunt ut suarum Ecclesiarum fines aliquan­ tulum immutarentur, iidemque cum limitibus civilibus municipiorum convenirent. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Aloisii Poggi, Archiepiscopi titularis Forontonianensis et in Italia Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem animarum saluti profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatas preces accipiendas esse censuit. Proinde, suppleto quatenus opus sit eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, hoc Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, qua« sequuntur, lingua vernacula, decernit : — Vengono annesse all'arcidiocesi di Otranto, distaccandole dalla diocesi di Nardo-Gallipoli, le seguenti parrocchie : 8. Michele Arcangelo, sita in 73010 Nola - frazione del comune di Galatina (Lecce) - Piazza S. Michele; Beata Vergine Maria di Costantinopoli, sita in 73010 Collemeto frazione del comune di Galatina (Lecce) - Piazza Italia, 1; S. Barbara Vergine e Martire, sita in 73010 Galatina (Lecce) località S. Barbara. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 108 Officiale — Vengono annesse alla diocesi di Ugento-Santa Maria di Leuca, distaccandole dall'arcidiocesi di Otranto, le seguenti parrocchie : Sant'Antonio da Padova, sita in 73030 Depressa - frazione del comune di Tricase (Lecce) - Piazza Ss. Medici ; Sant'Eufemia, sita in 73030 Santa Eufemia - frazione del comune di Tricase (Lecce) - Piazza Sant'Eufemia. — Viene, infine, annessa all'arcidiocesi di Lecce, distaccandola dall'arcidiocesi di Otranto, la parrocchia Presentazione del Signore, sita in 73020 Borgagne - frazione del comune di Melendugno (Lecce) Piazza Sant'Antonio, 21. Statuit quoque eadem Congregatio ut, una cum territorio paroe­ ciarum, ecclesiae, oratoria, domus et coemeteria paroecialia, piae fundationes et quaecumque alia ecclesiastica bona et iura quomodo­ cumque ad paroecias illas spectantia adnectantur. Mandat insuper ut documenta et acta praefatorum territoriorum, clericos, fideles et bona temporalia forte respicientia, a Curia a qua ad Curiam dioecesis cui territoria aggreganda sunt tradantur. Ad clerum vero quod attinet statuit ut simul ac praesens Decretum ad effectum deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi censeantur ad­ scripti in cuius territorio ecclesiasticum officium legitime detinent; ceteri sacerdotes, clerici, seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio habent domicilium. Uniuscuiusque tamen dioecesis Ordinariis fas est, iusta de causa, rationibus perpensis cum sacerdotibus et clericis quorum interest, aliter de eorum incardinatione disponere. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Michaelem Mincuzzi, necessarias et opportunas eidem tri­ buens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quem­ libet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem authenticum exemplar actus peractae exse­ cutionis remittendi. Contrariis quibusvis minime obstantibus. Datum Bomae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 16 men­ sis Iulii anno 1988. ¡93 BERNARDINUS Card. GANTIN, Praefectum L. © S. Marcellus Costalunga, Subsecretarius In Congr. pro Episcopis tab., n. 781/87. Congregatio pro Episcopis 109 II SANCTI LUDOVICI POTOSIENSIS - CELAYENSIS De finium mutatione. Ad satius christifidelium spirituali bono consulendum, Exc.mi PP. DD. Arturus Antonius Szymanski Ramírez, Archiepiscopus Sancti Lu­ dovici Potosiensis, et Humbertus Velázquez Garay, Episcopus Celayensis, unanimi consensu, ab Apostolica Sede enixe expostulaverunt ut ecclesiastici fines circumscriptionum sibi concreditarum aliquantu­ lum immutarentur et ita aptius disponerentur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Ieronimi Prigione, Archiepiscopi titularis Lauricensis, in Republica Mexicana Delegati Apostolici, rata petitam immutationem aeternae animarum saluti cessuram, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatis precibus annuendum censuit. Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto a dioecesi Celayensi distrahit integrum territorium quasi-paroeciae seu vulgo « Vi­ caria Fija )) cui nomen San Antón de los Martínez illudque archidioe­ cesi Sancti Ludovici Potosiensi adnectit. Quamobrem documenta et acta memorati territorii clericos, fideles et bona temporalia forte respicientia a Curia Celayensi ad Curiae Sancti Ludovici Potosiensis archivum, quam primum, transmittantur. Ad clerum quod attinet, simul ac praesens Decretum ad effectum deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censeantur in cuius territorio ecclesiasticum detinent officium ; ceteri autem sacerdotes, clerici seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant vel incar­ dinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis praefatum Exc.mum P. D. Ieronimum Prigione deputat, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo­ sito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 110 Officiale Quibus super rebus praesens edit Decretum perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 26 mensis Novembris anno 1988. £& BERNARDINUS Card. G ANTIN, Praefectus L. © S . Ioannes B. Re, Archiep. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 1046/88 PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 3 Octobris 1988. — Titulari episcopali Ecclesiae Caesariensi R. D. Ioannem Lajolo, e clero dioecesis Novariensis, quem archiepi­ scopali dignitate ornavit atque Secretarium Administrationis Patri­ monii Sedis Apostolicae constituit. die 6 Octobris. — Titulari episcopali Ecclesiae Populoniensi R. D. Franciscum Marchisano, e clero archidioecesis Taurinensis, quem Se­ cretarium Pontificiae Commissionis de Patrimonio Artis et Historiae conservando constituit. die 13 Octobris. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Ioannis McCormack, Episcopi Midensis, Exc.mum P. D. Michaelem Smith, hactenus Episcopum titularem Legensem et Auxiliarem eiusdem Ordinarii Mi­ densis. die 5 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Bridgeportensi, Exc.mum P. D. Eduardum Egan, hactenus Episcopum tit. Alleghenensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Murthlacensi, R. D. Edmundum Carmody, e clero archidioecesis Sancti Antonii, hactenus curionem pa­ roeciae in oppido vulgo Toura archidioecesis Guayaquilensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Patricii F. Flores, Archiepiscopi Sancti Antonii. Congregatio pro Episcopis 111 die 10 Novembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Rosamarkensi, B. D. Villelmum G. Curlin, e clero archidioecesis Vashingtonensis, cu­ rionem paroeciae Nativitatis D.N.I.C, in Vashingtonia, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Iacobi Aloisii S.R.E. Cardinalis Hickey, Archiepiscopi Vashingtonensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Legiensi, B. P. Leonardum Olivier, sodalem Societatis Verbi Divini, curionem paroeciae Sancti Antonii dioecesis Lafayettensis, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Iacobi Aloisii S.R.E. Cardinalis Hickey, Archiepiscopi Vashingtonensis. die 25 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Banguedensi Exc.mum P. D. Caesarem Raval, S.V.D., hactenus Episcopum titularem Cerbalitanum et Auxiliarem eiusdem dioecesis. die 29 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Navaliensi, noviter erec­ tae, Exc.mum P. D. Philomenum Bactol, hactenus Episcopum titula­ rem Germanicianensem et Auxiliarem archidioecesis Palensis. die 1 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Sinus Comoënsis, Exc.mum P. D. Mauricium Couture, R.S.V., hactenus Episcopum tit. Talaptulensem. die 2 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Franciscopolitanae R. D. Baldomerum Carolum Martini, Vicarium generalem eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Legensi R. P. Franciscum Iose­ phum Arnaiz Zarandona, e Societate Iesu, Secretarium Generalem Con­ ferentiae Episcopalis Reipublicae Dominicianae, quem deputavit Auxi­ liarem Exc.mi P. D. Nicolai a Iesu López Rodríguez, Archiepiscopi Sancti Dominici. — Titulari episcopali Ecclesiae Cerbalitanae R. D. Raimundum de la Rosa y Carpio, moderatorem Pontificii seminarii maioris Sancti Do­ minici, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Nicolai a Iesu López Rodríguez, Archiepiscopi Sancti Dominici. die 3 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Thagorensi R. D. Cyprianum Calderón Polo, e clero dioecesis Placentinae in Hispania, quem Vices Praesidis Pontificiae Commissionis pro America Latina ge­ rentem constituit. die 6 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Portus Magni Exc.mum R. D. Rogerum Franciscum Crispianum Hollis, hactenus Episcopum titularem Cincaritanum et Auxiliarem Archiepiscopi Birminghamiensis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 112 Officiale — Metropolitanae Ecclesiae Novae Aureliae, Exc.mum P. D. Fran­ ciscum B. Schulte, hactenus Episcopum Vhelingensem-Carolopoli- tanum. — Titulari episcopali Ecclesiae Alleghenensi, R. D. Patricium Iose­ phum McGrath, e clero archidioecesis Sancti Francisci in Califor­ nia, rectorem templi cathedralis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis Raphaelis Quinn, Archiepiscopi Sancti Francisci in Ca­ lifornia. — Titulari episcopali Ecclesiae Minensi, R. P. Carolum Sevilla, e Societate Iesu, Vice-Provincialem pro institutione Sodalium eiusdem Societatis in California, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioan­ nis Raphaelis Quinn, Archiepiscopi Sancti Francisci in California. die 7 Decembris. — Episcopum Coadiutorem Bacabalensem R. P. Henricum Johannpoetter, Ordinis Fratrum Minorum sodalem. — Metropolitanae Ecclesiae Lyciensi Exc.mum P. D. Cosmum Fran­ ciscum Ruppi, hactenus Episcopum Thermularum-Larinensem ; — Cathedrali Ecclesiae Locrensi-Hieracensi R. D. Antonium Cili­ berto e clero archidioecesis Rossanensis-Cariatensis praesbyterum. — Cathedrali Ecclesiae Ventimiliensi-Sancti Romuli Exc.mum P. D. Iacobum Barabino, hactenus Episcopum titularem Rebellensem. die 12 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Chulucanensi, noviter erectae, Exc.mum P. D. Ioannem McNabb Conway, O.S.A., hactenus Episcopum Praelatum eiusdem sedis. die 15 decembris. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Marci in Guati mala R. D. Alvarum Ramazzini Imeri, curionem paroeciae cui nomen « San Juan Sacatepequez » in archidioecesi Guatimalensi. die 19 Decembris. — Suburbicariae Ecclesiae Veliternae-Signinae R. D. Andream Erba, Congregationis Clericorum Regularium S. Pauli sodalem. die 20 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Coloniensi E.mum P. D. Ioachim S.R.E. Cardinalem Meissner, hactenus Episcopum Berolinensem. Congregatio pro Causis Sanctorum 113 •— Coadiutorem Exc.mi P. D. Adalberti Almeida Merino, Archiepi­ scopi Chihuahuensis, constituit Exc.mum P. D. Iosephum Fernández Arteaga, hactenus Episcopum Colimensem. die 23 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Chusirensi R. D. Franciscum Micciché, e clero archidioecesis Montis Regalis, quem de­ putavit ad munus Auxiliaris archidioecesis Messanensis-LiparensisSanctae Luciae. CONGREGATIO PRO CAUSIS SANCTORUM DECRETA I BARCINONEN. Canonizationis Servae Dei Paulae a S. Iosepho Calasanctio (in saec. Paulae Montai F o r n é s ) , Fundatricis Pii Instituti Filiarum Mariae Scho­ larum Piarum ( 1 7 9 9 - 1 8 8 9 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Venit hora, adventavit hora, qua mulieris vocatio plene proce­ dit; hora, qua mulier in hominum societate vim, fulgorem, facultatem adipiscitur, quae numquam adhuc sibi acquisivit. Eam ob rem, tem­ pore quo humanum genus tam vehementer mutatur, mulieres spiritu evangelico illuminatae tantum possunt homines adiuvare ne deficiant )) (Nuntius Concilii ad mulieres, 8 Decembris anni 1965: AAS 56 [1966], 13-14). Et Ioannes Paulus II in recenti Epistula Apostolica Mulieris dignitatem, scribit : « Mulieris dignitatem et vocationem humana et christiana meditatio, quae constanter huic studuit argumento, recen­ tioribus annis maximi fecit momenti ». 8 - A . A. S. 114 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Mulieris integrae provectionis christianae necessitas ad eamque per­ tinens quaestio ab anno 1829 causa unica fuit Paúlae Montai suae Deo consecrationis et propositum suae operae apostolicae, Congrega­ tionis videlicet Filiarum Mariae, Religiosarum Scholarum Piarum, in qua quartum nuncupabatur votum docendi. Hac de causa Conditrix est primae Congregationis femininae Hispanicae saeculi x i x , uni educationi deditae. Utpote ad « signa temporum » attenta, mulieris munus praecipuum comprehendere valuit in nova societate quaestuosae industriae addicta, eius vim et momentum in eadem; ad quod munus praeparata non erat, quandoquidem apta educatione carebat. Vita et opera Servae Dei illi societatis necessitati efficaciter subvenerunt. Et hodie, sicut tunc, esse pergit tam efficax tamque huic tempori ac­ commodata. « Si evangelizavero, non est mihi gloria ; necessitas enim mihi incumbit. Vae enim mihi est, si non evangelizavero » (1 Cor 9, 16). (( Caritas enim Christi urget nos » (2 Cor 5, 14). Serva Dei pressa, sicut Apostolus, amore Christi, vitam suam officio evangelizandi dedidit, in hoc posito, ut ad integram christia­ nam educationem intenderet puellarum et iuvenum, in mulieris pro­ vectum. Hic quidem modus fuit, quo est Evangelium interpretata, verba Christi potissimum considerans : « Quamdiu fecistis uni de his fratri­ bus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 40). Dei amor, qui eius replebat cor, eam apostolam fecit studiosam, communicare cupientem cum ceteris, quo afficiebatur, amorem; adeo ut fundatum eius Opus institutorium « exundatio fuerit Dei amoris quo consumebatur ». Uti bona filia spiritalis Sancti Iosephi Calasanctii celeriter intel­ lexit humilitatis pondus, tamquam altum sanctitatis fundamentum, vitae fidelitatis et deditionis Deo suamque explevit consecrationem ex mysterio paschali, in itinere plenae fiduciae, obscuritatis, pauper­ tatis, oboedientiae et humilitatis. Ad se ipsam textum rettulit Pauli : « Mortui enim estis et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo » (Col 3, 3) : humilitas namque virtus fuit eius propria et singularis ; humilitas fortiter exercita in rebus et eventibus cotidianis et in no­ bili christianae promotionis mulieris cura. Raimundi Montai et Vincentiae Fornés filia, orta est in vico Areny de Mar (intra fines Barcinonensis provinciae), in dioecesi Gerundensi Hispaniae, die 11 mensis Octobris anno 1799, eodemque die est bapti- Congregatio pro Causis Sanctorum 115 zata in paroecia Sanctae Mariae in Caelum Assumptae, ubi Confirma­ tionis sacramentum recepit die 4 mensis Iunii anno 1803. Cum vere christiana esset familia, parentes eius multam adhibuerunt curam et diligentiam, ut ad maxima educaretur bona vitae christianae et ali­ quam frequentarci oppidi « officinam consutorum », ubi legere didicit, scribere, cálculos subducere, labores efficere sui sexus proprios, prae­ sertim opera acu picta et denticulata. Decem annorum patre orbata, statim debuit ut textrix tenuiaria laborare ut in cura rerum matrem adiuvaret ad familiam sustentandam. Interim naviter apostolatum pa­ roecialem participavit tamquam membrum sodalitatis Dominae No­ strae a Rosario et Congregationis Dolorum, a pueritia eminens, et a iuventute, ferventi in Mariam amore, efficaci auxilio parocho praebito in catechesi parvulis et iuvenibus tradenda. Et etiam, hoc tempore exacto, parva dedit specimina docendi pro puellis, animadvertens so­ cietati et Ecclesiae necessariam esse integram christianam educationem puellarum et iuvenum, mulieris provectionem. Confessario moderante, sacerdote O.F.M. Cap., paulatim repperit hanc Dei esse voluntatem, et Domini respondens vocationi statuit totam vitam suam ad hoc munus conferre, initio capto apostolatus sui in vico Figueras (in provincia Gerundensi). Hoc consilio anno 1829, publicis et civilibus difficultatibus supe­ ratis eius aetatis sane instabilis parumque ad Ecclesiam propensae, a sua simplici amica Agnete Busquets comitata, se ad vicum Figueras transtulit ut primam pro puellis scholam aperiret, amore Dei impulsa et erga animas ardore, quia « operis eius institutorii in vico Figueras et in aliis locis studium animarum causa erat. A iuvene Deo se conse­ crare et per institutionem utilis esse animis, quarum salute flagrabat ». Insequenti anno 1830 ei se coniunxit Felicia Clavell. Tredecim annis (1829-1842) Serva Dei magnum explicavit laborem institutorium in eo vico, ampla proposita studiorum ratione, quae integram chri­ stianam puellarum et iuvenum educationem consequeretur. Ita in­ stitutoriam infringebat distinctionem quoad pueros secundum leges, multis lustris antegrediens leges reipublicae. Vitam spiritalem etiam ordinavit sodalium, quae communiter vivebant quaeque ab ea cura­ bantur et regebantur, etsi in Scholas Pias se inserere cupiebat et ex spiritu Regulaque vivere Sancti Iosephi Calasanctii. In vico Figueras clare delineata apparet eius vocatio educatricis ex Scholis Piis et Conditricis; qua re duas admisit discipulas, quae cum ea vitam optabant communicare et apostolatum. 116 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Die 8 mensis Maii anno 1842 actionem suam institutoriam ad oppidum prolatavit Areny de Mar, alia schola aperta, simulque sen­ sum auxit christianum quo in suis ephebeis educationem instruere volebat. Eius navitas alias allexit et quattuor iuvenes coetui se aggregaverunt in eodem oppido. Die 24 mensis Septembris anno 1846 ad pagum Sabadell (in pro­ vincia Barcinonensi situm) se contulit, tertium conditura Institutum, quod ad finem adduxit maxima cum austeritate et paupertate, vel rebus necessariis egens, soli impensae fidei Dei confisa et certae eius providentiae spei; id namque evenit. Illud eo instituit consilio, ut Patres Scholarum Piarum necessitudine attingeret, quorum Calasanctiano charismate se omnino cohaerere sentiebat, saltem ab anno 1837. Optatum suum, copulationem nempe cum Scholis Piis ad effectum adducere volebat, ut secundum Constitutiones et Begulas viveret Sancti Iosephi Calasanctii; insuper scholam aperire pro puellis die 24 mensis Octobris anno 1846. Quae exoptabat celeriter perfecta sunt. Opitulantibus et suadentibus Patribus ex Scholis Piis Hyacintho Feliu et Augustino Casanovas, obtinuit ut suae Congregationi structuram daret et regulas Calasanctianas. Ibi die 2 mensis Februarii anno 1847 vota est professa religiosa, ut Filia Mariae ex Scholis Piis, una cum tribus primis sodalibus. Sed in Capitulo, die 14 mensis Martii acto anno 1847, aliter ac iis allatum erat atque consentaneum videba­ tur, non est Antistita Generalis electa nec Antistitae Generalis consultrix. Hunc eventum recte secuta est significatio clarissima eius summae virtutis, imprimis humilitatis et oboedientiae. Hac de re P. Calasanctius Babaza, Sch. P., scripsit : <( Capitulum "anni 1847 confir­ matio fuit decretoria eius humilitatis ». Initium etenim fuit eius longi itineris amoris, oboedientiae, paupertatis et praesertim humilitatis, quod usque ad mortem continuavit, durius, si umquam, ultimis tri­ ginta annis, quos egit in pago Olesa Montis Serrati (aa. 1859-1880). Paula Montai interesse perrexit in muniis quae ei oboedientia credebat, conscia sui oneris et officii Conditricis. Yerba Iesu adimpleta sunt : « Amen, amen dico vobis : Msi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet; si autem mortuum fuerit, multum fructum affert » (Io 12, 23-24) ; namque decennio 1849-1859 Congregatio propere propagata est copiososque, eius proximo impulsu, edidit fructus. Sua privata industria domos instituit locorum communiter appellatorum Igualada (in provincia Barcinonensi), anno 1849; Vendrell Congregatio pro Causis Sanctorum 117 (in provincia Tarraconensi), anno .1850; Masnou (in provincia Barci­ nonensi), anno 1852 et Olesae Montis Serrati (in provincia Barcino­ nensi), anno 1859. Institutionem suggessit et excitavit domorum Ge­ rundensis, anno 1853, Blanensis (in provincia Gerundensi), anno 1854, Barcinonensis, anno 1857 et Sellerensis (in insula Maiorica), anno 1857. Annis 1852-1859 magistra novitiarum fuit in pago Sabadell. Eo tempore nonaginta novitiae vota nuncuparunt, et, in universum, ab anno 1829 ad annum 1859 educatrix fuit primarum centum triginta religiosarum Congregationis. Alacritas et vehemens vita spiritalis no­ vitiatus sub eius moderatione nota fuit et eius religiosarum virtutum integritas modo fulsit singulari et praecellentissimo, cum vivo esset exemplo omnibus novitiis et, praecipue, perfecta deprecationis magi­ stra. Saepe iis repetebat : « Animae studiosae deprecationis estote, quia hoc solum modo nostrum dilectum Institutum progressus faciet ». Sanctam Teresiam a Iesu habuit exemplar et magistram precationis, quam assidua eius operum lectione colebat. Quoad hoc, quaedam eius novitiarum dixit : <( Eius consilia ad precationem spectantia nobis utilissima fuerunt » ; et aliae : « Nos vere precari docuit ; eius con­ silia per totam vitam mihi usui fuerunt ». Suis institutoriis sermo­ nibus ostendebat perfectum vitae religiosae exemplar, Christocentricae, quae dicitur, Marialis et Oalasanctianae, nisae humilitatis, oboedien­ tiae et experientiae atque Constitutionum et Regulae fundamentis. Toto eo tempore exundantis industriae, eius vita definiri potest: vocatio amoris et servitii praestiti pueritiae et iuventuti femininae per christianam educationem et earundem provectionem. Actio institutoria re exprimebat eius amorem in Deum atque devotionem, eius carita­ tem, « q u o d est vinculum perfectionis» (Gol 3, 14). Die 15 mensis Decembris a. 1859 missa est ad aperiendum ephebeum Olesae Montis Serrati, ibique usque ad mortem mansit, uti Antistita ad annum 1883, deinde uti simplex communitatis sodalis. Domus pau­ pertas et austeritas, esse sub invocatione et tutela Virginis Montis Serrati et ad eius sanctum Montem, fuisse videntur causae, quae eam ad manendum in ea sede usque ad mortem impulerunt. Eius opera, ad cursum pertinens Congregationis, ab anno 1857, paulatim minuta est. Rerum temporumque adiuncta vincebant ipsaque laeta id accepit et approbavit. Olesa Montis Serrati apparavit pro suo ephebeo condicionem familiarem, ubi cum gaudio impiger labor coniungebantur et gravis christiana formatio alumnarum. Suas con­ tulit curas ad favendum bono spiritali Sororum, ex quibus commu­ nitas constabat, humane et indulgenter. 118 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Eius triginta annorum recessus in vico Olesa Montis Serrati, sancti­ tate et vita integerrima ornatissimus fuit, et ostendit generaliter omnium virtutum exercitium, super quas tamen eminent spiritus de­ precationis, singularissima humilitas, vitae austeritas et erga paupe­ res amor. In vico Olesa Montis Serrati impense sensit omnes quaestiones et laetitias Congregationis, in suam et in Sororum suarum omnium industriam testimonium inducens vitae Deo consecratae per munus institutorium et extremis annis deprecationi ferventi deditae atque affectioni spei in rebus adversis inque incommodis et infirmitatibus aetatis propriis. Spes fuit ei gaudii fons, unde dicere potuit : « In spe gaudentes, in tribulationibus patientes » (Rom 12, 12). Eodem in vico obdormivit in Domino die 26 Octobris 1889. Propter haec omnia famam sanctitatis est in vita consecuta, prae­ sertim Olesa Montis Serrati. Post eius mortem haec fama, nedum deficeret, aucta est et confirmata in Congregatione Filiarum Mariae e Scholis Piis, et in Hispania ac extra Hispaniam. Attamen canoni­ zationis causa, ob rationes eidem extraneas, post frustra captum co­ natum anno 1929, est anno 1957 Barcinone inchoata. Porro, edito decreto, die 12 Iulii a. 1966, super scriptis Servae Dei tributis, Sacra tum Rituum Congregatio, probante Paulo Papa V I , decrevit ad ulteriora procedi posse. Die autem 1 mensis Iulii inse­ quentis anni 1967, eadem Congregatio Causam Servae Dei Sectioni commisit Historicae, quae, collectis undique documentis vitam virtu­ tesque Servae Dei respicientibus, amplam confecit Positionem super virtutibus anno 1985 typis editam. Quam Positionem Consultores in historia periti in coetu diei 28 Ianuarii anni 1986 laudaverunt. Servatis itaque de iure servandis, deventum est ad disceptationem super virtutibus in specie praefatae Servae Dei, idque primum, die 24 Maii anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali ; postea, die 15 Novembris eodem anno, in Congregatione Ordinaria Pa­ trum Cardinalium et Episcoporum, ponente Exc.mo ac Rev.mo D.no Paulino Limongi, Archiepiscopo titulari Nicaensi in Haemimonto. Et utraque in congressione, proposito dubio num constaret de heroicis Servae Dei virtutibus omnes, tum Consultores tum Cardinales et Episcopi, qui convenerant, adfirmando responderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum fideli relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum libenter 119 Congregatio pro Causis Sanctorum excipiens, ut Decretum super Servae Dei virtutibus heroum in modum exercitis conscriberetur praecepit. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinali infrascripto necnon Archiepiscopo Causae ponente, meque a Secretis Congrega­ tionis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Pru­ dentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis Servae Dei Paulae a S. Iosepho Calasanctio (in saec.: Paulae Montai Fornés), Fundatricis Pii Instituti Filiarum Mariae Scholarum Piarum, in gradu heroico exercitis, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 28 mensis Novembris A.D. 1988. ANGELUS Card. FELICI, Praefectus L. © S. £& Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis II BOVINEN. Canonizationis Ven. Servi Dei Antonii Lucci, Episcopi Bovinensis, O.F.M. Conv. ( 1 6 8 1 - 1 7 5 2 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc in Ecclesiae more et lege fuit et dudum positum est ut, in decernendis Beatorum Caelitum honoribus Servis Dei qui christianas coluissent virtutes heroum in modum, humano testimonio pariter acce­ dat caeleste suffragium, veluti Dei signum seu sigillum, miraculo mani­ festatum et agnitum, intercessioni eorundem Servorum Dei tributo. Quod sane non fugit actores Causae beatificationis Venerabilis Servi Dei Antonii Lucci, ex Ordine Fratrum Minorum Conventualium, Epi­ scopi Bovinensis. Natus erat Dei Famulus in civitate Agonis, Provinciae Aprutinae, die 2 mensis Augusti anno 1681. Sacerdos inauguratus anno 1705, lau­ rea in sacris disciplinis insignitus, institutioni et praedicationi se dedit. Perspecta eius singulari doctrina et perspicua morum integritate, Be- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 120 nedictus XIII ad regendam ecclesiam Bovinensem eum elegit et nomi­ navit. In utroque statu dispersit, dedit pauperibus, in quibus ab ino­ pia sublevandis ita fuit effusus, ut ne suis quidem necessitatibus consuleret. Vigilantissimi pastoris partes, nullis fractus laboribus, per integrum vigintitrium annorum spatium exercuit. Virtutum omnium praeclara praebuit exempla usque ad extremum diem, qui accidit anno 1752, mense Iulio. Quas virtutes heroicum in modum esse exercitas Pius Papa IX die 13 mensis Iunii a. 1847 declaravit. Hinc Causae actores, ut ad beatificationem eiusdem Venerabilis le­ gitime procederetur, miram quandam sanationem divinitus patratam, eodem Venerabili deprecatore, quae asserebatur, Apostolicae Sedi ad cognoscendum exhibuerunt. Exposuerunt sane sacerdotem Cyrillum de Sanctis, sodalem Ordinis Carmelitarum in monasterio S. Annae urbis Beneventanae, enixis precibus invocantem patrocinium Venerabilis An­ tonii Lucci mense Octobri anni 1775, infausta edita a medicis quoad vitam prognosi, convaluisse de repente, perfecte ac stabiliter a morbo quem periti Consultae Medicae huius Congregationis Italicis verbis descripserunt : « fistole perianali multiple, complete, con comunicazione rettale; stato tossinfettivo grave)). Super eiusmodi sanatione adornatus est, annis 1779-1780, apud Cu­ riam ecclesiasticam Bovinensem, processus apostolicus, cuius iuridica forma et vis agnita est per Decretum Sacrae tum Rituum Congrega­ tionis die 10 Septembris 1782 editum. Porro praefata Consulta Medica examini subiecit, pro sua competentia, superius descriptam sanatio­ nem, in coetu diei 3 mensis Februarii anni huius 1988 coadunata, et rata est eumdem eventum hodiernis scientiae medicae legibus haud posse explicari. Quibus praemissis, ventum est ad theologicam disceptationem de eodem miro eventu, et primum quidem, die 7 Iulii eodem anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Promotore Generali Fidei; deinde, die 8 Novem­ bris, in Congregatione Ordinaria Cardinalium et Episcoporum, po­ nente E.mo ac Rev.mo Cardinali Iosepho Caprio. Et in utroque Coetu, proposito dubio « utrum constet de miraculo, in casu et ad effectum de quo agitur», adfirmando omnes responderunt. Facta postmodum de hisce omnibus rebus per subscriptum Cardi­ nalem Praefectum Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata ac fideli relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum Congregatio pro Causis Sanctorum 121 excipiens rataque habens, iussit Decretum super praefata mira sana­ tione conscribi. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus in­ frascripto Praefecto et Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque convocari solitis, eisque adstantibus decla­ ravit : Constare de miraculo a Deo patrato, deprecatore Venerabili Servo Dei Antonio Lucci, ex Ordine Fratrum Minorum Conventualium, Episcopo Bovinensi, scilicet de instantánea, perfecta ac stabili sana­ tione sacerdotis Cyrilli de Sanctis, a «.fistole perianali multiple, com­ plete, con comunicazione rettale; stato tossinfettwo grave ». Hoc autem Decretum evulgari et in Congregationis pro Causis Sanctorum acta referri mandavit. Datum Eomae, die 28 Novembris A. D. 1988. ANGELUS L. Card. FELICI, Praefectus œ s. £ß Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a secretis III CLUNIEN. Beatificationis seu Declarationis martyrii Servorum Dei Nicephori a Iesu et Maria et X X V Sociorum ex Congregatione Passionis Iesu Christi in odium fidei interfectorum a. 1936. SUPER DUBIO An constet de martyrio et causa martyrii, in casu et ad effectum de quo agitur. « Martyrium, quo discipulus Magistro pro mundi salute mortem libere accipienti assimilatur, Eique in effusione sanguinis conformatur, ab Ecclesia eximium donum supremaque probatio caritatis aesti­ matur. Quod si paucis datur, omnes tamen parati sint oportet, Chri­ stum coram hominibus confiteri, Eumque inter persecutiones, quae Ecclesiae numquam desunt, in via crucis subsequi » (Lumen gen­ tium, 42). Alta Concilii Vaticani II doctrina beatitudinum voci respondet, quas Christus in sermone super montem habito proposuit : « Beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam ... Beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omne malum ad- 122 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale versum vos, mentientes, propter me. Gaudete et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in caelis » (Mt 5, 10 s.). Iure merito hanc videntur beatitudinem participare viginti sex Servi Dei communitatis Passionis Christi in vico Daimiel constitutae, in dioecesi Cluniensi in Hispania, qui cruentam oppetiverunt mortem ut suam fidelitatem erga Christum et Ecclesiam, testificaren tur. Veri Calvariae cives, se ipsos spiritaliter formaverunt ad exempla et ad religionem Conditoris Sancti Pauli a Cruce, qui olim scripsit : « Verorum Dei servorum et amicorum vita est singulis diebus mori : Quo­ tidie morimur » (cf. 1 Cor 15, 31; Epistulae, I, 787). Ita animati XXVI Servi Dei, cum venit hora tribulationis magnae, parati fuerunt ad stolas suas in sanguine Agni lavandas (cf. Apc 7, 14). Die 3 mensis Iunii anno 1933 Pius PP. XI per Litteras Encyclicas « Dilectissima Nobis » omnibus catholicis Episcopis gravem indicavit Ecclesiae condicionem in Hispania. Mense Octobri anno 1934, in Asturia primae victimae immolatae, pluribus interiectis sacerdotibus, reli­ giosis, seminariorum alumnis, quibus longum iniit Ecclesiae Hispani­ cae martyrologium. Et res in peius mutatae sunt anno 1936. Communitas Congregationis Passionis in vico Daimiel degens, intra fines dioecesis Cluniensis, ex triginta religiosis constabat, magnam partem clericis professis, scholae philosophicae alumnis. Ad hos se adiunxit P. Nicephorus a Iesu et Maria, Praepositus provincialis, qui adesse voluit a sua sede Caesaraugustana profectus simul ac pericu­ lum animadvertit communitati imminens. Nocte inter diem 21 et diem 22 mensis Iulii anno 1936 manipulus ducentorum fere militum liberae reipublicae strepens recessum petivit cui nomen erat « S. Cristo de la Luz », in vico Daimiel situm, et importune communitatem e somno excitavit. Pater Nicephorus, re intellecta, iussit omnes religiosos in ecclesia congregari eosque paterne et ardenter adhortatus est ut, su­ premo instante discrimine, se ostenderent veros Congregationis Pas­ sionis sodales, laetos se similes fieri Calvariae Victimae, amorem ma­ ximum patefaciendo, vitam nempe devovendo, concessa tamen libertate aut a recessu abscedendi aut manendi. Nemo religiosorum secessit, sed omnes manere coniuncti voluerunt, pergentes communitatem etiam in periculo constituere. Pater Provincialis primum absolutionem accepit a domus Rectore, deinde ipse ceteros religiosos absolvit. Postea omni­ bus Panem eucharisticum distribuit, reliquas sacras species consumpsit, ut impediret quominus violarentur. Tunc ecclesiae portae apertae Congregatio pro Causis Sanctorum 123 sunt et milites liberae reipublicae minaces irruerunt armis captis. Pater Nicephorus significavit religiosos omnes libere velle se plumbo ipsa in ecclesia interfici, sed militum dux imperavit ut omnes iter ingrederetur ad coemeterium. Cum illuc pervenissent religiosi iussi sunt ab urbe abire nec unquam ad recessum reverti, morte proposita. Sed militum duces iam poenam capitis statuerant, etsi in praesens opportunitatis causa eam distulerunt. Exinde religiosi discessere diverse gregatim, sed postmodo diebus et in locis diversis pro Christo vitam dederunt. Quinque eorum e caede evaserunt, quoniam aliquando numquam inquisiti sunt, fueruntque postea testes insignes in Processibus canonicis. Ceteri reli­ giosi sclopetis necati sunt, in hos manipulos divisi : Primum manipulum P. Nicephoro ducente, manipulus duodecim religiosorum, postquam a ceteris discesserunt in coemeterio vici Daimiel pedibus ierunt ad ferratae viae stationem loci Campillo dicti, ubi hamaxosticho adhibito, Manzanares profecti sunt. Cum illo pervenerunt, tesser am viatoriam postulaverunt, sed a militibus liberae civitatis agniti uti religiosi, iuxta viam ferratam missi sunt et pyrobolorum coniectibus die 23 mensis Iulii anno 1936 icti. Ex iis quinque illico mortui sunt, sextus in vale­ tudinario exspiravit aliquot post horas. Ii fuerunt : I - Nicephorus a Iesu et Maria (in saeculo Vincentius Diez Tejerina), die 17 natus mensis Februarii anno 1893 in oppido Herreruela (in provincia Palentina). Quattuor vota Congregationis Passionis pro­ pria est die 7 mensis Martii professus anno 1909 et sacerdos ordina­ tus Chicagiae (in Foederatis Civitatibus Americae Septentrionalis) die 17 mensis Iunii anno 1916, postquam in custodia fuerat propter fidem in Mexico. Pluribus aliis annis in Mexico actis et in Cuba, mense Iunio anno 1935 creatus est Praepositus provinciae Congregationis Passionis Hispanicae a Sacra Familia, Caesaraugustae sedem princi­ pem habentis. Dux fuit Servorum Dei communitatis vici Daimiel, quibus coniungi voluit, verus pater et pastor, ubi intentio apparuit persecutionis, quosque ad martyrium est adhortatus aspera illa nocte qua sunt e recessu expulsi, et absolutione generali munivit atque Eucharistia, tamquam ad supremam aleam viatico. II - Iosephus a Sacris Cordibus (in saeculo Estalayo García), ca­ lendis Martiis ortus anno 1915 in pago San Martín de Perapertú Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 124 (in provincia Palentina), decem filiorum octavus. Anno 1928 scholam apostolicam ingressus Congregationis Passionis, post optimum novi­ tiatum professionem religiosam fecit die 29 mensis Octobris anno 1933. Curriculum philosophicum confecturus inaestimabili martyrii gloria est donatus. III - Epiphanius a S. Michaele (in saeculo Sierra Conde), cleri­ cus professus vix a die 3 mensis Octobris anni 1935. Ortus est piis et humilibus agricolis, die 12 mensis Martii anno 1916 in pago San Martín de los Herreros (in provincia Palentina). IV - Abilius a Cruce (in saeculo Ramos y Ramos), natus est die 22 mensis Februarii anno 1917 in pago Resoba, in dioecesi Palentina. Professione religiosa facta die 23 mensis Octobris anno 1935, studia philosophica inierat. V - Zacharias a SS. Sacramento (in saeculo Fernández Crespo), natus in vico Cintruénigo, in dioecesi Pampilonensi-Tudelensi, die 24 mensis Maii anno 1917. Emissa professione religiosa die 23 mensis Octobris anno 1935, vix post novem menses cum sodalibus fratribus est martyrii palmam adeptus. VI - Fulgentius a Corde Mariae (in saeculo Calvo Sánchez), qui, natus die 16 mensis Ianuarii anno 1917 in loco Cubillo de Ojeda, in dioecesi Palentina, vota religiosa est professus die 29 mensis Octo­ bris anno 1933, in festo Christi Regis. Cum humi procubuisset gra­ viter in capite vulneratus, Fulgentius post paucas horas de vita deces­ sit in valetudinario urbis Manzanares, die 23 mensis Iulii anno 1936. Sex alii Servi Dei crebris sclopetorum emissionibus sunt graviter aut minus graviter sauciati; dein sublati et ad valetudinarium Man­ zanares advecti ibique curati, sed ut supremum subirent discrimen post tres ferme menses, sicut dicetur cum de quinto manipulo trac­ tabitur. Secundum manipulum Nocte expulsionis e recessu, tempore divisionis in manipulos, no­ vem Servi Dei, duce Rectore P. Germano, ad Cluniensem urbem iter fecerunt. Uti religiosi agniti, prehensi sunt falso accusati quod sclopetis ictus misissent in populum, circa colla eodem laqueo ligati et ad urbis Cluniensis praetorium adducti. Praefectus civilis iussit iis Congregatio pro Causis Sanctorum 125 fidem publicam dari ut Matritum irent; quae tamen testificabatur eos esse religiosos Congregationis Passionis domicilium habentes in vico Daimiel. Hinc scriptura illa facta est eis rei capitalis animadversio, quandoquidem in hamaxosticho cogniti tamquam religiosi, iussi sunt ad f erratae viae stationem oppidi Carabanchel Bajo (in provincia Matritensi) descendere, ibique sunt plumbeis transfossi glandibus die 23 mensis Iulii matutino tempore anno 1936. Ii fuerunt : V I I - Germanus a Iesu et Maria (in saeculo Emmanuel Pérez Giménez), die ortus 7 mensis Saptembris anno 1898 in vico Cornago, in dioecesi Calagurritana. Professionem religiosam fecit die 5 mensis Maii anno 1915. Scholis philosophicis peractis, Romam, ut in studium incumberet theologiae, missus est, ibique est ordinatus sacerdos in basilica SS. Ioannis et Pauli die 22 mensis Septembris anno 1923. Insula Cuba campus fuit eius apostolatus sacerdotalis in multis pa­ roeciis, donec mense Iulio anno 1935 rector factus est recessus vici Daimiel. Praefectus est ita frequenti iuvenum communitati, martyrii gloriae destinatae. V I I I - Philippus a Sacro Corde Mariae (in saeculo Valcabado Granado), die 26 Maii ortus est in pago San Martín de Rubiales, in dioecesi Oxomensi, anni 1874. Congregationem Passionis ingressus, professionem religiosam fecit die 3 Iunii anno 1890 et est ordinatus sacerdos die 18 Septembris anno 1897. Apostolicos suos labores exantlavit in Cuba et in Hispania et muneribus superioris loci atque con­ sultoris suae provinciae religiosae est functus. Anno 1929 est ad vicum Daimiel missus uti magister spiritus communitatis ibidemque, fervida cum animi cura, se ad martyrii insignem gratiam praepara­ vit, maximus natu communitatis (62 erat annorum). IX - Maurilius a Iesu Infante (in saeculo Macho Rodríguez), qui, idibus Martiis natus anno 1915 in oppido Villafria, in dioecesi Palen­ tina, est vota religiosa professus die 23 Octobris anno 1932. A mense Septembri anni 1934 in vico Daimiel moratus est scholamque philoso­ phicam erat peracturus, quando martyrii palmam una cum sodalibus fratribus est consecutus, ea serenitate et simplicitate, quae propria fuit eius vitae spiritalis. X - Iosephus a Iesu et Maria (in saeculo Osés Sainz), qui, ortus die 29 mensis Aprilis anno 1915 in oppido Peralta, in dioecesi Pampilonensi, est inter sodales Congregationis Passionis vita religiosa pro- Acta Apostolicae 126 Sedis - Commentarium Officiale fessus die 28 mensis Octobris anno 1933. Ante ultimum periculum iuvenis hic graviter in capite ictus erat latere, in eum iacto per transi­ tum in urbe Cluniensi. XI - Iulius a Sacro Corde (in saeculo Mediavilla Concejero), natus nonis Maiis anno 1915 in pago La Lastra, in dioecesi Palentina; die 29 mensis Octobris anno 1933 religiosam fecit professionem. Iam ter­ tium annum degebat in recessu vici Daimiel, cum et ipse dignus est inventus qui supremum sanguinis testimonium in flore daret aetatis. XII - Iosephus Maria a Iesu Moriente (in saeculo Ruiz Martínez), ortus est die 3 mensis Februarii anno 1917 in pago Puente la Reina, in dioecesi Pampilonensi, et religiosam fecit professionem die 29 men­ sis Octobris anno 1933. In epistula ad matrem missa tempore Paschatis anno 1936 scripsit se esse paratum vel ad martyrium subeundum pro fide ; quod evenit post tres menses. XIII - Laurinus a Iesu Crucifixo (in saeculo Proaño Cuesta), qui, natus postridie Idus Aprilis anno 1916 in oppido Villafria, in dioecesi Palentina, sicut frater sodalis Maurilius, est vota religiosa professus die 23 mensis Octobris anno 1932. Vix post novem menses est prae­ mium aeternum assecutus gloria martyrii. XIV - Anacarius ab Immaculata (in saeculo Benito Nozal), natus est die 23 Septembris anno 1906 in pago Becerril del Carpio, in dioe­ cesi Palentina, et professionem religiosam fecit ut frater coadiutor pridie nonas Décembres anno 1922. Cum laetitia humiliora et gra­ viora munia exercuit, magno cum spiritu deprecationis, paenitentiae et humilitatis. Ab anno 1929 sodalis fuit communitatis recessus vici Daimiel. XV - Philippus a Michaele (in saeculo Ruiz Fraile), natus in loco Quintanilla de la Berzosa, in dioecesi Palentina, pridie nonas Mar­ tias anno 1915, post quattuor studiorum annos in schola apostolica, novitiatum est ingressus ut frater coadiutor et vota religiosa nun­ cupavit die 22 mensis Octobris anno 1932. In vico Daimiel munus vestifici communitatis explevit et, saltuatim, etiam coqui atque olitoris. Horum novem religiosorum corpora mortua insecta sunt et medi­ cus notavit nullum se invenisse signum propugnationis Servorum Dei : acceptio martyrii conscia fuit et sancte heroum digna. Congregatio pro Causis Sanctorum 127 Tertium manipulum Tres alii religiosi, post nocturnam expulsionem ex recessu vici Daimiel, iter fecerunt per arva Calatravam, hamaxostichum conscensuri in statione viae ferratae oppidi Malagón, ut se Matritum confer­ rent. A duobus liberae civitatis militibus agniti, primum sunt in car­ cerem inclusi in domo municipali oppidi Malagón, deinde comitati ut hamaxostichum inscenderent. In viae ferratae statione oppidi Urda (in provincia Toletana) a militibus iussi sunt descendere, postea inter turbam tumultuantem impulsi ad aquae receptaculum, ibi sclopetis interempti sunt. Dies erat 25 mensis Iulii anni 1936, S. Iacobi Apostoli festum, Hispaniae Patroni. Ii fuerunt: XVI - Petrus a Corde Iesu (in saeculo Largo Redondo), qui, natus die 19 mensis Maii anno 1907 in oppido Alba de los Cardamos, in dioe­ cesi Palentina, professionem religiosam fecit die 23 Octobris anno 1923. Ordinatus sacerdos die 19 Iunii anno 1932, debuit in Marochio Hispanico anno 1934 stipendia merere uti cappellani adiutor. A mense Decembri anni 1935 sodalis fuit communitatis vici Daimiel. XVII - Felix a Quinque Plagis (in saeculo Ugalde Irurzun), or­ tus die 6 mensis Novembris anno 1915 in loco Mendigorria, in dioecesi Pampilonensi, qua exempla sequens patrui iam religiosi inter sodales Congregationis Passionis vota nuncupavit die 29 mensis Octobris anno 1933. Indole affabilis et pacificus, fortiter tamen et constanter martyrii discrimen supremum obiit. XVIII - Benedictus a Virgine <( del Villar » (in saeculo Solana Ruiz), qui, natus pridie nonas Ianuarias anno 1898 in pago Cintruénigo, in dioecesi Pampilonensi-Tudelensi, vota religiosa est professus, uti frater coadiutor, die 29 mensis Iunii anno 1914. Munera exercuit vestifici, ostiarii et aegrorum ministri, etiam in Mexico et in Cuba. Primis Iulii diebus anno 1936 sede mutatus est missus ad vicum Daimiel, ut et ipse palmam adipiscentur martyrii. Quartum manipulum Nocte dispersus, duo religiosi, una cum quinque qui effugerant a quibus postea digressi sunt, ad urbem Cluniensem profecti sunt. Apud amicos habitaverunt, cum religiosis aliorum Institutorum, ibique duos ferme manserunt menses, vitam agentes impensae deprecationis et Acta, Apostolicae Sedis - 128 Commentarium Officiale paenitentiae. A duobus militibus liberae civitatis ablati, sclopetis necati sunt matutinis horis diei 25 mensis Septembris anno 1936 in vico Carrion de Calatrava. Vocabantur : XIX - Ioannes Petrus a 8. Antonio (in saeculo Isephus Maria Bengoa Aranguren), qui, ortus die 19 mensis Iunii anno 1890 in pago Guesatibar, in dioecesi S. Sebastiani, professionem in Congregatione Passionis fecit die 9 mensis Novembris anno 1908. Missus in Mexicum et deinde in Foederatas Civitates Americae Septentrionalis, est ordi­ natus sacerdos die 17 Iunii anno 1916. Multorum recessuum in Mexico Praeses fuit et postea in Hispania, ab anno 1932 vicarius Rectoris in vico Daimiel, quando una cum fratribus sodalibus communitatis Chri­ sto vitam devovit. XX - Paulus Maria a 8. Ioseph (in saeculo Petrus Leoz y Portillo), qui, natus die 16 mensis Februarii anno 1882 in oppido Leoz, in dioe­ cesi Pampilonensi, et ingressus Congregationem Passionis uti frater coadiutor, professionem fecit religiosam die 12 mensis Septembris anno 1909. Multos annos munere ianitoris est functus, in vico Daimiel, usque ad noctem incursionis militum liberae civitatis, quamquam acerbis ul­ ceribus diu laboravit. Martyrio suam perfecit participationem Pas­ sionis Christi. Quintum manipulum Hi ultimi quidem Servi Dei primo manipulo coniuncti erant, a Pro­ vinciali P. Nicephoro ducto, et omnes vulnerati erant crebris sclopetorum emissionibus die 23 mensis Iulii anno 1936 Manzanares, ubi primi martyres mortui sunt. Cruce Rubra collecti et in illius loci valetudinarium deducti, primis diebus curati sunt a Filiabus Caritatis, quae e valetudinario depulsae sunt calendis Augustis. Militibus libe­ rae civitatis vigilantibus, qui e conspectu suo eos non amittebant, omnes ex vulneribus convaluerunt et aliqua officia praestare potue­ runt aliis in valetudinario iacentibus tum spiritalia tum corporea. Sed persecutores eos reficere statuerant, ut postea semel exstinguerent : quod quidem factum est die 23 mensis Octobris anno 1936, cum omnes simul plumbearum glandium emissionem subierunt in via, quae ab urbe Manzanares ad vicum Daimiel ducit. Hi sex héroes Christi du­ plici sunt decorati martyrio, et claram Viam crucis concluserunt Congregatio pro Causis Sanctorum 129 communitatis Congregationis Passionis in vico Daimiel constitutae. Ii fuerunt : XXI - Hildefonsus a Cruce (in saeculo Anatolius García Nozal), qui, natus idibus Martiis anno 1898 in pago Becerril del Carpio, in dioecesi Palentina, vota est professus religiosa die 25 mensis Maii anno 1914. Romae studia peregit theologica et est ordinatus sacerdos in urbe Cluniensi die 17 Decembris anno 1924. Pluribus praefuit Con­ gregationis recessibus et dein in vico Daimiel Director fuit clerico­ rum, qui in philosophiae studium incumbebant quique eius fuerunt in martyrio socii. XXII - Iustinianus a S. Gabriele a Virgine Perdolente (in saecula Cuesta Redondo), qui, natus die 18 mensis Augusti anno 1910 in pago Alba de los Cárdanos, in dioecesi Palentina, religiosam professionem fecit die 29 mensis Septembris anno 1926 et ordinatus est sacerdos die 15 Septembris anno 1934. Mense Septembri anno 1935 nominatus est praeceptor Graeci sermonis in studiorum sede vici Daimiel ibique sortem participavit cum illa martyrum communitate. Priore plumbearum glandium emissione oculum amiserat et varia alia acceperat vulnera. XXIII - Euphrasius ab Amore Misericordioso (in saeculo de Celis Santos), qui, natus die 13 mensis Martii anno 1915 in oppido Salinas de Pisuerga, in dioecesi Palentina, vota religiosa nuncupavit die 23 men­ sis Octobris anno 1932. Scholam theologicam inchoaturus erat, cum a Domino rogatus est ut iuvenilis vitae supremum daret testimonium. Sanatus post priorem plumbearum glandium emissionem, in culinae ministeriis fuit. Est plumbo interfectus die anniversario professio­ nis suae. XXIV - Honorinus a Virgine Perdolente (in saeculo Carracedo Ramos), qui, natus in pago La Lastra, in dioecesi Palentina, die 21 men­ sis Aprilis anno 1917, vota est professus die 29 mensis Octobris anno 1933. Ardenter exoptavit apostolus esse et missionarius : quae appe­ titio est duplici provecta martyrio. XXV - Thomas a SS. Sacramento (in saeculo Cuartero Gascón), qui, ortus die 22 Februarii anno 1915 in pago Tabuenca, in dioecesi Caesaraugustana, vota religiosa est professus die 29 mensis Octobris anno 1933. Ei quoque honor duplicis martyrii destinatus erat, uti testimonium supremum amoris Christi Crucifixi. 9 - A. A. S. 130 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale XXVI - Iosephus Maria a Iesu (in saeculo Cuartero Gascón), Servi Dei nuper memorati frater, qui, natus in pago Tabuenca, in dioecesi Caesaraugustana, die 24 mensis Aprilis anno 1918, nonus filius nume­ rosae familiae, professionem religiosam fecit die 23 mensis Octobris anno 1935 et prorsus uno anno transacto, vocatus est, capite devoto, ut suam testificantur fidelitatem erga Christum et Ecclesiam. Com­ munitatis Congregationis Passionis in vico Daimiel constitutae mini­ mus natu erat, cum 18 esset annorum. Ita gloriose necati sunt, solummodo quia religiosi erant, V I I sa­ cerdotes Congregationis Passionis, IV fratres coadiutores et XV clerici scholastici philosophiae studium exercentes. Statim post gloriosam mortem suam XXVI Servi Dei appellati sunt (( martyres vici Daimiel )), tum a sodalibus fratribus tum a Christi­ fidelibus. Martyrii fama diffusa est praesertim cum eorum reliquiae, ex variis locis collectae, translatae sunt ad cryptam ecclesiae Congre­ gationis Passionis vici Daimiel die 23 mensis Aprilis anno 1941. Cor­ pora duorum religiosorum in pago Carrion de Calatrava occisorum collecta sunt solum anno 1960 et sepulta in sacrario Valle de los Caídos vocato. Processus Ordinarius adornatus est in Curia Cluniensi a die 8 men­ sis Maii anni 1948 ad diem 29 mensis Novembris anni 195*1, inter­ rogatio 48 testibus, quorum tres fuerunt ex quinque qui evaserant, et variis collatis instrumentis Processus auctoritas agnita est Decreto huius Congregationis pro Causis Sanctorum, die 27 mensis Septem­ bris anno 1Ö84. Parata igitur Positione super martyrio et servatis de iure ser­ vandis ventum est ad disceptationem apud eandem Congregationem circa martyrium eiusque causa praedictorum Servorum Dei, primum quidem die 17 mensis Maii huius anni 1988 in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderante Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali ; deinde die 18 Octobris eiusdem anni in Congregatione Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Opilio Rossi. In utroque coetu, tum Patres Car­ dinales et Episcopi, tum Patres Consultores, proposito dubio num constaret de martyrio eiusque causa, in casu et ad effectum de quo agitur, una voce affirmando responderunt. De hisce omnibus rebus facta Summo Pontifici Ioanni Paulo II fideli relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sancto- Congregatio pro Causis Sanctorum 131 rum excipiens, mandavit ut Decretum super martyrio eorundem Ser­ vorum Dei rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Bea­ tissimus Pater declaravit : Constare de martyrio et de causa martyrii Servorum Dei Nicephori a Iesu et Maria et XXV Sociorum, ex Con­ gregatione Passionis Iesu Christi, in odium Fidei interfectorum, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 28 Novembris A. D. 1988. ANGELUS Card. FELICI, Praefectus L.©S. £B Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a secretis IV R O M A N A SEU S U T R I N A Canonizationis Ven. Servi Dei Laurentii Mariae a S. Francisco Xaverio (in saec.: Laurentii Salvi), Sacerdotis professi Congregationis Passionis (1782-1856). SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Venerabilis P. Laurentius Maria a S. Francisco Xaverio (in saec. : Laurentius Salvi) in media parte historica Urbis natus est, in finibus id temporis paroeciae S. Eustachii, die 30 mensis Octobris anno 1782. Collegii Romani alumnus, ad vitam religiosam vocationem sensit, voluitque austeram sequi Regulam Congregationis Passionis, in qua die 20 mensis Novembris anno 1802 est vota religiosa professus. Ordina­ tus sacerdos die 29 Decembris anno 1805, statim ministeria iniit Con­ gregationis propria, etsi inter tristes eventus vivens publicos, Insti­ tutis religiosis adversos. Multos egit annos in recessu Romano Caelii Montis, ad SS. Ioannem et Paulum, ubi erat Conditor mortuus S. Pau­ lus a Cruce, ibique per plura triennia est officio functus Rectoris. 132 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sed Venerabilis Servus Dei potissimum missionarius fuit vagus in Latio et in finitimis regionibus, clarus uti apostolus et miraculorum auctor pietatis erga Iesum Infantem, quae caput fuit quodammodo longi eius apostolatus. In oppido Capranica obiit, tunc in dioecesi sito Sutrina, nunc vero Viterbiensi, die 12 mensis Iunii anno 1856, sepultusque est in propinquo recessu S. Angeli ad Vetrallam. Crescente eius fama sanctitatis, est Causa introducta die 28 mensis Februarii anno 1923 et, peractis iuris praescriptionibus, Summus Pontifex Ioan­ nes Paulus II die 8 mensis Februarii anno 1988 Decretum edidit de Venerabilis Servi Dei virtutibus heroum in modum exercitis. Ad beatificationem obtinendam Causae actores Apostolicae Sedi sanationem protulerunt, deprecationi tributam Venerabilis Laurentii Mariae, de qua testimonia collecta sunt et instrumenta in Processibus tum Ordinariis tum Apostolicis, praesertim in Sutrino, annis 1923-1924 celebrato. Horum Processuum vis et auctoritas agnita est a Congrega­ tione tunc temporis Rituum die 19 mensis Iulii anno 1939. De mira sanatione agitur Sororis Victoriae a Virgine Perdolenti, in saeculo Rosae Venturini, religiosae Augustinianae conversae mona­ sterii Sanctorum Augustini et Rochi in oppido Gaprarola (in provincia Viterbiensi posito). Ibi nata erat die 9 mensis Iulii anno 1857 et post religiosam professionem est culinae praeposita aliisque monasterii mu­ neribus. Anno 1890, tres et triginta annos nata, coepit, pasta, animad­ vertere cruditatem et nauseare. Religiosa munia sua ordinaria ali­ quantisper perrexit sed, malo aggravescente, medicus rogatus ulceris stomachi signa digno vit. Adhibitae curae nihil profuerunt et aegrae fuit culinae labor relinquendus. Mox anorexia et ex hac orta macies comparuerunt continuique fere vomitus. Perventum est ita ad ultimos menses anni 1892, cum aegrota est lecto afiixa et solis nutrita clysteribus ; usque eo, ut ob religiosae vitam metueretur, quae extrema accepit sacramenta. Tum aegra ipsa, cum Antistita consentiens cumque ministra quae ei assidebat, statuit Venerabilem Laurentium Mariam a S. Francisco Xaverio exorare, iam in monasterio notum et veneratum. Triduanae preces peragi coeptae sunt, deinde alterae, dum in­ firma se moneri sensit ut cum modico cibo aliquid reliquiarum Vene­ rabilis absorberet, ab imagine abscissum. Postquam primo se opprimi sensit Soror Victoria animadvertit quandam beneficam manum super excruciatum corpus suum transire simulque se omnino a sua longa infirmitate sanatam. Id evenit die 20 mensis Decembris anno 1892, et postridie etiamsi a cura medicus cognovit inexspectatam sanatio- Congregatio pro Causis Sanctorum 133 nem. Religiosa rursus ali coepit cibis communitatis solitis et sua sororis conversae exsequi munia. Mortua est Pisauri die 11 mensis Decembris anno 1918, viginti sex annis post miram sanationem. Haec autem sanatio, iuris praescriptionibus servatis, a Medico­ rum Consilio Congregationis pro Causis Sanctorum disceptata est die 27 mensis Aprilis anno 1988 et Periti, uno ore, professi sunt modum sanationis pro huius aetatis medicinis cognitionibus explicari non posse. Disceptatio theologica acta est primum in Congressu Peculiari Con­ sultorum Theologorum calendis Iuliis anno 1988, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; deinde, die 18 mensis Octobris eodem anno in Patrum Cardinalium et Episcoporum Con­ gregatione Ordinaria, Ponente Em.mo ac Rev.mo D.no Cardinali Ma­ rio Aloisio Ciappi. Proposito dubio (( num constaret de miraculo in casu et ad effectum de quo agitur » in utraque inquisitione tum Con­ sultores tum Cardinales atque Episcopi una voce affirmaverunt. Quibus de rebus certior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis pro Causis Sanctorum rata habens, mandavit ut super descripta mira sanatione Decretum rite conscriberetur. Quod cum factum esset, hodierna die, accitis Cardinalibus infra­ scripto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congrega­ tionis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de miraculo divinitus patrato per interces­ sionem Venerabilis Servi Dei Laurentii Mariae a S. Francisco Xaverio (in saec.: Laurentii Salvi), sacerdotis professi Congregationis Passio­ nis, videlicet de instantánea, perfecta ac duratura sanatione religiosae Victoriae a Virgine Perdolente, O.S.A., ab ulcere stomachi iuxtapylorico cum gravi stenosi cicatricosa et gravi cachexia. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 28 mensis Novembris A.D. 1988. ANGELUS Card. FELICI, Praefectus L. © S. © Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 134 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale V RUREMUNDEN. Canonizationis Servi Dei Petri Iosephi Savelberg, Sacerdotis et Fundatoris Congregationum Fratrum et Parvarum Sororum a S. Ioseph ( 1 8 2 7 - 1 9 0 7 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Non obdurabis cor tuum, nec contrahes manum ; sed aperies eam pauperi fratri tuo et dabis mutuum, quod eum indigere perspexeris » (Dt 15, 7-8). Praeceptum hoc Dominus Noster perfecit, qui non solum mandavit suis ut invicem diligerent, sicut ipse dilexit eos (cf. Io 15, 12), verum etiam affirmavit omne opus bonum pro pauperibus effectum, se sibi factum esse ducturum : « Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 40). Haec diligenter servavit praecepta Servus Dei Petrus Iosephus Sa­ velberg, qui magno Domini et proximi incitatus amore, nec laboribus pepercit nec incommodis, ut Dei regnum in terra propagaret per exi­ mium exercitium sacerdotalis ministerii et impigram de pauperum spiritalibus et corporeis necessitatibus adhibitam curam. Hoc modo factis ostendit Ecclesiam, ut in suo munere stet, animarum sanctifi­ cationi prospicere et omnes infirmitate humana afflictos amore circumdare, imo in pauperibus et patientibus imaginem Fundatoris sui pauperis et patientis agnoscere, eorum inopiam sublevare satagere et Christo in eis inservire contendere (cf. CONC. OEC. VAT. II, Const. Dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 8). Die 10 mensis Februarii anno 1827 in pago Heerlen, intra fines dioecesis Leodiensis, ortus est, ab Alexandro Savelberg et Anna Elisabetha Mertens, pietate, censu et genere insignibus. Ad sacerdotium vocatione maturata, anno 1846 seminarium dioecesanum Rodae ingres­ sus est et seminarium Ruremundae anno 1851, ut studia theologica exerceret. In utroque Instituto disciplinae observantia eminuit, stu­ diorum ardore et sedulitate in adipiscendis virtutibus necessariis, qui­ bus sanctus fieret sacerdos. Iam tum singularem deprecationis spiritum Congregatio pro Causis Sanctorum 135 et fervidam erga Eucharistiam pietatem ostendit. Ob indolis bonita­ tem et morum carus factus est condiscipulis sibique aestimationem ac fiduciam superiorum comparavit. Sacrum presbyteratus Ordinem die 3 mensis Septembris accepit anno 1854. Postea egregie pastorale mini­ sterium in oppido Nonnenwerth explicavit, in dioecesi Trevirensi, quo se contulerat valetudinis causa. In suam reversus dioecesim, Vicarius Cooperator primum in loco Schaesberg est nominatus, deinde in pago natali Heerlen. His in locis paupertatem contigit et miseriam populi, praesertim vero senum et puerorum. Exoptans igitur re Christi carita­ tem testificari, tum per se tum per aliorum auxilium utilis esse nisus est iis, qui, et quod ad corpora et quod ad spiritus pertinebat, patie­ b a t u r . Ut hoc assequeretur propositum, in oppido Schaesberg Socie­ tatem Sancti Vincentii de Paulo excitavit et in pago Heerlen Tertium Ordinem Sancti Francisci atque in Oratorio Monasterii Sanctae Clarae Congregationem Marialem. Quo melius egentioribus serviret, auctori­ tatis ecclesiasticae consensu Congregationes instituit Fratrum et Par­ varum Sororum a S. Ioseph, quas ad mortem usque sollerter rexit et prudenter. Alia etiam iniit benefica opera, qualia fuerunt hospitium pro sacerdotibus senibus, scholam Latinitatis pro iis qui sacerdotium petebant, valetudinarium et institutum hydrotherapeuticum, Kneipinianum appellatum, quo nervorum curarentur morbi. Nemo fuit caritati eius extraneus. Pauperes enim omne genus adiu­ vit et eos imprimis, quos aliae consociationes caritativae et publica Instituta obliviscebantur et neglegebant. Orphanorum, puerorum derelictorum, puellarum innuptarum matrum, familiarum discordia alienatarum, grandium natu, aegrorum, sacerdotum in difficultatibus ver­ santium, haereticorum, peccatorum, studiosissimus fuit. Inopia, initio praesertim fundatorum operum, nec eius caritatis minuit fervorem, nec eum impedivit quominus varias misericordiae operas large exer­ ceret et gratuito. Ut aliis prodesset, non dubitavit ipse pauper fieri et contumeliis ac iniuriis affici et non pauca obire impedimenta, quae tamen prospero exitu superavit, Providentia adiuvante, ad cuius nu­ tum totum se convertebat. Sollicita de egenis cura, quae ex ardenti Dei amore oriebatur et ex constanti voluntate pro eius gloria Iaborandi, iuste adiungebatur ceterorum sacerdotalium munerum perfectae exsecutioni, nacque perficiebatur. Ita fructuose se tradidit Dei verbi ministerio, catechesi explicandae et discipulorum suorum atque discipularum suarum for- 136 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale mationi ; potuitque ita, apostolatu et virtutum suarum exemplo, ad Christum cognoscendum et sequendum multas adducere animas. Qui cum eo in necessitudine erant, verum in eo hominem Dei videbant, qui ex fide vivens, omnino et clare ad res spiritus et ad caelestia bona est intentus suamque invenit laetitiam in diffundenda in mundo Evangelii luce. Cum vellet divini Magistri imaginem imitari, perfectionis perfecti exemplaris, suam alacriter et constanter coluit sanctificationem tum per ministerium quod exsequebatur, tum per impensam spiritalem vitam. Hinc magni momenti fecit piam Missae celebrationem, divi­ narum veritatum meditationem, continuam deprecationem, iacturas aequo animo ferendas atque paenitentiam. Peculiari religione Eucha­ ristiam coluit, Passionem, Sacrum Iesu Cor et Virginem Mariam. Quandoquidem Dei voluntati semper obsequi cupiebat, quodvis pecca­ torum genus fugiebat et vitiorum docilemque se actioni gratiae per omnia praebebat. Quamvis multis negotiis detineretur, societatem contingentibus, silentium tamen dilexit, internam animi attentionem et cum Deo coniunctionem. Sui ipsius castigationem exercitavit, oboedientiam, pau­ pertatem, patientiam. Aetate gravis et laboribus confectus, pie exstinctus est die 11 men­ sis Februarii anno 1907, sacramentis munitus et precatione suorum religiosorum atque religiosarum suarum allevatus. Sanctitatis fama, qua vivus floruit, post eius mortem increbruit; quocirca Episcopus Ruremundensis Causae eius canonizationis initium fecit. Acto Processu Ordinario (annis 1934-1936), edita sunt in Urbe Decreta super revisione scriptorum (calendis Martiis anno 1935) et super introductione Causae (die 29 mensis Aprilis anno 1959). Haec secutus est Processus Apostolicus (annis 1963-1965), cuius auctoritas die 15 mensis Novembris anno 1974 agnita est. Apparata Positione, die 23 mensis Februarii anno 1988 habitus est, faventi cum exitu, Congressus Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali. Die 8 Novem­ bris a. 1988 Congregatio Ordinaria Patrum Cardinalium et Episco­ porum, Causae ponente Cardinali Opilio Rossi, Servum Dei Petrum Iosephum Savelberg heroum in modum virtutes théologales, cardinales et adnexas exercuisse professa est. Facta postmodum de hisce omnibus rebus per subscriptum Cardi­ nalem Praefectum accurata fidelique Summo Pontifici Ioanni Paulo II Congregatio pro Causis Sanctorum 137 relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, ut Decretum super heroicis eiusdem Servi Dei virtutibus conscriberetur mandavit. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus in­ frascripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secre­ tis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Pru­ dentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servi Dei Petri Iosephi Savelberg, sacerdotis, fundatoris Con­ gregationum Fratrum et Parvarum Sororum a S. Ioseph, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri iussit. Datum Romae, die 28 Novembris A. D. 1988. ANGELUS Card. FELICI, Praefectus L. © S. £8 Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis, a secretis 138 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Venerdì, 1 6 Dicembre 1 9 8 8 , S. E. il Signor LARS J . T . BERGQUIST, Ambasciatore di Svezia presso la Santa Sede. Sabato, 1 7 Dicembre 1 9 8 8 , S. E. il Signor GEORG HONENBERG, Ambasciatore d'Austria presso la Santa Sede. Giovedì, 15 Dicembre 1988, nel Palazzo Apostolico Vaticano, il Santo Padre ha presieduto la riunione degli E.mi Signori Cardinali Capi dei Dicasteri della Santa Sede. Venerdì, 30 Dicembre 1988, il Santo Padre si è recato in Aposto­ lico pellegrinaggio a Fermo e Porto San Giorgio, in Italia. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 10 dicembre 1988. Mons. Piero Biggio, Arcivescovo titolare eletto di Otricoli, Pro-Nunzio Apostolico in Bangladesh. Con Biglietto della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 24 novembre 1988. L'E.mo Signor Cardinale James Aloysius Hickey, Arci­ vescovo di Washington, Memoro della Congre­ gazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari. ONORIFICENZE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha conferito : La Gran Croce dell'ordine Piano: 22 ottobre 1988. A S. E. il signor Carlos Chagas (Brasile). La Commenda con Placca dell'ordine Piano: 13 18 giugno » 1988. Al sig. Peter K. Murphy (Stati Uniti d'America). » Al sig. Gustav de Jong (Austria). Diarium Romanae Curiae 139 La Commenda dell'ordine Piano: 1 giugno 1988. Al sig. Alessandro Gerini (Roma). Il Cavalierato dell'ordine Piano: 1 giugno 1988. Al sig. Alessandro Bigi Ruperti (Roma). La Gran Croce dell'Ordine di san Gregorio Magno: 7 dicembre 1987. Al sig. 7 maggio 1988. Al sig. 13 giugno » Al sig. 12 luglio » Al sig. Franz Bauer (Wien). Vincenzo Vicari (Italia). Marcello Pellegrini (Velletri - Segni). Léon Febres Cordero Ribadeneyra (Ecuador). La Commenda con Placca dell'ordine di san Gregorio Magno, classe civile: 19 maggio 1987. Al » » » Al 28 luglio » Al 15 gennaio 1988. Al 11 marzo » Al 3 maggio » Al » 7 Al » 9 Al » » » » » Al » » » Al là » » Al 25 » » Al 23 agosto » Al 29 » » Al 30 novembre » Al sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Markus Bittner (Wien). Leo Leitner (Wien). Aldo Pettinelli (Roma). Franco Antamoro (Italia). Alain Galichon (Roma). Jorge D'Angelo Bruno (Caracas). Alessandro Scaglia (Cremona). Luigi Ramponi (Tivoli). Ferdinando Pietro Tilocca (Tivoli) Domenico Corso (Tivoli). Antonio Magliulo (Aversa). Massimo Stoppa (Roma). Vasco Valente (Portogallo). Antoine Bekaert (Bruges). Giovanni Borsetti (Roma). La Commenda dell'ordine di san Gregorio Magno, classe civile: co co OD 24 luglio 1987. Al sig. 18 novembre » Al sig. 26 » » Al sig. » Al sig. » » 23 gennaio 1988. Al sig. febbraio » Al sig. 12 » » Al sig. » » Al sig. 26 » » Al sig. » » » Al sig. » » » Al sig. marzo » Al sig. » » » Al sig. » » » Al sig. Al sig. » Alfred Zettl (Wien). Herbert Kocian (Wien). Kurt Malangré (Aachen). Heiner Berger (Aachen). Miguel Medina López (Cuenca) Augusto Collaretti (Roma). Franz Loicht (Wien). Sixtus Kronbichler (Wien). Sylvain Gargon (Nouméa). Antonio Cicchetti (Roma). Stefano Marenda (Roma). Giuseppe Chiota (Gaeta). Antonio Fronzuto (Gaeta). Antonio Lutrario (Gaeta). Marc Lanfry (Rouen). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 140 marzo 1988. Al sig. Alfonso Horten (Ohur). Al sig. Roberto Mezzaroma (Roma). aprile » Al sig. Pietro Cinughi de' Pazzi (Siena - Colle Val D'Elsa Montalcino). 14 » » Al sig. Alfiero Ponente (Rieti). » » » Al sig. Piergentile Varano (Rieti). » » Al sig. Vincenzo Martínez (Rieti). 2 maggio » Al sig. Rocco Sansone (Roma). » » Al sig. Giuseppe Zamboni (Bologna). 9 » » Al sig. Luigi Caravaglia (Tivoli). Al sig. Angelo Caravaglia (Tivoli). » » » » Al sig. Carlo Nola (Tivoli). 16 » » Al sig. Michel Antoine Chalhoub (Damas). Al sig. Branko Vahtaric (Wien). 19 Al sig. Francesco Paolo Lucchese (Trapani). » » » » » Al sig. Giuseppe Cottone (Trapani). » » » Al sig. Gianfranco Voltolina (Trapani). » » » Al sig. Alessandro Pucci (Trapani). 25 » » Al sig. Ennio Brugola (Milano). 30 Al sig. Giuliano Daddi (Roma). » » » Al sig. Francesco Pacelli (Roma). » » Al sig. Filippo Pacelli (Roma). » » » Al sig. Bruno Vota (Roma). 1 giugno » Al sig. Nicola Petruzzellis (Roma). 3 » » Al sig. Hans Joachim Schneider (Mainz). 11 luglio » Al sig. Walter James Trotter (Bröken Bay). 6 settembre » Al sig. Maggino Bagnoli (Campobasso - Boiano). Al sig. Augusto Ciarcia (Campobasso - Boiano). » » » Al sig. Edmondo Falcione (Campobasso - Boiano). » » » Ol 8 26 6 Officiale II Cavalierato dell'Ordine di san Gregorio Magno, classe civile: 30 marzo 1987. Al sig. 24 agosto » Al sig. 18 dicembre » Al sig. 19 gennaio 1988. Al sig. 23 » » Al sig. 29 » » Al sig. » » » Al sig. » » » Al sig. 8 febbraio » Al sig. 9 » » Al sig. 16 » » Al sig. 26 » » Al sig. » » » Al sig. » » » Al sig. 26 marzo » Al sig. 6 aprile » Al sig. Flaminio Augusto Alineri (Tivoli). Johannes Leonard van Leeuwen (Bois-le-Duc). Cecil Baz (Sydney). Bernhard Hink (Köln). Ioseph Arnold Nicolas Foederer (Bois-le-Duc). Francesco Antonelli (Roma). Mario De Angelis (Roma). Jean Hubert (Paris). Maximo E. Valencia (Balanga). Kenneth McQuillan (Dublin). Antonio Lorenzo Pérez (Santiago de Compostela). Pietro Pisanu (Roma). Giuseppe D'Emilio (Roma). Mario Bergamo (Roma). Giuseppe Sottile (Palermo). Emile Girard (Nice). Diarium Romanae 6 »» CT » 24 25 » » 27 28 » 6 CS » » » 19 31 » 1 16 » 15 27 8 17 Curiae aprile 1988. Al sig. Klaus Hüls (Essen). » » Al sig. Max Bioser (Essen). » » Al sig. Hans Ketteier (Essen). » » Al sig. Günter Eggert (Essen). » » Al sig. Raoul Lefevre (Mechelen-Brussel). » » Al sig. Pierre Champenois (Nantes). » » Al sig. Georges Le Mevel (Nantes). » » Al sig. Maurice Poté (Nantes). » » Al sig. Johan Scheifele (München und Freising). » » Al sig. Kurt Strassberger (Bamberg). » maggio Al sig. Giuseppe Franceschini (Bologna). » » Al sig. Raymond Morice (Paris). » » Al sig. Martin TJtz (Città del Vaticano). » » Al sig. Biagio Mancuso (Tivoli). » » Al sig. Virgilio Fantini (Tivoli). » » Al sig. Bellino Tassi (Tivoli). » » Al sig. Leonardo Lo vallo (Tivoli). » » Al sig. Walter Koberger (Wien). » » Al sig. Oreste Rossi (Roma). » » Al sig. Lucio Righetti (Roma). » giugno Al sig. Michel Roman (Pittsburgh). » » Al sig. Richard Sayour (Miami). » » Al sig. Victor Sayour (Miami). » luglio Al sig. Ioseph Mettledge (Saint Maron of Sydney). » agosto Al sig. Anton Jaumann (Augsburg). settembre » Al sig. Horst-Dieter Dopychai (Repubbl. Federale di Ger mania). » ottobre Al sig. Massimo Milli (Gubbio). La Gran Croce dell'ordine di san Silvestro Papa: 13 ottobre 1987. Al sig. Ludwig Siegfried (Wien). 9 marzo 1988. Al sig. Hiroo Mizushima (Giappone). » 11 aprile Al sig. Carlos Heredia (Madrid). » » » Al sig. Renato Gleijcsy Mastelloni (Napoli). » 17 giugno Al sig. Pietro De Franciscis (Napoli). La Commenda con Placca dell'ordine di san Silvestro Papa: 13 novembre 1987. Al sig. Leopold Grüngweig (Wien). » 18 Al sig. Werner Kitlitschka (Wien). » » » Al sig. Peter Pôtschner (Wien). gennaio 1988. Al sig. Richard Wotava (Krakow). 12 febbraio » Al sig. Johan Pachernegg (Wien). » 9 marzo Al sig. Paulus Iunji Ogawa (Giappone). » » » Al sig. Goohei Kogure (Giappone). » » 30 Al sig. Giovanni Cogolo (Tivoli). » 11 maggio Al sig. Giacinto Diocesano (Bari - Bitonto). » » 19 Al sig. Kurt Hürbe (Wien). CT 141 142 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale La Commenda dell'ordine di san Silvestro Papa: 29 gennaio 1986. Al 11 » » Al » » » Al 17 marzo » Al 6 giugno » Al » » » Al 29 luglio » Al » » » Al » » » Al 18 febbraio 1987. Al » » » Al 21 marzo » Al 30 » » Al » » » Al » » » Al 22 aprile Al sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. 24 » 14 maggio 19 » sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. » » 12 16 » » 20 4 » giugno » » » luglio » )) » » » » » » » » 12 » 23 » 25 » 28 » 30 » 28 agosto 4 settembre 12 » 2 ottobre 6 » 13 novembre » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Al Karl Auffenberg (Paderborn). Antonio Marzano (Tivoli). Orazio Saba (Tivoli). Angelo Raffaele Rizzi (Trani - Barletta - Bisceglie). Giacinto Chiesa (Tivoli). Matteo Mazzola (Tivoli). Giuseppe Longo (Tivoli). Giovanni Milli (Tivoli). Antonio Russo (Tivoli). Hebert Eisert (Rottenburg - Stuttgart). Pietro Profeta (Tivoli). Nicola Pavese (Taranto). Vittorio Ciccillo (Tivoli). Renato Mortarello (Tivoli). Sebastiano Mangano (Tivoli). Peter-Friedrich Heidinger (Rottenburg - Stutt­ gart). Alberto Mariani (Roma). Eloi Glardon (Sion). Peter Henn (Wien). Alfons Herrlein (Wien). Wolfgang Zechner (Wien). Lambert Schless (Rotterdam). Franco Viezzoli (Civitavecchia - Tarquinia). Pasquale Maiorana (Civitavecchia - Tarquinia). Eugenio Sicurezza (Civitavecchia - Tarquinia). Mario Guerrucci (Civitavecchia - Tarquinia). Roland De Valkeneer (Mechelen - Brüssel). Remi Allaeys (Mechelen - Brüssel). Giuseppe Diadori (Roma). Costante Paoluzzi (Avezzano). Giancarlo Moriconi (Roma). Eugenio Talamona (Piacenza). Hakki De Mirel (Turchia). Jousef F. Shammes (Arabia Saudita). Ernesto Croce (Susa). Vincenzo Di Matteo (Genova - Bobbio). Angelo Sampieri (Forlì - Bertinoro). José Trobo Remacha (Lugo). Alfredo Losi (Milano). Giuseppe Sapa (Milano). Antonio Caroli (Milano). Lorenzo Maggi (Milano). Spirydon Alexiou (Grecia). Edoardo Dall'Ara (Italia). Nicola Manghina (Grecia). Diarium Romanae Curiae 143 OD 18 novembre 1987. Al sig. Roderich Regler (Wien). » » 20 Al sig. Giovanni Giannini (Latina - Terracina - Sezze Priverno). » 28 Al sig. Livio Peccatori (Roma). » 2 dicembre » Al sig. Antonio Sperandio (Roma). 15 » » Al sig. Paulus Benedictus van der Biggelaar (Bois-Le Duc). 18 Al sig. Ernest Corbellini (Ajaccio). » » 12 gennaio 1988. Al sig. Pietro Firenze (La Spezia - Sarzana - Brugnato). » » » Al sig. Pier Luigi Salvagno (Chioggia). » » » Al sig. Giorgio Aldrighetti (Chioggia). 13 » » Al sig. Antonio Mazzamauro (Roma). » » » Al sig. Giuseppe Oliva (Roma). 21 » » Al sig. Antonio D'Errico (Aversa). febbraio » Al sig. James Doherty (Derry). » » » Al sig. Joseph Hill (Clogher). 12 » » Al sig. Pietro Vicini (Roma). » » » Al sig. Rupert Schredl (Wien). 23 » » Al sig. Antonio Fortuna (Viterbo). » » » Al sig. Pio Gagliardi (Viterbo). 26 » Al sig. Pedro Tirso Maria Sprockel (Willemstad). 8 marzo » Al sig. John Spollen (Ardagh). 10 Al sig. Enzo Amico (Agrigento). Al sig. Salvatore Giovanni Capodici (Agrigento). » » » 13 » » Al sig. André Guérin (Paris). 29 » » Al sig. Marcel Cordemans (Mechelen - Brüssel). 4 aprile Al sig. Matteo Dalmasso (Fossano). Al sig. Giovanni Morzenti (Fossano). » » » » » Al sig. Max Werhahn (Berlin). » 11 » Al sig. Giuseppe Russi (Avezzano). 14 » » Al sig. Mario Mancini (Rieti). 28 » » Al sig. Augusto Corsini (Treviso). » » » Al sig. Fulvio Pellegrini (Treviso). 5 maggio » Al sig. Mario Giorgi (Bologna). » » » Al sig. Luciano Meluzzi (Bologna). » » Al sig. Luciano Nenzioni (Bologna). » » Al sig. Raffaele Rossi (Bologna). » » » » Al sig. Chung Un Im (Corea). » » 9 Al sig. Siegfried Laurerer (Augsburg). » » » Al sig. Roberto Di Pietro (Tivoli). » » » Al sig. Augusto Giordano (Tivoli). » 14 » Al sig. Giovanni Sebellin (Roma). 16 » » Al sig. Ludwig Peter Reifenrath (Mainz). 25 » » Al sig. Camillo Barone (Roma). » » » Al sig. Sosio Gentile (Roma). » » Al sig. Ferruccio Stringhetti (Milano). Al sig. Pierino Vergani (Milano). » » » 31 Al sig. Mario De Paulis (Roma). » 18 giugno Al sig. Arcangelo Marino Fedele (Avezzano). » co 144 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1 agosto 1988. » » » » » » » » » » » » 27 » » 16 novembre » Al Al Al Al Al Al Al sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Oesare Cattaneo Mallone (Genova - Bobbio). Edoardo Mazzino (Genova - Bobbio). Leonardo Fontana (Genova - Bobbio). Alberto Cordaro (Genova - Bobbio). Francesco Gastaldi (Genova - Bobbio). Pasquale Esposito (Italia). Giovanni Chemin (Pitigliano - Sovana - Orbetello). NECROLOGIO 4 dicembre 1988. Mons. Ioseph Zimmermann, Vescovo di Morombé (Mada­ gascar) . 7 » » Mons. René Pailloux, Vescovo emerito di Mansa (Zambia). 11 » » Mons. Ioseph Basmadjian, Arcivescovo di Alep degli Armeni (Siria). 12 » » Mons. Ioseph Rabine, Arcivescovo di Albi (Francia). 15 » » Mons. Julien Gouet, Vescovo titolare di Auguro. 16 » » Mons. Jan W. Oblak, Vescovo emerito di Warmia (Po­ lonia). 17 » » Mons. Thomas McGettrick, Vescovo emerito di Abakaliki (Nigeria). 25 » » Mons. Francis Thomas, Vescovo di Northampton (Oran Bretagna). 30 » » Mons. Filippo Franceschi, Vescovo di Padova (Italia). Recens nuntiatum est Melchior Chang K'o-hing, episcopum Sivanzeanum die 6 novembris a. 1988 de vita decessisse. An. et vol. LXXXI 6 Februarii 1989 N. 2 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE quibus Officium Laboris apud Apostolicam Sedem constituitur. IOANNES PAULUS PP. II Nel primo anniversario della promulgazione dell'Enciclica Laborem exercens, nella quale sono ricordate le principali verità del « vangelo del lavoro », contenute nel patrimonio della dottrina sociale della Chiesa, e lo stesso lavoro è additato come « la chiave essenziale di tutta la questione sociale con­ siderata dal punto di vista del vero bene dell'uomo » (Enc. Laborem exercens, n. 3), esposi al Cardinale Segretario di Stato, con Lettera del 20 novembre 1982, i peculiari caratteri di quella particolare Comunità costituita da quanti — uomini e donne, sacerdoti, religiosi e laici — prestano la loro opera nei Dicasteri ed Organismi della Sede Apostolica, al servizio della Chiesa universale. In tale prospettiva devono armoniz­ zarsi tanto la chiara consapevolezza di ciò che significa la par­ tecipazione alla « sollecitudine per tutte le Chiese » {2 Cor. 11, 29), che caratterizza il servizio prestato presso la Cattedra di Pietro, quanto le esigenze di giustizia e di equità dettate dall'autentico rispetto della dignità della persona di ciascun collaboratore. Si tratta di esigenze poste in evidenza tanto dai 10 - A. A. S. 146 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale miei Predecessori, a partire dalla Enciclica Rerum novarum di Leone X I I I , quanto dal Concilio Ecumenico Vaticano II e da me stesso nelle Encicliche Laborem exercens e Sollicitudo rei socialis. Ora, anche in applicazione della Costituzione Apostolica Pastor bonus, che ha recepito nel testo normativo (artt. 33-36) e nelP« Annesso » II i princìpi della menzionata Lettera, ri­ tengo giunto il momento, dopo approfonditi studi e consulta­ zioni, di dare avvio, con convenienti norme e strutture, all'at­ tuazione dei medesimi princìpi. Pertanto istituisco Y Ufficio del Lavoro della Sede Aposto­ lica (ULSA) secondo lo Statuto da me approvato ad experi­ mentum per un quinquennio ed unito al presente Motu Proprio. La competenza di questo Ufficio si riferisce al lavoro, in tutte le sue forme ed applicazioni, prestato alle dipendenze della Curia Romana, dello Stato della Città del Vaticano, della Radio Vaticana e degli Organismi o Enti, esistenti e fu­ turi, anche non aventi sede nello Stato della Città del Vati­ cano, gestiti amministrativamente in modo diretto dalla Sede Apostolica. Nel creare l'ULSA desidero dar vita, in primo luogo, ad un Organismo destinato alla realizzazione e al consolidamento di una vera e propria comunità di lavoro, i cui pilastri por­ tanti sono quelle caratteristiche del lavoro umano quali si pos­ sono dedurre dalle Encicliche sopra citate : il lavoro come pre­ rogativa della persona, come come dovere, come diritto ed infine servizio. Attendendo alle funzioni ad esso affidate, l'ULSA contri­ buirà a far sì che nella particolare comunità di lavoro, ope­ rante alle dipendenze del Papa, — sia fattivamente onorata la dignità di ciascun collabo­ ratore; — siano riconosciuti, tutelati, armonizzati e promossi i diritti economici e sociali di ogni membro; Acta Ioannis Pauli Pp. II 147 — siano sempre più fedelmente adempiuti i rispettivi do­ veri; — sia stimolato un vivo senso di responsabilità ; — sia reso sempre migliore il servizio. Adempiendo le proprie funzioni; l'ULSA favorirà sempre più la trasformazione della comunità di lavoro in una comu­ nità di persone ove, insieme alla necessaria unità di direzione, sia promossa l'attiva partecipazione di ogni membro di cia­ scun Organismo, sollecitando ad una adeguata preparazione culturale e professionale, e stimolando la coscienza della pro­ pria funzione e responsabilità, secondo le capacità ed attitu­ dini di ciascuno, affinché tutti si sentano parte attiva tanto in seno al rispettivo settore, quanto nella prospettiva della mis­ sione dell'intera Chiesa (cfr. Cost. Gaudium et Spes, n. 68). Infatti :, « L'attività di tutti coloro che lavorano nella Curia Romana e negli altri Organismi della Santa Sede è un vero servizio ecclesiale, contrassegnato da carattere pastorale, in quanto è partecipazione alla missione universale del Romano Pontefice, e tutti devono compierlo con la massima responsa­ bilità e con la disposizione a servire » (Costituzione Apostolica Pastor bonus, art. 33). All'ULSA è assegnata infine la composizione delle even­ tuali questioni di carattere amministrativo o economico-sociale, emergenti nei vari Organismi della Sede Apostolica. In questa concezione tipicamente comunitaria dei rapporti di lavoro e considerata la natura specifica del servizio reso alla Santa Sede, non è concepibile il ricorso a metodi rivendi­ cativi di forza; occorrerà pertanto promuovere le vie del dia­ logo sincero per la ricerca comune di soluzioni, ricorrendo in primo luogo alle previste procedure di conciliazione. E mio auspicio che, grazie all'Ufficio del Lavoro, la Santa Sede appaia sempre meglio anche come esempio dell'impegno della Chiesa in favore della giustizia, la cui anima è la virtù Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 148 Officiale cristiana della solidarietà (cfr. Enc. Sollicitudo rei socialis, n. 39). In tal modo, tutti insieme avremo anche recato un efficace contributo alla costruzione di quella pace, frutto della giusti­ zia e della sincera collaborazione nelle relazioni interpersonali, sociali e tra i popoli, per la quale instancabilmente opera la Sede Apostolica mediante i suoi Organismi. Tutto quanto è stato stabilito con la presente Lettera, in forma di Motu Proprio, ordino che abbia pieno e stabile valore a partire dal I Marzo 1989, nonostante qualsiasi disposizione o contraria, pur meritevole di speciale menzione. Dato a Roma, dal Palazzo Apostolico Vaticano, il I Gen­ o naio dell'anno 1989, undecimo di Pontificato. IOANNES PAULUS P P . II STATUTUM OFFICII LABORIS APUD APOSTOLICAM SEDEM UFFICIO DEL LAVORO DELLA SEDE APOSTOLICA (ULSA) Art. 1 Istituzione In attuazione della Lettera del Sommo Pontefice al Cardinale Se­ gretario di Stato del 20-11-1982, circa il significato del lavoro prestato alla Sede Apostolica, che ne costituisce regola fondamentale insieme al Codice di Diritto Canonico, alle Leggi dello Stato della Città del Vaticano, agli altri Documenti Pontifici, anche futuri, al Regolamento Generale del Personale e ai Regolamenti propri dei singoli organismi, alle disposizioni emanate ed emanande dalle Autorità competenti, è istituito l'Ufficio del Lavoro della Sede Apostolica (ULSA). Acta Ioannis Pauli Pp. II 149 Art. 2 Competenza L'attività dell' Ufficio si riferisce al lavoro, in tutte le sue forme ed applicazioni, prestato alle dipendenze della Curia Romana, dello Stato della Città del Vaticano, della Radio Vaticana e degli Orga­ nismi o Enti, esistenti e futuri, anche non aventi sede nello Stato della Città del Vaticano, gestiti amministrativamente, in modo di­ retto, dalla Sede Apostolica. Art. 3 Funzioni L'Ufficio promuove la realizzazione ed il consolidamento della co­ munità di lavoro indicata nella suddetta Lettera, e a tal fine in par­ ticolare, attraverso i suoi organi, anche con interventi diretti presso le singole Amministrazioni, Organismi, Enti : a) elabora e propone modifiche, integrazioni, interpretazioni autentiche degli atti normativi ed esprime parere su ogni modifica, integrazione, abrogazione, proposta dàlie singole Amministrazioni, Organismi, Enti, ai rispettivi Regolamenti particolari in materia di lavoro e di personale; b) vigila sull'applicazione uniforme del Regolamento generale del personale e dei Regolamenti particolari del personale delle sin­ gole Amministrazioni; c) coordina la gestione del personale svolta dalle singole Ammi­ nistrazioni, Organismi, Enti, per assicurare l'unità di indirizzo e fa­ vorire la mobilità del personale tra Amministrazioni o ruoli diversi; d) promuove l'uniformità e il miglioramento, nel quadro delle compatibilità, delle condizioni economiche, assistenziali e previden­ ziali del personale; e) raccoglie, elabora e diffonde, anche attraverso contatti con le Amministrazioni, Organismi, Enti, e con il personale, le informa­ zioni necessarie e utili al perseguimento dei suoi fini istituzionali; /) predispone ed attua programmi di studio e di ricerca sul la­ voro, in collaborazione con le Amministrazioni ; promuove, anche attra­ verso la partecipazione a qualificate iniziative, l'elevazione culturale in materia e l'aggiornamento di metodi, strumenti, professionalità, nonché l'attuazione di piani di formazione e corsi, tenuto conto della natura specifica della Sede Apostolica; 150 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale g) promuove la conciliazione, e in mancanza procede alia deci­ sione delle controversie individuali, plurime o collettive, in materia di lavoro, tra le Amministrazioni, Organismi, Enti, ed i loro dipen­ denti o ex-dipendenti. Art. 4 Struttura L'Ufficio si articola in : Presidenza Consiglio Direzione Generale e rispettivi Servizi Collegio di Conciliazione ed Arbitrato. Art. 5 Presidenza 1. La Presidenza è composta dal Presidente, nominato dal Santo Padre, e da due Assessori, nominati dal Cardinale Segretario di Stato, di cui uno esperto in diritto del lavoro e l'altro esperto nei problemi del lavoro e del personale, non appartenenti ad Amministrazioni, Or­ ganismi o Enti della Sede Apostolica. 2. La Presidenza è organo di governo, in materia di lavoro, con poteri di proposta legislativa e regolamentare e di indirizzo e coordi­ namento dell'attività sia dell'Ufficio sia delle Amministrazioni, Orga­ nismi, Enti. 3. Nelle materie di cui al comma precedente il Presidente agisce sentito il parere degli Assessori. Art. 6 Presidente Il Presidente : a) rappresenta l'Ufficio in ógni sede; b) convoca e presiede le riunioni della Presidenza e del Con­ siglio; c) indirizza, attraverso il Direttore generale, l'attività dei ser­ vizi ; d) vigila, con l'ausilio del Direttore generale, sull'osservanza delle normative; Acta Ioannis Pauli Pp. II 151 e) coordina, con il Direttore generale, l'attività di gestione del personale delle singole Amministrazioni; /) presenta alle Autorità competenti le proposte dell' Ufficio in materia di normativa del lavoro; g) rende pubbliche le deliberazioni degli organismi collegiali e trasmette i provvedimenti delle superiori Autorità in materia di lavoro. Art. 7 Consiglio 1. Il Consiglio, presieduto dal Presidente, è composto dai due As­ sessori, da un altro esperto nominato dal Cardinale Segretario di Stato, da un rappresentante dell'APSA, uno del Governatorato dello S.C.V., uno della Radio Vaticana, e da quattro membri del perso­ nale di cui un ecclesiastico, un religioso o una religiosa e due laici, nominati dal Cardinale Segretario di Stato, previa consultazione del personale. 2. In caso di cessazione o decadenza, anche per assenza ingiusti­ ficata a tre sedute consecutive o per perdita della qualità che ha de­ terminato la nomina, si procede negli stessi modi alla sostituzione dei componenti il Consiglio, per il periodo di tempo rimanente dal man­ dato. 3. Il Consiglio dura in carica cinque anni. Le procedure di desi­ gnazione devono essere avviate tre mesi prima della scadenza. 4. Il Consiglio deve essere convocato almeno quattro volte l'anno ed ogni volta che la Presidenza lo giudica necessario o che sei com­ ponenti del Consiglio lo richiedono. 5. La convocazione è fatta mediante lettera raccomandata, con­ tenente l'ordine del giorno, almeno dieci giorni prima della adunanza. 6. L'ordine del giorno è stabilito dal Presidente che vi include an­ che gli argomenti eventualmente proposti da almeno sei componenti. 7. Il Consiglio delibera con la presenza della maggioranza dei suoi componenti e a maggioranza assoluta dei presenti. A parità di voti spetta al Presidente la decisione finale. 8. I verbali di tutte le sedute devono essere trasmessi al Cardi­ nale Segretario di Stato. 9. Il Consiglio è organo di consulenza e di elaborazione della nor­ mativa in materia di lavoro e può essere investito delle funzioni di con­ ciliazione delle controversie collettive o plurime. 152 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 10. La Presidenza tiene informato il Consiglio, e ne promuove il parere, sullo stato dei problemi e delle iniziative nelle materie di cui all'art. 3, con particolare riferimento : a) all'organizzazione razionale del lavoro e all'integrazione del personale; ö) alla crescita professionale e al migliore impiego del perso­ nale, anche tramite corsi formativi e mobilità interna ed esterna; c) all'evoluzione delle discipline regolamentari e, in genere, della normativa sul lavoro, tenuto conto delle aspettative del personale, degli obiettivi da realizzare, delle compatibilità generali. Art. 8 Commissioni ad h o c 1. Il Consiglio può affidare la disamina di determinati problemi a Commissioni referenti ad hoc, delle quali possono essere chiamati a far parte rappresentanti delle Amministrazioni, Organismi o Enti e del personale, nonché esperti esterni. 2. Le Commissioni devono riferire nel termine fissato dal Consiglio, formulando, ove ne siano in grado, proposte su cui il Consiglio de­ libera. 3. I componenti delle Commissioni sono nominati dal Presidente che ne stabilisce le modalità di lavoro. Art. 9 Direzione Generale e rispettivi Servizi 1. Il Direttore Generale è nominato dal Cardinale Segretario di Stato, dura in carica cinque anni e può essere rinnovato. 2. L'incarico di Direttore Generale non può essere ricoperto da persona che rivesta o abbia rivestito compiti dirigenziali in una Am­ ministrazione, Organismo, Ente della Sede Apostolica. 3. Il Direttore Generale : a) è il capo dei Servizi, dei quali propone alla Presidenza la composizione ; b) partecipa con voto consultivo e funzioni di Segretario alle adunanze del Consiglio e della Presidenza; c) collabora strettamente con il Presidente nella programma­ zione delle adunanze del Consiglio e della Presidenza e nella prepa­ razione dei provvedimenti di cui cura l'esecuzione; Acta Ioannis Pauli Pp. II 153 d) assicura il costante collegamento tra l'Ufficio e le Ammini­ strazioni ; e) tiene i rapporti con le rappresentanze del personale ; /) cura lo studio e l'istruttoria delle proposte di evoluzione della normativa; g) predispone i programmi di formazione del personale ed attua politiche di formazione e mobilità secondo le direttive del Consiglio e della Presidenza. Art. 10 Controversie 1. Le controversie di lavoro, sia individuali che plurime o collet­ tive, troveranno soluzione attraverso le forme di conciliazione di cui appresso e, in caso di fallita conciliazione, attraverso l'esame e la de­ cisione del Collegio di conciliazione e arbitrato. 2. Chiunque ritenga che un suo diritto o interesse in materia di lavoro sia leso da un provvedimento amministrativo, salvo che si tratti di un provvedimento del Santo Padre o da Lui specificamente appro­ vato, può, entro dieci giorni dalla notifica o comunicazione, ovvero, in sua mancanza, dall'effettiva conoscenza del provvedimento o dalla scadenza del termine di cui al comma successivo, proporre ricorso per violazione di legge o di regolamento. 3. Si considera provvedimento amministrativo anche il silenzio-ri­ getto dell'Amministrazione, quando la stessa non adotti alcuna deci­ sione entro 90 giorni dal ricevimento della domanda dell'interessato. 4. Il ricorso deve contenere, a pena di inammissibilità, l'indica­ zione delle parti e del provvedimento impugnato, l'esposizione dei fatti e la specificazione dei motivi di impugnativa, la determinazione del­ l'oggetto della domanda, l'indicazione delle prove su cui questa si fonda. 5. Il ricorso è presentato al Direttore Generale, il quale convoca le parti dinanzi a sé per il tentativo di conciliazione. 6. In caso di controversia collettiva o plurima il Direttore Gene­ rale può, con l'autorizzazione del Presidente, rimettere il tentativo di conciliazione al Consiglio. 7. Il ricorrente deve comparire di persona e può farsi assistere da persona scelta nell'ambito degli Organismi Vaticani. 8. Il procedimento di conciliazione deve, in ogni caso, essere defi­ nito entro 180 giorni dalla data di presentazione del ricorso. 154 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 9. Se il tentativo di conciliazione riesce, se ne redige verbale che costituisce titolo esecutivo. In difetto, gli atti e i documenti, depositati dalle parti unitamente al verbale, vengono trasmessi al Collegio di con­ ciliazione e arbitrato. 10. Ogni diritto derivante dal rapporto di lavoro si prescrive nel termine di cinque anni, con decorrenza dal giorno in cui può essere fatto valere. 11. Sono escluse dal ricorso le materie di competenza della Auto­ rità giudiziaria e della Commissione Disciplinare della Curia Romana. Art. 11 Collegio di Conciliazione e Arbitrato 1. Il Collegio di conciliazione e arbitrato è composto da tre Mem­ bri nominati dal Cardinale Segretario di Stato, il quale sceglie tra questi il Presidente. 2. I Membri del Collegio devono eccellere per preparazione giuri­ dica, prudenza ed equanimità. Essi durano in carica cinque anni e possono essere rinnovati. 3. Qualora ne ravvisi l'opportunità, il Cardinale Segretario di Stato può istituire, ad actum o a tempo determinato, altre Sezioni del Collegio, ricorrendo a persone anch'esse provviste delle qualità di cui al n. 2, ed eventualmente di competenza specializzata, sotto la presidenza del Presidente o di uno dei Membri del Collegio. 4.11 Collegio è investito della controversia a seguito di nuova istanza del ricorrente, da presentarsi al Direttore Generale entro 20 giorni dalla comunicazione al ricorrente del verbale di non riuscita del tentativo di conciliazione o dalla scadenza del termine di cui al­ l'art. 10, 8° comma. 5. Nella trattazione dei ricorsi ad esso sottoposti, il Collegio pro­ cede secondo le norme seguenti: - a) il Presidente del Collegio fissa l'udienza per la comparizione delle parti e dispone la trasmissione del ricorso originario e dell'istanza di cui al comma precedente, almeno 30 giorni prima, all'Amministra­ zione, la quale può presentare le sue deduzioni ed eventuali prove fino a 10 giorni prima della stessa udienza; &) sono applicabili al Collegio le disposizioni del Codice di Pro­ cedura Civile Vaticano relative alla incompatibilità ed alla ricusa- Acta Ioannis Pauli Pp. II 155 zione del giudice, alle ferie giudiziarie, alla forma della sentenza, alla rappresentanza e difesa delle parti, alla revocazione ed alla querela di nullità; c) all'udienza il ricorrente deve comparire di persona e l'Am­ ministrazione deve essere rappresentata da persona a conoscenza dei fatti e autorizzata a conciliare; in caso di controversie collettive o plurime i ricorrenti devono comparire attraverso una rappresentanza composta da non più di tre di loro ; d) in udienza il Collegio tenta nuovamente la conciliazione, per la quale si osserva l'art. 10, 9° comma, e in caso di esito negativo procede all'interrogatorio libero delle parti; e) nella stessa o, se necessario, in successiva udienza, il Col­ legio procede all'assunzione di eventuali mezzi di prova, anche dispo­ sti d'ufficio, e, una volta matura la causa, invita le parti alla discus­ sione finale riservandosi la decisione, che, salvo giusti motivi di pro­ roga, deve pronunziare entro 120 giorni dalla istanza; /) il Collegio, con ordinanza motivata, risolve tutte le questioni pregiudiziali o incidentali necessarie per decidere sulle domande avan­ zate nel ricorso; g) quando vi sia pericolo di gravi ed irreparabili danni, il Col­ legio, su istanza di parte, può, con ordinanza non impugnabile, so­ spendere in tutto o in parte l'esecuzione del provvedimento impugnato, ovvero assumere i provvedimenti necessari ad assicurare gli effetti della decisione; h) in caso di accoglimento del ricorso il Collegio annulla, in tutto o in parte, il provvedimento impugnato e decide sui diritti sog­ gettivi dedotti in giudizio ; i) le decisioni del Collegio, adeguatamente motivate in fatto e in diritto, sono comunicate alle parti interessate e non sono appel­ labili. Art. 12 Decorrenza ed efficacia della Normativa 1. Il presente Statuto, -approvato ad experimentum per un periodo di cinque anni, andrà in vigore a decorrere dal I Marzo 1989. o 2. Con l'entrata in vigore della presente Normativa sono abrogate tutte le precedenti disposizioni, contrarie o incompatibili in materia di lavoro. 156 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIO APOSTOLICA SANCTI LUDOVICI POTOSIENSIS Nova constituitur Provincia ecclesiastica cuius sedes erit in urbe quam San Luís de Potosí vocitant, in Mexicana natione. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Nihil optabilius nihilque iucundius Nobis usu venire potest quam ut ubique terrarum christianam fidem efflorescere conspiciamus dominicumque gregem augescere. Novis autem felicibusque condicionibus Nos laetantes prompta sane voluntate congruenter occurrimus. Quo­ circa quippe cum Conferentia episcopalis Mexicana, suffragantibus quoque locorum quorum interest Ordinariis, Apostolicae huic Sedi pro­ posuerit ut nova constitueretur Provincia ecclesiastica cum sede in urbe quam San Luís de Potosí indigenae vocant, consentiente etiam Ve­ nerabili Fratre Hieronymo Prigione, Archiepiscopo titulo Lauriacensi, in Mexicana natione Delegato Apostolico, de consiliis Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium Congregationi pro Episco­ pis praepositorum, Apostolica Nostra usi auctoritate, quae sequuntur statuimus et decernimus. Sancti Ludovici Potosiensis episcopalem se­ dem a metropolitana Ecclesia Monterreyensi separamus eandemque ad dignitatem attollimus archiepiscopalis metropolitanae Ecclesiae, ad­ ditis pariter iuribus privilegiisque quae ad id genus sedes secundum iuris canonici praecepta pertinent. Nova insuper Provincia ecclesia­ stica constituetur Sancti Ludovici Potosiensis metropolitana Ecclesia ac dioecesibus Celayensi, Leonensi Queretarensi, a metropolitana Ec­ clesia Moreliensi seiungendis. Sancti Ludovici Potosiensis exinde Praesulem pro tempore ad gradum statimque evehimus Archiepiscopi Me­ tropolitae cum iuribus aeque atque ofiiciis quibus ad sacrorum canonum normas ceteri eiusdem ordinis fruuntur. Episcopum, qui ad praesens Ecclesiam moderatur Sancti Ludovici Potosiensis, Venerabilem scilicet Fratrem Arturum Antonium Szymanski Ramírez dignitate Archiepi­ scopi et Metropolitae honestamus, cum iuribus privilegiisque quae cum gradu hoc nectuntur. Ad ea demum perficienda quae has per Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem legamus Hieronymum Prigione, quemve 157 Acta Ioannis Pauli Pp. II ipse delegaverit, modo sit in ecclesiastica dignitate constitutus. Re pro­ inde peracta, documenta conficiantur quorum sincera exempla ad Con­ gregationem pro Episcopis cito mittantur. Contrariis quibusvis rebus haudquaquam obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum die quinto mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus No­ stri undecimo. {B AUGUSTINUS Card CASAROLI s$i BERNARDINUS Card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Franciscus Cascone, Proton. Apost. s.n. Loco £ß Plumbi In Secr. Status tab., n. 230.UO. LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servae Dei Teresiae Mariae a Cruce Manetti Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Si fuerit ibi dilectio mundi, non ibi erit dilectio Dei. Tenete potius dilectionem Dei, ut quomodo Deus est aeternus, sic et vos maneatis in aeternum : quia talis est quisque qualis dilectio est » (S. AUGUSTINUS, In Epistula Ioannis ad Parthos 2, 14). Caritas, virtutum regina, illuminavit et egit etiam Venerabilem Servam Dei Teresiam Mariam a Cruce (in saeculo Teresiam Manetti) quae, spiritus bonis illecta supremis, omnia reliquit ut Christum se­ queretur pauperem et humilem, et omnibus viribus pro Dei gloria la­ boravit proque eius regni dilatatione, praesertim apud iuventutem femininam. Orta est in pago lingua vernacula appellato San Martino a Campi Bisenzio, postridie Calendas Martias anno MDCCCXLVI, a Caietano Ma­ netti et Rosa Bigagli. Insequenti die baptismi sacramentum accepit et anno MDCCCLVII Confirmationis sacramentum. Undeviginti annos nata 158 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale peculiariter est gratia divina capta, quae ardentiorem accendit in ea perfectionis christianae et apostolatus appetitum. Ita amor sui est amore Dei victus et mundi nugarum illecebrae humili tati cesserunt atque fluxarum rerum neglectioni. Deprecationem auxit, pietatem erga Eucharistiam et sui castigationem et, quoniam qui Deum diligit et fratrem suum diligere debet (cf. 1 Io 4, 21), serviendo pauperibus se dedidit, libenter incommoda oppetens et contumelias. Eius exemplum nonnullae sunt amicae secutae, quae anno MDCCCLXXIV cum ea se con- gregaverunt primumque constituerunt globum Congregationis Sororum Tertii Ordinis Sanctae Teresiae a Iesu. Iuvenes illae, prudenter Vene­ rabili Serva Dei moderante, paucis cum facultatibus sed cum spiritus fervore et operum, precationi se tradiderunt, labori, aegrotorum et ege­ norum curae, catecheticae institutioni puellarum illius loci. Anno MDCCCLXXvii primas duas puellas parentibus orbatas, quae in mundi periculo versabantur, hospitio receperunt. Firmiter auxiliante sacer­ dote Ernesto Jacopozzi parva communitas iter ingressa est plenae Do­ mino consecrationis et in Tertium Ordinem Sanctae Teresiae intravit ; postea vero aggregata est Ordini Fratrum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo et a Sancta Sede Decretum Laudis obtinuit (anno MCM). Mater Teresia Maria a Cruce, quae anno MDCCCLXXXVIII professio­ nem fecerat religiosam, tamquam Conditrix et Antistita Generalis for­ titer et materno animo Institutum suum usque ad mortem gubernavit. Alacriter laboravit, etiam in incommodis et in casibus adversis, pro Sororum suarum formatione, pro Instituti sui propagatione in Italia et in exteris nationibus et gentibus, pro Ecclesiae servitio, cuius filia fuit humilis et oboediens. Dum indomita et actuosa caritate bono proximi spirituali et cor­ poreo consulebat, cum constantia et studio suam coluit sanctificatio­ nem, nitens lineamenta exprimere in se Christi, omnis perfectionis ma­ gistri exemplarisque divini. Hac in re tam multos progressus fecit ut, quicumque eam conveniebat, praesentiae Dei blanditiam sentiret et ve­ hementer virtutes eius optaret imitari. Sciebat enim in alios transfundere solidam suam et simplicem fidem, ardentem suam caritatem, caelestium bonorum spem, tranquillitatem et fortitudinem in rebus adversis et acerbis, gaudium explicandi Evangelium. Crucem Domini dilexit effecitque ut diligeretur; aluit et multimodis diffudit amorem deprecationis et meditationis atque erga Eucharistiam Virginemque Ma­ riam religionem. Praecepta Sanctae Teresiae a Iesu et Sancti Ioannis Acta Ioannis Pauli Pp. II 159 a Cruce meditata est et mira cum fidelitate observavit, apostolicam in­ dustriam cum silentio et contemplatione temperavit. Gratiae et voca­ tioni obsequens, se patientia et castigatione abnegabat, quo paratior fieret ad Dei Voluntatem exsequendam et ad diligenter oboediendum Regulis Instituti sui votisque quae nuncupaverat. Honorum et divitia­ rum neglegens, magni fecit humilitatem et paupertatem, patientem se ostendens in iniuriis et iis contentam, quae ei Providentia conce­ debat. Extremis vitae annis in carne sua inque suo spiritu Christi passionem communicavit ; acerbissimis enim corporis et animi dolori­ bus est affecta, quos, assuefacta ad se igni divini amoris devovendam, in gloriam Dei accepit et in animarum salutem. Pie exstincta est die x x i i i mensis Aprilis anno MCMX. Fama sanctitatis qua viva floruit etiam post eius mortem non intermisit.; qua re Archiepiscopus Florentinus, anno M C M X X X Causam iniit Canonizationis. Actis Processu Ordinario et Apostolico consuetisque factis recognitionibus apud Congregationem pro Causis Sancto­ rum, die X X I I I mensis Maii anno MCMLXXV coram Summo Pontifice Paulo VI editum est Decretum de virtutibus theologalibus, cardina­ libus et adnexis a Venerabili Serva Dei heroum in modum exercitis. Interim ad beatificationem obtinendam celebratus est Processus Apostolicus de sanatione, mira asserta et Matri Teresiae Mariae a Cruce tributa, Sororis Emmanuelae Boggiani, <( phlogosi peritonaei acuta ex probabili intestinorum appendicis inflammatione in persona gastroènteroptosica cum praegressis intentionibus morbi chronici coli » correptae. Cum medicorum et theologorum inspectiones, apud Dicaste­ rium eiusmodi in rebus competens, exitum felicem habuissent, coram Nobis die xvi mensis Novembris anno MCMLXXXV, proditum est De­ cretum « super miro )). Deinde statuimus ut beatificationis ritus Florentiae ageretur per Nostram illius urbis pastoralem visitationem. Hodie igitur in stadio municipali inter Sacrificii Missae celebratio­ nem hanc sumus formulam elocuti : « Noi, accogliendo il desiderio dei nostro fratello Silvano Piovanelli, Arcivescovo di Firenze, e di altri fratelli nell'episcopato, dopo aver avuto il parere della Congre­ gazione per le Cause dei Santi, dichiariamo con la Nostra Autorità Apostolica che la Venerabile Serva di Dio Teresa Maria Manetti può essere d'ora in poi chiamata Beata, e che si potrà celebrare la sua festa, nei luoghi e secondo le regole stabilite dal diritto, ogni anno, il X X I I I aprile, giorno della sua nascita al cielo. Nel nome del Padre Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 160 Officiale e del Figlio e dello Spirito Santo ». Quae vero per has Litteras de­ crevimus et nunc et in posterum firma esse volumus, rebus quibus­ libet contrariis non obstantibus. Datum Florentiae, sub anulo Piscatoris, die x i x mensis Octobris, anno MCMLXXXVI, Pontificatus Nostri nono. 8B AUGUSTINUS Card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco $ Sigilli In Secret. Status tab., n. 221.806. II Templum et sanctuarium B.V.M. Auxiliatrici dicatum, q u o d intra fines Ecclesiae Labacensis in l o c o « Brezje » exstat, ad gradum Basilicae Mi­ noris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Satis quidem constat et publice sacram aediculam, quae antiquitus intra fines archidioecesis Labacensis ipsoque in vico « Brezje » exstabat ac volventibus saeculis restituta est atque refecta, mature praecipuum factam esse totius Sloveniae sanctuarium cultus Marialis. Illarum enim regionum Christifideles ima­ ginem illic asservatam, quam Leopoldus Layer anno MDCCCXIV depinxerat, exinde tamquam B.V.M. Auxiliatricis propriam pie ac devote venerari coeperunt, deindeque Iacobus Missia bo. me., Archiepiscopus tunc Goriciensis, novum circa pristinam aediculam ampliusque felici­ ter exstructum templum ibi consecravit anno MCM. Pariterque com­ pertum habemus pulchrum id templum nimirum et opibus splendens et renata antiquitatis arte aedificatum, quod et veterum rerum histo­ ricum est monumentum, haud parum hac etiam aetate, in primis sane ob industriam cleri ei addicti, cum ad christianam pietatem colendam, tum ad amorem B.V.M, fovendum incrementisque augendum oppor­ tune conferre. Nos igitur, qui tantae Matris benignitatem ab omnibus ubique terrarum agnosci magnopere volumus, preces audiendas cense­ mus, quibus Archiepiscopus Labacensis, communia videlicet cleri po­ pulique vota expromens, recens ab hac Sancta Sede poposcit ut sacra quam diximus aedes titulo Basilicae Minoris rite exornetur. Quam ob rem Ipsi, ratam habentes sententiam Congregationis pro Cultu Divino deque hac re quod hodie ex suis facultatibus peregit confirmantes, ex Acta Ioannis Pauli Pp. II 161 plenitudine potestatis Nostrae Apostolicae harumque Litterarum vir­ tute nominatum sanctuarium B.V. Mariae Auxiliatricis sacrum ad ho­ norem Basilicae Minoris evehimus perpetuum in modum, cunctis con­ cessionibus iuribusque ei factis, quae singularum eiusmodi ordinis Ba­ silicarum sunt propria, servatis utcumque servandis ipso Decreto (( de titulo Basilicae Minoris » statutis, quod die vi mensis Iunii in vulgus est anno MCMLXVIII editum. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die v mensis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. © AUGUSTINUS Card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 219.388. III Beata Maria Virgo « Nossa Senhora Aparecida » vocitata dioecesis Itabirensis-Fabriciannensis caelestis Patrona confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Memoria persaepe Nos repetentes praeclara innumeraque in universa Ecclesia patrata beneficia ab Ipsa Beata Maria Virgine, quae veluti amabilis mater omnibus subsidio venit opemque fert, facere minime possumus quin maximo afficiamur gaudio, si quam plurimos conspicimus fideles ad Eandem fidenter de­ currere, quam plurimas communitates Ipsam Patronam eligere velle. Quapropter cum Venerabilis Frater Marius Teixeira Gurgel, Epi­ scopus Itabirensis-Fabriciannensis, ab Apostolica hac Sede enixe efflagitaverit ut Beata Maria Virgo sub populari titulo « Nossa Senhora Aparecida » caelestis Patrona supra memoratae dioecesis confirmare­ tur, iuxta normas de Patronis constituendis et ad normam «Instruc­ tionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Pro­ priis recognoscendis», n. 30, Nos libenti quidem animo his concedimus postulatis, magnam sane fiduciam in communitate hac locatam haben­ tes eandem magis culturam magisque erga Dei Matrem pietatem. Itaque, iis probatis quae Congregatio pro Cultu Divino de hac re statuit factis olim a Nobis facultatibus, placet Beatam Mariam Vir­ ginem sub titulo (( Nossa Senhora Aparecida » Patronam dioecesis Ita­ l i - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 162 Officiale birensis-Fabriciannensis esse et haberi, iuribus pariter additis necnon privilegiis quae conceduntur a Rubricis. Contrariis rebus minime obsi­ stentibus. Commendamus tandem Beatae Virgini Mariae dilectam communi­ tatem hanc quae in posteritatem procul dubio ampla experietur caele­ stia dona, si filiali eum fiducia ad benignam Matrem confugerit. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die X I I mensis Octobris anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. © AUGUSTINUS Card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 227.375. HOMILIAE I In area basilicae Petrianae habita ob decretos Dei Servis Michaeli P r o , Iosepho Benedicto Dusmet, Francisco Faà di Bruno, Junípero Serra, Fri­ derico Janssoone, Mariae Iosephae Naval Girbés Beatorum caelitum ho­ nores.* 1. (( La tua parola è verità. Consacrali nella verità La liturgia della domenica di oggi professa e onora la verità rac­ chiusa nella parola del Dio Vivente. Mediante le letture dell'Antico e del Nuovo Testamento ci ricorda che questa Verità si è offerta agli uomini. Così leggiamo nel Libro dei Numeri: « Il Signore ... prese lo spirito che era su di lui e lo infuse sui settanta anziani » . E Mose, come testimone del fatto che « quelli profetizzarono )), dice : « Fossero tutti profeti nel popolo del Signore e volesse il Signore dare loro il suo spirito ! )). 2 3 4 Questo avvenimento e le parole di Mose sono preannunzio della mis^ sione messianica di Gesù di Nazaret., In virtù del suo Sacrificio pasquale, in virtù della Croce e della Risurrezione, Cristo ha effuso lo Spirito Santo sugli Apostoli e lo ha trasmesso alla sua Chiesa. * Die 25 m. Septembris a. 1988. 1 Cf. Gv 17, 17. 2 Nm 11, 25. 3 Ibid. * Ibid. 11, 29. Acta Ioannis Pauli Pp. II 163 Tutti nella Chiesa, in forza del Battesimo, partecipano alla missione di Cristo, del Grande Profeta — del Figlio che è sul «trono del Padre». La partecipazione a tale missione profetica risalta in particolare misura nella vicenda dei santi : di coloro che mediante la Parola del Dio Vi­ vente sono « consacrati nella verità ». 2. Un motivo de alegría para la Iglesia universal y, especialmente para la Iglesia de México, es la beatificación del Padre Miguel Agustín Pro, sacerdote jesuíta, cuyas virtudes hoy exaltamos y proponemos al Pueblo de Dios- El es una nueva gloria para la amada Nación mexi­ cana y para la Compañía de Jesús. Su vida de apóstol sacrificado e intrépido estuvo inspirada siempre por un incansable afán evangelizador. Ni los sufrimientos de sus graves enfermedades, ni la agotadora actividad ministerial, ejercida frecuen­ temente en circunstancias penosas y arriesgadas, pudieron sofocar el gozo irradiante y comunicativo que nacía de su amor a Cristo, y que nadie le pudo quitar. En efecto, la raíz más honda de su entrega abnegada a los demás fue su amor apasionado a Jesucristo y su ardiente deseo de configu­ rarse con El, incluso en su muerte. Este amor lo expresó de un modo particular en el culto eucaristico. La celebración diaria de la Santa Misa era el centro de su vida, así como fuente de fortaleza y fervor para los fieles. El P. Pro organizó las llamadas «estaciones eucarísticas » en los domicilios particulares, donde diariamente se podía recibir ocultamente el Cuerpo del Señor durante los años de persecución. 5 Ante el eximio ejemplo de virtudes sacerdotales del P. Pro, quiero exhortar una vez más a mis amados hermanos sacerdotes a la entrega total a Jesucristo, vivida gozosamente en el celibato por el Reino de los Cielos y en el servicio generoso a los hermanos, sobre todo a los más pobres y abandonados. 3. « Chiunque vi darà da bere un bicchiere d'acqua nel mio nome ... vi dico in verità che non perderà la sua ricompensa » . Su queste parole evangeliche meditò certo a lungo il Cardinale Giuseppe Benedetto Dusmet, per 27 anni Arcivescovo di Catania, dopo essere stato per circa due lunghi lustri abate dello storico monastero benedettino di San Ni­ colò « de arenis » in quella città. Egli si erge quale testimone della carità evangelica in tempi particolarmente tormentati per la vita della 6 5 Cf. Jn 16, 22. 6 Me 9, 41. 164 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Chiesa, in mezzo ad accesi conflitti di parte e a profonde alterazioni del tessuto politico e sociale del Paese, in una regione sconvolta dal susseguirsi di paurose calamità naturali : epidemie di colera, terremoti, inondazioni, eruzioni dell'Etna, oltre a quella costante e vastissima calamità che è la miseria dei diseredati. Pur allevato tra gli agi di una famiglia aristocratica e facoltosa, egli fece della povertà, vissuta in funzione di servizio e di donazione agli altri, una programmatica scelta di vita talmente radicale che, alla sua morte, non si trovò neppure un lenzuolo in cui avvolgerlo: di tutto, letteralmente, egli si era spogliato per rivestirne i poveri, di cui si sentiva umile servitore. Grande rilievo ebbe pure l'opera da lui svolta a servizio dell'Ordine benedettino, a cui apparteneva. Per speciale mandato del Sommo Pon­ tefice Leone XIII realizzò la rifondazione del Collegio Internazionale di S. Anselmo sull'Aventino — condotta a termine esattamente un secolo fa —, e la strutturazione di quella Confederazione dell'Ordine di San Benedetto che oggi è così autorevolmente rappresentata in que­ sta piazza da oltre 200 Abati benedettini, convenuti da ogni parte del mondo. Il Cardinale Dusmet, decoro e gloria del monachesimo, dell'Epi­ scopato e del Sacro Collegio Cardinalizio, ci trasmette così il mes­ saggio profetico di una autentica solidarietà evangelica e di uria docile e operosa fedeltà al carisma della propria vocazione, vissute ed espresse nella realtà fattiva del dono totale di sé sull'itinerario tracciato dalle orme di Cristo Salvatore. 4. Guardando all'altro Beato, a cui oggi la Chiesa tributa gli onori degli altari, Francesco Faà di Bruno, è spontaneo ripensare all'escla­ mazione di Mose : « Fossero tutti profeti nel popolo del Signore ! ». Il nuovo Beato fu veramente un profeta in mezzo al popolo di Dio, a cui appartenne come laico per buona parte della sua vita. Munito di chiara intuizione pràtica e sensibile alle tensioni e ai problemi del momento, egli seppe trovare risposte positive alle esi­ genze dei suoi tempi, resistendo alle tentazioni della fretta, del sem­ plicismo culturale, degli interessi personali. Curvo sui libri, impegnato in cattedra o intento ad alleviare nei modi più diversi le sofferenze dei poveri, il Beato ebbe come stella polare della sua fervida attività un grande amore per Dio, che egli costantemente alimentava con l'eser­ cizio della preghiera e della contemplazione. Soleva dire : « Darsi a Dio Acta Ioannis Pauli Pp. II 165 equivale a darsi ad una attività superiore, che ci trascina come le acque gonfie e tumultuose di un torrente in piena ... ». Dall'amore per Dio scaturiva quell'amore per il « prossimo », che spinse Francesco Faà di Bruno sulla strada dei poveri, degli umili, degli indifesi, facendone un gigante della fede e della carità. Nacque così tutta una serie di opere e di attività assistenziali di cui non è facile fare l'elenco. Anche in campo scientifico egli seppe portare la sua coerente testimonianza di credente, in un periodo in cui la dedizione alla scienza sembrava incompatibile con un serio impegno di fede. Particolare menzione merita, tra le iniziative sociali, l'Opera di S. Zita per la promozione sociale e spirituale della donna (serve, disoccupate, apprendiste, madri nubili, malate, anziane) : il Beato promosse il sorgere di una vera « città della donna », fornita di scuole, laboratori, infermeria, pensionati, tutto con propri regolamenti. In questa coraggiosa e profetica iniziativa egli profuse i beni di famiglia, i suoi guadagni e tutto se stesso. A cent'anni dalla sua morte, il messaggio di luce e di amore suscitato dal Beato Francesco Faà di Bruno, lungi dall'esaurirsi, si rivela quanto mai attuale, spingendo all'azione quanti hanno a cuore i valori evan­ gelici. 5. In Fray Juniper Serra, a priest of the Order of Friars Minor, we find a shining example of Christian virtue and the missionary spirit. His great goal was to bring the Gospel to the Native Peoples of America, so that they too might be "consecrated in the truth". For many years he devoted himself to this task in Mexico, in the Sierra Gorda, and in California. He sowed the seeds of Christian faith amid the momentous changes wrought by the arrivai of European settlers in the New World. It was a field of missionary endeavour that required patience, persévér­ ance and humility, as well as vision and courage. Relying on the divine power of the message he proclaimed, Father Serra led the Native Peoples to Christ. He was well aware of their heroic virtues—as exemplified in the life of Blessed Kateri Tekakwitha—and he sought to further their authentic human development on the basis of their new-found faith as per sons created and redeemed by God. He also had to admonish the powerful, in the spirit of our second reading from James, not to abuse and exploit the poor and the weak. In fulfilling this ministry, Father Serra showed himself to be a true son of Saint Francis. Today, his example inspires in a particular way the many Serra Clubs throughout Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 166 the world, the members of which do so much praiseworthy work in fostering vocations. Fra Juniper Serra, model exemplar d'evangelitzador abnegat, és una glòria per a la gran familia franciscana com també per a Mallorca, la seva terra nadiva, que el venera i el té com fili illustre. Que la filial devoció a la Verge Mare de Déu, recolzada en l'espiritualitat franciscana propia d'aquest mallorquí universal, sia força per incrementar la vida cristiana del pöble feel de l'Illa que el va veure néixer. 6. Dès son enfance, le nouveau Bienheureux Frédéric Janssoone avait connu la souffrance, il avait dû aussi travailler très tôt. Après ces expé­ riences qui l'ont fait mûrir, il opta généreusement pour l'idéal de saint François d'Assise. Envoyé en Terre Sainte, il y vécut avec ardeur dans l'esprit franciscain, contemplant le mystère du Christ dans sa Passion et sa Résurrection ; il célébrait avec une foi impressionnante la présence du Sauveur dans le sacrement de l'Eucharistie. Il fut de ces témoins qui savent faire partager leur intimité avec le Seigneur. En vrai fils de saint François, le Père Frédéric nous donne l'exemple d'une prière contemplative qui sait embrasser les œuvres de la création, les événements de la vie quotidienne, la rencontre de toute personne. Puissions-nous accueillir aussi simplement que lui l'Esprit que le Sei­ gneur répand sur son peuple ! 7 Le (( bon Père Frédéric » nous montre que l'esprit de contemplation, loin de freiner le zèle apostolique, le fortifie. Proche de Dieu, il est aussi proche des gens. En Terre Sainte et au Canada, il ne cessa d'entraîner ceux qui l'écoutaient à s'engager dans la vie évangélique selon les voies tracées par le Tiers Ordre franciscain, et tout autant dans l'apostolat très concret de la vie familiale et professionnelle. Attentif et fraternel envers les plus petits, « au nom de son appartenance au Christ » , le Père Frédéric entraîna ses contemporains à être des témoins cohérents et ardents de l'Evangile. Que sa glorification par l'Eglise contribue à susciter dans l'Ordre de Saint-Francois et dans l'Eglise un élan renouvelé de sainteté et de zèle apostolique ! 8 7. La Iglesia entona un canto de júbilo y alabanza a Dios por la beatificación de Josefa Naval Girbés, virgen seglar que dedicó su vida al apostolado en su pueblo natal, Algemesí, de la Arquidiócesis de Va­ lencia, España. m 7 Cf. 8 Cf. Mt 9, 41. 11, 29. Acta Ioannis Pauli Pp. II 167 Mujer sencilla y dócil al soplo del Espíritu, alcanzó en su larga vida las cumbres de la perfección cristiana, entregada al servicio del prójimo en los tiempos nada fáciles del siglo x i x , en que vivió y desarrolló su intensa actividad apostólica. Contaba 18 años cuando, con el beneplácito de su director espiritual, hizo el voto de castidad. Tenía 30 años cuando en su casa familiar abre la escuela-taller, donde se formarán humana y espiritualmente muchísimas jóvenes. Este apostolado se prolongará en las llamadas « charlas del jardín », mediante las cuales las discípulas mejor pre­ paradas recibían una formación espiritual más profunda y esmerada. Consciente de que, como más tarde afirmaría el Concilio Vaticano II, « la vocación es, por su misma naturaleza, vocación también al aposto­ lado » , Josefa se hizo toda para todos, como el Apóstol San Pablo, a fin de salvarlos a todos. De ahí la huella imborrable que dejó en el ejercicio de su caridad. Asistía diligentemente a los moribundos, ayudándoles a morir en gracia de Dios. La atención en grado heroico a los afectados de la peste del cólera en 1885, es una de las más expresivas muestras de la caridad de esta alma predilecta. 9 10 Una característica singular de Josefa es su condición de seglar. Ella, que llenó de discípulas suyas los conventos de clausura, permaneció como soltera en el mundo, viviendo los consejos evangélicos y siendo ejemplo de virtudes cristianas para todos aquellos hijos de la Iglesia que, « en cuanto incorporados a Cristo por el bautismo ... ejercen en la Iglesia y en el mundo la misión de todo el pueblo cristiano en la parte que a ellos corresponde » . " 8. (( La legge del Signore è perfetta, rinfranca l'anima », proclama il Salmo della liturgia odierna. U curriculum vitae dei nostri nuovi Beati abbonda di momenti diffì­ cili, in misura tale da potersi dire, umanamente parlando, deprimente. Ciò nonostante essi sono testimoni di grande gioia spirituale. Trovano gioia nei comandamenti di Dio, nella legge del Signore. U Salmista annunzia che la legge del Signore rinfranca l'anima. 12 Ed in realtà è così. L'uomo trova la forza dello spirito, la forza interiore e la gioia del cuore in ciò che è retto — in ciò che è conforme alla verità. 9 10 Apostolicam actuositatem, Cf. 1 Cor 9, 22. 11 Lumen gentium, 12 Ps 18 (19), 8. 31. 2. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 168 Officiale La via della santità è sempre la via della « consacrazione nella verità ». Si compie su questa via la partecipazione alla Yita di Dio stesso, alle inesauribili ricchezze che il suo Spirito elargisce allo spirito umano : elargisce la verità, la forza e la gioia. 9. Siate benedetti tra i beati della Chiesa : Miguel Pro, S.I., Giuseppe Benedetto Dusmet, Arcivescovo, Francesco Faà di Bruno, Sacerdote, ^ Juniper Serra, O.F.M., Frédéric Janssoone, O.F.M., María Josefa Naval Girbés. « Appartenete a Cristo » . . . — consacrati nella verità. Beati perché vedete Iddio. Siateci accanto, per condurci sulla via della verità alla stessa vostra beatificante visione. II In foro Sancti Petri habita ob decretos beatae Magdalenae a Canossa Sanctorum caelitum honores.* 1. (( Celebrate con me il Signore, / esaltiamo insieme il suo nome w. La Chiesa ci chiama ad adorare Dio nella domenica odierna, por­ tando sugli altari la Beata Maddalena di Canossa con il solenne atto della sua canonizzazione. 1 « Gloria di Dio è l'uomo vivente » — così insegna Sant'Ireneo, uno dei più grandi maestri della Chiesa nel periodo post-apostolico. « Glo­ ria di Dio è l'uomo vivente » con quella pienezza della vita che egli ottiene in Dio mediante Cristo — crocifisso e risorto. E perciò il giorno in cui la Chiesa iscrive i nuovi nomi delle sue figlie e dei suoi figli nelP« albo dei Santi » — è il giorno di una parti­ colare adorazione di Dio. 2. Tale adorazione costituisce anche una singolare partecipazione a quella con cui il Figlio, Gesù Cristo, ha adorato il suo eterno Padre. * Die 2 m. Octobris a. 1988. 1 Sai 33 [34], 4. 169 Acta Ioannis Pauli Pp. II Egli « pur essendo di natura- divina ... spogliò se stesso, assumendo la condizione di servo e diventando simile agli uomini » , facendosi 2 « obbediente fino alla morte e alla morte di croce. Per questo Dio P'ha esaltato ... » . 3 La via per la quale il Figlio camminò verso la sua esaltazione in Dio costituisce il più grande, inarrivabile modello per tutti coloro che accolgono la chiamata alla santità. 3. Cristo stesso lo dice con parole piene di contenuto e di forza penetrante : « In verità, in verità vi dico : se il chicco di grano caduto in terra non muore, rimane solo; se invece muore, produce molto frutto ... » . 4 Mirabile processo, quello della vita — così evidente ed insieme così misterioso ! Ciò di cui siamo testimoni nella natura si riproduce in un altro ordine : P ordine della vita spirituale e soprannaturale. Ed ecco : « Chi ama la sua vita la perde e chi odia la sua vita in questo mondo, la conserverà'per la vita eterna». 5 4. Oggi la Chiesa medita sul modo in cui questa meravigliosa legge della vita — legge della santità — si è riconfermata nella persona di santa Maddalena di Canossa. Ella seppe « perdere la sua vita » per Cristo. Quando si rese conto delle paurose piaghe, che la miseria materiale e morale andava disse­ minando tra la popolazione della sua città, capì che non poteva amare il prossimo (( da signora », continuando cioè a godere dei privilegi del suo ceto sociale e limitandosi a spartire le sue cose, senza dare se stessa. Glielo impediva la visione del Crocifisso : « Abbiate in voi gli stessi sentimenti che furono in Cristo G e s ù . . . » . « D i o solo e Gesù Croci­ fìsso » divenne la regola della sua vita. 6 Ne seguirono delle scelte, che apparvero « scandalo » e « stoltezza » anche a persone a lei vicine. La stessa sua famiglia, pur imbevuta di ricca tradizione cristiana, stentò molto a capirla. Tuttavia, a chi si mo­ strava sorpreso, ella rispondeva : « Per il fatto di essere nata marchesa, non posso forse avere l'onore di servire Gesù Cristo nei suoi poveri? ». 7 2 FU 2, 6-7. 3 IUd. 2, 8-9. 4 Gv 12, 24. 5 IUd. 12, 25. « FU 2, 5. 7 Cf. 1 Gor 1, 23. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 170 5. A considerare la vita di Maddalena di Canossa, si direbbe che la carità come una febbre l'abbia divorata : la carità verso Dio, spinta fino alle vette più alte dell'esperienza mistica ; la carità verso il pros­ simo, portata fino alle estreme conseguenze del dono di sé agli altri. Santa Maddalena amò appassionatamente Cristo crocifisso, senza tut­ tavia « distogliere gli occhi da quelli della sua carne » . Aveva capito che la pietà vera, che commuove il cuore di Dio, consiste nello <( scio­ gliere le catene inique, togliere i legami del giogo, rimandare liberi gli oppressi e spezzare ogni giogo » . 8 9 Per questo si impegnò con ogni sua energia, oltre che con tutte le sue sostanze, per venire incontro ad ogni forma di povertà : quella economica non meno di quella morale, quella della malattia non meno che quella dell'ignoranza. Ecco, dunque, questa giovane donna che, spinta da un amore tenero insieme e forte, assiste i malati in casa e all'ospedale associandosi alla (( Fratellanza ospedaliera », procura catechismi e predicazioni per le chiese, promuove il culto eucaristico nelle parrocchie, avvia i ritiri spirituali per il clero, aiuta numero­ sissime famiglie bisognose, assiste ragazzi abbandonati e giovani car­ cerati, sostenta i poveri che bussano tutti i giorni a palazzo, e visita coloro che vivono nelle catapecchie e nei tuguri. 5. II modello che la guida e la ispira è Cristo stesso, il quale, se­ condo le parole dell'Apostolo, «spogliò se stesso, assumendo la con­ dizione di servo » . Questo modello essa propone costantemente alle giovani che, in numero via via crescente, vengono ad unirsi a lei per condividerne l'impegno apostolico. Il loro « stile di azione » dovrà es­ sere umile, alieno dai mezzi potenti e dalla sapienza dell'uomo, libero dalla ricerca di ricompense, gratificazioni, soddisfazioni; dovrà essere « per Dio solo » e « per la sua gloria ». Essa scrive : « Noi siamo quat­ tro povere donnicciuole, le ultime chiamate nella Chiesa di Dio, senza lettere, senza lustro e col solo nome di serve dei poveri ... ». E ancora : « Le sorelle mai riceveranno la più piccola cosa in dono, o a titolo di gratificazione dovendo tutto operare gratuitamente e pel solo amore del Signore ». 10 Non diversa è la prospettiva che essa indica ai « Figli della Ca­ rità », la Congregazione maschile mediante la quale il suo grande cuore 8 Cf. /5 58, 7. » Cf. ibid., 58, 6. » Fil 2, 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 171 intende provvedere ai bisogni non meno gravi ed urgenti di ragazzi e giovani. I suoi membri, pur «bruciando, anzi avvampando di ca­ rità », dovranno mantenersi « nell'umiltà e oscurità della Croce ». Me­ mori di essere « nati ai piedi della Croce », si sentiranno impegnati a vivere « c o n spirito generosissimo» la legge del «chicco di grano, che, se non muore, resta solo » . u 6. In Maddalena di Canossa la legge evangelica della morte che dà vita trova così una sua nuova, luminosa attuazione. L'illustre di­ scendente di un antico casato rinuncia a tutto ciò che le consentirebbe di esprimere al meglio la propria personalità nella società del tempo e si immerge nell'anonimato della miseria; si priva delle sostanze che potrebbero garantirle un futuro tranquillo ; sottopone il proprio fragile corpo ad ogni sorta di privazioni e fatiche ... In una parola : muore a se stessa in tutto ciò che potrebbe apparire umanamente allettante, uma­ namente promettente. Il risultato, però, non è la morte, ma una fioritura di vita nuova. Innanzitutto in lei, che da simile travaglio emerge con la personalità di una donna di statura eccezionale anche sul piano semplicemente umano. Poi nelle iniziative che sbocciano intorno a lei, coinvolgendo schiere sempre più vaste di cuori generosi. « Se il chicco di grano caduto in terra ... muore, produce molto frutto ». 7. « Venite, figli, ascoltatemi ; vi insegnerò il timore del Signore » . 12 Dal Cielo, ove vive nella gloria di Dio, Maddalena di Canossa ci parla per invitarci a seguire la strada da lei percorsa. « Il Signore è vicino a chi ha il cuore ferito, egli salva gli spiriti affranti » . 13 La nuova Santa, che contempliamo oggi esaltata accanto a Cristo, diventa segno di gioia e di speranza per quanti portano in sé le stigmate della sofferenza a motivo della malattia, della povertà, dell'emargina­ zione sociale, dello sfruttamento. Lo diventa anche per tutti coloro che hanno fatto del servizio al prossimo bisognoso lo scopo della loro vita. 11 Gv 12, 24. 12 Sai 33 [34], 12. 13 Ibid., 19. 172 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 8. (( Gesù Cristo è il Signore, a gloria di Dio Padre » . L'« inno )) di Paolo nella lettera ai Filippesi ci mostra la via del­ l'esaltazione di Gesù Cristo. Essa è in pari tempo la via che Egli ha aperto dinanzi a tutti coloro che lo seguono : la via dell'imitazione di Cristo, la via della santità. 14 La via di Maddalena di Canossa. « Se uno mi vuole servire mi segua, e dove sono io, là sarà anche il mio servo ... ». « Se uno mi serve, il Padre lo onorerà » . 15 Ecco, Cristo è sempre il Signore — per la gloria di Dio Padre. « Gloria di Dio è l'uomo vivente », l'uomo che vive della pienezza di vita che è in Cristo. Ti ringraziamo, o Cristo Gesù, che sei Signore nostro, perché oggi davanti a tutta la tua Chiesa è stata <( onorata » Maddalena di Canossa. Il Padre tuo l'ha onorata in Te, che sei suo Figlio. Dove sei Tu, là è anche lei : la tua serva. ALLOCUTIONES I Ad quosdam medicos scientiae privationis sentiendi facultatis peritos coram admissos.* Ladies and G-entlemen, 1. It is a pleasure to welcome today the participants in the Tenth Annual Meeting of the European Academy of Anaesthesiology. I am pleased that you have wished to include this audience in the pro­ gramme of your meeting in Rome, for it affords me the opportunity to express my esteem for your worthy profession and to assure you of the Church's prayerful support for all who serve humanity through medical science and the art of healing. M Fil 2, i l . 15 Gv 12, 26. • Die 8 m. Septembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 173 In a particular way, I wish to express my appréciation of the goals of your Academy, such as your commitment to improving the practical and theoretical training of those who are preparing to serve in the fleld of anaesthesiology. I am thinking, too, of your promotion of scientific research in this and related fìelds of medicine and of your desire to facilitate fruitful dialogue with insti tu tional and politicai authorities on topics of mutual interest and concern. Another con­ tribution of special significance would be your efforts to develop greater collaboration between medical personnel of all the countries of Europe, thereby ensuring a richer cultural exchange and better use of medical resources and the latest Undings of scientific research. 2. The medical profession, like the Church her self, places itself at the service of the human family, and more particularly at the service of people who are sick and suffering. It is in light of this exalted mission of yours that I share with you some reflections on the ethical nature of your vocation. As anaesthetists, you seek to relieve the pain of those persons who have been injured in an accident or who for some other reason must undergo a medical opération, or receive other medical care. In your work, you are always collaborating with other specialists, making pos­ sible surgical interventions or some other form of medicai treatment. In every case, you are placing your talents and expertise at the service of people who are ili and sujfering. However, as you know well, no matter how dedicated and effective your efforts, you can never overeóme completely the reality of pain and suffering. You can suspend it for a certain length of time; in many cases, you can reduce its intensity to a significant degree, but suffering and pain remain an inevitable part of the earthly expérience of every human person. This means that your professional work compels you again and again to face the mystery of human suffering. 3. In my Apostolic Letter on the Christian Meaning of Human Suffering, I wrote of how Christ, by becoming a man and especially by taking suffering upon himself, gave meaning and redemptive value to the pain and suffering of human life. For it was precisely by means of his own suffering that Christ accomplished our eternai salvation. Suffering was the means God chose for expressing his eternai love for us and for off ering us the gif t of the Rédemption. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 174 By his own éxample, Jesus taught us to care for our brothers and sisters who suffer ; and he told his disciples, when he sent them forth, "heal the sick ... and say to them, 'The Kingdom of God has come near to you' V To relieve pain, then, and to care for the sick is a profession of great moral value. At the same time, it is a profession that demands both high moral standards and óourageous ethical conduct, especially at a time in history when fundamental moral truths are being called into question. For example, some of our contemporaries are advocating the termination of human life through euthanasia as a supposedly compassionate solution to the problem of human suffering. 4. You who work in the field of anaesthesiology are perhaps par­ ticulare sensitive to the pleas of those who clamour for the so-called compassionate solution of euthanasia, precisely because your profes­ sion aims at reducing the pain that others are suffering. This is especially true in instances of intense and prolonged suffering. While being sympathetic to the subjective feelings which may prompt these pleas for euthanasia, you must not lose sight of the objective facts and ultimate truths which necessarily enter into the question. In this regard, I would like to call your attention to the guidelines contained in the "Déclaration on Euthanasia" issued with my ap­ provai by the Congrégation for the Doctrine of the Faith. In this docu­ ment, the question at hand is dealt with in readily understandable terms. It states : " I t may happen that, by reason of prolonged and barely tolerable pain, for deeply personal or other reasons, people may be led to believe that they can legitimately ask for death or obtain it for others. Although in these cases the guilt of the individual may be reduced or completely absent, nevertheless the error of judgment into which the conscience falls, perhaps in good faith, does not change the nature of this act of killing, which will always be in itself something to be rejected. The pleas of gravely ili people who sometimes ask for death are not to be understood as implying a true desire for euthanasia ; in fact it is almost always a case of an anguished plea for help and for love". 2 When confronting this grave moral evil and other serious threats to the dignity of the human person, we must remain steadfast in the 1 2 Lk 10:9. No. I I . Aota Ioannis Pauli Pp. II conviction that no medical solution could 175 be truly compassionate which would violate the natural law and stand in opposition to the revealed truth of the word of God. In the end, wè must recali that no doctor, no nurse, no medicai technician, indeed no human being, is the final arbiter o f human life, either of one's own life or that of another. This realm belongs only to God, the Creator and Redeemer of us ali. 5. There are many other difficult ethical questions which you inevitably face in your noble profession, questions which require careful judgments of conscience in addition to your well-informed medicai insights. That is why there is an increasingly evident need for a serions ethical formation of all those engaged in the medicai field. Such formation is appropriate and necessary in light of the fact that your aim is not only to serve each patient by your profes­ sional diligence and compétence but also to provide a "fully human" care that meets the needs of the whole person. In this entire field, I want to' assure you of the interest and concern of the Church, which is eager to offer you assistance through the guidance of her moral teaching and the wealth of her spiritual patrimony. It is in mutual collaboration that we can best serve those who suffer. Along these lines I wish to recali a point which I emphasized a few years ago, in an address to the World Medicai Association : "One cannot but render homage to the immense progress achieved ... by the medicine of the niñeteenth and twentieth centuries. But, as you are aware, it is necessary now more than ever to overeóme the séparation between science and morality, to rediscover their profound unity. It is man whom you are dealing with, man whose dignity it is precisely the province of morality to safeguard". 3 My words this evening are intended, dear friends, to be, above ali, an expression of esteem and encouragement in your generous efforts to assist those in pain. I gladly commend you and your work to the Lord of Life, the God and Father of ali. May he grant his abundant blessing to you and to ali your dear ones. 3 29 October 1983. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 176 Officiale II Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtriona­ lis limina Apostolorum visitantes.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. For the severith time this year I have the Joy of welcoming to the See of Peter my brother Bishops from the United States on their ad Limina visit. In you, the Bishops of Régions I and V I I I , I greet all the beloved Catholic people who make up the Church in New England and in the States of Minnesota, North Dakota and South Dakota. I realize that there are great différences between your régions and in the make-up of your local Churches, but I know that you all expérience common challenges in living the one, holy, Catholic and apostolic faith. Düring the previous Visits I had the occasion to reflect with the Bishops on the pastoral mission of the Church. All my discourses were aimed at helping them to lead their ecclesial communities to live the life of faith as fully as possible. In this way I was able to treat a series of topics which are relevant for ali the diocèses in America : the mystery of the Church as it exists in the United States—the wonderful reali ty of God's grâce that I was able to witness personally and that must constantly be called to ever greater heights of holiness ; the préparation required for the Millennium, as a period of special renewal of the Church in her identity and mission ; the call to penance and reconciliation ; the call to prayer ; reflection on Jesus Christ as the One who communicates the mystery of God and reveáis man to himself; and, fìnally, the organic linking in Christ of ali the anthropocentric and theocentric efforts of the Church, including her role of proclaiming human dignity and human rights. Today, dear Brothers, I would like to add to this series by reflecting on the consciousness that the Church in the United States must have of her mission of solidarity with ail humanity. 2. The Church, like the individual human beings who are members, is strong in the act of giving. Like the human person, ecclesial community finds itself in reaching out and in sharing gift of itself. Solidarity is the expression of the Church's life 1 • Die 9 m. Septembris a. 1988. 1 Cf. Gaudium et spes, 24. her the the and Acta Ioannis Pauli Pp. II 177 of her dynamism in Ohrist. Such solidarity involves a practical awareness of the great network of interdependence that exists among God's people. It consists in a finn and persevering commitment to the good of all. 2 As the Body of Christ, the Church discovers and puts into practice solidarity at the level of divine mystery, at every level of her catholicity and at every level of human need. Ali the particular Churches that make up the one Catholic Church are called to live the same universal solidarity with their sister Churches, in an awareness of the one Catholic communion that unités them in the mission of Christ. Each locai Church expresses this interdependence in faith and love and in whatever touches the lives of human beings. Each locai Church perceives its interdependence in the need to be open to others and learn from them, as well as by helping them to bear their burdens according to the expression of Saint Paul : "Help carry one anóther's burdens; in that way you will fulfill the law of Christ". Wherever, throughout the universal Church, the faithful expérience need, there the response of solidarity is called for. For the Church, solidarity is the expression of the catholicity of her being as she reaches out to ali her sons and daughters in need. 3 3. Precisely b ecause she is the Church, she is called to embrace all humanity in need, to respond to the needs of ali people. The Church clearly acknowledges and proclaims universal interdependence and the interrelation of human needs. In your Pastoral Letters on Peace and on Economie Justice, you as a Conference expressed these points well, when you said : "Since we profess to be members of a 'catholic' or universal Church, we all must raise our sights to a concern for the well-being of everyone in the world ... We commit ourselves to this global vision". 4 And again: "The interdependence of the world means a set of interrelated human questions. Important as keeping the peace in the nuclear age is, it does not solve or dissolve the other major problems of the day". 5 For the Church, solidarity is a moral and social attitude to be cultivated, a virtue to be practised, a duty to be expressed in many 2 Cf. Sollicitudo rei socialis, 38. 3 Gal 6:2. 4 "Economic Justice for A l l " , 363. 5 "The Challenge of Peace", I I I , B, 3. 12 - A. A. S. 178 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale forms of fraternal assistance and collaboration. As far as solidarity in social progress is concerned, the Church has seen the need in recent decades to emphasize the Worldwide dimension. It is this Worldwide dimension or universal character of the Church's social teaching that characterized Mater et Magistra, Gaudium et spes and Populorum progressio, and now it has been further explored in my own Encyclical Sollicitudo rei socialis. To cite Paul VI in this regard : "Today the principal fact that we must all recognize is that the social question has become Worldwide". 6 4. Solidarity is relevant in itself as a human and Christian virtue, but it is further relevant in its relationship to peace. It is indeed a factor of peace in the modera world, and when it includes solidarity in truth, freedom, justice and love, it becomes the firm basis for a new world order. Solidarity is a factor of peace beçause it is crucial for development : "There can be no progress towards the complete de­ velopment of man without the simultaneous development of all hu­ manity in the spirit of solidarity". 7 It is important for the Church to realize that she exercises soli­ darity with the whole world as an expression of her own ecclesial life. Her social concern, like her evangelizing zeal, knows no barriers, precisely because she is the Church, "a kind of sacrament of intimate union with God, and of the unity of all mankind, that is, she is a sign and an instrument of such union and unity". At the same time, the Church willingly exercises solidarity with an ecumenical and interreligious dimension, which she considers extremely important. She lives to serve—like Christ—the cause of humanity : "The Son of Man has not come to be served, but to serve— to give his life in r an som for many". The Church also knows that she must imitate the sensitivity of Christ for humanity; she frequently recalls his words : "My heart is moved with pity for the crowd". 8 9 10 5. With this sensitivity the Church is called to understand and face a multiplicity o f needs that differ among themselves, demonstrating her solidarity and offering her help according to her means and her 6 Populorum 7 IUd., progressio, 43. 8 Lumen 9 Mk 10:45. gentium, » Mt 15:32. 1. 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 179 specific nature. This great openness to others has been characteristic o f the Church in the United States. It is a gif t of God implanted in the hearts of your people; it must be nurtured, maintained, reflected upon and acted upon. Düring my first visit to the United States in 1979, I spoke to the Bishops at Chicago in these terms : "An evident concern for others has been a real part of American Catholicismi and today I thank the American Catholics for their generosity ... For me this is an hour of solemn gratitude". I express these sentiments once more. The solidarity about which we speak is that genuine solidarity which is expressed in a spirit of sharing, accompanied by real human feeling, and motivated by supernatural charity. It is a social concern that embraces all men, women and children in the totality of their personhood, which comprises their human rights, their condition in this world and their eternai destiny. We cannot prescind from any of these éléments. It is a solidarity that accepts and emphasizes the equality of basic human dignity and translates itself into Christian prayer, according to the formula of Jesus: "Our Father ... Give us this day our daily bread". All human needs enter into the Church's concern and call for involvement on the part of her members. As I have stated, collaboration is the act proper to solidarity, and both solidarity and collaboration are means of defending human rights and serving the truth and freedom of humanity. How wonderful is the solidarity that has grown up in the United States today among so many men and women of good will who are pledged to the defense and service of human life! How effectively they contribute to that great American ideal of "liberty and justice for all" ! 11 12 Solidarity is a response to Christ's challenge and while it is carried out in the nome of Christ and his Church, it is done without distinction of creed, sex, race, nationality or politicai affiliation. The final aim can only be the human being in need. 6. Among the positive signs of a new moral concern in the world, a concern which is increasing among the Catholic people in the United States, are not only a renewed awareness of human dignity but also a conviction of the basic interdependence of ali humanity, especially » October 5, 1979, No. 1. 12 Cf. Sollicitudo rei socialis, 39. 180 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in facing poverty and underdevelopment. Consequently, there is a growing consciousness that peace is indivisible and that true develop­ ment is either shared by ali or it is not true development. From this point of view we see how important economic and commercial relations are among the countries and peoples of the world, and how important it is that justice be observed in this sector. 13 As pastors of God's people, you have asked them to reflect on both the indivisibility of peace and on the conséquences of economie inter­ dependence. You have stated that "all of us must confront the reality of such economic bonding and its conséquences and see it as a moment of grâce ... that can unite all of us in a common community of the human family". 14 7. The twentieth anniversary of Populorum progressio offered the whole Church the opportunity to reflect further on the meaning and content of true human development as it affects individuáis and ail people. This reflection will continue in the Church because of the importance of this thème as it relates to her misison of service in the name of Christ. The integrai, interior and transcendent dimensions of human progress merit attention, as do the economie, social and cultural indices of underdevelopment and poverty. My latest Encyclical attempted to place renewed emphasis on the transcendent reality of the human being and thus to speli out again the meaning of authentic development in terms of the specific nature of mon. Many conclusions supporting human dignity flow from these principies. Underdevelopment in ail its forms is more easily identified and combatted when the true nature of development is known. The distinction between "being" and "having" is still essential in under standing genuine progress. For this reason Paul VI pointed out that the exclusive pursuit of possessions is a real obstacle to development and that "avarice is the most evident form of moral underdevelopment". Considering how important human rights are to the human person, it is clear that they must be vigorously defended in every program of development. To this end ali the resources of human solidarity must be mobilized. It is evident that individual efforts are insufficient. Concentrated efforts must be mode to identify true progress and to ensure its attamment by all through universal solidarity. 15 13 IUd., 14 "Economic Justice for A l l " , 363. 15 17. Populorum progressio, 19. 181 Acta Ioannis Pauli Pp. II 8. Areas of special social concern are poverty and underdevelop­ ment. On the international level the underdevelopment of peoples is accompanied and aggravated by the immense problem of their countries' debts. The individuai issues of hunger, homelessness, unemployment and underemployment are formidable and cali for the creative col­ laboration of each ecclesial community. One extraordinary example of the creative solidarity of American Catholics is Catholic Relief Services, founded by the American Bishops in 1943 to help meet urgent needs in Europe and North Africa. Subsequently, and with equal creativity, the Organization responded, on behalf of the Catholic Church in the United States, to other needs throughout the world, and it is still known today as "the officiai overseas aid and development agency of American Catholics". This Organization, which has done so much in the past, and which is still so needed for real service in the world today, exists as a resuit of the application of the principies on which we have been reflecting. In the case of Catholic Relief Services, the American Bishops conceived and constituted a whole ecclesial program on the basis of the principies of interdependence, solidarity and collaboration, to be carried out with kèen human sensitivity and the full power of Christian charity. The supreme motivation for solidarity—for the Church and all her institutions—will remain the love that God has in Christ for all humanity: "God so loved the world that he gave his only Son". 16 9. Side by side with all her social concerns there is and always must be the response of the Church to the even higher needs of hu­ manity. Her religious mission impels the Church, in season and out of season, to repeat with Jesus : "Not on bread alone is man to live but on every utterance that comes from the mouth of God". Like the Incarnate Word—and until he comes again in glory—the Church must continue to show her solidarity with ali humanity, being conscious of the centrai fact of history that "the Word became flesh". 17 18 Dear Brothers : in the love of Christ I send my greetings and blessing to ali your locai Churches as they find strength and practise solidarity in his name. 16 Jn 3:16. 17 IUd., 18 Jn 1:14. 4:4; cf. Dt 8:3. 182 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III Ad exc.mum virum Ioannem Bernardum Raimond, Galliae apud Sanctam Sedem Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, Je vous remercie vivement des paroles aimables que vous venez de m'adresser au moment d'inaugurer votre mission. En accueillant ici Votre Excellence, je tiens à dire combien j'apprécie que la France soit représentée par un de ses plus éminents diplomates qui a une expérience remarquable de la vie internationale, et qui, j'en ai l'assurance, contri­ buera à la poursuite des relations confiantes et empreintes d'estime mu­ tuelle qui sont pour la France et le Siège Apostolique une très ancienne tradition. Vous avez évoqué, Monsieur l'Ambassadeur, des souvenirs person­ nels auxquels je suis particulièrement sensible. Dans ma patrie, où vous représentiez la France, vous avez manifesté la continuité de la longue amitié qui lie vos compatriotes avec les Polonais ; votre participation aux célébrations marquant ma visite de 1982 en témoigne. A peu de jours d'un nouveau voyage que je dois accomplir dans une région de votre pays, vous faites ressurgir à ma mémoire mes visites pastorales antérieures, la beauté de lieux chargés d'histoire, les moments de ferveur partagée, les rencontres personnelles si précieuses dans leur diversité, ainsi que, je ne puis l'oublier, la très grande obligeance mani­ festée à mon égard par les plus hautes autorités françaises et leurs col­ laborateurs. C'est pour moi une joie, à l'occasion de ma visite aux Insti­ tutions européennes à Strasbourg, de retrouver bientôt le peuple de France dans les diocèses d'Alsace et de Lorraine. La France que vous représentez désormais ici, nation chrétienne parmi les plus anciennes, a été un terrain particulièrement riche que les sources évangéliques sont venues irriguer profondément au cours des siècles. Un incomparable patrimoine s'est formé ; et, ici, je ne pense pas seulement aux monuments et aux réussites d'une culture, je pense à l'œuvre de tant de générations d'hommes qui constitue la vaste et vivante mémoire de votre nation. De même qu'une personnalité se forme à travers l'épreuve, votre nation a connu dans son histoire des souf­ frances, des conflits, des crises et des divisions; elle a connu aussi * Die 23 m. Septembris a. 1988. 183 Acta Ioannis Pauli Pp. II l'exaltation que lui procuraient ses réussites et son rayonnement loin­ tain. Lieu d'échanges, terre d'accueil, ce pays a su assimiler et unir ce que lui ont apporté les courants culturels mfiris ailleurs. Nous souhai­ tons que la France, bénéficiant aujourd'hui de ce que lui ont donné ses fils dans son passé, continue à jouer le rôle que beaucoup de peuples du monde n'ont cessé d'apprécier. Ma pensée se tourne particulièrement vers l'Eglise catholique en France, qui a toujours été un foyer d'initiatives rayonnantes, de har­ diesse et de générosité missionnaires, de recherche intellectuelle, de floraison de la sainteté. A Lyon, j'ai pu évoquer les martyrs les plus anciens et, le même jour, inscrire au nombre des bienheureux l'apôtre des milieux populaires que fut Antoine Chevrier au x i x siècle. Com­ ment ne pas rappeler aussi que, tout récemment, j'ai été témoin de la vénération portée par le peuple du Lesotho au bienheureux Joseph Gé­ rard, missionnaire venu de l'Est de la France pour plus de cinquante années d'apostolat inlassable et éclairé? Et, dimanche, j'aurai la joie d'inscrire au nombre des bienheureux le Père Frédéric Janssoone, té­ moin de l'Evangile en Terre Sainte et au Canada. Dans votre pays, l'Eglise a été souvent marquée par le déchirement et l'épreuve. Mais aujourd'hui encore se manifeste le courage de ses évêques, de ses prêtres, de ses religieux, de ses laïcs; les uns et les autres prennent leur part de responsabilités dans la vie interne et dans la mission de l'Eglise. Les signes d'espérance et de renouveau ne man­ quent pas; ici même, je puis les constater par des rencontres très di­ verses avec vos compatriotes. e Les chrétiens prennent aussi leur part dans la vie de la cité. Bien souvent, ils s'engagent avec générosité dans les efforts que mène votre pays pour que progressent dans le monde le respect de la dignité humai­ ne, une solidarité effective pour le développement et la paix, le sens de l'accueil mutuel entre les peuples. En cela, ils contribuent à pro­ mouvoir des valeurs que l'Evangile inspire et que votre peuple tient à défendre. Vous avez aussi rappelé, Monsieur l'Ambassadeur, la présence à Rome de nombreux Français ; il se sont mis à la disposition de la Curie ou des Institutions académiques pontificales, ou bien ce sont les reli­ gieux et les religieuses qui ont une part significative de responsabilité dans la direction des Instituts religieux. Je puis vous assurer que j'ai souvent l'occasion d'apprécier leur compétence et leur dévouement. Et je pense aussi aux séminaristes et aux prêtres qui poursuivent leur 184 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale formation en cette ville qui constitue un lieu privilégié d'échanges intellectuels et de connaissance mutuelle où l'on peut acquérir une expérience utile de l'universalité de l'Eglise. Entre la France et le Saint-Siège, vous avez souligné la proximité des points de vue en de nombreux domaines de la vie internationale. Dans un monde mobile, où évoluent autant les situations des Etats que les modes de vie des peuples, le Saint-Siège cherche à rappeler sans cesse les fondements du bien commun qui tiennent à la nature même de l'homme. En union avec les Pasteurs des Eglises locales, il désire mani­ fester, face aux appels qu'il perçoit, la nécessité de respecter les valeurs et les droits encore trop souvent compromis. Cela s'applique à la solu­ tion de situations dramatiques comme celles que vous avez mentionnées, affectant des peuples qui me sont très proches, et pour lesquelles votre pays et le Saint-Siège s'accordent à favoriser la paix, tout en agissant chacun en fonction de sa compétence et de sa mission propres. Ce sont des préoccupations du même ordre qui amènent le Siège Apostolique à prendre position face aux grandes disparités économiques ou à des problèmes tels que l'endettement dont vous avez vous-même relevé la gravité. Dans ce sens aussi, vous le savez, le Saint-Siège appuie l'action des Organisations internationales, à la mesure de ses possibilités spécifi­ ques. Car la raison d'être de ces institutions est précisément d'assurer la paix, la sécurité et la liberté, de favoriser toutes les formes utiles de coopération pour le bien de tous. Les relations diplomatiques établies par le Siège Apostolique avec de nombreux pays traduisent son désir constant d'être attentif à la vie de tous les peuples, à leurs épreuves comme à leurs réussites. Cette forme de contacts offre au Saint-Siège des occasions très appréciables de dialogue et de réflexion commune. Je suis heureux de la disponibi­ lité que vous montrez à prendre part à ces échanges au nom de votre pays. Monsieur l'Ambassadeur, je vous saurais gré d'exprimer à Excellence Monsieur le Président de la République française ma titude pour l'intérêt — dont vous vous êtes fait l'interprète — porte aux relations de son pays avec le Saint-Siège, et de lui part des vœux que je forme pour l'exercice de sa haute charge. Son gra­ qu'il faire En vous souhaitant, Excellence, un heureux accomplissement de votre mission, je puis vous assurer que le Saint-Siège s'emploiera à vous donner l'appui que vous pourrez désirer, dans l'esprit des relations cordiales qui le lient à votre pays. 185 Acta Ioannis Pauli Pp. II IV Ad iuventam in catholicam totius Italiae consociationem adscitam, extra Portam Ostiensem in magna ludorum cavea coram admissam.* Carissimi giovani dell'Azione Cattolica Italiana, 1. Vi saluto con gioia uno ad uno e vi dico che sono assai lieto di incontrarvi tanto numerosi in questo Palazzo dello Sport. Vi ringrazio del dono che mi fate con questa vostra visita e confido che l'esperienza di comunione, che oggi vivete, susciti in voi echi profondi, capaci di incidere efficacemente sull'orientamento della vostra esistenza. Possa questo incontro inserirsi come un momento forte e costruttivo nella vostra storia di giovani e di giovani laici animatori della fede cristiana nelle mille contrade d'Italia, da cui provenite. Saluto i Responsabili dell'Associazione, in particolare S. E. mons. Antonio Bianchin, vostro Assistente Generale, e il suo nuovo collabo­ ratore, don Antonio Lanfranchi, il quale per mandato della Conferenza Episcopale assume l'incarico di Assistente Centrale del settore giovani dell'Azione Cattolica Italiana, succedendo a mons. Ignazio Sanna, che ringrazio per il generoso servizio svolto in questi anni tra voi. Ringrazio anche la signorina Maria Campatelli, vice Presidente Nazionale del Settore Giovani, per il significativo indirizzo che ha voluto rivolgermi a nome di tutti voi. 2. Il tema che vi raduna è espresso con uno slogan stimolante : « Per una festa senza fine. Il segreto della libertà » : è una frase, questa, che vede accostate due parole chiave della nostra fede e di ogni autentica esistenza umana : festa e libertà. È importante che sappiate andare oltre la suggestività dello slogan, cogliendo la verità profonda che esso contiene. La proposta cristiana — dicevo recentemente ai giovani di Torino — non può dirsi afferrata quando ci si trattiene sull'onda del sentimento, o ci si accontenta di una religiosità vaga e indistinta. Il dispiegarsi di parole impegnative, e perfino affascinanti, non può sostituire il possesso reale di ciò che le parole evocano. 1 Soffermiamoci dunque un poco sulla parola che, nello slogan, si pro­ pone come un obiettivo da raggiungere, cioè una « festa senza fine )). * Die 24 m. Septembris a. 1988. 1 Cf. L'Osservatore Romano del 5-6 settembre 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 186 Officiale Occorre subito precisare che la festa, per il cristiano, non è una situa­ zione che si annuncia raggiungibile solo in un domani imprecisato. Noi cristiani siamo già in festa, poiché viviamo non a caso in quel « giorno )) che, secondo le parole di Gesù, « Abramo vide e se ne rallegrò » . 2 Per noi la profezia è adempiuta, e la promessa realizzata. La nostra festa nasce dalla presenza del Signore che, da allora e per sempre, riempie i nostri giorni e i nostri cuori. Il cristiano è in festa perché ha già incon­ trato il Tutto : in un certo senso si può quindi dire che non gli manca nulla. I suoi occhi sono pieni di stupore, nel suo animo abita la speranza che non delude. Egli è nella gioia perché circondato e compenetrato dalla luce che proviene dall'adorabile Persona di Gesù. Certo, il cristiano vive contemporaneamente nell'attesa: tutta la sua esistenza terrena è un pellegrinaggio verso quella Patria che non è di questo mondo e nella quale abita soltanto la pienezza della gioia. Anzi, in questo pellegri­ naggio il cristiano sa di dover camminare al seguito di Gesù, sulla via della Croce. E tuttavia egli è già nella gioia, appunto perché cammina col suo Signore. Il cristiano, in particolare il giovane cristiano, è già dunque in uno stato di festa : avendo scoperto il <( tesoro )) e la « perla )) preziosa, vende per essi ogni altra cosa e se li procura. Egli decide cioè di impe­ gnare tutto quello che ha, di impegnare addirittura se stesso, perché la festa non finisca. Rimane aperto al « di più » e diventa capace di scelte ardimentose, al fine di essere sempre più radicalmente in festa. Come la biblica « fidanzata » dinanzi al « Diletto » che viene, egli tende le braccia per essere ormai sempre in festa. Possiamo dire paradossalmente che lo stato di festa, mentre fa rivivere sul volto del giovane i segni della figliolanza perduta, cancellando ogni traccia di devastazione e di rovina, contemporaneamente gli apre ulteriori possibilità di festa, amplia sconfinatamente gli orizzonti del suo cuore. Come le vergini del Vangelo attendono nella notte lo Sposo, che forma tutta la loro festa, così il giovane cristiano sa vegliare e sacrificarsi per non perdere l'occasione di partecipare alla festa vera. 3 4 5 3. Tuttavia, è qui implicato necessariamente un « segreto », come dice lo slogan del vostro incontro. Si tratta della libertà, o meglio di 2 Cf. Ov 8, 56. 3 Cf. Mt 13, 44 e s. 4 Cf. Ct 2, 8. 5 Cf. Mt 25, 1-13. 187 Acta Ioannis Pauli Pp. II un certo modo di intendere la libertà. « Che cosa significa essere liberi? », chiedevo nella « Lettera ai Giovani », in occasione dell'Anno Internazionale ad essi dedicato. E subito spiegavo : (( Essere vera­ mente liberi non significa affatto fare tutto ciò che mi piace, o ciò che ho voglia di fare. La libertà contiene in sé il criterio della verità, la disciplina della verità. Essere veramente liberi significa usare la pro­ pria libertà per ciò che è un vero bene ... significa essere un uomo di retta coscienza, responsabile, essere un uomo "per gli altri" » . 6 In altre parole, se volete essere in una festa senza fine, è necessario — ed è impresa grandiosa — che investiate la vostra libertà nell'avventura della liberazione dal male e della crescita dell'uomo nuovo che è nato in voi al fonte battesimale. La dinamica della festa nasce nell'abban­ dono del credente, giorno dopo giorno, alla grazia dello Spirito Santo che abita nel suo cuore. È vero che l'andare verso Dio non esige che si voltino le spalle al mondo : la fede in Cristo — dicevo ai giovani di Torino — non aliena dalla modernità, dalla creatività. Ma a patto che immediatamente si aggiunga l'altro aspetto di questa verità, cioè che il vero modo per non girare le spalle al mondo è quello di correre verso l'incontro col Signore. Una festa vera e sovrabbondante la sperimenterete già qui in terra se, imboccando la strada di un robusto e coerente radicalismo evan­ gelico, farete quello che Gesù ha comandato ai suoi amici di fare : (( Vi do un comandamento nuovo : che vi amiate gli uni gli altri, come io vi ho amato » . 7 4. Desidero aggiungere una parola riguardo al metodo di lavoro che vi siete dati per questo incontro. So infatti che i giovani di Azione Cattolica di ciascuna diocesi hanno stabilito un gemellaggio con i col­ leghi giovani di un'altra diocesi e, nello stesso tempo, con i giovani di una parrocchia romana. È uno stratagemma simpatico che vi fa cogliere, facendone l'espe­ rienza, una realtà profonda e gioiosa — festosa, si potrebbe dire — quella dell'unità che vi raccoglie tutti, simultaneamente e in ogni direzione, nella Chiesa. * N. 13. 7 Cf. Gv 13, 34-35. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 188 Officiale Dalle vostre diverse comunità ecclesiali di appartenenza avete sen­ tito il richiamo, anzi, l'attrattiva che esercitano la città e la Chiesa di Roma, e siete venuti. Ora che siete qui, percepite la tensione doppia­ mente apostolica che già i Padri dei primi secoli riconoscevano a questa città, centro di irradiazione missionaria e nel contempo riferimento privilegiato per l'unità ecclesiale. Qui infatti c'è la tomba dell'Apo­ stolo a cui il Signore affidò il servizio primaziale nella Chiesa. Qui c'è la Cattedra di verità, sulla quale si perpetua il compito assegnato a Pietro : « Conferma i tuoi fratelli » . 8 9 Ebbene, con le iniziative che avete in programma in questi giorni, voi date risalto proprio al legame che unisce la Chiesa di Roma con tutte le Chiese sparse in Italia e nel mondo. In primo luogo, voi potete meglio comprendere come « la Chiesa che è in Roma debba sempre misurare se stessa con il metro della comunità universale, in mezzo alla quale il Signore l'ha posta » . L'accorrere dei fedeli e dei pelle­ grini, al pari del vostro accorrere odierno, sta a dire che « la Chiesa romana deve guardare a se stessa non soltanto con i propri occhi, ma in pari tempo con gli occhi di tutti coloro che la guardano ... e hanno diritto di guardare e di esigere » da essa. Mi auguro pertanto che, grazie alle parrocchie da cui provenite, Roma sappia essere nei vostri confronti all'altezza della sua vocazione. Che sia ospitale e « servi­ zievole », partecipe essa stessa dell'ufficio « petrino )), che è anzitutto ministero di servizio. 10 11 Ma voi, a vostra volta, con la vostra vivacità di fede, testimoniate che il mistero della Chiesa, « una, santa, cattolica e apostolica », è presente in ogni Chiesa particolare in tutto il mondo. 12 Da qui pro­ viene la varietà delle esperienze di cui siete portatori e in cui la catto­ licità si esprime. Occorre però aver chiaro che, all'interno della catto­ licità, (( le singole parti portano i propri doni alle altre parti e a tutta la Chiesa » . 13 Qui si esprime la missione singolare di questa Chiesa di Roma, dove è posta la Cattedra di Pietro, la quale, presiedendo alla comunione universale della carità, « veglia affinché ciò che è parti­ colare non solo non nuoccia all'unità, ma piuttosto la serva » . 14 * Cf. Ireneo, Adv. haer., 3, 3, 2. » Lc 22, 32. 10 11 Omelia alla Messa di fine d'anno, L'Osservatore Romano del 2-3 gennaio 1988. IUd. n Cf. Lumen gentium, 26. 13 IUd., u IUd. 13. Acta Ioannis Pauli Pp. II 189 Pertanto, il ministero di Pietro e dei suoi Successori raggiunge ciascuna delle vostre Chiese particolari e si esprime in esse iion « dalPesterno », quasi fosse una struttura giustapposta e superflua, bensì «dall'interno», dall'« essenza stessa di ogni Chiesa particolare». Raggiunge anche voi, carissimi giovani, le vostre persone e le vostre Associazioni, con il vincolo dell'amore di Cristo e la sollecitudine del servizio pastorale, in perfetta comunione e reciproca collaborazione con i vostri Vescovi, che guardano a voi con grande speranza e cordiale fiducia. 15 5. Occorre pertanto che voi prendiate rinnovata coscienza del valore che hanno ed hanno avuto sempre per la vostra Associazione il riferimento e l'attaccamento ai Pastori. Fin dalle sue origini, l'Azione Cattolica Italiana ha vissuto e operato in stretto legame di speciale collaborazione con i Vescovi e i Sacerdoti, fin dall'inizio ha avuto una particolare dedizione al Successore di Pietro. Un'intuizione e una scelta che furono profetiche e che ora tocca a voi sviluppare, con sempre nuova fedeltà e sempre nuova intraprendenza apostolica. Approfondirete così, secondo il modo che vi è proprio, in quanto membri della grande famiglia dell'Azione Cattolica, la vocazione e missione dei laici cristiani, secondo l'insegnamento del Concilio, ora ripreso dall'ultimo Sinodo dei Vescovi. Dice infatti la Costituzione Lumen gentium: oltre all'apostolato che spetta a tutti i fedeli, (( i laici possono anche essere chiamati in diversi modi a collaborare più immediatamente con l'apostolato della Gerarchia, alla maniera di quegli uomini e di quelle donne che aiutavano l'apostolo Paolo nel Van­ gelo, faticando molto per il Signore » . Uno di questi modi, e certa­ mente tra i più significativi, è quello dell'Azione Cattolica. Non esitate dunque a lavorare in stretta e docile sintonia col Papa, con i Vescovi, con i Sacerdoti. Date ai vostri fratelli laici l'esempio di un'obbedienza piena, gioiosa, operosa, frutto di libera determinazione. Non abbiate timore di abdicare così a qualcosa della vostra laicità, della vostra dignità e libertà di laici cristiani : chi più direttamente collabora con i Pastori, assumendo come proprio fine lo stesso fine apostolico della Chiesa, e agisce per conseguenza sotto la superiore direzione della Gerarchia, non per questo risponde in modo meno pieno alla propria 16 17 18 15 Discorso ai Vescovi USA, 14 N. 33. L'Osservatore Romano, 17 settembre 1987. " Cf. FU 4, 3; Rm 16, 3 ss. " Apostolicam actuositatem, 20. 190 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale vocazione di laico cristiano. Al contrario, esprime questa vocazione in una forma particolarmente preziosa per l'edificazione della comunità ecclesiale, per l'opera di « implantatio evangelica » a cui oggi, anche in Italia, la Chiesa è chiamata, per la testimonianza cristiana in una società ampiamente secolarizzata. 6. Carissimi giovani di Azione Cattolica, desidero terminare queste parole esprimendovi ancora il mio affetto e la mia fiducia. Nello stesso tempo vi chiedo di tenere sempre viva in Italia la genuina tradizione dei giovani cattolici, che tali sono nella vita e col cuore. Vi chiedo di farlo incrementando, singolarmente e in gruppo, lo slancio della mis­ sione, perché la (( festa » è per sua natura « effusiva », ha bisogno di espandersi, di coinvolgere e di comunicare. Siate giovani trascinatori di altri giovani nelle vostre comunità. Maria Santissima, che è beata perché ha creduto, vi protegga sempre con la sua materna intercessione e vi assista sempre sulle vie della fede, della preghiera, della missione. Il Papa vi vuol bene e vi benedice. V Ad quosdam Mexici episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Venerables Hermanos en el episcopado : 1. Es sumamente grato para mí este encuentro comunitario con el primer grupo de Pastores de la Iglesia en México, con ocasión de la visita (( ad Limina » de 1988. Mi gozo es grande y deseo expresarlo con las palabras del Apóstol San Pablo : ((Doy gracias a Dios sin cesar por vosotros, a causa de la gracia de Dios que os ha sido otorgada en Cristo Jesús, pues en él habéis sido enriquecidos en todo ... »1 Agradezco de todo corazón las amables palabras que me ha dirigido Monseñor Sergio Obeso Rivera, Presidente de esa Conferencia Episco­ pal, en nombre de todos los presentes haciéndose portavoz de vuestros colaboradores diocesanos y de vuestros fieles. Bien sabéis vosotros cómo estos encuentros tienen, antes de nada, un profundo sentido teológico, donde destaca la unidad del Episco­ pado y la comunión con la Sede Apostólica. En este sentido, asumo con * Die 26 m. Septembris a. 1988. 1 1 Cor 1, 4-5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 191 satisfacción el gozoso deber de animar a mis Hermanos confirmándolos en la fe, y de participar con ellos en sus alegrías y en sus preocupa­ ciones, en sus logros y en sus dificultades. Deseo iniciar expresando mi vivo aprecio por vuestra voluntad de­ cidida en mantener y reforzar la unidad en el seno de vuestra Confe­ rencia Episcopal y en la Iglesia en general. Esta Sede Apostólica co­ noce la fraterna cohesión que caracteriza a los Pastores de la Iglesia en México y vosotros sois conscientes de la importancia de este testi­ monio, que, sin duda, edifica grandemente a las comunidades confiadas a vuestros cuidados. Las palabras del Maestro <( que todos sean uno ) ) han de represen­ tar una exigencia constante en todo el Pueblo de Dios y una garantía de vuestra eficacia apostólica. Mas, para que dicha unidad y comu­ nión íntima sea mantenida y acrecentada ha de estar basada necesa­ riamente en motivaciones profundas y sobrenaturales que faciliten el mejor entendimiento entre todos, el diálogo constante, el carácter de servicio de todo ministerio eclesial, la obediencia responsable. Por otra parte, no podemos olvidar que la unidad de la Iglesia en torno a sus legítimos Pastores es, además, un valioso aporte a la misma sociedad civil y al florecimiento de solidarias iniciativas en favor del bien común. 2 3 No se borran fácilmente mis recuerdos del viaje apostólico que rea­ licé a vuestra Patria, cuando apenas comenzaba mi Pontificado uni­ versal, en enero de 1979, durante el cual tuve la satisfacción de asistir también a la inauguración de la III Conferencia General del Episco­ pado Latinoamericano, en Puebla de los Angeles. Entonces pude ver directamente la rica religiosidad de vuestro pue­ blo, adornada de la sencillez propia del alma mexicana, y, a la vez, de una profundidad heredada de siglos y cultivada con esmero, con la gracia del Señor. Esto lo he podido ver confirmado frecuentemente en los grupos mexicanos que llegan a Roma y que toman parte en las audiencias y en las diversas celebraciones. 2. Con esta reunión comunitaria se completa vuestra visita « ad Li­ mina ». En nuestras conversaciones individuales, hemos podido aso­ marnos juntos al latido de cada una de vuestras Iglesias particulares; mas quisiera que este encuentro colectivo de todo el grupo nos sirviera ahora para reflexionar acerca de algunas de las cuestiones de mayor 2 3 Cf. Lc 22, 32. Jn 17, 21. 192 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale trascendencia en ei momento actual de la Iglesia en México, proyectado en el panorama actual de la Iglesia en el mundo entero. No es éste el momento de hacer estudios profundos sobre cada una de las cuestiones que atraen con mayor urgencia vuestra solicitud de Pastores; tales estudios, por lo demás, sé que los hacéis en vuestras Asambleas Episcopales con sabiduría, celo y prudencia, como en la re­ ciente celebrada en Toluca, el pasado mes de abril. Se trata ahora de considerar, en éste y en los sucesivos encuentros con los restantes grupos del Episcopado mexicano, los temas más^ salientes de la vida eclesial mexicana, teniendo en cuenta vuestrosA documentos colectivos, así como la problemática reflejada en vuestra anterior visita <( ad Li­ mina )) y en los inolvidables encuentros con las diversas categorías del Pueblo de Dios durante mi viaje apostólico a vuestra Nación. En efecto, vuestra presencia en Roma os ha ofrecido una ocasión para un examen sincero y una programación fundamental en vuestra acción de Pastores, según ha destacado recientemente el « Directorio para la visita "ad Limina" », promulgado por la Congregación para los Obispos. 3. En la solemne ceremonia de Beatificación de ayer, tuve la dicha de elevar al honor de los altares al padre Miguel Agustín Pro, que viene a sumarse a San Felipe de Jesús en la corona de mártires de la fe. Estos dos modelos de sacerdotes me sugieren compartir hoy con voso­ tros algunas reflexiones sobre el tema del ministerio sacerdotal. De vuestras relaciones quinquenales y directamente de vuestros labios he podido comprobar algo que llena de gozo mi corazón de Pastor : el aumento de las vocaciones sacerdotales en México. Al mismo tiempo que os felicito por este resurgir de la respuesta a la llamada del Señor para el sacerdocio entre la juventud católica mexicana, os agradezco la parte importante que habéis tenido como Obispos en este creci­ miento. Hay que agradecer también al Señor el despertar de las voca­ ciones laicales especialmente consagradas y de las vocaciones apos­ tólicas seglares. Ellas son parte esencial de la Iglesia, y bien sabéis cómo nos alegra a todos esta madurez del laicado en su participación en la obra evangelizadora. Precisamente a la hora de pensar en las causas inmediatas que han producido ese aumento de vocaciones sacerdotales, no podemos olvidar que una de ellas, y muy importante, ha sido la acción de los movi­ mientos apostólicos de seglares, en los que tantos jóvenes han sentido Acta Ioannis Pauli Pp. II 193 la llamada divina como una opción concreta dentro del ambiente de entrega generosa y de acción apostólica intensa que ellos han vivido en sus respectivos movimientos eclesiales. Hoy invito a todos a tomar la promoción de las vocaciones sacer­ dotales como una tarea primordial, a la vez que como un signo de la propia gratitud por nuestra misión de Pastores. Esta promoción —bien lo sabéis— ha de llevarse a cabo en la familia, donde el ambiente cristiano haga normal ese paso de entrega generosa a la Iglesia en el ministerio sacerdotal; en las parroquias, desde la vivencia intensa de la oración litúrgica, común y personal, que vaya creando en el corazón y en la mente de los niños y de los jóvenes el ambiente para una intervención providencial del Señor que los llame; en las escuelas, por medio de maestros cristianos que sepan orientar a los alumnos en la decisión de una dedicación com­ pleta de su vida al sacerdocio; en los movimientos eclesiales, que en México han tenido en los últimos años tanta preponderancia, y que suponen una gran riqueza para la Iglesia. Si vosotros, Pastores de la Iglesia, dedicáis lo mejor de vuestro entusiasmo y una selección cuidada de vuestros sacerdotes al fomento de las vocaciones sacerdotales, hemos de confiar en la Providencia que nos premiará a todos con un aumento de sacerdotes y con el consi­ guiente resurgir de la vida cristiana en que las Iglesias particulares de México se encuentran seria y generosamente empeñadas. 4. Pero de nada serviría la promoción intensa de vocaciones sacer­ dotales si no cuidamos a la vez, con todo el corazón, los seminarios, que han de ser como la pupila de vuestros ojos. En efecto, el seminario es verdaderamente la palanca del futuro de la diócesis. En ellos sé muy bien que estáis verdaderamente empeñados y esto nos permite mirar al futuro con optimismo, pues dichos centros de formación representan la fragua y la mina de donde la Iglesia en México podrá contar con las fuerzas sacerdotales necesarias sin las cuales sería vano abrigar ninguna esperanza apostólica. Cuidad con cariño la marcha de los seminarios, de forma que se atienda adecuadamente al número de vocaciones y de alumnos, ya sea en los propios seminarios diocesanos, que tanta vida y alegría difunden en la diócesis respectiva, ya sea, cuando ello no sea posible por la escasez de alumnos o de posible profesorado, con los seminarios inter­ diocesanos o regionales, o con los seminarios para seminaristas alumnos de universidades eclesiásticas. 13 - A. A. S. 194 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Considerad el seminario como la parcela que más cuidados pide al Obispo Pastor, y volcad sobre él vuestros afanes más preciosos y vuestro tiempo más generoso. Dedicad al seminario los sacerdotes más prepa­ rados para esa misión trascendente, confiando que el Señor multipli­ cará cualquier siembra y cualquier esfuerzo con el ciento por uno. Naturalmente, todos sois conscientes de que el problema de los seminarios va más allá del simple aumento numérico de los candidatos. En efecto, un elemento central de toda pastoral vocacional es la sólida formación y el oportuno seguimiento de los llamados al sacerdocio. Por ello, la búsqueda diligente de las vocaciones ha de ir siempre acom­ pañada por la adecuada preparación y el cuidado de su perseverancia. Los seminaristas han de ser formados teórica y prácticamente para que se asegure en el futuro un genuino florecimiento de la vida cris­ tiana a todos los niveles, como lo expresan insistentemente las reco­ mendaciones del Concilio Vaticano II y de la Santa Sede. A tal propó­ 7 sito, han de ser objeto de vuestra particular atención los documentos difundidos por la Congregación para la Educación Católica relativos a la formación de los aspirantes al sacerdocio. 5. Debiendo ser el sacerdote hombre de oración, el liturgo que con­ duce la comunidad a rendir a Dios el culto de toda la Iglesia, es necesario que los candidatos, ya desde el seminario, adquieran una conciencia clara de su misión específica, evitando desviaciones que pudieran llevarles más tarde a asumir métodos reñidos con el Evan­ gelio, al fundarse sobre principios meramente humanos u orientados a metas puramente temporales. La formación del candidato al sacerdocio no puede prescindir de una sólida eclesiología, que se funda en la persona de Cristo tal como es presentada en los Evangelios, evitando dudosas relecturas que siem­ bran confusión y desorientan. La actividad educativa ha de tener como objetivo la configuración de equilibradas personalidades humanas, abier­ tas a las exigencias pastorales del momento actual, y con una base espiritual, moral e intelectual que les lleve a una generosa entrega al Señor y a las almas. Evitad que los valiosos esfuerzos realizados en los seminarios para la adecuada preparación de los candidatos puedan perderse por un descuido posterior. Por consiguiente, atended con gran diligencia a la perseverancia de quienes viven ya su consagración total. Seguid muy de cerca a vuestros sacerdotes con solicitud y confianza, con amor de Acta Ioannis Pauli Pp. II 195 padres para que, a medida que se van integrando al apostolado, puedan ser vuestros fieles colaboradores. No temáis en consumir en ello vuestro tiempo y mejores energías. Sed ante todo sus amigos y sostenedores en sus necesidades espirituales y materiales, procurando que vuestra palabra y vuestro luminoso ejemplo sirva de preciosa ayuda para man­ tener en ellos la conciencia clara de su propia identidad de elegidos. En esta línea de acción pastoral, deseo alentaros también a la promoción de las vocaciones a la vida consagrada. La suma de las energías de las diversas Ordenes, Congregaciones e Institutos en vuestro País representa una fuerza apostólica de vital importancia. Apoyad desde la perspectiva unitaria de las diócesis y de toda la nación, las iniciativas en pro de las vocaciones religiosas y de la consagración secular, seguros de que ello redundará copiosamente en la vida cris­ tiana de las Iglesias particulares que presidís como Pastores. 6. Si he querido hoy recordaros, amados Hermanos, la urgencia de las vocaciones al sacerdocio y a la vida consagrada, como punto clave en la pastoral diocesana, es porque éste es uno de los grandes dones que la Iglesia en México ha recibido del Señor en estos últimos tiempos. Esa gracia ha de ser secundada por la colaboración de todos, de tal manera que se pongan las bases y los cimientos de una auténtica renovación en vuestras respectivas comunidades diocesanas. Es motivo de consuelo comprobar que la Iglesia cuenta en México con un potencial de sacerdotes, de religiosos y religiosas, como de personas consagradas —sin olvidar a los seglares dedicados al apostolado— con los que el Episcopado puede mirar al futuro con realismo esperanzador. Muchos son los problemas pastorales que os preocupan. En efecto, considerando cualquier aspecto de la vida humana, personal y social, de hoy, nos encontramos con campos que reclaman a voces la atención del Pastor : la niñez necesitada de una primera formación cristiana ; la juventud ansiosa de una ayuda eficaz y respetuosa con sus afanes, así como necesitada de una profunda preparación cristiana para ir avanzando en la vida hacia unos compromisos serios de la fe ; atención a las familias cristianas para la resolución de problemas específicos de hoy, como son la moralidad pública, la droga, la pobreza extrema, el desempleo. De ahí que yo aproveche nuestro encuentro de hoy para hacer un llamamiento a todos y cada uno de los católicos mexicanos para que secunden con decisión y generosidad vuestras directrices pas­ torales. Como Sucesor de Pedro, deseo exhortar a todos a un esfuerzo 196 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale apostólico bien madurado, coherente, exigente y sostenido, conscientes de que la acción de la Iglesia en vuestro país exige disciplina y coope­ ración, docilidad al Espíritu y gran confianza en Dios nuestro Padre. 7. Para concluir, quiero pediros que llevéis mi saludo afectuoso a todos los miembros de vuestras Iglesias diocesanas : a los sacerdotes, religiosos, religiosas, diáconos y seminaristas, a los cristianos compro­ metidos en el apostolado ; a los jóvenes y a las familias ; a los ancianos, a los enfermos y a los que sufren. De modo particular, a los sacerdo­ tes, seminaristas y almas consagradas decidles que el Papa les agra­ dece sus trabajos por el Señor y por la causa del Evangelio, y que espera y tiene confianza en su fidelidad. A vosotros, Obispos de México, os agradezco en nombre del Señor vuestra solicitud pastoral por la Iglesia de Dios. En vuestra dedica­ ción generosa al Evangelio contáis con la bendición y la intercesión de la Madre de Dios. Yo pido hoy a Nuestra Señora de Guadalupe que, como la (( primera evangelizadora de México y de América » acompañe con su cariño maternal a los Pastores de México, en esta hora histórica en que nos preparamos ya para celebrar el quinto centenario de la llegada del Evangelio al nuevo mundo. Y a San Felipe de Jesús y al Beato Miguel Agustín Pro Juárez que sean con Ella intercesores ante el Padre que está en los cielos. Os acompaño en vuestras tareas con mi plegaria y mi solicitud apos­ tólica, mientras imparto mi bendición, que hago- extensiva a todos los amados hijos de México, a quienes recuerdo con gran afecto. VI Ad Abbates Prioresque Ordinis Sancti Benedicti coram admissos.* Venerabilis Abbas veneratique Abbates Primas, Prioresque Benedictini: Quam bonum vere est quamque iucundum non solum fratres habitare in unum, quem ad modum Benedictus Pater vester mirabili sapientia praestituit vobis, sed etiam eosdem fratres conspirare in unum — in unum scilicet vitae suae propositum melius comprehendendum, vehe­ mentius diligendum, plenius exsequendum ! Attamen non minus Nobis gratum est atque iucundum in conspectu Nostro vos singulos conspicere et humanissimis quidem vocibus con* Die 26 m. Septembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 197 salutare, quoniam probe cognovimus quanto cum Ordinis vestri amore quantoque solidarum traditionum vestrarum studio proximis his die­ bus opiniones vestras atque experientias vitae Benedictinae per orbem terrarum inter vos aperte illu straveritis. Laudabiliter enim et acriter vias in Spiritu Sancto quaesivistis atque etiam prudenter rationes optimas perscrutati estis, quibus nempe praeclarissima vocatio vestra Benedictina saecularisque institutio quam efficacissime possit hac ipsa nostra aetate servire tum evangelico Chri­ sti nuntio in primis, tum recentissimi Concilii illuminato prorsus ductui, tum augescentibus in dies pastoralibus temporum nostrorum necessitatibus. Plane intellegimus ac vobiscum consentimus — quam difficile hoc iter sit et negotium, quantam dexteritatem hoc nobile profecto opus postulet. Sed interea non desistendum esse putamus ; verum — Spiritu Sancto ducente — constanter insistendum. A providentissimo patre legifero vestro Benedicto commendata studiose amanterque concredita vobis « lectio divina » mentes vestras illustrabit, voluntatesque con­ firmabit in vita vestra Benedictina hodie interpretanda et utiliter aestimanda. Ecclesialis communitas catholica a vobis vestrisque sodalibus per terras illius Confoederationis exspectat simulque flagitat luculentum fraternae consortionis monasticae exemplum, liturgiae sacrae ad veram Ecclesiae mentem diligentissimum cultum, studiorum humaniorum adsiduam curam. Sacrae Scripturae libri, et Patres Ecclesiae tam Orientis quam Occidentis, et linguae Graecae et Latinae, vobis potis­ simum sunt pervestigandi, unde solidas doctrinas ac traditiones in totius Ecclesiae usum haurire pergatis. Hinc etiam apostolica vestra industria in paroeciis, in scholis, in missionibus sacris non distabit a vocatione vestra Benedictina; sed ex contrario prosperabitur et com­ plebitur, si, ex sanissimis traditionis vestrae fontibus, cotidie acceperitis nutrimentum ac lumen, incitamentum ac solamen. Haec sensa et cogitata Nostra vobiscum çupivimus breviter sin­ cereque communicare, tam singulari Nobis oblata hac opportunitate. Vobis ex animo confidimus; vobis ex longinquo etiam posthac aderimus. De prorogato muneris proprii tempore gratulamur Abbati vestro Primati hic Nobiscum adstanti, cui prosperrimum operis curriculum precantes exoptamus. Vobis vero singulis, quos iterum libenter salu­ tamus, communitatum vestrarum quam maximum precamur florem spiritalemque vigorem. 198 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Utinam animis nostris semper cantu illo Gregoriano, de cuius coti­ diano usu vos merito gloriamini, cantare valeamus « Te Deum lau­ damus » ob talium congressuum vestrorum felicissimum effectum, adiuvante etiam Apostolica Nostra Benedictione, quam simul prae­ sentibus vobis, simul domibus universis vestris amantissime in Domino dilargimur. VII Ad ^quosdam Canadae episcopos sacra limina visitantes.* Dear Brother Bishops, 1. It is a great joy for me to welcome you to Rome for your visit ad Limina Apostolorum. These visits have profound significance for the life of the Church and for our membership in the College of Bishops. By praying at the tomos of the Apostles Peter and Paul, whose blood has consecrated this city, and by visiting the Successor of Peter, who is the "perpetual and visible source and foundation of unity" for the whole Church, you renew and strengthen the ecclesial com­ munion which is at the heart of the Church's life. This communion is manifested in the profession of one faith, in the common célébration of divine worship, especially the Eucharist, and in the fraternal harmony of God's family. Our mutual encounter vérifies the universal character oí the episcopal college and renews our awareness of that "solicitude for the whole Church" which every bishop must have at heart. Our meeting also serves to confirm and validate the life of your particular Churches within the Church universal. 1 2 2. This mystery of communion is rooted in God himself, and in his work of création. The fact that human beings are created in the "image and lilceness" of God means not only that each one possesses an inalien­ able dignity and rights ; it also means that each one is called to live in relationship to other human beings within the one human family. Thus the Second Vatican Council reminds us : " W e cannot truly invoke God the Father of all if there are people created in the image of God whom we refuse to treat in a brotherly way. Man's relation to God the Father * Die 27 m. Septembris a. 1988. 1 2 Lumen Ibid. gentium, 23. 199 Acta Ioannis Pauli Pp. II and man's relation to his fello wmen are so joined together that the Scripture says: 'He who does not love, does not know G o d ' " . 3 4 Moreover, we know that God chose to share with us his own divine life. When in Adam humanity had fallen, God did not abandon us but held out the promise of salvation. In the "fullness of time" he sent his own Son, so that we might reeeive the gif t of eternai life in a new création, and might live in union with God and with one another. The Church is born out of this divine desire to "gather into one the children of God who are scattered abroad", so that "they may have life, and have it abundantly". As I stated in my Encyclical Letter Sollicitudo rei socialis: "Beyond human and natural bonds, already so close and strong, there is discerned in the light of faith a new model of the unity of the human race, which must ultimately inspire our solidarity. This supreme model of unity, which is a reflection of the intimate life of God, ... is what we Christians mean by the word 'communion'. This specifically Christian communion, jealously preserved, extended and enriched with the Lord's help, is the soul of the Church's vocation to be a 'sacrament' ". 5 6 7 Henee the universal character of God's plan of love is made visible in the Church. Communion with our heavenly Father—through Christ and in the Holy Spirit—also means communion with all our brothers and sisters in the household of faith. This in turn must inspire our solidarity with all people, in keeping with the Church's mission to be a "sign and instrument of intímate union with God and of the unity of the whole human race". 8 3. Dear brothers, the ecclesial communion that you and your people bear witness to every day is a prophétie sign of God's universal kingdom. Ecclesial communion respects the différences of geography, race, nation, history and culture—indeed it is enriched by them—but it also transcends these différences in a universal "Mss of peace", in an embrace of unity, charity and peace. As Saint Paul reminds us with regard to ' Baptismi "There is neither Jew nor Greek, there is neither slave nor free, there is neither male nor f emale; for you are all one in Christ 3 1 Jn 4:8. 4 Nostra aetate, 5 Jn 11:52. 5. * Jn 10:10. 7 No. 40. 8 Lumen gentium, 1. 200 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Jesus". As bishops you foster a true spirit of ecclesial communion among the clergy, religious and laity of the particular Churches entrusted to you. Just as a strong sense of ecclesial communion does not diminish the importance of the particular Church, but opens it up to the universality of Christ and the Gospel, so too each individual believer will find his or her own Christian life broadened and deepened rather than diminished by an openness to this mystery. 9 4. Cette façon de comprendre la vie de l'Eglise et sa mission répond assurément « aux signes des temps », c'est-à-dire aux aspirations des hommes d'aujourd'hui pour l'unité et la fraternité, pour la justice et la paix. Le monde nous paraît plus petit à cause des progrès de la science et de la technologie, notamment dans le domaine des transports et des communications, et aussi en raison d'une plus grande interdépen­ dance politique et économique. Mais ces développements sont insuffi­ sants pour assurer l'unité morale et spirituelle de la famille humaine, C'est seulement en chassant l'appréhension que nous ressentons sou­ vent quand nous entrons en contact avec des personnes et des cultures étrangères à la nôtre, en surmontant notre indifférence aux besoins de ceux qui sont éloignés de nos préoccupations journalières, que nous pouvons espérer approcher d'une véritable « unité de la race humaine tout entière », enracinée dans la Création et la Rédemption. On peut dire aussi que les grands problèmes du monde d'aujourd'hui ont un caractère universel. Leurs conséquences, en bien comme en mal, ne sont plus limitées à un continent ou à une civilisation. Ces problèmes sont ceux de la guerre et de la paix, de l'environnement, du dévelop­ pement économique, du partage des « biens », ceux liés aussi aux réa­ lités humaines les plus fondamentales, comme la dignité et les droits de la personne humaine depuis la conception jusqu'à la mort, le mariage et la famille, et la signification du travail. Tous ces problèmes posent un défi à un développement authentique de l'humanité. En tant que membres de l'Eglise, nous croyons que ces grands pro­ blèmes ont un caractère éthique, et qu'ils ne peuvent pas être résolus pour le bien de l'humanité sans référence à Dieu et à l'ordre moral qu'il a établi en créant et en rachetant le monde. Mais cette conviction qui est la nôtre ne se réduit pas à des mots. Nous devons aussi être des témoins et des exemples de communion et de solidarité, à la fois comme individus et comme communauté, en tant qu'Eglise. 9 Gai 3:28. Acta Ioannis Pauli Pp. II 201 5. La solidarité avec tous les enfants de Dieu se manifeste de diffé­ rentes manières. Tout d'abord, il y a la solidarité avec ceux qui ont des besoins spirituels, c'est-à-dire le grand nombre de ceux qui, parmi nous ou au loin, n'ont pas entendu parler du Christ, ou qui ne chemi­ nent plus avec lui, par indifférence ou parce qu'il leur est devenu étranger. Il y a tous ceux qui, dans des sociétés prospères comme la vôtre, font l'expérience d'un vide spirituel et ont faim et soif de Dieu. Etre solidaire spirituellement signifie également rejoindre ceux dont la vie personnelle ou familiale connaît des difficultés, ceux qui ne sont pas aimés, les malades de corps et d'esprit, tous ceux qui souffrent. Je sais que vos Eglises locales ne sont pas restées indifférentes à ces personnes. Par les initiatives organisées dans les diocèses, dans les groupes et les mouvements catholiques, et à travers le témoignage indispensable des membres du clergé, des religieux, des religieuses et des laïcs, l'amour du Christ pour ces personnes spirituellement dans le besoin est rendu visible dans votre société. Ce genre de solidarité requiert un haut niveau de sensibilité personnelle et d'engagement ; il est essentiel à toute autre forme de solidarité. 6. Solidarity also means a sharing o f material goods with others, especially the world's poor, towards whom we must show a preferential love. It is my conviction that "... this love of préférence for the poor, and the décisions which it inspires in us, cannot but embrace the immense multitudes of the hungry, the needy, the homeless, those without medicai care and, above ali, those without hope of a better future. It is impossible not to take account of the existence of these realities. To ignore them would mean becoming like the 'rieh man' who pretended not to know the beggar Lazarus lying at his gate. Our daily life as well as our décisions in the politicai and economic fields must be marked by these realities". True solidarity requires that we work to eliminate the roots of human misery, both at home and abroad, e ven if this means some personal sacrifice on our part : e ven if it touches our own "necessities" and not just our "surplus". The people of Canada are well known for their generous response to the world's poor and for their willingness to work for a more just world. As the leaven and "soul" of human society, the Church has a special obligation to deepen this generosità and concern on the part of ail. 10 11 12 M Cf. Lie 16:19-31. 11 Sollicitudo 12 Gaudium et spes, 40. rei socialis, 42. 202 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 7. Solidarity also has a prophétie dimension. Love for humanity compels the Church to speak the truth about God and about man, as he has been created and redeemed. She does so without hésitation or fear when the very dignity and rights of the human person are threatened in modern society. Her only fear is to have failed to proclaim the truth with love, or to have failed to work and pray unceasingly that humanity will choose what is good and reject what is evil. I would repeat what I said during my visit to your country in 1984 : "Of incalculable danger to all humanity is the rate of abortion in society today. This unspeakable crime against human life which rejects and kills life at its beginning sets the stage for despising, negating and eliminating the life of adults, and for attacking the life of society. If the weak are vulnerable from the time of conception, then they are vulnerable in old age, and they are vulnerable before the might of an aggressor and the power of nuclear weapons". 13 The Church also fulfìls a mission of service when she upholds the dignity as well as the moral rights and duties that belong to marriage, the family, éducation and work. 8. Dear brothers, within the universal communion of the Church Bishops have the duty so simply yet so eloquently described by Pope Gregory the Great in a homily on Ezekiel. "Note", he writes, "that a man whom the Lord sends forth as a preacher is called a watchman. A watchman always stands on a height so that he can see from afar what is Coming. Anyone appointed to be a watchman for the people must stand on a height for all his life to help them by his foresight". 14 We who are shepherds must always stri ve for this higher and wider view of the human landscape, so that we can lead others to a deeper under standing of the Church's universal communion and to a more active solidarity with the whole human race. May you always per­ severe in this ministry, so that through your vigilance and wisdom the Church may truly be a "sign and instrument" of Christ's renewal and transformation of human society into the family of God. Through you I send warm greetings to all the clergy, religious and laity of your diocèses. I pray that they too may always be faithful witnesses to God's universal love. As a pledge of grace and peace in our Lord Jesus Christ, I cordially impart my Apostolic Blessing. 13 Address to the Youth, the Aging and the Disabled, Vancouver, 18 September 1 9 8 4 . 14 Office of Eeadings, Memorial of Pope Saint Gregory the Great. Acta Ioannis Pauli Pp. II 203 VIII Ad Cameruniae episcopos limina Apostolorum visitantes.* Cher Monsieur le Cardinal, Chers Frères dans Vépiscopat, 1. Au terme des rencontres individuelles que j'ai eues avec vous, je suis heureux de vous accueillir aujourd'hui tous ensemble, réunis autour de votre président, l'Archevêque de Garoua, récemment entré dans le collège des Cardinaux. Je le remercie vivement pour les pa­ roles très aimables qu'il vient de m'adresser en votre nom. La visite « ad limina », que les évêques du monde entier accom­ plissent périodiquement, manifeste l'union des Eglises locales avec l'Eglise de Borne. En venant ainsi vous entretenir avec le Successeur de Pierre et ses collaborateurs dans les divers dicastères de la curie romaine, vous exprimez d'une manière tangible les liens qui nous unissent dans la grande famille des baptisés. Egalement, vous apportez au Pape le témoignage d'attachement des fidèles de votre pays : j ' y suis d'autant plus sensible que je garde bien vivants dans la mémoire de mon cœur les temps forts que nous avons vécus en 1985 dans cha­ cune de vos provinces de Yaounde, de Garoua, de Bamenda et de Douala. Puisse votre pèlerinage à la tombe des saints Apôtres raviver en­ core davantage votre foi et vous amener à redire au Seigneur, à la suite de Pierre et avec le même élan : « Tu es le Christ, le Fils du Dieu vivant » ! C'est avec une profonde affection que je désire vous confirmer dans cette foi et dans votre mission de pasteurs du Peuple de Dieu au Cameroun, pour l'œuvre qui nous est commune de l'évangélisation du monde. 1 2. Dans deux ans, le Cameroun va célébrer le centenaire de l'arrivée des premiers missionnaires, les Pères Pallottins allemands, et vous avez commencé à préparer ce grand anniversaire. A l'occasion de cet événement commémoratif, vous vous proposez de promouvoir l'accueil et l'approfondissement du message du Christ par un « renouvellement des cœurs à la lumière de l'Evangile » pour reprendre les termes de Monsieur le Cardinal Tumi. L'Eglise, en effet, a un constant besoin de s'évangéliser elle-même pour continuer à être évangélisatrice. Aussi importe-t-il que la foi des * Die 30 Septembris a. 1988. 1 Mt 16, 16. 204 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Camerounais devienne encore plus personnelle, plus adulte et plus en­ gagée, en vue d'un dynamisme missionnaire renouvelé, et également pour faire face au matérialisme grandissant dans l'environnement so­ cial, pour résister aux propositions des sectes et des sorciers, pour ne pas céder, là où les conditions économiques s'y prêtent, à l'attrait im­ modéré du gain, qui constitue un obstacle à toute vie chrétienne vrai­ ment sérieuse. Au Synode des Evêques, l'an passé, il a été déclaré que ((la for­ mation intégrale de tous les fidèles, laïcs, religieux et clercs, doit être aujourd'hui une priorité pastorale » . Dans la^ perspective des célé­ brations du centenaire, laissez-moi vous encourager, chers Frères, à répondre à ce vœu des Pères synodaux, en exhortant les fidèles came­ rounais à accueillir généreusement la Parole de Dieu avec ses exi­ gences et à participer d'une manière toujours plus éclairée et plus res­ ponsable aux sacrements de la foi. Je vous invite notamment à assurer la formation continue des animateurs pastoraux : cela pourrait être réalisé dans le cadre d'une collaboration in ter diocésaine, en faisant appel éventuellement à une aide extérieure. 2 Vous me permettrez d'attirer encore l'attention sur deux domaines de l'évangélisation qui, à la lecture de vos rapports quinquennaux, m'ont semblé devoir s'imposer à votre sollicitude pastorale : la famille et l'univers culturel. Vous le reconnaissez vous-mêmes : avec l'assainissement du milieu familial, bien d'autres questions trouveraient leurs solutions. Soyez bien convaincus que tout le bon grain que vous aurez patiemment semé dans la terre profonde des réalités familiales portera des fruits durables de justice, de bonheur et de prospérité pour la communauté chrétienne et pour la nation entière. En ce qui concerne l'univers culturel africain, où l'on observe un certain retour d'usages pré-chrétiens, faites en sorte que le levain de l'Evangile y pénètre pour purifier et élever les coutumes, voire pro­ voquer le rejet des rites qui seraient contraires à l'épanouissement de la vie et à la dignité de la personne humaine. Comme l'a dit le Con­ cile Vatican II : « La Bonne Nouvelle du Christ rénove constamment la vie et la culture de l'homme déchu... Par les richesses d'en-haut, elle féconde comme de l'intérieur les qualités spirituelles et les dons propres à chaque peuple et à chaque âge, elle les fortifie, les parfait et 2 Message des Pères du Synode au Peuple de Dieu, n. 1 2 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 206 les restaure dans le Christ. Ainsi F Eglise, en remplissant sa propre mission, concourt déjà, par là même, à l'œuvre civilisatrice et elle y pousse )). Enfin, en développant dans le cœur des fidèles la foi en un Dieu qui aime les hommes et veut leur bonheur, vous bannirez peu à peu les peurs et les angoisses qui paralysent parfois votre peuple, dont une vision symbolique du monde, largement répandue, ne favorise pas toujours une appréhension rationnelle de la réalité. 3 3. Evangéliser, c'est-à-dire annoncer la foi, la nourrir, la soute­ nir, l'approfondir, lui permettre de porter ses fruits grâce à une catéchèse appropriée : tout cela requiert des ouvriers apostoliques en nombre suffisant. Je suis heureux de constater que le nombre des prêtres autochtones est en augmentation depuis quelques années et que ceux-ci s'ouvrent de plus en plus à la dimension missionnaire et universelle de l'Eglise. Plusieurs membres du clergé des diocèses du Sud exercent leur minis­ tère, suivant la formule (( Fidei Donum », dans la province ecclé­ siastique de Garoua, certains occupant les fonctions de recteur ou professeur dans des séminaires. Je vous encourage à continuer cette péréquation dans un esprit d'ouverture évangélique : en agissant ainsi, vous développerez une habitude et un goût de l'entraide qui renfor­ ceront les liens entre les diocèses au sein de la Conférence episcopale. Egalement, je souhaite que vous poursuiviez la mise en place des structures facilitant la vie spirituelle et temporelle des prêtres, afin de leur procurer le ressourcement périodique dont ils ont besoin, de leur assurer les moyens de mener une vie matérielle décente et de favoriser une saine convivialité entre les membres d'un même pres­ byterium. Puissent les prêtres, vos premiers collaborateurs, persévérer dans l'enseignement clair de la Parole de Dieu, avec une foi ardente et dans un engagement personnel ! Une des choses les plus importantes que Dieu nous demande aujourd'hui, c'est la prédication : dire ce qu'est la vé­ rité, et la proclamer avec amour, miséricorde et sollicitude pastorale. Enfin, en tant que ministres des sacrements, en particulier du baptême, de l'Eucharistie et de la réconciliation, puissent-ils mettre toujours davantage les hommes en contact avec la tendresse de Dieu et leur faire découvrir progressivement le plan d'amour du Père sur l'ensemble de la famille humaine ! 3 Gaudium et spes, n. 58, § 4. 206 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 4. J'ai noté les efforts qne la plupart des diocèses ont entrepris dans le cadre d'une pastorale des vocations, considérée à bon droit comme « prioritaire ». Vous mobilisez les familles, les paroisses, les écoles, les mouvements. Vous organisez des camps diocésains et des récollections, suscitant ainsi dans les coeurs des jeunes le désir de suivre Jésus. Cette campagne a donné du fruit. C'est pour vous, et pour le suc­ cesseur de Pierre, une grande joie et un motif d'espérance de voir en maints diocèses camerounais croître le nombre de demandes d'entrée au séminaire. Tout en me réjouissant avec vous de cette augmentation, je forme le vœu que vous gardiez le souci de l'authenticité et de la qualité de vie chez les aspirants au sacerdoce. Procurez aux sémina­ ristes des éducateurs compétents qui leur assurent une formation uni­ fiée dans la foi, enracinée dans la Tradition de l'Eglise et intégrant avec discernement les valeurs de la culture africaine afin de préparer de vrais pasteurs et apôtres de Jésus-Christ. 5. Dans vos rapports quinquennaux, j'ai relevé également l'enga­ gement important des religieuses dans la pastorale diocésaine. Les religieux et les religieuses sont, en raison de leur consécration, intimement liés à la mission du Christ. Comme lui, les personnes consacrées sont appelées à servir : cherchant à être totalement pris par l'amour du Père, elles se veulent aussi entièrement livrées à l'œuvre de salut du Fils. Cela est vrai de toutes les formes de vie religieuse. La vie du cloître a sa propre fécondité apostolique cachée: en effet, tout en voulant vivre assidûment dans le monastère, moines et mo­ niales proclament au monde que Dieu existe et qu'il est amour, et ils exercent au nom du peuple des baptisés le ministère de la prière ecclé­ siale publique. Quant aux religieux voués à l'apostolat sur le terrain, ils continuent l'œuvre salvifique du Christ à travers les services con­ crets pour lesquels ils sont mandatés par l'Eglise, qui a approuvé leurs constitutions. Je souhaite avec vous que, sous votre responsabilité, religieux et religieuses autochtones développent leur contribution spécifique à l'édi­ fication du Corps du Christ, en harmonieuse collaboration avec ceux et celles qui, venus d'autres pays, témoignent, par leur présence active toujours très appréciée, de la communion avec l'Eglise universelle. 6. Pour l'accomplissement de sa mission évangélisatrice, l'Eglise a toujours privilégié l'école catholique. Au Cameroun, comme dans Acta Ioannis Pauli Pp. II 207 d'autres pays d'Afrique, on reconnaît unanimement le rôle que celle-ci a joué et joue encore pour la formation des masses et des élites, en conduisant la personne à la maturité humaine, en lui enseignant non seulement à maîtriser un savoir mais à réaliser son être de fils ou fille de Dieu. Puisse l'école catholique au Cameroun, avec au besoin l'aide d'enseignants expérimentés venus d'ailleurs, garder son dynamisme, son sérieux disciplinaire, sa tenue morale, et puisse-t-elle continuer à in­ culquer aux jeunes ce qui est tellement important dans le monde du travail d'aujourd'hui : une conscience professionnelle rigoureuse ! En­ fin, pour surmonter les difficultés particulières auxquelles se heurte l'enseignement catholique, je vous encourage à poursuivre avec les pou­ voirs publics un dialogue que le climat de paix sociale ne peut que rendre fécond. En ce qui concerne le projet d'Institut Catholique bilingue de Yaounde, qui vous tient à cœur, je me réjouis de savoir que l'élabo­ ration des statuts progresse grâce au travail conjugué des instances camerounaises et romaines. 7. J'ai relevé avec satisfaction que les relations entre Protestants et Catholiques sont cordiales et positives. En vue d'une action œcu­ ménique encore plus profitable, je vous encourage à approfondir le pa­ trimoine qui nous est commun avec les autres communautés ecclesiales et à clarifier, dans le contexte camerounais, la spécificité catholique. En outre, étant donné la position en quelque sorte <( stratégique » du Cameroun entre les pays subsahariens où l'Islam est actif et les pays d'Afrique centrale ouverts au christianisme, vous me permettrez de réaffirmer brièvement l'attitude de l'Eglise catholique vis-à-vis de ceux qui ne partagent pas notre foi. Tout en exprimant notre respect envers les frères et sœurs qui professent d'autres religions, nous vou­ lons poursuivre à la fois le dialogue et la proclamation de l'Evangile. Il ne peut être question de choisir l'un et d'ignorer l'autre. 8. En terminant, je voudrais vous confier le soin de transmettre mes salutations cordiales et mes encouragements aux prêtres de vos diocèses respectifs, aux religieux et aux religieuses, aux enseignants catholiques, aux responsables des Mouvements d'action catholique, aux catéchistes, dont la collaboration régulière vous est si précieuse et à qui je rends hommage. Enfin, c'est ,à tous les fidèles camerounais que je vous demande de porter le salut affectueux du Pape. Que les forces vives de l'Eglise, à la veille des célébrations du centenaire de l'évan- 208 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gélisation du pays, s'engagent à nouveau à témoigner authentiquement de la Bonne Nouvelle ! Je vous bénis de grand cœur ainsi que chacune de vos commu­ nautés diocésaines au Cameroun. IX Ad quosdam Christifideles Hungaros coram admissos.* 1. Örömmel fogadlak és köszöntelek benneteket, magyar zarándokok, akik Szent István halálának 950. évfordulója alkalmából jöttetek Rómába és megemlékeztek arról, hogy II. Szilveszter pápa küldte a Szentnek a királyi koronát. Különösen is köszöntöm Paskai László bíboros esztergomi érseket, aki a többi fópásztorral együtt elkísért és bemutattot benneteket ezen a családias találkozón. In questo anno giubilare avete voluto fare memoria di un uomo grande che fu il fondatore della nobile nazione ungherese; e nello stesso tempo avete voluto ricordare l'Uomo Santo, che, col dono del battesimo, condusse il suo popolo nella comunità ecclesiale e in quella delle nazioni cristiane d'Europa. Ricordare quest'Uomo significa tor­ nare all'inizio della storia della vostra nazione ed incoraggiare gli uomini di oggi a rimanere fedeli a quelle decisioni storiche prese al­ lora da Santo Stefano, che cioè l'Ungheria sia sempre fedele alla fede cattolica ed alla tradizione cristiana europea. Santo Stefano aprì la nazione ai valori universali della religione e della cultura cristiana, sapendo che nessuna comunità può essere viva per lungo tempo nella storia, se è chiusa in se stessa. La nazione in quel tempo doveva imparare da altri la cultura, la struttura dello Stato, l'arte europea. Stefano era Capo lungimirante e santo da poter convincere i suoi sudditi sulla necessità di questa apertura ai valori universali. Saper imparare il buono da altri, da altre nazioni, da altre culture, è sempre il segreto della vitalità di una nazione. 2. È privilegio dei santi che la tanza particolare, perché è la loro di Dio. Stefano ha aperto la sua storia umana, che ha come scopo • Die 6 m. Octobris a. 1988. data della morte assuma un'impor­ seconda e vera nascita per il regno nazione alla visione cristiana della finale la vita eterna. Così la sua Acta Ioannis Pauli Pp. II 209 morte rievoca sempre la memoria di quella scelta storica che lui pro­ pose alla nazione. Oggi, quando l'umanità si dibatte nelle incertezze di coscienza e di convinzione, nei dubbi o negazioni di fede, questa testi­ monianza è ancor più importante. La vocazione dei cristiani è vivere in modo tale che la loro vita terrena sia preparazione alla vita eterna, ed essi siano veri testimoni della fede nel regno di Dio. Le festività in Ungheria si sono concentrate attorno alla reliquia della mano destra del santo Re. Questa mano, reliquia tanto cara alla nazione e alla Chiesa ungherese, è il segno prezioso di quella autorità forte, di quella volontà decisa che ha tracciato la strada per la vostra nazione nella storia. Nello stesso tempo, la reliquia della mano destra ci richiama alla mente la mano onnipotente di Dio, che con la scelta di uomini eletti dirige la storia dell'umanità verso un destino eterno. Preghiamo che l'Ungheria abbia sempre uomini dalla mano sicura e giusta che garantiscano il futuro dell'Ungheria. 3. Questo vostro pellegrinaggio ci è molto caro anche per la pre­ senza di numerosi giovani venuti dalla patria e da tutto il mondo. Le loro persone, la loro pietà nelle cerimonie, il loro canto disci­ plinato ci danno fiducia che la nazione ungherese sarà sempre viva ed attiva nella storia. Auguriamo che questa gioventù abbia sempre mae­ stri buoni quali li ebbe Sant'Emerico nelle persone del suo padre Ste­ fano e del martire Gerardo. La festa della Magna Domina Hungarorum ha le sue radici nel pensiero di Santo Stefano, che affidò il popolo alla protezione della Madre di Dio. Onorando questa Magna Domina si rinnova la volontà di Stefano che la nazione magiara sia veramente il Regnum Marianum. Valamennyien tudjátok, hogy a Szent István-jubileum lezárása alkalmával szívélyes meghívást kaptam, hogy látogassam meg hazátokat. A Szüzanyara bízom ezt a meghívást, hogy a látogatás — amikor majd megvalósítása lehetséges lesz — Isten nagyobb diosóségére és a kedves magyar nép j avara szolgáljon. Ezekkel a gondolatokkal és jókívánságokkal szivból adom valamennyi itt jelenleVóre és az egész magyar nemzetre az égi áldások zálogaként különleges Apostoli Áldásomat. U - A . A. S. 210 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale NUNTIUS SCRIPTO DATUS Beatissimo Patriarchae Antiocheno Maronitarum missus. A SA BÉATITUDE NASRALLAH PIERRE SFEIR, PATRIARCHE D'ANTIOCHE DES MARONITES. L'affection et l'intérêt que je porte au Liban et à sa population me rendent particulièrement proche de Votre Béatitude et de ses compa­ triotes, en ces heures où le bon déroulement de l'élection du Président de la République pourrait être mis en péril, avec les graves répercus­ sions que pareille action entraînerait pour l'avenir même de la Nation. Je désire assurer Votre Béatitude et chaque Libanais de mon ardente prière, afin que le Seigneur épargne à ce pays de nouvelles et drama­ tiques épreuves. Qu'il inspire aux responsables, à qui incombent de si pressants devoirs, clairvoyance et courage pour ne servir que le bien commun ! A un moment aussi décisif il est primordial, en effet, qu'au­ cune autre considération ne passe avant le respect de la légalité, pour la sauvegarde des principes qui appartiennent au patrimoine précieux de votre tradition. Ma pensée se tourne, enfin, vers tous les Chrétiens du Liban, en particulier vers les fils de l'Eglise catholique. Veuille le Seigneur leur accorder la grâce de savoir témoigner, sous la conduite avisée de leurs Pasteurs, des valeurs évangéliques ! Je prie de tout cœur afin qu'« en­ racinés et fondés dans l'amour ils s'efforcent de conjurer la méfiance et les divisions pour retrouver, avec tous leurs compatriotes, la voie de la concorde et de la réconciliation. En confiant tous ces frères à la maternelle intercession de NotreDame dé Harissa, je demande à Dieu dé leur donner lumière et force, en même temps qu'en signe de ma constante affection, j'accorde bien volontiers à Votre Béatitude et à tous les fils du Liban ma paternelle Bénédiction Apostolique. Du Vatican, le 20 septembre 1988. IOANNES PAULUS PP. II 1 Ep 3, 17. 211 Acta Ioannis Pauli Pp. II ITINERA APOSTOLICA Ex HABITIS DUM SUMMUS PONTIFEX AUSTRIAM PERAGRAT DELECTAE AL­ LOCUTIONES. Vindobonae, ad Christifideles in templo S. Stephani ad vesperas con­ gregatos.* Liebe Brüder und Schwestern in Christus! 1. »Es trat ein Mensch auf, der von Gott gesandt war; sein Name war Johannes. Er kam als Zeuge, um Zeugnis abzulegen für das Licht, damit alle durch ihn zum Glauben kommen«. 1 Das Gedächtnis Johannes des Täufers, des Wegbereiters des Herrn, vereint uns am Vorabend seiner Festes — am Beginn meines Pastoral­ besuches — zum Gottesdienst in diesem herrlichen Stephansdom von Wien. Die Gestalt und Sendung dieses großen Gottesboten als Zeuge vom Licht, damit die Menschen glauben, laden uns ein zur Besinnung. In ihm wollen wir unseren Auftrag als Jünger Jesu Christi für Weg­ bereitung des Herrn in unserem Leben und in der Welt von heute erkennen. Von Herzen grüße ich euch, die ihr zu diesem Gottesdienst gekom­ men seid. Mein brüderlicher Gruß gilt der ganzen Erzdiözese Wien mit ihrem Erzbischof Hans-Hermann Groer, den ich in Kürze mit der Kardinalswürde auszeichnen darf, und dem verehrten Alterzbi­ schof Kardinal Franz König. Ich grüße den Herrn Bundespräsiden­ ten, den Herrn Bundeskanzler und die anwesenden Mitglieder der Bundesregierung sowie alle Männer und Frauen, die in der Stadt Wien und im Land Niederösterreich oder für die ganze Nation in Kirche und Gesellschaft eine besondere Verantwortung tragen. Ebenso grüße ich auch alle jene, die in nah und fern durch Radio oder Fern­ sehen mit uns verbunden sind und an unserem Gebet teilnehmen. 2. »Er (Johannes) kam als Zeuge, um Zeugnis abzulegen für das Licht«. 2 Der Prolog des Johannesevangeliums, in dem sich diese Worte der heutigen Lesung finden, lenkt unseren gläubigen Blick auf das Geheim* Die 23 m. Iunii 1988. 1 2 Joh 1, 6-7. Ebd., 1, 7. 212 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nis des göttlichen Wortes, das »im Anfang« war. »Die Welt ist durch 3 ihn geworden«, denn das Wort »war Gott«. Wir begegnen hier dem 4 5 Geheimnis der Schöpfung — dem Geheimnis Gottes, der erschafft. Das Wort ist das ewige Licht, wesensgleich mit dem Vater. Es ist der göttliche Sohn : der Erstgeborene der ganzen Schöpfung. 6 Dieses Licht schenkt sich an die Geschöpfe, die die Spuren der gött­ lichen Weisheit in sich tragen. In einer besonderen Weise aber schenkt es sich dem Menschen. Damit führt uns der Prolog des Johannes vom erschaffenden Gott weiter zum Geheimnis der Menschwerdung. Denn das dem Vater wesensgleiche Wort schenkt sich dem Menschen da­ durch, daß es selbst »Fleisch wird«. Das Wort kommt, um das Licht 7 der Menschen zu werden — um aus der Nähe, aus der innersten Mitte des Menschseins und der Menschheitsgeschichte jeden Menschen zu »erleuchten«, der in diese Welt kommt. Dies bewirkt das ewige Wort als Mensch, damit jeder Mensch im Menschsein Gottes Gott selber besser erkennen kann. Zugleich soll dadurch der Mensch auch sein eigenes Menschsein, das von Anfang an das Bild und Gleichnis Gottes in sich trägt, in der Tiefe verstehen. 3. Auf diese Weise veranschaulicht uns der Prolog des Johannes­ evangeliums das Geheimnis der Menschwerdung des göttlichen Wortes, den Gipfel und entscheidenden Wendepunkt in der Geschichte der Menschheit und der Welt. Aber er fügt hinzu : »Er (das Wort) war in der Welt, und die Welt ist durch ihn geworden, aber die Welt er­ kannte ihn nicht. Er kam in sein Eigentum, aber die Seinen nahmen ihn nicht auf«. 8 Mit diesen Worten faßt der Evangelist das Leben und Schicksal Jesu Christi, des von Gott in die Welt gesandten Mes­ sias und Erlösers, zusammen. Er selbst hat ihn ja mit eigenen Augen gesehen und mit eigenen Ohren gehört; mit seinen Händen hat er. das göttliche Wort, das Fleisch geworden ist, berührt. Gott kam als Mensch zu den Menschen — das menschgewordene Wort, durch das alles erschaffen ist —, aber seine Geschöpfe nahmen ihn nicht auf. »Das Licht leuchtet in der Finsternis, aber die FinsterJ Vgl. ebd., l , l . 4 V. 10. 5 V. 1. « Vgl. Kol 1, 15. 7 Vgl. v. 14. * V. 10-11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 213 nis hat es nicht erfaßt«. Die Menschen liebten die Finsternis mehr als das Licht. 9 4. In diese zusammenfassende Darstellung der Geheimnisse Gottes in Jesus Christus wird sodann — schon im Prolog — ein Mann ein­ geführt, von dem es heißt : »Es trat ein Mensch auf, der von Gott gesandt war; sein Name war Johannes«. 10 Er ist gesandt als Zeuge, um »Zeugnis abzulegen für das Licht« ; und zwar nicht erst am Ende des Lebens und Wirkens Jesu, sondern gleich am Anfang : sofort als das göttliche Wort die Schwelle des ewigen Geheimnisses überschritten hat, als Christus in die Welt kam in der Nacht von Betlehem, als er aus dem Schoß der Jungfrau gebo­ ren wurde. 1 1 Und ebenso gleich am Anfang, als der inzwischen dreißigjährige Jesus von Nazaret am Jordan auftrat, um in Israel seine messianische Sendung zu beginnen. Wer ist dieser Johannes? Schon im Prolog des vierten Evangeliums sehen wir ihn — wie auch bei den Synoptikern — am Jordan. Und wir hören sogar seine Stimme : »Er, der nach mir kommt, ist mir voraus, weil er vor mir war«. 12 Johannes ist der Bote, der — gleichaltrig mit Christus — dessen Kommen vorbereitet. Er ragt aus dem ganzen Alten Bund heraus ähnlich wie die Propheten, die das Kommen des Messias vorhergekün­ digt haben, und ist zugleich »der größte« unter ihnen. Der Prolog des vierten Evangeliums nennt ihn nicht einen Prophe­ ten, sondern sagt, daß »er als Zeuge kam«. Er ist der erste von den­ jenigen, die Christus zu seinen Zeugen beruft mit den Worten : »Und auch ihr sollt Zeugnis ablegen, weil ihr von Anfang an bei mir seid«. 13 14 Johannes der Täufer am Jordan ist der erste unter diesen Zeugen. Er ist Zeuge von jenem »neuen Anfang«, der mit dem Geheimnis der Menschwerdung des göttlichen Wortes begonnen hat. Sein Zeugnis gehört noch zum großen Advent Israels und der "ganzen Menschheit. Er ist gleichsam die »Schwelle der Zeugnisse« vom Alten zum Neuen Bund. Alle, die danach in Einheit mit dem Geist der Wahrheit, dem ' v . 5. 10 v. 11 V . 7-8. u 6. V. 15. " V. 7. » Joh 15, 27. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 214 Officiale göttlichen Beistand, von Christus, dem Gekreuzigten und Auferstan­ denen, Zeugnis geben — alle diese haben die »Schwelle« des Zeugnis­ ses des Johannes am Jordan schon überschritten. 15 5. Während wir uns, liebe Brüder und Schwestern, heute — am Beginn meines Pastoralbesuches — hier im Stephansdom von Wien begegnen, wollen wir bei der großen Bedeutung dieses »Zeugnisses« ein wenig verweilen, das — angefangen von Johannes dem Täufer, über die Apostel — als Auftrag auf das ganze Volk Gottes überge­ gangen ist. Das »Zeugnis« für Christus bestimmt das innerste Wesen unseres Christseins. Jünger Jesu Christi sein, heißt Zeuge sein ! Der Herr sagt von sich selber vor Pilatus : »Ich bin dazu geboren und dazu in die Welt gekommen, daß ich für die Wahrheit Zeugnis ablege«. 16 Die­ selbe Sendung, die Christus vom Vater empfangen hat, überträgt er nach seiner Auferstehung auch den Aposteln : »Wie mich der Vater gesandt hat, so sende ich euch«. 17 Bei seiner Himmelfahrt erfolgt schließlich in ihnen die Aussendung der Kirche, um vor allen Völkern seine Frohe Botschaft zu bezeugen : »Geht hinaus in die ganze Welt, und verkündet das Evangelium allen Geschöpfen«. 18 Das Zeugnis unzähliger Glaubensboten hat die Botschaft Christi durch die Jahrhunderte in alle Erdteile verbreitet. Große Anstren­ gungen sind noch heute erforderlich, damit sie wirklich zu allen Men­ schen gelangt. Gleichzeitig aber sind auch die Christen in den schon christlichen Ländern wie nie zuvor aufgerufen, alles zu tun, damit der Glaube und die Treue zu Christus bei ihnen selbst nicht wieder ver­ kümmern, sondern zu neuem Leben erwachen. Unser ganzer — soge­ nannter christlicher — europäischer Kontinent bedarf heute einer NeuEvangelisierung. Das II. Vatikanische Konzil hat darum alle Christen zu einem neuen und verstärkten Glaubenszeugnis aufgerufen. Mcht nur Bischöfe, Priester und Ordensleute, sondern »jeder Laie muß vor der Welt Zeuge der Auferstehung und des Lebens Jesu, unseres Herrn, und Zeichen des lebendigen Gottes sein«. 19 Denselben Aufruf hat sich die letzte Bischofssynode über die Sendung und Aufgabe der Laien 15 Vgl. Joh 15, 26. 16 Joh 18, 37. 17 Ebd., 20, 21. » Mk 16, 15. w Lumen gentium, 38. Acta Ioannis Pauli Pp. II 215 in der Welt von heute zu eigen gemacht. In ihrer Botschaft an das Volk Gottes heißt es : »Wer Taufe, Firmung und Eucharistie emp­ fängt, verpflichtet sich, Christus zu folgen und ihn mit dem ganzen Leben — auch in Arbeit und Beruf — zu bezeugen«. 6. Wie ich schon bei meinem ersten Pastoralbesuch vor euren Bi­ schöfen betont habe, leben wir in einer Zeit, »da Gottes Antlitz vielen Menschen dunkel und unerkennbar geworden ist. Die Erfahrung der scheinbaren Abwesenheit Gottes lastet nicht nur auf den Fernstehen­ den, sie ist generell«. 20 Das Leitwort der kommenden Tage »Ja zum Glauben - Ja zum Leben« soll ein Aufruf an uns sein, uns dieser Not unserer Mitmenschen entschlossen zu stellen. Die Christen dürfen sich nicht damit begnügen, die Abwesenheit oder Vergessenheit Gottes unter den Menschen nur zu beklagen. Sie müssen sofort mit der Wegbereitung Gottes neu beginnen ; zuerst durch ihre eigene Bekehrung und ihren Dienst an den Mitmenschen, wie es der Prophet Jesaja fordert : »Bahnt eine Straße, ebnet den Weg, entfernt die Hindernisse auf dem Weg meines Volkes!«. 21 Darum rufe ich euch heute zu : Räumt die Hindernisse aus, die dem Glauben an Gott in unseren Tagen entgegenstehen ! Schafft Bedingungen, die den Glauben erleichtern! Sucht vom Vertrauen auf Gott her auch ein neues Vertrauen zueinander. Wo gegenseitiges Mißtrauen das Leben bestimmt, wird nicht nur der Zugang der Menschen zueinander er­ schwert. Zusehends geschieht Tieferes : Es verschwindet das Vertrauen zum Menschen überhaupt, zu seiner Fähigkeit und Bereitschaft für das Wahre und Gute. Die Transparenz der Welt auf die Wahrheit, auf den Grund allen Vertrauens hin, erlischt langsam. Eine vom Miß­ trauen verdunkelte Welt versperrt die Wege zu Gott, lähmt den Schwung des Glaubens. Gebt im Mut zu Wahrheit und Vertrauen einan­ der den Weg frei zu Gott, der will, daß alle Menschen gerettet werden und zur Erkenntnis der Wahrheit gelangen. 22 Das alles ist nicht nur eine religiöse, sondern auch eine eminent gesellschaftliche Aufgabe der Christen. Das II. Vatikanische Konzil, das den spezifisch religiösen Charakter der Sendung der Kirche besonders unterstreicht, sagt darauf ebenso deutlich : »Doch fließen aus eben dieser religiösen Sendung Auf- 29 Ansprache an die Bischöfe 1983. 21 Jes 57, 14. 22 Vgl. 1 Tim 2, 14. 216 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale trag, Licht und Kraft, um der menschlichen Gemeinschaft zu Aufbau und Festigung nach göttlichem Gesetz behilflich zu sein«. 23 7. Der hl. Clemens Maria Hofbauer, der Patron dieser Stadt, kam, nachdem er schon in meiner Heimat segensreich gewirkt hatte, nach Wien und wurde hier zum Erneuerer des kirchlichen und gesellschaft­ lichen Lebens. Gemeinsam mit seinen Mitbrüdern wirkte er in allen Bereichen der Seelsorge gegen die Gleichgültigkeit des Zeitalters der Aufklärung. Möge er euch helfen, euch in seinem Geist und mit dem gleichen Eifer für eine christliche Erneuerung in der Kirche und Gesell­ schaft von heute einzusetzen. Ihr lebt in einem demokratischen Staat, der allen die tatkräftige Mit­ arbeit am Aufbau der Gesellschaft ermöglicht und sie von allen auch erwartet. Als Christen müßt ihr euch fragen, ob ihr darin den euch von Gott und seinem Evangelium aufgetragenen Beitrag leistet. Wie steht es um eine Gesellschaft, in der Alter oft wie eine Krankheit betrachtet, Kranke mitunter als Störenfriede angesehen, in welcher Ehen leichtfertig geschlossen und noch leichtfertiger geschieden, in der zehntausende Kinder jährlich getötet werden, bevor sie das Licht der Welt erblicken? Über den Auftrag der Christen in der Gesellschaft sagt die letzte Bischofssynode in ihrer Botschaft an das Volk Gottes : »Übereinstim­ mung von Glaube und Leben muß das Wirken der Gläubigen im öffent­ lichen Leben auszeichnen, in der Mitarbeit in den politischen und sozialen Institutionen wie im täglichen Leben. Nur so können sie in die weltlichen Strukturen und Tätigkeiten den Geist des Evangeliums einbringen«. Sagen wir darum unser entschlossenes Ja zum Glauben - J a zum Leben, auch angesichts eines Egoismus ohne Hoffnung, der das Leben erstickt. Sagen wir ja zum Glauben - ja zum Leben, aus der tiefen Überzeugung, daß wir eine Gemeinschaft von Menschen sind, »die, in Christus geeint, vom Heiligen Geist auf ihrer Pilger­ schaft zum Reich des Vaters geleitet werden und eine Heilsbotschaft empfangen haben, die allen auszurichten ist«. 24 8. In einer altkirchlichen Schrift, dem Diognetbrief, heißt es über die Rolle des Christen in der Gesellschaft : »Die Christen sind Men­ schen wie die übrigen : sie unterscheiden sich von den anderen nicht 23 24 Gaudium et spes, 42. Ebd., 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 217 nach Land, Sprache oder Gebräuchen ... Sie heiraten wie alle ande­ ren und zeugen Kinder, aber sie verstoßen nicht die Frucht ihres Leibes ... Um es kurz zu sagen : Was die Seele im Leib ist, das sind die Christen in der Welt. Die Seele durchdringt alle Glieder des Leibes, die Christen alle Städte der Welt ... Die Christen sind im Gewahrsam der Welt und halten doch die Welt zusammen...«. 25 In der Welt, aber nicht von dieser Welt ! Wie die Christen jener ersten Jahrhunderte müssen die Christen auch heute den Mut und das Gottesvertrauen haben, sich in ihrem Leben von ihrer Umwelt zu unterscheiden, nicht um diese zu verurteilen, sondern um sie durch ihr Lebenszeugnis mit dem Licht und der Wahrheit des Evangeliums zu durchdringen; so wie die Seele den Leib durchdringt und belebt, wie der Sauerteig alles durchsäuert. Das Zeugnis der Christen erfolgt vor der »Welt«, im Hinblick auf die verschiedenen Probleme der Welt, aber es bleibt letztlich ein Zeugnis für Christus, für das Licht, das in der Finsternis leuchtet, auf daß es die Menschen und die Welt immer heller erleuchtet. Das Ja der Christen zum Leben ist letztlich ein Ja zu Christus, der gerade dazu gekommen ist, daß »wir das Leben haben und es in Fülle haben«. Wie Johannes vom Licht Zeugnis ablegte, damit alle durch ihn zum Glauben kom­ men, so muß auch unser christliches Zeugnis in der Welt immer ein Zeugnis über die Erlösung sein, damit die Menschen in Christus ihr ewiges Heil finden. Heute wie damals gibt Gott allen, die sein gött­ liches Wort, seinen menschgewordenen Sohn aufnehmen, die Macht, Kinder Gottes zu werden. 26 27 Heiliger Johannes der Täufer, Zeuge und Wegbereiter des Herrn, mache uns heute nach deinem Volbild zu glaubwürdigen Zeugen für Christus und sein anbrechendes Eeich in den Herzen der Men­ schen und in der Welt ! - Amen. « « « * Brief an Diognet; 3. Jh. 26 Vgl. Joh 10, 10. 27 Vgl. ebd., 1, 12. 218 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Vindobonae, ad Iudaeos habita.* Sehr geehrter Herr Präsident der Israelitischen Kultusgemeinden, sehr verehrter Herr Oberrabiner, geehrte Anwesende! 1. Beim Propheten Jeremia lesen wir : »Ein Geschrei ist in Bama zu hören, bitteres Klagen und Weinen. Rahel weint um ihre Kinder denn sie sind dahin«. 1 Eine solche Klage ist auch der Grundton der Grußworte, die Sie soeben im Namen der jüdischen Gemeinden in Österreich an mich gerichtet haben. Sie hat mich tief bewegt. Ich erwidere Ihren Gruß mit Liebe und Wertschätzung und versichere Ihnen, daß diese Liebe auch die bewußte Kenntnis all dessen einschließt, was Sie schmerzt. Vor fünfzig Jahren brannten in dieser Stadt die Synagogen. Tausende von Menschen wurden von hier in die Vernichtung geschickt, unzäh­ lige zur Flucht getrieben. Jene unfaßbaren Schmerzen, Leiden und Tränen stehen mir vor Augen und sind meiner Seele tief eingeprägt. In der Tat, nur wen man kennt, den kann man lieben. Es freut mich, daß es bei meinem Pastoralbesuch auch zu dieser Begegnung mit Ihnen gekommen ist. Möge sie ein Zeichen gegensei­ tiger Hochachtung sein und die Bereitschaft bekunden, sich noch bes­ ser kennenzulernen, tiefgreifende Ängste abzubauen und einander ver­ trauenweckende Erfahrungen zu schenken. 2. Das Verhältnis zwischen Juden und Christen hat sich seit dem II. Vatikanischen Konzil und dessen feierlicher Erklärung »Nostra aetate« wesentlich verändert und verbessert. Seitdem besteht ein offi­ zieller Dialog, dessen eigentliche und zentrale Dimension »die Begeg­ nung zwischen den heutigen christlichen Kirchen und dem heutigen Volk des mit Mose geschlossenen Bundes« sein soll, wie ich es bei einer früheren Gelegenheit formuliert habe. Inzwischen sind weitere Schritte 2 zu Versöhnung getan worden. Auch mein Besuch in der römischen Synagoge sollte ein Zeichen dafür sein. Dennoch lastet weiter auf Ihnen und auch auf uns die Erinnerung an die Schoah, den millionenfachen Mord an den Juden in den Ver­ nichtungslagern. Es wäre freilich ungerecht und unwahr, diese unsäg* Die 24 m. Iunii a. 1988. 1 2 31, 15 f. Ansprache an Vertreter der Juden, Mainz, 17.11.1980. Acta Ioannis Pauli Pp. II 219 liehen Verbrechen dem Christentum anzulasten. Vielmehr zeigt sich hier das grauenvolle Antlitz einer Welt ohne und sogar gegen Gott, deren Vernichtungsabsichten sich erklärtermaßen gegen das jüdische Volk richteten, aber auch gegen den Glauben derer, die in dem Juden Jesus von Nazaret den Erlöser der Welt verehren. Einzelne feierliche Proteste und Appelle ließen solche Absichten nur noch fanatischer werden. Eine angemessene Betrachtung der Leiden und des Martyriums des jüdischen Volkes kann nicht ohne innersten Bezug auf die Glaubens­ erfahrung erfolgen, die seine Geschichte kennzeichnet, angefangen vom Glauben Abrahams, beim Auszug aus der Knechtschaft Ägyptens, beim Bundesschluß am Sinai. Es ist ein Weg in Glaube und Gehorsam als Antwort auf den liebenden Ruf Gottes. Wie ich im vergangenen Jahr vor Vertretern der jüdischen Gemeinde in Warschau gesagt habe, kann aus diesen grausamen Leiden eine um so tiefere Hoffnung erwachsen, ein rettender Warnruf für die ganze Menschheit sich erheben. Sich der Schoah erinnern heißt hoffen und sich dafür einsetzen, daß sie sich niemals mehr wiederholt. Wir können gegenüber einem so unermeßlichen Leid nicht unemp­ findlich bleiben; aber der Glaube sagt uns, daß Gott die Verfolgten nicht verläßt, sondern sich ihnen vielmehr offenbart und durch sie jedes Volk auf dem Weg zur Erlösung erleuchtet. Dies ist die Lehre der Heiligen Schrift, dies ist uns in den Propheten, in Jesaja und in Jeremia, offenbart. In diesem Glauben, dem gemeinsamen Erbe von Juden und Christen, hat die Geschichte Europas ihre Wurzeln. Für uns Christen erhält jeder menschliche Schmerz seinen letzten Sinn im Kreuze Jesu Christi. Dies aber hindert uns nicht, es drängt uns vielmehr dazu, solidarisch mitzufühlen mit den tiefen Wunden, die durch die Verfolgungen dem jüdischen Volk, besonders in diesem Jahr­ hundert aufgrund des modernen Antisemitismus, zugefügt worden sind. 3. Der Prozeß der vollen Versöhnung zwischen Juden und Christen muß auf allen Ebenen der Beziehungen zwischen unseren Gemein­ schaften mit aller Kraft weitergeführt werden. Zusammenarbeit und gemeinsame Studien sollen dazu dienen, die Bedeutung der Schoah tiefer zu erforschen. Aufzuspüren und möglichst zu beseitigen sind die Ursachen, die für den Antisemitismus verantwortlich sind oder noch allgemeiner zu den sogenannten »Religionskriegen« führen. Nach dem Vorbild dessen, was auf dem Weg der Ökumene bisher bereits gesche^ 220 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale hen ist, vertraue ich darauf, daß es möglich sein wird, über die Rivali­ täten, die Radikalisierungen und Konflikte der Vergangenheit offen mit­ einander zu sprechen. Wir müssen versuchen, sie auch in ihren ge­ schichtlichen Bedingungen zu erkennen und sie durch gemeinsame Be­ mühungen um Frieden, um ein kohärentes Glaubenszeugnis und die Förderung der sittlichen Werte, die die Personen und Völker bestim­ men sollen, zu überwinden. Schon in der Vergangenheit hat es nicht an klaren und nachdrück­ lichen Warnungen gegen jede Art religiöser Diskriminierung gefehlt. Ich erinnere hier vor allem an die ausdrückliche Verurteilung des Anti­ semitismus durch ein Dekret des Heiligen Stuhles von 1928 und durch Papst Pius XI. im Jahre 1938. Unter den vielfältigen heutigen Initia­ tiven, die im Geist des Konzils für den jüdisch-christlichen Dialog entstehen, möchte ich auf das Zentrum für Information, Erziehung, Begegnung und Gebet hinweisen, das in Polen errichtet wird. Es ist dazu bestimmt, die Schoah sowie das Martyrium des polnischen Volkes und der anderen europäischen Völker während der Zeit des National­ sozialismus zu erforschen und sich mit ihnen geistig auseinanderzu­ setzen. Es ist zu wünschen, daß es reiche Früchte hervorbringt und auch für andere Nationen als Vorbild dienen kann. Initiativen dieser Art werden auch das zivile Zusammenleben aller sozialen Gruppen befruchten und sie anregen, sich in gegenseitiger Achtung für die Schwachen, Hilfsbedürftigen und Ausgestoßenen einzusetzen, Feind­ seligkeiten und Vorurteile zu überwinden sowie die Menschenrechte, besonders das Recht auf Religionsfreiheit für jede Person und Gemein­ schaft zu verteidigen. An diesem umfangreichen Aktionsprogramm, zu dem wir Juden, Christen und alle Menschen guten Willens einladen, sind auch schon seit vielen Jahren die Katholiken in Österreich beteiligt, Bischöfe und Gläubige sowie verschiedene Vereinigungen. Erst in jüngster Zeit ha­ ben fruchtbare Begegnungen mit jüdischen Persönlichkeiten in Wien stattgefunden. 4. Die Eintracht und Einheit der verschiedenen Gruppen einer Na­ tion bilden auch eine solide Voraussetzung für einen wirksamen Bei­ trag zur Förderung von Frieden und Verständigung unter den Völ­ kern, wie es die Geschichte Österreichs selbst in den letzten Jahrzehn­ ten gezeigt hat. Die Sache des Friedens liegt uns allen anx Herzen, besonders im Heiligen Land, in Israel, im Libanon, im Mittleren Osten. Acta Ioannis Pauli Pp. II 221 Dies sind Regionen, mit denen uns tiefe biblische, geschichtliche, reli­ giöse und kulturelle Wurzeln verbinden. Der Friede ist nach der Lehre der Propheten Israels eine Frucht der Gerechtigkeit und des Rechtes und zugleich ein unverdientes Geschenk der messianischen Zeit. Des­ halb muß auch hier jegliche Gewalt beseitigt werden, die alte Irrtümer wiederholt und dadurch Haß, Fanatismus und religiösen Integralismus hervorruft, welche Feinde menschlicher Eintracht sind. Jeder prüfe diesbezüglich sein Gewissen entsprechend seiner Verantwortung und Zuständigkeit. Vor allem aber ist es notwendig, daß wir einen konstruk­ tiven Dialog zwischen Juden, Christen und Moslems fördern, damit das gemeinsame Zeugnis des Glaubens an den »Gott Abrahams, Isaaks und Jakobs« in der Suche nach gegenseitiger Verständigung und brü­ derlichem Zusammenleben wirksam fruchtbar wird, ohne die Rechte von jemandem zu verletzen. 3 In diesem Sinn muß jede Initiative des Heiligen Stuhles verstanden werden, wenn er sich darum bemüht, die Anerkennung der gleichen Würde für das jüdische Volk im Staate Israel und für das palästinen­ sische Volk zu suchen. Wie ich im vergangenen Jahr vor Vertretern der jüdischen Gemeinden in den Vereinigten Staaten von Amerika betont habe, hat das jüdische Volk ein Recht auf ein Heimatland, wie es jede andere Nation gemäß dem internationalen Recht hat. Dasselbe aber gilt auch für das palästinensische Volk, aus dem viele Menschen heimatlos und Flüchtlinge sind. Durch gemeinsame Verständigungs­ und Kompromißbereitschaft sind endlich jene Lösungen zu finden, die zu einem gerechten, umfassenden und dauerhaften Frieden in die­ sem Gebiet führen. Wenn nur Vergebung und Liebe in Fülle ausgesät werden, wird das Unkraut des Hasses nicht wachsen können; es wird erstickt werden. Sich an die Schoah erinnern heißt auch, sich jeder Aussaat von Gewalt zu widersetzen und jeden zarten Sproß von Frei­ heit und Frieden mit Geduld und Ausdauer »zu schützen und zu fördern. 4 In diesem Geist christlicher Versöhnungsbereitschaft erwidere ich Ihnen von Herzen Ihr »Schalom« und erflehe für uns alle das Geschenk brüderlicher Eintracht und den Segen des allmächtigen und allgütigen Gottes Abrahams, Ihres und unseres Vaters im Glauben. # 3 E» 4 Vgl. Ansprache vom 11.9.1987. 3, 6. # # Acta Apostolicae 222 Seáis - Commentarium Officiale In aëronavium portu Trausdorf ad Christifideles ex Austria, Hungaria et Croatia simul congregatos habita.* Liebe Brüder und Schwestern! 1. »Herr, du hast mich erforscht, und du kennst mich alle meine Wege sind dir bekannt«. 1 So beten wir mit dem Psalmisten in der heutigen Liturgie. Seine Worte drücken aus, was uns hier zutiefst vereint — unsichtbar zwar, aber dennoch wirklich und wesentlich : Wir sind hier versammelt im gemeinsamen Glauben an den gegenwärtigen Gott, an Gott, der uns alle erforscht und kennt. Gott weiß um uns schon immer, er kennt einen jeden von uns, wir alle sind in sein liebendes Herz geschrieben, seine Vorsehung umfängt die ganze Schöpfung. »In ihm leben wir, bewegen wir uns und sind wir«, so erklärt der Apostel Paulus den 2 fragenden Athenern auf dem Areopag die Nähe Gottes zu uns Menschen. Vor ihm sind wir hier versammelt — vor dem unsichtbaren Gott. In seinem ewigen Wort, dem eingeborenen Sohn, hat er uns beim Na­ men gerufen, damit wir durch ihn das Leben haben und es in Fülle haben. 3 Darum feiern wir nun Eucharistie. Wir kommen, um in Jesus Christus alles vom Vater zu empfangen, was uns zum Heile dient. Und wir bringen alles : unsere Freude, unseren Dank, unsere Bitten, ja, uns selbst, um uns ganz in Christus dem Vater darzubringen : in ihm, der ja der Erstgeborene der ganzen Schöpfung ist. In und durch Christus wollen wir mit dem Psalmisten zu unserem Schöpfer und Vater beten : »Ich danke dir, daß du mich so wunderbar gestaltet hast ; staunenswert sind deine Werke«. 4 5 2. In dankbarer Freude grüße ich Eisenstadt, den Sitz eurer Diö­ zese, die ich dank der Freundlichkeit eures Bischofs schon vor etlichen Jahren besuchen durfte. Ich grüße von Herzen Bischof Stefan László und danke ihm für die vielen Jahre brüderlicher Freundschaft und Verbundenheit seit dem Konzil bis heute. Gern erinnere ich mich auch * Die 24 m. Iunii a. 1988. * Ps 139, 1-2. 2 Apg 17, 28. 3 Vgl. Joh 10, 10. 4 Vgl. Kol 1, 15. 5 Ps 139, 14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 223 an unsere Begegnungen in Krakau und Rom. Ich freue mich, nun ein weiteres Mal hier sein Gast sein zu dürfen. Herzlich grüße ich euch alle, die anwesenden Kardinäle, Bischöfe, Priester und Ordensleute, alle Gläubigen der Diözese Eisenstadt und aus den österreichischen Nachbardiözesen, ganz besonders aber die sehr zahlreichen Gäste aus Ungarn und aus Kroatien in Jugoslawien. Durch euch gilt unser gemeinsamer Segensgruß zugleich allen unseren Glau­ bensbrüdern und -Schwestern in euren Heimatländern, mit denen wir uns heute über alle Grenzen hinweg auf das engste in der einen Kirche Jesu Christi verbunden fühlen. 3. »Herr, du hast mich erforscht, und du kennst mich«. Die Kirche wiederholt diese Worte des Psalmisten in der heutigen Festliturgie, am Geburtsfest Johannes des Täufers, des Sohnes des Zacharias und der Elisabet. »Vom Mutterschoß an« hat Gott ihn berufen, die »Taufe der Buße« am Jordan zu predigen und das Kommen seines Sohnes vor­ zubereiten. 6 Die besonderen Umstände der Geburt des Johannes sind uns durch den Evangelisten Lukas überliefert. Nach einer alten Überlieferung er­ folgte sie in Ain-Karim, vor den Toren Jerusalems. Ihre Begleitum­ stände waren so ungewöhnlich, daß die Leute schon damals fragten: »Was wird wohl aus diesem Kind werden?«. Für seine gläubigen El­ tern, für die Nachbarn und Verwandten war es offenkundig, daß seine Geburt ein Zeichen Gottes war. Ja, sie sahen deutlich, daß »die Hand des Herrn« auf ihm ruhte. Dies zeigte schon die Ankündigung seiner Geburt an seinen Vater Zacharias, während er den priesterli­ chen Dienst im Tempel von Jerusalem versah. Seine Mutter Elisabet war schon betagt und galt als unfruchtbar. Auch der Name »Johannes«, den er erhielt, war außergewöhnlich für seine Umgebung. Sein Vater selbst mußte befehlen, daß er »Johannes« und nicht, wie es alle ande­ ren wollten, »Zacharias« heißen sollte. 7 8 Der Name Johannes bedeutet in der hebräischen Sprache »Gott ist gnädig«. So wird schon im Namen ausgedrückt, daß der neugebo­ rene Knabe einmal die Heilspläne Gottes ankünden soll. Die Zukunft sollte die Weissagungen und Erlebnisse um seine Geburt voll bestäti­ gen : Johannes, der Sohn des Zacharias und der Elisabet, wurde die « Vgl. Mk 1, 4. 7 Lk 1, 66. » Vgl. Lk 1, 59-63. 224 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale »Stimme eines Rufers in der Wüste«, der am Jordan zur Buße aufrief und Christus die Wege bereitete. Christus selbst hat von Johannes dem Täufer gesagt, daß »unter den von einer Frau Geborenen keiner größer ist«. Darum hat auch die Kirche diesem großen Boten Gottes von Anfang an eine besondere Verehrung erwiesen. Ausdruck dieser Verehrung ist das heutige Fest. 9 10 4. Liebe Brüder und Schwestern ! Diese Feier mit ihren liturgischen Texten lädt uns ein, über die Frage nach dem Werden des Menschen, nach seiner Herkunft und Bestimmung nachzudenken. Es scheint zwar, daß wir über dieses Thema bereits viel wissen, seines aus der langen Er­ fahrung der Menschheit, sei es durch immer tiefere biomedizinische Forschungen. Das Wort Gottes aber stellt immer neu die wesentliche Dimension der Wahrheit über den Menschen heraus : Der Mensch ist von Gott geschaffen und von ihm gewollt als sein Bild und Gleichnis. Keine rein menschliche Wissenschaft kann diese Wahrheit aufzeigen. Sie kann sich höchstens dieser Wahrheit annähern oder die Wahrheit über dieses »unbekannte Wesen«, das der Mensch vom Augenblick seiner Empfängnis im Mutterschoß ist, intuitiv erahnen. Zur selben Zeit aber sind wir Zeugen davon, wie vorgeblich im Namen der Wissenschaft der Mensch in einem dramatischen Prozeß »reduziert« und in einer traurigen Vereinfachung dargestellt wird ; und so verdunkeln sich auch jene Rechte, die in der Würde seiner Person gründen, die ihn von allen Geschöpfen der sichtbaren Welt unterschei­ det. Die Worte im Buch Genesis, die vom Menschen als einem Geschöpf sprechen, das nach Gottes Bild und Gleichnis geschaffen ist, bringen die volle Wahrheit über ihn in knapper und zugleich tiefer Weise treffend zum Ausdruck. 5. Diese Wahrheit über den Menschen ist auch in der heutigen Li­ turgie zu vernehmen, wo die Kirche mit den Worten des Psalmisten zu Gott, dem Schöpfer betet : »Herr, du hast mich erforscht, und du kennst mich ... Du hast mein Inneres geschaffen, mich gewoben im Schoß meiner Mutter ... Du kennst mich bis zum Grund. Als ich geformt wurde im Dunkel ... » ut 10 3, 3. Vgl. Mt n , 11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 225 waren meine Glieder dir nicht verborgen ... Ich danke dir, daß du mich so wunderbar gestaltet hast«. Der Mensch ist sich also dessen Anfang an, vom Mutterschoß an, Wesen ist, dem Gott begegnen und möchte. Mehr noch : Im Menschen begegnen. 11 bewußt, was er ist — was er von ist. Er weiß darum, daß er ein mit dem er ins Gespräch kommen möchte er der ganzen Schöpfung Der Mensch ist für Gott ein »Jemand«: einmalig und unwiederholbar. Er ist, wie das II. Vatikanische Konzil sagt, jenes »einzige Geschöpf auf Erden, das Gott um seiner selbst willen erschaffen wollte«. 12 »Der Herr hat mich schon im Mutterleib berufen; als ich noch im Schoß meiner Mutter war, hat er meinen Namen genannt«; so wie den Namen des Knaben, der in Ain-Karim geboren wurde: »Johan­ nes«. Der Mensch ist jenes Wesen, das Gott beim Namen ruft. Er ist für Gott das geschaffene »Du«. Er ist inmitten der Geschöpfe jenes personale »Ich«, das sich an Gott wenden und auch ihn beim Namen rufen kann. Gott will im Menschen jenen Partner haben, der sich an ihn wendet als seinen Schöpfer und Vater : »Du, mein Herr und Gott«. An das göttliche »Du« ! 13 6. Liebe Brüder und Schwestern ! Wie antworten wir Menschen auf diese unsere göttliche Berufung? Wie versteht der heutige Mensch sein Leben? Wohl in keiner anderen Zeit sind bisher durch Technik und Medizin größere Anstrengungen unternommen worden, um mensch­ liches Leben gegen Krankheit zu schützen, es immer mehr zu verlän­ gern und vor dem Tod zu retten. Gleichzeitig aber hat kaum eine Zeit zuvor so viele Orte und Methoden der Menschenverachtung und Men­ schenvernichtung hervorgebracht wie die unsrige. Die bitteren Erfah­ rungen unseres Jahrhunderts mit der Tötungsmaschinerie zweier Welt­ kriege) die Verfolgung und Vernichtung ganzer Gruppen von Menschen wegen ihrer ethnischen oder religiösen Herkunft, der atomare Rüstungs­ wettlauf bis zur Stunde, die Hilflosigkeit der Menschen angesichts des großen Elends in vielen Teilen der Welt könnten uns geradezu ver­ leiten, an Gottes Zuwendung und Liebe zum Menschen und zur gesam­ ten Schöpfung zu zweifeln oder sie sogar zu leugnen. 11 Ps 139, 1. 13-15. 12 Vgl. Gaudium et spes, 24. 13 Jes 49, 1. 15 - A. A. S. 226 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Oder müssen wir uns nicht gerade angesichts der schrecklichen Ge­ schehnisse, die durch Menschen über unsere Welt hereingebrochen sind, und angesichts der vielfältigen Bedrohungen unserer Zeit umgekehrt fragen : Hat sich nicht der Mensch von Gott, seinem Ursprung, ent­ fernt, sich von ihm abgewandt und sich selbst zum Mittelpunkt und Maßstab seines Lebens gemacht? Drückt sich nicht in den Experimen­ ten mit dem Menschen, die seiner Würde widersprechen, in der Einstel­ lung vieler zu Abtreibung und Euthanasie ein beängstigender Verlust der Ehrfurcht vor dem Leben aus? Zeigt sich nicht auch in eurer Gesell­ schaft immer deutlicher im Schicksal vieler einzelner, welches durch innere Leere, Angst und Flucht bestimmt ist, daß sich der Mensch selbst von seiner Wurzel abgeschnitten hat? Müssen nicht Sexualisierung, Alkoholismus, Drogenkonsum als Alarmsignale verstanden wer­ den? Deuten sie nicht auf eine große Vereinsamung des heutigen Men­ schen hin, auf eine Sehnsucht nach Zuwendung, einen Hunger nach Liebe, die eine nur auf sich selbst gerichtete Welt nicht stillen kann. In der Tat, ohne Verbundenheit mit seiner Wurzel, die Gott ist, verarmt der Mensch an inneren Werten und erliegt allmählich den vielfältigen Bedrohungen. Die Geschichte lehrt uns, daß Menschen und Völker, die ohne Gott auszukommen glauben, stets der Katastrophe der Selbstzerstörung preisgegeben sind. Treffend hat dies der Dichter Ernst Wiechert in dem Satz formuliert : »Seid gewiß, daß niemand aus der Welt herausfällt, der nicht zuvor aus Gott herausgefallen wäre«. Aus einer lebendigen Gottesbeziehung erwächst dem Menschen hin­ gegen das Bewußtsein von der Einmaligkeit und Kostbarkeit seines Lebens und seiner personalen Würde. Inmitten seiner konkreten Lebens­ situation weiß er sich von Gott gerufen, getragen und angespornt. Trotz herrschender Ungerechtigkeiten und persönlichen Leids versteht er sein Leben als ein Geschenk; er ist dafür dankbar und fühlt sich dafür vor Gott verantwortlich. Gott wird so für den Menschen zur Quelle der Kraft und der Zuversicht, aus der heraus er sein Leben menschenwürdig gestalten und auch selbstlos in den Dienst seiner Mit­ menschen zu stellen vermag. 7. Gott hat Johannes den Täufer schon »im Mutterleib berufen«, »Stimme eines Rufers in der Wüste« zu werden und dadurch seinem Sohn den Weg zu bereiten. Auf ähnliche Weise hat Gott auch auf einen jeden von uns »seine Hand gelegt«. An jeden von uns geht ein besonderer Ruf, jedem von uns wird eine von ihm zugedachte Aufgabe Acta Ioannis Pauli Pp. II 227 übertragen. In jedem Anruf, der uns auf vielfältige Weise treffen kann, ist jene göttliche Stimme vernehmbar, die damals durch Johannes ge­ sprochen hat : »Bereitet dem Herrn den Weg«. 14 Jeder Mensch sollte sich fragen, was er in seinem Beruf, in seinem Stand dazu beitragen kann, um dem Herrn Einlaß in diese Welt zu verschaffen. Wo immer wir uns dem Rufe Gottes öffnen, werden wir wie Johannes Wegbereiter Gottes unter den Menschen. Stellvertretend für die unzähligen Männer und Frauen, die sich in der Geschichte auf diese Weise dem Wirken Gottes beispielhaft geöffnet haben, möchte ich euch hier auf den hl. Martin hinweisen. Wenn uns auch Jahr­ hunderte von ihm trennen, so ist er uns doch durch sein Vorbild und seine zeitlose Größe in der Nachfolge Christi nahe. Er ist ja euer Diözesan- und Landespatron. Er wird verehrt als der große Heilige des gesamten pannonischen Raumes : »Martinus natus Savariae in Pannonia«. Martin steht vor uns als ein Mensch, der sich mit Gott eingelassen hat, der sein »Ja zum Glauben« als ein »Ja zum Leben« verstanden und praktiziert hat. Wozu er sich berufen wußte, das hat er mit letzter Konsequenz erfüllt. Noch bevor er Christ wurde, teilte er mit dem Armen seinen Mantel. Schon das Soldatenleben bot ihm gewiß manche Freuden ; aber das genügte ihm nicht. Wie jeder Mensch war er auf der Suche nach einer Freude, die von Dauer ist, nach einem Glück, das nicht zerstört werden kann. Erst in reiferen Jahren begegnete er im Glauben Jesus Christus, in dem er die Fülle der Freude und das Glück gefunden hat. Durch den Glauben ist Martin nicht ärmer, sondern reicher geworden : Er wuchs in seinem Menschsein, er wuchs in der Gnade vor Gott und den Menschen. 8. Damit diese Wahrheit, daß der Mensch seine Erfüllung und sein wahres Heil nur in Gott findet, immer verkündet werden kann, dazu bedarf es vor allem der Priester und Ordensleute. Achtet deshalb auf eure Mitverantwortung für die Weckung geistlicher Berufe. Mit Freude höre ich, daß in einigen Tagen in eurer Diözese sechs Neupriester geweiht werden. Dies ist ein großes Geschenk für die Kirche in eurer Heimat. Hört nicht auf zu beten, daß der Herr Arbeiter in seine Ernte sende ! » Mt 3, 3. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 228 In besonderer Weise wende ich mich an die jungen Menschen, die die Zukunft eures Landes und der Kirche sind. Sucht zu erkennen, liebe junge Freunde, was Gott von euch will. Seid offen für seinen Ruf ! Prüft sorgfältig, ob er nicht auch euch in die besondere Nach­ folge Christi als Priester, Ordensfrau oder Ordensmann einlädt, sei es hier in eurer Heimat oder draußen in der Weltmission. Ich bitte euch alle, für welchen Weg auch immer ihr euch entscheidet, laßt den Samen des göttlichen Wortes in die Furchen eures Herzens fallen; laßt es dort nicht vertrocknen, sondern pflegt es, damit es aufgeht und wächst und reiche Frucht bringen kann. Sagt »Ja zum Glauben« - sagt »Ja zum Leben« ; denn Gott lebt es mit euch ! Mit ihm wird euer Leben zu einem Abenteuer ; es wird schön, reich und erfüllt sein ! 9. Liebe Christen der Diözese Eisenstadt ! Im Geist des hl. Martin überschreitet ihr auch die Grenzen eurer Heimatdiözese. Diese ist sich mit ihrem Bischof der Brückenfunktion bewußt, die ihr gerade zu den Völkern Osteuropas hin habt. Ihr seid bereit, mit ihnen Kontakte zu pflegen und auch mit ihnen zu teilen, materiell und geistig. Die heuti­ gen zahlreichen Gäste aus den Nachbarländern sind -dafür ein neuer Beweis. Ebenso seht ihr auch euere Verantwortung für die Weltkirche, vor allem für jene Ortskirchen, die materiell in Not und Armut leben. Es ist mir bekannt, daß ihr fast in jedem Erdteil ein Hilfsprojekt nach Kräften unterstützt und auch zu euren Partnerdiözesen in Afrika und Indien in lebendigem Austausch steht. Ihr helft euren Missionaren, Ordensschwestern und Entwicklungshelfern an vielen Orten. Und wie ich höre, wollt ihr auch durch eine großzügige Spende anläßlich meines Besuches in eurer Diözese das Haus für Obdachlose, das im Vatikan für die Armen in den Straßen Roms entstanden ist und von Schwestern von Mutter Theresa betreut wird, hochherzig unterstützen. Dafür und für alle Hilfe, die ihr Notleidenden zugute kommen laßt, danke ich euch von Herzen und ermutige euch, in diesem Geist eures Diözesanpatrons, des hl. Martin, beispielhaft weiterzuwirken. 10. »Bereitet dem Herrn den Weg ... damit mein Heil bis an das Ende der Welt reicht«. 15 Wenn wir, liebe Brüder und Schwestern, als Christen, die durch die Taufe in Christus eingegliedert sind, auf un­ sere Berufung schauen, dann gewinnen diese Worte des Herrn aus 15 Vgl. Jes 49, e. 229 Acta Ioannis Pauli Pp. II dem Munde des Propheten Jesája — aus dem heilsgeschichtlichen Ad­ vent vor dem ersten Kommen Christi — für uns am Ende des zweiten Jahrtausends nach Christi Geburt eine besondere Bedeutung. Stehen wir doch gleichsam in einem »neuen Advent« der Weltgeschichte, be­ sonders hier auf dem alten Kontinent! Muß nicht das von Christus uns geschenkte »Heil« von neuem bis an die äußersten Grenzen Europas gelangen? Wir alle spüren, wie sehr wir der Erneuerung, einer neuen Hin­ wendung zu Gott bedürfen. Erneuerung, Umkehr und Hinwendung zu Gott, zu den Quellen des Glaubens, Besinnung auf den unverkürzten Glauben — das ist es, wozu uns das heutige Fest der Geburt Johannes des Täufers aufruft und wozu uns auch das Beispiel des hl. Martin anspornt. Ja, wir wissen alle um die Notwendigkeit der Erneuerung in unse­ rer Gesellschaft, der Neu-Evangelisierung unseres Kontinents: damit der europäische Mensch den Sinn für seine grundlegende Würde nicht verliert; damit er nicht den zerstörerischen Mächten des geistigen To­ des verfällt, sondern das Leben hat und es in Fülle h a t ! 16 11. Mit besonderer Freude möchte ich nun auch noch ein kurzes Grußwort an unsere anwesenden Brüder und Schwestern aus Ungarn un Kroatien in ihrer Muttersprache richten. Kedves magyar nyelvű Testvérek! Szívből megismétlem a már egyszer kifejezett üdvözletemet. Testvéri köszöntésem különösen a magyar püspököknek szól, élükön Paskai László esztergomi érsekkel, Magyarország prímásával, aki hamarosan bíborosi rangot kap, valamint a papoknak és szerzeteseknek. Köszöntöm a nagy számben összesereglett magyar nyelvű híveket, akik az eisenstadti egyházmegyéből és Magyarországról vagy máshonnan jöttek —köztük az erdélyi menekülteket —, hogy találkozzanak Péter utódával és eguütt ünnepeljék ezt a szentmisét. A Veletek való találkozás nagy lelki örömet jelent nekem. Bennetek köszöntöm az egész magyar egyházat és nemzetet. Népetek története szorosan összekapcsolódik a keresztény hittel. A Krisztus és Anyja, Mária iránti szeretet mélyen elődeitek szívében gyökerezett. Es a szere­ tet mozgat Benneteket is. Ezért jöttetek ide; ezért zarándokoltok oly gyakran Máriazellbe és más Mária-kegyhelyekre. 16 Vgl. Joh io, 10. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 230 Különlegesen egyesülve Veletek részt veszek jubileumi ünnepléstekben, amellyel ebben az évzen Szent István királyotokat tisztelitek. Az ő mély hite és testvéri szeretete legyen ma is példakép és ösztönzés számotokra. Korunkban a hit nagy tanúja volt Isten Szolgája, Bat­ thyány-Strattmann László, akinek boldoggáavatási eljárása már Bómáben is folyamatban van. Ebben az Isten Anyjának szentelt évben útravalóul, otthoni hétkö­ znapjaitok számára, azokat a szavakat adom, amelyeket Mária a kánai menyegzőn Fiára utalva mondott: Tegyétek azt, amit Jézus m o n d ! 17 Ha ezekhez a szavakhoz igazodtok, akkor a helyes úton maradtok. A sötétségben és bizonytalanságban biztos irányt mutatnak. Mária, Ma­ gyarok Nagyasszonya, valamint Szent István királyotok járjanak közben az Urnái értetek', hozzátartozóitokért, egyházatokért és az egész magyar népért, hogy hűségesen megőrizzétek a keresztény hitet és Jézus Krisztus igazi tanúiként éljetek. 12. Pozdravljam i drage vjernike hrvatskog jezika iz Gradisca i sve Hrvate koji su dosli u Gradisce sa sxojim Biskupima pod vodstvom Kardinala Franje Kuharica k ovoj sluzbi Bozjoj. Povijest hrvatske kulture i povijest hrvatskog jezika su i u Gradiscu usko povezani s krscanskom vjerom. Dragocijeni plodovi su izasli iz ove veze. Spomenut cu samo kao jedan primjer osobu i djelo svecenika i pjesnika Mate Mersica Miloradica, koji je u isto vrijeme bio izvrstan svecenik i uöitelj hrvatskog jezika. Kroz stoljeca je bila krscanska vjera duéa vase hrvatske kulture. Neka i u buduce ostane tako. Prve molitve kője ste öuli i nauéili bile su izreöene na hrvatskom jeziku. Jeziku vasih djedova. Prve duhovne pjesme isto tako su bile na tom lijepom jeziku. Saéuvajte vjeru vasih djedova! Ne stidite se ove vjere. öuvajte i razvijajte kulturu vasih oöeva. I na koncu poseban pozdrav ovdje nazocnim brojnim Hrvatima iz Domovine i onih koji zive u inozemstvu. Znadem da ste uz ne male zrtve doáli na o vaj susret s Papom. Vama i svima vasima u dragoj mi Hrvatskoj, koji ste tako odani Kristovu Námiesniku moj Apostolski Blagoslov. Hvaljen Isus i Marija. * 17 Vö. Jn 2, 5. # » Acta Ioannis Pauli Pp. II 231 Salisburgi, ad Austriae episcopos habita.* Liebe Mitbrüder im Bischof samt i 1. Wie ich in der kurzen Fernsehbotschaft vor Beginn meines jetzi­ gen Pastoralbesuches gesagt habe, wollen unsere Begegnungen eine frohe Feier unseres Glaubens sein, in dem wir uns gegenseitig bestär­ ken. Diese Feier erhält eine besondere Dichte in unserer heutigen brü­ derlichen Begegnung. Das Leitwort, das Ihr für meinen zweiten Pastoralbesuch in Eurem Land gewählt habt : »Ja zum Glauben - Ja zum Leben«, ist Bekenntnis und Aufruf zugleich. Es erhält in der Gemeinschaft der Bischöfe, die die göttliche Vorsehung zu Oberhirten des Volkes Gottes in Österreich bestellt hat, eine um so größere Aktualität und Bedeutung. Das II. Va­ tikanische Konzil hat ja unter den hauptsächlichsten Ämtern der Bi­ schöfe gerade der Verkündigung des Evangeliums einen »hervorragen­ den Platz« zugewiesen. Denn, so sagt es, »die Bischöfe sind Glaubens­ boten, die Christus neue Jünger zuführen ; sie sind authentische, das heißt mit der Autorität Christi ausgerüstete Lehrer. Sie verkündigen dem ihnen anvertrauten Volk die Botschaft zum Glauben und zur An­ wendung auf das sittliche Leben und erklären sie im Licht des Hei­ ligen Geistes«. 1 Christus hat für das Oberhaupt des Bischofskollegiums — für Petrus und seine Nachfolger — eigens gebetet, daß sein »Glaube nicht erlischt« und ihm zugleich ausdrucklich aufgetragen : Du aber »stärke deine Brüder«. 2 2. Von Herzen danke ich Euch, daß Ihr mir durch Eure freund­ liche Einladung zu diesem zweiten Besuch in Euren Ortskirchen eine weitere, vorzügliche Gelegenheit dafür bietet. Ich habe sie mit Freude angenommen und erwidere dadurch gern im Geist tiefer brüderlicher Verbundenheit Euren Ad-limina-Besuch, den Ihr mir im vergangenen Jahr gemeinsam in Rom abgestattet habt. Unsere heutige Begegnung will das damals begonnene Gespräch fortsetzen und vertiefen. Ich danke Euch für alles, was Ihr zur Vorbereitung meines Besuches getan habt, damit es für alle Beteiligten Tage der Gnade und religiöser Erneuerung werden. Ich danke Euch für Euren Dienst an Gottes heili* Die 24 m. Iunii a. 1988. 1 Lumen gentium, 2 Lk 22, 31. 25. 232 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gem Volk, für Eure Treue zu Christus und für Eure Einheit mit dem Nachfolger Petri im gemeinsamen Auftrag der Glaubensverkündigung. Aus langjähriger eigener Erfahrung weiß ich nur zu gut, welchen Schwierigkeiten und Nöten ein Bischof als Zeuge der Frohen Botschaft Jesu Christi gerade in der heutigen säkularisierten Welt begegnet. In Euren täglichen Mühen versichere ich Euch meiner steten brüderlichen Solidarität im Wissen darum, daß Ihr Euch mit ganzer Hingabe in Liebe zu Christus und den Euch anvertrauten Gläubigen für die Aufer­ bauung des Reiches Gottes in Euren Diözesen und Gemeinden einsetzt. Diese Solidarität, die im gemeinsamen Auftrag und zutiefst im gemein­ samen Glauben gründet, ermöglicht uns auch Freimut und Offenheit zueinander. Ihr wißt, daß ich dankbar bin, wenn Ihr mir unbeschönigt, wie es sich unter Brüdern ziemt, Eure Fragen und Sorgen vorlegt. Wenn ich immer wieder mit gleicher Offenheit zu Euch spreche, so nehmt dies als Zeichem meines Vertrauens. Nur in solchem Geist können wir die großen Aufgaben bestehen, die auf uns zukommen. Wir alle kennen die Erfahrung der Apostel, die Nächte der Vergeblichkeit, von denen wir mit leeren Netzen zurückkommen. Gerade in solcher Erfahrung der eigenen Grenze bereitet uns der Herr dafür, nicht uns, sondern ihm zu vertrauen, unbedingt und ohne Furcht. Die ehrliche Erkenntnis von Versagen und Mißerfolg hat daher nichts mit lähmendem Pessimismus oder mit Mutlosigkeit zu tun. Sie muß uns nur enger zum Herrn und so zueinander führen, um uns gegenseitig zu stärken, auf daß wir alle einmal als treue Knechte Jesu Christi erfunden werden. 3. Das Leitwort des jetzigen Pastoralbesuches soll auch über un­ serer heutigen Begegnung stehen. Es läßt uns zuerst dankbar daran zurückdenken, daß in dieser geschichtsreichen Stadt, in diesem schönen Land im Herzen Europas, Eure Vorfahren einmal mit Gottes Gnade bereitwillig ihr »Ja zum Glauben« gesprochen haben, als der Glaubens­ bote Rupert mit seinen Gefährten und seine Nachfolger ihnen den christlichen Glauben verkündeten und dieses Bistum errichteten. Das gläubige Volk ist selbst in schweren Zeiten zum weitaus größten Teil dem katholischen Glauben treu geblieben. Die Bischöfe von Salzburg waren zudem in den frühen Jahrhunderten auch eifrig darum bemüht, daß der christliche Glaube in die Länder Osteuropas weitergetragen wurde. Manche von ihnen haben durch ihr konsequentes Ja zum Glauben wie der hl. Rupert mit vielen ihrer Gläubigen sogar den Ruf der Heiligkeit erlangt; unter ihnen der hl. Virgil, der hl. Vitalis und Acta Ioannis Pauli Pp. II 233 der hl. Arno. Euer ganzes Volk und Land ist tief geprägt vom christ­ lichen Glauben und einem reichen religiösen Brauchtum. Ein kostbares Erbe, das es immer wieder neu zu entdecken, sorg­ fältig zu hüten und neu mit Leben zu erfüllen gilt. Wir wollen Gott danken, daß in vielen Menschen dieses Landes noch ein tiefer, starker Glaube vorhanden ist und daß sich viele redlich darum bemühen, aus dem Glauben zu leben und ihn durch Werke der Liebe zu bezeugen. Ebenso wissen wir aber auch, daß bei nicht wenigen der Glaube be­ dauerlicherweise verflacht oder in Gewohnheit und Brauchtum erstarrt ist. Wieder andere sind in den letzten Jahren in nicht geringer Zahl sogar — aus welchen Gründen auch immer — aus der Kirche ausge­ treten. Das Ausmaß der Säkularisierung als Folge von Wohlstand und religiöser Gleichgültigkeit ist auch bei Euch im Leben des einzelnen, der Familie und vor allem in der Öffentlichkeit weit fortgeschritten. Der Glaube hat im konkreten Leben des Alltags an Kraft verloren. Nicht nur einige vereinzelte pastorale Initiativen sind heute gefordert, eine umfassende Neu-Evangelisierung wird immer notwendiger, die bei den einzelnen, bei den Familien und Gemeinden beginnt und die verschüt­ teten Quellen des Glaubens und einer überzeugten Christusnachfolge neu zum Fließen bringt. Fordern wir unsere Christen zu einem neuen Ja zum Glauben auf, das zu einem neuen Ja zum Leben, zu einem Leben in der befreienden und beglückenden Freundschaft mit Gott werden kann. 4. Liebe Mitbrüder ! Als Bischöfe sind wir vor allem Glaubensbo­ ten, Verkünder der Frohen Botschaft, die Christus neue Jünger zu­ führen und die lauen und ermüdeten in ihrem Glaubensleben erneuern sollen. Die lebendige Weitergabe des Glaubens ist heute eine der wich­ tigsten Aufgaben der Kirche. Es geht dabei nicht nur darum, den Glauben unverfälscht zu bewahren, sondern auch darum, ihn so zu vermitteln, daß die Herzen von der Frohen Botschaft entzündet wer­ den und die Menschen erkennen, wie ihr Leben dadurch Klarheit und Kraft erhält für eine lebendige Verbundenheit mit Gott und auch für den Dienst an ihren Mitmenschen und eine christliche Gestaltung der Gesellschaft. Als von Gott bestellte Hirten im Volke Gottes habt Ihr sorgfältig über das Euch anvertraute Gut des Glaubens zu wachen, damit der Glaube vollständig und unversehrt an die nachwachsende Generation weitergegeben wird. Seid Euch aber auch stets bewußt, daß die Barche Acta Apostolicae 234 Sedis - Commentarium Officiale nicht eine Sammlung trockener, formelhafter Lehren zu hüten hat. Was die Kirche lehrt, ist nie nur Formel. Es ist Frucht einer leben­ digen Begegnung mit dem Herrn und ist daher Türe zu ihm. Es ist Sichtbarwerden jener Wahrheit, die Weg ist. Wo Lehre veruntreut wird, wird Leben angegriffen, werden Wege verschüttet. Alle Lehren unseres Glaubens laufen zusammen in einer lebendigen Person, Jesus Christus. Wir lieben die Erkenntnis des Glaubens, weil wir darin ihn selber lieben; Glaube ist Erkenntnis, die aus der Liebe geboren wurde. So geht es letztlich immer um die personale Begegnung mit Jesus Christus. Sie ist entscheidend, bei Euch selbst und auch bei den Euch anvertrauten Priestern und Lehren und allen Gläubigen. Hüter des Glaubens sein heißt Hüter des Lebens sein, das Christus bringt, des Lebens in Fülle. 3 4 5. Wie das II. Vatikanische Konzil uns erinnert, erscheint in dieser Aufgabe der Verkündigung der Botschaft Christi »besonders wertvoll jener Lebensstand, der durch ein besonderes Sakrament geheiligt wird, das Ehe- und Familienleben«. Bemüht Euch darum um eine sehr in­ 5 tensive und zeitgemäße Familienpastor al. Die Eltern sind nicht nur die ersten, sondern in den allermeisten Fällen auch die wichtigsten Glaubenszeugen. Schon von früh an spüren die Kinder, ob diese Wert darauf legen, in lebendiger Verbindung mit Gott zu leben; im Ver­ trauen auf seine Führung, in Gemeinschaft mit Jesus Christus und im Bewußtsein, daß sie die Kraft des Heiligen Geistes nicht im Stich läßt. Schon früh spüren sie, ob die Eltern die Kirche lieben, den Gottes­ dienst und die Sakramente, vor allem aber, ob sie sich ernstlich darum bemühen, ihren Glauben zu leben. Ladet die Eltern ein, die vielen Ge­ legenheiten zu nützen, die sich ihnen glücklicherweise in diesem Land bieten, um ihren Glauben zu bilden und sie auf die wichtige Aufgabe vorzubereiten, die sie an ihren Kindern als erste Glaubenszeugen zu erfüllen haben. Gesprächsgruppen in der Gemeinde, Bildungshäuser, gute Bücher und vieles andere stehen ihnen zur Verfügung. Ihr werdet darauf achten, daß diese Einrichtungen von innen her dem Glauben der Kirche dienen, so daß Ihr sie wirklich uneingeschränkt allen als Wege der Begegnung mit dem Evangelium empfehlen könnt. 3 Vgl. Catechesi tradendae, 5. * Vgl. Joh 10, 10. 5 Lumen gentium, 35. Acta Ioannis Pauli Pp. II 235 Bemüht Euch zugleich um eine wirksame Erwachsenenkatechese, die ja die »hauptsächliche Form der Katechese« ist. Denn erst ein 6 Glaube, der ernsthaft von erwachsenen Menschen vertreten, durchdacht, besprochen und in die eigene Sprache übersetzt ist, und bei dem Er­ wachsene gemeinsam fragen, wie sie diesen Glauben unter den heuti­ gen Verhältnissen leben können, erst ein solcher Glaube bietet den Rückhalt, den die nachwachsenden Generationen brauchen, um sich auf ihre Weise den Glauben aneignen zu können. Erfreulicherweise gibt es in Eurem Land zahlreiche entsprechende Bemühungen. Sie wer­ den um so fruchtbarer sein, je mehr sie in enger Verbindung mit Papst und Bischöfen den Glauben aller Zeiten in das Heute dieser unserer Zeit übertragen. Sorgt Euch mit besonderer Aufmerksamkeit und Hingabe um eine angemessene katechetische Ausbildung der Priester und der anderen hauptamtlichen Mitarbeiter im pastoralen Dienst, Diakone, Ordens­ leute und Laien, Männer und Frauen. Durch den Dienst, den sie in den einzelnen Gemeinden oder auch an anderen Stellen des kirchlichen Le­ bens leisten, können sie viel und wesentliches beitragen zu einer leben­ digen und zündenden Weitergabe des Glaubens an die Euch anvertrau­ ten Kinder, Jugendlichen und Erwachsenen. Mit besonderer Freude höre ich, daß es auch in Euren Diözesen zahlreiche Frauen und Männer gibt, die sich ehrenamtlich im Rahmen der Gemeindekatechese um die Hinführung der Kinder zu einem frohen und innerlich befreienden Leben mit der Kirche bemühen, die sich bei der Vorbereitung der Kin­ der auf die erste hl. Kommunion und auf den Empfang der Firmung beteiligen. Hier wird sich bewahrheiten : Die wirksamsten Zeugen Jesu Christi sind immer diejenigen, die den betreffenden Menschen be­ sonders nahe stehen: durch Verwandtschaft, durch den geringeren Altersunterschied, durch gemeinsames Leben in der Gemeinde und an­ dere persönliche Bande. 6. Ein Wort der Anerkennung und der Ermutigung gebührt an die­ ser Stelle allen Pfarrseelsorgen für ihren umfassenden Dienst in den Gemeinden; in einer besonderen Weise aber auch den Religionslehrer­ innen und Religionslehrern, die an den verschiedenen Schulen im Re­ ligionsunterricht der Weitergabe eines lebendigen Glaubens dienen. Ihr Dienst ist oft schwierig ; denn sie gehören mit zu den am meisten expo* Catechesi tradendae, 45. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale 236 nierten Zeugen der Barche. Manche ihrer Schüler sind ohne jede leben­ dige Verbindung mit der Kirche aufgewachsen; manchen fehlt jedes Interesse, auf religiöse Fragen einzugehen. Dies stellt um so größere Anforderungen an ihre pädagogischen Fähigkeiten und auch an ihr persönliches Glaubenszeugnis. Alle Bemühungen um die verstandesmäßige Aneignung und Durch­ dringung der Glaubenswahrheiten dürfen aber nicht vergessen lassen, daß der Mensch nicht nur aus seinem Kopf besteht. Deshalb setzt gesunde Theologie das Mitglauben und Mitleben mit der Kirche voraus ; sie braucht den Raum des Gebetes. Ein einseitig intellektualistisches Glaubensverständnis kann die Freudigkeit an der Nachfolge, statt zu fördern, sogar beeinträchtigen. Darum gilt es, gerade den jungen Men­ schen den Zusammenhang zwischen den wesentlichen Aussagen des Glaubens und ihren eigenen Lebenserfahrungen so nahe zu bringen, daß der Funke des Glaubens überspringen kann. So werden sie begreifen, daß sie zum Glauben den Erfahrungsraum der Kirche, der Gemein­ schaft der Heiligen brauchen; ihre eigenen Erfahrungen werden auf­ gesprengt und ausgeweitet werden, und es wird ihnen aufgehen, daß das, was zuerst nur Formel schien, Wirklichkeit ist und Leben gibt. Dabei muß von allen, die im Dienst der Verkündigung und Weiter­ gabe des Glaubens stehen, zugleich bedacht werden, daß erst im leben­ digen Tun die Wahrheit Gottes wirklich erfaßt wird. »Wer die Wahr­ heit tut, kommt zum Licht«. Das gilt in gleicher Weise für den Ver­ 7 künder wie für den Empfänger der Frohen Botschaft. Darüber hinaus ist jede Form der Glaubensverkündigung immer wesentlich ein »Werk des Heiligen Geistes«. Wer dies ernstnimmt, wird bedacht sein auf eine entsprechende Offenheit des Herzens für den Geist Gottes, auf einen ständigen vertrauten Umgang mit der Heiligen Schrift im Glau­ ben der Kirche sowie auf jene Selbstlosigkeit, die dem Katecheten und Glaubensboten hilft, daß er nicht sich selbst verkündigt, sondern Jesus Christus. Er selbst muß in seinem Reden und Tun transparent werden für den Größeren, der durch sein Glaubenszeugnis wirkt. 7. Liebe Mitbrüder ! Das »Ja zum Glauben«, zu dem Ihr anläßlich meines jetzigen Pastoralbesuches Eure Gläubigen neu aufruft, muß für Euch als von Gott bestellte Hirten und Lehrer des Volkes Gottes zu einem neuen Ja zu einer noch entschiedeneren und lebendigeren 7 Joh 3, 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 237 Glaubensverkündigimg und -Unterweisung werden. »Der Glaube grün­ det in der Botschaft«, sagt der Apostel und fügt sogleich hinzu : »Wie sollen sie an den glauben, von dem sie nichts gehört haben? Wie sollen sie hören, wenn niemand verkündigt?«. 8 Die Frohe Botschaft Christi, die nach einem Wort des Konzils »für alle Zeiten der Ursprung jedweden Lebens für die Kirche« ist, muß 9 neu zur Grundlage aller Bemühungen um eine religiöse und kirchliche Erneuerung gemacht werden. Es gibt heute vergessene Glaubens Wahr­ heiten, vergessene Gebote Gottes, eine fortschreitende Entchristlichung auch im Leben vieler unserer Gläubigen und Gemeinden. Gefordert ist eine Katechese und Glaubensverkündigung, die so radikal und tragend ist, daß man sie als eine Dauerevangelisierung bezeichnen könnte. Wir müssen unsere Gläubigen und uns alle ständig mit der Person und Botschaft Jesu Christi, mit der Fülle des Wortes Gottes herausfordern und dadurch allen Orientierung und Lebensinhalt vermitteln. Aus der im lebendigen Glauben bewußt vollzogenen persönlichen Hin­ gabe an Christus soll sich die religiöse Erneuerung im Leben der ein­ zelnen Gläubigen und in den Gemeinden vollziehen, soll das kirch­ liche Leben in Euren Ortskirchen und in der ganzen Kirche in Öster­ reich im Geist brüderlicher Einheit und Verständigungsbereitschaft ge­ staltet werden. Auf ein in diesem Geist erneuertes kirchliches Leben zielen alle jene Ausführungen und konkreten Hinweise ab, die ich Euch in meiner Ansprache zu Eurem letzten Ad-limina-Besuch gegeben habe. Ich möchte sie heute noch einmal Eurer besonderen pastoralen Sorge und Aufmerksamkeit anempfehlen. 8. Mit dankbarer Anerkennung erwähne ich die Erklärung Eurer Bischofskonferenz, durch die Ihr Euch die bei diesem Ad-limina-Besuch erörterten pastoralen Anliegen zueigen gemacht und sie mit einigen klärenden Worten Euren Gläubigen erläutert habt. Von besonderer Wichtigkeit davon scheint mir für heute Euer nachdrücklicher Hinweis auf die Verpflichtung zur Bildung des Gewissens zu sein. Das Gewissen ist jener geheimnis- und entscheidungsvolle Ort, wo die Brücke vom Glauben zum konkreten Leben geschlagen wird. Der tiefere Grund für die zunehmende Orientierungslosigkeit des heutigen Menschen liegt im Schwinden des Gottesbewußtseins und in der Krise des Gewissens. « Rom 10, 17, 14. » Lumen gentium, 20. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 238 Officiale Das Gewissen ist, wie das Konzil es nennt, die »verborgenste Mitte und das Heiligtum in Menschen«. 10 Es ist die »erste Grundlage der inneren Würde des Menschen und zugleich seiner Beziehung zu Gott«. 11 Wird die Wirklichkeit Gottes verdunkelt, verformt sich auch das Ge­ wissen des Menschen; wird die Sünde geleugnet, wird auch Gott ge­ leugnet. Viele halten heute das Urteil des menschlichen Gewissens für etwas Relatives, für etwas bloß vom Menschen Gemachtes, für die Regel eines Humanismus ohne Gott. »Handle nach deinem Gewissen !« ruft man dem Menschen zu, ohne ihm jedoch Orientierungshilfen zu geben. Das Gewissen des Menschen aber verwahrlost, wenn es allein gelassen wird und man ihm die Wahrheit vorenthält. So wenig wie das Auge auf das Licht, kann das Gewissen auf die Wahrheit verzichten. Das Gewis­ sen hat ein unveräußerliches Recht auf Wahrheit und ist zuinnerst mit der Würde des Menschen verbunden. Wenn die Kirche die Lehre des Glaubens und der Sitten verkündet, so leistet sie einen unerläßlichen Dienst an eben dieser seiner Würde, da Gott den Menschen von Anfang an als sein Bild und Gleichnis geschaffen hat. Der Würde des Menschen entspricht allein das richtig gebildete Ge­ wissen, das Gewissen, das sich nach der Wahrheit ausrichtet und, von ihr erleuchtet, entscheidet. Darum ist der Mensch von der Würde seines Menschseins gehalten, sich mit seinem Gewissen an der vom Schöpfer gesetzten Ordnung zu orientieren ; er muß die in Christus geoffenbarte Wahrheit befragen und die Lehre der Kirche »maß-gebend« in seine Gewissensentscheidung einbeziehen. In diesem Sinn verlangt das Kon­ zil von den Gläubigen ausdrücklich, daß sie »mit einem im Namen Christi vorgetragenen Spruch ihres Bischofs in Glaubens- und Sitten­ fragen übereinkommen und ihm mit religiös gegründetem Gehorsam anhangen. Dieser religiöse Gehorsam des Willens und Verstandes ist in besonderer Weise dem authentischen Lehramt des Bischofs von Rom, auch wenn er nicht kraft höchster Lehrautorität spricht, zu leisten ; nämlich so, daß sein oberstes Lehramt ehrfürchtig anerkannt und den von ihm vorgetragenen Urteilen aufrichtige Anhänglichkeit gezollt wird, entsprechend der von ihm kundgetanen Auffassung und Absicht«. Ihr selbst habt in der genannten Erklärung gegenüber miß12 10 Gaudium et spes, 16. 11 Anspr. zum »Angelus«, am 14. März 1982; vgl. Insegnamenti V, 1, 1982, S. 860. 12 Lumen gentium, 25. Acta Ioannis Pauli Pp. II 239 bräuchlichen Formen der Berufung auf das Gewissen deutlich gemacht, was die zum Beispiel im Hinblick auf die Enzyklika »Humanae vitae« und das Apostolische Schreiben «Familiaris consortio^ für das Leben des Christen konkret bedeutet. 9. Liebe Mitbrüder ! Nur eine im Glauben gefestige und aus dem Glauben lebende Kirche kann auch ihren Heilsauftrag in der Gesell­ schaft und für alle Menschen wirksam erfüllen. Selbst ihre eigene innere Erneuerung steht letztlich im Dienst ihrer missionarischen Sen­ dung, »damit die Welt glaubt«. Durch eine umfassende Neu-Evangelisierung muß die Kirche versuchen, dem Prozeß der kirchlichen Ent­ fremdung in ihren eigenen Reihen Einhalt zu gebieten und Mittel und Wege zu finden, um auch die der Kirche Fernstehenden wieder zurückzugewinnen und die ganze menschliche Gesellschaft mit dem Sauerteig des Evangeliums zu durchdringen. »Die Kirche evangeli siert«, so sagt das Apostolische Schreiben »Evangelii nuntiandi«, »wenn sie versucht, ausschließlich durch die göttliche Kraft ihrer Botschaft, die sie verkündet, das persönliche und kollektive Gewissen der Men­ schen, ihr Handeln, ihr Leben und ihr Milieu zu verändern«. Die Heilsbotschaft Christi ist universell. Sie muß der gesamten Mensch­ heit und jeder Schicht der Gesellschaft verkündet werden. 13 14 »Ja zum Glauben - Ja zum Leben«. Unser aus dem Glauben gespro­ chenes Ja zum Leben ist ein Ja zur ganzen geschöpflichen Wirklich­ keit, die in Gott ihren Ursprung und ihr Ziel hat. Das Ja zum Schöpfer ist ein Ja zu seiner Schöpfung. Es lehrt daher auch, die Maßstäbe zu finden, wie Fortschritt und Bewahrung, Wissenschaft und Ehrfurcht, Freiheit des Menschen und Bindung an das innere Wort der Schöp­ fung in Einklang zu bringen sind. Die unbedingte Ehrfurcht vor dem Leben des Menschen von der Empfängnis bis zum Tod steht im Kon­ text der Ehrfurcht vor Gottes guter Schöpfung insgesamt und ist ohne Wenn und Aber deren eigentlicher Testfall. Eine neue Zuwen­ dung zur sittlichen Botschaft des Seins wird sich auch fruchtbar er­ weisen für die so nötige Vertiefung einer zeitgemäßen Ethik des Frie­ dens und des sozialen Fortschritts. Unser Glaube hat die Kraft, zur Lösung der ungeheuren Probleme, die die Menschheit bedrücken, einen wirksamen Beitrag zu leisten. Mit Recht erwartet die Welt heute viel von uns Christen, auch von den 15 Vgl. Joh 17, 21. M Nr. 18. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 240 Officiale Gläubigen in Eurem Land. Je mehr wir uns auf diese Herausforderun­ gen einlassen, um so deutlicher werden wir erfahren : Dort, wo der Glaube nicht nur im Denken und Beten und im kleinen Lebensraum eine Rolle spielt, sondern auch in seiner weltweiten Bedeutung be­ griffen und wirksam wird, bis him zu den drängenden Problemen der Menschen in aller Welt, wird in demselben Maße auch unser eigener Glaube an Lebendigkeit und Kraft und wohl auch an Anziehungskraft gewinnen. In diesem Zusammenhang möchte ich Euch auch in allem ermutigen, was gerade auch von den Christen Eures Landes für die notleidenden Mitmenschen in anderen Ländern, vor allem in der Drit­ ten Welt, so großzügig geleistet wird. Unser vom Glauben getragenes »Ja zum Leben« ist schließlich und vor allem natürlich ein Ja zur Fülle des Lebens, ein Ja zum Leben in der Gotteskindschaft, das nicht einmal der Tod zu besiegen vermag, da es die Verheißung ewigen Lebens in sich trägt. Verkünden wir darum, liebe Mitbrüder, den Menschen unserer Zeit mit neuem Mut Jesus Christus, der das Leben selber ist und der ge­ kommen ist, »damit sie das Leben haben und es in Fülle haben«. Dabei begleite und stärke Euch und alle, die Euch im Verkündigungs­ auftrag helfend zur Seite stehen, mein besonderer Apostolischer Segen. 15 » » * Salisburgi, ad homines cultura excultos, diurnarios, artium cultores habita.* Sehr geehrte Damen und Herren . 1 1. Es ist mir eine besondere Freude, Ihnen — den Vertretern von Wissenschaft und Kunst sowie den Repräsentanten von Presse, Rund­ funk und Fernsehen — in dieser weltbekannten Stadt zu begegnen. Die Faszination Salzburgs erwächst aus einem vielfältigen Reichtum an kulturellem Schaffen seit Jahrhunderten bis in die Gegenwart in­ mitten einer Landschaft von außerordentlicher Schönheit. Salzburg ist eine Weltstadt der Musik, besonders durch Wolfgang Amadeus Mozart. Auch sein architektonisches Profil ist weltbekannt und hat ihm den Namen »Das deutsche Rom« eingebracht. Der Name 15 Joh io, 10. * Die 27 m. Iunii a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 241 des Arztes Paracelsus, dessen Wanderleben hier zu Ende ging, hat in der Geschichte von Medizin und Naturwissenschaft einen bedeut­ samen Platz. Und mitten im Dreißigjährigen Krieg, der Europa ver­ wüstete, stiftete ein Salzburger Erzbischof die Universität als einen bevorzugten Raum zur Entfaltung der Wissenschaften. Die Geschichte von Kultur und Kunst ist in Salzburg eng ver­ bunden mit der Geschichte des Glaubens und der Kirche. Die räum­ liche Nähe, die den Dom, die beiden alten benediktinischen Abteien, die Universität und das Festspielhaus miteinander verbindet, ist dafür ein Symbol. Unzählige Menschen aus aller Welt kommen jedes Jahr in diese Stadt. Die hier herrschende architektonische und musikalische Harmo­ nie läßt manche Besucher für kurze Zeit die gewaltigen Disharmonien in der Welt von heute vergessen. Anderen wird durch diese Harmonie die moralische Kraft geschenkt, sich stärker als bisher für die Über­ windung von Übeln einzusetzen. Mancher Besucher Salzburgs wird sich dabei an ein Wort Dosto­ jewski j s erinnern. Es lautet : »Das Schöne wird die Welt retten !((. Schönheit wird in diesem Zusammenhang verstanden als Abglanz der Schönheit, der Herrlichkeit Gottes. Angesichts der bedrängenden Wirk­ lichkeit der Welt von heute, die uns allein schon durch die Medien­ berichte eines einzigen Tages ausreichend bekannt sind, sollte man freilich diesen Satz erweitern und sagen : »Das Gute, die Güte, die Liebe wird die Welt retten!«. Der Ohrist versteht darunter die Liebe Gottes, die in Jesus Christus in ihrer erlösenden Vollgestalt erschienen ist und zur Nachfolge ruft. 2. Eine Allianz aller, die das Gute wollen und über besonders wirk­ same Motive wie Mittel zu seiner Realisierung verfügen, ist heute besonders dringlich : Es geht um den Menschen und um seine Welt, die auf nie dagewesene Weise gefährdet sind. Vor fünf Jahren habe ich in Wien bei einer ähnlichen Begegnung mit Wissenschaftlern, Künstlern und Publizisten gesagt : »Übersehen und überhören Sie ihn nie : den hoffenden, liebenden, angsterfüllten, leidenden und blutenden Menschen. Seien Sie sein Anwalt, hüten Sie seine Welt : die schöne, gefährdete Erde«. Heute möchte ich diese Bitte vor Ihnen, meine Damen und Herren, wiederholen. Die seither erfolgte Entwicklung gibt ihr ein zusätzliches Gewicht. In meiner jüngsten Enzyklika «Sollicitudo rei socialis« habe 16 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 242 ich die Notwendigkeit betont, »uns der furchtbaren Herausforderung des letzten Jahrzehnts des zweiten Jahrtausends zu stellen«. 1 Man denke an die unverminderte Notlage der Menschen im Süden der Erde. Man denke an den häufigen unverantwortlichen Umgang mit dem menschlichen Leben vor wie nach der Geburt : die Auslöschung so vie­ ler Ungeborener, die Probleme, die sich aus der Entwicklung der Gen- und Informationstechnologie ergeben, und vieles andere mehr. Man denke schließlich an die Probleme des Weltfriedens, die Probleme bei der Nutzung der Atomkraft und an die zunehmende Bedrohung der Umwelt des Menschen in Vegetation, Tierwelt, Wasser und Luft. Das ungeheure Anwachsen dessen, was die Menschheit heute weiß und technisch kann, hat auch die Ambivalenz dieses Fortschritts deut­ lich gemacht. Daraus ergibt sich für jeden Menschen je nach dem Grad seiner Teilhabe an Entscheidungsvorgängen eine unabweisbare Ver­ antwortung, besonders aber für die Wissenschaftler und die Träger des politischen und kulturellen Lebens. Die Heilige Schrift überliefert uns das düstere Bild des Menschen Kain, der solche Verantwortung mit der trotzigen Frage ablehnt : »Bin ich denn der Hüter meines Bruders?«. 2 Die Bibel zeigt aber auch das positive Gegenbild : den Menschen als Hirten, als Hüter seines Bruders und als Hüter der ihm anvertrauten Schöpfung. Ange­ sichts so vieler sozialer und ökologischer Verwüstungen wächst heute die Bereitschaft, sich erneut diesem Bild zuzuwenden, zu ihm umzu­ kehren. Damit aber verbindet sich sogleich die entscheidende Frage : Wer hütet denn den Hirten? 3. Der Appell »Seid Hüter der Erde« leuchtet heute, so scheint es, allgemein ein. Über seine Begründung aber gibt es keine Einigkeit. Genügt die Angst vor möglichen Katastrophen zur Begründung einer neuen, verstärkten Verantwortung? Genügt es, darauf hinzuweisen, daß bereits individueller und nationaler Eigennutz dazu anleiten können, Frieden zu suchen und die Umwelt des Menschen zu schonen? Genügt es etwa, auf das Los künftiger Generationen zu verweisen, um Bereit­ schaft zur Verantwortung zu wecken? Kann der Mensch sich als Hüter der Erde und als Hüter seiner Mitmenschen voll verstehen, wenn er sich nicht auch selbst in seinem Dasein behütet weiß? 1 Nr. 47. 2 Oen 4, 9. Acta Ioannis Pauli Pp. II 243 Was hält also den Menschen in seiner Verantwortung? Wer gibt ihm Halt? Diese Fragen sind auch in einer säkularisierten Gesellschaft unabweisbar. Daher nahmen in der jüngeren Vergangenheit selbst ab­ strakte Begriffe wie »Zukunft«, »Menschheit« und »Natur« quasi-personale Züge an. Und es scheint so, als ob sogar deterministische Welt­ bilder noch den untergründigen Wunsch des Menschen nach Geborgen­ heit, nach Behütetsein zum Ausdruck bringen; behütet wenigstens durch allgemeingültige Gesetzmäßigkeiten. Die europäische Geistesgeschichte der letzten Jahrhunderte zeigt, wie sehr die Vorstellung, das Leben des einzelnen und die Existenz der Menschheit seien lediglich ein absurdes, unbedeutendes Zwischen­ spiel im Universum, die moralische Ordnung in Frage gestellt hat. Un­ vergeßlich ist die tragische Einsicht einer Romangestalt bei Dostojewskij : Wenn es keinen Gott gebe, dann sei alles erlaubt. Schreckensbilder aus Vergangenheit und Gegenwart haben manche dazu verleitet, den Menschen mit einem gefährlichen Raubtier zu ver­ gleichen, dessen Auslöschung in der postulierten Evolution der Mate­ rie kein Schaden wäre. Andere wieder sehen den Menschen als ein Wesen an, dessen Erbanlagen und leib-seelische Strukturen vollkom­ men neu geordnet werden müßten. Hinter diesen beiden extrem nega­ tiven Selbstauslegungen steht die tiefe Furcht, der Mensch sei wirk­ lich dazu verdammt, sein Dasein gänzlich unbehütet und alleingelas­ sen zu gestalten. Der Appell »Seid Hüter der Erde« genügt auch angesichts heutiger neuartiger Bedrohungen nicht, um eine Umkehr zu einer dafür tragfä­ higen Moral zu erreichen, wenn er nicht zugleich eine Quelle von Sinn, von moralischer Energie erschließt. Der drohende Hinweis auf eine mögliche oder sogar wahrscheinliche Katastrophe hat ja oft nur zu jenem Verhalten geführt, das schon für manche Zeitgenossen des Apostels Paulus charakteristisch war : »Laßt uns essen und trinken, denn morgen sind wir tot«. 3 Hoffnungslosigkeit kann den Menschen und große Teile einer Gesell­ schaft zur Mentalität und Praxis eines übersteigerten Konsumismus bringen, der alles Wissen und Können in seinen Dienst zwingt und nicht einmal vor der traurigen Idee zurückschreckt, sich selbst biotech­ nisch kopieren zu lassen, um vielleicht so dem Tod zu entgehen. 5 1 Kor 15, 32. 244 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Der Suche nach einem Behütetsein des gefährdeten Menschen be­ gegnet heute auch die vielstimmige Versuchung zu einer neuen Art von »Rückkehr zur Natur«, zu einer gewollten Verschmelzung mit dem Kosmos. Unter dem Anspruch, diese Epoche sei eine Wendezeit und bedürfe eines Paradigmenwechsels, werden fundamentale Dimensionen des Menschen als Person vergessen oder in Frage gestellt. Einer sol­ chen Sicht vom Menschen, die außer acht läßt, daß der Mensch nicht nur in der Natur und mit ihr lebt, sondern ihr auch in Verantwor­ tung und unaufhebbarer Spannung gegenübersteht, widersetzen sich nicht nur die Kirche, sondern wohl auch viele Wissenschaftler. 4. Die Welt, die Dinge sind auch ein Wort, eine Botschaft an den Menschen. Er soll darauf eine Antwort geben. Sein Leben ist ein Dialog nicht nur mit seinen Mitmenschen, sondern auch mit seiner Welt, deren Wort ihm oft beglückend, oft aber auch dunkel und zweideutig erscheint. Wem es aber geschenkt ist zu glauben, daß die Welt sich dem schöpferischen Wort Gottes verdankt und daß sie ein Wort Gottes an uns Menschen ist, den führt die Verantwortung für diese Welt auch in ein Gespräch mit Gott. Aus diesem Gespräch sind die folgenden Worte eines biblischen Psalms gewachsen: »Der Herr ist mein Hirte, nichts wird mir fehlen. Er läßt mich lagern auf grünen Auen und führt mich zum Ruheplatz am Wasser. Er stillt mein Verlangen ; er leitet mich auf rechten Pfa­ den, treu seinem Namen. Muß ich auch wandern in finsterer Schlucht, ich fürchte kein Unheil; denn du bist bei mir, dein Stock und dein Stab geben mir Zuversicht«. 4 Dem Menschen, der sich in der Natur und auf den verschlungenen Pfaden der Geschichte nicht selten allein und unbehütet erfährt, be­ gegnet hier Gott nicht als bloße Idee, als abstraktes Prinzip, sondern als ein Hirt, der dem Menschen vorausgeht, ihn begleitet und ihm nachgeht, wenn er sich verlaufen hat. Auf dem Areopag zu Athen hat der Apostel Paulus diesen Gott ver­ kündet. Vor Ihnen, meine Damen und Herren, die Sie auch für mich eine Art von Areopag bilden, möchte ich Zeugnis geben für Jesus Christus, den guten Hirten, der dem Menschen bis in die Tiefe seiner Schuld und in den Abgrund seines Todes nachgegangen und in ein ewiges Behütetsein vorausgegangen ist. Im Blick auf ihn, den Gekreu­ zigten und Auferstandenen, kann sich der Mensch als ein wirklich zur * Ps 23, 1-4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 245 Liebe fähiges Wesen begreifen. Ein Mensch, der sein Maß von Christus herleitet, muß nicht aus Furcht, zu kurz zu kommen, versuchen, seiner Mitwelt ein Lebensglück abzuringen, das auf Kosten der anderen geht und sich schließlich doch als Illusion erweist. 5. Die gegenwärtige Lage läßt die Menschheit so auf jene großen alten Fragen stoßen, deren zeitweilige Suspendierung den wissenschaft­ lichen und technischen Fortschritt vielleicht beschleunigt, aber auch neue Probleme geschaffen hat : Was können wir wissen — was sollen wir tun — was dürfen wir hoffen? Bei der Suche nach den Antworten müssen Wissenschaft, Technik und Politik, aber auch Philosophie, Kunst und Religion erneut zusammenfinden, nachdem ihre Wege viele Male nebeneinander verlaufen sind oder sich voneinander getrennt ha­ ben. Wissen muß sich wieder mit Weisheit und mit Glauben verbinden. Die Resignation gegenüber der Wahrheitsfrage, die schon Pilatus ge­ prägt hat, muß überwunden werden. Toleranz ist ein Raum zur Suche nach Antwort auf diese Frage, nicht aber zu ihrer Suspendierung. Kri­ tische Anfragen an die bisher praktizierte Wertneutralität von Wissen­ schaft sind fällig. Das biblische Wort »Die Wahrheit wird euch frei machen« ist heute vielfach in die Meinung verkehrt, daß die Freiheit imstande sei, Wahrheit zu zeugen. Dies führt nicht selten zu jener Willkür, die den Menschen, der für manche Bereiche tatsächlich Herr der Erde geworden ist, aus einem Hirten und Hüter zu einem Despo­ ten macht und sein Verhalten dem eines Wolfes im Schafstall an­ gleicht. In meiner schon erwähnten Rede in Wien habe ich gesagt : »Der Mensch und seine Welt — unsere Erde, die sich bei der ersten Welt­ raumfahrt als Stern in Grün und Blau gezeigt hat —, sie müssen bewahrt und entfaltet werden... Die Erde ist im Horizont des Glau­ bens kein schrankenlos ausbeutbares Reservoir, sondern ein Teil des Mysteriums der Schöpfung, dem man nicht nur zugreifend begegnen darf, sondern Staunen und Ehrfurcht schuldet«. Um diese Haltung zu erreichen, wird es einer Kultur der Askese bedürfen, die es dem Menschen und den verschiedenen menschlichen Gemeinschaften ermög­ licht, Freiheit auch als Fähigkeit des Verzichts auf eigene Macht und eigene Größe zu vollziehen und so von innen her den Raum für den anderen, gerade auch für den Schwachen, zu öffnen. Dieses Raum­ schaffen ist eine Gestalt der Liebe zum Menschen, aber auch zu Gott. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 246 Im Evangelium finden wir das darauf bezogene Wort Christi : »Wenn einer mich liebt, wird er an meinem Wort festhalten; mein Vater wird ihn lieben, und wir werden zu ihm kommen und bei ihm wohnen«. »Custos, quid de nocte« . . . lautet die Frage an einen der bibli­ schen Propheten. Diese Frage ist heute von bedrängender Aktualität. Lassen Sie mich vor Ihnen, meine Damen und Herren, meine Überzeu­ gung bekennen, daß es noch nicht zu spät ist für eine radikale Um­ kehr zum Menschen als Mitmenschen, zur Erde als einem Lebensraum, der Garten werden soll und nicht zur Wüste verkommen darf, auch wenn diese Welt für den Glauben nicht die letzte Heimat ist. Und es ist nicht zu spät, zu Gott umzukehren, der uns schon sucht, bevor wir begonnen haben, ihn zu suchen. 5 6 Am Ende meiner Ausführungen sei es mir gestattet, in Dankbarkeit und Verehrung eines großen Mannes der Kirche, des Geistes und der europäischen Kultur zu gedenken, der heute morgen völlig unerwartet vom Herrn aus diesem Leben gerufen worden ist: des neuerwählten Kardinals Hans Urs von Balthasar, den ich im kommenden Konsisto­ rium mit der Kardinalswürde hätte auszeichnen wollen. Durcir diese hohe Auszeichnung sollten seine großen Verdienste gewürdigt werden, die ihm in der Theologie und Geisteswissenschaft der Gegenwart einen herausragenden Ehrenplatz zugewiesen haben. Möge Gott ihm nun selber Erfüllung und ewiger Lohn seines unermüdlichen Dienstes für Gott und die Auferbauung seines Reiches in der Welt sein ! - Ich danke Ihnen. * * * Salisburgi, ad Christianos fratres seiunctos habita.* Liebe Brüder und Schwestern in Christus! 1. »Geht zu allen Völkern und macht alle Menschen zu meinen Jüngern ; tauft sie auf den Namen des Vaters und des Sohnes und des Heiligen Geistes I«. 1 So haben wir es eben im Evangelium vernommen, unter dessen Anspruch wir uns alle bei dieser brüderlichen Begegnung stellen wol­ len. Jener Auftrag des Herrn an die Apostel gilt für alle Zeit. Immer 5 Joh 14, 23. 6 Jes 21, 11. * Die 26 m. Iunii a. 1988. 1 Mt 28, 19. Acta Ioannis Pauli Pp. II 247 wieder geschieht ein Pfingstwunder : Menschen aus vielen Völkern und Kulturen können das Evangelium hören und verstehen und kom­ men zum Glauben. Sie bekehren sich zu Christus, der »unser Friede« ist, der den »neuen Menschen« schafft und durch sein Kreuz alles, was getrennt ist, »mit Gott in einem einzigen Leib versöhnt«. Als getaufte Christen dürfen wir uns »als Menschen begreifen, die für die Sünde tot sind, aber für Gott leben in Christus Jesus«. Das ist unser gemeinsames Bekenntnis ; aus diesem österlichen Auf­ trag leben wir in allen Kirchen und kirchlichen Gemeinschaften, denen wir durch unsere Taufe jeweils angehören. Wir sind berufen, Zeichen und Werkzeug jenes Friedens und jener Einheit unter den Menschen zu sein, die nur Gott selber in Fülle schenken kann und die er in seinem Beich vollenden wird. Dies verpflichtet uns, auch unter uns Christen die Einheit — bis zu ihrer vollen sichtbaren Gestalt — zu suchen und zu erneuern. 2 3 2. Diese wertvolle Stunde unserer Begegnung ist selbst ein Zeichen jener Einheit, die uns im Hören auf das Wort Gottes, im Glauben an den dreieinigen Gott und im Leben aus der Taufgnade schon geschenkt ist : Als Söhne und Töchter des einen Vaters im Himmel sind wir im Heiligen Geist versammelt, um Gott in Jesus Christus die Ehre zu geben. Ich danke den evangelischen Glaubensbrüdern und -Schwestern in Österreich für die freundliche Einladung in diese Christuskirche, die ich gern angenommen habe. Besonderen Dank sage ich für den Willkommensgruß der Gemeinde dieser Kirche und das Grußwort des Vorsitzenden des Ökumenischen Rates der Kirchen in Österreich. Ebenso danke ich Ihnen, hochwürdig­ ster Herr Metropolit, für Ihre freundlichen Worte der Begrüßung. Mit Freude erinnere ich mich an meine Begegnung mit dem Ökumeni­ schen Patriarchen Dimitrios I. von Konstantinopel im Dezember vori­ gen Jahres in Rom. Danken möchte ich auch Ihnen, Herr Superinten­ dent, der Sie die Bedeutung der heutigen Begegnung herausgestellt haben, sowie Ihnen, Herr Bischof, für Ihre Predigt, in der Sie uns das Wort Gottes ausgelegt haben. Schließlich grüße ich herzlich auch Sie, verehrter Herr Erzbischof Berg, und die Mitbrüder der katholi­ schen Bischofskonferenz sowie alle, die in der Gesinnung Christi diesen denkwürdigen Gottesdienst mit uns begehen. 2 Vgl. Eph 2, 14. 16. 3 Rom 6, 11. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 248 3. Ein ökumenischer Gottesdienst ist wohl immer beides : eine Stunde der Freude und ein Anlaß des Schmerzes. Freude, weil uns dabei unsere gemeinsame Verbundenheit mit dem Herrn und Erlöser eindringlich bewußt wird ; Schmerz, weil diese bereits vorhandene Ein­ heit an der Wurzel noch nicht in die volle kirchliche Gemeinschaft ein­ mündet. Aber es ist bereits eine kostbare Frucht des Heiligen Geistes, wenn wir diese Freude miteinander teilen und diesen Schmerz gemein­ sam tragen. Freude und Schmerz empfinden wir auch bei einem kurzen Rück­ blick in die Geschichte dieser Stadt Salzburg, die uns heute Gast­ freundschaft gewährt. Irische Mönche haben hier den Glauben verkün­ digt und die Grundlage für eine intensive Missionstätigkeit dieser Orts­ kirche bis weit in den Osten und Süden Europas gelegt. Jene Gründer­ bischöfe und ihre Gefährten waren ihrerseits geprägt von der aszetischen und monastischen Tradition des christlichen Orients. Diese fer­ nen Wurzeln des Glaubens sind heute neu als Aufgabe erkannt worden und haben unter anderem zur Gründung der Stiftung »Pro Oriente« geführt, die sich inzwischen von Wien aus auch auf Salzburg, Linz und Graz ausgeweitet hat. Diese lobenswerte ökumenische Initiative hat bereits beachtliche Früchte erbracht, die zu weiterer Hoffnung berechtigen. In Salzburg begegnen wir aber auch der Reformation. Wir werden hier an die unrechtmäßige Vertreibung der hiesigen Protestanten im 18. und 19. Jahrhundert erinnert, die man damals in Anwendung des unseligen Prinzips »Ouius regio - eius et religio« glaubte durchführen zu müssen. Schon vor Jahren hat der Salzburger Erzbischof im Namen der ganzen Diözese die evangelischen Brüder und Schwestern um Ver­ gebung für dieses erlittene Unrecht gebeten. Daß wir heute hier, in der evangelischen Christuskirche, gemeinsam das Wort Gottes hören und miteinander im Namen Jesu beten, ist ein deutliches Zeichen dafür, daß diese Vergebungsbitte mit dem Herzen angenommen wor­ den ist und zur Versöhnung geführt hat. é. Einen besonderen ökumenischen Anstoß haben viele Christen auch in diesem Land auf ihrem gemeinsamen Leidensweg im letzten Weltkrieg erhalten. Obwohl von verschiedener kirchlicher Herkunft, haben sie, vor allem in der extremen Prüfung der Lager, ihre tiefe Verbundenheit im Kreuz Christi erfahren. Daraus sind ihnen in ver­ stärktem Maße Einsicht und Bereitschaft zu gegenseitiger Verständi- Acta Ioannis Pauli Pp. II 249 gung und Wertschätzung erwachsen. Gemeinsam lebten sie damals die Botschaft, »daß alle, die auf Christus Jesus getauft wurden, auf seinen Tod getauft sind«; gemeinsam waren sie aber auch stark in der Hoff­ nung, daß sie »mit ihm auch in seiner Auferstehung vereinigt« sein würden. 4 Ja, es ist der Herr selbst, der uns immer wieder anstößt, auf dem Weg zur Einheit weiter voranzuschreiten, auch wenn immer nur eine kleine Wegstrecke sichtbar wird. Nehmen wir in dieser Stunde sein Antlitz betrachtend in uns auf, wie es uns diese Christuskirche vor Augen führt. Christus, der Herr der Welt — so über dem Eingang —, weist uns den Weg. Als Lehrer des Glaubens — an der Kanzel — spricht er zu uns in seinem Wort. Als der Gute Hirte zwischen Petrus und Johannes — im Fenster über uns — kennt er uns alle mit Namen und führt uns auf gute Weide. Vom Kreuz — am Altar — ruft Christus uns zur Versöhnung, die er uns durch sein Leiden bereits erwirkt hat. Nur die liebende Vereinigung mit dem Herrn in seiner Hingabe und Treue bis zum Tod am Kreuz kann uns näher zur Einheit der Kirche führen. An seiner Gestalt des dienenden Knechtes lernen wir die erfor­ derliche Demut, um der ganzen Wahrheit Gottes innezuwerden und ihr Leuchten auch im getrennten Bruder wahrzunehmen. Dort wo Paulus uns das Ideal der Einheit vor Augen stellt : »Ein Leib und ein Geist, wie euch durch eure Berufung auch eine gemeinsame Hoffnung gege­ ben ist; ein Herr, ein Glaube, eine Taufe, ein Gott und Vater, der über allem und durch alles und in allem ist«, gerade dort mahnt er uns zuvor : »Seid demütig, friedfertig und geduldig, ertragt einander in Liebe und bemüht euch, die Einheit des Geistes zu wahren durch den Frieden, der euch zusammenhält«. 5 5. Liebe Brüder und Schwestern ! Mein zweiter Pastoralbesuch in Österreich steht unter dem Leitwort : »Ja zum Glauben - Ja zum Le­ ben«. Auch dieses Wort hat seine Grundlage in Christus selbst; denn »in ihm ist das Ja verwirklicht. Er ist das Ja zu allem, was Gott verheißen hat... und Gott ist treu«. Dieses Ja Gottes will durch unser 6 gemeinsames Ja zum Glauben, durch unser gemeinsames Ja zum Leben verkündigt werden. Ein solches gemeinsames Ja aller Kirchen und • Vgl. Rom 6, 3. 5. 5 Eph 4, 2. 4-6. « 2 Kor 1, 18-20. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 250 Gemeinschaften möglichst oft zu finden und zu sprechen, ist unsere ökumenische Aufgabe. Um das gemeinsame »Ja zum Glauben« zu finden, müssen wir über Stimmungen, Gefühle und noch so liebgewonnene Traditionen hinaus­ gehen. Der Glaube an den dreifaltigen Gott und seine konkreten Heils­ wege kommt vom Hören und setzt Bekehrung voraus. Paulus ruft uns zu : »Wandelt euch und erneuert euer Denken !«. Wir dürfen dankbar 7 feststellen, daß in den letzten Jahren manche verheißungsvolle Schritte zu einem solchen neuen Denken zu verzeichnen sind. Ich nenne nur die Konvergenzerklärung über »Taufe, Eucharistie und Amt«, welche die Kommission für Glaube und Kirchenverfassung des Ökumenischen Ba­ tes der Kirche erarbeitet und vorgelegt hat. Das vatikanische Sekre­ tariat für die Einheit der Christen hat im Zusammenwirken unter an­ derem mit der Kongregation für die Glaubenslehre die katholische Ant­ wort auf dieses bedeutende Dokument ökumenischer Annäherung ge­ geben. Konvergenz heißt jedoch noch nicht Konsens. Neben der Wür­ digung der erzielten Übereinstimmungen sind dort auch manche wei­ tere Fragen gestellt, denen wir uns in gläubiger Geduld noch zuwen­ den müssen. 6. So drängt die Eingliederung in den mystischen Leib Christi durch die Taufe gewiß auch hin zur Teilhabe an seinem eucharistischen Leib und Blut; die Frage nach der gemeinsamen Teilnahme an der Eucha­ ristie hat aber auch eine ekklesiologische Dimension und kann nach katholischer Lehre nicht isoliert vom Verständnis des Geheimnisses der Kirche und ihres Amtes gesehen werden. Ich darf Ihnen versichern, daß es auch den Papst und die katholischen Bischöfe sehr schmerzt, wenn wir unsere Trennung unter Christen gerade am Tisch des Herrn so hart erfahren müssen. Besonders schmerzlich wird dieser Stachel in konfessionsverschiedenen Ehen empfunden, die ein gemeinsames Zeugnis des christlichen Glaubens ablegen wollen. An sie geht meine herzliche Bitte, zusammen mit ihren Seelsorgern nach Wegen eines lebendigen Glaubens zu suchen, die ihnen in ihrer besonderen Lage heute offenstehen. In diesem Zusammenhang möchte ich aber in Demut und mit brü­ derlichem Freimut auch einmal fragen : Hat sich die evangelische Kirche schon genügend der Möglickeit geöffnet, sich der sakramenta7 Rom 12, 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 251 len Gestalt des geistlichen Amtes anzunähern, wie es die Überlieferung der katholischen Kirche in Ost und West seit den Anfängen als apo­ stolisches Erbe und als Form der apostolischen Nachfolge versteht? Jeder Schritt in diese Richtung würde auch ein Schritt auf die volle eucharistische Gemeinschaft zu sein. Das Dienstamt des Petrus und seiner Nachfolger weiß sich gewiß in besonderer Weise der Einheit der Kirche verpflichtet; es untersteht jedoch zugleich dem bleibenden An­ spruch des Evangeliums und der fortwährenden Führung des Geistes Christi. Wie bei meiner jüngsten Begegnung mit dem Ökumenischen Patriarchen von Konstantinopel möchte ich auch hier den Heiligen Geist inständig bitten, »er möge uns, alle Hirten und die Theologen unserer Kirchen erleuchten, damit wir gemeinsam nach Formen suchen, in denen dieses Hirtenamt einen Dienst der Liebe verwirklichen kann, der von den einen und den anderen anerkannt wird«. 7. Eine ökumenische Aufgabe ist auch das gemeinsame christliche »Ja zum Leben«. Christus, das »Ja« Gottes, ist gekommen, damit wir das Leben haben und es in Fülle haben. Unser »Ja zum Leben« muß 8 deshalb ebenso umfassend sein und sich auf alle Dimensionen des mensch­ lichen Lebens erstrecken. Anerkennend möchte ich darauf verweisen, daß es in letzter Zeit häufiger auch zu gemeinsamen Stellungnahmen der Kirchen zu aktuellen sozialethischen Problemen der Gesellschaft gekommen ist. Diesen Weg möchte ich ermutigen, auch wenn er zu­ weilen noch schwierig ist wegen unserer unterschiedlichen Auffassun­ gen vom kirchlichen Lehramt und seiner konkreten Zuständigkeit. In diesen Zusammenhang gehört auch die »Ökumenische Weltver­ sammlung für Gerechtigkeit, Frieden und Bewahrung der Schöpfung«, zu der der Ökumenische Rat der Kirchen einlädt. Die katholische Kir­ che beteiligt sich, ohne selbst Mitveranstalterin zu sein, auf geeignete Weise durch sachkundige Vertreter an diesen Fragestellungen. Ich hoffe, daß das gemeinsame, gehorsame Hören auf das Wort der Heili­ gen Schrift ermöglichen wird, von ihr her miteinander unserer Zeit Worte der Weisung zu solch zentralen Fragen der Zukunft von Mensch und Schöpfung zu sagen. Seit jeher hat es ja die Kirche als Teil ihrer seelsorglichen Sendung betrachtet, die Grundrechte der menschlichen Person zu verteidigen und zu fördern und in prophetischer Weise Armut und Unterdrückung « Vgl. Joh io, 10. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 252 Officiale anzuprangern sowie mit konkreten Hilfsaktionen und in Modellen für deren Beseitigung einzutreten. Auch für die Sicherung des Friedens zwischen den Völkern der Welt sollten die friedenstiftenden Kräfte, die in einem weltweiten gemeinsamen Denken und Vorgehen der Christen liegen, heute in verstärktem Maße genutzt werden. Ebenso findet das ökologische Anliegen in unserem Glauben starke Ansatzpunkte zur Klärung und Wertung der damit verbundenen grundsätzlichen Fra­ gen, weit vor jeder oberflächlichen Tagespolitik. 8. Liebe Mitchristen! Die Begegnung der Jünger mit dem aufer­ standenen Herrn, wie sie uns heute im Evangelium verkündigt worden ist, endet mit der Zusage Christi : »Seid gewiß : Ich bin bei euch alle Tage bis zum Ende der Welt !«. So sind wir gesandt zu intensiv­ stem Einsatz für Gottes Wahrheit und Gerechtigkeit sowie für eine lebendige, einige Kirche als sein Weg zu den Menschen. Zugleich aber dürfen wir gelassen und geduldig an diese Aufgabe herangehen. Der Herr selbst ist es, der Glauben weckt, der Leben schenkt, der Einheit wirkt. Sein Heiliger Geist wird das Antlitz der Erde erneuern. Der Herr sei gepriesen in seiner Kirche, heute und alle Tage unseres Lebens. Amen. 9 SECRETARIA STATUS RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI q u o pia fundatio a Sancto Thoma. Apostolo cognominata canonice con­ stituitur. Con incessante sollecitudine la Sede Apostolica ha favorito ed ali­ mentato gli studi e le ricerche sulle origini storiche e le matrici spiri­ tuali del Cristianesimo, sia nella prospettiva della formazione ecume­ nica, sia per favorire il dialogo e la reciproca conoscenza con le altre Religioni ; così come ha intensamente richiamato i fedeli alla testimo­ nianza della vita e della fede cristiana attraverso l'esercizio di opere di misericordia soprattutto in favore dei poveri e dei sofferenti, secondo l'insegnamento del Suo Fondatore. Per ulteriormente diffondere ed incrementare, in spirito di fedeltà al Vangelo, alla Tradizione Apostolica ed al Magistero ecclesiastico, tali 9 Mt 28, 20. Acta Ioannis Pauli Pp. II 253 pratiche di vita, il Sommo Pontefice Giovanni Paolo II, nell'udienza concessa al Cardinale Segretario di Stato il giorno 28 novembre 1988, si è degnato di stabilire : è costituita la Fondazione San Tommaso con persona giuridica pubblica secondo il diritto canonico, immediatamente soggetta alla Se­ greteria di Stato, con sede nello Stato della Città del Vaticano, e retta dalle norme dello Statuto e Regolamento approvati contestualmente a questo Atto. Finalità della Fondazione sono : — approfondire lo studio delle origini spirituali, culturali ed am­ bientali del Cristianesimo e promuovere la dottrina e la pratica di vita cristiana ; — favorire lo studio e la ricerca scientifica nel campo della gene­ tica; organizzare incontri di preghiera e ritiri spirituali tra scienziati ed operatori nel settore sanitario; promuovere forme di assistenza sa­ nitaria ispirate a cristiana pietà e spirito apostolico. La Fondazione è governata da un Consiglio di Amministrazione in base alle norme dello Statuto. Avrà un fondo iniziale di dotazione di D.M. 50.000 (cinquantamila) e si servirà dei proventi delle attività svolte nell'ambito dei fini istitu­ zionali e dei contributi, lasciti e donazioni di benefattori. La Fondazione, per realizzare costantemente e rettamente il fine proposto, è sotto la sorveglianza della Segreteria di Stato. Dal Vaticano, 28 Novembre 1988. £B AGOSTINO Card. CASAROLI STATUTO FONDAZIONE SAN TOMMASO Art. 1. - È costituita la Fondazione San Tommaso avente perso­ nalità giuridica pubblica. La Fondazione è retta dalle norme del presente Statuto; essa eser­ cita la propria attività sotto il controllo e la vigilanza della Segreteria di Stato. Art. 2. - La Fondazione ha sede principale nello Stato della Città del Vaticano. Per l'attuazione dei fini statutari possono essere istituiti, con deli­ bera del Consiglio di Amministrazione approvata dalla Segreteria di Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 254 Stato, Sezioni locali, Centri di studio e di ricerca, di assistenza sani­ taria, Case per ritiri spirituali. Art. 3. - La Fondazione si propone i seguenti fini : 1) approfon­ dire lo studio delle origini storiche e delle matrici spirituali, culturali e ambientali del Cristianesimo ; 2) promuovere la dottrina e la pra­ tica di vita cristiana e incrementare l'esercizio di attività caritative ed assistenziali e di opere di religione, in spirito di fedeltà al Vangelo, alla Tradizione ed al Magistero ecclesiastico; 3) favorire lo studio e la ricerca scientifica nel campo della genetica, alla luce dei princìpi dell'antropologia cristiana; 4) organizzare incontri di preghiera litur­ gica e ritiri spirituali tra scienziati, studiosi ed operatori nel settore sanitario; 5) promuovere forme di assistenza sanitaria anche mediante attività ospedaliere ed ambulatoriali informate a cristiana pietà e spirito apostolico e caritativo. " Art. 4. - La Fondazione è retta da un Consiglio di Amministra­ zione composto da cinque a sette membri, nominati dalla Segreteria di Stato per un quinquennio. La rappresentanza della Fondazione di fronte ai. tèrzi spetta al Presidente del Consiglio di Amministrazione, che sarà nominato dalla Segreteria di Stato. Al Consiglio di Amministrazione spettano le più ampie facoltà per quanto riguarda gli atti di ordinaria amministrazione; gli atti di straordinaria amministrazione debbono avere la preventiva autorizza­ zione della Segreteria di Stato. Art. 5. - Il Consiglio di Amministrazione è convocato dal Presi­ dente ogni qualvolta lo ritenga opportuno, o quando ne sia fatta richie­ sta per iscritto da almeno due membri. Il Consiglio di Amministrazione è regolarmente riunito quando sia presente la metà più uno dei suoi membri. Il Consiglio di Amministrazione è presieduto dal Presidente o, in caso di suo impedimento, da un membro da lui designato, ovvero dal Consigliere più anziano di nomina o di età (a parità di data di nomina). Le delibere sono approvate a maggioranza assoluta dei presenti. In caso di parità, il voto del Presidente della riunione ha efficacia dirimente. I verbali delle riunioni del Consiglio di Amministrazione e delle relative delibere, trascritti su apposito libro, vengono trasmessi in co­ pia alla Segreteria di Stato. Acta Ioannis Pauli Pp. II 255 Art. 6. - Il patrimonio della Fondazione è costituito d a : — un fondo iniziale di dotazione elargito dalla Santa Sede per D.M. 50.000; — i proventi delle attività svolte nell'ambito dei fini istituzionali ; — contributi, lasciti, donazioni ed attribuzioni di benefattori. Art. 7. - L'esercizio della Fondazione si chiude il 31 dicembre di ogni anno. Entro il successivo mese di marzo il Consiglio di Amministrazione compila il bilancio corredato da una dettagliata relazione. Il bilancio e la relazione sono trasmessi alla Segreteria di Stato per l'approvazione. Art. 8. - Il presente Statuto è integrato da un Regolamento pre­ disposto dal Consiglio di Amministrazione ed approvato dalla Segre­ teria di Stato. Art. 9. - In caso di estinzione della Fondazione per qualsiasi causa, la destinazione dei beni e diritti patrimoniali sarà decisa dalla Segre­ teria di Stato. Art. 10. - Ogni modificazione del presente Statuto è riservata alla Segreteria di Stato. Art. 11. - Eventuali difficoltà di interpretazione ed applicazione del presente Statuto e del Regolamento, saranno devolute al giudizio del Segretario di Stato. 83 AGOSTINO Card. CASAROLI 256 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO EPISCOPIS DECRETUM CORBILIENSIS de mutatione nominis dioecesis. Cum intra fines dioecesis Corbiliensis urbs exstet, vulgo « Evry )) nuncupata, quae labentibus annis incolarum numero operumque actuosa navitate adeo incrementa coepit, ut in eadem sedes civilium Magistra­ r u m ac publicorum officiorum sit, Exc.mus P. D. Vido Herbulot, Episcopus Corbiliensis, vota cleri ac christifidelium exprimens, ab Apo­ stolica Sede enixe rogavit, ut dioecesis, priore retento titulo, aptius « Evriensis-Corbiliensis-Exonensis » appellaretur. Quibus omnibus rite perpensis, Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia PP. II, praehabito favorabili voto P. D. Angeli Felici, Archiepiscopi titulo Caesariensis ac in Reipublica Galliae Apo­ stolici Nuntii, de consilio infrascripti Cardinalis Congregationis pro Episcopis Praefecti, porrectis precibus annuendum censuit. Quapropter Idem Summus Pontifex, praesenti Decreto perinde vali­ turo ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, EvriensemExonensem titulum perpetuo unit veteri titulo Corbiliensi, ita ut post­ hac dioecesis et Episcopus « Evriensis-Corbiliensis-Exonensis » vocari possint et queant. Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 11 men­ sis Iunii anno 1988. © BERNARDINUS Card. GANTIN, Praefectus L. 6B SM. COSTALTJNGA, Subsecretarius In Congr. pro Episc, tab., ». 67/88. Congregatio pro 257 Episcopis PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus PP. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 21 Decembris 1988. — Cathedrali Ecclesiae Portlandensi, Exc.mum P. D. Iosephum Ioannem Gerry, O.S.B., hactenus Episco­ pum tit. Praecausensem. — Cathedrali Ecclesiae Xylopolitanae, R. D. Tod Davidem Brown, Vicarium generalem dioecesis Montereyensis in California. — Titulari episcopali Ecclesiae Uthinensi, R. D. Villelmum J. Win­ ter, e clero dioecesis Pittsburgensis, curionem paroeciae Sancti Phi­ lippi in oppido vulgo Crafton, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Donaldi W. Wuerl, Episcopi Pittsburgensis. die 28 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Auguritensi, R. D. Egidium Lussier, e clero archidioecesis Marianopolitanae, curionem pa­ roeciae Sanctae Mariae ad Ni ves in Marianopoli, quem deputavit Auxi­ liarem Exc.mi P. D. Caroli Valois, Episcopi Sancti Hieronymi Terraebonae. — Titulari episcopali Ecclesiae Culusitanae R. D. Astricum Várszegi, Ordinis Sancti Benedicti sodalem et Archiabbatiae S. Martini in Monte Pannoniae priorem, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Ladislai S. R. E. Cardinalis Paskai, Archiepiscopi Strigoniensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Aquaenovensi in Proconsulari R. D. Villelmum Dékány, Seminarii maioris Strigoniensis moderatorem, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Ladislai S. R. E. Cardinalis Paskai, Archiepiscopi Strigoniensis. — Titulari episopali Ecclesiae Menefessitanae R. D. Stephanum Aes, curionem paroeciae S. Stephani, Hungariae Regis, in urbe Füzér, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Stephani Seregely, Archiepi­ scopi Agriensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Carcabiensi R. D. Ferdinandum Takács, Ordinis Fratrum B. Mariae V. de Monte Carmelo sodalem, Magistrum spiritus in Seminario maiore dioecesis Iaurinensis, quem 17 - A. A. S. 258 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iulii Szakos, Episcopi Albae Regalensis. — Titulari episcopali Ecclesiae de Guru Marcelli R. D. Michaelem Mayer, curionem paroeciae « Ascensionis in caelum Domini nostri Iesu Christi )) in urbe Szekszárd, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Iosephi Csérhati, Episcopi Quinque Ecclesiensis. die 28 Decembris. — Cathedrali Metropolitanae Ecclesiae Rivi Nigri Exc.mum P. D. Arnaldum Ribeiro, hactenus Episcopum titularem Sicilibbensem et Auxiliarem Archidioecesis Belohorizontinae. die 31 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Teramensi-Hatriensi Exc.mum P. D. Antonium Nuzzi, hactenus Archiepiscopum Sancti An­ geli de Lombardis-Compsanum-Nuscanum-Bisaciensem, eidem servans archiepiscopalem dignitatem seu titulum ad personam. die 16 Ianuarii 1989. — Titulari episcopali Ecclesiae Cincaritanae R. D. Iosephum Andream Corral Arredondo, Vicarium episcopalem pro Monialibus in archidioecesi Durangensi, quem deputavit Auxilia­ rem Exc.mi P. D. Antonii López Aviña, Archiepiscopi Durangensis. die 11 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Salisburgensi R. D. Georgium Eder, sacerdotem eiusdem archidioecesis, Parochum Deca­ num in oppido vulgo Altenmarkt. die 21 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Campitemplensi R. D. Ni­ colaum Küng, Vicarium regionalem in Austria Praelaturae Sanctae Cru­ cis et Operis Dei. Congregatio pro Causis Sanctorum 259 CONGREGATIO PRO CAUSIS SANCTORUM BONAEREN. SEU ORUREN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Nazariae Ignatiae March Mesa (in religione: Ignatiae a S. Teresia a I e s u ) , fundatricis Congregationis Sororum V. D. «Misioneras Cruzadas de la Iglesia» (1889-1943). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Concilium Oecumenicum Vaticanum II, in Constitutione Dogma­ tica Lumen gentium, n. 4 6 , ita Religiosos adhortatur : « Sollicite at­ tendant Religiosi, ut per ipsos Ecclesia revera Christum in dies, sive fidelibus sive infidelibus, melius commonstret, vel in monte contem­ plantem, vel turbis Regnum Dei nuntiantem, vel aegrotos et saucios sanantem ac peccatores ad bonam frugem convertentem, vel pueris benedicentem et omnibus benefacientem, semper autem voluntatis Pa­ tris qui eum misit oboedientem ». Serva Dei Nazaria Ignatia March Mesa, Missionariarum Cruciatarum Ecclesiae conditrix, quod illa monet Concilii hortatio forti et ardenti animo explevisse dici potest. Etenim, eius indoli multis praeditae facultatibus, copiosa gratia insedit divina. Fidelis namque et diligens, plene et alacriter effecit ut dona, natura et gratia accepta, fructum ederent multum (cf. Mt 25, 21). Ita in Famula Dei est orta vocatio ad se amori Christi traden­ dam, tamquam soli vitae suae bono, et pro Eo atque ex Eo amavit seseque sine exceptione Ecclesiae et fratribus dedit, praesertim paupe­ rioribus et derelictis, audenter instantibus necessitatibus subveniendis (cf. CONC. VAT. II, Gaudium et spes, nn. 3 et 4 ) . Nata est Serva Dei Matriti, die 10 mensis Ianuarii anno 1889. Pa­ rentes eius, Ioannes Alexander March et Nazaria Mesa, duodeviginti genuerunt filios, quorum decem tantummodo superstites fuerunt. Na- 260 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale zaria quarta ex fratribus fuit. Cum gemina esset, nascens in vitae periculo fuit; quam ob rem ei eodem die Baptisma est ministratum, ut tempus necessitasque postulabat ; ritus autem die 11 mensis Aprilis suppletus est. Septem cum esset annorum, ingressa est uti alumna interna ephebeum a Spiritu Sancto appellatum Hispalense, ubi ad tertium usque decimum fere annum expletum permansit. Cum se ad primam Commu­ nionem praeparabat, intellexit Iesu erga homines amorem. Pridie eius diei, scilicet die 21 mensis Novembris anno 1898, percepit se a Iesu nomine vocari iter faciente ad Calvariae locum et invitari ad eum sequendum. Illa, redamans, promisit « se esse quam maxime posset eum secuturam ». Eo die Iesu amorem suum consecravit, quem virginitatis voto confirmavit undecim annos nata, die 15 Augusti anni 1900, ante imaginem Virginis ephebei. Hoc reminiscens factum, scripsit post aliquot annos : « Cum ratio exsistere incipit, ego te cognovi et exinde te amavi ». A prima Communione Eucharistia veluti centrum eius vi­ tae facta est. Post nonnullos annos dixit : « Ab Eucharistia ego omnia accepi ». A parentibus suis et fratribus aestimata atque dilecta, angelus fuit Serva Dei domus suae rebus in adversis et in nummariis difficulta­ tibus, voluitque insuper, animi demissione voluntaria pauper haberi in pedum lotione Feria V in Cena Domini anno 1906. Exeunte anno 1906 familia March Mesa Mexicopolim emigravit, ubi pater oeconomica damna reparare valuit. In navigatione autem Fa­ mula Dei Sorores Senum Derelictorum cognovit, quae eam simplicitate sua, humilitate pauperumque cura permoverunt. Hoc inde eam induxit ad ingrediendum in earum Congregationem die 7 mensis Decembris anno 1908. Porro, insequenti anno in Hispaniam est missa ut novitia­ tum perageret. Priora nuncupavit vota die 15 Octobris anni 1911 et, anno post, cum aliis Sororibus sodalibus electa est ut senum hospi­ tium in Boliviana urbe Oruro conderet. Vota autem perpetua Calendis Ianuariis anno 1915 emisit. Plus duodecim annos particeps fuit Communitatis earundem Soro­ rum pro senibus derelictis caritate erga pauperes animarumque studio enitens. Alias quoque obiit Boliviae urbes, oppida, fodinas, stipem pro senibus postulans. Quibus in itineribus messem quidem esse multam, operarios autem paucos (cf. Mt 9, 37) animadvertit; pauperum clamorem caelum ascendere et efficacem exspectare responsionem clarius intellexit Mysterium Christi, Regni et Ecclesiae in Bolivia : ortum no- Congregatio pro Causis Sanctorum 261 varum locorum ecclesiarum, cum exiguitate sacerdotum et religiosorum Institutorum; praesertim actuosam sectarum Ecclesiae Catholicae adversarum praesentiam, duramque oeconomicam publicam et socialem nationis condicionem. Interior vox eam instanter interrogabat : « Et tu quid agis? quid pro Christo fecisti? ». Inter spiritus exercitia Ignatiana, anno 1920 acta, in meditatione de Regnò Dei effincta, specimina vidit quae optabat et intellegens se solam parum facere posse, alias congregare personas vehementissime cupivit « sub vexillo crucis » et quandam « sacram amoris contentionem circum Ecclesiam excitare ». Aliquot annos pugnavit Serva Dei contra anxietates devovendi vitam ob Evangelii praedicationem, donec anno 1925 Orurensis Episcopus atque Episcopus Pacensis necnon Apostoli­ cus in Bolivia Internuntius huic desiderio novoque germini vitae in Ecclesia faverunt. Quapropter, die 16 Iunii eodem anno 1925, per De­ cretum Episcopi Orurensis, Soror Nazaria Ignatia Congregationem So­ rorum senum derelictorum deseruit et, electa Superiorissa (( Commu­ nitatis Nazarenarum », colonici antiqui Instituti senescentis, novum condidit Opus. Post sex menses iam decem ei erant sodales, per quas operum missionalium tum apud fodinas tum in oppidis et urbibus Bo­ liviae initia sunt posita. Die 12 mensis Februarii a. 1927, Congregatio dioecesana « Sororum Missionariarum Cruciatae Pontificiae » canonice constituta est. Cuius Congregationis finem sic Famula Dei descripsit : « Dividi inter paupe­ res, tristes recreare, languentes adiuvare, populi filios docere, cum iisdem panem participare, totam denique vitam pro Christo devovere, pro Ecclesia, pro animabus ». Quibus haec postea adiunxit : « In amando, oboediendo et Ecclesiae cooperando in munere praedicandi Evangelium omni creaturae nostra est posita vita nostrumque esse id quod sumus ... in ea nati sumus, eius utilitates sunt nostrae utilitates ». Institutum autem Servae Dei humile et pauper habuit initium, discre­ pantiis obnoxium. Plures id opus non recte intellexerunt, quod translaticiis non conveniret formis; alii, contra, illud comprehenderunt et defenderunt, sigillum Dei in eo videntes. Anno 1932, adiuncta varia, libris factiosis typis exscriptis adulte­ rata, magnas Oruri contra Servam Dei eiusque spirituales filias per­ secutiones excitarunt, quae eius vitam in periculum discrimenque vo­ caverunt. In Hispania quoque, Opere in ea natione feliciter fundato, Famula Dei eiusque sodales coram militum manipulo fuerunt, ut plumbo interficerentur. Opportune Consulis Uruquariani interventus 262 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale eas in tuto collocavit. In his omnibus casibus spectata est et exercita Servae Dei firmissima virtus, quae, promisso satisfaciens « Dominum sequendi quam maxime posset », ob nullam difficultatem nullamque persecutionem retrocessit, se omnino dedens Operi pro Deo inito. Ini­ micis suis magno ignovit animo, solumque ei doluit quod pro Christo sanguinem non fuderit. Generalis Antistita sui Instituti anno 1930 electa est eique est hoc munus omnium consensione anno 1937 renovatum. Religiosas Domus in Bolivia, in Argentina, in TJruquaria et in Hispania aperuit. Ab Apo­ stolica Sede Decretum, quod vocatur, Laudis, die 8 mensis Aprilis a. 1935, meruit, non tamen sine aliquo dolore; Romae enim non est probatum nomen « Cruciata Pontificia ». Quod Institutum est denique a Sancta Sede approbatum die 9 Iunii anno 1947, indito nomine v. d. « Misioneras Cruzadas de la Iglesia ». Serva Dei Nazaria Ignatia magùo in Ecclesiam amore, summa erga Romanum Pontificem pietate, singulari spiritu apostolico, alacri pau­ perum cura eminuit. Ceteras christianas et religiosas virtutes, assidua oratione enutritas, laeto et simplici animo constanter exercuit. Meritis plena obdormivit in Domino die 6 mensis Iulii anno 1943 in urbe Bonaerensi, sanctitatis fama circumdata. Quae sanctimoniae fama post obitum increbruit, ita ut de Beato­ rum Caelitum honoribus eidem Servae Dei decernendis agi coeptum sit. Quapropter Processus instructus est (annis 1966-1973) apud Cu­ riam archiepiscopalem Bonaërensem super fama sanctitatis vitae, vir­ tutum et miraculorum in genere ; cui inquisitioni additi sunt processus rogatoriales in Uruquaria, Bolivia, Guatemala et in Hispania. Omnium autem processuum forma et vis iuridica est, die 20 mensis Februarii anni 1987, a Congregatione pro Causis Sanctorum agnita. Servatis itaque de iure servandis, ventum est ad disceptationem super virtutibus in specie eiusdem Servae Dei ; et quidem primum, die 24 mensis Novembris a. 1987, in Congressu Peculiari Consultorum theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promo­ tore Generali ; postea, die 12 Aprilis anni huius 1988, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Car­ dinali Agnelo Rossi. Et in utraque congressione, proposito dubio utrum de heroicis constaret virtutibus omnes adfirmando responderunt. De his omnibus rebus facta postmodum diligenti et accurata rela­ tione Summo Pontifici Ioanni Paulo II ab infrascripto Cardinali Prae­ fecto, Sanctitas Sua, cognitis Congregationis pro Causis Sanctorum Congregatio pro Causis Sanctorum 263 suffragiis, Decretum de heroicis Servae Dei virtutibus rite exarari iussit. Quod cum esset factum, Convocatis hodie apud Se Cardinalibus infrascripto Praefecto et Causae Ponente, meque Congregationis Prae­ lato a Secretis ceterisque de more convocandis, coram omnibus, Bea­ tissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theolo­ galibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico exercitis, Servae Dei Nazariae Ignatiae March Mesa, Conditricis Missionariarum Cruciatarum Ecclesiae, in casu et ad effectum de quo agitur. Praecipit denique Summus Pontifex Decretum evulgari et in Acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri. Datum Romae, Calendis Septembribus, A. D. 1988. ANGELUS Card. FELICI, Praefectus L. © S. SB Traianus Crisan, Archiep. tit. Drivastensis a Secretis 264 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 5 Gennaio 1989, S. E. il Signor ANDRÉS CÁRDENAS MONJE, Ambasciatore dell'Ecuador presso la Santa Sede. Il Santo Padre ha ricevuto in Udienza: Lunedì, 2 Gennaio 1989, S. E. il Signor JOSEPH CLARK, Se­ gretario di Stato per gli Affari Esteri del Canada. Mercoledì, 11 Gennaio 1989, S. E. il Signor SOSUKE UNO, Ministro degli Affari Esteri del Giappone. Sabato, 1 4 Gennaio 1989, S. E. il Signor PAUL XUEREB, "Acting President" della Repubblica di Malta. Martedì, 1 7 Gennaio 1989, S. E. l'Emiro HOSEIN MUSAVI, Primo Ministro della Repubblica Islamica dell'Iran. Lunedì, 2 3 Gennaio 1989, l'On. MIECZYSLAW WILCZEK, Mi­ nistro dell'Industria della Repubblica Popolare di Polonia. SEGRETERIA DI STATO NECROLOGIO 4 gennaio 1989. Mons. Richard Finn, Vescovo emerito di Ibadan (Nigeria). 6 » » Mons. Arsène Richard, Vescovo di Bathurst (Canada). 7 » » Mons. William J. McDonald, Vescovo tit. di Acque Regie. 19 » » Mons. Félix Niza Ribeiro, Vescovo emerito di Xai-Xai (Mozambico). 22 » » Mons. Joseph Phan The Hinh, Vescovo di Hung Hoa (Viêt Nam). 25 » » Mons. Nianga-Nzita Ndudi, Vescovo emerito di Boma (Zaire). 26 » » Mons. Mariano José Parra León, Vescovo emerito di Cumaná (Venezuela). Am. et vol. LXXXI 15 Martü 1989 N. 3 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico — Otta del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servae Dei Carolinae Kózka Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « In ipsa hora Iesus exsultavit Spiritu Sancto et dixit : Confiteor tibi, Pater, Domine caeli et ter­ rae, quod abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis. Etiam, Pater, quia sic placuit ante te » (Lc 10, 21-22). Pro­ fecto, perplacet Deo, «mirabili in Sanctis suis» (Ps 67, 36), sua my­ steria sapientibus et prudentibus huius saeculi saepius abscondita, parvulis (( ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis » (Ap 7, 9) revelare. Qui parvuli, Creatorem suum amantes « ex toto corde et ex toto intellectu et ex tota fortitudine» (Me 12, 33), mode­ stia et simplicitate sua mirabilia Dei profunde penetrant. Ideo per­ magni sunt coram Domino, etsi in oculis huius saeculi non raro minimi. Illis a Domino electis adnumerari potest Carolina Kózka, quae in brevi vita sua « multum dilexit » (Lc 7, 46) et dilectionem suam, Dei nempe et hominum, testificata est morte intrepida pudicitiam suam defendens. Carolina, quarta undecim liberorum Mariae et Ioannis Kózka, pauperum potius agricolarum, nata est die n mensis Augusti anno MDCCCCVIII in pago Wal Ruda, tunc paroeciae Radlów, postea Zabawa, in dioecesi Tarnoviensi. Eius parentes sincerissima erga Deum 18 - A. A. S. 266 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium O flirtale pietate excellebant. Ita omnes domestici, antequam somno se darent, necnon cibum cotidianum sumerent, una saepissime orare solebant. Caelo albente, laudes in honorem Beatae Virginis Mariae canebant — communiter, quotiescumque negotia domestica id admittebant, seu singulatim. Longo itineris ab ecclesia parochiali spatio ex more ne­ glecto, omnes domestici dominicis profestisque diebus, sacris sollem­ nibus magno cum studio in vicem intererant. Sub vesperum autem haud pauci in domo paterna Carolinae vicini congregabantur, ubi Sacra Scriptura, Vitae Sanctorum aliaeque catholicorum scriptiones legebantur ; tempore Nativitatis Domini etiam cantus natalicii canebantur, quadragesimali autem tempore, « Lamentationes super Pas­ sione Domini ». Propter hoc magnum pietatis studium, quod plane per alias domos extendebatur, domus paterna Carolinae « sacellum » vel « aedicula » a vicinis appellari consueverat. In hac ergo tam pia religiosaquë communitate parentum atque vicinorum ipsa Carolina ingenio ac mente in diem corroborabatur, immo vero puellari sua sanctitate religiosam vici societatem valde praecellebat. A tenerrimis annis — ut fertur — magno cum zelo virtutes christianas colebat, amorem praesertim erga Deum et proximum. Amor erga Deum permultis ac singulis vitae rebus ostendebatur. Itaque maximo cum gaudio Sacris Sollemnibus intererat. Tum etiam ad Mensam Sacram accedebat et quantum poterat Iesum in Euchari­ stia adorabat. Passionem Domini singulari pietate colebat. Quam Pas­ sionem et Mortem Domini pie secum reputans diebus praecipue Qua­ dragesimae exercitio « Viae Crucis » vacabat. Eodem etiam tempore commoditatum reiectiones et ademptiones Domino offerens (( Lamenta­ tionibus super Passione Domini » in ecclesia parochiali interesse con­ suevit. Amore et fiducia erga Beatissimam Virginem prae omnibus fla­ grans Eam ipsam sincerissimo ac piissimo animo (( mea Mater Dei » appellare solebat. Pluries in die « Ave Maria » recitabat. Dicebat etiam, ea oratione maximo gaudio anici. Rosarium a matre acceptum semper secum portabat et tertiam partem cotidie recitabat. In amore proximi valde conspicua erat. «Labor assiduus in mani­ bus eius flagrabat » — dicebant vicini industriam eius operositatemque proverbio illustrantes. Praesertim parentibus in operibus domesticis exsequendis adstabat; libenter quoque senibus atque aegrotis auxilium ferebat, sorores fratresque germanos nec non alios pueros doctrinam catholicam docebat, qua cognitione, ut fertur, nemo aequalium ei par erat. Minime quoque praetermittendus est spiritus apostolatus, quo Acta Ioanni» Pauli Pp. II 267 infiammata varios apostolatus circulos : (( Apostolatum Orationis », « Consociationem Abstinentium », « Rosarium Vivens » excitabat ac fovebat. Spiritum illum sane ediscebat apud avunculum suum, vitae religiosae et doctrinae tunc in pago singularem fautorem, Franciscum Borzecki, qui iure a posteris « diaconus non ordinatus » appellari me­ ruit. Diversimode Carolina ei aderat, praecipue in bibliotheca agenda, quam ipse labore proprio et sumptu instituit. Tempore belli toto terrarum orbe tunc saeviente, die xvni mensis Novembris anno MCMXIV, Carolina decimum septimum annum agens, ab hoste vi in silvam per tracta mortem crudelissimam subiit castita­ tem suam defendens. Accepta vulnera saevissimum dolorem testifican­ tur. Testificantur etiam, puellam hanc fortissimam mortem subire multo maluisse, quam aliquo modo Deum, ante omnia amandum, offendere. Statim post corpus Carolinae in silva repertum, incolae pagi nec non illorum locorum, praeclaram memoriam puellae-virginis venerari coeperunt. Ita et Leonis Walega, Episcopi Tarnoviensis, consulto, die xvni mensis Novembris anno MCMXVII, corpus Carolinae e coemeterio in specialem tumulum iuxta ecclesiam parochialem loci Zabawa trans­ latum est. Die xi mensis Februarii anno MCMLXV, Episcopus Tarnoviensis Georgius Ablewicz processum informativum « super fama martyrii eiusque causa, super non cultu et super scriptis Servae Dei » inchoavit. Processu ad finem perducto, idem Episcopus causae instrumenta Con­ gregationi pro Causis Sanctorum attulit. Post ergo decreta a Congregatione pro Causis Sanctorum ad rem pertinentia edita, post positionem super martyrium rite instructam atque reliqua ad formulam diligenter expleta, accitis die x x x mensis Iunii anno MCMLXXXVI Cardinali Praefecto simulque Causae Ponente Petro Palazzini, Antistite a secretis Congregationis Traiano Crisan ceterisque de more convocandis, declaravimus : Constare de martyrio et de causa martyrii Servae Dei Carolinae Kózka in casu et ad effec­ tum, de quo agitur. Ceteris rebus autem rite peractis diem x mensis Iunii anni MCMXXXVII ad sollemnem ritum beatificationis Carolinae statuimus. Ideo hodie, tempore Nostrae in Poloniam Apostolicae peregrinationis, Tarnoviae, inter Missarum Sollemnia, coram innumerabili turba christifidelium, haec ediximus verba : (( Nos, vota Fratris nostri Georgii Ablewicz, Episcopi Tarnoviensis, nec non plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque 268 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum con­ sulto, Auctoritate nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venera­ bilis Serva Dei Carolina Kózka Beatorum nomine in posterum appel­ letur eiusque festum die ipsius natali, decima octava Novembris in lo­ cis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. A m e n » . Pro ea igitur flagranti cura, quo hodiernum ritum suscipi censuimus sollemniter hic peragi Tarnoviae, et eo pro studio quo semper Beatam hanc Carolinam Kózka sumus prosecuti, iubemus Nos singula illa quae has per Litteras statuerimus in perpetuum firma haberi ra­ taque quibusvis rebus neutiquam obsistentibus. Datum Tarnoviae, sub anulo Piscatoris, die x mensis Iunii, anno MCMLXXxvii, Pontificatus Nostri nono. £8 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 218.964. II Servae Dei Antoniae Mesina Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Vere gloria digni sunt qui necem iniustam pati maluerunt, quam Dei legem violare eiusque prodere amorem. A Spiritu Sancto sapientes facti et fortes, non timuerunt eos, qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere {Mt 10, 28) ; quin, confisi id, quod in praesenti est leve tribulationis, esse sibi supra modum pondus gloriae operaturum (cf. 2 Cor 4, 17), laeti sui sanguinis effusione supremum dederunt caritatis testimonium. Ita se gessit etiam Serva Dei Antonia Mesina quae, in fide et in gratia a pueritia ambulare assuefacta, usque ad finem praeceptis Dei et Ecclesiae doctrinae fidem servavit et magno animo sacrum corpus suum Dei templum (cf. 1 Cor 3, 16), integrum custodivit. Serva Dei orta est in oppido vulgo Orgosolo appellato, in finibus dioecesis Nuorensis, die uno et vicesimo mensis Iulii anno MCMXIX, ab Augustino Mesina et Gratia Rubanu. Die tricesimo eiusdem men­ sis Baptismum accepit et anno insequenti Confirmationis sacramentum. Acta Ioannis Pauli Pp. II 269 Ex familia, ex paroecia et e schola didicit humanas christianasque virtutes magni facere et colere, quarum semper clara specimina dedit in vitae cotidianae simplicitate. Notum est enim eam, quamvis pue­ rilis esset aetatis, esse artem consecutam indolem suam moderandi, natura vividam et firmam, et cum tranquillitate et constantia disci­ plinam, austeritatem et paupertatem domesticam perferendi. Parenti­ bus, quos officiis prosequebatur, morem gerebat, eorum labores et in­ commoda communicabat, oblectamentis renuntians et, si necesse erat, vel somno. Fratribus et sororibus quodammodo altera mater fuit; erga finítimos comis erat et propensa ad iis inserviendum, quantum poterat. Laborem amabat, verecundiam, modestiam, verborum et mo­ rum sinceritatem. Muliebres nugas fugiebat et bonorum terrestrium affectationem, quibus aeterna praeferebat. Brevis eius et humilis vita est continuo illuminata et recta iis ve­ ritatibus, quas studio christianae doctrinae didicerat. Fide simplici et solida praedita erat, vera in Deum et proximum caritate, provi­ dentiae et auxilii gratiae hilari spe, peccatorum timore et firma volun­ tate faciendi quam optime Dei voluntatem. Intento animo et fructuose Missae et sacris intererat, ac frequenter ad Eucharistiae et Paenitentiae sacramenta accedebat. Multum pondus et tempus tribuit deprecationi privatae et communi atque pietati erga Virginem Mariam, quam ma­ xime recitatione Rosarii verebatur. Iam a puellula socia fuit Actionis Catholicae paroecialis, in qua amare Ecclesiam didicit et precatione, poena et suae bonitatis exem­ plo, Dei regno in terra dilatando operam navare. Peculiari studio pudicitiam colebat; quam ob rem non solum dili­ gentissime vigilabat ut quamlibet peccati occasionem et quamvis im­ prudentiam vitaret, sed semper et ubique modeste, verecunde et pudice se gerebat. Tam vehementer Dominum amabat, Agnum sine ma­ cula, ut pluries et pluribus dixerit se mortem malle quam peccare. Ad hoc incitabatur etiam strenua testificatione martyris Sanctae Ma­ riae Goretti, peculiari modo veneratae a puellis Actionis Catholicae. Praeterea, Serva Dei cogitata corroborata sunt per « cruciatam casti­ tatis », in eius actam paroecia, cui viva cum cura interfuerat. Ager ideo paratus erat ad optimos edendos fructus : quod contigit mane, die XVII mensis Maii anno MCMXXXV. Serva Dei diem inierat interventu Missae et Sancta Communione. Aliqua domus officia exsecuta, rus ivit cum amicula ligna collectura ad panem coquendum. Dum in secessu suum in opus incumbebat, im­ proviso est a tergo petita a iuvene quodam, qui vf conatus est ea, sed frustra, abuti. Puella, castissima et religiosissima, fugere est nisa, sed 270 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cecidit ; adepta, est iterum ac saepius mortifere in caput lapidibus percussa. Ita, corpore et spiritu illibata, veste induta nuptiali et lucernam habens accensam, est vitam aeternam ingressa. Populus, qui Servae Dei virtutem iam cognoscebat, ilico eius mor­ tem verum putavit martyrium, ob defendendam virginitatem obitum. Quae fama solidata est et aucta volventibus annis; qua re Episcopus Nuorensis die xi mensis Februarii anno MCMLXXIX Causam iniit bea­ tificationis. Acti Processus Cognitionalis (annis 1979-1984) Congrega­ tio pro Causis Sanctorum per Decretum die VII mensis Martii anno M C M L X X X V i editum auctoritatem probavit. Deinde exitu cum faventi Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum (die x n i mensis Ia­ nuarii anno MCMLXXXVII) et Congregatio Ordinaria Patrum Cardina­ lium et Episcoporum (die xvn mensis Martii anno MCMLXXXVII) ha­ bita sunt. Die VIII Maii coram Nobis proditum est Decretum super martyrio. Decrevimus postea ut beatificatio Romae fieret die iv mensis Octobris anno MCMLXXXVII. Hodie igitur, in Basilica Vaticana, haec sumus inter sacra elocuti : « Nos, vota fratrum nostrorum Iacobi Jullien, Archiepiscopi Rhedonensis, Ioannis Melis Fois, Episcopi Galtellinensis-Norensis, Clemen­ tis Gaddi, Archiepiscopi emeriti Bergomensis, necnon plurimorum alio­ rum Fratrum in episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Marcellus Callo, Antonia Mesina et Petrina Morosini, Beatorum nomine in po­ sterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Marcelli Callo die decima nona Martii ; Antoniae Mesina die decima septima Maii; Petrina Morosini die sexta Aprilis, in locis et modis iure statu­ tis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Continuoque post et sermone Nostro convenienter Beatorum Caelitum eorundem merita extulimus atque exempla et precibus piis eorum validum apud Deum Omnipotentem appetivimus adiumentum Ecclesiae universae cui tantopere placuit Nobis tales addere caelesti in aula fautores. Quae vero per has Litteras statuimus, volumus nunc et in posterum firma esse, rebus quibuslibet contrariis non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die iv mensis Octobris, anno MCMLXXXVII, Pontificatus Nostri nono. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © S i g i l l i In Secret. Status tab., n. 219.751. publicis Ecclesiae negotiis 271 Acta Ioannis Pauli Pp. II III Venerabili Servae Dei Sabinae Petrilli Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Per hanc (caritatem) tibi facile erit, quidquid laboriosissimum antea fuit ; per hanc leve erit, quidquid grave pendebas. Suscipe hanc sarcinam : non te premet, levabit te ; alae tibi erunt» (S. AUGUSTINUS, Sermones, 68, 13). Mandati amoris Dei et proximi onus leve et suave, humanae perfec­ tionis norma potissima ideoque et mundi transformationis (cf. CONC. OEC. VAT, II, Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius tem­ poris Gaudium et spes, 39), magno animo sustulit etiam Venerabilis Serva Dei Sabina Petrilli quae, firma cum perseverantia Christi ima­ ginem insculpsit in se et eius exemplum secuta, de pauperibus indu­ striam et constantem curam ostendit. Senae orta die 29 mensis Augusti anno 1851 a Celso Petrilli et Ma­ thilde Vetturini, a puella vocationem animadvertit ad vitam consecra­ tam, sed exspectans ut laudandum hoc votum ad effectum adduceret, explendis officiis erga familiam suam se dedidit, apostolatui apud iuven­ tutem et praesertim institutioni catechismi et puellulis pauperibus tu­ tandis, quos tecto recepit. Anno 1868 castitatis votum temporaneum nuncupavit et insequenti anno perpetuum. A nonnullis aequalibus adiuta, quae cum ea inter « Filias Mariae » militabant, et hortante Archiepiscopo Senensi, die 7 mensis Septembris anno 1874, Congrega­ tionem condidit Sororum Pauperum a Sancta Catharina Senensi, eo proposito, ut formationi prospiceret puellularum pauperum et derelictarum. Deinde campus navitatis Instituti ita se expandit, ut aegrotis assiderei in eorundem domibus, in valetudinariis, in sedibus mente captis curandis, ac senibus. Mater Sabina familiam suam religiosam gubernavit, uti Antistita Generalis, usque ad extremos vitae dies, munere suo cum peritia, pru­ dentia, fortitudine et materno spiritu fungens. Aptis praeceptionibus, sed magis exemplo vitae suae omnino voluntati Dei obsequentis et continenter operibus deditae caritatis, Sorores suas rexit in via perfec­ tionis, ab eis exigens propriae vocationis et Regularum et disciplinae quam susceperant alacrem observantiam. Egregie suavitatem cum for­ titudine temperabat, studium gloriae Dei cum patientia in impedimen­ tis, quae eam adeptu difficilem reddebant. Difficultates ei non defue- 272 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale runt, falsae interpretationes et inimici tum in Instituto tum extra illud, sed auxilio Providentiae confidere assuefacta, numquam spem perdidit nec animum; namque, multis facultatibus suis naturalibus et super­ naturalibus bene usa, feliciter discrimina superavit varia, adeo ut eius Congregatio celeriter et in Italia et in exteris nationibus et gentibus augeretur. Si severa fuit in filias suas spirituales, in se ipsam severissima fuit. Ardenti sanctitatis appetitione fulta, ferream voluntatem ostendit et miram perseverantiam in Christo sequendo, in indole sua infrenànda, in cruce patienter ferenda. Expeditius et fructuosius eius iter fuit ad perfectionem ab anno 1907, cum in sapientem et prudentem moderato­ rem spiritus incurrit, qui eam adiuvit ad conciliandam vitam activam vitae contemplativae atque ad se omnino et serene committendam ma­ nibus Dei. Exinde omnes viderunt in ea multam pacem interiorem, imperturbatam mansuetudinem, plenam sui et rerum terrestrium neglectionem. Magna vivaque fide sustenta, coniunctionem cum Domino coluit per assiduam deprecationem, adorationem Eucharistiae, aeternarum ve­ ritatum meditationem ipsamque operam quam proximo navabat. Omni in casu, aut laeto aut tristi, Dei praesentiam videbat et eius providen­ tiae signum. Quo hunc animi habitum meliorem faceret precabatur : « Iesu care, fidem auge in me, ut in corde meo sit fides viva, fortis, alta, perfecta et firma, ut Te videam per omnia, videam et in omnibus et aequo animo omnia feram propter amorem Tui, dilecte mi ». Egit et passa est pro fidei diffusione proque Christi regni in terra dilatatione. Humilis et simplex spem suam in gratia divina ponebat, cui omnibus viribus respondere nitebatur. Hinc odium habebat peccati et Deum atque proximum ferventer constanterque diligebat; tantoque igne caritatis flagrabat, ut ceteros exemplo alliceret ad eadem facienda. Tenera pietate Virginem Mariam colebat. Auctoritatibus ecclesiasticis obsequens, similiter ac eius civis clarissima S. Catharina — quam peculiari religione observabat — Ecclesiam et Romanum Pontificem filiae pietate diligebat. Eminuit etiam prudentia, fortitudine, iustitia, temperantia et fidelitate, qua suam est secuta vocationem et Instituti sui Regulas servavit necnon vota religiosa quae nuncupaverat. Numquam corpore valuit, sed ex anno 1890 morbo correpta est, qui postea ingravescens, eam usque ad mortem afflixit. Etiam in acerbis corporis et animi doloribus, spiritus serenitatem retinuit et claram ac firmam voluntatem se devovendi. Pie e vita decessit die 18 mensis Apri­ lis anno 1923. Acta Ioannis Pauli Pp. II 273 Cum fama sanctitatis perduraret, quam sibi viva comparaverat, Ar­ chiepiscopus Senensis Causam iniit Canonizationis anno 1941. Processu Ordinario Informativo variisque Processibus Rogatorialibus actis, die 25 mensis Octobris anno 1981 Causa est introducta. Die 16 mensis No­ vembris anno 1985, disquisitionibus peractis quae fieri solent apud Congregationem pro Causis Sanctorum, coram Nobis Decretum proditum est, quo agnoscebatur Serva Dei Sabina Petrilli heroum in modum virtutes théologales, cardinales et adnexas exercuisse. Eodem anno Senae processus instructus est de asserto miraculo, quod contigit anno 1933 et deprecationi Servae Dei tributum est. Hocque ex more felici cum exitu a medicis et theologis inspecto, Nostro iussu editum est Decretum de « miro », die 8 mensis Maii anno 1987. Decrevimus deinde ut Beatificationis ritus Romae celebraretur die 24 mensis Aprilis Anno Mariali 1988. Hodie igitur in Foro Petriano inter sacra hanc sumus formulam elocuti : (( Nos, vota fratrum nostrorum Antonii Ambrosiano, Archiepi­ scopi Spoletani-Nursini, Raimundi Torrella Cascante, Archiepiscopi Tarraconensis, Friderici Wetter, Archiepiscopi Monacensis et Frisin­ gensis, Ismaelis Marii Castellano, Archiepiscopi Senensis-Collensis-Ilcinensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multo­ rumque Christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanc­ torum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Petrus Bonilli, Franciscus a Iesu Maria Ioseph Palau y Quer, Gaspar Stangassinger et Sabina Petrilli, Beatorum no­ mine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Petri Bonilli die quinta Ianuarii ; Francisci a Iesu Maria Ioseph Palau y Quer die vicesima Martii ; Gasparis Stangassinger die vicesima sexta Septembris ; Sabinae Petrilli die decima octava Aprilis, in locis et mo­ dis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae vero per has Litteras statuimus, ea et nunc et in posterum firma esse volumus, contrariis rebus quibuslibet non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x i v mensis Aprilis, Anno Mariali MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. 68. AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 2&b.$)i8. publicis Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 274 EPISTULA Moderatori speculae astronomicae Vaticanae missa. To THE REVEREND GEORGE V. COYNE, S.J., DIRECTOR OF THE VATICAN OBSERVATORY. "Grâce to you and peace from God our Father and the Lord Jesus Ohrist". 1 As you .prepare to publish the papers presented at the Study Week held at Castelgandolfo on 21-26 September 1987, I take the occasion to express my gratitude to you and through you to all who contributed to that important initiative. I am confident that the publication of these papers will ensure that the fruits of that endeavour will be further enriched. The three hundredth anniversary of the publication of Newton's Philosophiae Naturalis Principia Mathematica provided an appropri­ ate occasion for the Holy See to sponsor a Study Week that investigated the multiple relationships among theology, philosophy and the natural sciences. The man so honoured, Sir Isaac Newton, had himself devoted much of his life to these same issues, and his reflections upon them can be found throughout his major works, his unfinished manuscripts and his vast correspondence. The publication of your own papers from this Study Week, taking up again some of the same questions which this great genius explored, affords me the opportunity to thank you for the efforts you devoted to a subject of such paramount importance. The thème of your conférence, "Our Knowledge of God and Nature: Physics, Philosophy and Theology", is assuredly a crucial one for the contemporary world. Because of its importance, I should like to address some issues which the interactions among natural science, philosophy, and theology présent to the Church and to human society in general. The Church and the Academy engage one another as two very différent but major institutions within human civilization and world culture. We bear before God enormous responsibilities for the human condition because historically we have had and continue to have a major influence on the development of ideas and values and on the Course of human action. We both have histories stretching back over 1 Eph 1:2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 275 thousands of years : the learned, académie community dating back to the origins of culture, to the city and the library and the school, and the Church with her historical roots in ancient Israel. We have come into contact often during these centuries, sometimes in mutual support, at other times in those needless conflicts which have marred both our histories. In your conférence we met again, and it was altogether Utting that as we approach the close of this millennium we initiated a series of reflections together upon the world as we touch it and as it shapes and challenges our actions. So much of our world seems to be in fragments, in disjointed pièces. So much of human life is passed in isolation or in hostility. The division between rieh nations and poor nations continues to grow ; the contrast between northern and southern régions of our planet becomes ever more marked and intolerable. The antagonism between races and religions splits countries into warring camps; historical animosities show no signs of abating. E ven within the académie community, the séparation between truth and values persists, and the isolation of their several cultures—scientific, humanistic and religious— makes common discourse difiicult if not at times impossible. But at the same time we see in large sectors of the human com­ munity a growing criticai openness towards people of différent cul­ tures and backgrounds, différent competencies and viewpoints. More and more frequently, people are seeking intellectual cohérence and collaboration, and are discovering values and expériences they have in common even within their diversifies. This openness, this dynamic interchange, is a notable feature of the international scientific communities themselves, and is based on common interests, common goals and a common enterprise, along with a deep awareness that the insights and attainments of one are often important for the progress of the other. In a similar but more subtle way this has occurred and is continuing to occur among more diverse groups—among the communities that make up the Church, and even between the scientific community and the Church herself. This drive is essentially a move­ ment towards the kind of unity which resists homogenization and relishes diversity. Such community is determined by a common mean­ ing and by a shared understanding that evokes a sense of mutuai involvement. Two groups which may seem initially to have nothing in common can begin to enter into community with one another by discovering a common goal, and this in turn can lead to broader areas of shared understanding and concern. 276 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale As never before in her history, the Church has entered into the movement for the union of all Christians, fostering common study, prayer, and discussions that "all may be one". She has attempted to rid herseif of every vestige of antisemitism and to emphasize her origins in and her religious debt to Judaism. In reflection and prayer, she has reached out to the great world religions, recognizing the values we all hold in common and our universal and utter dependence upon God. Within the Church herseif, there is a growing sense of "worldchurch", so much in évidence at the last Ecumenical Council in which bishops native to every continent—no longer predominan tly of European or even Western origin—assumed for the first time their common responsibility for the en tire Church. The documents from that Council and of the magisterium have reflected this new world-consciousness both in their content and in their attempt to address all people of good will. Düring this Century, we have witnessed a dynamic tendency to reconciliation and unity that has taken many forms within the Church. 2 Nor should such a development be surprising. The Christian com­ munity in moving so emphatically in this direction is realizing in greater intensi ty the ac ti vi ty of Christ within her : "For God was in Christ, reconciling the world to himself". We ourselves are called to be a continuation of the reconciliation of human beings, one with another and all with God. Our very nature as Church entails this commitment to unity. 3 Turning to the relationship between religion and science, there has been a definite, though stili fragile and provisionai, movement towards a new and more nuanced interchange. We have begun to talk to one another on deeper levéis than before, and with greater openness towards one another's perspectives. We have begun to search together for a more thorough understanding of one another's disciplines, with their competencies and their limitations, and especially for áreas of common ground. In doing so we have uncovered important questions which concern both of us, and which are vital to the larger human community we both serve. It is crucial that this common search based on criticai openness and interchange should not only continue but also grow and deepen in its quality and scope. 2 3 Jn 17:20. 2 Cor 5:19. Acta Ioannis Pauli Pp. II 277 For the impact each has, and will continue to have, on the course of civilisation and on the world itself, cannot be overestimated, and there is so much that each can offer the other. There is, of course, the vision of the unity of all things and all peoples in Ohrist, who is active and présent with us in our daily lives—in our struggles, our sufferings, our joys and in our searchings—and who is the focus of the Church's life and witness. This vision carries with it into the larger community a deep révérence for all that is, a hope and assurance that the fragile goodness, beauty and life we see in the universe is moving towards a completion and fulfìlment which will not be overwhelmed by the forces of dissolution and death. This vision alsó provides a strong support for the values which are emerging both from our knowledge and appréciation of création and of ourselves as the products, knowers and stewards of création. The scientific disciplines too, as is obvious, are endowing us with an understanding and appréciation of our universe as a whole and of the incredibly rich variety of intricately related processes and structures which constitute its animate and inanimate components. This knowledge has given us a more thorough understanding of our­ selves and of our humble yet unique role within création. Through technology it also has given us the capacity to travel, to communicate, to build, to cure, and to probe in ways which would have been almost unimaginable to our ancestors. Such knowledge and power, as we have discovered, can be used greatly to enhance and improve our lives or they can be exploited to diminish and destroy human life and the environment even on a global scale. The unity we perceive in création on the basis of our faith in Jesus Christ as Lord of the universe, and the correlative unity for which we strive in our human communities, seems to be reflected and even reinforced in what contemporary science is revealing to us. As we behold the incredible development of scientific research we detect an underlying movement towards the discovery of levéis of law and process which unify created reality and which at the same time have given rise to the vast diversity of structures and organisms which constitute the physica! and biological, and even the psychological and sociologica!, worlds. Contemporary physics furnishes a striking example. The quest for the unification of ali four fundamental physical forces—gravitation, electromagnetism, the strong and weak nuclear interactions—has met 278 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale with increasing success. This unification may well combine discoveries from the sub-atomic and the cosmological domains and shed light both on the origin of the universe and, eventually, on the origin of the laws and constants which govern its évolution. Physicists possess a detailed though incomplete and provisional knowledge of elementary particles and of the fundamental forces through which they interact at low and intermediate énergies. They now have an acceptable theory unifying the electro-magnetic and weak nuclear forces, along with much less adequate but still promising grand unified field théories which attempt to incorporate the strong nuclear interaction as well. Further in the line of this same development, there are already several detailed suggestions for the final stage, superunification, that is, the unification of all four fundamental forces, including gravity. Is it not important for us to note that in a world of such detailed specialization as contemporary physics there exists this drive towards con­ vergence? In the life sciences, too, something similar has happened. Mole­ cular biologists have probed the structure of living material, its functions and its processes of replication. They have discovered that the same underlying constituants serve in the make-up of all living organisms on earth and constitute both the genes and the proteins which these genes code. This is another impressi ve manifestation of the unity of nature. By encouraging openness between the Church and the scientific communities, we are not envisioning a disciplinary unity between theology and science like that which exists within a given scientific field or within theology proper. As dialogue and common searching continue, there will be growth towards mutual understanding and a graduai uncovering of common concerns which will provide the basis for further research and discussion. Exactly what form that will take must be lef t to the future. What is important, as we have already stressed, is that the dialogue should continue and grow in depth and scope. In the process we must overeóme every regressive tendency to a unilateral reductionism, to fear, and to self-imposed isolation. What is critically important is that each discipline should continue to enrich, nourish and challenge the other to be more fully what it can be and to contribute to our vision of who we are and who we are becoming. We might ask whether or not we are ready for this crucial endeav- Acta Ioannis Pauli Pp. II 279 our. Is the community of world religions, including the Church, ready to enter into a more thorough-going dialogue with the scientific com­ munity, a dialogue in which the integrity of both religion and science is supported and the ad vanee of each is fostered? Is the scientific community now prepared to open itself to Christianity, and indeed to ali the great world religions, working with us all to build a cul­ ture that is more humane and in that way more divine? Do we dare to risk the honesty and the courage that this task demands? We must ask ourselves whether both science and religion will contribute to the integration of human culture or to its fragmentation. It is a single choice and it confronts us ali. For a simple neutrality is no longer acceptable. If théy are to grow and mature, peoples cannot continue to live in separate compartments, pursuing totally divergent interests from which they evalúate and judge their world. A divided community f oster s a fragmented vision of the world; a community of interchange encourages its members to expand their partial perspectives and form a new unified vision. Yet the unity that we seek, as we have already stressed, is not identity. The Church does not propose that science should become religion or religion science. On the contrary, unity always présupposes the diversity and the integrity of its éléments. Each of these members should become not less itself but more itself in a dynamic interehange, for a unity in which one of the éléments is reduced to the other is destructive, false in its promises of harmony, and ruinous of the integrity of its components. We are asked to become one. We are not asked to become each other. To be more specific, both religion and science must preserve their autonomy and their distinctiveness. Religion is not founded on science nor is science an extension of religion. Each should possess its own principies, its pattern of procédures, its diversities of interprétation and its own conclusions. Christianity possesses the source of its justification within itself and does not expect science to constitute its primary apologetic. Science must bear witness to its own worth. While each can and should support the other as distinct dimensions of à common human culture, neither ought to assume that it forais a necessary premise for the other. The unprecedented opportunity we have today is for a common interactive relationship in which each discipline retains its integrity and yet is radically open to the discoveries and insights of the other. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 280 Officiale But why is criticai openness and mutual interchange a value for both of us? Unity in vol ves the drive of the human mind towards understanding and the desire of the human spirit for love. When humain beings seek to understand the multiplicities that surround them, when they seek to make sensé of expérience, they do so by bringing many factors into a common vision. Understanding is achieved when many data are unified by a common structure. The one illuminâtes the many : it makes sense of the whole. Simple multiplicity is chaos ; an insight, a single model, can give that chaos structure and draw it into intelligibility. We move towards unity as we move towards meaning in our lives. Unity is also the conséquence of love. If love is genuine, it moves not towards the assimilation of the other but towards union with the other. Human community begins in desire when that union has not been achieved, and it is completed in Joy when those who have been apart are now united. In the Church's earliest documents, the realization of community, in the radicai sense of that word, was seen as the promise and goal of the Gospel : "That which we have seen and heard we proclaim also to you, so that you may have fellowship with us; and our fellowship is with the Father and with his Son Jesus Christ. And we are writing this that our joy may be complete". Later the Church reached out to the sciences and to the arts, founding great universities and building monuments of surpassing beauty so that ali things might be recapitulated in Christ. 4 5 What, then, does the Church encourage in this relational unity between science and religion? First and foremost that they should come to understand one another. For too long á time they have been at arm's length. Theology has been defìned as an effort of faith to achieve understanding, as fides quaerens intellectum. As such, it must be in vital interchange today with science just as it always has been with philosophy and other forms of learning. Theology will have to call on the findings of science to one degree or another as it pursues its primary concern for the human person, the reaches of freedom, the possibilities of Christian community, the nature of belief and the intelligibility of nature and history. The vitality and signiñcance of theology for humanity will in a profound way be reflected in its ability to incorporate these findings. 4 s 1 Jn 1:3-4. Cf. Eph 1:10. Acta Ioannis Pauli Pp. II 281 Now this is a point of delicate importance, and it has to be carefully qualified. Theology is not to incorporate indifferently each new philosophical or scientific theory. As these findings become part of the intellectual culture of the time, however, theologians must understand them and test their value in bringing out from Christian belief some of the possibilities which have not yet been realized. The hylomorphism of Aristotelian natural philosophy, for example, was adopted by the medieval theologians to help them explore the nature of the sacraments and the hypostatic union. This did not mean that the Church adjudicated the truth or falsity of the Aristotelian insight, since that is not her concern. It did mean that this was one of the rieh insights offered by Greek culture, that it needed to be understood and taken seriously and tested for its value in illuminating various areas of theology. Theologians might well ask, with respect to con­ temporary science, philosophy and the other areas of human knowing, if they have accomplished this extraordinarily difiicult process as well as did these medieval masters. If the cosmologies of the ancient Near Eastern world could be purifìed and assimilated into the first chapter of Genesis, might not contemporary cosmology have something to offer to our reflections upon création? Does an evolutionary perspective bring any light to bear upon theological anthropology, the meaning of the human person as the imago Dei, the problem of Christology—and even upon the develop­ ment of doctrine itself? What, if any, are the eschatological impli­ cations of contemporary cosmology, especially in light of the vast future of our universe? Can theological method fruitfully appropriate insights from scientific methodology and the philosophy of science? Questions of this kind can be suggested in abundance. Pursuing them further would require the sort of intense dialogue with con­ temporary science that has, on the whole, been lacking among those engaged in theological research and teaching. It would entail that some theologians, at least, should be sufficiently well-versed in the sciences to make authentic and creative use of the resources that the best-established théories may offer them. Such an expertise would prevent them from making uncritical and overhasty use for apologetic purposes of such recent théories as that of the "Big Bang" in cos­ mology. Yet it would equally keep them from discounting altogether the potential relevance of such théories to the deepening of under­ standing in traditional areas of theological inquiry. 19 - A. A. S. 282 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale In this process of mutual learning, those members of the Church who are themselves either active scientists or, in some special cases, both scientists and theologians could serve as a key resource. They can also provide a much needed ministry to others struggling to in­ tegrate the worlds of science and religion in their own intellectual and spiritual lives, as well as to those who face difficult moral décisions in matters of technological research and application. Such bridging ministries must be nurtured and encouraged. The Church long ago recognized the importance of such links by establishing the Pontificai Academy of Sciences, in which some of the world's leading scientists meet together regularly to discuss their researches and to convey to the larger community where the directions of discovery are tending. But much more is needed. The matter is urgent. Contemporary developments in science chal­ lenge theology far more deeply than did the introduction of Aristotle into Western Europe in the thirteenth Century. Yet these develop­ ments also off er to theology a potentially important resource. Just as Aristotelian philosophy, through the ministry of such great scholars as St Thomas Aquinas, ultimately came to shape some of the most profound expressions of theological doctrine, so can we not hope that the sciences of today, along with ali forms of human knowing, may invigorate and inform those parts of the theological enterprise that bear on the relation of nature, humanity and God? Can science also benefit from this interchange? It would seem that it should. For science develops best when its concepts and con­ clusions are integrated into the broader human culture and its concerns for ultimate meaning and value. Scientists cannot, therefore, hold themselves entirely aloof from the sorts of issues dealt with by philo­ sophers and theologians. By devoting to these issues something of the energy and care they give to their research in science, they can help others realize more fully the human potentialities of their discoveries. They can also come to appreciate for ..themselvesthat these discoveries cannot be a genuine Substitute for knowledge of the truly ultimate. Science can puri f y religion from error and superstition ; religion can purify science from idolatry and false absolutes. Each can draw the other into a wider world, a world in which both can flourish. For the truth of the matter is that the Church and the scientific community will inevitably interact; their options do not include iso- Acta Ioannis Pauli Pp. II 283 lation. Christians will inevitably assimilate the prevailing ideas about the world, and today these are deeply shaped by science. The only question is whether they will do this critically or unreflectively, with depth and nuance or with a shallowness that debases the Gospel and leaves us ashamed before history. Scientists, like ali human beings, will make décisions upon what ultimately gives meaning and value to their lives and to their work. This they will do well or poorly, with the reflective depth that theological wisdom can help them attain, or with an unconsidered absolutizing of their results beyond their reasonable and proper limits. Both the Church and the scientific community are faced with such inescapable alternatives. We shall make our choices much better if we live in a collaborative interaction in which we are called continually to be more. Only a dynamic relationship between theology and science can reveal those limits which support the integrity of either discipline, so that theology does not profess a pseudo-science and science does not become an unconscious theology. Our knowledge of each other can lead us to be more authentically our sel ves. No one can read the history of the past Century and not realize that crisis is upon us both. The uses of science have on more than one occasion proven massively destructive, and the reflections on religion have too often been sterile. We need each other to be what we must be, what we are called to be. And so on this occasion of the Newton Tercentennial, the Church speaking through my ministry calis upon herself and the scientific com­ munity to intensif y their constructi ve relations of interchange through unity. You are called to learn from one another, to renew the context in which science is done and to nourish the inculturation which vital theology demands. Each of you has everything to gain from such an interaction, and the human community which we both serve has a right to demand it from us. Upon ali who participated in the Study Week sponsored by the Holy See and upon all who will read and study the papers herein published I invoke wisdom and peace in our Lord Jesus Christ and cordially impart my Apostolic Blessing. From the Vatican, 1 June, 1988. IOANNES PAULUS PP. II Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 284 HOMILIAE I In f o r o Sancti Petri ob decretos Dei Servis Bernardo Mariae a Iesu, Carolo a Sancto Andrea, Honorato a Biala Podlaska, Beatorum caelitum honores.* 1. (( Signore, sia su di noi la tua grazia, / perché in te speriamo )).* Nella Liturgia di questa XXIX domenica del tempo ordinario la Chiesa prega con queste parole del Salmo. Tutti noi ritroviamo in esse il contenuto della nostra preghiera personale. Che cosa può desiderare maggiormente l'uomo che sperare in Dio, nel suo dono, nell'opera della grazia che da Lui proviene e compenetra tutta la vita umana, così da donarle una nuova dimensione? La dimensione voluta da Dio, la dimensione salvifica. La Chiesa pone oggi le stesse parole del Salmista sulla bocca di coloro, la cui vita e la cui opera vengono additate all'ammirazione e all'imitazione dei fedeli. Sono i nuovi Beati : — Bernardo Maria di Gesù — Carlo di S. Andrea — Onorato da Biala Podlaska. 2. Essi si sono dimostrati pronti — così come gli apostoli — a bere fino in fondo il calice bevuto dal loro Maestro. Ciascuno di loro fu pronto a servire, anzi a diventare il (( servo di tutti » , guardando il Figlio dell'Uomo, che <( non è venuto al mondo per essere servito, ma per servire » . E, servendo, <( ha dato la propria vita in riscatto per molti » . 2 3 4 Coloro che da oggi la Chiesa venera come beati hanno guardato con gli occhi della fede il Cristo, Uomo dei dolori, così come lo ha in­ dicato nella sua visione profetica Isaia, molti secoli prima della pas­ sione : «Disprezzato e reietto dagli uomini... che ben conosce il pa­ tire, come uno davanti al quale ci si copre la faccia, era disprezzato e non ne avevano alcuna stima ».* * Die 16 m. Octobris a. 1988. 1 Sai 32 [33], 22. 2 Me 10, 44. 3 Ibid., 46. 4 Ibid., 46. s Is 53, 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II « Ma al Signore è piaciuto / prostrarlo con dolori » . 285 6 Ecco la verità del Venerdì Santo, alla quale segue l'alba della do­ menica di Pasqua, poiché alla verità della crocifissione è indissolubil­ mente legata la innegabile verità della risurrezione : « Quando offrirà se stesso in espiazione, / vedrà una discendenza... / Dopo il suo intimo tormento vedrà la luce e si sazierà / della sua conoscenza; / il giusto mio servo giustificherà molti, / egli si addos­ serà la loro iniquità » . 7 3. Ciascuna di queste persone, che la Chiesa proclama oggi beati, ha vissuto profondamente il contenuto totale del mistero pasquale di Cristo. Ha imparato a conoscere questo mistero mediante l'esperienza della propria fede e del proprio cuore, dell'intelletto e della volontà. Ne ha fatto la base e la sorgente del proprio ministero pasquale, della propria testimonianza, nel quotidiano impegno di <( mantenere ferma la professione della fede » , per potersi accostare « con piena fiducia al trono della grazia » . 8 9 4. Mantenne ferma la professione di fede, con esemplare fortezza e generosità, il beato Bernardo Maria Silvestrelli, quando, in un diffi­ cile e contrastato periodo storico per la vita ecclesiale di questa città di Roma, volle e seppe, nonostante le opposizioni della famiglia e le resistenze della società politica del suo tempo, dedicarsi a Dio, abbrac­ ciando la vita religiosa del Passionista, cioè del fedele discepolo e devoto del Crocifisso e dell'Addolorata. Egli ebbe fiducia nell'opera della grazia, quando i problemi della salute parvero intralciare i suoi passi. Poté scoprire, così, che la ric­ chezza di tale grazia è in grado di aiutare chi ha fede a superare ogni ostacolo — poiché « l'occhio del Signore veglia su chi lo teme, su chi spera nella sua grazia, per liberarlo dalla morte e nutrirlo in tempo di fame » . Sorretto dalla grazia, Bernardo Maria poté, anzi, cono­ scere amici e fratelli molto impegnati, tra cui san Gabriele dell'Addo­ lorata, insieme ai quali camminare sulla via della perfezione religiosa. 10 La Provvidenza dispose che divenisse egli stesso strumento di mi­ sericordia e di grazia, quando fu scelto per formare i giovani della sua 6 ma., 7 Is 53, 10-11. io. 8 Cf. Eb 4, 14. 9 Ibid., 16. 10 Sal 32 [33], 18-19. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 286 Officiale comunità, e poi per guidare durante lunghi anni la sua Congrega­ zione passionista, difendendola dalle insidie laicistiche del suo secolo, promuovendone lo sviluppo e confermandone i Keligiosi nell'ardua se­ quela di Cristo Crocifìsso, il « sommo sacerdote », modello e maestro di ogni sacerdote, <( provato in ogni cosa, a somiglianza di noi, escluso il peccato » . " Il nuovo Beato incoraggia anzitutto i religiosi della sua Congrega­ zione a continuare con animo generoso nell'austera disciplina della vita passionista, per essere davanti al mondo, memoria vivente della Pas­ sione di Cristo. A tutti i fedeli, poi, rinnova l'invito a coltivare in cuore una ferma fiducia nell'aiuto di Dio /anche nei momenti difficili della vita, perché il Signore resta sempre « aiuto )) e « scudo » di chi in Lui confida. 12 5. In Father Charles of Saint Andrew, another priest of the Passionist Congregation, we find a striking example of God's power at work to console, reconcile and heal his people through the ministry of his faithful servants. The priestly ministry of Blessed Charles was carried out in the continual service of others. His life is charac­ terized by that humble, exemplary dedication to service which deter­ mines the true greatness of a disciple. As Jesus tells his disciples in today's Gospel : "Anyone among you who aspires to greatness must serve the rest; whoever wants to rank first among you must serve the needs of all". Genuine holiness exerts influence on others, an influence which goes beyond any merely natural explanation. The thousands of people who were drawn to God through the priestly holiness of Father Charles attest to this truth. The power of God's grace at work in his ministry bore much spiritual fruit in the lives of countless individuals. He laboured tirelessly in the Lord's service both in England and in Ireland. At the Passionist Monastery at Mount Argus in Dublin he acquired a great reputation for holiness and many came to him for counsel and to receive the Sacrament of Penance. He forgave their sins in the name of Christ and brought them to a better understanding of the Gospel message of reconciliation. From his very first days in the Passionist novitiate at Ere in Bel­ gium, he meditated devoutly on the mystery of the Lord's Passion. 11 Eb 4, 15. 12 Cf. Sal 32 [33], 20. Acta ioannis Pauli Pp. II 287 He had first experienced the division of Christians in his native country of the Netherlands, and he came to see this lack of unity among Christians as a share in the Lord's sufferings. This was made ever more evident to him in the words of Christ's prayer to the Father on the eve of his Passion : "May they all be one; even as you, Father, are in me, and I am in you, may they also be one in us, so that the world may believe that you sent me". After the profession of his religious vows and the completion of his theological studies, Blessed Charles was first sent to England to minister to the spiritual needs of the Catholic faithful and to work for the unity of Christians. Five years later he was sent to Dublin to help in establishing the new foundation that the Passionists were making there. It was in Dublin that it became clear to him that he was to devote himself above all to the ministry of reconciliation in the Sacrament of Penance. He was to comfort and assist the spiri­ tually troubled, and God greatly prospered his ministry by healing some of the sick who came to him for a blessing. He was daily con­ cerned with the difficulties of others. In a word, he followed the example of Jesus who came "not to be served but to serve and to give his life in ransom for the many". The outstanding example of Father Charles should serve as an inspiration to all the spiritual sons of Saint Paul of the Cross. His dedication to the ministry of reconciliation in the Sacrament of Pen­ ance encourages all priests to continue to make this Sacrament readily available to the faithful. His example helps them to have great con­ fidence in God's power at work in their ministry. Blessed Charles appeals to all Christians to be one in the unity for which Christ prayed at the Last Supper; he implores them "on behalf of Christ to be rec­ onciled to God". 6. Oto ogarnięty łaską Pana błogosławiony Honorat Koźmiński z Białej Podlaskiej, zakonnik oddany wspaniałomyślnie i do końca swemu ideałowi brata mniej szego­kapucyna. Prawdziwy syn duchowy św. Franciszka. Kapłan i apostoł. Wytrwały szafarz Sakramentu prze­ baczenia i pojednania, a jego heroiczna wprost posługa w konfesjonale była prawdziwym kierownictwem duchowym. Posiadał głęboki dar odkrywania i ukazywania dróg Bożego powołania. Był człowiekiem wytrwałej modlitwy, zwłaszcza adoracji Najświętszego Sakramentu. Zatopiony w Bogu, był równocześnie otwarty na rzeczywistość ziem- 288 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium ską. Naoczny świadek jego życia powiedział, z Bogiem ». Officiale że « chodził zawsze Żył, jak wiadomo, w ciężkich czasach. W ciężkich czasach dla Ojczyz­ ny i dla Kościoła. Polska była pod zaborami. W tak zwanym Króle­ stwie Polskim wprowadzono po powstaniu styczniowym stan wojenny. Nastąpiła kasata zakonów. Pozostawiono pewną liczbę klasztorów, któ­ rych zakonnicy i zakonnice byli praktycznie skazani na wymarcie, gdyż nowicjaty zostały zamknięte. Nad wszystkimi dziedzinami kościel­ nego życia ciążył terror policyjny. Wtedy to nasz Błogosławiony sfor­ mułował zasadę, która stała się natchnieniem dla jego apostolskiej dzia­ łalności : (( życie zakonne jest instytucją Boską, więc ustać nie może, bo bez niego Ewangelia nie byłaby wypełniana, a zatem tylko formę zmienić może i musi » . 13 Szukał wybitnych ludzi i dzielił z nimi swoją troskę o losy Ojczyzny, Kościoła i życia zakonnego w Polsce. Jakże wymowne jest jego zwierzenie : « trzeba bardzo gorąco się modlić, Pan Bóg czegoś chce ode mnie ... coraz częściej zgłaszają się do mnie dusze różnego stanu i wykształcenia, wolne i proszą o kieru­ nek, o wstąpienie do klasztoru, a nade wszystko mówią mi, abym im pozwolił złożyć ślub czystości. Klasztorów nie ma, dokąd i jak te dusze kierować? Przede wszystkim za granicę odsyłać je nie godzi się, boć to owoc tutejszy, tu powinny zostać, nie godzi się ogołacać tej ziemi z dojrzałego, najpiękniejszego owocu, który ona wydała. Co tu zostanie, gdy usuniemy dusze święte, powołane? Coś Bóg chce, coś Bóg zaradzi ... Módlcie się i wy, abyśmy wyprosili światło Boże, aby Bóg objawił, co chce, abyśmy uczynili dla tych dusz » . 14 Tak myślał i działał błogosławiony Honorat « ogarnięty łaską Pana » i przynaglany wewnętrzną siłą. Wskazywał drogę do doskonałości, która rodziła się z lektury Ewangelii i kontemplacji. Zachęcał do pozostania w swoim środowisku i naśladowania życia Jezusa i Maryi w Nazare­ cie, do praktykowania rad ewangelicznych w ukryciu, bez zewnętrznych oznak. Stał się odnowicielem życia zakonnego i twórcą jego nowej formy na wzór dzisiejszych Instytutów świeckich. Poprzez swoje córki i synów duchowych, starał się odradzać w społeczności ducha gorliwości pierw­ szych chrześcijan, a docierał przez nich do wszystkich środowisk. Dziś jeszcze siedemnaście zgromadzeń wywodzących się z kręgu jego ducho13 Wiadomość o nowych zgromadzeniach zakonnych, Kraków 1890, s. 45. 14 J. Chodzyńska, Pamiętnik, s. 10-11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 289 wości działa w dziewiętnastu krajach, na czterech kontynentach. « Kto by między wami chciał być wielkim — mówi Chrystus — niech będzie sługą ... A kto by chciał być pierwszym, niech będzie niewolnikiem wszystkich » . 1S A błogosławiony Honorat mawiał : « codziennie od Chrystusa wy­ chodzę, do Chrystusa idę, i do Chrystusa wracam ». Oddał się Chrystusowi, Mądrości Wcielonej, jako Jej niewolnik, według wskazań świętego Ludwika Grignion de Montfort. Powtarzał często « totus Tuus ». Prosił, by Maryja była dla niego « protektorką, pośredniczką, wspomożycielką, mistrzynią w głoszeniu kazań, dorad­ czynią przy spowiedzi, obronicielką czystości, pocieszycielką, wynagrodzicielką i dziękczyeielką ». Kapłan Honorat został doświadczony licznymi cierpieniami fizycz­ nymi i duchowymi. « Spodobało się Panu zmiażdżyć Go cierpieniem » . 16 Gdy otrzymał decyzję Kościoła, która pozbawiała go kierownictwa zgromadzeniami i zmieniała ich charakter, pisał: « s a m Zastępca Je­ zusa Chrystusa wolę Boską nam objawił i spełniam całym sercem to po­ lecenie z najwyższą wiarą ... Pamiętajcie, czcigodni bracia i siostry, że wam się nastręcza sposobność okazania heroicznego posłuszeństwa woli świętego Kościoła » . 17 I oto po udrękach swej duszy ujrzał światło i nim się nasycił. 18 Dziś odbiera chwałę ołtarzy w Kościele. Pokazuje nam, jak odczytywać « znaki czasu ». Jak trwać po Bożemu i działać w naszych trudnych czasach. Uczy, jak w duchu Ewangelii rozwiązywać trudne sprawy i zaradzać ludzkim potrzebom u progu trzeciego tysiąclecia od czasu, gdy « Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu » . 19 7. (( Signore, sia su di noi la tua grazia, / perché in te speriamo ». Ringraziamo oggi la Santissima Trinità per quella grazia, da cui fu pervasa e guidata la vita terrena dei nuovi Beati : — Bernardo — Carlo — Onorato. 15 Mk 10, 43-44. 16 Iz 53, 10. 17 O. Honorat, Listy okólne do Zgromadzeń. » Por. Iz 53, 11. » Por. Uh 10, 45. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 290 Officiale Ecco, essi hanno sperato in Dio. Come servi di Cristo sono diven­ tati grandi nello Spirito. Nell'odierno atto solenne della Beatificazione lo stesso Signore « pro­ lunga » in un certo senso i giorni della loro vita e permette loro di vedere la « discendenza », nata dalla grazia dello Spirito Santo anche per opera del loro ministero. E noi qui raccolti, unendoci alla santissima Genitrice di Dio, ripe­ tiamo nella Comunione dei Santi la stessa preghiera del Salmista: « Signore, sia su di noi la tua grazia, / perché in te speriamo ». Che questa grazia ci aiuti a servire i fratelli, seguendo l'esempio di Cristo, il quale « non è venuto per essere servito, ma per servire e dare la propria vita in riscatto per molti » . 20 II In Vaticana basilica habita ob decretos Dei Servo Nicolao Stensen, Bea­ torum caelitum honores.* 1. « Ecco, li riconduco dal paese del settentrione ».* Le parole del Profeta Geremia, riportate nella liturgia odierna sembrano riferirsi in modo particolare all'avvenimento che stiamo vi­ vendo in questa Basilica di San Pietro. Ecco, viene elevato alla gloria degli altari il Servo di Dio Niels Stensen, figlio della Scandinavia, danese di nascita e di nazionalità. « Ecco, li riconduco dal paese del settentrione e li raduno dall'estre­ mità della terra » . 2 Le parole del Profeta si riferiscono ad Israele, il popolo dell'Antica Alleanza. In esse rileggiamo anche la verità sul Popolo della Nuova Alleanza — sulla Chiesa di Cristo, in cui si radunano i figli e le figlie di tutte le nazioni, da un confine all'altro della terra. Essi infatti camminano nella peregrinazione della fede e si orientano verso la cele­ ste Gerusalemme, verso la grande assemblea della Comunione dei Santi, dove Dio è tutto in tutti. 10 Me 10, 45. * Die 23 m. Octobris a. 1988. 1 2 Oer 31, 8. IUd. Acta Ioannis Pauli Pp. II 291 2. Tale cammino ha percorso colui che la Chiesa si accinge ad iscri­ vere oggi nell'albo dei Beati : tutta la vita di Niels Stensen è stata un instancabile pellegrinare alla ricerca della verità, di quella scien­ tifica e di quella religiosa, nella convinzione che ogni scoperta, anche modesta, costituisce un passo avanti verso la Verità assoluta, verso quel Dio da cui tutto l'universo dipende. Conoscendo quel meraviglioso itinerario spirituale, che è stata la vita di Niels Stensen, possiamo ben immaginare che egli si sia tante volte identificato col cieco, di cui parla la pagina evangelica dell'odierna liturgia, e che con lui abbia invocato dal Maestro divino la possibilità di vedere, di vederci più chiaro. Non nel senso fisico, certamente : sap­ piamo che era un osservatore attento delle caratteristiche delle pietre preziose, a cui il padre lavorava nella sua bottega di orafo ; e osserva­ tore acuto egli era pure delle meraviglie del mondo vegetale ed animale, che con dovizia la natura gli poneva di fronte. Ma l'uomo non è dotato soltanto della facoltà conoscitiva fìsica; egli possiede anche la conoscenza intellettiva, assai superiore, perché protesa verso la verità più profonda delle cose. Esiste inoltre nell'es­ sere umano la facoltà che nella Scrittura è detta « conoscenza del cuore », quella visione cioè che procede dal punto più intimo dell'uomo e che abbraccia tutta la sua realtà — intelletto, volontà, vita affet­ tiva — aprendola alla trascendente esperienza dell'incontro personale con Dio. Tanto nell'una quanto nell'altra forma di conoscenza Niels Stensen si rivelò dotato di particolari talenti : ricercatore appassionato, scien­ ziato di primo piano, non soddisfatto mai delle pure ipotesi e sempre alla ricerca della piena certezza, egli tuttavia fu mosso soprattutto dal­ l'anelito verso la scoperta della ragione ultima di ogni cosa : Dio, che non si può trovare neppure con i più sofisticati strumenti della scienza sperimentale ; Dio, nella cui intimità si può entrare soltanto mediante la « scienza del cuore ». 3. From earliest childhood he had been educated in the "science of the heart" by his pious Lutheran parents. He advanced further in that science during his studies at the Latin School and the University, where he had found an environment in which religion was practised with conviction and sincerity. We can gain some idea of the progress which he made from the whole character of his scientific research, as also from the practical choices which shaped his life. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 292 Officiale To admire the wonderful beauties of création and from these to rise up to the source of all beauty was a basic élément of his spirituality. He himself reveáis this in the introduction to his Demonstrationes Anatomicae, which contain the results of his researches : "The true aim of anatomy is to enable observers, through the masterpiece of the body, to rise to the dignity of the soul, and through the marvels of both to rise to the knowledge and love of their Author". For Stensen was profoundly convinced that "The things which are seen are beautiful, more beautiful are those which are known, but far more beautiful are those which cannot be known". 3 4 4. Impelled by this desire to transcend purely phenomenological and scientific knowledge in order to venture into the boundless field of the truth accessible only to the knowledge of faith, Niels Stensen extended and deepened his study of theology. Through his acute powers of observation and his cairn objectivity he gradually succeeded in breaking free from certain préjudices against the Catholic faith by which he had been influenced, unconsciously and in good faith, since his youth. On this occasion we cannot give a detailed account of the long spiritual journey which finally caused him to embrace the Catholic faith. Here we simply note the moment when, having overeóme all doubts and perplexities and being fìlled with inner Joy, he said "yes" to what God had clearly enabled him to understand. Like the blind man in the Gospel, he had begged : " 'Son of David, have mercy on me!', 'Master let me receive my sight'. And Jesus said to him, 'Go your way; your faith has made you well'. And immediately he received his sight and followed him on the way". 5 5. Der selige Mels Stensen war ein großer Wissenschaftler, der Gott als den obersten Herrn anerkannte. Bereitwillig folgte er dem inneren Ruf, sich Christus ganz hinzugeben und die eigenen Kräfte ausschließ­ lich in den Dienst des Evangeliums zu stellen. Darum war er auch mit dem apostolischen Einsatz, der dem Laien bereits zukommt, nicht zufrieden, sondern wollte Priester werden. Er war überzeugt, daß dies in seinem Leben und in seiner ganzen Entwicklung keinen Bruch be­ deutete. Es war vielmehr ein weiterer Schritt nach vorn, hin zu einer noch vollkommeneren persönlichen Hingabe zum Heil der Menschen. 3 4 s Opera Philisophica, t. I I , 254. Ibid. Cf. Mk 10:48-52. Acta Ioannis Pauli Pp. II 293 Kurz danach empfing er durch den heiligen Gregorio Barbarigo sogar die Bischofsweihe und begann auf Geheiß des Papstes seine priesterliche und bischöfliche Sendung als Apostolischer Vikar in Nord­ europa. Sein Pilgerweg führte ihn als Seelsorger und missionarischen Glaubensboten nach Hannover, Münster, Paderborn, Hamburg und schließlich nach Schwerin. An all diesen Orten widmete er sich vorbe­ haltlos dem Dienst am Nächsten, ohne Rücksicht auf sich selbst und tief beseelt von apostolischem Eifer und glühender Liebe, wobei ihm auch Leid und Prüfungen nicht erspart blieben. In allem fühlte er sich zutiefst verbunden mit Christus, dem Gekreuzigten, dem Hohenprie­ ster, der »aus den Menschen auserwählt und für die Menschen einge­ setzt« ist, um denen beizustehen, die sich in Unwissenheit und Irrtum befinden. 6 Das von ihm gewählte Bischofswappen — ein Herz, über-dem sich ein Kreuz erhebt — versinnbildlicht deutlich und faßt zusammen, wor­ auf sein Leben und Wirken ausgerichtet war. Er wollte seine ganze Existenz in den Dienst des Kreuzes Christi stellen, in dem er den höchsten Ausdruck der Liebe Gottes für die Menschheit erblickte. »Ich bin das Licht der Welt. Wer mir nachfolgt, wird nicht in der Finsternis umhergehen, sondern das Licht des Lebens haben«. Die tiefe 7 Überzeugung, daß Christus das »Licht der Welt« ist und daß nur in der Begegnung mit ihm der Mensch das »Licht des Lebens« empfan­ gen kann, war die Triebkraft, die Niels Stensen dazu drängte, sich mit allen Kräften für die Verkündigung des Evangeliums einzusetzen. Der missionarische Eifer des neuen Seligen hat hier seine Erklärung und seinen Ursprung. Gerade am heutigen Weltmissionssonntag ist es besonders ange­ bracht, auf diese Eigenschaft in seinem Leben und Wirken hinzuwei­ sen. Unsere Gedanken richten sich heute auf den heroischen Einsatz so vieler Menschen, die ihr Leben großmütig in den Dienst der Ver­ breitung der Frohen Botschaft gestellt haben. Ihre Mühen und Opfer, ihre Freuden und Hoffnungen finden brüderliches Mitgefühl und dank­ bare Anerkennung im Herzen des Papstes und in dem der ganzen Kirche. Mögen sie sich in ihrer apostolischen Arbeit ermutigt und getragen fühlen vom Gebet und von der wirksamen Hilfe der Gläubi­ gen, so daß durch ihren unermüdlichen Einsatz »das Wort des Herrn 6 Vgl. Hebr, 5, 1-3. 7 Joh 8, 12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 294 Officiale sich ausbreitet und verherrlicht wird« in der ganzen Welt. Das Beispiel 8 des neuen Seligen sei für sie Ansporn und Ermutigung. 6. Niels Stensen wurde von seinem vertrauten Freund Francisco Redi zu Recht ein »Pilger der Welt« genannt. In Dänemark geboren, wurde er von seiner Begabung als Forscher und Wissenschafter dazu gedrängt, die Straße der Länder Europas zu durchziehen, bis er schließ­ lich nach Florenz gelangte, das er wie seine zweite Heimat liebte. Nach seiner Priester- und Bischofsweihe begab er sich erneut auf den Weg, diesmal in Richtung Norden, nach Deutschland, wo er sich gänzlich im Dienst für die Mitmenschen verzehrte. Er wollte ihnen helfen, jenen Gott zu erkennen, dem er über die Wissenschaft und im Glauben be­ gegnet war. Das Leben des neuen Seligen ist darum ein leuchtendes Beispiel für Offenheit und Dialog : Seine Sendung in einem Land mit vorwiegend protestantischen Christen hilft uns verstehen, wie mit Geradheit, ver­ bunden mit Vornehmheit und Einfühlungsvermögen, mit vorbildlichem Umgang und heiligmäßigem Leben Beziehungen geknüpft werden kön­ nen, die das gegenseitige Verstehen, die Liebe zueinander und die Ge­ meinsamkeit erleichtern. Das Geheimnis seines ganzen Lebens liegt hier : Wenn er berühmt ist wegen seiner Entdeckungen auf dem Gebiet der Anatomie, so ist jedoch weit bedeutsamer, was er uns mit seinen Lebensentscheidungen zeigt. Niels Stensen hat durch die »Wissenschaft des Herzens« Gott gefunden, den Schöpfer von allem, was existiert, und den Erlöser der Welt und ist inmitten der Brüder zu seinem leidenschaftlichen Herold geworden. 7. Mit der heutigen Seligsprechung geht ein Wunsch vieler in Er­ füllung. Ich grüße alle sehr herzlich, die an dieser Feier teilnehmen : aus Dänemark, der Bundesrepublik Deutschland, der Deutschen De­ mokratischen Republik und aus Italien, wo Niels Stensen gelebt und gewirkt hat. Zugleich gilt mein Gruß allen in seinem Heimatland Dänemark sowie den anderen nordischen Ländern. Ferner grüße ich die anwesenden Wissenschaftler und Forscher, wo immer und auf wel­ chem Gebiet sie auch tätig sind. Alle, die Niels Stensen begegnen — seine Zeitgenossen und auch uns im ausgehenden 20. Jahrhundert — lädt er ein, sich die »Augen » 2 Thess 3, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 295 des Geistes« für Gottes Herrlichkeit öffnen zu lassen, ihre Würde als Menschen in Gottes Schöpfung zu erkennen und sich vom Licht der Gnade beschenken zu lassen. Durch die Seligsprechung stellt die Kirche diese leuchtende Gestalt unserer Zeit beispielhaft vor Augen. Wir alle sind durch den Zeugen Christi Niels Stensen angesprochen. Er zeigt uns, daß die Welt mit all ihrer Schönheit nicht in sich selbst ihr letztes Ziel hat. Er ruft uns heraus aus einer bürgerlichen Lebens­ welt der Indifferenz. Er führt uns aus geschlossenen Systemen und Ideologien in den Raum der Wahrheit und der Freiheit der Kinder Gottes. Er sagt uns, daß der demütige Christenglaube nicht auf ver­ lorenem Posten steht. Besonders die Gläubigen in der Diaspora wissen sich durch sein Vorbild ermutigt und bestärkt. Und der getrennten Christenheit tritt er als leidenschaftlicher Mahner zur Einheit vor Augen. Med denne dags saligkoring er jeg meget lykkelig over at kunne föje en ny stjerne til den stjernehimmel af helgener, som prydern de nordiske landes historie : sankt Ansgar, biskop af Hamburg-Bremen, de nordiske landes apostel ; sankt Knud, konge og martyr, Danmarks skytshelgen ; sankt Knud Lavard, hertug og martyr ; sankt Erik, Sveriges skytshelgen sammen med Sankt Birgitta, den store mystiker og grundlegger af en endnu blomstrende orden; sankt Olav, konge og martyr, Norges Skytshelgen; sankt Henrik, biskop og martyr, Finlands skytshelgen ; sankt Thorlak, biskop, Islands skytshelgen. Neste àr, om Gud vil, kommer jeg for at besöge disse lande, og i perspektivet af denne dags saligkoring, for dette sin serlige betydning. 8. Ecco, dopo secoli di lontananza, giunge a noi da settentrione quasi un grido di tutti quei santi, uomini e donne, le cui morti sono state inscritte nel Libro della Vita. Tutti, mediante la loro vita piena dello Spirito di Cristo uniti al suo mistero pasquale, « camminavano e piangevano / portando la semente da gettare, / ma nel tornare, vengono con giubilo, / portando i loro covoni » . 9 A tutti loro si unisce oggi — dopo secoli — il Beato Niels Stensen. « Grandi cose ha fatto il Signore per noi » . Ecco il grido dei Santi e dei Beati — figli e figlie del Settentrione europeo. In questo grido risuona l'eco del Magnificat mariano : 10 9 10 Cf. Sal 125 [126], 6. ma., 3. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 296 Officiale « Grandi cose ha fatto in me l'O nnipotente e Santo è il suo nome » . " Questo grido permane nel cuore della Chiesa. Ritorna sulle sue lab­ bra nei momenti particolarmente solenni, come è questo dell'odierna Beatificazione. Figlio beato della Patria danese ! Tu ravvivi il coro di quei Grandi, che ti hanno preceduto sulla via della santità. Insieme con loro gridi : « Grandi cose ha fatto il Signore per noi ». Questo tuo grido venga ascoltato in cielo e sulla terra. Venga ac­ colto nel cuore dei tuoi fratelli e sorelle di oggi, e susciti in loro ab­ bondanti messi di bene nella fede^ nella carità, nella comunione. « . . . nel tornare, vengono con giubilo, / portando i loro covoni ». Amen ! ALLOCUTIONES I Ad quosdam Polonos in consociationem a Ioanne Paulo II cognomina­ tami adscitos.* Drodzy Brada i Siostry, umiłow ani Rodacy! 1. Nasze dzisiejsze spotkanie to kolejny zapis w historii tego dzieła, jakim jest watykańska Fundacja Jana Pawła II i prowadzone przez nią Instytucje : Dom Polski, Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej oraz Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu. Tradycję spotkań zapoczątkowało — jak wiadomo — przekazanie w listopadzie 1981 roku Domu Polskiego jako daru Polonii całego świata. Wyrażam radość z dzisiejszego spotka­ nia, które świadczy, że cele i zadania Fundacji oraz podległych jej Instytucji, określone w Statucie, są wam bliskie i drogie. 2. Serdecznie witam i pozdrawiam wszystkich tu obecnych. W was i przez was witam i pozdrawiam wszystkie środowiska i osoby, które reprezentujecie. Słowo powitania kieruję do obecnych tu Księży Bisku­ pów, a w szczególności do Księdza Kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski i O piekuna Duszpasterstwa Polonii Zagranicznej ; do Księdza 11 Lc 1, 48. • Die 29 m. Septembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 297 Arcybiskupa Theodore E. McCarrick z Newark, New Jersey ; do Księdza Biskupa Adama Maidy z Green Bay, Protektora i Moderatora Kół Przyjaciół Fundacji w Stanach Zjednoczonych; do Księdza Biskupa Edwarda Urbana Kmieca, biskupa pomocniczego z Trenton, New Jer­ sey. Witam i pozdrawiam obecnych tu Przewodniczących Kół Przyjaciół Fundacji z różnych krajów, Przedstawicieli Polonii na całym świecie — wszystkich jej pokoleń. W sposób szczególny witam i pozdrawiam tych Gości i Dobroczyń­ ców, których imiona Fundacja z wdzięcznością upamiętniła na specjal­ nej tablicy Fundatorów. Serdecznie też witam Członków Rady Administracyjnej Fundacji z Księdzem Biskupem Szczepanem Wesołym na czele, oraz wszystkich Pracowników poszczególnych Instytucji. 3. Przybywacie do Rzymu jako pielgrzymi i jako przyjaciele Fun­ dacji. Jako pielgrzymi pragniecie umocnić swoją wiarę, ożywić miłość i nadzieję. Jako przyjaciele Fundacji chcecie z bliska przyjrzeć się temu dziełu i lepiej zapoznać się z podległymi jej Instytucjami, z których słusznie możecie być dumni. I jako przyjaciele zatroskani o przyszłość dzieła, przynosicie mi z okazji dziesięciolecia Pontyfikatu nowy dar, a mianowicie (( Wieczysty Fundusz », który ma zapewnić Fundacji dalszy rozwój. Dar ten jest tym cenniejszy, że stanowi owoc pracy, wyrzeczeń, ofiarności i solidarnej troski poszczególnych Osób, Rodzin, Wspólnot kościelnych, zasłużonych Związków i Organizacji patriotycz­ nych, charytatywnych i społecznych, różnych Kół, Klubów, Komite­ tów, Stowarzyszeń, Bractw, Ośrodków i Instytutów kulturalnych, nau­ kowych i religijnych, a także niekiedy anonimowych dobroczyńców. Na dar ten złożyły się również zapisy testamentowe tych, którzy już odeszli po wieczną nagrodę do Pana. Wiem, że ważną rolę w powstaniu « Funduszu Wieczystego » odgry­ wają dość już liczne Koła Przyjaciół Fundacji w różnych krajach, i ich animatorzy, za co składam im szczególne wyrazy uznania. Z wdzięcznością przyjmuję wasz dar. Wyrażam zadowolenie, że Fun­ dacja wpisuje wasze imiona na listę Fundatorów i Dobroczyńców. Nie sposób wyliczyć wszystkich : obliczono, że w darze tym mają cząstkę trzysta pięćdziesiąt cztery osoby indywidualne i dziewięćdziesiąt sie­ dem instytucji polonijnych z szesnastu krajów. Pozwólcie, że chociaż wymienię kraje, w których żyją i pracują Ofiarodawcy. Są to — w po­ rządku alfabetycznym — Argentyna, Australia, Belgia, Dania, Francja, 20 - A. A. s. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 298 Officiale Hiszpania, Holandia, Kanada, Nowa Zelandia, Polska, Republika Fe­ deralna Niemiec, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Wenezuela, Wielka Brytania, Włochy. Wszystkich O fiarodawców obejmuję wdzięczną modlitwą i składam serdeczne « Bóg zapłać » ! W serdecznej modlitwie polecam Bogu zmarłych Dobroczyńców Fun­ dacji, a w szczególności śp. Klemensa Zabłockiego, Członka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Współpracownika Rady Administracyjnej Fun­ dacji, śp. Alojzego Mazewskiego, Prezesa Kongresu Polonii Amery­ kańskiej, a wśród duchownych śp. Księdza prałata Artura Wojciecha Rojka. Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie ! 4. Sobór Watykański II w siódmym rozdziale Konstytucji dogma­ tycznej o Kościele « Lumen gentium » przypomina nam prawdę o piel­ grzymującym Ludzie Bożym. Chrześcijanin to człowiek, którego życie jest ciągłym pielgrzymowaniem. Wie, że na ziemi nie ma stałego miesz­ kania, że pielgrzymuje przez nią do Domu Ojca. Ten ogólnoludzki i religijny wymiar pielgrzymowania staje się nam szczególnie bliski tu, w Rzymie. Jest niejako bardziej odczuwalny w stolicy chrześcijaństwa, bo związany jest z dziedzictwem świętych Apostołów Piotra i Pawła : związany jest z Kościołem, który — zgodnie ze słowami świętego Igna­ cego Antiocheńskiego — « przewodniczy w miłości ». 1 Ze względu na swój charakter religijny i historyczny Rzym stał sie jakimś punktem odniesienia zarówno gdy chodzi o eschatologiczne pielgrzymowanie Kościoła, jak i o duchowe pielgrzymowanie ludów i kultur na przestrzeni dziejów. Nic więc dziwnego, że ludy, narody, społeczeństwa i kultury — a więc i nasz Naród i kultura — które z Rzymu przyjęły chrześcijaństwo jako religię i jako kulturę, pragną w jakimś sensie być obecne w tym mieście, które jest punktem odniesie­ nia, jest zwornikiem jedności w wielości. Rozumiał to dobrze Kardynał Stanisław Hozjusz, zakładając w Rzy­ mie przed czterystu z górą laty Hospicjum Świętego Stanisława, Bis­ kupa i Męczennika, które na przestrzeni wieków stało się symbolem naszego pielgrzymowania i znakiem naszej obecności w Wiecznym Mieście. Dom Polski przy via Cassia oraz pozostałe Instytucje Fundacji sta­ nowią dalszy krok na drodze podjętej p»zez Kardynała Hozjusza; sta­ nowią dalszy etap na miarę możliwości i potrzeb czasów, w których 1 Por. nn. 48-51. Acta Ioannis Pauli Pp. II żyjemy. Mają one służyć pielgrzymowaniu nie tylko w znaczeniu do­ słownym, ale także przenośnym, to znaczy pielgrzymowaniu ludów, narodów, historii, kultur. Pozwólcie, że w tym miejscu przypomnę słowa, które wypowiedziałem przed siedmiu laty, przejmując ten Dom jako dar Polonii świata : « . . . bardzo pragnąłem i pragnę, ażeby ta Fundacja, ten dom, służył nie tylko pielgrzymowaniu w tym znaczeniu religijnym, ale także w tym szczególnym znaczeniu, żeby służył — tak się wyrażę — pielgrzymowa­ niu naszej kultury, żeby określał punkt jej wyjścia, żeby określał wszyst­ kie punkty dojścia, żeby wyznaczał wszystkie punkty jej spotkania z kulturami, z tradycjami, z historiami w obrębie jednej wielkiej kul­ tury, tradycji, historii, która jest kulturą chrześcijańską, tradycją chrześcijańską, historią Kościoła, a także historią ludzkości. Temu ma w sposób szczególny służyć ten Dom. Myślę, że określając w ten sposób jego celowość, odpowiadamy życzeniom ofiarodawców. Myślę, że nasza epoka, dwudziesty wiek : czas szczególnego pielgrzymowania Polaków, potrzebuje takiego wyrazu i takiej celowości » . 2 5. Założenia te są, o ile mi wiadomo, konsekwentnie realizowane. Dom Polski przyjął w roku 1987, podobnie jak w latach poprzednich, ponad pięć i pół tysiąca osób, przybyłych w grupach lub indywidualnie, głównie z Polski, ale także ze środowisk polonijnych i misyjnych. Dom służył często samarytańską pomocą dzieciom i młodzieży, która tu szu­ kała schronienia. Był otwarty dla rekolekcji, dni skupienia, sympo­ zjów, odczytów, uniwersytetów letnich, kursów, koncertów, dyskusji i konsultacji. Przybywają tu nierzadko osoby pragnące zwiedzić Dom i zapoznać się z dorobkiem Ośrodka Dokumentacji Pontyfikatu. Ośro­ dek ten stale rozwija się i ubogaca. Gromadzi na bieżąco dokumenty, książki, materiały audio wizyjne, muzyczne, filatelistyczne, numizma­ tyczne oraz inne pamiątki związane iz obecnym pontyfikatem, z podró­ żami Papieża, ze spotkaniami z pielgrzymami polskimi w Rzymie i poza Rzymem. Jest to jakby rozdział historii, który wszyscy wspólnie pi­ szemy. Można się spodziewać, że dla potomnych będzie nie tylko punk­ tem odniesienia, ale także historycznym wyzwaniem. 6. Analizując przy okazji naszego spotkania przeszłość, a przede wszystkim patrząc w przyszłość Fundacji, której tak życzliwie niesiecie pomoc poprzez « Fundusz Wieczysty », możemy dostrzec pewne nurty 2 7 listopada 1981 roku. 300 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale wyraźnie znamionujące jej zainteresowania, zwłaszcza w dziedzinie kultury chrześcijańskiej. Działalność Fundacji jest z jednej strony adresowana do Polski w znaczeniu geograficznym i etnicznym, z drugiej zaś strony — w duchu uniwersalizmu chrześcijańskiego — do każdego człowieka, któremu bliskie są wartości humanistyczne i religijne. Na uznanie zasługują inicjatywy Polskiego Instytutu Kultury Chrześ­ cijańskiej zmierzające do pogłębienia i przybliżenia innym naszego ponad tysiącletniego dorobku. Dokonują się one drogą badań nad etyką życia rodzinnego i społecznego, nad historią, literaturą ojczystą i dzia­ łalnością artystyczną, a także poprzez refleksję moralną i zachęcanie do pracy naukowej młodszej generacji: chodzi tu o to, by w świetle wiary i rozumu coraz lepiej rozumiała własną tożsamość. Zadanie to stoi przed Rodakami żyjącymi w Kraju, ale także na Emi­ gracji. W grę wchodzą wszakże wielkie wartości, które są drogie nam wszystkim. Należy więc doceniać i ułatwiać « przenikanie )) dorobku Polski w kierunku Polonii, a także wielkiego dorobku Polonii w kie­ runku Polski. Polonia przecież zdobywa coraz większą legitymację kul­ turową. Chodzi tu nie tylko o wymianę dorobku między Polską i Polo­ nią, ale o uzupełnianie się wzajemne tych dwóch członów jedności narodowej i kulturowej we wspólnym Ośrodku rzymskim. Polonia, jak wiadomo, wypełniała w dużej mierze ogromną lukę, jaka powstała w Ojczyźnie w wielu dziedzinach, a zwłaszcza w historii. Program uroczystości przewiduje spotkanie informacyjne, które przedstawi bliżej realizowane inicjatywy, o których zresztą podaje na bie­ żąco wiadomości « Kronika Rzymska ». Na szczególną uwagę zasłu­ gują Uniwersytety czy Kursy letnie kultury polskiej dla młodzieży z polonijnych skupisk. Uczestniczyli w nich słuchacze ze Stanów Zjed­ noczonych, Kanady, Anglii, Polski, Szwecji, Szwajcarii, Argentyny i Belgii. 7. Nie wolno nam też zapominać, że nasza kultura chrześcijańska nosi na sobie znamię słowiańskie — środkowoeuropejskie. Zrodziła się bowiem w określonym czasie, w określonej rodzinie narodów i w okreś­ lonym miejscu Europy. Doświadczenia tego kręgu kulturowego — języka, struktur społecznych i politycznych, obyczajowości, stylu życia, wrażliwości i ekspresji artystycznej — uległy tak daleko idącej inte­ gracji z orędziem ewangelicznym, że można śmiało dziś mówić o odręb­ nej chrześcijańskiej kulturze słowiańskiej, która jest zarazem kulturą europejską. Jednym z wyrazów tego było ogłoszenie, obok świętego Acta Ioannis Pauli Pp. II 301 Benedykta, Apostołów Słowian — Cyryla i Metodego — Współpatro­ nami Europy. Dziś jesteśmy świadkami bardziej niż w przeszłości tego, że wza­ jemne przenikanie się kultury i wiary, kultury polskiej z kulturami ludów i narodów ościennych, prowadzi do wielostronnego wzajemnego ubogacenia się nowymi wartościami duchowymi, wyrabia w nas poczu­ cie solidarnej współodpowiedzialności za te wartości, które są naszym dziedzictwem i dorobkiem. Bardzo znamienne z tego punktu widzenia są inicjatywy Polskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej, podejmowane wspólnie z innymi Instytucjami i Ośrodkami : sympozja naukowe, studia i publikacje zmierzające do właściwego ukazania chrześcijańskiego dziedzictwa Europy, związku Ewangelii i kultury w środkowej Europie, chrześci­ jańskiego dziedzictwa Chrztu Litwy i Rusi Kijowskiej. 8. W marcu bieżącego roku, w kaplicy Domu Polskiego przy via Cassia został poświecony i zawieszony drewniany krzyż, dar Księdza prałata Zdzisława Peszkowskiego, profesora w O rchard Lake, będący kopią krzyża królowej Jadwigi z Katedry wawelskiej. Krzyż — znak zbawienia, zwycięstwa życia nad śmiercią, najwyższego wyniesienia czło­ wieka, znak miłości i nadziei. Przed tym krzyżem błogosławiona królowa « wsłuchiwała się w głos Chrystusowych ran », poznawała treść i kres swojej miłości, odczyty­ wała swoje powołanie w pośrodku ludów i narodów, które miała ogar­ nąć swym sercem, odgadywała Boże zamiary w stosunku do Polski, do Litwy, do ziem ruskich. 3 Dobrze się stało, że krzyż błogosławionej Jadwigi przywędrował w swej kopii do Domu Polskiego z Wawelu, z tego miejsca szczególnego świadectwa. Ma to wielką wymowę. Niech tu i stąd promieniuje teraz i przemawia mocą Chrystusowej miłości « do końca » . Niech przemawia do wszystkich pokoleń pielgrzy­ mów i gości, niech stanie się natchnieniem dla całej działalności Fun­ dacji i jej Instytucji, natchnieniem dla Kół Przyjaciół Fundacji i wszyst­ kich dobroczyńców. Niech będzie drogowskazem w realizacji podejmo­ wanych zadań. 4 9. Serdecznie dziękuję wam za dzisiejsze spotkanie, za te odwie­ dziny, za cenny dar. Dzięki tej ofiarności nasze wspólne dzieło może się 3 Por. przemówienie w Katedrze na Wawelu, 10 czerwca 1987 r. « Por. / 13, 1. Acta 302 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rozwijać i coraz lepiej wypełniać swoje zamierzenia. Dziękuję bardzo za modlitwy, jakimi wspieracie moją papieską posługę zarówno tu, w Rzymie, jak też w innych krajach świata, dokąd Opatrzność Boża kieruje moje kroki. Pragnę, aby moje podziękowanie i błogosławieństwo dotarło także do waszych bliskich, do waszych Rodzin, do waszych Parafii, Diecezji, wszystkich Wspólnot i Organizacji, które reprezentujecie, do wszystkich Kół Przyjaciół Fundacji, do całej Polonii, do wszystkich moich Ro­ daków żyjących w Ojczyźnie i poza jej granicami. Wszystkich polecam Bogu w modlitwie przez wstawiennictwo Matki Bożej. Ona najlepiej zrozumiała tajemnicę Krzyża i moc zbawczej mi­ łości Chrystusa. Pod Krzyżem stała się Matką każdego człowieka, Matką nas wszystkich. Bardzo proszę Księdza Prymasa i wszystkich obecnych tu Bisku­ pów, aby wspólnie ze mną udzielilj błogosławieństwa przedstawicielom Polonii światowej. II Ad exc.mum virum Richardum Totterman, Finlandiae apud Sanctam Se­ dem Legatum.* Mr Ambassador, It gives me great pleasure to welcome you to the Vatican and to accept the Letters of Credence by which you are appointed Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Finland to the Holy See. I thank you for the greetings which you have conveyed on behalf of your President, His Excellency Dr Mauno Koi visto, greetings which I warmly reciprocate with the assurance of my esteem and prayerful best wishes. Your presence and the thoughtful words you have just spoken bear witness to the longstanding ties of friendship and goodwill existing between the Holy See and your country. As you mentioned, the history of Finland is marked by the Christian presence which, to a great extent, has formed the outlook and cultural identity of the Finnish people. I look forward with anticipation to the visit which I propose to make to Finland in June of next year. Not only will it be an opportunity for me to meet the Catholic community which, certainly, * Die 3 m. Octobris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 303 is numerically small but rich in faith and good works, but it will also afford me an occasion to strengthen ties of fellowship with the members of the other Churches and communities with which we share real bonds of faith and Christian life. It will enable me moreover to gain a firsthand experience of your country and of its people, whom I hold in profound respect. Finland today plays a role in international relations which does her honour. The name of your capital City is linked with one of the principal peace-serving Accords of our time : the Final Act of the Con­ ference on Security and Cooperation in Europe, signed in Helsinki on 1 August 1975. The thirty-five States which subscribed to that Act committed themselves to a process of consultation and collaboration, with internationally binding provisions, in matters of security, econ­ omy and environment, and the human dimension of cooperation be­ tween individuals and peoples. In this way, the thirty-five signatories assumed a certain number of obligations not only in relation to other States, but also with regard to their own citizens, whose specific rights are recognized in the Final Act. By taking part in the Conference and signing that document, the Holy See expressed its full support for the "Ten Principles" enshrined therein, principles which constitute a kind of "decalogue" for inter­ national relations and conduct. As you know, the Holy See's activity in this field is motivated not by political considerations but by the specific mission with which it is endowed. It is convinced that the spiritual and moral values which it proclaims and upholds stand at the heart of Europe's culture and unity, and constitute the best safe­ guard of the legitimate rights and fundamental freedoms enunciated in the Helsinki Act. Consequently the Holy See has sought to be actively involved also in the follow-up meetings, including the one presently being held in Vienna, which serve to verify the application of the agreed obligations. Of special though not exclusive concern to the Holy See is the question of freedom of thought, conscience, religion or belief, which is forthrightly recognized in the Seventh Principle of the Helsinki Accord. In this regard, the Holy See's representatives in the various follow-up meetings already mentioned, seek to bring into focus the need for effective religious freedom such as exists in your country. The principle is set forth in the Constitutions and legal charters of the various States, but its effective implementation leaves much to be 304 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale desired. The Holy See continues to insist that freedom of religion entails, among other things, that believers be able to organize them­ selves according to their own structures, to select and train their own religious leaders and personnel, to give and receive an appropriate religious education, and to manifest their beliefs in the realm of public life, also in an associative way and through the use of the means of communication. While much still remains to be done in order to ensure that these rights are fully respected everywhere, it is comforting to note that in the years since the Helsinki Final Act religious freedom is more and more widely recognized as a basic civil and social right, rather than as a mere concession or privilege. Mr Ambassador, you have reaffirmed Finland's commitment to the aims of the Conference on Security and Cooperation in Europe. In this as in other matters there is ample room for collaboration between you, as your country's distinguished representative, and the Holy See. Be assured of my prayerful support and the goodwill of all the Depart­ ments of the Roman Curia in the fulfilment of your lofty responsi­ bilities. I wish you happiness in your task and I invoke God's blessings upon you and your family, as well as upon the whole Finnish nation. Ill Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtrio­ nalis limina Apostolorum visitantes.* Dear Brothers m our Lord Jesus Christ, 1. In you, the Bishops of Region III, I greet with deep pastoral love all the People of God in the States of New Jersey and Pennsyl­ vania. During your ad Limina visit the bonds of hierarchical com­ munion are being strengthened between the Bishop of Rome and his Brothers in the Episcopate, together with their local Churches. At the same time, the horizon of our pastoral service opens wide to view the Church as "a sign and instrument of intimate union with God and of the unity of the whole human race". 1 In this context we are called to renew our zeal for the unity of all Christians, as well as our openness to those who profess other religions • Die 7 m. Octobris a. 1988. 1 Lumen gentium, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II and indeed to all people of good will. would now like to make with you. 305 This is the reflection that I Our faith in the Church is inseparable from our profession that Jesus is "the Christ, the Son of the living God". The mysterious com­ munion between God and man in Christ is prolonged in the Church. The Church is the fruit of that hypostatic union which achieved its full redeeming efficacy in the Paschal Mystery. And the Church is the means that the Holy Spirit uses to incorporate all people into Christ by incorporating them into the Church. Indeed, the Church belongs to the work of redemption. In Christ she is throughout all history the instrument of saving communion which is open to all humanity. 2 There is a close relationship between the temporal and visible ecclesial communion and the eternal and invisible communion of the Most Holy Trinity. They are not parallel realities. As the Second Vatican Council says, citing Saint Cyprian, the Church is "made one with the unity of the Father and the Son and the Holy Spirit". The communion of the Blessed Trinity is the source from which is derived the communion of the pilgrim Church, that earthly sphere of saving union with God. With deep faith the Second Vatican Council teaches that "this pilgrim Church is necessary for salvation". 3 4 2. A great love of Cod's plan of salvation in Christ and the con­ viction of the necessity of the Church are at the root of that zealous sense of mission which should animate all Catholics. Opposed to this zeal is the relativism which would deny the unique value of Christ's Gospel and his Church. To offer Christ and his message to the world will always be a challenge to Christian fidelity and pastoral wisdom. If we are convinced—and we are—that Christ is the fullness of Truth; if we profess—and we do—that the Church has been instituted by Christ for the salvation of all, then, to be consistent we will want to engage constantly in the dialogue of salvation, so that as many as possible may find joy in the Good News of God's merciful love revealed in his Son Jesus Christ. Since it is charity that spurs us on in our task, we will carry out this mission with prayer, good example and sacrifice—with a charity 2 Mt 16:16. 3 Loc. cit., 4. * Ibid., 14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 306 Officiale that expresses the beliefs of others. Zeal for the Gospel of Christ, which should characterize all of the faithful, leads us to understand, to forgive and to respect the action of God's grace which works through human freedom. We do not subject people to pressure or offend anyone when we follow in Christ's footsteps and travel the path of self-denial and service that began in Bethlehem, was consummated on the Cross and reaches us in the Eucharist. 3. It is also necessary to increase unity and fraternal love among Catholics. This is essential if our ecumenical zeal is to be credible : "This is how all will know that you are my disciples, if you have love for one another". As my Predecessor Paul VI so clearly said at the time of the Council : "The unity of the Church must be received and recognized by each and every member of the Church, and it must be promoted, loved and defended by each and every member of the Church. It is not enough to call oneself a Catholic. We must be truly united". And he continued : "Today people speak a great deal about reestablishing unity with our separated brethren, and this is good. This is a very worthwhile endeavor, and we all ought to cooperate in it with humility, tenacity and confidence. But we must not forget our duty to work even more for the Church's internal unity, which is so necessary for her spiritual and apostolic vitality". 5 6 On the occasion of our meeting today, dear Brothers, when there is manifest a communio which is both affective and effective, I cannot but repeat what the Council said about our role in this regard : "The Roman Pontiff, as the Successor of Peter, is the perpetual and visibleprinciple and foundation of unity of the Bishops and of the faithful. The individual Bishops, however, are the visible principle and foun­ dation of unity in their particular Churches". May all of us work together to foster the inner unity of the Church which is the will of Christ and which also guarantees the effectiveness of bur ecumenical efforts. 7 4. Within the Catholic Church herself we have to live the wellknown maxim : in necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus caritas. In this way we can properly combine unity with diversity and ensure the necessary climate of freedom within the ecclesia! com5 Jn 13:35. 6 General Audience, March 31, 1965. 7 Loc. cit., 23. Acta Ioannis Pauli Pp. II 307 munity. This principle sustains the common patrimony of faith and moral teaching while leaving options in theological studies, spirituality, means of evangelization, and ways of infusing the Christian spirit into the temporal order. In the one Body of Christ there will always be room for a variety of ministries and for the development of associations, groups and movements of different types. As Pastors of God's people we must love legitimate diversity in the Catholic Church, and loyally respect and help direct to the common good all authentic charisms wherever they are found among the faith­ ful. It is a part of our own charism to authenticate the discernment of these gifts. The diversity of ministries and institutions allows indi­ viduals and communities, under the leadership of the Bishops in effec­ tive communion with the Bishop of Rome, to find their proper way within the universal pilgrimage of the Church. 5. The climate of freedom in the Church should be accompanied by a truly adequate catechesis on ecumenism. Among all the Catholic faithful there should be an open and committed attitude with respect to the ecumenical movement, particularly where there is frequent contact With other Christians. There is a great tradition of pastoral activity in this area on the part of the Bishops of the United States. Without treating the subject at length, I would just like to emphasize several related points. It is necessary to continue to explain the Council's teaching that the one Church of Christ "subsists in the Catholic Church", and to show how much the Catholic Church desires to see realized within the one Church the unity of all Christ's followers, "so that the world may believe". 8 9 Any progress which the Catholic Church makes along the path of ecumenism must always be in keeping with the organic development of doctrine. Although the patrimony of faith and moral teaching can be better explained and understood, the essential content of salvation which the Catholic Church has always proclaimed must remain intact. When new doctrinal and moral questions arise, the Church must resolve them with the same principles and with the same logic of faith with which she has acted from her origins under the inspiration of the Holy Spirit. 8 Ibid., 9 J n 17:21. 8. Acta 308 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale All the faithful should know the Church's principles governing common worship or "communicatio in sacris". These principles were succinctly outlined by the Council. Their proper application, which has been the constant solicitude of the Holy See, is indeed an effective contribution to authentic ecumenism. Canon 844 is particularly rel­ evant to the question as it concerns the Sacraments of Penance, the Eucharist and the Anointing of the Sick. When the reasons regulating the discipline of intercommunion are explained, the Eucharistic as­ sembly can more easily understand that there is cm indissoluble link between the mystery of the Church and the mystery of the Eucharist, between ecclesial and Eucharistic communion. 10 There are many practical opportunities for priests in parishes to explain these principles, such as weddings and funerals. Every effort made to encourage Christians to pray for full Christian unity and to promote it by proper means helps ecumenism. Explaining the con­ ditions for receiving Holy Communion and the reasons for these con­ ditions fosters the cause of both truth and fraternal love. 6. Much has been done in the United States to bring Christians closer together. The strong desire for full communion has been ex­ pressed in ways that amply show the impulse given by the Second Vatican Council, an impulse which the Holy See has constantly upheld in its efforts to implement the Council. Catholics have come to acknowl­ edge and esteem the truly Christian endowments from our common heritage which are found among other Christians. An excellent climate has been created for the continuation of a fruitful dialogue between competent experts. Their efforts to find what is held in common and to formulate the controversial points in terms which render them more exact and more intelligible even to those who do not agree upon them are highly commendable. The Week of Prayer for Christian Unity has continued to em­ phasize the importance of prayer and other spiritual means to bring about the full communion in faith and charity that is our goal. We are convinced that the union of Christians can only be the fruit of grace, a sign of that forgiveness of God which we must first humbly implore from him. Prayer in common has greatly strengthened our ties and advanced the cause of true Christian unity. I myself cherish the memory of 10 Cf. Unitatis redintegratio, 8. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 309 the Service of Christian Witness at the University of South Carolina a little more than a year ago. To be applauded also is the whole network of cooperation among fellow Christians in activities which have a social dimension and which ultimately serve to promote the welfare of all the citizens of your country. I would encourage you, as I also mentioned on my first pastoral visit to the United States, to undertake in common a creative ecumenical action especially as regards the sacred value of marriage, family life and the unborn. In all this, it is essential for us to live a more intense Christian life. The Council placed ecumenism in the context of the renovatio Ecclesiae, and saw its immediate source in interior conversion and in holiness of life. This profound conviction continues to be valid. Special emphasis has to be placed on the dynamic Christocentrism of the ecumenical movement : union with Christ and love for him is the key to union and love in the Church. From this source we draw the strength to pursue the evangelizing mission with all its demands. 11 12 7. The Church must make herself available to all people. She comes forth from the redeeming love of Christ who died for all. An im­ portant part of this attitude is the Church's respect for different religions. In them there can frequently be found the semina Verbi, the presence of a truth which, although hidden in shadow, leads people towards the complete encounter with God in Christ. The Church will always strive to defend these values. The many "unchurched" people of our cities and towns deserve our special attention and fraternal love. It is necessary that Catholics become closer to them and help them discover their true vocation in Christ. This is the best service we can render to them and the best expression of solidarity and friendship. Dear Brothers : by God's grace the Catholic Church in the United States of America has been very fruitful in holiness and love. This has happened in a society which from its origins has been pluralistic and open to all men and women. An important aspect of this vigor of Catholicism is found in the union of truth and freedom. Upon you, Pastors of the Church in the United States, rests this great heritage, with its immense challenges. I ask Saints Peter and Paul to support you in your arduous apostolic labors and I commend you all to Mary, Queen of the Apostles and Mother of Christ's Church. 11 Cf. Ecumenical Prayer Service, October 7, 1979. 12 Unitatis redintegratio, 6. 310 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale IV Ad eos qui conventui de re missionali Romae habito interfuerunt coram admissos.* 1. Sono lieto di accogliere e di salutare tutti voi partecipanti al Congresso Internazionale di Missiologia, organizzato dalla Pontificia Università Urbaniana sul tema : « La salvezza oggi )). Il mio riconosci­ mento va anzitutto al Comitato Promotore presieduto dal Cardinale Jozef Tomko, al quale dico il mio ringraziamento anche per le ama­ bili parole, con le quali ha introdotto questo incontro. Saluto gli illu­ stri relatori e studiosi tra i quali Sua Eminenza il Signor Cardinale Godfred Danneels, Arcivescovo di Mecheten-Brussel, e tutti coloro che prendono parte al qualificato simposio di studio. Esprimo il mio com­ piacimento per la costante opera di ricerca e di divulgazione che co­ desto Istituto Universitario compie a servizio delle missioni e di tutta la Chiesa, soprattutto sensibilizzando gli studiosi e gli operatori pa­ storali nel mondo missionario sui temi ed argomenti di viva attualità. So che un'eletta schiera di specialisti assicura l'alto livello scientifico e pastorale del Congresso, continuando una tradizione ormai collau­ data su scala internazionale nell'approfondimento di argomenti teolo­ gici ed ecclesiali di grande rilievo. 2. Nella consapevolezza della fondamentale importanza del tema della salvezza, ricordo anzitutto il valore delle parole di Cristo, il di­ vino Maestro, la cui portata suona come viva raccomandazione per ogni persona : (( Che giova all'uomo guadagnare il mondo intero, se poi si perde o rovina se stesso? »- Tali parole non sono soltanto un forte ammonimento, ma offrono una luce ed un discernimento, che ri­ sponde anche alla situazione spirituale in cui vive l'uomo del nostro tempo. Mentre, infatti, l'uomo moderno, conquistato (( il mondo », ap­ parentemente si ritiene pago di sé e crede di non aver più nulla da desiderare, sentendosi pienamente realizzato, in realtà oggi insorge, nella coscienza di molte persone, più acuta ed insistente la consapevo­ lezza degli squilibri che nel mondo generano inquietudine. Così la ineludibile esigenza di superare ogni ansia sull'attuale prospettiva del mondo provoca e spinge a cercare il concetto vero di salvezza nei valori trascendenti e nella parola della rivelazione. Che cosa sia la salvezza 1 * Die 7 m. Octobris a. 1988. 1 Le 9, 25. Acta Ioannis Pauli Pp. II 311 e come ottenerla non è ovvio per l'uomo. Egli non cessa mai di cer­ carla e non è mai pago di quello che ha raggiunto, mostrando così chiaramente la sua trepidazione e la sua aspirazione verso l'infinito. Apprezzo vivamente che la riflessione programmata dal Congresso si qualifichi in tal modo per un tema di evidente attualità, ponendosi degli interrogativi sul come è vista la salvezza « oggi », dall'uomo con­ temporaneo, che si considera « adulto », e per questo si mette spesso in atteggiamento di autosufficienza, di distacco, se non sempre di ri­ fiuto, nei confronti del trascendente e di Dio. Correnti di pensiero e modelli di vita secolarizzati, sconvolgenti trasformazioni socio-cultu­ rali, meravigliose conquiste della scienza e della tecnica, sollecitazioni pressanti dei mezzi di comunicazione, l'idea stessa o il pregiudizio circa tutto quello che costituisce la modernità, possono far credere al­ l'uomo d'oggi che il concetto di salvezza si riduca all'ambito tempo­ rale, così che egli possa trovare in sé e nel suo progresso terreno quanto occorre per realizzarla. 3. Quello che il Congresso di Missiologia si accinge a mettere in luce è un argomento complesso anche sotto l'aspetto più propriamente teo­ logico ed ecclesiale. È proprio il concetto di salvezza, che si confronta con i problemi della liberazione e dello sviluppo, dell'inculturazione e del dialogo interreligioso. È la salvezza in quanto dono offerto real­ mente a tutti ed a ciascuno nella propria esistenza concreta, che solle­ cita a scrutare meglio i segni e le vie della volontà salvifica universale di Dio, pur sempre misteriosa. È, ancora, proprio il concetto di sal­ vezza che rischia di offuscarsi nella sua natura e nei suoi contenuti sotto l'influsso della mentalità che si fa guidare dai programmi cul­ turali della secolarizzazione; sicché nel considerare l'incontro tra le varie culture e religioni con il cristianesimo, non pochi giungono a ritenere meno necessaria la missione della Chiesa e perfino imbaraz­ zante il ruolo unico ed assoluto di Cristo (( via, verità e vita » . 2 Si tratta di questioni, che esigono una risposta approfondita ed adeguata, possibilmente esauriente. Perciò considero l'impegno dei teo­ logi, degli studiosi, dei pastori d'anime e dei missionari provenienti da tante aree ed esperienze, un prezioso contributo per la ricerca su tale argomento, ed auspico che ciò sia fatto sempre alla luce della parola di Dio, in consonanza con il magistero della Chiesa, in corrispondenza con i copiosi doni di luce e di grazia dello Spirito Santo. Poiché la salvezza è una realtà totale ed integrale, essa riguarda 2 Cf. Gv 14, 6. 312 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale l'uomo e tutti gli uomini, attingendo, altresì, la stessa realtà storica e sociale, la cultura e le strutture comunitarie in cui essi vivono. Tut­ tavia la salvezza non può essere ridotta entro il quadro delle sole ne­ cessità terrene dell'uomo o della società, né la si può raggiungere solo con il gioco delle dialettiche storiche. L'uomo non è il salvatore di se stesso in maniera definitiva: la salvezza trascende ciò che è umano e terreno, essa è un dono dall'alto. Non esiste autoredenzione, ma Dio solo salva l'uomo in Cristo. Questa convinzione di fede non si contrappone, ovviamente né fa ombra ai valori che sono presenti nelle varie culture del nostro tempo o delle epoche passate, né dimentica o trascura quanto di « vero e santo » possiedono le varie religioni. Ogni elemento di verità e di bene discende da Dio e conduce al Cristo, Salvatore dell'universo e ricapitolatore di tutte le cose. Lo Spirito del Signore, che « riempie l'universo » ed opera anche « oltre i confini visibili del Corpo Mi­ stico )), è lo Spirito del Cristo, che guida tutti verso la comunione della vita divina. Su queste strade e in queste prospettive cammina la Chiesa, desiderosa di incontrare l'uomo, perché <( l'uomo — ogni uomo senza eccezione alcuna — è stato redento da Cristo )>. 3 4 5 6 7 8 9 4. Con tale fiducia e speranza, mentre vi assicuro che vi sono vicino nei lavori del Congresso e nelle giuste attese circa i frutti che esso potrà portare per il bene delle anime e per la diffusione dell'annuncio evangelico in terra di missione come in ogni luogo ove la Chiesa opera, vi imparto di cuore la mia Benedizione. V Ad Australiae episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Dear brother Bishops, 1. As pastors of God's people in Australia, you have come to Rome to pray at the tombs of the Apostles Peter and Paul and to visit the Successor of Saint Peter, so that the Church's unity and the bonds of 3 Cf. At 4, 12-13; 1 Tm 2, 5-6. 4 Nostra aetate, 2. 5 Ad gentes, 9. 6 Cf. Ef 1, 10. 7 Sap 1, 7. 8 9 Redemptor hominis, 6. Ibid., 16. * Die 13 m. Octobris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 313 fàith, hope and charity may be strengthened. On my part, I welcome you with affection in the Lord Jesus Christ. I wish to express my gratitude, esteem and encouragement for your apostolic labours, and to assure you of my fraternal love and prayer s. This is also an opportunity for me to acknowledge the faithful witness to the Gospel which is given by the Catholic people in each of your Diocèses. As Australia célébrâtes its Bicentenary, we may reeall with grati­ tude the deep faith and missionary spirit of those who brought the Word of God to your shores. They did so in obédience to the command which the Apostles received from Christ : "Go therefore and make disciples of ail nations, baptising them in the name of the Father and of the Son and of the Holy Spirit, teaching them to observe ail that I have commanded you". 1 2. As the successors of the Apostles, you exercise that preaching and teaching mission in Australia today on the solid foundation laid by those who have gone before you. The Second Vatican Council says that Bishops are heralds of the faith, authentic teachers endowed with the authority of Christ. They preach a faith that is meant to inform the thinking, and to direct the conduct, of the people entrusted to their pastoral care. Through the light of the Holy Spirit, Bishops make the faith shine forth and bear fruit. By their vigilance they ward off whatever errors threaten their flock. For each of us this means a direct and personal involvement in proclaiming the Gospel, as men whom God has appointed to exercise the role of Christ the Teacher, Priest and Prophet. Though we realize our unworthiness for so great a task, we also recognize the power of God's word over people's hearts and minds despite the human weakness of its messenger s. We are constantly challenged by our teaching mission to purify our hearts, to grow in love for the things of God, and to deepen our faith in what is unseen. 2 And what is the goal of our preaching and teaching? With Saint Paul we can say : "My little children, with whom I am again in travail until Christ be formed in you" . Is this not our fundamental goal : that through our labours Christ may be f ormed in every member of God's People? This ministry is a travail, because we preach the prophétie 3 1 Mt 28:19-20. 2 Cf. Lumen gentium, 25. 3 Gal 5:19. 21 - A. A. S. 314 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale message of a crucifìed Lord, and we are constantly calling people to a change of heart. It is also a travail because of the anxiety we feel for the flock entrusted to us. In the end, it is an act of love on our part, because the good shepherd willingly lays down his life for the sheep rather than flee from the wolf that would snatch and scatter them. By giving ourselves to this ministry with zeal and courage, we will find joy and the peace that comes from having "fought the good fight", for having "kept the faith". 4 5 3. At the same time we know that we are not alone in fulfilliñg the Church's teaching ministry. Although the onice of preaching the Gospel to the whole Church has been entrusted principally to the Roman Pontiff and to the College of Bishops, each Bishop is also a "moderator of the entire ministry of the word" in his Diocèse, a minis­ try that requires the active engagement of others. As Saint Paul writes : "(Christ's) gifts were that some should he apostles, some proprets, some evangelists, to equip the saints for the work of ministry, for building up the body of Christ, unti! we all attain to the unity of the faith and of the knowledge of the Son of God, to mature manhood, to the measure of the stature of the fullness of Christ". The whole People of God share in various ways in the Church's teaching onice. This is especially true of priests, our "brothers and friends", who are "indispensable helpers and advisers" to us in teaching, sanctifying and shepherding God's flock. It is true of deacons. It is also true of religious men and women, who by virtue of their consécration bear special witness to the radicai demands of the Gospel. And it is true of the laity, who by Baptism and Confirmation are called to build up the one body of Christ and to transform the world from within. 6 7 8 There is thus a di versi ty of ministry, but a unity of mission in the Church. It is important that all of Christ's faithful within the locai Church should bear united witness to Christ and to the Gospel in communion with their Bishop. This applies in a particular way to priests, and to the unity and solidarity they should have with their Bishop and with one another. By building up a spirit of co9 4 Cf. Jn 10:11-13. 5 Cf. 6 C.I.C., 756. 2 Tim 4 : 7 . 7 Eph 4:11-13. 8 Cf. Presbyterorum ' Apostolicam ordinis, actuositatem, 7. 2. 315 Acta Ioannis Pauli Pp. II opération and by avoiding every harmful division, priests enter into the mind and heart of Christ the Teacher, who prayed to the Father that his disciples might "all be one ... so that the-world may believe". 10 4. This leads us to another essential point concerning the teaching ministry; namely, that by her very nature the Church is a missionary Church. The preaching and teaching that form the People of God also prepare them to bring the Good News of salvation to others in a way that illumines all of human life with the light of the Gospel. In the words of the Council: "The Church ... moves forward together with all of humanity and shares the same earthly lot with the world; she is like a leaven and, as it were, the soul of human society in its renewal by Christ and transformation into the family of God". 11 12 5. Every believer needs to be instructed and trained in some measure for this mission, or to put it more accurately, every believer needs to be "formed" in Christian living in keeping with his or her state in life. For a person to be a Catholic by Baptismi is only the beginning. That faith must be lived with persévérance; knowledge of it must be deepened ; practice of it must be applied to personal choices and action ; adhérence to the faith must create the desire to share it with others and to transform the world in accordance with the Gospel. It is es­ sential that Catholics have f actual knowledge about the Church's doc­ trine and discipline, but as Christ tells us, upon hearing the word, they must also hold it fast in an honest and good heart, and bring forth fruit with patience. 13 Much emphasis is rightly given today to the task o f forming the clergy, religious and laity for fulfllling the duties of their state in life and for participating in the Church's mission in the world. I know that in Australia you have worked diligently to promote both the letter and the spirit of the formation described in various Church documents and in the Code of Canon Law. Every effort at Christian formation must be marked by a deep love for Christ and the Church. As the Apostolic Exhortation Evangelii Nuntiandi tells us, the Lord expects a special kind of love not only from pastors, but "from every preacher of the Gospel, from every builder of the Church". A sign of this love 10 Of. Jn 17:21. 11 Cf. Ad gentes, 2. 12 Gaudium et spes, 40. 13 Cf. Lk 8:15. 316 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale is "the concern to give the truth to people and to bring them into unity". Another sign is "dévotion to the proclamation of Jesus Ohrist, without réservation or turning back". Further signs of this love include "respect for the religious and spiritual situation" of others ; a "concern not to wound" those who are weak in faith; and fìnally "the effort to transmit to Christians, not doubts and uncertainties born of an érudition poorly assimilated, but certainties that are solid because they are anchored in the Word of God". 14 6. The practice of this love applies to the whole range of activities that constitute the ministry of the word. These include preaching and catechetical instruction, which hold pride of place. There is the doc­ trinal formation given in schools and universities, and in conférences and meetings of every kind. There are the public statements which the Church employs to comment on current events, as well as the press and the other means of social communication. 15 Special mention must be made of the formation which young people receive in Catholic schools and in catechetical programmes. Young people are searching for faith and for ideáis by which they can live. In their desire to test the authority of their elders they are quick to perceive any discrepancy between word and deed. For these reasons, the Church is justifìably concerned that teachers be outstanding not only for their teaching ability, but also for Christian doctrine and for Christian living. Perhaps more than in any other area of for­ mation, the words of my predecessor Paul VI apply : "Modera man listens more willingly to witnesses than to teachers, and if he does listen to teachers, it is because they are witnesses". If teachers are at peace with their Catholic faith, this will be communicated to their students to the great good of the Church. If they are not, this too will leave its mark. I know that you are seeking ways to pro vide for the formation and pastoral care of teachers so that they will have the resources and encouragement they need to bear faithful witness to their Catholic faith before their students. In the face of increasing enrolment and fewer religious vocations, Catholic éducation in Austra­ lia and elsewhere is more and more the work of lay people. I wish to commend the many Catholic school teachers in your country for whom their work is truly an apostolate, and I encourage all the Bishops 16 14 Cf. No. 79. 15 Cf. 14 Address Christus to Dominus, Members 13. of the Council for the Laity, 2 October 1974. 317 Acta Ioannis Pauli Pp. II to continue their efforts to promote the Christian formation of students and teachers alike. 7. Another field of endeavour for the ministry of the word is social communications, especially the Catholic press. The media not only serve the Catholic community, but also help to form public opinion at large with regard to the Church and its teaching. A Catholic press that is strongly committed to promoting the faith can render an invaluable service. It does so by providing accurate information, airing informed opinion, and fostering dialogue with fìdelity to what the Church believes and teaches. Catholics have a right to expect such a commitment on the part of Catholic social communications. For your part, you will want to do everything possible not only to ensure that the integrity of faith and moráis is safeguarded, but also that the faith o f Catholics is deepened and mode known in the wider community through the Catholic media. As sharers in the ministry of the word, those involved in social communications also have a right to the formation and pastoral care needed to help them fulfil their responsionities with fìdelity to the Church. Dear brothers, as "moderator s" of the en tire ministry of the word in your Diocèses, you are constantly seeking ways to promote and encourage sound teaching and Christian formation. In giving yourselves to this task with zeal and vigilance, you can be confident that the Holy Spirit is perennially guiding and consecrating the Church in the truth, so that she can fulfil her teaching onice. May you and the members of your local Churches always expérience an abundance cf the Spirit's gifts in order to build up the body of Christ and transform the world according to the Gospel. To each of you I cordially impart my Apostolic Blessing. VI Ad episcopos Tzadiae occasione oblata visitationis ad limina.* Chers Frères dans Vêpiscopat, 1. Je suis heureux de vous accueillir en ces lieux à l'occasion de votre visite « a d limina», et je remercie vivement Monseigneur Charles Vandame, président de la Conférence episcopale du Tchad, de s'être aimablement fait votre porte-parole. En vous saluant de tout cœur, je rejoins aussi par la pensée vos quatre communautés diocé­ saines de N'Djamena, de Moundou, de Pala et de Sahr, pour lesquelles • Die 14 m. Octobris a. 1988. 318 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale je forme, dans le ministère qui nous est commun, des vœux fervents d'espérance, de bien-être et de paix. Puisse ce pèlerinage aux tombeaux des saints Apôtres raviver da­ vantage encore votre propre foi et renouveler votre zèle de pasteurs au service du Peuple de Dieu qui est au Tchad ! Expression visible de ce mouvement vital entre l'Eglise univer­ selle et les Eglises particulières, la visite « ad limina )) est une ren­ contre entre les Evêques d'une Eglise locale et PEvêque de Eome, chacun ayant sa responsabilité irremplaçable. En fait, l'un et l'autre représentent le « nous » de l'Eglise, et ces visites marquent un moment privilégié de la communion qui détermine si profondément sa nature. Dans le cadre de la rencontre à Rome des pasteurs, se réalise un échange de ce qui est particulier et de ce qui est universel, Chacune des parties apportant aux autres et à l'Eglise entière le bénéfice de ses propres dons. 2. Parmi les dons que vous m'apportez, il y a le témoignage d'atta­ chement des fidèles tchadiens. J'y suis très sensible, d'autant plus que je sais par quelles épreuves la population de votre pays est passée : les deuils et les destructions qu'elle a subis du fait de la guerre, la dégra­ dation du tissu social qui en est résultée, sans parler du lot trop habi­ tuel des malheurs dus à la sécheresse chronique, aux invasions de criquets et à la famine. Néanmoins, aujourd'hui, je rends grâce à Dieu de ce que depuis votre dernière visite, le pays jouit d'un certain calme et d'une paix relative, après les années d'hostilités et de chaos. A l'occasion de cette rencontre, je voudrais vous adresser des pa­ roles qui soient pour vous et pour vos communautés un encouragement à croire toujours davantage en l'amour de Dieu pour son peuple et en son dessein de paix pour les hommes. Un premier signe d'espérance, chers Frères, c'est l'unité de votre conférence episcopale ; vous entretenez entre vous des rapports per­ sonnels, vous vous concertez pour les initiatives pastorales et vous vous rendez visite malgré les distances considérables et les inconvénients des voyages dans cette partie du monde. Votre conférence active béné­ ficie de la contribution généreuse que continuent à vous apporter trois de vos prédécesseurs, demeurés engagés sur le terrain, et à qui je rends fraternellement hommage. Un autre signe d'espérance, c'est votre peuple lui-même, dont les dispositions d'ouverture au bien sont encourageantes et qui fait preuve, par son goût du travail, d'un réel dynamisme. Acta Ioannis Pauli Pp. II 319 3. Provenant de ce même peuple tchadien, on constate un accrois­ sement du nombre des vocations sacerdotales et, dans une moindre mesure, un commencement de développement de la vie religieuse. Le nombre des candidats qui entrent chaque année au séminaire augmente et je m'en réjouis avec vous. Certes, il vous faut observer un discernement judicieux pour vous assurer de la droiture des moti­ vations, et je sais que vous veillez à ce que les critères d'admission restent stricts. En effet, les besoins d'ouvriers pour la moisson sont tellement grands que le risque existe de chercher à avoir des prêtres à tout prix, avec le danger que ce soit au détriment de la qualité du clergé. Vous sensibilisez les communautés chrétiennes à l'importante ques­ tion des vocations, et vous vous efforcez de leur faire découvrir le rôle qu'elles ont à jouer pour leur eclosión ainsi que pour le soutien matériel de ceux qui répondent à l'appel de Dieu. Je souhaite également que vous continuiez à former les prêtres à une vie de simplicité évangélique et à faire en sorte qu'il n'y ait pas d'ambiguïté, dans la formation donnée, sur le sérieux avec lequel les séminaristes doivent aborder les questions de chasteté dans le célibat. Enfin, c'est avec joie que j'ai appris que tous vos grands sémi­ naristes seront bientôt accueillis au grand séminaire Saint-Luc de W D j amena. 4. A la lecture de vos rapports quinquennaux, il semble que deux domaines devraient plus particulièrement retenir votre sollicitude pas­ torale : la famille et la formation des laïcs. Comme dans d'autres pays africains, la famille et le mariage con­ naissent des difficultés. Ce sont des institutions fragilisées à la suite de différents facteurs, tels que l'évolution de la société, le problème de la dot et l'apparition d'un nouveau type de polygamie. Il convient de rappeler les exigences du mariage pour un chrétien, voire de les situer davantage dans la ligne des valeurs du mariage reconnues par les Africains, telles que la fidélité, la fécondité, le respect de la vie, l'éducation des enfants. Déjà en 1980, vous constatiez, avec les Evêques de Centrafrique et du Congo, qu'il fallait « redonner toute sa place à la famille dans la pastorale ». Laissez-moi vous encourager dans la promotion fidèle de l'enseignement de l'Eglise sur le mariage. Comme partout ailleurs, il faut tendre au Tchad à ce qu'on voie en la famille une communauté Acta Apostolicae Sedis - 320 Commentarium Officiale d'amour apte, d'une manière unique, à enseigner et à transmettre des valeurs culturelles, ethniques, sociales, spirituelles et religieuses essen­ tielles au développement de l'homme. 5. Le second domaine qui devrait retenir votre attention de pas­ teurs est celui de la formation des laïcs en vue d'une foi adulte et authentique. Au Tchad, l'Eglise semble avoir grandi assez vite, sans que, pour autant, le message évangélique ait eu le temps d'être suffisamment assi­ milé par les baptisés. Aussi, laissez-moi vous inviter à poursuivre l'an­ nonce de la Bonne Nouvelle dans le pays et, en même temps, à donner à tous les fidèles la formation intégrale, perçue comme une priorité pastorale par le Synode des Evêques de l'an passé. Que les laïcs comprennent de mieux en mieux leur vocation à une vie de sainteté et qu'ils sachent qu'en recevant le baptême, la confir­ mation et l'Eucharistie, ils s'engagent à suivre le Christ et à lui rendre témoignage dans leur vie quotidienne et professionnelle ! Ils feront en sorte que la lumière de l'Evangile éclaire leurs activités sé­ culières, que ce soit la politique, la santé, la culture, la science ou les moyens de communication sociale, et ils découvriront la nécessité de travailler à plus de justice, en cultivant les vertus d'honnêteté et de conscience professionnelle, dans le respect mutuel et dans la paix ! Enfin, pour que les Tchadiens se sentent de plus en plus chez eux dans l'Eglise, il convient d'apporter l'attention pastorale voulue aux traditions religieuses africaines de votre peuple. Beaucoup de chrétiens, surtout dans les moments d'épreuve, sont encore attirés par les pra­ tiques de cette religion traditionnelle; aussi importe-t-il que les mes­ sagers de l'Evangile en aient une connaissance appropriée afin de mieux identifier les besoins spirituels fondamentaux des personnes et y ap­ porter une réponse évangélique. Suivant les recommandations du Con­ cile Vatican II, je vous encourage à rechercher de quelle manière les coutumes, le sens de la vie, l'ordre social peuvent s'accorder avec les mœurs que fait connaître la Révélation divine. 1 6. Parmi les éléments qui caractérisent la mentalité religieuse afri­ caine, on relève la vision spirituelle de la vie et le symbolisme. N'y a-t-il pas là une invitation à développer encore davantage une prière litur­ gique de qualité, afin de « faire progresser la vie chrétienne de jour en jour chez les fidèles » ? La Liturgie, en effet, fortifie les énergies 2 1 Cf. Ad gentes, n. 22. 2 Cf. Sacrosanctum Concilium, n. 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 321 des baptisés et, à Fècole de l'Esprit Saint, elle forme ces vrais adora­ teurs que cherche le Père. A travers une liturgie dignement célébrée, selon la discipline de l'Eglise, le peuple chrétien renouvelle son dyna­ misme. Continuez, chers Frères, en qualité de grands prêtres des com­ munautés de fidèles qui vous sont confiées, à entraîner dans la prière ceux dont vous avez la charge : d'abord, les prêtres, à qui il vous faut assurer le ressourcement spirituel nécessaire; les religieux et les reli­ gieuses, qui ont d'autant plus besoin de votre sollicitude que la vie consacrée en est encore à ses débuts dans vos diocèses; enfin les chré­ tiens laïcs, qui manifestent le désir d'une formation chrétienne plus solide en vue d'un meilleur engagement missionnaire. 7. En ce qui concerne le dialogue avec les non-catholiques, je vous encourage à poursuivre vos efforts tendant à faire vivre chrétiens et musulmans dans la meilleure harmonie. Je souhaite qu'il y ait une collaboration réelle au service de la cité, dans la bienveillance et la compréhension mutuelles. Que vos œuvres catholiques demeurent des lieux de rencontre, de découverte de l'autre, afin que soit favorisée la paix dans la nation et que le Tchad, qui a fait la triste expérience de la guerre, soit à son tour un artisan de paix déterminé ! 8. Je suis heureux de constater que les relations entre l'Eglise et l'Etat font des progrès, comme en témoigne, entre autres, le statut des « Ecoles catholiques associées », qui permet une collaboration po­ sitive dans le domaine important de l'éducation. La jeunesse a parti­ culièrement souffert de la guerre : aussi le souci de son éducation demeure-t-il une priorité pour donner de bonnes assises à la société tchadienne de demain. « Une des caractéristiques de l'Eglise du Tchad, relevait Monsei­ gneur Vandame, est son très fort engagement dans les tâches de déve­ loppement ». Je me réjouis de la contribution effective qu'apportent les catholiques au service de leurs concitoyens, notamment dans le domaine agricole et celui de la santé, et je vous encourage sur cette voie afin que les conséquences désastreuses de la guerre civile finissent par être surmontées. 9. En vous assurant que je demeure proche de vos efforts pasto­ raux, je prie Dieu de vous confirmer dans la foi et je bénis de grand cœur vos personnes, tous ceux qui collaborent avec vous en chacun de vos diocèses, et le peuple tchadien tout entier. Acta Apostolicae 322 Sedis - Commentarium Officiale ITINERA APOSTOLICA Ex HABITIS DUM SUMMUS PONTIFEX QUASDAM AFRICAE MERIDIONALIS REGIONES PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES. Hararae in Zimbabua, ad episcopos Africae meridionalis habita.* "I shall be with you all days, even to the end of the world". 1 Dear Cardinais and brother Bishops, Members of the Inter-Regional Meeting of Bishops of Southern Africa, 1. With confidence in Jesus' promise to be forever with his Church, we are gathered here in Harare—in his hame—at the closing session of the Second Plenary Assembly of IMBISA. Wé recognize that the collégial bond which unités us exists "for the nurturing and constant growth of the People of God". Christ willed that the successors of the apostles should be shepherds in his Church until the end of time. 2 It is a source of great joy for me to meet once more the Bishops of the Church in Angola, Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibia, Sâo Tomé e Príncipe, South Africa, Swaziland and Zimbabwe. It was not possible to include all your countries in this visit. Therefore, I ask you, the Bishops from Angola and Suo Tomé e Principe, from South Africa and Namibia, to convey my greetings and blessing to your priests, religious and laity, and to assure them that I look forward to being able to visit each of your countries on some future occasion. I ask you ali to pray that the Lord will give me this consolation without too much delay. Many of you have been to Rome in recent months on your ad Li­ mina visit. There, you bore witness to the jo^s and sorrows of your particular Churches. There, you renewed your faith and the faith of your people at the tombs of the Apostles Peter and Paul, and deepened the ecclesial communion which unités you with the Successor of Peter and with the whole Catholic and apostolic Church. My visit today is meant to be a further affirmation of the bonds o f unity, charity and peace which unite us. In tomorrow's solemn concelebration we shall 3 * Die 2 m. Septembris a. 1988. 1 2 3 Mt 28:20. Lumen gentium, 18. Cf. ibid., 22. 323 Acta Ioannis Pauli Pp. II 'proclaim that unity in the deepest way possible, by offering and par- taking together of the very Body of Christ, which is the highest expression of our unity and its source. 4 2. The kingdom which the Son of God established by Coming into the world has been entrusted to our episcopal ministry. This is the measure of our responsibility. This kingdom is the realization in time of God's eternai plan : it reveáis the "wisdom" which was hidden and has now been made known through the Spirit who searches everything, even the depths of God. 5 "The mysterious design which for ages was hidden in God" is made manifest in Christ and in his Church. 6 Our episcopal ministry is inseparable from the mystery of Christ and of the Church. The Second Vatican Council rèminds Bishops that they have been "appointed by the Holy Spirit... sent to continue throughout the ages the work of Christ, the eternai pastor ... made true and authentic teachers of the faith, pontiffs, shepherds". 7 In this time and place you have been called to be the "servants of Christ and administrators of the mysteries of Cod" 8 in Southern Africa, in each of the countries represented in IMBISA. 3. Na vossa primeira Assembleia Plenària propusestes-vos corno objectivo discernir a missào profética da Igreja, na complexa e variada realidade social, cultural e politica da regiâo. Propusestes-vos tornar mais conhecido o ensino social da Igreja, de maneira que esta regiäo possa tomar urna nova orientaçâo, inspirada no Evangelho. Nessa ocasiäo escrevi-vos, para reafirmar a doutrina da Evortaçâo Apostólica Evangelii nuntiandi do Papa Paulo V I , sobre a validade perene da mensagem do Evangelho, pelo que diz respeito ao hörnern, na complezidade da sua existencia. Quis desse modo ajudar-vos e encorajar-vos, na vossa solicitude pastoral por todo o povo da Africa Austral, e re­ cordar que toda a forma de ministerio e de serviço na Igreja deve ser urna expressio do amor que está no Coraçâo de Jesus, um amor que abraca todos os homens e mulheres na sua única realidade humana. * Cf. 5 9 ma., n. Cf. 1 Cor 2:7-10. * Cf. Eph 3:9-10; Col 1:26-27. 7 Christus Dominus, 2. * 1 Cor 4 : 1 . 9 Cf. Mensagem aos Bispos da África Austral, 2 de Agosto de 1984; Enc. Redemptor hominis, 13. cf. também Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 324 Officiale Na Segunda Assembleia Plenaria quisestes reflectir ulteriormente sobre o vosso ministerio, à luz do tema que vos tínbeis proposto : a dignidade da pessoa humana. E se bem que a vossa reflexào parta de urna penosa visâo e experiencia das muitas formas com que a dignidade humana é negada e violada entre os vossos povos, eia verifica também con agrado muitas formas de fraternidade, de solidariedade e de sede genuina de justiça, que mesmo no meio de dificuldades, preocupam os coraçôes e as vidas de muitos. 4. Numerosos povos olham hoje para a Igreja na esperança de que eia lhes mostre como é que se poderá viver a vida com maior dignidade e liberdade, como se poderá construir urna sociedade mais justa e humana e como se poderá alcançar e defender a paz com maior efi­ ciencia. Numa palavra, o mundo olha para a Igreja à procura de um testemunho convincente da salvaçâo total oferecida por Cristo. O cauli­ nno do testemunho da Igreja está exposto nos Documentos do Concilio Vaticano II. Os seus frutos constituem a grande graça e o dom que o Espirito Santo oferece ao Povo de Deus peregrino ñas presentes cir­ cunstancias da sua caminhada terrena. O Sínodo Extraordinario dos Bispos de 1985 focou algumas das di­ ficuldades deste período pós-conciliar. Mas deu também indicaçôes vá­ lidas para promover o implemento do Concilio « em continuidade com a longa tradiçâo da Igreja » . O Sínodo apela para urna maior difusäo e compreensâo, ñas Igrejas particulares, dos ensinamentos do Con­ cilio e para um discernimento mais correcto entre a legítima abertura ao mundo e a aceitaçâo da mentalidade secularizada do mesmo mundo e a hierarquia dos valores. 10 11 5. Passo a referir brevemente alguns pontos salientes do ministerio da Igreja : Ë fundamental para a autoconsciência da Igreja, conforme foi ex­ presso pelo Concilio, que eia se capacite da sua chamada à santidade, A Igreja é santa porque Cristo se entregou a si mesmo por eia, para a santificar. Mas os seus membros, se bem que pela fé e pelo Baptismo comecem a participar dessa santidade, devem todavía ratificar ainda mais ampiamente a sua condiçâo de filhos adoptivos de Deus e de discí­ pulos do Senhor, até « alcançarem a medida da plena estatura de 12 10 Relatório Final, 1, 5. 11 Of. ibid., 1, 4. 12 Cf. Ef 5, 25-26. Acta Ioannis Pauli Pp. II Cristo )). 13 325 Deveni esforçar-se por possuir os frutos do Espirito na san­ tidade. O testemunho da Igreja diante do mundo só será verdadera­ 14 mente convincente quando a santidade de vida — que é « a perfeiçâo da caridade » 15 — se manifesta claramente concretizada em homens e mulheres santos. Daqui a alguns dias, no Lesotho, participaremos na beatificaçâo do Padre José Gerard. Este acto, que será um reconhecimento público da santidade deste filho de Deus, näo é simplesmente mais um acontecimento no decorrer da minha visita. Na realidade, ele será o fulcro do significado esperitual a mesma visita. A fidelidade a Cristo, claramente exemplificada no longo serviço missionàrio do Padre José Gerard na Africa do Sul e no Lesotho, é a esséncia da vida eclesial e do nosso proprio ministerio. A linha que vai da santidade à evangelizaçâo é directa, como testemunha a historia da mesma evangelizaçâo em todos os tempos. E se bem que seja Deus quem faz crescer, 16 ao apóstolo compete plantar e regar como (( fiel colaborador de Deus » 17 até que a messe esteja madura. A fidelidade do apóstolo a Deus, com a graça de Cristo, é urna condiçâo para que a Igreja produza frutos abundantes. 6. The Church's pastoral endeavours, even those which clearly mani­ fest her preferential option for the poor and most neglected, will be ineffective unless they are grounded in the evangelizeos own untiring search to progress in Christian holiness. According to Jesus, the disciple's union with the Father and the Son is essential "so that the world may believe". iS That is what the Bishops of the Council and the Fathers of the Extraordinary Synod proposed for the présent circumstances of the Church and of the world. This is what you must proclaim to the priests, religious and laity of your particular Churches. This is what we must proclaim together in the College of Bishops. Certain statements of the Extraordinary Synod which perhaps did not receive sufficient Publicity merit répétition. The Final Report says : "Today we have tremendous need of saints, for whom we must assiduously implore God ... In our day above all, when so many people 13 M 15 Cf. Ef 4, 13. Cf. Gâl 5, 22; Rom 6, 12. Lumen gentium, 40. 16 Cf. 1 Cor 3, 6. 17 v. 9. u Jn 17:21. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 326 Officiale feel an interior void and spiritual crisis, the Church must preserve and energetically promote the sense of penance, prayer, adoration, sacri­ fice, self-giving, charity and justice". 19 7. Fidelity to Christ is also the motivating force of all evan­ gelization. The Church exists to evangelice. 20 At the "universal sacra­ ment of salvation", she is impelled by her own catholic nature to preach the Gospel to all peoples. And the "plantatio Ecclesiae" 21 The throughout this Southern African région is for from complete. calis made on her to respond to so many immediate needs and emergencies of a humanitarian and social nature must not cause her to forget the Lord's specific command : "Go therefore and make disciples of all nations, baptiming them in the name of the Father and of the Son and of the Holy Spirit". 22 I encourage you to continue to face with courage and wisdom the challenge of the evangelization of Africa. Africa needs the Gospel of J esus Christ. Southern Africa thirsts for his kingdom of "righteousness, faith, love and peace". 11 If asked what is the Church's overriding concern in Southern Africa, we should not hesitate to say : The Church is here to proclaim salvation in Jesus the Lord, "for there is no other name under heaven given among men by which we must be saved". 24 The primary task of each of the particular Churches over which you preside is to evangelice, so that "all things can be restored in Christ, and in him mankind con compose one family and one people". 25 8. In every age and in every place the preaching of the Gospel is made more difiicult by divisions among Christians. This is a painful fact, and it goes against the explicit will of Jesus who founded the Church as the sign and instrument of universal unity. 26 To improve relations between the différent Christian Churches and Ecclesial Communities is a pressing concern of our episcopal ministry. It is a task that is not always easy, since there exist fundamental différences re- 19 Final Report, I I , A, 4. 20 Cf. Lumen gentium, 17; Ad gentes, 1. 21 Ad gentes, 6. 22 M i 28:19. 23 2 Tim 2:22. 24 Acts 4:12. 25 Ad gentes, 1. 26 Cf. Lumen gentium, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II garding the essential content of the faith. 327 But the Catholic Church is irrevocably committed to the cause of a genuine ecumenism which acknowledges the action of the Spirit of Christ wherever it appears; she knows that it is the Spirit who urges all Christ's disciples to embrace the fullness of the means of grâce and truth. 27 One of the important tasks is to educate the faithful in respectful ecumenical collaboration, without compromising the fullness of the Catholic faith, while avoiding any sense of rivalry in the apostolate. I know that IMBISA and the individual Conferences are already deeply engagea in this work. 9. A Constituiçâo dogmática sobre a Igreja ensina. expressamente que existe urna estreita ligaçâo entre a santidade de vida e a promoçâo de urna sociedade mais humana. Nao existe oposiçâo entre a chamada da Igreja à fé e o seu empenhamento no serviço do amor e da justiça. « O amor que impele a Igreja a comunicar a todos os povos a participaçâo gratuita na via divina impele-a também ... a buscar o verdadeiro bem temporal dos homens ... e a promover urna libertaçao integral de tuto aquilo que pode impedir o desenvolvimento das pessoas. A Igreja quer o bem do hörnern em todas as suas dimensöes : em primeiro lugar, como membro da cidade de Deus ; e depois, como membro da cidade da terra » . Este dois ob j ee ti vos en tram na sua missäo, mas de maneira diferente. Completam-se mutuamente, mas um näo pode ser reduzido ao outro. Ë preciso que haja sempre um anuncio explícito de que em Jesus Cristo a salvaçâo é' oferecida a todos os homens, como dom do amor de Deus misericordioso. 28 29 30 10. No vigésimo aniversario da Encíclica de Paulo VI Populorum progressio, anchei por bem publicar a Encíclica Sollicitudo rei socia­ lis, sobre o desenvolvimento social no actual momento histórico, como um apelo às conciencias. O Papa Paulo VI resumiu o anelo que o mundo tem pela justiça nesta frase : <( o desenvolvimento é o novo nome da paz » . Os esforcos em prol do desenvolvimento devem inspirar-se em principios éticos; e é por isso que a Igreja tem o dever de procla31 32 Unitatis redintegratio, 3. 27 Cf. 28 Cf. Lumen 29 Instruçâo sobre a Liberdade 30 Ibid., 64. gentium, Sollicitudo 31 Cf. 32 Populorum rei 40. socialis, progressio, 87; Crista e a Libertaçao, 63. 4. cf. Sollicitudo rei socialis, 10. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 328 Officiale mar as exigencias do Evangelho sob a forma da Doutrina Social Crista, que compreende a promoçâo da justiça e da paz entre os povos, a di­ fesa da dignidade do hörnern e os direitos sociais, culturáis e moráis da pessoa humana. Os membros da Igreja têm o dever de fazer com que este ensinamento impregne as realidades da vida quotidiana. Vós estais justamente preocupados com os sofrimentos causados pe­ los conflitos nesta regiâo, com o entrincheiramento de posicöes ideo­ lógicas e con o deterioramento da situaçâo socioeconómica nos vossos países. A discriminaçâo racial, os conflitos que causam um número sempre crescente de refugiados, a morte de pessoas inocentes e outras formas de violencia sâo evidentemente um mal moral. Tudo isso é fruto de pecados pessoais ; a cumplicidade ou indiferença dos individuos conduziu a (( estruturas de pecado » permanentes ñas vossas sociedades. 33 Cada Igreja particular e a Igreja em cada país é encorajada a promover urna resposta crista aos problemas da justiça e da paz, apre­ sentando o ensinamento social da Igreja e fomentando o diálogo e o desenvolvimento. No mesmo ano em que escreveu a Populorum pro­ gressio, o Papa Paulo VI instituiu a Pontificia Comissäo « Iustitia et Pax », para estudiar estes problemas e para estimular o Povo de Deus a um maior empenhamento nestes campos. O Simpòsio « Justiça e Paz » da IMBISA que realizastes em 1987, e o Seminario Pan-Africano sobre a Justiça e a Paz da SECAM, organizado pela IMBISA em Junho do corrente ano, representam um passo em frente importante, no serviço da Igreja em prol da paz e do desenvolvimento na Àfrica. De igual modo, o trabalho do Secretariado para as Comunicaçôes Sociais da IMBISA, dando maior amplitude a cada Conferencia no uso dos meios de comunicaçao na evangelizaçâo e desenvolvimento merece o vosso encorajamento e ajuda. Que Deus vos inspire, amados Irmâos Bispos, a permanecerdes pessoalmente vigilantes e responsáveis em relaçâo a estes esforços; e que Ele mantenha os vossos colaboradores firmes na fidelidade aos ensinamentos da Igreja e à suprema lei do amor, pela quai é regido todo o serviço na Igreja. Em particular quero fazer-vos aqui um apelo a continuardes a pro­ curar as vias para ajudar os refugiados e os deslocados nos vossos paí­ ses. Eles perderam tudo, inclusive muitas vezes as suas familias e os seus entes queridos. Os seus direitos com frequência foram violados e a sua dignidade humana ofendida. Sao dignos de especial encomio 33 Cf. Sollicitudo rei socialis, 20. Acta Ioannis Pauli Pp. II 329 aqueles Sacerdotes e Religiosas que compartilham a vida e as dificuldades dos refugiados, a firn de acudir às suas necessidades espirituais e materiais. A comunidade eclesial sozinha nao pode resolver os pro­ blemas dos refugiados ou aliviar todos os sofrimentos que dai se seguem. Mas pode e deve procurar corresponder com amor a esta tra­ gèdia. Quem receber um destes irmâos e irmâs em nome de Cristo atrai as bênçâos de Deus sobre a terra. 34 11. Cada um dos países aqui representados constitui unia grande esperança para a Igreja. Sinto-me animado a repetir as palavras de Sâo Paulo : « alegro-me, pois, de poder contar, em tudo, convosco » . Urna vez que nos próximos dias terei outros encontros com os Irmâos Bispos do Zimbabwe, Botswana, Lesotho, Swazilândia e Mocambique, seja-me permitido dirigir agora urna mensagem especial aos Irmâos Bispos de Angola, Sâo Tomé e Príncipe, África do Sul e Namibia. 35 12. Senhor Cardeal Nascimento e veneráveis Irmâos Bispos de Angola : Começo por certificar-vos de que vós estais sempre presentes no meu pensamento e nas minhas oraçôes ao Altissimo, a implorar que Aquele que começou em vós a boa obra, tao excelente, a leve até ao firn. Recordo-me bem da vossa visita ad Limina em Maio de 1986, quando compartilhastes comigo esperanças e aspiraçôes vossas e das gentes da vossa terra, bem corno provaçôes e sofrimentos. 36 Reafirmo aqui tudo o que vos disse nessa ocasiäo, acerca da minha proximidade espiritual em relaçâo a vós e aos vossos Sacerdotes, que, apesar dos muitos obstáculos, continuam a « prolongar » o Bom Pas­ tor, alimentando as comunidades cristas com o Pâo da Vida e a Palavra da salvaçâo. Exorto-vos a continuardes a assistir muito de perto os vossos Sacerdotes, que sâo (( a porçâo escolhida » dos vossos rebanhos. Orientai-os na sua vida e ministerio sacerdotal, como verdadeiros pais e mestres espirituais; e esforçai-vos por os ajudar nas suas dificuldades, tendo presente sobretudo o bem das almas. Confio-vos que sejais portadores da expressâo do meu apreço e da minha gratidâo a todos os Religiosos e Religiosas, tanto os nativos de Angola como os de outras naçôes, que se dedicam sem reservas ao ser- 34 Cf. Me 9, 37. 35 2 36 Cf. Flp 1, 6. Cor 7, 16. 22 - A. A. S. 330 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale vico da comunidade da fé e da sociedade. Estou muito desejoso de poder falar-lhes directamente, num próximo futuro, para lhes dizer quanto a Igreja e o Papa apreciara a sua coragem, perante tantas adversidades, e reconhecem o valor da sua fidelidade ao Senhor « no meio de muitas dificuldades, com a alegria infusa pelo Espirito Santo )). Aos cate­ quistas e aos leigos, homens e mulheres, que se mostram cada vez mais activos na comunidade eclesial, à juventude, que é particularmente atingida pelas presentes dificuldades, aos doentes, às vítimas da guerra e a todos os necessitados, peço-vos que levéis urna palavra de encorajamento da minha parte. 37 Constitui objecto da minha oraçâo ardente que a Igreja em An­ gola, começando por vós, Bispos, se mantenha intimamente unida numa profunda comunhäo de fé e de solidariedade ; e que vós vos amparéis uns aos outros na mesma esperança a que fostes chamados. 38 Alguns acontecimentos recentes däo-nos razöes suficientes para espe­ rar que a missäo pastoral da Igreja, inclusive as actividades sociais e culturáis a favor do povo, continuaráo a processar-se num clima de maior compreensäo e de subsidiariedade mais eficaz. Em Setembro do ano passado senti grande alegria ao receber no Vaticano a visita de Sua Excelencia o Presidente da Republica, José Eduardo dos Santos, e de outros membros do Governo de Angola. Mais recentemente, o Se­ nhor Cardeal Roger Etchegaray fez urna visita ao vosso País em meu nome, a qual incluiu encontros uteis com o mesmo Presidente e com outras Autoridades angolanas. I5 de esperar que se possam efectuar contactos mais regulares, entre os membros da Conferencia Episcopal e as Autoridades políticas, em espirito de diálogo e de colaboracäo. Com tudo isto, a Igreja quer somente dispor de espaços de liberdade para continuar a sua missäo de reconciliaçâo entre os povos e de reconci­ liaçâo do hörnern com Deus. I2 seu desejo servir a causa da dignidade humana na verdade e na liberdade. Asseguro-vos, amados Irmâos no episcopado, que rezo constante­ mente para que as causas que estäo por detrás dos conflitos em curso no vosso País possam ser esclarecidas nos coloquios que estâo a desenrolar-se e que se encontrem soluçôes para as remover e iniciar urna nova era de paz e de serenidade para o Povo angolano. Convencido de que « Deus suprirá a todas as vossas necessidades, 37 1 Tess i, 6. 38 Cf. Ef 4, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 331 com magnificencia proporcionada à sua riqueza, em Jesus Cristo )), rezo para que a fé, profunda e espontánea, do vosso povo seja ulterior­ mente consolidada através das provaçôes que ele foi chamado a en­ frentar. Confio a Igreja em Angola à intercessâo de Maria Santissima, Rainha da Paz. 39 13. Queria também confiar ao Senhor Dom Abílio Ribas que trans­ mita as minhas saudaçôes aos fiéis da sua dilecta Diocèse de Sâo Tomé e Príncipe. Sua Excelencia o Senhor Presidente da República, Dr. Ma­ nuel Pinto da Costa, convidou-me com amabilidade para visitar o seu País; e eu aguardo com interesse essa possibilidade. Sei que o Senhor Bispo acalenta no coraçâo a esperança de poder dotar com clero nativo a circunscriçâo eclesiástica e que para isso está empenhado na construçâo de um seminàrio local. Peco ao Senhor que o ampare em todos os seus esforços pastorais e que abençôe todos os Missionarios, Sacerdotes, Religiosos e Religiosas, que compartilham o seu ministerio de graça e de paz em Nosso Senhor Jesus Cristo. 14. Dear Cardinal McCann and brother Bishops of South Africa, A great part of your pastoral ministry consists in promoting a Chris­ tian response to the divisions eœisting within your society. The question of apartheid, understood as a system of social, economie and politicai discrimination, engages your mission as teachers and spiritual guides of your flocks in a necessary and determined effort to counteract in­ justices and to advócate the replacement of that policy with one con­ sistent with justice and love. I encourage you to continue to hold firmly and courageously to the principies which are at the basis of a peaceful and just response to the legitímate aspirations of all your fellow-citizens. I am aware of the attitudes expressed over the years by the Southern African Catholic Bishops' Conference, from the first corporate state­ ment of 1952. The Holy See and I myself have drawn attention to the injustices of apartheid on numerous occasions, and most recently be­ fore an ecumenical group of Christian leaders from South Africa on a visit to Rome. To them I recalled that "since reconciliation is at the heart of the Gospel, Christians cannot accept structures of racial discrimination which violate human rights. But they must also realize that a change o f structures is linked to a change o f hearts. The changes 39 Bip 4, 19. 332 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale they seek are rooted in the power of love, the Divine Love from which every Christian action and transformation Springs". 40 As you call for progress towards the-récognition of the rights of all South Africans and their full participation in the life of their country, you find yourselves caught up in the current dramatic con­ frontation between opposing positions. It is important that you should keep your détermination to find a solution through a dialogue sustained by prayer. You must be fully convinced that only a negotiated seule­ ment of différences can bring true peace and justice. A loss of confi­ dence in the possibility of a peaceful solution could easily lead to further frustration and violence, increasing the threat to peace, not limited to this région. The programme o f Pastoral Planning! which you have initiated seeks to involve the faithful of each local community in a process of building their unity in Christ and applying the teachings of the Gospel to their own situation. In this regard I would make référence again to the great need of the présent hour of which I spoke to you during your ad Limina visit last November : "The mobilization of the whole ecclesial com­ munity in the spirit of the Gospel—which is the spirit of conversion of individual hearts—with the weapons of the Gospel, to bring about in the power of the Gospel the Christian transformation of society". 41 As Bishops, you must take steps to ensure that the one Catholic Church, in the unity of her faith, sacraments and hierarchical order, will always be présent in these communities. You must also ensure that—as the 1985 Synod pointed out—a clear distinction is made be­ tween legitímate pluriformity and divisive pluralism : "When pluriformity is true richness ... this is true catholicity. The pluralism of fundamentally opposed positions instead leads to dissolution, destruc­ tion and the loss of identity". 42 Dear Brothers, as you stri ve to promote authentic reconciliation among the peoples of South Africa, as the only path to a just and peaceful society, it is extremely important to emphasize the need for the Sacrament o f Reconciliation. Without a renewed emphasis on this Sacrament, without vigorously promoting it in your local Churches, your efforts in reconciling human hearts would be incomplete. But 40 Address to a Joint Ecumenical Delegation from South Africa, 27 May 1988. 41 27 November 1987. 42 Final Report, I I , C, 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 333 through the sacramental ministry of individual Confession, a whole new power of reconciliation in the blood of Christ is unleashed throughout your land. As servants of the Gospel, you scrutinize the "signs of the times" in the light of your prophétie and priestly office. are accompanied by much pain and anguish. Today those "signs" The Bishops gathered from around the world at the Extraordinary Synod saw this as a universal phenomenon : "Today, in fact—they wrote—everywhere in the world we witness an increase in hunger, oppression, injustice and war, sufferings, terrorism and other forms of violence of every sort. This requires a new and more profound theological reflection". Far from merely offering a condemnation of this negative picture, the Bishops of that Synod expressed the belief that "in the présent difficulties God wishes to teach us more deeply the value, the importance and the centrality of the Cross of Jesus Christ. Therefore—rthey con­ clude—the relationship between human history and salvation history is to be explained in the light of the Pascual Mystery". 43 Truly, the Cross and Résurrection of Jesus Christ are the sure oasis of our hope and "the foundation and the measure of ali Uberating action" 44 (In­ struction on Christian Freedom and Liberation, 3). 15. Dear Bishops Hauxiku and Schlotterback, I assure you and the Catholic faithful of Namibia that your suf­ ferings and hopes for a better future are the object of my deep concern and constant prayer. The thème of this visit, "Human rights: the dignity of the human person", is immediately relevant to the p'ainful situation being experienced by the people o f Namibia. The inter­ national community has expressed itself clearly and forcefully in favour of their rights to self-determination. The Holy See has fully supported this legitímate aspiration and encourages the parties involved in the negotiations currently taking place not only to arrive at a swift and positive récognition of Namibia's right to sovereignty and independence, but also to take the steps necessary to make this at long last a reality. We hope that the authorities concerned will be moved by the longstanding sufferings of the peoples of the area to do everything possible to remove the remaining obstacles to a final settlement of this question 43 Final Report, I I , D, 2. 44 Cf. 1 Pt 1:3. Acta Apostolicae 334 Sedis - Commentarium Officiale with justice for all. We must always remember that there can be no true solution without fraternal love. Hatred is the first enemy of justice and peace. The Church is already active through her educational and charitable works, and she embraces the challenge of helping to build up the national community in true harmony. The important ecumenical collaboration already taking place between the Catholic, Lutheran and Anglican communities in Namibia constitutes a solid hope of even greater coopér­ ation in the future. 16. Dear members of IMBISA : in conclusion I would underline the concern that is at the heart of my conversation with you. The task of evangelization and service calis for spiritual renewal at every level of the Church. The CounciFs Decree on Missionary Activity reminds us that fervour in the service of God and charity towards others are needed to "cause new spiritual inspiration to sweep over the whole Church : Then she will appear as a sign lifted up among the nationsJ 6 'the light of the world' 46 and 'the sait o f the earW 47 ". 48 As we ap* proach the Third Millennium this is the true measure of the challenge facing the Church in each of your countries. It is my Constant prayer that Mary, Mother of the Church and Queen of Peace, will support you with her loving care. We, the pastors, will fulfil our essential role—on condition that, like Mary, we show ourselves to be the humble servants of the Lord. 49 May God bless you and the Churches over which you preside in love. The peace of Christ be with you ali ! A paz de Cristo este ja com todos vós ! 45 Cf. Is 11:12. 46 Mt 5:14. 47 Mt 5:13. 48 Ad gentes, 36. 49 Cf. Lk 1:38. * * * Acta Ioannis Pauli Pp. II 335 Hararae in Zimbabua, ad nationum Legatos habita.* Your Excellencies, Ladies and Gentlemen, 1. It gives me great pleasure to meet you, distinguished Heads of Mission and Diplomatie Personnel accredited to the Government of Zimbabwe. I thank you for the courtesy of your présence and I greet each one of the nations and peoples whom you represent. As you know, my visits to the various countries are above all visit s of the Bishop o f Rome, the head o f the Catholic Church, to the Catholic communities spread throughout the world. The Pope's task is to pro­ claim the Gospel of Jesus Christ, to confirm the faith of the members of the Church and to serve the cause of Catholic unity. But there is also another aspect of the mission which divine providence has entrusted to the Bishop of Rome. 2. The Holy See, whose territory is the small independent enclave in the heart of Rome called the Vatican City, is a recognized and active participant in the international community. The Holy See deals with the international community and with each single member in a spirit of respect and sincere concern for the well-being of peoples, with understanding for the complexity and seriousness of the problems faced by those responsible for public life. The special nature of the Holy See's service to the human family, corresponding to the Church's religious and moral mission, requires that its role within the family of nations not be of a technical or purely politicai kind. Rather it is a concrete and sensitive sharing in the legitímate aspirations of peoples, in their hopes and anxieties, in their practical efforts to pro­ mote peace and justice, to défend human dignity and fundamental human rights. In effect, the Holy See seeks to be a f elio w-tr aveller with the human family on its way to a more humane and truth-filled existence. It makes this journey without facile optimism, yet confident that the human family is capable of responding to the truth of things before that truth is transformed and subjected to the play of power or ideology. People are capable of perceiving the innate "truth of things" which the Creator has inscribed in the depths of their being, and they * Die 11 m. Septembris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 336 Officiale are capable of responding to that truth in a rational and moral way. Herein lies the basis of hope for a better future for the world. 3. In the service of the human family, the Holy See looks to the diplomatie community as a specially qualified partner. Each one of you is at the service of your own country's interests. But the very nature of your profession and your personal expérience of other countries and cultures makes you aware of the wider picture, the solidarity o f the whole human race, which expresses an irreversible process of interdependence making the well-being of each part dépend on the well-being of the whole. In this we share a common challenge : we must be builders of international peace, servants of the common good, promoters of understanding and dialogue everywhere. Today such a task is not easy. There are many points of tension. Vast sectors of humanity are oppressed by unbearable conditions of life. And while there is much collaboration and fraternal aid from one country to another and through international organizations, there is certainly room for a more general, concerted and determined effort to alleviate the tragic situations of hunger, abject poverty, disease and illiteracy in which hundreds of millions of persons are imprisoned. The consciences of many are rightly perturbed and there exists a growing public opinion that more must be done to résolve these problems. 4. Before you, distinguished Ladies and Gentlemen, who represent various countries of the North, South, East and West, and international organizations at the service of the world community, allow me to ref er to the dramatic situation of those régions of Africa affected by drought and famine. In these areas hunger, chronic malnutrition and death dominate inexorably. On my first pastoral visit to Africa in May 1980, I made a solemn appeal at Ouagadougou for emergency aid to the suffering people of the Sahel région. That appeal was directed to international organizations to continue and increase the remarkable work they do to bring assis­ tance to those in need and to remedy the causes of famine ; to the Heads of States to con tribute generous aid; to non-governmental organizations to inspire individuáis and groups to further generosity and service; to men and women of science and research to direct their work towards combatting désertification and famine. 1 1 Cf. Eomily at Ouagadougou, 10 May 1980, No. 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 337 Thanks must be given to all who concerned themselves with that great human' tragedy. But the problem has not gone away and still today countless African lives are threatened by famine. New natural calamities have since then struck Africa, the most recent one bringing immense disaster to the Sudan. Once again world solidarity is called for. The very survival of millions of our brothers and sisters throughout the world dépends on our concern for them! 5. I also feel obliged to call attention to another major cause of suffering for vast numbers of people in différent parts of the world, and especially here in Africa: that is, the problem of refugees and displaced personé. For various reasons, some of them linked to in­ justices or natural disasters, these brothers and sisters of ours are forced to flee their homelands, to abandon all that has been familiar and dear to them, all that offered them physical and social security. And, becoming refugees, they face, often with only the help of their faith in God, an uncertain and fearful future. As I said several years ago, after visiting the Refugee Camp at Phanat Nikhom in Thailand : "The sad lot of these courageous and unfortunate people cannot be ignored by the international community. Indeed the conscience of humanity must be made ever more aware of the evils of the situation, so that prompt and decisive action may be taken towards an adequate solution". 2 6. The thème of my visit is "Human rights : the dignity of the human person". The problem of hunger and the plight of refugees are directly related to the essential question of human rights. All human bemgs have a fundamental right to what is necessary to sustain life. To ignore this right in practice is to permit a radical discrimi­ nation. It is to condemn our brothers and sisters to extinction or to a subhuman existence. That is why the continuing state of famine in some régions, and the growing numbers of refugees in Africa and throughout the world, must weigh on the consciences of ail who can and should work to remedy these situations. Hunger in the world and the multi-facëted problem of refugees are but two aspects—both very basic and important aspects—of the whole series of questions that must be faced in order for the world to find its proper balance in a new international order based on justice, solidarity and peace. 2 Address to the Government and Diplomatie Corps, 11 May 1984. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 338 7. In these matters, Officiale the diplomatie community has a vital role to play. You and your colleagues can draw the attention of Go vera ments and public opinion to the needs of suffering populations and to the gravity of the underlying economie, social and politicai con­ ditions which need to be addressed. Through your firsthand expérience of Africa, with sympathy and understanding, you can seek to persuade aid-providing agencies to design their programmes to fit the real con­ ditions of African societies. Likewise you can substantiate the conviction that the countries of Africa themselves must be in charge of their own development and historie destiny. Outside aid is urgently needed, but it will only be helpful in the long term if the essential force of growth and develop­ ment is truly African. In this sense it is only right for me to underline the special significance of the international récognition being given to Zimbabwe's achievements in the field of food production. At the same time, one can perceive a growing Worldwide concern for refugees and their precarious conditions, as well as for the social and politicai factors which cause people to leave their homelands. These examples are sources of inspiration and hope. 8. I pray to Almighty God that conditions of peace will prevail in this Southern African región and throughout the continent so that the peoples of Africa can effectiveïy meet the great challenge of Africa's development. I am sure that as committed Diplomats you will do everything possible to promote the true well-being of the human family and that you will serve the cause of peace and human dignity with ali the force of your intelligence and good will. May God bless you and your families. May he protect the countries and peoples you represent. * * « Acta Ioannis Pauli Pp. II 339 Maseri, ob decretos ven. Dei Servo Iosepho Gérard, Beatorum caelitum honores.* "My soul proclaims the greatness of the Lord". 1 Bear Brothers and Sisters in Christ, 1. On the day after the feast of the Triumph of the Cross of Christ the liturgy of the Church directs our attention towards her who is found at the foot of the Cross, to the Mother of Christ, to Mary. She stood at the foot of the Cross together with three other women and with John, the disciple whom Christ loved. The Second Vatican Council teaches us that Mary is found there, at the foot of the Cross, "in keeping with the divine pian". Indeed in a certain sense this was the climax in her life's pilgrimage, the moment for which the Holy Spirit had been preparing her throughout her entire existence and especially from the Urne of the Annunciation. It was the culmination of her pilgrimage of faith, of hope and of that special union with Jesus, her Son, the Redeemer of the world. 2 At the beginning of this pilgrimage, we hear Mary say in the house of her kinswoman Elizabeth, when she speaks of the great things the Almighty has done for her : "My soul proclaims the greatness of the Lord". At the foot of the Cross, "a sword pierces Mary's soul", fulfilling the words of Simeon. 3 And yet, Mary does not cease to believe. The great Works of God are accomplished precisely through this Cross, through the Sacrifice of the life of her Son. And united to the redemptive Sacrifice of her Son is the maternal sacrifice of her heart. 2. The Church leads us today into the very centre of the Heart of Mary, into the intimate mystery of her union with her Son, a union which here, at the foot of the Cross, reaches its particular fullness. In the Letter to the Hebrews we read that Christ, while being Son of God, one in being with the Father, "learnt to obey through suf­ fering". And precisely through this obédience even to death on the Cross he become for ali who obey him the source of eternai salvation". 4 (( 5 * Die 15 m. Septembris a. 1988. 1 Lk 1:46. 2 Lumen gentium, 58. 3 Cf. Lk 2:35. 4 Heb s Heb 5:9. 5:8. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 340 Officiale At the moment of the Annunciation Mary first spoke her "fiat". She said: "Let what you have said be done to me". And with new strength of faith and trust in God she repeated this "fiat" at the foot of the Cross! This was her maternal sharing in the redemptive obédi­ ence of her Son as he offered his life on the Cross for the sins of the world. At the foot of the Cross Mary never ceased to praise the wondrous mercy of God, the mercy which endures "from generation to gener­ ation". And she did not cease to proclaim the saving "power of his arm", which puts down the proud and raises the lowly. Like no other person on earth, Mary was able to penetrate the Paschal Mystery o f Christ; she understood it with her heart. 3. And therefore the Church sees the Mother of God as the one who "preceded in the pilgrimage of faith" ali the People of God on earth. In this faith she became a true daughter of Abraham ; indeed she even surpassed him whom Saint Paul calis "the Father of ali believers". 6 Her pilgrimage of faith has done something even greater : it has enabled us to enter ever more profoundly into the inscrutable mysteries of God. The Church in your country, in Lesotho, here in Maseru, as does the Church throughout the earth, goes forward on this same pilgrimage of faith, the pilgrimage on which the Mother of God has gone before us. Today the Bishop of Rome meets you on this pilgrimage. He stands in your midst and célébrâtes with you the Eucharistie Sacrifice on the Feast of Our Lady of Sorrows. 4. It is with great joy that I join you in prayer today, my brothers and sisters of the Church in Lesotho. I know that many of you have had to make many sacrifices in order to be here, and I assure you of my happiness and gratitude that you have corne. Your présence at this Liturgy is a sign of your love for the Church and an expression of your willingness to bear witness to the Kingdom of Christ. I am also aware that many people would have liked to be with us, but have been unable to do so : the sick and suffering, those who live too far away, those who are too young or too old. To all of them I say with deep affection : the Pope embraces you and loves you in the Sacred Heart of Jesus Christ our Redeemer. * Rom 4:11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 341 My fraternal greetings go to Archbishop Morapeli of Masern and to the Bishops of the other Diocèses of Lesotho. With them, I greet all your dedicated priests and religious, your catechists, and ali the member s of your Christian f amilies. I greet our non-Catholic brothers and sisters in Christ and all people of good will, and I thank you for joining us on this historie occasion. I offer very cordial greetings to those who have come from beyond the borders of this country. In a very special way, I greet the people of South Africa where Blessed Joseph Gérard laboured in Natal and the eastern Free State. I feel particularly near to those who have come together at Ellis Park in Johannesburg to share in this ceremony by means of tele vision. As members of one family, united in the love of Jesus, we rejoice today in the everlasting mercy of God who has granted us the gift of faith and made us a people of hope, a people on pilgrimage to the eternai Kingdom of God. 5. This day has a particular significance for the journey of faith which the Church in Lesotho is making. For today we celebrate the Béatification of the Servant of God, Joseph Gérard. In the First Reading of the Liturgy, taken from the hook of Genesis, we hear God calling Abraham to set out on a journey of faith, to set out on a road that will take him away from all that he has ever known and loved, to put all his trust in the promise of the Lord. Father Gérard heard God addressing to him a similar call of faith. As in the case of Abraham, the Lord said to the young Frenchman named Joseph, Leave your country, your family and your father's house, for the land I will show you". And he went promptly, as the Lord told him. He followed God's cali. He placed all his trust in the promise he had heard from on high. u 7 The land that God showed Blessed Joseph was Africa, more precisely the land of South Africa, and then some years later the land of the Basotho people. To this land, this Kingdom of Lesotho, he carne as a man of faith. He carne because he had been called and sent to proclaim the Kingdom of God. 6. From an early age, Joseph Gérard had been convinced that God was calling him to be a missionary. His heart overflowed with grati­ tude for the gift of the Christian faith, and he longed to share with others this treasure, this priceless pearl, the infinite riches of knowing 342 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Jesus Christ. And it was this constant zeal for evangelization that shaped every stage of his long life. Upon his arrivai in Lesotho together with Bishop Allard and Brother Bernard he at once set about learning the language and customs of the Basotho people. He tried to understand their way of thinking, their sensitivities, their hopes and désires. He was eager to under­ stand their very souls, so that he could decide on the best methods to use in preaching to them the Good News of salvation. Father Gérard and his companions began their apostolic work at the mission called Roma. /They gave themselves wholeheartedly and sacrificially to the task, relying completely on the grâce of the Holy Spirit. And the Spirit of God soon brought forth fruit. Only a few years later, in 1866, a second mission at Korokoro was established. And in 1868 yet a third mission dedicated to Saint Michael was begun. In obédience to his superior, Father Gérard went to the northern part of the country in 1876, where he founded the mission of Saint Mo­ nica. For the next twenty years and more he laboured there untiringly, establishing a convent and school, and building other missions in the surrounding area. In all his pastoral endeavours and plans, he placed all his hope in God, remembering the words spoken at his priestly Ordination, namely that God who began the good work in him would bring it to completion. Wherever Blessed Joseph Gérard went, he lived his missionary vocation with extraordinary apostolic fervour. His love for God, which burned ever more ardently in his heart, showed itself in practical love of neighbour. Above all he is remembered for his special care for the sick and suffering. Through fréquent V i s i t s and his gentle manner, he always seemed to bring them fresh courage and hope. For those near the hour of death he found the right words to prepare them to meet God peacefully, face to face. The secret of his holiness, the key to his joy and zeal, was the simple fact that he lived continually in the présence of God. Blessed Joseph's whole life was caught up in the love of the Holy Trinity. People wanted to be near to Father Gérard because he always seemed near to God. He was filled with a spirit of prayer, nourished daily by the Liturgy of the Hours and by fréquent Visits to the Blessed Sacrament. He had a fervent dévotion to the Mother of God and the Saints. Düring his long and difficult journey s to outlying missions and the homes of the sick, he conversed continually with his beloved Acta Ioannis Pauli Pp. II 343 Lord. It is undoubtedly this vivid sense of being always in the présence of God that explains his lifelong fìdelity to his religious vows of chastity, poverty and obédience and to his obligations as a priest. God blessed Father Gérard with a long life of apostolic service. He granted him the grâce to see over half a Century o f the unfolding evan­ gelization o f Lesotho. Father Gérard is certainly rejoicing today at the vitality of the Church in this country which was so dear to his heart : its Bishops are native sons, there is an increasing number of vocations to the priesthood and religious life, the active laity numbers more than six hundred thousand people, including a hundred and forty thousand studying in Catholic schools. But with his missionary spirit, would he not still encourage us today to carry on with fresh enthusiasm the many-sided task of proclaiming the Gospel of Christ? 7. Here in Lesotho you have a traditional greeting : Khotso, Pula, Naia—peace, rain and abundance. Blessed Joseph Gérard must have often prayed for these same blessings, he must have often uttered this same greeting in this land. Above ali, he always tried to be a servant of reconciliation and peace, for this is an essential part of evangelization. To evangelice means to proclaim the Good News of our Lord Jesus Ohrist, the Saviour of the whole world, to tell again the story of how "God wanted ail perfection to be found in him and ail things to be reconciled through him and for him, everything in heaven and everything on earth, by his death on the Cross". 8 The first step of evangelization is to accept the grâce of conversion into our own minds and hearts, to let ourselves be reconciled to God. We must first expérience God's gracious mercy, the love of Christ which has "reconciled us to himself" and given us "the work of handing on this reconciliation". 9 As the twentieth Century draws to a close and as your country looks to the future, this is the special gif t and the greatest responsibility which the members of the Church offer to their fellow Citizens, to be servants of reconciliation and peace, after the example of Blessed Joseph Gérard. Always believe in the power o f love and truth : the love of neighbour which is rooted in the love of God and the truth which sets « Col 1:19-20. 9 2 Cor 5:18. 344 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale people free. Reject violence as a solution to any situation, no matter how unjust it may be. Put your trust in the methods that respect the rights of all and that are fully in accordance with the Gospel. Abo ve all, trust in the God of justice, who created ali things, who sees ali human events, who holds in his hands the destiny of every person and of every nation. 8. Dear brothers and sisters : I rejoice with you on this solemn day of célébration. It is a day of great importance in your pilgrimage of faith and hope, a day of jubilation on the journey to union with Christ which the People of God in this land are making. Let us gwe thanks to the most holy God for this day. Let us sing, together with Mary : "My soul proclaims the greatness of the Lord and my spirit exults in God my Saviour". 10 Together with Mary and with Blessed Joseph Gérard, let ali the people of Lesotho exult in God our Saviour. Yes, all of you : young and old, children and parents, workers and teachers, priests and re­ ligious, the handicapped and the sick. Let us ali praise the Lord with grateful voices, for the Almighty has done great things for us. Holy is his name ! Yet, at the same time, let the eyes of our faith never wander from the Cross of Calvary. We read in the Gospel : "Seeing his mother and the disciple he loved standing near her, Jesus said to his mother, 'Woman, this is your son'. Then to the disciple he said, 'This is your mother'. from that moment the disciple made a place for her in his home". And 11 My fervent wish for all of you, dear brothers and sisters, is that the word of John's Gospel may be fulfilled in you. May each of you discover Mary as your Mother. May each of you seek to be a son, a daughter, of Mary, who at the foot of the Cross becomes in a particular way for us the "Mother of Divine Grace". May each of you "make a place for her in your home", and even more so in your heart. Every day and throughout your life, especially at those times of trial and suffering. May the memory of this blessed day be inscribed for ever in the 10 Lie 1:46-47. 11 Jn 19:26-27. Acta Ioannis Pauli Pp. II 345 history of this City and this country, in the history of the whole continent of Africa. Blessed Joseph Gérard, pray for us; lead us to Jesus through the Immaculate Heart of Mary, our Mother in faith. Amen. * * * Maputi, ad Mozambici Praesidem et civiles Auctoritates habita.* Excelentissimo Excelentíssima Senhor Presidente, Senhora, Excelencias, minhas Senhoras e meus Senhores, 1. Agradeço, antes de mais, as calorosas e deferentes palavras de boas-vindas que o Senhor Presidente acaba de me dirigir, em seu nome pessoal, do Governo e de todo o Povo moçambicano. Agradeço também a presença de Vossa Excelencia e a dos mais altos Responsáveis da Naçâo no aeroporto, à minha chegada. Ë com grande alegría que venho a Mocambique e que visitarei este Povo, cuja hospitalidade e cordialidade me eram conhecidas e agora já me estâo bem patentes. Na pessoa de Vossa Excelencia, desejo saudar cordialmente todos os Moçambicanos, do Rovuma ao Maputo, particularmente os mais po­ bres e os que mais sofrem no corpo ou no espirito. Encontro-me hoje aqui, Senhor Presidente, aceitando o amável con­ vite de Vossa Excelencia e o dos meus Irmâos no episcopado. Agradeço de maneira simples, mas sinceramente, com um muito obrigado ! Muito obrigado a todos ! 2. Venho até vós como Bispo de Roma, como Vigário do Príncipe da Paz, Jesus Cristo, para Quem todo o hörnern é um irmäo que deve ser amado, respeitado e amparado. Ë por conseguinte urna visita pas­ toral, como as que tenho vindo a fazer a tantos outros povos, que amo com e no amor de Cristo. As minhas palavras e intervençoes serâo dirigidas em primeiro lugar aos fiéis da Igreja Católica, para os confirmar e estimular no empenho consciente de viverem corno filhos de Deus, comprometidos nesta sociedade. Mas elas dirigem-se também a todos os Moçambicanos, sem distinçâo, para lhes repetir a mensagem : o amor existe ; ninguém pode viver bem sem amor; é possivel a civilizaçâo do amor. * Die 16 m. Septembris a. 1988. 23 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 346 Rica da sua experiencia em humanidade, a Igreja ve no hörnern o seu caminho. E em nome e na fidelidade a Cristo Redentor, eia quer contribuir para o desenvolvimento integral e autèntico do mesmo hö­ rnern, também aqui em Mocambique, como tem feito, está a fazer e con­ tinuará a fazer em todos os países do mundo, consoante isso lhe é permitido. E essa sua contribuiçâo é para beneficio de todos e de cada um, pois a Igreja considera cada pessoa um valor e cada comunidade um corpo; e que ambas häo-de ser libertadas e nunca oprimidas. E a mesma Igreja vai haurir a motivaçâo e a perseverança para tanto, na (( semelhança » divina do hörnern e na sua vocaçâo para a imortalidade. 1 3. Sei, Senhor Presidente, por o ter ouvido de Vossa Excelencia, aquando da sua visita ao Vaticano, em Maio do ano passado, e pelo que me referiu o meu Enviado especial em Agosto do mesmo ano — corno já ou vira do seu ilustre e saudoso predecessor Presidente Samora Machel — que na pàtria moçambieana persiste a guerra, com todas as suas consequendas de sofrimento, luto e desolaçâo. Muitos homens, mulheres e crianças sofrem por näo terem casa onde habitar, alimentaçâo suficiente, escolas onde se instruir, hospitais para tratar a saúde, igrejas onde se reunir para rezar e campos onde empregar as forças de trabalho. Muitos milhares de pessoas sao forçadas a deslocar-se à procura de segurança e de meios para sobreviver; outras refugiam-se nos países vizinhos. Face a este lamentável condicionalismo, quando se apresentou a ocasiâo, nâo tenho deixado de repetir : (( Nâo à violencia e sim à paz ! ». E contaram sempre com o meu apoio as diligencias dos meus Irmâos Bispos moçambicanos em favor da paz. Desejo aqui formular votos de que o sentir profundamente humani­ tario, valor distintivo dos povos africanos, faca convergir para o hörnern todas as partes interessadas, de maneira que se possam resolver paci­ ficamente os graves problemas actuáis. 4. Os valores peculiares do Povo moçambicano encerram a caracte­ rística relevante da estima em que têm as dimensöes espirituais da pessoa humana. A Igreja Católica, como alias também as outras confissöes religiosas, verificami no hörnern moçambicano urna ampla e pro­ funda abertura ao Transcendente ; urna necessidade vital de crer ; urna aptidâo a pautar o seu comportamento moral e a orientar a sua vida por valores éticos universais. Ë urna característica que o tem susten­ tado em duras provaçôes. 1 Cf. Enc. Sollicitudo rei socialis, 29. Acta Ioannis Pauli Pp. II 347 Foi-me referido que muitos cristäos, bem arreigados na sua fé, têm dado provas iniludíveis de firmeza na sua crença e de dedicaçao ao bem comum; e que grande número de outros, homens e mulheres, obedecendo aos ditames da consciência, em coerência com o que crêem. têm demonstrado auténtico heroísmo na honestidade de vida e na solidariedade fraterna. 5. A historia conhecida de Mocambique anda intimamente ligada à presença da Igreja. Mesmo com limitaçôes, eia quis e quer contribuir para tecer essa historia. Por sua natureza a Igreja respeita as instituiçoes e a autoridade. Eia näo aspira a gerir os assuntos temporais, nem pretende substituir-se a urna determinada política. A sua contri­ buiçâo específica é sempre a de fortalecer as bases espirituais e moráis da sociedade : é um serviço que visa conscientizar e formar, esclarecendo e apontando para os imperativos éticos e, se houver necessidade, denunciando os desvíos e os atrópelos à dignidade do hörnern. 2 6, Mas a missäo da Igreja näo se confina, nem pode ser contida num projecto humano de bem-estar e de felicidade temporal. Ë seu munus específico e prioritario anunciar o Evangelho : um empenho de libertaçao do pecado, sob todas as suas formas, individuáis e colec­ tivas, para a comunhäo com Deus, em Jesus Cristo. Eia reconhece como seu dever favorecer as legítimas aspiraçôes de paz e de justiça; ser sinal de reconciliaçâo e de amor contra, todas as formas de òdio ; agir, no seu ámbito, como fermento de comunhäo, contra todas as for­ mas de divisäo ; fomentar urna civilizaçao do amor, alheia a toda a discriminaçao pretensamente baseada nas convicçoes políticas, filosóficas ou religiosas, na diferente situaçâo de riqueza e de poder, na cor ou na raça. A sua lei é amar, como Cristo amou, que eia se esforca por observar, na certeza de que só o amor constrói. Esta posicäo da Igreja näo lhe permite alienar-se da realidade que a circunda. Nada do que é humano lhe pode ser alheio. Todavía, eia näo propöe um modelo político, económico ou social, nem sequer urna « terceira via » entre sistemas contrastantes e nenhum deles em condiçoes de corresponder plenamente à dignidade pessoal do hörnern ou à indole e cultura dum povo. Isto faz com que eia näo se sinta estrangeira em parte nenhuma ; por conseguinte também o näo é para o dilecto Povo moçambicano. 3 2 Cf. 1 Pdr 2, 13 ss. 3 Cf. Enc. Sollicitudo rei socialis, 41. 348 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 7. A presença e a actividade da Igreja numa determinada sociedade nunca sâo urna cooperaçâo ou assistência vindas « de fora ». Mas eia empenha-se em promover « de dentro » a participaçâo das proprias pessoas e energías, em comunhäo de intentos, na busca do bem comum. Mesmo quando outras fontes vêm potenciar as insuficientes capacida­ des das Igrejas locáis, com pessoas e meios, é sempre urna actividade que se desenvolve a partir délas mesmas e nunca urna sobreposiçâo ou substituiçâo. A Igreja em Mocambique ainda necessita de Sacerdotes, Religiosos e Religiosas de outros países, que venham reforcar o exiguo número de moçambicanos dedicados plenamente às tarefas específicas da evangelizaçâo ; subsiste também a necessidade de receber auxilios materiais dos cristäos de outras naçôes, a firn de poder realizar obras que redundam em promoçâo, desenvolvimento e assistência, que as co­ munidades católicas, sozinhas, ainda näo conseguem fazer em prol do bem comum. Mas é sempre a mesma e única Igreja que actúa lo­ calmente. Aqui, como em toda a parte, a Igreja está presente na sociedade pelas suas organizaçôes, mas muito particularmente pelos seus fiéis. Estes, comprometidos na vida social e movidos pelos principios da fé e do amor cristäo, empenham-se com a pròpria vida na edificaçâo da sociedade. Assim, é grande a responsabilidade dos cristäos — e neste momento penso no laicado católico, homens e mulheres — em consoli­ daren! e elevarem o nivel moral e a vida social dos concidadäos. Säo eles efectivamente os portadores, com o exemplo e com a acçâo, da força do Evangelho, destinada a impregnar « os criterios de julgar, os valores que contam, os centros de interesse, as linhas de pensa­ mento e as fontes inspiradoras dos modelos de vida », porventura em contraste com o verdadeiro bem do hörnern e com o designio de salvaçâo de Deus. 4 8. Mas há também aqueles que se consagram totalmente ao serviço da Igreja : os Sacerdotes, os Religiosos e as Religiosas e outras pessoas consagradas; estes desejariam corresponder às exigencias das situaçôes concretas, como a que se vive em Mocambique nesta hora, cientes de que entre a evangelizaçâo e a promoçâo humana, entre a libertaçao entendida rectamente e o desenvolvimento existem laços profundos, näo só de ordern teológica, mas também antropológica. Com efeito, o hörnern a ser evangelizado e ajudado na linha do desen4 Cf. Exort. Apost. Evangelii nuntiandi, 19. Acta Ioannis Pauli Pp. II 349 volvimento nao é um ser abstracto : é urna pessoa concreta. E como se poderia testemunhar e proclamar a esse hörnern o « mandamento novo », sem promover, pelos caminaos da paz e da justiça, o seu autèn­ tico progresso? Sendo assim, tanto aqueles que partiram dos seus países de origem, « deixando tudo )) o que tinham de mais caro, para se doar a este Povo, como aqueles que, cada vez em maior número, väo surgindo dentre os Moçambicanos para se consagrarem a Deus e ao serviço dos irmäos, estäo dispostos a ajudar : näo apenas ñas áreas da saúde e da educaçâo, da assistência às crianças e aos velhinhos, da promoçâo da mulher e do auxilio aos que sof rem ; mas também num plano de humanizaçao, elevaçâo cultural e afirmaçâo dos valores éticos, assumindo quanto é válido no patrimònio da cultura local. O pessoal religioso e missionàrio, para trabalhar assim generosamente com todos e pelo bem de todos, precisa de espaços de liberdade. 5 6 9. Quero aqui exprimir a minha satisfaçâo, por haver um diálogo, que tem vindo a ser ampliado e aprofundado, entre as Autoridades do Estado e os Responsáveis da Igreja Católica; é já um sinal con­ fortante e esperançoso da conjugaçâo de esforços, com vista a salvar a todos os que se encontram em angustias físicas ou moráis. Este diá­ logo permitirá, estou certo, dar alguma satisfaçâo às legítimas aspiraçôes e expectativas dos Moçambicanos. De resto, a paz, a promoçâo dos direitos e o desenvolvimento dos valores da pessoa humana sâo os objectivos que todos, crentes e homens de boa vontade, sao chama­ dos a perseguir, com urna participaçâo convergente, respeitadora de diversidades e, quanto possi vel, fraternal. Ë urgente que todos abracem, acima de tudo, a causa do hörnern e enveredem pelos caminhos do amor do próximo e do respeito por tudo aquilo que este implica, tanto no aspecto material como espiri­ tual. Anelam por isto quantos sofrem; mas será bem para todos que acabe o penar das crianças sem pais, o vaguear das mulheres sem lar, a solidäo dos velhinhos sem filhos que os amparem no termo da sua vida. El tempo, pois, que cessem as divisées, a frieza e o desamor no coraçâo dos homens, para que seja atalhada a espiral de violencia e para que os instrumentos de guerra e de morte sejam transformados em meios de paz e de vida. 5 Cf. Exort. Apost. Evangelii nuntiandi, 31. * Cf. Me 10, 28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 350 Officiale 10. A historia nao é um mero resultado da fatalidade ; é algo feito também pelas providencias humanas. A historia deste momento ficará marcada por aquilo que nos — Igreja, Autoridades políticas, forças religiosas, forças sociais e comunidade internacional — fizermos ou deixarmos de fazer pela paz e pelo desenvolvimento em Mocambique. Ora a Igreja, aqui como em toda a parte, está pronta para responder aos desafios de ho je e para cooperar com todos aqueles que optam pelos caminhos da paz, cu jo novo nome é desenvolvimento, nao só eco­ nómico, mas também social, cultural e espiritual. O hörnern e a socie­ dade näo se contentam com sustentar o corpo ; precisam também de ali­ mentar a alma; e isso é muito mais exigente de quanto se possa ima­ ginar, pois supöe a delicadeza do amor e do respeito pelo outro. 35 portanto urna mensagem de esperança e ao mesmo tempo urna exortaçâo que aqui deixo a todo o Povo moçambicano, dirigindo-me a Vossa Excelencia, Senhor Presidente, e aos seus directos colabora­ dores, diante dos quais se apresenta urna tarefa tao àrdua, quanto importante e bela. Säo também os votos de um hörnern religioso, ser­ vidor de Jesus Cristo, que veio encontrar-se convosco, como amigo : votos de paz, progresso e prosperidades ! E, com estes sentimentos, imploro que o Todo-Poderoso acompanhe o meu ministerio no meio de vós; que Ele assista cada Moçambi­ cano nas suas necessidades e abençoe Mocambique. HOSI KATEKISA MOCAMBIQUE! # * * Maputi, ad Christifideles congregatos habita.* 1. (( Senhor, salvai-me pelo vosso nome, e com o vosso poder fazei-me justiça » . 1 Amados irmâos e irmàs, Reunidos hoje nesta cidade, que é a capital do vosso País, quere­ mos rezar juntos pela justiça e pela paz. Todos suspiramos pela paz : a paz no nosso íntimo, a paz nas fa­ milias, a paz na comunidade nacional e a paz no mundo exterior. Mas • Die 18 m. Septembris a. 1988. 1 SI 53 (54), 3. 351 Acta Ioannis Pauli Pp. Il a paz, sendo um dom de Deus, é necessario implorá-la com a oraçao ; por outro lado, é preciso tornar-nos receptivos em relaçâo a eia, « merecé-la », de certo modo, percorrendo os caminhos da justiça e da participaçao activa no bem comum. Onde faltar a justiça, näo sub­ siste o bem comum e a paz da sociedade passa a estar ameaçada de dentro. Sinto una grande alegria por estar ho je con vosco, nesta aprazível cidade de Maputo. Saúdo, com afecto fraterno, o Senhor Oardeal Arcebispo que me acolhe, Dom Alexandre José Maria dos Santos — o primeiro Cardeal nativo de Mocambique — os demais Arcebispos e Bispos presentes, em especial os das Diocèses sufragáneas de Xai Xai e Inhambane; saúdo as Excelentíssimas Autoridades e as forças vivas da Igreja — Sacerdotes, Religiosos e Religiosas, Seminaristas e Leigos — e todos os moradores de Maputo. Sei que se encontram aqui populaçôes provenientes de todas as provincias do País, por motivos de traballio, de estudo ou de sobrevivencia. A todos desejo « graça e paz » : (( o fruto da justiça é produzido na paz » . 2 2. Elevemos a Deus o nosso brado, com as palavras do Salmista usadas na Liturgia de ho je : (( Ouvi, ó Deus, a minha oraçao, Atendei às palavras da minha boca. Levantaram-se contra mim os arrogantes e os violentos atentaram contra a minha vida, näo têm Deus em sua presença » . 3 Nestas palavras do Salmista está expressa urna convicçao : a convicçâo de que a justiça e a paz só podem habitar no coraçâo do hö­ rnern, se eie ti ver a Deus diante de si. E as mesmas realidades — a jus­ tiça e a paz — só poderäo desenvolver-se entre os homens e entre as naçoes, quando os homens e as naçôes puserem diante de si Deus, « que criou o mundo e tudo o que nele se encontra, e é o Senhor do céu e da terra » . 4 3. Esta verdade encontra a sua confìrmacao, em primeiro lugar, no pròprio Jesus Cristo. 2 Tg 3, 18. 3 81 53 (54), 4-5. * Act 17, 24. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 352 Officiale Cristo sofreu a injustiça humana. Aquele que anunciava a Boa Nova e que fazia o bem a todos, foi condenado à morte da cruz ; e essa morte foi infamante e cruel. Essa morte injusta tornou-se urna prova definitiva da sua justiça, da sua santidade. E constituem um testemunho para esta prova as pa­ lavras já contidas no Livro da Sabedoria (a primeira Lei tura). Ouçamos, de novo, o que ai se lê : « Vejamos se as suas palavras sao verdadeiras ; verifiquemos como vai sair-se com as suas atitudes. Se esse justo é fìlho de Deus, Deus estará a seu lado e o livrará das mâos dos seus adversarios. Experimentemo-lo com ultrajes e torturas, para conhecermos a sua mansidâo e apreciarmos a sua paciencia. Condenemo-lo a morte infamante, pois ele diz que será socorrido » . 5 Jesus Cristo estava beni consciente desta provaçâo definitiva, à quai iria ser submetido pélos homens, aos quais tinha sido enviado. Com efeito, Ele proprio disse alguma vez aos discípulos : « O Filho do hörnern vai ser entregue ñas mâos dos homens. Estes häo-de matá-lo ; mas Ele, tres dias depois de morto, ressuscitará » . 6 4. A Igreja reza pela justiça e pela paz, em toda a parte e para todos ; e fá-lo com os olhos fixados na Cruz e na Ressurreiçâo de Cristo. Mas a Igreja nao se limita a rezar, com este espirito ; eia também pro­ cura ensinar e agir em favor da justiça e da paz. A prova, aquela prova vitoriosa a que o pròprio Cristo se submeteu, oferecendo a pròpria vida em sacrificio pelos pecados do mundo, é algo que sempre e em toda a parte, em todas as épocas e em todos os países, nos induz a esperar que poderá ser vencido o mal multiforme que se opôe à justiça e à paz, no hörnern e entre os homens, com diver­ sas dimensôes e em diversos ámbitos sociais. A provaçâo que foi aceite por Cristo — a injustiça de que se tornou Vitima e a vitória por Ele alcançada pelo poder de Deus — leva-nos a esperar que, com o mesmo Poder, os homens e as sociedades podem construir e reconstruir a justiça e a paz na sua vida e na terrà. 5 Sab 2, 17-20. 6 Me 9, 31. Acta Ioannis Pauli Pp. II 353 5. Estamos, todavía, diante de urna realidade que exige um esforço constante. Ë preciso vigiar sobre aquilo que se esconde no coraçâo do hörnern, corrompido pela concupiscencia que o leva ao pecado. Um exemplo disto é-nos apresentado na passagem do Evangelho de Sao Marcos lida hoje : aqueles homens que viviam mais perto de Jesus, os Apostolos, discutem « entre si, sobre qual deles seria o maior » no (( reino )) que Ele viera anunciar. 7 Partindo dessa discussäo, Cristo ensina aos discípulos o modo de exercitar a autoridade na Igreja e também o modo de ser Igreja : nao como quem domina, mas como quem serve. Apresenta-se a si proprio como modelo, na missäo de instaurar o Reino de Deus, de fundar a Igreja, de que é o Chefe e Legislador supremo: Ele veio servir e näo ser servido ; näo se impöe, mas serve por amor, até ao ponto de dar a vida. Ë esta a sua forma de ser o primeiro. 8 9 Assim o entenderam, depois, Säo Pedro, com palavras e com o exemplo ; e Säo Paulo que, (( näo estando submetido a ninguém, faz-se servo de todos ... por amor de J e s u s » ; e os demais Apostolos. Quem näo toma esta atitude de serviço abnegado, além de carecer de urna das disposiçôes essenciais para o exercicio da autoridade, expöe-se a ser arrastado pela ambiçao do poder, pela soberba e pela Urania. No fundo, toda a autoridade, porque baseada na natureza humana, pertence à ordern estabelecida por Deus ; pertence, por conseguinte, à ordern querida por Jesus Cristo : « Se alguém quer ser o primeiro, há-de ser ... o servo de todos». 10 11 1 2 13 6. Refere-se ao mesmo assunto também a segunda Leitura, tirada da Carta do Apóstolo Säo Tiago. Nela se contém urna apresentaçâo sucinta, mas completa, de dois tipos de sabedoria : urna capaz de tornar o hörnern dócil a Deus e benévolo para com o próximo; e outra, no pòlo oposto, que fecha o coraçâo humano a Deus e aos outros homens. Estes dois tipos de sabedoria, naturalmente, têm origem diversa, como diversas säo também as suas manifestaçôes e os seus frutos. De alguma forma, Santo Agostinho quis sintetizar isto mesmo, com a 7 Me 9, 34. » Cf. Mt 20,28. 9 Cf. Jo 15, 13. 10 Cf. 1 Pdr 5, 1. 11 Cf. 1 Cor 8, 19 ss. 12 Cf. Gaudium et spes, 74. » Me 9, 35. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 354 Officiale apologia dos dois amores : o amor de si mesmo, levado até ao desprezo de Deus, que constrói a « cidade » da terra ; e o amor de Deus levado até ao esquecimento de si proprio, que constrói a « cidade » do ceu. 14 7. Um « zelo intolerante », proveniente do apego às proprias ideias, até ao facciosismo, que se manifesta em aspereza de modos, intolerancia e « espirito de discòrdia », é sinal de ambiçâo, que géra os contrastes, procurando impor-se aos demais. Criando as divisöes, opöe-se à verdade : näo atende às exigencias da verdade de Deus, que é Deus de paz e näo de aflicäo, com designios de prosperidade e de um futuro de esperança para todos ; alias, como escreviam a seu tempo os Senhores Bispos moçambicanos, « Deus é a verdadeira Paz e fonte da Paz ». Eliminar Deus e o mundo sobrenatural é (( passar por cima daquilo que constitui um dos elementos fundamentáis da cultura dos po vos africanos » . 1 5 16 As divisöes e os contrastes säo frutos produzidos pelo hörnern « ter­ reno », ainda sob o dominio da tríplice concupiscencia, que o impele para o mal : hörnern ainda näo transformado pelo Espirito, que ainda näo se firmou na « liberdade para a quai Cristo nos libertou » . E por isso desobedece a Deus, continua a voltar as costas a Deus, acei­ tando o dominio do <( pai da mentira » , o demònio que, como « prín­ cipe das trevas » , se tornou por meio do pecado (e continua a tornar-se cada vez mais) o « príncipe deste mundo ». 17 18 19 20 21 E quando o hörnern « desobedece a Deus e recusa submeter-se ao seu poder, a natureza rebelase contra ele; e já näo o reconhece como 'senhor', porque ele ofuscou em si a imagem divina » . E torna-se joguete das paixöes desordenadas. 22 23 8. O mesmo Autor sagrado enumera algumas destas paixöes desor­ denadas, fonte de divisöes e de contrastes : — a (( cobiça », que leva muitas vezes ao crime, é obstáculo à co­ munhäo fraterna e à eficacia da oraçao; M Cf. De Civitate Dei, X I V , 28: 15 Cf. Jer 29, 11. 14 C.E.M., 17 Cf. 1 Cor 2, 14; Rom 8, 7. PL, 41, 436. Viver a Fé no Mocambique de hoje, 1976. " Cf. Odi 5, 1. 19 Cf. Jo 8, 44. 20 Cf. Col 1, 13. 21 Cf. Jo 12, 31; 14, 30; 16, 11. 22 a Cf. Enc. Sollicitudo Cf. Tit 3, 3. rei socialis, 30. Acta Ioannis Pauli Pp. II 355 — a « insatisfaçâo » dos apetites desregrados, que leva ao òdio, que pode ser mortal, ou à « inveja », que faz sofrer diante do bem alheio e provoca contendas violentas ; — as (c guerras » e os « conflitos » — que nesta passagem parecem referir-se directamente às desavengas entre os fiéis, como reflexo de factos sociais, em conexäo com a vida eclesial — estâo num contexto de doutrina cu jo contendo é válido para as relaçôes no seio de urna comunidade nacional e também em ámbito internacional. 24 25 Os desequilibrios, o mal-estar e os conflitos que afligem o mundo moderno, estâo relacionados com um desequilibrio íntimo, que se en­ raiza no coraçâo dos homens. À luz da fé, este desequilibrio chama-se pecado, abuso da pròpria liberdade, a partir do pecado original. No plano das relaçôes interpessoais, o pecado, que é ruptura com Deus, segundo a Sagrada Escritura coincide sempre com atitudes de egoísmo, orgulho, ambiçâo, inveja e òdio ; estas geram, por sua vez, a corrupçâo, o hedonismo e a superficialidade no relacionamento mùtuo; e dai, as injustiças, as dominaçôes, e as violencias, a todos os niveis, e as situa­ çôes conflituosas entre os individuos, os grupos sociais e os povos. 26 27 Nesta linha de pensamento, insere-se o que tive ocasiâo de explanar na Exortaçâo Reconciliatio et paenitentia e reassumia na recente Encíclica Sollicitudo rei socialis, sobre situaçôes que a Igreja de­ nuncia como situaçôes de (( pecado social », enquanto envolvem comportamentos colectivos. 28 29 9. Estamos aqui reunidos a rezar, para que também em Mocam­ bique a (( justiça seja um fruto produzido na paz » ; a rezar, para que o mal-estar que se ausculta nesta comunidade nacional, ceda o lugar ao empenho pelo desenvolvimento (( do hörnern todo e de todos os homens ». Chegam-nos ecos, efectivamente, de urna situaçâo que, reconhecendo embora esforços feitos e prenuncios de melhoria, se apresenta alarmante no aspecto económico, cujas causas näo estaräo, por certo, só em deficiencias de administraçâo, onde se apontam, alias, sinais positivos de retomada; há também as calamidades naturais e, nalguu Cf. 1 Jo 3, 15. 041 25 Cf. 26 Cf. Const. Gaudium et spes, 10. 5, 15. 21 Cf. Gel 5, 14-21. 21 N. 16. 29 N. 36. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 356 Officiale mas zonas, o flagelo da guerra. E a sofrer as consequendas, mais dolo­ rosamente, säo os desprotegidos; as suas necessidades e misèria cres­ cente podem dar azo ao (( sentimento de desespero, que predispöe para o désintéresse pela vida nacional, impelindo muitos para urna espe­ cie de 'emigraçâo' psicológica w. 30 No aspecto social, parece continuar em aberto a questâo da instru­ cto e educaçao das geraçôes que sobem na vida; e é sempre ai que se joga o futuro da Naçâo e da Igreja. Depois, a indigencia, o desemprego, o medo que paraliza a vontade e a inteligencia das pessoas e a desolaçâo, sempre maus conselheiros, e que tao gravemente atingem este Povo moçambicano, incidiräo negativamente, por certo, nos comportameritos humanos. E o facto de näo se poder trabalhar tran­ quilamente, para grangear o sustento, e as sérias dificuldades com que se embate a distribuiçâo dos escassos víveres e produtos, säo ín­ dices de que com a violencia nada se constrói e muito se perde. A familia desagregada e ameaçada nas suas estruturas de base, por causa da guerra, das deslocaçôes forçadas e da necessidade de bus­ car refugio noutros lugares e noutros países, sofre um impacto devas­ tador, que arrasta consigo outros males : alcoolismo, criminalidade e amoralidade. 10. Ora isto pesa negativamente numa jovem Naçâo, em que é nor­ mal sentirem-se problemas de crescimento e a carencia da ainda näo aprimorada educaçao civil e politica. O Concilio Vaticano Segundo insistiu na importancia de « cuidar-se muito da educaçao cívica e política, hoje tao necessària, quer para o conjunto da populacäo, quer sobretudo para os jovens ». 31 Säo estes o futuro da Naçâo. Säo estes que podem construir e consolidar algo que a Igreja considera muito im­ portante : estruturas mais humanas, mais justas e mais respeitadoras dos direitos das pessoas, em que assente a solidez duma Naçâo. No entanto, <( a Igreja está consciente de que ainda as melhores estruturas, ou os sistemas melhor idealizados, depressa se tornam desuníanos, se as tendencias inumanas do coraçâo das pessoas näo forem sanadas, se nâo houver a conversäo do coraçâo e da mente da parte daqueles que vivem nessas estruturas ou as dirigem » . 30 Enc. Sollicitudo rei socialis, 15. 31 Const. Gaudium et spes, 75. 32 Exort. Apost. Evangelii nuntiandi, 36. 32 Acta Ioannis Pauli Pp. II 357 11. Educaçao política e conversäo, no sentido indicado, sugeriráo, certamente, programas de renovamento; mas estes precisami de referir-se a algum programa político, o quai seja nítido e favoreça a elevaçâo social da populaçao. E para se chegar à clareza de programas políticos, parece impor-se enveredar pelo caminho do diálogo para a reconciliaçâo, que faça cessar o espargimento de sangue de irmâos e purifique o ambiente do òdio e do desamor. Näo deixo de incentivar, com todo o respeito, os esforços que forem envidados neste sentido. O hörnern consegue suportar com firmeza a dor, as privaçôes e até, temporariamente, a misèria, enquanto isso é acompanhado pela esperança; mas nao quando se lhe apresenta urna situaçâo sem saída para soluçôes eficazes. Nesta Santa Missa, reunidos para rezar, implore­ mos de Deus, Pai bondoso, que se apresentem essas soluçôes, a firn de se prover a multidöes de crianças sem alimento, sem instruçâo e edu­ caçao; de jovens desesperados ou alienados; de camponeses sem terra ou sem segurança para a cultivar ; de bracos prontos para o trabalho, mas sem emprego, sem salàrio e sem futuro ; de familias dispersas ou sem capacidade de acolher todos os seus membros; de pessoas que nâo podem encontrar reparo nas leis, de per si protecçâo para todos. E podemos esperar que tais soluçôes eficazes apareceräo, quando os ho­ mens forem mais homens, pelos homens e para os homens, iluminados pela ((justiça, como fruto produzido na paz, para aqueles que praticam a paz )). 33 Desde o inicio da nova situaçâo que se seguiu à independencia, os Senhores Bispos moçambicanos, preocupados com as condiçôes do Pais e desejosos de pôr ao serviço da comunidade a experiencia da Igreja católica, com documentos e contactos, diligenciaram por demonstrar a propria disponibilidade e dar a contribuiçâo que está ao seu alcance, para o bem comum. Estou certo de que, atentos à sorte da Naçâo, continuaräo, com humildade e simplicidade, a percorrer o mesmo cami­ nho, mantendo um diálogo construtivo, entre si e com os demais igualmente empenhados pelo bem comum e pelo progresso moral e civil. 12. Pedindo a Deus que continuem a abrir-se aqui horizontes à esperança, penso também na comunidade internacional. A consciência crescente da interdependencia entre os homens e os povos, como valor positivo e moral, terá de superar os obstáculos à solidariedade, que 33 Tg 3, 18. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 358 Officiale näo säo apenas de ordern económico-política; dependem de atitudes mais profundas que, para o ser humano, se configurara em valores absolutos. Mas que todos aqueles que, em relaçâo aos seus semelhantes, säo responsáveis, duma maneira ou doutra, por urna « vida mais humana », inspirados ou näo por urna fé relgiosa, se déem conta : da necessidade de urna mudança de atitudes espirituais ; da urgencia de tornar efec­ tiva a interdependencia, como categoria ética, a ditar a solidariedade ; e de que esta, a solidariedade, mais do que um sentimento de vaga compaixäo, é « determinaçao firme e perseverante de se empenhar pelo bem comum. Todos nos, verdaderamente, somos responsáveis por todos » . 34 E aqui renovo o meu apelo à solidariedade mundial para com Mo­ cambique : solidariedade que terá de começar pela « paz de fora », ideológica, militar e económica, porque, ho je em dia, também a paz ou é de todos ou näo é de ninguém. JE isto exige a convergencia de intentos; exige, enfim, que urna nova filosofia se instaure nas relaçôes internacionais, inspirada na solidariedade e na esperança, para que o desenvolvimento, na justiça e na paz, seja realidade. 13. Prosseguindo a nossa oraçao, vamos pedir que seja concedido aos homens comportarem-se segundo a sabedoria que vem de Deus, a quai exclui a desordem moral e toda a especie de desordem social. Aberta à transcendencia e à dignidade do hörnern, eia exprime-se em atitudes de justiça e de benevolencia para com todos : (( é antes de tudo recta nas intençôes; em seguida, portadora de paz, compreensiva, condescendente, cheia de compaixäo e de beneficios, imparcial e sem hipocrisia w. 35 36 Esta sabedoria já foi descrita no Antigo Testamento, explicitada nas bem-aventuranças e nos escritos de Säo Paulo. Ë a sabedoria dos pacíficos, que se empenham por estabelecer e consolidar a paz, pro­ movendo a justiça, o antídoto da desordem moral e social : « Bem-aventurados os pacíficos, porque seräo chamados filhos de Deus». 37 38 39 40 34 Enc. Sollicitudo rei socialis, 38. » Cf. 1 Cor 1, 4. 34 Tg 3, 17. 37 Cf. Sab 7, 22. 31 Cf. Mt 5, 1 ss. 39 Cf. 1 Cor 13, 4 ss. 40 Mt 5, 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 359 14. Ouvimos no Evangelho de hoje as palavras de Cristo, a que desejo referir-me no final desta meditaçao. O divino Salvador « pegando numa criança », colocou-a no meio deles — no meio dos seus discípu­ los que tinham estado a discutir — abraçou-a e disse-lhes : 'Quem acolher em meu nome urna criança como esta, acolhe-me a mim. E quem me acolher, näo me acolhe a mim, mas Aquele que me enviou' » . Também eu, neste momento, desejo abracar, com o olhar e com o coraçâo, todas as crianças, as aqui presentes e as demais que se encontram no inteiro territòrio de Mocambique. Em particular, quero abracar aquelas que — por diversas causas e em diversas circunstancias — sofrem; quantas se tornaram vítimas da situaçâo penosa do País e da sociedade. 41 E, à semelhança de Cristo, desejo dizer a todos : Olhai para estes seres inocentes ! Olhai para os vossos proprios filhos ! Acolhei-os em nome de Cristo ! Em nome de Cristo, empenhai-vos em favor da justiça e da paz, para que estas crianças näo mais se tornem vítimas da injustiça e do òdio ! Trabalhai em favor da jus­ tiça e da paz, a firn de preparardes um futuro melhor para os vossos proprios filhos ! Para as crianças em todo o Mocambique ! Sim, acolhei estas crianças em nome de Cristo ! Ou melhor : nelas, acolhei o pròprio Cristo ! Acolhei Aquele que Deus-Pai enviou ao mundo, para que o mundo fosse salvo por Ele. Acolhei Cristo ! E que Ele se torne para vós a Verdade e a Vida, que conduzem pelos caminhos da justiça e da paz todos aqueles que O acolhem de coraçâo sincero. Abri, de par em par, as portas do coraçâo a Cristo ! Amen ! * * * Maputi, ad Mozambici episcopos coram admissos.* Senhor Cardeal e venerareis Irmâos no episcopado, 1. JÉ sempre « belo e agrada vel o convivio de irmâos, em boa uniäo ».* Experimento de facto urna grande alegría, depois destas jornadas in­ tensas, neste convivio fraterno convosco, antes de regressar a Roma. 41 Me 9, 36-37. • Die 18 m. Septembris a. 1988. 1 Cf. 81 132 (133), 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 360 Ë o momento para todos juntos, antes de mais, darmos graças a Deus, ao fazermos, sintonizados com o Seu pensamento, um sumario balanço do encontró do Sucessor de Pedro com os nossos irmâos e irmâs em Jesus Cristo e com o hörnern moçambicano : « Graças a Deus que, por nosso meio, em todos os lugares faz sentir o odor do conhecimento de Cristo » . 2 Quero exprimir-vos também a vós o meu reconhecimento, amados Irmâos Bispos, constituidos para guiar na fé e governar na caridade as Igrejas particulares do Povo de Deus que peregrina em Mocam­ bique. Estou profundamente grato a esta Conferencia Episcopal por me ter convidado, conjuntamente às Autoridades do País, para vir aqui, como estou grato pela generosa dedicaçâo, solicitude e sacrificios na preparaçâo primorosa da visita; e registo com agrado a clarivi­ dencia que demonstrastes em perspectivar a sua continuidade, para que produza abundantes frutos de renovamento na vida crista e favoreça o maior bem do Povo moçambicano. 2. Rezando e pensando, em precedencia, nos diversos encontros que poderia ter neste rápido jornadear e participar pessoalmente na vida da Igreja na vossa terra, em momento delicado de restabelecimento e crescimento, este convosco pareceu-me sempre o mais importante, entre aqueles que a Providencia me permitiu realizar e os muitos por mim desejados e que nao foram viáveis. Importante, pela dupla responsabilidade, que vos incumbe nesta hora : para com a Igreja em Mocam­ bique, e para com a sociedade e as instituiçoes humanas onde se ex­ prime a cultura, entendida como totalidade de vida, do querido Povo moçambicano. Efectivamente, a par da evangelizaçâo e nela enquadrado, é dever dos Bispos, acentuado pelo recente Concilio Vaticano : — mostrar, quando anunciam o misterio de Cristo na sua integridade, que as coisas terrestres e as instituiçoes humanas, no plano de Deus criador, se ordenam também para a salvaçâo dos homens; — ensinar, segundo a doutrina da Igreja, quanto valem a pessoa humana com a sua liberdade e a pròpria vida corporal ; a familia com a sua estabilidade e unidade, a procriaçâo e a educaçao dos filhos; a sociedade civil com as suas leis e profissöes ; o trabalho e o descanso, as artes e a> técnica; a pobreza e a riqueza; 2 Cf. 2 Cor 2, 14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 361 — expor os principios com que se hâo-de resolver os gravissimus problemas da propriedade, da promoçâo e da justa distribuiçâo dos bens mäteriais, da paz e da guerra, e da convivencia fraterna de todos os povos. 3 Partindo destas dimensôes do nosso ministerio de educadores da fé do Povo de Deus, numa continuidade ideal com o que vos dMa há meses em Roma, aquando da vossa visita ad Limina, e com o que há dias disse na Assembleia do IMBISA, desejo encorajar algumas das vossas opçôes como Pastores directos do Povo de Deus que aqui pe­ regrina. 3. Näo nos sobe jando o tempo para partilhar as primeiras impressôes do contacto com esta realidade viva que é a Igreja em Mocam­ bique — para mim, impressôes óptimas — começo por reiterar-vos a certeza de que todos nos temos consciência de quanto se apresenta ardua a vossa tarefa, pelas diflculdades que estais chamados a superar no vosso labor quotidiano. Elas resultam da historia remota e re­ cente e da actualidade da vossa jovem Naçâo. Encontrando-se em condiçoes novas e sob muitos aspectos delicadas, no momento da independencia, a Igreja no vosso País viu-se numa encruzilhada e a braco com limitacöes de vario género. Tais limitacöes foram-se agravando pela problemática, näo totalmente nova mas di­ versa, de urna violencia que näo tardou a avassalar praticamente toda a terra moçambicana, com o seu cortejo de males físicos, moráis e sociais. 4. Para apontar somente alguns desafios postos à vossa solicitude de Pastores, refiro o isolamento das comunidades cristas — já em pre­ carias condiçoes de assistência pelo afastamento de muitos missiona­ rios — que passaram a contar com a generosidade e grandes sacrificios dos animadores, dos vossos colaboradores directos no ministerio sa­ grado e de vós proprios, para lhes assegurar um mínimo de assistência e a ligaçâo com os centros missionarios e con vosco, como garantes da comunhäo na Igreja universal. Outra fonte de desajuste na vida pastoral está nas deslocacöes da populaçâo, que busca refugio ou suljrevivência noutras zonas mais se­ guras, dentro e fora do territòrio nacional : os milhares e milhares de deslocados e refugiados. E desse modo as familias desagregam-se, as 3 Cf. Decr. Christus Dominus, 12; JoXo X X I I I , Enc. Pacem in terris, 1963, passim. 24 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 362 Officiale comunidades desmantelam-se e a evangelizaçâo sofre com a violencia; urna violencia que aterroriza e mata, desumaniza os coraçôes e torna difícil viver e conviver. Com muito acerto, pois, vós ti vestes o cuidado de lançar urna pastoral peculiar, em prol dos refugiados, com a ajuda caridosa da Igreja nos países vizinhos do vosso. Isto tem sido e con­ tinua a ser urna bela prova de comunhäo no amor de Cristo. 5. Näo podendo percorrer todo o leque de iniciativas em que se tem vindo a concretizar o vosso zelo pastoral, quero partilhar a vossa alegría, por se vislumbrarem no horizonte da esperança sinais encorajadores de vitalidade da Igreja em Mocambique: homens e mulheres que voltam a encher os lugares de culto e a retomar a pràtica da vida crista e a frequênciar dos Sacramentos; os muitos jovens que voltam às comunidades paroquiais ou similares; o bom número de vocacionados que batem à porta dos institutos de vida consagrada e começam a en­ cher os vossos seminarios propedêutïcos, a caminho do Seminario Maior nacional. Toda esta manifestaçao de vida precisa de ser acolhida, purificada, santificada e organizada para dar cada vez mais frutos. O vosso cora­ çâo de Pastores näo pode deixar de encher-se de júbilo, diante destas certezas e promessas na « vinha do Senhor », como näo pode deixar de sentir-se interpelado a corresponder à expectativa destas multidöes, com fome no corpo e tome na alma, que buscam nos pastores a « com­ paixäo » do Bom Pastor. 4 Mas no vosso ànimo levantam-se também, certamente, as interrogaçôes do Apóstolo, quando acentuava que o mesmo Senhor de todos é rico para com todos os que O invocam : mas como O häo-de invocar sem acreditar, sem ter ouvido falar d'Eie, sem haver quem pregue, sem se dispor de « enviados » do mesmo Senhor? Toco neste ponto, amados Irmäos, porque a prioridade das vossas prioridades pastorais é promoçâo das vocaçôes sacerdotais. E « näo se perturbe o vosso coraçâo nem se atemorize » e sede perseverantes e pacientes como o lavrador. 5 6 7 Sei que estais atentos e diligentes na ajuda aos vocacionados para a vida sacerdotal e para a vida consagrada, em vista de urna Igreja 4 Cf. Me 8, 2. 5 Cf. Rom 10, 14 ss. 6 Jo 14, 24. 7 Cf. Tg 5, 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 363 cada vez mais implantada localmente; como sei que nunca perdéis de vista a distinçâo nítida, frisada pelo Concilio Vaticano II, entre os dois tipos de chamamento de Deus, que importa respeitar, deixando aös interessados absoluta liberdade de opçâo. Trata-se, em ambos os casos, de um dom e iniciativa do Senhor para enriquecer a Igreja. 6. O divino Mestre, partindo de urna reflexäo sobre o discipulado, quis ensinar-nos a necessidade de sentar-nos à mesa e calcular os meios e as forças de que dispomos para a edificaçâo e para a defesa do Reino de Deus, com a dùplice preocupaçâo : de que o « sal conserve sempre o sabor » e de que as providencias humanas nunca posponham a providencia do Pai celeste. 8 9 Por isso, firmes na confiança de que Ele é o Senhor e que é Ele que « produz em nos o querer e o operar segundo a seu beneplácito )), sintonizados com o nosso tempo, em que há requintes de organizaçâo e previdencia, hemos de planificar pastoralmente, de saber (( investir » os meios e forças à disposiçâo. Nesta linha, quereria exortar-vos a prosseguir no empenho de valorizar e multiplicar quem vos prolongue na acçâo pastoral, ousando investir em : 10 — confiança, responsabilidade e formaçâo sólida, total e perma­ nente aos Sacerdotes e aos Leigos comprometidos, atendendo aos aspec­ tos doutrinais, espirituais, litúrgicos e do exercício de liderança; — catequese, que continue e comprometa a familia do catequizando, bem como em compreensäo, acolhimento e acompanhamento dos jovens, em resposta à confiança por eles demonstrada para com a Igreja; — restabelecimento da familia segundo o designio de Deus, com o seu papel insubstituível de lugar privilegiado de culto e transmis­ sio da vida e dos genuinos valores, incluindo os valores da fé crista ; — ecumenismo e diálogo esclarecido e adaptado, com os irmâos cristäos e os que professam outras religiöes; — oraçao, muita oraçao pela paz em Mocambique. 7. Calaram fundo no meu coraçâo as palavras que me dirigiu o Senhor Presidente desta Conferencia Episcopal, aquando da recente visita ad Limina, ao partilhar comigo alegrías e preocupaçoes vossas e do vosso povo : « Com grande mágoa — dizia o Dom Paulo Mandiate — vemos a guerra a enlutar cada vez mais o País e destruir infra-estru8 Gf. Le 14, 25. 9 Cf. Mt 6, 25 ss. 10 Cf. Flp 2, 13. 364 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale turas indispensáveis ao desenvolvimento de Mocambique. A. guerra em curso destrói e mata indiscriminadamente milhares de inocentes indefesos, sobretudo crianças, velhos e mulheres. Cresce o numero de refugiados e deslocados de guerra, sujeitos a viver em condiçoes humilhantes e anti-humanas. Muitos missionarios e missionarias tiveram de deixar zonas do seu trabalho; muitas comunidades cristas dispersaram ou ficaram sem assistência sacerdotal nos lugares con­ siderados de guerra. A f orne agravou-se ». Ao término da minha breve visita pastoral, posso afirmar que só à vista se pode captar bem a intensidade do sofrimento que se vive neste Pais, tâo gravemente ferido e dessanguado. No entanto, agradeço a Deus, a vos Irmâos e a quantos me proporcionaram esta experiencia de contactar com o querido Povo moçambicano, que sofre muito, mas dá mostras de confiança e coragem e continua a esperar. Posso dizer que se percebe bem a fé desta gente num futuro dife­ rente. E num País dotado de recursos e com um papel a desempenhar no desenvolvimento desta zona da Africa Austral, esse futuro parece estar ao alcance. Antes, porém, importa banir tantas miserias que enlutam esta patria devastada pela violencia. 8. A génese desta violencia é assaz conhecida. Após varios anos de guerra pela independencia, seguiu-se um breve período de júbilo bem compreensível por tâo importante meta alcançada, que, como é bem sabido, nao constitui um firn em si mesma. Formar um povo culturalmente e jurídicamente unido, de maneira a constituir urna verdadeira Naçâo exige as ideias e os modelos de que lançar mâo. A experiencia deste Continente africano ensina que se trata de um problema que nao pode ser simplificado. De modo aná­ logo, nao pode ser simplificado o problema do confronto com as ideo logias, entendendo sob esta designaçâo um conjunto de ideias numa visâo orgànica e com perspectivas práticas. Esse confronto pressupöe urna consciência sócio-política, em que há valores peculiares e urna identidade que caracterizan! um povo determinado ou conjunto de povos, lhe ditam o comportamento e marcam o seu empenho comum em construir a Naçâo, com urna propria (( personalidade ». Naturalmente, numa caminhada assim, nem sempre as experien­ cias säo bem sucedidas. Em linha de principio, dizem os estudiosos, a Africa acredita que o desenvolvimento depende do hörnern e do povo, como protagonistas, em plena liberdade. Acta Ioannis Pauli Pp. II 365 9. Como quer que seja, aconteceu entre vós que, aos poucos, vastas carnadas da populaçâo começaram a dar mostras de descontentamento, impaciencia e insatisfaçâo, pelo modo como estava a ser conduzida a gestäo da coisa pública e por algumas decisöes impopulares entäo actuadas, contrarias ao sentir das gentes moçambicanas. Como sói acontecer em situaçôes deste género, onde e quando falta a solidariedade, o sentido do (( outro » corno (( semelhante » — pessoa, povo ou naçâo — elementos de fora intervieram, utilizando corno mero « instrumento » a jovem Naçâo e dificultando-lhe os primeiros passos incertos, o que redundaría em excluí-la durante longo tempo do ban­ quete da vida." As manifestaçôes hostis aos Governantes e às estru­ turas do novo Estado foram-se avolumando até atingir as proporçôes da violencia declarada, propiciada também por dificuldades económi­ cas a que se juntaram calamidades naturais, entâo ocorridas. E como a violencia gera violencia, exacerbaram-se os extremismos até ao fanatismo e ao odio entre grupos opostos, determinando a lamentável situaçâo que ultimamente aqui se tem vivido : um País promissor, dividido e percorrido por gente armada, que dá livre curso aos instintos da violencia, em incursöes de vingança e de morte. 10. Daqui, deste aceno a um quadro que vos é familiar, a necessidade urgente para o querido Povo maçambicano de ser reencontrada a unidade e a concordia dos ánimos a nivel nacional. E quando pro­ clama esta necessidade e indica os caminhos da pacificaçâo, a Igreja só quer contribuir para o maior bem da Naçâo. Como é conheçido, vós, amados Irmâos, näo tendes deixado de adoptar os meios ao alcance, em ordern a serem eliminadas as causas da penosa situaçâo, de que sofrem as consequências tantos e tantos inocentes. A vossa preocupaçâo, como Bispos, foi naturalmente suscitada pela situaçâo concreta; sentistes-vos no dever de interpelar os responsáveis pelo restabelecimento da paz em terras moçambicanas, movidos por urna inquiétude profunda, ao ver o vosso povo sofrer inocente e perder valores essenciais e naturais de bondade e de pacífica convivencia, que lhes säo tradicionalmente reconhecidos. Ao ouvirdes o clamor dos que sofrem, era justo que, seguindo o Bom Pastor, vos tornásseis a sua voz, exercitando a vossa responsabilidade moral ; além do mais, a virtude da 11 Cf. Sollicitudo rei socialis, 39. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 366 Officiale solidariedade no bem comum é empenho pelo bem de todos e de cada um, porque todos somos verdadeiramente responsáveis por todos. 12 11. Hoje e aqui desejo apoiar urna vez mais e reforçar as vossas repetidas diligencias, laucando um veemente apelo, que parte do fundo do meu coraçâo, a quantos se encontram de um modo ou de outro envolvidos nesta guerra : — a todos aqueles filhos deste querido Povo moçambicano, paciente e corajoso, que desejam o bem comum e encaram com sentimentos de humanidade o futuro da sua Naçâo : a porem de parte as acçôes des­ truidoras e a procurarem poupar o que resta como base para curar as feridas abertas e salvar tantos irmâos e irmäs de morte prematura e injusta; que pensem prevalentemente no desenvolvimento e no pro­ gresso para todos, em fraterna convivencia pacifica ; — a todos aqueles filhos deste querido Povo moçambicano a quem está cometido o encargo de gerir o bem comum e que, certamente, só querem o autèntico progresso da Naçâo e a felicidade dos seus irmâos e irmäs: a conjugarem esforcos no sentido de construir, pois isso é urgente e só isso é importante, obedecendo aos imperativos éticos de servir, urna vez que para tanto estâo mandatados. A todos sem excepçâo quero dizer, tomando de empréstimo pala­ vras destes meus Irmâos Bispos : lembrem-se da responsabilidade frente à familia humana e à historia. As armas näo sâo caminho para a paz real, humana e duradoura. A guerra géra a guerra e a paz nascida da guerra das armas será sempre urna paz forçada, ilusoria e pre­ caria. Abandonem os caminhos da violencia e da vingança; e retomem os caminhos da justiça, da dignidade, do direito e da razäo : deixem de matar. Se querem amanhä um povo pacifico, solidàrio e fraterno assumam hoje os caminhos da reconciliaçâo e do diálogo. 13 12. A Comunidade internacional dirijo também o meu apelo, urna vez mais, do solo moçambicano, em nome do Príncipe da Paz, Jesus Cristo : que se faca todo o possível para que nao seja ulteriormente fomentada a discordia neste País ; e que sejam feitas todas as diligen­ cias no sentido de que aqui se torne deveras efectiva a solidariedade humana. Trata-se de um parceiro na sociedade que se encontra abaixo dos limites da sobrevivencia : as pessoas morrem por causa da violencia e da fome. Esta Naçâo precisa da assistência de outros povos e da 12 Of. Sollicitudo 13 Cf. C.E.M., rei socialis, 38. A paz é possível, Quaresma de 1985. Acta Ioannis Pauli Pp. II 367 comunidade internacional, para ser posta em condiçoes de dar, tam­ bém eia, urna contribuiçâo para o bem comum, mediante os seus tesouros de humanidade e de cultura que, de outro modo, se perderäo para sempre. 14 Seja-me permitido acentuar a urgencia desta solidariedade, visando urna rápida pacificaçâo total e a imediata prestaçâo de socorros para salvar grande número de vidas humanas ; visando a elaboraçâo de planos de auxilió a curto prazo, para a indispensável reconstruçao das infra-estruturas de sobrevivencia e, em seguida, para o desenvolvi­ mento integral deste querido Povo moçambicano. Estou ao corrente de que a Comunidade internacional, através de organizaçoes governamentais e näo-governamentais, já tem testemunhado, consoante isso lhe é possível, a sua solidariedade; mas trata-se de urna solidariedade que nao pode parar e talvez exija ser ampliada. (( Mais do que de ajuda material — declarava o Senhor Cardeal Roger Etchegaray, após urna visita em meu nome a este País — Mocambique precisa ser apoiado nos seus esforços para recompor o tecido social dilacerado : as feridas moráis säo muito mais difíceis de sanar do que as físicas. Chegou a hora deste povo corajoso encontrar a segurança e harmonia, sem as quais näo poderá chegar ao progresso nem ao bem-estar ». 13. A vós, como Bispos da Igreja no meio deste Povo sofredor, con­ fio a abundancia do que me vai no coraçâo, pois vos cabe cooperar directamente, dentro da vossa missäo específica, para poupar aos ino­ centes tanto sofrimento e para proporcionar aos famintos os bens de primeira necessidade, a firn de ser debelado também o flagelo da fome. Sem paz este País näo poderá desenvolver-se e caminhar para o fu­ turo, de fronte erguida, no concerto das naçôes que formam a familia humana; sem paz nao seräo reabilitados e postos na sua verdadeira luz os auténticos valores tradicionais deste Povo, entre os quais se costumam salientar o espirito de familia alargada e o amor à vida; sem paz nao poderá ser melhorada a qualidade da vida e näo haverá espa­ ces para que Cristo Senhor, mediante a evangelizaçâo, aqui continue a realizar o seu anelo : <( Vim para que todos tenham a vida e a tenham em abundancia » . 15 A Igreja católica, como alias as outras Igrejas cristas, näo tem 14 Cf. Sollicitudo rei socialis, 39. 15 Cf. Jo 10, 10. 368 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cessado de proclamar o Evangelho da Paz em Mocambique; e está seriamente decidida, como tenho repetido, a dar a sua contribuiçâo para a concordia, a unidade e o desenvolvimento deste Povo. E neste designio se insere quanto vos acabo de dizer e também o serviço pas­ toral que aqui vim realizar. Sim, amados Irmâos, senti sangrar o coraçâo deste Povo. Voltados para a Cruz e para a Ressurreiçâo, prossigamos confiantes. Guiai na caridade a Igreja que aqui peregrina, para que cada um dos seus membros possa « progredir sem desfalecimento pelo caminho da fé viva, que estimula a esperança ) ) e para que a única grei de Deus continue a ser sinal, a oferecer o Evangelho da paz a todo o dilecto Povo mo­ çambicano. 16 14. Pela fidelidade ao seu Senhor, a Igreja nao pode limitar-se a proclamar urna esperança intramundana, como iiäo pode empenhar-se em libertaçôes parciais e somente de ordern temporal. Eia vive a consciéncia da promessa divina, a assegurar-lhe que a historia presente nao permanece fechada em si mesma, mas está aberta para o Reino de Deus. Por isso, quando se debruça sobre o hörnern, sobre o hörnern que sofre, eia tem presentes as dimensöes desse Reino e procura elevar o mesmo hörnern à esperança ultraterrena. 17 A Igreja tem confiança no hörnern, conhecendo embora toda a perversâo de que ele é capaz, porque sabe que há em cada pessoa humana qualidades e energias suficientes para manter ou reaver a sua digni­ dade : existe nela « bondade » fundamental, porque é imagem de Deus criador, colocada sob o influxo redentor de Jesus Cristo — que se uniu, de algum modo a cada hörnern, na Incarnaçâo — e porque a acçâo eficaz do Espirito Santo (( enche o mundo )). 18 19 Reafirmando esta confiança no hörnern moçambicano, por Maria San­ tissima — modelo do modo de ver e aceitar o plano divino da Salvaçâo — imploro para vós, amados Irmâos, e para as vossas Cristandades, a fidelidade na esperança, a audàcia no amor e a coragem em acreditar, que transparecem no hino ao Deus da misericòrdia, que é o Magnificat. Com a minha Bênçâo Apostólica. Lumen gentium, 16 Cf. Const. 17 Cf. Sollicitudo 18 Cf. Gen 1, 31. 19 Cf. Sab 1, 7. rei socialis, 41. 46. Congregatio pro Causis Sanctorum ACTA 369 CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO CAUSIS SANCTORUM DECRETA I CATANEN. Canonizationis Servae Dei Magdalenae Catharinae Morano, Sororis pro­ fessae Congregationis Filiarum Mariae Auxiliatricis ( 1 8 4 7 - 1 9 0 8 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. (( Afferentur regi virgines post eam ; proximae eius afferentur tibi in laetitia et exsultatione, adducentur in templum Domini » (Ps 44, 15-16). Haec sacri psalmistae verba adamussim Servae Dei Magdalenae Catharinae Morano accommodari possunt, non solum eius religiosam consecrationem quod attinet, verum etiam agmina quod spectat virgi­ num, quae eius imitando exemplum et virtutes, in templum Domini, scilicet in laudem Dei et gloriam Ecclesiae sunt adductae. Etenim, cum Famula Dei in Siciliam una cum paucis aequales appulisset, granum iecit sinapis ita ut brevi temporis decursu puellas Domino mancipandas superno instinctu seligeret easque ad novas domos aperiendas mit­ teret, ac novae provinciae religiosae ibidem erectae prima antistita nominaretur. Nata erat Serva Dei Cherii, seu vulgo Chieri in subalpinis, die 15 mensis Novembris a. 1847, eodemque nativitatis die lustrali aqua est abluta; insequenti autem anno eius familia ad pagum Buttigliera, in Astensibus, demigravit. Sexennis cum esset patrem, morbo concep­ tum, amisit et ita tota se matri opitulandae dedidit, praesertim ut 370 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale puerulos fratres iuvaret. Nec matrem latuit quanti filia grandiuscula valeret ; ideoque eam non solum pietate moribusque educâvit, sed ad litterarum rudimenta addiscenda scholis commisit. Ad SS. Euchari­ stiam decennis primum accessit et post annos tres Confirmationis sa­ cramento est roborata. Pagi decurio optimus, cum Madgalenam matu­ riorem prae ceteris adulescentibus cernerei, asylo paroeciali eam prae­ posuit, donec ipsa, iure civili probata, anno aetatis suae decimoséptimo, in viciniorem pagum Montalto appellatum magistrae munus obivit. Dum autem animo revolvit quomodo religiosam vitam, quam amplecti iamdiu cupiebat, capesseret, non solum pueris educandis sed et paroe­ ciae auxilium operibus caritatis, catechesi, precibus, bonis exemplis praebuit. Tandem annum agens tricesimum, die festo Assumptionis B. Mariae Virginis anno 1878, piis suadentibus sacerdotibus, Mornense, pagum Acquense adivit, ubi sub S. Mariae Dominicae Mazzarello moderamine, religiosae familiae Filiarum Mariae Auxiliatricis, nuper fundatae, nomen dare constituit : ad Deum per contemplationem amandum proximumque per actuosam vitam diligendum et serviendum. Die 8 Decembris a. 1878 religiosam vestem induit; die autem 4 Septembris insequentis anni, primam emisit professionem; denique, die 2 Septem­ bris a. 1880 votis perpetuis se obstrinxit, qua oblata occasione Salesia­ nae Familiae Fundatorem cognovit. Post mortem sanctae Confundatricis, Superiorum iussu, mense Sep­ tembri a. 1881, in Siciliam se contulit, ut primum Filiarum Mariae Auxiliatricis opus in pago T r ecastagni, sub declivio Montis Aetnae, puellis educandis moderaretur. Enarrare est longum quantum labori­ bus ac precibus id animose susceperit ; eius exemplo eiusque ductu plu­ res materno affectu ab inordinatis habitibus compescuit et ad pietatem allexit, quarumque multas ad religiosam profitendam vitam invitavit. Anno 1890 AU in agro Catanensi alteram domum fundavit, ut novitiatus, quasi apum argumentosarum nidus pateret; quandoquidem plures Episcopi in Insula Sicilia non solum Servae Dei consilia prae­ bebant, verum et religiosas feminas arcessebant. Dein, dum Catanae provinciae domum erexit, Venerabilis Servus Dei Iosephus Benedictus Dusmet, cardinalis archiepiscopus Catanensis, eius zelo motus, cate­ chesi tradendae in 18 paroeciis munus Famulae concredidit, quod mu­ nus ad usque mortis pervigilium sedulo curavit. Zelo domus Domini compulsa, Siculam regionem longe lateque sine intermissione peragra­ vit, Salesianum vexillum proponens in viginti religiosis domibus, quas Oratoriis et Scholis, Collegiis et Officinis affatim instruxit et ornavit. Congregatio pro Causis Sanctorum 371 Quare Sicilianae Siculae Provinciae Instituti Filiarum a Maria Auxi­ liatrice Soror Morano vera dici potest fundatrix. Tot aggressa navitates, Serva Dei semper Deo placere sategit; enitebat in ea aura quaedam candoris et fortitudinis. Cum vero 27 annis in Sicilia vires ad Regnum Dei dilatandum consumerei, valetudo pau­ latim ingravescentibus malis declinabat, ab inceptis tamen Serva Dei non desistebat. Mira erat in ea patientia in morbo tolerando, constans in peccatis arcendis, adversus blasphemias vel contra Deum et Ec­ clesiam dicteria fortitudo; in gravioribus peccatorum culpis expiandis paenitentia fuit eximia et in arcta virginitatis custodia vigilantia; in humilitate et Ecclesiae pastoribus oboedientia, prompta et animi docilitate semper fuit. Sodalibus crebro de Paradiso assequendo loque­ batur. Neque est praetereundum quantum Famula Dei beatam Virgi­ nem Mariam coleret et colendam insinuaret. Puellis educandis Sacra­ mentorum frequentiam commendabat, rata quidem haud posse iuvenes pure ac fortiter adolescere sine divinae gratiae auxilio. Caritatis opera ubique urgebant; urgebatque pecuniae pondus; his pressa necessita­ tibus pietate et fiducia ad S. Ioseph recurrebat, neque incassum. Non semel contra Ecclesiae infensos hostes caritate ac fortitudine dimi­ cavit, magis precibus innixa qua verborum duritie. Sorores sui Insti­ tuti crebro visitabat, in Fide corroborabat, e periculis eripiebat ; super­ naturali caritate teneroque animo diligebat, easque singulas materna vigilantia et cura prosequebatur, praesertim aegrotas. Maxima elucebat in Dei Famula pax, iucunditas, suavitas ; enitebat et fortitudo in corrigendis alumnarum iuvenilibus levitatibus, in So­ rorum emendandis defectibus. Cum indolis esset fortis, aequanimitatem ac teneritudinem magnopere assequi studebat. Mansuetudine ac iustitia eamdem profecisse ex processus actis clare patet. Religiosas quoque virtutes, praesertim paupertatem, coluit. Temperantiam quoque eiusque socias virtutes mirum in modum exercuit. Laboribus fracta meritisque ac virtutibus plena, Serva Dei, die 26 mensis Martii a. 1908, piissime in Domino obdormivit. Sanctitudinis eius fama, quam sibi comparaverat in vita, post obitum perduravit, immo in dies percrebruit. Quamobrem factum est ut de Beatorum Caelitum honoribus eidem decernendis agi coeptum sit. Hinc, aa. 1935-1942, adornatus est apud curiam archiepiscopalem Catanensem processus ordinaria potestate cui accessit processus suppletivus aa. 1947-1952, super fama sanctitatis vitae, virtutum et miracu­ lorum in genere, Romamque sunt transmissi. Scriptis Famulae Dei Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 372 Officiale tributis rite recensitis, Causa introducta est die 9 Februarii a. 1967, probante Paulo Papa V I . Attento deinde peculiari Causae condicione, idem Summus Pontifex a condendo processu apostolico super virtu­ tibus in specie die 8 mensis Iunii a. 1968 benigne dispensavit. De omnium autem processuum validitate exiit decretum diei 19 mensis Iunii a. 1970. Deinde, ad quasdam quaestiones circa vitam et actuositatem Servae Dei dilucidandas, Officium olim Historicum Congregationis pro Causis Sanctorum apparavit et in lucem edidit anno 1975 amplum (( Summarium Historicum Additionale ». Servatis igitur omnibus de iure servandis, quaestio est agitata apud eandem Congregationem pro Causis Sanctorum super virtutum Servae Dei heroicitate. Idque factum est primum, die 8 Martii anni huius 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 10 Maii eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo ac Rev.mo D.no Alfonso Maria Stickler. Et in utraque congressione exposito dubio utrum constaret de virtutibus tum theologalibus tum cardinalibus eisque adnexis in gradu heroico Servae Dei Magdalenae Catharinae Morano, omnes una voce adfirmantes responderunt. Facta postmodum de praemissis omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis libenter excipiens, ut Decretum super heroi­ cis Servae Dei virtutibus rite conscriberetur mandavit. Quod cum esset factum, hodierna die ad Se accitis infrascripto Cardinali Praefecto et Causae Ponente meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et- Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Magdalenae Catharinae Morano, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, Calendis Septembribus, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. 68. Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio pro Causis Sanctorum 373 II MONTISVIDEI SEU IANUEN. Canonizationis Servae Dei Mariae Franciscae a Iesu Mariae Rubatto), fundatricis (in saec.: Annae Sororum Tertiariarum Capuccinarum de Loano ( 1 8 8 4 - 1 9 0 4 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Ego sum in medio vestrum sicut qui ministrat » (Lc 22, 27), dixit Dominus iis, quos Ecclesiae fundamentum esse statuerat (cf. Eph 2, 20), eos Stimulans ut humiliter invicem sibi servirent. Haec verba Magistri resonant ea quae Virgo Maria dixit cum, ubi venit « plenitudo tempo­ rum » (Gal 4, 4), alvo suo Messiam excepit exclamans : (( Ecce ancilla Domini » (Lc 1, 38). Ad hunc evangelicum nuntium Deo et proximo serviendi vitam suam conformavit Soror Maria Francisca a Iesu. Carmaniolae, non longe ab Augusta Taurinorum, die 14 mensis Fe­ bruarii orta anno 1884 a Thoma Rubatto et Catharina Pavesio, Serva Dei mox est baptismatis gratia renata, nominibus ceptis Anna Maria. In urbe patria primos egit undeviginti annos, in pueritiae disciplinam incumbens et in labores domesticos. Eam quadrimam patre orbatam mater ad pietatem educavit chri­ stianam : quam educationem puellula magna cum alacritate accepit, mature vitam suam dirigens ad Dei servitium, cui se voto virginitatis dlcavit, et postea commodum matrimonium renuens, ut solius Domini esset. Matre mortua, Anna Maria, iam undeviginti annos nata, Augustam Taurinorum se contulit apud sororem natu maiorem; paulo post vero operam locavi t mulieri nobili Mariae Scofone, cui fidem faciebat cuiusque operis socia facta est intellegens et diligens et quodam modo spiritalis consultrix. Namque matrona Seofone, exemplo incitata suae adiutricis, operibus caritatis et ipsa se tradidit et ad ultimum ingens cessit patrimonium « Domui a Divina Providentia », Augustae Tauri­ norum conditae a Sancto Iosepho Benedicto Cottolengo. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 374 Officiale Annis viginti quibus Augustae Taurinorum mansit, Anna Maria Rubatto non solum ad munia fiduciaria intendebat, quae matrona Seofone ei delegabat, sed tempora subsiciva conferebat ad adiuvandas « Con­ ferentias Sancti Vincentii a Paulo » pro pauperibus, navans operam oratoriis dierum festorum, quae Sanctus Ioannes Bosco instituerat, ad quae adibat ut catechismum doceret, et ante omnia « Domum a Divina Providentia » frequentans, ubi leviores explicabat labores in hospitum servitium. Nobili muliere Scofone mortua mense Decembri anno 1882, Serva Dei denuo apud sororem se recepit, bene facta pergens et apostolatum. Dominus tamen de ea consilium molitus erat magni momenti, quo paucis post mensibus eam implicavit. Cum Loanum petivisset, in ora Ligustica situm, rusticatura, aestate anni 1883, capuccinum P. Angelicum Martini a Sexto convenit, qui una cum pia illius loci muliere, laborabat in Constitutionibus cuiusdam feminarum Communitatis, quae de aegris curam in eorum domibus adhiberet. P. Angelicus intellexit Annam Mariam aptam esse ad propositum efficiendum eamque est hortatus ut Communitatem illam gubernaret. Non facile fuit Servae Dei illi postulationi concedere. Persuasum tamen habens invitationem P. Angelici a Deo proficisci, est generose consilium secuta : vestem namque religiosam induit die 23 mensis Ianua­ rii a. 1885 cum aliis quinque sodalibus petitricibus, quarum statim facta est Antistita inque eas se gessit pro matre benignissima. Ex eo die, per viginti annos, eius vita continua Deo et proximo donatio fuit, in servitio posita impensiore et continentiore quam quod antea praebuerat. Pro exoriente Instituto, quod hodie vocatur « Institutum Sororum Capuccinarum Matris Rubatto », immenso suo patrimonio est usa ; sed praecipue se ipsam dedit. In quacumque domo quae aperiebatur, semper prima et laborem attendit, ultima se ex labore reiecit. Ut Institutum propagaret, quater Oceanum transmisit, diu et magno sui cum periculo navigans. Post septem annos ab Instituto condito, Serva Dei Montem Visivum, in Uruquariae urbem caput, iter intendit cum coetu Sororum, ibique sedulam iniit missionalem navitatem, quae celeriter etiam ad Argentinam se extendit. Post aliquot annos Serva Dei rogata est ut Congregatio pro Causis Sanctorum 375 nonnullas mitteret Sorores Altum Alacre, florentem missionem a Gapuccinis apertam in media silva Brasiliensi. Solito spiritu ad serviendum parato, Conditrix assensa est, ipsaque sex iuvenes Sorores praeparavit ad illum difficilem campum, eas praecolendo non tantum ad magnanimitatem in detrimentis tolerandis, ve­ rum etiam ad martyrium, si hoc consilium Dei fuisset. Ipsa missiona­ rias Gomitata est Altum Alacre, difficillimum iter suscipiens, et aliquot menses in missione vixit, ut doceret exemplo, uti solebat, quo ardore Deo et proximo esset serviendum. De eius discessu a missione non solum Sorores et missionarii doluerunt, sed indigenae quoque, parvi et grandes. Non etiam tum duo transierant anni, cum turbo proruit in missionem, veluti martyrio coronans missionarios, Sorores et nonnullos fideles, qui a Leone XIII vocati sunt « Saeculi primitiae ». Tempore excidii Serva Dei Genuae erat Aliasque suas Alti Alacris alta voce vocare audita est, easque hortari ut cum fortitudine acerbum discrimen sustinerent. In Americam australem reversa ut novas domus aperiret, mortua est Monte Visivo die 6 mensis Augusti anno 1904. Non etiam tunc viginti exierant anni a condito Instituto, cui duo­ deviginti domum et plus ducentas Sorores reliquit. Sexaginta annis, quos egit, Servae Dei eminuit viva fides, unde vitam suam secundum Dominum direxit et, maxima cum magnanimi­ tate, ad se pertinere putavit consilia, quae Deus ei subinde ostendebat. Diflicultates, quae in eius itinere oriebantur, firma spe in Domino collocata superavit, denotans se certam esse fore ut solummodo suum munus ad effectum adduceret, si Domino confiderei. Dei et proximi amore flagravit. Deo se a pueritia consecravit hocque donum volventibus annis solidavit ardore in dies maiore. Lacrimas ef­ fudit, quod cum suis Sororibus interiectis Alti Alacris non fuisset, cum iis martyr moritura. Per donationem sui Deo factam Soror Maria Francisca suum per­ sécuta est amorem in proximum. Aegros in eorundem domibus curavit et in valetudinariis, materna cum bonitate iis humiliora praestans onicia. Pauperes adiuvit, aperiendo iis domus Instituti ut hospitio reci­ peret ; saepissime iis victum providit et veste, quibus se ipsam privabat. Sed caritati ad corpus attinenti semper spiritalem coniunxit per assiduam institutionem catecheticam, cui se dedidit, parvulos praepa- 376 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rans et adultos ad sacramenta accipienda et, cum opus erat, vitam suam ad regulam accommodandam. Forti animo iustitiam coluit, accurate exsequens sua erga Deum et erga homines officia. Item forti animo fortitudinem exercuit, impe­ dimenta superans, quae vocationi perficiendae obstiterunt, et aequo animo oppetens aegritudines, quibus pressa est in Instituto regendo et in multis domibus condendis. Similiter temperantiam exercuit, integer rimam castitatem virginalem servans, maximam excolens paupertatem tum quoad se tum quoad Communitatem, omnibus semper obsequens, praesertim superioribus ecclesiasticis. Item prudentiam explicavit, in viis Dei non gradiens, nisi prius cognita Dei voluntate per assiduam et constantem suorum spiritus magistrorum consultationem, quorum sem­ per est consilia secuta. Fama sanctitatis qua viva floruit, crevit post eius mortem. Anno 1941 instructus est apud curiam archiepiscopalem Montisvidei Proces­ sus Ordinarius et anno 1947 Processus Ordinarius Genuensis. Anno 1944 actus est Processus Rogatorialis Albinganensis. Processiculus denique Monte Visivo celebratus est anno 1953. Processus Apostolicus instructus est Monte Visivo anno 1967 et Genuae anno 1968. Die 22 mensis Iulii anno 1972 Servae Dei scripta probata sunt. Decretum de omnium Processuum auctoritate et vi edi­ tum est die 12 mensis Decembris anno 1975. Die 22 mensis Decembris a. 1987, in Congressu Peculiari, theologi Consultores Congregationis pro Causis Sanctorum, moderante Rev.mo D.no Antonio Petti, Promotore Generali Fidei, agnoverunt Servam Dei Sororem Mariam Franciscam a Iesu virtutes heroum in modum exer­ cuisse. Similem responsionem dederunt et Patres Cardinales et Epi­ scopi eiusdem Dicasterii, die 12 mensis Aprilis anno 1988, in Congre­ gatione Ordinaria, Ponente Cardinali Silvio Oddi. Facta postmodum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens ra­ taque habens, praecepit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decre­ tum rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Bea­ tissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardina- Congregatio pro Causis Sanctorum 377 libus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Mariae Franciscae a Iesu (in saeculo: Annae Mariae Rubatto), Fundatricis Instituti Sororum Tertiariorum Capuccinarum, in casu et ad eflectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, Calendis Septembris, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. 83 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis III THAREN. Beatificationis seu Declarationis Martyrii Servarum Dei Agnetis Phila et Luciae Khambang, ex Instituto Amantium Crucis cum quattuor sociabus et Servi Dei Philippi Siphong Onphithak, catechistae, in odium fidei, uti fertur, interfectorum a. 1940. SUPER DUBIO An constet de martyrio eiusque causa, in casu et ad effectum de quo agitur. Priorum Christifidelium, qui elfuso sanguine testimonium Christo Domino reddiderunt, exempla secuti sunt innumeri alii per saeculo­ rum decursum. Quos inter recensendum est gloriosum agmen septem Servorum Dei, qui in Thailandia, anno 1940 ob catholicae Fidei con­ fessionem interempti sunt. Profecto, anno 1940 excitata est in Thailandia dira adversus Christi religionem insectatio, eo fine ut, abdicata catholica fide, Buddhae sectatores fierent omnes cives. Primum quidem variis promissionibus chri­ stiani invitati sunt ad buddhismum amplexandum, utpote unicam Sta­ tus Thailandiensis religionem. Inde missionarii, exterarum praesertim nationum, Civitate expelluntur; callidis consiliis sacerdotes autochto­ nes a christiana fide recedere inducuntur, vel saltem ut a christifideli­ bus sibi creditis longe detineantur; alii, in fide fortiores, detrusi sunt in carcerem vel variis poenis plectuntur, dimittuntur vero qui a divina religione recedunt; diuturnae in fideles comminationes, praesertim in 25 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 378 Officiale eos qui christianae legis erant studiosiores. Alia denique persecutionis signa : limitatio proprietatis ecclesiarum, negatio concessionis locorum aedificandis ecclesiis missionalibus; immo cathedrales ecclesiae aliaque templa diruta vel ad profanos mutata usus ; profanationes rerum loco­ rumque sacrorum; amotio sacrarum in ecclesiis imaginum Christique cruci affixi, scholarum catholicarum praeclusiones ; scholarum alumni coguntur Buddhae imaginem consalutare, secus puniuntur. Huiusmodi insectatio catholicae religionis acrius ac violenter in fini­ bus Vicariatus Apostolici, nunc archidioeceseos Tharensis, Laosianis regionibus finitimae, potissimum desaeviit. Namque Servi Dei, de qui­ bus in hoc Decreto, omnes pagum incolunt v. d. Song-Khon eiusdem ditionis, in quo missionalis exstabat statio, Societati Parisiensi mis­ sionum ad exteras gentes commissa, necnon domus Sororum Instituti Amantium Crucis. Eodem in pago custodum publicae disciplinae prae­ fectus admodum impiger erat vir in applicandis Gubernii Thailandiensis consiliis et rationibus. Quapropter expulit in primis moderatorem missionis catholicae, spe ductus fore ut christifideles a Fide facilius amoverentur. Nominatim autem hi sunt Servi Dei Thailandienses, de quorum vita morteque gloriosa deque Causae itinere summatim potiora attingere iuvat. I. PHILIPPUS SIPHONG ONPHITHAK, pater quinque liberorum, natus est die 30 Septembris anno 1907 ; studiis incumbit in paroeciali schola loci v. d. Nongseng, quae studia prosecutus est in Seminario loci NohKhuek perfecitque felici cum exitu extra Seminarium. Vocatus est deinde ut magistri fungeretur munere in paroeciali schola apud SongKhon, haud procul a natali loco; una cum familia exemplarem ducebat vitam et ab omnibus honoratissimi erat, praesertim ob receptam causam christianae Fidei diffundendae et vindicandae atque veluti (( pater » communitatis habitus. Quapropter dignus est habitus qui, depulso sacerdote missionali, dux eiusdem communitatis durante per­ secutione eligeretur. Quo in exercendo munere talem ostendit animum ac deditionem, ut effugere noluerit imminentia vitae pericula. Erat nim pedetentim certior factus se in mortis periculo positum. Revera dux custodum publicae securitatis ratus est statuitque Servum Dei de medio tollere et ita excidere «altam arborem », cuius sub umbra densa et locuplete catholica communitas firma in fide stabat; idem de duabus religiosis, Agnete et Lucia, callide cogitabat. Congregatio pro Causis Sanctorum ' 379 Et ecce, die 15 mensis Decembris a. 1940, Philippus Siphong arcessitus est ab altero a praefecto urbis MaJcdahan. Et Servus Dei bona fide, comitantibus militibus, illico proficiscitur. At, iter dum facit birota, iteratis igneis glandibus proditorie est occisus iuxta rivum Tum Noie oppidi Phalukai ibidemque sepultus. Cuius reliquiae inventae, anno 1959, apud Song-Khon iuxta sepulcrum Sororum Agnetis et Luciae atque mulierum laicalium, de quibus infra, sollemni caeremonia die 2 Novembris a. 1960 humatae sunt. De medio sublato catholicorum « patre » et « alta arbore », perse­ cutio facta est truculentior graviorque. Iussum est enim ut sacrae de ecclesia imagines tollerentur ac destruerentur ; deleri ipsam cathedra­ lem ecclesiam, publicis ministris terrorem incolis inferentibus para­ tisque ignivoma manubalista interdicere quoslibet iussis non oboedientes vel sese catholicos profitentes. Religiosae autem pagi Song-Khon minis sunt inductae ad religiosum deponendum habitum. Quae respon­ derunt se posse exteriores vestes deponere, non vero catholicam fidem. Die dein 25 Decembris anno 1940, custodum dux publicae disciplinae omnes pagi incolas in plateam ecclesiae arcersivit altaque voce est eos allocutus : « Iussus sum prohibere in posterum catholicae religio­ nis praecepta servari. Quicumque in iisdem servandis perseveraverit, igneis glandibus necatum iri ; si quis vult adhuc catholicam religionem profiteri, surgat hic coram omnibus ». Surrexit quidem una sola, ado­ lescentula sedecim annorum, Caecilia Butsi, culinaria missionis ca­ tholicae. Duae Sorores, cum non surrexissent, licet animo paratae mortem ipsam propter fidem suscipere, domum reversae vestem reli­ giosam induerunt sui Instituti atque antistita, Agnes Phila, litteras conscripsit duci publicae disciplinae tradendas quibus, confirmata re­ ligionis catholicae veritate, confitetur sese una cum Sorore Lucia Khambang ceterisque mulieribus domum religiosam commorantibus plena voluntate Gubernii iussa detrectare, subituras quaelibet incom­ moda et detrimenta. Pervesperi nocteque illa insequenti veluti festum hae mulieres simulque Sorores egerunt. Mane autem duci custodum interroganti num Fidem catholicam derelinquere voluissent, pernegando responderunt. Cui quidem responso secutus est ordo mortis exsequen­ dae. Quae eodem die, scil. 26 Decembris eodem anno 1940, evenit, in pagi coemeterio, quemadmodum Sorores, festivo indutae more Deumque laudando, postulavere. 380 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Quae mulierum generosa Christi pugilum manus, est sequens : II. Sor. AGNES PHILA, triginta annorum (nata in pago Bon, anno 1909) ; sacra Baptismi unda renata est cum quindecim annos esset nata. Anno 1924 novitiatum ingressa est Instituti Sororum Amantium Cru­ cis apud Siengvang. Missa ad domum loci Song-Khon, septem per­ mansit ibi annos, idest usque ad mortem, puellis educandis instituendisque addicta. Ad pietatem proclivis, solida fide, sacrificii spiritu, navitate et generosa in alios caritate praestitit. III. Sor. LUCIA KHAMBANG, viginti et tres annos nata, ortum duxit apud Viengkuk die 22 Ianuarii a. 1917. Salutifero fonte est abluta die 10 Martii eodem nativitatis anno atque anno 1 9 2 5 sacro roborata est chrismate. Religiosam professionem in praedicta Congregatione Aman­ tium Crucis die 15 Octobris a. 1 9 3 7 emisit. Anno 1940 missa est in pago Song-Khon ad puellas educandas et instituendas. In saeculo dum vivit bonis fulsit moribus; in religione autem fidelis fuit in votis servandis virtutibusque colendis, in Deiparam Virginem peculiariter devota. IV. AGATA PHUTTA, laica, lucem vidit ex infidelibus parentibus apud Kengpho, anno 1 8 8 1 . Baptismi aquis abluta est circiter unum et viginti annos nata. Culinaria fuit prius in schola S. Cordis apud Nongseng, deinde apud ecclesiam loci Paksé et tandem apud Sorores de Song-Khon. Vividi acrisque ingenii erat; pia, frequenter ad Ecclesiae sacramenta accedebat; innupta permansit servavitque castitatem; in proximos generosa. V. CAECILIA BUTSI, laica, orta est apud Song-Khon, die 16 Decem­ bris a. 1924 postque biduum baptizata et chrismate iniuncta. Hilaris, animosa, pia, christianam religionem diligenter colebat, pro qua vitam, sedecim habens annos, profudit. VI. BIBIANA HAMPAI, laica, nata est die 4 Novembris a. 1 9 2 5 apud Song-Khon et die 28 eisdem mense et anno baptizata. Christi fervens discipula, vita emicuit integerrima. Semet substituit nepti Mariae Buakhai in subeundo martyrio, quippe quae mortem ex supplicio horrescebat. V I I . MARIA PHON demum, laica, ortum duxit die 6 Ianuarii a. 1926 in pago Song-Khon. Sacramenta Baptismi et Confirmationis die 12 sub­ sequentis mensis recepit. Piissima, crebro Ecclesiae sacramentis suam alebat spiritualem vitam. Cum esset annorum dumtaxat quattuorde­ cim, pro Christo Domino mori non dubitavit. Congregatio pro Causis Sanctorum 381 De probationibus in Causa. Post gloriosam mortem, illico septem praedicti Servi Dei uti fidei martyres apud populum habiti sunt et plures eorum caelestem opem invocare coeperunt. Crescente autem in dies martyrii fama, factum est ut Causa de Beatorum Caelitum ho­ noribus iisdem invictis Christi testibus decernendis ageretur. Prima quidem inquisitio facta est iam durante ipsa persecutione, anno scil. 1943, de mandato Vicarii Apostolici Ratschaburensi. Anno vero 1949 Vicarius Apostolicus de Laos 34 testium depositiones collegit circa vi­ tam martyriumque Servarum Dei. Annis deinde 1952-1953 instructus est a Vicario Apostolico Tharensi processus ordinaria potestate super eorundem Servarum Dei fama martyrii. In processu vero rogatoriali Bankokensi, anno 1955 adornato, duo testes, alter sodalis Salesianus, alter olim publicis sumptibus Thailandiae moderandis administer, super ipsa persecutione Thailandiensi auditi sunt. Deinde in Processiculo additionali Tharensi, die 3 Decembris a. 1963, exhibita sunt testimo­ nia collectiva christifidelium Tharensium. Magni autem momenti sunt et inquisitiones et depositiones documentaque a die 31 Decembris a. 1980 ad diem 1 Ianuarii a. 1981 collecta a parocho loci Song-Khon, de mandato Ordinarii Tharensis, circa adiuncta martyrii catechistae Philippi Siphong. Processiculus autem in Curia Tharensi die 23 No­ vembris a. 1983 pro excussione testium et collectione documentorum circa vitam et mortem Servi Dei Philippi Siphong eo conduxit, ut die 27 mensis Septembris a. 1985, Congregatio pro Causis Sanctorum in­ duisent ut ipsius Causae lemmati adiungeretur nomen eiusdem Servi Dei. Plurimae quoque Litterae Postulatoriae ad Summum Pontificem pervenerunt ut Causa ipsa horum Servorum Dei ad felicem perduceretur exitum. De validitate autem iuridica omnium inquisitionum et processuum decretum huius Congregationis pro Causis Sanctorum, die 27 mensis Februarii a. 1986 exiit. Servatis igitur de iure servandis ventum est ad disceptationes apud eandem Congregationem circa martyrium eiusque causa praedictorum Servorum Dei; et quidem primum, die 11 Martii anno hoc 1988, in Congressu Peculiari Patrum Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali ; deinde, die 21 mensis Iunii eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Car­ dinalium et Episcoporum, ponente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Si­ mone Lourdusamy, Praefecto Congregationis pro Ecclesiis Orientali­ bus. Et in utraque congressione, tum Patres Cardinales et Episcopi, tum Patres Consultores, proposito dubio num constaret de martyrio 382 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale eiusque causa, in casu et ad effectum de quo agitur, una voce affir­ mando responderunt. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Cardinali Praefecto, certior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congrega­ tionis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praecepit ut Decretum super martyrio Servorum Dei rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de more convocandis eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de martyrio eiusque causa Servarum Dei Agnetis Phila et Luciae Khambang, ex Instituto Amantium Crucis, cum quat­ tuor Sociabus laicis, necnon Servi Dei Philippi Siphong Onphithak, catechistae, in odium Fidei, anno 191$, in Thailandia interfectorum, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, Calendis Septembribus, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. J$( Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS DECRETUM SANCTI IACOBI IN CHILE - SANCTI BERNARDI De finium mutatione. Ad satius christifidelium spirituali saluti consulendum, Em.mus P. D. Ioannes Franciscus S. R. E. Cardinalis Fresno Larraín, Ar­ chiepiscopus S. Iacobi in Chile, et Exc.mus P. D. Orozimbus Fuenzalida y Fuenzalida, Episcopus Sancti Bernardi, unanimi consensu, ab Apostolica Sede enixe expostulaverant ut ecclesiastici fines circum­ scriptionum sibi concreditarum aliquantulum immutarentur et ita aptius disponerentur. Congregatio pro Episcopis 383 Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Iulii Einaudi, Archiepiscopi Villamagnensis in Tripolitania, in Repu­ blica Chilensi Apostolici Nuntii, rata petitam immutationem animarum bono cessuram, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. I I , tributarum, oblatis preci­ bus annuendum censuit. Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse haben­ tium vel habere praesumentium consensu, praesenti decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, fines inter archidioecesim S. Iacobi in Chile et dioecesim Sancti Bernardi ita vulgato sermone describuntur : — Partiendo, de Oriente a Poniente, camino « Lo Martínez », desde su límite con la Zona Oriente de la Arquidiócesis de Santiago hasta Avenida « Los Morros ». — Continuando, de Sur a Norte, por Avenida « Los Morros » hasta la calle Alejandro Guzmán ». — Continuando de Oriente a Poniente, por la calle « Alejandro Guzmán » hasta Gran Avenida « José Miguel Carrera ». — Continuando de Norte a Sur, por Gran Avenida ((José Miguel Carrera» hasta el límite Norte de la Base Aérea « El Bosque ». — Continuando por el límite Norte de la Base Aérea « El Bosque ». — Continuando de Sur a Norte, por el camino (( Ochagavía » hasta el caminó « Lo Espejo». — Continuando por el camino « Lo Espejo », que es límite provin­ cial de Santiago con la Provincia del Maipo. Mandat insuper Congregatio pro Episcopis ut documenta et acta memoratorum territoriorum clericos, fideles et bona temporalia forte respicientia, a Curia a qua ad Curiam circumscriptionis ecclesiasticae cui illa sunt aggregata, quam primum, transmittantur. Ad clerum quod attinet, simul ac praesens Decretum ad effectum deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censentur in cuius territorio ecclesiasticum detinent officium, ceteri autem sacerdotes, cle­ rici seminariique tirones dioecesi illi incardinati manent vel incardi­ nentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis praefatum Exc.mum P. D. Iulium Einaudi deputat, necessarias et opportunas eidem tri- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 384 Officiale buens facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quem­ libet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 21 men­ sis Ianuarii anno 1989. 68 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. m s. 68. Ioannes Baptista Re arch. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 43/89. PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione^>ro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 8 Aprilis 1988. — Titulari episcopali Ecclesiae Germensi in Galatia R. D. Richardum Blázquez Pérez, e clero dioecesis Abu­ lensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Antonii M. Rouco Várela, Archiepiscopi Compostellani. die 10 Decembris. — Praelaturae territoriali ab Alba Domo Lauretana atque Delegationi Pontificiae in Sanctuario Lauretano R. D. Paschalem Macchi, e clero archidioecesis Mediolanensis, quem ad di­ gnitatem archiepiscopalem elevat. die SO Ianuarii 1989. — Cathedrali Ecclesiae Divionensi Exc.mum P. D. Michaelem Coloni, hactenus Episcopum titularem Oèensem et Auxiliarem archidioecesis Parisiensis. die 31 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Taurinensi Exc.mum P. D. Ioannem Saldarmi, hactenus Episcopum titularem Gaudiabensem et Auxiliarem archidioecesis Mediolanensis. — Cathedrali Ecclesiae Comensi Exc.mum P. D. Alexandrum Mag­ giolini, hactenus Episcopum Carpensem. die 8 Februarii. — Archiepiscopali Ecclesiae Surrentinae-Castri Maris Exc.mum P. D. Felicem Cece, hactenus Episcopum Theanen­ sem-Cal vensem. Congregatio pro Gentium 385 Evangelizatione die 16 Februarii. — Praelaturae territoriali Sinuensi Superiori R. D. Flavium Calle Zapata, magistrum spiritus in Seminario maiori dioecesis Sanctae Rosae de Osos. — Coadiutorem dioecesis Garagoënsis Exc.mum P. D. Villelmum Alvarum Ortiz Carrillo, hactenus Episcopum titularem Pauzerensem et Auxiliarem archidioecesis Bogotensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Tigamibenensi R. D. Eduardum Frankowski, curionem-archipresbyterum paroeciae sub titulo B. Ma­ riae Virginis Poloniae Reginae in urbe Stalowa Wola, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ignatii Tokarczuk, Episcopi Premisliensis Latinorum. die 1 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Boni Iesu a Gurgueia Exc.mum P. D. Raimundum López Carrozas, O. de M., hactenus Episcopum titularem Ceramensem et Auxiliarem eiusdem dioecesis. die 4 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Vallensi in Lucania R. D. Iosephum Rochum Favale, e clero archidioecesis Materanensis-Montis Pelusii. die 7 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Laudensi R. D. Iacobum Capuzzi, e clero dioecesis Brixiensis. die 10 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Civitatis Çastellanae R. D. Divum Zadi, e clero dioecesis Montis Politani-Clusinae-Pientinae, in x Secretaria Status Officio praepositum. CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congre­ gatione pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Eccle­ siis sacros Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit : die 25 Octobris 1988. — Cathedrali Ecclesiae Mombasaènsi Exc.mum P. D. Ioannem Njenga, hactenus Episcopum Eldoretensem. — Cathedrali Ecclesiae Gorokanae R. D. Michaelem Marai e clero Ueuakensis dioeceseos eiusdemque Vicarium generalem atque curio­ nem paroeciae in pago vulgo Turubu sitae. 386 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — Cathedrali Ecclesiae Gueruensi R. D. Franciscum Mugadzi, me­ moratae dioecesis Administratorem necnon directorem nationalem Pon­ tificalium Operum Missionalium. — Cathedrali Ecclesiae Musomensi R. D. Iustinum T. Samba, Vi­ carium generalem ac rectorem Seminarii minoris eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Elephantariensi in Proconsulari R. D. Ioannem Mendes, e clero archidioecesis Portus Hispaniae necnon eiusdem Vicarium generalem, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Gordonii Antonii Pantin, Archiepiscopi Portus Hispaniae. die lJf Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Buiumburaënsi R. D. Simonem Ntamwana, dioecesis Muyinganae Vicarium generalem atque in urbe vulgo Gitaramuka parochum. — Cathedrali Ecclesiae Kottarensi R. D. Leonem Tharmaraj, e clero autochthone, Vicarium foraneum, Consultorem dioecesanum atque cathedralis templi curionem. — Cathedrali Ecclesiae noviter erectae in Birmania Loikavensi R. D. Salvatorem Phamo Thein Myint, e clero dioecesis Taunggyiensis eiusdemque Consultorem, hucusque Loikavensem parochum. — Cathedrali Ecclesiae nuper in India erectae Shimogaènsi R. D, Ignatium Pinto, generalem archidioecesis Bangalorensis Vicarium. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Pauli Bui Chu Tao, Episcopi de Phát Diem, R. D. Iosephum Nguyên Van Yen, e clero archidioecesis Hanoiensis, curionem ecclesiae vulgo Ga Chay nuncupatae. — Coadiutorem Exc.mi Episcopi Sumbavangensis R. D. Tharsicium Ngalalekumtwa, Iringaènsis dioecesis, eiusdemque Seminarii mi­ noris rectorem et Consultorem. die 10 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Otriculanae cum dignitate archiepiscopali R. D. Petrum Biggio, e clero dioecesis Ecclesiensis, Praelatum honorarium Sanctitatis Suae, a consilio Nuntiatu­ rae, quem promovit Pro-Nuntium Apostolicum in Bangladesana Re­ publica. die 15 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Masanensi Exc.mum P. D. Michaelem Chong-Il Pak, hactenus Episcopum Ieoniuensem. Congregatio pro Gentium Evangelizatione 387 — Cathedrali Ecclesiae nuper in Africa Meridionali evectae Pietersburgensi Exc.mum P. D. Fulgentium Varnerium Le Roy, hucusque Episcopum titulo Ausafensem. — Cathedrali Ecclesiae noviter in Panama erectae Colonensi Exc.mum P. D. Carolum M. Ariz Bolea, C M . F . , hactenus Episco­ pum titularem Nigrensem et Darienensem Vicarium Apostolicum. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Pauli Iosephi Pham Dinh Tung, Epi­ scopi Bacninhensis, R. D. Iosephum Nguyên-Quang-Tuyên, e clero dioecesano, templi cathedralis curionem. — Titulari episcopali Ecclesiae Thunusudensi R. D. Felicianum Muvara, e clero Nyundoënsi, Historiae Ecclesiasticae professorem in maiori Seminario de Nyakibanda atque generalem Secretarium Confe­ rentiae episcopalis Ruandensis, quem nominavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis Baptistae Gahamanyi, Episcopi Butarensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Pupianensi R. D. Henricum Ssentongo, Secretarium generalem Conferentiae episcopalis Ugandensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Hadriani K. Ddungu, Epi­ scopi Masakaënsis. — Titulari episcopali Ecclesiae Nigrensi R. P. Romulum Emiliani, sodalem Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B.M.V. Congre­ gationis eiusdemque Consultorem provincialem, quem constituit Vica­ riatus Darienensis Apostolicum Vicarium. NOMINATIO Peculiari dato decreto, Congregatio pro Gentium Evangelizatione ad suum beneplacitum renuntiavit : die 11 Novembris 1988. — Exc.mus P. D. Ernestus Kombo, Epi­ scopus Nkayiensis, Administrator Apostolicus « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Ouandoënsis. 388 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA CONSILIORUM PONTIFICIUM DE LEGUM TEXTIBUS CONSILIUM INTERPRETANDIS Responsio ad propositum dubium. Patres Pontificiae Commissionis Codici Iuris Canonici Authentice Interpretando proposito in plenario coetu diei 19 ianuarii 1988 dubio, quod sequitur, respondendum esse censuerunt ut infra : D. Utrum Episcopus auxiliaris munere Praesidis (aut Pro-Praesi­ dis) in Episcoporum conferentiis fungi possit. Utrum id possit in conventibus Episcoporum regionis ecclesiasticae, de quibus in can. 434. R. Negative ad utrumque. Summus Pontifex Ioannes Paulus II in Audientia diei 23 maii 1988 infrascripto impertita, de supradicta decisione certior factus, eam pu­ blicari iussit. ROSALIUS I. card. CASTILLO LARA, Praeses Iulianus Herranz Casado, a Secretis Diarium Romanae Curiae 389 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Venerdì, 3 Marzo 1 9 8 9 , S. E. il Signor FERMÍN RODRÍGUEZ PAZ, Ambasciatore di Cuba presso la Santa Sede. Venerdì, 1 0 Marzo 1 9 8 9 , S. E. il Signor HABTE-MARIAM SEYOTJM TEKLE, Ambasciatore di Etiopia presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Lunedì, 6 Febbraio 1 9 8 9 , l'On. PIETRO GIUBILO, Sindaco di Roma. Lunedì, 2 7 Febbraio 1 9 8 9 , S. E. il Signor CESAR DELGADO BARRETO, Ministro della Giustizia e del Culto del Perù. Giovedì, 9 Febbraio 1989, il Santo Padre ha presieduto una riunione degli Em.mi Signori Cardinali Capi dei Dicasteri della Curia Romana. Sabato, 18 Febbraio 1989, alla presenza del Santo Padre, si è riu­ nita nel Palazzo Apostolico Vaticano la Congregazione per le Cause dei Santi. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici Sua Santità Giovanni Paolo II ha nominato: 10 gennaio 1989. Mons. Beniamino Stella, Arcivescovo tit. di Midila, ProNunzio Apostolico nel Ciad. 4 febbraio » S. E. mons. Emanuele Gerada, Arcivescovo titolare dì Nomento, Nunzio Apostolico in Irlanda. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 2 dicembre 1988. Le LL. EE. i monsignori : José Newton de Almeida Bap­ tista, Arcivescovo emerito di Brasilia, Ordinario militare per il Brasile; Elman Maria Kredel, 390 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Arcivescovo di Bamberg, Ordinario militare per la Germania ; Victor Manuel López Forero, Ve­ scovo titolare di Oilibia, Ordinario Militare per la Colombia; Francis Joseph Walmsley, Ve­ scovo titolare di Tamalluma, Ordinario milita­ re per la Gran Bretagna, Membri dell'Ufficio centrale di coordinamento pastorale degli Or­ dinariati Militari, presso la Congregazione per i Vescovi. 2 dicembre 1988. Le LL. EE. i monsignori: John Joseph T. Byan, Gaetano Bonicelli, José Manuel Estepa Llaurens, Mem­ bri dell'Ufficio centrale di coordinamento pa­ storale degli Ordinariati Militari, presso la Congregazione per i Vescovi, « in aliud quin­ quennium ». 1 gennaio 1989. Mons. Juan José Dorronsoro Allo, Sotto-Segretario del­ la Congregazione per i Religiosi e gli Istituti Secolari. 3 » » Gli Em.mi Signori Cardinali : Joseph Cordeiro, Hyacin­ the Thia^idoum, Angel Suquia Goicoechea, Ri­ cardo J. Vidal, John Joseph O'Connor, Mem­ bri della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli. » » » Le LL. EE. i monsignori : Eurico Dias Nogueira, Arci­ vescovo di Braga; Gordon Anthony Pantin, C.S.Sp., Arcivescovo di Port of Spain; Stephen Naidoo, C.SS.R., Arcivescovo di Cape Town; Petero Mataca, Arcivescovo di Suva; Nicholas Marcus Fernando, Arcivescovo di Colombo; Darío Castrillón Hoyos, Arcivescovo di Perei­ ra; Francis Xavier Sudartana Hadisumarta, Vescovo di Manokwari-Sorong; Javier Lozano Barragan, Vescovo di Zacatecas; Paul Shan Kuo-hsi, Vescovo di Hwalien; Francis Xavier Kaname Shimamoto, Vescovo di Urawa; Ed­ mund Piszcz, Vescovo di Warmia; Henri Goudreault, O.M.I., Vescovo di Labrador CitySchefferville ; Guido Del Mestri, Arcivescovo tit. di Tuscamia; Gabriel Simo, Vescovo tit. di Sereddeli; Don Egidio Vigano, Rettore Maggiore dei Salesiani, Membri della Congre­ gazione per VEvangelizzazione dei Popoli. » » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Sebastiano Baggio, Ber­ nardin Gantin, Paul Zoungrana, Silvio Oddi, Stephen Sou Hwan Kim, Eugenio de Aratrjo Sales, Maurice Michael Otunga, Opilio Rossi, Emmanuel Kiwanuka Nsubuga, William Wakefield Baum, Victor Razafimahatratra, Joseph Ratzinger, Joseph-Marie Trinh vän-Cän, Roger Diarium Romanae Curiae 391 Etchegaray, Bernard Yago, Michael Michai Kitbunchu, Alexandre do Nascimento, Alfonso Ló­ pez Trujillo, Godfried Danneels, Thomas Stafford Williams, Giuseppe Oaprio; le LL. EE. i monsignori : Henry Sebastian D'Souza, Antho­ ny Soter Fernandez, Ngabu; e P. Peter-Hans Kolvenbach, Memori della Congregazione per VEvangelizzazione dei Popoli « in aliud quin­ quennium ». 4 gennaio 1989. L'Em.mo Signor Card. Rosalio José Castillo Lara, e le LL. EE. i monsignori Guido Del Mestri e Justin F. Rigali, Membri del Consiglio per gli Affari Pubblici della Chiesa. » » » Gli Ill.mi Signori Prof.ri Nenad Cambi, Jean Guyon, Louis Jan Reekmans, Commissari corrispon­ denti della Pontificia Commissione di Archeo­ logia Sacra. 12 » » L'Ill.mo Signor Louis Jong-Yul Choi, Membro del Consi­ glio internazionale del Pontificio Consiglio per la Cultura. 17 » » Mons. Roland Minnerath, Consultore del Consiglio per gli Affari Pubblici della Chiesa. 4 » » S. E. Mons. Vartan Achkarian, Vesc. tit. di Tokat degli Armeni, Mons. Yves Marchasson, Mons. Leone Fioretti, P. Jean-Baptiste Beyer, S.I., Don Um­ berto Neri, P. Josef Macha, S.I., P. Aftimios Skaf, B.S., Don Alexander Nadson, P. Eustace Thottan, C.M.I., Consultori della Congrega­ zione per le Chiese Orientali. » » » S. E. Mons. Sebhat-Leab Worku, Vescovo emerito di Adigrat, P. Severiano Yakymyshyn, O.S.B.M., Don Boutros Youssif, Don Athanase Renoux, O.S.B., P. George Nedungatt, S.I., Consul­ tori della Commissione Speciale per la Litur­ gia presso la Congregazione per le Chiese Orientali. » » » Le LL. EE. Mons. Traían Crisan, Mons. Mario Brini, Mons. Antoine Joubeir, Mons. Domenico Caloyera, O.P., Mons. Augustine Eugene Hor­ nyak, O.S.B.M., Mons. Anarghyros Printesis, Mons. Emile Eid, Mons. Youssef Ibrahim Sarraf; P. Pierre Duprey, P.A., Mons. Jan Hirka, P. Ivan Zuzek, S.I., Mons. Giorgio Mylanyk, Mons. Olindo Stefano Virgulin, Mons. Octavian Barlea, Mons. Elias Jarawan, P. Isydor Patrylo, P. Paolo Giannini, P. Cle­ mente Pujol, S.I., P. Jan Rezac, S.I., P. Ana­ stasio Gutiérrez, C.M.F., P. Miguel Angel Batiz, O.C.D., P. Emmanuel Lanne, O.S.B., Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 392 Officiale P. Samuel Asghedom, O. Cist., P. Gino Kiril Piovesana, S.I., P. Sofronio Mudryj, O.S.B.M., Consultori della Congregazione per le Chiese Orientali, « in aliud quinquennium». 17 gennaio 1989. Le LL. EE. Mons. Virgilio Noè, Mons. Boutros Gemayel; P. Paolo Ananian, P. Olivier Raquez, O.S.B., P. Alfonso Abdallah, O.F.M., P. Jean Tabet, O.L.M., P. Robert Taft, S.I., P. Ermanno Toniolo, O.S.M., Consultori delia Commissione Speciale per la Liturgia presso la Congrega­ zione per le Chiese Orientali, « in aliud quin­ quennium ». 31 » » Le LL. EE. i monsignori: Remigio Ragonesi, Vescovo tit. di Ferento, Ausiliare al Vicariato di Ro­ ma; Giovanni Lajolo, Arcivescovo tit. di Oesariana, Segretario dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica, Membri del­ la Commissione Disciplinare della Curia Ro­ mana. NECROLOGIO 13 febbraio 1989. Mons. 15 23 » » » » Mons. Mons. 24 » » Mons. 25 » » Mons. 27 28 » » » » Mons. Mons. Claude Dupuy, Arcivescovo emerito di Albi (Francia). Mijo Skvorc, Vescovo tit. di Adrumeto. José Romäo Martenetz, Vescovo emerito di Sâo Joäo Batista em Curitiba degli Ucraini (Bra­ sile). Joseph Trän Van Thiên, Vescovo di My-Tho (Viêtnam). Michel Doumith, Vescovo di Sarba dei Maroniti (Libano). Ambrogio Marchioni, Arcivescovo tit. di Severiana. Antonio Ferreira de Macedo, Arcivescovo tit. di Gangra. An. et vol. LXXXI 14 Aprilis 1989 N. 4 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Gttà del Vaticano — Administratio: libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II ADHORTATIO APOSTOLICA POST-SYNODALIS Ad Episcopos, Sacerdotes et Diaconos atque Religiosos Viros ac Mulieres omnesque christifideles Laicos: de vocatione et missione Laicorum in Ecclesia et in mundo. IOANNES PAULUS P P . II VENERABILES FRATRES AC DILECTI FILII, SALUTEM ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM INTRODUCTIO 1. CHRISTIFIDELES LAICI, quorum «vocatio et missio in Ec­ clesia et in mundo viginti annis a Concilio Vaticano elapsis» argumentum fuit Synodi Episcoporum anno II 1987 congregatae, ex eo populo Dei sunt qui in operariis vineae significatur, de quibus Evangelium Matthaei dicit : « Simile est enim regnum caelorum homini patri familias, qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam; conven­ tione autem facta cum operariis ex denario diurno, misit eos in vineam s u a m » (Mt 20, 1-2). Parabola evangelica immensam Domini vineam ante con­ spectum nostrum expandit atque eam personarum, virorum 26 - A. A. S. Acta 394 Apostolicae Sedis - Commentarium.Officiale et mulierum, multitudinem quae ab eo advocantur êt mit­ tuntur ut in ea laborent. Haec autem vinea est mundus uni­ versus (cfr. Mt 13, 38): qui secundum Dei propositum transformetur oportet, dum Regnum Dei advenit ac penitus constat. 2. « Et egressus circa horam tertiam vidit alios stantes in foro otiosos et illis dixit: "Ite et vos in vineam" » (Mt 20, 3-4). Haec Domini Iesu convocatio « Ite et vos in vineam » ex vetere illo tempore per historiae cursum personat adhuc, atque ad unumquemque qui in hunc mundum venit homi­ nem se convertit. Temporibus nostris, cum Pentecostes Spiritus effusio de­ nuo in Concilio Vaticano II effecta est, Ecclesia suam indo­ lem missionariam vividiore et maturiore conscientia detexit et rursus vocem audivit Domini sui, qui in mundum eam mittit ut « universale salutis sacramentum ».* Ite et vos: haec advocatio non tantum ad Pastores, sacer­ dotes, religiosos et religiosas convertitur, sed ad omnes pro­ tenditur: etiam christifideles laici, vel singuli, a Domino vocantur, a quo missionem in Ecclesiam et in mundum acci­ piunt. Haec sanctus Gregorius Magnus scienter commemorat qui, dum populo praedicat, hanc de operariis vineae para­ bolam ita explanat : « Mores ergo vestros, fratres carissimi, aspicite, et, si iam Dei operarii estis, videte. Penset unus­ quisque quid agat, et consideret si in Domini vinea laboret ». 2 In Concilio peculiariter Vaticano I I , in eius locupleti pa­ trimonio doctrinali, spirituali, pastorali, paginae insunt de natura, dignitate, spiritualitate, missione, responsabilitate christifidelium laicorum, quae vel maxime praestant. Ac Pa­ tres conciliares, dum vocem Christi repetunt, omnes christi­ fideles laicos, viros et ^mulieres, ut in eius vineam laborent, con­ vocaverit: « Sacrosanctum OECUM. VAT. I I , Const. igitur Concilium omnes dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4 8 . 1 CONC. 2 S. GREGORIUS MAGNUS, Horn, in Evang. I, X I X , 2: PL 7 6 , 1 1 5 5 . laicos Acta Ioannis Pauli Pp. II 395 enixe in Domino obtestatur ut voci Christi, hac hora se instan­ tius invitanti, et impulsui Spiritus Sancti libenter, generoso animo, prompto corde respondeant. Speciali modo hanc appel­ lationem ad se directam esse sentiant iuniores, eamque acci­ piant cum alacritate et magnanimitate. Ipse enim Dominus omnes laicos per hanc Sanctam Synodum iterato invitat ut intimius in dies sibi iungantur et quae ipsius sunt, tamquam propria sentientes (cfr. Philp 2, 5), in eiusdem salvifica mis­ sione consocientur; eosque denuo mittit in omnem civitatem et locum quo ipse venturus est (cfr. Lc 10, 1) ». 3 Ite et vos in vineam: Quae verba in Synodo Episcoporum, quae Romae a die 1 ad 30 mensis Octobris anno 1987 congre­ gata est, iterum spirituali ratione personuerunt. Patres, in viam Concilii ingressi, eam lucem conspicientes, quae ex expe­ rientia personarum et communitatum in universa Ecclesia exo­ ritur, atque ampliore doctrina ex superioribus Synodis locu­ pletati, illud argumentum quod est de vocatione et missione laicorum in Ecclesia et in mundo singulari et peramplo modo tractaverunt. In quo Episcoporum conventu egregii annuerunt ex christi­ fidelibus laicis, viris et mulieribus, repraesentantes qui omnes in laboribus Synodi validam contulerunt operam, ut in homilia conclusionis aperte declaratum est : « Gratias agimus propterea quod perdurante Synodo, non solum laicorum (auditorum et auditricium) participatione gaudere potuimus, sed adhuc amplius quia nobis, discussionibus synodalibus sese evolventibus, invitatorum vocem, repraesentantium laicatus ex omni mundi plaga, ex diversis nationibus, provenientium audire licuit; idque nobis permisit ex eorum experientiis, ex eorum consiliis, ex suggestionibus, quae ex eorum erga communem causam profluunt amore, carpere fructum » . 4 3 CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 3 3 . 4 IOANNES P A U L U S I I , Homilia in Petriana Basilica habita, V I I expleto ordinario generali coetu Synodi episcoporum ( 3 0 octobris 1 9 8 7 ) , 3: AAS 80 ( 1 9 8 8 ) 5 9 8 . 396 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Patres synodales, tempora post Concilium conspicientes, plane agnoverunt Spiritum vigorem iuvenilem nunc quoque Ecclesiae tribuere novamque sanctitatis et participationis vir­ tutem in multis christifidelibus laicis suscitare. Quod, in aliis multis, ex renovata et mutua agendi et collaborandi ratione sacerdotum, religiosorum et christifidelium laicorum compro­ batur; ex actuosa in liturgia participatione, in modo verbi Dei nuntiandi, in catechesi tradenda; ex multis pensis et operis christifidelibus laicis concreditis et ab his susceptis; ex florentibus coetibus, consociationibus, motibus spirituali­ bus atque ex laicorum in haec deditione; ex ampliore et per­ spicua participatione mulierum in vita Ecclesiae atque in societatis hodiernae progressu. At Synodus simul animadvertit hanc christifidelium lai­ corum viam postconciliarem difficultatibus et periculis mini­ me fuisse immunem. Ex quibus duas illas memoramus ten­ tationes a quibus non semper se ipsi subduxerunt: eam in primis qua tam aere tribuerunt studium in ministeria et mu­ nera ecclesialia, ut saepe a sua et propria responsabilitate in campo professionis, societatis, oeconomiae, culturae ac rei politicae recederent; eam deinde tentationem qua iniusta fidei a vita seiunctio atque evangelii receptionis ab actuosa opera in diversis huius temporis huiusque terrae rebus rata omnino fit. Synodus in universo laborum complexu constanter Con­ cilium Vaticanum II memorat, cuius doctrina de laicis, post viginti annos, quid mirum nostro tempore prodiit ac velut nuntium propheticum illuxit. Nam hac doctrina novis quae­ stionibus, quae hodie exsurgunt, perapta responsa dari pos­ sunt. Etenim provocatio, quam Patres synodales perceperunt, in eo sita est ut viae inveniantur concretae quibus illa prae­ f u l g e t « theoria » de laicis a Concilio proposita ad effectum et « praxim » in Ecclesia deducatur. Instant aliae quaestio­ nes ex quadam rei « novitate », ita ut postconciliares dici pos­ sint, saltem sensu chronologico. Patres synodales, dum multa Acta Ioannis Pauli Pp. II 397 disputabant ac perpendebant, merito has perattente conside­ rarunt. In his numerantur quae referuntur aliae ad ministeria et servitia ecclesialia, quae christifidelibus laicis tribuuntur aut his tradi possunt exercenda, aliae ad diffusionem et augmentum novorum « motuum » iuxta alias christifidelium laicorum aggregationis formas, aliae denique ad sedes et partes in Eccle­ sia et societate mulieri tribuendas. Patres synodales cum opus suum ad exitum perduxerunt, quod studiose, scienter, libenter perfecerant, optata significarunt nosque rogaverunt ut opportuno tempore Ecclesiae universae documentum ratione proponeremus. de christifidelibus laicis definitiva 5 Haec Adhortatio Apostolica utilitatem capere intendit ex multiplicibus Synodi laboribus, quibus praestan&ssimae insunt divitiae: a Lineamentis ad Instrumentum laboris, a relatione introductoria ad interventus singulorum episcoporum et lai­ corum atque ad relationem synthesis post disputationem in aula, a disputatione et relationibus « circulorum minorum » ad « propositiones » et ad Nuntium finalem. Itaque hoc docu­ mentum non apponitur iuxta Synodum, sed hanc fideliter exprimit et cum ea arcte cohaeret: nam ex labore collegiali oritur fructus, pro cuius extrema conformatione operam Con­ silium Secretariae Generalis Synodi et ipsa Secretaria simul contulerunt. Tandem, hac Adhortatione in hunc finem contendimus ut in omnibus christifidelibus laicis atque in singulis eorum, fir­ mior suscitetur et sustineatur conscientia de dono et respon­ sabilitate quibus in communione et missione Ecclesiae omnes afficiuntur. 3. Primarius huius Synodi sensus, et inde ab ipsa optatus praestantissimus fructus, in eo constat quod christifideles laici cupide aures praebeant ut ex appellatione a Christo Domino 5 Cfr. Propositio 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 398 Officiale facta in eius vinea laborent, ut partes suas alacri, sapienti, conscio animo sumant, quibus, in hac magnifica et dramática historiae hora, dum tertium annorum millenarium instat, in missionem Ecclesiae pénètrent. Christifidelium laicorum actio, sus virtute excitata, ex novis quadam singulari pror­ adiunctis tum ecclesialibus tum socialibus, oeconomicis, politicis et culturalibus requiri­ tur. Quod si desidia numquam probabilis est, hoc tempore in culpa potius erit maiore. Esse in otio nemini prorsus licet. Revertantur iterum ad evangelii parabolam : « Circa undecimam vero exiit et invenit alios stantes et dicit illis: "Quid hic statis tota die otiosi?". Dicunt ei: "Quia nemo nos conduxit". Dicit illis: "Ite et vos in vineam" » (Mt 20, 6-7). Nulla prostat sedes otio destinata: labor in vinea Domini permagnus omnibus instat obeundus. « Pater familias » appel­ lationem vehementius iterat: « I t e et vos in v i n e a m » . Vox Domini in intimo mentis cuiusque christiani certo sonat, qui per fidem et initiationis christianae sacramenta Christo configuratur, membrum vivum in Ecclesiam inseritur ac subiectum activum est eius missionis in salutem procu­ randam. Vox tamen Domini per historiae vicissitudines Ec­ clesiae et hominum pertransit ; quam rem Concilium nobis commemorat: «Populus Dei, fide motus, qua credit se a Spi­ ritu Domini duci qui replet orbem terrarum, in eventibus, exigentiis atque optatis, quorum una cum ceteris nostrae aeta­ tis hominibus partem habet, quaenam in illis sint vera signa praesentiae vel consilii Dei, discernere satagit. Fides enim omnia novo lumine illustrat et divinum propositum de integra hominis vocatione manifestat, humanas mentem dirigit». ideoque ad solutiones plene 6 Vultum ergo huius mundi intueamur, qui qualitatibus ac problematibus contexitur, intra inquietudinem et spem vivit, * CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Oaudium et spes, 11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 399 victoriis ornatur, defectibus maculata*; profecto hic mundus gravioribus angustiis connectatur in rebus oeconomicis, socia­ libus, politicis et culturalibus; insunt enim in eo quaestiones et difficultates duriores quam quae a Concilio in Constitutione pastorali Gaudium et spes describuntur. At haec est vinea, 7 hic campus in quem christifideles laici convocantur ut suam vivant missionem. Iesus hos exoptat salem terrae ac lucem mundi (cfr. Mt 5, 13-14), ut omnes discipulos suos. Sed quae est facies praesens huius « terrae » huiusque « mundi », qui­ bus christiani « sal » et « lux » sint oportet? Condiciones et quaestiones, quae in hodierno mundo in­ sunt, valde diversae sunt atque ulterius celeri permutatione signantur. Ex quo ab ea ratione nimis generali ^aut nimis simplici iudicandi prorsus abstineamus. pensionis lineamenta, quae in hac Sed quaedam pro­ hominum societate prae­ stant, adnotare possumus. Ut in illo Evangelii agro zizania simul cum grano crescunt, ita quoque in hominum historia, in qua quasi in theatro quotidie inspicimus exercitium liber­ tatis saepe contradictorium, invenimus malum et bonum, iniu­ stitiam et iustitiam, angustiam et spem iuxta posita et quan­ doque intime inter se implicata. 4. Cur autem illam perstantem diffusionem indifferentismi religiosi, ac vel atheismi, non commemoremus, qui diversi­ mode manifestatur, sed praecipue sub ea forma, hodie for­ tasse amplius pervasa, quae vocatur saeculatismusf Homo, elatus ex rebus insitis in eo progressu scientifico et technico qui contineri nequit, sed maxime vetere ac semper renovata tentatione allectus qua sicut Deus fieri exoptat (cfr. Gn 3, 5), 7 Patres «magnum et ab spes», Synodi ita illis quae angoribus. Extraordinariae momentum magnamque prosequuntur: anno 1985 actualitatem «Simul tamen congregatae, percipimus fuerunt tempore Concilii partialiter Crescunt enim hodie ubique postquam Constitutionis terrarum signa diversa fames, affirmaverunt pastoralis nostrorum esse, auctis oppressio, Gaudium temporum angustiis iniustitia bellum, tormenta et terrorismus et aliae formae violentiae cuiusvis generis» et. et (Eccle­ sia sub verbo Dei mysteria Christi celebrans pro salute mundi. Relatio finalis, I I , D, 1). Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 400 ex abusu libertatis illimitatae radices religionis in suo corde infixas praecidit, Deum obliviscitur, illum quid quasi sensus pro sui ipsius vita vacuum existimat, illum recusat ac pronus diversissima « idola » adorat. Nota propria praesentis saecularismi est profecto gravis neque tantum singulos homines, sed aliquatenus integras com­ munitates attingit; de qua re Concilium iam annotaverat: « Crebriores turbae a religione practice discedunt ». 8 Neque semel egimus de hac materia a christiana religione discessio­ nis, quae, veteres populos christianos gravans, renovatum Evangelii nuntium sine mora exquirit. Attamen desiderium ac necessitas religionis omnino extin­ gui nequeunt. Cuiusque hominis conscientia, cum gravissimas humanae exsistentiae quaestiones audacter aggreditur et in primis quis in vita, in dolore, in morte insit sensus, vocem a sancto Augustino proclamatam nequit sibi non facere pro­ priam : <( Fecisti nos ad te et inquietum est cor nostrum, donec requiescat in te » . Ita hodiernus hominum mundus, ratione 9 semper ampliore et validiore, in conspectum spiritualem ac transcendentem vitae sese aperit, in excitationem exquirendae religionis, in reditum ad sensum rei sacrae et ad orationem, in expostulationem qua in Nomine Domini invocando omnes liberi simus. 5. Praeterea, illas multiplices violentias expendamus qui­ bus persona humana hodie subicitur. Nam, cum illa dignitas, qua imago vivens Dei est (cfr. Gn 1, 26), nec agnoscitur nec amatur, persona humana in maxime indecoras et aberrantes a vero formas « abiecti instrumenti » proicitur, quibus servus misere efficitur a potentiore pendens. Ac « potentior » multis inducitur nominibus: id est ideologia, potestas oeconomica, 8 CONO. O E C U M . V A T . I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 7. 9 S. A U G U S T I N U S , Confessiones, I, 1: CCL 2 7 , 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 401 systemata politica inhumana, technocratia scientifica, praepotentia instrumentorum communicationis. Iterum coram nobis sunt turbae personarum, fratrum ac sororum nostrarum, quo­ rum iura primaria violantur etiam ex nimia tolerantia ac vel ex aperta iniustitia quarundam legum civilium; eaque sunt ius ad vitam et ad integritatem, ius ad domum et ad laborem, ius ad familiam et ad responsabilem procreationem, ius ad partici­ pandam vitam publicam et politicam, ius ad libertatem con­ scientiae et ad fidem religiosam profitendam. Ecquis pueros enumeret non natos, quia in sinu matris sunt occisi, pueros derelictos aut aspere a parentibus tractatus, pue­ ros qui sine amore, sine educatione adolescunt ? Sunt regiones in quibus incolae omnes domo et labore 'carent; ea omnia eis desunt quibus vita degatur digna personae humanae atque iis privantur quae ad vivendum sunt necessaria. Hos dixeri­ mus quasi immensos paupertatis et miseriae, physicae simul et moralis, sacculos qui nunc quasi domi adstant ad principum urbium extrema atque integros hominum coetus ad mortem percutiunt. At id quod in persona sacrum est deleri nequit, quamvis hoc saepius contemnatur et violetur ; cum in Deo omnium crea­ tore et Patre firmissimo extruatur fundamento, sacrum quod in persona inest iterum ac semper praevalet. Ex quo ille sensus dignitatis personalis omnium hominum semper et amplius diffunditur ac vehementius asseveratur. Universos terrae populos quasi beneficum fluentum percurrit eosque pervadit, qui semper et amplius de hominis dignitate conscii fiunt. Nam « homo » prorsus non est « res » aut « obiec­ tum » quo uti possum, sed semper est « subiectum » conscientia et libertate donatum ; qui quidem homo advocatur ut in socie­ tate et historia conscie vivat, in viam valorum spiritualium et religiosorum directus. Nostra tempora ad « humanismos » pertinere dictum est, sed sunt quidam « humanismi », qui ex suo fonte atheo et in saecu- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 402 Officiale larismo intincto in id déclinant ut hominem déprimant ac vel deleant, quod re vera « paradoxum » est; alii vero humanismi ita hominem extollunt ut formas verae idolatriae pertingant; alii tandem eius excelsitatem et miseriam, ex vero, agnoscunt atque totam eius dignitatem manifestant, defendunt eique favent. Index ac fructus ex his fluentis humanisticis est vividior necessitas participationis. Quod lineamentum est praesentis hominum status proprium ac singulare, sine dubio; est verum « signum temporum », quod in variis campis et in diversis viis maturescit; in eo in primis campo mulierum et adulescentium atque in vita ducenda non solum familiari et scholastica, sed etiam culturali, oeconomica, sociali et politica. Universalis simul et individualis prodest exigentia deveniendi in novae culturae humanisticae ductores et quodammodo creatores. 6. 10 Repetamus tandem memoriam illius notae propriae qua praesens hominum status distinguitur: numquam fortasse ut hodie in hominum historia genus humanum quotidie ac fundi­ tus percutitur atque contentionibus quatefit. Notam dixeris multiformem; quae a pluralismo legitimo cogitandi et incepta sumendi distinguitur atque sese extendit in eam infaustam et contrariam positionem personarum, coetuum, classium, na­ tionum atque complexuum nationum. Eaque contrapositio in formas violentiae déclinât, in terrores ubique sparsos, in bella. Nunc quoque nonnulli humanitatis coetus, sed res hodie in amplissimum augetur, suam « omnipotentiam » demonstrare cupientes, illud insane « turris babelicae » construendae expe­ rimentum (cfr. Gn 11, 1-9) renovant, ex quo tantummodo con­ fusiones, pugnae, disgregationes, oppressiones oriuntur. Quare hominum familia tragice in se ipsa conçu ti tur ac dilaceratur. Sed ex altera parte, singulorum hominum ac populorum 10 Cfr. Instrumentum laboris. « De vocatione et missione laicorum in Ecclesia in mundo viginti annis a Concilio Vaticano II elapsis», 5-10. et Acta Ioannis Pauli Pp. II 403 desiderium in inaestimabile pacis bonum in iustitia extingui nequaquam potest. Illa Evangelii beatitudo « Beati pacifici » (Mt 5, 9) vox est quae apud homines nostrae aetatis renovato sensu personat; ut pax et iustitia tandem advenían t multae gentes hodie vivunt, patiuntur in easque assequendas conten­ dunt. Participatio multarum personarum et coetuum in vita societatis est via quae hodie semper amplius concursatur ut ex desiderio pax transeat in rem. In qua via tot christifideles laici alacriter in campo sociali et politico intenti inveniuntur in formis institutionum quam maxime variis aut in voluntario munere ab ipsis assumpto atque in humillimis deserviendo. 7. Hic est ille immensus et laboriosus campus qui coram ope­ rariis protenditur, qui a « Patre familias » in vineam mittuntur. In quo campo Ecclesia praesens est et operatur, id est nos omnes pastores et christifideles, sacerdotes, religiosi et laici. Quae supra memoravimus adiuncta penitus Ecclesiam attin­ gunt; his condicionibus aliquatenus adstringitur, sed non opprimitur, multoque minus superatur, quia Spiritus Sanctus, eius anima, eam in suam missionem sustentat. Ecclesia pernoscit omnes conatus, quos genus humanum in communionem et participationem consequendas perficit, prae­ sentia Iesu Christi, hominis totiusque mundi Redemptoris, ple­ nissime perfici, quamquam difficultates obstant, retardationes et contradictiones insunt, quae ab ipso hominis limite, a pec­ cato, a Maligno inferuntur. Ecclesia conscia est se a Domino missam esse « signum et instrumentum intimae cum Deo unionis totiusque generis humani unitatis » . " Et quamquam plurima obstant, homines sperare possunt et debent: Evangelium vivens ac personale, ipse Christus Iesus novus « nuntius » est, qui gaudium secum fert, eumque 11 CONC. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 404 Ecclesia quotidie nuntiat atque coram omnibus hominibus testatur. In hoc nuntio et in hoc testimonio christifideles laici sedem habent nativam quae suppleri nequit; per eos Ecclesia, signum ac fons spei et amoris, in multiplicibus mundi campis efficitur praesens. CAPUT I 8. Vineae figura multimodis ac diversis sensibus a sacra Scriptura proponitur, eaque in primis mysterium Populi Dei significatur. Hoc interiore aspectu christifideles laici non solum operarii in vinea operantur, sed ipsius vineae pars fiunt, ex verbis Christi : « Ego sum vitis, vos palmites » (Io 15, 5). Prophetae in Vetere Testamento, ut populum electum signi­ ficent, Vineae figura iam utuntur. Israel est vinea Dei, opus Domini, gaudium cordis illius : « Ego autem piantavi te vineam electam » (Ier 2, 21) ; « Mater tua vineae assimilabatur super aquam piantata. Fructus eius et frondes eius creverunt ex aquis multis (...)» (Ez 19, 10); « Vinea facta est dilecto meo in colle pingui ; et saepivit eam et lapides elegit ex illa et plan­ ta vit in ea vites electas (...) » (Is 5, 1-2). Iesus, ut quosdam aspectus Regni Dei aperiat, vineae sym­ bolum adhibet : « Vineam pastinavit homo et circumdedit saepem et fodit lacum et aedificavit turrim et locavit eam agricolis et peregre profectus est » (Me 12, 1 ; cfr. Mt 21, 28 sqq.). Ioannes evangelista nos invitat ut in profundum descendamus nosque ad mysterium vineae pernoscendum inducit; haec est non solum populi Dei, sed etiam ipsius Iesu symbolum et figura. Ipse est vitis et nos, eius discipuli, palmites; Ipse est (( vera vitis », in quam palmites vitaliter inseruntur (cfr. Io 15, 1 sqq.). Concilium Vaticanum I I , dum non paucas imagines sa­ crae Scripturae refert quibus mysterium Ecclesiae illustratur, Acta Ioannis Pauli Pp. II 405 iterum figuram vitis et palmi tum proponit: « Vitis vera Chri­ stus est, vitam et fecunditatem tribuens palmitibus, scilicet nobis, qui per Ecclesiam in ipso manemus, et sine quo nihil possumus facere (Io 15, 1-5) ». 12 Itaque ipsa Ecclesia est vinea evangelica et est mysterium, quia amor et vita Patris et Filii et Spiritus Sancti sunt donum prorsus gratuitum quod omni­ bus qui nati sunt ex aqua et Spiritu (cfr. Io 3, 5) offertur; iique vocantur ut ipsam Dei communionem vivant eamque mani­ festent et in hominum historia, in missione, communicent, ut ait Iesus : « In illo die vos cognoscetis quia ego sum in Patre meo, et vos in me et ego in vobis » (Io 14, 20). Nunc quod autem, tantummodo in intimo Ecclesiae communionis est mysterium, mysterio, christifidelium laicorum « identitas » eiusque originalis dignitas ostenditur; atque in hac tantum intima dignitate eorum vocatio et missio in Eccle­ sia et in mundo definiri possunt. 9. Patres definiendi synodales merito et proponendi necessitatem demonstrarunt descriptionem positivam vocationis et missionis christifidelium laicorum; cui rei assequendae in doctrinam Concilii Vaticani II penitus penetrarunt luce col­ lustrati ex recentissimis Magisterii documentis atque ex expe­ rimento vitae ipsius Ecclesiae a Spiritu Sancto perductae. 13 Concilium antecedentes interpretationes potius negativas superat, dum interrogationi « qui sint fideles laici » respondet, atque in aspectum plane positivum sese aperit et primarium suum propositum manifestat cum asseverat fideles laicos plene ad Ecclesiam pertinere et ad eius mysterium, atque sin­ gularem eorum vocationis notam seu characterem signat, cuius est opus potissimum « ex vocatione propria, res tempo­ rales gerendo et secundum Deum ordinando, quaerere». U 14 regnum Dei «Nomine laicorum, sic Constitutio Lumen gen- CONC. O E C U M . VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 6. u Cfr. Propositio S. 14 CONC. OECUM. VAT. I l , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 31. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 406 Officiale tium eos describit, hic intelleguntur omnes christifideles prae­ ter membra ordinis sacri et status religiosi in Ecclesia sanciti, christifideles scilicet qui, utpote baptismate Christo concor­ porati, in Populum Dei constituti, et de munere Christi sacer­ dotali, prophetico et regali suo modo participes facti, pro parte sua missionem totius populi christiani in Ecclesia et in mundo exercent ». Ac 15 superioribus temporibus Pius XII haec asserebat: « Christifideles, et magis concrete laici, in prima vitae Eccle­ siae inveniuntur acie; per illos Ecclesia societatis humanae vitale est principium. Propterea illi, et quidem praecipue, semper clarius conscii esse debent se non solum ad Ecclesiam pertinere, sed Ecclesiam esse, id est, christifidelium in terris communitatem sub communis Capitis ductu, nempe Romani Pontificis, et Episcoporum in communione cum ipso. Illi sunt Ecclesia (...)». 16 Christifideles laici, ex illa biblica vineae figura, ut cetera Ecclesiae membra, palmites sunt in Christo, vera Vite, radi­ cati, ex quo vivi ac vivificantes efficiuntur. Haec in Christum insertio ex fide et sacramentis initiationis christianae est prima radix ex qua nova christiani condicio in mysterio Ecclesiae exoritur ; haec intimum ac « proprium vultus lineamentum » constituit, in fundamentum omnium vocationum inseritur atque in activa vitae christianae virtute christifidelium laicorum; in Christo Domino, mortuo et resu­ scitato, baptizatus « n o v a creatura» (Gal 6, 15; 2 Cor 5, 17) efficitur, creatura a peccato purificata atque a gratia vivificata. Ex quibus tantummodo, si miras divitias, quas Deus chri­ stiano in baptismo donat, percipimus, illam christifidelis laici « figuram » apte describere possumus. 15 16 Ibid. PITTS XII, (20 februarii 1946): Alloc. Ad E.mos ao Rev.mos Patres Cardinales AAS 38 (1946) 149 (in lingua italica). recenter creatos Acta Ioannis Pauli Pp. II 10. 407 Neque profecto verbis amplificamus cum dicimus cunc­ tam christifidelis laici exsistendi rationem eo fine constare ut ad hanc radicalem novitatem christianam cognoscendam eum deducat; quae a Baptismate, sacramento fidei, promanat, ita ut eius obligationes secundum vocationem a Deo acceptam solvere possit. Ut christifidelis laici « figuram » describamus, in aliis, hos tres primarios aspectus sumamus eosque explicite et directe consideremus : Baptismus in vitam -filiorum Dei nos denuo generat, cum Christo et cum suo corpore quod est Eccle­ sia nos coniungit, nos in Spiritu Sancto ungit atque in eius templum 11. constituit. Memoria repetamus verba quibus Iesus Nicodemum alloquitur : « Amen, amen dico tibi : Nisi quis natus fuerit ex aqua et Spiritu, non potest introire in regnum Dei » (Io 3, 5). Baptisma igitur est nova nativitas, nova generatio. Hunc aspectum doni Baptismatis profecto Petrus aposto­ lus mente agitât cum in illud canticum conclamati « Bene­ dictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, qui secundum magnam misericordiam suam regeneravit nos in spem vivam per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis, in hereditatem incorruptibilem et incontaminatam et immarcescibilem, conservatam in caelis propter vos » (l P e 1, 3-4), eosque appellat christianos qui sunt « renati non ex semine corruptibili sed incorruptibili per verbum Dei vivum et permanens >> (1 Pe 1, 23). Per Baptisma in suo Unigenito Filio Iesu Christo eificimur filii Dei. Cum ex aquis sacri fontis quilibet christianus egre­ ditur, vocem, quae ad ripam fluminis Iordani audita est, et ipse auscultât: « Tu es Filius meus dilectus; in te complacui mihi » (Lc 3, 22), atque cum Filio praedilecto se consociatum intellegit et filium ex adoptione (cfr. Gal 4, 4-7) et Christi fra­ trem effectum esse. Ex quo in intima cuiusque nostrum histo­ ria aeternum Patris consilium adimpletur: « Quos praescivit, Acta Apostolicae Sedis - 408 Commentarium Officiale et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii eius, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus » (Rom 8, 29). Spiritus Sanctus baptizatos constituit filios Dei ac simul membra corporis Christi. Quae Paulus apostolus ad Corinthios perscribit: « In uno Spiritu omnes nos in unum corpus bapti­ zati sumus » (1 Cor 12, 13) ; quare apostolus christifidelibus laicis iterare potest : « Vos autem estis corpus Christi et mem­ bra ex parte » (1 Cor 12, 27) ; « quoniam autem estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in corda nostra » (Gal 4, 6 ; cfr. Rom 8, 15-16). 12. Igitur baptizati, quatenus regenerati ut « filii in Filio », artissimo vinculo sunt « membra Christi ac de corpore (...) Ecclesiae » effecti, ut Concilium Florentinum docet. 17 Etenim baptismus significat incorporationem eamque effi­ cit, mysticam sane sed realem, in crucifixum corpus et glorio­ sum Iesu. Per sacramentum Iesus baptizatum cum sua morte coniungit ut in suam resurrectionem iniungat (cfr. Rom 6, 3-5), a <( vetere homine » eum spoliât atque « novo homine » induit, id est Se ipso: ((Quicumque enim in Christum bapti­ zati estis, Christum induistis », ut Paulus apostolus aperte proclamat (Gal 3, 27; cfr. Eph 4, 22-24; Col 3, 9-10). Ita « multi unum corpus sumus in Christo, singuli autem alter alterius membra » (Rom 12, 5). In his autem Pauli verbis doctrina ipsius Iesu fideliter resonat, qui mysticam unitatem discipulorum cum Se ipso et inter eos revelavit eamque quasi imaginem et propagationem proponit arcanae illius communionis quae Patrem cum Filio coniungit et Filium cum Patre in vinculo amoris Spiritus Sancti (cfr. Io 17, 21). Haec autem eadem est unitas de qua Iesus loquitur cum imaginem vitis et palmitum refert: « Ego sum vitis, vos palmites » (Io 15, 5), quae imago non solum 1 7 CONC. OECUM. FLORENTINUM, Decr. pro Armeniis: DS 1314. Acta Ioannis Pauli Pp. II 409 profundam discipulorum intimitatem cum Iesu illustrat, sed etiam vitalem et mutuam discipulorum communionem inter se dilucidat : omnes palmites unius Vitis. 13. Alia imagine, id est aedificii, Petrus apostolus bapti­ zatos « lapides vivos » definit, in Christo « lapide angulari » aedificatos, atque in « domum spiritualem » construendam destinatos (1 P e 2, 5 sqq.). Quae imago in alium aspectum no­ vitatis Baptismi nos inducit, ita a Concilio Vaticano II expla­ natum: <( Baptizati, enim, per regenerationem et Spiritus Sancti unctionem consecrantur in domum spiritualem ». 18 Spiritus Sanctus baptizatum « ungit » eumque indelebili suo charactere signat (cfr. 2 Cor 1, 21-22) et templum spirituale constituit, id est ex unione et conformatione cum Iesu Christo eum sacra Dei praesentia replet. Hac autem spirituali « unctione » christianus verba Iesu quodam modo repetere potest: « Spiritus Domini super me; propter quod unxit me evangelizare pauperibus, misit me praedicare captivis remissionem et caecis visum, dimittere confractos in remissione, praedicare annum Domini accep­ tum » (Lc 4, 18-19; cfr. Is 61, 1-2). Ita baptizatus ex Baptisma­ tis effusione cum ipsa Iesu Christi, Messiae Salvatoris, mis­ sione participat. 14. Apostolus Petrus baptizatos, « sicut modo genitos infan­ tes », his verbis alloquitur: ((Ad quem accedentes, lapidem vivum, ab hominibus quidem reprobatum, coram Deo autem electum, pretiosum, et ipsi tamquam lapides vivi aedificamini domus spiritualis in sacerdotium sanctum offerre spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum (...). Vos autem genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus in acquisitionem, ut virtutes annuntietis eius, qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum (...) » (i Pe 2, 4-5. 9). " CONC. O E C U M . VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 1 0 . 27 - A. A. S. 410 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Haec est sane nova gratiae et dignitatis baptismatis nota: christifideles laici, ex parte sua, participes efficiuntur triplicis muneris sacerdotalis, prophetici et regalis Iesu Christi. Quae nota ex memoria et traditione viva Ecclesiae numquam disce­ dit. Hoc, ut exemplum afferamus, ex verbis Sancti Augustini plane ostenditur, qui, dum psalmum 26 explicat, haec dicit: « Unctus est enim ille David ut rex. Et solus tunc ungebatur rex et sacerdos; duae istae illo tempore unctae personae. In duabus personis praefigurabatur futurus unus rex et sacerdos, utroque munere unus Christus, et ideo Christus a chrismate. Non solum autem caput nostrum unctum est, sed et corpus eius nos ipsi (...). Ideo ad omnes christianos pertinet unctio; prioribus autem Veteris Testamenti temporibus ad duas solas personas pertinebat. Inde autem apparet Christi corpus non esse, quia omnes ungimur : et omnes in illo et Christi et Chri­ stus sumus, quia quodammodo totus Christus et caput et corpus est ». 19 Vestigia Concilii Vaticani II insequentes, ab ineunte mini­ 20 sterio nostro pastorali, hanc dignitatem sacerdotalem, propheti­ cam et regalem universi populi Dei laudando extulimus : « Ille qui ex Virgine Maria natus est, fabri Filius, ut putabatur, Filius Dei vivi, ut Petrus confessus est, venit ut in "sacer­ dotum regnum" nos omnes constitueret. Concilium Vatica­ num II huius potestatis mysterium atque missionem Chri­ sti Sacerdotis, Prophetae-Magistri, Regis re quidem vera in Ecclesia prosequi nobis in memoriam revocavit. Omnes, Dei Populus universus huius triplicis missionis est particeps ». 21 Christifideles laici hac Adhortatione iterum invitantur ut rursus legant, meditentur sibique prorsus assimilent studiosa cognitione et amore uberem et fecundam Concilii doctrinam de 19 S. A U G U S T I N U S , Enarr. in Ps. XXVI, I I , 2: 20 Cfr. CONC. OECUM. VAT. I l , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 1 0 . 21 IOANNES P A U L U S I I , Homilia In platea Sancti Petri, ob initium ministerii Summi catholicae Ecclesiae Pastoris ( 2 2 Octobris 1 9 7 8 ) : CCL 3 8 , 1 5 4 sq. AAS 70 ( 1 9 7 8 ) 9 4 6 (in lingua italica). 411 Acta Ioannis Pauli Pp. II eorum participatione cum triplici Christi munere. 22 Primaria huius doctrinae elementa subinde exponimus summatim. Christifideles laici participes sunt muneris sacerdotalis per quod Iesus ad gloriam Patris et in salutem omnium gentium se ipse in cruce obtulit et in sacra Eucharistiae celebratione perpetuo se offert. Baptizati, in Christum Dominum incorpo­ rati, cum eo et cum eius sacrificio coniunguntur, se ipsos sua­ que opera offerendo (cfr. Rom 12, 1-2). Haec Concilium decla­ rat, dum de christifidelibus laicis agit : « Omnia enim eorum opera, preces et incepta apostolica, conversatio coniugalis et familiaris, labor quotidianus, animi corporisque relaxatio, si in Spiritu peragantur, imo molestiae vitae si patienter susti­ neantur, fiunt spirituales hostiae, acceptabiles Deo per Iesum Christum (cfr. 1 P e 2, 5), quae in Eucharistiae celebratione, cum dominici Corporis oblatione, Patri piissime offeruntur. Sic et laici, qua adoratores ubique sancte agentes, ipsum mun­ dum consecrant ». Praeterea, 23 cum munus propheticum Christi participant, « qui et testimonio vitae et verbi virtute Regnum proclamavit Patris », 24 christifideles laici idonei fiunt et obstriguntur ut Evangelium ex fide suscipiant idque verbis et operibus nuntient, atque quod in mundo malum est fortiter indicare minime haesitent. Cum Christo, « propheta magno » (cfr. Lc 7, .16), concorporati, atque, in Spiritu, Christi resuscitati « testes » effecti, christifideles laici tum sensum fidei supernaturalis Ecclesiae participant, quae « in credendo falli nequit N , 2 5 tum gratiae verbi fiunt participes (cfr. Act 2, 17-18; Apc 19, 10). Advocantur etiam ut novitatem et virtutem Evangelii in vita quotidiana, familiari et sociali manifestent et illustrent, ac 22 Cfr. iteratam propositionem huius doctrinae in Instrumento laboris, « D e voca­ tione et missione laicorum in Ecclesia et in mundo viginti annis a Concilio Vaticano II elapsis», 25. 23 CONC. OECUM. » Ibid., 35. Ibid., 12. 25 VAT. Il, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 34. 412 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale simul in contradictionibus huius aetatis patienti et forti animo spem gloriae « etiam per vitae saecularis structuras expri­ mant N . 2 6 Cum a Christo, Domino et Rege universi mundi, christi­ fideles laici plene possideantur, participant de eius munere regali, atque ab eo in servitium Regni Dei et in huius diffu­ sionem per generis humani historiam convocantur. Hanc chri­ stianam « regalitatem » vivunt praecipue ex pugna spirituali ut ipsi in se regnum peccati vincant ac superent (cfr. Rom 6, 12) ac deinde sese offerendo ad serviendum, in caritate et iustitia, ipsi Iesu Christo qui in omnibus fratribus, praesertim in minimis, praesens perpetuo inest (cfr. Mt 25, 40). Sed christifideles laici vocantur modo singulari ut univer­ sae creaturae originariam virtutem iterum tribuant. Nam, dum hanc creaturam in verum hominis bonum ordinant, ea virtute quae a vita gratiae sustentatur, fideles de illa partici­ pant potestate eamque exercent qua Iesus resuscitatus ad Se omnia trahit ac Se cum his Patri subicit, ita ut Deus sit omnia in omnibus (cfr. Io 12, 32; 1 Cor 15, 28). Prima autem radix huius participationis christifidelium laicorum cum triplici Christi Sacerdotis, Prophetae et Regis munere in unctione Baptismatis invenitur, in Confirmatione evolvitur, in Eucharistia consummatur atque ex illa intima vi sustentatur. Haec participatio singulis christifidelibus lai­ cis datur sane, sed quatenus unum Domini Corpus confor­ mant. Etenim Iesus Ecclesiam quatenus est suum Corpus sua­ que Sponsa suis cumulat donis. Ex quo singuli triplicis muneris Christi participes sunt quatenus et ipsi membra sunt Ecclesiae, quae Petrus apostolus aperte declarat cum bapti­ zatos definit genus electum, regale sacerdotium, gentem sanc­ tam, populum in acquisitionem Dei (cfr. i P e 2, 9). Sed quoniam participatio fidelium laicorum cum triplici Christi 26 Ibid., 35. 413 Acta Ioannis Pauli Pp. II munere a communione cum Ecclesia dérivât, ideo necesse est ut fideles illam vivant eamque in communione et ad augmen­ tum huius communionis opere exerceant. De quibus beatus Augustinus apprime scribit : « Sicut omnes christos dicimus propter mysticum chrisma, sic omnes sacerdotes, membra sunt unius sacerdotis N . 15. quoniam 2 7 Intima christiana « novitas » est fundamentum et titu­ lus quo omnes in Christo baptizati, omnia Populi Dei membra, sunt aequalia : « Communis dignitas membrorum ex eorum in Christo regeneratione, communis filiorum gratia, commu­ nis ad perfectionem vocatio, una salus, una spes indivisaque caritas ». 28 Ex ipsa communi dignitate Baptismi christifidelis laicus corresponsabilis est, una cum ministris ordinatis, reli­ giosis viris et mulieribus, missionis Ecclesiae. Sed communis dignitas ex Baptismo in christifideli laico modum prae se fert quo a presbytero, religioso aut religiosa eum distinguit, quin tamen ab his separet. Concilium Vati­ canum II hanc singularem rationem docet in indole saeculari constare:-« Laicis indoles saecularis propria et peculiaris est ». 29 Ut hanc condicionem ecclesialem christifidelis laici plene, apte, specifice percipiamus, introspiciamus oportet quod insit pondus theologicum in hac indole saeculari sub lumine pro­ positi Dei salvandi hominem et ipsius mysterii Ecclesiae. Ut verba Pauli VI recolamus Ecclesia « authenticam ra­ tionem habet saecularem, suae intimae naturae inhaerentem atque missioni, cuius radix verbi Incarnati mysterio profunde inest, et quae a suis membris, modis diversis, in rem dedu­ citur ». 27 N S. 30 AUGUSTINUS. CONC. De Civitate Dei, OECUM. VAT. I I , Const. XX, dogm. 10: CCL 48, de Ecclesia 720. Lumen gentium, 32. 29 mei, 30 P A U L U S V I , Allocutio Institutorum Saecularium sodalibus 3i. AAS 64 (1972) 208 (in lingua italica). (2 Februarii 1972): Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 414 Officiale Etenim, Ecclesia in mundo vivit, quamquam de mundo minime est (cfr. Io 17, 16), et mittitur ut opus redemptionis Iesu Christi prosequatur, quod « dum homines salvandos de se spectat, totius quoque ordinis temporalis instaurationem complectitur ». 31 Omnia membra Ecclesiae profecto hanc indolem saecula­ rem participant, sed forma diversa'. Christifidelium laicorum modum Speciatim participatio agendi et exercendi habet proprium, qui, ex verbis Concilii, ipsorum est « proprius et peculiaris » ; hic autem modus locutione « indoles saecularis » significatur. 32 Concilium, dum condicionem saecularem fidelium laico­ rum describit, hanc in primis designat ut locum in quo Deus eos singulariter vocat: « Ibi a Deo vocantur ». verbis quasi dynamicis proponitur : fideles 33 Hic « locus » laici « in sae­ culo vivunt, scilicet in omnibus et singulis mundi officiis et operibus et in ordinariis vitae familiaris et socialis condicio­ nibus, quibus eorum exsistentia quasi contexitur n . 3 4 Ipsi igi­ tur sunt personae quae vita hominum communi in mundo vivunt, studiis vacant, laborem exercent, necessitudines ami­ citiae, societatis, professionis, cultus animi, aliarum rerum habent. Concilium indolem propriam considerat non ut notam exteriorem aut rerum ambitu coartatam, sed rem quae desti­ natur ut in Iesu Christo sensus plenitudinem consequatur. 35 Quae iterum Concilium plene confirmat: « Ipsum enim Verbum incarnatum humanae consortionis particeps esse voluit (...). Necessitudines humanas, imprimis familiares, ex quibus ratio­ nes sociales oriuntur, sanctificavit, legibus suae patriae volun- " CONC. OECUM. VAT. II, Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 5. 32 33 * 35 CONC. OECUM. Ibid. IUd. Cfr. ibid., 48. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 3 1 . 415 Acta Ioannis Pauli Pp. II tarie subditus. Vitam opificis sui temporis et regionis propriam ducere voluit w. 36 Quare « mundus » efficitur rerum ambitus et medium vo­ cationis christianae fidelium laicorum; nam ipse mundus ad glorificandum Patrem in Christo destinatur. Ex quibus Con­ cilium sensum proprium ac peculiarem vocationis divinae, qua christifideles laici vocantur, maxima perspicuitate potest indicare. Hi enim non vocantur ut eam vivendi rationem, quam in mundo degunt, deserant; nam Baptismus a mundo illos nullo modo separat, ut Paulus apostolus explicite docet: « Unusquisque, in quo vocatus est, fratres, in hoc maneat apud Deum » (1 Cor 7, 24); sed vocationem his attribuit quae condicionem illam intramundanam plane perspicit: nam « vo­ cantur ut, suum proprium munus exercendo, spiritu evan­ gelico ducti, fermenti instar ad mundi sanctificationem velut ab intra conferant, sicque praeprimis testimonio vitae suae, fide, spe et caritate fulgentes, Christum aliis manifestent». 37 Ita ratio exsistendi et agendi in mundo christifidelibus laicis proponitur quae non est solummodo realitas quaedam anthro­ pologica et sociologica, sed etiam et specifice theologica et ecclesialis. Etenim in eorum adiunctis intramundanis ipse Dominus suum propositum manifestat ac singularem vocatio­ nem eis communicat, eaque est « res temporales gerendo et secundum Deum ordinando, regnum Dei quaerere ». 38 Haec sane prospicientes Patres synodales edixerunt : « Sae­ cularis indoles fidelis laici non est ergo definienda tantummodo sociologico sensu, sed praesertim theologico. Nota saecularis intellegenda est sub luce actus creatoris et redemptoris Dei, qui mundum viris et mulieribus tradidit, ut in opere creationis participent, ab influxu peccati creationem libèrent et seipsos 36 CONC. OECUM. VAT. II, Const. past. de Ecclesia in mundo huius Gaudium et spes, 3 2 . 37 » CONC. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 3 1 . Ibid. temporis Acta Apostolicae 416 Sedis - Commentarium Officiale sanctificent in matrimonio vel vita coelibi, in familia, in pro­ fessione et in variis activitatibus societatis ». 39 Quae Ecclesialis condicio christifidelium laicorum eœ novi­ tate christiana radicitus definitur atque indole saeculari insi­ gnitur. 40 Imagines evangelicae salis, lucis, fermenti, quamquam omnibus discipulis Iesu in universum proponuntur, sígnate tamen et specifice christifidelibus laicis aptantur. Imagines sunt refulgenti sensu praestantes; his enim intima insertio et plena christifidelium laicorum participatio in his terris, in hoc mundo, in nostra hominum communitate plane asseritur sicut, et in primis, ipsa novitas et ratio originalis huius inser­ tionis huiusque participationis quae destinantur ad salutis Evangelium diffundendum. 16. Dignitas christifidelium laicorum nobis penitus osten­ ditur cum primam et originalem consideramus vocationem quam Pater in Christo per Spiritum Sanctum singulis eorum dirigit: vocationem ad sanctitatem, ad perfectam caritatem. Qui est sanctus dignitatis discipulo Christi collatae perquam amplum testimonium est. Verba Concilii Vaticani II de universali vocatione ad sanctitatem dilucida splendent claritate. Haec singularis et primaria nota omnibus Ecclesiae filiis et filiabus potest dici concredita a Concilio quod congregatum est ad vitam chri­ stianam secundum Evangelium renovandam. 39 Propositio 40 «Laici, sacerdotalis, dignitatis ad pro Laicis [1987] Cfr. Dei regalis et mystici Christi missio et per Corporis est quasi (IOANNES P A U L U S Deum II, viventes. adventicium characteristica. secundum membra, baptismum excolunt in mundo ordinatum, gerendo (Lumen gentium, 31) » 41 Populi et pertinent temporales X, 1 iure prophetici divitias exprimunt et fieri potest, "res autem 4- pleno ministerium Haec 41 et Eorum ordinando, Angelus triplicis muneris participes, Id quod huius pro exceptionale propriae vocationis 1987] : qui mandatum regnum Dei [15 Martii suae illis est quaerere" Insegnamenti, 561). praecipue caput V Constitutionis dogmaticae Lumen quo agitur « d e universali vocatione ad sanctitatem in Ecclesia». gentium, 39-42, in Acta Ioannis Pauli Pp. II 417 nota non est communis exhortatio moraliter facta, sed est instans necessitas e mysterio Ecclesiae promanans quae nullo modo supprimi potest; ipsa enim Ecclesia est Vinea electa, per quam palmites vivunt et crescunt eodem sancto et sanctificante Christi Domini suculento umore; ipsa est Corpus mysti­ cum, cuius membra eandem sanctitatis vitam Capitis, quod Christus est, participant; ipsa est Sponsa a Domino Iesu praedilecta, quam ut sanctificaret se ipse tradidit (cfr. Eph 5, 25 sqq.). Spiritus, qui naturam humanam Iesu in sinu Virginis Mariae sanctificavit (cfr. Lc 1, 35), ipse est qui in Ecclesia commoratur et operatur ut eandem Filii Dei incarnati sanctitatem cum ea communicet. Urget, ut numquam alias, ut omnes christiani nunc de­ mum illam Evangelii viam renovatam ingrediantur atque apostoli hortationem animo generoso suscipiant « et ipsi sancti in omni conversatione » (1 P e 1, 15) sint. Synodus extraordi­ naria anno 1985 congregata, viginti annis a Concilio exactis, in hanc urgentem necessitatem peropportune institit : « Quia Ecclesia in Christo mysterium est debet ut signum et instru­ mentum sanctitatis considerari (...). In circumstantiis diffi­ cillimis per totam historiam Ecclesiae, semper sancti et sanctae fuerunt fons et origo renovationis. Hodie sanctis vehementer egemus a Deo assidue imploran dis ». 42 Omnes in Ecclesia, quia proprie eiusdem sunt membra, communem vocationem ad sanctitatem accipiunt eamque par­ ticipant. Ad quam merito sane fideles laici vocantur, quin di­ scrimina esse possint cum aliis Ecclesiae membris: « Cunctis proinde perspicuum est, omnes christifideles cuiuscumque status vel ordinis ad vitae christianae plenitudinem et caritatis perfectionem vocari » ; 4 2 II COETUS GEN. 43 EXTBAORD. « Omnes igitur christifideles ad sancti- SYNODI EPISCOPORUM (1985), Ecclesia sub Verbo mysteria Christi celebrans pro salute mundi. Relatio finalis, I I , A, 4. 41 CONC. OECUM. VAT. I l , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4 0 . Dei Acta Apostolicae 418 Sedis - Commentarium Officiale tatem et proprii status perfectionem prosequendam invitantur et tenentur w. 44 Etenim vocatio ad sanctitatem radices in Baptismo habet atque in reliquis sacramentis iterum proponitur, in primis in sacra Eucharistia; christiani Iesum Christum induti atque in suo Spiritu potati sunt « sancti » ; et ideo aptati et abstricti ad eam sanctitatem, quae in eo quod sunt inest, in eo quod agunt manifestandam. Paulus apostolus omnes christianos constanter admonet ut vivant « sicut decet sanctos » (Eph 5, 3). Vita secundum Spiritum, cuius fructus est sanctificatio (cfr. Rom 6, 22; Gal 5, 22), suscitat atque exquirit ab omnibus et singulis baptizatis ut Iesum Christum insequantur et imitentur, in Beatitudinibus amplectendis, in verbo Dei audiendo et meditando, in vita liturgica et sacramentali Ecclesiae ratione conscia et actuosa participanda, in precibus adhiben­ dis privatim, in familia, in communitate, in fame et siti iusti­ tiae procurandis, in praecepto amoris in omnibus vitae adiunctis exercendo et in fratribus praecipue pueris, paupe­ ribus et parentibus inserviendo. 17. Vocatio christifidelium laicorum ad sanctitatem secum fert ut vita secundum Spiritum exprimatur speciatim se in­ serendo in rebus temporalibus et participando in navitatibus terrenis. Iterum apostolus admonet : « Et omne quodcumque facitis in verbo aut in opere, omnia in nomine Domini Iesu gratias agentes Deo Patri per ipsum » (Col 3, 17). Et Conci­ lium, dum verba apostoli ad christifideles laicos accommodât, 44 Ibid., 42. Haec sollemnia et indubia asserta Concilii fundamentalem fidei christianae veritatem iterum nobis proponunt. Ita, exempli gratia, Pius XI in Litteris Encyclicis Casti connubii, qua sponsos christianos alloquitur, simum totius Dominus, sanctitatis exemplar hominibus omnes cuiuscumque sunt a condicionis Deo et ait: propositum, quamcumque «Scilicet absolutisquod est honestam Christus vitae ra­ tionem inierunt, possunt ac debent imitari atque, Deo adiuvante, ad summum quoque christianae pervenire»: perfectionis fastigium, AAS 22 (1930) 548. ut complurium Sanctorum exemplis comprobatur, Acta Ioannis Pauli Pp. II 419 graviter asseverat : « Neque curae familiares neque alia nego­ tia saecularia extranea debent esse a spirituali vitae ratione ». 45 Atque Patres synodales dicunt : « Unitas vitae fidelium lai­ corum maximi momenti est; ipsi enim ordinaria vita profes­ sionali et sociali sanctificari debent. Ut suae ergo vocationi respondeant, fideles laici activitates quotidianas videre debent ut occasionem sese coniungendi cum Deo eiusque voluntatem adimplendi necnon serviendi ceteris hominibus eosque ad communionem cum Deo in Christo perducendi Oportet ut fideles laici vocationem ad sanctitatem perci­ piant et vivant, potius quam ut obligationem exigen tem et irrenuntiabilem, ut refulgens illius infiniti amoris signum quo Pater in suae sanctitatis vitam eos regeneravit. Tunc ergo haec vocatio habenda est pars essentialis quae separari nequit a nova Baptismatis vita; et inde elementum est constitutivum eorum propriae dignitatis. Vocatio pariter ad sanctitatem peni­ tus cum missione conectitur et cum officio conscie explendo, quae fidelibus laicis in Ecclesia et in mundo concredita sunt. Etenim ipsa sanctitas, qua vivunt et quae a participatione vitae sanctitatis Ecclesiae dérivât, primam et fundamentalem ope­ ram affert ad Ecclesiam aedificandam quatenus est « Commu­ nio Sanctorum ». Exinde ante oculos fide collustratos mirus expanditur conspectus, in quo tot adsunt christifideles laici, viri et mulieres, qui in ipsa vita et actionibus quotidianis saepe non observati ac vel non aestimati, incogniti proceri­ bus terrae, sed a Patre vero amore perspiciuntur, operarii evadunt indefessi qui in vinea Domini allaborant, sunt humi­ les et magni artifices, pro certo ! ex gratiae Dei potentia, qui in augmentum Regni Dei per hominum historiam operantur. Deinde, sanctitas essentiale praesuppositum dici debet et insubstituibilis condicio ad missionem salutis in Ecclesia com­ plendam. Sanctitas Ecclesiae est profecto secretus fons et men45 CONO. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 4. 46 Propositio 5. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 420 sura infallibilis eius operositatis apostolicae et impetus mis­ sionarii. Hac tantum ratione, qua Ecclesia, Christi Sponsa, se ab Eo amari sinit eumque amat, ipsa efficitur, ex Spiritu, Mater fecunda. Imaginem biblicam iterum sumamus; palmites oriuntur et propagantur eo quod in vite inseruntur: « Sicut palmes non potest ferre fructum a semetipso, nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in me manseritis. Ego sum vitis, vos palmites. Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere » (Io 15, 4-5). Peropportunum est nunc commemorare sollemnem fidelium laicorum, virorum et mulierum, proclamationem qui in nu­ merum beatorum et sanctorum per mensem Synodi sunt co­ optati. Universus Populus Dei, et in primis christifideles laici, nunc nova sanctitatis exempla prae se habent novosque vir­ tutum heroicarum testes, qui in condicionibus communibus et vitae humanae per vulgatis aetatem degerunt. Quae Patres synodales animadverterunt : « Ecclesiae particulares, speciatim sic dictae Ecclesiae iuniores, attente inter sua membra viros et mulieres recognoscant, qui in talibus condicionibus, quae sunt ordinariae condiciones mundi et coniugalis status, testi­ monium sanctitatis praebuerunt et qui pro aliis exemplum esse possunt, ut, si casus ferat, illos beatificandos et canonizandos proponant » . 47 Dum his cogitationibus, de condicione ecclesiali christifi­ delis laici definienda, finem imponimus, pernotam monitionem Sancti Leonis Magni in memoriam revocemus: Christiane, dignitatem tuam! n. 48 Similibus « Agnosce, o verbis Sanctus Maximus, Episcopus Taurinensis, admonebat eos qui sancti Baptismi unctionem receperant: « Considerate ergo honorem quem in illo estis mysterio consecuti! 47 Propositio 48 S. LEO M A G N U S , Sermo XXI, 3: 8. 49 S. M A X I M U S , Tract. III de Baptismo: S. Ch. 22 bis, 72. PL 57, 779. Omnesque baptizati 421 Acta Ioannis Pauli Pp. II ad verba Sancti Augustini ponderanda invitantur: « Gratu­ lemur et agamus gratias, non solum nos christianos factos esse, sed Christum (...). Admiramini, gaudete, Christus facti sumus! w. 50 Dignitas christiana, quae est fons ex quo omnia Ecclesiae membra sunt aequalia, spiritum communionis et fraternitatis roborat et promovet atque simul secreta efficitur virtus inti­ mae incitationis apostolicae et missionariae fidelium laicorum. Dignitas est haec qua maxima exiguntur; operariorum est dignitas qui a Domino advocantur ut in vinea sua laborent. Quae in Concilio legimus: « Omnibus igitur laicis onus prae­ clarum incumbit adlaborandi, ut divinum salutis propositum ad universos homines omnium temporum et ubique terrarum magis magisque pertingat ». 51 CAPUT II 18. Christi rursus audiamus verba: « Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est (...). Manete in me, et ego in vobis » (Io 15, 1-4). Simplicibus hisce verbis mysteriosa illa communio nobis innotescit qua tum Dominus et eius discipuli, tum Christus et baptizati unitate vinciuntur; communio scilicet viva et vivifi­ cans, cuius vi christiani non amplius ad se pertinent sed, viti veluti palmites inserti, Christi proprietas exsistunt. Christianorum cum Christo communio habet, velut prototypum, fontem, scopum, eandem illam communionem quam Filius ipse, in dono Spiritus Sancti, habet cum Patre; christiani ergo, cum uniuntur Filio in amoris vinculo ipsius Spiritus, Patri uniuntur. Prosequitur Iesus : « Ego sum vitis, vos palmites » (Io 15, 5). Ex hac igitur christifidelium in Christo communione exo50 S. A U G U S T I N U S , In loann. Evang. tract., 2 1 , 8: 51 CONO. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 3 3 . COL 3 6 , 2 1 6 . 422 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ritur christianorum inter sese communio, cum omnes palmites sint unius Vitis, qui Christus est. Atque in hac fraterna com­ munione Dominus Iesus ostendit et mirabilem imaginem et arcanam participationem in illa intima dilectionis vita Patris, Filii et Spiritus Sancti. Pro hac communione precem Iesus effundit: « Ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint: ut mundus credat quia tu me misisti » (Io 17, 21). Huiusmodi communio ipsum est Ecclesiae mysterium, ut recte Concilium Vaticanum II meminit, celeberrima illa verba adhibens Sancti Cypriani : « Sic apparet universa Ecclesia sicut "de unitate Patris et Filii et Spiritus Sancti plebs adu­ nata" » . 52 Atque ad hoc Ecclesiae-Communionis animadvertendum mysterium ex more invitamur ineunte eucharistica celebratione, cum scilicet sacerdos nos verbis Apostoli Pauli consalutat : « Gratia Domini Iesu Christi et caritas Dei et com­ municatio Sancti Spiritus cum omnibus vobis » (2 Cor 13, 13). Postquam ergo adumbrata est « imago » christifidelis laici in sua ipsius dignitate, consideranda venit eiusdem missio et responsabilitas in Ecclesia et in mundo; quae tamen vix pote­ runt intellegi nisi intra vivum contextum Ecclesiae-Commu­ nionis. 19. Haec est enim definitio potior quam de se ipsa proposuit Ecclesia per Concilium Vaticanum I I , ut meminit Synodus Extraordinaria anni 1985, celebrata elapso vigesimo anno ab eventu conciliari: «Ecclesiologia communionis idea cen­ tralis ac fundamentalis in documentis Concilii est. KoinoniaCommunio, in Sacra Scriptura fundata, in Ecclesia antiqua et in Ecclesiis Orientalibus usque ad nostros dies magno honore habetur. Inde a Concilio Vaticano II multum factum est ut Ecclesia tamquam communio clarius intellegeretur ac magis concrete traduceretur in vitam. Quid vero vox complexa 52 CONC. OECUM. VAT. I i , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4. 423 Acta Ioannis Pauli Pp. II "communio" significat? Fundamentaliter agitur de commu­ nione cum Deo per Iesum Christum in Spiritu Sancto. Haec communio habetur in Verbo Dei et sacramentis. Baptismus est ianua ac fundamentum communionis Ecclesiae; Eucharistia totius vitae christianae fons et culmen est (cfr. LG 11). Com­ munio Corporis Christi eucharistici significat et efficit, seu aedificat, intimam omnium fidelium communionem in Corpore Christi quod est Ecclesia (cfr. l Cor 10, 16 sq.)». 53 Absoluto autem Concilio, Paulus VI sic christifideles allo­ quebatur: « Ecclesia est communio. Sed quid communio in hac re sonat? Vos remittimus ad illam catechismi paragra­ phum quae de sanctorum communione agit. Ecclesia idem ac sanctorum communio est, ubi per sanctorum communio­ nem duplex significatur vitalis participatio : incorporatio nempe christianorum in vitam Christi et circulatio unius eiusdemque caritatis intra cunctam compaginem fidelium, in hoc et in alio mundo. Unio cum Christo et in Christo, unio inter christianos in Ecclesia » . M Biblicae imagines, per quas nos Concilium in contempla­ tionem mysterii Ecclesiae inducit, eminere efficiunt realitatem Ecclesiae-Communionis in ea communionis ratione quae dis­ rumpi non potest christianorum cum Christo et christiano­ rum inter se. Imagines autem illae sunt de ovili, de grege, de vite, de spirituali aedificatione, de civitate sancta. 55 Prae­ valet autem imago corporis, qua maxime utitur Paulus Apo­ stolus, cuius semper nova et praeclara doctrina perplurimae Concilii paginae redundant. 56 Ipsum vero Concilium ex ple­ niore historia salutis Ecclesiae imaginem tamquam Dei Po­ pulum denuo assumit atque proponit: 5 3 II COETUS GEN. EXTBAOBD. SYNODI EPISCOPORUM « Placuit tamen Deo (1985), Ecclesia sub Verbo Dei mysteria Christi celebrans pro salute mundi. Relatio finalis, I I , C, 1. 54 P A U L U S V I , Alloc, diei 8 Iunii 1 9 6 6 : Insegnamenti, IV (1966) 794 (textus In lingua italica). 55 56 Cfr. CONC. OECUM. Cfr. ibid., 7 et passim. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 424 Officiale homines non singulatim, quavis mutua connexione seclusa, sanctificare et salvare, sed eos in populum constituere, qui in veritate Ipsum agnosceret Ipsique sancte serviret». 57 Eademque Constitutio Lumen gentium a primis ipsis lineolis eandem hanc sententiam mirabili ratione in compendium con­ trahit cum asserit « Cum autem Ecclesia sit in Christo veluti : sacramentum seu signum et instrumentum intimae cum Deo unionis totiusque generis humani unitatis (...) ». 58 Realitas ergo Ecclesiae-Communionis evadit pars integrans, immo centrum « mysterii » seu divini de hominum salute pro­ positi. Hinc est quod ecclesialis communio non adaequate expli­ catur si velut realitas mere et simpliciter sociologica vel psy­ chologica intellegatur. Ecclesia-Communio est « novus » qui­ dam populus, (( messianicus » populus, populus scilicet qui (( habet pro capite Christum, (...) pro conditione dignitatem libertatemque filiorum Dei, (...) pro lege mandatum novum diligendi sicut ipse Christus dilexit nos, (...) pro fine Regnum Dei, (...) (atque est) a Christo in communionem vitae, caritatis et veritatis constitutus ». 59 Vincula proinde quibus novi Populi membra inter sese, ac praecipue cum Christo, vinciuntur, non illa sunt « carnis » et « sanguinis », sed illa spiritualia atque adeo illa quae a Spiritu Sancto proveniunt, quem baptizati omnes accipiunt (cfr. Il 3, 1). Nam ille Spiritus qui ab aeterno unam et indivisam co­ agmentat Trinitatem, qui « ubi venit plenitudo temporis » (Gal 4, 4) humanam carnem indissolubiliter unit Filio Dei, ille ipse Spiritus manet per decurrentem christianorum seriem ininterruptus et inexhauribilis communionis fons in Ecclesia et Ecclesiae. 57 Ibid., 9. » Ibid., l. Ibid., 9. 59 Acta Ioannis Pauli Pp. II 20. Communio ecclesialis evadit, si ad amussim loquimur, quaedam communio « organica », haud dissimilis illi qua viget omne corpus vivum et operans; praelucet enim vel maxime ex simul praesentibus diversitate et complementarietatem sive charismatum, sive responsabilitatis. Per hanc igitur diver­ sitatem et complementarietatem quilibet laicus christifidelis in relationem venit cum toto corpore, cui proinde propriam exhi­ bet contribuendi vim. De hac organica cum mystico Christi Corpore commu­ nione peculiariter instat Apostolus Paulus, cuius ditissimam doctrinam denuo exaudiré possumus in ea synthesi quam Con­ cilium eduxit. Christus enim, ut in Constitutione Lumen gen­ tium legere est, « communicando (...) Spiritum suum, fra­ tres suos, ex omnibus gentibus convocatos, tamquam corpus suum mystice constituit. In corpore illo vita Christi in cre­ dentes diffunditur (...). Sicut vero omnia corporis humani membra, licet multa sint, unum tamen corpus efformant, ita fideles in Christo (cfr. 1 Cor 12, 12). Etiam in aedificatione cor­ poris Christi diversitas viget membrorum et officiorum. Unus est Spiritus, qui varia sua dona, secundum divitias suas atque ministeriorum necessitates, ad Ecclesiae utilitatem dispertit (cfr. 1 Cor 12, 1-11). Inter quae dona praestat gratia Aposto­ lorum, quorum auctoritati ipse Spiritus etiam charismaticos subdit (cfr. 1 Cor 14). Idem Spiritus per Se suaque virtute atque interna membrorum connexione corpus unificans, cari­ tatem inter fideles producit et urget. Unde, si quid patitur unum membrum, compatiuntur omnia membra; sive si unum membrum honoratur, congaudent omnia membra (cfr. 1 Cor 12, 2 6 ) » . 60 Unus ergo idemque Spiritus dynamicum semper est princi­ pium tum varietatis tum etiam unitatis in Ecclesia et Ecclesiae. Sed in Constitutione Lumen gentium rursus legimus: «° Ibid., 28 - A. A. S. i. « Ut Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 426 Officiale autem in Illo (Christo) incessanter renovemur (cfr. Eph 4, 23), dedit nobis de Spiritu suo, qui unus et idem in Capite et in membris exsistens, totum corpus ita vivificat, unificat et movet, ut Eius officium a Sanctis Patribus comparari potuerit cum munere, quod principium vitae seu anima in corpore humano adimplet » . Et in alio loco, qui peculiaris est densitate et pretio 61 ad cognoscendum quid sit « organicitas » communionis eccle­ sialis propria, etiam qua evadit vis indesinenter augescens versus perfectam communionem, Concilium sic scribit: « Spi­ ritus in Ecclesia et in cordibus fidelium tamquam in templo habitat (cfr. l Cor 3, 16; 6, 19), in eisque orat et testimonium adoptionis filiorum reddit (cfr. Gal 4, 6; Rom 8, 15-16. 26). Ecclesiam, quam in omnem veritatem inducit (cfr. Io 16, 13) et in communione et ministratione unificat, diversis donis hierarchicis et charismaticis instruit ac dirigit, et fructibus suis adornat (cfr. Eph 4, 11-12; 1 Cor 12, 4; Gal 5, 22). Virtute Evangelii iuvenescere facit Ecclesiam eamque perpetuo renovat et ad consummatam cum Sponso suo unionem perducit. Nam Spiritus et Sponsa ad Dominum Iesum dicunt: "Veni!" (cfr. Ap 22, 17) » . 62 Communio ecclesialis est igitur donum quoddam, magnum Spiritus Sancti donum quod christifideles grato animo recipere invitantur pariterque altissimo responsabilitatis animo vivere; idque concrete efficient per uniuscuiusque participationem in vita et missione Ecclesiae, in cuius servitium christifideles laici conferre sane valent quidquid diversum et complementarium habent in propriis ministeriis et charismatibus. Christifidelis laicus « numquam potest ita se sibimetipsi claudere ut in spiritu a reliqua communitate secludatur; debet potius indesinens cum aliis commercium fovere, idque activa fraternitate pulsus, cum gaudio de eadem omnium dignitate, « a IUd. IUd., 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 427 atque cura de communi illa ditissima bonorum hereditate ab omnibus simul in foenus fructumque per ducenda. Ei, sicuti et ceteris, Spiritus Domini multiplicia elargitur dona, eumque ad varia ministeria et officia invitat; eum, sicuti et ceteros versus illum, admonet, si quae in ipso emineant, ea non in pleniorem esse dignitatem addita, sed in peculiarem et com- pletoriam servitio aptitudinem (...). Ita fiet ut charismata et ministeria, munera et servitia christifidelis laici in commu­ nione exsistant et ad communionem, quippe quae divitiae sint complementariae sub sapienti Pastorum ductu omnibus de­ stinatae ». 21. 63 Concilium Vaticanum II exhibet ministeria et charis­ mata tamquam dona Spiritus Sancti in aedificationem Cor­ poris Christi et pro adimplenda salutis missione in hoc mun­ do. 64 Ecclesia enim ducitur atque g u b e r n a t o a Spiritu, qui diversa dona hierarchica et charismatica inter baptizatos omnes dispergit, singulos advocans ut, sua quisque ratione, et activi et corresponsabiles fiant. Perpendamus nunc ministeria et charismata quatenus directe sese referunt ad christifideles laicos et ad eorum par­ ticipationem in vita Ecclesiae-Communionis. Ministeria quae in Ecclesia, licet diversa ratione, repe­ riuntur ac vigent, participatio sunt ministerii Christi Iesu, qui Bonus est Pastor, vitam suam pro ovibus ponens (cfr. Io 10, 11), Servus Humilis ad omnium salutem omnino animam suam impendens (cfr. Me 10, 45). Paulus autem admodum clare loquitur in enodanda constitutione ministeriali ecclesia­ rum apostolicarum, nam in Epistula 1 ad Corinthios scribit: « Quosdam quidem posuit Deus in Ecclesia primum apostolos, A IOANNES P A U L U S I I , Homilia in Petriana basilica habita, V I I expleto ordinario generali coetu Synodi episcoporum (30 Octobris 1987): AAS 80 (1988) 600 (textus in lingua italica). 64 Cfr. CONC. O E C U M . V A T . I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 428 Officiale secundo prophetas, tertio doctores (...) » (l Cor 12, 28). In Epi­ stula autem ad Ephesios : « Unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi (...). Et Ipse dedit quosdam quidem apostolos, quosdam autem prophetas, alios autem pastores et doctores ad instructionem sanctorum in opus ministerii, in aedificationem corporis Christi, donec occurramus omnes in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei, in virum perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi » (Eph 4, 7. 11-13; cfr. Rom 12, 4-8). Prout igitur ex his atque ex aliis Novi Testamenti locis evincitur, ministeria, sicuti pariter dona et munera ecclesialia, multiplicia et diversa sunt. 22. Reperiuntur primum in Ecclesia quaedam ministeria ordinata, id est, ministeria quae ex Ordinis sacramento deri­ vantur. Dominus enim Iesus elegit et constituit Apostolos, ger­ mina Populi Novi Foederis et sacrae Hierarchiae originem, 65 eis committens mandatum ut docerent omnes gentes (cfr. Mt 28, 19) utque populum sacerdotalem efformarent ac regerent. Haec autem Apostolorum missio, quam Dominus Iesus con­ credere pergit sui Populi pastoribus, verum est servitium, quod in Sacris Litteris significanter « diakonia », id est, servitium, ministerium, appellatur. Ministri itaque hoc Spiritus Sancti charisma, et quidem in non interrupta successione apostolica et per ordinis sacramentum, a Christo Resuscitato recipiunt; accipiunt pariter et auctoritatem et sacram potestatem agendi « in persona Christi Capitis ad serviendum Ecclesiae et ad eam in Spiritu Sancto per Evangelium et per sacramenta coadunandam. Ministeria ergo ordinata, ante quam in beneficium evadant eorum qui ea recipiunt, gratia sunt pro vita et missione totius Ecclesiae. Exprimunt et efficiunt participationem quandam in 65 Cfr. CONC. O E C U M . VAT. I I , Decr. de activitate missionali Ecclesiae Ad gentes, 5. ** CONC. O E C U M . VAT. I I , Decr. de presbyterorum ministerio et vita Presbyterorum ordinis, 2; cfr. CONC. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 10. 429 Acta Ioannis Pauli Pp. II sacerdotio Iesu Christi, quae alia atque diversa est, non gradu tantum sed essentia, ab illa participatione quae omnibus chri­ stifidelibus per baptismum et confirmationem donatur. Ceterum sacerdotium hoc ministeriale, ut admonuit Concilium Vati­ canum I I , essentialiter ad regale omnium christifidelium sacer­ dotium intenditur atque ordinatur. 67 Pastores proinde, ut communionem in Ecclesia tueantur atque augeant, praesertim in ambitu ministeriorum diverso­ rum et sese ad invicem complentium, conscientiam colant suum ipsorum ministerium esse radicaliter in servitium totius Dei Populi ordinatum (cfr. Heb 5, 1); christifideles laici vicis­ sim agnoscant sacerdotium ministeriale esse absolute necessa­ rium pro ipsorum vita et participatione in Ecclesiae missione. 23. 68 Salvifica Ecclesiae missio in mundum peragitur non a ministris dumtaxat, vi Ordinis sacramenti, sed ab omnibus quoque christifidelibus laicis; hi enim, propter propriam con­ dicionem baptizatorum et specificam vocationem, ea qua quisque valet mensura, partem habent in Christi muneribus sacerdotali, prophetico et regali. Pastores igitur debent christifidelium laicorum ministeria, officia et munera agnoscere et promovere, cum eadem sacra­ mentale fundamentum habeant in Baptismo et Confirmatione et pro eorum pluribus etiam in Matrimonio. Quoties ergo Ecclesiae vel necessitas vel utilitas id exigit, pastores, iuxta normas iure universali constitutas, possunt christifidelibus laicis concredere quasdam functiones, quae sunt cum proprio pastorum munere conexa, non tamen exigunt characterem Ordinis. Scribitur enim in Codice Iuris Canonici: « Ubi Ecclesiae necessitas id suadeat, deficientibus ministris, 47 Cfr. CONG. O E C U M . VAT. I I , Const. ** Cfr. IOANNES P A U L U S I I , Epistula feria V (1979) in Cena 844-847. Domini anno ad dogm. de universos Ecclesia Ecclesiae Lumen gentium, sacerdotes 10. adveniente M C M L X X I X (9 Aprilis 1 9 7 9 ) , 3-4: Insegnamenti, I I , 1 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 430 possunt etiam laici, etsi non sint lectores vel acolythi, quae­ dam eorundem officia supplere, videlicet ministerium verbi exercere, precibus liturgicis praeesse, baptismum conferre atque sacram communionem distribuere, iuxta Iuris prae­ scripta ». 69 Nihilominus exercitium huiusmodi munerum non efficit ex christifideli laico pastorem: nam ministerium non munus efficit sed sacramentalis ordinatio. Ordinis dumtaxat sacramentum confert ministerio ordinato peculiarem partici­ pationem in Christi munere Capitis et Pastoris atque in eius aeterno sacerdotio. 70 Si quae autem functio suppletorie exerce­ tur, id immediate et formaliter legitimum evadit vi officialis deputationis a pastoribus collatae ; ipsum autem, dum ad actum concrete reducitur, directioni auctoritatis ecclesiasticae subest. 71 Novissimus Synodalis Coetus protulit amplam et eloquen­ tem varietatem casuum qui manifestant quomodo ministeria, officia et munera baptizatorum in Ecclesia considerentur. Pa­ tres valde aestimasse visi sunt auxilium in apostolatu ex parte christifidelium laicorum, virorum et feminarum, pro evange­ lizatione, pro sanctificatione et pro christiana animatione rea­ litatum temporalium itemque eorum in casibus emergentibus et in permanentibus necessitatibus generosa disponibilitas ad partes supplendas. 72 Sic igitur postquam promota a Concilio est sic dicta reno­ vatio liturgica, ipsi christifideles laici, perspicue animadver­ tentes quam maiora sibi munera competant in coetu liturgico et eius praeparatione, paratiores sese in dies exhibent hisce • C.I.C., can. 230 § 3. Cfr. CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de presbyterorum ministerio et vita Presby­ 70 terorum ordinis, 2 et 5. Cfr. 71 sitatem, 12 CONC. OECUM. VAT. II, Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuo­ 24. Codex Iuris Canonici functiones vel munera sacrorum ministrorum propria enu­ merat, quae tamen propter speciales et graves circumstantias, et praecise propter presbyterorum et diaconorum defectum, ad tempus a christifidelibus laicis exercentur, praeviis iuridica facultate et auctoritatis ecclesiasticae competentis mandato: cfr. cann. 230 § 3; 517 § 2; 776 ; 861 § 2 ; 910 § 2; 943; 1112, etc. Acta Ioannis Pauli Pp. II 431 partibus suscipiendis; celebratio enim liturgica censenda est non cleri dumtaxat sed totius coetus actio sacra. Aequum proinde visum est ut munera, quae non sunt ministrorum ordi­ natorum propria, per christifideles laicos absolvantur. 73 Inde spontanea fere ratione effectum est ut, cum christifideles re participes facti fuerint in actione liturgica, participes quoque fiant in nuntiando Dei verbo atque in ipsa cura pastorali. 74 Nihilominus non defuerunt in ipso Coetu Synodali qui, iuxta positiva iudicia, alia negativa obtruderent circa usum haud satis cautum vocabuli «ministerium», circa confusionem et, interdum, exaequationem commune inter et sacerdotium ministeriale, circa id quod aliquae ecclesiasticae leges et nor­ mae parum observentur; quod ad arbitrium fiat interpretatio de conceptu « subsidiaritatis » ; quod christifideles laici quo­ dammodo « clericalizentur » ; quod periculum adsit re consti­ tuendi structuram quamdam ecclesialem servitii quae paral­ lela exsistat illi quae Ordinis sacramento fundatur. Ad subveniendum igitur hisce periculis locuti sunt Patres de necessitate exprimendi quam dilucide, et quidem accuratioribus vocalibus, 75 tum missionis unitatem in Ecclesia, cui missioni baptizati omnes accedunt, tum pariter substantia­ lem Pastorum diversitatem ministerii, quod, cum in Ordinis sacramento fundetur, differat necesse est ab aliis ministeriis, officiis et muneribus ecclesialibus, quae in sacramentis Bap­ tismi et Confirmationis radicantur. Itaque oportet in primis Pastores, in agnoscendis et con­ ferendis christifidelibus laicis diversis ministeriis, officiis et Cfr. CONC. OECUM. VAT. I I , Const. de sacra liturgia Sacrosanctum Concilium, 2 8 ; 73 C.I.C., can. 230 § 2, sic sonat: «Laici liturgicis munus lectoris implere possunt; ex temporanea deputatione in actionibus item omnes laici muneribus commentatoris, cantoris aliisve ad normam iuris fungi possunt». Codex 74 Iuris Canonici enumerat diversas functiones vel munera fideles laici in structuris organizationis Ecclesiae sustinere possunt: 229 § 1421 3; § 75 317 2; Cfr. § 1424; 3; 463 1428 Propositio § § 18. 1, 2; n. 5 1435, et § etc. 2; 483; 494 ; 537 ; 759 ; 776; quae cfr. 784 ; christi­ cann. 228; 785; 1282; Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 432 muneribus, harum maximam curam functionum imam Officiale adhibeant ad illos baptismalem docendos rationem. Oportet insuper Pastores vigilent ne facilius in abusum incurratur praesumendi « situationes rerum urgentium » vel « necessariae subsidiaritatis » ubi obiective non talis est rerum status vel ubi obviam iri potest per programma pastorale rationi magis consonum. Varia ministeria, officia et munera, quae christifideles possunt legitime sustinere in liturgia, in fidei transmissione et in structuris pastoralibus Ecclesiae, exercenda erunt ratione quadam cum eorum specifica vocatione laicali concordi, quae alia erit ab illa sacrorum ministrorum propria. Atque in eo sensu Adhortatio Evangelii nuntiandi, quae pondus habuit maximum et beneficum in stimulanda hac multiplici christi­ fidelium laicorum collaboratione in vita et missione Ecclesiae, meminit: « Campus eorum evangelizantis navitatis proprius est latissima eaque implicata provincia rei politicae, socialis atque oeconomicae; item provincia ingeniorum culturae, disci­ plinarum et artium, mutuarum inter Nationes necessitudi­ num, instrumentorum communicationis socialis; accedunt res quaedam quae peculiari modo ad evangelizationem patent, cuiusmodi sunt amor, familia, puerorum et adolescentium educatio, variarum professionum exercitatio, humanus dolor. Quo plures erunt laici homines spiritu evangelico imbuti, in quos harum rerum onus recidit quique iisdem rebus manifeste sunt addicti, et quo magis eas promovere valent et conscii erunt sibi efferendas esse omnes in se positas christianas vires, quae saepe latentes atque interclusae iacent, eo magis hae res omnes, nihil humanae efficientiae suae amittentes vel imminuentes, immo ad novos quosdam superioris ordinis campos saepe pandentes, aedificando Dei Regno inservient, ac proinde afferendae saluti in Iesu Christo ». 74 PAULUS V I , Adhort. Ap. 76 Evangelii nuntiandi, 70: AAS 68 (1976) 60. Acta Ioannis Pauli Pp. II 433 Decurrentibus synodalibus laboribus Patres non parum in Lectoratum et Acolythatum inspexerunt, qui, sia Latina censerentur praeteritis cum in Eccle­ temporibus solummodo velut spirituales quidam gressus illius itineris quo ad ordi­ nata ministeria accedebatur, per « motu proprio » Pauli VI Ministeria quaedam (15 augusti 1972) maiorem quamdam adquisiverunt autonomiam et stabilitatem, ita ut viderentur posse ipsis christifidelibus laicis, licet viris tantummodo, destinari. Atque in eundem sensum exprimitur novus Codex Iuris Canonici. 77 Nunc autem synodales Patres desiderare se asseruerunt « ut Motu proprio "Ministeria quaedam" revisioni subiiciatur, ratione habita usus Ecclesiarum localium et prae­ sertim indicando criteria secundum quae destinatarii cuius­ cumque ministerii eligi debeant ». 78 Quapropter propria Commissio instituta est non solum ad responsionem praebendam huic Patrum Synodalium deside­ rio, sed etiam, immo magis, ad subicienda profundiori studio varia theologica, liturgica, iuridica et pastoralia problemata, quae agitantur cum hodie tam diffuse christifidelibus laicis ministeria committuntur. Dum Commissio studium perficiat, fidelis reverentia, ut Ecclesiae praxis in conferendis christifidelibus laicis ministe­ riis decurrat modo ordinato et fructuoso, ab omnibus ecclesiis particularibus detur oportet principiis theologicis iam memo­ ratis, speciatim essentiali differentiae sacerdotium ministe­ riale inter et commune atque consequenter inter ministeria quae ex Ordinis sacramento derivantur et ministeria ex sacra­ mentis Baptismatis et Confirmationis profluentia. 24. Spiritus Sanctus, dum varia ministeria Ecclesiàe-Com- munioni tradit, eandem ditat aliis donis et impulsibus parti­ cularibus, quae charismata nominantur 77 Cfr. C.I.C., can 230 f 1. 78 Propositio 18. et sese multifarie 434 Acta Apostolicae Sedis - manifestant; Commentarium nam et exprimunt Officiale absolutam Spiritus liber­ tatem eadem elargientis et multiplicibus temporum exigen­ tiis respondent, prout haec in Ecclesiae historia manifestan­ tur. Descriptio igitur et digestio horum donorum, prout in variis Novi Testamenti locis temptatur, perspicue ostendit quanta sit eorum varietas : « Unicuique autem datur mani­ festatio Spiritus ad utilitatem. Alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae, alii autem sermo scientiae secundum eundem Spiritum, alteri fides in eodem Spiritu, alii donatio­ nes sanitatum in uno Spiritu, alii operationes virtutum, alii prophetatio, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio linguarum» (1 Cor 12, 7-10; cfr. 1 Cor 12, 4-6. 28-31; Rom 12, 6-8; 1 Re 4, 10-11). Charismata igitur, sive extraordinaria, sive etiam simpli­ ciora et humilia, gratiae sunt Spiritus ,Sancti, quippe quae, vel directe vel indirecte, in Ecclesiae utilitatem elargiantur, cum in eiusdem aedificationem, in hominum bonum et in mundi necessitates ordinentur. Nostris quoque temporibus huiusmodi varia charismata inter christifideles laicos, viros et mulieres, efflorescunt. Sin­ gulis dantur, sed etiam inter plures ita partiri possunt ut per tempora velut viva et ditissima hereditas protrahantur, quae peculiarem ingenerai affinitatem spiritualem inter personas. Ad laicorum apostolatum praecise sese referens Concilium Va­ ticanum II asserebat : « Ad hunc apostolatum exercendum Spiritus Sanctus, qui populi Dei sanctificationem per ministe­ rium et sacramenta operatur, fidelibus peculiaria quoque tri­ buit dona (cfr. l Cor 12, 7), ea "dividens singulis prout vult" (l Cor 12, 11), ut "unusquisque, sicut accepit gratiam, in alter­ utrum illam administrantes" sint et ipsi "sicut boni dispensa­ tores multiformis gratiae Dei" (1 P e 4, 10), in aedificationem totius corporis in caritate (cfr. Eph 4, 16) ». 79 " CONC. O E C U M . VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 435 Iamvero cum haec sit donorum Spiritus Sancti origo, exspectandum logice est ut quotquot ea receperunt eadem in bonum et augmentum totius Ecclesiae exerceant, ut recte a Concilio significatur. 80 Charismata ergo grato animo accipienda sunt; neque ab eo dumtaxat qui ea recipit, sed ab omnibus in Ecclesia; sunt enim divitiarum gratiae conspiciendus thesaurus, unde apo­ stolicum robur et ipsa totius Christi Corporis sanctitas alitur; si tamen dona vere sint a Spiritu missa et ratione tractentur plene conformi cum impulsionibus quae ab ipso Spiritu admi­ nistrantur. In quo labore charismatum discretio est indesi­ nenter adhibenda, nam, uti ipsi Synodales Patres asseruerunt, (( actio Spiritus Sancti, qui ubi vult spirat, non semper facile agnoscitur et recipitur. Scimus Deum agere in omnibus chri­ stifidelibus et conscii sumus de beneficiis quae ex charismati­ bus promanant, tum pro singulis tum pro tota communitate christiana. Attamen simul etiam conscii sumus de peccati potentia et de eius conamine vitam fidelium et communitatum perturban di et confundendi ». 81 Hac de causa nullum charisma eximitur referentiae et sub­ missioni Pastoribus Ecclesiae. Perspicue de hac re Concilium : (( Sed iudicium de eorum genuinitate et ordinato exercitio ad eos pertinet, qui in Ecclesia praesunt, et quibus speciatim competit, non Spiritum extinguere, sed omnia probare et quod bonum est tenere (cfr. 1 Thess 5, 12 et 19-21) », ut omnia cha­ 82 rismata suo diverso et completorio modo ad commune opus cooperentur. 80 «Ex 83 horum charismatum, etiam simpliciorum, acceptione, pro unoquoque cre­ dentium ius et officium oritur eadem in bonum hominum et aedificationem Ecclesiae exercendi in Ecclesia et in mundo, in libertate Spiritus Santi, qui "ubi vult spirat" (Io 3, 8), ribus suis » 81 82 83 et simul in communione cum fratribus in Christo, maxime cum (ibid.). Propositio 9. CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 12. Cfr. ibid., 30. pasto­ 436 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 25. Officiale Christifideles laici partem habent in vita Ecclesiae non tantummodo dum propria munera ac charismata in actum perducunt, sed etiam multiplici alia ratione. Haec autem participatio primo ac necessario exprimitur in vita et missione Ecclesiarum particularium sive dioeceseon, in quibus « vere inest et operatur Una Sancta Catholica et Apostolica Christi Ecclesia ».** Ut adaequata sit participatio in vita ecclesiali est omnino urgens ut laici christifideles dilucide atque praecise dispiciant quid sit Ecclesia particularis Ecclesiam universalem. in eius originali conexione ad Ecclesia enim particularis non ena­ scitur ex quadam veluti « fragmentatione » Ecclesiae univer­ salis, sicuti haec ipsa non constituitur per simplicem summam Ecclesiarum particularium; e contra, vivum quoddam, essen­ tiale ac constans vinculum eas inter se unit, quatenus Ecclesia universalis exsistit et sese manifestat in Ecclesiis particula­ ribus. Idcirco asserit Concilium Ecclesias particulares esse (( ad imaginem Ecclesiae universalis » formatas, « in quibus et ex quibus una et unica Ecclesia Catholica exsistit ». _ 85 Idem autem Concilium stimulos fortiter addit christifide­ libus laicis ut activa navitate ostendant pertinere sese ad Ecclesiam particularem, sed assumentes pariter rationem ma­ gis « catholicam » ; sic legimus in Decreto de apostolatu laico­ r u m : « Colant iugiter sensum dioecesis, cuius paroecia velut cellula est, prompti semper, ad invitationem Pastoris sui, suas quoque vires inceptis dioecesanis adicere. Immo, ut respon­ deant necessitatibus urbium et regionum ruralium, suam coo­ perationem non intra fines paroeciae vel dioecesis circumscrip­ tam retineant, sed ad campos interparoecialem, interdioece­ sanum, nationalem vel internationalem extendere satagant, eo 84 CONC. OECUM. VAT. II, Decr. de pastorali episcoporum munere in Christus Dominus, 1 1 . ,S CONC. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 2 3 . Ecclesia Acta Ioannis Pauli Pp. II 437 vel magis quia crebrescens in dies migratio populorum, mutuae necessitudinis augmentatio et communicationum facilitas iam non sinunt ullam partem societatis in se clausam manere. Ita de necessitatibus Populi Dei in toto orbe terrarum dispersi solliciti sint w. 86 Pariter novissimae Synodi coetus postulabat hoc eodem sensu ut foveretur institutio cesanorum, Consiliorum Pastoralium ad quae data opportunitate recurratur. dioe­ Agitur revera de forma, quoad ipsam dioecesim, praecipua collabora­ tionis et dialogi, atque adeo discretionis. Participatio christi­ fidelium laicorum huiusmodi Consiliis dilatare poterit recur­ sum ad consultationem atque ita principium ipsum collabo­ rationis, quod in quibusdam casibus etiam decisionem attinget, adhibebitur latius et fortius. Item participatio 87 christifidelium laicorum Synodo Dioe­ cesano vel Concilio particulari, sive provinciali sive plenario, Codice Iuris Canonici praevisa est, 88 ad communionem confe­ ret, nec non ad ecclesialem missionem Ecclesiae particularis, tum intra proprium ambitum tum in relatione cum ceteris Ecclesiis particularibus eiusdem ecclesiasticae provinciae vel Conferentiae Episcopalis. Conferentiae autem Episcopales vocantur ad conquirendam opportuniorem rationem dilatandi, per regiones vel intra universam nationem, consultationem et collaborationem chri­ stifidelium laicorum, virorum et mulierum; poterunt hac via perpendi communia problemata et clariore in luce ponetur ecclesialis omnium communio. 26. 89 Communio ecclesialis, etsi rationem quamdam semper habeat universalem, magis immediate tamen et visibiliter M CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 10. " Cfr. M 89 Propositio 10. Cfr. C.I.C., cann. 443 § 4; 463 § 1 et 2. Cfr. Propositio 10. 438 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale exprimitur in paroecia, qui locus est ultimus ubi Ecclesia viget, immo quae quodammodo est ipsa Ecclesia inter domos suorum filiorum et filiarum vivens. 90 Necesse proinde est ut omnes, in fide, verum paroeciae vul­ tum agnoscamus, id est, « mysterium » ipsum Ecclesiae, quae per ipsam praesens fit atque operatur; paroecia enim, quan­ tumvis interdum personarum et mediorum paupérrima sit, quantumvis vel vastissimo territorio spargatur vel inter densa caoticorum vicorum nostri temporis aedificia vix reperibilis evadat, non idem potissimum est ac structura, territorium, vel aedes; est potius familia Dei, ut fraternitas in unum animata; 91 est « domus familiaris convictus, fraterna et hospitalis » f est <( communitas christifidelium ». realitate quadam theologica, 93 Denique paroecia fundatur quandoquidem est eucharistica Id autem significat paroeciam esse communita­ communitas. 94 tem idoneam Eucharistiae celebrandae, in qua reperiuntur viva radix qua ipsa aedificatur, nec non sacramentale vinculum quo constituitur in plena communione cum universa Ecclesia. Haec vero aptitudo radicatur in eo quod paroecia est quaedam et fidei communitas communitas organica, id est constituta ex ordinatis ministris et e ceteris christianis, in qua parochus, qui Episcopi dioecesani vices gerit, hierarchicum est unionis 95 vinculum cum tota Ecclesia particulari. Immane procul dubio est nostris temporibus Ecclesiae mu­ nus, ad quod sustinendum non potest paroecia sola sufficere. 90 Legimus enim in Concilio: semper nec ubique universo gregi «Cum Episcopus praeesse possit, in Ecclesia necessario sua ipsemet constituere nec debet fide­ lium coetus, inter quos paroeciae, localiter sub pastore vices gerente Episcopi ordi­ natae, eminent: nam quodammodo repraesentant Ecclesiam visibilem per orbem ter­ rarum constitutam» (CONC. OECUM. VAT. I l , Const. de sacra liturgia Sacrosanctum Concilium, 4 2 ) . 91 Cfr. CONC. O E C U M . VAT. II, Const. dogm. 9 2 IOANNES PAULUS II, de Ecclesia Lumen gentium, 2 8 . Adhort. Ap. Catechesi tradendae, 6 7 : AAS 71 (1979) 1333. » C.I.C., can. 515 § 1. ** Cfr. Propositio 10. 95 Cfr. CONC. OECUM. VAT. II, Const. de sacra liturgia Sacrosanctum Concilium, 42. Acta Ioannis Pauli Pp. II 439 Propter hoc Codex Iuris Canonici formas quasdam profert mutui laboris inter paroecias eiusdem territorii 96 et Episcopo omnium coetuum fidelium curam commendat, etiam cum aga­ tur de illis quos ordinaria pastoralis navitas non tangit. 97 Loci enim, necnon praesentiae formae et actionis multa necessaria sunt ad proferendum Evangelii verbum et gratiam ad multi­ plices hodiernorum hominum vitae condiciones, dum perplu­ rimae rationes ad religionis diffusionem et ad apostolatum per ambitus in re culturali, sociali, educativa, professionali, etc. nullatenus possunt paroeciam veluti naturale centrum vel ini­ tium habere. Nihilominus etiam nostris hisce diebus paroe­ cia nacta est novas atque ditissimas opportunitates, ut Pau­ lus VI initio sui Pontificatus ad Clerum Romanum edixerat: (( Simpliciter profiteor venerabilem hanc et perantiquam pa­ roeciae structuram habere hodie missionem quamdam neces­ sariam et maxime ad hodiernum tempus consonam; eius enim est primam christiani populi communitatem erigere; eius est collectum populum ad expressionem vitae liturgicae inducere et erudire; eius est hodiernorum hominum fidem servare et adaugere; eius est scholam offerre in qua Dei populus saluta­ rem Christi doctrinam edoceatur; eius denique est in sensum et in praxim perducere illa opera bona et fraterna quae humili caritate perfici possunt ». 98 Synodales autem Patres attente etiam ipsi perpenderunt hodiernum multarum paroeciarum statum, postulaveruntque efficaciorem ipsarum renovationem: « Multae paroeciae, quae sive in regionibus progressu urbano affectis sive in territorio missionario stabilitae sunt, res gerere effective non possunt propter rerum materialium aut virorum ordinatorum ino­ piam vel propter suam nimiam extensionem geographicam * Cfr. can. 555 § 1, 1. " Cfr. can. 383 § 1. M PAULUS (24 Iunii 1963): VI, Alloc. AAS 55 Ad E.mum (1963) 674 P. Card. vicaria potestate (textus in lingua italica). Urbis Antistitem... Acta 440 aut indolem Apostolicae Sedis particularem - Commentarium aliquorum Officiale christifidelium (sicut sunt e.g. exsules et migrantes). Ut omnes huiusmodi paroeciae sint revera communitates christifidelium, auctoritates eccle­ siales locales haec fovere debent: a) Adaptationem structurarum paroecialium iuxta flexibilitatem amplam Iure Canonico con­ cessam, promovendo imprimis participationem responsabilitatum pastoralium ex parte laicorum, b) Parvas communitates ecclesiales básicas vel viventes quae appellantur ubi fideles Verbum Dei inter se communicare possint et in servitio et amore exprimere; hae communitates sunt verae expressiones communionis ecclesialis et centra evangelizationis, in commu­ nione cum suis pastoribus » A d renovandas paroecias et ad meliorem eorum operam efficacioremque reddendam oportet foveantur, etiam ex instituto, formae mutui operis inter diver­ sas paroecias eiusdem territorii. 27. Necesse est propius nunc inspicere in ipsam laicorum christifidelium communionem et participationem in paroeciae vitam. Atque in eo sensu est imprimis excitanda omnium chri­ stifidelium laicorum, virorum et mulierum, attentio versus Concilii verissimum, significans et Stimulans monitum; sic enim dicitur in Decreto de apostolatu laicorum: « Intra com­ munitates Ecclesiae eorum actio tam necessaria est ut sine ea ipse pastorum apostolatus plenum suum effectum assequi ple­ rumque nequeat ». 100 Huiusmodi assertio, procul dubio radi­ calis, intellegenda haud minus evidenter est sub luce « eccle­ siologiae communionis », nam ministeria et charismata, cum sint inter se diversa sed invicem complentia, sunt omnia, pro suo quaeque modo, ad Ecclesiae augmentum pernecessaria. Persuasum semper magis habeant christifideles laici ipso­ rum apostolicam navitatem peculiarem sensum in paroecia assumere. Idque denuo in lucem perduxit ipsum Concilium 99 100 Propositio 11. CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 1 0 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 441 cum ex auctoritate asseruit : « Paroecia exemplum perspicuum apostolatus communitarii praebet, omnes quotquot ibi invenit diversitates humanas in unum congregans et Ecclesiae univer­ salitati inserens. Assuescant laici intime cum sacerdotibus suis uniti in paroecia operari; problemata propria ac mundi et quaestiones ad salutem hominis spectantes, collatis consiliis examinanda et solvenda ad communitatem Ecclesiae afferre; omnique incepto apostolico et missionali suae familiae eccle­ siasticae adiutricem operam pro viribus navare ». 101 Haec Concilii admonitio, ut pastoralia problemata, omnium <( collatis consiliis », perpendantur atque solvantur, non aliter adaequatam et structuralem viam deteget nisi per sinceram, amplam atque resolutam aestimationem Consiliorum pastora­ lium paroecialium, de quibus Patres Synodales, iusta quidem perseverantia, locuti sunt. 102 Ut res hodie sese habent, plurima a christifidelibus laicis fieri, possunt vel debent, quo vera communio ecclesialis intra ipsorum paroecias augeatur, immo quo denuo excitetur mis­ sionarius zelus relate ad non credentes vel ad eos qui, licet cre^dentes, praxim christianae vitae vel dereliquerunt vel fere extinxerunt. Ceterum, cum paroecia sit ipsa Ecclesia, media inter homi­ num domicilia, dicenda est vivere et operari alte inserta in hominum societatem et intime eorum desideria et dramata par­ ticipans. Saepe autem contingit ut socialis contextus, praeser­ tim in quibusdam nationibus vel ambitibus, violenter per disgregationis et « deshumanizationis » vires conçutiatur; inde emergit homo pessumdatus et quasi errabundus, licet deside­ rium alte impressum retineat experiendi humaniores et magis fraternas ad invicem relationes. Cui desiderio venire obviam poterit paroecia, si per vivam christifidelium laicorum partici101 102 Ibid. Cfr. Propositio 10. 29 - A. A. S. 442 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pationem cohaerens restat suae pristinae vocationi et missioni, quae eo tendit ut ipsa in mundo sit « locus » credentium com­ munionis et simul « signum » et « instrumentum » vocationis omnium ad eandem communionem utque denique domus patens omnibus serviendo maneat aut, ut Ioannes XXIII dicere malebat, vici fons (la fontana del villaggio) ad quem omnes vici incolae accedant sitibundi. 28. Christifideles laici una cum sacerdotibus et utriusque sexus religiosis unum Dei Populum et Christi Corpus efformant. Quod autem christifideles « membra » sint Ecclesiae mini­ me detractio est rei qua eorum unusquisque aliquid « unicum atque irrepetibile » est; immo id ipsum promovet atque tue­ tur profundiorem sensum unicitatis atque irrepetibilitatis, quatenus fons est varietatum et divitiarum pro universa Eccle­ sia. Eo autem sensu Deus unumquemque in Christo vocat pro­ prio atque inaequivoco nomine. Domini vocatio: « Ite et vos in vineam » ita censenda est velut si personam quamque alloquatur : (( Veni et tu in vineam meam ». Ita fit ut unusquisque, prout unicus est atque irrepetibilis. prout ipse est et operatur, possit sese offerre in servitium et augmentum communionis ecclesialis, pari modo ac, ut sin­ gulus est, accipit ac suas facit communes universae Ecclesiae divitias. Haec est enim « Sanctorum Communio » quam fidei formulam recitantes confitemur : bonum omnium fit uniuscuius­ que bonum et singulorum bonum fit omnium bonum. « In sancta Ecclesia, scribit Sanctus Gregorius Magnus, unusquisque et portat alterum et portatur ab altero ». 103 Est autem omnino necessarium ut christifidelium laicorum unusquisque indesinenter sentiat se esse "Ecclesiae membrum", cui proinde concreditum est originale munus, cui neminem alium substituere valet, neminem autem delegare, pro omnium bono sustinendum. Quae si ita sunt, plenum habet sensum con1 0 3 S. GREGORIUS MAGNUS, Horn, in Ez., II, I, 5: CCL 142, 211. 443 Acta Ioannis Pauli Pp. II ciliaris illa assertio circa absolutam necessitatem apostolatus singularum personarum: « Apostolatus a singulis peragendus, ex fonte vitae vere christianae abundanter profluens (cfr. Io 4, 1 4 ) , primordium est et condicio omnis apostolatus laicorum, etiam consociati, nec quidquam pro eo substitui potest. Ad huiusmodi apostolatum, semper et ubique proficuum, sed in quibusdam adiunctis unice aptum et possibilem, omnes laici, cuiusvis condicionis, vocantur eoque obligantur, etsi deest eis occasio vel possibilitas in associationibus cooperandi ». 104 In hoc ergo personali apostolatu reponuntur copiosissimae divitiae quae detegendae nihilominus sunt, ut per eas dyna­ mismus missionarius uniuscuiusque laici christifidelis augeatur. Per huiusmodi apostolatum propagatio Evangelii fieri potest modo maxime capillari, cum pervenire queat in quoscumque locos et sedes, ubi quotidiana et concreta laicorum vita evol­ vitur. Agitur praeterea de permanenti quadam irradiatione, quippe quae cohaerentiam continuam consequatur qua vita per­ sonalis ad fidem refertur. Sicuti agitur etiam de irradiatione peculiariter efficaci, quandoquidem inter fratres in ipsa plena condicionum vitae participatione, in qua idem est labor, eaedem difficultates, una atque eadem spes, christifideles laici pene­ trare valent in vicinorum, amicorum vel collegarum cor, idque dilatare in universaliorem rerum conspectum, in pro­ fundiorem ipsius exsistentiae sensum: communionem nempe cum Deo et inter homines. 29. Ecclesialis communio, quae iam praesens est et operatur in singulorum actione, specificam nanciscitur sui expressio­ nem quoties christifideles laici consociatim operantur, id est, in actione solidali quam exsequuntur vitae et missioni Eccle­ siae ratione responsabili adhaerentes. Hisce novissimis temporibus haec christifidelium laicorum ratio sese in operando aggregandi peculiares quasdam nacta 104 CONC. O E C U M . VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 1 6 . Acta Apostolicae 444 Sedis - Commentarium Officiale est formas specialis varietatis et alacritatis. Nam si decurrente Ecclesiae historia haec christifidelium aggregatio quodammodo semper viguit, ut ostendunt adhuc diversae confraternitates, tertii ordines, sodalitia omne genus, eadem recentioribus tem­ poribus peculiaribus incrementis aucta est, subnascentibus atque sese multifariam diffundentibus aggregationis exemplis : associationibus, coetibus, communitatibus, motibus. Loqui va­ lemus de nova quadam aggregationum temperie apud christi­ fideles laicos, quandoquidem « hodie iuxta traditas associatio­ nes, et saepe ex ipsarum radicibus orti, novi alii motus nova­ que germinant sodalitia, specie et scopo peculiaribus: tam grandis est thesaurus et multiformitas virium quas Spiritus in ecclesiali contextu alit, tam varium quoque est ingenium tamque varia generositas nostrorum laicorum christifidelium ad novas res ineundas ». 105 Hae laicorum aggregationes sese proferunt varia ratione, videlicet exteriore forma, viis et methodis educativis, operandi provincia, aliae ab aliis valde diversas. Reperiunt nihilominus lineas amplae et profundae convergentiae in finalitate quae eas urget scilicet in responsabili participatione in Ecclesiae missione, offerendi nempe Christi Evangelium tamquam spei fontem, quo et homo et ipsa societas renoventur. Hic autem christifidelium laicorum impulsus sese spiri­ tualium et apostolicarum rationum causa aggregandi e vario fonte scatet variisque respondet necessitatibus : exprimit im­ primis socialem personae humanae naturam; dein obviam fit necessitati amplioris et efficacioris operandi rationis. Ceterum si quid « p e r culturam» moveri potest, idque fons est et sti­ mulus, sed pariter fructus et signum cuiuslibet alterius muta­ tionis in rerum ambitu atque in hominum societate, id non per singulorum dumtaxat opus exsurgit, sed praesertim per quoddam velut «sociale subiectum», per coetum scilicet, per 1 0 5 IOANNES PAULUS II, (textus in lìngua italica). Angelus (23 Augusti 1987): Insegnamenti, X. 3 (1987) 240 Acta Ioannis Pauli Pp. II 445 communitatem, per consociationem aliquam vel « m o t u m » . Atque haec peculiariter vera reperiuntur in hac nostra socie­ tate quam pluralisticam utique dicimus et divisam, et ita sese ipsa in plurimis mundi partibus ostendit, coram problemati­ bus quae difficilia et implexa facta sunt. Aliunde vero, et prae­ sertim in saecularizato hoc mundo, hae diversae aggregationis formae adiutorio esse validissimo possunt quo multi ad chri­ stianam vitam magis Evangelii exigentiis consonam missiona­ rium atque apostolicum zelum perveniant. Praeter haec vero motiva, altior ratio, quae christifidelium laicorum aggregationem probat et postulat, ordinis est theolo­ gici : est enim ratio ecclesiologica, ut aperte agnoscitur a Con­ cilio Vaticano I I , quod in apostolatu associato reperit « signum communionis et unitatis Ecclesiae in Christo ». 106 Est (( signum » quod exhibendum est in relationibus « com­ munionis » idque tum intra tum extra varias aggregationis formas in ampliore contextu communitatis christianae. A d ­ spectus ipse ecclesiologicus, de quo supra, explicat hinc « ius » sese aggregandi quod christifidelium laicorum proprium est, hinc vero necessitatem « criteriorum » per quae de authenti­ citate ecclesiali harum formarum aggregationis discerni possit. Nam agnoscenda imprimis est in Ecclesia christifidelium laicorum libertas sese consociandi, quod verum et proprium ius est, non a quadam auctoritatis « concessione » proveniens, sed quod ab ipso scatet Baptismo, cum id sit sacramentum quod christifideles laicos convocat ad active participandum in communione et missione Ecclesiae. Atque de hac re expli­ cite ac dilucide asserit Concilium : « Debita cum auctoritate ecclesiastica relatione servata, ius est laicis consociationes condere et moderari conditisque nomen dare ». 107 Ad verbum novissimus Codex sonat: « Integrum est christifidelibus, ut 106 CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 18. 107 Ibid., 1 9 ; cfr. etiam ibid., 1 5 ; CONC. O E C U M . VAT. I l , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 3 7 . 446 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale libere condant atque moderentur consociationes ad finés cari­ tatis vel pietatis, aut ad vocationem christianam in mundo fovendam, utque conventus habeant ad eosdem fines in com­ muni persequendos ». 108 Agitur ergo de libertate quam ecclesiastica auctoritas et agnoscit et tuetur, quaeque semper et tantummodo in com­ munione cum Ecclesia exercenda est; hoc vero sensu christi­ fidelium laicorum ius sese consociandi apparet ut essentialem dicens relationem ad vitam communionis et ad missionem ipsius Ecclesiae. 30. Atque est in prospectu communionis et missionis Eccle­ siae, non vero in oppositione ad libertatem sese consociandi, ubi intellegitur tandem necessitas illa criteriorum quae et per­ spicua et praecisa sint quaeque valeant ad discernendas et agnoscendas huiusmodi laicales aggregationes. Ipsa dicuntur « criteria ecclesialitatis ». Ut fundamentalia igitur criteria ad discernendum de qua­ vis christifidelium laicorum aggregatione in Ecclesia haec cu­ mulative recenseri valent: — Si primae dantur partes vocationi cuiusvis christifidelis ad sanctitatem, quae manifestatur « in gratiae fructibus quos Spiritus in fidelibus producit », 109 qui sic excrescunt ad vitae christianae plenitudinem et caritatis perfectionem. 110 In eo sensu, quaelibet laicorum christifidelium aggregatio provocatur ut sit in Ecclesia semper maius sanctitatis instru­ mentum, fovens sic atque extollens « intimiorem unitatem inter vitam practicam membrorum et eorum fidem » . — Responsabilitas confitendi fidem catholicam, ob m quam christifideles veritatem recipiunt atque proclamant circa Chri­ stum, circa Ecclesiam et circa hominem, obsequentes Ecclem C.I.C., can. 2 1 5 . 109 CONC. O E C U M . VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 3 9 . 110 Cfr. ibid., 40. 111 CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 1 9 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 4:4,1 siae magisterio, quod illam authentice interpretatur. Propte­ rea quaelibet christifidelium laicorum aggregatio locus evadere debet proprius proclamationi et propositioni fidei, nec non edu­ cationi ad ipsam in tota sua plenitudine. — Testimonium communionis solidae atque bene acceptae in filiali relatione ad Romanum Pontificem, qui est « perpe­ tuum ac visibile principium et fundamentum » unitatis Eccle­ siae universalis , 112 et ad Episcopum, unitatis perpetuum ac « visibile principium et fundamentum » 113 ecclesiae particularis, dum et <( omnium formarum apostolatus in Ecclesia mutua aestimatio » exigitur. 114 Communio cum Papa et Episcopo exprimenda est per fide­ lem disponibilitatem tum in eorum doctrina accipienda tum in eorum pastoralibus normis exsequendis. Exigit praeterea ecclesialis communio ut agnoscatur legitima formarum aggre­ gationis christifidelium laicorum pluralitas in Ecclesia et simul ut earundem vigeat disponibilitas ad mutuam inter sese col­ laborationem. — Conformitas et participatio ad Ecclesiae finem aposto­ licum, participatio « scilicet in ordine ad homines evangeli­ zandos et sanctificandos eorumque conscientiam christiane efformandam ita ut varias communitates variosque ambitus spiritu Ecclesiae imbuere valeant ». Hoc prospectu requiritur ab 115 omni aggregationis forma christifidelium laicorum et ab unaquaque earum zelus mis­ sionarius qui ex iisdem magis in dies efficiat subiectum novae evangelizationis. — Ut conentur praesentes fieri in humana societate, ita ut, sub luce doctrinae socialis Ecclesiae, integrali hominis di­ gnitati inservire satagant. 1,2 i u CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 2 3 . ma. CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 2 3 . M » 5 ma., 20. Acta Apostolicae Sedis - 448 Commentarium Officiale Sub hoc respectu christifidelium laicorum aggregatiönes evadant totidem vivi fluxus participationis et solidarietatis in nanciscendis intra ipsam societatem condicionibus magis ac magis iustitiae et fraternitati propioribus. Criteria fundamentalia hucusque exposita confirmari va­ lent per concretos fructus, qui vitam et operam diversarum associationum subsequuntur, quales sunt: renovatus oratio­ nis gustus, contemplatio, liturgiae et sacramentorum amor, conatus excitandi vocationes ad christianum coniugium, ad ministeriale sacerdotium, ad vitam consecratam; disponi­ bilitas ad suscipiendam collaborationem cum inceptis et acti­ vitatibus Ecclesiae, in ambitu tum locali tum etiam nationali vel universali; catechetica navitas et simul paedagogica prae­ paratio pro christifidelium institutione; nisus ut praesentia christiana fiat in omni vitae socialis ambitu, nec non institutio et provectio operum caritatem foventium, culturam et spiri­ tum; spiritus neglectus divitiarum et evangelicae paupertatis, unde liberalior erga omnes caritas exsurgat; conversio ad chri­ stianam vitam et reditus eorum baptizatorum ad communio­ nem qui « longinque » abierant. 31. Ecclesiae Pastores, quantumvis possibilibus et intelle- gilibus difficultatibus premantur, quae ex quibusdam aggre­ gationis formis vel ex novarum formarum praestantia obvenire poterunt, non propterea recedere a servitio propriae auctori­ tatis queunt, non solum propter bonum Ecclesiae sed etiam propter ipsarum laicorum christifidelium associationum bo­ num. Propterea necesse est comi ten tur hoc opus discretionis, consociationes christifidelium laicorum ita ducendo et pro­ vehendo, ut ipsae in communione et missione Ecclesiae inde­ sinenter excrescant. Ceterum opportunum videtur ut nonnullae e novissimis consociationibus vel motibus, propter ipsarum diffusionem saepe nationalem vel etiam internationalem, officialem obti- Acta Ioannis Pauli Pp. II 449 neant agnitionem, id est, explicitam habeant adprobationem a competente auctoritate ecclesiastica. In hunc sensum iam Concilium ipsum asseruerat : « Varios quidem modos relatio­ num ad Hierarchiam apostolatus laicorum admittit secundum varias eiusdem apostolatus formas et obiecta (...). Quaedam laicorum apostolatus formae, variis quidem modis, ab Hie­ rarchia explicite agnoscuntur. Potest insuper ecclesiastica auctoritas, propter exigentias boni communis Ecclesiae, ex consociationibus et inceptis apostolicis immediate finem spi­ ritualem in tendentibus, aliqua eligere et particulari modo promovere in quibus specialem assumit responsabilitatem ». 116 Inter varias laicorum formas apostolicas, quae peculiarem habent ad Hierarchiam relationem, Synodales Patres expli­ cite commemoraverunt varia movimenta et associationes A ctionis Catholicae in quibus « organica stabilique forma laici libere consociantur sub Spiritus Sancti motione in commu­ nione cum episcopo et cum presbyteris ut, modo eorum voca­ tionis proprio, peculiari methodo totius christianae commu­ nitatis incremento ac pastorali intento atque evangelicae ani­ mationi totius vitae ambitus fideliter atque operose deser­ viant ». 117 Ad Pontificium Consilium pro Laicis autem munus dela­ tum est redigendi elenchum earum associationum, quae offi­ cialem habent Sanctae Sedis approbationem, et simul defi­ niendi, cum Pontificio Consilio ad Unitatem Christianorum Fovendam, quibus conditionibus approbari possit consociatio oecumenica cuius maior pars membrorum catholica est, minor autem pars acatholica, et in quibus casibus iudicium positi­ vum dari nequeat. 118 Omnes autem, Pastores et christifideles, fovere atque alere tenemur vincula atque fraternas aestimationis, 114 117 m affabilitatis CONO. O E C U M . V A T . I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 2 4 . Propositio Cfr. IS. Propositio 15. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 450 Officiale atque collaborationis relationes inter varias laicorum sese aggregandi formas. Hoc dumtaxat modo donorum ac cha­ rismatum divitiae, quas Dominus offert, poterunt fecunde et ordinate conferre ad communis domus aedificationem : « Ad solidalem enim aedificationem domus communis necessarium praeterea est ut, posito omni antagonismi et contentionis spi­ ritu, mutua aestimatione potius certemus (cfr. Rom 12, 10), praevenientes invicem in affectu ac collaborationis voluntate, per patientiam, procul prospicientes, ad ea sacrificia dispositi quae aliquando hoc secum ferre poterit ». Rursum ad Iesu verba redeamus : 119 « Ego sum vitis, vos palmites » (Io 15, 5), ut gratias Deo agamus ob ingens com­ munionis ecclesialis donum, quo reflectitur in tempore aeterna illa atque ineffabilis communio amoris quae viget in Uno et Trino Deo. Huiusce doni conscientiam comitari faciamus forti responsabilitatis sensu; quandoquidem sicuti evangelicum ta­ lentum, huiusmodi est donum, quocum necesse sit negotia agamus in vita crescentis communionis. Responsabiles autem fieri de dono communionis idem valet imprimis ac suscipere debeliandam esse quantamlibet tenta­ tionem divisionis et oppositionis, quae christianorum vitae ac zelo apostolico insidiatur. Quae olim, dolens atque animo turbatus, Paulus exclamaverat: « H o c autem dico, quod unus­ quisque vestrum dicit: "Ego quidem sum Pauli", "Ego autem Apollo", "Ego vero Cephae", "Ego autem Christi". Divisus est Christus? » (1 Cor 1, 12-13) personant etiam nunc veluti improbatio qua denuntiantur « Corporis Christi laceratio- nes ». Resonent e contra tamquam suadentiora consilia illa ipsius Apostoli verba : « Obsecro autem vos, fratres, per no­ men Domini nostri Iesu Christi, ut idipsum dicatis omnes, M IOANNES P A U L U S I I , Alloc. Laureti in Piceno, presbyteros et laicos simul congregatos (textus in lingua italica). habita ad Italiae (10 Aprilis 1985) : episcopos, AAS 77 quosdamque (1985) 964 451 Acta Ioannis Pauli Pp. II et non sint in vobis schismata, sitis autem perfecti in eodem sensu et in eadem sententia» (1 Cor 1, 10). Atque ita fiet ut communionis ecclesialis vita signum mundo evadat et vis trahens, quae homines ducat ad creden­ dum in Christum : « Ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint: ut mundus credat quia tu me misisti » (Io 17, 21). Sic communio, dum se missioni aperit, ipsa fit missio. CAPUT I I I 32. Biblicam vitis et palmi tum imaginem resumamus, ex qua illico et sponte ad fecunditatis et vitae considerationem im­ pellimur. Quandoquidem in vite radicati et in ea vivificati, palmites fructum afferre cientur, prout in sacro eloquio legi­ mus : « Ego sum vitis, vos palmites. Qui manet in me, et ego in eo, hic fert multum fructum » (Io 15, 5). Fructum ferre vitae christianae et ecclesialis pondus essentiale est ac propterea quicumque fructum non affert, in communione non manet: « Omnem palmitem in me non ferentem fructum, (Pater meus) tollit eum » (Io 15, 2). Haec vero communio cum Iesu, a qua christifidelium com­ munio inter se scaturit, necessaria conditio est ut quis fructum afferat, « quia sine me nihil potestis facere » (Io 15, 5). Qua­ propter communio cum aliis electissimus est fructus, quem palmites gignere possunt; ipsa enim Christi eiusque Spiritus donum est. Cum ergo communio communionem generet, ex sua ipsius natura communionem missionariam gignit, docente Iesu disci­ pulos suos : <( Non vos me elegistis, sed ego elegi vos et posui vos, ut vos eatis et fructum afferatis, et fructus vester maneat » (Io 15, 16). Communio et missio penitus inter se coniuguntur, ac ita inter se perfunduntur atque obstringuntur ut ipsa communio 452 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium fons missionis et fructus habenda > creans, « masculum et feminam creavit» (Gen 1, 27); sic etiam Dei vocationem intendit reci­ pere ad eius propositum cognoscendum, admirandum et viven­ dum. Agitur de proposito quod « in principio » ipsi essentiae personae humanae, masculi et feminae, modo indelebili im­ pressum est et propterea eius decretoriis structuris et profun­ dis dynamicis inest impulsis. Hoc ipsum propositum sa- pientissimum et benevolum exigit ut omnes in eo contentae exploren tur divitiae ; tales divitiae a « principio » modo pro­ gressivo sese manifestaverunt et in integro historiae salutis decursu ad actum pervenerunt atque culmen attigerunt « ubi venit plenitudo temporum », cum « misit Deus Filium suum, factum ex muliere » (Gal 4, 4). Haec « plenitudo » in historia continuatur; Dei propositi circa mulierem interpretatio inces­ santer fit et fieri debet in fide Ecclesiae, etiam adiutorio vi­ tae a tot christianis mulieribus peractae. Nec oblivioni man­ datur auxilium quod e diversis scientiis humanis et e diversis culturis provenire potest; hae illuminato discrimine adiuvare poterunt ut valores et exigentiae capiantur et exacte refe­ rantur quae ad mulieris perennem pertinent essentiam et alia illa quae cum ipsarum culturarum evolutione conectun­ tur historica. 1M Ibid. Sicut Concilium Vaticanum II commemorat, • Acta Ioannis Pauli Pp. H 491 « affirmât insuper Ecclesia omnibus mutationibus multa su­ besse quae non mutantur, quaeque fundamentum suum ulti­ mum in Christo habent, qui est heri, hodie, Ipse et in saecula (cfr. Hebr 1 3 , 8) ». 185 In anthropologicis et theologicis fundamentis personalis dignitatis mulieris moratur Epistula Apostolica de dignitate ac vocatione mulieris. Hoc documentum, quod iterum sumit, prosequitur et explicat reflexiones catechesis feriae quartae, quae diu « theologiae corporis » dedicatae sunt, simul promis­ sionis impletio in Litteris Encyclicis Redemptoris Mater da­ tae et Patrum synodalium petitioni responsio esse vult. 186 Epistulae Mulieris dignitatem lectio, etiam propter suam in­ dolem meditationis biblicae-theologicae, omnes, viros et mulie­ res, et peculiariter scientiarum humanarum et disciplinarum theologicarum cultores stimulare poterit, ut studium criticum prosequantur ita ut, super fundamentum personalis dignitatis viri et feminae atque eorum mutuae relationis, valores et dona specifica muliebritatis et masculinitatis semper penetrentur altius, non solum in ambitu vitae socialis, sed etiam et prae­ cipue in ambitu exsistentiae christianae et ecclesialis. Meditatio fundamentorum anthropologicorum et theologicoCON. 185 OECUM. VAT. II, Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 10. m Encyclica Redemptoris Mater imprimis commemorat : « ratio marialis in vita christiana ponitur peculiari in lumine, si ad mulierem eiusque condicionem spectatur » ; deinde adiungit: «Re enim vera muliebritas versatur necessitudine in singulari cum Redemptoris Matre, quod argumentum alias poterit penitius tractari. Hic solum animadvertere placet Mariam Nazarethanam lucem effundere in mulierem ut talem eo ipso quod Deus in praecelso eventu Incarnationis Filii, ministerio libero et actuoso mulieris est usus. Itaque asseri licet mulierem, si Mariam intueatur, in ea invenire viam digne vivendi e sua Mariae habita ratione, muliebritate Ecclesia atque in vultu veram promotionem cuiusque mulieris quasi suam perficiendi. repercussam pul­ chritudinem conspicit, speculum videlicet praestantissimorum animi sensuum, qui in corde humano maximis inesse possunt; cuiusmodi sunt: amor, qui totum doloribus renitendi; fidelitas nullis finibus circumscripta se offert; et navitas vis infati- gabilis; facultas coniungendi aerem perspicientiam cum verbis, quae animum sustinent atque confirmant» [1987] 424-425). (IOANNES PAULUS II, Enc. Redemptoris Mater, 46: AAS 79 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 492 rum condicionis mulieris illuminare et ducere debet christia­ nam responsionem quaestioni tam saepe et quandoque tam acute propositae circa « spatium » quod mulier in Ecclesia et in societate habere potest et debet. E verbo et modo agendi Christi, quae pro Ecclesia norma sunt, perspicuum est nullum haberi discrimen in linea relationis cum Christo, in qua « non est masculus et femina ; omnes enim vos unus estis in Christo Iesu » (Gal 3, 28), neque in linea parti­ cipationis in Ecclesiae vita et sanctitate, sicut prophetia Ioëlis die Pentecostes impleta splendide testatur : « Effundam spiri­ tum meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae » (Il 3, 1; cfr. Act 2, 17 sqq.). Sicut in Epistula Apostolica de dignitate ac vocatione mulieris legitur : « tam mu­ lier quam vir suscipere potest uterque pari profecto modo veri­ tatis divinae largitionem necnon in Spiritu Sancto caritatis. "Salutationes" ambo excipiunt salvificas et sane tincantes ». 51. 187 Deinde circa participationem in Ecclesiae missione apo­ stolica, sine dubio mulier, sicut vir, vi Baptismi et Confirmatio­ nis particeps fit triplicis Iesu Christi Sacerdotis, Prophetae et Regis muneris, et propterea capax e,ffecta et dedicata est ad fun­ damentalem Ecclesiae apostolatum: ad evangelizationem. Ex alia vero parte, praecise ut hunc adimpleat apostolatum, mulier ad sua « dona » exercenda vocatur propria ; imprimis donum illud quod ipsa eius personalis est dignitas, per verbum et vitae testimonium, postmodo dona cum eius feminina vocatione conexa. Relate ad participationem in Ecclesiae vita et missione, mulier sacramentum Ordinis recipere non potest et propterea functiones sacerdotii ministerialis proprias implere nequit. Hanc dispositionem Ecclesia semper in Iesu Christi concreta, absolute libera et potestate plena invenit voluntate, qui tanIOANNES P A U L U S I I , Ep. Ap. Mulieris dignitatem, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 493 tummodo viros in suos vocavit apostolos; haec dispositio 188 potest clarior effici sub luce relationis Christum Sponsum inter et Ecclesiam Sponsam. In ambitu functionis, non dignitatis 189 et sanctitatis versamur. Re vera affirmari debet : « Quantumvis habeat Ecclesia structuram "hierarchicam", illa tamen compa­ ges tota ad membrorum in Christo sanctimoniam dirigitur n. 190 Sed, sicut iam aiebat Paulus V I , si « modum agendi Domini nostri neque vocationem ab Illo mulieribus collatam mutare non possumus, tamen mulieris functionem in missione evangelizatrice et in vita communitatis agnoscere et promovere debe­ mus». 191 Est prorsus necessarium ut ab agnitione theoretica activae et responsabilis praesentiae mulieris in Ecclesia ad practicos effectus transeamus. In hoc definito sensu praesens est Adhor­ tatio legenda quae christifideles laicos alloquitur, deliberate et iteratim expressionem adiungens specificam : « viri et mulie­ res». Ulterius novus Codex Iuris Canonici multiplices circa mulieris participationem in Ecclesiae vita et missione continet dispositiones; hae dispositiones exigunt communius cognosci et, quamvis hoc secundum diversas culturales sensibilitates et pastorales opportunitates fiat, magis tempestive et obfirmate in actum duci. Exemplo sit mulierum participatio in Consiliis pastoralibus 188 Cfr. CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Decl. mulierum ad sacerdotium ministeriale Inter insigniores (1977) circa quaestionem admissionis ( 1 5 Octobris 1 9 7 6 ) : AA8 69 98-116. 1 8 9 Cfr. 190 IUd. 2 7 ; IOANNES PAULUS I I , Ep. cuique membro munus assignatur. nulli alterius Ap. Mulieris dignitatem, 2 6 . «Ecclesia est corpus varietate membrorum distinctum, in in quo suum Munera ergo distinguenda, non permiscenda sunt, alterum exsuperantiae favent, aemulationis nomen non Unum charisma melius, quod quis aemulari potest et debet, est caritas praebent. (cfr. 1 Cor 1 2 - 1 3 ) . Maiores in Regno caelorum non sunt ministri, sed sancti» (CONGREGATIO PRO DOCTRINA ad FIDEI, Decl. circa nisteriale Inter insigniores, 6: 191 quaestionem AAS 69 admissionis [1977] mulierum sacerdotium mi­ 115). P A U L U S V I , Allocutio Membris Commissionis a studiis de muneribus mulieris in Societate et in Ecclesia itemque Membris Consilii praepositi anno internationali « de muliere » celebrando ( 1 8 Aprilis 1 9 7 5 ) : AAS 67 ( 1 9 7 5 ) 2 6 6 (textus in lingua gallica). Acta 494 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dioecesanis et paroecialibus, sicut etiam in dioecesanis Synodis ac Conciliis particularibus. Hoc sensu, synodales Patres scrip­ serunt: « I n vita Ecclesiae mulieres sine discrimine etiam in consiliis conferendis et in decisionibus faciendis participes sint)). 192 Et ulterius: «Mulieres, quae iam partes magni mo­ menti tenent in fide transmittenda et servitiis omnis generis in vita Ecclesiae praestandis, associari debent praeparationi do­ cumentorum pastoralium et missionalium inceptorum atque agnosci debent ut missioni Ecclesiae cooperatrices in familia, professione et civili communitate ». 193 In magis specifico evangelizationis et catechesis ambitu, munus fortius promovendum est particulare quod mulieris est in fide transmittenda non solum intra familiam, sed et in lo­ cis educati vis maxime diversis et, modo generaliore, in omni­ bus quae Verbi Dei acceptionem, intellegentiam et commu­ nicationem respiciunt etiam per studium, investigationem et institutionem theologicam. Dum mulier suam in evangelizatione adimplet actuositatem, necessitatem vividius experietur ut et ipsa evangelizetur. Ita, <( illuminatis oculis fidei » (cfr. Eph 1, 1 8 ) , mulier id secernere poterit quod vere suae personali dignitati respondet et vocationi ab illis omnibus quae fortasse cum huius « dignitatis » praetextu et « libertatis » ac « progressus » nomine obtinent ut mulier veris valoribus solidandis non ministret, sed, e contra, persona­ rum, ambituum et societatis moralis deiectionis fiat responsa­ bilis. Talem « discretionem » efficere necessitas est historica urgens quam procrastinare non licet, ac simul possibilitas est et exigentia quae a participatione mulieris christianae in pro­ phetico Christi eiusque Ecclesiae munere derivantur. « Discre­ tio », de qua saepenumero apostolus Paulus loquitur, non est solum realitatum et eventuum sub fidei luce aestimatio, sed m m Propositio IUd. 47. Acta Ioannis Pauli Pp. II 495 etiam concreta decisio et operosa deditio non in Ecclesiae tantum ambitu, sed in illo etiam humanae societatis. Dici potest omnia hodierni mundi problemata, de quibus altera pars Constitutionis conciliaris Gaudium et spes iam loquebatur, quae omnino tempus nec solvit nec mitigavit, mu­ lieres invenire debent praesentes et actuosas et quidem ipso proprio characteristico et insubstituibili adiumento. Peculiari modo, duae magnae mulieri commissae functiones merentur hic denuo omnium proponi attentioni. Imprimis, functio vitae matrimoniali et maternitati plenam praebendi dignitatem. Novae hodie possibilitates mulieri ape­ riuntur pro valoribus humanis et christianis profundius intellegendis et ditius in rem ducendis, qui in coniugali vita et in ma­ ternitatis experientia implicantur; ipse vir, maritus et pater, absentiae vel intermittentis et deficientis formas praesentiae superare, immo sese in novas et significativas communionis interpersonalis relationes immittere potest praecise per mulieris intellegentem, amantem et decretorium interventum. Functio deinde moralem culturae rationem fulciendi, ratio­ nem scilicet culturae pro homine dignae atque dignae etiam pro eius personali et sociali vita. Concilium Vaticanum II moralem culturae rationem in conexione cum laicorum participatione in regali Christi munere videtur perspicere : « Laici praeterea, col­ latis quoque viribus, instituta et conditiones mundi, si qua mores ad peccatum incitant, ita sanent, ut haec omnia ad iusti­ tiae normas conformentur et virtutum exercitio potius faveant quam obsint. Ita agendo culturam operaque humana valore morali imbuent ». 194 Dum progressive mulier active et responsabiliter institutio­ num participat functionem, e quibus tutela primatus humano­ rum valorum in communitatum politicarum vita dependet, verba Concilii nuper adducta campum magni momenti pro muCONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 36. Acta Apostolicae Sedis 496 - Commentarium Officiale lieris indicant apostolatu; in omnibus vitae harum communita­ tum dimensionibus, sive in dimensione sociali-oeconomica sive in illa sociali-politica, personalis dignitas et specifica vocatio mulieris observari et promoveri debent; non solum in indivi­ duali, sed etiam in communitario ambitu; non tantum in formis personarum responsabili libertati commissis, sed et in formis iustis civilibus legibus stabilitis. « Non est bonum esse hominem solum ; faciam ei adiuto­ rium simile sui » (Gn 2, 18). Deus Creator hominem mulieri con­ credidit. Utique homo omni homini commissum est, sed pecu­ liari modo mulieri, quia praecise mulier specificam sensibilita­ tem, vi specialis experientiae suae maternitatis, pro homine et pro omnibus illis quae eius verum bonum constituunt, iam ab ipso fundamentali valore vitae, videtur habere. Quantae possi­ bilitates et responsabilitates mulieris in hoc habentur campo his temporibus quibus scientiae et technicae incrementum non semper a vera sapientia inspiratur et mensuratur, cum inevi­ tabili periculo vitam humanam « deshumanizandi », praeser­ tim cum ipsa intensiorem amorem et generosiorem exigeret receptionem. Mulieris participatio in Ecclesiae et societatis vita per sua dona viam simul constituit necessariam pro sua personali adim­ pletione, in qua tantopere iure hodie insistitur, et originale mu­ lieris adiumentum pro communionis ecclesialis incremento et dynamica Populi Dei apostolica actuositate. In hac perspectiva, viri etiam praesentia, simul cum muliere, considerari debet. 52. In synodali aula eorum vox non defuit qui timorem expresserunt ne nimia insistentia relate ad mulierum condicio­ nem et munus in silentium quoddam inacceptabile illabi pos­ set, in illud nempe ad viros se referens. Re quidem vera, in di­ versis ecclesialibus adiunctis absentia vel nimis parca viro­ rum praesentia dolenda est, quorum quaedam pars se propriis Acta Ioannis Pauli Pp. II 497 ecclesialibus responsabilitatibus abdicat, illas permittens solum­ modo a mulieribus absolvi ; sic, exempli gratia, participationem in liturgica Ecclesiae oratione, educationem et peculiariter pro­ priorum filiorum et aliorum puerorum catechesim, in religiosis, et culturalibus occursibus praesentiam, ad caritativa et mis­ sionalia incepta collaborationem. Propterea virorum et mulierum praesentia coordinata pastoraliter est urgenda, ut plenior, congruentior et ditior christi­ fidelium laicorum in salvifica Ecclesiae missione fiat par­ ticipatio. Fundamentalis ratio, quae virorum et mulierum simulta­ neam praesentiam et collaborationem exigit et explicat, non est solum, sicut nunc elatum est, Ecclesiae actionis pastoralis maior significantia et efficacitas; nec multo minus simplex so­ ciologicum argumentum humanae conviventiae, quae natu­ raliter e viris constat et mulieribus. Est potius originale Crea­ toris propositum qui a « Principio » naturam voluit humanam ut « unitatem duorum », qui virum et mulierem tamquam pri­ mam personarum voluit communitatem, cuiuslibet alterius com­ munitatis radicem, ac simul « signum » illius interpersonalis communionis amoris, quae intimam Dei Unius et Trini consti­ tuit vitam in mysterio. Hac praecise de causa, modus summe communis et capillaris ac simul fundamentalis hanc coordinatam et congruen­ tem virorum et mulierum in Ecclesiae missione et vita tuendi praesentiam est munerum et responsabilitatum coniugum et christianae familiae exercitium, in quo diversarum amoris et vitae formarum apparet et communicatur varietas: forma nempe coniugalis, paterna et materna, filialis et fraterna. In Adhortatione Familiaris consortio legimus: « Si quidem fa­ milia est communitas, cuius vincula a Christo renovantur per fidem et sacramenta, eius participatio muneris Ecclesiae con­ tingere debet ratione communitaria: simul igitur coniuges uti par, necnon parentes ac liberi uti familia, erga Ecclesiam et Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 498 Officiale mundum ministerium suum exsequantur oportet (...). Prae­ terea familia christiana in historia Regnum Dei aedificat per easdem illas res cotidianas, quae eius conditionem vitae tan­ gunt et definiunt: itaque in coniugali familiamque amore, qui secundum insignes suas divitias bonorum et postulatorum uni­ versitatis, singularitatis, fidelitatis, fecunditatis impletur, proditur ac perficitur familiae christianae participatio officii sacerdotalis, prophetici, regalis ipsius Iesu Christi eiusque Ec­ clesiae ». 195 In hac positi perspectiva synodales Patres significationem commemoraverunt quam sacramentum Matrimonii in Ecclesia et societate assumere debet ad omnes inter virum et mulie­ rem relationes illuminandas et inspirandas. Hoc sensu denuo extulerunt « necessitatem urgentem pro unoquoque christiano vivendi et annuntiandi nuntium spei in relatione viri ad mu­ lierem contentum. Sacramentum matrimonii, quod consecrat hanc relationem in forma eius maritali, et eam revelat tamquam signum relationis Christi ad suam Ecclesiam, doctrinam con­ tinet magni momenti pro vita Ecclesiae, quae quidem doctrina per Ecclesiam ad mundum hodiernum pervenire debet; omnes illae relationes illo spiritu imbuendae sunt. Ecclesia plenius adhibere debet has divitias ». 196 Iidem Patres iure hoc extule­ runt : « Aestimatio virginitatis et reverentia maternitatis re­ spective restituendae sunt » ; 197 iterum atque iterum pro diver­ sarum sese complentium vocationum incremento in vivo con­ textu communionis ecclesialis et ad eius continuum promoven­ dum augmentum. 53. Homo ad gaudium vocatur, sed quotidie plurimas moe- roris et doloris experitur formas. Viros et mulieres formis quam maxime diversis moeroris et doloris affectos Patres synodales 195 IOANNES P A U L U S I I , Adhort. Ap. Familiaris consortio, 5 0 : AAS. 74 (1982) 141-142. 196 Propositio 46. 197 Propositio 41. 499 Acta Ioannis Pauli Pp. II in suo finali Nuntio his verbis sunt allocuti : « Omnes vos a societate consummistica neglecti et reiecti; vos omnes aegroti, impediti, pauperes, esurientes, emigrantes, profugi, in carcere degentes, labore privati, aetate provectiores, infantes derelicti, solitarii; omnes vos belli et omnimodae violentiae quae ex no­ stra permissiva societate emanat victimae : Ecclesia participat dolores vestros quos ipsa ad Dominum perducit; ipse vos Pas­ sioni suae redemptrici associans, vitam vestram in luce suae Redemptionis collocat. In vobis confidimus, ut mundum uni­ versum doceatis quid demum verus amor sit. Omnia ex parte nostra faciemus ut legitimum in societate Ecclesiaque locum tenere possitis ». 198 In contextu immensi mundi sicut ille est moeroris humani, attentionem nunc vertimus ad omnes qui aegritudine in eius diversis afficiuntur formis ; re quidem vera aegroti sunt fre­ quentior et communior doloris humani expressio. Ad omnes et singulos vocatio vertitur Domini: etiam ae­ groti mittuntur ut operarii in eius vineam. Onus, quod corporis membra vexat et animae excutit serenitatem, illos nullo modo impedit ne in vinea laborent, sed e contra eos appellat ad eorum humanam et christianam vivendam vocationem et ad partici­ pandum in Regno Dei incremento modis novis et etiam maio­ ris pretii. Apostoli Pauli verba eorum programma fieri debent et adhuc prius lux sunt quae ante eorum oculos significatio­ nem gratiae ipsius eorum status facit splendere : « Adimpleo ea quae desunt passionum Christi in corpore meo pro corpore eius, quod est ecclesia » (Col 1, 24). Praecise hoc detegens, Apostolus ad gaudium pervenit : « Nunc gaudeo in passionibus pro vobis » (Col 1, 24). Similiter plures aegroti ferre possunt Spiritus Sancti gaudium « in tribulatione multa » (1 Thess 1, 6) et Iesu Resurrectionis fieri testes. Sicut quidam impeditus in suo interventu in aula synodali expressit, « magni est mo1 9 8 Populum c 0 E T U S GEST. Dei Nuntius, 12. ORD. SYNODI EPISCOPORUM (1987), Per Concilii semitas. Ad Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 500 menti in luce ponere christianos, qui in situationibus aegritu­ dinis, doloris et senectutis vivunt, a Deo invitari non solum ut dolorem suum Christi Passioni uniant, sed etiam ut virtu­ tem renovationis et gaudium Christi resuscitati in semetipsis iam nunc recipiant et aliis transmittant (cfr. 2 Cor 4, 10-11; 1 P e 4, 13; Rom 8, 18 ss) ». 199 E parte sua, sicut legitur in Epistula Apostolica Salvifici doloris, « Ecclesia, cum ex arcano Redemptionis mysterio in Cruce Christi manaverit, obviam ire oportet studeat homini praesertim doloribus obnoxio, nam in illo occursu vere homo "via Ecclesiae fit"; et haec quidem est omnino potior inter vias J). 200 Nunc vero homo patiens est Ecclesiae via quia ipse est imprimis via ipsius Christi, boni Samaritani, qui « non per­ transiit », sed « misericordia motus est, et appropians alligavit vulnera eius (...) et curam eius egit » (Lc 10, 32-34). Communitas christiana in saeculorum decursu, in im­ mensa aegrotorum et pa tien tum multitudine, boni Samari­ tani evangelicam reproduxit parabolam, amorem sanationis et consolationis Iesu Christi revelans et communicans. Hoc per vitae religiosae aegrotorum servitio consecratae testimo­ nium et per indefessam omnium evenit actuositatem qui in re sanitatis operantur. Hodie, etiam in ipsis catholicis noso­ comiis et sanitatis domibus fit semper copiosior et quando­ que etiam totalis et exclusiva christifidelium laicorum, viro­ rum et mulierum, praesentia : hi praecise, scilicet, medici, in­ firmarii, alii sanitatis operarii, voluntarii, vocantur ut viva sint Christi et Ecclesiae imago in amore ád aegrotos et pa­ tientes. 54. Necessarium est hanc maximi pretii hereditatem, quam Ecclesia a Iesu Christo, qui « medicus (...) unus est, et carnalis et spiritualis M , 199 2 0 0 2 0 1 2 0 1 accepit, non solum numquam deficere, sed in Propositio 58. IOANNES P A U L U S I I , Ep. Ap. Salvifici doloris, 3 : S . IGNATIUS ANTIOCHENUS, Ad Ephesios, V I I , 2 : AAS 7 6 (1984) ¿S. Ch. 1 0 , 6 4 . 203. Acta Ioannis Pauli Pp. II 501 maiore semper aestimatione esse atque ditiorem effici per no­ vam assumptionem et novum audaciorem impulsum in actio­ ne pastorali pro et cum aegrotis et patientibus. Talis actio capax esse debet attentionem, propinquitatem, praesentiam, exauditionem, dialogum, participationem et concretum adiu­ mentum sustinendi et promovendi erga hominem in momentis, in quibus propter aegritudinem et moerorem non solum eius fiducia in vitam, sed etiam ipsa eius fides in Deum et in eius paternum amorem dure probantur. Hic novus pastoralis impul­ sus suam expressionem maxime significativam in celebratione habet sacramentali cum et pro aegrotis, tamquam fortitudine in dolore et in debilitate, tamquam spe in desperatione, tam­ quam occursus et festi loco. Inter fundamentales scopos huius renovatae et intensioris pastoralis actionis, quae omnia communitatis ecclesialis subiec­ ta modo ordinato implicare omnino debet, id adnumerandum est ut aegrotus, impeditus, patiens non simplex meta consi­ deretur amoris et servitii Ecclesiae, sed subiectum activum et responsabile operis evangelizationis et salutis. In hac per­ spectiva, Ecclesia habet bonum nuntium intra societates et culturas personandum, quae, cum humani moeroris sensum amiserint, omnem de hac dura vitae realitate « censura » affi­ ciunt sermonem. Talis bonus nuntius consistit in proclama­ tione positivae significationis pro homine et ipsa societate, quam dolor habere etiam potest, cum vocetur ut forma fiat participationis in salvifica Christi passione et in Resuscitati gaudio, et propterea vis sanctificationis et aedificationis Ec­ clesiae. Proclamatio huius boni nuntii fit credibilis cum non sim­ pliciter in labris resonat, sed per vitae transit testimonium tam omnium eorum qui cum amore aegrotos, impeditus et sufferentes curant quam horum ipsorum in quantum semper consciores et responsabiliores fiant sui loci et muneris in Ecclesia et pro Ecclesia. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 502 Officiale Ut « civilis cultus amoris » in immenso doloris humani mundo florere et fructificare possit, magnae utilitatis renovata Epistulae Apostolicae Salvifici doloris meditatio poterit esse, cuius nunc conclusivas commemoramus lineas: «Oportet ergo sub Calvariae Crucem cogitatione ac mente conveniant omnes dolentes, qui in Christum credunt, praesertim qui fidei causa in Eum cruci affixum et Resuscitatum vexantur, ut eorum dolorum oblatio approperet impletionem rogationis ipsius Sal­ vatoris ut omnes in unitate constituantur (cfr. Io 17, 11.21-22). Eodem etiam conveniant homines bonae voluntatis, quia in Cruce est "Redemptor hominis", Vir dolorum, qui in se excepit corporis et animi dolores hominum per cuncta tempora ut in amore significationem salvificam dolorum suorum deprehendere valerent necnon responsiones certas omnibus interroga­ tionibus, quas ponunt. Una cum Maria, Christi Matre, quae stabat iuxta Crucem (cfr. Io 19, 25), consistimus, omnes veluti cruces hominum, qui nunc sunt, intuentes (...). Vos omnes, qui doloribus excruciamini, rogamus ut nos sustineatis. Vos ipsos precamur, qui estis infirmi, ut efficiamini quasi quidam virtutis fons pro Ecclesia et hominum genere. In asperrimo luctamine inter bonum et malum, cuius aetas haec nostra est veluti theatrum, dolor vester, iunctus cum Christi Cruce, vincat n. 202 55. In vinea Domini operarii omnia sunt membra Populi Dei: sacerdotes, religiosi et religiosae, christifideles laici, omnes simul obiectum et subiectum communionis Ecclesiae et participationis in eius missione salutis. Omnes et singuli in una et communi vinea Domini cum diversis et sese com­ plentibus charismatibus laboramus et ministeriis. Iam in linea essendi, prius quam in linea agendi,, christiani palmites unius fecundae sunt vitis quae est Christus, viva membra unius Corporis sunt Domini quod vi Spiritus est M IOANNES P A U L U S II, Bp. Ap. Salvifici doloris, 31: AAS 76 (1984) 249-250. Acta Ioannis Pauli Pp. II 503 aedificatur^ In linea essendi: hoc significat non solum per vitam gratiae et sanctitatis, quae primus et abundantissimus est fons apostolicae et missionalis fecunditatis sanctae Matris Ecclesiae, sed etiam per vitae statum qui sacerdotum et dia­ conorum, religiosorum et religiosarum, membrorum institu­ torum saecularium, christifidelium laicorum indolem consti­ tuit characteristicam. In Ecclesia-Communione vitae status ita inter se conec­ tuntur, ut alii ad alios ordinentur. Utique, communis, immo unica eorum est profunda significatio: omnes sunt modi pa­ rem dignitatem christianam et universalem vivendi vocatio­ nem ad sanctitatem in perfectione amoris. Modi simul diversi et complementara sunt ita ut unusquisque eorum suam origi­ nalem et inconfundibilem habeat faciem ac simul eorum sin­ guli ad alios et ad eorum referatur servitium. Sic status vitae laicalis in indole saeculari suam specificam habet notam et servitium ecclesiale in rem ducit cum testatur et commemorat, suo modo, sacerdotibus, religiosis et monia­ libus significationem, quam terrenae et temporales realitates in proposito Dei habent salvifico. E sua parte, sacerdotium ministeriale permanens pignus repraesentat praesentiae sacra­ mentalis Christi Redemptoris temporibus et locis diversis. Status religiosus eschatologicam testificatur indolem Ecclesiae, eius nempe ad Regnum Dei tensionem, quod castitatis, pau­ pertatis et oboedientiae votis praefiguratur et quodammodo anticipatur et praegustatur. Omnes vitae status, sive omnes simul sive unusquisque in sua ad alios relatione, in incrementi Ecclesiae sunt servitium, modi sunt diversi, qui profunde in « mysterio communionis » Ecclesiae uniuntur et dynamice inter se in una eius ordinantur missione. Hoc modo, unum et idem Ecclesiae mysterium, in diversitate statuum vitae et in vocationum varietate, infinitas mysterii Iesu Christi divitias revelat et denuo vivit. Sicut Patribus repe- Acta Apostolicae 504 Sedis - Commentarium Officiale tere libet, Ecclesia est sicut campus fascinantis et mirabilis herbarum, plantarum, fiorum et fructuum varietatis. Sanctus A m ­ brosius scribit : « Multos ager fructos habet, sed ille melior est qui et fructibus redundat et floribus. Est ergo Ecclesiae ager diversis fecundus copiis. Hic cernas germina virginitatis flore vernantia, illic tamquam in campis silvae viduitatem gravitate pollentem, alibi tamquam uberi fruge coniugii Ecclesiae segetem replentem mundi horrea, ac veluti maritatae vineae fetibüs torcularia Domini Iesu redundantia, in quibus fidelis coniugii fructus exuberat w. 56. 203 Dives Ecclesiae varietas ulteriorem suam manifestationem invenit intra unumquemque vitae statum. Ita intra vitae lai­ calis statum diversae habentur ((-vocationes » seu diversae spi­ rituales et apostolicae viae, quae singulos christifideles laicos respiciunt. In « communis » laicalis vocationis alveo vocationes laicales « particulares » florescunt. Hoc in ambitu experientiam etiam spiritualem commemorare possumus, quae recenter in Ecclesia maturavit per efflorescentiam diversarum formarum Institutorum saecularium: christifidelibus laicis, sed ipsis quoque sacerdotibus, est aperta possibilitas consilia evange­ lica castitatis, paupertatis et oboedientiae profitendi per vota vel promissiones, dum ipsi propriam condicionem laicalem vel clericalem plene conservant. 204 Sicut Patres synodales extu- lerunt, « Spiritus Sanctus ulterius alias formas suscitat dona­ tionis sui ipsius, quibus sese tradunt personae, quae plene in vita laicali permanent». 205 Concludere possumus pulchram iterum legentes paginam Sancti Francisci Salesii, qui tantopere laicorum promovit spi- 2 0 3 Sermo 204 S. De virginitate, PL 38, VI, 34: C.I.C, can. 573. Propositio 6. PL 16, 288; cfr. S. AUGUSTINUS, 1396. Cfr. P I U S X I I , Const. A p . Provida Mater 114-124; 205 AMBROSIUS, CCCIY, I I I , 2: (2 Februarii 1947) : AAS 39 (1947) Acta Ioannis Pauli Pp. II ritualitatem. 206 505 De « devotione » loquens seu de christiana per­ fectione vel « vita secundum Spiritum », modo simplici et splendido omnium christianorum ad sanctitatem exponit voca­ tionem et simul formam specificam cum qua singuli christiani eam deducunt in rem : « In ipsa rerum creatione plantis man­ davit Creator Deus, ut unaquaeque fructum ferret "iuxta genus suum" (Gn 1, 11) : ita christianis, qui vivae Ecclesiae suae plantae sunt, imperavit ut quisque devotionis fructum pro qualitate, statu et vocatione sua proferret. Diversimode, inquam, devotio est exercenda a nobili videlicet et ab opifice, a famulo et a principe, a vidua et a puella innupta, ac coniu­ gata. Immo ne hoc quidem satis est; sed et ipsa devotionis praxis viribus, negotiis et officiis cuiusque particulatim est accommodanda (...). Error proinde est, quin et haeresis, devo­ tionis exercitium a cohortibus militaribus, ab officio opifi­ cum, ab aulis principum, a familia coniugatorum velle exclu­ dere; fateor quidem, carissima Philothea, devotionem, quae pure contemplativa, monastica et religiosa est, hisce in officiis et statibus minime exerceri posse; at praeter triplex hoc devo­ tionis exercitium et alia multa sunt quae perfectos reddere valeant condicionibus in saecularibus viventes. Ubicumque locorum ergo sumus, ad vitam perfectam aspirare et debemus et possumus ». 207 Sese in eamdem lineam collocans, Concilium Vaticanum II scribit : « Haec laicorum spiritualis vitae ratio notam pecu­ liarem assumere debet ex statu matrimonii et familiae, coe­ libatus vel viduitatis, ex condicione infirmitatis, ex activitate professionali et sociali. Ne desinant ergo qualitates et dotes his condicionibus congruentes sibi collatas assidue excolere, propriisque uti donis a Spiritu Sancto acceptis ». Cfr. P A U L U S V I , Ep. Ap. Saoaudiae gemma 206 208 ( 2 9 Ianuarii 1 9 6 7 ) : AA8 59 (1967) 113-123. 207 S. FBANOISCUS DE SALES, Introduction à la vie dévote, I, III: Œuvres com­ plètes, Monastère de la Visitation, Annecy 1893, I I I , 19-21. 208 CONO. O E C U M . VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 4. 33 - A. A. S. 506 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Id quod de vocationibus valet spiritualibus, etiam viget et quidem, quodam sensu, maiore ratione in infinitis diversis modis secundum quos omnia et singula Ecclesiae membra operarii sunt, qui in vinea Domini laborant, Corpus Christi mysticum aedificantes. Re vera, unusquisque nominatim vocatur, in unicitate et irrepetibilitate suae personalis histo­ riae, ut suum adiumentum pro Regni Dei afferat adventu. Nullum talentum, ne minimum quidem, abscondi vel inutile licet relinqui (cfr. Mt 25, 24-27). Apostolus Petrus nos admonet: « Unusquisque, sicut acce­ pit donationem, in alterutrum illam administrantes sicut boni dispensatores multiformis gratiae Dei » (1 P e 4, 10). CAPUT V 57. Evangelica vitis et palmi tum imago alium fundamen­ talem nobis revelat aspectum vitae et missionis christifidelium laicorum: vocationem semper fructum plus ut crescant, ut continuo maturent, ut afferant. Sicut sollers agricola, Pater suam curat vineam. Dei sol­ licita praesentia ab Israele ardenter invocatur, qui ita orat: « Deus virtutum, con ver tere, / respice de caelo et vide et visita vineam istam. / Et protege eam, quam plantavit dextera tua / et super filium hominis, quem confirmasti tibi » (Ps 80, 15-16). Ipse Iesus de Patris loquitur opera : « Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est. Omnem palmi tem in me non feren­ tem fructum, tollit eum; et omnem, qui fert fructum, purgat eum, ut fructum plus afferat » (Io 15, 1-2). Palmitum vitalitas cum eorum in vite radicata conectitur permanentia, quae quidem vitis est Christus Iesus : « Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere » (Io 15, 5). Homo in sua libertate a vocatione Dei appellatur ut cre­ scat, ut maturet, ut fructum afferat. Non licet non respondere, 507 Acta Ioannis Pauli Pp. II non licet sibi suam personalem non assumere responsabilita­ tem. Huic tremendae et allectanti responsabilitati gravia Iesu aliudunt verba : « Si quis in me non manserit, missus est foras sicut palmes et aruit, et colligunt eos et in ignem mit­ tunt, et ardent » (Io 15, 6). In hoc dialogo inter Deum vocantem et personam in eius responsabilitate appellatam possibilitas, immo necessitas col­ locatur integralis et permanentis christifidelium laicorum formationis, cui iure meritoque Patres synodales partem sui laboris servaverunt amplam. Peculiariter postquam formatio­ nem christianam descripserunt tamquam « continuum pro­ cessum personalis maturationis in fide atque configurationis cum Christo, sub ductu Spiritus Sancti », sic clare asserue­ runt : « Fidelium laicorum formatio inter prioritates dioecesis ponenda est atque intra propositum actionis pastoralis collo­ cari debet ita ut ad hunc finem conatus totius communitatis (sacerdotum, laicorum et religiosorum) con vergant ». 58. Christifidelium laicorum formatio, tamquam 209 funda­ mentalem metam, detectionem habet semper clariorem pro­ priae vocationis et semper maiorem disponibilitatem ad eam in propriae missionis adimpletione vivendam. Deus me vocat et me mittit operarium in vineam suam; me vocat et me mittit ut pro Regni sui adventu in historiam labo­ rem: haec vocatio et missio personalis dignitatem et respon­ sabilitatem definiunt uniuscuiusque christifidelis laici et cardineum punctum constituunt totius formativae operae, quae ad talem dignitatem laeto gratoque agnoscendam animo et ad talem fideliter et generose implendam responsabilitatem ordi­ natur. Re vera, Deus ab aeterno de nobis cogitavit nosque amavit tamquam personas únicas et irrepetibiles, unumquemque nostrum proprio eius vocans nomine, sicut bonus Pastor qui m Propositio 40. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 508 « proprias oves vocat nominatim » (Io 10, 3). Sed aeternum Dei propositum unicuique nostrum solummodo in historica nostrae vitae et eius vicissitudinum revelatur progressione atque adeo gradatim: quodam vero sensu, de die in diem. Nunc vero ut concreta voluntas Domini de nostra possit de­ tegi vita, necessaria semper sunt : docilis et sollicita verbi Dei et Ecclesiae exauditio, filialis et constans oratio, sapienti et be­ nevolo spirituali ductui referentia, interpretatio in fide recep­ torum donorum et talentorum ac simul socialium et histori­ carum circumstantiarum intra quas quisque est insertus. In uniuscuiusque christifidelis laici vita exsistunt ulterius aetates peculiariter significativae et olecretoriae ad Dei voca­ tionem discernendam et ad missionem ab Eo concreditam ac­ cipiendam: inter has adolescentia et iuventus adnumeran­ dae sunt. Nemo vero obliviscatur Dominum, sicut pater fa­ milias cum vineae egit operariis, vocare, id est suam sanctam voluntatem concretam definitamque efficere, singulis horis vi­ tae: hac de causa, vigilantia, tamquam Dei voci sollicita attentio, fundamentalis et permanens est habitus discipuli. Ceterum non agitur solummodo de cognoscendo quid Deus a nobis, ab unoquoque nostrum in diversis vitae velit adiunctis, id facere oportet quod Deus vult, sicut nobis verba Mariae Ma­ tris Iesu in Cana servis directa in memoriam revocant « Quod­ : cumque dixerit vobis, facite » (Io 2, 5). Ad agendum cum fi­ delitate erga Dei voluntatem capaces esse et semper capadores effici oportet. Utique per Domini gratiam, quae numquam de­ ficit, ut Sanctus Leo Magnus dicit : « Dabit virtutem, qui con­ tulit dignitatem » ; 210 sed etiam cum uniuscuiusque nostrum libera et responsabili collaboratione. Ecce mirabile et actuosum munus, quod omnes christifi­ deles laicos, omnes christianos spectat sine ulla mora: semper amplius fidei et Baptismi cognoscere divitias 2U S. LESO MAGNUS, Serm. II, 1: S. Cn. 200, 248. easque cre- Acta Ioannis Pauli Pp. II 509 seen te plenitudine vivere. Nos apostolus Petrus, loquens de nativitate et incremento tamquam de duobus vitae christianae gradibus, hortatur « Sicut modo geniti infantes, / ratio­ : nale sine dolo lac concupiscite, / ut in eo crescatis in salutem » (1 Pe 2, 2). 59. In propria vocatione et missione detegendis et vi vendis, christifideles laici ad illam debent efformari unitatem, qua ipsa eorum indoles membrorum Ecclesiae et civium societatis humanae signata est. In eorum exsistentia duae vitae haberi non possunt parallelae: ex una parte, vita « spiritualis », quae dicitur, cum suis valoribus et exigentiis ; ex altera vero, vita appellata « saecu­ laris », seu vita familiae, laboris, socialium relationum, poli­ ticae actuositatis, culturae. Palmes viti adhaerens, quae est Christus, fructus affert suos in omni activitatis et exsistentiae ambitu. Re vera, omnes diversi campi vitae laicalis in Dei includuntur proposito, qui illos vult tamquam « locum histo­ ricum » in quo Iesu Christi revelatur et exercetur caritas in gloriam Patris et in fratrum servitium. Quaelibet activitas, quilibet status, quaelibet concreta actuositas, sicut, exempli gratia, peritia et solidarietas in labore, amor et deditio in fa­ milia et in filiorum educatione, sociale et politicum servitium, veritatis propositio in culturae ambitu, providentialis est opportunitas ad « continuum exercitium fidei, spei et cari­ tatis ». 211 Ad hanc vitae unitatem Concilium Vaticanum II omnes in­ vitavit christifideles laicos, fortiter discidii denuntians gra­ vitatem inter fidem et vitam, inter Evangelium et culturam: « Concilium christianos, cives utriusque civitatis, adhortatur ut sua terrestria officia fideliter implere studeant, idque spi­ ritu Evangelii ducti. A veritate discedunt qui, scientes nos non habere hic manentem civitatem, sed futuram inquirere, pu2,1 CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 4. 510 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tent se proinde officia sua terrestria neglegere posse, non at­ tendentes se per ipsam fidem ad eadem implenda magis teneri, secundum vocationem qua quisque vocatus est (...). Disci­ dium illud inter fidem quam profitentur et vitam quotidianam multorum, inter graviores nostri temporis errores recensendum est ». 212 Hac enim de causa affirmavimus fidem, quae cultura non fit, fidem esse « non plene acceptam, non integre cogita­ tam, non fideliter deductam in vitam ». 213 60. Intra hanc vitae synthesim multiplices et inter se ordi­ nati aspectus formationis integralis christifidelium laicorum collocantur. Sine dubio, formatio spiritualis locum occupare privilegia­ tum debet in vita uniuscuiusque, qui vocatur ut sine inter­ missione crescat in intimitatem cum Iesu Christo, in confor­ mationem ad Patris voluntatem, in deditionem fratribus in caritate et iustitia. Scribit enim Concilium: « H a e c vita in­ timae unionis cum Christo in Ecclesia alitur subsidiis spiritua­ libus, quae omnibus fidelibus sunt communia, praesertim ac­ tuosa participatione Sacrae Liturgiae, ita a laicis adhibenda ut hi, dum ipsa mundi officia in ordinariis vitae condicionibus recte adimplent, unionem cum Christo a vita sua non sepa­ rent, sed suum opus iuxta voluntatem Dei exercentes in ipsa percrescant ». 214 Necessitas hodie manifestatur semper urgentior christifi­ delium laicorum formationis doctrinalis non solum propter na212 CONC. Gaudium et OECUM. spes, 43; VAT. cfr. Ecclesiae Ad gentes, 2 1 ; (1976) 213 II, CONC. Const. past. OECUM. de VAT. Ecclesia II, in Decr. mundo de huius activitate temporis missionali P A U L U S V I , Adhort. Ap. Evangelii nuntiandi, 2 0 : AAS„..$8 19. IOANNES P A U L U S I I , Discorso ai partecipanti al Congreso Nazionale del Movi­ mento Ecclesiale di Impegno Culturale (M.E.I.C.) ( 1 6 Gennaio 1 9 8 2 ) , 2: Insegnamenti, V, 1 ( 1 9 8 2 ) 1 3 1 (textus in lingua italica). Cfr. etiam Epistula qua Pontificium Con­ silium pro hominum cultura instituitur ( 2 0 Maii 1 9 8 2 ) : AAS 74 ( 1 9 8 2 ) 6 8 5 ; Discorso alla Comunità universitaria di Lovanio (1985) 214 ( 2 0 Maggio 1 9 8 5 ) , 2: Insegnamenti, V I I I , 1 1591. CONC. tatem, 4. OECUM. VAT. II, Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuosi­ Acta Ioannis Pauli Pp. II 511 turalem dynamismum profundius in eorum fidem penetrandi, sed etiam propter exigentiam reddendi « rationem de ea quae in illis est spe » coram mundo et eius gravibus et complexis problematibus. Sic absolute fiunt necessariae actio systema­ tica catechesis, quae modo graduali secundum aetatem et di­ versos vitae status accommodari debet, et firmior promotio christiana culturae, tamquam responsio aeternis quaestioni­ bus, quae hominem et hodiernam exagitant societatem. Peculiariter, praesertim pro christifidelibus laicis diversi­ mode in campo sociali et politico actuosis, est omnino neces­ saria exactior cognitio doctrinae, socialis Ecclesiae, sicut iteratim Patres synodales in suis interventibus postulaverunt. De christifidelium laicorum politica participatione loquentes, sic asseruerunt : « Ut laici nobile propositum in re politica actuose assumant (id est, propositum "ut valores humani et christiani firmiter agnoscantur et recte aestimentur"), non sufficit illos hortari, sed debita formatio conscientiae socialis eis offerenda est, speciatim in doctrina sociali Ecclesiae, quae continet prin­ cipia reflexionis, criteria ad iudicandum et directrices practi­ cas (cfr. Congregatio pro Doctrina Fidei, Instructio de liber­ tate christiana et liberatione, 72), et quae praesens esse debet iam in institutione catechetica generali, atque in adunationi­ bus specializatis, necnon in scholis et universitatibus. Haec tamen doctrina socialis Ecclesiae dynamica est, videlicet ac­ commodata circumstantiis temporum et locorum. Pastorum est ius et officium principia moralia etiam de ordine sociali proponere; omnium christifidelium est in iurium humanorum defensione incumbere; laicis tamen participatio activa in po­ liticis factionibus reservatur». 215 In contextu denique formationis integralis et unitariae christifidelium laicorum pro eorum missionali et apostolica 215 Propositio 22. Cfr. etiam IOANNES P A U L U S I I , AAS 80 (1988) 570-572. Enc. Sollicitudo rei socialis, 4 1 : Acta Apostolicae Sedis 512 - Commentarium Officiale actione est peculiariter s i g n i f i c a t u m in humanis valoribus personale augmentum. Hoc praeciso sensu Concilium scripsit: christifideles laici « magni quoque faciant professionalem pe­ ritiam, sensum familiarem et civicum atque illas virtutes quae ad sociales consuetudines pertinent, scilicet probitatem, spi­ ritum iustitiae, sinceritatem, humanitatem, animi fortitudi­ nem, sine quibus nec vera vita christiana consistere potest ». 216 In hac synthesi organica suae vitae maturanda, quae simul expressio est unitatis eorum indolis et condicio pro eorum mis­ sione efficaciter implenda, christifideles laici a Spiritu Sancto, tamquam ab unitatis et vitae plenae Spiritu, intus ducentur et sustinebuntur. 61. Quaenam sunt christifidelium laicorum formationis loci et media? Quaenam sunt personae et communitates vocatae ut munus sibi assumant christifideles laicos integraliter et uni­ tarie formandi? Sicut educativum humanum opus paternitati et maternitati intime coniungitur, sic et christiana formatio suam in­ venit radicem in Deo, qui Pater filios amat et educat suos. Utique Deus est primus et magnus sui Populi educator, sicut miranda dicit paragraphus Cantici Moysis : « Invenit eum in terra deserta, / in loco horroris et ululatu solitudinis; / circumdedit eum et attendit / et custodivit quasi pupillam oculi sui. / Sicut aquila provocans ad volandum pullos suos / et super eos volitans expandit alas suas / et assumpsit eum / atque portavit super pennas suas. / Dominus solus dux eius fuit, / et non erat cum eo deus alienus » (Dt 32, 10-12; cfr. 8, 5 ) . Dei opus educativum in Iesu revelatur et adimpletur Ma­ gistro, ab intra usque ad cor uniuscuiusque pervenit hominis per dynamicam Spiritus praesentiam. Ecclesia mater vocatur ut hoc divinum educativum participet opus sive per se ipsam 2,4 CONC. OECUM. VAT. I I , Decr. de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 513 sive per suas diversas partes et expressiones. Sic christifi­ deles laici ab Ecclesia formantur et in Ecclesia, in quadam communione et collaboratione omnium eius membrorum: sa­ cerdotum, religiosorum et christifidelium laicorum. Sic uni­ versa ecclesialis communitas, in suis diversis membris, Spi­ ritus recipit fecunditatem et ad illam cooperatur active. Hoc sensu, Methodius Olympi scribebat: « Imperfecti (...) a perfectioribus, ut a matribus, parturiuntur atque formantur, do­ nec et illi maturo partu editi, in virtutis magnitudinem ac de­ cus regenerentur », 217 sicut Paulo evenit, qui in Ecclesiam a perfectis (in persona Ananiae) portatus et introductus, postea et ipse perfectus et tot filiorum effectus est fecundus. Educatrix imprimis est Ecclesia universalis, in qua Sum­ mus Pontifex primi christifidelium laicorum formatons exer­ cet munus. Ad illum, Petri successorem, ministerium « fra­ tres in fide confirmandi » pertinet, in quantum omnes cre­ dentes quidquid essentiale, quod in vocatione et missione christiana et ecclesiali continetur, docet. Non solum eius directum verbum, sed etiam verbum, quod per documenta diversorum Sanctae Sedis transmittitur Dicasteriorum, doci­ lem et benevolam christifidelium laicorum postulat exauditionem. Ecclesia una et universalis in variis mundi plagis in Eccle­ siis particularibus inest. In unaquaque earum Episcopus per­ sonalem habet responsabilitatem relate ad christifideles lai­ cos, quos per Verbi proclamationem, Eucharistiae et sacra­ mentorum celebrationem, eorumque vitae christianae anima­ tionem et ductum formare debet. Intra Ecclesiam particularem seu dioecesim paroecia exsi­ stit et operatur, quae munus pro formatione immediatiore et personaliore christifidelium laicorum habet essentiale. Re vera, in relatione quae ad singulas personas singulosque coe2 1 7 S. METHODIUS OLYMPI, Symposion III, 8: S. Ch. 95, 110. 514 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tus facilius pervenire potest, paroecia vocatur ut sua membra ad Verbi exauditionem, ad liturgicum et personalem cum Deo dialogum, ad caritatis fraternae educet vitam, ita ut modo magis directo et concreto communionis ecclesialis et responsa­ bilitatis missionalis percipere faciat sensum. Deinde intra quasdam paroecias, praesertim si ipsae am­ plae sint et dispersae, parvae communitates ecclesiales in illis praesentes conspicuum afferre adiumentum in christianorum formatione possunt atque efficere capillariorem et incidendo aptiorem conscientiam et experientiam ecclesialis communio­ nis et missionis. Adiumentum potest afferri, ut Patres dixe­ runt synodales, etiam a catechesi postbaptismali ad catechu­ menatus modum, per iteratam propositionem quorumdam ele­ mentorum (( Ritualis Initiationis Christianae Adultorum », quae ad immensas et extraordinarias recepti Baptismi divitias et re­ sponsabilitates valent detegendas et ad vitae praxim ducendas. 218 In formatione quam christifideles laici in dioecesi et in pa­ roecia recipiunt, peculiariter ad communionis et missionis sen­ sum, magni est momenti adiutorium, quod diversa Ecclesiae membra sibi mutuo donant; tale adiutorium mysterium Ec­ clesiae Matris et Educatricis simul revelat et in actum ducit. Sacerdotes et religiosi christifideles laicos adiuvare debent in eorum formatione. Hoc sensu, Patres synodales presbyteros et ad Ordines invitaverunt candidatos ut « accurate praepa­ rentur ut apti reddantur ad vocationem et missionem laico­ rum fovendam ». 219 Ex sua parte, ipsi christifideles laici sacer­ dotes et religiosos in eorum spirituali itinere adiuvare possunt et debent. 62. Etiam familia christiana, quatenus « Ecclesia dome­ stica », originalem et fundamentalem constituit scholam pro fidei formatione: pater et mater a Matrimonii sacramento gratiam 2I « Cfr. 219 Propositio 11. Propositio 40. Acta, Ioannis Pauli Pp. II 615 recipiunt et christianae educationis ministerium relate ad fi­ lios, quibus simul valores humanos et valores religiosos testan­ tur et transmittunt. Prima verba discentes, filii etiam discunt Deum laudare, quem Patrem amantem et providentem sen­ tiunt proximum; priores amoris gestus discentes, filii etiam discunt sese aliis aperire, in sui ipsius dono sensum humanae capientes vitae. Ipsa vita quotidiana familiae vere christianae primam « experientiam Ecclesiae » constituit, quae certe con­ firmationem et incrementum inveniet in graduali activa et re­ sponsabili filiorum insertione in ampliorem communitatem ecclesialem et in societatem civilem. Quo magis coniuges et christiani parentes in conscientia crescent de eo quod eorum « Ecclesia domestica » vitae et missionis Ecclesiae universa­ lis est particeps, eo magis filii ad « sensum Ecclesiae » formari poterunt et totam pulchritudinem sentient suas dedicandi vi­ res in Regni Dei servitium. Magni momenti pro formatione loci sunt etiam scholae et universitates catholicae, sicut etiam institutiones renovationis spiritualis, quae hodie semper amplius diffunduntur. Sicut Pa­ tres syodales extulerunt, in hodierno sociali et historico con­ textu, a profunda culturali permutatione signato, participatio, ceterum semper necessaria et insubstituibilis, christianorum parentum in scholae vita non amplius sufficit; oportet christi­ fideles laicos praeparare qui operi educativo tamquam verae et propriae missioni dedicentur ecclesiali; oportet constituere et fovere « communitates educativas », simul a parentibus, docen­ tibus, sacerdotibus, religiosis viris et feminis, iuvenum reprae­ sentantibus efformatas. Atque ut schola suam functionem digne evolvere possit formativam, christifideles laici sese obligatos sentire debent ad veram educationis libertatem, etiam per op­ portunam civilem legislationem, ab omnibus exigendam et pro omnibus promovendam. 229 Cfr. Propositio U. 220 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 516 Officiale Patres synodales verba protulerunt aestimationis et animum erigentia ad omnes illos christifideles laicos, viros et mulie­ res, qui civili et christiano spiritu munus educativum in schola et in institutis exercent formativis. Ulterius urgentem extule­ runt necessitatem ut christifideles laici magistri et professores in diversis scholis, catholicis vel non catholicis, veri testes sint Evangelii per vitae exemplum, professionalem peritiam et rectitudinem, christianam inspirationem docentiáe, salva semper, ut est evidens, variarum scientiarum et disciplina­ rum autonomia. Momenti singularis est scientificam et techni­ cam investigationem a christifidelibus laicis peractam a cri­ terio regi servitii versus hominem in omnibus eius valoribus et exigentiis; his christifidelibus laicis Ecclesia munus committit efficiendi omnibus intellegibilius intimum vinculum inter fidem et scientiam exsistens, inter Evangelium et humanam cul­ turam. 221 « Haec Synodus, legimus in quadam propositione, appellat ad munus propheticum scholarum et universitatum catholi­ carum, et laudat, propter eorum dedicationem, magistros et docentes, nunc pro maiore parte laicos, ita ut instituta catho­ licae educationis viros et mulieres formare possint in quibus Mandatum Novum incarnatum sit. Praesentia simultanea presbyterorum et laicorum, necnon religiosorum et religio­ sarum, vividam Ecclesiae imaginem praebet alumnis, et de eius divitiis cognitionem reddit faciliorem (cfr. Congregatio pro Educatione Catholica, De laico educatore, teste fidei in scholis) ». 222 Etiam, coetus, associationes et motus in christifidelium lai­ corum formatione suum habent locum; re vera, possibilitatem habent, singuli propriis methodis, formationem offerendi in ipsa exigentia apostolica profunde insertam, sicut etiam op­ portunitatem habent integrantem, 221 222 Cfr. Propositio 45. Propositio 44. concretam et specificam 517 Acta Ioannis Pauli Pp. II efficiendi formationem, quam eorum sodales ab aliis personis recipiunt et communitatibus. 63. Formatio non est quorumdam privilegium, sed omnium ius et officium. Patres synodales de hac re dixerunt: « Possibi­ litates formationis proponantur omnibus, speciatim pauperibus, qui etiam fons formationis pro omnibus esse possunt » ; et adiunxerunt : « Ad formationem media apta adhibeantur quae unumquemque adiuvent ad plenam vocationem humanam et christianam implendam n. 223 Quoad actuositatem pastoralem vere incidendi capacem et efficacem, formatorum formatio, etiam opportunis cursibus et aptis scholis usurpatis, augeri debet. Formare illos qui, iterum, christifidelium laicorum formationi dedicari debebunt, primariam constituit exigentiam ad omnium christifidelium laicorum tutandam generalem et capillarem formationem. In opera formationis, attentio particularis locali culturae reservari debebit secundum Synodi Patrum explicitam invita­ tionem : (( Christianorum formatio maximam rationem habe­ bit localis culturae humanae, quae ipsi formationi contribuit, et adiuvabit ad discernendum valorem, tam in traditione insitum quam in modernis rebus propositum. Ad diversas cul­ turas quae simul exsistere possunt in uno eodemque populo vel natione attentio tribuetur. Ecclesia, Mater et Magistra popu­ lorum, salvam facere enitetur, si casus datur, culturam gentis minus numerosae in magna natione exsistentis » . m In formativa opera quaedam persuasiones peculiariter ne­ cessariae apparent et fecundae. Imprimis persuasio de eo quod vera et efficax formatio non habetur, nisi unusquisque respon­ sabilitatem formationis personaliter assumat et evolvat: haec enim tamquam « auto-formatio » essentialiter configuratur. Persuasio ulterius de eo quod unusquisque nostrum finis 223 Propositio 4L 224 Propositio 42. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 518 Officiale est et simul formationis principium: quo magis formantur, eo maiorem exigentiam sentimus talem formationem prose­ quendi et profundiorem efficiendi, sicut etiam quo magis formamur, eo capaciores fimus alios formandi. Momenti singularis est conscientia de eo quod opera for­ mativa, dum ad scientiarum humanarum media et methodos intellegenter recurrit, eo efficacior est, quo disponibilior est actioni Dei: solummodo palmes, qui non timet ab agricola purgari, fructum plus affert pro se et pro aliis. A P P E L L A T I O ET ORATIO 64. Ut hoc postsynodale concludamus documentum, invita­ tionem « patris familias », de qua Evangelium nobis loquitur, iterum proponimus: Ite et vos in vineam meam. Dici potest Synodi de vocatione et missione laicorum significationem prae­ cise in hac Domini Iesu vocatione ad omnes directa consistere, et particulariter ad christifideles laicos, viros et mulieres. Synodales labores pro omnibus participantibus magnam spiritualem constituerunt experientiam : illam Ecclesiae in luce et in virtute Spiritus intentae ut renovatam Domini sui appella­ tionem discernat et accipiat ad mysterium suae communionis et dynamismum suae missionis salutis hodierno mundo iterum proponendam, speciatim locum signans et munus christifide­ lium laicorum specificum. Fructus autem Synodi, quem haec Adhortatio quam uberrimum stimulare in omnibus Ecclesiis per orbem dispersis intendit, a vera receptione procedet, quam haec Domini appellatio ex parte universi Populi Dei et in eo ex parte christifidelium recipiet laicorum. Propterea ad omnes et singulos, Pastores et fideles, vivissimam dirigimus exhortationem, ne umquam in conscientia eccle­ siali sollerti deficiant sustinenda, immo in ea semper profundius radicata efficienda in mente, corde et vita; conscientia nempe Acta Ioannis Pauli Pp. II 519 de eo quod ipsi membra Ecclesiae Iesu Christi sunt, in eius communionis mysterio et in eius apostolica et missionali par­ ticipes virtute. Singularis est momenti ut omnes christiani sint conscii illius extraordinariae dignitatis illis per sanctum Baptismum dona­ tae: gratia vocati sumus ut filii a Patre simus dilecti, templa Spiritus viva et sancta. Concitato et grato animo verba Evange­ listae Ioannis iterum audiamus : « Videte qualem caritatem de­ dit nobis Pater, ut filii Dei nominemur, et sumus! » (2 Io 3, 1). Haec « christiana novitas » membris Ecclesiae donata, dum pro omnibus eorum participationis in munere sacerdotali, prophetico et regali Christi et eorum vocationis ad sanctitatem in amore constituit radicem, pro christifidelibus laicis secun­ dum <( indolem saecularem » illis « propriam et peculiarem » exprimitur et in rem deducitur. Conscientia ecclesialis, simul (cum sensu communis dignita­ tis christianae, sensum implicat ad mysterium Ecclesiae-Communionis pertinendi : hic est aspectus fundamentalis et decretorius pro Ecclesiae missione et vita. Pro omnibus et singulis fervens Iesu in ultima Cena oratio: « U t unum sint! » singulis diebus, exigens et irrecusabile vitae et actionis fieri debet pro­ gramma. Vivus communionis ecclesialis sensus, donum Spiritus, quod nostram liberam postulat responsionem, tamquam suum magni pretii habebit fructum consonam in Ecclesia « una et catholica » aestimationem divitis vocationum et vitae conditio­ num, charismatum, ministeriorum et munerum et responsabilitatum varietatis, sicut etiam convinctiorem et firmiorem coe­ tuum, associationum et motuum christifidelium laicorum col­ laborationem in ipsius Ecclesiae communi missione salvifica solidali ter adimplenda. Haec communio in se ipsa primum magnum est signum praesentiae Christi Salvatoris in mundo; ipsa autem simul Ecclesiae directam actionem apostolicam et missionalem fovet et excitat. 620 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Adventante tertio millenario, tota Ecclesia, Pastores et fide­ les, fortius suam sentire debet responsabilitatem mandato Christi oboediendi : « Euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae » (Me 16, 15), suum missionalem renovans impulsum. Magnum, exigens et splendidum Eccle­ siae committitur inceptum: illud scilicet novae evangelizatio­ nis, cuius hodiernus mundus immensam habet indigentiam. Christifideles laici se ipsos considerare debent partem vivam et responsabilem huius incepti, cum ad Evangelium nuntian­ dum vocentur et vivendum in valorum et exigentiarum per­ sonae et societatis servitium. Synodus Episcoporum, mense octobri, perdurante Anno Mariano, celebrata, suos labores, modo prorsus speciali, inter­ cessioni Mariae Sanctissimae, Redemptoris Matris, commisit. Eidem intercessioni spiritualem fructuum Synodi nunc com­ mittimus fecunditatem. Sub huius postsynodalis documenti fine, ad Virginem, simul cum Patribus et christifidelibus laicis Synodo praesentibus et cum omnibus aliis Populi Dei membris, recurrimus. Appellatio in orationem se vertit: O sanctissima Virgo, Mater Christi et Mater Ecclesiae, cum gaudio et cum admiratione, tuo <( Magnificat » unimur cantico, tuo nempe grati amoris cantico. Tecum gratias agimus Deo, « cuius misericordia in progenies et progenies », propter splendidam vocationem et multiformem christifidelium laicorum missionem, a Deo nominatim vocato­ rum ut cum Illo in amoris et sanctitatis communione vivant et fraterne in magna filiorum Dei familia uniti sint, missi ad lucem Christi irradiandam et ad ignem Spiritus communicandum in mundum universum per suam evangelicam vitam. Virgo cantici « Magnificat », eorum corda gratitudine imple et ardore ob hanc vocationem et ob hanc missionem. Tu quae cum humilitate et magnanimi­ tate « ancilla Domini » fuisti, nobis tuam ipsam servitio Dei et Acta Ioannis Pauli Pp. II 521 saluti mundi disponibilitatem dona. Aperi corda nostra immensis Regni Dei et proclamationis Evangelii omni creaturae perspecti vis. In corde tuo materno pericula multa multaque mala, quae nostri temporis viros et mulieres opprimunt, semper sunt prae­ sentia. Sed praesentia quoque sunt tot boni incepta, magnae ad valores appetitiones, progressus in copiosis salutis produ­ cendis fructibus effecti. Virgo strenua, nobis vim animi et fiduciam in Deum inspira, ut omnia scia­ mus obstacula superare, quae in nostra missione invenimus adimplenda. Doce nos mundi realitates vivo christianae re­ sponsabilitatis sensu tractare atque adeo in gaudiosa spe adven­ tus Regni Dei, novorum caelorum ac terrae novae. Tu quae simul cum Apostolis orantibus in Cenáculo fuisti adventum Spiritus Pentecostes exspectans, eius renovatam in­ voca in omnes christifideles laicos, viros et mulieres, effusio­ nem, ut eorum vocationi et missioni plene correspodeant, sicut palmites vitis verae, vocati ut fructum plus afferant pro mundi vita. Virgo Mater, due et sustine nos ut semper tamquam veri filii et filiae Eccle­ siae Filii tui vivamus et ad humanum et civilem cultum veri­ tatis et amoris in terra stabiliendum secundum optatum Dei et ad Eius gloriam conferre possimus. Amen. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxx mensis De­ cembris, festo Sanctae Familiae Iesu, Mariae et Ioseph, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo primo. IOANNES PAULUS PP. II 34 - A. A. S. 522 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I SHIMOGAËNSIS Distractis quibusdam territoriis ab archidioecesi Bangalorensi et a dioe­ cesi Chikmagalurensi nova constituitur dioecesis Shimogaënsis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Id spectantes, ut Christi mandatum maxima cum efficacia ad effec­ tum adducatur, « Praedicate evangelium omni creaturae » (Me 16, 15), huic officio exsequendo diligentissimam navamus operam, ut Redempto­ ris regnum propagetur eiusque Corpus, Ecclesia videlicet, magis cre­ scat in dies, et potissimum quidem iis in regionibus ubi aliae religio­ nes, ipsa asseclarum multitudine, obstant quominus evangelicum fer­ mentum facile massam fermentet (cf. Lc 13, 21). Hoc impedimentum vitantes et Nostrum propositum assequi exoptantes etiam in Indorum natione, iis rationibus utimur quae aptiores videntur, in quibus haud dubie est iusta circumscriptionum ecclesiasticarum dispositio. Consentiendum igitur censuimus cum sententia Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, quae utile esse duxit aliam inibi constitui dioecesim christianae religionis disseminandae causa. Qua de re haec quae sequuntur decernimus. Ab archidioecesi Banga­ lorensi districtum vulgo « Chitradurga » appellatum diducimus et a dioecesi Chikmagalurensi districtum communiter « Shimoga » dictum, exque his separatis territoriis novam condimus dioecesim <( Shimogaënsem » vocandam, archidioecesi Bangalorensi suffraganeam, iisdem cir­ cumscriptam finibus, quibus duo districta quae nuper memoravimus. Novae dioecesis Cathedram episcopalem in ecclesia principe urbis Shi­ mogaënsis sita collocamus. Simul iubemus pro canonicis consultores dioecesanos ad normam iuris eligi, qui Episcopo in regimine exercendo sint auxilio. Haec omnia perficiendi negotium legamus Venerabili Fra­ tri Augustino Cacciavillan, Archiepiscopo titolari Amiternino et in India Apostolico Pro-Nuntio, necessariis et opportunis factis facul­ tatibus etiam alii viro in ecclesiastica dignitate constituto illud man­ dandis onere iniuncto, dioecesis constitutione peracta, primo quoque 523 Acta Ioannis Pauli Pp. II tempore ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione sincerum exemplar mittendi. Volumus autem ut hae Litterae Nostrae firmae sint et efficaces nunc et in posterum, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quartodecimo mensis Novem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Ponti­ ficatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Antonius Macculi, Proton. Apost. s.n. Loco £g Plumbi In Secret. Status tab., n. 231.615. II NAVALIENSIS Disiunctis nonnullis territoriis a Palensi archidioecesi, nova erigitur dioecesis Navaliensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Singulari Qui Dei consilio universae christianorum familiae praesumus, id profecto usque disponere solemus quod commodius inservit opportunasque singulis ecclesialibus communitatibus satisfacit. Qua­ propter quia Venerabilis Frater Petrus Dean, Archiepiscopus Palensis, Insularum Philippinarum Episcoporum coetu sententiam rogato, ob fidelium copiam eorumdemque aptiorem curationem, ab hac Apo­ stolica Sede efflagitaverat ut disiunctis nonnullis illius dioecesis ter­ ritoriis nova conderetur dioecesis, admotis postulationibus conceden­ dum esse existimavimus, comprobantibus autem idem consilium tum Venerabili Fratre Brunone Torpigliani, Archiepiscopo titulo Mallianensi atque in Insulis Philippinis Apostolico Nuntio, tum Venerabili­ bus Fratribus Nostris S. R. E. Cardinalibus Congregationi pro Episco­ pis praepositis. Itaque eorum quorum interest suppleto consensu quive 524 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sua interesse arbitrantur, quae sequuntur statuimus ac iubemus, Apo­ stolica usi Nostra auctoritate. Ab Archidioecesi Palensi has separamus paroecias quas quidem indigenae vocitant "Our Lady of the Holy Bosary" in Naval; "Our Lady of Peace and Good Voyage" in Almeria; "St. Raphael the Archangel" in Kawayan; "St. James the Apostle" in Caibiran; "St. John Nepomuceno" in Biliran; "St. Francis of Bor­ gia" in Cabuggayan; "St. Isidore" in Caluba; "Our Lady of Fatima" in Calubian; "St. Isidore" in San Isidro; "Holy Name of Jesus" in Tabango; "Our Lady of the Immaculate Conception" in Leyte; "St. Isi­ dore" in Tucdao. Ex his ergo paroeciarum distractis territoriis novam condimus dioecesim Navaliensem appellandam, cuius quidem limites iidem erunt atque paroeciarum quas supra memoravimus. Novae Ec­ clesiae sedem in urbe collocamus Naval, templumqüe ibidem situm idemque B. V. Mariae a s. Rosario dicatum ad statum evehimus cathe­ dralis ecclesiae cum iuribus et privilegiis convenientibus. Tribuimus pariter Episcopo Navaliensi pro tempore eadem privilegia, iura et offi­ cia quibus ceteri fruuntur locorum Ordinarii Praesules. Modo erectam dioecesim suffraganeam constituimus archidioecesis Palensis eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi illius sedis pro tempore subicimus. Consultores autem deligantur dioecesani ad iuris normam, opem auxiliumque ipsi Episcopo laturi. Mensam episcopalem consti­ tuent fidelium collationes aeque ac pars bonorum quae ad novam dioe­ cesim ex divisione ad normam canonis 122 C.I.C. facienda obvenient. Selecti sacrorum alumni pariter ac sacerdotes in humanis ecclesiasticisque disciplinis erudiendis excolendisve ad Pontificium Collegium Philippinum mittantur. Quod vero ad novae dioecesis regimen per­ tinet, bonorum ecclesiasticorum administrationem, administratoris dioe­ cesani, sede vacante, electionem, fidelium iura, aliaque horum similia, quae canones iubent adamussim serventur. Simul atque novae dioe­ cesis constitutio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi habeantur adscripti in cuius territorio officium praestant ecclesia­ sticum; ceteri autem clerici seminariique tirones illi dioecesi in cuius territorio legitimum detinent domicilium. Documenta vero et acta quae ad conditam respiciunt dioecesim, ad eiusdem mittantur Curiam epi­ scopalem ibique diligenter in tabulario custodiantur. Ad hoc demum negotium transigendum, Venerabilem Fratrem legamus Brunonem Torpigliani, quem diximus, eidem necessarias et opportunas pariter tri­ buentes facultates etiam subdelegandi quemvis virum in ecclesiastica Acta Ioannis Pauli Pp. II 525 dignitate constitutum. Re vero peracta documenta exarentur quorum sincera exempla ad Congregationem pro Episcopis cito mittantur. Con­ trariis rebus nihil obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die undetricesimo mensis Novem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Ponti­ ficatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI S BERNARDINUS card. GANTIN a publicis 'Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Franciscus Cascone, Proton. Apost. s.n. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 230.795. LITTERAE APOSTOLICAE I Templum S. Ioannis Bosco in Panamensi urbe ad gradum dignitatemque evehitur Basilicarum Minorum. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ecclesia ipsa sancta, a primaeva sui aetate, cultum venerationemque usque comprobavit et confirmavit sanctorum. Iidem profecto non modo corporibus laxati cum Deo bea­ tissimam extendunt vitam, verum etiam hominibus adhuc terrestribus implicatis rebus caelestem viam commonstrant simulque praeclara praebent exempla virtutis. Cum autem illud de omnibus fatemur sanc­ tis, tum vel maxime de recentioribus nobisque proximis, quandoqui­ dem in iisdem propemodum fuerunt hi condicionibus iisdemque huma­ nis difficultatibus atque nos sumus. Ex praeclaris aevi nostri sanctis procul dubio eminet atque elucet S. Ioannes Bosco, qui non modo suis temporibus mira patravit, sed eiusdem incepta magis et magis etiam nunc per terrarum orbem florescunt et dilatantur. Laetanter igi­ tur in urbe Panamensi exstare comperimus templum insigne S. Ioanni Bosco dicatum, quod hinc structura praestat artificiosa, venusto prae­ sertim distincta marmore, hinc reapse locus est singularis ubi catho­ lica religio multimodis explicatur fidelesque altius excoluntur. Quas ob causas, cum Venerabilis Frater Marcus Gregorius McGrath, Ar- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 526 Officiale chiepiscopus Panamensis, suo suorumque cleri et fidelium nomine, expostulaverit ut sacra aedes S. Ioannis Bosco, quae Panamariae, in sua scilicet archidioecesi, exstat, titulo dignitateque Basilicae Minoris ornaretur, Nos libenti sane voluntate Venerabilis Fratris precibus con­ cedendum esse censuimus. Itaque ea rata habentes, quae Congregatio pro Cultu Divino, factis olim a Nobis potestatibus, hac de re statuerit, Apostolica Nostra auctoritate templum S. Ioannis Bosco, quod supra memoravimus, in numerum Basilicarum Minorum redigimus, additis item iuribus et privilegiis congruentibus, modo ea servata sint quae Decretum « De Titulo Basilicae Minoris » requirit, die vi mensis Iunii factum, anno MCMLXVIII. Contrariis quibuslibet rebus haudquaquam obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x i x men­ sis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. £B AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco i& Sigilli In Secret. Status tab., n. 227573. II Beata Maria V i r g o , titulo « Matris Ecclesiae » invocata, Patrona apud Deum dioecesis Caguanae in Portu Divite confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Constat Christifideles dioecesis Ca­ guanae in Portu Divite Beatam Mariam Virginem titulo (( Matris Ecclesiae )) invocatam peculiari cultu prosequi eamque impense venerari tamquam animarum suarum Magistram et Reginam. Qua re, cum Vene­ rabilis Frater Henricus Emmanuel Hernández Rivera, Episcopus eius­ dem dioecesis, communia cleri populique vota excipiens, electionem Bea­ tae Mariae Virginis memorato sub titulo in Patronam apud Deum Ecclesiae suae rite probaverit atque, datis litteris die x x v n mensis Septembris hoc anno, petiverit ut electio et approbatio huiusmodi, iuxta « Normas de Patronis constituendis » et ad normam Instructionis (( de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis re­ cognoscendis », n. 30, ab hac Apostolica Sede confirmaren tur, Nos, istius cupientes preces audire Pastoris, comprobatis iis, quae Congre- Acta Ioannis Pauli Pp. II 527 gatio pro Cultu Divinno, factis a Nobis facultatibus, hae in re egit, Apostolica Nostra potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum Beatam Mariam Virginem titulo « Matris Ecclesiae » invo­ catam Patronam apud Deum dioecesis Caguanae confirmemur, cum omnibus iuribus et liturgicis privilegiis iuxta rubricas consequentibus. Has denique Litteras Nostras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xn men­ sis Novembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. 83. AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 228511. III In Republica Tzadiana Apostolica conditur Nuntiatura. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Pro Nostro munere certum probatumque huius Sanctae Sedis morem plane sequentes, Nuntiaturis Apo­ stolicis opportune in mundo hic illic instituendis operam damus, qui­ bus commune quidem Ecclesiae et Civitatis ubique bonum iure publico procuretur foveatur confirmetur. Cuiusmodi rei causa, consulta Con­ gregatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, vi et potestate Nostra Apostolica harumque Litterarum virtute hodie in Ciadia Nuntiaturam Apostolicam condimus, cui simul cum officiis iura et privilegia et indulta tribuimus, quae et ceterarum Sanctae Sedis id genus Legationum sunt propria. Quod reliquum est, decernimus ut, quae hoc Brevi Maiore constituta ediximus, ea nunc et in posterum tempus suos habeant effectus. Contrariis quibuslibet rebus nihil ob­ stantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v i n mensis Novembris, anno Domini MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 228828. publicis Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae 528 Sedis - Commentarium Officiale CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET BOLIVIANAM REMPUBLICAM de Vicariatu Castrensi ACUERDO ENTRE LA SANTA SEDE Y LA REPUBLICA DE BOLIVIA SOBRE ASISTEN­ CIA RELIGIOSA A LAS FUERZAS ARMADAS Y FUERZAS DE LA POLICÍA NACIONAL. La Santa Sede y el Gobierno de Bolivia, deseando proveer de manera estable y más conforme con las nuevas condiciones históricas a la asistencia religiosa de las Fuerzas Armadas de Tierra, Mar y Aire y de las Fuerzas del orden de la Policía Nacional, han determinado estipular un Acuerdo, en sustitución del firmado entre ambas Partes el día 29 de noviembre del año 1958. A este fin Su Santidad el Sumo Pontífice Juan Pablo II y el Exce­ lentísimo señor Presidente Constitucional de la República de Bolivia, Dr. Víctor Paz Estenssoro, han nombrado como Plenipotenciarios, res­ pectivamente, a S. E. Revma. Mons. Santos Abril y Castellò, Nuncio Apostólico, y al Excmo. Sr. Dr. Guillermo Bedregal Gutiérrez, Mi­ nistro de Relaciones Exteriores y Culto, quienes, después de haber canjeado sus Plenos Poderes, hallados en buena y debida forma, han convenido lo siguiente : ARTICULO I El Ordinariato Militar o Castrense, constituido en Bolivia por la Santa Sede, atiende al cuidado espiritual de las Fuerzas Armadas de la Nación y de la Policía Nacional. Sin perjuicio de las disposiciones fijadas en el presente Acuerdo, el Ordinariato Militar se rige por el Decreto de erección —emanado de la Congregación Consistorial (actualmente Congregación para los Obis­ pos)— y las Normas oportunamente establecidas por la Sede Apos­ tólica, en especial por la Constitución « Spirituali militum curae » del 21 de abril de 1986. ARTICULO II El servicio religioso del Ordinariato está integrado por el Ordinario Militar o Castrense, el Vicario General y los Capellanes. Acta Ioannis Pauli Pp. II 529 ARTICULO III EI Ordinario Militar será nombrado por la Santa Sede previa noti­ ficación al señor Presidente de la República de Bolivia, a fin de que éste pueda presentar a la Sede Apostòlica, en un plazo de siete días, eventuales reservas de carácter político general sobre el candidato. Al quedar vacante el Ordinariato Militar, el Vicario General, o en su falta el Capellán más antiguo, en el cargo, asumirá interinamente las funciones de Ordinario Militar con las facultades y obligaciones propias de los Administradores Diocesanos. ARTICULO IV El Vicario General y los Capellanes, por su condición de sacerdo­ tes, serán nombrados por el Ordinario Militar, y reconocidos por los Comandos Generales de las Fuerzas Armadas y Comando General de la Policía Nacional. ARTICULO V El Ordinario Militar reclutará su clero entre los sacerdotes secu­ lares y religiosos que tengan debida autorización de sus Ordinarios y Superiores. Los Capellanes serán tomados, en lo posible, de entre los eclesiás­ ticos que trabajan en el territorio en que se encuentran las Unidades Militares o de Policía en las que prestarán servicio, y los cambios de colocación se haran previo acuerdo del Ordinario Militar con el Obispo del lugar o Superior religioso, para su posterior presentación a los respectivos Comandos Generales. Tales sacerdotes ejercerán su ministerio específico a las órdenes del Ordinario Militar, del cual recibirán las necesarias facultades « ad nutum ». ARTICULO VI El presente Ordinario Militar, así como los Capellanes actual­ mente en servicio, o en situación de retiro, conservan sus grados y prerrogativas. ARTICULO V I I En el futuro, ninguna de las personas eclesiásticas que formen parte del Ordinariato Militar, tendrá acceso a los grados de la jerarquía militar o policial. Al Ordinario Militar le serán reconocidas las pre- 530 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rrogativas propias de un General de Brigada, y a los Capellanes las de un Capitán o su equivalencia, según el Instituto Armado o Policial en que sirvieren. ARTICULO V I I I En lo referente a derechos administrativos y de seguridad o pre­ visión social, los Capellanes tendrán derecho a promociones similares al que tienen los miembros de las Fuerzas Armadas o Policiales. ARTICULO IX Ningún Capellán podrá ser sometido a procedimiento penal o disci­ plinario de parte de la Autoridad Militar o Policial sin el consenti­ miento explícito del Ordinario Militar, quien dispondrá se cumpla la sanción en el lugar y forma que estime más adecuado. El Ordinario Militar podrá suspender o destituir por causas canó­ nicas y « ad normam Iuris Canonici » a los Capellanes, debiendo comu­ nicar la procedencia a los Comandos Generales, que les declararán en disponibilidad en el primer caso o les dará de baja en el segundo. Los Capellanes están además sometidos « ratione loci )) a la disci­ plina y vigilancia de los Ordinarios Diocesanos, quienes en caso de infracción informarán al Ordinario Militar, pudiendo ellos mismos, si fuera urgente, tomar las medidas canónicas necesarias, dando aviso de inmediato al Ordinario Militar. ARTICULO X La jurisdicción del Ordinario Militar y de los Capellanes es per­ sonal; se extiende a todos los militares y policías en servicio activo, a sus esposas, hijos, familiares y personal doméstico que convivan con ellos, a los cadetes de los institutos de formación y a todos los reli­ giosos y civiles que de manera estable viven en los hospitales militares o en otras instituciones o lugares reservados a los militares y policías. La jurisdicción del Ordinario Militar es cumulativa con la de los Ordinarios Diocesanos. ARTICULO XI Los Capellanes tienen competencia parroquial en lo tocante a las personas mencionadas en el artículo precedente. Por lo que se refiere a la asistencia canónica al matrimonio, obser­ varán lo dispuesto por los cánones 1108, 1110, 1115, 1118, y 1121 del Código de Derecho Canónico. Acta Ioannis Pauli Pp. II 531 ARTICULO XII En tiempo de paz, los clérigos, los seminaristas, los religiosos y los novicios están exentos del servicio militar. En caso de movilización general, los sacerdotes prestarán el ser­ vicio militar en forma de asistencia religiosa; los demás clérigos y religiosos serán destinados, a juicio del Ordinario Militar, para servi­ cios auxiliares de los Capellanes o a las organizaciones sanitarias. Estarán exentos del servicio militar, aun en el caso de movilización general, los Ordinarios, los sacerdotes que tengan cura de almas, como los párrocos y coadjutores, los rectores de iglesias abiertas al culto y los sacerdotes al servicio de las curias diocesanas y de los seminarios. ARTICULO XIII Es competencia del Ordinario Militar, además de enviar instruc­ ciones a los Capellanes y de pedir los informes que creyera oportuno, la de efectuar por sí o por sus delegados visitas pastorales « in loco », para cerciorarse de la situación del servicio religioso en el Ordinariato. ARTICULO XIV Los Ministerios de Defensa Nacional y del Interior, de acuerdo con el Ordinario Militar, reglamentarán lo concerniente a los ingresos, cuadros y promociones de los Capellanes, así como los derechos y obli­ gaciones de ellos. Dicho Reglamento entrará en vigor a todos los efectos después de que la Santa Sede haya manifestado no tener objeciones que hacer. ARTICULO XV Este Acuerdo será ratificado y las ratificaciones serán canjeadas en el plazo más breve posible. La Paz, I de diciembre de 1986. o Por el Gobierno de Bolivia Por la Santa Sede S. E. S. E. R. Mons. GUILLERMO BEDREGAL GUTIÉRREZ Ministro de Relaciones Exteriores y Culto SANTOS ABRIL Y CASTELLO Nuncio Apostólico Conventione inter Apostolicam Sedem atque Bolivianam Rempubli­ cam rata habita, die II mensis martii, a. MCMLXXXIX Ratihabitio­ nis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, scilicet ab eodem super memorato die, huiusmodi Conventio, inter Apostolicam Sedem atque Bolivianam Rempublicam icta, vigere coepit. Acta Apostolicae 532 Sedis - Commentarium Officiale EPISTULA DILECTO FILIO AEGIDIO VIGANO, SOCIETATIS SANCTI FRANCISCI SALESII RECTORI MAIORI. Centesimo exeunte anno post mortem sancti Ioannis Bosco, istius Societatis Legiferi Patris, multa Nostra repetit memoria, quae, prae­ cipua tempora celebrationum recogitans, solacium invenit. Frequenter cum iuvenibus alumnis Salesianarum Institutionum ex omni mundi parte convenientibus congressi sumus; sed memini­ mus praesertim illius peregrinationis, qua loca vestro Conditori cara obiimus pastorali consilio atque grata in Deum voluntate, quod Ec­ clesiae tam eximium dederit educatorem. Iam hoc ineunte anno iubi­ lari Tibi epistulam misimus, ut munus illustraremus et charisma sancti Ioannis Bosco proprium eiusque spiritalium Filiorum, ad iuve­ nes formandos attinens, omnesque hortati sumus, qui inter iuvenes operantur, ut fideliter ipsius vias insistant, eas ad necessitates et proprietates aetatis nostrae accommodantes. Res enim iuventutem nostrorum temporum contingentes confirmant in praesentia adhuc valere principia methodi paedagogicae, quam sanctus Ioannes Bosco concepit et posuit in momento cavendi ne iuvenes prava experirentur; in «positivo)), qui dicitur, educandi modo, aptis consiliis et exemplis utendo, interiorem, qua praediti sunt, libertatem stimulando, verae familiaritatis necessitudines insti­ tuendo, innatas facultates excitando, adhibitis ratione, religione, be­ nevolentia (cf. Epistula die 31 mensis Ianuarii data, anno 1988, nn. 8, 10-12). Exoptamus huius anni, memoriae causa celebrati, fructus diu ma­ nere tum in ista Salesiana Familia tum in Ecclesia universa, quae sanctum Ioannem Bosco agnovit et agnoscit apostoli iuventutis exem­ plar insigne. Qua re, vota explentes plurium in episcopatu Fratrum, Salesianorum sodalium et Filiarum Mariae Auxiliatricis, eorum qui quondam vestri alumni fuerunt et cooperatorum, vi Apostolicae No­ strae Potestatis, Sanctum Ioannem Bosco Iuventutis Patrem et Ma­ gistrum declaramus, renuntiamus, statuentes ut hoc titulo colatur et invocetur, praesertim a quotquot sunt eius Filii spiritales. Fisi Nostrum hoc consultum ad magis magisque huius dilecti Sancti cultum provehendum esse collaturum multosque excitaturum Acta Ioannis Pauli Pp. II 533 imitatores eius edueatoris studii, Tibi, Fratribus tuis sodalibus et cunctae Salesianae Familiae propitiatricem Apostolicam Benedictio­ nem impertimur. Ax Aedibus Vaticanis, die x x i v mensis Ianuarii, sancti Francisci Salesii memoriae sacro, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri un­ decimo. IOANNES PAULUS PP. II HOMILIA In Vaticana basilica habita ob decretos Servis Dei Liberato Weiss, Samueli Marzorati, Michaeli Pio Fasoli et Catharinae Drexel Beatorum caelitum honores.* 1. Gesù Cristo è « il testimone fedele, il primogenito dei morti e il principe dei re della terra )>.* Il Libro dell'Apocalisse ci introduce nell'odierna solennità di Cri­ sto Be, che è come il (( coronamento » liturgico dell'intero anno ec­ clesiastico. Durante quest'anno abbiamo potuto approfondire e consolidare, di giorno in giorno, il convincimento espresso dall'Autore dell'Apocalisse, l'apostolo Giovanni, nelle ulteriori parole : Gesù Cristo è « Colui che ci ama e ci ha liberati dai nostri peccati con il suo sangue, che ha fatto di noi un regno di sacerdoti per il suo Dio e Padre » . 2 La solennità del Re e nello stesso tempo la solennità del Regno. Questo ha il suo inizio nel Sangue del Re crocifisso. È il Sangue della Redenzione del mondo. Mediante il Sacrifìcio della sua vita, Cristo ha fatto di noi un regno di sacerdoti per il suo Dio e Padre. 2. Quando Gesù di Nazaret venne portato davanti al tribunale del procuratore romano, Ponzio Pilato, questi gli pose la domanda : (( Tu sei il re dei Giudei? » . Questa domanda, dal punto di vista dell'uomo che rappresentava gli interessi di Cesare e la ragione di stato dell'im­ pero romano, rivestiva un'importanza capitale. 3 * Die 20 m. Novembris a. 1988. 1 Ap 1, 5. 2 Ibid. 1, 5-6. 3 Gv 18, 33. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 534 Officiale Pilato fece questa domanda, perché gli accusatori di Gesù avevano avanzato davanti a lui proprio una tale incriminazione. Alla domanda, Cristo dà una risposta negativa. Non è Re nel senso in cui lo si è accusato : (( Il mio regno non è di questo mondo ... non è di quaggiù » . Questa risposta spiega la nuova domanda di Pilato : « Dunque tu sei re? )). Ed ecco la risposta di Gesù : « Tu lo dici ; io sono re. Per questo 10 sono nato e per questo sono venuto nel mondo : per rendere testimo­ nianza alla verità. Chiunque è dalla verità, ascolta la mia voce )). 4 5 6 3. Oggi, in questa Basilica di San Pietro, adoriamo Cristo Re. Colui che eternamente è « il testimone fedele ». Colui che è venuto « nel mondo per rendere testimonianza alla verità ». Lo adoriamo elevando alla gloria degli altari i suoi discepoli e se­ guaci : coloro che hanno ascoltato la sua voce. E con tutta la loro vita hanno dato prova di essere « dalla verità ». Sono diventati testimoni di quello che Egli stesso è : « il testimone fedele ». Ecco i loro nomi : Liberat Weiss, Samuele Marzorati, Michele Pio Fasoli, tutti Frati Minori Francescani, e Madre Katharine Drexel, fon­ datrice delle "Blessed Sacrament Sisters for Indians and Colored People". 4. Nel tempio eterno del Signore gli rendono gloria i nuovi beati. Tra essi i tre degni seguaci di san Francesco, i quali hanno amato 11 Cristo sopra ogni cosa e, per Lui, hanno saputo amare la Croce redentrice e tutti gli uomini. 7 I martiri Liberat, Samuele e Michele Pio hanno meritato di stare per sempre accanto al « saldo trono » del Re dell'universo, amman­ tato di splendida luce e cinto di potenza, perché hanno lasciato tutto, anche la vita terrena per servirLo. 8 II consegnare la propria esistenza sino all'effusione del sangue fu per essi la risposta generosa alla vocazione, con la quale Cristo li chiamava a partecipare all'offerta che Egli aveva fatto di se stesso al Padre. 4 Ibid. 18, 36. 5 Ibid. 18, 37. * Ibid. 7 Cf. Sal 92 [93], 5. * Cf. ibid., 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 535 Il loro martirio fu il supremo gesto di amore forte e di fede tenace, con cui, unendosi alla testimonianza dell'Agnello immolato, hanno confermato la verità che salva e rende capaci di amare Dio ed il pros­ simo con la stessa carità di Gesù. 5. Der Eifer und die Hingabe, mit der Liberat, Samuele und Mi­ chele Pio auf den Ruf des Erlösers geantwortet haben, ließ sie in der inneren Vertrautheit mit ihm wachsen. Sie erkannten immer deut­ licher ihre Berufung, den anderen Menschen seine Frohe Botschaft zu verkünden. Dabei waren sie sich bewußt, daß sie in höchster Weise an der Königsherrschaft Christi teilnehmen, wenn sie sich selbst wie er zu Zeugen der Wahrheit und zu Dienern der Brüder und Schwe­ stern machen. Bei der Verkündigung der Frohen Botschaft bedienten sie sich nicht der »Überredung durch gewandte und kluge Worte«; sie war vielmehr verbunden »mit dem Erweis von Geist und Kraft«. Darum 9 zögerten sie nicht, ihre missionarische Sendung mit dem Blut zu besiegeln. Die vorbehaltlose Selbsthingabe ist die überzeugendste Be­ kräftigung der mit den Lippen verkündeten Botschaft. Diese läßt das Zeugnis in seiner ganzen Reinheit erstrahlen, wodurch den Brü­ dern und Schwestern allein Christus vor Augen gestellt wird, der vom Kreuz herab über die Welt herrscht. In Christus neigt sich die erhabene Macht der Liebe Gottes zu den Menschen hernieder. Sie lenkt ihren Willen und bereitet ihre Herzen zu gegenseitigem Verstehen, zu Eintracht und Frieden. Tief davon überzeugt, nicht Herren von dem zu sein, was sie besaßen, verstanden sich die seligen Märtyrer als Verwalter und Boten der von Christus empfangenen Gaben. Von ihm wußten sie sich zu den Volksstämmen in Äthiopien gesandt. Im Geist brüderlicher Rück­ sichtnahme und Gesprächsbereitschaft, aber auch mit Festigkeit und absoluter Gewissenstreue verkündeten sie den Menschen den katho­ lischen Glauben. Mit bewundernswerter Liebe und opferbereiter Hin­ gabe wurden sie lebendige Zeugen für die Kirche und die durch Jesus Christus gewirkte Erlösung. In ihrem missionarischen Wirken, in ihrem Leiden und Sterben sind die Märtyrer Liberat, Samuele und Michele Pio leuchtende Beispiele dafür, wie die Wahrheit verkündet und gelebt werden kann, ohne dadurch die Liebe zu verletzen. 9 1 Kor 2, 4. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 536 Officiale 6. La celebrazione del martirio di questi Francescani ci ricorda anche i periodi durante i quali le relazioni tra la Chiesa cattolica e la Chiesa etiopica erano difficili. La fraternità, che avrebbe dovuto re­ gnare tra due Chiese sorelle, era allora turbata da gravi, reciproche incomprensioni causate dall'ignoranza del linguaggio degli uni e de­ gli altri, dalla differenza di cultura e da varie circostanze. La Chiesa cattolica, dopo aver approfondito la sua contemplazione del disegno di Cristo durante il Concilio Vaticano II, si è con risolutezza impe­ gnata a percorrere il cammino ecumenico. Con un rinnovato slancio di carità, essa ha chiaramente espresso i princìpi di questo suo impe­ gno nel Decreto conciliare sull'Ecumenismo, rinnovando la sua com­ prensione dei legami alle altre Chiese. Essa ha intensamente ricercato la collaborazione con gli altri cristiani e ha operato affinché sia esau­ dita la preghiera di Cristo per i suoi discepoli. Rilevo con gioia come oggi i legami di fraternità tra i cristiani di Etiopia siano più profondi e come essi conducano, in particolare, ad una collaborazione tesa ad alleviare le pene di chi soffre. Possano i nuovi Beati e tutti i Santi del cielo intercedere presso il Signore af­ finché in tale Paese, dove da tanti secoli i cristiani hanno testimo­ niato la loro fedeltà a Cristo fino a dare la vita per Lui, vivano tutti nell'unità di fede e di amore. 10 7. "Anyone committed to the truth hears my voice". These words of Jesus describe the saints. With particular accuracy they describe Katharine Drexel whom I have beatified today. For she was a woman of lively faith, deeply committed to the truth revealed by Christ, the truth she knew so well because she constantly listened to Christ's voice. And this is undoubtedly why she seemed to grasp fundamental truths which many of her contemporaries failed to grasp, for exàmple, the truth about the equal dignity and worth of every human being, regardless of race or ethnie origin. In her day, American Indians and Blacks in the United States suffered great injustices as a resuit of racial préjudice. Seeing clearly the evil of this situation, she set out with détermination to combat and overeóme it. n The major thrust of her efforts was focused on evangelization, especially through the establishment of Catholic schools. For what better way could be found to conquer the devastating effects of racism 10 Cf. Gv 17, 21. 11 Jn 18:37. Acta Ioannis Pauli Pp. II 537 and to provide effective help for these disadvantaged brothers and sisters? She wanted to give them a total, integral éducation, one that would foster and deepen their faith, hope and love and at the same time help them achieve their rightful place in society. Katharinen efforts were sustained by the profound conviction that the truth sets people free, the fullness of truth found in Jesus Christ. And thus, in her own life, she was always eager to deepen her love for Jesus, whom she received and adored each day in the Eucharist. Her union with Ohrist the King gave her confidence that whatever was done in his name would bear much fruit for the sake of the Kingdom. 8. This same love for Jesus led Katharine to accept the call to religious Ufe, a call which was first suggested to her by my predecessor Pope Leo XIII. Katharine had come to Rome to ask the Pope for missionaries to staff the schools she was founding among the American Indians. To her surprise Pope Leo asked her to consider becoming a missionary herseif. In time and after prayerful discernment, she came to realize that the Lord was indeed inviting her to place her whole life and her substantia! family inheritance at the service of the Gospel, to found a religious congrégation dedicated to the Eucharist and committed to evangelizing American Indians and Blacks. Mother Katharine Drexel was no timid soul. Her Spouse was Christ the King and she was eager to imitate him. If Christ would stand up courageously before Pilate and speak on behalf of the truth, so she, his belo ved servant and friend, would stand up courageously for the rights o f the oppressed. And she would take bold initiatives to pro vide a high standard of éducation for those whom her society had neglected. Like her Savior, to work with her in were the Sisters of who today carry on she urges us all to to "bear witness to she also gathered many disciples around herself her missionary efforts. Most notable among these the Blessed Sacrament, whom she founded and her charism and legacy. Indeed, by her example, "listen to the voice" of the Eucharistie King and the truth" in love. 9. La Chiesa sta oggi dinanzi a Cristo Re e dice : Ecco il tuo Regno. Ecco coloro dei quali tu stesso hai fatto « un regno di sacerdoti per il tuo Dio e Padre ». 35 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 538 Officiale I Beati ! E beato è il tuo Regno che viene per mezzo di essi : Cristo, tu regni in essi e i tuoi insegnamenti sono degni di fede. In essi risplende il tuo potere, che è eterno e « non tramonta mai ». Il tuo potere che « non sarà mai distrutto » . In essi hai posto la (( tua casa », alla quale si addice la santità « per la durata dei giorni, Signore » . 12 13 14 Cristo, Figlio dell'uomo, secondo niele. Ognuno ti vedrà. Ti vedranno con il tuo sangue ci hai liberati dai un regno di sacerdoti per il tuo Dio le parole della profezia di Da­ quelli che ti trafìssero, quando nostri peccati e hai fatto di noi e Padre. 15 Tu sei — insieme con il Padre tuo e con lo Spirito Santo — il Dio Vivente. « Colui che è, che era e che viene, l'Onnipotente ! » . 16 L'Alfa e l'Omega. 17 Beato il tuo Regno ! Beato nei beati ! Amen. ALLOCUTIONES I Ad exc.mum Virum Ferdinandum V. De Wilde, Belgii apud Sanctam Sedem Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, Vous accueillir pour la première fois au titre de la noble mission que Sa Majesté Baudouin I vous a récemment confiée auprès du Siège Apostolique de Rome me procure une joie particulière. Je saurais gré à Votre Excellence d'exprimer ma satisfaction et ma gratitude à Sa Majesté pour la désignation de votre personne, et de présenter mes respectueuses salutations à la Reine Fabiola. Leur attachement com­ mun au Siège de Pierre est très profond : à tant de reprises, j'en ai été le témoin ému et heureux. er 12 Cf. Sal 92 [93], 5. » Cf. Dn 7, 14. 14 Cf. Sal 92 [93], 5. 15 Cf. Ap 1, 7. 16 Ap 1, 17 Ibid. 8. * Die 17 m. Octobris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 539 Aujourd'hui, Monsieur l'Ambassadeur, vous prenez donc rang parmi les personnalités distinguées — et je pense naturellement à votre pré­ décesseur immédiat, le Baron Paternotte de la Vaillée — qui consti­ tuent la lignée des Ambassadeurs de Belgique auprès du Saint-Siège. Daignez agréer mes vifs compliments et mes vœux les plus cordiaux. A travers votre personne, j'ai le sentiment d'accueillir Sa Majesté le Roi des Belges et son Gouvernement, mais également ce bon peuple de Belgique apprécié en plusieurs occasions et plus profondément au cours de ma visite pastorale de mai 1985. Mes nombreuses rencontres avec les principaux groupes de la population belge ont laissé un excel­ lent souvenir dans ma mémoire et une grande espérance dans les res­ sources morales et spirituelles de votre nation. Je vous remercie d'en faire état dans votre aimable adresse. La Belgique d'aujourd'hui, née à l'indépendance en 1830, est un peuple jeune dans le vaste concert d'une Europe en recherche d'unité, d'un nouveau souffle. Les très vieilles origines ethnographiques de votre pays, ses développements socio-économiques remarquables au Moyen-Age, à l'époque de la Renaissance, en notre temps, son patri­ moine artistique de grande envergure et de grande qualité, sa culture générale marquée par une évangélisation précoce, sont autant de ra­ cines solides qui donnent aujourd'hui à la Belgique une physionomie originale et la rendent capable d'apporter beaucoup à l'Europe, au monde, et j'ajoute : à l'Eglise. C'est ce noble pays que Votre Excellence aura désormais l'honneur et la charge de représenter ici, afin que les liens solidement établis entre votre Gouvernement et le Siège Apostolique perdurent pour le plus grand bien des deux parties contractantes. Dans le respect total des compétences, ces relations constantes et cordiales ont contribué au dynamisme manifesté par la Belgique, dans son attachement concret aux valeurs d'une civilisation inspirée par le christianisme. Vous l'avez souligné dans le discours que vous m'adressiez tout à l'heure. J'ai aussi la conviction que ces liens diplomatiques ont favorisé la merveil­ leuse épopée missionnaire de l'Eglise qui est en Belgique à travers le monde. Cette vitalité du peuple belge a fait dire que le monde était partout en Belgique et que la Belgique était partout dans le monde. Monsieur l'Ambassadeur, la haute mission que vous inaugurez en ce jour sera assurément différente des fonctions diplomatiques que vous avez exercées jusqu'à présent. Vous êtes accrédité auprès du Siège Apos- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 540 Officiale touque de Rome, autour duquel s'articulent tous les diocèses catho­ liques de l'univers. Vous serez le témoin direct de l'activité d'une Eglise qui a reçu mission d'être « la lumière du monde et le sel de la terre », tout en faisant partie de la communauté humaine, comme le soulignait mon Prédécesseur, le Pape Jean XXIII, particulièrement dans les ency­ cliques Mater et Magistra et Pacem in terris. C'est pourquoi — sans nullement se substituer aux Gouvernements responsables — l'Eglise se doit d'apporter des éclairages fondamentaux et originaux sur l'homme, sur la société, sur le sens de l'histoire. Loin de vivre en ghetto, elle veut contribuer à l'humanisation croissante de la famille humaine. Cette vision est celle de la Constitution du Concile Vatican II sur l'Eglise dans le monde de ce temps. De ce document conciliaire se dégage une anthropologie chrétienne qui vise à éduquer les chrétiens — et plus largement les hommes et les femmes de bonne volonté — à devenir fraternels. Sans monopoliser l'aménagement du monde, l'Eglise, selon les moyens dont elle dispose, s'efforce en effet de pro­ mouvoir sans relâche les bases d'une humanité digne de ce nom et conforme au plan de Dieu. Elle prône les valeurs morales que sont le respect de la vie comme la dignité de toute personne et de tout peuple, les chemins du dialogue pour régler les tensions ou les conflits, le par­ tage équitable des biens, la priorité donnée aux plus pauvres, la liberté religieuse indispensable à la paix sociale. Au moment où vous commencez votre mission, je me réjouis, Mon­ sieur l'Ambassadeur, de vous entendre affirmer que vous vous engagez totalement sur la voie des bonnes relations diplomatiques entre la Bel­ gique et le Saint-Siège. Sachez que vous trouverez toujours ici l'accueil, les informations, le soutien que vous êtes en droit d'espérer. En écho aux vœux délicats que vous m'avez exprimés à l'occasion du dixième anniversaire de mon élection au Siège de Pierre, je vous redis mes souhaits les plus fervents pour l'accomplissement fructueux de votre nouvelle mission. Mes vœux s'étendent à votre séjour romain. Puisse-t-il vous procurer des joies nombreuses sur le plan de la vie ecclésiale, de la culture, des relations humaines ! J'invoque sur votre personne et sur vos collaborateurs à l'Ambassade de Belgique, comme sur votre foyer et sur votre cher pays, les plus abondantes Bénédictions du Seigneur. Acta Ioannis Pauli Pp. II 541 II Ad exc.mum Virum Gunnarium Schack Larsen, Daniae apud Sedem A p o ­ stolicam Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, C'est assurément pour moi une joie de vous accueillir comme Repré­ sentant permanent et plénipotentiaire de la Reine Margrethe II auprès du Saint-Siège. Que Votre Excellence veuille bien exprimer à Sa Majesté ma respectueuse gratitude pour les souhaits formulés à mon égard, et ma vive satisfaction pour le choix de votre personne au service de la noble mission dont cette cérémonie marque le commencement. En ce moment où vous inaugurez votre haute mission auprès du Saint-Siège, je suis heureux de constater, Excellence, que vous l'abor­ dez dans l'esprit qui doit animer toute action diplomatique. Les rela­ tions entre les Gouvernements et le Siège Apostolique sont d'autant plus profitables qu'elles reposent sur des conceptions communes du res­ pect intégral de toute personne humaine et de tout peuple. Les faits ont trop souvent montré à quelles conséquences tragiques conduit l'oubli óu le mépris de ce principe sacré. Je suis certain, Monsieur l'Am­ bassadeur, qu'en parfaite harmonie avec les dirigeants de votre nation, vous œuvrerez — selon les moyens propres à la diplomatie — à une nouvelle avancée des idéaux qui font la valeur d'une civilisation et le bonheur réel de l'humanité. Tout pays qui s'efforce d'éduquer ses citoyens, à toutes les étapes de leur vie, aux valeurs morales telles que le respect, la tolérance, l'esprit de partage, la fidélité aux engagements, est un pays en croissance véritable. C'est bien ce capital moral, plus encore que la puissance économique, qui est poui* une nation une ri­ chesse digne d'être transmise aux générations montantes et qui fonde son rayonnement au-delà de ses frontières. Comment ne serais-je pas sensible aux paroles que Votre Excellence vient de prononcer à propos de l'action persévérante du Saint-Siège dans les domaines du respect des droits de l'homme, de l'instauration d'une justice plus effective, et de la solidarité avec les populations les plus déshéritées? Je sais que vos propos, Monsieur l'Ambassadeur, sont l'écho des convictions qui inspirent votre Gouvernement et le peuple danois. • Die 20 m. Octobris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 542 Officiale Le Saint-Siège suit avec le plus grand intérêt les efforts accomplis par de nombreuses nations pour faire avancer, malgré les obstacles, une civilisation vraiment fraternelle, dans le respect effectif de la li­ berté bien comprise et un meilleur partage des biens. Je suis heureux, à travers votre personne, d'adresser des félicitations au Danemark tout entier qui fait partie des pays consacrant le plus fort pourcentage de leur revenu national à l'aide aux pays en voie de développement. j ' a i eu l'occasion de souligner, lors de ma récente visite aux Insti­ tutions européennes à Strasbourg, que les racines chrétiennes des na­ tions du vieux continent constituent une source essentielle pour la con­ ception de l'homme, pour l'épanouissement de la culture et l'orienta­ tion de l'action publique. Le Danemark a une ancienne tradition chré­ tienne, et son apport s'intègre bien dans l'effort que mène l'Europe à la fois pour ressaisir son identité propre et pour donner le meilleur d'elle-même dans ses relations avec toutes les nations. Ma pensée va particulièrement aujourd'hui à la communauté ca­ tholique du Danemark; peu nombreuse, elle ne m'en est pas moins proche. Et c'est un sujet de satisfaction de la savoir en bonne entente avec l'ensemble de vos compatriotes. Ces tout prochains jours, un événement attirera heureusement l'at­ tention sur le rayonnement chrétien de votre nation, la béatification de Niels Stensen, savant et homme d'Eglise danois qui sera honoré comme un exemple significatif présenté à toute l'Eglise. Vous avez vous-même souligné la portée de cet acte du successeur de Pierre, et je m'en félicite. Dans votre discours, je relève aussi la mention que vous faites du mouvement œcuménique. Vos compatriotes y sont attachés, comme le Saint-Siège le favorise pour sa part. Je souhaite que le dialogue entre chrétiens des diverses confessions ne cesse de se développer, dans votre pays et ailleurs, dans la claire recherche de la vérité, dans l'estime mutuelle, dans les diverses formes de coopération aujourd'hui possibles sur le chemin de l'unité. Monsieur l'Ambassadeur, vous avez dit en termes courtois que le Danemark attend avec espérance la visite que je dois y accomplir l'an prochain. Je suis heureux d'avoir bientôt cette occasion d'un contact direct avec les catholiques du Danemark, avec aussi l'ensemble du peuple danois et avec ses dirigeants ; je les remercie, en votre personne, d'avoir bien voulu faciliter le projet de ce voyage. Acta Ioannis Pauli Pp. II 543 Au seuil de votre mission auprès du Siège Apostolique, je vous souhaité, Excellence, de trouver dans son accomplissement les satis­ factions que vous attendez. Vous pouvez être assuré de la disponibilité de mes collaborateurs qui vous accueilleront volontiers et s'efforceront de faciliter votre tâche. Je vous serai obligé de transmettre à Sa Majesté la Reine Margrethe II les vœux déférents que je forme pour elle-même, pour sa famille et tout le peuple danois. Je confie ces vœux au Seigneur et je le prie de bénir le Danemark. III Ad Honduriae episcopos limina Apostolorum visitantes.* Queridos hermanos en el episcopado: 1. (( Ved : qué dulzura, qué delicia convivir los hermanos unidos ».* Con estas palabras del Salmista quiero daros hoy mi cordial bienve­ nida como Obispos de la Iglesia de Dios en Honduras. En este en­ cuentro colectivo de la visita (( ad limina » deseáis expresar vuestra comunión con el Sucesor de Pedro, al mismo tiempo que transmitís los anhelos y esperanzas de vuestro pueblo fiel. En mi mente están presentes no sólo vuestra tarea pastoral, sino también vuestras personas e intenciones; las dificultades y sufrimien­ tos tantas veces desconocidos por los demás, que debéis afrontar; los momentos de soledad o la sensación de impotencia que, a la vista de vuestro arduo cometido, puedan quizás aflorar en vuestro ánimo. En todo ello, sabed que estoy muy unido a vosotros, que os acompaño con afecto fraterno y que esta solicitud se traduce en frecuente recuerdo en la plegaria. En ella también presento al Señor las necesidades de todos los miembros de vuestras diócesis. En este espíritu de amor eclesial deseo ahora compartir con vosotros unas reflexiones sobre algunos puntos que considero oportunos para el bien de la Iglesia que peregrina hacia el Padre en la recordada tierra hondurena. 2. A través de los coloquios con cada uno de vosotros he podido percibir la realidad eclesial y humana en la que desempeñáis vuestra * Die 20 m. Octobris a. 1988. 1 Sal 133 [132], 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 544 misión de Pastores. Al respecto me alegra constatar que, a pesar de los aún escasos recursos de personal y de medios materiales, se está pro­ fundizando en la acción evangelizadora, cada vez más acorde con las orientaciones del Concilio Vaticano II y con las Conferencias de Medellín y Puebla. En vuestro ministerio pastoral os esforzáis por mantener y testi­ moniar la fidelidad a Cristo, lo cual influye no poco en la promoción humana del pueblo, al llevar en sí una fuerza incomparable para el desarrollo integral de la persona humana, que favorece la edificación de la sociedad animada por la fraternidad. Por eso doy gracias a Dios al comprobar que resplandece en vosotros el amor de Cristo, con sentido de responsabilidad personal y de corresponsabilidad apostólica, al ser­ vicio de la grey de la que el Señor os ha constituido pontífices, maes­ tros y pastores. Varios y complejos son los campos que exigen sin cesar vuestra atención y dedicación ministerial : la evangelización del mundo de la cultura; la presencia de la Iglesia en el mundo del trabajo; las emi­ graciones forzadas y las desigualdades sociales que hay que superar en busca de una sociedad más justa y fraterna; la presencia cada vez más fuerte de las sectas que desconciertan al pueblo sencillo y despre­ venido; las dificultades particulares de la pastoral urbana y rural; la adaptación adecuada de la catequesis que no autoriza a reducir la doctrina ni a escamotear las verdades de la f e ; el compromiso de los laicos en la vida de la Iglesia y su participación en la vida pública. 2 3. Ante la variedad de temas enunciados, pero teniendo en cuenta particularmente el reducido número de sacerdotes con que cuenta Hon­ duras, quisiera detenerme en la función de formador de sus sacerdotes que incumbe a todo obispo diocesano; primero, la formación en el se­ minario y luego la formación permanente a lo largo de la vida mi­ nisterial. El enfoque de la problemática en este campo no puede ser dife­ rente del indicado por el Espíritu de Verdad y Amor a través del autor sagrado. El sacerdote, « es tomado de entre los hombres y está puesto en favor de los hombres,en lo que se refiere a Dios para ofrecer dones y sacrificios por los pecados » . En cinco direcciones, por tanto, ha de desarrollarse la formación de los sacerdotes : la « selección », a tra3 2 Cf. Christus Dominus, 12. 15. 16. 3 Heb 5, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 546 vés de la llamada y del oportuno discernimiento de los eandidados; el servicio al hombre en las cosas de Dios; el sacrificio y la reconcilia­ ción. Sería hermoso y provechoso exponer cada uno de estos puntos siguiendo las orientaciones del Concilio Vaticano I I ; en ellas se basa la definición de sacerdote, la identidad del « padre », como se llama frecuentemente entre vosotros. Pero ante todo es necesario tomar en consideración esa formación desde el mismo momento en que aflora la vocación al sacerdocio o a la vida consagrada. La vocación es y sigue siendo siempre un don de Dios que El no niega a ninguna comunidad ; pero es como la buena simiente que sólo prospera, crece y llega a fructificar donde encuentra « tierra buena » . 4 Un florecimiento de nuevas vocaciones sólo resultará fructuoso en la medida en que se proceda con acierto a la formación de los « llama­ dos ». Esta formación es algo más que la mera adquisición de conoci­ mientos o una formación académica; tiene que ser una formación in­ tegral de la persona, que va desde las dotes o cualidades humanas que hay que desarrollar y orientar para la misión de la Iglesia, hasta la globalidad de la vida ascético-espiritual de cada uno, que sirva de base a la doctrina en las varias ramas de las ciencias sagradas debidamente integradas por las ciencias humanas, y hasta la preparación pastoral. Comparto vuestra preocupación por proporcionar una formación só­ lida a los futuros sacerdotes y no puedo dejar de encomiar la impor­ tancia que tiene el seminario para lograr este objetivo. La vida comu­ nitaria en estas instituciones, tal como deseó el Concilio Vaticano II, y lo ha confirmado el Código de Derecho Canónico, sigue siendo una necesidad en la preparación para el sacerdocio. La renovación que los seminarios puedan necesitar para adaptarse a los nuevos tiempos exige en quien la realiza equilibrio y buen sentido, así como las cualidades debidas, sobre todo, espíritu evangélico y sacerdotal bien arraigado y encuadrado en la misión de la Iglesia. 4. No se dude, por tanto, en destinar y preparar adecuadamente para esa tarea de formadores en el seminario a los mejores miembros del presbiterio o de la familia religiosa, incluso a costa de privarse de su valiosa ayuda en otros trabajos pastorales. Esta es una tarea vital para el futuro de las comunidades. Humanamente hablando, es una 4 Cf. Mt 13, 8. Acta Apostolicae Sedis - 546 Commentarium Officiale buena (( inversión » que dará fruto a eorto y a largo plazo. La configu­ ración de las comunidades cristianas, sean parroquiales o de otro tipo, así como de la misma comunidad diocesana, depende en gran medida de la persona y capacidades —(( instrumentos » de Dios siempre, se entiende— de los Pastores que las guían y sirven. 5. Conozco ciertamente el amor en Cristo que tenéis a los sacer­ dotes de vuestro presbiterio, lo cual se manifiesta también en la preo­ cupación de que lleven una vida humanamente digna y socialmente decorosa, incluso en el aspecto material. Quiero animaros a seguir en esta dedicación preferencial para que vuestros colaboradores directos estén bien y vivan con alegría y plenitud su identidad sacerdotal con fidelidad a Dios y a los hombres, presentes en el mundo sin ser del mundo, como auténticos « embajadores de Cristo » . 5 La formación que los sacerdotes adquieren en el seminario, a la luz de los decretos conciliares « Optatam totius » y <( Presbyterorum Ordi­ nis », consta de un acervo de virtudes, de cualidades morales, ascéticoespirituales y pastorales. Esta formación o dote debe ser renovada y enriquecida constantemente para que no disminuya en los mismos sa­ cerdotes el « buen olor de Cristo » . A fin de guardar el tesoro contenido en « recipientes de barro )), constituido por quienes forman vuestro presbiterio, es importantísimo que ellos vean en su obispo a un amigo a quien confían su vida, a un hermano en el sacerdocio y a un padre en la fe. Sin mengua de la autoridad que os ha sido conferida, en ello se basará la actitud de los sacerdotes para el diálogo, que es viable si va unido a la humildad y pobreza de espíritu, a la colabo­ ración que exige estima recíproca y a la obediencia que presupone en ambas partes fe viva y caridad sobrenatural. 6 7 Ello facilitará mucho el testimonio, el cual dará eficacia a la mi­ sión : (( En esto conocerán todos que sois discípulos míos : si os tenéis amor los unos a los otros » . Un amor capaz de crear unidad : (( Para que todos sean uno ... y el mundo crea » en aquel que el Padre envió, el cual, a su vez, nos envía a nosotros. 8 9 6. Pero el carácter complejo de la sociedad en que vivimos para poder interpelarla con los medios de la salvación exige, junto con el 5 Cf. 2 Cor 5, 20. 6 Cf. ibid., 2, 15. 7 Cf. ibid. 4, 7. 8 9 Jn 13, 35. Cf. ibid. 17, 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 547 testimonio, la actualización de posturas y métodos mientras se desem­ peña el ministerio pastoral. Los campos que se han de impregnar del espíritu evangélico son muchos y variados. Sin embargo, el Mensaje es único, sencillo, siempre idéntico y destinado a todos los hombres. Es preciso adaptarlo de modo equilibrado y sabio a las personas a quienes va dirigido, sabiendo poner en práctica la norma del Apóstol : « Me he hecho todo a todos para salvar a toda costa a algunos )). Dice al respecto el Concilio Vaticano II : « Todos los presbíteros son envia­ dos para colaborar en la misma obra, aunque estén ocupados en fun­ ciones diferentes Y esta obra es fundamentalmente la actuación del designio de Dios « que quiere que todos los hombres se salven y lleguen al conocimiento pleno de la verdad » . 10 12 De modo que la misión del sacerdote, dentro de la misión propia de la Iglesia, no es de orden político, económico o social. El sacerdote —hombre de Iglesia, « elegido )) de entre los hombres para servirlos como dispensador de los misterios de Dios—, debe ser un testigo de la fe y un guía seguro de los hombres hacia Dios. 13 Por tanto, una de las funciones más importantes del obispo dioce­ sano consiste precisamente en ser un formador permanente de sus sacerdotes, estimulador de su fidelidad a la vocación e impulsor y orientador de su celo y de su trabajo pastoral. Al presidir su pres­ biterio, el obispo deberá mostrarse iluminado y firme en el manteni­ miento de la sana doctrina y en la observancia de las normas jurídicas, litúrgicas y pastorales; y al mismo tiempo, siempre acogedor y mise­ ricordioso con las personas de sus sacerdotes, como buen padre de fa­ milia, de la familia sacerdotal. 7. A partir de estas consideraciones se encuadra con mejor perspec­ tiva el vasto campo que vosotros, junto con vuestros sacerdotes y de­ más agentes de pastoral, tenéis que afrontar constantemente. Directamente relacionada con el tema de las vocaciones está la fa­ milia, célula básica de la sociedad. Conozco bien las complejas cir­ cunstancias que en vuestro País amenazan esta institución primordial. Entre los factores que inciden negativamente sobre ella cabe citar el número elevado de parejas que conviven sin haber recibido el sacra- 10 1 Cor 9, 22. Presbyterorum Ordinis, 7, 11 Cf. 12 1 Tim 2, 4. 13 Cf. Gaudium et spes, 42. 8. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 548 Officiale mento del matrimonio; el notable porcentaje de hijos nacidos fuera del matrimonio mismo, con el consiguiente perjuicio para su educación y crecimiento integral a nivel humano; a ello van unidos los casos de madres solteras, que han de afrontar solas el peso y la responsabilidad de su maternidad. Desde otras esferas, los valores de la familia son atacados cuando se difunden campañas de control de la natalidad, a veces casi impues­ tas como condición para poder subsanar focos de pobreza, cuando en realidad no hacen más que atacar el derecho de los esposos a la pro­ creación y a la decisión sobre el número de hijos. 14 Ante ello es ciertamente urgente que vosotros, obispos de Hondu­ ras, propongáis, en fidelidad al Magisterio universal de la Iglesia, una doctrina clara sobre los valores y derechos de la familia. Sé que ya trabajáis en este sentido y yo os aliento en esta ineludible e inapla­ zable tarea. Sin entrar en conflicto con otras instancias públicas, es necesario exponer decididamente la doctrina católica a través de una catequesis capilar a todos los niveles. Con este objetivo, será oportuno instruir previamente a los Delega­ dos de la Palabra, así como a los demás agentes de pastoral, para que en sus respectivas comunidades vayan difundiendo estas enseñan­ zas. Ante todo, habrá que ayudar a los padres y madres de familia para que tengan una conciencia rectamente formada, que respete la ley di­ vina. Esto será posible en la medida en que se mejoren las condi­ ciones pedagógicas y sociales, se dé una formación religiosa junto con una educación moral íntegra. 15 Sólo en el ámbito de las familias formadas cristianamente, donde se respete la ley divina y se proporcione una esmerada educación reli­ giosa a los hijos, es donde se creará el ambiente propicio, la (( tierra buena )) de la que habla el Evangelio, para que alguno de sus miembros reciba el don de la vocación, ese don de Dios que es siempre una ben­ dición para el « elegido » y para los demás. 8. No olvido tampoco que entre vuestros motivos de preocupación está la suerte de tantos miles de refugiados, a los que procuráis que no falte la asistencia religiosa y el calor humano al sentirse arran­ cados de su ambiente natural, muchas veces independientemente de su voluntad y de sus ideas políticas. Ante este problema humanitario, en 14 Cf. Mulieris dignitatem, 14. 15 Cf. Gaudium et spes, 87. Acta Ioannis Pauli Pp. II 549 el que la Iglesia debe ponerse siempre a favor del más pobre y necesi­ tado, conviene trabajar para encontrar en las instancias públicas un amparo y el respeto de los derechos humanos contemplados en los acuerdos internacionales. 9. Amados hermanos : Que estas consideraciones, que brotan de lo más profundo de mi corazón en la solicitud por todas las Iglesias, os sirvan de aliento constante en vuestro ministerio pastoral para que la sociedad hondurena sea cada vez más reconciliada, más cristiana y, por lo mismo, más humana y más fraterna, y así reinen en ella el amor y la paz. 16 Que Nuestra Señora de Suyapa, Patrona de Honduras, os ayude siempre a vosotros, así como a vuestros sacerdotes y demás colabora­ dores, a construir incesantemente el reino de Dios. En esta hermosa tarea os acompaño siempre con mi plegaria y mi Bendición Apostólica. IV Ad episcopos Salvatoriae in visitatione sacrorum liminum.* Amadísimos Hermanos Obispos de El Salvador: 1. Con verdadero afecto fraterno y gozo en el Señor os recibo en este encuentro colectivo, después de los coloquios personales con cada uno de vosotros acerca de la situación de vuestras circunscripciones eclesiásticas. Sé que esta visita colegial a Roma representa no pocos sacrificios, mas todo ello lo sobrepuja vuestro vivo deseo de reforzar vuestra co­ munión con el Sucesor de Pedro y, a la vez, hacerle partícipe de vues­ tros anhelos, propósitos y esperanzas. La visita « ad limina Apostolorum », como ha sido puesto de re­ lieve una vez más en la Constitución Apostólica « Pastor Bonus », no es un encuentro esporádico con el Obispo de Roma, sino un punto álgido de aquella profunda realidad permanente que nos une en el vínculo interior de la oración, de la unidad en la fe y en el amor operante. 2. A través de vuestras conversaciones y por las relaciones que habéis presentado, he podido comprobar que la Iglesia en vuestro país 16 Cf. 2 Cor 11, 28. * Die 21 m. Octobris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 560 Officiale se esfuerza denodadamente por cumplir el mandato de Jesucristo de anunciar su mensaje de salvación y reconciliación a todas las gentes haciéndolas renacer a una comunidad de vida nueva que a todos hace hermanos e hijos del mismo Padre Dios. En esta labor, el Obispo desem­ peña ciertamente un papel central como educador en la fe. Bien sabéis que Cristo os ha escogido y os ha enviado para que anunciéis al hombre de hoy su mensaje y su verdad salvifica con toda vuestra vida. Debéis, por lo tanto, conocer y comprender a este hombre en su realidad, a veces dramática; debéis captar la necesidad profunda de amar y de ser amado que encierra en sí mismo ; debéis valorar sus aspiraciones a la justicia y a la paz. Y puesto que sólo Cristo conoce el corazón del hombre y sólo de su Palabra emana la verdad del amor, ¡ cuan hondo deberá ser vuestro amor al Señor y cuan atenta y asidua deberá ser la escucha orante de su Palabra! Vuestra misión primaria es la de ser « pregoneros de la fe » y « maestros auténticos » que transmitan con audacia la fe en Cristo, para que todos puedan descubrir en cada acontecimiento el designio de Dios. Dicha predicación de la Palabra ha de representar un testimonio de vuestro encuentro personal con Cristo y de vuestra fidelidad sin fisuras. Los Pastores no predican una « sabiduría humana », ni una simple erudición, sino la Palabra de Dios que ellos mismos han asi­ milado en la contemplación. 1 2 3 El Concilio Vaticano II reafirma que Cristo (( está presente en su Palabra, pues cuando se lee en la Iglesia la Sagrada Escritura, es El quien habla » . Por ello es necesario que los pastores se preocupen de presentar siempre y con fidelidad, la Palabra de Dios, recogida con esmero de <( las fuentes de la Sagrada Escritura y la liturgia » . 4 5 Haced también partícipes a vuestros presbíteros de la experiencia de vuestro camino espiritual, para que ellos sean igualmente predicar dores de la Palabra de Dios conforme a la sana doctrina de la Iglesia y puedan ayudar, al mismo tiempo, a sus fieles a comprender las gran­ des verdades de nuestra fe transmitiéndolas con auténtico sentido ecle­ sial. Esto, sin duda, llevará a un progresivo descubrimiento de la mi1 Lumen 2 Cf. gentium, 3 Cf. 1 Cor 2, 6-10. Apostolicam * Sacrosanctum 5 IUd., 35. 25. actuositatem, Concilium, 7. 4. 551 Acta Ioannis Pauli Pp. II sion de reconciliación y de solidaridad que deben tener las comuni­ dades eclesiales. Con San Pablo hemos de estar persuadidos de que la predicación del Evangelio es « fuerza de Dios para la salvación de todo el que cree » ; ella es, pues, <( capaz de salvar vuestras almas », ' puesto que « permanece operando en vosotros los creyentes » . 6 7 8 3. El Papa os agradece vivamente, amados Hermanos, la abnegada entrega a vuestras comunidades y vuestra cercanía y solicitud por aquellos que más sufren. Mirando a la realidad de El Salvador, con­ tinúa siendo motivo de preocupación y pena para mi corazón de Pastor el panorama de incertidumbre y dolor que afecta a amplios sectores de los habitantes de vuestro país, donde la violencia no cesa de dejar su secuela de destrucción y muerte. En efecto, los largos años de lucha entre hermanos siguen cubriendo de luto multitud de hogares salva­ doreños, que claman por la paz y que anhelan ardientemente una patria reconciliada y justa. Por ello, deseo dirigir en esta ocasión un llamado para que todos, líderes políticos y sindicales, empresarios y trabaja­ dores, hombres de cultura y de ciencia, padres y madres de familia, se empeñen en una renovada ofensiva moral a fin de que, con espíritu solidario, pueda lograrse la ansiada paz, estable y duradera, a la que el pueblo de El Salvador aspira y tiene derecho. Bien sabéis cómo esta Sede Apostólica ve con aprecio y esperanza todas aquellas iniciativas encaminadas a superar las divisiones y a lograr la reconciliación entre las partes enfrentadas. A este propósito, son encomiables los esfuerzos realizados por los Pastores de El Sal­ vador con miras a acercar posiciones encontradas y a crear un marco de comprensión y tolerancia que permita el diálogo entre las partes en conflicto. En nombre del Evangelio y junto con los demás Episcopados de América Central, habéis hecho oír repetidamente vuestra voz para que cese el lenguaje de las armas que ensangrientan vuestro suelo; y así, en la última reunión del SEDAC (Secretariado Episcopal de Amé­ rica Central y Panamá) habéis dirigido un mensaje en el que, entre otras instancias, pedíais « a todas las naciones involucradas ... que no envíen más armas a la región centroamericana ». 4. Aun en medio de la tensión y lucha, sed siempre esos « signos e instrumentos de comunión » que el Concilio Vaticano II reconoce en 6 Rom 1, 16. 7 St 1, 21. 8 1 Tes 2, 13. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 552 Officiale vosotros. No siempre, lamentablemente, se logrará derribar los muros que separan a los hombres, pero en virtud del (( ministerio de la recon­ ciliación que os fue confiado » tratad siempre de que vuestra palabra sea una profecía de la fuerza del misterio de Cristo y una encarnación histórica de ese Amor que ha sido fuente de innumerables iniciativas y creatividad fecunda. Cristo es también el centro del cual sacaréis la luz y la fuerza para ser constructores de la paz. Incentivad, pues, una pastoral, no sólo de reconciliación como eliminación de los enfrentamientos, sino, más aún, de promoción y desarrollo del bien común, convencidos de que la dialéctica de la enemistad puede ser vencida por la civilización del amor. ¡ También en esto, mirad a Cristo ! San Pablo nos dice que Cristo « es nuestra paz : de dos pueblos hizo uno, derribando el muro que los separaba, la enemistad ... vino a anunciar la paz: paz a vosotros que estabais lejos, y paz a los que estaban cerca )). 9 10 11 12 El (( evangelio de la paz » de Cristo posee, en efecto, una fuerte energía de transformación, de comunión. La Iglesia proclama su con­ vencimiento de que el núcleo del Evangelio es el amor fraterno que brota del amor de Dios. Proclama además que ninguna violencia puede ser aceptada como solución a la violencia y que la vía de solución $ toda divergencia ha de pasar por la conversión de los corazones. 5. En esta urgente tarea de pacificación, de perdón y reconciliación entre los hermanos, no estáis solos. Contáis, en primer lugar, con la colaboración de vuestros presbíteros. Ellos, como nos dice el Concilio, son (( próvidos cooperadores » del Obispo, servidores del anuncio de la verdad salvifica, maestros y guías responsables de santidad, coordi­ nadores de comunión. Una sólida formación de los presbíteros es el don más precioso que podéis dar a vuestras comunidades cristianas, que tienen necesidad de encontrar en ellos « la imagen del verdadero mi­ nisterio sacerdotal y pastoral ... y el testimonio de verdad y de vida » . Al sacerdote se le pide una adecuada formación doctrinal, espiritual y pastoral. Una formación doctrinal que deberá reflejar siempre el men13 14 9 10 Lumen gentium, 4. 2 Cor 5, 18. 11 Cf. Gaudium et spes, 73. 12 Ef 2, 14-17. 13 14 Cf. Lumen gentium, 28, IUd., 28. Acta Ioannis Pauli Pp. II 553 saje íntegro de Cristo, respondiendo a las exigencias de nuestro tiempo. Ello será posible si el sacerdote tiene una clara amistad personal con el Señor y la alimenta con una intensa vida de oración, de acogida de la Palabra de Dios, de contemplación ; si tiene una profunda « ascesis » vivida como compromiso evangélico que contrasta con la actual sociedad permisiva. La dimensión contemplativa es insepara­ ble de la misión, porque la misión, según la conocida definición de Santo Tomás, es « contemplata aliis tradere » . 15 6. Intimamente relacionado con la vida de los presbíteros está el problema de las vocaciones sacerdotales y religiosas, que me consta es ya objeto de vuestra preocupación prioritaria por la trascendencia que ello tiene para el presente y el futuro de la Iglesia en vuestro país. En efecto, el seminario es de tal importancia para la vida eclesial, que con razón lo llama el Vaticano II el «corazón de la diócesis » . En él ha de impartirse la sana doctrina, evitando arbitrarias relec­ turas, reduccionismos mutiladores, ambigüedades engañosas que siem­ bran confusión y amenazan la integridad y la pureza de la fe. Como lo indican repetidamente las instrucciones emanadas de la Sede Apos­ tólica, el seminario ha de ser centro de preparación integral de la persona, con una sólida base espiritual, moral e intelectual, con una adecuada disciplina y espíritu de sacrificio. Sólo así podrá respon­ derse a las necesidades de los fieles, que esperan que sus sacerdotes sean, ante todo, maestros en la fe y testigos del amor al prójimo. Hago votos para que el 50° aniversario del Seminario Mayor Central « San José de la Montaña », que estáis celebrando, constituya una oca­ sión de gracia para una pastoral vocacional más incisiva y haga que cuantos componen la gran familia de ese centro encuentren en la imi­ tación de Cristo, Sumo y Eterno Sacerdote, el ideal de sus desvelos. Una consecuente pastoral vocacional ha de prestar necesariamente especial atención a la familia, pequeña « iglesia doméstica », donde la semilla del Evangelio ha de hacerse fecunda. Esforzaos, por tanto, en proclamar y defender la unidad e indisolubilidad del matrimonio. « Pensad en las campañas favorables al divorcio, al uso de prácticas anticoncepcionales, al aborto que destruye la sociedad » . 16 17 Un problema particular que requiere vuestra solicitud de Pastores es sin duda el de los hijos nacidos fuera del matrimonio. Sed conscien15 8. Th. II*-II , q. 188, 1. 7. ae 16 Optatam totius, 5. 17 Discurso inaugural Puebla, IV, a. 36 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 554 Officiale tes de que los grandes retos del momento presente a la familia son, a la vez, los grandes desafíos a la pastoral, y han de ser tomados como tarea prioritaria para que el hogar familiar sea realmente « el espacio donde el Evangelio sea transmitido y desde donde éste se irradie » . 18 7. En continuidad con la familia, como ámbito de educación en la fe, quiero hacer especial referencia a la escuela y demás centros de educación, que tan importante papel juegan en forjar la personalidad de los niños y de los jóvenes. Conozco las particulares dificultades que se os presentan en este campo, mas siempre habéis de evitar que pueda darse la peligrosa dicotomía entre la vivencia de la fe y la educación de esa misma fe. Por ello, la presencia de los católicos en la escuela, en los liceos, en la Universidad, ha de ser inteligente y coordinada para que sea eficaz. Sois conscientes del grave obstáculo que pueden repre­ sentar para la acción evangelizadora de la Iglesia unas orientaciones impartidas en centros católicos que pretendan disociarse de las indi­ caciones del Magisterio o de las líneas trazadas por los legítimos Pastores. La juventud, que constituye una parte relevante de la población de El Salvador, ha de ocupar también un lugar especial en vuestros desvelos pastorales. La Iglesia ha de hacer cuanto esté en su mano para ofrecer esperanza y alternativas a una juventud que se siente ame­ nazada por la inseguridad del futuro, el desempleo, la drogadicción, la delincuencia, la opción por la violencia. Es necesario estar cerca de los jóvenes y darles ideales altos y nobles para que sientan que Cristo puede satisfacer las ansias de sus corazones. 8. Por último, deseo alentaros a un particular empeño en favor de un laicado adulto bien formado. Laicos cristianos que puedan encon­ trar siempre apoyo en los sacerdotes y religiosos, pero que puedan actuar libre y responsablemente en las realidades temporales, en la vida social y política. Son ellos quienes han de animar los movimientos apostólicos, pues, como nos recuerda el Concilio Vaticano II, (( el apos­ tolado de los seglares ... brota de la esencia misma de su vocación cristiana » . Formad, por tanto, un laicado abierto a la gracia divina y capaz de transformar las relaciones sociales y la sociedad misma según los designios de Dios, que quiere que todos vivamos como her­ manos en paz y armonía. 19 18 Evangelii nuntiandi, 71. 19 Apostolicam actuositatem, 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 555 Exigencia específica de su vocación ha de ser un decidido com­ promiso por la justicia, por el respeto de los derechos humanos, por la moralidad y la honradez en la vida pública, denunciando todo aquello que atenta al bien común y a la pacífica convivencia. El cristiano no puede permanecer impasible cuando tantos hermanos suyos se de­ baten aún en situaciones de pobreza. Por ello, la paz, que es esencial­ mente obra de la justicia, hallará su camino de realización en una más equitativa participación de todos en los bienes de la creación y en la promoción de unas condiciones de vida —espiritual y material— que sean más dignas del hombre, ciudadano e hijo de Dios. 9. La religiosidad del pueblo salvadoreño, así como los muchos valores que pude apreciar durante mi visita de hace cinco años, nece­ sitan de vuestra guía doctrinal para, de esta manera, poder dar mayor solidez a sus creencias cristianas, en unos tiempos en que el agresivo proselitismo de sectas de corte fondamentalista pone en peligro la co­ herencia y unidad del mensaje evangélico. Ya sé, queridos hermanos, que vuestra tarea de Pastores es ardua y exigente, pero contáis con la asistencia del Espíritu que guía a su Iglesia y que le da la fuerza y el entusiasmo apostólico necesario para llevar a cabo una auténtica renovación eclesial. A la intercesión de la Santísima Virgen confío vuestras intencio­ nes y anhelos pastorales, mientras con afecto os imparto mi Bendición Apostólica, que hago extensiva a cuantos colaboran en vuestro minis­ terio episcopal : sacerdotes, religiosos, religiosas y fieles. V Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtriona­ lis sacra limina visitantes.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. My fraternal welcome goes to all of you, the Bishops of the Ecclesiastical Provinces of Cincinnati and Detroit; at the same time I extend cordial greetings to all the faithful throughout the States of Michigan and Ohio, who are spiritually présent here with you today. The Second Vatican Council reminds us that only Christ has taught the whole truth about man, and he has done so "by the révélation of • Die 24 m. Octobris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 556 Officiale the Father and his love". Christ has revealed the greatnëss of the Father's love not only with words but above ali through the total giving of himself in sacrifice. To see Christ is to see the Father. Christ also shows that the Father's love is more po werf ul than any kind of evil which is in man, in humanity or in the world. This love is présent in the personal history of each human being. To under­ stand the Church of the Incarnate Word it is necessary to understand God's love. 1 2 3 2. One of the most important expressions of his love is the love of Christian couples. Since "God is love", and since man is created in the image and likeness of God, there is inscribed in the humanity of man and woman the "capacity and responsibility of love". Love in its deepest and richest meaning involves self-giving. Christ, the Son of God and perfect Image of the Father, gave himself totally in the very fullness of love through his redeeming Sacrifice. In the case of husband and wife, genuine love is expressed in the gif t of self to each other, which includes giving the power to beget life. In the words of Gaudium et spes: "This love is an eminently human one since it is directed from one person to another through an affection of the will. It in volves the good of the whole person ... Such love, merging the human with the divine, leads the spouses to a free and mutuai gif t of themselves". "From one person to another" (a persona in per­ sonam) : these few words express a profound truth about conjugal love, a love which is eminently interpersonal. It is a love which in volves the gif t of the whole person. Included in this gif t is their whole sexuali ty with its openness to the transmission of life. 4 5 6 7 3. As we commemorate the twentieth anniversary of the teaching of the "prophétie" Encyclical Humanae vitae of Paul V I , we see ever more clearly today how relevant and positive it is. In this anniversary year I wish to make special mention of our pastoral concems for marriage and family life. I note with interest and gratitude the Statement of the National Conference of Catholic Bishops' Committee 1 1 Gaudium et spes, 22. Cf. Jn 14:9. 3 Cf. Dives in misericordia, 7. 4 1 Jn 4:8. 5 Familiaris 6 Cf. Col 1:15. 7 No. 49. consortio, 11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 557 for Pro-Life Activities commemorating the Encyclical. As we all know, marriage is much more than a social institution; it is truly, in Paul VI's words, "the wise institution of the Creator to realize in mankind his design of love". The Church's teaching on marriage is fundamental to understanding the many dimensions of the marriage relationship, especially the sexual dimension. For sexuali ty is not just a biological reality, but concerns the innermost being of the human person as such. It allows spouses to express in a specific way that interpersonal love that binds them together in a permanent, faithful and exclusive covenant, and that leads them to parenthood. 8 9 Marriage is a unique type of relationship and ail actions whereby spouses manifest their love for each other are part of God's plan and signs of his love. In the sexual act the married couple have the opportunity to grow in grace, in intimacy, in generosity and in their willingness to cooperate with God in bringing into being new human persons. But in order to strengthen their love and deepen their unity, married couples must be led to appreciate ever more fully "the in­ separable connection, willed by God and unable to be broken by man on his own initiative, between the two meanings of the conjugal act : the unitive meaning and the procreative meaning". In a world that often reduces sex to the pursuit of pleasure, and in some cases to domination, the Church has a special mission to place sex in the context of conjugal love and of generous and responsible openness to parent­ hood. 10 4. As Pastors we must encourage couples to maintain an openness to life and a spirit of joyful sharing in regard to children. As the Council has taught us, children are really the supreme gif t o f marriage and contribute in their own way to making their parents holy. But materialistic and selfish attitudes often deny the value of the child. Each child, however, is a new révélation of God's love and of the fìdelity of the spouses. "Each child is also a test of our respect for the mystery of life, upon which, from the very first moment of con­ ception, the Creator places the imprint of his image and likeness". 11 12 I deeply appreciate the efforts of your Episcopal Conference to 8 Humanae vitae, 9 Cf. Familiaris 10 Humanae vitae, 8. consortio, 11. 12. II Cf. Gaudium et spes, 50, 48. 12 Christmas Message, 1979. 558 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale proclaim the sanctity of human life from conception onwards. Throughout the world we have seen an increase in the number of abortions and a decline in the protection of unborn human life. The Bishops of the United States have steadfastly opposed this destruction of human life by programs of éducation and pastoral care and by advocating laws and public policies that protect and sustain human life, before and after birth. Your annual "Respect Life Program" continues the effort to create respect for human life at every stage and in every circumstance. This twentieth anniversary of Humanae vitae challenges us once again as Pastors to intensify our efforts to présent Christian marriage as a vocation to holiness, and to help couples understand the role of the Christian family in the life and mission of the Church. We are called to provide engagea and married couples with the fullness of the Church's teaching on human sexuality, conjugal love and respon­ sive parenthood. We must emphasize the sanctity of human life as a precious gift from God that needs to be protected and fostered, while making greater and more systematic efforts to offer instruction in the natural methods of family planning. Natural family planning enables couples to understand God's design for sex, invites them to dialogue, mutual respect, shared responsibility and self-control. Our people need to have prayerful confidence that God will bless and sustain them in their efforts to lead lives of holiness and to be witnesses to his love in the modera world. 13 5. Another indispensable form of witness to God's love for hu­ manity is the practice of the evangelical counsels in consecrated Ufe. The Church profoundly esteems consecrated persons. She rejoices in their consécration and their special witness to love. Chastity, poverty and obédience are manifestations of love not only because they are at the root of innumerable and sublime apostolic works which serve the needs of humanity, but above ail because they express the power of Christ's Paschal Mystery, which conquers everything that is opposed to the love of God. To understand love fully, the world needs the sign of the authentic "contradiction" provided by religious consécration. This religious consécration will be authentically actuated in the true love of self-giving when consecrated persons act in union with the Church, in conformity with the teaching and directives of the magis­ terium of Peter and of pastors in communion with him. 14 13 14 Cf. Familiaris consortio, 32. Cf. Redemptionis donum, 14-15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 559 6. The Church offers to the world a witness of singular importance to Christ's love through the celibacy ot her priests. Celibacy involves the total gif t of self to the Lord for life-long service in his Church, with the renunciation of marriage for the sake of the Kingdom of God. It is a gif t that God gives to his Church and that manifests the charity which inspires her. The Council showed the courage of faith when it reaflîrmed the traditional discipline of celibacy with full confidence that God would not fail to continue to bestow the grâces which support this charism. Priestly celibacy signifies that the priest is not a delegate of the people or even a "functionary" of God, but a true witness to God's love for his people. The rule of celibacy for the Latin Church is more than an ecclesiastical law. It has deep theological and doctrinal roots that confirm its value and show its desirability for those who are chosen to act in persona Christi capitis. 15 Last year marked the twentieth anniversary of the Encyclical Sacerdotalis caelibatus. May all of us, together with our priests, continue to find inspiration in this teaching as we strive to proclaim the love of Christ in ali its fullness. 7. The différent forms of witness to God's love for humanity are linked in no small way to the pastoral love of Bishops, who teach, govern and sanctify the People of God. We ali know the profound reality to which Jesus himself made référence when he cited the prophétie words : "I will strike the shepherd and the sheep of the flock will be scattered". 16 We should ne ver lose sight of the fact that to a great extent the eternai happiness and even the temporal wellbeing of innumerable people dépend on our own faithfulness to Christ's grace. Certainly we face difïïculties in exercising our mission as shepherds. Fear may beset our hearts. be aeeepted? judge us? Will we be understood? Will our message How will the world react? How will public opinion Will our human weakness impede our mission? It is in these moments that we recognize that our love, our pastoral charity still needs to grow. With Saint John we must confess : "Love has no room for fear ; rather perfect love casts out all fear ... love is not 15 Cf. Presbyterorum Ordinis, 2, 6. » Mt 2 6 : 3 1 ; cf. Zech 13:7. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 560 yet perfect in one who is af raid". And because love is a victory over fear, it is a triumph in our ministry. It is necessary now more than ever to proclaim to the world the truth in love, including "the fullness of truth which sometimes irritâtes and offends even if it always libérâtes". In the faithful, persevering and courageous proclamation of God's word, we Pastors must fulfill our mission and our destiny as witnesses of divine love. The Bishop's love for his priests will be a particularly effective expression and sign of the love of Ohrist. With his deep fraternal and paternal interest in them, with his understanding, human affection and concern for whatever weighs upon them—while encouraging them to strive for holiness in spite of human weakness—the Bishop must help his priests to be witnesses before the people to that love which is at the root of every apostolate. Through the Bishop, priests should be able to expérience once again the power of Christ's love for all humanity, so that with the Beloved Disciple they will be able to say : "We have come to know and to believe in the love God has for us". As heralds of Christ's love we turn to his Mother Mary, Mater pulchrae dilectionis, to continue in prayer our reflection on that great mystery of love which cornes forth from, and returns to, the Most Holy Trinity—to whom be glory forever and ever. 17 18 19 NUNTIUS TELEVISIFICAS In die Nativitatis Domini nostri Iesu Christi.* 1. « Come sono belli sui monti i piedi del messaggero di lieti annunzi I)). Come è bello il Natale. Sì ! Esso è pieno della povertà umana, porta su di sé il marchio del rifiuto alla porta, 1 quando Giuseppe e Maria cercarono un posto nell'albergo. 17 1 Jn 4:18. " Address of September 5, 1983. » 1 Jn 4:16. * Die 25 m. Decembris a. 1988. 1 Is 52, 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 561 Porta su di sé il marchio dell'indifferenza umana — il primo segnale della durezza dei cuori, nella quale s'imbatterà il Messaggero di lieti annunzi, non soltanto nei giorni della sua vita terrena, ma anche lungo tutte le generazioni. E proprio — per tutto questo — il Natale è bello ! 2. Questo fascino è stato avvertito dai pastori di Betlemme. L'ha notato, più tardi, lo sguardo penetrante del vecchio Simeone e della profetessa Anna nel Tempio. L'hanno percepito gli occhi dei Magi, venuti dall'Oriente. Questo fascino — è la rivelazione del mistero del Neonato. È la rivelazione della verità, del Bene e del Bello che sussistono in lui e che anzi sono Lui stesso ! Il fascino della nascita di Cristo attraversa le generazioni. Si rivela agli uomini e ai popoli : se ne estasiano dappertutto gli occhi illuminati dalla fede, ne cercano l'espressione umana gli artisti : i pittori, i poeti, i musicisti ... vivono nella sua presenza i santi : come non ricordare almeno il Poverello di Assisi? 3. Gli occhi illuminati dalla fede scoprono il fascino del Mistero di Dio sotto il velo della povertà e dell'abbandono. Oh, quanta bellezza hanno visto in quella notte gli occhi di Maria! Non c'è modo di esprimerla ! E lo sguardo di Giuseppe seguiva quello della Sposa. E tutta la povertà esteriore si trasformava nei loro cuori in più grande ricchezza, a cui nulla è paragonabile. Veramente, solo così poteva nascere Cristo ! Solo così poteva prendere dimora tra gli uomini 1'Emmanuele ! Il Messaggero di lieti annunzi ! 4. Il fascino del Natale si espande in tutte le vie, sulle quali passerà Lui — il Santo di Dio ! Il Figlio, che è irradiazione della gloria del Padre e impronta della sua sostanza. Egli passerà, beneficando tutti. 2 3 2 Cf. Eb 1, 3. 1 Cf. At 10, 38. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 562 Officiale Dio rivolgerà, in Lui e per Lui, la sua parola definitiva all'umanità. Dio, che aveva parlato molte volte e in diversi modi per mezzo dei profeti, ultimamente ... ha parlato ... per mezzo del Figlio, per mezzo del quale ha fatto anche il mondo. Egli è erede di tutte le cose. È venuto per condividere con noi la sua eredità di Figlio. 4 5. « Come sono belli sui monti i piedi del messaggero di lieti annunzi ! ». Che cosa proclama? Annunzia la salvezza, annunzia la pace — la riconciliazione con Dio, stabilisce l'eterna Alleanza nel suo Sangue, annunzia, a ogni essere umano, il bene, la vita eterna in Dio, che è la realizzazione 5 di ciò che l'uomo porta, da sempre, dentro di sé, come vivo segno della somiglianza col suo divino Creatore e Padre ... La grazia è diffusa sulle sue labbra, sulle labbra del messaggero di lieti annunzi. 6 Questa grazia, il fascino, anticipa la Bellezza definitiva e ineffabile, la Bellezza del Tolto divino, quando lo vedremo a faccia a faccia. 7 6. Nella notte del silenzio e del rifiuto il Messaggero di lieti annunzi reca al mondo, con la sua sola presenza, la novella inattesa e grandiosa: « Dio ha tanto amato il mondo da dare il suo Figlio unigenito » . 8 La Chiesa prolunga il mistero dell'Incarnazione del Verbo e proclama l'annunzio della salvezza fino agli estremi confini della terra, oggi come ieri. Essa porta avanti la prima e la seconda evangelizzazione per colmare le attese che l'uomo reca in sé. Io saluto oggi questa Chiesa missionaria : 4 Cf. Eb 1, 1-2. 5 Cf. Is 52, 7. 6 Cf. Sal 44 [45], 3. 7 Cf. 1 Cor 13, 12. 1 Ov 3, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II saluto e incoraggio i sacerdoti, i religiosi, le religiose, i catechisti, i medici, gli infermieri, i maestri, i tecnici. Saluto e incoraggio gli apostoli presenti là dove la Chiesa riprende le antiche strade per portare di nuovo il lieto annunzio della salvezza; ringrazio questi nuovi missionari dal cuore giovane, dallo sguardo lungimirante, dal coraggio di Pietro e di Paolo. Messaggeri di lieti annunzi, fate rifiorire il deserto ! 7. La nascita dell'Emmanuele è avvenuta nel segno della solitudine e della povertà, giacché la potenza di Dio si è spogliata e si è umiliata nella condizione di servo. Nel mistero del Natale trovano, perciò, il loro posto i poveri di tutte le antiche e nuove denominazioni : coloro che soffrono la fame e ne muoiono, gli emarginati, i diseredati, i rifugiati, le vittime degli odi, delle guerre, dei cataclismi ecologici. Penso, in particolare, a quanti sono stati colpiti, in Armenia, dal disastroso sisma, ed ora piangono i loro cari sepolti fra le macerie, vegliano angosciati accanto ai feriti negli ospedali, lottano col freddo e con le intemperie, privi di un tetto sotto cui cercare riparo per sé e per i figli. Possano essi sentire, in quest'ora tragica, la comprensione e il sostegno dei buoni. Si rafforzi nel mondo lo slancio di generosità che ha mobilitato Governi, Organizzazioni e singoli in una meravigliosa catena di solidarietà, e col contributo di tutti si avvii l'opera di ricostruzione così che la speranza torni a rifiorire in quella terra tanto provata. 8. Il mio pensiero va pure ai poveri di quel bene prezioso che è la salute, a tutti coloro che sono colpiti dalla malattia, e con essa lottano nelle corsie d'ospedale, nelle cliniche o fra le mura delle loro case. A tutti penso, a tutti dico : non perdete la speranza ! 563 564 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale La mia parola si volge, soprattutto, ai malati di A I D S , chiamati a sfidare non solo la minaccia del morbo, ma anche la diffidenza di un ambiente sociale impaurito ed istintivamente sfuggente. Invito tutti a farsi carico del dramma di questi nostri fratelli e, mentre ad essi esprimo il mio affetto partecipe, esorto scienziati e ricercatori a moltiplicare gli sforzi per mettere a punto una terapia efficace del misterioso male. La scienza e l'amore, insieme congiunti, possano presto trovare il rimedio sospirato : è l'auspicio che depongo presso la culla del neonato Salvatore. 9. Davanti all'indigenza di Betlem la Chiesa per prima si sente chiamata a imitare Cristo povero. Con Lui essa si pone dalla parte dei poveri, impegnandosi a rispettarne la dignità e ad alleviarne le sofferenze. Con fiducia rinnovata essa leva la sua voce in loro difesa ed esorta : si congiungano le forze, si moltiplichino le iniziative in soccorso dei bisognosi, nei quali Cristo stesso ha voluto identificarsi ! Che questo invito risuoni oggi in tutte le latitudini e susciti risposte generose da parte di chi ha, di chi può, specialmente da parte dei giovani. Che ciascuno sappia vedere Cristo povero nei fratelli poveri. A tutti rivolgo la mia voce nel nome di Cristo Bambino : che non risuoni invano ! È questo il significato dell'augurio, che ora rivolgo nelle varie lingue. Qmnquagiritaduo 'pronuntiavit. linguis adhibitis omina ma Summus Pontifex Acta Ioannis Pauli Pp. II 565 NUNTII SCRIPTO DATI I Ad moderatorem institutionis internationalis ad salutem hominum fo­ vendam missus. Au DOCTEUR HIBOSHI NAKAJIMA, DIRECTEUR GÉNÉRAL DE L'ORGANISATION MONDIALE DE LA SANTÉ. En instituant l'Organisation mondiale de la Santé, il y a environ quarante ans, la Communauté internationale des peuples se propo­ sait d'atteindre l'une des plus hautes finalités auxquelles puisse aspi­ rer l'homme de notre temps : assurer à tous les peuples le meilleur bien-être physique et mental des personnes grâce à la coopération économique et sanitaire entre les Etats, à la recherche scientifique et à la lutte contre toute forme de maladie. Lé programme établi par l'Organisation mondiale de la Santé en vue du nouveau millénaire, (( La santé pour tous - Tous pour la santé », indique le but de cette première Journée mondiale de dialogue et de communication sur le syndrome d'immuno-déficience acquise (SIDA), qui se propose de sensibiliser l'opinion publique et les autorités pu­ bliques à la lutte contre une maladie dont la gravité suscite une préoc­ cupation compréhensible à tous les niveaux. Je m'associe volontiers à cette initiative et je désire lui exprimer mon soutien moral, car nous sommes tous convaincus que cette ma­ ladie n'atteint pas seulement le corps mais toute la personne humaine, comme aussi les relations interpersonnelles et la vie sociale. De tout temps, les instances de la société chargées de veiller à la santé publique sont appelées à entreprendre tous les efforts possibles pour assurer sa défense ; mais cela ne peut se faire que dans le respect de toute personne et de toute la personne, en prévenant la diffusion de la maladie et en soignant ceux qui en sont atteints. Le degré de civilisation de chaque société pourra se mesurer à la façon dont elle saura répondre aux exigences de la vie et aux souffrances de la per­ sonne humaine, car la fragilité de la condition mortelle exige précisé­ ment la plus large solidarité dans la défense du caractère sacré de la vie, depuis son commencement jusqu'à son terme naturel, à chaque instant et à chaque phase de son évolution. 566 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale L'Eglise catholique, qui a reçu de son Fondateur, Jésus-Christ, l'héritage de rapports privilégiés et attentifs avec ceux qui souffrent, et cela de tout temps, n'est pas non plus indifférente aujourd'hui à la situation de cette nouvelle catégorie de malades. Eux aussi doivent être considérés comme des frères et des sœurs, dont la condition hu­ maine suscite une forme particulière de solidarité et d'aide. En formant le souhait que la célébration de cette première Jour­ née mondiale sur le SIDA contribue à renforcer, sur le plan inter­ national, l'engagement commun contre une telle maladie et en faveur des personnes qui en sont affectées, je désire donner l'assurance que l'Eglise catholique, par ses institutions, ne manquera pas d'entourer d'une particulière sollicitude cette partie de l'humanité souffrante qui fait l'objet de mon affection et de ma prière. Du Vatican, le 28 novembre 1988. IOANNES PAULUS PP. II II Ad Praesidem XLIII generalis coetus organismi internationalis O.N.U. compendiariis litteris cognominati missus. A SON EXCELLENCE MONSIEUR DANTE CAPUTO, PRÉSIDENT DB LA XLIIP ASSEMBLÉE GÉNÉRALE DE L'ORGANISATION DES NATIONS UNIES. Le 10 décembre 1948, lorsqu'elle adopta et publia la Déclaration universelle des droits de l'homme, l'Assemblée générale des Nations Unies avait le dessein de répondre aux préoccupations d'un temps où « la méconnaissance et le mépris des droits de l'homme ont conduit à des actes de barbarie qui révoltent la conscience de l'humanité ». L'As­ semblée générale voulait aussi affirmer qu'une des plus hautes aspira­ tions de l'homme est de voir reconnue la dignité de la personne hu­ maine, et elle souhaitait l'avènement d'un monde dans lequel tous puissent jouir de la liberté de parler et de la liberté de croire. En ce sens, la Déclaration exprime l'idéal commun à atteindre par tous les peuples et toutes les nations, en prenant des mesures progressives d'ordre national et international. Acta Ioannis Pauli Pp. II 567 La célébration du quarantième anniversaire de la Déclaration donne une nouvelle occasion de voir dans quelle mesure les idéaux adoptés par la majeure partie de la Communauté internationale des peuples en 1948 ont été respectés, et aussi d'évaluer la réalité de la promotion des droits et des libertés dans les différentes législations nationales et, plus encore, dans la conscience des individus et des collectivités. Je sais qu'au cours des quarante années écoulées des dispositions importantes ont été prises par l'Organisation des Nations Unies, et que des efforts considérables ont été fournis pour appuyer les idéaux de la Déclaration et pour créer les instruments juridiques propres à mettre en œuvre ses principes fondamentaux. C'est là un mérite in­ discutable des Nations Unies. Mais on n'est pas encore parvenu au terme du chemin à parcourir, comme en témoignent les nombreux tra­ vaux des Commissions « ad hoc », instituées pour préciser l'application des principes, pour élaborer des instruments juridiques adéquats et pour examiner les violations des droits de l'homme partout où elles se produisent. Dans cet esprit, il s'avère indispensable que les responsables de la vie publique agissent avec une détermination renouvelée afin que les Etats garantissent à leurs citoyens la jouissance effective des droits humains. C'est à ce prix que l'on pourra atteindre le degré supérieur de civilisation que souhaitaient les rédacteurs de la Déclaration. Comment ne pas constater, en effet, qu'aujourd'hui encore des cen­ taines de millions d'êtres humains voient constamment menacés leurs droits à la vie, à la liberté, à la sécurité, que l'on ne respecte pas l'égalité entre tous ni la dignité de chacun, que de nouvelles barrières se dressent pour des motifs liés à la race, à la couleur, au sexe, à la langue, à la religion, aux opinions politiques ou à d'autres convic­ tions, à l'origine nationale ou sociale? Et que dire encore de certaines violations plus subtiles, mais qui portent également atteinte aux droits des personnes et des groupes humains? L'Eglise, pour sa part, a reçu de son fondateur Jésus Christ le devoir de proclamer l'égale dignité de toutes les personnes en tant qu'enfants de Dieu. Elle n'a pas manqué, au cours de ces quarante années, de réaffirmer les fondements transcendants des droits humains et d'encourager les actions dynamiques menées en notre temps pour promouvoir ces droits. Selon l'enseignement de l'Eglise, les droits de l'homme sont fondés en Dieu Créateur : il a doté toute personne 568 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale d'intelligence et de liberté; il a voulu que l'organisation de la société soit mise au service de l'homme. Monsieur le Président, en la présente circonstance, je suis heu^ reux de renouveler aux Nations Unies mes vœux fervents pour que leur action au service des droits humains soit fructueuse, car ces droits constituent la base d'un ordre social juste et, en même temps, l'idéal commun à atteindre. Je suis convaincu que cette action con­ tribue de la manière la plus efficace à affermir pour le monde entier les voies d'une paix solidement établie, et que c'est là la meilleure réponse aux aspirations essentielles que traduit la Déclaration uni­ verselle des droits de l'homme. Du Vatican, le 6 décembre 1988. IOANNES PAULUS PP. II Congregatio pro Causis Sanctorum ACTA 569 CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO CAUSIS SANCTORUM DECRETA I MAIORICEN Canonizationis Ven. Servae Dei Franciscae Annae a Virgine Perdolente (in saec.: Franciscae Annae Cirer Carbonell), Religiosae professae Insti­ tuti Sororum a Caritate ( 1 7 8 1 - 1 8 5 5 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Venerabilis Serva Dei Francisca Anna Cirer Carbonell ortum duxit in loco cui nomen Sencelles, in insula et dioecesi Maioricensi, die prima mensis Iunii, anno 1781, humilibus sed pietate et religione praestan­ tibus parentibus. Postquam in saeculo multos annos perfectius vitae genus excoluit, in propriis aedibus Sororum a Caritate S. Vincentii sedem posuit et una cum nonnullis sodalibus, quarum regimen eidem fuit concreditum, religiosas vestes induit. Nullum caritatis genus, Sancti Vincentii de Paul spiritu ducta, a se cuiusque filiabus alienum esse putabat. Praeclara sanctimoniae fama circumdata, die 27 Februa­ rii a. 1855 supremum obiit diem. Eam exercuisse christianas ac reli­ giosas virtutes heroum in modum Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 31 mensis Martii a. 1985 declaravit. Ut autem eadem Venerabilis honoribus Beatorum Caelitum legi­ time cumularetur, Causae actores miram, quae ferebatur, sanationem divinitus patratam, eadem intercedente Venerabili, Apostolicae Sedi ad cognoscendum obtulerunt. Agitur de instantánea, perfecta ac mansura sanatione dominae Mariae Calles Cirer a nodosa tumefaGtione dexterae mamillae cum radiazione dolorosa in bracchio homolaterali. Quod accidisse constat die 21 mensis Februarii a. 1942. 37 - A. A. S. 570 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Hoc super miro eventu instructus est, apud Curiam ecclesiasticam Maioricensem, a mense Novembri a. 1956 usque ad mensem Martium a. 1957, apostolica quidem auctoritate processus, excussis 13 testibus, inter quos duo in arte medica periti. De validitate iuridica eiusdem processus cautum est per decretum Sacrae tunc Rituum Congrega­ tionis die 7 mensis Maii a. 1951 editum. Super asserta eiusmodi sanatione iudicium protulit, die 18 Novem­ bris a. 1987, Consilium Medicum penes hanc pro Causis Sanctorum Congregationem exstans, cuius sodales quinque rati sunt agi de facto quod hodiernis legibus scientiae medicae explicari non potest. Quibus praemissis, gressus est factus ad theologicam super eodem eventu disceptationem. Primum quidem, die 15 mensis Aprilis a. 1988, in Congressu Peculiari Patrum Consultorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 28 mensis No­ vembris eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, in Palatio Apostolico Vaticano, ponente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Mario Aloisio Ciappi. Et in utroque coetu, propo­ sito dubio num de miraculo constaret, cuncti, una voce, adfirmando responderunt. De hisce omnibus rebus certior factus per subscriptum Cardina­ lem Praefectum, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congre­ gationis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut decretum super memorata mira sanatione rite conscriberetur. Quod cum esset factum, hodierna die, accitis Cardinalibus infra­ scripto atque Causae ponente, meque Antistite a Secretis Congrega­ tionis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Venerabili Serva Dei Francisca Anna a Virgine Perdolente (in saec. : Francisca Anna Cirer Carbonell), religiosa professa Instituti Sororum a Caritate, videlicet de instantánea, perfecta et stabili sanatione do­ minae Mariae Collés Cirer a nodosa tumefactione dexterae mamillae cum radiatione dolorosa in bracchio homolaterali. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in Acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri praecepit. Datum Romae, die 28 Novembris, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus 6B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio pro Causis Sanctorum 571 II M AÑILEN, ET MACAONEN. Beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Martini a S. Ni­ colao et Melchioris a S. Augustino, Sacerdotum Ordinis Augustinianorum Recollectorum, in odium fidei interiectorum (f 1 6 3 2 ) . SUPER DUBIO An constet de martyrio et de causa martyrii, in casu et ad effectum de quo agitur. Christianam Fidem in Iaponiae imperio primus qui plantavit, ma­ gnis quidem sudoribus, sanctus fuit Franciscus Xaverius, gentis illius apostolus merito appellatus. Quam Fidem, exeunte saeculo decimo sexto, suo sanguine irrigarunt ac purpuraverunt viginti sex fortis­ simi viri, qui cruci añixi et transverberati, gloriosam pro catholicae fidei confessione ac praedicatione mortem obierunt. Quorum viginti tres erant Ordinis Minorum strictioris observantiae Discalceatorum, sive sacerdotes, sive Tertiarii, ceteri tres Societatis Iesu presbyteri. Quos omnes Sanctorum Martyrum fastis anno 1862 Pius Papa IX adscripsit. Praeter hos viginti sex Martyres Iaponienses, alii permulti fuerunt christiani nominis héroes in eodem Iaponiensi imperio ob eiusdem Fidei catholicae confessionem ab anno 1617 usque ad annum 1632 necati. Inter eos eminent apostolici viri fidei atque religionis magistri cum suis in catechesi tradenda ministris; dynastae nobiles regio san­ guine clari, matronae opibus florentes, tenerae virgines, senes lon­ gae vi, adolescentes ingenui, pueri et puellae trium quattuorve anno­ rum. Ex iis multi ad palos alligati per plures horas lento cremati sunt igne, aliqui capite mulctati, aliqui foede laniati et membratim caesi ; non pauci in montis flammas evomentis depressi voragine, aquis sulphureis et ebullientibus diu vexati et consumpti; plurimi frigidis­ sima rigente hieme in lacunae gelu demersi mortem obierunt tempo­ ris diuturnitate acerbissimam ; nonnulli in crucem acti capitibus inversis ; pauci fame et aerumnis confecti in teterrimo ergastulo animam exhalarunt. In hac immani grassante persecutione tot ac tanta prae­ buerunt strenui fidei propugnatores invictae fortitudinis argumenta, 572 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ut praeclara exempla martyrum priscae Ecclesiae prorsus renovave­ rat. Hos Christi athletas, qui 205 numerantur, in Beatorum Caelitum album idem Summus Pontifex Pius IX anno 1867 rettulit. Porro, anno 1632 dira perseverante in Christianos Iaponiae insectatione, alii duo fortissimi Christi athletae, natione Hispani, zelo aestuantes animarum salutis et sanguinem pro Fide effundere cupien­ tes, mense Augusto eiusdem anni, iter in Iaponienses regiones laeto animo fecerunt. Hi sunt Martinus a Sancto Nicolao et Melchior a Sancto Augustino, sacerdotes .professi Ordinis Augustinianorum Recollectorum, quorum Causa nuper apud Congregationem pro Causis Sanctorum est resumpta. Martinus a S. Nicolao ortum duxit anno 1599 Caesaraugustae, in Aragonia, nobilibus piisque parentibus. Ordinem Augustinianorum Recollectorum ingressus, religiosam professionem anno 1619 fecit. Stu­ diis theologicis expletis, anno 1622 ad Mexicanas regiones missus est ubi, sacerdotio auctus, doctrina, virtute et sacro ministerio ita emi­ nuit, ut vir caelestis et sanctus appellari meruerit. A Mexicanis regio­ nibus ad Insulas Philippinas translatus, adeo virtutibus claruit, ut magister novitiorum in conventu S. Nicolai, in urbe Manila, nomina­ ntur, quo munera per annos novem, simul sacris ministeriis fungens, prudenter est functus. Interim sacerdotes eiusdem Ordinis Augusti­ nianorum Recollectorum, qui Nagasaki in Iaponia pro Christi fide in carcere detinebantur — nempe Franciscus a Iesu et Vincentius a S. Antonio, nunc Beati — Superioribus suis per litteras enarrabant crudelem insectationem illa in regione in catholicos exortam, eosque rogabant ut necessitatibus spiritualibus et temporalibus illius Mis­ sionis quantocius providerent per bonos et idoneos missionarios. Et ecce noster Martinus, qui huiusmodi missionem Iaponiensem iampri­ dem petierat, a Superioribus voti compos factus, sacerdoti Melchiori a Sancto Augustino socius est datus, et ita ambo ad novas Iaponiae regiones iter ingressi sunt feliciterque perfecerunt. Melchior a S. Augustino, alter scilicet missionarius, natus est Gra­ natae anno 1598, parentibus fidei morumque integritate conspicuis. Decem annorum puer utroque parente est orbatus; undevicesimo autem aetatis suae anno Augustinianorum Ordini Recollectorum no­ men dedit et tirocinio rite expleto professione se Deo adstrinxit divi­ noque servitio se totum mancipavit. Studio litterarum et scientiarum deditus, ingenio et diligentia, pietate aliisque virtutibus praestans, Congregatio pro Causis Sanctorum 573 sacerdotio est insignitus probabilius in Mexico, dum ad Philippinas Insulas it. Namque anno 1621 invitationi ad Philippinas gentes proflciscendi laeto assensus est animo et insequenti anno 1622 ad Manilam urbem appulit. Illam exteram linguam facile discendo, sacro ministe­ rio et evangelica praedicatione infidelium in dissitis locis conversioni pastoralique curae Hispaniorum Manilae commorantium sedulo et indefesso animo per decem vacavit annos. Superiorum autem iussu, Vicarius Provincialis renuntiatus, Manila discessit die 4 mensis Augu­ sti anno 1632 et Iaponiam petiit una cum Servo Dei Martino a S. Ni­ colao, sibi ut socio adsignato. Pius et humilis Dei Famulus oratione, ieiunio spiritualibusque exercitiis ad hanc se praeparaverat missio­ nem, quam iam excogitaverat sed exsequi timuerat, impositam tamen a Superioribus, veluti munus divinitus datum, laeto animo et pro­ pensa voluntate recepit. Porro in Iaponiam cum ambo Servi Dei pervenissent, in civitate Nagasachio a Christifidelibus toto corde gratoque animo sunt excepti die 4 Septembris anno 1632. Ne autem sodales suos missionales in carcere reclusos invisendo, suspecti ab adversariis haberentur tam­ quam christiani et missionarii et ideo eandem sortem ac poenam pa­ terentur cum detrimento religionis et missionis, ad montes vicinos adducti sunt, ubi apud P. Dominicum Ibáñez Erquicia, Ordinis Prae­ dicatorum sacerdotem missionarium (nunc inter Sanctos Martyres ad­ scriptum), linguam Iaponiensem studiose discere curarunt. Exinde suam apostolicam navitatem inter christianos exemplo, sermone et opere explicarunt, sacramenta administrando, verbum Dei praedi­ cando eosque in fide catholica et in observantia mandatorum Dei et Ecclesiae confirmando, ut sanctam religionem etiam coram persecu­ toribus et tyrannis impavide usque ad mortem profiterentur. Vix tres menses abierant post haec sancti ministerii opera cum ambo ii missio­ narii, die 3 Novembris eodem anno 1632, coram tyranno adducti sunt et accusati quod Evangelii in Iaponia praedicatores essent atque edicti propositi, id prohibentis, violatores. Nagasachii, etsi aegrotantes, com­ prehensi, in carcere et in vinculis sunt detenti. Tyrannus autem, quod nec terrore nec tormentis suadere potuerat eorum sodalibus (scil. mis­ sionariis Francisco a Iesu et Vincentio a S. Antonio), ut catholicam abiurarent religionem, se consecuturum esse sperabat a Servis Dei Martino et Melchiore, adhibita prius exhortatione et promissis donis et amplissimis honoribus; sed spe frustratus, clamore, minis et de- Acta Apostolicae Sedis 574 - Commentarium Officiale, creto supplicio damnavit eos, qui catholicam fidem strenue asserebant et praedicabant. Statuta die 11 mensis Decembris eodem anno 1632, ab ergastolo in vili plaustro lati per medias civitatis vias, sententiam mortis palam ferentes scriptam utpote christiani et Evangelii prae­ dicatores, ibant gaudentes in conspectu omnium quia digni habiti sunt contumeliam et mortem pro Christo pati. Ad supplicii locum cum per­ venerunt, Martinus et Melchior ad columnas ita laqueis sunt alligati, ut facile soluti essent si christianam fidem negassent; sed fortes et in fide constantes in medio igni constituti gratias Deo agebant, fideles ad passionem excitabant ipsosque infideles ad christianam religionem exhortabantur. Vi tandem lenti ignis combusti, animam Deo reddiderunt. Eorum cineres, ne in manus fidelium venirent et ab eis colerentur, in mare proiecti sunt. Praeclara martyrii fama utriusque Servi Dei statim post mortem exorta progressu temporis non deferbuit atque caelestibus signis visa est confirmari. Quapropter de Beatorum Caelitum honoribus eisdem decernendis agi coeptum est. Confectae sunt igitur super asserto mar­ tyrio sequentes canonicae inquisitiones, nimirum : Informatio Macaonensis (mense Aprili a. 1633), Processus Manilensis (mense Iunio a. 1633), Supplementum Instructionis Manilensis (mense Octobri a. 1635) et Processus Macaonensis (aa. 1637-1638). De harum inqui­ sitionum auctoritate et vi Decretum exiit Sacrae tum Rituum Con­ gregationis die 6 Septembris a. 1752 latum. De continuatione famae martyrii conditus est Processus annis 1921-1922 apud Curiam eccle­ siasticam Manilensem. Servatis de iure servandis, Pius Papa XI com­ missionem Introductionis Causae die 14 Martii a. 1928 propria manu, uti moris erat, signavit. Postmodum, ad iuris normam tunc vigentis, instructus est annis 1929-1932, in eadem archiepiscopali Curia Manilensi, Processus apo­ stolicus, cuius iuridica forma et vis est agnita per Decretum eiusdem Sacrae Rituum Congregationis die 1 Februarii a. 1933 editum; eo­ demque Decreto cautum est de scriptis deque cultu non praestito iis­ dem Servis Dei. Prodierunt demum anno 1970 Promotoris Generalis Fidei Animad­ versiones super asserto martyrio eorundem Servorum Dei; quibus plenius solvendis praesto fuit magis ad hoc idoneum Officium Historicum-Hagiographicum ipsius Congregationis pro Causis Sanctorum. Quod Officium, collectis undique documentis scriptisque testimoniis Congregatio pro Causis Sanctorum 575 eorumque fide et veritate confirmata — praeclara opera adhibita Rev. sacerdotis Romualdi Rodrigo, Ordinis Augustinianorum Recol­ lectorum Postulatoris Generalis — amplam Positionem digessit fo­ rasque edidit anno 1986, quam Consultores in historia periti die 31 Martii a. 1987 laudaverunt. Ventum est igitur ad definitam disceptationem super martyrio eiusque causa eorundem Servorum Dei, idque primum, die 26 Apri­ lis a. 1988, in Congressu Peculiari Patrum Consultorum theologorum, moderatore Reverendissimo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Ge­ nerali ; postea, die 4 Octobris eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum in Palatio Apostolico Vaticano coadunata, ponente Em.mo Cardinali Aloisio Ciappi. Et utroque in Coetu, proposito dubio An constet de martyrio et de causa martyrii in casu et ad effectum de quo agitur, sive Consultores sive Patres Cardinales et Episcopi uno ore affirmantes responderunt. Facta deinde de omnibus his rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua responsum Congregationis pro Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super martyrio Servorum Dei conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus in­ frascripto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre­ gationis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatis­ simus Pater declaravit : Constare de martyrio et de causa martyrii Servorum Dei Martini a S. Nicolao et Melchioris a S. sacerdotum Ordinis Augustinianorum Recollectorum, in Augustino, casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 28 mensis Novembris, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. SS S. 6&. Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 576 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III QUEBECEIS. Canonizationis Ven. Servae Dei Mariae Catharinae a S. Augustino (in saec. : Catharinae Symon de L o n g p r e y ) , Monialis professae Hospitalarium a Mi­ sericordia O.S.A. (1632-1668). SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Venerabilis Serva Dei Maria Catharina a S. Augustino (in saec. : Catharina Symon de Longprey). ortum duxit apud St-Sauveur-le-Vicomte, in Normandia (Gallia), die 3 Maii anni 1632, nobilibus pa­ rentibus christianisque moribus claris. Quattuordecim annos nata, reli­ giosam iniit vitam apud Moniales Hospitalares a Misericordia Baiocenses. Post emissam professionem, statim ad missionale opus in Ca­ nadia est profecta. Quebeci recepta, infirmis summa caritate praesto fuit et internis communitatis religiosae muniis prudenter et sollicite iuncta est. Cum ecclesia Canadensi intime coniuncta, ad supremum contemplationis verticem a Deo evecta, fidei ardore actuosissimam vi­ tam imbuit atque apostolicis intentionibus eandem ecclesiam ditavit, auxit et fovit. Iure ipsa recensenda est eos inter Servos Dei, qui saeculo xvn ad Ecclesiam in dicione Canadensi fundandam et solidandam cooperati sunt. Eamdem Famulam Dei christianas virtutes heroum in modum coluisse Ioannes Paulus II die 9 mensis Iunii anno 1984 sollemniter edixit. Beatorum autem Caelitum honores ut eidem legitime decerneren­ tur, Causae actores miram,. quae ferebatur, sanationem, eadem Ve­ nerabili apud Deum intercedente, Apostolicae Sedi ad cognoscendum obtulerunt. Agitur quippe de octiduana infante Maria Iosepha Roy, nata die 6 mensis Maii anni 1962 in nosocomio Quebecensi (« Hôtel-Dieu ))), quae, edita a perito medico curante infausta quoad vitam et quoad valetudinem prognosi, initis novendialibus precibus Deo adhibitis ut per intercessionem praefatae Venerabilis sanatio impetraretur, convaluit, circa medium eumdem mensem Maium, rapide, perfecte ac sta­ biliter a syndrome convulsiva-apnoica ex haemorragia intracranica. Super hoc asserto miro eventu adornatus est, in Curia archiepi­ scopali Quebecensi, a die 6 Decembris a. 1967 ad diem 16 Februarii a. 1968, processus ordinaria potestate, excussis 17 testibus, quorum 5 medici. Quem processum Romam transmissum iuridice esse instruc- Congregatio pro Causis Sanctorum 577 tum haec pro Causis Sanctorum Congregatio die 9 Martii a. 1984 de­ claravit, eique vim processus apostolici contulit. Paratum Summarium super miraculo Consulta Medica huius Con­ gregationis examini subiecit semel et iterum, pro sua competentia, diebus 18 Martii a. 1987 et 23 Martii a. 1988, et, post subtilem et ana­ lyticam recognitionem, affirmavit sanationem de qua in actis praeter naturae vires evenisse, eiusque diagnosim ita descripsit : « Sindrome convulsiva-apnoica da emorragia intracranica in neonata con sofferenza intra partum da madre con gestosi pre-eclamptica ed applicazione di forcipe ».. Supererai igitur, ad iuris normam, ut eiusmodi sanatio iudicio subiceretur theologico. Quod est factum, nempe primum, die 17 mense Iunio a. 1988, in Congressu Peculiari Consultorum theologorum, mo­ deratore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; et deinde, die 15 mensis Novembris eodem anno, in Congregatione Ordi­ naria Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon. Et in utroque coetu singuli, Cardinales videlicet et Episcopi necnon Consultores proposito dubio num de miraculo constaret, in casu et ad effectum de quo agitur, adfirmando responderunt. Facta postmodum de hisce rebus per subscriptum Cardinalem Prae­ fectum fidei accurataque Summo Pontifici Ioanni Paulo II relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut de praefata sanatione Decretum rite conscriberetur. Quod cum esset factum, hodierna die accitis ad Se cardinalibus infrascripto Praefecto et Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Bea­ tissimus Pater declaravit : Constare de miraculo a Deo patrato per intercessionem Ven. Servae Dei Mariae Catharinae a S. Augustino, monialis professae Hospitalarium a Misericordia Ordinis S. Augustini, videlicet de rapida, perfecta ac stabili sanatione puellulae recens na­ tae Mariae Iosephae Roy a « sindrome convulsiva-apnoica da emorra­ gia intracranica in neonata con sofferenza intra partum da madre con gestosi pre-eclamptica ed applicazione di forcipe ». Hoc autem Decretum evulgari et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri iussit. Datum Romae, die 28 Novembris, A. D. 1988. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. 6B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 578 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium CONGREGATIO PRO Officiale EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 10 Martii 1989. — Metropolitanae Ecclesiae Kaunensi Em.mum P. D. Vincentium S. E. R. Cardinalem Sladkevicius, hactenus Episco­ pum titularem Aborensem et Administratorem Apostolicum « ad nu­ tum Sanctae Sedis » dioecesis Kaisiadorensis. — Metropolitanae Ecclesiae Vilniensi Exc.mum P. D. Iulianum Steponavicius, hactenus Episcopum titularem Antaradensem et Admi­ nistratorem Apostolicum (( ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem archi­ dioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Telsensi Exc.mum P. D. Antonium Vaièius, hactenus Episcopum titularem Sullectinum et Administratorem Aposto­ licum « ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Sicilibbensi R. D. Iosephum Matulaitis, curionem et decanum paroeciae « B. M. V. in caelum Assumptae » in urbe vulgo Merlane, dioecesis Kaisiadorensis, quem deputavit Admi­ nistratorem Apostolicum (( ad nutum Sanctae Sedis )) vacantis cathe­ dralis Ecclesiae Kaisiadorensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Tabaicarensi R. D. Iosephum Zemaitis, curionem et decanum paroeciae S. Ioannis Baptistae in urbe vulgo Sakiai, dioecesis Vilkaviskensis, quem deputavit Administratorem Apo­ stolicum (( ad nutum Sanctae Sedis )) vacantis cathedralis Ecclesiae Vil­ kaviskensis. die 11 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Evansvicensi, R. D. Geraldum A. Gettelfmger, Vicarium generalem archidioecesis Indianapolitanae. die 12 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Petri in Florida, Exc.mum P. D. Ioannem Clementem Favalora, hactenus Episcopum Alexandrinum. Congregatio pro Episcopis 579 die 16 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Astensi Exc.mum Severinum Poletto, hactenus Episcopum Fossanensem. die 28 Martii. — Titulari episcopali Ecclesiae Polymartiensi R. D. Cyriacum Seanzillo, Vicarium generalem archidioecesis Neapolitanae, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Tortibulanae R. D. Augustinum Vallini, e clero archidioecesis Neapolitanae, quem constituit Auxilia­ rem eiusdem archidioecesis. die SO Martii. — Cathedrali Ecclesiae Pharensi R. D. Slobodan Stambuk, curionem paroeciae sub titulo « Annuntiationis B. M. V. » in urbe vulgo Supetar, e clero eiusdem dioecesis. 580 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium D I A R I U M ROMANAE Officiale CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 1 6 Marzo 1989, S. E . la Signora FREDA Ambasciatore dell'Uganda presso la Santa Sede. L U L E BLICK, Venerdì, 1 7 Marzo 1989, S. E . il Signor AGUINALDO LISBOA R A M O S , Ambasciatore di Capo Verde presso la Santa Sede. Sabato, 1 Aprile 1989, S. E . il Signor H U N A I N H A T E M , Am­ basciatore della Repubblica Araba Siriana presso la Santa Sede. Ha ricevuto in Udienza: Giovedì, 1 6 Marzo 1989, FOn. R O M A N M A L I N O W S K I , Presi­ dente del Parlamento della Repubblica Popolare di Polonia. Lunedi, 2 0 Marzo 1989, il Signor di Stato del Governo Ungherese. IMRE POZSGAY, Lunedì, 2 0 Marzo 1 9 8 9 , il Dottor JOSÉ RODRÍGUEZ Presidente della Camera dei Deputati del Venezuela. Ministro ITURBE, In considerazione di quanto previsto nella Costituzione Aposto­ lica Pastor bonus (art. 21, § 2), il Santo Padre Giovanni Paolo II ha costituito : 18 Marzo 1989. — La Commissione interdicasteriale permanente per trattare quanto riguarda la provvista delle Chiese particolari, non­ ché la costituzione e il mantenimento di esse e dei loro organismi (cf. Art. 47), chiamando a farne parte: l'Em.mo Sig. Card. Agostino Casaroli, Segretario di Stato, Pre­ sidente ; l'Em.mo Sig. Card. Bernardin Gantin, Prefetto della Congre­ gazione per i Vescovi; S. E. mons. Angelo Sodano, Segretario per i Rapporti con gli Stati-Segreteria di Stato; S. E. mons. Giovanni Battista Re, Segretario della Congrega­ zione per i Vescovi; Diarium Romanae Curiae 581 Mons. Jean-Louis Tauran, Sotto-Segretario per i Rapporti con gli Stati-Segreteria di Stato; Mons. Marcello Costalunga, Sotto-Segretario della Congregazione per i Vescovi ; — la Commissione interdicasteriale permanente per trattare le que­ stioni riguardanti i membri presi sia singolarmente che comunitaria­ mente, degli Istituti di Vita Consacrata, eretti nei territori di missione oppure ivi operanti (cf. Art. 90, § 1), chiamando a farne parte : l'Em.mo Sig. Card. Jozef Tomko, Prefetto della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli, Presidente; l'Em.mo Sig. Card. Jean Jérôme Hamer, Prefetto della Con­ gregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica ; S. E. mons. José T. Sánchez, Segretario della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli ; S. E. mons. Vincenzo Fagiolo, Segretario della Congregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica ; P. Charles Schleck, Sotto-Segretario della Congregazione per la Evangelizzazione dei Popoli; P. Jesús Torres Llórente, Sotto-Segretario della Congregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica; — la Commissione interdicasteriale permanente per la formazione dei candidati agli Ordini sacri, di cui agli articoli 112; 108, § 2; 88, § 2; 58, § 2 della medesima Costituzione Apostolica, chiamando a farne parte : l'Em.mo Sig. Card. William W. Baum, Prefetto della Congre­ gazione per l'Educazione Cattolica, Presidente; l'Em.mo Sig. Card. Jean Jérôme Hamer, Prefetto della Con­ gregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica ; l'Em.mo Sig. Card. Jozef Tomko, Prefetto della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli; l'Em.mo Sig. Card. Simon D. Lourdusamy, Prefetto della Con­ gregazione per le Chiese Orientali ; S. E. mons. José Saraiva Martins, Segretario della Congregazione per l'Educazione Cattolica; S. E. mons. Vincenzo Fagiolo, Segretario della Congregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica; S. E. mons. José T. Sánchez, Segretario della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli; S. E. mons. Miroslav S. Marusyn, Segretario della Congregazione per le Chiese Orientali; Mons. Ivan Peri, Sotto-segretario della Congregazione per l'Edu­ cazione Cattolica. -582 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 1 febbraio 1989. Padre Fabio Rizzoli, M.C.CI., Capo Ufficio nella Con­ gregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli. » » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Bernardin Gantin, Anto­ nio Innocenti, Eduardo Martínez Somalo, Achille Silvestrini, Membri della Pontificia Commissione per V'Interpretazione Autentica del Codice di Diritto Canonico. » » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Sebastiano Baggio, Ago­ stino Casaroli, Pietro Palazzini, William W. Baum, Eduardo F. Pironio, Aurelio Sabattani, Alfonso M. Stickler, Membri della Pontificia Commissione per VInterpretazione Autentica del Codice di Diritto Canonico, « in aliud quin­ quennium ». 8 » » Il sac. Robert Michael Sable, Difensore del Vincolo presso il Tribunale della Bota Romana. 8 » » Mons. Karel Kasteel, Capo ufficio nella Congregazione per VEvangelizzazione dei Popoli. 20 » » Il Dott. Pier Giuseppe Magnani e il Dott. Edward Lynch, Consultori della Prefettura degli Affari Eco­ nomici della Santa Sede « in aliud quinquen­ nium ». 21 » » Gli Em.mi Signori Cardinali : Eugenio De Araujo Sales ; Eduardo Francisco Pironio; Tomas ó Fiaich; José Ali Lebrún Moratinos; Godfried Danneels; Angel Sequía Goicoechea, Membri della Congregazione per i Vescovi « in aliud quin­ quennium ». » » » Gli Em.mi Signori Cardinali Agnelo Rossi e Opilio Ros­ si, Membri della Congregazione per i Vescovi fino al compimento delV80° anno di età. » » » Gli Ecc.mi monsignori : Ottorino Pietro Alberti, Arciv. di Cagliari; Adam Exner, Arciv. di Winnipeg; Antonio Quarracino, Arciv. di La Piata, Mem­ bri Vescovi diocesani della Congregazione per i Vescovi «ad annum». 22 » » S. E. mons. Francesco Marchisano, Vescovo tit. di Populonia, Delegato « ad tempus » della Pontificia Commissione Centrale per l'Arte Sacra in Italia. 24 » » S. E. mons. Fiorenzo Angelini, Arcivescovo titolare di Messene, Membro del Comitato di Presidenza del Pontificio Consiglio per la Famiglia. i Diarium Romanae Curiae 583 25 febbraio 1989. Mons. Edward Nowak, Capo Ufficio nella Congregazione per l'Educazione Cattolica. » » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Paul Grégoire, Hans Herman Groër, Laszlo Paskai, Achille Silve­ strini, Angelo Felici, Membri della Congrega­ zione per le Chiese Orientali. » » » Le LL. EE. i monsignori : Ibrahim Hélou, Arcivescovo di Saida dei Maroniti; Ibrahim Nehme, Arcive­ scovo di Horns dei Greci Melkiti Cattolici ; Mi­ chael Joseph Dudik, Vescovo di Passaic dei Ru­ teni ; Efraim Basii Krevey, Vescovo di Säo Joäo Batista em Curitiba degli Ucraini; Cyril Baselios Malancharuvil, Vescovo di Battery dei Siro-Malankaresi ; Ercole Lupinacci, Vescovo di Lungro degli Italo-Albanesi; Szilard Keresztes, Vescovo di Haydudorog per i Cattolici di rito Bizantino, Membri Vescovi diocesani della Congregazione per le Chiese Orientali. » » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Agnelo Rossi, Bernardin Gantin, Eugenio de Araujo Sales, Johannes Willebrands, Pietro Palazzini, Salvatore Pap­ palardo, Ugo Poletti, Juan Carlos Aramburu, William Baum, Eduardo Pironio, Joseph Rat­ zinger, Jean-Marie Lustiger, Józef Glemp, Giu­ seppe Caprio, Aurelio Sabattani, Membri della Congregazione per le Chiese Orientali, « in aliud quinquennium ». » » » Mons. Dionigi Tettamanzi ed i Padri Gilles Pelland, S.I. e Velasio De Paolis, O.S., Consultori della Congregazione per la Dottrina della Fede. » » » P. Maurice Gilbert, S.I., Consultore della Congregazione per la Dottrina della Fede « in aliud quin­ quennium ». 1 Marzo » Gli Em.mi Signori Cardinali: Bernardin Gantin; Paul Zoungrana ; Eugenio de Araujo Sales ; Pietro Palazzini; Ugo Poletti; Narciso Jubany Arnau; Opilio Rossi; Juan Carlos Aramburu; Jaime L. Sin; George Basil Hume; Joseph Ratzinger; Marco Cé; Ernesto Corripio Ahu­ mada; Franjo Kuharic; Joseph Louis Ber­ nardin; Godfried Danneels; Carlo Maria Mar­ tini; Jean-Marie Lustiger; Joachim Meisner; Giacomo Biffi; Giovanni Canestri; Mario Revollo Bravo ; Hans Herman Groër ; Vincentas Sladkevicius ; Luigi Dadaglio; Antonio Inno­ centi; Jean-Jérôme Hamer; Jozef Tomko; Paul Poupard; Edouard Gagnon, Membri del­ la Congregazione del Culto Divino e della Disciplina dei Sacramenti. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 584 1 marzo » » 8 » » » Officiale 1989. Le LL. EE. i monsignori: Giuseppe Agostino, Arcivescovo di Crotone-Santa Severina; Mariano Andrea Magrassi, Arcivescovo di Bari-Bitonto ; Rein­ hard Lettmann, Vescovo di Münster; Luis Reynoso Cervantes, Vescovo di Cuernavaca ; François Favreau, Vescovo di Nanterre; M'Sanda Tsinda-Hata, Vescovo di Kenge; Ro­ nald Philippe Bär, Vescovo di Rotterdam, Membri Vescovi diocesani della Congregazione del Culto Divino e della Disciplina dei Sacra­ menti. » P. George Marie Martin Cottier, O.P., Segretario gene­ rale della Commissione Teologica Intemazio­ nale. » Gli Em.mi Signori Cardinali: Simon D. Lourdusamy, An­ tonio Innocenti, Jozef Tomko, Membri della Congregazione per la Dottrina della Fede. » Gli Em.mi Signori Cardinali : William W. Baum « in aliud quinquennium»; Johannes Willebrands, « attento praescripto Const. Ap. Pastor bonus. Art. 5 n. 2 » , Membri della Congregazione per la Dottrina della Fede. NECROLOGIO 11 14 marzo » 15 24 » » 27 » 28 » 12 aprile 13 » » » » » 1989. Mons. Karl Schmidt, Vescovo tit. di Taso » Mons. Joseph Dinh Binh, Vescovo di Thai Binh (Viêt Nam). » Mons. Edoardo Masón, Vescovo tit. di Rusicade. » Mons. James Fergus, Vescovo emerito dir Achonry (Ir­ landa). » Mons. Michel Langer, Vescovo emerito di Nakhon Sawan (Thailandia). » Mons. Robert Bézac, Vescovo emerito di Aire e Dax (Francia). » Mons. Herbert Bednorz, Vescovo emerito di Katowice (Polonia). » S. B. Paul II Cheikho, Patriarca di Babilonia'dei Caldei (Iraq). » Mons. Carlo Bandini, Vescovo emerito di Sarsina (Italia). » Mons. Philip J. Furlong, Vescovo titolare di Arassa. An. et vol. LXXXI 3 Maii 1989 N. 5 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II SACRA CONSISTORIA CONSISTORIUM SECRETUM Feria secunda, die x i n mensis Martii, anno M C M L X X X I X , mane, in consueta Aula Palatii Apostolici Vaticani fuit Consistorium secre­ tum cuius acta ex ordine referuntur : I - SUMMI PONTIFICIS ALLOCUTIO Precatione <( Adsumus » recitata, ad Patres cardinales sanctae Ro­ manae Ecclesiae Ss.mus D.nus Ioannes Paulus II hanc allocutionem habuit : Quotiescumque de cultu agendum mihi est Sanctorum ac Sanctarum Ecclesiae Dei in terris, peculiari omnino afficior laetitia animique consolatione, quoniam vix quidquam aeque conferre video ad cotidianam christifidelium pietatem non modo sustinendam verum etiam incendendam, ac singulis in Ecclesiis Familiisque religiosis celebrationem novorum caeli­ tum Sanctorum. Ad mutatas enim vitae terrestris condiciones quod spectat, eorum perennia sanctimoniae exempla inter ad­ iuncta maxime varia perpetuo nos docent similiter ad effectum salutarem deducere doctrinas ac normas vivendi quas in Chri­ sti Evangelio et Ecclesiae sana traditione invenimus. 38 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 586 Vestro igitur ipso conspectu hodie mane hic coram vehe­ menter recreor, cum probe noverim huc vos advenisse intentosque adstare ut maioris nimirum momenti negotia Ecclesiae quaedam cognoscatis atque de iisdem graves quidem vestras sententias f eratis. Hoc namque praecipuum adiuvandi Ponti­ ficem Maximum munus pertinet iure quidem ad statum et opus in Ecclesia vestrum. De Ecclesiarum in primis provisionibus percipiens consilia et decreta mea, quibus necessitatibus com­ munitatum particularium per orbem prospicere placuit. Ad causas deinde transibitur quorundam Beatorum ac Beatarum, quinque nempe numero, quorum scilicet absoluti processus suadent ut iam tempestive in Sanctorum ipsorum referantur album. Sermo nominatim est de Agnete a Bohemia, Gaspare Bertoni, d e l i a Barbieri, Alberto Chmielowski, Richardo Pampuri. Cuiusque iam pridem vitae et sanctitatis compendium re­ cepisse vos scio et de eorum unoquoque mox rogabimini sen­ tentiam. In his vero, haud secus atque in omnibus maioribus Eccle­ siae universalis curis et causis, precamur ex animo ut validus ille Ecclesiae Patronus — Iesu Christi fidissimus custos eiusque sanctissimae Matris Mariae — Iosephus, opifex sanctus, prae­ sens nobis adstet suaque nos caelitus deprecatione adiuvet, quem proximo die Saturni ubique gentium communitas fide­ lium concelebrabit et devotissimi animi eius exemplar per an­ num se imitaturam esse spondebit. II - NUNTIUS ECCLESIARUM QUAE IAM CONCREDITAE SUNT Postea Summus Pontifex certiores fecit S. R. E. Cardinales post proxime celebratum sacrum Consistorium centum octoginta quattuor Ecclesiarum sacros Pastores a se per Apostolicas sub plumbo Litteras nominatos fuisse, videlicet : Metropolitanarum quindecim, quos inter : Coloniensem, Ioachimum Meisner; Kisanganiensem, Laurentium Monsengwo Pasinya; Acta Ioannis Pauli Pp. II Spalatensem-Macarscensem, Antonium 587 Juric; Taurinensem, Ioannem Saldarmi ; Novae Aureliae, Franciscum Schulte. Archiepiscopalium residentialium quinque, quos inter : Argentoratensem, Carolum Brand ; Kampalaënsem, Emmanuelem Wamala; Catanensem, Aloisium Bommarito. Archiepiscopalium titularium sex, quos inter : Caesariensem, Ioannem Lajolo ; Novalieianensem, Faustinum Sainz Muñoz. Episcopalium residentialium octoginta novem, quos inter : Haidudoroghensem, Constantinum Keresztes; Aurangabadensem, Ignatium D'Cunha ; Varmiensem, Edmundum Piszcz ; Tarvisirwm, Paulum Magnani ; Portus Magni, Rogerum Franciscum Crispianum Hollis. Episcopalium titularium quinquaginta novem, quos inter : Lamphuensem, Georgium Ioannem Jovcev; Uthinensem, Villelmum Winter; Germanicianensem, Raphaelem Sanus Abad; Velefitanum, Helmodum Bauer ; Turuzitanum, Ioannem Aloisium Cipriani Thorne. Praelaturarum territorialium novem, quos inter : Iuliensem, Raimundum Roveredo Ruiz ; Borbensem, Iosephum Alfonsum Ribeiro; Tibuensem, Aloisium Madrid Merlano. Abbatiarum territorialium unum, id est : Sancti Pauli de Urbe, Lucam Hugonem Collino. Demum Summus Pontifex assensum dedit : Electioni canonice factae in Synodo Episcoporum Maronitarum : ve­ nerabilis fratris Iosephi Moysis Béchara, ad archiepiscopalem Eccle­ siam Anteliensem Maronitarum; venerabilis fratris Petri Gemayel, ad archiepiscopalem Ecclesiam Cyprensem Maronitarum. Electioni canonice factae in Synodo Episcoporum Graecorum Melkitarum Catholicorum : venerabilis fratris Cyrilli Salim Bustros, ad 588 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale archiepiscopalem Ecclesiam Heliopolitanam Graecorum Melhitarum Catholicorum. Electioni canonice factae in Synodo Episcoporum Coptorum : vene­ rabilis fratris Andreae Salama, ad titularem episcopalem Ecclesiam Barcaeam. III - RELATIO CAUSARUM Rev.mus Angelus card. Pelici, Diaconus Ss. Blasii et Caroli ad Catinarios, Congregationis de Causis Sanctorum Praefectus, sermonem habuit de vita et miraculis Beatorum Agnetis a Bohemia; Gasparis Bertoni ; Cleliae Barbieri ; Alberti Chmielowski ; Richardi Pampuri, et acta recensuit quae in causis canonizationis eorundem Servorum Dei eadem Congregatio admittenda et approbanda putavit. Relatione expleta, beatissimus Pater rev.morum Cardinalium sen­ tentiam de proposita canonizatione exquisivit. CONSISTORIUM UNICUM Consistorio secreto absoluto, vocatis praesentibusque in eadem Aula sacris Praesulibus, abbatibus nullius, necnon Romanae Curiae Praela­ tis, quibus solet intimari, statim initium habuit Consistorium unicum : P E R O R A T I O CAUSARUM CANONIZATIONIS Ex advocatis sanctae Sedis seu consistorii unus, pro canonizatione beatorum omnium supra recensitorum de more institit. Cui viro beatissimus Pater per praelatum quemdam Secretariae Status sic respondit : Cum singulos quidem processus causasque omnes memoratorum cae­ litum Beatorum ac Beatarum ipse Summus Pontifex rite cognoverit et diligenter perspexerit, idcirco hoc meo eloquendi officio utens renun­ tiari cunctis adstantibus cupit velle se omnino reliqua universa legitime peragi, unde eosdem Beatos possit cum gaudio sacroque nimirum stu­ dio inter Sanctos Ecclesiae Dei ritu mox sollemni curare numerandos. Nemo enim ferme est cui non manifesto constet non solum quanto honore ac decore talia Christianae vitae exemplaria Populum Dei in terris collustrent, sed etiam quam libenter ipse beatissimi Petri Suc­ cessor nova semper proponere contendat communitati credentium veluti Acta Ioannis Pauli Pp. II 589 viventia magisteria virorum ac mulierum, qui videlicet moribus suis et virtutibus eximiis et cotidianorum operum actibus, praecepta Christi Evangelii efficaciter impleverint. Quandoquidem aetatum succedentium tempora mutantur atque con­ diciones, nova ideo sanctimoniae documenta quaeruntur, recentioribus adiunctis respondentia. Atque huius plane generis Sua Sanctitas agno­ scit quinque illos esse Beatos et Beatas quorum nomina sunt audita ac merita recensita, dum ex animo iam nunc exoptat ut, si fieri Deo Omnipotenti visum erit, in album Sanctorum relati novum sanctitatis amorem ac vocationis Christianae exsequendae impetum universae in­ stillent Ecclesiae. In tanti vero ponderis negotio mavult prius beatissimus Pater eorum gravem de re sententiam exaudiré et excipere libere pronuntiatam, qui ad hoc munus sunt nominatim destinati fidenterque vocati, quo certius nempe suum postremum ferat iudicium sic quasi cum Dei populo mirabiliter concinens. Ad cardinales et praesules Ss.mus allocutionem ad vota pro cano­ nizatione exquirenda sic habuit : Quemadmodum res postulat, intento animo perpendimus ea, quae ad illustrandas et comprobandas causas sunt allata. Verumtamen, ut nostro nomine significatum est, rei gravi­ tas suadet, ut mentem vestram cognoscamus, antequam decre­ toriam sententiam nostram edicamus. Quapropter vos oramus, ut, ad gloriam Dei et utilitatem animarum spectantes, circa allatas causas suffragia vestra f eratis. Tunc singuli, servato suo cuiusque ordine, sententiam aperuerunt. Exceptis congregatorum patrum suffragiis, Summus Pontifex haec ad­ didit verba : Vehementer sane gaudemus, quod vos concordibus suffra­ giis postulavistis, ut his Beatis Sanctorum Caelitum honores tribuantur ; id enim flagrantissimis etiam Nostris votis re­ spondet. Nihil igitur est, cur a peritorum iudiciis atque e membrorum Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 590 Officiale Congregationis de Causis Sanctorum sententiis discedamus, quae multis ac gravibus argumentis innituntur. Quare, nulla mora, iam nunc hos Beatos summis sancti­ tudinis honoribus dignos iudicantes, eos inter Sanctos annumerandos esse decernimus; quod, iuvante Deo, sollemni ritu faciemus. Nominatim autem in Sanctorum album referemus: Cleliam Barbieri, die nona mensis Aprilis advenientis; reli­ quos Beatos die et mense statuendis. Interea, autem, vos omnes hortamur ut Deo preces sine intermissione adhibeatis, ut consilia nostra Ecclesiae sanctae prosint atque christianae vitae afferant incrementum. Statim ac Ss.mus eloquio suo finem imposuit, Magistro celebratio­ num domni Papae rogante, adstantibus Protonotariis Apostolicis ut iuridica instrumenta de omnibus supra recensitis conficerent, de more mandatum est. Deinde, benedictione a Summo Pontifice impertita, Consistorium est absolutum. LITTERAE DECRETALES Beata Eustochia Calafato sancta esse decernitur et definitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM (( Omnis ... anima sequitur quod amat. Omnis caro foenum, et omnis honor carnis quasi flos foerii ; foenum aruit, flos decidit : Ver­ bum autem Domini manet in aeternum. Ecce quod ames, si vis manere in aeternum» (S. AUGUSTINUS, In Io. Evang., Tr. 7, 1). In Christum amore, qui fons vitae est et sanctitatis, pellici se sivit ac duci etiam B. Eustochia Calafato, quae cunctis relictis rebus, so­ lummodo regnum Dei quaesivit atque S. Franciscum emulans Asisiensem et S. Claram, animo curis soluto ac perfecta laetitia, voluntariae paupertatis humilitatisque inambulavit in via itemque contemplatio- Acta Ioannis Pauli Pp. II 591 nis atque proximi tum spiritalis tum corporei boni perquam sollicitae curae. Eadem Messanae orta est, die x x v mensis Martii anno MCCCCXXXIV, Bernardo Cofino, Calafato vocitato a populo, et Mascalda Romano, qui quidem ei nomen indiderunt Smeraldae. Ex matre, muliere sapienti franciscalisque vitae formae studiosa, comperit ab ineunte aetate erga Deum dilectioni nihil esse anteponendum praeoptandaque magis su­ perna bona quam caduca incertaque. Salutaria proposita haec penitus animo ipsa comprehendit, praesertim postquam e vita demigravit vir cui inscia desponsata erat a patre. Impulsi interea divinae gratiae Smeralda cum obsecundaret, plus plusque pulchritudinem utilitatemque delibabat orationis, solitudinis, paenitentiae et ab omnibus mundanis vanitatibus seiunctionis. Cupiebat idcirco se penitus Domino consecrare monasteriumque ingredi Clarissarum suae urbis ; at potius quam consensum inveniret et adiumentum in iis quos diligebat diffi­ cultates repperit animumque aversum. Nonnulli etiam familiares, in­ ter quos et pater annumerandus, omnia sunt experti ut eam a propo­ sito abstraherent. Sed quo maiores erant óbices eo ardentius firmiusque erat desiderium in desertum advolandi ad corque Iesu confugiendi cruci affixi. Eius tandem constantia evicit : nam sita est anno MCCCCXLIX ingredi Clarissarum monasterium Sanctae Mariae Basicensis, Messa­ nae, ubi eidem nomen Eustochiae est impositum. Perita perducta magistra, penitus se virtutum dedidit exercitio, colens tenensque diuturnam deprecationem, passionem Iesu meditans, corporis castigationem exercens durasque paenitentias, infirma prae­ stans ministeria, curam nominatim aegrotarum sororum. Verum di­ sciplina ac monasterii consuetudines haud omnino eius perfectionis satisfaciebant desiderio ; neque servabatur paupertas ut cupiebat sic perfecte. Una idcirco cum aliis sororibus ut monasterii religiosam vi­ tam reformaret adnixa est. Conatibus vero frustra captis, obtinuit a Pontifice licentiam novam excitandi communitatem quae arctius franciscalem servaret paupertatem. Anno autem exeunte MCCCCLX, una cum fida Iacopa Pollicino sororeque germana Mita ad vetus quoddam se contulit valetudinarium, monasterio conformatum. Ut crebro con­ tingere solet, difficultates non defuerunt recenti communitati et si­ multates, quae quidem eius animum non fregerunt, quin immo in persequendo proposito confirmarunt. Anno porro MCCCCLXIV in vico Montisvirginis commorari coeperunt sorores, ubi haud mediocri cum labore, aerumnis sumptibusque aedes ad vitam consecratam idoneas paravere. Dei interea providentia eorum favebat studio laboribusque, cum sororum numerum multiplicaret, quibus et ipsa se iunxit Ma­ scalda, quae libenter sane suae facta est ipsius filiae discipula. 592 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Abbatissa renuntiata, sanctimonialis nostra communitatem summa cum prudentia moderavit maternaque sollicitudine. Veluti lampas erat sororibus ardens quae eorum collustrabat semitam viamque Dei famulatus et Ecclesiae. Eius verba profecto Evangelii ostendebant sa­ pientiam, resque ab ea gestae mirum erant canticum caelesti Sponso. Mutuam continenter suadebat pacem, caritatem unitatemque. Comiter humiliterque monebat, animos confirmabat, solabatur ac secundum uniuscuiusque necessitudines cohortábatur. Quamvis incommoda uteretur valetudine, interdum nequaquam firma, a beneficiis peculiaribus declinabat quae sororum tranquillitatem conturbarent, cum hae ipsius aegritudines detegerent. Infirmis ipsa inservire cupiebat, cum in iis imaginem conspiceret Redemptoris. Quae caritas monasterii praetergrediebatur fines atque universum terrarum orbem complectebatur. Orabat porro reliquosque ut pro vivis defunc­ tisque precarentur inducebat. A Deo autem expostulabat ut sineret se pati, ut eorum iuvaret animas, qui quidem gratia permoti ab interitu servarentur. Inimicos vero haud secum quam ceteros facilitatis eius auxiliique attingit solacium. Ita sane se gerebat, quia eius cor amoris divini dilatatum dilec­ tione, pati cum patientibus laetarique cum laetantibus valebat. Persentiebat enim, nulla re retenta, vehementem dandi sui vim Ipsi qui quidem omnia dabat, nominatim facultatem se tradendi aliorum pro bono : (( quoniam ille animam suam pro nobis posuit, et nos debemus pro fratribus animam ponere» (1 Io. 3, 16). Ex diuturna Cruci affixi contemplatione ad quem, tanquam ad centrum, totam religionem et ascesim suam intendebat, hauriebat ipsa robur vigoremque amaritudinis viam gradiendi, crucis integraeque donationis. Nulla enim tam alia re se ad erga Deum amorem esse per due tam asseverabat, quam passionis meditatione. Hortabatur idcirco sorores ut Crucifixum habe­ rent veluti patrem atque in eius bracchia penitus se dederent. Simplicitate enituit, claritudine fideique firmitate. In Deo usque demersa, maximo detinebatur opere, deprecatione scilicet cui magnam diei noctisque vacabat partem. Pie sane in eam incumbebat tum ne­ cessariorum ut superaret impedimentum atque in monasterium ingre­ deretur, tum ut magnas sustineret molestias intra monasterium, cum propter regularem observantiam illud florere conspicere vellet. Nobis vero omnino est fatendum ipsius precationes haud irritas fuisse, quan­ doquidem largiter est divinum auxilium experta. Singulari sane ex fide studium scatebat Dei gloriae, cuius pro honore laudeque omnes damnatorum poenas pati flagrabat ut omnes animae consortium cum Deo haberent Eidemque gratias agerent ac bene dicerent, Cuiusque sanctum laudarént nomen et potentiam. Hoc enim uno consilio insti- Acta Ioannis Pauli Pp. II 593 tuere voluit novum monasterium ut Deus glorificaretur animaeque ser­ varentur. Suam autem alebat animam inquisitione meditationeque sacrorum bibliorum, plane persuasum sibi habens eadem revelationem continere; quae quidem cum suis spiritalibus enodaret filiabus, videbatur vultu mutari ac Spiritus Sanctus per eam loqui. Sacram Eucharistiam magna coluit reverentia tum cum eam susci­ piebat amore veluti incensa, tum cum visitabat ac venerabatur. Ac­ cedebat porro ad eucharisticam mensam aliquot post dies precationis prolixioris quae cum lacrimis sociabatur. Cum autem nonnullas noctu horas ante tabernaculum manebat orans meditansque, reverentiae erga Eucharistiam causa, vultum deiciebat atque aliquantulum secedebat ab altari, quoniam se haud dignam existimabat quae ad illud adpropinquaret. Nec minus ardens erga liturgiam erat eius fides atque ho­ rarum erga ofl&cium, quod quidem magno cum decore spiritalique sua­ vitate recitabat. Amor in Virginem Mariam fuit ei tener, quam vero, monasterium ingressa, tanquam matrem selegit, quamque multimodis honoravit. Magis in caelo quam in terra habitare videbatur, tantopere capiebatur coniunctione cum Deo transformabatur. Suum enim obtutum in caelesti patria figebat et spem solummodo in Domino ponebat : nam in orationibus fatebatur : « Tu es desiderium meum, meum solacium, meum gaudium, meum refugium meaque exspectatio, et in te uno spes mea est totumque meum bonum ». Mundi igitur vanitates nullae modo eam fascinabant. Omnino paupertatis flagrabat amore, quam quidem ex toto gaudenter colebat. Exemplum sumens ex S. Francisco, hanc intellexit virtutem non modo tanquam seiunctionem terrestriumque commodorum privationem, sed potissimum veluti spiritus libertatem ad Cruci afiixo adhaerendum necessariam eiusque vestigia expeditius ad persequenda. Ut promptius sane Deo inserviret, semet abnegavit ipsam, corpus castigavit suum paenitentiamque exercuit. Rudi ute­ batur cilicio; sub vestimentis insuper rubi ramos condebat et usque ad sanguinis effusionem se flagellabat. Interdiu laboriosa praestabat opera domusque oificia vel validioribus difficilia, veluti grandia aquae vasa gestare, quod quidem faciebat, ut Christi imitaretur laborem in Cruce portanda. Etiam corpore acerba et adversa communicare cu­ piebat, quae Dominus in passione obierat. Tanta voluntate flagrabat suam testificandi caritatem ut in carne sua experiri postularet Cru­ cifixi plagas et exclamaret : « Aut me haec ex vita eripe aut plagas dona ». Crebro ieiunabat somnumque minuebat quo diutius in medi­ tationem et deprecationem incumberet. Nec minus firma promptaque in persecutionibus incommodisque perferendis quae suae vitae decursu 594 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale experta est. Nec eos querebatur a quibus iniuria afficiebatur et aegri­ tudine, nec se ab eis se defendebat. Eadem quidem spiritus tranquilli­ tate varios longinquosque tulit morbos, quibus est correpta, quin immo gratias Domino persolvebat quod eam secum pati dignasset. Usque eo humilitatem dilexit ut despici averet, sicut Christus pas­ sionis tempore, atque quamvis institutrix esset ac monasterii abbatissa, pro nihilo a sororibus se putari. Die X X X mensis Novembris anno MCCCCLXXXIV, cum cenaret est animo relicta; quam animi defectionem varii sunt morbi secuti. Cum idcirco conscia sibi esset sororem mortem appropinquare, animo laeto sane ac precante Sponsum exspectavit ut aeternum cum eo ingredere­ tur convivium. Veluti transfigurata suaviter obdormivit in Domino, nomen vocans Iesu, pervesperi die x x mensis Ianuarii anno MCCCCLXXXV. Continuo suavis effusus est odor. Corporis corruptionis haud datis indiciis, biduo post in sepulcro condita est. Apud deinceps eius corpus et tumulum complura exstitere portenta, inter quae nonnullae sanatio­ nes quae effecerunt ut veneratio apud populum fidelis Christi discipulae augeretur. Cum autem sanctitatis fama ac miraculorum latius proferretur et confirmaretur, monasterii Montisvirginis sorores quae Beatam cogno­ verunt Eustochiaih, suae matris voluerunt prodere memoriam, aliqua exarantes documenta in quibus eiusdem narrabantur vita, opera ac virtutes. Cum porro semper eius memoria maneret, fugiente irrepara­ bili tempore, anno MDCXL tandem canonizationis causa inita est per processus ordinarii celebrationem apud curiam archiepiscopalem Mes­ sanensem. Anno autem MDCCLXXIX alter actus est processus de sancti­ tatis fama et cultu eiusdem Beatae. Decessor porro Noster Pius PP. V I , die XIV mensis Septembris anno MDCCLXXXII, eius comprobavit cultum « ab immemorabili », et die x i n mensis Novembris eiusdem anni fa­ cultatem faciebat tum missam tum officium eius celebrandi. Quod ad nostram usque aetatem continenter factum est. Die X X I mensis Martii anno MCMLXXXV, post disquisitiones apud Congregationem pro Causis Sanctorum, coram Nobis, decretum proditum est quo declarabatur Beatam Eustochiam Calafato virtutes exer­ cuisse théologales, cardinales iisdemque adnexas, heroum in modum. Celebratus erat interea quodam de miraculo processus quod, depre­ cante ipsa Beata, anno MCMLXV Messanae dicebatur patratum. Re pe­ nitus tum a medicis tum a theologis perquisita felici cum exitu, Nostra auctoritate de miraculo latum est decretum, die VIII mensis Maii anno MCMLXXXVII. Itaque in Consistorio in Aedibus Vaticanis die x x n men­ sis Iunii eiusdem anni habito, auditis Fratribus Nostris Cardinalibus Acta Ioannis Pauli Pp. II 595 Praesulibusque hac quidem ratione coadunatis, Beatam Eustochiam in numerum sanctorum referre statuimus. Stata igitur canonizationis die, hodie, Messanae, haec sumus inter sacra elocuti : « In onore della Santissima Trinità, per l'esaltazione della fede cattolica e Pincremento della vita cristiana, con l'autorità di nostro Signore Gesù Cristo, dei Santi Apostoli Pietro e Paolo e Nostra, dopo aver lungamente riflettuto e invocato più volte l'aiuto divino e ascoltato il parere di molti nostri Fratelli nell'episcopato, dichiariamo e definiamo Santa la Beata Eustochia Smeralda Calafato, la iscriviamo nell'Albo dei Santi e stabiliamo che in tutta la Chiesa ella sia venerata tra i santi. Nel nome del Padre e del Figlio e dello Spirito Santo ». Quae vero Nos tum exemplis huius caelitis Sanctae tum etiam per­ moti singulis vitae praestantis eius rationibus sollemniter decreverimus, tam in praesens valere vigereque volumus quam in posterum tempus, contrariis quibusvis haud obstantibus rebus, quandoquidem fore certissime novimus cultus liturgicus eiusdem Sanctae imitatioque ut plurimum spiritalis Ecclesiae universae emolumenti, Deo largiente, importet. Datum Messanae, die undecimo mensis Iunii, anno Domini mille­ simo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus Nostri decimo. EGO IOANNES PAULUS Catholicae Ecclesiae Episcopus Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 224.188. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 596 Officiale ALLOCUTIONES I Ad exc.mum virum Iacobum Bawa Salka, Nigeriae apud Sedem Aposto­ licam Legatum.* Mr Ambassador, It is my pleasure to welcome Your Excellency to the Vatican as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Federal Republic of Nigeria to the Holy See. I gladly accept your Letters of Credence and would ask you to convey my gratitude for the cordial greetings and good wishes sent by your President, His Excellency General Ibrahim Badamasi Babangida. I reciprocate with the assurance of my prayers for his well-being and for the peace, harmony and prosperity of your nation. As I welcome you, I note with satisfaction your référence to my pastoral visit to Nigeria in 1982. It was for me a joy on that memorable occasion to expérience the warm hospitality of the Nigérian people and to witness their noble human qualities. My visit enabled me to show fraternal solidarity with all the people of your nation as well as to pay tribute to the worthy religious and cultural values which they cherish. The Church appréciâtes the importance which your Government attributes to its role of promoting the development of the Nigérian people. It is true that the Church's dedication to development necessarily has an economic dimension exemplified by her efforts to improve living Standards, promote employment and reduce all forms of physical poverty, but at the same time the Church does not limit herself to the people's economie advancement. As I stated in my recent Encyclical Sollicitudo rei socialis : " Although development has a necessary eco­ nomie dimension, since it must supply the greatest possible number of the world's inhabitants with an availability of goods essential for them 'to be', it is not limited to that dimension. If it is limited to this, then it turns against those whom it is meant to benefit". 1 Specific attention must be given to the human dimension of develop­ ment, which is "measured and orientated according to the reality and vocation of man seen in his totàlity, namely according to his interior * Die 27 m. Octobris a. 1988. 1 No. 28. Acta Ioannis Pauli Pp. II dimension". 2 597 Some of the conditions which characterize human develop­ ment are an increased esteem for the dignity of others, a desire to cooperate for the common good and a willingness to work for peace. I wish to acknowledge Nigeria's concern for the peace and harmony of ali the nations of the world. The peace for which the world yearns dépends greatly on the success of efforts to further solidarity and Cooperation among all the nations of the world. It also involves har­ mony between ali sectors of the population in each country at the service of true development. As you are aware, Mr Ambassador, "the protection and promotion of the inviolable rights of man ranks among the essential duties of government". 3 It is a great tragedy that in certain parts of the African continent and elsewhere the fundamental rights of the individual human person are not yet being fully respected, and that there exists the evil of racial discrimination. The Church teaches that "Every type of discrimination, whether social or cultural, whether based on sex, race, colour, social condition, language, or religion is to be overeóme and eradicated as contrary to God's intent". 4 In order to bring about the needed changes in a world weakened by various forms of discrimi­ nation the Church seeks to secure the inviolable rights of individuáis and groups by fostering dialogue and mutual understanding and by actively promoting justice, solidarity and fraternal love. You have mentioned my remarks to the Nigérian Bishops on the importance of Christians and Muslims working together for peaceful coexistence. As you know, the Church has a deep respect for Muslims, since she believes that the plan of salvation encompasses ail who ac­ knowledge the Creator. This respect includes a readiness to cooperate with them for the betterment of humanity, and a commitment to search together for true peace and justice. Similarly, I said in my Message for this year's World Day of Peace : "In the first place, the leaders of religious bodies are obliged to présent their teaching without allowing themselves to be conditioned by personal, politicai or social interests, and in ways that conform to the requirements of peaceful coexistence and respect for the freedom of each individual". 2 Sollicitudo rei socialis, 29. 3 Dignitatis 4 Gaudium et spes, 29. humanae, 5 No. 4. 6. 5 598 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale As you begin your mission, I would assure Your Excellency of the full coopération of the Holy See. It is my hope that the friendly re­ lations which already exist between Nigeria and the Holy See will be further strengthened through your service. Upon yourself and upon the President, Government and people of Nigeria I invoke the abundant blessings of Almighty God. II Ad episcopos Portus Divitis limina Apostolorum visitantes.* Señor Cardenal, queridos Hermanos en el episcopado: 1. Me complace daros mi más cordial bienvenida en este encuentro, que sigue a los coloquios privados mantenidos con ocasión de vuestra visita « ad limina ». Agradezco el deferente saludo con el que me hacéis llegar también los sentimientos de cercanía y afecto de vuestros fieles diocesanos, que forman esa porción de la Iglesia de Dios en Puerto Rico. La visita de los Obispos (( ad limina Apostolorum », signo de comu­ nión intereclesial, consiste fundamentalmente, como bien sabéis, en ve­ nerar los sepulcros de los apóstoles Pedro y Pablo, visitar al Papa para informarle sobre el estado de las respectivas diócesis, así como tomar contacto con los Dicasterios de la Curia romana. Estos encuentros ayu­ dan sin duda a fomentar la unidad entre las Iglesias locales y la de Roma, sede del apóstol Pedro, que es principio y fundamento visible de la comunión de los obispos y también de los fieles. De ahí que se pueda afirmar que la Cátedra de Pedro tutela las legítimas diferencias y, al mismo tiempo, vigila para que las particularidades de cada Iglesia, lejos de ser un obstáculo para la unidad, la enriquezcan. Por ello, el Papa tiene no sólo la misión de procurar el bien común de la Iglesia universal, sino también el de cada una de las Iglesias locales. En este sentido, los encuentros privados y colectivos de la visita « ad limina » permiten al Obispo de Roma conocer de cerca las necesidades y cir­ cunstancias locales de cada comunidad de creyentes. 2. La consolidación del sentido colegial en el seno de vuestra Confe­ rencia Episcopal contribuirá ciertamente a dar vigor a vuestro minis* Die 27 m. Octobris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 599 terio y a una mejor adaptación a las realidades pastorales. En efecto, si bien la responsabilidad y competencia del Ordinario en la propia dió­ cesis es primaria e insustituible, la colaboración recíproca de los obis­ pos dentro de la misma Conferencia es un medio eficaz para lograr un mayor bien de los fieles a escala interdiocesana o regional, pues aquellas problemáticas que superan el ámbito de una diócesis, requieren, por lo general, estudios y orientaciones al mismo nivel. De esta ma­ nera, contando con la generosa colaboración de todos, en perspectiva unitaria y con planteamientos diáfanos, podrá lograrse una línea co­ mún, que sea de ayuda para cada uno en el ejercicio de su propia fun­ ción pastoral. 1 En esta tarea, vivid intensamente la unión entre vosotros mismos, así como con el Sucesor de Pedro y con toda la Iglesia. El testimonio de unidad entre vosotros será ciertamente motivo y estímulo para acre­ centar aún más la unidad entre vuestros sacerdotes, entre los agentes de pastoral y con los demás miembros de vuestras Iglesias particulares. 3. De cara al V Centenario de la Evangelización de América, en el marco de lo que se ha llamado (( nueva evangelización » —y teniendo también presente la realidad de la Iglesia en Puerto Rico, como lo habéis reflejado personalmente en nuestros encuentros y en las relaciones quinquenales— deseo presentar a vuestra consideración algunas refle­ xiones que puedan contribuir a potenciar la unidad operativa y diná­ mica en vuestro ministerio pastoral. Como obispos vosotros sois la voz de Cristo en medio de los fieles. Sois maestros de la verdad, pues en una Iglesia servidora de la verdad sois los primeros evangelizadores y ninguna otra tarea podrá eximiros de esta misión sagrada. Tenéis, pues, que velar para que vuestras comu­ nidades avancen incesantemente en el conocimiento y puesta en práctica de la Palabra de Dios, alentando y guiando también a quienes son vues­ tros colaboradores en la función de enseñar. Por ello al alentar la legítima labor de los teólogos, que desempeñan una misión específica dentro de la Iglesia, vosotros debéis prestar al mismo tiempo un per­ manente servicio en el discernimiento de la verdad, dentro de la fidelidad debida al Magisterio eclesial. Y, si ello fuera necesario, preservando dicha verdad de posibles manipulaciones por parte de magisterios pa­ ralelos de personas o grupos, como señala el Documento de Puebla. 2 1 Cf. Lumen gentium, 20. 23. 2 N. 687. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 600 Officiale Como obispos tenéis también una responsabilidad bien definida en el campo litúrgico, en cuanto dispensadores de la gracia y presidentes de la comunidad orante. Por consiguiente, debéis de procurar la pro­ moción de la liturgia y la fructuosa administración de los sacramentos, especialmente el de la Eucaristía, « mediante la cual la Iglesia vive y crece continuamente » . Por ello habréis de cuidar que sean respetadas las normas establecidas, sobre todo en las celebraciones eucarísticas, que nunca deben depender del arbitrio o de las iniciativas particulares de personas o grupos que se disocian de las orientaciones dadas por la Iglesia. 3 Sois, amados hermanos, servidores de la unidad. En efecto, con la potestad sagrada de la que habéis sido revestidos en la ordenación epis­ copal, debéis de suscitar la confianza y la participación responsable de todos, creando en la diócesis un clima de comunión eclesial, sin menoscabo de vuestra específica responsabilidad de gobierno por el bien y salvación de las almas. Particularmente delicada puede ser vuestra tarea ministerial cuando hay que orientar a los seglares en su deber de colaborar en la construcción de la ciudad terrena, pero no hay que olvidar que (( los Pastores, puesto que deben preocuparse de la unidad, se despojarán de toda ideología político-partidista que pueda condicionar sus criterios y actitudes » . De esta manera, seréis plenamente instru­ mentos de reconciliación y de una convivencia pacífica, guiando a la comunidad fiel hacia unos objetivos de mayor justicia social, así como de defensa y promoción de los derechos de cada uno, especialmente de los más pobres y necesitados. 4 4. Para llevar a cabo vuestra tarea episcopal la colaboración de vues­ tros sacerdotes, religiosos, religiosas y agentes de pastoral es preciosa e indispensable. Ya sé que a este respecto Puerto Rico está recibiendo ayuda de otras comunidades eclesiales, lo cual es consolador y mani­ fiesta la comunión entre làs Iglesias, pero al mismo tiempo, este dato revela la necesidad de aplicarse con toda intensidad en una pastoral vocacional convenientemente programada. Como tuve ocasión de indicar en el discurso inaugural de la Con­ ferencia de Puebla, ((toda comunidad ha de procurar sus vocaciones, como señal incluso de su vitalidad y madurez. Hay que reactivar una intensa acción pastoral que, partiendo de la vocación cristiana en ge3 Lumen gentium, 26. • Puebla, 526. Acta Ioannis Pauli Pp. II 601 neral y de una pastoral juvenil entusiasta, dé a la Iglesia los servi­ dores que necesita». Bien sabéis que es de suma importancia que las diócesis o provincias eclesiásticas puedan disponer de sus propios cen­ tros donde sean acogidos y formados los candidatos al sacerdocio y a la vida religiosa. Es verdad que para ello se necesitan educadores res­ ponsables y bien preparados intelectual y espiritualmente; mas estad ciertos de que, con la ayuda de Dios, podréis proveer los formadores competentes que sigan con solicitud la preparación de vuestros semi­ naristas en sus propios ambientes y en contacto directo con la problemá­ tica pastoral y humana de las comunidades a las que un día habrán de servir. 5 Todos los esfuerzos que hagáis para la buena formación de los can­ didatos al sacerdocio y a la vida religiosa —empezando por la promo­ ción de las vocaciones en el ámbito de los centros de enseñanza— serán de vital importancia para vuestras comunidades eclesiales. Y para que las vocaciones encuentren el ambiente natural en el que puedan germinar y desarrollarse, es imprescindible cuidar la pastoral familiar. Insistid y orientad a vuestros sacerdotes a ñn de que pongan esa tarea apostólica entre sus prioridades. Con ello multiplicarán la eficacia de su apostolado, si logran hacer de cada familia una verda­ dera iglesia doméstica y un centro impulsor de evangelización de otras familias. 6 5. Particular cuidado a vuestra solicitud de Pastores han de merecer los movimientos apostólicos, cuyo dinamismo ha de tener su fuente en la fuerza de la fe y en la vida sacramental. Bien sabéis que « el apostolado de los laicos brota de la misma esencia de su vocación cristiana )). Ellos, convenientemente asistidos por los sacerdotes, han de trabajar —individual o legítimamente aso­ ciados— para atraer a la Iglesia a aquellos hermanos cuya fe se ha debilitado o que se encuentran alejados de ella. Igualmente, los seglares han de prestar su colaboración generosa en las tareas parroquiales y diocesanas : en la catequesis, en la asistencia caritativa, en la promo­ ción social y humana. Mas, sobre todo, han de dar testimonio de vida cristiana para que sus familias sean —como señala el Documento de Puebla— el « primer centro de evangelización » . 7 8 5 N. IV. * Cf. Familiaris consortio, 52-55. 7 1 Apostolicam N. 617. 39 - A . A . S. actuositatem, 1. 602 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Por otra parte, no se os ocultan ciertamente, queridos hermanos, los riesgos y peligros que acechan a la institución familiar. Factores de diversa índole han contribuido a que, en nuestra época, ciertos prin­ cipios que son básicos para la estabilidad familiar se vean seriamente amenazados. En efecto, una difundida mentalidad divorcista que quiere evitar compromisos definitivos, así como las reprobables prácticas anticoncep­ cionales y la violación del don de la vida mediante el aborto, todo ello, divulgado también por unos medios de comunicación social que no siem­ pre promueven los verdaderos valores humanos y del espíritu, hace que vayan en aumento los casos de dolorosas situaciones familiares que tantos y tan graves problemas suscitan. Tarea ineludible de la pastoral familiar será, por consiguiente, con­ tinuar inculcando en los cónyuges cristianos una valoración cada vez mayor de la vida, pues al engendrar un hijo, los esposos han de ser conscientes de que están colaborando íntimamente con el plan creador de Dios. La paternidad responsable que defiende la doctrina católica ha de ser fuente de orientación clara y de espiritualidad cristiana para los esposos. Dicha doctrina no podrá, en ningún caso, ser presentada en sentido reductivo, haciéndola casi sinónimo de lo contrario, es decir, de ausencia de paternidad y maternidad. En una palabra, el matrimo­ nio cristiano, sacramento instituido por Jesucristo, ha de significar siempre un « sí » a la vida. 6. Es innegable que la promoción y defensa de los valores morales y del espíritu en la institución familiar contribuirá también, entre otras cosas, a abrir caminos nuevos y dar motivos de esperanza a una juventud que, asediada por la sociedad permisiva y de consumo, busca no obstante ideales nobles que den sentido a sus legítimas aspi­ raciones por un mundo más justo y fraterno. Es Cristo el único que puede saciar plenamente el corazón del joven que se abre a la vida. La formación religiosa de los niños y de los jóvenes ha de continuar siendo objeto principal de vuestra acción pastoral. Os invito, pues, a consagrar a la catequesis « los mejores recursos en hombres y en ener­ gías, sin ahorrar esfuerzos, fatigas y medios materiales, para organi­ zaría mejor y formar personal capacitado )>. Todo esto viene a ser aún más necesario si tenemos en cuenta ciertos fenómenos actuales, que están marcados por un agudo proceso de secu­ larización, de actitudes laicistas y de orientaciones puramente terrenas, 9 9 Catechesi tradendae, 15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 603 lo cual provoca un debilitamiento de la incidencia del mensaje evan­ gélico en la vida de los hombres y de la sociedad. Es preciso, por tanto, aunar los esfuerzos de todos para hacer rea­ lidad la transmisión de una fe profunda y auténtica que presente con claridad toda la belleza del Evangelio, sin reduccionismos dudosos ni interpretaciones arbitrarias que crean confusión y son extraños al de­ pósito doctrinal y al Magisterio de la Iglesia. 7. Desde esta perspectiva, se hace indispensable la programación y puesta en práctica de una pastoral orgánica de conjunto que, aprove­ chando todas las fuerzas vivas de la Iglesia en Puerto Rico, impulse una evangelización integral que penetre hondamente en la realidad so­ cial y cultural, e incluso én el orden económico y político. Dicha evangelización integral tendrá, naturalmente, su culmen en una intensa vida litúrgica que haga de las parroquias comunidades ecle­ siales vivas, en las que se promueva una creciente formación cristiana de los fieles y una participación más activa en la acción asistencial y caritativa de la Iglesia. En una palabra : que sean comunidades com­ prometidas con un nuevo e ilusionado dinamismo apostólico. En este contexto, también la religiosidad popular, convenientemente purificada de elementos espúreos, podrá ser válido instrumento de evan­ gelización y vehículo de un auténtico crecimiento en la fe, que con­ solide a los fieles en su condición de hijos de la Iglesia, frente al proselitismo de las sectas. Antes de terminar quiero reiteraros, amados hermanos, mi agrade­ cimiento y mi afecto. Pido al Señor que este encuentro consolide y confirme vuestra unión mutua como Pastores de la Iglesia en Puerto Rico. Con ello, vuestro ministerio episcopal ganará en eficacia e inten­ sidad, lo cual redundará en bien de vuestras respectivas comunidades eclesiales. Al mismo tiempo, os doy el encargo de llevar a vuestros sacerdotes, religiosos, religiosas, seminaristas, agentes de pastoral y a todos vues­ tros diocesanos el saludo y la bendición del Papa, que por todos ora con viva esperanza y que conserva en su afecto y corazón de Pastor el entrañable recuerdo de la intensa jornada vivida con ellos con ocasión de la visita apostólica de hace cuatro años. A la intercesión de la Santísima Virgen encomiendo vuestras per­ sonas, vuestras intenciones y propósitos pastorales, para que llevéis a cabo la tarea de una nueva evangelización que prepare los corazones a la venida del Señor. Con estos deseos os acompaña mi oración y mi Bendición Apostólica. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 604 III Ad episcopos Micronesiae, Melanesiae et Polynesiae in visitatione sacro­ rum liminum.* Dear brother Bishops, 1. I welcome you today in the name of our Lord Jesus Christ, who unités us in a true spirit of love and peace. It is a great joy for me to meet with each of you on the occasion of your ad Limina visits, and to learn of the "mighty works of God" that fili the life of the Church in Micronesia, Melanesia and Polynesia. I am also pleased to note that the ecclesiastical Province of Agaña now forms part of your Episcopal Conference. In praying at the tombs of the Apostles Peter and Paul, you represent your locai Churches in paying homage to the memory of these pillars of the Roman Church. With this hom­ age you join the spiritual treasures of Christian living possessed by your clergy, religious and laity, treasures which you share with the Church universal through the mystery of ecclesial communion. The whole Church rejoices with you in recalling the centennial and sesquicentennial anniversaries of Christian evangelization that many of your Churches have celebrated recently or will celebrate in the near future. She joins you in giving thanks to God for the fruitfulness of the Gospel experienced by the peoples of the Pacific. She is fìlled with confidence and prayerful hope that "your love may abound more and more, with knowledge and ali discernment, so' that you may approve what is excellent, and may be pure and blameless for the day of Christ, fìlled with the fruits of righteousness, which come through Jesus Christ, to the glory and praise of God". 1 2. Dear brothers, I know that this is an important Urne for the future shaping o f the Church in the islands of the Pacific. The seeds of Christian faith which were planted have produced a young tree which will continue to grow strong and bear fruit, if given the loving and watchful care that it requires. At this moment in your history, independent nationhood is still a recent development for many of your countries, while evangelization and the building up of locai Churches remains a relatively fresh expérience. There is a growing awareness * Die 28 m. Octobris a. 1988. 1 Phil 1:9-11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 605 among your people of their particular cultural identity and héritage within the human family and within the communion of the Church. They are eager to assume responsibility for themselves in a way that bears witness to the dignity and uniqueness of their culture. In these circumstances their witness to the Gospel renews the Church's youth. It gives inspiration to your brothers and sisters elsewhere in the world to seek that renewal which "consists essentially in an increase of fìdelity to the Church's calling". This witness encourages all the peoples of your islands to work for a just and peaceful society based on love of God and neighbour. 2 The challenge awaiting your Churches is simply this : to penetrate ever more deeply into the fathomless riches of Christ so that he may lead and guide you in every aspect of life ; to move from strength to strength in an ever higher synthesis of faith and life, of the Gospel and culture. The Apostolic Exhortation Evangelii nuntiandi puts it very well : "Evangelizing means bringing the Good News into ali the strata of humanity, and through its influence transforming humanity from within and making it new ... (Its purpose) is ... to convert ... both the personal and collective consciences of people, the activities in which they engage, and the lives and concrete milieux which are theirs". "What matters is to evangelize man's culture and cultures ... in a vital way, in depth and right to their very roots". 3 4 3. As we well know, these goals, so clearly stated by my predecessor Paul VI, are not reached once and for ail, but must be achieved anew in every age. Wise indeed is the observation that in this changing world we never stay the same ; if we do not move f orward then we will inevitably move backwards in our struggle to find fulfilment as human persons and as a human family. Ali the more then should we, who are told that we "must be perfect, as our heavenly Father is perfect", constantly strive to go deeper and to aim higher in building up the body of Christ and in transforming the world from within. 5 This is a particular moment in your history, when politicai, eco­ nomie and cultural developments will undoubtedly require that any number of choices be made about the kind of society your people wish Unitatis redintegratio, 2 Of. 3 No. 18. 4 No. 20. 5 Of. Mt 5:48. 6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 606 for themselves and for their children, and about the kind of contri­ bution they will make to the family of nations. By hearing witness to the Gospel at the very roots of politicai, economie and cultural life, each of your local Churches helps to promote the peace that arms cannot ensure, the happiness that money cannot buy, the sense of selfworth and security that individuáis must find withiñ themselves and not in a superficial mass culture. In every age the Church works and prays that, as they shape their society and culture, people will be guided by a love for what is good, for what is in keeping with the human dignity that comes from God himself. It is, moreover, her conviction that man's deepest aspirations are fulfilled only in the perfect man, Jesus Christ, who is "full of grâce and truth" and "from whose fullness we have all received". The more deeply your local Churches are rooted in this faith, the more effectively will they challenge humanity to go deeper and to aim higher in striving to fulfil the human vocation, that is, communion with God and with others in a "civilization of love" that is an earthly foretaste, however imperfect, of the eternai bliss of heaven. 6 4. The Church's mission to elevate and deepen our humanity by means of the Gospel unfolds on many différent levéis. One of the most important is marriage and family life. The Christian faith, which proclaims that "God is love", cannot fail to embrace that most intí­ mate of human loves, namely, conjugal love, which is ordained to the procréation of new human beings who are living reflections of the love between the two spouses. The union of husband and wife constitutes a sacrament of salvation, a sacrament of Christ's love for the Church. As your societies are increasingly exposed to the cross-currents of mass culture in today's world, there is a danger that Christian values of marriage and family life may be undermined. It is important that there should be a conscious choice on the part of ali the peoples of the Pacific to uphold the dignity of marriage and the family, which has no less a mission than that of "guarding, revealing and communicating love". What could be more important for the future of your peoples and for the well-being of all humanity? Every effort on your part to safeguard and promote the sanctity of marriage and the family 7 8 9 6 Cf. Jn 1:14-17. 7 1 Jn 4:8. 8 Cf. Familiaris consortio, 14. 9 Cf. ibid., 17. Acta Ioannis Pauli Pp. II 607 constitutes a challenge to people to go deeper and to aim higher in understanding and in living these human realities which must never be divorced from the source of life and love who is the Creator. 5. L'estime que nous avons pour le mariage chrétien conduit aussi à exprimer notre estime pour le célibat et la virginité consacrée. C'est seulement lorsque la sexualité humaine est respectée comme un bien qui vient de Dieu que le célibat et la virginité peuvent prendre le sens positif d'un don de soi spécifique pour le Royaume des cieux. Je par­ tage la joie de ceux d'entré vous dont les Eglises locales voient naître des vocations au sacerdoce et à la vie religieuse. Cela représente une moisson évangélique très précieuse. C'est un signe de ce que les racines de la foi sont bien implantées dans vos cultures. En même temps, je sais aussi que d'autres parmi vous aimeraient que des vocations plus nombreuses naissent dans leur peuple. Je vous invite à ne pas vous décourager, mais à continuer à travailler et à prier le Seigneur (( d'envoyer des ouvriers à sa moisson » . " 10 Dans chacun de ses états de vie, le chrétien est appelé à appro­ fondir et à élever tout ce qui est humain. En accueillant le Christ dans l'intimité du mariage et de la famille, ou en se mettant euxmêmes totalement à son service dans le sacerdoce ou la vie religieuse, les chrétiens contribuent de différentes manières à construire le corps du Christ et à transformer le monde pour qu'il devienne la famille de Dieu. Je voudrais aussi rendre grâce avec vous pour le ministère des diacres permanents dans vos Eglises locales : ils se consacrent géné­ reusement au service de la parole de Dieu, de la liturgie et de la charité. Et je ne puis manquer d'avoir une pensée pour les nombreux catéchistes qui jouent un rôle si important pour préserver et appro­ fondir les fondements de la foi dans la vie de leurs frères et sœurs. 12 6. L'œuvre des catéchistes amène à évoquer un autre domaine de grande importance pour un authentique développement humain et chré­ tien, je veux dire l'éducation. Par son effort éducatif, l'Eglise cherche à donner, à la lumière de l'Evangile, une réponse aux attentes de la personne humaine. L'évangélisation et l'éducation ont toujours été in­ timement liées, précisément parce que l'Evangile confirme et élève tout ce qui est beau, vrai et bon dans la recherche humaine du savoir et 10 Cf. ibid., 16. 11 Lc 10, 2. 12 Cf. Lumen gentium, 29. Acta Apostolicae Sedis - Comment artum Officiale 608 de l'épanouissement de soi. Nous sommes convaincus que cette recherche conduit vers Dieu dans le Christ qui est « le chemin, la vérité et la vie ))." Ainsi l'Eglise, (( par les richesses d'en haut, féconde comme de l'intérieur les qualités spirituelles et les dons propres à chaque peuple et à chaque âge, elle les fortifie, les parfait et les restaure dans le Christ » . J'ai confiance dans les efforts de vos Eglises locales pour donner une éducation de qualité, fondée sur de fermes principes chrétiens; ils produiront des fruits abondants non seulement pour l'Eglise mais pour le bien de toute la société dans le Pacifique. 14 7. Chers Frères, l'Evangile nous invite aussi à être les ministres de la réconciliation ; dans les nombreux conflits qui ébranlent le monde aujourd'hui, nous avons à chercher un terrain d'entente plus pro­ fond et à nous placer sur le plan le plus élevé de l'amour fraternel. C'est là aussi un fruit important de l'évangélisation. De tout cœur, je dis mon espérance — et je prie pour cela — que tous les peuples du Pacifique sauront vivre en harmonie et dans la prospérité, que les conflits seront résolus pacifiquement dans la justice et le respect des intérêts et des aspirations de tous. Il est un autre aspect important du ministère de la réconciliation, c'est notre devoir de guérir les blessures des divisions entre les chrétiens et de chercher une meilleure compréhension avec les membres des autres religions. Je vous encou­ rage à poursuivre vos efforts dans ces domaines, en vous appuyant sur le fondement des principes fermes de l'œcuménisme et du dialogue que le deuxième concile du Vatican a enseignés et que la discipline et l'enseignement de l'Eglise ont précisés depuis. 8. Les Iles sur lesquelles s'étend votre Conférence episcopale ont maintenant deux grands témoins de la foi, saint Pierre Chanel et le bienheureux Diego Luis de San Vitores. Puissent vos pays, malgré leur grande dispersion et la diversité de leurs cultures, demeurer dans l'unité de la foi que ces missionnaires ont apportée dans le Pacifique au prix de leur vie ! Que la graine qu'avec tant d'autres ils ont semée continue à produire une moisson abondante pour là gloire de Dieu et le bien de la famille humaine ! Je prie pour que ces deux martyrs, en union avec Notre-Dame, l'Etoile de la Mer, intercèdent pour vous et pour vos peuples. A vous tous, je donne de grand cœur ma Béné­ diction Apostolique. » Cf. Jn 14, 6. 14 Gaudium et spes, 58. Acta Ioannis Pauli Pp. II 609 IV Ad eos qui conventui ad pacem fovendam, Romae habito, interfuerunt coram admissos.* It gives me great pleasure to welcome you and to meet you personally in order to express my sentiments of friendship and respect. You are bringing to a close your second Meeting, called Man and Religion, on the thème of People of Prayer in search of Peace. In these days spent in Rome you have met in a spirit of fraternal harmony to discuss, in seminars and conférences, the place of peace in the various religions. Above ali, as men and women of religion and prayer, you have prayed for peace. The high point of your gathering, in fact, has been the day of prayer in the Basilica of Santa Maria in Trastevere and in the adjoining square. Two years after the World Day of Prayer for Peace at Assisi, at which some of you were présent, you have come together to remember that event and to deepen that commitment and that spirit. Addressing the Représentatives of the Religions of the World on that occasion, I said : "Let us continue to spread the message of peace. Let us con­ tinue to live the spirit of Assisi". I therefore congratulate the Com­ munity of Sant'Egidio, which has again organized this Meeting in Rome, in that same spirit of hospitality and friendship which distinguishes those who have made service and dialogue the centre of their lives. The great gift of peace requires that we persevere in the spirit of prayer and hope which we experienced at Assisi. The threat of conflict has not disappeared. There are stili people who are suffering the consé­ quences of war and strife. Many stili place their trust in the force of arms as a means of resolving disputes among nations. Our prayers and our will for peace seem small when compared to the widespread logie of force. Yet they constitute a splendid reserve of spiritual énergies that saves the world from the onslaught of violence, and offers inspiration and encouragement to the builders of peace. The world needs peacemakers. And it is among those who put prayer and the référence to God at the centre of their lives that they should be found. Your Meeting shows the willingness of believers to be committed to the work of peace. Indeed, men and women of * Die 29 m. Octobris a. 1988. 610 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale prayer, believers, are by their very vocation builders of peace. They feel "the intrinsic link between an au then tic religious attitude and the great good of peace". This year you are presenting this invi­ tation : "Let every religious man and woman, every believer, be always and in every act a witness and seeker of peace". 1 In the joy of welcoming all of you, I greet in a particular way my brothers and sisters of the various Christian Churches and communities. For us Christians, for me as Bishop of Rome, the commitment to peace is profoundly rooted in our faith in God who is revealed in Jesus Christ. Of him the Apostle Paul says : "He is our peace". And it is also in the depths of our faith, not in a shallow feeling, that there is rooted the choice of dialogue and friendship with the followers of other Religions—as the Second Vatican Council aflirms—in order to cooperate in efforts to promote the unity of the human family, to put an end to painful conflicts, to f oster justice and the spiritual growth of humanity. Because they are rooted in our Christian faith, this dialogue, this friendship and this collaboration in the work of peace with the followers of other Religions do not in any way diminish the faithful witness that we must give together to Christ who, we believe, is the Saviour of all. This witness is induced and required by our faith. Dear Brothers and Sisters who belong to the great world Religions, you know that in the course of my pontificate—at Assisi, here in Rome and during my visits to various countries of the world—I have met with exponents of many Religions and I have had occasion to exchange respectful sentiments of friendship : I have been able to ascertain how, despite obvious différences, a climate of dialogue and of shared responsibility is growing. The présence of worthy représentatives of the world Religions, like your own présence here in Rome, cannot but confirm me in this consoling thought. The spiritual man grows to maturity through prayer, méditation and detachment from seif and from vain interests; he finds, or he is given, a wisdom which at times the world dérides. Such wisdom makes him criticai of the use of violence for resolving conflicts and difficulties ; it also causes him to be concerned about the outbreaks of hatred. The spiritual man is a witness to peace; he seeks to uproot everywhere the sources of bitterness which can move people to violence 1 Concluding Address at Assisi, 27 October 1986, 6. Acta Ioannis Pauli Pp. II 611 and conflict. Thus the spiritual man can become a resource of moral energy for all who approach him. And this type of man achieves this, we know, not by seeking human approvai but through obédience and Submission to God, who is above and beyond him. Our father Abraham, about whom the Bible speaks and a model for so many believers, was called a friend of God for his total obédience to him; and thus he could intercede for the peace and tranquillity of the men and women of the world. Despite the real différences existing between religions, différences which we have often frankly recognized, we have to say that dialogue, encounter, friendship and appeals to the members of each religion to deepen their commitment to prayer are unleashing profound spiritual énergies. And your meeting is a clear example of this. A new language of peace and new way s of expressing peace are being found. This new climate breaks, or at least calis into question, the fatal chain of divisions inherited from the past or generated by modem idéologies; it has inaugurated a season in which the voice of wisdom is making itself heard. And it is clear to ali that the Catholic Church intends to share in and promote this season, pursuing in this regard "the ecu­ menical commitment and the commitment to inter-religious dialogue which was recommended and promoted by the Second Vatican Council". 2 While I express the hope that all of you will be builders of peace among the peoples and countries from which you come, permit me to recali the words that my predecessor, John XXIII, at the end of his life, addressed to the world as a message of peace and as a prayer to God. The concluding words of the Encyclica! Pacem in terris are an invocation addressed to the One who alone can evoke and strengthen the will for peace : "May he banish from the hearts of people whatever might endanger peace ; may he transform them into witnesses of truth, justice and brotherly love. May he enlighten the rulers of peoples so that, in addition to their solicitude for the welfare of their Citizens, they may also guaran tee and défend the great gif t of peace; may he enkindle the wills of ali so that they may overeóme the barriers which divide, cherish the bonds of mutuai love, learn to understand one another and to pardon those who have done them wrong. By virtue of his action may ali peoples of the earth become as brothers and sisters tó one another, and may the peace they long for ever flower and ever reign among them". 2 Address to the Cardinals, 22 December 1986. 612 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale V Ad eos qui plenario coetui Consilii ab omnibus nationibus ad Catechesim tradendam interfuerunt coram admissos.* 1. Un vivo ringraziamento a Lei, Signor Cardinale, per le amabili parole, con cui ha introdotto questo incontro, presentando coloro che vi hanno parte : i Superiori e gli Officiali della Congregazione per il Clero, con speciale riferimento a quelli che si occupano della sezione pastorale-catechistica; e gli illustri componenti il Consiglio Interna­ zionale per la Catechesi, convenuti da ogni parte del mondo per dare un contributo di studio e di esperienze su importanti problemi cate­ chistici del nostro tempo. A tutti il mio cordiale saluto. 2. Il tema di studio prescelto per questa sesta Sessione del vostro Consiglio è di capitale importanza per la Chiesa, in quanto la cate­ chesi degli adulti <( si rivolge a persone che hanno le più grandi respon­ sabilità e la capacità di vivere il messaggio cristiano nella sua forma pienamente sviluppata »1 Compito non secondario di questa vostra Sessione è stato quello di mettere in risalto le condizioni religiose del soggetto adulto, in rela­ zione anche con l'ambiente socio-culturale in cui egli vive e opera. In realtà, nel corso di questo secolo, si sono avute vaste trasforma­ zioni sociali, mentre un notevole sviluppo culturale, grazie alle con­ quiste della scienza e della tecnica, si è esteso rapidamente anche a livello di massa. La società in cui è inserito l'adulto .di oggi general­ mente è dominata dalla civiltà delle immagini (cinema, televisione, rotocalchi) e dalla rapida diffusione di notizie, idee, valori, dati cultu­ rali e scientifici, trasmessi con linguaggio facile e incisivo. Per lo più, in questo contesto, non si parla di Dio ; la religione è considerata un fatto privato, quando non viene presentata sotto un'angolazione cri­ tica o negativa; inoltre i modelli di vita e le interpretazioni della realtà sono molteplici e contrastanti. Questo è il contesto in cui è cresciuto il credente adulto dei nostri giorni, il quale purtroppo, il più delle volte, ha compiuto soltanto il primo tratto di quell'itinerario catechistico che conduce a una fede compresa e vissuta. Egli, in genere, è rimasto fermo alla tappa prepa­ ratoria della Prima Comunione e della Confermazione o alle nozioni * Die 29 m. Octobris a. 1988. 1 Catechesi tradendae, 43. Acta Ioannis Pauli Pp. II 613 apprese sui banchi di scuola; così che, mentre è cresciuto e maturato sotto l'aspetto fisico, psicologico e professionale, di fatto è ancora allo stadio iniziale per quanto riguarda la crescita e la maturazione della fede. Il risultato è una fede non approfondita, debole e fragile al punto che sembra ormai inesistente. Per un efficace approccio pastorale-catechistico, è necessario che noi sostiamo con responsabile attenzione davanti a questa tipologia dell'adulto, per studiarne la mentalità, il modo di esprimersi, di co­ municare e di vivere in pubblico e in privato. 3. Occorre anche chiedersi quali sono le attese e le esigenze più ri­ poste, nell'adulto di oggi, sotto l'aspetto religioso. Si può affermare che in genere l'adulto contemporaneo, nel suo in^ timo, ha fame e sete del Dio vivente, e quindi del sacro, per diversi motivi : sia per le istanze immutabili della natura umana, che porta in sé il se^no e il richiamo della Prima Causa, sia per il maggior sviluppo del discernimento di fronte alle dubbie impostazioni ideologiche e pratiche della società terrena; sia infine per quel senso di incertezza, di paura e di vuoto esistenziale, che deriva da una cultura priva del trascendente. All'adulto di oggi, che solo apparentemente è spensierato o indif­ ferente, occorre anzitutto tornare a spiegare tutti i motivi di credi­ bilità razionale che possiede il Cristianesimo, di cui va sempre sotto­ lineato il carattere storico. Di fatto, è possibile dimostrare che Dio si è rivelato all'uomo per mezzo di Cristo Redentore. Ma nel passare ai contenuti di questa Rivelazione, la catechesi odierna deve assumere i toni della vivezza e dell'attualità. Il Cristianesimo infatti £ prima di tutto un <( Messaggio di vita )), che ai nostri giorni come agli inizi, va annunciato e ripetuto con gioia : Gesù di Nazareth, Figlio di Dio fatto uomo, è morto e risorto per la nostra redenzione. E « nel mistero della redenzione l'uomo diviene nuo­ vamente "espresso" e, in qualche modo, è nuovamente creato )). L'adulto contemporaneo, che è svilito da una società materialistica e consumi­ stica, gradualmente e con soddisfazione riprenderà coscienza del suo valore e della sua dignità di uomo, grazie all'annuncio del Vangelo e a una catechesi adatta alle esigenze dei nostri giorni. 2 3 Lo scopo di una tale catechesi è di portare l'adulto sulla strada di 2 Catechesi tradendae, 3 Redemptor hominis, 26. 10. 614 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale una educazione basilare e integrale nella fede. Ma nella progettazione dei contenuti catechistici si terrà conto sia dell'ordine gerarchico delle verità, sia della situazione concreta in cui si svolge la catechesi. Non si dovrà comunque trascurare mai la trattazione accurata dei grandi temi che riguardano Dio (( ricco di misericordia », Gesù Cristo «parola viva e sostanziale del Padre», la Chiesa « vivificata dallo Spirito Santo ». 4. Nella presentazione delle verità riguardanti la fede e la morale si raccomanda di riservare particolare attenzione alla scelta del lin­ guaggio da usare per l'adulto di oggi. La struttura del linguaggio dev'essere tale da suscitare un vivo interesse nell'adulto moderno, di cui occorre rispettare e usare le migliori forme di comunicazione, com­ presi i segni, i gesti e i simboli. La catechesi dovrà servirsi dei grandi progressi, fatti dalla scienza della comunicazione e del linguaggio, per poter trasmettere più effica­ cemente tutto il proprio contenuto dottrinale, senza alcuna deforma­ zione, specie quando è rivolta a particolari categorie di persone, come gli intellettuali, gli analfabeti, gli handicappati, ecc. 4 Il rispetto dovuto all'adulto per la sua maturità esige che, nel fare catechesi, le informazioni siano sempre aggiornate, gli argomenti ab­ biano una concatenazione logica e il discorso faccia riferimenti anche ai dati dell'esperienza, della cultura e della scienza, che sono più si­ gnificativi per il nostro tempo. La catechesi degli adulti avrà mag­ giore successo, se si dimostrerà aperta all'incontro tra fede, cultura e scienza, per una mutua integrazione, rispettosa delle reciproche com­ petenze. 5. Ho appreso con soddisfazione che una parte di questa vostra sesta Sessione è stata dedicata allo studio-degli itinerari metodologici, che si possono usare nella odierna catechesi degli adulti. Le esigenze delle varie aree geografiche e dei differenti momenti catechistici porte­ ranno a scegliere o cambiare i diversi modelli tipici di questa cate­ chesi. Ma in ogni itinerario si cercherà di lasciare sufficiente spazio per il dialogo e per la partecipazione attiva dell'adulto all'atto ca­ techistico. Si tenga presente infine che catechizzare non vuol dire solo : usare il modello catechistico più appropriato, con tutte le tecniche e gli * Cf. Catechesi tradendae, 59. Acta Ioannis Pauli Pp. II 615 strumenti ad essi collegati, ma è anche saper accogliere e valorizzare le capacità degli adulti, ai quali occorre offrire, nel corso dell'anno, la possibilità di partecipare a incontri cordiali e a corsi ben organiz­ zati, preferibilmente nell'ambito di una comunità ecclesiale come la parrocchia, luogo privilegiato, perché in esso la pastorale catechistica si attua in un contesto non solo didascalico, ma anche liturgico, sacra­ mentale e caritativo. Auspico inoltre che anche per gli adulti siano maggiormente usati molteplici mezzi di comunicazione, poiché favoriscono l'attuazione dei vari tipi di catechesi : da quello di iniziazione a quello di approfon­ dimento, da quello occasionale a quello sistematico e permanente, che tende a fare dell'adulto un cristiano convinto e formato. 6. Desidero infine rivolgere la mia parola di incoraggiamento a voi e a tutti coloro che in ogni parte del mondo, attraverso convegni e pubblicazioni, stanno suscitando un salutare risveglio di interesse e di studio per l'evangelizzazione e la formazione religiosa dell'adulto. Il campo di azione, vasto e complesso, presenta spazio e lavoro per tutti, nel segno della carità e dell'unità. Occorrerà valorizzare, in particolare, i vari movimenti e gruppi ecclesiali, i Centri e gli Istituti Catechistici, come pure le Scuole di catechetica per i loro contributi di studio e per la loro funzione educativa sugli operatori catechistici. Serva di stimolo e conforto il fatto che la Chiesa considera la cate­ chesi degli adulti un « problema centrale » e la <( principale forma della catechesi » . Sono gli adulti infatti, padri e madri di famiglia, che, una volta educati alla fede, daranno la prima e fondamentale istruzione religiosa ai propri figli nel sacrario della « chiesa dome­ stica » ; sono gli adulti che possono dare una valida testimonianza cristiana ai giovani nel loro processo di ricerca e di maturazione ; sono infine essi che, scoperta la valenza della vocazione cristiana radi­ cata nel Battesimo, parteciperanno alla missione salvifica della Chiesa, come preziosi soggetti attivi sia nelle comunità ecclesiali sia nelle « realtà temporali di cui sono responsabili » . Auspicando che Maria, Madre della Parola di Dio « fatta carne )) nel suo grembo, renda fruttuoso il lavoro vostro e di quanti consacrano se stessi ad annunciare e a spiegare nel nostro tempo la Parola che dà la vita, imparto di cuore a voi tutti la Benedizione Apostolica. 5 6 7 5 Catechesi 6 Cf. 7 tradendae, Apostolicam Ibid. 43. actuositatem, 12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 616 Officiale VI Ad exc.mum virum Brennum Thomam Burke, Australiae Legatum.* Mr Ambassador, I am happy to accept from Your Excellency the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Australia to the Holy See. In off ering you a warm welcome, I wish also to thank you for the cordial greetings which you have conveyed to me from the Governor General, the Prime Minister and the Government and people of Australia. I would ask you to be so kind as to recipro­ cate these good wishes. At the same time I assure you of my continued prayers for the harmony and prosperity of ali the Citizens of the Com­ monwealth of Australia. It is a special joy to welcome you, Mr Ambassador, in the year when Australia is celebrating the Bicentenary of its European seule­ ment. This historie milestone is an occasion to recali with satisfaction how successfully people from différent ethnie, cultural and religious backgrounds have worked together over the past two centuries in building a thriving, peace-loving nation. In so far as you have pursued this path in justice and with mutual respect, you have borne witness to the truth that "peace is the fruit of just and honest relations at every level of human life, including the social, economie, cultural and ethical levéis". It is my fervent hope that this Bicentenary célébration will serve to strengthen the bonds of understanding and coopération amongst ali the ethnie groups that make up Australian society. 1 As Your Excellency has noted, Australia and the Holy See share many common objectives in the présent context of international affairs. The Holy See desires to collaborate fully with your country, and with ali nations, in the cause of world peace, in the promotion of integrai development, and in the defence of the human rights of every person, from the moment of conception until naturai death. The Church devotes herself to these efforts on behalf of the human family because they are closely linked to her primary mission in the world—the proclamation of the Gospel of Jesus Christ. At the présent moment in history, she feels obliged to make special efforts to further the cause of peace. True peace begins in the mind and heart, in the * Die 31 m. Octobris a. 1988. 1 Address to the Diplomatie Corps in Canberra, 25 November 1986. Acta Ioannis Pauli Pp. II 617 will and soul of the human person. And it proceeds from the genuine love of God and neighbour, a practieal love which makes every effort to overeóme préjudices, divisions and misunderstandings. In this task, diplomacy has a key role to play. And thus I gladly acknowledge Your Excellency's statement that in accepting your new responsibility you will strive to work together with the Holy See to further international coopération and fruitful dialogue among nations as the path to a more peaceful world. There is indeed an urgent need to emphasize these objectives in présent circumstances. In the modem world, dialogue and international coopération are often impeded by obstacles resulting from idéologies which generate distrust, injustice and conflict. In the face of these difìiculties, we have to move beyond conflicting idéologies and find common ground for dialogue. We must find ways tó rebuild trust and thus make possible an ever more effective and fruitful collaboration among ali men and women of good will. Mr Ambassador, I hope that your diplomatie mission will further the good relations already existing between Australia and the Holy See. I assure you of the assistance of the Holy See's différent departments in the fulfilment of your responsibilities. May God grant you wisdom and strength, and I invoke God's abundant blessings upon you and your family, and upon all the beloved people of Australia. VII Ad eos qui plenario coetui Pontificiae Academiae Scientiarum interfue­ runt coram admissos.* Monsieur le Président, Messieurs les Cardinaux, Excellences, 1. Je suis heureux de saluer les Membres de l'Académie pontificale des Sciences, à l'occasion de la session plénière où a été traité le thème de la responsabilité de la science. L'importance de cette rencontre est soulignée par la présence des Cardinaux et des Chefs des Missions diplomatiques accréditées auprès du Saint-Siège. Je les remercie de cette marque d'intérêt pour les travaux de l'Académie. Cette assemblée plénière a lieu à la suite de la semaine d'étude au cours de laquelle deux groupes d'experts venus du monde entier ont * Die 31 m. Octobris a. 1988. 40 - A. A. S. 618 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale débattu d'une part sur «l'agriculture et la qualité de la v i e » , et d'autre part sur « l a structure et la fonction du cerveau». Au sujet de l'agriculture, les experts ont pu établir un large bilan où les aspects scientifiques et techniques du problème rejoignent fina­ lement les aspects éthiques. D'une part, la recherche scientifique a permis un développement considérable de la production alimentaire dans le monde. A l'échelle globale, la production agricole serait aujour­ d'hui suffisante pour subvenir aux besoins de l'humanité entière. Cette constatation soulève par contraste le problème dramatique de la faim et de la malnutrition dans le monde. Certes, il faut tenir compte des obstacles physiques et matériels, tels que les grandes différences de fertilité suivant les régions. Mais la répartition très inégale des res­ sources alimentaires n'a pas suscité jusqu'ici une politique d'ensemble, ni de projets assez efficaces pour que la production agricole bénéficie à tous les peuples et à tous les hommes. Encore une fois, nous devons observer que le problème du développement requiert avant tout une volonté politique et une action de nature éthique et culturelle, comme je le disais dans l'encyclique Sollicitudo rei socialis. La clé de tout développement humain est à trouver dans un effort généreux de soli­ darité entre tous les groupes et tous les hommes et les femmes de bonne volonté. A bon droit, vous avez souligné que les interventions nécessaires en cette grave question doivent respecter les personnes et leurs traditions propres, c'est-à-dire dépasser le plan strictement éco­ nomique et technique pour tenir compte des principes de la justice sociale et du développement authentique de la personne humaine. 2. Un second groupe de savants a fait le bilan des études sur le cerveau humain et ses admirables fonctions. Les recherches permettent de mieux connaître aujourd'hui les structures et les processus orga­ niques qui servent de base aux opérations cognitives et affectives de l'être humain. Mais, au-delà de toute observation empirique, apparaît le mystère de l'esprit, irréductible aux supports biologiques mis en œuvre dans le comportement de l'être intelligent ouvert à la transcen­ dance. Devant ce que l'on connaît maintenant du cerveau, le croyant ne peut oublier les paroles du Livre de la Genèse : « Dieu modela l'homme avec la glaise du sol, il insuffla dans ses narines une haleine de vie et l'homme devint un être vivant ».* En termes anthropomorphiques, l'antique récit de la création évoque bien le lien intime de 1 Gn 2, 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 619 Porgane et de l'esprit en l'homme. Aussi était-il opportun que des savants confrontent les résultats de leurs études expérimentales avec la réflexion de philosophes et de théologiens sur le rapport entre l'esprit et l'appareil cérébral. Niels Stensen, dans son « Discours sur l'ana­ tomie du cerveau », avait déjà dit du cerveau qu'il était « le plus beau chef-d'œuvre de la nature ». 3. Vous avez voulu vous associer à la célébration récente de la béatification de Niels Stensen, ce grand savant qui a cherché, dans toute sa vie et dans toute son œuvre, à réconcilier les divers ordres de la connaissance qui font la grandeur de l'être humain. Votre Académie, conjointement avec le Danemark, a voulu que le souvenir de cet évé­ nement demeure et soit commémoré par une plaque apposée dans ses propres locaux. Je tiens à exprimer à la nation danoise et à l'Académie ma vive gratitude pour ce geste. 4. Aujourd'hui, ayant présent à l'esprit l'itinéraire que parcourut Niels Stensen au long de sa vie, je voudrais y relever quelques élé­ ments qui contribuent à approfondir le sens, la valeur et la respon­ sabilité de la science. Ce savant explora les merveilles de la nature, particulièrement dans les domaines de l'anatomie, de la physiologie et de la géologie. En poursuivant ses études sur les phénomènes naturels, il ne perdait jamais de vue ce qui transcende la nature elle-même et, tout en portant son attention sur l'infiniment petit et sur les données mesurables, il demeurait sans cesse ouvert aux grandeurs qui dépassent toute mesure. Pour lui, la synthèse de la connaissance réunit les données recueil­ lies grâce aux expériences sur la nature et les valeurs qui, bien qu'inac­ cessibles à l'expérimentation sensible, font partie de la réalité. Stensen était profondément attiré par la beauté de l'univers physique, mais plus encore par les valeurs spirituelles et la noblesse du comportement humain. Il étudiait avec soin les certitudes d'ordre mathématique, mais il était tout autant attiré par d'autres certitudes d'ordre histo­ rique, moral et spirituel. 5. La science expérimentale suscite une légitime admiration, et l'Eglise encourage volontiers les recherches des savants qui nous aident à comprendre les énigmes de l'univers physique et biologique. Mais la science expérimentale n'épuise pas toute la connaissance de la réalité. Au-delà du visible et du sensible, il existe une autre dimension du 620 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale réel, attestée par notre expérience la plus profonde : c'est le mondé de l'esprit, des valeurs morales et spirituelles. Au-dessus de tout, il y a l'ordre de la charité, qui nous relie les uns aux autres et à Dieu dont le nom est Amour et Vérité. Même avec la fragilité de sa condition de créature, l'homme garde en effet l'empreinte de l'unité divine originelle dans laquelle toutes les richesses sont unies sans confusion. Dans le monde sensible, ces ri­ chesses semblent dispersées et amoindries, mais elles n'en rappellent pas moins, particulièrement en l'homme, l'image de l'unité véritable du Créateur. Cette image est celle de la Vérité elle-même. Telles sont les caractéristiques de la synthèse globale qui établit l'unité du savoir et qui inspire, par voie de conséquence, l'unité et la cohérence du comportement. Il s'agit là d'une unité à construire en permanence, en fonction des caractéristiques dynamiques de la vie. 6. Mon prédécesseur, le Pape Pie XI, dans un des premiers dis­ cours qu'il adressa à l'Académie pontificale des Sciences après sa reconstitution, développa longuement le thème de la vérité. Il disait qu'il est important de concevoir et d'affirmer la vérité, mais qu'il est encore plus important de rappeler que « celui qui fait la vérité vient à la lumière » . Telle est la règle fondamentale de la pensée et de l'action qui transforme toute œuvre en un reflet visible de la vérité. C'est en s'inspirant de cet idéal que Pie XI nomma, en 1936, les soi­ xante-dix premiers membres de l'Académie rénovée, les ayant invités à en faire partie eu égard à l'importance de leurs études scientifiques originales et à leur haute qualité morale, sans aucune discrimination ethnique et religieuse. C'est ainsi que s'expriment toujours vos Statuts et c'est dans le même esprit que je vous invite à poursuivre vos tra­ vaux et vos recherches. 2 7. Le Pape, aujourd'hui encore, demande à votre Académie de con­ tribuer à (( faire la vérité », c'est-à-dire à rechercher l'unité du savoir dans la solidarité scientifique internationale, dans la solidarité humaine, dans l'ouverture à toutes les valeurs, pour le bien de l'homme. Certes, comme savants, vous avez à appliquer rigoureusement les règles propres à chacune de vos disciplines pour aboutir à des con­ clusions valides et vérifiables par tout autre spécialiste dans vos do­ maines. Mais, tout en respectant les nécessités de l'abstraction métho2 Jn 3, 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 621 dologique et l'autonomie de chaque discipline, vous êtes invités à exa­ miner les résultats de vos recherches à la lumière des autres sciences. Tout savant est aujourd'hui appelé à participer à une patiente recom­ position des connaissances humaines. Il y va de l'avenir de l'homme et de la culture. Votre Académie, qui est internationale, présente une caractéris­ tique propre : elle a d'une part le devoir de travailler en lien avec la communauté scientifique internationale et, d'autre part, elle est appe­ lée à collaborer avec les organismes de l'Eglise afin de leur fournir des éléments utiles dans le champ de leurs compétences. C'est dans cet esprit que je voudrais renouveler aux illustres Membres de l'Académie la requête que je formulais lors de l'audience du cinquantenaire, en les invitant à promouvoir des propositions con­ crètes pour favoriser à tous les niveaux la collaboration interdisci­ plinaire. Tout en poursuivant vos programmes spécialisés, il serait utile aussi que vous élaboriez des projets conjoints de recherche, en concer­ tation étroite avec d'autres organismes culturels, scientifiques et uni­ versitaires du Saint-Siège. L'Eglise a besoin de vos recherches pour approfondir sa connaissance de l'homme et de l'univers. Elle compte également sur vos études pour affronter les graves problèmes tech­ niques, culturels et spirituels qui touchent à l'avenir de la société hu­ maine. D'avance, je vous remercie de votre apport indispensable à notre approfondissement commun de l'énigme de l'homme et de son destin, dans l'ordre de la création et dans l'ordre du salut. 8. Avant de terminer, je désire saluer très spécialement Monsieur le Professeur Carlos Chagas qui, au terme de seize années de prési­ dence, quitte des responsabilités auxquelles il a fait face avec tant de distinction, de générosité et de désintéressement. Je tiens à lui rendre un hommage tout particulier, en prenant acte de l'œuvre considérable accomplie sous sa conduite. Grâce à lui, l'Académie a connu un déve­ loppement important quant au nombre de ses membres et à la diver­ sité des pays d'où ils viennent : on peut maintenant parler d'une repré­ sentativité universelle. Sous son impulsion, l'Académie est devenue le centre d'une continuelle activité, prenant contact avec les autres Aca­ démies et avec les savants de nombreux pays, abordant des thèmes importants dans le domaine des sciences historiques, par exemple les études sur Galilée et Albert Einstein, dans le domaine des sciences fondamentales, ainsi les recherches sur la cosmologie, l'astronomie, les Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 622 Officiale micro-sciences, la structure de la matière, l'origine de la vie, les pro­ cessus biologiques, ou encore dans le domaine des sciences appliquées aux problèmes du monde moderne, notamment en ce qui concerne la paix et le désarmement. On peut dire que les préoccupations impor­ tantes de notre monde actuel n'ont pas échappé à son attention. Au­ jourd'hui, le Saint-Siège remercie Monsieur le Professeur Chagas, pour la vitalité qu'il a su communiquer à l'Académie, pour le rayonnement qu'il lui a donné, pour son action très appréciée grâce à laquelle l'Eglise est devenue beaucoup plus présente au monde de la science. Et je lui sais gré moi-même de bien vouloir continuer à la faire béné­ ficier de ses hautes compétences. J'ai appelé Monsieur le Professeur Giovanni Battista Marini-Bettolo à prendre la succession du Professeur Chagas. Il a collaboré activement aux travaux de l'Académie depuis plus de vingt ans; dans ses nou­ velles responsabilités, je lui souhaite un travail fructueux. Je suis sûr qu'il poursuivra, avec l'aide des Membres de l'Académie, l'œuvre en­ treprise par ses prédécesseurs. En renouvelant l'expression de mon estime pour les travaux de l'Aca­ démie et de ma gratitude pour le service qu'elle rend au Saint-Siège, j'invoque sur vous la Bénédiction de Dieu. VIII Ad exc.mum virum Somboon Sangiambut, Thailandiae Legatum.* Mr Ambassador, It gives me great pleasure to welcome you to the Vatican and to accept from you the Letters of Credence by which you are accredited as the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Thailand to the Holy See. I am grateful to you for the kind greetings you have conveyed on behalf of His Majesty King Bhumibol Adulyadej, and I would ask you to assure His Majesty of my friendship and wärmest good wishes. He has been particularly in my prayers on the recent occasion of his Sixtieth Birthday and I join ali the people of your country in rejoicing at this significant event. I have noted with much satisfaction your référence to the long and cordial relationship between the Kingdom of Thailand and the Holy See. This friendship is sustained by the religious sense and tra* Die 5 m. Novembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 623 ditional hospitality of the Thai people, coupled with the Church's message and mission of peace and service to all mankind. High points of this bilateral relationship were undoubtedly the visit which Their Majesties made to my predecessor Pope John XXIII in October 1960, and my own visit to your country and in particular to the Royal Family in May 1984. The members of the Church in Thailand have set themselves the task of "a life of simplicity, charity, love of peace and humility, (with a readiness) to improve and off er themselves to serve all, especially the poor". This spirit of service is evident in the Catholic community's présence in schools, where children and young people of all sectors of the population are formed to assume their role as worthy and responsible Citizens of their country. It also expresses itself in health services and assistance programmes which seek to help the disadvantaged. Among these services, I would mention the relief work being done among the many refugees who, leaving behind situations of conflict or oppression in South East Asia, have found refuge in Thai­ land. At Phanat Mkhom I was able to see for myself the implications of this sad situation, and my appréciation of the openness of the Thai Government and people to these brothers and sisters in need is deeply felt. We cannot forget that "each refugee is an individuai human being, with his or her own dignity and personal history, with his or her own culture, expériences and legitímate expectations". It is my ardent hope that the Governments, together with the humanitarian and voluntary organizations of the world, will continue to come to the aid of these people, offering them above all real prospects of a better future. I again appeal to the international community to take effective steps to solve this problem in a spirit of goodwill and justice. Mr Ambassador, there are many areas of international life in which the Holy See and the Government of Thailand can seek increasing understanding. I wish to assure you of my prayerful best wishes for the success of your mission as the diplomatie représentative of your country, and I assure you that you may rely on the ready collaboration of the various Departments of the Holy See. I pray that you will be happy in this excellent form of service to your people and I invoke abundant heavenly blessings upon Their Majesties the King and Queen, the Royal Family, and the entire Thai nation. 1 2 1 Pastoral Plan 2 Speech to 11 May 1984, 4. of the the Thai Bishops Conference Government, of Thailand, Diplomatie Corps 1988. and Religious Leaders, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 624 Officiale IX Ad quosdam Canadae episcopos in visitatione Apostolorum liminum.* Dear Brother Bishops, 1. On the occasion of your ad limina visit, I welcome each of you in a spirit of fraternal love, and I send greetings to all of your local Churches : "Grace to you and peace from God our Father and the Lord Jesus Christ". 1 I am very pleased to have this opportunity to meet with you in order to strengthen even further the close ties which exist between the Holy See and the Canadian Hierarchy and to encourage you in your ministry to the People of God. I wish to reflect with you for a few moments on our Christian vocation, on the fact that we are called by God to serve him in the Church and in the world. Human existence derives its very purpose from a call addressed to us by the one who is totally "other", the Lord God. It is addressed to humanity in both création and in rédemption. In Genesis, God called Adam and Eve "to fili the earth and subdue i t " . 2 In Christ, the new Adam, God calis human beings to an even greater glory : to live in perfect communion with one another and with the Most Blessed Trinity. As we read in Gaudium et Spes: "Christ... fully reveáis man to himself and makes man's supreme calling clear". 3 The Church has been called into existence as a sacrament of salvation in Christ. Each of her members is called to fulfill the Church's mission through sacramentai worship, through witness to the Gospel in word and deed. 2. Although the mystery of our vocation is deeply rooted within us, it is nevertheless obscured by sin. It is a struggle for us to conform our freedom to God's call. In our sinfulness we rebel against his will for us. Like our first parents, we are tempted to decide for ourselves what is good and what is bad, independently of the Cod who made us. Great indeed is this temptation for much of today's world, in which technological progress and material prosperity can obscure the transcendent dimension of our vocation and distract us * Die 7 m. Novembris a. 1988. 1 Rm 2 Gen 1:28. 3 1:7. Gaudium et spes, 22. Acta Ioannis Pauli Pp. II 625 from the ultimate questions concerning our existence. We are reminded of Christ's sobering words : "What will it profit a man, if he gains the whole world and forfeits his life" ; or again : "The gate is narro w and the way is hard, that leads to life". 4 5 Christ accomplishes our rédemption and shows us by words and example that "io serve is to reign". Far from diminishing man, obédience to God's will brings life in abundance, and alone makes possible the self-realization, peace and Joy for which we were created and for which we yearn. Love is perfected by being tested in suffering, in self-giving, through the cross. Wayward minds are thus converted to divine wisdom. Closed hearts are made capable of receiving divine love. Blinded eyes are opened to what is unseen. Whatever shadows fall on life in this age or in any age, the Church rejoices in hope". She knows that "where sin increases, grace abounds ali the more". In proclaiming man's God-given vocation in création and rédemption, she looks with confidence to him who "by the power at work within us is able to do far more abundantly than ali that we ask or think". She has unshakable faith in the reality of personal freedom and responsibility in responding to God's cali. (( 6 7 3. The Second Vatican Council placed great emphasis on the notion of vocation. It challenged all of God's people to respond more generously to the mission that is theirs through Baptism, so that they in turn might lead every person to the realization that he or she is personally called by God in Christ to share the gift of eternai life. We give thanks to God that so many of Christ's faithful have taken this challenge to heart. At the same time, we also recognize the pressing need in our day for more vocations to the ministerial priesthood in particular, and to the religious life. The need for these vocations is keenly feit both in Canada and in much of the rest of the world. It is absolutely essential for the faithful to have true shepherds whose priestly ordination enables them to exercise the unique and sublime ministry of consecrating and absolving, and whose lives are a sacramentai sign of the présence of Christ the Good Shepherd in the midst of his flock. At a time when many people are unchurched 4 Mt 16:26; cf. also Mk 8:36. 5 Mt 7:14. « Cf. Rm 5:20. 7 Eph S :2f). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 626 in your country and elsewhere, and when there is a sense of uncertainty, aliénation or indifférence among many Catholics, it is vital that priestly ministry and religious consécration should not be lacking in the Church. 4. In order to respond to these special needs, we must first refiect on the dynamics of God's cali in a person's life. In its Decree on the Life and Ministry of Priests, the Second Vatican Council makes référence to the following words of Paul VI : "The voice of God which calis expresses itself in two différent ways that are marvelous and converging ; one interior : that of grace, that of the Holy Spirit, that inexpressible interior attraction which the silent and powerful voice of the Lord exercises in the unfathomable depths of the human soul; and the other one external, human, sensible, social, juridical, concrete". This convergence of the internai and external dimensions applies to every vocation within the sacramentai economy instituted by Christ, whether it be the initial call to faith and membership in his body, the Church, or the special vocations to the ministerial priesthood and to consecrated life. 8 5. The interior aspect of God's cali reminds us of a fundamental truth : every vocation is the resuit of a divine initiative, it is a gift from God. Therefore, as Jesus himself tells us we must pray the Lord of the harvest to send out laborers into his harvest", since "the harvest is plentiful, but the laborers are few". In discerning "the signs of the times", we must ponder the deep meaning that these words have for the Church in every age. u 9 Today there are those who interpret the decline in priestly vocations since the Council as a sign that the ministerial priesthood is to be superseded or greatly diminished, rather than complemented by new forms of ministry. Others argue that the requirement of celibacy for all Latin Rite priests should be abolished ; stili others claim that tra­ ditional doctrine about the priesthood, which is rooted in the insti­ tution of this Sacrament by Christ and in Christian theology, should be abandoned, as if this were possible, so that women could be ordained to the priesthood. In these ways, it is asserted or implied, an abundance of laborers will be assured for the Lord's harvest. May we not rather say that in keeping with God's ways and not our own, the ordained priesthood and the Church's love and under8 Presbyterorum 9 Mt 9:38, 37. Ordinis, 11, Note 66. 627 Acta Ioannis Pauli Pp. II standing of it are being tested, precisely so that what is essential may b e strengthened, purified and renewed in a spiritual rebirth to greater fruitfulness? If we are being brought to our knees, so to speak, by the need for more priests, is it not in order that we may understand with greater humility and love who the Lord of the harvest truly is? As Paul VI wisely taught u s : "Christ did not hesitate to confide the formidable task of evangelizing the world ... to a handful of men to ali appearances lacking in number and quality. He bade this 'little flock' not to lose heart, for, thanks to his constant assistance ... they would overeóme the world. Jesus has taught us also that the kingdom of God has an intrinsic and unobservable dynamism which enables it to grow without man's awareness of it. The harvest of God's kingdom is great, but the laborers, as in the beginning, are few. Actually, they have never been as numerous as human standards would have judged sufficient. But the Lord of the kingdom demands prayers, that it may be he ... who will send out laborers ... The counsels and pru­ dence of man cannot supersede the hidden wisdom of him who, in the history of salvation, has challenged man's wisdom and power by his own foolishness and weakness". 10 Dear brothers, the Church's "foolishness and weakness" in the eyes of the world are in direct proportion to the trust she has in her crucified Lord, in his words and deeds, in his example and his prom­ ises. She knows that she is a "sign of contradiction", and that the spiritual riches of her doctrine and discipline bear witness to a divine wisdom not of this world, yet destined for the world's salvation. In discerning the "signs of the times" with regard to vocations, we must recognize our own need for constant conversion even as we "pray the Lord of the harvest to send out laborers into his harvest". 6. Puisque la vocation nous est offerte comme un don, notre liberté humaine est essentielle quand il s'agit de l'accueillir ou de la rejeter. Nous pouvons penser au jeune homme riche de l'Evangile qui a refusé l'appel particulier du Christ parce qu'il avait de grands biens. D'où l'importance du caractère extérieur de la vocation, à savoir les aspects « humain, sensible, social, juridique et concret », qui doivent nourrir et encourager l'appel que Dieu adresse à une personne, si l'on veut que cet appel ne soit ni négligé ni étouffé. Très souvent, de même que 11 14 Encyclical Letter Sacerdotalis 11 Of. Mt 19, 16-22. caelibatus, 47. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 628 pour le prophète Elie, Pappel du Seigneur ne se présente pas comme un ouragan ni comme un tremblement de terre ni comme un feu dé­ vorant, mais plutôt comme « le bruit d'une brise légère » . La per­ sonne appelée doit discerner l'authenticité de cette voix intérieure, non pas dans le vide, mais dans le cadre d'une culture et d'une société déterminées, d'une famille et d'une école, d'une paroisse et d'un diocèse. Il est vrai qu'aujourd'hui le foyer, l'école, la paroisse et le diocèse sont secoués par les vents du changement. Au milieu de grands boule­ versements dans la façon de penser et de se conduire, qui sont des défis et des remises en question pour la foi et la pratique chrétiennes, l'Eglise cherche à se renouveler elle-même, non pas en se conformant au monde, mais <( par une fidélité plus grande à sa vocation » . Une fidélité accrue nous conduit à plus de clarté et plus de force de con­ viction dans ce que l'Eglise croit et enseigne, y compris la grandeur et la nécessité du sacerdoce et de la vie religieuse. C'est une composante essentielle d'un environnement qui permet aux vocations de s'épanouir. Si les bases d'une saine ecclésiologie, des sacrements ou de l'ascèse chrétienne sont ébranlées dans l'esprit ou le cœur des fidèles, alors inévitablement l'appel de Dieu au sacerdoce, à la vie religieuse — et même au mariage chrétien — ne sera plus concrètement perceptible. Le « bruit de la brise légère » sera étouffé plutôt qu'amplifié par ce qui est « extérieur, humain, sensible, social, juridique et concret ». 12 13 7. Chers frères, je connais bien les efforts que vous faites, avec vos frères dans l'épiscopat canadien, afin de promouvoir les vocations au sacerdoce et à la vie consacrée. Vous avez pris à cœur l'exhortation que le Concile adresse aux évêques : il leur demande d'aider ceux que Dieu appelle à son service et de rechercher la collaboration active de tout le Peuple de Dieu pour cultiver ces vocations. J'ai confiance que les fidèles de vos diocèses continueront à coopérer à cette grande œuvre par une vie chrétienne exemplaire, par une prière et une péni­ tence accrues, ainsi que par le désir de mieux comprendre l'impor­ tance de ces vocations particulières pour la vocation chrétienne de chacun et de tous. Nous pouvons être sûrs que le (( Maître de la mois­ son » ne nous abandonnera pas. 14 Le modèle de toute vocation qui vient de Dieu se trouve en Marie, 12 Cf. 1 R 19, 11-12. 13 Unitatis 14 Cf. redintegratio, Optatam totius, 2. 6. Acta Ioannis Pauli Pp. II 629 la Mère de 1'Eglise. Par son « fiat » d'humble servante du Seigneur, non seulement elle s'est rendue disponible à une effusion de dons divins, mais encore elle a donné naissance au Rédempteur qui a permis à chaque personne d'entendre et d'accepter l'appel de Dieu. Je prie pour que vous et vos Eglises particulières fassiez toujours l'expérience de la puissante et maternelle intercession de Marie, et, de grand cœur, je vous donne à tous ma Bénédiction Apostolique. X Ad quosdam episcopos Romae congregatos, XX anno expleto a die quo Litteras Encyclicas « Humanae vitae » Paulus PP. VI proposuit.* 1. Con intima gioia rivolgo il mio affettuoso saluto a tutti voi, Fratelli nell'episcopato, e ai tanti altri Fratelli che voi rappresentate. Al saluto si accompagna il mio grato apprezzamento per la dispo­ nibilità ad impegnare una parte del vostro tempo e tutta la vostra carità pastorale nella riflessione su di un argomento di particolare importanza per la vita e per la missione della Chiesa. Uno speciale ringraziamento devo inoltre al Pontificio Consiglio per la Famiglia, che ha organizzato questo incontro e che ne sta se­ guendo i lavori. Ringrazio il Cardinale Presidente per le sue parole in­ troduttive. 2. Il motivo dell'incontro è il 20° anniversario dell'Enciclica Huma­ nae vitae, che Paolo VI pubblicò il" 25 luglio 1968 sul grave problema della retta regolazione della natalità. Nell'allocuzione del mercoledì successivo alla pubblicazione dell'Enciclica lo stesso Paolo VI confidò ai fedeli i sentimenti che l'avevano guidato nell'adempimento del suo mandato apostolico. Diceva : (( Il primo sentimento è stato quello d'una Nostra gravissima responsabilità. Esso ci ha introdotto e sostenuto nel vivo della questione durante i quattro anni dovuti allo studio e alla elaborazione di questa Enciclica. Vi confideremo che tale sentimento Ci ha fatto anche non poco soffrire spiritualmente. Non mai abbiamo sentito come in questa congiuntura il peso del Nostro uflicio. Abbiamo studiato, letto, discusso quanto potevamo, e abbiamo anche molto pregato ... Invocando i lumi dello Spirito Santo, abbiamo messo la Nostra coscienza nella piena e libera disponibilità alla voce della ve* Die 7 m. Novembris a. 1988. 630 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rità, cercando d'interpretare la norma divina che vediamo scaturire dall'intrinseca esigenza dell'autentico amore umano, dalle strutture essenziali dell'istituto matrimoniale, dalla dignità personale degli sposi, dalla loro missione al servizio della vita, non che dalla santità del coniugio cristiano; abbiamo riflettuto sugli elementi stabili della dot­ trina tradizionale e vigente della Chiesa, specialmente poi sopra gli insegnamenti del recente Concilio, abbiamo ponderato le conseguenze dell'una o dell'altra decisione, e non abbiamo avuto dubbio sul Nostro dovere di pronunciare la Nostra sentenza nei termini espressi dalla presente Enciclica »1 A tutti sono note le reazioni, talvolta aspre e persino sprezzanti, che anche in alcuni ambienti della stessa comunità ecclesiale l'Enciclica Humanae vitae ha ricevuto. Il mio venerato Predecessore le aveva chia­ ramente previste. Scriveva, infatti, nell'Enciclica : « Si può prevedere che questo insegnamento non sarà forse da tutti facilmente accolto : troppe sono le voci — amplificate dai moderni mezzi di propaganda — che contrastano con quella della Chiesa. A dire vero, questa non si meraviglia di essere fatta, a somiglianza del suo divin Fondatore, "segno di contraddizione", ma non lascia per questo di proclamare con umile fermezza tutta la legge morale, sia naturale, che evan­ gelica». 2 3 D'altra parte Paolo VI nutrì sempre una profonda fiducia nella capacità degli uomini d'oggi di accogliere e di comprendere la dottrina della Chiesa sul principio della (( connessione inscindibile, che Dio ha voluto e che l'uomo non può rompere di sua iniziativa, tra i due significati dell'atto coniugale : il significato unitivo e il significato procreativo » . (( Noi pensiamo — egli scriveva — che gli uomini del nostro tempo sono particolarmente in grado di afferrare il carattere profondamente ragionevole e umano di questo fondamentale principio » . 4 5 3. In realtà, gli anni successivi all'Enciclica, nonostante il persi­ stere di critiche ingiustificate e di silenzi inaccettabili, hanno potuto mostrare con crescente chiarezza come il documento di Paolo VI fosse non solo sempre di viva attualità, ma persino ricco di un significato profetico. 1 Cf. Insegnamenti 2 Cf. Lc 2, 34. 3 Lett. Enc. 4 IUd., 12. 5 Ibid., 12. di Paolo Humanae vitae, VI, 18. vol. VI (1968) 870-871. Acta Ioannis Pauli Pp. II 631 Una testimonianza di particolare valore è stata offerta dai Vescovi nel Sinodo del 1980, che così scrivevano nella Propositio 22 : « Questo sacro Sinodo, riunito nell'unità della fede col successore di Pietro, fermamente tiene ciò che nel Concilio Vaticano I I e, in seguito, nell'Enciclica Humanae vitae viene proposto, e in particolare che l'amore coniugale deve essere pienamente umano, esclusivo e aperto alla nuova vita » . 10 stesso poi nell'Esortazione post-sinodale Familiaris consortio ho riproposto, nel più ampio contesto della vocazione e della missione della famiglia, la prospettiva antropologica e morale della Humanae vitae sulla trasmissione della vita umana. Così come ho dedicato, du­ rante le Udienze del mercoledì, le ultime catechesi sull'amore umano nel piano divino a confermare e ad illuminare il principio etico fon­ damentale dell'Enciclica di Paolo VI circa la connessione inscindibile dei significati unitivo e procreativo dell'atto coniugale, interpretato alla luce del significato sponsale del corpo umano. 6 7 8 Tra i frutti del Sinodo dei Vescovi sui compiti della famiglia 1980 si deve ricordare la costituzione di due importanti Organismi ecclesiali, destinati l'uno a stimolare l'attività pastorale circa il matrimonio e la famiglia, e l'altro a promuovere la riflessione scientifica. 11 primo Organismo è il Pontificio Consiglio per la Famiglia, con il quale veniva profondamente rinnovato il precedente Comitato Pon­ tifìcio per la Famiglia voluto da Paolo V I . Nell'Esortazione Familiaris consortio indicavo il senso e la finalità del nuovo Organismo nell'essere « un segno dell'importanza che attribuisco alla pastorale della famiglia nel mondo, e al tempo stesso uno strumento efficace per aiutare a pro­ muoverla ad ogni livello » . Il secondo Organismo è l'Istituto Giovanni Paolo II per studi su matrimonio e famiglia, voluto « affinché si metta sempre più in luce con metodo scientifico la verità del matrimonio e della famiglia, e laici, religiosi e sacerdoti possano conseguire in questo ambito una formazione scientifica sia filosofico-teologica sia nelle scienze umane, cosicché il loro ministero pastorale ed ecclesiale sia assolto in modo più idoneo e più efficace per il bene del popolo di Dio » . Già fondato 9 10 6 Cf. Gaudium et spes, 50. 7 Humanae vitae, 11 e cf. 9 e 12. 8 Cf. Familiaris consortio, 28-35. » IUd., 73. 10 Cost. Ap. Magnum matrimonii, 7 Ottobre 1982, 3. 632 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale e operante da alcuni anni presso la Pontificia Università Lateranense, esso ha ricevuto riconoscimento giuridico nel 1982 e ha continuato il suo lodevole impegno allargando la sua attività ad altri Paesi. In questi stessi giorni l'Istituto ha programmato il Secondo Congresso Internazionale di Teologia Morale sul tema « Humanae vitae : 20 anni dopo », con riflessioni ed analisi che si muovono nella linea delle preoc­ cupazioni pastorali proprie anche di questa vostra riunione. La gravità dei problemi oggi sollevati nell'ambito del matrimonio e della famiglia rende sempre più necessario che all'interno delle Con­ ferenze episcopali nazionali o regionali, e talvolta anche in singole Diocesi, si costituiscano e si rendano operanti Organismi analoghi a quelli ora ricordati : solo così i problemi possono trovare, con il dovuto approfondimento dottrinale, valide risposte pastorali opportu­ namente coordinate con le iniziative degli altri Organismi ecclesiali. 4. La presente riunione riveste una particolare importanza già per il fatto stesso di svolgersi tra Vescovi qui convenuti quali rappresen­ tanti delle Conferenze episcopali dei rispettivi Paesi, in cui sono loro affidati specifici incarichi in questo settore della pastorale. La proble­ matica teologica e pastorale suscitata dall'Enciclica Humanae vitae e dall'Esortazione Familiaris consortio, venerati Fratelli, rappresenta senz'altro un capitolo fondamentale della vostra sollecitudine di Mae­ stri e di Pastori della verità evangelica e umana circa il matrimonio e la famiglia. Questo incontro che viviamo può essere per voi una preziosa occa­ sione perché, mediante lo scambio delle esperienze, si possa meglio descrivere e analizzare l'attuale situazione della Chiesa, sia riferendo gli sviluppi collegati alla tematica della Humanae vitae sia informando circa la risposta che, nelle diverse situazioni sociali e culturali, si è data al riguardo. Il metodo di questi lavori e i risultati che li coroneranno potranno forse suggerire l'opportunità di riprendere anche in futuro simili in­ contri. Essi, infatti, si muovono nel contesto d'una collaborazione già in atto tra il Pontifìcio Consiglio per la Famiglia e gli Episcopati dei vari Paesi, soprattutto in occasione delle Visite ad limina. Le molteplici difficoltà a cui deve far fronte la famiglia nel mondo con­ temporaneo inducono ad auspicare l'ulteriore consolidamento di tale collaborazione al fine di offrire agli sposi ogni possibile aiuto per me­ glio corrispondere alla vocazione loro propria. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 633 5. Da più parti il riferimento all'Enciclica Humanae vitae si col­ lega, quasi automaticamente, all'idea della « crisi » che ha investito e continua ad investire la morale coniugale. Senza dubbio si devono riconoscere le molteplici e talvolta gravi difficoltà che in questo campo i sacerdoti e le coppie incontrano, gli uni nell'annunciare la verità intera sull'amore coniugale e le altre nel viverla. D'altra parte le difficoltà a livello morale sono il frutto e il segno di altre difficoltà più gravi che toccano i valori essenziali del matrimonio quale « intima comunità di vita e di amore coniugale » . " La perdita di stima nei riguardi del figlio come « preziosissimo dono del matrimonio» e persino il rifiuto categorico di trasmettere la vita, talvolta per una malintesa concezione della procreazione respon­ sabile, e la interpretazione del tutto soggettiva e relativistica del­ l'amore coniugale, spesso così diffusi nella nostra società e nella nostra cultura, sono il segno evidente dell'attuale crisi matrimoniale e fa­ miliare. 12 Alle radici della « crisi », l'Esortazione Familiaris consortio ha individuato una corruzione dell'idea e della prassi della libertà, che viene « concepita non come la capacità di realizzare la verità del pro­ getto di Dio sul matrimonio e la famiglia, ma come autonoma forza di affermazione, non di rado contro gli altri, per il proprio egoistico benessere » . Più radicalmente ancora è da rilevarsi una visione imma­ nentistica e secolaristica del matrimonio, dei suoi valori e delle sue esi­ genze : il rifiuto di riconoscere la sorgente divina, da cui derivano l'amore e la fecondità degli sposi, espone il matrimonio e la famiglia a dissolversi anche come esperienza umana. 13 Nello stesso tempo la situazione attuale presenta anche aspetti po­ sitivi, tra i quali emerge la riscoperta delle « risorse » di cui l'uomo e la donna dispongono per vivere la verità intera dell'amore coniugale. La prima e fondamentale risorsa è il sacramento del Matrimonio, ossia Gesù Cristo stesso che si fa presente e operante per mezzo del suo Spirito e rende gli sposi cristiani partecipi del suo amore verso l'umanità redenta. Questo (( sacramento » manifesta pienamente e porta a supremo compimento quel « sacramento primordiale della creazione » per il quale fin dal ((principio» l'uomo e la donna sono stati creati 11 Gaudium et spes, 4 8 . 12 IUd., 13 Familiaris 50. 41 - A. A. S. consortio, 6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 634 da Dio a sua immagine e somiglianza e chiamati all'amore e alla co­ munione. Così l'uomo e la donna, mentre realizzano la loro « uma­ nità )) secondo la vocazione matrimoniale, sono posti al servizio non solo dei figli ma anche della Chiesa e della società. Il periodo post-conciliare ha favorito una progressiva crescita della consapevolezza del significato ecclesiale e sociale del matrimonio e della famiglia : sono questi il luogo più comune e, nello stesso tempo, fon­ damentale nel quale si esprime la missione dei laici nella Chiesa. La « Carta dei diritti della famiglia », emanata dalla Santa Sede nel 1983 su richiesta del Sinodo dei Vescovi costituisce un momento di parti­ colare importanza per la coscienza del significato sociale e politico della vita di coppia e di famiglia : queste non sono semplici destina­ tarie, ma vere e proprie (( protagoniste » di una « politica » al ser­ vizio del bene comune familiare. 6. Di fronte alle difficoltà e alle risorse della famiglia di oggi, la Chiesa si sente chiamata a rinnovare la coscienza del compito che ha ricevuto da Cristo nei riguardi del prezioso bene del matrimonio e della famiglia : il compito di annunciarlo nella sua verità, di celebrarlo nel suo mistero e di farlo vivere nell'esistenza quotidiana da (( coloro che Dio chiama a servirlo nel matrimonio » . 14 Ma come svolgere questo compito nelle presenti condizioni di vita della Chiesa e della società? Lo scambio di idee e di esperienze durante questo vostro incontro permetterà certamente di trovare alcune significative risposte. Può essere comunque opportuno, all'inizio dei vostri lavori, of­ frire qualche suggerimento e formulare qualche proposta. È quanto mai urgente ravvivare la coscienza dell'amore coniugale come dono : è il dono che mediante il sacramento del matrimonio lo Spirito Santo, il quale nell'ineffabile mistero della Trinità è la Per­ sona-dono, effonde nel cuore degli sposi cristiani. Questo stesso dono è la (( legge nuova » della loro esistenza, la radice e la forza della vita morale della coppia e della famiglia. E in realtà il loro ethos consiste nel vivere tutte le dimensioni del dono : 15 — la dimensione coniugale, che chiede agli sposi di diventare sem­ pre più un cuor solo e un'anima sola, rivelando così nella storia il mistero della stessa comunione di Dio uno e trino; 14 15 Humanae vitae, 25. Cf. Dominum et vivificantem, 10. Acta Ioannis Pauli Pp. II 635 — la dimensione familiare, che chiede agli sposi di essere disposti «a cooperare con l'amore del Creatore e del Salvatore che attraverso di loro continuamente dilata e arricchisce la sua famiglia » , acco­ gliendo dal Signore il dono del figlio ; — la dimensione ecclesiale e sociale, per la quale i coniugi e i geni­ tori cristiani, in virtù del sacramento, « hanno, nel loro stato di vita e nella loro funzione, il proprio dono in mezzo al popolo di Dio )), e nello stesso tempo assumono e sviluppano — come <( prima e vitale cellula della società » — le loro responsabilità nell'ambito sociale e politico; 16 1 7 18 19 — la dimensione religiosa, per la quale la coppia e la famiglia ri­ spondono al dono di Dio e nella fede, nella speranza e nella carità fanno di tutta la loro vita un « sacrificio spirituale gradito a Dio per Gesù Cristo » . 20 Senza trascurare insegnamenti che pure hanno la loro importanza, come sono quelli che riguardano gli aspetti antropologici e psicologici della sessualità e del matrimonio, lo sforzo pastorale della Chiesa deve porre decisamente al primo posto la diffusione e l'approfondimento della coscienza che l'amore coniugale è dono di Dio affidato alla re­ sponsabilità dell'uomo e della donna: in questa linea devono muo­ versi la catechesi, la riflessione teologica, l'educazione morale e spi­ rituale. È, inoltre, quanto mai urgente che si rinnovi in tutti, sacerdoti, religiosi e laici, la coscienza dell'assoluta necessità della pastorale familiare come parte integrante della pastorale della Chiesa, Madre e Maestra. Ripeto con convinzione l'appello contenuto nella Familiaris consortio : (( Ogni Chiesa locale e, in termini più particolari, ogni co­ munità parrocchiale deve prendere più viva coscienza della grazia e della responsabilità che riceve dal Signore in ordine a promuovere la pastorale della famiglia. Ogni piano di pastorale organica, ad ogni livello, non deve mai prescindere dal prendere in considerazione la pastorale della famiglia » . 21 L'esigenza insopprimibile che la fede diventi cultura deve trovare 16 Gaudium et spes, 50. 17 Cf. Gn 4, 18 Lumen gentium, 19 Apostolicam 20 Cf. 1 Pt 2, 5. 21 Familiaris 1. 11. actuositatem, consortio, 70. 11. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 636 Officiale il suo primo fondamentale luogo di realizzazione nella coppia e nella famiglia. Il fine della pastorale familiare consiste non solo nel ren­ dere le comunità ecclesiali più sollecite verso il bene cristiano e umano delle coppie e delle famiglie, in particolare di quelle più povere e in difficoltà, ma anche e soprattutto nel sollecitare il « protagonismo » proprio e insostituibile delle coppie e delle famiglie stesse nella Chiesa e nella società. Per una pastorale familiare efficace e incisiva occorre puntare sulla formazione degli operatori, anche suscitando vocazioni all'apostolato in questo campo vitale per la Chiesa e per il mondo. Le parole di Gesù : « La messe è molta ma gli operai sono pochi » 2 2 valgono anche per il campo della pastorale familiare. Occorrono « o p e r a i » che non temano le difficoltà e le incomprensioni nel presentare il progetto di Dio sul matrimonio, disposti a « seminare nelle lacrime » ma nella sicurezza di « mietere con giubilo » . 23 7. Dio vuole che ogni famiglia diventi in Gesù Cristo una « Chiesa domestica » : 24 da questa « chiesa in miniatura », come ama spesso chiamare la famiglia san Giovanni Crisostomo, 25 dipende per la mag­ gior parte il futuro della Chiesa e della sua missione evangelizzatrice. Anche l'avvenire d'una società più umana, perché ispirata e so­ stenuta dalla civiltà dell'amore e della vita, dipende in gran parte dalla « qualità » morale e spirituale del matrimonio e della famiglia, dipende dalla loro « santità ». Questo è il fine supremo dell'azione pastorale della Chiesa, di cui noi Vescovi siamo i primi responsabili. Il 20° anniversario della Huma­ nae vitae ripropone a tutti noi questo fine con la medesima urgenza apostolica di Paolo V I , che concludeva la sua Enciclica rivolgendosi ai Fratelli nell'episcopato con queste parole : « Con i sacerdoti vostri cooperatori e i vostri fedeli, lavorate con ardore e-senza sosta alla salvaguardia e alla santità del matrimonio, perché sia sempre più vissuto in tutta la sua pienezza umana e cristiana. Considerate que­ sta missione come una delle vostre più urgenti responsabilità nel nostro presente » . 22 26 Le io, 2. 23 Cf. Sal 125 [126], 5. 24 Cf. Lumen gentium, 11. 25 26 Cf. ad es. In Genesim, Serm. V I , 2; V I I , 1. Humanae vitae, 30. Acta Ioannis Pauli Pp. II 637 Nel far mie queste esortazioni vi saluto ancora una volta, caris­ simi Confratelli, vi offro la mia Benedizione Apostolica e anche pro­ pongo di dare la stessa Benedizione insieme, tutti noi, per i nostri collaboratori, sacerdoti, comunità diocesane, parrocchiali, per le nostre famiglie. XI Ad exc.mum virum Aaronem Ur Rashid, Bangladesae Legatum.* Mr Ambassador, It is my pleasure to welcome you today and to accept the Letters accrediting you as the Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the People's Republic of Bangladesh. I hasten to express my grati­ tude for the greetings and good wishes which you have conveyed to me from your President, His Excellency Hussain Muhammad Ershad, and I would ask you to assure him of my own good wishes and continued prayers to the Most High God for his well-being and that of ali the people of Bangladesh. In particular I wish to manifest at this time my prayerful concern for and solidarity with the victims of the recent floods which have caused such dévastation in your country. In welcoming you, Mr Ambassador, I recali my visit to your homeland in 1986. It was a joy for me to expérience your warm hospitality and to encounter the cultural wealth of your people, whose long history has been enriched by the contributions of many linguistic, cultural and religious traditions. I came to your country "as a pilgrim to the 'souP of the Bangladeshi people" and as "a brother in our common humanity; a brother in our adoration of the one God, living and enduring, merciful and all-powerful, who has made heaven and earth, and has spoken to all men ; a brother in human solidarity, listening to the voice of humanity crying out ali over the world for dignity, justice and peace". 1 My visit had above ali a religious significance. I wished to confirm my brothers and sisters of the Catholic Church in their faith and I was eager to encourage respect and esteem between all your people, whether they be Muslim, Hindu, Buddhist or Christian. And I repeat today my fervent hope that the followers of the various religious tra* Die 10 m. Novembris a. 1988. 1 Address on arrivai in Bangladesh, 19 November 1986. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 638 Officiale ditions présent in your country will continue to live in harmony whilé seeking an ever greater understanding and appréciation of one another. You have mentioned the importance of the spiritual dimension of your people's national ethos and your Government's protection of and respect for the religious freedom of the Bangladeshi people. I wish to underline that the guarantee of an individual's freedom to profess his or her religious convictions serves to strengthen a people's moral integrity and thus favour a more just society at the service of the common good. As I said in my Message for this year's World Day of Peace : "By leading people to a new understanding of their human condition, religious faith brings people, through a sincere gift of them­ selves, to a complete fellowship with other human beings. Faith brings people together and unités them, makes them see others as their brothers and sisters; it makes them more attentive, more responsible, more generous in their commitment to the common good". 2 Mr Ambassador, you have referred to the recent measures which have been taken to further the démocratie aspirations of your people. I wish to offer my encouragement to every initiative which ensures fundamental freedoms. It is the teaching of the Second Vatican Council that all Citizens should have a simultaneous right and duty "to par­ ticípate freely and actively in establishing the constitutional bases of a politicai community, governing the state, determining the scope and purpose of various institutions, and choosing leaders". 3 1 thank Your Excellency for your kind acknowledgment of the Holy See's many endeavours on behalf of peace and development. You have made référence specifically to its dedication to the task of universal disarmament, of achieving greater understanding and coopération be­ tween the différent world religions and of resolving the problems which currently afflict many nations of the world. In finding solutions to these and other concerns of the world community, the only path to follow so that justice and peace may prevail is the road of mutuai respect, universal brotherhood and integrai development. Politicai, economie, social and cultural relations and Systems must be imbued with the values of solidarity and dialogue. And there is the need for a greater international ordering which will watch over the common good of ali peoples. 4 2 No. 3. 3 Gaudium et spes, 25. 4 Cf. Sollicitudo rei socialis, 43. Acta Ioannis Pauli Pp. II 639 I have noted, Mr Ambassador, your affirmation of the warm and cordial relations which exist between your Government and the Holy See. It is my hope that the collaboration which has always characterized our diplomatie relations will serve to further strengthen and develop those bonds of friendship. Your Excellency can be confident of the Holy See's readiness to assist you in the fulfilment of your diplomatie mission. As you take up your duties, I offer you my good wishes and the assurance of my prayers for the successful and happy accomplishment of your responsibilities. Upon yourself and upon ali the people of Bangladesh I invoke the blessing of the Most High God. XII Ad eos qui in Helvetia unitatem Christianorum fovent coram admissos.* Chers Frères et Sœurs, 1. Béni soit le Dieu et Père de notre Seigneur Jésus-Christ : son Esprit d'amour qui conduit vers la vérité tout entière nous a donné de nous rencontrer et de nous aider les uns les autres pour accomplir sa volonté! 1 Votre visite à Rome, avec les temps de prière, d'étude et de ren­ contres fraternelles qu'elle a comportés, a été significative sur plus d'un point. S'inscrivant dans la suite de notre rencontre à Kehrsatz, le 14 juin 1984, elle s'est déroulée dans l'esprit qui préside aux enga­ gements de la Communauté de travail des Eglises chrétiennes en Suisse, c'est-à-dire : accepter de s'interroger les uns les autres sur la fidélité à servir la Vérité suprême qui nous a été révélée dans le Seigneur Jésus lui-même. Vos réunions de travail avec plusieurs organismes de la Curie ro­ maine seront, je l'espère, utiles pour votre mission œcuménique. Je suis certain qu'elles ont contribué aussi à aider mes proches collabo­ rateurs, membres de ces organismes, dans la mission qui est la leur. Je vous remercie d'être venus réfléchir avec eux, car ils sont tous en­ gagés, « par le fait même d'être des collaborateurs du Pape, au service de l'unité de l'Eglise qui incombe d'une manière unique à l'évêque * Die 10 m. Novembris a. 1988. 1 Cf. Jean 16, 13. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 640 de Rome » . Je vous exprime aussi ma joie et ma reconnaissance pour ces instants de prière et de dialogue que nous vivons ensemble. 2 2. La mission œcuménique des chrétiens et des chrétiennes de Suisse est tout à fait particulière à cause de l'histoire religieuse de votre pays. Quand on évoque l'histoire du christianisme, les noms de vos grandes villes apparaissent à certaines époques comme ceux de lieux de mésentente, de séparation et de défiance : Genève, Zurich, Berne, Bâle, Neuchâtel. C'est votre mission commune d'en faire des lieux de réunion, de confiance et d'espérance pour le rayonnement de l'Evan­ gile et la joie de ceux qui y vivent. Je sais que de nombreuses réalisa­ tions locales vont dans ce sens et je demande au Seigneur qu'il vous accorde la grâce de la persévérance, malgré les difficultés anciennes qui ne sont pas encore surmontées et les difficultés nouvelles qui peuvent surgir. A Kehrsatz, j'avais manifesté l'espoir que les catholiques et les réformés de Suisse soient un jour en mesure d'écrire ensemble l'his­ toire de l'époque de leurs séparations, « époque troublée et complexe », et de l'écrire « avec l'objectivité que donne une profonde charité fra­ ternelle » . Je sais qu'on a commencé de réfléchir à ce projet et j'espère 3 que l'on pourra s'acheminer vers sa réalisation. 3. Au cours de votre visite, vos travaux avec les organismes de la Curie romaine n'ont pas porté seulement sur des préoccupations centrées sur la vie interne des Eglises ou du mouvement œcuménique. Des chrétiens qui se replieraient sur eux-mêmes ne seraient plus fidèles à leur mission. Nous avons reçu la grâce de la foi pour témoigner de l'amour de Dieu envers tous les hommes. Vous avez parlé des droits de l'homme et de l'horrible drame de la torture. L'endettement des pays du tiers monde et l'urgence de l'engagement œcuménique pour la jus­ tice, la paix et la sauvegarde de la création ont fait l'objet de vos échanges parce qu'il y va de l'avenir du monde et de la crédibilité des chrétiens. Lorsque, dans un pays, s'intensifient et se développent les relations et les échanges avec les autres nations, au-delà des fron­ tières politiques et en refusant d'être guidé par les seuls intérêts éco­ nomiques, alors la paix se construit. En Suisse, des organismes de 1 3 Discours à la Curie romaine, 28 juin 1985, 4. Allocution aux membres de Suisse, 14 juin 1984, 2. du Conseil de la Fédération des Eglises protestantes 1 641 Acta Ioannis Pauli Pp. II toutes sortes y travaillent, à différents niveaux, et je pense notamment aux institutions internationales qui ont leur siège à Genève. Les chré­ tiens suisses ont une responsabilité particulière pour appuyer ensemble ces efforts en faveur de la paix au niveau local et international. 4. Considérant les situations plus spécifiquement ecclesiales, vous voulez être attentifs aux communautés minoritaires qui risquent de ne pas toujours pouvoir faire entendre leur voix, soit dans la nation, soit dans la collaboration oecuménique, parce que d'autres sont davantage présentes en raison du grand nombre de leurs membres et des moyens dont elles disposent. Ce risque est réel partout dans le monde. Pour­ tant, l'importance d'une Eglise ne se mesure pas au nombre de ses fidèles, mais à la vigueur de leur vie de foi. Dans la recherche de l'unité et dans le témoignage commun, chaque Eglise ou communauté ecclé­ siale doit pouvoir être reçue avec les caractéristiques de sa spiritualité, de son expérience missionnaire et de sa manière d'exprimer le mystère de sa foi. Puisque j'ai relevé ce point dans vos préoccupations, per­ mettez-moi d'exprimer le souhait que l'Eglise orthodoxe présente en Suisse puisse un jour, elle aussi, collaborer avec vous en devenant membre de votre communauté de travail. 5. Parmi les réalités dont nous portons tous le souci, il y a la participation à l'Eucharistie et les mariages mixtes. En ce qui concerne le repas du Seigneur, nos positions ne se rejoignent pas encore, et malgré toutes les difficultés et souffrances qui en résultent pour la vie des communautés, nous ne pouvons pas agir comme si cette divergence, qui touche à un point essentiel de la foi, n'existait pas. Dans notre foi catholique, c'est par fidélité à ce que les Apôtres nous ont transmis comme venant du Christ que nous considérons qu'une célébration com­ mune de l'Eucharistie suppose l'unité dans la foi et qu'elle est étroite­ ment liée aussi à ce que nous croyons du rôle propre et du statut ecclésiologique des ministères ordonnés. Je disais récemment aux protes­ tants que je rencontrais à Strasbourg : « Comme catholiques, nous ne voulons pas laisser croire que l'impossibilité actuelle d'une commune participation à l'Eucharistie soit une simple question de discipline ec­ clésiastique qui peut être résolue différemment suivant les personnes et les circonstances » . 4 Allocution 1988, 4. à la 4 L'Eucharistie et les ministères de l'Eglise célébration œcuménique en l'église Saint-Thomas, 9 octobre 642 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale doivent donc continuer de faire l'objet d'un dialogue théologique ; nous espérons tous que la grâce de Dieu se servira de ce dialogue et qu'avec notre prière et la conversion de nos cœurs, elle nous permettra d'ac­ complir un jour, tous ensemble, ce que nous catholiques, nous croyons encore impossible aujourd'hui. 6. Les mariages mixtes sont de plus en plus nombreux en Suisse, et cette réalité est une de vos importantes préoccupations communes. Le ministère pastoral spécifique dont les couples mixtes ont besoin nécessite une collaboration régulière, efficace et confiante des Eglises. Les familles qui doivent supporter au cœur même de leur vie les con­ séquences douloureuses de nos séparations, mais aussi l'espérance et l'amour qui déjà nous rapprochent, ces familles-là ont droit à une attention prioritaire. J'imagine à quel point il peut être difficile et délicat, pour ceux qui sont chargés d'un ministère pastoral, de pré­ senter le visage à la fois exigeant et maternel de l'Eglise à des fiancés qui appartiennent à deux confessions différentes et qui, trop souvent, n'ont que des contacts très occasionnels avec elles. JSTe faudrait-il pas éviter de dire trop hâtivement qu'un mariage mixte est une « chance pour l'œcuménisme », quand on constate que beaucoup de foyers con­ cernés vivent ensuite dans l'indifférence religieuse, pour des raisons d'ailleurs très diverses? Comment soutenir en vérité les époux qui désirent l'un et l'autre rester fidèles à leur Eglise respective, éduquer leurs enfants dans la foi et apporter leur contribution au mouvement œcuménique, quand les situations de ces couples sont si variées, leur environnement paroissial parfois trop faible et un témoignage évangé­ lique exigeant si difficile dans une nation tranquille, riche et prospère? Ce sont des questions que vous vous posez souvent. Vous aimez à définir la communauté de travail des Eglises chrétiennes comme une (( communion provisoire en croissance ». De cette communion devrait surgir, sinon des solutions définitives, du moins des réponses dynami­ santes à ces questions.pastorales, réponses élaborées et mises en œuvre dans une collaboration commune, persévérante, audacieuse et confiante. 7. Chers frères et sœurs, vous allez rejoindre vos communautés en Suisse. Vous allez partager avec elles les espoirs qu'ont fait naître en vous les contacts que vous avez eus à Rome. Vous allez aussi expri­ mer peut-être votre déception ou votre insatisfaction sur tel ou tel point du contenu de vos échanges. Quoi qu'il en soit des résultats im­ médiats, je suis convaincu qu'il y a eu progrès œcuménique, car je Acta Ioannis Pauli Pp. II 643 partage pleinement la certitude que vous avez exprimée à la fin de votre déclaration commune du 6 mai 1986 : « Il y a progrès œcumé­ nique quand les cœurs se tournent ensemble vers Dieu, notre Père à tous, quand, dans l'amour de Jésus-Christ, des frères et des sœurs encore séparés se tournent les uns vers les autres et quand enfin on met son attente dans la promesse des dons de l'Esprit, qui atteste la fidélité de Dieu ». XIII Ad eos qui generali capitulo Instituti Caritatis interfuerunt coram ad­ missos.* Carissimi Sacerdoti dell'Istituto della Carità! 1. È per me motivo di gioia accogliervi in occasione del Capitolo Generale speciale, che state celebrando a Roma, in questa città che fu tanto cara al vostro Fondatore, il quale — come ben sapete — in occasione dell'approvazione dell'Istituto della Carità volle pronun­ ciare, insieme con i primi suoi Confratelli, il voto di assoluta obbe­ dienza al Papa, presso le Catacombe di San Sebastiano. Con tanto affetto, dunque, porgo il mio saluto a voi tutti, perché questa stessa Udienza attesta che l'originaria « nota » di fedeltà al Successore di Pietro non è venuta meno nella vostra Congregazione. Saluto il Superiore Generale, il Padre Giovanni Battista Zantedeschi e i suoi collaboratori, ed estendo il mio pensiero a tutti i membri del­ l'Istituto residenti nei vari Paesi ed operanti nelle missioni, nei collegi, nelle parrocchie, negli istituti di rieducazione e di assistenza. Le vostre molteplici opere corrispondono veramente a quel concetto di carità « universale », di carità tanto ampia quanto il bene, che stava partico­ larmente a cuore al Servo di Dio Antonio Rosmini. 2. Ricordo volentieri le parole con cui il Pontefice Gregorio XVI tracciò di suo pugno sul testo delle Costituzioni il programma della vostra Famiglia religiosa. Egli elogiò il Fondatore per le sue doti, per la conoscenza delle cose divine e umane, per le virtù e per l'amore e fedeltà ammirevoli verso la religione cattolica e la Santa Sède, scri­ vendo che (( nel fondare l'Istituto della Carità a questo principalmente intese, che la carità di Cristo sempre più si diffondesse e unisse tutti, * Die 10 m. Novembris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 644 ehe nella Chiesa raccogliesse frutti sempre più abbondanti, e i popoli fossero portati all'amore di Dio e dei fratelli con sempre maggior fervore ».* Secondo questa prospettiva voi avete lavorato e lavorate tuttora, prediligendo nella Chiesa una forma di servizio umile e quasi nascosto, secondo l'invito del Fondatore, il quale raccomandava ai suoi discepoli di non prendere mai nella Chiesa « il ruolo di maestri », ma di sotto­ mettersi (( umili in ogni cosa ai maestri e giudici stabiliti da Gesù Salvatore, i pastori della Chiesa » . Desidero incoraggiare questo ge­ neroso stile di servizio ed auspico che il presente Capitolo confermi in voi lo zelo di corrispondere al carisma tipico dell'Istituto. 2 3. È a tutti noto l'impegno per un intenso lavoro intellettuale che fu proprio di Rosmini, tutto proteso a far conoscere il Vangelo. Il suo animo era particolarmente sensibile al grande problema dell'armonia tra fede e ragione, ed egli volle prestare attenzione ai pensatori più rinomati nella sua epoca — allora, come oggi, si parlava di nuovo momento della storia e del pensiero — per ricercare i modi sempre più adatti di comunicare la dottrina cristiana agli uomini, specialmente al mondo della cultura e del sapere, favorendo un conveniente aggior­ namento del linguaggio e del dialogo. Sapete bene come su questa testimonianza e su questo stile di vita dell'uomo di pensiero si sia oggi ravvivato l'interesse per il pensiero di Rosmini. Uomini di cultura e di studio, ecclesiastici o laici, desiderano accostarsi ai suoi scritti per ritrovare le ragioni supreme del sapere, alla luce del suo esempio di credente e di filosofo, apprezzando il suo modo di accostarsi a Dio attraverso la scienza e la filosofia, ricono­ scendo l'opportunità della sua ricerca al fine di confermare il valore delle verità di fede e del messaggio cristiano sull'uomo e sul suo ruolo nel mondo. Vi esorto a continuare questa missione, specialmente nelle Scuole da voi dirette e nei ben noti Centri di studio di Stresa, di Rovereto e di Durham. Sappiate corrispondere alla nobile funzione ecclesiale che Vi è affidata, operando con coraggio e discernimento sicuro, per raggiun­ gere chiarezza nell'identificare i valori autentici ed esprimere, nello stesso tempo, fermezza e coraggio, quando occorre mettere in guardia i giovani contro le ideologie inconciliabili con la fede, anche se esse 1 Cf. Pagine di una vita - Note Biografiche su Antonio Rosmini, p. 150. 2 Cost., 522. Rovereto, 1987, Acta Ioannis Pauli Pp. II 645 possono esercitare una certa suggestione e quasi un fascino persino negli spiriti migliori. Così potrete confermare che l'ammirazione crescente e l'interesse verso la figura di Antonio Rosmini e il suo pensiero suscitano in voi l'esigenza di mettere in risalto le sue virtù, la sua statura morale e spirituale nelle singolari prove che lo afflissero in vita. Sono proprio tali prove che han testimoniato e maturato la santità della sua vita; proprio così egli vi ha insegnato come si ama la Chiesa, come si la­ vora per la Chiesa, come si può e si deve soffrire per il suo vero bene. Ricordate sempre le sue parole : « Il Cristiano dovrà nutrire in se stesso un affetto, un attaccamento, ed un rispetto senza limite alcuno per la Santa Sede del Pontefice Romano; senza limite alcuno dovrà amare e procacciare la vera e santa gloria, l'onoranza e la prosperità di questa parte essenziale dell'immacolata sposa di Gesù Cristo » . 3 4. Mi piace affidare i lavori della presente vostra assemblea alla protezione della Vergine Addolorata, sapendo che la sua immagine fu particolarmente amata dal Rosmini : a Lei egli volle affidare i suoi figli spirituali. Sappiate meditare, dunque, questa « nuova maternità di Maria » verso tutti gli uomini, generata dalla fede e frutto del nuovo amore che maturò in Lei definitivamente ai piedi della Croce, mediante la sua partecipazione all'amore redentivo del Figlio, ed alla luce di tale esempio sappiate camminare per le vie che lo Spirito Santo suggerirà al vostro spirito. Con tali voti imparto di cuore a voi qui presenti ed all'intera Fa­ miglia rosminiana una speciale Benedizione Apostolica. 4 XIV Ad eos qui conventui, Romae habito, de curatione medica senum inter­ fuerunt coram admissos.* Illustri Signori, 1. A voi il mio saluto deferente e cordiale. incontro; esso mi consente di avvicinare ancora lificati maestri della Medicina, qui convenuti per sta Conferenza Internazionale, che il Pontificio 3 Massime di Perfezione cristiana - 4 Cf. Opere di Antonio Rosmini, Enc. Redemptoris Mater, n. 23. * Die 11 m. Novembris a. 1988. Sono lieto di questo una volta tanti qua­ prender parte a que­ Consiglio per la Pavoi. 49, p. 43. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 646 storale degli Operatori Sanitari ha opportunamente promosso sul tema «Longevità e qualità della v i t a » . L'argomento si rivela quanto mai attuale alla luce dei modificati rapporti percentuali tra le varie fasce di età della popolazione mon­ diale. Oggi, in realtà,-si registra in tutto il mondo un costante aumento del numero degli anziani : ciò comporta da parte di tutti un maggiore impegno etico, morale, politico, sociale ed organizzativo, affinché siano ad essi garantite adeguata sicurezza ed efìicace assistenza. Non è in questione soltanto il mondo della medicina, il cui com­ pito è di rendere possibile il benessere di questa particolare età della vita prevenendo le malattie e promovendo quanto è attuabile per assi­ curare P autosufficienza dell'anziano, in causa sono anche la famiglia e le strutture della comunità, a cui spetta di adoperarsi perché l'anziano possa continuare ad esprimersi, come elemento attivo, inserito nel pro­ prio contesto familiare e sociale. Soltanto l'impegno solidale di tutti potrà consentire all'anziano di ottenere il doveroso riconoscimento della sua presenza attiva nella società. Se, infatti, per la sua dimensione, è moderno il problema della valorizzazione della terza età, antica è l'intuizione della legittimità del desiderio delle persone anziane di con­ tinuare ad essere inserite costruttivamente nella vita, non soltanto fa­ miliare ma individuale e associata. Tale desiderio trova il suo riscontro nel grave obbligo morale, av­ vertito dalla coscienza di ogni uomo e sancito pure nella Sacra Scrit­ tura, di offrire adeguata assistenza alle persone anziane. Tra i coman­ damenti del Decalogo ve n'è uno che stabilisce : « Onora tuo padre e tua madre come il Signore Dio tuo ti ha comandato »- La Bibbia non richiama soltanto il rispetto e l'obbedienza dovuta ai genitori, ma an­ che l'obbligo di giustizia di assisterli e curarli quando essi non siano più in grado di provvedere a se stessi : « Ricorda che essi ti hanno ge­ nerato ; che darai loro in cambio di quanto ti hanno dato? » . 1 2 2. I grandi mutamenti sociali e culturali dell'ultimo cinquantennio, connessi col progresso tecnologico, a sua volta frutto di uno straordi­ nario sviluppo nel campo delle scienze, hanno profondamente modifi­ cato i rapporti tra le generazioni. Nei Paesi in via di sviluppo le cul­ ture locali hanno conservato più saldi legami con la tradizione e più stabile il ruolo dell'anziano, considerato espressione dell'unità fami1 Dt 5, 16. 2 Sir 7, 28. Acta Ioannis Pauli Pp. II 647 liare. Ma nelle Nazioni industrializzate l'evoluzione è stata tanto ra­ pida e incisiva, da trasformare profondamente il contesto sociale fon­ dato sulla famiglia patriarcale : la situazione delle persone anziane ne ha risentito vivacemente il contraccolpo. Contemporaneamente, l'igiene maggiormente seguita, la medicina preventiva, i farmaci moderni, una migliore e più adeguata alimenta­ zione, hanno elevato in tali Nazioni, in meno di un secolo, la vita me­ dia dell'uomo di circa trent'anni. Di qui il notevole incremento per­ centuale degli anziani. Tale aumento pone una serie di problemi di ordine strutturale ed economico, ai quali la società fatica a rispondere. 3. Sociologi e medici distinguono due categorie di anziani, gli auto­ sufficienti e quelli che non lo sono, evitando tuttavia di considerare fattore discriminante la sola sufficienza motoria, dal momento che non pochi anziani affetti da non-autosufficienza motoria godono di pieno equilibrio psichico e di vivace lucidità mentale. Come è ovvio, se mi­ nori sono i problemi della prima categoria, più gravi ed urgenti sono quelli posti dai non-autosufficienti, ai quali deve essere procurata una assistenza sicura, dignitosa, specifica. Di questi problemi la presente Conferenza Internazionale intende farsi carico, sottolineando lo stretto nesso che deve essere mantenuto tra longevità e qualità della vita. Non basta, infatti, assicurare il sod­ disfacimento dei bisogni primari connessi con la longevità : occorre anche tener conto delle esigenze poste dalla dignità personale dell'an­ ziano, mettendo a sua disposizione quell'insieme di provvidenze, che gli consentano di condurre un'esistenza accompagnata da una attività idonea all'età. Solo un adeguato impegno delle energie fisiche e psichi­ che, infatti, potrà salvaguardare in lui una solida coscienza di sé ed una costruttiva volontà di vivere. Dipenderà pertanto dalla qualità della vita che si riuscirà ad assicurare all'anziano, se meno netta sarà la distinzione tra le diverse età e se potrà addirittura configurarsi la prospettiva di una vita in qualche modo senza età. 4. Di fatto, oggi, il rifiuto del modello familiare patriarcale, specie nei Paesi ricchi, ha favorito il crescente fenomeno dell'affidamento del­ l'anziano alle strutture pubbliche o private, le quali, nonostante i buoni intendimenti, in genere non sono in grado di aiutarlo totalmente a superare la barriera dell'isolamento psicologico e soprattutto dell'emar­ ginazione familiare, privandolo del calore della famiglia, dell'interesse per la società, dell'amore alla vita. Occorre perciò creare strutture di Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 648 Officiale accoglienza che tengano sempre maggiormente conto di queste esigenze psicologiche e spirituali dell'essere umano, dalle quali dipende in mi­ sura determinante la « qualità della vita » di chi è giunto a tale stadio. Ciò potrà offrire una soluzione « umana » all'anziano che non abbia una propria famiglia su cui far conto o che non sia in grado di autor gestirsi o che, comunque, liberamente desideri avvalersi di una di tali strutture, ritenendola confacente alla propria situazione. Bisogna, tuttavia, affermare con forza che non è quella la soluzione ideale. L'obiettivo verso cui ci si deve orientare è che l'anziano possa restare nella sua casa, contando eventualmente su adeguate forme di assistenza domiciliare. In ciò, all'impegno pubblico potrà affiancarsi l'azione del volontariato, con l'apporto delle iniziative ispirate dagli insegnamenti della Chiesa cattolica, come anche da quelli di altri mo­ vimenti religiosi e umanitari, meritevoli di rispetto e di gratitudine. 5. Per l'attuazione di un simile orientamento, la cui indole non è solo tecnica ma morale e sociale, è necessario richiamarsi ad alcuni fondamentali valori — quali la sacralità della vita umana, la dignità della persona, l'intangibilità della sua libertà — che sono inscritti nella coscienza di ciascuno e costituiscono le strutture portanti di ogni autentica civiltà. Nel caso dell'anziano, poi, il pensiero deve andare anche al debito di riconoscenza che la società ha verso di lui per quanto egli ha fatto a vantaggio del bene comune durante gli anni di attività. Questi valori acquistano una particolare ricchezza di contenuto nella luce della rivelazione biblica, che presenta l'essere umano come fatto ad immagine e somiglianza di Dio e raccomanda : « Figlio, soccorri tuo padre nella vecchiaia, non contristarlo durante la sua vita. Anche se perdesse il senno compatiscilo ... perché la pietà verso il padre non sarà dimenticata » . 3 4 6. Il progresso scientifico degli anni recenti ha compiuto sostanziali progressi nel campo della terapia di patologie caratteristiche dell'età avanzata. In base alle attuali acquisizioni, oggi è possibile prevenire o almeno ritardare l'insorgenza di alcuni di tali fenomeni provvedendo ad un adeguato e orientato invecchiamento, nel quale hanno parte anche fattori esterni come l'alimentazione, l'ambiente, l'educazione sa­ nitaria, l'igiene. 3 Cf. Oen 1, 26. 4 Sir 3, 12-14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 649 Vi sono però altri fenomeni patologici, nei confronti dei quali le cognizioni attualmente disponibili sono ancora insufficienti per pro­ grammare un'azione preventiva e curativa. Ciò pone ai cultori di que­ sto settore della medicina il dovere di un rinnovato impegno per acqui­ sire più precise conoscenze circa l'eziologia di tali forme morbose e la loro cura adeguata. Non posso però non richiamare l'attenzione di tutti sulla necessità che l'impegno comune non si esaurisca nella ricerca di farmaci sempre più sofisticati e costosi a vantaggio praticamente solo degli anziani dei Paesi ricchi. Occorre che lo sforzo delle Nazioni sviluppate si volga anche a quelle vaste zone del mondo in cui, nonostante il permanere di una ammirevole solidarietà familiare, la povertà endemica, le ma­ lattie, l'insufficienza dei mezzi, la carenza delle strutture, i condizio­ namenti psicologici, abbreviano drammaticamente la vita di tanti fra­ telli, facendo della longevità un improbabile traguardo. Se, infatti, l'adoperarsi per una longevità qualitativamente apprezzabile è impegno doveroso della scienza e della tecnologia, non lo è meno sforzarsi perché ad ogni uomo sia assicurata una parabola vitale che lo conduca dal concepimento al naturale tramonto, non anticipato né compromesso da condizioni di vita subumane. I Paesi ricchi non devono perciò di­ menticarsi dei Paesi meno fortunati nei quali, a causa dell'elevata popolazione, soltanto a pochi è garantita un'idonea assistenza. Le grandi industrie farmaceutiche, attraverso una politica umanitaria dei rispettivi Stati, non dovrebbero far mancare a questi Paesi quei farmaci, dolorosamente chiamati « orfani », che, non più necessari dove maggiore è il benessere, possono risultare decisivi in vastissime aree del mondo. Dobbiamo essere grati a coloro che in questo campo stanno avviando iniziative concrete e disinteressate. 7. Illustri Signori, lo stretto rapporto che nel tema stesso della vo­ stra Conferenza avete giustamente posto tra longevità e qualità della vita lascia intendere Che dovrebbe considerarsi una inadeguata con­ quista l'aumento percentuale della aspettativa di vita, se la qualità dell'esistenza non procedesse di pari passo. Tuttavia, per perseguire efficacemente un tale obiettivo è necessario coinvolgere l'intero corpo sociale, affinché maturi una nuova sensibilità nei confronti di questo problema. Alla medicina preventiva e curativa deve accompagnarsi un'azione a largo raggio che preveda istituzioni e strutture in grado di aprire agli anziani i settori della cultura, dell'istruzione, delle più 42 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 650 Officiale varie attività. La possibilità di continuare a coltivare interessi stimo­ lanti e a svolgere attività utili fa sì che l'anziano non solo si senta vivo, ma anche contento di esserlo. Ogni nuovo giorno di vita gli ap­ parirà allora nella sua luce vera : quella di un dono della provvidenza sempre amorevole di Dio. Il contributo che voi, scienziati, medici, ricercatori, studiosi, potete recare al perseguimento di questo obiettivo resta, comunque, premi­ nente. A voi, perciò, mi rivolgo per esortarvi ad orientare il vostro im­ pegno con rinnovato slancio verso la salvaguardia, la difesa e la pro­ mozione dell'intera personalità dell'uomo in età avanzata, affinché al declino naturale delle energie fìsiche non s'accompagni il degrado delle capacità psichiche e intellettuali che, proprio nella persona an­ ziana, possono attingere le prerogative della piena maturità e della saggezza. Dice infatti la Scrittura : « Corona magnifica è la canizie ed essa si trova sulla via della giustizia )). 5 Porsi al servizio della persona anziana significa rendersi beneme­ riti verso la vita di tutti, perché significa render possibile quel pieno esplicarsi delle potenzialità dell'uomo che, per essere peculiari di cia­ scuna età della vita, tutta l'arricchiscono per il bene di tutti. Qui sta la grandezza del vostro impegno, illustri Signori, qui la sua nobiltà ed insostituibilità. Possa esso contribuire a rendere sempre più vera la parola del Salmo : (( Nella vecchiaia daranno ancora frutti, saranno vegeti e rigogliosi, per annunziare quanto è retto il Signore » . 6 Con questo augurio invoco su di voi e sui vostri lavori la divina assistenza, in pegno della quale vi imparto di cuore la mia Benedizione. XV Ad eos qui plenario coetui interfuerunt Pontificiae Commissionis Codici Iuris Canonici Orientalis recognoscendo, coram admissos.* 1. Con viva gioia vi rivolgo il mio saluto, venerati Fratelli, che prendete parte all'Assemblea plenaria della Pontificia Commissione per la revisione del Codice di Diritto Canonico Orientale. Lo faccio tanto più volentieri in quanto mi vedo circondato dai massimi rappre5 Pr 16, 31. 6 Sai 91 [92], 15 s. * Die 12 m. Novembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 651 sentanti di quelle Chiese i cui (( instituta, ritus liturgicos, traditiones ecclesiasticas atque vitae christianae disciplinam Ecclesia Catholica magni facit », come s'esprime l'importante Decreto Conciliare « Sulle Chiese Orientali Cattoliche »- In esse, infatti, « utpote veneranda an­ tiquitate praeclaris, elucet ea quae ab Apostolis per Patres est tradi­ tio, quaeque partem constituit divinitus revelati atque indivisi univer­ sae Ecclesiae patrimonii » . Tali Chiese, benché diversificate tra di loro (( ritibus, ut aiunt, nempe liturgia, ecclesiastica disciplina et patrimo­ nio spirituali )), formano una « mirabilis communio », di modo che la (( varietas in Ecclesia nedum eiusdem noceat unitati, eam potius de­ claret » , in quanto si tratta di una (( in unum conspirans varietas » che « indivisae Ecclesiae Catholicitatem luculentius demonstrat » . 1 2 3 4 5 Tale « varietas » si rispecchia felicemente nel Collegio dei Membri di questa Commissione fin dal suo inizio, per espresso Volere di Papa Paolo VI di venerata memoria. È per me motivo di gioia accogliervi oggi nella mia casa e dare a ciascuno il bacio della pace nella comu­ nione di « un solo Signore, una sola fede, un solo battesimo, un solo Dio Padre di tutti, che è al di sopra di tutti, agisce per mezzo di tutti ed è presente in tutti » . 6 Il Successore di Pietro, il Vescovo della Chiesa di Roma che « pre­ siede alla carità », come si esprime sant'Ignazio di Antiochia, si trova con gioia in mezzo a coloro che presiedono le antiche Chiese patriar­ cali, che la Costituzione Lumen gentium presenta in questi termini : (( Divina autem Providentia factum est ut variae variis in locis ab Apostolis eorumque successoribus institutae Ecclesiae decursu tempo­ rum in plures coaluerint coetus, organice coniunctos, qui, salva fidei unitate et unica constitutione universalis Ecclesiae, gaudent propria disciplina, proprio liturgico usu, theologico spiritualique patrimonio. Inter quas aliquae, notatim antiquae Patriarchales Ecclesiae, veluti matrices fidei, alias pepererunt quasi filias, quibuscum arctiore vinculo caritatis in vita sacramentali atque in mutua iurium et officiorum reve­ rentia ad nostra usque tempora connectuntur » . 1 2 Orientalium Ecclesiarum, IUd. 3 IUd., 3. 4 IUd., 2. 5 Lumen gentium, 6 Ef 4, 5. 7 Lumen gentium, 23. 23. 1. 7 652 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 2. Pertanto, mi compiaccio di rinnovare un fraterno e cordiale ben­ venuto prima di tutto alle loro Beatitudini i Patriarchi qui presenti, all'Arcivescovo Maggiore e poi ai Metropoliti, Arcivescovi e Vescovi, uniti con loro nello stesso Collegio dei Membri di questa Commissione. Nelle loro persone saluto ed abbraccio i fedeli delle Chiese affidate alla loro sollecitudine pastorale. Saluto altresì i Cardinali e Vescovi di Curia, presenti a questo in­ contro e li ringrazio per la collaborazione che mi prestano, secondo le rispettive competenze, nel disimpegno della mia responsabilità pa­ storale verso le Chiese Orientali. Sono grato dal profondo del cuore a Dio onnipotente, Padre nostro, da cui (( discende ogni dono perfetto », per averci concesso di radunarci insieme nel nome di Nostro Signore Gesù Cristo e sotto la protezione della (( Theotokos », la Beatissima Vergine Maria. Devo sottolineare che gli ultimi passi decisivi per la convocazione di questa Assemblea sono stati fatti sotto la speciale protezione di Maria Santissima durante l'Anno Mariano. Mi ricordo che nel rice­ vere, il giorno 29 gennaio di quest'anno, il Vice Presidente della Commissione, Monsignor Emilio Eid e il Segretario di essa, P. Ivan Zuzek, S.I., dissi che la futura Assemblea Plenaria dei Membri di questa Commissione, pur riunendosi ad Anno Mariano ormai concluso, si sarebbe potuta considerare come una continuazione di esso. La (( Theotokos » stessa presieda questa Assemblea con la sua materna pre­ senza, come avvenne nel Cenacolo, nel giorno di Pentecoste. Tutto si faccia sotto il suo materno sguardo, sotto la sua guida e protezione. Le lodi innalzate alla nostra Madre celeste durante l'Anno Ma­ riano qui a Roma nei riti orientali di tutte le cinque tradizioni — Ales­ sandrina, Antiochena, Armena, Caldea e Costantinopolitana — siano propiziatrici per la buona riuscita dei vostri lavori. Sei volte, durante tale Anno, ci siamo raccolti in devota preghiera con molti di voi di­ nanzi alla icona della Madre di Dio e sono stati momenti indimenti­ cabili di grande consolazione. 3. La regolamentazione della disciplina canonica ha sempre susci­ tato la costante cura della Chiesa, fin dai primi Concili ecumenici te­ nuti in Oriente. Quando si intensificarono i contatti con le venerate Chiese orientali nella piena comunione con la Sede Apostolica Romana, divenne anche più intensa la sollecitudine per una codificazione relativa alle singole Chiese orientali. Acta Ioannis Pauli Pp. II 653 Fu a partire dal Concilio Vaticano I che si pensò ad una codifica­ zione canonica comune. Allora, oltre alle suppliche esplicite di avere un Codice per tutta la Chiesa latina, come consta dalla « Praefatio » del (( Codex Iuris Canonici » promulgato nel 1917, furono espressi anche i primi voti di avere un Codice di Diritto Canonico per le Chiese orien­ tali, « un codice autorevole, completo e generale » . 8 Da allora sono passati quasi 120 anni e molte furono le vicissitu­ dini e diflìcoltà che si dovettero superare per avviare e far progredire i lavori di redazione del desiderato Codice comune a tutte le Chiese orientali. La celebrazione del Concilio Ecumenico Vaticano I I , con la grandiosa opera di aggiornamento di tutta la disciplina canonica della Chiesa che l'accompagnò, impose una nuova pausa di riflessione. A Concilio concluso, il mio predecessore di beata memoria Paolo V I , isti­ tuì l'attuale Commissione nel 1972 con il compito di preparare « la ri­ forma del "Codex Iuris Canonici Orientalis" sia nelle parti già pubbli­ cate... sia nelle restanti parti, già ultimate, ma non ancora pubblicate )), come fu comunicato al Cardinale Presidente della Commissione il 10 giugno dello stesso anno. Il medesimo Pontefice volle sottolineare 11 carattere orientale della Commissione nella sua Allocuzione alla prima Assemblea Plenaria, il 18 marzo 1974, con le seguenti parole : « Constitutio autem ac forma huius Nostrae Commissionis in tuto ponit, quantum fieri potest, eius orientalem indolem, cum ex Ecclesiarum multiplicitate constet confirmat cupere Nos ut Orientales ipsi Codicem conficiant : qui Codex ad eam caritatem perducet, qua fiet ut in ho­ dierno mundo magis magisque ipsorum Ecclesiae floreant et novo ro­ bore apostolico concreditum sibi munus absolvant » . 9 Nella stessa Allocuzione di Paolo VI furono autorevolmente deli­ neate le linee maestre da seguire nell'arduo lavoro di aggiornamento della disciplina canonica orientale, tuttora valide come « Magna Charta » della Commissione. Tra le massime espresse da Paolo VI voglio riferirmi in particolare a quanto fu detto circa la « duplex cura, servandae scilicet congruentiae sive cum Concilio Vaticano II sive cum Orientis traditione », di modo che la revisione dei Codice orien­ tale venisse fatta « secundum mentem Patrum Concilii Vaticani II atque germanam orientalem traditionem ». Con queste parole furono chiaramente definite le competenze della Commissione che, nel suo 8 Congressus VI Commissionis orientalis, 4 Decembris 1868: » AAS 66 (1974) 246-247. Mansi, t. 49, col. 1012. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 654 Officiale lavoro, doveva attenersi a quanto stabilito dal Concilio Vaticano II e nel contempo alle genuine tradizioni orientali, che lo stesso Concilio voleva « salvae et integrae » , ammettendo solo i cambiamenti neces­ sari « ratione proprii et organici progressus » delle Chiese orientali. 10 11 In particolare per quanto riguarda gli <( iura et privilegia » dei Patriarchi, è necessario tenere presente che il Concilio Vaticano II vuole che essi « instaurentur iuxta antiquas traditiones uniuscuiusque Ecclesiae et Synodorum Oecumenicarum decreta », richiamandosi in una apposita nota a vari Concili ecumenici, ad iniziare dal can. 6 del primo Concilio di Nicea e dichiarando che questi « iura et privilegia sunt illa, quae tempore unionis Orientis et Occidentis viguerunt, etsi ad hodiernas conditiones aliquantum aptanda sint » . 12 Pertanto, anche in questa Assemblea Plenaria, nel vagliare le singole proposte è dove­ roso attenersi ai dettami dei Concili Ecumenici, specialmente del Con­ cilio Vaticano II, in primo luogo a quanto esso ha espressamente san­ cito nella Costituzione dogmatica Lumen gentium, nel decreto Unitatis redintegratio e nel decreto Orientalium Ecclesiarum. In altra materia particolarmente attuale, cioè quella dei diritti dei coniugi, i Padri non mancheranno di considerare l'opportunità di dare il giusto rilievo al principio evangelico della « reciproca sottomissione dei coniugi nel timore di Cristo », in modo che tale principio, anche grazie ad un'appropriata legislazione, riesca a (( farsi strada nei cuori, nelle coscienze, nel comportamento e nei costumi » . 13 4. Quando, all'inizio del mio ministero sulla Cattedra di Pietro, visitai gli uffici della Commissione e fui informato da Monsignor Mi­ roslav Marusyn, allora Vice Presidente, circa lo svolgimento dei lavori della Commissione, mi rallegrai profondamente del progresso fatto. Si era allora alla fine della cosiddetta prima fase dei lavori relativa alla stesura degli schemi delle varie sezioni del progettato Codice, la fase indubbiamente più difficile, in cui si impegnarono, con generosa dedi­ zione, i diversi « Coetus studiorum » costituiti dai Consultori della Commissione. In seguito, nella seconda fase dei lavori, la cosiddetta (( denua recognitio » dei primi schemi, tutta la Gerarchia delle Chiese orientali diede la sua efficace collaborazione, insieme con altri Organi 10 Orientalium 11 IUd., 6. Ecclesiarum, 12 IUd., 9. 13 Lett. Ap. Mulieris dignitatem, 24, 4. 2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 655 di Consultazione, tra i quali i Dicasteri delia Curia Romana, le Unioni dei Superiori Religiosi, le Università ecclesiastiche di Roma ed alcune altre che hanno cattedre o settori specializzati di teologia e di diritto canonico orientale. A tutti va un contributo di meritata riconoscenza. È inoltre gradito costatare che quanto si è detto per il « Codex Iuris Canonici » della Chiesa latina alla sua promulgazione, si sta verifi­ cando per il Codice Orientale, cioè che esso si sta elaborando in <( spi­ ritu insigniter collegiali )> e in modo palese a tutti con la pubblicazione dei singoli schemi nel periodico della Commissione, Nuntia. Promulgato il (( Codex Iuris Canonici )) per la Chiesa latina al­ l'inizio del 1983, si è fatta sempre più pressante la necessità di com­ pletare l'aggiornamento della disciplina canonica della Chiesa uni­ versale. A questo fine si sono fatti appropriati passi per dare un impulso particolare ai lavori della Commissione per la revisione del Codice di Diritto Canonico Orientale e di quella incaricata della revi­ sione della Costituzione Apostolica Regimini Ecclesiae universae, ri­ guardante la Curia Romana. Con la promulgazione della Costituzione Apostolica Pastor bonus, il giorno 28 giugno di quest'anno, è terminato il lavoro di quest'ul­ tima Commissione, a completamento non solo del « Codex Iuris Ca­ nonici » della Chiesa latina, ma anche del Codice delle Chiese orien­ tali, in quanto si tratta di una legge riguardante la Chiesa universale. È naturale quindi che questa Costituzione Apostolica venga pubbli­ cata nelle edizioni ufficiali di entrambi i Codici. Per quanto riguarda il Codice orientale, tuttavia, non si è ancora arrivati in porto. È però necessario che la Chiesa universale respiri pienamente con « entrambi i polmoni », di Oriente e d'Occidente, e viva tutta intera nella « tranquillitas ordinis » e che anche le Chiese orientali abbiano un Codice che « talem gignat ordinem in ecclesiali societate, qui, praecipuas tribuens partes amori, gratiae atque cha­ rismatibus, eodem tempore faciliorem reddat ordinatam eorum pro­ gressionem in vita ecclesialis societatis, sive etiam singulorum homi­ num, qui ad illam pertinent », come ho scritto nel promulgare il « Codex Iuris Canonici » per la Chiesa latina. Per dare un maggiore impulso ai lavori della Commissione per la Revisione del Codice di Diritto Canonico Orientale, ho voluto espri­ mere, nell'Allocuzione conclusiva della Seconda Assemblea straordi­ naria del Sinodo dei Vescovi del 1985, l'auspicio « celeriter perficiendi Codicem Iuris Canonici pro Ecclesiis Orientalibus secundum tradi- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 656 Officiale tionem earundem Ecclesiarum et normas Concilii Vaticani II )). 14 Alio stesso fine e per mettere in rilievo l'importanza del nuovo Codice per la vita e la missione delle Chiese Orientali, nell'Allocuzione alla Curia Romana del 28 giugno 1986, ho indicato come uno dei tre com­ piti specifici prioritari quello che « in un tempo abbastanza breve sia dato alle venerate Chiese d'Oriente un Codice nel quale possano rico­ noscere non solo le loro tradizioni e discipline, ma anche e soprat­ tutto il loro ruolo e la loro missione nel futuro della Chiesa Uni­ versale e nell'ampliamento della dimensione del Regno di Cristo Pantocrator » . 15 Ho rilevato con piacere la prontezza della Commissione a rispon­ dere a questo appello, quando mi è stato consegnato, il 30 ottobre 1986, da Monsignor Emilio Eid, Vice Presidente della Commissione, 10 (( Schema Codicis Iuris Canonici Orientalis » con la preghiera di poterlo inviare, come prescritto dall'iter della Commissione, al vostro esame, Membri della Commissione, possibilmente con la data del 17 ottobre, festa di sant'Ignazio, Vescovo di Antiochia e Padre della Chiesa. Volentieri ho dato il mio assenso ad entrambi i desideri. Mi sono ancor più compiaciuto quando ho appreso nell'udienza concessa al Vice Presidente e al Segretario della Commissione il 29 gennaio di quest'anno, che, essendo state ricevute le vostre osservazioni allo Schema ed essendo state vagliate da un apposito « Coetus de expen­ sione observationum », si era pronti per procedere alla convocazione di questa Assemblea Plenaria e che vi era una fondata speranza che 11 compito affidato alla Commissione potesse essere assolto definitiva­ mente col presentarmi un « Codex » sotto ogni aspetto degno di essere promulgato come Codice Comune di tutte le Chiese Orientali Catto­ liche, (( vehiculum caritatis » per la « salus animarum » di tutti i fedeli appartenenti a tali Chiese. Con questo auspicio e anidando di nuovo i lavori di questa Assem­ blea alla Beatissima Vergine Maria, la « Theotokos », Madre di Dio e Madre nostra, vi invito a procedere nel cammino tracciato « in no­ mine Domini » e con la mia Benedizione. 14 AAS 78 (1986) 435. 15 AAS 79 (1987) 196. Acta Ioannis Pauli Pp. II 657 XVI Ad exc.mum virum Horatium Reginaldum Monday Jr., Gambiae Le­ gatum.* Mr Ambassador, I am pleased to welcome you today and to accept the Letters of Credence by which His Excellency Alhaji Sir Dawda Kairaba Jawara, President of the Republic of The Gambia, has accredited you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary to the Holy See. The greetings and good wishes which you have conveyed on his behalf are very much appreciated and I would ask you to assure His Excel­ lency of my prayers for his well-being and for the welfare of ali the people of your country. As Your Excellency has said, the relations between The Gambia and the Holy See are characterized by cordiality and mutuai respect, for we have a common concern for the promotion of peace, justice and freedom. It is my hope that during your mission the links between us will be further strengthened, and that the contribution which the Catholic Church is making to the integral development of your country can be increased. It is with satisfaction that I note your référence to the fact that the Church played a significant role in the advancement of The Gambia as a nation state even before the ad ven t of Independence in 1965. Beginning with the activity of the first missionaries who carne among your people, the Church has tried to serve as a leaven for the trans­ formation of society. As you are aware, the Church views her con­ tribution in this sphère as an essentia! part of her religious mission. She considers that her initiatives in sponsoring relief programmes and her efforts to improve the quality of life are in fulfilment of her responsibilities towards God and neighbour. She likewise holds that there should be no opposition between professional and social activi­ t é s on the one hand and religious life on the other. 1 2 The Church's contribution to the development of your country has been guaranteed by your Government's protection of the precious right to religious freedom. Concerning this fundamental human * Die 14 m. Novembris a. 1988. 1 Of. Gaudium et spes, 42. 2 Cf. ibid., 43. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 658 right, I observed in my Message for this year's World Day of Peace : "The civil and social right to religious freedom, inasmuch as it touches the most intimate sphère of the spirit, is a point of référence of the other fundamental rights and in some way becomes a measure of them... The State cannot claim authority, direct or indirect, over a person's religious convictions. It cannot arrogate to itself the right to impose or to impede the profession or public practice of religion by a person or a community". 3 Your Excellency refers to the pioneering role of the Church in the field of éducation as one which has left an indelible mark on the history of your country. I am pleased to note, that the Catholic schools in The Gambia have made such a notable contribution and that they enjoy a réputation for excellence. The Church strives to pro vide a quality éducation which is imbued with the Christian Gospel. Through her schools she tries to promote the full development of the human person for the welfare of society. 4 I very much appreciate your kind words about the Church's continuing relief efforts in the région of the Sahel. These programmes are primarily agricultural and therefore concern the majority of your people, who live in rural areas. I am pleased to note that the establish­ ment of The John Paul II Foundation for the Sahel has greatly benefited the people of The Gambia as well as the other countries of the région. It is my hope that these programmes, by providing aid to drought victims and by funding special projects in the fight against désertification and its causes, will serve to maintain the peace and stability which are indeed a necessary condition for development. You mention that your Government has always welcomed the Holy See's ceaseless efforts on the international level at the service of peace and understanding amongst ail peoples and nations. As Your Excellency knows, these initiatives are based upon the fundamental dignity of every human person made in the image and likeness of God. The common dignity which we share as members of the human race demands that we should live in harmony and mutual respect, and that we should devote oursei ves to work for the common good. Peace­ ful coexistence will only be achieved when everyone is convinced of our universal brotherhood. 3 No. l. 4 Cf. Gravissimum educationis, 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 659 Mr Ambassador, as you begin your mission, I assure you of my prayers for the successful performance of your duties. The departments of the Holy See will always be ready to assist you in the fulfilment of your responsibilities. Upon yourself and upon the President, Government and people of The Gambia I invoke God's abundant blessings. XVII Ad eos qui plenario coetui Pontificiae Commissionis a Iustitia et Pace interfuerunt coram admissos.* Messieurs les Cardinaux, Chers Frères dans Vépiscopat, Mesdames, Messieurs, 1. Au cours du colloque auquel vous participez en ces jours sur le thème (( L'Eglise .et les Droits de l'Homme», vous avez souhaité rencontrer l'Evêque de Rome. C'est avec plaisir que je vous accueille ici, et je remercie Monsieur le Cardinal Etchegaray d'avoir évoqué l'esprit de ces journées en ouvrant notre entretien. Vos travaux portent sur un sujet que les événements continuent de rendre particulière­ ment actuel en de nombreuses régions du monde. Comme il s'agit des droits dont le libre exercice conditionne la paix dans le respect de la dignité de la personne humaine, l'Eglise ne cesse d'y être attentive et de contribuer positivement à leur défense. L'existence même de la Commission pontificale (( Iustitia et Pax » parmi les dicastères du Saint-Siège en est un signe éloquent. Je tiens à exprimer ma satisfaction pour l'initiative prise par la Commission, et je remercie toutes les personnalités qui ont bien voulu répondre à l'invitation qui leur était adressée et faire bénéficier vos échanges de leur haute qualification et de leur expérience dans les instances internationales directement attachées à la garantie des droits de l'homme. La réunion, aux côtés des membres de la Commission pontificale, de pasteurs, de théologiens, de philosophes, de juristes et de représentants des organismes ecclésiaux spécialisés, venus de dif­ férentes régions du monde, donne à votre recherche la largeur de vues que mérite votre thème. * Die 15 m. Novembris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 660 Officiale 2. Deux anniversaires marquants ont suscité l'initiative de votre colloque. Je suis heureux que vous preniez part à leur célébration en approfondissant leur portée. En effet, le Pape Jean XXIII publiait, il y a vingt-cinq ans, l'Encyclique Pacem in terris. Et voici quarante ans, l'Organisation des Nations Unies adoptait la Déclaration uni­ verselle des Droits de l'Homme. Les deux événements, vous le savez, ont entre eux des rapports réels à plusieurs titres. Mon prédécesseur Jean XXIII, alors qu'il venait d'ouvrir le deu­ xième Concile du Vatican, a voulu dire au monde, dans un ultime effort de son zèle pastoral, combien il était urgent de bâtir la paix sur des fondations humaines solides et combien l'Eglise catholique désirait participer à cette tâche concernant toute l'humanité. Il lan­ çait cet appel à un moment où la situation internationale avait connu de vives tensions : le développement des armements nucléaires donnait à certaines crises une gravité ressentie comme une menace dans le monde entier. En même temps, de nombreuses nations accédaient à l'indépendance, la croissance économique paraissait riche de promesses presque sans limites. Et pourtant l'inégalité dans la répartition des biens restait criante. La division entre l'Est et l'Ouest se durcissait. Les esprits étaient partagés entre l'optimisme provoqué par le déve­ loppement inouï des moyens techniques et économiques et la crainte de voir éclater des conflits catastrophiques, moins de vingt ans après la deuxième guerre mondiale. 3., Par un enseignement clair et convaincant, le Pape disait à tous « l e s hommes de bonne volonté» qu'il fallait faire la paix, et que l'on ne pouvait y parvenir que dans le respect des droits de l'homme, dans la vérité, la justice, la charité, la liberté. Il accueillait comme un signe positif l'effort d'entente qui avait abouti à la fondation de l'Organisation des Nations Unies et à la Déclaration universelle des Droits de l'Homme. Il manifestait l'accord de l'Eglise avec l'essen­ tiel de ce document, qui devait être un véritable pacte en faveur de tous les hommes, en commençant par les plus vulnérables et les plus menacés. Les Nations Unies avaient explicitement déclaré que (( la méconnaissance et le mépris des droits de l'homme ont conduit à des actes de barbarie qui révoltent la conscience de l'humanité »- 1 On avait voulu réagir aux dégradations de l'homme, au mépris de sa li1 Préambule de la Déclaration. Acta Ioannis Pauli Pp. II 661 berte et de sa conscience, qui avaient récemment entraîné les pires malheurs. Jean XXIII, reprenant notamment les grandes inspirations de Léon XIII et les appels des Papes contemporains des deux grands conflits mondiaux, a présenté une remarquable synthèse des fonde­ ments et des conditions de la paix qui a reçu un accueil exceptionnel bien au-delà des milieux catholiques. Le Concile Vatican II a pour­ suivi l'analyse, afin de mieux exprimer les préoccupations et les tâches de l'Eglise dans le monde de ce temps. Les voies ouvertes ainsi per­ mettaient aux chrétiens d'approfondir leur dialogue avec tous ceux qui cherchaient à consolider la paix dans le respect des aspirations essentielles de l'homme. 4. Un quart de siècle après le message de Jean XXIII et celui de Vatican II, si intensément approfondi par Paul V I , votre réflexion sera très utile pour faire le point et éclairer toujours plus vigoureuse­ ment un enseignement dont l'Eglise ressent l'urgence. Le Saint-Siège n'a pas manqué de s'exprimer au sujet des droits de l'homme, tant par son magistère propre que dans les enceintes internationales; j'ai eu moi-même l'occasion de le faire en de multiples circonstances, comme aux Nations Unies à New York et, il y a quelques semaines, devant la Cour et la Commission européennes des Droits de l'Homme à Strasbourg. L'accueil réservé à la réflexion chrétienne sur les droits de l'homme constitue un signe évident de la place considérable que les Organisations internationales et les Etats accordent à la garantie de ces droits. Mais nous savons bien que beaucoup de chemin reste à parcourir. Au cours de cette rencontre, nécessairement brève, je n'aborderai pas tous les thèmes que vous développez dans le cadre de vos jour­ nées de colloque. Je tiens à souligner cependant, comme en témoigne la diversité des participants réunis ici, le caractère universel des droits de l'homme et leur portée spirituelle. D'un continent à l'autre, d'un milieu culturel à l'autre, on prend conscience de ce bien com­ mun le plus précieux qu'est, au fond, l'homme lui-même. L'être hu­ main est tel parce que capable de liberté ; en vertu de la communauté de nature de tous les hommes, chaque société et toutes ensemble peuvent créer les conditions de l'exercice du droit fondamental que nous appelons liberté religieuse. Elles en ont le devoir, car la grandeur de tout homme vient de la prédilection dont Dieu, son Créateur, l'a 662 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale entouré en le faisant « artisan principal de sa réussite ou de son échec )). L'Eglise considère qu'il relève de sa mission essentielle de proclamer la dignité de l'homme créé à l'image de Dieu, qu'elle sait aimé de Dieu au point d'être sauvé par le Christ. C'est pourquoi les chrétiens doivent travailler sans cesse à mieux mettre en valeur la dignité que l'homme reçoit de son Créateur et unir leurs énergies à celles des autres pour la défendre et la promouvoir. 2 5. En disant cela, ma pensée va vers les hommes, si nombreux encore, dont la conscience n'est pas vraiment libre de s'exprimer, qui adhèrent au fond d'eux-mêmes aux vérités les plus hautes mais se voient empêchés de partager leurs convictions, de les nourrir et de les transmettre librement à leurs enfants, de rendre en commun à Dieu le culte public qu'ils désirent. Je voudrais dire la sollicitude fraternelle du Pape et de toute l'Eglise envers ceux qui souffrent au nom de leur foi jusqu'aux plus graves persécutions. Dans le monde d'aujourd'hui, il est des témoins héroïques de la foi qui nous rap­ pellent, par l'engagement sans réserve de leur personne, le prix de la liberté religieuse. Leur témoignage nous invite à comprendre com­ bien cette liberté des fils de Dieu est essentielle pour que soit sauve leur dignité, qui est avant tout d'ordre spirituel. N'appartient-il pas à tous ceux qui bénéficient de la liberté religieuse de mettre en valeur le caractère primordial de ce droit? Car notre ferme conviction est que, sans cette liberté d'adhérer aux valeurs spirituelles et de les exprimer dans la communauté, la personne humaine elle-même est en péril. 6. Au cours de ces dernières décennies, l'attention accordée aux droits de l'homme s'est heureusement beaucoup développée. On les a mieux précisés. Ils deviennent en quelque sorte un critère majeur pour évaluer la pertinence des décisions de gouvernement ou le bienfondé des accords entre les nations. Des institutions importantes ont été créées pour garantir les droits des personnes, et aussi les droits des communautés de mieux en mieux reconnus. L'Eglise prend acte volontiers de ce vaste mouvement, tout en sachant que les limites de ses effets demeurent douloureusement ressenties en bien des régions et à l'intérieur même des sociétés que l'on pourrait croire protégées de toute violence faite à la personne. 2 P A U L V I , encycl. Populorum progressio, 15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 663 Des chrétiens nombreux contribuent à la défense des droits de l'homme, souvent regroupés dans des associations désintéressées et ef­ ficaces, soutenus par l'enseignement de l'Eglise et par l'impulsion de ses pasteurs. Dans le même esprit, vous avez réservé une part de vos travaux à la pastorale des droits de l'homme. Je tiens à encourager avec vous ceux qui s'engagent dans cette forme de service. Leur ré­ flexion contribue à mieux former jeunes et adultes à une conception équilibrée des droits de l'homme; elle fait apparaître au grand jour les enjeux de la vie sociale et politique. Leur action permet souvent d'apporter un soutien fraternel à des personnes privées de droits vi­ taux, mettant en œuvre un amour fraternel évangélique capable de franchir bien des frontières. Ce type d'engagement est aussi favo­ rable à une collaboration œcuménique ainsi qu'à un dialogue construc­ ti entre personnes et groupes qui ne partagent pas la même foi mais qui sont disposés à collaborer pour promouvoir la dignité humaine là où elle est menacée. Je souhaite que cette pastorale, animée par les évêques et ceux qu'ils délèguent pour cela, mette en œuvre concrètement, dans la cha­ rité, l'enseignement de l'encyclique Pacem in terris et du Concile Vatican I I , de même que les principes universellement reconnus à la suite de la Déclaration de 1948. Je forme le vœu qu'il ne s'agisse pas d'actions réservées à des groupes spécialisés, mais d'une préoc­ cupation commune et solidaire de tous. J'appelle sur vous la Bénédiction de Dieu, et je prie pour les hommes et les femmes du monde qui souffrent des atteintes portées à leur dignité. XVIII Ad exc.mum virum Sebastianum Ntahuga, Burundiae Legatum.* Monsieur l'Ambassadeur, C'est avec joie que j'accueille Votre Excellence au Vatican en qua­ lité d'Ambassadeur Extraordinaire et Plénipotentiaire de la Répu­ blique du Burundi près le Saint-Siège. Je vous remercie des vœux que vous m'avez transmis de la part de Son Excellence le Major Pierre Buyoya, Président de la République du Burundi. Je vous demanderai de lui adresser, en retour, mes salu* Die 18 m. Novembris a. 1988. 664 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tations déférentes et cordiales, en l'assurant de ma prière pour sa personne, pour ceux qui collaborent avec lui dans la responsabilité de gouverner la nation burundaise et enfin pour le cher peuple burundais lui-même, à qui j'exprime toute mon affection. Votre présence en ces lieux, en qualité de diplomate, témoigne de l'ouverture de votre pays aux motivations d'ordre spirituel et reli­ gieux : de cela, j'éprouve une vive satisfaction et je ne doute pas que votre mission, officiellement inaugurée ce jour, contribue à resserrer les liens avec le Saint-Siège. En termes aimables, vous avez évoqué les efforts du Siège Apos­ tolique pour encourager les initiatives répondant aux préoccupations profondes de tout être humain et cherchant à établir entre les hommes plus de liberté, de justice et de paix. Votre pays partage le désir de promouvoir ces mêmes idéaux à travers l'engagement unanime de ses fils et de ses filles, dans le respect de la dignité et des droits de chacun. Je sais les graves difficultés que votre nation a connues dans le passé — et, hélas, récemment encore —, mais je sais aussi que les Burundais et leurs gouvernants sont bien décidés à tout mettre en œuvre pour les surmonter. Assurément, votre peuple ne manque ni de ressources ni d'énergie morale pour une réconciliation fraternelle et une participation commune de tous les citoyens à l'édification d'un avenir serein. Dans cette œuvre de longue haleine, vous pouvez compter sur l'encouragement et le soutien de l'Eglise, en particulier du Saint-Siège, ainsi que — je l'espère vivement — sur la sympathie et l'aide de la communauté internationale. Permettez-moi de saisir l'occasion de cette rencontre pour exprimer, par votre intermédiaire, une pensée particulièrement affectueuse à la communauté catholique du Burundi, jeune encore mais déjà si vigou­ reuse et si riche de promesses. Sa contribution à l'œuvre de promotion du développement intégral de votre peuple a été et est encore remar­ quable. C'est avec une grande satisfaction que j'ai appris les décisions par lesquelles le nouveau gouvernement non seulement a rétabli l'Eglise dans ses droits, dans la pleine liberté de son culte et de son action pastorale, mais encore a repris un dialogue et une collaboration béné­ fiques pour le pays. Je n'ai pas besoin de vous redire, Monsieur l'Am­ bassadeur, que les catholiques burundais sont désireux de se prodiguer en vue du développement national, qu'ils sont prêts à apporter leur coopération constructive, loyale et désintéressée. Sous la conduite de leurs évêques, ils auront à cœur de poursuivre, avec un élan renouvelé, Acta Ioannis Pauli Pp. II 665 leur contribution à Punite et au progrès humain harmonieux, très particulièrement dans la solidarité avec ceux qui souffrent et dans la lutte contre la pauvreté. Dans le respect intégral de la vie, ils sou­ haitent édifier toujours plus solidement les structures familiales, qui demeurent les fondations obligées de la construction d'une nation. Ils s'emploieront avec un soin particulier à former les jeunes générations aux grandes valeurs de justice, de paix et de fraternité, qui ont leurs sources dans l'Evangile. Puisse le Burundi être de plus en plus — suivant sa sagesse tradi­ tionnelle — un pays d'accueil, de dialogue et d'assistance réciproque : un pays qui vit en paix et qui contribue à la paix dans le continent africain et dans la communauté entière des nations ! Au moment où commence votre mission, je vous offre mes meilleurs vœux pour l'heureux accomplissement de votre tâche. Soyez assuré que vous trouverez toujours ici un accueil attentif et une compréhen­ sion cordiale. Sur Votre Excellence, sur Monsieur le Président de la République, le Gouvernement et le peuple du Burundi, j'invoque l'abondance des Bénédictions divines. XIX Ad exc.mum virum Cyriacum De Mita, Consilii rei publicae Italiae mode­ randae Praesidem, qui Summum Pontificem invisit.* Signor Presidente del Consiglio, Sono lieto di questo incontro e Le porgo il più cordiale benvenuto, che desidero estendere a tutte le distinte Personalità che La accom­ pagnano. La sua visita mi offre la gradita opportunità di rivolgere un defe­ rente saluto al Signor Presidente della Repubblica e agli illustri Mem­ bri del Governo, che Ella presiede. In pari tempo, il mio pensiero ab­ braccia l'intera Nazione italiana, del cui singolare legame ed attacca­ mento al Successore di Pietro ricevo quotidiana testimonianza, qui in Roma come nei viaggi pastorali nelle diverse diocesi del Paese. La società italiana attraversa, oggi, un periodo contrassegnato da una vivace crescita civile, culturale ed economica. Emergono nell'arti­ colazione del tessuto sociale nuovi e promettenti dinamismi di parteci* Die 19 m. Novembris a. 1988. 43 - A. A. S. 666 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pazione, di dialogo e di corresponsabilità, ai quali non sono estranei il lievitare di una più sensibile coscienza etica nella gioventù, il rifiorire del senso religioso ed un crescente impulso di solidarietà, che è deter­ minato anche dall'esperienza del volontariato. Tutto ciò non può non incontrare, da parte della Chiesa, apprezzamento ed incoraggiamento. Per contro, antichi e nuovi problemi restano ancora senza adeguata soluzione. Gran parte di essi investono anche la sfera della missione pastorale della Chiesa. Conosco la sensibilità, l'attenzione e l'impegno che il Governo che Ella presiede dedica alla promozione del bene co­ mune ed al superamento delle situazioni di tensione e di disagio ; d'altro canto, desidero ricordare la cura con cui la Chiesa cattolica in Italia vi apporta il suo contributo generoso, non di rado in significativa con­ vergenza d'intenti e d'azione con cittadini di altre convinzioni e con organismi di differente ispirazione. Una prima spontanea annotazione riguarda la diminuzione del senso morale in larga parte della popolazione ed i concomitanti fenomeni del degrado del costume, che sempre meno sembrano suscitare quelle rea­ zioni che sarebbe legittimo attendersi da un Paese di tradizione cri­ stiana come è l'Italia. Nell'ambito di quella che si è soliti chiamare (( questione morale », affatto preminente appare il dovere di affermare senza esitazioni la dignità della persona e la sacralità della vita umana. Fedele al man­ dato ricevuto dal Divin Fondatore, la Chiesa proclama e difende il prin­ cipio della intangibilità della vita, che è dono di Dio. Il rifiuto di questo dono, come pure talune manipolazioni o sperimentazioni sulla vita umana da parte di una tecnologia priva di norme etiche non possono non essere fermamente respinti come contrari alla legge di­ vina ed alla stessa dignità umana. La difesa della vita si estende a tutto l'arco della giornata terrena dell'uomo e si esprime in ogni ini­ ziativa atta a proteggerne ed a promuoverne la qualità, nella cura ri­ volta al debole, all'infermo ed all'anziano. Non poca rilevanza sotto il profilo morale rivestono, poi, alcune situazioni di ingiustizia e di sofferenza, soprattutto le cosiddette <( nuove povertà », l'insufficienza degli istituti assistenziali, l'inquietante dila­ gare della tossicodipendenza e della criminalità collegata, le condizioni spesso precarie in cui versano ancora gli immigrati da altre Nazioni, soprattutto dai Paesi in via di sviluppo. Sono questioni di grande por­ tata e complessità, alle quali non è agevole trovare soluzioni soddisfa­ centi e definitive. È tuttavia motivo di speranza costatare che all'opera Acta Ioannis Pauli Pp. II 667 delle pubbliche Istituzioni si affiancano iniziative di associazioni — in buon numero cattoliche — che meritano riconoscimento e sostegno. Del resto, ogni componente della società deve responsabilmente farsi carico di tali problemi. Un ruolo del tutto particolare spetta però alla famiglia, il cui valore da sempre il popolo italiano ha tenuto in grande considerazione e che è stata inesausta fonte di risorse morali e reli­ giose. La famiglia è oggi sottoposta a spinte disgregatrici, che rischiano di comprometterne — soprattutto nella coscienza dei giovani — l'unità, l'indissolubilità e la stessa missione di educazione dei figli. Sostenere, favorire, difendere la famiglia, anche attraverso adeguate scelte di po­ litica sociale, significa garantire il futuro stesso della Nazione. Signor Presidente del Consiglio, Il recente Accordo concordatario, che ha inaugurato una nuova fase dei rapporti istituzionali tra Chiesa e Stato, si apre con l'affermazione del reciproco impegno a collaborare per la promozione dell'uomo e per il bene del Paese. L'odierno incontro mi offre l'occasione di assicurarLe la ferma vo­ lontà della Chiesa di proseguire, con lealtà e disinteresse, in questa proficua collaborazione. Essa ha infatti coscienza di svolgere un ruolo attivo nella vita della società e di portarvi il suo specifico contributo di valori, di idee e di forze, che attinge al messaggio evangelico ed alla memoria di una tradizione religiosa, che ha segnato pagine luminose della storia nazionale. Importanti passi in avanti sono già stati compiuti sul nuovo cam­ mino ed ho ragione di ritenere che, nonostante qualche inevitabile dif­ ficoltà, possa esserci, da entrambe le Parti, giusta soddisfazione. Ella mi consentirà, a questo proposito, di ricordare con gratitudine l'opera svolta dalla Conferenza Episcopale Italiana, alla quale gli Ac­ cordi attribuiscono speciali e dirette responsabilità. I Vescovi italiani, sia nell'attuazione concreta delle norme concordatarie, sia, più in ge­ nerale, nell'animare e guidare le loro Comunità nel rinnovato impegno per il bene comune, hanno dato eloquente prova di grande dedizione e di profondo senso di responsabilità, non solo pastorale, ma anche civica, che nessuno potrebbe legittimamente disconoscere. Essi hanno, peraltro, la consolazione di trovare una rispondenza sempre più volenterosa da parte dei loro fedeli. Vorrei menzionare, in particolare, l'insegnamento della Religione nelle Scuole, contemplato dall'Accordo e regolato dalla successiva Intesa. I giovani e le loro fa­ miglie hanno liberamente compiuto la scelta di avvalersene in propor- 668 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale zione talmente maggioritaria, che riuscirebbe assai difficile attribuire il fenomeno a motivazioni contingenti. La Chiesa guarda con sincero rispetto a quanti professano una di­ versa fede o ideologia, ma non può, senza mancare al proprio dovere, più che rivendicando il proprio diritto, non tutelare con serena fer­ mezza il legittimo desiderio dei genitori cattolici e dei giovani che in­ tendono integrare la loro formazione con i valori del cristianesimo, che appartengono al patrimonio spirituale e culturale della Nazione italiana. Su altri punti di comune interesse i contatti tra Chiesa e Stato sono tuttora in corso, come esplicitamente previsto dal testo pattizio ; in altri settori, da questo non presi in considerazione, prosegue un positivo dialogo nel quadro di una feconda collaborazione. La Chiesa altro non chiede che una reale libertà e persegue un clima di leale concordia per un servizio comune, che risponda nella migliore misura possibile alle attese non soltanto dei suoi fedeli, ma di tutti i cittadini. Signor Presidente del Consiglio, La Santa Sede segue con costante attenzione e viva simpatia l'opera svolta dall'Italia, nelle diverse istanze internazionali, in favore della pace, del rispetto dei diritti e delle libertà fondamentali dell'uomo — tra cui la libertà di coscienza e di religione — e per la costruzione di un ordine internazionale più rispettoso delle esigenze della giustizia e della solidarietà. Fra i problemi che giustamente richiamano l'attenzione dell'Italia, anche come Potenza mediterranea, si distacca quello del Medio Oriente, ove una conflittualità dolorosa e ormai endemica semina lutti e divi­ sioni, ponendo un'intollerabile ipoteca sul futuro di interi popoli e met­ tendo a repentaglio la sicurezza e la pace del mondo. Il contributo del Governo italiano corrisponde alle attese ed alle esigenze di tante popo­ lazioni, che guardano con fiducia anche alla paziente opera dell'Italia in favore della pace. Né potrei dimenticare il fattivo apporto che l'Italia ha dato, sin dagli inizi, al processo di unificazione dell'Europa. Importanti sca­ denze dell'integrazione comunitaria si annunciano in tempi brevi. Ma al di là dei termini tecnici e delle determinazioni pratiche, ritengo do­ veroso esprimere il cordiale appoggio della Santa Sede alla costruzione di un'Europa unita. Per raggiungere tale fine, i cattolici d'Italia, come degli altri Paesi del continente, hanno svolto un ruolo decisivo, evi­ denziando l'antica comunanza di radici cristiane e la ricca eredità di comuni valori culturali e morali. È su questi fondamenti che l'Europa Acta Ioannis Pauli Pp. II 669 unita potrà essere un centro propulsore di solidarietà e di pace nel concerto delle Nazioni. Desidero, infine, rammentare il meritorio impegno che — soprat­ tutto negli ultimi anni — vede l'Italia tra i convinti protagonisti della cooperazione ai Paesi in via di sviluppo. Sarebbe superfluo sottolineare quanto ciò stia a cuore della Chiesa cattolica, da sempre particolar­ mente sensibile ai bisogni dei popoli meno fortunati ; del resto, il Governo si è avvalso, in numerose cirostanze, della collaborazione di missionari e di organizzazioni ecclesiali di volontariato internazionale. L'azione volta alla promozione del progresso dei popoli, in spirito di solidarietà, rende onore all'Italia ed a coloro che ne reggono le sorti. Signor Presidente del Consiglio, Il Vescovo di Roma non può non sentire l'Italia come particolar­ mente sua, per i singolarissimi legami che la Provvidenza ha stabiliti fra di essa e questa Sede Apostolica. È perciò con affetto di predilezione ch'io formulo per questa Nazione un sincero auspicio di pace, di be­ nessere e di progresso. Di gran cuore, porto questo augurio nella mia preghiera ed invoco sul Capo di Stato, su di Lei e su quanti hanno responsabilità nella vita sociale, come su tutti gli italiani, l'abbon­ danza delle benedizioni di Dio. XX Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii « Cor Unum » interfuerunt coram admissos.* Monsieur le Cardinal, Chers Frères dans V'épiscopat, Chers amis membres du Conseil pontifical (( Cor Unum », 1. Comme chaque année, je suis heureux de vous rencontrer à l'oc­ casion de votre assemblée plénière, et je remercie votre Président, Monsieur le Cardinal Roger Etchegaray, de l'avoir présentée à l'instant. J'apprécie votre fidélité à venir participer au travail commun du Conseil, qui bénéficie de vos compétences complémentaires et du fruit de l'expérience acquise dans les responsabilités diverses qui sont les vôtres. * Die 21 m. Novembris a. 1988. 670 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Le thème principal que vous avez décidé d'approfondir est celui de la faim dans le monde. C'est un problème essentiel, je dirais même élémentaire, puisque ce qui est en jeu, c'est la vie même de millions d'hommes. C'est d'ailleurs sur ce drame que j'ai voulu, sur votre proposition, appeler l'attention de toute l'Eglise à l'occasion du prochain Carême, notamment par un message que vous vous employez à diffuser largement. 2. Conformément à la vocation même de votre Conseil pontifical, la réflexion sur un fait aussi important, sur une carence aussi répan­ due dans le monde, sur un fléau qui cause souffrances et mort, revêt plusieurs aspects. Vous êtes amenés à réunir les éléments d'un bilan, afin de donner une présentation réaliste, scientifiquement objective, du problème de la faim. Et, en même temps, votre préoccupation est d'ordre pastoral, c'est-à-dire que vous portez sur les enfants, les adultes et les vieillards qui ont faim le regard du Christ Pasteur, le regard de l'amour évangélique universel. Il est bon que vous vous donniez les moyens d'une analyse précise du problème, tout en le faisant avec la sollicitude que le Seigneur a demandée à ses disciples pour les plus (( petits » de ses frères. C'est ainsi que vous pouvez donner à l'Eglise l'éclairage qui convient pour que tous ses membres progressent dans une solidarité qui est un devoir premier. Il y a quelques mois, par l'encyclique Sollicitudo rei socialis, j'ai voulu rappeler l'ampleur de la question sociale et particulièrement des problèmes du développement. Il est clair que votre action s'inscrit dans' le cadre de ces préoccupations de manière tout à fait directe. Il faut que les chrétiens, et tous les hommes de bonne volonté, se rendent mieux compte de l'urgence des appels à la solidarité humaine. Les biens dont dispose le monde sont immenses et leur partage cruel­ lement inégal. C'est la dignité même de l'homme qui est en cause : la dignité de ceux qui ont le droit d'avoir physiquement de quoi vivre, la dignité aussi de ceux qui ne sauraient jouir de leur aisance en ignorant les plus démunis de leurs frères. C'est à ce prix que l'on pourra envisager un développement intégral de l'homme. 3. Votre Assemblée, comme l'activité permanente du secrétariat de « Cor Unum », s'attache à examiner les moyens utiles pour affronter le problème de la faim. Us sont d'ordres différents, à juste titre. Il s'agit d'informer le plus grand nombre d'hommes et de femmes et de les convaincre que ce problème les concerne, qu'ils ont leur part de Acta Ioannis Pauli Pp. II 671 responsabilité dans le véritable combat à mener, avec persévérance, pour surmonter la malnutrition et la famine. Vous vous préoccupez de toucher les jeunes en particulier. Vous recherchez le plus large­ ment à susciter la conversion des cœurs, à motiver l'instauration de styles de vie compatibles avec une solidarité concrète. Ce sont toutes les catégories de personnes, à tous les échelons de responsabilité, qu'il faut atteindre. Une mobilisation continue des générosités contribuera à obtenir des décisions économiques et politiques à la mesure du pro­ blème aigu de la faim qui concerne des centaines de millions d'êtres humains. Avec vous, je voudrais saluer les efforts déployés déjà par de nombreuses organisations, internationales ou nationales, dans les pays développés comme dans les pays en voie de développement, afin de pro­ mouvoir des programmes de secours d'urgence, quand c'est nécessaire, et aussi des programmes visant à permettre à des peuples entiers d'ar­ river à l'autosuûisance alimentaire. Et j'encourage en particulier les organisations catholiques qui se dévouent depuis de longues années, avec le soutien effectif des chrétiens, pour rendre le partage des biens réel et bienfaisant. 4. Par ailleurs, je sais que vous faites le bilan de tout un ensemble d'activités menées par « Cor Unum », coordonnant celles de nombreux organismes représentés par vous ou en lien avec vous. Je pense en particulier aux efforts conduits pour lutter contre le fléau de la mortalité infantile, auquel vous accordez une grande attention, spé­ cialement depuis la dernière campagne de Carême sur ce thème. Je pense aussi à la coordination de nombreuses bonnes volontés qui a permis d'intervenir avec efficacité dans les catastrophes, si nombreuses pendant l'année écoulée et si accablantes pour des populations en­ tières. Que soient remerciés tous ceux qui prennent part à ces missions ! 5. A la base de vos analyses et de vos actions, on peut situer la réflexion sur une « catéchèse de la charité ». En effet, c'est cette Vertu théologale, ce précepte évangélique, ce don de Dieu, qui inspire authentiquement l'entraide fraternelle dont le monde a besoin. Et, même si cela paraît une évidence, il y a lieu d'aider les chrétiens à prendre une conscience toujours plus vive des dimensions de la cha­ rité. La foi en Jésus-Christ, Fils de Dieu et Sauveur du monde, nous presse de mener notre existence dans son esprit. Il serait inconcevable que l'on cède à la tentation de séparer la foi d'un exercice concret de 672 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale la charité. Assurément les vocations sont diverses, et les possibilités des uns et des autres très inégales; mais tous doivent entrer dans le dynamisme de la charité qui ouvre le cœur et les mains vers le pro­ chain, qui entraîne dans un échange de dons où celui qui donne dé­ couvre qu'il reçoit beaucoup à son tour. Pourrait-on parler de com­ munion sans que ceux qui participent à l'Eucharistie partagent ce qui les fait vivre quotidiennement? Il faudrait aussi que l'on comprenne toujours mieux le rapport qui unit la charité à la justice. Celle-ci ne remplace pas celle-là. Instau­ rer plus de justice dans les rapports sociaux et dans les relations in­ ternationales ne dispensera jamais d'animer cette justice par une authentique charité qui est bien loin de n'être qu'un palliatif aux ca­ rences de toutes sortes. Elle consiste finalement à porter sur son pro­ chain le regard même de Dieu qui a créé le monde par amour, qui nous a rendus capables d'aimer à notre tour, qui nous appelle à aller sans cesse plus loin dans un amour fraternel désintéressé. Alors la justice des hommes aura plus de chances d'être à l'image de la justice de Dieu ! Autre rapport essentiel, celui de la charité avec la paix. Une caté­ chèse chrétienne de la charité passe évidemment par la miséricorde, le pardon, la réconciliation : il n'est guère besoin de développer cela, tant il est clair que les hommes ne peuvent bâtir la paix à laquelle ils aspirent que s'ils consentent à surmonter les préjugés, à se pardon­ ner mutuellement leurs offenses, à se laisser entraîner par les senti­ ments qui furent ceux du Christ lui-même. A ce niveau, on comprend peut-être mieux qu'il faut unir la réflexion théologique et l'animation spirituelle à l'action concrète dans une authentique pastorale de la charité. 6. En concluant, je voudrais rendre grâce avec vous pour la géné­ rosité qui anime tant d'hommes et de femmes dans la mise en œuvre concrète de l'amour fraternel demandé par le Christ et rendu pos­ sible par son œuvre rédemptrice. Je vous encourage dans la poursuite de vos réflexions et de votre action, qui ont pour fin le développement intégral de l'homme. Je prie Dieu de soutenir vos efforts, de susciter de nouveaux progrès, et de vous bénir ainsi que l'ensemble de ceux qui contribuent à la grande œuvre de la charité. Acta Ioannis Pauli Pp. II 673 XXI Ad exc.mum virum Moncef Ben Mahmoud, Tunesiae Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, Il m'est toujours agréable d'accueillir les personnalités qui ont été choisies et accréditées auprès du Saint-Siège comme Ambassadeurs extraordinaires et plénipotentiaires de leurs Gouvernements. Je vous saurais gré de remercier vivement Son Excellence Monsieur Zine El Abidine Ben Ali, Président de la République Tunisienne, des saluta­ tions déférentes et des vœux chaleureux qu'il vous a prié de m'exprimer, tant pour ma personne que pour mon pontificat. Les sentiments et les convictions contenues dans votre noble adresse ont retenu tout mon intérêt. Vos premières paroles se voulaient l'écho fidèle de la pensée de Monsieur le Président Ben Ali, à savoir son vif désir de continuer et de renforcer les liens d'entente cordiale entre la Tunisie et le Siège Apostolique de Rome. Je m'en réjouis profondé­ ment. A cet égard, l'histoire nous réserve d'heureuses surprises. Dès le XI siècle, un émir musulman, roi de ce qui était alors la Maurétanie e Sétifienne, envoyait vers le Pape Grégoire V I I un prêtre pour être ordonné à l'épiscopat. Grégoire VII remercia le roi de sa bonté et il invita même les chrétiens et les musulmans à se rejoindre sur les som­ mets de la vie spirituelle. Vous avez eu aussi, Monsieur l'Ambassadeur, la délicatesse de sou­ ligner les efforts sans cesse déployés par le Saint-Siège en faveur d'objectifs fondamentaux pour le véritable bonheur de l'homme et de tous les peuples : le respect absolu de toute personne humaine, le partage toujours plus équitable des biens, la participation du peuple à la vie publique et la formation qu'un tel droit exige, le recours aux voies du dialogue à l'échelon national ou international et l'abandon des chemins de conflits meurtriers, inutiles et appauvrissants, la fina­ lité de tout Etat digne de ce nom qui est d'être au service du bien de tous les citoyens. Et vous n'avez pas hésité, certainement par con­ viction personnelle, à vous référer aux propos qu'il m'arrive souvent de tenir, notamment au cours de mes voyages apostoliques, à savoir que le respect de toute personne humaine et de ses droits inaliénables découle de sa création à l'image de Dieu et de son destin transcendant. * Die 24 m. Novembris a. 1988. 674 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Précisément, dans le cadre de la diplomatie en général et de votre mission particulière auprès du Saint-Siège, vous éprouverez la satis­ faction — je le souhaite vivement à Votre Excellence — d'oeuvrer à cette défense et à cette promotion des droits de l'homme, sans oublier que tout homme a aussi des devoirs vis-à-vis de son semblable. En un mot, dans la discrétion qui caractérise les diplomates, vous contri­ buerez non seulement à fortifier les relations cordiales entre votre Gou­ vernement et le Siège Apostolique de Rome, mais aussi à œuvrer au bien le plus précieux de l'humanité : la paix dans la justice et la fra­ ternité. Je suis persuadé que les liens d'amitié noués avec les membres du Corps diplomatique accrédité auprès du Saint-Siège vous seront agréables et bénéfiques. Mes collaborateurs se feront un devoir de vous apporter aussi tout le soutien que vous êtes en droit d'attendre d'eux. Au terme de cet entretien, permettez-moi, Monsieur l'Ambassadeur,, de formuler des vœux chaleureux pour votre pays, afin que, sous la conduite de Monsieur le Président Zine El Abidine Ben Ali, il con­ naisse la concorde et la prospérité et qu'il continue d'avancer vers la conquête et la pratique des valeurs morales évoquées tout à l'heure. Puisse-t-il continuer également à exercer un rôle modérateur dans une région qui a tant besoin de paix juste et durable ! Enfin, il me tient à cœur de vous souhaiter un heureux déroule­ ment de votre haute mission auprès du Saint-Siège. Puissent vos sé­ jours romains, Monsieur l'Ambassadeur, vous apporter de nouvelles joies culturelles, des vues enrichissantes sur le monde de notre temps, le bonheur de pénétrer de l'intérieur l'action du Saint-Siège et quelque chose du mystère de l'Eglise ! Je confie au Dieu unique, tout-puissant et miséricordieux, invoqué par nos frères musulmans et par les chré­ tiens, le succès de la mission que vous inaugurez aujourd'hui, comme le présent et l'avenir de votre cher pays. Acta Ioannis Pauli Pp. II 675 ITINERA APOSTOLICA E X HABITIS D U M S U M M U S PONTIFEX A L S A T I A M E T L O T H ARING-I A M , G A L ­ LIAE REGIONES, PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES. Argentorati, ad plenarium coetum supremi Consilii rebus Europaeis procurandis habita.* Monsieur le Excellences, Président, Mesdames, Messieurs, 1. Je suis heureux de pouvoir aujourd'hui rendre visite au Conseil de l'Europe et de m'adresser à son Assemblée parlementaire, à Stras­ bourg, ville dont l'histoire atteste la vocation européenne. Je remercie vivement Monsieur le Président Louis Jung des paroles qu'il vient de prononcer, et je lui sais gré, ainsi qu'à Monsieur Marcelino Oreja, Secrétaire général, d'avoir bien voulu renouveler l'invitation qui m'était faite depuis plusieurs années. Vous me donnez ainsi l'occasion d'ex­ primer à nouveau l'estime de l'Eglise catholique envers une Institu­ tion dont elle suit attentivement l'activité par une Mission permanente. Votre Conseil a la belle et grande vocation de rapprocher les nations de ce continent pour consolider « la paix fondée sur la justice », (( pour la préservation de la société humaine et de la civilisation », dans un inébranlable attachement « aux valeurs spirituelles et morales qui sont le patrimoine commun de leurs peuples », pour ne citer que quelques expressions essentielles du préambule de votre statut. Le Conseil de l'Europe célébrera l'an prochain le quarantième anniversaire de sa fondation. Ce sera l'occasion pour votre Assemblée, représentative des instances démocratiques de vingt et un pays, de faire le bilan des amples travaux accomplis pour répondre à l'espérance des peuples, pour servir un idéal de liberté, de tolérance et de respect du droit. 2. Aux lendemains du second conflit mondial, né en Europe, le besoin a été vivement ressenti de surmonter les antagonismes entre les peuples qui venaient de s'affronter. La volonté s'est exprimée de rendre solidaires les belligérants d'hier et d'institutionnaliser leur coopération. Je ne puis oublier qu'au milieu de la tourmente, la voix du Pape Pie XII s'était élevée pour proclamer la « dignité inviolable de l'homme », « la vraie liberté de l'homme )).* Il convient de rendre * Die 8 m. Octobris a. 1988. 1 Cf. Radio-message de Noël 1944. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 676 Officiale hommage aux hommes clairvoyants qui ont su se réunir, par-delà les frontières, et dépasser les inimitiés anciennes, pour proposer et faire aboutir le projet de ce Conseil appelé à devenir un lieu où l'Europe prend conscience d'elle-même, où elle mesure les tâches qu'elle se doit d'accomplir en réponse aux angoisses et aux espérances de ses citoyens, où elle entreprend une coopération nécessaire sur des chantiers nombreux et ardus. Je sais que vous êtes fidèles à la mémoire de ceux que vous appelez les « pères de l'Europe », tels que Jean Monnet, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi, Robert Schuman. A ce dernier j'emprunterai une formulation de l'intuition centrale des fondateurs : « Servir l'humanité enfin affranchie de la haine et de la peur, et qui réapprend, après de trop longs déchirements, la frater­ nité chrétienne » . 2 3. Il est vrai que les hommes et les femmes de ce vieux continent à l'histoire si tourmentée ont besoin de reprendre conscience de ce qui fonde leur identité commune, de ce qui demeure comme leur vaste mémoire partagée. Certes, l'identité européenne n'est pas une réalité facile à cerner. Les sources lointaines de cette civilisation sont mul­ tiples, venant de la Grèce et de Rome, des fonds celtes, germaniques et slaves, du christianisme qui l'a profondément pétrie. Et nous savons quelle diversité de langues, de cultures, de traditions juridiques, marque les nations, les régions et aussi les institutions. Mais, au regard des autres continents, l'Europe apparaît comme une seule unité, même si sa cohésion est moins clairement perçue par ceux qui la constituent. Ce regard peut l'aider à mieux se retrouver elle-même. En près de vingt siècles, le christianisme a contribué à forger une conception du monde et de l'homme qui demeure aujourd'hui un apport fondamental, au-delà des divisions, des faiblesses, voire des abandons des chrétiens eux-mêmes. Vous me permettrez d'en évoquer ici quelques traits essentiels seulement. Le message chrétien traduit une relation si étroite de l'homme avec son Créateur qu'il valorise tous les aspects de la vie, à commencer par la vie physique : le corps et le cosmos sont l'œuvre et le don de Dieu. La foi au Dieu créateur a démythifié le cosmos pour l'offrir à l'investigation rationnelle de l'homme. Maîtrisant son corps et dominant la terre, la personne dé­ ploie des capacités à leur tour « créatrices » : dans la vision chrétienne, 2 Pour l'Europe, p. 46. Acta Ioannis Pauli Pp. II 677 l'homme, loin de mépriser l'univers physique, en dispose librement et sans crainte. Cette vision positive a largement contribué au déve­ loppement par les Européens des sciences et des techniques. En paix avec le cosmos, l'homme chrétien a aussi appris à respecter la valeur inestimable de chaque personne, créée à l'image de Dieu et rachetée par le Christ. Rassemblés dans les familles, les cités, les peuples, les êtres humains ne vivent pas et ne peinent pas en vain : le christianisme leur apprend que l'histoire n'est pas un cycle indiffé­ rent en perpétuel recommencement, mais qu'elle trouve un sens dans l'alliance que Dieu propose aux hommes afin de les convier à accepter librement son Règne. 4. La conception biblique de l'homme a permis aux Européens de développer une haute notion de la dignité de la personne, qui demeure une valeur essentielle même chez ceux qui n'adhèrent pas à une foi religieuse. L'Eglise afiîrme qu'il est en l'homme une conscience irré­ ductible aux conditionnements qui pèsent sur elle, une conscience ca­ pable de connaître sa dignité propre et de s'ouvrir à l'absolu, une conscience qui est source des choix fondamentaux guidés par la recherche du bien pour les autres comme pour soi, une conscience qui est le lieu d'une liberté responsable. Il est vrai que bien des dérives se sont produites, et les chrétiens savent qu'ils y ont eu leur part. La personne, comme sujet unique de droits et de devoirs, a souvent laissé la place à l'individu, prison­ nier de ses égoïsmes et se considérant lui-même comme sa propre fin. D'un autre côté, l'exaltation du groupe, de la nation ou de la race a pu conduire à des idéologies totalitaires et meurtrières. Un peu par­ tout, le matérialisme pratique, ou théorique, a méconnu la nature spirituelle de l'homme et réduit dramatiquement ses raisons de vivre. C'est l'honneur des démocraties de rechercher une organisation de la société telle que la personne soit non seulement respectée dans tout ce qu'elle est, mais qu'elle participe à l'œuvre commune en exerçant sa volonté libre. 5. Votre Conseil s'est montré fidèle à l'héritage de la conscience européenne en se donnant comme tâche majeure la proclamation et la protection des droits de l'homme. En ratifiant la Convention de sauvegarde des Droits de l'homme et des Libertés fondamentales, les Etats membres ont voulu resserrer leur union autour des principes et des valeurs les plus hautes de la tradition européenne. Pour en Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 678 Officiale assurer partout l'application, ils ont institué la Cour et la Commission européennes des droits de l'homme, en leur reconnaissant une com­ pétence et une autorité judiciaire uniques dans les organisations in­ ternationales. Comme en témoigne la réflexion de votre Assemblée sur de nom­ breux aspects de la vie en société, la prise en considération des droits et de la dignité de la personne humaine va bien au-delà de ce que définissent les textes spécifiques concernant les droits de l'homme. L'Eglise estime que l'homme a droit à la liberté et à la sécurité néces­ saires pour conduire sa vie selon les exigences de sa conscience droite, de son ouverture spirituelle à l'absolu et de sa vocation à la vie fraternelle. Parmi les domaines qui touchent à ce qu'il y a de plus profond en l'homme, il en est plusieurs au sujet desquels elle tient à exprimer son point de vue. 6. La famille est sans doute la réalité où l'interaction de la res­ ponsabilité personnelle avec les conditions sociales apparaît le plus. L'évolution récente de la société européenne a rendu plus diificile l'équilibre et la stabilité des familles. En ce sens jouent des facteurs d'ordre économique en rapport avec le travail — notamment celui de la femme —, le logement, les déplacements des personnes, les migra­ tions volontaires et les exils forcés. D'autre part, on voit se répandre des conceptions qui dévalorisent l'amour, isolent la sexualité de la communion de vie qu'elle exprime, affaiblissent les liens stables aux­ quels un amour vraiment humain engage. Il y a là un réel danger, c a r ' l a famille se déstabilise et se désagrège. Les courbes démogra­ phiques descendantes sont un signe d'une crise de la famille qui suscite l'inquiétude. Dans cette situation, il faut que les Européens se ressaisissent et redonnent à la famille sa valeur d'élément premier dans la vie sociale. Qu'ils sachent créer les conditions qui favorisent sa stabilité, qui permettent d'y accueillir et d'y donner la vie généreusement ! Que l'on reprenne conscience de la dignité des responsabilités exercées par chaque être humain dans son foyer pour le soutien et le bonheur d'autrui ! La famille comme telle est un sujet de droits, cela doit être admis plus nettement. Je ne puis ici qu'évoquer brièvement ces préoccupations. Vous savez combien l'Eglise catholique y attache d'importance, au point d'avoir proposé une « Charte des Droits de la Famille ». Tout ce qui Acta Ioannis Pauli Pp. II 679 concerne la famille est un souci que les communautés chrétiennes ap­ profondissent à la lumière de leur foi, mais qu'elles partagent avec toute personne qui a le souci de la dignité humaine. 7. L'un des aspects les plus impressionnants du développement scientifique concerne les disciplines biologiques et médicales. Souvent, dans vos instances, vous avez à connaître des interrogations que sus­ citent les possibilités nouvelles d'intervenir aux divers stades de la vie, en dépassant les limites des thérapeutiques habituellement prati­ quées. Les processus génétiques peuvent être favorisés, mais aussi al­ térés. Des processus biogénétiques en viennent à briser la filiation naturelle. Le diagnostic d'une pathologie prénatale conduit trop faci­ lement à l'avortement, alors que son but légitime est d'ordre théra­ peutique. L'expérimentation pratiquée sur des embryons humains ouvre la voie à des manipulations abusives. Il arrive aussi que de graves interventions soient acceptées du seul fait que les progrès scien­ tifiques les rendent réalisables. Votre Assemblée est fréquemment amenée à réfléchir à ces ques­ tions qui sont de nature fondamentalement éthique. Il est nécessaire que le respect de la dignité humaine ne soit jamais perdu de vue, depuis le moment même de la conception, jusqu'aux stades ultimes de la maladie ou aux états les plus graves d'obscurcissement des facultés mentales. Vous comprendrez que je redise ici la conviction de l'Eglise : l'être humain garde à jamais sa valeur comme personne, car la vie est un don de Dieu. Les plus faibles ont le droit à la protection, aux soins, à l'affection, de la part de leurs proches et de la part de la société solidaire. L'insistance de l'Eglise pour sauvegarder toute vie dès la conception ne s'inspire de rien d'autre que d'une exigence éthique qui résulte de ce qu'est l'homme même et qui ne saurait être étran­ gère à aucune conscience libre et éclairée. L'Eglise connaît la gra­ vité des dilemmes qui se présentent à de nombreux couples ainsi qu'aux médecins ou aux divers conseillers de santé; elle n'ignore pas leur souffrance et leurs doutes; elle voudrait demander cependant que l'on n'en vienne pas à déformer les consciences et que la fraternité authen­ tiqueraient humaine ne fasse jamais défaut. Elle accueille favorable­ ment les progrès accomplis pour protéger la vie de l'enfant à naître, pour préserver l'intégrité de son patrimoine génétique naturel, pour développer des thérapies efficaces. En plaçant des bornes d'ordre éthique à l'action de l'homme sur l'homme, votre Institution accomplira son rôle de conscience critique au service de la communauté. 680 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 8. Il vous paraîtra naturel, Mesdames et Messieurs, que je souligne la portée des travaux patiemment menés par votre Conseil dans le domaine de la vie sociale. Vous avez proposé à l'Europe une Charte sociale qui cherche à promouvoir la dignité de tous les travailleurs, des relations humaines harmonieuses dans le monde du travail, la pos­ sibilité pour tous de subvenir décemment à leurs besoins par un emploi adapté à leurs capacités. La tâche est considérable, même si vos pays sont plutôt favorisés par rapport à beaucoup d'autres régions du monde. Le problème le plus urgent qui doit mobiliser toutes les coopéra­ tions est d'abord celui de l'accès à l'emploi lui-même; depuis de trop longues années, ce continent est frappé par une crise de l'emploi qui affecte durement des hommes et des femmes empêchés de subvenir à leurs besoins personnels et familiaux en exerçant le métier auquel ils sont préparés. Est-il utopique de demander que lorsque l'on prépare des décisions d'ordre économique, on prenne en considération l'épreuve de ceux qui perdent, avec leur travail, une part de leur dignité et parfois jusqu'à la force d'espérer? Aussi l'Eglise voudrait-elle encou­ rager tous les efforts entrepris pour assurer entre les citoyens des na­ tions une vraie solidarité, laquelle, en tant que (( vertu » humaine et chrétienne, ne se propose pas seulement de compenser les pertes de ressources, mais comporte en même temps la détermination et l'audace nécessaires pour parvenir à un meilleur partage de l'activité. Et il ne faudrait pas oublier les zones de pauvreté au sein même des, nations qui forment le Conseil. Des efforts appréciables sont menés pour les identifier et pour tenter de porter remède aux situations mar­ ginales dans lesquelles se trouvent les plus défavorisés. 9. Dans le contexte que je viens d'évoquer, on pense naturellement à la jeunesse. Il dépend d'elle de donner à la communauté des nations dynamisme et générosité pour la paix et la solidarité d'un monde capable d'affronter des problèmes sans cesse nouveaux. Je le dirai aux milliers de jeunes Européens que je vais rencontrer ce soir. Je sais que c'est le désir de votre Conseil de favoriser un progrès de l'éducation, pour permettre à tous de développer leurs facultés d'intelligence et de mettre en œuvre leur désir d'agir. Quelle formation offrons-nous aux jeunes? Rejoignant ici des études et des actions menées dans le cadre de votre Conseil, je désire simple­ ment souligner un aspect essentiel. La formation des jeunes prend Acta Ioannis Pauli Pp. II 681 toute sa dimension humaine lorsque l'acquisition du savoir et l'appren­ tissage des techniques sont situés dans le cadre de la vérité intégrale de l'homme. En un temps où les biens matériels et les technologies risquent de prendre le pas sur les appels de l'esprit, ne faut-il pas rappeler d'un mot qu'il n'est pas « d e science sans conscience »? Si l'on propose une initiation au savoir, c'est pour faire découvrir au jeune la grandeur de sa destinée d'homme. 10. On entend souvent s'exprimer des regrets de voir les jeunes rester en quelque sorte étrangers à la mémoire du patrimoine culturel constitué par les peuples d'Europe en plus de deux millénaires. On éprouve aussi une inquiétude pour la conservation même de ce pa­ trimoine. Si je mentionne brièvement cette question après avoir parlé de l'éducation, c'est dans la conviction que l'incomparable patrimoine culturel de ce continent ne doit pas être simplement préservé pour rester disponible au regard distant ou indifférent que l'on porte à des vestiges. Il importe que, d'une génération à l'autre, on puisse transmettre, confier, les témoins d'une culture vivante, les œuvres, les découvertes et les expériences qui ont progressivement contribué à façonner l'homme en Europe. C'est pourquoi je tiens à encourager non seulement les efforts remarquables accomplis pour sauver de la disparition les richesses du passé, mais pour en faire la richesse d'au­ jourd'hui. Cette tâche répondra d'autant mieux à la réalité de ce continent, que se développera la grande tradition des échanges d'une région à l'autre faisant qu'un artiste ou un intellectuel se sente chez lui aussi bien en Flandre qu'en Italie, au Portugal qu'en Suède, sur les rives du Rhin aussi bien que sur celles du Danube. Les jeunes en particulier sont disposés aux échanges culturels, permettons-leur de reprendre à leur compte les meilleurs acquis de leurs pères, de con­ naître le passé, pour mieux les préparer à prendre à leur tour l'ini­ tiative et féconder leurs capacités créatrices. 11. Mesdames, Messieurs, si l'Europe veut être fidèle à elle-même, il faut qu'elle sache rassembler toutes les forces vives de ce continent, en respectant le caractère original de chaque région, mais en retrou­ vant dans ses racines un esprit commun. Les pays membres de votre Conseil ont conscience de n'être pas toute l'Europe; en exprimant le vœu ardent de voir s'intensifier la coopération, déjà ébauchée, avec les autres nations, particulièrement du centre et de l'est, j'ai le sen­ timent de rejoindre le désir de millions d'hommes et de femmes qui 44 - A. A. S. 682 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale se savent liés dans une histoire commune et qui espèrent un destin d'unité et de solidarité à la mesure de ce continent. Pendant des siècles, l'Europe a joué un rôle considérable dans les autres parties du monde. On doit admettre qu'elle n'a pas toujours mis le meilleur d'elle-même dans sa rencontre avec les autres civilisa­ tions, mais personne ne peut contester qu'elle a fait partager heureu­ sement beaucoup des valeurs qu'elle avait longuement mûries. Ses fils ont eu une part essentielle dans la diffusion du message chrétien. Si l'Europe désire jouer aujourd'hui un rôle, elle doit, dans l'unité, fonder clairement son action sur ce qu'il y a de plus humain et de plus généreux dans son héritage. De bonnes relations entre les pays des différentes régions du monde ne peuvent en rester aux tractations d'ordre politique ou économique. Avec la multiplication des rencontres de personnes de tous les conti­ nents, on ressent de manière nouvelle combien il est nécessaire de se comprendre entre communautés humaines de traditions différentes. Je suis sûr que c'est dans cette optique que s'insère le programme récemment mis en oeuvre pour animer et favoriser les rapports NordSud. Il y a, en effet, dans le cadre de la solidarité universelle, une responsabilité de l'Europe à l'égard de cette partie du monde. On verra déjà un signe important du sérieux de cette volonté d'entente et de paix dans la qualité de l'accueil réservé chez soi à quiconque frappe à la porte en arrivant d'ailleurs, qu'il soit d'emblée partenaire, ou qu'il soit contraint de chercher un refuge. De leur côté, les chrétiens, qui s'efforcent eux-mêmes de rebâtir leur unité, désirent aussi manifester leur respect aux croyants des autres reli­ gions présents dans leurs régions, et ils souhaitent entretenir avec eux un dialogue fraternel, en toute clarté. La paix est au prix de cette estime de l'identité culturelle et spi­ rituelle des peuples. Puissent les Européens fonder sur cette conviction leur contribution désintéressée au bien de toutes les nations ! 12. Monsieur le Président, Mesdames, Messieurs, En venant aujourd'hui devant la première Assemblée parlemen­ taire internationale constituée dans le monde, j'ai conscience de m'adresser aux représentants qualifiés de peuples qui, dans la fidélité à leurs sources vives, ont voulu se rejoindre pour affermir leur unité et pour s'ouvrir aux autres nations de tous les continents, dans le respect de la vérité de l'homme. Je puis témoigner de la disponibilité Acta Ioannis Pauli Pp. II 683 des chrétiens à prendre une part active aux tâches de vos Institutions. Je souhaite à votre Conseil de travailler avec fruit afin de rendre toujours plus vivante et généreuse Pâme de l'Europe. * * » Argentorati, ad cognitores iudiciorum quae iuxta normas Europaeae Con­ ventionis de hominum iuribus tuendis sunt habenda.* Esteemed Excellencies, Ladies and Présidents, Gentlemen, 1. By leaving the Hall of the Parliamentary Assembly and meeting again in this Palace of Human Rights, we are giving visible expression, as it were, to the organic relationship which unités the Council of Europe and the two distinguished Institutions which you embody. Indeed, the European Commission and the European Court of Human Rights are emblematic of the lofty ideáis and noble spirit which inspired the European Convention of Human Rights signed in Rome in 1950. In you, distinguished judges and men and women of the legal profession, I salute the dévotion of your peoples to the spiritual and moral values which are their common héritage. I greet each one of you and I pay honour to the Court's and the Commissione record of service to the strëngthening of a civilization of freedom and justice in our times. Indeed, the Court and the Commission form a unique judicial reality in international law and have become a model which other regional organizations around the world are seeking to imitate. These two Institutions bear witness that the member Nations of the Council of Europe recognize, not only that human rights and fundamental freedoms antecede the States which have the responsibility of seeing to it that they are respected, but that these rights transcend national boundaries themselves. 2. Such judicial progress is the resuit of a maturing of the concept of human rights and of the manner in which they are observed. In fact the idea of "human rights" implies not just a catalogue of * Die 8 m. Octobris a. 1988. 684 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale positive rights, but a body of underlying values, which the Convention rightly calis the "common héritage" of ideáis and principies of the Nations of Europe. There is no doubt that the notion of "human rights", especially as it was enshrined in the 1948 "Universal Déclaration" of the United Nations, has become a kind of common good of the whole of humanity. But this notion, which is based on a precise understanding of the individual person and of his or her relationship to the State, has need of insti tu tional and juridical safeguards in order that its effective implementation be guaranteed. 3. In particular, there can be no certain implementation of human rights where the rule of law does not prevail. Your Court is, as it were, the epitome of a juridical system that guaran tees the préémi­ nence of the rule of law. The fact that an individual can appeal against a government must surely be seen as a positive development of the rule of law. Governments which respect the rule of law acknowledge, in effect, a limit to their powers and sphère of interests. Because such govern­ ments recognize that they are themselves subject to the law and not above it, they can effectively acknowledge the legitímate inviolability of the private sphère in the life of their Citizens and défend it against outside constraint. Public authorities and those responsible for civil life can have no more sublime goal than to safeguard effectively those essential rights and, freedoms which are the expression of the inalienable dignity of the human person. 4. The rule of law, moreover, is inseparable from the exercise of civil and politicai rights, which were the first to have been defined historically. The tragic expérience of two World Wars on European soil has taught that human rights are secure- only when those who wield power are accountable to their f ello w-Citizens and when their tenure of office is subject to some form of public control. Progress in promoting human rights also entails free public debate regarding politicai and social priorities as well as objectives to be pursued. Time and again it has been shown that the participation of a people in forging their own politicai destiny ensures a public life that promotes human values and inalienable human rights, including the rights of minorities and of the poor and "powerless". Acta Ioannis Pauli Pp. II 685 Economic, social and cultural rights, which the member Nations of the Council of Europe have been greatly successful in codifying, notably with the "European Social Charter", ensure the external structural framework of human rights and fundamental personal freedoms. But these rights themselves can only be effectively applied where they can be freely debated and defined. The Europe that you represent has wisely discarded the illusion that the State can claim to embody the social concerns of its people while at the same time depriving those people of their civil and politicai rights. 5. The spiritual and moral values which the Council of Europe recognizes as the common héritage of its peoples constitute an almost inexhaustible source of new developments in the juridical sphère. So, one speaks today of "a third generation of human rights" : among which, for example, is the right to a safe and healthy naturai environment. It is one of the noble tasks of your Court to promote such develop­ ments, in particular by creating a jurisprudence which contributes to the élimination of ali arbitrariness in relations between individuáis and States. In effect, only when it is possible for an individual to juridically invoke respect for a particular freedom can one speak of human rights being effectively guaranteed. 6. Distinguished Ladies and Gentlemen, in this solemn setting I cannot but reaûirm the Church's deep concern for matters relating to human rights and freedoms. The Church's commitment in this field corresponds fully to her religious and moral mission. The Church vigorously défends human rights because she considers them a neces­ sary part of the récognition that must be given to the dignity of the human person created in the image of God and redeemed by Christ. Her specific concern for human rights proceeds from a statement of fact and rests on a conviction. The statement of fact is that the human rights of which we are speaking draw their vigour and their effectiveness from a framework of values, the roots of which lie deep within the Christian héritage which has contributed so much to European culture. These founding values precede the positive law which gives them expression and of which they are the basis. They also precede the philosophical rationale that the various schools of thought are able to give to them. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 686 Officiale The conviction is that, within the sphère of the freedom of con­ science and of religion which the rule of law should guaran tee, the Church cannot renounce her mission to teach the message that has been entrusted to her. Her teaching, moreover, upholds the very values which form the substance of what constitutes human dignity. Her mission contributes to ensuring that those values will continue to be aflîrmed and lived. In a word, the Church is the ally of all those who défend authentic human freedoms. For freedom is inseparable from the Truth which every human being seeks and which makes human beings truly free. In the words of the Gospel of Saint John : "You will know the truth, and the truth will make you free". 1 Thank you for your attention. * * * Ad magistrum et cives in area cathedralis templi congregatos, XX expleto saeculo ab urbe Argentoratensi condita.* Monsieur le Maire, Chers amis Strasbourgeois, 1. Vous voici à l'étape du bimillénaire de votre cité, qui devance à peine le bimillénaire de l'histoire chrétienne. Plus de neuf siècles après les voyages en Alsace de mon prédécesseur Léon IX, originaire de cette province, je suis heureux d'être au milieu de vous. Je vous remercie de l'accueil merveilleux que vous me réservez. Et je voudrais dire ma gratitude toute particulière à votre Maire, Monsieur le Sé­ nateur Marcel Rudloff qui, avec la municipalité et toutes les auto­ rités, me reçoit dans cette ville avec une délicatesse et une générosité qui me touchent profondément. Ainsi, je me sens associé à votre fête familiale. Deux mille années humaines ont donné à votre cité sa vraie ri­ chesse. A chaque génération, toute une expérience se transmet et se renouvelle en même temps. Une ville est comme un corps vivant formé de ses innombrables citoyens, célèbres ou restés anonymes. Un même héritage les unit. Et, à chaque époque, des apports nouveaux sont reçus et assimilés. Ainsi l'antique Argentoratum reçoit le message de 1 Jn 8:32. * Die 9 m. Octobris à. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 687 l'Evangile et devient chrétienne. Au cours des âges, le confluent de l'Ili et du Rhin voit arriver des peuples venus des quatre points car­ dinaux. Place forte sur la route du Rhin, Strasbourg mûrit sa voca­ tion de lieu de rencontre entre ceux qui passent ; et, en même temps, elle construit sa véritable personnalité, affermie par la mémoire col­ lective qui demeure vivante dans la communauté. 2. Les heures ont passé, joyeuses ou douloureuses, à l'image de votre célèbre horloge qui rythme les jours, avec le passage des porteurs de la Bonne Nouvelle et le passage de la mort. Les jours se succèdent ici au rythme du monde, comme l'horloge accorde l'heure de la cité à l'heure de la planète et des astres. Les querelles des Empires et des Royaumes n'ont pas épargné votre ville, à toutes les époques. Mais Strasbourg a su demeurer ellemême, comme en témoigne le beau titre de « Ville libre » qu'elle a conquis. Elle projette son âme très haut dans le ciel, en élevant cette cathédrale, signe de sa foi et symbole de son unité. Votre cathédrale, édifiée avec toute la générosité d'un peuple uni dans l'Eglise, est le témoin de la ferveur des croyants. Elle a connu aussi, on ne peut l'oublier, le temps des divisions entre les chrétiens, parfois même de la négation de la foi. Ce creuset d'épreuves, au long de l'histoire, fait ressentir plus vivement la soif de l'unité; il prépare à la réconciliation entre peuples, entre frères, dont votre ville est un lieu privilégié et cette cathédrale un puissant symbole. 3. Depuis le serment de Strasbourg, acte de paix entre deux sou­ verains et leurs peuples, prononcé en langue tudesque.et en langue romane, vous connaissez la rencontre de deux cultures. On peut admi­ rer la fécondité qui en résulte dans la vie intellectuelle de cette cité, dans l'œuvre de ses fils qui ont forgé leur propre patrimoine culturel au contact de grands esprits attirés par une atmosphère ouverte et créative. Théologiens, spirituels, poètes, humanistes, orateurs, savants ont su entrer dans les échanges d'idées qui traversaient l'Europe, et ils ont constitué ici une pléiade prestigieuse dont vous êtes légitime­ ment fiers. A présent, l'Université témoigne de la vitalité constante des études et de la recherche de haut niveau. Parmi les instituts de toutes les disciplines universitaires, la présence des Facultés de théologie marque heureusement l'importance de la culture religieuse dans la vie intel- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 688 Officiale lectuelle. Je salue parmi vous les maîtres et les étudiants qui con­ tribuent au prestige de votre cité, à la suite de leurs illustres devanciers. Parcourant les rues de la ville, déployées autour de la cathédrale, j'ai pu voir aussi quel riche patrimoine artistique vous conservez vi­ vant. Au Moyen Age, au temps de la Renaissance, aux époques clas­ siques, bâtisseurs et artistes ont donné à Strasbourg une physionomie attachante. Ses monuments et ses demeures reflètent le meilleur d'une culture et d'un art de vivre. Et maintenant, vous continuez à cons­ truire, à développer la production artistique, la tradition musicale à laquelle vous tenez. Que tous ceux qui sont à l'œuvre aient bien conscience de travailler à ce que la ville entière demeure un corps vivant ! 4. Ohers amis Strasbourgeois, votre bimillénaire vous permet de ranimer la mémoire commune, de raviver le souvenir des grands mo­ ments de votre passé, de célébrer les hommes et les femmes qui ont laissé leur empreinte dans votre histoire. Je partage votre reconnais­ sance à l'égard de ceux qui ont bâti la ville et forgé sa personnalité. Un si riche passé, une expérience si diverse, le souvenir des temps difficiles, tout cela, vous crée des devoirs. Vous devez veiller à ce qu'aucun d'entre vous ne reste démuni ou isolé, à l'écart de la pros­ périté de la cité Vous avez à vous montrer fidèles à la vocation de Strasbourg, carrefour en Europe, centre actif d'échanges économiques, culturels, spirituels. C'est dans ce sens que je forme des vœux pour votre ville, au cœur de ce continent qui espère fonder son unité sur l'expérience et la vitalité de foyers généreux comme le vôtre. Ihr Elsässer hàn die Chance, so e Bruck ze sen. Bliiwe der Bestimmung trejj ! Gott beschütze diese Stadt ! Successeur de Pierre venu à votre rencontre aujourd'hui, en union avec votre Archevêque, j'invoque sur Strasbourg le patronage de Notre-Dame, la Vierge radieuse. J'appelle sur vous tous la grâce du Christ, afin qu'il garde votre ville fidèle et vivante dans la paix. * * * Acta Ioannis Pauli Pp. II 689 Nanceii, ad eos quos Episcopus loci ordinarius ad synodum dioecesanam celebrandam nuper vocavit.* 1. (( Vous êtes le Corps du Christ et membres chacun pour sa part »1 Chers frères et sœurs, C'est à tous ceux qui exerçaient leurs ministères et leurs charismes dans la communauté chrétienne de Corinthe que l'Apôtre Paul adres­ sait ces mots. Aujourd'hui, je suis heureux de saluer pareillement Monseigneur Jean Bernard et toute l'Eglise du diocèse de Nancy et Toul qui se réunit autour de lui, représentée par les membres du Sy­ node diocésain. Beaucoup d'autres diocèses de France, presque une vingtaine, ont fait ou font actuellement l'expérience d'un synode un peu semblable : je salue leurs évêques et tous les délégués ici présents, spécialement ceux du diocèse voisin de Saint-Dié. Tout à l'heure, Place Carnot, priant avec l'ensemble du peuple chrétien de cette cité, j'évoquerai davantage les défis et les espoirs du diocèse qui m'ac­ cueille; maintenant, je voudrais réfléchir avec vous sur l'intérêt de la démarche synodale, sur sa méthode et ses objectifs, et sur l'articu­ lation de l'Eglise particulière avec l'Eglise universelle. 2. Le Synode diocésain se situe dans la ligne de la coresponsabilité de tous les diocésains autour de l'évêque, comme le Conseil pastoral qui est lui-même un fruit du Concile. Le Code de Droit canonique en a fait une structure primordiale de l'Eglise particulière ; contrai­ 2 rement à ce qui existait auparavant, le synode diocésain est ouvert à des délégués représentant les diverses composantes du diocèse, prêtres, religieux, laïcs; une telle assemblée peut aborder toutes les questions qui concernent le bien de la communauté diocésaine, lorsque les circonstances le suggèrent, au jugement de l'évêque. Comme je le disais au clergé de Rome le 18 février dernier, c'est la grande com­ munauté du peuple de Dieu qui est concernée, avec ses droits, ses devoirs, sa mission, dans une optique pastorale, œcuménique, ouverte sur les besoins spirituels du monde. * Die 10 m. Octobris a. 1988. 1 1 Co 12, 27. 2 Can. 460 et suivants. Acta 690 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Le Synode extraordinaire des Evêques tenu à Rome en 1985 avait souligné certains points majeurs du Concile qui trouvent dans l'expé­ rience du Synode diocésain une application significative : le mystère de l'Eglise peuple de Dieu, la communion de tous les fidèles dans le Corps du Christ, la participation et la coresponsabilité, à tous les degrés, des hommes et des femmes qui constituent l'Eglise, sans préjudice pour l'unité hiérarchique. Le Synode diocésain est vraiment un lieu et un temps forts de la vie de l'Eglise particulière qui la ré­ vèle de façon privilégiée. 3 4 5 3. Le Code de Droit canonique donne les normes qui guident le fonctionnement du Synode diocésain. A l'intérieur de ce cadre, la pratique peut varier et les expériences, encore récentes, pourront en­ richir cette institution. Les synodes actuels requièrent une certaine durée : le vôtre est commencé depuis trois ans, et s'achemine vers deux célébrations majeures l'an prochain. Il doit s'entourer de ga­ ranties de travail sérieux, s'assurer des représentations équitables, procéder avec prudence selon des étapes bien précises de consultations, d'enquêtes, d'écoutes réciproques, de discussions, d'approfondisse­ ments, enfin d'orientations pastorales et de décisions dont la promul­ gation revient à l'évêque, car les votes sont consultatifs. Il est im­ portant qu'il aboutisse à un acte qui engage la communauté. Mais son intérêt réside aussi dans la dynamique qu'il crée et entretient. Il est comme une halte sur le chemin que doit parcourir l'Eglise particulière, pour vérifier les expériences faites, redéfinir les priorités apostoliques et reprendre ensemble le chemin dans une perspective missionnaire. La démarche synodale sera d'autant plus réussie que le peuple chrétien demeurera actif, en tenant compte des points de repère fermement tracés. 6 4. Une autre richesse du Synode diocésain est la confrontation d'expériences diverses et la complémentarité des rôles et des ministères dans l'Eglise. Les laïcs, hommes et femmes, jeunes et adultes, sont appelés à mettre pleinement en œuvre ce à quoi les habilitent leur baptême et leur confirmation, pour travailler du dedans à la sanctifi­ cation du monde et prendre part à la mission évangélisatrice de l'Eglise. 3 Cf. Rapport 4 IUd., I I , C, 1. final, 5 Ioid., I I , C, 6. 6 Cann. 460-468. II, A, 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 691 Ils peuvent mieux comprendre le caractère spécifique du ministère sacerdotal qui traduit le rôle du Christ-Tête, source de toute grâce et rassembleur du troupeau. Les religieux et les religieuses rappellent à un titre spécial la disponibilité foncière et la liberté nécessaires au Royaume, sa dimension transcendante et eschatologique. Entre tous s'établit une sorte de partenariat dont la richesse est faite de tous ces apports et dont la force vient de leur articulation nécessaire au ministère ordonné du Pasteur du diocèse et de ses coopérateurs. Puisse cette coresponsabilité exprimer toujours mieux le mystère de commu­ nion de l'Eglise, qui a sa source profonde dans les sacrements du baptême, de l'Eucharistie et de l'Ordre, dans la Parole de Dieu, dans l'amour du Père, la grâce du Christ, le don de l'Esprit Saint ! 7 5. Précisément — et Monseigneur Bernard l'a bien souligné —, le synode est avant tout une grande réunion de croyants, de croyants responsables, et non pas un forum acceptant toutes sortes d'opinions ou de discussions. Les membres du synode doivent d'abord prendre en compte la foi, la Révélation, le mystère de l'Eglise. Ils doivent approfondir ou retrouver leur identité chrétienne. Et pour cela, puiser aux sources : la Parole de Dieu, l'enseignement du Magistère, spécia­ lement l'apport du dernier Concile. Ce Concile avait mis au premier plan de ses travaux la réflexion sur l'Eglise, qui a abouti à la Consti­ tution dogmatique Lumen gentium. Le synode dont j'avais pris l'ini­ tiative à Cracovie lorsque j'en étais l'Archevêque avait pour principal objectif de mieux assimiler et appliquer le Concile. Je suis heureux de savoir que, durant les six mois qui viennent, le diocèse de Nancy va mettre en œuvre une catéchèse sur l'Eglise. Un tel approfondis­ sement de la foi comporte étude, échanges, enseignement; il requiert aussi tout un climat de prière. Un synode est une célébration qui s'ouvre par une grande profession de foi. U s'agit, en somme, d'écou­ ter ce que l'Esprit dit à l'Eglise, de le faire avec Marie, Mère de l'Eglise. « Enracinés dans la foi », vous serez pleins d'espérance devant les défis du monde. 6. De ces prémisses sur la nature du synode diocésain dérivent sa méthode et ses objectifs concrets. Avec le regard de la foi, vous avez à cœur de scruter la vie réelle des personnes et des groupes dans le diocèse, pour mieux déterminer 7 Cf. Synode 1985, Rapport final, II, O, 1; et 1 (Jo 12, 4-6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 692 Officiale les efforts d'évangélisation. Ce qui vous frappe d'abord, ce sont les conditions de vie de vos compatriotes et, dans bien des cas, les dé­ tresses humaines qu'elles entraînent. Vous soulignez notamment les situations dramatiques créées par le chômage et le sous-emploi. L'Evan­ gile fait aux chrétiens un devoir pressant d'être attentifs et solidaires devant toutes les formes de pauvreté. D'autres aspects, plus positifs, marquent la vie de votre région et constituent aussi des défis pour l'évangélisation, comme la venue de nombreux immigrés qui doivent pouvoir compter sur un accueil fraternel. Le développement des études universitaires et de la recherche scientifique, l'essor des technologies avancées invitent les chrétiens à approfondir le message évangélique en dialogue avec la culture con­ temporaine. 7. Si les bouleversements sociaux ont de profondes répercussions spirituelles, ils ne sont pas directement la cause de la déchristiani­ sation. Celle-ci vient plutôt d'un manque de vigueur spirituelle, de formation à la foi. Il vous faut donc scruter avec soin les faits de la vie ecclésiale et comprendre leurs causes : ceux où l'on dénote une indifférence religieuse, une baisse de la foi, de la pratique religieuse, de la prière, des valeurs morales, des vocations ; ceux aussi qui révèlent des dynamismes spirituels nouveaux, des chances. Au sujet des comportements éthiques, le Concile Vatican II four­ nit une précieuse grille de lecture et d'analyse dans la constitution Gaudium et spes. D'importants secteurs de la vie humaine y sont 6 examinés au regard du dessein de Dieu : l'amour conjugal, le ma­ riage, la famille; la promotion de la culture; la dignité du travail et la participation à la vie économico-sociale; les responsabilités concernant le bien commun dans l'activité politique, les problèmes d'échanges internationaux, de justice et de paix. Il s'agit en effet de bâtir, avec Dieu Créateur, un monde nouveau. 8. Un synode ne saurait en rester à l'analyse des situations. Il doit préparer une conversion des mentalités, des cultures, par l'im­ pact de la Bonne Nouvelle. Vous devez donc chercher surtout les moyens de mieux annoncer l'Evangile et de l'incarner dans les situa­ tions concrètes de la vie. Cet Evangile devra apparaître à tous, croyants 9 8 Cf. aussi Synode 1985, Rapport final, I I , D, 1. 9 Cf. Evangelii nuntiandi, 20; et aussi Synode 1985, Rapport final, I I , D, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II et mal-croyants, comme une Bonne Nouvelle, 693 10 une manifestation de Pamour de notre Dieu, qui a envoyé son Fils pour sauver le monde, non pour condamner, pour redonner espérance à ceux qui sont pauvres, opprimés, découragés, aveugles sur le sens de leur vie, prisonniers de leur fragilité ou de leur péché. Cet amour a évidemment ses exi­ gences. La rénovation selon les béatitudes inclut humilité, pureté, soif de justice, partage, paix, pardon, charité, recherche de la volonté de Dieu et du salut offert par Dieu. 9. Il n'y a ni conversion des mentalités ni renouveau chrétien des structures sans conversion personnelle. Un synode cherche les moyens pastoraux d'appeler à cette conversion ; il prend en considération le langage susceptible de toucher les cœurs, la place unique de la prière et des sacrements, spécialement du sacrement de la réconciliation. Il prévoit l'accompagnement patient des chrétiens plus passifs ou peu pratiquants. Il n'oublie pas ceux qui sont loin, indifférents, ou même hostiles, afin qu'ils bénéficient d'une présence missionnaire et d'un témoignage qui les interpelle, dans le respect de leur conscience. Le synode doit être aussi un appel aux ouvriers pour la moisson. Vous êtes «l'Eglise que Dieu envoie». 10. Vous garderez à l'esprit un aspect capital : votre lien avec l'Eglise universelle. En effet, une Eglise particulière ne peut jamais être une communauté fermée sur elle-même. Elle représente, ou mieux, elle incarne l'Eglise universelle : « Les Eglises particulières sont for­ mées à l'image de l'Eglise universelle, c'est en elles et à partir d'elles qu'existe l'Eglise catholique une et unique » . u C'est un honneur et une responsabilité. Certes, vous avez vos problèmes spécifiques ; et il vous faut donc imaginer et réaliser votre chemin pastoral. Mais vous prenez place dans une grande Tradition qui remonte aux Apôtres ; nous n'inventons pas le chemin aujourd'hui. Votre identité catholique tient à vos particularités; mais elle dépend en même temps de votre conformité à l'Eglise universelle, une et identique pour tout ce qui concerne la foi, les normes des mœurs, la discipline commune à l'en­ semble de l'Eglise. Les Eglises locales doivent toujours et partout s'en inspirer, les faire leurs et inscrire leurs projets dans cette unité substantielle. Chaque Eglise particulière fait corps avec son evêque, 10 Cf. Le 4, 18. 11 Lumen gentium, 23. Acta Apostolicae 694 Sedis - Commentarium Officiale responsable de l'unité et de la fidélité de cette portion d'Eglise et de son lien avec l'Eglise universelle. Et toutes les Eglises particulières font corps ensemble, avec leurs évêques, autour du successeur de Pierre. Tel est le service que le Seigneur m'a confié et que je recom­ mande à votre prière : affermir mes frères dans la foi et les aider à vivre dans la communion de l'Eglise, Corps du Christ. 11. Cette communion est à la fois obéissance, échange, participa­ tion, solidarité. L'Eglise universelle inspire et soutient votre action, et vous, vous la faites bénéficier de votre témoignage, de votre vita­ lité et de votre entraide. Votre réflexion synodale doit vous engager à vivre au rythme des grands projets missionnaires des autres com­ munautés chrétiennes dans le monde, ouverts à leurs richesses com­ plémentaires et à leurs besoins matériels et spirituels. C'est ce qu'avaient bien compris les missionnaires issus de chez vous, notam­ ment le bienheureux Père Gérard. Un synode est une relance mis­ sionnaire. Voilà mes vœux pour votre Synode, chers délégués de Nancy et des autres diocèses, et voilà ma prière. Vous avez été choisis, mais vous êtes là pour mieux faire participer au synode le plus grand nombre de vos frères et sœurs du diocèse. Que le Seigneur bénisse votre démarche ecclésiale ! Que Notre-Dame de Bon Secours vous garde unis à l'écoute de l'Esprit Saint ! Et que l'Esprit Saint affer­ misse votre espérance ! * • • Ad sodales publici legumlatorum coetus ex quibusdam Europae Civitati­ bus Argentorati congregatos habita.* Mr President, Ladies and Gentlemen, 1. First of all, permit me to say how much I appreciate the words of welcome and considération which you have been good enough to express in my regard. I wish to thank you most warmly, Mr President, for having personally renewed the invitation, first extended in 1980, to come and address this prestigious Assembly. The hope which I expressed more than three years ago before the représentatives of * Die 11 m. Octobris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 695 the European Institutions is now being realized, and I am very conscious of the importance of my présent meeting with the représentatives of the twelve countries which make up the European Community, that is to say, the représentatives of some three hundred and thirty million Citizens who have entrusted to you the mandate of directing their common destinies. Now that your Assembly, which has been the centre of European integration since the beginnings of the European Coal and Steel Community and the signing of the Treaty of Rome, is elected by direct universal suffrage and, consequently, enjoys increased prestige and authority, it rightly appears to your compatriots as the institution that will guide their future as a démocratie community of countries, desirous of integrating their economy more closely, of harmonizing their législations on a number of points, and of offering ali their Citizens greater freedom in the perspective of mutuai coopération and cultural enrichment. Our encounter takes place at a special moment in the history of this continent when after a long journey, not without difììculties, we stand at the beginning of new and decisive stages which, with the Coming into force of the Single European Act will hasten the process of integration which has been patiently conducted during recent décades. 2. Depuis la fin de la dernière guerre mondiale, le Saint-Siège n'a pas cessé d'encourager la construction de l'Europe. Certes, l'Eglise a pour mission de faire connaître à tous les hommes leur salut en Jésus Christ, quelles que soient les conditions de leur histoire présente, car il n'y a jamais de préalable à cette tâche. Aussi, sans sortir de la compétence qui est la sienne, considère-t-elle comme son devoir d'éclairer et d'accompagner les initiatives développées par les peuples qui vont dans le sens des valeurs et des principes qu'elle se doit de proclamer, attentive aux signes des temps qui invitent à traduire dans les réalités changeantes de l'existence les requêtes permanentes de l'Evangile. Comment l'Eglise pourrait-elle se désintéresser de la construction de l'Europe, elle qui est implantée depuis des siècles dans les peuples qui la composent et les a un jour portés sur les fonts baptismaux, peuples pour qui la foi chrétienne est et demeure l'un des éléments de leur identité culturelle? 696 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 3. L'Europe d'aujourd'hui peut certainement accueillir comme un signe des temps l'état de paix et de coopération définitivement installé entre ses Etats membres, qui pendant des siècles avaient épuisé leurs forces à se faire la guerre et à rechercher l'hégémonie les uns sur les autres. Signe des temps encore, la sensibilité accrue aux droits de l'homme et à la valeur de la démocratie, dont votre Assemblée est l'expression et veut aussi être le garant. Cette adhésion est d'ailleurs toujours à confirmer pour que prévale en toutes circonstances le respect du droit et de la dignité de la personne humaine. Signe des temps aussi, croyons-nous, le fait que cette partie de l'Europe, qui a jusqu'ici tant investi dans le domaine de sa coopé­ ration économique, soit de plus en plus intensément à la recherche de son âme, et d'un souffle capable d'assurer sa cohésion spirituelle. Sur ce point, me semble-t-il, l'Europe que vous représentez se trouve au seuil d'une nouvelle étape de sa croissance, tant pour elle-même que dans sa relation avec le reste du monde. 4. Le « Marché unique », qui entrera en vigueur à la fin de 1992, va hâter le processus de l'intégration européenne. Une structure poli­ tique commune, émanation de la libre volonté des citoyens européens, loin de mettre en péril l'identité des peuples de la Communauté, sera plus à même de garantir plus équitablement les droits, notamment culturels, de toutes ses régions. Ces peuples européens unis n'accep­ teront pas la domination d'une nation ou d'une culture sur d'autres, mais soutiendront le droit égal pour toutes d'enrichir les autres de leur différence. Les empires du passé ont tous failli, qui tentaient d'établir leur prépondérance par la force de coercition et la politique d'assimilation. Votre Europe sera celle de la libre association de tous ses peuples et de la mise en commun des multiples richesses de sa diversité. 5. D'autres nations pourront certainement rejoindre celles qui aujourd'hui sont ici représentées. Mon vœu de Pasteur de l'Eglise universelle, venu de l'Europe centrale et qui connaît les aspirations des peuples slaves, cet autre « poumon » de notre même patrie euro­ péenne, mon vœu est que l'Europe, se donnant souverainement des institutions libres, puisse un jour se déployer aux dimensions que lui ont données la géographie et plus encore l'histoire. Comment ne le souhaiterais-je pas, puisque la culture inspirée par la foi chrétienne Acta Ioannis Pauli Pp. II 697 a profondément marqué l'histoire de tous les peuples de notre unique Europe, grecs et latins, germaniques et slaves, malgré toutes les vicis­ situdes et par-delà les systèmes sociaux et. les idéologies? 6. Les nations européennes se sont toutes distinguées dans leur histoire par leur ouverture sur le monde et les échanges vitaux qu'elles ont établis avec les peuples d'autres continents. Nul n'imagine qu'une Europe unie puisse s'enfermer dans son égoïsme. Parlant d'une seule voix, unissant ses forces, elle sera en mesure, plus encore que par le passé, de consacrer ressources et énergies nouvelles à la grande tâche du développement des pays du tiers-monde, spécialement ceux qui entretiennent déjà avec elle des liens traditionnels. La « Conven­ tion de Lomé », qui a donné lieu à une coopération institutionnalisée entre des membres de votre Assemblée et des représentants de soixantesix pays d'Afrique, des Caraïbes et du Pacifique, est à bien des égards exemplaire. La coopération européenne sera d'autant plus crédible et fructueuse qu'elle se poursuivra, sans arrière-pensée de domination, avec l'intention d'aider les pays pauvres à prendre en charge leur propre destin. 7. Monsieur le Président, le message de l'Eglise concerne Dieu et la destinée ultime de l'homme, questions qui ont au plus haut point imprégné la culture européenne. En vérité, comment pourrions-nous concevoir l'Europe privée de cette dimension transcendante? Depuis que, sur le sol européen, se sont développés, à l'époque moderne, les courants de pensée qui ont peu à peu écarté Dieu de la compréhension du monde et de l'homme, deux visions opposées ali­ mentent une tension constante entre le point de vue des croyants et celui des tenants d'un humanisme agnostique et parfois même « athée ». Les premiers, considèrent que l'obéissance à Dieu est la source de la vraie liberté, qui n'est jamais liberté arbitraire et sans but, mais liberté pour la vérité et le bien, ces deux grandeurs se situant toujours au-delà de la capacité des hommes de se les approprier com­ plètement. Sur le plan éthique, cette attitude fondamentale se traduit par l'acceptation de principes et de normes de comportement s'imposant à la raison ou découlant de l'autorité de la Parole de Dieu, dont l'homme, individuellement ou collectivement, ne peut disposer à sa guise, au gré des modes ou de ses intérêts changeants. 45 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 698 Officiale 8. La deuxième attitude est celle qui, ayant supprimé toute subor­ dination de la créature à Dieu, ou à un ordre transcendant de la vérité et du bien, considère l'homme en lui-même comme le principe et la fin de toutes choses, et la société, avec ses lois, ses normes, ses réalisations, comme son œuvre absolument souveraine. L'éthique n'a alors d'autre fondement que le consensus social, et la liberté indivi­ duelle d'autre frein que celui que la société estime devoir imposer pour la sauvegarde de celle d'autrui. Chez certains, la liberté civile et politique, jadis conquise par un renversement de l'ordre ancien fondé sur la foi religieuse, est encore conçue comme allant de pair avec la marginalisation, voire la sup­ pression de la religion, dans laquelle on a tendance à voir un système d'aliénation. Pour certains croyants, en sens inverse, une vie con­ forme à la foi ne serait possible que par un retour à cet ordre ancien, d'ailleurs souvent idéalisé. Ces deux attitudes antagonistes n'apportent pas de solution compatible avec le message chrétien et le génie de l'Europe. Car, lorsque règne la liberté civile et que se trouve pleine­ ment garantie la liberté religieuse, la foi ne peut que gagner en vi­ gueur en relevant le défi que lui adresse l'incroyance, et l'athéisme ne peut que mesurer ses limites devant le défi que lui adresse la foi. Devant cette diversité des points de vue, la fonction la plus élevée de la loi est de garantir également à tous les citoyens le droit de vivre en accord avec leur conscience et de ne pas contredire les normes de l'ordre moral naturel reconnues par la raison. 9. A ce point, il me paraît important de rappeler que c'est dans l'humus du christianisme que l'Europe moderne a puisé le principe — souvent perdu de vue pendant les siècles de « chrétienté )) — qui gouverne le plus fondamentalement sa vie publique : je veux dire le principe, proclamé pour la première fois par le Christ, de la distinc­ tion de « ce qui est à César » et de « ce qui est à Dieu »- Cette dis­ tinction essentielle entre la sphère de l'aménagement du cadre exté­ rieur de la cité terrestre et celle de l'autonomie des personnes s'éclaire à partir de la nature respective de la communauté politique à laquelle appartiennent nécessairement tous les citoyens et de la communauté religieuse à laquelle adhèrent librement les croyants. 1 Après le Christ, il n'est plus possible d'idolâtrer la société comme grandeur collective dévoratrice de la personne humaine et de son des1 Cf. Mt 22, 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 699 tin irréductible. La société, l'Etat, le pouvoir politique appartiennent au cadre changeant et toujours perfectible de ce monde. Nul projet de société ne pourra jamais établir le Royaume de Dieu, c'est-à-dire la perfection eschatologique, sur la terre. Les messianismes politiques débouchent le plus souvent sur les pires tyrannies. Les structures que les sociétés se donnent ne valent jamais d'une façon définitive; elles ne peuvent pas non plus procurer par elles-mêmes tous les biens aux­ quels l'homme aspire. En particulier, elles ne peuvent se substituer à la conscience de l'homme ni à sa quête de la vérité et de l'absolu. La vie publique, le bon ordre de l'Etat reposent sur la vertu des citoyens, qui invite à subordonner les intérêts individuels au bien commun, à ne se donner et à ne reconnaître pour loi que ce qui est objectivement juste et bon. Déjà les anciens Grecs avaient découvert qu'il n'y a pas de démocratie sans assujettissement de tous à la loi, et pas de loi qui ne soit fondée sur une norme transcendante du vrai et du juste. Dire qu'il revient à la communauté religieuse, et non à l'Etat, de gérer « ce qui est à Dieu », revient à poser une limite salutaire au pou­ voir des hommes, et cette limite est celle du domaine de la conscience, des fins dernières, du sens ultime de l'existence, de l'ouverture sur l'absolu, de la tension vers un achèvement jamais atteint, qui stimule les efforts et inspire les choix justes. Toutes les familles de pensée de notre vieux continent devraient réfléchir à quelles sombres perspec­ tives pourrait conduire l'exclusion de Dieu de la vie publique, de Dieu comme ultime instance de l'éthique et garantie suprême contre tous les abus du pouvoir de l'homme sur l'homme. 10. Notre histoire européenne montre abondamment combien sou­ vent la frontière entre <( ce qui est à César » et « ce qui est à Dieu » a été franchie dans les deux sens. La chrétienté latine médiévale — pour ne mentionner qu'elle —, qui pourtant a théoriquement éla­ boré, en reprenant la grande tradition d'Aristote, la conception na­ turelle de l'Etat, n'a pas toujours échappé à la tentation integraliste d'exclure de la communauté temporelle ceux qui ne professaient pas la vraie foi. L'intégralisme religieux, sans distinction entre la sphère de la foi et celle de la vie civile, aujourd'hui encore pratiqué sous d'autres cieux, paraît incompatible avec le génie propre de l'Europe tel que l'a façonné le message chrétien. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 700 Mais c'est d'ailleurs que sont venues, en notre temps, les plus grandes menaces, lorsque des idéologies ont absolutisé la société ellemême ou un groupe dominant, au mépris de la personne humaine et de sa liberté. Là où l'homme ne prend plus appui sur une grandeur qui le transcende, il risque de se livrer au pouvoir sans frein de l'arbi­ traire et des pseudo-absolus qui le détruisent. 11. D'autres continents connaissent aujourd'hui une symbiose plus ou moins profonde entre la foi chrétienne et la culture, qui est pleine de promesse. Mais, depuis bientôt deux millénaires, l'Europe offre un exemple très significatif de la fécondité culturelle du christianisme qui, de par sa nature, ne peut être relégué dans la sphère privée. Le christianisme, en effet, a vocation de profession publique et de présence active dans tous les domaines de la vie. Aussi mon devoir est-il de sou­ ligner avec force que si le substrat religieux et chrétien de ce conti­ nent devait en venir à être marginalisé dans son rôle d'inspirateur de l'éthique et dans son efficacité sociale, c'est non seulement tout l'héritage du passé européen qui serait nié, mais c'est encore un avenir digne de l'homme européen — je dis de tout homme européen, croyant ou incroyant — qui serait gravement compromis. 12. En terminant, j'évoquerai trois domaines où il me semble que l'Europe intégrée de demain, ouverte vers l'Est du continent, géné­ reuse envers l'autre hémisphère, devrait reprendre un rôle de phare dans la civilisation mondiale : — D'abord, réconcilier l'homme avec la création, en veillant à préserver l'intégrité de la nature, sa faune et sa flore, son air et ses fleuves, ses subtils équilibres, ses ressources limitées, sa beauté qui loue la gloire du Créateur; — Ensuite, réconcilier l'homme avec son semblable, en s'acceptant les uns les autres entre Européens de diverses traditions culturelles ou familles de pensée, en étant accueillant à l'étranger et au réfugié, en s'ouvrant aux richesses spirituelles des peuples des autres con­ tinents ; — Enfin, reconstituer à rencontre vision où la appellent la réconcilier l'homme avec lui-même : oui, travailler à une vision intégrée et complète de l'homme et du monde, des cultures du soupçon et de la déshumanisation, une science, la capacité technique et l'art n'excluent pas mais foi en Dieu. Acta Ioannis Pauli Pp. II 701 Monsieur le Président, Mesdames et Messieurs les Députés, en ré­ pondant à votre invitation de m'adresser à votre illustre Assemblée, j'avais devant les yeux les millions d'hommes et de femmes européens que vous représentez. C'est à vous que ceux-ci ont confié la grande tâche de maintenir et de développer les valeurs humaines — culturelles et spirituelles — qui correspondent à l'héritage de l'Europe et qui seront la meilleure sauvegarde de son identité, de sa liberté et de son progrès. Je prie Dieu de vous inspirer et de vous fortifier dans ce grand dessein. 702 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO CAUSIS SANCTORUM I BONONIEN. DECRETUM Canonizationis Beatae Cleliae Barbieri, Fundatricis Sororum Minimarum a Virgine Perdolente (1847-1870). SUPER DUBIO An et de quo miraculo, post indultam eidem Beatae ab Apostolica Sede venerationem, constet in casu et ad effectum de quo agitur. Clelia Barbieri in finibus archidioeceseos Bononiensis humillimo loco die 13 Februarii anno 1847 nata, spretis nuptiis, quo studiosius uni Deo viveret, moderatore sui pagi curione, coetum constituit sacra­ rum virginum, quas Virginis Perdolentis tutelae commisit, voluitque in paupertate et humilitate puerorum et aegrotorum curam gerere. Vexationibus aerumnisque numquam fracta, supernis donis locu­ pletata Deique amore incensa, vix vicesimum tertium annum agens, in caelos migravit di 13 Iulii anno 1870. Servatis normis ex iure servan­ dis, Paulus Papa VI eam inter beatas virgines adnumeravit anno 1968. Ut autem ipsa in Sanctarum Virginum album legitime insereretur, Causae actores Apostolicae Sedi proposuerunt prodigiosum eventum, scilicet sanationem dominae Lianae Stefanutto, mulieris Utinensis vi­ ginti quinque annorum. Quae, edita a medicis infausta prognosi quoad vitam, ad beatae Cleliae Barbieri caelestem opem recurrit et cito et perfecte, die 20 mensis Iunii anni 1982, convaluit a morbo qui lupus eritaematosus systematicus audit, cum polysierosite et néphrite lupica. Super huiusmodi miro eventu instructus est, a die 23 Ianuarii usque ad diem 2 Decembris anni 1985, apud Curiam archiepiscopalem Bononiensem, Processus, cuius iuridica forma et vis admissae sunt per Decretum huius Congregationis pro Causis Sanctorum die 18 Apri­ lis anno 1986 editum. Validis testimoniis est comprobatum praedictam sanationem naturae vires quoad modum excessisse. Id concordes affir­ maverunt testes excussi atque a curatione medici ; quod suo iudicio Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum 703 confirmavit, die 23 Martii anni 1988, Consilium Medicum penes hanc Congregationem exstans. Quibus praemissis, disceptatum est in sede theologica super dubio : An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Quod quidem factum est primum, die 17 Iunii anni 1988, in Con­ gressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo Do­ mino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea,, die 6 mensis Decembris eodem anno 1988, in Congregatione Ordinaria Patrum Car­ dinalium et Episcoporum, ponente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Iose­ pho Caprio. Et in utroque Coetu dubio proposito datum est affirma­ tivum responsum. Facta postmodum Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata de praemissis rebus relatione, Sanctitas Sua edixit : Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Beata Clelia Barbieri, videlicet de rapida, perfecta et stabili clinica sanatione dominae Lianae Stefanutto a gravi forma morbi lupi eritaematosi systematici cum polysierosite (pleurica, pericardica et peritoneali) et cum néphrite lupica. Voluit autem Sanctitas Sua hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 11 Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. m s. 6& Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis II PAPIEN. SEU MEDIOLANEN. DECRETUM Canonizationis Beati Richardi Pampuri (in saec.: Herminii P h i l i p p i ) , medici chirurgi, Religiosi professi Ordinis Hospitalarii S. Ioannis a Deo (1897-1930). SUPER DUBIO An et de quo miraculo, post indultam eidem Beato venerationem ab Apostolica Sede, constet in casu et ad effectum de quo agitur. Richardus Pampuri, in saeculo Herminius Philippus, die 2 mensis Augusti anno 1897 in oppido cui nomen Trivolzio, Papiensis intra fines dioeceseos, ortus, cito ad christianam pietatem, divinam unionem et 704 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale apostolicam actuositatem tendit. Doctoralem lauream in medicina et chirurgia anno 1921 est consecutus, et deinde, medici pagi v. Morimondo renuntiatus, in arte medica exercenda officium suum in mis­ sionem caritatis convertit. Ordinem Fratrum Hospitalariorum, italice « Fatebenefratelli » nuncupatorum, anno 1927 amplexus est ac speciem veri filii sancti Ioannis a Deo in se expressit. Mediolani Calendis Maiis a. 1930 obiit. Eum, virtutibus et miraculis clarum, Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 4 Octobris anno 1981 Beatum proclamavit. Ut Sanctorum titulo rite honestari posset, Causae actores preces porrexerunt obtuleruntque, ad iuris normam, mirum eventum divini­ tus patratum per eiusdem Beati intercessionem. Deprecatore etenim beato Richardo Pampuri, Emmanuel Cifuentes Rodenas, decem anno­ rum puer Hispanicus, in loco quem appellant Alcadozo, intra fines dioe­ ceseos Albasitensis, extemplo, die 5 Ianuarii anno 1982, convahiit a gravi vulnere quod levi oculi corneam afficiebat. Super huiusmodi sanatione Processus est instructus apud Curiam episcopalem Albasitensem, mensibus Septembri-Novembri anni 1986; iuridica autem forma et vis eiusdem inquisitionis agnita est per De­ cretum Congregationis pro Causis Sanctorum die 6 mensis Februarii a. 1987 latum. Servato iuris ordine, asserta mira sanatio Emmanuelis Cifuentes Rodenas subiecta est, die 24 mensis Februarii anni 1988, examini Consultae Medicae eiusdem Congregationis ad iudicandum utrum praeter naturae vires contigerit necne. Cum autem relatio scripta medici a curatione circa gravitatem vulneris cornealis non esset undequaque clara et accurata, periti eiusdem Consultae quodlibet iudicium ferre distulerunt, quousque dilucidationes adductae fuerint. Quae cum al­ latae essent a Causae actoribus, eadem Consulta iterum est coadunata die 19 Octobris eodem anno 1988 et, attentis omnibus testimoniis atque documentis exhibitis, definite statuerunt morbi diagnosim, prognosim necnon sanationis modum, agi nimirum de lacero vulnere quod tertiam saltem partem sinistri oculi spissitudinis cornealis notabilisque exten­ sionis afficiebat, cum periculo leucomatis cornealis afferentis gravem facultatis videndi defectum; modum autem quod attinet sanationem fuisse rapidissimam, perfectam et mansuram, eamque hodiernis medi­ cae artis cognitionibus haud explicari posse. Gressus igitur est factus ad disceptationem theologicam super prae­ dicta mira sanatione. Quod evenit primum, die 2 mensis Decembris anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, mode- Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum 705 ratore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; de­ inde, die 17 insequentis mensis Ianuarii a. 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum in Palatio Apostolico Vaticano coadunata, ponente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Mario Aloi­ sio Ciappi. In utroque autem Coetu, proposito dubio : (( An constet de miraculo, in casu et ad effectum de quo agitur », omnes qui aderant responsum dederunt affirmantes. Quibus de rebus certior factus Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, concessa dispensatione a legendo coram Se Decreto, declaravit : Con­ stare de miraculo a Deo patrato, intercedente Beato Richardo Pam­ puri, id est de rapidissima, perfecta ac mansura sanatione pueri Emmanuelis Cifuentes Rodenas a lacero vulnere quod afficiebat saltem ter­ tiam partem spissitudinis cornealis oculi sinistri notabilis extensionis. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in Acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 11 Februarii A. D. 1989. ANGELUS L. m card. FELICI, Praefectus s. £B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis III PRAGEN. DECRETUM Canonizationis Beatae Agnetis de Bohemia, Virginis Ordinis S. Clarae, Fundatricis Monasterii S. Francisci Pragae. SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eiusque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Ecclesia sancta in divina Scriptura (cf. Eph 5, 21-23 ; 2 Cor 11, 2 ; Apc 21, 9) caelestis Agni Sponsa merito dicitur, eo quod «imitans Domini sui Matrem, virtute Spiritus Sancti, virginali ter servat inte­ gram fidem, solidam spem, sinceram caritatem » (CONC. OEC. VAT. I I , 706 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Const. Ap. Lumen gentium, 64), eiusdemque fidelitas « quamvis in Apostoli doctrina facta sit imago matrimonii, habet tamen simul vim typi omnimodae donationis Deo in caelibatu factae propter regnum caelorum » (Mt 19, 12) seu « virginitatis Deo consecratae » (IOANNES PAULUS II, Litt. Encycl. Redemptoris Mater, 43). Has vero suas spirituales proprietates Ecclesia peculiari modo a sacris virginibus expressas agnovit, quibus a Patre datum est divinum gratiae donum ut in virginitate indiviso corde soli Deo se devoverent (cf. Lumen gentium, 42), inter quas eminere beatam Agnetem de Bohe­ mia, virginem Ordinis Sanctae Clarae sive documenta vitae sive cultus eidem ab immemorabili tempore praestitus luculenter demonstrant. Agnes, Premislai Ottokarii I regis Bohemiae et reginae Constantiae filia, Pragae circa annum 1211 edita est. Adhuc infans apud monasterium monialium Cisterciensium in civitate Trzebnica ac Silesiae regione fundatum collocata est, ibique cura sanctae Hedvigis ducissae eiusque filiae abbatissae commissa, prima vitae spiritualis germina docili animo suscepit. In monasterio deinde monialium Praemonstratensium civitatis Doksany in christianam et humanam forma­ tionem perficiendam incubuit, donec Vindobonam adducta fuit, a pa­ tre regalibus nuptiis destinata, ut aulicis consuetudinibus erudiretur. In aula ducali Agnes quinque annos transegit, virtutum exercitio cum animi sui abnegatione alacriter intendens, in oratione ac divi­ norum mysteriorum frequentatione assidua, atque caritatis operibus erga pauperes peramanter dedita. In patriam anno 1225 reversa ferventiore studio eandem vitae ra­ tionem in regalibus aedibus servavit, in oratione sanctisque operibus perseverans, simulque satagens ut iustitia et pax inter cives et inter populos promoveretur. Cumvero a quolibet sponsalium vinculo esset soluta, illud quod in animo iam habebat servandae virginitatis propo­ situm, libere tandem in gaudio spiritus adimplere statuit, quodque insuper a Summo Pontifice Gregorio IX protegi obtinuit. Quapropter amplissimas nuptias haud semel a principibus immo et a Friderico imperatore sibi oblatas constantissime recusans, caelestem sponsum Christum Dominum unice diligendum eiusque Matris virginitatem imitandam elegit. Cum vero eo tempore fratres Ordinis Minorum Pragam advenissent, atque sanctimoniae vitae Francisci Asisinatis et virginis Clarae fama magis in dies diffunderetur, eorum evangelicam vivendi ratio- Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum 707 nem admirata, in humilitate et paupertate imitandam sibi proposuit. Mox divitias pauperibus et aegrotis distribuere coepit, pro quibus fratre suo Venceslao qui patri in regno successerat, ac matre Constan­ tia adiuvantibus, anno 1233 hospitium in urbe Praga exstruxit atque sodalicium instituit, subinde in regularem Ordinem Crucigerorum de Stella Rúbea evectum, cui eiusdem hospitii moderationem commisit. Haud ita post monasterium in eadem Pragensi civitate exstruen­ dum curavit, in quo eadem forma, quam Pauperes Sorores una cum institutrice sancta Clara intra claustra seclusae Assisii servabant, etiam in patria instauraretur. Cumque in id monasterium, quod sancti Fran­ cisci nomine insignitum voluit, quinque sanctimoniales a Gregorio IX et sancta Clara de Tridento arcessitae, anno 1233 se recepissent, ipsa Agnes cum septem nobilissimis regni sui virginibus eo convolavit. A Papa Gregorio IX deinde abbatissa constituta religiosam fami­ liam profusa caritate et summa animi humilitate moderata est; atque in eo monasterio vitam duxit per 47 annos « abscondita cum Christo in Deo » (Col 3, 3). Eius vero spiritualis vitae firmum fundamentum exstitit virginalis ac sponsalis amor erga Iesum Christum pauperem et crucifixum. Iam enim in iuniore aetate procedere videbatur, ut ipse Gregorius IX eidem Dei Famulae scribens asserebat, « obviam Sponso suo acceptis lampadibus choro sacrarum virginum comitata ». Agnetem deinde intra claustra seclusam Clara Asisinas magnis laudi­ bus extulit, in litteris ad eam missis, scribens : (( Congaudeo et exsulto tibi in gaudio spiritus, sponsa Christi, quia velut altera virgo sanc­ tissima sancta Agnes, Agno immaculato qui tollit peccata mundi es mirifice desponsata ». Beatae Agnetis eximia sanctitas in exercitio theologalium virtutum potissimum eluxit. In virtute namque fidei prae primis radicata, qua sanctum Evangelium uti supremam vitae normam continuo servavit, atque Christi mysteria, crucis praesertim et Eucharistiae contemplari assidue nitebatur ; item beatam Virginem Mariam, quam et « virginitatis patronam » elegerat, filiali pietate colere in deliciis habuit. In virtute item spei constanter ambulavit, divinae gratiae lumen et auxi­ lium in variis vel difficilioribus vitae adiunctis fidenter expostulans, iisque communita praesidis mundi blandimenta vincere cunctasque res adversas fortiter superare valuit. In virtute praesertim caritatis beata Agnes eminuit : qua nempe Deum summum Bonum unice diligere statuit. « Ignis namque dilec- 708 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tionis divinae qui in ara cordis virginei semper ardebat, sic ipsam per iugem devotionem sursum agebat, ut absque temporum interca­ pedine suum Dilectum quaereret, a quo pariete mortalitatis seiuncta eidem uniri spiritu gestiebat » (Vita prima, V I I ) . Singulari item cari­ tatis affectu virgo Christi proximos prosequebatur. Etenim « super omnes afflictos, tam in saeculo quam in religione degens, compassivam mentem gerebat et cunctos, ad se recurrentes apud Deum et homines piis remediis adiuvabat » (Vita prima, IX). Caritas autem Christi, quae Agnetis animum urgebat ad perfectio­ rem in dies consiliorum evangelicorum praxim continuo eam exstimulabat. Oboedientiae enim professioni fidelissima, « toto mentis cona­ mine regulari observantiae intendebat ... ut sine offendiculo viam man­ datorum Dei percurreret » (Vita prima, IV). Perpetuam castitatem sollemni voto confirmatam ita illibatam servavit ut Summi Pontifices Gregorius IX et Innocentius IV necnon sancta Clara eius virginalem vitam summis laudibus, in exemplum, extollere non dubitaverint. Altissima vero paupertas « tanto foedere menti ipsius inhaeserat, quod in rebus transitoriis atque caducis nil proprii vellet habere nihilque cuperet possidere » (Vita prima, V I ) . Et hanc evangelicam vivendi rationem in monasterio vigere curavit, ut sanctae Clarae exem­ plo, nullam temporalium bonorum possessionem permiserit et conspi­ cuas donationes a regio fratre aliisque oblatas constantissime recu­ saverit. Prae ceteris virtutibus, quibus beata Agnes exemplar cunctis admirandum praebuit, humilitas « stupenda » praedicatur. Equidem Fa mula Dei (( in oculis suis humilis, de se humiliter sentiebat semper omnes superiores se arbitrans in virtute » (Vita prima, IV). Ultimis vitae annis beata Agnes magno afficiebatur moerore ob aerumnas quas bella et publicae calamitates regiae familiae, patriae et monasterio attulerant. In gravibus iis adiunctis admiranda prae­ buit fortitudinis et caritatis exempla, animorum fiduciam in divinam bonitatem erigens, cunctis solamen et auxilium pro viribus afferens, donec quadragesimali tempore anni 1282 in gravem morbum incidit. Itaque morti proxima, infirmorum sacra Unctione munita atque sorores adhortata ut « caritatem ad Deum et proximum toto cona­ mine observarent, humilitatem et paupertatem quam tenuit Christus et docuit imitari curarent, semper Romanae Ecclesiae pedibus subiacentes » (Vita prima, XI), die 2 Martii eodem anno 1282 piissime obdormivit in Domino. Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum 709 Famulam Dei iam in vita virtutibus et miraculis claram, publica populi veneratio post mortem subsecuta est, ita quidem ut, brevi post, petitiones ad Summum Pontificem Ioannem XXII, ad introdu­ cendam causam canonizationis admotae fuerint, subsequentibus quoque saeculis iteratae apud Apostolicam Sedem. Sed adversae temporum condiciones, quominus canonici processus instruerentur, obstiterunt. Cultus autem Agneti de Bohemia praestitus continuo florens perse­ veravit, praesertim in eius patria, item apud Clarissarum monasteria atque Minoritici Ordinis familias necnon in Ordine Crucigerorum de Stella Bubea. Tandem saeculo x i x Processus Ordinarius super cultu apud Cu­ riam archiepiscopalem Pragensem constructus est, Factaque mox apud S. Rituum Congregationem disceptatione super casu excepto, Sum­ mus Pontifex Pius IX, edito decreto die 3 Decembris a. 1874, cultum ab immemorabili tempore beatae Agneti tributum confirmavit. Post haec, repertis antiquioribus codicibus vetustae Legendae in qua vita et virtutes Famulae Dei apte describuntur, via aperta est ad Causam canonizationis prosequendam. Interim postulatoriae litterae sane multae ad Apostolicam Sedem missae sunt ab omnibus christi­ fidelium coetibus, dum celebrationes fiebant 650* anniversarii diei Bea­ tae Agnetis mortis. Quorum omnium vota Em.mus Carolus Kaspar, Pragensis Archiepiscopus, amplissimis litteris postulatoriis ad Sum­ mum Pontificem Pium XI a. 1935 missis, nomine quoque Episcoporum totius nationis Cecoslovachiae, complexus est. Insuper, post alterum mundiale bellum, postulatorias litteras Summo Pontifici exhibuerunt a. 1948 Ordo Fratrum Minorum Con­ ventualium, Causae huius actor, et a. 1950 Exc.mus quoque Iosephus Beran, Archiepiscopus Pragensis. Accedit denique quod ipse Summus Pontifex, fel. regn., occasionem nactus septimi exeuntis saeculi a fe­ lici transitu Beatae Agnetis de Bohemia, Litteris Apostolicis die 2 Fe­ bruarii a. 1982 ad Em.mum Card. Franciscum Tomásek, Archiepisco­ pum Pragensem missis, eiusdem Famulae Dei admirandam vitam di­ serte illustravit eiusque claras virtutes exemplum christifidelibus nostra quoque aetate ad imitandum proposuit. Sub his faustis auspiciis ipsemet Archiepiscopus Pragensis necnon Causae actores impensam operam dederunt ut solida Positio super virtutibus appararetur. Quam tandem a. 1987 ex officio concinnatam ac editam, Consultores historici Congregationis pro Causis Sanctorum in sessione diei 13 Ianuarii a. 1988, examinarunt atque probarunt in Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 710 Officiale hanc simul conspirantes sententiam : documenta ad illustrandam vi­ tam et navitatem Beatae Agnetis in Positione diligenter collecta ac critice cribrata fidem historicam mereri, eaque solidum suppeditare fundamentum ad iudicium tam de continuatione cultus quam de vir­ tutum exercitio ferendum. Factaque deinde disceptatione in Congressu Peculiari diei 7 Octo­ bris eiusdem anni, Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Ge­ nerali moderatore, Consultores theologi, unanimi iterum iudicio, agno­ verunt Beatam Agnetem christianas religiosasque virtutes heroum in modum exercuisse. Idem senserunt Em.mi Cardinales et Exc.mi Episcopi eiusdem Di­ casterii die 20 mensis Decembris a. 1988, in Congregatione Ordinaria, ponente Cardinali Mario Aloisio Ciappi. De hisce omnibus certior factus per subscriptum Cardinalem Prae­ fectum Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis pro Causis Sanctorum libenter excipiens rataque habens, mandavit ut de­ cretum super heroicis Beatae Agnetis virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Fortitudine et Temperantia, eisque adnexis, in gradu heroico, Beatae Agnetis de Bohemia, virginis Ordinis Sanctae Clarae, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in Acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 11 mensis Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. ffi S. £8 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio pro 711 Gentium Evangelizatione CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE LAETITIAE DECRETUM q u o Praefectura Apostolica Laetitiae pastorali curae dioecesis Sanctae R o ­ sae de Osos canonice concreditur. Per Constitutionem Apostolicam « Quo efficacius catholicae fidei propagandae » a Summo Pontifice Pio XII datam die octava mensis Februarii anno Domini 1951, Praefectura Apostolica Laetitiae, ipsa die erecta, Ordini Fratrum Minorum Capulatorum concredita fuit, ad nutum tamen Summi Pontificis et Sanctae Sedis. Cum in praesentibus rerum temporumque circumstantiis bonum Ecclesiae Missionalis postulasset novam commissionem dictae Praefec­ turae Apostolicae, haec Congregatio pro Gentium Evangelizatione, omni­ bus mature perpensis, praehabito favorabili voto Exc.mi ac Rev.mi Do­ mini Angeli Acerbi, Archiepiscopi titulo Zellensis atque Apostolici in Columbia Nuntii, audito etiam Rev.mo Patre Flavio Roberto Carraro, Ministro Generali supradicti Ordinis seraphici, censuit ut dicta Prae­ fectura Apostolica Laetitiae concredatur, iuxta art. 89 Constitutionis Apostolicae « Pastor bonus », Dioecesi Sanctae Rosae de Osos, de con­ sensu Exc.mi ac Rev.mi Domini Ioachim García Ordóñez, Episcopi eiusdem Dioecesis, cum omnibus iuribus et facultatibus iuri commis­ sionis in territoriis missionalibus adnexis. Quam propositionem Congregatio pro Gentium Evangelizatione, vi­ gore facultatum sibi a Sanctissimo Domino Nostro Ioanne Paulo di­ vina Providentia PP. II concessarum, in omnibus adprobavit atque hoc ad rem Decretum confici et expediri iussit. Datum Romae, ex Aedibus eiusdem Congregationis Missionalis, die quarta mensis Martii a.D. 1989. IOSEPHUS card. TOMKO, Praefectus L. © S. 83. Iosephus I. Sánchez, a Secretis In Congr. pro Gentium Evang. tab., n. 1228/89. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 712 DIARIUM Officiale ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Visita Uf­ ficiale : Giovedì, 2 0 Aprile 1989, S. E. il Signor Presidente della Repubblica d'Irlanda. PATRICK HILLERY, Ha, altresì, ricevuto in Udienza Ufficiale per la presenta­ zione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 1 3 Aprile 1989, S. E. il Signor MCDONALD B A M D A , Ambasciatore del Malawi presso la Santa Sede. AMON Venerdì, 2 1 Aprile 1989, S. E. il Signor W A R N A S E N A R A S A PATRAM, Ambasciatore di Sri Lanka presso la Santa Sede. Sabato, 2 2 Aprile 1989, S. E. il Signor JEAN Ministro degli Affari Esteri di Burkina Faso. MARC P A L M , Ha ricevuto in Udienza: Sabato, 8 Aprile 1 9 8 9 , S. E. il Dottor dente della Repubblica del Portogallo. M A R I O SOARES, Presi­ Lunedì, 1 0 Aprile 1989, S. E. il Signor M O U S S A TRAORÉ, Presidente del Mali. Venerdì, 1 4 Aprile 1989, S. E. il Signor FÉLIX HOUPHOUETBOIGNY, Presidente della Repubblica della Costa d'Avorio. Giovedì, 20 aprile 1989, il Santo Padre ha presieduto una riunione degli Em.mi Signori Cardinali Capi dei Dicasteri della Curia Romana. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 3 aprile 1989. Mons. Luigi Bressan, promosso alla Chiesa titolare di Severiana, con la dignità di Arcivescovo, Pro­ nunzio Apostolico in Pakistan. NECROLOGIO 16 Aprile 20 » 1989. Mons. Giuseppe Franciolini, Vescovo emerito di Cortona (Italia). » Mons. Enrico R. Compagnone, Vescovo emerito di Latina-Terracina-Sezze-Priverno (Italia). 6 Iunii 1989 An. et vol. LXXXI N. 6 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES Beatus Simon de Rojas Sanctus esse decernitur et definitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM (( Sancta Ecclesia Beatam Mariam Dei Genetricem cum peculiari amore veneratur, quae indissolubili nexu cum Filii sui opere salutari coniungitur; in qua praecellentem Redemptionis fructum miratur et exaltat, ac veluti in purissima imagine, id quod ipsa tota esse cupit et sperat cum gaudio contemplatur » (CONC. OEC. VAT. II, Const. de sacra liturgia Sacrosanctum Concilium, 103). Inter eos qui in provehendo Virginis Mariae cultu eminuerunt quique eius laudes cecinere fervido cum amore et solida doctrina emi­ net profecto Beatus Simon de Rojas qui, a pueritia, eam tenere ama­ vit eiusque est singularem expertus tutelam. Oculos suos ad Mariam attollens, « quae toti electorum communitati tamquam exemplar vir­ tutum praefulget)) (ID., Const. Dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 65), eius vestigia humiliter est secutus et constanter ac, spiritu cum ea coniunctus, est altius perscrutatur Trinitatis amorem et Redemptio­ nis mysterium, et simul didicit magnam et industriam adhibere curam de animarum salute. Virgo enim dicta est in vita sua fuisse materni exemplar amoris, quo excitari oportet qui in Ecclesiae apostolico mu­ nere ad regenerandos homines cooperantur (cf. ib.). Haec lux semper 46 - A. A. S. 714 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gressus, opera scripta et apostolicos labores illuminavit Beati, de quo loquimur. Vallisoleti ortus est die x x v n i mensis Octobris anno MDLII, rectis nobilibusque parentibus Gregorio Ruiz de Navamanuel et Constantia de Rojas. Puer animadvertit se ad vitam allici consecratam; hinc, grandiusculus factus, Ordinem ingressus est Ss.mae Trinitatis, sibi proponens ut sanctus fieret fideliter Christum imitando et Ecclesiae atque pauperibus serviendo. Dum alacriter iter faciebat perfectionis seseque ad spiritum Ordinis accommodabat, totum se dedit Mariae, certum habens ea ducente celerius se iturum esse ad Trinitatem. Tunc morem sibi fecit, numquam derelictum, brevem hanc precem dictitandi : « Si totus tuus ero, Domina, nihil erit mihi timendum ». Initum iter non eum exemit ex ariditate et interioribus contentionibus, quas feli­ citer superavit deprecatione et paenitentia. Professione religiosa facta Salmanticam est missus, ut in studia incumberet humanitatis et theologica. Post sacerdotalem ordinatio­ nem, quam anno MDLXXVII accepit, cappellanus fuit monialium Trinitariarum oppidi Villoruelae et philosophiae professor ac dein theolo­ giae in domo religiosa Toletana. Una cum praeceptoris, quod diligen­ ter et efficaciter est exsecutus, pastorale libenter explicavit ministe­ rium, praecipue praedicationi verbi Dei se dedens, sacramenti recon­ ciliationis administrationi et spiritali moderationi, copiosos percipiens fructus. Interea eius virtutum fama est monasterii saepta transgressa in quo habitabat, ut in populum et in sodales fratres permanaret, qui eum ut superiorem haberent contendebant. Qua re ex ordine superior fuit multarum domorum, quae sitae erant in locis sermone patrioj) dictis Cuellar (in provincia Segoviensi), Talavera de la Reina (in provincia Toletana), necnon Conchae Valeriae, Rodericopoli (in provincia Sal­ manticensi), Methymnae Campestris, Matriti pluries, Vallisoleti. Fuit etiam Provinciae Castilianae Provincialis et Visitator Provinciarum Castilianae et Vandalicianae. Omnia haec munera summa cum pru­ dentia explevit, amabilitate et fortitudine. Uti verus pater semper fuit sollicitus de bonis corporeis et spiritalibus suarum communitatum. Omnes diligebat, sed peculiari cura maerentes, aegrotos, novicios prosequebatur. Legum Ordinis observantiae favit. Plus exemplo iubebat, quam verbis, quandoquidem eius vita regula esse videbatur viva. Vitia corrigebat, sed cum benignitate. Intemperantes puniebat, sed sine ira et studio et tum solum, cum alii modi faciles non erant. In sodalibus Acta Ioannis Pauli Pp. II 715 fratribus spiritum auxit deprecationis, incommoda tolerandi, seduli­ tatis. Singulorum religiosorum facultates magni fecit et considera­ vit, eos ad studia dirigens et ad ministeria, ad quae videbantur aptio­ res. Interdum ceteris aliquam gratiam seu immunitatem concedebat, sed numquam sibi, et, quamvis esset superior, non admittebat se dissimiliter tractari nec sinebat a quoquam sibi inserviri. Eius opera non in sola monasteriorum administratione se continuit. Ordinis sui charisma servans, collustrare voluit in mundo amorem qui Tres Divinas Personas coniungit. Ideo proximo operam navavit etiam per diligentissimum apostolatum perque officia erga pauperes. Diximus iam eum multum insumere tempus in praedicatione atque in confessionibus peccatorum audiendis. Nunc addimus illum christiana doctrina agrícolas imbuere, frequenter aegros visere et in carceribus inclusos, ubicumque discordiae erant et disiunctiones pacem conci­ liare, publicis scandalis obsistere, mulieres a recta via abductas ad virtutem revocare, puellas tueri periclitantes, pluribus mulierum mo­ nasteriis spiritaliter assidere. Peculiarissimam adhibuit curam de pau­ peribus adiuvandis, quibus ipse cotidianum alimentum providebat. Ipse cibos coquebat, ad mensam, quam sternebat, ministrabat, patinas eluebat. In omnibus domibus quas incoluit stipes emendicabat et largiebatur, indigentes consolabatur et derelictos, quorum aerumnas levabat. E monasterio exibat cibis et vestimentis onustus, ut ea paupe­ ribus secus vias distribueret. Merito igitur et sodales fratres et po­ pulus eum « patrem pauperum » appellabant. Cum spiritu Ordinis con­ gruenter, christianis liberandis studuit, qui mahometanorum captivi erant. Ut hoc consequeretur propositum propalam opem petivit. Insu­ per trium Religiosorum causam canonizationis excitavit, quos ipse Icosium miserat pro redemptione captivorum quique in suo munere exsequendo interfecti erant. Sanctitatis exemplo et pastorali fervore multum etiam profuit Hi­ spanicae Regiae : a qua abesse sane maluisset, sed cum intellexit prae­ sentiam suam animis magno usui futuram, non iam restitit. Sapiens fuit consiliator regis Philippi III, qui eum nominavit praeceptorem quoque filiorum suorum, ex quibus principem Philippum, qui rex postea fuit, et coniugis suae confessarium, reginae videlicet Isabellae Borbonicae. Ex consuetudine cum potentibus terrae nihil ad suam re­ tulit utilitatem. Uti reginae confessarius nullum accepit pro se salarium, sed tantum pecuniae mensuram aliquantam, ut eam totam pau­ peribus distribueret. A Philippo I i i adiutus condidit Matriti Congre- 716 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gationem Servorum Dulcissimi Nominis Mariae; per huius consocia­ tionis sodales pietatem diffudit erga Dei Matrem, constituit auxilium domesticum pro multis exheredatis et hospitium aperuit pro pauperi­ bus curandis, quod adhuc superest. Haec sancta agendi ratio non solum populi aestimationem auxit, cleri et Hispanicae Regiae de toto Ordine Trinitario, verum etiam non paucos iuvenes ad eandem familiam religiosam induxit. Beatus Simon enim aetate sua in suisque locis tamquam lucerna ardens fuit, con­ tinenter et large alta oleo fidei ardentis et solidissimae, industria et indomita caritate, laeta aeternorum bonorum spe. Dum nitebatur ceteros ad amorem et servitium Dei adducere, quaerebat omnibus anteire in fidelitate erga acceptam vocationem et in Evangelii testimonio. Ne a viribus deficeretur in tam àrduo opere, ad opem divinae gratiae sine intermissione confugiebat. Idcirco im­ penso cum fervore Sacrificium eucharisticum celebrabat, semper co­ ram Deo vivebat, multas diei et noctis horas in meditatione et in de­ precatione insumebat. Si magnus fuit eius erga Virginem Mariam amor, non minor pietas fuit in Sanctissimam Eucharistiam : cuius ut cultum foveret miram exstruxit Matriti ecclesiam, ad quam mundam et exornatam servandam ipse postea proficiebat. Consuluit ut sacra, attentione, pietate et dignitate, eniterent. Multos festos dies instituit in honorem Altaris Sacramenti in suo Matritensi monasterio, ubi a regina Isabella institutionem obtinuit menstrui festi eucharistici. Mul­ tos annos fuit moderator spiritalis et praedicator Consociationis eucha­ risticae, quae « Caballeros de gratia » vocabatur. Ipse alii simili con­ gregationi nomen dedit, conditae et appellatae « Servitus Sanctissimi Sacramenti » in domo Trinitariorum Discalceatorum in eadem urbe. Non raro in loca secedebat solitaria et tranquilla, quo diutius cum Deo colloqueretur et facilius divinas contemplantur veritates. Pae­ nitentiam exercuit et mortificationem, tum seipsum abnegando, tum supervacanea recusando et quaelibet, vel licita, commoda. Parcius somno usus est et cibo; quin libenter ieiunium servabat et semper carne atque vino se abstinebat ; plerumque simplicibus oleribus vescebatur et, aliquibus hebdomadae diebus ac tempore quadragesimae, nonnisi pane et aqua. Mirabili cum perfectione vota religiosa obser­ vavit et multa dedit specimina singularis fortitudinis et patientiae in difficultatibus, quae ei oppetendae fuerunt in domibus administrandis et in apostolica industria. Attente honores vitavit et laudes hominum, et cum ei officiis et honoribus perfungendum fuit propter oboedientiam, Acta Ioannis Pauli Pp. II id cum simplicitate fecit et interiore neglectione. Bis renuit, se imparem putans tam alto gravique ministerio. circa divites, clare circa pauperes, mendicos et aegrotos Ecclesiae fuit obsequentissimus filius, pro cuius auctu et mum laboravit et passus est. 717 episcopatum Potius quam maluit esse. gloria pluri­ Extremo vitae suae tempore generosius et perfectius Dei volunta­ tem fecit et celerius est gressus in via sanctitatis heroicae. Perinde quasi pro Evangelii causa non satis egisset, nuncupare voluit votum per omnia id faciendi, quod esset perfectius, et votum id faciendi, quod dulci Mariae nomine rogaretur. Sancte, uti vixerat, obiit in suo monasterio Matritensi die x x i x men­ sis Septembris anno MDCXXIV. Magnificentissimae eius exsequiae fue­ runt, quae duodecim dies duraverunt. Iis adfuit tota regia familia, plures religiosae Communitates et permultus populus. Sanctitatis fama et miraculorum, qua vivus floruerat, post eius mortem est aucta; quapropter mature inita est canonizationis Causa. Acto Processu canonico et iis expletis, quae illius temporis normae requirebant, Decessor Noster Clemens XII, Decreto die x x v mensis Martii edito anno MDCCXXXV, agnovit Patrem Simonem de Rojas he­ roum more exercuisse virtutes théologales, cardinales et adnexas. Duo­ bus miris approbatis, precibus tributis eiusdem Patris Simonis, Sum­ mus Pontifex Clemens XIII, die x i x mensis Maii anno MDCCLXVI, bea­ tificationis ritum celebravit. Paulo post Valentiae in Hispania proces­ sus instructus est de asserta mira sanatione quae, ob rationes Causae extraneas, solummodo anno MCMLXXXVII est ex more a medicis et theologis inspecta. Cum harum exploratj.onum exitus favens fuerit, proditum est coram Nobis Decretum super miro ad sanationem illam spectans, die xi mensis Decembris eodem anno. Consentientibus igi­ tur Patribus Cardinalibus et a Nobis convocatis Praesulibus ad Con­ sistorium diei III mensis Maii anno MCMLXXXVIII, decrevimus ut Ca­ nonizationis ritus Romae celebraretur insequenti die III mensis Iulii antequam nimirum vertens Annus Marialis concluderetur. Hodie igitur in Basilica Vaticana Sancti Petri Apostoli hanc sumus inter sacra formulam locuti : « Ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae incre­ mentum, auctoritate Domini nostri Iesu Christi, beatorum apostolo­ rum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita et di­ vina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum consilio, Beatos Simonem de Rojas et Rosam Philippinam Duchesne 718 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sanctos esse decernimus et definimus, ac Sanctorum catalogo adscri­ bimus, statuentes eos in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti». Quibus prolatis vocibus praecepimus ut hae conficerentur expedi­ rentur que Litterae Decretales. Gratias autem et egimus Nos Deo una cum praesentibus et simul ac sermonem habuimus de novensili Sancto ipsiusque mirandis virtutibus et operibus, caeleste eius primi invocavimus patrocinium et augustiore ritu divinum sacrificium ad eius pa­ riter honorem facere perreximus. Quapropter omnibus, quae investi­ ganda et ponderanda fuerant, accuratissime peractis, singula ea quae supra memoravimus, iam nunc toti Ecclesiae patefacimus, mandantes ut harum Litterarum exemplis et locis, etiam typis editis, manu tamen alicuius tabellionis subscriptis sigilloque impressis, eadem prorsus fides habeatur, quae his ipsis tribueretur, si quando deinde exhiberentur. Post haec statuta, magna affecti laetitia, quae ceteroqui ad univer­ sam pertinet Ecclesiam, fore confidimus ut, qui nunc sunt in Sancto­ rum numerum relati, Christifideles omnes, qui vere exoptant Divinum suum sequi Magistrum, ad se imitandum excitent, utpote omnium virtutum miranda exemplaria, deprecantes iisdem a Deo voluntatis firmitatem necessariasque vires ad viam sanctitatis, quae profecto sine difficultatibus non est, conficiendam. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tertio mensis Iulii, Anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus Nostri decimo. EGO IOANNES PAULUS Catholicae Ecclesiae Episcopus Iosephus Del Ton, Protonot. Apost. In Secret. Status tab., n. 2$8.92J . f Acta Ioannis Pauli Pp. II 719 CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I LOIKAVENSIS Territorio seiuncta civilis regionis quam Kayah vocant a dioecesi Taunggyiensi nova dioecesis constituitur Loikavensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Catholica Ecclesia, Deo opitulante, in omni iam floret vigetque orbe terrarum; quapropter identidem novae constituuntur feliciter Eccle­ siae novensilesque communitates quae simul huius ubertatis sunt in­ dicia simul copiosioris proventus incitamenta. Has propter causas, iis quorum interest consentientibus, de consilio Venerabilium Fratrum No­ strorum S.R.E. Cardinalium negotiis Congregationis pro Gentium Evan­ gelizatione seu de Propaganda Fide praepositorum, Apostolica Nostra usi auctoritate, quae sequuntur iubemus et statuimus. A dioecesi Taunggyiensi territorium separamus regionis, quam indigenae Kayah vocant et appellant; quod territorium deinceps novam constituet dioecesim Loikavensem cognominandam, iisdem quidem servatis finibus ipsius regionis quam supra memoravimus. Noviter conditam dioecesim metro­ politanae sedi Rangunensi suffraganeam facimus eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Rangunensis pro tempore subicimus. Novae sedis Episcopi cathedram in ecclesia principi locamus urbis Loi­ kavensis. Ad ea proinde explenda quae per has Litteras iussimus Vene­ rabilem Fratrem Petrum Biggio, in Bangladesa Apostolicum Pro-Nuntium, legamus, factis facultatibus opportunis et necessariis etiam sub­ delegandi quemvis virum in ecclesiastica dignitate constitutum. Re demum ad exitum perducta documenta conficiantur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione seu de Pro­ paganda Fide sedulo mittantur. Contrariis rebus minime obsistenti­ bus. Magna Nos tandem tenet spes fidelium hanc communitatem cele- Acta Apostolicae Sectis - Commentarium Officiale 720 riter fore adultam, uberem segetem, ipso adiuvante Domino, effusuram eandemque inter gentes lucem futuram. Datum Romae, apud S. Petrum, die quarto decimo mensis Novem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Ponti­ ficatus Nostri undecimo. 68 AUGUSTINUS card. OASAROLI IOSEPHUS a publicië Ecclesiae negotiis Congr. pro card. TOMKO Gentium Evang. Praef. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Raphaël Varca, Proton. Apost. s. n. Loco © Plumbi In Secret. Status (ab., n. 288.924. II PIETERSBURGENSIS Abbatia territorialis Pietersburgensis ad gradum dioecesis evehitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quae dicio ecclesiàstica communitasque florens Catholica iam duodeoctoginta annos in Africa Australi laudabiliter missionale opus ab­ solvit ac nuntiandi Evangelii efficienter munus, Pietersburgensis nomine, prius scilicet tamquam Praefectura Apostolica recentiusque ut Abbatia nullius et Abbatia Territorialis, Nobis eadem tantos effecisse videtur progressus plenam ad sui iuris prosperitatem firmitatemque ac tantos pietatis fidei religionis peperisse fructus ut inter dioeceses iam Catholicae Ecclesiae merito valeat debeatque recenseri, quo melius pó­ steros in annos atque certius partes impleat ecclesialis circumscriptio­ nis integra dignitate et canonica structura. Omnibus ideo hanc ad rem spectantibus rationibus diligenter ponderatis, accepto praeterea eorum quorum interest omnium consensu, audita denique ipsius Congrega­ tionis pro Gentium Evangelizatione propensa omnino et faventi sen­ tentia Nos pro apostolicae potestatis Nostrae amplitudine commemo­ ratam Abbatiam territorialem Pietersburgensem ad gradum evehimus iuridicialemque dioecesis statum, iisdem nimirum servatis eius finibus Acta Ioannis Pauli Pp. II 721 qui adhuc fuerunt eodemque publico nomine. Huius insuper dioecesis, quam simul suffraganeam esse censemus Archidioecesi Metropolitanae Praetoriensi, cathedram episcopalem in templo collocari volumus Sa­ cratissimo Cordi Iesu dicato ipsa in urbe vulgo Pietersburg. Quae vero singula ex sacrorum canonum normis servanda sunt de talis dioecesis gubernatione dispositione aedificatione ea videlicet ad amussim custo­ diri graviter iubemus. Has demum Apostolicas Litteras, quas adeo li­ benter edendas novae de huius dioecesis constitutione curaverimus, tam nunc quam deinceps ratas esse volumus suamque plenam exserere vir­ tutem, contrariis quibuslibet causis haudquaquam obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto decimo mensis Decem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Ponti­ ficatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro card. TOMKO Gentium Evang. Praef. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Antonius Macculi, Proton. Apost. s. n. Loco £& Plumbi In Secret. Status tab., n. 231.915. III SANCTI IOSEPHI A G U A V I A R E Vicariatus Apostolicus Sancti Iosephi a Guaviare constituitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Tum novas utile est, immo necessarium, ecclesiasticas instituere cir­ cumscriptiones, cum nimis amplis territoriis administrandis imminutis, facilius regimen fit et fructuosius, utpote quae ita aptiora ea reddantur ad evangelizationis opus exsequendum. Qua re Nos, hoc bene cogni­ tum habentes, quotiescumque eiusmodi casus innotescunt, ad decer­ nendum secundum hanc rationem libenter inclinamus. Idcirco senten­ tias audiendas esse censuimus Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium Congregationis pro Gentium Evangelizatione gerendis ne­ gotiis praepositorum, qui ex distractis a Praefectura Apostolica Mi- 722 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tuensi in Columbia quibusdam portionibus novum Vicariatum Aposto­ licum Nobis constituendum proposuerunt. Fisi enim id Christifidelium bono esse profuturum, haec quae sequuntur statuimus. A Praefectura Apostolica, quam nuper memoravimus, nempe Mituensi, districtus ci­ viles separamus, qui lingua vernacula « Comisaría del Guaviare » vo­ cantur et ex iis disiunctis novum instituimus Vicariatum Apostolicum, Sancti Iosephi a Guaviare appellandum, iisdem terminatum finibus, quibus districtus illi civiles. Ad haec omnia perficienda Excellentissi­ mum Dominum Angelum Acerbi legamus, Archiepiscopum titulo Zellensem atque in Columbia Nuntium Apostolicum, vel cui ipse mandata dederit, dummodo sit in ecclesiastica dignitate constitutus, factis ni­ mirum necessariis opportunisque facultatibus. Re vero acta, instru­ menta conficiantur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione rite mittantur. Haec denique, quae decrevi­ mus, volumus et nunc et in posterum rata et firma haberi, rebus con­ trariis quibuslibet minime obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die* undevicesimo mensis Ianuarii, anno Domini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. SB. AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro card. TOMKO Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Antonius Macculi, Proton. Apost. s. n. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 235.311. LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servae Dei Iosephae Naval Girbés Beatorum honores decer­ nuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Spiritu ferventes accendemini igne caritatis; fervere facite vos laudibus Dei, et moribus optimis. Alter calidus, alter frigidus ; calidus frigidum accendat » (S. AUGUSTI­ NUS, Sermones, 234, 3). Acta Ioannis Pauli Pp. II 723 Hoc fecit etiam Venerabilis Serva Dei Iosepha Naval Girbés, quae vixit ut decet sanctos (cf. Eph 5, 3). Vera evangelica caritate impulsa, non solum cum humilitate et alacritate dono Dei respondit atque sin­ gulari cura suam ipsius coluit sanctificationem, verum etiam multos annos impensum ac fructuosum explicavit apostolatum in sua paroe­ ciali communitate, praesertim pro iuventute feminina. In oppido Algemesi, intra fines archidioecesis Valentinae orta est die xi mensis Decembris anno MDCCCXX, a Francisco Naval et Iosepha Maria Girbés. Èst eodem die in mysticum Christi corpus per baptismum inserta; post autem octo annos sacramentum accepit Confirmationis, cuius officia explevit egregie dum vixit. Namque semper suum esse sensit verbo et opere fidem diffundere et defendere, tamquam verae Christi testis (cf. CONC. OEC. VAT. II, Const. Dogm. de Ecclesia Lumen gen­ tium, 11). Postquam est matre orbata (anno MDCCCXXXIII), fuit ei onus susti­ nendum domus et curae fratrum atque ceterorum familiarium, quibus cum gaudio et toto studio astitit. Simul servitio Dei et Ecclesiae se dedidit, utque hoc corde indiviso faceret et sine neglegentia, virginitatem suam Domino in perpetuum consecravit (anno MDCCCXXXVIII). Ita po­ tuit expeditius necessitudinem colere cum Iesu et veram spiritalem ma­ ternitatem exercere pr^o multis animis, quae eius discipulae factae sunt in christiana perfectione assequenda. Parocho suadente, qui spiritus eius moderator erat, fere triginta an­ nos nata amicis et multis puellis domum suam coepit aperire, quas cotidie plumariam artem docebat quibusque cum simplicitate, planitate et efficacia Evangelium explanabat et catechismum. Sedula de earum christiana et religiosa formatione, non solum eas ad christianam doctrinam instituebat, sed ad Christi imitationem ducebat, et educabat, amabiliter et perseveranter, ad incommoda et deprecationem. Eas hortabatur ut munus suum exsequerentur laetae et amore motae, ut semper in gratia viverent, Deum amarent atque virtutes et pro propriis charismatibus dilatando Christi regno operam navarent. Huius apo­ stolatus vis eo etiam confirmari potest, quod multae eius discipulae eximiae fuerunt postea matres familias vel Institutorum vitae conse­ cratae sodales. Omnino animarum saluti dedita^ aderat ubicumque bonum facere posset. Particeps fuit Conferentiae S. Vincentii a Paula; aegros visebat, pauperes adiuvabat, pacem inter coniuges discordes conciliabat; corruptas mulieres ad virtutem revocabat et viros qui intemperanter 724 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale vivebant; iis praesto erat, qui eam adibant consilia petituri. Tanta in­ dustria, in quam ob Dei gloriam incumbebat, non eam avertebat a di­ ligenti exsecutione variorum munium ad familiam et ad domum perti­ nentium. Consentaneum igitur erat eam magni aestimari a clero et populo. Revera fermentum fuit, quod massam fermentât (cf. 1 Cor 5, 6) et civitas supra montem posita (cf. Mt 5, 14). Apostolicus ardor et operum bonitas interiorem eius magnitudinem reddebant et plenae congruentiae cum vocatione christiana clarum si­ gnum. Altitudine et firmitate enituit fidei, quam aluit coniunctione cum Domino, sollemnium et rerum divinarum participatione, fervida in Eucharistiam et in Virginem Mariam pietate, assidua deprecatione, Verbi Dei meditatione, fuga peccati et cuiuslibet vitii. Mira cum hu­ militate Ecclesiae vitam et suae paroeciae communicabat, submisse normas sequens et optata pastorum, aliosque idem facere docebat. Ma­ xime caritatem in Deum et in proximum exercitavit, necnon virtutes spei, prudentiae, fortitudinis, temperantiae et iustitiae. Rerum ter­ restrium neglegens, vehementissime ad caelestia bona tetendit, iacturas, ademptiones, dolores spernens. Ordinis Saecularis fuit Fratrum Discalceatorum B. Mariae V. de Monte Carmelo et peculiarem religionem habuit erga Sanctam Teresiam a Iesu et erga Sanctum Ioannem a Cruce, quorum praecepta multum eius spiritualitati profuerunt. Eius valetudo, iamdiu imbecilla, valde extenuata est duobus extre­ mis vitae annis, per quos pluries accepit Unctionem Infirmorum et haud multum afuit a morte. Dilectione et precationibus discipula­ rum circumdata pie de vita decessit die xxiv mensis Februarii anno MDCCCLXXXXIII. Eius corpus, veste indutum Ordinis Carmelitanorum Discalceatorum, insequenti die sepultura est magno et permovente cum populi concursu. Sanctitatis fama, quam viva sibi pepererat, post eius mortem increvit, addita miraculorum non exigua auditione; quocirca Archiepi­ scopus Valentinus Causam iniit Canonizationis. Post celebratos Pro­ cessum Ordinarium et Processum Additicium, acta missa sunt ad Con­ gregationem pro Causis Sanctorum, quae alia recognovit normis ca­ nonicis iussa. Die tertio mensis Ianuarii anno MCMLXXXVII coram No­ bis editum est Decretum, quo Iosepha Naval Girbés existimata est virtutes théologales, cardinales et adnexas heroum in modum exer­ cuisse. Apud idem Curiae Romanae Dicasterium deinde indagationes medicae et theologicae factae sunt actorum Processus, qui Valentiae iam actus erat de sanatione, quae in oppido Algemesi anno MCMXXXV Acta Ioannis Pauli Pp. II 725 effecta est et deprecationi Venerabilis Servae Dei tributa. Quoniam hae indagationes exitum felicem habuerunt, Nostro permissu calendis Sep­ tembris proditum est Decretum super miro, anno MCMLXXXVIII. Sta­ tuimus denique ut Beatificationis ritus fieret Bomae die x x v eiusdem mensis. Hodie igitur in foro ante Basilicam Sancti Petri sito haec inter sacra ediximus : « Nos, vota Fratrum nostrorum Sergii Obeso Rivera, Archiepiscopi Jalapensis, Aloisii Bommarito, Archiepiscopi Catanen­ sis, Anastasii Alberti Ballestrero, Archiepiscopi Taurinensis, Thaddaei Shubsda, Episcopi Montereyensis in California, Laurentii Noël, Episcopi Trifluvianensis in Canada, Michaelis Roca Cabanellas, Ar­ chiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episco­ patu, multorumque christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Michael Augustinus Pro, Iosephus Benedictus Dusmet, Franciscus Faà di Bruno, Iuniperus Michael Iose­ phus Serra Ferrer, Fridericus Janssoone Bollengier, Iosepha Naval Oirbés, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Michaelis Augustini Pro die vicesima tertia No­ vembris, Iosephi Benedicti Dusmet die quarta Aprilis, Francisci Faà di Bruno die vicesima septima Martii, Iuniperi Michaelis Iosephi Serra Ferrer die vicesima octava Augusti, Friderici Janssoone Bollengier die quarta Augusti, Iosephae Naval Girbés die vicesima quarta Februarii, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Pio deinceps nimirum animo noven­ siles item Beatos illos sermone libenter collustravimus Nos eorumque vitae ac sanctimoniae genus neque intermisimus, quem ad modum adde­ cet, religiosa ipsos mente precari ut sic a Nobis in Christianorum exem­ plaria morum toti Ecclesiae instituti numquam eam caelitus adiuvare confirmareque desinerent quo plures usque fideles eadem colligerentur caelestia in regna. Illa demum omnia quae per has Litteras decrevi­ mus, et nunc et in posterum firma esse volumus, rebus quibuslibet con­ trariis non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v men­ sis Septembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. 83. AUGUSTINUS a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 228.126. publicis card. Ecclesiae CASAROLI negotiis 726 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II Venerabili Servo Dei Iosepho Benedicto S. R. E. card. Dusmet, Ordinis Sancti Benedicti, Archiepiscopo Catanensi, Beatorum honores decer­ nuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Evangelicae caritatis testimonium hisce Divini Magistri designatur verbis : « In hoc cognoscent omnes quia mei discipuli estis, si dilectionem habueritis ad invicem » (Io 13, 35). Hanc caritatis scientiam iam tenera aetate Venerabilis Servus Dei Iosephus Benedictus Dusmet expertus est in « dominici schola servitii » apud Monasterium Sancti Martini de Scalis prope Panormum, sub Sancti Benedicti regula, ibique « per viam mandatorum Dei » ita pro­ fecit, ut « dilatato corde, inenarrabili dilectionis dulcedine et ab ipsius numquam magisterio discedens ad caritatem Dei pervenerit illam quae perfecta foras mittit timorem ..., amore Christi et consuetudine ipsa bona et delectatione virtutum » (cf. S. Benedicti Regulam, Prol. et c. V I I , passim). 4 Vere enim mirabile fuit, per alterum superioris saeculi dimidium, Venerabilis Servi Dei propheticum caritatis munus. Nobili genere marchionum Dusmet De Smours, ex Belgica gente, Panormi natus die 15 Augusti anno 1818, eodem die anno 1840 sollemnia vota nuncupavit in Monasterio Sancti Martini de Scalis, atque post duos annos sacer­ dotio auctus est. Illico sedula atque ubera ministeria exercuit, tam intra quam extra monasterii claustra, Superiorum existimationem magis ac magis sibi concilians, nonnullis fiduciariis muneribus sibi commissis, usque ad electionem, omnium consensu, in Abbatem Monasterii Catanensis S. Ni­ colai de Arenis, anno 1858. Ibi morum sanctitate enituit, totus et mente et animo insistens in monastica disciplina restauranda, donec anno 1866 etiam in Catanense monasterium tempestas promit legum domos religiosas evertentium. Die 19 Februarii anno 1867 Catanensis ecclesiae Archiepiscopus creatus est, quo in munere per 27 annos eximias Pastoris virtutes coluit, universorum admirationem concitans. Paupertatem sibi proposuit uti vitae rationem, nullatenus infulae ac purpurae dignitate mollitam, quinimmo tam radicitus ac mordicus effectam tamquam servitium fratribus debitum, ut, cum omnia sua in- Acta Ioannis Pauli Pp. II 727 digentibus continuo donaret, in eius obitu ne linteamen quidem inven­ tum sit quo eius corpus involveretur. Pauperum squalidiora tuguria, infirmorumque miserrima cubilia quotidie visitabat. Cumque cholera morbus innumeras vitas interfecit, igneumque flumen ab Aetna monte erumpens domibus minatum est aut eas mersit, aut vero terraemotus integros pagos evertit aut destruxit, primus semper ad succurrendum, ad confòrtandum, ad benedicendum accurrit. Quae omnia fyaud impedierunt quin graves quaestiones suae Archi­ dioecesi incumbentes, vel universali Ecclesiae vel Benedictinae fami­ liae, sedula navitate prosequeretur. Archidioecesis pastoralem visita­ tionem quinquies perfecit. Evangelico peculiari sensu sacerdotum institutionem excoluit, saepe saepius ecclesiasticam disciplinam instaurando, errantes admonendo et ad bonam frugem recipiendo pastoralis fortitudinis ac paternae suavitatis assiduum omnibus exemplum praebendo. Denuo Seminarium aperuit eiusque efficientiam curavit, singulariter quotidie cum clericis sermonem conferens. Concilio Vaticano I alacri sedulitate interfuit, dogmatum pontificiae infallibilitatis necnon Bea­ tae Mariae Virginis Assumptionis proclamationem studiose fovens, Summi Pontificis Leonis XIII mandato, anno 1882, restitutioni studuit et institit Collegii Sancti Anselmi Congregationis Casinensis, cuius sollemni dedicationi in nova dignissima sede in Aventino monte ipse praefuit die 4 ianuarii anno 1888. Ipso eodem anno 1888, in die Nativitatis Domini, publici iuris fuit eius elatio ad Sacrum Cardinalium Collegium sub titulo Sanctae Pu­ den tianae. Eiusdem Leonis XIII fiducia et voluntate provexit ac condidit « Con­ foederationem Ordinis Benedictini », cuius constitutionem moderavit usque ad Breve « Summum semper », diei 12 Iulii anno 1893. Meritis et virtutibus onustus, die 4 mensis Aprilis anno 1894 animam Deo piissime reddidit, universo populo complorante. Post decem annos eius reliquiae in Ecclesiam Cathedralem summo populi concursu sollemnissimo ritu translatae sunt, et ad eius sepulcrum gloriosum po­ pulus Dei quotidie, usque ad hoc tempus, devota peregrinatione accurrit. Annis 1931-1937 Catanae Processus Ordinarius Dioecesanus « super introductione Causae » instructus est, sed, bello superveniente, Positio tantum anno 1945 produci potuit. Sequentibus annis 1949-1951, Proces­ sus Apostolicus « super virtutibus » peractus est, et die 15 Iulii anno Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 728 Officiale 1965 Decessor Noster Paulus VI heroicitatem virtutum Servi Dei decrevit. Cum notitia haberetur asserti miraculi, in Catanensi dioecesi pa­ trati, sanationis nempe cuiusdam Salvatoris Consoli <( a spondylite de­ structiva duarum spinae dorsalis vertebrarum », die 29 Maii anno 1987 initium habuit apud Tribunal Dioecesanum Catanense Processus Ordi­ narius super asserto miro. Quod cum periti medici theologi et Patres Cardinales uno animo atque una voce id naturales transcendere vires asseruerint, tamquam verum miraculum haberi oportere die prima Sep­ tembris, anno hoc, decrevimus. Hodie ergo, quem diem ad sollemnem beatificationem dixeramus, Romae, in foro Sancti Petri, praesentibus "nonnullis Patribus Cardina­ libus et Episcopis necnon plus ducentis Abbatibus Ordinis Sancti Be­ nedicti, qui ex toto orbe convenerant, turba ingenti fidelium circumstante, haec sollemnissima verba protulimus : « Nos, vota Fratrum nostrorum Sergii Obeso Rivera, Archiepiscopi Jalapensis, Aloisii Bommarito, Archiepiscopi Catanensis, Anastasii Alberti Ballestrero, Ar­ chiepiscopi Taurinensis, Thaddaei Shutosda, Episcopi Montereyensis in California, Laurentii Noël, Episcopi Trifluvianensis in Canada, Mi­ chaelis Roca Cabanellas, Archiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque christifidelium explen­ tes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Michael Augustinus Pro, Iosephus Benedictus Dusmet, Franciscus Faà di Bruno, Iuniperus Michael Iosephus Serra Ferrer, Fridericus Janssoone Bol­ lengier, Iosepha Naval Girbés, Beatorum nomine in posterum appel­ lentur, eorumque festum die ipsorum natali : Michaelis Augustini Pro die vicesima tertia Novembris, Iosephi Benedicti Dusmet die quarta Aprilis, Francisci Faà di Bruno die vicesima septima Martii, Iuniperi Michaelis Iosephi Serra Ferrer die vicesima octava Augusti, Iosephae Naval Girbés die vicesima quarta Februarii, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiri­ tus Sancti ». Simul vero statuimus ut quae gessimus sancta sint ac rata habeantur nunc et in posterum, contrariis nihil obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v mensis Septembris, anno Domini MDCCCCLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. SB AUGUSTINUS a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 231.888. publicis card. Ecclesiae CASAROLI negotiis Acta Ioannis Pauli Pp. II 729 III Famulo Dei Honorato a Biata Podlaska, O. Fratrum min. cap., Beatorum honores deferuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — «Amen dico vobis: Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet ; si autem mortuum fuerit, multum fructum affert. Qui amat animam suam, perdet eam, et qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam aeternam custodit eam » (Io 12, 24-25). Merito haec transferri possunt verba ad Servum Dei Honoratum Kozmiriski, quippe qui recte ad effectum ea perduxit, etenim totam fere vitam religiosam et sacerdotalem in corporis gessit afflictatione. Paenitentia ac mortificatione ductus, propter Christum exinaniri cu­ piebat ut in se Christum magnificaret. Honoratus in oppido Biala Podlaska, in Polonia, anno MDCCCXXIX die XVI mensis Octobris ortum habuit a parentibus ubertate rerum flo­ rentibus, Stephano Kozmiriski, architecto, et Alexandra Kahl. Eique in baptismate nomen Venceslao inditum est. Christiana educatione apud propinquos impensius obtenta, Ploci rudimenta didicit litterarum et mense Septembri anno MDCCCXLIV Varsaviam se transulit ut apud Bonarum Artium Academiam architecturae studiis se involveret. Ob genitoris obitum aliasque aegritudines, in talem religiosam cri­ sim incidit ut atheum se profiteretur, immo apud amicos contra religio­ nem operam explicaret. Auctoritatibus Russicis suspectus uti partem ferens seditiosae eversionis, die X X I I I mensis Aprilis anno MDCCCXLVI apprehensus est et in notissimam « Arcem » Varsaviensem coniectus. Ibi eo typhico percussus est morbo ut in vitae discrimine versaretur; attamen labentibus diebus convaluit et iterum ad fidei lumen feliciter pervenit. Tandem, ob probationum defectum absolutus, die x x v n men­ sis Martii anno MDCCCXLVII a captivitate liberatus est; itaque studia perficere potuit, vitam simul agens in austeri tate et paenitentia. Eodem anno, obtenta laurea in architectura, religiosam maturavit vocationem, et die VIII mensis Decembris anno MDCCGXLVIII Ordinem Fratrum Minorum Capuccinorum ingressus est ; ac paucis post diebus, nempe die x x i eiusdem mensis et anni, Lubartovii noviciatum iniit Honorati nomen sibi assumens. Deinde, studiis philosophicis et theo­ logicis absolutis, ad presbyteratus ordinem evectus est die x x v n men47 - A. A. S. 730 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sis Decembris anno MDCCCLII. Ilico ad christianam Poloniae fidem tuen­ dam, vitam religiosam impedit et sacerdotalem in Verbo Dei praedi­ cando, in sacramento Reconciliationis administrando, in operibus scri­ bendis ac praesertim in pluribus institutis religiosis condendis. Primis duodecim annis vitae sacerdotalis in ministerium praedica­ tionis maximopere incubuit. Profecto contiones eius doctrina zeloque ita perfundebantur ut animas ad conversionem cito propellerent. Prae­ terea sacramento Reconciliationis alacri studio impendit operam ut dies fere integros in confessionali sede transigerei, maxime quidem in ecclesiis urbium Zakroczym et Nowe Miasto. Confessarius enim exi­ mius habebatur eo quod singulari facultate animas ad contritionem et ad perfectionem comitabatur. Hunc explicans apostolatum innumeras agnoscere potuit animas, quae, ad propriam vocationem confirmandam, patriam relinquere intendebant, ubi sane omnes Ordines et Religiosa Instituta a gubernio Russico suppressa erant. Cum res ita se haberent, Dei Servus permittere non poterat ut sua Polonica patria orbaretur tot virtuosis et orantibus animabus, promptis ad Dei misericordiam assequendam ac verbo et opere ad se alias trahendas ; qua de re divini­ tus innumeras condidit Familias Religiosas vitae absconditae, quarum sodales, licet in diversis hodiernae societatis condicionibus versantes, votorum religiosorum obligatione tenerentur. Ita nostrae aetatis praecursorem se ostendit. Famulus Dei uti plurium Institutorum Religiosorum conditor ma­ xime notus est. Quo quidem potissimum eminuit apostolatu, unde ob­ venit illi celebritas quae clarissimum Poloniae et Ecclesiae benefactorem reddidit illum. Profecto sex et viginti fundavit Instituta, ex quibus duodeviginti vigent in praesens. Scriptor insuper exstitit fecundissimus. Certe mirum est quo modo praeter confessiones audiendas et tòt Instituta fundanda ac regenda, tempus habuerit ad scribendum. Huc addendum est quod anno MDCCCXCV, die III mensis Maii Com­ missarius Generalis Capuccinorum Provinciae Polonicae nominatus est ; quod munus usque ad mortem in se pertulit. Tunc regulärem observan­ tiam restituendam novasque vocationes promovendas summopere con­ tendit. Denique, die XVI mensis Decembris anno MCMXVI, cum aetatis L x x x v n annum ageret, obitu piissimo in Domino obdormivit. Corpus eius apudvEcclesiam conventus Capuccinorum in. Nowe Miasto quiescit. Honoratus Sancti Francisci vestigia fideliter sequens, erga Deum Unum et Trinum caritatem excoluit. In omnibus vitae adiunctis se ge- Acta Ioannis Pauli Pp. II 731 rebat sub Deiparae Virginis inspiratione, cuius manibus absque ulla condicione se commendabat, saepe illud proferens : (( Totus tuus sum et omnia mea tua sunt» (cf. Io 17, 10). Cotidie persentiebat myste­ rium et necessitates Ecclesiae, pro qua totam insumpsit vitam, cuius cardo Eucharistia exstitit. Authenticus et cohaerens usque in finem, summa fuit generositate et fidelitate erga veram fratris capuccini ima­ ginem. Suam consumpsit aetatem in gaudiosa austeritate, arcta pauper­ tate et assiduo labore ; etsi ab omni re et ab omni persona alienus, attamen omnibus apertum ac de omnium salute sancte sollicitum se praebuit. Humilitate claruit, quam sibi iugiter flagitavit; quae virtus sive modo se gerendi, sive externa corporis habitudine, sive respectu erga proximos praesertim superiores plane ostendebatur. Semper spirituale sui ipsius et proximi bonum prospexit. Antequam quodlibet caperet con­ silium, ad orationem et ad consilium imprimis superiorum recurrebat. Eius prudentia in sollerti Institutorum moderamine peculiari refulsit modo, quod ex compositione Constitutionum liquido patet. Vita eius continuum fuit Deo et proximo praebitum servitium, et­ enim pro gloria Dei et bono proximi orationem et laborem alternabat cum in sacro ministerio explicando, cum in sodalibus suorum Institu­ torum ad perfectionem impellendis, cum in servitio fratribus prae­ stando. Eius se gerendi regula nihil aliud fuit nisi iustum coram omni­ bus se proferre. Benefactoribus sinceros grati animi sensus profiteri consueverat. Nec veritatem, quandoque acerbam, reiecta personarum acceptione, pandere timebat. Ad dehellandam pauperum oppressionem nonnulla Instituta con­ sulto condidit. Constans quoque fuit et heroicum eius exercitium forti­ tudinis, iniquo illo tempore servitutis populi Polonici sub Russiae do­ minatu, catholicae religioni infesto. In tali rerum discrimine animum ad timorem minime flexit. Non solum proposito compulsus, verum etiam fundatione Institutorum licet clandestino, studiose contendit ut in sua natione fides catholica vigere pergeret. Horum Institutorum exitus alieni non videntur a rebus quae fieri possent nostra aetate servitutis politicae, quae fidei catholicae lumen exstinguere non valet. Quamvis detentus in conventu de quo exire vetabatur, magnam tamen renovatae vitae et christianae fidei operam promovit. Ex eo quod varia Instituta a seipso condita eorumque sodales, simul cum consociationibus Tertii Ordinis, ad consiliorum evangelico­ rum professionem adduxit, significanter ostenditur eius heroica et 732 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale supernaturalis fortitudo; Igitur neminem latet quanta fuerit illa for­ titudo quae in adversis adiunctis sustentavit eum, maxime cum, tan­ tummodo obtrectationis causa, problematis factionis « Mariavitarum » quos vocant implicatus mansit; quam ob rem a moderamine suorum Institutorum amotus est. Tunc animo non defecit, sed Divinae Provi­ dentiae se manibus commendans plenam spiritus aequitatem servavit. Deo, Apostolicae Sedi et superioribus obsequentem se protulit. Etenim legem divinam et minima quoque Regulae et regularis obser­ vantiae praecepta ad amussim persolvit. Eius oboedientiae heroicitas maxime refulsit cum, ex Apostolicae Sedis mandato, gubernium relin­ quere debuit Institutorum, pro quibus tot ac tanta subierat discri­ mina. Libenter tamen ac statim consultis Sanctae Sedis obsecutus est et ilico scripto sua hortatus est Instituta ad heroicam Sanctae Sedis voluntati oboedientiam praestandam. Opera illius ac praecipue heroicae virtutes tam in vita quam post obitum omnium admirationem habuere. Itaque, attenta eius sanctita­ tis fama, Ecclesia iustum duxit huiusmodi famam sollemni declaratione in lucem edere, maxime quod, post eius mortem, mirae evenerunt sa­ nationes, illius intercessione, a Deo patratae. Hanc ob rem, annis M C M X L i x - M C M L i r in Metropolitana Curia Varsaviensi processus de eius vita et sanctitate necnon de non cultu instructus est. Scriptis eius accurate perpensis, praefata declaratio edita est die v mensis Aprilis anno MCMLXXIV. Mense Decembri anno M C M L X X X I I omnia iam parata erant ad Introductionem Causae discutiendam ; in lucem tamen prodiit die XXV mensis Ianuarii anno M C M L X X X I I I novus ordo procedendi in inquisitionibus Causarum, nempe Constitutio Apostolica Divinus per­ fectionis Magister, abrogans cursum medium Introductionis Causae. Tunc statutum est ut ad Positionem super Virtutibus praeparandam procederetur, quae ad finem perducta est die III mensis Martii anno MCMLXXxvi. Postero anno, die xvi mensis Martii, praehabito peculiari Congressu Theologorum necnon plenario Conventu Em.morum S. R. E. Cardinalium, per Decretum promulgavimus constare de Servi Dei vir­ tutibus gradu heroico exercitis. Quaestio insuper agitata est de miraculo. Excussa est sanatio « ex cancro cystifellico cum metastasi hepática )) sororis Dominicae Iosephae Muraszewska, sodalis Instituti Parvarum Sororum Immaculati Cor­ dis Mariae. Omnibus rite perpensis, die i mensis Septembris anno M C M L X x x v i n sollemniter ediximus constare de miraculo, venerabilis Servi Dei Honorati Koz'miñski precibus a Deo patrato. Statuimus Acta Ioannis Pauli Pp. II 733 deinde ut beatificationis ritus Romae celebraretur die xvi insequentis mensis Octobris. Hodie igitur, in foro ante Vaticanam Sancti Petri Apostoli Basi­ licam sito, inter sacra haec ediximus : « Nos, vota Fratrum nostrorum Marci Caliaro, Episcopi Sabinensis-Mandelensis, Desmondi Oonnell, Archiepiscopi Dublinensis atque Iosephi Glemp, Archiepiscopi Gnesnen­ sis et Varsaviensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episco­ patu, multorumque christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Bernardus Maria a Iesu, Carolus a Sancto Andrea et Honoratum de Bia^a, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Bernardi Mariae a Iesu, die nona Decembris; Caroli a Sancto Andrea, die quinta Ianua­ rii; Honorati de Biala, die decima sexta Decembris, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae vero per has Litteras decrevimus nunc et in posterum firma esse volumus, rebus quibuslibet nihil obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi men­ sis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. £& AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco ffi -Sigilli In Secret. Status tab., n. 228.923. IV Templum S. Michaelis Archangeli in urbe Tayabas locatum in dioecesis Lucenensis finibus ad gradum evehitur Basilicarum Minorum. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Angelos et Archangelos, Dei mini­ stros eosdemque caelorum incolas, recte coli et a populo fideli invocari, non modo Ecclesia non reprobat vel respuit, verum adprobat vehemen­ ter. Nam ipsi tutissima solent afferre praesidia auxiliumque validissimum. Quam propter causam, cum Venerabilis Frater Ruben T. Pro­ fugo, Episcopus Lucenensis, id ab hac Apostolica Sede petierit, suo quidem nomine aeque ac suorum cleri fideliumque, ut sacra scilicet aedes S. Michaelis Archangeli, quae in urbe Tayabas exstat quaeque 734 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in ipsius dioecesi sita est, titulo ac dignitate Basilicae Minoris ornaretur, Nos profecto huius templi antiquitatis ratione habita, et artis qua nitet (pulcherrimum enim habetur inter Philippina Jempla), tum etiam pietatis religionisque quae ibi firmantur —• quandoquidem ipsum exstat etiam veluti pharus christianarum virtutum et hic persequentes solidam eandemque translaticiam consuetudinem venerantur Dei Ma­ trem mariano rosario fideles —, prompta sane voluntate Venerabilis Fratris expostulationibus concedere cupimus. Itaque ea probantes quae Congregatio pro Cultu Divino, factis a Nobis olim potestatibus, hae de re decrevit, Apostolicae Nostrae potestatis usi plenitudine, paroe­ cialem aedem quam supra memoravimus S. Michaelis Archangeli in numerum adscribimus Basilicarum Minorum, factis" pariter iuribus ac privilegiis convenientibus, dummodo ea serventur quae praescribit De­ cretum « De titulo Basilicae Minoris », die vi mensis Iunii editum, anno MCMLXVIII. Contrariis quibuslibet rebus haudquaquam obsi­ stentibus. Datum Romae, apud S. Petrum sub*anulo Piscatoris, die xvin men­ sis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 227.438. V Templum Sancti Iacobi Iacobopoli in Fargensis dioecesis finibus titulo Basilicae Minoris honestatus IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Vertente hoc ipso reparatae homi­ num salutis anno primordia sua faustaque concelebrat initia dilectis­ simus quidem Catholicus populus communitatis Fargensis, quandoqui­ dem centesimus iamiam felicissime exiturus est annus ex quo tempore eadem illa ecclesia provido nimirum ex Apostolicae Sedis consilio enata est atque clarum vitae suae et operae evangelicae et christianae indu­ striae ingressa curriculum intra ipsius civitatis Iacobopolis fines. Ibi enim primitus est dioecesis condita ibique episcopalis primum est sedes conlocata apud aedem ipsam Sancti Iacobi sacram. Cum igitur templum Acta Ioannis Pauli Pp. II 735 illud tanto historicae veritatis praestet momento cumque tam artis et architecturae praecellat venustate necnon magnitudine aedificii quam commoditate medii sive centri amplissimae totius dioecesis illius, sacer eius Praesul, Venerabilis Frater Iacobus Stephanus Sullivan, anniversariam hanc immortalitati commendari cupiens recordationem atque Sancti Iacobi aedis dignitatem illustrari inter universa gregis sui sacella, ab hac expetivit Apostolica Sede ut Basilicae Minoris titulo augeatur decoreque magno eadem sacrata aedificatio. Una vero Nos cum eodem Episcopo consentientes providentesque hunc in posteros annos honoratum locum certius praecipuam fore veluti sedem quan­ dam spiritalis renovationis necnon actionis pastoralis decernimus, ex Congregatione pro Cultu Divino sententia Nostraeque potestatis ple­ nitudine et harum Litterarum virtute, ut quod commemoravimus supe­ rius templum Sancti Iacobi Iacobopoli in Fargensis communitatis fini­ bus rite ad gradum evehatur liturgicumque Basilicae Minoris honorem, adiectis eadem opera iuribus cunctis ac privilegiis, quae eiusdem no­ minis statusque aedificiis in Ecclesia congruunt. Quod vero superest ea volumus adservari singula quae ad decretum <( De titulo Basilicae Minoris » , die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII foras datum, adserven­ tur oportet, quibuslibet rebus neutiquam obsistentibus. loci Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v i men­ sis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. ÊB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 227.677. VI Paroeciale templum Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicatum idemque in oppido Camogli situm in numerum ascribitur Basilicarum Minorum. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Haud semel Nos neque uno modo erga Virginem Mariam pietatem inter fideles fovere et provehere con­ suevimus, probe sane scientes homines ad eandem cum fiducia decurrentes, aerumnis in sinu eius depositis, sollicitudine aegritudineque le­ vari, ipsamque autem omnibus omnes donis caelestibus cumulare. Sa­ cra nimirum illa aedes Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 736 Officiale dicata, quae in oppido Camogli exstat in archidioecesis Ianuensis-Bobiensis finibus, huius pietatis clara habetur sedes. Ibi enim, praeter opera politiore sane arte perfecta, cum Dei cultus tum praesertim Dei­ parae veneratio conducibiliter praestant. Quocirca quandoquidem Ve­ nerabilis Frater Noster Ioannes S.R.E. Cardinalis Canestri, archiepi^ scopus Ianuensis-Bobiensis, simul cleri simul populi fidelis expromens optata, postulavit ut quod supra memoravimus templum in Basilicis Minoribus numerare tur, Nos quidem sollicito sane animo precibus his concedendum esse arbitramur. Itaque probatis iis quae Congregatio pro Cultu Divino de hac re decrevit consiliis, factis a Nobis quondam pote­ statibus, Beatae Mariae Virginis sacra aedes, de qua sumus locuti, ut in numero Basilicarum Minorum recenseatur statuimus et iubemus, iuribus nempe ac liturgicis privilegiis pariter attributis quae ad templa dignitate hac exornata spectant. Diligenter proinde serventur quae se­ cundum decretum « De titulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii, anno MCMLXVIII, exaratum, servanda sunt. Quibusvis rebus contrariis minime obsistentibus. Optamus demum^, aucto huius sacrae aedis statu, et studemus ut devotio erga tantam tamque beneficam et amantissimam Patronam confirmetur et dilatetur, unde inibi fidei opera affatim largiterque multiplicentur. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvin men­ sis Novembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco ® Sigilli In Secret. Status tab., n. 22Ï.993. HOMILIA In Petriana basilica ob decretos beatae Mariae Rosae Molas et Vallvé Sanctorum caelitum honores.* 1. ((Rallegrati con tutto il cuore, figlia di Signore (è) in mezzo a te » . Gerusalemme... il x La liturgia parla oggi il linguaggio della gioia. Î3 la gioia dell'Av­ vento. Parla il linguaggio della gioia il Salmista, come pure l'Apo­ stolo Paolo nella Lettera ai Filippesi. * Die 11 m. Decembris a. 1988. 1 Sof 3, 14-15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 737 Che cosa è la gioia dell'Avvento? La gioia dell'Avvento è l'annunciata presenza del Signore. « Il Signore tuo Dio (è) in mezzo a te » . 2 L'intero Israele aspettava questa presenza. Per Giovanni che bat­ tezzava al Giordano, questa presenza era già vicina. Giovanni annunziava il Messia, egli non lo era? Lo proclamava, Lo annunziava. Era consapevole della sua presenza in mezzo a Israele. Aspettava di giorno in giorno il momento in cui si sarebbe presentato sulle sponde del Giordano. Giovanni diceva : io non sono degno di scioglierti neppure il le­ gaccio dei sandali. Egli vi battezzerà in Spirito Santo e fuoco : 3 il fuoco dell'amore. 2. La gioia della terza Domenica d'Avvento si manifesta a noi, oggi, in modo particolare mediante questa canonizzazione. La Chiesa iscrive nell'albo dei Santi un nome nuovo : la beata Maria Rosa Molas y Vali vé. Veniamo dal Giordano dove Giovanni battezzava, per vivere, entro questa liturgia d'Avvento, la gioia della Chiesa, la gioia della Geru­ salemme nuova. «Rallegrati con tutto il cuore, figlia di Gerusalemme... / Non temere, Sion ... / Il Signore tuo Dio è in mezzo a te / è un salvatore potente » . 4 Ci rallegriamo perché la santità delle figlie e dei figli della Chiesa significa la pienezza della salvezza. 3. Es motivo de alegría para la Iglesia universal y, especialmente, para la Iglesia en España, la exaltación al honor de los altares de santa María Rosa Molas y Vallvé, que viene a incrementar el número de tantas mujeres y hombres que son honra de la Iglesia católica y de la noble nación española. Nace en Reus y de las gentes de su ciudad natal lleva los rasgos fundamentales de su carácter, entre ellos « el seny de la terra », hecho no de palabras, sino de obras y de verdad. Vive y muere en Tor tosa. En aquella ciudad nutre su amor inmenso a la Iglesia y 5 2 3 im., 3, 17. Cf. Lc 3, 16. 4 Sof 3, 14. 16-17. 5 Cf. 1 Jn 3, 18. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 738 a los hermanos ; es allí donde funda la Congregación de Hermanas de Nuestra Señora de la Consolación, como testimonio de su amor y su entrega a los más necesitados. La existencia de esta mujer, impreñada de caridad, totalmente entregada al prójimo, es un anuncio profético de la misericordia y de la consolación de Dios. Como leemos en el libro del profeta Isaías, también María Rosa contempla « las tristezas y las angustias » de su pueblo y hace propias sus esperanzas, anunciando con el testi­ monio de su vida que Dios es Padre, « el Padre de las misericordias y el Dios de toda consolación » . En efecto, « el mundo de los hombres puede hacerse cada vez má« humano, únicamente si introducimos en el ámbito pluriforme de las relaciones humanas y sociales, junto con la justicia, el amor misericordioso que constituye el mensaje mesiánico del evangelio » . 6 7 4. La nueva santa descubre y acoge, vive y trasmite a sus Hijas esta vocación. Lo hace desde la conciencia de su propia pequenez y desde una confianza ilimitada en el Padre : (( No desconfiemos del amor de Dios. Aunque somos poca cosa, podemos ser instrumentos de su misericordia », les dice a sus hijas. Sabe que también ella tiene nece­ sidad de misericordia y repite : « El misericordioso se hace bien a sí mismo », porque quien hace misericordia recibe misericordia. La vida de María Rosa, transcurrida haciendo el bien, se traduce para el hombre de su tiempo y para el hombre de hoy en un mensaje de consuelo y esperanza : « Consolad, consolad a mi pueblo, dice vues­ tro Dios » , leemos en el profeta Isaías. 8 Éste carisma y esta misión le son confiados a través de una expe­ riencia espiritual de desierto, de cruz y desolación interior. La con­ solación que recibe santa María Rosa Molas es —como para san Pa­ blo— Cristo mismo, el Dios-con-nosotros, anunciado por los profetas y cuya venida aguardamos con anhelo en este período de Adviento. Es la experiencia de su amor y la participación en el misterio de su desolación en la cruz y en el Getsemani; es la asimilación de sus sen­ timientos de compasión, de bondad, de ternura con el hombre. 5. La Madre Molas vive esta consolación en la contemplación y en la cruz, y con su propia vida la convierte en don concreto al • 2 Cor 1, 3. 7 Dives in » Is 40, 1. misericordia, 14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 739 hermano. Dicen los testigos que la conocieron que « de su caridad no es posible formarse una idea cabal ». Era el suyo un amor que rescataba de la ignorancia, de la soledad, del pecado, de la deses­ peranza. Un amor que se hacía solicitud materna para con el hombre, el anciano, el huérfano, el joven, el enfermo, para tpdo hombre: encar­ celado o moribundo en un lazareto, marginado o desorientado, necesi­ tado siempre de conocer y de experimentar la misericordia del Padre. Nuestra Santa Consolaba « mirando a Jesucristo » y dando a « co­ nocer a Jesucristo, como manantial de toda consolación » . Consolaba sosteniendo la esperanza de los pobres, defendiendo su vida y sus de­ rechos, curando heridas del cuerpo y del alma; consolaba luchando por la justicia, construyendo la paz, promoviendo a la mujer; conso­ laba con humildad y con mansedumbre, con bondad y misericordia; consolaba con la libertad de los hijos de Dios que nada temen. 9 6. Nuestro mundo necesita la consolación de Dios; esta hora ne­ cesita profetas que hablen al corazón del hombre y le digan : « No tengas miedo (...) el Señor tu Dios está en medio de ti, ¡un poderoso Salvador ! » , como hemos escuchado en la primera lectura. La Madre María Rosa es una de esas personas elegidas por Dios para anunciar al mundo la misericordia del Padre. Ella tuvo el carisma de ser instrumento de reconciliación y de promoción espiritual y hu­ mana. Es bien conocido aquel episodio de su vida en el que, acompa­ ñando a Sor Estivili, cruzó la línea de fuego para suplicar el cese de la lucha durante un ataque a la ciudad de Reus en 1843. 10 c Una mención especial merece también la labor eximia de esta reli­ giosa española en favor de la promoción de la mujer. Como he seña­ lado en mi Carta Apostólica Mulieris dignitatem, « el testimonio y obra de mujeres cristianas han incidido significativamente tanto en la vida de la Iglesia como en la sociedad » . " Eren temps difícils eis que visque la nostra Santa. En efecte, les convulsions d'ordre polític i religiös a l'Espanya del segle x i x foren una gran prova per aquella societat i per a les seves institucions. Però l'esmentata època de canvi va coincidir a Catalunya amb una florida de sants i d'ànimes predilectes, promotora d'une significativa 5 10 Cf. Regla común Hermanas de la Consolación, 3. Sof 3, 16-17. " Litt. Apost. Mulieris dignitatem, 27. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 740 renovació eclesial. Entre ells podem recordar les figures de San Antoni Maria Claret, el Pare Palau, el Pare Göll, la Mare Vedruna. I, coincidint a la mateixa ciutat de Tortosa, el Pare Enric d'Osò, Mossèn Manuel Domingo y Sol, i la nostra nova Santa. 7. Todos ellos son hombres y mujeres de aquella época, elevados al honor de los altares, amigos de Dios y fascinados por el misterio del hombre, que, atentos a los signos del Espíritu, abrieron caminos inéditos a Ja sociedad de su tiempo. ¿Podrá el Espíritu suscitar en nuestros días una floración seme­ jante de cristianos y cristianas comprometidos que, como testigos del Evangelio, abran caminos nuevos en la sociedad española y den nuevo impulso a la renovación eclesial? Ciertamente no faltará el auxilio divino ni la intercesión de los santos y santas en sostén de las almas generosas que quieran dedicar su vida a la causa del Reino de Dios. No podemos concluir sin dedicar unas palabras a la nutrida repre­ sentación que, de Cataluña y de otras regiones españolas y de Amé­ rica Latina, han querido estar presentes como testimonio de vincula­ ción a esta Cátedra de Pedro. Nuestro deferente y cordial saludo a la Misión Extraordinaria del Gobierno Español, y nuestra bienve­ nida fraterna a los Hermanos en el episcopado, sacerdotes, religiosos, religiosas y peregrinos todos; y, en particular, a vosotras Hijas de santa María Rosa Molas que, de modo especial, sois las destinatarias de llevar adelante el mensaje de misericordia y consolación de vuestra Madre Fundadora. 8. Cari fratelli e sorelle ! Abbiamo trasferito oggi la gioia d'Avvento della liturgia del Gior­ dano, dove Giovanni battezzava, in questa Basilica di S. Pietro. Il Salmista e l'Apostolo parlano come una viva eco di ciò che acca­ deva nell'anima del Precursore di Cristo. « Il Signore è vicino!... In ogni necessità esponete a Dio le vostre richieste, con preghiere, suppliche e ringraziamenti » . 12 Sì. Ringraziate per l'Avvento di Cristo che si è realizzato nella vita di Maria Rosa, oggi elevata sugli altari. 12 FU 4, 5-6. Acta Ioannis Pauli Pp. II 741 Ringraziate ! « E la pace di Dio, che sorpassa ogni intelligenza, custodirà i vostri cuori e i vostri pensieri in Cristo Gesù » . 13 « Non temere, Sion ... Il Signore tuo Dio in mezzo a te è un salvatore potente». ALLOCUTIONES I Ad eos qui generali capitulo Ordinis Hospitalarii Sancti Ioannis a Deo interfuerunt coram admissos.* Carissimi Fratelli, 1. Il mio animo si apre al più cordiale saluto nelFaccogliere voi, Rappresentanti dell'Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Dio, in questa breve pausa dei lavori del vostro Capitolo Generale, che si svolge in un momento importante per la storia della sanità nel mondo in cui viviamo. Ringrazio il vostro nuovo Priore Generale Fratel Brian O'Donnei!, per le parole tanto significative, con le quali ha introdotto questo in­ contro, augurandogli ogni successo nell'espletamento del delicato in­ carico, a cui è stato chiamato. Vi auguro che possiate ricavare abbondanti frutti spirituali dai vo­ stri incontri per il bene dell'intera vostra Congregazione, sorta per dare gloria a Dio nel servizio dei fratelli ammalati. Si sa, ogni Capi­ tolo Generale è sempre un avvenimento di grande importanza, perché non solo permette di dare uno sguardo sull'andamento complessivo della vita religiosa secondo il proprio carisma di fondazione, ma serve a destare nuovo fervore spirituale e una dedizione più generosa al pro­ prio ideale. Per voi appartenenti al benemerito Ordine, detto popolar­ mente e significativamente « Fatebenefrateili », si tratta soprattutto di interiorizzare il senso dell'ospitalità cristiana, che ognuno di voi professa con voto particolare nella Chiesa. È quanto prescrivono le 13 FU 4, 7. * Die 25 m. Novembris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 742 Officiale vostre Costituzioni là dove raccomandano uno specifico impegno (( a difendere e vegliare sui diritti della persona a nascere, a vivere deco­ rosamente, a essere assistita nelle infermità e a morire con dignità », perché « appaia con chiarezza in ogni momento che il centro di inte­ resse è la persona bisognosa o ammalata » . ' 2. Grandi compiti perciò vi aspettano, cari Fratelli, e la Chiesa vi domanda di assolverli nello spirito delle parole del Signore : (( Ogni volta; che voi avete fatto questo ad uno dei più piccoli di questi miei fratelli, l'avete fatto a me » . È in queste parole che deve trovare fon­ 2 damento la vostra concezione del « servizio ». Il Concilio, particolarmente nella prima parte della Gaudium et spes, ha ampiamente sottolineato l'importanza e la dignità del servi­ zio verso gli ammalati. Una teologia del servizio è proponibile nella misura in cui la Chiesa si presenta corner una società di discepoli del Cristo che si qualificano e si distinguono per l'aiuto e l'amore vi­ cendevoli. Nella complessa società contemporanea, dovete compiere la ricerca di un modello di « teologia del servizio » quasi distaccandovi, se ne­ cessario, dalle vecchie abitudini, come per un coraggioso salto che vi porti all'invenzione di qualcosa di nuovo. Siete chiamati a ripensare in maniera sempre più rispondente ai tempi la relazione fondamen­ tale tra la fede cristiana e le forme del servizio caritatevole. Il vostro modo di testimoniare la fede sarà tanto più eflìcace quanto più si fonderà sulla capacità di uscire da sé per aprirsi alla sofferenza, allá povertà e al bisogno degli altri. Soltanto in questa apertura avrà ragion d'essere il vostro servizio mirante più al concreto aiuto altrui che non ad un formale progetto di intervento. Penso che non si possa più scindere la riflessione teo­ logica dalla organizzazione pratica del servizio. Così i malati, i sofferenti e i bisognosi che sono talora per alcuni motivo di disturbo, e quasi di ostacolo, diventano per chi ha fede le persone più care, perché segni viventi della presenza di Dio. Fare po­ sto all'altro, esercitare il carisma dell'ospitalità significherà, in certo quäl senso, far posto al Cristo e farlo vivere con voi e in voi. 1 N. 23. 2 Mt 25, 40. Acta Ioannis Pauli Pp. II 743 3. La vostra comunità di Fratelli a servizio dei malati si realizza pienamente nella diaconia evangelica che deve sempre animare la vo­ stra vita. Su questa si fonda anche la testimonianza verso i vostri collaboratòri laici che dall'ospitalità esercitata come professione pos­ sono arrivare al servizio concepito come espressione di amore e di so­ lidarietà cristiana. Le vostre Comunità possono e devono aspirare a costruire quello « spazio sociale » di cui hanno bisogno i nuovi ammalati ai quali non bastano più le grandi tecnologie e non servono più le grosse istituzioni. Penso, per esempio, ai malati di AIDS ed ai pazienti oncologici, ovvero ai servizi psichiatrici. Le vostre comunità devono diventare il punto di riferimento per la salvaguardia dei diritti della persona umana e del rispetto delle li­ bertà individuali. La vostra attività al servizio dei più bisognosi vi ispiri soprattutto una pratica di fede essenziale e rivolta all'unica cosa necessaria, di cui parla Gesù e che è il Regno di Dio, in attesa che il resto vi venga dato in sovrappiù. 3 Gli uomini che soffrono e verso i quali esercitate la vostra « com­ passione » hanno molto da insegnarvi per trasformare la vostra esi­ stenza di Religiosi : il malato sia la vostra università ! Testimonierete effettivamente la vostra identità di Frati Ospeda­ lieri di San Giovanni di Dio se saprete basare qualsiasi programma­ zione sui bisogni realmente esistenti; se accetterete di preferire chi soffre; se vi guarderete dal confidare unicamente nelle proprie opi­ nioni individuali che non sono in perfetta armonia col carisma ori­ ginario, che ha suscitato tra le vostre file nobili figure di veri servitori dei malati, e i cui nomi restano davvero in benedizione. Non posso dimenticare che in questo ideale di servizio, imitando la generosità del vostro Fondatore, voi state cercando di portare il vostro modello di ospitalità cristiana anche nei paesi in via di sviluppo. Non trascurate le loro culture, impegnatevi nell'ascolto dei loro bisogni reali, portate a tutti, al di là delle differenze etniche, la me­ desima testimonianza di Cristo morto e risorto. La Chiesa così potrà nascere, crescere e coesistere anche là dove sono altre religioni ed altri modelli di vita. J Mt 6, 33. 744 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Con questa consegna di amore e di solidarietà verso i fratelli più deboli, formulo i migliori voti per una fruttuosa continuazione dei la­ vori del vostro Capitolo Generale, affinché dalle vostre sagge delibe­ razioni Finterò Ordine attinga il necessario impulso per proseguire nella sua vita tanto luminosa e tanto benemerita. Benedico di cuore voi e tutta la Famiglia religiosa.. II Ad metropolitam Pittsburgensem ritus byzantini una cum suffraganeis episcopis limina Apostolorum visitantem.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. Through you I would like to extend warm greetings today to all the Byzantine Catholics of the Province of Pittsburgh, and at the same time to express my love and esteem for all the other Eastern-Rite Catholics in the United States. In your particular Churches there shines forth "that tradition which was handed down from the Apostles through the Fathers and which forms part of the divinely revealed and undivided heritage of the universal Church". 1 Indeed, you bear faith­ ful witness to the catholicity of the Church and to her ability to sustain and develop in the present—in continuity with the past— diverse religious traditions which derive from the one Gospel of our Lord and Savior Jesus Christ. In your own history, acceptance of the Gospel has exercised a profound influence on your people. The Christian culture which was generated over centuries in your lands of origin and which you have inherited is a great treasure to be preserved, shared and developed organically in the present situation of your lives in the United States. Acceptance of Christ never fails to produce fruit in all sectors of human activity. 2 2. The celebration of the recent Marian Year has provided the Church with a special opportunity of appreciating more fully the contribution of the East to the common patrimony of the Church's * Die 26 m. NQvembris a. 1988. 1 Orientalium 2 Cf. Euntes in mundum, 21. Ecclesiarum, 1. 745 Acta Ioannis Pauli Pp. II worship. Here in Borne, on a number of memorable occasions we have offered the liturgy according to various rites, and in our prayer we have experienced a profound communion with all the Eastern Churches. These celebrations vividly expressed the lofty aspirations of the whole Church to adore the majesty of God and to be joined in communion with the Most Holy Trinity. The divine plan, according to which the Eternal Word took on human nature in the womb of the Virgin Mary, continually makes possible the fulfillment of this longing. Together we have honored the All-holy Mother of God, the arche­ type of the human creature's supernatural elevation to union with God in Jesus Christ. Mary, Daughter of God the Father, Mother of God the Son, Spouse and Temple of God the Holy Spirit, is at the very heart of the mystery of salvation. 3 The special place that Marian piety holds in the Eastern Churches leads us to a deeper understanding of Christ, and through him, of the Father and the Holy Spirit. 3. From the very beginning of her divine motherhood, Mary takes up her role in relation to the messianic service of Christ, the Son of Man who came not to be served but to serve, and this service 4 constitutes the foundation of that Kingdom in which "to serve" means "to reign". She who is "full of grace" expresses her joy at the gift she has received by saying: "Behold, I am the handmaid of the Lord". 5 As Pastors of the Church we too find joy in our life of service as we recall the challenge of the Second Vatican Council : "In exercising their office of father and pastor, Bishops should stand in the midst of their people as those who serve". 6 In this our apostolic ministry, we look to Mary as our model of total service. Among the many tasks incumbent upon Bishops, the Second Vatican Council speaks of the obligation "to promote every activity that is òf interest to the whole Church, especially that the faith may increase and the light of full truth appear to all people". 7 The service that the laity render in this area is of immense importance and requires a persevering commitment on their part. 3 Cf. Mulieris dignitatem, • Mk 10:45. Lk 1:38. 5 6 7 Christus Ibid. 48 - A. A. S. Dominus, 16. 3-4. As they pursue their specific Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 746 role of consecrating from within all temporal reality, they can be greatly strengthened and inspired by the example of Mary. Thus in their daily occupations, in their work and family life, they need to be invited to respond to the universal call to holiness by identifying themselves with Christ, by carrying out all their activities as perfectly as possible, and by bearing genuine witness to the Lord and his Gospel. With God's grace the laity can make their ordinary work a great act of generous and sanctifying service in union icith Mary. The Queen of Apostles is the perfect example of the union of the spiritual and apostolic life in the midst of everyday concerns. She is an incomparable source of inspiration particularly for lay women in today's world which along with the scientific and technological develop­ ment that produces material progress for some people and degradation for others, risks becoming steadily more inhuman. The family, the Church and society need that feminine "genius" which guarantees human sensitivity. Through the teaching of the Church and with the help of the Holy Spirit, women can increasingly discover in Mary the full meaning of their femininity and offer the gift of its untarnished beauty to a world in need of being humanized. 8 9 4. Dear Brothers : we are all heirs of a spiritual and civil freedom which has been won at a great price Many of your people have per­ sonally experienced how costly liberty is, especially religious liberty. When we speak about this topic we are motivated by the truth about man and by concern for the well-being of each nation. Indeed, we have the best interests of all humanity at heart, for religious freedom supports and guarantees all other freedoms. As I said in this year's Message for the World Day of Peace, the freedom of individuals and communities to profess and practise their own beliefs is an essential element for peace in the world. Freedom is hampered in many ways, one of them being the pres­ sures of a secularized cultural environment. You are faithful to your pastoral and prophetic mission when you alert your people, who so prize their religious liberty, not to let the pleasures and allurements of the world deprive them of that inner freedom which not even persecution itself could destroy in them or their forebears. f 5. The presence of Eastern-Rite Catholics in America has come about both as a result of religious persecution in their homelands and 1 Cf. Apostolicam 9 Cf. Mulieris dignitatem, actuositatem, 30. 4. 747 Acta Ioannis Pauli Pp. II through other variously motivated emigrations. Taking their situation into account, the Holy See over the years has fostered the protection and advancement of their ecclesial traditions by establishing parishes and special hierarchies in accordance with their spiritual needs. 10 Today, many difficult situations of economic, political and social unrest have forced millions of people to leave their homes and seek a better life elsewhere. As Pastors we must continually invite the faithful to be sensitive to the needs of the poor and of all who suffer. The "logic of the Gospel" does not permit us to remain passive in regard to anyone in need. The love of Christ impels us therefore to defend and support the just cause of migrants, immigrants, and refugees. 11 6. By the will of her divine Founder, the Church is forever and essentially missionary. On the ecclesial level, your particular Churches contribute to the fulfillment of Christ's command to go forth and make disciples of all nations by displaying to the world the uni­ versality of Christ's salvation and by passing on your cherished tra­ ditions to successive generations. 12 Culturally, you bring the heritage of the East to a society which owes much of its formation to Western Christianity. Eastern and Western traditions in Christianity have complemented each other and produced in the fields of music, literature, the visual arts and architecture, as well as in modes of thought, the inculturation of the one and undivided deposit of faith entrusted by Christ to his Church. 15 The desire for unity, which is an outstanding sign of our times, is particularly strong at the level of ecumenism. The Fathers of the Second Vatican Council expressly thanked God for the communion of the Eastern Churches with the See of Peter, the visible foundation of the unity of the Spouse of Christ. By helping our Orthodox brethren to reflect on the character of the relations that existed be­ tween their Churches and the Roman See before separation, your Churches contribute greatly to a constructive ecumenical dialogue. Now more than ever, you are called upon to pray and work for building up the visible unity of the Church. 14 w Cf. Orientalium " Message for a Ecclesiarum, World Migrants' Cf. Mt 28:19. " Cf. Euntes "in mundum, 14 Unitatis redintegratio, 12. 17. 4. Day, October 4, 1988. Acta 748 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 7. Dear brother Bishops : from your exceedingly rich liturgical and spiritual tradition, .with your long experience of faithfulness to Christ in the midst of changes and adversity, you draw the necessary spiritual strength to help the faithful entrusted to your care to cor­ respond to their vocation to holiness and service in the context of the Church in the United States. As we look forward to the third Christian millennium, let us entrust all our concerns and hopes to the Virgin Mother of God, to whom we owe the birth of Christ and who was present at the birth of the Church, which is one and universal from the beginning. The Marian Year has ended, but the period now opening up before us is a Marian event, a Marian path leading to the year 2000. As we travel this path together, with our eyes raised to her who is indeed the Star of the East, let us constantly present her to our people as a model of service, an incentive to holiness, our Mother of Perpetual Help. Upon you, dear Brothers, and upon all the Ruthenian Byzantine Catholics of the Metropolitan See of Pittsburgh and the Eparchies of Passaic, Parma and Van Nuys—as well as the faithful of all the other Eastern Churches in the United States—I invoke the grace and peace of our Lord Jesus Christ, and I impart to all my Apostolic Blessing. Ill Ad exc.mum virum ìsmaélem Mobarak, Rei Publicae Arabicae Aegyptiae Legatum.* Signor Ambasciatore, Sono lieto di darLe un cordiale benvenuto e di ricevere le Lettere Credenziali, che L'accreditano come Ambasciatore Straordinario e Plenipotenziario della Repubblica Araba di Egitto. La ringrazio vivamente per avermi trasmesso il cortese saluto e gli auguri del Signor Presidente Mohamed Hosni Mubarak e La prego di assicurarlo dei miei sentimenti di stima e di considerazione, così come del grato ricordo che io serbo del nostro incontro del febbraio scorso. Le nobili espressioni che Vostra Eccellenza mi ha rivolto, testimo­ niano lo spirito col quale Ella si propone di svolgere l'alta missione a cui è qui chiamata. • Die 28 m. Novembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 749 Desidero sottolineare con vivó apprezzamento quanto Ella ha detto circa la comune volontà dei Suoi concittadini, cristiani e musulmani, di cooperare con impegno concorde alla costruzione di una società sem­ pre più unita e fraterna, nell'armonica e pacifica convivenza di tutte le sue componenti. Infatti, solamente la comprensione ed il rispetto reciproco, insieme con l'attaccamento di tutti alle più alte tradizioni religiose, alla cultura ed all'identità nazionale, favoriscono il raggiun­ gimento del benessere spirituale e materiale, che costituisce l'obiettivo di ogni società. Non c'è dubbio che la storica presenza in Egitto di diverse comu­ nità religiose, accomunate dalla fede nell'Unico Dio, costituisca di per sé una grande ricchezza. Ciascuna di esse, infatti, si sente parte inte­ grante della Nazione ed è chiamata ad offrire il suo valido e positivo contributo alla vita nazionale, nella promozione dei valori che ne co­ stituiscono il fondamento, primo fra tutti il rispetto della libertà e della dignità di ogni persona. Si tratta, del resto, di valori che oltre­ passano gli stessi confini del Paese e devono, perciò, stimolare in tutti la ricerca di collaborazione, di tolleranza, di mutuo rispetto nell'am­ bito più vasto della comunità internazionale. A questo proposito, è molto significativo l'accenno da Lei fatto all'instancabile e meritorio impegno dell'Egitto in difesa della pace, della stabilità e del rispetto dei legittimi diritti dei popoli, partico­ larmente in alcune situazioni di lungo e doloroso conflitto. Signor Ambasciatore, riferendosi all'attività della Santa Sede, Ella ha voluto evocare i grandi temi della pace, della giustizia, dei diritti fondamentali dell'uomo, della solidarietà e corresponsabilità tra i po­ poli. Le sono sinceramente grato per aver ricordato il particolare in­ teresse ed il costante impegno che ad essi porta la Santa Sede. Certo, la sua missione è essenzialmente spirituale e pastorale, diretta in primo luogo alle comunità cattoliche. Nondimeno, ed in misura non minore, essa rivolge la sua sollecitudine verso tutti i credenti in Dio e verso l'intera umanità. Tutti, infatti, veniamo da Dio, e siamo da lui chiamati a ricercare ed adempiere la sua volontà nella edificazione di un mondo che — come dissi nel 1985 a Casablanca, incontrando i giovani di fede musulmana — deve essere umano, pluralistico e respon­ sabile : un mondo, cioè, in cui regola fondamentale sia il rispetto, l'amore e l'aiuto per ogni essere umano, perché creatura di Dio. Signor Ambasciatore, l'alta missione, cui Ella oggi dà inizio, Le consentirà di essere testimone diretto della Chiesa cattolica, la quale, 750 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale secondo la propria natura e con i mezzi che le sono propri, si sforza senza sosta di proclamare la fede in Dio e il Vangelo di Cristo, di enunciare i valori morali fondamentali, di promuovere il dialogo come unico mezzo per superare i conflitti, di difendere la libertà religiosa, in quanto condizione indispensabile per il progresso della società e fondamento della pace tra i popoli. Ella, Signor Ambasciatore, ha auspicato una giusta e durevole pace per il Medio Oriente : è, questo, un augurio, vorrei dire un'invo­ cazione, a cui mi unisco con tutto il cuore. Spero che al più presto prevalga la buona volontà e l'impegno di tutti e, come Ella ha rilevato, la pace possa essere ritrovata in spirito di giustizia e nel riconosci­ mento dei legittimi diritti di tutti i pojpoli della Regione. Questi voti portano, spontaneamente, la mente e il cuore a rivol­ gersi verso la Terra Santa e, soprattutto, verso la Città Santa, Geru­ salemme, realtà unica che racchiude memorie storiche e religiose per gli Ebrei, i Cristiani e i Musulmani. Come non ricordare che pur­ troppo quella Regione è da troppi anni teatro di indicibili sofferenze per tante e tante persone? Ella ha fatto menzione anche del Libano, in favore del quale tante volte la Santa Sede ha invocato una soluzione pacifica, equa e digni­ tosa della presente situazione. Non è giusto, infatti, che un Paese, così ricco di tradizioni religiose e culturali, dopo aver così lungamente e duramente sofferto, manchi tuttora, ed inspiegabilmente, di una prospettiva di unità e di riconciliazione. Ai Libanesi devono essere as­ sicurati la possibilità e l'aiuto necessari per salvare il loro Paese. A questi voti, profondamente sentiti, desidero unire quelli, rispet­ tosi e cordiali, per la Sua persona, Signor Ambasciatore, e per un fruttuoso svolgimento della Sua missione, nel corso della quale sono certo che Ella troverà la più sincera ed efficace collaborazione da parte degli Organismi della Santa Sede. Invoco di cuore da Dio onnipotente e misericordioso le più abbon­ danti benedizioni su di Lei, la Sua famiglia, i Suoi collaboratori, come su tutto il caro Popolo dell'Egitto e sui suoi Governanti. Acta Ioannis Pauli Pp. II 751 IV Ad exc.mum virum Mamadou Tairou Djaouga, Benini Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, Soyez le bienvenu au Vatican où j'ai la joie d'accueillir Votre Ex­ cellence en qualité d'Ambassadeur extraordinaire et plénipotentiaire de la République Populaire du Bénin. Je suis sensible aux nobles sentiments dont témoignent les paroles courtoises que vous venez de m'adresser; je suis sensible, en parti­ culier, aux salutations très aimables que vous me présentez de la part de votre Président, Son Excellence le Général Mathieu Kérékou. Il m'est agréable de lui renouveler, par votre entremise, les vœux fer­ vents que je lui ai exprimés hier, à l'occasion de la fête nationale de votre pays. Je l'assure à nouveau de ma prière afin que Dieu aide les Béninois à poursuivre « un développement qui comble toutes les aspi­ rations du cœur humain », pour reprendre les termes de mon message. Vous avez fait allusion, Monsieur l'Ambassadeur, aux efforts du Siège Apostolique pour la défense de la dignité humaine, pour la pro­ motion de la justice sociale et pour l'établissement d'une paix durable entre les nations. Ce sont des idéaux que votre propre pays désire également promouvoir, et votre présence en ces lieux témoigne de l'intérêt que vos compatriotes portent aux motivations d'ordre spi­ rituel pour l'édification d'un monde toujours plus authentiquement humain. Je ne doute pas que votre mission développera encore une convergence de vues et renforcera les liens déjà existants, au bénéfice d'une action plus efficace pour le bien commun de nos frères et sœurs. Les initiatives déployées en faveur d'une plus grande compréhen­ sion et d'une meilleure fraternité entre les hommes sont rendues plus fructueuses lorsqu'elles rencontrent chez autrui une certaine concep­ tion de l'homme qui inclut sa mystérieuse vocation d'ouverture à Dieu. La sagesse des peuples de votre continent est de saisir intuiti­ vement cette dimension spirituelle de l'homme, et il convient de con­ tribuer à son épanouissement, au profit de toute la famille humaine. De son côté, l'Eglise catholique, qui a pour seule ambition de proclamer librement le message de salut du Seigneur, souhaite tra­ vailler, en fraternelle collaboration avec les membres d'autres con* Die 1 m. Decembris a. 1988. 752 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale fessions religieuses et dans le respect des croyances de chacun, au dé­ veloppement intégral de tout homme et de toute femme. Permettez-moi, Monsieur l'Ambassadeur, de saisir cette occasion pour saluer, par votre intermédiaire, les catholiques du Bénin, que je garde dans ma prière et dans mon cœur. Cette année, j'ai pu m'intéresser d'une manière plus particulière encore à leur vie chrétienne grâce à la visite que m'ont rendue leurs Evêques, en mars dernier. Je puis vous assurer de leur concours loyal. Portés par le dynamisme de leur foi, ils sont désireux de se joindre à l'ensemble des citoyens dans l'œuvre de développement de la nation, en apportant le levain de l'Evangile, là où ils vivent. Selon leurs moyens, ils souhaitent aider en priorité ceux qui sont dans le besoin, contribuer à l'importante tâche de l'éducation de la jeunesse en apprenant aux générations montantes à placer leur soif d'idéal dans la réalisation d'œuvres exaltantes et utiles à la communauté, consolider les structures fami­ liales, en conformité avec la dignité de l'homme et de la femme, pour le bien de leur nation. Au moment où vous entrez officiellement dans l'exercice de votre charge, je vous offre mes vœux les meilleurs pour l'heureux accom­ plissement de votre mission. Soyez assuré, Monsieur l'Ambassadeur, que vous trouverez toujours ici l'attention comprehensi ve dont vous pouvez avoir besoin. En redisant toute mon affection au peuple bé­ ninois et en adressant mon salut déférent à ses dirigeants, j'appelle sur la nation entière l'aide de Dieu et l'abondance de ses bénédictions. V Ad eos qui plenario coetui Congregationis p r o Institutis vitae consecratae et Societatibus vitae apostolicae interfuerunt coram admissos.* Signori Cardinali, Fratelli nell'episcopato, Diletti Superiori Generali, 1. A tutti voi, un cordiale saluto. Vi ringrazio per la vostra visita, in occasione della vostra Congregazione Plenaria, nella quale state trattando della (( formazione negli Istituti religiosi ». Ringrazio il Cardinale Girolamo Hamer per le parole di introdu­ zione a questo Incontro. Mi compiaccio per la scelta del terna^ della • Die 1 m. Decembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 753 vostra Plenaria che è molto importante. È necessario infatti sotto­ lineare come la formazione del Religioso deve mirare in modo speciale alla sapienza del cuore, a quella sapienza, dono dello Spirito, che lo rende veramente intimo del Signore e profondo conoscitore della sua volontà. Questa sapienza contribuisce molto più alla salvezza del mondo che non il moltiplicarsi di attività esteriori non animate da tale spirito soprannaturale. Lo sguardo di molti nostri contemporanei è rivolto — e giusta mente — alle tristi condizioni di vita di tanti esseri umani che man­ cano del minimo necessario alla vita, e quindi agli interventi urgenti e necessari postulati dalla giustizia e dalla dignità dell'uomo. Ora, senza negare l'opportunità e la necessità di situazioni particolarmente gravi, dell'impegno dei Religiosi in questo vasto campo della solida­ rietà umana, occorre tener presente che la caratteristica propria della missione della persona consacrata è quella — come dice il Concilio — di manifestare « a tutti i credenti i beni celesti già presenti in questo mondo, di meglio testimoniare la vita nuova ed eterna, acquistata dalla redenzione di Cristo, di meglio preannunziare la futura risur­ rezione e la gloria del Regno celeste »: 1 2. È noto a tutti voi quanto il ruolo dei Superiori religiosi sia importante e insostituibile, specialmente dei Superiori maggiori, nella formazione dei membri dei loro Istituti. Sono essi infatti ad ammet­ tere i candidati ed a scegliere i formatori qualificati. Essi sono tenuti pure a promuovere la redazione del programma di formazione (ratio institutionis) e del piano di studi (ratio studiorum) a norma del di­ ritto. Ricevono la professione religiosa dei novizi e dei professi; pro­ curano ai professi perpetui « i mezzi e i tempi necessari » perché « proseguano con cura la loro formazione spirituale, dottrinale e pratica » . 2 3 L'enumerazione di questi compiti mi sembra di per se stessa abba­ stanza eloquente per dispensarmi di insistere oltre su questi impor­ tanti aspetti. 3. Da ciò risulta evidente che il compito del formatore — e in primo luogo del Superiore — necessita di una preparazione adeguata. Più che sulla qualificazione tecnica o professionale occorre puntare 1 J 3 Cf. Cost. dogm. Lumen gentium, 44. Can. 661. Ibid. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 754 — e lo sapete — sui valori spirituali. Soltanto coloro che sono illu­ minati e saggi infatti possano formare i saggi. L'incarico del forma­ tore presuppone, inoltre, delle attitudini umane non comuni, e un insieme di qualità spirituali che mettono in grado di « costruire in Cristo una comunità fraterna, nella quale si cerchi Dio e lo si ami sopra ogni cosa » . 4 È importante, inoltre, curare attentamente la scelta e la prepa­ razione dei formatori. La missione che devono esercitare infatti è par­ ticolarmente delicata. Esige rispetto per le persone, attenzione, fer­ mezza e una comprensione illuminata. Il vostro Dicastero ha già offerto a questo proposito degli orienta­ menti precisi con il documento sulla dimensione contemplativa della vita religiosa. Mi auguro che essi siano oggetto di riflessione da parte dei Superiori degli Istituti, perché ne possano trarre utilità per il loro compito. 4. Nel ciclo di formazione alla vita religiosa, gli inizi meritano un'attenzione particolare. Anzitutto perché vi siano ammessi soltanto quei candidati che possiedono le qualità richieste per trarne un pieno profitto. Vista la situazione dei giovani di oggi e le lacune che non di rado si riscontrano nelle istituzioni familiari e scolastiche, non è sempre facile trovare riunite tutte le qualità richieste. Possono es­ sere accolti in noviziato, pertanto, quei giovani che abbiano dato prova di una certa maturità dal punto di vista delle conoscenze reli­ giose, della pratica sacramentale e del comportamento etico. I Superiori degli Istituti non mancheranno di provvedere anche ad una buona organizzazione della formazione continua dei loro Re­ ligiosi. Desidero pertanto ripetere qui quanto già ho detto ai Religiosi del Brasile : « Tutti gli Istituti religiosi hanno il dovere di program­ mare e realizzare un piano adeguato di formazione permanente per tutti i loro membri. Un programma che non tenda soltanto alla for­ mazione dell'intelletto, ma di tutta la persona, principalmente nella sua dimensione spirituale, affinché ogni religioso e ogni religiosa pos­ sano vivere in pienezza la propria consacrazione, nella missione spe­ cifica loro affidata dalla Chiesa » . 5 5. Non posso dimenticare, inoltre, la formazione dei Religiosi vo­ tati alla contemplazione. La loro fecondità spirituale e apostolica 4 Can. 619. 5 Insegnamenti di Giovanni Paolo II, X I , 2 (1986) 251. 755 Acta Ioannis Pauli Pp. II all'interno della Chiesa è grande, proporzionata alla radicalità del dono totale di sé al Signore. Ma perché questa fecondità possa essere compresa e vissuta da ciascuno di essi, è necessaria una formazione appropriata che sia nello stesso tempo dottrinale, liturgica e ascetica, senza parlare dell'equilibrio umano, soprattutto psicologico, richiesto dalla stabilità della loro vita, dalla loro separazione permanente dal mondo esterno e dai tempi prolungati che devono dedicare all'orazione e allo studio. 6. Accenno, infine, alla fondazione di nuovi Istituti e alla forma­ zione impartita ai loro candidati. Il vostro Dicastero, in collaborazione con la Congregazione per i Vescovi, ha pubblicato un documento si­ gnificativo, il quale ha già portato molti frutti ed è chiamato ad esercitare un'influenza duratura nei mutui rapporti tra Vescovi e Re­ ligiosi, in una Chiesa considerata come (( comunione organica » . 6 Questo documento fornisce, per la fondazione di nuovi Istituti, dei criteri sicuri e delle direttive utili, richiamando in qualche modo le prescrizioni dei decreti Perfectae caritatis e Ad gentes, che assicu­ rano a ogni fondazione la base solida di un carisma autentico e spe­ cifico. Insisto pertanto presso i fondatori e i Pastori responsabili <( di prendere cura dei carismi religiosi, tanto più che la indivisibilità stessa del ministero pastorale li rende responsabili della perfezione di tutto il gregge » , facendo ricorso a questi criteri e a queste direttive. 1 9 9 La missione della vita religiosa nella Chiesa dipende molto da questo. Aindo questi pensieri e questi voti alla Vergine Maria, « la prima fra tutte le persone consacrate a D i o » , mentre invito i Religiosi e le Religiose a ravvivare la grazia della loro (( consacrazione religiosa secondo il modello della consacrazione della Madre di Dio » . " 10 A tutti la mia speciale Benedizione, che ora vi imparto di cuore. 6 Mutuae relationes, 7 Perfectae 8 Ad gentes, 18. 9 10 11 caritatis, 5. 19. Mutuae relationes, 9, c. Redemptionis Ibid. donum, 17. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 756 VI Extra Portam Ostiensem in nosocomio Sancti Eugenii habita.* 1. «Ogni uomo vedrà la salvezza di Dio »- Con queste parole del profeta Isaia, Giovanni Battista — come ci ricorda il Vangelo di que­ sta seconda domenica di Avvento — invita i suoi contemporanei, e noi con loro, a preparare la via del Signore Gesù, Salvatore del mondo. Una via che, nella giustizia e nell'amore, deve raddrizzare i sentieri tortuosi, spianare le cime impervie, colmare i burroni profondi. La via della salvezza si apre con la nascita di Cristo, Verbo eterno di Dio, che sceglie di incarnarsi nella più fragile delle condizioni umane, affinché ogni uomo abbia la vita e conpsca la salvezza. 1 2 3 4 Nel nome di Cristo sono lieto di incontrarmi oggi con voi infermi, con voi operatori sanitari e amministratori, e con quanti vi siete rac­ colti in questa grande e moderna istituzione ospedaliera della città di Roma. Rivolgo il mio deferente e cordiale saluto alle Autorità religiose e civili presenti, agli illustri dirigenti e rappresentanti del mondo scien­ tifico e sanitario, al personale di assistenza e di amministrazione e, in particolare, a voi, carissimi ammalati, che siete la prima ragione della mia odierna visita. Da quanto Cristo ha scelto di farsi uomo, in Lui (( ogni uomo diventa la via della Chiesa e lo diventa in modo speciale quando nella sua vita entra la sofferenza » . Tra voi, oggi, fratelli e sorelle di questa vasta comunità ospedaliera, si realizza il mistero dell'incontro di Dio con l'uomo, poiché ovunque ci si riunisce nel nome del Signore, si compie il miracolo della sua presenza che è promessa e garanzia di salvezza delle anime e dei corpi. Cristo stesso ha scelto la sofferenza per trasformarla, attraverso l'amore, in potenza redentrice. 5 2. Il tempo dell'Avvento e della preparazione al Natale di Gesù trovano, in un luogo di sofferenza é di cura, il loro più profondo signi­ ficato. Tra queste mura la scienza e l'amore solidale sono chiamati a difendere ed a promuovere la vita nel nome del Signore della vita, * Die 6 m. Decembris a. 1988. 1 Is 40, 5. 2 Cf. Lc 3, 6. 3 Cf. 7« 40, 1-4. 4 s Fil 2, 4-9. Lettera Apost. Salvifici doloris, 3. 757 Acta Ioannis Pauli Pp. II di Gesù che, essendo Dio, volle assumere la vita dell'uomo per immet­ terla sulla via della salvezza. Nel mistero della redenzione il male della sofferenza diventa forza liberatrice, poiché ogni sofferenza umana, unita a quella del Salvatore, completa (( ciò che manca ai patimenti di Cristo nella persona che soffre, a favore del suo corpo )), che è la Chiesa. La sofferenza serve la causa del Regno di Dio, contribuisce a spianare la strada del Signore che viene. Ecco, dunque, lo spirito dell'attesa trepida e gioiosa che caratte­ rizza il tempo liturgico dell'Avvento, illuminato dalla presenza sup­ plice della Vergine Santissima, Madre di Dio e Madre nostra, ci in­ troduce a comprendere il significato vero ed ultimo della sofferenza e del servizio a coloro che soffrono. Non a caso i poveri, gli umili di cuore, i semplici furono i primi ad accorrere alla grotta di Betlemme, i primi a vedere — secondo le parole del profeta — « la salvezza di Dio ». Non li guidava un calcolo umano, ma una luce che veniva dall'alto : ad accogliere quella luce li avevano preparati i disagi di una vita segnata dalla fatica, dalla privazione, dal dolore. 6 3. Il nostro odierno incontro avviene in questa vasta struttura sanitaria che porta il nome di Sant'Eugenio Papa, direttamente richia­ mandosi ad un altro mio grande predecessore di venerata memoria, Pio XII, Eugenio Pacelli. Quando, il 9 giugno 1957, veniva inaugurato questo ospedale, i pro­ motori dell'iniziativa del Pio Istituto Santo Spirito vollero che vi fosse scoperto un busto a Pio XII. Oggi, a oltre trcnt'anni da quella data, il richiamo a questo Sommo Pontefice si ripropone con grande attua­ lità. L'ospedale Sant'Eugenio, infatti, sorgeva sia per rispondere alle esigenze di una zona di Roma che si avviava a rapida crescita, sia quale espressione di gratitudine ad un Papa che aveva intuito e coraggio­ samente promosso, in questa Chiesa di Roma, la pastorale sanitaria. In un tempo in cui essa si mostrava carente, Pio XII guardò alla pa­ storale sanitaria come ad un dovere irrinunciabile del suo ministero pastorale. Con sensibilità precorritrice, il venerato Pontifice riconobbe ed af­ fermò che, dove l'uomo soffre e dove è in atto il servizio a chi soffre, la Chiesa ha un campo privilegiato di azione in stretta sintonia con la sua missione. Non solo, ma intervenendo con il suo magistero sui più svariati temi della ricerca scientifica e della prassi medica preventiva, « Of. Col 1, 24. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 758 Officiale curativa, riabilitativa, Pio XII seppe dettare norme morali di così luminosa saggezza da fare dei suoi Discorsi ai Medici una sorta di moderno testo di bioetica. Nota caratteristica in tale insegnamento è il costante riferimento al nesso che deve sempre esservi tra scienza e coscienza, tra medicina e morale. Diceva : « La persona del medico, come tutta la sua attività, si muovono costantemente nell'ordine mo­ rale e sotto l'impero delle sue leggi. In nessuna dichiarazione, in nes­ sun consiglio, in nessun provvedimento, in nessun intervento, il me­ dico può trovarsi al di fuori del terreno della morale, svincolato e in­ dipendente dai princìpi fondamentali dell'etica e della religione"». 7 4. Oggi, in questo complesso ospedaliero dell'Unità Sanitaria lo­ cale Roma-7, sono presenti alcune cattedre della Facoltà di Medicina della seconda Università di Roma-Tor Vergata. In questo luogo, per­ ciò, in maniera prioritaria e privilegiata, studiosi, ricercatori, medici, infermieri ed infermiere, operatori volontari sono chiamati al comune impegno di servire la vita con amore e con pieno rispetto delle leggi di Dio. Quanto più si perfezionano conoscenza e strumenti di preven­ zione e di cura, tanto più scienza e coscienza, perizia professionale ed etica umana hanno l'obbligo di rispondere insieme, in convergente e costruttiva armonia, alla domanda di vita del fratello che soffre. La grandezza e la nobiltà, la vera storia di una struttura sanitaria sono costruite dalla gratitudine che ad essa devono quanti ne hanno ricevuto assistenza ed aiuto sia nello spirito che nel corpo, giacché la salute fisica ha nel benessere spirituale la propria condizione ed il proprio sostegno. In soli tre decenni,- da quando questo ospedale fu costruito, questa parte di Roma si è estesa oltre ogni previsione. Nel frattempo, la so­ cializzazione della medecina ha moltiplicato le esigenze dell'assistenza sanitaria. Il personale medico e paramedico è oggi chiamato a rispon­ dere a sempre nuovi compiti, soprattutto nel campo della prevenzione e della educazione sanitaria. Alla formazione professionale deve ag­ giungersi una attènta, consapevole e responsabile formazione morale. Le malattie più diffuse nel nostro tempo investono in maniera cre­ scente l'equilibrio fisico, psichico e spirituale. Affinché si abbia una medicina veramente umana ed umanizzata occorre una nuova sensibi­ lità che guardi al mistero della vita in tutte le sue componenti. E tutto questo mentre più tenaci, sottili ed anche pretestuose si fanno le aggressioni alla vita ed alla sua integrità. 7 Pio X I I , Discorsi ai medici, Roma, Edizioni Orizzonte Medico 6, 1961, p. 49. Acta Ioannis Pauli Pp. II 759 5. Sorto nel nome del Santo, costruito come atto di gratitudine ad un Papa che fu pioniere dell'attenzione ai problemi della ricerca e della prassi medica, questo ospedale deve trovare nelle stesse moti­ vazioni della sua origine un incentivo a guardare al proprio servizio sociale come a missione da assolvere con ogni dedizione ier compe­ tenza. La Chiesa offre a tal fine la propria collaborazione. Essa infatti si sente vicina al mondo della sanità e della salute, come lo fu il suo Divino Maestro. Le straordinarie possibilità offerter oggi alla medicina dal progresso della scienza e della tecnica interpellano i credenti chie­ dendo loro una testimonianza coraggiosa e coerente, affinché il pro­ gresso, divenuto strumento della civiltà dell'amore, sia veramente al servizio della vita. Nel difendere e promuovere la vita, dal suo conce­ pimento al suo naturale tramonto, la Chiesa sa di assolvere un suo compito primario, sia sul piano della dottrina sia sul piano della prassi. Ai Padri Cappellani, alle Religiose infermiere, al Consiglio pasto­ rale ed ai laici più impegnati nel servizio degli infermi rinnovo la viva esortazione ad operare per una pastorale sanitaria sempre più efficace. Ogni struttura ospedaliera consapevole, nei suoi componenti, della sua missione è chiamata oggi a raccogliere ogni sfida, dall'esito della quale dipende il futuro dell'umanità. Il Signore della vita, che ci accingiamo a celebrare nella memoria della sua Natività, accompagni e guidi ogni vostro lavoro, sostenga quanti sono a voi affidati e, mediatrice la Vergine, Salute degli in­ fermi, faccia di questo luogo un tempio nel quale ogni giorno si innalzi un inno alla vita. Con la mia Benedizione ! VII Ad eos qui XVII conventui consociationis U.C.I.I.M. compendiariis lit­ teris cognominatae interfuerunt coram admissos.* 1. Questo nostro incontro in occasione del XVIII Congrèsso Na­ zionale dell'Unione Cattolica Italiana Insegnanti Medi (U.C.I.I.M.) si lega ai precedenti avuti con il successore di Pietro, in altri momenti significativi della vostra storia associativa, ed è segno del valore prio­ ritario che attribuite alla natura ecclesiale della vostra Associazione, • Die 9 m. Decembris a. 1988. 760 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cui volete continuare a fare onore, mentre perseverate nel vostro im­ pegno di servizio alla scuola italiana. Questa vostra visita mi offre l'occasione di salutarvi e di espri­ mervi la mia partecipazione e il mio interessamento per i problemi della Scuola, perché sono i problemi dei ragazzi e dei giovani, delle donne e degli uomini di domani: problemi cui sono legati in larga misura il significato e la qualità della vita spirituale, culturale e civile in Italia. Ma sono anche i problemi di quanti dedicano, come voi, in maniera seria, convinta e continuativa, la loro vita alla Scuola. A tal punto che le vostre vite si legano profondamente a coloro che Dio vi fa in­ contrare sui banchi di scuola. Sono convinto, anche per la mia personale esperienza di docente, che il discorso sui giovani e il discorso sugli insegnanti si richiamano a vicenda. Parlando a voi so di giungere ai ragazzi e ai giovani che vi sono alunni. E se qualche eco questa parola avrà in voi, sono sicuro che da voi passerà a loro. Per questo essa nasce dal mio cuore pieno di fiducia e mira ad esser di conforto e di sprone. 2. La vostra Unione è certamente una ricca e riconosciuta con­ centrazione di competenza, di iniziative, di intuizioni educative, di disponibilità ed ha meritato proprio per questo l'attenzione di tanti operatori scolastici, che si rivolgono ad essa alla ricerca di sostegno per la loro formazione professionale. Mi auguro che i docenti della Scuola italiana colgano anche la di­ mensione più profonda dell'UOIIM : quella di una testimonianza of­ ferta da cristiani nel mondo della Scuola, in vista di un'autentica opera educativa e culturale, che può sorgere per un cristiano solo da una sintesi viva tra una forte esperienza di fede e una credibile, competente professionalità. Il compito che vi proponete è arduo e vi richiama ad una continua verifica della vostra azione personale e associativa. Un'Associazione cattolica assume il suo significato e prende luce dall'esperienza eccle­ siale, di cui è espressione. Per questo devono brillare in essa il senso e la preoccupazione del servizio disinteressato : solo un principio su­ periore può servire la causa di un valore superiore, quale è quello dell'istruzione ed educazione delle nuove generazioni. Acta Ioannis Pauli Pp. II 761 Così appare essenziale, per la continuità stessa dell'Associazione, che si realizzi in essa la complementarietà tra le persone in quella pro­ spettiva di scambio e di servizio reciproco che è consentita, anzi richie­ sta, dal principio della solidarietà cristiana. In particolare questa complementarietà si deve manifestare nel­ l'alleanza fra le diverse generazioni di insegnanti per mantenere viva e attraente la tradizione associativa. Questo compito appare oggi ar­ duo, ma esso è tanto necessario per contrastare un certo individua­ lismo tra i docenti e per sostenere e formare quelli, e sono in gran­ dissimo numero, che sono approdati da poco al mondo della Scuola. 3. Non può mancare fra i compiti dell'UCIIM quello di illuminare e motivare una giusta idea di Scuola, oscurata talora da discussioni e posizioni riduttive. Non è difficile trovare chi chiude o esaurisce i pro­ blemi della Scuola nell'ambito delle metodologie didattiche o dell'ac­ quisizione di nuove tecnologie. O chi pensa alla Scuola puramente in funzione delle richieste del mercato del lavoro. O chi prefigura e per­ segue una Scuola di basso profilo, priva di valori e di proposte, con l'equivoco che essa, volendo apparire Scuola di tutti, di fatto rischia di essere Scuola di nessuno. Voglio sottolineare, sapendo di inserirmi in un filone consolidato della vostra sensibilità, che la nozione più adeguata e comprensiva di Scuola è quella di Scuola-comunità : cioè Scuola come compito condi­ viso da docenti, genitori, alunni, comunità locali. Anche le leggi dovranno prendere atto di questa nuova coscienza di Scuola ed attuare quelle variazioni legislative e strutturali che le consentano di espri­ mersi come tale. Torna pertanto molto opportuna la riflessione che avete messa a tema nel vostro Convegno : <( L'UCIIM per la qualità e l'autonomia della scuola secondaria ». È un contributo che date, insieme con altre associazioni cattoli­ che impegnate sugli stessi temi, ad una evoluzione della scuola ita­ liana che finalmente la ponga in grado di esprimere fino in fondo la propria vocazione di strumento primario per l'educazione delle nuove generazioni. La Scuola non può certo dare tutte le risposte e quindi è chiamata a collaborare ed integrarsi con le altre « Scuole », le altre organizza­ zioni ed iniziative educative, gelosa certo della sua specificità, ma co­ sciente anche degli altri ruoli nell'educazione, soprattutto di quello che spetta per diritto primario ai genitori. 49 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 762 So con quanta cura 1'UCIIM difende la specificità della Scuola, affinché al suo interno la cultura abbia il posto che le compete come fattore di una mediazione essenziale tra l'esperienza che ogni ragazzo vive e le acquisizioni di coloro che ci hanno preceduto lasciando trac­ cia di sé nelle mirabili opere dell'ingegno umano, della saggezza, della bontà e delle virtù di singoli e di intere comunità. Solo così la Scuola diviene il luogo della assimilazione sistematica e critica del sapere, cioè un itinerario verso la piena maturità umana. Questa affermazione di princìpi e di valori va chiaramente seguita da un'azione concreta intesa a risolvere i problemi più rilevanti del sistema scolastico. Tra questi si colloca anche la corretta attuazione del prolunga­ mento dell'obbligo scolastico, che tenga conto anche delle possibilità di utilizzare a tal fine le istituzioni in cui si provvede attualmente alla prima formazione professionale. Non meno importante risulta la revisione di programmi e strut­ ture delle scuole secondarie superiori, in modo che siano aderenti alla prospettiva del futuro e insieme fedeli alle radici culturali di cui con­ tinua a vivere il popolo italiano. Da parte sua, la Chiesa prosegue il proprio impegno di promo­ zione e sostegno delle Scuole cattoliche, per le quali chiede il dove­ roso, concreto riconoscimento del servizio prestato a favore dei ragazzi e dei giovani, delle famiglie e delle comunità, e con esso l'attuazione del principio della parità scolastica. Ma anche, e con sollecitudine non minore, la Chiesa cantinua l'impegno di collaborazione all'opera edu­ cativa che ha luogo nelle Scuole dello Stato, particolarmente attra­ verso l'azione benemerita dei docenti di religione cattolica e di tutti i credenti che vivono e lavorano nella Scuola : a loro vadano l'atten­ zione e la solidarietà di ogni comunità cristiana. 4. Voi siete chiamati a conoscere e comprendere i giovani e il loro futuro. Siete nella scuola per affermare le ragioni della verità e della carità. Nel vostro orizzonte trovano dunque spazio le ragioni dell'umane­ simo plenario, come possibilità offerta a tutto l'uomo e a tutti gli uomini di crescere a misura della dignità, di cui Dio ha insignito ogni donna e ogni uomo. A questo itinerario di piena umanizzazione il Vangelo, testimo­ niato nella Scuola dai credenti, porta il proprio insostituibile e origi- Acta Ioannis Pauli Pp. II 763 naie contributo, secondo la parola del Concilio : « Il fenomeno evan­ gelico suscitò e suscita nel cuore dell'uomo questa irrefrenabile esi­ genza di dignità ».* Vi incoraggio pertanto a nutrire una passione schietta, risoluta e cristiana per P uomo nel suo processo di formazione. Di fronte alle difficoltà che incontrate vi chiedo di essere perseveranti e di non guar­ dare solo all'effetto immediato della vostra opera. Ripeto a voi con convinzione le parole consolanti e profetiche del Concilio : « Legitti­ mamente si può pensare che il futuro dell'umanità sia riposto nelle mani di coloro che sono capaci di trasmettere alle generazioni di do­ mani ragioni di vita e di speranza » . 2 A queste parole si ispira anche l'augurio che rivolgo a tutti voi, e in modo particolare alla vostra Presidente, al reverendo Consulente Nazionale, ai Membri del Consiglio Nazionale, a tutti i soci dell'UCIIM e a quanti vi sono cari : siate testimoni di vita e di speranza ! All'augurio si accompagna la Benedizione che ora di cuore vi impartisco. VIII Ad iurisconsultos catholicos ex Italia, XL anno expleto ab eorum con­ sociatione constituta, coram admissos.* 1. È per me una gioia grande incontrare oggi voi, Membri del­ l'Unione dei Giuristi Cattolici Italiani, gioia che si fa ancor maggiore a motivo della celebrazione del 40° anniversario della fondazione del vostro Sodalizio (1948-1988), e a motivo dell'importante argomento, che state approfondendo in questi giorni : « Diritto naturale. Verso nuove prospettive ». Si aprono davanti a voi orizzonti vastissimi, che si connettono, ne sono certo, con le preoccupazioni del Successore di Pietro, e che non possono ignorare i fondamenti dottrinali posti dal Concilio Vaticano II, soprattutto nella Costituzione pastorale Gaudium et spes, e nei Decreti Dignitatis humanae, Nostra aetate e Gravissi­ mum educationis. 2. Dinanzi all'ampiezza della materia da trattare, voi avete do­ vuto fare una scelta importante e rivelatrice. Tale scelta manifesta 1 2 Gaudium IUd., et spes, 26. 31. * Die 10 m. Decembris a. 1988. 764 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale l'importanza dei diritto internazionale « non scritto » ; che forse po­ tremmo già indicare con l'aggettivo « consuetudinario ». Voi sotto­ lineate pure il valore, la qualità dei processi che sono necessari per affermare il diritto e osservare la giustizia; il diritto procedurale che ne trarrà vantaggio dall'assumere norme più rispettose dei diritti fon­ damentali dell'uomo e della dignità della persona umana. È questo un problema che si ripercuote nella legislazione penale, ove la prote­ zione della persona deve essere meglio assicurata. Con compiacimento vedo che vi riferite alla dottrina della Chiesa, al diritto ecclesiale ed al suo rinnovamento, che si è avuto grazie al recente Codice, definito come « l'ultimo documento conciliare ». 3. Per fissare l'essenziale della vostra ricerca, voi intendete com­ piere una riflessione fondamentale, concernente il diritto naturale — che noi consideriamo diritto divino —, la sua conoscenza sempre più chiara, l'espressione progressiva, l'applicazione ponderata nelle società nazionali e nelle attuali « organizzazioni internazionali », le quali devono trovare l'espressione di un diritto naturale, che esprima e protegga i diritti ed i doveri di questa nascente società universale, per riconoscervi meglio i diritti della persona umana che vive in un mondo sempre più aperto ed organizzato. Un mondo che deve innanzi­ tutto rispettare la dignità della persona umana, assicurandone il be­ nessere personale, il vero sviluppo umano, la vita individuale e la relazione con Dio nell'ambito della famiglia, della nazione, della cul­ tura, dello Stato e dell'unione degli stati. La Chiesa può in tal caso servire da punto di riferimento, perché essa è una società universale, con la sua gerarchia, le sue leggi e strutture ; con il suo Legislatore : il Cristo. È lo stesso Redentore che ha consolidato il diritto naturale, elevandolo ad un livello superiore, che è quello della comunione sa­ cramentale. 4. È bene oggi riaffermare che ogni ordine giuridico sta al servizio della persona e a tutela del bene comune, del rispetto dei diritti ina­ lienabili delle persone e delle comunità. Un tale sistema giuridico ha una logica sua propria e deve proteggere la dignità della persona umana, che si fonda sulla fondamentale uguaglianza degli uomini. In tal modo potrà suscitare e meritare sempre la fiducia necessaria per fondare ogni relazione umana. Questo è ciò che nella Chiesa esige e suscita la « Communio », la quale sta alla base della comunità eccle­ siale e forma l'anima delle sue strutture. Quella « Communio », che Acta Ioannis Pauli Pp. II 765 è assicurata nell'unità del Padre, del Figlio e dello Spirito e che fa della Chiesa un popolo adunato, nella comunione trinitaria di Dio che è amore. 1 2 5. Ogni ordine giuridico, vero e sano, deve essere al servizio della persona. Un servizio difficile, che si svolge in una società pluralista, ma quanto mai necessario, se si vuole aiutare veramente l'uomo, assi­ curandogli una vita sociale equilibrata, giusta, ispirata da una sana morale. Un servizio di cui necessita la società internazionale, mon­ diale, se si intende farne una società giusta e degna di questo nome. Per realizzare questo ideale bisogna conoscere l'uomo, la sua di­ gnità, i suoi diritti e doveri, le sue aspirazioni quotidiane, i suoi desi­ deri e bisogni, le sue possibilità di azione e di sviluppo, tenendo conto dell'ambiente, in cui vive, le risorse di cui dispone, dell'aiuto mate­ riale e morale al quale ha diritto. La norma oggettiva, il diritto posi­ tivo devono rispondere a questa immagine dell'uomo, come espressione del diritto naturale; devono tener presenti quelle prospettive sempre nuove che tanto la riflessione filosofica e scientifica quanto il giudizio della coscienza individuale aprono; entrambe traggono vantaggio dal­ l'essere illuminate e chiarite dalla Rivelazione divina e, come ha vo­ luto Cristo, dal Magistero ecclesiale. 6. Su tutti questi punti l'uomo contemporaneo deve progredire. Uno studio più approfondito del diritto naturale, una pratica più attenta a questo diritto divino e una sua traduzione più fedele nel diritto positivo segnano i progressi che voi cercate di formulare al meglio. Il vostro incontro ha, pertanto, la forza di un messaggio, deve fare appello agli uomini di buona volontà e trarre profìtto dall'inse­ gnamento della Chiesa. Anche il nuovo Codice ha aperto nuovi orizzonti, ha semplificato le procedure, ha alleviato il suo diritto penale, ha assunto un atteg­ giamento che non è solamente più umano, ma è pure più evangelico, raccomandando di evitare in quanto possibile i processi, e di cercare invece i mezzi d'intesa più delicati, di ricorrere con maggior facilità all'arbitrato. 3 Da parte mia, auspico di vedere che un tale progresso avvenga anche sul diritto statale. Una verità si impone al cristiano : l'auten1 Cost. dogm. Lumen gentium, 4. * 1 Gv 4, 8. 16. 3 Cf. cann. 1341, 1446; 1713-1714; 1733-1734. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 766 tica giustizia è animata dalla carità; il diritto è una struttura di co­ munione, il diritto positivo è al servizio dell'uomo nella sua ascesa a Dio ! 7. Con queste considerazioni ho inteso sottolineare l'importanza del vostro Convegno, confermare il compito della vostra Unione di Giuristi Cattolici, e sostenere la speranza che un analogo sforzo sia compiuto in tutte le nazioni e a livello di strutture mondiali. Sono veramente lieto di accompagnare i vostri lavori con la Bene­ dizione Apostolica, propiziatrice di grazie ed energie spirituali. IX Ad quosdam episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtrio­ nalis in visitatione sacrorum liminum.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. We are Coming to the end of the 1988 ad Limina Visits, and I am happy that I can mark this occasion with such a large group of American bishops. To all of you who make up the Ecclesiastical Provinces of Chicago, Indianapolis and Milwaukee I extend a welcome of fraternal love. Düring this year I have spoken to your brother Bishops on a variety of topics, but always endeavoring to emphasize that the Church in the United States is called to holiness through a life of faith in Jesus Christ the Son of God and Savior of the world. This emphasis is the conséquence of a profound conviction that only through living faith can the Church give a valid pastoral response to ali the situations in which she. finds herself in the modera world. In my first talk of the présent ad Limina series I stressed that the Church in the United States "belongs to Jesus Christ by right. He loves her intensely and intends to possess her more fully and to purify her ever more deeply in every aspect of her ecclesial reality'V And today I would suggest that together we turn our thoughts and hearts once more to Jesus Christ, so that in him we can better understand this ecclesial reality. In the words of the Letter to the Hebrews : "Let us keep our eyes fixed on Jesus, who inspires and perfects our * Die 10 m. Decembris a. 1988. 1 March 5, 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 767 faith". And because "he has taken his seat at the right of the throne of God", it is by looking to Ohrist in the reality of his heavenly Kingdom that we will understand his Church on earth. 2 3 2. Since the Church is already the Kingdom of Cod in its initial stage, it is fitting, at the conclusion of the ad Limina visits, that our attention should be directed to the final consummation of the Church. Her eschatological nature is an essential part of her mystery, and it is of great importance for our pastoral leadership in the Church. We have been placed by the Holy Spirit as Pastors to guide the Church in accomplishing her mission. To do so adequately, we must always keep in mind that there is a specific dynamic at work at the center of the Church's evangelizing actwities. It is her eschatological dimension. Everything that brings about her final fulfillment promotes her vitality. But if eschatology were to remain devoid of conséquences, the Church's progress would be halted and her course misdirected. In this case, her activities would be irrelevant to authentic evan­ gelization. Ecclesial communion too is profoundîy eschatological. Founded on communion through Christ with the Father in the, Holy Spirit, the Church knows she is imbued with a life that transcends death. Her life is the life of the Eisen Christ, the life that through the Cross conquered death by the power of loving obédience to the Father's will. By the exercise of his saving power, Christ communicates his own glorious life to the Church. The Church begins to exist as a conséquence of this act of the. Eisen Jesus. She already lives this life of her Lord and Savior while longing for her definitive fulfillment. 3. By his life-giving act the Lord brings his Church into union with himself and thus filis her with holiness. But this holiness must be sustained and increased. In ali the dimensions of their human existence the members of the Church must open themselves ever more to the Lord's sanctifying power. In this way, the Kingdom gradually takes shape in each Christian and in the Church, and grows indéfi­ ni tely. It is precisely in holiness that the Church anticipâtes and actually inaugurâtes the Kingdom of God. The pastoral office in the Church exists to foster holiness. To understand fully the pastoral onice we 2 Heb 12:2. » Ibid. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 768 must look to the holiness of the Church in her eschatologica! form : the holiness that Christ wills for his Church, the holiness that consummates the union of Christ and his Bride in heaven. In presenting an American Bishop to the whole world as a model of pastoral charity, Paul VI called the canonization of John Neumann both a "célébration of holiness" and a "prophétie anticipation... for the United States... of a renewal in love". 4 The full Coming of Christ's Kingdom requires f rom all the faithful the gif t of themselves to God and to others. Inseparable f rom this gif t is prayer. We see this in Christ Jesus. Our Lord goes to the Cross in the very context of that prayer which he began in Gethsemane and which was consummated when he gave up his spirit into the hands of the Father. By vir tue of our divine filiation we are called to follo w in this path. Authentic prayer is possible only when we are ready to carry out the saving plan of the Father. We must try, therefore, to help God's people achieve a clear understanding of what prayer means; dialogue with God involving personal commitment. As,Pastors, we ourselves must bear witness to prayer, being convinced that through it the saving power of God transforms the ecclesial com­ munity. 5 4. The Church proclaims that her members are to be "children of the résurrection", and she waits "in Joy fui hope for the coming of our Savior Jesus Christ". She looks forward to the hour when her glory will be revealed in the fullness of communion with the Most Holy Trinity. It is Christ's Comings that in turn will defìnitively inaugurate "new heavens and a new earth". As we await these realities we are called to live in deep peace and serenity. Victory is certain, evil will not prevail : Jesus Christ has overeóme the world. 6 7 8 For this reason, Christians must seek to use temporal goods without the anxiety and hyperactivity of those whose only hope is in this life. Certainly faith does not permit us to remain passive in the face of suffering and injustice. Our hope spurs us on to work actively for the coming of the universal Kingdom of God. But we can ne ver do this 9 « June 19, 1977. 5 Of. Lk 23:46. 6 Ibid. 7 2 Pt 3:13. 20:36. ' Cf. Jn 16:33. 9 Cf. Gaudium et spes, 39. Acta Ioannis Pauli Pp. II 769 with the uncertainty of those who place their ultimate happiness in earthly history. A Christiana struggle breathes serenity and eommunicates peace, not only as the goal it seeks but as the very style with which it promotes justice. A basic security and optimism inspires the whole life of the Church. We know beforehand the goal to which we aspire with God's help. We may expérience hésitation with regard to certain means, but the objective is clear and unchanging. In its light we can discern the path to be followed and we correct any course that may have been taken by mistake. The Church can never succumb to the temptation to "remake" her self. Her essential identity is guaranteed by the assurance that Jesus Christ will return in glory. 5. This expectation of Christ's return in glory gives meaning to ali the Church's activities and places all temporal concerna in proper perspective. In all she does, the Church looks to a horizon far beyond human history, where everything will be subjected to Christ and by him offered to the Father. At the moment foreordained, every­ thing in heaven and on earth will definitively be placed under the headshîp of Christ. Meanwhile, by God's design, the life of the Church is interwoven in the fabric of human history but always directed to eternai life. 10 The Church can never be a community at the service of merely temporal objectives. Her end is the Kingdom of God, which she must unceasingly extend until its completion in eternity. Henee her in­ itiatives and efforts cannot be motivated by merely temporal values. The Church lives in the midst of human beings—she herself being the new humanity in Christ—and she shares the expérience of the whole human family. She lives in solidarity with ail people, and nothing human is foreign to her. The concerns of the ecclesial community embrace those of the civil community in such areas as peace, culture, the family and human rights. Yet the perspective from which the Church approaches ali these issues has as its characteristic originality a relationship with the Kingdom of God. If the Church were to lose this transcendent perspective, she could not make her distincti ve con­ tribution to humanity. 11 6. Any considération of the eschatologica! dimension of the Church must necessarily include the Holy Eucharist. The Church constantly 10 Cf. 1 Cor 15:24-28. 11 Cf. Lumen gentium, 9. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 770 Officiale finds her nourishment in the Sacrament of the Body and Blpod of the glorifled Christ. At the end of time, the saving power of the Eucharist will attain its full effect when the holiness of the Church will be complete and the entire universe will be perfectly restored in Christ. Meanwhile, we "proclaim the death of the Lord until he comes". The renewal of the Sacrifice of Christ on Calvary is at the same time the banquet of the Kingdom. As such it is the object of the Church's profound solicitude and of her législation. Recently, there was a clarification of the supplementary character of the faculty granted to lay persons to distribute Holy Communion as extraordinary Eucharistie ministers. The conditions established in the Code of Canon Law were authentically interpreted last year, at which time I directed the Congrégation for the Sacraments to communicate the décision to the Episcopal Conferences throughout the world. In some cases there may still be a need to revise diocesan policies in this matter, not only to ensure the faithful application of the law but also to foster the true notion and genuine character of the participation of the laity in the life and mission of the Church. 12 As we prepare for the Jubilee of the year 2000, let us place the Sacraments of Penance and the Eucharist at the center of pastoral renewal. This is in accord with the consistent teaching of the Second Vatican Council, which sees the Eucharist as the culmination of the proclamation of the word and the call to Penance. The Christ who calis us to the Eucharistie banquet is the same merciful Christ who calis us to conversion. It is my earnest hope that in every diocèse of the United States, under the pastoral leadership of the Bishops, there will be effective plans for the genuine renewal o f the Sacrament of Penance, witli the promotion of individuai Confession. The Church is convinced and proclaims that the implementation of "aggiorna­ mento" as envisioned by the Second Vatican Council is closely linked to the renewal of the Sacrament of Penance. Individual conversion is at the heart of all reform and renewal. 13 7. Mary the Mother of Jesus is the perfect réalisation of the Church's life of faith and goal o f holiness. In her we have a great sign that sums up and completely expresses the holiness that we sinners strive 12 1 Cor 11:26. 13 Cf. Redemptor hominis, 20. 771 Acta Ioannis Pauli Pp. II to attain through conversion. She who is now body and soul in heaven is the first of the redeemed and the totally sanctified one. In the Decree on the Apostolate of the Laity, the Council présents a synthesis, applicable to Mary, of living in the temporal order without ever losing sight of the spiritual order in its eschatological fullness. The Council says that "while leading the life common to all here on earth, one filled with family concerns and labors, she was always intimately united with her Son and in an entirely unique way cooperated in the work of the Savior". In her femininity as Virgin, Wife and Mother, Mary stands in and before the Church as the W ornan o f all salvation history. Having now been assumed into heaven, she lives her spiritual motherhood interceding on our behalf, helping us in the midst of our earthly pilgrimage not to forget the goal which inspires all the Church's activities. 14 8. It is our role as Bishops to offer to the Father, in union with Christ the High Priest, the Church and all her activities. We offer her as Christ desires her to be^: his Body and his épouse, the Church of his divinity and his humanity, the Church that reflects his generosity and lives his Sacrifice, the Church of truth and merciful love, the Church of prayer and service, the Church of conversion, holiness and eternai life. The Church that we offer to the Father and work daily to build up in charity is by no means a so-called "monolithic structure", but rather the apostolic structure of unassailable unity, in which, as Bishops, ail of us are called, in the expression of Saint Paul, to "be united in the same mind and in the same piirpose". Strengthened by this unity, our ministry becomes ever more effective in all its di­ mensions. The présent hour in the life of the Church calis for great hope, based on the eschatological promises of God and expressed in renewed confidence in the power of Christ's Paschal Mystery. This is the hour for renewed effort in inviting young people to the priesthood and religious life, the hour for renewed serenity in proclaiming the most difiicult demands of Christianity and the loftiest challenges of the Cross. It is the hour for a new commitment to holiness on the part of the Church, as she prepares for the great Jubilee of the year 2000 and invokes the Coming of the Lord Jesus. 15 14 Apostolicam 15 1 Cor 1:10. actuositatem, 4. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 772 As we conclude this series of ad Limina visits, in continuity with those of 1978 and 1983 and with my two pastoral visits to the United States, I wish to renew my deep gratitude to all of you, my brother Bishops, for your partnership in the Gospel. In this same spirit I look forward to the special meeting of Bishops planned for next year, so that by continued pastoral collaboration we may assist the Church in the United States to live her vocation of holiness through a life of dynamic faith. Meanwhile, I en trust to Mary, Mother of the Church and Queen of Heaven, the belo ved faithful of your land and bless them all in the name of the Lord Jesus. X Ad academicas Auctoritates, professores alumnosque Pontificiae Facul­ tatis Theologicae Marianum, in aedibus Servorum B. Mariae Virginis habita.* 1. È per me motivo di grande soddisfazione venire tra voi questo pomeriggio, carissimi Superiori e professori dell'Ordine dei Servi di Maria, alunni e alunne della Pontificia Facoltà Teologica « Maria­ num ». La liturgia di Avvento costituisce una lieta cornice a questo incontro, Che mi è gradita occasione per salutarvi e per esprimervi il mio incoraggiamento. Saluto, in particolare, il Cardinale William W. Baum e l'Arcive­ scovo Mons. José Martins Saraiva, rispettivamente Prefetto e Segre­ tario della Congregazione per l'Educazione Cattolica, e, con loro, il Padre Michel Sincerny, Gran Cancelliere e Priore Generale dell'Or­ dine dei Serviti, a cui va il mio cordiale ringraziamento per l'indirizzo ora rivoltomi, e il Preside, Padre Salvatore Meo. 2. U compito affidato alla Pontificia Facoltà Teologica « Maria­ num » è quello di approfondire lo studio della figura di Maria di Nazaret e della sua missione nella storia della salvezza. Mi è noto l'impegno dei professori nell'insegnamento, nella ricerca, nella divulgazione. Mi è nota pure l'applicazione degli studenti nel­ l'apprendimento delle varie discipline teologiche, in particolare della mariologia. Né sfugge l'importanza delle principali istituzioni della Facoltà, quali sono la Biblioteca che, per la ricchezza e il criterio * Die 10 m. Decembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 773 selettivo, è divenuta un luogo di incontro per molti studiosi di mariologia e un centro di preziose informazioni bibliojgrafìche ; la rivista « Marianum », la quale costituisce una qualificata presenza nel pano­ rama delle riviste teologiche : essa mi offre la gradita opportunità di rivolgere un pensiero a colui che ne fu lungimirante e coraggioso fon­ datore, il compianto Padre Gabriele M. Roschini ; e cito ancora i Sim­ posi Internazionali di Mariologia, i quali costituiscono un appunta­ mento stimolante per molti teologi. So che il mantenimento di tali istituzioni comporta un grave im­ pegno ; ma esso è meritorio perché reca un prezioso servizio alla Chiesa. 3. Sono venuto come Vescovo di Roma e Successore di Pietro, al quale, il Signore affidò il compito di confermare i fratelli nella fede ; come custode quindi del deposito della divina Rivelazione e promo­ tore della ricerca teològica, tra cui occupa un posto importante la mariologia. 1 Chi conosce la storia dello sviluppo del dogma sa che la figura della Madre di Gesù non ha occupato un posto marginale nella rifles­ sione della Chiesa : già i primi Santi Padri dedicarono a Lei pagine di alto valore teologico e spirituale. Il Magistero, poi, specialmente in momenti di gravi crisi cristologiche, Le ha prestato grande atten­ zione : nei pronunciamenti dogmatici dei Concili ecumenici di Costan­ tinopoli (380), di Efeso (431) e di Calcedonia (451), preceduto quest'ul­ timo dal rilevante Tomus ad Flavianum di San Leone Magno (449) ; nei canoni del Concilio Lateranense del 649, di ampia risonanza ec­ clesiale e nel Concilio Niceno II (787). Dall'insegnamento di questi Concili emerge la figura di Maria, quale sempre vergine Madre di Dio, perché per opera dello Spirito e senza intervento di uomo, generò Gesù, nostro Salvatore e Redentore; ricordo ancora la Bolla dogma­ tica Ineffabile Deus (1854), con la quale Pio IX definì la Concezione Immacolata di Maria, e la Costituzione Apostolica Munificentissimus Deus (1950), con cui Pio XII sancì solennemente la fede perenne della Chiesa nell'Assunzione della Vergine in corpo e anima al cielo. 2 Nella nostra epoca il documento magisteriale più significativo è senza dubbio il capitolo V I I I della Costituzione Lumen gentium del Vaticano IL Esso, sotto il profilo dottrinale, costituisce una « sintesi così vasta della dottrina cattolica circa il posto che Maria santissima 1 Cf. Lo 22. 31. 2 Cf. cann. 2-4: Enchiridion Symbolorum, 502-504. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 774 occupa nel mistero di Cristo e delia Chiesa » , quale nessun altro Con­ 3 cilio aveva offerto. Sintesi sicura, autorevole, viva, attuale che, in­ sieme con gli sviluppi magisteriali del postconcilio, è necessario co­ noscere, approfondire, diffondere ed assimilare vitalmente. Sotto il profilo metodologico il capitolo V I I I è rilevante non solo per l'impostazione d^ fondo della trattazione di Maria nella visuale della storia della salvezza, ma anche per la prospettiva ecclesiologica con cui è considerata la figura, umile e grande, della Serva del Si­ gnore, indissolubilmente congiunta a Cristo, e al tempo stesso « unita 4 nella stirpe di Adamo, con tutti gli nomini bisognosi di salvezza » , 5 sempre congiunta con la Chiesa ancora pellegrina sulla terra o già gloriosa nel cielo. Tutto questo ha consentito alla mariologia di conoscere, superato un momento di crisi, una nuova e promettente fioritura. A quella sin­ tesi e a quella impostazione si attenne il mio predecessore Paolo V I , di venerata memoria, nel suo insegnamento mariologico ; e ad esse mi sono richiamato nell'enciclica Redemptoris Mater. 6 4. Oggi la mariologia, alla luce del Vaticano II, si rinnova, sta­ bilisce fecondi contatti interdisciplinari, affronta problemi nuovi, si sente investita di nuovi compiti. Negli ultimi decenni sono stati conseguiti risultati rilevanti nel campo della mariologia biblica : sono stati individuati nuovi temi ed altri sono stati rinnovati alla luce di una approfondita esegesi; sono stati esplorati promettenti campi di ricerca, quali la letteratura inter­ testamentaria; è stato avvertito il legame che unisce armoniosamente gli scritti biblici con la letteratura patristica del n secolo fino agli autori medievali; il che costituisce un caso rilevante di tradizione viva riguardante la santa Madre del Signore. Ma è necessario prose­ guire lo studio della « presenza » di Maria nella Sacra Scrittura. Ne deriveranno innumerevoli vantaggi non solo per la stessa mariologia, ma anche per la causa ecumenica. La beata Vergine è infatti, dopo l'Apostolo Pietro e Giovanni il Precursore, il personaggio più citato nei Vangeli canonici. 3 PAOLO VI, Discorso di chiusura della 21 novembre 1964. 4 Cf. Lc 1, 38. 48. 5 Lumen 6 Cf. Redemptoris Mater, 1. 38. 42. 48. gentium, 53. III Sessione del Concilio Vaticano II, Acta Ioannis Pauli Pp. II 775 Nel campo della teologia dogmatica i compiti che attendono la ma­ riologia sono numerosi e ardui. Maria, infatti, «riunisce in sé e in qualche modo riverbera i massimi dati della fede » . Oggi la Chiesa chiede agli studiosi di mariologia di compiere uno sforzo per comporre armonicamente l'immutabile sostanza delle verità dogmaticamente de­ finite con i problemi che, in riferimento ad esse, vengono posti dalla scienza del linguaggio o dalle scoperte scientifiche. Tale armonizza­ zione, salvo il carattere trascendente delle realtà oggetto della fede e della singolare natura della scienza teologica è auspicabile perché l'uomo contemporaneo possa conoscere più compiutamente le meravi­ glie del progetto salvifico di Dio. Occorre, tra l'altro, approfondire questioni e argomenti gravi e delicati, quali : 7 — la natura del peccato originale e i suoi rapporti con il dogma della Concezione Immacolata di Maria ; — il mistero dell'Incarnazione del Verbo nel grembo della Vergine di Nazaret, la quale per il suo atteggiamento obbediente e libero è divenuta l'espressione più alta e paradigmatica della cooperazione del­ l'uomo alla grazia divina; — il problema del destino dell'uomo che, nella luce della Pasqua di Cristo, trova nella glorificazione piena di Maria una compiuta ri­ sposta ; — la natura della molteplice presenza della Vergine nella vita della Chiesa ; — le modalità dell'interazione tra l'opera della Chiesa e l'opera della Vergine, ambedue madri nell'ordine della grazia, perché am­ bedue ci generano alla vita divina; — la questione ecumenica che, come ho rilevato nella enciclica Redemptoris Mater, segna profondamente il cammino della Chiesa nel nostro tempo. A questo proposito, le ricerche, approfondite nei con­ tenuti e rispettose nella esposizione, dovranno mostrare ai fratelli delle Chiese dell'Ortodossia e della Riforma che la dottrina cattolica sulla beata Vergine è, nella sua essenza, veritas biblica, veritas an­ tiqua e quindi non può essere motivo di divisione. 8 Nel campo della spiritualità, poi, che oggi suscita un vasto inte­ resse, i cultori di mariologia dovranno mostrare la necessità di un in­ serimento armonico della « dimensione mariana » nell'unica spiritua­ lità cristiana, perché essa si radica nella volontà di Cristo. 7 Lumen gentium, 65. * Redemptoris Mater, 29. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 776 Officiale 5. La vostra Facoltà Teologica « Marianum » è qualificata espres­ sione dei Servi di Maria, Ordine non numeroso, ma ricco di un'antica e gloriosa tradizione di studi filosofici, storici, teologici e, soprattutto mariologici, conforme alla sua tradizione. Infatti nelle rinnovate Co­ stituzioni si legge che un aspetto fondamentale del vostro carisma è quello di « approfondire in modo particolare la conoscenza del ruolo della Madre di Dio nel mistero di Cristo e della Chiesa, per trasmet­ terne la ricchezza ai fedeli e condurli ad un autentico culto mariano )). 9 Ciò spiega perché gli ultimi Capitoli generali abbiano dato un costante e convinto sostegno alla Facoltà « Marianum ». Fate sì che questo impegno e questo sostegno non vengano mai meno. Non perdete mai di vista lo spirito religioso che animò i vostri Sette Santi Fon­ datori, e in particolare la loro tenera ed ardente devozione alla Ma­ donna, allorché, circa il 1245, si raccolsero sul Monte Senario per vivere nella preghiera e nella penitenza. Una fonte antica ci fa sapere che « consci e timorosi della propria imperfezione, dopo matura deli­ berazione, si erano portati, umilmente e con totale volontà di dedizione, ai piedi della Regina del cielo, la gloriosa Vergine Maria, perché Ella, quale mediatrice e avvocata, li riconciliasse con il Figlio, a lui li rac­ comandasse e, supplendo con la sua abbondantissima carità la loro imperfezione, misericordiosamente impetrasse loro fecondità di meriti; in conseguenza di questo, a onore di Dio, sottomettendosi al servizio della Vergine Madre sua, vollero ormai essere chiamati servi di santa Maria, adottando un particolare statuto di vita » . 10 Vivete sem­ pre più consapevolmente questi ideali, mentre vi accingete a celebrare il primo centenario della canonizzazione dei vostri Santi Fondatori. A voi, come a tutto il Corpo docente ed ai carissimi Alunni e Alunne della Pontificia Facoltà Teologica « Marianum » — a cui va la mia lode sincera per lo specifico indirizzo scelto nella programma­ zione degli studi — mi è caro esprimere voti sinceri di lieto successo, confortati dalla continua protezione della Vergine ; a tutti imparto la mia Benedizione, segno di incoraggiamento e di stimolo. 9 10 Art. 161. III status, n. 18, pp. 73-74. Acta Ioannis Pauli Pp. II III XI Ad exc.mum virum Soo Soobiah, Insulae Mauricianae Legatum apud Sedem Apostolicam.* M r Ambassador, I am pleased to offer Your Excellency a cordial welcome as you présent the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Mauritius to the Holy See. The kind expression of greetings and good wishes which you have conveyed tò me on behalf of His Excellency the Governor-General, the Prime Minister and the people of Mauritius are much appreciated. I readily recipro­ cate with the assurance of my own good wishes and continued prayers for the harmony and well-being of all your fellow-Citizens. It is with satisfaction that I acknowledge your référence to the Pastoral Visits which have been a part of my ministry during the years of my Pontificate. As you know, my journeys to the various countries are primarily visits of the Bishop of Rome, as head of the Catholic Church, to the Catholic communities throughout the world. They have enabled me to bear witness before the nations to the Gospel of Jesus Christ, to confirm the faith of the Church's members and to serve the cause of Christian unity. At the same time, they have provided me with the opportunity of sharing in the legitímate hopes of peoples, in their sufferings and anxieties, in their practical efforts to promote peace and justice and the defence of human rights. Your Excellency has mentioned the important role which religion plays in the life of the Mauritian people, and you have referred to the fact that your Government, in acknowledging the religious traditions of the people, has incorporated necessary safeguards in the Consti­ tution to protect their religious freedom. Indeed, for true religious freedom to exist it is necessary that people, both individually and in association with each other, be able to pur sue the truth and to profess and celebrate their religious convictions openly—always of course with respect for the common good. They should be able to communicate freely with other religious groups, both at home and abroad, and be enabled to transmit their beliefs to each new generation through ap­ propriate forms of religious éducation. AU of these rights should be recognized and confirmed by civil law so that no coerción by in* Die 12 m. Decembris a. 1988. 50 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 778 dividuals, social groups of any human power be allowed to undermine that most fundamental of all freedoms, freedom of conscience and belief. The Church is always eager to encourage closer bonds of trust and goodwill among the ethnie, social and religious groups of any country. Governments too have a major role to play in fostering this kind of harmony, especially by promoting and defending the dignity and rights of all Citizens without discrimination. Apart f rom supporting economic, social and scientific development, Governments ensure the genuine well-being of their Citizens by allowing for programmes in religious and moral éducation, respect for life and for transcendent values which are in keeping with the belief s of their people. I en­ courage your Government in thèse endeavours and I know that the Catholic Church in Mauritius does not fail to make its own con­ tribution in order to help in the construction of a harmonious society, respectful of the spiritual dimension of man. In so doing, the Church is convinced that the dialogue between the various components of society will be ever more fruitful, since it is based on the equal dignity of every human person. 1 I am pleased to acknowledge, Mr Ambassador, that your Govern­ ment pursues a policy of international peace and that it strives to keep the Indian Océan a zone of peace for the safety and welfare of ali the countries of the région. This is admirably embodied in your country's pledge to work for the liberty and progress of all peoples. I wish to express once again my appréciation of your Government's willingness to welcome me for a Pastoral Visit to Mauritius. I am looking forward to the possibility of fulfilling at an early date my desire to be présent among the Catholic community of your nation, which I have wished to honour by calling to the College of Cardinais the Bishop of Port Louis, my dear and esteemed brother Jean Margéot. It will be my pleasure also to meet the people of Mauritius and so come to know and expérience their noble human qualities. At the outset of your mission, Mr Ambassador, I assure you of the coopération of the Holy See in carrying out your responsibilities. It is my hope to further in every possible way the friendship and good­ will which characterize the diplomatie relations that exist between Mauritius and the Holy See. Upon Your Excellency, the Government and people of Mauritius I invoke God's abundant blessings of peace and prosperity. 1 Cf. Message for the World Day of Peace, Ist January 1988, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 779 XII Ad exc.mum virum Laurentium J. T. Bergquist, Suetiae Legatum.* Monsieur V Ambassadeur, Soyez le bienvenu en cette demeure ! Je suis heureux de vous rece­ voir comme Ambassadeur extraordinaire et plénipotentiaire de Sa Majesté le Roi de Suède Carl Gustaf auprès du Saint-Siège. Je vous saurais gré de présenter à Sa Majesté mes vifs remerciements pour l'attention qu'accorde son pays à l'action persévérante du Saint-Siège en faveur du respect des droits de l'homme et de la paix mondiale. Quant à vous-même, Excellence, soyez assuré que je vous accueille avec beaucoup de satisfaction et d'espérance. Les dispositions d'esprit et de cœur dans lesquelles vous abordez votre haute mission et dont vous venez de me faire part sont tout à fait dignes de l'idéal qui doit animer les diplomates accrédités auprès du Saint-Siège. Il s'agit bien de consolider les bonnes relations qui existent déjà entre votre Gouvernement et le Siège Apostolique de Rome. Nous les espérons utiles notamment aux efforts déployés par votre pays pour coopérer au développement du Tiers Monde, tâche immense à laquelle le Saint-Siège apporte une attention et un soutien constants. Ces rela­ tions concourent également au bien de l'Eglise catholique, présente sur votre terre de Suède par une minorité qui, je suis heureux d'en prendre acte, a sa place reconnue dans la nation. Sans attendre, je voudrais exprimer ma gratitude à votre Gouver­ nement pour avoir décidé d'établir à Rome même la chancellerie de son Ambassade auprès du Saint-Siège. Cette initiative heureuse vous permettra, Monsieur l'Ambassadeur, de vous donner plus aisément à votre noble mission, d'être en contact direct avec vos pairs du Corps diplomatique, de suivre avec un intérêt augmenté par la proximité les efforts et les activités du Saint-Siège. Vous en découvrirez mieux ici même l'esprit, à savoir que le Siège Apostolique a conscience de pouvoir apporter, par les canaux de la diplomatie, des points de vue spécifiques et souvent un soutien moral précieux à la cause toujours sacrée de la défense et de la promotion de toute personne, de tout peuple, comme à la paix entre les nations. Faut-il ajouter que votre résidence * Die 16 m. Decembris a. 1988. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 780 Officiale à Rome vous donnera l'occasion d'approfondir les sources et Phistoire de l'Europe dont cette ville demeure depuis si longtemps un foyer essentiel? Et la présence du Corps diplomatique, dans lequel vous entrez aujourd'hui, vous permettra des contacts fructueux avec les représentants de peuples de tous les continents. Vous connaîtrez mieux ici l'institution ecclésiale dans son désir de servir les hommes, en ren­ dant témoignage à un mystère qui transcende toutes les générations. Monsieur l'Ambassadeur, vous avez très aimablement fait allusion au voyage pastoral que j'entreprendrai l'an prochain en votre pays, grâce à l'invitation très appréciée de Sa Majesté le Roi de Suède et de son Gouvernement. Je vous avoue que ma joie est grande à la perspective d'être reçu sur la terre scandinave, si typique et si riche d'histoire. Il est vrai que mon objectif premier est d'ordre spirituel, en allant rencontrer et encourager la communauté catholique vivant chez vous. Mais il me plaît également de penser aux rencontres que j'aurai avec les dignes représentants des autres communautés chré­ tiennes et, plus largement, avec les autorités et le peuple suédois. Vous avez exprimé, Excellence, votre disponibilité à faire tout ce qui vous sera possible afin que ce premier voyage pontifical dans votre pays se déroule à la satisfaction et pour le bien de tous : soyez-en remercié ! Je forme des vœux chaleureux pour le fécond déroulement de la mission à laquelle vous a appelé le Roi Carl Gustaf. Que l'accom­ plissement de vos fonctions réponde à l'attente de votre Gouvernement, aux espérances du Saint-Siège et qu'il vous apporte les satisfactions personnelles que vous désirez ! Puissiez-vous sentir que le Corps diplo­ matique auprès du Siège de l'Apôtre Pierre est une grande famille ! Puissiez-vous y percevoir qu'à travers la diversité de ses Ambassa­ deurs, des continents et des cultures auxquels ils appartiennent, existe vraiment un climat de respect, d'estime mutuelle, de dialogue, d'en­ traide en vue de contribuer à cette civilisation que mon prédécesseur le Pape Paul VI disait être « l a civilisation de l'amour », la seule qui ait un avenir, car elle s'enracine dans un message venu d'en haut et qui a nom « la Bonne Nouvelle », « l'Evangile de Jésus-Christ Sauveur » ! C'est dans ces sentiments que j'invoque sur votre personne et sur vos activités diplomatiques la protection et le soutien de Dieu. Acta Ioannis Pauli Pp. II 781 XIII Ad exc.mum virum Georgium Hohenberg, Austriae Legatum.* ' Sehr geehrter Herr Botschafter! 1. Mit besonderer Freude empfange ich Sie heute im Vatikan zu Ihrem Amtsantritt als neuer außerordentlicher und bevollmächtigter Botschafter der Republik Österreich beim Heiligen Stuhl. Ich heiße Sie wie schon Ihre geschätzten Vorgänger herzlich willkommen und beglückwünsche Sie zu Ihrer neuen ehrenvollen Aufgabe. Sie über­ nehmen damit die Verantwortung für ein wertvolles Erbe, das im Geist der Freundschaft und solidarer Partnerschaft zwischen Ihrem Land und dem Heiligen Stuhl durch die Jahrhunderte gewachsen ist und sich im gemeinsamen Bemühen um die großen Anliegen der inter­ nationalen Völkergemeinschaft bis in die Gegenwart auf vielfältige Weise bewährt hat. 2. Wie Sie in Ihrem Grußwort, für das ich Ihnen aufrichtig danke, hervorgehoben haben, steht unsere heutige Begegnung noch unter dem Eindruck meines diesjährigen zweiten Pastoralbesuches in Österreich. Sein guter Verlauf wurde nicht zuletzt durch das harmonische Zu­ sammenwirken zwischen den zuständigen kirchlichen und staatlichen Stellen ermöglicht, wofür ich diesen auch hier noch einmal meine dankbare Anerkennung ausspreche. Möge die sehr positive Erfahrung jener Tage das freundschaftliche Verhältnis zwischen Staat und Kir­ che in Ihrem Land und den gemeinsamen Einsatz zum Wohl der Menschen und Völker noch weiter vertiefen. In seiner fast zweitausendjährigen Geschichte hat das Christen­ tum die kulturelle Entwicklung und die Geschicke in Österreich maß­ geblich mitgestaltet. Wenn auch heute vielleicht weniger gefragt, so ist doch der besondere Beitrag der Kirche gerade in unserer Zeit und Gesellschaft um so dringlicher, je mehr durch eine fortschrei­ tende Mißachtung der sittlichen Grundwerte die Voraussetzungen für ein menschenwürdiges Zusammenleben in Frage gestellt werden. Ord­ nung und Gemeinwohl im Staate gründen in der Tugend der Bürger, die sie dazu anhält, die Einzelinteressen dem Wohle aller unterzu­ ordnen und sich nur für das objektiv Gerechte und Gute zu enga­ gieren. Der christliche Glaube lehrt die Menschen, daß die Quelle * Die 17 m. Decembris a. 1988. 782 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale wahrer Freiheit nur in der Bindung an die Wahrheit, im Gehorsam gegen Gott besteht. Auf ethischem Gebiet äußert sich diese Grund­ haltung in der Annahme von Prinzipien und Verhaltensweisen, die im Gewissen ihren untrüglichen Mahner und von Gott her ihre letzt­ gültige Autorität und Verbindlichkeit haben. Wie ick während meiner Pastoralreise des öfteren betont habe, umfaßt das »Ja zum Leben«, das die Christen aus der Mitte ihres Glaubens sprechen, die Gesamt­ wirklichkeit des menschlichen und gesellschaftlichen Lebens auf der Grundlage jener in der Schöpfungsordnung gründenden, unveräußer­ lichen Rechte und Pflichten, die allein die öffentliche Ordnung men­ schenwürdig zu gestalten vermögen. Im Einsatz für deren Wahrung und Förderung findet auch Ihr Staat in der Kirche stets einen ver­ trauenswürdigen Partner. 3. Wie Sie in Ihrer Ansprache zu Recht unterstreichen, erstreckt sich die Zusammenarbeit zwischen Ihrem Land nnd dem Heiligen Stuhl in besonderer Weise auf den Bereich der internationalen Frie­ denssicherung, auf das gemeinsame Ringen um Gerechtigkeit und so­ zialen Ausgleich unter den Völkern sowie auf Europa, das aus seinen christlichen Wurzeln zu einer neuen solidarischen Einheit finden soll. Bei verschiedenen Anlässen meines Pastoralbesuches habe ich auf die besondere Verantwortung und die vielfältigen Möglichkeiten hin­ gewiesen, die Österreich für eine wichtige Mittlerfunktion zwischen den Völkern aus seiner geographischen Lage im Herzen Europas er­ wachsen. Entsprechend der spezifischen Sendung, die dem Heiligen Stuhl in der Völkergemeinschaft und vor allem in Europa zukommt, unterstützt dieser alle ernsthaften Initiativen für Gerechtigkeit und Frieden sowie alle Bemühungen, die mit den Werten und Grund­ sätzen im Einklang stehen, die die Kirche im Auftrag Jesu Christi zu verkünden hat. Der Heilige Stuhl bemüht sich besonders darum, eine Atmosphäre des Vertrauens zu fördern, welche trotz vorhandener nicht geringer Schwierigkeiten konstruktive Verhandlungen und sach­ gerechte Lösungen zwischen den Völkern ermöglicht. Die Kirche fühlt sich zuständig nicht für technische Fragen, sondern für die geistigen und moralischen Werte, die allein eine tragfähige Grundlage für eine dauerhafte nationale und internationale Friedensordnung bieten kön­ nen. Von größter Bedeutung ist, daß im Mittelpunkt jeder Planung immer der Mensch stehen muß, weshalb die Strukturen, die es zu ver­ bessern oder neu zu schaffen gilt, einen größtmöglichen Spielraum für Acta Ioannis Pauli Pp. II 783 die Freiheit und Würde der betroffenen Menschen und Völker zu gewährleisten haben. Eine besondere Aufmerksamkeit des Heiligen Stuhles gebührt dabei natürlich dem europäischen Kontinent, auf dem Völker leben, für die der christliche Glaube einer der Elemente ihrer kulturellen Identität ist und bleibt. Je mehr Europa die grund­ legenden menschlichen und christlichen Werte seiner reichen Kultur pflegt und in zunehmendem Maße mit einer Stimme zu sprechen lernt, desto besser wird es auch seiner großen Aufgabe und Herausforde­ rung für die Entwicklung der Länder der Dritten Welt entsprechen können. 4. Für die Verwirklichung dieser wichtigen Ziele zum Wohl der Menschen und Völker bietet die Kirche den Staaten — und so auch Ihrem Land Österreich — ihre loyale Mitarbeit an. Möge es Ihnen, sehr geehrter Herr Botschafter, in Ihrem neuen Amt, das Sie heute antreten, vergönnt sein, das vertrauensvolle Zusammenwirken zwischen Österreich und dem Heiligen Stuhl für die großen Anliegen der inter­ nationalen Völkergemeinschaft fruchtbar weiterzuentfalten und zu vertiefen. Mit einem besonderen Wort des Dankes erwidere ich die mir von Ihnen überbrachten guten Wünsche Ihres Herrn Bundespräsidenten Dr. Kurt Waldheim. Zugleich erteile ich Ihnen und Ihrer werten Fa­ milie sowie allen Mitarbeitern Ihrer Botschaft von Herzen meinen be­ sonderen Apostolischen Segen. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 784 Officiale SECRETARIA STATUS Normae quaedam ad « Pensiones » supputandas et solvendas a Superiore Auctoritate proponuntur. TRATTAMENTO MINIMO DELLE PENSIONI DIRETTE, INDIRETTE 0 DI RIVERSIBILITÀ Al fine di garantire, nel quadro della peculiare condizione della Sede Apostolica, il trattamento minimo di pensione per i dipendenti collocati in quiescenza, si dispone che : 1. - Nei casi di pensioni erogate in conformità all'art. 5 del vi­ gente Regolamento del 23 dicembre 1963, l'importo minimo è deter­ minato nella misura di L. 700.000 mensili per tredici mensilità. 2. - Per i dipendenti che all'atto del collocamento a riposo hanno optato o optano per il sistema misto (liquidazione di fine rapporto — introdotta con « Motu Proprio » del 20 febbraio 1972 — e pensione all'80%), l'importo minimo viene determinato in L. 600.000 per tredici mensilità. 3. - U presente provvedimento si applica a decorrere dal I gen­ naio 1989. Pertanto le prestazioni dirette, indirette o di riversibilità che non raggiungano gli importi di cui ai due precedenti articoli, devono es­ sere adeguate al trattamento minimo in essi previsto. o Dal Vaticano, 10 Aprile 1989. AGOSTINO card. OASAROLI In Secret. Status tab., n. 232.962/G.N. Congregatio de Causis Sanctorum ACTA 785 CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i MONTIS REGALIS DECRETUM Canonizationis Servae Dei Iosephae seu Pinae Suriano, Virginis saecula­ ris, Actionis Catholicae dirigenda paroecialis ( 1 9 1 5 - 1 9 5 0 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Ut vere et plene splendeatis, curate ne qua nube vel umbra lux vestra operiatur neque contegatur. Ne siveritis dissolutarum cupidinum nébula radios obscurari, qui splendor sunt et vis iuventutis ve­ strae, nec ad malum vertere sanas et sanctas appetitiones, quibus quodlibet iuvenile cor ad pulchritudinem contendit, ad laetitiam, ad amorem. Radios illos servate in suo incontaminato nitore ; sunt namque repercussus, in terra, solis divini ; eos a spiritu profano tuemini, qui nequit vobis rependere nisi ignibus fatuis foetidas paludes pererrantibus » (Discorsi e Radiomessaggi di Sua Santità Pio XII, vol. X, Typis Polyglottis Vaticanis, 1949, p. 192). Inter multas iuvenes quae die 5 mensis Septembris anno 1948 ex Summi Pontificis Pii XII viva voce haec audierunt verba, erat etiam Iosepha Suriano, plerumque « Pina » appellata, quae incidente tricesima anniversaria memoria institutae Iuventutis Femininae Italicae Actionis Catholicae Romam convenerat. Quae Pontifex suadebat, Serva Dei iam a pueritia diligenter et laeta explicabat. Magno enim flagrans Domini et animarum amore, in sua paroeciali communitate aliquot 786 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale iam annos similis erat lucernae ardenti, lumen Christi circumfundenti et iter illustranti ad perfectionem christianam arduam facientibus viam. Partinici nata in archidioecesi Montis Regalis, die 18 mensis Fe­ bruarii anno 1915 a Iosepho Suriano et Gratula Costantino, particeps populi novi foederis facta est die sexto mensis Martii insequentis per baptismum acceptum. Postea, impensa cum pietate, sacramenta su­ scepit Paenitentiae, Eucharistiae et Confirmationis. Nova divinae gra­ tiae dona, tamquam bonum semen, in terram ceciderunt peculiariter fertilem et volvente tempore valide creverunt copiososque sanctitatis ediderunt fructus. Ad eius humanam religiosamque educationem, qua est primum im­ buta domi et apud Sorores Colleginas a Sacra Familia ac deinde apud ludos elementarios illius oppidi, efficaciter contulit paroecia. Ad actio­ nem gratiae docilis et ad bona educatorum praecepta, celeriter soli­ dam christianam maturitatem est adepta. Puella erat, cum coepit se­ ipsam abnegare et omnibus viribus divinum Magistrum amare et imitari. Scripsit : « Iesum amo, id sentio, quam maxime et ad insa­ niam, quia in eo meam invenio felicitatem ». Eodem tempore intellexit laicos quoque esse a Deo vocatos ad actuose participandum salvificum Ecclesiae munus. Quocirca vehementer et singulari studio se aposto­ latui dedidit : « Fiamus — dicebat — ardentia rubeta, quae perurantur ignemque circum accendant ». Duodecim annorum communicare coepit vitam paroecialem et dioe­ cesanam, vero cum spiritu ecclesiali operam animò hilari navando coeptibus a parocho et ab Actione Catholica initis. Non solum huius bene meritae Consociationis sodalis fuit, sed par­ tes in ea sibi sumpsit, quarum causam in se transtulit. Etenim « minimarum » delegata fuit, « beniaminarum », « aspirantium » et dein « iuvenum » praeses. Sedulo conventibus intererat, exercitationibus spiritalibus, scholis formationis. Impigram operam explicavit uti christianae doctrinae magistra, scholas habuit formationis religiosae pro desponsis, multarumquè iuve­ num prudens fuit dux, quas verbo èt exemplo ad sanctitatem incitabat et ad apostolatum. Anno 1948 Piam Unionem constituit Filiarum Mariae, quam usque ad mortem rexit egregie. Ut particeps Conferen­ tiae Sancti Vincentii a Paulo, domos visebat, pauperes adiuvatura et consolatura, praesertim tempore belli. Ubi odium erat, illuc portabat pacem, et corruptas animas ad virtutem revocabat. Missionibus catho- Congregatio de Causis Sanctorum 787 licis studuit favitque Studiorum Universitati Catholicae a Sacro Corde cognoscendae, pro qua donationes emendicabat a populo. Brevi, affir­ mare possumus ibi Servam Dei operose adesse, ubi proximo utilis esse posset et animarum prodesse saluti. Hac de re Iesu promiserat : « Ta­ lenta a Domino accepta mercabor, descendendo ad omnia opera apo­ stolatus, quae ad Deum attinent et ad salutem animarum : et in omni inceptu semper prima dicam : ecce, parata sum ». Ad haec omnia addendum est eam munia domestica exsequi, matri obsequentem, et acu pingere et vestificinam exercere, quam plures docuit puellas. Die 29 mensis Aprilis anno 1932, quamvis familiares ei matrimo­ nium instanter suaderent, votum nuncupavit castitatis, quod singulis mensibus renovabat magistri spiritus consensu. Cum altiorem in dies perfectionem sitiret, totam se volebat Deo in aliquo Instituto religioso consecrare, sed Providentia aliter statuerat. Voluit tamen testimonium dare amoris supremum : die 30 mensis Martii anno 1948 pro sacerdo­ tum sanctificatione vitam suam devovit. Paulo post morbus ortus est, quo est ad mortem adducta praematuram. Gaudens devotionem suam esse acceptam, scripsit : (( O Iesu, laetor quod me morbo insanabili affeceris; sed volo me opprimas clam hominibus, ne quis id sciat ». Is solum qui Dei amorem cognovit et mysterii crucis fecunditatem, potest et haec eligere et tam sanctas exprimere cogitationes. Nec du­ bium est, quin Serva Dei in his rebus singularem consecuta sit intel­ legentiam. Vitae eius enim caput Dominus Iesus erat, quem ex toto corde diligebat, ex tota anima, ex tota virtute sua (cf. Me 12, 30). Deprecatione continua delectabatur, meditatione mysteriorum fidei, fervida actionum liturgicarum et sacrorum communicatione, commu­ nione cotidiana, longa SS. Sacramenti adoratione. Amoris ardorem significabat constanti sanctitatis appetitu, incommodorum et immolationis, ut caelestem Sponsum consolaretur et glorificaret. Acriter ne­ cessitatem sensit participandi Christi passionem, quo efficacius regno Dei in terra dilatando operam navaret. Dominum amare statuerat patiendo et pati cantando. Idcirco, cum gaudio et constantia se castigabat, sua vitia corrigebat, quodlibet peccati genus et quidquid im­ perfectum erat, fugiebat attente, suum flagellabat corpus, frequenter cibo se abstinebat, patienter illos tolerabat, qui eius non probabant propositum et industriam impediebant. « Volo spiritum meum emen­ dare — scripsit — immemor mei, per omnia Iesu causam quaerens. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 788 Semper laeta ero, humilis, obsequens ». Ita esse perrexit tum etiam, cum crux peculiari modo gravis facta est et acerba. Merito vita eius continuum est dicta martyrium: in dolore enim fuit, quia a familia non comprehendebatur, quae eius obstabat apostolatui; in dolore fuit quia, saepe nisa, non potuit Institutum ingredi religiosum ; in dolore fuit quia videbat Deum non amari nec digne ei serviri; in dolore fuit ob gravem morbum, quo est mortua. Sed in dolore fuit cum amore et ob amorem. Hoc amicae cuidam dicebat : « Non potest quis amare nisi patiatur, pati non potest nisi amet, quoniam amor et dolor arcte coniunguntur ». Ita illam Petri Apostoli adhortationem explebat : « Quemadmodum communicatis Christi passionibus, gaudete, ut et in revelatione gloriae eius gaudeatis exsultantes » (1 Pt 4, 13). Evangelium sequendo et Virginem Mariam, quam tenere amabat et colebat, existimare didicit unas et veras divitias Dei regnum et eius voluntatis effectionem. Res et inania mundi nihil in eam potue­ runt ; magni, contra, fecit virtutes humilitatis, paupertatis, oboedien­ tiae, temperantiae. Fide firma et diffusoria f ulta atque viva spe, voluit sicut granum frumenti esse, quod cadens in terram moritur et mul­ tum affert fructum (cf. Io 12, 24). Scimus christianum testimonium et apostolatum Servae Dei multum attulisse fructum; communitas namque paroecialis eius est admirata virtutes, exempla imitata, et memoriam excoluit uti pretiosissimum bonum. In gentem suam Iosepha Suriano fermentum portavit verbi Dei et Spiritus ignem; doctrinam simplicem portavit et temporibus aptam : nempe vocationem christia­ nam natura sua esse vocationem ad apostolatum et laicos, muneris Christi sacerdotalis, prophetici et regalis participes* a Deo vocari ut Ecclesiae missionem salvificam actuose participent cum suis Pastori­ bus coniuncti (cf. CONC. OEC. VAT. I I , Decretum de apostolatu laico­ rum Apostolicam actuositatem, 2). Virgo casta et prudens obviam ivit Sponso cum lampade accensa (cf. Mt 21, 1 ss.) mane, die undevicesimo mensis Maii anno Sancto 1950, in sollemnitate Ascensionis Domini nostri Iesu Christi in caelum. Exsequiae in ecclesia paroeciali sollemniter factae sunt et magno cum concursu populi. Fama sanctitatis, quam viva sibi comparaverat, post mortem crevit estque fines Partinici et Siciliae transgressa. Hinc Archiepiscopus Montis Regalis Causam iniit canonizationis celebratione Processus Or­ dinarii (annis 1970-1974), quem secutus est Processus Cognitionalis 789 Congregatio de Causis Sanctorum (annis 1982-1984), iuxta Litteras Apostolicas Sanctitas clarior. Decre­ tum de horum Processuum vi et auctoritate est die 6 mensis Novem­ bris anno 1987 editum. Apparata Positione, et consideratis etiam stu­ diosis petitionibus Rev.mi Domini Salvatoris Cassisa, Archiepiscopi Montis Regalis, properanter inspectae sunt virtutes a Serva Dei exer­ citam Die igitur 20 mensis Septembris anno 1988, habitus est exitu cum felici Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum, mode­ ratore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali. Inse­ quentis mensis Decembris die 6, Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria coacti, Causae Ponente Rev.mo Domino Hie­ ronymo Grillo, Episcopo Tarquiniensi et Centumcellarum, agnoverunt Iosepham Suriano heroum more virtutes théologales, cardinales et adnexas exercuisse. Facta demum de hisce omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus Prae­ fecto Congregationis atque Causae Ponente, meque Antistite a Secre­ tis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Iosephae seu Pinae Suriano, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 18 mensis Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L.©8. £g Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 790 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II NEAPOLITANA DECRETUM Canonizationis Servi Dei Pauli Manna, Sacerdotis Pontificii Instituti p r o Missionibus Exteris (1872-1952). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis;, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Deus omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire » (1 Tim 2, 4), et tamen Concilium Vaticanum II hoc affirmavit : « Vicies milies centena milia hominum, quorum numerus in dies auge­ tur ... nuntium evangelicum nondum aut vix audierunt » (Ad gentes, 10). Servus Dei Paulus Manna iam anno 1928 scripserat: «Plures sunt hodie infideles quam tempore mortis Domini nostri, et multo plures erunt in posterum, si conversiones sic ut nunc procèdent » (Osservazioni sul metodo n. 1). Hic vir, igne caritatis incensus, Apostoli Pauli vocem « oportet illum regnare » (1 Cor 15, 25) ad se traducens, pro certo habens salutem animarum supremam legem esse, volensque totam Ecclesiam toto orbe esse terrarum, verbo, scriptis et operibus, unus fuit ex maximis motus et renovationis missionalis ho­ rum temporum fautoribus. Abellini ortus die 16 mensis Ianuarii anno 1872, Neapoli mortuus est die 15 mensis Septembris anno 1952, postquam totam vitam in mis­ siones impenderat, quae in vehementi Dei amore constitit, in depre­ catione, in magna humilitate, in illibata munditia et in pleno Eccle­ siae, Summi Pontificis, Cleri et animarum studio. Missionibus illectus die 19 mensis Septembris anno 1891 ingressus est Pontificium Institutum pro Missionibus Exteris Medioíanense, stu­ diis philosophicis peractis Romae apud Studiorum Universitatem Gre­ gorianam. Sacerdos ordinatus die 19 Maii anno 1894, ad missionem Toungoo Birmaniam profectus est die 27 mensis Septembris anno 1895. Ex primis missionariis fuit tribus Ghekku, quorum linguae, moribus, consuetudinibus studuit, quae postea descripsit in suo primo libro « I Ghekkù » inscripto et anno 1902 edito. Duodecim fere annos in Congregatio de Causis Sanctorum 791 Birmania laboravit, per tria intervalla, quoad fuit ei semel et in per­ petuum missio relinquenda per causam valetudinis. Putabat se irri­ tum missionarium in patria futurum esse, sed consilio Providentiae hoc accidit, quae eum elegerat ut suasor esset totius motus missionalis, ut animos et conscientias excitaret indeque omnes fideles (essent) pro omnibus infidelibus. Potius animo quam calamo scripsit librum « Operarii autem pauci », cuius quinque curavit editiones quique est in diversas linguas conver­ sus. Commentarios renovavit inscriptos « Missioni Cattoliche » et, anno 1914, pro populo condidit « Propaganda Missionaria », quod com­ mentarium brevi centum sexaginta milia excessit exemplarium. Pro iuventute anno 1919 instituit « Italia Missionaria », et anno 1945 « Venga il Tuo Regno ! » pro familiis. Viginti ferme volumina foras dedit et studia missionalia, ac tandem (( Le nostre Chiese e la Propa­ gazione del Vangelo », quem librum, extremum tanti ardoris signum, ad Episcopatum direxit. Maxime autem ad missionum causam provehendam contulit opere fundato anno 1916, quod ((Unione Missionaria dei Clero » appellaba­ tur, quodque Pius XII veram gemmam vitae eius definivit; agebatur enim de coniunctione cleri cum animis consecratis, qua et cunctus populus Dei ad missiones fovendas incitaretur et efficaciter exspectationibus responderetur eorum, qui adhuc longe a Bono Nuntio absunt. Anno 1921, iussu S. C. de Propaganda Fide et sui Instituti, Ducentae in dioecesi Aversana seminarium missionarium aperuit pro Italia meridiana. Anno 1924 P. Manna electus est Superior Generalis Instituti Mediolanensis et, anno 1926, post consociationem cum Insti­ tuto Missionario Romano, factus est Superior Generalis Pontificii In­ stituti pro Missionibus Exteris (P.I.M.E.). Exeunte anno 1927 visi­ tationem iniit suorum missionariorum tum Asiae tum Americae tum aliarum Missionum, quae quattuordecim menses duravit. Labor fuit hic singularis, qui eius valetudinem pertentavit sed simul effecit ut prudenter perpenderet suas de apostolatu missionali opiniones huiusque efficaciorem ordinationem. Mediolanum re versus experientias suas in excellenti dactyloscripto densavit, quod ex occulto misit ad tres emi­ nentissimos Cardinales Congregationis de Propaganda. Fide. In eo, solummodo anno 1977 vulgato, considerationes inveniuntur respectu eorum temporum temerariae, sed postea ample a Concilio Vaticano II probatae et acceptae. Potiores Ecclesiae necessitates animadverterat, et futura antevenit, ut reperiri potest in Decretis : Ad gentes de acti­ vitate missionali Ecclesiae; Unitatis redintegratio de Oecumenismo, 792 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et in Declaratione Nostra aetate de Ecclesiae habitudine ad Religio­ nes non-christianas. Constitutio dein Secretariatum ad Christianorum unitatem fovendam et pro non Christianis, ad effectum adduxit vo­ tum, quod submissius P. Manna anno 1941 significaverat. Anno 1937, P. Manna arcessitus est ut constitutum Secretariatum Unionis Missionalis Cleri regeret. Ita commercium instauravit cum clero, non solum Italico, verum etiam totius mundi. In libello igne flagrante, inscripto « Il Problema Missionario e i Sacerdoti », anno 1938 confecto, in undecim linguas converso, coepit directo quaestio­ nem prosequi disiunctionis christianorum, quam amplius tractavit anno 1941 in scripto (( I Fratelli separati e Noi ». Anno 1943 Servus Dei creatus est Superior Regionalis Pontificii Instituti pro Missionibus Exteris pro Italia Meridiana. Reversus Ducentam ultimum suum condidit commentarium missionale (( Venga il Tuo Regno ! » pro familiis et, duabus editionibus (annis 1950-1952), ultimam vocem suam pro apostolatu pervulgavit, id est « Le nostre Chiese e la Propagazione del Vangelo ». Neapoli est pie vita defunctus octoginta annos natus. Post funus, amplum quidem ob magnum populi et cleri concursum, sepultus est in coemeterio Ducentae. Die 23 mensis Iunii anno 1961 corpus trans­ latum est in coemeterium missionale seminarii eius Ducentae siti, coram quindecim prope Episcopis, plus quadringentis sacerdotibus et magna populi secundi multitudine. Ad eius sepulcrum continenter se conferunt multi peregrini, qui saepe grati gratias nuntiant eius deprecationibus obtentas. Quotquot Servum Dei convenerunt uno ore plenam eius et perfec­ tam alacritatem laudibus extollunt in causam adhibitam missionum eiusque vitae rectae ac sanctae exemplum, quod condicio necessaria est efficaciae cuiuslibet apostolatus. Etiam scripta eius ostendunt sanc­ titatis appetitionem constantem et insuperabilem. Concilii Vaticani II doctrinam anticipans, volebat Ecclesiam etiam in missione se ostendere « Ecclesiam pauperum », non autem poten­ tiam ostentare nec favores nec adiumenta terrena, quandoquidem Evangelium baculo innisum pecuniae non multum faciet itineris. Si petebat, profecto petebat ut omnia quae accepisset auxilio daret par­ vis suis apostolis et missionariis. Sed Divinae Providentiae confide­ bat; soli Deo, omnino bonorum terrestrium neglegens, se permittebat. Iis, qui de eius valetudine solliciti erant, respondere solebat : « In manibus Dei pulchre semper procedit ». Congregatio de Causis Sanctorum 793 Eius affectio erat Dei et animarum amor. In Birmania obtinuerat ut sui neophyti singulis hebdomadis quadrantem horae in adoratio­ nem incumberent. Novellis sacerdotibus calicem solitus erat donare. Quaedam eius audaces cogitationes et optationes, ad maiorem accom­ modationem in administratione Missionum pertinentes, solum intel­ leguntur, si memoria tenetur eius unicum gaudium esse animarum salutem et, contra, eius unicum cruciatum earundem ruinam. Mirae erat caritatis, etsi indole durus in speciem apparebat, sem­ per paratus ad se aliis tradendum. Ad omnes se accommodare sciebat et demissis fractisque fiduciam addere. Multi ei perseverantiam in vocatione debent. Multam de aegrotis adhibebat curam, quos frequen­ ter visebat et consolabatur. Officii sui magnopere conscius sibi erat, hincque prudenter et con­ siderate agere nitebatur. Omnem felicem exitum Deo tribuebat, cui uni placiturus operabatur, non ambitiosa voluntate motus nec com­ modis suis. Traditur vir iustissimus et rectissimus, perfectae aequabilitatis moralis et spiritalis, studiosus magnae cum omnibus necessi­ tudinis et diligentiae magnaeque gratiae erga beneficiorum auctores. Cum patientia, fortitudine, magnaque cum fiducia Dei, Servus Dei difficultates obiit, impedimenta, malas interpretationes. Magna cum contentione animum suum ferventem infrenabat, semper promptus ad submisse se gerendum et ad veniam petendam cum subito impetu rapiebatur. Medicus a cura fassus est se semper miratum esse eius tranquillitatem et obsequium erga Dei voluntatem in multis et acer­ bis morbis quibus est affectus et praesertim in morbis qui eius mortis causa fuerunt. Evangelica coluit consilia, quam optime observata omnes virtutes redolentia. Simplex erat eius paupertas, isque dum nihil exigebat, solis rebus necessariis contentus erat. Castitatem maximi faciebat, eam explicabat ardenter eiusque fac­ tus est mirum exemplum. Volebat omnes in communitate eius esse diligentes et cavere, ut minimas suspiciones submoverent. Suavitate et modestia aspectum suum severum molliebat et cor maternum pro­ ferebam Appellatus est: sacerdos perfectae oboedientiae, intellegens, officii sui conscius. Bene huius Servi Dei glorificabo collocatur in (( novo impulsu missionali » allato a Concilio Vaticano II, cuius per cogitata et opera magnus fuit praecursor. Sanctitatis fama qua Servus Dei vivens inclaruit, post eius obitum incrementum coepit atque supernis signis a Deo confirmari visa est. 51. A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 794 Quapropter de Beatorum Caelitum honoribus eidem decernendis Causa agi coepta est. Obtenta igitur Apostolicae Sedis venia, instructus est, annis 1974-1976, apud Curiam archiepiscopalem Processus Cognitio­ nalis super vita et virtutibus, Romamque est transmissus. Scriptis Servo Dei tributis rite perpensis, Congregatio pro Causis Sanctorum Decretum edidit, die 15 Februarii anno 1980, obstare nihil quominus ad ulteriora procedi posset. Anno autem 1981, die 17 mensis Iulii, eiusdem Congregationis exiit Decretum super validitate iuridica prae­ dicti Processus Cognitionalis atque super cultu liturgico numquam eidem Famulo Dei praestito. Servatis igitur de iure servandis atque parata Positione super vir­ tutibus, deventum est ad praescriptas super iisdem virtutibus discepta­ tiones; et quidem primum, die 10 mensis Maii a. 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo D.no Anto­ nio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 10 mensis Ianuarii anni huius 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Iosepho Caprio. Et in utraque congressione, dubio proposito an constaret de virtutibus in gradu he­ roico a Servo Dei Paulo Manna, responsum concorditer affirmativum est datum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum libenter ex­ cipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardi­ nalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, Servi Dei Pauli Manna, sacerdotis Pontificii Instituti pro Missioni­ bus Exteris, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 18 mensis Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. L. FELICI, Praefectus aS. fB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 795 III P ARMEN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Annae Eugeniae Picco, Antistitae generalis Con­ gregationis Parvarum Filiarum Ss. Cordium Iesu et Mariae ( 1 8 6 7 - 1 9 2 1 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Meus cibus est, ut faciam voluntatem eius, qui misit me, et ut perficiant opus eius » (Io 4, 34). Haec Divini Magistri verba alte in vita resonant Venerabilis Servae Dei Annae Eugeniae Picco, quae divinam voluntatem solum et constanter appetivit. Eugenia Picco in oppido lingua vernacula Crescenzago appellato (in provincia Mediolanensi) orta est die 8 mensis Novembris anno 1867 a Iosepho Picco, eximio et conquisito musico, atque Adelaide Del Corno. Puera tristem casum experta est obscurae patris mortis et abnormis nuclei familiaris restitutionis, quam inhonesta et adversa a Deo condicio est secuta, puellae difficilis. Gratiae auxilio Anna Eugenia, undeviginti annorum, fortiter est impulsa ut sancta fieret, et exinde constanti alacritate et fidelitate ad perfectionem tetendit. Die 30 mensis Augusti anno 1887, ut Dei faceret voluntatem, qui eam vehementer ad vitam vocabat religiosam, domo fugit, Parmae exorientem Congregationem Parvarum Filiarum a Sacris Cordibus Iesu et Mariae introitura. Recepta, comprehensa, adiuta a Conditore Servo Dei Augustino Chieppi, statim est iter ingressa oboedientiae secundum Evangelium quaesitae et dilectae, solum sancta fieri cupiens. Die 26 mensis Augu­ sti anno 1888 novitiatum inchoavit et die 10 mensis Iunii anno 1891 priorem fecit professionem in manibus ipsius Institutoris. Perpetuam autem professionem calendis Iuniis fecit, anno 1894. Numquam a capto consilio deficiens, parata semper fuit ad Deo serviendum et fratribus, cui servitio se tradidit per varia munia, quae ei in Instituto sensim concedebantur. 796 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Simplex, humilis, fidelis et generosa, ad minima attenta, in humil­ limae actiones incumbens inque munera tenuia, curabat intus vacuefieri, ut gratia repleretur ; sine exceptione se dedidit alumnis Con­ victus, quarum praeceptrix fuit musicae, cantus et Gallici sermonis; novitiis, quarum mater fuit et magistra ; Sororibus sodalibus, utpote tabulario praef ee ta, Secretaria Generalis et Consultrix. Mense Iunio anno 1911 creata est Antistita Generalis, et hoc munere est usque ad mortem iuncta. Mulier animosa, cuius cogitata ex forti et intrepida fide orieban­ tur, quaeque in schola maturuerat Verbi Dei — « meus cibus est, ut faciam voluntatem eius qui misit me » (Io 4, 34) — vovit se serena cum perfectione et laetitia Antistitae officia expleturam, idque ut di­ vinam efficeret voluntatem. Congregationis Parvarum Filiarum a Sacris Cordibus Iesu et Ma­ riae fautrix prudens et sapiens, in suo regimine, bono et diligenti egit consilio, statuens semper institutiones definire a Conditore pro­ ditas. Insuper impensa cum sollicitudine conquisivit efficaciam in edu­ catione et provectione humana et christiana iuventutis, curis creditae Parvarum Filiarum. Expresse animo destinavit ante omnia interiorem flammam accen­ dere, valida reddere in vita Sororum suarum eorumque qui cum ea necessitudinem habebant, gratiae et amoris dona ex Corde Christi ma­ nantia; hocque per maximum obsequium erga Dei voluntatem, quae signis, eventibus, admonitionibus, mutationibus, quibus cotidiana afficiuntur, ostendebatur. Matris Dei flagravit amore, quam semper videbat cum Iesu implicatam et cohaerentem atque cum Filio in sa­ lutis opere praesentem. Ei se commendavit inde ab initio vitae reli­ giosae ; potenti Mariae adiutorio nisa est ut perfecte Dei faceret volun­ tatem; eius cultum cum simplicitate divulgabat. Gaudia et dolores, boni exitus, improbationes, acceptio aut reiectio, omnia in ea constanter « Amen » fiebant, quod in plenam Dei fiduciam mutabat. Eiusque verba non solum verba erant; quibus diffidebat, nisi operibus comprobabantur humilitatis, donatione sui, plena volun­ tati Dei traditione. Eiusmodi erat sanctitas eius; sanctitas quam in suis volebat Sororibus ; sanctitas cuius appetitionem suscitabat in pau­ peribus inque divitibus qui eam quaerebant, auxilium ab ea corrogantes et solacium. Omnibus mater fuit, praesertim pauperibus, parvis, ultimis, quibus liberali cum caritate serviebat et indefatigata. Fratrum necessitates et casus acerbi, ex magno bello annorum 1915-1918 oborti, Congregatio de Causis Sanctorum 797 magis eius aperuerunt cor, ut omnem gemitum, dolorem, communem aut privatam sollicitudinem exciperet. Vitae intimae totiusque operae et actionis apostolicae praecipuum firmamentum statumenque maximum Eugeniae fuit Eucharistia; quae magnus eius fuit amor, caput pietatis, cibus, consolatio et gaudium dierum, deprecatione et labore confertorum. Christus suum ei iniciebat salutis animarum studium, ardentem appetitionem omnes referendi ad domum Patris; et in Christi amore continuo, quo exardescebat, causa invenitur assiduae eius industriae caritatis. Sibi constans, observans quid momenti res quaeque haberet itemque, Deo incensa, Christi amore capta, quem in eius erga Patrem oboe­ dientia usque ad mortem contemplabatur, et quidem ad mortem crucis, ducebat divinam voluntatem sibi unicum lumen esse, unicum indicem, secundum quem gressus dirigeret suos. Valetudine minus prospera utens, corpore praedita phthisi ossea correpto, ob quam anno 1919 est ei inferior artus dexter amputatus, promptam se praebuit ad explendum Patris consilium, promptam ad quamlibet immolationem, se semper ostendens laetam Christi, anima­ rum, mundi, amicam. Usque ad mortem sui oblivisci quaesivit, an­ nuere, cum Iesu se Patris voluntati concredere. Haec alacritas, qua omnia vota, tota voluntas eius ferebantur ad Deum, hoc firmum con­ silium ad perfectionem contendendi, etiam continentia, pudicitia, oboe­ dientia, bonorum operum magnitudine significatum, hocque humillimum usitatum exercuisse extraordinario modo, condicio fuere in qua est acta vita Sororis Eugeniae Picco. Per morbum perque mortem feliciter totam suam Deo consecrationem perfecit. Soror Eugenia sancte mortua est die 7 mensis Septembris anno 1921. Fama eius sanctitatis mansit, quin etiam crevit post mortem. Omnes uno animo atque una voce admirati sunt Servam Dei, quam adhuc sibi repraesentant fulgidum singularium virtutum exemplar et pietatis, prudentiae, sedulitatis, voluntariae castigationis et sapientiae educatricis specimen. Debito obtento permissu, celebratus est apud Episcopalem Curiam Parmensem Processus Ordinarius Informativus a die 15 mensis Sep­ tembris anni 1945 ad diem 30 mensis Novembris anni 1946. Instrumenta missa sunt ad Sacram id temporis Rituum Congregationem die 14 men­ sis Ianuarii anno 1947, et Processus die 24 mensis Martii eodem anno apertus est. Postridie Calendas Iulias anno 1963 Decretum proditum est super scriptis eidem Servae Dei tributis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 798 Officiale Causa secundum novas Normas (anno 1983 editas) processit, et anno 1984 Relatori commissa est, qui, una cum Postulatore, explen­ dae Positioni super virtutibus consuluit. Processuum auctoritas De­ creto die 14 mensis Martii anno 1986 promulgato agnita est. Die 22 mensis Martii anno 1988 actus est Congressus Peculiaris Theolo­ gorum super virtutibus, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali, et die 17 mensis Ianuarii anno 1989 est Patrum Cardinalium et Episcoporum Congregatio Ordinaria habita, ponente Em.mo Cardinali Mario Aloisio Ciappi. Et in his duabus discepta­ tionibus exercitium virtutum Servae Dei heroum in modum explica­ tum est. Cum de hisce rebus omnibus certior factus esset, hodierna die acci­ tis Cardinalibus Praefecto atque Causae Ponente, meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II declaravit: Constare de virtutibus theo­ logalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico Servae Dei Annae Eugeniae Picco, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 18 mensis Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. ©. S£& Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio CONGREGATIO pro Episcopis PRO 799 EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet: die 21 Ianuarii 1989. — Cathedrali Ecclesiae Campitemplensi R. D. Nicolaum Küng, Vicarium regionalem in Austria Praelaturae Sanc­ tae Crucis et Operis Dei. die 29 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Vhelingensi-Carolopolitanae Exc.mum P. D. Bernardum W. Schmitt, hactenus Episcopum tit. Valle-Valliensem. — Praelaturae territoriali Chuquibambillensi R. P. Dominicum Berni, Ordinis Fratrum S. Augustini sodalem, hactenus Administra­ torem Apostolicum « sede vacante » eiusdem Praelaturae. die 4 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Queretarensi Exc.mum P. D. Marium De Gasperín Gasperin, hactenus Episcopum Tuxpaniensem. die 6 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Praecausensi R. D. Iosephum Wysocki, curionem et decanum paroeciae S. Adalberti in urbe vulgo Elk et Vicarium episcopalem dioecesis Warmiensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Edmundi Piszcz, Episcopi War­ miensis. \— Metropolitanae Ecclesiae Baltimorensi, Exc.mum P. D. Willelmum Henricum Keeler, hactenus Episcopum Harrisburgensem. die 8 Aprilis 1989. — Metropolitanae Ecclesiae Albiensi Exc.mum P. D. Rogerum Meindre, hactenus Episcopum Mimatensem. die 17 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Rottenburgensi-Stutgardiensi R. D. Valtherum Kasper, presbyterum eiusdem dioecesis et in Facul­ tate Catholicae Theologiae Universitatis Tubingensis professorem. die 22 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Alexandrinae Exc.mum P. D. Fernanduni Charrier, hactenus Episcopum titularem Cercinitanum atque Auxiliarem pro archidioecesi Senensi-Collensi-Ilcinensi. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 800 Officiale — Coadiutorem Exc.mi P. D. Leonis Thomae Maher, Episcopi Sancti Didaci, Exc.mum P. D. Robertum H. Brom, hactenus Episco­ pum Duluthensem. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Ernesti Leonis Unterkoefler, Episcopi Carolopolitani, R. D. Davidem Bernardum Thompson, e clero dioe­ cesis Alanopolitanae, rectorem cathedralis templi Sanctae Catharinae Senensis eiusdem dioecesis. die 26 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Eugubinae R. D. Petrum Bottaccioli, e clero eiusdem dioecesis, rectorem Pontificii Seminarii re­ gionalis Umbriae. die 10 Maii. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Veglensis R. D. Iosephum Bozanié, hactenus Vicarium generalem eiusdem dioecesis. die 12 Maii. — Cathedrali Ecclesiae Pactensi R. D. Ignatium Zambito, hactenus Vicarium generalem dioecesis Agrigentinae. CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congre­ gatione pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare. Nimi­ rum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit : die 19 Ianuarii 1989. — Cathedrali Ecclesiae noviter erectae in India Bareillensi R. D. Antonium Fernandes, dioecesis Varanasiensis, Vica­ rium generalem necnon Consultorem. — Cathedrali Ecclesiae Mvekaënsi R. P. Gerardum Mulumba Kalemba, e clero dioecesis Mbuii-Mayensis, eiusdemque Seminarii inter­ dioecesani Philosophiae docentem ac rectorem. — Titulari episcopali Ecclesiae Horreacoelieiisi R. P. Belarminum Correa Yepes, sodalem Instituti Yarumalensis pro Missionibus ad Exte­ ras Gentes, hucusque Praefectum Apostolicum Mituensis Praefecturae Congregatio pro Gentium Evangelizatione 801 in Columbia, quem constituit Vicarium Apostolicum Sancti Iosephi a Guaviare, noviter erecti Vicariatus. die 6 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Aurangabadensi R. D. Igna­ tium D'Cunha, eiusdem dioecesis olim Vicarium generalem, nunc Ad­ ministratorem. die 6 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Arushaënsi R. D. Fortunatum Lukanima, e clero archidioecesis Mvanzaènsis, "Association of Member Episcopal Conferences in Eastern Africa" Secretarium. — Cathedrali Ecclesiae Dobanae, noviter erectae in Tzadia, R. P. Michaelem Russo, e Missionariis Combonianis Cordis Iesu, Dobanae ecclesiae curionem necnon Provincialem Combonianorum Missionario­ rum Superiorem. — Cathedrali Ecclesiae Kaseseënsi, nuper erectae in Uganda, R. D. Aegidium Nkaijanabwo, Mbararaensis dioecesis Vicarium generalem. — Coadiutorem Exc.mi Episcopi Mbararaensis R. D. Paulum Bakyenga, Sacrae Scripturae docentem ac rectorem maioris Seminarii Theologiae in oppido vulgo Ggaba. die 81 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Kalemiensi-Kirunguensi Exc.mum P. D. Dominicum Kimpinde Amando, hactenus Episcopum Kilvaënsem-Kasengaënsem. die 3 Aprilis. — Titulari episcopali Ecclesiae Severianensi R. D. Aloisium Bressan, e clero archidioecesis Tridentinae, Apostolicae Nun­ tiaturae Consiliarium, quem dignitate archiepiscopali ornavit eique munus Pro-Nuntii Apostolici in Pakistania contulit. NOMINATIONES Peculiari dato decreto a Congregatione pro Gentium Evangeliza­ tione, Apostolicis sub anulo Piscatoris Litteris renuntiatus est : die 10 Ianuarii 1989. — Exc.mus P. D. Beniaminus Stella, Archiepi­ scopus titulo Midilensis, Pro-Nuntius Apostolicus in Tzadia. Eadem Congregatio, peculiaribus datis decretis, ad suum benepla­ citum praeterea renuntiavit : die 19 Ianuarii 1989. — Exc.mum P. D. Belarminum Correa Yepes, Episcopum titulo Horreacoeliensem, Administratorem Apostolicum Mituensis Praefecturae Apostolicae in Columbia. 802 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale die 7 Februarii. — R. P. Davidem Wilkie, Congregationis Passionis Iesu Christi sodalem, usque adhuc Vicarium generalem dioecesis TJanimitanae, Administratorem Apostolicum « ad nutum Sanctae Sedis » memoratae dioeceseos. die 4 Martii. — R. D. Alfonsum Yepes Rojo, sacerdotem Sanctae Ro­ sae de Osos dioecesis, docentem Theologiae necnon disciplinae modera­ torem in Seminario maiori eiusdem dioeceseos, Laetitiae Praefecturae in Columbia Praefectum Apostolicum. die 1 Aprilis. — Exc.mum P. D. Aemilium Aiti Waru Leru'a, Epi­ scopum Dorumensem-Dunguensem, Administratorem Apostolicum « se­ de vacante » Isirensis-Niangarensis dioecesis. Diarium Romanae DIARIUM Curiae ROMANAE 803 CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in visita: Sabato, 27 Maggio S. 1989, E. il Signor GEORGE BUSH, Pre­ sidente degli Stati Uniti d'America. Ha, altresì, ricevuto in udienza ufficiale per la presenta­ zione delle Lettere Credenziali: Lunedì, 29 Maggio S. 1989, E. il Signor EDNEY CAIN, Amba­ sciatore del Belize presso la Santa Sede. Ha ricevuto in udienza: Giovedì, 18 Maggio 1989, la Signora MARY EUGENIA CHARLES, Primo Ministro del Commonwealt of Dominica. Venerdì, 26 Maggio 1989, il Dottor FELIPE CARNEADO, Capo dell'Ufficio per gli Affari Religiosi di Cuba. Da venerdì 28 Aprile a sabato 6 Maggio 1989 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio nel Madagascar, nello Zambia e nel Malawi. Sabato, 13 Maggio 1989, si è riunita alla presenza del Santo Padre la Congregazione delle Cause dei Santi. Domenica, 21 Maggio 1989, il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio a Grosseto, in Italia. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 30 gennaio 1989. Mons. Julián Herranz Casado, Segretario del Pontificio Consiglio dell'Interpretazione dei Testi Legi­ slativi « in aliud quinquennium ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 804 25 Officiale marzo 1989. Mons. Georges G. Higgins; Mons. Józef Tischner; P. Re­ mi Hoeckman, O.P.; P. Fernando Avila de Bastos, S.I. ; P. Hervé Carrier, S.I. ; P. Johan­ nes Schasching, S.I. ; Don Mario Toso, S.D.B.; Don Donai Dorr, S.P.S. ; Prof. Carlos Alberto Floria, Consultori del Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace. » » » Don Michel Schooyans e Mons. Ivan Marín López, Con­ sultori del Pontifìcio Consiglio della Giustizia e della Pace « in aliud quinquennium ». 30 » » Mons. Mario Albertini ; P. Benito Gangoiti, O.P. ; P. Jac­ ques Arragain, C.I.M.; P. Nicola Cerasa, O.F.M. ; P. Andrea Boni, O.F.M. ; Suor Agnès Sauvage, delle Figlie della Carità di S. Vin­ cenzo de' Paoli, Consultori della Congrega­ zione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica. 7 aprile » P. Frans Daneeis, O. Praem., Promotore di Giustizia presso il Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica. 12 » » P. Ivan Zuzek, S.I., Segretario della Pontificia Com­ missione per la revisione del Codice di Diritto Canonico Orientale « usque ad novi Codicis promulgationem ». 14 » » S. E. mons. Jan Schotte, Arcivescovo tit. di Siili, Pre­ sidente dell'Ufficio del Lavoro della Sede Apo­ stolica (U.L.S.A.). 4t maggio » Mons. Carlo Maria Vigano, Inviato Speciale con funzioni di Osservatore Permanente della Santa Sede presso il Consiglio d'Europa a Strasburgo. 15 » » S. E. mons. Virgilio Noè, Arcivescovo tit. di Voncaria, Coadiutore dell'Em.mo Sig. Card. Aurelio Sabattani, Arciprete della Patriarcale Basilica di San Pietro. » » » S. E. mons. Virgilio Noè, Arcivescovo tit. di Voncaria, Delegato della Fabbrica di San Pietro. » » » S. E. moris. Virgilio Noè, Arcivescovo tit. di Voncaria, Membro della Congregazione del Culto Divino e della Disciplina dei Sacramenti. ONORIFICENZE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha conferito: La Gran Croce dell'Ordine Piano: 22 ottobre 1988. A S. E. il sig. Eldon Pattyson Black (Canada). » » » A S. E. il sig. Simba Pratap Shah (Nepal). » » » A S. E. il sig. Stefan Cigoj (Jugoslavia). Diarium Romanae Curiae 805 22 ottobre 1988. A S. E. il sig. Ketil Börde (Norvegia). » » » A S. E. il sig. Nikolaus de Liechtenstein. » » » A S. E. il sig. Alfonso Arinos de Mello Franco (Bra­ sile). » » » A S. E. il sig. Ildefonso Munyeshyaka (Rwanda). » » » A S. E. il sig. Atembina-Te-Bombo (Zaire). » » » A S. E. il sig. Thérèse Striggner Scott (Ohana). » » » A S. E. il sig. Seger Jan Joseph van Voorst tot Voorst (Olanda). » » » A S. E. il sig. Joäo de Sa' Coutinho (Portogallo). » » » A S. E. il sig. André J. Goulbary (Senegal). » » » A S. E. il sig. Troels Münk (Danimarca). » » » A S. E. il sig. Howard Q. Dee (Filippine). » » » A S. E. il sig. Brendan Dillon (Irlanda). » » » A S. E. il sig. Salman Ghaffari (Iran). Il Cavalierato dell'Ordine di San Silvestro Papa: 20 11 » 17 » » » » » » 15 6 » » 11 14 6 15 » 16 25 7 12 » » » » » 24 febbraio 1984. Al sig. Ferdinand Schlickel (Speyer). gennaio 1986. Al sig. Giovanni Matteazzi (Tivoli), » » Al sig. Gerardo Moroni (Tivoli). marzo » Al sig. Francesco Regano (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Benedetto Ronchi (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Aurelio Carella (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Domenico Di Gregorio (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Filiberto Fusaro (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Umberto Ronco (Trani-Barletta-Bisceglie). » » Al sig. Vittorio Preziosa (Trani-Barletta-Bisceglie). aprile » Al sig. Bruno Mari (Roma). giugno » Al sig. Giuseppe Covelli (Tivoli). » » Al sig. Giuseppe Oumerlato (Tivoli). » » Al sig. Pasquale Lillo (Tivoli)). luglio » Al sig. Eduard Josef van der Mast (Rotterdam). » » Al sig. Karl Josef Peters (Paderborn). ottobre » Al sig. Eduard Fournier (Kisantu). gennaio 1987. Al sig. Gabriele Saladini (Tivoli). » » Al sig. Mario Carlo Sottocorno (Tivoli). febbraio » Al sig. Antonio Antinozzi (Sessa Aurunca). » » Al sig. Franz Kopecky (Aachen). marzo » Al sig. Mario Ledda (Gubbio). » » Al sig. Marcial C. Aniag (Malolos). » » Al sig. Rodolf Cruz Bagy (Malolos). ) » » Al sig. Beniamin Cavestany Vasallo (Malolos). » » Al sig. Romano Ancy Ramírez (Malolos). » » Al sig. José Salvador (Malolos). » » Al sig. Felix Raymundo Mendiola (Malolos). aprile » Al sig. Piero Pacchini (Roma). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 806 2 maggio 1987. Al sig. William Theodor Remie (Rotterdam). » » » 5 9 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 19 » » » » » 10 giugno » 11 » 16 » » » » » » » » » » » » » » » » 26 » » » » » » » 30 » » » » » 14 luglio » » » » 16 18 23 25 » » » » » » » » » » » » » 28 » » » » » » » 29 » » » 30 » » » » » » » » » » » » » » » 1 agosto » » » » 20 » » 20 » » » » » » » » » » Al sig. Anton Joseph van der Horst (Breda). Al sig. Francesco Vecchi (Roma). Al sig. Albert J. L. Steuns (Roermond). Al sig. John Albert Strijk (Roermond). Al sig. Anton Adriaan Josef van der Eerden (Roermond). Al sig. Brun Adler (Wien). Al sig. Johann Baier (Wien). Al sig. Heinrich Höpfner (Wien). Al sig. Theodor Kuban (Wien). Al sig. Josef Pruzzinszky (Wien). Al sig. Gottlieb Tuzar (Wien). Al sig. Hans Werner Fröhlich (Köln). Al sig. Eduard Rosalie Josef van der Mast (Rotterdam). Al sig. Franz John Klercky (Bois-le-Duc). Al sig. Felice Ferlizzi (Civitavecchia-Tarquinia). Al sig. Leonardo Rotondi (Civitavecchia-Tarquinia). Al sig. Armando di Perna (Civitavecchia-Tarquinia). Al sig. Luigi Frallicciardi (Civitavecchia-Tarquinia). Al sig. Giuseppe Torquati (Civitavecchia-Tarquinia). Al sig. Felice Isella (Tivoli). Al sig. Salvatore Vincenzo Nicosia (Tivoli). Al sig. Mario Serafín (Vicenza). Al sig. Giovanni Spiller (Vicenza). Al sig. Antonio M. Santos (Tarlac). Al sig. Avelino M. Flores (Tarlac). Al sig. Karl Josef Peters (Paderborn). Al sig. Günther Carlow (Köln). Al sig. Francesco Porcari (Matera-Irsina). Al sig. Gabriele Franco (Roma). Al sig. Giovanni Parissone (Casale Monferrato). Al sig. Stilio Di Maurizio (Roma). Al sig. Hendrik Marie Rits (Bois-le-Duc). Al sig. Anton William de Vries (Utrecht). Al sig. Franz Graf Magnis (Würzburg). Al sig. Paul Biquet (Liège). Al sig. Henry Peter Kouwenhoven (Utrecht). Al sig. Heinrich Eiber (Regensburg). Al sig. John Henry Josef Overmeer (Haarlem). Al sig. Heinrich Houben (Roermond). Al sig. Ivo Bellinello (Adria-Rovigo). Al sig. Alfredo Cappellaio (Adria-Rovigo). Al sig. Teresio Giacomello (Adria-Rovigo). Al sig. Virgilio Duilio Rossetto (Adria-Rovigo). Al sig. Giuseppe Mesotti (Imola). Al sig. Francesco Cavallari (Imola). Al sig. Hubert Clachut (Köln). Al sig. Heinz Tewers (Köln). Diarium Romanae 24 1 » » » 9 12 6 » 8 10 » 17 25 » 27 10 23 » » 25 2 » » 5 9 » 13 » 19 29 » » 31 12 » » » » » » » » » 16 » » agosto 1987. settembre » » » » » » » » » » » ottobre » » » » » » » » » » » » » » » » » novembre » » » » » » » » » dicembre » » » » » » » » » » » gennaio 1988. » » » » » » » » » » » » febbraio » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Curiae Al sig. Emanuele Mancino (Taranto). Al sig. Werner Schindler (Speyer). Al sig. Ludwig Handrich (Speyer). Al sig. Guido Nonn (Speyer). Al sig. Hans Kuhn (Speyer). Al sig. George Kuse (Port-Viia). Al sig. Johann Hubert Voglen (Bois-le-Duc). Al sig. Cesare Ponti (Milano). Al sig. Enrico Borri (Milano). Al sig. Carlos Alberto Acevedo (Mercedes). Al sig. Celso Costa (Forlì-Bertinoro). Al sig. Bertus van Gils (Breda). Al sig. Simio Scuffiotti (Pitigliano-Sovana-Orbetello). Al sig. Anton Hägen (Linz). Al sig. Helmut Ornezerder (Linz). Al sig. Helmut Ebner (Gurk). Al sig. Leonard Anton Rooze Krans (Haarlem). Al sig. Antonio Fusco (Mileto-Nicotera-Tropea). Al sig. Andrea Ferraro (Mileto-Nicotera-Tropea). Al sig. Peter Paulus Vriens (Bois-le-Duc). Al sig. Mario Leonardi (Roma). Al sig. Maurizio Stefanizzi (Roma). Al sig. Giovan Battista Zappa (Roma). Al sig. Alessandro Argiolas (Roma). Al sig. Eugenio Caccavello (Orvieto-Todi). Al sig. Ernesto Casalone (Casale Monferrato). Al sig. Adolfo Cagnasso (Casale Monferrato). Al sig. Fabio Morena (Roma). Al sig. Natale Borgia (Roma). Al sig. Józef Wagstyl Grzegorz (Birmingham). Al sig. Uberto Zeelen (Roermond). Al sig. Giulio Castellani (Roma). Al sig. Fabio De Angelis (Roma). Al sig. Antonio Falconieri (Nardo-Gallipoli). Al sig. Renato De Santis (Roma). Al sig. Michel Pheulpin (Roma). Al sig. Adriano Moneta (Roma). Al sig. Ignazio Aronica (Roma). Al sig. Agostino Montanari (Roma). Al sig. Vittorio Patrizi (Roma). Al sig. Michele De Blasi (Roma). Al sig. Anton Hofmann (Wien). Al sig. Gerald Sthohanzl (Wien). Al sig. Conelis William Oosterwesel (Utrecht). Al sig. Józef Jaree (Gorzów). Al sig. Wladyslaw Klimek (Gorzów). Al sig. David M. Consuntj (Manila). 807 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 808 Officiale 16 febbraio 1988. Al sig. Oscar Villadolid (Manila). 23 » » Al sig. Wolfgang Irtenkauf (Rottenburg-Stuttgart). 27 » » Al sig. Simon Petrus Moolenaar (Utrecht). 14 aprile » Al sig. Giovanni Magnani (Imola). » » » Al sig. Vincenzo Galli (Rieti). NECROLOGIO 25 marzo 13 aprile 25 » 26 29 1 maggio 2 17 28 29 30 1989. Mons. Benedict Takahito Tomizawa, Vescovo emerito di Sapporo (Giappone). » Mons. Antonio Ferreira Gomes, Vescovo emerito di Porto (Portogallo). » Mons. Charles A. Grant, Vescovo emerito di Northampton (Gran Bretagna). » Mons. Michele Cecchini, Arcivescovo tit. di Aquileia. » Mons. Jozsef Ijjas, Arcivescovo emerito di Ealocsa (Un­ gheria). » Mons. Francisco Bor ja do Amaral, Vescovo emerito di Taubate (Brasile). » Card. Giuseppe Siri, del titolo di Santa Maria della Vit­ toria. » Mons. Alfonsus Liguori Morapeli, Arcivescovo di Ma­ seru (Lesotho). » Mons. Jorge Marcos De Oliveira, Vescovo emerito di Santo André (Brasile). » Mons. Gauthier Pierre Dubois, Vescovo tit. di Atenía. » Mons. José Carmen Di Pietro Pésolo, Vescovo di Sonsonate (El Salvador). An. et vol. LXXXI N. 7 3 IuHi 1989 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I CHULUCANENSIS Praelatura Chulucanensis ad dioecesis dignitatem attollitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quoniam praelaticia Ecclesia Chulucanensis, quam Apostolicis Lit­ teris a verbis «Venerabilis Frater » incipientibus constat die iv mensis Martii conditam esse anno MCMLXIV, certis iam nunc confirmatis incre­ mentis ad optatos pervenit exitus, digna quidem videtur cui maior etiam tribuatur auctoritas. Opportune propterea Episcopus Praelatus Chulucanensis, re comprobata consensu Peruvianae Conferentiae Epi­ scopalis, modo a Sancta hac Sede flagitavit ut territorialis eiusmodi Praelatura claro decoretur honore dioecesis proprio. Quare, cum et Venerabilis Frater Aloisius Dossena, Archiepiscopus titulo Carpitanus atque in Peruvia Apostolicus Nuntius, eidem faveat optato, Nos, suppleto consensu quorum interest aut interesse censetur, vi et potestate Nostra Apostolica harumque Litterarum virtute memoratam Praelatu­ ram ad dignitatem dioecesis evehimus, haud mutato nomine seu Chu­ lucanensis appellandae et iis finibus circumscribendae, quibus ad hunc usque diem praelaticia ipsa continebatur Ecclesia, eadem sede episco­ pali retenta ipsa in urbe vulgo « Chulucanas » collocata, cuius paroe­ ciale ibi templum exstans in honorem Sanctae Familiae Deo sacrum amplo honestamus decore Ecclesiae Cathedralis congruis cum privi52 - A. A. S. 810 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale legiis ceterisque eiusdem propriis. Item statuimus ut nova dioecesis Chulucanensis sit Metropolitanae Ecclesiae Piurensi suffraganea, ita scilicet ut iuri illius Archiepiscopi Metropolitae subsit Episcopus pro tempore Chulucanensis, cui notis suae dignitatis insignibusque aucto onera quoque et obligationes proinde imponantur, quae omnia ad Episcopos dioecesanos plane pertinent. Unoque tempore decernimus ut et coetus Consultorum in nova dioecesi deligatur, qui consilio opereque in praesentia auxilietur Episcopo. Ad iustam autem quod attinet di­ gnamque mensam Episcopi Chulucanensis, mandamus ut ei tum Cu­ riae emolumentis prospiciatur tum fidelium stipibus aliisque bonis, quae olim Praelaturae in promptu essent. Quae Seminarii aedificatio­ nem spectant eiusque alumnorum institutionem, de iis praescripta ser­ ventur iuris communis, secundum normas a Congregatione pro Institu­ tione Catholica foras editas; selectis vero alumnis disciplinis philoso­ phicis ac theologicis instruendis ipsisque sacerdotibus in altiora studia incubituris ita faveatur, ut tempore opportuno Romam mittantur ad Pontificium Collegium Pium Latinum Americanum. Simul atque dioe­ cesis Chulucanensis constituta erit, clerus, qui olim Praelaturae Chulucanensi adscribebatur, novae iam cognomini dioecesi adscriptus cense­ bitur. De eius denique regimine rebusque administrandis, de eligendo Administratore sede vacante, necnon de fidelium iuribus aut oneri­ bus, deque aliis id genus, normae custodiantur canonica lege sancitae. Ad novam Ipsi dioecesim Venerabilem Fratrem destinamus Ioannem McNabb, hactenus Episcopum Praelatum, quem dioecesanum nunc constituimus patrem ac Pastorem. Quae hisce Litteris statuimus, omnia ad exsecutionem curet ducenda Venerabilis quem diximus Frater Aloi­ sius Dossena, facta ei facultate alium virum ecclesiastica dignitate praeditum subdelegandi ad eiusmodi officium implendum, onere tamen effectori addito certa veraque transmittendi ad Congregationem pro Episcopis actorum exsecutionis documentorum exempla. Has Nos Apo­ stolicas Litteras nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis minime obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die duodecimo mensis Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus Nostri undecimo. £B AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis '£& BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco £& Plumbi In Secret. Status tab., n. 231.672. 811 Acta Ioannis Pauli Pp. II II COLONENSIS Nova conditur dioecesis nomine Colonensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cum Venerabiles Fratres Nostri S.R.E. Cardinales, qui Congre­ gationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide nego­ tia curant, consilium Nobis proposuerint de nova dioecesi nunc in Panama condenda, quae, ratione etiam voti eorum habita quorum interest, designatis quibusdam Vicariatus Apostolici Darienensis con­ stet locis, id comprobandum censemus. Quapropter sententiam eius­ dem Congregationis hodie ad Nos ab eius Praefecto relatam confir­ mamus ratamque facimus, deque plenitudine potestatis Nostrae Apo­ stolicae et harum Litterarum virtute a Vicariatu Apostolico Darienensi loca distrahimus, quae vulgo (( Provincia de Colón » et <( Co­ marca de San Blas » nuncupantur, quibus conglobatis novam condi­ mus dioecesim ita circumscriptam nomineque Colonensem appellan­ dam necnon praeclarae Ecclesiae Metropolitanae Panamensi suffraganeam et memoratae Congregationi subiectam. Simul statuimus ut eius episcopalis sedes in templo collocetur, quod Deo in honorem Immacu­ latae Conceptionis dicatum in urbe « Colón » quam vulgo dicunt exstat. Quae a Nobis hic sunt statuta ipsa exsequatur Venerabilis Frater Iosephus Sebastianus Laboa, Archiepiscopus titulo Zaraiensis atque in Panamensi Civitate Nuntius Apostolicus, cui et facultatem facimus ad id alium delegandi virum in ecclesiastica dignitate constitutum. Re ita ad effectum rite adducta, certa veraque singulorum documen­ torum exempla prompte ad ipsam Congregationem de Propaganda Fide transmittantur. Has Nos Apostolicas Litteras ratas nunc et in po­ sterum esse volumus, contrariis rebus haud obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die decima quinta mensis Decem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Ponti­ ficatus Nostri undecimo. SS AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco ¡33 Plumbi In Secret. Status tab., n. 288086. Acta 812 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III BAREILLENSIS Dioecesi dismembrata Lucknovensi, nova conditur Ecclesia BareUlensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Indorum inter gentes augeri conspicimus et catholicum nomen fe­ liciter ibi prosperari. Quod quidem Nos tum maxima afficit laetitia tum eadem opera inducit pro immutatis condicionibus ad disponen­ das commodius res. Quocirca iis quorum interest rogatis sententiam, consentiente quoque Venerabili Fratre Augustino Cacciavillan, Ar­ chiepiscopo titulo Amiternino atque in India Apostolico Pro-Nuntio, de consilio Venerabilium Fratrum Nostrorum Congregationi pro Gen­ tium Evangelizatione seu de Propaganda Fide praepositorum, Apo­ stolica Nostra usi potestate, quae sequuntur decernimus et iubemus. Sex civiles diciones, scilicet Naini Tal, Almora, Pitoragarh, Bareilly, Shajahanpur et Pilibhit, adhuc ad sedem pertinentes Lucknovensem, ab eadem separamus, quae deinceps novam formabunt dioecesim Bareillensem cognominandam. Nuper conditam Ecclesiam metropolitanae sedi Agraènsi suffraganeam facimus eiusdemque Episcopum metropo­ litico iuri Archiepiscopi Agraënsis pro tempore subicimus. Cathedram autem Episcopi in templo ponimus D. O. M. in honorem Sancti Al­ fonsi dicato eodemque in urbe Bareilly posito. Ad ea subinde ex­ plenda quae per has Litteras Nostras statuimus Venerabilem Fratrem Augustinum Cacciavillan, quem supra memoravimus, legamus, factis facultatibus necessariis etiam subdelegandi quemvis virum in eccle­ siastica dignitate constitutum. Re tandem ad finem perducta, docu­ menta exarentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione seu de Propaganda Fide sollicite mittan­ tur. Contrariis rebus nihil obsistentibus. Haud sumus nescii denique gentes has multum longeque religionis sensu praestare. Ob hanc qui­ dem rationem et mentem catholica fides, quae est vera religio, expli- 813 Acta Ioannis Pauli Pp. II care se potest effusius copiosiusque. Quocirca magna Nos tenet spes communitatem hanc novellami Bareillensem celeriter adultam fore et eam laetas segetes allaturam. Datum Romae, apud S. Petrum, die undevicesimo mensis Ianuarii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. t& AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco £B Plumbi In Secret. Status tab., n. 2S5315. LITTERAE APOSTOLICAE I Dei Servo Marcello Spinola y Maestre Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Absit ut desint modo boni pa­ stores, absit a nobis ut desint, absit a misericordia ipsius, ut non eos gignat atque constituat. Utique si sunt bonae oves, sunt et boni pastores, nam de bonis ovibus fiunt boni pastores » (S. AUGUSTINUS, Sermones, 46, 30). Episcopi Hipponensis profecto verba in Ecclesiae antiquis ac re­ centioribus iuxta rebus gestis usque exstiterunt vera. Numquam enim Dei populo defuerunt pastores simul apostolico studio simul vitae sanc­ titate praestantes. Inter hos annumerari posse arbitramur Venerabi­ lem Dei Servum Marcellum Spinola y Maestre, qui cum in se linea­ menta effinxisset divini Pastoris, lampas exstitit ardens idemque sui gregis germanum exemplar (cf. 1 Pt 5, 3). Ortus est is die xiv mensis Ianuarii anno MDCCCXXXV in urbe S. Ferdinando, in finibus dioecesis Cadicis piis nobilibusque parenti­ bus, Ioanne scilicet Spinola atque Antonia Maestre, qui profecto eum ad christianarum virtutum erudierunt dilectionem atque exercitium. 814 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Doctoris anno MDCCCLVI indeptus gradum in iurisprudentia, officium advocati gessit gratuito felicique cum exitu complures defendens pau­ peres. Iam tum probitate vitae praecellebat, humilitate atque erga egenos caritate necnon in Eucharistiam pietate, quam religiose quo­ tidie recipiebat. Hanc in terram divitem sane virtutum semen cecidit ad sacerdotium vocationis. Dei voluntatem docilis nempe sequi suetus, omnia profecto reliquit et studiose ardentique sane animo, Christum coepit sectari magistrum eundemque sacerdotem et pastorem. Presby­ terali ordine auctus in Hispalensi archidioecesi anno MDCCCLXIV, mi­ nisterio pastorali omnibus viribus efficaciterque se dedit, primum in urbe quam Sanlucar de Barrameda vocitant, deinde in paroecia S. Lau­ rentii Hispali. Qui deinceps, anno MDCCCLXXIX, cathedralis renuntia­ tus est canonicus, idemque anno MDCCCLXXXI, Episcopus titulo Melinus pariterque sedis Hispalensis Auxiliaris. Munus exinde ei deman­ datum est dioecesis Coirensis regendae, ubi anno MDCCCLXXXV Congre­ gationem instituit Ancillarum Conceptionis a Divino Corde Iesu, qua­ rum quidem pater fuit amantissimus sicut et prudens ductor. Duobus autem annis post ad Malacitanam dioecesim est translatus, inde porro ad archidioecesim Hispalensem, anno vero MDCCCXCVI. Eum inde Sum­ mus Pontifex Pius PP. X mense Decembri anno MCMV in purpuratorum Patrum numerum rettulit. Summo quidem studio perseveranterque presbyter pariter atque Episcopus suam coluit sanctificationem idemque sanctitate, animi in­ tentione, humilitate et fortitudine suum explevit ministerium, dum singulos in dies suam pro ovibus tradebat vitam (cf. CONC. OEC. VAT. II, Const. Dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 41). Diligenter inservivit ipse verbo Dei, quod quidem per assiduam praedicationem aeque ac per mirum exemplum largiter evulgabat. Percrebro pastoralis visitationis incommoda tulit et labores, maxime invia petens quoque loca. Sin­ ceritatem integritatemque tuitus est fidei atque multimodis doctrinae christianae favit tradendae atque catechesi, dum pariter typis scripta diffundenda curabat. Sacramentum frequenter impertivit paenitentiae, idemque consiliator fuit aestimatus et conquisi tus. In missa celebran­ da, item in sacris peragendis exemplo erat populo serena animi in­ tentione ac ferventi pietate. Institutionem porro curavit ac discipli­ nam cleri, qui pariter singularem ostendit sollicitudinem de bono tum animorum tum corporum egenorum, aegrotorum, in carcere inclusorum opificumque. Gravi sane siccitate saeviente, quae quidem sine opere reliquit opifices (anno MCMV), vias peragravit urbis ut ipsemet Acta Ioannis Pauli Pp. II 815 pro iisdem stipem peteret. Quamvis autem ad nobilem divitemque per­ tineret familiam, omnino alienus fuit ab honoribus, a terrestribus bo­ nis atque mundi opinione. Quin immo egenus factus est idemque pau­ perum advocatus. Boni Pastoris prae se ferens imaginem, peccatores ipse conquisivit ut eos ad Christi ovile perduceret. I„,oem in sua communitate conciliavit atque animi cum firmitate Ecclesiae iura con­ tra regiminis interpositionem vindicavit. Ex eo, homine simplici sane et humili, germanorum Christi disci­ pulorum effundebatur lux, qui se abnegantes ipsos pieque Evangelio adhaerentes, similes fiunt civitati supra montem positae (cf. Mt.5, 14). Venerabilis enim servus Dei, praeterquam ob indefessum apostolicum studium, exercitio enitebat perseveranti, laeto perfectoque virtutum fidei, spei et caritatis erga Deum proximumque. Eius anima continen­ ter in conspectu esse Dei videbatur et caelestia contemplari. Multum quidem impertiebat temporis orationi atque Ss. altaris sacramenti ado­ rationi. Pietatem porro singularem erga Sacrum Cor Iesu colebat, necnon erga Redemptoris passionem et Virginem Mariam. Usque docu­ menta dedit sacrificii spiritus, fortitudinis in difficultatibus, pruden­ tiae in dioecesibus gubernandis, suis curis demandatis; dilexit iusti­ tiam et odivit iniquitatem (cf. Ps kk> 8). Filium se praestitit oboe­ dientem Ecclesiae et Romano Pontifici. Obdormivit in Domino die x i x mensis Ianuarii anno MCMVI Hispalensibus in aedibus archiepiscopalibus. Sanctitatis fama, quam vivus sibi pepererat, post eius mortem haud destitit. Post autem processus ordinarii necnon processus apostolici ce­ lebrationem, investigationes suetas competentis Curiae Romanae Dica­ sterii peractas, Nobis coram die xv mensis Martii anno MCMLXXXIH, decretum proditum est, quo nempe agnoscebatur Cardinalis scilicet Marcellus Spinola y Maestre, archiepiscopus Hispalensis, virtutes théo­ logales, cardinales ceterasque heroum in modum exercuisse. Interea Hispali institutus erat processus super coniecto miraculo, anno MCMLX, patrato atque eiusdem Venerabilis Servi Dei intercessioni adscripto. Eventu hoc ex consuetudine a medicis ac theologis apud Congregatio­ nem pro Causis Sanctorum trutinato et faventi responso dato, aucto­ ritate Nostra proditum est die x mensis Novembris anno MCMLXXXVI decretum super miro. Statuimus denique ut beatificationis ritus Romae celebraretur in Basilica Vaticana die x x i x mensis Martii anno MCMLXXXVII. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 816 Officiale Hodie igitur inter sacra hanc sumus formulam elocuti : « Nos vota fratrum nostrorum Iesu Pia Gandía, Episcopi Seguntini-Guadalajarensis, Caroli Amigo Vallejo, Archiepiscopi Hispalensis, Richardi Mariae Caries Gordo, Episcopi Dertosensis, necnon plurimorum aliorum Fra­ trum in episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Con­ gregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apo­ stolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Maria Pilar a Sancto Francisco Borgia, Teresia a Iesu Infante et a Sancto Ioanne a Cruce, Maria Angeles a Sancto Iosepho, Marcellus Spinola y Maestre et Emmanuel Domingo y Sol, Beatorum nomine in posterum appellen­ tur, eorumque festum die ipsorum natali : Mariae Pilar a Sancto Fran­ cisco Borgia, Teresiae a Iesu Infante et a Sancto Ioanne a Cruce, et Mariae Angeles a Sancto Iosepho die vicesima quarta Iulii; Marcelli Spinola y Maestre die decima nona Ianuarii, Emmanuelis Domingo y Sol die vicesima quinta Ianuarii, in locis et modis iure statutis quotan­ nis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae vero decrevimus, volumus et nunc et in posterum vim habere, contrariis rebus nihil obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXIX mensis Martii, anno MCMLXXXVII, Pontificatus Nostri nono. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 227.778. II Venerabili Servo Dei Iosepho Gérard Beatorum honores tribuuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Tu vero vigila, in omnibus labora, opus fac Evangelistae, ministerium tuum imple» (2 Tim 4, 5). Haec sancti Pauli apostoli verba ad Timotheum scripta vitam comprehen­ dunt studiumque declarant discipuli missionarii : primo quidem viam eligendi ipsius Christi ; secundo libenter ferendi quaslibet res adver­ sas, quas haec electio postulat; tertio tandem Verbum Dei exhibendi praedicatione necnon servitio aliis praestito. Optio fundamentalis enim missionarii in hac re posita est, ut Christum confiteatur (cf. Mt 10, Acta Ioannis Pauli Pp. II 817 32 ; 12, 8) vitamque ducat non suam sed Christi, qui in ipso vivit (O-al 2, 20). Christi virtute cognita, quae « potens est supra omnia facere superabundanter quam petimus aut intellegimus )) (Eph 3, 20), disci­ pulus ferre valet quasvis res adversas cum patientia (cf. loc 1, 2-4), certus in his omnibus nos supervincere per eum qui dilexit nos (cf. Rom 8, 37). Corroboratus mysterio Christi, quod est «spes gloriae» (Col 1, 27), missionarius sese parat ad praedicandam « oboeditionem fidei in omnibus gentibus pro nomine eius» (Rom 1, 5). Discipulus Christi virtutem fidei manifestat, quae per caritatem operatur (cf. Cal 5, 6), caritatem quidem quae non sibi ministrari, sed ipsa ministrare vult (cf. Me 10, 45). Huiusmodi discipulus missionarius fuit Iosephus Gérard, Oblatus Beatae Mariae Virginis Immaculatae. Natus in parvo pago Galliae Bouxières-aux-Chênes nuncupato, in dioecesi Nanceiensi, die quidem XII mensis Martii anno MDCCCXXXI, maximus natu erat quinque filio­ rum. Parentes eius modicis tantum facultatibus instructi erant, sed for­ tes in fide, ita ut Iosephus in felici familia adolesceret. Ss.mo Corpore Domini primum refectus est die n mensis Februarii anno MDCCCXLH, quod cum gaudio recordatus est etiam octoginta duos annos natus, scri­ bendo illam fuisse « diem pulcherrimam vitae suae ». Anno MDCCCXLIV, a parocho loci adiutus, Iosephus Seminarium minus ingressus est, ubi per quinque annos remansit usque dum anno MDCCCXLIX duodeviginti annos natus ad Seminarium maius in urbem Nanceium transiit. In utroque Seminario missionarii hospites ac praedicatores spirituales de magno Christi mandato sermones habebant : « Euntes in mundum uni­ versum praedicate evangelium omni creaturae » (Me 16, 15). Iosephus praesertim sermonibus commovebatur per aliquos sacerdotes Congre­ gationis noviter fundatae Oblatorum B.M.V. Immaculatae. Itaque anno MDCCCLi novitiatum Oblatorum ingressus est ut se perficeret ministrum evangelii (cf. Eph 3, 7). Revera anni quos novitius vel alumnus se­ minarii peregit tempora fuerunt incrementi continui in amore Dei, adeo ut fundator Congregationis Oblatorum, Beatus Eugenius de Mazenod, cum die III mensis Aprilis anno MDCCCLHI Iosepho ordinem dia­ conatus contulisset, scribere impulsus sit se « verum sanctum » ordinavisse. Die x mensis Maii eiusdem anni Iosephus Gérard etiam tum diaco­ nus cum duobus sociis iter aggressus est ad campum missionalem Afri­ cae Australis, quod septem menses duravit. Sacerdos ordinatus die 818 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale XIX mensis Februarii anno MDCCCL.IV vitae missionarii initium fecit apud advenas catholicos Euráfricos necnon apud paganos nationis Zulù. Quod ut efficeret, alias duas linguas addiscere debebat atque itinera suscipere ad oppida longe alia ab aliis remota et sub caeli intemperiis durissimis. Una cum sociis Pater Gérard per octo annos contra omnia adversa strenue certavit, ut gentiles illos adduceret ad Christum reci­ piendum : qui conatus tamen fere omnes irriti fuerunt. Exinde anno MDCCCLXII novum mandatum accepit interius penetrandi in terram con­ tinentem, ad regionem Lesothum nuncupatam, ut ibi evangelizaret « investigabiles divitias Christi » (Eph 3, 8). Ibi Iosephus Gérard par­ tem longe maiorem suae longinquae vitae missionalis egit et consumpsit unde vere pater fidei pro gente huius regni montani factus est. Magna cum fiducia in Matre Dei posita Servus Dei munus iniit fa­ ciendi istam nationem novam creaturam in Christo (cf. 2 Cor 5, 17). Huc atque illuc per montes Lesothi equitans praedicabat et catechesim tradebat, pauperes iuvabat et in infirmos senesque curam impendebat ; hoc autem fecit non semel atque iterum, sed per multos annos, sive in ardoribus aestivis versans sive in nivibus hiemalibus, in gaudio et maerore. Genti illi dedit semetipsum, sed ante omnia verbum et Panem Christi ita ut vere dici posset « ... quia requiescit manus Domini in monte isto » (Is 25, 10). Itinera faciens ad Dominum respicere solebat tamquam ad fulcrum suum fortissimum, umbraculum et custodiam (cf. Eccli 34, 16-20) ; et Dominum secum vectabat. Amorem ardentem populi modo extraordinario exhibebat et in libello memoriali sacri re­ cessus annui aliquando notavit : « Debemus eos amare, debemus eos amare non obstantibus rebus quibuslibet, debemus eos amare semper ». Isti vero amori sensum adiungebat constantem praesentiae Dei necnon vitam precationis continuam, praesertim quidem cum labores proprii fructum ferre non videbantur. Patiens eius constantia ac bonitas ma­ nifesta necnon aperta et arcta cum Deo coniunctio populo veram Chri­ sti imaginem ostendebant. Pauci primum, sed plures postea Basothi viri et mulieres verbum veritatis et evangelium salutis acceperunt (cf. Eph 1, 13), quod ut ipsis afferret Servus Dei venerat. Scripsit equidem : « Mundus eius est qui eum maxime amat atque id probat ». Ipse populum suum certissime amabat atque amorem probavit curis eidem praestitis. Sed prae omnibus amabat Deum, quod probavit con­ stantia heroica propriae vitae. Die x x i x mensis Maii anno, MCMXIV octoginta tres annos natus gratiae divinae fecunditatem persuasam Acta Ioannis Pauli Pp. II 819 habens Iosephus Gérard profectus est in occursum Unius, quem summe amabat, facie ad faciem Ipsum visurus in perpetuum. Nationem vero relinquebat, in qua sermo Dei et ministerium Ecclesiae glorificabantur (cf. 2 Thess. 3, 1). Ab obitu usque ad praesentem diem homines ad eius sepulcrum concurrunt, certam habentes eius sanctitatem necnon virtutem intercessionis apud Deum. Quos amaverat usque ad mortem, eius immemores non fuerunt in morte, nec umquam erunt. Post processum dioecesanum causa pro eius canonizatione Romae introducta est die prima mensis Martii anno MCMLV. Decretum de gradu heroico virtutum eius promulgatum est die x i n mensis Novembris anno MCMLXXVI. Populus Lesothi interea non cessabat precationibus suis fidem et fiduciam in eum ostendere. Intercessione eius puella re­ gionis, Florina Phakela, a caecitate sanata est ac Decretum de hoc miraculo die prima mensis Iunii anno MCMLXXXVII coram Nobis pro­ mulgatum est. Die vero xv mensis Septembris anno MCMLXXXVIII, oc­ casione itineris Nostri apostolici ad Lesothum, coram plurimis filiis spiritualibus Iosephi Gérard congregatis, nomen eiusdem in Beato­ rum numerum adscripsimus his verbis : (( Laetanter prorsus vota explentes Venerabilis Fratris Alphonsi Liguori Morapeli, Archiepiscopi Maseruensis, eiusque Fratrum in epi­ scopatu, sacerdotum et Christifidelium Lesothi et Africae Australis, necnon Congregationis Missionariorum Oblatorum Beatae Mariae Vir­ ginis Immaculatae, post consultationem Congregationis pro Causis Sanctorum, auctoritate Nostra apostolica decernimus, ut Iosephus Gérard Beatus appelletur eiusque festum quotannis die vicesima nona mensis Maii, die quidem anniversaria mortis eiusdem, celebretur. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae vero per has Litteras statuimus, ea firma esse volumus et nunc et in posterum, contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Maseru, sub anulo Piscatoris, die xv mensis Septembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri decimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco gß Sigilli In Secret. Status tab., n. 231.389. publicis Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae Sedis 820 - Commentarium Officiale III Beata Virgo Maria sub appellatione « Immaculata » praecipua apud Deum Patrona ac Beatus Iosephus Gerard secundus alter Patronus civi­ tatis Lesothianae confirmantur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Compluribus nuper ex documentis testimoniisque manifestis cum licuit Nobis tum magnopere quidem libuit, apostolicam Nostram salutationem per agentibus inter amatissimum clerum ac populum catholicum Lesothianum, conspicere ex pro­ pinquo vereque experiri non tantum quanta pietate plus saeculum eadem illa communitas Beatissimam Virginem Mariam praestanti ti­ tulo Immaculatam complecteretur, verum quam "arcto simul vinculo idem laudatissimus Christi Matris cultus cum opere coniungeretur et exemplo illius excellentis sacerdotis, Iosephi scilicet Gérard, quem pri­ mum in australi Africae continentis parte caelitem Beatum praesentes ibi renuntiavissemus Nos. Rem proinde aptissimam effecisse Nobis Fratres in episcopatu ipsi Lesothiani videbantur, cum adventum Petri Beatissimi Successoris commorationemque praevidentes inter se eandem ascivissent Virginem Immaculatam principalem in suae nationis apud Deum Patronam caelestem ac futurum pariter Beatum Iosephum Gé­ rard, communitatis nempe illic catholicae conditorem, coram Deo iam in alterum Patronum a Nobisque ut duplicem hanc comprobaremus electionem vehementer postularent. Rebus igitur sic ex sententia actis, causis proin huius pastoralis consilii praeclaris expensis, decretis a Congregatione pro Cultu Divino necessariis rationibus, ipsi Nos certa scientia et matura deliberatione de apostolicae potestatis Nostrae am­ plitudine, harum Litterarum vi perpetuumque in modum Beatissimam Virginem Mariam sub appellatione « Immaculatam » praecipuam ante Deum caelestem Patronam ac Beatum ipsum Iosephum Gérard ex Congregatione Missionariorum Oblatorum Beatae Virginis Mariae Im­ maculatae secundum ipsam alterum similiter Patronum civitatis Le­ sothianae confirmamus libentes seu constituimus rursus ac pronuntia­ mus, adiunctis eodem tempore honoribus singulis et privilegiis cunctis quae id genus ad iurium liturgicorumque institutorum normas Patro­ nis legitime conveniunt. Contrariis quibusvis rebus...causisve nequa­ quam obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x i x men­ sis Novembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. gß AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco iii Sigilli In Secret. Status tab., ». 230.529. publicis Ecclesiae negotiis 821 Acta Ioannis Pauli Pp. II IV Aedes Beatae Virginis Mariae sub titulo Sacratissimi Rosarii in loco (c Bandel » archidioecesis Calcuttensis Basilicae Minoris titulo et digni­ tate ornatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Vetustissima sane inter suae regio­ nis septentrionalis templa christiana merito et numeratur et prae­ clarum exstat sacellum Beatissimae Virgini Mariae sacrum sub titulo (( Sacratissimi Rosarii » utpote quod iam ad finem vergente sexto de­ cimo saeculo missionales Evangelii praecones intra tunc temporis dioe­ cesis Meliaporensis fines in India providi excitaverint. Eadem vero deinceps aedes varias per temporum vicissitudines ac mutationes ita artis sacrae aucta est monumentis, ita catholicae pietatis instructa adiu­ mentis ut praecipua iam vitae Christifidelium iis in locis sedes habeatur ac medius veluti locus quo alia complura referantur ex tota ad quam pertinet archidioecesi Calcuttensi. Nihil propterea nec momenti histo­ rici nec sacri artificii visum est eidem huic templo deesse, iudicante loci Praesule sacro Venerabili Fratre Henrico Sebastiano D'Souza,' nisi liturgica illa quasi corona, titulus nempe Basilicae Minoris, quem proin magnis nuper precibus ab hac Sede Apostolica commemoratus pastor petivit. Cum saepenumero simus Nos ipsi experti quantum huiusmodi insignia manifestaque decora conferant denique tum ad animos cleri ac populi fidelis in cotidiano religionis solidae cultu firmandos tum in caritatis opera pietatis oflicia Virginis Mariae obsequia inflammandos, rem adeo salutarem frugiferamque esse arbitrati hanc libentes sic flagitanti pro se suoque grege Archiepiscopo satisfacere cupimus. De consilio propterea Congregationis pro Cultu Divino de Nostraeque po­ testatis apostolicae plenitudine et harum Litterarum virtute consti­ tuimus ut dicta aedes Beatissimae Virginis Mariae sub titulo Sacra­ tissimi Rosarii in loco <( Bandel » archidioecesis Calcuttensis ad con­ dicionem provehatur dignitatemque Basilicae Minoris, cui simul iura universa addantur et privilegia, quae talibus in Ecclesia templis ad canones sacros congruunt, servatis tamen iis singulis, quae Decretum (( De titulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII foras datum, iubet profecto servari. Contrariis quibuslibet haudqua­ quam obstantibus rebus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v men­ sis Novembris anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. 68 AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco £8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 230410. publicis Ecclesiae negotiis 822 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale V Paroeciale templum, Beatae Mariae Virgini in caelum assumptae dicatum idemque in o p p i d o situm cui Italicum nomen est Montecatini Terme, ad dignitatem Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS P P . II Ad perpetuam rei memoriam. — Neminem quidem latet iam inde a pueritia amare et colere beatissimam Virginem Mariam consuevisse Nos, qui probe noverimus quanta praestet Ipsa beneficia quantaque adiumenta populo fideli. Spiritales has igitur respicientes rationes aeque ac templi amplitudinem et venustatem, precibus a Venerabili Fratre Ioanne Bianchi, Episcopo Pisciensi, admotis, qui nempe suo nomine suorumque fidelium efflagitaverat ut paroeciale templum, Bea­ tae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicatum idemque in finibus suae dioecesis in oppido scilicet exstans quod Montecatini Terme vocant, in Basilicarum Minorum recenseretur numerum, libenti sane voluntate occurrendum esse censuimus. Itaque ea comprobantes quae Congregatio pro Cultu Divino factis quondam a Nobis facultatibus, hac de re sta­ tuit, Apostolica Nostra suffulti potestate, paroecialem aedem quam supra memoravimus Beatae Mariae Assumptae in caelum dicatam, ad dignitatem evehimus et ad statum Basilicae Minoris, concessis pariter iuribus ac privilegiis quae ad id genus templa spectant, dummodo ea serventur quae Decretum « De titulo Basilicae Minoris » praescribit, quod die vi mensis Iunii est editum, anno MCMLXVIII. Contrariis qui­ busvis rebus minime obsistentibus. Aucta demum huius templi dignitate, in bonam adducimur spem non modo locum illum incolentes fideles verum etiam alienigenae cura­ tionis causa ibi déversantes fore ut in aede hac fervidiorem consequan­ tur pietatem atque maiorem erga Virginem Mariam dilectionem, cum vel forma ipsa templi, stella scilicet, caelestem plane demonstret Matrem. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x v men­ sis Novembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. £B AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco SB Sigilli In Secret. Status tab., ». 230.208. publicis Ecclesiae negotiis Acta Ioannis Pauli Pp. II 823 VI T e m p l u m Sancti Patricii, Marianopoli exstans, ad gradum Basilicae Mi­ noris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Quae per orbem terrarum praecellunt tum arte sacra tum christianae vitae vigore templa ac sacella catholicorum ipsa, secundum perantiquam huius Sedis Apostolicae consuetudinem peculiaribus consueverunt titulis insignibusque exor­ nari quo clarius circumcirca agnoscantur ac fructuosius etiam piis a fidelibus adeantur. Porro resciscere Nobis ex litteris huc a Venerabili Fratre Nostro S. R. E. Paulo Cardinali Grégoire redditis placuit inter sacras aedes Archidioecesis Marianopolitanae, quam viginti iam annos laudabiliter gubernet, paroeciale templum Sancti Patricii sacrum re­ censeri, cum praecipua quaedam sedes emineat concursus ipsius fide­ lium et musicae sacrae et cotidiani apostolatus. Quoniam idem ergo memoratus Praesul rem salutarem fore frugiferamque in posteros annos est testificatus, si ceteris huius ordinis templis archidioecesanis acces­ serit pariter Sancti Patricii sacellum tamquam Basilica Minor, idque liturgicum a Sede Apostolica decus et ornamentum prolatis rationibus certis efliagitavit, nihil dubitandum esse censemus quin consilium eius­ dem Ordinarii Archiepiscopi optatumque solidum convertatur in effec­ tum. Audita propterea hac de re Congregatione pro Cultu Divino ex apostolicae plenitudine Nostrae potestatis harumque Litterarum vi sta­ tuimus ac decernimus ut ad condicionem provehatur dignitatemque Ba­ silicae Minoris sacra Sancti Patricii aedes intra Archidioecesis Maria­ nopolitanae fines cui eodem tempore universa adiungantur iura ac pri­ vilegia quae reliquis per terras sanctuariis illius status altioris conve­ niunt, dummodo singula diligenter adserventur quae Decretum « De ti­ tulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum adservari iubet. Contrariis quibuslibet causis neutiquam obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die ix men­ sis Decembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. 83. AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 280.528. publicis Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae 824 Sedis - Commentarium Officiale VII Beatae Mariae Virginis vulgo « La Virgen del Viejo » appellatae simu­ lacrum, quod intra fines dioecesis Leonensis in Nicaragua excolitur, pre­ tioso diademate redimitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Quod est Ecclesiae Leonensis in Nicaragua memoriae proditum certisque comprobatur Curiae documen­ tis, de peculiari venerationis cultu dubitari nequit, quo illic praecla­ ram in suo Sanctuario asservatam B. V. Mariae imaginem nomine (( La Virgen del Viejo » totius regionis Christifideles inde a saec. xvn pie prosequi consueverunt. Ad id enim simulacrum Deiparae Virginis Mariae, quae in ipsis iam illius Nationis primordiis christianam avorum confirmavit Fidem neque cessat aetatis nostrae Christifideles adhuc studiose tueri, complures quotannis peregrinantur Nicaraguani, qui tantae Matri illic supplicent devoti a Deoque opem et misericordiam, ea intercedente, et alia beneficia impetrent, quive gratos utrique se praebeant. Quae cum ita sint, Venerabilis Frater Iulianus Aloisius Barni, Episcopus Leonensis in Nicaragua, haud ita pridem per lit­ teras die XX mensis Octobris datas, quibus sua et cleri populique ex­ prompsit vota, a Sancta hac Sede poposcit ut memorata B.M.V, imago novo decoraretur honore. Nos igitur, qui quam maxime Marialem cul­ tum in universa Ecclesia provehendum curamus, vi et potestate Nostra Apostolica libenter hisce ipsis Litteris facultatem petenti facimus, ut Nostro ipse nomine et auctoritate vetusto illi meritoque dilaudato Sanc­ tissimae Virginis Mariae simulacro (( La Virgen del Viejo » pretiosum imponat diadema, seu insigne regium, servatis de ritu ac formula iure sancitis. Quod reliquum est, has Apostolicas Litteras hodie ad per­ petuam rei memoriam expeditas effectus suos nunc et in posterum habere volumus, contrariis quibuslibet rebus haud obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXVIII mensis Decembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 231.440. publicis Ecclesiae negotiis Acta Ioannis Pauli Pp. II 825 VIII B.M.V, imago quae in oppido colitur Tecomán quamque vocant atque indigenae usurpant Colimensis « Virgen de la dioecesis Candelaria » Summi Pontificis nomine pretioso diademate redimitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Principis Apostolorum obtinentes locum, erga Virginem Mariam cultum et filialem dilectionem in uni­ verso christiano populo excitare confirmareque nunquam destitimus, pro exploratissimo quidem habentes ex caelesti Matre maxima evenire spiritalia beneficia et pietatis augmentum. Quandoquidem igitur Ve­ nerabilis Frater Iosephus Fernández Arteaga, Episcopus Colimensis, litteris die x x n mensis superioris Novembris datis, optata quoque significans tum cleri tum fidelium, instanter postulavit ut illa antiqua et clarissima B.M.V, imago, quae in Sanctuario asservatur oppidi Tecomán quamque ibidem incolae « Virgen de la Candelaria » vocitant, nomine Nostraque auctoritate pretioso diademate coronaretur, prompta sane voluntate, quin immo laetanter, precibus admotis concedere cupi­ mus. Itaque iis quidem probatis quae Congregatio pro Cultu Divino de hac re decrevit, Nostra usi Apostolica potestate committimus Vene­ rabili Fratri quem diximus vel ei quem ipse legaverit munus corona redimendae imaginis B.M.V, quam supra memoravimus, secundum sa­ crae liturgiae probata praecepta, id nempe nomine et auctoritate No­ stra. Ipsam denique caelestem deprecamur Advocatam maternis ut respiciat oculis amatos filios Aliasque ad se decurrentes eosdemque suum auxilium fidenter deposcentes. Contrariis rebus minime obsi­ stentibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXIX mensis Decembris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri un­ decimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status 53 - A. A. S. tab., n. 281441. publicis Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae Sedis 826 - Commentarium Officiale IX Templum, Beatae Mariae Virgini « Nuestra Señora la Virgen del Prado » denominatae dicatum idemque in o p p i d o situm « Talavera de la Reina », archidioecesis Toletanae, ad dignitatem attollitur Basilicarum Minorum. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Haud omnino celamur illud Hi­ spánicas gentes amore sane filiali diligere consuesse Virginem Mariam. Quod quidem facere non possumus quin id laudemus, simul suadentes ut ipsae in suscepto proposito permaneant serventque maiorum insti­ tuta. Rationes has peculiarem in modum pertinere ad oppidi « Tala­ vera de la Reina » cives arbitramur, qui profecto antiquis iam tem­ poribus fidenter ad Virginem Mariam decurrerunt. Ipsi enim sacrum excitarunt aedificium caelesti Matri dicatum idemque politissimis artificiis ornarunt. Prompta ergo voluntate concedendum esse censui­ mus Venerabilis Fratris Nostri Marcelli S. R. E. Cardinalis González Martín, Archiepiscopi Toletani, precibus, qui suo nempe nomine suo­ rumque fidelium efflagitaverat ut sacra aedes, Christi Matri « Nuestra Señora la Virgen del Prado » vocatae sacra, exstans in oppido quod incolae « Talavera de la Reina » vocant et appellant, in Basilicarum Minorum numerum referretur. Itaque id comprobantes consilium, quod Congregatio pro Cultu Divino, factis quondam a Nobis facultatibus, hac de re suscepit, Apostolica Nostra usi auctoritate, templum illud quod supra memoravimus, ad dignitatem evehimus et statum Basili­ cae Minoris, iuribus similiter concessis ac privilegiis quae ad id genus pertinent aedificia, dummodo ea serventur quae Decretum « De titulo Basilicae Minoris » praescribit, quod die vi mensis Iunii est editum, anno MCMLXVIII. Contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Si quidem denique templum istud figulino opere splendet magnifico, vehe­ menter optamus in posterum tempus fidelium virtutibus fulgentius enitere ut valeat atque erga Virginem Mariam fervidiore usque pietate. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XIV mensis Februarii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. £B AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco gg Sigilli In Secret. Status tab., n. 285.237. Acta Ioannis Pauli Pp. II 827 X Memoriae proditur Summum Pontificem Ioannem Paulum II die unde­ vicesimo mensis Iunii anno 1983 imaginem coronasse Beatae Mariae Virginis « Matris Pacis » in dioecesi Varmiensi. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Maxima afficimur laetitia quoties­ cumque facultas Nobis contingit signum aliquod dandi Nostrae in Beatissimam Virginem Mariam pietatis, quam a pueritia Matrem ha­ bemus tenerrimam, cuius pluries benignam experti sumus tutelam. Ceterum neminem fugit quantam eius amor vim habeat tum in Eccle­ siae universae sortem prosperandam tum in Christifidelium spiritalem salutem tutam praestandam. Propensissimo igitur animo precibus indulsimus id temporis Venerabilis Fratris Ioannis Oblnk, Episcopi Varmiensis, qui suum expromens votum simulque cleri et catholici po­ puli, per epistulam ad Congregationem pro Sacramentis et Cultu Di­ vino die decimo mensis Maii anno millesimo nongentesimo octogesimo tertio datam, rogavit ut Ipsi Nos in Nostra Apostolica peregrina­ tione ad Sanctuarium Czestochoviense in Polonia gratiosae Beatae Mariae Virginis Imagini « Matris Pacis » titulo insignitae, quae multa cum civium frequentia ad omnis nationis ordines pertinentium in loco colitur lingua vernacula appellato « Stoczek Warminski », pretio­ sum diadema imponere dignaremur. Volentes igitur ut et in hanc cae­ lestem Dominam, immo Reginam, fidelium augeretur obsequium, et fiducia in eius misericordissima bonitate non solum firma maneret, verum etiam ferventior excitaretur, sicque ea perantiqua necessitudo pergeretur, qua Illa et Polonica Gens mutuo singularissimoque vinculo coniunguntur, Claromonte Czestochoviensi illud egimus quod postu­ latum erat, ut faceremus : ritu nempe omnino memorabili Sanctissi­ mae Virginis Imaginem, cum Iesu Infante effictam, corona redimimus die undevicesimo mensis Iunii anno eodem, quem supra memoravi­ mus, quae quodammodo testificantur voluntatem Eam semper vene­ randi, sequendi, diligendi, quae solidissima est omnium christianorum spes et ad caelum via plana et secura. Ut vero tam faustae rei poste­ ris proderetur memoria, has Litteras dari iussimus, facti testes verissimas. 8 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXIII mensis Februarii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri un­ decimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 286.016. Acta Apostolicae 828 Sedis - Commentarium Officiale ALLOCUTIONES I Ad sodales Consilii Societatis Verbi Divini coram admissos.* Dear Brothers in Christ, 1. It is with particular joy that I welcome you, the members of the Generalate of the Society of the Divine Word. Through you I greet all the members of the Society, on whom I invoke grace, mercy and peace f rom God the Father and f rom Jesus Christ his Son. 1 Your Institute has recently celebrated its thirteenth General Chapter and you are also commemorating one hundred year s of the Society's présence in the Eternai City. Through the Chapter the Society renewed its foundational commitment to missionary work in that foremost of ali sensés, obédience to Christ's command to "Go therefore and make disciples of ali nations". the one entrusted with a special solicitude for all the Churches, it is a great joy for me to know that the members of the Society are engaged in specifically missionary ac ti vi ty in so many parts of the world. Be assured that the support of my prayers and encouragement reaches out to each member of your community, no matter how near or far. 2 2. Through your religious charism you are privileged to take part in the saving mission entrusted by Christ to the Church. As Divine Word missionaries you place emphasis on the Worldwide dimension of this mission. You identify yourselves with the frontier situations of the locai Churches, building up Christian communities where they do not yet exist and accompanying them in their growth until they can be sustained by their own strength and vi tali ty. Your task is to bring the truth of Christ into a saving and redemptive dialogue with locai cultures and traditions. Undoubtedly this kind of apostolate was at the base of the great vision which animated your Blessed Founder Arnold at the beginning of your religious and missionary existence. Guided by the Holy Spirit, he well understood the missionary nature of the Church and did not * Die 19 m. Decembris a. 1988. 1 Cf. 2 Jn 1:3. 2 Mt 28:19. I Acta Ioannis Pauli Pp. II 829 hesitate to promote this missionary awareness in his contemporaries. He showed himself open to différent cultures and allowed his spiritual sons to pursue the study of new sciences that proved very useful for effective missionary activity. It has been in a special way through the endeavours of Father Wilhelm Schmid, a member of your Insti­ tute, that the Church has at her disposai on extensive knowledge of cultural anthropology, so necessary for an effective evangelization of peoples of différent cultural backgrounds. These sciences are im­ portant tools of your ecclesial service. 3. However, as your General Chapter also brought out, the members of the Society of the Divine Word are above all heralds of our Lord Jesus Christ, and you will be able to proclaim the Good News effectively only if you listen to the word of Cod and live it in your daily lives. The word of God—the divine word—must continue to be the focal point of your spirituali ty, the object of your daily prayer and méditation, so that it can be the source of your joy and fruitfulness. To use the words of John the Evangelist, the Incarnate Word must become for you something you have seen with your eyes, something you have looked upon and touched with your hands. 3 To achieve this kind of unity with the Word, you must be radically open to the Holy Spirit. It was the Spirit of God who moved the prophets, who was présent at the Incarnation of the Word and who, at Pentecost, opened the way of the Gospel to the world. Today, the same Spirit moves and guides the messengers of the Good News of salvation. 4. With great joy I have learnt that this year the Society had one hundred and se venteen newly ordained missionaries. You are blessed with numerous vocations, especially in Poland, India, Indonesia and the Philippines. Young missionaries from these countries are being sent to différent continents to evangelize and to build new Christian communities. Other countries that in recent years have undergone a vocational crisis begin to show new signs of hope. This fact spurs us to give thanks to the Lord for his goodness and to pray more intensely that he send many worthy labourers into his vineyard. The vocations that God is sending to you come from différent cultures and often from Churches which not very long ago were them3 Cf. 1 Jn 1:1. Acta Apostolicae 830 Sedis - Commentarium Officiale sel ves missionary Christian communities. In the design of God, this is an important factor in the life of your Society, and it requires great attention and reflection on your part. As a community of priests and brothers from différent nations and languages, you can become ever more a living symbol of the unity and diversity of the Church. 5. On the happy occasion of this meeting I wish to exhort you and ali the members of the Society of the Divine Word, individually and collectively, to remain faithful to your specific vocation, joyfully participating in the Church's missionary task. Under the protection of the Blessed Virgin Mary, whom you venerate as the Immaculate Spouse of the Holy Spirit, and through the intercession of your Blessed Founder Arnold and Blessed Joseph Freinademetz, may you continue to labour in the Lord's harvest with wise counsel and generous dedication. From my heart I impart to ail of you my Apostolic Blessing. II Ad Patres Cardinales et Praelatos Familiae domni Papae Romanaeque Curiae, imminente Nativitate D. N. Iesu Christi coram admissos.* Signori Cardinali, Venerati e cari Fratelli, 1. (( Si rinnova per noi, nel ricorrente ciclo annuale, l'alto mistero della nostra salvezza, che, promesso all'inizio e accordato alla fine dei tempi, è destinato a durare senza fine »- Queste parole di san Leone Magno interpretano efficacemente il clima che caratterizza il nostro incontro, che avviene, secondo la cara consuetudine, nel tempo di at­ tesa, durante il quale la Chiesa si dispone a rivivere l'evento della nascita di Gesù, Verbo incarnato nel seno purissimo della Vergine Maria per la salvezza del mondo. 1 Ringrazio il Signor Cardinale Decano per le parole con le quali ha interpretato i sentimenti di ciascuno in questa circostanza, che segna una pausa di familiare intimità tra le assillanti attività di ogni giorno. Ricambio di cuore i voti augurali a Lei, venerato Fratello, ai Membri del Sacro Collegio e a tutti voi, miei collaboratori della Curia romana, del Vicariato di Roma, del Governatorato della Città * Die 22 m. Decembris a. 1988. 1 S. LEONE MAGNO, Horn, in Natale Dom., XXII, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 831 del Vaticano. Il mio pensiero in questo momento si porta pure, con vivo affetto, ai Rappresentanti Pontifici e al Personale del servizio diplomatico, i quali nelle varie parti del mondo rendono presente l'universale sollecitudine pastorale del Successore di Pietro. A tutti mi sento spiritualmente vicino; verso tutti esprimo senti­ menti di sincera riconoscenza ; per tutti invoco copiosi doni di gioia e di pace da Colui che ci apprestiamo ad accogliere nella culla di Betlem. La vicinanza del Natale e la prospettiva dell'ormai imminente fine dell'anno ci invitano, venerati Fratelli, a sostare in un esame retro­ spettivo e come in una spirituale rassegna delle principali vicende, che hanno caratterizzato la vita della Chiesa durante i mesi trascorsi. La fede ci dice che Dio guida con infinita sapienza la storia degli uomini, « attingens a fine usque ad finem, fortiter suaviterque disponens omnia ». E riandando col pensiero alle vicende trascorse pos­ siamo non solo capire meglio il disegno provvidenziale, che in esse si è venuto progressivamente dipanando, ma anche maturare propositi di più generosa corrispondenza alle iniziative sempre mirabili del­ l'amore misericordioso di Dio per noi. 2. Il primo evento a cui il pensiero spontaneamente si porta è la conclusione dell'Anno Mariano, che ha visto i cristiani stringersi con più intensa fiducia intorno alla Vergine Santissima per seguirla sempre più da vicino nel cammino della fede, nel quotidiano impegno della fedeltà a Cristo e alla Chiesa, già fin d'ora orientata verso la celebrazione del bimillenario della nascita del Salvatore. Per questo, l'anno, già ritualmente concluso, resta aperto nei cuori e nelle coscienze. Il dono di questo tempo di grazia con Maria ha suscitato nelle Chiese particolari tutta una fioritura di iniziative, volte ad opprofondire la conoscenza della sua missione nel mistero salvifico di Cristo e a stimolare nei fedeli una maggiore corrispondenza ai suoi esempi, per il servizio della Chiesa e della comunità degli uomini, nella testi­ monianza della carità. Nella prospettiva del cap. V I I I della Lumen gentium, oltre alla valorizzazione delle feste e dei tempi liturgici, sono state poste in atto iniziative culturali e religiose, per illustrare la figura di Maria in ogni suo aspetto : interventi da parte di Episcopati e di singoli Vescovi, celebrazioni, pellegrinaggi, congressi e incontri di studio e di riflessione, pubblicazioni, rinnovato interesse per la mariologia nelle Facoltà Teologiche e nei Seminari. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 832 I Santuari Mariani sono stati le capitali spirituali di tutto il fer­ vore sviluppatosi intorno all'Anno dedicato alla Vergine, ed il loro ruolo nell'attuazione delle sue finalità si è rivelato di primaria im­ portanza. In particolare, l'Anno Mariano è stato uno stimolo per rinnovare la catechesi sulla Beata Vergine : ed ha suscitato, inoltre, una mag­ giore attenzione alla Vergine nella riflessione biblica, teologica e antro­ pologica. Nel quadro di tale approfondito ripensamento deve essere collocata anche la Lettera Apostolica Mulieris dignitatem, nella quale ho cercato di raccogliere il messaggio rivelato circa la dignità e la vocazione della donna nella Chiesa e nella società. Le indicazioni emerse nel corso di questi mesi inducono a perseve­ rare nel cammino intrapreso, vivendo con Maria e come Maria gli anni che ci separano dal grande Giubileo. Alle soglie del terzo Mil­ lennio cristiano, ogni Chiesa particolare deve impegnarsi in uno sforzo di autentico rinnovamento : nessuno, meglio di Maria, può essere di aiuto in tale impresa. Ella, che per prima ha vissuto l'incarnazione del Verbo nel proprio seno, può insegnare al credente come accogliere Cristo nella propria vita e come donarlo poi ai fratelli, per introdurli alla sua pienezza. 3. L'Anno Mariano ha avuto anche una sua peculiare dimensione ecumenica, secondo quanto avevo esplicitamente auspicato nell'Enci­ clica Redemptoris Mater ; in varie parti, infatti, ci sono state cele­ 2 brazioni comuni tra cattolici e ortodossi. Così, nella solennità dell'An­ nunciazione del Signore, il 25 marzo, giorno in cui le Chiese ortodosse cantano 1'Akathistos, ho avuto la gioia di partecipare, insieme con rappresentanti delle Chiese orientali cattoliche, al canto di questo stupendo e antico inno liturgico. Con viva sensibilità ecumenica è stato pure celebrato il millennio del battesimo della Rus' di Kiev. Ciò che si compì in quella terra mille anni or sono fu un evento di enorme importanza storica : lo confermano le conseguenze che ne sca­ turirono non solo nell'ambito strettamente religioso, ma anche in quello culturale e sociale, perché — osservavo nella Lettera Apostolica pubblicata per la circostanza — si introduceva in quei popoli (( un seme destinato a germogliare e a svilupparsi sulla terra, nella quale era stato gettato, e a trasformarla nella misura del proprio sviluppo, ren2 Cf. nn. 29-34. Acta Ioannis Pauli Pp. II 833 dendola capace di generare nuovi frutti » . Perciò, nel Messaggio in­ 3 dirizzato ai Cattolici ucraini ho sottolineato che dal battesimo della Rus' ebbe origine « non soltanto la identità cristiana, ma anche quella culturale dei popoli ucraino, russo e bielorusso e, di conseguenza, la loro storia » . 4 La consapevolezza di ciò non poteva non conferire alle celebrazioni una precisa fisionomia: in esse si doveva innanzitutto lodare Dio per la mirabile iniziativa con cui, mediante i suoi servi Olga e Vladimiro, aveva chiamato nuovi popoli ad entrare nel suo regno di santità e di amore. Per questo la parte più significativa delle celebrazioni si è espressa nella preghiera. Così è stato per la Chiesa sorella del Pa­ triarcato di Mosca, la quale ha voluto accanto a sé nel rendimento di grazie a Dio l'intero mondo cristiano. Aderendo a tale invito, ho in­ viato con gioia a Mosca, in rappresentanza della Chiesa cattolica, una numerosa delegazione guidata dal Cardinale Agostino Casaroli, Se­ gretario di Stato, e dal Cardinale Johannes Willebrands, Presidente del Segretariato per l'Unione dei Cristiani. Io stesso poi, insieme con i figli di san Vladimiro della Chiesa di Kiev che si riconoscono in piena comunione col Successore di Pietro, ho celebrato la ricorrenza nella Basilica Vaticana con un solenne rito di ringraziamento. Nell'occasione è stato posto in rilievo che il battesimo della Rus' si è compiuto in un tempo in cui, pur essendosi già sviluppate le forme orientale ed occidentale del cristianesimo, la Chiesa continuava a rimanere indivisa nella intera sua compagine. La ricorrenza mille­ naria, riportando gli animi a quelle origini benedette da Dio con tanta effusione di grazia, non ha mancato di suscitare in ogni vero seguace di Cristo la nostalgia della comunione iniziale, incitando ciascuno ad adoperarsi con rinnovato slancio per far sì che quanto prima sia ripri­ stinata la piena unità tra queste Chiese sorelle. Un contributo importante in tal senso è venuto anche dal fervore di studi che la ricorrenza ha suscitato. Sono stati promossi congressi ed iniziative culturali, a cui hanno preso parte studiosi di tutta l'Eu­ ropa e dell'America, in una sorta di elcumene delle scienze storiche, che gioverà sicuramente al progresso non solo di tali discipline, ma anche della reciproca conoscenza fra persone e Chiese. 3 Euntes 4 Magnum in mundum, baptismi 5. donum, 1. 834 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Nel ringraziare ancora una volta Dio, Signore della storia, per la gioia della celebrazione millenaria, chiedo a Lui istantemente di voler confortare l'impegno di tutti a favore della libertà religiosa come pre­ supposto e fondamento di un'equa soluzione dei problemi che ancora affliggono quelle popolazioni. 4. È ricorso quest'anno il ventesimo anniversario della pubblica­ zione dell'Enciclica Humanae vitae : la Santa Sede, in collaborazione con gli Episcopati dei vari Paesi, ha sentito il dovere di ricordare la particolare testimonianza sulla verità dell'uomo e dell'amore umano, che il Papa Paolo V I , nel luglio del 1968, offrì al mondo con quel suo coraggioso documento. Il Pontificio Consiglio per la Famiglia ha pro­ mosso a tal fine un incontro dei Rappresentanti delle Conferenze Epi­ scopali, i quali hanno riflettuto sul compimento, oggi particolarmente urgente, dell'amore coniugale come dono di Dio affidato alla respon­ sabilità dell'uomo e della donna. Ricordando ai coniugi questa fon­ damentale verità, la Chiesa non fa che richiamarli al senso della loro personale dignità e dei rischi a cui essa è esposta. Gli straordinari pro­ gressi della scienza ed i risultati che, sulla loro base, la tecnologia va ottenendo nel campo della bioetica, mentre offrono prospettive tera­ peutiche fino a ieri impensabili, portano anche con sé gravi pericoli di (( degradazione » della persona : alcune loro applicazioni suppon­ gono infatti la convinzione che la persona non debba essere frutto del­ l'amore di due esseri umani chiamati a partecipare — nella comu­ nione indissolubile del coniugio — alla potenza creatrice di Dio, ma possa essere un semplice « prodotto » della tecnica. In questo contesto si è rivelato con crescente chiarezza, nel corso di questi anni, il valore profetico dell'Enciclica Humanae vitae, nella cui scia si è voluta porre l'Esortazione Apostolica Familiaris consortio. In gioco è la difesa dell'« umano » in una dimensione essenziale. Non c'è progresso autentico quando l'(( umano )) è compromesso. Il credente, peraltro, sa che il garante più attendibile della dignità della persona è Dio stesso, il quale, creando l'uomo, ha impresso in lui la sua propria immagine. L'uomo contemporaneo ode voci molteplici a questo riguardo. Le interpretazioni che gli vengono offerte circa la sua natura ed il suo destino sono spesso tra loro contrastanti. Il risultato è un diffuso senso di smarrimento, che normalmente sfocia nel disimpegno perso­ nale e nell'acquiescenza di modelli di comportamento, propagandati Acta Ioannis Pauli Pp. II 835 dalla moda del momento. Quando questi giungono a toccare aspetti fondamentali delP« umano », è la dignità stessa della persona che viene chiamata in causa, insidiata, e spesso anche compromessa. Il comportamento su cui VHumanae vitae ha dato precisi orientamenti, è strettamente legato ad uno di questi aspetti fondamentali deiPie umano ». Se l'Enciclica continua ad incontrare incomprensioni e critiche, ciò dimostra quanto sia necessario continuare a favorire la comprensione della sostanziale profondità del problema. Di qui lo sforzo della Chiesa, che avverte tutta la gravità di questa situazione e non si sottrae alle sue responsabilità di Madre e Maestra. 5. Non vi si sottrae, in verità, in ogni altro campo in cui sia in gioco l'uomo con il suo futuro : l'uomo come persona e l'uomo come comunità. Proprio per questo, interpretando la sollecitudine della Chiesa per la dimensione sociale dell'uomo, ho voluto celebrare il ven­ tesimo anniversario di un'altra Enciclica di Paolo V I , la Populorum progressio, con uno speciale documento magisteriale, dedicato al pro­ blema dello (( sviluppo ». L'Enciclica Sollicitudo rei socialis ha avuto, nel corso di quest'anno, ampia eco, anche presso i responsabili delle società civili, nonché delle istituzioni internazionali suscitando anche numerose sessioni di studio, nel corso delle quali gli specialisti della materia hanno portato il contributo delle loro riflessioni sui vari aspetti della società contemporanea. Esprimo l'auspicio che, grazie all'operoso impegno di tutte le per­ sone di buona volontà, sia promosso uno sviluppo della società rispet­ toso della persona umana in tutte le sue dimensioni. Qui è in gioco l'(( umano » nella dimensione della società e dell'intera umanità. 6. A nessuno sfugge che, più che in ogni altra epoca, la Chiesa si trova oggi dinanzi a compiti, che hanno un'importanza, un'esten­ sione e una molteplicità forse non mai prima conosciute; sono sfide a cui essa deve rispondere, e a cui, in particolare, si sente chiamata la Santa Sede in forza del ministero Petrino. Questo ha suggerito di rivedere la struttura della Curia Romana, per meglio adeguarne il funzionamento in rapporto alle presenti esigenze della Chiesa. Nel Concistoro del 28 giugno ho avuto la gioia di apporre la firma alla Costituzione Apostolica Pastor bonus, concludendo così un lungo la­ voro di studi e di consultazioni. « Mia preoccupazione — ho scritto nell'Introduzione — è stata quella di andare risolutamente avanti af­ finché la conformazione e l'attività della Curia corrispondano sempre Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 836 Officiale di più all'ecclesiologia del Concilio Vaticano II, siano sempre più chiaramente idonee al conseguimento dei fini pastorali della Curia, e vengano incontro, in forma sempre più concreta, alle necessità della società ecclesiastica e civile » . La Curia è per sua natura collegata 5 col ministero Petrino e, come tale, è finalizzata al servizio sia della Chiesa universale che delle Chiese particolari, del Collegio dei Vescovi e delle Conferenze episcopali. Suo scopo, pertanto, è di rafforzare l'unità e la comunione del Popolo di Dio e di promuovere la mis­ sione propria della Chiesa nel mondo. Da tali finalità discende l'articolata fisionomia dei Dicasteri, e, con essa, la meglio definita tipologia dei Dicasteri e degli organismi, per cui le strutture « nuove », conciliari e post-conciliari, prevalen­ temente « promozionali », sono collocate in posizione di parità giuri­ dica con quelle « antiche », caratterizzate da finalità di governo, giu­ risdizionali ed esecutive; discendono pure da tali finalità le innova­ zioni giuridiche dirette a promuovere e potenziare la mutua collabora­ zione tra i Dicasteri, e, infine, il rilievo dato ai rapporti con l'Epi­ scopato nel suo insieme e con i singoli Vescovi, le cui « visite ad Limina » sono viste come momento privilegiato di espressione della « sol­ licitudo omnium Ecclesiarum », come dell' « affectus collegialis » esi­ stente tra il successore di Pietro e i suoi Confratelli, successori degli Apostoli. Se il (( munus Petrinum » è diaconia d'amore, per cui il Papa è, per antonomasia, il « Servus servorum Dei », la Curia non può che essere volta all'attuazione concreta di tale diaconia, di tale servizio, sull'esempio di Cristo Gesù, Buon Pastore che dà la vita per le sue pecore. È stato perciò mio intento rendere sempre più evidente ed ope­ rativa la dimensione pastorale della Curia stessa, non soltanto nelle sue finalità, ma anche nello spirito che deve animare coloro che vi operano. Ad essi, pertanto, mentre esprimo anche in questa circo­ 6 stanza la mia gratitudine, ricordo che il loro lavoro comporta una responsabilità ecclesiale da vivere in profondo e costante spirito di fede. La loro collaborazione con la Sede Apostolica — come pure quella di coloro che operano nei diversi organi che compongono la struttura amministrativa della stessa Sede Apostolica — non si esaurisce in un mero rapporto di « dare e avere », come avviene per gli enti esiAp. Pastor bonus, 13. 5 Cost. 6 Cf. ibid., 33. Acta Ioannis Pauli Pp. II 837 stenti nella società civile, ma è un servizio prestato a Cristo nei fratelli. Il rinnovamento delle leggi della Chiesa, voluto dai Papi Gio­ vanni XXIII e Paolo VI e dal Concilio Ecumenico Vaticano I I , è giunto così alla sua fase conclusiva: il Codex Iuris Canonici è già in vigore; il Codex Iuris Canonici Orientalis sarà pubblicato prossima­ mente ; come parte essenziale di entrambi, si pone la Costituzione Apo­ stolica Pastor bonus. Il perfezionamento da essa apportato alle strut­ ture giuridiche, anche se necessario, non sarà tuttavia sufficiente, da solo, al raggiungimento degli scopi desiderati. Occorrerà per questo che quanti, pur in mansioni diverse, servono la Sede Apostolica si sentano responsabilmente parte di una peculiare « comunità di la­ voro », qualificata da una specifica missione ecclesiale e siano sorretti nell'adempimento del loro impegno quotidiano da spirito di mutua carità e da costante anelito missionario. 7. Altri eventi, che mi limito ad accennare, riempiono il mio cuore di consolazione, in questo scorcio dell'anno. Non posso infatti dimen­ ticare le mie visite apostoliche in Italia e fuori, specialmente i viaggi pastorali in America Latina, in Africa Meridionale, in Austria ed a Strasburgo. Così rimane viva la grande esperienza di Chiesa, che, il 28 e 29 giu­ gno scorso, abbiamo potuto vivere insieme con la creazione di 24 nuovi Cardinali. E la testimonianza della sempre rinnovantesi santità della Chiesa è stata data ancora una volta dalle numerose Canonizzazioni e Beati­ ficazioni avvenute nel corso dell'anno, che hanno proposto ai fedeli di tutto il mondo figure eminenti di amore a Dio e di carità operosa e sofferta ai fratelli. Di tutto ancora siano rese grazie al Signore e alla Vergine ! 8. Venerati Fratelli, In questo quadro, ricco di così vive e stimolanti esperienze, che hanno irradiato di luce il corso dell'anno che sta per chiudersi, non sono mancate purtroppo ombre, che recano al cuore pena e preoccu­ pazione. a) Anzitutto l'esito, purtroppo non riuscito, del tentativo di evi­ tare l'instaurarsi di una situazione oggettivamente scismatica da parte di una ben nota comunità. Le trattative furono condotte con grande pazienza e carità, nel rispetto della dignità delle persone, con costante Acta Apostolicae 838 Sedis - Commentarium Officiale impegno di fedeltà allo Spirito Santo, che sempre assiste la Chiesa e che Fha guidata con speciale amore nel Concilio Vaticano II, La Chiesa Cattolica ha serena consapevolezza di aver percorso tutte le strade consentite dalla « coscienza di verità » che le è propria ; rispet­ tando sempre le sensibilità soggettive e anche le reazioni, che depre­ cabili abusi avevano potuto suscitare. Tutto ciò, purtroppo, non ha sortito l'effetto desiderato : tanto che si è reso inevitabile il ricorso, pur con profondo dolore, all'applica­ zione della più grave sanzione canonica. Non ho voluto, tuttavia, che quella restasse l'ultima parola. Nel desiderio di aiutare chi, animato da retta intenzione e da amore per la Chiesa, voleva dissociarsi da un simile gesto di rottura, ho ritenuto opportuno costituire una speciale Commissione, la quale potesse consentire ai fedeli ben disposti di esprimere nella comunione ecclesiale i valori positivi della propria for­ mazione culturale e spirituale. I primi risultati dell'applicazione del Motu Proprio Ecclesia Dei offrono motivi di speranza. Auspico che, grazie alla prudente azione di tale organismo, alla generosa e leale collaborazione dei Vescovi, del Clero e dei fedeli delle Chiese particolari più direttamente interes­ sate, oltre che, ovviamente, alla buona volontà degli stessi destinatari delle norme emanate, l'unità cattolica possa essere consolidata, con­ forme alla suprema volontà da Cristo manifestata nella preghiera dell'Ultima Cena: « C h e tutti siano una cosa sola...». 7 ö) In secondo luogo, è nota l'enorme risonanza della soluzione adottata dalla Commissione anglicana, durante la Conferenza di Lambeth, il I agosto scorso, che « ciascuna Provincia rispetti la decisione o e gli atteggiamenti di altre Province nell'ordinazione e nella consa­ crazione delle donne all'Episcopato ». Purtroppo — ed è con sincero dolore che qui ne parlo — si è trat­ tato di una iniziativa unilaterale che, come ho recentemente scritto al carissimo Fratello Robert Runcie, Arcivescovo di Canterbury, non ha tenuto adeguatamente in conto le dimensioni sia ecumeniche che ecclesiologiche del problema, in contrasto con la via sempre chiara­ mente seguita dalla Chiesa Cattolica, come dalla Chiesa Ortodossa e dalle Antiche Chiese Orientali. Tale presa di posizione non favorisce certamente gli sforzi con­ giunti di preghiera e di studio dei membri della seconda Commissione 7 Cf. Gv 17, 21 ss. Acta Ioannis Pauli Pp. II 839 Internazionale Anglicana-Cattolica Romana, e pone anzi seri ostacoli a quel progresso nella reciproca riconciliazione, che nel corso di questi ultimi decenni è arrivato ad esiti così promettenti. Invito i responsabili a compiere ogni tentativo affinché si evitino conseguenze dolorose e deplorevoli non solo nei rapporti ecumenici, ma anche all'interno della stessa Comunione Anglicana, nella sua estensione attraverso il mondo : la linea costante della Tradizione co­ mune a tutte le Chiese non può essere così facilmente interrotta in un modo di procedere che nessuno di noi ha il potere e la competenza di autorizzare. L'anelito di Cristo all'unità della sua Chiesa deve anche qui sor­ reggere la buona volontà di tutti per salvaguardare il tesoro di orto­ dossia e di ortoprassi, che Egli stesso ci ha affidato, e che lo Spirito Santo ci aiuta a mantenere. 9. Ecco, venerati Fratelli : abbiamo ripercorso insieme alcuni mo­ menti particolarmente significativi di questo (( anno del Signore )), che volge ormai al suo termine. Rivedendo in prospettiva di fede uomini e vicende, traiamo nuovi motivi di umile riconoscenza verso Colui che Col suo Spirito riempie l'universo. A Lui siamo grati non solo 8 per le gioie che ci ha concesso, ma anche per le prove a cui ci ha sotto­ posto, perché crediamo che, nella sua onnipotenza, Egli sa trarre il bene anche dal male. Il mistero che ci apprestiamo a celebrare ci invita alla speranza. Dio s'è fatto uomo come noi ; ha accettato di condividere fino in fondo la nostra condizione umana: come non essere fiduciosi circa il nostro futuro? (( Descendit Deus, ascendit homo ; Verbum caro factum est, ut caro sibi Verbi solium in Dei dextera vindicaret » . Confortati da 9 questa consapevolezza, noi ci disponiamo a vivere nella gioia le pros­ sime Festività, al fine di perseverare con rinnovata alacrità nei nostri rispettivi compiti a servizio della Chiesa, perdurante epifania di Cristo nel mondo. Con la mia particolare Benedizione. 8 Cf. Sap 1, 7. 9 S. AMBROGIO, Expos. Ps. CXYIII, 3, 8. 840 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III Intra fines Firmanae dioecesis, ad quosdam sodales Consociationis neocatecumenorum habita.* Sia lodato Gesù Cristo. Carissimi, Stiamo vivendo il periodo natalizio. In questo periodo viviamo nella fede il grande mistero divino, il mistero della Santissima Tri­ nità in missione. Si sapeva, e lo si conferma, che Dio è uno ed unico. Possiamo anche accettare quanto ha detto Paolo, quando parlava sul­ l'Areopago, che Dio è quell'assoluto, quello spirituale in cui viviamo, in cui siamo. Ma non si sapeva, ed ancora oggi da tanti viene accettata con difficoltà, la profonda realtà del Dio Trinità: Padre, Figlio e Spi­ rito Santo. È appunto Lui, il Dio Trinità, quello in cui viviamo, in cui ci muoviamo, in cui esistiamo. E Lui, Trinità in missione, non è soltanto un ente assoluto, supremo a tutti, ma è il Padre nella sua in­ finita, imperscrutabile realtà, che genera, genera dall'eternità senza inizio, il suo Verbo. E con questo suo Verbo vive l'ineffabile mistero dell'Amore, che è una persona e non solamente un affetto, non sola­ mente una relazione interpersonale ; è una persona, il Figlio generato, Spirito, Amore spirato. Il Santo Natale ci ricorda ogni anno questo mistero della Trinità in missione, qui nella Notte di Betlemme, questa missione del Figlio, inviato dal Padre per portarci quello Spirito in cui è stato concepito dalla Vergine. Viene per portarci questo Spirito. Ecco, la Notte di Natale è questa Notte in cui la realtà del Dio-comunione, unità della Divinità, unità assoluta, unità della comunione viene avvicinato alla nostra mente umana, ai nostri occhi, alla nostra storia e diventa visi­ bile. Diventa cioè visibile il mistero nascosto, il « Mysterium abscon­ ditum a saeculis )), il mistero nascosto da sempre viene rivelato, di­ venta visibile. Attraverso questa poyera realtà della nascita del Si­ gnore, del Presepe, della Notte di Betlemme, di Maria e di Giuseppe si rivela il grande mistero della Trinità in missione. Ecco il nostro Dio, ecco il nostro Dio ! Ineffabile mistero ! Noi contempliamo questa realtà, questo mistero della Trinità in missione; noi la contempliamo durante il periodo natalizio con una * Die 30 m. Decembris a. 1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 841 speciale profondità ed intensità e con una intensa gioia perché que­ sta missione — il Verbo inviato nel mondo per parlare in persona di suo Padre, della realtà divina, lui Verbo viene in questa notte come un neonato umano, povero, spogliato di tutto; spogliato già in questo momento — non poteva nascere altrimenti. Nessuna ricchezza umana poteva offrire un contesto adeguato alla nascita umana all'eterno Fi­ glio di Dio. Solamente quella povertà, quell'abbandono, quel presepe, quella notte di Betlemme poteva esserlo. È stato giusto che non abbia potuto trovare nessun alloggio in questa cittadina. Carissimi, noi contempliamo questa realtà divina, la Santissima Trinità in missione, e nello stesso tempo sentiamo come sono insuffi­ cienti i nostri umani concetti, le nostre povere umane parole per par­ lare di questo mistero. Però quello che ci è stato inviato, il Verbo, viene per parlare e viene anche per farci parlare. Anzi, ha trovato i più semplici per riprendere questa Parola, questa Parola divina : ha trovato i più semplici. Così noi dobbiamo parlare, noi dobbiamo confessare, testimoniare sapendo della nostra insufficienza dinanzi alla realtà, dinanzi all'im­ perscrutabile mistero di Dio, unità divina, unità della divinità e nello stesso tempo unità della comunione. Durante questo periodo natalizio la Santa Madre Chiesa ci fa celebrare oggi un altro mistero umano: la Sacra Famiglia di Nazaret. Dobbiamo dire che oggi contempliamo la Famiglia in missione, perché la Sacra Famiglia non è altro, è questo : l'umana famiglia in missione divina. E qui, questa famiglia umana, come una comunità più piccola si dimostra, nello stesso tempo, come una grande comu­ nità umana che si trova in missione divina : questa è la Chiesa. La Chiesa, soprattutto nel Vaticano II, ha riconosciuto il suo carattere di famiglia ed il suo carattere missionario. È una grande famiglia in missione. Dentro questa grande famiglia-Chiesa si trova ogni umana famiglia, ogni comunità familiare, come famiglia in missione. Si è parlato molto della famiglia come società più piccola, più basilare, e tutto questo è vero. Ma quando vediamo il mistero principale costi­ tuito dalla Trinità in missione non possiamo vedere la famiglia al di fuori di questo : anche essa in missione. E la sua missione è veramente quella fondamentale, fondamentale per la missione divina del Verbo, per la missione divina dello Spirito Santo ; è fondamentale. La mis­ sione divina del Verbo è quella di parlare, di dare testimonianza del Padre. È la famiglia che parla per prima, che rivela per prima questo 54-A. A. s. 842 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale mistero, che per prima dà testimonianza di Dio, del Padre davanti alle nuove generazioni. La sua parola è più efficace. Così ogni famiglia umana, ogni famiglia cristiana, si trova in mis­ sione. Questa è la missione della Verità. La famiglia non può vivere senza Verità, anzi essa è il luogo in cui esiste una sensibilità estrema per la Verità. Se manca la Verità nella relazione, nella comunione delle persone — marito, moglie, padri, madri, figli — se manca la Verità si rompe la comunione, si distrugge la missione. Voi tutti sa­ pete bene come questa comunione della famiglia sia veramente sottile, delicata, facilmente vulnerabile. E così si rispecchia nella famiglia, insieme con la missione del Verbo, del Figlio, anche la missione dello Spirito Santo che è l'Amore. La famiglia è in missione, e questa mis­ sione è fondamentale per ogni popolo, per l'umanità intera; è la mis­ sione dell'Amore e della Vita, è la testimonianza dell'Amore e della Vita. Carissimi, io sono venuto qui molto volentieri. Ho accolto molto volentieri il vostro invito nella festa della Sacra Famiglia per pre­ gare insieme con voi per la cosa più fondamentale e più importante nella missione della Chiesa : per il rinnovamento spirituale della fa­ miglia, delle famiglie umane e cristiane in ogni popolo, in ogni nazione, specialmente forse nel nostro mondo occidentale, più avanzato, più marcato dai segni e dai benefìci del progresso ma anche dalle man­ canze di questo progresso unilaterale. Se si deve parlare di un rinno­ vamento, di una rigenerazione della società umana, anzi della Chiesa come società degli uomini, si deve cominciare da questo punto, da questa missione. Chiesa Santa di Dio, tu non puoi fare la tua mis­ sione, non puoi compiere la tua missione nel mondo, se non attraverso la famiglia e la sua missione. Questa è la finalità principale per cui io ho accolto il vostro in­ vito a stare insieme e pregare insieme in questo ambiente composto soprattutto dalle famiglie, dagli sposi, dai bambini, anzi da famiglie itineranti. È una bella cosa. Vediamo che anche la Famiglia di Na­ zaret è una famiglia itinerante. E lo è stata subito, sin dai primi giorni di vita del Divino Fanciullo, del Verbo Incarnato. Essa doveva diventare famiglia itinerante, sì, itinerante ed anche rifugiata. Tante realtà dolorose del nostro tempo — quella dei rifugiati, per esempio, o quella degli emigrati — sono già incise, presenti nella Sacra Famiglia di Nazaret. Ma per voi essa è soprattutto una Fa­ miglia itinerante perché va dappertutto : se va in Egitto, se ritorna a Nazaret, se ritorna a Gerusalemme con Gesù dodicenne, sempre va Acta Ioannis Pauli Pp. II 843 dovunque come itinerante per portare una testimonianza della mis­ sione della famiglia, della divina missione di una famiglia umana. Io penso che voi, come famiglie itineranti, neocatecumenali, voi fate lo stesso : costituite la finalità della vostra itineranza che è quella di portare dovunque, nei diversi ambienti, forse negli ambienti più scri­ stianizzati, portare la testimonianza della missione della famiglia. È una testimonianza grande, umanamente grande, cristianamente grande, divinamente grande perché tale testimonianza, la missione della fa­ miglia, è finalmente iscritta nel solco della Santissima Trinità. Non c'è, in questo mondo, un'altra immagine più perfetta, più completa di quello che è Dio : Unità, Comunione. Non c'è un'altra realtà umana più corrispondente, più umanamente corrispondente a quel mistero divino. E così, portando come itineranti la testimonianza che è pro­ pria della famiglia, della famiglia in missione, voi portate dovunque la testimonianza della Trinità Santissima in missione. E così fate crescere la Chiesa perché la Chiesa cresce da questi due misteri. Come ci insegna il Concilio Vaticano I I , tutta la vitalità della Chiesa viene finalmente, o principalmente, da questo mistero, da questo mistero della Trinità in missione. D'altra parte portate la testimonianza della famiglia in missione che cerca di camminare sulle orme della Trinità in missione. E così si porta anche un messaggio, il messaggio di Be­ tlemme, il messaggio natalizio, gioioso. Sappiamo che questo messag­ gio anche secondo le tradizioni e le usanze, è sempre collegato con le famiglie umane, è la festa della famiglia. Si deve dare a questa festa un respiro profondo, una dimensione piena, umanamente piena, cri­ stianamente piena, divinamente piena perché questo mistero umano, questa realtà umana della famiglia è radicata nel mistero divino, nel mistero di Dio comunione. Voi siete comunione, comunione delle persone, come il Padre, il Figlio e lo Spirito Santo. Siete comunione delle persone, siete unità. Siete unità e non potete non essere unità. Se non siete unità, non siete comunione; se siete invece comunione, siete unità. Ci sono molte famiglie in questo mondo progredito, ricco, opulento che perdono la comunione, perdono le radici. Ecco voi siete itineranti per portare la testimonianza di queste radici; questa è la vostra catechesi, questa è la vostra testimonianza neocatecumenale : così si parla della frut­ tificazione del Sacro Battesimo. Sappiamo bene che il Sacramento del Matrimonio, la famiglia, tutto questo cresce nel Sacramento del Bat­ tesimo, dalla sua ricchezza. Crescere dal Battesimo vuol dire crescere 844 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dal mistero pasquale di Cristo. Attraverso il Sacramento dell'acqua e dello Spirito Santo, siamo immersi in questo mistero pasquale di Cristo che è la sua morte e la sua Risurrezione. Siamo immersi per ritrovare la pienezza della vita, e questa pienezza dobbiamo ritrovarla nella pienezza della persona, ma, nello stesso tempo, nella dimensione della famiglia — comunione di persone — per portare, per ispirare con questa novità di vita gli ambienti diversi, le società, i popoli, le culture, la vita sociale, la vita economica ... Tutto questo è per la fa­ miglia. Voi dovete andare in tutto il mondo a ripetere a tutti che è « per la famiglia », non a costo della famiglia. Sì, il vostro programma deve essere pienamente evangelico, coraggioso, coraggioso nel testi­ moniare e coraggioso nel domandare, nel domandare davanti a tutti, soprattutto davanti ai nostri fratelli, davanti alle persone umane, da­ vanti alle nostre sorelle, a tutte queste famiglie, a tutte queste cop­ pie, a tutte queste generazioni. Ma anche davanti agli altri. Con que­ sta grande testimonianza, la famiglia in missione come immagine della Trinità in missione, si deve portare anche avanti un programma direi socio-politico, socio-economico. La famiglia è coinvolta in tutto questo e può essere aiutata, portata avanti, privilegiata o può essere distrutta. Dovete, con tutte le vostre preghiere, con la vostra testimonianza, con la vostra forza, dovete aiutare la famiglia, dovete proteggerla contro ogni distruzione. Se non c'è un'altra dimensione in cui l'uomo possa esprimersi come persona, come vita, come amore, si deve dire anche che non esiste altro luogo, altro ambiente in cui l'uomo possa essere più distrutto. Oggi si fanno molte cose per normalizzare queste distruzioni, per legalizzare queste distruzioni; distruzioni profonde, ferite profonde dell'umanità. Si fa tanto per sistemare, per legaliz­ zare. In questo senso si dice « proteggere ». Ma non si può proteggere veramente la famiglia senza entrare nelle radici, nelle realtà profonde, nella sua intima natura; e questa sua natura intima è la comunione delle persone ad immagine e somiglianza della comunione divina. Fa­ miglia in missione, Trinità in missione. Carissimi, non voglio continuare, non voglio prolungarmi. Vi lascio queste riflessioni, che mi vengono così spontaneamente. Oggi è il giorno in cui deve parlarci soprattutto la Sacra Famiglia e questa è la mia umile preghiera : che questa Sacra Famiglia di Nazaret, attraverso la nostra assemblea, attraverso i nostri canti, attraverso le nostre preghiere ed anche attraverso questa mia parola, parli a tutti noi. Amen. Acta Ioannis Pauli Pp. II 845 IV Ad exc.mum virum Andream Cárdenas Mouje, Aequatoriae apud Sanc­ tam Sedem Legatum.* Señor Embajador, Con viva complacencia recibo las Cartas Credenciales que le acre­ ditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de la Re­ pública del Ecuador ante la Santa Sede. Al darle mi cordial bienvenida en este acto de presentación, me es grato reiterar ante su persona el profundo afecto que siento por todos los hijos de la noble Nación ecuatoriana. Al deferente saludo que el Señor Presidente Constitucional, Doc­ tor Rodrigo Borja Cevallos, ha querido hacerme llegar por medio de Usted, correspondo con sincero agradecimiento, y le ruego tenga a bien transmitirle mis mejores augurios, junto con las seguridades de mi plegaria al Altísimo por la prosperidad y bien espiritual de todos los ecuatorianos. Sus palabras, Señor Embajador, me son particularmente gratas y me han hecho evocar las diversas etapas de mi viaje pastoral a su país. Vuelven a mi mente las entrañables celebraciones de fe y espe­ ranza que tuvieron lugar en Quito, Latacunga, Cuenca y Guayaquil, donde pude apreciar los más genuinos valores del alma ecuatoriana. En los cuatro años transcurridos desde entonces, imprevistas y no leves dificultades han puesto a prueba el temple del pueblo ecuatoriano, sea por obra de catástrofes naturales, sea por factores de varia índole que han obstaculizado la realización de no pocas legítimas aspira­ ciones. Mas, a pesar de todo, se ha mantenido el rechazo a la opción por la violencia y se han fortalecido unas instituciones políticas que tratan de responder a una arraigada vocación democrática. El ca­ mino hacia un orden más justo quiere pasar en el Ecuador por la consolidación de las libertades públicas, en armonía con una mayor tutela de los derechos que dimanan de la dignidad de las personas, individual y colectivamente consideradas. Con la ayuda de Dios y el esfuerzo responsable y generoso de los ciudadanos, hemos de confiar en la fecundidad de tal planteamiento, que responde a instancias bá­ sicas, humanas y cristianas, del hombre y de la sociedad. * Die 5 m. Ianuarii a. 1989. 846 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale El Gobierno que Usted tiene la honra de representar, Señor Em­ bajador, ha hecho público su propósito de empeñarse en el perfeccio­ namiento del Estado de Derecho, en una democracia participati va tanto a nivel político como económico, para plasmar así la vigencia de un orden social más justo. Por otra parte, ha querido destacar, que dichos ideales postulan la conciliación de la actividad política con los ca­ lores éticos; en efecto, según la sana tradición de los principios basa­ dos en la ética cristiana, la consecución, el mantenimiento y el ejer­ cicio del poder público no pueden ser estructurados a modo de resul­ tante de fuerzas egoístas contrapuestas, sino que han de estar pene­ trados, tanto en sus líneas directrices como en sus métodos, por un sincero y efectivo afán de servicio al bien común. De ahí el necesario rescate de los valores fundamentales en la convivencia social, tales como el respeto a la verdad, el decidido empeño por la justicia, el robustecimiento de los lazos de solidaridad, la adecuada racionaliza­ ción del gasto público; todo ello en una honesta concertación de la iniciativa pública y privada, que abra en el Ecuador nuevas vías al desarrollo económico y social. Son muchos y muy profundos los vínculos que, desde sus mismos orígenes, han unido al Ecuador con esta Sede Apostólica. Con el debido respeto a las instituciones y autoridades, la Iglesia continuará incansable en su misión de promover y alentar todas aquellas inicia­ tivas que sirvan a la causa del hombre, ciudadano e hijo de Dios. En efecto, los valores de la persona, sobre todo el respeto a su dignidad, han de informar las relaciones entre los individuos y los grupos, para que los legítimos derechos de cada uno sean tutelados y la sociedad pueda gozar de estabilidad y armonía. La Iglesia en el Ecuador, fiel a las exigencias del Evangelio y a su larga tradición de servicio, no ahorrará esfuerzos en su tenaz labor de promoción en favor del individuo, de la familia y de la socie­ dad. Los Pastores, sacerdotes y comunidades religiosas, movidos por un deseo de testimonio evangélico, ajeno a intereses transitorios y de parte, continuarán prestando su valiosa contribución en campos tan vitales como son la educación, la salud, el servicio a los indígenas y a los más necesitados. A este respecto, es alentador reconocer la justa libertad que el ordenamiento constitucional del Ecuador reconoce a las actividades de la Iglesia. Ello es fruto de acuerdos que configuran el presente marco jurídico como instrumento de probada eficacia, y que delimita las res- Acta Ioannis Pauli Pp. II 847 pectivas obligaciones y derechos en una leal colaboración entre la Iglesia y el Estado, desde el respeto mutuo y la libertad. Señor Embajador, antes de concluir este encuentro, deseo expre­ sarle las seguridades de mi estima y apoyo, junto con mis mejores deseos para que la importante misión que hoy inicia sea fecunda para bien del Ecuador. Le ruego, de nuevo, que se haga intérprete de mis sentimientos y esperanzas ante su Gobierno y demás instancias de su país, mientras invoco la bendición de Dios y los bienes del Espíritu sobre Usted, sobre su familia y colaboradores, y sobre todos los ama­ dísimos hijos de la noble Nación ecuatoriana. V Ad quasdam religiosas mulieres Instituti « Missionarie della Scuola » vulgo cognominati coram admissas.* 1. Sono lieto di salutarvi in questa vigilia dell'Epifania, mentre si conclude il vostro Capitolo generale, nel quale vi siete impegnate a rileggere e aggiornare le vostre Costituzioni alla luce del nuovo Codice di Diritto Canonico; ed eleggere la Superiora Generale e rivi­ vere lo spirito della vostra Madre Fondatrice, la Serva di Dio Luigia Tincani, per inserirlo nelle mutate situazioni dei tempi e nei nuovi contesti della società contemporanea. Il mio saluto va anzitutto alla Superiora Generale Anna Maria Balducci, che avete voluto rieleggere alla guida della vostra Unione : a Lei e a tutto il governo della vostra istituzione come a tutte le comu­ nità presenti in Italia, in Olanda, nel Pakistan e nell'India il mio compiacimento e il mio augurio. 2. Questo incontro mi offre la possibilità di dirvi quanto io ap­ prezzi la vostra attività e il vostro campo specifico di azione nella Chiesa : insegnare, educare, testimoniare il Vangelo nella scuola, farlo circolare nel modo di pensare e di conversare, soprattutto tra la gio­ ventù. Non è compito facile, lo sapete. Per questo è necessario un forte spirito di orazione e di contemplazione per « attingere con gioia le acque alle sorgenti della Salvezza » ; ma è ugualmente indispen­ sabile un impegno intellettuale costante e rigoroso per raggiungere una professionalità, che sia all'altezza del servizio che vi è affidato. 1 * Die 5 m. Ianuarii a. 1989. 1 Is 12, 3. Acta Apostolicae 848 Sedis - Commentarium Officiale Vorrei riferirmi in questo momento alla significativa denomina­ zione che la Madre Fondatrice ha dato alla vostra famiglia spirituale : (( Unione Santa Caterina delle Missionarie della Scuola ». « Unione » dice comunione. Ora sapete quale forte rilievo ha assunto nell'inse­ gnamento del Concilio, e nello stesso Codice di Diritto Canonico, il grande tema biblico e patristico della comunione. Esso vi chiama a lasciarvi « unire » in Cristo dallo Spirito Santo nell'amore del Padre, perché diventiate partecipi della vita stessa della Trinità e della sua gloria, che è presente nella Chiesa e si riflette sul volto di ogni uomo, sul quale brilla la luce del volto di Dio. 2 Questa comunione spirituale sta alla radice della missione e vi rende <( missionarie », in quanto ricolme dell'amore di Cristo siete spinte ad irradiarne la luce attorno a voi. La missione scaturisce dalla pienezza della comunione; e la vostra missione si attua nella scuola, il luogo classico, in cui i giovani si aprono al sapere, incontrano l'esperienza umana con le sue ricchezze ed ambiguità, scoprono le proprie radici, si formano una visione del mondo e vengono plasmati per il futuro. Dipende largamente dalla scuola e dai maestri che vi incontrano il posto che avrà la Fede nella loro vita negli anni che verranno. Il discorso si riferisce qui particolarmente alla scuola pubblica e sta­ tale, alla quale voi intendete dedicarvi. Comunione, missione e scuola trovano un modello altissimo nella grande Vergine di Siena e Dottore della Chiesa, Santa Caterina, che voi amate e seguite come patrona e modello. Come dunque non pen­ sare qui alla celebre dottrina cateriniana del « ponte »? Noi sappiamo che due grandi realtà misteriose convergono nella storia : l'Amore di Dio, dives in misericordia, che viene incontro agli uomini, e l'uomo che, pur ferito dal peccato, è aperto costitutivamente all'Assoluto e si muove « come a tentoni » verso di esso. Ora, Gesù è il ponte della comunicazione tra queste due misteriose realtà e come ponte Egli ha costituito la Chiesa nella storia; ma ponte in maniera singolare è Maria, la Madre del Redentore; ponte, a suo modo, è stata Santa Caterina e tali siete chiamate ad essere singolar­ mente voi, soprattutto negli ambienti scolastici dove avviene la ela­ borazione e la trasmissione del sapere. 3 2 Sai .//, 7. 3 Cf. At 17, 27. Acta Ioannis Pauli Pp. II 849 3. Tutto ciò comporta autentiche sfide per ciascuna di voi : per tenere congiunti orazione e studio, vita comunitaria e personalità in­ dividuale, silenzio e comunicazione, distacco evangelico e solidarietà con gli altri, fedeltà alla disciplina religiosa e prudente flessibilità nelle situazioni della professione, ascolto sincero degli altri e limpida coscienza di verità, di quella verità che è Cristo, « in cui sono nascosti tutti i tesori della sapienza e della conoscenza » . Alla luce di queste 4 premesse la vostra vocazione consiste nel testimoniare col vostro com­ portamento l'(( uomo vero )), e a <( edificarlo ) ) 5 6 aiutandolo a « cre­ scere » e a costruirsi per raggiungere la misura perfetta di Cristo, secondo l'immagine di Dio che lo ha creato. Mentre quindi siete im­ 7 pegnate a « edificarvi vicendevolmente » , 8 ponete mano alla edifica­ zione degli altri per renderli « nuova creatura » , nel segno della ve­ 9 rità e della carità. 10 La festa dell'Epifania, alla quale ci stiamo preparando, rievoca l'irradiazione della luce del Verbo sul mondo. (( La luce vera, che illu­ mina ogni uomo, veniva nel mondo. Egli era nel mondo, e il mondo fu fatto per mezzo di lui, ma il mondo non lo riconobbe » . n È questa la passione della Chiesa nei secoli, l'assillo della sua presenza tra gli uomini. Sarà anche questa la vostra esperienza, talvolta la vostra sof­ ferenza. Ma non dovete temere, perché c'è l'assicurazione del Signore : Confidite, ego vici mundum. 12 Negli Atti degli Apostoli si legge che S. Paolo operò per due anni a Efeso « nella scuola di Tiranno, dialegómenos », cioè conversando e dialogando in modo così autorevole ed efficace che tutti gli abitanti della provincia proconsolare dell'Asia poterono ascoltare la parola di Dio. 13 4. Auguro che uscendo da questo vostro Capitolo generale torniate ai vostri posti di lavoro e nelle vostre scuole con il medesimo impegno e successo, testimoniando e dialogando con autorevolezza nel mondo 4 Col 2, 3. 5 cf. ma. 3, io. 6 Cf. 1 Cor 14, 26. 7 Cf. E f 4, 12-13; Col 3, 10. 8 Cf. 1 Ts 5, 11. » Cf. 2 Cor 5, 17. 10 Cf. Ef 4, 15. 11 Gv 1, 9-10. 12 Ibid. 16, 33. 13 Cf. At 19, 9-10. 850 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale della scuola e delia cultura, per aprire la via al Vangelo e cooperare per la costruzione di una umanità bella, pura e santa, gradita a Dio, di cui gli uomini hanno nostalgia e bisogno, 14 soprattutto oggi. Vi ispiri Santa Caterina da Siena e vi accompagni la Madre del Redentore, Sedes Sapientiae, che nel giorno dell'Epifania contem­ pliamo nel presepe in atto di offrire alle genti il Verbo di Dio fatto uomo. Con la mia Benedizione. VI Ad capitulares Instituti Fratrum instructionis christianae a S. Gabriele coram admissos.* Chers frères, 1. A l'occasion de .votre Chapitre général, je suis heureux de vous accueillir et de vous offrir mes vœux chaleureux pour la vie religieuse et l'apostolat des Frères de Saint-Gabriel sur tous les continents. Je salue en particulier votre nouveau Supérieur Général, le Frère Jean Friant, ainsi que ses Assistants, que vous venez d'élire; je leur souhaite de remplir leur mission avec fruit, dans une heureuse fidé­ lité aux intuitions de vos fondateurs. Depuis le Concile Vatican II, dans le cadre du retour à l'inspi­ ration des fondateurs demandé par Perfectae caritatis, vous avez été conduits à approfondir votre spiritualité et le sens de votre activité apostolique à la lumière des écrits et de l'activité missionnaire de saint Louis-Marie, en lien avec la Compagnie de Marie et avec les Filles de la Sagesse. Après l'approbation de votre Règle de vie et de vos Constitutions, ce travail doit continuer afin que chacun de vous puisse être, dans l'Eglise, la parole montfortaine que Dieu désire faire entendre au monde par vous. 2. Votre vie consacrée est apostolique, puisqu'elle est ordonnée à la sainteté des membres de l'Institut et qu'elle contribue ainsi à la croissance de la sainteté dans le corps ecclésial tout entier. Votre vie est apostolique par le témoignage qu'elle apporte de la présence et de l'action de l'Esprit, du dessein salvifique de Dieu et de la libre ré14 Cf. Rm 12, 1-17. * Die 5 m. Ianuarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 851 ponse de l'homme par la foi, l'espérance et la charité. Enfin, votre vie est apostolique par les tâches spécifiques confiées à l'Institut. L'activité professionnelle d'enseignant ou d'éducateur est partie inté­ grante de ces tâches apostoliques mais ne peut jamais se limiter au simple exercice d'un « métier ». Toute l'activité du Frère doit être une (( participation à la mission ecclésiale d'évangélisation »- 1 Votre Chapitre réfléchit à votre « être religieux montfortain », et à votre « mission spécifique dans l'Eglise et pour le monde », en vue de susciter la vitalité spirituelle et apostolique de l'Institut, avec le double souci de vérifier et de raviver votre fidélité à Jésus-Christ, en référence à l'Evangile et à la Règle de vie, et celui de répondre avec courage, à l'exemple de saint Louis-Marie, aux défis et aux besoins de notre monde en fonction de vos possibilités. 3. Le développement important de l'Institut, notamment en Asie et plus récemment en Afrique, vous amène à fournir un effort suivi pour que la Parole de Dieu s'incarne avec toute sa vigueur dans les diverses cultures, indienne, thaï, sénégalaise, zaïroise, et d'autres encore. Cela implique, de la part de tous les Frères et particulière­ ment des jeunes en formation, non seulement une adaptation prudente et courageuse de leur manière d'être et d'agir aux conditions de vie et aux traditions locales, mais plus encore une forte imprégnation évan­ gélique par le moyen de la contemplation et de la conversion per­ sonnelle. En effet, c'est seulement si l'Evangile est vécu à cette profondeur que l'on peut espérer une inculturation authentique. 4. En Occident, vous avez souvent à faire face à un matérialisme diffus, à l'indifférence religieuse, à l'individualisme et à l'absence de repères moraux, même si un bon nombre de jeunes sont sensibles aux droits de l'homme, à la justice, à la solidarité entre les peuples, à la valeur fondamentale de la vie et de la paix. Vous désirez con­ tribuer à la « nouvelle évangélisation ». Vous le ferez par votre dispo­ nibilité et votre collaboration aux efforts entrepris dans ce sens par les Eglises particulières où vous travaillez. Comme saint Louis-Marie de Montfort au cours de ses missions, vous avez à rappeler aux baptisés la grandeur et les exigences de leur baptême. Vous donnez toute leur importance aux projets éducatifs que vous élaborez avec vos collaborateurs laïcs, en prenant en compte la dimension religieuse de l'éducation et la catéchèse proprement dite. 1 Règle de vie, n. 63. 852 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Et, comme votre premier fondateur, vous tenez à donner à Marie toute sa place dans la mission apostolique, afin qu'à travers votre action, elle suscite les disciples et les évangélisateurs dont le monde a besoin à l'aube du x x i siècle. e 5. Partout dans le monde, les pauvres attendent l'affection et l'aide concrète des disciples du Christ, qu'il s'agisse de jeunes matérielle­ ment pauvres, d'analphabètes, de marginaux ou de ceux qui souffrent de handicaps physiques, ou encore de ceux qui ne connaissent pas la tendresse de Dieu révélée en Jésus-Christ. Donnez-leur une place de choix dans vos écoles ou bien essayez de les rejoindre là où ils sont, en fidélité à votre Eègle de vie. 6. De grands progrès de formation initiale et permanente sont en cours dans toutes les Provinces de l'Institut, sur les divers plans théo­ logique, spirituel et professionnel. J'encourage ces efforts pour que vous puissiez répondre aux exigences de votre mission face aux at­ tentes considérables de la jeunesse en quête de connaissances et d'édu­ cation humaine et, plus encore, en quête des valeurs évangéliques qui donnent un sens à leur vie dans un monde où ces valeurs sont trop souvent occultées ou combattues. 7. Même si les vocations se raréfient en Occident, continuez à prier instamment le Maître de la moisson d'envoyer des ouvriers. Depuis quelques années des vocations naissent dans des pays d'Afrique, c'est un signe d'espérance. Accueillez ces jeunes avec gratitude et discer­ nement, pour le service des Eglises locales et pour l'Eglise univer­ selle. Déjà vos Provinces de l'Inde ont envoyé des Frères dans plu­ sieurs autres pays : ce dynamisme missionnaire constitue un signe heu­ reux de vitalité réellement évangélique. 8. Vous avez parfois le sentiment que votre condition de Frères est mal comprise. Je tiens à vous dire mon estime pour cette forme de vie : elle est irremplaçable dans le Peuple de Dieu. Vous pouvez être assurés de la gratitude de l'Eglise pour les services que vous ac­ complissez. Soyez heureux de votre vocation ! En priant le Seigneur pour tous les Frères de Saint-Gabriel, et particulièrement pour les nouveaux responsables, j'invoque sur vous l'intercession de la Vierge Marie et celle de saint Louis-Marie de Montfort. De tout cœur, je demande à Dieu de vous combler de ses dons et de ses bénédictions. Acta Ioannis Pauli Pp. II 853 VII Ad quosdam sodales Actionis Catholicae coram admissos.* 1. Carissimi amici dell'Azione Cattolica Italiana, responsabili e animatori parrocchiali del Settore Adulti, sono lieto di accogliervi qui, convenuti da ogni parte d'Italia per il vostro Primo Convegno Nazionale che avete significativamente voluto dedicare al tema : « Il nostro impegno nella Chiesa e nella società di oggi )). Con voi saluto e ringrazio il vostro Assistente Generale Mons. Antonio Bianchin, il Presidente Avv. Raffaele Cananzi, i Dirigenti del Settore Adulti e in particolare il nuovo Assistente Nazionale Mons. Tino Mariani, chia­ mato recentemente a questo importante e delicato incarico. 2. Il titolo del vostro Convegno, ricavato dalle parole di Gesù agli Apostoli, pronunziate sul momento di essere elevato al cielo alla destra del Padre, <( Mi sarete testimoni » , 1 può veramente rappresentare il nucleo programmatico del vostro impegno di laici cristiani adulti. Collochiamolo rapidamente nel contesto più ampio di quelle parole del Signore : dopo aver messo in guardia gli Apostoli dalla pretesa di conoscere in anticipo ciò che appartiene al disegno misterioso e mise­ ricordioso di Dio, al quale occorre invece affidarsi con totale abbandono e fiducia, Gesù promette il dono dello Spirito Santo, che darà loro la forza per essere suoi testimoni, da Gerusalemme fino agli estremi con­ fini della terra. È questa la missione della Chiesa, lungo tutto l'arco della sua vicenda storica : dalla Pentecoste al ritorno glorioso di Cristo Signore. 3. Tale missione assume oggi, dopo il Concilio Vaticano II e nel cammino che ci conduce verso il terzo millennio cristiano, una singo­ lare e per molti aspetti nuova necessità ed urgenza. Oggi, infatti, anche in una terra come l'Italia, segnata in profondità da una bimillenaria tradizione cristiana, la fede non è un sicuro possesso e un patrimonio comune; è un seme insidiato e spesso soffocato dalla moltitudine delle preoccupazioni mondane e dall'inganno delle ricchezze, come già am­ moniva Gesù spiegando la parabola del seminatore. Nello stesso tempo essa si rivela sempre più chiaramente come la perla preziosa, che da 2 3 * Die 7 m. Ianuarii 1989. 1 At 1, 8. 2 Of. Mt 13, 22. 3 Cf. ibid. 13, 45-46. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 854 Officiale nulla può essere sostituita : il rapido declino delle ideologie che pro­ mettevano di dare una risposta totale alla domanda di senso, al bi­ sogno di fraternità e di speranza che c'è nel cuore degli uomini, ha messo a nudo, per chi ha occhi per vedere, che non esistono surrogati di Gesù Cristo e che il tentativo di sostituirlo è ardua e impossibile impresa. Ma è soprattutto la dimensione morale della fede, la verità del­ l'etica cristiana, ad essere oggi insidiata e contestata. Troppo spesso, e talvolta anche da coloro che si considerano membri della Chiesa e ritengono di vivere da cristiani, essa viene giudicata come ormai supe­ rata o non adatta alla situazione attuale. Si pongono così, in maniera consapevole o inconsapevole, le premesse per la distruzione di ciò che di più autenticamente umano esiste nell'uomo, e si rinuncia alla pos­ sibilità di costruire una società e una civiltà a misura dell'uomo. 4. Carissimi adulti di Azione Cattolica, su questo terreno vi at­ tende una sfida che non potete eludere, come non può eluderla l'intera comunità ecclesiale. Il Concilio Vaticano II, preparato in questo anche dalle precedenti esperienze di Azione Cattolica, ha rimesso in piena luce che l'impegno di evangelizzazione e inculturazione della fede ap­ partiene a tutta la Chiesa e che i laici sono chiamati a parteciparvi a pieno titolo, in intima comunione e feconda collaborazione con i Pastori, che Dio ha posto a reggere la sua Chiesa. Come responsabili e animatori parrocchiali dell'Azione Cattolica voi oggi siete chiamati a tradurre in realtà concreta e quotidiana questo impegno missionario, che è inseparabile dall'autentica promozione dell'uomo e della società. 4 La vostra condizione di adulti vi sollecita ad operare con speciale dedizione e senso di responsabilità. Agli adulti infatti, come è natu­ rale, sono prevalentemente affidati i ruoli più impegnativi e i princi­ pali ambiti decisionali nella vita familiare, nel lavoro, nell'economia, nella politica, nella cultura. A loro compete, in primo luogo, farsi carico della testimonianza cristiana in ciascuno di questi terreni e collaborare coraggiosamente e responsabilmente all'evangelizzazione e all'inculturazione della fede. 5. Chiedo all'Azione Cattolica, a voi adulti di Azione Cattolica, di vivere anzitutto voi stessi, di aiutare, con la parola e con la testimo­ nianza, ogni persona che incontrate sul vostro cammino a vivere la A Cf. Sollicitudo rei socialis, 41. 855 Acta Ioannis Pauli Pp. II pienezza della fede, anche e particolarmente nelle sue dimensioni mo­ rali; a costruire delle coscienze cristiane autentiche, illuminate dalla Parola di Dio e dal Magistero della Chiesa, a formare delle famiglie aperte all'amore e alla vita, protese verso un generoso apostolato fa­ miliare e sociale, ad operare affinché le strutture della società « siano o tornino ad essere sempre più rispettose di quei valori etici, in cui si rispecchia la piena verità sull'uomo )). 5 Vi chiedo di operare « uniti a guisa di corpo organico )) in tutti gli àmbiti ai quali si estende il fine apostolico della Chiesa, che avete assunto come finalità della vostra Associazione, procedendo sempre in sintonia con i vostri Pastori e col Successore di Pietro, realizzando nei fatti la preziosa indicazione del Concilio : « I laici possono anche essere chiamati in diversi modi a collaborare più immediatamente al­ l'apostolato della Gerarchia, alla maniera di quegli uomini e di quelle donne che aiutavano l'Apostolo Paolo nel Vangelo, faticando molto per il Signore » . 6 7 6. Affinché la vostra testimonianza apostolica sia sempre più atten­ dibile ed efficace, vi rinnovo oggi l'invito che già ebbi a rivolgere alla sesta Assemblea Nazionale : quello di rinsaldare sempre più la vostra unità interna, la comunione che deve qualificare e plasmare l'Azione Cattolica in tutte le sue articolazioni, valorizzando ogni sua compo­ nente e armonizzando in una superiore concordia i diversi carismi, le peculiari sensibilità ed esperienze associative. Ciò potrà avvenire nel modo migliore anche attraverso l'opera dei vostri Assistenti : « Il servizio dell'unità appartiene infatti alla natura stessa del ministero sacerdotale )). 8 In questa stessa linea di servizio all'unità ecclesiale, vi affido il nobile compito di farvi promotori di comunione e collaborazione tra tutte le pluriformi realtà di organismi e movimenti laicali che ren­ dono ricco e vivo il volto della Chiesa in Italia, incrementando la stima e l'accoglienza reciproca, nella comune fedeltà alle indicazioni pasto­ rali del Papa e dei Vescovi. 7. Il cammino che vi attende, in questi anni nei quali la Chiesa italiana è sempre più impegnata nell'opera della « nuova evangelizza5 Allocuzione 6 Cf. 7 Lumen al Convegno Apostolicam gentium, * Discorso alla ecclesiale actuositatem, di Loreto, 8. 20. 33. sesta Assemblea Nazionale dell'A.C.I., 8. Acta Apostolicae 856 Sedis - Commentarium Officiale zione », è senza dubbio difficile, ma è anche esaltante : è la missione perenne di Cristo e della Chiesa, da vivere in un tempo di profondi mutamenti nel quale sono grandi i pericoli e le tentazioni, ma sono anche ampie le aperture attraverso le quali il Signore Gesù può en­ trare nella vita delle persone e delle famiglie, nella cultura e nella storia dei popoli. Percorriamo insieme questo cammino, carissimi adulti di Azione Cattolica, in compagnia di Colei che è beata perché ha cre­ duto, sostenuti e rassicurati dalla tenerezza del suo amore e dalla sua materna intercessione. 9 In segno del mio affetto e con l'auspicio di un anno ricco di grazia e di testimonianze cristiane, vi imparto di cuore la mia Apostolica Benedizione. VIII Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de hominum cultura inter­ fuerunt coram admissos.* Messieurs les Cardinaux, Chers amis, 1. Je suis heureux, ce matin, de vous souhaiter la plus cordiale bienvenue, à vous tous qui êtes venus de diverses parties du monde pour participer à la réunion du Conseil pontifical de la Culture. C'est la septième année consécutive que j'ai le plaisir d'accueillir ce Conseil. Dans la Constitution Pastor bonus, précisant les tâches et l'organi­ sation de la Curie romaine, j'ai tenu à confirmer que « le Conseil favorise les relations entre le Saint-Siège et le monde de la culture, encourageant particulièrement le dialogue avec les diverses cultures de notre temps, afin que la civilisation de l'homme s'ouvre toujours davantage à l'Evangile et que ceux qui pratiquent les sciences, les lettres et les arts se sentent reconnus par l'Eglise comme des personnes adonnées au service du vrai, du bon et du beau »1 Votre session annuelle représente un temps fort dans votre réflexion et votre engagement communs pour promouvoir concrètement la ren­ contre de l'Eglise avec toutes les cultures humaines, dans l'esprit du Concile Vatican II et des synodes des évêques. Selon le mandat que Le 1, 45. 9 * Die 13 m. Ianuarii a. 1989. 1 Art. 166. Acta Ioannis Pauli Pp. II 857 je vous ai confié, vous procédez chaque année à un large examen des principaux courants culturels qui marquent les milieux, les régions et les disciplines que vous représentez. Vous vous faites ainsi l'écho, auprès du Pape et du Saint-Siège, des tendances et des aspirations, des angoisses et des espoirs, des besoins culturels de la famille hu­ maine, et vous vous interrogez sur la manière la meilleure, pour l'Eglise, de répondre aux questions décisives posées par l'esprit contemporain. Le diagnostic que vous portez sur l'état des cultures actuelles repré­ sente un grand service pour l'Eglise, et je vous encourage à le perfec­ tionner sans cesse. En plus de votre témoignage et de vos expériences personnelles, vous êtes invités, en effet, avec d'autres personnes et groupes compétents, à un discernement spirituel à l'égard des cou­ rants culturels qui conditionnent les hommes et les femmes d'au­ jourd'hui. Par le moyen de rencontres, de recherches et de publica­ tions, vous donnez, dans l'Eglise, une impulsion nouvelle pour ré­ pondre aux défis que représentent l'évangélisation des cultures et l'inculturation de l'Evangile. Ce discernement est urgent pour pouvoir mieux comprendre les mentalités actuelles, y découvrir la soif de vé­ rité et d'amour que seul Jésus-Christ peut combler en plénitude, et trouver les voies d'une nouvelle évangélisation par une authentique pastorale de la culture. 2. En contemplant le monde d'un point de vue universel, vous sai­ sissez mieux la signification apostolique de vos travaux et vous trouvez une solide motivation à poursuivre votre mission. A travers ce tra­ vail de discernement évangélique, l'Eglise ne vise qu'un objectif : mieux annoncer à toute conscience et à toute culture la Bonne Nouvelle du salut en Jésus-Christ. Car toute réalité humaine, individuelle et so­ ciale, a été libérée par le Christ: les personnes, comme les activités de l'homme dont la culture est l'expression la plus eminente et la plus incarnée. L'action salvifique de l'Eglise auprès des cultures s'exerce d'abord par l'intermédiaire des personnes, des familles et des éducateurs. Aussi une formation adéquate est-elle indispensable pour que les chrétiens apprennent à manifester clairement comment le ferment évangélique a le pouvoir de purifier et d'élever les modes de penser, de juger et d'agir qui constituent une culture déterminée. Jésus-Christ, notre Sau­ veur, offre sa lumière et son espérance à tous ceux et celles qui cul­ tivent les sciences, les arts, les lettres et les innombrables domaines 55 - A. A. S. Acta Apostolicae 858 Sedis - Commentarium Officiale développés par la culture moderne. Tous les fils et les filles de l'Eglise doivent donc prendre conscience de leur mission et découvrir comment la force de l'Evangile peut pénétrer et régénérer les mentalités et les valeurs dominantes qui inspirent chacune des cultures ainsi que les opinions et les attitudes qui en découlent. Chacun dans l'Eglise, par la prière et la réflexion, pourra apporter la lumière de l'Evangile et le rayonnement de son idéal éthique et spirituel. Ainsi, par ce patient travail de gestation, humble et caché, les fruits de la Rédemption pé­ nétreront peu à peu les cultures et leur donneront de s'ouvrir en plénitude aux richesses de la grâce du Christ. 3. Le Conseil pontifical de la Culture s'est déjà engagé dans un effort qui stimule l'Eglise dans cette grande entreprise de notre époque que constituent l'évangélisation des cultures et la promotion culturelle de tous les hommes. Vous avez su établir une collaboration promet­ teuse avec les Conférences episcopales, avec les Organisations interna­ tionales catholiques, avec les Instituts religieux, avec les associations et mouvements catholiques, avec les centres culturels et universitaires. En étroite et féconde collaboration avec eux, vous avez tenu des ren­ contres en diverses parties du monde, et de notables résultats ont déjà été obtenus, dont témoignent plusieurs publications ainsi que votre Bulletin. Je constate aussi que votre travail se développe en relation avec plusieurs organismes du Saint-Siège, de manière à rendre plus visible la dimension culturelle qui est une composante importante de la mis­ sion apostolique de la Curie romaine. 4. Parmi les projets en cours, deux initiatives méritent une atten­ tion spéciale, d'abord pour leur importance propre, et aussi parce qu'elles sont réalisées en collaboration avec divers organismes du Saint-Siège, dans l'esprit de la réforme de la Curie romaine. Avec satisfaction, je note d'abord l'étude sur l'Eglise et la culture universitaire, que vous poursuivez avec les Conférences episcopales, en collaboration avec la Congrégation pour l'Education catholique et le Conseil pontifical pour les Laïcs. Vous avez déjà publié un rapport de synthèse qui illustre les tendances significatives et les besoins spiri­ tuels des milieux universitaires, ainsi que les nouveaux aspects de la pastorale universitaire des Eglises locales. Je vous engage à poursuivre cette réflexion commune qui suscitera, j'en ai l'assurance, des recom­ mandations concrètes et des échanges bénéfiques d'expériences apos- Acta Ioannis Pauli Pp. II 859 toliques. L'Eglise trouve dans le monde universitaire un lieu privilégié pour dialoguer avec les courants d'esprit et les styles de pensée qui marqueront la culture de demain. L'espérance chrétienne doit se porter au-devant des nouvelles aspirations des consciences et animer les esprits des jeunes universitaires qui seront bientôt en charge de tant de res­ ponsabilités, « afin que la civilisation de l'homme s'ouvre toujours davantage à l'Evangile ». De tout cœur j'encourage cette pastorale universitaire qui donne aux étudiants la possibilité concrète de réfléchir à leur foi à un niveau intellectuel équivalent à celui de leur progrès scientifique et humaniste dans les autres disciplines, et qui les aide à la vivre dans des commu­ nautés de foi et de prière. 5. Enfin, je veux souligner la part active que le Conseil pontifical de la Culture a prise aux travaux de la Commission théologique inter­ nationale sur la foi et l'inculturation. Vous avez étroitement parti­ cipé à l'élaboration du document qui vient d'être préparé sous ce titre et qui permettra de mieux comprendre la signification biblique, histo­ rique, anthropologique, ecclésiale et missionnaire que revêt l'incultu­ ration de la foi chrétienne. Il y a là un enjeu décisif pour l'action de l'Eglise, aussi bien au cœur des diverses cultures traditionnelles qu'auprès des formes complexes de la culture moderne. Votre respon­ sabilité est désormais de traduire ces orientations théologiques en programmes concrets de pastorale culturelle, et je me réjouis que plu­ sieurs Conférences episcopales entendent s'y consacrer, en Amérique latine et en Afrique notamment. J'encourage ces expériences pasto­ rales et souhaite que leurs résultats soient partagés avec l'ensemble de l'Eglise. 6. J'ai eu souvent l'occasion de le dire, mais je veux encore le répé­ ter : l'homme vit d'une vie vraiment humaine grâce à la culture. Et le lien fondamental du message du Christ et de l'Eglise avec l'homme dans son humanité même est créateur de culture dans son fondement intime. C'est dire que les bouleversements culturels de notre temps nous invitent à revenir à l'essentiel et à retrouver la préoccupation fondamentale qui est l'homme en toutes ses dimensions, politiques et sociales, certes, mais aussi, culturelles, morales et spirituelles. Il y va en effet de l'avenir même de l'humanité. Inculturer l'Evangile, ce n'est pas le ramener à l'éphémère et le réduire au superficiel qui agitent la mouvante actualité. C'est au contraire, avec une audace toute spi- 860 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rituelle, insérer la force du levain de l'Evangile et sa nouveauté plus jeune que toute modernité, au cœur même des ébranlements de notre temps, en gestation de nouveaux modes de penser, d'agir et de vivre. C'est la fidélité à l'alliance avec la sagesse éternelle qui est la source sans cesse renaissante de nouvelles cultures. Les personnes qui ont reçu la nouveauté de l'Evangile se l'approprient et l'intériorisent de manière à le réexprimer dans leur vécu quotidien, selon leur génie propre. Ainsi l'inculturation de l'Evangile dans les cultures va-t-elle de pair avec leur renouvellement et entraîne-t-elle leur authentique promotion dans l'Eglise comme dans la Cité. 7. Il me reste à rendre grâce à Dieu pour l'œuvre de discernement apostolique et d'inculturation évangélique à laquelle contribue votre Conseil au service de l'Eglise. Et, par l'intercession de la Bienheu­ reuse Vierge Marie, Mère de Dieu et de l'Eglise, j'invoque les lu­ mières et la force de l'Esprit Saint sur vos travaux. Tous mes vœux vous accompagnent, à commencer par vous, Mes­ sieurs les Cardinaux : le Cardinal Paul Poupard, à qui j'ai demandé de prendre la relève du cher Cardinal Garrone à la présidence du Conseil, le Cardinal Eugenio de Araujo Sales qui continue à vous faire bénéficier de son expérience, et le Cardinal Hyacinthe Thiandoum qui regrette de n'avoir pu participer à cette assemblée. Et j'assure de ma prière tous les membres du Conseil international ainsi que vos col­ laborateurs à San Calisto. En gage de mon affection pour vos personnes, vos familles et tous ceux et celles qui sont le sujet de votre sollicitude, je vous donne de tout cœur ma Bénédiction Apostolique. IX Ad Iugoslaviae episcopos sacra limina visitantes habita.* Dilecti in episcopatu Fratres! 1. Magno est mihi solacio vos simul admittere, conclusa « ad li­ mina » visitatione. Agitur, ut notum est, utque omnes corde sentimus, de momento quo peculiariter communes participamus sollicitudines de Ecclesia in vestra Terra. Visitatio vestra occasio fuit ut ratio trahe* Die 14 m. Ianuarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 861 re tur et recognitio fieret pastoralis vestri laboris in vestris Commu­ nitatibus, de eodem in posterum explicando perquireretur et consilia caperentur. Vobis significare cupio me curas communicare, exspectationes, gra­ tias Deo agendas ob tot beneficia vobis vestrisque dioecesibus concessa. Heri Romae sortem Terrae vestrae Dei commendavistis praesidio, in­ tercessionem invocantes Apostolorum Petri et Pauli, eorum testifica­ tionem vobis proponentes ad imitandum eximium eorundem ardorem in accipiendo et disseminando Christi Evangelio. 2. Gratias persolvo domino Cardinali Francisco Kuharic, Zagrebiensi Archiepiscopo et Conferentiae episcopalis Praesidi, propter verba quibus est me allocutus. Vos omnes saluto, dilecti Fratres, et, per vos, presbyteros vestros, Religiosos et Religiosas, omnes Chri­ stifideles. Laetus impensam notavi coeptuum pastoralium diligentiam spectan­ tium, tum ad servandas solidas christianas vestrarum regionum tradi­ tiones, tum ad munus exsequendum operosae praesentiae fidei ubi Communitates catholicae velut pusillus grex vivunt. Hoc indicat vos studio pastorali obire multiplices status rerum culturalium et ethnicarum, qui Iugoslavicae terrae sunt proprii, et commune munus explere, magni facientes varias traditiones religiosas et historicas Nationum vestrarum, fisos « valoribus », quos eiusmodi traditiones testantur. Vos scitis eas colendas esse et excipiendas, quoniam perspicitis eos, qui ex iisdem vivunt, cognoscere sapientiam, quae patet in eis. Consentaneum igitur est singulas ethnicas classes votum exprimere et curam fideli­ ter suas peculiares proprietates tenendi. Etiam in hoc contextu, unde saepe difficultates et quaestiones oriun­ tur, patefit Ecclesiae officium, vocatae ad populum Dei formandum, Corpus Mysticum, cum Capite suo, Christo, in unitate congregatum. Ecclesia animadvertit se signum esse debere et pacis ac coniunctionis instrumentum, fovendo et accipiendo omnium nationum et cuiusvis populi multiformes divitias et testimonium, vi praecipue caritatis doni, quae omnes cuiuslibet linguae et nationis homines evangelica iungit fraternitate. Haec universalitatis natura donum Domini est, ut bene novimus, qui Ecclesiam suam cunctam comitatur ad « recapitulandam totam humanitatem cum omnibus bonis eius, sub Capite Christo, in unitate Spiritus eius »1 1 Conc. Oec. Vat. I l , Const. dogm. Lumen gentium, 13. Acta Apostolicae 862 Sedis - Commentarium Officiale Omnes igitur simul magna prece a Domino hoc concordiae donum postulemus, ut in pristinis novisque difficultatibus, Ecclesiae alacri­ tatem et curam homines colligendi sustineat et incitet, vias indicet iustas ad testificandam caritatem etiam in arduis, tum corporalibus tum spiritualibus condicionibus, quas Praeses vester commemoravit. 3. Peculiarem precem Deo adhibere volumus etiam pro universae Iugoslaviae bono et pro tota Communitate foederata imploremus ut in necessaria comprehensione, in observantia omnium, in colloquio et in boni communis tutela, ad effectum validum et diuturnum ad­ duci possint solutiones opportuniores pro bono omnium et singulorum civium. Pax enim interna Reipublicae non est solum privatio conflictatio­ num, nec contrariarum virium exaequatio ; eo minus fructus est tyrannicorum dominatuum. Pax posita est in iustitia et in communi opere pro progressu vere humano et omnes contingente, sine inaequalitatibus et acribus dissimilitudinibus. Tum praesertim, cum agitur de commu­ nitate gentium, qualis vestra est, pax in tuto collocatur, agnitione et observantia non abalienandae dignitatis singularum classium et unius­ cuiusque personae humanae, sine discriminibus ad indolem socialem, ethnicam, culturalem, nationalem vel religiosam spectantibus. Ea effi­ citur et conservatur societate in communicatione bonorum essentia­ lium, iurium tutela, actuosa et laboriosa exstructione progressus com­ munis. 2 4. Hinc exopto vos cohortari, ut sermones cum vestris potestatibus publicis confoeratis. Eiusmodi dialogus auxilio fovebitur, quod Eccle­ sia sincere vult praebere, ut societatis bonum augeatur. Ecclesia expri­ mit et testatur se paratam esse ad quaerendas aequas solutiones quae­ stionum exstantium, dum vult sollicitudines et diffidentiae de muneris sui natura depellere. Bene intelleguntur difficiles condiciones in quibus Ecclesia catho­ lica apud vos vocatur ad suum ministerium explendum, sive quod at­ tinet ad foederationem, sive quod ad res publicas, provincias et loca. Hoc tamen non impedit quominus serio conatus continuetur causam suscipiendi de quaestionibus communis utilitatis. Hoc eo magis ne­ cessarium est et opportunum, quo magis praesens condicio bonam omnium voluntatem videtur instanter appellare, ut efficaciter pro2 Nuntius ob celebrandum diem paci dicatum datus, 1 Ian. 1989, n. 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 863 gressionis socialis et moralis totius Foederationis eiusque partium optimae conficiantur viae. 5. Nullo modo Me fugit quam difficile hoc ipsum sit tempus, etiam quod attinet ad religiosam vitam communitatum christianarum in se ipsis. Sicut recte illustravit rem Venerabilis Frater Cardinalis Kuharic, non tantum percrebrescit intra publicam vitam mens quaedam edu­ candique ratio, quae illuc nempe spectat ut locus Dei et religionis de conscientiis hominum submoveatur, verum invalescit notio quoque pro­ gressionis ac prosperitatis quae sensu uno oeconomico et technico cir­ cumscribitur, cuius scilicet unicus finis videtur consecutio esse divi­ tiarum privatarum necnon instrumentorum ad opes consumendas. Haec quidem rerum inclinatio — prout usus et experientia docet — cito pe­ riculum fit atque verae felicitatis impedimentum, nisi morali iudicio corrigitur necnon aestimatione reapse humana ipsius boni pro homi­ nibus. (( Sola oeconomicorum bonorum conquisitio non modo prohibet, quominus homo humanitate crescat, sed etiam eius germanae granditati adversatur » ; sic enim docuit Decessor meus Paulus VI in lit­ teris encyclicis Populorum progressio inscriptis. 3 Merito sollicitamini vos, tamquam vitae christianae magistri, dum contemplamini propagari iam perturbantem aliquam exstinctionem quorundam bonorum quae in primis familiam afficiant : reiectionem ri­ tus sacramentalis matrimonii, multitudinem seiunctionum coniugalium, terribilem numerum abortuum, progredientem gravemque simul affec­ tum nihilismi adversus bona moralia ipsa. His sic positis difficultatibus, plurimi sane aestimanda est plurimumque laudanda manifesta ac tenax vestra fidelitas erga munus uti pastorum. Consolatur Me coniunctio vestra tum propositorum tum etiam actorum ; at potissimum recreor vestra in Petri Sedem fidelitate, oboedientia vestrorum Sacerdotum et Religiosorum Religiosarumque directoriis normis Magisterii, amore totiens iam a fidelibus vestris si­ gnificato in personam ipsam ministeriumque Romani Pontificis. Prae­ stant ecclesiales vestrae Communitates studio atque obsequio erga Ec­ clesiam. Quapropter velim aliquando Ego, perinde ac vosmet ipsi, coram et in conspectu posse dioeceses vestras consolari ut in testifi­ cationis solidae via et in magnae coniunctionis affectione omnes christi­ fideles singillatim confirmentur. 3 N. 19. ^4 Acta Apostolicae Sectis - Commentarium Officiale 6. Cohortari omnes vos pariter cupio ut maiorem usque colatis comprehensionem et consensionem inter vos. Mutua Episcoporum ne­ cessitudo multo etiam magis sustineatur efficaciusque ostendatur per partes illas et opera quae Conferentia Episcopalis efficere potest nec­ non communes consultationes quae per ipsam Conferentiam fieri pote­ runt. Hac ideo in re exopto ut nova statuta animo aperto sed ad res ipsas intento suscipiant optata ac desideria omnium Episcoporum m singulis vestris nationibus, cum constet per totam Iugoslaviae rem publicam foederatam alias alibi condiciones adeo diversas vigere. Ecclesiarum localium vestrarum proprius status persuadet iam ipse quam sit necesse ut inter Episcopos et Sacerdotes concreto modo collo­ quium exprimatur ac mutua propinquitas. Se presbyterium praebeat oportet veluti communitatem cuius sit Pater Episcopus, qui singulos presbyteros c u r a et diligentia prosequi possit eosque audire uti adiu­ tores et consiliarios, eorum vitae animae ac mentis fovere eorumque difficultates vere apostolico dissolvere affectu. Hoc inter sacerdotes vi­ cissim postulabit animum respondentem paratumque ad dividendas serena c u m oboedientia communes navitates pastorales. Tali cum sensu f a m i l i a r i s consortionis facilius fiet ut illa exoriatur prompta alacri­ tas f a m u l a n d i hominibus, quae nonnumquam sacrificium poscit humilitatisque et abnegationis spiritus. H a n c p o r r o necessitatem conspirationis circum Episcopum acriter p e r c i p e r e e t i a m Religiosi debent in pastorali opere versantes. Quam­ vis g l o r i e n t u r O r d i n e s Communitatesque religiosae aliquo in loco pro­ priis t r a d i t i o n i b u s ac rebus magni momenti gestis, non tamen defen­ ditur p a s t o r a l i s actio a dioecesis totius regulis segregata. Prospectus ille e c c l e s i o l o g i c a s , in quo inceptum quodlibet pro spiritali hominum commodo quem ad Hanc rum c o m p l e t u r , veram circa Episcopum coniunctionem requirit, m o d u m Codex Iuris Canonici suadet. in 4 r e r u m summam ingreditur similiter praestans Religiosa­ ministerium in regione caritatis, catechesis e t . apostolatus, in p r o v i n c i a i n s t i t u t i o n i s adulescentium ac provectionis socialis mulierum. 7. I n t e r priores futuri apostolatus sollicitudines collocari certis­ sime d e b e b i t , et q u i d e m eminenti loco, explicatio ipsa pastoralis indu­ striae p r o i u v e n i b u s . Nam et vos ipsi tristes illud declaravistis : su­ scepto 4 aliquando Can. 678. Confirmationis sacramento complures iuvenes reli- Acta Joannis Pauli Pp. II 865 gionis deserunt usum. Id quod multis tribuitur causis, quarum non extrema est ipsa educationis condicio in qua decretónos passus illi per­ ficiunt ad aetatem adultam. Verumtamen magni intererit locum ca­ techesis recognoscere eiusque formas et impulsum ad iuvenum vitam. Accommodatio catechesis in hanc partem flagitatur ut christiano nun­ tio convenienter respondeat ipsa vivendi ratio tot adulescentium. 8. Denique tandem omnia coepta vestra incitare volo, quibus nempe aequos gradus facere contenditis ad colloquium oecumenicum quod vestris in regionibus afficitur peculiaribus difficultatibus. Apostolicum illud studium, quo sustentamini, atque gratia Spiritus Sancti sine in­ termissione invocati, adiuvabunt vos ut congressionis momenta reperiatis utque opportunitates collocutionis inveniatis de communibus omnium credentium quaestionibus. Praesertim ante difficultatem athei­ smi ac morum prolapsionis, quae hodie instant, patet communes exsi­ stere rationes operis ut quis in conscientiis hominum operetur et ut iter percurrendum illustretur, unde principia religionis bona pro uni­ versis confessionibus religiosis conserventur. 9. Quasdam hic partes extollere placuit ecclesialis vitae intra Iugoslaviae fines, vobis ut testificer quanta amoris affectione quantaque mentis intentione ministerium vestrum ex longinquo consecter vestrasque animi curas participem. Utinam Dominus ipse, intervenientibus Beatissimis Petro et Paulo cunctisque caelitibus qui saeculorum decursu gloriam Deo vestra in patria reddiderunt, intercedente autem potissimum Virgine Maria tam amata tamque laudata apud innumerabilia vestra sanctuaria, corro­ borare dignetur pastorales dioecesium vestrarum structuras simulque sacerdotales et religiosas vocationes geminare, tum fidei vigorem vestro in populo efficaciter sustentare. In explendis autem officiis vestris pa­ storalibus, quae fatigant vos at eodem tempore magnopere recréant, opto vehementer semper ut vobis praesens certus ac potens Divinae Gratiae impetus adsit, dum singulis vobis, presbyteris vestris sodali­ busque religiosis, et sollertiae vestrae commendatis christifidelibus amanti profecto animo Apostolicam dilargior Benedictionem. 866 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale X Ad quasdam antistitas O. S. B. coram admissas.* Carissime Abb adesse! 1. Sono molto lieto di potermi incontrare con voi durante i lavori del vostro Convegno, nel quale cercate di approfondire sempre mag­ giormente l'identità specifica delle Monache, oggi, partendo dalla ri­ flessione sulla dignità e sulla vocazione della donna. Una presa di coscienza dell'identità femminile da parte di Supe­ riore responsabili della guida di una comunità di anime consacrate, quali voi siete, è un'occasione quanto mai propizia per riflettere sui valori della professione monastica e sul come incarnarsi, oggi, nella realtà vitale presentata dalle giovani vocazioni. Ma ciò richiede prima di tutto un atteggianiento di tanta umiltà e di spirito di fede. La riflessione sulla dignità e la vocazione della donna ha raggiunto un rilievo tutto particolare in questi ultimi anni ; è stata una più profonda presa di coscienza di quella realtà fondamentale, già affer­ mata nelle prime pagine della Bibbia : « Dio creò l'uomo : maschio e femmina li creò ».* II primo fondamento, sul quale poggia la dottrina sulla dignità della donna e ce ne fa comprendere la ricchezza e il valore, è proprio questo testo biblico. 2. Il Concilio richiama tale principio nel messaggio indirizzato alle donne : « La Chiesa è fiera di avere esaltato e attuato l'autentica libertà della donna, di aver fatto risplendere, nel corso dei secoli, pur nella diversità dei caratteri, la sua intrinseca uguaglianza con l'uomo ». La donna esprime questa sua dignità in modo eminente quando si realizza nella sua specifica vocazione, quando cioè vive la pienezza del suo essere in modo integralmente rispondente al disegno di Dio nei suoi riguardi. Sarebbe quindi riduttivo, e potrebbe diventare dé­ viante, prospettare la « questione donna » in una dimensione pura­ mente sociologica ed antropologica. Nell'insegnamento di Cristo la maternità è collegata alla verginità, ma è anche distinta da essa. Cristo distingue il celibato, che è effetto di cause naturali, dal <( celibato per il Regno dei cieli » : « Questo * Die 16 m. Ianuarii a. 1989. Gn 1, 27. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 867 infatti è il frutto, non solamente di una libera scelta da parte del­ l'uomo, ma anche di una speciale grazia da parte di Dio che chiama una determinata persona a vivere il celibato » . 2 Sulla base del Vangelo il valore della verginità si è sviluppato e approfondito come una speciale vocazione per la donna, la cui dignità trova conferma nell'immagine della Vergine di Nazaret, ed è total­ mente fondata sul radicalismo dell'ideale proposto da Cristo a « chi ha orecchi da intendere )) : infatti, come ancora ho scritto nella Mulie­ ris dignitatem : « Il Vangelo propone l'ideale della consacrazione della persona, che significa la sua consacrazione esclusiva a Dio, mediante i consigli evangelici di castità, di povertà e di obbedienza » . 3 La verginità consacrata si fonda soprattutto su un « sì » profondo e costante nell'ordine sponsale ; sul dono di sé per amore, in modo to­ tale e senza riserve. Evidentemente la verginità nel significato evangelico comporta la rinuncia al matrimonio e quindi alla maternità fìsica. Ma questa ri­ nuncia non è frustrante, perché apre tutto l'essere ad una maternità secondo lo spirito; ad una maternità spirituale che si esprime in mol­ teplici forme. La verginità non priva dunque la donna delle sue carat­ teristiche proprie : l'amore sponsale, che ella nutre per Cristo, la porta ad aprirsi a tutti e a ciascuno. La Lumen gentium ha espresso per­ fettamente tale verità : « Nessuno deve pensare che i religiosi con la loro consacrazione diventino estranei agli uomini o inutili nella città terrestre; poiché anche se essi non sono sempre direttamente presenti ai loro contemporanei, li tengono tuttavia presenti in modo più pro­ fondo con la tenerezza di Cristo, collaborando spiritualmente con essi » . 4 3. Dilette Sorelle ! Questa sublime vocazione, che è insieme ma­ terna, sponsale e verginale, voi volete riviverla alla scuola di san Bene­ detto e santa Scolastica. La vostra identità di consacrate si illumina e si arricchisce alla luce dell'insegnamento del vostro Padre, il quale voleva i suoi figli « cercatori di Dio )), amanti di Dio, felici di vivere separati dal mondo, ma presenti ai loro fratelli nel mondo e ad essi legati dal vincolo dell'amore di Cristo, felici di vivere nella « Casa di Dio )) come in una famiglia, radicata nell'obbedienza e nella carità. 2 Mulieris 3 Cf. n. 20. 4 N. 46. dignitatem, 20. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 868 Officiale Poste alla guida di questa « Casa di Dio » voi dovete essere le prime educatrici delle vostre Consorelle con una vita di fedele e con­ vincente testimonianza dei valori che tutte avete professato. Come corrispondere allora all'appello che scaturisce dalle rifles­ sioni sulla dignità e sulla vocazione della donna consacrata? Come conservare il fervore della carità, la generosità dell'offerta, la piena disponibilità nella gioia della fraternità? Come camminare nella fede, seguendo ed imitando la Vergine Maria? « I doni e la chiamata di Dio sono irrevocabili » , e « anche se noi siamo infedeli, Egli resterà fedele » . Insieme alle vostre sorelle testi­ moniate qual è la forza della grazia, e dimostrate con i fatti la gene­ rosità, sino all'eroismo, che può generare un cuore afferrato dal­ l'amore di Cristo, e che nulla preferisce a quest'amore di Cristo, come continuamente vi suggerisce il vostro Padre san Benedetto. 5 6 Nella (( casa del servizio di Dio », riscoprite insieme i valori più veri della tradizione monastica; siatevi fedeli, impegnatevi nella pro­ mozione delle vocazioni, coltivate la vostra vocazione, dedicandovi di­ ligentemente e comunitariamente alla formazione permanente, in modo da raggiungere nella fraternità una effettiva maturità umana e spiri­ tuale : quando ogni Monaca avrà realizzato il suo essere di « donna consacrata », una vita nuova irromperà nelle vostre case. Non chiudetevi in voi stesse, aprite il cuore alla Chiesa e rendetevi disponibili all'azione di Dio attraverso il dono di voi stesse, che co­ mincia con l'attenzione alla sorella che vive accanto a voi per spaziare sulle necessità dolorose e drammatiche di tutto il mondo. Voi, Superiore dei vostri monasteri, dovete essere guide e maestre, ma soprattutto madri di coloro che il Signore ha scelto per Sé, ma che ha affidato a voi, facendo della carità la legge principale che ispira la vostra condotta. Con sapienza e con prudenza incoraggiate gli sforzi, correggete gli abusi, sostenete le deboli, orientate ogni energia alla più grande capacità di dare e di ricevere, in modo che ogni monastero diventi, come desiderava san Benedetto, una scuola di servizio del Signore, nella quale, mentre « si avanza nelle virtù monastiche, il cuore si dilata nella fede e corre nella indicibile soavità dell'amore ». 4. In questa missione la Vergine Maria, la serva del Signore, che compendia il mistero della donna, in particolare della donna con» Rm 11, 20. « 2 Tm 2, 13. Acta Ioannis Pauli Pp. II 869 sacrata, totalmente disponibile alla volontà del Padre celeste, attenta alle necessità degli altri a Nazaret e a Cana; presente al Calvario, al Cenacolo e alla nascita della Chiesa, sia il vostro modello e il vostro aiuto ! Come Lei, avete risposto all'appello del Signore, cercando così di avanzare nel cammino della fede, realizzando sempre meglio la vocazione claustrale : lasciatevi perciò illuminare e guidare da Lei, che vi guarda e vi assiste con cuore di vergine e di madre ! Con questa fiducia e con questo augurio, imparto l'Apostolica Be­ nedizione a voi e a tutte le Consorelle dei monasteri benedettini. XI Ad Guatimalae episcopos limina Apostolorum visitantes coram admissos.* Amadísimos Hermanos en el episcopado, 1. Es para mí motivo de gran alegría daros mi más cordial bien­ venida a este encuentro, Pastores de la Iglesia en Guatemala, con motivo de la visita « ad limina ». Vuestra presencia colegial aquí es testimonio elocuente de comunión eclesial ; en efecto, como (( minis­ tros de Cristo... y administradores de los misterios de Dios » 1 re­ presentáis de modo especial a vuestras Iglesias locales. Con vuestra venida a Roma, centro de la catolicidad, queréis poner aún más de manifiesto la íntima comunión en la fe y en la caridad con esta Sede Apostólica. En verdad nos sentimos una sola cosa en el Espíritu Santo y en el Amor de Cristo, que permanece para siempre la piedra angular y el Pastor de nuestras almas. 2 3 En las relaciones quinquenales y durante los coloquios privados habéis querido poner de manifiesto los temas más salientes de la vida eclesial guatemalteca. Deseo ahora en este encuentro reflexionar con vosotros sobre algunos puntos específicos, teniendo también en cuenta vuestros documentos colectivos y la realidad pastoral que pude apre­ ciar durante las inolvidables jornadas vividas hace casi seis años con los amadísimos hijos de Guatemala durante mi viaje apostólico. No se borra de mi mente el entrañable recuerdo de la rica religiosidad de * Die 20 m. Ianuarii 1989. 1 1 Cor 4, 1. 2 Cf. Ef 2, 20. 3 Cf. 1 Ped 2, 25. Acta Apostolicae Sedis - 870 Commentarium Officiale vuestro pueblo, manifestada en las sentidas celebraciones de fe y espe­ ranza que tuvieron lugar en la ciudad capital y en Quetzaltenango. Fueron días de intensas vivencias espirituales, en los que pude apreciar el clamor de paz y de justicia que brotaba de los corazones de todos los guatemaltecos. 2. En vuestro desvelo por las comunidades eclesiales que el Señor os ha confiado, estáis entregados generosamente a la tarea de dar nuevo impulso a una acción evangelizadora que haga realidad la transmisión de una fe profunda y auténtica, que penetre hondamente la vida social y cultural guatemalteca, incluso en el orden económico y político. De aquí el esfuerzo que estáis realizando en favor de un plan global de pastoral, como lo muestra vuestro documento colectivo más reciente. En la línea de la invitación que hice a los Obispos Delegados del CELAM en Puerto Príncipe (Haití) —al final de mi visita apostólica a Centroamérica— os habéis propuesto como objetivo central : <( Im­ pulsar, en comunión y participación, la evangelización nueva en Gua­ temala, para crear hombres y comunidades renovadas capaces de cola­ borar en la construcción de una sociedad justa y fraterna » . 4 Sé que este documento está sirviendo de base para múltiples iniciativas que estáis emprendiendo en vuestras diócesis, como son las Semanas de Pastoral y también el Primer Sínodo Arquidiocesano ; todo ello con el fin último de consolidar una Pastoral orgánica de conjunto. Se trata ciertamente de una acción pastoral con la que, en fidelidad al Evan­ gelio, queréis responder al espíritu de unidad que, por su misma vo­ cación, debe reinar en la Iglesia. 3. Os animo pues vivamente a que continuéis trabajando por con­ solidar la unidad, de tal forma que, bajo la inspiración del misterio del Verbo Encarnado, logréis que el misterio de la Iglesia, Una, Santa, Católica y Apostólica se vaya manifestando como comunión visible. 5 Ello exige por vuestra parte una particular atención para que dentro del proceso que habéis emprendido no se descuiden aspectos esenciales y constitutivos de la Iglesia. No podemos olvidar que una de las mayores tentaciones de nuestra época es la de pretender promover una renovación eclesial que, al polarizar su atención en torno a ciertos rasgos —puestos particularmente de relieve por la sensibilidad mo­ derna— no tiene suficientemente en cuenta elementos fundamentales 4 N. 0.3. 5 Cf. Lumen gentium, 8. Acta Ioannis Pauli Pp. II 871 de la identidad constitutiva del Cuerpo místico de Cristo, como son su estructura jerárquica, la unidad querida por su divino Fundador o su carácter específicamente sacramental. 6 Como Iglesia Una, constituida sobre el fundamento de los Apósto­ les, es de suma importancia que todo el Pueblo de Dios muestre una actitud eclesial de sensible y filial acogida a las directrices doctrinales y a las normas que emana el Magisterio auténtico de la Iglesia. Es cierto que determinadas circunstancias históricas, que caracterizaron tiempos pasados, han podido de alguna manera condicionar negativa­ mente dicha sensibilidad. En efecto, la hostilidad sistemática* a que se vio sometida la Iglesia en épocas pasadas, la incidencia de medidas orientadas a destruir la fuerza moral de los sacerdotes y comunidades religiosas, así como la consecuente escasez de clero, favorecieron indu­ dablemente el que algunos sectores del pueblo fiel no asumieran con todas sus consecuencias el carácter jerárquico de la Iglesia fundada por Cristo. 4. Tales presupuestos, unidos a determinadas desviaciones eclesiológicas, que por intereses sectarios y de parte siembran el error en torno a la constitución básica de la Iglesia y a su misión propia, pueden crear hoy el terreno fértil para justificar inaceptables actitu­ des que pretenden desconocer la legitimidad de la participación de la Iglesia en la vida pública, o bien intentar reducir su misión única­ mente a la esfera privada de los fieles. Es particularmente necesario y urgente, queridos Hermanos, pre­ sentar al pueblo fiel los contenidos esenciales de la fe católica, espe­ cialmente en el momento presente, en que sectas fundamentalistas y nuevos grupos religiosos llevan a cabo en Guatemala una agresiva campaña proselitista, sembrando la confusión entre los fieles y dilu­ yendo la coherencia y unidad del mensaje evangélico. Como ha señalado el Señor Arzobispo de Guatemala en una re­ ciente Carta Pastoral sobre la relación de la Iglesia Católica con los grupos religiosos no-católicos, la acción proselitista de éstos (( causa diversos problemas, como la ruptura de la unidad familiar, la pérdida de la identidad cultural y, quizá lo más grave, la pérdida del sentido profundamente comunitario y específicamente humano que existe en el pueblo guatemalteco )). Con frecuencia, dichas actividades se ven 7 6 Cf. ibid., 7 N. 17.3. 26. Acta Apostolicae 872 Sedis - Commentarium Officiale favorecidas por múltiples carencias de todo tipo, y en particular por una instrucción religiosa insuficiente. Se trata de un reto al que la Iglesia, iluminada por la Palabra de Dios y partiendo de la realidad guatemalteca, ha de responder con un renovado esfuerzo por satisfacer el hambre de Dios y el ansia de espi­ ritualidad de vuestro pueblo. Por todo ello, os hago un particular llamado para que, junto con vuestros sacerdotes, religiosos, religiosas, agentes de pastoral, cate­ quistas y laicos comprometidos, impulséis una acción evangelizad ora que asuma los valores de la auténtica piedad popular y responda a las angustias y esperanzas de los hombres de nuestro tiempo, ofrecién­ doles los medios para la salvación eterna en Cristo Jesús. 5. A este respecto, se hace apremiante el promover la participación de "todos en la tarea evangelizadora, con particular referencia a los laicos, y destacando* la importancia de la familia y el papel de la mujer, pues sois conscientes de que « e l apostolado de los laicos... brota de la misma esencia de su vocación cristiana » . Ellos, con la adecuada asistencia de los sacerdotes, han de trabajar —individual o legítimamente asociados— para atraer a la Iglesia a quienes se han alejado de ella o cuya fe se ha debilitado. De un particular recono­ cimiento por la importante labor que desarrollan en sus comunidades son merecedores los catequistas. No pocos de ellos, sobre todo en las áreas rurales, han sellado su celo apostólico con el testimonio supremo de derramar su sangre. 8 Para que el trabajo que se realice con los laicos y la misión que se les confíe dé los frutos esperados, es fundamental que se tenga especial cuidado en su formación doctrinal y espiritual y, al mismo tiempo, gran sensibilidad en el reconocimiento de los dones y carismas que, a través de ellos, el Señor quiere comunicar a su Iglesia. En vuestra instrucción Pastoral Renovados en el Espíritu, establecéis directrices de formación y discernimiento que, si bien van dirigidas específicamente al Movimiento de la Renovación Carismàtica, pueden servir también de criterio orientador para otros movimientos apos­ tólicos. 6. El necesario crecimiento en la fe y el testimonio evangélico en la transformación de las realidades temporales según los designios de Dios, han de llevar al laico cristiano a una participación más activa 8 Apostolicam actuositatem, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 873 en la vida litúrgica y sacramental de la Iglesia. En efecto, el Con­ cilio nos recuerda que la liturgia es « la cumbre a la cual tiende la actividad de la Iglesia y al mismo tiempo la fuente de donde mana toda su fuerza. Pues los trabajos apostólicos se ordenan a que, una vez hechos hijos de Dios por la fe y el bautismo, todos (...) participen en el sacrificio y coman la cena del Señor )). 9 La importancia fundamental de esta enseñanza, que forma parte de la más genuina tradición de la Iglesia, se pone en entredicho cuando no se tiene suficientemente en cuenta el papel decisivo e irreempla­ zable que ejerce el sacerdote dentro de la comunidad eclesial o cuando, sin la debida precaución y preparación, se confían a ministros no orde­ nados responsabilidades que de suyo no les son propias. 7. También quiero expresaros el gozo que llena mi corazón al saber que el Señor está bendiciendo vuestras Iglesias particulares con un creciente número de vocaciones sacerdotales, religiosas y misioneras. Es éste un signo claro de cómo la Iglesia en Guatemala está alcan­ zando plena madurez. A tal propósito, os animo a continuar dedicando vuestro esfuerzo en favor de una pastoral vocacional que preste particular atención a las familias, a la escuela, a la juventud, a los movimientos apostólicos y asociaciones eclesiales. Dedicad a esta importante labor sacerdotes generosos, bien preparados y de gran espíritu que, dentro de un plan diocesano y nacional, atiendan a este sector. Asimismo deseo alentaros a que también promováis vocaciones mi­ sioneras que puedan llevar la Buena Nueva a otros pueblos más nece­ sitados. « Desde vuestra pobreza » compartid también vuestra fe, par­ ticularmente con ocasión del V Centenario del comienzo de la evange­ lización en América Latina. 8. Seguid adelante en el camino de renovación que habéis empren­ dido. Como ministros de Dios habéis de ser siempre artífices de paz y armonía, no sólo dentro de la Iglesia, sino también en el seno de la sociedad. Como exigencia nacida de vuestra solicitud pastoral, algunos de vosotros —particularmente tras los acuerdos de Esquipulas II— habéis sido llamados a una difícil labor de mediación y reconciliación entre las partes en conflicto. Reiterando las insoslayables exigencias de la justicia y el respeto de los derechos humanos, queréis contribuir a su' Sacrosanctum 56 - A. A. S. Concilium, 10. Acta 874 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale perar la confrontación, favoreciendo negociaciones que puedan condu­ cir a un mejor entendimiento, en el marco de un sano pluralismo y en actitudes de tolerancia y comprensión. Los frutos de vuestra ardua tarea serán abundantes en la medida en que mantengáis total fide­ lidad a las exigencias del Evangelio. Precisamente por voluntad de fidelidad al Señor y a la misión apos­ tólica que El os ha confiado, habéis querido abordar en un documento colectivo uno de los problemas que más afligen a Guatemala: la te­ nencia de tierras. Ciertamente el clamor que en nombre de los pobres habéis alzado en vuestra Carta Pastoral se convierte, en última instancia, en un apremiante llamado a la solidaridad, como camino que conduce a la justicia. Bien sabéis que la preocupación por los problemas del hombre, en todas sus dimensiones, forma parte de la misión misma de la Iglesia. En mi Carta Encíclica Sollicitudo rei socialis quise ocuparme del tema de la solidaridad como camino que lleva a la paz : (( Opus solidaritatis pax » . 10 En esta línea también vosotros, Obispos de Guatemala, estáis convencidos de que « para salir al paso de cualquier extremismo y consolidar una auténtica paz, nada mejor que devolver su dignidad a quienes sufren la injusticia, el desprecio y la miseria Por ello habéis querido invitar a vuestros fieles a reflexionar serenamente sobre un tema de especial importancia, iluminados por la Palabra de Dios y en consonancia con la enseñanza social de la Iglesia, puesta particu­ larmente de relieve en las Conferencias Generales del Episcopado La­ tinoamericano de Medellín y Puebla. Teniendo como base la certeza de que vuestro clamor surge de una actitud profundamente evangélica, os animo a seguir adelante, aun cuando ello vaya acompañado de incomprensiones e incluso rechazos. 9. Un tema que atrae de modo especial vuestra solicitud de Pas­ tores es ciertamente el de la educación. En efecto, es muy grande el reto que supone para la Iglesia en vuestro país el elevado porcentaje de población en edad escolar, el alto índice de analfabetismo y las insuficientes estructuras en el campo de la enseñanza. Además, facto­ res como la situación de pobreza, la inestabilidad e incluso la desin­ tegración familiar —sin olvidar la violencia en sus diversas manifes10 Sollicitudo 11 Homilía en rei socialis, el Campo 39. de Marte, 7-III-1983. Acta Ioannis Pauli Pp. II 875 taciones— condicionan sensiblemente la incidencia de la labor edu­ cativa. Como bien lo habéis manifestado, sois conscientes de la responsa­ bilidad que os incumbe en este terreno. Os animo pues a un renovado empeño en favor de una sólida y programada educación en la fe. Mediante la enseñanza a todos los niveles, desde la escuela a la Uni­ versidad, se aprende también a respetar la dignidad de la persona humana, a practicar la honradez en el ámbito público y privado, a fortalecer la voluntad de pacífica convivencia ciudadana, a defender la justicia y la paz, en una palabra, a convertir los principios doctri­ nales en valores de vida y en criterios de recto comportamiento. La legislación de vuestro país reconoce a la Iglesia el derecho de participar en la educación, incluso a nivel público, a través de clases de moral y formación religiosa. Es necesario, pues, prestar particular dedicación con personal y medios adecuados a esta presencia que tanto puede incidir en la orientación de las futuras generaciones. A este respecto, no podemos olvidar un factor peculiar y determi­ nante en la realidad guatemalteca : el pluralismo de etnias. Como tuve ocasión de manifestarlo en el inolvidable encuentro con las comu­ nidades indígenas en Quetzaltenango, ellos representan un gran valor para la Iglesia por la sencillez y profundidad de su f e ; lo cual ha de comportar, al mismo tiempo, un particular empeño para la consoli­ dación de los grupos étnicos y el desarrollo de las culturas indígenas. Para ello, la evangelización genuina e integral será siempre garantía de defensa y promoción de los valores autóctonos, así como de fidelidad sin reservas al mensaje evangélico en el necesario proceso de inculturación. 10. Termino, queridos Hermanos, agradeciéndoos vuestra visita a esta Sede Apostólica y confiándoos un encargo particular : llevad a vuestros sacerdotes, religiosos, religiosas, seminaristas, agentes de pas­ toral, catequistas y a todos vuestros diocesanos el saludo y la Ben­ dición del Papa, que les tiene muy presentes en sus oraciones ; de modo especial a los niños, a los enfermos, a los refugiados, a cuan­ tos sufren. Que el Señor os conceda la fuerza y la fidelidad necesarias para proseguir en el compromiso de dar cada día más dinamismo apostó­ lico a la Iglesia en Guatemala, de forma que presentándose como autén­ tico sacramento de salvación y en profunda unidad con la Iglesia 876 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Universal, sea manantial de vida y esperanza para vuestra nación y elemento de hermandad y de unión profunda con los demás pueblos de la región. Que el Santísimo Cristo de Esquipulas, a cuya sombra han madurado acuerdos para superar los conflictos y hacer posible la deseada paz en Centroamérica, inspire en todos, líderes políticos y sindicales, empresarios y trabajadores, hombres de cultura y de ciencia, padres y madres de familia, una decidida voluntad de reconciliación, de fraternidad y de justicia. Que María Santísima, a quien Guatemala está ligada con amor y devoción profunda, como lo habéis demostrado recientemente en la magna concentración del Campo de Marte con motivo de la clausura del Año Mariano, sea el modelo sobre el cual sigáis configurando vues­ tras actitudes personales, vuestras opciones pastorales, vuestra misión profética y la vida de las comunidades que os han sido confiadas, para que, a través de la disponibilidad total a la Palabra, el señorío de Dios sea plenamente reconocido y los ideales de paz y de comunión que estáis impulsando se conviertan en realidad. Con afecto os imparto mi Bendición Apostólica. NUNTIUS GRATULATORIUS VENERABILI FRATRI NOSTRO IOANNI S . R . E . PRESBYTERO CARDINALI LANDAZURI RlCKETTS, ARCHIEPISCOPO LlMANO. Quemadmodum tibi proximi, in urbe Lima parumper commoran­ tes, olim te, Venerabilis Frater Noster, studiose ac fraterne salutavimus, sic nunc gratulationem offerre volumus Nostram tibi ipsi, qui mox sacerdotii suscepti quinquagesimum feliciter complebis annum pariterque fructuosae presbyteralis vitae magnum emetieris spatium. Franciscalibus nempe imbutus praeceptis omnique abundans doc­ trina, sacrum adeptus ordinem, floridiores annos in iuvenibus erudien­ dis perutiliter dependisti, usque dum Decessor Noster Pius PP. XII, gratissimae recordationis, ad Limanam te vocavit Ecclesiam mode­ randam et pascendam. Ex illo quidem tempore uni te dedidisti huic fidelium communitati, quorum tu sustinuisti efficaciter partes similiterque solliciti pastoris tuitus es personam. Conducit autem, Venerabilis Frater Noster, dioecesanam synodum, anno MCMLIX te auctore celebratam, commemorare, sacrorum alum- Acta Ioannis Pauli Pp. II 877 norum Seminarium a te excitatum aeque ac domum pro sacerdotibus qui a pastoralibus occupationibus ob aetatem provectam relaxati in quietem se merito rettulerunt. Iuvat subinde apostolicam operam tuam in varias Institutiones ecclesiales collatam honorare, tum — ut quae­ dam attingamus — ad sollicitudinem erga pauperes pertinentes, tum Concilii Vaticani II ad proposita exsequenda, tum ad fidelem popu­ lum de re Christiana altius docendum. Nihil necesse arbitramur omnia singillatim decurrere quae pro Ecclesia Limana suscepisti. Fideles autem tui ipsi, quos innumeros laetantes dies ille celebrandus procul dubio coadunabit, omnia et singula a te bene patrata haud tenui exiguoque sermone recensere valebunt. At Nos de universis his rebus plane conscii abstrahi vocem Nostram ab illo concentu gratulantium non patimur, quin immo veluti istic praesentes arctioreque vinculo tecum sociati, quandoquidem es purpurae honore ornatus atque in amplissimo locatus dignitatis gradu, decorare faustissimum hunc eventum volumus atque presbyteralem operam tuam iustis laudibus collustrare. Multa tandem prece adimus Dominum ab Eoque obnixe petimus ob frugiferum diuturnumque ministerium tuum ut copiose largiatur re­ munerationem Idemque in posteros annos corporis spiritusque firmi­ tatem, auspice Benedictione Nostra Apostolica, quam tibi, Venera­ bilis Frater Noster, Auxiliaribus Episcopis, amatissimisque fidelibus Limanis, ex animo impertimur. Ex Aedibus Vaticanis, die xv mensis Aprilis, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. IOANNES PAULUS PP. II 878 Acta Apostolicae Sedis ACTA - Commentarium Officiale CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i VERONEN. DECRETUM Canonizationis Beati Gasparis Bertoni, Sacerdotis, Fundatoris Congrega­ tionis a Ss. Stigmatibus D.N.I.C. ( 1 7 7 7 - 1 8 5 3 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo, post indultam ab Apostolica Sede eidem Beato venerationem, constet in casu et ad effectum de quo agitur. Antiqua in urbe Verona, duobus praesertim saeculis abhinc fecunda Sanctorum attrice, die 9 Octobris anno 1777 Gaspar Bertoni genitus est totamque vitam duxit, sacro presbyteratus ordine anno 1800 auctam. Ad sui parochi nutum, puerorum missionarium primo egit, illosque pia consociatione adunavit, cui « Cohors Mariana » titulus erat. Pri­ mus deinde fuit animorum moderator in Congregatione Filiarum a Caritate, quam S. Magdalena de Canossa recens instituerat; pariterque in via Domini direxit Servam Dei Leopoldinam Naudet, Sororum a Sacra Familia fundatricem. Veronensis Episcopus ideo eiusmodi nactus navitatem, anno 1810 presbytero Gaspari commisit moderandi spiritus munus in alumnis ad sacerdotium vocatis; quod munus tanta prudentia obivit, ut norma quasi factus esset sanctitatis Veronensi clero, qui vice sua tot protulit virtutum exempla. Anno 1816 novum iniit officium in excolendo Dominico agro : po­ pularem scilicet praedicationem, pro qua missionarii apostolici titulo a Pio Papa V I I insignitus est. Quo autem latius ac diutius Dei ver­ bum diffunderet, sibi sociavit asseclas qui (( missionarii apostolici in obsequium episcoporum » essent. Evangelica huiusmodi consortio cito Congregatio de Causis Sanctorum 879 in religiosam Congregationem excrevit, a Sacris Stigmatibus Domini nostri Iesu Christi appellatam. Gaspar ceterum, ad imitationem Christi patientis, diutini morbi Stigmata quadraginta et unum annum in corpore suo portavit, ad mortem usque, quam die 12 mensis Iunii anno 1853 oppetiit. Eum, ser­ vatis normis ex iure servandis, Paulus Papa VI Anno Sancto 1975 in Beatorum Caelitum catalogo adscripsit. Ut autem ad eiusdem canonizationem legitime perveniretur, Cau­ sae actores sanationem quandam, quae divinitus patrata asserebatur per eiusdem Beati intercessionem, Apostolicae Sedi ad cognoscendum exhibuerunt. Agitur videlicet de sanatione cuiusdam medici, Marii Moreira Ne ves, e Lusitania oriundi sed civis Brasiliani, sexaginta duorum annorum. Is namque, edita a medicis reservata quoad vale­ tudinem prognosi, invocato caelesti Beati Gasparis Bertoni patrocinio, die 23 mensis Februarii a. 1981 in urbe S. Sebastiano Fluminis Ianua­ rii, valde rapide perfecteque convaluit a vasto abscessu regionis sacraegluteae cum necrosi texturae pellis; qui abscessus ex electrica adu­ stione tertii gradus initium duxit; morbus quem periti in arte medica appellant Panniculitis suppurativa. Qua super mira sanatione conditus est apud Curiam archiepisco­ palem S. Sebastiani Fluminis Ianuarii, diebus 7 Iunii-19 Iulii anno 1984, Processus Cognitionalis, de cuius forma et vi iuridica cautum est per Decretum huius Congregationis pro Causis Sanctorum die 30 Novembris a. 1984 editum. Servato deinde iuris ordine, assertus mirus eventus ad examen Consultae Medicae eiusdem Congregationis semel et iterum vocatus est, in coetu scilicet diei 8 Octobris anni 1986 et diei 23 Martii a. 1988; et ita periti Consultae cunctis suffragiis iudicium protulerunt de prae­ fatae sanationis preternaturali indole. Non ita multo post, scilicet die 7 Iulii eodem anno 1988, ad examen theologicum ventum est, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; deinde, die 20 De­ cembris eiusdem anni, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardina­ lium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Opilio Rossi. In utraque autem congressione, proposito ad disceptandum dubio num de miraculo constaret in casu et ad effectum de quo ageretur, omnes qui aderant responsum dederunt affirmativum. De hisce omnibus rebus facta accurata Summo Pontifici Ioanni Paulo II relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Acta Apostolicae Sedis 880 - Commentarium Officiale Sanctorum excipiens rataque habens, facta dispensatione a legendo coram Se praesenti Decreto, edixit : Constare de miraculo a Deo pa­ trato, deprecatore Beato Caspare Bertoni, videlicet de valde rapida, perfecta ac mansura sanatione medici Marii Moreira Neves, a vasto abscessu regionis sacrae-gluteae cum necrosi texturae pellis, ex elec­ trica adustione tertii gradus initium ducentis, seu a panniculitide sup­ purativa. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum inseri mandavit. Datum Romae, die 11 Februarii A. D. 1989. L. m ANGELUS card. s. FELICI, Praefectus SB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis II PATAVINA DECRETUM Canonizationis Servae Dei Elisabethae Vendramini, Fundatricis Sororum Tertiariarum Franciscanum Elisabethiniarum (1790-1860). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « N e m o est qui non amet, sed quaeritur quid amet. Non ergo ad­ monentur ut non amemus, sed ut eligamus quid amemus » (S. AUGU­ STINUS, Sermo 34, 2). Quid maxime amandum sit clare Evangelium dicit : « Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua et ex tota virtute tua ... Diliges pro­ ximum tuum tamquam teipsum » (Me 12, 30-31). Exploratum est eos omnes, qui hanc fideliter secuti sunt legem non solum Deo gloriam dedisse, verum etiam magnopere Ecclesiae et societati serviisse, gra- Congregatio de Causis Sanctorum 881 tuito summa ope contendendo ad misericordiae operas, tum spiritales, tum corpóreas. Huius classis, coram Deo et coram hominibus bene meritae, est etiam Serva Dei Elisabetha Vendramini, quae fluxis reiectis bonis ter­ restribus, spiritus bona immortalia quaesivit et, Christi facta discipula, vitam suam in Domini laude posuit inque egenus proximi servi­ tio, eximio hoc facinore alias illigans mulieres, quas in perfectionis via prudenter duxit. Serva Dei, de qua loquimur, septima duodecim fratrum, nata est Passani Grappae montis, in dioecesi Vicentina, die 9 mensis Aprilis anno 1790 a Francisco Vendramini Mosca, divite possessore, et Anto­ nia Angela Duodo, nobili Veneta muliere. Postridie sacris baptismatis aquis est ad gratiam renata, et octo post annis Confirmationis sacra­ mentum accepit primumque ad eucharisticam mensam accessit. Eius humanae et christianae educationi egregie consuluerunt fa­ milia et deinde Sorores Augustinianae, quarum paedagogii aliquam­ diu fuit alumna. Domum reversa non est bona praecepta oblita, qui­ bus erat imbuta et, progrediente aetate, amare didicit solitudinem, contemplationem et apostolatum, non tamen a nugis deficiens, quibus plerumque puellae illiciuntur. Quamvis dubia de sua vocatione esset, desponsa tamen est; sed, cum iam nuptiae imminerent, ex improviso animadvertit se a Domino ad altius vocari munus (anno 1817). Statim ivisset operam navatum in Hospitio (( ad Capucemos », receptáculo videlicet spectante ad adiuvandas pueras parentibus orbatas et iuvenes derelictas, quod Tertiariae saeculares regebant, sed familiaribus obsistentibus, tres fere annos ei exspectandum fuit. Interea magis se spiritaliter praeparavit deprecatione assidua et humilitatis atque paenitentiae exercitio. Hae virtutes ei pernecessariae fuere dum in eo mansit Hospitio (annis 1820-1826), ubi vestem Tertiariarum induit earumque regulae vota nuncupavit. Dum alacriter in varios incumbebat labores pro bono communi, subeundae ei fuerunt graves et crebrae privationes, iniuriae et molestiae ; quae tamen, nedum eam averterent a via quam erat ingressa, voluntatem eius consecrandi se Deo atque pauperibus serviendi confirmaverunt. Eo ipso tempore cogitare coepit de con­ dendo Tertiariarum regularium Instituto ; sed hoc quoque consilium non paucarum ei causa fuerunt aerumnarum. Cum Patavium immigrasset, duos ferme annos <( prima magistra » fuit in expositorum deversorio. Tandem, monente et iuvante sacer- 882 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dote Aloisio Maran, eius spiritus moderatore, die 10 mensis Novem­ bris anno 1828 Congregationem Sororum Tertiariarum Franciscanarum Elisabethiniarum instituit, quae gratuito prospicerent puellulis pauperibus educandis et senibus atque aegrotis custodiendis. Hoc Opus, in asperrima initum paupertate inque loco socialiter et moraliter depresso, a Deo secundatum celeriter crevit, populi gratiam sibi con­ ciliane et auctoritatum aestimationem. Una cum sodalibus Serva Dei vestem induit religiosam die 4 men­ sis Octobris anno 1830, et anno insequenti vota simplicia nuncupavit paupertatis, castitatis et oboedientiae. Munere Antistitae Generalis laudabiliter est usque ad mortem iuncta. Novimus eam magna cum prudentia et lenitudine familiae suae moderatam esse seque omnibus viribus dedisse spiritali Sororum formationi, quibus mater fuit fortis et suavis. Verbo, scriptis et exemplo praesertim mirabili suarum vir­ tutum, verum eis specimen dedit vitae prudensque fuit dux in Dei et pauperum servitio. Erga filias suas constanter est familiaritate usa et innatis fruens suis educatricis facultatibus caritateque quam in earum quamque habebat, easdem erudiebat, monebat, confirmabat, corrigebat et ad plenam fidelitatem erga acceptam vocationem dirigebat, ad consiliorum evangelicorum exercitium atque ad Christi imita­ tionem Crucifixi. Forma et specie franciscana capta, amorem circumfudit paupertatis, simplicitatis, apostolatus, sacrificii et Ecclesiae, cuius filia fuit humilis et oboediens. Sui ipsius neglegens et inanium mundi rerum, maxime Dei appetebat gloriam et Iesu regni propa­ gationem in animis. Sine intermissione in via est perfectionis progressa, utpote cum fide illuminaretur et sustineretur altissima et solida, quam oratione et fervida pietate in Sanctissimam Trinitatem alebat. De hac re affir­ mabat : « Patris amor me effert, Verbum me allicit, Spiritus Sanctus me obstupefacit ». Dei paternitas eam permovebat sicut Incarnationis mysterium, Passionis et mortis Iesu. Eucharistia dierum eius sol erat, Virgo Immaculata eius refugium. Saepe precibus fidei prolationem invocabat et peccatorum conversionem. In immensum est auxilio confisa Providentiae et etiam alienis temporibus animi tranquillitatem servavit et persuasionem se semper a Deo adiutum iri, quippe quae uti filia carissima amare tur ab eo. Divino amori ex toto corde amore respondit. Scripserat enim : « Deum meum volo perdite amare, incre­ dibiliter. Actuosum postulo amorem, et hunc ob Deum solum, non ob bona eius ». Hoc modo significabat etiam suam spiritalium conso- Congregatio de Causis Sanctorum 883 lationum neglectionem et perfectam interiorem libertatem. Divitiae eius et laetitia positae erant in Dei voluntatis exsecutione et in pracepti caritatis plena observantia. Quo melius hoc vitae propositum ad effectum adduceret non prae­ termisit abiectiones adhibere et rigidas paenitentias; quin in spiri­ tale nutribile alimentum vertit non paucas acerbitates animi quae a iuventute eam prosecutae sunt. Beneficium quoque habuit dolores corporis experiendi; praeterquam oculorum, est morbo articulari de­ formante correpta, unde artibus inferioribus non iam uti potuit. Non se animo demisit. Hac in condicione anno 1855 haec dixit : « Si Deus usu me privat gradiendi, qui quidem laboriosus est, volabo, anima ad Caelum ad volabo et ad sacrum Tabernaculum ». Secuta demum est cordis hypertrophia ; sed ne hic quidem morbus ei quidquam adtulit conturbationis : « Nihil pacem qua fruor perturbat, nec morbi, nec membrorum distorno ». Quoad spiritum recta a Servo Dei Bernar­ dino a Portu Gruarii, O.F.M., cum accensa lucerna Sponso obviam ivit. Sororibus eam amore complectentibus et precibus prosequentibus, pie sancteque de vita decessit postridie Calendas Aprilis anno 1860. Sanctitatis fama, quam viva sibi comparaverat, post eius mortem mansit et eximiarum eius virtutum memoria praesens duravit tum in Congregatione quam ipsa instituerat, tum in populo. Causa tamen canonizationis, ob rationes nihil ad Servam Dei pertinentes, quamvis plures volventibus annis conatus capti sint, sero tantum inchoari potuit. Processus namque Ordinarius solummodo annis 1938-1947 apud Curiam episcopalem Patavinam celebratus est. Hunc instructio se­ cuta est Processus Additicii (annis 1963-1964), deindeque Causa Offi­ cio Historico Sacrae tunc temporis Rituum Congregationis delegata est. Tabulariorum necessariis investigationibus ad finem perductis, die 10 mensis Martii anno 1987 Congressus actus est Consultorum Historicorum. Insequenti anno, videlicet die 28 mensis Iunii anno 1988, Consultores Theologi, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fi­ dei Promotore Generali, faventi cum exitu virtutes Servae Dei perspexerunt in Congressu Peculiari. Die 7 mensis Februarii anno 1989 Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria congregati, Causae Ponente Exc.mo ac Rev.mo Domino Ottorino Petro Alberti, Archiepiscopo Calaritano, professi sunt Servam Dei Elisabetham Ven­ dramini heroum in modum virtutes théologales, cardinales et adnexas exercuisse. Acta Apostolicae 884 Sedis - Commentarium Officiale Facta postmodum de hisce omnibus rebus per subscriptum Cardi­ nalem Praefectum Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata rela­ tione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite coiiscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die Cardinali infrascripto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ce­ terisque de more con vocandis, iisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter edixit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Elisabethae Vendramini, Fundatricis So­ rorum Tertiariorum Franciscanum Elisabethiniarum, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 18 mensis Februarii A. D. 1989. L. & S. ANGELUS card. FELICI, Praefectus SB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis III PREMISLIEN. DECRETUM Canonizationis Servi Dei Iosephi Sebastiani Pelczar, Episcopi Premisliensis, Fundatoris Ancillarum a S. Corde Iesu (1842-1924). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « E r i t i s mihi sancti, quia sanctus sum ego Dominus» (Lv 20, 26). Haec verba, quibus Dominus est populum electum allocutus, sicut et adhortationem qua Dominus Iesus suos admonuit discipulos : « Estote Congregatio de Causis Sanctorum 885 ergo perfecti, sicut Pater vester caelestis perfectus e s t » (Mt 5, 48), Servus Dei Iosephus Sebastianus Pelczar probe in vita sua et üi sua actione sacerdotali atque episcopali ad effectum adduxit. In primo opere suo, anno 1873 edito, quod inscriptum est « De vita spiritali », affirmavit se persuasum habere « perfectionem posse ab omnibus obti­ neri » ; qua re dum ad sanctitatem viribus contendebat omnibus, ce­ teros ad Dominum illiciebat. Et notandum quidem est hanc Servi Dei persuasionem proximam ante Concilii Vaticani II doctrinam fuisse : « ... Omnes Christifideles cuiuscumque status vel ordinis ad vitae chri­ stianae plenitudinem et caritatis perfectionem vocari » (CONC. OEC. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 40). Servus Dei die 17 mensis Ianuarii natus est anno 1842 in oppido Poloniae meridianae Korczyna, Adalberti Pelczar et Mariae Miesowicz tertius filius. Ante ortum a pia matre sua est Sanctissimae Virgini consecratus. Biduo baptizatus postquam natus est, in familia crevit tenaciter christiana. Sacrorum sex annorum alumnus, tempore verno anni 1850, primum Sanctam Communionem accepit et anno 1854 Con­ firmationem. Gymnasii studiis perfectis Ressoviae et Premisliae ac in seminario dioecesano studiis theologicis, sacerdos die 17 mensis Iulii anno 1864 ordinatus est et ad vicum Sambor missus ut ibi aliquantu­ lum temporis ministerio pastorali operam navaret. Annos 1865-1868 Romae egit, ibique brevi spatio est tum theologiae tum iuris canonici doctoris gradum adeptus. Tunc sponte in lectiones etiam incubuit ascéticas et feriis aestivis annorum 1866 et 1867 Gentiani Romani actis, praecipui operis sui ascetici, cui titulus est « De vita spiritali », lineamenta conscripsit. Hic liber, octiens editus, multum ad spirita­ lem sacerdotum, consecratorum et laicorum formationem contulit. Ab anno 1870 ad annum 1877 varia in sua dioecesi habuit negotia, uti seminarii praeceptor, confessarius et animarum moderator, examina­ tur prosynodalis, referendarius et concilii episcopalis consultor. Anno 1872 religionis causa Palaestinam visitavit, ut quoad futura sua illu­ minare tur. Rursus enim erat in studium vitae religiosae prolapsus nec clare quid gloriae Dei et animarum bono utilius esset cognoscere poterat. Animi tranquillitatem in suo sacerdotis dioecesani apostolatu recuperavit. Mense Aprili anno 1877 Servus Dei Cracoviam demigravit et a mense Maio eiusdem anni historiam Ecclesiae et ius canonicum do­ cere coepit, deinde theologiam pastoralem in Studiorum Universitate Iaghellonica clarissima, peculiarem adhibens curam de spiritali alum­ norum formatione. Facultatis theologicae et totius Universitatis pro­ fectus causam suscepit. Munera ei concredita sunt deinceps vicarii 886 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rectoris, decani theologiae atque antiquae huius Universitatis Magni­ fici Rectoris. A mense Decembri anni 1880 fuit etiam Capituli Cracoviensis ca­ nonicus. Inter sacerdotes fide firmissima eminuit, solida spe, magno Dei et Sanctissimae Virginis amore magnaque apostolica sedulitate. Omnimodis homines ad Sacrum Iesu Cor trahere nitebatur, ad Sanc­ tissimum Sacramentum et ad Beatissimam Virginem Mariam. Tertia­ rius Franciscanus factus, die 18 mensis Aprilis anno 1893 super se­ pulcro Sancti Francisci Asi sinatis professionem fecit et a Fratrum Minorum Conventualium Generali Ministro potestatem habuit eos ad­ mittendi, qui novitiatum petebant. Volens vehementer temporum necessitatibus subvenire, anno 1894, ab archiepiscopo Cracoviensi Albino Cardinali Dunajewski incitatus, die 15 mensis Aprilis, Congregationem Franciscanam Ancillarum a Sacro Corde Iesu instituit, quae cultum propagaret Sacri Cordis, mu­ lieribus assiderei famulis et operariis, puellulis et aegris in eorum domibus inque valetudinariis. Nova religiosa familia tam celeriter aucta est, ut, quindecim exactis annis (die 15 mensis Februarii anno 1909) Decretum Laudis acceperit et postea, triennio praeterito (die 19 mensis Martii anno 1912) semel sit ab Apostolica Sede approbata. Die 27 mensis Februarii anno 1899 Servus Dei est Episcopus Auxi­ liaris Premisliae creatus et dein, die 17 mensis Decembris anno 1900, Episcopus Ordinarius eiusdem dioecesis, cuius administrationis pos­ sessionem iniit die 13 mensis Ianuarii anno 1901. Ad mortem usque ad effectum perduxit suum sanctificandi dioecesim consilium et, multa cum prudentia ac fortitudine, suum pastorale servitium ad augendam ubique religiosam condicionem rettulit. Potissimum conabatur doc­ trina et pietate sacerdotes instruere, pro certo habens solummodo sanctos sacerdotes populi sanctitati prospicere posse. Ut fidem aleret et amplificant non tantum in dioecesi suas vulgabat religiones, qui­ bus ipse maxime delectabatur, verum etiam consociationes catholicas refovebat, vetustiores ad nova tempora accommodabat et novam con­ didit (Consociationem Catholicam-Socialem). Fideles per libros asce­ ticos formabat, per epistulas pastorales perque conciones variis tem­ poribus habitas, in commentariis editas, quae ipse anno 1901 instituerat quaeque inscripta erant : « Chronica Dioecesis Premisliensis ». Cum vellet opera pastoralia legum ecclesiasticarum fundamento suffulcire, is, quamvis res publica Polonica servitute premeretur, unus Polonicorum eius aetatis Episcoporum, ausus est Synodum dioecesa­ nam cogere, post temporis intervallum 179 annorum. Huius, Synodi instituta non tantummodo decreta sunt et normae iuridiciales, sed Congregatio de Causis Sanctorum 887 imprimis magnum iuridiciale pastorale summarium, praeceptis asceticis et pastoralibus cumulatum. Normae peculiares Synodi anno actae 1902, insequentibus annorum 1908 et 1914 Synodis sunt expletae : quae Synodi celebratae sunt propter legum ecclesiasticarum mutationem. Mense Martio anno 1924 quartam iam indixerat Synodum, sed quo­ minus illam perageret est morte impeditus. Servi Dei actio pastoralis campum socialem et publicum attinge­ bat. In rebus disponendis, quae prodesse poterant vitae religiosae et populi commodis, primas semper egit partes. Ut hoc assequeretur pro­ positum anno 1906 constituit Consociationem Catholicam-Socialem quam omnibus in paroeciis pervulgavit. Per hanc multas condidit bibliothecas, oecos legendi usui fovendo, scholas agricolis erudiendis, mensas pecuniae, parsimonia collectae, administrandae; per bellum, culinas etiam, gratuitas pro pauperibus ; receptacula pro orphanis et alias sedes auxiliis caritatis ferendis; aegrorum curae consuluit. Polonia post 125 annos servitutis resurgente Servus Dei, anno 1921, publicam inscripsit epistulam populi legatis legibus ferendis et potestatibus, eos monens ne sinerent se factionibus atheis in errorem induci, sed ut novas reipublicae leges secundum evangelica principia ferrent et Ecclesiae doctrinam. Eius opera ad Polonicam Rempubli­ cam instruendam magni est habita et ab ipsis Poloniae catholicae moderatoribus agnita. Servus Dei, ut consilium servaret anno 1873 captum, omne vitae momentum Domino consecrandi, vivere quaerebat coram Deo multa cum humilitate, cum iustitia, amore recta, et continua neglegentia sui. Qui vitam agebat deprecationis et laboris, ipse a suis sacerdo­ tibus multum exigere poterat. Idcirco eos adhortabatur ut conti­ nuum progressum facerent in vita spiritali, in scientia et in diligenti navitate pro agro Dei explicanda, iuxta propositum hoc : (( In vita bonum facere quam maximum et ad ultimum sine pecunia mori et sine aere alieno, sed magno cum fasciculo meritorum in manibus » (Summ, doc., 281). Post longam 82 annorum vitam, gloriae Dei deditam et anima­ rum saluti, Servus Dei in Domino obiit die 28 mensis Martii a. 1924, sepultusque est in crypta aediculae Virgini Sanctissimae Czestochoviensi dicata, in ecclesia Sacri Cordis Premisliae. Fama sanctitatis, in Polonia tota diffusa, dioecesim Premisliensem et Congregationem Ancillarum a Sacro Corde Iesu ad ineundam adduxit, die 26 mensis Martii anno 1954, eius beatificationis Causam. Processus dioecesani instrumenta, anno 1957 peracti, ad Congregatio­ nem id temporis Rituum, nunc vero pro Causis Sanctorum, missa sunt. Acta Apostolicae 888 Sedis - Commentarium Officiale Plurimorum Servi Dei scriptorum inquisitio decem duravit annos. Die 23 mensis Octobris anno 1971 Sacra illa Congregatio decretum de scriptis promulgavit; quod quidem Causam procedere sivit. Mense Martio anni 1982 Positio super Causae introductione apparata erat; sed die 25 mensis Ianuarii, anno 1983, plena Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum facta est reformatio, quae non iam prius mo­ mentum introductionis sancit. Positio et Summarium documentorum adhibita sunt ad disceptandas Servi Dei virtutes. Die 20 mensis Octo­ bris anno 1987 Congressus actus est Consultorum Historicorum faventi cum exitu, quandoquidem ad unum omnes affirmantes responderunt. Die 12 mensis Iulii anno 1988 Consultores Theologi, moderante Fidei Promotore Generali Rev.mo Domino Antonio Petti, Servum Dei chri­ stianas virtutes heroum in modum exercuisse professi sunt. Insequentis mensis Decembris die 20, Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria coacti, Causae Ponente Em.mo Cardinali Andrea Maria Deskur, agnoverunt Iosephum Sebastianum Pelczar, heroum more virtutes théologales, cardinales et adnexas coluisse. Facta demum de hisce omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die eodem Cardinali Prae­ fecto Congregationis atque Causae Ponente, meque Antistite a Secre­ tis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, Servi Dei Iosephi Sebastiani Pelczar, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi èt in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri mendavit. Datum Romae, die 18 mensis Februarii A. D. 1989. L. m s. ANGELUS card. FELICI, Praefectus £B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio CONGREGATIO pro Episcopis PRO 889 EPISCOPIS MEDIOLANENSIS ET LAUDENSIS DECRETUM De finium mutatione. Quo aptius Christifidelium pastorali curae consuli possit, Em.mus P. D. Carolus Maria S.R.E. Cardinalis Martini, Archiepiscopus Me­ diolanensis, et Exc.mus P. D. Paulus Magnani, Administrator Apo­ stolicus dioecesis Laudensis, votis Concilii Oecumenici Vaticani II de aptiore ecclesiasticarum circumscriptionum territoriali compositione obsequentes, ab Apostolica Sede postulaverunt ut ecclesiastici fines ea­ rum dioecesium aliquantulum immutarentur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Aloisii Poggi, Archiepiscopi titularis Forontonianensis, in Italia Apo­ stolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem animarum saluti profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatas preces accipien­ das esse censuit. Proinde, suppleto quatenus opus sit eorum interesse habentium vel habere praesumendum consensu, hoc Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, quae sequuntur, lingua vernacula, decernit : (( vengono annesse alla diocesi di Lodi, distaccandole dalla arcidiocesi di Milano, le seguenti parrocchie : Sant'Antonino, sita in Via Mons. D. Rossi in 20060 Colturano (Milano) ; San Giacomo Maggiore, sita in Balbiano, Via Roma 13, 20060 Col­ turano (Milano) ». Statuit quoque eadem Congregatio ut, una cum territorio paroe­ ciarum, ecclesiae, oratoria, domus et coemeteria paroecialia, piae fun­ dationes et quaecumque alia ecclesiastica bona et iura quomodocumque ad paroecias illas spectantia adnectantur. Mandat insuper ut documenta et acta praefatorum territoriorum, clericos, fideles et bona temporalia forte respicientia, a Curia a qua ad Curiam dioecesis cui territoria aggreganda sunt tradantur. 57 - A. A. S. 890 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ad clerum vero quod attinet statuit ut simul ac praesens Decre­ tum ad effectum deductum fuerit, sacerdotes Ecclesiae illi censeantur adscripti in cuius territorio ecclesiasticum officium legitime detinent; ceteri sacerdotes, clerici, seminariique tirones dioecesi illi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio habent domicilium. Uniuscuiusque tamen dioecesis Ordinariis fas est, iusta de causa, rationibus perpensis cum sacerdotibus et clericis quorum interest, ali­ ter de eorum incardinatione disponere. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat Em.mum P. D. Carolum Mariam S.R.E. Cardinalem Martini, Archiepiscopum Mediolanensem, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congre­ gationem authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Contrariis quibusvis minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 3 men­ sis Martii anno 1989. >B BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. 3$i S. SB Ioannes Baptista Re arch. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 545/88. PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 28 Ianuarii 1989. — Cathedrali Ecclesiae Tulcanensi R. D. Germanum Pavón Puente, hactenus pro-vicarium generalem archi­ dioecesis Quitensis. die 31 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Sancti Fernandi Exc.mum P. D. Pacianum Aniceto, hactenus Episcopum Ibanum. die 8 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Saltensi in Uruguay Exc.mum P. D. Danielem Gil Zorrilla, hactenus Episcopum dioecesis Tacuarembianae. die 8 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Saliensi R. D. Ieremiam Coffey, hactenus moderatorem Seminarii maioris archidioecesis Melbur­ nensis. Congregatio pro Episcopis 891 die 25 Aprilis. — Cathedrali Ecclesiae Suboticanae R. D. Ioannem Pénzes, e clero eiusdem dioecesis, vicarium foraneum et curionem pa­ roeciae S. Ioannis Nepomuceni, Mart., in urbe vulgo Horgos. die 3 Maii. — Coadiutorem Iundiaiensem Exc.mum P. D. Amaurum Castanho, hactenus Episcopum Valentinum in Brasilia. die 10 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Plovacensi Exc.mum P. D. Sebastianum Rochum Rabelo Mendes, hactenus Episcopum Leopoldinensem, quem deputavit Auxiliarem Bellohorizontinum. die 13 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Aborensi R. D. Vin­ centium Malone, hactenus Administratorem templi cathedralis Christo Regi dicati in archidioecesi Liverpolitana. — Titulari episcopali Ecclesiae Sullectinae R. D. Beniaminum Jiménez Hernández, Vicarium generalem dioecesis Culiacanensis, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Aloisii Rojas Mena, Episcopi Cu­ liacanensis. — Cathedrali Ecclesiae Camdensi, Exc.mum P. D. McHugh, hactenus Episcopum tit. Morosbisdensem. Iacobum T. — Titulari episcopali Ecclesiae Valle-Valliensi, R. D. Paulum A. Zipfel, e clero archidioecesis Sancti Ludovici, curionem paroeciae Sancti Caroli Borromei in oppido vulgo Saint Charles, quem depu­ tavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Ioannis Laurentii May, Archiepiscopi Sancti Ludovici. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Iosephi-Aurelii Plourde, Archiepi­ scopi Ottaviensis, Exc.mum P. D. Marcellum Andream Gervais, hacte­ nus Episcopum Sanctae Mariae Ormensem. die 20 Maii. — Metropolitanae Ecclesiae Ss.mae Assumptionis Exc.mum P. D. Philippum Iacobum Benitez Avalos, hactenus Episco­ pum dioecesis Villaricensis. — Cathedrali Ecclesiae Bacolodensi Exc.mum P. D. Camillum Gre­ gorio hactenus Episcopum titularem Girensem et Auxiliarem archi­ dioecesis Cebuanae. — Cathedrali Ecclesiae Bathurstensi in Canada, R. P. Andream Richard, e Congregatione a S. Cruce, moderatorem domus exercitiorum spiritualium archidioecesis Monctonensis. Acta Apostolicae Sedis - 892 ACTA Commentarium Officiale TRIBUNALIUM SUPREMUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL DECLARATIO De f o r o plerarumque probationum Rev.mus N . , Vicarius iudicialis Fori N . , huc transmisit exemplar litterarum quas die 30 Decembris 1988 ad Rev.dum N . , Vicarium iudi­ cialem adiunctum Fori regionalis N . , circa interpretationem can. 1 6 7 3 , 4°, dedit. SUPREMUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL Vi can. 1 4 4 5 , § 3, 1 ° ; Considerato voto Rev.mi Promotoris Iustitiae Substituti, atque audi­ tis duobus Rev.mis Votantibus; Re sedulo perpensa in Congressu, die 27 Aprilis 1989, coram infra­ scripto Cardinali Praefecto habito, ad rem declarat; 1. In primis animadvertendum est tribunal loci in quo de facto colligendae sunt pleraeque probationes, non esse forum iure competens, nisi reapse verificentur conditiones de quibus in can. 1673, 4°, seu nisi « accedat consensus Vicarii iudicialis domicilii partis conventae, qui prius ipsam interroget, num quid excipiendum habeat ». Hisce conditionibus nondum impletis, Tribunal, licet revera plera­ rumque probationum, legitime procedere non potest (cf. can. 127, § 2 ) , v.g. ad alias partes in iudicium vocandas, ad dubia concordanda, etc. Positive constare debet de concessione consensus Vicarii iudicialis partis conventae, quae concessio praesumi nequit v.g. ob defectum responsionis ex parte eiusdem Vicarii iudicialis intra terminos, ab illo qui consensum petiit, statutos. Supremum Signaturae Apostolicae Tribunal 893 2. Forum plerarumque probationum per se considerari nequit forum ubi tantum testes a sola parte actrice inducti habentur; ad rem considerandae sunt probationes, quae tum a parte conventa afferri possunt, tum denique ex officio colligendae sunt. Neque huiusmodi forum habendum est illud in cuius iurisdictionis ambitu colligi possunt aliquae probationes, nam agi debet de tribu­ nali illius loci in quo de facto colligendae sunt pleraeque probationes. Hoc in ordine considerari debet non tantum numerus, sed etiam pondus probationum. Cum in causis nullitatis matrimonii investigatio veritatis requiratur peculiariter diligens (cf. IOANNES PAULUS II, Allo­ cutio ad Rotam Romanam, diei 26 ianuarii 1989, n. 8), tribunal hisce in causis numquam praescindere potest a probationibus maioris mo­ menti, quae directe tempus immediate ante et post matrimonium ini­ tum respiciunt. Quam ob rem, si partes in aliqua dioecesi sese cogno­ verunt, matrimonium contraxerunt et deinde per annos convixerunt, difficulter tribunal alius dioecesis haberi potest forum « loci in quo de facto colligendae sunt pleraeque probationes » (can. 1673, 4°). Aliquod tribunal, tandem, haberi nequit forum de quo in can. 1673, 4°, eo quod maior pars probationum in eius Natione invenitur, sed agi debet de foro « loci, in quo de facto colligendae sunt pleraeque probationes ». 3. In determinando quinam sit Vicarius iudicialis domicilii partis conventae, prae oculis habenda est responsio Pontificiae Commissionis Codici Iuris Canonici authentice interpretando, diei 28 Februarii 1986 ad can. 1673, 3 (AA8 78 [1986] 1323), nam eadem locutio, de qua in responsione, habetur etiam in can. 1673, 4°. o 4. Omnes « quorum consensus requiritur, obligatione tenentur sen­ tentiam suam sincere profitendi » (can. 127, § 3). Vicarius proinde iudicialis domicilii partis conventae attente perpendere debet circum­ stantias casus, antequam secundum propriam conscientiam consensum, de quo in can. 1673, 4°, praestet vel minus. Quam ob rem etiam iure gaudet primum accipiendi vel colligendi omnes necessarias ad rem no­ titias, ut cum debita cognitione rei sententiam sibi efformare valeat. Quae cognitio rei insuper requiritur ut partem conventam rite interro­ gare possit. Eiusdem igitur Vicarii iudicialis instantia, qua tales noti­ tiae exquiruntur, considerari nequit tamquam signum diffidentiae in illum qui petiit consensum, de quo in can. 1673, 4°, sed e contra omnino legitima habenda est. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 894 Officiale Vicarius iudicialis domicilii partis conventae, in ordine ad consen­ sum praestandum vel minus, praesertim perpendere debet difficultates partis conventae sese defendendi coram illo tribunali, v.g. ob diversi­ tatem linguae, magnam distantiam, etc. Ius defensionis non tantum requirit ut audiatur pars, verum etiam ut ipsa, si velit, de facto peti­ tiones, probationes et deductiones sive ab altera parte sive ex officio allatas cognoscere et iisdem apte contradicere possit (cf. IOANNES PAU­ LUS I I , Alloc, cit., n. 3). Quapropter Vicarius iudicialis domicilii partis conventae numquam omittere potest debitam considerationem rationum ob quas pars con­ venta sese opponit. Quibus expositis patet cur pars conventa prius interroganda sit « num quid excipiendum habeat » a Vicario iudiciali sui domicilii, non autem a Vicario iudiciali illius Tribunalis, quod asseritur esse forum plerarumque probationum. Per se ad tribunal quod aditur tamquam forum plerarumque pro­ bationum pertinet videre utrum reapse sit huiusmodi forum, necne. Attamen, Vicario iudiciali partis conventae consensum, de quo in can. 1673, 4°, dare non licet, si eidem apparet in casu non agi de foro loci in quo de facto colligendae sunt pleraeque probationes. 5. Obligatio demum Vicarii iudicialis partis conventae eandem prius interrogandi <( num quid excipiendum habeat », natura sua secumfert ius partis conventae petendi et obtinendi debitas ad rem notitias, v.g. circa caput nullitatis adductum, probationes propositas, etc. Datum Romae, e sede Supremi Signaturae Apostolicae Tribunalis, die 27 Aprilis 1989. ACHILLES card. SILVESTRINI Praefectus 83 Zenon Grocholewski a Secretis In S. Signaturae Ap.licae Trib. tab., n. 20681/89 V.T. Diarium Romanae Curiae 895 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Lunedì, 1 9 Giugno 1 9 8 9 , S. E. il Signor MAMADOU MAIGA YOUSSOUFA, Ambasciatore del Niger presso la Santa Sede. Giovedì, 2 2 Giugno 1 9 8 9 , S. E. la Signora JANINA DEL VEC­ CHIO UGALDE, Ambasciatore di Costa Rica presso la Santa Sede. Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza: Giovedì, 1 5 Giugno 1 9 8 9 , S. E. il Signor B u ALE M BASSAIH, Ministro degli Affari Esteri di Algeria. Lunedì, 1 9 Giugno 1 9 8 9 , S. E. il Dottor CASIMIR BIZIMTJNGU, Ministro degli Esteri e della Cooperazione Internazionale del Rwanda. Da giovedì 1 Giugno a sabato 10 Giugno 1989 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio in Norvegia, Islanda, Finlandia, Danimarca e Svezia. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 5 aprile » » 1989. Gli Em.mi Signori Cardinali Antonio Innocenti e Simon D. Lourdusamy, Membri della Congregazione per l'Educazione Cattolica. » Le LL. EE. i monsignori : Gilberto Pereira Lopes, Arci­ vescovo di Campinas; Joseph D'Arcy, Arci­ vescovo di Hobart; Francis B. Schulte, Arci­ vescovo di New Orleans; Emilio Bianchi di Carcano, Vescovo di Azul; Pierre Eyt, Co­ adiutore di Bordeaux; José da Cruz Policar­ po, Vescovo tit. di Caliabria, Membri Vescovi diocesani della Congregazione per l'Educazio­ ne Cattolica. Acta Apostolicae 896 5 aprile 19 » 22 » 24 » Sedis - Commentarium Officiale 1989. Gli Em.mi Signori Cardinali: Agnelo Rossi; Sebastia­ no Raggio; Bernardin Gantin; Eugenio de Araujo Sales; Maurice Otunga; Jaime L. Sin; Eduardo F. Pironio; Joseph Ratzin­ ger; Ernesto Corripio Ahumada; Roger Etchegaray; Thomas O'Fiaich; Franciszek Machar ski; José Lebrun Moratinos; Godfried Danneels; Carlo Maria Martini; Juan Francisco Fresno Larraín; Angel Suquía Goichoechea ; Friedrich Wetter; Silvano Piovanelli; Jean Jérôme Hamer; Jozef Tomko; Paul Poupard; Rosalio José Castillo Lara, Membri della Congregazione per l'Educazione Cattolica «.in aliud quinquennium, attento autem praescripto Const. Ap. "Pastor bonus", Art. 5, n. 2». » P. Mario Lessi-Ariosto, S. I., Capo Ufficio nella Congre­ gazione del Culto Divino e della Disciplina dei Sacramenti. » Il sac. Maurice Bouvier, Difensore del Vincolo Sostituto, presso il Tribunale della Segnatura Aposto­ lica. » P. Georges Marie Martin Cottier, O.P., Consultore del­ la Congregazione della Dottrina della Fede. NECROLOGIO 14 giugno 16 » 20 » 1989. Card. Ioseph Malula, del titolo dei Ss. Protomartiri a Via Aurelia Antica, Arcivescovo di Kinshasa (Zaire). » Mons. Ernest J. Primeau, Vescovo emerito di Manche­ ster (Stati Uniti d'America). » Mons. Calogero Lauricella, Arcivescovo di Siracusa (Ita­ lia). 10 Augusti 1989 An. et vol. LXXXI N. 8 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE APOSTOLICAE Quinto iam lustro expleto conciliari ab promulgata de Sacra Liturgia Constitutione Sacrosanctum Concilium. IOANNES PAULUS PP. II Universis in episcopatu et presbyteratu Fratribus, salutem et Apostolicam Benedictionem. 1. Vicesimus quintus annus iam abiit ex quo sacra de litur­ gia Constitutionem, cui Sacrosanctum Concilium titulus, die videlicet quarto mensis Decembris anno MCMLXIII prodidit Sum­ mus Pontifex Paulus V I , quam Concilii Vaticani Secundi nempe Patres in Spiritu Sancto congregati paulo comprobaverant ante. 1 Qui porro eventus plures ob causas memora- bilis eminuit. Primus enim Concilii, quod indixerat Ioan­ nes XXIII, fructus ipse in Ecclesiae accommodationem erat; latissimus ei liturgicus pastoralisque antecesserat motus; ad vitam et Ecclesiae renovationem prae se spem ferebat. Liturgiae sacrae redintegrationem ac propagationem perse­ quens insigniter omnino principale, quod sibi praestituerat, propositum peregit Concilium « vitam christianam inter fide1 Cf. AAS 56 (1964), pp. 97-134. 58 • A. A. S. ^ Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 898 les in dies augere; eas institutiones quae mutationibus obno­ xiae sunt, ad nostrae aetatis necessitates melius accommodare ; quidquid ad unionem omnium in Christum credentium con­ ferre potest, fovere; et quidquid ad omnes in sinum Ecclesiae vocandos conducit, roborare » . 2. 2 Iam inde a pastoralis Nostri ministerii Petri in cathedra principio monere voluimus « de perenni momento Concilii Oecumenici Vaticani II » in Nosque recepimus « certum ... officium ... illud ad effectum studiose deducendi». Atque opor­ tere adseveravimus « fecunda semina, quae Patres Synodi oecumenicae, verbo Dei aliti, in terra bona seminaverunt (cf. Mt 13, 8-23), id est gravia documenta ac deliberationes pastorales, ad maturitatem perducantur, eo scilicet cursu, qui proprius est motionis et vitae ». Crebrius vero deinceps, va­ 3 riis super argumentis singulis, Concilii magisterium de Litur­ gia explicavimus 4 pondusque inculcavimus praeterea quod ad Populi Dei vitam Constitutio habet haec, Sacrosanctum Concilium ; namque in illa « reperiri iam substantia ipsius doctrinae ecclesiologicae potest quam postmodum conciliaris Synodus erat expositura. Constitutio Sacrosanctum Concilium, primum quod fuit temporis ordine conciliare documentum, praecipit » 2 Const. 5 dogmaticam Constitutionem, cui nomen Lumen Sacrosanctum Concilium, i. Primus Nuntius ad universum orbem (17 Octobris 1978) : AAS 70 (1978), pp. 920-921. 3 < Cf. praecipue: Litt. Enc. Redemptor hominis (4 Martii .1979), 7. 18-22: AAS 71 (1979), pp. 268-269. 301-324; Adhort. 23. 27-30. 33. 37. 48. 53-55. 66-68: 1308-1309. 1316; Epistula Dominicae (24 Februarii 1980): AAS 72 (1980), (30 Novembris 1980), 13-15: Apost. Catechesi tradendae (16 Octobris 1979, AAS 71 (1979), pp. 1296-1297. 1298-1303. 1305-1306. Cenae, de pp. SS. 113-148; Eucharistiae Mysterio et Cultu Litt. Enc. AAS 72 (1980), pp. 1218-1232; Dives in misericordia Adhort Apost. Familiaris consortio (22 Novembris 1981), 13. 15. 19-21. 33. 38-39. 55-59. 66-68; AAS 74 (1982), pp. 93-96. 97. 101-106. 120-123. 129-131. 147-152. 159-165; Adhort. Apost, post-synodalis Reconciliatio et Paenitentia (2 Decembris 1984): AAS 77 (1985), pp. 185-275, prae­ sertim nn. 23-33, pp. 233-271. 5 Allocutio ad eos qui interfuerunt Conventui Praesidum et Secretariorum Com­ missionum Nationalium de Liturgia (27 Octobris 1984), 1: Insegnamenti, V I I / 2 (1984), p. 1049. Acta Ioannis Pauli Pp. II 899 gentium, de Ecclesia ipsaque vicissim ex huius Constitutionis praeceptis ditescit. Quarta igitur transacta saeculi parte, per quam et Ecclesia et hominum Societas celeres expertae sunt aliasque rerum com­ mutationes, momentum illustrare interest Conciliaris huius Constitutionis atque praesentem eius virtutem novis collatam cum quaestionibus exorientibus necnon perpetuam illius prin­ cipiorum efficacitatem. I RENOVATIO AD TRADITIONIS REGULAM 3. Postulationibus satisfacere ipse studens Concilii Triden­ tini Patrum, qui de suae aetatis sollicitabantur reformatione Ecclesiae, Sanctus Pius V libris operam dedit liturgicis rite re­ ficiendis, potissimum vero Breviario ac Missali. Quod idem omnino propositum tempore progrediente Pontifices Romani sunt persecuti, cum novas ad aetates accommodaverunt aut ritus librosque liturgicos determinaverunt, ac deinde cum ineunte hoc nostro saeculo ampliorem iam complexi sunt redin­ tegrationem. Peculiarem huic reformationi dicatam instituit Sanctus Pius X Commissionem cui compluribus opus fore annis arbitrabatur; verum tamen aedium illarum angularem collocavit lapidem renovandis scilicet tum Diei Dominicae celebritate tum ipso Breviario Romano. « Iam vero haec omnia », inquit 6 « doctorum ac prudentum iudicio, labores desiderant cum ma­ gnos, tum diuturnos; ob eamque causam longa annorum series intercedat necesse est, antequam hoc quasi aedificium litur­ g i c u m . . . rursus, dignitate splendidum et concinnitate, tam­ quam deterso squalore vetustatis, appareat ». 4 7 Const. Apost. Divino afflatu (1 Novembris 1911): AAS 3 Litt. Apost, motu proprio datae Abhinc duos annos (1913), pp. 449-450. 7 (1911), pp. 633-638. (23 Octobris 1913): AAS 5 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 900 Officiale Ingens deinde liturgicae renovationis opus Pius XII repe­ tivit litteris foras datis, quae Mediator Dei inscribuntur, no­ 8 vaque simul excitata Commissione. 9 De quibusdam pariter maioris momenti rebus consilia apta cepit, cuius nominatim generis fuerunt nova Psalmorum interpretatio, quo eorundem precatio melius intellegeretur, 10 et ieiunii eucharistici tempe­ ratio, quo Sacram ad Synaxim commodius accederetur, et linguae vernaculae in Eituali usus ac maxime Vigiliae pascha­ lis restauratio 11 necnon ipsius Hebdomadae Maioris. 12 In Missali Romani prooemio anno MCMLXII editi declaratio Pontificis Ioannis XXIII est praefixa affirmantis : « Altiora principia, generalem liturgicam instaurationem respicientia, in proximo Concilio Oecumenico Patribus esse proponenda » . 4. u Talis autem totius Liturgiae renovatio cum universali congruebat Ecclesiae spe. Magis enim magisque liturgicus penetraverat adfectus omnes Ecclesiae partes ac regiones una nempe cum voluntate « actuoso modo communicandi mysteria sacra publicamque et sollemnem Ecclesiae precem » 14 et cum aequali simul cupiditate audiendi uberius Dei verbum. Con­ sentiens vero et coniuncta cum biblica restauratione motuque oecumenico, cum missionali studio inquisitioneque ecclesiolo­ gica conducere sane debuit Liturgiae renovatio toti omnis Ec­ clesiae instaurationi. Hoc Nos litteris in Nostris memoravimus 4 AAS 39 (1947), pp. 521-600. 8 20 Novembris 1947: 9 SACRA CONGREGATIO R I T U U M , turgica 10 Sectio historica, n. 71, Memoria sulla riforma li­ (1946). Pius PP. X I I , Litt. Apost, motu proprio datae In cotidianis precibus (24 Martii 1945): AAS 37 (1945), pp. 65-67. 1 1 SACRA CONGREGATIO RITUUM, Decretum Dominicae Resurrectionis (9 Februarii 1951): AAS 43 (1951), pp. 123-129. 1 2 SACRA CONGREGATIO R I T U U M , Decretum Maxima redemptionis (16 Novembris 1955) : AAS 47 (1955), pp. 838-841. 13 IOANNES (25 Iulii 1960): 14 Pius pastorale PP. PP. XXIII, Litt. Apost, motu proprio datae Rubricarum instructum AAS 52 (1960), p. 594. X, Litt. Apost, (22 Novembris 1903): motu proprio datae Tra le sollecitudini Pii X Pontificis Maximi Acta, I, p. 77. dell'officio 901 Acta Ioannis Pauli Pp. II Dominicae Cenae inscriptis: « Viget enim arctissima et con­ gruens necessitudinis coniunctio inter liturgiae renovationem ac restaurationem totius vitae Ecclesiae. Ecclesia non solum agit sed et ipsa se exprimit in liturgia, ex liturgia vivit deque liturgia consentaneas vitae suae vires haurit ». 15 Rituum vero librorumque refectio liturgicorum continuo post Constitutionem Sacrosanctum Concilium promulgatam est suscepta ac paucis quidem inde annis perfecta maximam ob operam multorum sui oblitorum hominum in re exercitatorum et omnibus ex orbis partibus pastorum. 16 Praeeunte autem conciliari principio est idem illud opus peractum, nempe fidelitatis erga traditionem simulque mentis legitimo progressui apertae ; 1 7 quapropter dici iure liturgica potest reformatio plane traditionalis « ad normam Sanctorum Patrum ». 18 II DIRECTORIA CONSTITUTIONIS P R I N C I P I A 5. Constitutionis normae moderatrices, toti quae redintegra- tioni subiacebant, necessariae etiamnum ac praecipuae per­ manent quibus ad actuosam mysteriorum participationem fide­ les adducantur qui nempe est « primus, isque necessarius fons, e quo spiritum vere christianum fideles hauriant ». 19 Quando­ quidem ergo maximam partem interea liturgici sunt pervul­ gan libri et in linguas conversi et ad usum deducti, ante oculos talia principia continenter habeantur oportet altiusque inve­ stigentur. 15 Epistula Dominicae Cenae (24 Februarii 1980), 13: 16 Cf. 17 Const. Sacrosanctum Concilium, 25. Cf. ibid., 23. 18 Cf. ibid., 19 Const. 50; Missale Sacrosanctum Romanum, Concilium, Prooemium, 14. 6. A A S 72 (1980), p. 146. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 902 Officiale a) PASCHALIS EXSECUTIO MYSTERII 6. Primum profecto est principium celebrationis Christi pa­ schalis mysterii in Ecclesiae liturgia, quoniam « de latere Christi in cruce dormientis ortum est totius Ecclesiae mirabile sacramentum M . 2 0 Universa proin liturgica vita circum eucha­ risticum volvitur sacrificium aliaque similiter sacramenta, ubi vivis haurimus e fontibus salutis (cf. Is 12, 3 ) . 21 Nos igitur satis nobis conscios illius esse decet quod scilicet « per pa­ schale mysterium ... in baptismo consepulti sumus cum Chri­ sto, ut cum eo in novitate vitae ambulemus » . Quandocumque a ideo Eucharistiae sunt fideles participes, reapse id animo com­ prehendere debent, quod « quoties huius hostiae commemo­ ratio celebratur, opus nostrae redemptionis exercetur n. 23 Cuius rei gratia a sacris pastoribus necesse est christifideles insti­ tuantur ut perpetuo quodam mentis officio singulis concelebrent dominicis diebus mirabile illud opus quod in Paschatis sui my­ sterio Christus complevit qui et ipsi vicissim universo id nuntient orbi. 24 Omnium propterea in animis, tam pastorum vide­ licet quam fidelium, paschatis nox et vigilia unicum suum pondus rursus adeo oportet reperiat ut ipsa sit celebrationum prima celebratio. Quod autem Christi mors in Cruce eiusque resurrectio sub­ stantiam efficiunt cotidianae Ecclesiae v i t a e 25 atque aeterni «r ipsius Paschatis pignus, 26 princeps ideo Liturgiae est munus sine intermissione producere nos paschali in itinere a Christo recluso, ubi consentit quis mori in vitam ut ingrediatur. 20 Const. Sacrosanctum Concilium, 5; Missale Romanum, Vigilia paschalis, Ora­ tio post VII lectionem. 21 Cf. Const. Sacrosanctum Concilium, 5-6. 47. 61. 102. 106-107. 22 Missale Romanum, 23 Ibid., Missa in «Cena Domini», Oratio super oblata. Vigilia paschalis, Renovatio promissionum baptismalium. 24 Cf. ibid., Praefatio I de Dominicis «per annum». 25 Cf. Litt. Enc. Redemptor hominis (4 Martii 1979), 7: AAS 71 (1979), pp. 268-270. 26 Cf. Epistula Dominicae Cenae (24 Februarii 1980), 4: AAS 72 (1980), pp. 119-121. Acta Ioannis Pauli Pp. II 7. 903 Suae Christus adest Ecclesiae, in actibus potissimum li­ turgicis, ut paschale impleat mysterium suum. 27 « Locus » id­ circo praecipuus Liturgia ipse est christifidelium congressionis cum Deo eoque simul, quem ille misit, Iesu Christo (cf. Io 17, 3). Ecclesiae Christus interest convocatae ac suo nomine pre­ canti. Quod ipsum ecclesiae sive congregationis christianae amplam constituit dignitatem una cum consequentibus inde postulatis benignitatis fraternae — ad indulgentiam usque propulsae (cf. Mt 5, 23-24) — necnon in habitu et gestu et cantu decoris. In persona praeterea adest Christus agitque ordinati, qui celebrat, ministri. Non munere dumtaxat aliquo est instruc­ 28 tus, verum ex percepta Ordinatione consecratus ad agendum « in persona Christi ». Qua cum re concinere habitus interior debet exteriorque etiam liturgicis in vestimentis, in loco quoque quem occupat ac quas profert vocibus. Suo adstat Christus in verbo quod in congregatione praedi­ catur et in homilia explanatum exaudiri in fide debet in preceque excipi. Quae omnia profluere oportet ex libri dignitate ac loci, unde Verbum Dei proclamatur, ex legentis habitu, non sine conscientia eum interpretem esse Dei propriis coram fratribus. Spiritus porro Sancti virtute adsistit et agit Christus in sacramentis ac singulari et sublimiore modo in Missae Sacri­ ficio eucharisticis sub speciebus, 29 quotiens etiam in taber­ naculo adservantur extra celebrationem ad infirmorum ma­ xime communionem fideliumque adorationem. De qua arcana 30 quidem at vera praesentia sacrorum est pastorum saepius in 27 Cf. Const. Sacrosanctum Fidei (3 Septembris 1 9 6 5 ) : 28 1967), 29 (1965), 30 Cf. 9: Concilium, SACRA CONGREGATIO AAS 59 (1967), 7; PAULUS p. VI, Litt. Enc. Mysterium RITUUM, Instructio Eucharisticum 763. Cf. ibid., pp. 7 6 9 - 7 7 1 . Mysterium (25 Maii 547. Cf. P A U L U S P P . V I , Litt. Enc. Mysterium Fidei p. PP. AAS 57 ( 1 9 6 5 ) , pp. 7 6 2 . 7 6 4 . (3 Septembris 1 9 6 5 ) : AAS 57 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 904 Officiale catechetica institutione doctrinam fidei commemorare, de qua vivere fideles debent et in quam subtilius inquirere theologi. In hanc Domini praesentiam fides secum infert externum erga Ecclesiam observantiae signum, locum nempe sacrum ubi suo se in mysterio Deus demonstrat (cf. Ex 3, 5), praesertim cum sacramenta celebrantur: semper enim sunt sancte sancta tractanda. b) VERBI LECTIO DIVINI 8. Secundum est principium praesentiae Verbi Dei. Prae­ cipit insuper Constitutio Sacrosanctum Concilium ut « abun­ dan tior, varior et aptior lectio sacrae Scripturae instauretur ». 31 Cuius novationis ratio eadem declaratur in Constitutione litur­ gica, (( ut clare appareat in Liturgia ritum et verbum intime coniungi » 32 itemque in dogmatica Constitutione de divina Revelatione : « Divinas Scripturas sicut et ipsum Corpus do­ minicum semper venerata est Ecclesia, cum, maxime in sacra Liturgia, non desinat ex mensa tam verbi Dei quam Corporis Christi panem vitae sumere atque fidelibus porrigere » . 33 Vitae vero liturgicae auctus proindeque christianae vitae progressus errici non poterunt nisi in fidelibus ipsis constanter et in sacer­ dotibus potissimum promovebitur « suavis et vivus sacrae Scripturae affectus ». 34 Iam inter christianam communitatem plenius cognoscitur Verbum Dei; ged germana renovatio etiam­ nunc ac semper novas adfert necessitates: fidelitatem vero Scripturae sensui, qui ante oculos perpetuo est constituendus praesertim cum varias convertitur in linguas; rationem Verbi Dei pronuntiandi, qua percipi id valeat uti tale; idoneorum instrumentorum technicorum usum; interiorem Verbi ministro- 31 32 Const. Sacrosanctum Concilium, 35. Ibid. Dei verbum, 33 Const. dogm. 34 Const. Sacrosanctum 21. Concilium, 24. Acta Ioannis Pauli Pp. II 905 rum praeparationem, unde suo apud liturgicam congregatio­ nem officio bene fungantur ; diligentem homiliae compositio­ 3 5 nem per studium ac meditationem; christifidelium impensam operam in Verbi communicanda mensa; gustatum ipsum pre­ candi ex Psalmis necnon ferventem voluntatem Christum agno­ scendi, perinde discipuli in Emmaus fecerunt, ad Verbi pa­ nisque mensam. 36 c) ECCLESIAE PATEFACTIO SIBIMET IPSI 9. In Liturgia denique voluit perspicere Concilium epipha- niam Ecclesiae : ipsa enim est orans Ecclesia. Cultu peragendo divino id significat Ecclesia quod est: unam videlicet esse se sanctam catholicam et apostolicam. Secundum illam a Trinitate descendentem unitatem 37 unam sese ostentat maxime cum Dei populus sanctus partem habet (( in eadem Eucharistia, in una oratione, ad unum altare cui praeest Episcopus a suo presbyterio et ministris circumdatus » , 38 Nihil propterea in Liturgica celebratione hanc turbet Ecclesiae coniunctionem, quin immo neve laxet! A Christo profectam sanctitatem (cf. Eph 5, 26-27) com­ monstrat Ecclesia quotiescumque unum in corpus a Spiritu Sancto congregata, 39 qui sanctificat nempe ac vivificat, 40 cum fidelibus per Eucharistiam aliaque sacramenta gratiam par­ ticipat et omnem Patris benedictionem. 41 Porro in celebratione liturgica suam declarat Ecclesia in­ dolem catholicam, quandoquidem in ipsa omnium linguarum homines Spiritus Domini eiusdem fidei professione consociat, 35 42 Cf. Epistula Dominicae Cenae (24 Februarii 1980), 10: AAS 72 (1980), pp. 134-137. 36 Cf. Liturgia Horarum, Feria II 37 Cf. Missale Romanum, 38 Const. 39 Cf. Missale Romanum, Prex eucharistica II et IV. Hebdomadae Praefatio Sacrosanctum Concilium, VIII de IV, Oratio Dominicis ad Vesperas. «per annum». 41. 40 Cf. ibid., Prex eucharistica I I I ; 41 Cf. ibid., Prex eucharistica I. 42 Cf. ibid., Benedictio sollemnis in Dominica Pentecostes. Symbolum Nicaenum-Constantinopolitanum. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 906 Officiale et ab Oriente ad Occidentem Deo Patri Christi oblationem exhi­ bet seque cum eo simul ipsa offert. 43 Apostolicam demum in Liturgia esse se comprobat Eccle­ sia, quoniam fides quam profitetur Apostolorum innititur testimonio, quia in iis quae celebrat mysteriis praesidente vi­ delicet Episcopo aliquo Apostolorum successore aliove in apo­ stolica successione ordinato ministro, fideliter res ex apostolica perceptas Traditione transmittit, cum ille quem Deo reddit cultus in officio ipsam obstringat Evangelium in orbe disseminandi. Sic profecto in Liturgia Ecclesiae Mysterium annuntiatur et gustatur et vivitur. 44 DIRECTORIA P R I N C I P I A A D L I T U R G I C A E V I T A E TEMPERANDAM 10. RENOVATIONEM Superioribus ex praeceptis normae deducuntur quaedam ac moderatrices rationes quibus est vitae liturgicae guber­ nanda renovatio. Etsi enim a Concilio Vaticano Secundo de­ creta Liturgiae instauratio aestimari potest iam ad effectum perducta, pastoralis tamen Liturgiae industria secum perpe­ tuum quoddam infert officium et opus, quo abundantius usque ex Liturgiae divitiis illa hauriatur virtus vitalis quae Corpo­ ris ipsius partibus quod est Ecclesia a Christo effunditur. Quoniam Christi sacerdotii Liturgia perfunctio est, viva semper illa discipuli sustineatur necesse est adfirmatio coram arcana Christi praesentia: « Dominus est! » (Io 21, 7). Eorum autem omnium quae in Liturgia agimus nihil maioris esse 43 Cf. ibid., Prex eucharistica I I I . 44 Cf. Allocutio Commissionum (1984), p. 1049. ad eos Nationalium qui de interfuerunt Liturgia (27 Conventui Octobris Praesidum 1984), 1: et Secretariorum Insegnamenti, VII/2 Acta Ioannis Pauli Pp. II 907 potest momenti quam id quod invisibili at vero solidoque modo perficit Spiritus sui opera Christus. Vivens per caritatem fides et adoratio, laus Patris et contemplationis silentium prima numquam non erunt proposita per pastoralem liturgicam sacramentalemque actionem adsequenda. Quod Liturgia verbo Dei universa pervaditur, aliud quod­ libet verbum oportet cum illo congruat, in primis homilia, ve­ rum cantus etiam ac monitiones. Non licet lectionem aliam ullam in verbi biblici locum suffici; hominum contra voces Verbo Dei famulari neque obscurare umquam oportet. Actiones liturgicae quia « non sunt actiones privatae, sed celebrationes Ecclesiae, quae est "unitatis sacramentum" », 45 sola pendet ipsarum disciplina ex hierarchica Ecclesiae aucto­ ritate. pus. 47 46 Etenim universum pertinet Liturgia ad Ecclesiae cor­ Qua de causa non licet cuipiam, ne sacerdoti quidem neque cuilibet fidelium numero, quidquam proprio iudicio addere inibi demere aut in vertere. Fidelitas erga ritus ac ve­ 48 ros Liturgiae textus necessitas est quam ipsa importat « lex orandi », quae convenire semper debet iis quae prae se fert « lex credendi ». Imminuta autem his in rebus fidelitas afficere ipsam etiam potest sacramentorum validitatem. Cum Ecclesiae sit celebratio, poscit Liturgia omnium et actuosam et consciam et participationem plenam pro ordinum munerumque varietate : 49 cuncti enim, tam ministri quam fideles reliqui, suas quisque sustinens partes id absolvunt, quod ad illos pertinet idque dumtaxat quod eorum est. 50 Quocirca communitatis celebrationem aliis Ecclesia anteponit, quoties­ cumque illud rituum natura suadet; 45 Const. Sacrosanctum Concilium, 46 Cf. ibid., 22 et 26. 47 Cf. ibid.. 26. 48 Cf. ibid., 22. 49 Cf. ibid., 26. 50 Cf. ibid., 28. 51 Cf. ibid., 27. 26. 51 ut ministri et lectores, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 908 Officiale cantores et commentatores rite instituantur hortatur, qui ger­ manum obeant revocavit; mendat. 53 liturgicum ministerium ; 5 2 concelebrationem communem Liturgiae Horarum celebrationem com­ 54 Magna cum sit precationis Ecclesiae schola Liturgia sacra, visum est inducere linguarum recentiorum usum ac diffun­ dere, consuetudine tamen linguae Latinae a Concilio servatae in Ritibus latinis 55 nequaquam submota, ut attendere quisque proprioque sermone possit extollere magnalia Dei (cf. Act 2, 11); placuit item Praefationum et Precum eucharisticarum numerum augere unde thesaurus precationis locupletatur si­ mulque mysteriorum Christi intellectus. Pondus autem pastorale magnum cum in se complectatur Liturgia, libri ipsi liturgici locum ac spatium concesserunt res ad communitatem et ad fideles accommodandi, tum etiam adi­ tum quendam ad ingenia cultusque humani formas diverso­ rum populorum. Hituum redintegratio nobilem persécuta est 56 simplicitatem 57 atque signa intellectu facilia. Attamen exop­ tata illa simplicitas delabi non debet in signorum spoliatio­ nem; quin immo ex contrario habeant oportet signa, praesertim sacramentalia, quam maximam exprimendi vim. Panis et vi­ num, aqua et oleum, incensum quoque et cineres, ignis ac ñores necnon ferme cuncta rerum creatarum elementa suum obtinent in Liturgia sacra locum veluti dona Creatori oblata atque adiumenta dignitati celebrationis pulchritudinique data. S1 Cf. ibid., 29. 53 Cf. ibid., 57 ; SACRA CONGREGATIO RITUUM, (7 Martii 1965): AAS 57 (1965), pp. 410-412. Sacrosanctum 54 Cf. Const. 55 Cf. ibid., 36. 56 Cf. ibid., 37-40. 57 Cf. ibid., 34. Concilium, 99. Decretum generale Ecclesiae semper Acta Ioannis Pauli Pp. II 909 IV REFORMATIONIS USUS a) DIFFICULTATES 11. Concedendum quidem est reformationis liturgicae usum in difficultates incidisse praesertim ex condicionibus ortas pa­ rum propitiis, quarum propria erant privatus ambitus religio­ sus, quaedam omnis institutionis recusatio, minor Ecclesiae in societate visio, revocatio fidei personalis in controversiam. Opinari etiam licet transitum a simplici praesentia, desidi in­ terdum et muta, ad pleniorem et actuosiorem participationem aliquid nimium forte ab aliquibus postulasse. Hinc dissimiles vel etiam oppositae rationes profectae sunt erga reformatio­ nem : alii novos libros acceperunt quadam cum neglectione vel mutationum causas nec percipere nec significare curantes; alii, quod valde dolendum est, modo solum suo et unico ad ante­ cedentes liturgicas formas se contulerunt, a nonnullis eorum habitas unam incolumitatis fidei auctoritatem. Alii, denique, novitates foverunt fallaces, a normis aberrantes auctoritate Apostolicae Sedis praescriptis aut ab Episcopis, unitatem ita Ecclesiae et fidelium pietatem perturbantes, confiictantes quan­ doque cum ipsis fidei argumentis. b) EXITUS PROSPERI 12. Non ideo tamen obliviscendum est pastores et populum christianum plerumque reformationem liturgicam accepisse cum oboedientiae spiritu, quin laeti fervoris. Sunt ergo Deo gratiae persolvendae ob Spiritus eius in Eccle­ sia transitum, qualis fuit liturgica renovatio, mensam, iam copiose omnibus patentem; 58 Cf. iUd., 43. 59 Cf. Const. dogm. Dei verbum, 21; Const. 59 58 ob verbum Dei ob immanem labo- Sacrosanctum Concilium, 51. 910 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rem toto orbe exanclatum, quo populus christianus Bibliorum, Missalis ceterorumque liturgicorum librorum translationibus instrueretur; ob auctam fidelium, per preces et cantus, per se praebendi rationes perque silentium, Eucharistiae participa­ tionem ac reliquorum sacramentorum; ob ministeria quae laici sustinent et onera quae susceperunt ex sacerdotio communi, in quo Baptismo et Confirmatione constituuntur; ob radiantem alacritatem tot christianarum communitatum, e Liturgiae fontibus haustam. Hae causae sunt, cur fideliter adhaereatur doctrinae Con­ stitutionis Sacrosanctum Concilium et reformationibus, quas ea perficere permisit : « Renovatio liturgica est fructus maxime visibilis totius operis conciliaris». 60 Multi nuntium Concilii Vaticani II praesertim ex reformatione liturgica perceperunt. c) Usus 13. VITIOSI Una cum reformationis liturgicae utilitatibus agnoscendi sunt et arguendi errores, maioris minorisve momenti, in eius usu. Animadvertuntur nonnumquam praetermissiones aut ad­ iuncta illicita, ritus ficti extra statutas normas, gestus aut cantus qui nec fidei favent nec sacrorum sensui, licentiae in absolutione communi tractanda, confusio sacerdotii ministe­ rialis, cum ordinatione coniuncti, et fidelium sacerdotii com­ munis, quod ex baptismate pendet. Patiendum non est nonnullos sacerdotes sibi ius arrogare preces eucharisticas componendi vel textus profanos pro texti­ bus Sacrarum Litterarum substituendi. Eiusmodi libita, ne­ dum reformationi liturgicae in se annexa sint vel libris, qui eam secuti sunt, ei directo repugnant, eam déformant et po­ pulo christiano veras Liturgiae Ecclesiae divitias adimunt. 60 Relatio finalis 1985), I I , B, b, 1. ad Coetum extraordinarium Synodi Episcoporum (7 Decembris 911 Acta Ioannis Pauli Pp. II Episcoporum est ea exstirpare, quoniam Liturgiae mode­ ratio ab Episcopo pendet, ad normam iuris et « suorum fide­ 61 lium vita christiana quodammodo ab eo derivatur». 62 V RENOVATIONIS FUTURUM 14. Constitutio Sacrosanctum Concilium vocem unanimam expressit collegii episcopalis, apud Petri Successorem congre­ gati et quidem cum Spiritus veritatis, a Domino Iesu promissi (Io 15, 26), assiduitate; hoc documentum pergit Eccle­ siam sustinere in itinere renovationis et sanctitatis, eius ger­ manam vitam liturgicam augens. Principia in hoc documento enuntiata informant etiam ad Liturgiae futura, ita ut reformatio liturgica plus plusque com­ prehendatur et perficiatur. « Oportet ergo convenitque ut nova, impensa institutio impertiatur eo consilio ut omnes divitiae, quae in Liturgia continentur, aperiantur ». 63 Ecclesiae Liturgia reformationem liturgicam excedit. Non in eadem sumus condicione ac anni 1963: sacerdotum et fide­ lium genus, librorum liturgicorum qui ante reformationem li­ turgicam fuerunt inscium, iam nunc plena cum conscientia in Ecclesia et in societate operatur. Non ergo loqui de mutatione pergere licet sicut cum Documentum est foras datum, sed de acriore in dies Liturgiae Ecclesiae pervestigatione, secundum praesentes libros celebratae utque facti ordinis spiritalis actae. a) FORMATIO BIBLICA ET LITURGICA 15. Id, quod maxime urget, formatio biblica et liturgica est populi Dei, pastorum et fidelium. Hoc iam Constitutio illustraverat: « Ut hoc evenire possit (totius populi plena et 61 Cf. Const. Sacrosanctum Concilium, 22, 1. " Ibid., 41. 63 Epistula Dominicae Cenae (24 Februarii 1980), 9: AAS 72 (1980), p. 133. 912 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale actuosa participatio) spes nulla effulget nisi prius ipsi anima­ rum pastores spiritu et virtute Liturgiae penitus imbuantur in eaque efficiantur magistri » . Est hoc opus diuturnum quod in­ M cipere debet in seminariis studiorumque domibus religiosis et per totam vitam sacerdotalem perseverare. 66 65 Haec eadem institutio, eorum vitae generi accommodata, etiam laicis ne­ cessaria est, eo magis quod, multis in regionibus, ii ad onera 67 sumenda vocantur magis magisque in communitate conspicua. b) ACCOMMODATIO 16. Alia in posterum res magni momenti accommodationem contingit Liturgiae ad diversas culturas. Constitutio princi­ pium enuntiavit, rationem indicando a Conferentiis Episcopa­ libus sequendam. 68 Linguarum accommodatio celeris fuit, etsi aliquando effectu difficilis. Eam secuta est rituum accommo­ datio, difficilior quidem, sed pariter necessaria. Magnus per­ stat labor inserendi Liturgiam in quasdam culturas, ex eis illas accipiendo significationes, quae convenire possunt veris et germanis aspectibus Liturgiae, substantiali servata Ritus Ro­ mani unitate, in libris liturgicis expressam. 69 In accommoda­ tione perficienda consideretur oportet in Liturgia, et praesertim in sacramentorum Liturgia, partem immutabilem inesse, ut­ pote divinitus institutam, cuius Ecclesia est custos, et partes quae mutari possunt, quas ipsa potest et interdum debet ad 64 Const. Sacrosanctum Concilium, 1 4 . •» 65 Cf. SACRA 1964), 11-13: CONGREGATIO AAS 56 (1964), RITUUM, pp. 8 7 9 - 8 8 0 ; Instructio Inter Oecumenici SACRA CONGREGATIO PRO (26 Septembris INSTITUTIONE CATHOLICA, «.Ratio fundamentalis » institutionis sacerdotalis (6 Ianuarii 1 9 7 0 ) , cap. V I I I : AAS 72 ( 1 9 7 0 ) , pp. 3 5 1 - 3 6 1 ; Instructio In ecclesiasticam futurorum de institutione liturgica in Seminariis (3 Iunii 1 9 7 9 ) , Romae 1 9 7 9 . 66 14-17: Cf. SACRA CONGREGATIO R I T U U M , Instructio Inter Oecumenici ( 2 6 Septembris 1 9 6 4 ) , AAS 56 (1964), pp. 880-881. Sacrosanctum 67 Cf. Const. 68 Cf. ibid., 3 9 . 69 Cf. ibid., 3 7 - 4 0 . Concilium, 19. 913 Acta Ioannis Pauli Pp. II culturas componere populorum recens evangelizatorum. 70 Non est haec quaestio Ecclesiae nova : varietas liturgica fons auctus esse potest, sed etiam contentiones suscitare, inscitias invi­ cem et etiam schismata. Patet hac in re varietatem non debere unitati nocere, nec exprimi posse nisi per fidelitatem erga fidem communem, erga signa sacramentalia, quae Ecclesia a Christo accepit, atque erga ierarchicam communionem. Accommoda­ tio ad culturas cordis conversionem exigit et, si necesse sit, etiam intermissionem consuetudinum avitarum cum fide ca­ tholica insociabilium. Hoc magnam postulat formationem theo­ logicam, historicam et culturalem necnon sanum iudicium, quo discernatur quid sit necessarium, vel utile, aut omnino inutile, vel in fidem periculosum. « Hac in provincia iustum incrementum esse non poterit, nisi fructus gradatim crescentis fidei, quae amplo concentu comprehendat spiritalem sa­ pientiam, perspicuitatem theologicam, Ecclesiae sensum uni­ versalis ». 71 c) NOVARUM QUAESTIONUM CONSIDERATIO 17. Renovationis liturgicae opera debet adhuc nostrae aeta­ tis necessitatibus respondere. Liturgia non est corpore ab­ stracta. His viginti quinque annis novae ortae sunt quaestio­ 72 nes aut novum sumpserunt momentum; quales, verbi gratia, exercitium diaconatus viris concessum matrimonio coniunctis; munera liturgica quae in celebrationibus possunt laicis dele­ gari, viris aut mulieribus; celebrationes liturgicae pro pueris, iuvenibus ac mentis vel corporis immunitione laborantibus; modi textus liturgicos componendi certae definitaeque nationi aptos. 70 71 Cf. ibid., 21. Allocutio ad Zairenses episcopos occasione oblata « ad Limina » visitationis coram admissos (12 Aprilis 1983), 5: AAS 75 (1983), p. 620. 72 Allocutio ad eos qui interfuerunt Conventui Praesidum et Secretariorum Com­ missionum Nationalium de Liturgia (27 Octobris 1984), 2: Insegnamenti, VII/2 (1984), p. 1051. 59 - A. A . S. Acta Apostolicae 914 Constitutio Sedis - Commentarium Sacrosanctum Concilium Officiate harum quaestionum mentionem non facit, sed principia generalia indicat vitae li­ turgicae disponendae et provehendae. d) LITURGIA ET PIETAS POPULARIS 18. Demum, ad reformationem tutandam et incremento Li­ turgiae prospiciendum, 73 oportet ratio habeatur pietatis popu­ laris christianae eiusque cum vita liturgica nexus. Haec pietas 74 popularis nec ignorari potest, nec neglegenter vel contemptim tractari, quia multis bonis über est, 75 et ipsa per se habitum exprimit religiosum coram Deo. Sed ea est continenter evangelizanda, ut fides, quam significat, actus fiat in dies matu­ rius et verius. Et populi christiani pia exercitia, et aliae pie­ 76 tatis formae, accipiuntur et suadentur, dummodo ne vicem obtineant liturgicarum celebrationum nec iis se admisceant. Germana pastoralis liturgica sciet thesauris niti pietatis popu­ laris et eos ad Liturgiam dirigere uti populorum oblationem. 77 VI CORPORA AD QUAE RENOVATIO L I T U R G I C A PERTINET a) CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO ET DISCIPLINA SACRAMENTORUM 19. Officium provehendi renovationem. Liturgiae imprimis ad Apostolicam Sedem. 78 spectat Quadringenti anni hoc ex­ plentur anno, èx quo Xystus V Sacram Rituum Congregatio73 Cf. Const. Sacrosanctum Concilium, 1. 74 Cf. ibid., 12-13. 75 Cf. P A U L U S P P . VI, Adhort. Apost. Evangelii nuntiandi (8 Decembris 1975), 4 8 : AAS 68 (1976), pp. 37-38. Sacrosanctum Concilium, 13. 76 Cf. Const. 77 Allocutio ad episcopos Aprutinos et Molisanos occasione oblata « ad Limina » visitationis coram admissos (24 Aprilis 1986), 3-7: AAS 78 (1986), pp. 1140-1143. 78 Cf. Const. Sacrosanctum Concilium, 22, 1. 915 Acta Ioannis Pauli Pp. II nem instituit, cui munus delegavit cultus divini pertractationi invigilandi, qui est postea a Concilio Tridentino reformatus. S. Pius X aliam constituit Congregationem pro Disciplina Sa­ cramentorum. Constitutioni liturgicae Concilii Vaticani II ex­ sequendae Paulus VI instituit, Consilium 79 Congregationem pro Cultu Divino, deinde Sacram quae munere sibi credito 80 cum alacritate, peritia et celeritate functa sunt. Secundum novam Curiae Romanae structuram, Constitutione Apostolica Pastor bonus ratam, totus sacrae Liturgiae campus in unum redigitur uni Dicasterio obnoxius, videlicet Congregationi pro Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum. Huius est, Con­ gregationis pro Doctrina Fidei salva competentia, 81 Liturgiam moderari et promovere, cuius pars praecipua sacramenta sunt, actioni pastorali liturgicae favendo, 82 varias Consociationes su­ stinendo quae apostolatui liturgico student, musicae, cantui et arti sacrae, 83 et disciplinae sacramentali vigilando. 84 Opus est hoc magni momenti, quia agitur de fideliter custodiendis potissimum magnis Liturgiae catholicae principiis, in Con­ stitutione conciliari illustratis et excultis, deque iisdem sequendis ad provehendam et penitus intellegendam in universa Ec­ clesia renovationem vitae liturgicae. Congregatio idcirco dioecesanos Episcopos adiuvabit cu­ rantes de cultu Deo praebendo religionis christianae deque eo iuxta Domini praecepta et Ecclesiae leges disponendo. 85 Arctam habebit rationem cum Conferentiis Episcopalibus quod ad harum attinet facultates in campo liturgico. 79 Litt. Apost, motu proprio datae Sacram Liturgiam (25 86 Ianuarii 1964): AAS 56 (1964), pp. 139-144. 80 Const. Apost. Sacra Rituum Congregatio (8 Maii 1969): AAS 61 (1969), pp. 297-305. 81 Const. Apost. Pastor bonus 82 Cf. ibid., 64: I. c, pp. 876-877. 83 Cf. ibid., 65: I. c, p. 877. 84 Cf. ibid., 63 et 66: 85 Cf. Const. dogm. Lumen gentium, 26; Const. Sacrosanctum Concilium, 22, 1. 86 Cf. Const. Apost. Pastor bonus, 63, 3: AAS 80 (1988), p. 877. (28 Iunii 1988), 62: AAS 80 (1988), p. 876. I. c, pp. 876 et 877. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 916 b) Officiale CONFERENTIAE EPISCOPALES 20. Conferentiae Episcopales grave acceperunt mandatum librorum liturgicorum conversiones parandi. 87 Temporariae ne­ cessitates induxerunt interdum ad utendum translationibus ad tempus, quae approbatae sunt ad interim. Sed iam tandem meditandum est de aliquibus difficultatibus quae deinceps pa­ tuerunt; quibusdam medendum indiligentiis et erratis; libri, parte tantum redditi, plene sunt convertendi, cantus confi­ ciendi vel probandi in Liturgia adhibendi, de observandis textibus approbatis est providendum, libri liturgici denique edendi statu, qui stabilis habeatur, et specie mysteriis cele­ bratis digna. Ad translationem exsequendam, sed etiam ampliorem com­ parationem in tota Regione, Conferentiae Episcopales debe­ bant Commissionem nationis constituere et sociatae operae prospicere doctorum variarum scientiae partium et apostola­ tus liturgici. 88 Expedit nunc ut ratio exquiratur, aut fructuosa aut inanis, huius Commissionis, consilia inquirantur et auxi­ lium quae a Conferentia Episcopali acceperit in sua composi­ tione ac navitate. Huius Commissionis munus tum difficilius est, cum Conferentia Episcopalis aliquos tractat modos accom­ modationis vel altioris humani cultus inductionis. c) 89 EPISCOPUS DIOECESANUS 21. In omni dioecesi Episcopus est primus mysteriorum Dei dispensator, sicut et dispositor, fautor et totius Ecclesiae vitae liturgicae custos, quae ei credita est. Cum Episcopus in populo 90 celebrat, ipsum Ecclesiae mysterium patefit. Opus est hinc Episcopum sibi persuasum habere firmiter de harum celebra- 87 Cf. Const. 88 Cf. ibid. Sacrosanctum Concilium, 44. 89 Cf. ibid., 40. 90 Cf. Decr. Christus Dominus, 15. 36 et 63. 917 Acta Ioannis Pauli Pp. II tionum momento quoad fidelium suorum vitam christianam. Hae quidem exemplo esse debent universae dioecesi. 91 Multa sunt adhuc facienda, ut sacerdotes et fideles adiuventur ad rituum et textuum liturgicorum sensum introspiciendum, ut celebrationum dignitas et pulchritudo augeatur atque loco­ rum, ut « catechesis mystagogica » sacramentorum more Pa­ trum promoveatur. Ut hoc munus ad bonum exitum adducat debet Episcopus unam vel plures instituere Commissiones dioe­ cesanas, quae conferant ad actionem liturgicam provehendam, musicam simul et artem sacram in eius dioecesi. 92 Commissio dioecesana, quod ad eam attinet, ad mentem aget et normas Episcopi eiusque auctoritati et confirmationi confidere debebit ut convenienter suum expleat officium. CONCLUSIO 22. Liturgia tota Ecclesiae actione non perfungitur, sicut commemoravit Constitutio Sacrosanctum Concilium. 93 fons et culmen. fideles gratiae 94 Fons est, quia, praesertim ex sacramentis, aquam largiter Crucifixi latere Est tamen scaturit. hauriunt, Ut imaginem quae ex resumamus Christi Papae Ioanni XXIII caram, ea est quasi vici fons, ad quem omnis progenies venit semper vivam et frigidam aquam tractura. Est culmen quoque, tum quia tota Ecclesiae actio ad commu­ nionem vitae tendit cum Christo, tum quia in Liturgia Eccle­ sia fidelibus ostendit et impertitur opus salutis, semel a Chri­ sto actae. 91 Cf. Allocutio ad Italiae episcopos qui interfuerunt Cursui liturgicae renovationis (12 Februarii 1988), 1: 92 Cf. Const. diurnarium a L'Osservatore Romano» 13 Februarii 1988, p. 4. Sacrosanctum Concilium, 45-46. 93 Cf. ibid., 9. 94 Cf. ibid., 10. 4 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 918 23. Officiale Tempus venisse videtur rursus reperiendi vehementem illum afflatum qui Ecclesiam incitavit cum Constitutio Sacro­ sanctum Concilium est praeparata, agitata, decretata* promul­ gata primisque est adhibita modis. Granum satum est : hiemis asperitatem est passum, sed semen germinavit, factum est arbor. Agitur enim de congruenti arboris auctu, eo robustioris, quo profundius in traditionis provincia agit radices. 95 Quae diximus in Conventu Commissionum liturgicarum anno 1984 Nos iuvat repetere : in opere renovationis liturgicae, quam Concilium voluit, oportet respicere « magna cum aequabili­ tate partem Dei et partem hominis, hierarchiam et fideles, tra­ ditionem et progressum, legem et accommodationem, singulos et communitatem, silentium et incitationem choricam. Ita terrae Liturgia caelesti Liturgiae annectetur, ubi ... unus cho­ rus formabitur ... ut una voce Patri per Iesum Christum car­ men canatur » . 96 Hoc omine, fiduciae pleno, quod in corde deprecatio fit, Benedictionem Apostolicam omnibus impertimur. Ex Aedibus Vaticanis, MCMLXXXVIII, die iv mensis Decembris, anno Pontificatus Nostri undecimo. IOANNES PAULUS P P . II 95 Cf. ibid., 23. 96 Allocutio ad eos qui interfuerunt Conventui Praesidum et Secretariorum Com­ missionum Nationalium de Liturgia (27 Octobris 1984), G: p. 1054. Insegnamenti, V H / 2 (1984), Acta Ioannis Pauli Pp. II 919 ALLOCUTIONES I Ad sodales Consociationis Catholicorum Institutorum qui XIV conventui interfuerunt coram admissos.* Cari Fratelli e Sorelle, 1. Sono lieto di accogliere e di salutare tutti voi, convenuti a Eoma per prendere parte al Congresso Nazionale della vostra Associazione Italiana Maestri Cattolici. Quest'incontro mi offre l'occasione di ri­ prendere con voi un tema continuamente presente alla mia sollecitu­ dine pastorale : quello dell'infanzia, dei bambini e dei fanciulli. Non dobbiamo perdere occasione per portare all'attenzione e alla coscienza di tutti gli uomini di buona volontà questo problema tanto delicato. I bambini e i fanciulli infatti sono più vicini al cuore di Dio, come ci ha rivelato Gesù : « Vi dico che i loro angeli in cielo vedono sem­ pre la faccia del Padre mio che è nei cieli »- Proprio al mistero del bambino ho accennato a Torino, durante la visita, nello scorso settembre, per le celebrazioni di san Giovanni Bosco. E ancora dei bambini ho parlato rivolgendomi agli educatori e ai responsabili della Federazione delle Scuole materne cattoliche italiane e, più recente­ mente, al Comitato direttivo dell'UNICEF per l'America Latina e il Caribe. 1 2 3 Tutto questo perché il mio cuore e i miei occhi sono colmi della visione di tanti bambini e fanciulli, che mi sono venuti incontro nei miei viaggi apostolici, quali vive immagini della speranza del mondo, ma spesso anche espressione dolorosa e indicibile delle malattie, della denutrizione e delle violenze di ogni genere. 2. Senza entrare nel merito degli argomenti che avete posto a tema di questo vostro convegno, desidero coglierne però l'importanza e colle­ garli col cammino compiuto dalla vostra Associazione in questi anni di vita. Vedo con compiacimento che mantenete al centro dell'attenzione la persona del maestro, riaffermando dunque la centralità della di* Die 21 m. Ianuarii a. 1989. 1 Mt 18, 10. 2 17 gennaio .1988. 3 13 gennaio 1989. T Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 920 Officiale gnità dell'uomo, proprio nel momento in cui, affrontando le sfide edu­ cative del tempo, vi misurate con nuove realtà e prospettive. In questo, infatti, consistono la vostra specificità e il vostro con­ tributo alla necessaria evoluzione della professionalità del maestro e delle nuove strutture entro cui essa può svolgersi più adeguatamente. Il maestro dunque viene prima; soltanto dopo vengono gli strumenti e le strutture. Prima viene per il maestro l'acquisizione della sapienza, cioè il conseguimento di una sintesi personale, in cui l'esperienza di fede e la professionalità si incontrano e si trasformano in un dono che viene quotidianamente offerto ai bambini e all'intera comunità. Occorre aggiungere che il maestro cristiano non è mai un uomo isolato. È sempre il frutto di una comunità : della comunità umana, in cui è radicato e di cui condivide le giuste istanze; e della comu­ nità cristiana concreta, in cui ritrova continuamente il sostegno della fraternità e il conforto della grazia. Inoltre, per poter dare il meglio di sé, il maestro cattolico deve essere anche espressione di una comu­ nità professionale e formativa qual è l'Associazione fra i maestri cattolici. 3. Alla vostra, come a tutte le altre istituzioni che operano nel­ l'ambito della scuola, voglio dunque raccomandare di mantenere viva la coscienza della propria missione, mentre mi è caro ricordare quanto l'Associazione Italiana Maestri Cattolici ha fatto finora per la scuola materna ed elementare italiana e per la qualificazione dei maestri. Abbiate, cari maestri dell'Associazione, chiara la consapevolezza delle vostre tradizioni: un'identità antica e solida, come quella che at­ tingete alle motivazioni iniziali dell'Associazione medesima, è la ga­ ranzia più convincente per l'efficacia dell'azione che dovete svolgere nei nuovi e ardui contesti in cui siete chiamati ad operare. Voi siete nati nei giorni della generosa volontà di ripresa dell'Italia, e foste espressione di una forte esperienza ecclesiale; rimanete luogo d'in­ contro tra le legittime istanze di questo Paese e una matura coscienza cristiana, nutrita di verità e di carità. Continuate a lavorare per mantenere uniti, sia all'interno della vostra Associazione, sia nella scuola, quanti vi operano a diverso titolo come maestri, direttori e ispettori. Testimoniate la volontà di resistere a quelle tentazioni tendenti a isolare e contrapporre i diversi ruoli e compiti, con esiti spesso mortificanti. Lavorate poi con parti- Acta Ioannis Pauli Pp. II 921 colare cura per entrare in dialogo con le nuove generazioni di maestri della scuola materna ed elementare. 4. Quanto all'aspetto pedagogico del vostro operare, desidero atti­ rare la vostra attenzione sulla necessità di porre a fondamento della scuola una sana pedagogia che, pur tenendo conto della necessaria ri­ cerca di nuovi programmi e ordinamenti e dell'esigenza di nuove tecnologie didattiche, mantenga intatto il primato della persona sui processi, cioè dei fini sui mezzi. Ciò significa che l'innovazione e la sperimentazione devono essere riferite alla persona dell'educando. Bi­ sogna evitare il pericolo che, nel quadro di una educazione troppo formale, il fanciullo perda il contatto con la realtà. Così come bisogna garantire un autentico processo di controllo in cui egli si renda sem­ pre più responsabile delle proprie scelte e del proprio comportamento. Questi delicati problemi, qui appena accennati, rivestono l'eserci­ zio della vostra professionalità di forti valenze etiche ed esigono l'in­ dividuazione di norme sicure, fondate sulla Legge di Dio, che defini­ scano il profilo morale del docente. Nell'ambito di tali importanti problematiche ha un suo posto fon­ damentale l'esperienza dell'insegnamento della religione cattolica, se­ condo le modalità previste dai nuovi Accordi concordatari. Operando secondo queste direttrici sarà possibile salvaguardare il significato integrale della scuola, di cui la società intera ha bisogno per mante­ nersi viva e crescere. 5. È utile ricordare a voi maestri cristiani che l'opera educativa, confinando per sua natura col mistero, invita a cogliere la presenza decisiva di un altro Maestro, dell'unico Maestro, il Cristo. A Lui vi raccomando, chiedendogli che vi partecipi il suo Spirito di discernimento e di amore per i piccoli, in modo che il vostro inse­ gnare acquisti la forza simbolica del gesto, da Lui più volte compiuto, di porre al centro il bambino. 4 Di questo gesto il mondo di oggi ha bisogno ; e lo attende da voi, maestri cristiani, come un segno di speranza. A lei, Signor Presidente Nazionale, all'Assistente, ai componenti del Consiglio, ai Congressisti e a tutti i membri dell'Associazione Ita­ liana Maestri Cattolici va di cuore la mia Benedizione che vuole rag­ giungere anche i vostri cari e tutti i piccoli alunni delle vostre classi. 4 Cf. Mt 18, 2. f 922 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II Ad Romanae Rotae auditores, officiales et advocatos coram admissos.* 1. Ringrazio l'Ecc.mo Decano per le parole di saluto ed esprimo i miei sentimenti di stima e di riconoscenza a quanti prestano la loro opera nel Tribunale Apostolico della Rota Romana : i Prelati Uditori, i Promotori di Giustizia, i Difensori del Vincolo, gli altri Officiali, gli Avvocati come pure i Docenti dello Studio Rotale. Avendo presente che i discorsi pontifici alla Rota Romana, come è noto, si rivolgono di fatto a tutti gli operatori della giustizia nei tri­ bunali ecclesiastici, intendo nell'odierno incontro annuale sottolineare l'importanza del diritto alla difesa nel giudizio canonico, specialmente nelle cause per la dichiarazione di nullità del matrimonio. Anche se non è possibile trattare in questa sede tutta la problematica al ri­ guardo, voglio comunque insistere su alcuni punti di una certa ri­ levanza. 2. Il nuovo Codice di Diritto Canonico attribuisce grande impor­ tanza al diritto di difesa. Riguardo infatti agli obblighi e diritti ' di tutti i fedeli, recita il canone 221, § 1 : (( Christifidelibus competit ut iura quibus in Ecclesia gaudent, legitime vindicent atque defendant in foro competenti ecclesiastico ad normam iuris », ed il § 2 pro­ segue : « Christifidelibus ius quoque est ut, si ad iudicium ab aucto­ ritate competenti vocentur, iudicentur servatis iuris praescriptis, cum aequitate applicandis ». Il canone 1620 del medesimo Codice sancisce esplicitamente la nullità insanabile della sentenza, se all'una o all'altra parte si negò il diritto alla difesa, mentre si può ricavare dal ca­ none 1598, § 1, il seguente principio, che deve guidare tutta l'atti­ vità giudiziaria della Chiesa : (( Ius defensionis semper integrum maneat ». 3. È doveroso subito annotare che la mancanza di una tale esplicita normativa nel Codice Pio-Benedettino certamente non significa' che il diritto alla difesa sia stato disatteso nella Chiesa sotto il regime del Codice precedente. Questo dava infatti le opportune e necessarie dispo­ sizioni per garantire tale diritto nel giudizio canonico. Ed anche se il canone 1892 del suddetto Codice non menzionava lo « ius defensionis denegatum » tra i casi di nullità insanabile della sentenza, si deve * Die 26 m. Ianuarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 923 costatare che ciononostante sia la dottrina sia la giurisprudenza ro­ tale propugnavano la nullità insanabile della sentenza, qualora si fosse negato all'una o all'altra parte il diritto alla difesa. Non si può concepire un giudizio equo senza il contraddittorio, cioè senza la concreta possibilità concessa a ciascuna parte nella eausa di essere ascoltata e di poter conoscere e contraddire le richieste, le prove e le deduzioni addotte dalla parte avversa o « ex officio ». 4c. Il Diritto alla difesa di ciascuna parte nel giudizio, cioè non soltanto della parte convenuta ma anche della parte attrice, deve ovviamente essere esercitato secondo le giuste disposizioni della legge positiva il cui compito è, non di togliere l'esercizio del diritto alla di­ fesa, ma di regolarlo in modo che non possa degenerare in abuso od ostruzionismo, e di garantire nello stesso tempo la concreta possibilità di esercitarlo. La fedele osservanza della normativa positiva al riguardo costituisce, perciò, un grave obbligo per gli operatori della giustizia nella Chiesa. 5. Evidentemente per la validità del processo non è richiesta la difesa di fatto, purché rimanga sempre la sua concreta possibilità. Quindi le parti possono rinunziare all'esercizio del diritto di difesa nel giudizio contenzioso ; nel giudizio penale, invece, non può mai mancare la difesa di fatto, anzi la difesa tecnica, perché in un tal giudizio l'accusato deve sempre avere un avvocato. 1 Occorre subito aggiungere qualche precisazione riguardo alle cause matrimoniali. Anche se una delle parti avesse rinunziato all'esercizio della difesa, rimane per il giudice in queste cause il grave dovere di fare seri tentativi per ottenere la deposizione giudiziale di tale parte ed anche dei testimoni che essa potrebbe addurre. Il giudice deve ben valutare ogni singolo caso. Talvolta la parte convenuta non vuole presentarsi in giudizio non adducendo alcun motivo idoneo, proprio perché non capisce come mai la Chiesa potrebbe dichiarare la nullità del sacro vincolo del suo matrimonio dopo tanti anni di convivenza. La vera sensibilità pastorale ed il rispetto per la coscienza della parte impongono in tale caso al giudice il dovere di offrirle tutte le oppor­ tune informazioni riguardanti le cause di nullità matrimoniale e di cercare con pazienza la sua piena cooperazione nel processo, anche per evitare un giudizio parziale in una materia tanto grave. 1 Cf. cann. 1481, § 2, e 1723. 1 924 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ritengo poi opportuno ricordare a tutti gli operatori della giusti­ zia, che, secondo la sana giurisprudenza della Rota Romana, si devono notificare nelle cause di nullità matrimoniali alla parte, che abbia rinunziato all'esercizio del diritto alla difesa, la formula del dubbio, ogni eventuale nuova domanda della parte avversa, nonché la sentenza definitiva. 6. Il diritto alla difesa esige di per sé la possibilità concreta di conoscere le prove addotte sia dalla parte avversa sia « ex officio ». Il canone 1598, § 1, dispone perciò che, acquisite le prove, il giudice deve permettere alle parti e ai loro avvocati, sotto pena di nullità, di prendere visione degli atti loro ancora sconosciuti presso la cancel­ leria del tribunale. Si tratta di un diritto sia delle parti sia dei loro avvocati. Il medesimo canone prevede pure una possibile eccezione : nelle cause che riguardano il bene pubblico il giudice può disporre, per evitare pericoli gravissimi, che qualche atto non sia fatto conoscere a nessuno, garantendo tuttavia sempre ed integralmente il diritto alla difesa. Riguardo alla menzionata possibile eccezione è doveroso osservare che sarebbe uno stravolgimento della norma, nonché un grave errore d'interpretazione, se si facesse della eccezione la norma generale. Bi­ sogna perciò attenersi fedelmente ai limiti indicati nel canone. 7. Non può destare meraviglia parlare anche, in rapporto al diritto di difesa, della necessità della pubblicazione della sentenza. Infatti, come potrebbe una delle parti difendersi in grado d'appello contro la sentenza del tribunale inferiore, se venisse privata del diritto di cono­ scerne la motivazione sia in iure che in facto? Il Codice esige quindi che alla parte dispositiva della sentenza siano premesse le ragioni sulle quali essa si regge, e ciò non soltanto per rendere più facile l'obbedienza ad essa, qualora sia diventata esecutiva, ma anche per garantire il diritto alla difesa in un'eventuale ulteriore istanza. Il canone 1614 dispone conseguentemente che la sentenza non ha alcuna efficacia prima della sua pubblicazione, anche se la parte dispositiva, permettendolo il giudice, fu resa nota alle parti. Non si capisce perciò come essa potrebbe venir confermata in grado d'appello senza la do­ vuta pubblicazione. 2 3 2 Cf. can. 1612, § 3. 3 Cf. can. 1615. Acta Ioannis Pauli Pp. II 925 Per garantire ancora di più il diritto alla difesa, è fatto obbligo al tribunale di indicare alle parti i modi secondo i quali la sentenza può essere impugnata. Sembra opportuno ricordare che il tribunale di prima istanza, nell'adempimento di questo compito, deve anche in­ dicare la possibilità di adire la Rota Romana già per la seconda istanza. È doveroso inoltre, in questo contesto, tener presente che il termine per l'interposizione d'appello decorre soltanto dalla notizia della pubblicazione della sentenza, mentre il canone 1634, § 2, di­ spone : (( Quod si pars exemplar impugnatae sententiae intra utile tem­ pus a tribunali a quo obtinere nequeat, interim termini non decurrunt, et impedimentum significandum est iudici appellationis, qui iudicem a quo praecepto obstringat officio suo quam primum satisfaciendi )). 4 5 8. Talvolta si asserisce che l'obbligo di osservare la normativa ca­ nonica al riguardo, specialmente circa la pubblicazione degli atti e della sentenza, potrebbe ostacolare la ricerca della verità a causa del rifiuto dei testimoni a cooperare al processo in tali circostanze. Innanzitutto deve essere ben chiaro che la « pubblicità » del pro­ cesso canonico verso le parti non intacca la sua natura riservata verso tutti gli altri. Occorre inoltre notare che la legge canonica esime dal dovere di rispondere in giudizio tutti coloro che sono tenuti al segreto d'ufficio, per quanto riguarda gli affari soggetti a questo se­ greto, ed anche coloro che dalla propria testimonianza temano per sé o per il coniuge o per i consanguinei o gli affini più vicini infamia, pericolosi maltrattamenti o altri gravi mali e che, anche riguardo alla produzione di documenti in giudizio, esiste una norma simile. Non può sfuggire, poi, che nella sentenza è sufficiente l'esposizione delle ragioni in diritto ed in fatto, sulla quale essa si regge, senza dover riferire ogni singola testimonianza. 6 7 Fatte queste premesse, non posso non rilevare che il pieno rispetto per il diritto alla difesa ha una sua particolare importanza nelle cause per la dichiarazione di nullità del matrimonio, sia perché esse riguar­ dano così profondamente ed intimamente la persona delle parti in causa, sia perché trattano dell'esistenza o meno del sacro vincolo ma­ trimoniale. Tali cause esigono, perciò, una ricerca della verità parti­ colarmente diligente. « Cf. can. 1614. 5 Cf. can. 1630, § 1. 6 Cf. can. 1548, § 2. 7 Cf. can. 1546. Acta Apostolicae Sedis - Commentafium 926 Officiale È evidente che si dovrà spiegare ai testimoni il senso genuino della normativa al riguardo, ed è anche necessario ribadire che un fedele, legittimamente convocato dal giudice competente, è tenuto ad obbe­ dirgli e a dire la verità, a meno che non sia esente a norma del diritto. D'altronde una persona deve avere il coraggio di prendere la pro­ pria responsabilità per ciò che dice, e non può aver paura, se ha davvero detto la verità. 8 9. Ho detto che la (( pubblicità » del giudizio canonico verso le parti in causa non intacca la sua natura riservata verso tutti gli altri. I giudici infatti e gli aiutanti del tribunale sono tenuti a man­ tenere il segreto d'ufficio, nel giudizio penale sempre, e nel contenzioso se dalla rivelazione di qualche atto processuale possa derivare pre­ giudizio alle parti ; anzi ogni qual volta la causa o le prove siano di tal natura che dalla divulgazione degli atti o delle prove sia messa in pericolo la fama altrui, o si dia occasione di dissidi, o sorga scan­ dalo o altri simili inconvenienti, il giudice può vincolare con il giura­ mento di mantenere il segreto i testi, i periti, le parti e i loro avvo­ cati o procuratori. Esiste anche il divieto ai notai e al cancelliere di rilasciare copia degli atti giudiziari e dei documenti acquisiti al pro­ cesso senza il mandato del giudice. Inoltre, il giudice può essere punito dalla competente autorità ecclesiastica per la violazione della legge del segreto. 9 10 11 I fedeli, infatti, si rivolgono ordinariamente al tribunale ecclesia­ stico per risolvere il loro problema di coscienza. In tale ordine dicono spesso certe cose che altrimenti non direbbero. Anche i testimoni ren­ dono spesso la loro testimonianza sotto la condizione, almeno tacita, che essa serva soltanto per il processo ecclesiastico. Il tribunale — per cui è essenziale la ricerca della verità oggettiva — non può tradire la loro fiducia, rivelando ad estranei ciò che deve rimanere riservato. 10. Dieci anni fa, nel mio primo discorso a codesto tribunale, ebbi a dire : « ... il compito della Chiesa, e il merito storico di essa, di proclamare e difendere in ogni luogo e in ogni tempo i diritti fonda­ mentali dell'uomo, non la esime, anzi la obbliga ad essere davanti al mondo speculum iustitiae ». 12 8 Cf. can. 1548, § 1. 9 Cf. can. 1455, §§ 1 e 3. 10 Of. can. 1475, § 2. » Cf. can. 1457, § 1. 12 Alloc, del 17 febbraio 1979: AAS 71 (1979) 423. Acta Ioannis Pauli Pp. II 927 Invito tutti gli operatori della giustizia a tutelare in questa pro­ spettiva il diritto alla difesa. Mentre vi ringrazio sentitamente per la grande sensibilità del vostro tribunale a tale diritto, vi imparto di cuore la mia Apostolica Benedizione. III Ad catholicos Graeciae praesules limina Apostolorum visitantes.* Monseigneur le Président de la Conférence episcopale, Chers Frères dans Vépiscopat, de rites latin, byzantin et arménien, Chers Administrateurs Apostoliques, 1. Vous aviez hâte d'accomplir la traditionnelle visite (( ad limina Apostolorum ». Je vous attendais moi-même dans la joie. En vous saluant affectueusement tous ensemble, ma pensée et mon cœur vont en même temps vers les prêtres de vos diocèses respectifs, vers les communautés religieuses, vers tous les fidèles et spécialement vers ceux qui coopèrent à votre labeur pastoral. Votre visite commune, j'allais dire collégiale, témoigne d'une part de l'entière communion de foi qui existe entre vos Eglises particulières et l'Eglise de Rome (( qui préside à l'assemblée universelle de la charité » et, d'autre part, de cette fraternité existant entre vous qui avez été choisis par l'Esprit Saint et « constitués intendants pour paître l'Eglise de Dieu » en liens étroits avec la Tête du Collège des Evêques. Comment, en un tel moment de grâce, ne pas reprendre les paroles mêmes de l'Apôtre Paul, l'ardent évangélisateur de votre pays, aux chrétiens de Philippes : « Je rends toujours grâce à Dieu quand je fais mention de vous : chaque fois que je prie pour vous tous, c'est toujours avec joie, à cause de ce que vous avez fait pour l'Evangile en communion avec moi, depuis le premier jour jusqu'à maintenant. Et puisque Dieu a si bien commencé chez vous son travail, je suis persuadé qu'il le continuera jusqu'à son achèvement, au jour où viendra le Christ Jésus ... Oui, Dieu est témoin de mon attachement pour vous tous dans la tendresse du Christ Jésus » . 1 2 3 * Die 27 m. Ianuarii a. 1989. 1 S. IGNACE D'ANTIOCHE, Lettre aux Romains. 1 Ac 20, 28. 3 Ph 1, 3-9. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale i . 928 2. Vous portez donc, Frères très chers, la responsabilité de l'Evan­ gile tout d'abord dans la communauté catholique et aussi, avec l'Eglise orthodoxe, dans une société qui évolue rapidement et devient à la fois plus complexe et plus sécularisée. La Grèce d'aujourd'hui est un lieu privilégié de passage entre l'Orient et l'Occident, de rencontre entre des civilisations traditionnelles et des cultures nouvelles. Certes, la pensée humaine s'est forgée avec éclat sur votre terre et ce riche patrimoine de l'esprit continue de fasciner la conscience universelle et de nourrir la pensée théologique de l'Eglise. Pourtant, c'est dans ce contexte, parfois éprouvant, de coexistence entre l'antiquité et la modernité que votre Conférence episcopale doit s'efforcer de frayer des chemins au Salut des hommes par le Christ et son Message évangélique. Dotée des statuts que j'ai récemment approuvés, votre Conférence est davantage en position d'harmoniser ses forces apostoliques en vue du bien commun. Dans la communion fraternelle et l'entraide mu­ tuelle, vous trouverez toujours un soutien réel et un élan nouveau pour l'accomplissement impérieux de vos tâches pastorales. Je souhaite très vivement que cette union affective et effective des membres de la Conférence connaisse une nouvelle croissance. Dans une grande mesure, l'efficacité pastorale et la crédibilité même de votre témoignage dé­ coulent de cette union fraternelle. 4 Tous vos collaborateurs se sentiront eux-mêmes entraînés sur cette voie caractéristique des premières communautés chrétiennes et de tant d'autres périodes de l'histoire ecclésiale : le « cor unum et anima una ». Oui, les prêtres de vos diocèses, comme les membres des Instituts religieux et tous les laïcs engagés dans l'apostolat, ont tant besoin de voir en vous des modèles et des modèles proches d'eux, pour se sentir aimés de vous, guidés, soutenus, protégés par vous ! Cette cha­ rité, en quelque sorte prioritaire, à l'égard de vos prêtres ne peut que susciter leur zèle et accroître l'indispensable unité sur le plan des orientations et de l'action pastorale. Je vous encourage vivement à poursuivre avec eux des rencontres de réflexion et de prière. Ils y verront davantage encore l'expression de votre sollicitude et une illus­ tration de la coresponsabilité pastorale. 5 Le Saint-Siège, grâce à l'action et à l'aide de la Congrégation pour les Eglises orientales, suit avec beaucoup d'intérêt les efforts que 4 s Cf. Christus Cf. 1 P 5, 3. Dominus, n. 37. Acta Ioannis Pauli Pp. II 929 vous déployez pour assurer à vos prêtres une existence digne, afin de les libérer au mieux des préoccupations matérielles qui pourraient entraver leur ministère sacerdotal. 3. Le grand soin que vous prenez de votre clergé implique néces­ sairement le problème de sa relève. Et sur ce point précis, je compatis profondément à votre souffrance face à l'absence d'un séminaire, en Grèce même, pour accueillir et former les jeunes qui aspirent au sa­ cerdoce. Dieu veuille que cette réalisation apparaisse enfin possible et viable ! Dans le même ordre d'idées, je veux également stimuler votre ardeur pastorale pour l'éveil des vocations à la vie consacrée dans les congrégations masculines et féminines. Prêtez courageuse­ ment et généreusement votre concours pour rendre plus visible la vie religieuse dans l'Eglise catholique de Grèce ! 4. Ce problème crucial des vocations me conduit tout naturelle­ ment à m'arrêter avec vous sur l'importance de la famille. N'est-elle pas le berceau de toute vocation? Le Concile rappelle gravement que « la santé de la personne et de la société tant humaine que chrétienne est étroitement liée à la prospérité de la communauté conjugale et fa­ miliale )). Et il précise : « Grâce à une vie vraiment chrétienne, les familles deviennent des séminaires d'apostolat des laïcs et de vocations sacerdotales et religieuses » . Combien vous avez raison de faire con­ verger vos efforts en direction du soutien et de la formation des foyers chrétiens par tous les moyens pastoraux dont vous disposez ! Les époux sont en effet soumis aux agressions de courants d'idées et de mœurs destructeurs, à échéance parfois rapide, de la stabilité de la cellule fa­ miliale. Il leur est difficile de faire face à leurs obligations sacrées et d'assurer, entre autres, l'éducation de leurs enfants selon leurs con­ victions propres, comme ils en ont le devoir et le droit. Ici, je tiens à exprimer la profonde reconnaissance de l'Eglise à l'égard des religieux, des religieuses et des laïcs chrétiens pour l'œuvre d'éducation qu'ils accomplissent dans les écoles catholiques de votre pays. Plus large­ ment, j'exhorte de tout cœur votre Conférence episcopale à poursuivre ses efforts sur le terrain de la pastorale des jeunes. Ils sont l'espérance de l'Eglise et l'avenir de la société de demain. 6 7 J'ajoute un mot à propos de votre travail collégial pour accueillir — surtout dans les périodes de pointe — les très nombreux touristes qui visitent les richesses culturelles de la Grèce. Vous avez une expé6 Gaudium et spes, n. 7 Ad gentes, n. 60 - A. A. S. 19. 47. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 930 Officiale rience en ce domaine. Améliorez toujours le style de présence humaine et spirituelle de votre Eglise à ces groupes si nombreux de touristes, et aussi de pèlerins sur les pas de saint Paul ! < 5. Enfin, je rends grâce à Dieu pour les relations que, avec per­ sévérance, vous entretenez avec l'Eglise Orthodoxe de Grèce. Conti­ nuez, avec sincérité, humilité et conviction, de parfaire ou d'inventer les conditions favorables au dialogue ! La plus fructueuse est certai­ nement la vertu théologale de charité qui implique l'estime et le res­ pect des autres. Cet authentique amour fraternel, reçu de Dieu, aplanit les chemins de la rencontre même dans les situations que l'on croyait bloquées. C'est en se rencontrant dans cet esprit que l'on peut arriver à une lecture responsable et communautaire des défis de notre temps. De telles réunions bien préparées et bien conduites entre catholiques et orthodoxes, représentants d'Eglises-Sœurs, nous ouvrent à l'action de l'Esprit, dans la fidélité à la vérité révélée par le Seigneur Jésus. De nouveau, je vous confie cette grande tâche oecuménique, à vous, à votre clergé, aux religieux et à tous les catholiques de Grèce. 6. Au terme de cet entretien fraternel, volontairement marqué par l'espérance invincible que le Seigneur nous a donnée et veut voir grandir encore, je présente toutes vos intentions et tous mes souhaits à l'égard de vos divers diocèses à la très sainte Mère de Dieu, la Theotokos, si vénérée dans vos églises. Qu'elle assiste les Pasteurs et les fidèles dans leur recherche et leur annonce de son divin Fils, l'Unique Rédempteur de l'humanité ! De tout cœur, je bénis vos per­ sonnes, le peuple chrétien confié à chacun de vous et votre cher pays, la Grèce. IV Ad eos qui plenario coniuncto coetui Congregationis de Doctrina Fidei et Consilii ad unitatem Christianorum fovendam interfuerunt coram admissos.* Chers Frères dans le Christ, « En effet, comme nous avons plusieurs membres en un seul corps et que ces membres n'ont pas tous la même fonction, ainsi, à plusieurs, nous sommes un seul corps, en étant tous membres les uns des autres, chacun pour sa part )).' * Die 1 m. Februarii a. 1989. 1 Rom 12, 4-5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 931 Ce beau passage de la Lettre de saint Paul aux Romains a inspiré la « Semaine de prières pour l'unité des chrétiens » qui, tout dernière­ ment (du 18 au 25 janvier), a été célébrée dans le monde entier. Vous l'avez certainement eu présent à l'esprit, vous tous membres de la Congrégation pour la Doctrine de la Foi et du Secrétariat pour l'Unité des Chrétiens qui vous êtes réunis ces jours derniers afin de tenir ensemble, pour la première fois, une session plénière sur le thème important : « Bilan de l'engagement œcuménique de l'Eglise catho­ lique. Perspectives d'avenir ». Le texte de saint Paul, avec l'image du corps unique composé de plusieurs membres aux fonctions diversifiées et aux dons variés, fait allusion à la réalité mystérieuse en même temps qu'incarnée et visible du Corps du Christ qui est l'Eglise. Il peut donc s'appliquer à notre activité pastorale et, par conséquent, à la recherche de l'unité de tous les chrétiens qui, comme j'ai eu l'occasion de le déclarer en diverses circonstances, constitue un engagement pastoral prioritaire' de l'Eglise catholique. Il y a plus de deux ans, j'avais recommandé à vos deux Dicastères de faire ensemble le point sur l'engagement œcuménique accompli depuis le Concile, d'étudier d'une part le problème de la méthode à suivre en cette matière, et d'autre part d'envisager la question des buts, rapprochés et lointains, vers lesquels il conviendrait à l'avenir de s'orienter. C'est pourquoi je me réjouis de cette initiative et je puis vous dire que j'en ai suivi le développement avec un grand intérêt, une sincère sollicitude et ma fervente prière. Tout en affirmant clairement que l'unique Eglise du Christ subsiste dans l'Eglise catholique, le deuxième Concile du Vatican avait ex­ 2 primé une reconnaissance spécifique des autres Eglises et Communau­ tés ecclesiales respectives * et avait indiqué ainsi la « unitatis redinte­ gratio inter universos christianos promovenda » comme un de ses buts principaux. Dans la Constitution Lumen gentium, il avait posé les 4 fondements ècclésiologiques catholiques de l'œcuménisme et, dans le Décret Unitatis redintegratio, il en avait précisé tant les principes que la méthode à suivre. Ces directives clairvoyantes conservent aujour­ d'hui toute leur valeur tant pour l'activité interne de l'Eglise catho2 Lumen gentium, n. 8. 3 Unitatis redintegratio, nn. 3 et 15. 4 Cf. ibid., n. 1. 932 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Iique qu'en ce qui concerne les relations et le* dialogue avec les autres Eglises et Communautés ecclesiales. Cet engagement solennel du deuxième Concile du Vatican a été mis en œuvre avec conviction et à travers de multiples initiatives. Le Synode extraordinaire des Evêques, convoqué pour une réflexion commune vingt ans après la clôture dû Concile (1985), a justement relevé que l'œcuménisme était profondément enraciné dans la cons­ cience de l'Eglise catholique. Durant ces années, un dialogue théologique a été entamé avec les diverses Eglises et Communautés ecclesiales. Avec quelques-unes de ces Eglises, d'importantes déclarations ont également été signées par les autorités respectives à leur plus haut niveau. Plusieurs commissions mixtes ont publié des documents qui sont actuellement à l'étude dans vos Dicastères et qui permettent de juger du développement du dialogue théologique. D'intenses contacts avec les autres chrétiens ont caracté­ risé ces trente dernières années : il y a en effet exactement trente ans — et j'ai eu l'occasion de le rappeler récemment dans la Basilique Saint-Paul-hors-les-murs (25 janvier 1989) — q u e le Pape Jean XXIII, avec une intuition prophétique, convoquait le deuxième Concile du Vatican. L'expérience de ces contacts, leur importance, leur complexité, leurs multiples implications, et la nécessité de donner des perspectives d'ave­ nir, ont conseillé de tenir cette session plénière mixte. Les deux Dicastères ont leurs propres compétences spécifiques. La Constitution apostolique Pastor bonus les prévoit et les mentionne. Cependant, comme par sa nature même l'œcuménisme touche souvent des questions de foi, les deux Dicastères sont amenés à traiter des ma­ tières qui ont des implications communes. Une collaboration entre ces deux Dicastères est donc nécessaire, chaque fois que la matière l'exige. Il faut en effet œuvrer en parfaite harmonie toutes les fois que le dialogue œcuménique aborde des ques­ tions doctrinales et chaque fois que, à l'intérieur de l'Eglise catho­ lique, on traite des sujets ayant une implication œcuménique. Pareille coopération est également utile lorsqu'il s'agit de publier des documents ou des déclarations communes. La Plénière mixte qui se tient en ces jours exprime clairement cette volonté partagée de part et d'autre. De plus, l'expérience spécifique de ses membres venant des cinq continents offre certainement une occasion unique de confrontation fraternelle pour promouvoir hanno- Acta Ioannis Pauli Pp. II 933 nieusement et de façon constructive, et par nn engagement commun renouvelé, la recherche de l'unité pour les temps nouveaux. Cette col­ laboration est apparue aujourd'hui toujours plus nécessaire du fait que les dialogues théologiques vont aborder les divergences plus spé­ cifiques entre les chrétiens à la recherche d'un plein accord dans la foi. Je vous remercie de tout cœur d'avoir consacré à cette Plénière mixte votre engagement, vos études et votre préoccupation. Je vous remercie d'avoir mis les dons que vous avez reçus du Sei­ gneur au service de l'Eglise et de la sainte cause du rétablissement de la pleine unité de tous les chrétiens, unité que le Seigneur veut pour la communauté qui est sienne et qu'il a rachetée au prix de son sang. Pour cette sainte cause, l'Eglise catholique s'engage avec toute sa sollicitude. Le nouveau Code de droit canonique nous rappelle clairement cet engagement quand il affirme : (( Il appartient en premier lieu au Collège des évêques et au Siège apostolique d'encourager et de diriger chez les catholiques le mouve­ ment œcuménique dont le but est de rétablir l'unité entre tous les chré­ tiens, unité que l'Eglise est tenue de promouvoir de par la volonté du Christ » . 5 Dear Brothers, I have followed the progress of this joint Plenary Assembly from its inception with great interest, genuine concern and fervent prayer. And so it is a special joy for me to be with you on this occasion. The Second Vatican Council made the restoration of unity among Christians one of its chief concerns. In the years since the Council, this responsibility has been carried forward very effectively through a number of initiatives, an important priori ty for the Church today. Although the Congrégation for the Doctrine of the Faith and the Secrétariat for Promoting Christian Unity each has specific areas of compétence, as indicated in the Apostolic Constitution Pastor bonus, they must come together from time to time in order to deal with matter s that have implications for both of them. It is therefore neces­ sary that they work closely together when, for example, the ecumenical dialogue raises doctrinal questions, or when topics that are to be treated within the Church have ecumenical implications. 5 Can. 755, § 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 934 Officiale This mixed Plenary Assembly is a welcome ^expression of the desire to work in harmony. The need for collaboration of this kind will grow as theological dialogue focuses more and more on the specific différences among Christians in their search for full agreement in faith. I wish to thank ali of you for your willingness to share in this important task. With my Apostolic Blessing. V Ad episcopos Latini ritus Regionis Arabicae sacra limina visitantes habita.* Beatitudine, Cari Fratelli in Cristo, 1. Il fraterno incontro con voi, col Patriarca Latino di Gerusa­ lemme, i suoi Vicari Generali e con i Vescovi Latini della Regione Araba, è per me un momento di intensa gioia e di spirituale comunione. Vi do il benvenuto con gli stessi sentimenti espressi nella Lettera di Paolo a Filemone : (( Rendo grazie al mio Dio, sempre ricordandomi di te nelle mie preghiere, per avere udito di te l'amore e la fede che hai verso il Signore e verso tutti i santi »1 Penso con affetto e stima ai nostri fratelli e alle nostre sorelle, dei quali voi siete Pastori e che servite con fede e umiltà : i sacerdoti, i religiosi e i laici del Patriarcato Latino di Gerusalemme, dell'Arcidiocesi Latina di Baghdad, delle Diocesi di Gibuti e di Mogadiscio, dei Vicariati Apostolici di Aleppo, Alessandria, Arabia, Kuwait e Libano. Menzionare questi nomi significa ricordare una realtà ricca di pro­ fondo valore spirituale. Voi, cari Fratelli, esercitate il vostro ministero pastorale in un contesto molto speciale e privilegiato : una regione del mondo dove sono nate e fiorite grandi civiltà, la Terra Santa, il luogo dell'Incarnazione di Nostro Signore e Salvatore Gesù Cristo. Real­ mente, le regioni che voi rappresentate sono il cuore della storia della salvezza. 2. Nel contesto della vostra visita, tra tutte le riflessioni, ne emerge una in particolare : dal cuore di quella regione, Pietro, il pescatore * Die 3 m. Februarii a. 1989. 1 FU, 4-5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 935 di Tiberiade, è venuto in questa Città, dove i suoi Successori hanno svolto la loro missione per essere « il fondamento perpetuo e visibile dell'unità della fede e della comunione » . Come Pietro e secondo la chiamata ricevuta dal Signore, voi ed io siamo diventati « pescatori di uomini » . In questo modo noi siamo uniti da una profonda e duratura comunione di fede e di servizio al Popolo di Dio. Questo incontro è il segno della sollecitudine pastorale che abbiamo condiviso nei nostri incontri personali e parlando delle vostre Chiese locali. In questo modo, noi siamo espressione della natura collegiale del nostro ministero, una collegialità, che è misura del nostro amore per la Chiesa. 2 3 3. Desidero esprimere la speranza che questo aspetto collegiale della vostra missione di pastori possa continuare ad ispirare il lavoro della vostra Conferenza, che trova le sue origini fin dagli anni del Conci­ lio Vaticano II. Nella vostra più recente Assemblea, svoltasi nel novembre scorso ad Amman, voi avete esaminato con molta attenzione e profondità la situazione delle vostre Chiese locali, così diverse l'una dall'altra nella loro composizione e nel loro contesto, ma anche con molti aspetti comuni, derivanti dalla vostra situazione di comunità minoritarie in ciascuno dei vostri Paesi. La vostra Assemblea è stata il chiaro riflesso del perseverante e profondo zelo che caratterizza la vostra attività pastorale. Voglio rife­ rirmi in particolare alla dedizione, con la quale voi e i vostri collabo­ ratori affrontate il compito di trasmettere la fede alle generazioni più giovani, con la catechesi e le altre forme di educazione. È com­ movente ricordare il modo con il quale i vostri sacerdoti, i vostri reli­ giosi e i vostri laici rispondono a questa urgente necessità. Lo fanno accettando una sfida con la viva consapevolezza che è in gioco il futuro delle vostre comunità. Vi prego di portare ad essi il mio sostegno e il mio vivo incorag­ giamento. Pur ricordando le diversità di situazioni nelle quali vivono i vostri fedeli, vorrei sottolineare che certamente, tra le vostre Chiese, vi sono aspetti comuni, con i quali voi, nella vostra Conferenza, vi confron­ tate insieme e vi arricchite vicendevolmente con l'apporto di ciascuno. 2 Lumen gentium, 3 cf. Mt 4, 19. 18. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 936 Officiale Molti di voi sono chiamati ad esercitare il loro ministero in circostanze socio-politiche difficili. In alcuni dei vostri Paesi i fedeli sof­ frono e muoiono in conflitti che per anni hanno segnato la regione del Medio Oriente e la regione del Golfo. Inoltre, dovete far fronte alle speciali esigenze che derivano dal­ l'essere minoranze, tra Cristiani di altri Riti e Confessioni e, in molti casi, dall'essere una esigua presenza in società a maggioranza mu­ sulmane. Voi avete accettato queste ed altre circostanze non considerandole solamente un ostacolo al lavoro evangelico, ma piuttosto come un nuovo stimolo per un generoso e fedele ministero. La Chiesa non può che esservi riconoscente per il sostegno e l'incoraggiamento che voi offrite ai fedeli, per l'armonia che voi cercate di costruire tra di loro, per la forza che voi infondete nelle famiglie, per la speranza che voi trasmettete alla gioventù, insegnando la bellezza e la sacralità della vita e il rispetto della dignità di ogni persona umana, anche quando esse sembrano di fatto negate. 4. La vostra risposta alle sfide che voi incontrate nel ministero è colma dell'ardente amore che Gesù ha insegnato ai suoi discepoli di avere l'uno per l'altro, l'amore che è di Dio e sconfigge la paura. 4 Questo amore implica una fondamentale disposizione di apertura agli altri tramite il dialogo e il servizio. Nel vostro caso, il dialogo è una realtà della vita quotidiana, spe­ cialmente il dialogo ecumenico ed interreligioso. Comprendo bene i limiti nei quali questo dialogo deve realizzarsi e so che, qualche volta, dovete sopportare anche risposte negative ai vostri sforzi. Nonostante tutto, la Chiesa, in risposta alla volontà di Cristo, è impegnata a ricercare l'unità dei cristiani e il dialogo, nella verità e nella pace, con tutti gli uomini e le donne di buona volontà. So che, in questo ambito, voi cercate di offrire la necessaria guida pastorale per sostenere la fede e la vita ecclesiale dei fedeli. 5. Devo anche sottolineare che il vostro ministero, in collabora­ zione specialmente con il lavoro dei religiosi e delle religione delle vostre regioni, offre, dov'è possibile, un notevole servizio nell'ambito della educazione e della salute. 4 Cf. Gv 4, 18. Acta Ioannis Pauli Pp. II 937 In questo contesto desidero esprimere un vivo apprezzamento per la Compagnia di Gesù, a motivo del lavoro svolto nella Università (( Saint Joseph » di Beirut. L'Università è stata strumento di forma­ zione per generazioni di studenti dei Paesi mediorientali ed apparte­ nenti alle diverse fedi religiose. Nonostante la presente difficile situa­ zione libanese, essa è impegnata in uno sforzo molto positivo per promuovere la vita culturale della regione. Lo stesso sforzo è realizzato in altri centri di formazione e istituti educativi affidati a religiosi latini. Non meno degno di nota è il contributo dell'educazione offerto dall'Università di Betlemme, diretta dai Fratelli delle Scuole Cristiane. Da più di un anno e mezzo essa è chiusa e costituisce una testimo­ nianza silenziosa di un conflitto politico, che porta, tra l'altro, alla distruzione dei valori essenziali alla costruzione di una civiltà degna dell'uomo. La fede e l'amore evangelici, che animano le vostre Chiese locali, sono chiaramente visibili nelle molteplici attività caritative ed assi­ stenziali che vi si svolgono. Tramite voi desidero esprimere uno spe­ ciale augurio per il personale degli ospedali e dei centri di salute, dei quali voi avete la responsabilità pastorale. Ringrazio anche le organiz­ zazioni cattoliche internazionali, che sostengono questo servizio. Che il Signore benedica questi sforzi comuni della carità cristiana al ser­ vizio del bene di tutti i bisognosi ! 6. Alla radice di tutte queste iniziative, un osservatore obiettivo non troverà altra motivazione che il desiderio di servire lo sviluppo della persona umana, secondo il disegno di Dio. Il dialogo con i fratelli e le sorelle musulmani si fonda sul fatto che Dio è il Padre comune di tutta la famiglia umana. Il suo piano per la creazione abbraccia la vita e il benessere di ogni persona. Come ho già indicato a Casablanca, nel discorso ai giovani islamici, esiste una enorme possibilità di comprensione e collaborazione tra cristiani e musulmani, nel cercare di risolvere insieme i problemi degli uomini di oggi, e specialmente dei giovani. « Il mondo è come un organismo vivente; ciascuno ha qualche cosa da ricevere dagli altri e qualche cosa da dare loro » . Tale collaborazione e mutuo rispetto devono essere 5 preceduti da una vera conoscenza e da una fraterna fiducia. Tutto ciò 5 19 agosto 1985, n. 7. 938 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale è finalizzato alla gloria di Dio e al bene autentico dei Paesi dove voi vivete e lavorate. i 7. Cari fratelli, pensando che voi venite da regioni così intima­ mente legate alle Sacre Scritture ed alla Storia della Rivelazione, non posso evitare di rivolgere la mia mente alla pace, così spesso ricor­ data nella Bibbia come il più grande dei dóni di Dio. Quella pace è la profonda aspirazione dei popoli della vostra regione. Mentre dobbiamo ringraziare Dio per la fine delle ostilità nella re­ gione del Golfo, siamo profondamente angosciati dalle notizie di ulte­ riori vittime, che giungono dalla Terra Santa e dal Libano. Voi sapete in quante circostanze sono intervenuto pubblicamente per invocare la fine di tante sofferenze e di palesi ingiustize che durano da troppi anni. Ho spesso affermato che tutti i popoli della Terra Santa, del Libano e dell'intera regione hanno il diritto inalienabile a vivere in pace, libertà e dignità nella loro Patria. I responsabili delle Nazioni hanno il dovere morale di offrire il loro contributo per il rispetto di tale diritto. Le parti interessate sono invi­ tate ad evitare atteggiamenti intransigenti o decisioni che potrebbero allontanare ancor più le possibilità di trovare adeguate composizioni dei conflitti. In questo contesto i cattolici, seppur in minoranza, hanno anch'essi un ruolo molto importante da svolgere : come discepoli di Cristo sono testimoni di speranza, di carità, di perdono e di apertura all'altro. Si tratta di valori indispensabili per il trionfo della giustizia e del­ l'equità. Quelli che realmente lavorano per la pace sanno che per la sua realizzazione occorre osservare l'uguaglianza e la reciprocità nel ri­ spetto dei diritti fondamentali dell'uomo. La pace politica e sociale può diventare realtà solamente tramite un autentico e concreto ri­ spetto per i diritti di tutti, incluso il diritto alla libertà religiosa. Vorrei attirare l'attenzione sul riferimento fatto a questo proposito, in occasione del discorso al Corpo Diplomatico accreditato presso la Santa Sede : « Anche se, per ragioni storiche uno Stato accorda una protezione speciale a una religione, esso ha l'obbligo di garantire, d'altra parte, alle minoranze religiose le libertà personali e comuni­ tarie, che derivano dal diritto comune la libertà religiosa nella società civile ... Purtroppo, non è sempre così ... non è, infatti, rara l'esistenza di legislazioni o di disposizioni amministrative che offuscano il diritto Acta Ioannis Pauli Pp. II 939 alla libertà religiosa o che prevedono delle limitazioni talmente ecces­ sive che finiscono per ridurre a nulla le rassicuranti dichiarazioni di principio )). Prego costantemente aftinché i Capi delle Nazioni vogliano ricono­ scere che non c'è pace senza libertà, che non c'è pace se l'uomo non trova in Dio l'armonia con se stesso e con gli altri. 6 8. Cari Fratelli in Cristo, so bene che, nelle vostre fatiche quoti­ diane, voi e le vostre comunità dovete spesso affrontare situazioni dif­ fìcili, derivanti da discriminazione, dal fatto di essere minoranze spesso esigue e dalla eterogeneità dei fedeli, così come non meno dalla scarsità dei sacerdoti. La vostra forza, però, viene dal di dentro, dalla Grazia della preghiera, sia nella vita individuale, che nella vita della comunità radunata per ascoltare la Parola di Dio e offrire il Sacrifìcio di lode. A proposito della Liturgia, ho appreso con gioia che avete pubbli­ cato il Messale festivo in lingua araba, curato dal Patriarcato Latino di Gerusalemme, terminando così la serie di messali e lezionari già in uso. Si tratta di un mezzo essenziale per una sempre più efficace animazione cristiana, Nel vostro lavoro pastorale vi assista la Madre di Dio, dandovi con­ forto ed aiutandovi a perseverare, con gioia e senza timore, nella spe­ ranza e nella carità. (( Per mezzo di (Cristo) credete in Dio ... in modo che la vostra fede e la vostra speranza siano in Dio » . Imparto di cuore la Benedizione Apostolica a voi e a tutti i vostri fedeli ed auguro che essa sia pegno di conforto e gioia spirituale e segno del mio vivo affetto nel Signore Gesù. 7 VI Ad quosdam sodales Societatis Sancti Francisci Salesii coram admissos.* 1. Sono particolarmente lieto di incontrare il Rettore Maggiore e il Consiglio Generale della Società Salesiana, al termine delle solenni celebrazioni del Centenario della morte di san Giovanni Bosco. Come ho scritto proprio alcuni giorni fa a conclusione dell'anno, « il mio animo si apre a tanti ricordi e trae conforto rievocando i principali 6 9 gennaio 1989, n. 6. 7 1 Pt 1, 21. * Die 4 m. Februarii a. 1989. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 940 Officiale momenti celebrativi che l'hanno contrassegnato »- Come è apparso dalla molteplicità degli incontri, specialmente giovanili, dei pellegri­ naggi ai luoghi salesiani, dei convegni di studio, tra i quali il Con­ gresso internazionale di studi storici e pedagogici svoltosi a Roma, è indubbio che il dinamismo del suo amore continua a portare frutti in ogni paese del mondo. Anch'io ho voluto, in diversi modi, soprattutto con il mio pellegrinaggio ai luoghi del vostro Fondatore, mettere in luce il peculiare carisma e la missione di un Educatore tanto insigne, vero dono di Dio alla Chiesa. « La sua statura di Santo — ho scritto nella Lettera Iuvenum Patris del 31 gennaio 1988 — si colloca con originalità tra i grandi Fondatori di Istituti religiosi nella Chiesa. Egli eccelle per molti aspetti : è l'iniziatore di una vera scuola di nuova e attraente spiritualità apostolica; è il promotore di una speciale devo­ zione a Maria, Ausiliatrice dei cristiani e Madre della Chiesa; è il testimone di un leale e coraggioso senso ecclesiale, manifestato attra­ verso mediazioni delicate nelle allora difficili relazioni tra la Chiesa e lo Stato; è l'apostolo realistico e pratico, aperto agli apporti delle nuove scoperte ; è l'organizzatore zelante delle Missioni, con sensibilità veramente cattolica; è, in modo eccellente, l'esemplare di un amore preferenziale per i giovani, specialmente i più bisognosi, a bene della Chiesa e della società ; è il maestro di un'efficace e geniale prassi peda­ gogica, lasciata come dono prezioso da custodire e sviluppare». 1 2 Pienamente convinto del fatto che Don Bosco ha realizzato la sua personale santità (( mediante l'impegno educativo vissuto con zelo e cuore apostolico » , e che la sua vita, la sua spiritualità, i suoi scritti e la sua opera offrono grandi luci evangeliche e validi criteri metodo­ logici per la formazione dell'« Uomo nuovo », ho voluto proclamarlo Padre e Maestro della Gioventù, stabilendo che con tale titolo Egli sia onorato ed invocato in tutta la Chiesa, non solo dai membri della grande Famiglia Salesiana, ma da quanti hanno a cuore la causa dei giovani, e intendono promuovere la loro educazione per contribuire all'edifi­ cazione di una nuova umanità. 3 4 Don Bosco costituisce un momento basilare della storia della Chiesa : ha lasciato infatti una concezione, un insegnamento, un esperimento, un metodo che sono ormai patrimonio acquisito; e, come dichiarava Centesimo exeunte, 1 Lettera 2 N. 5: AAS 70 (1988), p. 973. 3 4 Ibid. Cf. Centesimo exeunte. 24 gennaio 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 941 il mio venerato Predecessore Paolo V I , egli è stato (( genio riconosciuto della moderna pedagogia e catechesi ma, più ancora, genio della san­ tità, di quella santità, che è nota caratteristica della Chiesa, santa e santifìcatrice » . 5 2. L'ambito dell'azione educativa è intimamente connesso con la missione salvifica della Chiesa, quale luogo in cui si matura la crescita di ogni persona alla luce della Parola di Dio. Don Bosco è un « segno » dell'amore preferenziale per i giovani, soprattutto per i più bisognosi. Nella fase attuale di grande maturazione delle scienze dell'educa­ zione, che stanno trovando anche con l'apporto di studiosi della Fami­ glia Salesiana il loro preciso statuto epistemologico, Don Bosco ci in­ vita non tanto a dedicarci comunque ai giovani, ma ad «educare con un progetto ». Il nostro Santo, che ha operato una sintesi vitale tra sapere pedagogico e prassi educativa, ci ha offerto un sistema comples­ sivo che, senza nulla detrarre all'apporto arricchente e specifico di altri educatori passati o coevi, rimane un punto fermo per il riuscito tentativo di unificare in sintesi i complessi elementi destinati a pro­ muovere lo sviluppo completo del ragazzo e del giovane. Infine appare inderogabile la necessità di stabilire una sintesi tra evangelizzazione ed educazione : in Don Bosco « la preoccupazione di evangelizzare i giovani non si riduceva alla sola catechesi, o alla sola liturgia, o a quegli atti religiosi che domandano un esplicito esercizio della fede e ad essa conducono, ma spaziava in tutto il vasto settore della condizione giovanile » . 6 Cari Fratelli, sono stato informato che avete scelto per il prossimo Capitolo Generale il tema : « Educare i giovani alla fede : compito e sfida per la Comunità salesiana di o g g i » . Si tratta di un tema che tocca profondamente tutta la Chiesa. La sua portata non dipende sola­ mente da determinate caratteristiche dell'attuale condizione giovanile, ma procede da una situazione di cultura emergente in un'ora di intenso cambio, all'avvicinarsi del terzo millennio cristiano. È un'ora di grande responsabilità ecclesiale e di affascinante impegno nel cammino del­ l'evangelizzazione. 3. Perciò dico a Voi e ripeto a tutti gli appartenenti alla Famiglia Salesiana : siate sempre e dappertutto <( missionari dei giovani » ! Edu­ cate con lo sguardo rivolto a Cristo, divino Educatore del Popolo di 5 AAS 70 (1978), p. 177. 6 Lettera Iuvenum Patris, n. 15: AAS 80 (1988), p. 981. 942 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Dio, come ha fatto Don Bosco. Oggi più che mai c'è bisogno di una metodologia pedagogica che sappia assumere gli apporti delle scienze umane dell'educazione elevandole al livello vivificante della carità pa­ storale. C'è vera fame di saggezza pastorale, che non si accontenti di «decifrare» e di «interpretare» l'uomo, ma che si impegni efficace­ mente a trasformarlo alla luce di quelle finalità e con la forza di quei dinamismi, che Dio stesso ha messo nel cuore della Chiesa e dell'uma­ nità. In questo campo Don Bosco è davvero un Testimone, un Padre e Maestro che può illuminare gli attuali compiti dell'educazione, per rispondere alle gravi interpellanze del mondo odierno. La sua potente intercessione sostenga la struggente domanda di aiuto che si leva dai mille problemi delle famiglie e degli educatori di oggi. Vi accompagnino la mia preghiera e la mia Benedizione. VII Ad Urbis Magistrum et Administratores coram admissos.* Signor Sindaco, Signori Assessori e Consiglieri del Comune della Città, 1. Sono particolarmente lieto di questo incontro con voi, Responsa­ bili dell'Amministrazione civica di Roma; esso assume un significato che va al di là del semplice scambio di auguri per l'Anno Nuovo, per acquisire il valore di una riflessione su argomenti che riguardano la nostra amata Città. Ringrazio, perciò, il Signor Sindaco per l'indirizzo di omaggio che mi ha rivolto anche a nome della Giunta Capitolina, del Consiglio e della Cittadinanza tutta per i propositi espressi e per le prospettive intraviste. Desidero salutarvi e ringraziarvi tutti con sincera cordia­ lità, ricambiando gli auguri per un anno di pace e di feconda attività a servizio della città di Roma e di quanti ne sono ospiti e visitatori. Un problema di particolare interesse per coloro che sono investiti dei pubblici poteri è senza dubbio la questione dello sviluppo, che ho voluto nell'anno trascorso approfondire con l'Enciclica Sollicitudo rei socialis. Senz'altro il documento tiene davanti a sé il panorama del mondo contemporaneo in tutta la sua vastità e complessità sul piano * Die 6 m. Februarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 943 della soluzione dei problemi sempre più aperti ; ma è pur vero che una lettura del testo in chiave di applicazioni concrete può offrire punti d'ispirazione anche sul piano locale, specie per una capitale come Roma, città cosmopolita e centro del cristianesimo. 2. Roma appare una Città a due facce : accanto a immensi tesori di beni religiosi, culturali, umani, si osservano settori di molteplici malesseri morali ; angoli di Term Mondo ; punte di grande ricchezza e sacche di grande povertà ; accanto a gruppi che dispongono di ogni tipo di beni materiali, esistono altri che hanno appena il necessario. Vi sono pochi che possiedono molto e molti che possiedono poco. È l'annosa questione della equa distribuzione delle ricchezze, de­ stinate originariamente a tutti, e che deve divenire stimolo incessante ad affrettare i tempi delle soluzioni. 1 Lo sfondo generale dei mali di Roma, delle sue povertà vecchie e nuove, richiamato anche di recente, è noto a tutti. Vi sono i problemi materiali della casa, dei quartieri con insufficienti servizi; ma vi sono anche quelli più specificamente umani che toccano gli anziani, gli handicappati, i disoccupati, i clandestini, i nomadi, gli ammalati di AIDS, i malati mentali, i drogati, i piccoli delinquenti. A nessuno sfugge che il vero sviluppo non si misura con un para­ metro puramente economico, né si realizza sfruttando solo l'abbon­ danza dei beni materiali e dei servizi ma con la volontà di accrescere la dignità della persona umana. Tuttavia, quando mancano i beni indispensabili, o si trovano in misura insufficiente, lo sviluppo difficil­ mente raggiunge una realizzazione degna di una società più umana. Perciò occorre procedere su due fronti : da un lato la sempre mag­ giore efficienza per provvedere alle necessità più acute della convi­ venza civile, dall'altro la sollecitudine di servire l'uomo, la sua nobiltà, la sua grandezza. Ma questo sviluppo autentico è un risultato di colla­ borazione. Purtroppo la caduta di solidarietà è un fenomeno che rischia di estendersi con l'indifferentismo religioso. 3. Egregi Signori della Giunta e del Consiglio del Campidoglio, in occasione di questo nostro incontro desidero ricordare una pagina stu­ penda della Bibbia, là dove si dice che Dio, all'origine, dopo aver creato l'uomo, lo pose in un giardino « perché lo coltivasse e custodisse » . Ebbene, a voi è stato affidato il compito di custodire e di coltivare, 2 1 Cf. 2 Gen 2, 15. Sollicitudo rei socialis, 28. 944 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale che equivale a sviluppare e a far progredire il benessere di questo « giardino », la città di Roma, che appartiene al mondo e alla storia universale. Contribuire al vero ed autentico sviluppo di una simile Città è compito che non deve deludere le attese dei cittadini, dei visitatori, del mondo cristiano e non cristiano. Auspico che l'Amministrazione Capitolina s'impegni con determi­ nazione ferma e costante, evitando omissioni, riducendo per quanto pos­ sibile i tempi burocratici, rafforzando la solidarietà interna dei gruppi alleati nella funzione di governo. Le diversità di opinioni non siano di svantaggio all'efficienza e allo sviluppo, e non creino ritardi negli in­ terventi necessari. Da parte sua la Chiesa è lieta di poter offrire il proprio contributo con le sue istituzioni educative, caritative ed assistenziali, con le sue mense sociali, i suoi ostelli, i suoi gruppi di volontariato, e con tutte le altre forme associative, specializzate nei vari settori, come, per fare un esempio, nel ricupero dei tossicodipendenti. Ma essa a sua volta chiede collaborazione. Il mio augurio è che il Nuovo Anno segni una tappa importante nell'insieme dello sviluppo organico di Roma. Con questi auspici rinnovo a tutti il mio benedicente saluto. VIII Ad sodales Commissionis ad generale compendium catholicae cateche­ seos conficiendum coram admissos.* 1. Sono molto lieto di potermi incontrare con Voi in occasione della IV Sessione collegiale della Commissione e del Comitato di reda­ zione del catechismo per la Chiesa universale. Dal momento in cui, nel giugno del 1986, ho costituito la Commis­ sione per la preparazione di tale catechismo, dando così adempimento ad un preciso voto del Sinodo Straordinario del 1985, so che vi siete dedicati a tale difficile, ma importante compito con generoso impegno e dedizione, senza risparmio di tempo e di energie. Siete così arrivati all'elaborazione dell'attuale terza bozza di un documento, che in questi giorni state esaminando e valutando. * Die 7 m. Februarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 945 2. In un tempo in cui « l'umanità vive in un periodo nuovo della sua storia, caratterizzato da profondi e rapidi mutamenti »,* e « masse intere si avviano verso l'indifferentismo o corrono il pericolo di con­ servare una fede priva del necessario dinamismo e di un reale influsso nella v i t a » , l'elaborazione di un catechismo per la Chiesa universale appare sempre più un'iniziativa valida e necessaria. Certamente nessuno misconosce il ruolo di mezzo e di strumento che un testo per la catechesi svolge nella pastorale della Chiesa e, più in generale, nella missione evangelizzatrice, che essa avverte in forma sempre più urgente e doverosa alle porte del terzo millennio. 2 Tuttavia, anche per l'immediato presente, la Chiesa sente la ne­ cessità e l'urgenza di un'esposizione sintetica e chiara dei contenuti essenziali e fondamentali della fede e della morale cattolica; esposi­ zione da attuare sulla linea del Concilio Vaticano II, « il grande cate­ chismo dei nostri tempi » . 3 Tale comportamento, preparato « nello stile e nel modo auspicati dai Padri Sinodali e richiesti dalle esigenze pedagogiche, psicologiche e tecniche della società e cultura moderna » , servirà ad esprimere e a ravvivare la <( memoria » della Chiesa, favorendo una catechesi aperta in dimensione universale e capace di favorire il superamento di quella frattura tra fede e cultura che costituisce il « dramma della nostra epoca » . 4 5 Nel testo in preparazione, ispirato agli insegnamenti della Bibbia e della Liturgia, non andrà neppure trascurata l'esigenza di alcune formule fondamentali che, facilmente memorizzabili, possano riassu­ mere in forma semplice e concisa tematiche veramente importanti, ri­ spettando opportunamente l'ordine e la gerarchia della dottrina catto­ lica e attingendo, oltre che dalla Sacra Scrittura, dalla Tradizione e dal Magistero della Chiesa. 3. Una tale esposizione organica e completa della verità cristiana potrà così costituire un « punto di riferimento » per i catechismi na­ zionali e diocesani. Infatti il compendio che andate elaborando si propone di essere un valido strumento, di cui possano servirsi anzitutto i Vescovi, in quanto 1 Gaudium et spes, 4. 2 Direttorio 3 Insegnamenti di Paolo VI, voi. 4 (1967), p. 304. 4 Discorso alla Curia Romana, 28 giugno 1986: 5 Evangelii nuntiandi, n. 61 - A. A. S. Catechistico generale, n. 20. 6. AAS 79 (1987), p. 197. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 946 Maestri e Dottori della Fede, ai quali compete l'esaltante servizio di guidare e garantire un autentico e integrale sviluppo della fede nelle Comunità ecclesiali, loro affidate. Inoltre esso potrà essere utilmente usato dai redattori dei catechismi nazionali e diocesani, dai catechisti e, per il loro tramite, da tutto il Popolo di Dio, offrendo (( un insegnamento che insista sull'essenziale, senza pretendere di affrontare tutte le questioni disputate, né di tra­ sformarsi in ricerca teologica o in esegesi biblica; un insegnamento tuttavia sufficientemente completo che non si fermi al primo annuncio della fede del mistero cristiano, quale noi abbiamo nel kérygma; una iniziazione cristiana integrale, aperta a tutte le componenti delia vita cristiana. 6 Il catechismo universale pertanto, con la sua esposizione incisiva e convincente, chiara e semplice nello stesso tempo, delle principali ed irrinunciabili verità rivelate ed insegnate dalla Chiesa, non sostituirà, ma solleciterà e favorirà l'indispensabile ed ulteriore opera di media­ zione ed inculturazione, che compete alle Chiese locali e alle Confe­ renze Episcopali, le quali, attente alle diverse situazioni culturali e religiose dei destinatari, e nel rispetto delle esigenze della comunica­ zione catechistica, sapranno ripensare e riformulare la (( fides Ecclesiae » in un linguaggio significativo e adatto alla condizione dei soggetti. 4. A tal fine, tappa indispensabile e decisiva nel processo di prepa­ razione del catechismo per la Chiesa universale, sarà la prevista e ormai prossima consultazione, su un progetto del catechismo universale, di tutti i Vescovi, delle Conferenze episcopali e, attraverso di esse, degli Istituti di catechetica, delle Facoltà teologiche e di altri organismi specializzati nell'annuncio della Parola di Dio. Ci si augura così di poter arrivare a un testo, che possa essere presentato alla prossima Assemblea generale ordinaria del Sinodo dei Vescovi, prevista per il prossimo anno, in vista della sua redazione definitiva. Con questa fiducia e con questo augurio, Vi accompagno nel Vostro lavoro con la Benedizione Apostolica. 6 Catechesi tradendae, n. 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 947 IX Ad sodales consociationis catholicae diurnariorum Italiae coram ad­ missos.* 1. A tre anni dall'incontro del febbraio 1986, sono lieto di ritro­ varmi qui con voi, rappresentanti dì una professione molto delicata e perciò di grande responsabilità, quale è quella del giornalista. Vi saluto tutti con grande affetto, e ringrazio l'Unione Cattolica della Stampa Italiana, l'UCSI, per essersi ancora una volta fatta promotrice di questa iniziativa, che mi consente di continuare un dialogo che considero molto utile : per voi, che attendete una parola di orientamento e di incoraggiamento per la vostra professione; e poi anche per la Chiesa, che, come sapete, si attende molto dalla vostra testimonianza e la segue con partecipe sollecitudine. 2. La vostra libera responsabilità vi porta a giudicare gli avveni­ menti; ma questo deve essere fatto sempre più nella scrupolosa obiet­ tività dei fatti. La verità deve essere la fonte ed il criterio della libertà anche nell'informazione. Chi considera vero ciò che è falso non è libero; chi afferma il falso, contrabbandandolo come vero, non è leale : e si può non rispettare la verità sia dicendo positivamente il falso, sia dicendo solo una parte della verità, tacendo intenzional­ mente l'altra. Tutti siamo consapevoli che la società odierna — grazie alla diffu­ sione dell'istruzione, alle possibilità offerte dai mezzi moderni di co­ municazione, all'affermarsi di sempre nuove e più sofisticate tecno­ logie — non può vivere senza informazione. Questa, e voi ne siete i più diretti testimoni oltre che gli artefici, è divenuta indispensabile nella vita di oggi. Ma l'informazione non è fine a se stessa. Del resto voi, più volte, avete riconosciuto che il fine della comunicazione è servire la vita, dare dignità alla vita, favorire la solidarietà del vi­ vere, stimolare l'impegno di tutti a costruire un mondo degno della grandezza dell'uomo e dell'amore infinito di Dio. 3. Di qui l'irrinunciabile dimensione etica della comunicazione, dalla quale deriva l'esigenza obiettiva della competenza professio­ nale e della responsabilità morale, dato che solo quando la comunica­ zione obbedisce ad una seria disciplina morale, essa garantisce la vera * Die 10 m. Februarii a. 1989. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 948 Officiale libertà di informazione. « È evidente — rileva Vinter mirifica, riferen­ dosi ai giornalisti, agli scrittori, agli editori — quali grandi respon­ sabilità li riguardino nell' evolversi della società odierna, avendo essi la possibilità di indirizzare al bene o al male l'umanità con le loro informazioni e pressioni »Volendo dunque tracciare Videntikit di una autentica libertà di informazione, potremmo dire che essa consiste nella sintesi vitale tra autonomia, verità, senso del bene comune e senso di responsabilità. 1 Tutti dobbiamo perciò prendere coscienza di questa problematica e delle sue dimensioni reali, consapevoli che la stampa ha recato all'umanità grandi possibilità, aprendo le vie per un nuovo stile di vita e per una rinnovata adesione delle coscienze ai valori portanti della vita sociale, senza i quali è impossibile elaborare ed attuare in­ sieme un nuovo progetto d'uomo e di società. La Chiesa guarda perciò con molta fiducia a voi, chiamati, per vocazione, ad essere, allo stesso tempo, testimoni e servitori. Testi­ moni del mondo, innanzitutto, del quale dovete mettere in luce, con oggettività e secondo il grado di importanza che essa comporta, la storia e la cronaca, con le aspirazioni, le sofferenze e le esigenze degli uomini, con i segni di speranza che scaturiscono dagli avvenimenti ; ma anche testimoni della verità, della giustizia e di tutti quei valori morali e spirituali che nobilitano l'uomo. Ma dovete essere anche servitori degli uomini, non per assecondare le loro passioni o per dire ciò che ad essi può far piacere, bensì per indicare la via per la loro crescita umana, perché, conoscendo la verità, diventino più li­ beri, più responsabili, più maturi, e il nuovo progetto d'uomo sia veramente aperto ad una visione integrale della persona, della so­ cietà, della storia. E il segreto per essere veri servitori degli uomini è quello di essere servitori di Dio : chi rispetta ed ama Dio, rispetta ed ama l'uomo, e quindi lavora efficacemente per il suo vero bene. Non è la ricchezza materiale che fa liberi gli uomini, ma la verità. Gli uomini e i popoli saranno sempre più liberi nella misura in cui accoglieranno libera­ mente e vivranno responsabilmente la buona novella di Cristo. 4. La libertà di comunicare che tutti consideriamo bene supremo, « diritto insopprimibile », come afferma la legge che regola il vostro ordinamento professionale, è condizione perché possiate agire ed espri1 Inter mirifica, n. 11. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 949 mervi secondo i dettami della vostra coscienza, del vostro intelletto, della vostra volontà. Questa libertà vi fa assumere una funzione di tramite, in qualità di informatori e di orientatori, nei confronti dei più diversi aspetti della realtà, dei più diversi argomenti e delle più diverse tesi, privilegiandone, attraverso una obiettiva valutazione, le parti positive. È ancora quella libertà professionale che, mediante l'uso di un linguaggio chiaro, aperto, comprensibile, prudente e semplice, permette al lettore di affrontare i problemi del nostro tempo nella loro complessità, fornendo gli elementi di giudizio e di conoscenza suffi­ cienti per affrontarli; aiutandolo nelle scelte, per essere voce attiva nel contesto sociale, politico e religioso che ferve nella comunità di oggi. 5. Per tutte queste considerazioni, penso che occorra un sempre maggiore impegno per qualificare e valorizzare meglio le diverse forme di presenza dei cattolici già operanti nei giornali, nella radio e nella televisione, oltreché crearne eventualmente di nuove là dove fosse utile e necessario. Oltre a produrre luoghi adatti di confronto e di coordinamento, occorre soprattutto preparare adeguatamente i comu­ nicatori di domani, ampliando e rafforzando le scuole di formazione ; aiutando in particolare i giovani a scoprire in se stessi un'eventuale vocazione ad operare nel mondo della comunicazione, arricchendosi di una formazione ancorata ai valori cristiani e, al tempo stesso, profes­ sionalmente valida e artisticamente creativa. Pur senza trascurare i canali primordiali e generalmente più diretti di evangelizzazione, la Chiesa non può rimanere estranea a questa problematica, così come i cattolici, attraverso le loro strutture, da quelle universitarie a quelle associazionistiche e di impegno ecclesiale, debbono adoperarsi a for­ mare professionisti, pubblicisti, operatori della comunicazione, edu­ cati non solo all'uso tecnico degli strumenti, ma anche e soprattutto alla responsabilità morale, che nasce dalla conoscenza e dalla coscienza dei gravi problemi culturali e sociali connessi con l'informazione. Di fronte a tante voci che riversano nel mondo i loro messaggi umani, la loro pubblicità, è legittimo, anzi doveroso, il richiamo ad una più qualificata presenza di cattolici nel settore sempre più vasto del­ l'informazione. Su tutto questo desidero richiamare la particolare attenzione dei dirigenti e soci dell'Unione Cattolica Stampa Italiana, dato che, tra i compiti indicati dal loro Statuto, vi sono anche quelli della preparazione e dell'aggiornamento professionale, dell'animazione Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 950 Officiale cristiana nel mondo dell'informazione e negli organismi di categoria, affinché il giornalismo sia sempre più « un fatto di verità, di cultura e di progresso, nel quale la società possa riflettersi costruttivamente ». Una testimonianza che acquista un particolare significato dal momento che l'UCSI si appresta a celebrare il trentennio della sua fondazione, avvenuta nel 1959 per iniziativa di benemeriti giornalisti. Tra questi è doveroso ricordare illustri maestri come Giuseppe Dalla Torre, Guido Gonella e Raimondo Manzini, la cui memoria so quanto sia viva tra voi, come lo è nel mondo ecclesiale, per i preziosi servizi resi alla Chiesa, alla società, al giornalismo italiano ed anche sul piano in­ ternazionale. 6. Cari Giornalisti ! I compiti che vi stanno davanti sono estremamente impegnativi. Molto semplicemente vorrei dirvi che dovete operare insieme. Le vostre strade devono convergere. Insieme dovete continuare ad operare, per diffondere e per affermare i valori della libertà, della fraternità, della pace, dell'amore per la verità, del rispetto di Dio e della persona umana. Con questi sentimenti, invoco su di voi, sulle vostre famiglie, sulle vostre organizzazioni, qui autorevolmente rappresentate, la protezione del vostro patrono, san Francesco di Sales. E soprattutto invoco la luce di Dio, affinché vi illumini e vi sostenga nell'assolvere nel modo più alto e degno la vostra professione. Con una Benedizione particolare a voi, ai vostri Cari, al vostro lavoro. X Ad Bangladesiae episcopos limina Apostolorum visitantes habita.* Dear Brother Bishops, 1. It gives me great pleasure to meet you today, precisely when many of the Catholic faithful of Bangladesh are taking part in the National Pilgrimage to the Miriam Ashram at Diang. As they honour the Mother of God under the title of Our Lady of Lourdes, the priests, religious and laity of your locai Churches implore her maternal care and protection for the "little flock" that is the Church in Bangladesh. * Die 11 m. Februarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 951 United as we are in the fullness of ecclesial communion, on the occasion of your ad Limina visit we too pray for the growth and vitality of your communities and for the peace and development of your country. The special circumstances of your ministry in Bangladesh are well known. The Nation is still in the early stages of its independence. Economie and social development are often hampered by repeated naturai disasters affecting that area of the world. I ref er in particular to the suffering and grave loss of life caused by the floods last September and the devastating cyclone in November. On various occasions I have appealed for assistance for your country and people, and I am happy that Caritas Internationalis has been able to pro vid e some immediate help. In this way you have had a practical expérience of the universal solidarity which should always characterize the life of the Church, the Body of Christ in which we are all members one of another. Naturally, the needs of your people go far beyond the relief provided, and I am sure that the Nation will search for ways to meet the challenges of widespread poverty and illiteracy which hinder progress and the promotion of human dignity. 1 2. From the religious point of view, you constitute a small minority among people of other religious traditions, even though the Church has been présent since the sixteenth Century. The question of minorities, including religious minorities, is "one of the most delicate questions affecting contemporary society, a question which, with the passing of time, has become even more pressing since it is related to the Organization of social and civil life within each country, as well to the life of the international community" 2 There are two fundamental principies involved in a proper approach to minorities. The unity of the human family created by God calis for the formation of a world community radically open to solidarity across all borders and free from discrimination. Likewise, within the one human family ail individuáis are to be respected in the inalien­ able human dignity that is their birthright, irrespective of racial, ethnie, cultural or national origin. Différences between the members of the human family are legitimate and must be respected. The State in particular has a duty to safeguard the dignity and freedom of 3 1 Cf. Eph 4:25. 2 Message for the 1989 World Day of Peace, No. 1. 3 Cf. ibid., No. 3. Acta Apostolicae Sedis 952 - Commentarium Officiale all its Citizens, ensuring the existence of the legislative and juridical instruments, as well as the cultural and educational means, which promote understanding, banish préjudice and create effective harmony between ali sector s of society. In the case of Bangladesh the Holy See has been encouraged by the message to Christians issued at Christmas by his Excellency Presi­ dent Ershad, and by the words of the new Bangladeshi Ambassador on the occasion of the présentation of his Letters of Credence. It is my fervent hope that the Catholic community will, as much as it can, continue to contribute to the progress and well-being of the Bangla­ deshi people in a climate of trust and freedom. 3. Dear Brothers in Christ, the locai Churches over which you preside in love have been the subject of our private conversations. With God's grace and through the gênerons efforts of your priests, religious men and women, both locai and missionary, and of the catechists and lay community leaders who sustain and encourage your scattered communities, the redeeming love of Jesus Christ is proclaimed and mode présent in the lives of many. Since your last ad Limina visit the new Diocèse of Mymensingh has been erected. The seed sown is indeed bearing fruit and will continue to do so in a further consolidation of ecclesiastical structures. As Pastors you know that it is not the structures themselves that are paramount, but rather the grace and virtue from which they proceed and the ecclesial life to which they contribute. The principal object of your ministry is always the Christian holiness of your faithful, "who by God's power are guarded through faith for a salvation ready to be revealed". 4 5 In this perspective the Pastoral Plan for the Church in Bangladesh, while open to constant renewal and adaptation, continues to offer valid guidelines for your apostolate and service. May the life-giving gifts of the Holy Spirit accompany you and your fellow-workers, so that the implementation of the pian may strengthen the proclamation of the Good News and inspire ever more generous service to the needy : the poor, the weak and those without voice. 4. Your closest fellow-workers are your beloved priests. As Bishops, endowed with the fullness of the priesthood, you under stand very 8:11 ff. 4 Lk 5 1 Pt 1:5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 953 well the essentia! part your priests play in the life of your local Churches. "By the power of the sacrament of orders, and in the image of Christ the eternai High Priest they are consecrated to preach the Gospel, shepherd the faithful and celebrate divine worship as true priests of the New Testament". Through their ministry priests make Christ visible among men, and ali the more when they are profoundly moved by a love that is pure and self-giving. Awareness of their sacramentai brotherhood leads them to a lively sense of collaboration with each other and with their Bishop, in an attitude of service and respect towards lay people, promoting their spiritual growth and sharing pastoral tasks and responsibilities with them. In ali of this, your attention and support is of particular value to your clergy. In the special circumstances of your locai Churches it may not as yet be possible to put into effect all the juridical and organizational structures foreseen in ecclesiastical law. But I am heartened to know that you are proceeding in that direction and that there is an ever greater confidence and solidarity between you and the priests, both diocesan and religious, who form the presbyterium of each local Church. A true sharing of the tasks connected with evangelization and with the building up of the ecclesial body, while leaving undiminished the responsibility and authority of the Bishop, can only have a positive effect on the morale and spiritual life of your priests. 6 7 5. A source of well-founded hope for the future of the Church in Bangladesh is the National Major Seminary in Dhaka, serving the five Diocèses and the Religious communities. In send affectionate greetings to the Staff, and assure them of my prayers for the success of the delicate task in which they are engaged. I also encourage those Bangla­ deshi priests doing further studies in préparation for the training of future priests. With their assistance the seminary curriculum will be strengthened, to the great benefit of the whole Church in your country. I especially invite ali the major and minor seminarians to reflect on the importance of a solid spiritual formation. Let us give thanks to the Most Blessed Trinity for the increase in the number of vocations to the priesthood and to the religious life which you are experiencing. This is a sign of the dynamism of the Catholic community and is a primary responsibility for you, the Pastors. 6 Lumen gentium, 7 Cf. Presbyterorum Ordinis, Nos. 8-9. 28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 954 Officiale 6. I can only briefly mention the Ufe and work of the men and women religious of Bangladesh, who "adorn the Bride of Christ" and through their consécration make the truths and values of his Kingdom more visible in the Church and in society. To each of them I send a word of greeting and support as they spend themselves generously and without discrimination in catechesis, éducation, healthcare and charitable activities. I also ask you to assure your catechists and lay community leaders that they have a special place in my prayers, and that their work in union with the priests and with you, the Bishops, is vital for the Church's présence in your country. The National Social and Gatechetical Centre at Jessore offers a means which can be further developed for continuing reflection on the major moral and ethica! problems of today, and for providing an effective training of zealous Catholic leaders in these matter s. 8 7. My brother Bishops, the tasks before you are many and for­ midable. They will continue to demand zeal and energy on your part. I know that you seek the courage and motivation for your pastoral endeavours in a close and personal relationship with our Lord and Saviour Jesus Christ. In administering the Sacraments, in preaching the word and shepherding the portion of God's people entrusted to you, you "seek first the kingdom of God" so that you may be found faithful, "like the householder who brings out of his treasure what is new and what is old". 9 10 May God bless Bangladesh, and may his grace flow abundan ti y through the Church in your land. XI Ad eos qui conventui de re morali et oeconomica Romae habito inter­ fuerunt.* 1. Con gioia porgo il mio più cordiale saluto a tutti voi, riuniti qui a Roma per un seminario di studio sul tema : « Etica e democrazia economica », promosso dalla Commissione episcopale per i problemi 8 Lumen 9 Mt 10 gentium, 46. 6:33. Mt 13:52. * Die 18 m. Februarii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 955 sociali e il lavoro della O.E.I., che ha chiamato a collaborare per la sua realizzazione l'Istituto internazionale Jacques Maritain, coinvol­ gendo proficuamente dei laici cristiani, particolarmente competenti sui problemi sociali ed economici della nostra società e animati dall'ispi­ razione che proviene dal grande maestro a cui è dedicato il loro Isti­ tuto. Saluto in particolare il Presidente della Commissione episcopale, Mons. Fernando Charrier, e tutti i Vescovi presenti, il Presidente del­ l'Istituto Maritain, prof. Ramon Sugranyes de Franch, ed i suoi membri. Il pensiero va con riconoscente affetto a Jacques Maritain, grande testimone della fede ed insigne filosofo del nostro secolo, nel ricordo dell'illuminante contributo da lui offerto alla formazione di tanti cri­ stiani laici impegnati nel campo sociale e politico e dell'appassionato e lungimirante impegno profuso a sostegno dei diritti dell'uomo e della democratizzazione della società. Il tema della vostra attenta riflessione trova luce nella dottrina sociale della Chiesa, là dove essa afferma che il diritto dell'uomo all'ini­ ziativa economica deve esercitarsi nell'ambito di un sistema sociale che veda coinvolti tutti i cittadini in una prospettiva di corresponsa­ bilità e di partecipazione. 1 2. Ci troviamo, oggi, di fronte all'affermarsi di modelli economici che, accanto ad innegabili successi, presentano al loro interno dei germi pericolosi di degenerazione, sia a livello dei singoli Paesi che su scala internazionale. Ne sono segni evidenti la crescita delle vecchie e nuove povertà, l'aumento del divario tra Paesi ricchi e Paesi poveri, il degrado ambientale. In questa situazione per certi aspetti drammatica si impone ai cristiani, come dovere inderogabile, il compito di esercitare la solida­ rietà sociale e politica, apportando i necessari correttivi ai modelli di 2 sviluppo, che non devono essere finalizzati esclusivamente al profitto di alcuni ma devono promuovere il bene integrale della persona umana e dell'intera umanità. Infatti, (( in una visione cristiana delle cose — dicevo ad un altro Convegno promosso dalla C.E.I. sui problemi del lavoro — l'economia, pur godendo, come ogni altro settore specifico dell'agire dell'uomo, 1 Cf. Sollicitudo rei socialis, 15. 2 Cf. ibid., 39-40; Christifideles laici, 42-43. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 956 Officiale di una sua relativa autonomia, rimane intrinsecamente legata all'etica, che è misura universale dell'autentico bene umano » . 3 3. I diversi modelli di sviluppo economico sono legati, più o meno direttamente, a particolari concezioni dell'uomo, dalle quali discen­ dono determinate norme di comportamento. Avviene non di rado che certe concezioni dell'uomo e le relative norme comportamentali entrino in conflitto con la verità sull'uomo, che la Chiesa custodisce come un tesoro prezioso donatole dal Signore Gesù Cristo. In tal caso la Chiesa non può tacere. Così, davanti ad affermazioni unilaterali della centralità del pro­ fitto e della totale autonomia del potere aziendale, essa, nella sua mis­ sione di serva degli uomini, ricorda che « tra tutte le creature ter­ rene, solo l'uomo è "persona", soggetto cosciente e libero e, proprio per questo, "centro e vertice" di tutto quanto esiste sulla terra » ; « Contano non tanto i beni del mondo, quanto il bene della persona, il bene che è la persona stessa » . 4 5 6 Dal riconoscimento coraggioso e coerente della centralità della per­ sona umana potranno trarre vantaggio le stesse scienze economiche : la persona umana, infatti, nella concretezza delle sue esigenze, delle sue aspirazioni, dei suoi propositi è la prima e fondamentale risorsa di ogni sviluppo. La Chiesa che non intende proporre un particolare modello econo­ mico, incoraggia la ricerca dei cultori delle scienze economiche e li invita ad un dialogo fecondo affinché siano colte tutte le dimensioni della persona umana, ivi compresa la sua imprescindibile dimensione etica. 7 Ê pertanto motivo di soddisfazione costatare che la disponibilità a considerare la realtà integrale e la nativa dignità della persona è presente anche in molti operatori economici. Accanto allo sforzo di dotarsi di nuovi strumenti e metodologie in vista di un miglioramento del sistema economico, vi è in molti di loro il sincero desiderio di far partecipare all'economia tutti gli attori della vita sociale. Occorre dunque non stancarsi di ricercare le vie migliori per inte­ grare lo sforzo di razionalizzazione tecnica, proprio di questa com3 Insegnamenti, vol. X I , 3 (1987), p. 1160. 4 Cf. Christifideles laici, 36. 5 Ibid., 37. 6 Ibid., 37. 7 Cf. Sollicitudo rei socialis, 41. Acta Ioannis Pauli Pp. II 957 plessa fase dello sviluppo, nella prospettiva di una piena crescita umana e morale. 4. Il dialogo che si intende incoraggiare tra etica cristiana e re­ gole economiche non può non toccare il problema della democrazia economica è dei suoi rapporti con la democrazia politica. Oggi sem­ pre più l'informazione, la consultazione, la partecipazione alle deci­ sioni, sono viste come espressione naturale della soggettività dei cittadini, e come elementi indispensabili della riuscita stessa dell'im­ presa economica. 8 L'economia deve ritrovare dunque la sua dimensione umana ed essere concepita come espressione della vita globale dell'uomo, respin­ gendo l'errore di isolare l'interesse individuale dalla solidarietà sociale. 5. Il dialogo tra etica ed economia va sviluppato particolarmente a livello mondiale, come ho indicato nella Lettera Enciclica Sollici­ tudo rei socialis. A questo proposito si rivela sempre più urgente una maggiore par­ tecipazione di tutti i soggetti interessati allo sviluppo mondiale nelle sedi dove vengono prese le decisioni che riguardano là vita dell'intera umanità. Quello che possiamo chiamare il <( principio di mondialità », se­ condo cui è di competenza mondiale tutto ciò che è di interesse mon­ diale, dev'essere posto a fondamento dei rapporti sociali, economici e politici. L'interdipendenza non può più essere soltanto il risultato di determinati processi storici : dal punto di vista morale essa si pone ormai come criterio delle scelte e dei comportamenti della famiglia umana. Ciò richiede una revisione profonda dei princìpi che hanno re­ golato finora i rapporti internazionali. 6. Al termine di questo incontro desidero confermarvi l'apprezza­ mento per il lavoro che andate svolgendo ed esortarvi ad ampliarlo e ad approfondirlo, nella luce del Magistero sociale della Chiesa, come autentico servizio culturale e scientifico al bene comune. Di questi voti è pegno l'Apostolica Benedizione, che volentieri imparto a voi tutti e a quanti nella Chiesa italiana condividono la vostra ricerca e sollecitudine. 8 Of. ibid., 15. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 958 Officiale XII Ad Praesidem et Administratores Regionis Latii coram admissos.* Onorevoli Presidenti e illustri Membri del Consiglio e della Giunta regionale del Lazio, 1. È per me motivo di sincera gioia questo annuale incontro con voi, Amministratori e Responsabili della vita civile e sociale del Lazio, la Regione italiana più vicina e più strettamente legata alle mie cure pastorali come Vescovo di Roma e Pastore della Chiesa universale. Ringrazio il Signor Presidente della Regione per le significative parole che mi ha rivolto ; saluto e ringrazio tutti voi qui presenti, ed i vostri familiari, mentre contraccambio fervidi voti per il nuovo anno, formulando auspici di serenità e prosperità, ed invocando la protezione divina sulle attività sociali ed amministrative che svolgete in adem­ pimento del mandato ricevuto. 2. L'annuale incontro per gli auguri mi offre anche lo spunto per riflettere insieme su alcuni problemi che riguardano la coscienza reli­ giosa e quella civile. Si tratta di problemi umani, dei quali anche la Chiesa si interessa, ben consapevole che dalla sua missione religiosa scaturiscono aspetti e suggerimenti, che possono suscitare una risposta alle esigenze della Comunità, orientare verso valori e beni autentici, e perciò contribuire a quella edificazione dell'Ordine temporale, a quel­ l'equilibrio nella partecipazione al comune benessere, senza i quali la pace sociale può essere compromessa. A nessuno sfugge la complessità del vostro ufficio, data la parti­ colare relazione che esiste tra il territorio regionale e la funzione di Roma capitale. Di anno in anno compaiono esigenze, situazioni e talvolta contrasti nuovi, sicché, la vostra coscienza morale, la com­ petenza tecnica e la lungimiranza sono continuamente messe a con­ fronto con le circostanze insorgenti, per cercare di risolvere in senso positivo i complessi rapporti tra le strutture civiche ed i cittadini. 1 3. Tra le circostanze che oggi costituiscono un fatto cospicuo e sotto certi aspetti nuovo per il Lazio, emerge certamente la presenza ben nota in Roma ed in tutto il territorio circostante dei lavoratori stranieri, provenienti in maggior parte da Paesi del cosiddetto Terzo * Die 20 m. Februarii a. 1989. 1 Gaudium et spes, 42. Acta Ioannis Pauli Pp. II 959 Mondo. Tale manodopera, sempre più richiesta e necessaria per alcune prestazioni, si trova tuttavia spesso in condizioni precarie dal punto di vista spirituale, civile e sociale. Tanti lavoratori stranieri, special­ mente giovani, desiderano inserirsi in una maniera corretta e social­ mente sicura nell'ambiente che li ospita e che chiede il loro servizio ; ma non sempre le circostanze favoriscono tale legittima aspirazione. 4. Ê noto come alle spalle di tanti migranti vi sono problemi dolo­ rosi di sottosviluppo economico ; inoltre, in molti casi tale emigrazione non è sostenuta né condivisa o tutelata dai Paesi di provenienza, sicché non pochi migranti si trovano quasi abbandonati a se stessi nel difficoltoso impegno di trovare sicurezze sociali elementari ed indi­ spensabili per inserirsi nelle strutture di lavoro; di qui l'insorgere in essi, insieme con le difficoltà di adattamento, dei timori connessi con la precarietà del lavoro e con l'avvilimento di vedersi frequentemente rifiutati. 5. In nome della fiducia dovuta alla persona umana, occorre anche superare quelle preoccupazioni che vedono in queste forme di migra­ zione un pericolo per la vita quotidiana. Infatti le minoranze che vengono accolte per un loro servizio, corrispondono ad autentiche necessità della comunità di accoglienza, e sono ben capaci di offrire un'indiscutibile occasione di solidarietà e di collaborazione. Il lavoro del migrante dovrà essere perciò sottratto ai rischi del libero con­ tratto, e dovrà partecipare senza restrizione a tutti i benefici propri di ogni prestatore d'opera, in misura adeguata al bene comune. 6. La Chiesa considera i fenomeni migratori come un segno desti­ nato ad incrementare l'unità della famiglia umana, un fatto che può contribuire alla reciproca conoscenza e cooperazione tra i popoli, una possibilità di fraterno scambio, in cui l'una e l'altra parte offre e riceve un reciproco vantaggio ed aiuto. Ciò richiede, ovviamente, una cultura della fraternità e dell'eguaglianza, insieme con lo sviluppo di adeguate strutture, capaci di garantire tanto la tutela dei diritti, quanto la legittima richiesta dei conseguenti doveri. 7. È anche consolante riscontrare che vi sono molteplici iniziative intese a venire incontro a simili problemi. Se ho trattato questo punto con Voi, è perché la Chiesa non può non sentirsi vicina a chi si trova in difficoltà di ogni genere, ed ha urgente bisogno di aiuto. Peraltro, si tratta di un problema delicato e complesso, che involge tutta una somma di previdenze e di interventi Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 960 Officiale sia immediati, sia a media e lunga scadenza : è necessaria dunque la collaborazione di tutti affinché esso sia più adeguatamente risolto. Grazie a Dio — e mi è caro darne qui pubblicamente atto — l'Italia, e la Regione Lazio in particolare, hanno già fatto molto in questo vasto settore. Desidero, con le mie parole, incoraggiare tutte le forze vive e responsabili a proseguire sulla strada intrapresa. Ciò con­ tribuirà certamente al bene di tutta la Regione, e sarà una chiara testimonianza del valore universale delle antiche e nobili tradizioni umanitarie, civili e religiose di questa cara terra. Le persone, di così diversa provenienza, condizione e civiltà, alle quali si rivolgono le vostre sollecitudini, vi sono molto riconoscenti : anch'io mi faccio voce di questi nuovi poveri, per dirvi, a nome loro, anche la mia riconoscenza, che si fa preghiera affinché vi assista la protezione divina su tutti voi, sul vostro lavoro, sulle famiglie, con la mia Benedizione. XIII Ad quosdam Mexici episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Queridos Hermanos en el episcopado: 1. El Señor nos concede la gracia de este encuentro, Pastores de la Iglesia en México, al concluir vuestra visita « ad limina » con la cual habéis querido renovar y testimoniar el gozo y el compromiso de unidad eclesial. Como hicimos en torno al altar en la celebración de la Eucaristía, no cesamos de dar gracias a Dios que nos permite com­ partir los anhelos apostólicos, los logros y fracasos, las alegrías y tristezas, las necesidades y esperanzas vuestras y de vuestros diocesanos. Agradezco vivamente los sentimientos de afecto y comunión ecle­ sial que, en nombre de todos, ha expresado Mons. Carlos Quintero Arce, Arzobispo de Hermosillo, al iniciar este encuentro, que estrecha aún más vuestra unión con « la Iglesia que preside en la caridad » y a mí me ofrece la gozosa oportunidad de ejercer, como Sucesor de Pedro, el mandato del Señor de confirmar en la fe a mis hermanos. 1 2. En la Iglesia, Sacramento de unidad, vosotros, Hermanos Obis­ pos, habéis sido (( puestos por el Espíritu Santo » y habéis sido « en­ viados a actualizar perennemente la obra de Cristo, Pastor Eterno )). 2 * Die 24 m. Februarii a. 1989. 1 Cf. Lc 22, 32. 2 Christus Dominus, 2. 961 Acta Ioannis Pauli Pp. II Vosotros, por vuestra condición de « maestros de la fe, pontífices y pastores » habéis de ofrecer en todo momento un testimonio pre­ claro de vida consagrada a Dios y a la Iglesia. El Obispo es el maestro de la verdad de la Iglesia, pues la proclama con sus labios y la testifica con su vida. Esto lleva consigo la necesidad de que profundicéis sin cesar en el contenido del depósito de la fe, para así transmitirlo fiel­ mente al hombre de hoy, estableciendo un diálogo continuo que abra más expeditamente el camino de la salvación a cuantos han sido con­ fiados a vuestros cuidados pastorales. Esta solicitud pastoral os llevará siempre a un mejor conocimiento de vuestras comunidades —particu­ larmente en la difícil situación actual— compartiendo con todos sus problemas y esperanzas, sus inquietudes y logros, compadeciéndoos de todo aquello que es motivo de sufrimiento y derramando siempre mise­ ricordia y bondad sobre los más pobres y abandonados. Sois Pastores de la gran familia de Dios, y, al igual que Cristo, debéis estar preparados a ofrecer vuestra existencia por la unidad de toda la Iglesia, según el deseo del Señor en su oración sacerdotal : « Que todos sean uno, como tú, Padre, estás en mí y yo en ti, para que el mundo crea que tú me has enviado )). La caridad y profunda comunión entre vosotros, Pastores de la Iglesia en México, debe manifestarse en una dedicación abnegada por cuantos os rodean. Un amor solícito y personal por todos vuestros diocesanos, laicos comprometidos, seminaristas, agentes de pastoral, religiosos y religiosas. Como exhorta el Decreto conciliar sobre el oficio pastoral de los Obispos : « Abracen siempre con particular cari­ dad a los sacerdotes ... Estén solícitos de las condiciones espirituales, intelectuales y materiales de ellos, a fin de que puedan vivir santa y piadosamente y cumplir fiel y fructuosamente su ministerio )). 3 4 s 3. En el pasado encuentro con el primer grupo de Obispos mexi­ canos el mes de septiembre —en que también tuve la dicha de procla­ mar Beato al Padre Miguel Agustín Pro— reflexionamos acerca de la importancia que tiene para el presente y el futuro de la Iglesia en vuestro país el fomento de las vocaciones sacerdotales y de su forma­ ción en los Seminarios. Hoy deseo compartir con vosotros mi solicitud como Pastor de toda la Iglesia por esa célula básica en la Iglesia y en la sociedad que es el matrimonio y la familia. i Ibid. * Jn 17, 21. 5 Christus Dominus, 16. 62 - A. A. S. 962 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale A este propósito, viene espontáneamente a mi entrañable recuerdo la histórica Conferencia de Puebla entre cuyas orientaciones pasto­ rales y doctrinales no faltaron las relativas a la familia : « La pareja —decíais en vuestro Documento— santificada por el sacramento del matrimonio es un testimonio de la presencia pascual del Señor » . La persona y la familia, en efecto, quedan encuadradas en el centro mismo de la revelación y de la Buena Nueva que Cristo nos ha confiado. 6 4. Anunciar la Buena Nueva sobre el matrimonio y la familia forma parte importante del ministerio magisterial propio de los Obis­ pos. Ellos, como recuerda la Lumen gentium, (( predican al pueblo que les ha sido encomendado la fe que ha de creerse y ha de aplicarse a la vida » . Esta función vuestra es especialmente necesaria hoy día, cuando algunos valores naturales que sustentan la visión cristiana del matrimonio y la familia quedan ignorados o desprotegidos del apoyo jurídico de las instituciones públicas. En estas circunstancias los fieles necesitan una formación más intensa que les haga conocer la natu­ raleza sacramental del matrimonio cristiano y las exigencias prácticas que tal verdad comporta para la vida conyugal y familiar. 7 Es necesario pues, venerables Hermanos, traducir a la vida diaria de la pastoral diocesana y parroquial las consecuencias que dimanan de aquella afirmación que todos compartimos : « ¡ El futuro de la huma­ nidad se fragua en la familia ! » . Será difícil que los fieles cristianos acojan el mensaje revelado y la doctrina del Magisterio sobre el ma­ trimonio y la familia si no poseen al mismo tiempo criterios rectos sobre la persona, y en lo que se refiere a la sexualidad. Por ello, además de exponer los aspectos específicos de la doctrina católica, será necesario la presentación y defensa de aquellos aspectos naturales de la institución matrimonial, que son patrimonio de la humanidad : la dignidad del matrimonio, el amor conyugal, las características pro­ pias de unidad y fidelidad matrimonial, el derecho de los cónyuges a transmitir la vida y educar a sus hijos según las propias creencias. 8 5. Secundando la voluntad del Creador en todo lo que se refiere al matrimonio, deseo alentaros en vuestros desvelos por mantener y pro­ mover siempre el respeto a la transmisión de la vida. Es deber vuestro 6 Conferencia de Puebla, n. 583. 7 Lumen gentium, n. 25. 8 Familiaris consortio, 86. Acta Ioannis Pauli Pp. II 963 asimismo no permanecer callados ante campañas engañosas que pre­ tenden defender aspectos parciales de la vida, pero que de hecho atentan abiertamente contra la santidad del matrimonio y de la intimidad conyugal. A este propósito deseo reiterar cuanto decía en la Familiaris consortio : « La Iglesia condena, como ofensa grave a la dignidad hu­ mana y a la justicia, todas aquellas actividades de los gobiernos o de otras autoridades públicas, que tratan de limitar de cualquier modo la libertad de los esposos en la decisión sobre los hijos. Por consi­ guiente, hay que condenar totalmente y rechazar con energía cualquier violencia ejercida por tales autoridades en favor del anticoncepcionismo e incluso de la esterilización y del aborto provocado. Al mismo tiempo, hay que rechazar como gravemente injusto el hecho de que, en las relaciones internacionales, la ayuda económica concedida para la promoción de los pueblos esté condicionada a programas de anticoncepcionismo, esterilización y aborto procurado » . 9 6. Así pues, una pastoral familiar —en el marco del necesario Plan Diocesano de Pastoral— requiere una adecuada presentación en los distintos niveles : el anuncio de la Palabra de Dios, la acción salvifica de Cristo por los sacramentos, la acogida y respuesta al don de la salvación. Es pues necesario, en primer lugar, venerables Hermanos, la fide­ lidad en la presentación doctrinal realizada en los centros superiores de formación teológica, especialmente en los Seminarios y centros eclesiásticos. Quienes han de ser formadores y pastores del Pueblo de Dios deben profundizar, sin ambigüedades, en el conocimiento del designio de Dios sobre el matrimonio y la familia, como nos ha sido revelado en Cristo y viene expuesto por el Magisterio de la Iglesia. Una visión parcial o deformada de este designio aleja del don de libe­ ración y gracia que ofrece el Evangelio : (( La verdad os hará libres » . 10 La atención solícita en procurar una buena formación en los Se­ minarios y Facultades os dará como fruto sacerdotes preparados doctrinalmente para una acción pastoral en la que pongan sus cualidades humanas y sobrenaturales al servicio de los fieles y de las familias de vuestras diócesis. La plena fidelidad a la doctrina teológica y al Magisterio de la Iglesia es un requisito necesario de todo colaborador 9 10 Ibid., n. 30. Jn 8, 32. 964 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale del Obispo, que es siempre el primer responsable de la pastoral fami­ liar en la diócesis. Es tarea vuestra, pues, fortalecer, con la ayuda del Espíritu, el carácter estable del amor conyugal, frente a modelos de matrimonio y familia tan alejados del ideal evangélico, como frecuentemente ofrece nuestra sociedad contemporánea. Habéis de continuar proclamando abiertamente la excelencia del modelo cristiano : que la familia sea —como lo proclamasteis en Puebla— el « primer centro de evangelización » . " Poned todo vuestro empeño en fomentar una pastoral fa­ miliar que haga de esta célula fundamental de la sociedad « el espacio donde el Evangelio es transmitido y desde donde éste se irradia » . 12 7. En este marco de transmisión del mensaje salvador, no pode­ mos dejar de hacer notar los efectos deletéreos que están produciendo entre vuestra gente sencilla las agresivas campañas proselitistas que sectas fundamentalistas y nuevos grupos religiosos están llevando a cabo en México, particularmente en los últimos años. Este preocupante problema ha sido objeto de vuestras reflexiones durante la Asamblea General del Episcopado Mexicano celebrada en Toluca el pasado mes de abril. Entre las causas que favorecen la difu­ sión de las sectas aparecen : una insuficiente instrucción religiosa, el abandono en que se encuentran algunas comunidades, particularmente en las zonas rurales y suburbanas, la falta de una atención más per­ sonalizada a los fieles, la necesidad que éstos sienten de una auténtica experiencia de Dios y de una liturgia más viva y participativa. En el Comunicado Final no habéis dejado de señalar algunas causas externas de dicho fenómeno : (( El patrocinio de grupos, de institu­ ciones, tanto extranjeras como del país, movidas a veces por fines eco­ nómicos, políticos o ideológicos; la legislación que nos gobierna, ori­ ginada en el liberalismo y positivismo del siglo pasado, y la escuela laica para la educación de nuestra niñez y juventud » . 13 Dichas actividades proselitistas, que a veces con insidias siembran confusión entre los fieles, que falsean la interpretación de la Sagrada Escritura y que atacan las raíces de la cultura católica de vuestro pueblo, representan un reto urgente al que la Iglesia, iluminada por la palabra de Dios y la fuerza del Espíritu, ha de responder con 11 Conferencia de 12 Evangelii Puebla, 13 Comunicado Final, I. 1. nuntiandi, 71. n. 617. Acta Ioannis Pauli Pp. II 965 (( una pastoral integral donde todos y cada uno experimenten cercanía y fraternidad, como verdadera familia que construye el Reino de Dios)). Es necesario, pues, amados Hermanos, que en estrecha colaboración con vuestros sacerdotes y agentes de pastoral, impulséis con renovado ardor una acción evangelizadora que asuma los genuinos valores de la religiosidad popular mexicana, y que presente, sin deformaciones ni reduccionismos, los contenidos esenciales de nuestra fe. A este respecto, habréis de prestar particular atención a ciertas desviaciones que, de­ formando el dato revelado sobre la constitución y misión de la Iglesia, tratan de justificar actitudes inaceptables que desconocen la legitimidad de la participación de la Iglesia en la vida pública, y que pretenden reducir su misión exclusivamente a la esfera privada de los fieles. 14 8. En nombre del Señor, os agradezco, amados Hermanos, la soli­ citud pastoral que os anima en el ejercicio de vuestro ministerio epis­ copal y la abnegación y entrega que mostráis como Pastores de la grey que se os ha confiado. Conozco vuestra preocupación y desvelos por los hermanos más débiles : campesinos, indígenas, emigrantes, margi­ nados de los núcleos urbanos. Continuad vuestra labor para que todos sientan cercana a la Iglesia, que los acoge, los apoya y los ayuda como una Madre. Especial atención merecen los grupos indígenas, tal vez los más pobres y desamparados. La comunidad eclesial con el Obispo a la cabeza, debe ser no sólo el asiduo defensor de sus legí­ timos derechos, sino también quien impulse un plan específico de pastoral indígena que salvaguarde sus ricos valores culturales y espi­ rituales, así como su expresiva religiosidad popular, convenientemente purificada de posibles desviaciones doctrinales. Quiero pediros, finalmente, que llevéis mi saludo y aliento a todos los miembros de vuestras iglesias diocesanas : a los sacerdotes, reli­ giosos, religiosas, diáconos y seminaristas; a los cristianos que, en los diversos campos, están comprometidos en el apostolado; a los jóvenes y a las familias; a los campesinos y hombres del mundo del trabajo; a los ancianos, a los enfermos y a los que sufren. A todos bendigo de corazón. 14 Ibid., I I I , 4. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 966 XIV Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Communicationibus Socialibus interfuerunt coram admissos.* Dear Brothers and Sisters in Christ, 1. It is a pleasure to receive the members and consultors of the Pontifical Commission for Social Communications, in this year which is so significant for the Commission. Just over twenty-fìve years ago, in December 1963, the Second Vatican Council promulgated the Decree Inter mirifica, on the means of social communication. Three months later, my predecessor Paul VI issued the Motu Proprio In fructibus multis, by which the Pontificai Commission for Social Communications was established. At the beginning of next month, in conformity with the Apostolic Constitution Pastor bonus, the Commission becomes a Pontificai Council which, under this new title, and acting in close coopération with the Sec­ rétariat of State, will continue to concern itself with the important task of the proclamation of the message of salvation as transmitted and recorded by the communications media. Thus, your plenary meeting marks an important moment in the history of the Commission and is also a precious opportunity for studying some of the pressing issues which the Church is facing in relation to the spread of the Gospel message. I would like to share with you some of my own concerns in this area, concerns which indeed are also yours and those of the Church at large. I off er them to you in a spirit of service and mutuai trust. 2. First, we know that the communications media exert a great influence in the formation of consciences, and consequently of moral attitudes. We should therefore earnestly see to it that the media help people to form their consciences and those moral attitudes, in a way which not only upholds the law of God but also défends their very nature as human beings created in God's image and endowed with an innate and inalienable dignity which must be respected in every circumstance. One area in which the media exert an almost irresistible influence on society is the area of family Ufe. The support which the media * Die 24 m. Februarii a. 1989. 967 Acta Ioannis Pauli Pp. II will give to the family and to its role in society will determine to a great extent the strength and stability of this essential institution in the coming decades. All too often, unfortunately, the family is in- adequately presented in the media. Infidelity, sexual expérimentation outside marriage, and the absence of a moral and spiritual vision of the marriage covenant are presented uncritically. The Church is concerned that the media, through films, television programmes, and magazine and newspaper articles should play a more constructive part in fostering the value of permanent loving commitment in family life, for the good of individuáis and of society. While the media investigate and présent the events and views of our time, it is imperative that this be done in a balanced manner. The sensitivity o f the world media to basic human rights is a case in point. Indeed many people in communications deserve to be ac- knowledged for their dedication to the cause of improving the situation of human rights around the world. But it is not enough to champion certain rights while neglecting other even more fundamental human rights, as for example the right to life itself—a right which exists from the moment of conception to the moment of naturai death. In this context, we should also reflect on how the media treat the question of religious freedom : the freedom to worship God and to communicate to others that religious message which we believe to be the truth revealed by God. 3. How does the Church herself use the media? This and the following questions require our careful attention. Do we encourage the faithful to use the media intelligently—-not only to avoid publications, films and programmes which can damage the moral integrity of the person, but also to profit from the media as one profits from good books for intellectual and moral growth, for an ever deeper appréciation of the good things God has done for us and for an ever deeper understanding of the dignity of every human being? Do we cooperate as fully as possible with other Christians, with other believers and with ail men and women of good will in order to influence the media to work for the common good, for the moral well-being of society and for peace, mutual respect and greater unity within the human family? Do we seek to encourage and prepare men and women with creative gifts to use their talents responsibly and imaginatively in the media? 968 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale The Lord Jesus commanded his disciples to spread the Good News of salvation to the ends of the earth, and the Church must employ all the means at her disposai in reaching this goal. The publications, programmes and films which appear in the name of the Church should aim for the highest possible standards of professional excellence, and at the same time be truly edifying in the sense of contributing to authentic human and religious growth. 4. Your Commission has already prepared a suggested pastoral response to the scourge o f pornography and violence in the media and has sought to encourage programmes of media éducation for adults and in schools. Such efforts should continue and intensify so that indi­ viduáis may be protected f rom manipulation by the media, and may be able to use the media ever more intelligently for the enrichment of their minds and for wholesome relaxation. Your Commission has also established as one of its priorities the formation of media professionale, men and women primarily skilled in the techniques of communication but also endowed with an informed Christian outlook. Such media Professionals should be men and women of unquestioned integrity and honesty and should give an example of a sound moral life, for they are often viewed by others as models to be imitated. It is also particularly important that those who will be called upon to speak for the Church should truly think with the Church—sentire cum Ecclesia. 5. In this way, as we prepare to celebrate the second millennium of the birth of Jesus Christ, we will be able to evangelize effectively through programmes and publications of professional excellence which touch the hearts and minds of those searching for that truth and love which can only be found in the one true God. Just over twenty-fìve years ago, the Second Vatican Council opened its Decree on the communications media with the words : "Among the marvels of technology which God has destined human genius to discover in his création, those which have a powerful effect on minds are those which interest the Church most". That interest of the Church in the Communications media should intensify as the media themselves become ever more pervasive in our society and as they exercise an ever great influence over human minds. You especially, as members, consultors 1 1 Inter mirifica, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 969 and staff of the Pontifical Commission for Social Communications, must dedicate yourselves—once again in the words of the Second Vatican Council—to this end "that, as with the artistic achievements of former times, the Name of the Lord will be glorifìed in this new age of technology". 2 In whatever period of human history the Church has proclaimed the Gospel, whether in this age of technology or in the centuries which gave rise to the great cathedrals and the masterpieces of religious art, it is the same Lord whom we proclaim : "Jesus Christ, yesterday and today and the same forever". In his Name, I now invoke on you, on your loved ones and on your important work the blessing of God : Father, Son and Holy Spirit. 3 NUNTIUS SCRIPTO DATUS Ob diem ad communicationes sociales fovendas dicatum. Chers Frères et Sœurs, Chers amis informateurs et communicateurs, 1. Le thème de la Journée mondiale des Communications sociales revêt cette année une importance particulière pour la présence de l'Eglise et sa participation au dialogue public : ((La religion dans les médias ». De nos jours, en effet, les messages religieux comme les messages culturels ont un impact accru grâce aux moyens de com­ munication sociale. La réflexion que je voudrais vous faire partager à cette occasion correspond à une préoccupation constante de mon pontificat : quelle place la religion peut-elle occuper dans la vie so­ ciale et, plus précisément, dans les médias? 2. Dans son action pastorale, l'Eglise s'interroge naturellement sur l'attitude des médias envers la « religion ». De fait, en même temps que se développaient les moyens et les techniques de communication, le monde industriel, qui leur a donné un si grand essor, manifestait un « sécularisme » semblant entraîner la disparition du sens religieux de l'(( homme moderne ». J Ibid., No. 24. 3 Heb 13:8. * Die 24 m. Ianuarii a. 1989. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 970 Officiale 3. Cependant, on constate actuellement que l'information religieuse tend à prendre plus de place dans les moyens de communication, en raison du plus grand intérêt que l'on porte à la dimension religieuse des réalités humaines individuelles et sociales. Pour analyser ce phéno­ mène, il faudrait interroger les lecteurs des journaux, les téléspecta­ teurs et les auditeurs des stations de radio, car il ne s'agit pas d'une présence imposée par les médias, mais d'une requête spécifique de la part du public à laquelle les responsables de la communication de masse répondent en donnant plus de place à l'information et au com­ mentaire de thèmes religieux. Dans le monde entier, il y a des mil­ lions de personnes qui recourent à la religion afin de connaître le sens de leur vie, des millions de personnes pour lesquelles la relation religieuse avec Dieu, Créateur et Père, est la plus heureuse des réali­ tés de l'existence humaine. Les professionnels de la communication le savent bien, qui prennent acte de ce fait et en analysent les impli­ cations. Et même si cette dialectique entre informateurs et public de la communication sociale est parfois marquée par l'inachèvement et la partialité, il y a un fait positif : la religion est aujourd'hui présente dans le courant d'informations des médias. 4. Par un heureux concours de circonstances, la Journée mondiale des Communications sociales coïncide en 1989 avec le vingt-cinquième anniversaire de la fondation de la Commission pontificale pour les Communications sociales, qui devient désormais un « Conseil ponti­ fical ». Quel bilan peut-on établir après vingt-cinq années au service de l'apostolat des communications? Assurément, l'Eglise elle-même a su discerner plus clairement les « signes des temps » qu'implique le phénomène de la communication. Mon prédécesseur Pie XII avait déjà invité à voir dans les médias non pas une menace, mais un « don »Le Concile Vatican II confirmait à son tour solennellement cette atti­ tude positive. La Commission pontificale qui naissait alors, et qui trouve aujourd'hui, comme Conseil pontifical, toute sa dimension, s'est engagée avec persévérance à promouvoir dans l'Eglise une atti­ tude de participation et de créativité dans ce secteur ou, mieux, dans ce nouveau style de vie et de partage de l'humanité. 1 2 5. La question posée aujourd'hui à l'Eglise n'est plus celle de savoir si l'homme de la rue peut encore percevoir un message reli1 2 Cf. Enc. Miranda prorsus, Of. Décret Inter mirifica, 1957. 1964. Acta Ioannis Pauli Pp. II 971 gieux, mais celle de trouver les meilleurs langages de communication qui lui permettront de donner tout son impact au message évangélique. Le Seigneur nous encourage très directement et très simplement dans la voie du témoignage et de la communication la plus large : ((Ne craignez pas ... Ce que vous entendez dans le creux de l'oreille, proclamez-le sur les toits » . De quoi s'agit-il? L'Evangéliste le résume ainsi : « Se déclarer pour le Christ devant les hommes » . Voilà donc l'audace à la fois humble et sereine qui inspire la présence chrétienne au sein du dialogue public des médias ! Saint Paul nous le dit : « An­ noncer l'Evangile en effet n'est pas pour moi un titre de gloire; c'est une nécessité qui m'incombe » . La même fidélité s'exprime tout au long de l'Ecriture: « J ' a i annoncé la justice du Seigneur dans la grande assemblée » , et « tout homme publiera l'œuvre de Dieu » . 3 4 5 6 7 Communicateurs et public des médias, vous pouvez vous interroger, les uns et les autres, sur l'exigence et la constante nouveauté de cette « religion pure et sans tache » qui nous invite à nous « garder de toute souillure du monde » . Opérateurs des médias, ces quelques traits de sagesse biblique vous feront comprendre aussitôt que le grand défi du témoignage religieux au sein du dialogue public est celui de l'authen­ ticité des messages et des échanges ainsi que de la qualité des pro­ grammes et des productions. 8 6. Au nom de toute l'Eglise, je désire remercier le monde de la communication pour la place qu'il offre à la religion dans les médias. Je suis certain d'interpréter le sentiment de toutes les personnes de bonne volonté en exprimant cette gratitude, même s'il nous semble souvent que l'on pourrait améliorer la présence chrétienne dans le débat public. Je serais heureux de prêter ma voix pour dire merci de la part faite à la religion dans l'information, la documentation, le dialogue, le rassemblement des données. Je voudrais aussi demander à tous les communicateurs de se mon­ trer, par leur déontologie, professionnellement dignes des occasions qui leur sont offertes de présenter le message d'espérance et de récon­ ciliation avec Dieu, au sein des médias de tout genre et de tout statut. 3 Mt 10, 26-27. * Cf. Mt 10, 32. 5 1 Co 9, 16. « Ps 40/39, 10. 7 Ps 64/63, 10. 8 Je 1, 27. Acta Apostolicae Sedis - 972 Commentarium Officiale Les « dons de Dieu » ne sont-ils pas ici la mystérieuse rencontre entre les possibilités technologiques des langages de la communication et l'ouverture de l'esprit à l'initiative lumineuse du Seigneur en ses témoins? C'est à ce niveau que se joue la qualité de notre présence ecclésiale dans le débat public. Plus que jamais, la sainteté de l'apôtre suppose une « divinisation » (suivant le mot des Pères de l'Eglise) de l'ingéniosité humaine tout entière. C'est aussi pour cette raison que la célébration liturgique des mystères de la foi ne peut être ignorée dans ce vaste mouvement de présence au monde d'aujourd'hui par les médias. 9 7. En pensant à tout cela, je formule avec simplicité et avec con­ fiance une requête qui me tient fort à cœur. Elle s'inspire du même sentiment d'amitié que celui de Paul s'adressant à Philémon : « J'écris en pleine confiance ... : je sais bien que tu feras plus encore que je ne demande » . Yoici ma requête : donnez à la religion toute la place que vous estimez souhaitable dans la communication de masse. « Ouvre les portes ... : tu assureras la paix » . C'est ce que je demande en faveur de la religion. Vous verrez, chers amis, que ces thèmes religieux vous passionneront dans la mesure où ils seront présentés avec profondeur spirituelle et avec compétence professionnelle. Ouverte au message reli­ gieux, la communication gagnera en qualité et en intérêt ! Aux opéra­ teurs ecclésiaux des médias, je répète : n'ayez pas peur ; (( vous avez reçu un esprit de fils adoptifs qui vous fait vous écrier : Abba, Père ! )). 10 u 12 Puissent le message religieux et les initiatives religieuses être pré­ sents dans tous les types de médias: dans la presse d'information audio­ visuelle, dans la création cinématographique, dans les mémoires et les échanges informatiques des banques de données, dans la communication théâtrale et dans les spectacles culturels de haut niveau, dans le débat d'opinion et dans la réflexion commune sur l'actualité, dans les ser­ vices de formation et d'éducation du public, dans toutes les produc­ tions des médias de groupe, grâce à des dessins animés et à des bandes dessinées de qualité, grâce aux larges possibilités qu'offre la diffusion des écrits, des enregistrements sonores et visuels, dans les moments de détente musicale des radios locales ou de grande diffusion ! Mon 9 Cf. P I E X I I , Enc. Miranda prorsus. 10 Phil 1, 21. 11 Cf. Is 26, 2a. 3a. 12 Cf. Rm 8, 15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 973 souhait le plus ardent est que les réseaux catholiques et chrétiens puissent collaborer de manière constructi ve avec les réseaux de com­ munication culturelle de tous genres, surmontant les difficultés de con­ currence en vue du bien ultime du message religieux. L'Eglise ellemême, en cette occasion, invite à prendre sérieusement en considéra­ tion les exigences de la collaboration œcuménique et inter-religieuse dans les médias. 8. En terminant ce message, je ne peux certes pas manquer d'en­ courager tous ceux qui ont à cœur l'apostolat de la communication à s'engager avec ardeur, en respectant chacun, dans la grande œuvre de l'évangélisation offerte à tous : « Va-t-en annoncer le Royaume de Dieu » . Nous ne pouvons pas ne pas dire quel est le message nouveau, car c'est en proclamant et en vivant la Parole que nous comprendrons nous-mêmes les profondeurs insoupçonnées du Don de Dieu. 13 Dans l'accueil de la volonté de Dieu et avec confiance, je vous dis à tous, opérateurs et public, ma joie devant l'impressionnant spec­ tacle des liens créés par-delà les distances et « par-dessus les toits » pour prendre part à la recherche et à l'approfondissement d'une « reli­ gion pure et sans tache », et j'invoque sur vous tous la Bénédiction du Seigneur. Du Vatican, le 24 janvier 1989. IOANNES PAULUS PP. II 13 Lc 9, 60. 974 Acta Apostolicae Sedis - ACTA Commentarium Officiale CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i SANCTI P A U L I IN BRASILIA DECRETUM Canonizationis Ven. Servae Dei Paulinae a Corde Iesu Agonizante (in saec.: Amabilis Visintainer), Fundatricis Parvarum Sororum Immacula­ tae Conceptionis ( 1 8 6 5 - 1 9 1 2 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Amabilis Visintainer, in religione Paulina a Corde Iesu Agoni­ zante, ortum duxit die 16 mensis Decembris anni 1865, humili quidem loco, apud Vigolo Vattaro, in finibus Tridentinae archidioeceseos. De­ cem annos nata, cum familia in Brasiliam demigravit. Ibidem, cum decimum quartum annum ageret, christianam coepit pueris doctrinam tradere, ecclesiae loci nitorem curare. Parva domo exstructa, cum aliqua socia vivens, aegrotis inserviebat. Id fuit novae religiosae Familiae initium, quam post quinquennium Ordinarius Curitibensis approba­ vit. Paulo post, Serva Dei cum primis sociabus urbem Sancti Pauli se contulit, ibique Moderatrix Generalis electa est. Anno 1912, die 9 Iulii, meritis dives et sanctimoniae fama clara in Domino quievit. Eam exercuisse heroum in modum virtutes christianas et religiosas Ioannes Paulus II die 8 Februarii a. 1988, servatis normis ex iure servandis, edixit. Porro, ut Venerabilis Paulina a Corde Iesu Agonizante in Beato­ rum Caelitum album legitime referretur, exhibita est a Causae acto­ ribus mira quaedam sanatio, quae asserebatur divinitus esse patrata per eiusdem Venerabilis intercessionem. Mirus eventus die 24 mensis Septembris anno 1966 contigit in nosocomio S. Camilli parvae urbis vulgo appellatae Imbituba, intra Congregatio de Causis Sanctorum 975 fines dioeceseos Tubaraoënsis in Brasilia. Cuius brevis expositio est haec : Domina Eluisa Rosa de Sousa, nupta viginti quattuor annorum, est in valetudinarium praedictum die 21 Septembris eodem anno de­ ducta eum in finem ut septimus, quem conceperat, fetus, quemque in ventre ferrebat iamdudum mortuum, extraheretur. Curatio autem ex chirurgi manu, adhibito forcipe, causa fuit gravissimae haemorrhagiae uterinae, quam medicus comprimere non valuit, et mulier sta­ tum ingressa est quem shock haemorrhagicum vocant, accessitque cordis paralysis; medicus persuasum habens aegram ad salutem re­ duci non posse, sacerdotem accersivit sacramenta morientium impertiturum. Varia tum adhibita sunt medicamina ac vel isterectomia subtotalis est peracta, sed incassum : aderat namque etiam afibrinogenemia et consequens coagulopathia intravasalis. Interim ferventes enixaeque fiebant deprecationes a Sororibus infirmariis, a proprinquis ab iisque qui in nosocomio aderant, invocato nomine Venerabilis Paulinae a Corde Iesu Agonizante. Necque in vanum. Nam mane diei 24 eius­ dem mensis Septembris, domina Eluisa Rosa de Sousa ex improviso melius se habuit. A cura medicus inopinanter ac valde laetus expe­ riendo cognovit aegram saluti esse restitutam. Ex tunc ea integra et commoda est usa valetudine, quam periti ab inspectione in lucem saepe protulerunt. De praefata asserta mira sanatione adornatus est Processus apud curiam episcopalem Tubaraoënsem mense Ianuario anni 1985, deque eius auctoritate die 30 mensis Maii a. 1986 haec Congregatio pro Causis Sanctorum decrevit. Postea, iuris ordine servato, die 25 mensis Novembris a. 1988, Consilium Medicum eiusdem Congregationis super eadem mira sana­ tione pro sua competentia disceptavit, sequentem proferens diagnosim : « Morte intrauterina del feto e sua ritenzione ; estrazione strumen­ tale con revisione della cavità uterina ; emorragia infrenabile da coagulopatia disseminata intravasale; isterectomia sub-totale; il chirurgo afferma di aver sezionato l'uretere sinistro; shock emorragico irre­ versibile )). Prognosim autem agnovit « estremamente riservata » atque sanationem fassum est rapidissimam, plenam et duraturam, quaeque hodierna medica cognitione explicari non posset. Gradus ita factus est ad theologorum disceptationem circa sana­ tionis indolem ac modum. Primum agitata est res, die 25 mensis No­ vembris eodem anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum theolorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Promotore Generali Acta Apostolicae Sedis 976 - Commentarium Officiale Fidei ; postea, die 10 mensis Ianuarii a. 1989, in Congregatione Ordi­ naria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Agnelo Rossi. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divinitus patrato responsum est prolatum affirmativum. Facta demum de praefatis rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super eadem mira sanatione Decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Bea­ tissimus Pater declaravit : Constare de miraculo a Deo patrato, inter­ cedente Ven. Serva Dei Paulina a Corde Iesu Agonizante, videlicet de rapidissima, perfecta ac duratura sanatione dominae Eluisae Rosae de Sousa ab haemorrhagia irrefrenabili eco coagulopathia intravasali, allata ex avulsione instrumentali fetus mortui, necnon a shock haemorrhagico irreversibili. Hoc autem Decretum publici fieri iuris et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referri praecepit. Datum Romae, die 18 Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. £B S. •£B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 977 II SANCTI P A U L I IN BRASILIA DECRETUM Canonizationis Servae Dei Mariae Theodorae Voiron, Congregationis So­ r o r u m a S. Ioseph Camberiensium ( 1 8 3 5 - 1 9 2 5 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine iisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Praeclaras in feminas apostolica actione insignes, quae priore saeculo ac primis viginti huius saeculi annis egregiam ac sedulam puerorum puellarumque atque adolescentium menti moribusque fingendis operam navarunt, quod quidem in maximum non solum Eccle­ siae sed et Civilis societatis bonum cessit, iure meritoque ascribenda est Serva Dei Maria Theodora Voiron, religiosa professa Congregatio­ nis Sororum a S. Ioseph Camberiensium, humilis et intrepida missio­ naria in Brasilia. Ea Camberii, Sabaudiae in urbe principe, die 6 mensis Aprilis anno 1835 ortum duxit, posteroque die per sacram Baptismi undam est renata, acceptis nominibus Ludovica et Iosepha. Parentes habuit Claudium Voiron et Catharinam Héritier, probitate christianaeque re­ ligionis professione laude dignos. Iamvero, ab infantia praeveniri visa est Dei benedictionibus, nam puera trium annorum, cum diu paralytica domi iacuisset, a Deipara Virgine, quam parentes implor aver ant, repente sanitatem recuperavit. Deinde, piissimae matris suavi fortique disciplinae subdita, mendis puerilis aetatis obstitit virtutesque chri­ stianas exercere studuit, atque nondum decem annos nata, praeter morem id temporis vigentem, ad sacram Synaxim primum admissa est. Paulo post, matre orbata, rei domesticae parvulorumque fratrum educationi validam se praebuit adiutricem. Eodem fere tempore So­ rorum a S. Ioseph scholam frequentare coepit, studiosissima discipula multum proficiens in scientiis humanis et virtutibus. Honestis nuptiis non semel recusatis, Deo vocanti respondens, die 2 mensis Februarii a. 1853 Congregationem earundem Sororum a 63 - A. A. S. 978 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale S. Ioseph ingressa est, assumpto nomine Maria Theodora, et die 15 Fe­ bruarii a. 1855 perpetuam fecit professionem. Per quattuor annos deinde magistrae munus obi vit scholae externae Camberiensis. Quo officio cum summa laude fungeretur, apud moderatricem generalem iniuste accusata, ad excusandas accusationes ne unum quidem verbum elicuit et propter hoc est dura et producta paena mulctata; cum, cognita tandem eius innocentia, Antistita ab ea quaesiisset cur sibi de culpa se non purgasset, hoc solum respondit, se caelitus inspiratam esse ne se excusaret. Quam agendi rationem per totam vitam Serva Dei sem­ per retinuit, ita ut in prudenti patientique silentio praecipuum dixe­ ris eius fuisse meritum. Cum enim anno 1859, viginti et quattuor annos vix nata, sorori­ bus praefecta, quas Congregatio in Brasiliensem missionem tunc mittebat, episcopo Sancti Pauli propter iuniorem aetatem suspecta esset eamque tamquam domus moderatricem agnoscere renuisset, munus sponte deposuit ultimumque locum inter Sorores libenter suscepit et tenuit, quoad ecclesiastici Superiores, Servae Dei patientia, humi­ litate, prudentia dotibusque eius percognitis, a capto consilio tandem post sex menses recesserunt. Exinde commissam sibi domum, ceu mater persedula, rexit, renovavit et auxit. Operi sibi credito toto se dedit animo et in civitate I tu collegium B. Mariae Virginis a Patroci­ nio instituit eaque diligentia et prudentia moderata est, ut illud Insti­ tutum per totam Brasiliam optimam famam statim consequeretur. At non multo post variae ortae sunt difficultates et aerumnae in Servae Dei vita; est etiam falso accusata quod animo intenderet Mis­ sionem Brasilianam a Congregatione Camberiensi disiungere suique iuris eam constituere. Quapropter arcessita est in patriam mense Augusto anni 1866 rationem redditura Consilio Congregationis. In Con­ silio durissimis increpita verbis, culpam a se minime amovens, ge­ nibus nixa tamquam rea, nihil omnino respondit. Sed Deus qui de se confidentes numquam derelinquit, servae suae causam ita ipse su­ scepit, ut, rerum veritate tandem cognita, Soror Maria Theodora a moderatrice generali in gratiam recepta et in munere suo confirmata, in Brasiliam remissa sit una cum quinque novis operis sodalibus. Ita confirmata et sublevata, Serva Dei in Brasiliam reversa novas communitates sive in civitate I tu sive in urbe Sancto Paulo instituit, ita ut mense Ianuario a. 1872 nominata sit Antistita provinciae Bra­ siliensis Congregationis Sororum a S. Ioseph Camberiensium, ponti­ ficio indulto paulo ante constitutae. Quod mandatum quinquies eidem Congregatio de Causis Sanctorum 979 renovatum est, usque scilicet ad annum 1921, cum hoc munere se abdicavit. Per undequinquaginta annos Serva Dei, servata sede in civitate Itu, moderabatur et visitabat domos provinciae in tota Civitate Pau­ lina proseminatas, operibus misericordiae spiritualis et corporeae de­ ditas, qualia fuerunt scholae pro rusticis et pro nigritis, orphanotro­ phia, nosoc-omia et valetudinarium pro leprosis, et potissimum col­ legia pro christiana puellarum institutione. Quae nulli labori pepercit ut religiosa Brasiliensis Provincia sibi commissa regenda mirum susciperet incrementum, sedulam quoque adhibuit curam ut Sorores et idoneam adipiscerentur institutionem et in religiosae perfectionis semita se sustinerent. Quem. quidem in finem easdem saepe invisebat eisque epistolis, contionibus suoque exemplo praesto erat. Anno autem 1921 ob femoris fracturam Provin­ ciae regimen deponere est impulsa, et ita quinque integros annos, ad ultimum usque vitae diem, mirabili patientia animique submis­ sione in lecto iacens, cruciatus corporis et animi experta est, donec caelo matura, die 17 mensis Iulii anno 1925 obdormivit Domino. Munere functam Antistitae sexaginta duos annos, quorum 49 egit prima Antistita Provinciae Brasiliensis Sororum a S. Ioseph Cam­ beriensium, Famulam Dei dixeris charismate regiminis fuisse praedi­ tam, quod quidem feliciter exercuit ornata virtutibus omnibus quibus eos qui praesint addecet esse instructos. Enituit autem in ea prae­ sertim caritas sine ulla exceptione, intrepida fides, prudentia, forti­ tudo et dulcedo, magna humilitas, intima cum Deo coniunctio vitaeque religiosae observantia. Fama autem sanctitatis Servae Dei, qua vivens quoque frueba­ tur, post obitum in dies percrebruit atque caelestibus signis confir­ mari visa est. Quapropter Causa de Beatorum Caelitum honoribus eidem decernendis agi coepta est. Adornati sunt igitur processus ordi­ naria auctoritate apud curiam archiepiscopalem Sancti Pauli in Bra­ silia ; qui, ab anno 1942 ad annum 1950 confecti, Romam sunt missi ad Sacram tunc temporis Rituum Congregationem. Quae, scriptis Servae Dei tributis ad iuris normam perpensis, die 22 Iunii a. 1951, probante Pió Papa XII, nihil obstare decrevit quominus ad ulteriora procedi posset. Apparata deinde atque legitime disceptata Positione, quae dicitur, super Causae introductione, Summus Pontifex Paulus Papa VI commissionem introductionis causae Servae Dei die 10 men­ sis Decembris a. 1964 sua manu, uti moris erat, signavit. Agnita Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 980 Officiale deinde, die 18 mensis Septembris anno 1965, oboedientia Decretis ab Urbano V I I I super indebito cultu latis, instructi sunt super Servae Dei virtutibus in specie processus apostolica auctoritate in curiis ecclesiasticis Sancti Pauli in Brasilia (aa. 1967-1970) et Camberiensi (a. 1967). De inquisitionum tum ordinaria tum apostolica potestate institutarum iuridica auctoritate latum est die 3 mensis Iulii a. 1981 decretum. Quibus omnibus rebus rite absolutis, de virtutibus theologalibus et cardinalibus iisque adnexis Famulae Dei Mariae Theodorae Voiron disceptatum est, et primum quidem, die 8 Aprilis anni 1988, in Con­ gressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo Do­ mino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 17 Ianua­ rii mensis a. 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Agnelo Rossi, in Palatio Apostolico Vaticano coadunata. Et in utroque Coetu, tum Rev.mi Con­ sultores Theologi tum Em.mi Patres Cardinales et Episcopi, propo­ sito dubio num constaret de heroico virtutum gradu adfirmantes re­ sponderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis pro Causis Sanctorum excipiens, ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus conscriberetur man­ davit. Quod cum rite factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus in­ frascripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Se­ cretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astan­ tibus, Beatissimus Pater declaravit: Constare de virtutibus theolo­ galibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum, tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Mariae Theodorae Voiron, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 18 Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. B S. £8 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 981 III VERONEN. DECRETUM Canonizationis Ven. Servi Dei Iosephi Baldo, Sacerdotis, Parochi, Fun­ datoris Parvarum Filiarum a S. Ioseph ( 1 8 4 3 - 1 9 1 5 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo 'agitur. Servus Dei Iosephus Baldo probe emicat inter sacerdotes dioece­ seos Veronensis, qui praeterito floruerunt saeculo, insigni zelo apo­ stolico, multiplicibus operibus socialibus atque virtutum splendore. Is natus erat die 19 mensis Februarii anno 1843 in pago v.d. Puegnano (provinciae Brixiensis). Sacerdos ordinatus, primo tirocinii anno ut vicarius cooperator transacto, Veronam missus est vicerector collegii episcopalis. Undecim annos pueris et adolescentibus instituendis pervigilem operam dedit, prudentis sapientisque educatoris nomen sibi adeptus, donec oppidi cui nomen Ronco all'Adige parochus est renun­ tiatus, ubi duodequadraginta annos, ad tardam usque senectutem, boni Pastoris speciem verbis et operibus se ostendit. Peritissimus scientia animarum moderandarum, fidelibus sibi commissis indefaticabili verbi Dei praedicatione et audacibus incoeptis, quae societatis progressio­ nibus faverent, consulere numquam destitit. Tempora praeveniendo, ad mentem Litt. Encycl. Rerum Novarum Leonis Papae XIII, sodali­ tates et socialia opera condidit, quibus nosocomium, hospitium senibus recipiendis et asylum pueris assistendis addidit. Quo autem aptius pauperum, puerorum et aegrothorum curae prospiceret, Congregatio­ nem condidit Sororum « Parvularum Filiarum a S. Ioseph ». Mirae Servi Dei actuositatis fons fuit spiritus orationis pietatisque in Deum, Eucharistiam, Beatam Mariam Virginem et S. Ioseph. Progrediente aetate et aegritudine ingravescente, piissime obiit die 24 Octobris a. 1915, praeclaram sanctitatis famam post se relinquens. Servatis autem normis ex iure servandis, Ioannes Paulus Pp. II, die 26 Ianuarii anno 1987, eum heroicas coluisse virtutes declaravit. Ad Venerabilis autem Iosephi Baldo beatificationem obtinendam, Causae actores miram, quae ferebatur, sanationem divinitus patratam eodem intercedente, Apostolicae Sedi ad cognoscendum protulerunt. Exposuerunt iidem Aloisium Verzini, loci Illasi Veronensis agrico- 982 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Iam viginti quinque annorum, die 16 mensis Martii anni 1956 opus facientem rusticum, temptasse fllum quendam ferreum solis manibus scindere; cuius fili alteram partem de manu eius delabentem in sini­ stro eius oculo defixam esse. Agricolam tunc filum ferreum sponte extrahendo, reddidisse gravius corneale oculi vulnus, multumque san­ guinem prof udisse et attulisse bulbi ocularis et vitrei prolassum. Miserum aegrum statim esse vectum ad Veronense valetudinarium, ibique medicos ocularios, inspecta vulneris gravitate, de excidendo oculo laevo cogitasse ad vitandam dexteri oculi perditionem. Interim varias esse adhibitas medicinas, exspectatione curationis ex manu, quae in diem 26 eiusdem mensis Martii fuit statuta. Constat autem ex Actis et probatis eodem quidem die, quo Aloisius Verzini ad valetudinarium est ductus, férvidas preces fundi coeptas esse pro sanatione eius, implorato Venerabilis Iosephi Baldo patroci­ nio. Dictu mirabile ! Vespere diei 25 eiusdem mensis Martii, conclusis scilicet precibus novendialibus, dolor ex oculo laevo Aloisii evanuit eiusdemque oculi sanitatem et usum recuperavit. Super memorato miro eventu Processus apostolica auctoritate apud curiam ecclesiasticam Veronensem est celebratus a die 1 mensis Iunii a. 1979 usque ad diem 5 subsequentis mensis Iulii, excussis sedecim testibus. Cuius inquisitionis iuridica forma et vis agnitae sunt per decretum huius Congregationis die 8 Ianuarii a. 1982 editum. Servato iuris ordine, idem prodigiosus eventus subiectus est in pri­ mis examini Consilii Medici penes eandem Congregationem instituti. Cuius sodales congregati in coetu diei 1 mensis Iulii a. 1987 censuerunt sanationem evenisse iuxta naturae vires et leges. At Causae actores manus non dederunt victas et, adductis noviter elementis, petierunt et obtinuerunt ut tota res iterum examini subiceretur. Hinc, die 1 Iunii a. 1988, eiusdem Consilii sodales copiosius acriusque super in­ terpretatione pathogenesis casus disceptaverunt atque iudicium de eius preternaturali natura cunctis suffragiis ediderunt, cum eadem sanatio ultra naturae vires, seu quoad modum, evenisset. Supererai igitur ut huiusmodi sanatio iudicio subiceretur theolo­ gico, nempe primum in Congressu Peculiari Consultorum theologorum die 25 Novembris a. 1988 habito, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; et, deinde, die 7 Februarii anni huius 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Epi­ scoporum, ponente Em.mo Cardinali Aloisio Ciappi. Et in utroque Coetu singuli, Cardinales scilicet et Episcopi et Consultores, proposito Congregatio de Causis Sanctorum 983 ad disceptandum dubio num de miraculo constaret in casu et ad effec­ tum de quo ageretur, affirmando responderunt. Facta demum Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum de praefatis omnibus rebus accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis pro Causis Sanctorum rata habens, mandavit ut super eadem mira sanatione Decretum rite conscriberetur. Quod cum esset factum, hodierna die, accitis Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de miraculo a Deo patrato, deprecatore Beato Iosepho Baldo, videlicet de rapida, perfecta quod attinet functionem visus, et mansura sanatione domini Aloisii Verzini a gravi vulnere corneo-sclerali oculi sinistri cum prolapsu uveali et repercussu in corpus ciliare. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 18 Februarii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S . £B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis IV CRACOVIEN. DECRETUM Canonizationis Beati Fratris Alberti (in saec.: Adami Chmielowski), Fun­ datoris Congr. Fratrum ac Sororum III Ord. servientium S. Francisci pauperibus (1845-1916). SUPER DUBIO An, post indultam ab Apostolica Sede eidem Beato venerationem, con­ stet de miraculo, in casu et ad effectum de quo agitur. Adam Chmielowski ortum duxit die 20 mensis Augusti anno 1845, in loco cui nomen vulgo Igotomia, intra fines archidioeceseos Craco­ viensis sito. Dimidium per vitae spatium in excolendis studiis plane fuit : quae agros scilicet, quae bonas artes, quae aedificatoriam con­ siderant, Poloniam, Galliam, Belgicam et Bavariam peragratus. 984 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Egregius patriae pietate, animosus aeque fuit pro eius recuperanda libertate, cum, anno 1863, insurgente populari tumultu, captivus factus est et crure ob vulnus privatus. Fere quadragenaria, cum Tertii Ordinis S. Francisci regulam legisset, illam profiteri sibi proposuit ut, ceteris posthabitis, eminentem Iesu Christi scientiam alacrius addisceret (cf. Phil 3, 8). Religiosis votis coram episcopo Cracoviensi anno 1888 nuncupatis, sumpto Alberti nomine, pauper erga pauperes, in miseros misericors ample fuit ; humilitatisque studiosus adeo ut, ad S. Francisci exemplum, sacrum presby­ teratum renueret. Frater maior natu maluit appellari inter viros et mulieres quos sibi cooptavit : titulo Pauperum Servos Servasqne et re quamque renuntiates possessionem. Ob stomachi cancerem mortifere aegrotus, die 25 Decembris anni 1916, aetatis septuagesimo primo, patriam adivit supernam. In ipsa civitate Cracovia, die 22 mensis Iunii, a. 1983, Ioannes Paulus Papa II, servatis normis ex iure servandis, Fratrem Albertum in Beatorum Caelitum album rettulit. Nunc autem eius Causa ad canonizationis festigium pergere videtur, quandoquidem novum mirum, eodem in­ tercedente, a Deo patratum, est Apostolicae Sedi ad cognoscendum exhibitum. Instantaneam, perfectam ac duraturam asserunt Causae actores sanationem pueri Alberti Szulczyñski, vix duos menses nati, qui, pre­ cibus et meritis Beati Alberti Chmielowski, die 13 Maii anni 1986 in civitate Varsavia, con valuit ex mortis agone. Prope enim deploratus iacebat puerulus in valetudinario militari Varsaviensi propter gra­ vem sepsim ex Klebsiella Pneumoniae, quae ad systema nervosum, ad pulmones, ad cor, ad renes et ad pancreas spectabat; huiusmodi diagnosim ediderunt postea periti physici, atque infaustam quoad vitam prognosim. Super asserta mira sanatione est adornatus apud Curiam archiepi­ scopalem Cracoviensem, a die 9 Septembris ad usque diem 24 Novem­ bris anni 1987, Processus, cuius auctoritas iuridica probata est a Con­ gregatione pro Causis Sanctorum die 26 Februarii prioris anni 1988. Consilium autem Medicum eiusdem Congregationis, examini subiectis depositionibus tum testium tum medicorum a curatione, ab inspec­ tione et ex officio deputatorum, praeter naturae vires et modum praefatam sanationem contigisse affirmavit die 23 Novembris eodem anno 1988. Actio demum super eadem sanatione est agitata semel et iterum apud Congregationem pro Causis Sanctorum, et quidem primum, die 3 Februarii a. 1989, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, Congregatio pro Episcopis 985 moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 21 iisdem mense et anno, in Congregatione Ordinaria Pa­ trum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Andrea Maria Deskur. Porro Suffragatores omnes utriusque Coetus, proposito dubio num de miraculo constaret, in casu et ad effectum de quo age­ retur, unanimiter affirmantes responderunt. De praemissis autem omnibus certior est factus Summus Pontifex Ioannes Paulus II, qui vota Congregationis pro Causis Sanctorum ex­ cipiens rataque habens, concessa dispensatione super Decreto coram Se legendo, edixit : Constare de miraculo, Beato Alberto Chmielowski intercedente, a Deo patrato, scilicet de instantánea, perfecta et dura­ tura sanatione pueruli Alberti SzulczynsM a gravi sepsi ex Klebsiella Pneumoniae, quae systema nervosum, pulmones, cor, renes et pancreas spectabat, atque in statu praeagonico constituti. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum publici iuris fieret et in Acta Congregationis pro Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 2á Februarii A. D. 1989. L. m s. ANGELUS card. FELICI, Praefectus £8 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS MERCEDENSIS DECRETUM De mutatione nominis dioecesis Qua sollicita semper cura universi Argentinae fideles sua in Dei­ param Virginem officia praestiterunt, quo praesertim obsequio cultuque acceptis ab Ea beneficiis responderint, neminem latet. Cum vero pagus vulgo Lujan, intra fines dioecesis Mercedensis exstans, labentibus annis, fidei atque pietatis marialis domicilium et Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 986 Officiale fons uberrimus factus sit pro peregrinis ex tota natione argentina convenientibus illuc, Exc.mus P. D. Aemilius Ogñénovich, Episcopus Mercedensis, audita Conferentia episcopali, vota quoque cleri atque fidelium exprimens, ab Apostolica Sede nuper expostulavit ut Eccle­ siae Mercedensi denominatio Luianensis adnecteretur. Congregatio pro Episcopis, vigore specialium facultatum a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, sibi tributarum, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Ubaldi Calabresi, Archiepi­ scopi titularis Fundani, in Republica Argentina Apostolici Nuntii, catholicae religionis firmitatem ac incrementum prae oculis habens, necnon peculiari benevolentiae signo oppidum cui nomen Lujan coho­ nestare cupiens, oblatis precibus libenter annuendum censuit. Quapropter, suppleto, quateus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumendum consensu, eadem Congregatio, praesenti Decreto perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, Luianensem titulum, ab eiusdem nominis pago, Ecclesiae Ca­ thedrali Mercedensi unit, ita ut posthac dioecesis et Episcopus pro tempore Mercedensis-Luianensis nuncupari possint ac queant. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso absente, negotiorum Sanc­ tae Sedis in Argentina gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit authenticum exem­ plar actus peractae exsecutionis remittendi. Contrariis quibusvis minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 10 mensis Maii anno 1989. £B BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. £8 S. £ß Ioannes Baptista Re arch. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 810/89. Congregatio pro Episcopis 987 PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 22 Aprilis 1989. — Cathedrali Ecclesiae Constantiensi Exc.mum P. D. Iacobum Fihey, hactenus Episcopum titularem Remesianensem ac Ordinarium Castrensem nationis Galliae. die SO Maii. — Metropolitanae Ecclesiae Botucatensi Exc.mum P. D. Antonium Mariam Mucciolo, hactenus Episcopum Barretensem. die 17 Iunii. — Metropolitanae Ecclesiae Tlalnepantlanae, noviter erectae, Exc.mum P. D. Emmanuelem Pérez-Gil González, hactenus Episcopum eiusdem sedis episcopalis. — Praelaturae territoriali Ilapensi R. D. Raphaelem De La Barra Tagle, Societatis Verbi Divini sodalem. — Titulari episcopali Ecclesiae Talaptulensi, R. D. Clementem Fecteau, e clero archidioecesis Quebecensis, curionem paroeciae Sancti Callisti in oppido vulgo Plessisville, quem deputavit Auxilia­ rem Em.mi P. D. Ludovici Alberti S.R.E. Cardinalis Vachon, Ar­ chiepiscopi Quebecensis. die 20 Iunii. — Titulari episcopali Ecclesiae Tigisitanae in Mauretania R. D. Martinum Canessa, Vicarium generalem archidioecesis Ianuensis-Bobiensis, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioe­ cesis. die 2k Iunii. — Cathedrali Ecclesiae Grandicataractensi in Michigania, Exc.mum P. D. Robertum Ioannem Rose, hactenus Episcopum Gaylordensem. die 1 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Alexandrinae, R. D. Samuelem Jacobs, e clero dioecesis Lacus Carolini, Operis dioecesani pro Voca­ tionibus moderatorem. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 988 ACTA SUPREMUM Officiale TRIBUNALIUM SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL DECLARATIO De foro competenti in causa nullitatis matrimonii, post sententiam negativam in prima instantia latam. 1. Rev.mus Vicarius iudicialis N., attento quod, post sententiam negativam in causa nullitatis matrimonii a suo Foro latam, alia tri­ bunalia non semel parata inveniuntur ad eandem causam denuo in prima instantia pertractandam, Pontificiae Commissioni Codici Iuris Canonici authentice interpretando die 7 Novembris 1988, de consensu proprii Episcopi dioecesani, ad rem hoc proposuit quaesitum : (( Sententia negativa circa nullitatem matrimonii ab uno tribunali in primo iurisdictionis gradu lata, potestne aliud tribunal, quod vi can. 1673 sese aeque competens censet ad causam pertractandam, ean­ dem novo examini in prima instantia subicere? ». Praefata Pontificia Commissio, animadverso quod quaestio «coin­ volge un problema generale di disciplina dei tribunali ecclesiastici, più che di interpretazione di una norma dei Codice di Diritto Cano­ nico », rem die 29 Novembris 1988 pro competentia huic Signaturae Apostolicae transmisit. SUPREMUM: SIGNATURAE APOSTOLICAE TRIBUNAL 2. Praemisso quod : — eadem causa habetur, si agitur de eodem petito inter easdem partes et ex eadem causa petendi (cf. can. 1641, I ) ; — in casu proposito non amplius dantur alia tribunalia vi can. 1673 fortasse in primo gradu aeque competentia, eo quod prima instantia per pronuntiationem sententiae definitivae finem habuit; o Supremum Signaturae Apostolicae Tribunal 989 3. Considerato quod, stante sententia definitiva in prima instantia lata (id est, nisi ipsa in causa nullitatis matrimonii nulla decla­ rata sit) : — partes nequeunt eandem litem iterum coram eodem vel coram alio tribunali primi iurisdictionis gradus introducere, etenim : « ne bis in idem » ; — ulterius examen de merito eiusdem causae consequenter per­ tinet ad tribunal appellationis illius fori, quod rem in primo gradu definivit (cf. cann. 1438-1439 ; 1444, § 1, I ; 1632) ; o 4. Perspecto quod tribunal appellationis eandem causam non solum pertractari debet post sententiam affirmativam in primo gradu latam (cf. can. 1682), verum etiam post sententiam negativam in eodem gradu latam sive in casu appellationis (cf. cann. 1628-1640) sive quando, appellatione omissa, deserta, perempta vel eidem renuntiato, ab eo cuius interest novum eiusdem causae examen petitur (cf. can. 1643), et attento quod in hoc ultimo casu nova et gravia argumenta non requiruntur, nam can. 1644 haec tantum exigit si duplex sententia conformis in causa de statu personarum lata sit, quod in casu non verificatur ; 5. Cum ad normam can. 1440 incompetentia iudicis sit absoluta, si competentia ratione gradus non servetur, et perspectis ad rem praesertim cann. 1461 atque 1620, I ; visis etiam cann. 1459, § 1; 1626 et 1654, § 2; o 6. Re mature perpensa; Attento quod hoc Supremum Forum etiam de aliis huiusmodi casibus certius factum est; Audito Rev.mo Promotore Iustitiae; Vi can. 1445, § 3, I ; o 7. In Congressu die 3 Iunii 1989, coram infrascripto Cardinali Prae­ fecto habito, ad rem declarat: a) Eadem causa nullitatis matrimonii, postquam lata fuit sen­ tentia definitiva — etiamsi negativa —, iterum in eadem instantia per­ tractari nequit, nisi forte agatur de querela nullitatis ; 5) Si idem vel aliud tribunal id nihilominus attentat, eius in­ competentia absoluta vel ab iis quorum interest excipienda est vel Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 990 Officiale ex officio a iudice declaranda, et nova sententia forte lata insanabi­ liter nulla habenda est, neque umquam exsecutioni mandari potest ; c) Videre de merito huiusmodi causae nullitatis matrimonii, sive in casu appellationis sive in casu novae eiusdem propositionis, ad solum tribunal appellationis pertinet illius fori quod eam in primo gradu definivit. Datum Romae, e Sede Supremi Signaturae Apostolicae Tribunalis, die 3 Iunii 1989. ACHILLES card. SILVESTRINI Praefectus £g Zenon Grocholewski a Secretis In 8. Signaturae Ap.licae Trib. tab., n. 20598/88 V.T. Acta Consiliorum 991 ACTA CONSILIORUM PONTIFICIUM CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS INTERPRETANDIS Responsiones ad proposita dubia Patres Pontificiae Commissionis Codici Iuris Canonici Authentice Interpretando propositis in plenario coetu diei 24 Ianuarii 1989 dubiis, quae sequuntur, respondendum esse censuerunt ut infra : I D. Utrum praesidis electio imponatur in canonicorum capitulis vi can. 509, § 1. R. Negative. II D. Utrum sub verbis can. 1263 « personis iuridicis publicis suo re­ gimini subiectis » comprehendantur quoque scholae externae instituto­ rum religiosorum iuris pontificii. R. Negative. Summus Pontifex Ioannes Paulus II in Audientia die 20 Maii 1989 infrascripto impertita, de supradictis decisionibus certior factus, eas publicari iussit. ROSALIUS I. card. CASTILLO LARA, Praeses Iulianus Herranz Casado, a Secretis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 992 DIARIUM ROMANAE Officiale CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Sabato, 1 Luglio 1 9 8 9 , S. E. il Signor MICHAEL AKIS PAPAGEORGIOU, Ambasciatore di Grecia presso la Santa Sede. Lunedì, 3 Luglio 1989, S. E. il Signor FERNANDO HINESTROSA FORERO, Ambasciatore di Colombia presso la Santa Sede. Lunedì, 1 0 Luglio 1989, S. E. il Signor BOODHUN TEELOCK, Ambasciatore di Mauritius presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza : Lunedì, 2 6 Giugno 1 9 8 9 , S. A. Em.ma FR. ANDREW BERTIE, Principe e Gran Maestro del Sovrano Militare Ordine di Malta. Venerdì, 3 0 Giugno 1989, l'On. ROMUALDO BIAGGI RODRÍGUEZ, Presidente del Senato del Perù. Venerdì, 3 0 Giugno 1989, S. E. il Signor BERHANU BAYIH, Ministro degli Affari Esteri di Etiopia. Venerdì, 7 Luglio 1989, S. E. il Signor JAVIER PÉREZ DE CUELLAR, Segretario Generale dell'Organizzazione delle Nazioni Unite. Lunedì, 1 0 Luglio 1 9 8 9 , il Col. DAVID MARK, Ministro delle Comunicazioni di Nigeria. Diarium Romanae Curiae 993 SEGRETERIA DI STATO NOMINE Oon Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 1 luglio 15 » 1989. S. E. mons. Donato Squicciarini, Arcivescovo tit. di Tiburnia, Nunzio Apostolico in Austria. » S. E. mons. Giovanni Moretti, Arcivescovo tit. di Vartana, Nunzio Apostolico in Belgio e in Lussem­ burgo. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 26 aprile » » » Gli Em.mi Signori Cardinali : Eugenio de Araujo Sa­ les; Hyacinthe Thiandoum; Jaime L. Sin, Membri del Pontificio Consiglio delle Comu­ nicazioni Sociali «.in aliud quinquennium». » » » L'Em.mo Sig. Card. Alfons Maria Stickler, Membro del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni So­ ciali « in aliud quinquennium, attento autem praescripto Const. Ap.licae "Pastor bonus", Art. 5, n. 2». » » » Le LL. EE. i monsignori Paul Khoarai, Vescovo di Leribe e Darío Castrillón Hoyos, Vescovo di Pe­ reira, Membri del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali « in aliud quinquen­ nium ». » » » P. Marcel Van Hengel, O.P., Consultore del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali. 11 maggio » S. E. mons. Kelvin Edward Felix, Arcivescovo di Castries, Consultore del Pontificio Consiglio per la Famiglia. 64 - A. A. S. 1989. Le LL. EE. i monsignori: Roger M. Mahony, Arcivesco­ vo di Los Angeles; Paul Verschuren, Vescovo di Helsinki ; Jean Bernard, Vescovo di Nancy ; Raphael S. Ndingi Mwana'a Nzeki, Vescovo di Nakuru; Joan Martí Alanis, Vescovo di Urgel; Paul Shan Kuo-hsi, Vescovo di Hwalien; Roger Francis Crispian Hollis, Vescovo di Portsmouth; Hermann Spital, Vescovo di Trier, Membri del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 994 13 maggio 1989. Le LL. EE. : Mons. John Aloysius Marshall, Vescovo di Burlington; Mons. Pietro Rossano, Vescovo tit. di Diocleziana; Mons. Adam Joseph Maida, Vescovo di Green Bay; Mons. Marian Jaworski, Vescovo tit. di Lambesi ; i Reverendi : Mons. Giuseppe Colombo; Mons. Michel E. Ledwith; D. José Machado Couto; D. José M. Pinero Carrion; D. Vincent Adjanohoun; D. Ignacio Carrasco de Paula; P. Karl Becker, S.I. ; Fr. Barney Garvan, C.F.C. ; P. Edward Kaczynski, O.P. ; P. John Jago, S.M. ; P. Gio­ vanni Battista Mondin, S.X. ; D. Michele Pellerey, S.D.B.; P. Servais Pinckaers, O.P.; P. Ciro Quaranta, R.C.I.; P. Francesco Riboldi, B. ; P. Elmar Salmann, O.S.B. ; P. Ju­ lio César Terán Dutari, S.I. ; le Reverende : Suor Marie Albert Hetzel, S.S.J. ; Suor Ger­ trud Stickler, F.M.A. ; i Signori : Prof. Adria­ no- Bausola ; Prof. Gonzalo Herranz ; Prof. Nicholaus Lobkowicz; e la Sig.na Nicolina lorio, Consultori della Congregazione per l'Educa­ zione Cattolica. » » » P. Raimondo Spiazzi, O.P. ; P. Albert Vanhoye, S.I. ; P. Roberto Zavalloni, O.F.M., Consultori del­ la Congregazione per l'Educazione Cattolica « in aliud quinquennium ». 16 » » Gli Em.mi Signori Cardinali: Franciszek Macharski e Mario Revollo Bravo, Memori della Congre­ gazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica. » » » Le LL. EE. : Mons. Benigno Luigi Papa, O.F.M. Cap., Vescovo di Oppido Mamertina-Palmi ; Mons. Chrétien Matawo Bakpessi, Vescovo di Sokodé; Mons, José Fernandez Arteaga, Arci­ vescovo Coadiutore di Chihuahua ; Mons. Fran­ cisco Alvarez Martínez, Vescovo di Calahorra y la Calzada-Logroño; Mons. Rodolfo Fran­ cisco Bobadilla Mata, C.M., Vicario Aposto­ lico di El Peté; Hilario Moser, S.D.B., Vesco­ vo tit. di Case Calane, Membri Vescovi dioce­ sani della Congregazione per gli Isituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apo­ stolica. » » » P. Polikarp Zakar, Abate Generale dell'Ordine Cister­ cense; P. Lanfranco Serrini, Ministro Gene­ rale dell'Ordine dei Frati Minori Conventuali; P. Anthony McSweeney, Superiore Generale Diarium Romanae Curiae 995 della Congregazione del SS.mo Sacramento, M emiri Superiori Generali della Congrega­ zione per gli Istituti di Tita Consacrata e le Società di Tita Apostolica. 16 maggio 1989. Gli Em.mi Signori Cardinali : Agnelo Eossi ; Sebastiano Raggio; Juan Landazuri Ricketts; Anastasio Alberto Ballestrero, Membri della Congrega­ zione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica « in aliud quin­ quennium, attento autem praescripto Const. Ap.licae "Pastor bonus", Art. 5, n. 2». » » » Gli Em.mi Signori Cardinali : Bernardin Gantin ; Paul Zoungrana; Joseph Cordeiro; Raul Francisco Primatesta; Ugo Poletti; Maurice Michael Otunga ; Narciso Jubany Arnau ; Hyacinthe Thiandoum; William Wakefield Baum; Aloi­ sio Lorscheider; George Basil Hume; Cario Maria Martini; Jean-Marie Lustiger, Membri della Congregazione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica « in aliud quinquennium ». 24 » » S. E. Mons. Virgilio Noè, Arcivescovo tit. di Voncaria, Presidente della Commissione Permanente per la tutela dei Monumenti Artistici e Storici della Santa Sede. 25 » » Il Prof. Pietro Borzomati; P. Cristoforo Bove, O.F.M. Cap. ; P. Lázaro Iriarte, O.F.M. Cap. ; P. Stjepan Krasic, O.P. ; P. Roberto Moretti, O.C.D. ; Mons. Salvatore Nicolosi; P. Manuel Ruiz Ju­ rado, S.I.; P. Bruno Secondin, O.C. ; P. To­ mas Spidlik, S.I., Consultori della Congre­ gazione delle Cause dei Santi « in aliud quin­ quennium ». 30 » » Gli Em.mi Signori Cardinali Alfonso López Trujillo e Godfried Danneels, Membri della Congrega­ zione per la Dottrina della Fede « in aliud quinquennium». » » » P. Paul Guntermann, O.P., Consultore del Pontificio Consiglio della pastorale per i Migranti e gli Itineranti ac in aliud quinquennium». 12 giugno » Gli Em.mi Signori Cardinali : Joseph Ratzinger, Alfonso López Trujillo, Miguel Obando Bravo, José Freiré Falcäo, Eduardo Martínez Somalo; le LL. EE. : Mons. Edward Idris Cassidy, Acta 996 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Arcivescovo tit. di Amanzia; Mons. Jan P. Schotte, O.I.C.M., Arcivescovo tit. di Siili; Mons. Justin Francis Rigali, Arcivescovo tit. di Bolsena; Mons. Nicolás de Jesús López Rodríguez, Arcivescovo di Santo Domingo; Mons. Jaime Lucas Ortega y Alamino, Ar­ civescovo di San Cristóbal de La Habana; Mons. Adolfo Suárez Rivera, Arcivescovo di Monterrey; Mons. Antonio José González Zumárraga, Arcivescovo di Quito; Mons. Esta­ nislao Esteban Kärlich, Arcivescovo di Para­ ná; Mons. Luis Sáinz Hiño josa, O.F.M., Ar­ civescovo di La Paz; Mons. Darío Castrillón Hoyos, Vescovo di Pereira; Mons. Willem Michel Ellis, Vescovo di Willemstad; Mons. Ramón Ovidio Pérez Morales, Vescovo di Co­ ro; Mons. Jorge Adolfo Livieres Banks, Ve­ scovo Prelato di Encarnación; Mons. Anto­ nio Moreno Casamitjana, Vescovo tit. di Mades, Consiglieri della Pontificia Commissione per VAmerica Latina. 12 giugno 13 » » » 1989. Le LL. EE. : Mons. Angelo Sodano, Arcivescovo tit. di Nova di Cesare; Mons. Alberto Bovone, Ar­ civescovo tit. di Cesarea di Numidia; Mons. Giovanni Battista Re, Arcivescovo tit. di Vescovio; Mons. José T. Sánchez, Arcivescovo emerito di Nueva Segovia; Mons. Gilberto Agustoni, Arcivescovo tit. di Caorle; Mons. Vin­ cenzo Fagiolo, Arcivescovo emerito di ChietiVasto; Mons. José Saraiva Martins, C.M.F., Arcivescovo tit. di Tuburnica; Mons. Serafini Fernandes de Araujo, Arcivescovo di Belo Ho­ rizonte; Mons. Alvaro Leonel Ramazzini Imeri, Vescovo di San Marcos; Mons. Oscar Andrés Rodríguez Maradiaga, Vescovo tit. di Pudenziana; Mons. Alberto Aurelio Brazzini DiázUfano, Vescovo tit. di Assava; e i Reverendi: Padre Pierre Duprey, P.A.; Padre Hervé Carrier, S.I.; Mons. Pierfranco Pastore; Pa­ dre Dieter Spelthahn, Membri della Pontificia Commissione per l'America Latina. >> » S. E. mons. Emanuele Clarizio, Arciv. tit. di Anzio, Pre­ sidente della Peregrinatio ad Petri Sedem « attento autem praescripto Const. Ap.licae "Pastor bonus", Art. 5, n. 2y>. Mons. Algimantas Antanas Bartkus, Membro della Con­ sulta Pastorale della Peregrinatio ad Petri Sedem. Diarium Romanae Curiae 997 13 giugno 1989. D. Shirieda John Bosco Masayuki, S.D.B. ; Mons. Ed­ mond Farhat; P. Giovanni Giuliani, O.F.M. Conv.; Mons. Bobert Rweyemamu; Mons. Fer­ nando Belli; Suor Concetta Lefevre, S.C.I.M.; P. Konrad Hejmo, O.P.; Mons. Amadio José Tomas; Mons. Pablo Colino Paulis; Mons. Lawrence Purcell; Don Carlo Mazza, Membri della Consulta Pastorale della Peregrinatio ad Petri Sedem « in aliud triennium ». » » » Mons. Liberio Andreatta, Membro del Consiglio di Am­ ministrazione della Peregrinatio ad Petri Sedem. » » » Mons. Franco Croci; Mons. Peter Paul Prabhu; il Rag. Alberico Novelli, Membri del Consiglio di Am­ ministrazione della Peregrinatio ad Petri Se­ dem « in aliud triennium ». » » » S. E. mons. Angelo Pedroni, Arcivescovo tit. di Novica, Membro Vescovo soprannumerario della Con­ gregazione per i Vescovi. 15 » » L'Em.mo Sig. Card. John Joseph O'Connor, Membro del Pontificio Consiglio per i Migranti e gli Iti­ neranti. » » » Suor Mary Linscott, S.N.D., Consultore della Congrega­ zione per gli Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica. 23 » » Il Sac. Raymond L. Burke, Difensore del Vincolo presso il Supremo Tribunale della Segnatura Apo­ stolica. 28 » » Mons. Vincenzo Carbone, Membro del Pontificio Comitato di Scienze Storiche. . Si rende noto agli aventi interesse che in data 12 giugno 1989 il comm. Angelo Sironi è stato nominato (( ad triennium » Amministra­ tore Delegato del Consiglio di Amministrazione e Legale Rappresen­ tante della « Peregrinatio ad Petri Sedem ». 998 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ONORIFICENZE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : Protonotari Apostolici soprannumerari: 27 febbraio 1988. Mons. 22 aprile Mons. Mons. » » 16 maggio » Mons. 18 giugno » Mons. 30 luglio » Mons. 27 agosto » Mons. 18 novembre » Mons. 10 dicembre » Mons. 17 gennaio 1989. Mons. » » » Mons. » » Mons. 9 febbraio » Mons. 15 » » Mons. » » » Mons. 27 maggio » Mons. Herberto Celso Angelo (Mercedes). Hans Weiser (Innsbruck). François Elima Eugène (Cap-Haïtien). Ciriaco Scanzillo (Napoli). Stanislaw Bizuñ (Lwow). Pietro Calvino Damiani (Pesaro). Silvano Montevarchi (Faenza-Modigliana). Genesio Proietti (Terni-Narni-Amelia). Natale Imola (Rimini). Pawel Palka (Lublin). Michal Slowikowski (Lublin). Jean Foussadier (Amiens). Eladio T. Palees (Sorsogon). Mario Albertini (Vittorio Veneto). Giovanni Battista Daidone (Acireale). Aldo Larotonda (Melfì-Rapolla-Venosa). Prelati d'Onore di Sua Santità: co dicembre 1986. Mons. Theodor Maas-Ewerd (Münster). 19 maggio 1987. Mons. Gastone Lequimener (Nantes). 7 luglio » Mons. Etienne Andrieu (Mende). 17 » » Mons. Giuseppe Cassan (Belluno-Feltre). 21 » » Mons. Lucien Lef eu vre (Rennes). 12 gennaio 1988. Mons. Adalbert Peter (Fulda). 21 » » Mons. Jesus Alfredo Cadavid Montoya (Santa Fe de Antioquia). Mons. Sixto José González Jiménez (Santa Fe de An­ » » » tioquia). » » » Mons. Libardo de Jesús López Ochoa (Santa Fe de Antioquia). » » » Mons. Bernardo de Jesús Muñoz Monsalve (Santa Fe de Antioquia). » » » Mons. Francisco de Paula Osorno Virgen (Santa Fe de Antioquia). » » » Mons. José Hildebrando Palacio Garges (Santa Fe de Antioquia). » Mons. Aristobulo Restrepo Ospina (Santa Fe de Antio­ » » quia). 27 » » Mons. Walter Drumn (Westminster). 29 » » Mons. Antonio Hubertus L. Meertens (Roermond). 23 febbraio » Mons. Antonio Agredano García (Culiacán). Mons. Fortunato Quiroz Torres (Culiacán). » » Diarium Romanae co co 23 febbraio 1988. Mons. Mons. » » » Möns. 27 » » » Mons. » » » Mons. marzo » Mons. » » Mons. » » » Mons. 10 Mons. » 11 aprile » Mons. 4 maggio » » » Mons. » » Mons. 19 » » Mons. 23 Mons. » » » » » Mons. 27 » » Mons. 28 » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » Mons. 30 giugno » Mons. » » 15 Mons. » » Mons. 22 » » Mons. 26 » » Mons. » » » Mons. » » » » Mons. Mons. » 9 luglio » » » Mons. » )) 11 Mons. 21 28 » » » » » » » 23 agosto » » » » » » » » » » » » 29 6 settembre » co 23 27 » ottobre » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 6 13 » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. 999 Curiae Benjamin Jiménez Hernández (Culiacân). Raul Blanco Ouriel (Culiacán). Julio Forchi (Mercedes). Pedro Vito Abate (Mercedes). Osvaldo De Marco (Mercedes). Ornar Ramirez Oostañeda (Buga). Jorge Léon Navia Varona (Buga). Roberto Toledo (Avellaneda). Alessandro Ales (Milano). Klaus Peters (Trier). Erich Aretz (Trier). Geremia Menconi (Lanciano-Ortona). Antonio B. Andreatta (La Plata). Antonio Stoni (La Plata). Victorio Raul Sotelo (Goya). Luigi Amandolesi (Chiavari). Giuseppe Bacigalupo (Chiavari). Stanislaw Bogdanowicz (Gdansk). Wieslaw Lauer (Gdansk). John Quinlan (Kerry). Walter Siegert (Regensburg). Michele Lane (Limerick). Domenico Semproni (Roma). Fernand Croteau (Saint-Paul in Alberta). Jean-Luc Pigeon (Saint-Paul in Alberta). Hervé Tanguay (Saint-Paul in Alberta). Robert Poulin (Saint-Paul in Alberta). Francesco Berisso (Avellaneda). Ignazio Zambito (Agrigento). Ramon Antonio Linares Sandoval (San Carlos de Venezuela). Peter Stockmeir (München und Freising). Tomas Guzman Zamudio (Tijuana). Arturo Reges Herrera (Tijuana). Martin Çampion (Ossory). Giuseppe Iacobelli (Bari-Bitonto). Robert Noisette (Nancy). Peter Tanzmann (Berlin). Joachim Giers (Berlin). Peter Theodor Venger (s Hertogenbosch). Leon Telesz (Przemysl). Jacques Grand'Maison (Saint-Jérôme). Roland Guindon (Saint-Jérôme). Jean-Paul Cloutier (Saint-Jérôme). Georges Biais (Saint-Jérôme). Jean-Pierre Joly (Saint-Jérôme). Mirko Talajié (Dubrovnik). José Luis Blanco Alvarez (Oviedo). José Fernández Martínez (Oviedo). ? Acta Apostolicae 1000 21 ottobre » » » » 25 » » » » » » » » » » » » » 30 » » » » » » » » » 1989. » » » » » » » » » » » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Sedis - Commentarium Officiale Granito Tavanti (Montepulciano-Chiusi-Pienza). Teocle Bianchi (Roma). John David Lewis Dilwyn (Arundel and Brighton). Vittorio Boccadamo (Otranto). Grazio Gianfreda (Otranto). Osvaldo Licci (Otranto). Luigi Montinaro (Otranto). Giovanni Nuzzo (Otranto). Antonio Dimitri (Otranto). José Luis Gutiérrez Gómez (Opus Dei). Juan Carlos Angolani (Morón). Ismael Guillermo Calcagno (Morón). Juan Manuel Jorge (Morón). Raúl Trotz (Morón). Vicente Vetrano (Morón). NECROLOGIO 22 giugno 23 » 25 » 1 luglio 9 » 10 » 14 » 23 24 » » 26 » 27 5 » agosto » » 1989. Mons. Joseph Delphis Des Rosiers, Vescovo emerito di Qacha's Nek (Lesotho). » Card. Timothy Manning, del titolo di Santa Lucia a Piaz­ za d'Armi. » Mons. Jean-Marie Raimbaud, Vescovo di Laghouat (Al­ geria) . » Mons. Stephen Naidoo, Arcivescovo di Cape Town (Sud Africa). » Mons. Pietro S. Colombo, Vescovo di Mogadiscio (So­ malia). » Mons. Doroteo Fernández y Fernández, Vescovo emerito di Badajoz (Spagna). » Mons. José María García Lahiguera, Arcivescovo emerito di Valencia (Spagna). » Mons. Ignatius Phakoe, Vescovo tit. di Bettona. » Mons. Patrick Webster, Arcivescovo emerito di Castries (Santa Lucia). » Mons. Luigi Morstabilini, Vescovo emerito di Brescia (Italia). » Mons. Luigi Punzólo, Arcivescovo tit. di Sebastea. » Mons. Miguel Moneadas Noguera, Vescovo di Solsona (Spagna). » Mons. Charles Mulrooney, Vescovo tit. di Valentiniana. An. et Toi. LXXX1 9 Septembris 1989 N. 9 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico — Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES Beata Magdalena de Canossa sancta esse decernitur et definitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM (( Deus tantum in Crucifixo Iesu » sententiola est, quae breviter astringit vitam Beatae Magdalenae de Canossa. Caritas enim Christi cruci affixi illuminat et penetrat spiritum eius a iuventute eamque bifariam dirigit : nempe, ad Deum et ad proximum. Christum Cruci­ fixum induendo Magdalena quaerit et invenit unitatem vitae et mo­ dum Deum redamandi fratribus pauperioribus et egenis serviendo. Maria Sanctissima, quae ab ea vocatur « Mater caritatis apud cru­ cem », alter est eius amor. Ab ea discit quo modo instar filiorum Dei ametur et vivatur. Duo condidit Instituta: nempe Eilias Caritatis, iam toto terrarum orbe diffusas, et Filios Caritatis, quos per totam vitam exoptavit, quos nascentes vidit paulo ante quam mortua est, quique mire numero creverunt post centum fere annos humilis occul­ tationis. Magdalena de Canossa Veronae orta est calendis Martiis > anno MDCCLXXiv, tertio loco, a marchione Octavio et H ungarica comitissa Teresia Szluha. Quinquennis patris mortem et, duobus post annis, matris secundas nuptias est dolenter experta. Marchiones de Canossa Gallicae praeceptrici Magdalenam tradide­ runt educandam ad rationem vivendi nobili genere dignam, ad quod 65 - A. A. S. 1002 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pertinebat. « Educatio qua instruebar — scripsit ad Religiosum sibi notum — aptior erat ad alias colendas cogitationes, quam ad studium religiosum ». Quindecim annorum morbo affecta est, qui eam ad vitae periculum propemodum adduxit. Post,hoc discrimen prudentius et maturius vo­ tum revixit quod in teneris senserat : « monialis fieri ». In suo memoriali libello ita dicit : « . . . animadverti me esse omnino confirmatam in consilio manendi in statu virginali ». Septemdecim annos nata bis experiri conata est vitam monasterialem, sed intellexit clatros impedire impetum se dedendi fratribus egentioribus, erga quos se peculiariter vocari sentiebat. Postquam ad palatium Canossa rediit, est ei delegata magni patri­ monii familiaris administratio. Gravia in familiam officia cum deprecatione temperavit cumque exercitio operum caritatis statui suo congruentium. Ut Matrona hospi­ talaria aegros visebat urbis, catechesim multis domus suae famulis tradebat. Interim cum fide exspectabat ut clarius Deus ostenderet viam ingrediendam. Et iis quidem annis exspectationis Magdalena a Domino singularia lumina accepit et mysticos impulsus, quae eam in suo mu­ nere apostolae, conditricis et matris directura erant et sustentura. Suprema Dei revelatio fuit ei Iesus Christus Crucifixus, in quo maximam amoris Patris significationem vidit. Magdalena Deum co­ gnovit in Iesu Christo Crucifixo. Locus biblicus, qui animum eius affecit in hebdomada sancta anno MDCCLXXXXv « Inspice et fac secundum exemplar » (Es 25, 40) eam induxit ad intuendum intus, in corde Christi, ad contemplanda « lati­ tudinem, longitudinem, sublimitatem et profundum » eius amoris (Eph 3, 18), et ad accipiendum in se « quod et in Christo Iesu » (Phil 2, 5). Ex divinae Caritatis plenitudine, quam Deus Magdalenae iniciebat quamque haec in corde excipiebat, cupiditate arsit eadem Beata se tra­ dendi adeo, ut non solum se divitiis privaret domus suae, sed etiam seipsam spoliaret, usque ad vitam consumendam pro Christo, usque ad cupiendum « se pulverem fieri, si, hoc modo — scripsit —, in toto mundo dividi potuisset, dum Deus cognosceretur et amare tur ». Numquam corporaliter ex Italia exiit, sed cor eius ad « Polum » evagatum est, et ad « Regionem ballaenarum ». Anno MDCCCV, in Ecclesiam fidelissime in eiusque legatos, Episcopo Veronensi Domino Andreae Avogadro, « magnum consilium » suum subiecit, condendi scilicet Institutum pro viris et Institutum pro mu­ lieribus, ambo ad valetudinarium spectantia, quae aegris spiritualiter Acta Ioannis Pauli Pp. II 1003 assiderent et simul alterum pueros, alterum puellas miseriores educan­ dos curarent. Episcopus Magdalenae suasit ut augeret et meliores redderet « scho­ las quae caritatis dicebantur », eamque abstraxit ab aperiendo Insti­ tuto, quo aegris cura adhiberetur. Anno MDCCCViii, ultimis familiae vinculis solutis, secessit cum ali­ quibus sodalibus in quondam monasterium Sancti Ioseph Veronae in vico situm Sancto Zenone et muneris serviendi Christo in pauperibus initium fecit. Paucis annis, a pluribus Episcopis et parochis rogata, domus con­ didit Venetiis, Mediolani, Bergomi, Tridenti. Cum mortua est, de aperiendis aliis domibus in variis Italiae urbibus agebatur. Cum iam morti proxima esset, Venetiis ad effectum est adductum quod tam vehementer optaverat, Institutum nempe pro viris, post iteratos et irritos conatus. « In Crucis humilitate et obscuritate » pauci fratres plus saeculo facem divinae caritatis tradiderunt, quam Magdalena in eorum cordi­ bus accendit, iidemque, miro modo his decenniis solum moltiplicati sunt. Historia haec est « grani frumenti » quod, si mortuum fuerit, mul­ tum fructum affert (cf. Io 12, 24). Regula, quae Magdalena a Canossa scripsit pro Filiis Caritatis, vim haurit ex Spiritu Christi Crucifixi. Quinque sunt rationes apostolici laboris quas ea indicat, quarum tres (( perennes et continuae » : puellarum educatio humana et chri­ stiana, catechesis cuilibet personarum classi tradenda, adsiduitas aegris et praesertim moribundis praebenda. Cetera duo opera caritatis perennia et stabilia, sed intermittentia, sunt formatio magistrarum ruralium et Exercitationes spiritales uti exitus omnium apostolicarum congressionum, quibus Filiae Caritatis intersint pro variis earum ministeriis. Anno M D C C c x x v i i i Regulae approbationem obtinuit a Papa Leo­ ne XII, estque unamquamque filiam adhortata ut «integrum et per­ fectum Instituti spiritum proderet post se venturis ». De vita decessit die decimo mensis Aprilis anno MDCCCXXXV, feria sexta in Passione Domini, quem ipsa erat vaticinata. Sanctitatis fama, quam sibi viva comparaverat, celeriter per urbem Veronam manavit perque urbes, ubi filiae eius operabantur. Corpus eius sepultum est in ecclesia Domus-Principis Veronae, a latere altaris sinistro, moxque ad illud sunt populi peregrinationes susceptae. 1004 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale A die XIV mensis Maii anni MDCCCLXVI ad diem III mensis Iulii anni MDCCCLXix actus est Veronae Processus Ordinarius super fama sancti­ tatis, super non cultu et super scriptis. Sacra id temporis Rituum Congregatio Decretum edidit Introductionis Causae die xv mensis Fe­ bruarii anno MDCCCLXXVII. A die III mensis Februarii anni MDCCCLXXXII ad diem III mensis Augusti anni MDCCCLXXXXVIII celebratus est Processus Apostolicus de virtutibus heroum more exercitis, cuius Decretum prodiit die vi mensis Ianuarii anno MCMXXVII. Die xv mensis Augusti anno MCMXLI Sacra Congregatio foras dedit Decretum « Constare de duobus miraculis (...) de instantánea perfectaque sanatione sororis Angelae Santambrogio a spondylo-arthrite cer­ vicali tubercolari et sororis Caeciliae Bettoni a gravissima et chronica viarum respirationis tubercolari affectione ». Sollemnis beatificano facta est die vii mensis Decembris anno MCMXXXXI a Pio XII Summo Pontifice. Cum esset ad Canonizationem procedendum, Congregationi pro Causis Sanctorum exhibita est sanatio innuptae feminae Antoniae Su­ dati a gravi uveae inflammatione exsudante acuta oculi dextri, quae facta est die xiv mensis Novembris anno MCMLIII. Actus est Processus Apostolicus Anconae a die x i n mensis Ianua­ rii ad diem vi mensis Martii anno MCMLV. Die vi mensis Iulii anno MCMLXXXVII Consilium Medicorum, ad quod est casus relatus, affirmanter respondit. Die XVI mensis Octobris anno MCMLXXXVII actus est faventi cum exitu Congressus Peculiaris «super miraculo». Die xi mensis Decembris coram Nobis proditum est Decretum « su­ per miro ». Dein, post asseverantes Patrum Cardinalium et Praesu­ lum, a Nobis in Consistorium die III mensis Maii anno MCMLXXXVIII con vocatorum, sententias, statuimus ut Canonizationis ritus Romae fieret die II mensis Octobris anno MCMLXXXVIII. Hoc igitur fausto die, maxima cum Nostri animi et universi populi Dei laetitia, in foro quod est ante Basilicam Sajncti Petri in Vaticano, quo multi ex orbis terrarum partibus ad venerant, et ubi plures aderant S.R.E. Cardinales, Archiepiscopi, Episcopi, Praelati Curiae Romanae, a Praefecto Congregationis pro Causis Sanctorum, S . R v E . Cardinali Angelo Felici, rogati sumus ut Beatae Magdalenae de Canossa Sanc­ torum Caelitum honores decerneremus. Itaque, postquam auxilium omnium Sanctorum imploravimus ac ^Divino Spiritui preces adhibui­ mus, vi supremi Magisterii quo fungimur et universae Ecclesiae Ma- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1005 gistri officii ac Christi Vicarii in terra, haec inter sacra declaravimus et decrevimus: « Ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum consilio, Beatam Magdalenam de Canossa Sanctam esse decernimus et definimus, ac Sanctorum Cata­ logo adscribimus, statuentes eam in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quibus prolatis vocibus praecepimus ut hae conficerentur expedirenturque Litterae Decretales. Gratias autem et egimus Nos Deo una cum praesentibus atque sermonem habuimus de novensili Sancta eiusque mirandis virtutibus et operibus, caeleste eiusdem primi invocavimus patrocinium et augustiore ritu divinum sacrificium ad eius pariter honorem facere perreximus. Quapropter omnibus, quae inve­ stiganda et ponderanda fuerant, accuratissime peractis, singula ea quae supra memoravimus, iam nunc toti Ecclesiae patefacimus, mandantes ut harum Litterarum exemplis et locis, etiam typis editis, manu tamen alicuius tabellionis subscriptis sigilloque impressis, eadem prorsus fides habeatur, quae his ipsis tribueretur, si quando deinde exhiberentur. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die altero mensis Octobris anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo octavo, Pontificatus Nostri decimo. EGO IOANNES PAULUS Catholicae Ecclesiae Episcopus Iosephus Del Ton, Protonot. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 281.877. Acta 1006 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I DOBANA Mimduensis dioecesis distractis territoriis nova constituitur Dobana dioecesis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Inter cetera, quae evangelizationis operis efficaciae maxime proficiunt, est sane ascribenda ecclesiasticarum circumscriptionum consti­ tutio, qua ordinate Christifidelium determinato numero consulitur per translaticias illas rationes, quas fructuosas semper fuisse in Ecclesiae longissima historia nemo ignorat. Quo igitur etiam in Republica Cia­ diana aptius evangelicae veritati nuntiandae et confirmandae christia­ noque populo prospiceretur, Venerabiles Fratres Nostri S.R.E. Car­ dinales Congregationis pro Gentium Evangelizatione seu de Propa­ ganda Fide negotiis gerendis praepositi, idem sentientes ac Venerabilis Frater Beniaminus Stella, Archiepiscopus titulo Midilensis atque Apo­ stolicus in Ciadia Pro-Nuntius, novam dioecesim instituendam esse censuerunt. Nos ideo, pro certo habentes hoc esse in animarum bonum cessurum, ex Nostrae Apostolicae potestatis et auctoritatis plenitu­ dine, quae sequuntur decernimus. A territorio dioecesis Munduensis partem distrahimus orientalem, id est praefecturam civilem vulgo Lon­ gone Oriental dictam, exceptis tamen subpraefectura civili patrio sermone Baibokoum appellata et « canton » lingua vernacula « Boro » vocato, una cum parte ad orientem fluminis Logone, in praefectura civili Tandjilé sita, et his partibus detractis novam condimus dioe­ cesim Dobcmam, ex urbe principe Doba, denominandam : quam suffraganeam facimus Metropolitanae Ecclesiae Ndiamenanae quamque Congregationis pro Gentium Evangelizatione iurisdictioni subicimus. Quod vero ad Episcopi Cathedram pertinet, eam in ecclesia Deo in honorem Sanctae Teresiae a Iesu Infante dicata in urbe Doba collo­ camus. Haec omnia perficienda ad Venerabilem Fratrem Beniaminum Stella mandamus, vel ad quem ipse delegaverit, factis nempe necessa- 1007 Acta Ioannis Pauli Pp. II riis facultatibus. Re denique confecta documenta exarentur, quorum sincera exemplaria ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione mittantur. Quae autem his Litteris statuimus, ea firma esse et nunc et in posterum volumus, rebus quibuslibet contrariis non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die sexto mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 238.116. II CAMPI L I M P I D I Nova conditur dioecesis, Campi Limpidi appellanda, ex territorio quo­ dam Ecclesiae Sancti Pauli in Brasilia. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Deo bene opitulante, catholica Ecclesia in omni iam floret orbe terrarum; quapropter identidem novae constituuntur communitates quae hinc huius ubertatis sunt indicia, hinc copiosioris proventus fun­ damentum. Excusso igitur consilio Venerabilis Frater Noster Paulus Evaristus S.R.E. Cardinalis Arns, Archiepiscopus Sancti Pauli in Brasilia, consentientibus simul Auxiliaribus Episcopis, multa quidem prece efflagitavit ut singulae regiones a sua archidioecesi distractae ad dignitatem attollerentur dioecesium. Itaque Conferentia Episcopali Brasiliensi rogata sententiam, comprobante Venerabili Fratre Carolo Furno, Archiepiscopo titulo Abaritano et in Brasilia Apostolico Nun­ tio, de consilio Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium 1008 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Congregationi pro Episcopis praepositorum, Officiale Apostolica Nostra usi potestate, quae sequuntur decernimus et iubemus, suppleto eorum quo­ rum interest consensu quive sua interesse arbitrantur. Ab archidioe­ cesi Sancti Pauli in Brasilia integrum separamus territorium quod municipia complectitur ab indigenis vocitata Itapecerica da Serra, Embú, Embú-Guacú, Juquitiba et Taboäo da Serra, nec non paroe­ ciam Säo Lucas adhuc ad episcopalem regionem « Lapa » pertinentem et Sao Pedro et Säo Paulo ad regionem episcopalem « Centro )) spec­ tantem. Omnibus ex his agris novam condimus dioecesim Campi Lim­ pidi cognominandam, cuius fines iidem erunt atque territoriorum quae supra memoravimus. Novae Ecclesiae episcopalem sedem in urbe col­ locamus quae « Campo Limpo » appellatur, cuius templum S. Iudae Thaddaeo dicatum ad statum evehimus Ecclesiae cathedralis. Noven­ silem porro dioecesim suffraganeam metropolitanae sedi Sancti Pauli in Brasilia facimus eiusque Episcopum pro tempore metropolitico iuri Archiepiscopi illius Ecclesiae subicimus. Congruam sustentationem Praesulis novae dioecesis praestabunt Curiae emolumenta, fidelium stipes, pars bonorum quae huic dioecesi e divisis bonis archidioecesis Sancti Pauli provenient, ad normam canonis 122 C.I.C., facta quoque congruenti partitione onerum et debitorum quae hucusque ad illam Ecclesiam pertinuerunt. Ad sacrorum alumnorum seminarium et in­ stitutionem quod attinet, praescripta serventur iuris communis, spec­ tatis normis a Congregatione pro Institutione Catholica statutis. Selecti seminarii alumni et sacerdotes in quibusvis disciplinis eru­ diendi ad Pontificium Collegium Pium Brasiliense mittantur. Quod autem ad novae dioecesis regimen pertinet, bonorum ecclesiasticorum administrationem, dioecesani administratoris, sede proprio ordinarioque pastore carente, electionem., fidelium iura aliaque horum similia, quae sacri canones praescribunt adamussim serventur. Simul ac novae dioe­ cesis constitutio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi conseantur destinati in cuius territorio officium ecclesiasticum habent, ceteri vero sacerdotes seminariique tirones illi dioecesi in cuius territorio legitimum detinent domicilium. Documenta autem et acta quae ad conditam pertinent dioecesim, ad eiusdem Curiam episcopa­ lem mittantur, ibique in tabulario custodiantur rerum religiosarum. Ad ea tandem explenda quae per has iussimus Litteras, Venerabilem Fratrem Carolum Furno, quem memoravimus, legamus vel eiusdem vices agentem, factis facultatibus etiam subdelegandi quemlibet virum Acta Ioannis Pauli Pp. II 1009 in ecclesiastica dignitate constitutum. Re autem perfecta, documenta exarentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Episcopis sedulo mittantur. Contrariis quibusvis rebus minime obsistentibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto decimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI £8 BERNARDINUS card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 238.136. III OSASCANA Quibusdam e locis archidioecesi Sancti Pauli in Brasilia subtractis nova instituitur dioecesis Osascana deinceps IOANNES PAULUS vocitanda. EPISCOPUS. SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Coram ipsimet Nos inter catholicas Brasiliae communitates aposto­ lico cum animo propositoque déversantes et cum Ordinariis earundem in episcopatu Fratribus Nostris sermocinantes plane cognoscere potui­ mus non tantum quanto vigore ac iuvenili quodam flore Ecclesia ibi­ dem vigeat, verum etiam quantis difficultatibus ob Christifidelium multitudinem locorumque longinquitatem opus apostolatus et ipsa re­ rum administratio illic laborent, ideoque quam providis consiliis ven­ turam praeparari aetatem oporteat et continuam ecclesiarum prosperi­ tatem Brasiliae in tuto collocari. Cura vero haec Nostra pastor alisque sollicitudo ad dilectissimum gregem hodie convertitur Sancti Pauli in Brasilia, cuius summa fidelium ita iam in immensum fere excrevit ut ad centies centena milia numerentur ac nimirum maiore usque cum incommodo in viis Evangelii Christi gubernentur. Rectissime igitur 1010 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Venerabilis Frater Noster, Paulus Evaristus S.R.E. Cardinalis Aras, Archiepiscopus ipse iam plus duodeviginti annos Sancti Pauli, con­ sentientibus alacriter Episcopis Auxiliaribus, huic persuasit Aposto­ licae Sedi ut unaquaeque Regio Episcopalis, prout fines illius archi­ dioecesis dividuntur, ad gradum et dignitatem dioecesis proveheretur. Harum proinde Litterarum virtute, quae sequuntur apostolica Nostra auctoritate constituimus fierique rite iubemus. Ex voto secundo Vene­ rabilis Fratris Caroli Furno, Archiepiscopi titulo Abaritani atque in Brasilia Apostolici Nuntii, necnon consilio Venerabilium Tratrum No­ strorum S.R.E. Cardinalium causis praepositorum Congregationis pro Episcopis, Archidioecesis commemoratae Sancti Pauli in Brasilia re­ gionem, quae Osasco appellatur, sic ad dioecesim sui iuris promovemus ut non solum integra loca complectatur municipiorum vulgo nuncupa­ torum : Osasco, Barueri, Carapicuíba, Cotia, Itapeví, Ibiúna, Jandira, Mairinque, Säo Roque, Vargem Grande Paulista, verum etiam totam paroeciam Sancti Antonii adhuc regionis episcopalis Lapa partem; quibus ex ita cumulatis locis novam excitamus dioecesim tempus in posterum Osascanam vocandam, cuius proinde templum cathedrale de­ stinamus aedem sacram Sancti Antonii Confessoris in urbe ipsa Osasco eamque cunctis augemus insignibus privilegiis honoribusque quibus reliquae id genus per orbem cathedrales fruuntur aedes. Episcopum pro tempore Osascanum iuribus instruimus et officiis quae ceteris lo­ corum Ordinariis in Ecclesia tribuuntur eiusque dioecesim hanc novam Metropolitanae Ecclesiae Sancti Pauli in Brasilia suffraganeam subdimus et eum ipsum metropolitico iuri Archiepiscopi eiusdem metro­ politanae pro tempore Ecclesiae. Quo vero certius pastori subveniatur conditae sic communitatis in cotidiano regimine, mandamus ut Colle­ gium instituatur Consultorum ad normam iuris et ut convenienter pro­ videatur sustentationi ipsius ex curiae emolumentis, fidelium stipibus atque portione ei obtingente ex partitione ad normam canonis 122 effi­ cienda omnium nempe bonorum Archidioecesis Sancti Pauli necnon onerum et debitorum illius archidioecesis, servata tamen omnibus in rebus perquam diligenter ratione « ex aequo et bono ». De seminarii praeterea dioecesani erectione sacrorumque alumnorum institutione iuris communis praescripta adservabuntur, ante oculos potissimum constitutis regulis et principiis hac de re Congregationis pro Insti­ tutione Catholica, suoque tempore electi alumni philosophicis ac theo­ logicis imbuendi disciplinis ipsique sacerdotes ad studia perficienda Acta Ioannis Pauli Pp. II 1011 Romam mittentur ad Pontificium Collegium Pium Brasiliense. In ce­ teris dein singulis quae ad novensilis communitatis illius dioecesanae regimen, administrationem bonorum, electionem Administratoris dioe­ cesani "sede vacante", fidelium iura atque onera et eiusdem generis alia spectant, sacri ad amussim canones custodiuntur. Ut primum vero erectio peracta erit Osascanae dioecesis, eo facto ipso illi sacerdotes adscripti censebuntur eidem dicioni cuius in finibus ecclesiasticum habent officium; reliqui autem presbyteri seminariique tirones incar­ dinati illi manebunt dioecesi ubi legitimum eis est domicilium. Acta pariter et documenta novum gregem hunc illiusque clericos et fideles et bona forsitan etiam temporalia respicientia ex Curia Sancti Pauli in Brasilia ad Curiam Osascanam primo quoque tempore transvehantur. Denique tandem omnia haec consilia Nostra qui ad effectum de­ ducat nominamus memoratum superius Apostolicum Nostrum Nun­ tium in Brasilia vel procuratorem Sanctae Sedis in Brasilia negotio­ rum, eo forte a sede absente, necessarias omnes iisdem tribuentes facul­ tates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum dignitate in ecclesiastica constitutum, officio simul iniuncto ad Con­ gregationem pro Episcopis, cum primum licuerit, verae fidei exemplum actus legitimi transactae exsecutionis remittendi. Litteras demum hasce Nostras earumque universa praescripta tam nunc valere volumus quam in posterum usque tempus quibusvis rebus haudquaquam obsistentibus. Datum Romae apud S. Petrum, die quinto decimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis 83 BERNARDINUS card. QANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 288.187. 1012 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale IV SANCTI M A U R I Ab archidioecesi Sancti Pauli in Brasilia quibusdam distractis plagis nova dioecesis Sancti Mauri appellanda conditur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ea in regione vulgo « Santo Amaro », quam ad hunc usque diem ad Metropolitanam Ecclesiam Sancti Pauli in Brasilia pertinuisse con­ stat, cum providere iam necesse sit ut « populi Dei saluti quam perfectissime fieri potest ministretur » (CD, 22), preces proinde de nova illic constituenda dioecesi audiendae videntur, quae a Venerabili Fra­ tre Nostro S.R.E. Cardinali Arns tam amplae archidioecesis Pastore, singulis etiam Episcopis Auxiliaribus cum eo de eiusmodi petitione consentientibus, modo sunt Nobis adhibitae. Quare, consulta Confe­ rentia Episcopali Brasiliensi eidemque rei assentiente Venerabili Fratre Carolo Furno, Archiepiscopo titulo Abaritano et in Brasilia Nuntio Apostolico, necnon sententia peritorum perpensa, Nos, cum ceteroqui eorum suppletus sit consensus, quorum interest aut interesse censeri potest, de consilio Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardina­ lium negotia Congregationis pro Episcopis procurantium deque Apo­ stolicae potestatis Nostrae plenitudine haec statuimus, quae sequun­ tur, atque iubemus. Ab archidioecesi Sancti Pauli in Brasilia loca lege ecclesiastica in praesens circumscripta, seu paroecias iisdem defi­ nitas separamus « Nossa Senhora Aparecida » et « Nossa Senhora Re> fugio dos Pecadores » necnon « Sâo Francisco de Assis » et « Säo José », intra fines plagae vulgo « Cupecé » ; « Nossa Senhora Aparecida » et « Nossa Senhora dos Migrantes » atque « Säo José », intra fines plagae vulgo « Inter lagos » ; « Santa Cruz », intra fines partis (( Perelheiros » vulgo nuncupatae ; (( Nossa Senhora Aparecida » et « Santa Rita de Càssia » atque « Santa Teresinha » necnon « Sao Francisco Xavier », intra fines plagae vulgo (( Pedreira » ; « Nossa Senhora da Imaculada Conceiçâo do Sabara » et « Santa Gertrudes » necnon « Santo Antonio de Pádua » atque « Säo José », intra fines plagae vulgo <( Sabara » ; « Nossa Senhora do Perpètuo Socorro » atque « Santa Catarina » nec­ non « Säo Bendito » et « Nossa Senhora de Fatima » atque (( Säo Joäo Batista », intra fines plagae vulgo « Santa Catarina » ; « Nossa Senhora de Guadalupe » et « Sagrado Coraçao de Jesus » atque « Santana » et Acta Ioannis Pauli Pp. II 1013 (( Santo Amaro » necnon <( Santo Antonio )) et « Säo Joäo de Brito » atque « Verbo Divino » simul cum paroecia personali « Our Lady Help of Christians », intra fines plagae vulgo « Santo Amaro » ; « Nossa Senhora da Conceiçâo » et « Säo Pancracio » atque « Nossa Senhora da Esperança » ac « Nossa Senhora de Fatima » necnon (( Nossa Se­ nhora do Perpetuo Socorro » et « Santa Ana » atque « Santa Rita de Càssia », intra fines plagae vulgo « Veleiros ». Ex quibus hic enu­ meratis locis cognominibusque paroeciis novam dioecesim nomine Sancti Mauri condimus, iisdem circumscriptam finibus ea circumscribentibus loca atque paroecias, quam et suffraganeam Metropolitanae Ecclesiae Sancti Pauli in Brasilia constituimus et iuri ipsius Archiepi­ scopi Metropolitae novum loci Ordinarium subicimus, cuius dioecesa­ nam sedem episcopalem in oppido <( Santo Amaro », quod dicunt, col­ locari iubemus. Templum ibi exstans in honorem Sancti Mauri Deo di­ catum ad dignitatem nunc evehimus, quae cathedralium est templo­ rum, ita ut et propriis honoribus et insignibus et privilegiis gaudeat aeque ac Sancti Mauri pro tempore Episcopus, cui etiam iura tribuun­ tur et onera officiaque imponuntur, quibus et ceteri ornantur aut li­ gantur Episcopi eiusmodi munere fungentes. Mandamus interea ut in nova dioecesi quam primum ad statutum ius Collegium Consultorum instituatur, quod Episcopo sit auxilio in dioecesanis negotiis. Ad iustam dignamque Episcopi mensam quod attinet, prospici ei debet emolumentis Curiae fideliumque stipibus necnon debita portione ei ob veniente, ad normam can. 122 C.I.C., ex omnium divisione bono­ rum, quae hucusque ad unam archidioecesim Sancti Pauli in Brasi­ lia pertinuerint ; quem ad modum in oneribus sustinendis creditisque solvendis ratio (( ex aequo et bono » accurate servanda erit. Quae Se­ minarii dioecesani aedificationem tironumque formationem respiciunt, in iis praescripta sunt iuris communis sequenda, ratione habita etiam normarum a Congregatione de Institutione Catholica statutarum; se­ lectis vero Seminarii alumnis aut philosophicis aut theologicis disci­ plinis instruendis, necnon sacerdotibus in altiora studia incumbenti­ bus, ita faveatur, ut opportune Romam mittantur ad Pontificium Col­ legium Pium Brasiliense. Nova Sancti Mauri dioecesi ad effectum de­ ducta, clerus illi censeatur adscriptus Ecclesiae, in qua ecclesiasticum detinet officium ; reliqui tamen sacerdotes ac Seminarii tirones ad Ecclesiam pertineant in qua legitimum obtinuerint domicilium. De Ecclesiae nunc conditae regimine, de bonorum administratione, de dioecesano « sede vacante » Administratore eligendo, itemque de Chri- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1014 Officiale stifidelium iuribus et oneribus deque aliis id genus, normae custodian­ tur canonice vigentes, Oportet porro ut quae fuerint de nova dioecesi eiusque clericis et fidelibus aut forte de bonis temporalibus documenta et acta, a Curia Sancti Pauli in Brasilia ad Sancti Mauri quam primum transmittantur. Haec omnia hisce Litteris Nostris statuta Ve­ nerabilis quem diximus Frater Carolus Furno ad exsecutionem addu­ cenda curet, eiusve in locum, si e sede is absit, ecclesiasticus alius in Brasilia Sanctae Sedis negotiorum procurator, facultate eis facta ad id quemlibet subdelegandi virum in dignitate ecclesiastica consti­ tutum, onere effectori addito curandi ut certa veraque exsecutionis do­ cumentorum exempla ad Congregationem pro Episcopis transmittan­ tur. Apostolicas has Litteras volumus nunc et in posterum ratas esse, contrariis minime obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die decimo quinto mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI ¡£& BERNARDINUS card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 238.138. V SANCTI MICHAELIS PAULINENSIS In Brasilia nova conditur dioecesis Sancti Michaelis Paulinensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Constat Metropolitanam Ecclesiam Sancti Pauli in Brasilia, prae­ sertim post alterum fere omnium gentium bellum, augescente in dies fidelium numero tum ob incolarum copiam tum ob multitudinem mi­ grantium undique ad eam confluentium, religiosa atque civilia incre­ menta magna cepisse. Qua re motus Venerabilis Frater Noster Evaristus S.R.E. Cardinalis Arns, Archiepiscopus Metropolita Sancti Pauli Acta Ioannis Pauli Pp. II 1015 in Brasilia, unanimi suorum Episcoporum Auxiliarium consensu, idi­ bus Maiis anno millesimo nongentesimo septuagesimo octavo, ab hac Apostolica Sede providenter petivit ut unaquaeque Regio Episcopalis, in quas memoratae archidioecesis territorium dividitur, ad gradum ac dignitatem dioecesis eveheretur. Nos igitur, tam magni momenti re mature perpensa et a quibusdam peritis viris omni diligentia conside­ rata, Conferentia Episcoporum Brasiliae audita, favente quoque eius­ dem Praesulis postulationi Venerabili Fratre Carolo Fumo, Archiepi­ scopo titulo Abaritano et in Brasilia Apostolico Nuntio, de consilio Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium, qui Congre­ gationis pro Episcopis negotia gerunt, ad dignitatem et gradum dioe­ cesis Regionem Episcopalem, vernáculo sermone « Säo Miguel Paulista » nuncupatam, censuimus esse attollendam. Quapropter, consensu suppleto eorum, quorum interest, vel qui sua interesse putant, de ple­ nitudine Apostolicae Nostrae potestatis, quae sequuntur decernimus. Ab archidioecesi Sancti Pauli in Brasilia integrum distrahimus ter­ ritorium, prout in praesens a lege ecclesiastica circumscribitur, paroe­ ciarum exstantium intra fines plagae vulgo nuncupatae « Artur Al­ vina » : Cristo Ressuscitado, Nossa Senhora Aparecida, Santa Luzia, Santa Teresa, Santo Antonio et Santo Antonio ; intra fines plagae vulgo (( Cangaíba » : Born Jesus, Nossa Senhora de Fatima et Säo Joäo Batista, Nossa Senhora da Penha, Nossa Senhora de Montevirgem et Säo Luiz Gonzaga, Santo Antonio, Santo Onofre et Santo Esteväo Mártir ; intra fines plagae vulgo (( Cidade Líder » : Nossa Senhora da Paz, Cristo Redentor, Säo Francisco de Assis dos Pequeninos et Säo José ; intra fines plagae vulgo « Ermelino Matarazzo » : Nossa Se­ nhora Aparecida, Säo Francisco de Assis et Säo Pedro; intra fines sectoris vulgo nuncupati « Guaianazes » : Säo Benedito, Sagrado Co­ raçâo de Jesus, Sagrada Familia, Säo José Operario et Senhor Cristo; intra fines plagae vulgo « Itaím Paulista » : Santa Rosa de Lima, Säo Joäo Batista, Bom Jesus das Oliveiras, Jesus de Nazaré, Säo José Operario, Säo José et Säo Marcos ; intra fines plagae vulgo (( Itaquera » : Nossa Senhora das Graças, Nossa Senhora do Carmo et Sant'Ana ; intra fines plagae vulgo « Ponte Rasa » : Nossa Senhora Aparecida, Nossa Senhora de Fatima, Nossa Senhora Aparecida, Sa­ grada Familia, Santo Antonio et Säo Judas Tadeu; intra fines plagae vulgo « Säo Miguel » : Nossa Senhora de Fatima, Sant'Ana, Santa Lu­ zia et Säo Miguel Arcanjo; intra fines plagae vulgo « V i i a Espe­ rança » : Jesus Adolescente, Nossa Senhora da Esperança, Nossa Se- 1016 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nhora do Belo Ramo, Säo Francisco de Assis, Santo Antonio, Säo Joäo Evangelista et Säo Pedro Apostolo ; praeterea separamus partem ter­ ritorii paroeciae vulgo « Säo Joäo Batista do Jardim Colonial », in qua exstat Domus Exercitiorum Spiritualium, apud sinistram ripam fluminis (( Aricanduva », hactenus Regioni Episcopali vulgo (( Beiern » adscriptam; atque ex ita distractis territoriis novam condimus dioe­ cesim Sancti Michaelis Paulinensis appellandam, quae iisdem limitabitur finibus, quibus praedictae paroeciae et memorata portio territo­ rii paroeciae vulgo (( Säo Joäo Batista do Jardim Colonial » hucusque terminantur. Huius novae dioecesis episcopalem sedem in vico vulgo « Säo Miguel Paulista » statuimus ibique exstans templum, Deo di­ catum in honorem Beatae Mariae Virginis « a Penha », ad gradum et dignitatem Cathedralis Ecclesiae evehimus cuique insignia et pri­ vilegia et honores tribuimus, quae ceterarum Cathedralium Ecclesia­ rum sunt. Praeterea dioecesim Sancti Michaelis Paulinensis suffraganeam facimus metropolitanae Sedis Sancti Pauli in Brasilia eiusque pro tempore Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Sancti Pauli in Brasilia subicimus, iisdem iuribus, privilegiis, honoribus insigni­ tum atque oneribus obligationibusque adstrictum, quae sunt propria Episcoporum residentium, mandantes quoque ut quam primum ibi Collegium Consultorum constituatur qui Episcopo valido sint auxilio. Quod vero attinet ad congruam sustentationem Praesulis huiusce dioe­ cesis, eam efficient Curiae emolumenta, fidelium oblationes et portio ei obveniens e divisione, ad normam can. 122 C.I.C. facienda, omnium scilicet bonorum, mobilium et immobilium, in beneficium Christifide­ lium totius territorii archidioecesis Sancti Pauli in Brasilia datorum, necnon onerum et debitorum, quae eidem Ecclesiae hucusque perti­ nuerunt, accurate omnibus in rebus servata ratione « ex aequo et bono ». In iis autem quae respiciunt ad seminarii dioecesani aedifica­ tionem atque ad sacrorum alumnorum institutionem, praescripta iuris communis serventur, ratione sane habita normarum a Congregatione pro Institutione Catholica editarum. Provideatur insuper ut quidam seminarii alumni, philosophicis ac theologicis disciplinis imbuendi necnon sacerdotes quibus altiora studia complenda fuerint, Romam ad Pontificium Collegium Pium Brasiliense mittantur. Quod quidem atti­ net ad novae dioecesis regimen, administrationem bonorum, dioecesani Administratoris « sede vacante » electionem, fidelium iura et onera aliaque id genus, ad amussim serventur quae sacri canones praescri­ bunt. Atque simul ac dioecesis erectio ad effectum deducta fuerit, sa- 1017 Acta Ioannis Pauli Pp. II cerdotes illi adscripti censeantur Ecclesiae in cuius territorio eccle­ siasticum officium detinent ; ceteri yero sacerdotes, clerici seminariique tirones incardinati maneant vel incardinentur Ecclesiae in cuius ter­ ritorio legitimum habent domicilium. Acta et documenta quae respi­ ciunt ad noviter erectam dioecesim eiusque fideles et bona temporalia, a Curia Sancti Pauli in Brasilia ad Curiam Sancti Michaelis Paulinensis transmittantur, in condendo tabulario servanda. Haec, quae praescripsimus, perficienda committimus Venerabili Fratri Carolo Furno, quem diximus, vel, absente eo, illi, qui negotia curat Aposto­ licae Sedis in Brasilia, eisdem tribuentes necessarias et opportunas facultates quemlibet alium delegandi virum, ad effectum de quo agi­ tur, modo is sit in ecclesiastica dignitate constitutus, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis sincerum actus ad effectum adduc­ tae exsecutionis exemplar mittendi. Has denique Litteras firmas esse nunc et in posterum volumus, contrariis nihil obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto decimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI Q3 BERNARDINUS card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Eugenius Sevi, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 238.139. LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servo Dei Francisco Faà di Bruno Beatorum honores decer­ nuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Concilium Oecumenicum Vati­ canum II haec praeter cetera scripsit : « (Perspicuum est) omnes Christifideles cuiuscumque status vel ordinis ad vitae christianae ple­ nitudinem et caritatis perfectionem vocari, qua sanctitate, in socie­ tate quoque terrena, humanior vivendi modus promovetur )) (Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 40). 66 - A. A. S. 1018 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Haec verba optime valent etiam in Servum Dei Franciscum Faà di Bruno, ex cuius sanctitate copiosi pro Ecclesia proque societate, maxime in regione scientiae et provectionis humanae, socialis et reli­ giosae populi, fructus editi sunt. Franciscus Faà di Bruno Alexandriae Statiellorum est ortus, duo­ decim filiorum ultimus, die x x i x mensis Martii anno MDCCCXXV; sed puer Augustam Taurinorum cum familia se contulit. Eius parentes fuere marchio Ludovicus et matrona Carolina Sappa — quae illo puero mortua est — virtutibus civilibus, religiosis et moralibus eximii. Domi primum et apud ephebeum Sancti Iosephi Patrum Ordinis Clericorum Regularium a Somascha et studia exercuit et solida est instructus christiana educatione. Eius humanum et spiritale iter in tria est divisum momenta, quae signa sunt ad illustrandum eum, virum multiplicis industriae, idonea : scilicet militiam, operam scientiae navatam et apostolatum, quem primum laicus explicavit, deinde sacerdos. Quindecim annorum, incertus utrum sacerdotium peteret an mi­ litiam, hanc praetulit ingressusque est Regiam Academiam Militarem Taurinensem, e qua discessit Ductor Militaris imperii, egregia prae­ paratione professoria et morali ornatus. Anno MDCCCXXXXIX strenue pugnavit bello primo Italico pro libertate recuperanda suscepto. Clades Novariensis eius militiae studium restinxit in eiusque me­ moria mansit cum multorum iuvenum morientium gemitibus, sed prae­ sertim ob timorem ne pauci eorum imparati in conspectum Dei venissent. Tot occisorum visionem memoravit Congregationem religiosam Suffragio sacram instituturus. Bello confecto, iuvenis rex Victorius Emmanuel II Francisco Faà di Bruno munus pollicitus est filiorum suorum praeceptoris, Humberti et Amidaei, quod eos contingebat ad scientiam instituendos. Quo aptius ad hoc egregium officium se componeret, Lutetiam Pa­ risiorum se contulit, ad Studiorum Universitatem Sorbonensem, ut in mathematicis progrederetur. Augustam Taurinorum reversus licentia praeditus in mathemati­ cis, cum Francomurariorum machinationibus opportunitas defuisset, ut praeceptor fieret Sabaudiae gentis, semel militiam reliquit, ut se studiis dederet. Luculenter doctoris dignitatem consecutus (anno MDCCCLVI), statim in Taurinensi Studiorum Universitate docere iniit. Uno et triginta annis quibus Franciscus Faà di Bruno docendi munere est functus apud studiorum Universitatem, acuminis quoad scientiam, gravitatis in professione exercenda et dari testimonii chri- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1019 stiani specimen dedit. Scientiam existimabat fontem esse progressio­ nis humani generis, concordiae, libertatis, pacis, universalitatis, prae­ sertim unitatis. Ita autem sibi persuasum habebat, quia putabat uni­ cum esse Verum ideoque non posse scientiam contra religionem re­ pugnare. Alta scientia et fervida vita interior in eo inter se congruebant; quae vita tanta fide sustinebatur, ut natura et per se ipse ex studio et scientiae indagatione ad deprecationem et ad impensam Dei adora­ tionem veniret. In scriptis catholicis edendis, quibus religionis contemnentia et li­ bidinosa infrenaret, una cum Sancto Ioanne Bosco ex primis fuit experimentumque dedit novae rationis curandi libros typis exscribendos, ad populum aptos. Opera institutoria foras dedit, moralia, defensoria et theologica, pro omnibus fidelibus singulisque classibus (mili­ tum, operariorum, operariarum, scholasticorum, etc.). Typographicae condidit officinam, quam ex toto mulieres administrabant, opusculis octavo quoque die vulgandis simulque publicis rerum commentariis. Augustae Taurinorum constituit etiam primam bibliothecam vagantem (anno MDCCCLXIII), quae postea facta est bibliotheca vagans vehicularia pro fidelibus studiosis. In rem socialem se interposuit, solo spiritu motus communitati serviendi, in duabus honorum contentionibus, videlicet uti candidatum Publici Legumlatorum Coetus Subalpini, in contentione politica anni MDCCCLVii, et uti petitorem contentionis administrationem contingen­ tis anni MDCCCLXXI, tamquam candidatum Consilii Municipalis Tau­ rinensis. Pro classibus egentioribus fóculos illos oeconomicos instituit, qui quaedam erant mensa pro operariis et scholasticis, de qua pastus deducere poterant et ad domos suas portare. Augustam Taurinorum etiam balneis et publicis oeconomicis lavatoriis instruxit. Pro sociali et spiritali mulieris progressione (famularum, ab opere vacuarum, puellarum discentium, matrum innuptarum, grandium natu) Opus constituit Sanctae Zitae, veram « mulieris arcem », scholis, offi­ cinis, valetudinario, convictibus praeditam, quae quidem singula suis regebantur normis. Inque hunc animosum et fatidicum coeptum res familiares profudit, reditus suos, se ipsum totum. Alia pro mulieribus coepta fuere : domus tecto matribus innuptis recipiendis, quae dum praegnantes erant hospitio accipiebantur, et deinde plene in societatem rursus inserebantur ; Institutum Sancti Io­ seph, in loco Benevello dioecesis Albae Pompeiae, pauperrimis agrestibus puellis regionis « Langhe » vocatae ad professionem formandis. 1020 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Denique, aedificato in media arce sanctuario Beatae Mariae Virgini a Suffragio sacro, etiam tum laicus Congregationem iniit Sororum Minimarum Dominae Nostrae a Suffragio, ut pauperibus pergeret benefacere et, ob peculiare votum, pro defunctis oraret, praesertim pro interfectis in omnibus bellis Venerabilis Servus Dei fervidae suae navitatis polum habebat ma­ gnum in Deum amorem, quem constanter exercitio deprecationis et contemplationis alebat. Ex hoc erga Deum amore proximi amor orie­ batur, quo motus est ut — sicut diximus — pauperibus occurreret, humilibus, indefensis, et caritate eminuit, operibus ad effectum ad­ ductis, quae ad aetatem quoque nostram sunt accommodata. Alia magna munera Francisco Faà di Bruno manebant, cum a Deo vocatus ad sacerdotium est. Romae, multis superatis difficultatibus, unum et quinquaginta annos natus, sacrum Presbyteratus Ordinem accepit. Vovit se, si rogatum, ad pauperiores et longinquiores dioece­ sis paroecias iturum ministerium explicatum. Ultimis vitae suae sacerdotalis undecim annis alacrius perfectionis iter perrexit. Eius vita interior vehementior facta est, deprecatio magis copulatoria, Sanctissimi Sacramenti adoratio, quam a puero coluerat, cotidiana, diurna et nocturna ; eius erga Matrem Domini pietas, quam veluti matrem suam sentiebat et animarum quae purgatorio igni poenas peccatorum luunt, dulcior et filialis. Inde ardentius studium Regnum Dei defendendi et dilatandi. Die xxvii mensis Martii anno MDCCCLXXXVIII, inopinato et gravi morbo correptus, Augustae Taurinorum mortuus est, Sacramentis recreatus, postquam se sponte obtulerat Deo. Eius fama sanctitatis, quam vivus sibi pepererat praesertim propter opera sua socialia, auxiliaria et religiosa, celeriter crevit adeoque est aucta, ut de Processibus Ordinariis Informativis cogitatum sit, qui apud Tribunal ecclesiasticum Taurinense acti sunt annis MCMXXVIIIMCMXXXII. Pius XII, post decretum super scriptis, die xn mensis Maii anno MCMLV iussit Causam introduci apud id temporis Rituum Congregationem. Instructione parata super virtutibus in specie annis MCMLVIIMCMLVIII, rebusque ad normam iuris necessariis praepositis, in Con­ gressu Peculiari die VII mensis Aprilis anno MCMLXX habito et in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium die xx mensis Octobris anno MCMLXX celebrata, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali 1021 Acta Ioannis Pauli Pp. II Mario Nasalli Rocca, disceptatio proposita est super dubio an con­ staret de virtutibus heroum more exercitis necne : Reverendissimi Con­ sultores Theologi et Patres Cardinales affirmantes responderunt. Post haec Summus Pontifex Paulus VI die x i x mensis Novembris anno MCMLXX sententiam Sacrae Congregationis pro Causis Sanctorum ra­ tam habuit et confirmavit, et die xiv insequentis mensis Iunii editum est decretum super virtutibus. Deinceps apud archiepiscopalem Curiam Taurinensem instructus est Processus cognitionalis (annis MCMLXXVI-MCMLXXVIII) de coniecto miraculo, deprecationi venerabilis Servi Dei tributo. Eiusdem Congregationis Consilium Medicorum die ix mensis De­ cembris anno MCMLXXXVII affirmavit sanationem, de qua agebatur, fuisse « maturrimam, perfectam et mansuram, pro nostris medi­ corum cognitionibus inexplanabilem ». Idem professus est Congres­ sus Peculiaris Consultorum Theologorum, die iv mensis Martii anno MCMLXXXVIII, pariterque Congregatio Ordinaria Cardinalium et Epi­ scoporum, die x mensis Maii anno MCMLXXXVIII. Lecto coram Nobis decreto super miro calendis Septembribus anno MCMLXXXVIII, sta­ tuimus ut beatificationis ritus Romae fieret die x x v eiusdem mensis. Hodie igitur, in foro ante Basilicam Sancti Petri Vaticanam pa­ tente, inter sacra hanc sumus formulam elocuti : « Nos, vota fratrum nostrorum Sergii Obeso Rivera, Archiepiscopi Ialapensis, Aloisii Bommarito, Archiepiscopi Catanensis, Anastasii Alberti Ballestrero, Ar­ chiepiscopi Taurinensis, Thaddaei Shubsda, Episcopi Montereyensis in California, Laurentii Noël, Episcopi Trifluvianensis in Canada, Mi­ chaelis Roca Cabanellas, Archiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque christifidelium explen­ tes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Michael Augustinus Pro, Iosephus Benedictus Dusmet, Franciscus Faà di Bruno, Iuniperus Michael Iosephus Serra Ferrer, Fridericus Jans­ soone Bollengier, Iosepha Naval Girbés, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Michaelis Augu­ stini Pro die vicesima tertia Novembris, Iosephi Benedicti Dusmet die quarta Aprilis, Francisci Faà di Bruno die vicesima septima Martii, Iuniperi Michaelis Iosephi Serra Ferrer die vicesima octava Augusti, Friderici Janssoone Bollengier die quarta Augusti, Iosephae Naval Girbés die vicesima quarta Februarii, in locis et modis iure statutis Acta Apostolicae 1022 Sedis - Commentarium Officiale quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae vero his Litteris statuimus et nunc et in posterum vim habere et firma esse volumus, contrariis rebus haudquaquam obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXV mensis Septembris, anno Domini MCMLXXXVIII, Pontificatus No­ stri decimo. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 235.199. II Venerabili Famulo Dei Bernardo Mariae a Iesu Caesari Silvestrelli, so­ dali Congregationis Passionis Iesu Christi, caelitum Beatorum tribuuntur honores. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Quicumque voluerit inter vos pri­ mus esse, erit vester servus ; sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis » (Mt 20, 27-28). Divinum illum Magistrum dicentem sic sicque agentem vere studuit Venerabilis Dei Servus imitari Bernardus Maria a Iesu Caesar Silvestrelli, qui quinque ferme lustra famulus eifectus ac moderatio­ nem gerens Congregationis Passionis Iesu Christi universalem ideo quasi alter est Sanctus Paulus a Cruce habitus. Romae ipse natus est die VII Novembris anno MDCCCXXXI illustribus e coniugibus Ioanne Thoma Silvestrelli et Teresia Gozani eodemque die in proxima bapti­ zatus basilica Sanctae Mariae supra Minervam, acceptis Caesare ac Petro nominibus. Pie nimirum domi educatus a privatis praeceptori­ bus mentis accepit eruditionem ac deinde iii Collegiis dementino et Romano Societatis Iesu inter suae aetatis sodales eminens sive proprio progressu sive condiscipuloruni aedificatione. Interea vero nomen Ora­ torio dedit cui a Caravita nomen, in operibusque pietatis et caritatis sese exercebat. Anno MDCCCXLVIII religiosa eius obiit genetrix et anno MDCCCLIII etiam pater, cum in animo iam Caesar sese Deo consecrare habebat. Re igitur mature perpensa deseruit omnia ut novitiatum ingre­ deretur Congregationis Passionis in Monte Argentario, unice videlicet vitam ducere gestiens absconditam cum Christo in Deo (cf. Col 3, 3). Adversa tamen valetudo eius non potuit rigoribus regulae Sancti Pauli Acta Ioannis Pauli Pp. II 1023 a Cruce tunc temporis plene vigentis resistere ideoque interrumpere novitiatum est coactus. Verum Congregationis recessum relinquere no­ luit ibique propterea mansit in ecclesiastica incumbens studia carita­ tisque .intentus operibus, nominatim in adiuvandis cholerae morbo labo­ rantibus in Portu Sancti Stephani. Summa cum animi laetitia die x x n mensis Decembris MDCCCLV presbyteratus ordinem recepit in dies magis enitens vitam agere verae coniunctionis intimae cum Victima Divina. Valetudine interim reflorescente anno postero Congregationis Passio­ nis iterum ingressus novitiatum apud asceterium prope Morrovalle vulgo in dioecesi Firmana nomen excepit Bernardi Mariae a Iesu, ubi a mense Septembri MDCCCLVI comitem habuit simulque virtutum aemulum Sanctum Gabrielem a Virgine Perdolente, quem postea numquam non memoria custodivit sancteque est imitatus. Vota religiosa profes­ sus die x x v i i i Aprilis MDCCCLVII, expleto studiorum cursu et fructibus conspicui patrimonii familias destinatis largiter coeptis caritatis ac religionis, sacra promptus ipse ministeria suscepit obeunda. Superio­ res vero eum iuvenibus formandis addixerunt tum novitiis tum clericis, quos fortiter ac suaviter ad geminum Congregationis propositum spiritumque instituebat. Pluribus in Capitulis provincialibus ad com­ plectenda magni ponderis officia vocatus etiam rectoris munere functus est in recessu ad Scalam Sanctam, quo tempore Pontifex Romanus Pius IX actibus ibidem paenitentialibus interfuit ipso in pervigilio diei, quo urbs Roma anno MDCCCLXX capta est. In Capitulo generali anno MDCCCLXXViii celebrato Pater Bernardus Maria delectus Praepositus Generalis est Congregationis Passionis eodemque in munere confirma­ tus proximis in quattuor Capitulis. Difficile profecto est dictu quan­ tum novensilis hic Beatus pro Congregatione fecerit annos paene x x v suae moderationis generalis. Indefatigatus namque spiritali ipsius adlaborabat incremento ac diffusioni terrestri, in primis operam cum daret religiosorum perfectioni ad animum et magisterium Sancti Conditoris Pauli a Cruce. Regularem observantiam et diurnam et nocturnam provehere numquam desistebat tum viva voce tum scriptione multi­ plici sua, omnes nempe antecedens superiores ac subditos efficaci- suo hilari ferventique exemplo. Primus enim exstabat solitudinis et oratio­ nis paupertatis et paenitentiae studio : brevi — semper visus est habitusque « regula vivens ». Difficillimis sane temporibus in Italia atque omni Europa sodales Congregationis quam maxime inter se persistere voluit coniunctis, novis domibus ac provinciis erectis in Europa et America semperque fideliter adservatis Regulae normis et sanarum tra- 1024 Acta Apostolicae Sectis - Commentarium Officiale ditionum. Eius industria ipsius tam bonum denique habuit exitum, ut gubernationis illius tempore propemodum duplicata numero sit Congregatio tam religiosorum quam recessuum. Diuturnum eius regi­ men usque nituit studio causae divinae animarumque salutis, devota praeterea Romano Pontifici fidelitate, solida membrorum institutione, studiorum ecclesiasticorum augmento, perniciosis tum serpentibus doc­ trinae erroribus plane devitatis, disseminatione apostolatus sacri per infidelium regiones. Praesens ipsemet contendebat animum tradere re­ ligiosis suis, cum canonicas perageret visitationes in semotis quoque orbis tractibus. Inter tot tamen opera et incepta mens illius ad Deum perpetuo dirigebatur, quem quaerebat ante omnes ac diligebat. In difficultatibus et angustiis animo numquam defecit, quin immo pru­ dentiorem se ostendit aliquam nactus occasionem ab iniuriis etiam ac vitae infirma valetudine ut magis fulgerent in eo virtutes. Resplendebat quidem fide et intenta precationis consuetudine extractae identidem per longas noctis horas, fervido cultu Eucharistiae praesertim; qui in Missae celebratione per demonstrationes quasi exstaticas erumpebat, filiali eoque cotidiano amore in Deiparam Virginem, cum num­ quam oblivione exstinctum novicium sodalem suum Gabrielem a Vir­ gine Perdolente aemularetur, quem vehementer est ille gavisus Beati caelitus titulus cohonestatum anno MCMVIII. Heroica autem spes eius et caritas in perfecta patuerunt sui abalienatione ab omni re creata humanaque ambitione, unde cor ipsius uno replebatur Dei amore et universali hominum salutis cura. Neque minor fuit in eo usus in dies magis increscens virtutum cardinalium et consiliorum evangelicorum, cum omnia permearet spiritus quarti voti, perfectae scilicet consecra­ tionis Domini Iesu Christi Passioni. Carissimus praeterea fuit Summis Pontificibus Pio IX, Leoni XIII et Pio X eum qui omnes sanctum esse existimabant. Itemque magni habebatur a cardinalibus, praelatis Ro­ manae Curiae et Moderatoribus Institutorum religiosorum quibus et incitamento erat et exemplo a quibusque saepenumero in consilium et animi confirmationem adhibebatur. Adnuentibus superioribus omne pa­ trimonium suae familiae in Congregationis adiumentum impendit itemque monasteriorum pauperum et egenorum ad se decurrentium. Insigni morum simplicitate fulgebat animique demissione semperque cardinalatus detrectabat dignitatem crebrius sibi oblatam, quo prae­ terea actus item animo Praeposituram generalem Congregationis anno MCMVII recusavit ; volente tamen Romano Pontifice Pio X, titulum reservavit Praepositi generalis "ad honorem". Extremos aetatis annos di- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1025 versis in Congregationis domibus exegit unam conquirens abscon­ ditam vitam absolutamque cum Christo Crucifixo coniunctionem. Su­ premum diem obiit propter lapsum in recessu prope Moricone in Sabi­ nis oppidum IX Decembris MCMXI sacramentis roboratus nomenque dulcissimum Iesu invocans ac magna sanctimoniae fama circumdatus. Anno M C M X X X i i exuviae ipsius e coemeterio sunt in templum asceterii Congregationis Passionis translatae eodem in vico Moricone ubi etiam­ num requiescunt. Agi illo anno est etiam coeptus ipse Processus ordi­ narius in Curia Sabinensi annoque MCMXXXV desitus. Die autem xxviii mensis Maii MCMXLI publici iuris factum est Decretum super scriptis ac die x i n Februarii MCMXLII Introductionis Causae decretum. Apostolici celebrati sunt processus inter annum MCMXLIII et MCMXLVII item in Sabinensi Curia variique accesserunt processiculi. Quorum omnium Processuum pronuntiata est vis legitima die VII Maii MCMLI. Universis dein servatis iure praescriptis Decessor Noster venerandae memoriae Paulus VI decretum rite edidit die xvni Octobris MCMLXXIII heroicis de virtutibus Venerabilis Servi Dei. Nos demum ipsi die VIII Februarii huius eiusdem anni constare ediximus de miraculo a Deo pa­ trato per Venerabilis Bernardi Mariae a Iesu deprecationem in sana­ tione videlicet Iosephi Girardi a Nerola, Romae, anno MCMXXXII. Qui­ bus singillatim temporis decursu peractis iam via aperta munitaque est ad sollemnem huius Dei Famuli beatificationem et quidem hoc nomi­ natim ipso die. Frequenti igitur Nos hodie mane circumfusi Patrum Cardinalium et Episcoporum corona tum etiam familiarum religiosarum et fidelium multitudine sollemnia liturgica ritu praestantiore Romae in Petriano Foro concelebravimus, quae inter formulam plurium simul Venerabilium beatificationis elata protulimus voce quae ipsa haec fuit : « Nos, vota Fratrum Nostrorum Nicolai Rotunno, Episcopi SabinensisMandelensis, Desmondi Connell, Archiepiscopi Dublinensis, atque Iose­ phi Glemp, Archiepiscopi Gnesnensis et Varsaviensis, necnon pluri­ morum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctori­ tate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Bernardus Maria a Iesu, Carolus a Sancto Andrea et Honoratus de Biala Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Bernardi Mariae a Iesu, die nona Decembris ; Caroli a Sancto Andrea, die quinta Ianuarii ; Honorati de Biala, die decima sexta Decembris, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Qua ita enun- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1026 Officiale tiata novorum continuo caelitum Beatorum expetivimus patrocinium, virtutes et opera sermone Nostro exposuimus, in totius Ecclesiae Dei tum imitationem tum manantem inde spiritalem utilitatem vehementer extulimus. Has vero Apostolicas Litteras eadem de re firmas usque­ quaque esse volumus in praesens haud secus atque in posterum tempus contrariis quibusvis rebus nihil obsistentibus. Datum Romae apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die sexto decimo mensis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo fauste ineunte feliciterque. 83 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco iS Sigilli" In Secret. Status tab., n. 222.15^. III Paroeciale templum Sancto Michaeli Archangelo dicatum quod in oppido « Chatham » intra fines dioecesis Sancti Ioannis Canadensis exstat, Ba­ silicae Minoris titulo honestatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Inter sacras dioecesis Sancti Ioan­ nis Canadensis aedes, paroeciale templum enitere novimus Sancto Mi­ chaeli Archangelo dicatum, quod arte et ornamentis decorum in oppido « Chatham » exstat. Praeterea constat idem templum a paroeciae fide­ libus principem haberi locum christianae eorum vitae et apostolatus. Qua de re, cum Venerabilis Frater Ioannes Eduardus Troy, Episcopus eiusdem dioecesis, litteris die i mensis Decembris superiore anno datis, etiam cleri populique nomine petiverit ut templum, quod diximus, titulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos, peculiare dilectionis Nostrae documentum isti catholicae communitati cupientes praebere, enixis precibus censemus libenter obsecundare. De sententia igitur Congregationis pro Cultu Divino Nobis proposita, quam ratam habemus, Apostolica Nostra usi potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum paroeciale templum Sancto Michaeli Archan­ gelo in oppido (( Chatham » dicatum, titulo ac dignitate Basilicae Minoris decoramus, cum omnibus iuribus et liturgicis concessionibus, quae sacris aedibus hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen Acta Ioannis Pauli Pp. II 1027 servatis, quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die vi men­ sis Iunii anno MCMLXVIII editum, servanda sunt. Has denique Litte­ ras Nostras nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis qui­ buslibet rebus minime ostantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXVIII mensis Ianuarii, anno Domini MCMLXXXIX, Pontificatus .No­ stri undecimo. 68 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 233.381. IV B. Maria Virgo, sub titulo « Regina Caeli » invocata, Patrona dioecesis Lexingtonensis constituitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Unum qui laeti abhinc annum communitatem ecclesialem legitime constituimus Lexingtonensem eiusque simul sacrum instituimus pastorem, novo benevolentiae No­ strae documento augere, at potissimum novo superni praesidii pignore eam affatim instruere volumus, cum rem memoria proditam usuque Ecclesiae comprobatam eodem pro dilecto grege novensili peragere aggredimur. Eiusdem scilicet cleri ac populi fidelis Ordinarius Episco­ pus, Venerabilis Frater Iacobus Kendrick Williams, litteris nuper Nobis redditis renuntiavit non modo quanta pietate Sanctissimam Iesu Christi Matrem omnis illa Americana natio prosequeretur, verum quanta etiam consensione Lexingtonensis ipsa communitas accepisset propositam ab Antistite suo Virginem Mariam sub titulo « Reginam Caeli » veluti caelestem apud Deum novae dioecesis patronam. Cum plane Nos nimirum his animi Catholici affectibus consentimus erga praecelsam Dei Genetricem atque piis pastoris gregisque hac in re optatis, tum nihil magis venturo fiori ac progressui illius Ecclesiae profuturum praevidemus quam publicam patronae talis destinationem eiusque perpetuam in posteros annos deprecationem. Efflagitanti igitur memorato Praesuli Lexingtonensi ut electionem illam et approbatio­ nem secundum praestitutas normas rite confirmaremus libenter sane obsequentes Nos ex sententia Sacrae Congregationis pro Cultu Divino 1028 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Nostraque suprema auctoritate Apostolica Sanctissimam Dei Matrem, «Reginam Caeli » invocatam, dioecesis Lexingtonensis confirmamus coram Deo Patronam omniaque simul concedimus iura et privilegia liturgica ad regulas Ecclesiae consequentia. Fore praeterea confidimus ut hinc efflorescat Christifidelium inibi amor in Caelestem Reginam, illinc etiam increscat vitae catholicae actionisque christianae prosperitas tam validis nempe sustentata Dei Matris precibus. Contrariis quibuslibet rebus nihil obstantibus. Datum Romae apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XVI mensis Februarii, anno Domini MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. ¡¡B AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 285.292. V Ecclesia paroecialis Beatae Mariae Virgini sub titulo « Purísima Concep­ ción de María - Virgen Chiquita » dicata, quae in archiepiscopali urbe Monterreyensi in Mexico exstat, ad Basilicae Minoris dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Romanorum Pontificum Decesso­ rum Nostrorum haerentes vestigiis, singularibus quidem titulis ac privilegiis honestare solemus praeclara templa, quae in orbe catholico ceteris excellunt. Haec inter optimo iure recensenda esse videtur sacra aedes paroecialis Beatae Mariae Virgini sub titulo « Purísima Con­ cepción de María - Virgen Chiquita » dicata, quae, fidelium concursu nota atque arte et pulchritudine mira, in archiepiscopali urbe Mon­ terreyensi exstat ; ubi quoque cives loci impensa colunt pietate anti­ quam imaginem Deiparae Virginis titulo, quem diximus, invocatae, cuius patrocinio anno MDCCXVI eadem urbs servata fuit a gravissima mundatione. Qua re, cum Venerabilis Frater Adolfus Suárez Rivera, Archiepiscopus Metropolita Monterreyensis, litteris die VIII mensis Septembris superiore anno datis, etiam cleri populique nomine petiverit ut idem templum titulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos illius Pastoris precibus libenter obsecundandum esse puta­ mus. De sententia igitur Congregationis de Cultu Divino et Disci- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1029 plina Sacramentorum Nobis proposita, quam habemus ratam, Apo­ stolica Nostra usi potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum sacram aedem paroecialem, de qua mentionem fecimus, ti­ tulo ac dignitate Basilicae Minoris decoramus, cum omnibus iuribus et liturgicis concessionibus, quae templis hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis, quae iuxta Decretum « de titulo Basi­ licae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, sunt ser­ vanda. Has dénique Litteras Nostras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis nihil obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die IV mensis Martii, anno Domini MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. SS AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 235.614. VI Beata Maria Virgo quae « Madonna del Pilerio » dicitur quaeque in archidioecesi Cosentina-Bisinianensi colitur eiusdem sedis caelestis con­ firmatur Patrona. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Caelestis Matris bonitatis in fide­ les et beneficientiae complura ubique exstiterunt testimonia. Nihil mirum igitur quod usque ad Eandem decurrunt fideles suumque ani­ mum patefaciunt, et Eiusdem se commendant tutelae. Libenter ergo aeque ac laetanter postulatis concedendum esse duximus Venerabilis Fratris Dini Trabalzini, Archiepiscopi Cosentini-Bisinianensis, qui iustis sane precibus expostulaverat, litteris die vi mensis superioris Februarii datis, ut Beata Maria Virgo, populari sermone « Madonna del Pilerio » vocitata, caelestis Patrona apud Deum archidioecesis con­ firmaretur, ad normam « Instructionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, pro com­ perto quoque habentes eodem fideles teneri studio. Itaque, iis quidem probatis quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum de hac re gessit olim a Nobis factis facul­ tatibus, placet Beatam Mariam Virginem, cuius titulum supra memo- 1030 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ravimus, caelestem Patronam esse et haberi, iuribus pariter additis ac privilegiis quae secundum Rubricas hunc honorem consequuntur. Contrariis rebus minime obsistentibus. Ipsam denique vehementer deprecamur caelestem Advocatam ut huius archidioecesis fidelium populum, marialis anni occasione erga Eandem renovato amore incensum, omnibus tueatur praesidiis omni­ busque cumulet beneficiis. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Martii, anno Domini MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 236.066. EPISTULA Universis presbyteris Feria V in Cena Domini, anni MCMLXXXIX, missa. Amati Fratelli nel sacerdozio di Cristo! 1. Anche quest'anno desidero mettere in rilievo la grandezza di que­ sto giorno, che ci riunisce tutti intorno a Cristo. Durante il triduo sacro tutta la Chiesa approfondisce la consapevolezza del Mistero pasquale. A noi in modo particolare si indirizza il giorno del Giovedì Santo. È la memoria dell'ultima Cena che si ravviva e si ripresenta in questo giorno, e noi ritroviamo in esso ciò di cui viviamo, ciò che siamo per grazia di Dio. Noi ritorniamo all'inizio stesso del sacrifìcio della nuova ed eterna Alleanza ed insieme all'inizio del nostro sacer­ dozio, che è tutto e pieno in Cristo. Colui che durante la Cena pasquale disse le parole : « Questo è il mio corpo, offerto in sacrifìcio per voi » ; «questo è il calice del mio sangue ... versato per voi e per tutti, in remissione dei peccati» (cf. Mt 26, 26-28; Lc 22, 19-20), in virtù di queste parole sacramentali si è rivelato come Redentore del mondo ed insieme come Sacerdote della nuova ed eterna Alleanza. La Lettera agli Ebrei esprime questa verità nel modo più com­ pleto, scrivendo di Cristo come « sommo sacerdote dei beni futuri », il quale «entrò una volta per sempre nel santuario ... con U proprio sangue, dopo averci ottenuto una redenzione eterna » ; mediante il san- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1031 gue versato sulla Croce egli « offrì se stesso senza macchia a Dio » in virtù di uno «Spirito eterno» (cf. Eb 9, 11-14). Per questo l'unico sacerdozio di Cristo è etemo e definitivo, così come definitivo ed eterno è anche il sacrificio da lui offerto. Sempre, ogni giorno e, in particolare, durante il triduo sacro questa verità vive nella consapevolezza della Chiesa : « Abbiamo un grande sommo sacerdote » (cf. Eb 4, 14). E allo stesso tempo ciò, che si compì durante l'ultima Cena, ha reso questo sacerdozio di Cristo sacramento della Chiesa. Esso è di­ venuto sino alla fine dei tempi il segno della sua identità e la fonte di quella vita nello Spirito Santo, che la Chiesa riceve incessante­ mente da Cristo. Questa vita viene partecipata da tutti coloro che in Cristo costituiscono la Chiesa. E tutti partecipano del sacerdozio di Cristo, e tale partecipazione significa che già mediante il battesimo « da acqua e da Spirito Santo » (cf. Ov 3, 5) sono consacrati per offrire i sacrifici spirituali in unione con l'unico sacrificio della Re­ denzione, offerto da Cristo stesso. Tutti — come popolo messianico della Nuova Alleanza — diventano in Cristo (( sacerdozio regale » (cf. 1 Pt 2, 9). 2. Ricordare questa verità sembra particolarmente attuale in occa­ sione della pubblicazione dell'Esortazione Apostolica « Christifideles laici », recentemente avvenuta. In essa è contenuto il frutto dei lavori del Sinodo dei Vescovi, radunato in sessione ordinaria nel 1987 ed il cui tema fu la vocazione e la missione dei laici nella Chiesa e nel mondo. Occorre che tutti noi prendiamo conoscenza di questo importante documento. Occorre anche che alla sua luce meditiamo circa la nostra propria vocazione. Una tale riflessione appare molto attuale special­ mente nel giorno che ricorda la nascita dell'Eucaristia, nonché del servizio sacramentale dei sacerdoti che è connesso all'Eucaristia. Nella Costituzione « Lumen gentium » il Concilio Vaticano II ha ricordato in che cosa consiste la differenza tra il sacerdozio comune di tutti i battezzati ed il sacerdozio che si riceve nel sacramento del­ l'ordine. Il Concilio chiama quest'ultimo « sacerdozio ministeriale », il che significa insieme « ufficio » e « servizio ». Esso è anche « ge­ rarchico » nel senso di sacro servizio. « Gerarchia », infatti, significa sacro governo, il quale nella Chiesa è servizio. Ricordiamo il noto testo conciliare : « Il sacerdozio comune dei 1032 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale fedeli ed il sacerdozio ministeriale o gerarchico, quantunque differi­ scano essenzialmente e non solo di grado, sono tuttavia ordinati l'uno all'altro, poiché l'uno e l'altro, ognuno a suo proprio modo, par­ tecipano dell'unico sacerdozio di Cristo. Il sacerdote ministeriale con la potestà sacra, di cui è investito, forma e regge il popolo sacerdo­ tale, compie il sacrificio eucaristico nella persona di Cristo (in per­ sona Christi) e lo offre a Dio a nome di tutto il popolo ; i fedeli, in virtù del loro regale sacerdozio, concorrono all'oblazione dell'Eucari­ stia, e lo esercitano col ricevere i sacramenti, con la preghiera e il rin­ graziamento, con la testimonianza di una vita santa, con l'abnegazione e l'operosa carità » (Cost. Lumen gentium, 10 ; cf. Esort. Ap. Christi­ fideles laici, 22). 3. Durante il triduo sacro si presenta agli occhi della nostra fede l'unico sacerdozio della nuova ed eterna Alleanza, che è in Cristo stesso. A lui, infatti, si possono applicare le parole sul sommo sacer­ dote che, « scelto fra gli uomini, viene costituito per il bene degli uomini» (Eb 5, 1). Come uomo Cristo è sacerdote, è il «sommo sa­ cerdote dei beni futuri » ; al tempo stesso, però, questo uomo-sacerdote è il Figlio consostanziale al Padre. Per questo anche il suo sacerdozio — il sacerdozio del suo sacrifìcio redentore — è unico ed irripetibile. È il compimento trascendente di tutto il contenuto del sacerdozio. Ora proprio questo unico sacerdozio di Cristo, per mezzo del sacra­ mento del battesimo, è partecipato da tutti nella Chiesa. Se le parole « sacerdote scelto fra gli uomini » si riferiscono anche a ciascuno di noi, partecipi del sacerdozio ministeriale, esse tuttavia indicano prima di tutto l'appartenenza al popolo messianico, al sacerdozio regale, nonché il nostro radicamento nel sacerdozio comune dei fedeli, che sta alla base della chiamata di ciascuno di noi al ministero sacerdotale. / « fedeli laici » sono coloro tra i quali ciascuno di noi « viene scelto », coloro tra i quali è nato il nostro sacerdozio. Prima di tutto, sono i nostri genitori, poi i fratelli e le sorelle e tante persone dei vari ambienti, dai quali ognuno di noi proviene : ambienti umani e cristiani, a volte anche scristianizzati. La vocazione sacerdotale, in­ fatti, non sempre .nasce in un'atmosfera ad essa favorevole ; a volte la grazia della vocazione passa attraverso un contrasto con l'ambiente, persino attraverso la resistenza fatta da familiari. Ed oltre a tutti coloro che conosciamo e che possiamo personal­ mente identificare lungo la via della nostra vocazione, ci sono altri Acta Ioannis Pauli Pp. II 1033 ancora, che rimangono sconosciuti. Non siamo mai in grado di stabi­ lire a chi noi dobbiamo questa grazia, alla preghiera ed ai sacrifici di quali persone la dobbiamo, nel mistero della divina economia. In ogni caso le parole « sacerdote scelto fra gli uomini » possiedono un'ampia estensione. Se oggi meditiamo la nascita del sacerdozio di Cristo, prima di tutto, nell'intimo di ognuno di noi (prima ancora di averlo ricevuto mediante l'imposizione delle mani del Vescovo), dob­ biamo vivere questo giorno come debitori. Sì, Fratelli, noi siamo de­ bitori! Come debitori dell'inscrutabile grazia di Dio, noi nasciamo al sacerdozio, nasciamo dal cuore del Redentore stesso — al centro del suo sacrificio della Croce. Ed insieme noi nasciamo dal seno della Chiesa, popolo sacerdotale. Questo popolo, infatti, è come la terra spirituale delle vocazioni, la terra coltivata dallo Spirito Santo, che è il Paraclito della Chiesa per tutti i tempi. Il popolo di Dio gioisce della vocazione sacerdotale dei suoi figli. In questa vocazione esso trova la conferma della propria vitalità nello Spirito Santo, la conferma del sacerdozio regale, mediante il quale Cristo, « sommo sacerdote dei beni futuri )), è presente nelle generazioni degli uomini e nelle comunità cristiane. Anche egli è « scelto fra gli uomini ». È il « Figlio dell'uomo », il Figlio di Maria. 4. Là dove mancano le vocazioni, la Chiesa deve farsi premurosa. E si fa premurosa, molto premurosa. Questa sollecitudine è partecipata anche dai laici nella Chiesa. In proposito, al Sinodo del 1987 abbiamo sentito parole toccanti non soltanto da parte dei Vescovi e sacerdoti, ma anche dagli stessi laici presenti. Tale sollecitudine testimonia nel modo migliore chi è il sacerdote per i laici : testimonia la sua identità, e si tratta di una testimonianza della comunità, di una testimonianza sociale. Il sacerdozio, infatti, è un sacramento « sociale » : il sacerdote, « scelto fra gli uomini, viene costituito per il bene degli uomini nelle cose che riguardano Dio » {Eb 5, 1). Il giorno prima della sua passione e morte in Croce, Gesù nel cena­ colo lavò i piedi agli apostoli, e ciò fece per sottolineare che « non era venuto per essere servito, ma per servire» (cf. Me 10, 45). Tutto ciò che Cristo faceva é insegnava era a servizio della nostra redenzione. L'ultima e più completa espressione di questo servizio messianico doveva diventare la Croce sul Calvario. In essa ha trovato conferma « sino alla fine » che il Figlio di Dio si è fatto uomo (( per noi uomini 67 - A. A. S. 1034 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale e per la nostra salvezza» (Credo della Messa). E questo servizio salvifico, che ha un raggio di azione universale, è « iscritto » per sem­ pre nel sacerdozio di Cristo. L'Eucaristia — il sacramento del sacri­ ficio redentore di Cristo — contiene in sé questa « iscrizione ». Cristo, che è venuto per servire, è presente sacramentalmente nell'Eucari­ stia appunto per servire. Questo servizio nello stesso tempo è la pie­ nezza della mediazione salvifica: Cristo è entrato in un santuario eterno, « nel cielo stesso, allo scopo di presentarsi ora al cospetto di Dio in nostro favore » (Eb 9, 24). Davvero, egli fu « costituito per il bene degli uomini nelle cose che riguardano Dio ». Ognuno di noi, che grazie all'ordinazione sacramentale, partecipa del sacerdozio di Cristo, deve costantemente rileggere questa a iscri­ zione » del servizio redentore di Cristo. Infatti, anche noi — cia­ scuno di noi — siamo costituiti « per il bene degli uomini nelle cose che riguardano Dio ». Il Concilio afferma giustamente che « i laici ... hanno diritto di ricevere abbondantemente dai sacri Pastori i beni spirituali della Chiesa, soprattutto gli aiuti della parola di Dio e dei sacramenti» (Cost. Lumen gentium, 37). Questo servizio si trova al centro stesso della nostra missione. Certamente anche i nostri fratelli e le nostre sorelle — i fedeli laici — desiderano trovare in noi dei « ministri di Cristo e amministratori dei misteri di Dio » (1 Cor 4, 1). In questa dimensione va cercata la piena autenticità della nostra vocazione, del nostro posto nella Chiesa. Durante il Sinodo dei Vescovi, sul tema dell'apostolato dei laici, fu spesso ricordato che i laici hanno a cuore una tale autenticità della vocazione e della vita sacerdotale. Questa, anzi, è la prima condi­ zione per la vitalità del laicato e per l'apostolato proprio dei laici. In nessun modo si tratta di « laicizzazione » del clero, come non si tratta neppure di « clericalizzazione » dei laici. La Chiesa si sviluppa organicamente secondo il principio della molteplicità e diversità dei « doni », cioè dei carismi (cf. Esort. Ap. Christifideles laici, 21-23). Ciascuno, infatti, « ha il proprio dono » (1 Cor 7, 7) « p e r l'utilità comune» (ibid. 12, 7). «Ciascuno viva secondo la grazia ricevuta, mettendola a servizio degli altri, come buoni amministratori della grazia di D i o » (1 Pt 4, 10). Queste indicazioni degli Apostoli sono pienamente attuali anche nella nostra epoca. Parimenti a tutti — sia agli ordinati che ai laici — si riferisce la raccomandazione di « comportarsi in maniera degna della voca­ zione » (cf. E f 4, 1), di cui ciascuno è stato fatto partecipe. Acta Ioannis Bauli Pp. II 1035 5. Bisogna dunque che oggi, in un giorno così santo e pieno di profondi contenuti spirituali per noi, meditiamo ancora una volta, ed a fondo, il carattere particolare della nostra vocazione e del nostro servizio sacerdotale. I presbiteri — insegna il Concilio — (( per il loro stesso ministero sono tenuti ... a non conformarsi a questo se­ colo ; al tempo stesso, tuttavia, sono tenuti a vivere in questo secolo in mezzo agli uomini » (Decr. Presbyterorum Ordinis, 3). Nella voca­ zione sacerdotale di un pastore ci deve essere uno spazio speciale per queste persone, per i laici e per la loro « laicità », la quale è anch'essa un grande bene della Chiesa. Un tale spazio interiore è segno della vocazione del sacerdote come pastore. Il Concilio ha dimostrato con acuta chiarezza che la « laicità » radicata nei sacramenti del battesimo e della confermazione, la lai­ cità come dimensione della comune partecipazione al sacerdozio di Cristo costituisce l'essenziale vocazione di tutti i fedeli laici. E i sacerdoti « non potrebbero essere ministri di Cristo, se non fossero testimoni e dispensatori di una vita diversa da quella terrena », ma al tempo stesso « non potrebbero nemmeno servire gli uomini, se si estraniassero dalla loro vita e dal loro ambiente » (ibid.). Ciò indica proprio quello spazio interiore per la « laicità », che è profondamente iscritta nella vocazione sacerdotale di ogni pastore : lo spazio per tutto ciò in cui questa « laicità » si esprime. In tutto ciò il sacer­ dote deve cercare di riconoscere la « vera dignità cristiana » (Cost. Lumen gentium, 18) di ciascuno dei suoi fratelli e sorelle laici; anzi, si deve adoperare per farla presente ad essi stessi, per educarli a questa dignità mediante il suo servizio sacerdotale. Riconoscendo la dignità dei laici e « il loro ruolo specifico nel­ l'ambito della missione della Chiesa », « i presbiteri sono fratelli tra i fratelli, come membra dell'unico e medesimo corpo di Cristo, la cui edificazione è compito di tutti» (Decr. Presbyterorum Ordinis, 9). 6. Sviluppando in sé un tale atteggiamento verso tutti i fedeli laici, verso i laici e la loro « laicità », segnati anch'essi dal dono della vocazione ricevuta da Cristo, il sacerdote può attuare questo compito sociale, che è legato alla sua vocazione di pastore. Egli, cioè, può « radunare » le comunità cristiane, alle quali viene inviato. Il Con­ cilio in più punti mette in rilievo questo compito. Ecco, i sacerdoti, «esercitando... l'ufficio di Cristo..., radunano la famiglia di Dio, quale fraternità animata da un solo intento, e per mezzo di Cristo nello Spirito la conducono a Dio Padre» (Cost. Lumen gentium, 28). 1036 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Questo « radunare » è servizio. Ognuno di noi deve essere consa­ pevole di radunare la comunità non intorno a sé, ma intorno a Cristo, e non per sé, ma per Cristo, affinché egli stesso possa agire in questa comunità, ed insieme in ognuno, con la potenza del suo Spirito Pa­ raclito, e a misura del « dono » ricevuto da ciascuno in questo Spi­ rito (( per l'utilità comune ». Pertanto, questo (( radunare » è servizio, e tanto più è servizio, in quanto il sacerdote « presiede » alla comunità. A questo proposito il Concilio sottolinea che « occorre che i presbiteri presiedano in modo tale che, non cercando le cose proprie, ma quelle di Gesù Cristo, uniscano la loro opera a quella dei fedeli laici » (Decr. Presbytero­ rum Ordinis, 9). Questo « radunare » va inteso non come qualcosa di occasionale, ma come una continua e coerente « edificazione » della comunità. Proprio qui è indispensabile la collaborazione, di cui si parla nel te­ sto conciliare. Qui anche devono essi « scoprire con senso di fede i multiformi carismi, sia umili che più elevati, concessi ai laici', de­ vono ammetterli con gioia e favorirli con diligenza », leggiamo nel Decreto conciliare (ibid.). «Parimenti, devono assegnare con fiducia ai laici degli incarichi per il servizio della Chiesa, lasciando loro libertà e margine di azione» (ibid.). Rifacendoci alle parole di san Paolo, il Concilio ricorda ai presbi­ teri che essi « si trovano in mezzo ai laici per condurre tutti all'unità della carità, "amandosi gli uni gli altri con carità fraterna, prevenen­ dosi gli uni gli altri nella deferenza" (Rm 12, 10) » (ibid.). 7. Al presente, dopo la pubblicazione dell'Esortazione post-sino­ dale Christifideles laici, molti ambienti nella Chiesa stanno studiando il suo contenuto, in cui ha trovato espressione la sollecitudine colle­ giale dei Vescovi, riuniti nel Sinodo. Il Sinodo, del resto, è stato un'eco del Concilio, nel tentativo di indicare — alla luce di molte­ plici esperienze — la direzione in cui dovrebbe procedere l'attuazione del Magistero conciliare circa il laicato. È noto che esso si è dimo­ strato particolarmente ricco e stimolante, il che certamente corri­ sponde anche alle necessità della Chiesa nel mondo contemporaneo. Noi avvertiamo queste necessità in tutta la loro importanza e complessità. Perciò, la conoscenza del documento post-sinodale ci per­ metterà di far fronte ad esse e, in molti casi, di aiutarci, altresì, nel nostro servizio sacerdotale. « I sacri Pastori, infatti — leggiamo nella Acta Ioannis Pauli Pp. II 1037 Costituzione Lumen gentium — sanno esattamente quanto contribui­ scano i laici al bene di tutta la Chiesa. Essi sanno di non essere stati istituiti da Cristo per assumersi da soli tutta qucmta la missione salvifica delia Chiesa verso il mondo » (30). Sostenendo la dignità e la responsabilità dei laici, « si servano volentieri del loro prudente consiglio» (ibid. 37). Tutti i Pastori — Vescovi e sacerdoti — (( mostrano al mondo il volto della Chiesa, in base al quale gli uomini giudicano della forza e della verità del messaggio cristiano» (Cost. Gaudium et spes, 43). In tale maniera « è rafforzato nei laici il senso della propria responsabilità, ne- è favorito lo slancio e le Zoro forze pié facilmente vengono associate alVopera dei Pastori » (Cost. Lumen gentium, 37). Anche ciò — tra P altro — sarà oggetto di studio nell'assemblea del Sinodo dei Vescovi sul tema della formazione sacerdotale, annun­ ciato per l'anno 1990. Una tale sequenza di temi già di per sé permette di comprendere che, nella Chiesa, esiste un profondo collegamento tra la vocazione dei laici e quella dei sacerdoti. 8. Nel ricordare tutto ciò nella Lettera per il Giovedì Santo di quest'anno, ho desiderato toccare un argomento collegato in modo essenziale al sacramento dell'ordine. Oggi ci raccogliamo intorno ai nostri Vescovi, come presbiterio delle singole Chiese locali e partico­ lari, in tanti luoghi della terra. Concelebriamo l'Eucaristia, rinno­ viamo le promesse sacerdotali ' connesse alla nostra vocazione ed al nostro servizio nella Chiesa di Cristo. È la grande giornata sacerdo­ tale di tutte le Chiese del mondo nell'unica Chiesa universale ! Ci offriamo reciprocamente il bacio della pace e con questo segno cer­ chiamo di raggiungere tutti i Fratelli nel sacerdozio, persino coloro che sono i più distanti nello spazio del mondo visibile. Offriamo proprio questo mondo insieme con Cristo al Padre nello Spirito Santo : questo mondo di oggi, « ossia l'intera famiglia umana nel contesto di tutte quelle realtà, in mezzo alle quali essa vive » (Cost. Gaudium et spes, 2). Agendo « i n persona Christi», come « amministratori dei misteri di Dio » (1 Cor 4, 1), siamo consapevoli della dimensione universale del Sacrifìcio eucaristico. I fedeli laici — nostri fratelli e sorelle — in forza della loro propria vocazione sono uniti a questo « mondo » in modo diverso dal nostro. Il mondo è dato loro in compito da Dio in Cristo redentore. Il loro apostolato deve condurre direttamente alla trasformazione del mondo 1038 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nello spirito del Vangelo (cf. Esort. Ap. Christifideles laici, 36). Essi vengono per trovare nell'Eucaristia, di cui noi siamo ministri per grazia di Cristo, la luce e la forza per attuare questo compito. Rinnoviamo presso tutti gli altari della Chiesa nel mondo di oggi il servizio redentore di Cristo, pensando a loro ! Rinnoviamolo come servitori «bravi e fedeli», « c h e il padrone al suo ritorno troverà vigilanti » (cf. Lc 19, 17 ; 12, 37) ! A tutti i cari Fratelli nel sacerdozio di Cristo invio il mio cordiale saluto e la Benedizione Apostolica. Dal Vaticano, 12 marzo, domenica quinta di Quaresima, dell'anno 1989, undicesimo di Pontificato. IOANNES PAULUS PP. II ALLOCUTIONES I Ad quosdam Mexici episcopos limina Apostolorum visitantes habita. " 9 Venerables Hermanos en el episcopado, 1. Con fraterno afecto os recibo esta mañana, Pastores del Pueblo de Dios en México, venidos a Roma para realizar la visita « ad limina Apostolorum ». Mi pensamiento se dirige a todas las diócesis que representáis y a vuestros sacerdotes, religiosos, religiosas y fieles todos, que con abne­ gación y entusiasmo trabajan por la edificación del Reino de Dios en vuestro noble país. Deseo, en primer lugar, agradeceros vivamente esta visita que habéis preparado con esmero y que comporta no pocos sacrificios. Os expreso mi gratitud también por las amables palabras que, en nombre de todos, me ha dirigido Mons. Manuel Castro Ruiz, Arzobispo de Yucatán, quien ha querido reiterar vuestros sentimientos de comunión con el Sucesor de Pedro, reforzando así el vínculo interior que nos une en la oración, en la fe y en el amor operante. Un Episcopado, como el vuestro, que ofrece al pueblo cristiano el testimonio de su unidad en • Die 2 m. Martii 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1039 el Señor, es un don del cielo, que pido a Dios os lo conserve y acre­ ciente siempre. En los coloquios personales que hemos tenido y a través de las relaciones quinquenales, he podido comprobar una vez más la vitalidad de vuestras Iglesias particulares, que siento tan cercanas a mi co­ razón de Pastor, y que reavivan a la vez en mi mente los recuerdos de las intensas jornadas de mi peregrinación apostólica a vuestro país, durante las cuales los católicos de México demonstraron en todo mo­ mento su filial cercanía y adhesión al Papa. 2. En los dos encuentros precedentes con miembros del Episcopado Mexicano en su visita « ad limina », nos hemos ocupado de algunas cuestiones de mayor importancia y actualidad en la pastoral de vuestras Iglesias particulares. Hoy, a un mes de distancia de haberse hecho pública la Exhortación Apostólica post-sinodal Christifideles laici, deseo compartir con vosotros algunos pensamientos sobre la labor evangeli­ zadora de la Iglesia y, en particular, sobre la misión de los laicos en la actual urgencia de evangelización que el Espíritu Santo ha hecho redescubrir a su Iglesia. Al acercarnos ya a la conmemoración del V Centenario de la Evangelización de vuestros pueblos, este tema —que fue objeto central de la III Conferencia General del Episcopado Latinoamericano, cele­ brada en Puebla de los Angeles— adquiere renovada actualidad ante los retos que habéis de afrontar en una sociedad como la vuestra, en la que están incidiendo de modo preocupante concepciones secularistas y actitudes permisivas en la concepción de la vida, en detrimento de los valores morales. La evangelización, esto es, el hacer presente el Eeino de Dios en el mundo para que todos los hombres encuentren en Jesucristo la salva­ ción, es algo que ha de llevarse a cabo en todos los tiempos, en todas las culturas y latitudes. Mas, no se ha de olvidar que, para que el mensaje evangélico llegue en profundidad a cada pueblo y a cada so­ ciedad, se han de tener en cuenta sus circunstancias particulares, así como los destinatarios a quienes es anunciado. Desde los comienzos de la evangelización, vuestra patria acogió la luz del mensaje cristiano, que ha venido a formar parte sustancial de su historia. La fe católica, en efecto, ha impregnado las raíces más profundas de la religiosidad mexicana, en toda su vasta geografía, en sus diversos grupos sociales, desde las gentes más sencillas hasta los 1040 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale que han recibido una mayor cultura. Ignorar esta realidad o pretender olvidarla, sería negar una gracia de Dios, de la que sois herederos y, por tanto, responsables. Es por ello que vosotros, Pastores, debéis preguntaros insistentemente cómo hacer que esa evangelización siga viva y pujante en las generaciones presentes y venideras. 3. Las comunidades eclesiales que el Señor ha confiado a vuestros cuidados viven en una sociedad en la que ciertamente se mira al futuro con esperanza, pero donde tampoco faltan, por desgracia, los problemas y conflictos. Se trata de problemas que son, muchas veces, un reto para la Iglesia y que esperan de vosotros una respuesta pastoral adecuada que pueda paliar tantas necesidades y urgencias. En efecto, las situa­ ciones de pobreza de muchas familias, la marginación de las comuni­ dades indígenas, la falta de trabajo, las graves carencias en educación, salud, vivienda, la falta de solidaridad de quienes pudiendo ayudar no lo hacen, y otros factores, inciden negativamente en la vida de los individuos, de las familias, de la sociedad. Por otra parte, como puso de relieve la Constitución pastoral sobre la Iglesia en el mundo actual, la presencia del pecado en el hombre y en la sociedad desfigura la imagen de la persona como creatura salida de las manos de Dios y obsta­ culiza el desarrollo y la convivencia. 1 Son ciertamente numerosos los motivos de preocupación que inter­ pelan a vuestras conciencias de Pastores, mas contáis con motivaciones profundas y sobrenaturales que os animan a afrontarlos adecuadamente en el marco de vuestros proyectos de evangelización. Es alentador, a este respecto, comprobar el espíritu de colaboración y hermandad que inspira los esfuerzos de vuestra Conferencia Episcopal por anunciar el mensaje de salvación al hombre de hoy y por dar nueva vitalidad a un pasado rico en frutos de santidad, que ha de continuar siendo levadura evangélica en el presente y futuro de vuestro país. 4. La evangelización es, lo sabéis bien, la gran tarea de nuestro tiempo; y a vosotros, como Obispos de México, corresponde suscitar nuevas energías apostólicas y marcar oportunas orientaciones pasto­ rales ; nadie que se considere miembro de la Iglesia puede sentirse exi­ mido de dar su contribución a esta urgente llamada. En el ejercicio de vuestro ministerio como maestros de la verdad y educadores en la fe no estáis solos. Contáis, en primer lugar, con vues1 Cf. Gaudium et spes, 13 y 37. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1041 tros presbíteros, a quienes el Concilio llama « próvidos cooperadores del Obispo » . Contáis con la acción callada y perseverante de los reli­ giosos y las religiosas, quienes con su vida mortificada y consagrada a Dios hacen visibles los valores más profundos y definitivos del Reino. Contáis igualmente con tantos fieles laicos comprometidos, dispuestos a vivir su vocación de bautizados en la sociedad y en el mundo> sin arredrarse ante las exigencias de la vida pública. 2 Como puso especialmente de relieve el Concilio Vaticano II en el Decreto sobre el apostolado de los laicos, éstos han de participar de modo responsable y activo en las obras apostólicas y asistenciales por medio de las cuales se hace presente la Iglesia en el seno de la sociedad, mostrando así su capacidad de compromiso y su voluntad de encarna­ ción entre los hombres. En esta misma línea, la reciente Exhortación Apostólica post-sinodal clarifica oportunamente la misión del fiel laico como fermento del Evan­ gelio en la animación y transformación de las realidades temporales, con el dinamismo de la esperanza y la fuerza del amor cristiano. En efecto, en toda sociedad pluralista se hace necesaria una mayor y más decisiva presencia católica —individual y asociada— en los diversos campos de la vida pública. 5. Al ser la vocación cristiana, por su misma naturaleza, vocación al apostolado, el ámbito de acción del laico en la misión de la Iglesia se extiende a todos los aspectos y situaciones de la convivencia humana. Así lo puso de manifiesto mi venerado predecesor el Papa Pablo VI en su Exhortación Apostólica Evangelii nuntiandi : « El campo propio de su actividad evangélica es el mundo vasto y complejo de la política, de lo social, de la economía y también de la cultura, de las ciencias y de las artes, de la vida internacional, de los medios de comunicación social, así como de otras realidades abiertas a la evangelización como el amor, la familia, la educación de los niños, de los jóvenes, el trabajo profesional, el sufrimiento » . 3 4 6. Vosotros, amados Hermanos en el episcopado, habéis de pro­ curar que los fieles laicos sean cada vez más conscientes de sus res­ ponsabilidades como miembros de la Iglesia que viven plenamente in­ sertos en el mundo. 2 Lumen gentium, 3 Cf. 4 Evangelii nuntiandi, n. Apostolicam 28. actuositatem, 70. 1. 1042 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ellos, asistidos por los sacerdotes y religiosos, deben participar en las tareas comunes de todos los miembros del Pueblo de Dios, como son el testimonio y el anuncio de la fe, la catequesis, la educación reli­ giosa de los niños y jóvenes, la celebración litúrgica de los misterios de la salvación, la acción asistencial y caritativa. Quedan abiertos a vuestra iniciativa pastoral espacios ilimitados para promover la pre­ sencia del laicado católico en el mundo de la cultura, en la univer­ sidad, en el arte, en los medios de comunicación social ; para encauzar el gran potencial de los jóvenes hacia iniciativas de caridad y genero­ sidad, hacia un testimonio de presencia cristiana en el mundo del deporte, del llamado <( tiempo libre », de la escuela y del trabajo. Por otro lado, los laicos cristianos sienten la necesidad de conocer mejor la doctrina social de la Iglesia que les ilumine y estimule en su actuación según las impostergables exigencias de la justicia y del bien común, al que han de aportar su decidida contribución en las urgentes tareas y servicios que reclama la sociedad. De esta manera —como se­ ñalé durante mi visita pastoral a Guadala jara—, podrán ser artífices en la construcción del « nuevo orden querido por el Señor para hacer un mundo que responda a la bondad de Dios, en la armonía, el amor y la paz » . 5 Los laicos han de ser como la levadura en medio de la masa, como la sal que da sentido al trabajo humano y busca siempre el bien de la colectividad actuando responsablemente en la vida pública. Como se­ ñaló la Conferencia de Puebla, el fiel laico debe sentirse particular­ mente interpelado por la contradicción que existe entre el sustrato cultural católico de la gran mayoría de la población y las estructuras sociales, económicas y políticas que manifiestan y generan injusticias derivadas del pecado. En la línea de esta opción de Puebla, en favor de los laicos como constructores de la sociedad, se hace necesario, pues, un más claro y decidido compromiso y contribución de los cristianos para que sean superadas las situaciones estridentes de injusticia, desi­ gualdad, marginación y pobreza. 7. Respetando siempre la legítima autonomía de la esfera política es, sin embargo, misión vuestra, como Pastores del Pueblo de Dios, iluminar desde el Evangelio la actuación de los fieles laicos en la vida pública. En esta tarea es particularmente importante que los sacerdotes y religiosos comprendan y apoyen vuestros proyectos pastorales con s Discurso 30-1-1979. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1043 los laicos asistiéndoles espiritualmente, impulsando una más sólida formación cristiana, promoviendo sus asociaciones e instituciones, pero evitando siempre la tentación de ocupar ellos los puestos y estilos de los laicos, a costa de dejar desentendidas sus específicas funciones ministeriales. Con palabras del Concilio Vaticano II afirmamos que « l a Iglesia alaba y estima la labor de quienes, al servicio del hombre, se consagran al bien de la cosa pública y aceptan el peso de las correspondientes res­ ponsabilidades » . Consecuente con dicha actitud, la Exhortación Apos­ tólica Christifideles laici hace presente que « para animar cristiana­ mente el orden temporal —en el sentido señalado de servir a la per­ sona y a la sociedad— los fieles laicos de ningún modo pueden abdicar de la participación en la política ; es decir, de la multiforme y variada acción económica, social, legislativa, administrativa y cultural, desti­ nada a promover orgánica e institucionalmente el bien común )). 6 7 Movido por la caridad cristiana, y en sintonía con la doctrina de la Iglesia, el fiel laico ha de prestar siempre su contribución a la reno­ vación cristiana del orden temporal, consciente de que el fundamento último de las exigencias morales que inspiren su actuación ha de ser el reconocimiento de Dios como fuente de vida y de salvación. De esta manera, su acción apostólica —tanto individual como asociada— será también escuela de perfección y de virtudes cristianas, al nacer de una vida de fe personal, que descubre el misterio de Dios a los hombres y muestra con las obras que ese amor es el único que salva. 8 8. ¡ Cómo no sentir alegría y esperanza ante el despertar del laicado en la Iglesia! Un laicado, fiel reflejo del Evangelio, que haga realidad en el mundo el mensaje de Jesús. Un laicado vivo e influyente en las comunidades eclesiales y en la sociedad. Un laicado que busque la san­ tidad desde sus quehaceres temporales. Un laicado unido en la verdad y en la caridad; en plena comunión con sus Pastores; en sintonía con la mente de la Iglesia ; atento a todo intento que pretenda sem­ brar división o discordia. Al congratularme hoy por este encuentro con vosotros, queridos Pastores de México, crece en mí la esperanza de que vuestras Iglesias particulares se enriquezcan cada dia más con un laicado maduro en 6 Gaudium et spes, 75. 7 Christifideles laici, 42. 8 Of. Apostolicam actuositatem, 7 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1044 Officiale su fe, constante en su fidelidad, firme en su vocación apostólica como fermento evangélico. A la Virgen de Guadalupe, a la que invoco como la primera Evangelizadora de México y de América, encomiendo noy, con especial de­ voción, todos vuestros afanes pastorales, vuestras preocupaciones, vues­ tras personas. A vosotros, a vuestros diocesanos y a todos los queridos hijos de México imparto, con todo afecto en el Señor, mi Bendición Apostólica. II Ad exc.mum Virum Firminum Rodríguez Paz, Cubae Legatum. " 9 Señor Embajador, He escuchado complacido las amables palabras que Usted ha tenido a bien dirigirme al presentar las Cartas Credenciales que le acreditan como Embajador Extraordinario y Plenipotenciario de Cuba ante la Santa Sede. Al darle pues mi cordial bienvenida a este solemne acto, me es grato reiterar ante su persona el sincero afecto que siento por todos los hijos de la Nación cubana. Deseo asimismo corresponder al deferente saludo que el Presidente del Consejo de Estado y del Gobierno de Cuba, Dr. Fidel Castro Ruz, ha querido hacerme llegar por medio de Usted, y le ruego que le transmita mis mejores votos por la prosperidad material y espiritual de la Nación. Ha aludido Usted, Señor Embajador, al supremo bien de la paz y a la labor que esta Sede Apostólica realiza para contribuir a la solución de los graves problemas existentes en la comunidad interna­ cional, y para construir un orden más justo que haga de nuestro mundo un lugar más fraterno y acogedor, donde los valores de la convivencia pacífica y de la solidaridad sean punto de referencia constante. En efecto, la Iglesia, fiel al mandato recibido de su divino Fundador, se empeña también en la noble causa del servicio a todos los pueblos, sin distinción, movida únicamente por su irrenunciable opción en favor de la dignidad del hombre y de la tutela de sus legítimos dere­ chos. El carácter espiritual y religioso de su misión le permite llevar a cabo este servicio por encima de motivaciones terrenas o intereses particulares, pues, como señala el Concilio Vaticano I I , « al no estar * Die 3 m. Martii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1045 ligada a ninguna forma particular de civilización humana ni a ningún sistema político, económico o social, la Iglesia, por ésta su universa­ lidad, puede constituir un vínculo estrechísimo entre las diferentes naciones y comunidades humanas, con tal que éstas tengan confianza en ella y reconozcan efectivamente su verdadera libertad para cumplir su misión »La paz entre los individuos y los pueblos es una ardua tarea en la que todos debemos colaborar generosamente. Ella no se alcanza por la vía de la intransigencia ni de los egocentrismos, ya sean nacionales, regionales o de bloques. Por el contrario, se logrará si se fomentan la confianza, la comprensión y la solidaridad, que hermanan a los hombres que habitamos este mundo, creado por Dios para que todos podamos participar de sus bienes equitativamente. 1 No faltan, sin embargo, motivos de preocupación en el ámbito in­ ternacional en general, y en América Latina en particular, a causa de las diferencias y antagonismos que enfrentan a algunos países, a quienes la misma geografía, las raíces culturales, la lengua y la fe cristiana han unido en el camino de la historia. 1 La Santa Sede —sin otra fuerza que la autoridad moral que le confiere la misión recibida en favor de las grandes causas del hombre— continuará apoyando todas aquellas iniciativas encaminadas a superar la confrontación y a crear fundamentos sólidos para una convivencia más estable y pacífica. Como factor de inestabilidad que hoy incide negativamente en las relaciones internacionales, ha querido mencionar Usted, Señor Emba­ jador, el grave problema de la deuda externa que atenaza a muchos pueblos en vía de desarrollo. A este respecto, la Santa Sede, con un documento de la Pontificia Comisión « Iustitia et Pax » ha querido aportar su contribución exponiendo los criterios de justicia, equidad y solidaridad que inspiren iniciativas a nivel regional e internacional con el fin de llegar a soluciones aceptables que eviten el peligro de frustrar las legítimas aspiraciones de tantos países al desarrollo que les es debido. Ante el grave desafío que representa hoy la deuda de los países en desarrollo, se hace necesario compartir. No se puede olvidar que muchos problemas económicos, sociales y políticos tienen sus raíces en el orden moral, al cual, de forma res­ petuosa, llega la Iglesia mediante su labor educadora y de evangeli­ zación. Por ello la Iglesia considera específica misión suya « l a nece1 Gaudium et spes, 42. 1046 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale saria proyección del Evangelio en todos los ámbitos de la vida humana; en la sociedad y en la cultura, en la «conomía y en la educación » . Ante la profunda crisis de valores que afecta hoy a instituciones como la familia, o a amplios sectores de la población como la juventud, la fe cristiana, en espíritu de reconciliación y de amor, ofrece motivos de fundada esperanza para bien de la comunidad humana. 2 Quiero reiterarle, Señor Embajador, la decidida voluntad de la Iglesia en Cuba a colaborar, dentro de su propia misión religiosa y moral, con las Autoridades y las diversas instituciones de su país en favor de los valores superiores y de la prosperidad espiritual y material de la nación. A este respecto, hemos de congratularnos por el clima de diálogo y mejor entendimiento, que en los últimos años se está afian­ zando entre la jerarquía eclesiástica y las Autoridades civiles. Ello se ha puesto también de manifiesto con las recientes visitas de diversas personalidades eclesiásticas a Cuba, como Usted ha querido mencionar. Hago votos para que los signos positivos que están surgiendo, como es la entrada de un cierto número de sacerdotes y religiosas para ejercer el ministerio en las comunidades eclesiales cubanas, se desa­ rrollen y consoliden ulteriormente, en el necesario marco de libertad efectiva que demanda la Iglesia para cumplir su misión evangelizadora. Es alentador igualmente el diálogo respetuoso con la cultura y las realidades sociales, que ha impulsado el Encuentro Nacional Eclesial Cubano, que tuvo lugar en febrero de 1986. Es de desear que ello facilite una presencia más activa de los católicos en la vida pública contribuyendo a la gran tarea del bien común. En la medida en que éstos sean fieles a las enseñanzas y exigencias del Evangelio, serán también sinceros defensores de la justicia y de la paz, de la libertad y de la honradez, del respeto a la vida y de la solidaridad con los más necesitados. El católico cubano, ciudadano e hijo de Dios, no puede renunciar a participar en el desarrollo de la comunidad civil, ni quedar al margen del proyecto social. Señor Embajador, antes de finalizar este encuentro, pláceme asegu­ rarle mi benevolencia y apoyo, para que la alta misión que le ha sido encomendada se cumpla felizmente. Le ruego quiera hacerse intérprete ante el Señor Presidente, su Gobierno, las Autoridades y el pueblo cubano del más deferente y cordial saludo del Papa, mientras invoco los dones del Altísimo sobre Usted, su familia y colaboradores, y sobre todos los amadísimos hijos de la noble Nación cubana. 2 Discurso a los Obispos de Cuba, 26-VIII-1988. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1047 NUNTIUS GRATULATORIOS VENERABILI FRATRI NOSTRO NARCISSO S.R.E. PRESBYTERO CARDINALI JUBANY ARNAU, ARCHIEPISCOPO BARCINONENSI. Mensis Iulii tricesimo adpetente die, quo Tu, Venerabilis Frater Noster, quinquagesimum annum a suscepto sacro presbyteratus ordine exactum celebrabis, Ipsi, ne hanc Tecum communicandi facultatem dimittamus, Nostras ad Te has litteras damus de spectatissimo Dei be­ neficio Tibi gratulantes, quibus et libentes utimur, ut in Te animus Noster quam singulari sit officio ipsae sint testes. Idcirco, supervacáneo ac inani reiecto sermone, ad occasionem opta­ mus ante omnia ut, bona tua confirmatus conscientia, certam aliquam considerationem in pergratum id tempus intendere velis, quo, cum amanter Te Dominus in suam sortem vocasset, unius aeterni sacerdotii particeps es factus. Partium tuarum omnino conscium Gerundensi in dioecesi, ubi iuvenis initiatus est sacris, et vitae operisque ratione enitentem Te Christifideles nimirum vereri didicerunt. Neque ceteroqui est dubitandum, quin recti exempli sacerdos, sive populo illi divinum verbum nuntiando sive eius necessitates ac preces ad Deum afferendo, eo quoque iam tempore perutilem opem pro tuo munere in animorum bonum comparandum contuleris. Unde satis sane est causae, cur, tot post annis ea accurate perspecta auctoritate Tecum communicata, (( qua Christus Ipse Corpus suum exstruit, sanctificat et regit » (PO, 2), adhuc opus sit Tibi, Venerabilis Frater Noster, vere dignas Nobiscum red­ dere Deo gratias. Quodsi de presbyteratu gratae cogitationes subeunt, eo vel magis Tibi est in dignitate honoreque episcopali laetandum, qui­ bus olim insignitus primum sacri Praesulis Barcinonensis Auxiliator fuisti, postea dioecesim Gerundensem gubernasti, deindeque praeclarae istius Ecclesiae Barcinonensis pater et Pastor es factus; quod munus fere duodeviginti iam annos exerces. Istic quidem, ut constat, quo es animo ad omnes benevole propenso neminique alieno, cum pro pietate, caritate, industria, tum pro arte gubernandi aliisque naturae faculta­ tibus, quibus emines, non solum omnium existimationem Tibi paravisti et gratiam, sed similis etiam factus « homini patri familias qui profert de thesauro suo nova et vetera » (Mt 13, 52), nulli umquam labori succubuisti, quo aptius aptiusque commissis Tibi filiis prospiceretur. De cunctis ergo fidelis tui famulatus recogitantem, quibus magna communique prece Patrem iam Tecum collaudamus, ea Nos Te, Vene- 1048 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rabilis Frater Noster, benevolentia complectimur, qua meritissime a Paulo V I , Decessore Nostro bo. me., es in S.R.E. Cardinalium Colle­ gium cooptatus ; unaque simul, ad Nos quod attinet, fore confidimus, ut, qui arcte huic Apostolicae Sedi adhaerens ipsorumque eius Dica­ steriorum consilia Ipse merito participas, incrementis vel maioribus totum augeatur opus tuum. At interea ab optimo omnium donorum Auctore enixe petimus, ut et in praesentia Tibi iucundissimum Ipse iubilaeum reddat et gratiis vel lectioribus Te locupletare dignetur. Haec denique vota et gratulationes Benedictione Nostra Apostolica confirmamus, quam Tibi, Venerabilis Frater Noster, toto corde datam etiam ad cunctos pertinere volumus, qui aequa tui anniversarii diei festi gaudia participabunt, a quibusque et coli et diligi Te videbis. Ex Aedibus Vaticanis, die x x x mensis Iunii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. IOANNES PAULUS PP. II NUNTIUS SCRIPTO DATUS Universis Civitatum Foederatarum Americae Septemtrionalis episcopis missus. To MY DEAR BROTHERS THE BISHOPS OF THE UNITED STATES. Following the recent meeting in the Vatican of the Metropolitan Archbishops of the United States with myself and members of the Roman Curia, and as the solemn Feast of Easter draws near, I am happy to send you my wärmest fraternal greetings in the love of our Risen Lord and Savior Jesus Christ. The Church's annual célébration of the central mysteries of our faith—the Passion, Death and Résur­ rection of Jesus—is an appropriate time for us, the Successors of the Apostles, to renew in mind, heart and action our commitment to one of the f oremost tasks springing f rom our episcopal ordination : to be witnesses and teachers of the word of truth, the gospel of our salvation. The Résurrection, in fact, is the prééminent sign of the power of the Gospel to save men and women in every age and in every 1 1 Cf. Eph 1:13. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 1049 place and culture. Indeed, the Paschal Mystery is the deepesf source of our trust in our own ministry as Bishops. The encounter with the United States Metropolitans provided an occasion for a most fruitful reflection and discussion on important aspects of the Church's evangelizing role in your country, which will offer valuable points of référence for your future ministry. It was also an intense expérience of the abiding présence in our midst of the Holy Spirit, the Divine Counsellor who guides u s into all truth. The Eucharist which we concelebrated at the tomb of the Prince of the Apostles symbolized in a powerful way the communion which unités us in Christ and in the Church. There we gave thanks for the Church in the United States, for you the Bishops, as well as for the priests, deacons, religious and laity. We implored God's blessing upon your particular Churches and on all those in need. 2 Rather than a list of specific conclusions, you who were présent will convey to those whom you represented an increased awareness of the challenges which call the Church in the United States to proclaim ever more effectively the mystery of Christ. While yours is a culture with many positive values, it is at the same time, like everything human, marked by éléments which need to be purified and uplifted by the saving message of the Gospel. In this perspective our task as Pastors is to speak always the truth of Jesus Christ entrusted to the Church —that truth which gives life and which alone can set us free. 3 In our discussions, those ordained to the ministerial priesthood occupied a very significant place because of their unique role in building up and sustaining each local Church and because of the love, under­ standing and gratitude that all the Bishops manifested in their regard. Bishops have a special ministry to priests, to encourage and support them. Justice and charity require that wise and careful attention be given to all aspects of their formation, life and ministry. In this, as in every important ecclesial matter, it is imperative to study and implement the documents of the Second Vatican Council in all their richness and inspiration. I will pray for the priests of the United States in a special way at this week's Chrism Mass as together we recommit ourselves to the demands of our common sacramental con­ figuration with Christ. 2 Cf. Jn 16:13. 3 Cf. Evangelii nuntiandi, 20. 68 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1050 Officiale My own part in the meeting corresponded to the requirements of the Petrine ministry of which I spoke during our gathering in Los Angeles in 1987, as not only a "global" service, reaching each par­ ticular Church from "outside" as it were, but as belonging already to the essence of each particular Church from "within". It is of the greatest importance that in the full power of the Church's communion we continue to proclaim together Jesus Christ and his Gospel. In this way we ourselves live fully, as Successors of the Apostles, the mystery of ecclesial communion. At the same time through our ministry we enable the faithful to enter ever more deeply into the Church's life of communion with the Most Holy Trinity. As we celebrate the glory of the Bisen Lord, I pray for each of you and for the whole Church in the United States. I give thanks to God for the profound collegialitas effectiva et affectiva that unités us in the mystery of Christ and his Church and was clearly manifested in our recent meeting. I commend to the intercession of the Mother of God, Mary Immaculate, the continuing and urgent tasks and challenges of your teaching, sanctifying and governing ministry. As a token of fraternal love and esteem, I gladly impart my Apostolic Blessing. 4 3 From the Vatican, March 19, 1989. IOANNES PAULUS PP. II 4 Cf. Address to United States Bishops, September 16, 1987, No. 4. 5 Cf. ibid. Congregatio de Causis Sanctorum ACTA 1051 CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i ALBINGANEN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Mariae Leonardae Ranixe (in saec.: Mariae Franciscae), Fundatricis Instituti Sororum Clarissarum a SS. Annuntiata (1796-1875). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Mulieris consociatur arcte dignitas cum illo amore quem suum ob femininum recipit sexum simulque cum amore quem largitur ipsa vicissim ... Mulier se ipsa invenire nequit nisi aliis amorem donando » (Ep. Ap. Mulieris dignitatem, 30). Cum clara haec verba altae Summi Pontificis Ioannis Pauli II doctrinae ad ordinem supernaturalem traducuntur, facilius intellegere possumus quo modo mulier se totam Deo et proximo donare possit nullam petens remunerationem, nisi constantem in ipsa caritate auctum. Eiusmodi consilium plene ad effectum adduxit Serva Dei Maria Leonarda Ranixe, Sororum Claris­ sarum a SS. Annuntiata Conditrix. Die 23 mensis Iunii anno 1796 ea nata est Portu Mauritii in dioe­ cesi Albinganensi, nunc Albinganensi-Imperiae, estque insequenti die baptizata in collegiata ecclesia S. Mauritii atque Maria Leonarda ap­ pellata. Parentes eius fuerunt Augustinus Ranixe, calceolarius, et Rosa Corradi, vestifica et textilium tabernulae domina. In eadem est igitur civitate genita ac magnus franciscanus missionarius Sanctus Leo­ nardus, cuius nomen captura erat monasterium ingressa, Sancti illius vaticinium, in certa memoria positum, perficiens. Serva Dei est ab 1052 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale humilibus piisque parentibus educata, qui eam sensibus imbuerant solidae pietatis et praecocis amoris laboris. Confirmationem die 25 men­ sis Septembris anno 1803 accepit, cum non perspicue appareat dies primae eius Communionis. Qui tamen dies in eius animo penitus man­ sit infixus, quandoquidem postea affirmavit se tunc omnino Domino suum cor donasse nec umquam sententiam mutavisse. Interea est a praeceptoribus privatis erudita, qua quidem doctrina eo tempore puel­ lae instituebantur, non sine paucis a prudentibus parentibus tolerati» iacturis. Vestimentorum intercisionem didicit et suendi artem ad viros et ad mulieres, matrem in suo labore ita adiuvans. Sed ante omnia Serva Dei spiritus sui vitam curavit, se moderatori sacerdoti Vincentio Marini concredens, qui eam usque ad maturitatem servavit et ad eius vocationis effectionem. Variis sodalitatibus interim nomen dederat et, praesertim, anno 1819, Sodalitati a Sacro Corde Iesu Remopolitanae, cuius pagellae subscripsit cum significanti ap­ pendice : « Sponsa Iesu », quod plane significabat se esse perfectam castitatem professam. Vitae eius discrimen'fuit scholae privatae pro puellis initium, pau­ peribus praecipue, anno 1824 factum, una cum aliquibus sodalibus in domo quae iam Barnabitarum fuerat. Ita Serva Dei illud docendi charisma explicabat, quod vitae eius et Instituti futurum erat proprium. Eius inceptum omnium consen­ sione exceptum est et etiam gratulatone Caroli Felicis, regis Sabaudii. Exeunte anno 1825 scholae ad monasterium S. Clarae redintegratum traductae sunt, ubi Clarissae oppressionis Napoleonicae superstites, anno 1810 peractae, Servam Dei eiusque socias admiserunt, confectae suae communitatis progressionem, de qua bene sperare licebat, respec­ tantes. Monasterium a Sancta Sede indultum obtinuit consociandi vi­ tam claustralem cum apostolatu praeceptionis, sicut cum Serva Dei convenerat. Haec vestem induit S. Clarae die 10 mensis Ianuarii anno 1827, nomine capto Leonarda. Professionem monasticam fecit die 13 men­ sis Ianuarii anno 1828 peculiari cum ardore, adeo ut toto eo die in defectu animi manserit quodammodo, cum Sustinere nequiret gratia­ rum multitudinem, quibus caelestis Sponsus eam complebat. Post aliquot annos causa orta est controversiae in communitate quoad munus docendi quod, nonnullarum religiosarum sententiis, in eas solas redderet, quae uti magistrae ingressae erant. Pronuntiatio etiam facta est a Sancta Sede, quae iudicavit munus docendi ad totam respicere communitatem, sicut Serva Dei asseverabat. Ea autem et Congregatio de Causis Sanctorum 1063 cura sua et virtutibus interim communitatis fiduciam sibi conciliaverat, quae ei varia delegavit officia, etiam abbatissae (annis 1842-1845 ; 1847-1850). Inter haec Auctoritates municipales Portus Mauritii co­ gitaverant num fieri posset, ut quondam monasterium SS. Annuntiatae pro solis scholis oceuparent. Serva Dei intellexit iam tandem suum esse perficiendum propositum ad apostolatum scholasticum per­ tinens simulque controversiam dirimendam in communitate ortam. Die 29 mensis Iunii anno 1850 Venerabilem Pium IX exoravit, ut ipsa et sodales Sorores, idem optantes, sede mutarentur. Indultum concessum est die 14 mensis Ianuarii anno 1853 et Ordinarius dioe­ cesanus novum gynaeceum instituit Tertiariarum S. Clarae, quae postea denominatae sunt Clarissae a Sanctissima Annuntiata. Vocationibus concurrentibus novum Institutum optime iniit, Serva Dei vigili duce, communi omnium gaudio explens gravem scholae apostolatum et exempla praebens strenuae caritatis in pestilentiis cholerae morbi, quae annis 1854 et 1855 saevierunt. Acerbae res ad­ versae Matri Leonardae non defuerunt, nec in communitate — uti cum anno 1858, Auctoritatis dioecesanae iussu, fuit ei munus deponendum, quamvis deinceps innocens agnita sit — nec extrinsecus, uti anno 1864, cum ab Auctoritate civili ei est praeceptum ut mona­ sterium SS. Annuntiatae relinqueret. Migrandum ei fuit, una cum communitate et scholis, in propinquum locum Diano Castello vocatum, intra fines dioecesis Albinganensis-Imperiae, ubi immanibus impen­ sis domum exstruxit, scholas et ecclesiam, Virgini SS. Annuntiatae dicatam, quae adhuc admirationi est. Incipiebat ita extremum longae vitae Servae Dei tempus, quae numquam ardorem remisit suum religiosae perfectionis, Sororum for­ mationis et iuventutis boni, quam tantum diligebat tamque multis beneficiis afficiebat. Ab anno 1870 lassitudine confici coepit et virium deminutione. Progrediente tempore eius condiciones in deterius mutatae sunt; hinc est morbo correpta, qui eam immobilem fecit. Anno 1874 abeunte, lecto est coacta, eximiae serenitatis et patientiae specimina praestans. Ultimis acceptis Sacramentis placide est exstincta die 24 mensis Maii, anno 1875, festo Mariae Auxiliatricis, quam filiae more amaverat et coluerat. Eius reliquiae in ecclesia domus principis Clarissarum a SS. Annuntiata requiescunt. Servae Dei insignia manent exempla promptae impulsibus gratiae responsionis, quibus incitabatur ut se totam Deo dederet, itemque 1054 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale fidei et spei theologalis significationes, unde est reliqua eius vita pro­ fecta. Per deprecationis vitam, cuius capita Eucharistia erant, Passio Iesu Christi et pietas in Virginem Mariam, tantam adepta est cari­ tatem, ut cupiditate arderet proximo se tradendi scholae apostolatu. Eius exemplum alias traxit animas ad se in hoc munus conferendas, adeo ut novum exortum sit, per eventus quos iam commemoravimus, Clarissarum a SS. Annuntiata Institutum. Serva Dei, in constanti condicione impensae humilitatis manens, incommoda experta est et contumelias ut suum plene exsequeretur officium, incredibilem exhi­ bens fortitudinem et spectatam constantiam, ecclesiasticae hierar­ chiae semper obsequens. Ita eius prudentia et supernaturalis iustitia exercitae sunt, sed omni tempore erga gratiae impulsiones fidelis fuit. Eius temperantia fuit praeter consuetudinem; etenim vitam egit se­ vere paenitentem, longis ieiunorum et abstinentiarum spatiis distinc­ tam. In oblectamentis ei fuit rigidissima paupertas, quam servavit vere S. Franciscum sequens et S. Claram, cuique eam iunxit virginalem castitatem, qua tamquam sincera Christi sponsa eminebat. Ut ma­ gistra et Antistita nonnisi ad Dei gloriam spectabat, tum de Sororum formatione singularem adhibendo curam, tum de alumnarum schola­ rum suarum institutione morali et cultu. Ei in optatis erat de schola ad sepulcrum concedere, persuasum habens meliorem non esse ad mortem praeparationem, quam in proprium munus diligenter incum­ bere. Ita fecit dum vires obduraverunt. Quamvis fama sanctitatis pergeret diffundi, Servae Dei Causa in­ cipere non potuit, nisi anno 1934 per Processum Ordinarium Albinganensem, ob Instituti paupertatem variosque históricos publicosque casus. Propter probationum exiguitatem Causa concredita est Ofiicio Historico Congregationis pro Causis Sanctorum anno 1976. Accuratissimis amplissimisque expletis indagationibus, apparata est Positio historica eœ officio (anno 1983), de qua sententias suas faventes dixe­ runt Consultores historici in sessione diei 21 Martii anni 1984. Discep­ tatio de Servae Dei virtutibus heroum in modum exercitis acta est primum in Congressu Peculiari Consultorum theologorum die 29 men­ sis Novembris anno 1988, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; deinde in Congregatione Ordinaria Cardi­ nalium et Episcoporum die 2 mensis Maii anno .1989, ponente Exc.mo Domino Paulino Limongi, Archiepiscopo titulari Mcaeensi in Haemimonto. Et in utroque Coetu proposito dubio utrum Servae Dei virtutes coluisset heroico modo, responsum est datum affirmativum. 1055 Congregatio de Causis Sanctorum Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter ex­ cipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinali infrascripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Con­ gregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatis­ simus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardina­ libus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, Servae Dei Mariae Leonardae Ranixe, Fundatricis Sororum Claris­ sarum a SS.ma Annuntiata, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus h. m S. 68 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis II BERGOMEN. DECRETUM Canonizationis Ven. Servae Dei Gertrudis Comensoli n a e ) , Fundatricis Instituti Sororum a SS. Sacramento (in saec.: Cathari­ (1847-1903). SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Constare de virtutibus Venerabilis Gertrudis Comensoli, Instituti Sororum a SS. Sacramento Fundatricis, tam theologalibus, scilicet fide, spe et caritate, quam cardinalibus, nimirum prudentia, iustitia, temperantia et fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico exerci- 1056 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tis, Summus Pontifex Ioannes XXIII die 26 mensis Aprilis anni 1961 declaravit. Ea nata erat in oppido patrio sermone nuncupato Bienno, die 18 Ianuarii anno 1847, humilibus parentibus sed religione conspicuis. Inde a puera capta est peculiari in Eucharistiam amore et pietate; quod quidem signum erat eam apostolam futuram insignem et piam cultricem augustissimi altaris Sacramenti. Id revera evenisse com­ probat conditum ab ipsa Sororum a SS. Sacramento Institutum. Post­ quam opus sibi creditum vidit firmum diffusumque, cultumque et adorationem Eucharistiae Sacramenti in sacellis domorum religiosa­ rum ferventem, laboribus fracta, magis virtute quam aetate caelo ma­ tura, die 18 Februarii a. 1903, Famula Dei obdormivit in Domino, aetatis suae quinquagesimo sexto anno. Cum, praeter virtutum heroicitatem ad altarium honores Venera­ bilibus Servis Dei decernendos, sigillum quoque divinum accedere requiratur, et quidem palam per miracula ostensum, Causae beatifi­ cationis Venerabilis Servae Dei Gertrudis Comensoli actores miram quandam sanationem quae, eadem intercedente, a Deo patrata fere­ batur, Apostolicae Sedi ad cognoscendum nuper proposuerunt. Asse­ ruerunt namque probareque sunt conati infantem recens natum Sola­ num Favarin, in Brasilia, fervidis enixisque precibus invocato nomine et caelesti auxilio praefatae Venerabilis, die 9 mensis Augusti anni 1979, rapidissime perfecteque ac stabiliter convaluisse a morbo, quem periti medici verbis Italicis ita descripsere : (( Contrattura congenita delle articolazioni coxo- femorali con iperflessione degli arti inferiori e iperestensione delle gambe sulle cosce, associata a lussazione delle anche, da prolungata costrizione fetale ». Qua super mira sanatione canonicus conditus est processus apud curiam episcopalem Tubaraoènsem, in Brasilia, a die 24 Augusti ad diem 5 Septembris anni 1986, eiusque agnita est iuridica validitas per decretum huius Congregationis diei 6 Decembris a. 1986. Servato itaque iuris ordine, eadem asserta mira sanatio subiecta est imprimis iudicio Consilii Medici ipsius Congregationis, cuius soda­ les semel et iterum convocati responsum differendum esse censuerunt, donec nova et pleniora elementa ad mirum eventum dilucidandum exhibita essent. Quibus exhibitis atque peritissimo audito medico, tan­ dem, die 21 Decembris anni 1988, tertio in coetu coadunati, cuncti sodales eiusdem Consilii Medici fassi sunt sanationem infantis Solani 1067 Congregatio de Causis Sanctorum Favarin, posita reservata quoad valetudinem prognosi, per naturae leges, quoad modum, explicari non posse. Quapropter eadem sanatio disceptationi theologicae est subiecta primum, die 7 Martii anni huius 1989, in Congressu Peculiari Con­ sultorum theologorum, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Promotore Generali Fidei; postea, die 2 mensis Maii eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, po­ nente Em.mo ac Rev.mo Cardinali Agnelo Rossi, in Palatio Aposto­ lico Vaticano coadunatorum. Et in utraque congressione, dubio propo­ sito num de miraculo constaret necne, omnes suffragium protulerunt affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut decretum de praedicta mira- sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, hodierna die accitis ad Se subscripto Cardinali Praefecto necnon Cardinali Causae huius Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater edixit : Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Venerabili Serva Dei Gertrude Comensoli, videlicet de rapidissima ac perfecta stabilique sanatione infantis So­ lam Favarin a « contrattura congenita delle articolazioni coxo-femo­ rali con iperflessione degli arti inferiori e iperestensione delle gambe sulle cosce, associata a lussazione delle anche, da prolungata costri­ zione fetale ». Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri iussit. Datum Romae, die 13 Maii A. D. 1989. ANGELUS card. L. m. FELICI, Praefectus s. 68. Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 1058 Acta Apostolicae aedis - Commentarium Officiale III BRIXIEN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Annuntiatae Cocchetti, Fundatricis Sororum a S. Dorothea de Cemmo ( 1 8 0 0 - 1 8 8 2 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Ignem veni mittere in terram et quid volo nisi ut accendatur? » (Lc 12, 49). In eiusmodi caritatis igne demersa est Annuntiata Coc­ chetti sicut « i n foraminibus petrae» (Ct 2, 14). Evangelium medi­ tando et cum Virgine Perdolenti Christum Crucifixum contemplando, huius sensus perdidicit obsequii erga voluntatem Patris et devotionis pro hominum salute. In Christi corde abscondita, omnino per quin­ quaginta annos in simplicitate et in silentio reducta viculi Vallis Camunicae, sivit se eius mansuetudine et humilitate indui (cf. Mt 11, 29), viva eius evasit imago et, « omnia omnibus facta » (1 Cor 8, 22), in rerum cotidianarum consuetudine oculis mundi immutabili, fidei vero illuminatis semper nova, quae eam fortem fecit, divina et defi­ nita sapientia prudentem, studio Regni flagravit. Ut hoc dilataret, tempore quo magnae societatis mutationes factae sunt, formationi favit christianae mulieris, quandoquidem intellexerat eam magnum habere momentum, ob vacationem ad gignendam et concitandam no­ vam in mundo vitam adque humanum genus fide et amore imbuendum opera sua familiari et institutoria, humili, sed efficaci. Mulieris edu­ cationi, ut eam faceret vitae fautricem secundum Evangelium, se totam dedidit, hocque propositum filiabus suis uti officium reliquit. Serva Dei Rovati in Brixiensi dioecesi orta est die 9 mensis Maii anno 1800, tertio loco genita a coniugibus Marco Antonio et Iulia Albarelli, familia rebus copiosa atque humano civilique cultu. Bap­ tismum accepit die 12 eiusdem mensis et Confirmationem die 28 men­ sis Februarii anno 1810. Septem annorum, parentibus orbata, cum fratres Mediolani se collocassent apud patruum curatorem, medicum et virum civilem Reipublicae Cisalpinae, Annuntiata Rovati mansit cum avia paterna. Mulier haec erat magna instructa fide et, quamvis Congregatio de Causis Sanctorum 1059 res novae familiam permoverent, neptim ad pietatem educavit et ad virtutem. Annuntiata, septemdecim annos nata, in domo sua scholam domesticam aperuit pro oppiduli puellis pauperibus. Primum hoc semen fuit eius pro muliere muneris. Undevigesimum agens annum, in Missionibus ad populum, est vitae rationem secuta deprecatione alacrem et ad munia attentam familiae. In hac ratione clare apparet eam virginitatem elegisse. Duorum et viginti annorum magistrae est consecuta diploma, ut a civili Auctoritate mandatum acciperet docendi in constituenda schola municipii pro puellis. Moderante, quod ad spiritum attinebat, praeclaro atque nobili sacerdote Servo Dei Luca Passi — iis annis necessitudine coniuncto cum Sancta Magdalena de Canossa — Annuntiata tunc Deo se conse­ crare affectabat inter Canossianas. In ea spem ponebat Magdalena de Canossa ut domum religiosam Rovati aperiret. Anno 1823, avia mortua, patruus curator filiam fratris secum esse una cum eius fratribus Mediolani voluit, insigne optans ei matri­ monium ac faustum, et Annuntiata Mediolanum migravit, exspectans dum Dei voluntatem cognosceret. Ad optimorum vitam se accommodavit, praeterquam in iis rebus, quae contrariae essent potestati Dei in eam, sine intermissione sperans properato portas conventus sibi reseratum iri. In hac septem fere annorum exspectatione eam fides, deprecatio sustinuerunt et obnixa verba praefati sacerdotis Lucae Passi, qui eam observabat et una cum ea Dei horam praestolabatur. Anno 1831 Cemmi, in Valle Camunica, in eo erat ut schola aperiretur pro vici puellis. Herminia Panzerini, pia domina, quae et ipsa priva­ tum ludum litterarum ibi aperuerat pauperibus puellis erudiendis, sperabat se eam domum Canossianam reddere, sed ei opus erat sodalis multi incommodi patiens, quae et magistra esset, cui munus c o n c e ­ deret puellarum educationis. Locus ille erat, quem Deus Annuntiatae Cocchetti praeparaverat, quae prompte assensa est, nihil iacturas ti­ mens, quae eam manebant, de optata consecratione confidens. Cemmi est Serva Dei fortiter rectricis Panzerini vitae consuetudinem secuta, quae parca erat in cibum inque recreationem, multa in labore scholae, quae puellas praeparabat ut magistrae fierent. Ad eius indolem gravem et incertam se conformavit, sincere et simpliciter eam auxilio laboris adiuvit; quod quidem facere nesciverant praeceptrices, quae erant eam antegressae. Serena et plena fiduciae, brevi, effuso risu suo, illius loci condicionem mutavit. Alumnarum numerus auctus est et Schola Cemmi tam clara evasit, ut necessarium fuerit ephebeum aperire, quo postulationes exaudirentur familiarum, educationem et formationem filiarum suarum Annuntiatae Cocchetti delegare cupientium. 1060 Acta Apostolicae Sedis r- Commentarium Officiale , : , Sed ne tunc quidem coniecta Domus Canossianae institutio Cemmi est ad effectum adducta, et oportuit Annuntiatam patientia uti et Domini fiducia. Sed schola eius studio sat non erat. Magnum namque aliud pastorale inceptum puellis christiane formandis in paroeciis ad se pertinere duxit : Pium scilicet Opus a S. Dorothea. Illud sacer­ dos Lucas Passi instituerat anno 1815 et deinceps, cum fratre sacer­ dote Marco, tota Italia propagavit. Huius Operis Serva Dei fautrix facta est Cemmi et in locis pro­ pinquis, usque ad mortem. Quae loca visebat singulis diebus dominicis ut illud disponeret, adiutrices laicas incitaret, quae puellas educabant variorum globorum, in quos paroecia erat divisa. Semper exspectabatur eiusque adhortationes cum fide audiebantur et pietate, quas eius sanctitas iniciebat. Sacerdos Lucas Passi animadvertebat necesse esse Opus e suo ortum ardore personis concredi in vita religiosa con­ secratis, quae illud in sua simplicitate servarent et in tempore. Uti Providentiae signum varios nactus est occursus tamquam Missiona­ rius, cum Sancta Paula Frassinetti Genuae, cum Antonio sacerdote Farina Vicetiae cumque Rachele Guardini, quam Venetias misit. Ita Opus laicum sustinebatur et excitabatur in Institutis religiosis Soro­ rum Dorothearum, quae illud ut peculiare charisma acceperunt illoque se voto obstrinxerunt. Nova est patefacta via etiam Famulae Dei Annuntiatae, quae commercia iunxit cum Rachele Guardini. Supera­ tis difficultatibus mutationis Instituti scholastica Cemmi in domum religiosam, die 3 mensis Augusti anno 1842 Venetias venit novitiatum expletura. Rachel Guardini hanc mulierem, quadraginta duos annos natam, ita spiritu imbutam Pii Operis invenit itaque virtute matu­ ram ut, votorum professione excepta, die 9 mensis Octobris eodem anno Cemmum Gomitata sit cum duabus Sororibus eamque Commu­ nitatis Antistitam creaverit. Serva Dei suum educatricis laborem et fautricis in puellis et in Sororibus instauravit alacriter. Prudens procuratrix, aedificia auxit ob crescentes scholae necessitates, ubi perrexit praeparare magistras pro apostolatu institutorio in institutione et in Opere S. Dorotheae. Animose difficultates obiit primordiorum Communitatis religiosae, morbum et successionem Sororum, incendium, quod partem domus destruxit, contentionem cum fratribus Herminiae Panzerini, qui eius testamentum infitiabantur, minitantes se domum relicturos sine fa­ cultatibus, conatum Potestatum Italicarum bona publicandi. Congregatio de Causis Sanctorum 1061 Post institutum novitiatum anno 1853, in eum admisit, vitae suae decursu, quadraginta ferme iuvenes, quas ad vitam deprecationis formavit et ad operam puellis dandam. Eius institutoria ratio nitebatur vera amicitiae et probitatis necessitudine, in condicione serena et familiari, ubi praeparatio ad vitam fiebat per fidei visum altum et substantialem. Quae prima eius vitam narravit, Serva nempe Dei Elisabetha Girelli, dixit de ea : « Sapientis educationis arte optimas iuvenes formavit, quae locis et familiis vera fuerunt benedictio », et duo Processus dioecesani testes affirmaverunt iure eam vocatam esse «Dominum Bosco puellarum» (Positio super virtutibus, pp. 619-620). Die 18 mensis Aprilis anno 1866 mortuus est sacerdos Lucas Passi et Episcopus Brixiensis, Hieronymus Verzeri, plenam in Cemmi Insti­ tutum auctoritatem ad se avocavit. Famula Dei oboedivit et ita recidit ad eam magnam Communitatem regere in sanctitatis apostolicae iti­ nere, quam spiritaliter aluit sua deprecationis experientia, quacum suum scholae et Operis S. Dorotheae studium communicavit ; in qua Regularum observantiam fovit in simplicitate inque familiari condi­ cione, omnibus antecedens exemplo, in omni domus et operum servi­ tio, ea rerum parvarum custodia, quae vera sanctitas est, etsi non Conspicua. Nec molestiae, nec labores, nec incommoda eam cohibere potuerunt in impensa industria, fulta ardenti vita interiore integri­ tatis et precationis, quae saepe in noctem provehebatur. Iam aetate provecta, ab anno 1876, paulatim caeca omnino facta est sicque spi­ ritus eius altius quiescere potuit in sponsali amicitia Hospitis cordis sui, in pace. Octoginta duos annos nata, die 23 mensis Martii, anno 1882, post brevem morbum, tranquille est vita defuncta, filias suas hortata ut quam optime agerent erga iuvenes sibi concreditas. Serva Dei in Instituto Cemmi altissimum reliquit exemplum suae mulieris, educatricis et religiosae naturae. Qua re eius Sorores, nihil virtuti et praesentiae detrahentes Servi Dei Lucae Passi, et in sua historia, et in Institutorum quae est ipse molitus pro Pii Operis ani­ matione, eam Matrem putant et Conditricem. Ab ea enim acceperunt, una cum spiritu contemplativo, ardoris ignem pro formatione et ala­ critate christiana mulieris ; quod ad earum munus spectat in Ecclesia. Fama sanctitatis, quam sibi viva pepererat, non intermisit sed crevit post mortem, opere eius augescente. Anno 1934 Institutum Decretum Laudis obtinuit et pontificiam approbationem. Tum cogitari coeptum est etiam de introductione Causae beatificationis. Anno 1951, 1062 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Episcopus Brixiensis, Hyacinthus Tredici, Processum dioecesanum instruxit, qui die 27 mensis Februarii anno 1955 conclusus est; et scriptis Servae Dei rite perpensis, Sacra id temporis Rituum Congre­ gatio, probante Ioanne Papa XXIII, die 25 mensis Februarii anno 1959, nihil obstare decrevit, quominus ad ulteriora procedi posset. Die 22 mensis Iunii anno 1972 Paulus Papa VI Causae Introductionem statuit. Facta autem dispensatione super Apostolico Processu condendo de virtutibus in specie, Causa eiusdem Servae Dei commissa est Offi­ cio Historico Hagiographico ipsius Congregationis pro Causis Sancto­ rum. Quod Officium, collectis undique documentis et testimoniis scriptis eorumque valore et auctoritate in tuto positis, amplissimum digessit Positionem, quam Consultores in historia periti, die 27 Maii a. 1986 dilaudaverunt. Ita ventum est ad disceptationem super virtutibus Ser­ vae Dei in specie èt quidem primum, die 27 Septembris a. 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; deinde, die 7 mensis Martii a. 1989, in Congregatione Ordinaria Cardinalium et Episco­ porum, ponente Em.mo Cardinali Silvio Oddi. Et in utraque congres­ sione, dubio utrum Serva Dei virtutes coluisset heroum in modum, omnes affirmando responderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter exci­ piens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, Servae Dei Annuntiatae Cocchetti, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in Acta Congregationis de Causis Sanctorum ref erre tur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. lit Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 1063 IV COLONIEN. DECRETUM Canonizationis Servi Dei Adolfi Kolping, sacerdotis dioecesani, funda­ toris Consociationis Universalis v . d . « Kolpingwerk » (1813-1865). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Concilium Oecumenicum Vaticanum II laborum finem faciens hu­ mano generi quosdam pertulit nuntios, principibus nempe hominum classibus, in quibus operariorum. His inter alia dixit : « Amica vestra est Ecclesia, ei confidite. Nititur Ecclesia vos melius in dies compre­ hendere, sed nitimini et vos comprehendere quid Ecclesia sit operariis, praecipuis artificibus mirarum mutationum, quas mundus experitur ... Ecclesiae idcirco accipite nuntium. Fidem accipite, quam vobis prae­ bet ad vestrum iter illuminandum » (AAS, LVIII [1966], 15-16). In sacerdotum numerum qui operariorum cura eminuerunt adscri­ bendum esse putamus Servum Dei Adolfum Kolping, qui magno incen­ sus animarum salutis studio et Christi regni in societate amplificationis, vitam impendit fidei luce et thesauri redemptionis diffundendis inter iuvenes aetatis suae opifices, quibus Ecclesia maternum amorem patefecit erga omnes qui in laborem incumbunt. Servus Dei die 8 mensis Decembris anno 1813 ortus est in oppido Kerpen vernacula lingua vocato apud Coloniam Agrippinam a Petro Kolping et Anna Maria Zurheyden, agricolis; eodem die sacramentum accepit baptismi et post duodecim annos ad sacram Eucharisticam mensam accessit. Domi et in ludo loci est ingenue educatus; hancque disciplinam sua firmavit diligentia, obsequenti indole ad gratiae divinae actionem et ad bonorum librorum lectionem. Cum propter inopiam studia per­ gere non posset, perite sutrinam fecit, qua non solum se sustentavit honeste, verum etiam ex propinquo quaestiones sociales, morales et religiosas opificum cognovit, pro quibus postea aerem et efficacem explicavit apostolatum. 1064 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Capto consilio sacerdotium petendi, studia recoluit et, non paucis cum incommodis sed simul laudandis cum exitibus, est experimento maturitatis probatus anno 1841. Deinceps theologiae studuit apud Studiorum Universitates Monacensem in Bavaria et Bonnensem. A verno anni 1844 alumnus fuit seminarii archiepiscopalis Coloniensis et die 13 mensis Aprilis anno 1846 presbyteratus Ordinem accepit. In urbe Elberfeld patrio sermone appellata, quaestuosa industria affluenti, quo missus erat uti cappellanus, praeterquam consuetis ope­ ribus pastoralibus, praeceptioni religionis se dedidit in lyceo atque praedicationi, ad quam aptissimus esse videbatur. Eodem tempore cum animi inflammatione et ardore agere coepit in Consociatione Catho­ lica iuvenum opificum, quam paulo ante praeceptor Ioannes Gregorius Breuer instituerat. Haec Consociatio Servi Dei opera uberius prove­ nit et est celeriter paroeciales fines transgressa ut Coloniae coalesceret et inde multis in aliis dioecesibus. Merito igitur Adolf us Kolping existimatur parvum inceptum unius loci in opus « universale » muta­ visse, fortiter constitutum et vehementer intentum formationi chri­ stianae et adsiduitati praebendae iuvenibus patriae eius opificibus. Novum ita apostolicum factum impletum est, cuius Servus Dei pater fuit et usque ad mortem prudens et fervidus dux. Ab anno 1849 ad annum 1862 Vicarius fuit ecclesiae cathedralis Coloniensis. Ut solebat, muneribus suis est functus perfecta cum dili­ gentia, sed peculiari sedulitate se contulit in verbi Dei praedicationem doctrinaeque christianae, in aegrorum ac moribundorum auxilium, in Consociationis iuvenum opificum incrementum et vigorem. Conditor fuit et Praeses Consociationis Coloniensis et foederationis variarum Consociationum in ampliore geographico spatio ortarum Praeses Ge­ neralis. Insigni sensu paedagogico praeditus et optima pastorali et sociali institutione necnon immensa auxilii Dei fiducia, multa superavit impedimenta efficaciterque contulit ad extollendum gradum religiosum, culturalem et professorium provinciae laboris. Sibi persuasum habens amorem activum omnia vulnera sanare, verba sola contra dolorem augere, non tantum fratribus adfuit egentibus eorumque intellexit difficultates, sed certis definitisque operibus suaque ipsius iactura eorumdem in ministerio fuit, factus omnia omnibus. Ut suum ampliaret apostolatum ad opus se dedit diurnarii et scriptoris; aliquot annis ephemeridem publicavit pro populo et, per­ missu ecclesiasticae auctoritatis, commentarios condidit. Sciebat enim Congregatio de Causis Sanctorum 1065 scripta catholica efficax esse evangelizationis instrumentum et doctri­ nam ac moralem Ecclesiae disciplinam divulgandi. Tanta apostolica industria, quam humiliter et prudenter et omnino cum superiorum suorum consiliis congruens exsequebatur, ex acuta proficiscebatur conscientia sibi esse, ubicumque posset, lucem fidei et caritatis ignem profundenda. Sed ut ceteris credibile testimonium daret et solidum spiritale alimentum, semper animadvertit necessa­ rium esse se divini Magistri vestigiis insistere et ex inexhaustis gra­ tiae fontibus haurire. Hac de re anno 1842 scripsit : « Volo perfec­ tionem quaerere per gratiam Dei, quoniam sibi mihi quoque Salvator dixit : Sequere me. Gratia tua, Domine, sustine me, quandoquidem sine te nihil facere possum ». Sacerdotium ingressus, in hoc proposito mansit; semper namque Christum habuit ante oculos animae, sum­ mum perfectionis exemplar, conatusque est omnibus viribus ei similis fieri. Ut hoc facinus expleret vitam temperavit activam cum contem­ plativa, plenam in societatem *sui temporis interpositionem cum clara bonorum caeli immortalium appetitione, labores pro opificum humana et christiana provectione cum persuasione Providentiam historiam et sortem humani generis dirigere. Voluit scilicet curam suam de so­ cietate verum esse apostolatum et consciam atque sedulam operam ad Dei Regnum aedificandum. Obsequens Ecclesiae filius, pro eius auctu est nixus et passus, dispersas oves ad ovile reducendo ; omnia fecit, cum ea consentiens cumque eius pastoribus, praesertim cum Ro­ mano Pontifice, quem peculiari pietate colebat. Verus homo Dei, accurate omnia officia sacerdotalia explicavit et constanter ac patienter viam perfectionis confecit, continua utens deprecatione, ferventi erga Eucharistiam et Virginem Mariam reli­ gione, Sacrarum Litterarum studio, paupertate, temperantia, caeli­ batu. Brevi, dicere possumus eum egregie et laete evangelico prae­ cepto satisfecisse : « Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut vi­ deant vestra bona opera et glorificent Patrem vestrum qui in caelis e s t » (Mt 5, 16). Eius erga Dei voluntatem obsequium ne per ultimum quidem morbum defecit, quo mortuus est. Graves toleravit dolores multa cum tranquillitate, cupiens corpore liberari ut in omne tempus cum Domino esset. Saepe invocationem iterabat : « Quaeso, Domine, veni ». Die 4 mensis Decembris anno 1865 hora fere secunda postmeridiana pie est vita defunctus. Insequenti anno eius corpus ad ecclesiam translatum est Minoritarum, cuius ultimis vitae annis rector fuerat. 69 - A. A. S. Acta 1066 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sanctitatis fama, qua vivus floruerat, post eius mortem duravit, sed propter civiles religiosasque Germaniae condiciones, canonizatio­ nis Causa tantummodo anno 1934 rite inita est. Processu Ordinario Informativo concluso, anno 1950 instrumenta Romam missa sunt. Anno 1955 Decretum editum est super scriptis. Deinceps Causa con­ credita est Officio Historico Hagiographia Congregationis pro Cau­ sis Sanctorum, quod, ad finem adductis tabulariorum investigatio­ nibus argumenta collecta ad Consultores Históricos detulit in ses­ sione die 24 mensis Februarii anno 1987 habita. Peracta, .sub ductu Relatoris designati, Rev.mi Patris Ambrosii Eszer, O. P., Positionis praeparatione, exploratae sunt secundum normas virtutes a Servo Dei exercitae. Die 19 mensis Iulii anno 1988 est igitur actus secundo cum exitu Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris, cui prae­ erat Rev.mus Dominus Antonius Petti, Fidei Promotor Generalis. Die 18 mensis Aprilis anno huius 1989, Patres Cardinales et Episcopi, Ponente Causae Em.mo Cardinali Opilio Rossi, agnoverunt sacerdo­ tem Adolf um Kolping heroum in modum exercuisse virtutes théolo­ gales, cardinales et adnexas. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter ex\ cipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, Servi Dei Adolfi Kolping, sacerdotis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. © Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 1067 Congregatio de Causis Sanctorum V GUADAL A JAREN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Mariae a Iesu Sacramentato (in saec.: Mariae Venegas de la T o r r e ) , Fundatricis Congregationis Sororum Filiarum a S. Corde Iesu ( 1 8 6 8 - 1 9 5 9 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. (( Ecclesia omnes infirmitate humana afflictos amore circumdat, imo in pauperibus et patientibus imaginem Fundatoris sui pauperis et patientis agnoscit, eorum inopiam sublevare satagit, et Christo in eis inservire intendit » (CONC. OEC. VAT. II, Const. Dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 8). Id divini Magistri doctrinae respondet, qui dicit : « Hoc est praeceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos » (Io 15, 12), pariterque : « Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 40). Quisque ergo Christi sectator novit Dei amorem non esse ab amore proximi seiungendum (cf. 1 Io 4, 20-21), eorum praesertim qui in aerumnis inque spiritus atque cor­ poris necessitatibus versantur. Haec quidem bene intellexit et diligenter perfecit Serva Dei Maria a Iesu in Sanctissimo Sacramento, quandoquidem Christi exemplo et verbo illuminata, boni hominum dolentium Samaritani (cf. Lc 10, 33), laudi Domini totam dedidit vitam suam atque pauperum et aegrorum servitio. Piorum coniugum Dorothei Venegas Ñuño et Mariae Nieves de la Torre Jiménez filia duodecimo loco nata, in vico La Tapona, intra fines paroeciae oppidi Zapotlanejo est orta, in civitate Mexicana Jalisco, die 8 mensis Septembris anno 1868. Maria Nativitas appellata baptismum accepit die 13 eiusdem mensis et quattuor post annis Con­ firmationis sacramentum. Novem annorum, fidei apte docta veritates, primum ad Eucharisticam mensam accessit. 1068 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Diversis in locis pueritiam egit, in quae familia se conferebat laboris causa. Ubicumque paroeciam frequentabat, austere et intenta mente se gerebat ; e t . erga parentes obsequii specimina dedit, rerum religiosarum sedulae curae, studii deprecationis peculiarisque in Eucha­ ristiam pietatis, qua cotidie muniebatur. Coniunctione cum Deo, quam cum simplicitate et constantia colebat, est appetitione accensa se totam Domino consecrandi seque proximo utilem reddendi. Eam ob rem etiam tum omnia fugiebat, quae eam ab amore Christi poterant avocare, de pauperibus curam adhibebat deque finitimorum institu­ tione religiosa. Postquam est parentibus orbata, in oppido Zapotlanejo apud ami­ tam constitit. Eo tempore est ascita inter Filias Mariae (anno 1890), quarum cum fervore officia explevit suae sanctificationis, christianae testificationis et apostolatus. Post spiritales exercitationes meditationesque susceptas, clare pror­ sus sensit a Domino se vocari ad vitam consecratam. Itaque, die 8 men­ sis Decembris anno 1905, cum piarum mulierum sodalitate se iunxit, quibus nomen erat « Filiae a Sacro Corde », quae aliquot iam annos parvum valetudinarium Guadalaiarae pro pauperibus administrabant. Propter Dei amorem omnibus relictis rebus, cum humilitate et alacri­ tate novum instituit iter. Cum per consilia evangelica operaque apo­ stolatus perfectionem caritatis consequi statuisset, privatim vota nun­ cupavit paupertatis, oboedientiae et castitatis et omnibus viribus ad servitium incubuit sociarum et aegrorum. Ob virtutes quibus enitebat delegatum est ei Vicariae illius Piae Unionis munus, et anno 1921 officium rectricis. Egregie est sua exsecuta munia, Operis auctui favens, quamquam iniqua erant temporaneum violenta persecutio in Ecclesiam Mexicanam et in eius instituta saeviret. Ecclesiasticis gravibus viris monentibus et adhortantibus, sodali­ tatem suam in Congregationem religiosam mutavit; quocirca Constitu­ tiones conscripsit, quas Guadalaiarensis Archiepiscopus die 24 mensis Iulii anno 1930 approbavit. Die 8 insequentis mensis Septembris Serva Dei, quae nomen ceperat Maria a Iesu in Sanctissimo Sacramento, una cum octo sodalibus vota nuncupavit perpetua. Ita Institutum Sororum Filiarum a Sacro Corde Iesu ortum est, quod id spectabat, ut aegrotis assideret. Antistitae Generalis officium, ut par erat, Servae Dei creditum est, quae eo est iuncta, accurate et prudenter, usque ad annum 1954. Sui immemor, omnino familiae suae religiosae servivit, quae, ea guber- Congregatio de Causis Sanctorum 1069 nante, est novis sodalibus aucta novisque sedecim Domibus. Ut supra petram aedificaret, non autem supra arenam, magni fecit Sororum for­ mationem spiritalem, quas volebat gratiae divinae obsequentes esse et erga acceptam vocationem ac in vota fideles et in Regulas. Ideo eas hortabatur ut ex fide viverent, ut semper et ubique bonum darent Christi testimonium omnemque peccati maculam vi tarent. Consiliis iis aderat et dilectione, infirmitatibus ignoscens sed, tempore oppor­ tuno, firmiter agens et rigide, si necesse erat, punitionibus utens, sed non acerbis, verum manifesto materna cum cura. Msa est in Sorores Ecclesiae transfundere amorem, animarum, incommodorum et oboe­ dientiae, nec umquam neglexit vitae suae exemplo confirmare quae verbis docebat et scriptis. Praeter Congregationem, libenter aegrotos curavit qui in valetu­ dinario a Sacro Corde iacebant, ubi caritatem testificata est usque ad extremum dierum suorum. Frequenter eos visebat, solabatur offi­ ciisque prosequebatur tum ad corpora tum ad spiritus pertinentibus : et peculiarem explicabat bonitatem erga afflictos, senes, peccatores et moribundos. Adiuvare exoptans quam plurimorum personarum numerum, con­ clave epulare pro multis pauperibus aperuit ac medicinam, ut viciniae aegri gratuito possent perambulari. Etiam seminarii alumni eius sunt experti liberalitatem. Ita se gerebat, quia Dei cognoverat amorem et munus esse suum intellexerat illum inter patientes et egenos diffundere. Hinc, Domini obtemperans voluntati, omni ope vocationi suae respondit, cum sim­ plicitate et humilitate et perseverantia agens, quae eius proderant sanctificationi iisque, in quos Providentia efficiebat ut incurreret. Caritatis flammam alebat tum vigilanti alienarum necessitatum observantia, tum Redemptionis mysteriorum contemplatione, itemque coniunctione cum Deo, sacrorum pia frequentia, assidua deprecatione, ardenti pietate erga Sacrum Iesu Cor, erga Eucharistiam atque Vir­ ginem Mariam. Viribus suis non confidebat, sed caelesti auxilio, quod mereri conabatur etiam accurata Instituti sui Regularum et votorum diligentia, quae erat professa. Acriter sensus suos castigavit omneque peccatorum et vitiorum genus effugit. Inanium rerum mundi neglegens et terrestrium bono­ rum, spem suam in bonis aeternis collocabat, quae iis promissa sunt, qui fideliter divinum sequuntur Magistrum. Plerumque occasiones non habuit ad conspicua illustriaque facienda, sed in occultatione singu- 1070 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale lari cum perfectione Evangelii verbo oboedivit, plene cum Ecclesia communicans eiusque Pastoribus, qui eam magni duxerunt. Constantia in Christi imitatione, perfecta cotidianorum officiorum observantia, laeta inclinatio ad se faciendam « omnia omnibus », indefatigatum studium propagationis regni Dei — idque, notandum est, multos per annos — significabat Matrem Mariam a Iesu in Sanctis­ simo Sacramento non communem adeptam splendorem in variarum virtutum exercitio. Anno 1954 ob ingravescentem aetatem Antistitae Generalis munus abdicavit. Annos, qui eam manebant, in deprecatione vixit et in medi­ tatione, vitam communem obiens, quantum poterat, novae Antistitae aequo animo oboediens. Anno 1956 arteriae cerebri obstructione correpta est, qua est crurum usu interclusa. Mira fortitudine infirmitatem tulit. Sancte ex hoc mundo discessit die 30 mensis Iulii anno 1959 in valetudinario a Sacro Corde Iesu, a Sororibus, a populo et ab auctoritatibus loci illius venerata. Post eius mortem sanctitatis fama, quam viva sibi comparaverat, non intermisit; quocirca Guadalaiarensis Archiepiscopus, Sanctae Se­ dis obtento permissu pro Motu Proprio Sanctitas clarior, Causam iniit canonizationis Servae Dei, Processu Cognitionali instructo (annis 1981-1983), cuius auctoritatem Congregatio pro Causis Sanctorum agnovit Decreto die 9 mensis Aprilis edito anno 1984. Consultores Theo­ logi, in Congressu Peculiari die 11 mensis Novembris acto anno 1988, moderante Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore, secundo cum exitu virtutes inspexerunt Servae Dei. Die 21 mensis Februarii hoc anno 1989 vertente, Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria collecti, Causae Ponente Exc.mo Domino Paulino Limongi, Archiepiscopo titulari Nicaeensi in Haemimonto, fassi sunt Matrem Mariam a Iesu in Sanctissimo Sacramento heroum in modum virtutes théologales, cardinales et adnexas exercuisse. Facta demum de hisce omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die eodem Cardinali Prae­ fecto Congregationis atque Causae Ponente, meque Antistite a Secre­ tis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Congregatio de Causis Sanctorum Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Mariae (in saec.: Mariae Venegas de la Torre), in casu agitur. 1071 proximum, necnon de et Fortitudine, eisque a Iesu Sacramentato et ad effectum de quo Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. L. m FELICI, Praefectus s. 68 Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis VI KANDIEN. SEU GOANA DECRETUM Canonizationis Servi Dei Iosephi Yaz, sacerdotis Oratorii S. Crucis mi­ raculorum Lanka) urbe Goana, necnon et Canarae in (India) (1651-1711). apostoli Insulae Ceylonensis (Sri SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. In extrema parte documenti Evangelii Nuntiandi, quod evange­ lizationem tractat, Papa Paulus VI scripsit: « Servemus ... spiritus fervorem ; custodiamus suave et solacii plenum gaudium evangelizandi, tunc etiam cum seminare flendo opus est. Talis sit nobis animi im­ petus, sicut fuit Ioanni Baptistae, Petro et Paulo, ceteris Apostolis atque multitudini illi admirabilium per totum Ecclesiae decursum evangelizatorum, quem neque homines neque res exstinguere valeant. Istud nobis, qui vitam nostram obtulimus, magnae laetitiae sit. Uti­ nam mundus aetatis nostrae, qui tum in angore tum in spe quaerit, Evangelium accipiat non ab evangelizatoribus afflictis vel spe desti- 1072 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tutis, neque ab impatientibus vel anxietate affectis, sed ab Evangelii ministris, quorum vita fervore renideat, ab iis videlicet, qui primi gaudium Christi in semet ipsis receperunt, neque renuunt vitam im­ pendere, ut et Regnum nuntietur et Ecclesia in mundo penitus in­ stauretur » (AAS, LXVII [1976], I, 75). Unus ex his « admirabilibus evangelizatoribus » per Ecclesiae de­ cursum magnus apostolus fuit Taprobanes seu Srilancae, Iosephus Vaz, cuius spiritus et vita verbis Pauli VI adumbrata sunt. Goae natus anno 1651, Iosephus Vaz est sacerdos ordinatus suumque iniit ministerium iuvenes formando qui sacerdotium petebant. In missione Canarae laboravit seque coniunxit cum presbyterorum coetu, orato­ rio condito S. Philippi Neri, cuius antistes fuit. Sensit se tamen exci­ tari ad fidem refovendam et Ecclesiam renovandam in Taprobane (tunc Ceylon appellata). Illinc Lusitani erant depulsi et Nederlandienses totius fere insulae dominatores facti sunt. Ecclesiam persequi coeperunt, etiam tum iuvenem et fragilem, ca­ tholicos a publicis officiis seponendo, quamlibet fidei significationem vetando. Iosephus Vaz ad hanc gentem se vocari animadvertit. Anno 1686, servili veste indutus, clam Taprobanem ingredi potuit. Quamvis constans periculum esset ne cognosceretur, coepit primis denuo uti commerciis cum catholicis superstitibus et sacerdotale exercere ministerium. Noctis tectus obscuritate omnia in loca se con­ ferebat docturus, praedicaturus, hortaturus, Sanctam Missam celebra­ turus et Sacramenta administraturus. Fuit etiam cum est indicatus et in custodia duos annos tentus ob fidem. Sed et ibi animo fortis fuit ac, cum veritate, integritate et fide, ardoris plenus praedicandi evangelium pacis (cf. Eph 6, 14-17). Eius custodes viderunt Iosephum Vaz hominem Dei esse, proindeque liberatus est, sicut S. Paulus multa passus (cf. 2 Cor 11, 26-29). Post vincula, eius labor se extendere potuit ad christianos et ad ceteros. Buddhistis et catholicis evangelii nuntius fuit. Omnibus classibus ser­ vivit, tum divitibus tum pauperibus. Milia et milia passuum per iungalas emensus est Taprobanenses quaerens catholicos abditos, qui­ buscum Sacramentorum gratiam communicabat, quosque levabat et in eorum confirmabat fide. Cum Candii pestilentia orta est, quae regis áulicos et gubernatores ad fugiendum induxit, Iosephus Vaz de aegrotis curam adhibuit, christianos congregavit ut auxiliis ferendis consuleret, morientes est consolatus, mortuos sepelivit. Ob hoc suum plenum ministerium per morbum qui annum duravit, Pater Vaz regis Congregatio de Causis Sanctorum 1073 et Candii perennem habuit admirationem. In territoria se coniecit Nederlandiensibus insectantibus ut catholicos assiderei. Hoc fecit magno cum vitae periculo ; sed eius in Christum amor ad plus plusque procedendum eum impellebat (cf. Col 1, 24, 29). Fides Patris Vaz posita erat omnino in fiducia Dei. Numquam est in hac fide visus instabilis, quamquam res adversae et difficultates obstabant eius apostolatus. Quae fides tam erat fortis, ut vere affir­ mare posset : « Profiteor me in hac sancta catholica fide vivere et mori adeo, ut pro ea vitam devoveam; et multas vitas devovere vel­ lem, si haberem )). Hac fide firma eius nitebatur spes, et propter hanc eandem fidem, immemor sui, nancisci potuit multos homines. Eius erga omnes vehemens amor mensuras, heroum proprias, est con­ secutus, in longis et laboriosis missionalibus itineribus per campos et praesertim in cura pestilentia affeetorum. Sed virtus, quae peculiari modo in vita eminet Iosephi Vaz, forti­ tudo fuit eximia et supernaturalis in rebus Dei exquirendis. Pericula ad corpus pertinentia, carceris minae, solitudo nequaquam potuerunt eum a sua abducere causa (cf. 2 Cor 4, 8-9). In eo ipsa ostenditur adhortatio S. Pauli ad Timotheum : « Tu vero vigila in omnibus, labora, opus fac evangelistae, ministerium tuum imple » (2 Tim 4, 5). Cum mortuus est, in urbe Candió die 16 Ianuarii a. 1711, ad finem adduxit vitam, sanctam redditam fide supernaturali et animo amore Dei incitato. « Amor facile tolerans omnia propter id quod amatur » (S. THOMAS, Summa Theol., II-II, 123, A ) . Apostolus fuit ardore praeditus, quem nemo nihilque comprimere potuit. Populo Taprobanensi se totum dedidit, qui cum angore et spe exspectabat se bonum nuntium accepturum. Ut Papa Paulus VI scripsit in Adhortatione Apostolica Evangelii nuntiandi (cf. n. 80), Iosephus Vaz strenuus ille evangelii operarius fuit, fervore flagrans, qui, cum gaudio Christo recepto, vitam suam in discrimen adduxit ut Dei Regnum proclama­ n t u r et Ecclesia in illa terra constitueretur. In Iosepho Vaz per­ fectum invenimus exemplar evangelizatoris « . . . vitae simplicitatem, praedicandi habitum, caritatem in omnes, praesertim erga. parvulos et pauperes, oboedientiam et humilitatem, nostri oblivionem et renun­ tiationem » (ibid., n. 76). Statim post duos annos ab eius morte de canonizationis causa cogi­ tatum est. Processus informativi acti sunt annis 1713 et 1730-1738. Iteratae Ecclesiae persecutiones, Oratorianorum expulsio et ecclesia­ sticarum Auctoritatum mutatio Causam retardaverunt : quae anno Acta Apostolicae 1074 Sedis - Commentarium Officiale 1928 resumpta est sessionibus informativis inter annum 1935 et an­ num 1941. Positio super virtutibus est ad finem perducta anno 1985 et Consultores historici iudicia sua perfecerunt die 29 mensis Maii anno 1985. Deinde Consultores theologi, in Congressu Peculiari super virtutibus die 11 mensis Octobris a. 1988, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali, consensione sententiarum responsum dederunt affirmans. Die 4 mensis Aprilis anno 1989 Con­ gregatio Patrum Cardinalium et Episcoporum, Causae Ponente Car­ dinali D. Simone Lourdusamy, Servum Dei Iosephum Vaz heroum in modum virtutes theologicas, cardinales et adnexas exercuisse pro­ fessa est. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter exci­ piens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Fide, Spe et cardinalibus Caritate Prudentia, tum Constare de virtutibus theologalibus in Iustitia, Deum tum in Temperantia proximum, et necnon Fortitudine de eisque adnexis, Servi Dei Iosephi Vaz, in gradu heroico, in casu et ad effec­ tum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. m s. SB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 1075 VII ROMANA DECRETUM Canonizationis Ven. Servi Dei Timothei Giaccardo, Sacerdotis Societatis S. Pauli Apostoli ( 1 8 9 6 - 1 9 4 8 ) . SUPER DUBIO An et de quo miraculo constet, in casu et ad effectum de quo agitur. Venerabilis Timotheus Giaccardo, natus die 13 mensis Iunii, anno 1896, in loco cui nomen Narsole dioeceseos Albae Pompeiensis, inter primos fuit sodales Societatis Sancti Pauli a Servo Dei Iacobo Alberione conditae ; primus inter eosdem sodales sacerdotio auctus ; primus inter illos ludimagister, primus Oeconomus primusque eiusdem Socie­ tatis Paulinae Vicarius Generalis. Videtur quoque primus futurus ex eadem Societate beatorum caelitum honoribus cumulandus. Etenim, statim ac titulo est insignitus Venerabilis per decretum super heroi­ cis, quas exercuit, virtutibus, die 9 Maii a. 1985 editum, seduli Causae beatificationis actores posuere manus apparandae Positioni super as­ serto miraculo divinitus patrato per eiusdem intercessionem. Agitur de mira sanatione Sororis Mariae Lucianae (in saeculo : Ioannae Lazzarini), sodalis Piarum Discipularum Divini Magistri, vi^ ginti sex annos natae; quae missionaria in Iaponia, invocato caelesti patrocinio ipsius Venerabilis Timothei Giaccardo, mense Iulio anni 1954 rapidissime ac perfecte convaluit a morbo, cuius diagnosim Con­ silium Medicum Congregationis de Causis Sanctorum sermone Ita­ lico descripsit : vata a sinistra, « Tubercolosi polmonare bilaterale postprimaria esca­ con episodi emoftoici; pleurite parapneumotoracica sinistra; grave compromissione dello stato generale » ; edita valde re­ servata quoad vitam prognosi. Super huiusmodi mira sanatione adornatus est processus apud curiam episcopalem Uravaënsem in Iaponia (mense Februario a. 1988), cui accessit processus rogatorialis in curia Albae Pompeiensi mense Martio a. 1988 instructus. Quas inquisitiones ad iuris normam esse effectas Congregatio pro Causis Sanctorum die 27 mensis Maii anni 1988 edixit. 1076 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Hinc ex iuris praescripto eadem sanatio est subiecta examini prae­ dicti Consilii Medici quod, in coetu diei 13 mensis Decembris eodem anno 1988, attentis depositionibus testium, medicorum a curatione et ab inspectione, una dixerunt voce Sororem Mariam Lucianam sanitati fuisse restitutam ultra naturae vires seu quoad modum. Ita gressus est factus ad theologicam disceptationem in duobus Congregationis de Causis Sanctorum coetibus; primum quidem, die 3 Februarii a. 1989, in Congressu Peculiari Consultorum Theologo­ rum, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 7 mensis Martii eodem anno, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Exc.mo ac Rev.mo D.no Antonio Mauro, Archiepiscopo titulari Thagastensi, in Palatio Vaticano coadunata. Et in utroque coetu, proposito dubio utrum constaret de miraculo in casu et ad effectum de quo ageretur, omnes qui aderant responsum affirmativum dedere. De hisce omnibus rebus certior factus per scriptam ab infrascripto Cardinali Praefecto relationem, Summus Pontifex Ioannes Paulus II vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut Decretum super mira sanatione rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die eodem Cardinali Prae­ fecto necnon Causae Ponente meque Antistite a secretis Congrega­ tionis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de miraculo a Deo patrato, deprecatore Venerabili Servo Dei Timotheo Qiaccardo, sacerdote Societatis a Sancto Paulo Apostolo, videlicet de rapidissima ac perfecta stabilique sanatione Sororis Mariae Lucianae Lazzarini, a tabe pulmonari bila­ terali postprimaria excavata in sinistra parte, cum episodiis epihaemophtoicis; pleuritide parapneumotoracica sinistra gravique salutis generalis periculo. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur inque acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S . SB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio CONGREGATIO pro Episcopis PRO 1077 EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 19 Iunii 1989. — Titulari episcopali Ecclesiae Thimisensi in Numidia Exc.mum P. D. Marium Picchi, hactenus Episcopum Cervi Lusci. — Cathedrali Ecclesiae Cervi Lusci R. D. Paulinum Reale, e clero archidioecesis Mendozensis. die 1 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Ituiutabensi R. D. Paulum Sergium Machado, e clero dioecesis Patensis, curionem paroeciae vulgo « Sant'Ana » in urbe Coromadel. — Cathedrali Ecclesiae Almenarensi R. P. Diogum Reesink, Or­ dinis Fratrum Minorum sodalem, curionem paroeciae vulgato nomine « Santa Isabel in Betim », in archidioecesi Bellohorizontina. — Metropolitanae Ecclesiae Anconitanae-Auximanae R. D. Dionisium Tettamanzi, e clero archidioecesis Mediolanensis. die 5 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Patavinae Exc.mum P. D. An­ tonium Mattiazzo, hactenus Archiepiscopum tit. Virunensem, eidem servans archiepiscopalem dignitatem seu titulum ad personam. die 8 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Colimensi Exc.mum P. D. Gil­ bertum Valbuena Sánchez, hactenus Episcopum Paciensem in Califor­ nia Inferiori Meridionali. — Cathedrali Ecclesiae Libanae-Hondanae, noviter erectae, Exc.mum P. D. Iosephum Aloisium Serna Alzate, I . M . C , hactenus Episcopum Floren tiae. — Cathedrali Ecclesiae Ariminensi R. D. Marianum De Nicolò, e clero eiusdem dioecesis. ••— Cathedrali Ecclesiae Sammarinensi-Feretranae R. D. Marianum De Nicolò, e clero dioecesis Ariminensis. 1078 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale die 11 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Reginensi in Aemilia-Guastallensi Exc.mum P. D. Ioannem Paulum Gibertini, O.S.B., hactenus Episcopum Uxellensem-Terralbensem. — Cathedrali Ecclesiae Carpensi R. D. Bassanum Staffieri, e clero dioecesis Laudensis. die 15 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Iquiquensi R. D. Henricum Troncoso Troncoso, e clero archidioecesis Sancti Iacobi in Chile. — Cathedrali Ecclesiae Theanensi-Calvensi R. D. Franciscum Tommasiello, Vicarium generalem dioecesis Cerretanae-Thelesinae-Sanc­ tae Agathae Gothorum. die 19 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Imolensi R. D. Iosephum Fa­ biani, Vicarium generalem dioecesis Foroliviensis-Brittinoriensis. — Cathedrali Ecclesiae Concordiensi-Portus Naoni Exc.mum P. D. Sennen Corrà, hactenus Episcopum Clodiensem. die 26 Iulii. — Metropolitanae Ecclesiae Tyrnaviensi Exc.mum P. D. Ioannem Sokol, hactenus Episcopum titularem Lunensem et Admini­ stratorem Apostolicum (( ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem archi­ dioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Scepusiensi R. D. Franciscum Tondra, e clero eiusdem dioecesis, curionem et decanum paroeciae S. Iacobi Ap. in urbe vulgo Levoca. — Cathedrali Ecclesiae Litomericensi R. D. Iosephum Koukl, e clero archidioecesis Pragensis, Theologiae moralis in Facultate Theo­ logica Litomericensi Professorem. — Titulari episcopali Ecclesiae Assuritanae R. D. Franciscum Vanák, curionem paroeciae S. Michaelis Archangeli in urbe vulgo Rymarov, in archidioecesi Olomucensi, quem deputavit Administratorem Apostolicum « ad nutum Sanctae Sedis » vacantis metropolitanae Ec­ clesiae Olomucensis. die 6 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Portus Veteris Exc.mum P. D. Iosephum Marium Ruiz Rosales, hactenus Episcopum Latacungensem. die 12 Augusti. — Titulari episcopali Ecclesiae Castellominoritanae R. P. Attilam Mikloshazy, societatis Iesu sodalem, quem curatorem catholicorum Hungarorum in exteris regionibus degentium nominavit. Diarium Romanae Curiae 1079 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza : Mercoledì, 1 6 Agosto 1 9 8 9 , S. E. il Signor NORBERT BLÜM, Ministro per il Lavoro e l'Ordine Sociale della Repubblica Fe­ derale di Germania. Venerdì, 2 5 Agosto 1 9 8 9 , il Signor JURI E. KARLOV, Rap­ presentante personale del Ministro degli Affari Esteri dell'URSS. Da Sabato 19 a Lunedì 21 agosto 1989 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio a Santiago di Compostella e Covadonga, in Spagna. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 22 luglio 31 » » » 1989. S. E. mons. Antonio Magnoni, Arcivescovo tit. di Ro­ seta, Pro-Nunzio Apostolico nella Repubblica Araba di Egitto. » S. E. mons. Luciano Angeloni, Arcivescovo tit. di Vibo Valentia, Nunzio Apostolico in Portogallo. » S. E. mons. Pablo Puente, Arcivescovo tit. di Macri, Nunzio Apostolico in Libano. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 22 maggio 1989. I Signori Prof. Pedro Morande C. e On. Celio Bor ja, Membri del Comitato Internazionale del Pon­ tificio Consiglio della Cultura. 6 luglio » - S. E. mons. James Geoffrey Robinson, Vescovo tit. di Ru-; suca, Ausiliare di Sydney; i Monsignori Ge­ rard Sheehy, Tadeusz Pieronek, e i Sacerdoti Juan Ignacio Arrieta Ochoa de Chinchetru, Julio Manzanares Marijuán, David Price ; i Padri Albert Gauthier, O.P., Frans Daneeis, O. Praem., Domingo Javier Andrés Gutiérrez, C.M.F., Consultori del Pontificio Consiglio per VInterpretazione dei Testi Legislativi. » » » Le LL. EE. i monsignori Zenon Grocholewski, Vescovo tit. di Agropoli; Emilio Eid, Vescovo tit. di Sarepta dei Maroniti; Jorge Arturo Medina Estévez, Vescovo di Rancagua; Eugenio Co- Acta, Apostolicae Sedis - Contmentarium Officiale 1080 recco, Vescovo- di Lugano ; i Monsignori Giu­ seppe Damizia, José Miguel Pinto Gómez, Vin­ cenzo Carbone, Vincent Che Chen-Tao, Mario Francesco Pompedda, Joäo Corso, Bernard de Lanversin, Winfried Aymans, Heribert Schmitz, Jean Passicos ; i Sacerdoti Juan Sán­ chez y Sánchez, Tarcisio Bertone, S.D.B.; i Padri William O'Connell, O.F.M., Mark Said, O.P., Antonio Domingues de Sousa Costa, O.F.M., Jean Baptiste Beyer, S.I., Urbano Navarrete, S.I., Anastasio Gutiérrez, C.M.F.; il Prof. Pio Ciprotti, Consultori del Pontificio Consiglio per VInterpretazione dei Testi Legi­ slativi « in aliud quinquennium ». Prelati d'Onore di Sua Santità: 3 10 13 » 16 18 » 20 23 25 » 2 7 » » » » » 4 » 19 3 novembre 1988. Mons. Guido Rossi (Ferrara-Comacchio). » » Mons. Jean Louis Tauran (Bordeaux). » » Mons. Giacinto Bruno (Cassano all'Jonio). » » Mons. Silvio Renne (Cassano all'Jonio). » » Mons. Giovanni Grasso (Alba). » » Mons. Gino Cotini (Terni-Narni-Amelia). » » Mons. Antonio Marchetti (Terni-Narni-Amelia). » » Mons. Julian Nava Herrero (Ciudad Rodrigo). » » Mons. Thomas Olmsted (Lincoln). » » Mons. Hubert Bour (Rottenburg-Stuttgart). » » Mons. Edoardo Nowak (Przemyál). dicembre » Mons. Giuseppe Terraneo (Milano). » » Mons. Cesare Virtuoso (Roma). » » Mons. Pierino Ratti (Roma). » » Mons. Albano Milioni (Roma). » » Mons. Filippo Tucci (Roma). » » Mons. Mario Tamantini (Roma). » » Mons. Franco Forconi (Roma). gennaio 1989. Mons. Rudolf Weigand (Würzburg). » » Mons. Robert Des voy es (Langres). » » Mons. Abel Cornillon (Lyon). febbraio » Mons. Giovanni Giudici (Milano). NECROLOGIO 14 15 agosto » 16 » » » 1989. Mons. Lucien B. Lacoste, Vescovo emerito di Tali (Cina). » Mons. Antonius H. van den Hurk, Arcivescovo emerito di Medan (Indonesia). » Mons. Alphonse D. Nsabi, Vescovo di Kigoma (Tan­ zania). » Mons. Albert-Leo Bundervoet, Arcivescovo di Rabaul (Papua Nuova Guinea). 7 Octobris 1989 An. et vol. LXXXI N. 10 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I KASESEENSIS Distracto territorio a dioecesi Arcis Portal nova constituitur dioecesis Kaseseensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Uti eo facilius est alicuius regionis regimen sustinere, quo minor ea est, ita melius circumscriptiones ecclesiasticae administrantur, quo angustioribus finibus terminantur. Non sine causa igitur expostulatum est ut perampla Arcis Portal dioecesis imminueretur et distracto ab ea territorio alia constitueretur dioecesis. Nos igitur, consultis Venerabilibus Fratribus Nostris S.R.E. Cardinalibus negotiis agendis praepositis Congregationis pro Gentium Evangelizatione, persuasum habentes eiusmodi consilium in bonum esse cessurum animarum, haec statuere non dubitavimus, quae sequuntur. A dioecesi Arcis Portal in Uganda territorium disiungimus districtus civilis sermone patrio Kasese vocati ex eoque novam constituimus dioecesim Kaseseensem ap­ pellandam. Hanc, quam suffraganeam facimus Metropolitanae Eccle­ siae Kampalaênsi, iurisdictioni subicimus Congregationis pro Gentium Evangelizatione. Eius vero sedem episcopalem in urbe Kasese collo­ camus et ecclesiam in ea sitam ad dignitatem evehimus ecclesiae cathe70 - A. A. S. 1082 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dralis. Ceterum volumus pro canonicorum Capitulo consultores dioe­ cesanos eligi et adhiberi, qui Episcopo in pastorali explendo ministerio sint auxilio. Venerabili Fratri denique Carolo Iosepho Kauber, in Uganda Apostolico Pro-Nuntio haec perficienda delegamus, facta ei potestate id alii committendi, dummodo in ecclesiastica dignitate con­ stituto, onere iniuncto, re ad effectum adducta, sincerum exemplar peractae exsecutionis ad Congregationem pro Gentium Evangeliza­ tione mittendi. Quae vero his Litteris decrevimus, rata et firma esse iubemus nunc et in posterum, rebus contrariis quibuslibet nihil ob­ stantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die sexto mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. £8 AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 238.763. II LUCIANIENSIS In Brasilia Lucianiensis dioecesis constituitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Pastoralis prudentia Nobis suadet ut vehementer quam maximo Christifidelium bono prospiciamus, ante omnia ecclesiasticas circum­ scriptiones constituendo. Hinc precibus concedendum esse censuimus Venerabilium Fratrum Emmanuelis Pestana Filho, Episcopi Anapolitani, Tharsicii Sebastiani Batista Lopes, Episcopi Ipameriensis et Iosephi da Silva Chaves, Episcopi Uruassuensis, qui, audita Confe­ rentia Episcopali Brasiliensi, postulaverunt ut a suis dioecesibus ter­ ritoriis distractis, nova institueretur dioecesis. Cognitis igitur proba- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1083 tisque sententiis tum Venerabilis Fratris Caroli Furno, Archiepiscopi titularis Abaritani et in Brasilia Apostolici Nuntii, tum Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium negotiis gerendis Congrega­ tionis pro Episcopis praepositorum, ex Nostra Apostolica potestate haec decernimus, quae sequuntur. A dioecesi Anapolitana integrum separamus territorium municipiórum lingua patria vocatorum « Luziania » et (( Santo Antonio de Descoberto » ; a dioecesi Ipameriensi in­ tegrum territorium municipii vernáculo sermone « Cristalina » dicti ; a dioecesi Uruassuensi integrum territorium usîtate « Padre Bernardo » appellati : quae territoria ita distrahimus, prout in praesens lege ci­ vili circumscribuntur; ex eisque novam condimus dioecesim Lucianien­ sem denominandam, iisdem terminatam finibus, quibus ipsa territoria. Eius sedem in urbe Luziania collocamus, templumque ibi in honorem Dei Sanctae Luciae dicatum ad dignitatem evehimus Ecclesiae Ca­ thedralis, quam omnibus instruimus insignibus et privilegiis eiusmodi Ecclesiarum propriis. Suffraganeam eam facimus Metropolitanae Ec­ clesiae Brasiliapolitanae. Item Episcopum Lucianiensem pro tempore, cum ceteris Praesulibus locorum Ordinariis aequatum quod ad iura, onera et officia pertinet, metropolitico iuri Archiepiscopi Brasiliapolitani subicimus. Novo Pastori adiuvando Consultores dioecesani ad normam iuris eligantur quam primum, eiusque sustentationi providea­ tur similiter ac in huiusmodi casibus fieri solet. Quod ad Seminarii dioecesani institutionem attinet adque sacrorum candidatorum forma­ tionem ius servetur commune, ratione etiam habita normarum a Con­ gregatione pro Institutione Catholica statutarum. Selecti autem Semi­ narii alumni, philosophicis et theologicis disciplinis imbuendi, necnon sacerdotes, ad studia perficienda Romam mittantur ad Pontificium Collegium Pium Brasiliense. Quoad cetera omnia, vitam administrationemque dioecesis contingentia, sacri canones retineantur. Dioecesi constituta, sacerdotes Ecclesiae illi ascripti censeantur, in cuius ter­ ritorio ecclesiastico funguntur officio ; ceteri vero sacerdotes Seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati maneant vel incardinentur, in cuius territorio domicilium habent. Acta et documenta, quae quoquo modo ad conditam dioecesim respiciunt, Curiae Anapolitana, Ipameriensis et Uruassuensis ad Lucianiensem Curiam rite mittant. Ad haec omnia peragenda Apostolicum Nuntium delegamus, necessariis ét opportunis factis facultatibus etiam alii haec committendi, modo sit in ecclesiastica dignitate constitutus, onere imposito sincerum exem- 1084 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pium actus exsecutionis perfectae ad Congregationem pro Episcopis mittendi. Quae denique his Litteris statuimus, nunc et in posterum firma et rata esse volumus, contrariis rebus nihil obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum die undetricesimo mensis Martii, anno Domini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. © AUGUSTINUS card. CASAROLI © BERNARDINUS card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti; Proton. Apost. Antonius Macculi, Proton. Apost. s.n. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., ». 288.969. III MITUENSIS Praefectura Apostolica Mituensis, in Columbiae finibus, ad dignitatem evehitur Vicariatus Apostolici, qui deinceps Mituensis-Portus Iniridensis appellabitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Laetantes cernimus Columbianas inter gentes catholicam fidem latius proferri altiusque insidi. Cum igitur animadvertissemus Praefecturam Apostolicam Mituensem Instituti Yarumalensis pro Missionibus ad Exteras Gentes sollertem propter industriam feliciter prosperan, ex­ cusso esploratoque consilio existimavimus communitatem illam eccle­ sialem ad gradum dignitatemque Vicariatus Apostolici provehendam, magnam quidem spem habentes agrum illum dominicum posthac fore ut ditiore segete vestiatur. Itaque de consilio Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium Congregationis pro Gentium Evange­ lizatione negotiis praepositorum, Apostolicae Nostrae auctoritatis usi plenitudine, Praefecturam Apostolicam Mituensem, iisdem finibus ser­ vatis, ad statum attollimus Vicariatus Apostolici, qui subinde Mituen­ sis-Portus Iniridensis appellabitur, additis insuper iuribus officiisque quae ius canonicum id genus tribuit his sedibus. Quibusvis rebus mi- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1085 nime obsistentibus. Ceterum satis sumus gnari inibi quibus difficulta­ tibus quibusque laboribus afficiantur homines. At, adiuvante Domino, opem laudabilem ac perutilem Instituti Yarumalensis pro Missionibus ad Exteras gentes ferentibus sodalibus, magna sane tenemur fiducia fideles novi Vicariatus Apostolici Mituensis-Portus Iniridensis in hu­ mana christianaque iuxta provincia haud mediocrem progressum consecuturos. Datum Romae, apud S. Petrum, die undevicesimo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. 68 AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Franciscus Cascone, Proton. Apost. s. n. Raphael Varca, Proton. Apost. s. n. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., ». 242.716. IV TLALNEPANTLANA Quibusdam locis ab Ecclesiastica Provincia Mexicana distractis Provin­ cia Tlalnepantlana conditur cognominisque ei dioecesis ad metropolita­ nam dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quoniam, ut plane constat, Ecclesiastica Provincia Mexicana ci­ vium multitudine abundat numeroque dioecesium, preces idcirco ad novam Provinciam illic instituendam, quas memoratae Provinciae Mexicanae sacri Praesules audita Conferentia Episcopali nuper ad Sanctam Sedem admoverunt, audiendas esse censemus. Hac ipsa de causa, idem sentiente Venerabili Fratre Hieronymo Prigione, Archiepi­ scopo titulo Lauriacensi et in Mexicana Natione Delegato Apostolico, Nos, consensu eorum suppleto, quorum aut interest aut interesse exi­ stimatur, ex sententia Venerabilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Car- Acta Apostolicae 1086 Sedis - Commentarium Officiale dinalium sacrorumque aliorum Praesulum Congregationis pro Epi­ scopis negotia procurantium, quam ratam facimus, exque Apostolica potestate Nostra per has Litteras hic ea decernimus, quae sequuntur, atque iubemus. Metropolitano Ecclesiae Mexicanae iuri dioecesim Tlalnepantlanam subtrahimus, quam ipsam ad dignitatem archidioecesis Metropolitanae attollimus, omnia ei privilegia tribuentes ac iura, quae ad eiusmodi Ecclesiarum ordinem pertinent; novamque Provinciam Ec­ clesiasticam Tlalnepantlanam appellandam ibi condimus, quae nempe ex Metropolitana archidioecesi Tlalnepantlana et sibi suffraganeis constabit dioecesibus Cuautitlanensi, Texcocensi, Netzahualcoyotlensi, singulis metropolitico Ecclesiae Mexicanae iuri iam non subiectis. No­ vae ipsius Metropolitanae Ecclesiae Tlalnepantlanae sacrorum Anti­ stitem pro tempore Venerabilem Fratrem Emmanuelem Pérez-Gil Gon­ zalez archiepiscopali necnon metropolitano insignimus honore, iuribus quidem ac privilegiis cumulatum, sed et officiis oneribusque adstrictum ceterorum Metropolitarum propriis. Quae hic statuimus, ea omnia ad effectum adducat Venerabilis quem diximus Frater Hieronymus Pri­ gione, cui etiam facultatem facimus id delegandi ad alium virum in ec­ clesiastica dignitate constitutum, effectori onere tamen addito curandi ut certum verumque actae exsecutionis litterarum exemplum Congrega­ tioni pro Episcopis prompte mittatur. Denique Apostolicas has Litte­ ras et nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis rebus non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die septimo decimo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. SS AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis £8 BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Antonius Macculi, Proton. Apost. s. n. Raphael Varca, Proton. Apost. s. n. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., ». 244.011. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1087 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servo Dei Gaspari Stanggassinger Beatorum honores decer­ nuntur. IOANNES PAULUS P P . II Ad perpetuam rei memoriam. — « Quicumque fecerit voluntatem Patris mei, qui in caelis est, ipse meus frater et soror et mater est » (Mt 12, 50). Vita revera evangelica, in multa patientia, in longanimitate, in suavitate, in caritate non ficta (Ad gentes, 24), Venerabilis Servus Dei Gaspar Stanggassinger voluntatem suam per omnia ad Dei volun­ tatem conformavit pro hominum bono. In domo paterna natus est in vico Unterkälberstein apud Berchtesgadum die xn mensis Ianuarii anno MDCCCLXXI, ex sedecim filiis se­ cundo loco genitus. Multum eius spiritus facultatibus condicio profuit familiaris. A matre Crescentia Amort didicit filialem erga Virginem Mariam pieta­ tem, quam per totam vitam servavit. Mater Dei non parvum habuit momentum in delectibus vitae eius decretoriis. A patre vero, et ipso Gaspare, indefatigatam accepit navitatem et prudentiam. Novem annos natus, dum eucharistica celebratio agebatur, clare sensit ad vitam sacerdotalem vocationem. Hoc propositum maximi ponderis fuit ei annis quibus in studia incubuit. Hic appetitus effecit ut primis lycei annis difficultates superaret eamque voluntatis forti­ tudinem maturaret, qua exinde futura vicit impedimenta. Illis quidem annis statuit se totum voluntati Dei concredere et si­ nere se obsequenter duci a Spiritu Sancto, quem peculiariter colebat. Hoc animo motus sedecim annorum votum castitatis nuncupavit. Ingressus in seminarium maius Frisingense eum excitavit ad maio­ rem Domini Iesu imitationem, animadvertentem omnem in amore Dei et proximi progressum donum Dei esse. Ipsa m Cor Iesu religio con­ tinuae fuit ei meditationis Christi amoris mysterii stimulus, adeo ut exclamaret : « Perfectio est similitudo Iesu Christi quam maxima » ; « Christi imitatio est nostra vocatio ». Gaspar hanc exercitavit imitationem in simplicitate rerum cotidianarum, extraordinaria non quaerens, sed potius mentem intendens in occasiones, quas ei Dominus praebebat ut ipsius gratiam actuosam 1088 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale faceret. Per ferias, quas domi agebat praecipue enim iuvenes curabat, in quos tempus et scientiam conferebat, quos in excursionibus per mon­ tes comitabatur, eos in itinere adhortans ut Rosarium recitarent et aediculas Virgini dicatas visèrent. Gaspar Christi imitationem peregit tamquam apostolicum fervorem. Aliquot annos ante hac de re scripsit in libello : (( Num cogitari potest status sublimior hoc, qui appellari potest "Servator animarum pro Deo proque aeternitate" ))? Harum rerum omnium consectarius fuit transitus a seminario ad vitam religiosam Congregationis SS.mi Redemptoris. Lectio vitae et operum S. Alfonsi, notitia Missionariorum Durrnbergensium eiusque votum ex toto vivendi pro aliis, desertiores animas servando, eum con­ firmaverunt ut discrimen obiret durum solitudinis eo vitae suae tem­ pore tam gravi. Sed Virgo rursus, benigna mater, quodammodo pro eo vox Spiritus facta, Ottingae eum ad credendum adduxit electionem suam esse secundum Dei voluntatem. Patientia et lenitas, quas non mediocri nisu est consecutus, ex pe­ culiaribus notis eius fuerunt novitiatus anno. Tunc proposuit : « Pos­ sum, volo, debeo sanctus fieri ». Quod quidem persequi debebat con­ scius « Spiritui esse omnia facienda et omnia gratiam esse ». Ordinatus sacerdos die xvi mensis Iunii anno MDCCCLXXXXV, ma­ xime cupiebat missionarius proficisci in Brasiliam. In locum huius optati Superiores munus substituerunt adiutoris in schola missiona­ ria. Ob magnam humilitatem non solum grave hoc formatons excepit officium, sed etiam in idem ardens suum apostolicum studium inseruit. Quod ad hoc attinet notavit : « Discipulorum vocationem tueri et exco­ lere maius est quam maximos peccatores convertere, plus est quam luculentas praedicare missiones ». Pueri ei concrediti vehementem eius caritatem experiri potuerunt, humanissime praebitam. In amore, quo Gaspar Eucharistiam diligebat, ii exemplum invenerunt ut ex fide viverent et spem alerent in Eum qui non decipit. In se gerendi ratione prudentem, in eventibus inter­ pretandis aequabilem et in difficultatibus fortem, eum candidati Con­ gregationis Sanctissimi Redemptoris animadverterunt benevolum Pa­ tris donum, omniaque haec exitus quoad vocationes probaverunt. Peritonaei affectus inflammatione, unde obiit, denuo suum ostendit plenum erga Dei voluntatem obsequium. Cum in ultimis fuit, dolorem suum et vitam Domino obtulit pro bono alumnorum sibi creditorum. Die XXVI mensis Septembris anno MDCCCIC, eum omnino annos x x v n i et menses octo natum Christus gloriae suae maturum habuit. 1089 Acta Ioannis Pauli Pp. II Continua sanctitatis fama Archiepiscopum Monacensem et Frisingensem adduxit ad ineundam canonizationis Causam die VIII mensis Aprilis anno MCMXXXV. Processibus actis Ordinario, Informativo et Rogatoriali, die x x v n mensis Aprilis anno MCMLX est Causa introducta. Die xvi mensis Ianua­ rii anno MCMLXXX, consuetis perfectis inquisitionibus apud Congrega­ tionem pro Causis Sanctorum, Decretum est coram Nobis promulga­ tum, quo Servus Dei Gaspar Stranggassinger agnoscebatur virtutes théologales, cardinales et adnexas gradu heroico exercuisse. Antea, anno MCMLXI, Monachii Processus instructus erat de coniecto miraculo, anno MCMXXXV acto et deprecationi eiusdem Servi Dei tributo. Postquam est ex more a medicis et theologis exquisitum et probatum, est Nostra auctoritate editum Decretum super miro die XII mensis Decembris anno MCMLXXXVII. Decrevimus denique ut Beatificationis ritus Romae fieret die xxiv mensis Aprilis, anno Mariali MCMLXXXVIII. Hodie igitur, in foro ad Basilicam spectante Sancti Petri in Vati­ cano, hanc inter sacra sumus formulam elocuti : (( Nos, vota Fratrum Nostrorum Antonii Ambrosiano, Archiepiscopi Spoletani-Nursini, Raimundi Torrella Cascante, Archiepiscopi Tarraconensis, Friderici Wet­ ter, Archiepiscopi Monacensis-Frisingensis, Ismaëlis Marii Castellano, Archiepiscopi Senensis-Collensis-Ilcinensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque Christifidelium explentes de Con­ gregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apo­ stolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Petrus Bonilli, Franciscus a Iesu Maria Ioseph Palau y Quer, Gaspar Stanggassinger et Sabina Petrilli, Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Petri Bonilli die quinta Ianuarii ; Francisci a Iesu Maria Ioseph Palau y Quer die vicesima Martii ; Gasparis Stanggassingèr die vicesima sexta Septembris; Sabinae Petrilli die decima octava Aprilis, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari pos­ sit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXIV mensis Aprilis, anno Domini MCMLXXXVIII, Pontificatus nostri decimo. 6B AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 238.182. publicis Ecclesiae negotiis 1090 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II Templum S. Iacobi in urbe quam Straubingam appellant, in Ratisbonensis dioecesis finibus, ad gradum dignitatemque Basilicarum Minorum evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sancti profecto, qui hic in terris secundum evangelica praecepta egerunt vitam quique idcirco beati sem­ piterno fruuntur aevo in caelo, usque ab Ecclesia coluntur habenturque apud Deum advocati. Ex iis procul dubio S. Iacobus praecipuum obtinet locum, quem praeterea scimus ab antiquis iam temporibus pientissime coli a Straubingensi communitate. Monumenta enim et me­ diaevalia documenta hanc testantur religionem. Sacrum ipsum aedi­ ficium, quod tum signis, tum operibus pictis, tum fenestris vitreis eminet atque elucet, ostendit re vera quid huius loci fideles senserint hoc de Sancto. Has propter causas precibus Venerabilis Fratris Man­ fredi Müller, Episcopi Ratisbonensis, concedendum esse duximus, qui fidenti quidem animo expostulaverat ut paroeciale templum Straubingae situm, in finibus suae dioecesis, et id S. Iacobo dicatum, inter Basilicas Minores adnumerantur. Quocirca ea omnino comprobantes quae Congregatio pro Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis quondam a Nobis facultatibus, decrevit, Apostolica Nostra usi pote­ state, sacram aedem S. Iacobi de qua mentio supra est facta, in nu­ merum referimus Basilicarum Minorum, additis insuper iuribus et privilegiis congruentibus, modo ea serventur quae Decretum « De Ti­ tulo Basilicae Minoris » requirit, die vi mensis Iunii, anno MCMLXVIII proditum. Contrariis nihil obsistentibus. Haud denique sumus nescii Bavaricam gentem pietate praestare et religione. Quapropter magna Nos tenet spes fideles cuncti, sive clerici, sive laici, qui filiali quidem animo huius templi poposcerunt provectionem, impensius usque post­ hac fore ut in catholicam rem conferant operam. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die IX mensis Martii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. £B AUGUSTINUS card. CASAROLI a Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 286.240. publicis Ecclesiae negotiis Acta Ioannis Pauli Pp. II HOMILIAE I In Petriana basilica habita, ob decretos beatae Cleliae Barbieri Sancto­ rum caelitum honores.* 1. « Io, Giovanni, vidi e intesi voci di molti angeli intorno al trono ... Il loro numero era miriadi di miriadi e migliaia di migliaia ... »Nella letizia di questa terza domenica di Pasqua la Chiesa mili­ tante eleva con l'apostolo Giovanni il suo sguardo a contemplare la gloria della Chiesa trionfante, che si stringe intorno all'Agnello per rendergli « lode, onore, gloria e potenza nei secoli dei secoli )). 1 2 E fra le miriadi di angeli e di santi, essa fissa il suo sguardo su di una giovane fanciulla, che unisce la sua voce a quel coro osannante e pronuncia il suo « Amen » di adorazione e di gratitudine. Oggi la Chiesa riconosce solennemente che Clelia Barbieri, una ragazza di 23 anni, nata e vissuta in terra emiliana, è per l'eternità fra i. santi del Cielo, unita a Cristo risorto. •* Santa Clelia ripete oggi con Cristo le parole del Salmo : (( Signore Dio mio, / a te ho gridato e mi hai guarito ... / Hai mutato il mio lamento in danza ... / Signore, mio Dio, ti loderò per sempre » . E a noi dice, con la voce suadente di chi sta già facendo l'esperienza beatificante della pace di Dio : 3 « Cantate inni al Signore, o suoi fedeli, / rendete grazie al suo santo nome, / perché la sua collera dura un istante, / la sua bontà per tutta la vita » . 4 2. Ripensando alla vicenda umana di questa giovinetta ed alla te­ stimonianza coraggiosa da lei resa a Cristo e al suo Vangelo durante i brevi anni della sua vita, tornano alla mente le parole dell'apostolo Pietro dinanzi al Sinedrio, che lo rimproverava di aver annunziato il messaggio del Cristo risorto : (( Bisogna obbedire a Dio piuttosto che agli uomini » . 5 • Die 9 m. Aprilis a. 1989. 1 Ap 5, 11. 2 Ibid. 5, 13. 3 Sal 29 [30], 3. 12-13. * Ibid. 29 [30]), 5-6. 5 At 5, 29. 1092 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale In tempi non facili per la Chiesa e in un ambiente sociale per­ corso da fermenti ostili al Vangelo, Clelia Barbieri non esitò a farsi « operaia della dottrina cristiana », come allora erano chiamati i ca­ techisti nell'arcidiocesi bolognese, per portare a tutti l'annuncio di quel Gesù che aveva conquistato il suo* cuore. Attratte dalla forza del suo entusiasmo, anche altre giovinette della parrocchia si unirono ben presto a lei, per condividere il suo stesso ideale di vita contemplativa ed apostolica. Dopo molte traversie, do­ vute a motivi politici ed ambientali, il I maggio 1868 Clelia e le sue compagne poterono finalmente riunirsi in vita comune, dando così inizio alla famiglia religiosa, che successivamente l'Arcivescovo di Bologna, Cardinale Lucido Maria Parocchi, riconobbe col nome di « Suore Minime dell'Addolorata » : « Minime » per la grande devo­ zione che la Fondatrice aveva verso san Francesco di Paola, Patrono della Comunità ; « dell'Addolorata », perché sotto tale titolo Maria Santissima era fervidamente venerata in quella località e dalla Santa stessa. o ; 3. Oggi le figlie spirituali di Clelia Barbieri esultano per la eleva­ zione alla gloria degli altari della loro Fondatrice ; e con esse esultano l'arcidiocesi di Bologna ed il suo paese natale. Rivolgo il mio saluto affettuoso è deferente alle Autorità religiose e civili di Bologna, all'Ar­ civescovo Cardinale Bufi, alla Superiora Generale ed alle religiose della Congregazione delle « Suore Minime dell'Addolorata », ai fedeli venuti dall'Emilia e dalla Romagna e da altre località italiane ed estere per onorare la nuova Santa. Sono profondamente lieto di presiedere a questa storica cerimonia e di poter innalzare a Dio la preghiera della Chiesa anidándola all'intercessioiie di santa Clelia Barbieri, l'umile giovane nata nel secolo scorso a Le Budrie, località nella campagna emiliana, a pochi chilo­ metri da Bologna. Sono lieto di richiamare in questo modo l'attenzione di tutta la Chiesa sugli esempi della sua breve ma intensa vita, giacché sono con­ vinto che i cristiani úi oggi, specialmente i giovani, possono trarre dalla sua testimonianza indicazioni stimolanti per una presenza apo­ stolica veramente incisiva nel mondo contemporaneo. 4. La prima indicazione che la giovane Clelia offre ai cristiani di oggi è quella della fiducia piena e totale in Cristo e nella Chiesa. Come Pietro sulle rive del mare di Tiberiade, ella ha creduto alle Acta Ioannis Pauli Pp. II 1093 parole del Maestro divino e ha gettato le reti della sua vita nel mare dell'amore di Dio e del prossimo, superando insidie e tentazioni, evi­ tando attrattive e pericoli mondani. Come Pietro, anche Clelia, a Gesù che la invitava interiormente ad amarlo « di più », ha potuto rispondere : « Certo, Signore, tu lo sai che ti amo » . In una vita esteriormente semplice e ordinaria, Clelia ha alimentato in sé una fiamma d'amore così intensa e bruciante per lo Sposo divino, che il suo fisico stesso ne ha risentito : ancora giova­ nissima ella è crollata come consumata dall'interno ardore. Impressiona il vertice di santità raggiunto in un tratto di tempo così breve : Clelia è la più giovane Fondatrice della storia della Chiesa. La sua vicenda dimostra che la santità delle anime è opera della grazia divina, non della strategia e della cultura umana. Non v'è anche in questo un messaggio dell'Altissimo, particolarmente adatto al nostro tempo? Con la solenne canonizzazione della giovane Religiosa bolo­ gnese Dio pone davanti a noi una creatura umile, fragile, priva di ric­ chezze materiali e di cultura, ma ricca della sapienza che i semplici attingono nella preghiera alle sorgenti stesse della Parola rivelata. 6 5. La famiglia e la parrocchia sono state l'ambiente in cui Clelia ha costruito l'edificio della sua santità. In famiglia la piccola bambina ha imparato i primi rudimenti della fede; in parrocchia ha sviluppato e perfezionato il proprio cammino spirituale. La sua esperienza docu­ menta la perenne validità di queste due cellule fondamentali della vita sociale ed ecclesiale, offrendo un'ulteriore, preziosa indicazione : non si può sperare in una nuova fioritura di vita cristiana, se non ci si impegna nel risanamento della famiglia e nel rilancio della pastorale parrocchiale. Ma tanto la famiglia cristiana quanto la famiglia parrocchiale — e in essa ogni altra comunità suscitata dalla fede — hanno un unico e medesimo centro, da cui trarre vigore di coesione, slancio di impegno, capacità di costante rinnovamento. Tale centro è l'Eucaristia. La devozione all'Eucaristia ha svolto un ruolo fondamentale nella vita di santa Clelia Barbieri. Ella sentì profondamente l'invito di Gesù, echeggiato anche dalla pagina evangelica di oggi : (( Gesù disse loro : "Venite a mangiare". E nessuno dei discepoli osava domandargli: "Chi sei?", poiché sapevano bene che era il Signore » . 7 « Gv 21, 15. 7 ma. 21,12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1094 Officiale Nella comunione eucaristica Clelia andò ogni giorno scoprendo con rinnovato trasporto la presenza amorosa del suo Signore. È precisa­ mente dopo aver partecipato alla celebrazione eucaristica che Clelia vergò Punica testimonianza scritta delle meraviglie di grazia che il Signore operava in lei : « Signore, in essa scrive, aprite il vostro cuore e buttate fuori una quantità di fiamme d'amore e con queste fiamme accendete il mio. Fate che io bruci d'amore ». No, Clelia non aveva bisogno, dopo simili esperienze, di doman­ dare a Gesù : « Chi sei? ». Come gli apostoli sulla riva del mare di Tiberiade, anch'essa « sapeva bene che era il Signore ». 6. Ecco, santa Clelia Barbieri sta davanti a noi per ripetere alla Chiesa di oggi quello Che è stato il messaggio di tutta la sua vita. Essa parla ai giovani, per dir loro che si può essere santi nonostante l'età nella quale le passioni sono più vivaci. Basta volerlo tenacemente e pregare senza stancarsi. Santa Clelia, esemplare figura di donna consacrata, parla alle Re­ ligiose per invitarle ad essere coscienti delle ricchezze spirituali della loro femminilità, mediante le quali esse possono e devono dare un contributo insostituibile all'edificazione della Chiesa e della società. La nuova Santa parla a tutti i cristiani, per richiamarli alla stima della famiglia e della parrocchia, le due istituzioni sulle quali si regge — nell'ambito naturale e in quello soprannaturale — la vita del po­ polo di Dio. 7. Il Cardinale Giorgio Gusmini, primo biografo della Santa, ha scritto di lei : « Chi l'ha veduta, ammirata in quegli anni, dice che se Iddio avesse mandato sulla terra uno degli Angeli della sua corte, quell'Angelo non avrebbe potuto vivere vita più bella,, più santa, più feconda di bene per sé e per gli altri, di quella vissuta da Clelia Barbieri ». « I o , Giovanni, vidi e intesi voci di molti angeli intorno al trono ... » . Fra quegli angeli è certamente anche santa Clelia. Alla sua intercessione affidiamo i problemi della Chiesa di oggi, i problemi delle nostre parrocchie e quelli delle vocazioni alla vita consacrata. 8 Valga la sua preghiera ad ottenere che i fedeli, uomini e donne, in­ seriti più attivamente nelle strutture delle proprie parrocchie, sap­ piano trovare in esse gli incentivi ed i mezzi per la loro formazione dottrinale e spirituale e per un serio impegno apostolico. » Ap 5, l i . 1095 Acta Ioannis Pauli Pp. II Santa d e l i a illumini ed accompagni le sue figlie spirituali, ren­ dendole sempre più generose e intraprendenti nel servizio della Chiesa e della società. Ottenga, al tempo stesso, da Dio che tanti cuori giova­ nili accolgano l'invito a donarsi senza riserve alla causa del Vangelo, perché all'umanità contemporanea non manchi la possibilità di incon­ trare in Cristo Colui nel quale soltanto è possibile trovare salvezza. 9 8. (( Signore Dio mio, / a te ho gridato e mi hai guarito. / Signore, mi hai fatto risalire dagli inferi, / mi hai dato la vita/ perché non scendessi nella tomba » . Sì, Santa Clelia 10 vive in Dio nella luce del Cristo risorto e dal Cielo ci incoraggia a perseverare nel cammino del nostro impegno quotidiano, sempre fidando in Colui che « ha creato il mondo e ha sal­ vato gli uomini nella sua misericordia ». « Signore Dio mio ... / Hai mutato il mio lamento in danza, / Signore, mio Dio, ti loderò per sempre Amen ! II In f o r o Sancti Petri habita ob decretos Servis Dei Martino a Sancto Ni­ colao, Melchiori a Sancto Augustino, Mariae Margaritae Caiani, Mariae Catharinae a Sancto Augustino Beatorum caelitum honores.* 1. (( Ecco la dimora di Dio con gli uomini ».* In questa quinta domenica di Pasqua siamo invitati dalla Parola di Dio a contemplare i frutti dell'opera di salvezza compiuta dal Cristo Risorto. La Chiesa, purificata dal sangue del Signore, generata dalla sua sofferenza sulla Croce, trova la sua felicità senza ombre nella per­ fetta comunione con Dio, resa possibile dal suo Sposo vittorioso sulla morte. Egli l'ha introdotta al possesso della gioia eterna, precedendola, come suo Pastore, presso Dio Padre. Nella Chiesa ora Dio abita come nella sua dimora. La presenza di Dio in mezzo al suo popolo, già annunciata nell'Alleanza dell'Antico 9 Cf. At 4, 12. » Sal 29 [30], 3-4. » Ibid. 29 [30], 3. 12-13. * Die 23 m. Aprilis a. 1989. 1 Ap 21, 3. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1096 Officiale Testamento, profeticamente raffigurata nel tempio di Gerusalemme, ha trovato in Cristo la sua piena attuazione. Il mistero della presenza divina tra gli uomini, iniziato allorché « il Verbo si fece carne e venne ad abitare in mezzo a noi » , ha- raggiunto la sua completa e definitiva realizzazione nei cieli, e la Pasqua ne è il segno e la garanzia. Per questo, noi oggi vogliamo contemplare « la nuova Gerusalem­ me », la Chiesa nel suo compimento celeste, <( come sposa adornata per il suo sposo ». Vogliamo contemplare questo mistero nella luce delle testimonianze di Martino di San Mcola, Melchiorre di Sant'Ago­ stino, Maria Margherita Caiani, Maria Caterina di Sant'Agostino, Ma­ ria di Gesù Buon Pastore. Ecco, la voce potente del Signore dal trono celeste dice a noi : « Io faccio nuove tutte le cose » . Egli compie una rinnovata creazione mediante l'amore. Quale amore? Quello suo verso di noi; quello nostro verso di lui e verso i fratelli in Cristo; poiché in Cristo ci è dato di condividere e attuare il comandamento di amare Dio ed i fratelli fino al sacrificio. 2 3 2. Vogliamo, dunque, contemplare questa schiera di creature nuove, uomini e donne che Cristo ha formato nello Spirito Santo. In essi possiamo ravvisare la perenne opera di Dio, il quale mediante il Figlio e nello Spirito porta a compimento la nuova creazione. Nei Servi di Dio, che oggi sono proclamati Beati, si disvela un raggio dell'umanità nuova, trasfigurata dal Risorto e preparata per le nozze definitive del Cielo. In questa luce ci è dato di capire il valore del martirio, la forza della carità modellata sul Cuore di Cristo, la fedeltà paziente nella dedizione alla missione, l'ardente zelo per conservare nella vera fede le famiglie ed i fratelli in difficoltà. 3. (( È necessario attraversare molte tribolazioni per entrare nel Regno di Dio » . 4 Sì, il passaggio attraverso la Croce è condizione necessaria per arri­ vare alla creazione nuova. Questo attestano i martiri Martino e Mel­ chiorre, dell'Ordine degli Agostiniani Recolletti. Essi partirono dalla Spagna per cooperare alla diffusione del Vangelo nelle isole Filippine. Maestro ed educatore dei giovani novizi il primo, predicatore della ^ Gv 1, 14. 3 Ap 21, 5. " At 14, 22. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1097 parola divina al popolo il secondo, ambedue furono solleciti nel lenire le sofferenze delle comunità cristiane maggiormente provate. Per que­ sto scelsero di recarsi anche in Giappone, dove i fedeli erano rimasti privi dei loro pastori a causa della persecuzione. Los nuevos Beatos Martín y Melchor son, queridos hermanos -y her­ manas, frutos maduros del espíritu misionero y evangelizador que ha caracterizado a la Iglesia en España. Nacidos en el seno de familias profundamente cristianas en Zaragoza y Granada, abandonaron todo para seguir a Cristo. Estos dos mártires, gloria de la Iglesia y de la familia agustiniana, han de ser exigencia y estímulo para despertar en las familias españolas aquella vitalidad cristiana que hizo posible llevar el mensaje de salvación hasta los más apartados confines del mundo. ¡ Que no se pierdan tantos valores ! ¡ Que no caigan en el olvido tantos testimonios de fe que honran y engrandecen la historia española ! Que esta solemne ceremonia, en que exaltamos al honor de los al­ tares a dos preclaros hijos de Aragón y de Andalucía, sea ocasión propicia para reavivar el dinamismo de una fe operante que sea trans­ misora de las virtudes genuinas en el seno de las familias y que suscite las vocaciones al apostolado y a la evangelización que tan fecunda hicieron la historia de las gentes de España. Por su parte, la Orden de los Agustinos Recoletos, que acaba de conmemorar el IV Centenario de la Recolección agustiniana, se rego­ cija por los nuevos Beatos Martín y Melchor, que son ejemplos a seguir en sus heroicas virtudes apostólicas y en su fortaleza en confesar la fe. 4. « Vi do un comandamento nuovo, che vi amiate gli uni gli altri, come io ho amato voi » . La potenza del messaggio della carità fu compresa da Maria Mar­ gherita Caiani mediante la contemplazione di Cristo e del suo Cuore trafitto. Alla luce dell'amore divino, rivelatosi nel divin Salvatore, Margherita imparò a servire i fratelli tra la gente umile della sua terra di Toscana, e volle occuparsi dei più bisognosi, degli ultimi : i bambini emarginati, i ragazzi della campagna, gli anziani, i soldati vittime della guerra, ricoverati negli ospedali militari. Ed alle sue figlie spirituali, le Suore Minime del Sacro Cuore, ella insegnò a ser­ vire il prossimo con l'intento di riparare le offese fatte all'amore di Cristo e di ispirarsi sempre a questo amore nell'esercizio della loro carità. 5 5 Gv 13, 34. 71 - A. A. S. 1098 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale L'orizzonte della carità voluto dal « comandamento nuovo » è in­ fatti senza confini, essendo un precetto che chiama ogni credente a condividere l'amore infinito di Cristo. È la carità di Gesù che, facen­ dosi regola e norma, eleva l'anima alla partecipazione della sua opera e coinvolge le nostre povere forze affinché divengano segno e sacramento della carità stessa di Dio. Lo spazio, l'ampiezza dell'amore cristiano, si misura con l'ampiezza dell'amore divino. Nella meditazione della passione e del mistero del Cuore di Cristo trafitto, Maria Margherita Caiani poté rendersi conto che occorreva « riparare », cioè compensare con una sua consapevolezza più profonda del precetto della carità, l'incomprensione degli uomini verso l'amore infinito e misericordioso di Dio. Tra gli inviti fondamentali dati alle Consorelle, c'è anche questo : (( Consolerete il dolce Gesù e riparerete alle tante ingiurie che riceve il suo amabilissimo Cuore » . 6 5. « Come io ho amato voi ». « Comme je vous ai aimés » : telle est la règle de l'amour des chrétiens : se laisser saisir par le Christ, aimer avec lui, modeler toutes ses actions sur son infinie générosité. Marie-Catherine de Saint-Augustin fut animée d'un tel amour. Très tôt, elle répondit à l'appel du Seigneur, sans réserve, humblement fidèle à toute l'exigence spirituelle, communautaire, apostolique et charitable qui marquait la vie des Augustines de la Miséricorde. Elle a su « être à Dieu et n'avoir rien à cœur que son service ». Dans le secret dé son âme, il lui fut donné d'être sans cesse pré­ sente à Dieu, au Christ rédempteur. Elle demeurait unie au Sacré-Cœur de Jésus et donnait toute sa confiance au Saint Cœur de Marie. Les tourments douloureux de la tentation ne purent atteindre sa séré­ nité, ni affaiblir une expérience mystique hors du commun. Mais sa souffrance intime et cachée, elle l'acceptait en « prenant sur soi les misères et les maux des autres ». Face aux péchés des hommes, sa réponse était le sacrifice d'elle-même, en union avec la Croix du Sau­ veur, pour « gagner les cœurs à Dieu ». Dans un désir missionnaire ardent, elle rejoignit ses Sœurs au Canada, pays qu'elle aima de toutes ses forces. Apôtre infatigable, elle fut aussi généreuse à remplir de lourdes charges qu'infiniment habile et patiente à soigner avec amour les malades. Dans le printemps spi­ rituel du premier âge de l'Eglise au Canada, on peut inscrire parmi 6 Cf. Lettere circolari del 27-12-1918. 1099 Acta Ioannis Pauli Pp. II les « fondateurs » Marie-Catherine, cette religieuse dont « la main aussi bien que le cœur n'étaient que charité ». 6. (( Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi » . Oto nowa błogosławiona Franciszka Siedliska, Maria od Pana Jezusa Dobrego— Pasterza, córka Mazowsza, założycielka Zgromadzenia Sióstr Naj­ świętszej Rodziny. Pośród wszystkich przeciwności swoich czasów i śro­ dowiska, naznaczona krzyżem wielorakiego cierpienia, kroczyła nie­ strudzenie « drogą wiary żywej, która wzbudza nadzieję, i działa przez miłość », przez tę miłość, (( którą Bóg świat umiłował » . 7 8 Rosła w domu, o którym sama napisała, że Bóg nie był w nim Panem, ale od wczesnego dzieciństwa nosiła w swoim sercu głęboką tęsknotę za miłością absolutną. Spotkała ją w pierwszej Komunii świę­ tej i odtąd pozostała zjednoczona trwale z Chrystusem miłością oblu­ bieńczą. « On sam jedynym celem, jedynym przedmiotem całej naszej miłości » — pisze w swoim Dzienniku. 9 10 Przez całe życie umiała dojrzale łączyć modlitwę z czynnym apostol­ stwem, twórczą inicjatywę z bardzo konkretnym posłuszeństwem woli Bożej w Kościele. Widziała nade wszystko potrzebę podtrzymania ducha narodowego i jego moralnego odrodzenia w epoce ogólnej depresji pod rozbiorami Polski. Źródłem natchnienia i punktem odniesienia w tym zamierzeniu stał się dla niej i jej duchowych córek, wzór życia ukrytego w Najświętszej Rodzinie z Nazaretu. W Statucie Zgromadzenia z 1880 r. pisze między innymi : « Wzorem naszego życia zakonnego jest życie ukryte Pana Jezusa w Nazarecie z Maryją i Świętym Józefem, które usiłujemy naśladować przez wyrze­ czenie i całkowitą śmierć sobie samym i przez życie zupełnie ukryte w Bogu z Jezusem Chrystusem ». Taka była treść życia Matki Siedliskiej i program, który zostawiła w testamencie swoim Siostrom. Wychodzić naprzeciw ludzkiej biedzie moralnej i materialnej. Troska o człowieka biednego, chorego, stera­ nego życiem, opuszczonego, niepełnosprawnego. Troska o wychowanie dzieci zaniedbane zwłaszcza religijnie, o samotne matki, o ratowanie życia nienarodzonych. A więc, szkoła, szpital, ulica ! 7 / 13, 35. 8 Por. Lumen gentium, 4 1 . 9 Por. 10 V. SABDI, 1884 r., s. 32. Żywots. 24. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1100 Officiale Dlatego też główne źródło odrodzenia społecznego widziała błogo­ sławiona Maria od Pana Jezusa Dobrego Pasterza w zdrowej chrze­ ścijańskiej rodzinie. Kontemplując Boskie Macierzyństwo Maryi, zwra­ cała się ku ziemi i tym zadaniom, które człowiek ma na niej wypełnić : ku zadaniom małżeństwa i rodzicielstwa, ku godności Sakramentu Małżeństwa i ku wielkości posłannictwa katolickich rodziców. Pragnęła służyć miłości ludzkiej, a wiec życiu i jego rozwojowi, aby to życie, ten człowiek, który urodził się z rodziców w łączności z Bogiem, rósł i dojrzewał w tej samej łączności, by życie wzięte z Boga, było skiero­ wane w swoim rozwoju ku Niemu, by w Mm odnalazło świadomie swojego Stworzyciela i Ojca. Rodzina. Bodzice : ojciec i matka, a także dzieci, są zobowiązani w jednakowej mierze, przez te same przykazania Boże, bo tą samą miłością kocha Bóg męża i żonę oraz owoc ich miłości: potomstwo. Mówię dziś o tym z radością i wdzięcznością, bo to jest programem Kościoła i ważnym zadaniem także — a może w sposób szczególny — na dzisiejsze czasy. 7. Ecco, i nuovi Beati e Beatę stanno di fronte a noi, ciascuno eon la testimonianza sua propria, con il martino e con la carità, con la fede e con le opere concrete del servizio ecclesiali Essi sono un'immagine viva delia nuova Gerusalemme, che Dio va edificando nelle anime, con la forza delia carità di Oristo. « Ti lodino, Signore, tutte le tue opere / e ti benedicano i tuoi santi Si, nei Santi risplende in modo speciale la gloria dei Dio vivente. Essi con tutta la loro vita « annunciano la tua potenza, o Dio, parlano delia gloria dei tuo Regno » : di quel Regno che, nei cuori degli uomini e nella storia degli uomini, cresce dal mistero pasquale di Cristo. Quando la Chiesa addita al mondo la santità dei suoi figli e delle sue figlie, noi sentiamo come una lontana eco delle parole del Oenacolo : « Il Figlio dell'uomo è stato glorificato, e anche Dio è stato glorificato in lui » . 12 Si, Dio è stato glorificato in Martino di San Nicola, in Melchiorre di Sant'Agostino, in Maria Margherita Caiani, in Maria Caterina di Sant'Agostino, in Maria di Gesu Buon Pastore. A lui sia lode e onore nei secoli. Amen ! » Cf. Sal 12 W> Gv 13, 31. 10. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1101 CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET SAXONIAM INFERIOREM ACCORDO VERTRAG tra la Santa Sede ed il Land Niedersaehsen a modifica del Concordato del 26 febbraio 1965. zwischen dem Heiligen Stuhle und dem Lande Niedersachsen zur Än­ derung des Konkordats vom 26. Fe­ bruar 1965. FRA LA SANTA SEDE, ZWISCHEN DEM HEILIGEN STUHLE, rappresentata dal Suo Plenipoten­ ziario, Monsignor Joseph Uhaè, Ar­ civescovo titolare di Tharros, Nun­ zio Apostolico nella Repubblica Fe­ derale di Germania, vertreten durch dessen Bevollmäch­ tigten, den Herrn Apostolischen Nuntius in der Bundesrepublik Deutschland, Joseph Uhaé, Titularerzbischof von Tharros, B IL LAND NIEDERSACHSEN, UND DEM LANDE NIEDERSACHSEN, rappresentato dal Signor Ernst Albrecht, Presidente dei Ministri del Niedersachsen, vertreten durch den Niedersächsi­ schen Ministerpräsidenten, Herrn Ernst Albrecht, viene concluso il seguente Accordo : wird nachstehender schlossen : Le Alte Parti contraenti hanno con­ venuto di apportare le seguenti mo­ difiche al Concordato, da Esse sot­ toscritto il 26 febbraio 1965 e mo­ dificato con l'Accordo del 21 mag­ gio 1973: Die Hohen Vertragspartner sind über folgende Änderungen des von ihnen am 26. Februar 1965 unter­ zeichneten Konkordats, geändert durch den Vertrag vom 21. Mai 1973, übereingekommen : Il paragrafo 6 commi 1 e 2 dell'Al­ legato al Concordato riceve la for­ mulazione seguente: § 6 Absatz 1 und 2 der Anlage zum Konkordat erhält folgende Fassung: Vertrag ge­ 1102 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (1) Il Gymnasium Josephinum di Hildesheim, gestito dalla Sede Ve scovile di Hildesheim e condotto come scuola pubblica, a partire dal 1 agosto 1989 riceverà lo stato giu­ ridico di scuola riconosciuta come avente funzione di scuola pubblica (propriamente anerkannte Ersatz­ schule), a norma delle disposizioni del diritto statale. (1) Das in der Trägerschaft des Bi­ schöflichen Stuhles zu Hildesheim stehende Und als öffentliche Schule geführte Gymnasium Jösephinum in Hildesheim erhält vom l August 1989 an die Rechtsstellung einer anerkannten Ersatzschule nach Maßgabe der Bestimmungen des staatlichen Rechts. (2) Per il collocamento fuori ruolo (propriamente Beurlaubung) degli insegnanti e per il rimborso delle spese per il personale addetto all'in­ segnamento valgono le stesse dispo­ sizioni statali vigenti per le scuole menzionate nell'articolo 6 comma 3. (2) Für die Beurlaubung von Lehr^ kräften und für die Erstattung der Aufwendungen für das Unterrichts­ personal gelten die gleichen staat­ lichen Bestimmungen wie für die in Artikel 6 Absatz 3 genannten Schulen. 11 presente Accordo, i cui testi ita­ liano e tedesco fanno ugualmente fede, dovrà essere ratificato e gli Strumenti di ratifica dovranno es­ sere scambiati al più presto in BonnBad Godesberg. Esso entrerà in vi­ gore il giorno dello scambio di detti Strumenti. Dieser Vertrag, dessen italienischer und deutscher Text gleiche Kraft haben, soll ratifiziert und die Rati­ fikationsurkunden sollen möglichst bald in Bonn-Bad Godesberg aus­ getauscht werden. Er tritt mit dem Tage ihres Austausches in Kraft. In fede di che è stato sottoscritto il presente Accordo in doppio ori­ ginale. Zu Urkund dessen wurde dieser Ver­ trag in doppelter Urschrift unter­ zeichnet. Hannover, 8 maggio 1989 Hannover, am 8. Mai 1989 0 t JOSEPH UHAÖ ERNST ALBRECHT Nunzio Apostolico Niedersächsischer Ministerpräsident Conventione inter Apostolicam Sedem et Saxoniam Inferiorem rata habita, die XXX mensis Iunii anno MCMLXXXIX Ratihabitio­ nis Instrumenta accepta et reddita mutuo fuerunt. Exinde, i.e. a die XXX mensis Iunii anno MCMLXXXIX, huiusmodi Conventio inter Apostolicam Sedem et Saxoniam Inferiorem icta vigere coepit ad nor­ mam eiusdem Pactionis. Acta Ioannis Pauli Pp. II f 1103 ALLOCUTIONES I Ad e x c m a m d.nam Fridam Ludovicam Blick, Ugandae apud Sedem A p o ­ stolicam Legatum.* Your Excellency, It is my pleasure to offer you a cordial welcome on the occasion of the présentation of the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Uganda to the Holy See. I am grateful for the warm greetings and good wishes which you have expressed on behalf of your President, His Excellency Yoweri K. Museveni, and I would ask you to convey the assurance of my prayers for himself personally and for the peace and well-being of ali the people of Uganda. Your Excellency's référence to the recent history of your country and to the changes which have occurred in the life and outlook of its Citizens cannot but encourage the widely shared hope that Uganda will at last enjoy the climate of justice, social harmony and national cohésion needed for the work of rebuilding after so many years of strife and turmoil. The Catholic Church in Uganda has repeatedly called for such a national effort and has offered its full collaboration in the great tasks which confront the Nation. You have stressed that your Government considers respect for human rights as a prerequisite for the existence of a truly démocratie way of life. Indeed, a government which follows the rule of law permits its people to feel secure in the exercise of their rights and freedoms as they work for their country's progress and development. This is the meaning of what I wrote in the Encyclical Redemptor hominis, namely: "The common good that authority in the State serves is brought to full realization only when all the Citizens are sure of their rights. The lack of this leads to the dissolution of society, opposition by Citizens to authority, or a situation of oppression, intimidation, violence and terrorism, of which many exemples have been provided by the totalitarianisms of this Century". 1 • Die 16 m. Martii a. 1989. 1 Enc. Redemptor hominis, No. 17. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1104 Officiale Unfortunately, Ugandans can bear sad witness to the evil con­ séquences of such a lack of security and respect for human rights. It is therefore my fervent hope that the process of rehabilitation and restoration of a démocratie way of life already begun will proceed apaçe, i I wish to encourage your Government and people ih the efforts needed to overeóme the vestiges of past difïïculties and go on to rebuild your country after so many years of destruction and bloodshed. The Church in Uganda makes available her resources, both spiritual and material, for people to lead a more dignified life in accordance with the inalienable human dignity of each individual. In conjunction with the Church's religious and cultural mission, the Ugandan Catholic community is particularly involved in the áreas of health-care and éducation. Through her charitable agencies the Church seeks to pro vide for the social development of the people and to seek an improvement of the conditions affecting the poorer and more needy sectors of the population. In this there exists a wide possibility of collaboration between the Church and the State which I am sure will continue to increase and produce excellent results. In this respect I cannot but repeat the sentiments expressed by my predecessor Pope Paul VI during his historie visit to Kampala in 1969: "Have no fear of the Church; she honours you, she educates honest and loyal Citizens for you, she does not foment rivalries and divisions, she seeks to promote healthy liberty, social justice and peace. If she has any préférence at all, it is for the poor, for the éducation of little ones and oí the people, for the care of the suffering and abandoned. The Church does not make her faithful sons strangers to civil life and national interests; on the contrary, she trains and engages them in the service of the public good". 2 This is the Church's endeavour in every part of the world. And in this regard I am pleased to acknowledge Your Excellency's référ­ ence to my recent pastoral visit to Southern Africa and my appeal there for the defence of human rights as well as for assistance to the poor and oppressed in that région. Respect for thèse rights and effective solidarity at every level of people's needs are founda^tions of freedom, justice and peace in the world. I therefore express the hope that the needs of the Ugandan people too will find a practical response in the solidarity and assistance of other governments and international or1 Speech to the ugandan Parliament, Ist August 1969. Acta Ioannis Pauli Pp. U 1105 ganizations, so that the legitímate desires of the Ugandan people for peace and well-being may be satisfied. As Your Excellency begins your diplomatie service here, I assure you of the Holy See's assistance and collaboration in the fulfilment of your responsibilities. I off er you my prayer s and good wishes as you seek to strengthen the good relations already existing between the Republic of Uganda and the Holy See. And upon Your Excellency and the Government and people of Uganda I invoke the abundant blessings of Almighty God. II Ad exc.mum virum Aguinaldum Lisboa Ramos, Promunturii Viridis Legatum apud Sanctam Sedem.* Senhor Embaixador, 1. Seja bem-vindo ao Vaticano, para este acto, em que tenho a satisfaçâo de receber Vossa Excelencia, na apresentaçâo das Cartas que o acreditam como Embaixador Extraordinario e Plenipotenciario da República da Cabo Verde junto da Santa Sé. Apreciei vivamente as expressöes com que desejou transmitirme os nobres sentimentos do dilecto Povo cabo-verdiano e, em particular, os deferentes cumprimentos e os bons votos que me apresentou, da parte de Sua Excelencia o Presidente da República, Sénhor Aristides Pereira. Ao agradecer a afirmaçâo desses sentimentos de que se fez intérprete, especialmente ac Senhor Presidente do seu País, quero certificar Vossa Excelencia da consideraçâo e benevolencia com que aqui será sempre acolhido, no exercício da alta missâo que lhe foi confiada ; e com apreço pelas nobres disposiçôes que manifesta ao assumi-la, consonantes com as tradiçôes do Povo de Cabo Verde, faço votos de que elas se concretizem no estreitamento das boas relaçôes ja existentes, num contexto de respeito, diá­ logo e liberdade religiosa. 2. Nao deixou de merecerme a melhor atençâo a referencia que fez à proclamatio constante, por parte desta Sé Apostólica, da digni­ dade e liberdade de toda a pessoa humana e dos direitos que dai deri­ vant, assim como as alusôes aos esforços de promoçâo do espirito de tolerancia e da reconciliaçâo entre os Povos, em vista dum mundo mais justo e fraternal. Referiu-se Vossa Excelencia igualmente ao empenho * Die 17 m. Martii a. 1989. 1106 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale com que o seu País procura caminhar no sentido dessas metas ideáis, que se apresentam à inteira familia humana, com carácter ético. A sua presença aqui está a testemunhar a estima e a aspiraçâo que nutre o Povo de Cabo Verde, na sua grande maioria católico, em relaçao a esses valores de ordern humana, moral e espiritual e o seu anelo por urna sociedade que se alicerce sobre os mesmos. 3. Verificase no mundo de hoje, felizmente, urna progressiva tomada de consciênc'ia da dignidade de todo o ser humano. Cada pessoa, de facto, para além das características étnicas, culturáis e sócio-económicas em que se situa, tem em si urna dimensâo transcendente, que ultrapassa os parámetros de sistemas e ideologías, e a coloca no grau mais alto e nobre da criaçâo e acima de todas as obras humanas. O hö­ rnern é criado à imagem e semelhança de Deus, merecedor do máximo respeito, a ser expresso em normas gérais e atitudes consequentes. Urna sociedade que se organiza para progredir, com a participaçâo e elevaçâo dos proprios cidadâos, nao pode deixar de reflectir nas suas instituiçôes e inscrever nos seus programas e serviços a verdade lidima da dignidade inviolável do mesmo hörnern e a salvaguarda dos direitos delà decorrentes, em grau igual para todos. Assim fica assegurado aquilo que é fundamental e imprescindivel para que todo o hörnern possa reconhecer, assumir e realizar o seu valor e grandeza; propicia-se a instauraçâo e o revigoramento de relaçôes sociais justas e sâs, fautoras de bem-estar, de paz e de progresso; e oferece-se terreno firme, sobre o qual erguer o desejado desenvolvimento integral do hörnern. 4. Referiu-se Vossa Excelencia também aos desafios que a sua jovem Naçâo tem de enfrentar e aos esforços que se lhe exigem, para alcançar melhores condiçoes de vida para todos os cidadâos. Um desenvolvi­ mento autèntico do hörnern e da sociedade é obra de aplicaçâo paciente ; e requer, necessariamente, nas etapas e níveis que comporta, a par­ ticipaçâo cada vez mais ampla, livre e consciente dos interessados. O respeito dos seus valores, o reconhecimento das suas necessidades reais e a satisfaçâo das suas legítimas aspiraçôes sao caminhos pelos quais os mesmos cidadâos se apercebem e se convencem da responsabilidade de serem os protagonistas do proprio desenvolvimento e de lançarem mäo progressivamente dos meios para o atingir. O espirito de iniciativa, aliado à convergencia de intentos ei conjugaçâo de esforços que á todos se impôem, é um factor importante Acta Ioannis Pauli Pp. II 1107 no processo de edificaçâo de urna sociedade justa, pacißca e ordenada. Favorecer este espirito de iniciativa suscita, geralmente, urna participaçâo e empreendimentos que melhor correspondent às exigencias da populaçâo. A auto-realizaçâo de cada individuo, no seio de urna socie­ dade, mediante o acesso à educaçao e à cultura e a livre circulaçâo de informaçôes, pode tornarse urna contribuiçâo directa para o verdadeiro desenvolvimento de urna Naçâo. 5. Entretanto, é sabido que um plano de desenvolvimento que vi­ sasse somente a dimensâo económica acabaría por reduzir e escravizar ainda mais o hörnern, em vez de o elevar e libertar. Neste ponto, a Igreja, « perita em humanidade )), tem urna experiencia, que deriva da sua missäo de evangelizar todos os povos, e que a levou a elaborar um corpo de doutrina social, que eia apresenta corno contributo para se ter urna visáo justa e global do mesmo desenvolvimento. Este näo pode näo abranger as dimensoes culturáis, transcendentes e religiosas da pessoa humana e da sociedade. Sem isso ninguém se realiza plena­ mente, nem a sociedade se estrutura de molde a garantir estavelmente a liberdade das pessoas e as, condiçoes exigidas para a justiça e a paz. 6. Senhor Embaixador, a Igreja com a propria missäo religiosa, na fidelidade a Cristo e ao serviço integral do hörnern, ao proclamar o Evan­ gelho só dése ja contribuir para a progressiva humanizaçâo das condiçoes de vida e das relaçôes interpessoais na sociedade. Nos lugares onde se implanta, eia procura levar a efeito a educaçao dòs seus membros — e ajudar todos os homens de boa vontade — para se tornarem mais justos, fraternos e sensíveis às necessidades do próximo ; nesse sentido, nao deixa de tomar e gerir iniciativas de ordern caritativa, assistencial, edu­ cativa, cultural e artística. Esforça-se sempre por inculcar os valores moráis, que inspiram e norteiam os comportamentos que enobrecem as pessoas e elevam as sociedades; e näo cessa de apontar os caminhos do diálogo, como forma para eliminar tensôes e dirimir conflitos. Ao mesmo tempo, promove constantemente as causas da justiça e da paz, tanto a nivel nacional como internacional ; ergue a sua voz de maneira especial em favor das pessoas e povos mais necessitados, apelando para a soli­ dariedade, como já fez e hoje, urna vez mais, quer fazer, em favor da sua Naçâo. 7. O Povo de Cabo Verde, na sua grande maioria católico, deseja que também ai a Igreja possa prosseguir no desempenho da sua mis­ säo e na solicitude para com os seus fìlhos; possa cooperar no desen- 1108 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale volvimento integral do hörnern cabo-verdiano ; e reconhecendo os serviços prestados no passado pela mesma Igreja no campo da educaçào, deseja, ainda, que eia possa continuar a ministrar a educaçâo religiosa e moral às crianças e aos jovens; o que eia faz procurando imbuí-los da mensagem do Evangelho e incentivándoos a traduzirem em acçôes e em iniciativas úteis à sociedade os altos ideáis que lhes propöe. Ora isto nao deixará de favorecer a grande causa do desenvolvimento do hörnern todo e de todos os homens, em prol da quai é preciso unir todas as forças e meios, reforçar o espirito de colaboraçâo, para tornar o empenho comum mais eficaz. No momento em que Vossa Excelencia inicia oficialmente o exercício do munus, faço os melhores votos de que um feliz desempenho do mesmo lhe seja portador de serenas alegrías. Asseguro-lhe que poderá contar sempre aqui com a comprensäo e o apoio que estäo ao alcance e que está no direito de esperar. E, ao confiar-lhe que transmita ao Senhor Presidente da República os meus melhores cumprimentos, imploro para a pessoa de Vossa Excelencia e para o dilecto Povo de Cabo Verde e as suas Autoridades os favores e as bêncaos de Deus Omnipotente. III Ad eos qui conventui Romae habito L anno expleto ab obitu Pii P P . XI interfuerunt coram admissos.* Monsieur le Cardinal, Chers amis, 1. C'est pour moi une joie de vous accueillir ce matin au Vatican, au cours de votre colloque sur « Achille Ratti, Pape Pie XI », organisé par l'Ecole Française de Rome, avec les encouragements du Conseil pontifical pour la Culture et la participation de l'Université de Lille I I I , du Greco n. 2, du Centre national français de la recherche scientifique, de l'Università degli Studi de Milan, de l'Università degli Studi de Rome — (( La Sapienza » — et, bien sûr, la Biblioteca Ambrosiana de Milan, dont Achille Ratti fut le prestigieux Préfet. Je salue avec défé­ rence en vous des maîtres éminents et des chercheurs reconnus de ces grandes institutions universitaires et culturelles, à commencer par l'Ecole Française de Rome, avec son directeur Monsieur Charles Pietri, * Die 17 m. Martii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1109 membre du Conseil pontifical pour la Culture; la présence de l'Ecole à Rome, avec celle de plusieurs institutions sœurs de divers pays, atteste et en même temps déploie le rayonnement de la Ville éternelle. Pour étudier la personnalité spirituelle et culturelle de Pie XI et son œuvre, vous avez élaboré un programme de haut niveau scien­ tifique, bénéficiant de l'apport d'experts venus de France, d'Italie, d'autres nations d'Europe ou d'ailleurs. Successeur actuel de ce grand Pape, je vois dans votre visite au Vatican un hommage à la papauté même et je tiens à vous en exprimer ma gratitude. 2. Votre initiative, est-il besoin de le souligner, vient à son heure, à cinquante ans de la mort de ce pontife. Un demi-siècle, en effet, c'est peu à l'échelle des deux millénaires de l'Eglise catholique, et c'est beaucoup à la mesure d'une vie humaine. Cette distance et cette pro­ ximité vous ont permis en même temps de recueillir encore le témoi­ gnage de personnalités autorisées, et d'élaborer déjà une appréciation marquée au coin du souci scientifique dont témoignent vos contribu­ tions. Cinquante ans, c'était hier, semble-t-il. Et pourtant, depuis cette date, l'Europe et le monde ont tant changé que plusieurs siècles semblent s'être écoulés. C'est dire que les dix-sept années du ponti­ ficat de Pie XI sont entrées dans l'histoire, une histoire tissée d'évé­ nements dont le poids continue d'affecter la vie des nations aujourd'hui. 3. Pie XI est né le 31 mai 1857 à Desio, et il est mort le 10 février 1939, à 82 ans, à la veille du dixième anniversaire des Accords du Latran. Le discours qu'il devait adresser à cette occasion aux évêques italiens invités, et qui fut publié seulement par mon prédécesseur Jean XXIII, constitue comme une synthèse de ses préoccupations et de ses convictions. En cette veille dramatique de la seconde guerre mon­ diale, le vieux pontife témoigne de sa confiance inébranlable dans la capacité des peuples à se renouveler, en puisant dans leurs principes de vie, inspirés de la foi chrétienne, la force nécessaire pour assurer la paix de l'humanité : Pax Christi in regno Christi, telle était sa devise. La forte personnalité d'Achille Ratti lui permit en effet, devenu Pape, d'affronter un moment historique contrasté, à la fois riche de conquêtes scientifiques bénéfiques, et rempli de menaces pour la dignité humaine et les libertés civiles. Ce fut un temps de maturation et de transition tout à la fois, dans lequel l'Eglise catholique, et d'abord en Italie, reprit conscience d'elle-même en ses profondeurs et se prépara à entrer avec détermination dans une période nouvelle de l'histoire. 1110 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 4. Les moyens de communication sociale étaient alors dans leur étourdissante nouveauté; ils contribuaient à propager une conception païenne de l'existence, à l'heure où dans des zones croissantes du monde était professée une idéologie athée. Loin de s'en effrayer, Pie XI créa Radio-Vatican, qu'il inaugurait le 12 février 1931 en présence du savant Guglielmo Marconi. Et il consacra une encyclique, Vigilanti cura, au cinéma. Les problèmes de justice sociale devenaient toujours plus pressants. Le Pape les saisit à bras le corps dans son encyclique Quadragesimo anno, sur la restauration de l'ordre social en pleine conformité avec l'Evangile. En même temps, infatigable, il proposait l'idéal de Féducation chrétienne et du mariage chrétien dans ses encycliques Divini illius Magistri et Casti connubii. Les problèmes étaient foisonnants et les obstacles se multipliaient devant les messagers de l'Evangile. Le Pape Pie XI, sans biaiser, les affronta avec courage et intrépidité, à l'heure de la montée des régimes autoritaires et totalitaires en Europe, du fascisme au national-socia­ lisme et au communisme athée : chacun a encore en mémoire la pu­ blication fracassante, à cinq jours de distance, de Mit Brennender Sorge et de Divini Redemptoris. Mais l'indomptable pontife ne se limitait pas à signaler les dangers, à stigmatiser les erreurs et à écarter les périls, il traçait hardiment le chemin, et soutenait de toute sa puis­ sante énergie la jeune et prometteuse Action Catholique, cependant qu'il ouvrait l'Eglise missionnaire à l'inculturation de l'Evangile, dans le sillage de son prédécesseur Benoît XV, par l'encyclique Rerum Ecclesiae, et il ordonna lui-même dans la Basilique Saint-Pierre, en un geste prophétique, les premiers évêques autochtones chinois. 1 Ses interventions, fréquentes et vigoureuses, soutenaient et orien­ taient l'engagement résolu des -catholiques dans le champ social et politique. Avec leur style volontaire et rigoureux, elles traduisaient sa forte personnalité forgée dans la tradition des pasteurs de l'Eglise milanaise, saint Ambroise et saint Charles Borromée. Elles révélaient en même temps son souci lancinant d'incarner le message du Christ au cœur de la cité, dans une perspective résolument universelle, tout en distinguant le ferment évangélique de la civilisation qu'il imprègne : l'engagement généreux de toute l'Eglise pour instaurer le Règne du Christ. Telle est l'orientation religieuse fondamentale de son ponti 1 E p h . « L'Osservatore R o m a n o » Litt E n c . Divini Redemptoris d a t a s 1 9 M a r t i i 1937, e a d e m d i e f o r a s d e d i t . L i t t . E n c . Mit Brennender Sorge, d a t a s d i e Martii vulgavit. 14 Martii 1937, d. 22-23 Acta Ioannis Pauli Pp. II Illi ficat, marqué par les canonisations de Thérèse de Lisieux et de Ber­ nadette Soubirous, de Don Bosco et de Jean-Marie Vianney, de John Fisher et de Thomas More. 5. Je ne saurais, en ces brefs instants, vous présenter complète­ ment la figure et l'œuvre de ce grand pontife; c'est justement l'objet de vos savants travaux. Mais je ne puis manquer d'évoquer, fût-ce brièvement, son engagement décidé pour la culture. Le (t Pape biblio­ thécaire », comme il se définissait lui-même dans un entretien familier avec les séminaristes lombards le 28 septembre 1923, se sentait profon­ dément lié à l'institution où il avait travaillé avec amour. Avec l'aide du Cardinal Eugène Tisserant, il transforma la Bibliothèque vaticane, de dépôt organisé de livres, en un organe promoteur de culture. Il institua l'Université catholique du Sacré-Cœur de Milan. Et, en ce temps où de nouvelles disciplines requéraient leur place dans le cursus studiorum avec leur méthode propre, il affronta avec courage intel­ lectuel et décision pastorale aussi bien les aspects doctrinaux que les implications pratiques requis par la complexité du champ universitaire en évolution. Et il osa la réforme et la restructuration des études supé­ rieures ecclésiastiques par la Constitution Deus scientiarum Dominus. En même temps, il se révélait un mécène avisé à l'égard de la (( Specola vaticana », il inaugurait le nouveau siège de la « Pinacoteca » et réamé­ nageait diverses sections des Musées du Vatican, sur le territoire du nouvel Etat dont il était le créateur. Sans nul doute, son œuvre la plus significative dans le domaine culturel a été la reconstitution de l'Académie Pontificale des Sciences, par le motu proprio In multis solaciis du 28 octobre 1936. Cette insti­ tution rénovée privilégiait les sciences mathématiques, physiques et naturelles et l'étude des problèmes épistémologiques qui s'y rapportent. 6. A ces soixante-dix Académiciens, « une sorte de Sénat du Siège Apostolique dans le domaine scientifique », comme il aimait les ap­ peler, Pie XI ne demandait rien d'autre que l'amour de la vérité et le sérieux des recherches et des conclusions, dans la conviction qu'au­ cune contradiction ne peut surgir entre la science et la foi, ces deux biens qui proviennent d'une même source. Il ne peut, me semble-t-il, y avoir de message qui vous soit plus approprié, à vous qui cultivez la discipline particulière qu'est l'histoire de l'Eglise. Cette discipline a connu au cours des années passées, et je m'en réjouis vivement, un développement notable, tant dans les Facultés ecclésiastiques que dans l'ensemble des Universités, avec l'engagement remarquable de nombre Acta Apostolicae Sedis 1112 - Commentarium Officiale de laïcs tels que vous. Le débat sur le statut épistémologique de l'his­ toire de l'Eglise a toujours besoin d'être approfondi. Il a connu un moment exemplaire au cours du colloque de 1981 consacré à la mémoire du Professeur Hubert Jedin sur les problèmes fondamentaux de la méthode de l'histoire de l'Eglise. Je ne doute pas que votre rencontre interdisciplinaire et inter-universitaire n'offre à son tour une contri­ bution concrète de haute valeur à cet égard. 7. Je vous en remercie, comme j'exprime une gratitude particulière à l'Ecole Française de Rome, qui, sous l'impulsion de son savant et avisé directeur, crée des occasions profitables de collaboration avec des institutions et organismes pontificaux, particulièrement le Conseil pontifical pour la Culture, comme avec d'autres instituts, et qui a eu l'heureuse initiative de ce colloque « Achille Ratti, Pape Pie XI », après les précédents, consacrés à Paul VI et au Concile Vatican IL Je vou­ drais aussi, en cette circonstance, me réjouir de la publication récente de quatre volumes sur le pontificat d'Urbain V, qui s'ajoutent à la collection déjà imposante des Registres des Papes du Moyen Age. Chers amis, je vous souhaite une féconde continuation et une heu­ reuse conclusion de votre colloque sur la personnalité et l'œuvre d'un des grands Papes de notre temps, énergique et hardi, aux vues amples et généreuses et aux réalisations audacieuses. J'assure chacun de vous de mon estime pour vos personnes et vos travaux. Et je vous bénis de tout cœur, ainsi que les membres et les dévoués collaborateurs de l'Ecole Française, et tous ceux qui vous sont chers. IV Ad minores Paenitentiarios templorum patriarchalium Urbis una cum Praelatis et officialibus Paenitentiariae Apostolicae coram admissos.* 1. Di gran cuore e con intima gioia vi accolgo in speciale Udienza, carissimi Prelati ed Officiali della Penitenzieria Apostolica, insieme con tutti voi, Penitenzieri delle Basiliche Patriarcali dell'Urbe, ordi­ nari e straordinari. Nel rivolgere il mio fraterno saluto a Lei, Signor Cardinale Penitenziere Maggiore, e nel ringraziarLa per il devoto in­ dirizzo di omaggio, desidero esprimere subito la mia paterna ricono­ scenza ai Frati Minori Conventuali, che prestano servizio nella Basilica Vaticana, ai Frati Minori, che sono Penitenzieri della Basilica Late­ ranense, ai Frati Predicatori della Basilica di Santa Maria Maggiore, * Die 20 m. Martii a. 1989. 1113 Acta Ioannis Pauli Pp. II ai Benedettini Oassinesi della Basilica di San Paolo, ed inoltre a tutte le altre Famiglie Religiose, che mettono a disposizione loro membri come Penitenzieri straordinari nella Basilica Vaticana, la quale, per il singolare concorso di tanti fedeli, ha maggiore necessità di confessori. 2. Già nella mia allocuzione del 30 gennaio 1981 alla Penitenzieria e ai Penitenzieri sottolineavo il dovere preminente dei sacerdoti di pre­ starsi con ogni generosità al ministero delle confessioni: dovere, a cui corrisponde lo stretto e inalienabile diritto dei fedeli. Tre anni dopo quell'incontro è stata pubblicata l'Esortazione Apostolica Reconciliatio et paenitentia, che tratta diffusamente dell'argomento. Profìtto di questa occasione per raccomandare vivamente ai sacer­ doti di tutto il mondo di studiare con impegno, ma soprattutto di ab­ bracciare con cuore apostolico le indicazioni di quel documento, che riflette le ansie e le speranze della Chiesa. 3. Nel presente incontro voglio piuttosto mettere l'accento sulla formazione del ministro del sacramento della Penitenza : com'è noto la riflessione teologica ha ben chiarito come, nel sacramento della Peni­ tenza, il ministro agisca « in persona Christi ». Ciò gli conferisce una singolare dignità (che è anche un impegno morale e deve essere una sentita urgenza del suo spirito), conformemente alle mirabili parole di S. Paolo: « P r o Christo ... legatione fungimur tamquam Deo exhor­ tante per nos : obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo »- 1 Vorrei anzi dire che, nel perdonare i peccati, il sacerdote va in certo modo anche al di là del pur sublime ufficio di legato di Cristo : egli quasi raggiunge una mistica identificazione con Cristo. Insegna il Concilio Vaticano II, nella Costituzione Pastorale Gaudium et spes, 2 che il Figlio di Dio incarnato « humanis manibus opus fecit, humana mente cogitavit, humana voluntate egit, humano corde dilexit ». Questa umana . operazione del Cristo Redentore, specialmente quando « hu­ mano corde diligit », deve essere oggi mediata in un modo tutto spe­ ciale dalla umanità del sacerdote confessore. E qui si tocca l'ineffabile mistero di Dio ! A Gesù, che è Dio fatto uomo, il Padre ha confidato ogni giudizio ed ogni perdono : « Filius quos vult vivificat. Neque enim Pater iudi­ cat quemquam, sed iudicium omne dedit Filio ... Qui verbum meum 1 2 2 Cor 5, 20. N. 22. 72 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1114 Officiale audit... habet vitam aeternam et in iudicium non venit, sed transit a morte in vitam » ; e nella sera stessa della Risurrezione, apparendo agli Apostoli, affidò ad essi la sua missione, dicendo : (( Pax vobis ! Sicut misit me Pater, et ego mitto vos », e continua il Vangelo : « Et cum hoc dixisset, insufflavit et dicit eis : "Accipite Spiritum Sanctum. Quorum remiseritis-peccata remissa sunt eis; quorum retinueritis, re­ tenta sunt" » . Si direbbe che l'effusione dello Spirito Santo, che av­ verrà poi su tutta la Comunità nascente a Pentecoste, è stata da Gesù anticipata sugli Apostoli, proprio in rapporto al ministero della remissione dei peccati. Così, noi sacerdoti, nell'impartire ai fedeli la grazia e il perdono nel sacramento della Penitenza, compiamo l'atto più alto, dopo la celebrazione dell'Eucaristia, del nostro sacerdozio, e in esso realizziamo, si può dire, il fine stesso della Incarnazione : « Ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum » . 3 4 5 4. Considerando questa divina eccellenza del sacramento della Pe­ nitenza, che, si può dire, riverbera sul ministro in certo modo il ful­ gore della partecipata divinità — vengono alla mente le ispirate pa­ role del Salmo 82 (81), 6, citate da Gesù stesso « Ego dixi dii estis » — ben si comprende come la Chiesa abbia circondato l'esercizio del mi­ nistero della Penitenza e della Riconciliazione di speciali cautele e del massimo riserbo. 6 Voglio dunque affettuosamente esortare tutti i sacerdoti affinché — sulla base di una inviolata fedeltà alla preghiera personale, nella quale otterranno i lumi e la generosità necessari per espiare per se stessi e per i loro penitenti — riservino nella gerarchia dei loro com­ piti un ruolo privilegiato al servizio silenzioso, e umanamente non sempre gratificante, della confessione. E ricordo loro che, col sacra­ mento della Penitenza, non solo essi cancellano i peccati, ma debbono avviare i penitenti sulla via della santità, esercitando su di essi, in una forma convincente, un magistero collegato con la loro missione canonica. 5. Queste medesime considerazioni giustificano la preoccupazione della Santa Sede perché nelle Basiliche Patriarcali dell'Urbe il mini­ stero della Penitenza e della Riconciliazione sia svolto da sacerdoti 3 Io 5, 21-24. 4 IUd. 20, 21-23. 5 Mt 1, 21. 6 Io 10, 34. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1115 che si distinguano per dottrina, zelo e santità di vita; e perché essa inoltre promuova con periodici aggiornamenti la loro peculiare pre­ parazione in rapporto ai problemi, spesso gravi e delicati, che fedeli di tutto il mondo sottopongono alle Chiavi di Pietro. Mentre li rin­ grazio per l'impegno col quale assolvono il loro ufficio, dico ai Peni­ tenzieri di continuare con sapienza, con dolcezza e con inesausta pa­ zienza la loro dedizione al confessionale, consapevoli del bene che porranno alle anime e del merito che essi stessi ne avranno presso il Signore. Una parola di speciale apprezzamento voglio infine riservare alla Penitenzieria Apostolica, che non solo provvede a quanto testé ho detto circa la pastorale della Penitenza nelle Basiliche Patriarcali, ma è strumento della potestà delle Chiavi per la soluzione di intime angosce, per il ricupero delle speranze più profonde e delle necessità più radi­ cali delle coscienze umane. Il suo ufficio, come del resto indica il suo nome, si pone come guida, integrando poteri e risolvendo dubbi, a van­ taggio dei confessori, e, per loro tramite, dei fedeli, nei casi più gravi : questo è il suo compito, questa è la sua dignità. Su tutti voglia il Signore effondere l'abbondanza dei suoi doni> in pegno dei quali di cuore imparto una speciale Benedizione Apostolica. V Ad Turciae episcopos sacra limina visitantes.* Monsieur le Président de la Conférence episcopale de Turquie, Chers Frères dans Vépiscopat et dans le sacerdoce, 1. Les rencontres avec les Pasteurs des Eglises particulières en vi­ site (( ad limina Apostolorum » sont pour l'Evêque de Rome une grâce toujours nouvelle. Ces contacts directs avec les membres du Collège episcopal lui permettent de mieux les connaître, avec leurs joies et leurs soucis, de leur témoigner son affection fraternelle. Ma mission con­ siste, en effet, à vous affermir dans la foi, vous que (( l'Esprit Saint a constitués intendants pour paître l'Eglise de Dieu )).* Et je suis heureux de souligner le fait que je vous reçois pour la première fois depuis la constitution de votre Conférence episcopale de Turquie. * Die 31 m. Martii a. 1989. 1 Ac 20, 28. 1116 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale % Vos rapports quinquennaux m'ont permis, en quelque sorte, d'effectuer un pèlerinage fraternel et priant à travers vos diocèses de rite latin, arménien, chaldéen, byzantin et syrien-catholique. Pèleri­ nage plus étendu que ma visite des 29 et 30 novembre 1979, limitée à Ankara, Istanbul et Ephèse. En lisant et méditant vos rapports, le souvenir de la première implantation du Christianisme sur votre terre a rempli mon esprit. Avec vous, je songeais à l'Apôtre Jean, l'auteur des messages prophétiques aux sept Eglises d'Asie Mineure. Je pensais davantage encore à Paul de Tarse en Cilicie: il a tellement sillonné la Turquie actuelle pour y annoncer l'Evangile ! Les Actes des Apôtres montrent aussi éloquemment l'importance de la commu­ nauté d'Antioche, l'Antakya d'aujourd'hui, où Pierre a joué un grand rôle, où les disciples du Christ ont reçu pour la première fois le nom de « chrétiens ». Et comment ne pas évoquer les si nobles figures de Polycarpe et d'Ignace, et celles des admirables Pères cappadoeiens, les Grégoire, Basile, Jean Chrysostome? Cette contemplation ne m'éloignait nullement du présent, de la situation modeste que vous vivez concrètement. Plutôt que de nous appesantir sur cet état de fait, parfaitement connu de chacun d'entre vous, offrons ensemble ces souffrances et ces préoccupations dans la foi et l'espérance, à l'exemple de l'Apôtre Paul. Ses confidences, par exemple dans sa seconde Lettre aux Corinthiens, sont souvent en con­ sonance avec les situations que vous vivez quotidiennement. 3. En ce moment même où votre visite « ad limina » atteint son sommet, il me paraît encourageant d'écouter à nouveau quelques paroles du Concile Vatican II, dans le décret Christus Dominus : « Dans l'exercice de leur charge de père et de pasteur, que les Evêques soient au milieu de leur peuple, comme ceux qui servent, de bons pasteurs connaissant leurs brebis et que leurs brebis connaissent, de vrais pères qui s'imposent par leur esprit d'amour et de dévouement envers tous... Ils rassembleront ainsi toute la grande famille de leur troupeau, en sorte que tous, conscients de leurs devoirs, vivent et agissent dans une communion de charité » . Vous vous efforcez d'atteindre cet idéal — vos rapports soulignent que vous vivez proches de vos prêtres et de vos fidèles — qui trouve sa source dans le sacrement de l'ordre, dans votre vie spirituelle personnelle, mais également dans vos ren­ contres fraternelles entre Pasteurs appartenant à divers rites. L'évan2 2 Christus Dominus, n. 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1117 gélisation contemporaine, partout si complexe, a poussé les Pères du Concile Vatican II à donner une impulsion nouvelle à la collégialité episcopale, vécue à l'époque apostolique et, par la suite, à travers les synodes provinciaux notamment. Certes, votre Conférence episcopale est récente et modeste. Pour­ tant, elle peut et doit avancer sur son chemin, que je reconnais difficile. Elle avancera dans la mesure où chacun de ses membres lui apportera sa part de confiance, d'expérience et de sagesse, avec une connais­ sance objective des problèmes à traiter et des propositions de solutions mûrement réfléchies. Je crois profondément que l'avenir et la vitalité de vos Eglises respectives passent par la marche bien vivante de votre Conférence. Elle constitue une grâce à faire fructifier, afin de conjurer la lassitude humainement possible face aux difficultés que vous ren­ contrez et même face à certains échecs, humblement mentionnés par tel ou tel d'entre vous. Voyez, Frères très chers, comment donner à votre Conférence tout son dynamisme après les années de mise en place. La régularité, la préparation approfondie des sessions, leur dé­ roulement vivant sont des éléments de première importance. Il vous est peut-être possible, au moins de temps à autre, de convier des experts pour les questions doctrinales ou pastorales, afin de vous aider à travailler sur des problèmes majeurs que pose votre mission de doc­ teurs de la foi et de guides du peuple chrétien ayant à orienter les fidèles dans les réalités temporelles de la famille, de l'éducation, de la vie socio-professionnelle, par exemple, bien souvent à contré-courant du milieu environnant. J'ajouterai encore que l'union vivante de votre Conférence episcopale — génératrice d'une coresponsabilitë bénéfique à votre niveau de Pasteurs et de dynamisme apostolique pour vos prêtres, vos religieux et vos fidèles — peut également vous donner plus de crédit dans vos relations avec les milieux dirigeants du pays. Je songe en particulier au problème délicat, non encore résolu, de l'exemption c|es cours religieux coraniques pour les enfants des fa­ milles catholiques fréquentant les écoles de l'Etat, à l'instar de la dispense accordée aux jeunes musulmans inscrits dans les établisse­ ments scolaires catholiques. Le respect de la liberté religieuse ne saurait demeurer un principe dépourvu d'application concrète. 4. Vos rapports quinquennaux, tout en soulignant avec peine l'exode permanent de nombreux membres de vos communautés vers d'autres pays, spécialement en Europe, signalent que la majorité de vos fidèles, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1118 surtout pour les fêtes et les grandes étapes de la vie chrétienne, remplit vos églises: Vous souhaitez cependant que leur participation à la sainte liturgie soit plus active. J'ai également noté vos très vives préoccupations à propos de l'enseignement religieux des enfants et des adolescents. Sur ces deux points, je tiens à vous apporter un chaleureux soutien. La Constitution Sacrosanctum Concilium affirme « que l'Eglise considère comme égaux en droit et en dignité tous les rites légitime­ ment reconnus qu'elle veut les conserver et les favoriser de toutes manières. Le saint Concile souhaite aussi que, là où il en est besoin, on leur rende une nouvelle vitalité en accord avec les circonstances et les nécessités d'aujourd'hui » . 3 En un temps où les langues littéraires ont moins d'écho dans l'esprit et le cœur des fidèles, d'une manière générale, l'usage judi­ cieux des langues courantes aide beaucoup le peuple chrétien à s'ap­ proprier les trésors de la liturgie et à en vivre concrètement. La même constitution conciliaire dit encore que « les Pasteurs doivent être attentifs à ce que, dans l'action liturgique, non seulement on observe les lois d'une célébration licite et valide, mais aussi à ce que les fidèles participent à celle-ci de façon active, consciente et fructueuse )). Vous savez comme moi que le culte dignement présidé par les ministres ordonnés, où le peuple, à condition d'être patiemment et bien formé, accomplit vraiment son rôle; attire les adultes et les jeunes. L'enjeu est fondamental, car les Christifideles ont besoin, par la liturgie digne et vivante, d'être au contact de la Parole du Seigneur et de recevoir les fruits de sa Passion et de sa Résurrection. 4 5. Je partage vos grandes préoccupations au niveau de la formation religieuse des jeunes et des adolescents de vos communautés. J'ai bien lu que vous vous heurtez à des difficultés d'horaire, à une certaine apathie des familles, au petit nombre des catéchètes. Dans une nou­ velle tentative de concertation entre tes divers rites, il doit être pos­ sible de découvrir quelques nouveaux catéchistes et de les former, de revoir peut-être le contenu et les méthodes des rencontres avec les jeunes. Une catéchèse systématique, riche de substance, dans un lan­ gage simple et attrayant peut les intéresser. Je souligne aussi que les catéchistes ne peuvent se contenter de transmettre des vérités de foi, qu'un climat de prière doit imprégner l'heure de catéchèse, et qu'ils 3 Const. Sacrosanctum * Ibid., n. 11. Concilium, n. 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1119 sont amenés à partager en toute humilité leur propre expérience spirituelle. Dans un domaine voisin, permettez-moi de vous exhorter à soutenir — vous le faites d'ailleurs — vos écoles catholiques et les religieux, les religieuses qui y déploient un zèle et une compétence que vous appréciez vivement. J'ai retenu avec grande satisfaction qu'une Fédération des Ecoles catholiques de Turquie avait été récemment fondée. Je sou­ haite qu'avec votre appui elle contribue à la vitalité de vos Ecoles et Collèges, en favorisant les rencontres pédagogiques et éducatives, en sollicitant également les communautés chrétiennes généreuses d'autres pays, pour qu'elles participent au très lourd budget de ces maisons d'éducation. Bien conduits, ces instituts primaires ou secondaires con­ tinueront de donner aux jeunes la volonté et le goût de se former pour faire de leur existence un service d'autrui, un service de qualité. N'est-ce pas parmi ces élèves, quelle que soit la proportion des catho­ liques, qu'un éveil à la vocation sacerdotale ou religieuse est possible? La tendance actuelle ne va pas dans ce sens, et vous en souffrez. N'est-il pas pensable d'inverser cette tendance, en présentant aux jeunes et à leurs familles la valeur sans mesure que représente l'inves­ tissement d'une vie au service de Dieu et des hommes? Vous voulez revoir la question de votre Séminaire Saint-Louis d'Istanbul. Je vous y encourage vivement. Des résultats modestes surgiront. Je vois avec joie, un peu partout, que la ténacité et l'espérance audacieuse des Pasteurs ont donné des fruits encourageants. Les rassemblements de jeunes, les pèlerinages de jeunes sont des chemins qui favorisent l'éclòsion de vocations. 6. Enfin, un mot au sujet de votre pratique de l'œcuménisme. Les résultats sont positifs et vous accompagnez vos fidèles avec constance pour que, dans une société en grande majorité non-chrétienne, les disciples de Jésus l'annoncent et le célèbrent le plus fraternellement possible. Il sera d'autant mieux manifesté, en effet, que les Eglises chrétiennes apparaîtront en bonne entente, dans leur diversité, et ac­ cueillantes à ceux qui, d'une manière ou d'une autre, frappent à leur porte parce qu'ils sont en quête d'amour, de vérité et d'espérance. Quant au dialogue avec l'Islam, il est pour vous et vos diocésains une réalité quotidienne. Encouragez tous ceux'qui sont confiés à votre sollicitude à n'avoir pas peur de manifester leur foi, à l'exemple de Jésus qui ne s'est pas imposé mais qui a fait de toute son existence Acta Apostolicae 1120 Sedis - Commentarium Officiale une annonce lumineuse de l'amour que le Père offre à tous les hommes. Dans ce témoignage exigeant, laissez-vous inspirer par l'exemple de tant de chrétiens qui, depuis l'aurore du Christianisme, se sont acquit­ tés de leur devoir avec courage : « Nous ne pouvons quant à nous taire ce que nous avons vu et entendu ! » . 5 Je sais que vos communautés ont à cœur de répondre aux appels de l'Evangile, entre autres, à travers l'action des différents orga­ nismes caritatifs qui montrent bien que la charité vraie s'exerce sans discrimination. Le cas échéant, avec dignité et fermeté, sachez faire aussi pré­ valoir le respect de la liberté religieuse à l'égard de vos propres fidèles, animés d'un esprit de paix et de justice, dans la loyauté à l'égard de la société de leur pays. 7. Frères très chers, je vous remercie cordialement pour votre visite au Successeur de Pierre. Je souhaite très profondément que nos ren­ contres, comme les échanges avec mes collaborateurs, portent des fruits abondants au bénéfice de votre Conférence episcopale, et pour chacun de vos diocèses. En vous redisant les paroles du Christ à Pierre et aux premiers disciples : « Avance au large ! )), j'invoque sur chacun d'entre vous et sur le peuple qui lui est spécialement confié les plus abondantes Bénédictions divines. VI Ad exc.mum virum Hunain Hatem, Reipublicae Arabicae Syrae Legatum.* Monsieur l'Ambassadeur, Je suis heureux d'accueillir Votre Excellence, au seuil de sa mis­ sion de représentant, accrédité auprès du Saint-Siège, des autorités et de tout le peuple syrien, ce peuple dont il me plaît d'évoquer, comme vous l'avez souligné vous-même, l'histoire plusieurs fois millénaire et les riches traditions culturelles et spirituelles. Vous aurez l'obligeance de traduire à Son Excellence Monsieur le Président Hafez Al-Assad, qui vous a désigné pour la haute mission inaugurée en ce jour, ma gratitude pour le message dont vous vous s Ac 4, 20. * Die 1 m. Aprilis a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1121 êtes chargé. En écho à ses déférentes salutations, je forme moi-même les meilleurs vœux pour sa personne et pour la nation syrienne qu'il doit guider et servir dans un contexte régional particulièrement préoc­ cupant à l'heure présente. Votre noble pays, situé au carrefour de trois continents, a été longtemps un point de convergence des civilisations babylonienne, égyp­ tienne et grecque. L'histoire ne lui a pas épargné les tourmentes, jusqu'à l'indépendance acquise en 1946, ouvrant pour la République Arabe Syrienne une période plus stable dans la jouissance de sa sou­ veraineté. Dans le sillage de vos distingués prédécesseurs, vous avez exprimé, Monsieur l'Ambassadeur, le désir de voir se consolider les relations amicales entre la Syrie et le Siège Apostolique. Ces paroles, que j'ap­ précie, renforcent mon espoir de voir aboutir le dialogue que le Saint-Siège souhaite -favoriser entre tous ceux qui peuvent contri­ buer à la paix au Proche-Orient. Je vous félicite de vouloir remplir votre charge dans un tel esprit. Pour ma part, je puis vous donner l'assurance que mes collaborateurs vous accueilleront autant que vous le jugerez nécessaire et toujours avec bienveillance et intérêt. Les relations diplomatiques que le Saint-Siège entretient avec des pays nombreux et très divers par leur culture ou leur rôle sur la scène internationale revêtent un caractère' spécifique, comme vous le savez. Leur principale inspiration réside dans la promotion des idéaux fondamentaux qui protègent et valorisent la personne humaine en as­ surant le respect de sa dignité, en cherchant contre vents et marées à promouvoir une civilisation de tolérance, d'entraide et d'amour fra­ ternel. Maîtresse de vérité, l'histoire montre que les affrontements vio­ lents ne peuvent apporter les solutions espérées aux problèmes des groupes humains. Ils sont des tentatives en réalité illusoires qui en­ gendrent des ruines et pèsent lourdement sur l'héritage des généra­ tions suivantes. Les épreuves que votre pays a connues doivent l'aider à comprendre les souffrances qui affectent les populations du Proche-Orient, en proie à des conflits destructeurs et meurtriers depuis si longtemps. Est-il donc impossible de donner à cette région du monde, où la diversité des peuples et des religions est ineffaçable de par son enracinement his­ torique, ce visage original de convivialité qui fut longtemps exem­ plaire? Un tel vœu ne saurait être tenu pour une vue de l'esprit. Dans l'unique famille humaine, les nations ont le droit de préserver, en 1122 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale toute liberté et en toute indépendance, leur physionomie, source de richesse pour tous, par la diversité des langues, des coutumes, des cultures, des traditions spirituelles. Nous espérons que prévaudra l'esprit de respect mutuel et d'entraide; il y va en dernière analyse du bien de l'humanité entière. Au cours de votre mission, Monsieur l'Ambassadeur, vos divers contacts vous donneront l'occasion de reconnaître, sans doute mieux qu'ailleurs, l'aspiration des divers peuples de la terre à une éthique commune axée sur la promotion et la défense des droits de l'homme. Le caractère ouvert et désintéressé des relations qui se nouent ici permet de percevoir la profondeur de cette aspiration : au fond, il s'agit simplement de permettre à l'homme de s'épanouir dans toute la beauté de sa condition d'homme. Il s'agit de respecter une sagesse dont les religions monothéistes s'accordent à reconnaître l'enraci­ nement dans la volonté de Dieu Créateur, présent à l'histoire de l'homme. La dignité de la personne humaine, les valeurs morales de justice, de liberté, de vérité, de solidarité et de paix, particulière­ ment précieuses aux yeux des croyants mais aussi défendues par tous les hommes de bonne volonté, sont trop souvent contredites dans les vicissitudes que connaît notre monde. Assurément, le Saint-Siège par­ tage avec les pays qui ont souhaité établir des liens diplomatiques avec lui le dessein de faire face courageusement aux défis de ce temps et d'y porter remède par l'exploration de toutes les possibilités d'apporter aux nations, grandes ou plus modestes, les bienfaits d'une convivialité fondée sur ces valeurs humaines essentielles. Au terme de cet entretien, je désire, Excellence, exprimer encore le vœu ardent de voir progresser au Proche-Orient la paix, une paix qui permette à des peuples que leurs héritages devraient rapprocher, de recouvrer leur indépendance, leur tranquillité et leur prospérité. Monsieur l'Ambassadeur, je souhaite que votre mission soit fruc­ tueuse, dans l'esprit que vous-même avez tenu à préciser. J'espère que vous aurez la satisfaction d'accomplir une tâche utile et positive, et que vos contacts avec le Siège Apostolique, comme avec l'ensemble du Corps diplomatique, vous apporteront l'enrichissement d'une expé­ rience de caractère culturel, moral et spirituel. J'invoque sur votre personne et sur votre nation les grâces abondantes du Seigneur toutpuissant et miséricordieux. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1123 VII Ad Pontificiae Commissionis Biblicae sodales coram admissos.* Monsieur le Cardinal, Chers Amis, Je remercie de tout cœur Monsieur le Cardinal Ratzinger pour les paroles aimables qu'il vient de m'adresser en me présentant la Com­ mission Biblique, actuellement réunie à Rome pour étudier une nou­ velle question. J'exprime aussi ma gratitude particulière à Monsieur Henri Gazelles, prêtre de Saint- Sulpice, diligent Secrétaire de la Com­ mission, ainsi qu'à tous les membres venus ici des quatre coins du monde, pour leur disponibilité à mettre leurs diverses compétences au service d'une recherche commune. Le thème de cette recherche est d'une importance vitale pour l'Eglise entière, puisqu'il s'agit de l'herméneutique biblique au regard des méthodes historiques et critiques. Le Concile nous a rappelé que toute la prédication de l'Eglise doit être « nourrie et régie par la Sainte Ecriture y>. La première question qui se pose est donc celle que les Actes des Apôtres expriment dans l'épisode de l'Ethiopien, à qui Phi­ lippe demandait : « Comprends-tu ce que tu lis? » . L'Ethiopien avait besoin d'une interprétation. Une interprétation ne peut se faire sans méthode. Votre Président vient d'évoquer la multiplicité des méthodes qui sont proposées de nos jours aux exégètes. Le fait n'est pas nouveau. Dès l'âge patristique, diverses écoles exégétiques se distinguaient pré­ cisément en fonction de leurs méthodes d'interprétation et elles don­ naient ainsi à la Sainte Ecriture des éclairages complémentaires. Si le grand nombre dès méthodes peut donner parfois l'impression d'une certaine confusion, il présente cependant l'avantage de mieux faire apparaître la richesse inépuisable de la Parole de Dieu. 1 2 Il est vrai que, plus d'une fois, certaines méthodes d'interprétation ont paru constituer un danger pour la foi, parce qu'elles ont été utilisées par des interprètes incroyants, dans l'intention de soumettre les affirmations de l'Ecriture à une critique destructrice. En pareil cas, il est nécessaire d'établir une claire distinction entre la méthode * Die 7 m. Aprilis a. 1989. Dei Verbum, n. 1 Const. 2 Ac 8, 30. 21. Acta Apostolicae Sedis 1124 - Commentarium Officiale elle-même qui, si elle correspond aux exigences authentiques de l'esprit humain, contribuera à l'enrichissement des connaissances, et, d'autre part, des présupposés contestables — de type rationaliste, idéaliste ou matérialiste — qui peuvent peser sur l'interprétation et l'invalider. L'exégète éclairé par la foi ne peut, évidemment, adopter de tels pré­ supposés, mais il n'en pourra pas moins tirer profit de la méthode. Dès l'Ancien Testament, le Peuple de Dieu a été encouragé à « s'enri­ chir des dépouilles des Egyptiens » ! Toute méthode a ses limites. Il est indispensable de les reconnaître. Cela fait partie de l'esprit scientifique, qui se distingue par là du scientisme. S'il a vraiment l'esprit scientifique, l'exégète croyant sera conscient de la valeur relative des résultats de ses recherches, et sa modestie, loin de nuire au rayonnement de son œuvre, en garantira l'a-uthenticité. Dans l'Eglise, toutes les méthodes doivent être, directement ou indirectement, au service de Févàngélisation. Ces derniers temps, on a entendu bien des chrétiens se plaindre de ce que l'exégèse était deve­ nue un art rafiiné, sans rapport avec la vie du Peuple de Dieu. Cette plainte peut évidemment être contestée; en bien des cas, elle n'est pas justifiée. U y a lieu, cependant, d'y être attentif. La fidélité même à sa tâche d'interprétation exige de l'exégète qu'il ne se contente pas d'étudier des textes bibliques, mais qu'il mette bien en valeur leur message principal, qui est un message religieux, un appel à la con­ version et une bonne nouvelle de salut, capable de transformer chaque personne et la société humaine tout entière, en l'introduisant dans la communion divine. Le soir de Pâques, en se manifestant à ses disciples, Jésus « leur ouvrit l'esprit à l'intelligence des Ecritures » . Je vous souhaite la même grâce, afin que votre travail soit d'une grande fécondité pour l'Eglise et pour le monde. Dans cette intention, je vous donne de grand cœur ma Bénédiction Apostolique. 3 3 Le 24, 45. 1125 Acta Ioannis Pauli Pp. II VIII Ad quosdam Indiae episcopos limina Apostolorum visitantes.* Dear Brother Bishops, 1. On Ist February 1986 I had the privilège of meeting all the Bishops of India gathered at New Delhi and of speaking to you about our common ministry as servants of the Gospel of our Lord and Saviour Jesus Christ. My visit to "the shrine of the People of God" in your country allowed us visibly and concretely to manifest those bonds that unite us in the Church, in what I called "an hour of ecclesial communion'". In ali our contacts I have endeavoured to exercise the ministry of Peter, to confirm you in the faith and in your arduous apostolic ministry. From you I receive the testimony of the Church's pilgrimage of fìdelity and service as she daily toils to manifest God's love in the context of your country and its needs. Now the Bishops of India are coming to Rome on their ad Limina visits. In this first group I greet you, the Latin Rite pastors o f the Provinces of Agra, Bhopal and Delhi. In you I embrace the priests, religious and laity of each one of your Diocèses and I invoke God's peace upon each particular Church. In our private conversations you have told me of the hopes and sufferings of your communities, of the "fruits of the Gospel" which you see flourishing in your régions, of the limitations placed on your ministry and the difiiculties which you encounter, of the ways in which you and your fellow-workers are striving to carry out the pastoral and apostolic task entrusted to you. 2. The fundamental thème of every ad Limina visit is the Church, the great sacrament, that is, the sign and means of our union with God and of the unity and peace of ali mankind. In speaking to Bishops from India I wish to touch on various aspects of this wonderful reality which filis our lives and inspires our every effort. Today I shall refer briefly to some basic concepts which must underlie our understanding of the Church and of our own role as Bishops. Later, in meetings with other groups of Bishops from India, I intend to refer to certain specific aspects of the Church's mission. 1 * Die 6 m. Aprilis a. 1989. 1 Cf. Lumen gentium, 1. Acta Apostolicae 1126 Sedis - Commentarium Officiale 3. Jesus Ohrist inaugurateci the Church by preaching the Good News, that is, the coming of God's Kingdom, which for centuries had been promised in the Scriptures : "The time is fulfilled, and the King­ dom of God is at hand". The Paschal Mystery of his Passion, Death and Résurrection, which we have recently celebrated and which is constantly re-enacted in the Eucharist, is the source of the Churçh's power to proclaim and establish the kingdom among ali peoples. The Council in fact teaches that the Church "becomes on earth the initial budding forth of the kingdom, and while she slowly grows, the Church strains toward the consummation of the kingdom and with all her strength, hopes and désires to be united in glory with her King". 2 3 The Tcingdom is inseparable f rom the Church, because both are inseparable from the person and work of Jesus himself. He established the Church to be the révélation and instrument of the kingdom. It is therefore not possible to separate the Church from the kingdom as if the first belonged exclusively to the imperfect realm of history, while the second would be the perfect eschatological fulfìlment of the divine plan of salvation. Nor can the kingdom be considered a purely interior or spiritual reali ty, in contrast with the Church considered as an historical and social realization of Jesus' intention to establish a community of faith and salvation. Consequen tly it is not possible to relativize the Churçh's role in bringing ail to union with Christ. The kingdom in fact is to be sought here and now, in the mystery o f the Church which "grows visibly in the world through the power of God", until she achieves her glorious fulfilment when ali the just "will be gathered together with the Father in the universal Church". 4 4. The Church is a mystery in the biblical sense of the termi a transcendent salvine reality made manifest in a visible way. In the Council's teaching, the Church is a divine-human reality, analogous to the mystery of the Incarnate Word. 5 The Mystical Body of Christ and the visible structure of God's faithful people form one interwoven reality, complexam realitatem/ the one, holy, Catholic and apostolic Church of which we are ministers and apostles. ì ì Mk 1 : 1 5 ; Lumen cf. Lumen gentium, gentium, 5. * Cf. Lumen gentium, 2. 3. 5 Cf. iUd., 8. 6 Cf. ibid. 5. 1127 Acta Ioannis Pauli Pp. II In each particular Church the mystery of God's eternai love communicated through the Son in the Holy Spirit is made présent in the assembly of the faithful through the grace conferred by the sacraments, especially the Eucharist, and through the charity which animâtes the community's life and work. In India, the Church manifests God's love especially through her many religious and social activities and through the joyful witness of her member s in their daily lives. An important part of your task as pastors is to remind the ecclesial com­ munity that, if ministry and service are to bring forth fruits in the power of the Spirit, ali are called to bear witness to humility and self-sacrifice f to give special attention to the weak and the poor, and to pur sue the path of penance and renewal. 1 5. The Church in every place, but especially so in India, can bear effective witness only if she is présent as the humble servant of all those in need. In this she follows the example and teaching of her divine Master, who "came iiot to be served but to serve". 8 Her whole way of life must be marked by the same love which moved Jesus to compassion for the people, by the love which led him to give his Ufe 9 for our rédemption. 10 In proclaiming the word of truth and love, the Church seeks the complete well-being and development of all indi­ viduáis. But her evangelizing mission must never be a search for mere material ad van tage. As she responds to Christ's command to go to ali peoples, she does so with respect and love, but also with a full awareness of the unique value and importance of the message she brings. With eyes fixed on the forthcoming significant event of the beginning of a new Christian millennium > the Church is called to a renewed effort to proclaim the Good News of salvation to the men and women The Church in India can look to the example of a host of our time. of ardent heralds of the Gospel who have sown the seeds of what are today your locai Churches "endowed with their own vitality and maturi ty". 11 News are Among the most famous of these preachers of the Good Saint Thomas the Apostle, 7 Cf. Lumen gentium, 8. 8 Mt 20:28. * Cf. ibid. 9:36. 10 Cf. Jn 10:15. 11 Ad gentes, 6. Saint Francis Xavier and Acta Apostolicae Sedis - 1128 Commentarium Officiale Saint John de Britto, and to their intercession I commend you and your ministry. I am aware that your own part of India is marked at présent by an instability deeply rooted in ethnie, religious and social différences. The nation as a whole is struggling to overeóme situations of grave poverty, unemployment, and often a lack of safeguards for the rights of women and children. The Catholic community is a small minority scattered over a large area and often subject to serions difliculties of différent kinds. These circumstances are a challenge calling for dedicated effort and fresh thinking in relation to evangelization and ministry. 6. The laity, in harmony with their specific role in the Church, as described in the recent Post-Synodal Apostolic Exhortation, Christi­ fideles laici, must be urged and helped to play their part in the task of evangelization and service in the spirit of the Gospel. "A new state of affairs today both in the Church and in social, economie^ politicai and cultural life, calis with a particular urgency for the action of the lay faithful". Toung people too should be encouraged to give of their talents and time, perhaps in a programme of voluntary service for specific periods as "apostles" to their peers and to their "world". I also wish to encourage you in all that you are doing to promote prayer groups, the Bible apostolate and the diffusion of Christian doctrine through the press and the modern means of com­ munication. 12 7. A particularly urgent aspect of the Churçh's service is the présence of lay people "as signs of courage and intellectual creativity in the privileged places of culture, that is, the world of éducation —school and university—in places of scientific and technological research, the areas of artistic creati vity and work in the humanities'V The Church in India is already widely présent in society through her educational actimties, and indeed she is esteemed by non-Christians for her contribution in this field, since they themselves often benefit from her institutions. The ecclesial community cannot but make every effort to ensure that Catholic éducation transmits and promotes truths and values in harmony with the message of salvation, and prepares people to avoid falling victim to selfishness. I am aware that the edu3 12 13 Christifideles Ibid., U. laici, 3. 1129 Acta Ioannis Pauli Pp. II cation o f the poor has always been a priority and a part o f the success of Catholic schools in India, and that fresh efforts in this regard are constantly being made. This option for the poor requires special generosity and enterprise, but it is indeed a necessary application of the Church's teaching on social justice. While the pastors of the Church have a special role to play in ensuring that the objectives and policies of Catholic institutions are in line with the Church's teachings and with the spirit of service proclaimed in the Gospel, it is the responsible dedication of so many religions and lay men and women which effectively sustains the Church's testimony and service to society in this apostolate. To all of them I send cordial greetings and an invitation always to see their efforts as a valid and necessary contribution to the Coming and révélation of Christ's kingdom. By letting their light shine pure and undefiled before their contemporaries, they are hearing witness to Christ, the true light of the nations. Dear Brother Bishops : in the love of the Eisen Lord I renew the expression of gratitude which I addressed to ali the Bishops of India on the occasion of my visit, my gratitude for your proclamation of God's saving love. Upon you and your fellow-workers, particularly the priests, I invoke God's abundant gifts of faith, hope and love, of strength and persévérance in the ministry which has been entrusted to you for the uplifting and salvation of our brothers and sisters. May Mary, Mother of the Redeemer, whose faithful présence in the midst of the Apostles did so much to sustain the first Christian com­ munity, intercede for the needs of the Church in the Ecclesiastical Provinces of Agra, Bhopal and Delhi. May the grâce of the Lord Jesus Christ be with you all. 14 15 IX Ad exc.mum virum McDonald A m o n Banda Malaviae Legatum.* Mr Ambassador, It is my pleasure to accept the Letters accrediting you as Ambassa­ dor Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Malawi to the Holy See. I deeply appreciate the greetings and good wishes 14 Cf. Acts 2:14. 15 Cf. Rev 22:2. * Die 13 m. Aprilis a. 1989. 73 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1130 Officiale which you have conveyed on behalf of your President, Ngwazi Dr. H. Kamuzu Banda, and I would ask you to assure him of my continued prayers for the peace and well-being of ali the people of your country. I am very much looking forward to my forthcoming Pastoral Visit to Malawi. It takes place in the year marking the centenary of the arrivai of the first Catholic missionaries. Through this visit I wish to strengthen my Catholic brothers and sisters in their faith and to join them in thanking Almighty God for the many blessings received by the Church in Malawi over the past hundred years. At that time I will also have the privilège of meeting your President ofiîcially, and although the visit will be principally pastoral in character, my message will be one of peace and good will to ali the people of Malawi. Thus it is my fervent hope that the visit will serve, as Your Excellency has mentioned, to further the good relations existing between the Govern­ ment of Malawi and the Holy See. You have kindly referred to the Holy See's efforts to encourage dialogue in order to safeguard world peace. Indeed the economie gap separating North and South, and the ideological contrasts between East and West make it necessary for the peoples of the world to follow the path of dialogue. True dialogue goes beyond contrasting idéologies and helps to break down preconceived notions and opinions, while focusing attention on the aspirations for solidarity présent in ail people's hearts. It means abandoning the divisive kind of thinking that défends personal privilège and power, and replacing politicai, economie, social and cultural tensions with a new openness to sharing and collaboration in a spirit of mutuai trust. 1 Your country has enjoyed the blessing of peace during its twentyfive years of independence. You stated that this is due in large measure to your Government's protection of the people's right to freedom of worship and association. Likewise, an important factor contributing to your country's national unity has been the Government's respect for the diversity and uniqueness of the différent ethnie and religious groups which make up the population. In my Message for this year's World Day of Peace I repeated the Holy See's firm conviction that it is only through wholehearted commitment at every level of society that ail forms of religious, cultural or ethnie discrimination can be 1 Cf. Message for the 1986 World Day of Peace, No. 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II eliminated and national unity achieved. 1131 I emphasized that "reconcili­ ation according to justice and with respect for the legitímate aspirations of all sectors of the community must be the rule. Above all and in all, the patient effort to build a peaceful society flnds strength and fulfilment in the love that embraces all peoples. Such a love can be expressed in countless ways of serving the rieh diversity of the human race, which is one in origin and destiny". 2 I note with satisfaction your Government's appréciation of the Church's continued social involvement, especially in the areas of éducation and health care. The mission which Christ entrusted to his Church is to lead ali of humanity to God so as to share his divine life and happiness for all eternity. Stemming from this strictly re­ ligious mission, however, there follows the Church's service to the human community, in conformity with the divine precept of charity. 3 Accordingly, the Church in Malawi strives, as far as her resources permit, to assist in programmes of social development. Working in collaboration with your Government, the Church through her différent forms of apostolate seeks to serve as a leaven for the betterment of society. I cannot fail to mention that the Holy See continues to note with concern the growing number of refugees who have entered your country in recent years seeking safety, food and shelter. from the areas of conflict in Mozambique. Most of them are I commend and encourage your Government in its efforts to deal with this difficult problem. I also call upon the worldwide community and international humanitarian relief agencies to assist Malawi in providing ali the forms of assistance needed by these poor and homeless people. Mr Ambassador, as you begin your mission I assure you of the Holy See's complete coopération in the fulfllment of your responsibilities. The Holy See values its bonds of friendship with your country and through your work it looks forward to strengthening them even more. Upon Your Excellency, your President and the Government and people of the Republic of Malawi I invoke the abundant blessings of Almighty God. 1 ma., 3 Cf. Gaudium et No. 1 2 . spes, 42. 1132 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale X Ad quosdam Indiae sacros praesules occasione oblata visitationis ad li­ mina coram admissos.* Cardinal Pimenta, Dear brother Bishops, 1. Today I have great pleasure of welcoming the second group of Bishops from India, from the Ecclesiastical Provinces of Bombay, Nagpur, Coa and Calcutta. In speaking recently to the Bishops of the Agra, Bhopal and Delhi Provinces, I referred to basic aspects of our under standing of the Church and of our role as Bishops, especially in relation to the urgent task of evangelization. Everyone in fact who has been given a mission in the Church needs to grow constantly in the knowledge and love of the great mystery of God's love made manifest in the world through the Incarnation of the Son, our Lord Jesus Christ, and continued through time in the mystery of the Church, his Body. It is the proclamation o f God's saving love, realized in the Paschal Mystery of our Rédemption and made effective in the ecclesial community's dedicated service to the human family, which we Bishops, successors of the Apostles, are called to foster and promote in all ways possible. I wish to encourage you in your daily commitment to this task and I invöke the gifts of faith, hope and love upon your priests, religious and lay faithful, as you all work together to proclaim the Good News and build up the Church. Your régions have been blessed by the présence of two saints : Saint Francis Xavier, the Apostle of India, whose body is in Goa, and Saint Gonsalo Garcia, born at Vasi in Bombay, the first Indian Saint, who was martyred for the faith in Japan. I was honoured to visit the places connected with thèse Saints in February 1986. May the intercession of thèse heavenly patrons assist you and your particular Churches in the task of holding fìrm to the faith and of bearing witness to it in the society in which you live. May their example teach you to go about doing good, as Jesus also did, so that the Church in Ìndia may announce Jesus' Cross and Résurrection until he comes. 1 2. The inner richness of the Churçh's life is visibly represented in India by the présence and vitality o f varions Rites, namely the Latin Rite, to which you belong, and the Syro-Malabar and the Syro-Malan• Die 13 m. Aprilis a. 1989. 1 Cf. 1 Cor 11:26. 1133 Acta Ioannis Pauli Pp. II kara Rites. The history of relations between the various Rites, as in most things human, offers examples both of loyal collaboration and of unfortunate rivalry. I am happily aware that today a profound sense of ecclesial and fraternal communion animâtes the Bishops of the various Rites in their shared pastoral solicitude for God's people in India. 1 take this opportunity to encourage you ali to continue to seek ways to implement the contents of my letter of 28th May 1987 in relation to the pastoral care of Eastern-Rite faithful within Latin-Rite jurisdictions. In particular I thank the Ordinaries of Bombay, Pune and Nashik for what has been done to give birth to the new Syro-Malabar Eparchy of Kalyan. I am convinced that inter-ritual collaboration will grow and bear excellent fruits when priests, religious and laity are educateci and formed to understand the true nature of the Church and the significance of her diversity in unity. 2 3. In différent parts of the country there are Christian communities at various stages of growth and development. There are Christian communities which have had the faith for centuries and there are recent Christians. The latter are stili in the process of building an ecclesial identity and Christian traditions. The former can count on an exemplary history and the resources of a deeply assimilated spirituality. Yet not all are always fully aware of the life of faith and the evangelical cali to holiness and justice in daily living. We sometimes see a dichotomy between faith and life. Rightly therefore, the Magna Charta of evangelization in our times, the Apostolic Exhortation Evan­ gelii nuntiandi of Pope Paul V I , recalls that the Church is an evangeliser, but that she begins by being evangelized herself, by listening unceasingly to what she must believe, to her reasons for hoping, to the new commandment of love. 3 As pastor, father and guide of a Diocèse, each Bishop must work wisely and unceasingly to ensure that God's people entrusted to him are taught the true faith and are led to the fullness of life which the Spirit breathes into Christ's followers. The above-mentioned Apos­ tolic Exhortation calis on Bishops "to proclaim with authority the word of God, to assemble the scattered People of God, to feed this people with the signs of the action of Christ which are the sacraments, 2 Cf. Letter to the Bishops of India, 28th May 1987, 6. 3 Cf. No. 15. 1134 Acta Apostolicae Seáis - Commentarium Officiale to set this people on the road to salvation, to maintain it in that unity of which we are, at différent levéis, active and living instruments, and unceasingly to keep this community gathered around Christ faithful to its deepest vocation". No other concern or work can take the place of this daily toil. The Lord's injunction to work while it is day can well be extended to the importance and urgency of our pastoral ministry. 4 5 But all of this needs to be expressed in each situation through the présence of the Christian community, especially priests and religious in close contact with the local culture. In the past, missionaries made praiseworthy efforts to learn the languages of the peoples they served and to understand their customs and mentality. Today, the means are available to facilitate this process and, while this effort is always necessary, it has special relevance where there are distinct ethnie groups which are coming to the faith for the first time. 4. In her outward service to a society in distress, the Church in your régions is called to realize her role in a multicultural, multireligious environment by joining hands with ali people of good will in a loyal interreligious dialogue and in effort to raise the social and cultural levéis, and to improve the conditions of those in need. As the sacrament of the unity of the whole human family, the Church cannot but be an ardent promoter of human solidarity. She fosters attitudes of brotherhood and friendship. So many of her works and institutions are open to ail. In India the Church has a special vocation to teach and foster réconciliation between individuáis and groups, between people of dif­ férent ethnie, social or cultural origins. This she can do only if she herself is a reconciled community, if her members reject in practice every form of discrimination and demónstrate in word and deed that they truly regard ail men and women as brothers and sisters, children of the same Father and heirs to the same kingdom. Immediately there cornes to mind the example öf the many people in your particular Churches, in particular the many women religious, who are close to the poorest and the most destitute, who lovingly care for the sick and share the lot of villagers and slum-dwellers for the sake of the Gospel. How many examples of heroic evangelical love 4 No. 68. 5 Cf. Jn 9:4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1135 might we recali? And is not this love the great sign o f Christ's présence and the authentic expression o f the vitality of your Christian communities? 5. There is one other thème that I wish to touch upon in speaking to you, Bishops of the Church in India. It is the question of Respect for Life and the need for a serious dialogue with society as a whole on the ethical and moral implications of public policies in this field. Two events prompt this reflection. One was my visit to Nirmal Hriday Ashram in Calcutta on 3rd February 1986. There, in the midst of so much suffering and death, one is struck not by hopelessness but by hope, and by the power of love which succeeds in transforming pain into a marvellous lesson on the full truth of the worth of every human life. My reflection is also inspired by the Festwal o f Life organized in Bombay in December 1988 by the International Fédération of Catholic Medical Guilds, with the collaboration of people of other religious traditions. As Bishops you have frequently spoken out on the sacredness of all human life. In your régions this sacredness is often denied through abortion, f emale foeticide or infanticide, attempts to introduce legalized euthanasia, dowry deaths, bonded labour, terrorism and other forms of violence. In a country like India where philosophy and religion are closely connected, priests and seminarians should be well trained in moral philosophy and medical ethics, so that they can take part in interreligious dialogue on questions related to the natural transmission of life and the value and inalienable dignity of every human life from the moment of conception to natural death. Where there are natural family planning and pro-life associations and movements, inspired by Catholic doctrine or in full harmony with it, the Catholic laity should be encouraged to work with them; where these groups do not exist, they should be established so that the Church's position on these im­ portant matters may be better known and seen to be in perfect harmony with the true well-being and development of society. 6. The family is the primary unit of society, and it must be remembered that the educative influence of the home on individuáis is much greater than that of any other group. Moral and religious influences and the social virtues which every society needs are first learnt in this basic community. No where else is the power and intimacy of love so universally experienced. It is at this starting point that the individuai 1136 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale and communitarian dimensions of life are strengthened. It is in the family that people learn healthy self-esteem. It is in the home that the art of communication begins and has to be fostered. It is abo ve all in the home that religious truths are assimilated and a personal relationship with God dèveloped. No pastoral plan can overlook the priority that should be given to the family as the basic unity of society and the Church herself. 7. My dear Brothers : be assured of my constant prayer for you and for God's people in India. The universal Church looks to you with admiration for the growth and vitality of your communities, for the abundance of vocations to the priesthood and religious life. The fruitfulness of God's grace in your midst is at the same time a challenge to your pastoral responsibility. May the Blessed Virgin Mary, Mother of the Church, intercede for you in ali your needs, and may her example of faith and discipleship continue to inspire in you and your people an ever closer fideli ty to her Son, our Lord Jesus Christ. I ask you to take my blessing to the priests and religious, the seminarians and catechists of your Diocèses. "May the Lord increase you and make you overflow with love for one another". 6 XI Ad eos qui plenario coetui Congregationis p r o Gentium Evangelizatione interfuerunt coram admissos.* Signori Cardinali, venerati Fratelli nell'episcopato, carissimi Fratelli e Sorelle, 1. A tutti il mio saluto deferente e cordiale. Ringrazio il Signor Cardinale Jozef Tomko, Prefetto della Congregazione per l'Evangeliz­ zazione dei Popoli, per le parole che mi ha rivolto, come anche per le puntuali informazioni che mi ha offerto. Vi ringrazio per la presenza, con la quale esprimete fedele comunione con la Sede Apostolica, e soprattutto per il prezioso servizio che state rendendo alla Chiesa in questi giorni, mentre studiate un « direttorio generale o guida per i 6 1 Thess 3:12. • Die 14 m. Aprilis a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1137 sacerdoti diocesani dei territori di missione ». So che questo argomento continua quello della Plenaria precedente, che si era appunto occupata della formazione dei Seminari Maggiori. La speciale attenzione alla formazione del Clero, che il Dicastero preposto all'evangelizzazione dei popoli sta dimostrando in questi anni, è quanto mai lodevole, anche in considerazione del fatto che lo stesso tema sarà trattato nel Sinodo dei Vescovi del 1990. La Chiesa ha sempre dimostrato stima e cura materna per i presbi­ teri, consapevole del sublime valore della loro vocazione. Ogni sacer­ dote, infatti, in comunione con il Vescovo, « rende presente Cristo » ; consacra « in persona di Cristo » ; mediante il servizio della Parola, compie lo stesso « ministero di Cristo » e guida, come pastore, la comunità « in nome di Cristo » . Inoltre, ogni sacerdote esprime la Chiesa e ne realizza il progetto di salvezza. 1 2 3 4 Voi sapete che, fin dall'inizio del mio Pontificato, sono stato parti­ colarmente vicino ai sacerdoti. Ho voluto rivivere con essi la grazia del Giovedì Santo, inviando ogni anno un messaggio speciale. Ho sem­ pre cercato di incontrarli a parte, durante le mie visite apostoliche alle Chiese. Mentre, dunque, esprimo il mio più vivo compiacimento per questo impegno e vi incoraggio a portarlo a termine con l'aiuto del Signore Gesù, «grande Sommo Sacerdote», desidero sottolineare alcuni punti, che ritengo fondamentali oggi per la vita e il ministero dei presbiteri, con speciale riferimento a quelli dei territori di missione. 5 2. Prima di tutto, intendo ricordare la preminenza della vita spi­ rituale. Col Sacramento dell'Ordine, i presbiteri partecipano alla « con­ sacrazione » di Cristo Sacerdote, avvenuta al momento dell'Incarna­ zione del Verbo nel seno di Maria, e ne diventano strumenti vivi per proseguire la sua mirabile opera. Da questa realtà soprannaturale scaturisce per i sacerdoti l'esigènza di una intensa vita spirituale, fino alle vette della santità. Nel contesto ecclesiale missionario, di cui si occupa la Plenaria, è necessario privilegiare alcune linee forti della spiritualità sacerdotale, 6 1 Lumen gentium, 21. 2 ïbid,, 3 Presbyterorum 4 Lumen gentium, 10. 28. Ordinis, 2. Eb 4, 14. 5 * 6 Cf. Presbyterorum Ordinis, 12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1138 Officiale che devono essere chiaramente « orientate alla missione » : anzitutto, la comunione sentita e personale col Salvatore, tanto da poter dire con Paolo : (( Non sono più io che vivo, bensì è Cristo che vive in me » ; 7 il servizio ecclesiale, che diventa zelo irresistibile : « l'amore di Cristo ci spinge » ; l'impegno sincero di perfezione, ricercata con costanza 8 nell'esercizio del ministero; la coerenza negli impegni propri del sa­ 9 cerdote, cioè : l'obbedienza generosa e con spirito di fede, il celibato per il Regno nella fedeltà totale a Gesù amato sopra ogni cosa, la po­ vertà volontaria, la capacità di distacco e di sacrifìcio fino alla croce. 10 La vita spirituale dei sacerdoti si esprime in modo eminente nella preghiera. Il sacerdote, come « uomo del sacro », vive la preghiera co­ mune condividendo l'esperienza liturgica della Comunità cristiana nella quale è costituito pastore ; 1 1 ma perché ciò avvenga con autenticità e naturalezza egli deve nutrire la propria vita spirituale con la preghiera personale, frequente e ordinata, seguendo la saggia tradizione della Chiesa. Nei territori di missione, poi, nei quali il sacerdote è chiamato ad essere annunciatore privilegiato della verità evangelica ai non cri­ stiani, la personale testimonianza di santità acquista un rilievo sin­ golarissimo e diventa, anche più che altrove, suggello di credibilità e garanzia di efficacia dell'attività apostolica. 3. Desidero inoltre sottolineare l'importanza del (( senso di appar­ tenenza ecclesiale ». Per i presbiteri, questo senso di appartenenza alla Chiesa sia universale che particolare si concretizza nell'impegno di obbedienza, comunione e cooperazione apostolica sia verso il Ro­ mano Pontefice, principio e fondamento perpetuo e visibile dell'unità della fede e della comunione, sia verso il proprio Vescovo, in sintonia 12 con gli altri presbiteri e con i fedeli laici. In particolare, nelle Chiese giovani non meno che in quelle di an­ tica tradizione, dev'essere intensamente vissuto il senso di apparte­ nenza al presbiterio locale. I sacerdoti siano coscienti di essere per vocazione (( saggi e necessari collaboratori » dell'Ordine episcopale nel 7 Odi 2, 20. 8 2 Cor 5, 14. 9 Cf. Presbyterorum Ordinis, 13; Cf. Presbyterorum 11 Cf. At 1, 12 Cf. Mt 16, 19; Gv 21, 15-17; Lumen gentium, 18. 14; Ordinis, CIC, c. 276, par. 10 Presbyterorum 15-17. Ordinis, 13. 1, 2, I . o 1139 Acta Ioannis Pauli Pp. II servizio del Popolo di Dio, e di costituire con il Vescovo « un unico presbiterio )). Accolgano con stima e amore il suo servizio di guida alla comunità diocesana e lo considerino Padre. Inoltre, ognuno di essi si senta unito con tutti gli altri da « particolari vincoli di carità apostolica, di ministero e di fraternità » . Non si insisterà mai abba­ stanza sul valore evangelizzatore che la fraterna comunione tra pre­ sbiteri possiede per se stessa. Tale fraternità non si fonda su vincoli umani, ma « sacramentali » ed è intrinsecamente destinata a formare di tutti i presbiteri un « corpo » dinamico, unito, incisivo e credibile. A questa « fraternità sacerdotale » hanno parte anche i sacerdoti ap­ partenenti agli Istituti missionari internazionali, che operano numerosi e con generosità nelle Chiese di missione. 13 14 15 16 Il senso di appartenenza alla comunità della Chiesa particolare fa sì che i presbiteri si considerino Popolo di Dio assieme con gli altri fedeli laici e si sentano radicalmente dedicati al loro servizio, perché presi fra gli uomini e costituiti in loro favore, nelle cose che si rife­ riscono a Dio. Su questo particolare rapporto tra presbiteri è laici, che è fondamentale soprattutto per Chiese che stanno sviluppandosi, ho impostato la mia Lettera in occasione del Giovedì Santo di quest'anno. 17 Sappiano dunque i sacerdoti vivere nella comunità cristiana come « fratelli tra fratelli », senza dimenticare — come ho ricordato nella citata Lettera — che « per il loro stesso ministero sono tenuti (...) a non conformarsi a questo secolo ; al tempo stesso, tuttavia, sono tenuti a vivere in questo secolo, in mezzo agli uomini » . È bene ricordare che i laici <( sono coloro tra i quali ciascuno di noi viene scelto, coloro tra i quali è nato il nostro sacerdozio » . 18 19 4. Infine, non dev'essere mai dimenticato che ogni sacerdote, in modo proprio, è missionario per il mondo. La comunione delle Chiese particolari con la Chiesa Universale raggiunge la sua perfezione solo quando anch'esse prendono parte all'impegno missionario in favore dei non cristiani, dentro e fuori dei propri confini. 20 13 Cf. Presbyterorum 14 Lumen gentium, Ordinis, 15 Presbyterorum 16 Cf. Gv 13, 35. 17 Cf. Eb 5, 18 Presbyterorum 19 Ibid., 20 Cf. Ad gentes, 20. 1; 2, 7; Lumen 28. Ordinis, 8. Presbyterorum Ordinis, 3. 5, Ordinis, 3. gentium, 28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1140 Officiale In questo stupendo dinamismo missionario, i presbiteri hanno ne­ cessariamente un posto di rilievo. Ciò tanto più vale per quelli operanti nei territori di missione, dove è in atto l'evangelizzazione dei non cri­ stiani. Con l'ordinazione, infatti, essi hanno ricevuto un dono spe­ ciale, che — come spiega il decreto Presbyterorum Ordinis — « non li prepara ad una missione limitata o ristretta, bensì a una vastissima e universale missione, "fino agli ultimi confini della terra" (At 1, 8) » . I sacerdoti delle Chiese di missione, dunque, si sentano onorati e felici di poter vivere in pienezza la loro comunione con Cristo man­ dato dal Padre e con la Chiesa universale, nel farsi carico, in modo speciale, ,sotto la direzione del Vescovo e in collaborazione con i sacer­ doti degli Istituti missionari internazionali, dell'evangelizzazione dei non cristiani nel loro territorio. In nessun altro settore dell'apostolato quanto in questo, i sacerdoti possono dimostrare l'intensità del loro amore per Cristo e per l'uomo. Intimamente pervasi da questo amore, essi inoltre non mancheranno di rendersi concretamente disponibili allo Spirito Santo e al Vescovo, per essere mandati a predicare il Vangelo oltre i confini del loro paese. Ciò richiederà in essi non solo maturità nella vocazione, ma pure una capacità non comune di distacco dalla propria patria, etnia e famiglia, e una particolare idoneità ad inserirsi nelle altre culture, con intelligenza e rispetto. L'intima con­ formazione a Cristo li renderà capaci di tutto ciò, così che anch'essi possano dire con l'Apostolo : « Mi sono fatto tutto a tutti per sal­ vare ad ogni costo qualcuno » . 21 22 23 24 5. Oltre a questi temi fondamentali che vi ho presentato, tanti altri meriterebbero la nostra attenzione. Voi non avrete certo mancato di prenderli in seria considerazione, durante la Plenaria. A Maria, Madre del Sommo ed Eterno Sacerdote e Regina degli Apostoli, intorno alla quale s'è stretta la prima comunità cristiana, aflftdo con fiducia tutti i presbiteri delle Chiese di missione e i giovani che si stanno formando nei loro seminari. 25 A voi che siete qui presentitane Chiese da cui provenite e a tutte le Chiese dei territori missionari, ai membri del vostro Dicastero, im­ parto di cuore la confortatrice Benedizione Apostolica. 21 Presbyterorum 22 Cf. Qv 17, 18; 20, 21. n Ordinis, Cf. Ad gentes, 25. 24 1 Cor 9, 22. 25 Cf. At 1, 14. 19; cf. Ad gentes, 20. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1141 XII Ad eos qui partem in Officio Laboris apud Sedem Apostolicam legitime habent coram admissos.* 1. È motivo di gioia per me poter salutare in voi stamane i com­ ponenti, appena nominati, dell'Ufficio del Lavoro della Sede Apo­ stolica. Ho ascoltato con attenzione l'indirizzo con cui il Signor Cardinale Segretario di Stato ha introdotto questo incontro e ha interpretato con l'abituale finezza i comuni sentimenti. A lui in primo luogo va il mio ringraziamento per la dedizione che ha portato nel varo di questa iniziativa, la quale, anche per l'assidua ed intelligente collaborazione di Monsignor Sostituto e di Monsignor Schotte, giunge oggi alla sua felice attuazione. Ringrazio poi tutti voi, Membri di questo Ufficio del Lavoro, per la disponibilità con cui avete accettato di assumere l'incarico a voi affidato all'interno di un Istituto del tutto nuovo. Dipenderà dalla vostra specifica competenza professionale, come anche dal vostro im­ pegno generoso nel servizio della Sede Apostolica, se la nuova struttura si rivelerà efficiente, così da raggiungere con soddisfazione di tutti il suo scopo istituzionale. 2. Fin dall'inizio del mio Pontificato ho avuto occasione di mani­ festare la viva preoccupazione che porto nell'animo verso tutti i miei collaboratori : verso coloro che hanno la responsabilità della direzione dei diversi Dicasteri ed Organismi della Sede Apostolica — dallo Stato della Città del Vaticano ai tanti organismi che costituiscono gli stru­ menti indispensabili per il ministero universale del Papa e del Collegio Episcopale — e verso tutti i collaboratori — ecclesiastici, religiosi e religiose, laici, uomini e donne — che con il loro impegno giornaliero e sovente nascosto offrono un contributo prezioso al funzionamento del­ l'insieme. In modo particolare ho chiesto ai membri del Collegio Cardinalizio di aiutarmi con il loro consiglio per ciò che concerne i diversi aspetti organizzativi ed economici dell'attività della Santa Sede. Con animo grato rendo atto al Consiglio di Cardinali costituito con tale finalità di aver recato in questi anni un apprezzato contributo. * Die 17 m. Aprilis a. 1989. 1142 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale L'aggiornamento della Curia Romana, culminato nella Costituzione Apostolica Pastor bonus, ha sottolineato il carattere pastorale e l'af­ fetto collegiale che devono distinguere l'attività di quanti prestano il loro servizio alla Sede Apostolica. In questo contesto, il Motu Proprio istitutivo dell'ULSA rappre­ senta un altro passo importante. 3. Confluiscono in questa nuova istituzione le attese sia dei respon­ sabili sia dei membri del personale, i quali tutti sono mossi dal desi­ derio di offrire il meglio di sé nell'adempimento dei compiti a cui sono stati chiamati. L'importanza della missione della Sede Apostolica ri­ chiede che niente sia tralasciato di ciò che può servire a valorizzare l'apporto di ciascuno, in modo tale che tutti si sentano compartecipi e stimolati a svolgere un lavoro efficiente e produttivo. 4. Ciascuno di voi, nominato all'uno o all'altro incarico dell'ULSA, è investito di una propria responsabilità specifica, indicata chiaramente nello Statuto. Ciascuno reca in questo lavoro competenze ed esperienze diverse : chi viene a far parte di questo Ufficio come esperto in Diritto del lavoro, chi come rappresentante dell'Amministrazione, chi come rappresentante dei diversi ambienti del personale, chi, infine, come garante dell'equità nei rapporti di lavoro. La diversità delle competenze diventa ricchezza per l'Ufficio : la varietà delle esperienze si traduce in garanzia di un orizzonte più ampio nell'impostazione dello sforzo comune. Provenienti da diverse Nazioni e da diversi stati di vita, voi portate in qualche modo riflessa nel vostro insieme la complessità della stessa comunità ecclesiale. 5. La vostra nomina all'ULSA vi mette in una realtà di lavoro che è specifica, perché partecipa della specificità e del carattere atipico della Sede Apostolica. Anche se il riferimento a situazioni e realtà della convivenza civile negli Stati può risultare utile nell'interpretazione dei vostri compiti, il punto di riferimento decisivo rimane sempre la natura particolare della Sede Apostolica. Le caratteristiche del vostro impegno sono allo stesso tempo molto semplici e molto esigenti. La vostra collaborazione agli scopi dell'ULSA dovrà essere caratterizzata da alcune annotazioni specifiche : — il desiderio di contribuire alla creazione di una vera comunità di lavoro, animata dal superiore ideale di servire Cristo e la sua Chiesa ; Acta Ioannis Pauli Pp. II 1143 — il dialogo, nella ricerca di soluzioni sempre più rispondenti ai fini per cui esiste ed opera la Sede Apostolica ; '— la collaborazione sincera, quale s'addice a persone che sanno di spendere le loro energie per consentire il pieno esercizio del servizio Petrino. 6. Tutto ciò richiede da voi una vera professionalità, ciascuno nell'ambito del compito che gli è proprio : competenza nelle materie da trattare, efficienza nei metodi, responsabilità in tutto. A voi spetta inoltre di essere esempio di un altro genere di professionalità : quella che proviene dalla conoscenza e dal costante riferimento alla Dottrina sociale della Chiesa. 7. Il vostro non è compito facile. È giusto riconoscerlo. L'Ufficio di cui entrate a fai* parte è nuovo e non ha tradizioni a cui diretta­ mente riferirsi. Pur facendo tesoro delle esperienze degli altri Unici della Sede Apostolica, voi dovete esplorare anche l'inedito. È doveroso poi sottolineare che molti di voi hanno altri impegni, sia all'interno della Curia Romana, o dello Stato della Città del Vati­ cano, sia fuori di essa. Ciò si traduce nell'aggiunta di nuovo lavoro a quello abituale; il che, soprattutto in certi momenti, può pesare non poco. Desidero sappiate che il Papa di questo è consapevole. Egli tut­ tavia conta sulla vostra generosità, come pure sulla vostra devozione alla Chiesa, per far sì che questa iniziativa, da cui tanti frutti s'atten­ dono, consegua gli auspicati risultati. 8. Non posso non rivolgere in questo momento un grato pensiero a quanti, con il contributo delle loro offerte, rendono possibile il fun­ zionamento della Sede Apostolica : ai fedeli e alle altre persone di buona volontà, che assicurano i mezzi finanziari necessari con le loro oblazioni, frutto di generosità e di senso del sacrifìcio. Sono persone di ogni parte del mondo, che vivono in ambienti benestanti o anche in situazioni di povertà : esse, spinte dal loro amore per la Sede di Pietro e dal loro senso di responsabilità verso la Chiesa, si fanno spontanea­ mente carico dei gravami economici che il disimpegno del servizio Pe­ trino comporta. In queste persone generose i dipendenti della Santa Sede devono vedere, in un certo qual senso, i loro « datori di lavoro ». 9. Di quale lavoro? Di un lavoro che si risolve, in definitiva, in un servizio alla Chiesa. Questo è infatti il compito, ed anzi la stessa ragion d'essere della Sede Apostolica : il servizio. In questa prospet- Acta Apostolicae 1144 Sedis - Commentarium Officiale tiva, il vostro contributo si qualifica quindi come servizio a quella comunità di servizio che è la Santa Sede. È, questa, un'ottica prettamente evangelica. In essa il Papa si pone ogni giorno. In essa devono pure porsi quanti con lui collaborano nell'adempimento del mandato di Cristo, che « non è venuto per essere servito, ma per servire » . 1 2 10. Il saldo ancoramento a questa mentalità evangelica consentirà ai membri dell'ULSA di essere testimoni di carità, di fraternità, di giustizia, di solidarietà, con grande vantaggio per lo svolgimento dei compiti istituzionali. Senza una testimonianza limpida che scaturisca dal modus operandi di quanti fanno parte dell'ULSA, l'insegnamento sociale del Magistero perderebbe molto della sua incisività. Ciascuno di voi si senta dunque legato a tutta la comunità di la­ voro della Sede Apostolica, come questa nel suo agire e pensare deve, a sua volta, sentirsi legata alla Dottrina sociale della Chiesa. Nel porgervi il mio augurio cordiale di buon lavoro, invoco su di voi dal Signore copiosi doni di una superiore saggezza, che vi guidi nella soluzione dei problemi via via insorgenti. Vi accompagni la mia Benedizione. XIII Ad exc.mum virum Patricium Hillery, Hiberniae Praesidem, qui Sum­ m u m Pontificem invisit habita.* A üachtaráin uasal (Dear Mr President), Céad mile faute romhat chuig an Vaticáin (A hundred thousand welcomes to the Vatican). 1. It gives me great pleasure to welcome you here today and through you to extend my wärmest greetings to the beloved people of Ireland who cannot but hold a special place of affection in the heart of the Successor of the Apostle Peter. In God's design for his Church, Saint Patrick's preaching to the Irish stands out as one of the most 1 Cf. Mt 20, 25-28. 2 Mt 20, 28. * Die 20 m. Aprilis a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1145 extraordinary illustrations of the Gospel parable of the sower who went out to sow the seed. The seed f eli on good soil and brought forth an hundredfold. The singular contribution which Ireland has made to the evangelization of Europe and the development of European culture, as well as to the Church's Worldwide missionary expansion in more recent times, has forged an unbreakable bond between your country and the Holy See. 1 Düring my memorable visit in 1979, I experienced for myself the depth of this "union of charity between Ireland and the Holy Roman Church". For all this, I considered my visit "a great debt to Jesus Christ, who is the Lord of history and the author of dur salvation". Our meeting today is a solemn récognition and joyful célébration of that genuine friendship which, on my part, embraces all the people of Ireland, including those who follow other religious traditions. 2 3 2. Modern Ireland was founded on a vision of a society capable of responding to the deepest aspirations of its people and ensuring respect for the dignity and rights of all its Citizens. That vision is linked to a prolonged yearning for the effective realization of the profound human and Christian values that have never ceased to resound in thè minds and hearts of the Irish people. Ireland can certainly be proud of the progress made. Difliculties—even very serious onès—are not ïacking, but she is, on the whole, a warm and loving society, secure in the rule of law and rooted in the highest ideáis of justice, freedom and peace. In the international forum, Ireland holds a place of particular relevance. Millions of people in other parts of the world trace their origins to that land, and large numbers of Irish men and women of the Church, as well as volunteers in social and development work, serve in almost every corner of the earth. Equally notable is the fact that your country has also sought to be a committed and active partner in such organizations as the United Nations and the European Community. You yourself as Minister of Foreign Affairs negotiated Ireland's entry into the European Community and served as Vice-President of the Commission of the European Communities with special responsi1 Cf. Jf* 13:8. 2 Romily 3 Ibid. 74 - A. A. 8. at the Phoenix Park, 29th September 1979. 1146 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium bility for Social Affairs. Officiale I have noted from The Jean Monet Lecture which you delivered at the European University Institute last year the depth of your personal commitment to the ideal of a common European community which, at the same time, takes into account the richness of its différent cultures and the uniqueness of each people's history. Ireland's voice ih Europe and the world is pârticularly suited to be a voice of friendship, good will and peace. Ireland can contribüte the wisdom of a cairn and impartial reflection on the lessons of history, a reflection made in the context of the profound Christian humanism which is its most genuine ethos. 3. As Your Excellency knows, in Saint Peter's Basilica there is a chapel dedicated to the great Irishman, Saint Columbanus. The mosaic behind the altar shows Columbanus and his f olio wer s as "peregrinantes Gospel. pro Christo", ambassadors and heralds of Christ's How often has that role been repeated by Irish men and women who have been and continue to bè witnësses of Christ in every continent ! tolMs The mosaic bears this inscription : dignitatem"—if you his dignity. 4 take away "Si tollis libertatem man's freedom you destroy The phrase might have been uttered, not by Columbanus in the early seventh Century, but by one of your later patriots or by someone today who looks upon the world and perceives with regret and sadness that not all people are truly free. Alongside the old oppressions, modern societies are èxposed to new forms of subjugation. These new bondages are pârticularly destructive of human dignity. It was with this in mind, during my visit to Ireland ten years ago, that I spoke of a confrontation with values and trends alien to Irish society. Developed societies too often expérience that the most sacred principies "are being hollowed out by false pretences". ishness takes the place of moral courage and solidarity. then measured in terms of having, not being. 5 Self- Self-worth is As a conséquence, a climate is formed of big and small injustices and myriad forms of violence. What is accepted as true freedom is in reality only a new form of slavery. In such circumstances, the words enshrined in Saint Columbanus' chapel echo loud in ail their wisdom and warning : if true freedom—the 4 Letter No. 4, to Attala, in S. ColUmbani Opera, Dublin 1957, p. 34. 5 Cf. Homily in the Phoenix Park, No. 3. 1147 Acta Ioannis Pauli Pp. II willingness to chose good and truth—is lost, then the dignity, value and inalienable rights of the person are threatened. Ireland has the spiritual and human resources to pursue the path of authentic develop­ ment which would respect and promote all the dimensions of the human person, in the exercise of a just and generous solidarity, especially towards the weakest members of society. I know, Your Excellency, that you share this concern and this conviction. I assure you that my fréquent prayer for your fellow Citizens reflects the confidence that Ireland will succeed in meeting this challenge. 4. As a country, Ireland stands fìrmly on the side of peace, and the Irish people truly cherish peace in their hearts. Yet the life of the whole island is convulsed by the deadly climate of intimidation and violence which has caused so much suffering to both communities in Northern Ireland during the past twenty years. Violence of the kind being perpetrated in Northern Ireland offers no solution to the real problems of society. It is not the method democratically chosen by the people of either side. It off ers no truth that can attract and convince the minds and hearts of ordinary people. Its one argument is the terror and the destruction it produces. Only a genuine willingness to engage in dialogue and courageous gestures of reconciliation goes to the heart of the underlying causes of the présent complex situation of conflict. As I wrote in this^year's Message for the World Day of Peace, where there exist side by side communities marked by différent ethnie origins, cultural traditions or religious beliefs, each has a right to its collective identity which must be safeguarded and promoted. 6 At the same time all must conscien- tiously judge the correetness of their claims in the light of the truth, which includes historical developments and the présent reality. Not to do so would involve the risk of remaining prisoners of the past without prospects for the future. 7 Yet the future is already there before us. It exists in the young people of Ireland, Catholic and Protestant, who desperately want to inherit a land at peace and a society built on justice and respect for all its members. When they see how the youth of Europe react posi- tively to growing unity between peoples of différent countries and * Cf. Message for the World Day of Peace, No. 3. 7 Cf. "ibid., N O . 11. 1148 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale différent backgrounds, do they not demand the same chance for themselves? Who can claim the right to deny them their future and their freedom? A moral imperative lies on all parties involved to arrive at a politicai consensus that will respect the legitímate rights and aspir­ ations of ali the people of Northern Ireland. Signs of hope are not lacking, and we shall pray and be confident that a process guided by reason and mutual acceptance will not be long in bringing an end to bloodshed and the secure ad vent of a just reconciliation and peaceful reconstruction. May God sustain the persévérance and courage of those who work realistically and with fraternal love for the prompt arrivai of that day. 5. Mr President, the Ireland I remember most vividly is reflected in a séquence of charming images : in the natural beauty of the countryside and the friendliness of her people ; in the joyful and devout participation of an immense multitude in the Mass I celebrated in the Phoenix Park ; in the noble enthusiasm of a sea of young people at Galway; in my meeting with the leaders of the other Churches and communities, as well as in so many other personal and collective encounters. And in the background lingers the image of the monastic ruins of Clonmacnois. The ruins speak of Ireland's age-old fidelity to Christ. The faces of the people spoke clearly of Ireland's fidelity to Christ today and of the confidence with which Ireland faces its future. My personal happiness at your visit is therefore deep and full of appréciation. Furthermore, we are celebrating the sixtieth anniversary of cordial and fruitful diplomatie relations between Ireland and the Holy See. May Almighty God continue to bless this relationship, for his glory, for the good of the Church and for the peace and well-being of the Irish people. I thank you, Mr President, for having wished to represen t your country here today. I gladly invoke God's loving protection upon you and your fellow-citizens. Dia agus Muire libh (God and Mary be with you). Beannacht Dé is Muiré libh go léir (The blessings of God and Mary be with you ail). Acta Ioannis Pauli Pp. II 1149 XIV Ad exc.mum virum Warnasena Rasaputram, Srilancae seu Taprobanes Legatum.* Mr Ambassador, It is my pleasure to offer you a cordial welcome to the Vatican and to accept the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Démocratie Soeialist Republic of Sri Lanka to the Holy See. I am grateful for the greetings and good wishes expressed on behalf of your President, His Excellency Ranasinghe Premadasa, which I would ask you to reciprocate with the assurance of my prayers for his well-being, for peace in your country and for reconciliation among all its belo ved people. Your Excellency has referred to the good relations existing be­ tween your Government and the Holy See. It is my fervent hope that the Cooperation and understanding which have characterized our re­ lations in the past will serve to strengthen them even more in the future. While not proposing a specific mission in the politicai, economie or social order, the Church extends her religious mission to the various fields in which men and women expend their efforts in search of the relative happiness which is possible in this world, always in line with their God-given dignity as persons. You have mentioned the important contributions which the Catholic Church is making to Sri Lànkan society not only in the field of éducation but also in the various social, cultural and artistic sphères. Despite her limited resources, the Church in Sri Lanka is actively and fruitfully engaged in these areas, as well as in the promotion of family values. She fosters respect for the inalienable dignity of individuáis and pursues the human development of peoples through the principies of her social doctrine. These prin­ cipies do not form a politicai system or ideology, but rather are the ïesult of the Church's careful reflection on the complex realities and problems of human existence in the light of her faith and tradition. I am pleased to acknowledge, Mr Ambassador, your appréciation of the Holy See's efforts to build peace both within the social and 1 2 * Die 21 m. Aprilis a. 1989. 1 Cf. Sollicitudo rei socialis, 41. 2 Cf. ibid. 1150 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale civil life of a given nation as well as in the international community. The Holy See is ever mindful that peace cannot be reduced solely to maintaining a balance of power, but in volves a dynamic process which dépends on many conditions and factors. Of singular importance among the conditions for peace is the existence of a spirit of mutuai acceptance and respect among the various ethnie groups within a country. I dealt with this thème in my Message for this year's World Day of Peace. There I stated two principies which form the necessary basis for all social life. "The first of these principies is the inalienable dignity of every human person, irrespective of racial, ethnie, cultural or national origin, or religious belief... And the second principie concerns the fundamental unity of the human race, which takes its origin from God, the Creator". 3 With these principies as a foundation, the process of peace requires that the whole of humanity should strive to eliminate attitudes of préjudice and discrimination. This is an especially urgent task where such attitudes have been embodied in legislative policies. The Holy See follows with great concern trends towards violence and terrorism within your country. I take this occasion to express my fervent hope for reconciliation through dialogue and negotiation as the obligatory path to a just resolution of the complex problems which obstruct peace in Sri Lanka. Acts of terrorism are crimes against humanity, and it is clear that "to strike blindly, kill innocent people or carry out bloody reprisais does not help a just évaluation of the claims advanced by the minorities for whom the terrorists claim to a c t ! " . 4 Reconciliation through justice and with respect for the legitímate aspirations of ail parties in volved is the only acceptable course of action for bringing about a peaceful resolution of the présent hostilities. As you assume your new responsibilities, Mr Ambassador, I offer you my good wishes for the successful fulfilment of your mission. I take this opportunity to assure you of the Holy See's collaboration. Upon Your Excellency, your President and the people of the Démo­ cratie Socialist Republic of Sri Lanka I invoke the abundant blessings of Almighty God. 3 Message for the 4 Ibid., No. 10. World Day of Peace 1989, No. 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1151 XV Ad episcopos Litoris Divitis in visitatione sacrorum liminum.* Queridos Hermanos en el episcopado, 1. Doy fervientes gracias a Dios por el gozo de este encuentro con vosotros, Pastores de la Iglesia en Costa Rica, venidos a Roma para vuestra « visita ad limina ». Con ella habéis querido poner una vez más de manifiesto vuestra profunda unión con esta Sede Apostólica y, siguiendo la antigua y sagrada tradición, venerar los sepulcros de los Apóstoles Pedro y Pablo, así como tomar contacto con los orga­ nismos de la Curia Romana, la cual —por motivo de su diaconia uni­ versal— se presenta siempre más unida al ministerio petrino y, por tanto, (( estrechamente vinculada a los Obispos de todo el mundo » ; mientras que, por otra parte, (( los mismos Pastores y sus Iglesias son los primeros y principales beneficiarios del trabajo de sus Dicasterios ».* Vuestra presencia aquí muestra cómo entre la Iglesia que vive y peregrina en Costa Rica y la Sede de Pedro existe una íntima comu­ nión, la cual no es sólo afectiva —como bien pude comprobar en los días aún vivos en el recuerdo, de mi viaje pastoral a aquella amada tierra « tica » en marzo de 1983— sino también efectiva, en cuanto que trasciende nuestras personas, nuestras acciones y los signos mismos por nosotros realizados, al fundamentarse en la divina voluntad de Cristo Señor acerca de la condición visible de su Iglesia, Una, Santa, Católica y Apostólica. 2. Agradezco vivamente las palabras que en nombre de todos me ha dirigido Mons. Román Arrieta, Presidente de vuestra Conferencia episcopal, en las que se refleja vuestro profundo espíritu de fe y vues­ tro ardiente amor a la Iglesia. La problemática y anhelos que habéis presentado, unidos a las conversaciones con cada uno de vosotros y a la lectura de las Relaciones quinquenales, me han hecho conocer aún más la realidad concreta de vuestras Diócesis y me han permitido entrever todos los esfuerzos realizados en los diferentes campos de la acción pastoral. He podido percibir en vosotros gran celo por proclamar la Verdad sobre Dios, la Iglesia y el hombre ; esmero en celebrar la Divina Li• Die 21 m. Aprilis a. 1989. 1 Const. Ap. Pastor bonus, 9. Acta Apostolicae 1152 Sedis - Commentarium Officiale turgia, fuente de santificación para los creyentes ; espíritu de sacrificio para guiar al Pueblo de Dios con « generosidad ... convirtiéndoos en modelos del rebaño )). 2 Motivo de particular gozo ha sido el constatar el aumento de las vocaciones a la vida consagrada, así como vuestra solicitud por con­ fiarlas a formadores idóneos y cualificados; el firme propósito de evan­ gelización de las familias, frente a las fuerzas que pretenden disgre­ garlas ; la atención que prestáis a la juventud ; la preocupación por los indigentes y por las- situaciones que reclaman una mayor justicia social; la vitalidad de los Movimientos apostólicos; todo ello vivido con una clara conciencia eclesial y recurriendo a todos los medios a vuestro alcance, incluidos los modernos sistemas de comunicación, en particular la Red de las siete emisoras católicas con que cuenta vuestro País. A todo ello os mueve vuestra decidida voluntad de servir al hombre, anunciando sin cesar el Evangelio, fuerza de Dios para salvar a todo el que cree. 3 Al congratularme con vosotros por el trabajo realizado y dando gracias a Dios por las metas conseguidas, quiero proponer a vuestra consideración algunas reflexiones acerca de los temas más salientes de la vida eclesial costarricense eri la actualidad. 3. Se acerca el V Centenario de la Evangelización de América y esa fecha, como bien sabéis, ha de ser ocasión propicia para dar un vigoroso impulso a la nueva Evangelización. Cada fiel, cada diócesis, cada país, toda la Iglesia en América tiene que hacer suya la idea de esta renovación. Cada uno tiene que renovarse interiormente ; plan­ tearse su vida como una tarea de servicio a Dios y a los demás que se inicia cada día. Y, en esa tarea de renovación, se ha de destacar, en cuanto labor principal vuestro ministerio de Pastores. Vosotros sois, amados Hermanos, enviados del Buen Pastor que llama a sus propias ovejas por su nombre y las saca fuera. « Cuando ha sacado fuera todas^ las ovejas, camina delante de ellas y las ovejas le siguen porque conocen su voz » . Vosotros —en palabras del Concilio Vaticano I I — habéis sido « puestos por el Espíritu Santo y ocupáis el lugar de los Apóstoles como Pastores de las almas, y juntamente con el Sumo Pontífice, y bajo su autoridad, sois enviados a actualizar 4 2 3 1 Pe 5, 3. Cf. Rom 1, 16. * Jn 10, 3-4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1153 permanentemente la obra de Cristo, Pastor eterno )). De aquí que 5 vuestro ministerio episcopal se integre en la perspectiva dei plan divino de redención, como dispensadores de aquella luz y vida que viene de la Palabra y de los Sacramentos. Sois, por ello, (( pregoneros de la fe » y « maestros auténticos » y consiguientemente, la conciencia 6 de vuestra misión os ha de empujar a proclamar con valentía en su integridad aquella Verdad que es el mismo Cristo, y a defenderla de 7 interpretaciones reduccionistas o ideologizadas. Es cierto que la verdad ha de transmitirse en un lenguaje asequible a los destinatarios, pero ello no ha de ser en detrimento de la plenitud de la Verdad misma. 4. Vuestra palabra, dicha « a tiempo y a destiempo, con ocasión o sin ella » 8 habrá de ser orientadora, esto es, capaz de iluminar el caminar de toda la comunidad eclesial costarricense. Esta es, en verdad, una misión ardua y exigente^ no exenta, en ciertos momentos, de dificultades ; pero sumamente necesaria en la Iglesia de hoy y que ha de ejercerse sin ahorrar esfuerzos. Quiero que os sirva de consuelo el saber que el Papa está junto a vosotros con un recuerdo hecho oración y que hace propias las luchas, las necesidades y las ilusiones que os acompañan. Y con nosotros está el Espíritu Consolador que no es un Espíritu de temor, sino de fuerza, de amor y de sabiduría )). 9 Con respecto al deber sagrado de transmitir la Verdad en toda su integridad, esto es, de promover incansablemente una evangelización y una catequesis que afronte al mismo tiempo la ofensiva de las sectas y de las erróneas ofertas de liberación y salvación, conozco el serio empepo que conllevó la realización del Sínodo Arquidiocesano y el esfuerzo para elaborar, en otras diócesis, un Plan Global de Pastoral. Al congratularme con vosotros por estos logros, deseo señalar que los planes pastorales son de gran utilidad siempre que estén enmarcados firmemente en el depósito de la fe y en la doctrina del Magisterio de la Iglesia, para poder así iluminar desde el Evangelio el contexto social y transformarlo según criterios y métodos genuinamente evan­ gélicos. s Christus Dominus, 6 Lumen gentium, 7 Jn 14, 6. » 2 Tim 4, 2. 9 Cf. ibid. 1, 7. 2. 25. 1154 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 5. Para el desempeño de vuestra misión, contáis con la insustituible cooperación de los presbíteros, que han de vivir unidos a su Obispo « como cuerdas a la lira », según la expresión de San Ignacio de An­ tioquia. Ellos recibieron un día « el Espíritu de Santidad » —así lo expresa la fórmula de ordenación— y, llamados, consagrados y en­ viados, se dedican al bien de sus hermanos, los cuales desean ver en los sacerdotes a los « servidores y administradores de los misterios de Dios » . " 10 De ahí se sigue que el propio presbiterio ha de ser objeto de la solicitud prioritaria de cada Obispo. Ello os llevará a estar pendientes de sus necesidades espirituales y materiales, a acudir en su ayuda cuando pasen por dificultades, a no permitir que ninguno se sienta olvidado. Llenos de caridad, atenderéis especialmente a los que, por enfermedad o vejez, puedan estar más necesitados. En esta misma línea, el incremento del número de vocaciones al sacerdocio en Costa "Rica —a la vez que motivo de acción de gracias a Dios— ha de ser exigencia de una particular atención por vuestra parte en el discernimiento de los candidatos idóneos y su consolidación en una intensa labor de formación espiritual, intelectual y humana. En efecto, al estudio de las disciplinas teológicas a la luz de la fe y bajo la guía del Magisterio de la Iglesia, ha de acompañar una esme­ rada formación espiritual « impartida en modo tal que los alumnos aprendan a vivir en íntima comunión y familiaridad con el Padre por medio de su Hijo Jesucristo en el Espíritu Santo. Destinados a con­ figurarse con Cristo Sacerdote por medio del Orden sagrado, han de habituarse también a vivir intimamente unidos a El como amigos en toda su vida » . 12 Los medios que han de utilizarse para conseguir tales objetivos son los ya conocidos : la participación en la Eucaristía, la recepción del sacramento de la Penitencia, la oración mental asidua, la devoción a la Santísima Virgen y tantos otros ejercicios de piedad tradicionales en la Iglesia. Junto a ellos, ocupa un lugar importante la práctica de la dirección espiritual, que a tantos cristianos ha ayudado a progresar en su camino hacia Dios. Mi predecesor de feliz memoria Pio XII escribía dirigiéndose a los sacerdotes : « En el camino de la vida espi­ ritual no os fiéis de vosotros mismos, sino que con sencillez y docilidad 10 Ad Ephesios, 11 1 Cor 4, 1. 12 4. Optatam totius, 8. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1155 pidáis consejo y aceptéis la ayuda de quien, con sabia moderación, pueda guiar vuestra alma, indicaros los peligros, sugeriros los remedios oportunos y, en todas las dificultades internas y externas, os puede dirigir rectamente y encaminaros a ser cada día más perfectos, según el ejemplo de los santos y las enseñanzas de la ascética cristiana. Sin esta prudente guía de la conciencia, de modo ordinario es muy difícil secundar convenientemente los impulsos del Espíritu Santo y de la gracia divina » . 13 6. Otro motivo de alegría y esperanza en el ejercicio de vuestra labor pastoral es la presencia en Costa Rica de tantas familias de Religiosos y Religiosas, las cuales, no sólo prestan un servicio directo en la pastoral sino que, con fidelidad al propio carisma, ofrecen un elocuente signo profético de los valores permanentes del Reino de Dios. Es éste un don del Altísimo que hay que apreciar mucho y cuidar con diligencia, teniendo presente que estos Institutos son para vuestros fieles cauces apropiados para seguir a Jesucristo pobre, casto y obediente. En el ejercicio de su específica misión de maestros de la fe, los Obispos han de seguir muy de cerca la marcha de los Institutos de formación teológica, en los cuales, juntamente a otros alumnos, se preparan Religiosos candidatos al Sacerdocio, que desarrollarán el día de mañana su ministerio en las Iglesias particulares, sobre todo de los países centroamericanos, y que deberán, por lo tanto, acoger gozosa­ mente la jurisdicción legítima de los Pastores. 7. Frente al vasto campo del apostolado con miras a la nueva evan­ gelización de la sociedad costarricense, no podemos olvidar el papel que en ello ha de desempeñar el laicado católico. A Dios gracias, son muchos los hombres y mujeres comprometidos, que conscientes de sus compromisos bautismales y responsabilidades eclesiales, están pres­ tando un servicio encomiable en tantos sectores de la acción pastoral, en modo particular en aquellas circunscripciones eclesiásticas que cuen­ tan todavía con escaso clero y en las cuales la presencia de los laicos es imprescindible para la evangelización y la catequesis. A este respecto son de alabar las iniciativas surgidas en Costa Rica para la creación de Escuelas e Institutos destinados a la formación de laicos cristianos. Estos han de ser conscientes de que también a ellos va dirigida la llamada universal a la santitad como exigencia de » Menti nostrae: AAS 42, 1950, 674. 1156 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale su misma vocación cristiana, que es también vocación al apostolado. Ellos han de ser fermento de vida cristiana en todos los ambientes donde viven, donde trabajan, donde actúan. Dentro de ese inmenso campo, la pastoral familiar ha de ocupar un lugar preferente. Si ha de hacerse una nueva Evangelización de la sociedad, necesariamente habrá de iniciarse en la familia, « El minis­ terio de evangelización de los padres cristianos es original e insusti­ tuible y asume las características típicas de la vida familiar, hecha, como debería estar, de amor, sencillez, concreción y testimonio co­ tidiano )). 14 Conscientes de su responsabilidad, los cónyuges cristianos han de dedicar sus mejores esfuerzos a la atención a sus hijos. Dios les llama a la santidad ahí, en el fiel cumplimiento de su « original e insusti­ tuible » ministerio como padre y madre. Ese esfuerzo conjunto por formar cristianamente a los hijos será también un estímulo seguro para el crecimiento del amor conyugal. 8. La labor evangelizadora realizada por los padres con sus hijos ha de ser completada en las diversas instituciones educativas y en las parroquias. Los colegios y las universidades deben estar en con­ diciones de realizar esa tarea ; no sólo las clases de Religión, sino todas las actividades deben estar informadas por el espíritu cristiano. Junto a la pastoral familiar, ocupará una parte importante de vuestros desvelos la atención a los niños y a los jóvenes, esperanza de la Iglesia. De ellos — y , por tanto, de su formación— depende que esa nueva Evangelización florezca en un tercer milenio verdaderamente cristiano. Sé que, en Costa Rica —así lo noté cuando estuve con ellos— los jóvenes tienen un espíritu generoso, dispuesto a abrirse frente a los grandes ideales. No dejéis de planteárselos; ellos también han de ser santos; ellos también participan de la única misión de la Iglesia y han de estar dispuestos a llevar a cabo esta nueva Evangelización de América. Como consecuencia de esa intensa labor de evangelización, todas las nobles actividades humanas serán penetradas en profundidad por el espíritu de Cristo. El mundo del trabajo, los medios de comunicación social, el mundo de la cultura en sus variadas manifestaciones, la política, el mundo de las finanzas y cualquier otro trabajo humano, 14 Familiaris consortio, 53. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1157 se transformarán : sus « estructuras de pecado » serán vencidas « —pre­ supuesta la ayuda de la gracia divina;— con una actitud diametral­ mente opuesta : el empeño por el bien del prójimo con la disponibi­ lidad, en sentido evangélico, a "perderse" en favor del otro en vez de explotarlo, y a "servirlo" en vez de oprimirlo para el propio provecho » . « Conviene subrayar —he escrito en la Encíclica Sollicitudo rei so­ cialis— el papel preponderante que corresponde a los laicos, hombres y mujeres (...). A ellos corresponde animar con empeño cristiano, las realidades temporales y, en ellas, mostrar que son testigos y opera­ dores de paz y de justicia )). 15 16 9. Todo cristiano ha de ser un constructor de paz. « Bienaventu­ rados los que trabajan por la paz, porque ellos serán llamados hijos de Dios )), 17 proclamó Jesús en el sermón de la montaña. Viene a mi mente la dolorosa situación de sufrimiento e incertidumbre en que se encuentran tantas personas, tantas familias del área centroamericana. Y ¡ cómo no recordar a los numerosos refugiados, que buscan en Costa Rica la seguridad que se les niega en su país ! Con espíritu solidario apoyad todas las iniciativas orientadas a mitigar los sufrimientos de aquellos hermanos centroamericanos, vícti­ mas de los enfrentamientos que atormentan a la región. Me es grato mencionar vuestra preocupación pastoral por los gru­ pos más necesitados y, en particular, por los indígenas. Vuestra soli­ citud por integrarlos plenamente a la vida de la Iglesia ha de ir acompañada por la promoción de los valores genuinos de sus culturas y la tutela de sus legítimos derechos. Antes de terminar os confío el encargo de llevar mi afectuoso saludo y bendición a vuestros sacerdotes, religiosos, religiosas y fieles todos, particularmente a los enfermos, a los ancianos, a cuantos sufren. Que la Virgen María, Reina de los Angeles, Patrona de Costa Rica, interceda ante su Divino Hijo por la santidad de la Iglesia, por el bienestar de la Nación y por la prosperidad de todas y cada una de sus familias. Con estos fervientes deseos, a todos bendigo de corazón. 15 Sollicitudo 16 Ibid., 17 Mt 5, 9. 47, rei socialis, 38. 1158 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale NUNTIUS TELEVISIFICAS Feria VI in Passione Domini, post expletum pium exercitium « Viae Crucis » . * 1. « NON BISOGNAVA CHE IL CRISTO SOPPORTASSE QUESTE SOFFERENZE ... »? 1 Sulla collina del Calvario sono rimaste tre croci. Quella al centro - è la Croce di Cristo. « Gesù il Nazareno, il re dei Giudei » , è spirato su questa Croce. Gli è stato trafìtto il costato con la lancia - e ne è uscito sangue e acqua. Veramente egli è spirato. Non era forse necessario che egli soffrisse tutto ciò? Questa domanda verrà proposta tra qualche giorno. Verrà posta da un pellegrino sconosciuto, sulla via di Emmaus nel colloquio con i due discepoli del Crocifìsso. Questa sera nessuno ancora si pone tale domanda. Il cuore dei discepoli è invaso da timore e abbattimento. « I capi lo hanno consegnato per farlo condannare a morte e poi l'hanno crocifisso » . Ecco, « tutto ciò ... riguarda Gesù Nazareno, che fu profeta potente in opere e in parole, davanti a Dio e a tutto il popolo )). « Noi speravamo » . Nel cuore dei discepoli, abbattimento e delusione. Quella sera, dopo la morte sul Golgota, nessuno avrebbe osato porre una tale domanda : non era forse necessario che Cristo soffrisse tutto ciò? Anche se forse domandavano : (( perché? ». Non sapevano a chi porre una tale domanda. Forse a colui che da loro se ne era andato, oppure a Colui che Egli chiamava Padre - al quale diceva (( Abba », come nessuno avrebbe osato dire. 2 3 4 5 6 2. DOPO LA MORTE DI CRISTO SI STESE UN GRANDE SILENZIO. Nelle case di Gerusalemme consumavano la Pasqua e ricordavano l'esodo dal Paese d'Egitto ed il sangue dell'agnello, col quale i loro avi avevano segnato le porte delle loro case. Quel sangue li aveva salvati dalla morte. Ed era rimasto come segno della elezione e della liberazione d'Israele dalla casa della schiavitù. • Die 24 m. Martii a. 1989. 1 2 3 Cf. Lc 24, 26. Qv 19, 19. Cf. ibid. 19, 34. 4 Lc 24, 20. 5 Ibid. 24, 19. « Ibid. 24, 21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1159 Ricordavano dunque quella notte, quando Dio era passato per il paese d'Egitto. La Pasqua - il Passaggio del Signore. Quel Dio, Re d'Israele, Dio dei Patriarchi e dei Profeti, Dio dei Padri nostri. Dio dell'Alleanza. Il Signore dell'intero creato. Così intensamente era con loro. Era il loro Dio. « O Signore, nostro Dio, / quanto è grande il tuo nome su tutta la terra » . Non osavano pronunciare il suo Nome. Quel Dio tanto vicino ... i Profeti lo chiamavano ( d o sposo del suo popolo ». E tuttavia egli diceva : « I miei pensieri non sono i vostri pensieri, le vostre vie non sono le mie vie )). Quali sono i pensieri di Dio? Quali sono le sue vie? Colui che era passato per il paese d'Egitto, punendo e liberando non è passato oggi per il Golgota? Eppure Cristo aveva detto - formidabili parole sulla bocca di un uomo : « Io e il Padre siamo una cosa sola » . Io sono nel Padre e il Padre è in me ... Io faccio sèmpre la sua volontà. Non ha forse cessato di essere « una cosa sola » col Padre, quando sulla Croce disse : « Padre, perdonali,, perché non sanno quello che fanno » , ed anche quando gridò : « Dio mio, Dio mio, perché mi hai abbandonato? » - fino all'ultima parola : « Padre, nelle tue mani consegno il mio spirito )). « Detto questo spirò » . 7 8 9 10 11 12 13 14 15 3. PASQUA DI GERUSALEMME. Memoria del sangue dell'agnello sulle porte, segno dell'Alleanza di Dio con Israele. Al Giordano, al primo incontro. 7 Sai 8, 2. » Is 55, 8. 9 Gv 10, 30. 10 Cf. ibid. 17, 21. 11 Cf. ibid. 6 , 3 8 ; 8, 29. n Lc 23, 34. 13 Mt 27, 46. M Lc 23, 46. u Ibid. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1160 Officiale Giovanni vedendo Gesù aveva detto : « Ecco l'agnello di Dio, ecco colui che toglie il peccato del mondo )). Dov'è ora Gesù di Nazareth? Ê stato calato dalla Croce, e deposto nel sepolcro ai piedi del Golgota. 16 Un masso è stato rotolato contro l'entrata del sepolcro. Hanno sigillato il sepolcro. Dov'è ora Gesù di Nazareth? Perché non è sceso dalla Croce? Perché non ha dimostrato la sua potenza, quella potenza che ha dimostrato molte volte, per esempio nel far risorgere Lazzaro? Il Salmista ha scritto : « Non abbandonerai la mia vita nel sepolcro, / né lascerai che il tuo santo veda la corruzione » . Dov'è adesso ... 17 Egli ha permesso Colui che diceva : Colui che diceva : Colui che diceva: Dov'è adesso? alla morte di abbracciarlo. « Io e il Padre siamo una cosa sola » . « Chi ha visto me ha visto il Padre » . « I o sono la risurrezione e la vita». 18 19 20 4. ANNI DOPO L'AUTORE DELLA LETTERA AGLI EBREI SCRIVERÀ: « C r i s t o . . . sommo sacerdote dei beni futuri attraverso una tenda più grande e più perfetta, non costruita da mano di uomo ... entrò una volta per sempre nel santuario ... con il proprio sangue, dopo averci ottenuto una redenzione eterna ... Il sangue di Cristo, il quale con uno Spirito eterno offrì se stesso senza macchia a Dio, purificherà la nostra coscienza dalle opere morte, per servire il Dio vivente » . 21 « Mediatore di una nuova Alleanza w. 22 « Non bisognava che il Cristo sopportasse queste sofferenze per en­ trare nella sua gloria? y). 23 16 Gv 1, 29. » Sai 15 [16], 10. » Gv 10, 30. 19 Ibid. 14, 9. 20 Ibid. 11, 25. 21 Eb 9, 11-14. 22 Ibid. 9, 15. 23 Lc 24, 26. 1161 Acta Ioannis Pauli Pp. II NUNTIUS SCRIPTO DATUS Ad episcopos Civitatum Foederatarum Americae Septemtrionalis missus. TO MY DEAR BROTHER B l S H O P S IN THE UNITED STATES OF AMERICA. On April 3, 1983 I wrote to you requesting that you render special pastoral service to the religious of the United States. To facilitate your pastoral work with your religious I appointed Archbishop John R. Quinn of San Francisco as Pontifical Delegate, along with Arch­ bishop Thomas C. Kelly and Bishop Raymond W. Lessard as members of a special Commission. I thank them again for their untiring and dedicated labor in carrying out their task, for devising a program to guide and assist you in your own pastoral ministry and responsibility to the religious of your country. Also in order to assist you in your service to religious you were provided with a summary of current législation on religious life under the title of "Essential Elements". I ám grateful to you for your serious efforts in responding to this cali. The report of the Pontifical Commission, as well as your own letters, attests to the fact that the program of listening and dialogue proved to be informative and beneficiai both to you and to the religious. The Commission reported on the two stages of their work, the listen­ ing and the dialogue stages. It is interesting to note that many of the positive and negative éléments expressed by the religious were also set forth by you. The topics chosen for the series of dialogues continue to be central to the mystery and reality of religious life : Charism and identity; Public witness; Consécration and mission; Obédience ; Structures of authority, and Community life. In your letters you have generally been positive about the state of religious life in your diocèses. You rightfully expressed your profound gratitude for the many years of outstanding service given by the religious in building up the local Church. This service is a precious legacy of American religious. You have been realistic in assessing both their strengths and weaknesses. Among those strengths are generous and varied service, greater prayer life, eminent professional compétence, a serious response to renewal. Included in the weaknesses you cited are a decline in vocations, decreasing numbers and aging membership, inadequate theo­ logical foundation, weakened présence in or absence from the tra75 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1162 Officiale ditional apostolates, insufficient public witness, cases of excessive introspection, radical feminism and polarization. The special pastoral service to which I invited you is obviously not something transitory or temporary. It is an essential component of your ministry as bishops. I would urge you to continue to nourish your religious with the word of God, to cali them to a more intimate union with Christ and to show them by word and example the way of discipleship. Because religious life is at the heart of the mystery of the Church, those who "belong inseparably to her life and holiness" must be constan tly exhorted to remain faithful to the Churçh's mission and teaching. 1 2 In your rolé as bishop you have the responsibility to teach all your people, including men and women religious. Related to that teaching onice is the need and obligation to présent a sound theologica! exposition of religious life. Be confidently steadfast in proclaiming and teaching the reality of the mystery which is the Church; Lumen gentium and Christus Dominus provide sound direction for this. You must continue to speak of the Churçh's role as teacher of the authentic message of Christ and as custodian of the integrity of the Gospel. You have said that you have so many wonderful men and women religious who deeply love the Lord, who pray fervently, who labor generously and zealoúsly. So often those who are faithful and constant and who are always présent and available to do any good work are taken for granted. Please thank them in my ñame and in your own ñame, in the ñame of Jesus Christ and his Church. Please continue to recognize, acknowledge and support them. The study of the Pontifical Commission and your own letters point out an apparent tension between consécration and mission. The centrality of the evangelical counsels must continue to be emphasized. Consecrated life of its very nature is linked to the profession and living of consecrated chastity, poverty, and obédience. Religious are not merely clerical or lay persons dedicated to good works. Number 8 of Perfectae caritatis points out the necessary unity between consécration and mission. In apostolic communities "the whole religious life of the members should be inspired by an apostolic 1 2 Cf. Mutuae relationes, Lumen gentium, 4 4 . 9; Christus Dominus, 15. 1163 Acta Ioannis Pauli Pp. II spirit and all their apostolic acti vi ty formed by the spirit of religion". Thus the rules and customs of such institutes should be adapted and refìned in keeping with the character and purpose of the institute. All Christians are called to follow Christ. a radical discipleship. Religious are called to Through their consécration by profession of the evangelical counsels, they reflect Jesus who out of love for us "emptied himself ... coming in human likeness ... and becoming obedient to death, even death on a cross". 3 Religious must truly bring Christ to others. Identification with Jesus brings with it death to self. You and I must be concerned that we call religious to that dying. Tendencies to excessive self-fulfill- ment and autonomy in living, working and décision-making are not reflections of Jesus, who came to do the will of the Father. The ultimate criterion of authentic religious life is conformity to the person of Christ. You have every right and obligation to cali religious to that conformity and to urge them to esteem the great dignity of their consécration. A sound theology of religious life is needed. Serious work must be done on the charisms, community life, and vowed life ; and also on the integration of the apostolic life into this f rame work. In many instances the apostolate or ministry seems to have eclipsed the other values. Your own employment of men and women religious in the apostolates of your diocèses should take into account ali the various aspects of this theology. As bishops who are teachers of religious life and pastors to the religious, you are called to promote a sound ecclesiology. Some of the tensions cited both in the Pontifical Commission Report and in your own letters can be dispelled by a clear ánd unambiguous theology of the Church. For example, the role of the local bishop in the area of liturgy and the care of souls, his responsibility for the public good of the Church, and his right and obligation to ensure that sound doctrine is presented in his diocèse should be made very clear. While the bishop has the ultimate responsibility in these areas, one way of helping to promote a clear understanding of this would be to meet on a regular basis with the major superiors of the men and women religious who serve in your diocèses so that there might be a more effective and coordinated planning for mission. The religious * Phil 2:7-8. 1164 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale who are your collaborator in the apostolate can assist you in formulating and carrying out your pastoral plan. Such meetings can also provide a forum for dealing effectively with common issues such as evangelization and ecclesiology. The Pontifical Commission Report focused on structures of authority. The role of authority is a most sensitive one. In a legitímate attempt to correct présent abuses, as well as those of the past, where at times there was a rigid and autocratie style of government, re­ ligious have moved to more participative models of government. Bad models and expériences of authority must be correeted, not by destroying authority but by continuing to purify it of domination, pride and selfseeking. Jesus remains our model for the existence and use of authority. The substitution of a management model of authority for a govern­ ment model is not the answer. Management may be useful in producing produets, but the purpose of government in religious life is to safeguard the charism and stimulate its growth—in a word, to foster life. Certainly some techniques of good management can be most helpful in the administration of an institution. The problem arises when there is a loss of personal authority or an unwillingness to use it and thus accept responsibility for the life of the institute. Without someone to exercise authority in a community there is the danger that situational and pragmatic values may replace objective values. The role of a superior must be to cali religious to fidelity to that particular radical following of Christ which is the institute's charism. An unwillingness to admit authority at the level of religious life leads to a self-direction and autonomy which are incompatible with being identifìed with Jesus, who carne to do the will of the Father. Because religious are public persons in the Church, their own obli­ gation—as men and women who follow the obedient Christ—is to refl.eet accurately and clearly the teaching of the Church. When nécessary you and their superior s must remind them of this reality. Both the report of the Pontifical Commission and your own letters spoke of the topic of feminism. I concur with you in supporting and promoting the rights and dignity of women. I acknowledge and praise the tremendous contributions of thousands of dedicated and compétent women religious. They continue to play a vital role in the life of the Church. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1165 However, a radical feminism which seeks the rights of women by attacking and denying fundamental, clear and constant moral teaching does not reflect or promote the full reali ty and true dignity of women, who have not only a temporal worth but also an eternai destiny in the Divine Pian. Mary, Mother of Jesus, Mother of the Church, woman par excellence, embodies that radicai dignity of women. She played a pivotai part as all history was changed; she continues to touch our lives today. The equality of women with men must continue to be recognized, as I have pointed out in Mulieris dignitatem. That equality should in no way blur or ignore the reality that men and Women are différent. One is not better than the other but neither are they identical. Their complementarity is a precious asset for the Church and society. I would ask that in your support and encouragement of the values of religious life you see them as applying to men religious as well as women religious. Religious life must not be treated as two distinct and différent realities, one for men and the other for women. The fundamental éléments of religious life pertain to all religious, men and women. In the works of the apostolate to which we invite religious we must be sensitive to their particular obligations and needs as men and women religious consecrated for mission. We must value and support them equally for who they are as religious and for what they do as collaborator s in the apostolate. In accordance with canons 708 and 709 of the Code of Canon Law, there are two conférences of major superiors in the United States, the Conference of Major Superiors of Men and the Leadership Con­ ference of Women Religious, established by the Holy See. These conférences exist to assist the major superiors in their task of strengthening and deepening the life of their individual institutes. They are also enabled to explore common problems, transact common business, and provide a vehicle for suitable coordination and coopération with the conférence of bishops, as well as with individual bishops. These conférences in no way lessen the authority and autonomy of each superior in his or her respective institute. These conférences have a direct relationship with the Congrégation for Religious and Secular Institutes under whose Jurisdiction they are. A common concern that has been expressed both in the Report and by many of you individually is that of polarization, particularly among women religious. The right of all major superiors of religious 1166 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale insti tu tes of women to belong to the established conférence is clear. The members have a right to make their concerns heard. The con­ férence must find realistic and équitable ways to express the concerns of all women religious. Both as individual bishops in your own diocèses and as a conférence of bishops you are called to exhort the various religious to find effective ways to remove the causes of their division. They must speak to one another about the issues which divide them ; they must also rediscover and buiïd on the sharèd patrimony of the Churçh's teaching. This teaching on religious life has demonstrated its vitality through the documents of the Second Vatican Council, the Code of Canon Law and the various documents of the Holy See. Dialogue among religious should thus be based on this body of Church teaching. There are other organizations in your country which were founded to promote religious life. The existence of these organizations is based on those canons which deal with associations of the Christian faithful (canons 298 ff.). These associations are distinct from those conférences referred to above, which are established under canons 708 and 709. There is certainly also a place for such organizations which promote and foster religious life according to the teachings of the Second Vatican Council. The lack of sufficient vocations to religious life remains a pressing concern. The report of the Pontifical Commission was quite extensive and helpful in this area. It presented very throughly the cultural and sociological factors contributing to the decline in vocations; this study could, however, be strengthened by the inclusion of a theological study and analysis of this section. Religious institutes must maintain a clear and firm sense of their own identity and mission. A continuai state of flux about direction, an incònsistency between how values and ideáis are expressed and how they are in fact lived, an excessive self-absorption and introspection, an overemphasis on the needs of the members as opposed to the needs of God's people are often stumbling blocks for those who sense Christ's cali: "Come, follow me". My Brothers, it is a part of our pastoral mission to help the re­ ligious to nurture and proclaim as clearly as possible their identity. This is something, as vital and dynamic as their own charism, which they must under stand and to which they must be faithful. The promotion of vocations to thé religious life must continue to be a joint effort of the bishops, by their teaching and encouragement; Acta Ioannis Pauli Pp. II 1167 of the religious, by their example and invitation ; of families, by their appréciation of the gif t of a vocation to one of their members; and of all of us, by our fervent and constant prayer. Community life is at the heart of religious life ; it is a distinguishing feature of this type of consecrated life. Religious life is vowed life lived in community. Religious are called to be an exemplar^ com­ munity within the community of the Church. The breakdown of com­ munity life has its effect in ail aspects of religious life. Community life is intended to be life-giving for the individual religious; the holiness of religious is inexorably bound to the full living of their com­ munity life. This is not to advócate a closed, static, merely formalistic common life, but rather a healthy and vibrant community life based on shared charism, shared vowed commitment, and shared formative expériences of a spiritual, liturgical and soéial nature. Many of you are concerned about what you identify as a growing secularization in religious life. Renewal and adaptation were called for by the Second Vatican Council. Religious are not merèly pro­ fessional persons who assist in the work of the Church. They are at the heart of the mystery of the Church; they belong inseparably to her life and holiness. They are called to a radical living of the baptismal commitment common to all. 4 It is important for you in your pastoral mission to understand fully and to promote all the authentic values of religious life. The call to consécration and mission, to deeper prayer, to the witness of community—all this needs to be supported and encouraged in its entirety. An opportune way to carry out some aspects of your special pastoral service to religious is to continue to provide occasions for common prayer and for dialogue especially between yourselves and major su­ periors. Some provision should be made to facilitate understanding and communication between the religious and the diocesan clergy. Your vicars for religious can be of great service in this area. The office of vicar or delegate for religious is indeed an apt vebicle for assisting you in your relationship with the religious of your diocèse. As I have urged you to teach, to support, to encourage, and to dialogue and plan with the religious, I exhort you to nourish them with the word of God. Pray for them; pray with them. Continue 4 Lumen gentium, 44. 1168 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale to minister to them in special pastoral service. Love them and call them to love one another so that all will know that we are disciples of Jesus. Religious by their style of life are called to be a sign of contradiction, a witness of counter-culture in a world which so often seeks selfgratiflcation and fulfillment. which aliénâtes the poor and the power less, which is intolerant and hostile to minorities, which is noisy and strident and frenetic. Religious, by their love for all people expressed through consecrated chastity, by their dependence and simplicity of life expressed through vowed poverty, by their availability and Sub­ mission of will through obédience, by their willingness to live inter dependently with others in community, and by their relationship with the Triune God offer a viable and feasible alternative to what is, and speak the promise of what is to be. Encourage and exhort them as they strive to live what they profess; like us they bear the weaknesses of the flawed human condition. I entrust you and your religious to the loving care of Mary, Mother of the Church. May she who carried Jesus within herself and who gave him to us who so needed him, help you and your religious to be f or med more and more into his likeness. May she assist you all in giving Jesus to a people longing for his peace, his healing and his love. As a sign of my own fraternal love, I send you all my Apostolic Blessing. From the Vatican, Saint Peter, Apostle. February 22, 1989, Feast of the Chair of IOANNES PAULUS PP. II 1169 Congregatio de Doctrina Fidei ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE D O C T R I N A FIDEI RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI FORMULAS PROFESSIONIS FIDEI ET IURIS IURANDI FIDELITATIS CONTINGENS FORAS DATUR. Quod attinet ad formulas <( Professionis Fidei » atque « Iuris iurandi Fidelitatis », quas Actorum Apostolicae Sedis fasciculus refert die 9 mensis Ianuarii 1989, placet publici iuris facere rescriptum ex Audientia ad illas spectans : 1 RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI In Audientia, quam infra memorato Cardinali Praefecto Congre­ gationis de Doctrina Fidei concessit die 1 mensis Iulii 1988, Beatis­ simus Pater novos dignatus est approbare atque sancire tum textus formularum « Professionis Fidei » et (( Iuris iurandi Fidelitatis in suscipiendo officio nomine Ecclesiae exercendo », tum normas ad eas pertinentes, quae in notula expositionis earundem continentur si­ mulque iussit omnia illa rite promulgari in Actis Apostolicae Sedis. Versiones illarum formularum in linguas vernaculas, cura Conferen­ tiarum episcopalium paratae, adhiberi poterunt tantum post appro­ bationem ab hac Congregatione redditam. Ex Aedibus Congregationis de Doctrina Fidei, die 19 Septembris 1989. IOSEPHUS card. RATZINGER Praefectus In Congr. de Doctrina Fidei tab., n. 106/83. 1 AAS LXXXI (1989), p. 104 sq. 1170 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium CONGREGATIO DE CAUSIS Officiale SANCTORUM i LEIRIEN.-FATIMEN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Hyacinthae Marto, puellae (1910-1920). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, m casu et ad effectum de quo agitur. « Nisi conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum caelorum » (Mt is 3). t His verbis « Iesus activas speciatim effert partes quas parvuli in Dei habent Regno ; eloquens sunt symbolum atque splendida imago illarum moralium et spiritualium conditionum quae essentiales sunt ut quis Regnum ingrediatur Dei et totalis Domino deditionis vivat rationem. Agnosci debet etiam in infantiae et pueritiae aetate magni pretii possibilitates operativas tam pro Ecclesiae aedificatione quam pro societatis humanizatione esse apertas » (IOANNES PAULUS II, Adh. Apost. Christifideles laici, die 30 mensis Decembris anni 1988). Pueri enim, utpote participes muneris Christi sacerdotis, prophetae et regis, vocantur ad vitam et actionem Ecclesiae communicandam et, se­ cundum vires suas, veri possunt esse testes Domini Iesu (cf. CONC. OEC. VAT. II, Decretum de Apostolatu laicorum Apostolicam actuo­ sitatem, 12). Hoc munere, quod in Baptismatis sacramento radicatur^ egregia iuncta est etiam puella Hyacintha Marto, quae gratiae divinae actioni sine conditione respondendo, celeriter magnam est adepta perfectionem in Christi imitatione et libenter brevem impendit vitam Deo celebrando et operam navando animarum saluti per fervidam deprecationem et assiduam paenitentiam. Congregatio de Causis Sanctorum 1171 Serva Dei, coniugum Emmanueiis Petri Marto et Olympiae de Jesus dos Santos filia septimo loco nata, in pago orta est Aljustrel, intra fines paroeciae Fatimae, in Lusitania, die 11 mensis Martii anno 1910. Die 25 eiusdem mensis est ad gratiam renata sacris Bap­ tismatis aquis. Parentes, qui humiles erant agricolae piique christiani, sana educatione morali et religiosa eam instruxerunt. Doctrinam chri­ stianam in familia didicit et in scholis quas matertera Maria Rosa dos Santos pueris loci explicabat. Nullum usitato more ludum frequen­ tavi^ quia vicus eo carebat, et, cum ludi instituti sunt, Hyacintha iam aegrotabat. Ab ineunte aetate ostendit deprecationis studium, fidei veritatum curam, prudentiam in amicitiis eligendis, quietum oboedientiae spi­ ritum. Indole vivax, aperta et iucunda, lusum diligebat et sana­ tionem; sciebat sibi aliorum gratiam conciliare, etsi aliquantulum inclinabat ad dominandum et ad sibi resisti aegre ferendum, adeo ut facile indignaretur et rerum suarum retinens esset. Postea tamen omnino est mutata et facta est splendidum humilitatis, castigationis voluntariae et alacritatis exemplar. Cum potuit, aliquem coepit explicare laborem; praesertim iussa est fratrem Franciscum, ea paulo maiorem, comitari in grege pastum propellendo. Ambo libenter consobrinae Luciae de Jesus dos Santos iungebantur, ipsi quoque ovium custodi. Hoc modo tres pueri, magna amicitia coniuncti, totum agebant diem in hoc negotio quod, quam­ vis grave esset, diligenter explebant et cum delectatione, quoniam tempus eis relinquebat ludendi et precandi eosque sinebat de rerum naturae pulchritudine gaudere. Id, quod improviso eorum mutavit vitam, anno 1916 accidit : narraverunt enim se ter angelum vidisse, qui eos hortabatur ad deprecandum et patiendum ut peccata luerent et peccatorum conversionem obtinerent. Exinde parvula Hyacintha omnes nanciscebatur occasio­ nes ut, quod angelus suaserat, faceret. A die 13 mensis Maii usque ad diem 13 mensis Octobris anno 1Ô17, pluries cum Francisco et Lucia gratia donata est Virginem Mariam videndi in loco Cova ola Irta appellato, apud Fatimam. Läetans et grata ob hoc acceptum donum, voluit statim omnibus viribus horta­ tioni Virginis Mariae respondere, quae preces postulabat et iactura» ad expianda peccata, quae Deum offendunt atque Immaculatum Mariae Cor, adque peccatores convertendos. Eodem tempore, actioni obse­ quens gratiae, a rebus terrenis se seiunxit ut ad caelestia tenderei, 1172 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et propenso animo vitam suam devovisset ut paradisum semel ingre­ deretur. Semper in Dei contemplatione defixa erat, intime cum eo colloquens. Silentium et solitudinem quaerebat et nocte e lectulo surgebat ut deprecaretur et libere suum Domino exprimeret amorem. Propere eius vita interior fide singulariter redundavit atque est magna caritate incensa. Hac de re dicebat: « T a m bene volo Domino nostro, ut interdum mihi videar in pectore ignem habere, qui tamen non urit ». Multum delectabatur Christum Crucifixum contemplari et ad lacri­ mas usque commovebatur Passionis audiens narrationem. Tum affir­ mabat se non iam peccata committere velle, ne Iesum affligeret. Ardenti pietate Eucharistiam coluit, quam frequenter visebat et diu in ecclesia paroeciali, se in pulpito abdens ubi nemo posset eam videre atque distrahere. Corpore Christi alere se voluisset, sed hoc non est ei per­ missum aetatis causa. Solacium inveniebat tamen in communione spi­ ritali. Ut par est, Virginem Mariam tenero, filiali ac laeto est amore prosecuta, et constanter eius verba et optata perfecit; saepe eam Rosarii recitatione honorabat piisque iaculatoriis precibus. Quamvis tenella esset aetate, Serva Dei bene intellexerat se mem­ brum Ecclesiae esse vivum utque tale officio obstringi pro viribus ad eius auctum et prosperitatem conferendi. Hinc sedulo deprecationes offerebat et incommoda pro Summo Pontifice, pro animarum salute proque peccatorum conversione. Iam tempore apparitionum Virginis Mariae potuit se in passionem Domini consociare. Etenim non pauci dolores ei illati sunt ab iis qui dubitabant vel non credebant appari­ tiones esse veras: mendacem eam dixerunt et fraudulentam; et etiam percussa est atque, aliquot dies, in custodia habita, Ea vero omnia silentio tulit, .laeta quod adimpleret' in carne sua ea, quae desunt passionum Christi pro corpore eius, quod est Ecclesia (cf. Col 1, 24). Minis et blanditiis Auctoritatis municipalis, quae omnino volebat illam prohibere quominus ecclesiam paroecialem frequentaret et «secretum» cognoscere tribus pueris a Virgine Sanctissima proditum, mirabili vi obstitit et patientia. Secuta deinde est difficultas collo­ quendi cum multis, qui Fatimam petebant importuna curiositate aut pietate. Etenim in eiusmodi casibus, quamquam abscondita manere malebat, quod potuit fecit. Praeter haec omnia sponte alia multa est perpessa, quasi esset immolationis avidissima. Voluntatem suam continebat et indolem, pa­ rentibus obsequens erat et fratribus maioribus natu ; se cibo privabat Congregatio de Causis Sanctorum 1173 ut pauperibus daret; aquam non bibebat, eo minuö in caloribus aestivis ; circa corpus restim paenitentiae gerebat ; rem quamlibet iniucundam accipiebat cum paenitentiae spiritu et oblationis. Huius rationis agendi consilium ipsa clare significabat : « O mi Iesu, hoc ob amorem in te, ob peccatorum expiationem contra Immaculatum Cor Mariae patratorum atque ob peccatorum conversionem ». Eius patiendi appetitio magis etiam enituit per longum gravemque morbum, quo est afflicta a mense Octobri anni 1918. Pestilentia arteriarum et pulmonum correpta, quam « spagnola » appellabant, alter­ nis vicibus gradatim adeo aggravata est, ut patiendum, ei fuerit se secari. Sciens vitam suam brevem esse futuram, iacturas, paeniten­ tias, ademptiones multiplicavit, ut quam maxime operi Redemptionis interesset. Plurimi autem ei doloris fuit familiam relinquere ut in valetudinario curaretur. Praevidens se solam esse morituram, longe scilicet a caris suis, dixit : « O Iesu mi, nunc multas poteris servare animas, quia hoc sacrificium maximum est ». Corporis viribus deficientibus, anima eius pulchrior fiebat in dies per promptum, constans, hilare et perfectum virtutum christianarum exercitium. Plenum enim fuit obsequium erga Dei voluntatem. Non solum numquam nisus defuit Dominum redamandi, eius gratiis respon­ dendi et quodlibet peccati genus vitandi, verum plus plusque augebatur. Etiam in rebus adversis et difficilibus documentum dedit se eximie ornatam esse virtutibus theologalibus et prudentia, iustitia, fortitudine, temperantia, humilitate, sinceritate, modestia. Apta ideo videntur verba Sapientiae : Consummata in brevi explevit tempora multa (cf. Sap 4, 13). Die 20 mensis Februarii anno 1920 Sacramenta petivit. Solum accepit Paenitentiae ^Sacramentum : conscia se esse proximam morti, Sanctum voluisset Viaticum : sed sacerdos, etsi Serva Dei poscere instabat, in diem insequentem distulit. Hyacintha, uti solebat, hanc aegrimoniam pro peccatoribus obtulit. Eodem illo vespere, procul a parentibus et notis, exstincta est in valetudinario Olisiponensi, ubi iamdiu iacebat. Tandem appetitionum suarum metam erat adepta : vitam aeternam. Populus, qui eam iam sanctam putabat, ultronea ei venerationis tribuit testimonia. Eius corpus primum sepultura est in oppido Viia Nova de Oiirém, deinde est in coemeterium Fatimanum translatum, denique in Sanctuarium extructum in loco, ubi Virgo Maria apparue- 1174 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rat. Anno 1946, ratione habita famae sanctitatis signorumque, qua Serva Dei floruerat, primitus ea peracta sunt, quae opus erant ad Causam canonizationis ineundam, una cum Causa fratris eius Fran­ cisci, qui sancte mortuus erat anno 1919. Processus Informativus Ordi­ narius instructus est apud Curiam Episcopalem Leiriensem ab anno 1952 ad annum 1979 : celebratus est etiam Processus Rogatorialis Conimbrigae, ut Luciae testificatio audiretur, quae monacha carmelita facta erat. Exarata Positione super virtutibus a Rev.mo P. Paulo Molinari, Societatis Iesu Postulatore Generali et huius Causae legitime consti­ tuto Postulatore, die 16 mensis Decembris anno 1988, secundo cum exitu, actus est Congressus Peculiaris Theologorum Consultorum, mo­ derante Promotore Fidei, Domino Antonio Petti. Patres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria die 18 mensis Aprilis habita anno 1989, Causae Ponente Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon, agno­ verunt puellam Hyacintham Marto heroum in modum virtutes théo­ logales, cardinales et adnexas exercuisse. Facta demum de hisce omnibus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Cardinalem Praefectum relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die eisdem Cardinalibus Praefecto Congregationis atque Causae Ponente, meque Antistite a Secretis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­ mus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theologali­ bus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Hyacinthae Marto, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. L. m s. ANGELUS card. FELICI, Praefectus ÊB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 1175 II LEIMEN.-FÀTIMEN. DECRETUM Canonizationis Servi Dei Francisci Marto, pueri ( 1 9 0 8 - 1 9 1 9 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Sinite pueros venire ad me et nolite eos vetare ; talium est enim regnum Dei » (Lc 18, 16). In pueros, qui melius Iesu amori et summo studio responderunt, ascribi posse censemus Servum Dei Franciscum Marto, qui copiosos de donis gratiae sibi concessis percepit fructus et magnam, paucis annis, Christum imitando et christianas excolendo virtutes, est per­ fectionem adeptus. Etsi aetate tenellus, eximium nobis testimonium reliquit obsequii erga Dei voluntatem, ardentis amoris in Mariae Cor Immaculatum, sedulae Dominum nostrum consolandi curae, hominum peccatis offensum, et precandi atque patiendi pro Ecclesiae necessi­ tatibus et peccatorum conversione. Servus Dei in vico sermone patrio Aljustrel appellato, intra fines Fatimanae paroeciae, in Lusitania, ortus est die 11 mensis Iunii anno 1908 ab Emmanuele Petro Marto et Olympia de Jesus dos Santos, modestis agricolis probisque christianis; die 20 eiusdem mensis, bap­ tismo accepto, populi novi foederis est particeps factus. Indole mitis et remissus, sane et fructuose est a parentibus educa­ tus. Domi Deum cognoscere coepit et amare, precari, sacris interesse, quae in paroecia celebrabantur, indigentem proximum adiuvare, sin­ cerum esse, iustum, oboedientem et operosum. Catechismum frequen­ tare consuevit, quem parochus et amita Maria Rosa dos Santos docebant. Concorditer cum omnibus vixit, adultis et aequalibus. Offensus non irascebatur et in iocis nulla difficultate impediebatur, quominus ad aliorum voluntatem se accommodaret. Rerum naturae pulchritu­ dinem sentiebat, quam cum simplicitate et stupore admirabatur; mon­ tium solitudine delectabatur et auroris atque solis occasibus obstupe- 1176 scebat. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Solem vocabat « Domini nostri candelam » et apparentibus stellis alacritate efferebatur, quas « angelorum candelas » appellabat. Qua innocentia erat, dicebat se, cum in caelum pervenisset, Virginis Mariae lumini oleum instillaturum. Puerili doctrina institui non potuit, quandoquidem Fatimae ludi elementarii non erant et, cum aperti sunt, eos ex intervallis tantum adibat. Contra Dei scientiam optime percepit et modum regno Christi in animis dilatando operam navandi. Ut primum potuit, cum videlicet fere sex erat annorum, grex cu­ stodienda est ei concreditus, quem cotidie pastum agebat : ex more mane egrediebatur cum mantica cibo ferendo et fístula qua se oblectaret, et sub solis occasum revertebatur. Non raro eum sororcula Hyacintha comitabatur et ambo cum consobrina Lucia de Jesus dos Santos, et ipsa ovium suarum custode, se congregabant. Hi pueri narraverunt se anno 1916 ter angeli imaginem vidisse. Eventus ille, inexspectatus et improvisus, Servo Dei initium fuit spiritalis experientiae impensioris, efficacioris et vehementioris in dies. Statim magis pius et taciturnus apparere coepit; frequenter deprecationem recitabat ab angelo indicatam, semperque paratus erat ad incommoda offerenda pro eorum salute, qui non credebant, non adorabant, non sperabant, non amabant. Secundum has visiones anachoretae vocationem accepisse vide­ batur : post rupes se abdebat et arbores ut solus deprecaretur ; alias in altiora loca et solitaria ascendebat ibique meditabatur et precatio­ nem peragebat tam intentus, ut voces appellantium non audiret. Eodem vero tempore fortem animadvertit et continuam appetitionem acce­ dendi ad sacram Eucharisticam mensam : quod quidem ei nonnisi morienti concessum est. Non haec sola fuerunt dona Dei, sed maiora supervenerunt. A die 13 mensis Maii usque ad diem 13 mensis Octobris anni 1917, ali­ q u o t i e s , una cum Hyacintha et Lucia, est beneficio donatus Virgi­ nem Mariam videndi in loco qui Cova da Iria dicebatur. Exinde, magis etiam Domini amore ardens et animarum, preces mittere tantum et pati exoptavit, pro Beatae Mariae Virginis adhortatione. Si pecu­ liaris fuit divinae benignitatis modus in eum, peculiaris etiam fuit modus alacritatis, fervoris et constantiae, quo voluit ipse divinae gra­ tiae respondere. Non solum quasi legatus fuit nuntii paenitentiae et deprecationis, sed etiam ad hunc nuntium totis viribus suis vitam conformavit; quem magis operum bonitate nuntiavit, quam verbis. Congregatio de Causis Sanctorum 1177 Ita Petri admonitionem exsecutus est : <{ Unusquisque sicut accepit donationem, in alterutrum illam administrantes sicut boni dispensa­ tores multiformis gratiae Dei » (1 Pt 4, 10). Dicere solebat : « Quam pulcher est Deus, quam pulcher ! sed tristis est propter hominum peccata. Eum volo consolari, volo ob eius amo­ rem pati ». Hoc tenuit propositum usque ad finem. Tempore appa­ ritionum aequo animo et mirabili cum fortitudine pravas tulit inter­ pretationes, iniurias, persecutiones et vel aliquot carceris dies. Aucto­ ritati loci, quae omnia temptavit ut « secretum » cognosceret a Virgine Sanctissima tribus illis pueris patefactum, reverenter sed firmiter restitit simul sorori et consobrinae animum addens. Quotiens ei mor­ tem minabantur, respondebat : « Si nos interficient, nihil est : in caelum ibimus ». Parochus voluisset ut, quae in loco Cova da Irta acciderant, negaret; sed is, quamquam magnopere sacerdotes venerabatur, quae viderat strenue confirmavit. Prodigiosi eventus, in quibus primas egerat partes, omnes in eum converterant, at is simplex mansit et humilis. Cotidianis suis muniis fungi perrexit constanter, paren­ tibus oboedire, officiosus esse erga omnes. Patiens erat adversus cu­ riosos, ad peregrinatores promptus, erga impios humanus, in eos misericors qui eius deprecationes exquirebant. Voluntatem suam et indolem castigabat; fatigationes vincebat; cibo se privabat ut paupe­ ribus daret; integros dies aquam non bibebat, praesertim in caloribus; quadragesimali tempore ieiunabat; funem paenitentiae super corpus gerebat; dilectissimos recusabat ludos, quo diutius in deprecationem incumberet. Nullam praetermittebat occasionem ad se iungendum Chri­ sti passioni et ita animarum saluti operam navandam, mundi paci, Ecclesiae incremento. Alius apostolatus eius quasi lapis miliarius deprecatio fuit. Iam ante apparitiones precabatur; postea vero, vividiore et maturiore spiritu fidei motus, animadvertit se vocari et officio obstringi im­ pense et continenter precandi secundum Mariae Virginis intentiones. Silentium quaerebat et solitudinem ut totum in Dei contemplatione et in colloquio cum eo se collocaret. Festis Missis intererat et, cum potuerat, etiam profestis. Singulari pietate Eucharistiam colebat mul­ tumque temporis consumebat in ecclesia altaris adorans Sacramen­ tum, quod appellabat « Iesum absconditum ». Cotidie quindecim Ro­ sarii mysteria recitabat et saepe vel plura, ut Virginis optationi satis­ faceret; libenter ad ea alias addebat precationes et iaculatorias preces, quas in catechismo discendo memoriae mandaverat quasque eum an76 - A. A. S. 1178 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale gelus et Virgo Sanctissima et pii sacerdotes docuerant. Precabatur ut Deum eonsolarefcur, Matrem Domini honoraret, quam maxime amabat, animis prodesset, quae purgatorio igni poenas peccatorum luunt, Summum Pontificem sustineret in suo pastoris universalis gravi munere exsequendo; precabatur pro mundi necessitatibus odio per­ turbati et peccato, et Ecclesiae; pro aeterna animarum salute. Solus precabatur, cum familiaribus, cum iis qui sacra visitabant, in cogi­ tatione defixus et divinae bonitati confisus. Cum statuisset firmiter id solum cupere et facere, quod Deo placeret, mente et corde semper ad bona spiritus immortalia contendebat, quodlibet fugiebat peccati genus et, septem annos natus, coepit frequenter et pie ad sacramentum accedere Paenitentiae. Domini praeceptis obsequens et Sanctissimae Virginis Mariae verbis, sine in­ termissione est in via sanctitatis progressus et celeriter magnam ac solidam christianam perfectionem adeptus. Namque viva fuit eius fides, benigna et industria eius caritas, eius spes hilaris. Moribus in­ teger fuit et verbis. Bona terrena neglexit omnino ipsamque valetu­ dinem suam et vitam. Cum ex Virgine Maria accepisset vitam suam brevem fore, dies agebat in ardenti exspectatione caelum ingrediendi. Et de facto exspectatio haud longa fuit. Etenim, quamvis robustus esset et commoda uteretur valetudine, mense Octobri anno 1918 est arteriarum et pulmonum correptum infiammatione, mota gravi con­ tagione pestifera, quae « spagnola » dicebatur. Alternis vicibus non est morbo lèvatus ; quin anno 1919 in deterius mutatus est. Est infir­ mitatem suam et non leves dolores perpessus uti Deo oblationem cumque intima laetitia. Luciae, quae eum rogaverat num pateretur, respondit : « Affatim, sed mea non interest. Patior ut Dominum No­ strum consoler et brevi caelum adibo ». Licet aegrotaret, multa tamen Rosaria recita vit ceteros adhortans ut secum precarentur. Postridie Calendas Aprilis, sancte Paenitentiae sacramentum accepit et inse­ quenti die est tandem corpore Christi refectus, tamquam Sancto Via­ tico. A circumstantibus discedens, promisit se in caelo esse pro eis deprecaturum. Pie est vitam ingressus aeternam, quam vehementer exoptaverat, die 4 mensis Aprilis anno 1919. Sepultus est in coemeterio Fatimano, sed deinde eius reliquiae sunt in Sanctuarium translatae, quod interim in loco extructum erat, ubi Maria Virgo apparuerat. Sanctitatis fama, qua vivus floruerat, confirmata est et aucta post eius mortem. Multi Christifideles, qui Servum Dei imploraverant, se exauditos esse affirmaverunt gratiasque obtinuisse spiritales et corpo- 1179 Congregatio de Causis Sanctorum reas. Quocirca anno 1946 primi gradus facti sunt canonizationis Cau­ sae, sed Processus Informativus initus est apud episcopalem Curiam Leiriensem solummodo anno 1952 estque anno 1979 conclusus. Est etiam Processus Rogatorialis instructus Conimbrigae ut Luciae testi­ ficatio audiretur. Positione super virtutibus apparata a Rev.mo P. Paulo Molinari, Societatis Iesu Postulatore Generali et huius Causae Postulatore legi­ time constituto, die 16 mensis Decembris anno 1988 secundo cum exitu actus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum, mo­ derante Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali. Pa­ tres Cardinales et Episcopi, in Congregatione Ordinaria die 18 habita mensis Aprilis anno 1989, Causae ponente Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon, agnoverunt puerum Franciscum Marto heroum more virtu­ tes théologales, cardinales et adnexas exercuisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II a subscripto Cardinali Praefecto scripta relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter excipiens, man­ davit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite conscriberetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus Prae­ fecto Congregationis atque Causae Ponente, meque Antistite a Secre­ tis, ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, Servi Dei Francisci Marto, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L.©S. ÊB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis 1180 Acta Apostolicae Sedis - CONGREGATIO Commentarium PRO Officiale EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet: die 17 Iunii 1989. — Cathedrali Ecclesiae Florestensi B. D. Czeslaw Stanula, vice-curionem paroeciae vulgato nomine Ondina in archi­ dioecesi Sancti Salvatoris in Brasilia. die 6 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Tuxpaniensi R. D. Aloisium Gabrielem Cuara Méndez, curionem paroeciae ecclesiae cathedralis dioe­ cesis Tacambarensis. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Richardi Durand Flores, S.I., Ar­ chiepiscopi-Episcopi Callaènsis, constituit Exc.mum P. D. Michaelem Irízar Campos, O.P., hactenus Episcopum titularem Elotonensem et Vicarium Apostolicum Yurimaguaensem. die 26 Augusti. — Titulari episcopali Ecclesiae Heracleensi R. D. Iosephum Kowalczyk, e clero dioecesis Varmiensis, Praelatum hono­ rarium Sanctitatis Suae, Secretariae Status in praesens addictum, quem archiepiscopali dignitate ornavit atque Nuntium Apostolicum in Re­ publica Poloniae deputa vit. die 8 Septembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Vissalsensi R. D. Aloisium Orszulik, Societatis Apostolatus Catholici sodalem, alterum a Conferentiae Episcoporum Poloniae Secretario, quem deputavit Auxi­ liarem Exc.mi P. D. Ioannis Mazur, Episcopi Siedlcensis. Congregatio pro Gentium Evangelizatione 1181 CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. I I , latis decretis a Congre­ gatione pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Eccle­ siis sacros Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit : die 17 Aprilis 1989. — Cathedrali Ecclesiae Nalgondaensi R. D. Ignatium Chinna Addagatla, Visakhapatnamensis dioecesis Vicarium generalem. — Cathedrali Ecclesiae Tambacundanae noviter erectae in Senegalia R. D. Ioannem Natalem Diouf, docentem Sacrae Scripturae in Seminario maiori Dakarensi. — Titulari episcopali Ecclesiae Ausafensi R. D. Varinum Cajandig Itucas, e clero Rombloniensis dioeceseos, Vicarium episcopalem necnon Sancti Augustini paroeciae curionem, quem constituit Vicarium Apo­ stolicum Calapanensis Vicariatus. die 15 Maii, — Cathedrali Ecclesiae Malagensi R. P. Hermannum Iosephum Pandoyoputro, Ordinis Fratrum B. Mariae V. de Monte Carmelo sodalem, Vicarium episcopalem eiusdem dioecesis Malangensis. — Cathedrali Ecclesiae Tamatavensi Exc.mum P. D. Renatum Rakotondrabé, hactenus Episcopum Tulearensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Tigisitanae in Numidia R. P. Aldonem Lazzari, Ordinis Servorum Mariae eorumque in Argentina Vi­ carium provincialem, quem constituit Vicarium Apostolicum Aysenensis Vicariatus. — Cathedrali Ecclesiae Bania Lucensi Exc.mum P. D. Franciscum Komarica, hucusque Episcopum titulo Satafensem in Mauretania Sitifensi necnon Auxiliarem eiusdem dioecesis. 1182 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale die 19 Iunii. — Titulari episcopali Ecclesiae Vesceritanae R. D. Io­ sephum Gustavum Angel Ramírez, Instituti Yarumalensis pro Missio­ nibus ad exteras Gentes sodalem, quem constituit Vicarium Apostoli­ cum Mituensis-Portus Iniridensis Vicariatus. — Titulari episcopali Ecclesiae Girensi R. D. Iulianum Garcia Centeno, Ordinis Fratrum Sancti Augustini sodalem, quem constituit Auxiliarem Iquitosensis Vicariatus. — Cathedrali Ecclesiae Abuiensi, noviter erectae in Nigeria, D.num Dominicum Ignatium S.R.E. Cardinalem Ekandem, hactenus Episco­ pum de Ikot Ekpene et Superiorem eiusdem Missionis Abuiensis, ad­ dita dignitate archiepiscopali. die 4 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Lirensi R. D. Iosephum Oyanga, e Clero dioecesis Toroënsis. — Cathedrali Ecclesiae Uyoësi R. D. Iosephum Effiong Ekuwem, e clero saeculari dioecesis Calabarensis; NOMINATIONES Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangeliza­ tione ad suum beneplacitum renuntiavit : die SO Martii 1989. — R. P. Salvatorem Pacifico, e Missionariis Combonianis Cordis Iesu, Rectorem interdioecesani Seminarii Vavensis, Administratorem Apostolicum « sede vacante » Rumbekensis dioe­ cesis. die 7 Aprilis. — R. P. Georgium Garcia Isa za, Congregationis Mis­ sionis sodalem, rectorem Seminarii minoris, Praefectum Apostolicum Tierradentrensis Praefecturae Apostolicae in Columbia. die 6 Iulii. — R. P. Dionysium Pillet, e Missionariis Africae, Ad­ ministratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Se­ dis » Laghuatensis dioecesis. Diarium Romanae Curiae 1183 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza : Giovedì, 7 Settembre 1 9 8 9 , S. E. il Signor ALAN GARCIA PEREZ, Presidente della Repubblica del Perù. Lunedì, 1 1 Settembre 1 9 8 9 , S. E . il Signor HADJ OMAR BONGO, Presidente della Repubblica del Gabon. Venerdì, 2 9 Settembre 1 9 8 9 , S. E. il Signor ALFREDO FELIX CRISTIANI BURKARD, Presidente della Repubblica di El Salvador. Giovedì, 7 Settembre 1989, nel Palazzo Pontifìcio di Castel Gandolfo, alla presenza del Santo Padre, si è riunita la Congregazione delle Cause dei Santi. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 15 luglio 26 agosto » » 1989. S. E. mons. Giovanni Moretti, Arcivescovo tit. di Vartana, Nunzio Apostolico presso le Comunità Europee. » Mons. Jozef Kowalczyk, Arcivescovo tit. eletto di Era­ clea, Nunzio Apostolico in Polonia. » Mons. Edmond Farhat, Arcivescovo titolare eletto di Biblo, Pro-Nunzio Apostolico in Algeria e in Tu­ nisia, e Delegato Apostolico in Libia. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 10 luglio » » 1989. Le LL. EE. i monsignori: Habib Bacha, Arcivescovo di Beirut dei Greci Melkiti Cattolici; Raymond I. Lahey, Vescovo di Saint George'»; Alberto Abiondi, Vescovo di Livorno, Membri del Pon­ tificio Consiglio per la Promozione dell'Unità dei Cristiani. » Gli Em.mi Signori Cardinali: George Basil Hume; Jo­ seph Ratzinger; Roger Etchegaray; Tomas Ó Fiaich; Bernard Yago; Jozef Tomko; Simon 1184 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale D. Lourdusamy; le LL. EE. i monsignori: Joseph Khoury, Arcivescovo di Tyr dei Maro­ niti ; Marcos G. McGrath, Arcivescovo di Pa­ nama; George Francis Daniel, Arcivescovo di Pretoria; Ramon Torrella Cascante, Arcive­ scovo di Tarragona; Hans Ludwig Martensen, Vescovo di Kobenhavn ; Pierre Mamie, Vescovo di Lausanne, Genève et Fribourg; Paul-Wer­ ner Scheele, Vescovo di Würzburg; Athanasios Abadir, Vescovo di Ismaïlia dei Copti; Mario Joseph Conti, Vescovo di Aberdeen; Alfons Nossol, Vescovo di Opole; Bede Vincent Heather, Vescovo di Parramatta; Donald James Reece, Vescovo di Saint John's-Basseterre, Membri del Pontificio Consiglio per la Pro­ mozione dell'Unità dei Cristiani « in aliud quinquennium ». NECROLOGIO 22 agosto 1989. Card. Bernard Flahiff, del titolo di Santa Maria delia Salute. » » » Mons. Arturo Velez Martínez, Vescovo emérito di Toluca (Messico). » » 23 Mons. Jan Michalski, Vescovo tit. di Vagai. » » Mons. József Kacziba, Vescovo tit. di Cufruta. 31 4 settembre » Mons. Edmund Peiris, Vescovo emerito di Chilaw (Sri Lanka). » » 8 Mons. John Cassata, Vescovo emerito di Fort Wort (Stati Uniti d'America). » » » Mons. Gustaav Jozef Bouve, Vescovo emerito di Kongolo (Zaire). » » 10 Mons. Giuseppe Stella, Vescovo emerito di La SpeziaSarzana-Brugnato (Italia). » 19 Mons. Henri Routhier, Arcivescovo emerito di GrouardMcLennan (Canada). » » » Mons. Gabriel Régis Balet, Vescovo di Moundou (Ciad). » » 22 Mons. Luis 0. Pérez Calderón, Vescovo di Ibarra (Ecua­ dor) . » » 24 Mons. Henry J. Soenneker, Vescovo emerito di Owensboro (Stati Uniti d'America). » » 27 Mons. Giovanni Mocellini, Vescovo emerito di Adria-Ro­ vigo (Italia). » » » Mons. Teofilo Camomot Bastida, Arcivescovo tit. di Mar­ ianopoli. » » 29 Mons. Olivio Teodoro Obalhe, Vescovo Prelato di Cristalândia (Brasile). An. et vol. LXXX1 6 Novembris 1989 N. 11 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico — Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I ABUIENSIS Missio sui iuris Abuiensis ad gradum dioecesis evehitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quantis progressibus quamque celeriter a Nobis provido consilio instituta Missio <( sui iuris » Abuiensis superioribus hisce octo annis ad plenam adoleverit prosperitatem Catholicae inibi vitae et operae ad suarumque firmitatem compagum et structurarum, tum omnibus inspicientibus cognoscere protinus licet tum Nobismet scribentibus prae­ dicare propalam placet. Cum interim praeterea eadem urbs ac regio civilis dignitatem maximam sibi induerit excelsitatemque praecipuam universa inter nationis Nigerianae municipia veluti urbs caput ipsa, convenientius idcirco nihil utiliusve Nobis facturi videmur, quam si eandem denique Missionem nomine auxerimus statuque certo dioecesis inter totius Ecclesiae Catholicae communitates floren tes. Quod igitur ipse iam pridem decrevit Coetus Episcopalis Nigeriae hac in re, confir­ mamus libentes sancimusque et quod maturo pariter iudicio Congrega­ tio pro Gentium Evangelizatione probaverat Nobisque suasit, aposto­ lica Nostra auctoritate hodie corroborantis edicentes nempe ut Mis­ sio (( sui iuris » adhuc Abuiensis in Nigeria, Districtum Foederalem Ni­ geriae complectens, legitime iureque provehatur ad gradum dioecesis in posterum videlicet nuncupanda Dioecesis Abuiensis, quam tamen 77 - A. A. S. i Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1186 Officiale subdi volumus tamquam suffraganeam Ecclesiae Metropolitanae Kadunensi, cuiusque episcopalem cathedram reponi iubemus principali in templo catholico urbis ipsius vulgo dictae Abu ja, iuribus additis cunc­ tis privilegiisque quae liturgicis ex normis huius modi congruunt aedi­ bus cathedralibus. Ad regimen vero quod spectat novensilis huius dioecesis eiusque sacrorum alumnos et dioecesanos consultores, sin­ gula praecipimus ut ad amussim serventur iuris communis praecepta atque Congregationis pro Gentium Evangelizatione peculiaria instituta. Quanta demum cum fiducia Missionem Abuiensem octo abhinc annos constituerimus haud sane ignari floris eius atque soliditatis, tanta quidem hodie dioecesim eiusdem efficimus nominis certo praevidentes, Ordinario suo et presbyteris optimis ducentibus, religiosis sodalibus ipsisque laicis adiuvantibus fidelibus, suae claritati inter ecclesiales com­ munitates Nigerianas numquam defuturam plurimumque honori Iesu Christi et Catholicae Ecclesiae observationi profuturum. Quae hisce Apostolicis Litteris rite promulgaverimus de dicta dioecesi Abuiensi, rata posthac fore volumus ac firma, quibusvis rebus haudquaquam obsistentibus. Datum Romae apud S. Petrum, die undevicesimo mensis Iunii anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. © AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Franciscus Cascone, Proton. Apost. s.n. Loco |$¡ Plumbi In Secret. Status tab., n. 2-M.012. II UYOENSIS A dioecesi Calabarensi quibusdam distractis locis nova conditur dioecesis Uyoënsis nomine appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Studio postulatoque perpenso, quod ad novam respicit dioecesim intra fines civilis provinciae vulgo « Akwa Ibom » in Nigeria consti­ tuendam, Nos, in hoc maxime studentes ut « populi Dei saluti quam 1187 Acta Ioannis Pauli Pp. II perfectissime fieri potest ministretur» [CD, 22), de sententia Venera­ bilium Fratrum Nostrorum S.R.E. Cardinalium negotia Congregationis pro Gentium Evangelizatione procurantium, quam sententiam nuper ad Nos relatam ratam facimus, deque plenitudine potestatis Nostrae Apostolicae, ipsis in idem consentientibus quorum interest, haec per has Litteras statuimus, quae sequuntur, atque iubemus. Memoratae civilis provinciae « Akwa Ibom » portionem ab Ecclesia Calabarensi separamus novamque dioecesim Uyoënsem, eandemque et flumine (( Cross River » ipsaque dioecesi Calabarensi ad orientem, et finibus dioecesis Umuahiaènsis ad septemtrionem, et confinio dioecesis de Ikot Ekpene ad occidentis regionem, et mari « Bight of Bonny )) necnon dioecesis Portus Harçurtensis terminis ad meridiem definitam, condi­ mus et Metropolitanae Ecclesiae Onitshaënsi suffraganeam subicimus, statuentes ut nova sedis et cathedra episcopalis in urbe « Uyo » ad templum Christi Regis collocetur. Quae omnia hic iubentes decrevimus ad effectum adducat Venerabilis Frater Paulus Tabet, Apostolicus in Nigeria Pro-Nuntius vel ecclesiasticus vir ad id quem ipse delegaverit, necessariis factis facultatibus; ipsi addito effectori onere ut certum verumque actae exsecutionis litterarum exemplum ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione iusta cum diligentia transmittatur. Apo­ stolicas denique has Litteras ratas nunc et in posterum esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quarto mensis Iulii, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. £8 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Franciscus Cascone, Proton. Apost. s.n. Loco iji Plumbi In Secret. Status tab., n. 2U.611. 1188 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale "I LIBANA-HONDANA Quibusdam distractis territoriis ab archidioecesi Ibaguensi nova dioecesis Libana-Hondana conditur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ita iam hosce fere nonaginta superiores per annos ecclesialis com­ munitas Ibaguensis in Columbia crevit in immensum floruitque omnibus suis partibus ac structurarum rationibus ut ab uno difficulter in prae­ sens aegreque gubernari possit pastore et sacrorum Antistite. Hanc nuper ipsam ob causam Venerabilis Frater Iosephus Ioachimus Flófez Hernández a Sede petivit Apostolica eique magnis simul argumentis persuasit ut deductis sua a dicione locis nova prope constitueretur sui iuris dioecesis. Audita igitur Conferentia Episcopali Columbiae sententiaque recepta Apostolici in Columbiana Republica Nuntii, Venera­ bilis Fratris Angeli Acerbi, Archiepiscopi titulo Zellensis, consiliis praeterea probatis Venerabilis Fratris Nostri S.R.E. Cardinalis Prae­ fecti Congregationis pro Episcopis, quae sequuntur singula auctoritate apostolica Nostra statuimus fierique iubemus de supra memorati Fra­ tris Iosephi Ioachimi Flórez Hernández archidioecesi Ibaguensi. Ab illa nempe integros fines separamus municipiorum vulgo nuncupatorum : Ambalema, Armero-Guaybal, Casablanca, Falan, Fresno, Herveo, Hon­ da, Lérida, Líbano, Mariquita, Murillo, Villahermosa quibus simul sumptis civilibus e locis novam excitamus dioecesim Libanam-Hondanam posterum nuncupandam in tempus iisdem nempe regionis finibus quibus antehac commemorata municipia terminabantur circumscriptam. Huius novae communitatis sedem in civitate Libano civiliter vocata collocamus ubi templum paroeciale Deo ad honorem Beatissimae Ma­ riae Virginis sub titulo praeclaro « Nuestra Señora del Carmen de Líbano )) dedicatum ad gradum provehimus dignitatemque Ecclesiae Cathedralis, cui proinde insignia cuncta privilegia et honores tribui­ mus quibus reliquae in orbe catholico cathedrales perfruuntur aedes. Cum vero eiusdem intra dioecesis novae fines altera pariter urbs Honda nomine tum incolarum emineat frequentia tum industriarum fabrilium prosperitate, hominum propterea inibi degentium Nos saluti maiori Acta Ioannis Pauli Pp. II 1189 studentes eommoditatique pastorali aequabiliter templum paroeciale illic Deo ad honorem Beatissimae Mariae Virginis sacratum claro etiam sub titulo « Nuestra Señora del Rosario de Honda » ad condicionem et honorem Ecclesiae Ooncathedralis evehimus additis una iuribus et praerogativis templorum eiusdem ordinis propriis. Libanae-Hondanae dioecesis pro tempore Episcopo insignia concedimus ac privilegia, at officia nihilominus et onera imponimus quibus ceteri per orbem loco­ rum obstringuntur Ordinarii. Eandem insuper communitatem eccle­ sialem suffraganea™ subdimus Ecclesiae Metropolitanae Ibaguensi eiusque Antistitem iuri Archiepiscopi Ibaguensis pro tempore subicimus. Quo autem certius erectae sic dioecesi proprio in regimine adiungatur subsidium Collegium Consultorum ad iuris regulas communis quam primum institui volumus. Praesulis novae dioecesis sustentationi pro­ videbitur e Curiae emolumentis, fidelium stipibus ac portione ei obtingente secundum divisionem e norma can. 122, Codicis Iuris Canonici perficiendam bonorum quae hucusque ad mensam episcopalem Ibaguensem pertinuerunt. Ad seminarii dioecesani erectionem necnon sacro­ rum alumnorum institutionem quod attinet, servabuntur iuris com­ munis praescripta, ante oculos normis habitis a Congregatione pro Institutione Catholica promulgatis. Selecti seminarii alumni, philoso­ phicis funditus et theologicis erudiendi disciplinis, tum sacerdotes etiam altiora ad studia persequenda, Romam in Pontificium Collegium Pium Latinum Americanum mittentur. De regimine novae dioecesis et bono­ rum administratione, de electione dioecesani Administratoris sede va­ cante, de ipsorum fidelium iuribus et oneribus aliisque id genus rebus quae praestituunt canones sacri examussim servabuntur. Simul vero ac huius Libanae-Hondanae dioecesis constitutio ad effectum erit de­ ducta, presbyteri Ecclesiae illi censeantur adscripti in cuius finibus ecclesiasticum detinent officium ; reliqui autem sacerdotes seminariique tirones incardinati illi Ecclesiae manebunt vel primum incardinabuntur cuius in loco legitimum habebunt domicilium. Acta porro et docu­ menta quae erectam ita dioecesim eiusque ministros sacros necnon fideles ipsos ac forte bona temporalia tangunt, e Curia Ibaguensi ad Libanae-Hondanae officia curialia quam maturissime transmittentur. Ad haec perficienda Apostolicum in Columbia Nuntium destinamus vel ipso absente negotiorum Sanctae Sedis in Columbia ministrum, factis necessariis facultatibus, etiam subdelegandi, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, officio simul addito ad Congre­ gationem pro Episcopis, germanum exemplum actus illius peractae ex- Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 1190 secutionis perferendi. Has Litteras, perinde atque in praesentia, ratas in postera esse iubemus tempora contrariis quibusvis rebus haudqua­ j quam obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die octavo mensis Iulii, anno Do­ mini millesimo nongentesimo undenonagesimo, Pontificatus Nostri undecimo. © AUGUSTINUS card. CASAROLI £8 BERNARDINUS card. GANTIN a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Episcopis Praef. Eugenius Sevi, Proton. Apost. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 2U.613. LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servo Dei Carolo a Saneto Andrea, sodali Congregationis Pas­ sionis Iesu Christi, Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ipse Christus Dominus, unus Ma­ gister noster, qui firmiter nuntiavit hominum multitudini «Beati mi­ sericordes, quia ipsi misericordiam consequentur» (Mt .5, 7), non dubitavit hoc etiam ponere praeceptum : « Estote misericordes, sicut et Pater vester misericors e s t » (Lc 6, 36). Fratrum enim nostrorum plane miserentes ad perfecta Patris caelestis (cf. Mt 5, 48) magis ma­ gisque accedimus, qui « dives est in misericordia » (Eph 2, 4). Ipsa eiusmodi misericordia proprie ac mirum in modum tota collu­ stratur vita illius presbyteri, Congregationis Passionis Iesu Christi sodalis, cui nomen Carolus a Sancto Andrea, qui altera praesertim medietate saeculi x i x et in Hibernia et in Anglia late innotuit sive ut providus minister in fratribus separatis cum Deo reconciliandis, sive in solacio aegris et afflictis afferendo, sive ut ille qui potissimum monentes divinae gratiae renitentes adiuvare consueverat. Quarto loco a coniugibus Petro Iosepho Houben et Ioanna Elisabeth Luvten, qui agricolae erant ac pastores, in oppido dioecesis Ruremundensis anno Acta Ioannis Pauli Pp. II 1191 MDCCCXXi natus est die x i mensis Decembris, quo ipso die ibidem in baptismate nomina accepit Ioannem Andream. Cum puer optimis mo­ ribus christianisque principiis educatus esset a piis navisque parenti­ bus, quorum vita domestica tum preces complectebatur Deo commu­ niter crebriterque adhibendas, tum praecepta Sacro assistendi et Sacramentis se muniendi, dein adolescens factus quattuordecim anno­ rum aetate Sanctissimam Eucharistiam anno MDCCCXXXV primum sump­ sit mense Maio unoque post mense, seu die x x v i n Iunii, Confirmationis unctione Ioannes Andrea miles factus est Christi. In litteris elementa­ riis diligenter se gessit et munere ministrantis in paroeciali templo rite est functus, mansuetudine quidem et oboedientia praestans necnon pietate in Eucharistiam ac B. V. Mariam. Parentibus auxiliandi causa labores operarii sustinuit ; aetate autem viginti annorum tres per men­ ses militavit, tunc quoque bene moratum se praebens virum ac recti exempli. At in eo iam erat ut exortum coalesceret germen eius ipsius vocationis ad vitam monasticam ac sacerdotalem. Mortua matre, pater sivit eum ingredi Congregationem Passionis Iesu Christi ; ita ut sese receperit in recessum prope locum « Ere » in dioecesi Tornacensi situm, quem Beatus Dominicus Barberi a Matre Dei anno MDCCCXL condiderat. Ut sodalis Congregationis nomen accepit Carolum a Sancto An­ drea, anno autem MDCCCXLVI religiosam professionem ipse nuncupavit die x mensis Decembris, quinto et vicesimo aetatis anno impleto. Stu­ dia philosophica aggressus ac deinde theologica, progressus fecit in doctrina et in virtutibus, in humilitate prae aliis, itemque simplicitate et oboedientia enituit necnon caritate erga fratres et Regulae obser­ vantia. Sacerdos die x x i mensis Decembris factus anno MDGCCL, duobus post mensibus Londinium profectus est, ut alacri illi ac foecundo operam daret apostolatui, qui conciliaturus erat ei sanctimoniae famam etiam atque etiam augescentem. Varia in ministeria ut sodalis apud plures Communitates incumbere solitus, anno MDCCCLVII oboedientia ductus Eblanam Hiberniae urbem die ix mensis Iulii attigit seseque recepit in recessum Sancti Pauli a Cruce ad Montem Argum (« Mount Argus »), in illa dehinc regione apostolatum provide expleturus. Cum autem in Angliam anno MDCCCLXVI remigravisset, pluribus in recessi­ bus deinceps usque ad annum MDCCCLXXIV commoratus operam prae­ stitit, et quidem praesertim in loco « Sutton » ad sepulcrum Beati Do­ minici a Matre Dei. Postquam denuo in illum prope Montem Argum recessum remigravit, ut illic perpetuo maneret, indefessus iteratam Christifidelibus adiuvandis operam dedit, quaerens et Hiberniae sancti- 1192 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale moniam et Angliae reditum ad Fidem Catholicae Ecclesiae ; qua de causa Pater Carolus « sanctus a Monte Argo » vocari coeptus est. Ad audiendas confessiones fidelium, qui frequentiores ad eum accurrebant, a mane usque ad vesperum se ipse totum con tulerat, ita ut testis qui­ dam eum aequaverit sancto Ioanni Vianney, illi loci « Ars » parocho olim insigni. Fideles etiam plures, in primisque aegrotantes, eum adibant ut aut sibi bene suaderetur, aut solacium invenirent, aut pecu­ liaris sibi impertiretur benedictio. Ipse praeterea, qui nulli umquam parcebat labori omnemque ferebat defatigationem, omnes laeto hilarique recipiebat vultu, omnibus omnia factus, Spiritus Sancti gratia adiu­ vante, necnon sancto Paulo a Cruce intercedente, cuius reliquiis ute­ batur in benedictionibus impertiendis. Vereque Deus apostolatum sui servi confirmare videbatur « sequentibus signis », inter quae etiam in­ firmorum sanationes, quae cum explanari aliter non possent, inter­ ventui praeternaturali tribuebantur ab ipsis medicis ab Ecclesia sepa­ ratis. Unum Deum haud fugit quot animi beneficiis affecti sint per annos apostolatus eius, quo ipse, dum et in Anglia et in Hibernia plures ad Ecclesiae unitatem non catholicos reducebat, haudquaquam desistebat a precationibus Deo pro coniunctione omnium christianorum adhi­ bendis, minime oblitus Hollandiam, patriam dilectam, ad quam vero numquam iam rediit. Pater Carolus, etsi verus orator translaticio sensu non erat, férvidas tamen pro fidelibus hortationes habebat intra cele­ brationem Eucharistiae, quo tempore etiam visus est quondam quasi transfiguratus, tum postquam benedictionem impertiverat, tum in horto ipsius recessus ante cryptam Beatae Mariae Virginis Immaculatae. Qui et a sodalibus et a fidelibus verus certusque existimabatur « homo Dei », in summa semper meditatione defixus erat et Orationi instare consue­ verat ultra tempus Regula statutum, divinaeque psalmodiae in choro noctu diuque assiduus fuit ad id usque tempus, quo haec fieri passae sunt vires eius. Constanti ferventique refulsit usu theologalium et car­ dinalium virtutum votorumque religiosorum observantia, exemplar factus optimi cultoris passionis Christi, sueta tranquillitate numquam derelicta et conciliante benignitate semper servata. Curavit poeniten­ tias exsequendas in Communitate, necnon crebra ieiunia et abstinentias Regula sancita, haud obstantibus variis infirmae valetudinis incom­ modis decursu annorum ingravescentibus. Ad divinam Victimam plane adhaerens, se ipse totum immolavit, cum vitam contulisset ad postre­ mam aegritudinem, quam ad mensem tenuit, purificandam atque die v mensis Ianuarii, postremis Sacramentis Ecclesiae summa fide ac pien- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1193 tissime receptis, magnificum animum Deo reddidit anno MDCCCXCIII. Quinque per dies ingens populi copia ad recessum Montis Argi accucurrit ut illic Patris Caroli cadaver salutaret iacens in templo, ubi adhuc quiescens universalem exspectat resurrectionem. Ob amplissimam sanctitatis eius famam, qua praeclarus servus Dei Carolus a Monte Argo ((( Mount Argus ») fruebatur, ordinarii quos dicunt Processus ca­ nonici annis MCMXXII-MCMXXIX tum super eiusmodi fama tum in uni­ versum super scriptis eius ac virtutibus in Curiis Dublinensi et Ruremundensi celebrati sunt. Cumque super scriptis die ix mensis Maii editum esset Decretum anno MCMXXXIV, Beatificationis causa uno post anno introducta est die x i n mensis Novembris. Annis autem MCMXXXVMCMXXXVIII apostolicis Processibus instructis super virtutibus specia­ liter ac miraculis, validitas omnium Processuum die x i v mensis De­ cembris agnita ac decreta est anno MCMXLV. NOS ipsi anno MCMLXXIX, servatis servandis iure praescriptis, de virtutibus a Venerabili Servo Dei heroum in modum cultis Decretum die x mensis Maii edidimus. Anno denique MCMLXXXVIII, ipso die i mensis Septembris, Decreto statuimus constare de miraculo, intercedente servo Dei Carolo a Sancto Andrea, a summo Deo patrato, id est de certa extra vires na­ turae sanatione dominae Octaviae Verheggen in loco « Sittard » (in Hol­ landia) ad effectum anno MCMLII adducta. Ad Beatificationis liturgicos ritus apte agendos diem Ipsi statuimus x v i mensis Octobris, quo hic Romae una simul Bernardus Maria a Iesu, Carolus a Sancto Andrea et Honoratus de Biala ad Beatorum honores eveherentur. Quod enim hodierno die in Patriarchali Basilica Petriana factum est hac ipsa quam pronuntiavimus formula : <( Nos, vota fra­ trum nostrorum Marci Caliaro, Episcopi Sabinehsis-Mandelensis, Desmondi Connell, Archiepiscopi Dublinensis atque Iosephi Glemp, Ar­ chiepiscopi Gnesnensis et Varsaviensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu, multorumque Christifidelium explentes, de Congregationis pro Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus, ut Venerabiles Servi Dei Bernardus Maria a Iesu, Carolus a Sancto Andrea et Honoratus de Biala, Bea­ torum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali : Bernardi Mariae a Iesu, die nona Decembris ; Caroli a Sancto Andrea, die quinta Ianuarii; Honorati de Biala, die decima sexta De­ cembris, in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1194 Officiale Sueta etiam oratione habita de vita ac virtutibus Beatorum, quos modo publice diximus, eos venerati sumus summaque Ipsi cum reli­ gione primi invocavimus, eo simul spectantes, ut quos colendos per beatificationem proposuimus itemque ad imitandum, suis precibus Chri­ stifidelibus omnibus subveniant adhuc in terris viatoribus multis in periculis versantibus, qui iisdem indigent auxiliis, quibus et illi indiguerunt in christianis exercendis virtutibus inque nisu aeternae beati­ tudinis consequendae. Quod vero decrevimus, volumus et nunc et in posterum vim habere, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XVI mensis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus nostri undecimo. S AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 228.153. II Beata Maria Virgo titulo « Nuestra Señora de Zapopan » nuncupata, pa­ trona apud Deum archidioecesis Guadalaiarensis in Mexico confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Antiquis a temporibus evangeliza­ tionis in Mexico, Christifideles Guadalaiarenses necnon finitimarum regionum Beatam Mariam Virginem, titulo « Nuestra Señora de Za­ popan » invocatam, peculiari quidem cultu constat prosequi tamquam suam Matrem, Magistram et Reginam. Qua re motus, Venerabilis Fra­ ter Ioannes Iesus Posadas Ocampo, Archiepiscopus Metropolita Gua­ dalaiarensis, communia cleri populique vota excipiens, electionem Bea­ tae Mariae Virginis memorato sub titulo in Patronam apud Deum Ec­ clesiae suae rite probavit atque, datis litteris die i mensis Augusti hoc anno, petivit ut electio et approbatio huiusmodi, iuxta (( Normas de Patronis constituendis » et ad normam (( Instructionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, ab hac Apostolica Sede confirmaren tur. Nos igitur, Qui die x x x mensis Ianuarii anno MCMLXXIX per Apostolicum iter in Mexicanam Nationem eiusdem Deiparae Virginis imaginem summa pietate vene­ rati sumus, istius Pastoris preces cupientes audire, comprobatis iis, 1195 Acta Ioannis Pauli Pp. II quae Congregatio pro Cultu Divino, factis a Nobis facultatibus, hac in re egit, Nostra potestate usi, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum Beatam Mariam Virginem titulo (( Nuestra Señora de Zapopan » invocatam Patronam apud Deum Guadalaiarensis archidioe­ cesis confirmamus, cum omnibus iuribus et liturgicis privilegiis iuxta rubricas consequentibus. Quod felix faustumque sit illi sollerti Prae­ suli eiusque Episcopis Auxiliaribus ac dilectissimis Nobis in Christo filiis Guadalaiarensibus inque spirituale eorum omnium cedat bonum. Ceterum volumus atque mandamus ut hae Litterae Nostrae religiose serventur suosque effectus sive nunc sive in posterum habeant. Con­ trariis nihil obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvni mensis Octobris, anno MCMLXXXVIII, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco SB Sigilli In Secret. Status tab., ». 236.187. III S. Ioannis Baptistae templum in oppido locatum quod « Parczew » v o ­ catur et id ad Siedlcensem seu Podlachiensem dioecesim pertinens ad gradum attollitur Basilicae Minoris. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sanctos recte coli et a populo fideli invocari omnino comprobat Ecclesia, quandoquidem hi caelestibus gaudiis fruentes veluti advocati apud Deum habentur. Quam ob causam utpote cum Venerabilis Frater Ioannes Mazur, Episcopus Siedlcensis seu Podlachiensis, litteris die xi mensis Octobris anno MCMLXXXVIII datis, multa quidem prece suo nomine pariter ac suorum fidelium, ut sacra illa aedes S. Ioanni Baptistae dicata, quae in oppido exstat a Polonis « Parczew » vocitato quaeque in ipsius dioecesi sita est, titulo ac gradu honestaretur Basilicae minoris, petiisset, Nos profecto, ra­ tione pietatis habita quae ornamento hoc confirmatur, prompto sane animo Venerabilis Fratris expostulationibus annuendum esse censui­ mus. Itaque ea probantes quae Congregatio pro Cultu Divino decrevit, factis a Nobis quondam facultatibus, atque hac de re statuit, Aposto- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1196 Officiale liea Nostra usi potestate, paroeciale templum de quo supra est facta mentio idemque S. Ioanni Baptistae dicatum in numerum adscribimus Basilicarum Minorum, iuribus similiter ac privilegiis concessis huic condicioni convenientibus, dummodo ea serventur quae Decretum « De titulo Basilicae Minoris » praescribit, die vi mensis Iunii editum, anno MCMLXVIII. Contrariis rebus minime obsistentibus. Ceterum haud su­ mus nescii istic rem christianam florere atque efficaciter eam homi­ nibus qui circa sunt opitulari. Attamen, dignitatis evectio haec spe­ ramus fore ut studiosius incitet animos ad perfectiora appetenda atque patranda praestantiora. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x x i v mensis Aprilis, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco ¡38 Sigilli In Secret. Status tab., n. 289.812. IV Ecclesia collegialia Sanctissimi Salvatoris, quae in urbe « Dobre Miasto » intra Varmiensis dioecesis fines exstat, ad Basilicae Minoris dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Inter praeclara Varmiensis dioe­ cesis templa probe novimus exstare ecclesiam collegialem Sanctissimi Salvatoris in « Dobre Miasto », quae structurae genere <( Gothico » aedi­ ficata antiquitus ac praestantissima quidem miris artis operibus, a die XX mensis Novembris anno MCCCXLVII est sedes insignis Collegia­ lis Capituli; cui quoque templo ab anno MCMLXXXII adiacet aedes pro alumnis Seminarii Varmiensis qui primum annum philosophiae cursus frequentant. Praeterea constat eandem ecclesiam centrum esse notum spiritualis vitae operumque pastoralium et caritatis. Qua re, cum Ve­ nerabilis Frater Edmundus Piszcz, Antistes Varmiensis, litteris die x x v mensis Martii hoc anno datis, etiam Episcoporum Auxiliarium, rectoris ecclesiae clerique populique sui nomine petiverit ut templum idem ti­ tulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos, paternae bene­ volentiae Nostrum signum tam dilectis filiis cupientes praebere, illius sollertis Pastoris precibus libentes censemus obsecundare. De sententia 1197 Acta Ioannis Pauli Pp. II igitur Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, quam ratam habemus, summa Apostolica Nostra usi potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum ecclesiam collegialem, de qua mentionem fecimus, titulo ac dignitate Basilicae Minoris decora­ mus, cum omnibus iuribus et liturgicis concessionibus, quae sacris aedibus hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis, quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, servanda sunt. Has denique Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XIX mensis Maii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. © AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 239.8TÌ. V Paroeciale templum S. Teresiae a Iesu Infante dicatum idemque in oppido Keszthely situm Veszprimiensis dioecesis ad dignitatem Basilicarum Mi­ norum evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sancti, qui sempiternum per aevum beata vita in caelis fruuntur, praestantem in Ecclesia obtinent locum, cum omnium virtutum fidelibus praebeant exempla et iis ad immortalem gloriam itinera commonstrant. Idcirco eorum templa, quantum fieri potest, extolluntur et ad ampliorem gradum evehuntur. Rebus spectatis his, omnino occurrendum duximus precibus Venerabilis Fra­ tris Iosephi Szendi, Episcopi Veszprimiensis, qui suo nomine optataque pariter et cleri et fidelium ostendens, efllagitaverat ut paroecialis sacra ades S. Teresiae a Iesu Infante dicata, quae sita est in oppido Keszthely ab illic habitan tibus incolis voci tato, quaeque ad ipsius pertinet dioe­ cesim, titulo et dignitate honestaretur Basilicae Minoris. Haud enim sumus nescii templum hoc quibusdam enitere artificiis piétateque, prae­ sertim quae ad spiritalitatem carmelitanam spectat. Quam ob rem ea prorsus confirmantes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis quondam a Nobis facultatibus, hac de re de- Acta Apostolicae 1198 Sedis - Commentarium Officiale crevit, Apostolica Nostra usi potestate, templum S. Teresiae a Iesu Infante, quod supra memoravimus, in numerum referimus Basilicarum Minorum et concedimus pariter iura privilegiaque quae ad id genus Basilicas pertinent, modo ea serventur quae Decretum « De titulo Basi­ licae Minoris » requirit, die vi mensis Iunii editum, anno MCMLXVIII. Quibusvis rebus contrariis minime obsistentibus. Plurimum tandem habemus spei ad maiorem pietatem fore ut incendantur fideles, aucta huius aedis dignitate, mirabilem quidem et allicientem vitam S. Tere­ siae a Iesu Infante sec tan tes. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die VII mensis Iunii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco & Sigilli In Secret. Status tab., n. 2bl.lfil. VI B. M. V. Mater Ecclesiae Gatinensis-Hullensis dioecesis matur patrona caelestis eiusdemque pariter S. princeps confir­ Ioseph opifex alter pa­ tronus. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Neminem quidem latet quae Bea­ tae Mariae Virginis sit dignitas quaeque Eiusdem sollicitudo in fideles qui ad Eam decurrunt. Perspicuum pariter est S. Ioseph arctam ob suam cum Iesu Mariaque necessitudinem plurimum apud Deum posse. Merito ergo et laudabiliter Ecclesiae Gatinensis-Hullensis viri mulie­ resque erga utrumque fervida afficiuntur religione. Quapropter Vene­ rabilis Frater Rogerius Ebacher, illius sedis Praesul, litteris die primo mensis Decembris superiore anno datis, quoniam petierat plurima prece ut Beata Maria Virgo, Quam incolae ibidem sub titulo Matris Eccle­ siae venerantur, auctoritate Nostra patrona princeps confirmaretur itemque S. Ioseph alter patronus. Nos aequissimo animo iustis postu­ latis concedendum esse existimavimus, spectatis videlicet normis « I n ­ structionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30. Itaque, iis probatis quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum de hac re gessit factis quondam a Nobis facultatibus, placet Beatam Virginem Mariam, Ma- 1199 Acta Joannis Pauli Pp. II trem Ecclesiae, dioecesis Gatinensis-Hullensis principem patronam esse et haberi, similiter S. Ioseph opificem alterum patronum, additis in­ super iuribus et privilegiis quae huic dignitati nectuntur secundum rubricas. Rebus quibusvis contrariis minime obsistentibus. Maria Virgo tandem Eiusdemque castissimus sponsus communita­ tem hanc fidelium munifice usque tueantur, qui tantos patronos elege­ runt eorumdemque imitanda tam clara sumpserunt exempla. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXX mensis Iunii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. £8 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n. 241.892. VII Templum Sanctis Cyrillo et Methodio dicatum quodque in urbe « Danville » est situm, in Harrisburgensi dioecesi, ad gradum Basilicae Minoris attollitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Merito sane etiam nostris quidem temporibus Sancti Cyrillus et Methodius perspicuum congruentemque obtinent locum non modo in universa ipsa Ecclesia verum etiam com­ munitate in ipsa civili, cum fuerint iidem simul Evangelii indefessi praecones simul praesertim apud Slavonicas gentes cultus et humani­ tatis eficaces auctores. Eorum igitur opera et exempla extollere volu­ mus et usque omnibus praebere imitanda. Quapropter iusta effecti laetitia, Venerabilis Fratris Gulielmi Keeler Archiepiscopi Baltimo­ rensis atque Administratoris Apostolici Harrisburgensis precibus enixe admotis occurrendum esse existimavimus, qui vero multum sua inte­ resse suorumque fidelium asseruit ut templum Sanctis Cyrillo et Me­ thodio dicatum et id in urbe, quam inibi incolae Banville vocant, locatum, in dioecesi videlicet Harrisburgensi, in Basilicarum Minorum numerum referretur. Sacra enim aedes illa tum artificiis quibusdam praestat tum tot Slavos origine in memoriam redigit qui pecunia sua aedificium istud excitandum curarunt. Itaque ea probantes quae Con­ gregatio pro Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis olim a Nobis facultatibus, hac de re statuit, Apostolica Nostra usi potestate, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1200 Officiale templum illud de quo supra est facta mentio, ad dignitatem statumque evehimus Basilicae Minoris, additis pariter iuribus et privilegiis quae ad id genus templa pertinent, dummodo ea serventur quae Decretum « De titulo Basilicae Minoris » iubet, quod die vi mensis Iunii, anno MCMLXVIII, est editum. Contrariis quibuslibet rebus minime obsisten­ tibus. Facere demum non possumus quin praeclarorum Sanctorum Cyrilli et Methodii exempla non modo incolis ibi Slavis origine verum etiam omnibus fidelibus magnopere commendemus, qui Sancti toti Dei regno proferendo se dicarunt. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXX mensis Iunii, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco ¡33 Sigilli In Secret. Status tab., ». 242.058. HOMILIA In Petriana basilica habita ob decretos Servis Dei Antonio Lucci et Elisabethae Renzi Beatorum caelitum honores. ' 91 1. (( Il Regno di Dio è come un uomo, che getta il seme nella terra »La liturgia di questa domenica, in cui sono stati proclamati beati i servi di Dio Antonio Lucci, Vescovo di Bovino, e Suor Elisabetta Renzi, fondatrice delle Maestre Pie dell'Addolorata, ci invita a riflet­ tere sulla vita della Chiesa, considerata nel suo misterioso ed impre­ vedibile sviluppo nel tempo e tra gli uomini ; di quella Chiesa che, ancora peregrinante in terra, seguendo le orme di Cristo nell'umiltà, nella tribolazione e nella persecuzione, svolge la sua missione con gene­ rosa fiducia, «e con tutte le sue forze spera e brama di unirsi con il suo Re nella gloria». 1 2 Il seme, nel linguaggio evangelico, è la parola di Dio. Come l'umile seme gettato nella terra, la parola opera con la forza di Dio stesso • Die 18 m. Iunii a. 1989. 1 Me 4, 26. 2 Lumen gentium, 5. 1201 Acta Ioannis Pauli Pp. II nell'animo di chi l'ascolta* Dio è colui che semina e che miete e, nello stesso tempo, è colui che realizza l'imprevedibile sviluppo del seme. Egli ha affidato la sua parola alla terra, alla nostra terra, cioè all'umanità concreta e storica, di cui noi facciamo parte. L'incontro tra il seme divino e la terra è avvenuto. Ora si possono attendere i frutti, perché Dio stesso guida lo sviluppo della sua parola e ne segna l'effi­ cacia. Si tratta, in verità, di una parola creatrice, destinata a raggiun­ gere il suo fine, cioè a divenire « il chicco pieno nella spiga ». Attra­ verso vie che l'uomo non sempre può controllare, in un modo che l'uomo « non sa », Dio opera la crescita e la porta a compimento. 2. Il brano evangelico ci parla oggi del « granellino di senapa », il *più piccolo, indice per natura sua della povertà degli inizi del Regno di Dio. L'annuncio del Regno davvero è cominciato così, con passi umili, nella povertà e nella persecuzione, poiché il Figlio di Dio, fa­ cendosi uomo, ha assunto (( la natura di servo » , ha accettato l'umi­ 3 liazione della Croce ; ed anche la Chiesa, come « piccolo gregge », ha iniziato il suo misterioso itinerario di testimone della salvezza tra gli uomini. A lei, nascosta nella terra, Dio ha affidato il compito di di­ ventare « dimora » per tutti gli uomini, segno e sacramento visibile della loro salvezza : « Lo pianterò sul monte alto di Israele. Metterà rami e farà frutti e diventerà un cedro magnifico. Sotto di lui gli uccelli dimoreranno, ogni volatile all'ombra dei suoi rami riposerà » . 4 La Chiesa, quel piccolo seme, quel ramoscello umile, nella carità, nella verità, nella fedeltà alla parola costituisce in terra il germe e l'inizio del Regno, nel quale l'uomo trova salvezza. 3. Il Vescovo Antonio Lucci e Suor Elisabetta Renzi si sono affi­ dati alle promesse di Cristo. Nella loro fede essi hanno compreso che accogliere la parola di Cristo significa affidarsi ad un annuncio pro­ fetico ed alla irresistibile forza della crescita del Regno di Dio nella carità. Nello stesso tempo essi hanno sperimentato che Dio li chiamava a condividere la missione di servire, di aprire le braccia ai fratelli nelle loro necessità, di prodigarsi per loro, di chinarsi verso le loro esigenze, per poter comunicar loro i frutti della salvezza quasi riper­ correndo la via di Cristo nella povertà, nelle difficoltà, nel passaggio 3 FU 2, 7. * Ez 17, 23. 78 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1202 Officiale attraverso la Croce ed il seppellimento nella terra, affinché di lì, dal nascondimento e dall'umiltà nascessero la pianta rigogliosa, la spiga gonfia di grano. Dio stesso avrebbe dato incremento al loro servizio conducendoli attraverso vie imprevedibili, proprio come avviene per il seme. Inviati come gli apostoli al mondo, Antonio Lucci ed Elisabetta Eenzi furono attenti ai segni dei tempi, cioè all'appello che scaturiva per loro dalla forza degli eventi e dalle condizioni della loro società. Questo era il luogo dove il grano doveva essere gettato e nascosto, perché il piccolo seme si aprisse e divenisse pianta. La comunità umana rappresenta proprio quel complesso di problemi, di difficoltà, di prove, di resistenze e di sfide, dentro le quali sempre, in ogni epoca senza eccezioni, l'azione irresistibile di Dio continua ad operare per portare a compimento il Regno. 4. Ogni credente attento al messaggio del Vangelo è invitato oggi ad « intendere » il significato del contrasto tra la povertà degli inizi 5 dell'annuncio e l'avvenire grandioso della missione. Nessuno potrà lasciarsi sorprendere o deprimere dal mistero della Croce o dall'umiliazione della Chiesa nascente, poiché è Dio che porta a compimento ciò che ha iniziato : Egli fa risorgere, Egli dà incre­ mento, Egli domina e conduce la storia. L'evento della salvezza, un tempo promesso a tutti gli uomini, raffigurati negli uccelli del cielo, è già stato deciso in modo gratuito ed irresistibile con la venuta sto­ rica di Cesù. Nel mistero di Cristo morto e risorto tale promessa ha raggiunto la sua pienezza. « F a ' crescere in noi, Signore, il seme della tua parola». Questa è l'invocazione che abbiamo cantato insieme, rivolgendoci a Dio con stu­ pore e gratitudine, con coraggio e gioia, chiamati come siamo, tutti, a sperimentare la liberalità di Dio, il quale dona « prima lo stelo, poi la spiga, poi il chicco pieno nella spiga». Tutti siamo chiamati a rico­ 6 noscere la sua misericordia senza confini, che offre rifugio ai lontani, ai dispersi, ai popoli « senza pastore » . « Ogni volatile all'ombra dei 7 suoi rami riposerà » . 5 Me 4, 33. « Ibid. 4, 28. 1 Ibid. 6, 34. 8 Ez 17, 23. 8 Acta Ioannis Pauli Pp. II 1203 5. « Come un granellino di senapa che ... è il più piccolo di tutti i semi ma appena seminato cresce » : la parabola evangelica ri­ specchia in modo eloquente la vita del Vescovo Antonio Lucci. Da umile frate francescano, dedito alla preghiera come un contem­ plativo, studioso di teologia e maestro delle verità di fede tra i fratelli dell'Ordine dei Frati Minori Conventuali, educatore ed esperto di asce­ tica, Antonio fu ben presto scelto per uffici importanti nella sua comu­ nità. In seguito, lo stesso mio predecessore, Papa Benedetto XIII, lo volle tra i teologi di due sinodi, come consultore del Santo Ufficio e, infine, come Vescovo di Bovino. 9 In questa città il suo zelo si espanse, come « cedro magnifico » , con iniziative di una carità senza confini. Anzitutto la carità spirituale, per riportare il clero ad una vita religiosa e pastorale corrispondente alle esigenze dell'Ordine Sacro e del ministero ; poi la carità sociale e materiale, per la difesa dei diritti della povera gente, asservita alla terra, e per la tutela dei deboli, vittime di soprusi. 10 Per questo egli si fece catechista del suo clero e della sua gente, annunciò il Vangelo con la limpida semplicità del francescano, pre­ parò egli stesso i fanciulli ai sacramenti dell'iniziazione cristiana; ma si dedicò, altresì, alla loro cultura elementare, istituendo scuole gra­ tuite, premuroso persino di vestirli e di offrire loro gli strumenti del lavoro. Arrivò a privarsi, per questo, integralmente dei beni della mensa vescovile, nel desiderio di dare una concreta risposta alle incalzanti ed inesauribili esigenze della carità in un ambiente di miseria endemica. Come un albero, divenuto grande, anch'egli allargò i rami delle sue ini­ ziative di carità per offrire rifugio e ristoro a quanti si trovavano nel bisogno. 6. Seguendo il disegno di Dio, misterioso ed umanamente inespli­ cabile, Elisabetta Benzi portò a compimento la sua vocazione, come chi «getta il seme nella terra . . . i l seme germoglia e cresce; come egli stesso non sa » . " Nel burrascoso periodo dell'invasione francese, che seguì alla rivo­ luzione, Elisabetta fu quasi strappata dal nascondimento del monastero delle Monache Agostiniane ; ma, reinserita nel mondo, poté meglio cono­ scere le urgenti necessità della Chiesa del suo tempo, e rendersi conto » Me 4, 31. 10 Ez 17, 23. " Me 4, 27. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1204 Officiale che una nuova chiamata del Signore la riguardava. Dio stesso l'aveva come trapiantata accanto ai problemi della gioventù femminile della sua terra. Comprese, così, che occorreva preparare le giovani del popolo ad affrontare le nuove condizioni di vita che le attendevano in una società secolarizzata, a contatto con le nuove strutture politiche ed ammini­ strative non di rado avverse alla fede. Elisabetta si accorse, con intuito profetico, che stava sorgendo un'epoca in cui la donna avrebbe assunto nuove responsabilità sociali. Si potrebbe dire che Elisabetta Renzi divenne fondatrice non tanto per una scelta, quanto perché una serie di circostanze la indussero e quasi la costrinsero a realizzare un'opera organica e stabile a vantaggio delle giovani, nella sua terra di Romagna. Ma dovette affrontare per questo enormi difficoltà, e lottò con discernimento illuminato per vin­ cere ostacoli che la tentazione spesso le presentava come insuperabili. La sua regola di vita fu proprio quella di abbandonarsi a Dio, affinché egli disponesse i passi ed i tempi per lo sviluppo dell'opera come a lui piaceva. Talvolta le difficoltà sorgevano all'interno della stessa comunità ecclesiale, non sempre aperta a riconoscere i mutamenti irreversibili intervenuti nella società e forse ancora legata in certi suoi uomini a nostalgie di un passato ormai definitivamente tramontato. Come un seme messo nella terra, Elisabetta sopportò le sue prove con operosa speranza. Scrisse: « Quando tutto s'intricava, quando il presente mi era Così doloroso e l'avvenire mi appariva ancora più buio, chiudevo gli occhi e mi abbandonavo, come una creaturella, tra le brac­ cia del Padre che è nei cieli » . 12 7. Ecco, cari fratelli e sorelle, due figure così diversi per le responsabilità ecclesiali, la luoghi in cui vissero; eppure così vicini per la risposta alla vocazione della carità, attuata in del loro tempo. di Beati, umanamente missione, i tempi ed i loro operosa e fiduciosa corrispondenza ai segni Ambedue compresero di essere come « in esilio » , e perciò al ser­ vizio del Popolo di Dio peregrinante. Camminarono, così, « nella fede », attenti agli impulsi della grazia ed alla voce di Dio, per essere autentici profeti nella loro comunità; Furono (( pieni di fiducia », e sopporta­ rono, per questo, grandi prove, convinti di dover scomparire nella terra, 13 u Da una 13 2 Cor 1, 6-10. lettera al fratello Giancarlo. 1205 Acta Ioannis Pauli Pp. II come il seme nascosto, ma altrettanto certi che la mèta di tutto il loro indefesso lavoro sarebbe stata quella di « abitare presso il Signore ». Perciò, tanto nella laboriosa esistenza, quanto nel momento del com­ miato da questo mondo, cioè « sia dimorando nel corpo sia esulando da esso », cercarono di « essere a Dio graditi » mediante la generosa cor­ rispondenza alla loro vocazione. 8. Guardando al loro esempio, vengono spontaneamente alle labbra le parole del Salmo : « È bello dar lode al Signore ... annunziare il tuo amore ... la tua fedeltà». 14 L'amore e la fedeltà di Dio si manifestano proprio nelle opere dei suoi eletti, dei discepoli fedeli, che hanno rac­ colto il messaggio della parola di Cristo e hanno saputo esserne testi­ moni. Essi sono .stati «piantati nella casa del Signore » 15 e si sono dissetati alle sorgenti della sua grazia, così da poter fiorire e crescere con una straordinaria fecondità nell'adempimento della missione loro affidata da Cristo. La loro vita non conosce tramonto perché le loro iniziative hanno trovato nella Chiesa continuità ed espansione. Per questo noi, oggi, riconoscenti a Dio, annunziamo « quanto è retto il Signore » , 16 con­ siderando che nei suoi servi fedeli Egli opera con misericordia ed amore, con giustizia e santità. La Chiesa oggi loda il Signore per l'esaltazione dei nuovi Beati. Infatti, nulla esalta e manifesta « quanto è retto il Signore » più della santità dei figli e delle figlie degli uomini, sui quali Dio ha impresso il suo sigillo ed ha manifestato la sua misteriosa ed ininterrotta azione, « di notte e di giorno », per far germogliare e crescere il seme della sua parola. Per l'intercessione dei Beati Antonio ed Elisabetta, « f a' crescere in noi, Signore — anche in noi tuoi umili servi — il seme della tua parola ». Amen ! 14 Sai 91 [92], 2-3. 15 IUd., 14. 16 IUd., 16. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1206 Officiale ALLOCUTIONES I Ad eos qui conventui de Theologia Morali, Romae habito, interfuerunt coram admissos.* 1. Con viva gioia rivolgo il mio saluto a voi, illustri Docenti, e a voi tutti che avete preso parte al Congresso Internazionale di Teologia Morale, giunto ormai alla sua conclusione. Il mio saluto si estende al Signor Cardinale Hans Hermann Groër, Arcivescovo di Vienna, e ai rappresentanti dei Cavalieri di Colombo, i quali col loro generoso contributo hanno reso possibile la celebrazione del Congresso. Una parola di compiacimento va pure all'Istituto di studi su (< Matrimonio e Famiglia » della Pontificia Università Lateranense e al Centro Acca­ demico Romano della Santa Croce, che l'hanno promosso e realizzato. Il tema che vi ha impegnato in questi giorni, cari Fratelli, stimo­ lando la vostra approfondita riflessione, è stata l'Enciclica Humanae vitae con la complessa rete di problemi che ad essa si ricollegano. Come sapete, nei giorni scorsi si è svolto un convegno, a cura del Pontificio Consiglio per la Famiglia, al quale hanno preso parte, in rappresentanza delle Conferenze Episcopali di tutto il mondo, i Vescovi responsabili della pastorale familiare nelle rispettive Nazioni. Questa non casuale coincidenza mi offre subito l'opportunità di sottolineare l'importanza della collaborazione tra i Pastori e i teologi e, più in generale, tra i Pastori e il mondo della scienza, al fine di assicurare un sostegno efficace e adeguato agli sposi impegnati a realizzare nella loro vita il progetto divino sul matrimonio. È a tutti noto l'esplicito invito che nell'Enciclica Humanae vitae è rivolto agli uomini di scienza cattolici, perché mediante i loro studi contribuiscano a chiarire sempre più a fondo le diverse condizioni che favoriscono una onesta regolazione della procreazione umana. Tale invito ho rinnovato anch'io in diverse circostanze, giacché sono con­ vinto che l'impegno interdisciplinare è indispensabile per un approc­ cio adeguato alla complessa problematica che attiene a questo delicato settore. 1 2. La seconda opportunità, che mi si offre, è di dare atto dei con­ fortanti risultati già raggiunti ai molti studiosi che, nel corso di quaesti anni, hanno fatto progredire la ricerca in questa materia. Grazie anche • Die 12 m. Novembris a. 1988. Cf. Humanae vitae, 24. Acta Ioannis Pauli Pp. Il 1207 al loro apporto è stato possibile mettere in luce la ricchezza di verità, ed anzi il valore illuminante e quasi profetico, dell'Enciclica paolina, verso la quale volgono l'attenzione con crescente interesse persone delle più diverse estrazioni culturali. Accenni di ripensamento è possibile cogliere anche in quei settori del mondo cattolico, che furono inizialmente un po' critici nei confronti dell'importante Documento. Il progresso nella riflessione biblica e an­ tropologica ha consentito, infatti, di meglio chiarirne presupposti e significati. In particolare, deve essere ricordata la testimonianza offerta dai Ve­ scovi nel Sinodo del 1980 : essi « nell'unità della fede col Successore di Pietro » scrivevano di tenere fermamente (( ciò che nel Concilio Vaticano I I e, in seguito, nell'Enciclica Humanae vitae viene pro­ posto e, in particolare, che l'amore coniugale deve essere pienamente umano, esclusivo e aperto alla vita » . Tale testimonianza raccolsi poi io stesso nell'Esortazione post-sino­ dale Familiaris consortio, riproponendo, nel più ampio contesto della vocazione e della missione della famiglia, la prospettiva antropologica e morale della Humanae vitae, nonché la conseguente norma etica che se ne deve trarre per la vita degli sposi. 2 3 4 3. Non si tratta, infatti, di una dottrina inventata dall'uomo : essa è stata inscritta dalla mano creatrice di Dio nella stessa natura della persona umana e, quanto ai postulati essenziali, è stata da lui confer­ mata nella Eivelazione. Metterla in discussione, pertanto, equivale a rifiutare a Dio stesso l'obbedienza della nostra intelligenza. Equivale a preferire il lume fallibile della nostra ragione alla luce della divina Sapienza, cadendo così nell'oscurità dell'errore e finendo per intaccare altri fondamentali capisaldi della dottrina cristiana. Bisogna al riguardo ricordare che l'insieme delle verità, añídate al ministero della predicazione della Chiesa, costituisce un tutto uni­ tario, quasi una sorta di sinfonia, nella quale ogni verità si integra armoniosamente con le altre. I venti anni trascorsi hanno dimostrato, a contrario, quest'ultima consonanza : l'esitazione o il dubbio circa la norma morale, insegnata nella Humanae vitae, ha coinvolto anche altre fondamentali verità di ragione e di fede. So che questo fatto è stato oggetto di attenta considerazione durante il vostro Congresso, e su di esso vorrei ora attirare la vostra attenzione. 2 Cf. Cost. Gaudium et spes, 50. 3 Humanae vitae, 11 e cf. 9 e 12. 4 Prop. 22. 1208 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 4. Come insegna il Concilio Vaticano II, « i n imo conscientiae legem homo detegit, quam ipse sibi non dat, sed cui oboedire debet... Nam homo legem in corde suo a Deo inscriptam habet, cui parere ipsa dignitas eius est et secundum quam ipse iudicabitur » . 5 Durante questi anni, a seguito della contestazione della Humanae vitae, è stata messa in discussione la stessa dottrina cristiana della coscienza morale, accettando l'idea di coscienza creatrice della norma morale. In tal modo è stato radicalmente spezzato quel vincolo di obbe­ dienza alla santa volontà del Creatore, in cui consiste la stessa dignità dell'uomo. La coscienza, infatti, è il « luogo » in cui l'uomo viene illuminato da una luce che non gli deriva soltanto dalla sua ragione creata e sempre fallibile, ma anche dalla Sapienza stessa del Verbo, nel quale tutto è stato creato. « Conscientia » — scrive ancora mirabil­ mente il Vaticano II — « est nucleus secretissimus atque sacrarium ho­ minis, in quo solus est cum Deo, cuius vox resonat in intimo eius » . 6 Da ciò scaturiscono alcune conseguenze, che mette conto di sot­ tolineare. Poiché il Magistero della Chiesa è stato istituito da Cristo Signore per illuminare la coscienza, richiamarsi a questa coscienza precisa­ mente per contestare la verità di quanto è insegnato dal Magistero comporta il rifiuto della concezione cattolica sia di Magistero che di coscienza morale. Parlare di dignità intangibile della coscienza senza ulteriori specificazioni, espone al rischio di gravi errori. Ben diversa, infatti, è la situazione in cui versa la persona che, dopo aver messo in atto tutti i mezzi a sua disposizione nella ricerca della verità, in­ corre in errore e quella invece di chi, o per mera acquiescenza alla opinione della maggioranza spesso intenzionalmente creata dai poteri del mondo, o per negligenza, poco si cura di scoprire la verità. Î3 il limpido insegnamento del Vaticano II a ricordarcelo : « Non raro tamen evenit ex ignorantia invincibili conscientiam errare, quin inde suam dignitatem amittat. Quod autem dici nequit cum homo de vero et bono inquirendo parum curat, et conscientia ex peccati consuetudine pau­ latim fere obcaecatur » . 7 Tra i mezzi che l'amore redentivo di Cristo ha predisposto al fine di evitare questo pericolo di errore, si colloca il Magistero della Chiesa : in suo nome, esso possiede una vera e propria autorità di insegna5 Cost. 6 IMd. 7 IMd. Gaudium et spes, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1209 mento. Non si può, pertanto, dire che un fedele ha messo in atto una diligente ricerca del vero, se non tiene conto di ciò che il Magistero insegna; se, equiparandolo a qualsiasi altra fonte di conoscenza, egli se ne costituisce giudice ; se, nel dubbio, insegue piuttosto la propria opinione o quella di teologi, preferendola all'insegnamento certo del Magistero. Il parlare ancora, in questa situazione, di dignità della coscienza senza aggiungere altro, non risponde a quanto è insegnato dal Vati­ cano II e da tutta la Tradizione della Chiesa. 5. Strettamente connesso col tema della coscienza morale è il tema della forza vincolante propria della norma morale, insegnata dalla Humanae vitae. Paolo V I , qualificando l'atto contraccettivo come intrinsecamente non onesto e quindi illecito, ha inteso insegnare che la norma morale è tale da non ammettere eccezioni : nessuna circostanza personale o sociale ha mai potuto, può e potrà rendere in se stesso ordinato un tale atto. L'esistenza di norme particolari in ordine all'agire intra-mondano dell'uomo, dotate di una tale forza obbligante da escludere sempre e comunque la possibilità di eccezioni, è un insegnamento costante della Tradizione e del Magistero della Chiesa che non può essere messo in discussione dal teologo cattolico. Si tocca qui un punto centrale della dottrina cristiana riguardante Dio e l'uomo. A ben guardare ciò che è messo in questione, rifiutando quell'insegnamento, è l'idea stessa che l'uomo possa esser reso par­ tecipe della Santità di Dio. Predestinandoci ad essere santi e imma­ colati al suo cospetto, Egli ci ha creati « in Christo Iesu in operibus bonis, quae praeparavit,.., ut in illis ambulemus » : 8 quelle norme morali sono semplicemente l'esigenza, dalla quale nessuna circostanza storica può dispensare, della Santità di Dio che si partecipa in con­ creto, non già in astratto, alla singola persona umana. Non solo, ma quella negazione rende vana la Croce di Cristo. In­ 9 carnandosi, il Verbo è entrato pienamente nella nostra quotidiana esi­ stenza, che si articola in atti umani concreti; morendo per i nostri peccati, Egli ci ha ri-creati nella santità originaria, che deve espri­ mersi nella nostra quotidiana attività intra-mondana. » Eph 2, io. 9 Cf. 1 Cor 1, 17. 1210 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ed ancora : quella negazione implica, come logica conseguenza, che non esiste alcuna verità dell'uomo sottratta al flusso del divenire sto­ rico. La vanificazione del Mistero di Dio, come sempre, finisce nella vanificazione del mistero dell'uomo, ed il non riconoscimento dei « di­ ritti » di Dio, come sempre, finisce nella negazione della dignità del­ l'uomo. 6. Il Signore ci dona di celebrare questo anniversario perché cia­ scuno esamini se stesso davanti a Lui, al fine di impegnarsi in futuro — secondo la propria responsabilità ecclesiale — a difendere e ad ap­ profondire la verità etica insegnata nella Humanae vitae. La responsabilità che grava su di voi in questo campo, cari docenti di Teologia morale, è grande. Chi può misurare l'influsso che il vostro insegnamento esercita sia nella formazione della coscienza dei fedeli sia nella formazione dei futuri pastori della Chiesa? Nel corso di questi venti anni non sono, purtroppo, mancate da parte di un certo numero di docenti forme di aperto dissenso nei confronti di quanto ha inse­ gnato Paolo VI nella sua Enciclica. Questa ricorrenza anniversaria può offrire lo spunto per un corag­ gioso ripensamento delle ragioni che hanno portato quegli studiosi ad assumere tali posizioni. Allora si scoprirà probabilmente che alla radice dell'« opposizione » alla Humanae vitae c'è un'erronea o, almeno, una insufficiente comprensione dei fondamenti stessi su cui poggia la Teo­ logia morale. L'accettazione acritica dei postulati propri di alcuni orientamenti filosofici e 1'« utilizzazione )) unilaterale dei dati offèrti dalla scienza possono aver condotto fuori strada, nonostante le buone intenzioni, alcuni interpreti del Documento pontificio. ÍQ necessario da parte di tutti uno sforzo generoso per meglio chiarire i princìpi fon­ damentali della Teologia morale, avendo cura — come ha raccoman­ dato il Concilio — di far sì che « la sua esposizione scientifica, maggior­ mente fondata sulla Sacra Scrittura, illustri l'altezza della vocazione dei fedeli in Cristo e il loro obbligo di apportare frutto nella carità per la vita del mondo». 10 7. In questo impegno un notevole impulso può venire dal Pontificio Istituto per studi su matrimonio e famiglia, il cui scopo è appunto di mettere « sempre più in luce con metodo scientifico la verità del matrimonio e della famiglia» e di offrire la possibilità a laici, religiosi e sacerdoti di « conseguire in questo ambito una formazione scientifica 10 Decr. Optatam totius, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1211 sia filosofico-teologica sia nelle scienze umane », che li renda idonei ad operare in modo efiicace a servizio della pastorale familiare. Se si vuole tuttavia che la problematica morale connessa con la Humanae vitae e con la Familiaris consortio trovi il suo giusto posto in quell'importante settore del lavoro e della missione della Chiesa che è la pastorale familiare e susciti la risposta responsabile degli stessi laici quali protagonisti di un'azione ecclesiale che li riguarda tanto da vicino, è necessario che Istituti come questo si moltiplichino nei vari Paesi: solo così sarà possibile far progredire l'approfondi­ mento dottrinale della verità e predisporre le iniziative di ordine pa­ storale in modo adeguato alle esigenze emergenti nei diversi ambienti culturali ed umani. Soprattutto occorre che l'insegnamento della Teologia morale nei Seminari e negli Istituti di formazione sia conforme alle direttive del Magistero, così che da essi escano ministri di Dio, i quali « parlino uno stesso linguaggio » , non sminuendo « in nulla la salutare dot­ trina di Cristo » . È qui chiamato in causa il senso di responsabilità dei docenti, i quali devono essere i primi a dare ai loro alunni l'esempio di « un leale ossequio, interno ed esterno, al magistero della Chiesa » . 11 12 13 14 8. Vedendo tanti giovani studenti — sacerdoti e non — presenti a questo incontro, voglio concludere rivolgendo anche a loro un partico­ lare saluto. Uno dei profondi conoscitori del cuore umano, sant'Agostino, scrisse : « H a e c est libertas nostra, cum isti subdimur veritati » . Cercate sem­ pre la verità : venerate la verità scoperta ; ubbidite alla verità. Non c'è gioia al di fuori di questa ricerca, di questa venerazione, di questa ubbidienza. In tale mirabile avventura del vostro spirito, la Chiesa non vi è di ostacolo: al contrario, vi è di aiuto. Allontanandovi dal suo Magi­ stero, vi esporrete alla vanità dell'errore e alla schiavitù delle opinioni : apparentemente forti, ma in realtà fragili, poiché solo la Verità del Signore rimane in eterno. Nell'invocare la divina assistenza sulla vostra nobile fatica di ricercatori della verità e di suoi apostoli, imparto a tutti di cuore la mia Benedizione. 15 Cost. Ap. Magnum matrimonii 11 Cf. 12 Enc. Humanae vitae, 28. 13 IUd., 14 Ibid., 28. 15 De libero arbitrio, 2, 13, 37. 29. Sacramentum, 3. 1212 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II Ad Burundiae episcopos limina Apostolorum visitantes habita.* Chers Frères dans Vépiscopat, 1. C'est avec beaucoup de joie que je vous accueille en ces lieux à l'occasion de votre visite « ad limina », et je remercie vivement Monseigneur Evariste Ngoyagoye, Evêque de Bubanza et Président de la Conférence des évêques catholiques du Burundi, de l'adresse très aimable qu'il m'a présentée en votre nom. Votre venue à Rome revêt d'abord une signification sacrée sous son aspect de pèlerinage aux tombeaux des saints Pierre et Paul, pasteurs et colonnes de l'Eglise romaine. Elle a également une signi­ fication personnelle puisque chaque évêque rencontre le successeur de Pierre et lui parle en tête à tête. Enfin, elle comporte un aspect de travail en commun par le fait que les visiteurs s'entretiennent aussi avec les membres de la Curie romaine, cet ensemble étroitement lié au Pape pour son ministère au service de l'Eglise universelle. Notre rencontre quinquennale est motivée par le souci pastoral que nous portons ensemble, puisque le soin d'annoncer l'Evangile par toute la terre revient au collège episcopal tout entier. Je souhaite que la visite <( ad limina », qui exprime concrètement votre communion avec l'Evêque de Rome dans la catholicité de l'Eglise, permette à chacun d'entre vous de se renouveler efficacement pour un service tou­ jours plus qualifié du cher Peuple de Dieu au Burundi, que vous aimez de tout votre cœur d'évêques. 2. Je voudrais maintenant vous proposer quelques réflexions pour vous stimuler dans votre travail apostolique au sein de vos commu­ nautés jeunes, vigoureuses, pleines de promesses, et qui ont bénéficié de l'apport précieux des missionnaires, dont le dynamisme, l'esprit de sacrifice et le dévouement à la cause du Royaume sont toujours en notre mémoire. En cette circonstance, je désire aussi exprimer ma gratitude aux évêques et aux prêtres de votre terre natale qui, aux côtés des mis­ sionnaires, ont contribué à faire grandir l'Eglise au Burundi. Voici exactement trente ans qu'était érigée la province ecclésiastique de Gitega et qu'était nommé le premier évêque autochtone, Monseigneur Michel Ntuyahaga: je lui adresse mon salut cordial ainsi qu'au cher Monseigneur André Makarakiza. Dieu veuille bénir ces Frères vénérés pour leur généreux dévouement à la cause de l'Evangile ! * Die 25 m. Aprilis a. 1989. Acta Joannis Pauli Pp. II 12Í3 Dans un passé encore récent, des événements particulièrement dou­ loureux, de caractère ethnique, ont meurtri vos communautés eccle­ siales et votre pays bien-aimé. Comme vous l'avez dit vous-mêmes, il y a là un problème qui affecte tant la société que l'Eglise, et qui touche profondément la dignité de la personne humaine, ses droits fondamen­ taux et les exigences les plus radicales de justice. C'est pour ainsi dire la marque même du disciple du Christ qui est en cause, quand on pense à cette parole du Seigneur : « Ce qui montrera à tous les hommes que vous êtes mes disciples, c'est l'amour que vous aurez les uns pour les autres »Votre peuple ne manque ni de ressources ni d'énergie morale pour une réconciliation fraternelle et une participation commune à l'édifi­ cation d'un avenir serein. Assurément, pour parvenir à vivre en frères dans le Burundi d'aujourd'hui et de demain, il faut faire preuve de patience en même temps que de détermination. Cependant, les efforts déployés et les initiatives concrètes qui ont été prises permettent d'avoir confiance et méritent d'être encouragés et soutenus avec conviction. Que chaque fils et chaque fille de votre pays poursuivent ce but dans un engagement de tous les jours ! Que l'Eglise investisse sa grande force spirituelle dans cette œuvre évangélique de la conversion du cœur ! Le temps pascal, que nous vivons, nous rappelle ce fruit extraor­ dinaire de la victoire du Christ sur les divisions des hommes ; saint Paul nous le répète : « Vous êtes tous fils de Dieu par la foi au Christ Jésus. Vous tous en effet, baptisés dans le Christ, vous avez revêtu le Christ : il n'y a ni Juif ni Grec, il n'y a ni esclave ni homme libre, il n'y a ni homme ni femme; car tous vous ne faites qu'un dans le Christ Jésus )). Chers Frères, travaillez sans relâche à la cause de l'unité et de la paix. Que prêtres et évêques vivent en véritables frères pour mieux assumer leur mission de rassembleurs autour du Christ! Que leur té­ moignage galvanise le laïc at, qui a besoin d'être accompagné par des pasteurs animés d'esprit de réconciliation, de dialogue et d'unité ! Dans la prière et la communion des saints, que la mémoire des prêtres, des fidèles, de tous ceux qui ont été, dans le passé, victimes des com­ bats fratricides vous encourage et vous assiste sur la voie de la paci­ fication ! Enfin, que tout homme de bonne volonté trouve auprès de vous, auprès de vos collaborateurs et auprès des fidèles d'authentiques artisans de paix, dans la justice ! 1 2 ' Jn 13, 35. 2 Oa 3, 26-28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1214 Officiale 3. Dans votre désir de contribuer à l'édification de la société burundaise, il est aussi pour vous une autre préoccupation pressante : la famille. La solidité de la communauté familiale est une des richesses tra­ ditionnelles de la société burundaise. Il vous faut revitaliser cette cel­ lule de base et lui « réserver une sollicitude privilégiée, chaque fois surtout que l'égoïsme, les campagnes contre la natalité et aussi les conditions de pauvreté et de misère physique, culturelle et morale ... tarissent les sources de la vie » . Pour les fidèles, le couple et la famille constituent également le premier espace de leur engagement de chrétiens, dans la conviction de la valeur unique et irremplaçable de la famille pour le développement de la société et de l'Eglise. Berceau de la vie et de l'amour, la famille est aussi le lieu où se fait entendre aux jeunes le premier appel à la mission : soit comme laïcs engagés, soit comme personnes consacrées à Dieu dans la vie religieuse, soit comme prêtres au service du Peuple de Dieu. 3 4. L'assemblée générale du Synode des Evêques de 1987 s'est pen­ chée sur la vocation et la mission des fidèles laïcs, et l'exhortation post­ synodale Christifideles laici a relevé l'appel que Dieu lance à son Peuple à grandir, à mûrir sans cesse et à porter du fruit. Après avoir décrit la formation chrétienne comme un processus personnel de maturation dans la foi et de ressemblance au Christ, selon la volonté du Père, sous la conduite de l'Esprit Saint, les Pères du Synode ont clairement affirmé que « la formation des fidèles laïcs doit se situer parmi les priorités du diocèse et trouver sa place dans les programmes d'action pastorale, de sorte que tous les efforts de la communauté (prêtres, laïcs, religieux) convergent à cette fin » . Dans le sillage du Synode, invitez les laïcs à approfondir toujours plus les richesses de la foi et à en vivre. Ayez à cœur de reconnaître, de promouvoir les charismes des baptisés et d'encourager les fidèles à collaborer avec plus de vigueur et d'une façon plus responsable à Févangélisation des réalités temporelles. Quant aux jeunes, si nombreux dans votre pays, ils seront l'objet d'une sollicitude pastorale accrue. Ils ont à faire face à des difficultés qui, souvent, les bouleversent. Ils ont besoin d'être soutenus et guidés dans la préparation de leur avenir, afin qu'ils apportent, par leur engagement chrétien, une contribution généreuse au développement de la société. Egalement, on les aidera à découvrir le rôle original qu'ils ont à jouer dans la nouvelle évangélisation du Burundi. 4 3 Christifideles laici, 40. * Ibid., 57. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1215 Dans le cadre de la formation d'un laïcat capable de prendre ses res­ ponsabilités, il est un ministère qui réclame votre attention : la pas­ torale des élites intellectuelles et sociales du pays. N'hésitez pas à mettre à la disposition de ces élites les prêtres compétents et les moyens de formation qu'elles souhaiteraient avoir. Invitez-les à s'engager acti­ vement dans la vie de leur paroisse. Encouragez-les à apporter les valeurs évangéliques au cœur des grands débats qui mettent en cause l'avenir du Burundi, comme aussi dans les services quotidiens qu'ils sont appelés à rendre, avec honnêteté, sens de la responsabilité et du dévouement au bien commun, dans les domaines de l'éducation, de l'administration et de l'information. 5. Le Seigneur a toujours béni le Burundi en lui faisant don de voca­ tions sacerdotales et religieuses, même durant les temps d'épreuves qu'a récemment traversés votre Eglise. La diminution du nombre des ouvriers de l'évangélisation a encouragé les agents pastoraux qui restaient, prêtres, religieux, religieuses et catéchistes, à redoubler d'efforts dans le travail apostolique. Les sacrifices endurés alors courageusement par vos communautés ont aussi conduit à la redécouverte de l'Eucha­ ristie, de la prière en famille, de la dévotion à la Vierge, favorisant ainsi l'éclosion des vocations. Je vous confie le soin de transmettre mes encouragements affec­ tueux aux jeunes qui se forment dans les séminaires. Qu'ils soient des passionnés de Jésus-Christ et, en imitant l'ardeur missionnaire de leurs aînés, qu'ils se préparent à être les dispensateurs des dons de Dieu avec un cœur ouvert à tous ! Je voudrais vous inviter, en même temps, à veiller à la formation permanente de votre clergé. Sa besogne est devenue plus pesante en raison de la diminution du nombre des missionnaires — diminution passagère, je l'espère. Offrez aux prêtres les moyens d'approfondir leur vie spirituelle, de sorte que, découvrant toujours avec plus de joie la beauté de leur vocation, dans l'esprit des béatitudes, ils renouvellent le dynamisme de leur engagement apostolique. 6. Enfin, chers Frères, à la veille de l'an deux mille, vous souhaitez donner un nouvel élan à l'évangélisation du Burundi et, dans ce but, il sera utile d'élaborer un plan pastoral pour mettre en relief les priorités de l'action. Je vous encourage d'autant plus volontiers dans ce grand dessein que pour l'Eglise au Burundi il y a une moti­ vation supplémentaire : le jubilé du bimillénaire de la naissance du Christ sera précédé de peu par le centenaire de l'évangélisation du pays. C'est en effet en 1898 que le signe de la Rédemption a été planté sur le sol burundais; et l'année suivante, a été fondée sur la colline 1216 Acta Apostolicae SeUis - Commentarium Officiale de Mugera, dédiée à la Vierge Marie, la première communauté chré­ tienne de vos pères dans la foi. En vue de ces commémorations grandioses, faites appel à l'énergie missionnaire des prêtres, des religieux, des religieuses, des catéchistes, des parents, des jeunes et des malades. C'est aux agents de pastorale burundais qu'il appartient aujourd'hui, en premier lieu, d'évangéliser le pays, d'annoncer le Christ à ceux qui ne le connaissent pas encore ou le connaissent mal: chez eux, mais aussi hors de chez eux, car dans d'autres pays d'Afrique déjà la jeune Eglise burundaise prend généreusement sa part de labeur pour l'avènement du Règne de Dieu. Soyez des guides avertis et enthousiastes dans le nécessaire pro­ cessus d'inculturation de l'Evangile pour faire pénétrer le message du Christ dans votre milieu socio-culturel. La Bonne Nouvelle peut trouver un terrain particulièrement favorable dans certaines valeurs locales éprouvées. « L'inculturation est l'incarnation de l'Evangile dans les cultures autochtones et, en même temps, l'introduction de ces cul­ tures dans la vie de l'Eglise » . Cela veut donc dire croissance, enri­ chissement mutuel des personnes et des groupes, du fait de la rencontre vivifiante avec l'Evangile. 5 7. Que Marie, à qui votre belle patrie a été consacrée depuis la veille de l'indépendance et que vos fidèles vénèrent avec tant d'amour, vous vienne en aide dans votre cheminement ! De grand cœur, je vous bénis ainsi que chacune de vos communautés diocésaines. III Ad eos qui conventui Catholicarum Universitatum ab omnibus nationibus interfuerunt coram admissos.* Venerati Fratelli nell'episcopato., carissimi Sacerdoti, illustri Professori e Docenti! 1. Mi è particolarmente gradito trovarmi in mezzo a voi in occa­ sione di questo III Congresso Internazionale delle Università Catto­ liche e degli Istituti di Studi Superiori. Se mi è lecita una confidenza, vi dirò che tra voi mi sento come in famiglia per il fatto di aver tra­ scorso diversi anni in seno ad un'Università Cattolica. 5 Enc. Slavorum apostoli, 21. • Die 25 m. Aprilis a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1217 Come Pastore della Chiesa, desidero esprimervi il mio grato apprez­ zamento per l'opera che svolgete in un settore tanto importante per il bene dell'umanità e della Chiesa. Tale mio sentimento si estende anche a quanto avete fatto in questi giorni, nel corso del presente Congresso, che ha visto la partecipazione non soltanto dei delegati delle Università Cattoliche, ma anche dei rappresentanti delle Confe­ renze Episcopali. So che il lavoro che avete svolto qui a Roma è stato impegnativo, ma — ritengo — anche proficuo, molto profìcuo per tutti. Avete affron­ tato un tema a voi caro, che io stesso ho trattato in varie occasioni, visitando non poche Università Cattoliche del Mondo. Vi siete doman­ dati come dar forza, maggior forza e migliore espressione al binomio « Università-Cattolica » : un binomio, i cui termini si completano e si arricchiscono a vicenda ; un binomio, da mantenere e da perfezio­ nare in adempimento di un compito sempre nuovo e affascinante. Que­ sto compito deve essere sentito e vissuto nella consapevolezza che non solo la Chiesa guarda alle Università Cattoliche ed ha bisogno di esse, ma anche la società, nelle diverse parti del mondo, le guarda ed ha bisogno di esse. È come un duplice sguardo, uno sguardo conver­ gente, uno sguardo esigente. Ma è veramente così? Anche il mondo le guarda e ne ha bisogno? 2. Sì, perché il mondo molto può ricevere dalle Università Cattoli­ che. Esso, infatti, oggi deve confrontarsi con alcune sfide, che emer­ gono dai suoi stessi grandi progressi ed hanno ormai assunto dimen­ sioni universali o — come si usa dire — planetarie. Il grandioso sviluppo economico di tanti Paesi, legato indubbiamente al progresso delle conoscenze tecnico-scientifiche, ha reso l'umanità consapevole della propria forza e della capacità, altresì, di affrontare con successo i problemi della fame e delle malattie che per millenni l'hanno afflitta. Quello che ieri appariva un problema insuperabile, quasi una impossibilità, oggi dal punto di vista puramente tecnico ri­ sulta fattibile e possibile. Eppure, molti Paesi vivono tuttora nell'indi­ genza e nel sottosviluppo : quello stesso uomo che è artefice di tante nuove possibilità, è anche, troppo spesso, spettatore di tante pratiche impossibilità, quando non è diretto responsabile degli impedimenti frapposti all'estensione dello sviluppo e dei suoi benefici. E lo sviluppo stesso non di rado è inteso in modo unilaterale. Un tale contrasto deve essere sanato e, poiché esso ha origine nella volontà dell'uomo, deve essere superato anzitutto con un rinnovato, grande impegno mo­ rale, al quale ci si potrà aprire, riflettendo ancora una volta sul mi79 - A. A. S. 1218 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale stero dell'uomo, così capace di grandezza, così capace di miseria, e riguardando al vero Fondamento trascendente della giustizia. Ohi non sa, del resto, che lo sviluppo tecnico-scientifico porta con sé, accanto agli indubbi vantaggi per l'umanità, anche risvolti proble­ matici ed inquietanti, che richiedono anch'essi un forte impegno di responsabile approfondimento etico? Ed ancora : la crisi di tante ideo­ logie e di tanti modelli di condotta, che si sono succeduti nella scena mutevole del nostro tempo, ha lasciato molti uomini in una situazione di carenza di identità e di incertezza esistenziale. È un insieme di fatti che propone molte domande o — come ho detto — molte sfide. 3. Certo, queste sfide sono rivolte anche all'Università in quanto Università: voi le sentite vive nell'ambiente stesso in cui operate, ed in effetti sono comuni a tutte le Università. Per questo, negli anni più recenti la funzione e il ruolo dell'Università sono stati oggetto di par­ ticolare studio al fine di trovare risposte adeguate. Tale studio è stato promosso a livello non solo di singole Nazioni, ma anche di Orga­ nismi internazionali, quali l'UNESCO e il Consiglio d'Europa. Sono state indicate strade e proposte soluzioni ricche di elementi stimolanti. La loro analisi approfondita mette in risalto che le rispo­ ste non possono essere cercate soltanto nell'ambito sociale, quasi che bastasse avvicinare l'Università ai bisogni della società, e far di essa un luogo di preparazione di una efficiente forza-lavoro per il buon funzionamento dell'apparato produttivo; né le risposte possono ri­ dursi ad un maggior impegno sul piano organizzativo-accademico, mol­ tiplicando Dipartimenti, Facoltà e Istituti specializzati. Ciò sarà pure necessario, ma non è sufficiente, perché le sfide toccano questioni di fondo. È in gioco il significato della ricerca scientifica e della tecno­ logia, della convivenza sociale, della cultura, ma, più in profondità ancora, è in gioco il significato stesso dell'uomo. Si potrebbe dire, in altre parole e in una visione più generale, che tali sfide concernono la verità sull'uomo nella sua dimensione personale e sociale; la verità sul mondo con le sue leggi da scoprire e da utilizzare per il bene del­ l'umanità; la verità su Dio, l'essere fondante, a cui tutto è da ricon­ durre e che solo dà significato ultimo all'uomo e al mondo. 4. Sono, questi, interrogativi di cui è ben giusto, è doveroso che si interessi il mondo universitario, giacché compito dell'Università è quello di approfondire, cioè di andare alla radice dei problemi. Non Acta Ioannis Pauli Pp. II 1219 è essa forse il luogo nel quale i vari rami dello scibile sono oggetto di insegnamento superiore e di ricerca? E l'insegnamento e la ricerca non possono non avere come costante punto di riferimento — quasi stella polare — la verità. Dico la verità ricercata, amata, insegnata e difesa, la quale è e dev'essere come l'anima dell'Università, perché è la vita profonda della ragione umana : <( Perfectio intellectus est verum », dice San Tommaso. 1 In questa prospettiva si comprende che la crisi dell'Università, quale si registra dal secondo dopoguerra ed a cui si cerca di porre rimedio, non è tanto di tipo organizzativo, quanto spirituale e cultu­ rale; non è tanto crisi di mezzi, quanto di identità, di fini e di valori. È ormai comune e diffusa la costatazione di una perdita dell'unità del sapere, che si verifica oggi nel settore della ricerca universitaria : è lo squilibrio crescente tra i settori del progresso scientifico, frutto delle varie specializzazioni ; è la mancanza di un profondo e valido le­ game tra le varie discipline che ne armonizzi i risultati, orientandoli al vero servizio all'uomo, nel quadro delle sue supreme esigenze etiche. L'Università deve essere « vivente unità » di organismi protesi alla ri­ cerca della verità, mentre permane il rischio, purtroppo, che si riduca ad un complesso di settori del sapere disarticolati e, in definitiva, indipendenti. Se è così, quando è così, essa potrà anche offrire una formazione professionale seria, che però resterà inadeguata ai fini di una ricca e piena formazione umana. Occorre, pertanto, promuovere tale superiore sintesi, nella quale soltanto troverà appagamento quella sete di verità ch'è inscritta pro­ fondamente nel cuore dell'uomo. Scriveva Agostino, un testimone pri­ vilegiato in questo campo : « Quid enim fortius desiderat anima quam veritatem? » . Mentre tutte le altre creature esistono senza conoscerne il perché, l'uomo con la sua intelligenza è proteso alla continua ri­ cerca di questo perché. E non si tratta di questione da ritenere acces­ soria o oziosa : il perché, anzi i perché rientrano tra i problemi fon­ damentali del suo spirito. Come i polmoni hanno bisogno dell'aria pura, così lo spirito dell'uomo ha bisogno della verità : della verità non manipolata, non inquinata. Ed è la passione della verità che porta alla passione per l'autentico bene dell'umanità. In questa prospettiva anche l'Università Cattolica può e deve svol­ gere un suo ruolo nella società contemporanea, offrendo essa stessa un 2 1 1 Contra gentes, III, 51. Tract, in Ioannem, 26, 5; Pi 35, 1609. 1220 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale modello convincente di ricerca concordemente finalizzata alla soluzione di tali fondamentali interrogativi. In questo scorcio del secondo mil­ lennio cristiano si offre a lei un'opportunità che non deve lasciarsi sfuggire. 5. Ma anche la Chiesa guarda alle Università Cattoliche ed ha bi­ sogno delle Università Cattoliche. Le sfide, alle quali ho accennato, sono rivolte anche alla Chiesa, il cui compito salvifico abbraccia l'uomo nella sua totalità, nella sua concretezza storica e con tutti i suoi problemi. È in tale contesto, nel­ l'intreccio di queste sfide, che la Chiesa è chiamata a compiere la sua missione evangelizzatrice. Si comprende, quindi, come essa guardi al­ l'Università Cattolica, attendendo il suo contributo, specifico, posi­ tivo, prezioso, in ordine al più efficace svolgimento della propria mis­ sione. Ecco allora : in un'Università Cattolica la missione evangeliz­ zatrice della Chiesa e la missione di ricerca e di insegnamento vengono a trovarsi collegate e coordinate. Difatti, le risposte a quelle sfide devono essere culturalmente elaborate e scientificamente sviluppate : è compito specifico dell'Università Cattolica provvedervi con mezzi ade­ guati e con la necessaria professionalità. In tal modo essa, mantenendo la sua natura di Università, aiuterà la Chiesa a mettersi in ascolto delle odierne esigenze culturali e a soddisfarle con iniziative adeguate. Nell'adempimento di questo compito l'Università Cattolica non si differenzia, quanto agli strumenti di indagine, dalle altre Università. Essa, però, nel condurre la propria ricerca razionale, può contare su una luce superiore che, senza mutare la natura di tale ricerca, la pu­ rifica, la orienta, la arricchisce, la innalza. È la luce della fede, la luce di Cristo, il quale ha detto : « Io sono la Via, la Verità e la Vita » . Questa luce non si colloca « al di fuori » della ricerca razionale, come un suo limite o impedimento, ma « al di sopra » di essa, come una sua elevazione ed un allargamento del suo orizzonte: la luce della fede apre alla completezza della verità, "anche se ovviamente non di­ spensa l'Università Cattolica dal travaglio della ricerca, che può anche rivelarsi diffìcile e sofferta. Luce in aiuto e in soccorso ! 3 6. Sempre in riferimento alle accennate esigenze, si pongono all'Uni­ versità Cattolica alcune linee di impegno specifico : a) Innanzitutto, l'impegno nei confronti della scienza : mentre ne riconosce e promuove il valore, l'Università Cattolica deve tener pre­ sente, all'occorrenza, anche i suoi limiti, operando perché la scienza 3 Ov 14, 6. Acta Ioanni» Pauli Pp. II 1221 sia e rimanga a beneficio dell'uomo e non si trasformi mai in causa distruttrice. Ciò non si potrà ottenere se non inscrivendo il lavoro e, in generale, il processo scientifico entro il quadro dei valori etici. 6) Circa gli squilibri sociali l'Università Cattolica, pur collabo­ rando attivamente alla messa a punto di strumenti tecnici atti a superarli, non mancherà di ricordare alle varie istanze sociali e politiche che il problema dello sviluppo dei popoli, a cominciare da quelli meno fortunati, è molto più un problema etico che tecnico. 4 e) Rispetto, poi, alle varie culture mondiali, l'Università Catto­ lica dovrà riconoscere e rispettare la loro dignità e creatività, ma si impegnerà, al tempo stesso, a promuovere la purificazione e l'eleva­ zione con la luce e la forza del Vangelo, che nulla sacrifica di autenti­ camente umano e quanto di valido trova sospinge verso traguardi di completa ed appagante attuazione. Come ho scritto nell'Esortazione Christifideles laici, « la Chiesa sollecita i fedeli laici a essere presenti, all'insegna del coraggio e della creatività intellettuale, nei posti pri­ vilegiati della cultura » . 5 6 d) Per quanto, infine, concerne l'uomo, l'Università Cattolica ispira la sua azione a quella integrale visione umanistica, in cui tutte le dimensioni, compresa quella spirituale, morale e religiosa, sono de­ bitamente valorizzate e coltivate. Solo in una simile antropologia pos­ sono trovare spazio tutte le domande esistenziali dell'uomo. 7. Ma il criterio supremo, alla cui luce l'Università Cattolica deve misurare ogni sua scelta, resta il Cristo, Verbo incarnato, eh'è la Verità piena sull'uomo, il Maestro interiore, il Fratello universale, nel quale gli uomini ritrovano il senso della vita-dono divino, della solida­ rietà e della fratellanza; Cristo, il Salvatore di tutti gli uomini, di qualsiasi tempo e di qualsiasi cultura ; Cristo, il Figlio di Dio e in­ sieme l'Uomo nuovo, in cui sussiste con la pienezza della divinità la pienezza dell'umanità. 7 Questo carattere cattolico e — dirò meglio — cristocentrico non strumentalizza l'Università né mortifica la sua legittima autonomia, quale luogo di formazione morale e di libera ricerca; la riconosce, anzi, e la conferma, aiutando l'Università a realizzarsi secondo la sua vera natura ed a superare i pericoli di crisi. Enc. Sollicitudo rei socialis, 33. 4 Cf. 5 Cf. Cost. past. Gaudium et spes, 58; 6 Esort. Ap. Christifideles laici, 44. 7 Cf. Col 2, 9. PAOLO V I , Esort. Ap. Evangelii nuntiandi, 20. 1222 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Proprio per questo suo peculiare carattere l'Università Cattolica potrà anche diventare voce critica e profetica nei confronti di una so­ cietà sempre più segnata dalla « persistente diffusione dell'indifferen­ tismo religioso e dell'ateismo nelle sue più diverse forme, in particolare nella forma, oggi forse più diffusa, del secolarismo » . All'occorrenza, essa dovrà avere il coraggio di dire anche verità scomode, verità che non lusingano, ma che pur sono necessarie, in quanto salvaguardano l'uomo nella sua dignità. Al mondo della cultura essa dovrà ricordare che l'uomo può certamente organizzare la terra senza Dio ; ma senza Dio non può, in definitiva, organizzarla che contro l'uomo. 8 9 8. Se un'urgenza, quindi, oggi si avverte nella vita dell'Università Cattolica, non è certo quella di attenuare o sfumare, quanto piuttosto di approfondire, di evidenziare, di testimoniare, sul piano teorico e pratico, il suo carattere cattolico. I compiti, infatti, che le spettano nell'odierna società son divenuti più vasti e complessi. Oggi essa ha una funzione o, meglio, una missione che va ben al di là della tradi­ zionale tematica del rapporto tra fede e ragione, un rapporto da con­ fermare, nella pratica di ricerca e di studio, sia da parte dei suoi do­ centi che dei suoi studenti. La sua missione tocca ormai ed abbraccia i vasti e numerosi settori del sapere e, in special modo, del sapere scientifico, che ha conosciuto nel nostro tempo nuovi sviluppi, si è aperto su orizzonti nuovi, si è esteso in aree geografiche nuove e ha raggiunto popoli nuovi. L'Università Cattolica deve prendere piena coscienza delle accresciute responsabilità che le competono nella ve­ rifica dell'autenticità morale ed umana di tali progressi e indirizzi : l'esperienza, infatti, ha ampiamente dimostrato che l'avanzamento scien­ tifico non equivale sempre e necessariamente a progresso morale ed umano, equilibrato e partecipato. Alcune delle vostre Università sono aperte anche a non cattolici, membri di altre Chiese e di altre religioni, o addirittura non credenti. Questi giovani — uomini e donne — possono portare in esse il con­ tributo di esperienze culturali e umane diverse, meritevoli di studio e di riconoscimento, dell'accoglierli cordialmente, l'Università Catto­ lica deve da parte sua offrir loro concrete possibilità di conoscere il messaggio cristiano nella sua genuinità, nella sua forza liberatrice e salvifica. È giusto che a queste persone, nel pieno rispetto della loro li8 Esort. Ap. Christifideles laici, 4. 9 Cf. H. DE LUBAO, Il dramma dell'umanesimo ateo, Brescia 1978, p. 9. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1223 berta, sia dato modo di approfondire la visione cristiana del mondo e della vita : un'opportunità nuova, questa, che riuscirà tanto più effi­ cace, quanto più all'interno della Scuola cattolica la comunità dei credenti saprà testimoniare con la coerenza della vita cristiana la bel­ lezza e la grandezza del Vangelo. 9. Sensibili ai nuovi compiti, già nel 1972 i delegati delle Università Cattoliche di tutto il mondo pubblicarono il documento dal titolo « L'Università Cattolica nel mondo moderno », nel quale, fin dall'ini­ zio, si sottolineava che l'aggettivo (( cattolica » qualifica tale Università proprio nel suo impegno istituzionale. Si tratta di un dato fondamen­ tale, che coinvolge l'Università in tutto ciò che essa è: nella sua struttura organizzativa, direttiva e accademica, nonché nei programmi, nell'ambiente e nella formazione da assicurare agli studenti. Il carat­ tere (( cattolico » dev'esser visibile e aperto. Esso sarà espressamente indicato negli Statuti, o in altro apposito documento, e dovrà tradursi — ripeto — in scelte coerenti. Ma prima ancora dei testi scritti e dei piani di studio è questione di stile e di atmosfera ! Dopo diciassette anni dalla celebrazione del Congresso del 1972 vi siete riuniti per riflettere ancora su detti compiti. La novità, che caratterizza il presente Congresso è la partecipazione dei rappresen­ tanti di tutti gli episcopati interessati alle Università Cattoliche, dei delegati di queste Università e degli Istituti di Istruzione Superiore, dei membri delle Famiglie Religiose che gestiscono Università Catto­ liche, come anche degli Organismi della Santa Sede. Tale presenza in­ dica non soltanto l'allargato interesse per l'Università Cattolica, ma anche la maggiore attenzione e sensibilità per il valore ecclesiale che essa riveste. L'Università Cattolica è, sì, nella società, nella storia, ma è anche nella Chiesa. Appare, pertanto, ineludibile la domanda : Quale Università Cat­ tolica oggi? Ad essa non si può rispondere se non dopo aver chiarito l'altra domanda : Quale senso ecclesiale ha l'Università Cattolica oggi? L'orizzonte qui si fa ampio e sollecita una riflessione accurata alla luce delle due grandi Costituzioni del Concilio Vaticano II, la Lumen gentium e la Gaudium et spes, in generale, e segnatamente della Di­ chiarazione Gravissimum educationis. 10 Neil'approfondire secondo la linea conciliare la funzione ecclesiale dell'Università Cattolica deve risultare in chiara evidenza anche la 10 Gravissimum educationis, nn. 7-10. Acta Apostolicae 1224 Sedis - Commentarium Officiale funzione che il Magistero della Chiesa svolge nei suoi confronti : è una funzione di stimolo e di incoraggiamento, di illuminazione e di guida per un cammino più spedito verso la verità piena. Anche in quest'occasione, perciò, mi piace ripetere quello che ebbi a dire nel discorso pronunciato all'Università Cattolica di Washington nell'ot­ tobre 1979 : « Se le vostre Università e Collegi sono istituzionalmente connessi col messaggio cristiano, e se sono parte della comunità cat­ tolica di evangelizzazione, ne segue che essi hanno un legame essen­ ziale con la Gerarchia della Chiesa 10. Frutto di tale approfondimento dovrà essere una nuova « sin­ tonia », ossia una più stretta e fiduciosa collaborazione tra l'Episco­ pato, le Famiglie Religiose, gli Organismi ecclesiali ed i fedeli, da una parte, e le Università e Istituzioni Cattoliche, dall'altra : troverà allora conferma il fatto che ogni attività, svolta nell'ambito di queste Università, si qualifica per l'orizzonte cattolico in cui si colloca. Le vostre e nostre Università devono essere orgogliose del loro titolo di cattoliche, come già affermava con elevata parola il mio predecessore Paolo VI : « Pari alle altre Università per sforzo e per valore scien­ tifico, emula anzi dei loro esempi e delle loro conquiste, l'Università Cattolica non deve temere di apparire differente e originale per il battesimo di tale appellativo, non per farsene peso, ma per farsene stimolo ; non per estraniarsi dal mondo della cultura, ma per entrarvi con passo più amico e più franco; non per vana gloria, ma per con­ vertirlo in impegno )). 12 Tale consegna, lasciata dall'indimenticabile Pontefice, resta valida anche oggi : se Cristo è la Verità che illumina, libera e dà senso alla vita, se egli è la risposta completa agli interrogativi profondi e ineli­ minabili dell'uomo, la verità che è Cristo, la verità che ha Cristo proprio nelle Università Cattoliche deve farsi luce per gli altri, per il mondo. Gesù ha detto : (( Non si pone la lucerna sotto il moggio, ma sopra il candelabro, perché faccia la luce ... » . 13 Non abbiate paura, dunque, cari Confratelli ed illustri Docenti, di professare la cattolicità delle vostre Istituzioni ! L'Università Cat­ tolica e quanti in essa operano devono essere convinti che il carattere cattolico aiuta a svolgere meglio e più efiìcacemente la missione del­ l'Università nel mondo di oggi. 11 Insegnamenti, 1979 II 2, p. 689. a Insegnamenti di Paolo a Mt 5, 15. VI, 1964, p. 237. Acta Ioannis Pauli Pp. 1226 II Neil'affidare a Dio il vostro impegno in un settore tanto impor­ tante per la vita della Chiesa e della società, imparto a tutti voi qui presenti ed ai collaboratori, che nelle varie sedi dedicano le loro ener­ gie ad un compito tanto importante e fra tutti gli altri nobilissimo, una speciale, confortatrice Benedizione Apostolica. IV Ad sodales Consilii ministeriis apparandis et Officii centralis instituti « Caritas Internationalis » coram admissos.* Dear Cardinal do Nascimento, Your Excellencies, Dear Friends in Christ, I am happy to meet you, the member s of the Executive Committee, Bureau and General Secrétariat of Caritas Internationalis. You have corne from almost ail parts of the world to discuss and determine ways of implementing the mission which the Church has entrusted to your Organization : the fostering of charity and social justice. Love—cari­ tas—is of the essence of our Christian vocation and of the witness which the ecclesial community must bear before the world. We read in the First Letter of John : "For this is the message which you have heard from the beginning, that we should love one another ... let us not love in word or speech, but in deed and in truth". 1 In greeting each one of you, therefore, I express my personal ap­ préciation and the Church's gratitude for the innumerable forms of solidarity carried out under the auspices of Caritas Internationalis through all its member organizations and by means of its regional, national and local activities. I also manifest the prayerful hope that your discussions and resolutions will lead to an ever increasing awareness on the part of ali concerned that the loving service you promote has its deepest roots and guaran tee in the love of God himself : " We know that we love the children of God when we love God and obey his commandments". May your hearts continue to be fìlled with supernatural love so that your personal and collective commitment to the service of the poor and the suffering will always truly reflect the love of Christ himself, who carne "not to be served but to serve". 2 3 • Die 11 m. Maii a. 1989. 1 1 2 Ibid. 3 Jn 3:11. 18. 5:2. Cf. Ut 20:28. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1226 Officiale In the Deeree on the Apostolate of the Laity, the Second Vatican Council offered a broad description of the nature and conditions of the works of charity which the Church Claims as her inalienable duty and right. Works of assistance and development, of charity and justice, are intimately connected with the transformation of temporal society, which is the special role of the Laity in the Church. It is therefore heartening to know that you are giving special attention to the spiritual and professional formation of Caritas workers, especially lay personnel. In doing so you are enabling them to fulfil their ec­ clesial role for the transformation of human communities into visible signs of God's kingdom through an evangelical life and professional compétence. The task of providing training for the men and women engaged in Caritas work is an essential requirement for the successful outcome of your endeavours, which seek to offer a better Christian service to individuáis and society. The appropriate formation of your collab­ orato^ is a matter which vitally affects the quality and effectiveness of the service rendered in the name of Christ and of the Church. I wish to encourage you to use every available means to pro vide such a formation. In ali forms of ecclesial service pride of place must be given to the individuai, created in the likeness of God and redeemed through the sacrifice of our Lord Jesus Christ. All have a home in the Church. Ali are objects of her concern. But the poor and the suffering in particular need to feel themselves individually and personally welcomed and sustained in their inalienable dignity. In my Post-Synodal Exhortation I referred to the fact that ali too often in today's world the more complex institutions become in their Organization, the more they lose their effectiveness as a resuit of an impersonal functionalism, an overgrown bureaucracy, and unjust private interests. It is not enough to give ; it must be done in a true spirit of solidarity and brotherhood. By imitating the humility and compassion of Christ, all those en­ gaged in Christian service walk the paths of the dispossessed and those who seek justice. They walk in the footsteps of the Lord Jesus Christ, who "emptied himself, taking the form of a servant". To him I en trust each one of you and ali those connected with the work of Caritas Internationalis. May the grace and peace of our Lord Jesus Christ be with you ali. 4 5 6 7 Apostolicam actuositatem, 4 Cf. 5 Cf. Christifideles laici, 41. « Cf. ibid. 7 Phil 2 : 7 . 8. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1227 ITINERA APOSTOLICA Ex HABITIS DUM SUMMUS PONTIFEX MADAGASCARIAM, INSULAS MASCARENAS QUASDAMQUB AFRICAE MERIDIONALIS CIVITATES PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES. Tananarivi, ad nationum Legatos habita.* Excellences, Mesdames, Messieurs, 1. Au cours de la visite pastorale que j'effectue dans ce pays, avant de me rendre à La Réunion, en Zambie et au Malawi, je suis heureux d'avoir cette occasion de saluer le Corps diplomatique accrédité auprès de la République Démocratique de Madagascar. Vous savez, en effet, l'estime dans laquelle le Saint-Siège tient l'activité des Missions diplo­ matiques, véritable service rendu aux peuples grâce à la présence de leurs représentants qualifiés qui favorisent des échanges de plus en plus intenses. Les Organisations internationales apportent à cet égard une contribution spécifique appréciable; je salue avec plaisir parmi vous leurs représentants. La mission spirituelle qui m'incombe me permet d'être, pour ma part, un témoin de ce qui unit les hommes et aussi des inquiétudes et des souffrances qui pèsent sur eux dans le monde. C'est pour le bien de l'homme que l'Eglise désire inlassablement agir, en fonction de son expérience, dans le respect des compétences des pouvoirs civils. Elle pense avoir qualité pour affirmer la solidarité universelle à laquelle doit tendre l'humanité, dans sa recherche de la paix et du bonheur de toutes les personnes. 2. Pour les générations actuelles, il est clair qu'une préoccupation majeure est celle du développement. L'inégale répartition des ressources de tous ordres sur la planète souligne à l'évidence la nécessité d'une coopération active entre les nations pour que leurs ressortissants se voient accorder les conditions d'une vie digne de l'homme. Echanges économiques et coopération, on le sait peut-être mieux à présent, ne peuvent atteindre leur but que dans un esprit de solidarité et dans le respect de l'identité de chaque peuple, de sa culture, de son environ­ nement, de son indépendance. • Die 29 m. Aprilis a. 1989. 1228 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Lorsqu'on parle de solidarité, on voit d'emblée que la coopération institutionnelle a pour but premier le bien des peuples, la valorisation de leurs propres ressources humaines, l'épanouissement de leurs capa­ cités, la mise en valeur de leur territoire, l'accueil de leur contribution particulière à la richesse de la communauté humaine, même si cette richesse ne se mesure pas en termes économiques. La noble culture du pays qui nous accueille, les traits originaux de ses régions illustrent bien la beauté d'un patrimoine humain que le développement doit non seulement conserver mais aussi faire fructifier. Les besoins des nations les moins favorisées, les difficultés que trop d'êtres humains connaissent pour vivre sont en eux-mêmes un appel à une coopération internationale qu'il importe de conduire de manière toujours plus avisée. Les. objectifs doivent être décidés en bonne entente et prendre en compte les nécessités immédiates justifiant des actions à court terme sans perdre de vue le soutien d'initiatives destinées à modifier favorablement la situation à long terme. Je n'entrerai pas dans des analyses qui vous sont connues, mais je soulignerai quelques aspects, en commençant par souhaiter que la solidarité des nations amène à progresser encore sur la voie des solutions aux problèmes de l'endettement des pays les plus pauvres, question sur laquelle le Saint-Siège a tenu à s'exprimer récemment. 3. Dans le tiers-monde et dans les pays plus favorisés, beaucoup d'hommes et de femmes se consacrent généreusement aux actions de développement. Je voudrais ici saluer l'œuvre accomplie par les vo­ lontaires qui forment les Organisations non gouvernementales. Sans se substituer à l'action des Etats et des organisations qui les unissent, ces volontaires peuvent aider de manière significative à comprendre les besoins réels des pays pauvres, à rendre plus personnelle et plus amicale la coopération, à développer la solidarité concrète, contribuant ainsi à associer les diverses composantes de la société à l'action des autorités politiques. A cet égard, je voudrais rendre un hommage particulier au dévoue­ ment des missionnaires. Inspirés par l'Evangile, ils se sont appliqués depuis longtemps au soin des malades, au soutien des plus démunis, à l'éducation des jeunes. Et j'ai une pensée pour ceux d'entre eux qui, encore ces toutes dernières années, ont été victimes, dans certaines régions, de violences injustifiées. Nous souhaitons tous que les hommes et les femmes, religieux ou non, qui, en artisans de paix, viennent Acta Ioannis Pauli Pp. II 1229 en aide à leurs frères, remplissent leur mission dans la sécurité et P amitié. 4. Les perspectives de détente qui se sont manifestées au cours des récentes années devraient maintenant favoriser la collaboration des hommes de science et de culture dans le monde entier en faveur du développement du tiers-monde. Dans l'encyclique que j'ai consacrée à la question sociale pour prolonger les appels de mon prédécesseur Paul VI vingt années plus tôt, j'ai déjà invité les nations du nord et du sud à mieux coordonner leurs moyens. Ainsi, les transferts de technologie apparaissent comme une nécessité croissante. La mise en commun du savoir au bénéfice de tous n'est-il pas une exigence de justice? Si, véritablement, les habitants de la planète parviennent à conso­ lider la paix, pourraient-ils admettre que deux tiers de l'humanité continuent à souffrir de la faim, n'accèdent pas à un niveau d'édu­ cation qui leur permette de prendre en main efficacement leur déve­ loppement, demeurent privés des moyens d'information et de commu­ nication qui sont couramment disponibles ailleurs et tenus pour in­ dispensables? 5. De plus en plus, l'opinion mondiale prend conscience du bien précieux qu'est la terre avec tout ce qu'elle recèle et produit. On parle de l'« environnement » : il s'agit du cadre dans lequel l'homme doit vivre ; il s'agit de la nature qui lui est confiée. Et l'on sait les menaces qui pèsent sur des régions entières du fait d'une exploitation inconsi­ dérée ou d'une pollution incontrôlée. Protéger le patrimoine forestier du globe, réagir à la désertification et à l'appauvrissement des sols, éviter la diffusion de substances toxiques nuisibles à l'homme, à la faune et à la végétation, sauvegarder l'atmosphère, tous ces impératifs ne peuvent être pris en compte que par une coopération active et aver­ tie, pour laquelle les frontières doivent être franchies sans entraves et les luttes d'influences dépassées. Accueilli sur une Grande Ile où de telles difficultés se font sentir, je me devais d'en rappeler le sérieux. Il est urgent que la communauté internationale se donne les moyens juridiques et techniques de garantir la protection de l'environnement, d'empêcher les abus inspirés par ce qu'il faut bien nommer l'égoïsme des uns au détriment des autres. La foi chrétienne considère que l'homme a été fait par Dieu maître de la terre. Cela signifie qu'il en est responsable, qu'il en est plus 1230 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale l'intendant que le propriétaire discrétionnaire. Il doit la transmettre vivante et féconde aux générations à venir. 6. Parmi les droits de l'homme, il en est un que je tiens à souligner dans le contexte de ces réflexions sur l'urgence de la coopération en vue du développement. Je pense au droit à la santé, dont il faut bien voir qu'il fait partie du droit élémentaire à la vie. Les populations dans le monde se trouvent dans une dramatique inégalité et, dans de vastes zones, le climat, le défaut d'hygiène, la malnutrition, l'igno­ rance aussi, laissent trop d'êtres humains sans défense. Je voudrais exprimer ici l'admiration qu'inspirent les médecins et les personnels de santé, autochtones et venus d'autres pays, en raison de leur œuvre fraternelle et désintéressée, et de leur compétence, alors que souvent les moyens leur manquent. Je voudrais encourager les Organisations internationales dans leurs efforts patients pour assurer la prévention des maladies par des campagnes de vaccinations et d'autres méthodes ; et je souhaite que leurs agents rencontrent toujours plus de soutien et de compréhension de la part des familles, de la part des autorités, de la part de ceux qui peuvent accroître leurs moyens de servir la santé d'enfants, d'hommes et de femmes affaiblis par la maladie. Cette œuvre nécessaire est une condition pour que la jeunesse si nombreuse du tiers-monde avance vers l'âge adulte avec force, avec l'équilibre nécessaire pour prendre ses responsabilités dans la société. Et puisque j'évoque les jeunes, je voudrais me faire ici l'écho d'une grave préoccupation qu'hier encore m'exprimaient leurs porte-parole au stade d'Alarobia. Il s'agit de la drogue, un fléau qui se situe au carrefour de beaucoup de facteurs humains. C'est un mal qui se ré­ pand à travers le monde. Une véritable mobilisation s'impose de la part des éducateurs assurément, mais aussi de la part des dirigeants. On ne peut pas accepter les trafics de mort. Les réprimer est sans doute indispensable. Mais il faudrait voir plus loin, empêcher des productions si nuisibles, aider les cultivateurs qui en tirent leur revenu à la reconversion qui leur épargnera la misère. Des autorités respon­ sables ne peuvent manquer d'agir dans ce sens par simple respect de la dignité humaine. Je viens là de toucher à un point sensible, dans l'espoir que des efforts conjugués délivreront les jeunes d'un tel fléau. Il est une réalité fondamentale dont je voudrais redire d'un mot la sollicitude qu'elle Acta Ioannis Pauli Pp. II 1231 inspire : la famille. Nous savons la déstabilisation qui l'atteint. Dans le tiers-monde, les structures coutumières se trouvent souvent ébran­ lées par des conditions de vie différentes. Des pressions s'exercent qui peuvent faire violence à la liberté fondamentale d'établir un foyer et de donner la vie. La préparation des jeunes à exercer leurs respon­ sabilités d'époux et de parents est un objectif légitime, mais on ne saurait rechercher la modification des comportements par des pres­ sions contraires à une saine éthique. Nous espérons que dans les peuples les plus défavorisés, l'institution familiale trouvera le soutien qui favorise le bonheur de ses membres. 7. Mesdames, Messieurs, les considérations que je viens de pré­ senter concernent en dernier ressort la recherche du bien-être des hommes et l'harmonie de leur vie commune, c'est-à-dire la paix. A travers les nombreuses composantes du développement, c'est la paix qui s'affermit, c'est l'homme qui peut réussir sa vie en trouvant une authentique liberté. En achevant mon propos, je tiens à exprimer à nouveau la haute considération que j'ai pour vos contributions multiples à la réalisation de ces objectifs essentiels. A travers vos personnes, je salue les nations que vous représentez et je leur adresse mes vœux chaleureux de prospérité. Je prie le Tout-Puissant de vous accorder ses dons et ses Bénédictions. « * » Tananarivi, ob decretos Servae Dei Victoriae Rasoamanarivo caelitum Beatorum honores habita.* 1. Derào i Jesòa Kristy Tòmpo ! [Loué soit Jésus Ohrist!]. « Si quelqu'un m'aime, il restera fidèle à ma parole )).* Ce dimanche du temps pascal est un grand événement pour l'Eglise à Madagascar. Pour la première fois dans votre histoire, une fille de cette terre est élevée à la gloire des autels, Victoire Rasoamcmarivo. Je me réjouis que, par ma venue au milieu de vous, l'Eglise apos­ tolique, l'Eglise des saints Pierre et Paul, soit présente en ce jour. Elle apporte ici tout l'héritage de foi et de vie qui, par le témoignage • Die 30 m. Aprilis a. 1989. 1 Jn 14, 23. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1232 des Apôtres, découle du mystère pascal du Christ Jésus, le Rédempteur du monde. Dans la joie pascale, je suis heureux de saluer votre Pasteur, mon frère le Cardinal Victor Razafimahatratra, si proche de l'Evêque de Rome comme membre du Collège des Cardinaux. Je salue aussi son Auxiliaire, Monseigneur Nicolas Ravitarivao, et les autres Evêques présents. Je dis mes vœux cordiaux aux prêtres, aux religieux, aux religieuses et à tous les fidèles laïcs. J'exprime ma gratitude à Monsieur le Président de la République, aux Autorités de l'Etat et de la région qui ont tenu à prendre part à cette célébration marquante pour l'Eglise catholique à Madagascar. Au Cénacle, avant de partir vers le Père, Jésus Christ a promis aux Apôtres le Paraclet : « Le Défenseur, l'Esprit Saint que le Père enverra en mon nom, -lui, vous enseignera tout » . 2 Aujourd'hui, l'Eglise à Madagascar participe d'une manière toute particulière à la venue de ce Paraclet, à la descente de l'Esprit Saint. En effet, le fruit le plus beau de son action, c'est la sainteté des fils et des filles des hommes. Dans la sainteté se "manifeste l'amour qui est le plus grand de tous, les dons de l'Esprit et qui, plus que toute autre 3 chose, élève l'homme aux yeux de Dieu. 2. « Si quelqu'un m'aime — dit le Christ —, il restera fidèle à ma parole; mon Père l'aimera, nous viendrons chez lui, nous irons demeu­ rer auprès de lui » . 4 Nous honorons aujourd'hui une femme qui a authentiquement aimé le Christ ; une femme qui est demeurée fidèle à la parole du Seigneur : Victoire Rasoamanarwo. L'Eglise reconnaît sa sainteté, avec ses frères et sœurs de cette terre qui l'admirent, qui s'inspirent de son exemple, qui comptent sur son intercession. L'Eglise à Madagascar et l'Eglise dans le monde la saluent comme celle en qui Dieu demeure, comme une sœur dont on reste proche dans la mystérieuse réalité de la com­ munion des saints. Car Victoire a vécu intensément le don de la foi, dès son initiation chrétienne comme catéchumène. Elle a accueilli l'Esprit du Christ. Elle a su conserver tout au long de sa vie le souvenir vivant de la 2 Jn 14, 26. 3 Cf. 1 Co 13, 13. 4 Jn 14, 23. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1233 Parole de Jésus. Avec la force du « Défenseur », elle a trouvé le cou­ rage d'une fidélité sans défaillance. Au fond d'elle-même, Victoire restait sans cesse en présence de Dieu. Tous étaient frappés par l'intensité de sa prière. Familière de la présence de Dieu, elle savait entraîner les autres dans l'intimité du Seigneur. A l'image de la Vierge Marie, elle avançait au long des jours dans le pèlerinage de la foi. N'avait-elle pas donné à l'Union catholique la consigne : <( Sanctifions-nous d'abord nous-mêmes ; nous nous occuperons ensuite de sanctifier les autres »? Le témoignage de son action montre bien qu'il ne s'agissait pas d'une piété fermée sur elle-même. Au contraire, Victoire n'imaginait pas qu'un chrétien puisse porter à ses frères la Bonne Nouvelle sans ouvrir tout son être à la puissance de la grâce. C'est pourquoi, au milieu des activités et des soucis, elle trouvait toujours beaucoup de temps pour la prière. 5 3. Aux chrétiens d'aujourd'hui, Victoire montre comment vivre son baptême. Adolescente, éduquée par les Sœurs de Saint-Joseph de Cluny, elle prépare avec sérieux son entrée dans l'Eglise. Découvrant les com­ mandements de Dieu, elle est aussitôt résolue à les observer, à lutter contre le péché. Elle pratique l'obéissance à la loi de Dieu dans une heureuse liberté intérieure, comme quelqu'un qui aime! Alors elle ac­ cueille la vie nouvelle qui lui est donnée. Le sacrement du baptême, c'est vraiment pour elle se laisser saisir par la présence du Christ res­ suscité. Sa conversion est si franche et si pure qu'elle donne l'impres­ sion, dès le début, d'être chrétienne dans tout son être. La confirmation achèvera de faire d'elle une fidèle, un « temple du Saint-Esprit », comme dit l'Apôtre. Nous prions Victoire pour qu'elle aide les fils et les filles de Mada­ gascar à recevoir le don de la foi, de la manière généreuse dont elle l'a reçu ; nous la prions pour qu'elle entraîne ses frères et sœurs mal­ gaches à mettre toute leur vie dans la lumière du Christ qui illumine les baptisés, qui guide leurs décisions, qui les soutient dans la peine et les accompagne dans la joie. Et vous prenez aussi exemple sur elle, lorsque vous découvrez son profond amour de la Messe qu'elle ne voulait jamais manquer. La communion au Corps du Christ, c'est la vraie nourriture du baptisé, car c'est la rencontre la plus intime du Seigneur : il s'est fait pain de vie pour que nous partagions sa vie. Il se donne en communion, 5 Cf. Jn 14, 26. 80 - A. A. S. 1234 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pour que nos liens fraternels soient renforcés et élargis par sa pré­ sence d'amour. Il a voulu que son sacrifice soit célébré en tous les temps afin que toutes les générations s'offrent, par Lui, à son Père pour le salut et la réconciliation de la multitude. Nous savons aussi quelle courageuse fidélité Victoire a montrée au sacrement du mariage, malgré les épreuves de son couple. Son enga­ gement avait été scellé devant Dieu, elle n'a pas accepté de le remettre en question. Avec le soutien de la grâce, elle respecta son époux envers et contre tout et lui garda son amour, dans le désir ardent qu'il se tourne vers le Seigneur et qu'il se convertisse; il lui fut donné la consolation de voir, à la fin, son mari accepter le baptême. Frères et Soeurs, à la suite de Victoire, ne manquez jamais d'aller boire à la source d'eau vive des sacrements : ce sont les dons inépui­ sables du Christ à son Eglise ! 4. Liée à ses frères et sœurs dans cette profonde communion, Victoire a pratiqué la solidarité avec une constante générosité, peu soucieuse d'amasser un trésor sur cette terre. Il ne s'agissait pas seulement de donner, il s'agissait d'aller à la rencontre des pauvres, des malades ou des prisonniers et de leur témoigner tout l'amour dont elle était capable: elle soulageait les souffrances et offrait ce qu'elle avait, avec humilité, en oubliant son rang social privilégié. Pour cela, elle est aussi un exemple entraînant. Vos situations sont différentes ; mais les pauvres sont toujours parmi vous. Je me réjouis du thème que vous avez choisi pour cette visite pastorale : il vous place vraiment à la suite de Victoire. L'Eglise, communion au service de la solidarité d'Un peuple : cela veut dire que le souci de tous est de partager ce qui les fait vivre, les biens spirituels et les biens ma­ tériels. Cela veut dire que tous se sentent responsables du bien com­ mun. Cela veut dire que tous cherchent cette justice évangélique qui donne à chacun ses chances de s'épanouir. Cela veut dire que dans la vie publique, dans la vie professionnelle, dans la vie familiale, tous travaillent pour avancer sur les chemins du développement intégral de l'homme, de l'homme aimé de Dieu, de l'homme fraternel. 5. Au cours d'une période critique de la jeune Eglise à Madagascar, Victoire est apparue dans toute sa stature de laïque activement en­ gagée dans la vie de la communauté et dans son apostolat. Ces quelques années de service de la communauté ecclésiale ont laissé un souvenir encore très vivant. Et, même si les circonstances sont tout autres main- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1235 tenant, le rayonnement de Victoire demeure grand alors que plus d'un siècle s'est écoulé. La béatification confirme qu'elle est un modèle pour les fidèles laïcs d'aujourd'hui. Chrétienne dans sa maison, chrétienne dans le milieu de la cour dont elle faisait partie, active dans le mouvement des Enfants de Marie, Victoire se trouvait prête à assumer des responsabilités excep­ tionnelles. Elle avait la confiance de tous; on la chargea d'animer et de protéger l'Union catholique qui devait maintenir vivante la com­ munauté privée de ses prêtres. L'énergie que Victoire puisait dans la foi et dans la vie de prière, elle la mit au service de tous dans une collaboration active avec le Frère Rafiringa et tous les membres de l'Union. Grâce à son influence, elle put aider à garder la Maison de Dieu ouverte et la communauté solide. Elle animait avec ferveur la prière commune. Elle veillait à ce que la formation spirituelle progresse en même temps que l'instruc­ tion sur le sens de la foi. Les Frères et les plus formés parmi les chrétiens dirigeaient des retraites où beaucoup affermissaient leur foi. Elle savait apaiser les tensions. Par ses encouragements, elle aidait ses frères et sœurs à demeurer dans l'unité, en ville et dans les autres postes. Au cours de cette période diflicile, alors que les prêtres étaient éloignés, la communauté ne perdit pas son dynamisme apostolique : des catéchumènes étaient instruits et préparés au baptême. Cela cor­ respondait bien à la passion que Victoire eut toute sa vie de faire con­ naître Jésus Christ, de partager la Bonne Nouvelle qui la comblait d'espérance et de joie. Elle fut une vraie missionnaire. Pour elle, il n'y avait pas de plus grand bonheur que de voir ses proches accéder à la foi et recevoir le baptême. Quand nous contemplons la figure de Victoire au milieu de la jeune Eglise de ce pays, nous comprenons mieux encore le rôle irremplaçable des fidèles laïcs, si fortement mis en valeur par le Concile Vatican I I , et récemment par l'Assemblée du Synode des Evêques. Dans une exhor­ tation apostolique, j'ai dit la grandeur de la vocation et de la mission des laïcs dans l'Eglise et dans le monde. Je suis heureux d'avoir pu venir chez vous pour célébrer la béatification d'une fille de votre noble peuple malgache, qui a été « colonne et fondement » pour ses frères et sœurs. Désormais, elle le sera plus encore. 6. Victoire illustre en particulier la place qui revient aux femmes dans l'Eglise. Femme laïque, elle rappelle près de vous les femmes 1236 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale de P E vangile, ou bien celles dont saint Paul a gardé le souvenir : Lydie qui eut un rôle important dans la jeune communauté de la ville de Philippes, Damaris qui accueillit l'Evangile à Athènes alors que bien peu l'écoutaient, Lois et Eunice qui communiquèrent leur foi à Timothée. Avec ses belles qualités de femme, Victoire à son tour a assumé les missions d'évangélisation, de sanctification et d'animation. Elle sut déployer une activité intense en bonne harmonie avec tous les membres de l'Eglise, les hommes comme les femmes, les prêtres comme les laïcs. 6 7 A notre époque, il est apparu particulièrement important de réagir à trop d'attitudes négatives dont les femmes ont souffert et souffrent encore, et qui sont étrangères à l'esprit de l'Evangile. « La reconnais­ sance franche et nette de la dignité personnelle de la femme constitue le premier pas à faire pour promouvoir sa pleine participation tant à la vie de l'Eglise qu'à la vie sociale et publique » . La béatification de Victoire est un encouragement pour toutes ses soeurs de Madagascar. Qu'elles se sentent pleinement reconnues dans leur dignité et dans leurs responsabilités de chrétiennes ! Qu'elles n'hé­ sitent pas à apporter leur contribution spécifique à l'évangélisation ! Leur aptitude à l'accueil de la Parole de Dieu et à la transmission de la foi, la qualité de leur sens moral, leur sensibilité particulière pour la dignité de l'être humain sont des biens irremplaçables pour l'Eglise. 8 9 7. Vous reconnaissez en votre première Bienheureuse les qualités traditionrielles de votre peuple. Beaucoup de témoins ont décrit sa patience, non pas une résignation ou une fuite devant les difficultés, mais une attitude profondément pacifiée devant ce qui attriste ou ce qui blesse, même devant le mal que l'on réprouve. Sa patience inlas­ sable renforçait sa conviction chrétienne pour demeurer fidèle aux liens indissolubles du mariage malgré les humiliations et les souffrances qu'elle endurait. Elle impressionnait ceux qui l'approchaient par la joie intérieure qui l'habitait. Elle gardait une confiance optimiste, même aux moments les plus inquiétants. Jamais elle ne se détachait des liens ancestraux de solidarité qui unissent dans son peuple chaque personne à toute la société; elle épanouissait en elle la spiritualité naturelle des Malgaches. 6 Cf. Ac 16, 14-15. 7 Cf. 2 Tm 1, 5. 8 Exhortation post-synodale Christifideles laici, 49. ' Cf. ibid., 49-52. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1237 C'est avec toute la richesse de sa personnalité que Victoire a donné son adhésion sans réserve à la foi. L'intimité avec le Christ et les dons de sa grâce l'ont amenée à porter très haut ses vertus humaines. Nous admirons en elle une femme à qui il a été donné d'unir merveil­ leusement ce qu'elle a reçu de la tradition et de la culture malgaches avec ce qu'elle a reçu par la lumière de l'Evangile. Dans sa simplicité spontanée, elle est un magnifique exemple pour votre communauté chrétienne soucieuse de mettre en valeur le meilleur de son héritage dans une rencontre féconde avec la grâce du baptême. Je crois que la sainteté de Victoire pourra éclairer en profondeur les recherches que vous menez pour une juste inculturation de la foi chrétienne sur votre terre. 8. « Que les peuples, Dieu, te rendent grâce ; qu'ils te rendent grâce tous ensemble! Que les nations chantent leur joie ! » . 10 C'est vraiment un jour de grande joie, de joie pascale pour le peuple de Madagascar. C'est aussi un jour de grande joie pour l'Eglise, qui invite les peuples de toute la terre à s'unir en elle dans la foi et le salut. L'Eglise entière partage la joie de chacun d'eux, elle partage aujour­ d'hui votre joie, fils et filles de Madagascar. Les Bienheureux et les Saints — de génération en génération — sont signes de notre vocation à la Jérusalem céleste que nous rappelle la deuxième lecture de ce dimanche avec le Livre de l'Apocalypse de saint Jean. Ils montrent la route à tous les hommes et à toutes les femmes, la route de la vocation définitive de l'homme. C'est la route de la participation à la gloire éternelle de Dieu lui-même: du Père, du Fils et de l'Esprit Saint. Frères et Sœurs, fils et filles de Madagascar, avancez sur cette route à la suite de votre compatriote ! En vérité, «dans la maison du Père beaucoup peuvent trouver leur demeure » . u Ho tahìn' andriamànitra isika rehètra ! [Que le Seigneur nous bénisse !] # » » 10 Ps 66/67, 4-5. » Cf. Jn 14, 2. Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 1238 Dionysiopoli Henoseos, ob decretos Dei Servo Ioanni Bernardo Rousseau, qui ab autochtonis Frater Scubilion appellatur, Beatorum caelitum ho­ nores.* 1. « Vous êtes le sel de la terre ! Vous êtes la lumière du monde ! »Dans l'Evangile de saint Matthieu, ces paroles étonnantes s'adres­ sent aux auditeurs du Sermon sur la montagne, c'est-à-dire à tous ceux qui ont entendu le message des Béatitudes, la loi du Royaume de Dieu. 1 C'est donc à la foule des pauvres, des affligés, des affamés de justice, des insultés, des calomniés, des persécutés que Jésus vient dire : « Vous êtes le sel de la terre ! Vous êtes la lumière du monde ! ». Tels sont, en effet, l'idéal que Jésus propose à ses disciples et l'appel qu'il lance au Peuple de Dieu dans son ensemble. Telle est la vocation de l'Eglise. Telles sont aussi les exigences de l'Evangile pour les membres de cette Eglise. « V o u s êtes le sel de la terre! Vous êtes la lumière du m o n d e » ! Serait-ce pour nous une sorte de brevet d'autosatisfaction? Non, c'est la vérité quand nous pensons à ce que nous sommes : « V o y e z quel grand amour nous a donné le Père, pour que nous soyons appelés enfants de Dieu — car nous le sommes». Et saint Pierre affirme : « Vous êtes une race élue, un sacerdoce royal, une nation sainte, un peuple acquis, pour annoncer les louanges de Celui qui vous a appelés des ténèbres à son admirable lumière». Le grand Pape saint Léon interpellait ainsi les fidèles dans la nuit de Noël : « Reconnais* ô chré­ tien, ta dignité». 2 3 « Vous êtes le sel de la terre ... ». Qu'est-ce à dire? Le sel donne leur saveur aux aliments et les conserve. Le sel est précieux. Quand Jésus déclare: « V o u s êtes le sel de la terre: si le sel s'affadit avec quoi le salera-ton? », il veut dire : ce que vous avez reçu vous rend précieux pour le monde ; rien ne peut remplacer ce que vous apportez. Il vous appartient d'être ici-bas ceux qui empêchent la vie de perdre son goût. Frères et Sœurs de La Réunion, qui donnez du goût au monde par • Die 2 m. Mali a. 1989. 1 Mt 5, 13. 14. 2 1 Jn 3, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1239 votre foi, je vous salue de grand cœur et je vous dis toute ma joie d'être avec vous pour honorer votre premier Bienheureux : le Frère Scubilion. Je salue Monseigneur Gilbert Aubry, votre Evêque, et je lui offre mes vœux cordiaux en ce jour anniversaire de son ordination episcopale. Je salue également Monsieur le Cardinal Albert Decourtray, Prési­ dent de la Conférence des Evêques de France, et Monsieur le Cardinal Jean Margéot, Président de la Conférence episcopale de l'Océan Indien, ainsi que mes Frères les Evêques. J'adresse mes salutations cordiales aux prêtres, aux religieux et religieuses. Je salue, en particulier, le Frère John Johnston, Supérieur général des Frères des Ecoles chrétiennes, ainsi que les membres de l'institut ici présents : je partage leur joie et je m'associe à leur action de grâce en ce jour où la grande famille de saint Jean-Baptiste de la Salle est de nouveau à l'honneur. Aux Autorités civiles venues à cette célébration liturgique, je pré­ sente mes salutations déférentes, et je les remercie de leur présence. Et, encore une fois, salut à vous, Frères et Sœurs Réunionnais ! 2. Aujourd'hui, alors que l'Evêque de Rome vient vous voir, je voudrais avant tout rendre grâce au Seigneur avec vous pour le don de la foi accordé à ce pays. A la Bonne Nouvelle qui vous a été pro­ posée, vous avez adhéré d'un cœur libre. L'évangélisation a déjà produit ici des fruits nombreux, et le Frère Scubilion est un remarquable témoin du mouvement vers la sainteté inauguré dans cette île par les premiers missionnaires. 3. Cette foi reçue des ancêtres, il faut que chacun la fasse grandir en lui, par un enracinement volontaire dans une paroisse, dans une communauté, dans une équipe de quartier, dans une équipe de ré­ flexion, dans un mouvement. Avant tout, il faut que la foi chrétienne pénètre dans cette communauté de base qu'est la famille. Frères très chers, que la famille soit le premier domaine de votre engagement de baptisés, dans la ferme conviction de la valeur unique et irrempla­ çable de la cellule familiale pour le développement de la société et de l'Eglise. Prenez part aux activités ecclesiales là où vous êtes, et considérez l'approfondissement de votre formation chrétienne comme une priorité à laquelle il faut savoir consacrer du temps. Enfin, sans restreindre vos engagements aux services proprement ecclésiaux, ap­ portez votre contribution qualifiée à la construction d'une société Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1240 Officiale toujours plus respectueuse de la dignité humaine, en n'ayant pas peur de dire non à l'esclavage des matérialismes qui pourraient vous sé­ duire. Soyez d'authentiques éléments de progrès civique et moral pour cette île qui est la vôtre. Sans imposer votre foi, dans le respect des autres, vivez « la diffé­ rence chrétienne » et que la marque catholique apparaisse non seule­ ment dans les comportements individuels, mais dans la trame de la vie communautaire et collective : en famille, en affaires, dans les loi­ sirs, en politique. Il y a une manière d'être et d'agir qui doit influer sur les structures de la société. Ne vous réfugiez pas dans une fausse humilité qui consisterait à taire le contenu de la foi ou à en faire dis­ paraître l'expression publique. Vivez en conformité avec les exigences chrétiennes, et vous deviendrez témoins de l'Amour. Cherchez, avec tous les autres, les voies d'un développement humain pour tous, afin que chaque personne soit reconnue dans sa dignité. 4. Ce souci de la dignité de l'être humain, le Frère Scubilion en a témoigné pendant ses années de vie missionnaire. Il était né à la fin de x v i n e siècle, en France métropolitaine, dans l'actuel diocèse de Sens-Auxerre qui a tenu à envoyer ici une délégation. Entré dans la vie religieuse, chez les Frères des Ecoles chrétiennes, il s'est porté volontaire pour un apostolat dans les terres lointaines, dans son désir d'un don plus total de lui-même. En 1833 il arriva à La Réunion pour y servir jusqu'à sa mort. L'amour de Dieu et l'amour du prochain ont été inséparables en lui. Il a brillé, aux yeux de tous, d'une puissance d'amour qui a su révéler le Dieu de l'Amour. Il a été lumière, comme le voulait le Christ : « Vous êtes la lumière du monde ». Il s'est laissé éclairer par Jésus Christ et il a éclairé les autres de la lumière de Jésus Christ, par son exemple et, en particulier, par sa catéchèse parmi les esclaves. En bon éducateur, le Frère Scubilion aimait catéchiser. Avec entrain, il concevait de savoureuses leçons de catéchisme. Son amour des jeunes et sa jovialité le poussaient à emmener ses élèves de Sainte-Marie explorer les Hauts de la Ravine-des-Chèvres ou les grottes des TroisTrous; ou même il tentait avec eux l'ascension du Piton du Char­ pentier. Ces excursions étaient aussi des pèlerinages : on visitait l'église de la Rivière-des-Pluies ou Notre-Dame de Bel-Air ou Notre-Dame de Bon-Secours. Dans la lumière du monde, le Frère faisait découvrir aussi la lumière de l'âme, la lumière du Christ. Acta Ioannis Pauli Pp. 1241 II 5. Le Frère Scubilion a compris et a vécu l'amour du prochain dans sa dimension évangélique. Dans toute personne, il a su voir l'image et la ressemblance de Dieu. Il a aimé à la manière de Dieu. Dans le sillage de saint Jean-Baptiste de La Salle, fondateur des Frères des Ecoles chrétiennes, il a manifesté une grande tendresse pour ceux qui lui étaient confiés. Il les a aidés à prendre confiance, à se pardonner mutuellement, à donner un sens à leur vie, à marcher vers l'espérance, et il s'est distingué au service des malades, montrant beaucoup de compassion à ses frères en détresse. Il a pratiqué la cha­ rité dont l'Apôtre Paul s'est fait le chantre admirable dans sa Lettre aux Corinthiens que nous avons écoutée ensemble : <( L'amour prend patience, l'amour rend service; l'amour ne jalouse pas; il ne se vante pas, ne se gonfle pas d'orgueil ; il ne fait rien de malhonnête ; il ne cherche pas son intérêt; il ne s'emporte pas; il n'entretient pas de rancune; il ne se réjouit pas de ce qui est mal, mais il trouve sa joie dans ce qui est vrai ; il supporte tout, il fait confiance en tout, il espère tout, il endure tout » . 4 6. Le plus grand commandement de la Loi est d'aimer Dieu de tout son cœur et le prochain comme soi-même. De cette loi d'amour, le Christ a fait son commandement personnel. C'est la nouveauté de l'Evangile, qui accomplit et achève la Loi ancienne : « Ne pensez pas que je suis venu abolir mais accomplir » . Et Jésus poursuit, faisant d'avance l'éloge de tous les éducateurs de l'étoffe du Frère Scubilion : « Celui qui rejettera un seul de ces plus petits commandements, et qui enseignera aux hommes à faire ainsi, sera déclaré le plus petit dans le Royaume des cieux. Mais celui qui les observera et les enseignera sera déclaré grand dans le Royaume des cieux » . 5 6 7. Chers Frères et Sœurs, la béatification du Frère Scubilion est comme un événement fondateur dans l'histoire de votre Eglise diocé­ saine. Elle souligne en même temps que cette partie du monde, que cette région de l'Océan Indien, que votre île, ont vocation à susciter des exemples de sainteté pour toute l'Eglise. Le Père Laval à l'Ile Maurice, Victoire à Madagascar, le Frère Scubilion à La Réunion, se donnent la main pour rapprocher vos peuples dans la fraternité des enfants de Dieu ; comme le font aussi d'autres grandes figures de votre •1 Co 13, 4-7. 5 Mt 5, 17. 6 Ibid. 5, 19. 1242 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pays : le Père Monet, « apôtre des noirs », le Père Levasseur, compa­ gnon de Libermann, Aimée Pignolet de Fresne, fondatrice des Filles de Marie. Vous avez déjà un patrimoine spirituel qu'il vous importe non seulement de garder mais de bien connaître pour en vivre et pour que surgissent toujours des apôtres au cœur de feu. Assumez votre histoire et devenez-en les acteurs de premier plan ! En vivant l'Evan­ gile comme l'ont fait ces grands serviteurs de Dieu, vivifiez toujours mieux votre culture. Vous donnerez envie d'être plus humains à la mesure de l'amour de Jésus Christ pour les hommes et les femmes de La Réunion. 8. Sur votre île, vous connaissez une abondance relative. Cepen­ dant, la course à la consommation peut détourner du vrai chemin évangélique de la réussite humaine. Chez vous, comme en métropole, il y a sans doute des modes de vie à réviser pour connaître le bonheur des simples et préserver la qualité des relations humaines. En outre, avec beaucoup d'autres pays, vous faites malheureusement l'expérience du chômage et il vous faut chercher à le résorber sur place. De même que vous avez su reprendre vie après la dure épreuve du cyclone Firinga (28-29 janvier 1989), je souhaite que votre solidarité fraternelle aille à tous ceux qui sont sans travail et vous suggère les initiatives locales nécessaires pour que tous participent à un développement digne et responsable. 9. Quant à vous, chers jeunes qui m'écoutez, je sais combien vous êtes sensibles à la réussite de la vie dans la paix. Votre cœur est sans frontières et vous voulez aimer. Vous voulez tout donner de vousmêmes pour aimer et être aimés. Vous avez bien raison, car sans amour la vie n'atteint pas son but. Mais attention aux caricatures de l'amour ! Saint Paul nous a donné aujourd'hui les signes distinctifs de l'amour vrai. Bâtissez votre vie sur ce type d'amour. Laissez Jésus Christ vous prendre la main. Il ne vous lâchera pas car il veut aller avec vous jusqu'au bout de l'amour. Cherchez votre vocation: vocation au ma­ riage chrétien, vocation religieuse ou vocation sacerdotale. Apprenez à vous respecter, à vous soutenir pour bâtir un monde où vous ferez triompher les valeurs de louange de Dieu et de service des hommes, valeurs de tendresse et de partage, de justice et de paix, de solidarité et de responsabilité. N'ayez pas peur des sacrifices pour vous perfec­ tionner de jour en jour et faire fructifier vos talents. Le chemin de la perfection, le chemin de l'effort, c'est aussi le chemin de la joie. Bonne Acta Ioannis Pauli Pp. II 1243 chance pour aujourd'hui et pour demain ! L'Eglise et le monde comptent sur vous : devenez les champions de votre avenir solidaire. 10. Vous tous qui êtes ici, vous qui m'écoutez à la radio et à la télé­ vision, Jésus vous dit : « Vous êtes la lumière du monde » ! Laissez-moi vous dire en créole : Resse pas dan' fénoir viens dans la Lumière. Mette par côté çaq l'a pas bon et marche droite avec zot conscience droite. Soleil y lève, soleil y dort, la lune y lève, la lune y dort; zot même la lumière y éteinde pas. [Traduction : Ne restez pas dans les ténèbres ; venez à la lumière. Laissez de côté ce "qui n'est pas bon et allez tout droit avec votre conscience droite. Le soleil se lève et puis il se couche; la lune se lève et puis elle se couche ; mais vous êtes la lumière qui ne s'éteint pas.] Avec votre Evêque et tous vos pasteurs, continuez à édifier votre Eglise et à développer votre pays, en cherchant à faire reculer les esclavages qui déshumanisent l'existence. Dans le sillage de Frère Scubilion, apprenez à devenir des saints. Comme lui, bâtissez votre vie sur le mystère de la croix, sur la puis­ sance vivifiante de l'Eucharistie, sur la dévotion à Marie, Reine des Apôtres. Que cette Mère très aimante vous protège et vous conduise dans la paix vers son Fils Jésus ! A Lui, honneur et gloire pour les siècles des siècles ! * * * Lusacae, ad episcopos congregatos habita.* Dear Brother Bishops, 1. On this occasion of my Pastoral Visit to your country I greet ail of you in a spirit of fraternal love : "To ail God's belo ved" in Zambia, "who are called to be saints: grâce to you and peace from God our Father and the Lord Jesus Christ". It is a great joy for me to be here, thanks to your kind invitation. I am happy to have this opportunity to strengthen the bonds of ecclesial communion which we celebrated together during your ad Limina visit to Rome last year. 1 • Die 2 m. Maii a. 1989. 1 Cf. Bm 1:7. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1244 Officiale My visit coincides with the préparations being made for the Churçh's centenary in Zambia in 1991. From humble beginnings the Church has grown and flourished in your country. Today there are nine Diocèses, many parishes and outstations, a growing number of vocations to the priesthood and religious life, increasing lay involvement, and many educational, medical and social service institutions. I rejoice with you at the gift of salvation in Christ that the Father has willed to grant to Zambia through the power of the Holy Spirit. Through the dedicated efforts of missionaries, both men and women, the Gospel was brought here in obédience to Christ's command to teach ali the nations. But the challenge to carry forward the work of evangelization never ceases. With Saint Paul we can say : "Woe to me if I do not preach the Gospel ! ". The whole Church in Africa is continually being called to proclaim the Gospel of Jesus Christ. 2 3 For this reason I was pleased to announce earlier this year a Special Assembly for Africa o f the Synod o f Bishops. This came about as a resuit of fréquent requests from various groups and individuáis over the years, as well as my own expérience of the Churçh's vitality in Africa during the course of previous Pastoral Visits. I am confident that the Special Assembly will be a particular moment of grace for the Church in Africa. I know that you will join me in prayer for an outpouring of the Holy Spirit upon this event and the préparations that are being made for it. 2. On the ève of the Churçh's centenary in Zambia, your thoughts must inevitably turn to the spiritual needs and aspirations of ail those within your own country. During your ad Limina visit last year, I raised some of these concerns. I spoke about marriage and the family, young people, seminarians and priests, religious men and women, lay involvement in Small Christian Communities, ecumenism, social Communications and the needs of refugees. Today I wish to continue my reflections. In particular, I wish to discuss the Churçh's teaching office, and the role o f the Diocesan Bishop as an authentic teacher o f the faith for his people. Christ himself told his Apostles to make disciples of ail nations, teaching them to observe all that he had commanded. Before he re4 1 Cf. Mt 28:19. 3 1 Cor 9:16. 4 Cf. Mt 28:19-20. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1245 turned to the Father, Jesus promised to send the Holy Spirit upon his Church, to guide her into all truth. 5 Through the anointing of the Spirit of truth, the entire People of God has been enabled to cling to the faith it has received, to gain deeper insight into its mysteries, and to apply it more fully in daily life. 6 As Successors of the Apostles, the Pope and the Bishops have been entrusted with the mission of preaching the Word of God. The Second Vatican Council teaches that Bishops are both heralds of the faith, who draw new disciples to Christ, and "authentic teachers, that is, teachers endowed with the authority of Christ", who preach to the people entrusted to their care. It falls to Bishops to teach the faith, to make it bear fruit, and to be vigilant against errors that threaten their flock. 7 In fulfilling this great task, dear brothers, we can be certain that God who entrusted it to us will also give us the grâce to fulfil it. For our part, we must never f ail to persevere in our task of teaching; we must search for the most suitable and effective means of accomplishing it ; and we must never lose confidence in the power of the Holy Spirit whose grace we received at our ordination. 3. Within the local Church, the Diocesan Bishop is the "moderator of the entire ministry of the Word"} As such, he is called to col­ laborate actively with many people in the service of the Gospel. On every level of the Church's life, it is your duty to ensure that the Word bears fruit and grows in the lives of those who believe. 9 For ali members of the Church, this will require a lifelong formation in Christian doctrine and discipline and in the riches of the spiritual life. Priests, religious and laity must be continually formed in Christian living, so as to hold fast to the faith, in accordance with their particular vocation. Their knowledge of the faith must be deepened ; their practice of it must determine their choices and actions, and their love for it must create the desire to share it with others. Priests are your indispensable companions in teaching, sanctifying and shepherding God's people, and so they should receive a spiritual 5 Cf. Jn 16:18. * Cf. Lumen gentium, 12. 7 Ibid., 25. « C.I.C., 756. » Cf. Col 1:6. Acta 1246 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale and intellectual formation equal to their responsibilities. For this reason, I urge you to give special attention to the formation of those preparing for the priesthood as well as to the cpntinuing éducation of those already ordained so that your priests may be of one mind and heart with you in the ministry of proclaiming the Word. Love for Christ means zeal for all his flock, especially for those who do not yet know him and those who have wandered away. I join you in asking for God's blessing on ,the work of the Emmaus Spirituality Centre which you have set up in order to pro vide priests with the sound training they need for the service of Christ's flock. 10 4. Your duty as Bishops to make the faith "shine forth and bear fruit" also requires you to provide for the spiritual growth of the laity. You can be justifiably proud of the many lay organizations in Zambia and the many catechists and lay leaders who do so much in the service of the Gospel. Catholics are called to occupy positions of responsibility in the civic and cultural life of this country. But vigil­ ance is needed on your part so that the good seed of the Gospel is not snatched away or choked or does not wither amid the temptations and cares of modern life. You must attend to the many profound questions being asked today about the human person and society—questions that Zambia must also face as it looks to the future. As pastors and teachers you will want to do everything possible to help your people understand their Catholic faith in the light of their own questions about life and the challenges that may be raised by others. 11 12 This teaching task likewise calis for a systematic approach to adult catecheticis suited to différent groups of people. Special attention should be given to those whose social, economie or cultural status could weaken their sensé of Catholic identity or their ties with the Church com­ munity. Nor can I favi to mention the solicitude required o f pastors towards those who find it difficult to fnlfil the Christian obligations of marriage and family life in accordance with Church teaching. Teachers of the faith must constantly cali people to conversion, to persévérance, to a deeper love rooted in the Cross. We have as our inspiration the words of Saint Paul : "Let your manner of life be worthy of the Gospel of Christ". 13 10 Cf. Presbyterorum Ordinis, 7. " Cf. Lumen gentium, 25. " Cf. Lk 8:11-14. » Phil 1:27. 1247 Acta Ioannis Pauli Pp. II Within the context of lay formation, your role as teachers also demands attention to the religious éducation of the young. I know and share your concern for the youth of Zambia, who make up such a large part of the population. Many of them are unable to continue their éducation or to find work. By reaching out to them, the Church manifests Christ's love for them. By teaching them the Gospel she helps to answer their deepest questions about life and salvation. In Catholic schools particularly they should be able to find sound cat­ echesis in Catholic doctrine and Christian living, especially through the instruction and good example of teachers who are well prepared spiritually and intellectuale for this important task. 5. Finally, dear brothers, I urge you to take full advantage of the communications media in furthering the Church's teaching mission. Your use of the press, radio and television will not only serve Catholics ; it will also influence and in form public opinion about the Church and her teachings. I know that the Church in Zambia enjoys freedom to make use of the media. Do not hesitate therefore to devote the resources and the talents necessary to carry out this important ministry as part of your work as teachers of the faith. Next Sunday, 7th May, is the Twenty-Third World Communications Day. In my message for this occasion I point out that "the question confronting the Church today is not any longer whether 'the man in the Street' can grasp a religious message, but how to employ the com­ munications media so as to let him have the full impact of the Gospel message. The Lord encourages us very directly and simply to take the broader view in our witness and our communication : 'Do not be afraid ... what you hear in whispers, proclaim from the housetops' (Mt 10 :26-27)" 6. Dear brothers, I encourage you and wish to be close to you in your faithful service to Christ and your devoted efforts for the sake of the Gospel in Zambia. In the face of new challenges, you are striving to bring the knowledge of Christ to people so that they in turn may bring him to others. You are building up the Church by your example and by leading the faithful to an ever deeper under­ standing of her life and mission. 14 No. 6. With Saint Paul, I know that "he Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1248 Officiale who began this good work in you will bring it to completion at the day of Jesus Christ". With fraternal affection in the Lord, and with full confidence in the power of divine grace at work in your locai Churches, I cordially impart my Apostolic Blessing. 15 * » * Lusacae, ad Legatos nationum coram admissos habita.* Your Excellencies, Ladies and Gentlemen, 1. I am very happy to have this occasion to meet the distinguished Heads of Mission and Diplomatie Personnel accredited to the Govern­ ment of Zambia. Through you I greet each of the nations and peoples you represent. I also extend greetings to the représentatives of Inter­ national Organizations. You are all working for the well-.being and peaceful progress of peoples, conscious of the fact that true peace and development must be based on good will, justice and coopération in international relations. Yours is a demanding task, and one which requires much dedication and sensitivity. I express my esteem and encouragement for you in your service in this part of Africa. 2. As you realize, my présent visit is above all a visit of the Bishop of Rome, the Successor o f the Apostle Peter, to the Catholic communities oí Zambia, Malawi, Madagascar and La Réunion. At the same time, my visits to différent countries allow me to manifest the Holy See's profound solidarity with the peoples of the world as they work for the realization of their destiny. With unfailing respect for the aspirations of all peoples to live their identity in freedom and security, with deep concern for the way in which human dignity and human rights are respected and promoted, the Holy See is présent in the international community—not as a politicai, economie or military power—but as seeking especially to foster a moral and ethical reflection and dialogue on the great questions and problems affecting the lives of the men and women of our time. 15 Cf. Phil 1:6. • Die 3 m. Maii a. 1989. 1249 Acta Ioannis Pauli Pp. II The person—in the fullness of human dignity—is the object of the Church's mission and responsibility. The Holy See is convinced that only a higher perspective of moral ideáis and of the principies of goodness, truth and justice in human relations can solve the complicated questions affecting the world community. The integral de­ velopment and well-being of individuáis, and of all peoples, must more and more become the objective which public authorities, governments and international organizations pursue, if the world is to over­ eóme the tensions and conflicts which continue to threaten peace. In the words of my predecessor Pope Paul VI : "Development is the new name for peace". 1 3. The Holy See has consistently called for moral and ethical reflection on the grave problems affecting society, problems which require closer coopération between developed and developing nations, between North and South, East and West. I wish to refer briefly to the subjeets of two recent statements : one on Racism and the other on the International Debt Question. Racism and its expression in Systems of social, economic and politi­ cai discrimination are considered by the Church as clearly contrary to Christian faith and love. Unfortunately, racism's theoretical and practical manifestations continue to exist in the world on a vast scale, in many forms and degrees, even though the system of apartheid is a most obvious and dramatic instance. In combatting this moral problem, the Church advocates needed change, but a constructive change brought about by peaceful means. Discrimination must be overeóme, not through fresh violence but through reconciliation. It is my fréquent and earnest prayer that Almighty God will inspire all concerned to understand that the basis of a genuine solution to racism in general and apartheid in particular is the conviction of the equal dignity of every human being as a member of the human family and a child of Cod. 4. The problem of international debt is a clear example of the inter­ dependence which characterizes relations between countries and con­ tinents. It is a problem which cannot be solved without mutual under­ standing and agreement between debtor and créditer nations, without sensitivity to the real circumstances of indebted nations on the part 1 Populorum progressio, 87. 81 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1250 Officiale of creditor agencies, and without a wise and committed policy of growth on the part of the developing nations themselves. Is it merely a rhetorical question to ask how many infants and children die every day in Africa b ecause resources are now being swallowed up in debt repaymentf There is no time now to lament policies of the past or those éléments in the international financial and economie picture which have led to the présent situation. Now is the time for a new and courageous international solidarity, a solidarity not based on selfinterest but inspired and guided by a true concern for human beings. Recent moves on the part of the developed and creditor countries to lessen the burdens of repayment on the économies of debtor nations are obviously a step in the right direction. Such moves deserve to be encouraged. But much more remains to be done. It is to the ethical and moral values involved that the Church primarily directs her attention. Her appeal is to the conscience and the heart of those who can bring about a just solution to the problem, in respect for the equal dignity of all people. It is her task, in obédience to the Gospel, always and everywhere, to emphasize justice, reconciliation and love. It has become more. and more evident that measures of solidarity are imperative so that hope may be restored to many sorely tried peoples. I pray that those in a position to influence events will truly express that solidarity in a new and generous approach to the problems of the international debt. 5. In this distinguished gathering, I cannot but make référence to the tragic situation being experienced in Africa and elsewhere by millions of human beings forced to flee their homes and native lands because of famine, war and terrorism. of these brothers and sisters. We must heed the sufferings There are so many men and women offended in their inalienable human dignity, injured in body and mind, condemned to a miserable existence through no fault of their own. As I have so often stated the plight of millions of refugees in différent continents is a festering wound which typifles and reveáis the im­ balances and conflicts of the modern world. 2 1 wish to take this opportunity to express appréciation to the Governments of the two countries of continental Africa that I am visiting for what they are doing to offer hospitality to and meet the 2 Cf. Sollicitudo rei socialis, 24. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1251 needs of the many refugees residing in their territories. Zambia is giving an example of openness and solidarity which honours its leaders and its people. Malawi is deeply affected by a large influx of refugees from neighbouring Mozambique, and is to be commended for its heroic efforts in caring for them, even to the point of diminishing its own essential resources. I would appeal to you as Diplomata to see this tragedy not in politicai terms alone but as a deeply human drama to which you draw the attention and seek the assistance of your own peoples and of the Organizations you represent. The care of refugees includes not only meeting their immediate needs, but also helping them preserve their social, cultural and religious identity. For it is precisely this identity which sustains them in their plight and offers them hope for a new and better future. 6. In recent months there have been signs of progress towards peace and reconciliation in Southern Africa. Lusaka itself has been a centre for both officiai and unofficial meetings of the parties involved in conflicts. Specifically, the world looks with expectation and hope to the steps being taken to implement the New York Accords leading to the independence of Namibia and the withdrawal of foreign forces from Angola. It is important that these processes should be promoted and further strengthened through the support of - the international community. Here again we see proof of the interdependence of the world's nations. To ail those who hear my voice I make an appeal that Nami­ bia, the latest country in Africa to become independent, be fully accepted into the family of Nations, that it be sustained in its inde­ pendence and given every assistance on the road to economie, social and politicai autonomy. International solidarity calis for the abandonment of policies which are selfìsh or inspired by interests that are too partisan. True statesmanship implies a realistic and Worldwide view of the paths that the human family is taking in its search for a better and more dignified existence. Essential to humanity's progress is the conviction that différences and tensions should be resolved not by force or the threat of force, but through sincere and peaceful methods. In this the diplo­ matie community has a most immediate role to play. 7. Dear friends : for those who believe in divine Providence and God's loving pian for the human family, the hope of peace and progress Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1252 hecomes an ardent prayer, rising from the depths of our hearts, where we feel ourselves bound to every other human being in brotherhood and solidarity. "The Lord bless you and keep you : The Lord make his face to shine upon you, and be gracious to you : The Lord set his gaze upon you, and give you peace". May God bless each one of you and your families. May he pour out his gifts upon the countries and peoples you represent. May he love and protect the people of Zambia, our gracious hosts and friends. 3 * * « Blantiriae, ad episcopos congregatos habita.* Dear Brother Bishops, 1. I give thanks to God for the grace which has made possible this visit to Malawi. I pray for you, the Bishops, in the words of Saint Paul that "God may make you worthy of his call, and may fulfil every good résolve and work of faith by his power, so that the nome of our Lord Jesus Christ may be glorified in you, and you in him". It is a great joy for me to be here during this year in which you commemorate the hundredth anniversary of the arrivai of the first Catholic missionaries at Mponda. We can look back at a Century o f remarcable growth from the implantation of the Church in Malawi, thanks to the zeal and self-sacrifice of many missionaries. Truly, "the name of our Lord Jesus Christ" has been "glorified" among the people of Malawi, and they in him. Today the présence of missionaries from abroad remains an im­ portant part of the Churçh's life here and throughout Africa. What they have done and continue to do is a sign that faith in Christ transcends the divisions of race, nation and culture. At the same time, in Malawi the phase of intense missionary activity from abroad is gradually giving way to another phase. The Catholics of Malawi are 1 3 Num 6:24-26. * Die 5 m. Maii a. 1989. 1 2 Thess 1:11-12. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1253 assuming an ever greater responsibility for their own local Churches and are seeking a deeper appréciation of what it means to be both Catholic and African. It is my hope that the Special Assembly for Africa of the Synod of Bishops, now in the pre-preparatory stage, will provide an opportunity to examine in depth the various challenges facing the Church on this vast continent, and under the inspiration of the Holy Spirit discern the response that is called for. 2. While we give thanks to God for the freedom with which the Church in Malawi is able to carry out her mission, we also recognize that, as in every country, she sometimes expériences difficultas and problems both from within and from without in evangelizing herself and others. This is especially true because she preaches a Cospel of repentance. Saint Paul writes : "We are the aroma of Christ to God among those who are being saved and among those who are perishing; to one a fragrance from death to death, to the other a fragrance from life to life. Who is sufficient for these things?". And Paul's answer to this question also applies to us : "Our sufficiency is from 2 Cod".* Archbishop Chiona, as part of his kind welcome, has alluded to some of the difficulties and problems that you face. The concerns that we share were also mentioned during your ad Limina visit to Rome last year. On that occasion I spoke to you about some aspects of the Church in order to confirm you in your mission as pastors and thus give a fresh impetus to evangelization in Malawi. 4 3. Among these aspects, dear Brothers, the religious situation in which evangelization takes place here should be given careful con­ sidération. We note first of all that you preach the Gospel in a society which includes Christians of other Churches and Ecclesial Communi­ ties. As I mentioned during the ad Limina visit, the common bonds which unite Christians need to be more fully appreciated. These bonds can be strengthened by common prayer, joint social action and informed theological discussion. There is also a significant number of people in Malawi who are followers of Islam. What is required is mutual respect, as well as mutual récognition of those things that we share in common. As 2 3 4 2 Cor 2:15-16. Ibid. 3:5. Cf. Address of 23rd August 1988. Acta Apostolicae 1254 Sedis - Commentarium Officiale I said to the young Muslims whom I met in Moroeco in 1985 : "Chris­ tians and Muslims, in general ... have badly understood each other, and sometimes, in the past, have opposed and even exhausted each other in polemics and in war s. I believe that today, God invites us to change our old practices. We must respect each other, and also we must stimulate each other in good works on the path to God". 5 Both among Christians working for unity in obédience to Christ and among believers of différent religions, there is no place for ag­ gressive proselytism which disturbs and hurts, still less for the use of unworthy methods. For our part we uphold our principies and belief s : respect for the human person, respect for religious freedom, and faith in the action of the Holy Spirit who works in inscrutable ways to accomplish God's loving plan for humanity. As Evangelii nuntiandi reminds us : "The Church seeks to con vert solely through the divine power of the message she proclaims" . Entrusted by her Lord with the fullness of révélation, she bears faithful witness to it in Malawi before other Christians, the members of other world religions, and those who fòllow the traditional religious practices inherited from their ancestors. b 4. The variety of religions in Malawi makes it all the more important that Catholics should be well informed about the teachings of their faith and well formed in putting that faith into practice. Through membership in Small Christian Communities and in lay movements and associations, as well as through the apostolate of catechists, teachers and lay leaders, people can derive a greater sensé of belonging and of participating in the Churçh's life and mission. In ail these many ways the laity are confirmed in their Catholic faith. They are challenged to grow in holiness. They are motivated and effectively prepared for the work of evangelization. I encourage you to continue your efforts to ensure adequate religious and moral training for ail the faithful, especially the young. By growing in the new life of grace, they will be able to make an important contribution to your society through their good example and leadership. The well-being of Christ's flock dépends in large measure on the care it receives from its shepherds, and therefore the formation of the clergy is al ways of the utmost importance. Düring your ad Limina 5 Address to Young Muslims, Casablanca, 19th August 1985. • No. 18. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1255 visit I encouraged you to provide suitable priests as instructors and role models for the growing number of seminarians. After ordination every priest must continue his spiritual and intelleetual formation if he is to grow in the service of God's people in union with his Bishop. My predecessor Pope Paul VI made mention of this with référence to priestly celibacy : "The priest", he wrote, "should apply himself abo ve all else to developing, with ali the love which grace inspires within him, a close relationship with Christ, exploring its inexhaustible and enriching mystery ; he should also acquire an ever deeper sense of the mystery of the Church, apart from which his state of life might run the risk of seeming to be unfounded and incongruous". Bishops have a special responsibility to pro vide opportunities for this renewal and growth to take place among their priests. The need for lifelong formation applies to religious Sisters and Brothers too. Their special consécration also needs to be deepened so that they will remain deeply rooted in Christ and so that the high ideáis of their vocation will continue undimmed in their own hearts and before the people to whom they are a special sign of God's Kingdom. As Bishops you have the role of leading, challenging and uniting ali those working in the Lord's vineyard, in a true spirit of ecclesial love and service. May you always rely on God's power to sustain you in ali these tasks. 7 8 9 5. Within the context of evangelization and formation, the Church is deeply committed to the promotion of the dignity of the human person and the good of society through authentie human development. Within the plurality of religious confessions in Malawi this means a commitment to justice and peace in collaboration with ali who have true human values at heart. As I stated in my Encyclical Letter Solli­ citudo rei socialis : "The condemnation of evils and injustices is also a part of that ministry of evangelization in the social field which is an aspect of the Church's prophétie role. But it should be made clear that proclamation is always more important than condemnation, and the latter cannot ignore the former, which gives it true solidity and the force of higher motivation". As you rightly pointed out in your 10 7 Sacerdotalis 8 Cf. Optatam totius, 22. caelibatus, » Cf. 2 Thess 1:11. 10 No. 41. 75. Acta Apostolicae Sedis 1256 - Commentarium Officiale letter to Catholica in préparation for my visit, the Kingdom of God means working for justice, peace and reconciliation in this world, as well as proclaiming their full realization in the next. 6. My Brothers : in ministering to the flock entrusted to your care you have sought to imitate Christ, the Good Shepherd, who "lays down his life for the sheep". I commend you as teachers who have given firm witness to the truths o f the Catholic faith. I also gladly recipro­ cate the love and affection you show for the Successor of Peter within the universal communion of the Church. 11 May my visit to Malawi strengthen your faith and increase your trust in the Lord. The words of Christ to the first disciples are also addressed to you : "Fear not, little flock, for it is your Father's good pleasure to give you the Kingdom". And again: "In the world you have tribulation; but be of good cheer, / have overeóme the world" . 12 n For a hundred years, the Blessed Virgin Mary has interceded for the Church in this land in answer to the prayers of the first mission­ aries at Mponda and those who followed them. She watches over each of you, her beloved sons, and all your people. Today I wish to commend you to her once again, so that in the midst of every joy and sorrow she may be f or you "a sign of sure hope and comfort ... until all families of people, whether they are honoured with the name of Christian or whether they still do not know the Saviour, may be happily gathered together in peace and harmony into one People of Cod, for the glory of the Most Holy and Undivided Trinity". To all of you I cordially impart my Apostolic Blessing. 14 11 Jn 10:11. 11 Lk 12:32. » Jn 16:33. M Lumen gentium, 68-69. Congregatio de Causis Sanctorum ACTA 1257 CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i M A Z A R I E N . SEU DREPANEN. ET PANORMITANA DECRETUM Canonizationis Ven. Servi Dei Sancti a S. Dominico (in saec.: Viti An­ tonii Di Santo), Religiosi professi Ordinis Augustiniensium Discalceatorum ( 1 6 5 5 - 1 7 2 8 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine iisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Dominus Iesus in evangelio indicans quae necessaria sint ad eius exempla perfecte sequenda, dixit : « Qui non renuntiat omnibus, quae possidet, non potest meus esse discipulus » [Lc 14, 33) ; « Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequa­ tur me » (Mt 16, 24) ; « Quicumque voluerit inter vos magnus fieri, erit vester minister; sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare » (Mt 20, 26. 28). His evangelicis obligatoriis postulationibus respondit Servus Dei Frater Sanctus a Sancto Dominico, frater laicus Ordinis Augustinien­ sium Discalceatorum, qui, rebus omnibus terrestribus libenter relic­ tis, seipsum omnino abnegatum in spiritu humilitatis et oboedientiae totum Domino tradidit, sicut penitus exigit evangelium; vitae suae caput Deum posuit, quem immenso amavit amore, secutusque est Iesum in via crucis duris et diuturnis paenitentiis et humili atque indefatigato fratrum et pauperum servitio. 1258 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Servus Dei Drepani (in Sicilia) natus- est nonis Augustis anno 1655 a coniugibus Iosepho et Paula Di Santo ; postridie est baptizatus in ecclesia paroeciali Sancti Nicolai Episcopi et Martyris nominaque ei sunt indita Vitus Antonius. Pater, sutrinae magister, et mater, domiseda, pientissimi,- Vitum Antonium ceterosque duos filios Dominicum et Iosepham secundum fidei catholicae principia educaverunt, quos simul ad Dei cultum incitaverunt et ad virtutem. Servus Dei est ad sutrinam informatus, in qua celeriter « magi­ ster » evasit quamque usque ad aetatem duodetriginta annorum exer­ cuit cum intellegentia et religiosa cum iustitia ac caelesti permeavit spiritu quoniam, dum laborabat, frequenter precabatur et suos adiuto­ res ad pie et integre vivendum hortabatur. Pro apostolico incitamento nisus est sanctus fieri in tota vitae suae ratione (cf. 1 Pt 1, 15), se exercitando in omnibus christianae pietatis operibus. Eucharistiae amantissimus, nomen professus est in Sodalicium seu Confraternitatem Sanctissimi Sacramenti. Largis stipibus pauperes adiuvabat; ieiuniis et cruentis verberibus Iesu passioni so^ dabatur. A Virgine Maria, quae « ab eo cor interceperat », pudicitiae hausit amorem, virginitatis, quapropter semper condiciones uxorias recusavit, cum, etsi in saeculo vivens, caelibatum elegisset « propter regnum caelorum» (Mt 19, 12). Uti Dei amoris donum accepit Iesu invitationem, qui olim ei, sicut iuveni Evangelii, dixit, « Sequere me », et statuit se totum Ei conse­ crare in Ordine Augustiniensium Discalceatorum, quem rigidissimum esse videbat et suae vitae occultationis, contemplationis et paeniten­ tiae appetìtioni consentaneum. Die 18 mensis Maii, anno 1684, omnibus relictis rebus, Lilybaeum se contulit ut domum novitiatus S. Mariae « de I tria » ingrederetur ut frater laicus. Triduo post, veste religiosa induta, novitiatum iniit canonicum, et, nominibus Vito Antonio mutatis, nomen cepit Fratrem Sanctum a Sancto Dominico. Anno probationis ad finem adducto, per quem omnibus exemplo fuit virtutum, die 22 mensis Maii anno 1685 professionem fecit votorum sollemnium oboedientiae, paupertatis, ca­ stitatis et humilitatis. Statim post est ad domum Iesu, Mariae et Ioseph missus, Drepani sitam, ubi totam vitam mansit, 43 annos sti­ pem quaeri tans. 1259 Congregatio de Causis Sanctorum Quamquam vitam absconditam in conventu diligebat, humiliter, prompte et laete onus suscepit sibi iniunctum, omnes in eo, ob amorem Dei, adhibens vires, numquam rigidam observantiam remittens, se in omnibus exercens spiritalibus conventus operibus inque aliis ultroneis et mendicationem vertens in verum apostolatus instrumentum. Eius enim servitio populum ad bona spiritus revocabat, quia tanta cum hu­ militate et modestia procedebat, ut nihil in eius statu aliorum visui displiceret, sed contra omnia cum eius consecratione essent congruen­ tia. Insuper, prudentibus hortatibus conversioni peccatorum prospi­ ciebat, quorum multos adducebat ad Deum sibi reconciliandum. Omnes eum magni existimabant utque sanctum colebant. Firma fultus fide, qua etiam fortiter pugnavit contra instigationes et vexationes diabólicas, spe illectus futurorum bonorum, terrena contempsit totamque vitam suam ad Deum direxit, cuius eum caput ac veluti centrum posuit, immenso eundem amore diligendo. Ex hac caritatis flamma constans oriebatur cura vel minimum peccatum vi­ tandi, plena cum divina voluntate coniunctio etiam in casibus diffi­ cilioribus et acerbioribus, assiduum et quasi perpetuum cum Deo colloquium in deprecatione, quam diu noctuque Deo adhibebat, illaque in Deum quodammodo immersio per omnia, quae faciebat. Eius vita spiritalis Eucharistia nitebatur, quam cotidie accipiebat et ante quam cotidie consistebat diu, alta in adoratione, semper ge­ nibus nixus, immotus et ferme in Deum raptus, praesertim coram Sanctissimo Sacramento sollemniter exposito. Cultus divini studiosissimus fuit, labori non parcens pro novae ecclesiae aedificatione proque sacrorum splendore. Comis erga omnes, peculiariter caritate in pauperes eminuit. Evan­ gelico spiritu motus, his verbis significato : « Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 40), a Superio­ ribus permissum obtinuit ut stipem emendicaret pro pauperibus, quibus liberaliter opitulabatur non solum ad ostium conventus, verum etiam in viis et, secreto, etiam in domibus, familiis ad paupertatem redactis. Etsi continenter mendicatione districtus bonorum corporeorum, haec tamen omnino aver sanatur; circa ea prorsus indifferens, nec abundantia laetabatur, nec de exiguitate afflictabatur, sed Deo gra­ tias agebat ob ea, quae ei mittebat. Vere « pauper spiritu » (Mt 5, 3), vitae communis privationes et austeritates amavit et amplificavit, 126Ö Acta Apostolicae Sedis - Commentarium.Officiale volens animo et re funditus Christi paupertatem communicare, qui cum esset dives egenus factus est propter nos (cf. 2 Cor 8, 9; Mt 8, 20). Servus Dei, adhortationem sequens Apostoli, singulis diebus Deo uti cultum spiritalem suum obtulit corpus : « ut hostiam viventem, sanctam, Deo placentem » (Rom 12, 1) ; ut expedite ad metam curre­ ret, illud duriter tractavit et in servitutem redegit (cf. 1 Cor 9, 27) crebris castigationibus, vigiliis, frequentissimis ieiuniis, ciliciis et cruen­ tis flagellationibus. Praeter has austeritates, magnam adhibebat mo­ destiam cum mulieribus agens, summam verecundiam in tota sua vi­ vendi ratione et sedulam suorum sensuum custodiam, ita illibatam servans castitatem; in cordis et corporis virginitate affectuum auxit maturitatem praecipue amore erga Iesum, Sanctissimam Virginem, fratres sodales et pauperes. Haec verba Iesu bene intellexerat et exsequebatur : (c Quicumque voluerit inter vos primus esse, erit vester servus; sicut Filius homi­ nis non venit ministrari, sed ministrare » (Mt 20, 26. 28). Humillime vixit suaeque vocationis ad servitium, quod voverat Religionem in­ gressus, studiosus fuit, se pro nihilo ducens, ut solum fidelis Dei et proximi fieret minister. Cum sibi plane difiîderet, semper timebat ne Deum perderei. In agendo suo non fidebat iudicio, sed a mode­ ratoribus et a superioribus consilia petebat, quae sequebatur. Quando­ quidem se maximum terrae peccatorem putabat, honores et laudes fugiebat et multa observantia omnes verebatur. Illud evangelii « Abneget seipsum » (Lc 9, 23) explicavit imprimis suam abnegando voluntatem, ut eam ad Dei voluntatem prorsus con­ formaret per perfectum obsequium erga omnes regulas et consuetu­ dines Ordinis sui, non uti servus sub lege, sed uti homo liber sub gratia, utpote spiritalis pulchritudinis amans (cf. Regula, 48). In supe­ riore Deum venerabatur; prompte oboediebat et sine exceptione, tum in rebus minimis tum in maioribus et difficilioribus. Hoc sacrificium fuit, quod Frater Sanctus cotidianum obtulit D e o ; haec sincerissima testificatio amoris eius in Eum, quia « qui servat verbum eius, vere in hoc caritas Dei consummata est » (1 Io 2, 5). Die 10 mensis Ianuarii anno 1728 Servus Dei, iam plus septua­ ginta duos annos natus, febris accessione correptus est, qua paucis diebus mortem obiit. Aegrotans, continenter orabat. In accipiendo Viatico solus improviso se erexit et in lecto genua flectens, magno cum amore exclamavit: « M i Iesu, mi Iesu». In Domino consopitus est die 16 mensis Ianuarii anno 1728. Congregatio de Causis Sanctorum 1261 Eius morte cognita, hominum multitudo accucurrit non solum Drepano, verum etiam ex locis vicinis, adeo ut corpus tres dies man­ serit expositum, ut fidelium pietati satisfieret, qui eum tamquam sanctum venerabantur. Haec sanctitatis fama, qua vivus floruit apud omnes classes, per­ severavit et ita diffusa est, ut ecclesiastica auctoritas statuerit Pro­ cessus inire ad sollemnia sacra celebranda, quibus caelitum honores Servo Dei decernerentur. Instructi sunt igitur hac in Causa sequentes Processus, et quidem ordinaria potestate in Curia Mazariensi (annis 1732-1747) et Panormitana (aa. 1734-1748) ; apostolica autem auctoritate in Curiis item Mazariensi (aa. 1762-1770) et Panormitana (aa. 1758-1780), de quorum iuridica vi Decretum exiit Sacrae tum Rituum Congregationis die 16 Decembris a. 1775; de validitate autem novissimi Processus apo­ stolici Panormitani eiusmodi Decretum est datum die 16 Iunii a. 1940. Decretum autem introductionis Causae penes Apostolicam Sedem die 2 mensis Aprilis a. 1757 iam prodierat. Praemissis interim de iure praemittendis, deventum est tandem ad virtutum Servi Dei disceptationem apud Congregationem pro Cau­ sis Sanctorum, et quidem primum die 14 mensis Iunii anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum, moderatore Rev.mo Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea die 21 Februarii a. 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episco­ porum in Palatio Vaticano coadunata, Ponente Em.mo ac Rev.mo D.no Mario Aloisio Cardinali Ciappi. Et in utroque Coetu, posito dubio num Ven. Servus Dei heroicas exercuisset virtutes, omnes concor­ diter adfirmando responderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Cardinalem Praefectum, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter ex­ cipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus rite appararetur. Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more con vocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1262 cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia adnexis, Servi Dei Fratris Sancti a S. Officiale et Fortitudine eisque Dominico, Religiosi professi Ordinis Augustiniensium Discalceatorum, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum i n . vulgus ederetur et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. £& Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis II QUEBECEN. DECRETUM Canonizationis Servae Dei Mariae a S. Caecilia Romana (in saec.: Dinae Bélanger), Sororis professae Congregationis Sororum Iesu et Mariae (1897-1929). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Quam, bonus Deus, est bonus ! ». Haec ultima verba fuere, quae moriens locuta est Beata Claudina Thévenet, Congregationis Religio­ sarum a Iesu-Maria Conditrix. Quae verba, caelesti excita luminis radio, mysticus fuerunt loquendi modus animae suam tandem requiem in Dei visione invenientis, quem amaverat et propter quem passa erat totam per terrestrem vitam. Serva Dei Dina Bélanger, Beatae Claudinae Thévenet spiritalis filia, vixit et mortua est in oasi Canadensi Sillery dicta, et in se my­ sticae spei vocem- Matris Conditricis moribundae traduxit atque sua amoris, immolationis et paenitentiae vita, Beatae Claudinae et Religio­ sarum a Iesu-Maria est nuntium secuta, cuius et experimentum dedit. Congregatio de Causis Sanctorum 1263 Serva Dei Quebeci orta est in Canada, die 30 mensis Aprilis anno 1897. Parentes eius Octavius Bélanger et Seraphia Matte, veri chri­ stiani coniuges, voluerunt eam eodem, quo nata est, die baptizari, nominaque ei indiderunt Mariam, Margaritam, Dinam, Adelaidem : plerumque tamen Dina appellabatur. Educata est in familiae condicione austeriore; longe a rebus ina­ nibus et a nugis. Quam maturrime est a matre, muliere piissima, deprecationi initiata. Postridie Calendas Maias anno 1908 ad Eucharisticam mensam ac­ cessit et sacramentum accepit Confirmationis. Calendis Maiis anno 1910 excepta est in Consociationem Filiarum Mariae et Sanctae Vir­ gini secundum usum Verae Pietatis Sancti Aloisii Grignion de Mont­ fort se consecravit. Apud Sorores Congregationis a Domina Nostra studia exercuit, primum in Sancto Rocho Quebecensi (annis 1903-1909), deinde in Conventu « Jacques Cartier » vocato (annis 1909-1911) et in Conventu urbis Bellevue (annis 1911-1913). Nonum annum agens Dina plectrocymbalo studere coeperat, iamque, celeribus factis in hac arte progressibus, primum perceperat diploma annos undecim nata. Ab anno 1916 ad annum 1918 in studia musica incubi tura Novi Eboraci, quo se contulerat, commorata est apud Religiosas a Iesu-Maria, quarum Congregatio, aliquot post annos, eius facta est familia religiosa. Domum reversa mense Iunio anno 1918, ibi mansit donec novitia­ tum Religiosarum a Iesu-Maria Sillery, die 11 mensis Augusti anno 1921, ingressa est. Tribus illis annis Serva Dei in circulis versata est, musicos concentus dedit, numquam tamen Deo per omnia placere neglegens. Sillerym ingressa, uti petitrix mense Augusto anno 1921, vestem religiosam induit, nomine capto Maria a Sancta Caecilia Romana, die 15 mensis Februarii anno 1922. Die 15 Augusti anno 1923 pro­ fessionem temporariam fecit et post quinque annos, in sollemnitate Assumptionis Virginis Mariae, vota perpetua nuncupavit. Die 4 mensis Septembris anno 1929, potius amore Dei consumpta quam phthisi, placide est Sillery mortua, in Conventu, a quo nonnisi bis abscesserat, ut in oppido doceret patrio sermone Saint-Michel de Bellechasse appellato. Servae Dei vita potest ergo in duas dividi partes, quarum alteram domi aut in sedibus institutioni tradendae viginti quattuor egit annos, alteram, octo annos, in Communitate religiosa. 1264 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Sed tota eius vita, a pueritia usque ad mortem, constanti et miro quodam ascensu insignis fuit. Quattuor annorum iam magnopere pec­ catum horrebat statuitque nihil facere, quod Iesu displiceret. Sex anno­ rum hoc propositum exercitio oboedientiae, silentii, caritatis, sinceritatis, castigationis voluntariae ad effectum adduxit. Septem annos nata, per sacras exercitationes pietatis excolendae causa, pro pueris susceptas, tam ardentem in Iesum sensit amorem, ut mori cuperet sicque esset cum eo. Cum primum Eucharistiae sacramentum suscepit, mutationem animadvertere coepit, quae totius fuit vitae eius quaeque his colligi potest verbis : Iesus in ea et ea in Iesu (cf. Autobiographia, pp. 21-22). Insequenti anno, feria quinta in Cena Domini, primum Iesu vocem audivit « dulcem et suavem » : hoc initium fuit illius in­ terioris colloquii, quod eam gaudio perfudit (cf. Aut., p. 25) quodque prope ad eius mortem usque non intermisit. Quattuordecim annorum votum nuncupavit virginitatis et, quin­ decim, Iesum rogavit ut ipsa suo natali die dolorem experiretur. Inito bello, quod annis saeviit 1914-1918, victimam se satisfactionis devovit (cf. Aut., pp. 49-50). Uti religiosa a Iesu-Maria, spiritum expressit Conditricis Bea­ tae Claudinae Thévenet atque propositum, cui congruenter « Christocentrismum », qui dicitur, Congregationis Iesu-Mariae proprium quam maxime coluit, ex eò vivens ratione trinitaria, eucharistica et mariali. Consilia evangelica, virtutes théologales et cardinales, humilitas, meditatio et silentium, in animi contentione, quae continuae Dei prae­ sentiae limitem contingit, Dinae iter direxerunt ad hunc « Christocentrismum », qui ad summum pervenit mutuae coniunctionis, quae veluti vertigine corripit, unde in locum Dinae Christus mystice sub­ stitutus est et Dina in Christo ad nihilum redacta. Quamquam con­ templativa, non tamen minus apostolica fuit, eiusque ardor universi mundi animas complectebatur. Eius in sanctitate ascensus dictis distinguitur, quae ex ordine sibi proposuit. Adulescens dicto usa est : « Potior mors quam sordes » ; in novitiatu, hoc pro eo substituit : « Iesus et Maria, regula amoris mei et amor meus regula vitae meae ». Novitiatu peracto, dictum ita mutatum est: «Amare et p a t i » , et postea: « A m a r e » , atque ad ulti­ mum : « Amare et sinere faciant Iesus et Maria ». Omne novum dic­ tum ostendit Servam Dei sensim altius investigasse, impensius se Iesu tradidisse per Mariam, vitam suam in Christo collocavisse et Virgini Mariae inservisse pietate filiae. Congregatio de Causis Sanctorum 1265 Quam ardentissime exoptavit ut « martyr, victima, apostola » vi­ veret et moreretur, et saepe, per diem, Amato suo iterans vota, addebat : « Quaeso te, ut martyr amoris, victima amoris, apostóla amoris vivam et moriar » (Aut., p. 124). Hac se totam Amori credendi im­ pulsa voluntate, perfectissima quaeque agendi votum vovit die 3 men­ sis Octobris anno 1924, magistri spiritus et Antistitae suae permissu, « ut bono Deo dicerem me illum amare, illi soli fidere, de eo securam esse, eius actioni me concredere » (Aut., p. 175). Cum ludum frequen­ tabat, aequales eius virtutem animadverterat eamque appellabant : «Divinam ... sanctam Dinam » (Summarium super Introductione Cau­ sae, pp. 169-170). In Conventu, Antistita, cito intellecta iuvenis illius religiosae cum Deo coniunctione, ut vitam suam narraret eam roga­ vit. Eius sanctitatis fama, iam in Communitate nota, hoc opere autobiographico vulgato, est extrinsecus diffusa et ferme universalis evasit. Quae sanctimoniae fama, in dies percrebrescens caelestibus visa est signis confirmari. Quamobrem factum est ut Causa de Beatorum Caelitum honoribus eidem Servae Dei decernendis agi coepta sit. In­ structus est igitur ordinaria auctoritate Processus Informativus, qui di­ cebatur, apud curiam archiepiscopalem Quebecensem (annis 1950-1956), cui accessit, annis 1965-1967, Processus Additionalis, Romamque sunt delati ad Sacram tunc Rituum Congregationem. Super Scriptis Fa­ mulae Dei tributis decretum exiit eiusdem Congregationis die 8 mensis Iulii anni 1965. Praemissis deinde aliis rebus de iure praemittendis. Causa beatificationis, probante Ioanne Paulo II, introducta est per Decretum diei 19 mensis Iunii a. 1982, indulta dispensatione ab aposto­ lico processu super virtutibus in specie instruendo. Agnita, die 30 men­ sis Ianuarii a. 1987, iuridica validitate Processuum in hac Causa instructorum, deventum est ad virtutum Servae Dei disceptationem; prius quidem, die 25 Octobris anno 1988, in Congressu Peculiari Consultorum theologorum, moderatore Rev.mo D.no Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; deinde, die 2 Maii subsequentis anni 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon, in Palatio Apostolico Va­ ticano coadunata. Et in utroque Coetu, posito dubio num constaret de virtutum exercitio in gradu heroico, omnes qui convenerant, affirman­ tes responderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum libenter excipiens, mandavit ut Decretum super heroicis Servae Dei virtutibus rite appararetur. 83 - A. A. S. Acta Apostolicae 1266 Sedis - Commentarium Officiale Quod cum factum esset, accitis hodierna die Cardinalibus infra­ scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque adstantibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de car­ dinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque ad­ nexis, Servae Dei Mariae a S. Caecilia Romana (in saec.: Dinae Bélanger), in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc Decretum in vulgus ederetur et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S . Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS i SANCTI P A U L I IN BRASILIA-CAMPI L I M P I D I DECRETUM De mutatione finium Cum in Apostolicis sub plumbo Litteris « Deo bene opitulante », diei 15 mensis Martii anno 1989, quibus dioecesis Campi Limpidi, in Brasilia, erecta fuit, pars territorii municipii vulgo nuncupati Säo Paulo per lapsum omissa sit, Exc.mus P. D. Aemilius Pignoli, praefatae dioecesis primus Episcopus, ab Apostolica Sede expostulavit ut, quam primum, etiam illud territorium suae novae dioecesi annecteretur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Caroli Furno, Archiepiscopi titularis Abaritani et in Brasilia Apo­ stolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem Christifidelium bono 1267 Congregatio de Causis Sanctorum profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. I I , tributarum, oblatas preces benigne accipiendas esse censuit. Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse haben­ tium vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ab Archi­ dioecesi Sancti Pauli in Brasilia, distrahit integrum territorium, prout in praesens a lege ecclesiastica circumscribitur, paroeciarum in muni­ cipio eiusdem nominis exstantium : — intra fines plagae vulgo nuncupatae « Campo Limpo )) : Santa Cruz, Säo José Operario, Säo Judas Tadeu et Säo Sebastiäo; — intra fines plagae vulgato nomine « Capäo Redondo » : Nossa Se­ nhora de Fatima (belezas), Nossa Senhora de Bom Conselho, Nossa Se­ nhora do Carmo, Suo Francisco de Assis, Säo José Operario et Säo Luis Gonzaga; — intra fines plagae vulgo dictae « M'Boi Mirim » : Bom Jesus, Jesus Bom Pastor et Nossa Senhora das Graças; — intra fines plagae vulgo nuncupatae « Francisco Morato » : Nossa Senhora de Fatima (Viia Ferreira), Nossa Senhora da Providencia e Santa Marta, Säo Benedito, Santo Antonio et Säo Bento. Quamobrem documenta et acta praefatarum paroeciarum clericos, fideles ac bona temporalia forte respicientia a Curia Sancti Pauli in Brasilia ad Curiam Campi Limpidi, quam primum, transmittantur. Ad haec perficienda, Congregatio pro Episcopis deputat memora­ tum Exc.mum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanc­ tae Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tri­ buens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quem­ libet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eamdem Congregationem cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Datum Romae, ex Aedibus 21 mensis Augusti anno 1989. Congregationis pro Episcopis, die BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. © S . © Ioannes Baptista Re arch. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., ». 6J/2/89. Acta 1268 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II SANCTI MICHAELIS PAULINENSIS DECRETUM De translatione cathedrae episcopalis Per Apostolicas sub plumbo Litteras <( Constat Metropolitanam Ecclesiam », diei 15 mensis Martii anno 1989, dioecesis Sancti Michae­ lis Paulinensis, in Brasilia, constituta est cum cathedra eius Episcopi in templo paroeciali Deo, in honorem Beatae Mariae Virginis populis « da Penha », dicatum, posita. Primus Episcopus memoratae dioecesis, vero, Exc.mus P. D. Fer­ dinandus Legal, S.D.B., convenientiam et opportunitatem Sanctae Sedi clare exposuit ut cathedra episcopalis a praefato templo mariano ad templum paroeciale, ibi exstans intra fines plagae eiusdem nominis, Deo, in honorem Sancti Michaelis Archangeli, dicatum, transferatur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Caroli Furno, Archiepiscopi titularis Abaritani et in Brasilia Apo­ stolici Nuntii, rata huiusmodi translationem Christifidelium bono profuturam, vigore specialium facultatum sibi, a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatas preces benigne accipiendas esse censuit. Quapropter, suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, praesenti Decreto, perinde vali­ turo ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, a templo paroeciali Deo, in honorem Beatae Mariae Virginis vulgo nuncupato « da Penha », dicatum, ad templum paroeciale Deo, in honorem Sancti Michaelis Archangeli, Patroni vero novae dioecesis, dicato, ca­ thedram episcopalem transfert, collatis omnibus praerogativis, iuri­ bus et privilegiis quibus ceterae cathedrales Ecclesiae in orbe catho­ lico decorantur. Ad haec perficienda, Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae Sedis in Brasilia gestorum, necessarias et opportunas eisdem tribuens facultates etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo- 1269 Congregatio de Causis Sanctorum sito ad eamdem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 28 mensis Augusti anno 1989. S& BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. © S . 6B Ioannes Baptista Re arch. tit. Foronovanus, a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 675/89. PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet: die 14 Septembris 1989. — Cathedrali Ecclesiae Mimatensi Exc.mum P. D. Paulum Bertrand, hactenus Episcopum titularem Tagariensem atque Auxiliarem archidioecesis Lugdunensis. — Cathedrali Ecclesiae Calaguritanae et Calceatensi-Logrognensi Exc.mum P. D. Raimundum Búa Otero, hactenus Episcopum Turiasonensem. die 30 Septembris. Cathedrali Ecclesiae Reatinae R. D. Iosephum Molinari, Vicarium generalem archidioecesis Aquilanae. — Coadiutorem Exc.mi P. D. Odore Iosephi Gendron, Episcopi Manchesteriensis, Exc.mum P. D. Leonem E. 0'Neil, hactenus Epi­ scopum tit. Bencennensem. Die 28 Octobris. — Metropolitanae Ecclesiae Campobassensi-Boianensi Exc.mum P. D. Hectorem Di Filippo, hactenus Episcopum Aeserniensem-Venafrensem. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1270 Officiale CONGREGATIO PRO INSTITUTIONE CATHOLICA SOCIETAS IESU DECRETUM q u o schola Philosophiae Societatis Iesu, in urbe Zagrebiensi exstans, in Facultatem Philosophiae canonice erigitur. Philosophiae studium « ad solidam et cohaerentem hominis, mundi et Dei cognitionem acquirendam » (CONC. VAT. II, Decr. Optatam to­ tius, 15) procul dubio maximi est ponderis, cum amor veritatis rigo­ rose quaerendae, observandae, demonstrandae simul cum honesta agni­ tione limitum cognitionis humanae, hominum mentibus congruens sit. Cuius momenti conscia, Societas Iesu in suo Collegio Zagrebiensi iam ab anno millesimo sescentesimo sexagesimo secundo lectiones phi­ losophicas tradere coepit. Quae provida navitas pedetemptim Faculta­ tem Philosophiae constituendam in Academia Zagrebiensi, deinde in eiusdem Civitatis Universitate studiorum fovit. Variis autem temporum adiunctis elapsis, anno millesimo nongen­ tesimo trigesimo septimo Zagrebiae Institutum Philosophicum eius­ dem Societatis, denuo constitutum est, in quo plures centeni iuvenes formati sunt ad reflexionem philosophicam christianam peragendam et ad investigationem diffusionemque cogitationis philosophicae recte provehendam. Quam quidem navitatem salutarem haec Congregatio de Institu­ tione Catholica libenter agnovit ac memoratum Institutum Philosophi­ cum, quod una cum Studio Theologico Zagrebiensi eiusdem Societatis Iesu operabatur, Facultati Philosophiae Pontificiae Universitatis Gre­ gorianae in Urbe anno millesimo nongentesimo octogesimo tertio affilia­ tum declaravit. Eadem Societas Iesu de evangelizandi munere in nostrorum tem­ porum adiunctis quam maxime sollicita, per eius Praepositum Gene­ ralem, Conferentia Episcopali ac Em.mo Cardinali Archiepiscopo Za­ grebiensi foventibus, Congregationem de Institutione Catholica adivit, exposcens ut idem Institutum in Facultatem Philosophiae erigeretur. Haec Congregatio, rectis philosophicis studiis valde favens, re un­ dique perpensa, ac collatis consiliis cum iis quorum interest, auctori- Congregatio pro Institutione Catholica 1271 tate a Summo Pontifice Ioanne Paulo div. Prov. Papa II sibi tradita, petitionem sibi delatam pro munere excipiens, memoratum Institutum Philosophicum Societatis Iesu in FACULTATEM PHILOSOPHIAE hoc Decreto in perpetuum canonice erigit erectumque declarat, facta eidem potestate omnes Philosophiae gradus iis studentibus conferendi, qui, studiorum curriculum legitime emensi, praescripta examina feli­ citer superaverint, servatis peculiaribus Statutis ab hac eadem Con­ gregatione approbatis. Haec praeterea Congregatio eidem Facultati omnia agnoscit iura, officia atque honores quibus Ecclesiasticae Facultates in universo Orbe Catholico vigentes merito fruuntur, eidemque mandat ut, patrimonio philosophico perenniter valido innixa, quaestiones philosophicas meto­ dica investigatione perscrutetur, sedulo attendens ad necessitudinem inter philosophiam et nostrorum temporum problemata, ita ut studen­ tes adiuventur ad perspiciendos nexus qui intercedunt inter argumenta philosophica et mysteria salutis quae in sacra theologia superiore lu­ mine fidei considerantur. Haec Congregatio insuper eandem Facultatem Philosophiae tutan­ dam ac regendam Societati Iesu committit atque eiusdem Praepositum Generalem pro tempore MAGNUM CANCELLARIUM constituit ac declarat, omnibus ei agnitis iuribus et officiis, quibus munus ex Ecclesiae legibus praxique cumulatur. Eadem Congregatio denique praecipit ut omnia compleantur quae in Constitutione Apostolica « Sapientia Christiana » atque annexis (( Ordi­ nationibus », in Codice Iuris Canonici ceterisque Apostolicae Sedis documentis de Studiorum Universitatibus et Facultatibus Ecclesiasticis adimplenda praescribuntur; Conferentiae Episcopalis mandatis obse­ quendo atque cum Facultate Theologica Zagrebiensi arcta cum coniunc­ tione adlaborando ; ceteris servatis de iure servandis ; contrariis quibus­ libet minime obstantibus. Datum Romae, ex aedibus eiusdem Congregationis, die x x x i men­ sis Iulii, in memoria Santi Ignatii de Loyola, a. D. MCMLXXXIX. — WILLIAM card. BAUM, Praefectus L. © S. £8 I. Saraiva Martins, a Secretis In Congr. pro Instit. Cath. tab., n. 365/87/18. 1272 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Martedì, 3 Ottobre 1989, S. E. il Signor THOMAS PATRICK MELADY, Ambasciatore degli Stati Uniti d'America presso la Santa «Sede. Giovedì, 5 Ottobre 1 9 8 9 , S. E. il Signor JERZY KUBERSKI, Ambasciatore della Repubblica Popolare di Polonia presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Giovedì, 1 9 Ottobre 1 9 8 9 , S. E. il Signor Luís BARRIOS TAS­ SANO, Ministro degli Affari Esteri dell'Uruguay. Venerdì, 2 0 Ottobre 1989, S. E. il Signor TADEUSZ MAZOWIECKI, Presidente del Consiglio dei Ministri della Repubblica Popolare di Polonia. Giovedì, 2 6 Ottobre 1 9 8 9 , S. E. il Signor PATRICK HILLERY, Presidente d'Irlanda e S. E. il Signor GERARD COLLINS, Mini­ stro degli Affari Esteri d'Irlanda. Venerdì, 2 7 Ottobre 1989, S. E. il Signor JOÄO BERNARDO VIEIRA, Presidente della Repubblica di Guinea-Bissau. Da Venerdì 6 Ottobre a Lunedì 16 ottobre 1989 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio a Seoul, in Indonesia e Mauritius. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 25 settembre 1989. Mons. Janusz Bolonek, Arcivescovo tit. eletto di Madauro, Nunzio Apostolico in Costa d'Avorio. 2 ottobre » S. E. mons. Santos Abril y Castellò, Arcivescovo tit. di Tamada, Pro-Nunzio Apostolico in Camerun, in Gabon e in Guinea Equatoriale. Diarium Romanae Curiae 1273 14 ottobre 1989. S. E. mons. Thomas A. White, Arcivescovo tit. di Sabiona, Pro-Nunzio Apostolico in Nuova Ze­ landa e nelle Isole Fiji nonché Delegato Apo­ stolico per l'Oceano Pacifico. 21 » » S. E. mons. Antonio Maria Vegliò, Arcivescovo tit. di Eclano, Pro-Nunzio Apostolico in Senegal, nelle Isole di Capo Verde e in Guinea Bis­ sau, nonché Delegato Apostolico nella Mau­ ritania. » » » Mons. Giovanni Tonucci, Arcivescovo tit. eletto di Torcello, Nunzio Apostolico in Bolivia. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 26 » luglio » » 1989. S. E. mons. Próspero Penados del Barrio, Arcivescovo di Guatemala; S. E. mons. Medardo J. Mazombwe, Vescovo di Ohipata; S. E. mons. Mi­ guel Irízar Campos, Vescovo tit. di Elo, Vi­ cario Apostolico di Yurimaguas; S. E. mons. Oscar Andrés Rodríguez Maradiaga, S.D.B., Vescovo tit. di Pudenziana, Ausiliare di Tegu­ cigalpa; S. E. mons. James P. Lyke, O.F.M., Vescovo tit. di Fornos Maggiore, Ausiliare di Cleveland; S. E. mons. Béchara Rahi, Ve­ scovo tit. di Cesarea di Filippo, Ausiliare di Antiochia dei Maroniti; Rev.do P. Frans Timmermans, C.S.Sp.; Rev.do Fr. Yemanu Hehar, F.S.C. ; Sig. Julian Filochowski; Sig. Nicho­ las Ambroise N'Diaye; Sig.na Claudette Ha­ basch; Sig.na Corazón Sim; Association In­ ternationale des Charités de St. Vincent de Paul, Belgio (Sig.ra Maria Spinelli); Caritas Brasileira (S. E. mons. Alfonso Felipe Gre­ gory, Vescovo di Imperatriz, Presidente); Se­ cours Catholique Français (Sig. André Aumô­ nier, Presidente Nazionale); Deutscher Cari­ tasverband (Mons. George Hussler, Presiden­ te); Komis ja Charytaty wna. Episkopatu Polski (Rev.do Zdzislaw Sawinski); Organisation Ca­ tholique Canadienne pour le Développement et la Paix OCCDP (Sig.ra Gabrielle Lachance, Direttore Esecutivo) ; Caritas Madagascar (Sig. René Ramamonjisoa, Segretario Generale), Membri del Pontificio Consiglio «Cor Unum». Mons. Hellmut Puschmann (Deutscher Caritas verband) ; P. Guy Régnier; P. Henry Volken, S.I.; P. Sergio Bastianel, S.I., Consultori del Pon­ tificio Consiglio « Cor Unum ». Aota Apostolicae Sedis 1274 Officiale 1989. S. E. mons. François Gayot, Arcivescovo di Cap-Haïtien ; S. E. mons. Paul E. Mea Kaiuea, Vescovo di Tarawa e Nauru ; Rev.do Abba Stefanos Tedia, O.F.M. Cap.; Sig. Edward De Brandt; Sig.na Anne Lise Timmermann; Caritas Internatio­ nalis; Unione Internazionale delle Superiore Generali; Unione dei Superiori Generali; Ca­ ritas India; Caritas Italiana; Catholic Relief Services - USCC; Caritas Mexicana - CEPS; Catholic Office for Emergency Relief and Refugees - COERR ; Manos Unidas, Membri del Pontificio Consiglio « Cor Unum » « in aliud quinquennium ». » » » Mons. Fernand Franck; Mons. Norbert Herkenrath; Sig.na Liliana Fiori, Consultori del Pontificio Consiglio « Cor Unum » « in aliud quinquen\ nium». » » » P. Marcello Zago, Superiore generale dei Missionari Obla­ ti di Maria Immacolata, Membro della Con­ gregazione per gli Istituti di vita consacrata e le Società di vita apostolica. 31 » » I Monsignori Joaquín Alonso Pacheco; Lorenzo Dattrino; il Sac. Guido Mazzotta; i Padri Fran­ cesco Costa, O.F.M. Conv.; Antolín González Fuente, O.P. ; Benito Goya Echeberría, O.C.D. ; Carlo Laudazi, O.C.D. ; Piergiorgio Nesti, C P . ; Ubaldo Terrinoni, O.F.M. Cap., Consultori della Congregazione delle Cause dei Santi. 11 agosto » P. Silvano Tornasi, O.S., Segretario del Pontificio Con­ siglio della Pastorale per i Migranti e gli Iti­ neranti. 19 » » P. Francisco Xavier Urrutia, S.I., Referendario presso il Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica. 30 » » P* Marco Brogi, O.F.M., Capo Ufficio « ad quinquennium » nella Congregazione per le Chiese Orientali. 2 settembre » S. E. mons. Youssef Ibrahim Sarraf, Vescovo di Le Caire dei Caldei, Membro del Consiglio della Segre­ teria Generale del Sinodo dei Vescovi. 11 » » P. Michal Machejek, O.C.D., Relatore della Congrega­ zione delle Cause dei Santi « ad biennium ». 20 » » P. Giulivo Tessarolo, O.S., Consultore del Pontificio Con­ siglio della Pastorale per i Migranti e gli Iti­ neranti. é ottobre » Le LL. EE. i Monsignori: Justo Fernández Alonso; Sal­ vatore Garofalo; Brunero Gherardini; i Padri Francesco Antonelli, O.F.M. ; Alessandro Galuzzi, O.M.; Benito Gangoiti, O.P.; Marco Giraudo, O.P.; Giacomo Martina, S.I.; AL fonso Pompei, O.F.M. Conv.; Roberto Zaval26 loglio - Commentarium Diarium Romanae Curiae 1275 Ioni, O.F.M. ; Paolino Zavarella, O.F.M., Con­ sultori delia Congregazione delle Cause dei Santi a in aliud quinquennium ». 5 ottobre 1989. P. Umberto Betti, O.F.M., Consultore delia Prima Se­ zione, per gli Affari Generali, della Segreteria di Stato a in aliud quinquennium ». 18 » » S. B. Raphael J. Bidawid, Patriarca di Babilonia dei Caldei, Membro della Pontificia Commissione per la revisione dei Codice di Diritto Canonico Orientale. Protonotari Apostolici soprannumerari: eo 13 dicembre 1988. Mons. Basilio R. Rosales (Calbayog). » » 17 Mons. Anacleto H. Golimlim (Masbate). » » 20 Mons. Costantino Urieli (Jesi). » » » Mons. John P. McNulty (Saint Petersburg). » » » Mons. John Francis Scully (Saint Petersburg). » » » Mons. George W. Cummings (Saint Petersburg). 21 febbraio 1989. Mons. Luis José Gutiérrez (Mar del Plata). » 4 aprile Mons. Francesco Di Maggio (Bari-Bitonto). » » 9 Mons. Janez Belej (Maribor). » » » Mons. Alighiero Taddei (Firenze). » » 11 Mons. Michele Büro (Capua). » » 26 Mons. Stanislaw áwierczek (Lodz). » agosto Mons. Kazimierz Studer (Krakow). Prelati d'Onore di Sua Santità: 6 » » » » » 29 16 16 8 2 » » 11 20 14 30 7 13 » ottobre » » » » gennaio febbraio marzo giugno luglio » » » settembre novembre » dicembre » » 1987. » » » » » 1988. » » » » » » » » » » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Walter Brugger (München und Freising). Lothar Waldmüller (München und Freising). Johann Flatlhauser (München und Freising). Georg Grassi (München und Freising). Maximilien Kolbeck (München und Freising) Ludwig Penger (München und Freising). Gerard P. M. Geukers (Haarlem). Manfred Grothe (Paderborn). Martin Rooney (Derry). Antonius Busch (Münster). Winko Frangez (Maribor). Franc Zdolsek (Maribor). Friederik Kolsek (Maribor). Joseph Masunga (Kisantu). Rudolf Weiler (Wien). Timothy C. Sheehan (Cloyne). Peter Schieids (Armagh). Gabriele Mascilongo (Termoli-Larino). Pedro G. Hacbang (Calbayog). Anastacio D. Labutin (Calbayog). 1276 13 » 16 4 » 23 » » 24 3 13 » 18 » » » 2 13 » 21 4 » » 7 » 11 21 » » 11 » » » » 13 23 » 30 15 » » » 22 27 » » 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dicembre 1988. Mons. Vicente R. Astorga (Calbayog). » » Mons. Manuel T. Cruz (Calbayog). » » Mons. Marin Srakié (Djakovo). gennaio 1989. Mons. Jenö Tietze (Zrenjanin). » » Mons. Mihály Kovács (Zren janin). » » Mons. Juan A. Alarcon (Caceres). » » Mons. Edgar S. Pan (Caceres). » » Mons. Manuel C. Ricafort (Caceres). » » Mons. Jerzy Zieba (Chelmno). » febbraio Mons. Patrick Bruen (Clonfert). » » Mons. Yves Legrand (Rennes). » » Mons. Jean Temple (Rennes). » » Mons. Federico Gogala (San Miguel, Argentina). » » Mons. Héctor Rubén Aguer (San Miguel, Argentina). » » Mons. Jorge Bernardo Barbich (San Miguel, Argentina). » » Mons. Luis Mecchia (San Miguel, Argentina). » marzo Mons. Salvador Casillas Pañuelos (Tepic). » » Mons. Adolfo P. Depra (Kalibo). » » Mons. Nicola Fersurella (Ugento-S. Maria di Leuca). » » Mons. Francis Patrick Hickey (Sandhurst). » aprile Mons. Errico Cirillo (Napoli). . » » Mons. Béla TJdvarhelyi (Szeged-Csanád). » » Mons. Wlodzimierz Okoniewski (Poznan). » » Mons. Ovidio Poletto (Vittorio Veneto). » » Mons. Gennaro Capasso (Benevento). » » Mons. Giulio Panzeri (Milano). » » Mons. Roland Bélanger (Saint-Boniface). » » Mons. Henri Perron (Saint-Boniface). » » Mons. Albert Freccette (Saint-Boniface). » maggio Mons. Zosimo Vasquez (Legazpi). » » Mons. Ernesto Alberto (Legazpi). » » Mons. Juan Binlayo (Legazpi). » » Mons. Mariano Madrid (Legazpi). » » Mons. Rolando Diokno (Legazpi). » » Mons. Richard Fritzinger (Speyer). » » Mons. Luc jan Jaroszka (Loda). » » Mons. Ermenegildo Borsi (Trieste). » » Mons. Carmine Recchia (Roma). giugno » Mons. Renzo Fratini (Macerata-Tolentino-Recanati-Cingoli-Treia). » » Mons. André Dupuy (Aire). » » Mons. Peter Stephan Zurbriggen (Sion). » » Mons. Leonardo Sandri (Buenos Aires). » » Mons. René Wasselynck (Lille). » » Mons. Wladyslaw Sarnik (Wloclawek). » » Mons. Tadeusz Józef Kania (Wloclawek). » » Mons. Jerzy Bagrowicz (Wloclawek). » luglio Mons. Angelo Putignano (Oria). Diarium Romanae 6 8 12 luglio » » Curiae 1277 1989. Mons. Giovanni Pichierri (Oria). » Mons. Emilio Meani (Milano). » Mons. Giovanni Delogu (Nuoro). Cappellani di Sua Santità: 24 23 19 » 23 27 » » 29 9 » » » » 12 » » » 3 27 4 7 » 10 11 » » 17 19 21 23 » » » » 6 8 » luglio 1984. II sac. Nikolaus Burger (Kalocsa). novembre 1987. II sac. Pietro Mongardi (Imola). gennaio 1988. II sac. Engelbert Ippendorf (Köln). » » II sac. Erich Läufer (Köln). » II sac. Luigi Mondelli (Pavia). » » II sac. Angelo Oasini (Porto-Santa Rufina). » » II sac. Cesare Simonetti (Porto-Santa Rufina). » » II sac. Francesco Zulli (Porto-Santa Rufina). » » II sac. Jan Theodor van der Zahn (Haarlem). febbraio II sac. Mario Davolio (Reggio Emilia-Guastalla). » » II sac. Carlo Pasotti (Reggio Emilia-Guastalla). » » II sac. Ugo Petrolini (Reggio Emilia-Guastalla). » » II sac. Aldo Radighieri (Reggio Emilia-Guastalla). » » II sac. Firmino Scaravelli (Reggio Emilia-Guastalla). » » II sac. Jan Peziol (Lublin). » » II sac. Edmund Markiewicz (Lublin). » » II sac. Kazimierz Walenty Bownik (Lublin). » » II sac. Roman Marszalec (Lublin). » marzo II sac. Hermann Zimmerer (Augsburg). » aprile II sac. Hermann Litfìn (Augsburg). » maggio II sac. Johann Zens (Regensburg). » » II sac. José Antonio Ocaña García (Cabimas). » » II sac. Rufino Pérez Valle (Cabimas). » » II sac. Aldo Pagliai (San Miniato). » II sac. Medard Kayitakibga (Nyundo). » » II sac. Felipe Bacarreza Rodríguez (Santiago de Chile). » » II sac. Michael Sharkey (Birmingham). » » II sac. Mariano Grascelli (Ascoli Piceno). » » II sac. Samuel García Tacón (La Guaira). » » II sac. Ernest Kleinert (Gdansk). » » II sac. Jorge Antonio Bohórquez (Barcelona en Vene­ zuela). » » II sac. Juan de la Cruz Batista (Santiago de los Cít.balleros). » » Pedro Gilberto Jiménez Rodríguez (Santiago de II sac. los Caballeros). » » II sac. Richard Bencosme Rodríguez (Santiago de los Caballeros). » » II sac. Daniel Antonio Cruz Inoa (Santiago de los Ca­ balleros). » giugno II sac. Raffaele Zanini (Udine). » » II sac. Wilhelm Geelink (Münster). » » II sac. Charles Petranovié (Rijeka-Senj). 1278 8 giugno 10 » » » » » 13 » » » 17 » 18 » » » » » » » 23 » 2 luglio » » 2 » 4 » » » » » 5 » 9 » » » » » 14 » 15 » 18 » » » 20 » » » » » 22 » » » 28 » » » 30 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 23 agosto 27 » » » » » » » 31 » Acta Apostolicae 1988. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Sedis - Commentarium Officiale Il sac. Giuseppe Marussi (Trieste). Il sac. Sirio Ristori (San Miniato). Il sac. Giuseppe Mannucci (San Miniato). Il sac. Lafaele Toupoou (Wallis et Futuna). Il sac. Ruggero Toldo (Padova). Il sac. Pius Olawale Adesina (Ekiti). Il sac. Gonzalo Diaz Hernández (Mayagüez). H sac. Alfons Ruf (Freiburg im Breisgau). Il sac. Hermann Ritter (Freiburg im Breisgau). Il sac. Vittorio Vincenzo Ledda (Albano). Il sac. Walter Giusti (Frascati). Il sac. Federico Loreto (Nola). Il sac. Jan Halberda (Warmia). Il sac. Bronislaw Trzcinski (Warmia). Il sac. Stanislaw Józef Kwarciñski (Warmia). Il sac. Bernhard Koch (Stockholm). Il sac. Eraldo Oarpanese (Stockholm). Il sac. Franjo Prste (Stockholm). Il sac. Lawrence Sciberras (Gozo). Il sac. Rosario Di Benedetto (Agrigento). Il sac. Calogero Gariboli (Agrigento). Il sac. Francesco La Placa (Agrigento). Il sac. Lothar Weber (Essén). Il sac. Terrence Montiose (Georgetown). Il sac. Zenon Bogdan Dziwosz (Loda). Il sac. Franciszek Tadeusz Kowalski (Lodz). Il sac. Ignatius Selvanathan (Tiruchirapalli). Il sac. Maurice J. Ryan (Auckland). Il sac. Carlo De Sanctis (Linares). Il sac. Josef Mass (München und Freising). Il sac. Robert Simon (München und Freising). Il sac. Paul Grasselli (Fort-de-France). Il sac. Yves Chauvin (Rennes). Il sac. Nicola Alegi (Pesaro). Il sac. Giovanni Barilari (Pesaro). Il sac. Espedito Cardellini (Pesaro). Il sac. Anacleto Cermatori (Pesaro). Il sac. Volfango Damiani (Pesaro). Il sac. Marco De Franceschi (Pesaro). Il sac. Oreste Marchionni (Pesaro). Il sac. Guido Moretti (Pesaro). Il sac. Marco Farina (Pesaro). Il sac. Edo Terenzi (Pesaro). Il sac. Lothar Ruppert (Fulda). Il sac. Antonio Gamberini (Faenza-Modigliana). Il sac. Luigi Fabbri (Faenza-Modigliana). Il sac. Federico Ghinassi (Faenza-Modigliana). Il sac. Nello Castellari (Faenza-Modigliana). Il sac. Amante Buontempo (Malta). Diarium Romanae agosto 6 settembre » » » » 27 » » » 6 ottobre » » » » » » 15 » » » 20 » 25 » » 25 8 novembre » » 14 » » » 18 » » » » » » » » » » » 25 » » » 30 » » » 1 dicembre 2 » 5 » » » » » 7 » » » » » » » 9 » » » 10 » » » 31 » 12 » » 16 1988. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II II sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. n sac. n sac. il sac. n sac. n sac. n sac. n sac. n sac. n sac. n sac. ii sac. n sac. n n n n n sac. sac. sac. sac. sac. Curiae 1279 Fortunato Mizzi (Malta). Georg Kuban (Berlin). Lorenz Gawol (Berlin). Michael Töpel (Berlin). Filippo Bruschi (Milano). Giacomo Mellera (Milano). Alois Holzner (München und Freising). Peter Neuhauser (München und Freising). Johann Stadler (München und Freising). Engelbert Wagner (München und Freising). Jean-Marie Speich (Strasbourg). Leopoldo Girelli (Bergamo). Franz Tissen (Aachen). Antonio Greco (Otranto). Nicola Maretta (Otranto). Josef Wansch (Sankt Pölten). Johann Reikerstorfer (Sankt Pölten). Franciszek Glód (Wroclaw). Ignacy Dec (Wroclaw). Gaetano Zandona (Terni-Narni-Amelia). Aldo Cinti (Terni-Narni-Amelia). Giuseppe Marinozzi (Terni-Narni-Amelia). Gorizio Stranieri (Terni-Narni-Amelia). Mario Baciarelli (Terni-Narni-Amelia). Leo Kreiss (Osnabrück). Celestino Marzocchi (Bologna). John Kalule (Kiyinda-Mityana). Rafael Mauricio Vargas García (La Vega). Felipe Vinicio Bello Almánzar (La Vega). Piero Paracchini (Novara). Francis Kaku Couston (Sekondi-Takoradi). Alois Schwarz (Wien). Ernst Pucher (Wien). Karl Hoffegger (Wien). Luigi Marcangione (Termoli-Larino). Franco Pezzotta (Termoli-Larino). Gabriele Tamilia (Termoli-Larino). Giovanni Vecere (Termoli-Larino). Ferdinand Brait (Wien). Wolfgang Hubertus Berka (Würzburg). Kevin McDonald (Birmingham). José Rafael Wilfredo Mercedes Sofie (San Fran­ cisco de Macoris). Gino Uguccioni (Urbino-Urbania-Sant'Angelo in Vado). Guido Crivelli (Lugano). Luigi Mazzetti (Lugano). Willy Albisetti (Lugano). Pierre de La Lande d'Olce (Aire). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1280 Officiale 16 dicembre 1988. Il sac. Ghebremariam Eman (Asmara). » » » Il sac. Luka Strgar (Djakovo). » » » Il sac. Andrija Suljak (Djakovo). » » » Il sac. Marko Majstorovié (Djakovo). 20 » » Il sac. Aldo Squadroni (Jesi). » » » Il sac. Roberto Vigo (Jesi). » » » Il sac. Nazzareno Mantovani (Jesi). » » » Il sac. Gianni Polita (Jesi). 23 » » Il sac. Aldo Bellocchio (Viterbo). » » » Il sac. Theo Schwerdt (Essen). » » » Il sac. Dieter Spelthahn (Essen). Gentiluomini di Sua Santità: 27 » » » aprile » » » 1989. » » » Il Il Il Il sig. sig. sig. sig. Giorgio Angelozzi Gariboldi (Roma). Enrico Sini Luzi (Roma). Krzysztof Górski (Lausanne, Genève et Fribourg). Bernard Bersier (Malines-Bruxelles). NECROLOGIO 22 settembre 1989. Mons. Luis Oswaldo Pérez Calderón, Vescovo di Ibarra (Ecuador). 3 ottobre » Mons. Jesús Emilio Jaramillo Monsalve, Vescovo di Arau­ ca (Colombia). 10 » » Mons. Lionel Audet, Vescovo tit. di Tibari. 13 » » Mons. Alfredo Cifuentes Gómez, Arcivescovo emerito di ' La Serena (Cile). 17 » » Mons. Daniel Stuyvenberg, Arcivescovo emerito di Honiara (Isole Salomone). » » » Mons. James Gerard Lennon, Vescovo tit. di Ceanannus Mór. 20 » » Mons. Bernardo Fey Schneider, Vescovo emerito di Potosi (Bolivia). Recens nuntiatum est Artemium Casas, archiep. em. Iarensem, die 29 m. Martii a. 1989, et Albertum Van Overbeke, episc. em. Bayombongensem, die 16 m. Iunii a. 1989, de vita decessisse. An. et vol. LXXXI 6 Decembris 1989 N. 12 ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano — Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIO APOSTOLICA TAMBACUNDANA Praefectura Apostolica Tambacundana, in Senegaliensibus finibus, ad dignitatem statumque dioecesis evehitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Permagno cum gàudio catholicum nomen conspicimus inter afras gentes prosperan latiusque proferri. Quae quidem res ad id Nos omnino inducit ut novis felicioribusque condicionibus instituta aptemus ecclesiastica. Quandoquidem igitur communitas Tambacundana, sollertem propter missionariorum industriam, haud exigue adolevit, statuimus eandem, unde inibi evangelica praecepta corroborentur, ad maiorem gradum evehere. Idcirco idem sentientes ac Venerabiles Fra­ tres Nostri S.R.E. Cardinales Congregationi pro Gentium Evangeliza­ tione praepositi, cum in eandem sententiam a Venerabili Fratre Paulo Puente, Archiepiscopo titulo Macrensi in Mauritania, eatur consensu quoque expostulato eorum quorum interest, Apostolicae Nostrae pote­ statis usi plenitudine, Praefecturam Apostolicam Tambacundqnam attollimus ad dioecesis gradum et dignitatem. Decernimus subinde ut servet ipsa eosdem fines atque antea. Quam quidem, iurisdictioni Con­ gregationis pro Gentium Evangelizatione obnoxiam, suffraganeam red­ dimus metropolitanae sedi Dakarensi, eiusdemque item episcopale do83 - A. A. S. Acta Apostolicae 1282 Sedis - Commentarium Officiale micilium in urbe locamus quae Tambacunda vocatur atque sacram aedem Sanctae Mariae Reginae Universi dicatam, ibidem sitam, ad dignitatem ecclesiae cathedralis evehimus. Spectatis praeterea locorum temporumque condicionibus, pro canonicorum capitulo consultores dioe­ cesani ut eligantur et adhibeantur sinimus. Cetera denique omnia ad iuris communis normas fiant. Contrariis rebus minime obsistentibus. Erga tandem communitatem hanc ecclesialem paternam Nostram dilec­ tionem ostendentes, speramus fore ut ipsa, quae a tenuis initiis sumpse­ rit exordium, progrediente tempore, in christianis virtutibus confir­ metur magnaque acquirat incrementa. Datum Romae, apud S. Petrum, die septimo decimo mensis Aprilis, anno Domini millesimo nongentesimo octogesimo nono, Pontificatus Nostri undecimo. £& AUGUSTINUS card. CASAROLI IOSEPHUS card. TOMKO a publicis Ecclesiae negotiis Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Proton. Apost. Angelus Lanzoni, Proton. Apost. Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 247492. LITTERAE APOSTOLICAE I Templum paroeciale Sancti Ioannis, quod exstat in urbe episcopali Desmoinensi, ad Basilicae Minoris dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Constat in urbe episcopali Desmoi­ nensi novum clarumque exstare paroeciale templum Sancti Ioannis, quod artis pulchritudine et magnificentia mirum, factum est quoque in praesens laicorum apostolatus, spiritualis vitae operumque pasto­ ralium et caritatis praestans centrum. Qua re, cum Venerabilis Frater Gulielmus H. Bullock, Antistes Desmoinensis, litteris die i mensis Martii superiore anno datis, parochi eiusdem sacrae aedis, cleri popu­ lique sui nomine petiverit ut idem templum titulo ac dignitate Basi­ licae Minoris honestaremus, Nos, benevolentiae Nostrum signum di- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1283 lectis filiis Desmoinensibus cupientes praebere, illius Pastoris praecibus censemus libentes obsecundare. De sententia igitur Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, quam ratam habemus, Apostolica summa Nostra usi potestate, harum Litterarum sub Pisca­ toris anulo datarum virtute perpetuumque in modum paroeciale tem­ plum, de quo mentionem fecimus, titulo ac dignitate Basilicae Minoris decoramus, cum omnibus iuribus et liturgicis concessionibus, quae ec­ clesiis hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis, quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die vi mensis Iunii anno MCMLXVIII editum, servanda sunt. Has vero Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x mensis Augusti, anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri undecimo. h£ AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco & Sigilli In Secret. Status tab., n. 245.2U. II Templum Beatae Mariae Virgini dicatum et id in Castro Floriani Mutinensis intra ipsius Mutinensem dioecesim situm ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Magna quidem afficimur laetitia cum animum Nostrum ad innumeros fideles referamus, qui decursu annorum hic illic perpulchra excitarunt aedificia eademque pietatis tanquam certum indicem caelesti Matri dicarunt. Nec miramur igitur in oppido, quod ibidem incolae Castrum Floriani Mutinensis vocitant, exstitisse quondam praeclaram aedem Beatae Virginis Castri sub titulo. Templum hoc praeteritis temporibus variis venustisque artificiis certatim ornarunt Christifideles, ut animum suum significarent et in Dei­ param studium. Prudentes scientesque idcirco et libentes quidem Vene­ rabilis Fratris Sancti Bartholomaei Quadri, Archiepiscopi MutinensisNonantulani, precibus occurrendum existimavimus, qui profecto suo Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1284 Officiale nomine suorumque pariter fidelium efflagitaverat ut sacra aedes, quam supra memoravimus quaeque intra ipsius dioecesis est fines, in Basili­ carum Minorum numero recenseretur. Itaque ea confirmantes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, a Nobis videlicet factis quondam facultatibus, statuit et deliberavit, Apostolica Nostra usi potestate, templum illud quod diximus ad dignitatem statumque evehimus Basilicae Minoris, additis similiter iuribus et pri­ vilegiis ad id genus pertinentibus aedes. Serventur exinde quae Decre­ tum « De titulo Basilicae Minoris » praescribit, die vi mensis Iunii editum, anno MCMLXVIII. Contrariis rebus minime obsistentibus qui­ busvis. Haud exigua tandem Nos tenet spes christianarum virtutum uberiorem segetem hoc in loco messum iri, iniuncta hac dignitate, si quidem fideles, incidente CCCL anno postquam hoc Mariale Sanctuarium constitutum est, ardentius ad augustae Matris cultum incitabuntur eiusdemque ad aedem frequentius trahentur. Datum Romae, apud Sanctum Petrum sub anulo Piscatoris, die xxvii mensis Septembris anno MCMLXXXIX, Pontificatus Nostri un­ decimo. £8 AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Ecclesiae negotiis Loco m Sigilli In Secret. Status tab., n. 2^5.8Jß. III Statuta approbantur ad curam spiritualem militum Reipublicae Foede­ ratae Germaniae spectantia. IOANNES PAULUS PP. II AD PERPETUAM REI MEMORIAM Moventibus quidem commendationibus Concilii Vaticani II de spe­ ciali actione pastorali magnisque horum temporum mutationibus necnon novi Codicis Iuris Canonici promulgatione, Ipsi Nos Constitutione Apostolica (( Spirituali militum curae », quae die x x i mensis Aprilis, anno MCMLXXXVI est data, generalem legem edidimus, per quam pa­ storale Ecclesiae ministerium pro iis omnibus, qui aut continue aut ad tempus armatorum copias participant, nova ratione canonice restau- Acta Ioannis Pauli Pp. II raretur. 1285 Memoratae Constitutionis Apostolicae praescripta secutus, Venerabilis Frater Elmarus Maria Kredel, Archiepiscopus Bamber­ gensis atque ipsius Reipublicae Foederatae Germaniae Ordinarius Ca­ strensis, diligenter Statuta conscripsit quae ad curam spiritalem mili­ tum exercitus Germanici spectant, illa nempe (( Statuta ad curam spiritualem militum Reipublicae Foederatae Germaniae spectantia » in nonnullis immutando apteque perficiendo, quae Paulus V I , Deces­ sor Noster ve. me., Litteris Apostolicis die x x x i mensis Iulii anno MCMLXV datis approbata evulgaverat. Nova eadem Statuta lingua Ger­ manica composita, eademque <( Statuten für den Jurisdiktionsbereich des Katholischen Militärbischofs für die Deutsche Bundeswehr » in­ scripta, cum rite a Congregatione pro Episcopis recognita essent, dein circa ea, et quidem ad mentem sollemnis Conventionis inter Apostolicam Sedem et Rem Germanorum publicam die xx mensis Iulii anno MCMXXXIII initae (extremum cf. additum Protocollum, sub ar­ ticuli XXVII inciso quarto), etiam Moderatores Reipublicae Foedera­ tae Germaniae sunt auditi. Quapropter, consulta huius Secretariae Status Sectione de Rationibus cum Civitatibus auditisque precibus Nobis a Venerabili quem diximus Fratre adhibitis, necnon ratione habita incisi quarti articuli XXVII memoratae Conventionis, harum nunc Litterarum virtute et Apostolica Nostra potestate approbata nova edimus Statuta, quae nominavimus eademque qualia in textu hic addito apparent, ipsaque effectus suos ab ineunte anno MCMLXXXX habere volumus, contrariis quibuslibet non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXIII mensis Novembris, anno Domini MCMLXXXIX, Pontificatus No­ stri duodecimo. De speciali mandato Sanctissimi SB AUGUSTINUS card. CASAROLI a publicis Loco ©Sigilli In Secret. Status tab., n. 5W0/89/RS. Ecclesiae negotiis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1286 Officiale STATUTEN FÜR DEN JURISDIKTIONSBEREICH DES KATHOLISCHEN MILITÄRBISCHOFS FÜR DIE DEUTSCHE BUNDESWEHR 1. ABSCHNITT Der Militärbischof Artikel 1 Der Militärbisehof steht dem Jurisdiktionsbereieh des Katholischen Militärbischofs für die Deutsche Bundeswehr (Militärordinariat) vor. Er ist bestellt, um die Seelsorge unter den zur Deutschen Bundeswehr gehörenden Katholiken zu ordnen, zu leiten und wirksam zu gestalten. Kraft seines Amtes wird er sich angelegen sein lassen, den ihm unter­ stellten Katholiken die christliche Lehre, die Sakramente der Kirche und die seelsorgliche Leitung leichter und fruchtbarer zugänglich zu machen. Artikel 2 Zum Militärbischof wird vom Heiligen Stuhl ein in der Bundes­ republik Deutschland residierender Diözesanbischof ernannt unter Wahrung der Bestimmungen, die in Artikel 27 des zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich am 20. Juli 1933 abgeschlos­ senen Konkordates (AAS XXV, 1933, 389-414) enthalten sind. Artikel 3 Mit seiner Ernennung besitzt der Militärbischof alle Rechte und Pflichten, wie sie den Diözesanbischöfen zukommen, sowohl für den äußeren wie für den inneren Bereich die ordentliche, persönliche und eigenberechtigte, von jener der übrigen Bischöfe nicht abhängige Juris­ diktion. Diese Jurisdiktion ist jedoch nicht ausschließlich ; sie ent­ zieht daher die dem Militärbischof Unterstellten nicht der Gewalt des Ortsordinarius und des Ortspfarrers, die jedoch in der Militär­ seelsorge erst an zweiter Stelle, immer aber kraft eigenen Rechtes, tätig werden dürfen. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1287 Artikel 4 Der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen alle katholischen Soldaten und jene katholischen Zivilisten, die nach den jeweils gelten­ den Gesetzen in die Streitkräfte integriert sind ; desgleichen die ka­ tholischen Familienmitglieder der Berufssoldaten, der Soldaten auf Zeit und der oben genannten Zivilisten, auch wenn der Familienvater nicht katholisch ist. Unter die Bezeichnung »Familie« fallen ausschließlich Frau und Kinder, sowohl die des Mannes wie die der Frau, seien es eigene oder adoptierte, bis zur Vollendung des 18. Lebensjahres und vorbehaltlich ihres Verbleibens im Vaterhaus. Der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen nicht die vom Manne rechtmäßig getrennte Frau sowie die mit dieser ihrer Mutter zusammenwohnenden Kinder. Diese alle unterstehen ausschließlich der Jurisdiktion des Ortsbischofs. Artikel 5 Der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen ferner in den durch die seelsorgliche Betreuung der Soldaten bedingten Angelegen­ heiten alle Militärgebäude (Kasernen, Festungswerke, Depots usw.) sowie die Schulen der Deutschen Bundeswehr, ebenso die ausschließ­ lich für Angehörige der Deutschen Bundeswehr bestimmten Kranken­ häuser und Gefängnisse, ferner die Kirchen und Kapellen, die aus­ schließlich zum Gebrauch der Militärseelsorge dienen. Bezüglich der anderen Gotteshäuser, die nur an bestimmten Tagen oder zu bestimmten Stunden in Anspruch genommen werden, sollen mit Zustimmung des Ortsbischofs passende Verträge mit dem Rektor der betreifenden Kirche oder nötigenfalls mit den Besitzern oder Ver­ waltern der Gebäulichkeiten abgeschlossen werden. Artikel 6 Der Militärbischof errichtet seine Kurie am Sitz der Bundesregierung entsprechend den Vorschriften des kanonischen Rechts (cann. 469-471). Dort wird die Bundesregierung die erforderlichen Diensträume bereit­ stellen. Auf die Beschaffung eines geeigneten Hauses soll Bedacht genommen werden. 1288 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Dem Militärbischof steht in der Stadt, in der die Bundesregierung ihren Sitz hat, eine Kirche zur Verfügung. Diese wird im Einverneh­ men mit dem Ortsordinarius festgelegt. Der Militärbischof hat das Recht, einen Generalvikar zu ernennen, der ihn in allem, was die Seelsorge der zur Deutschen Bundeswehr gehörenden Katholiken betrifft, zu unterstützen hat und in sinnent­ sprechender Anwendung mit allen Vollmachten ausgestattet ist, die das kirchliche Gesetzbuch für den Generalvikar vorsieht. Artikel 7 Es ist Sache des Militärbischofs, im Benehmen mit der zuständi­ gen Bundesbehörde Seelsorgebezirke, durch die der Personenkreis der dem einzelnen Militärgeistlichen unterstellten Katholiken in klarer und zweckmäßiger Weise bestimmt wird, zu errichten und zu ver­ ändern. Er wird von der Durchführung solcher Maßnahmen die beteiligten Diözesanbischöfe in Kenntnis setzen. Artikel 8 Der Militärbischof hat das Recht, eine Pastoralverordnung zu er­ lassen, die alles zusammenfaßt, was der kirchlichen Führung der Militärgeistlichen und der Ordnung der Seelsorge dienen soll. Dabei möge er im Benehmen mit der zuständigen Bundesbehörde dafür sor­ gen, daß unter angemessener Berücksichtigung der Besonderheiten des militärischen Dienstes dem Anspruch des Soldaten auf Seelsorge und ungestörte Religionsausübung Genüge geschieht. Artikel 9 Vorschriften und Richtlinien des Militärbischofs werden im Ver­ ordnungsblatt des Militärbischofs veröffentlicht. Artikel 10 Wenn das Amt des Militärbischofs vakant ist, werden die Juris­ diktion und die diesem Amt eigenen Vollmachten, falls der Heilige Stuhl nicht anders vorgesorgt hat, inzwischen vom Generalvikar aus­ geübt, jedoch mit der Maßgabe, daß in dieser Zeit keine Neuerungen vorgenommen werden. 1289 Acta Ioannis Pauli Pp. II Artikel 1 1 Der Priesterrat bestimmt sich nach den Normen des gesamt- und teilkirchlichen Rechts. Artikel 12 Die Zentrale Versammlung der katholischen Soldaten ist der Zu­ sammenschluß von Vertretern des Laienapostolates im Jurisdiktions­ bereich des Katholischen Militärbischofs für die Deutsche Bundes­ wehr. Sie wird durch eine Satzung des Militärbischofs geordnet. 2. ABSCHNITT Die Militärgeistlichen Artikel 13 Bei ihrer seelsorglichen Tätigkeit sind die Militärgeistlichen aus­ schließlich kirchlichem Recht unterworfen und von staatlichen Wei­ sungen unabhängig. Artikel 14 Die Militärgeistlichen unterstehen den allgemeinen und partiku­ lären Kirchengesetzen ihres Aufenthaltsortes, besonders jenen, die sich auf die Standespflichten des Klerus und auf den Gottesdienst beziehen. Die Militärgeistlichen sollen eine den rechtmäßigen ortsüblichen Gewohnheiten und den Anweisungen des Militärbischofs entsprechende kirchliche Amtstracht tragen. Zur Einführung einer Dienstkleidung für die Militärgeistlichen bedarf es des Einverständnisses des Militär­ bischofs. Artikel 15 Der Militärbischof vollzieht die kirchliche Ernennung der Militär­ geistlichen, nachdem er sich vergewissert hat, daß die in Artikel 27 des Reichskonkordats vorgesehenen Einstellungsvoraussetzungen gege­ ben sind. Er beantragt bei der zuständigen Bundesbehörde entspre­ chend den geltenden Gesetzen die Berufung in das Beamten Verhältnis. 1290 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 16 Der Militärbischof hat das Recht, Amtssitz und Stelle der Mili­ tärgeistlichen im Benehmen mit der zuständigen Bundesbehörde zu ändern. Artikel 17 Die Ernennung zum Militärgeistlichen hat nicht die Exkardinierung aus dem eigenen Bistum zur Folge. Mit dem Ausscheiden aus dem Militärseelsorgedienst fällt der Geistliche von selbst wieder unter die Jurisdiktion jenes Ordinarius zurück, von dem er vorher die Er­ laubnis zum Eintritt in den Militärseelsorgedienst erhalten hat. Der Militärbischof hat den örtlichen Oberhirten die Namen der Militärgeistlichen mitzuteilen, die in ihre Diözese entsandt oder von dort abberufen werden, ebenso deren Versetzungen und Beförderungen. Jeder Militärgeistliche im Beamtenverhältnis auf Zeit zahlt in die Pensionskasse der Diözese, in der er inkardiniert ist, die vorgeschrie­ benen Beiträge. Artikel 18 Wo die Einstellung von hauptamtlichen Militärgeistlichen nicht notwendig oder nicht möglich ist, bestellt der Militärbischof mit vor­ heriger Zustimmung des Ortsbischofs und im Benehmen mit der zu­ ständigen Bundesbehörde zum Dienst in der Militärseelsorge geeignete Welt- oder Ordensgeistliche zu Militärgeistlichen im Nebenamt. Artikel 19 Die hauptamtlichen Militärgeistlichen unterstehen während ihrer Amtszeit in vollem Umfang der Jurisdiktion des Militärbischofs; die Militärgeistlichen im Nebenamt unterstehen dem Militärbischof nur hinsichtlich ihrer Tätigkeit in der Militärseelsorge. Der Militärbischof trage dafür die Sorge, daß jeder haupt- und nebenamtliche Militärgeistliche einen kirchlichen Ausweis erhält, da­ mit er notfalls die ihm zur Ausübung seines Amtes gewährten Voll­ machten nachweisen kann. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1291 3. ABSCHNITT Die Hilfskräfte Artikel 20 Pastoralreferenten werden aufgrund einer Vereinbarung zwischen dem Militärbischof und dem Bundesminister der Verteidigung ein­ gesetzt. Der Militärbischof hat das Recht, jene Hilfskräfte vorzuschlagen, die den Militärgeistlichen vom Staat zur Unterstützung bei gottes­ dienstlichen Handlungen und Verwaltungsaufgaben im Zusammen­ hang mit der Militärseelsorge zur Verfügung gestellt werden. Ihre Eignung und Befähigung für den kirchlichen Hilfsdienst in der Mi­ litärseelsorge wird erforderlichenfalls durch eine Prüfung festgestellt, die unter Beteiligung eines vom Militärbischof beauftragten Militärgeistlichen abgehalten wird. 4. ABSCHNITT Der Pfarrgemeinderat Artikel 21 Für die Seelsorgebezirke werden gemäß der Satzung des Militär­ bischofs Pfarrgemeinderäte am Amtssitz des zuständigen Militärgeist­ lichen errichtet. 5. ABSCHNITT Die Verwaltung der Sakramente Artikel 22 Für die Spendung der Sakramente und für die Ausübung der seel­ sorglichen Funktion durch die Militärgeistlichen gelten grundsätzlich das allgemeine und das teilkirchliche Recht, unbeschadet der recht­ mäßigen örtlichen Gewohnheiten. 1292 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 23 Bei der Ausübung der Seelsorge genießen die Militärgeistlichen — in sinnentsprechender Anwendung — pfarrliche Rechte und Voll­ machten. Sie haben das Recht, den Ehen der ihnen unterstellten Gläu­ bigen zu assistieren, jedoch mit der Maßgabe, daß bezüglich der Gül­ tigkeit der Ehen diese Vollmacht kumulativ mit dem Ortsbischof und dem Ortspfarrer bzw. mit dem von einem von beiden delegierten Priester zu verstehen ist. Bezüglich der Eheschließung gelten die Vorschriften des can. 1114 des kirchlichen Gesetzbuches. Artikel 24 Eheprozesse von Gläubigen, die der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen, sind auch in erster Instanz vor dem nach den Normen des allgemeinen Rechts zuständigen Diözesangericht zu verhandeln. In den von den cann. 1686 und 1687 des kirchlichen Gesetzbuches vor­ gesehenen Ausnahmefällen steht auch die Erklärung der Nichtigkeit dem Ortsordinarius zu. Artikel 25 Der Militärbischof hat dafür zu sorgen, daß bei der Feier des Meßopfers unter freiem Himmel in sorgfältigster Weise die Vorschrif­ ten beachtet werden, die im CIC cann. 932 und 933 enthalten sind. Er beachte besonders, daß die Feier der heiligen Messe außerhalb der Kirchenmauern keinen Anhalt gibt, weltliche Feiern oder poli­ tische Feste mit religiösem Gepränge zu versehen. Die Feier der Messe unter freiem Himmel lasse er unter Beachtung der Vorschriften nur in den geschlossenen militärischen Anlagen zu und an solchen Orten, die eigens für die Soldaten bestimmt sind; falls er es anderswo erlauben will, so bittet er um die Erlaubnis des Ortsbischofs, auch wenn die Bedingungen der cann. 932 und 933 er­ füllt sind. Artikel 26 Damit die Akten und Dokumente, die sich auf die Seelsorge be­ ziehen, richtig aufbewahrt und bei Bedarf leichter gefunden werden können, haben die haupt- und nebenamtlichen Militärgeistlichen dafür zu sorgen, daß alle Akte, die Taufen, Firmungen, Ehen und Todes- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1293 fälle von Gläubigen betreffen, die der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen, schnellstens und in sorgfältigster Weise in doppelter Aus­ fertigung aufgenommen und die Zweitschriften jährlich an die Kurie des Militärbischofs eingesandt werden. Im kirchlichen Archiv des Militärordinariates, dessen Aufgaben sich nach OIO cann. 486 bis 491 bestimmen, werden die Altakten der Kurie des Militärbischofs und seines Jurisdiktionsbereiches auf­ bewahrt. 6. ABSCHNITT Das Verhältnis zur allgemeinen Seelsorge Artikel 27 Im Hinblick auf die Tatsache, daß die Militärseelsorge ein wichti­ ger Teil der Gesamtseelsorge ist und es sich für eine geordnete und fruchtbare Wahrnehmung der Seelsorge empfiehlt, für je 1.500 katho­ lische Soldaten wenigstens einen hauptamtlichen Militärgeistlichen zu bestellen, sollen die Diözesanbischöfe und zuständigen Ordensoberen dem Militärbischof eine hinreichende Anzahl geeigneter Geistlicher zur Verfügung stellen. Artikel 28 Die Ortsbischöfe, an die der Militärbischof sich um Freistellung von Geistlichen für die Militärseelsorge wendet, werden dafür sorgen, daß nur Geistliche von erprobter Tugend, besonderer Frömmigkeit und Bildung, deren Eignung und Würdigkeit durchaus feststeht, zur Übernahme eines solchen schwierigen Amtes berufen werden. Anderer­ seits dürfen nur jene als Militärgeistliche in Betracht gezogen werden, die von ihrem Ordinarius vorgeschlagen oder wenigstens unter Beifü­ gung von Zeugnissen über Eignung und Würdigkeit nachdrücklich empfohlen werden. Artikel 29 Soweit auch gute und erfahrene Ordenspriester in das Amt des Militärgeistlichen berufen werden, sind die Normen der zuständigen Dikasterien des Heiligen Stuhls zu beobachten. Solche Ordenspriester sollen möglichst an Orten angestellt werden, wo sich eine Nieder­ lassung ihrer Gemeinschaft befindet. 1294 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 30 Die Bischöfe in der Bundesrepublik Deutschland werden sich be­ reitwillig dafür einsetzen, daß dem Militärbischof und seinen Militärgeistlichen bei ihrer Amtsausübung je nach Bedarf sowohl die Benut­ zung der Kirchen als auch die Unterstützung der Geistlichen zur Ver­ fügung stehen. Dagegen wird der Militärbischof dafür sorgen, daß die Militärgeistlichen diese Dienste dankbar erwidern und besonders den Ortspfarrern bei der Seelsorge zu Hilfe kommen. Wenn ein Militärgeistlicher außerhalb seines Dienstbereiches den seelsorglichen Dienst auch an den ihm nicht unterstehenden Gläubi­ gen leisten will, hat er vom Ortsbischof dazu die Vollmacht zu erbitten. Artikel 31 Der Militärbischof regelt im Einvernehmen mit den zuständigen Diözesen die Verwendung der Kirchensteuern, die von Gläubigen er­ hoben werden, die der Jurisdiktion des Militärbischofs unterstehen. Artikel 32 Sollte bezüglich der Seelsorge oder sonst in einer zum kirchlichen Bereich gehörenden Angelegenheit eine Meinungsverschiedenheit zwi­ schen Militärgeistlichen und Diözesangeistlichen entstehen, so ist sie von den Bischöfen beider Teile nach Güte und Billigkeit beizulegen; falls das nicht zu erreichen ist, kann die Frage dem Apostolischen Stuhl vorgelegt werden. Artikel 33 Kirchenrechtliche Fragen der Militärseelsorge, die in den vorste­ henden Artikeln keine eigene Regelung gefunden haben, sind nach den Bestimmungen des kanonischen Rechts, vornehmlich nach der am 21. April 1986 erlassenen Apostolischen Konstitution über die Militär­ seelsorge « Spirituali militum curae » (AAS LXXVIII, 1986, 481-486) zu ordnen. Mit dem Inkrafttreten der vorliegenden Statuten verlieren die durch Motu proprio Papst Paul V I . « Normam secutus » vom 31. Juli 1965 erlassenen Statuten (AAS LVII, 1965, 704-712) ihre Gültigkeit. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1295 ALLOCUTIONES I Ad Moderatores Pontificalium Operum Missionalium coram admissos.* Carissimi Fratelli e Sorelle, 1. Sono molto lieto di accogliervi e di rivolgervi la mia parola di esortazione e di incoraggiamento, in occasione della vostra Assemblea annuale del Consiglio Superiore delle Pontificie Opere Missionarie. Saluto, anzitutto, con particolare affetto l'Arcivescovo José Sánchez, che vi ha guidati a questa Udienza e che ringrazio per le gentili pa­ role, con le quali ha introdotto questo incontro. Da esse ho avuto conferma dello zelo instancabile con cui svolgete il vostro compito di responsabili della cooperazione missionaria nelle vostre Chiese parti­ colari sotto la guida dei Vescovi. So che nella sessione pastorale, che ha dato inizio alla vostra Assemblea, avete riflettuto sul clero autoctono, prendendo motivo e ispirazione dal Centenario dell'Opera di San Pietro Apostolo. La riflessione sarà guidata da analogo studio e approfondi­ mento dell'argomento in incontri a livello continentale o nazionale. Le vocazioni al sacerdozio, alla vita religiosa e missionaria, la loro solida formazione, la costante tensione alla santità e la generosa de­ dizione al servizio pastorale delle comunità cristiane costituiscono la speranza della Chiesa per l'attuazione del mandato missionario del Signore Risorto : « Andate in tutto il mondo e predicate il Vangelo ad ogni creatura ». J 2. La riflessione sul clero delle giovani Chiese, mentre induce a ringraziare il Signore per il dono di tanti operai mandati nella sua messe, stimola a intensificare l'impegno di preghiera e di anima­ zione nelle comunità cristiane, nelle famiglie, fra i fanciulli, gli ado­ lescenti e i giovani, perché il Signore continui a chiamare ministri nella sua Chiesa, dia la forza a coloro che sono stati scelti perché sappiano rispondere con un « sì » generoso. 2 Le vocazioni sbocciano dalla « chiesa domestica », che è la famiglia. « Le famiglie cristiane portano un particolare contributo alla causa * Die 12 m. Maii a. 1989. Mo 16, 15. ' Cf. Mt 9, 38. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 1296 missionaria delia Chiesa coltivando le vocazioni missionarie in mezzo ai loro figli e figlie e, più generalmente, con un'opera educativa che fa disporre i loro figli, fin dalla giovinezza, a riconoscere l'amore di Dio verso tutti gli uomini » . 3 I sacerdoti e i pastori delle comunità cristiane, con la testimo­ nianza della loro vita e con la costante catechesi, aiutino le famiglie a comprendere ed accogliere con amore e riconoscenza l'eventuale chia­ mata che il Signore volesse rivolgere a qualcuno dei loro membri. Il Concilio Vaticano II ha raccomandato a tutti i sacerdoti di dimostrare il loro zelo apostolico massimamente nel favorire le vocazioni con l'esempio della loro vita umile, operosa, animata dalla gioia interiore, dalla fraternità e dalla collaborazione sacerdotale. L'ho ricordato ai sacerdoti malgasci, nell'incontro che ho avuto con loro durante la visita pastorale a quel Paese : « È attraverso la vostra gioia di servire il Signore e la sua Chiesa che lo Spirito Santo darà lo stesso desiderio ai giovani che vi incontrano ». 4 Ritenete, pertanto, vostro compito prioritario, quali Direttori Na­ zionali delle Pontificie Opere Missionarie, l'animazione e promozione delle vocazioni sacerdotali, religiose e missionarie delle quali la Chiesa ha necessità sempre crescente per poter assolvere la missione evange­ lizzatrice che il Signore le ha affidato e continua ad anidarle per la salvezza dell'umanità. L'Opera di San Pietro Apostolo, di cui celebriamo il Centenario di fondazione e della quale voi curate l'attività e la diffusione nei vostri Paesi, non mira soltanto a raccogliere offerte e aiuti per i seminari e i giovani che in essi si preparano al sacerdozio ; ma, per quanto è in suo potere, essa deve adoperarsi perché la formazione sacerdotale, e quella data ai candidati alla vita religiosa, sia arricchita e animata da un intenso spirito e impegno missionari. 3. La cura di formare a un serio e operoso spirito missionario tutti i membri delle comunità cristiane è la vostra prima e fundamen­ tale responsabilità. Ad essa è associato l'altro importante compito affidato alle Pontificie Opere Missionarie : quello di raccogliere gli aiuti destinati alle giovani Chiese e ai missionari che nella loro instan­ cabile opera di buoni samaritani si trovano di fronte ad innumerevoli necessità e sofferenze della gente. ' Familiaris 4 consortio, 54. Cf. Optatam totius, 2. 1297 Acta Ioannis Pauli Pp. II Voi stessi avete certamente tante prove e testimonianze di quanto sia urgente questa comunione di carità e di aiuto fraterno fra le Chiese particolari. Di essa voi siete chiamati ad essere gli animatori e i coor­ dinatori. Ho davanti ai miei occhi e nel mio cuore le grandi necessità e la povertà di tante popolazioni, di tante Chiese di missione, che ho visitate nei miei viaggi missionari : ho visto le precarie condizioni in cui le persone e le famiglie sono costrette a vivere; ne ho ascoltato l'implo­ razione di aiuto. Per questo mi sono fatto, e continuo a farmi, voce di moltitudini di nostri fratelli e sorelle che non hanno voce. Il vostro servizio nelle Pontificie Opere Missionarie vi associa più intimamente alla missione evangelizzatrice e alla carità universale del Successore di san Pietro. Ritornando ai vostri Paesi e alle vostre Chiese e comunità cristiane, dopo l'assemblea romana e questa Udienza che vi hanno riconfermati e incoraggiati nel vostro compito di Diret­ tori Nazionali, sentitevi come invitati e incaricati dal Papa a mante­ nere vive e a tradurre in azione queste parole di esortazione e di spe­ ranza. Andate, dunque, e lavorate con perseverante coraggio nell'im­ portante, anche se non facile ministero che vi è stato affidato. 4. La Chiesa guarda all'inizio ormai vicino del terzo millennio della sua fondazione ed evangelizzazione con una fondamentale preoccupa­ zione missionaria. Moltiplicate il vostro zelo, perché le speranze dei popoli che soffrono, che attendono la salvezza dal Figlio di Dio, (( man­ dato nel mondo perché il mondo si salvi per mezzo di lui » , non restino 5 deluse per mancanza di fervore da parte di coloro che sono stati scelti e inviati ad annunciare la Buona Novella. Il Signore vi conceda il fervore e lo slancio di carità, che ha animato i primi Apostoli e tutti i grandi missionari. La Vergine Maria, Madre della Chiesa e di tutte le genti, con la sua materna intercessione accompagni e sostenga il vostro impegno mis­ sionario; e vi sia di conforto e di incoraggiamento l'Apostolica Bene­ dizione, che ora imparto a voi e desidero estendere a tutti i vostri collaboratori e ai benefattori delle missioni. 5 Gv 3, 17. 84 - A. A. S. 1298 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II Ad eos qui generali coetui Societatis Missionum ad Afros interfuerunt coram admissos.* Monsieur le Supérieur général, Chers amis de la Société des Missions Africaines, Revenant d'Afrique et de Madagascar, c'est avec une joie toute particulière que je vous accueille à l'occasion de votre X V I Assem­ blée générale. Je viens en effet de visiter quelques pays d'un con­ tinent plein d'avenir, avec des millions d'hommes et de femmes qui ont tant à apporter au monde. Il m'a été donné de voir des Eglises ferventes, des Eglises qui se consolident chaque jour et qui acquièrent une personnalité propre en vivant leur foi sans abandonner leur culture. J'ai pu aussi me rendre compte combien ces pays et ces Eglises sont confrontés à de sérieux problèmes humains qui touchent parfois aux besoins essentiels de populations courageuses mais soumises à des épreuves de toutes sortes. Certes, cela ne supprime pas la joie de vivre africaine, mais que d'injustices et de souffrances ! C'est au milieu de ces réalités humaines, positives et négatives, et à l'intérieur d'Eglises locales précises, que se situe votre mission. Votre fondateur, Monseigneur de Marion Brésillac, un homme de foi si profonde et de si grand courage, disait : « La Société des Missions Africaines a pour but principal l'évangélisation des pays d'Afrique qui ont le plus besoin de missionnaires ». Beaucoup d'évêques d'Afrique font encore appel à vous, reconnaissant ainsi votre vocation propre. Ils savent que les besoins de l'évangélisation sont immenses et qu'ils le resteront longtemps. Répondez à ces demandes ; elles vont dans le sens de votre vocation : première annonce de l'Evangile, spécialement auprès des plus démunis, participation à la formation du clergé et de responsables laïcs, coopération à tout ce qui permet de faire grandir la justice et la paix et de sauver l'environnement pour les générations à venir. N'excluez personne de votre apostolat, sachant que « l'Esprit Saint offre à tous, d'une façon que Dieu connaît, la possibilité d'être associé au mystère pascal »,* et agissez toujours avec un grand respect de l'Eglise locale, actifs dans son presbyterium et heureux d'y appor­ ter votre originalité que chacun saura reconnaître. e Participez, à votre place, aux recherches et aux activités de ren­ contre entre les cultures africaines et la foi chrétienne. Certes, celle-ci * Die 13 m. Maii a. 1989. 1 Gaudium et spes, 22, § 5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1299 est déjà enracinée en terre d'Afrique. Les chrétiens savent y vivre la foi et la charité selon leur génie propre, tont en restant solidement attachés à l'Eglise universelle et à son centre, le Siège Apostolique. Continuez d'ouvrir vos yeux et vos cœurs pour discerner « les semences du Verbe » à travers les cultures où le christianisme est encore absent. Et si toute culture a besoin de conversion, favorisez cette conversion, dans l'espérance et dans la reconnaissance que Dieu est déjà là. Cela suppose que l'on entretienne l'esprit de dialogue que j'ai désiré mani­ fester à la rencontre d'Assise. L'évangélisation est un chemin à double sens. Celui qui propose la Bonne Nouvelle invite les religions non chré­ tiennes à découvrir le Christ, mais il est aussi appelé, par les signes de la présence de Dieu dans ces religions, à recevoir des éclairages nou­ veaux sur des façons différentes de vivre en homme, et donc avec Dieu. Chargé d'inviter à la conversion, le missionnaire y est invité lui-même. Soyez aussi solidaires de tous les engagements des Eglises locales face à la défense des droits de l'homme et aux détresses humaines. L'Evangile concerne l'homme dans son ensemble et Jésus s'est iden­ tifié aux souffrants et aux pauvres. Le Christ, dans le Jugement dernier de saint Matthieu, dit même que c'est à travers l'amour concret de ces hommes en difficulté que nous témoignons de l'authenticité de notre foi. Ce sont en effet ces hommes et ces femmes souffrants, parfois re jetés, qui nous poussent à être assoiffés de justice et de partage, dans une recherche humble du Dieu des Béatitudes et du Magnificat. Je vous engage encore à poursuivre vos efforts pour mettre votre longue expérience au service des Eglises jeunes qui veulent s'ouvrir à la mission « ad gentes » hors de leurs propres frontières. Que le Seigneur bénisse ces jeunes Africains, Asiatiques et Sud-Américains qui vous rejoignent dans votre engagement missionnaire ! De votre côté, en accord avec les responsables de ces Eglises, prenez les moyens pour que le discernement nécessaire dans ce domaine soit effectué avec le sérieux désirable. Enfin, vous avez un autre rôle important à remplir. Soyez, dans vos Eglises d'origine, les témoins directs de l'universel. Participez à la pastorale de ces Eglises auprès des migrants, refusez tout racisme et montrez-le, soyez présents, par vous-mêmes ou par des laïcs asso­ ciés, là où se prennent des décisions importantes pour l'Afrique et faites connaître et aimer autour de vous les cultures africaines. Faites connaître aussi tout ce que l'Esprit fait vivre aux Eglises africaines et qui a été pour vous révélation et source de vie. Vous permettrez Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1300 Officiale ainsi à vos Eglises d'origine de s'enrichir de ce que vivent leurs Eglises sœurs d'Afrique et de discerner plus clairement en quoi elles peuvent leur être solidaires. Par-dessus tout, soyez ardents à vous ressourcer régulièrement pour l'accomplissement de vos tâches missionnaires. Que tous les membres de votre Société et ses associés soient des hommes de prière! Il im­ porte que l'Esprit Saint demeure le moteur de tout ce que vous faites. Redoutez l'activisme qui peu à peu fait oublier Dieu et peut dénaturer le service de l'homme; soyez en toutes choses témoins de la primauté du Royaume de Dieu. « Si le Seigneur ne bâtit la maison, les ouvriers travaillent en vain ». Cè style de vie missionnaire, dans lequel la contemplation de Dieu et de son Fils a une grande place, permet d'agir avec patience, persévérance et oubli de soi : toutes qualités indispensables à l'apôtre, aujourd'hui comme hier. Votre Assemblée générale vient de travailler öur vos Constitutions. Une fois qu'elles seront approuvées, sachez y être fidèles pour que la pierre originale que vous apportez à la construction du Royaume soit solide et remplisse son rôle. Ainsi Dieu sera glorifié à travers vous et les dons qu'il vous a accordés. Au terme de cet entretien ecclesial, je suis heureux d'invoquer sur le responsable de votre Société missionnaire, sur les membres de son Conseil et sur tous les Pères et Frères qui œuvrent à l'évangéli­ sation aux côtés des évêques et du clergé africain, les plus abondantes Bénédictions divines. III Ad Italiae episcopos coram admissos.* 1. (( Pace ai fratelli, e carità e fede da parte di Dio Padre e del Signore Gesù Cristo »Venerati e carissimi Confratelli Vescovi delle Chiese in Italia, sono profondamente lieto di incontrarvi qui riuniti, in occasione dei lavori della vostra XXXI Assemblea Generale. Questo nostro appun­ tamento annuale, segno della comunione affettiva ed effettiva, solle­ cita ed operosa che ci lega in Cristo, Pastore supremo e modello perfetto del nostro servizio apostolico, costituisce per noi tutti un 1 2 * Die 18 m. Maii a. 1989. 1 Ef 6, 23. 2 1 Pt 5, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1301 momento di gioia e di conforto spirituale, un motivo di fiducia, uno stimolo ad operare con totale dedizione per la causa del Vangelo. Saluto il vostro Presidente, Cardinale Ugo Poletti, e il Segretario Generale, Mons. Camillo Ruini; mi rivolgo con affetto fraterno a cia­ scuno di voi per esprimervi il mio apprezzamento per la sollecitudine con la quale attendete alle comunità affidate alla vostra cura pastorale. 2. I lavori di questa Assemblea, intensi come di consueto, hanno seguito la metodologia già inaugurata, con felici risultati e con la vostra comune soddisfazione, nello scorso ottobre, durante l'Assemblea di Collevalenza. Avete cioè esaminato, nei vari gruppi di studio, i temi e documenti di maggior rilievo sottoposti alla vostra valutazione, prima di riconsiderarli insieme, riuniti in Assemblea plenaria. Questo metodo di lavoro appare significativo sotto il profilo ecclesiale : esso facilita, nello scambio fraterno, l'approfondimento comune dei problemi ed offre una concreta opportunità di manifestare l'affetto collegiale che vi anima. Così anche attraverso le Assemblee Generali voi rafforzate i vincoli della reciproca comunione, fondamento e garanzia della co­ munione delle vostre Chiese particolari. Il Papa, anche se non sempre presente fisicamente, è sempre con voi spiritualmente in forza del suo ufficio : il ministero di Pietro e dei suoi Successori raggiunge infatti ciascuna delle vostre Chiese parti­ colari e si esprime in esse non « dall'esterno », quasi fosse una strut­ tura giustapposta e superflua, bensì « dall'interno », stessa di ogni Chiesa particolare » . 3 dall'<( essenza Questo discorso, che vale per l'intera cattolicità, assume una rilevanza tutta particolare quando si tratta dei Vescovi e delle Chiese d'Italia, essendo il ministero del Suc­ cessore di Pietro costitutivamente unito a quello del Vescovo di Roma. Ed è con intima gioia che vedo esplicarsi nell'esercizio quotidiano del servizio pastorale questo nostro speciale reciproco legame, da cui tanto vantaggio trae il Popolo di Dio. 3. Sono molti, come è naturale, e a prima vista assai diversificati, i temi e gli argomenti che in queste giornate di lavoro avete dovuto affrontare. In maniera più o meno immediata si riconducono, però, tutti ai grandi temi della nuova evangelizzazione e della comunione ec­ clesiale, costituendo quest'ultima la premessa indispensabile e la testi­ monianza particolarmente efficace della prima. 3 Discorso ai Vescovi USA, in Insegnamenti, X / 3 , 1987, p. 556. 1302 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Nell'ambito dell'evangelizzazione spicca la tematica della vita uma­ na : il documento pastorale che intendete dedicarle rappresenta il frutto più maturo di un impegno che si è articolato in molteplici iniziative, ultima delle quali il recente Convegno nazionale <( Al servizio della vita umana », di cui conservo vivo il ricordo. Il fine che vi siete pro­ posto è quello di aprire la strada a una rinnovata cultura della vita e di fiducia in essa, cercando di superare molti ostacoli ideologici e comportamentali che vi si oppongono, e di favorire nuove scelte legi­ slative e adeguati interventi istituzionali. Intendete perciò promuo­ vere e valorizzare tutte le energie e le solidarietà disponibili a favore della vita sofferente e minacciata, facendo attenzione anche al matu­ rare di nuove sensibilità o, almeno, di nuovi interrogativi, che testimo­ niano una più diffusa percezione della dignità che appartiene costi­ tutivamente alla vita umana. Intendete soprattutto evangelizzare, nella sua pienezza di motivazione e di implicazioni, l'inviolabile diritto alla vita, consapevoli che esso è il « diritto primo e fontale, condizione per tutti gli altri diritti della persona » . Il Signore benedica e renda fecondo questo impegno della Chiesa italiana. 4 4. Altro argomento assai significativo della vostra Assemblea è quello del Mezzogiorno d'Italia, visto nella prospettiva della solida­ rietà sociale e della comunione ecclesiale. L'Italia in questi ultimi de­ cenni ha fatto molti progressi nel cammino dello sviluppo, e talvolta del cosiddetto <( supersviluppo » di stampo consumistico, ma soprav­ vivono pure disuguaglianze gravi ed aree nelle quali specialmente ai giovani è troppo difficile trovare valide e oneste possibilità di lavoro. Appare quindi assai opportuna la vostra parola di Pastori, rivolta non a fornire soluzioni tecniche per le singole e complesse questioni, ma a proporre, alla luce dell'insegnamento del Vangelo, gli orienta­ menti etici che presiedono ad ogni retta soluzione dei problemi umani e sociali. 5 All'impegno per tradurre in atto questi orientamenti potranno dare un contributo prezioso le « Settimane Sociali », che molto opportu­ namente l'Episcopato italiano ha ripristinato secondo modalità nuove, adatte alla situazione presente. Il mio auspicio è che esse possano costituire un luogo di solido approfondimento culturale e un chiaro punto di riferimento per l'impegno sociale dei cattolici, offrendo al Paese un laboratorio qualificato di idee e di proposte operative. 4 5 Christifideles Cf. Sollicitudo laici, rei 38. socialis, 41. Acta Ioannis Pauli Pp. II 5. 1303 Tra i lavori della vostra Assemblea ha trovato spazio anche il tema che vi terrà occupati in futuro : il piano pastorale per il pros­ simo decennio, che dovrà condurre al grande giubileo del terzo mil­ lennio cristiano. Già agli inizi degli anni '70 la Conferenza Episcopale Italiana seppe individuare nell'evangelizzazione non soltanto il compito perenne e la Vocazione propria della Chiesa, ma anche l'urgenza e la sfida storica del nostro tempo, nel quale nazioni come l'Italia, di antica e radicata tradizione cristiana, a causa di ideologie materialistiche e poi, sempre più, di un costume di vita edonistico, sono minacciate dall'indifferenza religiosa e dalla tendenza a vivere come se Dio non esistesse. Questa intuizione rimane pienamente valida per il decennio che ci attende, anzi appare destinata a indicare il cammino futuro della Chiesa ben oltre la fine del nostro secolo. Col volgere degli anni e con l'approfondirsi del processo di secola­ rizzazione, che spesso si manifesta come una rovinosa scristianizza­ zione, si sono per converso anche meglio precisate le caratteristiche e le esigenze, a cui deve corrispondere la nuova evangelizzazione. Diventa anzitutto sempre più evidente la necessità di far crescere e maturare negli stessi credenti quella « coscienza di verità », ossia quella consapevolezza di essere portatori della verità che salva, che è, fin dalle origini della Chiesa, lo stimolo decisivo all'impegno mis­ sionario. La mentalità relativistica, così diffusa nel nostro tempo, tende 6 infatti, spesso inavvertitamente, a penetrare anche nei credenti, a condizionarli nelle loro convinzioni e ancor più nei comportamenti. Pertanto, condizione primaria dell'evangelizzazione è che si rinsaldi il tessuto cristiano della stessa comunità ecclesiale. In tal senso la Christifideles laici afferma che la « nuova evangelizzazione, rivolta non solo alle singole persone, ma anche ad intere fasce di popolazione nelle loro varie situazioni, ambienti e cultura, è destinata alla formazione di comunità ecclesiali mature, nelle quali cioè la fede sprigioni e realizzi tutto il suo originario significato di adesione alla persona di Cristo e al suo Vangelo, di incontro e di comunione sacramentale con Lui, di esistenza vissuta nella carità e nel servizio » . 6 Cf. Allocuzione al Convegno ecclesiale p. 996. 7 Christifideles laici, 34. 7 di Loreto, in Insegnamenti, V I I I / 1 , 1985, Acta 1304 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 6. È evidente l'importanza che deve avere, in questa prospettiva della nuova evangelizzazione, una sistematica, approfondita e capillare catechesi dei giovani e degli adulti, nella quale i laici siano impe­ gnati come soggetti e protagonisti, in stretta e operosa comunione con i sacerdoti, i religiosi e le religiose. Anche in questo campo sento di dovervi esprimere, carissimi Fratelli nell'episcopato, la mia grati­ tudine e il pieno incoraggiamento per l'opera che andate svolgendo, a continuazione del Convegno nazionale dello scorso anno (( Catechisti per una Chiesa missionaria », che ha mostrato quanti progressi già si siano compiuti nella preparazione di catechisti per la nuova evan­ gelizzazione. 7. Alla base di tutta l'opera di evangelizzazione, di formazione e consolidamento della comunità cristiana, sta il mandato apostolico che abbiamo ricevuto con la consacrazione episcopale. Il Concilio Va­ ticano II, nel descrivere il ministero affidato dal Signore ai Vescovi, quali successori degli Apostoli, pone anzitutto in evidenza « la mis­ sione di insegnare a tutte le genti e di predicare il Vangelo a ogni creatura » . Questa verità di sempre è oggi particolarmente attuale. 8 I Vescovi sono gli autentici maestri della fede. In unione tra loro e col Vescovo di Roma, essi sono le colonne su cui poggiano il lavoro e la responsabilità dell'evangelizzazione, che ha come scopo l'edifica­ zione del Corpo di Cristo. Di questo voi siete pienamente consapevoli, ed anche nelle presenti circostanze e durante i lavori di questa stessa Assemblea ne avete dato chiara testimonianza. Occorre che l'intero Corpo ecclesiale prenda, a questo riguardo, rinnovata coscienza del disegno di Cristo sulla sua Chiesa. Alla luce di tale disegno, come potrebbe legittimamente rivendicarsi spazio per forme aperte o surrettizie di un « magistero parallelo e alternativo »? La Verità, che è Cristo, è una, e questa Verità è stata affidata pecu­ liarmente agli Apostoli e ai loro successori. Certo, sarà sempre ne­ cessario che la responsabilità per questa Verità « sia condivisa da tutti i fedeli, in particolare da coloro che, come i teologi, hanno una spe­ cifica funzione nell'approfondimento della verità rivelata e nell'im­ pegno per inserirne i contenuti nel presente contesto culturale: ad essi in modo speciale è richiesta una stretta, fedele e rispettosa colla­ borazione con i Pastori » . 9 * Lumen 9 gentium, Allocuzione pp. 995 ss. al 2A. Convegno ecclesiale di Loreto, in Insegnamenti, VIIIA» 1985, 1305 Acta Ioannis Pauli Pp. II Una particolare attenzione occorre oggi rivolgere alla dimensione morale della fede, che alla fede stessa appartiene in maniera costitu­ tiva. La verità dell'etica cristiana è infatti troppo spesso insidiata e contestata, non soltanto sul piano dei comportamenti pratici, ma anche a livello dottrinale, con grave pregiudizio della vita cristiana e col rischio di compromettere ciò che di più nobile ed essenziale vi è nell'uomo. 8. La verità cristiana è intimamente congiunta all'amore : nella sua essenza profonda essa è infatti manifestazione dell'amore di Dio per l'uomo e vocazione all'amore verso Dio e verso i fratelli. Perciò molto opportunamente, nel piano pastorale per il prossimo decennio, intendete collegare insieme l'evangelizzazione e la testimonianza della carità. L'impegno di carità operosa, di cui per grazia del Signore sono ricche le nostre comunità, rappresenta infatti, proprio nel suo carat­ tere di servizio generoso e disinteressato ai fratelli, quella genuina testimonianza di amore nella quale il lieto annuncio del Vangelo di Cristo può trovare la sua piena credibilità. 10 9. Nella grande prospettiva dell'evangelizzazione si colloca anche l'iniziativa felicemente realizzata dalla Conferenza Episcopale Italiana riguardo al quotidiano (( Avvenire )). Trova compimento così l'auspicio che fu nel cuore di Paolo VI fin da quando concepì e promosse la creazione del quotidiano cattolico a livello nazionale : quello cioè che fosse la Chiesa italiana ad assumerne le primarie responsabilità, salva naturalmente l'autonomia propria del giornale. Sono certo che i cat­ tolici italiani non faranno mancare il proprio aiuto nel sostenere e diffondere il loro quotidiano, il cui ruolo di corretta informazione ci­ vile ed ecclesiale e di espressione della cultura cristiana si manifesta sempre più necessario e prezioso ai fini di una presenza autentica­ mente missionaria nella società italiana. Accanto a questo impegno non posso non ricordare quello per l'insegnamento della religione. Conosco bene lo sforzo che la Chiesa italiana va compiendo da tempo, anche con la costituzione nelle dio­ cesi degli Istituti di Scienze Religiose, per qualificare sempre meglio questo servizio offerto alla formazione culturale e morale dei ragazzi e dei giovani. L'apprezzamento che esso trova presso la grandissima maggioranza delle famiglie e degli studenti, che liberamente. lo scel10 Cf. Allocuzione al Convegno ecclesiale di Loreto: ibid., pp. 996ss. 1306 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale góno, conferma la sua validità, anche sotto un profilo sociale, ed è un ulteriore, forte motivo per promuoverne e tutelarne la piena dignità, dal punto di vista della cultura e della scuola. 10. Affidiamo a Maria Santissima, la Vergine fedele, beata perché ha creduto, la nostra quotidiana fatica di Pastori, solleciti della fede del nostro popolo e di null'altro preoccupati che di aiutare ciascuno dei nostri fratelli a spalancare a Cristo le porte del proprio cuore. Nel suo nome e con affetto profondo imparto ad ognuno di voi e alle vostre Chiese la Benedizione Apostolica. 11 IV Ad Indonesiae episcopos limina Apostolorum visitantes.* Dear Brothers in our Lord Jesus Christ, 1. I am pleased to welcome you, members of the Episcopal Con­ ference o f Indonesia, for this collégial meeting on the occasion of your ad Limina visit. This assembly is for us a privileged moment of ecclesial communion. It off ers us a specific opportunity of renewing the fraternal bonds of unity, charity and peace which we share as members of the apostolic college. Your présence bere today at the tomb of Peter is a manifestation of the catholicity of the Church. Our Catholic unity "in the confession of one faith, in the common célébration of divine worship, and in the fraternal harmony of the family of God" is deeper than the bonds of origin, race or nationality, and goes beyond ali that distinguishes particular cultures. In all the variety of her members throughout the world, the Catholic Church is gathered in unity by the communion which you as successors of the Apostles share with the successor of Peter. 1 2 3 We are fellow servants of Christ and stewards of the mysteries of God. You and I in différent ways share a common pastoral responsibili ty for sanctifying, teaching and serving the People of God. Pollow4 11 Cf. Lc i, 45. * Die 20 m. Maii a. 1989. 1 Cf. Lumen gentium, 22. 2 Unitatis redintegratio, 2. * Cf. Lumen gentium, 23. * Cf. 1 Cor 4 : 1 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 1307 ing the heroic witness of the Apostles, we are called "with all lowliness and meekness, with patience, forbearing one another in love, ... to maintain the unity of the Spirit in the bond of peace". Accordingly, on this occasion of your ad Limina visit I ask the Lord Jesus by the power of his Spirit to assist each of you in your episcopal ministry. 5 2. My brothers, each of you represents a particular Church in Indonesia, and as you come "to visit Peter" you bring with you the 6 hopes, anxieties, joys and sorrows of ali the clergy, religious and laity whom you serve. You come in the spirit of Saint Paul who laid before the Church his preaching and his acti vi ty. Each day as I présent to 7 God the many needs of the Church throughout the world, I pray for you and those entrusted to your care. "I thank my God in ali my remembrance of you, always in every prayer of mine for all of you thankful for your partnership in the Gospel". 8 Your locai Churches form individual expressions of the one redeemed People of God. Your laity form part of the fabric of Indo- nesian society in order to transform it by the light of the Gospel. Giving expression to the Gospel in the customs and cultures of your people forms one of the greatest challenges for the Church in your country at the présent time. It is by your people patterning their lives according to the teachings of Christ that an authentic inculturation of the Gospel takes place, and this enriches the whole Church. In this regard the Second Vatican Council teaches : "The good news of Christ continually renews the life and culture of fallen humanity ; it combats and removes the error and evil which flow from thé ever-present at­ traction of sin. of peoples ... It never ceases to purify and to elevate the morality Thus by the very fulfilment of her own mission the Church stimulâtes and ad vanees human and civil culture". 9 3. Following in the footsteps of my predecessor Paul V I , who travelled personally to your country to confirm you and your people in the profession of the Catholic faith, I am looking forward with joy and great expectation to making a Pastoral Visit to Indonesia later this year. For me, these visits are always undertaken in the tradition of s Eph 4:2-3. « Gai 1:18. 7 Cf. ibid. 2:2. » 1 Phil 1:3-5. * Gaudium et spes, 58. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1308 the journeys of the first Apostles. I come to Indonesia to proclaim the saving truth about God and man. As I preach the good news of salvation to ali the members of the household of the faith, I also wish to hear and see at first hand ali the mighty works which the Lord has accomplished in the midst of his people. I want to give thanks and praise to Almighty God for the many blessings which the Church in Indonesia has received over the past four centuries, and I want to encourage all your people to persevere in faith, hope and love. The se ven ecclesiastical provinces of your archipelago, like the seven Churches spoken of in the Book of Révélation, have been a fertile seedbed for God's word. The li ves of your people have borne much fruit in works of holiness, justice and peace, as a result of God's word planted in their hearts. The tireless labours of many courageous and dedicated missionaries have resulted in the présent strength of the Church in your midst. The fortitude and dedication of those heroic men and women are a source of much encouragement for those taking up the continuing challenge of evangelization in your country. 4. Today your locai Churches are abundantly blessed by the Lord with vocations to the priesthood and religious life. These young Indonesian men and women offer to young people everywhere in the Church a splendid and inspiring example of the Joy and fulfilment which are to be found in responding to Christ's call to leave ali things and f olio w him. Considering the extraordinary increase of vocations among you, we can truly say that "the word of God increased ; and the number of disciples multiplied". This happy situation serves to remind the Church throughout the worrd of the importance of clearly presenting the. need for vocations to the priesthood and the religious life, of encouraging the faithful to pray for this particular intention, and of inviting young men and women to take up the challenge of lifelong commitment to the service of Christ and his Church. 10 11 At this time I wish to thank you the Bishops for the careful attention which you give to your seminarians and to their programmes of priestly formation in the major seminaries of your country. On many occasions you have stressed that an essential prerequisite for this ecclesial task is the présence of well-qualified priests to serve as spiritual directors and professors on the theological and philosophical 10 Cf. Mt 4:19-22. 11 Acts 6 : 7 . 1309 Acta Ioannis Pauli Pp. II faculties. Every effort needs to be made to provide suitable priests for this important work. The question of priestly formation is vital to the life of the Church and, as you know, it will be the thème of the next Ordinary Session of the Synod of Bishops, to which you can off er the testimony of your présent joyful expérience. I note that just as the number of candidates for the priesthood has steadily increased during the past ten years so has the number of vocations to the religious life. In your work with men and women religious I encourage you to continue to manifest the Church's great esteem and appréciation for their consecrated life. You have recently urged them to reflect ever more clearly the specific charism of their Congrégations in appropriate forms of apostolate. The life and work of religious in your locai Churches bears witness in a special way to the présence of Christ's Kingdom among your people. 5. Dear brothers, the growth and vitality of your Diocèses is a cause of deep joy and thanksgiving. The Church in your country offers a clear sign of God's love for his people. The faithful are to be commended for their active participation in many aspects of the Church's life, even in the most remote mission stations where they gather for liturgical worship, catechesis, mutual support and mission­ ary activity. In your pastoral ministry to the family, the basic unit of society, the first school of Christian sancti ty, you can couht on the solidity and strength of family ties in traditional Indonesian culture. Cultural différences and the high number of mixed marriages cali you to assist the faithful in their commitment to living the Sacrament of Christian Marriage in unity and holiness. The admirable dedication of your locai Churches to the éducation and social development of the Indonesian people is highly regarded and esteemed by your fellow-citizens. The fact that more than a million students are receiving instruction in Catholic educational institutions eloquently testifies to the concern of the Church in Indonesia for promoting the well-being, harmony and progress of society. The importance of this service to the development of a people is incalculable and it is truly deserving of the care and dedication which the Church has always given it. In this regard, the Government of Indonesia has recognized the important contribution which the Church is making to the building of a more just and équitable society. It is to be hoped that the laws which govern the civil life Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1310 of your country will continue to défend the value of educating the consciences o f your student s in freedom. This point honours your people and displays the wisdom which lies at the heart of your civilization. 6. I have already mentioned the heroic lives of the missionaries who first preached the Gospel in your islands. Following their example, your local Churches are ealled upon to carry forward the task you have inherited from them. Some of your Diocèses are unfortunately experiencing a scarcity of priestly ministers while others are better supplied. I would encourage you therefore to persist in your plan for a more equal distribution o f priests on the national level. One of the certain signs of the inculturation of the Gospel in your Indonesian society will be the replacement of many of the foreign missionaries stili serving in the poorest and most remote areas with your own locai clergy. We have reason to hope that the state authorities, who show great concern for the people's welfare, will consent to allowing the ecclesiastical personnel, even if not native-born, to remain at their posts, serving the community in its spiritual and temporal needs. 7. Dear brother Bishops, it is your particular pastoral responsibility to adopt the means most appropriate for proclaiming the message of salvation. The Church does not hesitate to show a deep respect for other religions which are the living expression of the soul of peoples. When Christians and the followers of other religious traditions are united in their belief in the Creator, there exists a profound basis for mutual understanding and peaceful exchange. I encourage you to con­ tinue and intensify your collaboration with your Moslem brethren in meeting the challenges of increasing secularization. As your people continue "to grow in every way into him who is the head, into Christ", it is important for you as their pastors and teachers 12 to inspire them to uphold and announce with courage and frankness the fundamental "kerygma", the good news that Christ is "the Alpha and the Omega". 13 A pluralistic culture like your s in some respects resembles the environment in which the early Christians bore witness to their faith in Christ. May you and your collaborators be filled with fortitude and courage as you witness to the Gospel and may you never " Eph u Rev 4:15. 2:8. 1311 Acta Ioannis Pauli Pp. II yield to fear or hesitancy. The ecclesial community's role in Indo­ nesian society is very much like that öf the lernen in the dough which pervades all of society, giving it a new quality and manner of life. 14 8. As you return to your pastoral labours, my brothers, I ask you to convey my greetings to your priests and people. Assure them that I am eager to meet them later this year. I pray that you may always prove faithful to the charge given to you by the Lord, namely to lead the People of God in the way of salvation. May the prayer s of Saint Francis Xavier, who personally evangelized some of your islands, ahd of Saint Thérèse of the Child Jesus to whom the Catholic people of Indonesia are devoted, sustain you in faith and fìdelity. May Mary who is "a sign of sure hope and solace for the pilgrim People of God" intercede for you and may the peace of Christ be always with you. With my Apostolic Blessing. 15 V Ad eos qui generali capitulo Ordinis Clericorum Regularium Ministran­ tium Infirmis interfuerunt coram admissos.* 1. Mi è gradito porgere un cordiale saluto a Voi, Superiori e mem­ bri dell'Ordine dei Chierici Regolari Ministri degli Infermi, parte­ cipanti al L U I Capitolo generale, iniziato il 2 maggio scorso a Bucchianico, luogo natale del vostro Fondatore san Camillo de Lellis. Un augurio speciale al nuovo Superiore generale ed ai Consultori, ai quali l'assise capitolare elettiva ha affidato il compito di guidare e sostenere il vostro Istituto per il prossimo futuro. 2. Secondo un criterio che va facendosi consuetudine, il vostro Ca­ pitolo generale, assolti gli adempimenti costituzionali, si è proposto di approfondire in modo particolare un tema : « Verso i Poveri e il Terzo Mondo ». Alla riflessione capitolare l'Ordine si è preparato sollecitando l'apporto di tutti i membri delle varie province del mondo, i quali si sono fatti portavoce delle istanze di giustizia e. di amore che salgono dai poveri e dai Paesi che conoscono le dolorose conse­ guenze della povertà. 14 Cf. Mt 13:33. 15 Lumen gentium, 68. * Die 20 m. Maii a. 1989. 1312 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Questo grave problema, dei quale ho ampiamente trattato nell'En­ ciclica Sollicitudo rei socialis, da sempre sta a cuore a voi Religiosi. Perciò la vostra rinnovata Costituzione, in spirito di rigorosa fedeltà al Fondatore, afferma : « Il nostro Ordine dedica di preferenza le pro­ prie attività agli infermi più poveri e abbandonati, ed è sollecito nel rispondere ai loro bisogni nelle nazioni in via di sviluppo e nelle terre di missione )).* 3. Il Concilio Vaticano II ricorda che « il rinnovamento della vita religiosa comporta il continuo ritorno alle fonti di ogni forma di vita cristiana ed allo spirito primitivo degli istituti e, nello stesso tempo, F adattamento degli istituti stessi alle mutate condizioni dei tempi » . 2 È di perenne attualità il carisma di ogni Istituto religioso appro­ vato dalla Chiesa, nonostante il mutare delle condizioni dei tempi, alle quali la vita religiosa consacrata è chiamata ad adeguarsi, salva­ guardando integralmente la sua ispirazione originaria. Quanto più le dimensioni della sofferenza conoscono oggi nuovi aspetti, tanto più è necessario ed urgente che la vostra risposta, sull'esempio di san Ca­ millo de Lellis, sia generosa, totale, coerente ed unitaria. Il vostro Fondatore fu vicino ai poveri ed agli infermi per sollevare il loro stato d'animo e per liberarli dalle angosce spirituali e materiali. 4. Se l'uomo è « via della Chiesa » , egli <( diventa in modo speciale 3 la via della Chiesa, quando nella sua vita entra la sofferenza » . Dalle 4 origini, il vostro campo prioritario di apostolato è il mondo della salute. Nella sofferenza del corpo e dello spirito la povertà conosce la sua più completa e dolorosa espressione, poiché attenta alle radici stesse della vita e della dignità della persona umana. Il vostro servizio ai fratelli, tuttavia, sarà veramente evangelico e conforme al carisma camuliano, se nel servire i poveri offrirete una testimonianza di vita povera, un esempio credibile di condivisione e di partecipazione, secondo lo spirito del testamento spirituale, che san Camillo dettò sul letto di morte. 5. La vostra Costituzione ribadisce che «l'Ordine ... prende a cuore la pastorale delle istituzioni ecclesiastiche e civili impegnate nell'assi- 1 Costituzione, 2 Perfectae 3 Redemptor 4 Salvifici art. 51. caritatis, hominis, doloris, 3. 2. 14. 1313 Acta Ioannis Pauli Pp. II stenza dei malati e dei poveri, e si dedica all'animazione del maggior numero possibile di laici all'amore e al servizio degli infermi » . 5 Si richiede, oggi, un crescente coordinamento, inteso in primo luogo « a favorire e a diffondere una sempre migliore formazione etico-reli­ giosa degli operatori sanitari cristiani nel mondo, tenendo conto delle differenti situazioni e dei problemi specifici che essi debbono affron­ tare ... )). La recente creazione in Roma-dell'Istituto Internazionale di Pastorale sanitaria « Camillianum » è, insieme ad altre iniziative del vostro benemerito Istituto, una significativa risposta alla richiesta di specializzazione in campo assistenziale esigita dalla concezione cristiana del servizio all'uomo, nostro fratello. 6 Il mondo della salute, di fronte alla minaccia di nuovi mali in­ dotti dalla crisi dei valori, dal degrado dell'ambiente, da crescenti infermità sociali, postula un impegno globale di tutta la Chiesa nelle sue articolate componenti, affinché l'assistenza a chi soffre abbia a trasformare gli stessi assistiti in soggetti attivi di evangelizzazione. A questo doveroso traguardo si potrà giungere se tutti, sacerdoti, reli­ giosi e laici e, in modo particolare, coloro che per carisma istitutivo e specifico hanno scelto di consacrarsi alla pastorale sanitaria, opere­ ranno con impegno ispirato ai princìpi evangelici. 7 6. Ma per fare tutto ciò occorre che voi stessi, anzitutto, viviate in pienezza lo spirito di fervore evangelico e di abnegazione verso i fratelli, che tanto caratterizzò l'opera del vostro Fondatore, vero gi­ gante nel campo della carità e dell'amore soprannaturale. Occorre che ritorniate veramente alle origini, segnate così marcatamente dalla figura di san Camillo de Lellis, nobile per nascita, ma ancor più nobile per l'alto sentire, che ebbe nei confronti degli ammalati e dei languenti nelle corsie degli ospedali. Con quanto cuore egli li curava, li abbrac­ ciava e li incoraggiava con le parole della fede ! Ai suoi primi disce­ poli, talora maldestri nel curare le ferite, ripeteva con accenti vi­ branti : « Più cuore, fratelli, in quelle mani ! ». Anch'io oggi vi ri­ peto : più cuore, carissimi, nelle vostre mani sacerdotali quando assi­ stete i vostri fratelli ed amministrate i Sacramenti agli ammalati ed agli agonizzanti. Siate veramente Padri, Fratelli ed Amici di coloro che soffrono e si rivolgono a voi e confidano in voi Religiosi. s Costituzione, art. 54. * Motu proprio Dolentium hominum, 5. 7 Christifideles 85 - A. A. S. laici, 54. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1314 Officiale La Vergine Santissima, Salute degli Infermi, alla cui amorevole sollecitudine Camillo de Lellis volle espressamente ispirare il suo servizio ai sofferenti, benedica i lavori e le deliberazioni del vostro Capitolo generale ed accompagni la vostra Famiglia religiosa nel cam­ mino della più perfetta sequela di Cristo. _ Avvaloro questi voti con la mia Benedizione Apostolica, che ora di cuore imparto a voi ed a tutti i membri del vostro Ordine. VI Ad exc.mum virum Georgium Bush, Civitatum Foederatarum Americae Septemtrionalis Praesidem.* Mr President, Your visit this evening represents the latést of many contacts between the United States of America and the Holy See. A number of your predecessors, and many other illustrious Americans, have been welcomed here before you. Our meeting off ers me the opportunity to reciprocate the much appreciated hospitality that I received in your country, and to recali the kind personal attention that as Vice President you showed me as I left Detroit in September 1987, the year of the Bicentennial of your Constitution. Our encounter at this time has also a special historical context, Coming as it does in a year that now commémorâtes the two-hundredth anniversary of your first Congress under the Constitution and likewise the two-hundredth anniversary of the establishment at Baltimore of the first Catholic diocèse in your land. For the Holy See this is an occasion to express again its esteem for ali the American people and for two centuries of that ethnie and fraternal expérience in history called "United States of America". Thirteen years ago your country celebrated another historical Bicentennial—connected with your Déclaration of Independence. It was then that my predecessor Paul VI spoke words that are applicable once again and that merit new attention. " A t every turn", he said, "your Bicentennial speaks to you of moral principies, religious con­ victions, inalienable rights given by the Creator ... We earnestly hope that ... this commémoration of your Bicentennial will constitute a re* Die 27 m. Mail a. 1989. 1315 Acta Ioannis Pauli Pp. II dedication to those sound moral principies formulated by your Founding Fathers and enshrined forever in your history". 1 It is America's dedi- cation to the great héritage that is hers—to those values of the spirit, a number of which you alluded to earlier this year in your Inaugural Address, that offers hope and confidence to those who look to her with friendship and esteem. In that Inaugural Address, Mr. President, you made référence to power as existing "to help people", "to serve people". This is true at différent levéis, including power at the politicai and economie level. We see this too at the level of each community with its power of fraternal love and concern. In ali these areas an immense challenge opens up before the United States in this third Century of her nationhood. Her mission as a people engaged in good works and committed to serving others has horizons the length of your nation and far beyond—as far as humanity extends. Today the interdependence of humanity is being reaflìrmed and recognized through world events. The moral and social attitude that must constitute a response to this interdependence is found in World­ wide solidarity. In treating this question in a recent Encyclical, I have stated that solidarity "is not a feeling of vague compassion or shallow distress at the misf or tunes of so many people, both near and far. On the contrary, it is a firm and persevering détermination to commit oneself to the common good, that is to say, to the good of ali and of each individuai, because we are ali really responsible for all. Truly, 2 the hour of international interdependence has struck. What is at stake is the common good of humanity. Mr. President, I know how deeply committed you are to the efforts being made to liberate the youth of America from the destructive forces of drug abuse and to alleviate poverty at home and abroad. Material poverty and drug abuse, however, are only Symptoms of a deeper moral crisis eating away at the very texture of society in almost every part of the world. Ali men and women of good will are called to take up the challenge and assume their responsibilities before the human family to address this crisis and to counteract the "spiritual" poverty that lies at the basis of so much of human suffering. By reason of her history, her resources, her creativity—but above 1 Address 2 Sollicitudo rei socialis, 38. to American Congressmen, Aprii 26, 1976. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1316 Officiale all by reason of the moral principies and spiritual values espòused by her Founding Fathers and institutionale bequeathed to all her Citi­ zens—America truly has the possibility of an effective response to the challenges of the présent hour : justice for all her Citizens, peaceful relations beyond her borders, international solidarity and in particular a Worldwide solidarity in the cause of life, in the cause of every human person. In leaving Detroit and in saying goodbye to America in 1987, I expressed this thought : "Every human person—no matter how vul­ nerable or helpless, no matter how useful or productive for society— is a being of inestimable worth created in the image and likeness of God. This is the dignity of America, the reason she exists, the con­ dition for her survival—yes, the ultimate test of her greatness : to respect every human person, especially the weakest and most defenseless ones, those as yet unborn". Mr. President : may God bless America and make her strong in her defense of human dignity and in her service to humanity. VII Ad capitulares Ordinis Fratrum Minorum Conventualium coram ad­ missos.* Carissimi, 1. Sono lieto di accogliere e salutare ciascuno di voi, Padri e Fra­ telli dell'Ordine dei Frati Minori Conventuali : a conclusione del Ca­ pitolo generale, celebrato in Assisi "dal 2 al 27 maggio, fedeli al comando di san Francesco che promise « obbedienza e riverenza al signor Papa Onorio, ai suoi successori e alla Santa Chiesa romana »,* avete voluto compiere questo omaggio al Papa e riceverne la Benedizione Apostolica. Ringrazio anzitutto il Ministro Generale, P. Lanfranco Serrini, per le parole che mi ha indirizzato e gli auguro ogni buon successo nell'espletamento del delicato compito in cui è stato confermato per un secondo sessennio; lo stesso cordiale augurio rivolgo ai nuovi Assi­ stenti, chiamati dalla fiducia degli oltre 4.000 Confratelli sparsi in tutto il mondo, a coadiuvare il Superiore maggiore nel governo dell'Ordine. • Die 27 m. Maii a. 1989. 1 Regula buttata, c. 1. Acta Ioannis Pauli Pp. 1317 II 2. Il Capitolo generale, a cominciare da quello famoso delle Stuoie, convocato e presieduto dallo stesso Fondatore, oltre che un incontro di fraternità, è sempre un momento forte di riflessione e di ricarica spirituale. Anche voi, dunque, riuniti intorno alla tomba di san Francesco, avete avuto il vostro momento di grazia sotto l'azione dello Spirito Santo, che vi ha guidato nel rinnovamento e nella difesa del patrimonio spirituale proprio dell'Ordine. Muovendovi secondo tre linee direttrici 2 principali : revisione, programmazione e scelte prioritarie, vi siete im­ pegnati ad approfondire il servizio reso dall'Ordine alla Chiesa, la vostra capacità di ascolto e di disponibilità di fronte alle nuove esi­ genze della società contemporanea. Dall'importante dibattito sono scaturite sicuramente conclusioni positive che, tradotte in decisioni concrete, costituiranno un punto di riferimento necessario e vincolante per tutti fino al prossimo Capi­ tolo generale. E non dubito che proprio voi sarete i primi testimoni di questa indispensabile fedeltà alle definizioni capitolari, perché il Capi­ tolo non rimanga solo un fatto storico, ma diventi stimolo efìicace per un cammino di crescita sia dell'Ordine che dei singoli Religiosi. 3. Carissimi, nel momento in cui state per ritornare ai vostri paesi di origine ove svolgete il vostro apostolato, mi sia consentito ricordarvi con san Francesco il dovere di dare la preminenza allo spirito di ora­ zione e di devozione, senza del quale tutto sarebbe vano, e fatichereste inutilmente. La Chiesa ha bisogno prima di tutto del vostro contributo 3 di preghiera, di sacrificio e di testimonianza evangelica. Inoltre, affinché le attività dell'Ordine, nelle sue varie Province e Custodie, rispondano alle esigenze del tempo e della missione fran­ cescana quanto a scelte, forme concrete di azione, valore di testimo­ nianza, occorre tener presente che il mondo, oggi più che mai, attende 4 una testimonianza come quella incarnata nel suo secolo da san Fran­ cesco. Cioè una testimonianza di perfetta sintonia con la Chiesa e di obbedienza al Papa, di cui il Codice vi fa un obbligo speciale; una 5 testimonianza, inoltre, di collaborazione di fronte alle necessità dei fratelli comunque bisognosi. 2 Cf. CRIS, 3 Cf. Regula < Cf. 5 Elementi cullata, Costituzioni, Cf. can. 590, § 2. n. Essenziali. c. 5. 149. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1318 Officiale 4. Il fascino con cui anche oggi san Francesco attira a sé credenti e non credenti è enorme : lo abbiamo costatato insieme anche nell'indi­ menticabile incontro di preghiera di Assisi, il 26 ottobre 1986. Fra le innumerevoli vie che la divina Misericordia apre davanti agli uomini in cerca di verità, quella percorsa da san Francesco è forse la più ricca di suggestioni : certo è che anche oggi san Francesco esercita su molte anime l'attrattiva di una esperienza originale ed avvincente. Soprat­ tutto i Francescani devono ricordare tutto ciò quando si presentano ai contemporanei. Proprio per questo già il mio Predecessore Pio XII auspicava una rifioritura dello spirito francescano e di una visione francescana della vita. Lo stesso auspicio è espresso talvolta da uomini appartenenti 6 a zone di esperienza e di cultura molto disparate. Sì, perché il fran­ cescanesimo ha molto da dire alla società contemporanea, specialmente dei paesi più industrializzati, presi dal consumismo e poco attenti alla sofferenza di milioni di creature che muoiono di fame; a quanti, anzi­ ché costruire la pace, si armano per la guerra, e, anziché difendere la natura di cui san Francesco fu cantore elevato e puro, la conta­ minano fino a renderla nemica dell'uomo. 5. Tocca a voi Religiosi Francescani, dunque, in primo luogo e in quanto tali, dare una risposta all'uomo di oggi, educandolo ad una corretta visione e ad un degno uso delle cose, collaborando alla forma­ zione della sua coscienza secondo una disposizione interiore luminosa ed equilibrata. La vostra presenza incisiva, in tal senso, può significare molto per la pace e il progresso dell'umanità e il recupero degli autentici va­ lori cristiani. Come figli del Santo della povertà evangelica, dell'uomo della pace, dell'amico della natura, siete i migliori interpreti del messaggio lan­ ciato da san Francesco agli uomini del suo secolo, messaggio sempre attuale per la sua forza di rinnovamento delle coscienze e della società. A voi perciò il compito di riproporlo con coraggio e fierezza francescana. 6. Ma come? Presentandovi al mondo come Frati e come Uomini del Vangelo. a) Come Frati prima di tutto : cioè come fratelli che con un patto di amore si sono consacrati al culto di Dio, e per amore di Dio « Cf. Disc. 1-7-1956. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1319 si mettono al servizio dell'uomo. Per questo, però, bisogna che in tutte le vostre comunità si creino le condizioni spirituali atte a consentire a ciascun frate di avere l'impulso interiore per trasferire la pace nel cuore dei fratelli; o) poi come Uomini del Vangelo : perché avete costituito una fraternità francescana che è al tempo stesso evangelica, cioè voluta da Dio e dalla Chiesa per annunziare la salvezza agli uomini; una fra­ ternità di uomini che hanno creduto nel Vangelo e che lo testimoniano con la loro vita perché tutti accolgano nella bontà la paternità di Dio la fraternità di Cristo e la comunione dello Spirito Santo. In altre parole, quello che fu un tempo il programma di Francesco è anche il vostro programma di oggi : si tratta di credere fermamente che anche oggi il Vangelo non ha perduto niente della sua energia trasformante; che anche oggi, come ai tempi di san Francesco, il Vangelo è potenza di Dio per la salvezza di chiunque crede. Ed è proprio di questa potenza salvifica che ha bisogno il mondo con­ temporaneo. Ma dal momento che questo nostro mondo sembra aver perduto i contatti e la stessa conoscenza di questa sorgente perenne di vita e di rinnovamento, occorrono appunto delle persone, ripeto, che con la loro vita, prima ancora che con la loro parola, siano capaci di rian­ nodare i rapporti e di favorire l'accostamento al Vangelo di tutti co­ loro che ne sono volontariamente o involontariamente lontani. Perciò, come san Francesco dopo il Capitolo delle Stuoie inviò i suoi Frati a due a due per le vie del mondo ad annunziare la pace, anch'io mando voi a predicare e a testimoniare il Vangelo : col con­ forto della mia Benedizione Apostolica. VIII Ad exc.mum virum Edney Cain, Belizae apud Sedem Apostolicam Legatum.* Mr Ambassador, I accept with pleasure the Letters accrediting you as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of Belize to the Holy See. I am grateful for the cordial greetings which you have brought to me from • Die 29 m. Maii a. 1989. 1320 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale the Governor-General, Her Excellency Dame Minita Gordon, and from the Government and people of your country, and I would ask you to convey my own good wishes, with the assurance of my prayers for the peace and well-being of all the people of Belize. As I welcome Your Excellency to the Vatican, I am pleased to recali my Pastoral Visit to your country in March 1983. At that time, it was my privilège to expérience at first hand the warmth and hospitality of your people. My visit to Belize also marked the establish­ ment of full diplomatie relations between your Nation and the Holy See. It is my fervent hope that the high esteem and mutual respect which exist between Belize and the Holy See will be further strengthened by your mission. In your address, you made kind mention of my Message for this year's World Day of Peace, a message which spoke of the need to respect the inalienable dignity and rights of minorities in the pursuit of an enduring world peace. As Your Excellency has stated, Belize is composed of people from many ethnie, cultural and religious groups. The desire of your Government to guaran tee a peaceful society and to promote unity by fostering the rights of the minorities living in your country is a sign of true maturi ty. In any genuinely démocratie society, respect for minorities remains the cornerstone of true civic concord and growth as a Nation. In our own days, the task of growing as a Nation in peace and unity is a demanding one. This is especially so in Belize, given the politicai tensions throuçhout your région. It is imperative to seek the path of negotiation and to make use of dialogue for the resolution of all conflicts that may arise. True peace can only be attained when individuáis and societies base their life and activity upon a commitment to respect the dignity of each person. As I said in my first Encyclical, "peace comes down to respect for man's inviolable rights —Opus iustitiae paw—while war Springs from the violation of these rights and brings with it still graver violations of them. ... Indeed, it is a significant fact, repeatedly confirmed by the expériences of his­ tory, that violation of the rights of man goes hand in hand with violation of the rights of the nation, with which man is united by organic links as with a larger family". In today's world, the safeguarding of the right to life and the guarantee of educational opportunities are essential conditions for the development of a social order that truly promotes the dignity arid 1 1 Redemptor hominis, 17. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1321 well-being of every human person. The Catholic Church in Belize has long dedicateci herseif to the social weif are and éducation of your people. Through her efforts, she strives to improve the quality of their life and to secure the blessings of peace, harmony and coopér­ ation. She considers this activity an integral part of her religious mission, according to the spirit of the Gospel. In this regard, I wish to assure Your Excellency that the Church is ever Willing, as far as she can, to help the poor, the sick, the unemployed and the needy. The Church in Belize will also continue her humanitarian aid on behalf of the numerous refugees within your borders. I am pleased to note your mention of the valuable assistance which your Government has received in this area from both the United Nations High Commission for Refugees and from donors in the Euro­ pean Community. These praiseworthy efforts are the fruit of a generous solidarity, and bear clear witness to the inviolable dignity of every human person. You will recali, Mr Ambassador, that during my visit to your country I expressed a hope contained in the words of your National Anthem : that your nation may truly be a land of the free with the freedom of the children of God. Today, I wish to renew that hope on behalf of all your f ello w Citizens. I assure you òf the continuing Cooperation and assistance of the Holy See as you seek to serve your country. May Almighty God, the source of ali that is good, grant you wisdom and strength in the accomplishment of your mission. As a pledge of his love, I invoke abundant divine blessings upon Your Excellency, your Government and ali the beloved people of Belize. 2 IX Ad Togi episcopos in sacrorum liminum visitatione.* Chers Frères dans Vépiscopat, 1. C'est avec joie que votre visite « ad limina », votre pays en août 1985, de l'Evangile au sein de hospitalières. 2 je vous accueille en ces lieux à l'occasion de la première depuis mon voyage pastoral dans où je m'étais fait porteur du message éternel vos populations si chaleureuses et tellement Cf. Insegnamenti, V l / l , 1983, p. 675. • Die 12 m. Iunii a. 1989. 1322 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Je remercie vivement Monseigneur Robert-Casimir Dosseh-Anyron, Archevêque de Lomé et Président de la Conférence episcopale du Togo, du message qu'il m'a présenté en votre nom. En vous saluant de tout cœur, je rejoins par la pensée vos quatre communautés diocésaines de Lomé, d'Atakpamé, de Sokodé, et de Dapango, pour lesquelles je renouvelle, dans le ministère qui nous est commun, mes vœux fervents de bien-être physique et spirituel. Vous trouvez dans cette rencontre quinquennale l'occasion d'un ressourcement pour l'exercice de vos responsabilités de successeurs des Apôtres. Elle vous permet aussi de vivre plus intensément la commu­ nion avec le successeur de Pierre, de partager et d'apprécier toujours davantage l'immense patrimoine des valeurs spirituelles et morales que l'Eglise entière possède à travers le monde, grâce -au labeur des pas­ teurs qui font fructifier les multiples talents dispensés par Dieu aux chrétiens de la terre. Enfin, votre venue à Rome qu'elle est un pèlerinage aux souhaite ardemment que vous colonnes de l'Eglise romaine, cher peuple togolais. revêt une signification sacrée en ce sens tombeaux des saints Pierre et Paul : je puisiez dans votre prière à ces Apôtres, une énergie nouvelle pour le service du 2. Votre visite me permet de méditer avec vous sur certains aspects de notre mission d'évêques, ainsi décrite dans la première Lettre de saint Pierre : « Soyez les bergers du troupeau de Dieu qui vous est confié; veillez sur lui, non par contrainte mais de bon cœur, comme Dieu le v e u t s a n s commander en maîtres à ceux dont vous avez reçu la charge, mais en devenant les modèles du troupeau ».* Au moment de votre consécration episcopale, chacun de vous a reçu, par l'imposition des mains, l'Esprit qui fait de vous les grands prêtres et les pasteurs du Peuple saint. Et le Seigneur m'a donné, au milieu de vous, la charge de vous affermir dans cette grande mission, afin qu'ensemble nous assurions l'unité de l'Eglise, sa fidélité et sa croissance. . • « Soyez les bergers du troupeau de Dieu qui vous est confié » . Qu'est-ce à dire aujourd'hui? Le berger a la charge de rassembler et de guider. L'évêque a mission de rassembler les chrétiens. Il le fait quand il préside l'Eucharistie, sacrement qui édifie l'Eglise. Il le fait quand 2 1 P 5, 1 2-3. Acta Joannis Pauli Pp. II 1323 il envoie les baptisés dans le monde pour accomplir leur mission de témoins de l'Evangile. Vous êtes lés artisans de l'unité dans chacun de vos diocèses, et aussi en dehors. Grâce aux liens tissés dans la conférence episcopale, vous manifestez que l'Eglise est une au regard de toute la nation togo­ laise. Au-delà des divers groupes de croyants qui se forment sur l'ini­ tiative des prêtres ou des laïcs dans la communauté diocésaine, vous êtes appelés à élargir l'horizon, à relier les fidèles à l'unique Eglise, et spécialement avec le Siège apostolique, qui est lui-même au service de la communion. Ohers Frères, continuez à exercer votre charisme de l'unité ñon seulement dans le cadre du diocèse mais dans toute la conférence epis­ copale. Ainsi, que celui d'entre vous qui a des ouvriers apostoliques en nombre raisonnable pense à celui qui en a moins. Que celui d'entre vous qui bénéficie de structures ecclesiales de formation en fasse pro­ fiter aussi les autres. Bref, que votre Eglise au Togo fasse preuve d'une unité dynamique, fruit d'une adhésion à l'essentiel dans une communion active animée par la charité de Dieu ! Que le désir de porter la Bonne Nouvelle à tous les Togolais, voire à tous les fils et filles d'Afrique et aux autres membres de la famille humaine, resserre votre cohésion ! Vous poursuivrez ainsi l'œuvre missionnaire que vos devanciers ont entreprise chez vous avec succès et qu'il vous appar­ tient, à votre tour, de faire progresser. La vitalité de votre Eglise est de bon augure pour l'avenir, comme l'est le dévouement des prêtres et des catéchistes, des religieux, et des religieuses de vos diocèses. L'autorité que vous exercez en votre qualité d'évêques est celle d'un père, qui cherche à aimer, à comprendre et, pour cela, se fait proche de ses collaborateurs et de son peuple. Un père qui se soucie d'être accueillant, notamment pour ses prêtres, connaissant leurs souhaits et leurs besoins, comme le bon pasteur dé l'Evangile connaît chacune de ses brebis. Il revient à l'évêque de conseiller, d'encourager, d'aider avec bonté et simplicité de cœur ceux qui ont des responsabilités afin qu'ils les assument pour le bien de l'Eglise. Sachez créer une réelle solidarité dans le presbyterium et une con­ vivialité joyeuse entre ses membres pour que chaque prêtre recon­ naisse en l'évêque un pasteur proche de lui dans le service des fidèles. Que la solidarité traditionnelle aux peuples de votre Continent se manifeste dans les rapports entre les ouvriers de l'Evangile ! 1324 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 3. A la lecture de vos rapports quinquennaux, il apparaît qu'au Togo, comme en beaucoup de pays d'Afrique, la pastorale familiale est un objectif prioritaire. Vous êtes conscients du rôle important de la famille pour l'évangélisation, l'inculturation, l'édification de la société, comme aussi pour l'éclosion des vocations sacerdotales et reli­ gieuses. Aussi convient-il d'accorder une sollicitude particulière à l'éta­ blissement de la communauté familiale : dire clairement ce qu'elle est selon l'Evangile, en inspirer l'estime, mettre en évidence la grandeur de l'union du couple dans son indissolubilité, montrer comment elle est le garant des droits de l'enfant et de l'épouse. Il s'agit là d'une œuvre difficile et de longue haleine. Néanmoins, ne vous lassez pas de faire comprendre que la famille chrétienne est une communauté d'amour apte, d'une manière unique, à enseigner et à transmettre des valeurs essentielles à la société. 4. Au Togo, les catholiques se trouvent en contact avec des frères et des sœurs appartenant à d'autres croyances ou pratiquant la religion traditionnelle. A cause de la fréquentation de ces personnes, ils sont pour ainsi dire stimulés dans l'approfondissement de leur foi, afin de pouvoir en rendre compte autour d'eux. En premier lieu, l'Eglise, comme tout organisme vivant, doit assu­ rer sa croissance. D'où l'importance d'une catéchèse appropriée. Je sais quels efforts vous déployez dans ce domaine vis-à-vis des enfants et des jeunes d'âge scolaire. Je vous encourage à offrir aux baptisés les moyens de progresser dans la foi, de même qu'on leur offre, dans votre pays, une scolarisation développée. Il convient, en outre, suivant le vœu des Pères au Synode des Evêques de 1987, d'entreprendre une évangélisation en profondeur de l'ensemble des fidèles adultes. Devenus alors capables de témoigner de leurs raisons de croire, ils seront mieux à même de dialoguer avec les non-chrétiens et de collaborer, dans une entente toujours plus constructive, à la promotion d'une société vraiment humaine. Dans ce domaine délicat des rapports avec les groupes religieux non catholiques, je vous encourage à poursuivre à la fois le dialogue fraternel et la proclamation fidèle de l'Evangile de vérité. 5. En 1992, le Togo célébrera le centenaire de son évangélisation. Du reste, la décennie 1982-1992 a été proclamée « Décennie pour le centenaire ». Acta Ioannis Pauli Pp. II 1325 Je souhaite que les Togolais, dans l'action de grâce pour le don de la foi, s'engagent à mieux connaître le message du Christ et à le faire passer dans leur vie quotidienne. Qu'ils soient, selon la parole du Seigneur, « sel de la terre » et « lumière du monde » ! De la sorte, 3 ils accéderont à une plus grande liberté à l'égard des forces du mal et ils découvriront en eux-mêmes et en autrui la dignité que Dieu a conférée à la personne humaine et dont la prise de conscience est facteur de progrès : elle rend l'homme capable de prendre ses res­ ponsabilités, dans la communauté ecclésiale et dans la cité. Puisse se réaliser au Togo ce qui, dès les premiers siècles, fut dit des fidèles : (( Ce que l'âme est dans le corps, les chrétiens le sont dans le monde » ! 4 6. En terminant, je voudrais vous demander de transmettre mes salutations cordiales et mes encouragements aux prêtres de vos diocèses respectifs. Je forme des vœux affectueux pour tous les jeunes qui se forment dans les petits séminaires, et j'exhorte les grands sémina­ ristes à se préparer généreusement à accueillir les dons et les charges du sacerdoce pour le service du Peuple de Dieu. Aux religieux et aux religieuses qui présentent au monde l'idéal épanouissant de la recherche de l'unique nécessaire, j'adresse égale­ ment mes salutations cordiales et mes vœux pour leur vie consacrée, que l'Eglise tient en grande estime. Je les encourage à faire progresser encore cette communion ecclésiale entre les diocèses, rendue plus per­ ceptible par leur présence dans l'œuvre de l'évangélisation. Enfin, je salue de tout cœur les valeureux catéchistes qui apportent leur contribution irremplaçable au développement de la mission. Que Notre-Dame du Lac Togo, Mère de Miséricorde, à qui j'ai eu la joie de confier votre patrie le 9 août 1985, vous assiste dans votre ministère pastoral ! De grand cœur, je vous bénis ainsi que chacune de vos commu­ nautés diocésaines. 3 Cf. Mt 5, 13. 14. 4 Lettre à Diognète. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1326 Officiale X Ad sodales Tertii Ordinis Regularis S. Francisci qui generali capitulo in­ terfuerunt coram admissos.* Carissimi Fratelli! 1. Sono pervaso da francescana letizia nell'incontrare voi, membri del Capitolo generale, convocato per aggiornare le Costituzioni e per rinnovare le cariche elettive. In voi intendo salutare tutti i vostri Con­ fratelli, presenti ed operanti in varie parti del mondo con tutta la ricchezza e originalità del vostro carisma penitenziale. Saluto anzitutto il Ministro Generale e il suo Definitorio, augurando legittime soddisfazioni e felici risultati nel servizio dell'Ordine, copiose opere di bene e frutti di santità. 2. La celebrazione del Capitolo generale è un evento di grazia, il cui regista è lo Spirito Santo che illumina, dispone gli animi, plasma le menti e conferisce la necessaria forza operativa. Segno dell'unità nella carità, il Capitolo generale ha il compito di identificare ed appro­ 1 fondire i valori caratteristici, di tutelare il patrimonio storico-spiri­ tuale dell'Ordine e promuovere un conveniente rinnovamento in sinto­ nia con le mutevoli esigenze dei tempi e dei luoghi. Le vostre Costituzioni, aggiornate nello spirito della « Regola e vita dei fratelli e delle sorelle del Terzo Ordine di San Francesco », da me approvato l'8 dicembre 1982, e in conformità al nuovo « Codice di Diritto Canonico », devono salvaguardare la fedeltà dinamica al vostro carisma, senza rimpianti e senza compromessi, in piena fiducia nello Spirito. 3. L'identità evangelica e la missione ecclesiale del vostro Ordine esigono sensibilità e discernimento, in modo da garantire il primato della vita spirituale e saper effettuare le scelte prioritarie sul piano dell'essere e dell'operare. La Chiesa vigila perché gli Istituti abbiano a crescere e a fiorire secondo lo spirito dei fondatori e le sane tradizioni. 2 * Die 15 m. Iunii a. 1989. 1 Cf. can. 631, 1. 2 Cf. Lumen gentium, 3 Cf. can. 578. 45. 3 Acta Ioannis Pauli Pp. II 1327 4. Voi siete consapevoli che il vostro fondatore e padre, san Fran­ cesco d'Assisi, fu uomo del Vangelo ed apostolo della penitenza inse­ gnata da Cristo. Accogliendo stimoli efficaci dalle precedenti e con­ temporanee esperienze ecclesiali, il Poverello amava qualificarsi « peni­ tente di Assisi » e con entusiasmo andava predicando la penitenza. Per sua iniziativa, sotto la chiara mozione dello Spirito, prese vita Y Ordine francescano della penitenza, poi detto (( Terzo Ordine di San Francesco » e gradualmente articolato in Secolare e Regolare. A quest'ultimo appartenete voi e, in tempi posteriori, sono venuti a farne parte centinaia di Istituti, maschili e femminili. 4 5 Ai seguaci nell'« Ordine della penitenza » san Francesco, nel 1215 e poi nel 1221, propose una forma di vita evangelica incentrata sulla 'metanoia', o conversione del cuore. Beati e benedetti — esclama il Santo — quelli che fanno frutti degni di penitenza. 6 Voi, cari fratelli, siete eredi fortunati di questa spiritualità peni­ tenziale, che tanti frutti di santità ha donato alla Chiesa in ogni tempo. 5. È pure caratteristico del vostro carisma l'impegno nelle Opere di misericordia, come servizio evangelico all'anima e al corpo dei fra­ telli, cioè a tutta la persona. Oggi, come ieri, voi siete interpellati dalle nuove forme di povertà e di emarginazione. Siate attenti al grido dei poveri e mettete in campo tutta la vostra generosità, convertendovi sem­ pre di più al Dio vivente e al prossimo. Le « opere di conversione » sono infatti inseparabili dalla sincera penitenza. 6. La vostra « vita di penitenza », nel suo binomio inscindibile di conversione interiore e concretezza di opere, è chiamata oggi a farsi voce anche di coloro che non sollevano lo sguardo a Dio, come lamenta il profeta, e sono chiusi nell'angusto orizzonte dell'egocentrismo, im­ mersi nelle preoccupazioni temporali. Voi, infatti, — ammonisce san Francesco — siete tenuti a fare di più e cose più grandi. 7 8 7. Sotto questo aspetto, mi congratulo sinceramente con voi per il vostro impegno missionario e per il dinamismo evangelico che anima il vostro Ordine, operoso nell'umiltà e nella fede sincera. 4 Cf. Tre 5 Cf. 1 Gel, 23. Compagni, 37. * 1 Lettera ai fedeli, 1, 7 4. Cf. Os 11, 7. » Cf. 2 Lettera ai fedeli, 36. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1328 Officiale Sempre e dovunque servite a tutte le fragranti parole del Signore Nostro Gesù Cristo. Privilegiate i poveri e i deboli, gli infermi e i mendicanti della strada. Date costante testimonianza di conver­ sione evangelica e predicate anzitutto con le opere, come ammonisce san Francesco. 9 10 8. Non dimenticate però che san Francesco, proponendo ai suoi figli i lineamenti della vita penitenziale, ha posto a fondamento di tutto l'edificio spirituale il mandato evangelico dell'amore. Non c'è vera conversione se l'amore non plasma i vostri cuori prima di irra­ diarsi ai fratelli. Anche le molteplici attività cui attendete non sono veramente apostoliche, né i vostri servizi socio-caritativi possono dirsi (( Opere di misericordia » se non scaturiscono da un cuore che ama secondo Dio. Amatevi dunque « con i fatti e nella verità » , sentitevi costantemente fratelli e mostrate con le opere l'amore che avete tra voi, come esortava il vostro serafico Padre. 11 12 9. Non posso concludere senza ricordare un avvenimento di par­ ticolare importanza per il vostro Ordine e per tutto il Francescane­ simo. Sette secoli fa, il 18 agosto 1289, il mio Predecessore e primo Papa francescano Niccolò IV promulgava la bolla Supra montem circa la (( Regola e stile di vita dei fratelli e delle sorelle dell'Ordine della pe­ nitenza », approvando così uflâcialmente il movimento penitenziale francescano. Le variegate celebrazioni della fausta ricorrenza gioveranno per me­ glio definire le vostre lontane radici storiche e spirituali, stimolando nel contempo rinnovati progetti di testimonianza e di azione apostolica sulla scia delle sane tradizioni. 10. Molti di voi si apprestano a rientrare nell'oasi delle rispettive Fraternità religiose e a riprendere le attività loro assegnate dalla Prov­ videnza mediante la volontà dei Superiori. I membri della nuova Curia generale saranno invece occupati a mandare in atto, con vivo senso di fedeltà e responsabilità, le decisioni capitolari. Vi assista sempre lo Spirito di verità e di amore, anche per la speciale intercessione di san Francesco e la materna protezione della Madonna della Salute, che veglia da secoli sulla vostra Casa Generalizia. Vi accompagni la mia Benedizione Apostolica, estensibile a tutti e singoli i confratelli dell'Ordine. 9 Cf. 2 Lettera ai fedeli, 2. 10 Cf. Regola e vita, n. 21. 11 Cf. 1 Lettera ai fedeli, 1, 1. 12 Gv 3, 18. ' Acta Ioannis Pauli Pp. II 1329 NUNTII SCRIPTO DATI I Exc.mo Domino Secretario generali organismi « United Nations » missus. To HIS EXCELLENCY DR. JAVIER PÉREZ DE CUELLAR, SECRETARY-GENERAL OP THE UNITED NATIONS ORGANIZATION. This year marks the Twenty-Fifth Anniversary of the establish­ ment of the Permanent Mission of the Holy See to the United Nations. In writing to you, Mr Secretary-General, I wish not only to com­ memorate that important date, but also to reafiirm the importance which the Holy See and the Catholic Church attribute to the United Nations Organization. It was in 1964 that my predecessor, Paul V I , chose to establish an ad hoc Mission to the United Nations. He did this in light of new orientations that were taking place within the Church, and in response to the appréciation which the international community had long manifested with regard to the Holy See's efforts in favour of peace and solidarity among the nations. By sending an Observer to your Or­ ganization, he intended to demónstrate the Holy See's concern for all initiatives aimed to promoting the human, social, cultural, politicai and moral growth of the community of nations. He likewise desired to make the Church's contribution more effective within the United Nations' délibérations on matters of world concern. Of course the Holy See had often in former times contributed to discussions aimed at a deeper understanding of problems connected with the moral order, such as aid to the needy and issues of peace. But it had done so only through extraordinary interventions, whereas the establishment of a permanent Office resulted obviously in a more significant présence. Pope Paul's convictions would soon be confìrmed by the Second Vatican Council which invited the entire Church to cooperate in the building up of the international community : "In pursuit of her divine mission, the Church preaches the Gospel to ail men and dispenses the treasures of grâce. Thus, by imparting knowledge of the divine and natural law, she e very where contributes to strengthening peace and to placing brotherly relations between individuáis and peoples on 86 - A. A. S. Acta 1330 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale solid ground". The same Council also affirmed that : "to encourage and stimulate coopération among men, the Church must be thoroughly présent in the midst of the community of nations". As you are aware, Mr Secretary-General, the Permanent Mission of the Holy See has participated in the life of the international com­ munity throughout these past twenty-five years. It has done so while maintaining its status as an Observer. This status allows it an active présence, while safeguarding its ability to maintain the stance of universality which its very nature demands. As a resuit, it has become a point of référence for both the spiritual and the temporal sphères, since each in its own specific way strives for the same objectives. 1 2 3 Düring the past quarter of a Century, the Holy See has closely followed the difficult journey which the United Nations Organization has undertaken. It has shared the joy of its many noteworthy successes, as well as the pain and anxiety caused by the many breaches of peace and obstacles to progress which it has had to face throughout this period. The United Nations has very rightly assumed the task of drawing the world's attention to the urgent problems and issues which confront mankind, pârticularly those involving regional conflicts, the environment, illegal drugs, and the rights of women, children, the homeless and the handicapped. By its concerted efforts, the Organization has frequently brightened the most menacing horizons with new hope and a sense of security. This rapidly expanding role was recently recognized in the award of the Nobel Peace Prize to the United Nations Peacekeeping Forces. On this occasion, may I repeat, Mr Secretary-General, what I stated in my letter to you of April 6, 1982, concerning the readiness of the Holy See to offer its full coopération to the United Nations Organ­ ization in those areas which are in harmony with the Churçh's specific mission, and in particular in those matters which relate to peace and justice, human rights and the alleviation of poverty. Given the undisputed commitment of the United Nations to those areas, and conscious of the Churçh's concern for the good of all, I 1 2 3 Pastoral Constitution Gaudium et spes, 89. Ibid. Cf. Address October 2, 1979. of Pope John Paul II to the United Nations' General Assembly, Acta Ioannis Pauli Pp. II 1331 am happy to recali the words spoken by Pope Paul VI in his mem­ orable discourse of October 4, 1965, in which he referred to the United Nations as "the obligatory path of modern civilization and of world peace". Echoing this conviction, and with renewed good wishes for your efforts on behalf of the peoples of the world, I invoke upon you, Mr Secretary-General, and upon all who stri ve for that peace which is the fruit of justice, the blessings of the Almighty. From the Vatican, May 15, 1989. IOANNES PAULUS PP. II II E.mo P. D. Conferentiae Episcoporum Italiae Praesidi missus: de s. Francisco et s. Catharina Italiae Patronis. Sono passati cinquantanni da quando il mio predecessore Pio XII di v.m., con singolare premura ed affetto verso l'Italia, ne costituì e proclamò Patroni i santi Francesco d'Assisi e Caterina da Siena. Nel ricordare la significativa circostanza, desidero unirmi a tutti i vescovi, sacerdoti, religiosi e fedeli della diletta Nazione, i quali vogliono ravvivare in tale ricorrenza la loro fiducia e cristiana devo­ zione verso questi insigni Protettori, invocando da Dio, per la loro intercessione, una rinnovata effusione di grazie su questa terra che tanto amarono e servirono con eccezionale testimonianza di fede e di carità. La virtù dei Santi non rimane certo chiusa in se stessa dentro l'inaccessibile area della coscienza : se essa è tensione di amore verso Dio e verso il prossimo, non può non diventare comunione, estendendo agli altri la carità di Cristo ed irradiandola con atteggiamenti con­ creti di generosa dedizione. Francesco d'Assisi e Caterina da Siena furono modelli eccelsi di questo duplice amore verso Dio e verso gli uomini : due personalità straordinariamente ricche d'ingegno, mosse da una fede ardente, pro­ tese a far conoscere Cristo e farlo amare. Conquistati da Cristo, ambedue furono preparati dalla natura e dalla grazia ad affrontare eccezionali eventi. 1 1 Cf. Fil 3, 12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1332 Officiale Non sorprende, dunque, che proprio da questa fonte soprannatu­ rale siano scaturite quelle forze di partecipazione e di solidarietà con gli uomini, che hanno fatto di Francesco e Caterina grandi benefattori della loro terra, potenti operatori della fraternità e della pace in un mondo diviso, nelle rispettive età, da gravi tensioni civili ed anche ecclesiali. Per questo sono Patroni d'Italia, non per il semplice fatto che vi sono nati, ma perché entrarono nella vita del Paese con deter­ minante incisività, lasciandovi un'orma tuttora viva e profonda. Essi devono essere ricordati, altresì, per la loro fedeltà alla Chiesa, che amarono come sposa di Cristo, trovando in essa le vie della verità su Dio, e da essa attingendo la forza e l'incitamento per le loro ini­ ziative. Seguendo la chiamata del divino Maestro, essi si diedero a Dio e per ciò stesso furono capaci di un amore alla Chiesa ed ai fratelli, tale da conferire loro un'incomparabile pienezza interiore ed esteriore di carità. La loro esistenza contemplativa e attiva, mite e sacrificata, forte e generosa in mezzo alla comunità ecclesiale ed al mondo pro­ fano, fu davvero un segno del fuoco acceso per un sublime progetto di pace e di unità, di promozione e di rinnovamento. Francesco e Caterina amarono la Chiesa anche a motivo delle man­ chevolezze, che, con sincerità di figli fedeli ed affezionati, dovettero ravvisare nelle sue componenti umane. Essi capirono che proprio per questo la Chiesa doveva essere servita, affinché la povertà degli uomini non nascondesse ciò che veramente essa è nella sua sacramentale mis­ sione di salvezza. Capirono, cioè, a fondo, che la Chiesa è corpo mistico di Cristo, fonte di grazia e sacraménto di comunione con Dio, e per questo dev'essere amata con tutte le forze. 2 Auspico che la prossima ricorrenza contribuisca ad accrescere un simile amore alla Chiesa ed a suscitare in seno alle comunità catto­ liche italiane il desiderio di partecipare più attivamente all'opera di evangelizzazione e di animazione spirituale che oggi le deve impegnare intensamente. L'Italia ha un suo ruolo chiaro e storicamente fondato nelle vi­ cende della Chiesa, poiché è in essa che, per divina provvidenza, è collocata quella Sede Apostolica del Successore di Pietro, che Caterina contribuì a riportare a Roma in tempi calamitosi e che Francesco ritenne sempre necessario consultare per avere conferma del carisma, ricevuto da Gesù Crocifisso. 2 Cf. PAOLO VI, Insegnamenti, VII (1969), p. 941. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1333 Mi rivolgo in modo speciale ai giovani, porzione del popolo italiano, sulla quale si fondano le mie più vive speranze per il futuro. Deside­ rosi di verità e di trasparenza, fiduciosi nel valore dei princìpi morali, essi ambiscono di vivere in una società rinnovata e fondata sui valori più autentici della solidarietà. Ad essi, pertanto, ripropongo le figure di Francesco e Caterina, affinché sul loro esempio ispirino il proprio progetto di vita, dedicandosi sia al bene della società che all'incre­ mento del Regno di Dio. Ad essi, come a tutto il popolo italiano, chiedo soprattutto di imitare la vita interiore dei Santi Patroni, per avere quella visione del mondo, che costruisce e concentra ogni idea di progresso ed ogni impulso di miglioramento sulla parola di Cristo : (( Questa è la vita vera, che conoscano te, Punico vero Dio, e colui che hai mandato, Gesù Cristo )). 3 Con tali sentimenti esprimo fervidi voti di bene per la diletta Na­ zione italiana, mentre, auspici i santi Francesco e Caterina, invoco una copiosa effusione di doni celesti, sulle Autorità civili, sui Pastori d'anime e sui Cittadini tutti, ai quali imparto una speciale Benedi­ zione Apostolica. Dal Vaticano, il 31 Maggio — festa della Visitazione della Beata Vergine Maria — dell'anno 1989, undicesimo di Pontificato. IOANNES PAULUS PP. II 3 Gv 17, 3. 1334 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ITINERA APOSTOLICA EX HABITIS DELECTAE DUM S U M M U S PONTIFEX SCANDIAM THULENQUE PERAGRAT ALLOCUTIONES. Osloae, ad Europae Septemtrionalis episcopos habita.* Verehrte, liebe Mitbrüder! 1. »Der Friede sei mit euch I«. Mit diesem Segensgruß unseres aufer­ 1 standenen Herrn an die Apostel grüße ich heute Euch und die Eurer Hirtensorge in diesen nordischen Ländern anvertrauten Ortskirchen. Herzlich danke ich Euch für die freundliche Einladung zu diesem Pastoralbesuch, die Ihr mir während Eures ad-limina-Besuches in Rom im Februar 1987 ausgesprochen habt. Mit Euch zusammen freue ich mich darüber, daß diese Begegnung nun schon zweieinhalb Jahre da­ nach im freundlichen Einvernehmen mit den anderen christlichen Kirchen und kirchlichen Gemeinschaften sowie mit den zuständigen staatlichen Stellen der jeweiligen Länder stattfinden kann. Mein Dank gilt sodann dem Vorsitzenden Eurer Bischofskonferenz, Bischof Verschuren, für seinen brüderlichen Willkommensgruß, den er soeben in Eurem Namen an mich gerichtet hat. Ich möchte diesen meinerseits erwidern, besonders gegenüber dem neuen Oberhirten von Reykjavik, Bischof Jolson, den wir heute zum ersten Mal in unserer Mitte begrüßen dürfen. » 2. Zu Recht können wir unsere heutige Begegnung, wie schon Euer Vorsitzender betont hat, als Fortsetzung unseres brüderlichen Gedan­ kenaustausches bei Eurem letzten ad-limina-Besuch in Rom verstehen. Im Rückblick darauf dürfen wir der göttlichen Vorsehung von Herzen danken, daß einige pastorale Anliegen, die damals noch als Wunsch oder Plan vorgetragen wurden, inzwischen mit Gottes Hilfe Wirklich­ keit geworden sind. Ich denke vor allem an die am 23. Oktober 1988 im Vatikan erfolgte Seligsprechung Eures großen nordischen Glaubens­ zeugen Niels Stensen. Möge dieser neue selige Fürsprecher im Himmel nun, wie ich schon damals gewünscht habe, »den weiteren Weg der Kirche in Euren Gemeinden mit seinem besonderen Schutz und Bei* Die 1 m. Iunii a. 1989. 1 Joh 20, 19. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1335 stand begleiten«. Ferner konntet Ihr in der Zwischenzeit das geplante 2 Seminar für Priesteramtskandidaten in Stockholm eröffnen, das auch anderen Diözesen offenstehen und die katechetische sowie pastorale Arbeit in Euren Ortskirchen fördern und vertiefen soll. Ich begrüße die Gründung dieser wertvollen Einrichtung und erbitte ihr Gottes Segen für eine fruchtbare Erfüllung der ihr gestellten Aufgaben. Sodann erblicke ich im Zustandekommen dieser meiner Pastoral­ reise selbst eine handgreifliche Bestätigung für das weitere Voran­ schreiten der ökumenischen Beziehungen zwischen den christlichen Kirchen und kirchlichen Gemeinschaften in Euren nordischen Ländern, das ganz den Hoffnungen des II. Vatikanischen Konzils entspricht und in dem auch Ihr — wie im Grußwort gerade erneut betont — ein Hauptanliegen Eurer pastoralen Arbeit seht. Auch die ökumenische Entwicklung in Euren Ländern gibt uns Grund, Gott dafür zu danken, daß wir in den letzten Jahrzehnten viele Vorurteile und Mißverständ­ nisse miteinander überwinden und viel Gemeinsames entdecken konn­ ten. Wenn auch bis zur vollen Glaubens- und Kirchengemeinschaft noch ein weiter Weg zurückzulegen ist, so ist es um so wichtiger, daß die Christen angesichts der zunehmenden Entchristlichung in der heutigen Welt schon jetzt alles miteinander tun, was nur irgendwie möglich und wünschenswert ist. Pflegt darum weiter den ökumeni­ schen Dialog und die vertrauensvolle Zusammenarbeit mit den nicht­ katholischen christlichen Gemeinschaften. Gebe Gott, daß auch dieser mein Pastoralbesuch zu einem tieferen gegenseitigen Verständnis und zu einem noch entschlosseneren gemeinsamen Bemühen um die volle Einheit in der Liebe und Wahrheit Jesu Christi beitragen möge. 3. Wie ich in meiner Ansprache anläßlich Eures ad-limina-Besuches unterstrichen habe, sehen sich alle christlichen Kirchen durch die zu­ nehmende Säkularisierung in der heutigen Gesellschaft einer gemein­ samen Herausforderung gegenüber. Der Sinn für die transzendente Wirklichkeit und für den lebendigen Gott ist bei vielen Menschen verkümmert oder fast erstorben. In einer nur sich selbst genügenden und nur mit sich selbst beschäftigten säkularisierten Welt scheint man Religion und Kirche nicht mehr zu brauchen. Auch unter Christen hat der Glaube im konkreten Alltag an Kraft verloren. Das schlägt sich nicht zuletzt im Rückgang des Kirchenbesuches und des Gebetes 2 Ansprache zum ad-limina-Besuch, 26. Febr. 1987. 1336 Acta Apostolicae SëUis - Commentarium Officiale im Leben des einzelnen und der Familien nieder. Die Distanzierung vieler Getaufter vom gemeinschaftlichen Leben der Kirche nimmt weiter zu. Ein allgemeiner Relativismus breitet sich aus, der den Absolutheitsanspruch des Christentums leugnet und in Gefahr steht, die verschiedenen Weltanschauungen unterschiedslos auf eine gemeinsame Ebene zu stellen. Diese bedrängenden Tatsachen können und dürfen aber für die Kirche, für uns Bischöfe, für unsere Priester und Gläubigen niemals zum Anlaß für Kleinmut und Resignation werden. Darum möchte ich Euch bei unserer heutigen Begegnung neu dazu ermutigen und aufrufen, Euch mit dem Prozeß der Säkularisierung und der Aus­ höhlung des Glaubenslebens nicht abzufinden. Es gilt die weithin ver­ lorengegangenen Grundlagen des Glaubens durch neue und verstärkte gemeinsame Anstrengungen zurückzugewinnen. Dies ist eine immer dringlicher werdende umfassende Aufgabe. Ich habe sie schon viele Male und bei verschiedenen Anlässen mit dem Wort »Neu-Evangelisierung« bezeichnet, deren die heutige Gesellschaft und auch weite Bereiche der Kirche wieder notwendig bedürfen. Deshalb stellt sich als primäre und wichtigste Aufgabe für die Bischöfe und Priester, die vielfältigen Aktivitäten und Dienste der Kirche wieder grundsätzlich auf das eine wesentliche Ziel hin auszurichten : auf die unverkürzte Weitergabe des Glaubens und auf seine stete Vertiefung. Diesem vor­ dringlichen Anliegen entspricht auf glückliche Weise das biblische Motto, unter das Ihr meinen jetzigen Pastoralbesuch gestellt habt: »Geht hinaus in alle Welt und verkündet die Frohe Botschaft allen" Geschöpfen«. Es ist der Auftrag Christi selbst, der uns darauf ver­ pflichtet, daß unsere Pastoral in der modernen Industriegesellschaft wieder von Grund auf missionarisch wird. 4. Worin wir uns als Christen wieder neu einüben müssen, ist : als Jünger und Kirche Jesu Christi in lebendigen Zellen das Evan­ gelium wirklich zu leben und so das verborgene Antlitz Gottes in un­ serer Welt erneut zum Strahlen zu bringen. Nur aus einer Besinnung auf den Grund und die Wurzeln unseres Glaubens kann neues Leben erwachsen. Voraussetzung dafür ist ein neues Ernstnehmen des Wortes Gottes in der Heiligen Schrift. Denn, so sagt der hl. Hieronymus, »wer die Schrift nicht kennt, kennt Christus nicht«. Gottes Wort aufmerksam zu hören und mit Mut und Zuversicht zu verkünden, ist vor allem uns Bischöfen und unseren Priestern auf- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1337 getragen. Die Vermittlung das Glaubens durch Wort, Sakrament und Dienst der Liebe verlangt zuallererst von uns, daß wir als seine Zeugen selbst von Jesus Christus ergriffen sind. Zeuge sein heißt : sich selbst mit seiner ganzen Existenz in die Weitergabe des Glaubens einzubrin­ gen. Nur wer das Wort Gottes zuerst selbst tief in sich aufgenommen hat, kann es auch glaubwürdig an andere weitervermitteln. Daraus ergibt sich die große Notwendigkeit, daß die Priester und ihre pasto­ ralen Mitarbeiter, denen die Weitergabe des Glaubens von Berufs wegen obliegt, eine entsprechend gründliche Vorbereitung und stete Weiterbildung erhalten, damit sie die Frohe Botschaft Jesu Christi den Menschen auch heute überzeugend zu verkündigen vermögen. Die Kirche lebt und verwirklicht ihren Glauben auf vielfältige Weise : in den Gemeinden und Gemeinschaften, in Vereinen und Gruppen — den jeweiligen konkreten Gegebenheiten entsprechend. Die wichtigste Zelle bleibt aber — gerade auch bei den beschränkten Möglichkeiten Eurer Diasporasituation — die christlich gelebte und gestaltete Familie, die das II. Vatikanische Konzil bekanntlich »eine Art Hauskirche« nennt, in der die Eltern »durch Wort und Beispiel für ihre Kinder die ersten Glaubensboten« sein sollen. Die Weiter­ gabe des Glaubens verlangt besonders das vertrauensvolle Gespräch zwischen den Generationen, in dem diese ihre religiösen Erfahrungen austauschen und voneinander lernen können. Der naturgegebene Raum für die Einübung in dieses Glaubensgespräch ist wiederum die Familie. Darum möchte ich die Familien- und Jugendpastoral erneut Eurer besonderen Sorge und Aufmerksamkeit empfehlen. 3 Mit dem Verlust an sittlichen Grundwerten geht vor allem die Ent­ wurzelung der Ehe- und Familienmoral einher. Gegen die wachsende Scheidungspraxis und den damit verbundenen allgemeinen Sittenver­ fall stellt sich uns als dringliche Aufgabe, den Menschen die authenti­ sche Lehre der Kirche über Ehe und Familie in einer vertieften Glau­ benskatechese zu vermitteln, wie sie im Apostolischen Schreiben »Familiaris consortio« ausführlich dargelegt ist. 5. Wie der Apostel sagt, kommt der Glaube vom Hören. Deshalb müssen wir in unserem pastoralen Planen und Wirken der lebendigen Verkündigung und Bezeugung des Wortes Gottes in Predigt und Ka­ techese, in der Familie, in Religionsunterricht und Jugendarbeit den 4 J 4 Lumen gentium, Nr. 11. Vgl. Rom 10, 14. 1338 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Vorrang einräumen. Dem Dienst der Wortes gebührt der Vorzug vor jeder anderen noch so wichtigen und notwendigen Tätigkeit. Was die Menschen brauchen und worauf sie — vielleicht auch unbewußt — warten, ist die befreiende Botschaft vom Reich Gottes, das bereits im Kommen ist und die Welt heilt und verwandelt. Daraus erwächst so­ dann die richtige geistige und sittliche Orientierung für das Leben. Bei dieser geforderten Neu-Evangelisierung geht es gewiß darum, den unverkürzten katholischen Glauben und die verpflichtende Sitten­ lehre der Kirche weiterzugeben. Darüber hinaus kommt es aber vor allem darauf an, die christliche Grundhaltung des Glaubens als solche zu vermitteln, zu pflegen und zu entfalten; jene gläubige Sicht und Wertung der Gesamtheit des Lebens und der Welt, die allein von Christus her ihr wahres Maß und ihren wirklichen Sinn erhalten. Ich meine damit jenen lebendigen Glaubensgeist, durch den die Familien und Gemeinden, unsere Länder und Europa allein ihr wahrhaft christ­ liches Gepräge zurückerhalten können. 6. Geht darum, liebe Mitbrüder, von dieser unserer Begegnung im Auftrage und Geiste Jesu Christi mit neuem Mut und mit neuer Zu­ versicht wieder hinaus zu Euren Diözesen und verkündet die Frohe Bot­ schaft allen Menschen. Wir wissen um die Größe unseres Auftrages und auch um die Schwierigkeiten, denen er in der Welt von heute und besonders auch in der Diasporasituation Eurer Ortskirchen begeg­ net. Sucht zusammen mit Euren Priestern und pastoralen Mitarbei­ tern nach den bestmöglichsten Mitteln und Wegen, um dem Verkün^ digungsauftrag Christi in unserer Zeit immer vollkommener und wirk­ samer zu entsprechen. 5 Ich möchte Euch, Euren Priestern und allen Laienhelfern an dieser Stelle zugleich von Herzen dafür danken, daß Ihr Euch schon bisher mit besten Kräften für ein reges und fruchtbares christliches Leben in Euren Diözesen und Gemeinden eingesetzt habt. Seid Euch stets dessen bewußt, daß Ihr auch in der Diasporasituation Eurer Ortskir­ chen nicht auf vergessenem oder verlorenem Posten steht. Auch in der »Zerstreuung« seid Ihr auf vielfältige Weise mit den Christen in anderen Ländern und mit der Weltkirche verbunden, die Euch ja durch zahlreiche lobenswerte Initiativen in Eurer pastoralen Arbeit brüderlichen Halt und Beistand gewähren. Auch diesen gilt hier unser gemeinsamer aufrichtiger Dank. 5 Vgl. MOTTO. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1339 Seid Euch vor allem aber in lebendigem Glauben dessen froh be­ wußt, daß der Herr selber an Eurer Seite steht und Eurem Säen und Pflanzen in seinem Weinberg durch seine Gnade Wachsen und Gedeihen schenkt. Darum geschieht auch unser Glaubenszeugnis und die Glau­ bensweitergabe in ihrer höchsten Form in der gottesdienstlichen Feier, im gemeinsamen Hören des Wortes Gottes, in Lobpreis und Gebet, im Spenden und Empfangen der Sakramente; in der Liturgie der Kirche also, in der nicht mehr wir, sondern Christus selber der Haupthan­ delnde ist — vor allem in der Feier der Eucharistie, die die Quelle und Mitte des ganzen christlichen und kirchlichen Lebens ist. Schon wo zwei oder drei im Namen Christi versammelt sind, da ist er (Christus), wie er uns selber versichert hat, mitten unter ihnen. Und wo Christus zugegen ist, da ist Kirche, da ist anbrechendes Reich Gottes in dieser Welt. 6 Der allmächtige und gütige Gott, der in Christus unser Immanuel : »Gott-mit-uns(( geworden ist, stärke und führe Euch weiterhin in Eurem bischöflichen Wirken. Er segne Euch und Eure Ortskirchen und lasse sein Reich der Wahrheit und der Liebe unter Euch wachsen. - Gelobt sei Jesus Christus ! # # » In magnis hortis Islandensium religionibus, vulgo Thingvellir cognominatis, ad Christifideles et seiunctos Fratres una simul congregatos habita. ' 4 Dear Brothers and Sisters, 1. Thingvellir. This National Shrine is forever linked to the Chris­ tian and civil history of Iceland, and I am well aware of the particular significance of holding this ecumenical service in this place. "Höfum allir ein log og einn sid" ("We all have one law and one religion"). It was here, at "AU Men's Chasm", Almanagja, that Thorgeir Ljosvetningagodi uttered this décision after the twenty-four hour "vigil of the cloak". became 6 It was then, almost a thousand years ago, that Iceland Christian. Vgl. Mt 18. 20. * Die 3 m. Iunii a. 1989. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1340 Officiale Madam President : thank you for your présence at this special event which is also in tribute to great moments of the history of your country. Bishop Jolson, and brothers and sisters of the Catholic faith : again I greet you all in the love of our Lord Jesus Christ. To you, Bishop Pétur Sigurgeirsson, I wish to extend a special word of thanks for all you have done to underline the significance of this event, as an expression of friendship and Christian charity. Your présence is dear to me, and I greet you in the fellowship which is ours through Christ. I also cordially greet you, Bishop Olafur Skulason and wish you well in the new ministry you will undertake shortly. In the grace of God and the peace of Jesus Christ I salute this ecumenical gathering. Together with you, my Catholic and Lutheran brothers and sisters, I give thanks to the Father for the Good News of our salvation through our Baptism and faith in Jesus Christ. 2. The Christian religion was brought to Iceland by missionaries who responded to the words of Christ which we have just heard from the Gospel according to Saint Matthew : "Go therefore and make disciples of all nations, baptizing them in the name of the Father and of the Son and of the Holy Spirit, teaching them to observe all that I have commanded you". Your ancestors answered this call by accepting Christ and striving to forge a society based on his teachings. A great Christian era of religion, culture and sancti ty began, so that the words of the Psalmist can well express what was accomplished by faith for centuries afterwards : "O Lord, you have been our refuge from one generation to the next". 1 2 More than fìve hundred years later the divisions which shook Chris­ tian Europe wer e brought here. A paini ul time in Christian history had begun, and the effects of it persist to this day. The staunch Bishop Jon Arason resisted the shifts taking place in Icelandic faith and culture and gave his life for his belief s. Frail and human though he was, he showed the typical courage of an Icelander, a churchman and a bishop, by shedding his blood at Skalholt. Yet the changes became accepted. In this new context, too, many Icelanders served the Lord in holiness and were generous in works 1 Mt 28: 19-20. 2 Ps 8 9 : 1 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 1341 of evangelical love and inercy. To mention one example, the great Hallgrimur Petersson called the nation to the Lord through his Hymns of the Passion. A prayer which he wrote fits well the spiritual hopes and struggles of many in our own times : "Oft am I unbelieving Thou knowest me, my Lord, Fast to my error cleaving, Unmindful of thy word. Yet I would now seek truly Thy counsels to obey, Turn from my ways unruly. Grant me thy grace, I pray". 3. Deep wounds were inflicted on the western Christian world, wounds which are stili in need of healing. We must persevere on the path to unity, not for reasons of convenience, but because this is the declared will of Christ, "the head of the Church, his body". It is important to remember that down the centuries Lutherans and Catholics and other Christians have continued to have much in common. Through Baptism we are ali incorporated into the crucifled and glorified Christ. In the reading we have just heard, Saint Paul addresses the Corinthians and in récognition of the fact that they are united with him in one and the same faith he reminds them that they "were ali baptized into one body ... and ali were made to drink of one Spirit". Baptism, as the beginning of salvation in each individuai, contains an internal dynamism which is "wholly directed towards the acquiring of the fullness of life in Christ". It is thus "oriented towards a complete profession of faith, a complete incorporation into the system of salvation as Christ himself willed it to be, and flnally towards a complete participation in Eucharistie communion". The challenge before us is to overeóme little by little the obstacles to this communion and grow together into that unity of the one Church of Christ, that unity with which he endowed her from the beginning. The seriousness of the task forbids rashness or impatience, but the duty of responding to Christ's will demands that we remain steadfast on the path towards peace and unity among all Christians. 3 4 5 6 3 Eph 5:23. «' 1 Cor 12:13. 5 Cf. Unitatis redintegratio, 22. « IUd. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1342 Officiale We know that it is not oursei ves who will heàl the wounds of division and re-establish unity—we are merely instruments that God can use. Unity among Christians will be God's gift, in his own moment of grace. Humbly we stri ve towards that day, growing in love, in mutuai forgiveness and trust. 4. While we honour Iceland's Christian foundations, our eyes turn to the future. We see on the horizon the approach of a new millennium, only a decade away. The headlong pace of modera life shows that this nation, indeed the world, is facing new challenges as we move towards the twenty-first Century. Developments in economie and politi­ cai life, and new possibilities in the life-sciences, cali you to a wise discernment o f the truths and values inhérent in your best traditions. They are truths and values which must be firmly upheld if the spiri­ tual freedom and genuine well-being of future générations of Icelanders is to be safeguarded. Family life has already been deeply affected by change, and not al ways for the good. The traditional Icelandic home has always been a school of faith, love and moral teaching. Its spirit is reflected in a story written by your late belo ved Father Jon Svensson, of the Society of Jesus, affectionately known as "Father Nonni". Nonni's mother bids farewell to him in simple words which go to the heart of your traditions: "Be honest", she says, "and don't forget God". But the fact is that families are facing new and serious pressures which can only be met by a renewed and deeper respect for life and love. It is essential to recover an awareness of the primaçy of moral values, to reflect on the ultimate meaning o f life and its transcendent destiny. In this important matter there is so much that all Christians can do together. I encourage you to continue to cooperate in identifying the deeper questions affecting your society and to answer these questions with evangelical wisdom. 5. The uncertainty and confusion brought by certain changes in social and family life cali to mind three priorities which are pastoral in nature and which are fully in conformity with the décision to accept Christianity which was made here a thousand years ago. These pri­ orities have great meaning for Christians always and everywhere. The first is this : as Christians, our Uves must be rooted firmly in Christ. He is the "rock of our salvation", "the Way, and the Truth 7 7 Ps 93:22. * Acta Ioannis Pauli Pp. II and the Life". 1343 Iceland recognized this in the year 1000, and Iceland 8 is called to renew that faith in our own time. It is significant that Jesus' command to his disciples to go and teach ail nations is immediately followed by his promise : "I am with you always, to the close of the age". 9 Yes, "Jesus Christ is the same yesterday, today In the midst of change, Christ remains our steadfast and for ever". 10 hope. No one should think that the Christian message is in some way contrary to human progress or to humanity's legitímate aspirations to truth, freedom and justice. Does not the Gospel of Saint John promise the f ulfilment of such aspirations in the deepest possible 'sense when it proclaims : "the Son continues for ever ... if the Son makes you free, you will be free indeed"? 11 The second priority is this : because we are rooted in Christ we must also bear public witness to him. It is of the very nature of being a Christian to evangelize, to spread the word in season and out of season, 12 to witness to the Gospel in times of cairn and in times of turmoil, by the way we live. It is especially when civilization is in transition, and when it seems that a new set of secular values is emerging, that humanity needs to hear the Gospel of God's love for us in Christ, the good news that "while we were yet sinners, Christ died for us ... therefore we are now ... reconciled to God". 13 Now especially is the time for all Christians to bear witness with vigour to the great act of reconciliation accomplished for us by God through Jesus Christ. The third priority involves our responsibility for unity. Is it not obvious that those who witness to Christ, "through whom we have now received our reconciliation" with the Father, 14 must also be reconciled to one another? We cannot ignore the ecumenical task. In this pre- dominantly Lutheran country, I wish to express my encouragement for the international dialogue now taking place between the Lutheran World Fédération and the Pontifical Council for Promoting Christian » Jn 14:6. ' Mt 28:20. 10 Heb 13:8. 11 Jn 8:35-36. 12 Cf. 2 Tim 4 : 2 . 13 Rom 5:8-10. 14 Rom 5 : 1 1 ; et 2 Cor 5:18-20. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1344 Officiale Unity, a dialogue which seeks to résolve the historical and doctrinal difficulties which have been obstacles between Lutherans and Catholics. Let us support these efforts and pray for their success. 6. It is true that the world is facing new challenges. Gospel of Jesus Christ is our hope. But the For Christians a time of change is not a time for fear, but a time to build and a time to bring the Good News of salvation to ali. The decade ahead, leading to the third Christian millennium, offers the Christians of this celebrated nation of explorers, brave seafarers, hardy farmers and dedicated men and women a great opportunity to bear common witness to the Gospel in response to society's deepest needs. Here in "All M en's Chasm", Almanag ja, can we not imagine a decade in which Icelandic Catholics and Lutherans will go forward together in facing the tasks of our time? Prayerful dialogue can help clarify what you have in common and where the points of différence and division lie. You can come to know one another better, in order to build on the real though imperfect communion already existing between fellow Christians by reason of their Baptism and faith in Christ. May this podium—specially built to mark this historie meeting— stand as a symbol of your détermination to walk hand in hand as brothers and sisters in the One Lord. 7. Your ancestors worshipped the Lord and centered their lives in him. Among the ways in which they praised God down the centuries was the special révérence they showed to Mary, the Mother of the Redeemer. Children from generation to generation have been given her name : Maria. This révérence is immortalized in the Maria Saga. The Marian Hymn Lilja composed in 1350 sings Mary's praises. Stefan fra Hvitadal reflected this dévotion when he wrote : "Lystu theim hédan Er lokast bra Heilaga Gudsmodir Himnum fra". Today, when the Catholic Church is celebrating the feast of the Immaculate Heart of Mary, it is fitting for me to ask her to intercede for you and for Iceland. May the prayer s òf the Blessed Mother of our Lord Jesus Christ accompany you always ! 1345 Acta Ioannis Pauli Pp. II Dear Brothers and Sisters : I thank you for your welcome and for this time of prayer we are sharing together in Thingvellir. "The grâce of our Lord Jesus Christ be with you ali". Amen. 15 » » * Helsinkii, ad sodales consociationis vulgo « Paasikivi » cognominatae habita.* Mr President, Your Excellencies, Ladies and Gentlemen, 1. I would like to thank you, Mr President, for your kind words of welcome. I am happy to greet all of you, the members of this prestigious Paasikivi Association, as well as the diplomats and distinguished personalities who honour this meeting with their présence. My Coming to this Finlandia Hall, in acceptance of your cordial invi­ tation, is intended to manifest once again the Holy See's strong support for the process which was set in motion in this very place on Ist August 1975 at the Conference on Security and Cooperation in Europe. The Helsinki Final Act, signed by the States of Europe, together with Canada and the United States, must be considered as one of the most significant of the instruments of international dialogue. On that occasion all of the thirty-five signatory countries came to an agreement on one basic fact, namely, that peace is not ensured when arms fall silent; rather, peace is the resuit of coopération between both indi­ viduáis on the one hand and societies themselves, and the result of respect for certain ethical imperatives. The famous "ten principies" which preface the Helsinki Final Act constitute the basis upon which the peoples of Europe, having been the victims of so many wars and divisions, now wish to consolidate and preserve peace, so that future générations may be able to live in harmony and security. 2. The authors of the Final Act clearly realized that peace would be very precarious without coopération between nations and between individuáis, without a better quality of life, and without the promotion 15 2 Thess 3:18. • Die 5 m. Iunii a. 1989. 87 - A. A. S. 1346 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale of the values which Europeans hold in common. This is why, among the ten principies, the seventh speaks óf "respect for human rights and fundamental freedoms, including the freedom of thought, con­ science, religion or belief". In addition, in the third paragraph adopted at the initiative of the Holy See, one reads that the participating States, and I quote : "recognize and respect the freedom of the indi­ vidual to profess and practise, alone or in community with others, religion or belief, acting in accordance with the dictâtes of one's own conscience". By thus placing respect for religious freedom among the foundations of peace in Europe, the Final Act not only remained faithful to the European spiritual héritage, impregnated from its origins with the Christian message, but reflected a conviction of the Catholic Church —and of many other believers—that the right of individuáis and communities to social and civil freedom in matters of religion is one of the pillars which support the édifice of human rights. Your Excellencies, Ladies and Gentlemen : at the Helsinki Con­ ference, the negotiators upheld the principie that believers who feel discriminated against because of their faith, or who fear adverse reactions when they practise that faith, cannot share fully in the con­ struction of the society in which they live. When basic human rights and freedoms are repressed, the social harmony of an entire nation is in some way disturbed. As a resuit, the work of peace is hindered. But the authors of the Final Act also grasped another dimension of religious freedom, one on which the Holy See's Delegation did not fail to insist when the occasion demanded : the "social" dimension of religious practice. Over and above freedom of "worship", member- ship in a community of faith présupposes contacts and meetings be­ tween people professing the same belief. It is in the light of this thought that one should read the following paragraph of the third "basket", devoted to human contacts : the signatories "confirai that religious faiths, institutions and organizations, practising within the constitutional framework of the participating States, and their rep­ résentatives can, in the field of their activities, have contacts and meet­ ings among themselves and exchange information". 3. I wish to note that in pleading for an ever more effective freedom of religious practice of this kind, the Holy See always took account of the opinion of other Christian and non-Christian dénominations. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1347 There was no lack of consultation, and many spiritual f amilies apart from the Catholic Church expressed their support for this way of approaching the question. They also actively ensured that the ideas developed during the consultations in Helsinki and Geneva would find a favourable reaction among the leaders of their countries. During the many follow-up meetings in the wake of the Helsinki Accord, the Holy See has always taken care to demónstrate to all Delegates how much the free and effective exercise of religion con­ tributes to the strengthening of security and coopération between peoples, and to identify regrettable cases of the total denial of religious freedom to communities of Eastern Rite Catholics, who have lost even the right to exist within the new post-War politicai and juridical structures. In the light of the gap between the stated principies and the grave hindrances faced by some communities of believers in Europe, I thought it appropriate, a few months before the beginning of the Second Follow-up Meeting in Madrid, to write to the Heads of State of ali the signatory countries of the Final Act. It was a question of helping the negotiators to define religious freedom more accurately, to consider it in ali its dimensions, and especially to highlight the contribution which religious freedom can make to maintaining peace and coopér­ ation between peoples. Ladies and Gentlemen, I am pleased to say that some of these distinguished Heads of State not only were kind enough to reply but also expressed their agreement with the tenor of my message. That message was in harmony with the Second Vatican CounciPs Déclaration on Religious Freedom, which clearly states that a proper application of the principie of religious freedom also helps to educate Citizens to recognize the demands of the moral order and conseqüently "govern their activities with a sense of responsibility, and stri ve after what is true and right, willing always to join with others in cooperative effort". 1 As you will recali, in Madrid it proved possible to include in the closing Document the following paragraph : "The participating States reaffirm that they will recognize, respect and furthermore agree to take the action necessary to ensure the freedom of the individuai to profess and practise, alone or in community with others, religion or belief acting in accordance with the dictâtes of his own conscience. 1 Dignitatis humanae, 8. 1348 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale In this con text, they will consult, whenever necessary, the religious faiths, institutions and organizations, which act within the constitutional f rame work of their respective countries". Such consultations are always beneficiai, and I considered it appropriate to propose them, as some will remember, when I visited the Headquarters of the United Nations on 2nd October 1979. The Madrid Document also discusses the granting of appropriate legal status to religious faiths, institutions and organizations which request it and which are prepared to practise their faith within the relevant constitutional framework. It affirms that the States are determined to facilitate activity and contacts between communities and .tneir représentatives in the sphère of their spiritual activity. This subject was dealt with more specifically at a Meeting of Experts on Contacts between People, held in Berne in 1983. It is comforting to be able to state that certain ideas have made headway, in spite of the serious difliculties which still exist in some countries. I am thinking especially of those Catholic communities forced to live an underground existence ; of young people discriminated against in their studies or careers because of their religious belief s; and of diocèses deprived of their bishops. Fortunately, at least at the level of principies, progress was made at the Ottawa Meeting in 1985, devoted to the subject of human rights, and at the debates within the Cultural Forum that same year in Budapest. 4. When in November 1986 the third great Follow-up Meeting of the Conference opened in Vienna, it was clear that most of the Délégations would not be satisfìed with a rewriting of the Final Act or the Madrid Document. They were looking for a qualitative leap forward : an exact text, with concrete commitments. Public opinion had come to accept that the Helsinki process was not meant merely to consolidate principies but to remedy situations which could not be justified. In the sphère of freedom o f conscience and religion, the negotiators started out from two prémises. The first was that the Constitutions of ali the countries represented did guarantee their Citizens religious freedom. The second was that in practice this is the fundamental freedom most frequently violated. As you know, this was the beginning of what was surely the most fruitful debate on religious freedom within the Conference. For months, Acta Ioannis Pauli Pp. II 1349 the Délégations were able to explain how their Governments were putting into practice the undertakings assumed in Helsinki and Madrid. For its part, the Holy See's Delegation was able to provide explanations and occasionally correct certain overly-optimistic évaluations of the facts. It is striking to note the interest aroused by the subject. Four "propositions" were put forward by différent groups of countries—including the Holy See—in view of drawing up the concluding document. You are already familiar with the text which was adopted in Vienna last January. From many points of view, and specifically in the area which is our concern here, it represents significant progress. The persévérance of the negotiators and certain positive developments in the countries of Central and Eastern Europe had made this satisfying resuit possible. We find in the Vienna Document a series of measures aimed at ensuring a freer exercise of religious freedom. I will merely give a brief indication of the most important provisions : — free access to places of worship; — the right of communities to organize themselves in .accordance with their own hierarchical structure ; — a readiness to enter into consultations with religious faiths and organizations in order to gain a better understanding of their requirements ; — the right to give and receive religious éducation; — the right to obtain, possess and use religious materials needed for the practice of religion ; — access of believers to the communications media ; — the possibility for believers and communities to maintain direct contacts with one another, both at home and abroad. These are the concrete measures adopted by the leaders of thirty-five nations and for which they will have to answer to their Citizens. In fact, herein lies the originalïty of the Final Act and of the Madrid and Vienna Documents : those who approve them assume a certain number of obligations not only with respect to other States but also vis-à-vis their own Citizens, whom these documents recognize as having well defined rights. It can thus be said that the way in which these commitments are applied and put into practice will constitute a "test" of development or of stagnation. Some countries will even have to modify their légis­ lation on religious freedom in order to bring it into line with these 1350 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium texts. Officiale In fact, the Vienna Document spécifies that participating States must take steps to ensure that their laws and policies actually cor­ respond to the measures adopted within the framework of the Con­ ference on Security and Cooperation in Europe. 2 Vérification pro­ cédures in the sphère of human rights were adopted in Vienna, which will make it possible to exercise even greater vigilance in the future. A contribution to this question is expected from the Meeting on the human dimension of the Conference on Security and Cooperation in Europe, now taking place in Paris. 5. Your Excellencies, Ladies and Gentlemen : I have outlined the major development of the last fourteen years within the framework of the Conference regarding the subject of religious freedom. In a sense one can say that the ever open "channel" constituted by the Helsinki process has enabled the "forces of the spirit" to anticipate to a certain extent the politicai détente which we have been witnessing in recent months. The ideas patiently sown here have matured. We must thank ali those who have helped this slow process from which we dare to expect much more abundant fruit ! Religious freedom has b ecome a common thème within the context of international affairs. The subject has become part of the culture of our times, for our contemporaries have learned from the excesses of the recent past, and have come to realize that believing in God, practising a religion and joining with others in expressing one's faith is the special expression of that freedom of thought and expression which takes its source not from a concession granted by the State but from the very dignity of the human person. Certainly more complete formulas could be found and less legai restrictions might be hoped for. At least for the présent, though, the rule of consensus within the Conference on Security and Cooperation in Europe, as well as ideological différences, make it impossible to obtain totally satisfying results. In any event, the developments of these recent years, and the progress made in drawing up the various texts issued by the Con­ ference, show ever more clearly that religious freedom can exist in various social Systems. What the Churches ask for is that religious life should not be denied the freedom it needs. 2 Cf. Principies, No. 3. What the State owes Acta Ioannis Pauli Pp. II 1351 itself to guaran tee, as the Second Vatican Council's Déclaration on Religious Freedom clearly indicated, is the protection of this freedom for all its Citizens, by means of just laws and by ensuring favourable conditions for the development of their religious life. The idea that religion is a form of aliénation is no longer fashionable, because, fortunately, the leaders of the nations and people themselves have corne to realize that believers constitute a powerful factor in favour of the common good. Hatred and fanaticism can find no justification among those who call Cod "our Father". Who in fact could deny that the commandment of charity, forgiveness of offences, a sense of duty, concern for the neglected—ail of which is at the heart òf the message of many spiritual families—constitute a priceless asset for society? At any rate, these are among the values which Christians have to offer, as their specific contribution to public and international life. Moreover, from the very fact that they come from ali social classes, cultures and nations, the members of religious dénominations con­ stitute an effective force for union and coopération between people. 3 6. Let us help Europe to discover its roots, to become more closely identified with its past. For religious life is not threatened merely by vexing restrictions; it can also be threatened by the spread of false values—such as hedonism, power-seeking, greed—which are making headway in various countries and which in practice stifte the spiritual aspirations of large numbers of people. This is why it is vital for believers to be able to share freely in public debate, and thus put forward another view of the world—the one inspired by their faith. In this way they contribute to the moral uplift of the society in which they live. European nations have become more and more aware that the honest confrontation of ideas and convictions has been an indispensable condition for their overall development. For this reason, Europe and the world can rightly expect from religions an effective contribution to the search for peace. In Helsinki, a city geographically situated at the crossroads of so many human currents, the parties to the Final Act decided to ensure that the peoples of Europe should learn the lessons of their past and commit themselves to gfeater unity as the year two thousand approaches. The world is looking to this continent, which still has such great potential and which will be, I am sure, as ready in the future 3 Cf. Dignitatis humanae, 6. 1352 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale as in the past to share with the rest of the world the values that have shaped it. Mr President, Your Excellencies, Ladies and Gentlemen : it is with this ardent hope, expressed also in prayer, that I leave you. But before I conclude, permit me to say that in the noble task of carrying on the Helsinki process the Catholic Church will not fail to go f or war d with you, side by side, in that discreet manner which befìts her religious mission. She is convinced of the validity of the ideal embodied here fourteen years ago in a document which for millions of Europeans is more than a Final Act: it is an "act of hope"! » * * Roskilde, ad quosdam lutheranos Daniae praesules habita.* Verehrte Brüder in Christus! 1. Mit großem Dank habe ich die Einladung von Bischof Wiberg und den anderen dänischen evangelisch-lutherischen Bischöfen zu einer Abendandacht im Roskilder Dom und zu der Begegnung in diesem traditionsreichen Haus entgegengenommen. Der Dom von Roskilde, der überreich ist an Andenken aus der Geschichte des dänischen Volkes, besonders der Kirche und des Königs­ hauses, bringt uns ein Jahrtausend in Erinnerung, von dem mehr als 500 Jahre von einer ungebrochenen Einheit im westlichen Christentum geprägt waren und in dem auch die Kirche in Dänemark, noch in voller Einheit mit dem Bischof von Rom lebte. Dieses Gotteshaus erinnert uns aber auch an ein anderes halbes Jahrtausend, das von Konflikten zwischen den Christen der Reformation und der römisch-katholischen Kirche gekennzeichnet war. Wenn heute der Bischof von Rom zum ersten Mal diesen Ort besucht, dann ist es meine innige Hoffnung, daß diese Begegnung dazu beitra­ gen möge, einige der trennenden und zuweilen feindlichen -Mauern abzubauen, die im Laufe eines halben Jahrtausends zwischen uns auf­ gerichtet worden sind. Wenn ich Ihnen, sehr verehrte Bischöfe, hier begegne, erbitte ich Ihnen und Ihrem Dienst für die Christen, für die Sie Verantwortung tragen, Gottes Segen. Trotz der Verbitterungen, welche die Glaubens* Die 6 m. Iunii a. 1989. Acta Ioannis Pauli Pp. 1353 II Spaltung zwischen uns hervorgerufen hat, trotz aller Verurteilungen, die ausgesprochen worden sind, stelle ich mit Dankbarkeit und Freude fest, daß wir aufgrund des Gnadengeschenks der Taufe und der uns von Christus aufgetragenen Verkündigung des Evangeliums durch ein gemeinsames Erbe weiter miteinander verbunden geblieben sind. So kann ich mit Dank gegenüber dem Herrn die gleichen Worte an Sie richten, die das II. Vatikanische Konzil über viele Kirchen und kirch­ liche Gemeinschaften gesagt hat, die mit der Kirche von Rom nicht in voller Gemeinschaft stehen. Trotz der zwischen ihnen und der ka­ tholischen Kirche in Lehre und Disziplin bestehenden Unterschiede, die wir als Hindernisse für eine volle Gemeinschaft ansehen, erklärt das Konzil ausdrücklich, daß diese Kirchen und kirchlichen Gemeinschaf­ ten »nicht ohne Bedeutung und Gewicht im Geheimnis des Heiles sind. Denn der Geist Christi hat sich gewürdigt, sie als Mittel des Heiles zu gebrauchen, deren Wirksamkeit sich von der der katholischen Kirche anvertrauten Fülle der Gnade und Wahrheit herleitet«. 1 2. Nicht nur im Mittelalter, sondern auch nach der Reformation im 16. Jahrhundert hat das Christentum in der Geschichte und in der Kultur des dänischen Volkes tiefe Spuren hinterlassen. Es hat sich immer wieder gezeigt, daß der Geist Christi weiterhin neues Leben weckt und zur Nachfolge Christi ermuntert. Es ist bekannt, daß die dänische Literatur von zahlreichen christlichen Autoren und Dichtern geprägt ist und daß die katholische Tradition der Kirche — nicht zuletzt auch der alten Kirche im Westen wie im Osten — in den herr­ lichen Übersetzungen und Nächdichtungen Grundtvigs Ausdruck ge­ funden hat. Aber auch in anderen großen und bekannten christlichen Dichtern wie Kingo, Brorson und Ingemann erkennt sich die katho­ lische Kirche in ihrer Tradition wieder und das in einem solchen Maße, daß die dänischen Katholiken heute viele Lieder dieser Dichter in ihrem eigenen katholischen Gottesdienst singen. Ebenso hat das Christentum durch die Verkündigung des Evan­ geliums im dänischen Volk, besonders in den letzten Jahrhunderten, zu einer Vertiefung des Bewußtseins von der Würde und der Unver­ letzbarkeit des Menschen und seiner Grundrechte, von der Gewissens­ freiheit, der gemeinsamen Verantwortung für das Gemeinwohl, beson­ ders für die Armen und Benachteiligten, beitragen. So können wir 1 Unitatis redintegratio, Nr. 3. 1354 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale auf diesen und vielen anderen Gebieten mit dem Konzil die »wahrhaft christlichen Güter aus dem gemeinsamen Erbe mit Freude anerkennen und hochschätzen, die sich bei den von uns getrennten Brüdern finden«. 2 3. Seit dem I I . Vatikanischen Konzil haben wichtige ökumenische Dialoge stattgefunden. Das erste der internationalen bilateralen Ge­ spräche nahm seinen Anfang zwischen der katholischen Kirche und dem Lutherischen Weltbund. Der dänische Professor Kristen Skydsgaard, Beobachter beim I I . Vatikanischen Konzil, war einer der Haupt­ initiatoren dieses Dialogs. Diese Gespräche haben die Zusammenarbeit zwischen unseren Kir­ chen in mannigfaltiger Weise gefördert. Dennoch dauern auch in der Zeit des ökumenischen Dialogs erhebliche Hindernisse fort. Viele sehen ein solches in der Person Martin Luthers und in der Verurteilung mancher seiner Lehren, die die katholische Kirche seinerzeit ausgespro­ chen hat. Die Ereignisse um seinen Bann haben Wunden geschlagen, die nach mehr als 450 Jahren noch nicht geheilt sind und die sich auch heute nicht durch einen juristischen Akt heilen lassen. Nach dem Verständnis der römisch-katholischen Kirche hört jede Exkommuni­ kation mit dem Tode eines Menschen auf, da diese als eine Maßnahme gegenüber einer Person zu ihren Lebzeiten anzusehen ist. Was wir heute vor allem brauchen, ist eine ge'meinsame neue Bewertung der vielen Fragen, die durch Luther und seine Verkündigung aufgeworfen worden sind. Eine solche Neubesinnung hat von katholischer Seite schon begonnen. So habe ich anläßlich der 500-Jahrfeier der Geburt Martin Luthers festellen können : »In der Tat haben die wissenschaft­ lichen Bemühungen evangelischer wie katholischer Forscher, die sich in ihren Ergebnissen inzwischen weitgehend begegnen, zu einem voll­ ständigeren und differenzierteren Bild von der Persönlichkeit Luthers wie auch von dem komplizierten Geflecht der historischen Gegeben­ heiten in Gesellschaft, Politik und Kirche der ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts geführt. Überzeugend sichtbar geworden ist dabei die tiefe Religiosität Luthers, der von der brennenden Leidenschaft für die Frage nach dem ewigen Heil getrieben war«. 3 4. Gewisse Anliegen Luthers bezüglich der Reform und der Erneue­ rung haben bei den Katholiken in verschiedener Hinsicht Widerhall 2 Unitatis redintegratio, Nr. 4. » Brief an Kardinal Willebrands vom 31. Oktober 1983: AAS 77 (1985), S. 716-717. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1355 gefunden; so, wenn das II. Vatikanische Konzil von der Notwendig­ keit dauernder Erneuerung und Reform spricht : »Die Kirche wird auf dem Weg ihrer Pilgerschaft von Christus zu dieser dauernden Reform gerufen, deren sie allzeit bedarf, soweit sie menschliche und irdische Einrichtung ist; was also etwa je nach Umständen und Zeit­ verhältnissen im sittlichen Leben, in der Kirchenzucht oder auch in der Art der Lehrverkündigung — die von dem Glaubensschatz selbst genau unterschieden werden muß — nicht genau genug bewahrt wor­ den ist, muß deshalb zu gegebener Zeit sachgerecht und pflichtgemäß erneuert werden«. Der Wunsch, das Evangelium neu zu hören und es glaubwürdig zu bezeugen, der auch in Luther lebte, muß uns dazu führen, das Gute im anderen zu suchen, Versöhnung zu schenken und überkommene Feindbilder aufzugeben. 4 Angesichts der Geschichte unserer Trennnung möchte ich die Worte wiederholen, die ich 1980 bei meinem Pastoralbesuch in der Bundes­ republik Deutschland gesagt habe : » " W i r wollen uns nicht mehr ge­ genseitig richten". Wir wollen vielmehr einander unsere Schuld einge­ stehen. Auch hinsichtlich der Gnade der Einheit gilt : "Alle haben gesündigt". Das müssen wir in allem Ernst sehen und sagen und un­ sere Konsequenzen daraus ziehen«. »Weichen wir den Fakten nicht aus, dann wird uns bewußt, daß menschliches Verschulden zu der unheilvollen Trennung der Christen geführt hat und daß unser Ver­ sagen immer wieder Schritte zur Einheit behindert, die möglich und nötig sind«. Wie ich es schon bei früheren Gelegenheiten gesagt habe, mache ich mir die Worte zu eigen, die Papst Hadrian V I . 1523 auf dem Reichstag zu Nürnberg gesprochen hat : »Deshalb müssen wir alle Gott die Ehre geben und uns vor ihm demütigen. Ein jeder von uns soll betrachten, weshalb er gefallen ist, und sich lieber selbst richten, als daß er von Gott am Tag des Zorns gerichtet werde«. 5 6 7 8 9 Das Petrusamt ist nach katholischem Verständnis von Christus ge­ stiftet worden, um der Einheit der Christen zu dienen. Wenn der Papst sich mit einer alten Bezeichnung »Diener der Diener Gottes« nennt, so kommt damit zum Ausdruck, daß dieses Amt in der Nachfolge Jesu 4 5 Unitatis redintegratio, Rom 14, 13. 6 Ebd. 3, 23. 7 AAS 73 (1981), S. 72. 8 Ebd., S. 76. 9 Ebd. Nr. 6. 1356 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Christi steht, »der nicht gekommen ist, sich bedienen zu lassen, son­ dern zu dienen und sein Leben als Lösegeld für viele zu geben«. Mögen alle Schwierigkeiten bezüglich dieses Amtes überwunden wer­ den, indem es immer deutlicher wird, daß es sein einziges Ziel ist, auf das Evangelium Jesu Christi und auf die Fülle der Wahrheit hinzu­ weisen und der Einheit zu dienen, die er, der Herr der Kirche, be­ gründet hat, als er jede trennende Scheidewand beseitigte und jede Feindschaft überwand, um alle in einem Leib zu vereinen und Ver­ söhnung mit Gott durch sein Kreuz zu bewirken. 10 11 Lutheraner und Katholiken schmerzt es, daß es unter uns keine gemeinsame Eucharistie und keine gegenseitige Zulassung zum Tisch des Herrn gibt. Diesbezüglich hat das Dekret über den Ökumenismus folgendes ausgeführt : »Man darf jedoch die Gemeinschaft beim Gottes­ dienst (communicatio in sacris) nicht als ein allgemein und ohne Unter­ scheidung gültiges Mittel zur Wiederherstellung der Einheit der Chri­ sten ansehen. Hier sind hauptsächlich zwei Prinzipien maßgebend : Die Bezeugung der Einheit der Kirche und die Teilnahme an den Mitteln der Gnade. Die Bezeugung der Einheit verbietet in den meisten Fällen die Gottesdienstgemeinschaft, die Sórge um die Gnade empfiehlt sie indessen in manchen Fällen«. 12 Der Weg zum ersehnten Ziel der gemeinsamen Eucharistie in der vollen Einheit übersteigt die menschlichen Kräfte und Fähigkeiten. Darum setzt die Kirche mit dem Konzil ihre »Hoffnung gänzlich auf das Gebet Christi für die Kirche, auf die Liebe des Vaters zu uns und auf die Kraft des Heiligen Geistes. "Die Hoffnung aber wird nicht zuschanden : Denn die Liebe Gottes ist ausgegossen in unsere Herzen durch den Heiligen Geist, der uns geschenkt ist" «. 13 14 Der Geist Gottes geleite und führe uns weiter mit seinem Licht auf unserem gemeinsamen Weg zur vollen Einheit aller Christen in der Liebe und Wahrheit Jesu Christi. * 10 Mt 20, 28. 11 Vgl. Eph 2, 14,16. 12 Unitatis 13 Rom 14 Unitatis 5, redintegratio, Nr. 8. 5. redintegratio, Nr. 24. # # 1357 Acta Ioannis Pauli Pp. II Havniae, ad Legatos nationum habita.* Ladies and Gentlemen, 1. Both at the Vatican and on my journeys to the Church in various parts of the world, I have fréquent opportunities to meet members of the diplomatie community. Today, I have the great pleasure of meeting you, the distinguished Heads o f Mission and diplomatie per­ sonnel accredited to Her Majesty's Government of Denmarlc. I greet you all and thank you for your présence here. Through you I pay tribute to the nations and peoples you represent. In your service to your respective countries and to the world community I see a direct contribution to the realization of the ardent hope that burns in human hearts everywhere, the hope that an ever more peaceful and humane world will resuit from the transformations taking place in peoples and in the relations between the forces that shape our history. I wish to speak to you this morning, as a friend in our common humanity, as one concerned for the genuine well-being and advancement of the human family, and as a disciple of Jesus Christ whose Church I have been called to serve in a ministry of unity and faith. 2. In preparing for this visit to Denmark, I have been strongly reminded of two Danish thinkers. As a former professor of ethics in my own country, I have long been familiar with the writings of one of them : Boren Kierkegaard. Kierkegaard was deeply absorbed by a sense of the limited and finite nature of existence, and by a conséquent sense of dread—a, sense of foreboding which he understood as something not merely psychological but essentially metaphysical, and therefore inevitably présent in all of human expérience. For Kierkegaard, this anguish was the fundamental category defìning the relationship of the individual to the world. For him, the whole of existence is permeated by the possibili ty of not being. Henee every thing is somehow, at the same time, nothing. kegaard, "is nothing". "What I am", wrote Kier­ 1 Kierkegaard's escape from this negati vity was through his Christian faith and his obédience to God. * Die 7 m. Iunii a. 1989. 1 Intimate Diary. In a certain sense he went against 1358 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale the intellectual climate of his time by drawing attention back to the individual and the individuáis personal relationship to God. Some later philosophers were much affected by Kierkegaard's concept of existential dread. Of these, some found no way out but to extol the orientation towards death and nothingness inhérent in being "situated" in the world. In that school, the human spirit was prepared for radical despair and a denial of meaning and freedom in life. The other Danish s'cholar who comes to mind was the seventeenth Century seientist Niels Stensen, the famous anatomist and the founder of scientific paleontology, geology and crystallography. As I had occasion to point out at last year's béatification ceremony for this outstanding son of Denmark, his life followed a double course : he was a keen observer of the human body and of inanimate nature, and at the same time he was a deeply believing Christian who placed himself at the service of God's will in a humble yet forthright and fearless way. His pursuit of scientific knowledge led him to attend the Universities at Amsterdam, Leyden, Paris and Florence. His journey of faith led him to a profound expérience of conversion, to ordination as a priest, to becoming a Bishop and a missionary. His personal holiness was so notable that the Church holds him up as an example to the faithful and as an intercessor for them before God. 3. The memory of these two Danish intellectuals and believers provokes reflections which may be far removed from our daily and immediate concerns, but which nevertheless form the undercurrent of ail thought and décision, and therefore determine as it were the very sensé of our daily struggles, both personal and collective. These reflections are related to the meaning of life with its obvions limitations, its sufferings and its mysterious outeome which is death. They concern the place of religion in history, culture and society, and the perennial question about the relationship between faith and reason. On the practical plane, they concern the pressing need for collaboration be­ tween men and women of religion, science, culture, politics and éco­ nomies in facing the great problems of the world : the préservation of the planet and its resources, peace between nations and groups, justice in society, and a prompt and effective response to the tragic situation of poverty, sickness and hunger affecting millions of human beings. Our own Century has experienced such terrible wars and politicai tensions, such offences against life and freedom, such seemingly intrac- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1359 table sources of suffering—including the present-day tragédies of the international drug trade and the increasing spread of AIDS—that some people may hesitate to express too much hope or to be overly optimistic about the future. Yet many will agree that the world is living through a moment of extraordinary awakening. The old problems remain, and new ones arise ; but there is also a growing awareness of an opportunity being offered to give birth to a new and better era : a time to involve one another in frank and truthful collaboration in order to meet the great challenges facing humanity at the end of the twentieth Century. The opportunity I speak of is not something clearly definable. It is more like the confluence of many complex global developments in the fields of science and technology, in the economie world, in a growing politicai maturity of peoples and in the formation of public opinion. Perhaps it is right to say that what we are experiencing is a change, however slow and fragile, in the direction of the world's concerns, and an increasing, if sometimes grudging, willingness to accept the implications of a planetary interdependence from which no one can truly escape. 1 speak of these things to you, distinguished members of the Diplo­ matie Corps, because of your personal and professional capability of evoking an appropriate response to the challenges which have appeared on the horizon of humanity's progress. Mme is an invitation to you, and to ail men and women with responsibility for the public life of nations, to do everything possible to encourage this moral awakening and to further the peaceful processes which seek to implement freedom, respect for human dignity and human rights throughout the world. In this you and your Governments and peoples will have the full encouragement of the Catholic Church. 4. The Church has little or no technical advice to give, nor an economie or politicai programme to promote. Her mission is eminently spiritual and humanitarian. She seeks to be faithful to Jesus Christ, her divine founder, who declared : "My kingdom is not of this world", but who, at the same time, was moved to compassion at the sight of the sufferings of the multitudes. The Church exists to proclaim the dominion of Cod, the loving Father, over création and over man, and seeks to educate people's consciences to accept responsibility for them- 2 3 2 Jn 18:36. » Cf. Mt 9:36. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1360 selves and for the world, for human relationships and for the common destiny of the human family. Specifically, the Church teaches a doctrine of création and rédemption which places the individual at the centre of her worldview and activity. Her temporal objective is the full development of individuáis. She stimulâtes and appeals to personal responsibility. She encourages and calis upon society to défend and promote the inalienable worth and rights of the person, and to safeguard these values through législation and social policies. She wishes to pursue these goals in coopération with ali who serve the common good. From the beginning of my own pontificate I have endeavoured to give voice to a préoccupation which is already présent in biblical accounts of man's efforts to build a world without référence to Cod. Today this préoccupation assumes an immediacy all its own, by reason of the immensely magnifìed potential for good or evil which man has fashioned. The danger is that "while man's dominion over the world of things is making enormous advances, he may lose the essential threads of his dominion and in various ways let his humanity be subjected to the world and become himself something subject to ma­ nipulation". 4 As man increasingly takes charge of his world, the fundamental question remains ever the same : "Whether in the context o f this progress man, as man, is becoming truly better, that is to soy, more mature spiritually, more aware of the dignity of his humanity, more responsible, more open to others, especially the most needy and the weakest". 5 5. The basic questions therefore are those related to truth and meaning, to moral good and evil. These are perennial questions, sinçe each generation, and indeed each individuai, is called upon to respond to them in the ever changing circumstances of life. The unbalanced development taking place at présent and posing the greatest threat to the stabili ty of the world—where the rising material standards of some are in stark contrast with the deepening poverty and misery of others—is not the resuit of blind and uncontrollable forces, but of décisions made by individuáis and groups. I am fully convinced, and have so written in my 1987 Encyclical on the Churçh's Social Concern, 4 Redemptor 5 Ibid., 15. hominis, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 1361 that certam forms of modern "imperialism", which appear to be inspired by économies or politics, are in fact real forms of idolatry: the worship of money, ideology, class or technology. The true nature of the inequalities which plague our world is that of moral evil. To acknowledge this is important, for, "to diagnose the evil in this way is to identify precisely, on the level of human conduct, the path to be followed in order to overeóme it". Ladies and Gentlemen : these are the thoughts that I wish to leave with you, trusting that you share my concern for the direction in which humanity is going at the end of this Second Christian Millen­ nium. The path forward is the path o f a pro found solidarity, which is not a feeling of vague compassion or shallow distress at the misfortunes of others, but a flrm and persevering détermination to commit oneself to the common good. Such a commitment to solidarity befits your status as diplomats at the service of peace and progress. My plea to you therefore is that we may work together to build an era of effective Worldwide solidarity in openness to the moral dimensions implicit in every human endeavour. May Almighty God be with you in your work. May his blessings be upon you and your families and upon the countries which you serve. Thank you. 6 7 * # * Upsalae, ad academicas Auctoritates, docentes alumnosque perinsignis Universitatis. * Illustrions Rector, Distinguished Faculty Member s and Students of the Universities of Sweden, 1. It is not without a deep sense of history that I particípate, as your guest, in this august assembly. I thank you, Honourable Rector, for your kind words of welcome. Allow me to express to all of you my profound gratitude. As Bishop of Rome, I cannot but rejoice in the fact that this University of Uppsala owes its birth to an officiai act of my prede* Sollicitudo rei socialis, 37. 7 Ibid., 38. • Die 9 m. Iunii a. 1989. 88 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1362 cessor, Pope Sixtus IV, in the year 1477. Officiale At the request of the then Archbishop of Uppsala, Jakob Ulf sson, the University was founded with the aim of strengthening the intellectual and spiritual relations between the Nor die Countries and the whole of Europe. The fact that, more than five centuries later, the successor of Sixtus IV is privileged to visit this prestigious University, once created by the Holy See, moves me deeply. Times indeed have changed immensely since the foundation of the University of Uppsala. The very modest institution which started in the late fifteenth Century with a small group of lecturers and students was an heir to the highest intellectual ideáis of the Christian Middle Ages. The University soon became identified with the history of Sweden and closely linked with the destiny of its kings, its nobility, its people. The Studium Generale of Uppsala took its place very honourably in the family of great European Universities that spread in time over the Continent. Famous masters from Uppsala became household names in the intellectual history of Europe and the world : just to mention a few, we may recali Celsius, Swedenborg and Linnaeus. The University pursued a tradition of excellence in the disci­ plines of the liberal arts, jurisprudence, science, philosophy, medicine and theology. Although it experienced the unfortunate events which caused European Christians to part company at the Reformation, the University has also witnessed in recent years the growing aspiration of many Christians for a restoration of unity in Jesus Christ, an aspiration which has found expression in the ecumenical commitment of many eminent personalities of Uppsala, including Nathan Söderblom, former Lutheran Archbishop of this city, 2. Ladies and Gentlemen : it is in the nome of our common Christian héritage that I propose to reflect with you today on the mission of a University in the service of the human person within the historical and cultural circumstances of our day. We must work out together, for our own times, a form of higher éducation that will bring to the younger générations the lasting values of an intellectual tradition enriched by two millennia of humanistic and Christian expérience. In the past, the ideal of the Universitas was to strive for the uni­ fication of knowledge by seeking to reconcile ali the éléments of truth obtainable from the naturai and sacred sciences. What was revealed through human study was understood in the light of the Révélation Acta Ioannis Pauli Pp. II 1363 found in the Gospel. The truth of grâce is also the truth of nature, as was once beautifully expressed in the University of Uppsala's motto : "Gratiae veritas naturae". Of course, today's scientific develop­ ment and the prodigious scale of modern research render unthinkable any simple synthesis of present-day knowledge. There exist no modern versions of the ancient Summa, Compendium or Tractatus. But many among the best minds in the university world today insist on redefining for our time an original concept of Universitas and Humanitas, which should still pursue in new ways a necessary integration of knowledge, if we are to avoid the pitfalls of a too pragmatic professionalization and unrelated over-specialization in university programmes. The fu­ ture of a truly human culture, open to ethical and spiritual values, is at stake. 3. A new Christian humanism and a new version of liberal arts éducation is clearly called for, and the Catholic Church follows with the greatest interest the research and experiments that are taking place in relation to this question. In the first place, we have to accept realistically the development and transformation of modem universities, which have grown immensely in number and complexity. Modem countries are proud of their universities, which are key institutions for the progress of advanced societies. This makes it all the more urgent there f ore to refiect on the European universities' specific vo­ cation to keep alive the ideal o f a liberal éducation and the universal values that a cultural tradition, marked by Christianity, brings to higher learning. The days are now past when the European universities unanimously referred themselves to one central authority in Christianity. Our societies have to live in a pluralistic context, which calis for dialogue between many spiritual traditions in a new quest for harmony and collaboration. But it is still essential for the university, as an insti­ tution, to constantly refer to the intellectual and spiritual héritage that has shaped our European identity over the centuries. 4. What is that héritage? Let us think for a moment of the following fundamental values of our cwilization : the dignity of the person, the sacred character of life, the central role of the family, the importance of éducation, the freedom to think, to speak and to profess one's own convictions or religion, the lawful protection of individuáis and groups, the coopération of ail for the common good, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1364 Officiale the concept of work as a sharing in the Creator's own work, the authority of the State, itself governed by law and reason. These values belong to the cultural treasure of Europe, a treasure which is the resuit of much thought, debate and suffering. They represent a spiritual achievement of reason and justice which honours the peoples of Europe as they strive to implement in the temporal order the spirit of Christian brotherhood taught by the Gospel. Universities should be the special place for giving light and warmth to these beliefs, which are rooted in the Greco-Roman world and which have been enriched and uplifted by the Judeo-Christian tradition. It was this tradition which developed the higher concept of the human person, seen as an image of God, redeemed by Christ and called to an eternai destiny, endowed with inalienable rights, and responsible for the common good of society. The theological discussions about the two natures of Jesus Christ permitted the development of the concept of person, which is the cornerstone of Western civilization. The individuai was thus situated in a naturai order of création with objective conditions and requirements. Man's position no longer rested on the whim of statesmen or idéologies, but upon an objective, uni­ versal natural law. This basic principie was stated expressly in the Bull of Foundation of the University of Uppsala : The human race is governed and ordered by the natural and moral order : "Humanum genus naturali iure et morali regitur et gubernatur" . 1 5. Today there is a growing moral consciousness of the truth of this principie, shared by peoples everywhere.* An individuala worth and dignity does not dépend on politicai or ideological Systems but is grounded on the natural order, an objective order of values. Such a conviction led to the United Nations Déclaration of Human Rights in 1948, a milestone in the history of humanity, which the Catholic Church has defended and expounded in several officiai documents. The tragic events of this Century have shown how human beings can be threatened and destroyed when governments deny the fundamental dig­ nity of the person. We have seen great nations forgetting their cultural traditions and decreeing laws for the extermination of entire popu­ lations, and for tragic discrimination against ethnie or religious groups. We have also witnessed the moral integrity of men and women who 1 Bull Si iuxta c. 44, uppsala, 1983. sanctorum, ed. by J. Liedgren: Acta Universitatis Upsalensis, Acta Ioannis Pauli Pp. U 1366 have heroically opposed such aberrations through courageous acts of résistance and compassion. I cannot fail to mention your compatriot Raoul Wallenberg, who in praiseworthy fashion rescued so many members of the Jewish people from Nazi concentration camps. His example inspires a dedicated fight for human rights. The dignity of the person can only be protected if the person is considereá as inviolable from the moment of conception until natural death. A person cannot be reduced to the status of a means or a tool of others. the person. Society exists to promote the security and dignity of Therefore, the primary right which society must défend is the right to life. Whether in the womb or in the final phase of life> a person may never be disposed of in order to make life easier for others. herself. Every person must be treated as an end in himself or This is a fundamental principie for all human activity : in health care, in the upbringing of children, in éducation, in the media. The attitudes of individuáis or societies in this regard can be measured by the treatment given to those who for various reasons cannot compete in society—the handicapped, the sick, the aged and the dying. Unless a society treats the human person as inviolable, the formulation of consistent ethical principies becomes impossible, as does the création of a moral climate which fosters the protection of the weakest members of the human family. 6. As I had the occasion to state last year, on the ninth centenary of the University of Bologna, one of the richest legacies of the Western university tradition is precisely the concept that a civilized society rests on the primacy o f reason and law. As Bishop of Rome, a son of Poland and once a member of the Polish académie community, I wholeheartedly encourage ali the représentatives of intellectual and cultural life who are engagea in revitalizing the classical and Christian héritage of the university institution. Not all teachers, not all students are equally involved in the study of theology and the liberal arts, but all can benefit from the transmission of a culture enriched by that great common tradition. Your university system has kept alive the teaching of theology, and this offers an open forum for studying the word of God and its meaning for the men and women of today. Our times are in great need of interdisciplinary research in meeting the complex challenges brought by progress. These problems bear on the meaning of life and 1366 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale death, the threats involved in genetic manipulation, the scope of édu­ cation and the transmission of knowledge and wisdom to the younger generation. We certainly have to admire the marvellous discoveries of science, but we are also aware of the devastating power of modera technology, capable of destroying the earth and ail it contains. A mobilization of minds and consciences therefore is urgently needed. It is vital for the future of our civilization that questions such as these should be jointly examined by scientific experts as well as by expert theologians, so that ail aspects of technical and moral issues may be carefully considered. Speaking to UNESCO in Paris on 2nd June 1980, I made a special appeal to the moral potential of ail men and women of culture. I said then and repeat before this distinguished assembly today : "Ail together you are an enormous power : the power of intelligences and consciences ! Show yourselves to be more powerful than the most powerful in our modem world ! Make up your mind to give proof of the most noble solidarity with mankind : the solidarity founded on the dignity of the human person". In this great task you will find an ally in the Catholic Church, an ally Willing to cooperate fully with her Christian brothers and sisters and with ail people of good will. 7. We Christians openly proclaim the Gospel of Jesus Christ, but we do not impose our faith or convictions on anyone. We ackriowledge the lack of unanimity in the way in which human rights are grounded philosophically. Nevertheless, we are all called to défend every human being, who is the subject of inalienable human rights, and work towards achieving among our contemporaries a consensus about the existence and substance of these human rights. This attitude of realistic dia­ logue has been decisive in the émergence of international organizations such as the United Nations, charged with the task of building peace and encouraging collaboration in the world. Sweden has been deeply committed to the spirit and achievements of the United Nations, not least through the dedication of Dag Hammarskjòld, a noble son of this land. Our times call for a generous commitment of the best minds in universities, in intellectual circles, in research centres, in the media, in the creative arts, to exploring the shape of a new worldwide soli­ darity linked to the search for dignity and justice for every individuai and every people. N or die scholars and students have a specific con­ tribution to make. Your cultural tradition gives you a vantage point Acta Ioannis Pauli Pp. II 1367 which brings together ali the living traditions of the Continent: the Scandinavia^ German, Celtic, Slav and Latin. You are at the crossroads, at a junction point between East and West, and you can encourage a dialogue aimed at bringing the universities of Eastern and Western Europe into closer collaboration, an enterprise that would be intellectually decisive in the construction of tomorrow's greater Europe. Europe still bears a great responsibility in the world. Because of its Chrisian history, Europe's vocation is one of openness and service to the whole human family. But today Europe has a very special obligation towards developing nations. A major challenge of our time is precisely the development of all peoples in full respect of their cultures and spiritual identity. Our generation has still mùch to do, if it is to avoid the historical reproach of not having fought with all its heart and mind to defeat the misery of so many millions of our brothers and sisters. This is the message I have presented in my Encyclical Letter Sollicitudo rei socialis, on the development of peoples. We have to fight against all forms of poverty, physical as well as cultural and spiritual. Development certainly has a necessary economie dimension, but it would not be true human development if it were limited to material needs. "Development which is not only economic must be measured and oriented according to the reality and vocation of man seen in his totality, namely, according to his interior dimension". We rightly speak today of the cultural dimension of development, and I am sure that in promoting such a model of development intellectuals and university scholars have an indispensable contribution to make. 2 8. In conclusion, I would repeat the sentiments expressed in the Second Vatican Council's Closing Message to Men and Women of Thought and Science : "Happy are those who, while possessing the truth, search more earnestly for it in order to renew it, deepen it, and transmit it to others. Happy also are those who, not having found it, are working towards it with a sincere heart ... Never has there been so clear a possibility as today of a deep understanding between true science and true faith, mutual servants of one another in the one truth ... Have confidence in faith, this great friend of intelligence!" 2 Sollicitudo rei socialis, 29. 1368 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ladies and Gentlemen : I leave you with these thoughts, expressed with esteem and in friendship. May God sustain you, men and women of learning, in your service of the Truth, your dedication to Goodness and your love of Beauty. May our host University, the great Uni­ versity of Uppsala, thrive for centuries to come. God bless you ali ! Thank you. 1369 Congregatio de Causis Sanctorum ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM i RAGUSIEN. SEU SYRACUSANA DECRETUM Canonizationis Servae Dei Mariae a Sacro Corde Iesu Schininà), Fundatricis Sororum a Sacro Corde Iesu (in saec.: Mariae (1844-1910). SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. «Caritas Christi urget n o s » (2 Cor 5, 1 4 ) . (( Caritas Christi nos impellit, nos incitat ut curramus et volemus sanctae sedulitatis alis levati. Qui vero amat, Deum amat et proximum. Qui sedulus est, etiam amans est, sed altius, pro amoris gradu ; hinc, quo magis ardet amore, eo magis sedulitate incitatur » (S. ANTONIUS M. CLARET, U Egoismo vinto, Romae 1869, 6 0 ) . Haec inquisitio de studio salutis animarum-, amoris in Deum fructu qui amor proximi evadit, a S. Paulo et a S. Antonio Maria Claret peracta, paucis vitam et operam astringit Servae Dei Mariae a Sacro Corde, in saeculo Mariae De Baronibus Schininà, cuius spi­ ritus lineamenta patent ex continuo et diuturno contextu multorum generum operum misericordiae, quae ex contemplatione cotidiana orie­ batur misericordissimi Cordis Iesu. Maria Schininà Ragusae orta est die 10 mensis Aprilis anno 1844, quae urbs eo tempore archidioecesi Syracusanae adiuncta erat, a Ioanne Baptista et Rosalia Arezzo. 1370 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Eodem die est baptizata. Sex annos nata sacramentum accepit Confirmationis et septem annorum primum ad Eucharisticam mensam accessit. Eius vita in tria tempora dividi potest : primum usque ad patris mortem (anno 1865) ; secundum usque ad matris mortem, cui libero­ rum more et pientissime assedit (anno 1884) ; tertium, post quinquen­ nium, dicere licet, praeparatorium, quod egit uti Conditrix et Anti­ stita Instituti et operum Sacro Corde Iesu dicatorum (annis 1889-1910). Primo tempore, primis scilicet viginti annis, Maria est a paren­ tibus, et praesertim a matre, imbuta firma et radicata christiana educatione, in doctrina vero, secundum consuetudinem familiarum nobilium, est a praeceptore sacerdote erudita. Eo temporis spatio Maria, nullo omisso una cum propinquis reli­ gionis officio, vixit sicut nobiles eius aetatis patre lactante, qui liben­ ter eam alicui eiusdem ordinis nuptam voluisset. Serva Dei non solum quamlibet matrimonii condicionem recusavit, sed gradatim a quibusvis alienata est commodis et hilaris obiectatio­ nibus, quae amplissimorum civium vita praebebat. Eiusmodi alienatio acrior facta est post patris inopinatam mortem, annis quibus matri astare debuit. Miseriae ac necessitates tum corporeae tum spiritales natalis loci et pauperum, qui non longe ab eius domu vivebant, cum commodis, copia et augescente pulchritudinis conquisitione in nobilium condi­ cionibus discrepantes, voluntatem eius incitaverunt ut se totam dederet Iesu servitio in pauperibus hincque pauper sicut Iesus fieret. Secundo eo tempore namque Serva Dei talem ostendit testificationem misericordiae et caritatis in pauperes et aegrotos derelictos, ut si con­ terranei eam admirabantur et aedificabantur, ii qui eiusdem ordinis erant, eam reprehendebant, quod priscam nobilitatem tam minuisset, ut pauperibus inserviret, et quidem in eorundem squallidis tuguriis. Pauperes suum invenerunt hospitium in palatio Schininà, ubi eos Maria excipiebat, iis inserviebat, eos satiabat, solita dicere : « Pupilla Dei sunt pauperes et qui pauperes amat, Deum amat ». Cognitu difficile est uter horum amorum, Dei videlicet et proximi, magis arderet in pectore Mariae Schininà. Hoc certum est, eam, ma­ tre mortua (anno 1884) profectam esse ad Monasterium vicinae insulae Melitae, ut se abderet longe ab omni Ragusiensi notitia et vitam ageret contemplativam. Congregatio de Causis Sanctorum 1371 Tunc Mariae Schininà mandatum est ab Archiepiscopo ut pro communi Ecclesiae bono novum institueret Opus. Ratione habita navitatis paroecialis et beneflcae Mariae Schininà in urbe Ragusa : apostolatus nempe apud iuventutem femininam quae ad eam se convertit, factam interim primam Piae Unionis Filiarum Mariae Ragusiensis rectricem; praesertim aegrorum curae et senum in suis tuguriis derelietorum, Archiepiscopus Syracusanus firmissi­ mum ei misit praeceptum Ragusae manendi, ut caritatem suam con­ tinuant pro pauperibus, paratus ad approbandam Instituti constitu­ tionem quod consilium illud sequeretur. Die 9 mensis Maii anno 1889 Maria Schininà, cum primis quinque sodalibus, vestitionis religiosae ritu ab Archiepiscopo Syracusano cele­ brato, Sororum a Sacro Corde Institutum condidit. Tertio hoc vitae suae spatio, viginti et unius annorum, Serva Dei Maria Schininà, cotidiano auctu, suam perfecit sanctitatem exercitio omnium christianarum virtutum. Si opera eminent misericordiae spiritalia atque corporea, quae cum suis Sororibus explicavit, non minores fuerunt ceterae christianae virtutes, nempe fides, prudentia, et virtutes cardinales atque virtutes religiosae, necnon humilitas qua, egregia semper cum humanitate omnem actionem suam odoribus imbuebat. Amor Iesu et animarum cura Servam Dei incitaverunt ad nisum constantem, diligentem, diuturnum quoad eius indolis inclinationes — acris erat natura, vivax, superba, irritabilis —, quae transgressa intrepida ad sui abnegationem contendit, libenter se conferens ad cotidianae purificatiaonis crucem, ita ut consecuta sit, quasi sibi natu­ rales, serenitatem et laetitiam, fiduciam, humilitatem, prudentiam et fortitudinem ceterasque virtutes. Non paucis superatis difficultatibus, ut Congregationi suae in glo­ riam Dei domum praeberet, priusquam Sororum aedem, ecclesiam aedificavit Sacro Cordi dicatam, quae quodammodo anima facta est Congregationis, quaeque etiam eius significavit amorem in Cor Iesu et fidem, quandoquidem in eius fastigio hoc voluit inscribi : (( Omnia possum in Eo qui me confortât ». Eius caritas, humilitate redolens, ad aegros quoque pertinuit, tum praesertim, cum primae Sorores hospitio valetudinarii usae sunt, quando Serva Dei nocte ad lavatorium commune descendebat ut aegro­ rum lintea lavaret. 1372 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Maxime curavit in carcere inclusos, praecipue, in parte ubi femi­ nae custodiebantur, mulieres dissolutas. Consulebat ut in carcere exer­ citia praedicarentur instar missionis, ipsaque praedicare non abnuebat et animos illos ad emendationem praeparare et ad paschale praeceptum. Quocirca, ut Cordi Iesu satisfaceret, ferro candenti nomen « Iesus » semel in pectore suo impressit et semel in brachio, seque victimam expiationis devovit. Mater fuit, magistra et dux Sororum suarum, quas praesertim exemplo, ad vivendum coram Deo hortata est. Voluit sodales quoque cotidie Christi amorem exprimere et medi­ tari per acceptionem in domum religiosam puellarum pauperum ac triginta trium « anicularum » indigentium ac derelictarum, quarum praesentia hodie quoque perdurat post centum annos, quasi ad testa­ mentum exsequendum Matris Conditricis quae monet : « Amor Dei a proximi amore inseparabilis est; quo magis Deus amatur, eo magis proximus amatur : unius mensura est alterius mensura ». Humilitatis Servae Dei fragrantia panem cotidianum Sororum condiebat et egenarum quae adiuvabantur : ipsa, sine nimio alieni iudicii timore, frumentum emendicabat et oleum pro suis pauperibus peculiari utens vehículo, quod equa alba trahebat, nobilis eius gene­ ris memoria, et passim in agris vagabatur, ad praedia pertinentibus notorum nobilium pristinorum. Eius vita singulariter negotiosa fuit sicque solebat Sorores adhor­ tari : (( Pro pauperibus nos sumus et omnes debemus nos pauperibus dedere ». Opera autem eius non exstinguebant spiritum deprecationis. Eius aequales exemplum capiebant eam genibus nixam simpliciter videntes coram Sanctissimo Sacramento et christianam doctrinam docentem, quia (( eius erga Deum amor, ex ea erumpebat ». Affirmant illi depre­ cationis artis eam peritissimam fuisse, eamque appellant : « precatio­ nem viventem », quoniam eius vita, <( vita fuit precationis, regularum observantiae, magnae caritatis, prudentiae, sedulitatis ». Conscia ad quae spectaret pietas erga Sacratissimum Cor Iesu, Ragusae eius instituit cultum in omnibus ecclesiis et « apostola » evasit satisfactionis. Cor eius amore Dei flagrabat. Sodalibus suis dicebat : « Nonne videtis nos sub eodem tecto esse? Quo modo ab Eo possumus abesse? Congregatio de Causis Sanctorum 1373 Quo modo aliquid pati non possumus, cum Ipse sit captivus amoris? Cordi Iesu satisfaciamus ». Quandoquidem religionem suam et Instituti in amore collocayerat et in expiatione, locus princeps Tabernaculum erat. Unum Iesum Eucharisticum voluit, ad quem omnes eius appetitiones confluebant, eius gaudia, eius vires, eius cupiditates : « Si, ut Deum meum ad­ irent », aiebat, « mihi essent carbones accensi praetergrediendi, liben­ ter eos praetergrederer, ut Iesu solacium dare pauperrimi quidem cordis mei, sed amantis ». Non inconsiderate primus Instituti titulus fuit : « Institutum Sororum Adoratricum Sacri Cordis Iesu ». Cor Christi in fastigio erat cogitationum eius, « Alfa et Omega » erat vitae eius. In ea idcirco Cordis Eucharistici amor aperitionem excitavit et coniunctionem. Apud Auctoritatem ecclesiasticam gratiosa, Archiepiscopos nimi­ rum Syracusanos, ob suum filiae obsequium, quod fidem eius in Ecclesiam significabat, ipsis Archiepiscopis suadentibus et moderantibus, Institutum suum prudentibus et effectivis instruxit Constitu­ tionibus. Dum vixit, Institutum eius non crevit ; sed dum Domum princi­ pem aedificabat, Sororibus repetebat : « Ne timueritis : nunc Institu­ tum iacet, sed in posterum incrementum capiet, quoniam ex Corde Iesu manavit ». Et quidem post centum annos ex quo condita est, Congregatio Ragusiensis Sororum a Sacro Corde Iesu floret in Sicilia, in Italia, in Canadia, in Foederatis Civitatibus Americae Septemtrionalis, in Africa (Madagascariae in Asia (Insulis Philippinis). Serva Dei mortua est Ragusae die 11 mensis Iunii anno 1910. Eius fama sanctitatis, innisae virtutum exercitio cotidiano continen­ terque crescente, non solum in vita et in morte convaluit, sed magis magisque viguit et post mortem vulgata est, supernisque signis con­ firmari visa est. Processus Ordinarius de vita deque virtutibus annis 1937-1945 in­ structus est apud Curiam archiepiscopalem Syracusanam, Additicius autem annis 1956-1957 apud Curiam episcopalem Ragusiensem, interea dioecesim constitutam. Causa introducta est a Paulo VI per Decre­ tum die 16 mensis Ianuarii editum anno 1975. Processus deinde Apostolicus super virtutibus in specie Ragusae est actus annis 1977-1978 et die 25 mensis Novembris anno 1983 Decre­ tum de eius auctoritate latum est. 1374 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Die 13 mensis Decembris anno 1988, in Congressu Peculiari Con­ gregationis Consultores Theologi, perspecta Positione super vita et virtutibus, agnoverunt Servam Dei virtutes heroum in modum exer­ cuisse, moderante Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali. Idem de re iudicium fecerunt in Congregatione Ordinaria diei 21 mensis Martii anni 1989 Patres Cardinales et Episcopi, po­ nente Exc.mo Domino Hieronymo Grillo, Episcopo CentumcellarumTarquiniensi. Facta denique de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paluo II per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens ra­ taque habens, mandavit ut Decretum de heroicis Servae Dei virtuti­ bus rite conscriberetur. Quod cum esset factum, hodierna die, accitis ad Se infrascripto Car­ dinali Praefecto necnon Episcopo Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astan­ tibus, Beatissimus Pater declaravit : Constare de virtutibus theologa­ libus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Mariae a Sacro Corde Iesu (in saec. : Mariae Schininà), in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri iussit. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus L. © S. SB Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 1375 II TAURINEN. DECRETUM Canonizationis Servi Dei Iosephi Allamano, sacerdotis, Fundatoris Insti­ tuti Missionum a Consolata ( 1 8 5 1 - 1 9 2 6 ) . SUPER DUBIO An constet de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iusti­ tia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, in casu et ad effectum de quo agitur. « Sicut misit me Pater, et ego mitto vos » (Io 20, 21). Haec Do­ mini verba germanam indolem ostendunt et vocationem Ecclesiae propria, quae « natura sua missionaria est, cum ipsa ex missione Filii missioneque Spiritus Sancti originem ducat secundum propositum Patris» (CONC. OEC. VAT. II, Ad Gentes, 2). Idcirco eius est omnibus hominibus evangelium nuntiare, secundum Iesu mandatum : « Euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae » (Mt 16, 15). In mirabili Ecclesiae Taurinensis Servorum Dei multitudine, quo­ rum iam aliqui in Sanctorum vel Beatorum numerum sunt relati, sacerdos Iosephus Allamano eminuit, quippe cum intellexisset quam­ libet localem Ecclesiam debere in missionem incumbere universalem. Natus is est in oppido lingua patria Castelnuovo d'Asti vocato, postea vero Castelnuovo Don Bosco, die 21 mensis Ianuarii anno 1851. Mater eius Maria Anna soror fuit Sancti Iosephi Cafasso, cuius ope­ ram cleri formandi Servus Dei continuavit et, imprimis, vivide spiri­ tum imitando effinxit. Christianis imbutus virtutibus a matre, quam post mariti obitum — qui accidit cum Servus Dei trium vix erat an­ norum — familiae onus gravavit, et deinde ab ipso Sancto Ioanne Bosco, uti per annos quattuor alumnus in Oratorio Salesiano Tauri­ nensi, animadvertit ad sacerdotium vocationem, cui prompta et firma voluntate respondit, seminarium metropolitanum Taurinense ingres­ sus mense Octobri anno 1866. Annis quos in seminario egit, firmiter statuit non solum sacerdos fieri bonus, sed sanctus. Aequalibus antecessit studii diligentia et pietate, praescriptionum observantia et vi- 1376 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tae spiritalis magnitudine. Iesum Christum habens <( regulam omnis actus et cogitationis », constituit omnia facere pro eo, una semper cum Maria. Sacerdos ordinatus die 20 mensis Septembris anno 1873, ab Epi­ scopo est destinatus ad alumnos formandos seminarii, ex quo ipse erat egressus. Is quidem oboedivit optimasque ostendit, quamvis ad­ modum esset iuvenis, educatoris dotes. Eodem tempore doctoris gra­ dum in theologia est adeptus apud theologicam Taurinensem Facul­ tatem et cooptationem in eiusdem Studiorum Universitatis doctores. Anno 1880 rector nominatus est clari templi Marialis a Consolata, quod 46 annos, usque ad mortem theatrum fuit omnium eius sacer­ dotalium laborum. Operibus reparationis ingentibus et ampliflcationis omnino reiectum, curatum quoad actionem pastoralem et liturgicam per multas consociationes, fatiscens illud templum cito factum est non modo pietatis Marialis, verum etiam vitae spiritalis et coeptuum pastoralium archidioecesis sedes. Ephebeum ecclesiasticum instauravit iuvenibus sacerdotibus insti­ tuendis ; quod usque ad mortem rexit, recreans in eo Iosephi Cafasso spiritus, quem venerabilem virum cognoscendum curavit cuiusque ca­ nonizationis causam iniit et suscepit. Eius perrexit operam etiam exercitationibus spiritalibus pro clero proque laicis, moderando apud templum Sancti Ignatii in oppido Lanzo. Homo dono praeditus consilia dandi et consolandi, vir fuit spei et consolationis. Ab omnibus appetebatur : episcopi, sacerdotes, nobi­ les et populares eum adibant ob quamvis condicionem, quae consilio, solacio vel auxilio indigeret. Ad temporis necessitates attentus, inceptis favit pastoralibus, ac­ tioni sociali Ecclesiae provehendae, scriptis catholicis, tutelae et prae­ sidio cleri, operariorum consociationibus. Canonicus fuit cathedralis Ecclesiae, communitatum religiosarum antistes, commissionum et con­ siliorum dioecesanorum particeps. Tanta industria non impedivit, quominus extra dioecesis fines aspiceret. Comprehendit quod Concilium Oecumenicum Vaticanum II erat sacerdotibus propositurum : « Donum spirituale, quod presbyteri in ordinatione acceperunt, illos non ad limitatam quandam et coarctatam missionem praeparat, sed ad amplissimam et universalem mis­ sionem salutis usque ad ultimum terrae (Act 1, 8). Nam quodlibet sacerdotale ministerium participat ipsam universalem amplitudinem missionis a Christo apostolis concreditae » (Presbyterorum Ordinis, 10). Acta Ioannis Pauli Pp. II 1377 Pro comperto habens « sacerdotem esse natura missionarium », vo­ luit effectionem huius sacerdotii rationis facilem reddere condendo anno 1901 Institutum Missionum a Consolata, ex sacerdotibus constans et fratribus laicis. Anno 1910 Institutum iniit Sororum Missionaria­ rum a Consolata. In utroque casu maximi ponderis fuit cum Archiepi­ scopo communio, Cardinali Augustino Riehelmy, qui eius animarum salutis studium probabat, necnon ardentem in Virginem Consolatam amorem et optationem eiusdem propagandi notitiam et cultum. Ob fraternam Episcopi cum Servo Dei Iosepho Allamano communionem dioecesis spiritu missionali aestuavit, ita patefaciens unum ex mune­ ribus quae Decretum Conciliare Ad Gentes Episcopis delegat, « ita ut tota Dioecesis missionaria evadat » (n. 38). Et Virgo Maria, quae Dominum dedit mundo, unica vera humani generis consolatio, quam Paulus VI « Stellam evangelizationis » indicavit (Evangelii nuntiandi, 82), secundum firmam Servi Dei persuasionem est vera Instituti Mis­ sionarii Conditrix, quandoquidem ipsa illud voluit et sustinuit. Quamvis incommoda uteretur valetudine, unde saepe in discrimine vitae fuit, Servus Dei summa cum fortitudine multa graviaque exple­ vit munia sua, praesertim cleri formationem, Missionariorum et Mis­ sionariarum. His suasit ut missionibus servirent tota voluntatis, verbi et animi intentione, vel ad vitae devotionem. Ipse hac in re exemplo fuit, usque ad ultimum spiritum vires consumendo, bona et vitam pro regno Dei, pro Ecclesia proque suis missionibus. Sancte Augustae Taurinorum mortuus est apud templum Consolatae dicatum, die 16 mensis Februarii anno 1926. Eius corpus in coemeterio municipali Taurinensi sepultum, anno 1938, sollemnibus cum honoribus est in aediculam translatum ad hoc ipsum exstructam Domus principis Missionariorum a Consolata, quam multi frequen­ ter visunt. Sanctitatis fama non in solis familiis Missionariorum quas ipse instituerat increbuit, sed etiam in dioecesibus Pedemontanis, in Europa inque pluribus mundi partibus, quo evangelii nuntius per eius Missio­ narios pervenerat. Cleri magister et beneficus, ad necessitates pastorales temporis sui apertus, fecunditatis sacerdotalis viam inculcavit, videlicet (( Deum solum quaerere », assiduam curare formationem, ad se apostoli Pauli sedulitatem applicare : « Vae mihi si non evangelizavero » (1 Cor 9, 16) et sollicitudinem omnium Ecclesiarum. 89 - A. A. s. 1378 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Vir industrii silentii, sanctitatem est persecutus « bonum bene fa­ ciendo » et « sine strepitu », (( extraordinarium se in ordinario osten­ dendo », se generose Ecclesiae et fratrum servitio dedendo. Totius vi­ tae eius ratio fuit Dei voluntatis et gloriae quaesiti©. Semper voluit cum Episcopo esse consentiens cumque Summo Pontifice, seque consolabatur quod semper secundum eorum praecepta egisset. Sacerdos magna praeditus moderatione, alacrem navitatem fervi­ dissimo deprecationis spiritu compensavit, quam ipsis Missionariis proponebat uti « primum officium ». Propositum vivendi continuo co­ ram Deo vehementi pietate eucharistica est prosecutus. Ei Missa « pulcherrimum vitae tempus » erat, maximamque existimabat iactu­ ram se ea privari atque diu ante Sanctissimum in adoratione non posse consistere. Peculiarissime decus aedificiorum ad cultum adhi­ bitorum curavit itemque liturgiam digne et fervide celebrandam, vitae spiritalis religiones ad eam conformans. Semper sub oculis Mariae se tenuit, quam respexit tamquam teneram Matrem, veri Christi discipuli exemplar, patronam et consolatricem. Canonizationis causa in Curia archiepiscopali Taurinensi instructa est annis 1944-1951. Scripta eius perspexit Rituum Congregatio, quae Decretum edidit ad illa spectans die 19 mensis Decembris anno 1960. Consideratis « animadversionibus » Promotoris Generalis Fidei aliisque collectis instrumentis et testimoniis de vita, opera et virtutibus Servi Dei, est apparata Positio super virtutibus, indeque pro praescripto discepta­ tum est super iisdem virtutibus, idque primum die 18 mensis Octo­ bris anno 1988, in Congressu Peculiari Theologorum, moderatore Rev.mo Domino Antonio Petti, Fidei Promotore Generali; postea, die 4 Aprilis anno 1989, in Congregatione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, ponente Exc.mo ac Rev.mo Domino Paulino Limongi, Archiepiscopo titulari Nicaeeno in Haemimonto. Utroque in coetu, pro posito dubio num Servus Dei Iosephus Allamano virtutes exercuisset in gradu heroico, una voce omnes confirmaverunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, ut Decretum super heroicis Servi Dei virtutibus conscriberetur mandavit. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die subscripto Car­ dinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis eisque astantibus, Bea- Acta Ioannis Pauli Pp. II 1379 tissimus Pater sollemniter declaravit : Constare de virtutibus theolo­ galibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine eisque adnexis, in gradu heroico, Servi Dei Iosephi AUamaMO, sacerdotis, Fundatoris Instituti Missionum a Consolata, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem Decretum in vulgus edi et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1989. ANGELUS card. FELICI, Praefectus LJS. 6B Traianus Crisan archiep. tit. Drivastensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS i URUASSUENSIS-LUCIANENSIS DECRETUM De mutatione finium Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possit, Exc.mi PP. DD. Iosephus da Silva Chaves, Episcopus Uruassuensis, et Augu­ stinus Januszewics, Episcopus Lucianensis, unanimi consensu ab Apostolica Sede expostulaverunt ut suarum dioecesium fines aliquan­ tulum immutarentur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Caroli Furno, Archiepiscopi titularis Abaritani et in Brasilia Apo­ stolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem Christifidelium bono profuturam, vigore specialium facultatum, sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. I I , tributarum, oblatas preces benigne accipiendas esse censuit. Quapropter suppleto, quatenus opus sit, eorum interesse habentium vel habere praesumentium consensu, hoc Decreto, perinde valituro ac 1380 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, distrahit a dioecesi Uruassuensi atque in perpetuum dioecesi Lucianensi adnectit integrum territorium, prout in praesens a lega civili circumscribitur, municipii vulgo nuncupati Mimosa, civili decreto nuper erecti. Quamobrem documenta et acta praefati municipii Mimosa fideles ac bona temporalia forte respicientia a Curia Uruassuensi ad Curiam Lucianensem, quam primum, transmittantur. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo­ sito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 3 men­ sis Octobris anno 1989. 6& IOANNES B. RE archiep. tit. Foronovanus, a Secretis L. a s. Vitus Gemmiti officialis In Congr. pro Episcopis tab., n. 781/89. II MIRACEMANAE SUPERIORIS DECRETUM De mutatione nominis dioecesis Civili Decreto Rei Publicae Foederatae Brasiliensis, pars septem­ trionalis Status vulgo « Goias » nuncupati nuper dismembrata est atque novus Status, vulgato nomine « Tocantins » appellandus, constitu­ tus est. Pariter, Sedes Status, noviter erecti, in urbe a populis « Miracema do Norte » ad tempus collocata est quae, vero, novam denominationem vulgo <( Miracema do Tocantins » nuncupatam sumpsit. Cum in praefata urbe, etiam Cathedra episcopalis dioecesis Miracemanae Superioris exstet, eius Episcopus, Exc.mus P. D. Iacobus Collins, C.SS.R., audita Conferentia episcopali brasiliensi, Sanctae Acta Ioannis Pauli Pp. II 1381 Sedi preces enixe porrexit ut nomen dioecesis Miracemanae Superio­ ris in Miracemanam Tocantinensem immuteretur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P. D. Caroli Furno, Archiepiscopi titularis Abaritani et in Brasilia Apo­ stolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem ad quamlibet ambigui­ tatem semovendam profuturam, porrectis precibus benigne annuendum censuit. Quapropter, eadem Congregatio, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tribu­ tarum, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, statuit ut dioecesis Miracemana Supe­ rior nomen assumat, uti de more, ab urbe episcopali vulgo « Miracema do Tocantins » et posthac Miracemana Tocantinensis nuncupetur eiusque pro tempore Episcopus item Miracemanus Tocantinensis cognominetur. Ad haec perficienda, Congregatio pro Episcopis deputat memora­ tum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, nego­ tiorum Sanctae Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit, authen­ ticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 men­ sis Octobris anno 1989. £& IOANNES B. RE archiep. tit. Foronovanus, a Secretis L. © S. Vitus Gemmiti officialis In Congr. pro Episcopis tab., n. 781/89. PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. I I , per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet : die 8 Novembris 1989. — Cathedrali Ecclesiae Quinque Ecclesiensi Exc.mum P. D. Michaelem Mayer, hactenus Episcopum titularem de Giru Marcelli et Auxiliarem eiusdem vacantis Ecclesiae. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1382 Officiale — Titulari episcopali Ecclesiae Brixellensi R. D. Stephanum Katona, e clero dioecesis Vaciensis, curionem paroeciae Sancti Rochi in urbe Szeged, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D. Isidori Stephani Marosi, Episcopi Vaciensis. die 6 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Novolaredehsi, noviter erectae, Exc.mum P. D. Richardum Watty Urquidi, hactenus Epi­ scopum titularem Macomadensem et Auxiliarem archidioecesis Me­ xicanae. — Cathedrali Ecclesiae Nelsonensi, R. D. Petrum Iosephum Mallon, e clero archidioecesis Vancuveriensis, curionem paroeciae Sancti An­ tonii in oppido Vancuveria. — Cathedrali Ecclesiae Gaylordensi, Exc.mum P. D. Patricium R. Cooney, hactenus Episcopum tit. Hodelmensem. — Cathedrali Ecclesiae Harrisburgensi, R. D. Nicolaum C. Dat­ tilo, Vicarium generalem dioecesis Pittsburgensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Bencennensi, R. P. Iosephum L. Charron, e Congregatione Missionariorum Pretiosissimi Sanguinis et professorem Theologiae Moralis in Universitate studiorum Sancti Ioan­ nis in oppido vulgo Collegeville, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi P. D Ioannis Roberti Roach, Archiepiscopi Paulopolitani et Minneapolitani. ¿ die 11 Novembris. — Suburbicariae Ecclesiae Tusculanae R. D. Iosephum Matarrese, e clero Romano, hactenus paroeciae Ss. Martyrum Ugandensium in Urbe curionem. die 14 Novembris. — Metropolitanae Ecclesiae Senensi-Collensi-Ilcinensi Exc.mum P. D. Caietanum Bonicelli, hactenus Archiepiscopum tit. Italicensem. — Ordinariatui Militari in Italia Exc.mum P. D. Ioannem Marra, hactenus Episcopum tit. Usulensem, quem dignitate archiepiscopali cohonestat atque ad titularem Ecclesiam Rebellensem transfert. Acta Ioannis Pauli Pp. II DIARIUM ROMANAE 1383 CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 2 3 Novembre 1989, S. E . il Signor THEODORE JEAN ARCAND, Ambasciatore del Canada presso la Santa Sede. Lunedì, 2 7 Novembre 1989, S. E. il Signor IVICA MASTRUKO, Ambasciatore della Repubblica Socialista Federativa di Iugo­ slavia presso la Santa Sede. Giovedì, 3 0 Novembre 1989, S. E. il Signor JUAN CARLOS ENRIQUE KATZENSTEIN, Ambasciatore di Argentina presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Venerdì, 2 0 Ottobre 1989, S. E. il Signor TADEUSZ MAZOWIECKI, Presidente del Consiglio dei Ministri della Repubblica Popolare di Polonia. Mercoledì, 8 Novembre 1989, S. E. il Signor Luis Ossio SANJINES, Vice Presidente della Repubblica di Bolivia. Venerdì, 1 0 Novembre 1989, l'On. ENRIQUE BARÓN CRESPO, Presidente del Parlamento Europeo. Martedì, 1 4 Novembre 1 9 8 9 , S. E. il Signor HISSÈNE HABRÉ, Presidente del Ciad. Giovedì, 3 0 Novembre 1 9 8 9 , S. E. iL Signor ROBERTO CARPIO NICOLLE, Vice Presidente del Guatemala. Venerdì, 1 Dicembre 1 9 8 9 , S. E. il Signor MICHAIL GORBACIOV, Presidente del Soviet Supremo dell'Unione delle Repub­ bliche Socialiste Sovietiche. 1384 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 18 novembre 1989. S. E. mons. Janusz Bolonek, Arcivescovo tit. di Madauro, Pro-Nunzio Apostolico in Burkina Faso e in Niger. 25 » » S. E. mons. Antonio Maria Vegliò, Arcivescovo tit. di Eclano, Pro-Nunzio Apostolico nel Mali. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato : 3 ottobre 1989. P. Velasio De Paolis, C. S., Vicario giudiziale del Tri­ bunale ecclesiastico dd prima istanza compe­ tente per il territorio dello Stato della Città del Vaticano; P. José M. Castaño Fernan­ dez, O.P., Giudice del medesimo Tribunale; il Sac. Marian Rola, Promotore di Giusti­ zia; Mons. Antonio Nicolai, Difensore del Vincolo. 31 » » Il Barone Albrecht Boeselager, Grand'Ospedaliere del Sovrano Militare Ordine di Malta, Membro del Pontificio Consiglio della Pastorale per gli Operatori Sanitari. 5 novembre » Mons. Leonardo Sandri, Consigliere della Nunziatura Apostolica negli Stati Uniti d'America, Os­ servatore Permanente Aggiunto presso l'Or­ ganizzazione degli Stati Americani (O.E.A.). 6 » » Mons. Peter Coughlan; i Sacerdoti Bruno Forte e Adol­ fo Gonzalez Montes; i Padri Liam Walsh, O.P. ; Ioseph Vercruysse, S.I. ; Sabino Ardi­ to, S.D.B.; Domingo Xavier Andres Gutié­ rrez, C.M.F., Consultori del Pontificio Consi­ glio per la Promozione dell'Unità dei Cri­ stiani. » » » S. E. mons. Walter Kasper, Vescovo di Rottenburg-Stutt­ gart; i Monsignori Pere Tena Garriga; Carlo Ghidelli; Aloys Klein; i Sacerdoti John F. Hotchkin ; Dimitrios Salachas ; i Padri Emma­ nuel Lanne, O.S.B.; Magnus Löhrer, O.S.B. ; Kilian McDonnel, O.S.B.; André de Halleux, O.F.M.; Félix Neef jes, O.F.M.; Jean-Marie Tillard, O.P. ; Eduard Huber, S.I. ; John Long, S.I.; Bernard Sesboüé, S.I.; Albert Vanhoye, S.I.; Angelo Amato, S.D.B.; Francis Molo­ ney, S.D.B.; Frans Bouwen, P.A.; Thomas Stransky, C.S.P. ; la Sig.na Rosemary Goldie, Acta Ioannis Pauli Pp. II 1385 Consultori dei Pontificio Consiglio per la Pro­ mozione dell'Unità dei Cristiani « in aliud quinquennium ». 9 novembre 1989. L'E.mo Signor Gardinale Francis Arinze e S. E. mons. Joseph Eric D'Arcy, Arcivéscovo di Hobart, Membri del Pontificio Consiglio per il Dialogo con i non credenti « in aliud quinquennium ». 14 » » I Monsignori Diarmuid Martin e Peter J. Coughlan, Consultori del Pontificio Consiglio « Cor Unum ». 17 » » Il Prof. Carlo Carletti, Membro della Pontificia Com­ missione di Archeologia Sacra. co Protonotari Apostolici soprannumerari: 20 2 20 » » 24 29 » 28 14 27 dicembre 1988. Mons. » » Mons. marzo 1989. Mons. » » Mons. » » Mons. » » Mons. » aprile Mons. » » Mons. » » Mons. » maggio Mons. » giugno Mons. » » Mons. » » » » » » » » 8 luglio » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Antonio Maria Mattei (Isernia-Venafro). Patrick Trainor (Saint Petersburg). Remigius Bäumer (Paderborn). Emilio Barsottini (Pisa). Angelo Fontana (Pisa). Ugo Quadri (Pisa). Vicente Hilata (Capiz). Winfried König (Münster). Wolf gang Klemp (Fulda). Jorge Guillermo Armi jos Valdivieso (Loja). Janos Fabian Tergon (Esztergom). José de Jesús de la Mora Ledesma (San Luis Po­ tosí). Giuseppe Muller (Napoli). Giovanni Sparano (Napoli). Pasquale Orlando (Napoli). Vincenzo De Giutiis (Napoli). Mieczyslaw Józefczyk (Warmia). Prelati d'Onore di Sua Santità: 6 dicembre 1986. Mons. John O'Shea (Perth). 5 luglio 1988. Mons. Anton Ziegenaus (Augsburg). » » 21 Mons. Peter Stockmeier (München). 3 dicembre » Mons. Armando Galardi (Isernia-Venafro). » 10 » Mons. Jesús Roldan Cálvente (Granada). » » 13 Mons. Isaac Montano Sánchez (Bogotá). » » » Mons. Jaime Alberto Bonilla Nieto (Bogotá). » » » Mons. Jorge Arturo Landinez Mendoza (Bogotá). » » 16 Mons. Oscar Aníbal Salazar Gómez (Sonsón-Rionegro). » » » Mons. Laureano Toro (Uije). » » 17 Mons. Ignatius Chalissery (Trichur). » » 20 Mons. John F. Neff (Saint Petersburg). » » » Mons. John F. McCall (Saint Petersburg). 1386 20 » 24 21 20 » 4 » 10 » » » » » 19 28 » .» » 30 8 11 17 » » » » 27 18 » » 1 19 2 » 10 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dicembre 1988. Mons. William Dubois (Saint Petersburg). » » Mons. John La Tondres (Saint Petersburg). gennaio 1989. Mons. Jefzy Zieba (Chehnno). febbraio » Mons. José Vicente Tejerina Monserrat (Salta). marzo » Mons. Giovanni Slavich (Pisa). » » Mons. Pier Luigi Furlan (Pisa). aprile » Mons. Wlodzimierz Okoniewski (Poznan). » » Mons. Adam Pawlowski (Poznan). maggio » Mons. Stefano Giovanni Baronchelli (Bergamo). » » Mons. Alberto Bellini (Bergamo). » » Mons. Bortolo Lino Belotti (Bergamo). » » Mons. Giuseppe Beretta (Bergamo). » » Mons. Roberto Nicoli (Bergamo). » » Mons. Andrea Paiocchi (Bergamo). » » Mons. Ireneo J. Valbuena Lozano (Oumana). » » Mons. Luís Fernando Bravo Ordoñez (Loja). » » Mons. Angel Rogelio Loaiza Serrano (Loja). » » Mons. Santiago Fernández García (Loja). » » Mons. Jesús Carda Pitarch (Tortosa). » » Mons. Basil Dzurman (Toronto degli Ucraini). giugno » Mons. José Lorenzo Sartori (Presidencia Roque Sáenz Peña). » » Mons. Umberto Rocchetti (Senigallia). » » Mons. Francesco Molina Alcaniz (Ordinariato Militare Spagna). » » Mons. Manuel Veiga Camino (Ordinariato Militare Spa­ gna). » » Mons. Luis Martínez Fernández (Ordinariato Militare Spagna). » » Mons. Inocencio Liébana González (Ordinariato Militare Spagna). » » Mons. Matías Pérez Merino (Ordinariato Militare Spa­ gna). » » Mons. Emilio R. López Beltrán (Tepic). agosto » Mons. David Cresswell (Sault Sainte Marie). » » Mons. Jean-Marie Charbonneau (Sault Sainte Marie). » » Mons. Normand F. Clement (Sault Sainte Marie). settembre » Mons. Ivan Bragovic (Zagreb). » » Mons. François Fahre (Clermont-Férrand). ottobre » Mons. Roger Menteur (Paris). » » Mons. Pierre Giraud (Paris). » » Mons. Carlo Meconi (Frascati). Cappellani di Sua Santità: 15 ottobre 1988. Il sac. Wladyslaw Urbanowicz (Warmia). » » » Il sac. Tadeusz Gasawski (Warmia). » » » Il sac. Józef M. Dziwik (Warmia). 3 novembre » Il sac. Marko Kolivié (Bar). Acta Ioannis Pauli Pp. II 3 novembre 1988. II II 3 dicembre » » » » II » » II 7 » » » II » II » » » » » II » » » II » » » II » » » II » » II » » » » II » » II » » » » II » » II 16 » » II 17 4 gennaio 1989. II » » » II » » » II » II » » » II » » II 12 » » » II » » » II » » 14 II » » » II » » 17 II » » » II » » » II » » » II » II » » » II » » » II » » » II » » » II » » » II » » II 20 II » » 24 » » w II » » » II » » II » » » II » » » II » » » II » » » II » » » II » » 31 II » » » II 1 febbraio » II » sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. 1387 Simon Filipaj (Bar). Giovanni Di Scala (Isernia-Venafro). Primo Elisei (Isernia-Venafro). Michele Coluccia (Roma). Renzo Giuliano (Roma). Piergaetano Lugano (Roma). Giovanni Quattrini (Roma). Vincenzo Paglia (Roma). Enrico Pomiii (Roma). Paolo Schiavon (Roma). Angelo Pioloco (Roma). Oliviero Pelliccioni (Roma). Piergiorgio Serenari (Roma). Paolo Selvadagi (Roma). Paolo Nicola Stardero (Reggio Oalabria-Bova). Thomas Talachira (Trichur). Ivan Daéko (Lviv degli Ucraini). Ferencz Erös (Zrenjanin). Ferencz Borbély (Zzenjanin). József Botka (Zrenjanin). Juan Rui (Méndez). Jozef Hrbata (Brno). Karl-Hans Schmid (Rottenburg-Stuttgart). Virginio Fogliazza (Lodi). Edmund Przekop (Warmia). Adam Tylutki (Warmia). Roman Biskup (Wloclawek). Stanislaw Rogalski (Wloclawek). Francesco Leone (Lecce). Pietro Liguori (Lecce). Giancarlo Polito (Lecce). Francesco Lupo (Lecce). Pasquale De Luca (Lecce). Angelo Renna (Lecce). Giovanni Pranzo (Lecce). Carmelo Pecoraro (Lecce). Giovanni Olivier (Udine). Roman Wesolowski (Chelmno). Edmund Chrzanowski (Chelmno). Witold Weinberger (Chelmno). Adalbert Kasyna (Chelmno). Boleslaw Lichnerowicz (Chelmno). Stanislaw Cieniewciez (Chelmno). Antoni Dunajski (Chelmno). Wieslaw Mering (Chelmno). Franciszek Koska (Chelmno). Giuseppe Ferenderes (Nardo-Gallipoli). Raffaele Mario Martina (Nardo-Gallipoli). Kazimieras Pukénas (Vilnius). 1388 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1 febbraio 1989. Il sac. Kazimieras Vasiliauskas (Vilnius). » Il sac. Carlo Seno (Venezia). 2 » » » Il sac. Valerio Comin (Venezia). » Il sac. Heinrich. Schramm (Wien). » 18 » » Il sac. Amedeo Barbona (Subiaco). 21 » » Il sac. Pio Borzone (La Spezia-Sarzana-Brugnato). 28 » Il sac. Francesco Follo (Cremona). 2 marzo » Il sac. François Fleischmann (Paris). » » » » » Il sac. Luigi Scioli (Isernia-Venafro). » 6 » Il sac. Francesco Mario Bugnano (Asti). » 10 » Il sac. Salvatore Romano (Napoli). » » Il sac. Nestor G. Nalangan (Kalibo). 13 » » Il sac. Joseph Clemens (Paderborn). 17 » » Il sac. Giuseppe Vangelisti (Pisa). 20 » » » Il sac. Nello Pochini (Pisa). » » Il sac. Francesco Pockaj (Pisa). » » » » Il sac. Ezio Michetti (Pisa). » » Il sac. Giovanni Dini (Pisa). » » » Il sac. Lido Brunetti (Pisa). » » Il sac. Desiderio Sovrano (Pisa). » » » » Il sac. Luigi Meconio (Napoli). 21 » » Il sac. Karl Toder (Eisenstàdt). 29 » » Il sac. Georg Gaèharovic (Djakovo). 31 » » » Il sac. Pergentino Stefano Pivatto (Santa Cruz do Sul). » » » Il sac. Enzo Carlo (Siena-Colle di Val d'Elsa-Montalcino). » Il sac. Emilio Tombolato (Treviso). 4 aprile » » » Il sac. Salvatore Esposito (Napoli). » » » Il sac. Salvatore Ardesini (Napoli). » Il sac. Francesco Caputo (Napoli). » » » Il sac. Juan Espona Jiménez (Ponce). » » » » Il sac. Pier Paolo Lucietto (Padova). » » Il sac. Seweryn Rosik (Poznan). » » » » Il sac. Tadeusz Neuman (Poznan). » » » Il sac. Jan Szkope'k (Poznan). » » » Il sac. Boleslaw Jurga (Poznan). » » » Il sac. Jorge Foltyn (Poznan). » » » Il sac. Alexis Stodolny (Poznan). » 7 » Il sac. Giovanni De Nardo (Vittorio Veneto). » » » Il sac. Lorenzo de Conto (Vittorio Veneto). » 11 » Il sac. Tommaso Fanti (Porto-Santa Rufina). » » » Il sac. Quirino Tordi (Porto-Santa Rufina). » » Il sac. Nicolino Amedeo Merlo (Porto-Santa Rufina). » 17 » Il sac. Maximo C. de Jesús Rodríguez (León). » » » Il sac. Augusto Laban (Manila). » » » Il sac. Marcelino Reyes (Manila). » » » Il sac. Rogelio Abasólo (Manila). » » » Il sac. Modesto Teston (Manila). » » Il sac. Domingo Erfe (Manila). Diarium Romanae Curiae 1389 17 aprile 1989. Il sac. Reynaldo Celso (Manila). » » » Il sac. Jose Bernardo (Manila). » » » Il sac. Jesse Mercado (Manila). » » » Il sac. Manuel Sebastian (Manila). 21 » » Il sac. Vittorio Briganti (Cesena-Sarsina). » » » Il sac. Adamo Cartoni (Cesena-Sarsina). » » » Il sac. Antonio Fornasiero (Cesena-Sarsina). 10 maggio » Il sac. Ubaldo Nava (Bergamo). » » » Il sac. Giulio Nava (Bergamo). » » » Il sac. Mario Peracchi (Bergamo). » » » Il sac. Achille Sana (Bergamo). » » » Il sac. Carlo Zambetti (Bergamo). 13 » » Il sac. Tadeusz Matras (Czestochowa). 23 » » Il sac. Michele Castoro (Altamura-Gravina-Acquaviva del­ le Fonti). » » » Il sac. Daniel M. DiNardo (Pittsburgh). 6 giugno » Il sac. Hubert Daniel (Wloclawek). » » » Il sac. Roman Drozd (Wloclawek). 9 » » Il sac. Alfonso Santaniello (Salerno-Campagna-Acerno). » » » Il sac. Mario Pierro (Salerno-Campagna-Acerno). 11 » » Il sac. Elio Lucilla (Senigallia). » » » Il sac. Egidio Bugugnoli (Senigallia). » » » Il sac. Adriano Torreggiani (Senigallia). 15 » » Il sac. Miguel Maury Buendia (Madrid). » » » Il sac. Jorge Aníbal Rojas Bustamente (Medellín). » » » Il sac. Ryszard Szczesny (Chelmno). » » » Il sac. Vito Rallo (Mazara del Vallo). 17 » » Il sac. Helmut Moll (Köln). 22 » » Il sac. Ryszard Dobrolowicz (Gorzów). » » » Il sac. Józef Kruk (Gorzów). » » » Il sac. Witold Andrzejewski (Gorzów). » » » Il sac. Angelo Chiesa (Piacenza). 26 » » Il sac. Juan Su (Manila). 27 » » Il sac. Giovanni Pellecchia (Montevergine). » » » Il sac. Giovanni Graziano (Montevergine). » » » Il sac. Vittorio Guerillo (Montevergine). » » » Il sac. Baudouin Biajila Muankembe (Luiza). » » » Il sac. Raphael Montejano y Aguiñaga (San Luis Potosí). » » >) Il sac. José Pesquera Lizardi (San Luis Potosí). 29 » » Il sac. Pierre Nguyên van Tai (Vinh Long). » » » Il sac. Dominique Vu Van Thien (Ban Mê Thuôt). » » » Il sac. François Borgia Trân Van Kha (Thành-Phô Hô Chih Minh). » » » Il sac. Joseph Dinh Duc Dao (Thành-Phô Hô Chih Minh). 1 luglio » Il sac. Canio Forenza (Acerenza). 6 » » Il sac. Elia Farina (Oria). » » » Il sac. Oronzo Elia (Oria). » » » Il sac. Vittorio Mele (Oria). 1390 6 luglio » » 20 » 27 » » » 3 agosto » » » » » » » » » » » » 11 » » » » » 23 » » » 1 settembre » » 9 » » » » » » » » » 15 » » » » » » » 17 » » » » » » » » >> 19 » » » » » 25 » 26 » 4 Novembre 11 » » » Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1989. Il sac. Antonio Ribezzi (Oria). » Il sac. Antonio de Stradis (Oria). » Il sac. Giuseppe Boschetti (Belluno-Feltre). » Il sac. Clemente Picariello (Avellino). » Il sac. Domenico Imbimbo (Avellino). » Il sac. Józef Casirowski (Krakow). » Il sac. Wladyslaw Sieczka (Krakow). » Il sac. Franciszek Kolacz (Krakow). » Il sac. Henryk Noworyta (Krakow). » Il sac. Stefan Kubien (Krakow). » Il sac. Wladyslaw Gil (Krakow). » Il sac. Stanislaw Dadak (Krakow). » Il sac. Antonio Navarra (Velletri-Segni). » Il sac. Amedeo Vitelli (Velletri-Segni). » Il sac. Claudio Gamboni (Velletri-Segni). » Il sac. Mario Gastaldo (Padova). » Il sac. Antonio Pegoraro (Padova). » Il sac. Danijel Labaá (Zagreb). » Il sac. Zeljko Jurak (Zagreb). » Il sac. Jerzy Jan Burzik (Warmia). » Il sac. Stanislaw Rogowski (Warmia). » Il sac. Zbigniew Kiernikowski (Gniezno). » Il sac. Henryk Berka (Gniezno). » Il sac. Paul Przybylski (Gniezno). » Il sac. Christoph Allroggen (Essen). » Il sac. Clemens Kamp (Essen). » Il sac. Josef Molitor (Essen). » Il sac. Albert Kaussen (Essen). » Il sac. Domenico Comisso (Concordia-Pordenone). » Il sac. Giovanni Perin (Concordia-Pordenone). » Il sac. Decio Vallar (Concordia-Pordenone). » Il sac. Fermo Perissinotto (Concordia-Pordenone). » Il sac. Bruno Pighin (Concordia-Pordenone). » Il sac. Angelo Santarossa (Concordia-Pordenone). » Il sac. Irmo Guidi (Cesena-Sarsina). » Il sac. Piergiorgio Pozzi (Bergamo). » Il sac. Giovanni Botta (Pompei). » Il sac. Antonio Andolfatto (Padova). » Il sac. John Mutiso Mbinda (Machakos). » Il sac. Vicente Juan Segura (Valencia). » Il sac. Francis Chullikall (Verapoly). Diarium Romanae Curiae 1391 NECROLOGIO 26 ottobre 1989. Mons. Robert Louis Hodapp, Vescovo emerito di Belize (Belize). 30 » » Mons. Alonso Arteaga Yepes, Vescovo di Espinai (Co­ lombia). 6 novembre » Mons. Primo Gasbarri, Vescovo emerito di Grosseto (Italia). 17 » » Mons. Francis J. Dunn, Vescovo tit. di Torre di Tamalleno. 18 » » Mons. François Ndong, Vescovo emerito di Oyem (Gabon). 20 » » Mons. Flavien Z. Melki, Arcivescovo tit. di Amida dei Siri. 26 » » Mons. Stéphane Bello, Vescovo di Alep dei Caldei (Siria). 28 » » Card. Ernesto Civardi, Diacono di San Teodoro. 29 » » Mons. Agostinho Lopes de Moura, Vescovo emerito di Portalegre-Castelo Branco (Brasile). An. et vol. LXXXI 31 Decembris 1989 (Index generalis) ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E I INDEX GENERALIS ACTORUM (AN. ET VOL. L X X X I ) I - A C T A S U M M I P O N T I F I C I S ADHORTATIO APOSTOLICA : 3 9 3 . 596, 598, 604, 609, 612, 616, 617, 622, 624, 629, 637, 639, 643, 645, 650, 657, 659, 663, 665, 669, 673, 741, 7 4 4 , 7 4 8 , 751, 752, 7 5 6 , 7 5 9 , SACRA CONSISTORIA: 5 8 5 , 5 8 8 . 763, 7 6 6 , 772, 7 7 7 , 7 7 9 , 781, 8 2 8 , L I T T E R A E D E C R E T A L E S: 5 9 0 , 7 1 3 , 1 0 0 1 . LITTERAE APOSTOLICAE M O T U PROPRIO 8 6 0 ,8 6 6 ,8 6 9 ,9 1 9 ,922,9 2 7 ,9 3 0 , 9 3 4 ,9 3 9 ,942,9 4 4 ,9 4 7 ,9 5 0 ,9 5 4 , 958, DATAE: 1 4 5 . CONSTITUTIONES APOSTOLICAE: 522, 8 3 0 , 8 4 0 , 845, 8 4 7 , 8 5 0 , 853, 8 5 6 , 523, 7 1 9 , 720, 721, 5, 1 5 6 , 8 0 9 , 811, 1044, 1103, 1105, 960, 1108, 966, 1112, 969, 1115, 1038, 1120, 1123, 1125, 1129, 1132, 1136, 1141, 1144, 1149, 1151, 1206, 1212, 1216, 1225, 1311, 1314, 9 1 , 8 7 6 , 8 1 2 , 1006, 1007, 1009, 1012, 1014, 1295, 1298, 1300, 1306, 1081, 1082, 1084, 1085, 1185, 1186, 1316, 1319, 1321, 1326. 1188, 1281. LITTERAE APOSTOLICAE : 7, 1 1 , 1 5 7 , 1 6 0 , 161, 265, 2 6 8 , 271, 525, 5 2 6 , 5 2 7 , 722, 726, 729, 733, 734, 735, 8 1 3 , N U N T I I 9 0 , GRATULATORII: 1047. N U N T I I TELEVISIFICI: 5 6 0 , 1 1 5 8 . 8 1 6 , 8 2 0 , 821, 822, 823, 8 2 4 , 8 2 5 , 8 2 6 , 8 2 7 , 8 9 7 , 1017, 1022, 1 0 2 6 , 1027, 1028, 1029, 1087, 1090, 1190, 1194, 1195, 1196, 1197, 1198, 1199, 1282, 1283, N U N T I I SCRIPTO DATI : 9 3 , 9 5 , 2 1 0 , 5 6 5 , 566, 969, 1048, 1161, 1329, 1331. ITINERA APOSTOLICA: 2 1 1 , 2 1 8 , 2 2 2 , 1284. 231, 2 4 0 , 2 4 6 , 322, 335, 3 3 9 , 3 4 5 , E P I S T U L A E:2 7 4 ,5 3 2 ,1 0 3 0 . CONVENTIONES: 5 2 8 , 1 1 0 1 . HOMILIAE : 736, 12, 1091, 162, 168, 284, 290, 533, 1095, 1200. 350, 359, 675, 683, 686, 689, 694, 1226, 1231, 1238, 1243, 1248, 1252, 1334, 1339, 1345, 1352, 1357, 1361. SECRETARIA STATUS : 2 5 2 , 7 8 4 . ALLOCUTIONES: 1 6 , 1 8 , 2 4 , 2 6 , 3 3 , 3 6 , 3 8 , 4 1 , 4 4 , 4 9 , 5 4 , 5 9 , 6 5 , 6 8 , 7 2 , I I - A C T A C O N G R E G A T I O N U M 7 9 , 8 4 , 172, 176, 182, 185, 190, 196, 1 9 8 ,203,2 0 8 ,2 9 6 ,3 0 2 ,3 0 4 ,3 1 0 , 312, 3 1 7 , 5 3 8 , 541, 543, 5 4 9 , 5 5 5 , 90 - A. A. S. CONGREGATIO DE DOCTRINA F I D E I : 1 0 4 , 1169. Acta Apostolicae 1394 CONGREGATIO CAUSIS DE Sedis - Commentarium SANCTORUM : I I I Decreta: 1 1 3 , 1 1 9 , 1 2 1 , 1 3 1 , 1 3 4 , 2 5 9 ,3 6 9 ,3 7 3 ,3 7 7 ,5 6 9 ,571,5 7 6 , 702, 703, 705, 785, 790, 880, 884, 974, 977, 981, 795, 8 7 8 , 983, 1051, 1055, 1058, 1063, 1067, 1071, 1075, 1170, 1175, 1257, 1262, 1369, 1375. Coetus coram S . P.: 3 8 9 , 8 0 3 , T R I B U N A L I U M I V - A C T A PONT. P O N T . CONSILIUM DE C O N S I L I O R U M LEGUM TEXTIBUS INTERPRETANDIS : 3 8 8 , 9 9 1 . CONGREGATIO PRO EPISCOPIS : Decreta: 1 0 7 , 1 0 9 , 2 5 6 , 2 5 7 , 3 8 2 , 985, Provisio 578, A C T A SIGNATURA APOSTOLICA: 8 9 2 , 9 8 8 . 1183. 889, - Officiale 799, 1266, 1268, Ecclesiarum: 890, 987, 1379, 110, 1077, 384, 1180, 1269, 1381. - D I A R I U M PRO GENTIUM R O M A N A E AUDIENTIAE SOLLEMNIORES : 389, 1183, CONGREGATIO EVANGELI- ZATIONE : Decreta: Provisio V C U R I A E 1380. COETUS 580, 712, 1272, 803, 895, 1 3 8 , 2 6 4 , 992, 1079, 1383. CARDINALIUM DICASTERIIS RIAE R O M A N A E PRAEPOSITORUM : 7 1 1 . Ecclesiarum: 389, 3 8 5 , 800, 1181. Nominationes: CONGREGATIO 387, DE 801, INSTITUTIONE CATHO- * Ad inquirentium commodum, STATUS : Nominationes : * Necrologia: 1 4 4 , 2 6 4 , 712, 1280, LICA: 1 2 7 0 . 712. SECRETARIA 1182. haec ponitur C U 1 3 8 , 808, 896, 1000, 392, 584, 1080, 1184, 1391. distincta recensio: In Secretaria Status: 580, 1275. In Consilio pro Publicis Ecclesiae Negotiis: 391. In Congregatione pro Doctrina Fidei: 583, 584, 896, 995. In Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus: 391, 392, 583, 1274. In Congregatione de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum: 583, 584, 804, 896. In Congregatione de Causis Sanctorum: 995, 1274. In Congregatione pro Episcopis: 389, 390, 582, 997. In Congregatione pro Gentium Evangelizatione: 390, 391, 583. In Congregatione pro Inst. vitae consecratae et Soc. vitae apostolicae: 138, 390, 804, 994, 995, 997, 1274. In Congregatione de Institutione Catholica (de Seminariis atque Studiorum Insti­ tutis): 583, 895, 896, 994. In Supremo Tribunali Signaturae A p . : 804, 896, 997, 1274. In Tribunali Rotae Romanae: 587. In Pont. Consilio ad Unitatem Christianorum fovendam: 1183, 1384. In Pont. Consilio pro Familia: 582, 993. In Pont. Consilio de Iustitia et Pace: 804. In Pont. Consilio « Cor Unum » : 1273, 1274, 1385. In Pont. Consilio de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura: 995, 997, 1274. In Pont. Consilio de Apostolatu pro valetudinis Administris: 1384. In Pont. Consilio de Legum Textibus interpretandis: 582, 803, 1079. In Pont. Consilio pro dialogo cum non credentibus: 1385. In Pont. Consilio de Cultura: 391, 1079. In Pont. Consilio de Communicationibus Socialibus: 993. In Pont. Commissione C.I.C. Orientalis recognoscendo: 804, 1275. In Pont. Commissione pro America Latina: 995, 996. Index generalis In In In In In In In In In actorum Commissione pro Disciplina Curiae Romanae: 392. Commissione Theologica Internationali: 584. Pont. Commissione de Sacra Archaeologia: 391, 1385. Pont. Comitatu de Scientiis Historicis: 997. Commissione pro Tutela Patrimonii Artistici et Historici Ap. Pont. Consilio Centrali pro Arte Sacra in Italia: 582. Secretaria Generali Synodi Episcoporum: 1274. Praefectura rerum oeconomicarum S. Sedis: 582. Officio Laboris Apostolicae Sedis: 804. 1395 Sedis: 995. In Civitate Vaticana: 1384. In Nuntiaturis et Delegationibus A p . : 138, 389, 712, 993, 1079, 1183, 1272, 1273, 1384. In Peregrinatione ad Petri Sedem: 996, 997. Protonotarii Ap. supra numerum: 998, 1275, 1385. Praelati honoris causa: 998, 1080, 1275, 1385. Cappellani Suae Sanctitatis : 1275, 1386. Viri Summo Pontifici astantes: 1280. Ex Ordine Piano: Gran Croce: 138, 804; Commenda con Placca: 138; Commenda: 139; Cavalierato: 139. Ex Ordine S. Gregorii Magni: Gran Croce: 139; Commenda con Placca: menda: 139; Cavalierato: .140. 139; Com­ Ex Ordine S. Silvestri Papae: Gran Croce: 141; Commenda con Placca: 141; Com­ menda: 141; Cavalierato: 805. II INDEX DOCUMENTORUM CHRONOLOGICO I - ORDINE A C T A IOANNIS PAULI DIGESTUS PP. II I - A D H O R T A T I O APOSTOLICA 1988 Dec. 30 Christifideles laici. - De vocatione et missione laicorum in Ec­ clesia et in mundo 393 II - SACRA CONSISTORIA 1989 Mart. 13 I. Consistorium secretum: Summi Pontificis allocutio Nuntius Ecclesiarum quae iam concreditae sunt Relatio Causarum IL Consistorium unicum: Peroratio Causarum Canonizationis 585 586 588 588 III - LITTERAE DECRETALES 1988 Iun. 11 » Iul. 3 » Oct. 2 « Omnis anima ». - Beata Eustochia Calafato Sancta esse de­ cernitur « Sancta Ecclesia ». - Beatus Simon de Rojas Sanctus esse de­ cernitur «.Deus tantum ». - Beata Magdalena de Canossa Sancta esse decernitur 590 713 1001 IV - L I T T E R A E APOSTOLICAE MOTU PROPRIO D A T A E 1989 Ian. 1 Officium Laboris apud Ap. Sedem constituitur 145 V - CONSTITUTIONES APOSTOLICAE 1988 Aug. 8 » Nov. 5 » » 14 » » » » » 29 » Dec. 12 1988 Dec. 15 ITAITUBAËNSIS. De peramplis. - Quadam plaga de dioecesi Santaremensi deducta, praelatura Itaitubaënsis conditur . . S. LUDOVICI POTOSIENSIS. Nihil optabilius. - Nova constituitur provincia ecclesiastica, cuius sedes erit in urbe quam San Luís de Potosí vocitant, in Mexicana natione . . . SHIMOGAËNSIS. Id spectantes. - Distractis quibusdam territoriis ab archidioecesi Bangalorensi et a dioecesi Chickmagalurensi, constituitur dioecesis Shimogaënsis LOIKAVENSIS. Catholica Ecclesia. - Territorio seiuncto civilis re­ gionis quam Kayah vocant a dioecesi Taungyriensi, nova dioecesis constituitur Loikavensis NAVALIENSIS. Singulari qui. - Disiunctis nonnullis territoriis a Palensi archidioecesi, nova erigitur dioecesis Navaliensis CHULUCANENSIS. Quoniam praelaticia. - Praelatura Chuluca­ nensis ad dioecesis dignitatem attollitur PIETERSBURGENSIS. Quae dicio. - Abbatia territorialis Pietersbur­ gensis ad gradum dioecesis evehitur 5 156 522 719 523 809 720 Index 1988 Dec. 15 1989 Ian. 19 » » » » Mart. 6 » » » » » 15 » » » » » » » » » » » 29 » Apr. 17 » Iun. 17 » » 19 » » » » Iul. 4 » » 8 documentorum chronologico ordine digestus COLONENSIS. Cum Venerabiles. - Nova conditur dioecesis no­ mine Colonensis . S. IOSEPHI A GTJAVIARE. Tum novas. - Vicariatus Ap. S. Iosephi a Guaviare constituitur BAREILLENSIS. Indorum inter gentes. - Dioecesi dismembrata Lucknovensi, nova conditur Ecclesia Bareillensis . . . . DOBANA. Inter cetera. - Munduensis dioecesis distractis territo­ riis, nova constituitur Dobana dioecesis KASESEENSIS. Vti eo facilius. - Distraeto territorio a dioecesi Arcis Portai, nova constituitur dioecesis Kaseseensis . . . C A M P I L I M P I D I . Deo "bene opitulante. - Nova conditur dioecesis Campi Limpidi, ex territorio quodam Ecclesiae S. Pauli in Brasilia OSASOANA. Coram ipsimet. - Quibusdam locis ab archidioecesi S. Pauli in Brasilia subtractis, nova instituitur dioecesis Osascana S. M A U B I . Ea in regione. - Ab archidioecesi S. Pauli in Brasi­ lia quibusdam distractis plagis, nova dioecesis S. Mauri conditur S. MICHAELIS PAULINENSIS. Constat Metropolitanam. - In Brasi­ lia nova conditur dioecesis S. Michaelis Paulinensis . . LUCIANENSIS. Pastoralis prudentia. - In Brasilia Lucianensis dioecesis constituitur TAMBACUNDANA. Permagno cum gaudio. - Praefectura Ap. Tam­ bacundana ad statum dioecesis evehitur TLALNEPANTLANA. Quoniam ut plane. - Quibusdam locis ab ec­ clesiastica provincia Mexicana distractis, Tlalnepantlana conditur cognominisque ei dioecesis ad metropolitanam di­ gnitatem evehitur MITUENSIS. Laetantes cernimus. - Praefectura Ap. Mituensis ad dignitatem evehitur Vicariatus Ap., qui deinceps Mituensis-Portus Iniridensis appellabitur ABUIENSIS. Quantis progressibus. - Missio sui iuris Abuiensis ad gradum dioecesis evehitur UYOËNSIS. Studio postulatque. - A dioecesi Calabarensi quibus­ dam distractis locis, nova conditur dioecesis Uyoënsis . . LIBANA-HONDANA. Ita iam hosce. - Quibusdam distractis territo­ riis ab archidioecesi Ibaguensi, nova dioecesis LibanaHondana conditur 1397 811 721 812 1006 1081 1007 1009 1012 1014 1082 1281 1085 1084 1185 1186 1188 VI - L I T T E R A E APOSTOLICAE 1986 Oct. 19 1987 Mart. 29 » Iun. 10 » » Oct. Nov. 4 1988 Apr. 24 1 » » » » Aug. 6 « Si fuerit ». - Teresiae Mariae a Cruce Manetti Beatorum honores decernuntur 157 « Absit ut ». - Marcello Spinola y Maestre Beatorum honores decernuntur 813 «.In ipsa hora». - Carolinae Kózka Beatorum honores decer­ nuntur 265 Vere gloria. - Antoniae Mesina Beatorum honores decernuntur 268 « Ego in medio ». - Udalricae Nisch Beatorum honores decer­ nuntur 7 « Per hanc caritatem ». - Sabinae Petrilli Beatorum honores de­ cernuntur 271 « Quicumque fecerit ». - Gaspari Stanggassinger Beatorum ho­ nores decernuntur 1087 Intra Vindobonensis. - Sanctuarium B . M . V . tit. « Wallfahrts­ kirche Maria Geburt » invocatae, quod in loco Maria Beg­ gendorf intra fines Vindobonensis Ecclesiae exstat, ad ba­ silicae minoris dignitatem evehitur 11 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1398 1988 Sept. » » 25 » » » » » » » Oct. 5 » » 12 » » 16 » » » » » » » » 18 » » » » Oct. 19 » » 26 » Nov. 12 » » 18 » » 19 » » 25 » » » » » 28 » Dec. 4 » » 9 » » 28 » » 29 1989 Ian. 15 28 Officiale « Tu vero vigila ». - Iosepho Gérard Beatorum honores decer­ nuntur . 816 « Spiritu ferventes ». - Iosephae Naval Girbés Beatorum hono­ res decernuntur 722 Evangelicae caritatis. - Iosepho Benedicto Card. Dusmet, ar­ chiepiscopo Catanensi, Beatorum honores decernuntur . . 726 Concilium Oecumenicum. - Francisco Faà di Bruno Beatorum honores decernuntur 1017 Satis quidem. - Templum et sanctuarium B.M.V. Auxiliatricis, quod intra fines dioecesis Labacensis in loco « Brezje » exstat, a d basilicae minoris dignitatem evehitur . . . . 160 Memoria persaepe. - B.M.V. « Nossa Senhora Aparecida » vocitata, dioecesis Itabirensis-Fabriciannensis Patrona con­ firmatur 161 « Amen dico vobis ». - Honorato de Biala Podlaska Beatorum honores decernuntur 729 « Quicumque voluerit ». - Bernardo Mariae a Iesu (Caesari Silvestrelli) Beatorum honores decernuntur 1022 Ipse Christus Dominus. - Carolo a S. Andrea Beatorum hono­ res decernuntur 1190 Angelos et Archangelus. - Templum S. Michaelis Archangeli in urbe Tayabas locatum in dioecesis Lucensis finibus ad basilicae minoris dignitatem evehitur 733 Antiquis a temporibus. - B.M.V., titulo « N . S. de Zapopan» nuncupata, Patrona apud Deum archidioecesis Guadalaiarensis in Mexico confirmatur 1194 Ecclesia ipsa. - Templum S. Ioannis Bosco in Panamensi urbe ad basilicae minoris dignitatem evehitur 525 Vertente hoc ipso. - Templum S. Iacobi Iacobopoli in Fargensis dioecesis finibus ad basilicae minoris dignitatem eve­ hitur 734 Constat Christifideles. - B.M.V. tit. Matris Ecclesiae invocata, Patrona dioecesis Caguanae in Portu Divite confirmatur 526 Haud semel. - Templum B.M.V, in caelum assumptae in oppido Camogli situm ad basilicae minoris dignitatem evehitur 735 Compluribus. - B.M.V, sub appellatione « Immaculata » prae­ cipua Patrona ac B. Iosephus Gérard secundus alter Pa­ tronus civitatis Lesothoniae confirmatur 820 Vetustissima. - Aedes B.M.V. tit. Rosarii in loco « B a n d e l » archidioecesis Calcuttensis ad basilicae minoris dignita­ tem evehitur 821 Neminem quidem. - Paroeciale templum B.M.V, in caelum as­ sumptae, in oppido situm cui nomen Montecatini Terme, ad basilicae minoris dignitatem evehitur 822 Pro Nostro munere. - In Republica Tzadiana Ap. conditur Nun­ tiatura . . . . . . . . 527 Vicesimus quintus. - Quinto lustro expleto Conciliari a promul­ gata de sacra Liturgia Const. « Sacrosanctum Concilium » 897 Quae per orbem. - Templum S. Patricii, Marianopoli exstans, ad basilicae minoris dignitatem evehitur 823 Quod est Ecclesiae. - B.M.V. « L a Virgen del Viejo» appella­ tae simulacrum, quod infra fines dioecesis Leodiensis in Nicaragua excolitur, pretioso diademate redimitur . . . 824 Principis Apostolorum. - B.M.V, imago quae in oppido colitur Tecomán Colimensis dioecesis quamque vocant atque indigenae usurpant «Virgen de la Candelaria», Summi Pon­ tificis nomine pretioso diademate redimitur 825 Inter sacras. - Paroeciale templum S. Michaelis, quod in oppido Chatam intra fines dioecesis S. Ioannis Canadensis ex­ stat, ad basilicae minoris dignitatem evehitur 1026 Index 1989 Febr. documentorum chronologico ordine digestus 14 Haud omnino. - Templum, B.M.V. « N. S. la Virgen del Prado » denominatae idemque in oppido situm «Talavera de la Reina », archidioecesis Toletanae, ad basilicae minoris di­ gnitatem attollitur 16 Unum qui laeti. - B.M.V., tit. «Regina caeli» invocata, Patro­ n a dioecesis Lexingtonensis constituitur . . . . . . . Maxima afficimur. - Memoriae proditur S. P. Ioannem Pau­ lum II imaginem coronasse B.M.V. «Matris Pacis» in dioecesi Varmiensi Romanorum Pontificum. - Ecclesia paroecialis B.M.V. tit. « Pu­ rísima Concepción de María - Virgen Chiquita» vocatae, quae in archiepiscopali urbe Monterreyensi in Mexico exstat, a d basilicae minoris dignitatem evehitur . . . . 23 Mart. Apr. 24 Mai. 19 Iun. 30 Aug. 10 Sept. 27 Nov. 23 Caelestis Matris. - B.M.V., quae «Madonna del Pilerio» dici­ tur quaeque in archidioecesi Cosentina-Bisinianensi coli­ tur, eiusdem sedis confirmatur Patrona Sancti profecto. - Templum S. Iacobi in urbe quam Straubingam appellant, in Ratisbonensi dioecesi, ad basilicae mi­ noris dignitatem evehitur Sanctos recte. - S. Ioannis Baptistae templum, in oppido locatum quod «Parczew» vocatur et id ad dioecesim Siedlcensem seu Podlachiensem pertinens, ad basilicae minoris dignitatem evehitur Inter praeclara. - Ecclesia SS. Salvatoris, quae in urbe « Dobre Miasto » dioecesis Varmiensis exstat, ad basilicae minoris dignitatem evehitur Sancti, qui sempiternum. - Templum S. Teresiae a Iesu In­ fante, in oppido Keszthely dioecesis Veszprimiensis situm, ad basilicae minoris dignitatem evehitur Neminem quidem. - B.M.V. Mater Ecclesiae, Gatinensis-Hullen­ sis dioecesis princeps confirmatur Patrona caelestis eius­ dem pariter S. Ioseph opifex alter Patronus Merito sane. - Templum Ss. Cyrilli et Methodii, in urbe Danville dioecesis Harrisburgensis situm, ad basilicae mino­ ris dignitatem evehitur Constat in urbe. - Templum paroeciale S. Ioannis, in urbe epi­ scopali Desmoinensi exstans, ad basilicae minoris dignita­ tem evehitur Magna quidem. - Templum B.M.V, dicatum, in Castro Floriani Mutinensis situm, ad basilicae minoris dignitatem evehitur Moventibus quidem. - Statuta approbantur ad curam spiritua­ lem militum rei publicae foederatae Germaniae spectantia 1399 826 1027 827 1028 1029 1090 1195 1196 1197 1198 1199 1282 1283 1284 VII - EPISTULAE 1988 1989 » Iun. Ian. Mart. 1 24 12 Moderatori speculae astronomicae Vaticanae R . D . Societatis S . Francisci Salesii Rectori Maiori . . . . Universis presbyteris, Feria V in Cena Domini 274 532 1030 V I I I - CONVENTIONES 1986 1989 Dec. Mai. 1 8 Inter Sedem Ap. et Boliviani de Vicariatu Castrensi Inter Sedem Ap. e t Saxoniam Inferiorem . . . . 528 1101 Acta Apostolicae Sedis - 1400 Commentarium Officiale IX - H O M I L I A E 1988 » Aug. Sept. 15 25 » Oct. 2 » » 16 » » 23 » Nov. 29 » Dec. 11 1989 Apr. 9 » ' » 23 » Iun. 18 In basilica Petriana, Anno Mariali exeunte In area basilicae Petrianae, ob decretos Beatorum caelitum ho­ nores Michaeli Pro, Iosepho Benedicto Dusmet, Francisco Faà di Bruno, Iunipero Serra, Friderico Janssoone et M. Iosephae Naval Girbés In foro S. Petri, ob decretos Magdalenae de Canossa Sanctorum caelitum honores . In foro S. Petri, ob decretos Beatorum caelitum honores Ber­ nardo M. a Iesu, Carolo a S. Andrea et Honorato de Biaia Podlaska In Vaticana basilica, ob decretos Nicolao Stensen Beatorum caelitum honores In Vaticana basilica, ob decretos Beatorum caelitum honores Liberato Weiss, Samueli Marzorati, Michaeli Pio Fasoli et Catharinae Drexel In Petriana basilica, ob decretos Mariae Rosae Molas y Vallvé Sanctorum caelitum honores In Petriana basilica, ob decretos Cleliae Barbieri Sanctorum caelitum honores In foro S. Petri, ob decretos Beatorum caelitum honores Mar­ tino a S. Nicolao, Melchiori a S. Augustino, M. Margari­ tae Caiani et M. Catharinae a S. Augustino In Petriana basilica, ob decretos Antonio Lucci et Elisabethae Renzi Beatorum honores 12 162 168 284 290 533 736 1091 1095 1200 X - ALLOCUTIONES 1988 Iun. 18 » » » Iul. 20 4 » » » » 8 11 » » » » » » » » » 12 » 17 » » » » Aug. » » » 19 23 25 26 » » » » Sept. » 27 2 3 » » 4 » » 8 » » » » 9 23 Ad exc.mam d.nam Cordeliam Aquino, Insularum Philippina­ rum Praesidem Ugandae episcopis Ad cels.mum e.mum virum fratrem Andream W. B. Bertie, Ordinis Melitensis Magnum Magistrum Quibusdam Americae Sept. Foed. Civ. episcopis Iis qui generali capitulo Clericorum Parochialium seu Cate­ chistarum a S. Viatore interfuerunt Quibusdam sodalibus Congr. S. Ioseph qui generali capitulo interfuerunt Capitularibus O. F. M. Capuccinorum Quibusdam Fratribus a Caritate, generali capitulo exeunte . . In area templi sanctuarii B.M.V, a Petra Alba, intra fines dioec. Bauzanensis-Brixinensis Haitiae episcopis Malaviae episcopis Cubae episcopis Iis qui IV conventui ab omnibus nationibus Institutorum saecu­ larium interfuerunt . . . . . . . . . . . . Rei publicae Dominicanae episcopis . Quibusdam episcopis Americae Sept. Foed. Civ Augustae Taurinorum, ob decretos Laurae Vicuña Beatorum caelitum honores Augustae Taurinorum, primo expleto saeculo ab obitu S. Ioan­ nis Bosco Quibusdam medicis scientiae privationis sentiendi facultatis pe­ ritis Quibusdam Americae Sept. Foed. Civ. episcopis Ad exc.mum virum Ioannem B. Raimond, Galliae apud Sedem Ap. legatum 16 18 24 26 33 36 38 41 44 49 54 59 65 68 72 79 84 172 176 182 Index documentorum chronologico ordine digestus 1401 1988 Sept. 24 Ad iuventam In catholicam totius Italiae consociationem ad- » » » » » » » » 26 » 27 29 » » » Oct. 30 3 » » » » » » » » » » » » 6 7 » 13 14 17 Ad exc.mum virum Ferdinandum 20 Ad exc.mum virum Gunnarium Schack Larsen, Daniae apud 185 190 196 198 Quibusdam Polonis in consociationem a Ioanne Paulo II co296 203 Ad exc.mum virum Richardum Tötterman, Finlandiae apud 302 Iis qui conventui de re missionali, Romae habito, interfuerunt V. De Wilde, 208 304 310 312 317 Belgii apud 538 » 541 543 549 555 » » » » » » » » » 21 24 27 » » » » » » » 28 29 » » » Iis qui plenario coetui Consilii ab omnibus nationibus ad ca- » » » 31 » Ad exc.mum virum Brennum T. Burke, Austriae legatum . . Iis qui plenario coetui Pont. Academiae Scientiarum interfue- » » » Nov. » » 5 7 » Ad exc.mum virum Somboon Sangiambut, Thailandiae legatum » » » » » » » » 10 » 11 Iis qui generali capitulo Instituti Caritatis interfuerunt . . . Iis qui conventui, Romae habito, de curatione medica senum » » 12 Iis qui plenario coetui interfuerunt Pont. Commissionis C.I.C. » » » Iis qui conventui de theologia morali, Romae habito, interfue- » » » 14 15 Ad exc.mum virum Horatium R. Monday Jr., Gambiae legatum Iis qui plenario coetui Pont. Commissionis a Iustitia et Pace » » » » 18 19 Ad exc.mum virum Sebastianum Ntahuga, Burundiae legatum Ad exc.mum virum Cyriacum De Mita, Consilii rei publicae » » » » » » 21 24 25 Iis qui plenario coetui Pont. Consilii «Cor unum» interfuerunt Ad exc.mum virum Moncef Ben Mahmoud, Tunesiae legatum Iis qui generali capitulo Ordinis Hospitalarii S. Ioannis a Deo » » 26 Ad metropolitam Pittsburgensem ritus Byzantini una cum suf- » » 28 Ad exc.mum virum Ismaëlem Mobarak, rei publicae Arabicae Ad exc.mum virum Iacobum Bawa Salka, Nigeriae apud S. Se596 598 604 Iis qui conventui ad pacem fovendam, Romae habito, inter609 612 Quibusdam episcopis Romae congregatis, XX anno expleto a die quo Litt. Enc. « Humanae vitae » Paulus VI proposuit . Ad e x c . m A i virum Aaronem Ur Rashid, Bangladesae legatum . 616 617 622 624 629 637 639 643 645 650 1206 657 659 663 665 669 673 741 744 748 Acta 1402 1988 » Dec. » 1 » » » » » » » 6 9 10 » » » » » » » » » » 12 16 » » » » » » 17 19 22 » » 30 1989 Ian. 5 » » » » » » » » » » 7 13 » » » » » » » » 14 16 20 21 » » » » » Febr. 26 27 1 » » » » » » » » 3 4 6 7 » » » » » » 10 11 18 » » » » » » 20 24 » » » » Mart. » » 2 3 16 » » 17 » » » » » 20 » » 31 Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ad exc.mum virum Mamadou Tairon Djaouga, Benini legatum Iis qui plenario coetui Congr. pro Institutis vitae consecratae et Societatibus vitae apostolicae interfuerunt In nosocomio S. Eugenii, extra Portam Ostiensem Iis qui X V I I conventui consociationis U.C.I.I.M. interfuerunt Iurisconsultis ex Italia, XL anno expleto ab eorum consocia­ tione constituta . Quibusdam episcopis Americae Sept. Foed. Civ Ad academicas auctoritates, professores alumnosque Pont. Fa­ cultatis Theologicae «Marianum» Ad exc.mum virum Soo Soobiah, Mauricianae Insulae legatum Ad exc.mum virum Laurentium J. T. Bergquist, Suetiae le­ gatum Ad exc.mum virum Georgium Hohenberg, Austriae legatum . . Sodalibus consilii Societatis Verbi Divini Ad Patres Cardinales et Praelatos Familiae S. P. Romanaeque Curiae, imminente Nativitate D.N.I.C Intra fines Firmanae dioecesis, quibusdam sodalibus consocia­ tionis neocatechumenorum Ad exc.mum virum Andream Cárdenas Monje, Aequatoriae apud S. Sedem legatum Ad quasdam religiosas mulieres Instituti «Missionarie della Scuola» Capitularibus Instituti instructionis christianae a S. Gabriele Quibusdam Sodalibus Actionis Catholicae Iis qui plenario coetui Pont. Consilii ab hominum cultura in­ terfuerunt Iugoslaviae episcopis Ad quasdam antistitas O. S. B. . . . Guatimalae episcopis Sodalibus consociationis Catholicorum Institutorum qui inter­ nationali conventui interfuerunt Ad Romanae Rotae auditores, officiales et advocatos . . . . Ad catholicos Graeciae praesules Iis qui plenario coniuncto coetui Congr. de Doctrina Fidei et Consilii ad unitatem Christianorum fovendam interfuerunt Episcopis Latini ritus regionis Arabicae Quibusdam sodalibus Societatis S . Francisci Salesii . . . . Ad Urbis Magistrum et Administratores Sodalibus Commissionis ad generale compendium catholicae catecheseos conficiendum Sodalibus consociationis catholicae diurnariorum Italiae . . . Bangladesae episcopis Iis qui conventui de re morali et oeconomica Romae habito interfuerunt Ad praesidem et administratores regionis Latii Quibusdam Mexici episcopis Iis qui plenario coetui Pont. Consilii de Communicationibus Socialibus interfuerunt . . . . . . . . . . . . . Quibusdam Mexici episcopis Ad exc.mum virum Firminum Rodríguez Paz, Cubae legatum Ad exc.mam d.nam Fridam L. Blick, Ugandae apud S. Sedem legatum Ad exc.mum virum Aguinaldum Lisboa Ramos, Promunturii Vi­ ridis apud S. Sedem legatum Iis qui conventui Romae habito, L anno expleto ab obitu Pii Pp. X I , interfuerunt Minoribus Paenitentiariis templorum patriarchalium Urbis una cum praelatis et officialibus Paenitentiariae Ap Turciae episcopis 751 752 756 759 763 766 772 777 779 781 828 830 840 845 847 850 853 856 860 866 869 919 922 927 930 934 939 942 944 947 950 954 958 960 966 1038 1044 1103 1105 1108 1112 1115 Index documentorum chronologico ordine digestus 1989 Apr. 1 » » » » » » » » » » 6 7 13 » 14 » » » » » » 17 20 21 » » » » » » » 25 » » Mai. 11 » » » » 12 13 » » » » » » 18 20 » » » 27 » » » » » 29 » » Iun. » 12 26 Ad exc.mum virum Hunain Hatem, rei publicae Arabicae Syrae legatum Quibusdam Indiae episcopis . Pont. Commissionis Biblicae sodalibus Ad exc.mum virum McDonald Amon Banda, Malaviae legatum Quibusdam Indiae episcopis Iis qui plenario coetui Congr. pro Gentium Evangelizatione interfuerunt Iis qui partem in Officio Laboris apud Sedem Ap. legitime habent Ad exc.mum virum Patricium Hillery, Hiberniae praesidem Ad exc.mum virum Warnascua Rasaputram, Srilancae seu Ta­ pobranes legatum Episcopis Litoris Divitis Burundiae episcopis Iis qui conventui Catholicarum Universitatum ab omnibus na­ tionibus interfuerunt Sodalibus Consilii ministeriis apparandis et Officii centralis instituti « Caritas Internationalis » Moderatoribus Pont. Operum Missionalium Iis qui generali coetui Societatis Missionum ad Afros inter­ fuerunt Italiae episcopis Indonesiae episcopis Iis qui generali capitulo Ordinis Clericorum Regul. ministran­ tium infirmis interfuerunt Ad exc.mum virum Georgium Bush, Americae Sept. Foed. Civ. praesidem Capitularibus O. F. M. Conventualium Ad exc.mum virum Edney Cain, Belizae apud Sedem Ap. le­ gatum Togi episcopis Sodalibus III Ord. Regul. S. Francisci qui generali capitulo interfuerunt . XI - N U T U 1988 » Nov. » 15 19 1989 Apr. 15 » Iun. 30 1403 1120 1125 1123 1129 1132 1136 1141 1144 1149 1151 1212 1216 1225 1295 1298 1300 1306 1311 1314 1316 1319 1321 1326 GRATULATORII Em.mo P. D. Iosepho Card. Caprio Em.mo P. D. Ioanni Card. Margéot, Epìscopo Portus Ludo­ vici Em.mo P. D. Ioanni Card. Landázuri Ricketts, • Archiepiscopo Limano Em.mo P. D. Narcisso Card. Jubany Arnau, Archiepiscopo Bar­ cinonensi 90 91 876 1047 XII - NUNTII TELEVISIFICI 1988 1989 Dec. Mart. 25 24 Die Nativitatis D.N.I.C Feria VI in Passione Domini 560 1158 X I I I - N U N T I I SCRIPTO D A T I 1988 » » Aug. Sept. Nov. 18 20 28 » Dec. 6 » 1989 » Ian. 8 24 Ob conventum, Arimini habitum, de amicitia inter gentes . . Beatissimo Patriarchae Antiocheno Maronitarum . . . . ' . Moderatori institutionis internationalis ad hominum salutem fovendam Praesidi X L I I I generalis coetus organismi internationalis O.N.U. cognominati Ob diem paci fovendae dicatum Ob diem ad communicationes sociales fovendas dicatum . . . 93 210 565 566 95 969 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1404 1989 » » » Febr. Mart. Mai. » 22 19 15 31 Officiale Episcopis Americae Sept. Foed. Civ . Episcopis Americae Sept. Foed. Civ Exc.mo Secretario generali organismi "United Nations" . . . Em.mo P. D. Conferentiae Episcoporum Italiae praesidi: de S. Francisco Assis, et S. Catharina Sen. Italiae Patronis 1161 1048 1329 1331 X I V - I T I N E R A APOSTOLICA EX HABITIS DUM S U M M U S PONTIFEX AUSTRIAM PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES 1988 » » Iun. » » 23 » » » » » » » 26 » » 27 Vindobonae, christifidelibus Vindobonae, Iudaeis In aëronavium portu Trausford, christifidelibus ex Austria, Hungaria et Croatia Salisburgi, Austriae episcopis Salisburgi, ad homines cultura excultos, diurnarios, artium cultores Salisburgi, christianis fratribus seiunctis Ex HABITIS DUM 211 218 222 231 240 246 S U M M U S PONTIFEX QUASDAM AFRICAE MERIDIONALIS REGIONES PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES 1988 » » » » » Sept. » » » » » 2 11 15 16 18 » Hararae, in Zimbabua, ad episcopos Africae Merid Ad nationum legatos Maseri, ob decretos Iosepho Gérard Beatorum caelitum honores Maputi, ad Mozambici praesidem et civiles auctoritates . . . Ad christifideles Ad Mozambici episcopos EX HABITIS DUM 322 335 339 345 350 359 S U M M U S PONTIFEX ALSATIAM ET LOTHABINGIAM, GALLIAE REGIONES, PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES 1988 Oct. 8 » » » » » 9 » » 10 » » 11 Argentorati, ad plenarium coetum supremi Consilii rebus Euro­ paeis procurandis Ad cognitores iudiciorum quae, secundum normas Europeae con­ ventionis, de hominum iuribus tuendis sunt habenda . . .* Ad magistrum et cives, XX expleto saeculo ab urbe Argentora­ tensi condita Nanceii, iis qui ad synodum dioecesanam celebrandam sunt vocati Sodalibus publici legumlatorum coetus ex quibusdam Europae civitatibus Argentorati congregatis Ex HABITIS DUM 675 683 686 689 694 S U M M U S PONTIFEX MADAGASCARIAM, INSULAS MASCARENAS QUASDAMQUE AFRICAE MERIDIONALIS CIVITATES PERAGRAT DELECTAE ALLOCUTIONES 1989 » » Apr. » Mai. 29 30 2 » » » » » » » » 5 Tananarivi, ad Nationum legatos Ob decretos Victoriae Rosoamanarivo Beatorum honores . . Dionysiopoli Henoseos, ob decretos Ioanni B. Rousseau (fratri Scubilioni) Beatorum honores Lusacae, Zambiae episcopis Legatis Nationum Blantiriae, Malaviae episcopis 1226 1231 1238 1243 1248 1252 Index documentorum chronologico ordine digestus 1405 E X HABITIS DUM S U M M U S PONTIFEX SCANDIAM THULENQUE PERAGRAT DELECTAS ALLOCUTIONES 1989 » Iun. » 1 3 » » 5 » » » » » » 6 7 9 Osloae, Europae Sept. episcopis In magnis hortis Islandensium regionibus, vulgo Thingvellir cognominati^, christifidelibus et seiunctis fratribus . . . Helsinkii, sodalibus consociationis vulgo «Paasikivi» cognominatae Roskilde, a d quosdam lutheranos Daniae praesules . . . . Havniae, in Dania, Legatis Nationum Upsalae, ad academicas auctoritates, docentes alumnosque Uni­ versitatis 1334 1339 1345 1352 1357 1361 XV - S E C R E T A R I A S T A T U S 1988 Nov. 28 1989 Apr. 10 Rescriptum ex audientia SS.mi, quo pia fundatio a S. Thoma Ap. cognominata constituitur Normae quaedam ad « pensiones » supputandas et solvendas proponuntur II - ACTA 252 784 CONGREGATIONUM I - CONGREGATIO DE D O C T R I N A F I D E I 1989 Ian. 9 1989 Sept. 19 Professio fidei et iusiurandum fidelitatis in suscipiendo officio nomine Ecclesiae exercendo 104 Rescriptum ex audientia SS.mi, formulas de quibus supra contingens 1169 II - CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM 1988 Sept. 1 » » » » » » » » » » Nov. 28 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » BONAEREN. SEU ORUREN. - De heroicis virtutibus S. D. Nazariae Ignatiae March Mesa (Ignatiae a S. Teresia a Iesu) . . CATANEN. - De heroicis virtutibus S. D. Magdalenae Cathari­ nae Morano MONTISVIDEI SEU IANUEN. - De heroicis virtutibus S. D. M. Franciscae a Iesu (Annae M. Rubatto) THAREN. - De martyrio S. D. Agnetis Phila et Luciae Khambang cum quattuor sociabus et S. D. Philippi Siphong Onphithak BARCINONEN. - De heroicis virtutibus S. D. Paulae a S. Iosepho Calasanctio (Paulae Montai Fornés) BOVINEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Antonii Lucci, episcopi Bovinensis CLUNIEN. - De martyrio S. D. Nicephori a Iesu et Maria et XXV sociorum ROMANA SEU SUTRINA. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Laurentii M. a S. Francisco Xaverio (Laurentii Salvi) RUREMUNDEN. - De heroicis virtutibus S. D. Petri Iosephi Savelberg MAIORICEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Franciscae Annae a Virgine Perdolente (Cirer Carbonell) . . . MANILEN. ET MACAONEN. - De martyrio S. D. Martini a S. Nicolao et Melchior is a S. Augustino QUEBECEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. M. Ca­ tharinae a S. Augustino (Symon de Longprey) 259 369 373 377 113 119 121 131 134 569 571 576 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1406 Officiale 1989 Febr. 11 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 18 » » » » BONONIEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Cleliae Barbieri PAPIEN. SEU MEDIOLANEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Richardi (Herminii Philippi) Pampuri PRAGEN. - De heroicis virtutibus B. Agnetis de Bohemia . . . VERONEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Gasparis Bertoni MONTIS REGALIS - De heroicis virtutibus S. D. Iosephae Suriano NEAPOLITANA. - De heroicis virtutibus S. D. Pauli Manna . . PARMEN. - De heroicis virtutibus S. D. Annae Eugeniae Picco PATAVINA - De heroicis virtutibus S. D. Elisabethae Vendramini PREMISLIEN. - De heroicis virtutibus S. D. Iosephi Sebastiani » » » SANCTI P A U L I I N BRASILIA. - De miraculo in causa canonizationis Pelczar, episcopi Premisliensis » » » » » » » 24 » Mai. 13 703 705 878 785 790 795 880 884 Ven. Paulinae a Corde Iesu Agonizante (Amabilis Visintainer) » 702 974 SANCTI P A U L I I N BRASILIA. - De heroicis virtutibus S. D . M . Theo- » v » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » dorae Voiron VERONEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Iose­ phi Baldo CRACOVIEN. - De miraculo in causa canonizationis B. Fratris Alberti (Adami Chmielowski) ALBINGANEN. - De heroicis virtutibus S. D. M. Leonardae (M. Franciscae) Ranixe BERGOMEN. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Ger­ trudis (Catharinae) Comensoli BRIXIEN. - De heroicis virtutibus S. D. Annuntiatae Cocchetti COLONIEN. - De heroicis virtutibus S. D. Adolfi Kolping .. . GUADALAIAREN. - De heroicis virtutibus S. D. Mariae a Iesu Sacramentato KANDIEN. SEU GOANA. - De heroicis virtutibus S. D. Iosephi Vaz ROMANA. - De miraculo in causa canonizationis Ven. Timo­ thei Giaccardo LEIRIEN.-FATIMEN. - De heroicis virtutibus S. D. Hyaclnthae Marto . LEIRIEN.-FATIMEN. - De heroicis virtutibus S. D. Francisci Marto » » » MAZARIEN. SEU DREPANEN. ET PANORMITANA. - De heroicis virtuti­ » » » bus S. D. Sancti a S. Dominico (Viti A. De Santo) . . . QUEBECEN. - De heroicis virtutibus S. D. Mariae a S. Caecilia Romana (Dinae Bélanger) » » » RAGUSIEN. SEU SYRACUSANA. - De heroicis virtutibus S. D . » » » riae a S. Corde Iesu (M. Schininà) TAUBINEN. - De heroicis virtutibus S. D. 977 981 983 1051 1055 1058 1063 1067 1071 1075 1170 1175 1257 1262 Ma­ Iosephi Allamano 1369 1375 III - CONGREGATIO PRO EPISCOPIS 1988 Iun. 11 COBBELIENSIS. » Iul. 16 - De mutatione nominis dioecesis . . . . . . LYCIENSIS ET ALIARUM. - De finium mutatione 256 107 » Nov. 26 S. LUDOVICI POTOSIENSIS-CELAYENSIS. - De finium mutatione . . 109 1989 Ian. 21 S. IACOBI I N C H I L E - S . . 382 » » Mart. Mai. 3 10 MEDIOLANENSIS ET LAUDENSIS. - De finium mutatione MERCEDENSIS. - De mutatione nominis dioecesis » Aug. 21 S. » » 28 » Oct. 3 » » 4 PAULI IN BERNARDI. - De finium mutatione . finium 1266 1268 1379 SUPERIORIS. - De LIMPIDI. - De mutatione 889 985 S. MICHAELIS PAULINENSIS. - De translatione cathedrae epi­ scopalis URUASSUBNSIS-LUCIANENSIS. - De mutatione finium MIRAOEMANAE BRASILIA-CAMPI . mutatione nominis 1380 Index documentorum chronologico ordine digestus 1407 IV - CONGREGATIO PRO GENTIUM E V A N G E L I Z A T I O N E 1989 Mart. 4 LAETITIAE. - Praefectura Ap. Laetitiae pastorali curae dioece­ sis S. Rosae de Osos concreditur V - CONGREGATIO 1989 Iul. 31 DE INSTITUTIONE CATHOLICA Schola philosophiae Societatis Iesu, in urbe Zagrebiensi ex­ stans, in Facultatem philosophiae erigitur III - ACTA 711 1270 TRIBUNALIUM SUPREMUM S I G N A T U R A E A P . T R I B U N A L 1989 » Apr. Iun. 27 3 Declaratio de foro plerarumque probationum Declaratio de foro competenti in causa nullitatis matrimonii, post sententiam negativam in prima instantia latam . . . IV - ACTA 892 988 CONSILIORUM PONT. CONSILIUM D E LEGUM T E X T I B U S I N T E R P R E T A N D I S 1988 1989 Mai. Mai. 23 20 Responsio ad propositum dubium Responsiones ad proposita dubia 388 991 m INDICES NOMINUM I - INDEX NOMINUM PERSONARUM ( OMITTUNTUR NOMINA ACTIBUS SUBSCRIPTA) ( C U M PARVA CRUX f ADEST, DE NUNTIO MORTIS AGITUR) A Abadir A . , 1184. Abasólo R., 1388. Abate P. V., 999. Abdallah A., 392. Abilius a Cruce (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Ablewicz G., 267. Ablondi A., 1183. ibril y Castellò S., 1272. Acevedo S. A . , 807. Achkarian V., 391. Aes S., 257. Adjanohoun V., 994. Adler B., 806. Agnes de Bohemia (S.), 588, 705. Agostino G., 584. Agredano García A . , 998. Aguer H. R., 1276. Agustoni G., 996. Aiti Waru Leru'a A., 802. Alarcon J. A., 1276. Alberti O. P., 582, 883. Albertini M., 804, 998. Alberto E., 1276. Albertus (Adamus) Chmie­ lowski (S.), 588, 983. Albisetti W . , 1279. Aldrighetti G., 143. Alegi N., 1278. Aies A., 999. Alexiou S., 142. Alineri F. A., 140. Allaeys R., 142. Allamano Iosephus (Ven.), 1375. Allroggen C, 1390. Almeida Baptista J. N. de, 389. Almeida Merino A . , 113. Alonso Pacheco J., 1274. Alvarez Martínez F., 994. Amandolesi L., 999. Amato A., 1384. Ambrosiano A., 237. Amico E., 143. Amigo Valle jo C, 816. Anacarius ab Immaculata (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Ananian P., 392. Ancy Ramírez R., 805. Andolfatto A . , 1390. Andreatta A. B., 999. Andreatta L., 997. Andrés Gutiérrez D. J., 1079. Andrieu E., 998. Andrzejewski W . , 1389. Angel Ramírez I. G., 1182. Angelini F., 582. Angelo H. C, 998. Angeloni L., 1079. Angelozzi Gariboldi G., 1280. Angolam J. C, 1000. Aniag M. C, 805. Aniceto P., 890. Antamoro F., 139. Antinozzi A . , 805. Antonelli F., 140. Antonelli F. (presb), 1274. Aquino C, Insularum Phi­ lippinarum praeses, 16. Aramburu J. C, Card., 583 (bis). Araujo Sales E. de, Card., 390, 582, 583 (bis), 896, 993. Arcy J. d', 895, 1385. Ardesini S., 1388. Arcand T. J., 1383. Ardito S., 1384. Aretz E., 999. Argiolas A., 807. Arinos de Mello Franco A., 805. Arinze F. A., Card., 1385. Ariz Bolea C. M., 387. Armijos Valdivieso J. G., 1385. Arnaiz Zarandona F. I., 111. Arns P. E . , Card., 1007, 1010, 1012, 1014. Aronica I., 807. Arragain J., 804. Arrieta Ochoa de Chinchetru J. I., 1079. f Arteaga Yepes A., 1391. Asghedom S., 392. Astorga V. R., 1276. Atembina-Te-Bombo, 805. t Audet L., 1280. Auffenberg K., 142. Aumonier A., 1273. Avila de Bastos F., 804. Aymans W., 1080. B Bacarreza Rodríguez F., 1277. Bâcha H., 1183. Baciarelli M., 1279. Bacigalupo G., 999. Bactol P., 111. Bär R. P., 584. Baggio S., Card., 390 , 582, 896, 995. Bagnoli M., 140. Bagrowicz J., 1276. Baier J., 806. Bakyenga P., 801. Baldo Iosephus (Ven.), 981. Ballestrero A. A . , Card., 995, 1020. t Bandini C, 584. K Barabino I., 112. Barbich J. B . , 1276. Barbona A., 1388. Barilari G., 1278. Barlea O., 391. Barai I. A., 824. Barón Crespo E., 1383. Baronchelli S. G., 1386. Barone C, 143. Barra Tagle R. de la, 987. Barrios Tassano L., 1272. Barsottini E., 1385. Bartkus A. A., 996. f Basmadjian I., 144. Bastianel S., 1273. Batista Lopes T. S., 1082. Batiz M. A., 391. Bauer F., 139. Baum W. W . , Card., 390, 581, 582, 583, 584, 995. Bäumer R., 1385. Bausola A., 994. Bawa Salka I., 596. Bayih B., 992. Baz C , 140. Becker K., 994. Béchara I. M., 587. f Bednorz H., 584. Bekaert A., 139. Bélanger R., 1276. Belej J., 1275. Belli F., 997. Bellinello I., 806. Bellini A., Bello Almánzar F. V., 1279. t Bello S., 1391. Bellocchio A., 1280. Belotti B. L., 1386. Benedictus a Virgine « dei Villar» (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Bencosme Rodríguez R., 1277. Benitez Avalos P. M., 891. Beretta G., 1386. Bergamo M., 140. Berger H., 139. Bergquist L. .T. T., 138, 779. Berisso F., 999. Berka H., 1390. Berka W. H., 1279. Bernard J., 993. Bernardin J. L., Card., 583. Bernardo J., 1389. Bernardus M. a Iesu (Cae­ sar Silvestrelli) (B.), 284, 1022. 91 - A . A . S. Index nominum personarum Bemi D., 799. Bersier B., 1280. Bertie A. W. B., 24, 992. Bertone T., 1080. Bertrand P., 1269. Betti U., 1275. Beyer J. B., 391, 1080. f Bézac R., 584. Biaggi Rodríguez R., 992. Biajila Muankembe B., 1389. Bianchi di Carcano E., 895. Bianchi L, 822. Bianchi T., 1000. Bidawid R. J., 1275. Biffi G., Card., 583. Biggelaar P. B. van der, 143. Biggio P., 138, 386. Binlayo J., 1276. Biquet P., 806. Biskup R., 1387. Bittner M., 139. Bizun S., 998. Biais G., 999. Blanco Alvarez J. L., 999. Blanco Curiel R., 999. Blázquez Pérez R., 384. Blick F. L., 580, 1103. Bloser'M., 141. Blüm N., 1079. Bobadilla Mata R. F., 994. Boccadamo V., 1000. Börde K., 805. Boeselager A., 1384. Bogdan Dziwosz Z., 1278. Bogdanowicz S., 999. Bohórquez J. A., 1277. Bolonek J., 1272, 1384. Bommarito A., 728. Bongo H. O., Oabonis prae­ ses, 1183. Boni A., 804. Bonicelli G., 390, 1382. Bonilla Nieto J. A., 1385. Borbély F., 1387. Borgia N., 807. Borja C , 1079. Bruen P., 1276. Brugger W . , 1275. Brugola E., 140. Brunetti L., 1388. Bruno G., 1080. Bruschi F., 1279. Búa Otero R., 1269 Bugnano F. M., 1388. Bugugnoli E., 1389. Bui Chu Tao P., 386. Bullock W. H., 1282. 1409 Bundervoet A. L., 1080. Buontempo A., 1278. Burger N., 1277. Burke B. T., 616. Burke K. L., 997. Büro M., 1275. Burzik J. J., 1390. Busch A . , 1275. Bush G., Americae Sept. Foed. Civ. praeses, 803, 1314. Butsi Caecilia (Ven.) : v. Phila Agnes. C Cacca vello E., 807. Cadavid Montoya J. A., 998. Cain E., 803, 1319. Cajandig Itucas V., 1181. Calcagno I. G., 1000. Calderón Polo C , i l i . Calle Zapata F., 385. Calles Cirer M., 569. Caloyera D., 391. Cambi N., 391. f Camomot Bastida T., 1184. Campion M., 999. Capodici S. G., 143. Canestri G., Card., 583, 736. Capasso G., 1276. Cappellaio A . , 806. Caprio L, Card., 90, 120, 391, 583, 703, 794. Caputo D., 566. Caputo F., 1388. Capuzzi L, 385. Caradellini E., 1278. Caravaglia A., 140. Car a vaglia L., 140. Carbone V., 997, 1080. Carda Pitaren J., 1386. Cárdenas Monje A., 264, 845. Carella A., 805. Carletti C, 1385. Carlo E., 1388. Carloni A., 1389. Carlow G., 806. Carmody E., 110. Carneado F., 803. Caroli A., 142. Carolus a S. Andrea (Ioan­ nes A. Houben) (B.), 284, 1190. Carpanese E., 1278. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1410 Carpio Nicolle R., 1383. Carrasco de Paula I., 994. Carrier H., 804, 996. Casalone E . , 807. Casamitjana A. M., 996. t Casas A . , 1280. Casaroli A . , Card., 580, 582. Casirowski J 1390. Casillas Bañuelos S., 1276. Casini A., 1277. Cassan G., 998. t Cassata J., 1184. Cassidy E. I., 995. Castanho A., 891. Castano Fernandez J. M., 1384. M Castellani G., 807. Castellari N . , Castillo Lara R. J., Card., 391, 896. Castoro M., 1389. Castrillón Hoyos D., 390, 993, 996. Catharina Sen. (S.), 1331. Cavallari F., 806. pavestany Vasallo B., 805. Cé M., Card., 583. f Cecchini M., 808. Cece F., 384. Celso R., 1389. Cerasa N., 804. Cermatori A., 1278. Chagas C, 138. Chalhoub M. A . , 140. Chalissery I., 1385. Champenois P., 141. t Chang K'o-hing M., 144. Charbonneau J. M., 1386. Charles M. E., 803. Charrier F., 979. Charron I. L„ 1382. Chauvin Y., 1278. Che Chen-Tao V., 1080. Chemin G., 144. Chiesa A., 1389. Chinna Addagatla L, 1181. Chiota G., 139. Chong-Il Pak M., 386. Chrzanowski E., 1387. Chullikatt F., 1390. Chung Un Im, 143. Ciappi M., Card., 133, 570, 575, 705, 710, 798, 982, 1261. Ciarcia A., 140. Cicchetti A . , 139. Ciccillo V., 142. Cieniewciez S., 1387. f Cifuentes Gómez A., 1280. Cigoj S., 804. Ciliberti A., 112. Cinti A., 1279. Cinughi de' Pazzi P., 140. Ciprotti P., 1080. Cirillo E., 1276. t Civardi E., Card., 1391. Clachut H., 806. Clarizio E., 996. Clark J., 264. Clelia Barbieri (S.), 588, 590, 702, 1091. Clemens J., 1388. Clement N. F., 1386. Cloutier J. P., 999. Cocchetti Annuntiata (Ven.), 1058. Coffey I., 890. Cogolo G., 141. Colino Paulis P., 997. Collaretti A., 139. Collins G., 1227. Collins I., 1380. Colombo G., 994. f Colombo P. S., 1000. Coloni M., 384. Coluccia M., 1387. Comensoli Gertrudis C. (Ven.), 1055. Comin V., 1388. Comisso D., 1390. f Compagnone E. R., 712. Connel D., 1193. Consuntj D. M., 807. Conti M. J., 1184. Cooney P. R., 1382. Corbellini E., 143. Cordaro A., 144. Cordeiro L, Card., 390, 995. Cordemans M., 143. Corecco E., 1079. Cornillon A., 1080. Corrà S., 1078. Corral Arredondo I. 258. A., Correa Yepes B., 800, 801. Corripio Ahumada E., Card., 583, 896. Corsini A . , 143. Corso D., 139. Corso J., 1080. Costa C, 807. Costa F., 1274. Costalunga M., 581. Cotini G., 1080. Cottone G., 140. Couglan P. J., 1384, 1385. Officiale Coulbary A. J., 805. Couture M., 111. Covelli G., 805. Coyne G. V., 274. Cresswell D., 1386. Crisan T., 391. Cristiani Burkard A. F., Salvatoriae praeses, 1183. Crivelli G., 1279. Croce E., 142. Croci F., 997. Cruz Bagy R., 805. Cruz Batista J. de la, 1277. Cruz Inoa D. A., 1277. Cruz M. T., 1276. Cruz Policarpo J. da, 895. Csérhati I., 258. Cuara Méndez A. G., 1180. Cumerlato G., 805. Cummings G. W . , 1275. Curlin V. G., 111. Cyrillus et Methodius (Ss.), 1199. D D'Angelo Bruno J., 139. D'Cunha I., 801. D'Emilio G., 140. D'Errico A . , 143. D'Souza H. S., 391, 821. Dacko I., 1387. Dadaglio L., Card., 583. Dadak S., 1390. Daddi G., 140. Daidone G. B., 998. Dall'Ara E., 142. Dalmasso M., 143. Damiani P. C, 998. Damiani V., 1278. Daneeis F., 804, 1079. Damizia G., 1080. Daniel G. F., 1184. Daniel H., 1389. Dattilo N. C, 1382. Dattrino L., 1274. Davoglio M., 1277, Danneels G., Card., 391, 582, 583, 896, 995. Ddungu H. K., 387. De Angelis F., 807. De Angelis M., 140. De Blasi M., 807. De Conto L., 1388. De Franceschi M., 1278. De Franeiscis P., 141. De Gasperín Gasperin M., 799. Index De Giutiìs V., 1385. De Luca P., 1387. De Marco O., 999. De Mita C, 665. De Nardo G., 1388. De Nicolò M., 1077. De Paolis V., 583, 1384. De Paulis M., 143. De Sanctis P., 1278. De Santis R., 807. De Stradis A., 1390. Dean P., 523. Dec L, 1279. Dee H. Q., 805. Dékány V., 257. Dei Mestri G., 390, 391. Delgado Barreto C, 389. Delogu G., 1277. Deskur A. M., Card., 888, 895. Depra A. P., 1276. f Des Rosiers J. D., 1000. Desvoyes R., 1080. Di Filippo H., 1269. Di Benedetto R., 1278. Di Gregorio D., 805. Di Maggio F., 1275. Di Matteo V., 142. Di Maurizio S., 806. DiNardo D. M., 1389. Di Perna A., 806. t Di Pietro Pesólo J. C., 808. Di Pietro R., 143. Di Scala G., 1387. Diadori G., 142. Dias Nogueira E., 390. Diaz Hernández G., 1278. Dillon B., 805. Dimitri A., 1000. f Dinh Binh J., 584. Dinh Due Dao J., 1389. Dini G., 1388. Diocesano G., 141. Diokno R., 1276. Diouf I. N., 1181. Dobrolowicz R., 1389. Doherty J., 143. Domingues de Sousa Costa A., 1080. Dopychai H. D., 141. Dorr D., 804. Dorronsoro Alio J. J., 390. f Doumith M., 392. Drexel Catharina M. (B.), 533. Drozd R., 1389. Drumn W . , 998. t Dubois G. P., 808. Dubois W . , 1386. nominum personarum Dudik M. J., 583. Duna j ski A., 1387. t Dunn F. J., 1391. Duprey P., 391, 996. Dupuy A., 1276. f Dupuy C, 392. Durand Flores R., 1180. Dusmet Iosephus B. (B.), 162, 726. Dziwik J. M., 1386. Dzurman B., 1386. Ebacher R., 1198. Ebner H., 807. Eerden A. A. J. van der, 806. Effiong Ekuwem L, 1182. Egan E., 110. Eggert G., 141. Eiber H., 806. Eid E., 391, 1079. Eisert H., 142. Ekandem D. L, Card., 1182. Elia O., 1389. Elima Eugène F., 998. Elisei P., 1387. Ellis W. M., 996. Eman G., 1280. Emiliani R., 387. Enrique Katzenstein J. C, 1383. Epiphanius a S. Michaele (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Erba A., 112. Erfe D., 1388. Erös F., 1387. Espona Jiménez J., 1388. Esposito P., 144. Esposito S., 1388. Estepa Llaurens J. M., 390. Etchegaray R., Card., 391, 896, 1183. Euphrasius ab Amore Mi­ sericordioso (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Eustochia Calafato (S.), 590. Exner A . , 582. Eyt P., 895. Faà di Bruno Franciscus (B.), 162, 1017. Fabiani L, 1078. 1411 Fabbri L., 1278. Fabre F., 1386. Fagiolo V., 581, 996. Falcione E., 140. Falconieri A., 807. Fanti T., 1388. Fantini V., 141. Farhat E., 997, 1183. Farina E., 1389. Farina M., 1278. Fasoli Michael P. ( B . ) : v. Weiss Liberatus. Favale I. R., 385. Fa valora I. C, 578. Favarin S., 1056. Favreau F., 584. Febres Cordero Ribadeneyra L., 139. Fecteau C, 987. Fedele A. M., 143. Felici A., Card., 583. Felix a Quinque Plagis (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Felix K. E., 993. Ferenderes G., 1387. t Fergus J., 584. Ferlizzi F., 806. Fernandes A., 800. Fernandes de Araujo S., 996. Fernández Alonso J., 1274. Fernández Arteaga L, 113, 825, 994. Fernández García S., 1386. Fernández Martínez J.. 999. f Fernández y Fernández D., 1000. Fernando N. M., 390. Ferraro A., 807. f Ferreira Gomes A., 808. Fersurella N., 1276. t Fey Schneider B., 1280. Filochowski J., 1273. Fihey L, 897. Filipaj S., 1387. t Finn R., 264. Fioretti L., 391. Fiori L., 1274. Firenze P., 143. Flahiff B., Card., 1184. Flatlhauser J., 1275. Fleischmann F., 1388. Flores A. M., 806. Flores P. F., 110. Floria C. A., 804. Foederer I. A. N., 140. Fogliazza V., 1387. Folio F., 1388. Foltin J., 1388. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1412 Fontana A., 1385. Fontana L., 144. Forchi J., 999. Forconi F., 1080. Forenza C, 1389. Fornasiero A . , 1389. Forte B., 1384. Fortuna A., 143. Fournier E . , 805. Foussadier J., 998. f Franceschi F., 144. Franceschini G., 141. t Franciolini G., 712. Francisca A. a V. Perdolente (Cirer Carbonell) (Ven.), 569. Franciscus Assis. (S.), 1331. Franck F., 1274. Franco G., 806. Frangez W . , 1275. Fratini R., 1276. Frankowski E., 385. Frechette A . , 1276. Freiré Falcäo J., Card., 995. Fresno Larraín I. F., Card., 382, 896. Fritzinger R., 1276. Fröhlich H. W . , 806. Fronzuto A., 139. Fulgentius a Corde Mariae (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Furian P. L., 1386. f Furlong P. J., 584. Fusaro F., 805. Fusco A., 807. G Gagliardi P., 143. Gagnon E., Card., 577, 583, 1174, 1179, 1265. Gahamanyi I. B., 387. Galardi A., 1385. Galichon A., 139. Galli V., 808. Galuzzi A., 1274. Gamberini A., 1278. Garaboni C, 1390. Gangoiti B., 804, 1274. Gantin B., Card., 390, 580, 582, 583 (bis), 896, 995. Garcia Centeno I., 1182. Garcia Isaza G., 1182. f García Lahiguera J. M., 100O. Garcia Perez A . , Peruviae praeses, 1183. García Tacón S., 1277. Gargon S., 139. Gariboli A., 1278. Garofalo S., 1274. Gasawski T., 1386. Gasharovic G., 1388. Garvan B., 994. t Gasbarri P., 1391. Gaspar Bertoni (S.), 588, 878. Gastaldi F., 144. Gastaldo M., 1390. Gauthier A., 1079. Gawol L., 1279. Gayot F., 1274. Geelink W . , 1277. Gemayel B., 587. Gendron O. I., 1269. Gentile S., 143. Gerada E., 389. Gérard Iosephus (B.), 339, 816, 820. Gerini A., 139. Germanus a Iesu et Maria (Ven.): v. Nicephorus a I et M. Gerry I. I., 257. Gervais M. A., 891. Gettelfinger G. A., 578. Geukers G. P. M., 1275. Ghaffari S., 805. Gherardini B., 1274. Ghidelli C, 1384. Ghinassi F., 1278. Giaccardi Timotheus (Ven.), 1075. Giaco mello T., 806. Gianfreda G., 1000. Giannini G., 143. Giannini P., 391. Gibertini I. P., 1078. Giers J., 999. Gil W . , 1390. Gil Zorrilla D., 890. Gilbert M., 583. Gils B. van, 807. Giordano A., 143. Giorgi M., 143. Girard E., 140. Giraud P., 1386. Giraudo M., 1274. Girelli L., 1279. Giubilo P., 389. Giudici G., 1080. Giuliani G., 997. Giuliano R., 1387. Giusti W . , 1278. Glardon E., 142. Gleijcsy Mastelloni R., 141. Glemp J., Card., 583, 733. Officiale Glód F., 1279. Gogala F., 1276. Goldie R., 1384. Golimlim A. H., 1275. González Fuente A., 1274. González Jiménez S. J., 998. González Martín M., Card., 826. Gonzalez Montes A., 1384. González Zumárraga J., 996. Gorbaciov M., Ü.B.S.S. praeses, 1383. Górski K., 1280. Goudreault H., 390. f Gouet J., 144. Goya Echeberria B., 1274. Graf Magnis F., 806. Grand'Maison J., 999. t Grant C. A., 808. Grascelli M., 1277. Grasselli P., 1278. Grassi G., 1275. Grasso G., 1080. Graziano G., 1389. Greco A., 1279. Grégoire P., Card., 583, 823. Gregorio C, 891. Gregory A. F., 1273. Grillo H., 789, 1374. Grocholewski Z., 1079. Groèr H. H., Card., 11, 583 (bis). Grothe M., 1275. Grüngweig L., 141. Guerillo V., 1389. Guérin A., 143. Guerrucci M., 142. Guidi I., 1390. Guindon R., 999. Guntermann P., 995. Gutiérrez A., 391, 1080. Gutiérrez D. X. A., 1384. Gutiérrez Gómez J. L., 1000. Gutiérrez L. J., 1275. Guyon J., 391. Guzman Zamudio T., 999. H Habasch C, 1273. Habré H., Tzadiae prae­ ses, 1383. Hacbang P. G., 1275. Hägen A . , 807. Halleux A. de, 1384. Indem nominum personarum Halberda J., 1278. Hamer J. J., Card., 581 (bis), 585, 896. Hampai Bibiana (Ven.): v. Phila Agnes. Handrich L., 807. Hatem H., 580, 1120. Heather B. V., 1184. Hehar Y., 1273. Heidinger P. F., 142. Hejmo K., 997. Hélou I., 583. Hengel M. van, 993. Henn P., 142. Herbulot V., 256. Herkenrath N., 1274. Heredia C, 141. Hernández Rivera H. E., 526. Herranz Casado J., 803. Herranz G., 994. Herrlein A., 142. Hetzel M. A . , 994. Hickey F. P., 1276. Hickey J. A., Card., 111 (bis), 138. Higgins G. G., 804. Hilata V., 1385. Hildefonsus a Cruce (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Hill J., 143. Hillery P., Hiberniae prae­ ses, 1144, 1272. Hinestrosa Forero F., 992. Hink B., 140. Hirka J., 391. t Hodapp T. L., 1391. Höpfner H., 806. Hoffegger K., 1279. Hofmann A., 807. Hohenberg G., 781. Hollis R. F. C, 111, 993. Holzner- A., 1279. Honenberg G., 138. Honoratus de Biala Podlaska (Venceslaus Kozminski) (B.), 284, 729. Honorinus a Virgine Perdolente (Ven.): v. Nice­ phorus a I. et M. Hornyak A. E., 391. Horst A. J. van der, 806. Horten A . , 140. Hotchkin J. F., 1384. Houben H., 806. Houphouet-Boigny F., Litoris Eburnei praeses, 712. Hrbata J., 1387. Huber E., 1384. Hubert J., 140. Hürbe K., 141. Huis K., 141. Hume G. B., Card., 583, 1183. t Hurk A. H. van den, 1080. Hussler G., 1273. I Iacobelli G., 999. Ignatia a S. Teresia a Iesu (Nazaria I. March Mesa) (Ven.), 259. f Ijjas J., 808. Imbimbo D., 1390. Imola N., 998. Innocenti A., Card., 582, 583, 584, 895. Ioannes Baptista (S.), 1195. Ioannes Bosco (S.), 80, 84, 525, 532. Ioannes P. a S. Antonio (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Iorio N., 994. Ioseph, Sponsus B.M.V. (S.), 1198. Iosephus M. a Iesu (Ven.) : v. Nicephorus a I. et M. Iosephus a Iesu et Maria (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Iosephus M. a Iesu Mo­ riente (Ven.): v. Nice­ phorus a I. et M. Iosephus a Ss. Cordibus (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Ippendorf E., 1277. I riarte L., 995. Irízar Campos M., 1180, 1273. Irtenkauf W . , 808. Isella F., 806. Iulius a S. Corde (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Iunji Ogawa P., 141. Iustinianus a Gabriele a Virgine Perdolente (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. J Jacobs S., 987. Jago J., 994. Januszewics A . , 1379. 1413 Janssoone Fridericus ( B . ) , 162. t Jaramillo Monsalve J. E., 1280. Jarawan E., 391. Jaree J., 807. Jaroszka L., 1276. Jaumann A . , 141. Jaworski M., 994. Jiménez Hernández B., 891, 999. Jiménez Rodríguez P. G., 1277. Johannpoetter H., 112. Joly J. P., 999. Jong-Yul Choi L., 391. Jorge J. M., 1000. Josefczyk M., 1385. Joubeir A., 391. Jubany Arnau N., Card., 583, 995, 1047. Jurak Z., 1390. Jurga B., 1388. K t Kacziba J., 1184. Kaczynski E., 994. Kaku Couston F., 1279. Kalule J., 1279. Kamp C, 1390. Kaname Shimamoto F. X., 390. Kania T. J., 1276. Kärlich E. E., 996. Karlov J. E., 1079. Kasper V., 799, 1384. Kasteel K., 582. Katona S., 1382. Kaussen A., 1390. Kayitakibga M., 1277. Keeler W. H., 799, 1199. Kendrick Williams I., 1027. Keresztes S., 583. Ketteler H., 141. Khambang Lucia (Ven.): v. Phila Agnes. Khoarai P., 993. Khoury J., 1184. Kiernikowski Z., 1390. Kim S. S. H., Card., 390. Kimpinde D., 801. Kitbunchu M. M., Card., 391. Kitlitschka W . , 141. Klein A., 1384. Kleinert E., 1277. Klemp W . , 1385. Klercky F. J., 806. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1414 Klimek W . , 807. Koberger W . , 141. Koch B., 1278. Kocian H., 139. König W . , 1385. Kogure G., 141. Koiacz F., 1390. Kolbeck M., 1275. Kolivic M., 1386. Kolping Adolf us (Ven.), 1063. Kolsek F., 1275. Kolvenbach P. H., 391. Komarica F., 1181. Kombo E., 387. Kopecky F., 805. Koska F., 1387. Koukl I., 1078. Kouwenhoven H. P., 806. Kovács M., 1276. Kowalczyk I., 1180, 1183. Kowalski F. T., 1278. Kózka Carolina (B.), 265. Krasic S., 995. Kredel E. M., 389, 1285. Kreiss L., 1279. Krevey E. B., 583. Kronbichler S., 139. Kruk J., 1389. Kuban G., 1279. Kuban T., 806. Kuberski J., 1272. Küng N., 258, 799. Kuharic F., Card., 583. Kuhn H., 807. Kuse G., 807. Kwarcinski S. J., 1278. L La Placa F., 1278. La Tondres J., 1386. Laban A., 1388. Labas D., 1390. Labutin A. D., 1275. Lachance G., 1273. f Lacoste L. B., 1080. Lahey R. L, 1183. Lajolo L, 110, 392. Landázuri Ricketts I., Card., 876, 995. Lane M., 999. Lanfry M., 139. f Langer M., 584. Lanne E., 391, 1384. Lanversin B. de, 1080. Larotonda A . , 998. Laudazi C, 1274. Lauer W . , 999. Läufer E., 1277. Laurerer S., 143. t Lauricella C, 896. Laurentius M. a S. F. Xa­ verio (L. Salvi) (Ven.), 131. Laurinus a Iesu Crucifixo (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Lazzari A., 1181. Lazzarini M. L. I., 1075. Le Roy F. V., 387. Lebrun Moratinos J. A., Card., 582, 896. Ledda M., 805. Ledda V. V., 1278. Ledwith M. E., 994. Leeuwen J. L. van, 140. Lefebvre M., 839. Lef eu vre L., 998. Lef e vre C , 997. Lefevre R., 141. Legal F., 1268. Legrand Y., 1276. Leitner L., 139. f Lennon J. G., 1280. Leonardi M., 80. Leonardus Murialdo (S.), 36. Leone F., 1387. Lequimener G., 998. Lessi-Ariosto M., 896. Lettmann R., 584. Lewis Dilwyn J. D., 1000. Licci O., 1000. Lichnerowicz B., 1387. Liébana González L, 1386. Liechtenstein N. de, 805. Liguori P., 1387. Lillo P., 805. Limongi P., 118, 1054, 1070, 1378. Linares Sandoval R. A . , 999. Linscott M., 997. Lisboa Ramos A., 580, 1105. Litfin H., 1277. Livieres Banks J. A., 996. Loaiza Serrano A. R., 1386. Lobkowicz N., 994. Locatelli I., 93. LShrer M., 1384. Loicht F., 139. Long J., 1384. Longo G., 142. López A., 258. López Beltrán E. R., 1386. López Carrozas R., 385. López Forero V. M., 390. Officiale López Ochoa L., 998. López Rodríguez N., 111, 996. López Trujillo A., Card., 391, 995 (bis), f Lopes de Moura A., 1391. Loreto F., 1278. Losi A., 142. Lourdusamy S., Card., 381, 581, 584, 895, 1074, 1183. Lovallo L., 141. Lozano Barracan J., 390. Lucchese F. P., 140. Lucci Antonius (Ven.), 119, 1200. Lucietto P. P., 1388. Lucilla E . , 1389. Ludovicus M. Grignion de Montfort (S.), 850. Lugano P., 1387. Lukanima F., 801. Lupinacci E., 583. Lupo F., 1387. Lussier E., 257. Lustiger J. M., Card., 583 (bis), 995. Lutrario A., 139. Lyke J. P., 1273. Lynch E., 582. M M'Sanda Tsinda-Hata, 584. Maas-Ewerd T., 998. McCall J. F., 1385. McCormack I., 110. McDonald Amon Bamda, 712, 1 1 2 9 . McDonald K., 1279. f McDonald W. J., 264. McDonnel K., 1384. f McGettrick T., 144. McGrath M. G., 1184. McGrath P. I., 112. McHugh L T . , 891. McNabb Conway I., 112. McNulty J. P., 1275. McQuillan K., 140. McSweeney A., 994. Macchi P., 384. Macha J., 391. Machado P. S., 1077. Machado Couto -J., 994. Macharski F., Card., 896, 994. Machejek M., 1274. Madrid M., 1276. Magdalena de Canossa (S.), 156, 1001. Index Maggi L., 142. Maggiolini A., 384. Magliulo A., 139. Magnani G., 808. Magnani P., 889. Magnam P. G., 582. Magnoni A., 1079. Magrassi M. A., 584. Mäher L. T., 800. Mahmoud M. B., 673. Mahony R. M., 993. Maida A. J., 994. Maio rana P., 142. Majstorovic M., 1280. Malancharuvil O. B., 583. Malangré K., 139. Malinowski R 580. Mallon P. I., 1382. Mallone C. C, 144. Malone V., 891. t Malula I., Card., 896. Mamie P., 1184. Mancini M., 143. Mancino E., 807. Mancuso B., 141. Manetti Teresia M. a Cru­ ce (B.), 157. Mangano S., 142. Manghina N., 142. Manna Paulus (Ven.), 790. f Manning T., Card., 1000. Mannucci G., 1278. Mantovani N., 1280. Manzanares Marijuán J., 1079. M arai M., 385. Marcangione L., 1279. Marcasson Y., 391. f Marchioni A., 392. Marchionni O., 1278. Marchisano F., 110, 582. Marenda S., 139. Maretta N . , 1279. Margeot I., Card., 91. Mari B., 805. Maria a Iesu Sacramen­ tato (M. Venegas de la Torre) (Ven.), 1067. Maria a Ss.mo Corde Iesu (Ven.), 1369. Maria a S. Caecilia Ro­ mana (Dina Bélanger) (Ven.), 1262. Maria C. a S. Augustino (C. Symon de Longprey) (Ven.), 576, 1095. Maria F. a Iesu (Anna M. Rubatto) (Ven.), 373. Maria Rosa Molas y Vali vé: (S.), 736. v nominum personarum 1415 Mariani A., 142. Marín López L, 804. Marinozzi G., 1279. Mark D., 992. Markiewicz E., 1277. Marosi I. S., 1382. Marra L, 1382. Marshall J. A., 994. Marszalec R., 1277. Martensen H. L., 1184. Martí Alanis J., 993. Martin Cottier G. M., 584, 896. Mayer M., 258, 1381. Mazombwe M. J., 1273. Mazowiecki T., 1272, 1383. Mazur I., 1180, 1195. Mazzamauro A . , 143. Mazzetti L., 1279. Mazzino E., 144. Mazzola M., 142. Mazzotta G., 1274. Mea Kaiuea P. E., 1274. Meani E., 1277. Meechia L., 1276. Meconi C, 1386. Meconio L., 1388. Medina Estévez J. A., 1079. Medina López M., 139. Meertens A. H. L., 998. Meindre R., 799. Meissner L, Card., 112, 583. Martin D., 1385. Martina G., 1274. Martina R. M., 1387. Martínez Fernández L., 1386. Martínez Somalo E., Card., 582, 995. Martínez V., 140. Martini B. C, 111. Martini C. M., Card., 583, 889, 896, 995. Martinus a S. Nicolao (B.), 571, 1095. Marto Franciscus (Ven.), 1175. Marto Hyacintha (Ven.), 1170. Marussi G., 1278. Marusyn M. S., 581. Marzano A., 142. Marzocchi C, 1279. Marzo rati Samuel ( B . ) : v. Weiss Liberatus. Masayuki Shirieda J. B., 997. Mascilongo G., 1275. t Mason E . , 584. Mass J., 1278. Mast E. J. van der, 805. Mast E. R. J. van der, 806. Mastruko L, 1383. Masunga J., 1275. Mataca P., 390. Matarrese L, 1382. Matawo Bakpessi C, 994. Matras T., 1389. Matteazzi G., 805. Mattei A. M., 1385. Mattiazzo A., 1077. Matulaitis L, 578. Maurilius a Iesu Infante (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Mauro A., 1076. Maury Buendia M., 1389. May I. L., 891. Melady T. P., 1272. Melchior a S. Augustino (B.), 571, 1095. Mele V., 1389. • Melis Fois L, 270. t Melki F. Z., 1391. Mellera G., 1279. Meluzzi L., 143. Menconi G., 999. Mendiola F. R., 805. Menteur R., 1386. Mercado J., 1389. Mercedes Sofie J. R. W . , 1279. Mering W . , 1387. Merlo N. A., 1388. Mesotti G., 806. Mesina Antonia (B.), 268. Mettledge L, 141. Mevel G. de, 141. Mezzaroma R., 140. Micciché F., 113. Michael arch. (S.), 733, 1026. t Michalski J., 1184. Michetti E., 1388. Mikloshazy A., 1078. Milioni A., 1080. Milli G., 142. Milli M., 141. Mincuzzi M., 107. Minnerath R., 391. Mirel H. de, 142. Mizushima H., 141. Mizzi F., 1279. Mobarak L, 748. f Mocellini G., 1184. Molitor J., 1390. Molina Alcaniz F., 1386. Molinari L, 1269. 1416 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Moll H., 1389. Moloney F., 1384. f Moneadas Noguera M., 1000. Monday H. R. Jr., 657. Mondelli R., 1277. Mondin G. B., 994. Moneta A., 807. Mongardi P., 1277. Montanari A., 807. Montano Sánchez I., 1385. Montejano y Aguiñaga R., 1389. Montevarchi S., 998. Montinaro L., 1000. Montrose T., 1278. Moolenaar S. P., 808. Mora Ledesraa J. de Jesús de la, 1385. Morande P. C., 1079. Morano Magdalena C. (Ven.), 369. t Morapeli A. L., 808, 819. Moreira Neves M., 879. Morena F., 807. Moretti Giovanni, 993, 1183. * Moretti Guido, 1278. Moretti R., 995. Morice R., 141. Monconi G., 142. Moroni G., 805. t Morstabilini L., 1000. Mortarello R., 142. Morzenti G., 143. Moser H., 994. Mucciolo A. M., 987. Mudryj S., 392. Müller M., 1090. Mugadzi F., 386. Muller G., 1385. f Hulrooney C, 1000. Mulumba, Kalemba G., 800. Münk T., 805. Muñoz Monsalve B., 998. Munyeshyaka I., 805. Murphy P. K., 138. Musavi H., 264. Mutiso Mbinda J'., 1390. Mu vara F., 387. Mylanyk G., 391. Nascimento A. do, Card., 391. Nava G., 1389. Nava Herrero J., 1080. Nava U., 1389. Naval Girbés M. Iosepha (B.), 162, 722. Navarra A . , 1390. Navarrete U., 1080. Navia Varona J. L., 999. Ndingi Mwana'a Nzeki R. S., 993. f Ndong F., 1391. Nedungatt G., 391. Neef jes F., 1384. Neff J. F., 1385. Nehme I., 583. Nenzioni L., 143. Neri U., 391. Nesti P., 1274. Neuhauser P., 1279. Neuman T., 1388. Newton I., 274. Ngalalekumtwa T., 386. Nguyên-Quang-Tuyên I., Fiaich T., Card., 582, 896, 1183. O'Neil L. E., 1269. O'Shea J., 1385. t Obalhe O. T., 1184. Obando Bravo M., Card., 995. t Oblak J. W . , 144, 827. Ocaña García J. A., 1277. Oddi S., Card., 376, 390, 1062. Okoniewski W . , 1276. Ogñénovich A., 986. Olawale Adesina P., 1278. Oliva G., 143. t Oliveira J. M. de, 808. Olivier G., 1387. Olivier L., 111. Olmsted T., 1080. Oosterlwesel C. W . , 807. Orlando P., 1385. Ornezerder H., 807. ' Orszulik A . , 1180. Ortega y Alamino J. L., 996. 387. Nguyên van Tai P., 1389. Nguyên van Yen I., 386. f Nianga-Nzita Ndudi, 264. Nicephorus a Iesu et Maria et socii (Ven.), 121. Nicolai A., 1384. Nicoli R., 1386. Nicolosi S., 995. Nicosia S. V., 806. Nish Udalrica (B.)., 7. f Niza Ribeiro F., 264. Njenga I., 385. Nkaijanabwo A . , 801. Noè V., 392, 804, 995. Noisette R., 999. Nola C, 140. Nonn G., 807. Nossol A., 1184. Novelli A., 997. Nowak E., 583, 1080. Noworyta H., 1390. f Nsabi A. D., 1080. Nsubuga E. K., Card., 390. Ntabuga S., 663. Ntamwana S., 386. Nuzzi A., 258. Nuzzo G., 1000. Ortiz Carrillo V. A., 385. Osorno Virgen F., 998. Ossio Sanjines L., 1383. Otunga M. M., Card., 390, 896, 995. t Overbeke A. van, 1280. Overmeer J. H. J., 806. Oyanga I., 1182. N N'Diaye N. A., 1273. Nadson A., 391. f Naidoo S., 390, 1000. Nakajima H., 565. Nalangan N. G., 1388. Officiale O O'Oonnell W . , 1080. O'Connor J. J., Card., 390, 997. Ó P Pacchini P., 805. Pacelli Filippo, 140. Pacelli Francesco, 140. Pachernegg J., 141. Pacifico S., 1182. Paglia V., 1387. Pagliai A., 1277. f Pailloux R., 144. Paiocchi A . , 1386. Palacio Garges J. H . , 998. Palazzini P., Card., 582, 583 (bis). Palees E. T., 998. Palka P., 998. Palm J. M . , 712. Pan E. S., 1276. Pandoyoputro H. I., 1181. Pantin G. A., 386, 390. Panzeri G., 1276. Paoluzzi C, 142. Papa B. L., 994. Papageorgiou M. A . , 992. Pappalardo S., Card., 583. personarum 1417 Pesquera Lizardi J., 1389. Pestana Filho E . , 1082. Peter A . , 998. Peters K., 999. Peters K. J., 805, 806. Petranovié C, 1277. Petrilli Sabina (B.), 271. Petrolini U., 1277. Petrus a Corde Iesu Pockaj F., 1388. Pötschner P., 141. Poletti H., Card., 583 (bis), 995. Poletto O., 1276. Poletto S., 579. Polita G., 1280. Polito G., 1387. Pomiii E., 1387. Pompedda M. F., 1080. Pompei A., 1274. Ponente A., 140. Ponti C, 807. Porcari F., 806. Posadas Ocampo I. I., 1194. Poté M., 141. Poulin R., 999. Poupard P., Card., 583, 896. Pozsgay I., 580. Pozzi P., 1390. Prabhu P. P., 997. Pranzo G., 1387. Pratap Shah S., 804. Preziosa V., 805. Price D., 1079. Primatesta R. F., Card., 995. Index Paracchini P., 1279. Parissone G., 806. t Parra León M. J., 264. Paskai L., Card., 257 {bis), 583. Pasotti C, 1277. Passieos J., 1080. Pastore P., 996. Patricius (S.), 823. Patrizi V . , 807. Patrylo L, 391. Pattyson Black E., 804. f Paul II Cheikho, 584. Paula a S. Iosepho Calasanctio (P. Montai Fornés) (Ven.), 113. Paulina a Corde Iesu Ago­ nizante (Amabilis Visintainer) (Ven.), 974. Paulus M. a S. Ioseph (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Paulus Pp. V I , 629, 834, 835. Pavese N . , 142. Pavón Puente G., 890. Pawlowski A., 1386. Peccatori L., 143. Pecoraro C, 1387. Pedroni A., 997. Pegoraro A , , 1390. f Peiris E., 1184. Pelczar Iosephus S. (Ven.), 884. Pelland G., 583. Pellecchia G., 1389. Pellegrini F., 143. Pellegrini M., 139. Pellerey M., 994. Pelliccioni O., 1387. Penados del Barrio P., 1273. Penger L., 1275. Pénzes L, 891. Peracchi M., 1389. Pereira Lopes G., 895. Pérez A. L., 140. f Pérez Calderón L. O., 1280. Pérez de Cuellar J., 992, 1329. Pérez-Gil González E., 987, 1086. Pérez Merino M., 1386. Pérez Morales A. O., 996. Pérez Valle R., 1277. Peri I . , 581. Perin G., 1390. Perissinotto F., 1390. Perron H., 1276. nominum (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Petruzzellis N., 140. Pettinelli A., 139. Peziol J., 1277. Pezzotta F., 1279. f Phakoe I., 1000. Pham Dinh Tung P. L, 387. Phamo Thein Myint S., 386. f Phan The Hinh J., 264. Pheulpin M., 807. Phila Agnes (Ven.), 377. Philippus a S. Michaele (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Philippus a S. Corde Ma­ riae (Ven.): v. Nicepho­ rus a I. et M. Phon Maria (Ven.) : v. Phi­ la Agnes. Phutta Agatha (Ven.) : v. Phila Agnes. Picariello C, 1390. Picchi M., 1077. Picco Anna E. (Ven.), 795. Pichierri G., 1277. Pieronek T., 1079. Pierro M., 1389. Pigeon J. L., 999. Pighin B., 1390. Pignoli A., 1266. Pillet D., 1182. Pinckaers S., 994. Pifiero Carrion J. M., 994. Pinto L, 386. Pinto Gómez J. M., 1080. Pioloco A . , 1387. Piovanelli S., Card., 159, 896. Piovesana G. K., 392. Pironio E. F., Card., 582 (bis), 583, 896. Pisanu P., 140. Piszcz E., 390, 799, 1196. Pius Pp. X I , 1108. Pius Pp. X I I , 757. Pivatto P. S., 1388. Plourde I. A . , 891. Pochini N., 1388. f Primeau E. J., 896. Printesis A., 391. Pro Michael A. (B.), 162. Profeta P., 142. Profugo R. T., 733. Proietti G., 998. Prste F., 1278. Pruzzinszky J., 806. Przekop E., 1387. Przybyìski P., 1390. Pucci A . , 140. Pucher E., 1279. Puente P., 1079. Pujol C, 391. Pukénas K., 1387. f Punzólo L., 1000. Purcell L., 997. Puschmann H., 1273. Putignano A., 1276. Q Quadri B., 1283. Quadri U., 1385. Quaranta C, 994. Quarracino A., 582. Quattrini G., 1387. Querbes L., 33. Quinlan J., 999. Quinn I. R., 112. Quiroz Torres F., 998. 1418 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium R Rabelo Mendes S. R., 891. f Rabine I., 144. Radighieri A . , 1277. Ragonesi R., 392. Rani B., 1273. f Raimbaud J. M., 1000. Raimond I. B., 182. Rakotondrabé R., 1181. Rallo V., 1389. Ramamonnjisoa R., 1273. Ramazzini Imeri A., 112, 996. Ramírez Costañeda O., 999. Ramponi L., 139. Ranixe M. Leonarda F. (Ven.), 1051. Raquez O., 392. Rasaputram W . , 712, 1149. Ratti P., 1080. Ratzinger J., Card., 390, 583 (bis), 896, 995, 1183. Raval C, 111. Razafimahatratra V., Card., 390. Re I. B., 580, 996. Reale P., 1077. Recchia C, 1276. Reece D. J., 1184. Reekmans L. J., 391. Reesink D., 1077. Regaño F., 805. Reges Herrera A . , 999. f Régis Balet G., 1184. Regler R., 143. Régnier G., 1273. Reikerstorfer J., 1279. Remie W T., 806. Renna A., 1387. Renne S., 1080. Renoux A . , 391. Renzi Elisabetha (B.), v 1200. Restrepo Ospina A . , 998. Revollo Bravo M., Card., 583, 994. Reyes M., 1388. Reynoso Cervantes L., 584. Rezac J., 391. Ribeiro A., 258. Ribezzi A., 1390. Riboldi F., 994. Ricafort M. C, 1276. Richard Andreas, 891. f Richard Arsène, 264. Richardus Pampuri (S.), 588, 703. Rigali J. F., 391, 996. Righetti L., 141. Rigi Ruperti A . , 139. Rissoli F., 582. Ristori S., 1278. Ritter H., 1278. Rizzi A. R., 142. Rits H. M., 806. Roach I. R., 1382. Robinson J. G., 1079. Roca Cabanellas M., 725. Rocchetti U., 1386. Rodríguez Iturbe J., 580. Rodríguez Maradiaga O. A., 996, 1273. Rodríguez M. C. de Jesús, 1388. Rodríguez Paz F., 389, 1044. Rogalski S., 1387. Rogowski S., 1390. Rojas Bustamente J. A . , 1389. Rojas Mena A . , 891. Rola M., 1384. Roldan Cálvente J., 1385. Roman M., 141. Romano S., 1388. Ronchi B., 805. Ronco U., 805. Rooze Krans L. A., 807. Rosa y Carpio R. de la, 111. Rosales B. R., 1275. Rose R. L, 987. Rosik S., 1388. Rosmini A., 643. Rosoamanarivo Victoria (B.), 1231. Rossano P., 994. Rossetto V. D., 806. Rossi A., Card., 262, 582, 583, 896, 976, 980, 995, 1057. Rossi G., 1080. Rossi O., 141. Rossi O., Card., 130, 136, 390, 582, 583, 879, 1066. Rossi R., 143. Rotondi L., 806. Rotunno N., 1025, 1193. Rouco Várela A. M., 384. Rousseau Ioannes B. (fr. Scubilio) (B.), 1238. t Routhier H., 1184. Roy M. L , 576. Rubien S., 1390. Ruf A . , 1278. Rui J., 1387. Ruiz Jurado M., 995. Ruiz Rosales I. M., 1078. Ruppert L., 1278. Officiale Ruppi C. F., 112. Russi G., 143. Russo A., 142. Russo M., 801. Rweyemamu R., 997. Ryan J. J. T., 390. Ryan M. J., 1278. S Sa' Coutinho J. de, 805. Saba O., 142. Sabattani A., Card., 582, 583, 804. Sable R. M., 582. Said M., 1080. Saier A . , 10. Sáinz Hiño josa L., 996. Salacias D., 1384. Saladini G., 805. Salama A., 588. Salazar Gómez O. A., 1385. Saldarmi L, 384. Salim Bustros C, 587. Salmann E., 994. Salvador J., 805. Salvagno P. L., 143. Samba I. T., 386. Sampieri A . , 142. Sana A., 1389. Sánchez J. T., 581, 996. Sánchez y Sánchez J., 1080. Sanctus a S. Dominico (Vi­ tus A. Di Santo) (Ven.), 1257. Sandri L., 1276, 1384. Sansone R., 140. Santaniello A., 1389. Santarosa A., 1390. Santos A. M., 806. Sapa G., 142. Saraiva Martins J., 581, 996. Sarnik W . , 1276. Sarraf Y. I., 391, 1274. Sartori J. L., 1386. Sauvage A., 804. Savelberg Petrus I. (Ven.), 134. Sawinski Z., 1273. Sayour R., 141. Sayour V., 141. Scaglia A . , 139. Scanzillo C, 579, 998. Scaravelli S., 1277. Schack Larsen G., 541. Schasching J., 804. Scheele P. W . , 1184. Scheifele J., 141. Index Sehiavon P., 1387, Schieids P., 1275. Schindler W . , 807. Schleck C, 581. Schless L., 142. Schlickel F., 805. Schmid K. EL, 1387. f Schmidt K., 584. Schmitt B. W . , 799. Schmitz H., 1080. Schneider H. J., 140. Schooyans M., 804. Schotte J. P., 804, 996. Schramm H., 1388. Schredl R., 143. Schulte F. B., 112, 895. Schwarz A . , 1279. Schwerdt T., 1280. Sciberras L., 1278. Scioli L., 1388. Scuffiotti S., 807. Sculli J. F., 1275. Sebastian M., 1389. Sebellin G„ 143. Selvadagi P., 1387. Secondin B., 995. Segura V. J., 1390. Selvanathan I., 1278. Semproni D., 999. Seno O., 1388. Serafín M., 806. Seregely S., 257. Serenari P., 1387. Serna Alzate I. A., 1077. Serra Iuniperus (B.), 162. Serrini L., 994. Sesboüé B., 1384. Sevilla C, 112. Seyoum Tekle H. M., 389. Sfeir N. P., 210. Shammes J. F., 142. Shan Kuo-hsi P., 390, 993. Sharkey M., 1277. Sheehan T. C, 1275. Sheehy G., 1079. Sicurezza E., 142. Sieczka W . , 1390. Siegert W . , 999. Siegfried L., 141. Silva Chaves I. da, 1082, 1379. Silvestrini A., Card., 582, 583. Sim C , 1273. Simo G., 390. Simon de Rojas (S.), 713. Simon R., 1278. Simonetti C, 1277. Sin J. L., Card., 583, 896, 993. nominum 1419 personarum Sini Luzi E., 1280. Siphong Onphithak Philip­ pus (Ven.): v. Phila Agnes. f Siri I., Card., 808. Sironi A., 997. Skaf A., 391. f Skvorc M., 392. Sledkevicius V., Card., 578, 583. Slavich G., 1386. Slowikowskì M., 998. Smith M., 110. Soares M., Lusitaniae prae­ ses, 712. Sodano A-, 580, 996. t Soenneker H. J., 1184. Sokol I., 1078. Soobiah S., 777. Sotelo V. R., 999. Sottile G., 140. Sottocorno M. C, 805. Sousa E. R. (de), 975. Sovrano D., 1388. Sparano G., 1385. Speich J. M., 1279. Spelthahn D., 996, 1280. Sperandio A., 143. Spiazzi R., 994. Spidlik T., 995. Spiller G., 806. Spinelli M., 1273. Spinola y Maestre Mar­ cellus (B.), 813. Spital H. I., 993. Spollen J., 143. Sprockel P. T. M., 143. Squadroni A., 1280. Squicciarini D., 993. Srakié M., 1276. Ssentongo H., 387. Stadler J., 1279. Staffieri B., 1078. Stambuk S., 579. Stanggassinger Gaspar (B.), 1087. Stanula C, 1180. Stardero P. N., 1387. Stefanizzi M., 807. Stefanutto L., 702. Stella B., 389, 801. f Stella G., 1184. Stensen Nicolaus (B.), 290. Steponavicius I., 578. Steuns A. J, L., 806. Sthohanzl G., 807. Stickler A. M., Card., 372, 582, 993. Stickler G., 994. Stockmeier P., 999. Stodolny A., 1388. Stoffi A., 999. Stoppa M., 139. Stranieri G., 1279. Stransky T., 1384. Strassberger K., 141. Strgar L., 1280. Striggner Scott T., 805. Strijk J. A . , 806. Studer K., 1275. f Stuyvenberg D., 1280. Su J., 1389. Stringhetti F., 143. Suárez Rivera A., 996, 1028. Sudartana Hadisumarte F. X., 390. Süljak A., 1280. Sullivan I. S., 735. Suquía Goicoechea A., Card., 390, 582, 896. Suriano Iosepha (Ven.), 785. Szakos I., 258. Szczesny R., 1389. Szendi I., 1197. Szkopek J., 1388. Szulczyáski A., 894. Szymanski Ramírez A. A . , 109, 156. T Tabet J., 392. Taddei A., 1275. Taft R., 392. Tairou Djaouga M., 751. Takács F., 257. f Takahito Tomizawa B., 808. Talachira T., 1387. Talajié M., 999. Talamona E., 142. Tamantini M., 1080. Tamilia G., 1279. Tanguay H., 999. Tanzmann P., 999. Tassi B., 141. Tauran J. L., 581, 1080. Tavanti G., 1000. Tedia A. S., 1274. Teelock B., 992. Tejerina Monserrat J. V., 1386. Telesz L., 999. Temple J., 1276. Tena Garriga P., 1384. Terán Dutari J. C, 994. Terenzi E., 1278. Teresia a Iesu Infante (S.), 1197. 1420 Acta Apostolicae Tergon J. F., 1385. Terraneo G., 1080. Terrinoni U., 1274. Tessarolo G., 1274. Teston M., 1388. Tettamanzi D., 583, 1077. Tewers H., 806. Tharmaraj L., 386. Thiandoum H., Card., 390, 993, 995. Thomas a SS. Sacramento (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Thomas ap. (S.), 252. f Thomas F., 144. Thompson D. B., 800. Thottan E., 391. Tietze J., 1276. Tillard J. M., 1384. Tilocca F. P., 139. Timmermann A. L., 1274. Timmermans F., 1273. Tincani L., 847. Tischner J., 804. Tissen F., 1279. Toder K., 1388. Töpel M., 1279. 'Tötterman R., 302. Tokarczuk I., 385. Toldo R., 1278. Toledo R., 999. Tomas A. J., 997. Tornasi S., 1274. Tombolato E., 1388. Tomko J., Card., 581 (bis), 583, 5S4, 896, 1183. Tommasiello F., 1078. Tondra F., 1078. Tordi Q., 1388. Toro L., 1385. Toniolo E., 392. Tonucci G., 1273. Torquati G., 806. Torreggiani A . , 1389. Torrella Cascante R., 1184. Torres Llórente J., 581. Toso M., 804. Toupoou L., 1278. Trabalzine D., 1029. Trainor P., 1385. Tran Van Kha F. B., 1389. f Tran Van Thiên J., 392. Traoré M., Maliae praeses, 712. Triest P. J., 42. Trinh van Can J. M., Card., 390. Trobo Remacha J., 142. Troncoso Troncoso H., 1078. Sedis - Commentarium Officiale Trotter W. J., 140. Trotz R., 1000. Troy I. E., 1027. Trzcinski B., 1278. Tucci F., 1080. Tuzar G., 806. Tylutki A., 1387. U Udvarhelyi B., 1276. Uguccioni G., 1279. Uno S., 264. Unterkoefler E. L., 800. Ur Rashid A., 637. Urbanowicz W . , 1386. Urieli C, 1275. ürrutia F. X., 1274. ü t z M., 141. V Vachon L. A., Card., 987. Vahtaric B., 140. Vaicius A., 578. Valbuena Lozano I. J., 1386. Valbuena Sánchez G., 1077. Valencia M. E., 140. Valente V., 139. Valkeneer R. de, 142. Vallar D . , 1390. Valois C, 257. Vanák F., 1078. Vangelisti G., 1388. Vanhoye A., 994, 1384. Varano P., 140. Vargas García R. M., 1279. Várszegi A., 257. Vasiliauskas K., 1388. Vasquez Z., 1276. Vaz Iosephus (Ven.), 1071. Vecchi F., 806. Vecere G., 1279. Vegliò A. M., 1273, 1384. Veiga Camino M., 1386. Velásquez Garay H., 109. f Velez Martínez A., 1184. Vendramini Elisabetha (Ven.), 880. Venger P. T., 999. Vercruysse I., 1384. Vergani P., 143. Verschuren P., 993. Vetrano V., 1000. Vicari V., 139. Vicini P., 143. Victoria a Virgine Perdo­ lente, 132. Vicuña Laura (B.), 79. Vidal R. J., Card., 390. Vieira J. B., Guineae Bissaviensis praeses, 1183. Viezzoli F., 142. Vigano A., 532. Vigano C. M., 804. Vigo R., 1280. Villadolid O., 808. Virgulin O. S., 391. Virtuoso C, 1080. Vitelli A . , 1390. Voglen J. H., 807. Voiron M. Theodora (Ven.), 977. Volken H . , 1273. Voltolina G., 140. Voorst tot Voorst S. J. J., 805. Vota B., 140. Vriens P. P., 807. Vries A. W. de, 806. Vu Van Thien D., 1389. W Wagner E., 1279. Waldmüller L., 1275. Walsh L., 1384. Wagstyl J., 807. Walmsley F. J., 390. Wansch J., 1279. Wasselynck R., 1276. Watty Urquidi R., 1382. Weber L., 1278. t Webster P., 1000. Weigand R., 1080. Weinberger W . , 1387. Weiser H., 998. Weiss Liberatus (B.), 533. Weiler R., 1275. Werhahn M., 143. Wesolowski R., 1387. Wetter F., Card., 896, 1089. White T. A . , 1273. Wilczek M., 264. Wilde F. V. de, 538. Wilkie D., 802. Willebrands J., Card., 583, 584. Williams T. S., Card., 391. Winter V. J., 257. Worku S. L., 391. Wotava R., 141. Wuerl D. W . , 257. Wysocki L, 799. X Xuereb P., 264. Index Yago B., Card., 391, 1183. Yakymyshyn S., 391. Yepes Rojo A., 802. Youssif B., 391. Zacharias a SS. Sacramen­ to (Ven.): v. Nicephorus a I. et M. Zadi D., 385. Zadini R., 1277. nominum dioecesium, vicariatuum, Zago M., 1274. Zakar P., 994. Zalm J. T. van der, 1277. Zambetti O., 1389. Zambito I., 800, 999. Zamboni G., 140. Zandona G., 1279. Zdolsek F., 1275. Zens J., 1277. Zappa G. B., 807. Zavalloni R., 994, 1274. Zavarella P., 1275. Zechner W . , 142. etc. 1421 Zeelen U., 807. Zemaitis I., 578. Zettl A., 139. Zieba J., 1276. Ziegenaus A., 1385. Zimmerer H., 1277. f Zimmermann I., 144. Zipfel P. A., 891. Zulli F., 1277. Zurbriggen P. S., 1276. Zoungrana P., Card., 390, 583, 995. Zuzek I., 391, 804. II - INDEX NOMINUM DIOECESIUM, VICARIATUUM, ETC. A Abakalikiensis, 144. Ab Alma Domo Lauretana (prael.), 384. Aborensis, 578, 891. Abuiensis, 1182, 1185. Achadensis, 584. Adriensis-Rhodigiensis, 1184. Aeserniensis-Venafrensis, 1269. Agraënsis, 812. Agriensis, 257. Albae Regalensis, 258. Albiensis, 144, 392, 799. Albinganensis, 1051. Aleppensis Armenorum, 144. Aleppensis Chaldaeorum, 1391. Alexandrina, 578, 799, 987. Alleghenensis, 110, 112. Almenarensis, 1077. Amidena Syrorum, 1391. Anapolitana, 1083. Anconitana-Auximana, 1077. Antaradensis, 578. Anteliensis Maronitarum, 587. Antiochena Maronitarum, 210. Aquaenovensis in Procon­ sulari, 257. Aquileiensis, 808. Araucensis, 1280. Araxensis, 584. Arcis Portal, 1081. Arcis Vorthensis, 1184. Argentoratensis, 675, 683, 686, 694. Ariminensis, 93, 1077. Arushaënsis, 801. Assuritana, 1078. Astensis, 579. Ateniensis, 808. Aturensis, 584. Auguritensis, 144, 257. Aurangabadensis, 801. Ausafensis, 387, 1181. Aysenensis {vic. ap.), 1181. B Babylonensis Chaldaeorum, 584. Bacabalensis, 112. Bacninhensis, 387. Bacolodensis, 891. Bangalorensis, 522. Banguedensis, 111. Bania Lucensis, 1181. Barcaea, 588. Baltimorensis, 799. Barcinonensis, 113. Bareillensis, 800, 812. Barretensis, 987. Bauzanensis-Brixinensis, 44. Bayombongensis, 1280. Belemensis de Para, 6. Belizepolitana, 1391. Bellohorizontina, 258, 891. Bencennensis, 1269, 1382. Bergomensis, 1055. Berolinensis, 112. Bictoniensis, 1000. Birminghamiensis, 111. Bogotensis, 385. Bonaërensis, 259. Boni Iesu a Gurgueia, 385. Bononiensis, 702. Botucatensis, 987. Bovinensis, 119. Brasiliapolitana, 1083. Bridgeportensis, 110. Brixellensis, 1382. Brixiensis, 1000, 1058. Buiumburaënsis, 386. Butarensis, 387. C Caesariensis, 110. Caguana, 526. Calabarensis, 1186. Calaguritana et Calceatensis-Logronensis, 1269. Calapanensis (vic. ap.), 1181. Calcuttensis, 821. Callaënsis, 1180. Camdensis, 891. Campi Limpidi, 1007, 1266. Campitemplensis, 258, 799. Campobassensis-Boianensis, 1269. Carcabiensis, 257. Carolopolitana, 800. Carpensis, 384, 1078. Castellominoritana, 1078. Castriensis, 1000. Catanensis, 369, 728. 1422 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Cebuana, 891. Celayensis, 109, 156. Celsonensis, 1000. Cenanensis, 1280. Ceramensis, 385. Cerbalitana, 111. Cercinitana, 799. Cervi Lusci, 1077 (bis). Chihuahuensis, 113. Chikmagalurensis, 522. Chilavensis, 1184. Chulucanensis, 112, 809. Chuquibambillensis (prael.), 799. Chusirensis, 113. Cincaritana, 111, 258. Civitatis Castellanae, 385. Civitatis Capitis, 1000. Clodiensis, 1078. Cluniensis, 121. Colimensis, 113, 825, 1077. Colocensis, 808. Colonensis, 387, 811. Coloniensis, 112, 1063. Comensis, 384. Compostellana, 384, 1079. (Concordiensis-Portus Naoni, 1078. Constantiensis, 987. Corbiliensis, 256. Cortonensis, 712. Cosentina-Bisinianensis, 1029. Cristalandiensis (prael.), 1184. Cuautitlanensis, 1086. Cufrutensis, 1184. Culiacalensis, 891. Culusitana, 257. Cyprensis Maronitarum, 587. D Elotonensis, 1180. Espinalensis, 1391. Eugubina, 800. Evansvicensis, 578. F Fargensis, 734. Firmana, 138, 840. Florentiae, 1077. Florentina, 159. Florestensis, 1180. Fossanensis, 579. Franciscopolitana, 111. Friburgensis, 10. G Galtellinensis-Norensis, 270. Gangrensis, 392. Garagoënsis, 385. Gatinensis-Hullensis, 1198. Gaudiabensis, 384. Gaylordensis, 987, 1382. Germanicianensis, 111. Germensis in Galatia, 384. Girensis, 891, 1182. Giru Marcelli (de), 258, 1381. Goana, 1071. Gorokana, 385. Grandicataractensis in Michigania, 987. Grossetana, 803, 1391. Gruardensis-McLennanpolitana, 1184. Guadalaiarensis, 1067, 1194. Gueruensis, 386. H Dakarensis, 1281. Darienensis {vic. ap.), 387 (bis), 811. Desmoinensis, 1282. Divionensis, 384. Dobana, 801, 1006. Drepanensis, 1257. Dublinensis, 1193. Duluthensis, 800. Durangensis, 258. Hadrumetina, 392. Harrisburgensis, 799, 1199, 1382. Heliopolitana Graecorum Melkitàrum Catholico­ rum, 588. Heracleensis, 1180. Hispalensis, 816. Hodelmensis, 1382. Honiarana, 1280. Horreacoeliensis, 800. Hydruntina, 107, 108. E I Eldoretensis, 385. Elephantariensis in consulari, 386. Pro­ Ianuensis, 373, 736, 987. Iarensis, 1280. Ibaguensis, 1188, 1189. Officiale Ibana, 890. Ibarrensis, 1280. Ieoniuensis, 386. Ikot Ekpene (de), 1182. Hapensis (prael.), 68. Imolensis, 1078. Ipameriensis, 1083. Iquiquensis, 1078. Iquitosensis (vic. ap.), 1182. Isirensis-Niangarensis, 802. Itabirensis-Fabriciannensis, 161. Italicensis, 1382. Ituiutabaënsis, 5. Iundiaiensis, 891. K Kadunensis, 1186. Kaisiadorensis, 578 (bis). Kalemiensis-Kirunguensis, 801. Kampalaënsis, 1081. Kandiensis, 1071. Keseseensis, 801, 1081. Katovicensis, 584. Kaunensis, 578. Kigomaënsis, 1080. Kilvaënsis-Kasengaënsis, 801. Kinshasana, 896. Kongoloënsis, 1184. Kottarensis, 386. L Labacensis, 160. Laetitiae (praef, ap.), 711, 802. Laghuatensis, 1000. 1182. Latacungensis, 1078. Latinensis-TerracinensisSetina-Privernensis, 712. Laudensis, 385, 889. Legensis, 110, 111. Legiensis, 111. Leiriensis-Fatimensis, 1170, 1 1 7 5 . Leonensis, 156. Leonensis in Nicaragua, 824. Leopoldinensis, 891. Lesothiana, 820. Lexingtonensis, 1027. Libana-Hondana, 1077,1188. Limana, 876. Lirensis, 1182. Litomericensis, 1078. Locrensis-Hieracensis, 112. Index nominum Loikavensis, 386, 719. Lucenensis, 733. Lucianiensis, 1082, 1379. Lunensis, 1078. Lucknovensis, 812. Lugdunensis, 1269. Lyciensis, 107, 108, 112. M Macaonensis, 571. Macomadensis, 1382. Maioricensis, 569. Malangensis, 1181. Manchesteriensis, 896, 1269. Manilensis, 571. Mansaënsis, 144. Marcianopolitana, 1184. Marianopolitana, 823. Masakaënsis, 387. Masanensis, 386. Maseruana, 809, 819. Mazariensis, 1257. Mbararaënsis, 801. Medanensis, 1080. Mediolanensis, 384, 703, 889. Menefessitana, 257. Mercedensis-Luianensis, 985. Messanensis-LiparensisS. Luciae, 113. Mexicana, 1085, 1382. Midensis, 110. Mimatensis, 799, 1269. Minensis, 112. Miracemana Tocantinensis, 1380. Mituensis (praef, ap.), 721, 800, 801. Mituensis-Portus Iniriden­ sis (vic. ap.), 1084, 1182. Mogadiscensis, 1000. Mombasaënsis, 385. Monacensis et Frisingensis, 1089. Monterreyensis, 156, 1028. Montis Regalis, 785. Montisvidei, 373. Moreliensis, 156. Morombensis, 144. Morosbindensis, 891. Munduensis, 1006, 1184. Murthlacensis, 110. Musomensis, 386. Mutinensis, 1283. Mvekaënsis, 800. Mythoënsis, 392. dioecesium, vicariatuum, N Nakhonsauanensis, 584. Nalgondaënsis, 1181. Nanceiensis, 689. Navaliensis, 111, 523. Ndiamenana, 1006. Neapolitana, 579 (bis), 790. Nelsonensis, 1382. Neritonensis-Gallipolitana, 107. Netzahualcoyotlensis, 1086. Nigrensis, 387 (bis). Northantoniensis, 144, 808. Novae Aureliae, 112. Novolaredensis, 1383. O Oëensis, 384. Olomucensis, 1078. Onitshaënsis, 1187. Orurensis, 259. Osascana, 1009. Otriculana, 386. Ottaviensis, 891. Ouandoënsis, 387. Ovensburgensis, 1184. Oyemensis, 1391. Oyoënsis, 1182. P Pacensis, 1000. Paciensis in California Infer. Merid., 1077. Pactensis, 800. Palensis, 111, 523. Panamensis, 525, 811. Panormitana, 1257. Papiensis, 703. Parisiensis, 384. Parmensis, 795. Patavina, 144, 880, 1077. Paulopolitana et Minneapolitana, 1382. Pauzerensis, 385. Pharensis, 579. Phát Diem (de), 386. Pietersburgensis, 387, 720. Pisciensis, 822. Pittsburgensis, 257. Pittsburgensis ritus byzan­ tini, 744. Piurensis, 810. Plovacensis, 891. Polymartiensis, 579. Populoniensis, 110. etc. 1423 Portalegrensis-Castri Albi, 1391. Portlandensis, 257. Portugallensis, 808. Portus Hispaniae, 386. Portus Ludovici, 91. Portus Magni, 111. Portus Veteris, 1078. Potosiensis in Bolivia, 1280. Praecausensis, 257, 799. Praetoriensis, 721. Pragensis, 705. Premisliensis Latinorum, 385, 884. Pupianensis, 387. Q Qachasnekensis, 1000. Quebecensis, 576, 987, 1262. Queretarensis, 156, 799. Quinque Beclesiensis, 258, 1381. R Rabaulensis, 1080. Ragusiensis, 1369. Rangunensis, 719. Ratisbonensis, 1090. Reatina, 1269. Rebellensis, 112, 1382. Regiensis in Aemilia-Guastallensis, 1078. Remesianensis, 987. Rivi Nigri, 258. Romana, 131, 389, 942, 1075. Rosamarkensis, 111. Rottensburgensis-Stutgardiensis, 799. Rumbekensis, 1182. Ruremondensis, 134. Rusicadensis, 584. S Sabinensis-Mandelensis, 1025, 1193. Saliensis, 890. Salisburgensis, 231, 240, 246, 258. Saltensis in Uruguay, 890. Sammarinensis-Feretrana, 1077. S. Mariae Ormensis, 891. S. Rosae de Osos, 711. S. Andreae in Brasilia, 808. 1424 S. S. S. S. S. S. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Angeli de LombardisCompsana-Nuscana-Bisaciensis, 258. Antonii, 110. Bernardi, 382. Didaei, 800. Dominici, 111. Ferdinandi, 890. Francisci in California, 112 (bis). S. Hieronymi Terraebonae, 257. S. Iacobi in Chile, 382. S. Ioannis Baptistae Curitibensis Ucrainorum, 392. S. Ioannis Canadensis, 1026. S. Iosephi a Guaviare (vic. ap.), 721, 801. S. Ludovici, 891. S. Ludovici Potosiensis, 109, 156. S. Marci in Guatimala, 112. S. Mauri, 1012. S. Michaelis Paulinensis, 1014, 1268. S. Pauli in Brasilia, 974, 977, 1007, 1008, 1009, 1010, 1012, 1013, 1014, 1016, 1266. S. Petri in Florida, 578. SS. Assumptionis, 891. Santaremensis, 5. Sapporensis, 808. Sarbensis Maronitarum, 392. Sarsinatensis, 584. Satafensis in Mauretania Sitifensi, 1181. Scepusiensis, 1078. Sebastena in Armenia, 1000. Senensis-Collensis-Ilcinensis, 799, 1382. Serenensis, 1280. Seulensis, 1272. Severianensis, 392, 801. Shimogaënsis, 386, 522. Sicilibbensis, 258, 578. Siedlcensis, 1180, 1195. Sinuensis Super (prael.), 385. Sinus Comoënsis, 111. Sonsonatensis, 808. Spediensis-SarzanensisBrugnatensis, 1184. Spoletana-Nursina, 273. Strigoniensis, 257 (bis). Suboticana, 891. Sullectina, 578, 891. Sumbavangensis, 386. Surrentina-Castri Maris, 384. Sutrina, 131. Syracusana, 896, 1369. T Tabaicarensis, 578. Tacuarembiana, 890. Tagariensis, 1269. Talaptulensis, 111, 987. Taliana, 1080. Tamatavensis, 1181. Tambacundana, 1181, 1281. Tarnoviensis, 267. Taubatensis, 808. Taunggyiensis, 719. Taurinensis, 79, 84, 384, 1020, 1375. Telsensis, 578. Teramensis-Hatriensis, 258. Texcocensis, 1086. Thagorensis, 111. Thai Binh (de), 584. Tharensis et Nonsengensis, 377. Thasiensis, 584. Theanensis-Calvensis, 384, 1078. Thermularum-Larinensis, 112. Thibaritana, 1280. Thimisensis, 1077. Thunusudensis, 387. Tierradentrensis (praef. ap.), 1182. Tigamibenensis, 385. Tigisitana in Mauretania, 987. Tigisitana in Numidia, 1181. Tlalnepantlana, 987, 1085. Toletana, 826. Tolucensis, 1184. Tortibulana, 579. Tulcanensis, 890. Tulearensis, 1181. Turiasonensis, 1269. Turretamellensis, 1391. Tusculana, 1382. Tuxpaniensis, 799, 1180. Tyrnaviensis, 1078. Officiale U Uanimitana, 802. Uruassuensis, 1083, 1379. Usulensis, 1382. Uthinensis, 257. Uxellensis-Terralbensis, 1078. Uxentina-S. Mariae Leucadensis, 108. Uyoënsis, 1182, 1186. V Vaciensis, 1382. Vagalitana, 1184. Valentina, 725, 1000. Valentina in Brasilia, 891. Valentinianensis, 1000. Valle-Valliensis, 799, 891. Vallensis in Lucania, 385. Varmiensis, 144, 799, 827, 1196. Varsaviensis, 732. Vashingtonensis, 111 (bis). Veglensis, 800. Veliterna-Signina, 112. Ventimiliensis-S. Romuli, 112. Veronensis, 878, 981. Vescelitana, 1182. Veszprimiensis, 1197. Vhelingensis-Carolopolitana, 112, 799. Vilkaviskensis, 578. Villaricensis, 891. Vilnensis, 578. Vindobonensis, 11, 211, 218. Virunensis, 1077. Vissalsensis, 1180. X Xilopolitana, 257. Y Yurimaguaënsis 1180. (vic. Z Zagrebiensis, 1270. ap.), IV INDEX RERUM MAIORIS Alsatia. V. Itinera A Academia Scientiarum (Pont.). Allocutio S. P. iis qui plenario coetui Academiae interfuerunt, 617. Actio Catholica. Allocutiones S. P. qui­ busdam sodalibus ex Italia, 185, 853. V. Suriano Iosepha (Ven.). Aegroti. Ex Adhort. Ap. «Christifideles laici », 498. Allocutio extra Portam Ostiensem, in nosocomio S. Eugenii, 756. « Ad Limina Apostolorum » visitationes. Harum visitationum occasione capta, S. P. allocutiones ad praesules coram admissos habuit: Ugandae, 18; Ameri­ cae Sept. Foed. Civ., 26, 72, 176, 304, 555, 766; Haitiae, 49; Malaviae, 54; Cubae, 59; rei publicae Dominicianae, 68; Mexici, 190, 960, 1038; Canadae, 198, 624; Camaruniae, 203; Australiae, 312; Tzadiae, 317; Honduriae, 543; Salvatoriae, 549; Portus Divitis, 598; Micronesiae, Melanesiae et Polynesiae, 604; Iugoslaviae, 860; Guatimalae, 869; episcopis latinis regionis Arabicae, 934; Banglade­ sae, 950; Turciae, 1115; Indiae, 1125,1132; Litoris Divitis, 1151; Burundiae, 1212; Indonesiae, 1306; Togi, 1321. Aegyptus. V. Legati Aeguatoria. V. Legati Nationum. Americae Sept. Foed. Civ. Nuntii S. P. scripto dati Nationis episcopis, 1048. Nun­ tius iisdem scripto datus, 1161. Allocutio ad rei publicae praesidem, 1314. V. Ad Limina. Ancillae Concept, a Divino Corde Iesu. V. Spinola y Maestre Marcellus (B.). Ancillae Ss.mi Cordis Iesu. V. Pelczar Iosephus S. (Ven.). Anglicam. De sacris ordinibus mulieribus conferendis, 838. Araba regio. V. Ad Limina. Australia. V. Ad Limina; Legati Nationum. Austria. V. Itinera Apostolica ; Agnes de Bohemia (S.). Peroratio pro eius canonizatione in consistorio habita, 588. Decretum de heroicis virtutibus, 705. Albertus (Adamus) ChmielowsJci (S.). Pe­ roratio pro eius canonizatione in consi­ storio habita, 588. Decretum de miracu­ lo, 983. Decretum de Legati Nationum. B Baldo Iosephus raculo, 981 . (Ven.). Decretum de mi­ Legati Nationum. Baptismus. Ex Adhort. les laici», 407. Africa Meridionalis. V. Itinera Apostolica. 92 - A. A. S. Apostolica. Bangladesa. V. Ad Limina; Nationum. Allamano Iosephus (Ven.). heroicis virtutibus, 1375. MOMENTI Ap. « Christifide­ Basilicae Minores constituuntur ecclesiae: B.M.V. « Wallfahrtskirche Maria Ge­ burt » invocatae, in loco Maria Roggen­ dorf archid. Vindobonensis, 11; B.M.V. Auxiliatricis, in loco « B r e z j e » dioec. Labacensis, 160; S. Michaelis arch., in urbe Tayabas dioec. Lucenensis, 733; S. Ioannis Bosco, in urbe Panamensi, 525; S. Iacobi, Iacobopoli dioec. Fargen­ sis, 734; B.M.V, in caelum assumptae, in oppido Camogli, 735; B.M.V, titulo Ro- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 1426 sarii, in loco « B a n d e l » archid. Calcut­ tensis, 821; B.M.V, in caelum assump­ tae in loco Montecatini Terme, 822; S. Patricii, Marianopoli, 823; S. Michae­ lis, in oppido « Chatam » dioec. S. Ioan­ nis Canadensis, 1026; B.M.V. « N . S. la Virgen del Prado», in oppido «Talavera de la Reina» archid. Toletanae, 826; B.M.V. tit. «Purísima Concepción de María - Virgen Chiquita», in urbe Monterreyensi in Mexico, 1028; S. Iacobi, in urbe « Straubingam » dioec. Ratisbonensis, 1090; S. Ioannis Bapt., in oppi­ do «Parczew» dioec. Siedlcensis, 1195; SS. Salvatoris, in urbe «Dobre Miasto» dioec. Varmiensis, 1196; S. Teresiae a Iesu Infante, in oppido «Keszthely» dioec. Veszprimiensis, 1197; Ss. Cyrilli et Methodii, in urbe Danville dioec. Harrisburgensis, 1199; S. Ioannis, in urbe Desmoinensis, 1282; B.M.V., in Castro Floriani Mutinensis, 1283. Beatorum honores decernuntur: Teresiae - M. a Cruce Manetti, 157; Marcello Spi­ nola y Maestre, 813; Carolinae Kózka, 265; Antoniae Mesina, 268; Udalricae Nisch, 7; Sabinae Petrilli, 271; Gaspari Stanggassinger, 1087; Iosepho Gérard, 816; Iosephae Naval Girbés, 722; Iose­ pho B. Dusmet, 726; Francisco Faà di Bruno, 1017; Honorato de Biala Po­ dlaska, 729. Bélanger Dina (Ven.). V. Maria a S. Caecilia Romana. Belgium. V. Legati Nationum. Beliza. V. Legati Nationum. Beninum. V. Legati Nationum. Biblia. Allocutio S. P. Pont. Comm. Bibli­ cae sodalibus, 1123. de Bohemia (S.). Bolivia. De Vicariatu Castrensi in eadem, 528. Burundia. V. Ad Limina; Legati C Caiani M. Margarita (B.). Beatorum hono­ ribus aucta, a S. P. homilia celebratur, 1095. Camarunia. V. Ad Limina. Canada. V. Ad Limina. Caritas. Allocutio S. P. sodalibus Consilii ministeriis apparandis et Officii centra­ lis instituti « Caritas internationalis », 1225. Comensoli Gertrudis C. de miraculo, 1055. (Ven.). Decretum Canonicorum capitula. De praeside (re­ sponsum Pont. Consilii de legum texti­ bus interpretandis), 991. Caprio Card. Iosephus. V. Nuntii gratulatorii. Caritatis servitium. Ex Adhort. Ap. « Chri­ stifideles laici», 470. Carolus a S. Andrea (Ioannes A. Houben) (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 284. Litt. ap. quibus Beatus declaratur, 1190. Catechesis. Allocutio S. P. iis qui plenario coetui Consilii ab omnibus nationibus ad catechesim tradendam interfuerunt, 612. Allocutio sodalibus Commissionis ad generale compendium catholicae cateche­ seos conficiendum, 944. Catharina Senensis (S.). Nuntius a S. P. Conferentiae Episcoporum Italiae Prae­ sidi scripto missus, 1331. Bernardus M. a Iesu (Caesar Silvestrelli) (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 284. Litt. Ap. quibus Beatus declaratur, 1022. Bohemia. V. Agnes Officiale Nationum. Centenariae celebrationes. I expleto saeculo ab obitu S. Ioannis Bosco, 84; XX ex­ pleto saeculo ab urbe Argentoratensi con­ dita, 686. «Christifideles V. Laici. laici» (Litt. Enc). Cirer Carbonell Francisca A. (Ven.). V. Francisca A. a V. Perdolente. Clarissae. V. Agnes de Bohemia Leonarda F. (Ven.). (S.); Ranixe M. delia Barbieri (S.). Peroratio pro eius canonizatione in consistorio habita, 588, 590. Decretum de miraculo, 702. Sancto­ rum honoribus aucta, a S. P. homilia celebratur, 1091. Index Cocchetti Annuntiata (Ven.). heroicis virtutibus, 1058. rerum Decretum de Communicationes sociales. Allocutio S. P. iis qui plenario coetui Pont. Consilii de iisdem interfuerunt, 966. Nuntius scripto datus ob diem ad easdem fovendas, 969. Conferentiae Episcoporum. De earum prae­ side (responsum Pont. Commissionis C.I.C. authentice interpretando), 388. Congr. a Ss. Stigmatibus D.N.I.C. V. Gaspar Bertoni (S.). Congr. Clericorum Parochialium seu Ca­ techistarum S. Viatoris. Allocutio S. P. iis qui capitulo generali interfuerunt, 33. Congr. de Cultu Divino et Disciplina Sa­ cramentorum. V. Liturgia. Congr. Filiorum a Caritate. V. Magdalena de Canossa (S.). Congr. Miss. Oblatorum B.M.V. V. Gérard Iosephus (B.). Imm. Congr. Passionis I.C. V. Bernardus a Iesu (B.); Carolus a S. Andrea (B.); Laurentius a S. F. Xa­ verio (Ven.); Nicephorus a Iesu et Ma­ ria ac socii (Bb.). Congr. pro Gentium Evangelizatione. Allo­ cutio S. P. iis qui eiusdem plenario coe­ tui interfuerunt, 1136. Congr. pro Inst. vitae consecratae et Soc. vitae apostolicae. Allocutio S. P. iis qui plenario coetui interfuerunt, 752. Congr.'S. Ioseph. Allocutio dam sodalibus, 36. Congr. SS. Redemptoris. V. Stanggassinger Gaspar S. P. quibus­ (B.). Consistoria, 585, 588. « Cor Unum ». Allocutio S. P. iis qui ple­ nario coetui eiusdem Consilii interfue­ runt, 669. 1427 analyticus cultura interfuerunt, 856. Ex Ap. « Christifideles laici», 478. V. Scientia. Adhort. Curia Romana. Officium laboris apud Ap. Sedem constituitur, 145; statutum, 148. Normae quaedam de « pensionibus », 784. Allocutio S. P. iis qui in eadem mini­ sterium suum implent, 830. Const. Ap. Pastor bonus S. P. commemorat, 835. Allocutio iis qui partem in Officio La­ boris legitime habent, 1141. Cyrillus et Methodius (Ss.). V. Basilicae Minores. Dania. V. Itinera D Apostolica; Legati Nationum. Di Santo Vitus A. (Ven.). V. Sanctus a S. Dominico. Dioeceses constituuntur: Schimogaënsis, 522; Loikavensis, 719; Navaliensis, 523; Chulucanensis, 809 ; Pietersburgensis, 720; Colonensis, 811; Bareillensis, 812; Dobana, 1006; Kaseseensis, 1081; Campi Limpidi, 1007; Osascana, 1009; S. Mauri, 1012; S. Michaelis Paulinensis, 1014; Lu­ canensis, 1082; Tambacundana, 1281; Abulensis,. 1185 ; Uyoënsis, 1186; LibanaHondana, 1188. Diurnarii. Allocutio S. P. sodalibus con­ sociationis catholicae diurnariorum Ita­ liae, 947. Dominiciana res publica. V. Ad Limina. Drexel Catharina M. (B.). Beatorum hono­ ribus aucta, a S. P. homilia celebratur, 533. Dusmet Iosephus B. (B.). Beatorum hono­ ribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 162. Litt. Ap. quibus Beatus declara­ tur, 726. E Croatia. Allocutio S. P. quibusdam christi­ fidelibus, 222. Ecclesia particularis. Ex Adhort. « Christifideles laici », 436. Cuba. V. Ad Episcopus. De iure tributum pro dioecesis necessitatibus imponendi (responsum Pont. Comm. C.I.C. interpretando), 991. Limina; Legati Nationum. Cultura hominum. Allocutio S. P. ad ho­ mines cultura excultos, diurnarios, ar­ tium cultores, 240. Allocutio iis qui ple­ nario coetui Pont. Consilii de hominum Ap. Europa. Allocutio S. P., Argentorati ha­ bita, ad plenarium coetum supremi Con­ silii rebus Europaeis procurandis, 675; 1428 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium allocutio ad cognitores iudiciorum quae, secundum normas Europaeae conventio­ nis, de hominum iuribus tuendis sunt habenda, 683; allocutio sodalibus publici legumlatorum coetus ex quibusdam Euro­ pae civitatibus, 694. Eustochia Calafato (S.). Litt. decretales quibus Sanctorum fastis ascribitur, 590. F Faà di Bruno Franciscus (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia cele­ bratur, 162. Litt. Ap. quibus Beatus de­ claratur, 1017. Facultates. Allocutio S. P. ad academicas auctoritates, professores alumnosque Pont. Facult. Theol. « M a r i a n u m » , 722. Schola Philosophiae S.I., in urbe Zagrebiensi exstans, in Facultatem erigi­ tur, 1270. Familia. Ex Adhortatione fideles laici», 468. Ap. «Christi­ Feria VI in Passione Domini. Nuntius televisifica a S. P. datus, 1158. Fides. Formula eiusdem profitendae normam can. 833 C.I.C., 105, 1169. Filiae Caritatis. V. Magdalena de Canossa Filiae Mariae Auxiliatricis. V. Morano Magdalena C. ña Laura (B.). ad (Ven.); Vicu­ Filiae Mariae Scholarum Piarum. V. Paula a S. Iosepho Calasanctio (Ven.). / (Ven.). Finnia. V. Legati Nationum. Francisca A. a V. Perdolente cretum de miraculo, 569. (Ven.). De­ Franciscus Assisiensis (S.). Nuntius a S. P. Conferentiae Episcoporum Italiae Praesi­ di scripto missus, 1331. Fratres a Caritate. Allocutio busdam sodalibus, 41. Fratres III Ord. servientes. V. Albertus A. S. Francisci Chmielowski S. Fratres a S. Ioseph. V. Savelberg Petrus I. (Ven.). G Gallia. V. Legati Nationum. Gambia. V. Legati Nationum. Gaspar Bertoni (S.). Peroratio pro eius canonizatione in consistorio habita, 588. Decretum de miraculo, 878. Gérard Iosephus (B.). Beatorum honori­ bus auctus, a S. P. homilia celebratur, 339. Litt. Ap. quibus Beatus declara­ tur, 816. Germania. Statuta approbantur ad curam spiritualem militum spectantia, 1284. Giaccardi Timotheus miraculo, 1075. (Ven.). Decretum de Graecia. V. Ad Limina. Guatimala. V. Ad Limina. Haitia. V. Ad Limina. H Henoseos Insula. V. Itinera Apostolica. (S.). Filiae Ss.mi Cordis Iesu. V. Maria a Iesu Sacramentato Officiale P. qui­ pauperibus (S.). Hibernia. Allocutio S. P. rei publicae prae­ sidi, 1144. Honduria. V. Ad Limina. Honoratus de Biala Podlaska (Venceslaus Kozminski) (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 284. Litt. Ap. quibus Beatus declaratur, 729. Hospitalares a V. Maria C. Misericordia O.S.A. a S. Augustino (Ven.). Houben Ioannes A. (B.). V. Carolus a S. Andrea. «Humanae vitae» (Litt. E n c ) . Allocutio S. P. quibusdam episcopis Romae con­ gregatis, XX expleto anno a die quo easdem Litt. Paulus Pp. VI edidit, 629. Ex allocutione die 22 D e c 1988 habita, 834. Hungaria. Allocutiones S. christifidelibus, 208, 222. P. quibusdam 1429 * Index rerum analyticus Itinera I Ignatia a S. Teresia a Iesu (Nazaria I. March Mesa). Decretum de heroicis vir­ tutibus, 259. Imagines B.M.V. Ab ipso S. P. imago coronata est B.M.V. «Matris Pacis», in dioec. Varmiensi, 827. Nomine et aucto­ ritate S. P. imagines coronantur: B.M.V. « La Virgen del Viejo », intra fines dioec. Leonensis in Nicaragua, 824; B.M.V. « Virgen de la Candelara », in oppido Tocomán dioec. Colimensis, 825. In Africa Meridionali: Hararae, in Zimbabua, ad episcopos Africae Merid., 322; ad nationum legatos, 335; Maseri, ob decretos Iosepho Gérard Beatorum cae­ litum honores, 339; Maputi, ad Mozambici praesidem et civiles auctoritates, 345; ad christifideles, 350; ad Mozambici episcopos, 359. In Alsatia et Lotharingia, Galliae regio­ nibus: Argentorati, ad plenarium coe­ tum supremi Consilii rebus Europaeis procurandis, 675; ad cognitores iudicio­ rum quae, secundum normas Europaeae conventionis, de hominum iuribus tuen­ dis sunt habenda, 683; ad magistrum et cives, XX expleto saeculo ab urbe Argentoratensi condita, 686; Nanceii, iis qui ad synodum dioecesanam cele­ brandam sunt vocati, 689; sodalibus pu­ blici legumlatorum coetus ex quibusdam Europae civitatibus Argentorati congre­ gatis, 694. In Madagascaria, Insulis Mascarenis quibusdamque Africae Merid. Civitatibus: Tananarivi, ad Nationum legatos, 1226; ob decretos Victoriae Rosoamanarivo Beatorum honores, 1231; Dionysiopoli Henoseos, ob decretos Ioanni B. Rous­ seau (fratri Seubilioni) Beatorum hono­ res, 1238; Lusacae, Zambiae episcopis, 1243; legatis Nationum, 1248, Blantiriae, Malaviae episcopis, 1252. Institutum Amantium Crucis. V. Phila Agnes {Ven.). Institutum Caritatis. Allocutio S. P. iis qui generali capitulo interfuerunt, 643. Institutum Fratrum Instructionis Christia­ nae a S. Gabriele. Allocutio S. P. capitu­ laribus, 850. Institutum Missionum a V. Allamano Iosephus Christia­ Consolata. (Ven.). Institutum pro missionibus V. Manna Paulus (Ven.). exteris. Ioannes Baptista (S.). V. Basilicae Minores. Ioannes Bosco (S.). Allocutio S. P. Augu­ stae Taurinorum habita, primo expleto saeculo ab eius obitu, 84. Epistula ad Rectorem Maiorem Soc. S. Francisci Salesii, 532. V. Basilicae Minores. Ioseph, Sponsus B.M.V. V. Patroni Caelestes. (S.). Islandia. V. Ad Limina. Italia. Allocutio S. P. ad Consilii rei publi­ cae moderandae praesidem, 665. Allocu­ tio episcopis, 1300. selectae): Austria: Vindobonae, christifidelibus, 211; Iudaeis, 218; in aëronavium portu Trausford, christifidelibus ex Austria, Hungaria, Croatia, 222; Salisburgi, epi­ scopis, 231; ad homines cultura excultos, diurnarios, artium cultores, 240; chri­ stianis fratribus seiunctis, 246. Instituta saecularia. Allocutio S. P. iis qui IV conventui ab omnibus nationibus interfuerunt, 65. Institutum Fratrum Scholarum narum. V. Rousseau Ioannes B. (B.). (allocutiones In India. V. Ad Limina. Indonesia. V. Ad Limina. Apostolica In m Scandia Thuleque: Osloae, Europae Sept. episcopis, 1334; in magnis hortis Islandensium regionibus, vulgo Thingvellir cognominatis, christifidelibus et se­ iunctis fratribus, 1339; Helsinki!, soda­ libus consociationis vulgo «Paasikivi» cognominatae, 1345; Roskilde, ad quos­ dam Lutheranos Daniae praesules, 1352; Havniae, in Dania, legatis Nationum, 1357; Upsalae, ad academicas auctori­ tates, docentes alumnosque Universita­ tis, 1361. Iudaei. Allocutio S.. P. iisdem Vindobonae habita, 218. 1430 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Iugoslavia. V. Ad Limina. Iurisiurandi fidelitatis formula in susci­ piendo officio nomine Ecclesiae exercen­ do, 106, 1169. Ius. Allocutio S. P. iurisconsultis catholi­ cis ex Italia, XL anno expleto ab eo­ rum consociatione constituta, 763. « Iustitia et Pax». Allocutio S. P. iis qui plenario coetui eiusdem Pont. Commis­ sionis interfuerunt, 659. Iuvenes. Ex Adhort. laici », 482. V. Actio Catholica. Ap. «Christifideles J Janssoone Fridericus (B.). Beatorum ho­ noribus auctus, a S. P. homilia celebra­ tur, 162. K Kózka Carolina [B.). Litt. Ap. quibus Bea­ ta declaratur, 265. L Laici. Adhortatio Ap. «Christifideles lai­ c i » 30 Dec. 1988, de vocatione et mis­ sione laicorum in Ecclesia et in mundo, 393. Introductio, 393. « Ite et vos in vineam meam », 394. Quibus novis adiunctis laicorum requiritur actio, 397. In Chri­ sto spes ponenda, 403. I. Vineae figura, 406. Qui fideles laici intellegantur, 407. De momento et vi baptismi, 407. De indole saeculari lai­ cis propria, 413. De vocatione ad sanc­ titatem, 416. I I . De Ecclesiae-Communionis mysterio, 421. De ministeriis, officiis et muneri­ bus; de charismatibus, 433. De fide­ lium parte in vita Ecclesiae particu­ laris, 436; et paroeciae, 437. De actione singularum personarum, 442 ; de actio­ ne consociata, 443; de Pastorum ac­ tione, 448. I I I . De communione missionaria et evan­ gelizatione, 451. Laici missioni Eccle­ siae participant personae et societati humanae serviendi, 459. De personae dignitate, 460; de vitae inviolahilitate, Officiale 462; de libertate conscientiae et reli­ gionis, 466. De familia, 468. De cari­ tatis servitio, 470; de re politica, 472; de re oeconomico-sociali, 476; de homi­ num cultura, 478. IV. De varietate vocationum, 481; de iuvenibus, 482; pueris, 484; senibus, 485; mulieribus, 486; morbo vel alio malo afflictis, 498. De diversis vitae statibus, 502; de variis vocationibus in vitae laicali statu, 504. V. De laicorum formatione, 506; quae­ nam sint personae et communitates quae laicis forment, 512. Nonnullae animadversiones, 517. Appellatio et oratio, 518. Landdzuri Bicketts Ioannes, V. Nuntii gratulatorii. Card. Latium. Allocutio S. P. praesidi et admi­ nistratoribus eiusdem regionis, 958. Lefebvre Marcellus. S. P. memorat quid fecerit ad plenam communionem redin­ tegrandam cum eiusdem communitate, 837. Legati Nationum apud Sedem Ap. Allocu­ tiones S. P. ad eos: Hararae, in Zimbabua, 335; Tananar.ivi, in Madagascaria, 1226; Lusacae, in Zambia, 1248; Havniae, in Dania, 1357. Allocutiones iis qui crediti sibi muneris testes litte­ ras tradiderunt: Galliae, 182; Finniae, 302; Belgii, 538; Daniae, 541; Nigeriae, 596; Australiae, 616; Thailandiae, 622; Bangladesae, 637; Gambiae, 657; Burun­ diae, 663; Tunesiae, 673; rei publicae Arabicae Aegyptiae, 748; Benini, 751; Mauricianae Insulae, 777; Suetiae, 779; Austriae, 781; Aequatoriae, 845; Cubae, 1044; Ugandae, 1103; Promunturii Viri­ dis, 1105; rei publicae Arabicae Syrae, 1120; Malaviae, 1129; Srilancae seu Ta­ pobranes, 1149; Belizae, 1319. Libertas conscientiae et religionis. Ex Adhort. Ap. «Christifideles laici», 466. Liturgia. Litt. Ap. « Vicesimus quintus » 4 Dec. 1988, quinto lustro expleto conci­ liari a promulgata Const. « Sacrosanc­ tum Concilium », 897. Introductio, 897. I. Renovatio ad traditionis regulam, 899. I I . Directoria Constitutionis principia, 901. I I I . Directoria principia ad liturgicae vitae temperandam renovationem, 906. Indem rerum analyticus IV. Reformationis usus, 909. V. Renovationis futurum, 911. V I . Corpora ad quae renovatio liturgica pertinet: Congr. de Cultu Divino et Disc. Sacramentorum, 914; Conferen­ tiae Episcopales, 916; Episcopus dioe­ cesanus, 916. Conclusio, 917. Litus Dives. V. Ad Limina. Lotharingia. V. Itinera 1431 Maria Rosa Molas y Vallvé (S.). Sancto­ rum fastis ascripta, a S. P. homilia ce­ lebratur, 736. Maria Virgo. Homilia S. P., Anno Mariali exeunte, 12. Allocutio in area templi sanctuarii B.M.V, a Petra Alba, in dioec. Bauzanensi-Brixinensi, 44. De anno Ma­ riali, 831. V. Basilicae minores; Facultates; Ima­ gines B.M.V.; Patroni caelestes. Maronitae. Nuntius a S. P. scripto datus patriarchae Antiocheno Maronitarum, 210. Apostolica. Lucci Antonius (Ven.). Decretum de mi­ raculo, 119. Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 1200. Martinus a S. Nicolao (B.). Decretum de martyrio, 571. Beatorum honoribus auc­ tus," a S. P. homilia celebratur, 1095. M Marto Hyacintha et Franciscus (Ven.). De­ cretum de heroicis virtutibus, 1170, 1175. Madagascaria. V. Itinera Apostolica. Magdalena de Canossa (S.). Sanctorum ho­ noribus aucta, a S. P. homilia celebra­ tur, 168. Litt. decretales quibus Sancto­ rum fastis ascribitur, 1001. Magistrae Piae a B.M.V. Perdolente. V. Renzi Elisabetha (B.). M atavia. V. Ad Limina; gati Nationum. Itinera Apostolica; Le­ Manetti Teresia M. a Cruce (B.). Litt. Ap. quibus Beata declaratur, 157. March Mesa Nazaria I. (Ven.). V. Ignatia a S. Teresia a Iesu. Margéot Card. Ioannes. V. Nuntii gratulatorii. Maria a Iesu Sacramentato (M. Venegas de la Torre) (Ven.). Decretum de he­ roicis virtutibus, 1067. Maria a Ss.mo Corde Iesu (M. Schininà) (Ven.). Decretum de heroicis virtutibus, 1369. Maria a S. Caecilia Romana (Dina Bélan­ ger) (Ven.). Decretum de heroicis virtu­ tibus, 1262. Matrimonium. De foro competenti in causa nullitatis, post sententiam negativam in prima instantia latam (declaratio Supr. Trib. Signaturae Ap.), 988. Mauriciana Insula. V. Legati Nationum. Medicina. Allocutio S. P. quibusdam medi­ cis scientiae privationis sentiendi facul­ tatis peritis, 172. Pia fundatio a S. Tho­ ma Ap. constituitur, 252. Allocutio S. P. iis qui conventui, Romae habito, de cu­ ratione medica senum interfuerunt, 645. Melanesia. V. Ad Limina. Melchior a S. Augustino (B.). V. Martinus a S. Nicolao (B.). Melitensis militaris suique iuris Ordo. Al­ locutio S. P. Magno Magistro, 24. Mesina Antonia (B.). Litt. Beata declaratur, 268. Ap. quibus Mexicum. V. Ad Limina. Michael Archangelus (S.). V. Basilicae Minores. Micronesia. V. Ad Limina. Maria C. a S. Augustino (C. Symon de Longprey) (Ven.). Decretum de miracu­ lo, 576. Beatorum honoribus aucta, a S. P. homilia celebratur, 1095. Minoritates ethnicae. Nuntius a S. P. scrip­ to datus ob diem paci fovendae dica­ tum, 95. Maria F. a Iesu (Anna M. Rubatto) (Ven.). Decretum de heroicis virtutibus, 373. «.Misioneras Cruzadas de la Iglesia».. V. Ignatia a S. Teresia a Iesu (Ven.). 1432 Acta Apostolicae Missionariae a Schola. Allocutio quibusdam sodalibus, 847. Sedis S. P. Missiones. Allocutio S. P.' iis qui conven­ tui de re missionali Romae habito inter­ fuerunt, 310. Allocutio moderatoribus Pont. Operum Missionalium, 1295. Montai F ornés Paula (Ven.). V. Paula a S. Iosepho Calasanctio. Moralis theologia. Allocutio S. P. iis qui conventui de theologia morali, Romae habito, interfuerunt, 1206. Morano Magdalena C. (Ven.). de heroicis virtutibus, 369. V. Itinera Apostolica. Mozambicum. V. Itinera Decretum Apostolica. Mulier. Ex Adhortatione Ap. « Christifide­ les laici », 486. De sacris ordinibus iis­ dem conferendis in Anglicana commu­ nione, 839. N Nativitas D.N.I.C. Nuntius televisifica a S. P. datus, 560. Eadem adveniente, S. P. allocutionem habuit Cardinalibus et Praelatis Familiae domni Papae Ro­ manaeque Curiae, 830. Naval Girbés M. Iosepha (B.). Beatorum honoribus aucta, a S. P. homilia cele­ bratur, 162; Litt. Ap. quibus Beata de­ claratur, 722. Neocatechumeni. Allocutio S. P. quibus­ dam sodalibus eorundem consociationis, 840. Nicephorus a Iesu et Maria ac socii (Ven.). Decretum de martyrio, 121. Nigeria. V. Legati Nationum. Nish Udalrica (B.). Litt. Ap. quibus Beata declaratur, 7. Norvegia. V. Ad Limina; Itinera Apostolica. Officiale géot, 91; Card. Ioanni Landázuri Ricketts, 876; Card. Narcisso Jubany Arnau, 1047. Nuntii televisifici a S. P. dati: die Nati­ vitatis Domini, 560; feria VI in Pas­ sione Domini, 1158. Nuntii a S. P. scripto dati: ob conventum, Arimini habitum, de amicitia inter gen­ tes, 93; Patriarchae Antiocheno Maroni­ tarum, 210; Moderatori institutionis in­ ternationalis ad hominum salutem fo­ vendam, 565; praesidi X L I I I generalis coetus O.N.U., 566; ob diem ad pacem fovendam, 95; ob diem ad communica­ tiones sociales fovendas, 969; episcopis Americae Sept. Foed. Civ., 1048, 1161; Secretario generali organismi « United Nations», 1329; Conferentiae Episcopo­ rum Italiae praesidi, de S. Francisco et S. Catharina, 1331. O Oecumenismus. Allocutio ad christianos fratres seiunctos a S. P. Salisburgi ha­ bita, 246. Allocutio iis qui in Helvetia christianorum fovent unitatem, 639. Al­ locutio iis qui plenario coniuncto coetui Congr. de Doctrina Fidei et Consilii ad unitatem christianorum fovendam in­ terfuerunt, 930. Allocutio ad quosdam lutheranos praesules Roskilde habita, 1352. Ordo Augustinianorum Recollectorum. V. Martinus a S. Nicolao (Ven.). Ordo Augustiniensium Discalceatorum. V. Sanctus a S. Dominico. Ordo Clericorum Regul. ministrantium in­ firmis. Allocutio S. P. iis qui generali capitulo interfuerunt, 1311. Ordo Fratrum Minorum. V. Janssoone Fridericus (B.); Serra Iuniperus (B.); Weiss Liberatus et so­ cii (Bb.). O.F.M. Capuccinorum. Allocutio S. P. ca­ pitularibus, 38. V. Honoratus de Biala Podlaslca (B.). O.F.M. Conventualium. Allocutio S. P. ca­ pitularibus, 1316. V. Lucci Antonius (Ven.). Nosocomio. V. Aegroti. Nuntiatura Ap. in conditur, 527. - Commentarium re publica Tzadiana Nuntii gratulatorii a S. P. missi: Card. Iosepho Caprio, 90; Card. Ioanni Mar- Ordo Hospitalarius S. Ioannis a Deo. Al­ locutio S. P. iis qui capitulo generali interfuerunt, 741. V. Richardus Pampuri (S.). Index rerum Ordo S. Benedicti. Allocutiones S. P. ad quosdam abbates et priores, 196; ad quasdam antistitas, 866. Ordo SS. Trinitatis. V. Simon de Rojas Ordo V. (S.). Orientales res. Allocutio S. P. iis qui plenario coetui interfuerunt Pont. Com­ missionis C.I.C. Orientalis recognoscen­ do, 650. P Paenitentiaria Apostolica. V. Paenitentiarii basii, patr. Paenitentiarii basii, patr. Allocutio S. P. ad minores Paenitentiarios necnon ad Praelatos et Officiales Paenitentiariae Ap. coram admissos habita, 1112. Ap. 1433 Pax. Nuntius a S. P. scripto datus ob diem paci fovendae dicatum, 95. Allo­ cutio iis qui conventui ad pacem fo­ vendam, Romae habito, interfuerunt, 609. Pelczar Iosephus S. (Ven.). heroicis virtutibus, 884. Servorum Mariae. Facultates. Paroecia. Ex Adhort. laici», 437. analyticus «Christifideles Parvae Filiae Ss. Cordium I. V. Picco Anna E. (Ven.). et M. Parvae Filiae S. Ioseph. V. Baldo Iosephus (Ven.). Parvae Sorores a S. Ioseph. V. Savelberg Petrus I. (Ven.). Parvae Sorores ab Imm. Conceptione. V. Paulina a Corde Iesu Agonizante (Ven.). Patricius (S.). V. Basilicae Minores. Patroni caelestes constituuntur: B.M.V. « N . S. Aparecida», dioec. ItabirensisFabriciannensis, 161; B.M.V. « N . S. de Zapopan », archid. Guadalaiarensis in Mexico, 1194; B.M.V. Mater Ecclesiae, dioec. Caguanae in Portu Divite, 526; B.M.V. Immaculata et B. Iosephus Gé­ rard, civitatis Lesothianae, 820; B.M.V. Regina caeli, dioec. Lexingtonensis, 1027; B.M.V. «Madonna del Pilerio», archid. Cosentinae-Bisinianensis, 1029; B.M.V. Mater Ecclesiae, et S. Ioseph Opifex, dioec. Gatinensis-Hullensis, 1198. Decretum Persona humana. Ex Adhort. Ap. stifideles laici», 460. de « Chri­ Petrilli Sabina (JB.). Litt. Ap. quibus Bea­ ta declaratur, 271. Phila Agnes rio, 377. (Ven.). Decretum de marty­ Philippinae Insulae. Allocutio publicae praesidi, 16. S. P. rei Picco Anna E. (Ven.). Decretum de heroi­ cis virtutibus, 795. Pius Pp. XI. Allocutio S. P., L anno ex­ pleto ab eius obitu, 1108. Politica res. Ex Adhort. Ap. «Christifide­ les laici», 472. Polonia. Allocutio S. P. quibusdam Polonis in consociationem a Ioanne Paulo II cognominatam adscitos, 296. Polynesia. V. Ad Limina. Portus Dives. V. Ad Limina. Praelatura conditur Italtubaënsis, 5. Presbyteri. Epistula S. P. ad cunctos pre­ sbyteros, recurrente Feria V in Cena Domini, 1030. Pro Michael A. (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 162. Promunturium Viride. V. Legati Nationum. Provinciae ecclesiasticae constituuntur: S. Ludovici Potosiensis, 156; Tlalnepantlana, 1085. Pueri. Ex Adhort. Ap. « Christifideles lai­ ci », 484. R Paula a S. Iosepho Calasanctio (P. Mon­ tai Fernes) (Ven.). Decretum de heroicis virtutibus, 113. Ranixe M. Leonarda F. (Ven.). de heroicis virtutibus, 1051. Paulina a Corde Iesu Agonizante (Ama­ bilis Visintainer) (Ven.). Decretum de miraculo, 974. Renzi EUsabetha (B.). Beatorum honori­ bus aucta, a S. P. homilia celebratur, 1200. Decretum 1434 Acta Apostolicae Sedis Richardus Pampuri {S.). Peroratio pro eius canonizatione in consistorio habi­ ta, 5S8. Decretum de miraculo, 703. Roma. Allocutio S. P. ad Urbis magistrum et administratores, 942. Rosoamanarivo Victoria (B.). Beatorum honoribus aucta, a S. P. homilia cele­ bratur, 1231. Rota Romana. Allocutio S. P. ad Tribu­ nalis auditores, officiales et advocatos: de iure defensionis, 922. Rousseau Ioannes B. (fr. ScuHlio) (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. ho­ milia celebratur, 1238. Rubatto Anna M. (Ven.). V. Maria F. a Iesu. Rus' Kioviensis. De millennio expleto eiusdem regionis baptismo, 832. ab S Sacerdotes. V. Presbyteri. Salvatoria. V. Ad Limina. Salvi Laurentius (Ven.). V. Laurentius M. a S. - Commentarium Officiale Scubilio frater (B.). V. Rousseau Ioannes Senes. Ex Adhort. Ap. «Christifideles lai­ c i » , 485. Allocutio iis qui conventui, Ro­ mae habito, de cura medica senum in­ terfuerunt, 645. Serra Iuniperus (B.). Beatorum honoribus auctus, a S. P. homilia celebratur, 162. Silvestrelli Caesar (B.). V. Bernardus M. a Iesu. Simon de Rojas (S.). Litt. decretales qui­ bus Sanctorum fastis ascribitur, 713. Socialis actio. Ex Adhort. Ap. «Christi­ fideles laici », 476. Allocutio iis qui con­ ventui de re morali et oeconomica, Ro­ mae habito, interfuerunt, 954. Societas humana. Nuntius a S. P. scripto datus ob conventum, Arimini habitum, de amicitia inter gentes, 93. Nuntius a S. P. scripto datus Praesidi X L I I I coe­ tus generalis organismi O.N.U., 566. Nuntius Secretario generali organismi «United Nations», 1329. Societas Iesu. V. Facultates; F. Sanctitas. Ex Adhort. Ap. laici», 416. Xaverio. «Christifideles Sanctorum honores decernuntur: Eustochiae Calafato, 590; Simoni de Rojas, 713; Magdalenae de Canossa, 1001. Sanctus a S. Dominico (Vitus A. Di San­ to) (Ven.). Decretum de heroicis virtu­ tibus, 1257. Savelberg Petrus I. (Ven.). heroicis virtutibus, 134. Decretum Saxonia Inferior. Conventio Ap. et eandem, 1101. inter de Sedem Schininà Maria (Ven.). V. Maria a Ss.mo Corde Iesu. Scholae. Allocutio S. P. iis qui X V I I con­ ventui consociationis U . C . I . I . M . inter­ fuerunt, 759. Allocutio sodalibus conso­ ciationis Italicae catholicorum institu­ torum, 919. Scientia. Epistula a S. P. moderatori speculae astronomicae Vaticanae missa, 274. V. Academia Scientiarum (Pont.). B. Pro Michael A. (B.). Societas Missionum ad Afros. Allocutio S. P. iis qui generali coetui interfue­ runt, 1298. Societas S. Francisci Salesii. Allocutio S. P. quibusdam sodalibus, 939. V. Ioannes Bosco (S.). Societas S. Pauli Ap. V. Oiaccardi Timotheus (Ven.). Societas Verbi Divini. Allocutio S. P. so­ dalibus Consilii, 828. Sorores a Caritate. V. Francisca A. a V. Perdolente Sorores a Consolatione. V. Maria R. Molas y Vallvé (Ven.). (S.). Sorores a Iesu et Maria. V. Maria a S. Caecilia Romana (Ven.). Sorores a S. Corde Iesu. V. Maria a S. Corde Iesu (Ven.). Sorores a S. Dorothea de Gemmo. V. Cocchetti Annuntiata (Ven.). Sorores a SS. Sacramento. V. Comensoli Gertrudis C. (Ven.). Index rerum Sorores a SS. Sacramento pro Indis colorata gente. V. Brexel Catharina M. {B.). Sorores a S. Ioseph V. Maria Theodora et Camberienses. Voiron (Ven.). 1435 analyticus Thailandia. V. Legati Nationum; soc. (Ven.). Phila Agnes et Thomas Ap. (S.). Pia fundatio ab eodem cognominata constituitur 252. Sorores B.M.V, a Suffragio et S. Zitae. V. Faà di Bruno Franciscus (B.). Togum. V. Ad Limina. Sorores Caritatis a S. Cruce de Ingenbohl. V. Udalrica Nisch (B.). Tribunalia. De foro plerarumque proba­ tionum (declaratio Supr. Trib. Signatu­ rae Ap.), 892. Sorores Minimae a V. Perdolente. V. Clelia Barbieri (S.). Sorores Tert. Franc. Elisabethinianae. V. Vendramini Elisabetha (S.). Sorores III Ord. S. Francisci pauperibus servientes. V. Albertus A. Chmielowski (S.). Spinola y Maestre Marcellus (B.). Litt. Ap. quibus Beatus declaratur, 813. Srilanca. V. Legati (Ven.). Nationum; Vaz Iosephus Stanggassinger Oaspar (B.). Litt. Ap. qui­ bus Beatus declaratur, 1087. Stensen Nicolaus (B.). Beatorum honori­ bus auctus, a S. P. homilia celebratur, 290. Suetia. V. Itinera Apostolica; Suriano Iosepha (Ven.). roicis virtutibus, 785. Legati Nationum. Decretum de he­ Symon de Longprey Catharina V. Maria C. a S. Augustino. (Ven.). Tunesia. V. Legati Nationum. Turcia. V. Ad Limina. Tzadia. Nuntiatura Ap. in eadem conditur, 527. V. Ad Limina. Uganda. V. Ad U Limina; Legati Nationum. Universitates. Allocutio S. P. iis qui con­ ventui catholicarum universitatum ab omnibus nationibus interfuerunt, 1216. Allocutio ad academicas auctoritates, docentes alumnosque Universitatis Upsalensis, 1361. V Valetudo. Nuntius a S. P. scripto datus moderatori institutionis internationalis ad salutem hominum fovendam, 565. Vaz Iosephus (Ven.). Decretum de heroi­ cis virtutibus, 1071. Vendramini Elisabetha (Ven.). de heroicis virtutibus, 880. Syria. V. Legati Nationum. Venegas de la Torre Maria. V. Maria a Iesu Sacramentato T Teresia a Iesu Infante V. Basilicae Minores. (Ven.). Vicariatus Ap. conduntur: S. Iosephi a Guaviare, 721; Mituensis-Portus Iniriden­ sis, 1084. (S.). Vicuña Laura (B.). Beatorum honoribus aucta, a S. P. homilia celebratur, 79. Tertiariae Capuccinae de Loano. V. Maria F. a Iesu (Ven.). Tertius Ordo Franc. Minimarum S. Corde. V. Caiani M. Margarita (B.). Decretum a Tertius Ordo Regul. S. Francisci. Allo­ cutio S. P. iis qui generali capitulo in­ terfuerunt, 1326. Visintainer Amabilis (Ven.). V. Paulina a Corde Iesu Agonizante. Vita humana. Ex Adhort. fideles laici », 462. Voiron M. Theodora (Ven.). heroicis virtutibus, 977. Ap. «Christi­ Decretum de Acta Apostolicae Sedis - Commentarium W Weisi: Liberatus (B.). Beatorum honori­ bus auctus, a S. P. homilia celebratur, 5ES. Officiale Zambia. V. Ad Limina. Zimbabua. V. Ad Limina. Z CORRIGENDA in vol. L X X X I (1989) Commentarii ACTA APOSTOLICAE S e d i s pag. 384, linea 20 : loco Alia, legatur Alma. pag. 582, linea 30 : loco Sequía, legatur Suquia. pag. 1193, linea 27 : loco Marci Caliaro, legatur Nicolai Rotwn/r pag. 1390, ultima linea : loco Chullikall, legatur Ghullikatt. OCTOGESIMUM PRIMUM V O L U M E N C O M M E N T A R I I O F F I C I A L I S « A C T A A P O S T O L I C A E SEDIS » A B S O L V I T U R D I E XXXI D E C E M B R I S MCMLXXXIX T Y P I S POLYGLOTTIS V A T I C A N I S