ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE AN. ET VOL. L X X X I X TYPIS VATICANIS M.DCCCC.LXXXXVII 7 Ianuarii 1997 An. et vol. LXXXIX N. 1 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES quibus Servis Dei Marco a Krizevci, Stephano Pongrácz, Melchiori Grodziecki Sanctorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — In amplo campo, quem ante nos Sanc­ torum communio aperit, Martyres, inde ab Ecclesiae principio, locum prin­ cipem tenuerunt. Ii enim nobis cum Sancto Paulo itérant: « Quis nos separabit a caritate Christi? Tribulatio an angustia an persecutio an fames an nuditas an periculum an gladius?... Sed in his omnibus supervincimus per eum, qui dilexit nos. Certus sum enim quia neque mors neque vita... neque instantia neque futura... neque alia quaelibet creatura poterit nos separare a caritate Dei, quae est in Christo Iesu Domino nostro» (Rom 8, 35.37-39). Revera, quoniam ille pro nobis animam suam posuit, maiorem hac dilectio­ nem nemo habet, ut animam suam quis ponat pro eo et pro fratribus suis (cfr 1 Io 3, 16; Io 15, 13)... «Martyrium igitur, quo discipulus Magistro pro mundi salute mortem libere accipienti assimilatur eique in effusione sangui­ nis conformatur, ab Ecclesia eximium donum supremaque probatio caritatis aestimatur » (CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 4 2 ) . Aliqui christiani ad hoc maximum testimonium perhibendum coram homi­ nibus semper vocabuntur ac praesertim in persecutionibus, quae numquam deerunt Ecclesiae (cfr ibid.). Iure in his martyribus strenuisque testibus Beati Martyres annumerantur Marcus a Krizevci, Stephanus Pongrácz et Melchior Grodziecki qui, etsi ad gentes diversas pertinebant, eandem habe- 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale bant fidem et hac sustenti, etiam mortem coniuncti obierunt sibi inflictam Cassoviae mense Septembri anno MDCXIX, nempe paulo post initum bellum Triginta Annorum. Ex his canonicus Strigoniensis Marcus a Krizevci, post­ quam studia ecclesiastica Romae absolverat tamquam Collegii GermaniciHungarici atque Studiorum Universitatis Gregorianae discipulus, in terram Slovacham venit a natali Croatia, ut alacre praestaret pastorale servitium Ecclesiae propter sacerdotum penuriam laboranti difficultatibus. Bono Pa­ stori similis Marcus a Krizevci suum in periculo non reliquit gregem, quem­ admodum mercennarius fecisset (cfr Io 10, 11-15), sed in populi Dei mansit ministerio, fulgidum praebens exemplum erga Christum suumque munus fi­ delitatis. Non minorem ostendit fortitudinem sacerdos Stephanus Pongrácz, Societatis Iesu sodalis, anno MDLXXXII nobili Hungarica familia ortus, qui sanguine fuso vitam conclusit omnino servitio Dei et fratrum consecratam. A vicina Transilvania Stephanus, nitidi decursus profani exspectatione re­ licta, in plagas venit Slovachiae orientalis evangelium nuntiaturus. Cassoviae, dum difficile apostolicum munus sibi concreditum explebat, Dominus voluit promptam eius voluntatem et sacrificii spiritum remunerari, clara eum martyrii palma donando. Sodalis Societatis Iesu fuit etiam Melchior Grodziecki, familia natus natione Polonica anno MDLXXXIV, qui plures annos ministerium sacerdotale Pragae explicaverat tamquam iuventutis educator. Urbem relinquere astrictus cum aliis Societatis Iesu sodalibus ob exortum Triginta Annorum bellum, Moraviam percucurrit atque Slovachiam et deni­ que Cassoviae se collocavit, ubi plenam suam Christo et fratrum servitio deditam vitam per sanguinis effusionem confecit. Tres hi Evangelii animosi testes tempore certaminis blanditiis et crudelissimis cruciatibus restiterunt mortemque oppetiverunt ne fidem neque fidelitatem desererent erga Chri­ stum, eius Ecclesiam eumque, cui mandatum est commissum, ut sit illius in terris Vicarius. Populus Dei semper horum trium Martyrum coluit me­ moriam sed, propter adversas temporum condiciones, eorum beatificationis celebratio nonnisi anno MCMV fieri potuit Pontifice Nostro Venerato Deces­ sore Sancto Pio X. Post attentam inspectionem a Congregatione de Causis Sanctorum ef­ fectam de signis divinis eorum deprecationi tributis, Ipsi die x mensis Apri­ lis hoc anno MCMXCV Consistorium publicum celebravimus, quo confecto Nostram significavimus voluntatem eorum canonizationem peragendi. Missae ipso in ritu quam Cassoviae celebravimus, multis adstantibus fratribus Nostris episcopis, sacerdotibus, necnon plurimis Christifidelibus, auxilio Spiritus Sancti invocato, haec verba pronuntiavimus: Acta Ioannis Pauli Pp. II 7 Ku cti Najsvätejšej a Nerozdielnej Trojice, na povznesenie katolíckej viery a vzrast kresťanského života, mocou nášho Pána Ježiša Krista, svä­ tých apoštolov Petra a Pavla a Našou, po predchádzajúcom dlhom uvažo­ vaní a častom vzývaní Božej pomoci, po vypočutí mienky mnohých našich bratov, týmto rozhodnutím vyhlasujeme blahoslavených, Marka Križina, Melichara Grodzieckého a Štefana Pongrácza za svätých a zapisujeme ich do zoznamu svätých. Ustanovujeme, aby boli spolu s ostatnými svätými nábožne uctievaní v celej Cirkvi. V mene Otca i Syna & i Ducha Svätého. R. Amen. Consueta etiam habita de vita virtutibusque Martyrum, quos diximus, oratione, eosdem sumus venerati ac summa cum religione primi invocavimus. Datum Cassoviae, die septimo decimo. II mensis Iulii, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri EGO IOANNES PAULUS II Catholicae Ecclesiae Episcopus Eugenius Sevi, Loco ffl Plumbi In Secret. Status tab., n. 375.675 Protonot. Apost. 8 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Servae Dei Mariae Bernardae Butler Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Ut quemadmodum suscitatus est Christus a mortuis per gloriam Patris, ita et nos in novitate vitae ambulemus » (Rom 6, 4). Christo conformata, Maria Bernarda Butler ambulavit digne Deo (cfr 1 Thess 2, 12), mundi percurrens vias ut diffunderet lucem Domini suscitati Eiusque evangelii suamque operam navaret ad aedificationem Regni. Quae quidem nata est in loco Auw intra fines Basileensis dioecesis in Helvetia die xxvni mensis Maii anno MDCCCXLVIII a coniugibus Henrico et Catharina Butler, qui baptismalem ad fontem imposuerunt ei nomen Verenam. Usque a pueritia dilexit Deum delicias ponens suas in Eucharistiae adoratione, in oratione, in mortificatione inque actuosa participatione pa­ roeciali vitae, dum interea libenter iuvabat familiares in agrorum labore. Anno MDCCCLXVII ingressa est Monasterium Mariae Auxiliatricis oppidi Altstätten, in quo paucae sorores aetate provectae regulam Tertii Ordinis Franciscalis et Statuta, a Decessore Nostro Urbano VIII probata, seque­ bantur. Sumpto nomine Maria Bernarda a Sacro Corde Mariae votisque nuncupatis, ilico suis humanis dotibus religiosisque virtutibus ita eminuit ut graviora in dies munera ei sint commissa. Antistita deinde electa, monasterii renovationem prudenter incepit amovendo abusus et restituendo observantiam Regulae. Perpetuam quoque eucharisticam adorationem insti­ tuit, unde spirituales uberrimi fructus evenerunt, inter quos plurimae voca­ tiones ad religiosam vitam. Sed Providentia Divina novum apostolatus campum Dei Servae parabat. Etenim, Episcopo Portus Veteris rogante, anno MDCCCLXXXVIII, una cum nonnullis monialibus se contulit in Aequatorianam Nationem ubi impensos ac frugiferos labores suscepit in bonum praesertim pauperum eiusdem ter­ rae. Non defuerunt illi difficultates et aegritudines, quas Deo fisa humili et forti animo sustulit. Rerum publicarum commutatio anno MDCCCXCV eam impulit Aequatoriam relinquere suisque cum sodalibus Carthaginem in Co­ lumbia migrare; cuius Archiepiscopus decimo septimo transacto anno eius Acta Ioannis Pauli Pp. II 9 Operam canonice probavit uti Congregationem Sororum Missionalium Fran­ ciscanum a Maria Auxiliatrice; quae, ipsa moderante, crevit et diffusa pror­ sus est diversa per loca, haud paulum conferens ad puerorum institutionem et aegrotantium egenorumque curam. Maria Bernarda, evangelizans fratres per misericordiae opera, altius introi­ vit in cognitionem et amorem Christi atque, fide, spe et caritate illuminata, ad exemplum beatae Virginis Mariae, a se valde honoratae, ambulavit cum Deo Eique se totam commisit Eiusque voluntatem in omnibus exsecuta est. Humi­ lis, piissima, pauper, patiens in adversis semperque sollicita de animarum salu­ te atque evangelica consilia potissimum prosecuta, haud parva sanctitatis reli­ quit exempla. Quam fidelem et exspectantem virginem caelestis Sponsus die xix mensis Maii anno MCMXXIV ad aeternum convivium vocavit. Cum enim etiam post eius mortem sanctitatis fama, qua vivens ditabatur, perstaret, Archiepiscopus Carthaginensis in Columbia anno MCMXLIX Beatificationis et Canonizationis causam iniit. Statutis iure expletis, Nos Ip­ si die XXI mensis Decembris anno MCMXCI declaravimus Servam Dei théolo­ gales et cardinales virtutes iisque adnexas heroum in modum coluisse. Die XXVI mensis Martii anno MCMXCIV Nobis coram evulgatum est decretum su­ per miraculo eiusdem Dei Servae intercessioni tributo, quod anno MCMLXVII evenerat in Columbiana urbe Barranquilla. Quapropter statuimus ut Beati­ ficationis ritus Romae celebraretur die xxix mensis Octobris anno MCMXCV. Hodie igitur in Patriarchali Basilica Vaticana Sancti Petri inter Missa­ rum sollemnia hanc protulimus formulam: « Nos, vota Fratrum Nostrorum Volfgangi Haas, Episcopi Curiensis, Caroli Iosephi Ruiseco Vieira, Archiepiscopi Carthaginensis in Columbia, Petri Mamie, Episcopi Lausannensis, Genevensis et Friburgensis, necnon plurimorum alio­ rum Fratrum in episcopatu multorumque Christifidelium explentes, de Congre­ gationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica faculta­ tem facimus ut Venerabiles Servae Dei Maria Teresia Scherer, Maria Bernarda Butler et Margarita Bays Beatarum nomine in posterum appellentur, earum­ que festum die ipsarum natali: Mariae Teresiae Scherer die decima sexta Iunii; Mariae Bernardae Butler die decima nona Maii; et Margaritae Bays die vicesi­ ma septima Iunii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In Nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Eximia haec Beata claras dedit religiosae pietatis operumque bonorum testificationes, quae, animarum studio concitata, multos homines iuvit. Exoptamus igitur salutifera Domini dona et Evangelii beneficia ut illi proli­ xe adipiscantur eiusdem exemplo sustentati et patrocinio. 10 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Quae vero per has Litteras decrevimus nunc et in posterum rata esse volumus, contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxix mensis Octobris anno MCMXCV, Pontificatus Nostri duodevicesimo. ÊB ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ES Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.491 II Venerabili Servo Dei Danieli Comboni Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae... Illi autem profecti praedicaverunt ubi­ que » (Me 16, 15.20). Apostolorum vestigia premens Venerabilis Servus Dei Daniel Comboni mandato Domini Iesu fideliter obtemperavit et, pastorali caritate perfusus, omnia reliquit et vitam impendit in Evangelium Afris gentibus tradendum, quas magis quam seipsum dilexit, quibus summa cum largitate immania tamen incommoda perferens inserviit, quasque praedicatione Verbi Dei et suo virtutum testimonio sapienter excoluit. Hic intrepidus missionarius, qui apostolico studio et iugi fidelitate erga Christum et Ecclesiam eminuit, in pago vulgo Limone sul Garda, ex dioecesi Brixiensi, die xv mensis Martii anno MDCCCXXXI natus est a parentibus Aloisio Comboni et Dominica Pace, qui, etsi pauperes terrenis opibus, religione tamen divites erant, quam vicis­ sim filio tradiderunt. Veronae in Institutum Servi Dei Nicolai Mazza est in­ gressus, ubi validam recepit institutionem et pro missionibus eo accensus est amore ut septemdecim annos natus iure iurando promiserit se totam vi­ tam evangelizationi Mediae Africae, quae olim Nigritia appellabatur, esse consecraturum. Apud Seminarium dioecesanum frugifere et assidue studia explevit et die xxxi mensis Decembris anno MDCCCLIV presbyteratus ordine est decoratus. Firmam servans promissionem, obtinuit ut Media Africa suae spei suique ministerii apostolici ager fieret. Decessor Noster Pius IX Servo Acta Ioannis Pauli Pp. II 11 Dei animum addidit ut tale propositum ad rem deduceret, ita adloquens: « Labora pro Africa sicut bonus miles Christi ». Pro certo habens hanc industriam copiam personarum et instrumento­ rum requirere, auxilium quaesivit a Christifidelibus Europae, et ipsemet conditor exstitit duarum religiosarum Congregationum. Etenim, consentien­ te Episcopo Veronensi Domino Aloisio di Canossa, anno MDCCCLXVII condidit Institutum pro Nigritiae Missionibus, cuius sodales in praesens appellantur « Missionarii Comboniani Cordis Iesu » (M.C.C.I.), et anno MDCCCLXXII Insti­ tutum fundavit Sororum Missionariarum Piarum Matrum Nigritiae. Ad Sa­ cros Praesules participes Concilii Oecumenici Vaticani I, cui ipse qua theo­ logus Episcopi Veronensis interfuerat, pro Nigris Mediae Africae flagrantem habuit rogatum. Anno MDCCCLXXII ab hac Apostolica Sede nominatus est Pro-Vicarius Vicariatus Apostolici Mediae Africae, cuius sedes in urbe Khartoum est posita, et anno MDCCCLXXVII eiusdem Sedis Vicarius constitu­ tus est, cui titulus est additus Ecclesiae Claudiopolitanae. Firma corporis affectione, ferventi zelo, forti animo acutoque ingenio pastorali praeditus, indefessum se praebuit in humano christianoque cultu inter Afros promo­ vendo nec non in Regno Dei aedificando, pro quo innumera et gravia dis­ crimina, angustias, incommoda et angores alacriter oppetivit. Fulcrum stre­ nui sui apostolatus impensam posuit vitam spiritalem, quam, intime cum Domino coniunctus, sive per orationem, sive per cultum ad Sanctissimam Eucharistiam, ad Crucem Christi, ad Sacrum Cor Iesu nec non ad Redem­ ptoris Matrem sustentavit. Missionalis industria peraptum fuit illi instru­ mentum ad sanctitatis viam progrediendam. Fides, spes et caritas ita in eo inflammatae et maturatae sunt ut Servus Dei, Boni Pastoris vestigia perse­ quens, seipsum pro aeterna sui gregis salute martyrio immolari cuperet. Laude digna est eius sententia: « Aut Nigritia aut mors ». Etsi ille martyrii palmam non obtinuit, eius tamen vita missionalis permanens ac iucunda exstitit immolatio pro Dei gloria animarumque salute. Quinquaginta annos natus, laboribus consumptus suique deditione pro Africae evangelizatione, die x mensis Octobris anno MDCCCLXXXI aeternam attigit mansionem, sancti­ tatis fama circumdatus, quae magis in annos firmata est et diffusa. Causa beatificationis et canonizationis a sacrorum Antistite Veronensi anno MCMXXVIII est incohata. Nosmet Ipsi die xxvi mensis Martii anno MCMXCIV declaravimus Episcopum et Servum Dei Danielem Comboni virtu­ tes théologales, cardinales eisque adnexas in heroum gradum exercuisse. Postea, apud Congregationem de Causis Sanctorum examinata est cum exi- 12 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tu quidem ^positivo sanatio quaedam, in Brasilia anno MCMLXX habita et in­ tercessioni Servi Dei adscripta. Decretum super miraculo Nobis coram die vi mensis Aprilis anno MCMXCV iuris publici est factum; tunc statuimus ut beatificationis ritus Romae haberetur sequenti anno die xvn mensis Martii. Hodie igitur in foro ad Vaticanam Sancti Petri Basilicam vergente inter Missarum sollemnia hanc ediximus formulam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Gabrielis Zubeir Wako, Archiepiscopi Khartumensis, et Benedicti Cocchi, Episcopi Parmensis, necnon plurimo­ rum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque christifidelium explen­ tes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Daniel Comboni et Guido Maria Conforti Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum die ipsorum natali: Danielis Comboni die decima Octobris et Guidonis Mariae Conforti die quinta Novembris in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et posthac rata et firma volu­ mus esse, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvn mensis Martii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimi. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.400 III Venerabili Dei Servae Mariae Raphaelae Cimatti Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Facti sumus parvuli in medio ve­ strum, tamquam si nutrix foveat filios suos, ita desiderantes vos, cupide volebamus tradere vobis non solum evangelium Dei, sed etiam animas no­ stras, quoniam carissimi nobis facti estis » (1 Thess 2, 7-8). Dei Spiritus, qui liberaliter charismata dat ad Christi corpus aedifican­ dum, quod est Ecclesia, Venerabilis Dei Servae Mariae Raphaelae Cimatti in corde flammam concitavit caritatis eique spiritalis matris donum erga Acta Ioannis Pauli Pp. II 13 aegrotos elargitus est, quos eadem adamavit, solata est atque iis amanter solliciteque inservivit, cotidie vitam suam illis tradendo. Caritatis Christi humilis haec testis et munifica, in Italia orta est, in vi­ co quem Celle vocant in Faventino agro, die vi mensis Iunii anno MDCCCLXI, ex Iacobo Cimatti et Rosa Pasi, qui divitiis quidem carebant sed fide abundabant, quam filiis transmiserunt, inter quos Venerabilis Dei Servus annumeratur Vincentius Cimatti Societatis S. Francisci Salesii. Nomen ei indiderunt Sanctae, sacro fonte aspersae, quod a pueritia spectabili devotaque vita honestavit. Cum aetas concederet, paroeciale opus incohavit, chri­ stianam puellarum institutionem perite studioseque curando. Aliquantum expectavit, ante quam se Domino dedicaret. Matri namque assidere debe­ bat, iam viduae ac sine adiumento. At Providentia, quae humiles pauperes­ que respicit, effecit ut anno MDCCCLXXXIX Dei Serva Congregationem Soro­ rum a Misericordia pro Infirmis ingrederetur. Romae tempus probationis et novitiatum explevit atque vota temporalia anno MDCCCXCI nuncupavit, cum nomen Sororis Mariae Raphaelae sibi imposuisset. In Valetudinariis Alatri­ no et Frusinatensi pharmacopolae adiutricem operam egit; anno MCMV per­ petua vota nuncupavit. Egregie posthac antistitae munus sustinuit religio­ sae familiae Frusinatensis et Alatrinae. Ubique erga vocationem missionemque absoluta fidelitate eminuit, Regulam servando et in Deum dilectionem, precationem, sacrificium, humilitatem et aegrotos colendo, quos magna cum caritate ac sollicitudine curabat, prae oculis Domini verba usque habens: « Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 40). Neque solummodo infirmorum de corpore fuit sollicita, sed eorum bo­ num persequens, Dei lumen in eorum animas transfundere contendit, atque omnibus fuit mater, soror, amica, consiliatrix, usque ad serviendum et solandum amabiliter comiterque parata. Simili modo sorores, medicos, omnes qui pro sanitate opus faciebant ac cunctos qui ad eam decurrebant, amavit et iuvit. Anno MCMXL a munere sese abdicavit antistitae et in familia Alatrina mansit, ubi suarum bonum odorem virtutum effundere perrexit, mul­ tum temporis precationi et eucharisticae adorationi dicando. Altero univer­ sali saeviente bello, tametsi vetula et infirma valetudine, ad sauciatos mili­ tes curandos se dicavit atque effecit ne urbs pyrobolis quateretur. Meritis onusta, pientissime, die xxni mensis Iunii anno MCMXLV terrestre suum iter complevit. Sanctitatis fama, qua vivens fruebatur, post eius mortem perstitit, ideo Episcopus Alatrinus anno MCMLXII beatificationis canonizationisque Causam incohavit. A iure praescriptis perfectis rebus, die vi mensis Iulii an- 14 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale no MCMXciii declaravimus Dei Servam heroum in modum virtutes théologa­ les, cardinales iisque adnexas exercuisse. Apud Curiam interea Alatrinam, annis MCMLXXXVIII-MCMLXXXIX, canonica inquisitio de quadam pueri mira sa­ natione, quae anno MCMLXX evenerat eaque Matri Mariae Raphaelae inter­ cessioni adscribebatur, peracta est. Ad iuris normam primum res a medicis pervestigata est, tum a Consultoribus Theologis et a Patribus Cardinalibus Episcopisque Congregationis de Causis Sanctorum. Inquisitionibus feliciter expletis, Nobis coram super miro prodiit Decretum die xv mensis Decem­ bris anno MCMXCIV. Statuimus igitur ut beatificationis ritus Romae celebra­ retur die XII mensis Maii anno MCMXCVI. Hodie igitur, in foro ad Vaticanam Basilicam Sancti Petri spectante, in­ ter Missarum sollemnia hanc ediximus formulam: Nos, vota Fratrum No­ strorum Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archiepiscopi Mediolanensis, Co­ smi Francisci Ruppi, Archiepiscopi Lycensis, Michaelis Cardinalis Giordano, Archiepiscopi Neapolitani, Braulii Rodríguez Plaza, Episcopi Salmantini, et Aloisii Belloli, Episcopi Anagnini-Alatrini, necnon plurimorum aliorum Fra­ trum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregatio­ nis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Alfredus Hildefonsus Schuster, Philippus Smaldone, Ianuarius Maria Sarnelli, Candida Maria a Iesu Cipitria y Ba­ rrióla, Maria Raphaela Cimatti et Maria Antonia Bandrés y Elósegui Beato­ rum nomine in posterum appellentur eorumque festum die ipsorum natali: Alfredi Hildefonsi Schuster die trigesima Augusti; Philippi Smaldone die quarta Iunii; -Ianuarii Mariae Sarnelli die trigesima Iunii; Candidae Mariae a Iesu Cipitria y Barrióla die nona Augusti; Mariae Raphaelae Cimatti die vicesima tertia Iunii et Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui die vicesima septima Aprilis in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xn mensis Maii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.361 Acta Ioannis Pauli Pp. II 15 IV In Republica Tadzikistaniae Nuntiatura Apostolica conditur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Quo firmiores reddantur magisque in dies fiant frugiferae necessitudinis rationes inter hanc Apostolicam Sedem et Rempublicam Tadzikistaniae hoc ipso die feliciter initae, simulque aptius provideatur vitae atque regimini Ecclesiae eadem in Natione, Nobis perop­ portunum videtur illic Apostolicam Nuntiaturam condere. De communi igi­ tur utriusque partis voto, audita quoque Congregatione pro Gentium Evan­ gelizatione, summa Nostra potestate harumque Litterarum virtute in Repu­ blica Tadzikistaniae Nuntiaturam Apostolicam constituimus, factis omnibus iuribus, privilegiis, honoribus, praerogativis et indultis, quae huiusmodi Legationum, praesertim in territoriis sub iurisdictione memoratae Congregatio­ nis positis, propria sunt. Has denique Litteras, in forma Brevis maioris expeditas, nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xv mensis Iunii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. ES ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco & Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.688 V In Republica Turkmenistaniae Nuntiatura Apostolica conditur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ad plenius confirmandas magisque in dies frugiferas reddendas necessitudinis rationes, quae inter hanc Apostoli­ cam Sedem et Rempublicam Turkmenistaniae hoc ipso die feliciter sunt initae, simulque ad aptius providendum vitae atque regimini Ecclesiae ea­ dem in Natione, Nobis peropportunum videtur illic Apostolicam Nuntiatu- 16 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ram condere. De communi igitur utriusque partis voto, audita quoque Con­ gregatione pro Gentium Evangelizatione, summa Nostra potestate harum­ que Litterarum virtute in Republica Turkmenistaniae Nuntiaturam Aposto­ licam constituimus, factis omnibus iuribus, privilegiis, honoribus, praeroga­ tivis et indultis, quae huiusmodi Legationum, praesertim in territoriis sub iurisdictione memoratae Congregationis positis, propria sunt. Has denique Litteras, in forma Brevis maioris expeditas, nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x men­ sis Iulii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. SB ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.689 VI Sanctus Michael Archangelus Torontinae archidioecesis apud Deum caelestis Patronus confirmatur. IOANNESPAULUSPP.il Ad perpetuam rei memoriam. — Omni quidem tempore colere studuit catholica Ecclesia et Michaelem Archangelum honorare consuevit, cui anno­ rum decursu complura sacra loca dicavit, quemque strenuum defensorem putat et hominum spectabilem tutorem. Quapropter libenter postulatis ob­ secundare properamus Venerabilis Fratris Aloisii M. Ambrozic, Archiepisco­ pi Torontini, qui communia optata ac sententias recipiens, a Nobis postula­ vit ut Sanctus Michael Archangelus ipsius Sedis auctoritate Nostra caelestis Patronus confirmaretur, ad normam Instructionis « de Calendariis particula­ ribus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30. Nos vero ad iuris praescripta omnia acta esse pro comperto habentes ac scientes hanc rem fidei et pietatis incrementum prorsus afferre, admotis precibus li­ bentes volentesque concedimus. Itaque iis probatis quae statuit Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis a Nobis olim facultati­ bus, placet Michaelem Archangelum Torontinae Archidioecesis esse haberique apud Deum caelestem Patronum, omnibus concessis iuribus et privile­ giis, quae rubricae convenienter tribuunt et iuste concedunt, contrariis qui­ busvis non efficientibus rebus. Acta Ioannis Pauli Pp. II 17 Datum Romae, Apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxix mensis Septembris anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.516 VII Imago Nostrae Dominae « de Indejo » quae in ecclesia oppidi v.d. Las Fraguas colitur, pretioso diademate redimitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Dominus natus est ex Maria, humani generis in se peccata suscipiens, remissionem tribuit omnium delictorum » (S. Ambrosius, Expositio ev. sec. Lucam, VIII, 23). Idcirco Ecclesia magna cum fiducia invocat intercessionem Immaculatae Virginis Mariae, praecipue ut peccatorum veniam apud Filium divinum impetret. Cum igitur Venerabilis Frater Franciscus Pérez González, Episcopus Oxomensis-Sorianus, Litteris die II mensis Iulii datis, communia vota cleri et Chri­ stifidelium excipiens, poposcerit ut Nostro nomine et auctoritate pretioso dia­ demate redimiri posset gratiosa imago Beatae Virginis Mariae quae sub titulo Nostrae Dominae « de Indejo » in ecclesia oppidi v.d. Las Fraguas religiose coli­ tur, Nos huiusmodi piae petitioni libenti animo obsecundare volumus. Ratis igitur plane habitis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disci­ plina Sacramentorum, tributis a Nobis facultatibus, hac in re egit, Apostoli­ ca Nostra potestate petenti Praesuli concedimus ut supra dictae imagini Nostro nomine et auctoritate sollemni modo pretiosam imponat coronam, firma spe ducti fore ut populus illuc christianus, laetus XIV centenarium dioecesis suae celebrans, per Mariam ad Iesum citius faciliusque adduci pos­ sit. Contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxx mensis Septembris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco £B Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.474 18 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VIII Paroeciale templum et sanctuarium, Beatae Mariae Virgini dicatum, quod vocatur populari sermone « Our Lady of Victories », archidioecesis Melburnensis, ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Praestans templum istud cum catholi­ cae operae pietatisque fidelium documentum, tum potissimum ipsius Deces­ soris Nostri Pii X, clarae recordationis, curam et liberalitatem significat. Quaedam ibidem ornamenta praeterea exstant resque ad cultum pulchre explicandum necessariae. Signum quoque Mariae Virginis venustum asser­ vatur, ad quod fideles magna cum fiducia accedunt supernum adiumentum petituri. Nos autem his spectatis rationibus, huius templi considerata quo­ dammodo antiquitate, Venerabilis Fratris Thomae Francisci Little, Archie­ piscopi Melburnensis, precibus concedere voluimus, qui tum suum signifi­ cans postulatum tum suorum fidelium, enixe efflagitavit ut paroeciale tem­ plum Beatae Mariae Virgini dicatum, quod « Our Lady of Victories » vo­ cant, in loco quem « Camberwell » appellant suae Archidioecesis situm, in Basilicarum Minorum album referretur. Itaque ea quae statuit Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum comprobantes, factis a Nobis quon­ dam potestatibus, Apostolica usi auctoritate sacrum aedificium, de quo supra est facta mentio, Basilicae Minoris dignitate hbnestamus, cunctis additis iuri­ bus et privilegiis, quae ad id genus templa pertinent. Serventur deinde quae decretum iubet «de titulo Basilicae Minoris» die ix mensis Novembris, anno MCMLXXXIX foras emissum, quibuslibet minime obsistentibus rebus. Ecclesiae tandem Matrem plurima prece deprecamur, ut fideles cunctos ipsa custodiat, soletur, suis beneficiis cumulet. Omnes pariter cohortamur ut, renovatis propositis, spiritalem progressum, Virgine Maria bene iuvante, persequantur. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxx mensis Septembris, ann® MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. SS ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 398 160 Acta Ioannis Pauli Pp, II 19 IX Venerabili Servo Dei Petro Casani Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Beati pauperes spiritu, quoniam ipso­ rum est regnum caelorum » (Mt 5, 3): secundum hanc supremam evangeli­ cae perfectionis formam Venerabilis Servus Dei Petrus Casani totam vitam gessit, quam per religiosam professionem Deo sacravit eamque in sacerdota­ li ministerio insumpsit, praesertim in utilitatem puerorum indigentium. Se­ paratio a mundo atque ab eius illecebris, quam ille iugiter servavit quam­ que externis quoque signis patefecit et praecipue per cognomen « Paupe­ rem » sibi inditum, effecit ut altissimum cum Deo coniunctionis gradum at­ tingeret, dum simul validissimam coluit spem in Providentia, altam dilectio­ nem erga Crucem et Virginem Mariam, atque ferventissimam erga proximum caritatem. Servus Dei natus est die VIII mensis Septembris anno MDLXXII Lucae, e familia religiosis principiis imbuta. Post intempestivum matris obi­ tum, eximiis humanis propositis praeditus et studio ductus aliquid praeben­ di subsidii societati et Ecclesiae reformandis, anno MDXCIV vitam religiosam amplexus est inter « Presbyteros Reformates Beatae Virginis Mariae », quo­ rum Institutum ante viginti annos a sancto Ioanne Leonardi conditum erat. Inexhausto impellebatur studio ad perfectiores usque formas quaeren­ das, quibus Deo servire posset nec non in semetipso divina adimplere consilia. « Tribuat mihi Dominus spiritum et lumen, ut eius voluntati obsequi possim in omnibus quae Superiores mihi velint concredere »: hac quidem in­ spiratas cogitatione, mense Ianuario anno MDCXIV novam et severiorem in­ cohavit vitae religiosae experientiam inter sodales Scholarum Piarum, ac deinde anno MDCXVII simul cum Iosepho Calasanctio, cuius vestigia persequebatur, amore inflammatus « sanctae, summae et evangelicae Pauperta­ tis », apostolatui caritatis omnino se dedit ut Christo serviret in pueris indi­ gentibus « sive ad pietatem sive ad litteras » instituendis et educandis. Ora­ tio cardo exstitit ipsius spiritalitatis et apostolatus. Petrus omnia cum Deo per orationem communicabat. Oratio in eo perenne fuit donum laudis Deo, gratiarum actio, filialis fiducia, immo supplicatio, qua pro humana debilita­ te divinum implorabat auxilium. Praeterea oratio valido fuit illi praesidio ad superanda discrimina quae, extremo eius vitae decurrente decennio, ope­ ri Calasanctiano minabantur. Scripsit enim: « Omni humana amissa exspec- 20 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tatione, nihil aliud nisi divinum auxilium exspectamus, quod numquam deest ei qui in Illo confidit». «Patientia et oratione plurima obtineri pos­ sunt »: haec sententia eius fuit firmissima persuasio, quoniam recte sentiebat « nullum aliud dari posse auxilium aut medicamen praeter orationem ». Hanc transcendentiae profundaeque fidei mensuram prae oculis iugiter habuit, in diversis apostolatus operibus ad Scholas Pias diffundendas varias per urbes Italiae (Narniam, Genuam, Savonem, Messanam, Neapolim) et per mediam Europam (Nikolsburgum, Straznitz - hodiernam Rempublicam Cecam), ad eius usque transitum, qui die xvn mensis Octobris anno MDCXLVII Romae apud domum sancti Pantaleonis factus est, cui ipse Iose­ phus Calasanctius nonagenarius astitit. « Quiescamus et oremus », scriptum legimus apud sepulcrum quo reliquiae conduntur in templo sancto Pantaleoni dicato: idem nuntius est quem ille hominibus nostrae aetatis transmit­ tere pergit. Sanctitatis fama, quam Venerabilis Dei Servus vivens est adep­ tus, post eius obitum continuavit, quam ob rem Causa Beatificationis et Canonizationis anno MCMV est incohata, atque die xxn mensis Ianuarii anno MCMXCi Nobis coram Decretum prodiit de Servi Dei virtutibus heroum in modum exercitis. Interea, servatis de iure servandis, inquisitio peracta est de quadam mira patrata sanatione in oppido Szeged, in Hungaria, interces­ sioni eius adscripta. Eventu apud Congregationem de Causis Sanctorum fe­ liciter pervestigato, die xv mensis Decembris anno MCMXCIV decretum super miro evulgatum est. Quapropter statuimus ut beatificationis ritus Romae ageretur die i mensis Octobris anno MCMXCV. Hodie idcirco in foro ante Patriarchalem Basilicam Vaticanam, intra Missarum sollemnia formulam hanc protulimus: Nos, vota Fratrum No­ strorum Antonii Angeli Algora Hernando, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Francisci Alvarez Martínez, Archiepiscopi Toletani, Iacobi David, Episcopi Rupellensis, Raimundi Malla Call, Episcopi Ilerdensis, Camilli Car­ dinalis Ruini, Vicarii Nostri pro Romana dioecesi, Raphaelis Torija de la Fuente, Episcopi Civitatis Regalensis, Augustini García-Gaseo Vicente, Ar­ chiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanc­ torum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Vene­ rabiles Servi Dei Anselmus Polanco et Philippus Ripoll, Petrus Ruiz de los Paños y Angel et octo Socii, Ioannes Baptista Souzy et sexaginta tres So­ cii, Dionysius Pamplona et duodecim Socii, Petrus Casani, Carolus Eraña, Fidelis Fuidio et Iesus Hita, Angela a Sancto Ioseph Lloret Marti et sede- Acta Ioannis Pauli Pp II 21 cim Sociae et Vincentius Vilar David Beatorum nomine in posterum appel­ lentur, eorumque festum: Anselmi Polanco et Philippi Ripoll die septima Februarii; Petri Ruiz de los Paños y Angel et octo Sociorum die vicesima tertia Iulii; Ioannis Baptistae Souzy et sexaginta trium Sociorum die deci­ ma octava Augusti; Dionysii Pamplona et duodecim Sociorum die vicesima secunda Septembris; Petri Casani die decima sexta Octobris; Caroli Eraña, Fidelis Fuidio et Iesus Hita die decima octava Septembris; Angelae a Sanc­ to Ioseph Lloret Marti et sedecim Sociarum die vicesima Novembris; et Vincentii Vilar David die decima quarta Februarii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et posthac rata et firma volu­ mus esse, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­ sis Octobris, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri septimo decimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 381.785 X Venerabilibus Servis Dei Angelae a Sancto Ioseph Lloret Marti et XVI Sociis martyribus Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ecclesia primo exsistentiae suae mil­ lennio ex martyrum cruore orta est: « Sanguis martyrum, semen christiano­ rum» (Tert., Apol., 50). Quemadmodum elapsis saeculis evenit, ita quoque aetate nostra — ut probe novimus — Ecclesia innumeros sanctos et beatos pluresque martyres offerre pergit. Ipsa quidem, secundo exeunte millennio, rursus Ecclesia Martyrum exhibetur. Persecutiones illatae in credentes — sacerdotes, reli­ giosos et laicos — mirum constituunt martyrum seminarium diversis in mundi partibus. «His temporibus canonizationes et beatificationes multiplicatae sunt: hae vim vigoremque Ecclesiarum particularium significant, quae quidem 22 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sunt multo plures hodie quam primis saeculis primoque millennio. Maximus Christo tributus honor, tertio appetente millennio, afferet secum demonstrationes: Redemptoris praesentiae per fidei, spei caritatisque fructus in tot hominibus mulieribusque omnium gentium qui Christum in multiformi vi­ tae christianae vocatione sunt secuti » (Ioannes Paulus PP. II, Epistula Apostolica Tertio millennio adveniente, n. 37). Dum anno MCMXXXVI Hispanica persecutio propter odium fidei grassaba­ tur, inter innumeras victimas, quae laetantes vitam Regi martyrum genero­ se obtulerunt, septemdecim adscribendae sunt Sorores « Congregationis Doc­ trinae Christianae » a Mislata, Valentiae. Vitam communem ducebant Chri­ sto servientes, diuturnum consecratae vitae martyrium subeuntes, gaudiosam nempe cuiusque diei fidelitatem servantes erga heroicitatem vitae tam in contemplatione mysterii Christi quam in Ecclesiae famulatu. Hae sunt nomina: Angela a Sancto Ioseph Lloret Martí, antistita generalis; Maria a Suffra­ gio Orts Baldó; Maria a Monserrat Llimona Planas; Teresia a Santo Ioseph Duart Roig; Elisabeth Ferrer Sabría; Maria ab Assumptione Mongoche Horns; Maria Conceptio Martí Lacal; Maria Gratia de San Antonio; Cor Ie­ su Gómez Vives; Maria a Succursu Jiménez Baldoví; Maria Dolores Suris Brusola; Ignatia a Sanctissimo Sacramento Pascual Pallardó; Maria a Rosa­ rio Calpe Ibáñez; Maria a Pace López García; Marcella a Sancto Thoma Navarro; Amparo Rosat y Balasch; Maria a Calvario Romero Clariana. Secundae Hispanicae Reipublicae adventante tempore et instante effre­ nata in Ecclesiam persecutione, omnes Sorores «Congregationis Doctrinae Christianae » pertinentes ad communitatem in oppido Mislata commorantem religiosum deposuerunt habitum, uti ceterae quoque religiosae primis men­ sibus fecerant; domum tamen non reliquerunt. Inita die xvin mensis Iulii anno MCMXXXVI politica rerum eversione, vesperi sequentis diei earum ple­ raeque Valentiam se contulerunt ad locum quae pridem sedes erat Novitia­ tus Congregationis. Illic vita communitatis nullum huiusmodi incommodum subiit, ita ut de more piae exercitationes fieri pergerent. Domus illa facta est verus conventus, ubi cotidie variae celebrabantur missae, quoniam plu­ res sacerdotes illuc ad sacrum litandum se conferebant. Die xx mensis No­ vembris eodem anno, feria sexta Sacro Cordi Iesu dicata, sub vesperum, coetus quidam militum sororem Angelam eiusque socias impulit ut statim currum, qui in promptu erat, ascenderent. Ne ulla quidem ex iis tale prae­ ceptum oppugnavit, quandoquidem hoc apertum erat illis signum volunta- Acta Ioannis Pauli Pp. II 23 tis Domini eiusque singularis gratiae, quam, ex omnibus supremam, Ipse iisdem largiebatur. Omnes currum ascenderent, et pleraeque earum, quae ob provectam aetatem id aegre ferebant, a ceteris fulciebantur. Ita sunt translatae ad locum vulgo Picadero de Paterna appellatum, qui sex ab ur­ be Valentina chilometris abest. Illic Servae Dei, nulla iudiciali causa prae­ habita, eadem illa nocte, dum fidei testimonium firmiter reddebant, manuballista sunt necatae. Hae septemdecim martyres Congregationis Sororum Doctrinae Christianae, quae humiles et laetantes virtutem amoris Christi sunt testificatae, universa coram Ecclesia uti exempla proponuntur illius heroicae fidelitatis quae ex vehementi studio profluit omnibus in vitae adiunctis per caritatem et cohaerentiam evangelicam voluntati Patris obse­ quendo Causa canonizationis a sacrorum Antistite archidioecesis Valentinae anno MCMLXV est incohata. Impletis quidem omnibus quae iure praescribun­ tur, die vi mensis Iulii anno MCMXCIII Nobis coram decretum super mar­ tyrio prodiit. Idcirco statuimus ut ritus beatificationis die i mensis Octobris anno MCMXCV Romae celebraretur. Hodie igitur, in foro ad Vaticanam Basilicam Sancti Petri spectante, in­ ter Missarum sollemnia hanc ediximus formulam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Antonii Angeli Algora Hernando, Episco­ pi Terulensis et Albarracinensis, Francisci Alvarez Martínez, Archiepiscopi Toletani, Iacobi David, Episcopi Rupellensis, Raimundi Malla Call, Episco­ pi Ilerdensis, Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro Romana dioecesi, Raphaelis Tori ja de la Fuente, Episcopi Civitatis Regalensis, Augustini García-Gaseo Vicente, Archiepiscopi Valentini, nec non plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congrega­ tionis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica faculta­ tem facimus ut Venerabiles Servi Dei Anselmus Polanco et Philippus Ripoll, Petrus Ruiz de los Paños y Angel et octo Socii, Ioannes Baptista Sousy et sexaginta tres Socii, Dionysius Pamplona et duodecim Socii, Petrus Casani, Carolus Eraña, Fidelis Fuidio et Iesus Hita, Angela a Sancto Io­ seph Lloret Marti et sedecim Sociae et Vincentius Vilar David Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum: Anselmi Polanci et Phi­ lippi Ripoll die septima Februarii; Petri Ruiz de los Paños y Angel et octo Sociorum die vicesima tertia Iulii; Ioannis Baptistae Souzy et sexaginta trium Sociorum die decima octava Augusti; Dionysii Pamplona et duode­ cim Sociorum die vicesima secunda Septembris; Petri Casani die decima sexta Octobris; Caroli Eraña, Fidelis Fuidio et Iesu Hita die decima octava 24 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Septembris; Angelae a Sancto Ioseph Lloret Marti et sedecim Sociarum die vicesima Novembris; et Vincentii Vilar David die decima quarta Februarii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­ sis Octobris, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri septimo decimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 394.144 XI Beata Maria Virgo a Rosario Patrona apud Deum archidioecesis Vancuveriensis confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Beata Virgo Filium suum singulari prorsus modo adiuvit, oboedientia, fide, spe et flagrante caritate, ad vitam animarum supernaturalem restaurandam (cfr Lumen gentium, 61). Optima ergo ratione Venerabilis Frater Adam Iosephus Exner, Archiepiscopus Van­ cuveriensis, communia etiam vota excipiens, Beatam Mariam Virginem a Rosario Patronam apud Deum archidioecesis suae elegit, atque petivit ut huiusmodi electio ab Apostolica Sede confirmaretur. Nos quidem enixis huius Venerabilis Fratris precibus libentissimo animo obsecundantes, com­ probatis iis quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramento­ rum, facultatibus a Nobis factis, hac in re egit, Apostolica Nostra potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum Beatam Mariam Virgi­ nem a Rosario Patronam apud Deum archidioecesis Vancuveriensis confir­ mamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae in Normis de Patronis constituendis nec non Instructione « de Calendariis particulari­ bus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, indican­ tur. Ceterum volumus ut hae Litterae Nostrae religiose serventur suosque plenos effectus sive nunc sive in posterum consequantur. Contrariis quibus­ libet rebus non obstantibus. Acta Ioannis Pauli Pp. II 25 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­ sis Octobris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.514 XII Sacra paroecialis aedes Visitationis Beatae Mariae Virginis, intra archidioecesis Cracoviensis fines sita, in catalogum Basilicarum Minorum refertur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Antiquum sane ac venustum istud templum a media iam aetate repetit memoriam, quod annorum decursu fi­ delium pietatem demonstrat et peculiarem ipsorum in Virginem Mariam animi affectionem, multum Carmelitarum adlaborantibus sodalibus. Ibidem praeterea artificia quaedam exstiterunt affabre confecta, ut cultus in caele­ stem Matrem aptius explicaretur. Congruentes igitur iustasque repperimus causas postulatis satisfaciendi, quae nuper admovit Venerabilis Frater No­ ster Franciscus S.R.E Cardinalis Macharski, Archiepiscopus Cracoviensis, qui, vota cleri fideliumque significans, flagitavit ut Beatae Mariae Virginis Visitationi dicatum paroeciale templum, ipsius in archidioecesi situm, inter Basilicas Minores referretur, iuribus et privilegiis publice riteque locupletaretur. Itaque rata omnino habentes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum statuit, Apostolica Nostra pro auctoritate, sa­ crum aedificium de quo supra est facta mentio, Basilicarum Minorum di­ gnitate tituloque decoramus, omnibus iuribus et privilegiis templis his con­ sentaneis exornamus. Teneatur deinde Decretum « de titulo Basilicae Mino­ ris», die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX evulgatum, contrariis rebus minime efficientibus quibuslibet. Ceterum, veluti persequentes maiorum probandos mores, Ipsi Nos, fervide Deiparam aliquando inibi sumus depre­ cati. Quod etiamnunc facimus, ut pristinae commendabiles consuetudines et studium usque vigeant et Mater caelestis vicissim sua adiumenta iisdem af­ fatim suppeditet. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 26 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die II mensis Octobris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco €8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 396.659 HOMILIA In foro Sancti Petri habita occasione oblata sollemnis canonizationis plurium Beatorum.* 1. « La vigna del Signore è il suo popolo La Parola di Dio dell'odierna Domenica ci propone il tema biblico della vigna: tema caro ai profeti, presente nei salmi e ripreso da Cristo, che lo ha portato a compimento nel mistero della sua Persona, giungendo addirittura a definire se stesso come « la vera vite », di cui il Padre è il vignaiolo. La Liturgia mette in risalto il drammatico contrasto tra la fedeltà di Dio e l'infedeltà dell'uomo, ma sottolinea al tempo stesso il provvidenziale disegno divino che tutti chiama alla santità. Nel «Cantico della vigna» del profeta Isaia (5, 1-7) abbiamo ascoltato la stupenda allegoria dell'amore appassionato e non ricambiato di Dio per il suo popolo. Egli ha dedicato mille attenzioni alla sua vigna, ma essa purtroppo ha prodotto frutti cattivi. Cocente è pertanto la delusione del Signore, che minaccia di abbandonare la vigna alla rovina. 2 2. Fa eco alla prima Lettura il Vangelo di Matteo, nel quale Gesù mette i sommi sacerdoti e gli anziani del popolo di fronte alle loro responsabilità. Come i loro antenati che hanno ucciso i profeti, essi tramano ora di uccide­ re Lui, inviato di Dio. Sembra così vincere il male ed invece trionfa la misericordia divina. In­ fatti, con il suo sacrifìcio Gesù sconfiggerà definitivamente l'odio e il pecca­ to. «La pietra che i costruttori hanno scartato è diventata testata d'ango­ lo ». E su Gesù Cristo, roccia di salvezza, che viene ricostruita la « vigna del Signore degli eserciti », « la sua piantagione preferita ». 3 4 * Die 6 Octobris 1996. Rit. Sal. resp. Cf. Gv 15, 1. Mt 21, 42, Is 5, 7. 1 2 3 4 Acta Ioannis Pauli Pp. II 27 Piantagione preferita di Dio, carissimi fratelli e sorelle, sono stati coloro che oggi h o la gioia di proclamare Beati. Si tratta di persone — uomini e donne — ch e h anno dato testimonianza di incrollabile fedeltà al Padrone della vigna. Non lo h anno deluso, ma rimanendo uniti a Cristo come i tral­ ci alla vite h anno portato i frutti sperati di conversione e di santità. Hanno perseverato, anch e a costo del sacrificio supremo. 3. «(..) Rolnicy ch wycili jego sługi i jednego obili, drugiego zabili, trze­ ciego zaś kamieniami obrzucili ». Czyż ten sam los nie stał się udziałem Wincentego Lewoniuka i jego to­ warzyszy, męczenników z Podlasia? Jako wierni « słudzy » Pana, pełni ufno­ ści w moc Jego łaski, dali świadectwo swojej przynależności do Kościoła Katolickiego w wierności własnej tradycji wsch odniej. Uczynili to z pełna świadomością i nie zawahali się złożyć ofiary z życia na potwierdzenie swe­ go oddania Chrystusowi. Nie szczędząc siebie, męczennicy z Pratulina bronili nie tylko świątyni, przed którą ponieśli śmierć, ale także Kościoła, który Ch rystus zawierzył apostołowi Piotrowi. Tego Kościoła, którego czuli się częścią, jako żywe ka­ mienie. Przelali swą krew zjednoczeni z Bożym Synem, wyrzuconym z win­ nicy i zabitym dla zbawienia i pojednania człowieka z Bogiem. Wyniesie­ ni dzisiaj na ołtarze Wincenty Lewoniuk i jego dwunastu towarzyszy, przez swój przykład i wstawiennictwo, zapraszają nas wszystkich, abyśmy mężnie kontynuowali wędrówkę ku pełnej jedności całej rodziny uczniów Ch rystusa w duch u wskazań ekumenicznych Soboru Watykańskiego II. 5 6 4. Blessed Edmund Ignatius Rice is a shining example of the fruitfulness of the Christian life when, as St Paul writes to the Philippians, we "fill our minds with everything that is true, noble, good and pure". Here we have an outstanding model of a true lay apostle and a deeply commit­ ted religious. The love which he first gave to his young wife and which, after her untimely death, he always showed for his daughter, blossomed into a host of spiritual and corporal works of mercy, as he helped the clergy of his parish meet the pressing needs of his fellow citizens oppressed by poverty and the weight of anti-Catholic legislation. The Spirit eventually led him to the total consecration of himself and his companions in the religious life. Today, his spiritual sons, the Christian 7 5 6 7 Mt 21, 35. por, Mt 21, 39. Cf. Phil 4:8-9. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 28 Brothers and the Presentation Brothers, continue his mission: a mission which he himself described in this simple and clear intention: "Trusting in God's help, I hope to be able to educate these boys to be good Catholics and good citizens". Who will ever measure all the good that has come from the spiritual insight, warm heart and determined faith of Blessed Edmund Ignatius Rice? Once more Ireland has given the Church and the world a striking testimony of complete fidelity to Christ: "Keep doing all the things that you have been taught by him... Then the God of peace will be with you". 8 5. La alegoría de la viña nos habla del amor entrañable de Dios por sus hijos. A este amor supo responder generosamente la Madre María Ana Mo­ gas Fontcuberta, y dar así abundantes frutos. Ella, renunciando a una po­ sición social acomodada, forjó, junto al sagrario y a la cruz, su espirituali­ dad inspirada en el Corazón de Cristo y basada en la entrega a Dios y al prójimo con « amor y sacrificio ». Fiel al ideal franciscano, mostró su prefe­ rencia por los pobres, la capacidad de perdonar y olvidar las ingratitudes e injurias, así como la dedicación a la educación de la infancia, la atención a los enfermos y a los que padecían alguna carencia. De ese modo respondió a la llamada del Señor a trabajar en su viña, con un estilo tan auténtico, que « su santidad no impedía que fuera tan jovial ». Este es el estilo que transmitió a sus hijas, las Franciscanas Misioneras de la Madre del Divino Pastor, expresado en su última exhortación: « Amaos unas a otras como yo os he amado y sufrios como yo os he sufri­ do. Caridad, caridad verdadera. Amor y sacrificio ». 6. « Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity ». W dniu dzisiejszym Kościół raduje się z wyniesienia na ołtarze Błogosławionej Marceliny Darowskiej, Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Niepokalane­ go Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Całe życie Błogosławionej Marceliny było nieustannym trwaniem w Bogu poprzez modlitwę i wierne naśladowa­ nie Jezusa Chrystusa, który « do końca umiłował człowieka ». « Szerzyć Królestwo Boże w duszach ludzkich i wprowadzać je w świat » — oto program jej apostolskiej działalności, zrodzony w ciszy rozmodlonego serca. Ch ciała uczynić wszystko, aby prawda, miłość i dobro mogły zwycię9 10 8 9 10 Cf. Phil 4:9. J 15, 5. por. / 1 3 , 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 29 żać w życiu ludzi i przemieniać oblicze umiłowanego narodu. Mozolne dzieło budowy Królestwa Ch rystusowego prowadziła wielkodusznie ze wspólnotą niepokalańską, zwracając szczególną uwagę na religijną formację młodego pokolenia, zwłaszcza dziewcząt, na rozwój katechizacji i pracę wychowaw­ czą. Szczególną rolę w życiu społeczeństwa przypisywała chrześcijańskiej kobiecie, jako « żonie, matce i obywatelce kraju ». Z wielką gorliwością tro­ szczyła się o rozwój Królestwa Bożego w rodzinie, ponieważ tylko rodzina zdrowa i święta, rodzina, « która stoi na Bogu » — jak mówiła —może być fundamentem nowego społeczeństwa. Nowa Błogosławiona jest przykładem wiary apostolskiej, która tworzy nowe formy obecności Kościoła w świecie, kształtuje społeczeństwo bardziej sprawiedliwe i ludzkie, które « trwa i owo­ cuje » w Chrystusie. 7. « Il Dio della pace sarà con voi »." Carissimi fratelli e sorelle, « il Dio della pace » è certamente con i nuovi Beati che oggi contempliamo nella gloria del Paradiso. Il Dio della pace sa­ rà anche con noi se imiteremo il loro esempio e la loro coraggiosa fedeltà. Noi siamo la « vigna di Dio », il popolo, per il quale Cristo ha dato tutto se stesso. Accogliamo l'invito della Liturgia e lasciamoci attrarre dall'esem­ pio luminoso di questi fratelli e sorelle nella fede, che oggi rifulgono di splendida luce. Con Maria, Regina dei Martiri e dei Santi, che in questo mese del Rosa­ rio vogliamo invocare con particolare devozione, avanziamo fiduciosi verso Cristo glorioso senza mai lasciarci abbattere dalle difficoltà. Egli è con noi oggi e sempre. Amen. 11 FU 4, 9. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 30 ALLOCUTIONES I Ad sodales Comitatus ad Iubileum anni MM parandum habita.* Signori Venerati Cardinali, Fratelli Carissimi fratelli nell'episcopato, e sorelle! 1. Tutti saluto con vivo e fraterno affetto. Rivolgo il mio grato pensiero al Cardinale Roger Etchegaray, Presidente del Comitato Centrale del Gran­ de Giubileo, che ha voluto presentarmi le espressioni della vostra devozione ed i risultati dell'impegnativo lavoro, svolto in questi giorni. Con Lui saluto gli Eminentissimi Cardinali, il Segretario Generale del Comitato Centrale, Mons. Sergio Sebastiani, i Presidenti delle Commissioni, i Vescovi e tutti i presenti a quest'incontro. Le due intense giornate di studio, cui avete partecipato, vi hanno dato l'opportunità di mettere a punto alcune linee teologico-pastorali da propór­ re per il 1997, primo anno della fase propriamente preparatoria al Giubileo. Questa è stata sicuramente un'occasione preziosa per evidenziare e rilancia­ re gli obiettivi prioritari dell'Anno Santo, che mira al « rinvigorimento della fede e della testimonianza dei cristiani ». 1 A nessuno sfuggano le finalità eminentemente spirituali. In effetti, i problemi organizzativi, affrontati nella fase antepreparatoria, hanno indotto i mezzi di comunicazione a sottolineare, talora in modo pre­ valente, gli aspetti esteriori del Giubileo, legati all'accoglienza dei pellegrini ed alla realizzazione delle necessarie infrastrutture logistiche. Sono grato a quanti stanno operando perché nel 2000 Roma e le altre località più diret­ tamente interessate siano pronte per celebrare il grande evento. Occorre tuttavia che a nessuno sfuggano le finalità eminentemente spiri­ tuali del Giubileo. Infatti, « la ricorrenza giubilare dovrà confermare nei cri­ stiani di oggi la fede in Dio rivelatosi in Cristo, sostenerne la speranza pro* Die 4 Iunii 1996. Tertio millennio adveniente, n. 42. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 31 tesa nell'aspettativa della vita eterna, ravvivarne la carità, operosamente impegnata nel servizio dei fratelli ». In occasione della celebrazione dell'Anno Santo si riproduca il clima del Concilio. 2 2. La Comunità cristiana è, pertanto, chiamata ad operare con ogni sua energia perché questo obiettivo pastorale e spirituale sia percepito senza in­ certezze dai fedeli ed anche dall'opinione pubblica mondiale. Tale opera educativa sarà, in primo luogo, frutto dell'impegno dei Pastori e dei fedeli, che, oltre alle opportune iniziative nell'ambito della pastorale ordinaria, si avvarranno delle singolari occasioni di informazione e di formazione offerte dai mezzi di comunicazione. E necessario fare ogni sforzo perché in occasione della celebrazione del­ l'Anno Santo si riproduca, in qualche modo, il clima che si manifestò intor­ no al Concilio Vaticano II, primo « contributo significativo alla preparazione di quella nuova primavera della Chiesa che dovrà essere rivelata dal grande Giubileo ». L'assise conciliare non fu solo circondata dall'interesse dei mez­ zi di comunicazione di massa, ma suscitò negli uomini e nelle donne del tempo grandi attese e speranze, tenendo viva nella Comunità cristiana una forte tensione spirituale. 3 Approssimandosi il terzo millennio, che richiama il mistero del tempo santificato e redento dalla missione del Verbo Incarnato, risuonano oppor­ tune le parole dell'Apostolo Pietro: « Siate dunque moderati e sobri, per de­ dicarvi alla preghiera. Soprattutto osservate tra voi una grande carità, per­ ché la carità copre una moltitudine di peccati. Praticate l'ospitalità gli uni verso gli altri, senza mormorare. Ciascuno viva secondo la grazia ricevuta, mettendola a servizio degli altri, come buoni amministratori di una multi­ forme grazia di Dio ». 4 Ecco l'atmosfera che si deve respirare in questi anni di immediata pre­ parazione! Insieme ai pur necessari momenti organizzativi ed alle consone iniziative pastorali, dovrà essere questo stile di comunione fraterna e di ser­ vizio disinteressato a introdurre i credenti in modo efficace nell'« Anno di misericordia del Signore ». 5 2 3 4 6 Ibid., n. 31. Ibid., n. 18. 1 Ptá, 7-10. Lc 4, 19, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 32 Il Giubileo è un evento di contemplazione, gioiosa e riconoscente, del­ l'amore di Dio rivelato nel Signore Gesù. 3. La Lettera apostolica Tertio millennio adveniente, proponendo di dedicare l'anno 1997, il primo del triennio di preparazione, alla «riflessione su Cristo, Verbo del Padre, fattosi uomo per opera dello Spirito Santo », esorta a fissare lo sguardo su di Lui. Il Giubileo, infatti, è un evento di contemplazione, gioio­ sa e riconoscente, dell'amore di Dio rivelato nel Signore Gesù. Ma come vivere in profondità l'incontro con Cristo in questa preparazio­ ne immediata al Giubileo? Gli evangelisti ci presentano alcuni episodi della vita pubblica di Gesù di Nazaret, che hanno influito sull'itinerario formati­ vo dei discepoli: sono momenti nei quali il Maestro, illustrando con chiarez­ za la sua esigente proposta di vita, mentre suscita in molti ascoltatori per­ plessità e timori, provoca in Pietro e nei discepoli l'adesione piena alla sua Persona. In particolare, nella conclusione del « discorso del Pane di vita » e nell'episodio di Cesarea di Filippo, emergono alcune linee della pedagogia del Divin Maestro, cui è opportuno guardare specialmente nel corso della imminente fase cristologica della preparazione giubilare. L'evento giubilare deve essere preceduto da una evangelizzazione in profondità dei contesti umani e da un coraggioso impegno di inculturazione. 6 7 8 4. Tenendo conto dei dubbi dell'uomo contemporaneo e delle perplessità di non pochi cristiani, si rende necessario delineare un intenso cammino for­ mativo che, accanto alla «riscoperta della catechesi nel suo significato e va­ lore originario di "insegnamento degli Apostoli" circa la persona di Gesù ed il suo mistero di salvezza », sappia proporre nuove occasioni di confron­ to e di dialogo con la cultura contemporanea, accompagnate da gesti con­ creti di accoglienza e di amicizia. L'occasione del Giubileo deve spingere la Comunità cristiana ad aprire il cuore e la mente alle « parole di vita eterna » di Gesù. Tale atteggiamento stimolerà un più vivo interesse per la Parola di Dio, una rivalutazione at­ tenta e accurata della sua proclamazione liturgica, una catechesi più coin­ volgente ed incarnata. Nell'ottica della nuova evangelizzazione questa cate­ chesi esigerà, altresì, che i cristiani siano presenti negli « areopaghi » dell'era 9 10 6 7 8 9 10 N. 40. Gv 6, 67-69, Mt 16, 13 ss. At 2, 42. Tertio millennio adveniente, n. 42. Acta Ioannis Pauli Pp. II 33 contemporanea e, ponendosi in fraterno dialogo con le culture degli uomini di oggi, offrano gesti di condivisione e di solidarietà verso chi è povero di mezzi e di speranza. L'evento giubilare, infatti, deve essere preceduto da un'evangelizzazione in profondità dei contesti umani già toccati dall'annun­ cio del Vangelo e da un coraggioso impegno di inculturazione. Per affronta­ re il secolarismo è necessario saper discernere i valori, gli ideali e i fermenti di autentica e positiva novità presenti in tutte le culture, al fine di incar­ nare in essi il messaggio liberante del Vangelo. Si creeranno così le condizio­ ni perché anche gli uomini della nostra epoca, non di rado delusi da ideolo­ gie totalizzanti e da promesse risultate alla prova dei fatti inconsistenti, possano ritornare a Cristo, proclamando con Pietro: « Signore da chi andre­ mo? Tu hai parole di vita eterna »." Guardare a Gesù per aderire in modo più consapevole e maturo al Van­ gelo. Ecco l'orientamento fondamentale che, nel corso del 1997, dovrà con­ durre i credenti ad un autentico ed efficace rinnovamento pastorale. Esso comporterà maggiore coraggio e ardore nell'annunciare Gesù Cristo, unica e definitiva risposta alle attese di ogni uomo e di tutto l'uomo. L'Esortazione apostolica Evangelii nuntiandi ricorda che « evangelizzare è innanzitutto testimoniare in maniera semplice e diretta Dio rivelato da Gesù Cristo, nello Spirito Santo. Testimoniare che nel suo Figlio ha amato il mondo; che nel suo Verbo incarnato ha dato ad ogni cosa l'essere ed ha chiamato gli uomini alla vita eterna... In Gesù Cristo, Figlio di Dio, fatto uomo morto e risuscitato la salvezza è offerta ad ogni uomo, come dono di grazia e misericordia di Dio stesso. E non già una salvezza immanente... , ma... trascendente, escatologica, che ha certamente il suo inizio in questa vita, ma che si compie nell'eternità». 12 5. Il rinnovamento apostolico che la Chiesa vuole realizzare in vista del Giubileo passa, inoltre, attraverso la riscoperta autentica del Concilio Vati­ cano II. Occorre un impegno costante perché la grande lezione del Concilio venga sempre più recepita nella pastorale ordinaria come orientamento pro­ fetico di fedeltà e di apertura, in una costante attitudine di ascolto e di di­ scernimento nei confronti dei segni dei tempi. Questo comporta non solo la conoscenza dei documenti conciliari, ma uno stile di conversione permanente e di ricerca ininterrotta di Colui che è 11 12 Gv 6, 68. NN.. 26-27. \ Y S 34 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale il cuore della Chiesa, Gesù Cristo. Esige, altresì, l'imitazione della sua con­ dotta di vita povera e attenta all'uomo, nonché la promozione di spazi di dialogo e di fraternità, che conducano ad accogliere l'altro, chiunque esso sia. Ispirandosi alla pedagogia dell'Incarnazione, la Comunità cristiana è chiamata a camminare con Cristo accanto all'uomo di oggi, sostenendolo nella diffìcile ricerca della Verità e facendogli in qualche modo percepire la presenza del Redentore laddove egli conduce la sua quotidiana vicenda, se­ gnata dall'incertezza per il domani, dall'ingiustizia, dal disorientamento e qualche volta dalla disperazione. Confidando nella presenza del Signore, attraverso l'ascolto, il dialogo, la celebrazione della Parola e dei Sacramenti, i cristiani sapranno così condur­ re i loro contemporanei dalla sfiducia e dallo smarrimento alla testimonian­ za gioiosa del Cristo risorto; ciò fornirà, inoltre, la comprensione e la colla­ borazione con i fratelli delle altre Chiese e Confessioni cristiane, rendendo concreto il cammino verso l'unità, secondo la preghiera di Cristo. Alla scuola di Maria sarà facile sentirci tutti Popolo in cammino verso la salvezza. 6. Venerati Fratelli nell'episcopato, carissimi fratelli e sorelle nel Signore, la Chiesa, mentre cammina verso il Giubileo, non cessa di rimanere in per­ manente preghiera come i discepoli nel Cenacolo. Sa che molte sono le diffi­ coltà e le insidie del maligno; confida però nella potenza liberatrice del Signore. In quest'itinerario di conversione e di rinnovamento sia personale che comunitario, la Chiesa guarda a Maria, la Madre del Verbo Incarnato, che « addita perennemente il suo Figlio divino e si propone a tutti i credenti co­ me modello di fede vissuta ». Alla sua scuola sarà facile sentirci tutti Po­ polo in cammino verso la salvezza. Insieme a Lei accogliamo nelle nostre vite Gesù Cristo, in cui il Padre ha detto la parola definitiva sull'uomo e sulla sua storia. Mentre auspico che le conclusioni dei lavori di questi giorni costituisca­ no utili proposte ed orientamenti per l'intero popolo cristiano, vi assicuro il mio ricordo al Signore e volentieri accompagno i miei voti con una speciale Benedizione Apostolica. 13 Tertio millennio adveniente, n. 43. Acta Ioannis Pauli Pp- II 35 II Ad sodales Pontificiae Commissionis Archaeologiae Sacrae coram admissos.* Illustri Signori Carissimi fratelli e Signore, e sorelle! 1. Rivolgo il mio cordiale saluto a tutti voi, responsabili, membri e mae­ stranze della Pontificia Commissione di Archeologia Sacra che, insieme ai direttori delle cinque catacombe aperte in Roma, avete voluto quest'oggi rendermi visita. Ringrazio l'Arcivescovo, Mons. Francesco Marchisano, Presidente della Pontifìcia Commissione per i Beni Culturali della Chiesa oltre che della Pontificia Commissione di Archeologia Sacra, per le parole che mi ha po­ c'anzi rivolto anche a nome vostro. Esprimo riconoscenza a tutti voi per il lavoro che svolgete con dedizione, consapevoli dell'alto significato storico e spirituale che i monumenti, dei quali avete la cura, rivestono. Mi compiaccio con voi per l'opera che la Pontifìcia Commissione, di cui siete parte, svolge nel custodire, sistemare e studiare le catacombe cristiane del bacino mediterraneo. Il suo impegno più cospicuo riguarda l'Italia, e in special modo Roma e dintorni. Basta pensare, per rendersi conto della vo­ stra meritoria attività, alle cinque catacombe romane di San Callisto, San Sebastiano, Santa Domitilla, Santa Priscilla, Sant'Agnese, attualmente aperte al pubblico e meta significativa di tanti pellegrini che giungono nella Città eterna. 2. Visitando questi monumenti, si viene a contatto con suggestive tracce del Cristianesimo dei primi secoli e si può, per così dire, toccar con mano la fede che animava quelle antiche Comunità cristiane. Percorrendo le gallerie delle catacombe, si scorgono non pochi segni dell'iconografia della fede: il pesce, simbolo del Cristo; l'ancora, immagine della speranza; la colomba, rappresentazione dell'anima credente e, accanto ai nomi sui sepolcri, fre­ quentissimo l'augurio « in Christo ». Sono altrettante testimonianze del fer­ vore spirituale che animava le prime generazioni cristiane. Accostando quel mondo, i cristiani di oggi possono trarre utili incoraggiamenti per la loro vi­ ta e per un più incisivo impegno nella nuova evangelizzazione. * Die 7 Iunii 1996. 36 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Come non commuoversi dinanzi alle vestigia, umili ma così eloquenti, di questi primi testimoni della fede? Come non rimanere edificati, ad esempio, davanti al sepolcro della giovane Agnese sulla via Nomentana o a quello del diacono Lorenzo nelle catacombe del Verano? Sin dall'inizio del Cristianesimo, i miei predecessori hanno avuto a cuore le catacombe. Il papa Zefirino, per primo, ne volle creare una sulla via Appia per la comunità di Roma, affidandone la cura al diacono Callisto, il quale, una volta divenuto Papa, legò il suo nome a quello che divenne il più grande complesso catacombale romano. Il papa san Damaso, durante il suo pontificato, ricercò le tombe dei martiri per decorarle, e per esse compose splendide epigrafi metriche esal­ tanti le gesta di quegli ardimentosi testimoni del Vangelo. Anche quando, in seguito alle invasioni barbariche, le catacombe conob­ bero una sorta di forzato abbandono, alcune di esse restarono ininterrotta meta di pellegrinaggi. Le aree, ove si conservavano i sepolcri dei martiri, divennero, durante i secoli dell'alto medioevo, luoghi di devozione per i pel­ legrini provenienti dall'Italia, dall'Europa e dal bacino mediterraneo. 3. La riscoperta delle catacombe, come oggetto di studio e di riflessione spirituale, avvenne però a partire dalla fine del 1500, quando un gruppo di eruditi formò un attivo circolo culturale attorno alla grande personalità di san Filippo Neri. Il « Cristoforo Colombo delle catacombe romane » — come venne definito — fu l'archeologo maltese Antonio Bosio, che individuò ben trenta dei sessanta cimiteri cristiani dell'Urbe. Da allora l'interesse per le catacombe non venne mai meno e toccò il suo vertice verso la metà dell'800, quando, per il felice incontro di due grandi personalità, il Pontefice Pio IX e l'archeologo romano Giovanni Bat­ tista de Rossi, nacquero l'Archeologia Cristiana, come disciplina storica e scientifica, e la Commissione di Archeologia Sacra, istituita il 6 gennaio del 1852 per una più efficace tutela e sorveglianza dei cimiteri e degli antichi edifìci cristiani di Roma e del suburbio, e per una sistematica escavazione ed esplorazione degli stessi cimiteri. I risultati vennero a confortare gli sforzi generosi. Il papa Pio IX, colpi­ to dalle importanti scoperte effettuate dal de Rossi in quegli anni nel com­ plesso di san Callisto — dove era stato rinvenuto il cubicolo che accoglieva le tombe di molti Pontefici del III secolo —, volle personalmente visitare gli scavi e, sostando in preghiera dinanzi a quelle sante tombe, si commosse sino alle lacrime. Acta Ioannis Pauli Pp. II 37 Fu il Papa Pio XI a definire, con nn Motu Proprio dei 1925, le compe­ tenze della Pontificia Commissione di Archeologia Sacra, la cui azione rela­ tivamente alle catacombe fu poi precisata con norme opportunamente con­ cordate con l'autorità italiana. 1 4. Lo sguardo si proietta ora verso lo storico appuntamento del Grande Giubileo, durante il quale le catacombe di Roma assurgeranno a luogo pri­ vilegiato di preghiera e di pellegrinaggio. Percorrendo le gallerie di questi luoghi sacri, i visitatori potranno avvertire l'atmosfera delle prime conver­ sioni al Vangelo; potranno sostare in raccoglimento davanti alle tombe dei primi testimoni di Cristo e del suo messaggio di salvezza. Affinché ciò possa realizzarsi appieno, voi avete già iniziato a lavorare in collaborazione con altre istituzioni, quali il Comune di Roma e la Soprin­ tendenza Archeologica, in perfetta sintonia con i progetti e l'attività del Co­ mitato Centrale per il Grande Giubileo del 2000. Insieme alle grandi basiliche romane, le catacombe dovranno rappresen­ tare una meta irrinunciabile per i pellegrini dell'Anno Santo. Sono grato al­ la vostra Pontificia Commissione di Archeologia Sacra che si sta alacremen­ te impegnando per questo. In particolare essa sta facendo il possibile per rendere accessibili nuove catacombe ed altri monumenti. Colgo volentieri l'occasione per manifestare vivo apprezzamento ai responsabili ed ai mem­ bri della Pontificia Commissione di Archeologia Sacra, come pure ai Diret­ tori delle catacombe di Roma, con uno speciale pensiero per le maestranze, i « fossori », che con perizia e dedizione svolgono il loro delicato lavoro. A tutti va l'espressione della mia viva riconoscenza. Grazie per i vostri sforzi e per il contributo qualificato che, con questa vostra attività, offrite all'evangelizzazione. Affido voi ed il vostro operato alla materna protezione di Maria, Regina dei Martiri, mentre di cuore imparto a ciascuno di voi e alle vostre famiglie una speciale Benedizione Apostolica. Cf AAS: Inter Sanctam Sedem et Italiam Conventiones 18 feb., 15 nov. 1984, Città del Vaticano 1985, art. 12, 2. 1 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 38 III Ad quosdam Colombiae sacros praesules.* Amados Hermanos: 1. Con gran gozo os recibo hoy, Pastores de la Arquidiócesis de Cali y de los Vicariatos y Prefecturas Apostólicas de Colombia, en este encuentro final de la visita « ad Limina », en la que habéis renovado vuestra comu­ nión y la de vuestras comunidades eclesiales con el Sucesor de Pedro, estre­ chando los « lazos de unidad, de amor y de paz En este espíritu agradez­ co las deferentes palabras que, en nombre de todos vosotros, me ha dirigido Mons. Héctor Julio López Hurtado, Vicario Apostólico de Ariari. Sé bien que son muchas las dificultades que encontráis en el ejercicio de vuestro ministerio pastoral en el momento presente de la historia y de la sociedad colombiana. Por eso, quiero expresaros mi aprecio por la abnegada labor que lleváis a cabo, al tiempo que os aliento a perseverar en el empe­ ño de ser heraldos, apóstoles y maestros del Evangelio. Mi reconocimiento se dirige asimismo a los sacerdotes, diáconos, comunidades religiosas y lai­ cos que colaboran con vosotros eficazmente en la actividad misionera de la Iglesia. 2 2. La misión que habéis recibido y que, como expresión de vuestra cari­ dad pastoral, debéis asumir con audacia y generosidad es la de anunciar a Cristo Redentor del hombre. Anunciarlo en la concreta realidad social y cultural de vuestras comunidades y pueblos, y también en todas las nacio­ nes de la tierra, mostrando una especial solicitud pastoral hacia « aquellas regiones del mundo en las que todavía no se ha anunciado la palabra de Dios..., aquellas en las que, sobre todo a causa del escaso número de sacer­ dotes, los cristianos se encuentran en peligro de alejarse de los mandamien­ tos cristianos e incluso de perder la fe misma ». En efecto, Dios « quiere que todos los hombres se salven y lleguen al co­ nocimiento pleno de la verdad », y para ello ha llevado a cabo en Cristo la 3 4 * Die lö Iunii 1996. Lumen gentium, 22. Cf. 2 Tm 1, 11. Christus Dominus, 6. i Tm 2, 4. 1 2 3 4 Acta Ioannis Pauli Pp II 39 obra de redención universal. La primera beneficiaria de esta salvación es la Iglesia, llamada a profesar ante todos los pueblos que Dios ha constituido a Cristo como único salvador y mediador, y que ella misma ha sido constitui­ da como sacramento universal de salvación. Por tanto, la actividad misio­ nera es en la Iglesia una tarea primaria, esencial y nunca concluida, ya que sin ella la Iglesia estaría privada de su significado fundamental y de su ac­ tuación ejemplar. 5 6 3. Tanto la misión « ad gentes » como la nueva evangelización a la que vengo convocando a toda la Iglesia brotan de la certeza de que en Cristo hay una « riqueza insondable », que no anula la cultura de ninguna época y a la cual los hombres pueden siempre acudir para enriquecerse espiritualmente. Esa riqueza es, ante todo, el propio Cristo, su persona, porque El mismo es nuestra salvación. El es la imagen viviente del Padre, Verdad eterna, Amor infinito, Bien supremo; y, al mismo tiempo, es la imagen vi­ viente del hombre, de su salvación y de su verdadera grandeza, a pesar de los dramas que acechan sobre la humanidad. En Cristo el hombre descubre plenamente su dignidad de persona, llamada a un desarrollo integral en la verdad y abierta a la trascendencia. 7 8 9 Por eso, es urgente que resuene con renovada energía en Colombia, y hasta los confines de la tierra, el nombre de Jesucristo, enviado del Padre, y que se proclame la salvación realizada por Él mediante el sacrificio de la Cruz y el triunfo de la Resurrección. Es preciso que la Iglesia hoy, a las puertas del Tercer Milenio del cristianismo, dé un gran paso adelante en su evangelización, entrando en una nueva etapa histórica de su dinamismo mi­ sionero. En este sentido, como escribí en la Encíclica Redemptoris missio: « La Iglesia debe afrontar otros desafíos, proyectándose hacia nuevas fronte­ ras, tanto en la primera misión "ad gentes", como en la nueva evangeliza­ ción de pueblos que han recibido ya el anuncio de Cristo. Hoy se pide a to­ dos los cristianos, a las Iglesias particulares y a la Iglesia universal la mis10 Cf. Lumen gentium, 48. Cf. Redemptoris missio, 33-34. Ef 3, 8. Cf. Discurso inaugural de la IV Conferenda del Episcopado Latinoamericano, Santo Domingo 12.X. 1992, 6. Cf. Col 1, 15. Cf. Christifideles laici, 35. 5 6 7 8 9 10 40 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ma valentía que movió a los misioneros del pasado y la misma disponibili­ dad para escuchar la voz del Espíritu »." 4. Un signo esperanzador de esta renovación eclesial en Colombia es la creciente apertura de vuestras comunidades a la cooperación misionera. En efecto, toda Iglesia particular debe abrirse generosamente a las necesidades de las demás, colaborando entre sí mediante una reciprocidad real que las prepare a dar y a recibir, como fuente de enriquecimiento para todos los sectores de la vida eclesial. Por ello, os animo a seguir infundiendo en el pueblo cristiano un verdadero espíritu universal, y a mostrar una solicitud peculiar por la tarea misional, sobre todo suscitando, fomentando y soste­ niendo iniciativas misioneras en la propia comunidad eclesial. 12 De esta encomiable tarea vuestra dependerá en gran medida que los sa­ cerdotes —conscientes de que « el don espiritual que recibieron en la orde­ nación los prepara no para una misión limitada y reducida, sino para una misión amplísima y universal de salvación hasta los extremos del mundo » — trabajen con auténtico celo pastoral, e incluso se ofrezcan voluntariamente para ser enviados a evangelizar fuera de su propia región. Asimismo, ayu­ dará a los religiosos y religiosas, llamados a desempeñar una importante misión en el momento actual de la Iglesia, a escribir nuevas páginas de santidad y de abnegada entrega de acuerdo con el ideal de vida evangélica que han abrazado; y favorecerá la participación eficaz de los laicos en la obra evangelizadora, mediante una renovada pastoral atenta a la vitalidad misionera laical. De este modo haréis realidad en vuestra amada tierra co­ lombiana la declaración de los Obispos en Puebla: « Finalmente, ha llegado para América Latina la hora... de proyectarse más allá de sus propias fron­ teras, "ad gentes". Es verdad que nosotros mismos necesitamos misioneros. Pero debemos dar desde nuestra pobreza ». 13 14 5. Ante el avance de las sectas y la acción proselitista de grupos pseudorreligiosos, que instigan a la sociedad colombiana con falsas propuestas de salvación, sin que se pueda garantizar en todos los casos la claridad de sus fines y la legitimidad de sus métodos, se hace urgente un continuo esfuerzo por revitalizar la formación y la catequesis a todos los niveles. La labor catequética ha de estar centrada en la persona de Jesucristo, sirvién11 12 13 14 N. 30. Cf. CIC 782, 2. Presbyterorum Ordinis, 10. 177 Conferenda del Episcopado Latinoamericano, 368. Acta Ioannis Pauli Pp. II 41 dose, eomo instrumento muy útil, del Catecismo de la Iglesia Católica, a fin de dar una respuesta integral, pronta y ágil, que fortalezca la fe católica en sus verdades fundamentales y en sus dimensiones individuales, familiares y sociales. A este respecto, me complace saber que vuestros esfuerzos están dando frutos abundantes, sobre todo en la catequesis de preparación a los sacra­ mentos. Es preciso, pues, seguir trabajando además en la creación y mejora de estructuras parroquiales destinadas a la catequización de adultos. Igual­ mente debéis aprovechar responsablemente el espacio dedicado a la ense­ ñanza religiosa en las escuelas y colegios de vuestra Nación. Esto exige, en­ tre otros aspectos, capacitar adecuadamente a los profesores de religión, ac­ tualizar los programas de enseñanza, crear estructuras de ayuda y control, y ofrecer un buen material pedagógico adaptado a sus destinatarios. No hay que olvidar que el futuro de Colombia depende en gran medida de la formación que hoy están recibiendo las generaciones más jóvenes. 6. Otro tema importante de cara a la nueva evangelización en la que estáis generosamente comprometidos es la creación de pequeñas comunida­ des cristianas, donde los fieles puedan profesar con alegría y coherencia su fe, congregarse con asiduidad para la oración y alentarse mutuamente en el testimonio del Evangelio. Estas comunidades, que permanecen siempre uni­ das a la gran comunidad parroquial, se convierten en instrumentos eficaces de evangelización y de primer anuncio y, al evitar toda forma de cerrazón e instrumentalización ideológica desde una sincera comunión con los Pasto­ res, dan una gran esperanza a la vida de la Iglesia. 15 La vivencia de la dimensión comunitaria de la Iglesia, fomentada desde estas pequeñas agrupaciones, favorece la formación de verdaderos hogares cristianos y la transmisión de la fe a las nuevas generaciones, creando un ambiente adecuado que permita a muchos jóvenes escuchar y seguir el lla­ mado del Señor a la vida sacerdotal o religiosa, para beneficio no sólo de vuestro País sino de otras naciones del mundo. Así, pues, conviene alentar pastoralmente esta floreciente expresión de vida eclesial para que el Evan­ gelio penetre, con mayor profundidad y eficacia, en los corazones de todos los hombres y mujeres, en las estructuras sociales y políticas, en los am­ bientes del saber y del trabajo, así como en los diversos grupos étnicos y entre los indígenas. De este modo, la Iglesia en Colombia podrá reflejar más 18 Cf. Redemptoris missio, 51. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 42 nítidamente los cuatro « rostros » de los que habláis en vuestro Plan Global de Pastoral: la santidad, la ministerialidad, la solidaridad y la misionalidad. 7. La historia dos veces milenaria de la Iglesia muestra ampliamente que el anuncio del Evangelio y la extensión del Reino de Dios van siempre acompañados de dificultades. Sin embargo, el Espíritu Santo conduce y sostiene a la Iglesia entera a través de todos los tiempos, « vivificando como el alma a las instituciones eclesiásticas y derramando en el corazón de los fieles el mismo espíritu de misión que impulsó a Cristo ». Por ello, mis últimas palabras quieren ser de aliento y de profunda esperanza para todo el pueblo de Dios que peregrina en Colombia y, espe­ cialmente, para sus Pastores. Pedid con insistencia al Espíritu Paráclito la santidad auténtica, el celo ardiente, la generosidad constante, la prudencia previsora y la decisión intrépida que necesitáis en el momento presente pa­ ra llevar a cabo una acción pastoral eficaz en vuestras jurisdicciones eclesiásticas, haciéndoos solidarios con las necesidades de todas las Iglesias. El Sucesor de Pedro está muy cerca de vosotros, con su pensamiento y su oración, para animaros a combatir el buen combate de la fe. Al concluir este encuentro os pido que llevéis a vuestros fieles, en parti­ cular a los sacerdotes, las personas consagradas y los colaboradores en el apostolado, mi aliento paterno, mi saludo cordial y mi recuerdo afectuoso. A todos os pongo bajo la protección de Nuestra Señora de Chiquinquirá, a la vez que os imparto la Bendición Apostólica como prenda de la constante asistencia divina para el futuro. 16 17 IV Ad episcopos Malaesiae, Singapurae et Bruneii.* Bear Brother Bishops, 1. It is with great joy and fraternal affection that I greet you, the Bishops of Malaysia, Singapore and Brunei, on your ad Limina visit, which has brought you to Rome to venerate the Tombs of the Holy Apostles Pe16 17 Ad gentes, 4. Cf. 1 Tm 6, 12. * Die 1 Iulii 1996. Acta Ioannis Pauli Pp. II 43 ter and Paul: "Grâce, mercy and peace from God the Father and Christ Je­ sus our Lord". As I did when I visited Singapore almost 10 years ago, so now I wish "to encourage and confimi you in faith and to deepen the bonds of faith and charity which link you with your brothers and sisters in Christ throughout the world". Your pilgrimage is an expression of your union with the Successor of Peter in the service of the Gospel. It is also a confession of the apostolic faith, according to which the Church is the Èride of the Divine Redeemer and is his instrument for the salvation of all peoples. "Ali are called to belong to the new People of God; indeed the whole of mankind is called to salvation by the grâce of God". This is the task which has been entrusted to you as Successors of the Apostles; it is the message which you preach "in season and out of season". It is the great concern of your daily ministry. Together here today, we have an opportunity to give thanks to God for all that he accomplishes through you in communicating the grâce of ré­ demption to the peoples of your part of the vast continent of Asia. 1 2 3 4 2. In your countries, the Catholic Church forms a small minority of the population; moreover, the social and cultural climate often makes evangel­ izaron and interreligious dialogue diffîcult. But the Lord himself says: "Fear not, little flock, for it is your Father's good pleasure to give you the Kingdom". Taking our Saviour's words to heart, the particular Churches of Malaysia, Singapore and Brunei show a consciousness of being heirs to this promise by proclaiming the Gospel's power to transform human hearts and by a constructive présence in the fields of éducation, social solidarity and health care, as well as by increasingly lending support to the Church's universal mission of evangelization. In this you give eloquent expression to that missionary vocation which "belongs to the very nature of Christian life". Your local communities, with their rich blend of ethnie and cultural diversity, are in a unique pos­ ition to spread knowledge of Christ to those of your Asian brothers and sis­ ters who still do not know him. Your communities are renewed and draw enthusiasm from their missionary outreach, since "faith is strengthened 5 6 1 2 3 4 5 6 1 Tm 1:2. Homily, Singapore, 20 November 1986, 2. Cf., Lumen gentium, 13. 2 Tm 4:2. Lk 12:32. Redemptoris missio, 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 44 when it is given to others". Precisely in this regard, you have a valuable contribution to make to the forthcoming Special Session for Asia of the Synod of Bishops. 1 3. The religious traditions of your peoples, as well as certam significant aspects of the politicai and social circumstances in which you live, differ widely from place to place. Nonetheless, you share many of the same spiri­ tual joys and trials. This provides a solid basis for a lively spirit of co-operation within your Episcopal Conference, and for the co-ordination of diocesan and interdiocesan programmes of evangelization and catechesis. The series of meetings taking place in some of your Diocèses, at which priests, religious and members of the laity are coming together to discuss thèmes relevant to the life of the Church in your région, is a hopeful sign of a fresh and fruitful approach. These gatherings rightly emphasize that life in the Church is life in communion: as members one of the other, all render mutual service according to the différent gifts bestowed on each. In particular great space needs to be given to the laity, who are eager to assume their proper role. As you seek to foster ever fuller participation by ali the faithful in the life of the Church, I encourage you also to make sure that the consultative bodies envisaged by the Code of Canon Law, such as presbyteral and finance Councils, are in place and operating properly. These bodies will provide you and your priests with valuable assistance, and enable you to dedicate the best of your énergies to what is primary, namely, the spiritual and pastoral care of those entrusted to your ministry. 8 9 4. Your priests, of course, remain your closest and most important coworkers in the task of teaching, sanctifying and governing the People of God. Because, as ministers of the Sacraments, they act in persona Christi they must be "deeply and fully immersed in the mystery of Christ". On a practical le vel, the daily life and ministry of the priest should be centred on the célébration of the Holy Sacrifice of the Mass and the other Sacra­ ments, according to the mind and discipline of the Church. Whatever you do to encourage your priests to offer the Eucharist with dévotion, to receive the grace of the Sacrament of Penance frequently and to pray the Liturgy of the Hours faithfully is as it were the heart of your own min10 7 8 9 10 Ibid., 2. Cf. Gaudium et spes, 32. Cf. canons 469, 492 and 495. Pastores dabo vobis, 18. Acta Ioannis Pauli Pp. II 45 istry. The vigour of the Church's mission dépends more than anything else on Bishops and priests who are nourished by prayer and are aflame with love for the living God. At the same time you have a duty to "support and help consecrated persons"; they too have a particular claim to your pastoral care. The présence of men and women religious in your local Churches ensures "an especially rich manifestation of Gospel values and a more complete ex­ pression of the Church's purpose, which is the sanctification of humanity". The work of the various religious congrégations is decisive in fostering the Church's mission in Asia. The example of holiness, community life, aposto­ lato and charitable service on the part of so many consecrated men and women is a priceless witness to authentic Christian living. 11 12 13 5. I know that you are particularly concerned about the ^proper training and formation of candidates to the priesthood and the religious life, and that you are making concerted efforts to build on what has already been achieved. You count very much on the commitment and dedication of the formation teams at your three Major Seminaries, whose task it is to seek "really and truly to initiate the candidate into the sensitivity of being a shepherd, in the conscious and mature assumption of his responsibilities, in the interior habit of evaluating problems and establishing priorities and looking for solutions on the basis of honest motivations of faith and according to the theological demands inhérent in pastoral work". 14 Your attention in this area will also have a positive influence in foster­ ing vocations to the priesthood and the religious life. Indeed, vocational awareness and promotion is one of the most pressing needs facing your Churches, also in view of the diminished présence of missionaries from other parts of the world. A commitment to prayer for vocations on the part of ali the faithful, both at the parish level and in individual families, will help young men and women to be open to the Lord's call to follow him more closely. "The harvest is plentiful, but labourers are few; pray therefore the Lord of the harvest to send out labourers into his harvest". 15 11 12 13 14 18 Cf. Directory for the Life and Ministry of Priests, 38-42. Vita consecrata, 49. Ibid., 32. Pastores dabo vobis, 58. Lk 10:2. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 46 6. At the same time, the olear witness to Christian values which the lay faithful give in the family and in society is vital to a dynamic and penetrating Christian présence. In the formation of the laity, special emphasis must be placed on a solid and systematio study of Scripture and of the Church 's social teaching. Committed and well-trained catechists are essen­ tiali they are often the lifeline of their communities and the future of the Church dépends greatly on their fìdelity. May God reward them with strength and joy! Ali the various ecclesial groups and organizations présent in your Diocèses need to work in accord and harmony. This is possible above all because the Liturgy, the summit towards which the Church's activity is directed, inspires the faithful to become "of one heart in love". Your efforts to provide for the célébration of the Mass and the Sacraments in the prin­ cipal local languages should continue in a manner which will ensure the theologically sound inculturation of the Christian message. 16 17 18 19 7. Your locai Churches are very much involved in the éducation of children and young people, an apostolate which the Church highly esteems, as her whole history testifìes. In some cases public policies do not support your efforts. I can only encourage you to continue to ensure the Church's présence in this important field, as well as in the pastoral care of Catholic university students. Whatever the situation, specific programmes and in­ itiatives aimed at the Christian training of young people should be primary concerns of the whole community; the younger generation must be nurtured and sustained in its Christian identity, for the good of the Church and of society. It is the young people of your parishes and associations who will proclaim and spread the Kingdom of God in the Third Christian Millennium. I am heartened to know that you are already actively in­ volved in preparing your locai Churches for the Great Jubilee. 20 8. Malaysia, Singapore and Brunei are all experiencing rapid socio-econ­ omie growth. The Church must not grow weary of pointing out what constitutes authentic human development, that is, a development which re16 17 18 19 20 Cf. Cf. Cf. Cf. Cf. Apostolicam actuositatem, 4. Redemptoris missio, 73. Sacrosanctum Concilium, 10. Redemptoris missio, 52. Tertio millennio adveniente, 58. Acta Ioannis Pauli Pp. II 47 sponds to the cultural, ethical and spiritual needs of men and women. In this way the Church will continue to be a leaven in society, lending sup­ port to initiatives which seek to protect and défend true values, especially the values of family and community solidarity, against the threat of materialism and self-centred individualism. These are matters in which the promotion of understanding and co-operation between différent religious, cultural and ethnie groups takes on special signifícance. Continue to pro­ mote ever more genuine and effective dialogues, both ecumenical and interreligious. Especially important is the "dialogue of life", whereby people of différent backgrounds join together in helping others in need, in bringing comfort to the suffering, in ensuring respect for the rights of minorities, refugees and immigrants. There are also many Catholics among the immi­ grants arriving on your shores, and I urge you to off er them the pastoral support and care they need. "As you have opportunity, do good to ali people, especially those who are of the household of faith". 21 22 9. Dear Brother Bishops, I am fully aware of the responsibilities which the Lord has placed on you in calling you to the episcopacy, and I promise you the support of my prayers. I wish you to take away from our meet­ ings a renewed sense of the communion which, as Successors of the Apostles, we share in the service of Christ and his Kingdom. May Mary, Queen of Peace and Star of Evangelization, guide you and protect the Church in Malaysia, Singapore and Brunei. Upon you and upon the clergy, religious and lay faithful of your région, whom with God's help I hope to be able to visit again at some time in the future, I invoke an abundance of divine grâces, and to all I cordially impart my Apostolic Blessing. NUNTIUS P.D. Episcopo Leonensi missus: de festo SS.mi Corporis Christi. À Monseigneur Albert Houssiau, Évêque de Liège. 1. En 1246, votre lointain prédécesseur sur le siège de Liège, Robert de Thourotte, institua dans son diocèse la fête eucharistique connue désormais sous le nom de la Fête-Dieu, à la demande de Julienne de Cornillon, qui avait déjà composé un office du Corpus Domini, d'Eve de Saint-Martin et 21 22 Cf. Sollicitudo rei socialis, 33. Cf. Gal 6:10. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 48 d'autres Liégeoises. Quelques années plus tard, en 1264, le Pape Urbain IV fit de cette fête du Corps du Christ une fête d'obligation pour l'Église uni­ verselle, manifestant ainsi l'importance que revêt la vénération du Corps eucharistique de notre Sauveur. A l'occasion du sept cent cinquantième an­ niversaire de l'institution de cette fête, en m'associant de manière spéciale à tous les pèlerins qui participeront aux cérémonies du jubilé et aux fidèles qui sans cesse à travers le monde prient devant le Saint-Sacrement, je fais monter vers le Seigneur une fervente prière d'action de grâce. 2. Jésus n'est plus présent aux hommes de la même manière qu'il l'était sur les routes de Palestine. Après la Résurrection, dans son corps de gloire, il est apparu aux femmes et à ses disciples. Puis il emmena les Apôtres «jusque vers Béthanie et, levant les mains, il les bénit [...], il se sépara d'eux et fut emporté au ciel ».* Mais, en montant vers le Père, le Christ ne s'est pas éloigné des hommes. Il demeure pour toujours au milieu de ses frères, et, comme il l'a promis, il les accompagne et les guide par son Es­ prit. Désormais, sa présence est d'un autre ordre. En effet, « à la dernière Cène, après avoir célébré la Pâque avec ses disciples, lorsqu'il allait passer de ce monde à son Père, le Christ institua ce sacrement comme le mémorial perpétuel de sa passion [...], le plus grand de tous les miracles; et à ceux que son absence remplirait de tristesse, il laissa ce sacrement comme récon­ fort incomparable ». Chaque fois que, dans l'Église, nous célébrons l'Eu­ charistie, nous rappelons la mort du Sauveur, nous annonçons sa Résurrec­ tion dans l'attente de son retour. Aucun sacrement n'est donc plus pré­ cieux et plus grand que celui de l'Eucharistie; et, lorsque nous commu­ nions, nous sommes incorporés au Christ. Notre vie est transformée et assu­ mée par le Seigneur. 2 3. Hors de la célébration eucharistique, l'Église prend soin de vénérer la sainte réserve, qui doit être «gardée [...] comme centre spirituel de la com­ munauté religieuse et paroissiale ». La contemplation prolonge la commu­ nion et permet de rencontrer durablement le Christ, vrai Dieu et vrai homme, de se laisser regarder par lui et de faire l'expérience de sa présence. Quand nous Le contemplons présent au Saint-Sacrement de l'autel, le Christ se fait proche de nous et plus intime à nous-mêmes que nous-mêmes; 3 1 2 3 Le 24, 50-51. S. Thomas d'Aquin, Office du Corpus Domini, 57, 4. Paul VI, Mysterium fidei, n. 68. Acta Ioannis Pauli Pp. II 49 il nous donne part à sa vie divine dans une union transformante et, par l'Esprit, il nous ouvre l'accès au Père, comme il le disait lui-même à Phi­ lippe: « Qui m'a vu a vu le Père ». La contemplation, qui est aussi une communion de désir, nous associe intimement au Christ et elle associe de manière toute spéciale ceux qui sont empêchés de le recevoir. En demeurant silencieusement devant le Saint-Sacrement, c'est le Christ, totalement et réellement présent, que nous découvrons, que nous adorons et avec lequel nous sommes en relation. Ce n'est cependant pas par les sens que nous le percevons et que nous sommes proches de Lui. Sous les espèces du pain et du vin, c'est la foi et l'amour qui nous conduisent à reconnaître le Seigneur, Lui qui nous communique pleinement « les bienfaits de cette rédemption qu'il a accomplie, Lui, le Maître, le bon Pasteur, le Médiateur le plus agréable au Père ». Comme le rappelle le Livre de la foi des Évêques de Belgique, la prière d'adoration en présence du Saint-Sacre­ ment unit les fidèles «au mystère pascal; elle les fait communier au sacri­ fice du Christ dont l'Eucharistie est le "sacrement permanent" ». 4 5 4. En honorant le Saint-Sacrement, c'est aussi une profonde action de grâce que nous faisons monter vers le Père, car en son Eus il a visité et ra­ cheté son peuple. Par le sacrifice de la Croix, Jésus a donné la vie au monde et il a fait de nous des fils adoptifs, à son image, établissant des re­ lations d'une intimité particulière, qui nous permettent d'appeler Dieu de ce beau nom de Père. Comme nous le rappelle l'Ecriture, Jésus passait des nuits à prier, en particulier dans les moments où il avait des choix impor­ tants à réaliser. Dans la prière, par un geste de confiance filiale, imitant son Maître et Seigneur, le chrétien ouvre son cœur et ses mains pour rece­ voir le don de Dieu et pour le remercier de ses bienfaits, offerts gratuitement. 5. Il est précieux de s'entretenir avec le Christ et, penchés sur la poi­ trine de Jésus comme le disciple bien-aimé, nous pouvons être touchés par l'amour infini de son Cœur. Nous apprenons à connaître plus profondément celui qui s'est donné totalement, dans les différents mystères de sa vie di­ vine et humaine, pour devenir disciples et pour entrer, à notre tour, dans ce grand mouvement de don, pour la gloire de Dieu et le salut du monde. « Suivre le Christ ne peut pas être une imitation extérieure, parce que cela 4 6 Jn 14, 9. Léon XIII, Mirae caritatis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 50 concerne l'homme dans son intériorité profonde ». Nous sommes appelés à nous mettre à son école, pour être peu à peu configurés à Lui, pour laisser l'Esprit agir en nous et pour réaliser la mission qui nous est confiée. En particulier, l'amour du Christ nous pousse à travailler sans cesse pour l'uni­ té de son Eglise, pour l'annonce de l'Evangile jusqu'aux extrémités de la terre et pour le service des hommes; «nous ne formons qu'un seul Corps, car nous avons tous part à ce pain unique »: telle est la Bonne nouvelle qui réjouit le cœur de l'homme et lui montre qu'il est appelé à prendre part à la vie bienheureuse avec Dieu. Le mystère eucharistique est la source, le centre et le sommet de l'activité spirituelle et caritative de l'Église. La proximité avec le Christ, dans le silence de la contemplation, n'é­ loigne pas de nos contemporains, mais, au contraire, elle nous rend attentifs et ouverts aux joies et aux détresses des hommes et elle élargit le cœur aux dimensions du monde. Elle nous rend solidaires de nos frères en humanité, particulièrement des plus petits, qui sont les bien-aimés du Seigneur. Par l'adoration, le chrétien contribue mystérieusement à la transformation radi­ cale du monde et à la germination de l'Évangile. Toute personne qui prie le Sauveur entraîne à sa suite le monde entier et l'élève vers Dieu. Ceux qui se tiennent devant le Seigneur remplissent donc un service eminent; ils présentent au Christ tous ceux qui ne Le connaissent pas ou ceux qui sont loin de Lui; ils veillent devant Lui, en leur nom. 6 7 8 6. A l'occasion de ce jubilé, j'encourage les prêtres à raviver le souvenir de leur ordination sacerdotale, par laquelle le Christ les a appelés à partici­ per d'une manière particulière à son unique sacerdoce, spécialement dans la célébration du sacrifice eucharistique et dans l'édification de son Corps mystique qui est l'Église. Qu'ils se rappellent les paroles prononcées par l'évêque au cours de la liturgie de leur ordination: « Prenez conscience de ce que vous ferez, vivez ce que vous accomplirez, et conformez-vous au mys­ tère de la Croix du Seigneur»! En puisant à la source des saints mystères par des temps de contemplation fidèles et réguliers, ils en tireront des fruits spirituels pour leur vie personnelle et pour leur ministère, et ils pourront, à leur tour, rendre le peuple chrétien dont ils ont la charge davantage apte à saisir la grandeur «de sa participation particulière au sacerdoce du Christ». 9 8 7 8 9 Veritatis splendor, n. 21. 1 Co 10, 17. Cf. Presbyterorum ordinis, n. 6. Lettre aux prêtres pour le Jeudi saint 1996, n. 2. Acta Joannis Pauli Pp. II 51 7. «Les fidèles, lorsqu'ils adorent le Christ présent dans le Saint-Sacre­ ment, doivent se rappeler que cette présence dérive du Sacrifice et tend à la communion tout à la fois sacramentelle et spirituelle ». J'encourage donc les chrétiens à rendre visite régulièrement au Christ présent dans le SaintSacrement de l'autel, car nous sommes tous appelés à demeurer de manière permanente en présence de Dieu, grâce à Celui qui reste avec nous jusqu'à la fin des temps. Dans la contemplation, les chrétiens percevront avec une plus grande profondeur que le mystère pascal est au cœur de toute vie chrétienne. Cette démarche les entraîne à s'unir plus intensément au mys­ tère pascal et à faire du sacrifice eucharistique, don parfait, le centre de leur vie, selon leur vocation spécifique, car il « confère au peuple chrétien une dignité incomparable »; en effet, au cours de l'Eucharistie, nous som­ mes accueillis par le Christ, nous recevons son pardon, nous sommes nourris de sa parole et de son pain, nous sommes ensuite envoyés en mission dans le monde; ainsi, chacun est appelé à témoigner de ce qu'il a reçu et à faire de même avec ses frères. Les fidèles affermissent leur espérance en décou­ vrant que, avec le Christ, la souffrance et la détresse peuvent être transfi­ gurées, car, avec Lui, nous sommes déjà passés de la mort à la vie. De ce fait, lorsqu'ils offrent au Maître de l'histoire leur propre vie, leur travail, et toute la création, leurs journées en sont illuminées. 10 n 8. Je recommande aux prêtres, aux religieux et aux religieuses ainsi qu'aux laïcs de poursuivre et d'intensifier leurs efforts pour apprendre aux jeunes générations le sens et la valeur de l'adoration et de la dévotion eu­ charistiques. Comment les jeunes pourront-ils connaître le Seigneur s'ils ne sont pas introduits dans le mystère de sa présence? Comme le jeune Sa­ muel, en apprenant les mots de la prière du cœur, ils seront plus proches du Seigneur, qui les accompagnera dans leur croissance spirituelle et hu­ maine, et dans le témoignage missionnaire qu'ils auront à donner tout au long de leur existence. Le mystère eucharistique est en effet le « sommet de l'évangélisation », car il est le témoignage le plus eminent de la résurrec­ tion du Christ. Toute vie intérieure a besoin de silence et d'intimité avec le Christ pour se développer. Cette familiarité progressive avec le Seigneur permettra à certains jeunes de s'engager dans le service de l'acolytat et à participer plus activement à la Messe; être auprès de l'autel est aussi pour 12 10 11 12 Congrégation des Rites, Instruction sur le culte de l'Eucharistie, n. 50. Paul VI, Mysterium fidei, n. 67. Lumen gentium, n, 28. 52 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale les jeunes garçons une occasion privilégiée pour entendre l'appel du Christ à le suivre plus radicalement dans le ministère sacerdotal. 9. En vous confiant à l'intercession de la Mère de Dieu, de sainte Ju­ lienne, et aussi de saint Lambert et de saint Hubert, évangélisateurs zélés de votre pays, et de tous les saints de votre terre, je vous accorde de grand cœur ma Bénédiction apostolique, ainsi qu'à tous les membres de la com­ munauté diocésaine et aux fidèles qui, au cours de l'année, participent aux différentes manifestations du jubilé. Du Vatican, le 28 mai 1996. IOANNES PAULUS PP. II Congregatio pro Ecclesiis Orientalibus 53 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS PROVISIO ECCLESIARUM I Latis decretis a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequuntur Ecclesiis sacros praefecit Praesules: die 9 Novembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Magno-Varadinensi Romenorum tamquam Coadiutorem Exc.mum P.D. Virgilium Bercea, hactenus Auxiliarem Ecclesiae Fagarasiensis et Albae Juliensis Romenorum. — Titulari episcopali Ecclesiae Sillitanae R.D. Florentin Crihälmean, eumque constituit Auxiliarem Ecclesiae Claudiopolitanae-Armenopolitanae Romenorum, hactenus Protosyncellum eiusdem sedis episcopalis. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Maronis Bruklyniensis Maronitarum R.D. Hector Y. Doueihi. die 23 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Maronis Mariapolitanae Maronitarum Exc.mum P.D. Joseph Khoury, hactenus Administratorem Apostolicum eiusdem sedis episcopalis, episcopum titulo Chonochoritanum, Visitatorem Apostolicum pro christifidelibus Ecclesiae Antiochenae Maronitarum in Eu­ ropa septentrionali et occidentali degentibus. — Titulari episcopali Ecclesiae Callinicensi Maronitarum R.D. Samir Mazloum, quem constituit Visitatorem Apostolicum pro christifidelibus Ec­ clesiae Antiochenae Maronitarum in Europa septentrionali et occidentali de­ gentibus. die 18 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Trichuriensi Exc.mum P.D. Jacob Thoomkuzhy, hactenus Episcopum Thamarasserrensem. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 54 die 18 Decembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Thamarasserrensi Exc.mum P.D. Paul Chittilapilly, hactenus Episcopum Callianensem. — Cathedrali Ecclesiae Palghatensi Exc.mum P.D. Jacob Manathodath, hactenus episcopum titulo Abydenum et Auxiliarem cathedralis Ecclesiae Ernakulamensis-Angamaliensis. — Cathedrali Ecclesiae Manantoddiensi R.P. Mani Giles C.M.I. — Cathedrali Ecclesiae Callianensi R.P. Thomas Elavanal M.C.B.S. — Cathedrali Ecclesiae Thakaliensi, noviter erectae, R.D. George Alencherry. — Cathedrali Ecclesiae Marthandomiensi, noviter erectae, Exc.mum P.D. Lawrence Ephraem Thottam, hactenus Auxiliarem cathedralis Eccle­ siae Trivandrensis Syrorum Malankarensium. II Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II benedixit sequentes nomi­ nationes synodaliter peractas ad normam canonum CCEO: In Synodo Episcoporum die 19 Octobris 1996. Ecclesiae Ucrainae — Titulari episcopali Ecclesiae Nisenae in Lycia Exc.mum P.D. Lubomyr Husar, hactenus Exarcum exarchiae archiepisco­ palis Kyiv-Vyshorod, quem constituit Auxiliarem archiepiscopalis Ecclesiae maioris Leopolitanae Ucrainorum. die 13 Novembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Casatan. in Pamphylia R.P. Mychajlo Koltum C.Ss.R., quem constituit Exarchum pro christifideli­ bus catholicis ritus byzantini exarchiae archiepiscopalis Kyiv-Vyshorod. In Synodo Episcoporum die 23 Novembris 1996. Ecclesiae Maronitae — Cathedrali Ecclesiae Berytensi Maronitarum Exc.mum P.D. Paul Youssef Matar, hactenus Episcopum titulo Tarsensis Maronitarum et Auxiliarem Patriarchalis Ecclesiae Antiochenae Maronitarum. Congregatio de Causis Sanctorum 55 III Latis decretis a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequuntur Ecclesiis Administratorem Apostolicum sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis constituit: — Cathedrali Ecclesiae Sanctorum Cyrilli et Me­ thodii Torontini Slovachorum ritus byzantini R.D. John Fetsco, C.Ss.R. die 26 Novembris 1996. — Titulari episcopali Ecclesiae Achridensi praeposuit R.P. Varkey Vithayathil C.Ss.R. eumque constituit Visitatorem Apostoli­ cum sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis cathedralis Ecclesiae Ernaku­ lamensis-Angamaliensis Syrorum Malabarensium. die 18 Decembris. CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM MARIBOREN. seu LAVANTIN. Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Antonii Martini Slomsek, Episcopi Layantini, (1800-1862) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Gregis Christi Pastores imprimis oportet, ut ad imaginem Summi et Aeterni Sacerdotis, Pastoris et Episcopi animarum nostrarum, sancte et alacriter, humiliter et fortiter exsequantur ministerium suum, quod ita adimpletum, etiam pro eis erit praecelsum sanctificationis medium » (CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 4 1 ) . Inter episcopos qui saeculo superiore divinum Pastorem imitati zelo ani­ marumque apostolico studio Ecclesiae servierunt, Antonius Martinus Slom­ sek annumerandus est; qui multis in difficultatibus et rerum in angustiis Evangelium cum integritate nuntiavit ac tali vigore, ut diligenter populi sanctificationi prospexerit et cum prudentia suae concreditae curae dioecesi sit moderatus, semper eminentem ostendens pastoralem caritatem. Ita, iugi ac fideli perseverantia Dei gratiam integre servans atque apostolicum mu- 56 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nus exercens, non solum forma factus est gregis (cfr 1 Pt 5, 3) sed virtutum omnium exemplar exstitit. Dignus hic Ecclesiae pastor, Slovenorum populi filius, a Marco Slomsek et Maria Zorko, die 26 mensis Novembris anni 1800 in pago Ponikva prope Celje, tunc ad Austro-Hungaricum imperium pertinente, nunc vero ad Slo­ veniae Rem Publicam, natus est. Eadem die in Ecclesia propria Sancti Martini baptismatis sacramentum accepit; et domi, praesertim moderante matre Maria, fructuose religiosa educatione imbutus atque elementaría institutione eruditus, puram transegit pueritiam. In eadem Sancti Martini ecclesia Antonius, iam alacriter adiuvans in ministerio ipsum parochum, sanctis cum propositis primum peccata sua confessus est atque primum ad mensam Domini accessit et die 28 mensis Iulii anno 1810 Confirmationis Sacramento, nomine Martino addito, inunc­ tus est. In vico Ponikva, prima studiorum rudimenta discendi causa proprium sacerdotem Iacobum Prasnikar adivit, quae annis sequentibus in gymnasio cum oppidi Celje primum, tum Nauporti ac deinde in Croatiae civitate Seniensi semper maxima cum laude anno 1820 coronavit. Studio gymnasii absoluto et sacerdotii desiderio motus, primum cursum philosophicum in loco Celovec, in Clagenfurtensi territorio, persolvit et dein­ de ibidem in seminarium theologicum interdioecesanum ingressus est. Studiorum curriculum adhibens ab auctoritate ecclesiastica approbatum, peculiari diligentia coluit Sacram Scripturam et doctrinam Patrum necnon, principio inculturationis ductus, studium propriae linguae slovenicae, tam necessariae in ministerio sacerdotali apud fideles eius nationis et tunc tem­ poris tam neglectae capessere numquam destitit. Die 8 mensis Septembris anno 1824, ut alumnus tertii anni sacerdos ordinatus est et maximo cum gaudio, iam defunctis parentibus, primum Sacrificium Missae, ingenti fide­ lium concursu et adstante benefactore Iacobo Prasnikar, litavit. Expleto ultimo studiorum anno Sacrae Theologiae, scientia munitus et vita interiore in fide fundatus, in ministerium pastoralem ascitus est. Primo munere est functus in pago Bizeljko, ubi tamquam vicarius coo­ perator Parochi, mediocris ingenii et virtutis viri, apud fideles magna cum sollicitudine ebrietatis ac impudicitiae in vitia exstirpanda incubuit assidua doctrinae catholicae praedicatione et administratione sacramenti confessio­ nis. Aerumnis fere fractus in aliam paroeciam, consulto prudenti sacerdote, Congregatio de Causis Sanctorum 57 transferri petivit scilicet in pagum Nova Cerkev, ubi, mutatis rerum adiunc­ tis, quam maxime, zelo apostolico imbutus, emicare coepit. Vita exemplaris iuvenis sacerdotis non potuit latere Ordinarium loci, qui et testimonio aliorum motus eum Patrem spiritualem seminarii in oppidulo Celovec anno 1829 nominavit. Cum probe seminarii mores atque consuetudi­ nes iampridem cognovisset non solum dedecora et ab ecclesiasticis institutis aliena maximo zelo exstirpare conatus est sed praesertim, exercitia spiritua­ lia diu neglecta, ad S.mam Eucharistiam frequentiorem accessum promovit, pariterque antiquas religiosas Confraternitates excitavit. Eodem tempore non praetermisit instructionem linguae slovenicae pro seminaristis ex paroe­ ciis slovenicis oriundis. Zelo apostolico motus, multas editiones librorum cu­ ravit, quae doctrinam catholicam recte exponebant, ut falladas modernista­ rum, libris hic inde disseminatas repellerei. Post octo annos laboris in seminario, ubi iam fructus clare videbantur, cum vitam pastoralem mallet, in Vuzenica ingressus et, ubi quam maxime ostendit tam amorem pro fidelibus quam etiam sacrificia personalia ut « omnibus omnia », fieret. Opus tamen interruptum est episcopi decreto, qui iuvenem sacerdotem, doctrina et experientia decoratum, anno 1839 ad cu­ riam episcopalem arcessivit. Demum laudatae sedis Celje abbas parochus ac decanus factus est. Haec omnia ei existimationem conciliaverunt Superiorum, cleri et popu­ li, qui in eo verum hominem Dei admirabantur, virtutibus sacerdotalibus ornatum, apostolico fervore, audacia in fidei et Ecclesiae defensione, impen­ sa vita interiore et ampla theologica scientia praeclarum. Ita Superiores eius senserunt, qui eum idoneum putaverunt ut ad altiora et graviora offi­ cia proveheret. Itaque anno 1846 episcopus Lavantinus nominatus est. Novus Ecclesiae Lavantinae pastor, doctrina solida imbutus et experien­ tia pastorali praeditus necnon in sua dioecesi sacerdotibus notus, maximo cum zelo et prudentia opus pascendi oves suae Dioecesis aggressus est. Qui haec omnia semper stemmate: « Omnia ad maiorem Dei gloriam » egit. Animi robore et prudentia non solum regiminis officia atque curas su­ scepit sed in novos dioecesis fines circumscribendos totus incubuit. Praete­ rea, multiplicem apostolatum cum fervore explicavit, consilia inivit ut sa­ cerdotes formaret et fideles; confraternitates et consociationes religiosas con­ didit; plures libros etiam atque epistolas pro christiana plebe ut pastor scripsit. Inter tot acta iuvenis episcopi quaedam respiciunt ad ipsam dioecesim Lavantinam, alia vero ad Ecclesiam universalem. Inter prima enumeratur 58 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale renovatio cleri, erectio Instituti libris catholicis edendis, erectio seminarii Mariborensis et translatio sedis a St. Andrai ad urbem Maribor. Quod ad Ecclesiam universalem vero spectat, erectio Confraternitatis SS. Cyrilli et Methodii ad fovendam unitatem omnium Christianorum, au­ xilium missionibus in America Septemtrionali et visitatio monasteriorum Benedictorum in Imperio Austro-Hungarico recensenda sunt. Eius vita sacerdotalis et episcopalis veluti iuge exemplum fidelitatis erga Deum, Ecclesiam et erga Summum Pontificem emicuit. Sui ipsius immemor graves expensas protulit, ut Christi regnum aedificaret ac per apostolatum animi serviret, itemque per sacrificium et eminentium virtutum exemplo. Alios sanctificando se ipsum sanctificavit et quae sacerdotes populumque docuit ipse primus summa cum cura, perseverantia et spiritali gaudio expli­ cavit. Semper fidei lumine illustratus vixit et operatus est pariterque Dei et proximi amoris igne inflammatus. In solo Deo spem collocavit suam, et in suo munere exsequendo forti animo patientiaque aegritudines, difficultates atque persecutiones toleravit. Cor a bonis terrestribus alienum servavit, ab honoribus et commodis; immo semper conatus est talenta multiplicare, quae caelitus acceperat et spiritus bona sempiterna, Dei voluntatem in sanctitatis via progrediendo perfecit. Suam coluit vitam interiorem labores­ que apostolicos fecundavit coniunctione cum Domino, pia divinorum my­ steriorum celebratione, deprecatione, veritatum meditatione, fervida pietate erga Eucharistiam, Passionem et Cor Iesu ac Virginem Mariam. Meritis or­ natus, pie mortem obiit die 24 mensis Septembris anno 1862. In vita et post mortem Servus Dei sanctitatis fama fuit insignis; quare canonizationis causa protinus a pluribus christifidelibus utriusque sexus postulari coepta est. Quam ob rem Episcopus Lavantinus Causam iniit beatificationis et ca­ nonizationis per celebratum processum ordinarium super scriptis (anno 1930), super fama sanctitatis (anno 1935) et super non cultu (anno 1952). Congregatio de Causis Sanctorum postridie calendas Décembres anno 1994 decretum promulgavit de auctoritate et vi processus ordinarii. Instrumento­ rum ad Causam pertinentium inquisitione perfecta, Sessio acta est Consul­ torum Historicorum die 9 mensis Ianuarii anno 1996. Postea disceptatum est an Servus Dei heroum in modum virtutes exercuisset. Postridie calen­ das Apriles eodem anno, prospero cum eventu, actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Deinde Patres Cardinales atque Episco­ pi in Sessione Ordinaria nonis Maiis insequentibus habita, Causae Ponente 59 Congregatio de Causis Sanctorum Eminentissimo Cardinali Eduardo Gagnon, professi sunt episcopum Anto­ nium Martinum Slomsek heroum more virtutes coluisse théologales, cardi­ nales iisque adnexas. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Pro-Praefectum, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum esset factum, Beatissimus Pater declaravit: Constare de virtu­ tibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, non de nexis, cardinalibus in gradu Prudentia, heroico, Servi Iustitia, Temperantia Dei Antonii Martini et Fortitudine Slomëek, eisque episcopi nec­ ad­ Davanti­ ni, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 13 mensis Maii A. D. 1996. £8 Albertus Bovone archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . £8 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis MATRITEN. Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Antonii Amundarain Garmendia, sacerdotis dioecesani, Fundatoris Instituti Saecularis « Alianza en Jesús por María», (1885-1954) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS «Unum quaero: Iesum amare, magis magisque illum amare et efficere ut eum alii diligant, multum diligant, mundus totus diligat eum ». Hoc modo sacerdos Antonius Amundarain Garmendia ardentem suam significabat appetitionem amandi Dominum et suum apostolatus consilium. Quodque pro­ posuit, egregie ad effectum adduxit, in amoris communione cum Christo vi­ vendo atque impensam operam dando fructuosamque Dei regni aedificatio­ ni in societate temporis sui. 60 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ortus est Servus Dei a Ioanne Baptista Amundarain Gabirondo et Tere­ sia Maria Garmendia Goigoechea in parvo pago Eldauyen sermone patrio appellato, intra dioecesis Sancti Sebastiani fines, die 26 mensis Aprilis anno 1885, ac postridie baptismi sacramentum accepit. Minus commoda valetudo non eum impedivit quominus cum cura et utilitate incumberet in studia, quae usque ad ordinationem sacerdotalem confecit, ab Episcopo Victoriensi ei die 18 mensis Decembris anno 1909 collatam. Multam explicavit pastora­ lem industriam diversis in paroeciis fuitque etiam cappellanus valetudinariiasyli loci Zumarrága. Peculiari cum alacritate iuvenum atque catechistarum christianam curavit formationem, Dei verbi praedicationem et confessionem peccatorum ministerium necnon moderationem spiritalem, aegrotorum et morientium opitulationem, vocationes ad vitam consecratam. Anno 1923, cum coadiutor erat paroeciae Sanctae Mariae in urbe Sancto Sebastiano, consilium cepit consociationem puellarum condendi quae in suo ambitu in­ que suis negotiis manentes, se Deo per virginitatem atque sacrificium consecrarent et mundi sanctificationi interessent. Novum opus, « Alianza en Je­ sús por María » vocatum, exstitit postridie calendas Februarias anno 1925 et, difficultatibus ac reprehensionibus superatis, celeriter crevit in Hispa­ niae dioecesibus. Anno 1928 Episcopus Victoriensis disciplinam Consociatio­ nis approbavit et Servus Dei eius est rector generalis nominatus. Anno 1946 Consilium Generale Matriti suum collocavit domicilium, cuius Episcopus, Dominus Leopoldus Eijo Garay, Sanctae Sedis obtento permissu, anno 1950 canonice Consociationem in Institutum Saeculare erexit, ad normam Consti­ tutionis Apostolicae « Provida Mater Ecclesia ». Pius Institutor optimas suas mentis et cordis vires profudit in Instituto regendo et exemplo, verbo at­ que scriptis Sodalium provexit spiritalem formationem, iis suadendo ut coniunctionem cum Domino colerent et pietatem erga Virginem Mariam ut­ que lux essent et sal terrae atque sanctificationis societatis fermentum. Semper cum prudentia egit et singulari cum humilitate, et, tum etiam cum in repugnantias incidit adiutorum suorum, qui vel eum a regendo Opere co­ nati sunt, moderationem servavit, tranquillitatem et caritatem in omnes. Namque, voluntati Dei obsequens, nec crucem vitavit nec incommoda, dif­ ficultates non est questus, suam non quaesivit gloriam sed Ecclesiae et ani­ marum bonum atque, Providentia confisus, numquam dubitavit quin a Do­ mino esset gratias accepturus ad fructuose munus sacerdotale adque prae­ mium aeternum consequendum necessarias, ad quod se praeparavit summa cum diligentia, gaudio spiritali et perseverantia in suis cotidianis officiis. Congregatio de Causis Sanctorum 61 Verus Dei vir, firmiter in revelationem credidit divinam, cum integritate et ardore evangelium nuntiavit seseque ita gessit, uti credebat et docebat. Fi­ dem aluit, limpidam ac solidam, pia divinorum mysteriorum celebratione, deprecatione, meditatione Sacrarum Litterarum et aeternarum veritatum, religione erga Sanctissimam Trinitatem, Christi Passionem, Eucharistiam, Virginem Mariam, quae eius fuit exemplar et in Dei Ecclesiaeque servitio dux. Dominum dilexit omnibus viribus, coram eo vixit, sapienter quae de­ super acceperat talenta multiplicavit, peccatum fugit, sanctitatem appetivit. Domini exemplum atque doctrinam secutus, seipsum abnegavit et pro proximo vitam impendit, cui largiter salutis bona distribuit. Summa ope nisus est pro animis proque societate christiana reddenda et in Instituto condendo nihil aliud sibi proposuit, nisi actuose et humiliter Ecclesiae mu­ neri cooperari. Cum simplicitate misericordiae spiritalis et corporalis opera fecit, et, ubicumque suum explevit apostolatum, veritatis lucem et caritatis ignem diffudit. Prudentiam coluit, fortitudinem, iustitiam, temperantiam, oboedientiam superioribus, paupertatem. Effulsit praesertim existimatione et exercitatione castitatis filiasque spiritales idem facere docuit. Quamquam incommoda uteretur valetudine, vineam Domini coluit usque ad exitum dierum suorum. Morti obviam se dedit spe christiana sustentus et magna interiore pace. Pie vitam terrenam conclusit die 19 mensis Aprilis anno 1954. Fama sanctitatis, qua vivus claruit, etiam post mortem duravit, qua­ propter Episcopus Matritensis, a Sancta Sede potestate obtenta, Causam iniit beatificationis et canonizationis per celebratum processum cognitionalem (annis 1982-1986), cuius auctoritas et vis probata est a Congregatione de Causis Sanctorum decreto postridie nonas Februarias promulgato anno 1987. Confecta Positione, disceptatum est an Servus Dei heroum in modum virtutes exercuisset. Pridie idus Décembres anno 1995 actus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum. Patres deinde Cardinales atque Epi­ scopi, in Sessione Ordinaria postridie calendas Apriles habita anno 1996, Causae Ponente Em.mo Domino card. Eduardo Pironio, confessi sunt sacer­ dotem Antonium Amundarain Garmendia heroum more virtutes théologa­ les, cardinales iisque adnexas observavisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, die 10 mensis Iunii hoc eodem anno, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servi Dei virtutibus de­ cretum conscriberetur. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 62 Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandos, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum Temperantia nii tum in proximum, et Fortitudine, Amundarain Garmendia, necnon eisque adnexis, Sacerdotis de cardinalibus Prudentia, in gradu heroico, dioecesani, Fundatoris Servi Iustitia, Dei Instituti Anto­ Saecu­ laris « Alianza en Jesús por Maria », in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referre mandavit. Datum Romae, die 25 mensis Iunii A. D. 1996. £8 Albertus Bovone archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. & S. £8 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis ROMANA Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Iacobi Alberione, sacerdotis, Fundatoris Familiae Paulinae, (1884-1971) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Haec est autem vita aeterna, ut cognoscant te solum verum Deum et, quem misisti, Iesum Christum» (Io 17, 3). Divini Magistri doctrina lux fuit, dux et vis sacerdotii et apostolatus Ia­ cobi Alberione, qui, Spiritu Dei atque exemplo sustentus Apostoli Pauli, constanter in cognitione et imitatione Domini Iesu progressus est ac pro eius gloria multis inceptis mundi evangelizationem provexit instrumentis communicationis socialis, id perficiens, quod postea Concilium Vaticanum II erat docturum: « Omnes Ecclesiae filii communi animo consilioque conen­ tur ut instrumenta communicationis socialis, nulla interposita mora et ma­ xima adhibita industria, efficaciter in multiplicibus apostolatus operibus, prout rerum et temporum adiuncta exposcent, usurpentur, noxia incepta praecurrentes, illis praesertim in regionibus quarum moralis et religiosus Congregatio de Causis Sanctorum 63 progressus urgentiorem navitatem exquirit » (CONC. OECUM. VAT. II, Decre­ tum de instrumentis communicationis socialis Inter mirifica, 1 3 ) . Impiger hic evangelizatur natus est in oppido Sancto Laurentio Fossanensi pridie nonas Apriles anno 1 8 8 4 et est postridie baptizatus. A parenti­ bus Michaele Alberione et Teresia Allocco, agricolis et christianis religionum cultoribus, sana est imbutus educatione humana ac religiosa, in qua vocatio ad sacerdotium floruit. In seminario Albae Pompeiensis, cuius alumnus fuit diligens et exemplaris, ad eius spiritalem formationem multum habuit mo­ mentum Venerabilis Franciscus Chiesa, qui etiam deinceps eius consiliator fuit. Presbyter ordinatus die 29 mensis Iunii anno 1 9 0 7 , in ministerium in­ cubuit pastorale et in studia, quae laurea in sacra Theologia ad exitum ad­ duxit. Pluribus dioecesis paroeciis servivit atque seminario, in quo sapiens et honoratus rector spiritalis fuit et ecclesiasticarum disciplinarum praeceptor. Ad signa temporum attentus, a iuventute operum typis exscriptorum pon­ dus intellexit qua evangelizationis instrumentorum; quapropter libros coepit scribere et commentationes. Cum anno 1 9 1 3 episcopus Franciscus Re ei di­ rigendam concredidit ephemeridem « Gazzetta d'Alba » appellatam, dioecesis nuntiam, Servus Dei sensit a Providentia se vocari, ut bonorum librorum edendorum apostolatui se dederet et exinde usque ad mortem se totum im­ pendit in munus illud egregium. Subsequenti anno, a paucis pueris adiutus, parvam aperuit officinam librariam quae semen fuit, quod a Domino fotum ac sedulo a fervido Conditore cultum, crevit in arborem magnam ac robustam, quae ramos in multas nationes extendit. Hoc modo Servus Dei pater atque magister factus est discipulorum discipularumque non paucorum In­ stitutorum, quorum erat Evangelio et Ecclesiae servire, pro exemplo Sancti Pauli, consuetudinis cum Christo et ardoris apostolici speciminis. Ex eius corde sacerdotali, amore Domini dilatato et animarum salutis cura, ortae sunt igitur: Pia Societas a Sancto Paulo Apostolo (anno 1 9 1 4 ) , constans ex sacerdotibus et fratribus laicis, et Congregatio Filiarum a Sanc­ to Paulo (anno 1 9 1 5 ) , utraque pro apostolatu communicationum socialium, id est librorum typis vulgandorum, rerum radiophonicarum, cinematographicarum et televisificarum; Congregatio Piarum Discipularum a Divino Magistro (anno 1 9 2 4 ) pro cultu et adoratione Eucharistiae et sacerdotum auxilio; Congregatio Sororum a Bono Pastore (anno 1 9 3 8 ) ad clerum adiu­ vandum in operibus paroecialibus; Congregatio Sororum a Regina Apostolo­ rum (anno 1 9 5 9 ) , vocationibus sacerdotalibus ac religiosis excitandis. Condi- 64 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dit etiam Instituta saecularia a Iesu Sacerdote, a Maria Sanctissima Annuntiata, a Sancto Gabriele Archangelo et a Sancta Familia. Unionem Coo­ peratorum Paulinorum instituit, Consociationem Generalem Bibliothecarum, Societatem Biblicam Catholicam Internationalem, Consociationem « Ut unum sint », Piam Consociationem Apostolatus Technicarum Audiovisivarum, Piam Unionem Orationis, Doloris et Caritatis, Unionem Familiarum Christianarum, Pium Opus Decessuum Improvisorum. Omnia opera haec Familiam Paulinam, quae dicitur, efficiunt, cui Servus Dei, a fidelibus coo­ peratoribus adiutus, in quibus Beatus Timotheus Giaccardo atque Venera­ bilis Thecla Merlo eminent, suae pastoralis caritatis gaudiumque Iaborandi seseque dedendi pro Dei regno prodidit ignem. Anno 1936 Romae domicilium collocavit et usque ad annum 1969 anti­ stes generalis fuit Piae Societatis a Sancto Paulo Apostolo, quam fortiter ac sapienter rexit, infirmum dolensque corpus labori subdens continuo seque totum devovens ut quam optime munere fungeretur, quod ei Divina Provi­ dentia crediderat. Gravia apostolatus et administrationis onera non eum averterunt ab of­ ficio praecipuo in via sanctitatis progrediendi et cotidie praeceptum exse­ quendi evangelicum: « Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester caele­ stis perfectus est » (Mt 5, 48). Christus, « via et veritas et vita » (Io 14, 6) atque supremum perfectionis exemplar, vitae eius cardo fuit, cordis eius deliciae, eius laborum et sacrificiorum finis atque consolatio. Quo verior fieret Domini discipulus Evangeliique efficax testis, se abnegavit, diligenter vo­ luntatem Dei fecit, sapienter talenta multiplicavit desursum accepta, indo­ lem suam fortem et ardentem castigavit bonique Pastoris mansuetudinem ac lenitatem est assecutus. Coram Domino ambulavit eiusque verbo et Ec­ clesiae adhaesit magisterio, cuius oboediens fuit filius. Coniunctionem aluit cum Christo meditatione Sacrarum Litterarum, pia Missae celebratione at­ que ferventi in Eucharistiam, in Reginam Apostolorum inque Sanctum Paulum pietate, continua deprecatione, humilitatis, patientiae, paupertatis et castigationis exercitio. Non minus alacer fuit ac perseverans, solitis et in­ suetis temporibus vitae et navitatis, in virtutibus colendis prudentiae, forti­ tudinis et temperantiae atque iustitiae. Ipsae sacrae actiones et apostolici labores, quos agebat, excellens fuerunt ei sanctificationis via et singularium interiorum divitiarum eius significatio. Fide illustratus atque caritate in­ flammatus, Deum dilexit omnibus viribus et proximum magis quam se ip­ sum. Eius dictum fuit: « Omnia et solum pro Dei gloria et animarum salu- Congregatio de Causis Sanctorum 65 te ». Pastoralis eius sollicitudo universalem habuit mensuram, quippe cum Domini verbo afflaretur: « Euntes in mundum universum praedicate Evan­ gelium omni creaturae » (Me 16, 15). Dicebat: « Oportet totum Christum ad hominem adducere et totum hominem Deo per Iesum Christum dare»; et subiciebat Opus suum, « non pro coetu vel parte hominum esse. Hoc nam­ que instrumentis utens technicis, quoquo modo ad omnem ordinem se con­ fert, aetatem, condicionem, nationem, continentem, iure ad ingentes multi­ tudines potiore studio, ut ad omnes nuntium ferat salutis, in Bibliis, in Traditione, in Ecclesiae doctrina contentum ». Non suam faciens volunta­ tem, sed Redemptoris, largiter et ardenter veritatem sevit Evangelii et, si­ cut seminator quisque, semper in terrae fecunditate speravit, maxime vero in Deo, omnium bonorum largitore. «Dominus providebit», «sinamus Do­ minum facere », filiis filiabusque suis spiritalibus dicebat, eos adhortans ne difficultates timerent utque caelesti confiderent auxilio. Inopia et impedi­ menta non eius compescebant apostolicum ardorem, immo vero illum animosiorem reddebant et sollertiorem, adeo ut nulla Servo Dei difficultas ni­ mis magna esset nullumque incommodum nimis onerosum. Spe sustentus posse se magis magisque ad Christum conformare, solum animae suae sine ulla intermissione proscidit, herbas ex eo evellit infecundas in eoque semen sevit sanctitatis, quod impensa irrigavit vita interiore et omnium virtutum exercitatione. Ita, inanibus mundi rebus solutus et omnino Deo studens at­ que bonis aeternis. Domini laudes cecinit operum, verborum, scriptorum bonitate et factus est fax ardens, quae totam collustravit Ecclesiam. Sponte Piae Societatis a Sancto Paulo Apostolo administratione relicta propter senectutem et incommodam valetudinem, extremos egit annos in silentio inque deprecatione, patiens doloresque offerens pro Ecclesiae bono Familiaeque quam ipse condiderat. Impigre ad ultimum cum Deo occursum se praeparavit. Cum condicio­ nes eius valetudinis aggravatae sunt, a Summo Pontifice Paulo VI visitatus est, qui eum magni existimabat. In ore nomen Beatae Mariae Virginis ha­ bens postquam filiis suis benedixit, placide aeternitatem est ingressus die 26 mensis Novembris anno 1971. Sanctitatis fama, qua innotuit in vita, crevit et confirmata est annis qui sunt mortem secuti; quapropter, ad normam M. P. «Sanctitas Clarior», ini­ ta est beatificationis et canonizationis Causa celebratis processibus cognitionalibus Romano (anno 1983-1987) et Albae Pompeiensis (annis 1982-1987), quorum auctoritas est a Congregatione de Causis Sanctorum probata decre- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 66 to die 24 mensis Iunii anno 1988 promulgato. Positione confecta, discepta­ tum est an Servus Dei heroum in modum virtutes coluisset. Die 25 mensis Martii anno 1994, exitu cum prospero, actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Deinde Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Or­ dinaria die 21 mensis Maii habita anno 1996, Causae Ponente Eminentissi­ mo Cardinali Vergilio Noè, professi sunt sacerdotem Iacobum Alberione vir­ tutes théologales, cardinales iisque adnexas heroum more coluisse. Facta demum de hisce omnibus rebus, die 10 mensis Iunii hoc eodem anno, Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis Con­ gregationis ceterisque de more con vocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum Iustitia, Temperantia Dei Iacobi in Deum et Alberione, tum in proximum, Fortitudine, Sacerdotis, eisque necnon de adnexis, in Fundatoris Familiae cardinalibus gradu Paulinae, Prudentia, heroico, in casu Servi et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 25 mensis Iunii A. D. 1996. ffi Albertus Bovone archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 67 S ALM ANTIN. Beatificationis et Canonizationis Venerabilis Servae Dei Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui, Sororis professae Congregationis Filiarum a Iesu, (1898-1919) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Serva Dei Maria Antonia Bandrés y Elósegui Tolosae in Hi­ spania orta est pridie nonas Martias anno 1898. In familia amorem Dei di­ dicit atque erga Eucharistiam et Virginem Mariam pietatem. Vitam spirita­ lem impense coluit et peculiarem ostendit sollicitudinem de pauperibus et de mulieribus operariis suburbii urbis suae. Congregationem ingressa est Fi­ liarum a Iesu, in qua vota fecit religiosa et magna cum alacritate est in dies progressa in sanctitatis via. Caritate mota vitam Deo devovit pro con­ versione patrini a baptismate. Morbo contracto obviam Sponso divino se dedit accensa cum lucerna mirabilique cum interiore pace. Die 27 mensis Aprilis anno 1919 in aeternitatem intravit, fama sanctitatis insignis. Episcopus Salmantinus Causam inchoavit beatificationis et canonizatio­ nis anno 1962. Postridie nonas Apriles anno 1995 Ioannes Paulus II edixit Servam Dei Mariam Antoniam Bandrés y Elósegui heroum in modum vir­ tutes théologales, cardinales et his adnexas observavisse. Beatificationis prospectu, Causae Postulatio iudicio Congregationis de Causis Sanctorum mirum permisit eventum, eiusdem Venerabilis Servae Dei intercessioni tributum. Hic evenit die 25 mensis Octobris anno 1961 in dioecesi Malacitana. Eo die mane Antonius Bandrés Navarro, undesexaginta annos natus, cum ei esset Malacam eundum, ad Pizarrae ferratae viae stationem se contulit ut hanlaxostichum capesseret. Qandoquidem mensam praeceps conscenderat madefactam currus ferriviarii tertii ab extremo iam se moventis, lapsus cecidit inter marginem crepidinis et hamaxostichi rotas. Animadvertens se volutum ac fractum iri, statim Servam Dei Mariam An­ toniam, sibi consanguinitate coniunctam, invocavit. Quamvis nondum sol ortus esset ibi, vidit tamen in substructione vehiculi ferrum inexplicabiliter illustratum, cui pedes et manus annexuit, pendulus manens. Ita positus hamaxosticho tractus est non pauca metra, quoad incolumis deiectus est lon­ ge a geminis axibus ferratae viae. De eventu, ilico mirum putatum, apud curiam episcopalem Malacitanam anno 1963 instructus est processus rogatorialis, cuius auctoritas a Congrega- 68 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tione de Causis Sanctorum probata est per decretum die 12 mensis Maii an­ no 1995 promulgatum. Consilium Technicum in sessione die 11 mensis Ia­ nuarii habita anno 1996 uno ore declaravit futurum fuisse ut Antonius Bandrés Navarro hamaxosticho traheretur, nisi ad ferrum adhaesisset; at­ que addidit: « quod ferrum illustratum vidit — cum non exsistant illumina­ tionis apparatus in substructione vehiculi nec condiciones visibilitatis natu­ rales sine solis luce (hora enim erat secunda et semihora matutina) tales es­ sent, ut ferrum illuminarent — inexplicabile habetur ». Die 29 mensis Mar­ tii anno 1996 actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris et die 16 mensis Aprilis subsequentis Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Eduardo Martínez Somalo. Et in ambobus conventibus, cum Consultorum, tum Cardinalium et Episcoporum, posito dubio an de miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Pro-Praefectum, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum de praedicto miro eventu conscriberetur. Quod cum esset factum, Beatissimus Pater declaravit: Constare de mira­ culo a Elósegui, Deo patrato, intercedente Sorore professa Ven. Congregationis licet Antonii Bandrés Navarro, Serva Filiarum Dei a Maria Iesu, Antonia de Bandrés incolumitate y sci­ qui anno 1961 periculum effugit ne hamaxosto- chi obrueretur, sub quem f orte cediderat. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 30 mensis Aprilis A. D. 1996. £8 Albertus Bovone archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. £8 S. £8 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 69 SANCTI F L O R I Beatificationis et Canonizationis Venerabilis Servae Dei Catharinae Jarrige, e III Ordine Saec. S. Dominici, (1754-1836) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Serva Dei Catharina Jarrige in Galliae pago Daumis, intra fines posito dioecesis Sancti Fiori, die 4 mensis Octobris orta est anno 1754. A iuventute nomen professa est in Tertium Ordinem Saecularem Sancti Dominici seque pauperibus et aegrotis assidendo dedit. Eius caritas per re­ rum mutationem Gallicam refulsit peculiariter, cum magno animo, sacrificii spiritu et peritia facta est angelus consolator sacerdotum a seditiosis vestigatorum aut in carceribus inclusorum, quorum duritiam ipsa est saepius experta. Vitam sancte conclusit terrenam die 4 mensis Iulii anno 1836 in oppido Mauriac, ubi consueta cum cura Domino atque proximo servire perrexerat. Durante fama sanctitatis, Causa beatificationis et canonizationis inchoa­ ta est anno 1911 ac die 16 mensis Ianuarii anno 1953 Summus Pontifex Pius XII declaravit Servam Dei Catharinam Jarrige heroum more virtutes coluisse théologales, cardinales et his adnexas. Nuper Causae Postulatio, Venerabilis beatificationis prospectu, Congre­ gationi de Causis Sanctorum iudicandam permisit coniectam miram sanatio­ nem, in oppido Mauriac effectam anno 1936. Mense Martio eius anni exeunte puer Vido Bornet est subito multa febri, cephalgia, vomitione ac cervicis rigiditate correptus. Curantes praesentiam suspicabantur cerebri membranarum inflammationis, quae est postea comprobata rhachicentesi, ex qua liquor patuit turbidus cum bacillis Koch. Inflammatio tuberculo­ rum acerrime est in deterius versa totum mensem Aprilem. Propter desperatum morbum prognosis omnino infausta fuit quoad vitam. Quod autem scientia assequi non poterat, divinum auxilium erat consecuturum. Hac persuasione sustenti ipse aegrotus, parentes et quaedam Soror infirmorum ministra cum fiducia Servae Dei Catharinae Jarrige preces invocaverunt. Multos dies in deprecatione contenderunt donec postridie calendas Maias anno 1936 repentino febris defecit et puer Vido citissime vicem resumpsit psychomotoriam eiusque universae condiciones semel et penitus meliores factae sunt. Postridie idus Maias curans confirmavit effectam sanationem et pueri excellentem valetudinem. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 70 Mirus eventus statim est intercessioni Venerabilis Servae Dei tributus Catharinae Jarrige; quocirca instrumenta clinica collecta sunt atque medico­ rum aliarumque personarum testimonia. Apud Curiam Sancti Fiori annis 1992-1993 celebrata est inquisitio dioecesana, cuius auctoritas et vis est a Congregatione de Causis Sanctorum probata per decretum die 3 mensis Iu­ nii anno 1994 promulgatum. Eiusdem Dicasterii Consilium Medicorum, in sessione calendis Iuniis anno 1995 habita, uno ore affirmavit sanationem Vidonis Bornet ab inflammatione cerebri membranarum tuberculari celerrimam fuisse, stabilem et ex scientia inexplicabilem. Secuti mensis Novem­ bris die 10 actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris et die 26 mensis Martii subsequentis anni Patrum Cardinalium et Episcoporum Sessio Ordinaria, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Eduardo Gagnon. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardinalium et Episcopo­ rum, posito dubio num de miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, die 10 mensis Iunii hoc eodem anno, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto necnon Cardinali Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Serva Dei Catharina Jarrige, e III Ordine Saec. perfecta et duratura sanatione pueri S. Dominici, videlicet de celérrima, Vidonis Bornet a « meningite tubercolare ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 25 mensis Iunii A. D. 1996. 68 Albertus Bovone archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro Praefectus L. B S. 68 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis Congregatio pro Episcopis 71 CONGREGATIO PRO EPISCOPIS CHETUMALIENSIS De sedis mutatione deque nova praelaturae denominatione Cancunensis-Chetumaliensis DECRETUM Nupera urbs Cancún, intra fines praelaturae territorialis Chetumaliensis condita, incolarum frequentia opibusque modo crebra, his recentioribus an­ nis, felicia suscepit incrementa ac, ad praesens, christifidelium numero, commeatuum copia, ad relaxationis causa itinerantes comiter accipiendos industria commerciisque floret. Idcirco Exc.mus P.D. Georgius Bernal Var­ gas, memoratae circumscriptionis Episcopus Praelatus, haec novissima adiuncta evangelizationis operi structurarumque pastoralium firmiori pro­ cessui secundissima se proferre perpendens, audita Mexici Episcoporum Conferentia, ab Apostolica Sede enixe expostulavit ut Praelati sedes ab ur­ be Chetumal ad praefatam urbem cui nomen Cancún transferatur utque novam denominationem Cancunensem-Chetumaliensem praelaturae detur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P.D. Hiero­ nymi Prigione, Archiepiscopi titulo Lauriacensis, in Dicione Mexicana Apo­ stolici Nuntii, ratam petitam translationem in animarum utilitatem cessuram, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II, tributarum, oblatis precibus annuendum censuit. Eadem Congregatio, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostoli­ cae sub plumbo Litterae datae forent, decernit ut: — Praelati Chetumaliensis sedes in urbe Cancún statuatur templumque paroeciale ibi exstans D.N.I.C. Universorum Regi dicatum ad gradum et di­ gnitatem ecclesiae praelatitiae evehatur, cum iuribus et honoribus quibus ceterae huiusmodi ecclesiae fruuntur et ornantur; — templo vero in urbe Chetumal exstanti usque adhuc dignitate eccle­ siae praelatitiae insignito, ad instar Concathedralis titulum ac fastigium tri­ buantur; 72 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — denominatio praelaturae Chetumaliensis eiusque Praesulis Ordinarii loci, in posterum, « Cancunensis-Chetumaliensis » sit; — Episcopo Praelato Cancuniensi-Chetumaliensi residere liceat etiam in Chetumal, Mexicanae foederatae civitatis vulgo Quintana Roo nuncupatae urbe principe, prout, suo iudicio, hoc ad istius regionis christifidelium spiri­ talem salutem provehendam cesserit. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis memoratum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae Sedis in Mexico gestorem deputat, necessarias et opportunas iisdem tribuens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis au­ thenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Contrariis quibusvis minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 20 mensis Decembris anno 1996. & BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus SB Jorge M. Mejía, a Secretis L. • © S. In Congr. pro Episcopis tab., n.88á¡96 SOLOLENSIS De concathedralis erectione deque nova dioecesis denominatione « Sololensis-Chimaltenangensis » DECRETUM Multum conferre potest ad pastoralem curam aptius exercendam varie­ tatis compositionis populi Dei necnon psychologicorum, geographicorum historicorumque personarum locorumve adiunctorum rationem habere. Idcir­ co Exc.mus P.D. Eduardus Fuentes Duarte, Episcopus Sololensis, intra fi­ nes circumscriptionis sibi commissae urbem vulgo nuncupatam « Chimaltenango », civilis regionis eiusdem nominis caput, exstare perpendens, quae ob incolarum frequentiam, civilibus in rebus incrementum, humani cultus pro­ cessum et Christifidelium pietatem iure celebratur, preces Apostolicae Sedi enixe porrexit ut praesenti Sololensis dioecesis appellationi nomen praedic- Congregatio pro Episcopis 73 tae urbis itidem adiungatur templumque paroeciale in ea exstans, Deo in honorem Sanctae Annae dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae concathedralis evehatur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P.D. Ioannis Baptistae Morandini, Archiepiscopi titulo Numidensis et in Guatimala Apostolici Nuntii, necnon Episcoporum Conferentiae eius­ dem Nationis, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providentia PP. II tributarum, porrectis precibus annuen­ dum censuit. Quapropter, eadem Congregatio, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, decernit ut, in posterum, illius dioecesis eiusque Praesulis Ordinarii loci titulum ac deno­ minatio Sololensis-Chimaltenangensis sit, utque praefatum paroeciale tem­ plum titulo Ecclesiae concathedralis decoretur, cum omnibus honoribus et privilegiis quae huiusmodi Ecclesiis propria sunt. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae Sedis in Guatimala gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facul­ tates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in eccle­ siastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remit­ tendi. Contrariis quibusvis minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 31 mensis Decembris anno 1996. ffi BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus & Jorge M. Mejía, L. 83 S. In Congr. pro Episcopis tab., n.831¡96 a Secretis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 74 PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus PP. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Praesules praefecit, videlicet: — Titulari episcopali Ecclesiae Ausuccurensi R.P. Georgium Padour, Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum sodalem et Provinciae Franciscanae Pragensis Superiorem, quem deputavit Auxiliarem Pragensis archidioecesis. 3 Decembris 1996. — Titulari episcopali Ecclesiae Marcellianensi R.D. Venceslaum Maly, apud Vicariatum Pragensem Decanum, quem deputavit Auxiliarem Pragen­ sis archidioecesis. — Coadiutorem Episcopum Cathedralis Ecclesiae Formosae R.D. Iosephum Vincentium Conejero Gallego, hactenus Vicarium ge­ neralem eiusdem dioecesis. die 5 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Gualeguaychensi R.D. Aloisium Villelmum Eichhorn, hactenus Vicarium generalem eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali ecclesiae Sutrinae R.D. Paulum Sardi, e clero dioecesis Aquensis, quem Nuntium Apostolicum cum peculia­ ribus muneribus constituit atque archiepiscopali dignitate ornavit. die 10 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Granatensi Exc.mum P.D. Antonium Cañi­ zares Llovera, hactenus Episcopum Abulensem. die 11 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Gemellensi in Byzacena R.D. Decium Zandonade, S.D.B., quem deputavit Auxiliarem Archiepiscopi Bellohorizontini. — Titulari episcopali Ecclesiae Marazanensi R.D. Davidem Dias Pimentel, quem deputavit Auxiliarem Archiepiscopi Bellohorizontini. — Cathedrali Ecclesiae Talcensi, Exc.mum P.D. Horatium Valenzuela Abarca, hactenus Episcopum titulo Gummitanum in Pro­ consulari et Auxiliarem archidioecesis Sancti Iacobi in Chile. die 12 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Agennensi R.D. Ioannem Caro­ lum Descubes, Vicarium generalem Rupellensem. die 13 Decembris. Congregatio pro Episcopis 75 — Cathedrali Ecclesiae Carabaillensi, noviter erectae, metropolitanae Ecclesiae Limanae suffraganeae, R.P. Linum Panizza Richero, O.F.M. Cap., hactenus in archidioecesi Limana parochum. die 13 Decembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Lurinensi, noviter erectae, metropolitanae Eccle­ siae Limanae suffraganeae, Exc.mum P.D. Iosephum Raimundum Gurruchaga Ezama, hactenus Episcopum Huarazensem. — Cathedrali Ecclesiae Malolosinae Exc.mum P.D. Rolandum Tirona, hactenus Episcopum titularem Vulturariensem et Auxiliarem Manilensem. — Cathedrali Ecclesiae Portus Argentara, noviter erectae, R.D. Grego­ rium Nicanorem Peña Núñez, vicarium episcopalem et parochum in archi­ dioecesi Sancti Iacobi Equitum. — Episcopum Coadiutorem Sancti Michaelis Exc.mum P.D. Romaeum Tovar Astorga, O.F.M., hactenus Episcopum Zacatecolucanum. — Cathedrali Ecclesiae Parmensi Exc.mum P.D. Silvium Caesarem Bonicelli, hactenus Episcopum Sancti Severi. — Titulari episcopali Ecclesiae Lamphuensi R.P. Jacson Damasceno Rodrigues, Congregationis Sanctissimi Redemptoris soda­ lem, in praelatura Coaritana parochum, quem deputavit Auxiliarem archi­ dioecesis Manaënsis. die 18 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Valabriensi R.D. Iosephum Tamas, Vica­ rium generalem archidioecesis Albae Juliensis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Matharensi in Numidia R.D. Aloisium Schwarz, e clero archidioecesis Viennensis, Officii pastoralis huius archidioe­ cesis directorem atque Capituli cathedralis canonicum, quem deputavit Au­ xiliarem eiusdem archidioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Ioannis-Longoliensis Exc.mum P.D. Iaco­ bum Berthelet, hactenus Episcopum titulo Lamsortensem eiusdemque dioe­ cesis Sancti Ioannis-Longoliensis Auxiliarem. — Cathedrali Ecclesiae Auriensi R.D. Carolum Osoro Sierra, hactenus rectorem Seminarii Santanderiensis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 76 — Cathedrali Ecclesiae Suchitepequensi-Retalhulensi, noviter erectae, R.D. Paulum Vizcaíno Prado, curionem paroeciae vulgo « Purísima Concepción » nuncupatae, in archidioecesi Guatimalensi. die 31 Decembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Bismarckiensi, Exc.mum P.D. Paulum Albertum Zipfel, hactenus Episcopum titularem Valle-Valliensem et Auxiliarem archi­ dioecesis Sancti Ludovici. — Cathedrali Ecclesiae Yakimensi, Exc.mum P.D. Carolum Arturum Sevilla, S.I., hactenus Episcopum titularem Minensem et Auxiliarem archi­ dioecesis Sancti Francisci in California. Diarium Bomanae Curiae 77 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Venerdì 6 Dicembre 1 9 9 6 , S.E. il Signor FELIPE H. LLO, Ambasciatore dell'Uruguay presso la Santa Sede. PAOLI- Giovedì, 12 Dicembre 1 9 9 6 , le L L . E E . i Signori e Signore NOVEL KISHORE R A I , Ambasciatore del Nepal presso la Santa Sede; ROSEMARY KARPINSKY D O D E R O , Ambasciatore di Costa Rica presso la Santa Sede; MARC A. TROUILLOT, Ambasciatore di Haiti presso la Santa Sede; PIERRE MICHEL NGUIMBI, Ambasciatore del Congo presso la Santa Sede; MULUGETA ETEFFA, Ambasciatore di Etiopia presso la Santa Sede; MANZI BAKURAMUTSA, Ambasciatore del Rwanda presso la Santa Sede; JOEY MAZORODZE BIMHA, Ambasciatore dello Zimbabwe presso la Santa Sede; N ' T J I LAICO TRAORE, Ambasciatore del Mali presso la San­ ta Sede; RUTH SEGOMOTSI MOMPATI, Ambasciatore del Sud Africa presso la Santa Sede; FILIMONE JITOKO, Ambasciatore di Fiji presso la Santa Sede; TEOFILO DE FIGUEREIDO ALMEIDA SILVA, Ambasciatore di Capo Verde presso la Santa Sede. Lunedì, 2 3 Dicembre 1 9 9 6 , S.E. il Signor IRAWAN Ambasciatore di Indonesia presso la Santa Sede. ABIDIN, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 78 Ha altresì, ricevuto in Udienza: Sabato, 1 4 Dicembre 1 9 9 6 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica di Slovenia. Giovedì, RRIOS DE MILAN KUCAN, Dicembre 1 9 9 6 , S.E. la Signora CHAMORRO, Presidente del Nicaragua. 19 VIOLETA BA- Venerdì, 2 0 Dicembre 1 9 9 6 , S.E. il Signor PETAR NOV, Presidente eletto della Repubblica di Bulgaria. STOYA- Martedì 17 dicembre si è riunita, alla presenza del Santo Padre, la Congregazione delle Cause dei Santi. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 7 dicembre 1996. Mons. Luigi Pezzuto, Arcivescovo tit. el. di Torre di Pro­ consolare, Nunzio Apostolico in Congo ed in Gabon. » » » S.E. mons. Patrick Coveney, Arcivescovo tit. di Satriano, Nunzio Apostolico in Nuova Zelanda, nelle Isole Marshall, in Tonga, nelle Isole Fiji, in Kiribati, nelle Isole della Micronesia, in Vanuatu ed in 13 » » S.E. mons. Antonio Lucibello, Arcivescovo tit. di Thür io, Nunzio Apostolico in Liberia, Guinea e Gambia, 28 » » Samoa Occidentale, Nunzio Apostolico in Nauru. Nunzio Apostolico in Sierra Leone. S.E. mons. Mariano Oles, Arcivescovo tit. di Raziaría, Nun­ zio Apostolico in Kazakhstan, Kyrgystan ed Uz­ bekistan, Nunzio Apostolico in Tagikistan. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha no­ minato: 25 novembre 1996. S.E. mons. Raul Nicolau Gonsalves, Arcivescovo di Goa, Membro del Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti e gli Itineranti « ad quinquennium ». Diarium Romanae Curiae 79 25 novembre 1996. I monsignori Pierre Calimé, e James Dillenburg, Consultori del Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti e gli Itineranti « ad quinquennium ». » » » S.E. mons. John Joseph Myers, Vescovo di Peoria; mons. Johann Paarhammer; mons. Brian Edwin Ferme; p. Jean-Paul Durand, O.P.; p. Gianfranco Ghir­ landa, S.I.; rev.do Eduardo G. Molano; p. Angelo Giuseppe Urru, O.P.; mons. Carlos José Errazuriz Mackenna; mons. Peter Erdö; rev.do Oswald Gra­ cias; sig. Juan Fornés, Consultori del Pontificio Consiglio per l'Interpretazione dei Testi Legislativi « ad quinquennium ». » » » S.E. mons. Tarcisio Bertone; S.E. mons. Zenon Grocholewski; S.E. mons. Mario Francesco Pompedda; mons. Vincent Che Chen-Tao; mons. Winfried Aymans; mons. Jean Passicos; Mons. Heribert Schmitz; p. Antonio Domingues De Sousa Co­ sta, O.F.M.; p. Urbano Navarrete, S.I.; S.E.R, mons. Francis John Spence; S.E.R. mons. JeanBaptiste Ama; S.E.R. mons. John Richard Keating; S.E.R. mons. Viktor Josef Dammertz; mons. Hugo S eh wenden wein; mons. Vincenzo Carbone; rev.do Józef Krukowski; rev.do La­ wrence Wrenn; rev.do Piero Giorgio Marcuzzi, S.D.B.; p. Andrea Boni, O.F.M.; p. Velasio De Paolis, C.S.; p. Giuseppe Di Mattia, O.F.M. Conv.; p. Francis Morrisey, O.M.I.; suor Giulia­ na Accornero, F.M.A.; suor Mercedes Codorniu, A.S.C.; Prof. Alberto De La Hera; Prof. Giorgio Feliciani; sig.ra Adele Zannoni Messina; S.E.R, mons. Geoffrey James Robinson; S.E.R. mons. Tadeusz Pieronek; mons. Gerard Sheehy; rev.do Juan Ignacio Arrieta Ochoa De Chinchetru; rev.do Julio Manzanares Marijuan; mons. David D. Price; p. Frans Daneeis, O. Praem.; p. Al­ bert Gauthier, O.P.; p. Domingo Javier Andres Gutiérrez, C.M.F.; S.E.R. mons. Attilio Nicora; S.E.R. mons. Youssef Ibrahim Sarraf; S.E.R, mons. Sofron Mudryj; mons. Elias Jarawan; mons. José Luis Gutiérrez Gómez; mons. Josef Prader; rev.do Dimitrios Salachas; p. Clarence Gallagher, S.I.; p. George Nedungatt, S.I.; Prof. Giuseppe Dalla Torre Del Tempio di Sanguinetto; Prof. Carl Gerold Fürst; Prof. Onorato Bucci Consultori del Pontificio Consiglio per l'Interpretazione dei Testi Legislativi « in aliud quinquennium ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 80 6 dicembre 1996. P. Emanuele Boaga, O. Carm.; mons. Marcello Bordoni; mons. Vincenzo Carbone; p. Innocenzo Cavaglià, CP.; p. Natale Cavatassi, CP.; p. Fabiano Giorgini, C.P.; prof. Francesco Leoni; p. Damian Jan Synowiec, O.F.M. Conv., Consultori della Congregazione delle Cause dei Santi « in aliud quinquennia ». 11 » » L'Em.mo Signor Card. José T. Sánchez, Membro del Pontificio Comitato per i Congressi Eucaristici Internazionali « usque ad 80° annum ». 16 » » S.E. mons. Zenon Grocholewski, Arcivescovo tit. di Agropo­ li, Segretario del Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica « in aliud quinquennium ». » » » Il dott. Eugenio Borgognoni, Ragioniere Capo del Dipartimento Amministrativo del Governatorato dello Stato della Città del Vaticano. NECROLOGIO 4 5 7 dicembre » » 8 10 14 15 26 » » » » » 28 31 » » 1996. Mons. Luiz Colussi, Vescovo di Caçador (Brasile). » Mons. Paolino Limongi, Arcivescovo tit. di Nicea Minore. » Mons. Ignacio Lehonor Arroyo, Vescovo em. di Tuxpan (Messico). » Mons. Giuseppe Lana ve, Vescovo em. di Andria (Italia). » Mons. Francesco M. Franzi, Vescovo tit. di Città Ducale. » Mons. Gerald Moverley, Vescovo di Hallam (Inghilterra). » Mons. Rafael Alvarez Lara, Vescovo em. di Mallorca (Spagna). » Card. Narciso Jubany Arnau, del titolo di San Lorenzo in Damaso. » Mons. Edward G. Hettinger, Vescovo tit. di Teos. » Mons. Laurent Morin, Vescovo em. di Prince-Albert (Canada). Recens nuntiatum est Basilium Salvatorem D'Souza, episcopum Mangalorensem die 5 m. Septembris 1996 de vita decessisse. Ff/ ' An. et vol. LXXXIX 3 Februarii 1997 \!.kjP ACTA APOSTOLICAE SED COMMENTARIUM ^ f: OFFICIALE Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES quibus Beato Ioanni Gabrieli Perboyre Sanctorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cum Iesus, Dei Filius, suam caritatem ostenderit, suam pro nobis tra­ dendo vitam, « maiorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam quis ponat pro amicis suis » (Io 15, 13: cfr. 1 Io 3, 10). Beatus Ioannes Gabriel Perboyre sua in vita suaque in morte hanc Christo conformationem mirabiliter egit. In Francogallia anno MDCCCII in oppido quodam, quod Puech de Montgesty appellatur, a ferventi familia ortus, quae Ecclesiae tres missionarios S. Vincentii, duas Filiarum Caritatis sodales, carmelitanam sororem atque duos coniuges christianos dedit, semi­ narium ingressus est, primo Aloisium fratrem tantum ut comitaretur. Sed loci natura eius animum rapuit. Se ad sacerdotium omnino vocari intellexit. Anno MDCCCXVIII Congregationi Missionis nomen dedit atque Lutetiae Parisiorum die xxin mensis Septembris anno MDCCCXXVI sacerdos est renun­ tiatus. Praestantia officiosaque munera in institutionis provincia sustinuit. Molliore animo vir, Aloisii fratris morte valde affectus est, qui, Sinas petens missionarius, in itinere vitam amisit. Lutetiam Parisiorum arcessitus novi­ tiorum veluti alter a magistro, postulavit ut ad gentiles mitteretur. Com­ plures de eius valetudine dubitabant, sed licentiam abeundi obtinuit et mense Martio anno MDCCCXXXV navem in portu apud Le Havre conscendit. 82 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Postquam ad Macaum appulit, tempore quodam transacto accommodatio­ nis, Sinensis cuiusdam sumens speciem, ad Henam provinciam profectus est, cui destinatus erat. Continuo ministerium apostolicum incohavit, chri­ stianos invisendo in parvos pagos dispersos. Permagno animorum studio eminuit, nominatim dilectione in pauperes. Pauper cum pauperibus vitam exigebat, quibus peculiariter favebat. « Proximus pauperibus » factus est: « Cum catechistam medicum me comitantem de morborum tot hominum causis interrogabam, semper respondebat: eadem est causa, famis et rerum penuria. Silens tunc iter producebam, conscientiae angore agitatus, cum viverem et cum illis mori non possem ». Antequam carnificis crucem conscenderet, pauperum crucem ascendit. Caritate cruci affìxus est antequam per­ secutione. S. Vincentii cum esset discipulus quem filiali more diligebat, Christus patiens in eius vita principem obtinuit locum, Crucis Homo. Ex eo quod fortasse institutio nihil detraxerat laboris, intellexit prorsus quid sibi vellet pati. In primis illa denotanda est martyrii intentio. Ioannes Gabriel cupiisse videtur martyrium. In epistula quadam parentibus missam haec est fassus: «Nonnullos labores ac poenas pati debemus, sed ubique ea sunt, exinde caelum frontis sudore merere debemus. Si martyrium pateremur, magna esset gratia a Deo data: res haec est petenda, haud timenda ». Anno MDCCCXXXIX inopinato militum adventu aggressus est. Bonus pastor vigilare ex propinquo gregem suum contendit, in vicinia se abdens. Captus est at­ que longa series iudiciorum incepit, saepe cum tormentis. Effecerunt ut a fide deficeret, eum propter religionem illuserunt, ut crucifixum proculcaret eum concitarunt. Capitis tandem est condemnatus. Ioannes Gabriel in loco Wuhan martyrium subiit, in patíbulo quodam, speciem crucis praebente, die xi mensis Septembris anno MDCCCXL iugulatus est. Eius reliquiae in Francogalliam anno MDCCCLX delatae sunt, domum scilicet principem Lute­ tiae Parisiorum Congregationis Missionis. Verus fidei martyr cum haberetur, incohata sollicite est canonizationis causa atque his peractis rebus Iure sta­ tutis, inter Beatos a Leone XIII die x mensis Novembris anno MDCCCLXXXIX est relatus. Die vi mensis Aprilis anno MCMXCV Nobis coram decretum de sanatione quadam divinitus patrata, ipso Beato intercedente, prodiit. Consi­ storio habito die xxix mensis Ianuarii anno MCMXCVI, statuimus ut canoni­ zationis ritus die ii mensis subsequentis Iunii celebraretur. Hodie igitur apud Basilicam Sancti Petri, inter sacra hanc elocuti su­ mus Canonizationis formulam: Ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei ca­ tholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri Iesu Acta Ioannis Pauli Pp. II 83 Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura delibera­ tione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fra­ trum Nostrorum consilio, Beatos Ioannem Gabrielem Perboyre, Aegidium Mariam a Sancto Ioseph Pontillo et Ioannem Grande Roman Sanctos esse decernimus et definimus, ac Sanctorum Catalogo adscribimus, statuentes eos in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomi­ ne Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quod autem decrevimus volumus et nunc et in posterum vim habere, contrariis minime officientibus rebus quibuslibet. Datum Romae apud S. Petrum, die secundo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri duodevicesimo. EGO IOANNES PAULUS II Catholicae Ecclesiae Episcopus Eugenius Sevi, Loco © Plumbi In Secret. Status tab., n. 395.478 Protonot. Apost. 84 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I GUARENENSIS In Venetiola nova conditur dioecesis Guarenensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Maiori Christifidelium bono studentes consulere sacrorum Antistites Conferentiae Episcoporum Venetiolae unanimo consensu ab hac Apostolica Sede petiverunt ut, quodam seiuncto terrritorio a dioecesi Tequinensi, nova dioecesis conderetur, quo aptius ibidem provideretur pastoralibus necessita­ tibus. Nos vero, favente eidem rei Venerabili Fratre Oriano Quilici, Archie­ piscopo titulo Tablensi et in memorata Natione Nuntio Apostolico, de con­ silio pariter Congregationis pro Episcopis enixas preces libenter audiendas esse putavimus. Summa igitur, qua fungimur, potestate, sequentia decerni­ mus: a dioecesi Tequinensi separamus territorium municipiorum nuncupato­ rum Acevedo, Andrés Bello, Brión, Buroz, Páez, Plaza, Pedro Guai et Za­ mora hactenus ad Vicariatus Episcopales Guarenas et Barlovento pertinen­ tia perque ambos dispertita; atque ex ita distracto territorio novam consti­ tuimus dioecesim Guarenensem appellandam, quae iisdem limitabitur fini­ bus, quibus praedicta municipia simul sumpta, prout in civili lege exstant, nunc terminantur. Sic conditae Ecclesiae episcopalem sedem in urbe « Gua­ renas » ponimus, ibique situm paroeciale templum, Deo in honorem Domi­ nae Nostrae de Copacabana dicatum, ad gradum ac dignitatem ecclesiae Cathedralis evehimus cuique propria insignia, privilegia et honores tribui­ mus. Praeterea dioecesim Guarenensem suffraganeam efficimus metropolita­ nae Sedi Sancti Iacobi in Venetiola eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Sancti Iacobi in Venetiola subicimus, iisdem iuribus, privile­ giis, insignibus honoribusque ornatum atque oneribus officiisque adstric­ tum, quibus Praesules Ordinarii locorum fruuntur atque adstringuntur. Mandamus insuper ut quam primum ibi ad normam iuris constituatur col­ legium consultorum, qui Episcopo, consilio et opera, valido sint auxilio. Congruae quidem ac dignae sustentationi Praesulis novae dioecesis provi- Acta Ioannis Pauli Pp. II 85 deatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus ac portione bonorum, quae eidem obvenire debent e divisione ad normam canonis 122 Codicis Iu­ ris Canonici facienda quaeque hactenus ad mensam episcopalem dioecesis Tequinensis pertinuerunt. In iis autem quae respiciunt ad Seminarii dioece­ sani aedificationem atque candidatorum ad sacerdotium institutionem, ser­ ventur praescripta iuris communis, habita praesertim ratione normarum ac regularum a Congregatione de Institutione Catholica statutarum; cum fas erit, selecti Seminarii alumni, philosophicis ac theologicis disciplinis imbuen­ di, necnon sacerdotes sua studia completuri, Romam mittantur. Quod vero attinet ad conditae dioecesis regimen, bonorum ecclesiasticorum administra­ tionem, dioecesani Administratoris «sede vacante» electionem, fidelium iura et onera aliaque id genus, quae canones Codicis Iuris Canonici praescribunt ad amussim serventur. Simul ac dioecesis erectio ad effectum deducta fue­ rit, eo ipso sacerdotes illi adscripti censeantur Ecclesiae in cuius territorio ecclesiasticum officium detinent; ceteri autem clerici Seminariique alumni incardinati maneant vel incardinentur Ecclesiae in cuius territorio legiti­ mum habent domicilium. Acta et documenta quae ad noviter constitutam dioecesim eiusque clericos, fideles et bona temporalia pertinent, a Curia Te­ quinensi ad Curiam Guarenensem quam primum transmittantur. Quae praescripsimus, perducet ad exitum Venerabilis Frater Orianus Quilici, quem diximus, cuique tribuimus necessarias et opportunas facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis au­ thenticum exemplar actus peractae exsecutionis de more remittendi. Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. © ANGELUS card. SODANO £8 BERNARDINUS Secretarius Status Eugenius Sevi, Marcellus Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 402.912 card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Protonot. Rossetti, Apost. Protonot. Apost. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 86 II BAUCANA In Tintoria Orientali nova conditur dioecesis Baucana. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Quo aptius consuleretur Evangelizationis operi in Timoria Orientali, op­ time fieri est visum si ibidem nova dioecesis constitueretur. Quapropter Ve­ nerabiles Fratres Nostri S.R.E. Cardinales atque Praesules, qui Congregatio­ ni pro Gentium Evangelizatione sunt praepositi, re mature perpensa auditisque votis eorum quorum interest, admotam postulationem censue­ runt esse accipiendam. Nos igitur, Qui gravissimo fungimur munere supre­ mi Pastoris universae catholicae Ecclesiae, talem sententiam ratam haben­ tes, summa Apostolica potestate haec decernimus. A Diliensi dioecesi sepa­ ramus partem orientalem territorii ex eaque novam condimus dioecesim Baucanam, quam huic Apostolicae Sedi immediate subiectam facimus at­ que iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evangelizatione obnoxiam vo­ lumus. Praeterea iubemus Episcopi sedem poni in urbe « Baucau », templumque inibi exstans, Deo in honorem Sancti Antonii Lisbonensis dica­ tum, ad dignitatem cathedralis ecclesiae evehimus; cetera vero secundum canonicas leges temperentur. Quae praescripsimus perducet ad exitum Ve­ nerabilis Frater Petrus Sambi, Archiepiscopus titulo Bellicastrensis atque in Indonesia Apostolicus Pronuntius, qui, re acta, curabit documenta exaran­ da sincerisque exemplis ad memoratam Congregationem cito mittenda. Mandamus denique ut haec Constitutio Nostra nunc et in posterum sit ra­ ta, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. SB ANGELUS card. SODANO Secretarius Status IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ® Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.459 Acta Ioannis Pauli Pp. II 87 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Dei Servo Bernardo Lichtenberg Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Ego veni, ut vitam habeant et abun­ dantius habeant » (Io 10, 10). Christi testis, qui est Vita, fuit presbyter Ber­ nardus Lichtenberg, qui animose suum complevit pastorale opus, cum fide­ liter Evangelium et Ecclesiae doctrinam proclamaret, qui caritate in Deum hominumque concitatus, palam mendacio violentiaeque restitit atque tan­ dem per martyrium confirmavit se Domino Iesu eiusque doctrinae prorsus adhaerere. Audax hic presbyter die III mensis Decembris anno MDCCCLXXV in oppi­ do, quod Ohlau in Silesia appellant, ortus est atque suam in familia, qua­ dam christiana affectione sensuque locupletata, exegit iuventutem. Theolo­ gica institutione peracta, sacerdos die xxi mensis Iunii anno MDCCCXCIX creatus est. Post annum Berolinum missus est, ubi ministerio compluribus in locis exercito, templi S. Cordis fuit exinde parochus; tandem Cathedralis praepositus nominatus. Christus cardo fuit, lux et dux totius ipsius vitae eiusdemque sacerdotalis muneris, quod usque impigre ille explevit, totum se omnibus vovendo. Fidei claritudine et soliditate, in pauperes derelictosque caritate, animosi tate, qua christiana principia enuntiavit, eminuit at­ que omnibus doctrinis quae Dei legem hominumque dignitatem aversabantur obstitit. Verbi ac scriptorum pacificis instrumentis usus, usque ab initio adversus doctrinam et nazismi mores pugnavit atque, quanquam a Gestapo continenter vexatus, Dei, Ecclesiae populique iura tueri perrexit. Sic exem­ pli gratia apud civitatis maximas potestates de mentis aegrotis necatis, de captivis in carceribus pessime tractatis, conquestus est. Quotidie in Cathe­ drali templo pro christianis non Arianis, cum Vesperas recitabat, publice precabatur, qui graviter opprimebantur, pro Iudaeis persecutione affectis, pro captivis qui publicae custodiae campis detinebantur. Gestapo proditus, anno MCMXLI captus est, quia apud eum scriptum quoddam, in omnibus Missis die dominico legendum ad Iudaeos defendendos, inventum est. Pa­ lam ac sine timore agnovit ubi Dei veritas non teneretur, hominis quoque dignitatem laedi; ubi mendacium, ibi perverse ac falso agi: « Hominis actus 88 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale eiusdem principia sequuntur; si enim principia sunt errata actus quoque sunt iniqui.. Principia equidem depugno, ex quibus iniqui actus eveniant necesse est »: hoc confirmavit ipse pro nazistarum iudicibus in primis sui te­ stimonii actis. Duos annos carcere est detentus, qui exitio fuerunt eius haud firmae valetudini. Continuo postquam liberatus est, iterum captus est et, etsi male se habebat, ad campum Dachaviae captivis custodiendis desti­ natus. At illuc nunquam pervenit. In itinere enim propter aerumnas, in op­ pido Hof, die v mensis Novembris anno MCMXLIII mortuus est, nazistarum odio affectus adversus catholicum sacerdotem, qui mori potius voluit quam ideologiae atheae et inhumanae ut concederet. Statim fidei martyr est habitus. Haec opinio annorum decursu incre­ bruit, ideo Berolinensis Episcopus anno MCMLXVII beatificationis canonizationisque Causam incohavit. His a iure praescriptis peractis rebus, Nobis coram die II mensis Iulii anno MCMXCIV, super martyrio decretum prodiit. Statuimus igitur ut beatificationis ritus Berolini Nostro eveniente pastorali itinere celebraretur. Hodie igitur inter sacra hanc ediximus formulam: Nach Beratung mit der Kongregation für die Selig- und Heligsprechungen erfülle ich gern die Bitte meiner Brüder Georg Kardinal Sterzinsky, Erzbischof von Berlin, und Reinhard Lettmann, Bischof von Münster, vie­ ler anderer Brüder im Bischofsamt sowie zahlreicher Christgläubiger. Ich gestatte kraft meiner Apostolischen Autorität, daß die ehrwürdigen Diener Gottes Bernhard Lichtenberg und Karl Leisner künftig Selige genannt wer­ den. Das Gedächtnis des seligen Bernhard Lichtenberg soll alljährlich am 5. November, das Gedächtnis des seligen Karl Leisner alljährlich am 12. Au­ gust an den Orten und in der Weise gefeiert werden, wie es die Vorschrif­ ten bestimmen. Im Namen des Vaters und des Sohnes und des Heiligen Geistes. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Berolini, sub anulo Piscatoris, die xxni mensis Iunii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. £B ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.137 Acta Ioannis Pauli Pp. II 89 II Imago Beatae Mariae Virginis sub titulo «Matris Consolationis», pie servata Gnesnae in ecclesia dicata Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae, pretioso diademate redimiri sinitur « nomine et auctoritate Summi Pontificis ». IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Mater Iesu, in historiam salutis intime ingressa, maxima fidei placita in se quodammodo unit et reverberat, dum praedicatur et colitur, ad Filium suum Eiusque sacrificium atque ad amo­ rem Patris credentes advocat (cfr Lumen gentium, 65). Christifideles prae­ clarae archidioecesis Gnesnensis pie igitur colunt gratiosam imaginem Virgi­ nis sub titulo « Matris Consolationis », quae in sacra aede ipsi Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicata Gnesnae exstat. Nos ergo libenti animo obsecundare volumus precibus Venerabilis Fratris Henrici Muszynski, Ar­ chiepiscopi Gnesnensis, atque comprobata sententia Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Apostolica Nostra potestate eidem Praesuli partes committimus ut imagini illi Nostro nomine et auctoritate pretiosam imponat coronam, iuxta probatum liturgicum ritum. Confidimus sane Nos fore ut fideles istius ecclesialis communitatis ad Beatam Virginem Mariam colendam magis magisque incitentur. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Datum Romae, apud sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vicesi­ mo mensis Novembris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri undevicesimo. £B ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ©Sigilli In Secret. Status tab., n. 288.274 90 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale DECLARATIO De modo unionis Verbi incarnati. COMMON DÉCLARATION BY POPE JOHN PAUL II AND CATHOLICOS KAREKIN I As they bring to a close their solemn meeting which they are deeply convinced has been of particular signifícance for the on-going relations between the Catholic Church and the Armenian Apostolic Church, His Holiness John Paul II, Bishop of Rome and Pope of the Catholic Church, and His Holiness Karekin I, Supreme Patriarch and Catholicos of all Armenians, give humble thanks to the Lord and Saviour Jesus Christ who has enabled them to meet in His love for prayer together, for a fruitful discussion of their common desire to search out a more perfect unity in the Holy Spirit, and for an exchange of views about how their Churches may give a more effective witness to the Gospel in a world approaching a new millen­ nium in the history of salvation. Pope John Paul II and Catholicos Karekin I recognize the deep spiri­ tual communion which already unités them and the bishops, clergy and lay faithful of their Churches. It is a communion which finds its roots in the common faith in the Holy and life-giving Trinity proclaimed by the Apostles and transmitted down the centuries by the many Fathers and Doctors of the Church and the bishops, priests, and martyrs who have followed them. They rejoice in the fact that recent developments of ecumenical relations and theological discussions carried out in the spirit of Chris­ tian love and fellowship have dispelled many misunderstandings inherited from the controversies and dissensions of the past. Such dialogues and encounters have prepared a healthy situation of mutual understanding and recovery of the deeper spiritual communion based on the common faith in the Holy Trinity that they have been given through the Gospel of Christ and in the Holy Tradition of the Church. They particularly welcome the great advance that their Churches have registered in their common search for unity in Christ, the Word of God made flesh. Perfect God as to His divinity, perfect man as to His humanity, His divinity is united to His humanity in the Person of the Onlybegotten Son of God, in a union which is real, perfect, without confusion, without altération, without division, without any form of séparation. Acta Ioannis Pauli Pp. II 91 The reality of this common faith in Jesus Christ and in the same suc­ cession of apostolic ministry has at times been obscured or ignored. Linguistic, cultural and politicai factors have immensely contributed towards the theological divergences that have found expression in their terminology of formulating their doctrines. His Holiness John Paul II and His Holiness Karekin I have expressed their determined conviction that because of the fundamental common faith in God and in Jesus Christ, the controversies and unhappy divisions which sometimes have followed upon the divergent ways in expressing it, as a resuit of the présent déclaration, should not continue to influence the life and witness of the Church today. They humbly declare before God their sorrow for thèse controversies and dissensions and their détermination to remove from the mind and memory of their Churches the bitterness, mutual récriminations and even hatred which have sometimes manifested themselves in the past, and may even today cast a shadow over the truly fraternal and genuinely Christian rela­ tions between leaders and the faithful of both Churches, especially as thèse have developed in recent times. The communion already existing between the two Churches and the hope for and commitment to recovery of full communion between them should become factors of motivation for further contact, more regular and substantial dialogue, leading to a greater degree of mutual understanding and recovery of the communality of their faith and service. Pope John Paul II and Catholicos Karekin I give their blessing and pastoral support to the further development of existing contacts and to new manifestations of that dialogue of charity between their respective pastors and faithful which will bear fruit in the fields of common action on the pastoral, catechetical, social and intellectual levéis. Such a dialogue is particularly imperative in thèse présent times when the Churches are faced with new challenges to their witness to the Gospel of Jesus Christ arising out of the rapidly changing situations in the modem world so deeply affected by an extreme secularistic and secularizing pace of life and culture. It requires closer collaboration, mutual confidence and a greater degree of concern for common action. It presumes and requires an attitude of service which is not self-seeking and which is characterized by a mutual respect for the fîdelity of the faithful to their own Churches and Christian traditions. They appeal to their clergy and laity to carry out more actively and effectively their full coopération in ail fields of diaconia, and to become Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 92 agents of reconciliation, peace and justice, struggling for the true réco­ gnition of human rights and dedicating themselves to the support of all those who are suffering and are in spiritual and material need throughout the world. John Paul II and Karekin I express a particular pastoral concern for the Armenian people, both those living in their historie motherland where freedom and independence were once more recovered and re-established recently through the création of the new Independent State of Armenia, those living in Nagorno Karabagh in need of permanent peace, and those who live in a state of world-wide diaspora. Amid upheavals and tragédies, especially during this Century, thèse people have remained faithful to the apostolic faith, the faith of martyrs and confessore, the faith of millions of unnamed believers for whom Jesus Christ, the Son of God incarnate and Saviour of the world, has been the foundation of their hope, and whose Spirit has guided them across the centuries. As they approach the seventeenth centenary of the officiai establishment of the Church in Armenia, may they receive the special blessings of the Triune God for peace with justice and for a renewed dedication to witnessing faithfully to the Lord Jesus Christ. Rome, 13 December 1996. IOANNES PAULUS PP. II KAREKIN I HOMILIA In foro Sancti Petri habita occasione oblata beatificationis plurium Servorum Dei martyrum. * « Loda il Signore, anima mia »1. L'invito del salmo vien fatto proprio dalla Chiesa nel giorno della Bea­ tificazione dei martiri, che hanno testimoniato col sangue la loro fedeltà a Cristo durante la rivoluzione francese ed al tempo della guerra civile in Spagna. Il martirio è un particolare dono dello Spirito Santo: un dono per tutta la Chiesa. Esso trova il suo coronamento nell'odierna liturgia di bea­ tificazione, nella quale rendiamo in modo speciale gloria a Dio: « Te mar1 * Die 1 Octobris 1995. Sal 145/146, 1. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 93 tyrum candidatus laudat exercitus ». Dio, che mediante un atto solenne del­ la Chiesa — la Beatificazione — corona i loro meriti, manifesta allo stesso tempo il dono di grazia a loro fatto, come proclama la liturgia: «Eorum coronando merita, tua dona coronas ». 2 2. In questi nuovi Beati si manifesta in modo particolare Cristo: la ric­ chezza del suo mistero pasquale, della croce e della risurrezione. « Gesù Cristo: da ricco che era, si è fatto povero per voi, perché voi diventaste ric­ chi per mezzo della sua povertà ». Ecco i nomi dei Beati che la Chiesa eleva oggi alla gloria degli altari, presentandoli alla venerazione dei credenti quale maturo frutto del mistero pasquale del Redentore: Anselmo, Felipe, Pedro Ruiz, Jean Baptiste, Dionisio, Pietro, Carlos, Fidel, Jesús, Suor Angeles, Vicente e l'intera schiera dei compagni e delle compagne di martirio. 3 3. « Hermano, siervo de Dios: practica la fe ». Estas palabras del após­ tol Pablo tienen su cumplimiento en los nuevos Beatos Anselmo Polanco, Obispo de Teruel, y Felipe Ripoll, su Vicario General. Anselmo Polanco, religioso agustino, eligió como lema episcopal: « Gus­ tosamente me gastaré y desgastaré por vuestras almas ». Como un presen­ timiento decía el día de su entrada en la diócesis: « He venido a dar la vida por mis ovejas ». Por eso, junto con Felipe Ripoll, quiso permanecer al lado de su grey en medio de los peligros y sólo por la fuerza fue separado de ella. Los nuevos Beatos, ante la disyuntiva de abandonar las exigencias de la fe o morir por ella, robustecidos por la gracia de Dios, ponen el propio destino en sus manos. Los mártires renuncian a defenderse no porque esti­ men poco la vida, sino por su amor total a Jesucristo. Los turolenses, palentinos y los religiosos agustinos gozan hoy con toda la Iglesia por esta beatificación. 4 5 4. «Hermano, siervo de Dios: practica... la religión». Los nueve miembros de la Hermandad de Sacerdotes Operarios del Corazón de Jesús, que con Pedro Ruiz de los Paños y Ángel a la cabeza, son beatificados hoy, fueron martirizados tras haber trabajado, conforme al propio caris6 2 3 4 5 6 Missale Romanum, Praefatio de Sanctis I. 2 Cor. 8, 9. 1 Tim. 6, 11. Cf. 2 Cor. 12, 15. Cf. 1 Tim. 6, 11. 94 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ma, en la formación de los futuros sacerdotes en diversos seminarios de Es­ paña y de México. Entregados desde una honda espiritualidad sacerdotal al fomento de las vocaciones, como continuadores del celo apostólico del Beato Manuel Domingo y Sol, su vida, coronada con la palma del martirio, nos recuerda la urgencia de este apostolado. Pedro Ruiz de los Paños enriqueció además a la Iglesia con la funda­ ción de las Discípulas de Jesús, dedicadas al apostolado vocacional. Grande es hoy el gozo de estas Religiosas, junto con el de la Iglesia en Castilla, Cataluña y Comunidad Valenciana, tierras de donde son originarios los nuevos Beatos. 5. «Hermano, siervo de Dios: practica... la paciencia». La Orden de las Escuelas Pías contempla hoy en la gloria a catorce de sus miembros: el Padre Pietro Casani, primer compañero de san José de Calasanz y trece mártires de la persecución religiosa de 1936 en España. Pedro Casani, natural de Lucca, se une en 1614 a José de Calasanz para « educar en la piedad y las letras » a la infancia romana. Abierto a la cari­ dad con el prójimo y entregado a la educación de los niños pobres, repetía antes de su muerte: « La paciencia y la oración pueden hacer mucho ». Dionisio Pamplona y sus compañeros mártires no son héroes de una guerra humana, sino educadores de la juventud que por su condición de re­ ligiosos y maestros afrontaron su trágico destino como auténtico testimonio de fe, dándonos con su martirio la última lección de su vida. ¡Que su ejem­ plo y su intercesión lleguen a toda la familia calasancia! 7 8 6. «Hermano, siervo de Dios: practica... la delicadeza». Los mártires de la Compañía de María, Carlos Eraña, Fidel Fuidio y Jesús Hita, por su fe y su dedicación a la educación cristiana de los niños y jóvenes, siguieron a Cristo hasta la inmolación de sí mismos. Como marianistas aprendieron a amar inten­ samente a la Virgen y a lo largo de su vida se acogieron a su especial protección. Con mansedumbre fueron hacia el martirio, supremo acto de su entrega a Jesús y a María y, como otros que les habían precedido, murieron perdo­ nando, seguros de estar recorriendo también así los pasos del mismo Cristo. ¡Que las Comunidades eclesiales del País Vasco y de La Rio ja, lugares de 9 7 8 9 1 Tim. 6, 11. Carta, 22.9.1646. 1 Tim. 6, 11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 95 origen de los nuevos Beatos, y las de Ciudad Real, tierra que regaron con su sangre, permanezcan firmes en la fe que ellos vivieron, enseñaron y rubricaron con su martirio! 7. «Practica el amor». Esta exhortación paulina se cumple en el mar­ tirio de la Madre Angeles de San José Lloret Martí y dieciséis Hermanas de la Doctrina Cristiana. Al dispersarse las diversas comunidades de la Congre­ gación, la Madre Ángeles de San José reunió en un piso a las que no tenían familiares o amigos que las acogieran. Allí, viviendo la caridad fraterna, descubrieron cómo la persecución, la pobreza y el sufrimiento son también caminos que llevan a Dios. Estas Hermanas, practicando lo que habían transmitido tantas veces en la enseñanza del catecismo, transcurrieron sus últimos meses cosiendo la ropa de aquellos que pondrían fin a sus vidas. Su muerte entonces y su glorificación ahora proclaman la fuerza del Resucitado y la necesidad de dedicarse a la tarea de la evangelización. Con ellas, la Comunidad Valen­ ciana y Cataluña añaden nuevos nombres a su martirologio. 10 8. «Hermano, siervo de Dios: practica...la justicia». Enriquece también el martirologio de Valencia, desde su ciudad natal de Manises, el Beato Vicente Vilar David, que coronó con el martirio su existencia vivida con una total dedicación a Dios, al prójimo y a la promoción de la justicia en el mundo laboral, de forma especial en la Escuela de Cerámica y en el Patronato de Acción Social. La oración y su gran devoción a la Eucaristía nutrieron toda su vida, de modo que su trabajo llevaba la impronta de la presencia de Dios. El estado matrimonial, el ejercicio de la profesión, las actividades que son propias de los seglares son caminos que conducen a la santidad si son vividos con sinceridad y entrega evangélica, como exigencias del bautismo. 11 9. Ce matin, chers frères et sœurs, notre pensée rejoint soixante quatre prêtres français morts avec des centaines d'autres sur les «pontons de Rochefort ». Comme saint Paul y exhortait Timothée, ils ont « combattu le bon combat de la foi ». Ils ont même connu un long calvaire pour être restés fidèles à leur foi et à l'Église. S'ils sont morts, c'est pour avoir jusqu'au bout tenu à affirmer leur communion étroite avec le Pape Pie VI. 12 10 11 12 1 Tim. 6, 11. Ibid. Ibid., 6, 12, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 96 Dans une profonde solitude morale, ils ont eu à cœur d'entretenir un es­ prit de prière. « En proie à la torture » de la faim et de la soif, ils n'eurent pas un mot de haine à l'égard de leurs bourreaux. Lentement, ils se lais­ sèrent identifier au sacrifice du Christ qu'ils célébraient en vertu de leur or­ dination. Les voici donc désormais offerts à nos regards comme un signe vi­ vant de la puissance du Christ qui agit dans la faiblesse humaine. Au fond de leur détresse, ils ont gardé le sens du pardon. L'unité de la foi et l'unité de leur patrie leur sont apparues comme plus importantes que tout. Nous pouvons dès lors avec joie reprendre les paroles de la sainte Écriture: les âmes de ces justes sont dans la main de Dieu. «Ils ont semblé périr. Leur départ a été tenu pour un malheur, mais eux, ils sont en paix». 13 14 10. « Ma tu, uomo di Dio, fuggi queste cose; tendi alla giustizia, alla pietà, alla fede, alla carità, alla pazienza, alla mitezza. Combatti la buona battaglia della fede, cerca di raggiungere la vita eterna alla quale sei stato chiamato e per la quale hai fatto la tua bella professione di fede davanti a molti testimoni ». La professione di fede, proclamata dai nuovi Beati con l'offerta della loro vita come afferma l'Apostolo, crea particolari legami tra ciascuno dei testimoni (martyres) e Cristo, che è stato il primo Testimone (Martyr) « da­ vanti a Ponzio Pilato ». 15 16 11. Lo stesso Cristo, l'unico Signore di tutto l'universo, il Re dei re ed il Signore dei signori — è la gloria dei martiri. Lui, infatti, è « il solo che possiede l'immortalità, che abita una luce inaccessibile ». « A lui onore e potenza per sempre ». A lui, che per noi si è fatto povero per renderci ricchi con la sua pover­ tà, gloria e onore nei nuovi Beati Martiri, che oggi costituiscono una nuova ricchezza di grazia e di santità per tutta la Chiesa. 17 18 19 13 14 15 16 17 18 19 Le 16, 23. Sg 3, 2-3. 1 Tim. 6, 11-12. Ibid. 6, 13. Cf. Ap 17, 14. 1 Tim. 6, 16. Ibid. Acta Ioannis Pauli Pp. II 97 ALLOCUTIONES I Ad episcopos Birmaniae coram admissos.* Dear Brother Bishops, 1. With warm affection I welcome you, the Bishops of Myanmar, on the occasion of your ad Limina visit: "May our Lord Jesus Christ himself, and God our Father ... comfort your hearts and establish them in every good work and word". You have come to venerate the tombs of the Princes of the Apostles and to meet the Bishop of Rome who "presides over the uni­ versal communion of charity". Our fraternal encounter manifests the col­ légial spirit which unités Bishops with the Successor of Peter, with one another and with the whole People of God throughout the earth. Our meeting therefore gives expression to the profound mystery of the Church as a communion — that blessed fellowship with the Most Holy Trinity — the sharing in the life of the Father through the Son in the Holy Spirit — which is both the path and the goal of her pilgrim journey. I encourage the Church in Myanmar to have a lively sense of the supernatural hoinonia of grace which transcends ali human divisions and enables the various ministries and charisms to converge and work together in building up the "tempie of the living God". 1 2 3 4 2. Your présence is an occasion for us to rejoice together and to give thanks to God for the way in which the seed of faith grows and matures in your communities, which, although they form a "little flock", are full of signs of hope. Many of your Diocèses are experiencing a marked growth in vocations to the ministerial priesthood and consecrated life. This is a marvellous sign of ecclesial vitality and maturity, just as it brings with it im­ portant responsibilities. As the ones primarily charged with the training of your priests, you must build on what has been done so far, ensuring that candidates follo w a solid and complete programme of priestly formation. * Die 5 Iulii 1996. 2 Thess 2:16. Cf. St Ignatius, Letter Ad Romanos, Introduction. Cf Jn 1:1-3. 2 Cor 6:16. 1 2 3 4 7 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 98 You must be satisfíed that the time spent in formation is leading them to the human, psychologicae moral, intellectual and spiritual maturity which will make them fit for the presbyterate. In a special way I encourage you always to appoint to this work priests who bear visible, joyful testimony to the value and virtues of the priesthood, lived as a welcome grâce from God and sustained by fervent prayer, self-saerifice and pastoral charity. The Post-Synodal Apostolic Exhortation Pastores dabo vobis, like a Magna Char­ ta of priestly life and formation, offers in synthesis the Church's wisdom and expérience in this field. When you return to your Diocèses, assure your priests that you and I acknowledge their work and thank them once again. Urge them to continue joyfully on their chosen path, for the same God who called them remains with them every day of their lives. 5 3. In the light of a wisdom acquired down the centuries under the guidance of the Spirit of Truth, Church law requires that certain structures of communion be established in every particular Church. Prominent among thèse structures is the presbyteral Council, which serves as the Bishop's senate and assists him in the governance of the Diocèse according to the norm of law for the pastoral welfare of the people entrusted to his care. Also important are the diocesan finance Council for the management of temporal affairs, and the pastoral Council, which can be of great help in organizing the ecclesial activities of ali the various components of the Diocese. Continue your efforts to establish and make e ver more effective thèse means of communion and co-operation which enable each particular Church to be truly and practically united in the praise of God and service of neighbour. 6 7 8 9 4. You are the builders of communion, and your pastoral care embraces all the Church's members: the clergy, the men and women religious, and the laity. Each state of life expresses in its own way one or other aspect of the mystery of Christ. The consecrated life, because it entails a closer following of Christ's own way of life, is an especially rieh manifestation of Gospel values. It testifies to the fact that the world cannot be transfigured 10 5 6 1 8 9 10 Cf. Pastores dabo vobis, 4. Cf. Jn 14:26. Cf. Code of Canon Law, can. 495 § 1. Can. 492 § 1. Cf. can. 511. Cf. Vita consecrata, 32. Acta Ioannis Pauli Pp, II 99 and offered to God without the spirit of the Beatitudes. Make it one of your principal pastoral concerns to help the members of religious communi­ ties acquire that solid préparation which will enable them to "live consistently and fully their freely assumed commitments". 11 12 5. Your people's fìdelity to prayer and their fervent sacramental life are treasures to be carefully guarded and intensified. For the fulfílment of their mission the lay faithful need to be interiorly sustained by the power of the Spirit poured out upon the Church through the wounds of the Crucifìed and Risen Lord. From the pierced heart of the Redeemer flow the living waters of grâce, which will strengthen the Catholics of Myanmar in build­ ing up the mystical body of Christ, even in difficult situations. Those who "walk by the Spirit" are impelled by love to be conformed to the Son and to love others as he has lo ved them. Authentic spirituality always leads to love of others, and to a fírm commitment to transform the world — the home, neighbourhood, workplace and nation — in the light of faith. Opus orationis iustitia: the Christiana hunger and thirst for justice is the fruit of prayerful union with God. I am glad to know that, even without an abundance of material resources, the laity in your Diocèses generously devote themselves to the spiritual and corporal works of mercy, responding especially to the needs of orphans, the poor and the neglected. The establishment of Karuna Myan­ mar [Caritas] will give initiatives of solidarity a structure through which the various groups can work together more effectively for the well-being of all. As you have had occasion to tell me, the catechists in your Diocèses are "irreplaceable evangelizet" and a pillar of strength for your Christian com­ munities. To each of them I send a special greeting in the Lord! The first witness of every catechist — and the one which you must constantly en­ courage — is a life of holiness shown by steadfast faith, unfailing hope and burning charity. These are the "words" which draw people to the Gospel. In order that the specific ecclesial mission of your catechists may be ever more fruitful, they should be chosen according to precise, realistic and veri13 14 15 16 17 II 12 13 14 18 16 17 Cf. ibid., 33. Ibid., 103. Cf. Jn 7:38. Gal 5:16. Cf. Rom 8:29. Cf. Jn 15:12. Cf. Redemptoris missio, 73. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 100 fiable criteria and they must be ensured an intense spiritual, doctrinal and pastoral formation. 18 6. The Church in Myanmar, like its Sister Churches throughout the world, is "missionary by its very nature, and is both evangelized and evangelizing" . No part of the People of God can feel exempt from the task of proclaiming the Good News to the whole of création. Through the witness of priests, religious and lay catechists, evangelization is continuing to make progress in the most remote áreas of your country. Recent plans for the es­ tablishment of a Missionary Society, Associations of lay missionaries, and evangelizing efforts related to the Great Jubilee are eloquent signs of that missionary spirit which is the guarantee that your hearts beat in unisón with the needs of the universal Church. You speak of improving ecumenical contacts, and especially of common prayer with those not in full communion with the Catholic Church. We must hope that this practice — which in fact is "the soul of the whole ecu­ menical movement" — will increasingly lead Christians in Myanmar to "join together in taking a stand in the name of Christ on important Prob­ lems concerning man's calling and on freedom, justice, peace, and the fu­ ture of the world". Likewise, interreligious dialogue is a delicate but indispensable task of your particular Churches. Indeed, as in the rest of Asia, in Myanmar "the issue of the encounter of Christianity with ancient local cultures and re­ ligions is a pressing one". In this you are guided by a profound esteem for the followers of other religious traditions — the prerequisite for all dia­ logue. An attitude of respect avoids both a false irenicism rooted in re­ ligious indifferentism and a militant fundamentalismi which fails to recognize the individual and personal nature of the quest to know the truth and live according to it. On the immediate and practical level, interreligious di­ alogue involves the desire to overeóme divisiveness and to promote harmony through mutual respect, selflessness and compassionate service of others without distinction. In a special way Myanmar's ancient monastic tradition 19 20 21 22 23 24 18 w 20 21 22 23 24 Cf. Congrégation for the Evangelization of Peoples, Ouide for Catechists, 18. Redemptoris missio, 49. Cf Mk 16:15. Cf. Acts 12:24. Unitatis redintegratio, 8. Ut unum sint, 43. Tertio millennio adveniente, 38, 101 Acta Ioannis Pauli Pp. II can form a spiritual bridge of fellowship which will stimülate dialogue be­ tween Buddhists and Christians. Lives dedicated to prayer and asceticism strongly remind us that the heart's deepest stirrings are satisfíed not by the materialism of "having" things but by the communion of "being" with God. Would it not be a great blessing for the Church in Myanmar to have an Institute of Contemplative Life, a community which would "bear glorious witness among non-Christians to the majesty and love of God" ? The émergence of the monastic life in a young Church is a sign that the Gospel has been authentically and fully implanted. 25 7. I also wish to encourage your efforts to make the Catholic faithful ever more aware of the part they can play in your country's development, a development which should embody respect for human rights and for cul­ tural and religious values, as well as the promotion of justice and the ser­ vice of the common good. The Church's social teaching rests on the con­ cept of "the dignity of the person revealed in ail its fullness in the mystery of the Incarnate Word". It rests on the firm conviction that the unshakable foundation and solid guarantee of a just and peaceful human co­ existence are the universal moral norms grounded in création and written in the human heart. The safeguarding and promotion of human dignity and inalienable human rights, and in particular the right t o religious freedom, is a task which the Church must never neglect. 26 27 8. Dear Brothers: as the Great Jubilee draws ever nearer, we must pray that the Church in Myanmar will be blessed with the special fruits of that anniversary. In your midst there are already many hopeful signs for the future of Christianity, a future which God is preparing through the zeal and faithfulness with which you carry out your episcopal ministry. I wish once more to assure you of my fraternal support, and I pray that the ministerium Petrinum which the Lord has entrusted to me for the good of his flock will serve to strengthen you in the apostolic faith. May the Blessed Virgin Mary intercede for the whole Family of God in Myanmar, that it may continue with courage and joy to "proclaim the mystery of the 28 29 26 29 27 28 29 30 Ad gentes, 40. Centesimus annus, 47. Cf. Veritatis splendor, 96. Cf. Redemptoris missio, 86. Cf. Jn 21:15-17. Cf. Lk 22:32. 30 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 102 Gospel". With this prayer I cordially impart my Apostolic Blessing to you and to the priests, consecrated men and women, and lay faithful: "Peace be to all of you who are in Christ". 31 32 II Ad Benini episcopos habita.* Chers Frères dans l'épiscopat 1. C'est avec grande joie que je vous reçois, vous qui êtes les Pasteurs de l'Église au Bénin. Vous êtes venus à Rome effectuer votre pèlerinage aux tombeaux des Apôtres et rencontrer le Successeur de Pierre ainsi que ses collaborateurs, pour y trouver un encouragement dans votre mission « de rendre témoignage de l'Évangile de la grâce de Dieu et d'exercer le mi­ nistère glorieux de l'Esprit et de la justice »- À travers vous, je salue avec affection vos communautés diocésaines et tout le peuple béninois, me sou­ venant avec plaisir de l'accueil chaleureux reçu lors de mon second séjour dans votre pays, il y a déjà plus de trois ans. Je remercie Mgr Lucien Monsi Agboka, Évêque d'Abomey, président de votre Conférence episcopale, pour les aimables paroles qu'il m'a adressées en votre nom. Elles mani­ festent la vigueur spirituelle et missionnaire de vos communautés et leur fi­ délité à l'Évangile. 1 2. Depuis votre dernière visite, pour répondre au développement et au dynamisme des communautés chrétiennes, trois nouveaux diocèses ont été constitués; je suis heureux d'accueillir leurs Évêques qui viennent pour la première fois en visite ad limina. Je leur souhaite d'être des Pasteurs rem­ plis d'enthousiasme apostolique à la suite de ceux qui ont travaillé à la première annonce de l'Évangile au milieu du peuple dont ils ont désormais la charge. L'Assemblée spéciale pour l'Afrique du Synode des Évêques, que nous avons célébrée il y a peu de temps, a voulu répondre à la soif de Dieu des 31 32 Eph 6:19. 1 Pt 5:14. * Die 22 Augusti 1996. Lumen gentium, 21. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 103 peuples d'Afrique, en étant pour tout le continent et pour vos Églises par­ ticulières l'occasion d'un élan nouveau dans l'annonce de la Bonne Nou­ velle de l'Évangile aux hommes et aux femmes de vos sociétés. Lors de mon dernier voyage dans votre région, j'ai voulu promulguer l'exhortation Ecclesia in Africa qui offre à toute l'Église les fruits de cette grande concer­ tation collégiale. Je souhaite que ce document devienne la charte de votre engagement dans la mission évangélisatrice qui vous est confiée. 2 3. En effet, au cours de ce Synode, les Évêques ont voulu répondre à deux interrogations essentielles: « Comment l'Église doit-elle faire avancer sa mission d'évangélisation à l'approche de l'An 2000? Comment les chrétiens africains pourront-ils devenir des témoins toujours plus fidèles du Seigneur Jésus? ». Ces questions trouveront leur réponse dans l'engagement effectif de l'ensemble du Peuple de Dieu à vivre intensément les exigences du bap­ tême. Je me réjouis de voir les efforts réalisés dans vos diocèses pour la for­ mation des fidèles à leur responsabilité de disciples du Christ. Les dangers multiples auxquels les chrétiens sont affrontés aujourd'hui, notamment dans les moments de plus grande souffrance ou de détresse intérieure, exigent que leur foi soit solidement fondée et éduquée. Le retour à des pra­ tiques anciennes qui ne sont pas encore transformées par l'Esprit du Christ ou l'attraction des sectes qui se développent de plus en plus sont des tenta­ tions qui doivent être considérées avec grande attention; il est important de savoir leur opposer la véritable force qui fait vivre l'homme et qui le guérit de tout mal, celle du Seigneur ressuscité présent dans son Église, et répandant son Esprit à l'œuvre en ce monde. Comme je l'ai écrit dans Ec­ clesia in Africa, « aujourd'hui en Afrique, "la formation à la foi [...] est trop souvent restée au stade élémentaire, et les sectes mettent facilement à pro­ fit cette ignorance". L'approfondissement de la foi est urgent». Nous re­ trouvons ici l'impérieuse nécessité d'inculturer véritablement la foi pour que les disciples du Christ assimilent pleinement le message évangélique, tout en restant fidèles aux valeurs africaines authentiques. 8 4 5 La « pastorale de l'inculturation » que vous voulez développer avec les agents de l'évangélisation est un travail de longue haleine. Beaucoup a déjà été réalisé dans de nombreux domaines comme la traduction des textes bi2 3 4 5 Cf. Ecclesia in Africa, 47. Ibid., 46. N. 76. Cf. Ecclesia in Africa, 78. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 104 buques ou dans celui de la liturgie, pour permettre une compréhension plus facile de la Parole de Dieu et une meilleure réception des sacrements. L'inculturation doit atteindre l'homme au plus profond de lui-même. En effet, « il ne s'agit pas d'une simple adaptation extérieure, car l'inculturation "si­ gnifie une intime transformation des authentiques valeurs culturelles par leur intégration dans le christianisme, et l'enracinement du christianisme dans les diverses cultures humaines" ». 6 4. Les menaces qui pèsent aujourd'hui sur la famille sont une source de préoccupation pour l'avenir des communautés chrétiennes et de la société elle-même. Je voudrais rappeler ici la dignité et le rôle essentiel du mariage chrétien pour les disciples du Christ. Il est vrai que ses exigences sont par­ fois difficiles à honorer. Elles sont pourtant l'expression de la vérité de l'u­ nion de l'homme et de la femme aux yeux de Dieu. « Le mariage suppose un amour indissoluble; grâce à sa stabilité, il peut contribuer efficacement à la pleine réalisation de la vocation baptismale des époux ». L'action pasto­ rale de l'Eglise est plus nécessaire que jamais pour préparer les jeunes au sacrement du mariage et aux engagements qu'il implique dans la vie fami­ liale. L'accompagnement des couples et des familles sur le chemin de la vie, en particulier lors des moments les plus difficiles de l'existence, est une exi­ gence primordiale de la pastorale de l'Église. Chaque couple devrait pou­ voir compter sur le soutien des autres familles chrétiennes pour découvrir et vivre avec fruit une vraie communauté d'amour. 7 Je vous encourage aussi vivement à inviter les familles chrétiennes à être la première école de la foi par la parole et par l'exemple. Que chaque famille devienne véritablement un lieu privilégié de témoignage évangélique. J'apprécie les efforts déployés par la communauté chrétienne pour soutenir les familles affrontées à de graves questions de santé ou à la précarité. 5. La formation humaine et chrétienne, qui commence dès la première éducation, dans les familles, se développe à l'école. Je connais les difficultés qui sont les vôtres pour faire revivre les écoles catholiques et pour offrir ainsi aux parents chrétiens et à ceux qui le souhaitent les moyens de don­ ner à leurs enfants une formation humaine, culturelle et religieuse de quali­ té, fondée sur les principes de l'Évangile. Il s'agit là d'un véritable droit qui leur revient et qui fait partie des implications de la véritable démocra6 7 Redemptoris missio, 52. Ecclesia in Africa, 83. Acta Ioannis Pauli Pp. II 105 tie et du principe de la liberté religieuse. Je souhaite donc vivement qu'une reconnaissance officielle de l'enseignement catholique permette aux familles de remplir leur fonction éducative selon leurs propres convictions, dans des conditions égales à celles des parents qui font d'autres choix, répondant ainsi aux exigences d'égalité et de justice entre tous les citoyens. Comme l'a rappelé le Concile, « l'école catholique revêt une importance considérable dans les circonstances où nous sommes, puisqu'elle peut être tellement utile à l'accomplissement de la mission du Peuple de Dieu et ser­ vir au dialogue entre l'Église et la communauté des hommes, à l'avantage de l'une et de l'autre ». 8 6. Depuis de nombreuses années, un effort important a été fait dans vos diocèses pour la pastorale des vocations. Plusieurs maisons sont destinées à former les jeunes en recherche de vocation et les grands séminaristes. Vous venez d'ouvrir récemment un nouveau séminaire pour le premier cycle. Je vous en félicite, et avec vous je rends grâce à Dieu pour ce don qu'il met au cœur des jeunes appelés à participer au sacerdoce du Christ pour le ser­ vice de l'Église et des hommes. La formation des futurs prêtres est une grande responsabilité du ministère de l'Évêque. C'est à lui qu'il revient, en dernier ressort, d'appeler à l'ordination. « Le premier représentant du Christ dans la formation sacerdotale est l'Évêque». Pour accomplir pleinement cette mission, il est nécessaire que l'Évêque puisse s'appuyer sur des forma­ teurs qui se sentent profondément unis à lui et qui vivent entre eux une véritable communion. Des directeurs spirituels en nombre suffisant doivent pouvoir accompagner régulièrement les séminaristes pour les aider à faire les discernements nécessaires. Je vous invite à ne pas hésiter à détacher des prêtres pour cet important ministère, même si c'est au prix de grands sacri­ fices dans d'autres domaines de la pastorale. L'avenir du sacerdoce et de la mission de l'Église exige « que les séminaristes soient formés de manière à ce qu'ils "acquièrent une maturité affective et qu'ils aient des idées claires et une conviction intime sur l'indissociabilité du célibat et de la chasteté du prêtre"; en outre "qu'ils reçoivent une formation adéquate sur le sens et la place de la consécration au Christ dans le sacerdoce" ». C'est pour moi l'occasion de saluer ici l'œuvre réalisée dans votre pays par les prêtres, les religieux et les religieuses, autochtones ou venus d'ail9 10 8 9 10 Gravissimum educationis, 8. Pastores dabo vobis, 65, Ecclesia in Africa, 95. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 106 leurs, qui se donnent avec générosité et ardeur au service de l'Évangile. En les soutenant dans leurs efforts apostoliques, invitez-les à élargir toujours plus les horizons de leur vocation au service du Christ, pensant notamment aux régions de votre pays où l'Église est d'implantation récente et où les ouvriers pour la mission sont encore trop peu nombreux. À tous je redis ma confiance et ma pensée affectueuse. Que la corresponsabilité episcopale et la fraternité qui vous unissent vous aident aussi à vivre une solidarité et une collaboration toujours plus grandes entre vous et entre vos Églises par­ ticulières! 7. La formation des catéchistes et des chefs de communauté fait partie à juste titre de vos préoccupations majeures. Les catéchistes, en effet, ont une place importante pour la vitalité et le dynamisme de l'Église. Leur qualité personnelle de véritables témoins de la foi au milieu de leurs frères fait la force et la cohérence de leur enseignement de la Parole de Dieu et de l'animation de la prière de la communauté. Encouragez-les dans leur service de l'évangélisation. Les efforts importants que vous avez déjà dé­ ployés et que vous souhaitez développer pour leur formation doctrinale et pédagogique ainsi que pour leur constant ressourcement spirituel leur per­ mettront d'être des guides qui travailleront avec leurs frères à la vitalité des communautés ecclesiales, en collaboration étroite avec leurs pasteurs. 8. La mise en œuvre de la vocation chrétienne au milieu du monde exige aussi une attitude de dialogue avec ceux qui ne partagent pas notre foi. « L'attitude de dialogue est le mode d'être du chrétien à l'intérieur de sa communauté comme avec les autres croyants, et les hommes et les femmes de bonne volonté ». Le comportement du chrétien à l'égard de ceux qui ne partagent pas sa foi est fait de respect et d'estime. Certes, c'est une réalité difficile à vivre, notamment lorsque des préjugés et des attitu­ des de méfiance viennent faire obstacle à une rencontre en vérité entre des personnes ou entre des groupes humains. L'éducation à la liberté religieuse dans le respect de chacun doit être une priorité. Pour que la paix civile et religieuse se maintienne dans l'avenir, il est nécessaire que la dignité de tout homme soit reconnue et que chacun puisse exercer ses droits fonda­ mentaux, à commencer par la liberté de religion. u 9. Au terme de notre rencontre, je voudrais encourager vivement les chrétiens du Bénin à prendre leur place dans la construction de la nation. 11 Ecclesia in Africa, 65. Acta Ioannis Pauli Pp. II 107 Ils sont appelés à être de ceux qui éveillent au sens du bien commun, à la solidarité qui dépasse l'environnement familial ou régional, en s'efforçant « de vivre l'amour universel du Christ, qui surpasse les barrières des solidarités naturelles des clans, des tribus ou d'autres groupes d'intérêt ». L'union entre tous les citoyens, sans distinction d'origines ou de croyances, fondée sur l'amour de la patrie commune, doit être recherchée avec ardeur en vue de travailler ensemble au développement intégral de la nation, dans la concorde et la justice. Que les jeunes n'aient pas peur de s'engager pour l'avenir de leur pays, pour faire advenir une civilisation de l'amour qui in­ tègre chaque personne à sa juste place! Chers Frères dans l'épiscopat, l'Église qui est au Bénin a déjà des fon­ dations solides, mais elle voit aussi bourgeonner son avenir. Alors que nous sommes aux portes du troisième millénaire, l'Esprit du Christ nous incite à grandir dans l'espérance. Que la préparation du grand Jubilé soit pour l'Église dans votre pays un moment privilégié d'approfondissement de la foi et du témoignage chrétien! Je confie à la Vierge Marie le devenir de vos communautés, lui demandant de veiller maternellement sur elles. De grand cœur, je vous donne la Bénédiction apostolique que j'étends aux prêtres, aux religieux et aux religieuses, aux catéchistes et à tous les fidèles de vos diocèses. 12 III Ad Taprobanes episcopos habita.* Dear Brother Bishops, 1. I warmly welcome you, the Bishops of Sri Lanka, with the prayer that "mercy, peace and love may be multiplied in you". I earnestly hope that your ad Limina visit and your vénération of the holy Martyrs Peter and Paul will strengthen the koinonia of heart and mind which unités us in the service of the Gospel. Ali the joyful moments of my Pastoral Visit to your country last year come back to my mind. There I experienced the 1 2 12 Ecclesia in Africa, 89, * Die 24 Augusti 1996. Cf. Jude, v, 2. Cf, Acts 4:32. 1 2 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 108 serene and dignifìed hospitality, the fervent religious spirit of all Sri Lankans. I continue to pray that your people will always cherish their rich spiritual and cultural héritage, and that the harmony and mutual respect which has flourished among the various religions will not be weakened by présent ethnie difïïculties (cf. Speech at Arrivai in Colombo, 20 January 1995). The whole Church is preparing to celebrate the Great Jubilee which will commemorate the "fullness of time", when the Eternai Word took flesh in the Virgin Mother's womb. This must be a time for the Church in Sri Lanka to enter the Upper Room with Mary and the Apostles and pray fervently for a fresh outpouring of the Spirit; a time to open wide the doors to Christ and to listen to his pressing summons: "The time is fulfílled, and the Kingdom of God is at hand; repent, and believe in the Gospel". Through you, his "ambassadors", this appeal should ring out with ever greater urgency in the final years before the beginning of the Third Chris­ tian Millennium. The framework for this préparation is presented by the positive outeome of the National Pastoral Convention, for which we prayed together last year in Colombo. The délibérations and resolutions of the Convention have set the tone of your pastoral agenda for the Third Millen­ nium. May the Lord bring to completion the good work he has begun in you! 3 4 5 6 7 2. The Convention has brought a new awareness among the laity of the fact that by virtue of their Baptism and Confirmation they are called to bear faithful witness to Christ in every sphère of life. They have the specific task of sérving the Kingdom of God "by engaging in temporal affairs and directing them according to God's will". They look to you and your priests to help them acquire the préparation they need in order to answer that cali. A systematio and sound catechesis which truly nourishes the seed of faith in people's hearts is central to your prophétie ministry. In Sri Lanka, the célébration of religious feasts, novenas, pilgrimages and other manifestations of popular dévotion provide unique opportunities — to be explored in greater depth — for the deeper spiritual and theologica! forma­ tion of the laity. The translations of the Catechism of the Catholic Church 8 3 4 6 6 7 8 Gal 4:4. Cf. Jn 1:14. Mk 1:15. 2 Cor 5:6. Cf. Phil 1:6. Lumen gentium, 31. Acta Ioannis Pauli Pp. II 109 into the languages of your country, prepared under your supervision, will be of great help in handing on the treasure of the Gospel to your people. It is especially important that the catechetical apostolate should help the family to fulfil its role as the principal school of evangelizationi "Chris­ tian parents are the primary and irreplaceable catechists of their children, a task for which they are given the grâce by the Sacrament of Matrimony". They must be supported, of course, by priests, religious and cat­ echists, in parishes, schools and associations. The well-organized system of Sunday Schools established in your Diocèses is an excellent means of fulfilling this task, especially where catechists constantly grow in their knowledge of the faith, develop methods of teaching adapted to those being catechized and show zeal in reaching out to those who seem indifferent. To all the committed lay faithful devoted to works of the apostolate in your Dioceses I send a special greeting, and I encourage them "to grow always in the knowledge of the richness of Baptism and faith as well as to live it more fully". 9 10 3. In this context a special chapter must be dedicated to young people. The secularization of the educational system and of society calis the ecclesial community to devote more time and resources to the youth aposto­ late. This requires creativity in the designing of programmes, in planning retreats and days of recollection, and in the setting up of Catholic youth fédérations, movements and associations. In their own specific way each of these initiatives should further that blessed encounter of youth with the loving gaze of Christ who knows what is in their heart. Despite allurements of ali kinds, young people yearn for the fullness of life which is found only in him who is "the way, and the truth, and the life". Once young people have found their interior Companion, the Word of life, the Redeemer of the world, they become the most effective apostles to their own generation! A particular word of gratitude is due for the work and witness of your Catholic schools. As well as pursuing excellence in académie matters, édu­ cation undertaken by the Church aims at leading pupils to a renewal of 11 12 13 9 10 11 12 13 Christifideles laici, 34, Ibid., 58. Cf. Mk 10:21. Cf. Jn 2:25. Ibid., 14:6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 110 their minds by the power of truth and to the conversion of their hearts to the love of God and neighbour. By teaching respect for others and tol­ érance of diversity, Catholic schools help to form a climate of dialogue and co-operation in society. In order that the schools may fulfil their lofty mis­ sion better, I invite you to encourage those engaged in this apostolate to persevere in spite of difficulties and to explore new ways of serving the poor and the marginalized, who would not otherwise have access to such an éducation. 14 15 4. In ail thèse áreas of the apostolate, you are assisted by your generous and dedicated priests. Your particular Churches are blessed with priests filled with zeal and marked by the spirit of evangelical poverty. En­ courage them always to "strengthen the inner man" through a life of prayer and the willingness to make a full and sincere gift of self to the Lord and his Church. The Church in Sri Lanka, as everywhere else, needs priests outstanding for their holiness of life, theological learning and spiritual wisdom, devout célébration of the Eucharist and the other Sacraments according to the mind and discipline of the Church, obédience to their Bishops and a commitment to fruitful co-operation with the lay faithful. Your recent déci­ sion that candidates to the priesthood will have a propaedeutic year of intense spiritual formation will undoubtedly reinforce the training of "shepherds after the Lord's own heart". Be close to priests who suffer or are tempted, reminding them of the sacramental grâce which has confìgured them to Christ who prefers to call them "friends" rather than servants. Exhort your priests to maintain the traditional pastoral practice of parish Visitation as an effective means of sustaining the faithful and of reaching those who have fallen away from the practice of their faith. 16 17 18 19 5. You know well — and the recent Synod of Bishops has made it even clearer — that the consecrated life is a gift of the Father to the ecclesial community. Within the particular Church consecrated men and women are called to be a leaven of communion. They owe allegiance of mind and heart to the Church's Magisterium, "an allegiance which must be lived 14 15 16 17 18 19 Cf. Cf. Cf. Cf. Cf. Cf. Rom 12:2. Mt 22:37-40. Eph 3:16. Pastores dabo vobis, 18. Jer 3:15. Jn 15:15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 111 honestly and clearly testified to before the People of God by all consecrated persons, especially those involved in theological research, teaching, pub­ lication, catechesis and the use of the means of social communication". The witness of ready co-operation between Bishops and consecrated per­ sons, and between the Bishops Conference and the Conference of Major Su­ periore, will intensify the shared work of building up the Body of Christ in your nation. Sustained by personal and communal prayer, consecrated per­ sons are called to be présent especially in the "frontier areas" of the Church's evangelizing mission, both geographically and sociologically, in the fields of éducation, social action and the media. Through you I encourage the consecrated men and women of Sri Lanka "to bear a renewed and vigorous evangelical witness to self-denial and restraint, in a form of fraternal life inspired by principies of simplicity and hospitality". The apostolate of women religious should include attention to the promotion of the dignity and vocation of women. It should support and guide women to put their specific gifts and qualities at the service of the Church and of society with ever greater effect. 20 21 6. God himself is in "dialogue" with the world, offering it his love, mercy and salvation. In fidelity to this divine initiative and example, the Church enters into the "dialogue of salvation" with ail men and women, freely and respectfully presenting her message and listening to the wisdom of other believers. At the présent time it is becoming ever clearer that the most fertile ground for interreligious discussions include moral and ethical issues affecting the future of humanity. The universal and unchanging moral norms which derive from the order of création are "the unshakable foundation and solid guarantee of a just and peaceful human coexistence, and henee of a genuine democracy, which can come into being and develop only on the basis of the equality of all its members, who possess common rights and duties". Interreligious dialogue in Sri Lanka, especially with the majority Buddhist community, can be based on a shared récognition of such values as the inalienable dignity of every human life, the inestimable value of the family, respect for a life of virtue, non-violence, and self-ef­ facement in serving the needs of others. Even though Sri Lankan Catholics 22 20 21 22 Vita consecrata, 46. Ibid., 90. Veritatis splendor, 96. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 112 are but "a little leaven", the promotion of interreligious dialogue, joint re­ ligious witness and effective spiritual solidarity with others constitute an important contribution to building peace and harmony in your country. Bishops also lead their people in extending "the right hand of friendship" to other Christians. In obédience to Christ's own prayer — "that they may all be one" — the Church is irrevocably committed to seeking the full, visible unity of all Christ's followers. The ecumenical task "is an organic part of her life and work, and consequently must pervade all that she is and does". Is it not true that effective evangelization dépends to a great extent on the united witness of all Christians? Especially significant in this regard are joint efforts to apply Gospel principies to the conduct of social, economie, and politicai life. 23 24 25 26 7. Dear Brothers: in considering the Church's mission to the world I cannot pass over in silence the anxiety which you have expressed concerning the hardships and sufferings inflicted upon your people by the violence which continues to affect your beloved nation and by the terrible atrocities being committed. The promotion of peace is integral to the Church's mission, and you have on many occasions raised your voices on behalf of this supreme social good. You have constantly proclaimed that ethnie, linguistic and cultural diversity is a treasùre to be preserved — not an obsta­ cle to be removed. You rightly recognize that différences make possible a true "exchange of gifts", and should serve to strengthen mutual esteem and a willingness to work together for the common good. You have rightly insisted that negotiated settlement is the only way in which the issues at the root of the conflict going on in the North and East of your country can be addressed. Only dialogue can safeguard inviolable human rights, including the legitímate rights of minorities. You have expressed your will­ ingness to mediate, aecording to the Church's tradition of being ever ready to provide the impartial atmosphère in which those who work for peace can meet, free from fear and suspicion. As we implore God's peace upon your beautiful Island, we cannot fail to thank the many Christian organizations and individuáis who, throughout the hostilities, have borne effec23 24 25 26 1 Cor 5:6. Gai 2:9. Jn 17:21. Ut unum sint, 20 Acta Ioannis Pauli Pp. II 113 tive witness to the "more excellent way" of love which Jesus taught. The swift response of solidarity shown to the homeless, refugees and victims of bloodshed is a sign of divine grâce at work in your midst. As Pastors sensi­ tive to your peoples' quest for peace with justice, you are well aware that the Church's social doctrine belongs to the fullness of the Gospel message. The Church's contribution to the integral development of Sri Lankan soci­ ety lies in putting forward a vision in which economie, politicai and social progress go hand in hand with religious, cultural and moral advancement. 27 8. Dear Brothers: I give thanks to God for you and for the Church of God now so fírmly planted in your country. May Blessed Joseph Vaz, the Apostle of Sri Lanka, who preached the Gospel in the face of difficulties of ali kinds, be your model and inspiration! Entrusting you and ali the priests, consecrated men and women, and laity to the intercession of Mary, Mother of the Redeemer, I cordially impart my Apostolic Blessing. IV Ad Thailandiae sacros praesules habita.* Dear Brother Bishops, 1. It is a great joy for me to welcome you, the members of the Bishops' Conference of Thailand, on the occasion of your ad Limina visit to the Apostolic See, faithful depositary of the preaching and supreme witness of the Princes of the Apostles, Peter and Paul. I am convinced that our meet­ ings of thèse days will further strengthen the bonds of unity, charity and peace which bring us together in the communion of Christ's Body — the one, holy, catholic and apostolic Church. In particular I wish to thank Car­ dinal Michai Kitbunchu for the cordial greetings which he conveyed on be­ half of the priests, consecrated men and women, and the lay faithful of the Church in Thailand. From my Pastoral Visit to your country 12 years ago I retain vivid memories of your people's courteous hospitality and enterprising vitality, their spirit of tolérance, their unbounded generosity to refugees and 27 Cf. 1 Cor 12:31. * Die 30 Augusti 1996. 8 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 114 strangers, their ethnie and cultural richness, and their profound religious sense. With joy I remember the warm welcome of His Majesty King Bhumibol Adulyadej, and on the occasion of the 50th anniversary of his ac­ cession to the throne I wish to acknowledge his role in guaranteeing Thai­ lands tradition of religious freedom and his promotion of the lofty ideáis of social justice and solidarity. 2. Dear Brothers, reflecting on your ministry I cannot but recali what the Fathers of the Second Vatican Council taught so incisively, namely that the Church is "missionary by her very nature". Still fresh in the memory of your particular Churches is the evangelization aecomplished in a spirit of generosity and self-renunciation by the first missionaries and sealed by the blood of the Seven Martyrs of Thailand. These noble beginnings cannot but stimulate you to renew and invigorate the work of evan­ gelization among the Christian faithful. 1 In fact, as the dawn of the Third Millennium breaks upon us, the Church turns her eyes with special attention to Asia, "towards which the Church's mission ad gentes ought to be chiefly directed". Today this missionary endeavour has to be carried out primarily by Asians themselves. Having reeeived the faith from dedicated missionaries, Thai Catholics are called to bear witness to the Gospel before new sectors of so­ ciety, especially tribal peoples and the poor, migrants and refugees, as well as workers and professional people. With you I am deeply grateful for the priests of the Thai Missionary Society — itself a maturing fruit of the plantatio Ecclesiae — who are now spreading the Good News both within your country and abroad. Through you I also urge consecrated men and women, who "have a special share in the Church's missionary activity, in virtue of their interior consécration made to God", to make new efforts to assist the growth of God's Kingdom in Thailand and beyond. Zeal for this pressing evangelical effort must be conveyed to all young men and women in houses of formation, fostering in them a generous and courageous commitment to the task of spreading the Good News. 2 3 1 2 3 Ad gentes, 2. Redemptoris missio, 37. Vita consecrata, 77. Acta Ioannis Pauli Pp. II 115 3. As servants of the Spirit of Truth, who brings to remembrance all that Christ has taught his Church,* Bishops must see to it that their people are formed in a thorough and systematio knowledge of Jesus' person and message, a knowledge which will enable them to communicate to others the unfathomable riches of salvation with joy and conviction, and with a readiness to give an account of the hope that is in them. One of the great blessings bestowed on the universal Church in recent years has been the publication of the Catechism of the Catholic Church, and I gladly encourage your Conference in its desire to prepare a translation so that its doctrine will enliven the faith of your people. Through you I send a special greeting to all catechists — parents, lay men and women, and religious — who give so generously of themselves in bringing Jesus Christ, the "one Mediator between God and men" and the hope of humanity, to children, young people and adults "in an organic and systematio way, with a view to initiating the hearers into the fullness of Christian life". Their apostolate is indispensable to the growth of Diocèses, parishes and Christian families. Centres of catechetical formation, pro­ grammes of doctrinal and spiritual renewal, and constant personal encour­ agement are invaluable means of educating all those responsible for handing on the faith. I pray that the catechists in your local communities — obedient to Christ as their Teacher — will, with your support, by word and deed, faithfully transmit the living Gospel, the very person of Jesus who is "the way, and the truth, and the life". 5 6 7 8 9 10 4. Your local Churches are blessed with lay men and women who are deeply faithful to Christian life and to the célébration of the Liturgy with dignity and prayerful solemnity. At the same time the laity require your help in order to carry out their specific mission in the temporal order, a mission which involves many of them in helping migrants and refugees, the homeless, those suffering from AIDS, and the women and children gravely offended in their human dignity by a véritable industry of sexual exploi­ tation. Likewise, young people's restless search for meaning in life, their de4 5 6 7 8 9 10 Cf. Jn 14:26; 16:13. Cf. Eph 3:8. Cf. 1 Pt 3:15. 1 Tm 2:5. Catechesi tradendae, 18. Cf. Mt 23:8. Jn 14:6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 116 sire for close communion with God and with the eeclesial community, and their enthusiasm in volunteer service to those in need is a challenge to all pastoral workers. Thai youth "ought to be encouraged to be active on be­ half of the Church as leading characters in evangelization and participants in the renewal of society". It is however through the family, which is the foundation of society and the first cell of eeclesial life, that lay people fulfil their primary vo­ cation. For this reason the family deserves your attentive pastoral care, es­ pecially where it is threatened by a growing materialism and a consumer attitude, foreign to the traditional values of Thai culture and often promoted by outside institutions. The resuit is the advance of a "contracep­ tivo mentality" which not only contradicts the full truth of conjugal love but also leads to a more ready aeeeptance of the terrible crime of abor­ tione To offset this grave threat, every Diocèse should develop a pro­ gramme for the family apostolate which will help parents and children to live their vocation according to the mind of Christ. 11 2 A specific problem which you are facing in the care of families involves interfaith marriages. Couples in thèse situations often require special as­ sistance. Préparation for marriage, which is "above all the task of the fam­ ily" but which also calis for the help of priests and other ministers, should ensure that there are proper pastoral safeguards for the faith of the Catholic partner and its free exercise, above all with regard to the duty to do everything to ensure the Catholic Baptism and éducation of the child­ ren of the marriage. * Authentic interreligious dialogue and understanding within families is not furthered by religious indifferentism but by love for the truth and by sincere mutual respect. 13 1 5. The Church in Thailand is rightly proud of the contribution made by its Catholic schools to the advancement of eeclesial and national life. The Second Vatican Council describes the principal aims of schools under the Church's care: that Catholic children will be "gradually introduced into a knowledge of the mystery of salvation, ... that they may be trained to con­ duci their personal life in righteousness and in the sanctity of truth ... and 11 12 13 14 Christifideles laici, 46. Cf. Evangelium vitae, 13. Letter to Families, 16. Cf. Familiaris consortio, 78. Acta Ioannis Pauli Pp. II 117 devote themselves to the upbuilding of the Mystical Body". I am sure that you will always be close to those who devote themselves to this apostolate, that you will make every effort to maintain and strengthen the Catholic identity of the Church's schools, and that you will seek ways to open their doors more widely to the less advantaged members of the Catholic community and of society at large. This is an important way of putting into practice the Church's preferential option for the poor. The mission of the Church in Thailand is likewise being advanced by your Conference's growing involvement in the fîeld of social communi­ cations. With great Joy I have learned that you have assumed responsibility for transmitting television programmes which are a vehicle of evangelization. This présents you with new and challenging opportunities, and every effort needs to be made to train the faithful to make appropriate use of the media as an instrument of the "civilization of love". 15 6. As your quinquennial reports show, your particular Churches are blessed with many candidates to the priesthood and consecrated life. In particular I join you in giving thanks to God on the occasion of the 25th anniversary of the Lux Mundi, the National Major Seminary, for all that has been done there to prepare priests who will be ever "holy and blameless" in God's sight. It is important for families and parish communities to pray ardently for an increase in vocations, and for you personally to be involved in the entire process of your seminarians' formation, assigning exemplary priests to this task, even when this entails making sacrifices in other areas. Even in the years following ordination, especially in the first years, ef­ forts must be made to help priests maintain the habits of discipline, prayer and apostolic zeal which they learned in the seminary. The "Directory for the Life and Ministry of Priests", issued with my approvai by the Congré­ gation for the Clergy, should guide you, individually and through the Epis­ copal Conference, in your efforts to renew the mind and heart of priests committed to the Church's mission. May priests never think of themselves as mere caretakers of eeclesial institutions but as "living instruments of Christ the eternai Priest" in preaching the word, celebrating the sacraments, and spreading God's Kingdom. In addition, the personal relation16 17 Is 16 17 Gravissimum educationis, 2. Cf. Eph 1:4. Presbyterorum ordinis, 12. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 118 ship between a Bishop and his priests, the Bishop's "fellow workers" in serving the People of God and proclaiming the Gospel ad gentes, shows the ordained ministry to be truly "a collective work". This sense of fraternal co-operation is heightened by the effective implementation of the varions structures of eeclesial communion called for by the Second Vatican Council and the Code of Canon Law. Thus will the Diocèse show itself to be truly a family, a community of persons in which everyone — clerical, religious or lay — places his or her charisms at the service of the whole Body of Christ. 18 19 20 7. While safeguarding the rightful autonomy of the Institutes of Conse­ crated Life established in your Diocèses, you can help thèse institutes to fulfil their particular mission by giving them due considération in pastoral planning. Continue to encourage Superiors to discern carefully the suitability of candidates seeking admission and, especially in institutes of diocesan right, assist them in providing a solid spiritual, moral and intellectual formation both before and after the profession of the evangelical counsels. I take this occasion to appeal to ali the consecrated men and women of Thailand to meditate prayerfully and at length on the Post-Synodal Apostolic Exhortation Vita consecrata, and to accept it as a providential gift to the Church of our day. They should joyfully look to the future, where the Spirit is leading them, with resolute fìdelity to the charism of their cali and with complete dedication to the One in whom they have placed their trust. In the midst of God's people may they ever bear wit­ ness to "the primacy of God and of eternai life", and to the truth that in Christ Jesus "the Kingdom of God has come near"! 21 22 23 24 I wish to express particular appréciation to the women religious in Thailand who are completely devoted to the contemplative life, with the hope also that a contemplative community of men can soon be established. By their witness to the traditions of Christian asceticism and mysticism, contemplatives make a very valid contribution in a silent but effective way to interreligious dialogue. By sharing their expérience of affective prayer, 25 18 19 20 21 22 23 24 25 1 Cor 3:9. Pastores dabo vobis, 17. Cf. Rom 12:4-8; 1 Cor 12:4-11. Cf. Vita consecrata, 48-49, Cf. 2 Tm 1:12. Vita consecrata, 85. Lk 10:9. Cf. Vita consecrata, 8. Acta Ioannis Pauli Pp. II 119 méditation and contemplation, they help to forge closer bonds between the followers of Christianity and Buddhism, while opening the way for greater co-operation in the promotion of integral human development. In this context the Church's social doctrine is also a bridge linking Christians and Buddhists. May you and your fellow-citizens of other religious traditions work together with mutual respect and understanding to défend human life and dignity, support the family, and promote justice and peace in society, co-operating in every way possible to build a society ever more worthy of the human person. 8. Dear Brothers: during my Pastoral Visit to your nation I shared with you the hope that the mystery of Christ would be made known "in the very values that characterize your Thai culture". The Church's mark of catholicity means that the Gospel is to take flesh in every people's culture, and the Gospel message ought always to be preached in a way that is ac­ cessible to a people's particular genius. The necessary and arduous task of inculturation signifies neither syncretism nor an accommodation of truth. Rather, it implies that the Gospel has the inner power to penetrate the very heart of a culture and become incarnate in it: the Good News takes the many positive values found in différent cultures and assumes them into the mystery of salvation, purifying, elevating and transforming them in the light of divine Wisdom. I pray that Almighty God will give you the gift of discernment, enabling you to encourage wisely and judge prudently this process of inculturation, a process which must be increasingly fostered if the Church is to be ever more firmly planted in Thailand. 26 27 9. The approach of the Third Millennium is inspiring the whole Church to turn with greater fervour to her Lord and to share more fully in the accomplishment of his redemptive mission. As Pastors we have a unique responsibility in carrying out this sacred trust. At the Last Supper Jesus invited his Apostles into friendship with himself and sealed this intimacy with the gift of the Eucharist. He continues to draw us, Successors of the Apostles, into communion with him, so that we in turn will lead many — those already belonging to the flock and those stili far off — to him who is 28 29 27 28 Address to Priests, Religious and Laity, 11 May 1984, 7. Cf. Lumen gentium, 17. Cf. John 15:13-14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 120 "our peace". . I pray that the Great Jubilee in Thailand will truly be a "year of the Lord's favour" for which each particular Church will prepare in a spirit of conversion and with a renewed commitment to evangelization. May Mary intercede for the people whom you serve with zeal and dé­ votion, and lead all of you to her Son who is "the true light that enlightens every man". With warm affection for the People of God in Thailand, whom I bear in my heart and daily recali in my prayers, I cordially im­ part my Apostolic Blessing. 29 30 31 V Remis habita XV expleto saeculo a baptismate Clodovei Francorum regis.* 1. Chers frères et sœurs de France ici rassemblés, l'Évêque de Rome vous salue en cette commémoration solennelle d'un événement marquant de l'histoire de votre pays. Je remercie l'Archevêque de Reims, Mgr Defois, de son accueil, ainsi que tous les Évêques qui m'entourent. Et je suis heu­ reux de la présence de pasteurs et de fidèles venus des pays voisins qui partagent le même héritage. Je salue spécialement les Cardinaux et les Évêques venus de nombreux pays d'Europe. J'adresse un salut fraternel aux représentants des autres confessions chrétiennes, dont la présence témoigne de leurs liens amicaux avec les ca­ tholiques de France. Je voudrais aussi offrir mes vœux fervents à la com­ munauté juive, qui entre ce soir dans le jeûne et la prière de Kippour. Je salue cordialement les Autorités civiles qui s'associent à cette célébra­ tion festive. 2. « Un seul Seigneur, une seule foi, un seul baptême ».* La liturgie de cette Messe nous invite à retrouver les sources de notre baptême. Voici quinze siècles, le roi des Francs, Clovis, reçut ce sacrement. Son baptême eut le même sens que tout autre baptême. Rappelons-nous les paroles du Christ: «Personne, à moins de naître de l'eau et de l'Esprit, ne 29 30 31 Eph2:U. Is 61:2; cf. Lk 4:19. Jn 1:9. * Die 22 Septembris 1996. Ep 4, 5. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 121 peut entrer dans le Royaume de Dieu». Il fut ainsi donné au souverain des Francs d'être appelé à la vie du Royaume de Dieu. Il avait longtemps médité le message chrétien dont témoignaient auprès de lui Clotilde, Remi, Vaast, Geneviève. Il fît le choix de renoncer à l'esprit du mal, à tout ce qui conduit au mal et à tout orgueil; en même temps, il professait la foi de l'Église et il adhérait au Christ, le Fils de Dieu fait homme, mort et ressus­ cité pour la rédemption du monde. Le baptême l'a libéré du péché originel et de tout péché commis antérieurement et, par la grâce sanctifiante, l'a fait participer à la vie de Dieu. Ses compatriotes baptisés avec lui reçurent les mêmes dons. Ils devinrent chrétiens, fils adoptifs de Dieu. Ils devinrent aussi membres du Peuple de Dieu, l'Église. 2 3. Nous avons écouté le prophète Ezechiel. Ses paroles soulignent parti­ culièrement ce second aspect du baptême. Il s'adresse aux fils et aux filles du Peuple de Dieu, au pluriel et non au singulier, et cela a une significa­ tion. Il dit: «J'irai vous prendre dans toutes les nations [...]. Je verserai sur vous une eau pure, et vous serez purifiés. De toutes vos souillures, [...] je vous purifierai. Je vous donnerai un coeur nouveau, je mettrai en vous un esprit nouveau [...]. Alors vous suivrez mes lois, et vous observerez mes commandements et vous y serez fidèles ». Quand le nouveau baptisé reçoit l'Esprit, il entre dans la communauté des baptisés, enrichie par ce don, la communauté que Dieu rassemble et purifie pour lui donner un Esprit nou­ veau. Le prophète Ezechiel s'adresse au Peuple de Dieu de la Première Al­ liance, à Israël. Le Peuple de la Nouvelle Alliance, ce sont tous les baptisés, provenant de tous les peuples et de toutes les nations, et chacune de ces nations a sa propre histoire: une histoire marquée par l'adhésion au Christ d'hommes et de femmes des générations successives. 3 4. L'Évangile de cette Messe, à son tour, montre que le baptême con­ cerne aussi la communauté tout entière. Le Christ dit aux disciples: « Vous êtes le sel de la terre [...]. Vous êtes la lumière du monde». Parlant ainsi, il pense à chaque personne: tout chrétien est le sel de la terre et chacun doit s'employer à ne pas laisser ce sel perdre sa saveur; s'il le laisse s'affa­ dir, il n'est plus bon à rien. Mais, en même temps, le Christ s'adresse 4 2 3 4 Jn 3, 5. Ez 36, 24-27. Mt 5, 13.14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 122 à toute la communauté: vous, chrétiens baptisés, vous, catholiques de France, comme communauté, vous pouvez conserver la saveur du message évangélique, ou alors vous pouvez le perdre. En tant que communauté, portant dans votre cœur la lumière qui vient de Dieu, vous pouvez être la lumière qui illumine les autres, comme une ville située sur une mon­ tagne, ou bien vous pouvez devenir le contraire de cette lumière qui illu­ mine les autres. Les hommes peuvent voir ce que vous faites de bien et en rendre gloire au Père qui est aux cieux, ou bien ils peuvent ne pas le voir, peut-être simplement parce que la lumière reste cachée sous le boisseau, ou encore parce qu'elle s'affaiblit! 5 Cette grande célébration jubilaire du baptême vous donne l'occasion de réfléchir sur les dons que vous avez reçus et sur les responsabilités qui en découlent. Au cours des siècles, ces dons ont été, assurément, multipliés de nombreuses fois en tous ceux qui sont devenus dans votre pays le sel de la terre, en ceux qui ont fait resplendir et qui continuent à faire resplendir la grande lumière du témoignage chrétien, de l'apostolat, de l'esprit mission­ naire, du martyre, de toutes les formes de la sainteté. Que l'on pense aux martyrs depuis Pothin et Blandine de Lyon, aux pasteurs comme Martin ou Remi, François de Sales ou Eugène de Mazenod, aux saintes femmes comme Jeanne d'Arc, Marguerite-Marie ou Thérèse de Lisieux, aux apôtres de la charité comme Vincent de Paul, aux saints éducateurs comme Nicolas Roland ou Jean-Baptiste de La Salle en cette ville même, aux fondatrices missionnaires comme Anne-Marie Javouhey ou Claudine Thévenet. Ce grand jubilé du baptême doit vous amener à dresser un vaste bilan de l'histoire spirituelle de « l'âme française ». Vous vous souviendrez certes de temps obscurs, de bien des infidélités et des affrontements, conséquences du péché. Mais vous vous souviendrez que toute traversée de l'épreuve est un appel pressant à la conversion et à la sainteté, afin de suivre jusqu'au bout le Christ qui a livré sa vie pour le salut du monde. C'est quand la nuit nous enveloppe que nous devons penser à l'aube qui poindra, que nous devons croire que l'Eglise chaque matin renaît par ses saints. « Qui l'a une fois compris — disait Bernanos — est entré au cœur de la foi catho­ lique, a senti tressaillir dans sa chair mortelle [...] une espérance surhu­ maine » (Jeanne, relapse et sainte). 6 Cf Mt 5, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 123 5. Saint Paul écrivait aux Ephésiens: «Je vous encourage à suivre fidè­ lement l'appel que vous avez reçu de Dieu». Paul pense évidemment à la vocation personnelle de chacun des destinataires de cette lettre, mais, là en­ core, il s'adresse à toute la communauté de l'Eglise qui est à Ephèse. En tant qu'Eglise, les Ephésiens doivent se comporter de manière digne de leur vocation, avec humilité et avec douceur, avec patience et avec charité. Tous devraient avoir à cœur « de garder l'unité dans l'Esprit, par le lien de la paix ». Pour que le Corps du Christ soit uni, il faut que tous soient ani­ més par le même Esprit. Paul écrit: « Un seul Seigneur, une seule foi, un seul baptême, un seul Dieu et Père de tous, qui règne au-dessus de tous, par tous, et en tous ». Tous les baptisés sont appelés à l'unité: l'unité de la foi, de la charité et de la vie chrétienne, l'unité sacramentelle de l'Eglise. Cette unité est l'œuvre de Dieu — de l'Esprit Saint et, en même temps, elle est confiée à chacun pour qu'il y contribue selon ses propres dons. Dans le contexte du jubilé célébré aujourd'hui, les paroles de saint Paul présentent une profonde signification. C'est justement parce que vous avez derrière vous tant de siècles de christianisme que vous êtes appelés à agir de manière digne de la vocation chrétienne. La vocation des baptisés a une dimension constante, éternelle, et elle a une dimension particulière, tempo­ relle. En un sens, les chrétiens de notre temps ont la même vocation que les premières générations de chrétiens de votre terre, et, en même temps, leur vocation est déterminée par l'étape présente de l'histoire. L'Eglise est toujours une Église du temps présent. Elle ne regarde pas son héritage comme le trésor d'un passé révolu, mais comme une puissante inspiration pour avancer dans le pèlerinage de la foi sur des chemins toujours nou­ veaux. L'Église va entrer dans son troisième millénaire. Il faut déchiffrer notre vocation chrétienne en fonction de notre temps, à la lumière des en­ seignements du Concile Vatican II sur l'Église, Lumière des nations, et sur l'Église dans le monde de ce temps: dans une attitude fraternelle, avec amour pour tous les hommes, l'Église n'a d'autre but que de « continuer, sous la conduite de l'Esprit consolateur, l'œuvre du Christ lui-même, venu dans le monde pour rendre témoignage à la vérité, pour sauver, non pour 6 7 8 9 6 7 8 9 4, 1. Cf. Ep 4, 2. Ibid., 4, 3. Ibid,, 4, 5-6, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 124 condamner, pour servir, non pour être servi». Catholiques de France, en communion dans la foi, l'espérance et l'amour avec vos frères de toutes les régions du monde, soyez aujourd'hui le vivant reflet du visage du Christ, présent en son Corps qui est l'Église! 10 6. Frères et sœurs, nous avons chanté comme refrain du psaume: «J'ai choisi d'habiter la maison de Dieu, j'ai choisi le bonheur et la vie! ». Que cette célébration jubilaire du baptême de Clovis vous remplisse de joie, car elle rappelle le choix accompli il y a quinze siècles. Il faut se réjouir pour le choix renouvelé au cours des siècles par tant et tant de fils et de filles de votre terre; il faut se réjouir maintenant pour le choix fait par notre géné­ ration, au terme du deuxième millénaire. « J'ai choisi d'habiter la maison de Dieu »: ces paroles nous placent aussi dans la perspective eschatologique de la vocation chrétienne, dans la perspective de la fin des temps, quand le Christ rassemblera tous les membres de son Corps dans le Royaume du Père. Par don de la grâce, nous pouvons aussi chanter: « J'ai choisi le bon­ heur et la vie ». Oui, habiter dans la maison de Dieu est source de vie et de bonheur. Nous rappelons ceux qui nous ont précédés et qui sont accueillis désormais dans la maison de Dieu; nous prions en même temps pour ceux qui sont sur le chemin et pour que beaucoup d'autres s'y engagent. Que ne cesse de briller la lumière de la foi! Soyez dans la joie d'avoir choisi libre­ ment d'être unis au Christ par le baptême afin de marcher avec vos frères sur les chemins de vie! De cette façon, nous célébrons aujourd'hui le XV centenaire du bap­ tême du Roi Clovis. Amen! e VI Ad quosdam Insularum Philippinarum episcopos habita.* Dear Brother Bishops, 1. It is always a great pleasure for me to meet the Bishops of the Philippines, especially on the occasion of your ad Limina visits, when you bring to the Successor of Peter the joyful testimony of your people's faith 10 Gaudium et spes, 3. * Die 27 Septembris 1996. Acta Ioannis Pauli Pp. II 125 and of their union with this Apostolic See. I greet you — the first group in this series of visits — and, through you, ali the faithful of the Philippines: "the favor of our Lord Jesus Christ be with your spirit". Seeing you here, I think back to the marvelous expérience of the World Youth Day in Manila, in January last year. It was not just the number of Filipino young people présent with such fervor that was so impressive. What remains impressed on my memory is above ali the vitality, convic­ tion and enthusiasm with which the Filipino Catholic community as a whole professed its love of God and of his Church. From the moment of my arrivai on Filipino soil I wished to center my preaching on "the Good News of God's love and mercy — the word of truth, justice and peace which alone can inspire a life worthy of God's sons and daughters", and on "the special vocation" of the Church in the Philippines "to bear witness to the Gospel in the heart of Asia". By word and attitude, Filipino Catholics showed that they were ready to respond to this vocation in answer to God's love; and that they would do so with "new light, new love, new commitment to meeting the great needs of humanity" . 1 2 3 2. Yes, there is no doubt that the Church in your land, throughout your Islands, is vibrant, strong and full of life. Like the young bride of the Book of Révélation, she has full confidence in the steadfast fidelity of her Lord and Savior; she holds forth the promise of love and life: "Let us rejoice and exult and give him the glory, for the marriage of the Lamb has come, and his Bride has made herself ready". What are the signs of this youthful spiritual vitality? In the first place, the faithful ministry of your beloved co-workers, the priests, committed to realizing their priestly identity in the generous service of God's people. They draw strength from their sacramental configuration to Christ, the great High Priest, whose friendship they expérience in personal prayer and liturgical célébration. Your seminarians too are a sure sign of hope for the future. They look to you for that solid formation that will lead them to "mature manhood, to the measure of the stature of the fulness of Christ". And what about the numerous men and women religious? Their irreplaceable contribution to the 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Gal 6:18. Arrivai Speech, 12 January, 1995, 6 and 7. Ibid., 6. Rv 19:7. Heb 4:14. Eph 4:13. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 126 evangelization of the Philippines is an essential part of your history, and continues today in your particular Churches' efforts to présent the true face of Christ in every form of eeclesial service. And a particular sign of vitality is the growing participation of the laity in the Church's mission. More and more you can count on their active and fruitful collaboration in responding to the magnitude of the challenges of the new evangelization and of integrai human development, which form the framework of the Church's action as she enters the next Christian millennium. Since you, the Bishops, have a unique and central role in meeting thèse challenges, I wish to invite you to be serenely confident in the Lord, the Chief Shepherd, who never abandons his flock. No matter what difficulties arise as times and circumstances change, he is présent with his grâce and the power of his word to guide and sustain your ministry and service. Indeed, the Lord "continually distributes in his body, that is in the Church, gifts of ministries through which, by his power, we serve each other unto salvation so that, carrying out the truth in love, we may through all things grow up into him who is our head". It is your responsibility as Bishops to discern and judge the gifts and charisms, but above all to encourage their growth for the benefit of all, and to harmonize them in a great chorus of praise to God. This is the truest sense of the communion of discipleship which the Second Plenary Council of the Philippines posited as a goal for your pastoral planning and activity. 7 8 3. With your brother Bishops in the rest of the country, and respond­ ing to the call of the Second Vatican Council and your own Second Ple­ nary Council, you are working to communicate a greater sense of com­ munity and mission, an awareness among the faithful of belonging to and sharing in a reality, the Body of Christ, which transcends them, and yet embraces them and dépends on them and makes them responsible for the présent and future of that same reality. In this communion, Bishops are, as it were, the eider brothers. To us, the Successors of the Apostles, has been principally entrusted the task of evangelizing and teaching so that ail may attain to salvation by faith, Baptism, and the fulfillment of the commandments. We are called to exercise this role and this authority, not with pride or relying on our own strength, but with love and humble obe9 7 8 9 1 Pt 5:4. Lumen gentium, 7. Cf. Lumen gentium, 24. Acta Ioannis Pauli Pp. II 127 dierice to the truth, as "servants of the Lord's servants". In fact, as the Second Vatican Council reminds us, "that duty, which the Lord committed to the shepherds of his people, is a true service, and in sacred literature is signifìcantly called diakonia or ministry". Your ad Limina visit is an ex­ cellent occasion for you to reaffirm and strengthen that inner commitment and ready availability which daily inspire your prayer, your activity and your efforts on behalf of the Diocèses entrusted to you. You know that the way you yourselves respond to God's grâce is not without effect on the progress of God's people "made one with the unity of the Father, the Son and the Holy Spirit". The conciliar Constitution Lumen gentium places the bond between Pastors and faithful on a profound theological footing, as part of the divine plan for the Church, as an expression of their common dignity deriving from their rebirth in Christ: "the distinction which the Lord made between sacred ministers and the rest of the people of God entails a unifying purpose, since pastors and the other faithful are bound to each other by a mutual need ... the very diversity of grâces, ministries, and works gathers the children of God into one, because 'ail thèse things are the work of one and the same Spirit". You, the Pastors, are saying to the faithful: yes, we have received from Christ a ministry of spiritual leadership, of teaching and of guidance, but this too is a service to the whole body; ours is "a hierarchy of service, and not of Christian excellence". * In other words, it is as if you were telling the faithful: no one has a merely passive role; the contribution of every individual and family is essential; Christ needs every one of you. And, with the help of the priests, religious and committed lay people, you are directing your pastoral efforts to turning the evangelical concept of communion into a reality of everyday life in each local community. 10 11 12 13 1 4. In this great pastoral effort, one of your priorities is the spreading and strengthening of basic eeclesial communities, as well as the formation of their leaders. You are well aware of the great potential of such com­ munities, but also of the challenge which they entail. A fondamental text of the Magisterium in this regard remains the Apostolic Exhortation Evan10 11 12 13 14 St. Augustine, Epist. 217: ML 33, 378. Lumen gentium, 24. St Cyprian, De orat. Dom., 23: PL 4, 553; cf. Lumen gentium, 4. 1 Cor 12:11; Lumen gentium, 32.. Cf. Second Plenary Council of the Philippines, Document, 96. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 128 of my predecessor Pope Paul VI, to which I invite you to return from time to time in order to be reminded that this pastoral approach is valid only in so far as such groups "come together within the Church in order to unite themselves to the Church and to cause the Church to grow ... having solidarity with her life, being nourished by her teaching and united with her pastors". By creating a deeper bond between their members, a bond sustained above all by the Church's sacramental and liturgical life, these fraternal communities become the leaven of Christian life, of care for the poor, destitute and marginalized, and of commitment to social transformation. You see these communities as a way to teach the tenets of the faith through a catechesis that is closely related to real life situations, and therefore as an effective means of safeguarding the community from the inroads of fundamentalism. They also serve to Channel popular dévotions in the right direc­ tion, by giving them a solid biblical and theological foundation. In many of your Diocèses you have seen that through the basic eeclesial com­ munities the teachings of the Magisterium, the pastoral letters of the Bishops' Conference and the documents of the Second Plenary Council of the Philippines are more easily brought to the grassroots level of the parish communities. gelii nuntiandi 15 5. As Pope Paul VI recognized, such communities will become a hope for the universal Church to the extent that they seek their nourishment in the word of God, do not allow themselves to be ensnared by politicai polar­ izaron or fashionable idéologies, and avoid giving in to the temptation of systematio protest and a hypercritical attitude, under the pretext of authenticity. It is essential that they remaki firmly attached to the locai Church to which they belong, and to the universal Church, thus avoiding the danger of becoming closed within themselves, to the exclusion of other eeclesial realities. If the expérience of basic eeclesial communities proves successful in fostering a deeper, more fraternal and more practical witness of Christian life and solidarity, then a new image of the Church will appear, the image of an active and responsible community which truly reflects the model offered by the early Christians of Jerusalem as described in the Acts of the 16 15 16 L.c, 58. Cf. Evangelii nuntiandi, 58. Acta Ioannis Pauli Pp. II 129 Apostles. At the same time, pastoral activity, especially in parishes, cannot overlook the majority who do not particípate, and those who are lax or have fallen away. The Church is also the home of the sinner, of those who doubt or need encouragement. She must never become the exclusive do­ main of an elite of committed members. 6. It is the duty of the Church's Pastors to correct centrifugai tendencies leading to fragmentation or division. Indeed, within the Christian community the Bishop is the center of unity, a fact illustrated by these striking words of the Council: "for their part, the faithful must cling to their Bishop, as the Church does to Christ, and Jesus Christ to the Father, so that everything may harmonize in unity and bring forth abundant fruit unto the glory of God". In every way possible the Bishop must work for union among the priests, religious and laity, a harmony based above ali on principies of faith and manifested most particularly in the unity of God's people around the Aitar of Sacrifice. He needs to instruct, watch over and défend the portion of the Lord's inheritance committed to his care, knowing that peace is the result also of a thorough and far-reaching program of catechesis which enlightens and strengthens consciences for the responsible choices which have to be made also in civil and social matters. 17 Ali the Church's members, as active and responsible Citizens, are called to be builders of peace in society as a whole, and this task is all the more pressing where religious différences or cultural and social conditions gener­ ate tensions. Some of your Diocèses are not immune to a certain instability and violence. Everywhere the Church prays and works for social peace founded primarily on respect for people's fundamental rights, beginning with the cardinal right to freedom of religion and conscience. By its very nature, peace-making calis for sincere and constructi ve dialogue on the part of everyone involved. Peace can only be achieved if the integral good of the whole of society is everyone's overriding goal. When I visited the Southern Philippines in 1981, I had the pleasure of meeting members of the Muslim community and of encouraging the dialogue which was already taking place and which, in spite of difficulties, has continued. What was said then is just as true today: "Society cannot bring Citizens the happiness that they expect from it unless society itself is built upon dialogue. Dia­ logue in turn is built upon trust, and trust présupposes not only justice 17 Lumen gentium, 27. 9 - A.. A S.. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 130 but mercy". As you yourselves have written: "the joumey to peace is the journey of people of différent faiths, people who pray to the same almighty God, who for the sake of peace créâtes in our hearts the attitudes of mutual respect and trust and love for justice, truth and freedom, which are the pillars of a house of peace". May God bless your efforts to build that house of peace in your own région! 18 19 7. In Manila in 1995, I urged the Bishops to bring the liberating power of the Gospel to bear on the pastoral challenges facing you. It is in fact "the obédience of faith for the sake of Christ's name" which is the defini­ tive and ultimate answer to man's problems and the fulfillment of his as­ pirations. In our préparation for the Jubilee of the Year 2000, next year will be devoted to reflection on Christ, the Word of God, made man by the power of the Holy Spirit. It is my ardent prayer that you will lead the people of God to "a renewed appréciation of Christ, Savior and Proclaimer of the Gospel ... a deeper understanding of the mystery of the Incar­ nation". As you come ever closer to Christ, you and your people will drink at the true wellspring of salvation and hope. "Straining forward to what lies ahead ... press on towards the goal for the prize of the upward cali of God in Christ Jesus". May the Lord himself guide you and sustain you. May the Mother of the Redeemer intercede for the belo ved Filipino people. With my Apostolic Blessing. 20 21 22 23 24 VII Ad quosdam Insularum Philippianarum sacros praesules.* Your Dear Eminence, Brother Bishops, 1. I warmly welcome you, the second group of Philippine Bishops, on the occasion of your ad Limina visit. I greet you as "God's beloved... who 18 19 20 21 22 23 24 Speech to the Représentatives of the Muslim Community, Davao, 20 February, 1981, 4. Catholic Bishops Conference of the Philippines, 73 Plenary Assembly, 8 July, 1996. Cf. Meeting with the Bishops of the Philippines, 14 January, 1995, 5. Cf. Rom 1:5. Cf. Tertio millennio adveniente, 40. Ibid. Cf. Phil 3:13-14. * Die 5 Octobris 1996. Acta Ioannis Pauli Pp, II 131 are called to be saints: Grâce to you and peace from God our Father and the Lord Jesus Christ" (Rom 1:7). Our meetings and your prayer at the tombs of the Apostles Peter and Paul constitute a visible, joyful expression of the bonds of fraternal unity which the Holy Spirit has created between us through our sharing in the fullness of the priesthood of Jesus Christ. I pray that your visit will serve to encourage each one of you in the min­ istry entrusted to you: to proclaim, in ali its integrity and with ali the force of its demands, the mystery of Christ, the Word made flesh, and to confìrm and strengthen your people in the faith which leads to salvation. From your reports it is clear that the Church in the Philippines is experiencing a time of renewed commitment. In 1991 you celebrated the Sec­ ond Plenary Council (PCP-II), the Decrees of which, revised and confirmed by the Holy See, off er a valid and demanding program for your pastoral ministry in the years ahead. Many regional and provincial Councils, diocesan Synods and pastoral assemblies have been held or are being prepared, as effective ways of implementing the National Pastoral Plan deriving from the Plenary Council. A great effort has been made and much has already been achieved. But you, the Pastors, are the first to recognize that so much more still needs to be done in the renewal of priestly life and train­ ing, in the youth apostolate, in involving the laity more fully in the Church's mission, in the service of the poor: all of which constitute priorities of your pastoral efforts. Your Conference has a vital role to play in organizing and giving impulse to the program of evangelization and renew­ al which the PCP-II has opened up before you. But it is also true that it will be the personal commitment and pastoral leadership of each one of you in your particular Churches that will, to a great extent, make it possi­ ble for God's grâce to thrive and blossom. 2. Everywhere in your land there are signs of the Filipino people's rieh religious traditions and dévotion. Your churches and shrines, your holidays and festivals, all speak of a spontaneous, confident approach to the Persons of the Blessed Trinity, to the saints, and especially to the Mother of the Savior, honored and invoked under titles which express her maternal role and her example of discipleship. Devotion to the Santo Niño is a wellknown feature of popular religiosity in your country. I well remember the enthronement of the image of Our Lady of Antipolo at the Vigil of the lOth World Youth Day! All of this is a treasure of faith and piety to be preserved and communicated to each new generation. If any aspect of this Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 132 popular piety needs to be purified of éléments not in accord with the prin­ cipies of faith, this should be done, gradually, through solid instruction and catechesis aimed at imbuing religious sentiment and external involvement with a true sense of inner conversion. 3. This leads us to reflect on the figure of the Bishop as the teacher of the faith in his Diocèse. Bishops are "authentic teachers, that is, teachers endowed with the authority of Christ". In a sense this is your main task, for it is from the preaching of those who are sent that the believing com­ munity is born: "how are they to believe in him of whom they have never heard? And how are they to hear without a preacher? And how can men preach unless they are sent?". We have received the sacramentai investi­ ture which sets us apart as successors of the Apostles. To us has been entrusted the deposit of faith, along with the duty to preserve it intact and défend it against all threats. We must continually examine ourselves both regarding our fidelity to the truths of the faith which have been handed on and in relation to how we fulfill the divine mandate to pass them on. St Paul's admonition to Timothy is directly applicable to each one of us: "Take heed to yourself and to your teaching; hold to that, for by so doing you will save both yourself and your hearers. From the time when I too became a Bishop this duty has been foremost in my mind and efforts. And later in my first Encyclical Letter, Redemptor hominis, I wrote: "Being responsible for that truth also means loving it and seeking the most exact understanding of it, in order to bring it closer to ourselves and others in all its saving power".* Bishops are called to grow, through personal prayer and study, in intimacy with the Holy Spirit in order to be able to assimilate and communicate the full content of the Christian message: "the Counselor, the Holy Spirit, whom the Father will send in my name, he will teach you ali things, and bring to your remembrance all that I have said to you". 1 2 3 5 4. The duty of passing on the faith belongs so specifically to the Bishop that no one can Substitute for him, although all can and ought to co-oper­ ate with him and share in that mission in differing degrees. The good Pas­ tor will know how to enlist and encourage the active collaboration of 1 2 3 4 5 Lumen gentium, 25. Rom 10:14-15. 1 Tm 4:16. No. 19 Jn 14:26. Acta Ioannis Pauli Pp. II 133 every one: priests, religious and catechists. He will ensure that resources and personnel are committed to theological and catechetical studies and teaching, and to evangelization in all its forms, not excluding the use of the me­ dia. In this great personal and collective responsibility to pass on the full content of the faith, every member of the Church has a role to play. But the role and responsibility of the Bishop is original and distinctive. Where necessary he will invite the faithful to remember that "it is the Bishop's role in the particular Churches to preserve and to interpret God's word and to judge authoritatively what is or is not in accord with it". 6 True, the Holy Spirit distributes his gifts of knowledge and grace without distinction: "the same Lord is Lord of ali and bestows his riches upon all who call upon him". Most often he does so in a quiet and hidden manner, leading soûls to a deep inner union with God's will. Sometimes, though, it may seem that his gifts are more visible and striking in their effect on the lives of cer­ tain individuáis or communities. The more apparent the gifts, the more discernment is required on the part of Pastors, lest "even the elect be led astray". The Holy Spirit who distributes his gifts is the same Spirit who inspired the Scriptures and who assists the Magisterium of the Church, to which is entrusted the authentic interprétation of these Scriptures. 7 8 9 5. In order to meet the challenges of a world which is approaching the new Millennium in a state of widespread spiritual and cultural uncertainty, the Church in the Philippines — as everywhere — is faced with the enormous challenge of strengthening catechesis at every le vel. AU other forms of the apostolate and service will benefit from an ever more enlightened Catholic culture. Millions of children and young people need instruction in the basic tenets of the faith if they are to become committed members of the eeclesial community. Parents need help to fulfill their task as primary educators in the ways of God. Even the well-educated often need help to formulate their faith and live it fully in the face of the complexity of mod­ em living and the multitude of views and opinions being expressed. How does a Bishop go about responding to such challenges? His immediate con­ cern will be to ensure that his priests reeeive a solid human, spiritual, theoCongrégation for the Doctrine of the Faith, Instruction on the Eeclesial Vocation of the Theologian, 19. Rom 10:12. Cf. Mt 24:24. Cf. Dei Verbum, 12. 6 7 8 6 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 134 logicai and pastoral formation, for when priests are able to transmit with certainty and conviction the content of the faith, the fides quae creditur, their ministry has lasting effects in the training of consciences and the ani­ mation of the apostolate: "the more the lay apostolate develops, the more strongly is perceived the need to have well-formed holy priests". In recent years you have made great efforts to improve priestly train­ ing. The aim of those responsible for seminaries must be to provide "an at­ mosphère that fosters and ensures a process of formation, so that the per­ son who is called to the priesthood by God may become, with the sacrament of orders, a living image of Jesus Christ, head and shepherd of the Church". As a body, your Conference should examine the situation in or­ der to overeóme regional disparities in the training of priests, seeking to raise the educational level of all seminaries through a greater exchange of personnel between Diocèses, and from religious congrégations. The role of superiors, spiritual directors and educators is of such importance for the fu­ ture growth and well-being of the whole eeclesial community that no Bishop should hesitate to commit personnel and resources to this work. 10 11 6. As those primarily responsible for the Church's life in your Diocèses, you also have duties regarding the solid training of the members of re­ ligious institutes, of both men and women. With respect for the internal autonomy of such communities, as laid down by the law of the Church or by particular législation, your personal closeness and support can do much to strengthen consecrated men and women in their specific vocation to serve Christ and his Kingdom through the witness of the evangelical counsels. I heartily encourage you to intensify the dialogue between the Bishops' Conference and the Conferences of Major Superiors, especially where there is a need to offset any theological disorientation in consecrated persons and groups, or where a lowering in the tenor of the spiritual and communal life has brought a loss of identity, a weakening of the public witness of the consecrated life in society, or a disregard for the genuine charismatic and sacrificial character of consécration. Religious are called to represent in the Church and the world the obedient, chaste and poor Christ. AU that you do to sustain them in this splendid but demanding vo­ cation will redound in abundant blessings upon your particular Churches. 10 11 Pastores dabo vobis, 3. Ibid., 42. Acta Ioannis Pauli Pp. II 135 7. While it is not possible, or necessary, for me to mention every aspect of your ministry, I do wish to confìrm you in the commitment you have repeatedly expressed regarding the care of migrant workers. Your Pastoral Letter "Comfort my people, comfort them" — to mention only the most recent one on the subject — speaks forthrightly about this immense problem, and draws attention to the sufferings of many Filipino migrants, to the needs of their families left at home, and to the eeclesial community's duty to help these people wherever they go. A generous and loving identification of Bishops, priests, religious and laity with the Good Samaritan will enable the Church in the Philippines to expand its efforts in this direction. Another area of your mission in vol ves the tribal populations, concentrated in certain areas of your country. Their way of life is undergoing profound changes, not all of which are positive, and not least as a resuit of the fact that their habitat is being destroyed by industrial deforestation. This pressure on their traditional culture makes them vulnerable to various forms of fundamentalism, and this is a matter which should engage the whole Church in the Philippines. A concerted program of human develop­ ment and evangelization, respectful of ali the values to be found in those people's cultures, is another of the challenges which call for generosity and zeal on the part of priests, religious and committed lay volunteers. I recommend to your collective pastoral concern the work of your Conference's Commission on Tribal Filipinos, so that the welfare aspects of the approach to these groups will be accompanied by a serious and confident evangelization. 8. Dear Brother Bishops, in reflecting with you on your ministry as Successors of the Apostles, my aim has been above ail to encourage you in your fìdelity to the Lord, and to urge you to place your trust in the power of the Holy Spirit, through whom you abound in hope. Do not shrink from the hard work ahead, work often complicated by obstacles and difficulties, for, as St Paul reminds us, "in ail these things we are more than conquerors because of him who has loved us". Ail is possible with God's help. I pray that through your efforts and teaching the whole Church in the Philippines will be fìlled with the power of God, and that under your leadership the Catholic community will be tireless in building a civilization of truth and love. I commend you and ali the faithful to the loving inter­ cession of the Mother of the Redeemer, and as a token of my closeness I cordially impart my Apostolic Blessing. 12 13 12 18 Cf. Boni 15:13. Ibid., 8:37. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 136 NUNTII I Ob diem migrantibus dicatum missus.* « La fede opera per mezzo della carità ». Carissimi fratelli e sorelle! 1. Le vicende dei migranti e le dolorose traversie dei rifugiati, talora non sufficientemente considerate dalla pubblica opinione, non possono non suscitare nei credenti profonda partecipazione ed interesse. Con questo mes­ saggio per la Giornata Mondiale del Migrante e del Rifugiato, oltre a mani­ festare la mia costante attenzione per la situazione spesso drammatica di chi lascia la propria Patria, intendo invitare Vescovi, parroci, persone con­ sacrate, gruppi parrocchiali, associazioni ecclesiali e di volontariato a pren­ dere sempre più profonda consapevolezza di questo fenomeno. La prossima Giornata Mondiale offrirà l'occasione per riflettere sulle condizioni in cui versano migranti e rifugiati, spingendo ad individuarne le esigenze priorita­ rie e ad elaborare risposte più consone al rispetto della loro dignità di per­ sone e al dovere dell'accoglienza. Il fenomeno migratorio si presenta oggi come un movimento di massa, che coinvolge in gran parte persone povere e bisognose, allontanate dal pro­ prio paese da conflitti armati, da condizioni economiche precarie, da scontri politici, etnici e sociali e da catastrofi naturali. Ma sono molti anche coloro che s'allontanano dal paese d'origine per altri motivi. Lo sviluppo dei mezzi di trasporto, la rapidità della diffusione delle informazioni, il moltiplicarsi delle relazioni sociali, un più diffuso benessere, una maggiore disponibilità di tempo libero, la crescita di interessi culturali fanno sì che gli spostamenti di persone acquistino dimensioni macroscopiche e spesso incontrollabili, por­ tando in quasi tutte le metropoli una molteplicità di culture e provocando nuovi assetti socio-economici. ^ Le migrazioni, poi, ponendo a confronto, nel tessuto della convivenza quotidiana, persone appartenenti a diverse religioni, hanno fatto di questa appartenenza uno degli elementi di diversificazione sociale. I Paesi che, in * Die 4 Septembris 1996. Acta Ioannis Pauli Pp. II 137 questo settore, hanno sperimentato i cambiamenti più sensibili, sono certa­ mente quelli occidentali, a maggioranza cristiana. In taluni di essi la plura­ lità delle religioni è non solo diffusa, ma anche radicata, perché il flusso mi­ gratorio è presente da lungo tempo. Ai gruppi religiosi più consistenti alcu­ ni governi hanno già concesso lo statuto di religione riconosciuta, con i be­ nefìci che ciò comporta in fatto di protezione, competenze, libertà di azione e sostegno economico per iniziative cultuali e sociali. La Chiesa, riconoscendo la libertà di culto per ogni essere umano, è fa­ vorevole a tali legislazioni. Anzi, nutrendo stima e rispetto per gli aderenti alle varie religioni, desidera instaurare con essi fattivi rapporti di collabora­ zione e, in un clima di fiducia e di dialogo, intende cooperare per la solu­ zione dei problemi emergenti nell'odierna società. 2. Il compito di annunciare la parola di Dio, affidato da Gesù alla Chie­ sa, si è intrecciato fin dall'inizio con la storia dell'emigrazione dei cristiani. Nell'Enciclica Redemptoris missio ho ricordato come « nei primi secoli il cri­ stianesimo si diffuse soprattutto perché i cristiani, viaggiando o stabilendosi in regioni in cui Cristo non era stato annunciato, testimoniavano con corag­ gio la loro fede e vi fondavano le prime comunità »1 Questo si è verificato pure in tempi recenti. Scrivevo nel 1989: «Spesso all'origine di comunità cristiane, oggi fiorenti, troviamo piccole colonie di migranti, che sotto la guida di un sacerdote, si radunavano in modeste chiese, per ascoltare la parola di Dio e chiedere a Lui il coraggio di affron­ tare le prove ed i sacrifici della loro dura condizione ». Molti popoli hanno conosciuto Cristo per il tramite dei migranti provenienti da terre di antica evangelizzazione. 2 Oggi la tendenza del movimento migratorio si è come invertita. Sono i non cristiani che, sempre più numerosi, si portano nei paesi di tradizione cristiana in cerca di lavoro e di migliori condizioni di vita, e lo fanno non di rado nella condizione di clandestini e rifugiati. Ciò pone problemi com­ plessi e di non facile soluzione. La Chiesa, per parte sua, sente il dovere di farsi accanto, come il buon samaritano, al clandestino e al rifugiato, icona contemporanea del viandante derubato, percosso ed abbandonato sul ciglio della strada di Gerico. Gli va incontro, versando « sulle sue ferite l'olio del3 1 2 3 10 N. 37. Messaggio per la Giornata del Migrante e Rifugiato, 2: Insegnamenti XII, 2, p. 491. Cf. Lc 10, 30. - A. A, S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 138 la consolazione e il vino della speranza »,* sentendosi chiamata ad essere se­ gno vivo di Cristo, venuto perché tutti abbiano la vita in abbondanza. In tal modo essa agisce nello spirito di Cristo e ne segue le tracce, cu­ rando insieme l'annuncio della Buona Novella e la solidarietà verso il pros­ simo, elementi intimamente uniti nell'opera della Chiesa. 5 3. L'urgenza di soccorrere i migranti nelle precarie situazioni in cui spes­ so versano non deve, tuttavia, frenare l'annuncio delle realtà ultime, su cui si fonda la speranza cristiana. Evangelizzare è rendere conto a tutti della speranza che è in noi. Il mondo contemporaneo, segnato non di rado da ingiustizie ed egoismi, mostra però sorprendente interesse per la difesa dei deboli e dei poveri. Tra i cristiani, negli ultimi anni, si è registrato un anelito alla solidarietà, che stimola ad una più efficace testimonianza del Vangelo della carità. L'amore e il servizio ai poveri non devono, però, condurre a sottovalutare la necessi­ tà della fede, operando un'artificiosa separazione nell'unico comandamento del Signore, che invita ad amare contemporaneamente Dio e il prossimo. L'impegno della Chiesa per i migranti ed i rifugiati non può ridursi ad organizzare semplicemente le strutture di accoglienza e di solidarietà. Que­ sto atteggiamento mortificherebbe le ricchezze della vocazione ecclesiale, chiamata in primo luogo a trasmettere la fede, che « si rafforza donando­ la». Al termine della vita saremo giudicati sull'amore, sulle opere di carità compiute verso i fratelli «più piccoli», ma anche sul coraggio e sulla fedel­ tà con cui avremo saputo rendere testimonianza a Cristo. Nel Vangelo Egli ha detto: « Chi mi riconoscerà davanti agli uomini, anch'io lo riconoscerò davanti al Padre mio che è nei cieli; chi invece mi rinnegherà davanti agli uomini, anch'io lo rinnegherò davanti al Padre mio che è nei cieli ». Per il cristiano ogni attività ha il suo inizio e il suo compimento in Cri­ sto: il battezzato agisce spinto dall'amore per Lui e sa che dall'appartenen­ za a Lui scaturisce la stessa efficacia delle sue azioni: « Senza di me non po­ tete fare nulla ». Ad imitazione di Gesù e degli Apostoli, che fanno seguire 6 7 8 9 10 4 5 6 7 8 9 10 Messale Romano, Prefazio comune VII. Cf. Gv 10, 10. Cf. 1 Pt 3, 15. Redemptoris missio, 2. Cf. Mt 25,31-45. Ibid. 10, 32-33. Gv 15, 5. Acta Ioannis Pauli Pp. II 139 la predicazione del Regno da segni concreti della sua realizzazione, il eri­ stiano evangelizza mediante la parola e le opere, entrambe frutti della fede in Cristo. Le opere, infatti, sono la sua « fede operante », mentre la parola è la sua « fede eloquente ». Come non v'è evangelizzazione senza conseguente azione caritativa, così non v'è autentica carità senza lo spirito del Vangelo: sono due aspetti intimamente collegati fra loro. 11 4. « Non di solo pane vive l'uomo, ma di ogni parola che esce dalla boc­ ca di Dio ». Il vero pastore, anche quando è assillato da enormi problemi pratici, non dimentica mai che i migranti hanno bisogno di Dio e che molti lo cercano con cuore sincero. Come i discepoli di Emmaus, tuttavia, i loro occhi non sono spesso capaci di riconoscerlo. Anche a loro, pertanto, va of­ ferta una presenza che, accompagnandoli ed ascoltandoli, faccia risuonare la Parola di Dio, faccia vibrare di speranza il loro cuore e li guidi all'incontro col Risorto. Ecco il cammino missionario della Chiesa: andare incontro agli uomini di ogni razza, lingua e nazione con simpatia ed amore, condividen­ done le condizioni con spirito evangelico, per spezzare loro il pane della Ve­ rità e della Carità. E lo stile apostolico che traspare nell'esperienza missionaria delle prime comunità cristiane, nel racconto della predicazione di Filippo al ministro di Candace, regina di Etiopia e nell'episodio del sogno dell'apostolo Paolo. Quest'ultimo, che opera nella città di Corinto, la cui popolazione è compo­ sta in buona parte da immigrati occupati nel porto, è esortato dal Signore a non aver paura, a continuare « a parlare e non tacere » ed a confidare nel­ la potenza salvifica della sapienza della Croce. Le vicende dell'apostolo Paolo, raccontate dagli « Atti », testimoniano che egli, guidato dalla ferma convinzione che solo in Cristo vi è salvezza, era dedito totalmente a cogliere ogni circostanza per annunziare il Messia. Viveva questo impegno come un dovere: « Non è per me un vanto predica­ re il Vangelo, è per me un dovere: guai a me se non predicassi il Vange­ lo! ». Era infatti consapevole del diritto che i destinatari avevano di rice­ vere l'annuncio salvifico. In proposito, il mio venerato predecessore, il Ser12 13 14 15 16 17 11 12 13 14 16 16 17 Cf. At 1, 1; Me 6, 30. Mt 4, 4. Cf. Lc 24, 16. Cf. At 8, 27-40. Cf. ibid,,, 18, 9-11. Cf. 1 Cori, 26-27. Ibid. 9, 16. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 140 vo di Dio Paolo VI, nell'Esortazione Apostolica Evangelii nuntiandi, affer­ mava: « La complessità dei problemi non è per la Chiesa un invito a tacere l'annunzio di Cristo di fronte ai non cristiani. Al contrario, essa pensa che queste moltitudini hanno il diritto di conoscere la ricchezza del mistero di Cristo, nella quale noi crediamo che tutta l'umanità può trovare, in una pienezza insospettabile, tutto ciò che essa cerca a tentoni su Dio, sull'uomo e sul suo destino, sulla vita e sulla morte, sulla verità ». 18 5. Il Vangelo di Giovanni sottolinea che la morte di Cristo era ordinata a « riunire insieme i figli di Dio che erano dispersi ». Lo stesso Vangelo rac­ conta che, durante la festa di Pasqua, si avvicinarono a Filippo alcuni greci e gli chiesero di poter vedere Gesù. Filippo, consultatosi con Andrea, ne parlò con il Signore, che rispose: « È giunta l'ora che sia glorificato il Figlio dell'uomo... Se il chicco di grano caduto in terra non muore, rimane solo; se invece muore, produce molto frutto. Chi ama la sua vita la perde e chi odia la sua vita in questo mondo, la conserverà per la vita eterna. Se uno mi vuol servire mi segua... ». Sono dei greci, cioè dei pagani, che vogliono incontrare il Salvatore, e la risposta, a prima vista, appare senza rapporto con la richiesta. Ma alla luce di quanto avverrà sul Calvario, comprendiamo che è l'elevazione sulla croce la condizione per la glorificazione di Cristo presso il Padre e presso gli uo­ mini e che solo il dinamismo del mistero pasquale esaudisce pienamente il desiderio degli uomini di vederLo e di comunicare con Lui. La Chiesa è chiamata a stabilire un intenso dialogo con gli uomini non solo per trasmet­ tere loro autentici valori, ma soprattutto per svelare il mistero di Cristo, perché solo in Lui la persona raggiunge la sua dimensione più vera. « Io, quando sarò elevato da terra, attirerò tutti a me ». Questa « attrazione » ci inserisce nella comunione della carità e, rendendoci capaci di perdono e di amore reciproco, realizza l'autentica promozione umana. Consapevole di essere il luogo in cui la gente deve poter « vedere Gesù » e sperimentarne l'amore, la Chiesa adempie la sua missione sforzandosi di offrire, nella logica della Croce, una testimonianza sempre più convincente dell'amore gratuito e senza riserve del Redentore, « finché arriviamo tutti 19 20 21 22 18 19 20 21 22 N. 53. Gv 11, 52. Cf. ibid. 12, 21. Ibid. 12, 23-26. Ibid. 12, 32. Acta Joannis Pauli Pp. II 141 all'unità della fede e della conoscenza del Figlio di Dio, allo stato di uomo perfetto, nella misura che conviene alla piena maturità di Cristo ». Il 1997 sarà il primo anno del triennio di preparazione al Grande Giubi­ leo del 2000, durante il quale i cristiani saranno chiamati a concentrare il loro sguardo particolarmente sulla figura di Cristo. Rinnovo a ciascuno l'in­ vito ad intensificare la comunione con Gesù e a rendere operante la fede in Lui per mezzo della carità, con particolare apertura dello spirito verso chi è nel bisogno e nella difficoltà. Così sarà più eloquente l'annuncio del Van­ gelo, messaggio sempre vivo di speranza e di amore per gli uomini d'ogni epoca. Con tali voti imparto di cuore ai Migranti ed ai Rifugiati, come pure a quanti per amore si fanno carico della loro non facile condizione, una spe­ ciale Benedizione Apostolica. Da Castel Gandolfo, 21 agosto 1996. 23 24 IOANNES PAULUS PP. II II R.P. Moderatori generali Congregationis Sanctissimi Redemptoris III expleto saeculo ab ortu S. Alfonsi Mariae de' Liguori missus.* Al Reverendo Padre Juan M. Lasso de la Superiore del SS.mo Generale della Vega Congregazione Redentore 1. La ricorrenza tre volte centenaria della nascita di sant'Alfonso Maria de' Liguori (27 settembre 1696) è motivo di intensificata azione di grazie al Signore per la « copiosa redemptio », il cui annunzio agli abbandonati e spe­ cialmente ai poveri costituì il segreto della vita del santo Dottore. Contem­ poraneamente essa stimola tutti i Redentoristi a rinnovare la loro fedeltà al carisma, attualizzandolo con coraggio e fiducia alla luce delle sfide che la Chiesa si trova ad affrontare alle soglie del terzo millennio. 23 24 Efé, 13. Cf. Gal 5, 6. * Die 27 Septembris 1996. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 142 Come già ebbi occasione di fare nel secondo centenario della morte di s. Alfonso, è con grande gioia che oggi mi unisco a tutti i Redentoristi nel « ricordo attuale di un santo che fu maestro di sapienza al suo tempo e con l'esempio della vita e con l'insegnamento continua a illuminare, come luce riflessa di Cristo, luce delle genti, il cammino del popolo di Dio». In quella circostanza, ricollegandomi a quanto affermato dai miei Prede­ cessori, dopo aver ricordato i tratti fondamentali della proposta alfonsiana a livello spirituale, morale e pastorale, ho voluto richiamare « i desideri di sì grande padre per la sua eredità» espressi «nella sua vita, nella sua azione pastorale e nei suoi scritti: la fedeltà a Cristo e al suo Vangelo, la fedeltà alla Chiesa e alla sua missione nel mondo, la fedeltà all'uomo e al nostro tempo, la fedeltà al carisma del vostro Istituto ». 1 2 Quanto ho allora affermato merita di essere ripreso e ulteriormente svi­ luppato nella prospettiva dell'imminente terzo millennio, che chiede a tutta la Chiesa un rinnovato slancio per l'evangelizzazione, nutrito di sincera con­ versione a livello personale, comunitario e sociale. 2. La vita e l'insegnamento di s. Alfonso costituiscono, al riguardo, uno stimolo prezioso. Dal momento della sua «conversione» nel 1723, egli visse senza riserve l'ansia evangelizzatrice, secondo le parole dell'apostolo Paolo: «Non è per me un vanto predicare il vangelo; è un dovere per me: guai a me se non predicassi il vangelo». Questa tensione apostolica s. Alfonso in­ dicò come caratteristica fondamentale e intento specifico anche della sua Congregazione. La vitalità e la dinamicità della Comunità redentorista, lun­ go i suoi due secoli di storia, si radicano nella fedeltà al dinamismo missio­ nario. Ne è stato testimone eloquente, tra gli altri, Gennaro Maria Sarnelli (1702-1744) da me recentemente iscritto nel numero dei Beati. È in questa prospettiva che l'intera Congregazione ed i singoli religiosi devono continua­ re a camminare: il bisogno di Vangelo nel mondo è oggi ancora più forte. 3 Occorre annunziare con forza la pienezza di significato che Cristo apre alla vita dell'uomo, il fondamento incrollabile che offre ai valori, la speran­ za nuova che introduce nella nostra storia. E una predicazione che bisogna incarnare nella concretezza delle sfide che l'umanità oggi si trova a dover affrontare e dalle quali dipende il suo stesso futuro. Solo così potrà prende­ re corpo quella civiltà dell'amore che è da tutti auspicata. 1 2 3 Lett. ap. Spiritus Domini: AAS 79 [1987], 1365. Ibid., l.c, 1374. 1 Cor 9, 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 143 3. Le forme di questo annunzio vanno costantemente rinnovate alla luce delle possibilità e delle esigenze dei diversi contesti. Tale rinnovamento è reso più urgente oggi dalla rapidità dell'evoluzione sociale e culturale. Que­ sto vale in maniera particolare per la « missione popolare », che in questi due secoli ha contrassegnato la predicazione redentorista. La fedeltà alle fondamentali indicazioni alfonsiane dovrà fondersi con il coraggio di oppor­ tuni adeguamenti perché tale metodo apostolico possa continuare a rispon­ dere alle attese del Popolo di Dio. Occorre inoltre avvalersi degli altri mezzi moderni con i quali è possibile portare agli uomini e alle donne d'oggi la verità. Tra gli aspetti che colpi­ scono nell'opera di s. Alfonso v'è il suo impegno per la stampa: il numero dei suoi scritti, il succedersi delle edizioni e delle traduzioni, la capacità di dire in linguaggio semplice e accessibile a tutti anche le verità più impegna­ tive della fede e della morale hanno diffuso il suo insegnamento in tutti gli strati del popolo cristiano. È proprio da questo esempio che i Redentoristi di oggi devono essere stimolati a un uso sempre più competente di tutti i mezzi di comunicazione sociale, restando però fedeli ad uno stile semplice, sostanziale, chiaro. L'annuncio è autentico se, seguendo la pedagogia di Cristo, si concretiz­ za nell'accompagnamento paziente della coscienza di ognuno nel graduale cammino verso il vero e il bene. S. Alfonso testimonia con forza che la franchezza della predicazione deve farsi accoglienza di padre e pazienza di medico — soprattutto nel sacramento della riconciliazione — perché ogni persona possa aprirsi all'azione di Cristo Salvatore. La fedeltà al Fondatore chiede in maniera particolare ai Redentoristi tale capacità e tale impegno, indispensabili per quella « generale mobilitazione delle coscienze e comune sforzo etico » che non mi stanco di indicare come risolutivi delle problemati­ che anche più gravi, come quelle concernenti la vita. 4 4. L'approfondimento della teologia morale si colloca in questa prospet­ tiva. S. Alfonso si è particolarmente prodigato perché in tutti gli strati del popolo di Dio venisse colmata la separazione tra fede e vita. La praticità del Fondatore deve continuare a stimolare i suoi figli nella loro opera pa­ storale, specialmente in ordine al rinnovamento del sacramento della Ricon­ ciliazione. Occorre non fermarsi mai alla sola enunciazione dei principi, ma illuminare con essi la quotidianità, in maniera da permettere alla coscienza 4 Lett. enc. Evangelium vitae, 95, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 144 di ogni battezzato un cammino sicuro. Questa praticità alfonsiana esige es­ senzialità e concretezza, in risposta agli interrogativi che effettivamente contano per il popolo, nella fedeltà al Vangelo e alla Tradizione vivente nella Chiesa. Essa spinge alla maturazione di coscienze capaci di illuminare con la saggezza dello Spirito la complessità delle diverse situazioni della vita. Con s. Alfonso occorre ribadire la centralità del Cristo come mistero di misericordia del Padre in tutta la pastorale. I Redentoristi non devono mai stancarsi di annunciare la « copiosa redemptio », cioè l'infinito amore con il quale Dio in Cristo si piega verso l'umanità, cominciando sempre da coloro che hanno più bisogno di essere guariti e liberati, perché più segnati dalle conseguenze nefaste del peccato. Possa valere per i figli di oggi quanto il Fondatore affermava di se stesso e dei suoi compagni: « Da noi non si parla d'altro che della passione del Redentore, affin di lasciare le anime legate con Gesù Cristo». Possa l'impegno pastorale dell'intera Congregazione continuare a portare il popolo all'incontro con il Cristo crocifisso, cioè con « l'amore ch'esso ci ha dimostrato sulla croce ». 5 6 5. Per questo occorre non stancarsi mai di proclamare la misericordia divina. Resta tuttora attuale per tutta la pastorale il richiamo di s. Alfon­ so: «Bisogna persuadersi che le conversioni fatte per lo solo timore de' ca­ stighi divini son di poca durata... se non entra nel cuore il santo amore di Dio, difficilmente persevererà». Perciò «l'impegno principale del predicato­ re » dovrà essere « lasciare in ogni predica che fa i suoi uditori infiammati del santo amore ». 7 Da questa conversione centrata sull'amore scaturisce la costante tensio­ ne alla santità. Facendo sperimentare l'intensità della misericordia con cui Dio si piega verso l'uomo, per guarirlo e liberarlo, s. Alfonso riesce a far ri­ scoprire a tutti, anche ai più umili e ai più poveri, la chiamata e il cammi­ no della santità: « Il religioso da religioso, il secolare da secolare, il sacerdote da sacerdote, il maritato da maritato, il mercadante da mercadante, il sol­ dato da soldato, e così parlando d'ogni altro stato ». Al tempo stesso, egli dà a questa santità una chiara tensione evangelizzatrice che porta a farsi carico del proprio ambiente. 8 5 6 7 8 Opere, vol. III, Torino 1847, 289. Pratica di amare Gesù Cristo: Opere ascetiche, vol. 1, Roma 1933, 5. Opere, vol. III, Torino, 1847, 288. Pratica di amare Gesù Cristo, cit., 79. Acta Ioannis Pauli Pp. II 145 L'impegno per la promozione di un laicato sempre più consapevole della dignità e delle responsabilità battesimali è essenziale per una Chiesa che vo­ glia rispondere alle sfide del terzo millennio. I Redentoristi sono sempre stati in profonda comunione con il popolo. Oggi da parte dei laici, soprat­ tutto dei giovani, si fanno più forti le istanze per una partecipazione mag­ giore alla vita e alla missione dei consacrati. Esse hanno già trovato una prima risposta nelle indicazioni decise dall'ultimo capitolo generale della Congregazione. È un cammino sul quale procedere con coraggio, pur nel ri­ spetto della specificità sia della vita laicale che di quella religiosa. 6. S. Alfonso non si stanca di insistere sulla necessità della fedeltà alle scelte e alle modalità in cui il Redentore è stato tra noi il vangelo di Dio. Nelle regole primitive della Congregazione viene affermata come legge fon­ damentale il « seguitare l'esempio » del Redentore. Il Verbo incarnato condi­ vide la nostra condizione, si fa per noi presenza e esperienza di Dio, si pone poi come annunzio franco e deciso, fino alla croce e risurrezione. Lo Spirito continua a guidare la Chiesa sullo stesso cammino. S. Alfonso chiede ai suoi figli di testimoniare in maniera più chiara e decisa la necessità di con­ tinuare sulle stesse strade del Cristo: incarnazione e condivisione, testimo­ nianza trasparente, franchezza e significatività di annunzio, generosa parte­ cipazione alla spogliazione della Croce, sono essenziali a chiunque voglia evangelizzare con efficacia apostolica. Soprattutto occorre restare fedeli alla scelta del Fondatore per gli ab­ bandonati. Fu proprio da tale scelta che nel novembre del 1732 nacque la Congregazione. Fu una scelta radicale in favore di coloro che la stessa pa­ storale relegava ai margini: il mondo degli abbandonati diventava il mondo di s. Alfonso. Deve restare il mondo di ogni Redentorista, come frutto di un discernimento continuo nel vivo delle diverse situazioni ecclesiali per po­ ter rispondere con prontezza alle urgenze che si vanno delineando. Tutto questo è significativo per l'intero popolo di Dio nell'impegno di nuova evangelizzazione e di conversione da intensificare in preparazione al terzo millennio. Di fronte alle vecchie e alle nuove situazioni di abbandono, la Chiesa deve continuare il gesto del buon Pastore che lascia le novantano­ ve al sicuro e si mette in cerca della pecora sperduta. 9 10 7. Un tale impegno è impossibile senza un rinnovamento spirituale co­ stante. S. Alfonso non si stancava di ripeterlo con toni carichi di profondo 9 10 Cf. Lumen gentium, 8. Cf. Lc 15, 4-7. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 146 amore e fiducia: « Chi è chiamato alla Congregazione del SS. Redentore non sarà mai vero seguace di Gesù Cristo, né si farà mai santo, se non adempirà il fine della sua vocazione e non avrà lo spirito dell'Istituto, ch'è di salvar le anime più destituite di aiuti spirituali, come sono le povere genti della campagna. Questo già fu l'intento della venuta del Redentore, il quale si protestò: Spiritus Domini... unxit me evangelizare pauperibus». E per questo confidava sulla intercessione potente di Maria, alla quale aveva affi­ dato se stesso e la sua Congregazione. Volentieri faccio mie le parole e la preghiera del Fondatore, confidando che il suo esempio ispiri non solo ai Redentoristi e alle Redentoriste, ma a tutto il popolo di Dio un più vivo anelito per la pienezza della santità nel servizio generoso ai fratelli. Con tali auspici imparto a Lei ed all'intera Congregazione, quale pegno di costante affetto, una speciale Benedizione Apostolica. Da Castel Gandolfo, 24 settembre 1996. 11 IOANNES PAULUS PP. II 11 Opere, vol. IV, Torino 1847, 429-430. Congregatio pro Episcopis 147 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Prae­ sules praefecit, videlicet: — Episcopali Ecclesiae Tergestinae Exc.mum P. D. Eugenium Ravignani, hactenus Episcopum Victoriensem Venetorum. die 4 Ianuarii 1997. die 11 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Chosicanae, nuper erectae, Me­ tropolitanae Ecclesiae Limanae suffraganeae, Exc.mum P. D. Norbertum Clementem Strotmann Hoppe, hactenus Episcopum titulo Caeretanum Limanaeque archidioecesis Auxiliarem. — Titulari episcopali Ecclesiae Ausuagensi, R. D. Pau­ lum-Andream Durocher, e clero dioecesis Timminsensis, hactenus Vicarium episcopalem eiusdem dioecesis, quem deputavit Auxiliarem dioecesis S. Ma­ riae Ormensis. die 20 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Senogalliensi R.D. Iosephum Orlandoni, hactenus Vicarium generalem dioecesis Maceratensis-TolentinaeRecinetensis-Cingulanae-Treiensis. die 21 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Pensacolensi-Tallaseiensi, Exc.mum P.D. Ioan­ nem Huston Ricard, S.S.J., hactenus Episcopum titularem Rucumensem et Auxiliarem archidioecesis Baltimorensis. — Cathedrali Ecclesiae Amarillensi, Exc.mum P.D. Ioannem Valtherum Yanta, hactenus Episcopum titularem Naratcatensem et Auxiliarem archi­ dioecesis Sancti Antonii. 148 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONGREGATIO DE INSTITUTIONE CATHOLICA DECRETUM quo Institutum Iuris Canonici in Universitate Catholica Budapestinensi erigitur. Sacrorum canonum scientia et usus ad varia munera ecclesiastica in bo­ num fidelium recte expedienda omni tempore maximi momenti fuerunt, praesertim sacris ministris pastorali curae addictis. Quapropter semper Epi­ scoporum impensa fuit sollicitudo curandi ut Iuris Canonici studium pro­ moveretur, idem quoque academicis rationibus aptando. De hac re plane conscia atque hodiernis necessitatibus pastoralibus per­ mota, Conferentia Episcoporum Hungariae hanc Congregationem adivit, exposcens ut in Universitate Catholica Budapestinensi Institutum Iuris Ca­ nonici ad instar Facultatis erigeretur, declarans omnia ad rem necessaria se rite comparasse. Haec Congregatio, re undique perpensa, collatis consiliis cum iis quorum interest, preces sibi allatas benevole excipiendas censens, ad normam art. 61 Constitutionis Apostolicae « Sapientia Christiana », ad bonum et incre­ mentum memoratae Universitatis Catholicae necnon cunctae Ecclesiae in Natione Hungarica vigentis, INSTITUTUM IURIS CANONICI AD INSTAR FACULTATIS in eadem Universitate Catholica Budapestinensi praesenti hoc Decreto canonice erigit erectumque declarat, facta eidem potestate academicos gra­ dus, scilicet Baccalaureatus, Licentiae et Doctoratus Iuris Canonici confe­ rendi iuxta vigentem academicam Ecclesiae legem; servatis Statutis particu­ laribus eiusdem Instituti ab hac Congregatione approbandis necnon iis quae in memorata Constitutione Apostolica « Sapientia Christiana » eiusque annexis Ordinationibus atque in ceteris documentis Sedis Apostolicae de Univer­ sitatibus et Facultatibus Ecclesiasticis praescribuntur; ceteris servatis de iu­ re servandis; contrariis quibuslibet minime obstantibus. Congregatio de Institutione Catholica 149 Insuper haec Congregatio Exc.mum ac Rev.mum Praesidem «pro tem­ pore » eiusdem Conferentiae Episcoporum Hungariae MAGNUM CANCELLARIUM ipsius Instituti nominat atque renuntiat, omnibus eidem agnitis tributisque iuribus et officiis huiusmodi muneri inhaerentibus pariter ac pro Facultate Theologica Budapestinensi quae in eadem civitate viget; eidem­ que mandans ut Institutum promoveat ac tutetur; servatis de iure servan­ dis; contrariis quibuslibet minime obstantibus. Datum Romae, ex aedibus eiusdem Congregationis, die xxx mensis No­ vembris, in festo Sancti Andreae Apostoli, a.D. MCMXCVI. PIUS card. LAGHI, Praefectus *i* IOSEPHUS SARAIVA MARTINS, a Secretis L. © S . In Congr. de Inst. Cath. tab., n. 976/96 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 150 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì 9 Gennaio 1997, S. E. il Signor basciatore d'Austria presso la Santa Sede. GUSTAV ORTNER, Am­ Venerdì, 10 Gennaio 1997, S.E. il Signor CARLOS ABELLA RAMALLO, Ambasciatore di Spagna presso la Santa Sede. Y Sabato, 11 Gennaio 1997, le LL. EE. i Signori e le Signore GOYTOM WELDE-MARIAM, Ambasciatore di Eritrea presso la San­ ta Sede; PANG ENG FONG, Ambasciatore di Singapore presso la Santa Sede; FILIPPE SAVADOGO, Ambasciatore del Burkina Faso presso la Santa Sede; S.M. INAMULLAH, Ambasciatore del Pakistan presso la Santa Sede; MARGUS LAIDRE, Ambasciatore di Estonia presso la Santa Sede; ANDREW MHANDO DARAJA, Ambasciatore di Tanzania presso la Santa Sede; EDWARD JOHN STEVENS, Ambasciatore d'Australia presso la Santa Sede; AGNES YAHAN AGGREY-ORLEANS, Ambasciatore del Ghana pres­ so la Santa Sede; A. Santa Sede. OMAR SULTANOV, Ambasciatore del Kyrgystan presso la Diarium Bomanae Curiae 151 Ha, altresì ricevuto in Udienza: Lunedì, 13 Gennaio 1 9 9 7 , l'Ecc.mo Corpo Diplomatico accre­ ditato presso la Santa Sede. Martedì, 1 4 Gennaio 1 9 9 7 , S.E. il Signor LIEN CHAN, VicePresidente e Primo Ministro della Repubblica di Cina. Martedì, 1 4 Gennaio 1 9 9 7 , S.E. il Signor FLAVIO COTTI, VicePresidente e Consigliere Federale per gli Affari Esteri della Confederazione Elvetica. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 11 dicembre 1996. P. Giuseppe Orlandi, C.SS.R., Consultore della Congrega­ 2 gennaio 1997. S. E. mons. Clemente Faccani, Arcivescovo tit. di Serra, zione delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». Membro della Congregazione per l'Evangelizzazio­ ne dei Popoli « ad quinquennium ». » » » l'Architetto Kwang-Kyu Lee, Consultore del Pontificio Consiglio della Cultura « ad quinquennium ». 7 » » P. Sergio Pagano, dei Chierici Regolari di San Paolo (Bar­ nabiti), Prefetto dell'Archivio Segreto 16 » » Vaticano. Gli Em.mi Signori Cardinali Henri Schwery e Virgilio Noè, Membri della Congregazione per il Culto Di­ vino e la Disciplina dei Sacramenti « in aliud quinquennium ». » » » L'Em.mo Signor Cardinale Anthony Joseph Bevilacqua, Membro del Pontificio Consiglio « Cor U num » « in aliud quinquennium ». Mons. Michele Perniisi, Rettore dell'Almo Collegio Capranica. 21 » » » » » L'Em.mo Signor Cardinale Eduardo Martínez Somalo, Prefetto della Congregazione per gli Istituti di Vi­ ta Consacrata e le Società di Vita Apostolica « in aliud quinquennium ». 22 » » S. E. mons. Michael Louis Fitzgerald, Vescovo tit. di Nepte, Segretario del Pontificio Consiglio per il Dialogo Inter-Religioso «in aliud quinquennium». 25 » » Mons. Francesco Saverio Salerno, Segretario della Prefettu­ ra degli Affari Economici della Santa Sede. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 152 NECROLOGIO 3 gennaio 1997. Mons. Gregorio Warmeling, Vescovo em. di Joinville (Bra­ sile). 8 9 » » » » Mons. José Lecuona Labandibar, Vescovo tit. di Vagada. Mons. Alfred J. Markiewicz, Vescovo di Kalamazoo (Stati » » » Mons. Albert Tshomba Yungu, Vescovo em. di Tshumbe 10 » » Mons. Jacinto Eccher, Vescovo Prelato em. di Aiquile 16 » » » 19 » » » » Card. Juan Landazuri Ricketts, del titolo di S. Maria in Aracoeli. Mons. Thomas Morris, Arcivescovo em. di Cashel (Irlanda). Mons. Robert-Joseph Mathen, Vescovo em. di Namur Uniti d'America). (Zaire). (Bolivia). (Belgio). An. et vol. LXXXIX 10 Martii 1997 ACTA APOSTOLICAE S COMMENTARIUM OFFICIALE Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I INIRIDANUS Vicariatus Apostolicus conditur in Columbiae finibus, Iniridanus appellandus. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Studiosam sane curam continenter adhibemus ut Evangelii nuntius ët Domini salus omnia loca contingant et quam plurimas gentes afficiant. Quapropter nullam Nos interponere moram volumus quin cuncta dispona­ mus ut hoc facilius commodiusque accidat. De consilio igitur Congregationis pro Gentium Evangelizatione, iis quoque quorum interest rogatis senten­ tiam, haec statuimus et decernimus. Novum Vicariatum Apostolicum condi­ mus Iniridanum appellandum, qui territorium civile quod Guainia appel­ lant a Vicariatu Apostolico Mituensi-Porto Iniridensi atque agri partem cuius fines reperiuntur inter flumen «Guaviare» et ostium fluminis «Matavén» ad fluvium «Orinoco», itemque loci partem quae recluditur usque ad fontem supra memorati fluminis et finitur ad ostium fluminis « Siare » quod in regione «Guaviare» situm est, a Praefectura Apostolica «de Vichada» abstrahendas, complectetur. Novum conditum Vicariatum Apostolicum pa­ storalibus curis concredimus Instituto Yarumalensi pro Missionibus ad Exteras Gentes. Haec omnia ad expedienda Venerabilem Fratrem Paulum 11 - A. A. S 154 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Romeo, Archiepiscopum titulo Vulturiensem et in Columbia Apostolicum Nuntium legamus, facta videlicet facultate quempiam alium virum in eccle­ siastica dignitate constitutum subdelegandi. Re tandem ad exitum perduc­ ta, documenta apparentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione diligenter mittantur, contrariis rebus minime effi­ cientibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. © ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.685 II PORTUS ARGENTARII In Republica Dominiciana nova conditur dioecesis Portus Argentarli. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Venerabilis Frater Ioannes Antonius Flores Santana, Archiepiscopus Me­ tropolita Sancti Iacobi Equitum, audita Conferentia Episcoporum Domini­ ciana, ab hac Apostolica Sede petivit ut, quibusdam seiunctis territoriis a circumscriptione ecclesiastica sua, nova dioecesis conderetur ad efficacius providendum spirituali saluti fidelium in ea degentium. Nos, beati Petri Successores de totius Dominici gregis bono solliciti, favente quoque eidem rei Venerabili Fratre Francisco Bacqué, Archiepiscopo titulo Gradiscano, in memorata Natione Nuntio Apostolico, de consilio Congregationis pro Epi­ scopis admotae postulationi libenter concedendum esse putavimus. Summa igitur Nostra potestate sequentia decernimus. Ab archidioecesi Sancti Iaco- Acta Ioannis Pauli Pp. II 155 bi Equitum separamus sive integrum territorium civilis provinciae patrio sermone « Puerto Plata » nuncupatae sive territorium municipii « Gaspar Hernández » ad civilem provinciam « Espaillat » pertinens; atque ex ita distractis territoriis novam constituimus dioecesim Portus Argentarvi appellan­ dam, quae iisdem limitabitur finibus, quibus praedicta territoria, ut civili lege exstant, in praesens terminantur. Sic conditae Ecclesiae sedem in urbe « Puerto Plata » ponimus, ibique situm templum, Deo in honorem Sancti Philippi Apostoli dicatum, ad gradum et dignitatem cathedralis ecclesiae evehimus. Praeterea dioecesim Portus Argentami suffraganeam facimus me­ tropolitanae Sedi Sancti Iacobi Equitum eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Sancti Iacobi Equitum subicimus. Mandamus insuper ut quam primum ibi Collegium Consultorum ad normam iuris communis con­ stituatur qui Episcopo, consilio et opera, valido sint auxilio. Congruae qui­ dem sustentationi Praesulis novae dioecesis provideatur Curiae emolumen­ tis, fidelium oblationibus ac portione bonorum, quae ad normam canonis 122 C.I.C. eidem obvenire debent quaeque hactenus ad patrimonium archi­ dioecesis Sancti Iacobi Equitum pertinuerunt. In iis autem quae respiciunt ad Seminarii dioecesani aedificationem atque candidatorum ad sacerdotium institutionem, serventur praescripta iuris communis, habita praesertim ra­ tione normarum ac regularum a Congregatione de Institutione Catholica statutarum; cum fas erit, selecti sacerdotes sua studia completuri, Romam mittantur. Simul ac dioecesis erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso sa­ cerdotes illi adscripti censeantur Ecclesiae in cuius territorio ecclesiasticum officium detinent; ceteri vero clerici Seminariique alumni incardinati ma­ neant vel incardinentur Ecclesiae illi in cuius territorio legitimum habent domicilium. Acta et documenta quae ad noviter constitutam dioecesim eiusque clericos, fideles et bona temporalia respiciunt, a Curia Sancti Iacobi Equitum ad Curiam Portus Argentarli quam primum transmittantur. Haec, quae praescripsimus, perficienda committimus Venerabili Fratri Francisco Bacqué, quem diximus, vel, absente eo, illi, qui curat negotia Apostolicae Nuntiaturae in Republica Dominiciana, eisdem tribuentes necessarias et op­ portunas facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemli­ bet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congre­ gationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis, cum primum fas erit, remittendi. Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 156 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die sexto decimo mensis Decem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO €8 BERNARDINUS Secretarius Status card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.309 III RRËSHENIENSIS Nova in Albania constituitur dioecesis Rrësheniensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Successoris Petri in Ecclesia munere fungentes ad provehendum christi­ fidelium spiritale bonum, nunc etiam populum Dei in Albania respicimus, omnia disponere contendentes ad animarum curam efficaciorem inibi red­ dendam. Quapropter, audito consilio quorum interest, Summa Apostolica Nostra potestate e parte territorii quadam archidioecesis Dyrracensis-Tiranensis atque ex abbatia territoriali S. Alexandri de Orosci novam condimus dioecesim Rrësheniensem appellandam, quam metropolitanae Sedi Scodrensi subicimus nec non iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evangelizatio­ ne. Nova igitur communitas ecclesialis civiles amplectitur regiones vulgo appellatas Rrëshen (Mirdita), Burrel, Bulquize et Peshkopi. Huius novae dioecesis sedem in urbe vulgo Rrëshen statuimus, templumque ibi erigen­ dum, Mariae Reginae Mundi dicandum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae cathedralis evehimus, eique insignia, privilegia et honores tribuimus quibus ceterae in orbe catholico Cathedrales Ecclesiae fruuntur. Iubemus deinde, ut Pastor constitutae communitatis ecclesialis in suo regimine validum reci­ piat adiutorium, atque Collegium Consultorum, ad normam iuris communis, quam primum instituatur. Circa sacrorum candidatorum institutionem ser- Acta Ioannis Pauli Pp. II 157 ventur praescripta iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis a Congregatione pro Institutione Catholica statutis. Quod vero attinet ad no­ vae dioecesis regimen, administrationem bonorum, Administratoris dioecesa­ ni, sede vacante, electionem, fidelium iura et onera, aliaque id genus, quae sacri canones praescribunt adamussim serventur. Haec, quae praescripsi­ mus, perficienda committimus Venerabili Fratri Ivano Dias, Archiepiscopo titulo Rusubisiritano atque in Albania Apostolico Nuntio, necessarias et op­ portunas ei tribuentes facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo­ sito ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione authenticum exem­ plar actus peractae exsecutionis remittendi. Has denique Litteras Nostras firmas esse nunc et in posterum volumus, quibusvis rebus haudquaquam obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die septimo mensis Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. ÜB ANGELUS card. SODANO Secretarius Status IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco & Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.229 LITTERAE APOSTOLICAE Venerabili Dei Servo Ianuario Mariae Sarnelli Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, docentes eos servare omnia, quaecumque mandavi vobis» (Mt 28,19). Omnium gentium evangelizandarum mandatum amplexatus Venerabilis Servus Dei Ianuarius Maria Sarnel­ li, apostolico intus fervore permotus, illud complevit, exemplum Iesu Chri­ sti persequens verbum divinum pauperis exclusisque praedicando. Neapoli 158 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale est ortus die xn mensis Septembris anno MDCCII ex nobili viro Angelo Sar­ nelli atque Catharina Scoppa. Domi in pietate Deique amore et fratrum ac sororum institutus, solidam a puero cultus humani educationem recepit. Cum vero vetuisset pater ipsius ne Societatem Iesu ingrederetur, studio iu­ risprudentiae sese dedidit laureamque assecutus est in disciplina utriusque iuris. Opere suo haudquaquam neglecto nec pietatis praetermissis cotidianis actibus, apud valetudinarium incubuit in curationem aegrotantium incurabilium. Inter iacentium lectulos versans, non modo vocationem rursus per­ cepit ad sacerdotium, sed Alfonsum Mariam de Liguori quoque cognovit quocum fraternae iniit amicitiae necessitudinem. Sacrorum alumnus exinde factus, ecclesiae Neapolitanae mense Septembri anno MDCCXXVIII incardinatus, curae se etiam tradidit operi puerorum gerulorum ibidem destinatorum, tum senibus apud sancti Ianuarii hospitium necnon carcere detentis, decumbentibus in valetudinario ad portum. Die VIII Iulii mensis anno MDCCXXXII presbyter creatus, munus suscepit Legati christianarum doctrina­ rum in regione urbis incolis frequentissima ac notabili infamia morum. Ibi quidem perspexit Sarnelli publicum meretricii vulnus disseminatum: opus propterea studiose suscepit infantulas servandi atque efficaciter a malo arcendi. Iunio mense subsequentis anni Congregationem ingressus a Sanctissi­ mo Redemptore, quam die ix Novembris mensis anno MDCCXXXII Alfonsus Maria de Liguori apud Salernitanum oppidum Scala nomine condiderat, operam adsidue dedit Verbo Dei in locis maxime spiritali adiumento desti­ tutis praedicando. Neapolim cum anno MDCCXXXVI redire eum oportuisset ut rite valetudini suae consuleret, a Congregatione Sanctissimi Redemptoris minime recedens, prioris suae navitatis curriculum repetivit, motu etiam ar­ denti excitato adversus diffusum iam latissime blasphemiae vitium. Maxi­ mam scriptionum suarum partem inter annos MDCCXXXVI et MDCCXLI foras dedit de morali ac mystica theologia, de paedagogia et pastorali industria, de ascetica disciplina. Flagrantissimo suo fervore pro hominum salute con­ sumptus, Neapoli vita decessit die xxx mensis Iunii anno MDCCXL. Quan­ tumvis ubique constanterque sanctimoniae eius percrebuisset fama fines etiam Italiae praetergressa, tamen beatificationis atque canonizationis causa anno MDCCCLXI « processu informativo » incohata est. Omnibus autem iure absolutis, die II mensis Decembris anno MCMVI Decessor Noster sanctus Pius X pronuntiavit hunc Servum Dei heroum more virtutes théologales cardi­ nales iisque adnexas factitavisse. Apud curiam interea Nocerae Inferioris in­ ter annum MDCCCXCVIII et MDCCCXCIX pervestigatio canonica exacta est super Acta Ioannis Pauli Pp. II 159 adserta sanatione prodigiosa viri meningite cerebro-spinali laborantis, quae eiusdem Servi Dei Ianuarii Mariae Sarnelli deprecationi est adsignata. Casus a medicis deindeque a consiliariis theologis Patribusque Cardinali­ bus et Episcopis Congregationis de Causis Sanctorum perpensus est. Cuius quidem inquisitionis cum felix fuisset exitus, Nobis adstantibus Decretum prodiit super miraculo die xn mensis Ianuarii anno MCMXCVI; quo propterea tempore decrevimus ut beatificationis ritus Romae die xn mensis Maii anno MCMXCVI conficeretur. Ingenti ideo coram sacrorum pastorum multitudine christifideliumque universo ex orbe eundem suscepimus hoc ipso die perfecimusque ritum libentissimi inter alia hanc sollemni modo protulimus beatificationis formulam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archie­ piscopi Mediolanensis, Cosmi Francisci Ruppi, Archiepiscopi Lyciensis, Mi­ chaelis Cardinalis Giordano, Archiepiscopi Neapolitani, Braulii Rodríguez Plaza, Episcopi Salmantini, et Aloisii Belloli, Episcopi Anagnini-Alatrini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifi­ delium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctori­ tate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Alfre­ dus Hildefonsus Schuster, Philippus Smaldone, Ianuarius Maria Sarnelli, Candida Maria a Iesu Cipitria y Barrióla, Maria Raphaela Cimatti et Maria Antonia Bandrés y Elósegui Beatorum nomine in posterum appellentur eo­ rumque festum die ipsorum natali: Alfredi Hildefonsi Schuster die tricésima Augusti; Philippi Smaldone die quarta Iunii; Ianuarii Mariae Sarnelli die trigesima Iunii; Candidae Mariae a Iesu Cipitria y Barrióla die nona Augu­ sti; Mariae Raphaelae Cimatti die vicesima tertia Iunii et Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui die vicesima septima Aprilis in locis et modis iure sta­ tutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Re tandem totius Ecclesiae excepta plausu, novos illos invocavimus Nos primo caelites beatos eorumque, sermone, convenienter extulimus vitae christianae viam ac singulares virtutes. Sic profecto fore confidimus ut una cum sociis Ianuarius Maria Sarnelli pergat deinceps morum suorum praecla­ ro specimine operumque insignium testimonio quam plurimos sui ad imita­ tionem concitare Regnoque sic Dei in terris confirmando ac saluti ipsi ho­ minum aeternae praestandae plurimum sane conferre. Hisce porro Litteris quae statuimus fierique iussimus in sempiternum valere volumus suamque prorsus exserere vim et efficaciam quibusvis rebus neutiquam obsistentibus. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 160 Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xn mensis Maii, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri duodevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffl Sigilli In Secret. Status tab., n. 398 602 HOMILIA In Vaticana basilica habita ob decretis Dei servis Iacobo Gapp, Ottoni Neururer et Catharinae Jarrige Beatorum caelitum honores.* 1. Oggi, ultima domenica dell'Anno Liturgico, la Chiesa celebra la solen­ nità di Cristo Re e fissa lo sguardo sulla figura del Buon Pastore. Cristo, Buon Pastore, conduce il suo gregge, lo custodisce dagli assalti del nemico, procura il nutrimento per le pecore (Cf. Ez 34, 11 ss.) e, soprattutto, cerca di condurle nella casa del Padre, in quel regno, cioè, che il Padre gli ha af­ fidato, perché ne renda partecipi gli uomini. Cristo, Buon Pastore, è colui che « offre la vita per le pecore Cristo crocifisso e risorto: come crocifìsso dà la sua vita, come risorto dona la vita. L'apostolo Paolo scrive: «Se a causa di un uomo venne la morte, a cau­ sa di un uomo verrà anche la risurrezione dei morti; e come tutti muoiono in Adamo, così tutti riceveranno la vita in Cristo ». E aggiunge': « Poi sarà la fine, quando egli consegnerà il Regno a Dio Padre... Bisogna, infatti, che egli regni finché non abbia posto tutti i nemici sotto i suoi piedi. L'ultimo nemico ad essere annientato sarà la morte ». Così, dunque, Cristo riceve il Regno e, allo stesso tempo, Gli viene dato il compito di offrirlo a noi: Regno di grazia e di verità, regno di giustizia, di amore, di pace. 2 3 2. In questo Regno il Figlio esercita il potere. Non soltanto il potere del pastore, ma anche quello del giudice, come indica l'odierno Vangelo. Cristo è Re poiché a lui appartiene il giudizio sulle nazioni, il giudizio su ogni uomo. * Die 24 Novembris 1996. Ov 10,11. 1 Cor 15, 21-22. Ibid., 15, 24-26. 1 2 3 Acta Ioannis Pauli Pp II 161 San Matteo ha delineato in modo impressionante lo svolgimento di que­ sto giudizio. Il giudice dice: « Venite, benedetti del Padre mio, ricevete in eredità il regno preparato per voi fin dalla fondazione del mondo. Pérchelo ho avuto fame e mi avete dato da mangiare, ho avuto sete e mi avete dato da bere, ero forestiero e mi avete ospitato, nudo e mi avete vestito, malato e mi avete visitato, carcerato e siete venuti a trovarmi ». I giusti doman­ deranno: quando mai abbiamo fatto tutto questo? Ed Egli risponderà: « In verità vi dico: ogni volta che avete fatto queste cose a uno solo di questi miei fratelli più piccoli, l'avete fatto a me ». Cristo è Re d'amore e perciò il giudizio finale sull'uomo e sul mondo sa­ rà un giudizio sull'amore. Dall'aver amato o dal non aver amato dipenderà la nostra collocazione dall'una o dall'altra parte. Il Regno offertoci da Cri­ sto è, allo stesso tempo, un compito dato a ciascuno di noi. Sta a noi at­ tuarlo mediante quegli atti d'amore descritti con grande realismo dal Vangelo. 4 5 3. Oggi la Chiesa ci pone dinanzi come modelli due uomini ed una don­ na che, proprio mediante le opere di una generosa dedizione a Dio e ai fra­ telli, hanno realizzato, ognuno nel proprio ambito, il Regno di Dio e ne so­ no diventati eredi. Nell'ora del giudizio, essi si sono sentiti dire: « Venite, benedetti del Padre mio, ricevete in eredità il regno preparato per voi fin dalla fondazione del mondo ». Con l'odierno rito di beatificazione vogliamo confessare il mistero del Regno di Dio ed onorare Cristo Re, Pastore pieno d'amore per il suo gregge. 6 4. Jesus, der gekommen ist, um für die Wahrheit Zeugnis abzulegen, geht es nicht um eine philosophische Diskussion, sondern um die lebendige Wahrheit des sich offenbarenden Gottes. Es geht um die Wahrheit, die das Heil bringt und das Leben verändert. Für diese Wahrheit legt der Herr sein Zeugnis ab. Und für diese Wahrheit, die der Hintergrund seines Kö­ nigtums ist, sollte er den Tod erleiden. Die beiden Märtyrer aus Tirol, der Weltpriester und Pfarrer Otto Neururer und der Priester des Marianistenordens Jakob Gapp, stehen sozusagen mit ihrem Lebenszeugnis neben dem gefesselten Christus, der der Macht des Pilatus ausgeliefert war. Pater Jakob Gapp legte sein Zeugnis ab mit der Kraft des unerschrokkenen Wortes und der tiefen Überzeugung, daß es zwischen der heidnischen 4 8 6 Mt 25, 34-36. Ibid., 25, 40. Ibid., 25, 34, 162 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ideologie des Nationalsozialismus und dem Christentum keine Kompromisse geben konnte. Er sah mit Recht in dieser Auseinandersetzung einen apoka­ lyptischen Kampf. Er wußte, wo er zu stehen hatte und wurde deshalb zum Tode verurteilt. 5. Der schlichte Pfarrer Otto Neururer legte sein Zeugnis für die Wahrheit Christi ab, indem er unter schwierigsten und gefährlichsten Um­ ständen für die Heiligkeit der christlichen Ehe eintrat und deshalb ins Ge­ fängnis der Gestapo geworfen wurde. Im Konzentrationslager war es sein priesterliches Pflichtbewußtsein, das ihn drängte, Glaubensunterricht zu ge­ ben — trotz strengsten Verbots der Lagerleitung. Zur Strafe hängte man ihn mit dem Kopf nach unten auf, bis er tot war. Beide Priester sind für die Wahrheit eingetreten, beide haben Zeugnis abgelegt, auf sich allein gestellt, verlassen, verhöhnt, wehrlos, aber treu bis in den Tod. Darum fallt heute in dieser Stunde der Seligsprechung ein Strahl des ewigen Königtums Christi auf diese beiden Blutzeugen. Sie gehören zu de­ nen, die mit Ihm auf dem Thron sitzen, weil sie, wie die Geheime Offenba­ rung sagt, « das Tier und sein Standbild nicht angebetet haben ». Uns allen aber schenken die beiden Märtyrer Otto Neururer und Jakob Gapp in einer Zeit, die das Christentum nur zu gerne in die Unverbindlichkeit tauchen und alle Verpflichtungen relativieren möchte, das Zeugnis für kompromißlose Treue zur Wahrheit Jesu, wo immer sie als solche auf­ leuchtet. So mögen sie als Patrone für die Unerschrockenheit in der Ver­ kündigung, für die Heiligkeit der Ehe und des priesterlichen Dienens im Himmel unsere Fürbitter sein. 7 6. « Le Seigneur est mon berger, rien ne saurait me manquer ». Animée par cette certitude, Catherine Jarrige donna toute sa vie au service de Dieu et du prochain. Quand elle parcourait de nuit les vallées du Cantal, quand elle traversait « les ravins de la mort » pour porter secours aux prêtres persécutés, quand elle passait quêter dans les maisons pour les pauvres en qui elle avait reconnu le visage du Christ souffrant, elle ne cessait de porter dans son cœur la présence du Seigneur, son rempart, son bouclier. Ter­ tiaire dominicaine, fille spirituelle de sainte Catherine de Sienne, elle prêcha 8 9 10 7 8 9 10 Offb 20, 4.. Ps 22, 1. Ps 22, 4. Ps 84, 12. Acta Ioannis Pauli Pp. II 163 le Ghrist et l'Évangile par ses actes. Son message est un message de joie, d'amour et d'espérance. Message de joie: le Christ, roi de l'univers, peut se saisir totalement d'une âme pour en faire une vivante image de sa charité. Comme il l'a fait pour elle, il ne cesse de nous attirer à lui. Message d'amour: face à ses per­ sécuteurs, Catinon-Menette trouvait la repartie, la pointe d'humour qui dé­ sarmait un adversaire qu'au fond d'elle-même elle continuait à aimer. Mes­ sage d'espérance: la brebis perdue est prise sur les épaules du Berger et de ceux qui l'accompagnent. Catherine a côtoyé et secouru de nombreuses pauvretés matérielles et spirituelles. Tout ce qu'elle a fait à « l'un de ces pe­ tits », c'est au Christ qu'elle l'a fait. Et le Christ lui-même l'a accueillie au­ près d'elle en lui donnant part à sa Résurrection bienheureuse. 11 12 7. « Venite, benedetti del Padre mio »: questo dolce invito hanno udito i tre Beati che oggi ho avuto la gioia di elevare agli onori degli altari. La Chiesa li propone alla venerazione di tutti i battezzati. Carissimi fratelli e sorelle, imitiamo la loro fede, imitiamo la loro carità, perché la nostra speranza si rivesta di immortalità. Non lasciamoci distrarre da altri interessi terreni e passeggeri. I beati Otto Neururer, Jakob Gapp e Catherine Jarrige ci indicano la strada: seguiamone le orme! Ci guidi nel cammino verso il Regno dei Cieli, Maria, Regina di tutti i San­ ti, così che anche a noi sia dato, un giorno, di ascoltare le parole di Cristo: « Venite, benedetti del Padre mio ». Amen. 13 ALLOCUTIONES I Tertio cum dimidio saeculo elapso a v.d. « Unione di Uzhorod ».* « Ecco quanto è buono e quanto è soave che i fratelli vivano insieme! ». J 1. Carissimi fratelli e sorelle in Cristo! È veramente buono e soave per tutti noi celebrare oggi quésta Divina Liturgia presso la tomba dell'Aposto11 12 13 Ez 34, 16. Cf. Mt 25, 40. Ibid., 25, 34. * Die 27 Octobris 1996. Sal 132, 1. 1 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 164 lo Pietro, in ricordo dei 350 anni trascorsi dall'Unione di Uzhorod. Lodiamo e ringraziamo insieme il Signore per quell'importante evento, che portò al ristabilimento della piena comunione della Chiesa di rito bizantino-ruteno con la Sede Apostolica di Roma. Allo stesso tempo, vogliamo invocare an­ cora una volta lo Spirito Santo, perché con la sua luce e la sua forza illu­ mini e sostenga il cammino di tutti i cristiani verso la piena unità per la quale pregò Gesù nel Cenacolo. Il vincolo di amore fraterno, che ha « come pietra angolare lo stesso Cri­ sto Gesù» (Cf. E f 2, 20), viene pienamente e perfettamente espresso nella nostra odierna partecipazione all'unica Eucaristia, che è « banchetto di co­ munione fraterna e pregustazione del convito del cielo ». Ci rallegriamo di essere « concordi » in forza dell'effusione dello Spirito Santo, che nell'Euca­ ristia, mediante la grazia divina, approfondisce la comunione tra noi e con la Santissima Trinità. 2 3 4 5 2. It is with immense joy that I welcome you, the Bishops, priests, men and women Religious, and lay faithful of the Byzantine Catholic Ruthenian Church. You are the heirs of the evangelizing work of Sts Cyril and Methodius, the Apostles of the Slavs, and at the same time heirs of the act of ecclesiastical union celebrated three hundred and fìfty years ago in the chapel of the Castle of Uzhhorod, in Transcarpathian Ukraine, which was then in the Kingdom of Hungary. That was an act of profound faith and trust. It was a beginning full of promise. It was a gesture of spiritual courage, leading, under the impulse of the Divine Spirit, to new heights of fìdelity to Christ and new efforts in the building up of his Body, which is the Church. 1 therefore offer thanks to God who gives us the grace of this meeting and this célébration at the tomb of the humble and glorious Apostle Peter, Prince of the Apostles and first servant of the unity of all Christians. You have come on pilgrimage from différent countries and continents in order to testify to your gratitude to Christ, the Chief Shepherd, for the gift of 6 7 8 2 3 4 5 6 7 8 Cf. Gv 17, 20-21. Gaudium et spes, 38. At 1, 14. Cf.. Unitatis redintegratio, 15. Cf. Col 1:24. Cf. Encyclical Letter Ut unum sint, 94. 1 Pt 5:4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 165 full communion between your Church and the Catholic Church: "Behold, how good and pleasant it is when brothers dwell in unity!". 3. It was on 24 April 1646 that sixty-three priests of the Eparchy of Mukacheve, gathered in the Castle of Uzhhorod, made a profession of faith and were received into full communion with the Catholic Church by George Jakusics, Bishop of Eger. This step taken by your forebears had been a long time in préparation, and was part of that process of reunification be­ tween the Churches advanced by the Council of Florence (1439), and which found a particularly significant expression in the Union of Brest (1595), whereby the Bishops of the Metropolitan See of Kyiv had re-established communion with the See of Rome. The Ruthenian clergy at Uzhhorod were moved by a number of reasons, some connected with civil rights and freedom of conscience. But what those priests hoped for most of all from union with Rome was confirmation in faith and doctrine at a time of confessional rivalry and conflict. As an indispensable condition, they justly insisted on respect for and exercise of their own Byzantine rite under a Bishop of their own. You have paid dearly for this union. In fact, you have never been without the expérience of the Cross. Yet, as it was for St Paul whose words we have just heard, this is your boast: "Far be it from me to glory except in the cross of our Lord Jesus Christ". From the way in which the Ruthe­ nian faithful have remained steadfast in the face of successive trials and tribulations, the light of Christ has shone ever more brightly on your peo­ ple, your families and communities in Eastern Europe and in the New World. I am deeply moved to think that you are here today with the Bishop of Rome, in communion of spirit with your martyrs, to give thanks for the new opportunities now opening up before you. Your Church exults today, as you prepare for a new stage of your journey of faith. For you too the approaching Jubilee of the Year 2000 must signal the dawn of a new era of evangelization and growth. 9 4. Dear Brothers and Sisters: your spiritual identity is intimately connected with the search for the unity of all Christians. Your special vocation is to work through love for the fulfilment of the ardent prayer which the Lord Jesus Christ himself uttered on the ève of his Passover of suffering and glory: "that they may ali be one; even as you, Father, are in me, and I in Gal 6:14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 166 you... so that the world may believe that you have sent me". This you do above all in your dealings with your Eastern brethren, "first of all by prayer, then by the example of your lives, by scrupulous fìdelity to the ancient traditions of the East, by better knowledge of each other, by work­ ing together, and by a brotherly attitude towards persons and things". In this search, your guide and comfort will be the Most Holy Theotokos whom you venerate with tender dévotion in the Liturgy, and whom you honoured this year in a special way at the Shrine of Mariapocs, in Hungary, on the third centenary of the miraculous weeping of the icon preserved there. As clearly indicated in today's Gospel Reading, in the eyes of God the poor and humble Lazarus is to be comforted while the man rich according to the world's standards remains in anguish. May you who have suffered dearly for the faith put your whole trust in Divine Providence which has always guided your steps and will not fail you as you face the great chal­ lenges ahead. "Peace and mercy be upon you ali!". Amen. 10 11 12 13 II Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii a Iustitia et Pace interfuerunt. Messieurs les Chers Frères Chers amis, Cardinaux, dans l'épiscopat, 1. Je suis heureux de vous rencontrer et de vous exprimer ma vive gra­ titude pour les travaux de l'Assemblée pleniore du Conseil pontifical Justice et Paix. Votre réunion a lieu peu avant le lancement des trois années pré­ paratoires au grand Jubilé de l'An 2000; cet événement exceptionnel donne au programme de travail de votre Dicastère son inspiration profonde, afin que le monde connaisse des jours de justice et de paix dans le Christ. 10 11 12 13 Jn 17:21. Orientalium ecclesiarum, 24. Cf. Lk 16:19-24. Cf. Gai 6:16. * Die 8 Novembris 1996 Acta Ioannis Pauli Pp. II 167 Je remercie tout particulièrement votre Président, Monsieur le Cardinal Roger Etchegaray, pour les paroles qu'il m'a adressées, et pour son inlas­ sable ardeur dans les missions qu'il accomplit afín d'apporter, au nom du Siège Apostolique, la parole et les gestes de la paix à ceux que blessent les fléaux de la guerre et tant de formes sociales de la pauvreté. Je voudrais aussi remercier ses actifs collaborateurs pour les services qu'ils rendent quo­ tidiennement. Organe du Saint-Siège, le Conseil Justice et Paix contribue largement à la diffusion de la doctrine sociale de l'Eglise; l'apport de ses ré­ flexions a été précieux et a enrichi la participation du Saint-Siège aux acti­ vités de la communauté internationale ces dernières années. 2. Le thème central de votre Assemblée plénière est celui du rapport entre la démocratie et les valeurs, que j'ai déjà évoqué bien des fois. Il s'a­ git d'un ensemble de questions parmi les plus actuelles et les plus détermi­ nantes pour maintenir et améliorer les systèmes démocratiques. La doctrine sociale de l'Église condamne toutes les formes de totalita­ risme, parce qu'elles nient « la dignité transcendante de la personne hu­ maine »; et, par ailleurs, elle exprime son estime pour les systèmes démo­ cratiques, conçus pour assurer la participation des citoyens, selon le sage critère du principe de subsidiante. Un tel principe suppose que le système politique reconnaisse le rôle essentiel des personnes, des familles et des dif­ férents groupes qui composent la société civile. Une source d'inquiétude apparaît cependant: dans de nombreux pays, la démocratie, affermie depuis longtemps ou bien commencée récemment, peut être mise en péril par des points de vue ou des comportements inspi­ rés par l'indifférence ou le relativisme dans le domaine moral, méconnais­ sant l'authentique valeur de la personne humaine. Une démocratie non fon­ dée sur les valeurs propres à la nature humaine présente le risque de com­ promettre la paix et le développement des peuples. 1 2 3 3. Devant de telles situations, les chrétiens sont appelés à réagir avec la force qui leur vient de l'Évangile de Jésus Christ et du patrimoine éclairant de la doctrine sociale de l'Église. Il revient en particulier aux fidèles laïcs de rendre riche de valeurs humaines et chrétiennes la pratique démocra­ tique des peuples, grâce à une action éducative intelligente et continue: for1 2 3 Centesimus annus, 44. Cf. ibid., 46. Cf. Gaudium et spes, 75. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 168 mer à l'honnêteté, à la solidarité, à l'attention aux plus démunis, à « un style de vie dans lequel les éléments qui déterminent les choix de consom­ mation, d'épargne et d'investissement soient la recherche du vrai, du beau et du bon, ainsi que la communion avec les autres hommes pour une crois­ sance commune ». En se fondant clairement sur les valeurs de la dignité eminente de la personne humaine, la réflexion actuelle sur le système démocratique ne de­ vra pas prendre seulement en considération les systèmes politiques et les institutions, mais elle devra s'élargir à l'ensemble de la société, à l'économie du travail, afin d'élaborer une conception de la démocratie authentique et complète. 4 5 4. Dans cette perspective, où sont opportunément associées la démocra­ tie et l'économie, je voudrais attirer votre attention sur la question de la dette internationale, car, de la part de ceux qui portent le nom de chré­ tiens, une contribution déterminée pour résoudre raisonnablement ce pro­ blème donnerait un signe éloquent de la conversion des cœurs, élément es­ sentiel du grand Jubilé. Vous savez que le problème de la dette contribue à rendre très dure la situation sociale dans de nombreux pays et qu'elle cons­ titue une hypothèque dramatique sur le développement démocratique de leurs systèmes politiques et économiques, car cela empêche toute espérance en un avenir plus humain. La communauté internationale, inquiète de voir se disloquer les réseaux de solidarité, a commencé à réfléchir de manière responsable sur ce sujet si important pour le bien de l'humanité, afin de parvenir à des solutions con­ crètes et raisonnables. A l'égard de ces engagements prometteurs, je vou­ drais ici exprimer l'estime et les encouragements de l'Église, décidée à poursuivre pour sa part ses efforts pour éclairer ceux qui ont à prendre des décisions lourdes de conséquences. Voici déjà dix ans, le Conseil pontifical Justice et Paix avait formulé des propositions lucides et prévoyantes dans son courageux document sur la dette internationale (27 décembre 1986). En confirmant aujourd'hui ce type de mission du Conseil, je lui confie la responsabilité de mettre à jour et d'é­ laborer des suggestions et des orientations dans le cadre spirituel et culturel du grand Jubilé de l'An 2000. J'ai la conviction que je puis compter sur 4 5 Centesimus annus, 36. Cf. Paul VI, Octogésima adveniens, 47.. Acta Ioannis Pauli Pp. II 169 votre généreuse disponibilité dans la recherche de solutions qui tendront à soulager la condition de pauvreté de nombreux frères et sœurs et qui sti­ muleront un monde qui a besoin de retrouver le temps du partage et de la solidarité, en particulier sur le plan international. En demandant, pour ces tâches et pour ces soucis, le soutien maternel de Marie, je bénis de grand cœur vos diocèses, vos pays et vos familles. III Ad quosdam Zairis episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Cher Monsieur le Chers Frères dans Cardinal, l'épiscopat, 1. C'est pour moi une grande joie de vous accueillir dans cette maison, vous qui êtes les Pasteurs de l'Église dans trois provinces ecclésiastiques du Zaïre. La visite ad limina au cours de laquelle vous rencontrez l'Évêque de Rome et ses collaborateurs est une « expression concrète de la catholicité de l'Église, de l'unité et de la communion du collège des Évêques, fondées sur le Successeur de Pierre et signifiées par le lieu du martyre des princes des Apôtres »- Je trouve ainsi l'heureuse occasion de saluer avec affection le peuple qui vous est confié dans chacun de vos diocèses. Je remercie vive­ ment Monsieur le Cardinal Frédéric Etsou, Archevêque de Kinshasa, pour les sentiments de communion qu'il a bien voulu m'exprimer en votre nom, tout en évoquant vos soucis et vos espérances, en une période si éprou­ vante et parfois tragique pour les populations et l'Église dans votre région. Je salue ici, avec émotion, la mémoire de Mgr Christophe Munzihirwa Mwene Ngabo, Archevêque de Bukavu, et des quatre religieux Maristes qui, ré­ cemment, ont fait le sacrifice de leur vie, pour le nom du Christ et le servi­ ce de leurs frères. 1 2. Le dynamisme de l'Église qui est au Zaïre s'est manifesté de façon particulière lors de la préparation et de la célébration de l'Assemblée spé­ ciale pour l'Afrique du Synode des Évêques. Au cours de ce grand événe­ ment ecclésial, j'ai eu la joie de béatifier Isidore Bakanja, un jeune laïc de * Die 22 Novembris 1996. Pastor bonus, annexe 1, n. 7. 1 12 - A. A, S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 170 votre nation, témoin héroïque du Christ qui a œuvré avec générosité pour transmettre l'Evangile à ses frères. En me rendant, l'an dernier, dans plu­ sieurs pays de votre continent, j'ai voulu que l'Exhortation apostolique Ec­ clesia in Africa puisse devenir pour toute l'Eglise en Afrique un instrument de réflexion et de travail afín de donner un nouvel élan à sa mission évangélisatrice à l'aube du troisième millénaire. Que ce document soit pour vous un encouragement et un soutien au milieu des difficultés rencontrées dans votre tâche d'annoncer l'Évangile du Christ! Qu'il stimule les prêtres, les religieux, les religieuses, les laïcs et tout spécialement les catéchistes à ren­ forcer leur fidélité à l'Évangile et à en être des témoins authentiques au milieu de leurs frères, en devenant d'ardents bâtisseurs de l'Église Famille de Dieu! 3. Les Évêques, à la suite des Apôtres, « ont été envoyés pour assurer, en union avec le Souverain Pontife et sous son autorité, la pérennité de l'œuvre du Christ, Pasteur éternel ». Cette charge, comme le dit encore le Concile, ils l'exercent individuellement à l'égard de la part du troupeau qui leur est confiée. Et, « de même que saint Pierre et les autres Apôtres cons­ tituent, de par l'institution du Seigneur, un seul collège apostolique, semblablement le Pontife romain, successeur de Pierre, et les Évêques, succes­ seurs des Apôtres, forment entre eux un tout ». Ainsi donc, les Évêques sont engagés ensemble dans la mission de l'Église. Pour être les serviteurs de tout le peuple qui leur est confié, cohésion et communion affective et ef­ fective sont particulièrement importantes entre tous les membres du corps episcopal. Elles sont encore plus indispensables lorsque l'isolement, les longues distances à parcourir, rendent plus difficile une nécessaire collabora­ tion pastorale. « Plus la communion des Évêques entre eux est étroite, plus la communion de l'Église dans son entier se trouve enrichie ». « L'Église ne peut avancer qu'en renforçant la communion entre ses membres, à commencer par ses pasteurs ». A la tête de son peuple, l'Évêque est le serviteur de l'unité. Le témoi­ gnage de l'unité et de la fraternité vécues effectivement participe à l'édifi­ cation de l'Église famille de Dieu, telle que l'a proposée le Synode. L'Église 2 3 4 5 6 2 3 4 5 6 Christus dominus, 2. Cf. ibid., 3. Lumen gentium, 22. Ecclesia in Africa, 15. Ibid., 17. Acta Ioannis Pauli Pp 171 II qu'a voulue le Christ est une communauté ouverte à tous, sans distinctions et sans oppositions pour des raisons de race, d'ethnie ou de culture. Les disciples du Christ ne peuvent accepter les divisions et les exclusions au sein même de leur communauté. Ils se doivent d'être d'inlassables artisans d'unité entre eux et entre tous les hommes pour répondre à la prière du Seigneur Jésus: « Que tous soient un! ». En ces temps si difficiles que tra­ verse votre région, je vous encourage vivement à constituer avec tous vos fidèles des communautés unies et fraternelles, à promouvoir avec tous et entre tous une attitude d'accueil et de dialogue. Je vous invite particulière­ ment à une collaboration confiante dans le service de l'unité avec vos prêtres, dont le Concile dit qu'ils forment un seul presbyterium et une seu­ le famille dont l'Evêque est le père. L'Évêque est le bon pasteur à la dis­ position de tous, il est celui qui porte intérêt à chacun des membres du peuple qui lui est confié, et qui garde le souci ardent de ceux qui n'ont pas encore reçu la Bonne Nouvelle de l'Évangile. 7 8 4. Comme vous l'avez souligné, Monsieur le Cardinal, il est heureux et réconfortant de voir se développer dans vos diocèses l'engagement remar­ quable de nombreux laïcs au service de la mission de l'Église. Dans les pa­ roisses comme dans les nombreux mouvements ou associations, les chrétiens trouvent l'occasion de mettre en œuvre les initiatives que leur foi suggère pour un meilleur service de Dieu et de leurs frères. Je souhaite qu'ils y trouvent aussi pour leur vie chrétienne, en complémentarité avec d'autres initiatives, un lieu de formation et d'approfondissement si nécessaire au­ jourd'hui. J'encourage vivement tous les fidèles à prendre une conscience renouve­ lée des exigences de leur vocation de baptisés aussi bien dans leur vie per­ sonnelle que dans la vie ecclésiale et dans la vie sociale. Chaque chrétien doit se rappeler que son baptême est une vie radicalement nouvelle qui lui a été donnée par le Christ. « Cette vie nouvelle dans la nouveauté radicale de l'Évangile comporte aussi des ruptures avec les mœurs et la culture de n'importe quel peuple de la terre, car l'Évangile n'est jamais le produit d'un terroir, il vient toujours « d'ailleurs », « d'en haut ». A chaque baptisé, il revient de mettre en harmonie son existence quotidienne avec le don qu'il a reçu de Dieu. Les sacrements de l'Église, en premier lieu l'Eucharis9 7 8 9 Jn 17, 21, Cf. Christus dominus, 28. Ecclesia in Africa, 74. Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 172 tie et le sacrement de la Réconciliation, nourriront et fortifieront sa vie et son témoignage évangélique. L'engagement des fidèles s'exprime tout particulièrement dans vos dio­ cèses à traversées Communautés ecclesiales vivantes. Ce sont des lieux pri­ vilégiés pour évangéliser le Peuple de Dieu et pour porter la Bonne Nou­ velle à ceux qui ne la connaissent pas encore. Je voudrais saluer ici le rôle eminent joué par les catéchistes et les responsables laïcs dans les commu­ nautés locales. Je suis heureux de constater l'effort important que vous avez entrepris pour leur donner une formation initiale et permanente de qualité et pour leur assurer un soutien moral et spirituel qui leur permette de progresser dans leur propre cheminement de foi. Au milieu de leurs com­ munautés, ils ont à rendre témoignage au Christ de façon particulière par une vie chrétienne exemplaire, en conformité avec l'office qui leur a été confié. C'est aussi pour les laïcs une grave responsabilité de participer active­ ment à la naissance d'une société nouvelle dans leur pays, en s'efforçant de rechercher le bien commun et « de vivre l'amour universel du Christ, qui surpasse les barrières des solidarités naturelles des clans, des tribus ou d'autres groupes d'intérêt». En disciples du Christ, dans un esprit de ser­ vice de leurs frères, ils se doivent de travailler à l'édification et au progrès de la nation dans la justice et la solidarité, en collaboration avec tous les hommes de bonne volonté. Un domaine exigeant de la mission des laïcs dans l'ordre temporel est celui de la politique, comprise comme un ensemble d'activités au service du bien commun. L'Afrique, ont affirmé les Pères synodaux, a besoin de res­ ponsables politiques — hommes et femmes — saints, qui aiment leur peuple jusqu'au bout. Il leur revient la tâche, à la fois exaltante et diffi­ cile, de montrer qu'il est possible de pratiquer les vertus chrétiennes et de témoigner de la bonté, de la vérité et de l'amour de Dieu dans la gestion des affaires publiques. Je vous invite à développer vos initiatives de soutien, de promotion et d'éducation des laïcs dans ce domaine, si vi­ tal et si décisif pour l'édification d'un État de droit et d'une société juste et pacifique. 10 11 5. Depuis de nombreuses années, l'Église au Zaïre a fait un grand effort pour inculturer l'Évangile dans les traditions de son peuple. Et nous ren10 11 Cf. Ecclesia in Africa, 89. Cf. ibid., 111. Acta Ioannis Pauli Pp. II 173 dons grâce à Dieu pour les fruits que ce travail a déjà portés, tout particu­ lièrement dans le domaine liturgique. Toutefois, aujourd'hui, alors que cer­ tains chrétiens demeurent désarmés face à la tentation d'un retour à des traditions anciennes en contradiction avec l'esprit du Christ, se manifeste avec une nouvelle urgence la nécessité d'évangéliser toujours plus en pro­ fondeur les mentalités, les façons d'être, de penser ou d'agir. « Cheminement vers une pleine évangélisation, l'inculturation vise à permettre à l'homme d'accueillir Jésus Christ dans l'intégralité de son être personnel, culturel, économique et politique, en vue de sa pleine et totale union à Dieu le Père et d'une vie sainte sous l'action de l'Esprit Saint ». 12 6. L'évangélisation de la famille, cette première cellule de la communau­ té humaine et ecclésiale, tient une place importante dans la pastorale de vos diocèses. Je me réjouis du dynamisme de nombreux foyers chrétiens qui, par leur vie exemplaire et engagée au service de leurs frères, rendent un témoignage eminent à l'Evangile du Christ. Ces familles mettent en lu­ mière, aux yeux de tous, la dignité de l'homme et de la femme créés à l'i­ mage de Dieu, qui leur a donné des droits inaliénables et des responsabili­ tés propres. La mission de l'Eglise est de préserver et de promouvoir les droits et les responsabilités de chaque personne humaine, comme de chaque famille, refusant les coutumes et les pratiques qui vont à leur encontre. C'est un devoir pour l'Église d'affirmer que le mariage suppose un amour et un engagement indissolubles, qui trouve en Jésus Christ son fondement et sa force, et d'aider les époux à grandir saris cesse dans la communion à travers la fidélité quotidienne au don mutuel total et unique que comporte le mariage. Je vous encourage à poursuivre le travail de réflexion et de formation que vous avez engagé auprès des jeunes pour les préparer au mariage chré­ tien, ou auprès des couples pour les aider à mieux comprendre et à mieux vivre leurs engagements. La sollicitude pastorale de l'Église doit s'exercer à l'égard de l'ensemble des familles, et tout particulièrement de celles qui se trouvent dans des situations difficiles. «Pour toutes, l'Église aura une pa­ role de vérité, de bonté, de compréhension, d'espérance, de participation profonde à leurs difficultés parfois dramatiques; à toutes, elle offrira son aide désintéressée afin qu'elles puissent se rapprocher du modèle de famille que le Créateur a voulu dès le "commencement" et que le Christ a rénové 12 Ecclesia in Africa, 62. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 174 par sa grâce rédemptrice ». Et je voudrais saluer les personnes, religieuses et laïques, qui, avec générosité, se sont engagées dans le soutien des famil­ les éprouvées par la maladie ou la violence, des familles séparées ou qui ont dû se réfugier loin de leurs demeures. 13 7. Chers Frères dans l'épiscopat, j'aurai l'occasion de poursuivre cette réflexion avec vos confrères des trois autres provinces ecclésiastiques de votre pays. J'y aborderai notamment les questions relatives à la vie sacer­ dotale et religieuse. Mais, dès aujourd'hui, je voudrais adresser mes encou­ ragements et mon soutien fraternel à tous les Évêques du Zaïre, dans leur diffìcile mission de maintenir le peuple qui leur est confié dans l'unité et dans l'amour qui caractérisent les disciples du Christ. Alors que dans la région du Kivu se déroulent des événements drama­ tiques, je rejoins, par la pensée et la prière, le peuple zaïrois tout entier, particulièrement ceux qui souffrent et ceux qui sont dans la détresse, ainsi que les personnes des pays voisins qui ont reçu l'hospitalité sur votre terre. Une fois encore, j'en appelle avec force à un retour rapide à la paix. Rien ne se résout par la violence, qui, au contraire, augmente la souffrance et la misère des plus pauvres. Il est urgent de mettre fin à cette tragédie, à des « chasses à l'homme » qui, dans la capitale et ailleurs, déshonorent leurs ins­ tigateurs. Que disparaisse du cœur de chacun toute trace de haine, de rancœur et de refus de son frère! Que toutes les parties en cause dans ce drame aient le courage du dialogue pour la recherche sincère des voies d'une véritable réconciliation dans la justice et le respect de la personne humaine! J'exhorte aussi la communauté internationale à redoubler d'ef­ forts pour mettre en œuvre une réelle solidarité afín de porter secours aux populations de cette région, qui, privées de vivres et d'assistance sanitaire, se trouvent dans une condition tragique. Cela demeure urgent et nécessaire. Enfin, j'invite à la prière pour toutes les victimes de ce drame du Kivu, pour toutes les familles dans le deuil ou qui vivent dans l'angoisse du len­ demain. Je vous confie à l'intercession maternelle de la Vierge Marie, à celle des saints et des saintes d'Afrique et tout particulièrement de la bienheureuse Anuarite et du bienheureux Isidore Bakanja. Que leur exemple soit pour l'Église dans votre région un stimulant vigoureux à vivre la charité du Christ à l'égard de tous! A chacun de vous, aux prêtres, aux religieux, aux 13 Familiaris consortio, 65. Acta Ioannis Pauli Pp- II 175 religieuses, aux catéchistes et à tous les fidèles de vos diocèses, je donne de grand cœur la Bénédiction apostolique. IV Ad sodales Pontificalium Academiarum una simul congregatos.* Signori Cardinali, Venerati Fratelli Illustri Signori e nell'episcopato, Signore! 1. E per me motivo di gioia poter presiedere, questa mattina, la prima Seduta pubblica delle vostre Pontificie Accademie, opportunamente pro­ mossa e preparata dal Consiglio di coordinamento. Da quando il mio vene­ rato Predecessore, il Servo di Dio Paolo VI, dette avvio all'opera di rinno­ vamento delle vostre Accademie, voi avete portato avanti in questi anni con pazienza e determinazione l'iniziativa, nell'intento di rendere ciascuna delle vostre Istituzioni più rispondente alle istanze culturali emergenti. Rin­ grazio quanti, nel corso di questi decenni, hanno operato a tal fine e sono lieto di suggellare con l'odierno incontro il cammino sinora compiuto. Per la prima volta, infatti, accolgo le Accademie rinnovate, pronte per un'azione più incisiva nel fecondo dialogo tra Vangelo e culture alle soglie del nuovo millennio. La mia gratitudine va agli illustri Presidenti e ai distinti Membri delle singole Pontificie Accademie, che, alla luce della loro lunga e ricca esperien­ za, si sono impegnati per una presenza rinnovata delle rispettive Istituzioni nel cuore delle culture del nostro tempo, promuovendo quella sistematica collaborazione interdisciplinare che il progresso scientifico rende ormai in­ dispensabile. Voglio esprimere la mia riconoscenza anche al Pontifìcio Con­ siglio della Cultura e, in modo particolare, al suo Presidente, il Cardinale Paul Poupard, che ha coordinato questo lavoro e ne ha dato succinta rela­ zione nel cordiale indirizzo rivoltomi poc'anzi. Saluto i Signori Cardinali che hanno voluto, con la loro presenza, dare lustro alla vostra riunione e rivolgo un deferente pensiero agli illustri Rap­ presentanti del Corpo Diplomatico, qui convenuti per la circostanza. In questo momento il mio pensiero si porta con deferenza verso tutti i centri * Die 28 Novembris 1996. 176 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale accademici del mondo dove innumerevoli uomini e donne di cultura, riuniti da un nobile ideale, pongono in costante comunione la scienza, l'esperienza e la saggezza, per contribuire a tracciare un cammino di civiltà, in cui ogni uomo ed ogni donna possa pervenire alla piena realizzazione delle proprie più alte aspirazioni. In tale ambito, illustri Accademici, il vostro specifico contributo è di grande rilievo ed io vi ringrazio per il lavoro che generosa­ mente svolgete. 2. Se è vero che ogni Pontifìcia Accademia ha un proprio compito ed un campo peculiare di attività, è anche vero che la recente riforma risponde ad un'esigenza di necessario coordinamento del rispettivo lavoro, pur salva­ guardando la legittima autonomia di ciascuna. L'iniziativa di coordinarne opportunamente i programmi è nata dal desiderio di fare delle Pontifìcie Accademie un soggetto privilegiato nel dialogo tra fede e cultura nel nostro tempo. Questo compito, di per sé, spetta ad ogni istituzione cristiana che abbia vocazione intellettuale, poiché il pensiero cristiano è aperto alla veri­ tà, ovunque essa si trovi; è pensiero disposto a confrontarsi con opinioni di­ verse presenti nell'universo di altre tradizioni religiose e culturali. E ben noto, a questo proposito, l'apporto che in campo culturale arreca­ no vari Organismi della Santa Sede o con essa collegati: dalla Congregazio­ ne per la Dottrina della Fede a quella per l'Educazione Cattolica, dal Pon­ tifìcio Consiglio della Cultura alle Pontificie Commissioni per i Beni Cultu­ rali e di Archeologia Sacra, dall'Archivio Segreto e Biblioteca Apostolica ai Musei Vaticani, dalle Università Pontifìcie esistenti nell'Urbe ai vari Centri di cultura cattolica sparsi nel mondo. Un loro particolare titolo ad essere soggetto nel dialogo tra fede e cultura hanno le Pontifìcie Accademie. Occorre però subito precisare che la condizione per dialogare nel miglior modo con culture differenti è l'essere noi stessi creativi. Prima del dialogo formale, sarà la creatività del pensatore, dello studioso e dell'artista cristia­ no — ciascuno secondo le esigenze proprie del suo campo di ricerca — a fa­ re di lui un interlocutore credibile e stimolante. Erede di un patrimonio culturale ricchissimo, il pensatore, non meno dell'artista cristiano, è chiama­ to a presentare questo immenso tesoro con grande onestà nei confronti del­ l'interlocutore non credente. Né questo basta. Egli è impegnato, altresì, ad elaborare sue proposte originali che, pur radicate saldamente nella parola di Dio e nella tradizione della Chiesa, siano in grado di affrontare i problemi nuovi e di offrire risposte valide alle istanze presenti nelle correnti culturali contemporanee. Attingendo a piene mani alla ricchezza inesauribile della Acta Ioannis Pauli Pp. II 177 Rivelazione, egli può raccogliere l'uno o l'altro aspetto della « bellezza anti­ ca e sempre nuova» che splende sul volto del Redentore, per alimentare un'autentica vena creativa nei vari settori dell'espressività umana. La sto­ ria di venti secoli di seminagione evangelica documenta ampiamente la splendida messe maturata, sotto i più diversi cieli, nel campo fecondo del­ l'umanesimo cristiano. 3. Anche le Pontifìcie Accademie hanno, in questo scorcio di secolo e di millennio, il compito di collaborare, secondo il singolare genio di ciascuna, alla preparazione del grande Giubileo dell'anno Duemila. So che il tema da voi scelto, come vostro contributo particolare a questa vasta azione di ri­ flessione e d'impegno spirituale e missionario, è appunto quello dell'umane­ simo cristiano. E una decisione che approvo ed incoraggio. Sia questo il vostro campo di ricerca e di azione per i prossimi anni: una sfida davvero magnifica! Il mistero dell'Incarnazione ha segnato una spinta formidabile per il pensiero e per il genio artistico dell'uomo. Proprio riflettendo sull'unione delle due nature, l'umana e la divina, nella persona del Verbo incarnato, i pensatori cristiani sono venuti precisando il concetto di persona quale cen­ tro unico e irripetibile di libertà e di responsabilità, a cui deve essere rico­ nosciuta una inalienabile dignità. Questo concetto di persona si è rivelato come la pietra angolare di ogni civiltà autenticamente umana. Guardando i secoli, non è diffìcile rendersi conto che il mistero dell'Incarnazione ha mol­ to spesso orientato la ragione umana verso orizzonti impervii e mai rag­ giunti, dando vita a sistemi di pensiero di mirabile ampiezza e profondità. Basti pensare agli scritti dei Padri della Chiesa, oppure alle Somme teologi­ che medievali, prima fra le quali la Somma di san Tommaso d'Aquino, ed alle opere di tanti altri pensatori e ricercatori cristiani. E vero! Il mistero dell'Incarnazione ha suscitato, durante i due millenni ormai trascorsi, una fede, una gioia, uno stupore che non hanno cessato di essere fonte di ispirazione del genio cristiano, espressosi in innumerevoli e splendide opere d'arte: dall'architettura alla pittura, dalla scultura alla mu­ sica, dalla letteratura alle altre forme artistiche. 4. Nell'anno Duemila ci prepariamo a celebrare questo evento straordi­ nario, che divide la storia in due — prima e dopo Cristo — e, al tempo stesso, ne costituisce il centro unificatore. Confido che, alla luce di tale evento, le vostre Pontifìcie Accademie sappiano offrire un contributo origi­ nale all'edificazione del rinnovato umanesimo cristiano, presentando Fuma- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 178 nità del Cristo come modello per le generazioni del nuovo millennio. Splen­ dido programma: creare il bello, attingere al buono, cogliere ed esprimere il vero! La fecondità culturale del messaggio evangelico, che si è manifestata in tanti capolavori nel corso dei secoli, non è certo esaurita. Il grande ideale delle Beatitudini rimane per l'uomo — per l'uomo di ogni tempo, di ogni luogo e di ogni cultura — un'incomparabile fonte di ispirazione per la me­ raviglia che suscita e la dilatazione che causa alla sua capacità di essere e di agire, di contemplare e di creare. 5. Illustri Signori e Signore, possa ciascuno di voi, consapevole del fon­ damentale ruolo della cultura, rinnovare con audacia il proprio impegno creativo in un tempo come il nostro, che il Concilio Vaticano II non ha esi­ tato a definire: « nuova epoca della storia umana »} La fede in Cristo, Verbo incarnato, ci riporta con occhi nuovi all'uomo. In certo senso, ci consente di credere nell'uomo, creato ad immagine e so­ miglianza divina, microcosmo del mondo ed insieme icona di Dio. Una vi­ sione antropologica di tale ampiezza costituisce un fermento di impareggia­ bile energia spirituale per superare i limiti di ogni cultura, ingrandendone le potenzialità creatrici. Se si pensa alle esitazioni ed alle incertezze caratteri­ stiche del nostro tempo, tutto questo si pone come fattore di un'autentica metamorfosi. Dalla crisi contemporanea viene, infatti, un appello a creare « un nuovo umanesimo », che restituisca all'uomo la sua piena dimensione umana, aiutandolo nel contempo a prendere coscienza della sua straordina­ ria vocazione divina. I Padri della Chiesa lo ripetevano continuamente: « Dio si è fatto uomo affinché l'uomo diventi Dio ». In cerca di libertà e di verità, di amore e di bellezza, l'uomo trova nella contemplazione del Verbo della Vita, Figlio di Dio e Figlio di Maria, « ragioni di vita e di speranza ». E qui la sorgente inesauribile della cultura, che rende l'uomo « più uomo ». 2 3 4 5 6. Dalle presenti riflessioni, illustri Signori e Signore, emerge che le vo­ stre Pontificie Accademie, proprio in forza della loro prestigiosa eredità, rappresentano un notevole potenziale ed una ricca fonte di speranza per la Chiesa e per l'umanità. Sappiate essere testimoni efficaci della perenne no1 2 3 4 5 Gaudium et spes, 54. Ivi, 55. Sant'Atanasio, Sull'Incarnazione del Verbo, 54, 3: PG 25, 192. Gaudium et spes, 31. Ivi, 41. Acta Ioannis Pauli Pp II 179 Vangelo, mostrando come il patrimonio cristiano costituisca un hu­ mus culturale straordinariamente fecondo. Per aiutarvi nello svolgimento di questo compito, ho deciso di istituire un Premio delle Pontificie Accademie, che intende sostenere i talenti o le iniziative promettenti, che emergeranno nei vari campi culturali da voi col­ tivati: teologia e mariologia, archeologia, storia religiosa e culto dei martiri, lettere e arti. Su indicazione del Presidente del Consiglio di Coordinamento fra le Pontifìcie Accademie, avrò io stesso la gioia, a Dio piacendo, di attri­ buire, ogni anno, tale Premio all'insigne destinatario, in occasione dell'an­ nuale pubblica seduta delle vostre Accademie. Illustri Signori e Signore, la Buona Novella dell'amore salvifico di Dio, della quale la Chiesa è portatrice, ispiri continuamente la vostra attività e la vostra creatività. E le vostre Pontifìcie Accademie rinnovate e pronte a raccogliere le sfide del nuovo millennio, come una potente sinfonia diano testimonianza dell'eterna novità di Dio e delle meraviglie del creato. A tal fine prego il Signore perché vi colmi dei Suoi inesauribili doni di intelligenza, saggezza e amore, per una nuova primavera di cultura cristia­ na « tertio millennio adveniente ». Accompagno questi auspici con l'Apostoli­ ca Benedizione. vita del V Ad episcopos Senegaliae, Mauritaniae, Capitis Viridis, Guineae Bissaviensis coram admissos.* Cher Monsieur le Chers Frères dans Cardinal, l'épiscopat, 1. Alors que vous accomplissez votre visite ad Limina, c'est avec grande joie que je vous accueille dans cette maison. Pasteurs de l'Eglise au Séné­ gal, en Mauritanie, au Cap-Vert et en Guinée-Bissau, vous êtes venus mani­ fester votre communion avec le Successeur de Pierre, trouver force et en­ couragement auprès du tombeau des Apôtres afin de poursuivre votre mi­ nistère episcopal à la tête du peuple qui vous a été confié. A travers vos personnes, ce sont tous les habitants de votre région que je salue affectueu­ sement, me souvenant encore avec plaisir de mes visites au Cap-Vert et en * Die 29 Novembris 1996. Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 180 Guinée-Bissau en 1990, ainsi qu'au Sénégal en 1992. Je remercie Mgr Théo­ dore-Adrien Sarr, Évêque de Kaolack et Président de votre Conférence episcopale, pour l'aimable adresse qu'il m'a présentée en votre nom. Je formule mes encouragements aux nouveaux Evêques, spécialement à celui de Nouakchott, diocèse dont je connais la situation particulière, et à celui de Ziguinchor, où, nous l'espérons tous, finira par prévaloir une large disponibilité au dialogue qui permette, en Casamance, l'avènement d'une entente juste et définitive. Urna saudaçao particular a Dom Paulino Évora e a Dom Settimio Ferrazzetta, que, pela primeira vez, realizam a visita ad limina como membros desta Conferencia episcopal. Com eles, trazem urna longa historia de cristia­ nismo: a diocèse de Santiago de Cabo Verde foi constituida em 1533, enquanto a diocèse de Bissau, formada apenas em 1977, iniciará, no próximo dia 8 de Dezembro, um ano jubilar em que se comemoram os quatrocentos anos dos primeiros baptismos, em Cacheu. 2. La préparation et la célébration de l'Assemblée spéciale pour l'A­ frique du Synode des Evêques ont été, pour chacun de vos diocèses, un temps de grâce en vue du renouvellement du témoignage rendu au Christ Sauveur dans vos sociétés. Je suis heureux de rappeler ici l'engagement de premier plan assumé par le cher Cardinal Hyacinthe Thiandoum au cours des travaux de ce Synode comme Rapporteur général. Par l'exhortation apostolique Ecclesia in Africa, j'ai voulu affermir les communautés chré­ tiennes d'Afrique dans la foi et « les exhorter à persévérer dans l'espérance que donne le Christ ressuscité, en surmontant toute tentation de se décou­ rager». Je vous invite donc à approfondir et à mettre en œuvre dans vos diocèses les grandes orientations de ce document. Vous y trouverez la meil­ leure préparation à l'entrée dans le nouveau millénaire et à la célébration du grand Jubilé. 1 Au cours de cette assemblée synodale, en effet, l'Église a voulu chercher les chemins d'une annonce de la Bonne Nouvelle du Christ en Afrique, en s'interrogeant sur elle-même, sur ce qu'elle est, et ce qu'elle doit accomplir afin que sa parole soit pertinente et crédible. Elle a voulu appeler les chré­ tiens sur votre continent à affermir leur foi et les stimuler à en témoigner clairement. Alors que nous entrons dans une nouvelle étape de la prépara­ tion du grand Jubilé de l'an 2000, je vous invite à susciter chez tous les fi1 N. 7. Acta Ioannis Pauli Pp. II 181 dèles une « réelle aspiration à la sainteté, un fort désir de conversion et de renouveau personnel, dans un climat de prière toujours plus intense et de solidarité dans l'accueil du prochain, particulièrement des plus dé­ munis ». En approfondissant leur relation avec le Christ, les chrétiens deviendront ces «pierres vivantes» avec lesquelles s'édifie l'Église Fa­ mille de Dieu, signe et moyen de l'union intime avec Dieu et de l'unité de tout le genre humain. 2 3 3. De l'appel à la sainteté découle pour les disciples du Christ l'appel à la mission. Comme l'a souligné le Synode, c'est dans des Communautés ec­ clesiales vivantes que l'Église famille pourra donner sa pleine mesure. Elles sont « d'abord les lieux de leur propre évangélisation, pour porter ensuite la Bonne Nouvelle aux autres; elles devront donc être des lieux de prière et d'écoute de la Parole de Dieu, de responsabilisation des membres euxmêmes, d'apprentissage de la vie en Église, de réflexion sur les divers pro­ blèmes humains à la lumière de l'Évangile ».* Dans ces communautés, il est nécessaire que les laïcs prennent une conscience renouvelée de leur vocation particulière, par une participation active et responsable à la vie ecclésiale. Par son baptême et l'oeuvre de l'Esprit Saint, chacun est habilité et engagé à mettre en oeuvre les dons reçus du Seigneur pour le service de ses frères. Je vous encourage vivement à poursuivre le développement de l'apostolat des laïcs, les incitant à rendre témoignage au milieu de leurs frères d'abord par une vie fondée sur l'Évangile. Je salue aussi les catéchistes et tous les laïcs qui sont engagés au service de leurs communautés ainsi que de l'an­ nonce de la Parole de Dieu. 4. Nao posso deixar de congratular-me convosco, amados Irmäos, pelo grande anseio de formaçao revelado pelos agentes pastorais das vossas dioceses, a ponto de algumas destas o terem incluido entre as suas prioridades de acçao. Apraz-me pensar que tal anseio se robusteceu com a caminhada sinodal empreendida pelas comunidades cristas africanas, que as levou a reconhecerem-se como a Familia de Deus, cujo « antepassado comum » é Deus criador, e Cristo, o « mais velho » de urna multidäo de irmäos. O nascimento de um fílho é motivo de alegria e prenuncio de esperança numa familia, mas urna tal esperança necessita de ser realizada e consolida2 3 4 Tertio millennio adveniente, 42. Cf. Lumen gentium, 1. Ecclesia in Africa, 89. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 182 da pelo crescimento. Ora, à semelhança do que sucede com a geracäo e mais do que eia, porque formaçâo ou seja urna especie de geraçao continua­ da, o crescimento humano requer o empenho e entreajuda de todos os membros da familia, sob pena de acabar como elemento de perturbaçao e estagnaçao aquilo que é o seu recurso decisivo: a pessoa. Visto que a cultu­ ra africana tende a privilegiar o comunitario sobre o individual, o cia sobre a pessoa, e, sem negar a liberdade de cada um, prefere destacar a sua integraçâo na familia, isso pode ajudar a grande Familia de Deus, que é a Igreja em África, a desenvolver, no seu seio e em redor, o calor das relaçoes humanas, a solidariedade e a confianca mutua. Este é o ambiente eclesial propicio para a acçao formativa; mas näo basta o ambiente, como evidencia a Exortaçâo Apostòlica pós-sinodal Christifideles laici: « Näo se da formaçâo verdadeira e eficaz, se cada qual näo assumir e näo desenvolver por si mesmo a responsabilidade da forma­ çâo, pois esta configura-se essencialmente corno "autoformaçao" ». Impor­ tante é ainda fìxar que « cada um de nos é o termo e, simultaneamente, o principio da formaçâo: quanto mais somos formados, mais sentimos a exi­ gencia de continuar a melhorar a formaçâo », e « mais nos tornamos capazes de formar os outros ». Necessaria e fecunda é, por firn, a certeza de que « a acçao formativa, ao recorrer com inteligencia aos meios e aos métodos das ciencias humanas, é tanto mais eficaz quanto mais for aberta à acçao de Deus ». 5 O Sínodo dos Bispos de 1987, depois de ter descrito « a formaçâo crista co­ mo um continuo processo pessoal de maturaçao na fé e de configuraçâo com Cristo segundo a vontade do Pai, sob a guia do Espirito Santo », afirma clara­ mente que « a formaçâo dos fiéis leigos deverà figurar entre as prioridades da diocèse e ser colocada nos programas de acçao pastoral, de modo que todos os esforços da comunidade (...) possam convergir para esse firn». Venerados Ir­ mäos no episcopado, vivam sempre em nossos coraçôes os mesmos sentimentos que o apóstolo Paulo declarara aos Galatas: « Filhinhos meus, por quem de novo sinto as dores de parto, até que Cristo seja formado em vós ». 6 7 5. Les formes de la présence de l'Église dans les sociétés de votre région sont multiples. Ainsi, les écoles et les centres de formation catholiques dis­ pensent, sans distinction de milieux sociaux ni de religion, une solide édu5 6 7 N. 63. Ibid, 57. Gal 4, 19. Acta Ioannis Pauli Pp. II 183 cation humaine, culturelle et religieuse, dans le respect des consciences des élèves et des options de leurs familles. Ils permettent à des jeunes d'origine différente de faire l'apprentissage du dialogue de la vie, en vue de partici­ per à l'édification d'une société accueillante à chacun et respectueuse des différences. Ils sont aussi des lieux qui les aideront à faire face aux obs­ tacles qui se présentent trop souvent dans la vie des jeunes aujourd'hui, comme le manque de travail ou le découragement devant les difficultés. Depuis plusieurs années, vous avez mis en place des modes de présence et de service dans le monde culturel et universitaire. Je me réjouis de l'existence, dans plusieurs de vos diocèses, de Centres culturels catholiques « qui permettent de faire connaître très largement, dans un dialogue créatif, les convictions chrétiennes sur l'homme, la femme, la famille, le travail, l'é­ conomie, la société, la politique, la vie internationale, l'environnement. Ils sont ainsi des lieux d'écoute, de respect et de tolérance ». En ces temps de grandes mutations, l'Église souhaite ainsi participer au développement inté­ gral de la personne humaine, dans une attitude de dialogue avec les cul­ tures et les différents courants de pensée qui s'expriment dans la société. 8 Pour porter le message de l'Évangile plus "largement à vos sociétés, dans certains de vos pays l'Église a le souci de développer de diverses manières ses interventions à travers les moyens de communication sociale. Je vous encourage dans cette voie qui permet de travailler à la formation humaine et spirituelle de l'homme, en le rejoignant au cœur de sa vie quotidienne. Les médias peuvent alors transmettre à tous le témoignage d'espérance et de lumière dont les chrétiens se veulent porteurs. 6. Pour la plupart de vos fidèles, la rencontre avec les croyants de l'Is­ lam est le cadre habituel dans lequel ils doivent exprimer leur témoignage de vie évangélique. Je me réjouis des relations de confiance et d'amitié gé­ néralement entretenues dans votre région par les différentes communautés religieuses. Dans de nombreux domaines, il vous est possible de travailler ensemble à la promotion des personnes et au développement de vos peuples, vous rappelant que l'amour fraternel, partagé avec tous, est le signe distinctif du disciple du Christ. Le dialogue de la vie, qui est si im­ portant, trouve en effet un épanouissement normal dans la recherche du bien commun, faite dans un esprit de respect réciproque, de concorde et de solidarité. Comme je l'avais souligné lors de ma rencontre avec les chefs re8 Ecclesia in Africa, 103. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 184 ligieux musulmans à Dakar, « afín d'apporter une contribution spécifique­ ment religieuse à la société, le dialogue entre chrétiens et musulmans doit se développer. Nous devons être prêts à nous parler ouvertement et en toute franchise, et nous devons nous écouter les uns les autres avec beau­ coup d'attention et de respect ». A une époque où les tentations de refus de l'autre ou de confrontation religieuse menacent la stabilité des collectivi­ tés et l'équilibre des personnes, il est urgent que chrétiens et musulmans témoignent du Dieu bon et miséricordieux, pour construire une société plus fraternelle et plus accueillante, où chacun pourra être reconnu dans sa di­ versité. 9 7. Dans vos rapports, vous avez souligné les nombreuses formes de pau­ vreté qui frappent les populations de votre région. À la suite du Christ ve­ nu « annoncer la Bonne Nouvelle aux pauvres », l'Eglise s'est largement en­ gagée auprès de ceux qui sont touchés par la pauvreté matérielle, la souf­ france, la maladie, à travers ses services sociaux et sanitaires ou en collabo­ ration avec des institutions nationales ou internationales. Je vous encou­ rage avec vigueur à poursuivre ce témoignage de la charité du Christ que vous exercez auprès de tous sans distinction. La sollicitude pour les pauvres est l'un des critères majeurs de l'appartenance au Christ. Je salue ici tout particulièrement les religieuses et toutes les personnes qui tra­ vaillent dans les services de santé et qui, de multiples façons, se donnent généreusement pour soulager les souffrances de leurs frères et de leurs sœurs malades, handicapés ou prisonniers. Je sais avec quelle abnégation elles portent témoignage de l'amour de Dieu auprès des plus abandonnés. Je me souviens encore avec émotion de ma visite au Centre d'accueil et de soin pour les lépreux, à Cumura, près de Bissau. Je me réjouis aussi des initiatives que vous avez prises, notamment au Sénégal, pour « apporter aux frères et aux sœurs atteints du SIDA tout le réconfort possible, du point de vue matériel comme du point de vue moral et spirituel ». Je sou­ haite que l'on poursuive une éducation en vérité pour faire découvrir aux jeunes une saine et authentique conception de la vie, et que soit large­ ment entendu l'appel à l'espérance et à la solidarité, lancé par les Évêques du Sénégal. 10 8. L'Évangélisation de la famille est l'une des tâches majeures de votre ministère episcopal. La dignité de l'homme et de la femme, créés à l'image 9 10 22 février 1992, n. 6. Ecclesia in Africa, 116. Acta Ioannis Pauli Pp, II 185 et à la ressemblance de Dieu, leur donne à l'un et à l'autre des droits ina­ liénables et des responsabilités propres. Bien que différents, ils sont essen­ tiellement égaux. Aussi, avec les Pères synodaux, on ne peut que déplorer les coutumes et les pratiques qui privent les femmes de leurs droits et du respect qui leur est dû. La promotion et la sauvegarde de leurs droits est une tâche importante pour l'Eglise en Afrique. La pastorale familiale doit aussi être soucieuse de préparer les jeunes à envisager le mariage chrétien comme une vocation qui suppose un amour unique et indissoluble. Je les invite à ne pas avoir peur de s'engager sur cette voie exigeante, mais qui constitue une expression de l'amour du Christ pour eux. Ils y trouveront l'épanouissement de leur être et la véri­ table réussite de leur vie, selon la volonté de Dieu sur eux. 11 9. Monsieur le Cardinal, chers Frères dans l'épiscopat, avant de ter­ miner, je voudrais encore saluer avec affection les prêtres de vos diocèses, vos collaborateurs immédiats, qui se donnent avec ardeur à l'annonce de l'Évangile, dans des conditions souvent difficiles. Je prie le Seigneur de faire fructifier l'œuvre du salut dont ils sont, avec vous, les serviteurs zélés dans chacun de vos pays. Qu'il donne à chacun de vous force et lumière pour conduire le peuple dont vous êtes les pasteurs, sur les chemins de la foi, de l'espérance et de la charité! En vous confiant à l'intercession mater­ nelle de la Vierge Marie, je vous donne de grand cœur la Bénédiction apos­ tolique, que j'étends volontiers aux prêtres, aux religieux, aux religieuses, aux catéchistes et à tous les laïcs de vos diocèses. 11 Cf. Ecclesia in Africa, 82. 1.3 - A, A S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 186 NUNTII I Ad Pontificiae Academiae Scientiarum sodales.* Aux Membres de V Académie pontificale des Sciences réunis en Assemblée plénière C'est avec un grand plaisir que je vous adresse un cordial salut, à vous, Monsieur le Président, et à vous tous qui constituez l'Académie pontificale des Sciences, à l'occasion de votre Assemblée plénière. J'adresse en particu­ lier mes voeux aux nouveaux Académiciens, venus prendre part à vos tra­ vaux pour la première fois. Je tiens aussi à évoquer les Académiciens décé­ dés au cours de l'année écoulée, que je confie au Maître de la vie. 1. En célébrant le soixantième anniversaire de la refondation de l'Aca­ démie, il me plaît de rappeler les intentions de mon prédécesseur Pie XI, qui voulut s'entourer d'un groupe choisi de savants en attendant d'eux qu'ils informent le Saint-Siège en toute liberté sur les développements de la recherche scientifique et qu'ils l'aident ainsi dans ses réflexions. A ceux qu'il aimait appeler le Senatus scientificus de l'Église, il deman­ da de servir la vérité. C'est la même invitation que je vous renouvelle au­ jourd'hui, avec la certitude que nous pourrons tous tirer profit de la « fé­ condité d'un dialogue confiant entre l'Église et la science 2. Je me réjouis du premier thème que vous avez choisi, celui de l'ori­ gine de la vie et de l'évolution, un thème essentiel qui intéresse vivement l'Église, puisque la Révélation contient, de son côté, des enseignements concernant la nature et les origines de l'homme. Comment les conclusions auxquelles aboutissent les diverses disciplines scientifiques et celles qui sont contenues dans le message de la Révélation se rencontrent-elles? Et si, à première vue, il peut sembler que l'on se heurte à des oppositions, dans quelle direction chercher leur solution? Nous savons en effet que la vérité * Die 24 Octobris 1996. Discours à VAcadémie des Sciences, 28 octobre 1986, n. 1. 1 Acta Ioannis Pauli Pp 187 II ne peut pas contredire la vérité. D'ailleurs, pour mieux éclairer la vérité historique, vos recherches sur les rapports de l'Eglise avec la science entre le XVI et le XVIII siècle sont d'une grande importance. Au cours de cette session plénière, vous menez une « réflexion sur la science à l'aube du troisième millénaire », en commençant par déterminer les principaux problèmes engendrés par les sciences qui ont une incidence sur l'avenir de l'humanité. Par votre démarche, vous jalonnez les voies de solutions qui seront bénéfiques pour toute la communauté humaine. Dans le domaine de la nature inanimée et animée, l'évolution de la science et de ses applications fait naître des interrogations nouvelles. L'Eglise pourra en saisir la portée d'autant mieux qu'elle en connaîtra les aspects essentiels. Ainsi, selon sa mission spécifique, elle pourra offrir des critères pour discer­ ner les comportements moraux auxquels tout homme est appelé en vue de son salut intégral. 2 e e 3. Avant de vous proposer quelques réflexions plus spécialement sur le thème de l'origine de la vie et de l'évolution, je voudrais rappeler que le Magistère de l'Église a déjà été amené à se prononcer sur ces matières, dans le cadre de sa propre compétence. Je citerai ici deux interventions. Dans son encyclique Humani generis (1950), mon prédécesseur Pie XII avait déjà affirmé qu'il n'y avait pas opposition entre l'évolution et la doc­ trine de la foi sur l'homme et sur sa vocation, à condition de ne pas perdre de vue quelques points fermes. Pour ma part, en recevant le 31 octobre 1992 les participants à l'Assem­ blée plénière de votre Académie, j'ai eu l'occasion, à propos de Galilée, d'attirer l'attention sur la nécessité, pour l'interprétation correcte de la pa­ role inspirée, d'une herméneutique rigoureuse. Il convient de bien délimiter le sens propre de l'Écriture, en écartant des interprétations indues qui lui font dire ce qu'il n'est pas dans son intention de dire. Pour bien marquer le champ de leur objet propre, l'exégète et le théologien doivent se tenir in­ formés des résultats auxquels conduisent les sciences de la nature. 3 4 4. Compte tenu de l'état des recherches scientifiques à l'époque et aussi des exigences propres de la théologie, l'encyclique Humani generis considéCf. Léon XIII, encyclique Providentissimus Deus. Cf. AAS 42 (1950), pp. 575-576. Cf. AAS 85 (1993), pp. 764-772; Discours à la Commission biblique pontificale, 23 avril 1993, annonçant le document sur l'Interprétation de la Bible dans l'Église: AAS 86 (1994), pp. 232-243. 2 3 4 188 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rait la doctrine de 1'« évolutionnisme » comme une hypothèse sérieuse, digne d'une investigation et d'une réflexion approfondies à l'égal de l'hypothèse opposée. Pie XII ajoutait deux conditions d'ordre méthodologique: qu'on n'adopte pas cette opinion comme s'il s'agissait d'une doctrine certaine et démontrée et comme si on pouvait faire totalement abstraction de la Révé­ lation à propos des questions qu'elle soulève. Il énonçait également la con­ dition à laquelle cette opinion était compatible avec la foi chrétienne, point sur lequel je reviendrai. Aujourd'hui, près d'un demi-siècle après la parution de l'encyclique, de nouvelles connaissances conduisent à reconnaître dans la théorie de l'évolu­ tion plus qu'une hypothèse. Il est en effet remarquable que cette théorie se soit progressivement imposée à l'esprit des chercheurs, à la suite d'une série de découvertes faites dans diverses disciplines du savoir. La convergence, nullement recherchée ou provoquée, des résultats de travaux menés indé­ pendamment les uns des autres, constitue par elle-même un argument si­ gnificatif en faveur de cette théorie. Quelle est la portée d'une semblable théorie? Aborder cette question, c'est entrer dans le champ de l'epistemologie. Une théorie est une élabora­ tion métascientifique, distincte des résultats de l'observation mais qui leur est homogène. Grâce à elle, un ensemble de données et de faits indépen­ dants entre eux peuvent être reliés et interprétés dans une explication uni­ tive. La théorie prouve sa validité dans la mesure où elle est susceptible d'être vérifiée; elle est constamment mesurée à l'étiage des faits; là où elle cesse de pouvoir rendre compte de ceux-ci, elle manifeste ses limites et son inadaptation. Elle doit alors être repensée. En outre, l'élaboration d'une théorie comme celle de l'évolution, tout en obéissant à l'exigence d'homogénéité avec les données de l'observation, em­ prunte certaines notions à la philosophie de la nature. Et, à vrai dire, plus que de la théorie de l'évolution, il convient de par­ ler des théories de l'évolution. Cette pluralité tient, d'une part, à la diversi­ té des explications qui ont été proposées du mécanisme de l'évolution et, d'autre part, aux diverses philosophies auxquelles on se réfère. Il existe ainsi des lectures matérialistes et réductionnistes et des lectures spiritualistes. Le jugement ici est de la compétence propre de la philosophie et, audelà, de la théologie. 5. Le Magistère de l'Eglise est directement intéressé par la question de l'évolution, car celle-ci touche la conception de l'homme, dont la Révélation 189 Acta Ioannis Pauli Pp. II nous apprend qu'il a été créé à l'image et à la ressemblance de Dieu. La Constitution conciliaire Gaudium et spes a magnifiquement exposé cette doctrine, qui est un des axes de la pensée chrétienne. Elle a rappelé que l'homme est « la seule créature sur terre que Dieu a voulue pour ellemême ». En d'autres termes, l'individu humain ne saurait être subordonné comme un pur moyen ou un pur instrument ni à l'espèce ni à la société; il a valeur pour lui-même. Il est une personne. Par son intelligence et sa vo­ lonté, il est capable d'entrer en relation de communion, de solidarité et de don de soi avec son semblable. Saint Thomas observe que la ressemblance de l'homme avec Dieu réside spécialement dans son intelligence spéculative, car sa relation avec l'objet de sa connaissance ressemble à la relation que Dieu entretient avec son œuvre. Mais, plus encore, l'homme est appelé à entrer dans une relation de connaissance et d'amour avec Dieu lui-même, relation qui trouvera son plein épanouissement au-delà du temps, dans l'é­ ternité. Dans le mystère du Christ ressuscité nous sont révélées toute la profondeur et toute la grandeur de cette vocation. C'est en vertu de son âme spirituelle que la personne tout entière jusque dans son corps possède une telle dignité. Pie XII avait souligné ce point essentiel: si le corps hu­ main tient son origine de la matière vivante qui lui préexiste, l'âme spiri­ tuelle est immédiatement créée par Dieu (« animas enim a Deo immediate 5 6 7 8 creari catholica fides nos retinere iubet))). 9 En conséquence, les théories de l'évolution qui, en fonction des philosophies qui les inspirent, considèrent l'esprit comme émergeant des forces de la matière vivante ou comme un simple épiphénomène de cette matière sont incompatibles avec la vérité de l'homme. Elles sont d'ailleurs inca­ pables de fonder la dignité de la personne. 6. Avec l'homme, nous nous trouvons donc devant une différence d'ordre ontologique, devant un saut ontologique, pourrait-on dire. Mais po­ ser une telle discontinuité ontologique, n'est-ce pas aller à l'encontre de cette continuité physique qui semble être comme le fil conducteur des re­ cherches sur l'évolution, et ceci dès le plan de la physique et de la chimie? La considération de la méthode utilisée dans les divers ordres du savoir 5 6 7 8 9 Cf. On 1, 28-29. N. 24. Somme théologique, I-II, q. 3, a. 5, ad 1. Cf. Gaudium et spes, 22. Encycl. Humani generis: AAS 42 (1950), p. 575. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 190 permet de mettre en accord deux points de vue qui sembleraient inconcilia­ bles. Les sciences de l'observation décrivent et mesurent avec toujours plus de précision les multiples manifestations de la vie et les inscrivent sur la li­ gne du temps. Le moment du passage au spirituel n'est pas objet d'une ob­ servation de ce type, qui peut néanmoins déceler, au niveau expérimental, une série de signes très précieux de la spécificité de l'être humain. Mais l'expérience du savoir métaphysique, de la conscience de soi et de sa réflexivité, celle de la conscience morale, celle de la liberté, ou encore l'expérien­ ce esthétique et religieuse, sont du ressort de l'analyse et de la réflexion philosophiques, alors que la théologie en dégage le sens ultime selon les des­ seins du Créateur. 7. En terminant, je voudrais évoquer une vérité évangélique susceptible d'apporter une lumière supérieure à l'horizon de vos recherches sur les ori­ gines et le déploiement de la matière vivante. La Bible, en effet, est por­ teuse d'un extraordinaire message de vie. Elle nous donne sur la vie, en tant qu'elle caractérise les formes les plus hautes de l'existence, une vision de sagesse. Cette vision m'a guidé dans l'encyclique que j'ai consacrée au respect de la vie humaine et que j'ai intitulée précisément Evangelium vitae. Il est significatif que, dans l'Évangile de saint Jean, la vie désigne la lumière divine que le Christ nous communique. Nous sommes appelés à en­ trer dans la vie éternelle, c'est-à-dire dans l'éternité de la béatitude divine. Pour nous mettre en garde contre les tentations majeures qui nous guettent, notre Seigneur cite la grande parole du Deutéronome: «Ce n'est pas de pain seul que vivra l'homme, mais de toute parole qui sort de la bouche de Dieu ». Bien plus, la vie est un des plus beaux titres que la Bible ait reconnu à Dieu. Il est le Dieu vivant. De grand cœur, j'invoque sur vous tous et sur ceux qui vous sont proches, l'abondance des Bénédictions divines. Du Vatican, le 22 octobre 1996. 10 IOANNES PAULUS II 10 Dt 8, 3; cf, Mt 4, 4. Acta Ioannis Pauli Pp- II 191 II Ob diem ad pacem fovendam dicatum. 1. Soltanto tre anni ci separano dall'aurora di un nuovo millennio, e l'attesa si fa carica di riflessione, suggerendo una sorta di bilancio del cam­ mino compiuto dall'umanità davanti allo sguardo di Dio, Signore della sto­ ria. Se si considera il trascorso millennio e, soprattutto, quest'ultimo secolo, bisogna riconoscere che molte luci si sono accese sulla strada degli uomini dal punto di vista socio-culturale, economico, scientifico, tecnologico. Pur­ troppo, ad esse fanno contrasto ombre gravi, soprattutto sul terreno della moralità e della solidarietà. Un vero scandalo è poi la violenza che, in for­ me antiche e nuove, colpisce ancora molte vite umane e lacera famiglie e comunità. E tempo che ci si decida ad intraprendere insieme e con animo risoluto un vero pellegrinaggio di pace, ciascuno a partire dalla concreta situazione in cui si trova. Le difficoltà sono a volte assai grandi: l'appartenenza etni­ ca, la lingua, la cultura, la credenza religiosa costituiscono spesso altrettanti ostacoli. Camminare insieme, quando si hanno alle spalle esperienze trau­ matiche o addirittura divisioni secolari, non è impresa da poco. Ecco allora la domanda: quale strada seguire, da che cosa farsi orientare? Certamente sono molti i fattori che possono influire favorevolmente sul ristabilimento della pace, salvaguardando le esigenze della giustizia e della dignità umana. Ma nessun processo di pace potrà essere mai avviato, se non si matura negli uomini un atteggiamento di sincero perdono. Senza di esso le ferite continuano a sanguinare, alimentando nelle generazioni che si succedono un astio interminabile, che è fonte di vendetta e causa di sempre nuove rovine. Il perdono offerto e ricevuto è la premessa indispensabile per camminare verso una pace autentica e stabile. Con profonda convinzione voglio quindi rivolgere un appello a tutti, af­ finché si persegua la pace sui sentieri del perdono. Sono pienamente consa­ pevole di quanto il perdonare possa sembrare contrario alla logica umana, che obbedisce spesso alle dinamiche della contestazione e della rivalsa. Il perdono, invece, s'ispira alla logica dell'amore, quell'amore che Dio riserva a ciascun uomo e donna, a ciascun popolo e nazione, come all'intera fami­ glia umana. Ma se la Chiesa osa proclamare quella che, umanamente par­ lando, potrebbe sembrare una follia, è proprio a motivo della sua incrollabi- 192 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale le fiducia nell'amore infinito di Dio. Come attesta la Scrittura, Dio è ricco di misericordia e non cessa di perdonare quanti ritornano a Lui (cfr Ez 18, 23; Sal 32 [31], 5; 103 [102], 3.8-14; Ef 2, 4-5; 2 Cor 1, 3). Il perdono di Dio diventa nei nostri cuori sorgente inesauribile di perdono anche nei rap­ porti fra noi, aiutandoci a viverli all'insegna di una vera fraternità. 2. Come poc'anzi accennavo, il mondo moderno, nonostante i numerosi traguardi raggiunti, continua ad essere segnato da non poche contraddizio­ ni. Il progresso nei campi dell'industria e dell'agricoltura ha comportato per milioni di persone un migliore tenore di vita e lascia bene sperare per molti altri; la tecnologia consente ormai di superare le distanze; l'informazione è diventata istantanea ed ha ampliato le possibilità dell'umana conoscenza; il rispetto per l'ambiente che ci circonda va crescendo e tende a divenire stile di vita. Un popolo di volontari, con una generosità che spesso resta scono­ sciuta, opera instancabilmente in ogni parte del mondo al servizio dell'uma­ nità, prodigandosi soprattutto per alleviare i bisogni dei poveri e dei sofferenti. Come non riconoscere con gioia questi elementi positivi del nostro tem­ po? Purtroppo la scena del mondo contemporaneo presenta anche non po­ chi fenomeni di segno contrario. Tali sono, ad esempio, il materialismo e il disprezzo crescente per la vita umana, che sono venuti assumendo dimen­ sioni inquietanti. Molti sono coloro che impostano la loro vita seguendo co­ me uniche leggi il profitto, il prestigio, il potere. La conseguenza è che numerose persone si ritrovano confinate nella loro solitudine interiore, altre continuano ad essere volutamente discriminate a motivo della razza, della nazionalità o del sesso, mentre la povertà sospinge masse intere ai margini della società o, addirittura, verso l'annientamento. Per troppi, poi, la guerra è divenuta la dura realtà della vita quotidiana. Una società che ricerca soltanto i beni materiali o effimeri tende ad emargi­ nare chi non serve a tale scopo. Di fronte a queste situazioni, che sono a volte autentiche tragedie umane, taluni preferiscono chiudere semplicemen­ te gli occhi, arroccandosi nella loro indifferenza. Si rinnova in loro l'atteg­ giamento di Caino: « Sono forse il guardiano di mio fratello? » (Gn 4, 9). Do­ vere della Chiesa è di ricordare a ciascuno le severe parole di Dio: « Che hai fatto? La voce del sangue di tuo fratello grida a me dal suolo! » (Gn 4, 10). La sofferenza di tanti fratelli e sorelle non ci può lasciare indifferenti! La loro pena fa appello alla nostra coscienza, interiore santuario in cui ci troviamo faccia a faccia con noi stessi e con Dio. E come non riconoscere che, in diversa misura, tutti siamo coinvolti in questa revisione di vita a Acta Ioannis Pauli Pp. II 193 cui Dio ci chiama? Tutti abbiamo bisogno del perdono di Dio e del prossi­ mo. Tutti dobbiamo perciò essere disposti a perdonare e a chiedere perdono. 3. La fatica del perdono non dipende solo dalle vicende del presente. La storia porta con sé un pesante fardello di violenze e di conflitti, di cui non è facile sbarazzarsi. Soprusi, oppressioni, guerre hanno fatto soffrire in­ numerevoli esseri umani e, anche se le cause di quei fenomeni dolorosi si perdono in tempi remoti, i loro effetti rimangono vivi e laceranti, alimen­ tando paure, sospetti, odi e fratture tra famiglie, gruppi etnici, intere popo­ lazioni. Sono dati di fatto che mettono a dura prova la buona volontà di chi vorrebbe sottrarsi al loro condizionamento. Eppure resta vero che non si può rimanere prigionieri del passato: occorre, per i singoli e per i popoli, una sorta di « purificazione della memoria », affinché i mali di ieri non tor­ nino a prodursi ancora. Non si tratta di dimenticare quanto è avvenuto, ma di rileggerlo con sentimenti nuovi, imparando proprio dalle esperienze sofferte che solo l'amore costruisce, mentre l'odio produce devastazione e rovina. Alla ripetitività mortificante della vendetta occorre sostituire la no­ vità liberante del perdono. È indispensabile, a tal fine, imparare a leggere la storia degli altri popoli evitando giudizi sommari e partigiani e facendo uno sforzo per comprendere il punto di vista di quanti a quei popoli appartengono. È, questa, una vera sfida anche di ordine pedagogico e culturale. Una sfida di civiltà! Se si ac­ cetta di intraprendere questo cammino, si scoprirà che gli errori non stanno mai da una parte sola; si vedrà come la presentazione della storia sia stata talvolta distorta e, addirittura, manipolata con tragiche conseguenze. Una corretta rilettura della storia favorirà l'accettazione e l'apprezza­ mento delle differenze — sociali, culturali e religiose — esistenti tra perso­ ne, gruppi e popoli. È questo il primo passo verso la riconciliazione, perché il rispetto delle diversità costituisce una condizione necessaria ed una di­ mensione qualificante di autentiche relazioni tra singoli e tra collettività. La repressione delle diversità può dare origine ad una pace apparente, ma genera una situazione precaria che di fatto prelude a nuove esplosioni di violenza. 4. Le guerre, anche quando « risolvono » i problemi che ne sono all'ori­ gine, non lo fanno che lasciando dietro di sé vittime e distruzioni, che pesa­ no sulle successive trattative di pace. Questa consapevolezza deve spingere i popoli, le nazioni e gli Stati a superare decisamente la « cultura della guer­ ra», non solo nell'espressione più detestabile di una potenza bellica perse- 14 - A. A. S. 194 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale guita come strumento di sopraffazione; ma anche in quella meno odiosa, ma non meno rovinosa, del ricorso alle armi inteso come mezzo sbrigativo per affrontare i problemi. Specie in un tempo come il nostro, che conosce le più sofisticate tecnologie distruttive, è urgente sviluppare una solida « cul­ tura di pace », che prevenga e scongiuri lo scatenarsi inarrestabile della vio­ lenza armata, anche prevedendo interventi volti ad impedire la crescita del­ l'industria e del commercio delle armi. Ma prima ancora, occorre che il desiderio sincero della pace si traduca nella ferma decisione di rimuovere ogni ostacolo che si frappone al suo rag­ giungimento. In questo sforzo le varie Religioni possono offrire un contribu­ to importante, nella scia di quanto spesso hanno fatto, levando la propria voce contro la guerra ed affrontando coraggiosamente i rischi conseguenti. Tuttavia, non siamo forse tutti chiamati a fare ancora di più, attingendo dal genuino patrimonio delle nostre tradizioni religiose? Essenziale in questa materia resta, comunque, il compito dei governi e della comunità internazionale, a cui spetta di contribuire alla costruzione della pace mediante l'attivazione di strutture solide che siano in grado di resistere alle turbolenze della politica, così da garantire libertà e sicurezza per tutti e in ogni circostanza. Alcune di queste strutture già esistono, ma hanno bisogno di essere rafforzate. L'Organizzazione delle Nazioni Unite, ad esempio, seguendo l'ispirazione per cui fu fondata, ha assunto recentemente una responsabilità sempre più grande nel mantenimento o nel ripristino della pace. Proprio in questa prospettiva, a cinquant'anni dalla sua nascita, sembra doveroso auspicare un conveniente adeguamento dei mezzi a sua di­ sposizione, così da consentirle di far fronte con efficacia alle nuove sfide del nostro tempo. Pure altri organismi a livello continentale o regionale rivestono una grande importanza come strumenti di promozione della pace: è motivo di conforto vederli impegnati a sviluppare meccanismi concreti di riconciliazio­ ne, lavorando attivamente per aiutare popolazioni divise dalla guerra a ri­ trovare le ragioni di una convivenza pacifica e solidale. Sono forme di me­ diazione che offrono speranza a popoli in situazioni apparentemente senza via di uscita. Non deve essere, poi, sottovalutata l'azione degli organismi locali: inseriti come sono negli ambienti dove i germi del conflitto vengono seminati, essi possono raggiungere gli individui in modo diretto, mediando tra gli opposti schieramenti e promovendo la reciproca fiducia. La pace duratura, tuttavia, non è solo questione di strutture e di mec­ canismi. Essa poggia anzitutto sull'adozione di uno stile di convivenza Acta Ioannis Pauli Pp II 195 umana improntato alla reciproca accoglienza e capace di perdono cordiale. Tutti abbiamo bisogno di essere perdonati dai nostri fratelli, tutti dobbia­ mo quindi essere pronti a perdonare. Chiedere e donare perdono è una via profondamente degna dell'uomo; talvolta è l'unica via per uscire da situa­ zioni segnate da odi antichi e violenti. Certo, il perdono non è per l'uomo qualcosa di spontaneo e di naturale. Perdonare di vero cuore, a volte, può rivelarsi addirittura eroico. Il dolore per la perdita di un figlio, di un fratello, dei propri genitori o dell'intera fa­ miglia a causa della guerra, del terrorismo o di azioni criminali può spinge­ re alla totale chiusura verso l'altro. Coloro ai quali non è rimasto nulla, perché sono stati privati della terra e della casa, i profughi e quanti hanno sopportato l'oltraggio della violenza, non possono non sentire la tentazione dell'odio e della vendetta. Solo il calore di rapporti umani improntati a ri­ spetto, comprensione, accoglienza può aiutarli a superare tali sentimenti. L'esperienza liberante del perdono, benché irta di difficoltà, può essere vis­ suta anche da un cuore lacerato, grazie al potere risanante dell'amore, che ha la sua prima scaturigine in Dio-Amore. 5. Il perdono, nella sua forma più vera e più alta, è un atto di amore gratuito. Ma proprio in quanto atto di amore, esso ha anche le sue intrinse­ che esigenze: la prima di esse è il rispetto della verità. Dio soltanto è asso­ luta verità. Egli, tuttavia, ha aperto il cuore umano al desiderio della veri­ tà, che ha poi rivelato in pienezza nel Figlio incarnato. Tutti sono quindi chiamati a vivere la verità. Là dove si seminano menzogna e falsità, fiori­ scono sospetto e divisione. Anche la corruzione e la manipolazione politica o ideologica sono essenzialmente contrarie alla verità: esse aggrediscono le fondamenta stesse della convivenza civile e minano la possibilità di relazio­ ni sociali pacifiche. Il perdono, lungi dalPescludere la ricerca della verità, la esige. Il male compiuto dev'essere riconosciuto e, per quanto possibile, riparato. Proprio questa esigenza ha portato a stabilire in varie parti del mondo, a riguardo delle prevaricazioni tra gruppi etnici o nazioni, opportune procedure di ac­ certamento della verità quale primo passo verso la riconciliazione. Inutile sottolineare la grande cautela a cui, in questo pur necessario processo, tutti devono attenersi per non accentuare le contrapposizioni, rendendo la ricon­ ciliazione ancora più difficoltosa. Non è raro, poi, il caso di Paesi i cui go­ vernanti, in vista del fondamentale bene della pacificazione, hanno concor­ demente deciso di concedere un'amnistia a quanti hanno pubblicamente ri- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 196 conosciuto i misfatti commessi durante un periodo di turbolenze. L'iniziati­ va può essere giudicata con favore quale sforzo teso a promuovere l'avvio di buone relazioni tra gruppi un tempo contrapposti. Altro presupposto essenziale del perdono e della riconciliazione è la giu­ stizia, che ha il suo criterio ultimo nella legge di Dio e nel suo disegno di amore e di misericordia sull'umanità. Intesa così, la giustizia non si limita a stabilire ciò che è retto tra le.parti in conflitto, ma mira soprattutto a ri­ pristinare relazioni autentiche con Dio, con se stessi, con gli altri. Non sus­ siste, pertanto, alcuna contraddizione tra perdono e giustizia. Il perdono, infatti, non elimina né diminuisce l'esigenza della riparazione, che è propria della giustizia, ma punta a reintegrare sia le persone e i gruppi nella socie­ tà, sia gli Stati nella comunità delle Nazioni. Nessuna punizione può morti­ ficare l'inalienabile dignità di chi ha compiuto il male. La porta verso il pentimento e la riabilitazione deve restare sempre aperta. 1 6. Quante situazioni oggi hanno bisogno di riconciliazione! Di fronte a questa sfida, da cui in buona parte dipende la pace, rivolgo il mio appello a tutti i credenti e, in modo particolare, ai membri della Chiesa cattolica, affinché si dedichino attivamente e concretamente all'opera della riconcilia­ zione. Il credente sa che la riconciliazione proviene da Dio, il quale è sempre pronto a perdonare quanti si rivolgono a lui e a gettarsi dietro le spalle tutti i loro peccati (cfr Is 38, 17). L'immensità dell'amore di Dio va ben ol­ tre l'umana comprensione, come ricorda la Sacra Scrittura: « Si dimentica forse la donna del suo bambino, così da non commuoversi per il figlio del suo seno? Anche se ci fosse una donna che si dimenticasse, io invece non ti dimenticherò mai» (Is 49, 15). L'amore divino è il fondamento della riconciliazione, a cui siamo chia­ mati. « Egli perdona tutte le tue colpe, guarisce tutte le tue malattie; salva dalla fossa la tua vita, ti corona di grazie e di misericordie... Non ci tratta secondo i nostri peccati, non ci ripaga secondo le nostre colpe » (Sai 103 [102], 3-4.10). Nella sua amorevole disposizione al perdono, Dio è giunto al punto di donare se stesso al mondo nella Persona del Figlio, il quale è venuto a re­ care la redenzione ad ogni individuo ed all'intera umanità. Di fronte alle offese degli uomini, culminate nella sua condanna alla morte di croce, Gesù prega: « Padre, perdonali, perché non sanno quello che fanno » (Le 23, 34). 1 Cfr Lett. enc. Dives in misericordia (30 novembre 1980), 14: AAS 72 (1980), p. 1223. Acta Ioannis Pauli Pp. II 197 Il perdono di Dio è espressione della sua tenerezza di Padre. Nella para­ bola evangelica del « figliol prodigo » (cfr Lc 15, 11-32), il padre corre incon­ tro al figlio appena lo vede tornare a casa. Non gli lascia neppure presenta­ re le scuse: tutto è perdonato (cfr Lc 15, 20-22). L'intensa gioia del perdo­ no, offerto ed accolto, guarisce ferite insanabili, ristabilisce nuovamente i rapporti e li radica nell'inesauribile amore di Dio. In tutta la sua vita Gesù ha proclamato il perdono di Dio, ma insieme ha additato l'esigenza del perdono reciproco come condizione per ottenerlo. Nel « Padre nostro » ci fa pregare così: « Rimetti a noi i nostri debiti, come noi li rimettiamo ai nostri debitori» (Mt 6, 12). Con quel «come», Egli po­ ne tra le nostre mani la misura con la quale saremo giudicati da Dio. La parabola del servitore ingrato, punito a causa della sua durezza di cuore nei confronti di un suo simile (cfr Mt 18, 23-35), ci insegna che quanti non so­ no disposti a perdonare si escludono per ciò stesso dal perdono divino: « Co­ sì anche il mio Padre celeste farà a ciascuno di voi, se non perdonerete di cuore al vostro fratello» (Mt 18, 35). Persino la nostra preghiera non può essere accetta al Signore se non è preceduta, e in un certo senso « garantita » nella sua autenticità, dall'inizia­ tiva sincera della riconciliazione con il fratello che ha « qualcosa contro di noi »: soltanto allora ci sarà possibile presentare un'offerta gradita a Dio (cfr Mt 5, 23-24). 7. Gesù non solo ha insegnato ai suoi discepoli il dovere del perdono, ma ha voluto che la sua Chiesa fosse il segno e lo strumento del suo dise­ gno di riconciliazione, rendendola sacramento « dell'intima unione con Dio e dell'unità di tutto il genere umano ». In forza di tale compito, Paolo quali­ ficava il ministero apostolico come « ministero della riconciliazione » (cfr 2 Cor 5, 18-20). Ma in certo senso ogni battezzato deve sentirsi « ministro del­ la riconciliazione » in quanto, riconciliato con Dio e con i fratelli, è chiama­ to a costruire la pace con la forza della verità e della giustizia. 2 Come ho avuto modo di ricordare nella Lettera apostolica Tertio millen­ nio adveniente, i cristiani, mentre si apprestano a varcare la soglia di un nuovo millennio, sono invitati a rinnovare il pentimento per « tutte quelle circostanze in cui, nell'arco della storia, si sono allontanati dallo spirito di Cristo e del suo Vangelo, offrendo al mondo, anziché la testimonianza di 2 CONC. ECUM. VAT. II, Cost. dogm. sulla Chiesa Lumen gentium, 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 198 una vita ispirata ai valori della fede, lo spettacolo di modi di pensare e di agire che erano vere forme di antitestimonianza e di scandalo ». Tra queste un singolare rilievo assumono le divisioni che feriscono l'uni­ tà dei cristiani. Preparandoci a celebrare il Grande Giubileo del 2000, dob­ biamo cercare insieme il perdono di Cristo, invocando dallo Spirito Santo la grazia della piena unità. « L'unità, in definitiva, è dono dello Spirito Santo. A noi è chiesto di assecondare questo dono senza indulgere a leggerezze e reticenze nella testimonianza della verità». Fissando lo sguardo su Gesù Cristo, nostra riconciliazione, in questo primo anno di preparazione al giubi­ leo compiamo tutto ciò che ci è possibile, mediante la preghiera, la testimo­ nianza e l'azione, per progredire nel cammino verso una maggiore unità. Ciò non mancherà di esercitare un positivo influsso anche sui processi di pacificazione in atto in varie parti del mondo. 3 4 Nel giugno del 1997, le Chiese d'Europa terranno a Graz la loro seconda Assemblea Ecumenica Europea sul tema « Riconciliazione, dono di Dio e fonte di nuova vita ». In preparazione a tale incontro, i Presidenti della Conferenza delle Chiese d'Europa e del Consiglio delle Conferenze Episcopali Europee hanno lanciato un comune messaggio chiedendo un rinnovato im­ pegno per la riconciliazione, « dono di Dio per noi e per l'intera creazione ». Essi hanno indicato alcuni dei molteplici compiti che attendono le Comuni­ tà ecclesiali: la ricerca di una più visibile unità e l'impegno per la riconci­ liazione dei popoli. Possa la preghiera di tutti i cristiani sostenere la prepa­ razione di questo incontro nelle Chiese locali e promuovere concreti gesti di riconciliazione in tutto il continente europeo, aprendo altresì la via ad ana­ loghi sforzi in altri continenti. Nella citata Lettera apostolica ho vivamente auspicato che, in questo itinerario verso il 2000, i cristiani abbiano come costante guida e riferimen­ to le pagine della Sacra Scrittura. Un tema quanto mai attuale che guidi questo pellegrinaggio potrebbe essere quello del perdono e della riconcilia­ zione, da meditare e da vivere nelle situazioni concrete di ogni persona e di ogni comunità. 5 8. Vorrei concludere questo Messaggio, che invio ai credenti e ad ogni persona di buona volontà in occasione della prossima Giornata Mondiale 3 4 5 N. 33: AAS 87 (1995), p. 25. Ibid., n. 34: l.c, 26. Cfr ibid., n. 40: l.c, 31. Acta Ioannis Pauli Pp. II 199 della Pace, con un appello a ciascuno perché si faccia strumento di pace e di riconciliazione. In primo luogo, mi rivolgo a voi, miei fratelli Vescovi e sacerdoti: siate specchio dell'amore misericordioso di Dio non solo nella comunità ecclesiale, ma anche nell'ambito della società civile, specie dove infuriano lotte nazio­ nalistiche o etniche. Nonostante le eventuali sofferenze da sopportare, non lasciate penetrare l'odio nei vostri cuori, ma annunciate con gioia il Vangelo di Cristo, dispensando il perdono di Dio mediante il sacramento della Ri­ conciliazione. A voi, genitori, primi educatori della fede dei vostri figli, chiedo di aiu­ tarli a considerare tutti come fratelli e sorelle, andando incontro al pros­ simo senza pregiudizi, con sentimenti di fiducia e di accoglienza. Siate per i vostri figli riflesso dell'amore e del perdono di Dio, facendo ogni sforzo per costruire una famiglia unita e solidale. E voi, educatori, chiamati ad insegnare ai giovani gli autentici valori della vita attraverso l'approccio alla complessità della storia e della cultura umana, aiutateli a vivere ad ogni livello le virtù della tolleranza, della com­ prensione e del rispetto, presentando loro come modelli quanti sono stati artefici di pace e di riconciliazione. Voi, giovani, che nutrite nel cuore grandi aspirazioni, imparate a vivere insieme gli uni con gli altri in pace, senza frapporre barriere che vi impedi­ scano di condividere le ricchezze di altre culture e di altre tradizioni. Ri­ spondete alla violenza con opere di pace, per costruire un mondo riconcilia­ to e ricco di umanità. Voi, politici, chiamati a servire il bene comune, non escludete nessuno dalle vostre preoccupazioni, prendendovi cura particolarmente dei settori più deboli della società. Non ponete al primo posto il vantaggio personale cedendo all'esca della corruzione e, soprattutto, affrontate anche le situazio­ ni più diffìcili con le armi della pace e della riconciliazione. A voi che operate nel campo dei mass-media chiedo di considerare le grandi responsabilità che la vostra professione comporta e di non offrire mai messaggi improntati all'odio, alla violenza, alla menzogna. Abbiate sempre di mira la verità e il bene della persona, al cui servizio devono esse­ re posti i potenti mezzi di comunicazione. A tutti voi, infine, che credete in Cristo rivolgo l'invito a camminare fe­ delmente sulla via del perdono e della "riconciliazione, unendovi a Lui nella preghiera al Padre perché tutti siano una cosa sola (cfr Gv 17, 21). Vi esor- 200 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale to, altresì, ad accompagnare questa incessante invocazione di pace con gesti di fraternità e di accoglienza reciproca. Ad ogni persona di buona volontà, desiderosa di operare instancabil­ mente all'edificazione della civiltà nuova dell'amore, ripeto: offri il perdono, ricevi la pace! Dal Vaticano, 8 Dicembre dell'anno 1996. IOANNES PAULUS II Congregatio pro Episcopis 201 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Prae­ sules praefecit, videlicet: — Titulari episcopali Ecclesiae Maturbensi R.D. Aloisium Antonium Guedes, pro pastorali actione in archidioecesi Campinensi moderatorem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 29 Ianuarii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Petri de Macoris, noviter erectae, R.D. Franciscum Ozoria Acosta, e clero dioecesis Sancti Francisci de Macoris, ibidemque parochum ac Vicarium episcopalem pro actione pa­ storali. die 1 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Sebenicensi R.D. Antonium Ivas, Administratorem dioecesanum eiusdem dioecesis. die S Februarii. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Chiclayensis, R.D. Iesum Moline Labarte, e clero archidioecesis Caesaraugustanae, Seminarii maioris rectorem in archidioecesi Piurensi. die 8 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Cabarsussitanae R.D. Iosephum Mariam Pinheiro, e clero archidioecesis Sancti Pauli in Brasilia, Vicarium generalem in dioecesi Guaiaramirensi, quem deputavit Auxiliarem huiusce ipsius dioecesis. die 12 Februarii. — Archiepiscopali Ecclesiae Caietanae, Exc.mum P.D. Petrum Aloisium Mazzoni, hactenus Episcopum Asculanum in Piceno. — Cathedrali Ecclesiae Lucerinae-Troianae Exc.mum P.D. Franciscum Zerrillo, hactenus Episcopum Tricaricensem. die 15 Februarii. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 202 — Titulari episcopali Ecclesiae Lamsortensi R.P. Petrum Nicolaum Bermúdez Villamizar, C.I.M., hactenus Provinciae Venetiolanae Eudistarum moderatorem, quem constituit Auxiliarem Caracensem. die 15 Februarii 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Mozotcoritanae R.D. Iosephum de Trini­ tate Valera Angulo, e clero dioecesis Truxillensis in Venetiola, hactenus curionem paroeciae « Santa Catalina de Siena », quem constituit Auxiliarem Caracensem. die 18 Februarii. — Metropolitanae Ecclesiae Denveriensi Exc.mum P.D. Carolum Iosephum Chaput, O.F.M. Cap., hactenus Episcopum Rapidopolitanum. — Titulari episcopali Ecclesiae Iacobolitanae, R.D. Davidem Alanum Zubik, Vicarium generalem et moderatorem Curiae dioecesis Pittsburgensis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis. die 19 Februarii. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Verae Pacis, R.D. Rodulfum Valenzuela Núñez, e clero archidioecesis Altensis, Quetzaltenanguensis-Totonicapensis, Seminarii nationalis maioris rectorem in urbe Guati­ mala. — Cathedrali Ecclesiae Fororaphaëliensi Exc.mum P.D. Villelmum Iosephum Garlatti, hactenus Episcopum Aquaeregiensem et Auxiliarem Platensem. die 20 Februarii. — Metropolitanae Ecclesiae Tarraconensi Exc.mum P.D. Aloisium Mar­ tínez Sistach, hactenus Episcopum Dertosensem. die 21 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Coviensi R.D. Iose­ phum Aloisium Chàvez Botello, Vicarium episcopalem pro archidioecesis Guadalaiarensis regione urbana media orientali, quem huiusce ipsius archi­ dioecesis Auxiliarem constituit. — Titulari episcopali Ecclesiae Menefessitanae R.D. Iosephum a Trinita­ te González Rodríguez, consultorum Guadalaiarensis archidioecesis collegii secretarium, quem huiusce ipsius archidioecesis Auxiliarem constituit. — Cathedrali Ecclesiae Riopretensi R.P. Orani Ioan­ nem Tempesta, O. Cist., Abbatem abbatiae Sancti Bernardi in dioecesi Sancti Ioannis in Brasilia. die 26 Februarii. die 27 Februarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Izirianensi R.D. Ioan­ nem Iosephum Asenjo Pelegrina, e clero dioecesis Seguntinae Guadalaiaren- Congregatio pro Gentium Evangelizatione 203 sis, Conferentiae Episcoporum Hispaniae a secretis vices gerentem, quem constituit Toletanae Ecclesiae Auxiliarem. CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pa­ stores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit seu nominavit: — Coadiutorem Em.mi P.D. Ioannis Baptistae S.R.E. Cardinalis Wu Cheng-ehung, Episcopi Sciiamchiamensis, R.P. Iose­ phum Zeng, Societatis S. Francisci Salesii sodalem. die 13 Septembris 1996. — Titulari episcopali Ecclesiae Bossensi R.D. Ioannem Tong, Vicarium generalem Sciiamchiamensem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis. — Metropolitanae Ecclesiae Bombayensi Exc.mum P.D. Ioannem Dias, e clero eiusdem archidioecesis, hactenus Archiepisco­ pum titularem Rusubisiritanum et Nuntium Apostolicum Albaniensem. die 8 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Enuguensi, Exc.mum P.D. Antonium Okonkwo Gbuji, hactenus Episcopum Isseleukuanum. — Cathedrali Ecclesiae Viiayavadanae, Exc.mum P.D. Marampudi Joji, hactenus Episcopum Khammamensem. — Cathedrali Ecclesiae Isseleukuanae, Exc.mum P.D. Emmanuelem Otteh, hactenus Episcopum titularem Coviensem et archidioecesis Onitshanae Auxiliarem. — Cathedrali Ecclesiae Mangalorensi, Exc.mum P.D. Aloisium Paulum D'Souza, hactenus Episcopum titularem Durensem et Auxiliarem eiusdem dioecesis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 204 — Cathedrali Ecclesiae Muilaënsi R.P. Domini­ cum Bonnet, C.S.Sp., hactenus eiusdem dioecesis Administratorem Apostoli­ cum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis ». die 8 Novembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Francopolitanae R.D. Timotheum Modibo-Nzockena, Vicarium episcopalem eiusdem dioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Mbeyaënsi R.P. Evaristum Chengula, I.M.C., Tanzaniensem Instituti Missionum a Consolata Vicarium Superioris. — Cathedrali Ecclesiae Rarotonganae R.P. Stuart Franciscum 0'Connell, S.M., Societatis Mariae in Novozelandiensi regione provincialem. — Cathedrali Ecclesiae Rulengensi R.D. Severinum Nimwemugizi, e cle­ ro praefatae dioecesis, Seminarii maioris archidioecesis Daressalaamensis in oppido vulgo dicto Segera Iuris Canonici professorem. — Metropolitanae Ecclesiae Lusakensi, Exc.mum P.D. Medardum Iosephum Mazombwe, hactenus Episcopum Chipatensem. die 30 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Belgaumensi R.D. Bernardum Blasium Moras, e clero dioecesis Mangalorensis ibique societatis vulgo dictae « Fr. Muller's Hospital » rectorem. — Cathedrali Ecclesiae Koraénsi R.D. Ignatium Sambar-Talkena, recto­ rem nationalem Pontificalium Operum Missionalium atque Administratorem dioecesanum eiudem sedis episcopalis. — Cathedrali Ecclesiae Portus Vilensi R.D. Michaelem Visi, e clero praefatae dioecesis, in praesens Seminarii maioris regionalis apud civitatem Su vam rectorem « ad interim ». — Cathedrali Ecclesiae Zanzibarensi R.P. Augustinum Shao, C.S.Sp., eiusdem Congregationis in Africa Orientali olim provincialem. — Cathedrali Ecclesiae Kasanae-Luveerinae, noviter erectae, suffraga­ neae metropolitanae Ecclesiae Kampalaënsis in Uganda, R.D. Ciprianum K. Lwanga, e clero praefatae archidioecesis ibique secretarium proprium Archiepiscopi. — Cathedrali Ecclesiae Lugasiensi, noviter erectae, suffraganeae metro­ politanae Ecclesiae Kampalaënsis in Uganda, Exc.mum P.D. Matthiam Ssekamaanya, hactenus Episcopum titularem Izirianensem et praefatae archi­ dioecesis Auxiliarem. Congregatio pro Gentium Evangelizatione 205 — Cathedrali Ecclesiae Bonaventurensi, noviter erectae, suffraganeae metropolitanae Ecclesiae Caliensis in Colombia, Exc.mum P.D. Rigobertum Corredor Bermúdez, hactenus Episcopum titu­ larem Rusguniensem et Auxiliarem Pereiranum. die 30 Novembris 1996. — Titulari episcopali Ecclesiae Septimuniciensi R.D. Basilium Do Nasci­ mento, e clero dioecesis Diliensis ibique Vicarium episcopalem pro pastorali actione, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Baucanae, noviter erectae in Timoria orientali et Sanctae Sedi immediate subiectae. — Titulari episcopali Ecclesiae Pupianensi R.D. Ansgarium Iulium Vian, S.D.B., Collegii « Don Bosco » nuncupati in urbe Guatimalia rectorem, Vicarium Apostolicum de El Petén. — Titulari episcopali Ecclesiae Sucardensi R.P. Antonium Bayter Abud, M.X.Y., hactenus templi cathedralis parochum et oeconomum olim Vicaria­ tus Apostolici Bonaventurensis, primum Vicarium Apostolicum Iniridanum. — Cathedrali Ecclesiae Butarensi R.D. Philippum Rukamba, parochum cathedralis Kibungensis atque Seminarii maioris in oppido vulgo dicto Nyakibanda Theologiae Patristicae professorem. die 2 Ianuarii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Cyanguguensi R.D. Ioannem Damascenum Bimenyimana, e clero dioecesis Nyundoénsis, Seminarii maioris in urbe dicta Nyakibanda pro-rectorem. — Cathedrali Ecclesiae Nyundoénsi R.P. Alexium Habiyambere, S.I., eiusdem Societatis in Burundiensi et Ruandiensi regione Superiorem regio­ nalem. — Cathedrali Ecclesiae Ootacumundensi R.D. Antonium Anandarayar, e clero archidioecesis Pondicheriensis et Cuddalorensis, Seminarii maioris Bangalorensis vulgo dicti « St. Peter's Pontifical Seminary » ex-rectorem. — Cathedrali Ecclesiae Manganae, noviter erectae, suffraganeae metro­ politanae Ecclesiae Uagaduguensis in Burkina Faso, R.P. Venceslaum Compaoré, praefatae archidioecesis Vicarium generalem. — Metropolitanae Ecclesiae Kitegaënsi, Exc.mum P.D. Simonem Ntamwana, hactenus Episcopum Buiumburaënsem. die 24 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Fada Ngurmaënsi R.D. Paulum Ouédraogo, templi cathedralis Bobodiulassensis parochum. 206 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — Titulari episcopali Ecclesiae Laritanae R.P. Ramirum Díaz Sánchez, O.M.I., eiusdem Congregationis Hispanicum olim Su­ periorem provincialem et hactenus parochum paroeciae vulgo nuncupatae Casigua in Vicariatu Apostolico Machiquesensi, eiusdem circumscriptionis Vicarium Apostolicum. die 24 Ianuarii 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Sinnipsensi R.P. Carolum Bürgler, C.SS.R., eiusdem Congregationis Helvetiorum in regione civili Reyesensi in terra Boliviana Superiorem, quem constituit Coadiutorem Exc.mi RogeriAemilii Aubry, C.SS.R., Vicarii Apostolici Reyesensis. II NOMINATIONES Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione ad suum beneplacitum renuntiavit: — R.P. Florentium Sidot, O.F.M. Cap., Vicarium generalem Palangkaraiensis, eiusdem dioecesis Administratorem Apostoli­ cum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis ». die 3 Octobris 1996. — R.P. Antonium Franciscum Sharma, S.I., hactenus Missionis « sui iu­ ris » in Nepaliana regione Superiorem ecclesiasticum, praefatae circumscrip­ tionis primum Praefectum Apostolicum. Diarium Bomanae Curiae 207 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza: Lunedì, 3 Febbraio 1 9 9 7 , S.E. il Signor BINYAMIN NETANYAHU, Primo Ministro di Israele. Lunedì 2 4 Febbraio 1 9 9 7 , S.E. il Signor RAFIK HARIRI, Pri­ mo Ministro del Libano. Venerdì 2 8 Febbraio 1 9 9 7 , S.E. il Signor ABDELLATIF FILALI, Primo Ministro e Ministro degli Affari Esteri e della Coopera­ zione del Regno del Marocco. Giovedì, 27 febbraio 1997, il Santo Padre ha presieduto la riunio­ ne degli Eminentissimi Signori Cardinali Capi dei Dicasteri della Curia Romana. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 8 febbraio 1997. Mons. Angelo Acerbi, Arcivescovo tit. di Zella, Nunzio Apostolico nei Paesi Bassi. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 16 gennaio 1997. Le LL.EE. i monsignori Jorge Arturo Medina Estévez, Arcivescovo-Vescovo em. di Valparaiso; Javier Lozano Barragán, Vescovo em. di Zacatecas, Consiglieri della Pontificia Commissione per VAmerica Latina « ad quinquennium ». » » » L'Em.mo Sig. Cardinale Nicolas de Jesús Lopez Rodrí­ guez, Consigliere della Pontificia Commissione per V America Latina « in aliud quinquennium ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 208 30 gennaio 1997. S.E. mons. Luigi Sposito, Vescovo tit. di Tagaria, Consul­ tore della Prefettura degli Affari Economici della Santa Sede « ad quinquennium ». 3 febbraio » 15 » » » » » Il Dott. Alberto Savastano e il Dott. Francesco Silvano, Consultori della Prefettura degli Affari Economici della Santa Sede « in aliud quinquennium ». Il sacerdote Joaquin Llobel, Giudice della Corte d Appello dello Stato della Città del Vaticano « ad quinquen­ nium ». P. Michael Hilbert, S.I., Giudice esterno del Tribunale d Appello del Vicariato di Roma « ad quinquen­ nium ». NECROLOGIO 28 2 gennaio febbraio 1997. Card. Mikel Koliqi, Diacono di Ognissanti a Via Appia. » Mons. John Joseph Scanlan, Vescovo em. di Honolulu (Stati Uniti d America). 3 4 13 » » » » » » Mons. Aristide Pirovano, Vescovo tit. di Adriani. Mons. Benjamin de Jesús, Vescovo tit. di Bladia. Mons. Brian Leo Hennessy, Vescovo em. di Hamilton 14 » » » » » Mons. Antonino Nepomuceno, Vescovo tit. di Castello di Tingizio. Mons. Raymond de La Moureyre Vescovo em. di Mouila » » » Mons. Costantino Amstalden, Vescovo em. di Sâo Carlos 15 » » 16 22 » » » » 25 » » » » » Mons. Joseph Pham Van Thîen, Vescovo em. di Phu Cuong (ViU Nam). Mons. Arthur Francis Fox, Vescovo em. di Sale (Australia). Mons. Jesus Clemente Alba Palacios, Vescovo tit. di Naraggara. Card. Ugo Poletti, del titolo dei Ss. Ambrogio e Carlo al Corso. Mons. Oscar de Oliveira, Arcivescovo em. di Mariana (Bermüde). (Gabon). (Brasile). (Brasile). An. et vol. LXXXIX 10 Aprilis 1997 ACTA APOSTOLICAE SE C O M M E N T A R I U M Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - O F F I C I A L E Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE De apostolatu maritimo IOANNES PAULUS PP. II « Stella Maris » praecipuus iam diu titulus est quo maritimi homines Il­ lam appellare consueverunt cuius praesidio fidunt: Virginem Mariam. Ipsius Filius Iesus Christus suos in naviculae itineribus discipulos comitabatur, quos magnis in laboribus adiuvabat, pro iis procellas quoque placabat. Sic Ecclesia maris homines pariter prosequitur; peculiaribus spiritalibus necessi­ tatibus prospicit eorum qui diversas ob causas versantur operanturque ma­ ritimis in locis. Ut ideo postulatis occurramus proprii pastoralis auxilii, quo iidem mari­ timi homines mercaturae ac pescatui dediti indigent, eorum familiae nec non portuum opifices et reliqui omnes qui iter suscipiunt maritimum, haec quae sequuntur constituimus, dum normas prioribus hisce annis editas ac­ commodamus, sententias item Venerabilis Fratris Praesidis Pontificii Consi­ lii de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura amplexantes. 1 2 Titulus I I. Quantumvis non constituat institutum sui iuris sua iuridiciali persona praeditum, Apostolatus Maritimi Opera tamen ipsa est institutio quae pa­ storalem procurat actionem hominibus maritimis destinatam atque susten1 2 Cfr Mt 8, 23-27; Me 4, 35-41; Lc 8, 22-25. Cfr Mt 14, 22-33; Me 6, 47-52; Io 6, 16-21. 15 - A. A. S. 210 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tare conatur opus christifidelium vocatorum ad reddendum his locis testi­ monium per christianam suam vitam. Titulus II II. § 1. Hoc in documento accipiuntur nomine: a) navigantium, ii qui in navibus mercaturae ratione vel piscatus repe­ riuntur, atque etiam qui quamlibet ob rationem iter maritimum susceperunt. b) maritimorum: 1. qui navigant; 2. qui suum propter munus plerumque in navibus versantur; 3. qui in substructionibus maritimis opus faciunt petrolio gignendo; 4. qui a superioribus operibus iam dimissi in otium reces­ serunt; 5. qui nauticorum institutorum sunt alumni; 6. qui in portibus operantur. c) maris populi: 1. navigantes atque maritimi; 2. coniuges, minoris aeta­ tis filii omnesque qui in eadem maritimi domo habitant, etiamsi nunc am­ plius non navigant (ex. gr. emeriti); 3. qui perpetuo Operae Apostolatus Maritimi allaborant. § 2. Cappellani atque auctoritates Operae Apostolatus Maritimi operam dabunt ut populus maris instrumenta habeat abunde necessaria unde vi­ tam sanctam ducat, atque agnoscent et missionem provehent quam factitant universi christifideles, laicique maxime, proprio suo ex statu munereque in Ecclesia et mundo maritimo. III. Singulis inspectis iis adiunctis, in quibus vita populi maritimi agi­ tur, privilegiis quoque consideratis quae Apostolica Sedes hisce fidelibus iam concessit, statuuntur haec quae sequuntur: 1. Satisfacere licet maritimis totum per annum praecepto paschali de sacra communione, si congruam audiverint ante praedicationem aut cate­ chesim eodem de praecepto; 2. Legibus abstinentiae et ieiunii, de quibus in can. 1251 agitur, non obligantur navigantes; suadetur tamen eis tali dispensatione fruentibus ut pro lege abstinentiae congruens expleant pietatis opus atque, quatenus fieri potest, ambae illae regulae observentur feria sexta maioris hebdomadis ad Iesu Christi passionis mortisque recordationem. 3. Possunt indulgentiam plenariam lucrari navigantes, dummodo et pec­ cata confessi sint et Eucharistia sacra refecti, festivo die Sancti titularis ip­ sius oratorii nec non die secundo mensis Augusti, si religiosa cum pietate institutum in nave oratorium adierint ibidemque orationem Dominicam et Acta Ioannis Pauli Pp. II 211 fidei symbolum persolverint (Pater Noster et Credo) atque oraverint ad Summi Pontificis mentem. 4. Iisdem sub condicionibus semel lucrari possunt christifideles ipsi ple­ nariam indulgentiam, in defunctorum bonum solummodo applicandam, die secundo mensis Novembris si superius memoratum oratorium religiosa pie­ tate moti inviserint ibique orationem Dominicam devoto animo fideique professionem recitaverint atque oraverint secundum Summi Pontificis pro­ posita. 5. Impetrari possunt illae indulgentiae, de quibus superius fuit sermo in paragraphis 3 et 4, iisdem servatis condicionibus a populo maris in sacellis vel oratoriis ubi Apostolatus Maritimi Opera est sita. In navibus autem ubi oratorium desideratur, has lucrari valent navigantes indulgentias si easdem persolvent preces coram imagine aliqua sacra. Titulus III IV. § 1. Cappellanus Operae Apostolatus Maritimi sacerdos est ad nor­ mam articuli XII, 2, 2 nominatus, cui eadem ecclesiastica auctoritas quae illum instituit etiam officium contulit de quo can. 564 C.I.C., ut spiritalem curam populi maritimi gerat. Quatenus fieri potest, decet illum perpetuo destinari ad hoc ministerium. § 2. Integris moribus et apostolico studio, prudentia consiliorum et experientia mundi maritimi antecellere debet Operae Apostolatus Maritimi cappellanus. Ut varias linguas calleat ille expedit bonaque valetudine fruatur. § 3. Ut omnibus partibus idoneus sit cappellanus Operae Apostolatus Maritimi ad suum peculiare ministerium explendum, oportet convenienter instituatur diligenterque formetur priusquam proprium hoc pastorale opus ei commendetur. § 4. Agnoscat oportet cappellanus Operae Apostolatus Maritimi inter ho­ mines ipsius loci vel etiam in transitu eos qui virtutes prae se ferunt auctorum populi, quos pariter adiuvabit suam ut fidem altius persequantur suumque erga Christum officium, quo aptiorem constituere possint christia­ nam in nave communitatem. § 5. Apostolatus Maritimi Operae cappellanus denotet necesse est mariti­ mos illos qui egregia in Sanctissimum Sacramentum pietate prestant eosque etiam educare ut a competenti auctoritate ministri extraordinarii nominen­ tur Eucharistiae ac possint digno modo ministerium hoc exercere suis prae­ sertim in navibus. 212 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale § 6. Adiumentum spiritale praebet cappellanus Operae Apostolatus Ma­ ritimi in sedibus « Stella maris » appellatis aliisque in locis ubi maritimi su­ scipiuntur. V. § 1. Licet proprii officii virtute Apostolatus Maritimi Operae cappel­ lano omnes illos perficere actus inter maris populum qui ad animarum cu­ ram pertinent, re matrimoniali exclusa. § 2. Cumulative adiciuntur cappellani Operae Apostolatus Maritimi fa­ cultates ad potestates parochi territorii ubi exercentur. Qua de causa mini­ sterium pastorale suum exsequatur cappellanus fraterno animo coniunctus cum loci parocho cum eoque consilia sua communicet. § 3. Libros baptizatorum et chrismatis comfirmatorum et mortuorum re­ ligiose exaret Apostolatus Maritimi Operae cappellanus. Exeunte autem an­ no rationem transmittere debebit de rebus actis ad moderatorem nationa­ lem, secundum art. IX § 2, una cum exemplo vero librorum, nisi forte iam actus inscripti sunt in paroeciae portus libris. VI. Omnibus Apostolatus Maritimi Operae cappellanis proprio ex officio secundum has sequentes facultates licet: a) ritum Eucharisticum feriatis diebus, iusta si subest causa, bis celebra­ re, Dominicis vero festivisque diebus ter, quotiens vera hoc postulat pasto­ ralis necessitas; b) ex more ritum peragere Eucharisticum extra locum sacrum si ratio congrua adest et omnia de quibus in can. 932 C.I.C. servantur; c) festivo « In Cena Domini » die, quae est memoria ultimae cenae Domi­ ni, horis serotinis celebrare alteram Missam in templis atque oratoriis si pa­ storalia id suadent postulata et, si vera poscit necessitas, etiam matutino tempore pro iis dumtaxat fidelibus qui impediuntur ne vespertino ritui ad­ sistant. VII. § 1. Cappellanus Operae Apostolatus Maritimi qui ab idonea auctorita­ te destinatus est ut ministerium suum in itineribus nave factis compleat, opor­ tet spiritalia adiumenta omnibus iis praestet qui iter faciunt a primis eius ini­ tiis ad finem usque, sive in mari fit sive in lacu aut in aliquo flumine. § 2. Firmo can. 566 C.I.C., facultas ipsi cappellano peculiaris tribuitur, de quo superiore in numero agitur, sacramenti Chrismatis per iter cuilibet christi­ fideli dispensandi, dummodo nullus inveniatur in navi episcopus rite cum Apo­ stolica Sede coniunctus semperque canonice omnes regulae adserventur. Acta Ioannis Pauli Pp. II 213 § 3. Ut vero valide liciteque itineris tempore adsistere possit matrimo­ nio, Apostolatus Maritimi Operae cappellanus delegationem accipere debebit ab Ordinario vel a parocho paroeciae in qua alterutra contrahens pars do­ micilium aut quasi domicilium habet vel commorationem unum saltem mensem extentam, vel, si de vagis et errantibus agitur, paroeciae ipsius portus ubi navem conscenderunt. Necesse erit cappellanum deleganti illi singulas celebrationis notitias significare quae in matrimoniorum referantur librum. VIII. § 1. Eadem autem competens auctoritas quae cappellanos desi­ gnat, poterit diacono, vel laico viro vel etiam religioso, commendare munus agendi partes adiutrices apud Apostolatus Maritimi Operam. Opitulatur ille adiutor cappellano atque ad iuris regulam vices ipsius in ritibus gerit in quibus opus non est ministeriali sacerdotio. § 2. Morum integritate ac prudentia nec non fidei cognitione eminere debent Apostolatus Maritimi Operae adiutores. Eos sane congruenter instrui decet diligenterque prius parari quam hoc concredatur iis officium. Titulus IV IX. § 1. Singulas apud Episcopales Conferentias cum regionibus mariti­ mis adsit oportet episcopus fautor munere auctus provehendi Operam Apo­ stolatus Maritimi. Curabit eadem Episcoporum Conferentia illum fautorem episcopum nominandum, potissimum ex iis praesulibus quorum diciones portus maritimos habent, officii declarans intervallum, quae omnia ad Pon­ tificium Consilium de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura perferet. § 2. Episcopus idem fautor idoneum eliget sacerdotem quem Episcopali Conferentiae exhibebit ut illa proprio decreto inscripto, ad certum temporis spatium eum Apostolatus Maritimi Operae nominabit nationalem moderato­ rem, cuius munera illa propria erunt de quibus sermo infra est sub numero XI, ipsiusque nomen et officii diuturnitatem Pontificio Consilio de Spiritua­ li Migrantium atque Itinerantium Cura aperiet. Adiuvare poterit moderato­ rem illum nationalem adiutor quoque apostolicus. X. Episcopi fautoris haec sunt officia, ut: 1) monita moderatori nationali impertiat eiusque attento animo prose­ quatur opus et opportuna etiam consilia praebeat unde commendata sibi opera convenienter exsequi possit; 2) statutis temporibus et cum res opportuna videbitur rationem expetat 214 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale de pastorali adiumento maritimis praebito deque moderatoris nationalis impensa navitate; 3) Episcopali Conferentiae eandem, de qua superius ad n. 2, transmittat rationem proprio cum iudicio, ceterosque Antistites ad peculiarem huius propriae pastoralis industriae curationem incitet; 4) commercium cum Pontificio Consilio de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura sustineat omnibus iis in rebus quae Apostolatus Mariti­ mi Operam respiciunt, tum etiam ad moderatorem nationalem communica­ tiones receptas transferat; 5) annuam expositionem Pontificio Consilio de Spirituali Migrantium at­ que Itinerantium Cura de Apostolatus Maritimi Operae statu sua in natione tradat. XI. Praecipua moderatoris nationalis officia haec sunt: 1) rationes necessitudinis habere cum propriae Nationis episcopis in om­ nibus illis negotiis quae ad spiritale maritimorum spectant commodum; 2) semel saltem in anno descriptionem transmittere status animarum at­ que pastoralis ministerii inter Nationis propriae maritimos ad episcopum fautorem: in ea exponere debebit tum opera quae felicem habuerunt exi­ tum tum illa quae fortasse minus prospere successerunt, tum etiam remedia adlata damnis sanandis, ac postremo quodcumque efficax visum erit ad Apostolatus Maritimi Operae dandum incrementum; 3) consentaneam provehere institutionem propriam qua muniantur oportet cappellani; 4) cappellanos Operae Apostolatus Maritimi dirigere, iure loci Ordinarii intacto; 5) efficere ut diligenter sua munia expleant cappellani atque Apostolicae Sedis praecepta observent nec non loci Ordinarii; 6) adsentiente episcopo fautore atque temporis adiunctis permittentibus, instruere conventus exercitationesque spiritales pro omnium nationum cap­ pellanis sive pro ipsis cappellanis aliisque fidelibus qui Apostolatus Maritimi Operae adlaborant; Acta Ioannis Pauli Pp. II 215 7) singulari cura incitare explicareque laicorum apostolatum, dum eo­ rum actuosam adiutricem industriam fovet, diversae tamen illorum mentis habita ratione; 8) communia commercia inire atque sustentare cum consociationibus et institutionibus adiutabilibus tam catholicorum quam non catholicorum, pa­ riter cum institutis non publicis (ONG), quae etiam fines Apostolatus Mari­ timi Operae proprios consequi nituntur; 9) crebro invisere sedes ubi Operae Apostolatus Maritimi incepta pera­ guntur; 1 0 ) ad congruentem curiam episcopalem reddere verum exemplum ex li­ bris baptizatorum et chrismate confirmatorum et mortuorum ab ipso con­ fectum aut a cappellanis; 1 1 ) quam primum parochum domicilii hominum, quorum interest, de notitiis docere quae paroecialibus in libris scribendae sunt; 1 2 ) necessitudinem cum Opera Apostolatus Maritimi nationum finitima­ rum suscipere partesque propriae civitatis agere in ordine regionis aut to­ tius continentis; 1 3 ) consortium frequentare commune cum moderatore totius regionis, de quo infra in art. XIII, § 1, 6. XII. § 1. Ius episcopi dioecesani officiumque est studiosa sollicitudine adiumentum subministrare pastorale omnibus iis maritimis qui, licet etiam breve ad tempus, intra ipsius fines iurisdictionis commorantur. § 2. Ad dioecesanum episcopum pertinet: 1) aptiores rationes statuere pastoralis curationis maritimorum; 2) consentiente nationali moderatore, cappellanos Operae Apostolatus Maritimi nominare propria in dioecesi iisque necessarium concedere manda­ tum; 3) facultatem ac permissionem concedere ut quadam in nave sacellum construatur, quae tamen in publicum relata sit indicem in portu intra fines dicionis suae sito. XIII. § 1. Pontificium Consilium de Spirituali Migrantium atque Itine­ rantium Cura, cuius est eximie gubernare Apostolatus Maritimi Operam, auctoritatem praecipuam habet ut: 216 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1) instructiones, de quibus in can. 34 C.I.C., edat, et cohortationes ac monitiones promulget ad pastorale populi maris ministerium attinentes; 2) debita invigilet cum prudentia ut idem illud ministerium ad normam iuris dignoque ac fructuoso modo compleatur; 3) officia Apostolicae Sedis propria exsequatur in ipsa re consociationum coram aliis consociationibus intra Apostolatus Maritimi Operae circumscrip­ tionem; 4) adiutricem praebeat operam suam illis omnibus qui in apostolico hoc versantur opere, eos confirmans et sustinens atque omnes qui fuerint abu­ sus emendans; 5) intra maritimam provinciam animum foveat oecumenicum, eodemque tempore provideat ut idem oecumenicum studium fideliter congruens cum doctrina Ecclesiae disciplinaque explicetur; 6) ex sententia ipsorum episcoporum fautorum, destinet socium rerum ordinatorem pro regione plures Episcopales Conferentias complectente, eius­ que definiat munia. § 2. Quo efficacior evadat meliusque disposita pastoralis curatio populi maris, Pontificium Consilium de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura promoveat decet atque enucleet communem operam mutuamque coeptorum ordinationem cum Episcoporum Conferentiis cumque loci cuius­ que Ordinario. Inibit idem Apostolicae Sedis Dicasterium constantes neces­ situdines cum vitae consecratae Institutis tum etiam consociationibus et operibus quae in ordine publico internationali auxiliari poterunt Apostola­ tus Maritimi Operae. Haec denique universa sempiternum valere iubemus suosque prorsus obtinere effectus, quibuslibet causis alienis haudquaquam obsistentibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die xxxi mensis Ianuarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. IOANNES PAULUS PP. II Acta Ioannis Pauli Pp. II 217 EPISTULA APOSTOLICA P. D. Carolo Mariae Martini cardinali archiepiscopo et clero, consecratis personis et fidelibus laicis archidioecesis Mediolanensis annis MDC ab obitu elapsis Sancti Ambrosii episcopi atque ecclesiae doctoris. 1. Operosam diem suam terrestrem Ecclesiae in ministerium magno qui­ dem animo impensam quarto mensis Aprilis die anno trecentesimo nonagé­ simo septimo absolvit Ambrosius Mediolanensis. Postremis aetatis suae die­ bus — quemadmodum librarius ipsius vitaeque narrator Paulinus meminit — «viderat Iesum advenisse ad se et arridentem sibi... Sed eodem tempore quo a nobis migravit ad Dominum, ab hora circiter undecima diei usque ad illam horam qua emisit spiritum, expansis manibus in modum crucis ora­ vit ».* Aurora iam sabbati sancti illucescebat. Hanc terram ut cum Christo Domino sese coniungeret, quem concupiverat vehementer ac dilexerat, Epi­ scopus deserebat. Decima sexta eius diei accedente centenaria recordatione, a Nobis, Ve­ nerabilis Frater Noster, petivisti ut eximii Pastoris commemoraretur mors « Anno Sancti Ambrosii » celebrando utque huic ipsi eventui peculiaris in­ scriberetur apostolica epistula. Tuo eiusmodi optato obsequi perplacet Nobis quandoquidem, perinde ac scripsisti, fuit Sanctus Ambrosius estque adhuc universae Ecclesiae donum, cui locupletem insigniter doctrinae ac sanctimoniae reliquit thesaurum. 2. Omnia in illo consonantia quadam componebantur et cohaerentiam inveniebant in ministerio episcopali, quod nullis condicionibus deditaque mente explebat. « De forensium strepitu iurgiorum et a publicae terrore ad­ ministrationis ad sacerdotium vocatus », suam conformavit vitam postula­ tis illius ministerii quod Providentia deponebat ei in manibus et in animo; vires suas eidem dedicavit suaque rerum experimenta et suas pariter uberes dotes ac facultates. Fortis pastor ac mitis, homo ad monendum simul ido­ neus atque ad ignoscendum, contra errores obfirmatus cum errantibus ta­ men tollerans, erga principes imperiosus ac civitatem observans, cum imperatoribus coniunctus et suo tamen populo proximus, altiore ratione studio­ sus et indefatigabilis actionis vir, eminet Ambrosius in eventuum tumultuo2 1 2 PAULINUS, Vita Ambrosii, 4 7 , 1, 2: ed. A.A.R. Bastiaensen, Milano 1 9 7 5 , pp. 1 1 2 - 1 1 4 . De paenitentia, I I , 8, 6 7 : Sancti Ambrosii episcopi Mediolanensis opera, Milano - Roma 1 9 7 7 - 1 9 9 4 ( = SAEMO) 1 7 , p. 2 6 4 ; cfr etiam De officiis, 1, 1, 4 : SAEMO 1 3 , p. 2 4 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 218 sorum sui temporis scaena veluti singularis dignitatis persona cuius, tran­ sactis licet saeculis, vivit etiam hodie impulsio. Incohata proximi mensis Decembris sexto die centenaria mortis eius commemoratio cum ipso anno MCMXCVII congruet cui, secundum principia in Epistula Apostolica Tertio millennio adveniente tradita, secundum aperit praeparationis gressum Magni Iubilaei anni MM. Hoc nos in rerum prospec­ tu versari diutius volumus ut de persona sancti Ambrosii et navitate deliberemus, unde plura etiam spiritualia ducantur incitamenta quod ad even­ tum illum historicum pertinet. Futurum quidem esse confidimus ut adeo excitata singularis pastoris memoria sollemnibus « Anni Sancti Ambrosii », dilectissimam istam Archidioecesim adiuvet quo ipsa interiore usque modo affectum ingrediatur illius praeparandi eventus duorum videlicet milium annorum a Christo nato. 3 4 I EPISCOPUS AMBROSIUS 3. Laetandi profecto dabitur Ecclesiae Mediolanensi causa si novo quodam studio antiquum suum auscultabit Pastorem et rursus idem experietur quod innumeri illi christifideles — humili altove orti loco, sine nomine aut cum fa­ ma — qui ipsius se siverunt sermonibus illustrari ab eoque deducti Christum Dominum attigerunt. Aetates prior ac praesens in viva cuiusque ecclesialis communitatis congrediuntur fide. Sanctorum enim reapse est arcano modo om­ nibus saeculis «aequales» persistere: hoc inde fluit consectarium quod in prae­ senti Dei aeternitate radices agunt. Eloquitur quadamtenus etiam nunc Medio­ lanensi de cathedra Ambrosius, cuius auditur et quaeritur vox ab universa Ec­ clesia. Hac permoti conscientia, studemus ipsius capita eminentiora colligere quo ad eius testimonium melius nos aperiamus adque eius nuntium. Ad hanc praeterea inquisitionem amor pariter ille nos impellit quem Ecclesia erga eos inculcat qui, primis a christiani nominis temporibus ob sanctitatem elucentes et eruditionem, merito dicuntur et sunt re vera fidei « Patres ». Peculiari omni­ no titulo talis exsistit Ambrosius. Perpetuum illud studium, quod excitat ipse, ex plurimis etiam colligitur investigationibus illi destinatis quemadmodum ex multis pariter scriptorum eius editionibus et interpretationibus. Mentionem peculiarem iam memorata editio bilinguis meretur quam bibliotheca Ambrosiana nuperius curavit: SAEMO. Cfr nn. 40-43: AAS 87 (1995), 31-33. 3 4 Acta Ioannis Pauli Pp. II 219 4. Unica fere eius electionis condicio omnibus iam innotuit, quam pueruli cuiusdam caelesti instinctui adscribit vitae narrat or Paulinus, quam populus ceteroqui ac clerus plena fiducia accepit deindeque imperator ipse contentus agnovit. Parentibus christianis natus, sed adhuc catechumenus secundum non raram domorum illius aetatis nobilium consuetudinem, Am­ brosius honorifice emensus erat politicum honorum curriculum, primum apud Sirmionem in Italiae, Illyrici et Africae Praefectura, postmodum vero uti consularis Mediolani officio perfungens provinciae gubernandae Aemiliae — Liguriae. Ibi praesens comperire potuit adversum Mediolanensis Eccle­ siae statum, ferme viginti annorum regimine episcopi ariani Auxentii conturbatae, divisae vehementerque illius haeresis disseminatione conflictatae. 5 5. Cum episcopali absolvendo muneri se imparem arbitraretur, saepius illam subterfugere conatus est nominationem, verum instanti populo tan­ dem concessit, qui eius aequanimitatem gubernatorisque in statione rectitu­ dinem aestimans, non sine causa posse eum fidebat sapienter ecclesialem re­ gere communitatem; quapropter baptismum recipere consensit, quem ei Episcopus catholicus die tricesimo Novembris mensis anno trecentesimo septuagesimo quarto impertivit. Sicque subsequenti Decembris septimo die episcopus ordinatus est. Primis quidem annis intus dolens vereque humilis agnoscere debuit quantum suam inter imperitiam propriam interesset et gravem aliunde ne­ cessitatem fideles docendi opportunaque capiendi pastoralia consilia. Cupit nihilominus fundamenta confestim alicuius institutionis theologicae diligen­ ter ordinatae iacere et, monente sustinenteque Simpliciano sacerdote qui ei postmodum in Sedem Mediolanensem successit, impense studiis se dedidit biblicis et theologicis, Sacras Litteras perscrutatus fontesque magnorum Pa­ trum maximae auctoritatis nec non scriptorum ecclesiasticorum ex antiqui­ tate cum Latinorum tum Graecorum, inter quos omnes Origenes exstitit perpetuus eius magister et instinctor. In concionibus maximam partem et scriptionibus ea repetebat Ambro­ sius quae suo pro ingenio perceperat, sed locupletabat ea suis sententiis, explicationem illustrans et formulas compressas insignite efficaces condens et applicationes inducens utiles suorum auditorum ac lectorum statui. Ita profecto, de studio continenter catholicae doctrinae renovato, copiosa orie6 7 5 6 7 PAULINUS, Vita Ambrosii, 6, 1-2: ed. A.A.R. Bastiaensen, Milano 1 9 7 5 , p. 6 0 . Cfr ibid., 9, 2 - 3 : Im,, p. 6 4 . Cfr De virginibus, I, 1, 1: SAEMO 1 4 / 1 , p. 1 0 0 ; De officiis, I, 1, 4: SAEMO 1 3 , p. 2 4 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 220 batur frugiferaque doctrina eodemque tempore pastoralis industria bene disposita explicabatur. 6. Protinus voluit eos omnes Ambrosius colligere quotquot post Arianismum vagi erraverant. Plerumque non contendebat ut violenter illi tortuosis haeresis nexibus eriperentur, ne tum quidem cum de clericis causa age­ retur, atque id non imprudenti quodam faciebat compromisso, verum lau­ dabili plane proposito perficiendi ut ex animo permoti ad rectam trinita­ riam fidem per solidam et ordinatam praedicationem adhaererent. Atque inter annum trecentesimum septuagesimum octavum et trecentesimum oc­ togesimum alterum proventus magisterii sui in tractatibus protulit De fide, 8 De Spiritu Sancto, De incarnationis dominicae sacramento. Solidi huius consilii pastoralis effectus iam veluti manu tacti sunt cum, verno tempore anno trecentesimo octogesimo quinto ac praesertim proximi anni vere, repugnationem arianam concitarunt imperii auctoritates, cuius rei causa etiam sibi ut basilica concederetur ipsi postulaverunt. Suum tunc circa episcopum homines se conglobaverunt, simul demonstrantes quam fuisset efficiens eius sermo simulque quam falso Gonfiata postulatio esset a regia aula delata. His in angustiis mercatores etiam vectigalia perferebant idcirco eis iniuncta ut ab episcopo seiungerentur: at eum destituere propriis subsidiis recusaverunt. Cum eo quidem progressa res esset ut Ambrosio minarentur templaque circumdarent, vigilavit populus suo una cum pasto­ re, eius sollicitudinem communicans et pugnam et precationem. Concessit tandem imperialis auctoritas potuitque Marcellinae sorori suae nuntiare: « Quae tunc plebis totius laetitia fuit, qui totius populi plausus, quae gra­ tia! ». Firma Mediolanensium electus voluntate, novit altam consensionem excolere Ambrosius sua cum communitate, cum catholicae fidei principiis mirabiliter eam simul stabiliendo. 9 10 7. Romana in societate collabente, quam vetera non iam suffulciebant instituta, necesse praeterea erat adiuncta moralia et socialia redintegrare quae illud magni periculi vacuum expièrent quod interea exortum erat. Gravibus hisce necessitatibus respondere Mediolanensis Episcopus cupivit, non solum intra ecclesialem communitatem operatus, sed latius oculos suos ad quaestiones iaculatus quas universa societatis renovatio movebat. Reno8 9 10 Cfr THEOPHILUS ALEXANDRINUS, Cfr Ep. Ep. ad Flavianum, LXXVI, 6: SAEMO 2 1 , pp. Ibid., 2 6 : l.m., p. 1 5 2 . 138-140. fragm. 1: SAEMO 2 4 / 1 , p. 213. Acta Ioannis Pauli Pp. II 221 vatricem Evangelii vim expertus, solida inde et robusta vitae hauriebat in­ deque fidelibus suis proposita, ut propria eorum vita aleretur ipsique vicis­ sim efficerent ut hoc pacto germana hominum et societatis bona omnium in emolumentum exsisterent. Quocirca clarissimam suam testificari repugnantiam nihil dubitavit, cum ab imperatore Valentiniano II anno trecentesimo octogesimo quarto praefec­ tus Urbi Simmachus petivit ut deae Victoriae simulacrum in senatu reponeretur. Iis quotquot servare « Romanitatem » cogitabant signis usibusque iam inutilibus et mortuis revocandis, obiecit Ambrosius Romanam traditionem, suis cum antiquis virtutibus fortitudinis, dediti animi probitatisque suscipi omnino posse et refocilan christiana religione. Vetustus paganorum cultus — prout Mediolanensis Episcopi anima indicabat — barbaris consociabat Romam sola ipsa Dei ignorantia; gratia vero inter populos tandem disse­ minata « quod erat verum iure praelatum ». 11 12 8. Manifesta apparuit renovans Evangelii virtus iis in consiliis quae ce­ pit Episcopus ad socialem iustitiam tutandam ac praesertim tribus in libellis De Nabuthae, De Tobia, De Helia et ieiunio. Immoderatum divitiarum usum notat; damnat inaequalitates dominationesque quibus pauci possessores suam ad utilitatem condicionibus abutuntur oeconomicae difficultatis et ca­ ritatis; eos repudiat qui, se caritate alios adiuvare fingentes, pecunias vicis­ sim mutuo tribuunt gravissimo foenere. Super omnia et super omnes reso­ nare voluit admonitiones suas: « Eadem enim natura omnium mater est ho­ minum, et ideo fratres sumus omnes una atque eadem matre generati cognationisque eodem iure devincti ». « Non de tuo largiris pauperi, sed de suo reddis ». De usura autem interrogat: « Quid durius quam ut des pecu­ niam tuam non habenti et ipse duplum exigas? ». Ipsam ad populorum sa­ lutem, qui saepe debitorum opprimuntur pondere, episcopos censebat Am­ brosius oportere operam dare talia ut tollerentur vitia caritatisque actuose impetus propellerentur. 13 14 15 Magnitudo proinde eius laetitiae facile intellegitur et ut ita dicamus hu­ milis patris superbia, cum filium praestantem suum spiritualem, Paulinum Burdigalensem, quondam senatorem atque episcopum futurum Nolanum, p. 11 Cfr Ep. LXXIII, 7: SAEMO 2 1 , p. 6 6 . 12 Ibid., 2 9 : l.m., p. 7 8 . 13 De Noe, 2 6 , 9 4 : SAEMO 2 / 1 , p. 4 8 4 . 14 De Nabuthae, 1 2 , 5 3 : SAEMO 6, p. 1 7 2 ; cfr Expositio ev. sec. Lucam, V I I , 1 2 4 : SAEMO 1 2 , 184 15 Ep. LXII, 4 : SAEMO 2 0 , p. 1 4 8 ; cfr De Tobia, 1 4 , 5 0 : SAEMO 6 , p. 2 4 6 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 222 decrevisse cognovit bona sua pauperibus tradere ut cum uxore Terasia sece­ deret illa in Campaniensi urbe, asceticam vitam ducturus. Huius quidem modi specimina — prout quibusdam suis Ambrosius declaravit in litteris — clamorem provocatura erant atque in societate voluptatis serva offensio­ nem, verumtamen efficacia quadam testimonii, cui nihil substitui potest, in sese permagnam illam christianae professionis moralem complectebantur provocationem. 16 9. Evangelii fermento erat vita tota reficienda. Qua in re fidelibus suis exponit Ambrosius elucens ac vinciens itinerarium spiritale quod verbi Dei constat auditione, sacramentorum communicatione precisque liturgicae, vo­ luntatis motu qui ad cotidianam mandatorum observationem dirigitur. Quisquis sancti episcopi scripta legit, haec elementa animadvertit simplicia esse et necessaria, eaque sine intermissione sua inculcabat oratione suaque pastorali navitate. His in veris fundamentis in dies exstruit paulatim Am­ brosius vivam communitatem, principiis nutritam Evangelicis atque signum indubium factam ipsi societati temporis illius. Plane hinc inter alios, commotus est Augustinus cum Mediolanum autumnali tempore anni trecentesimi octogesimi quarti advenit. Licet a prin­ cipio solo oratorio episcopi genere adduceretur, citius tamen solidam verita­ tem et fascinationem Ecclesiae Mediolanensis probavit: «Videbam enim ple­ nam ecclesiam, et alius sic ibat, alius autem sic », recordabitur multis post annis valde admiratus. Impetrare nequierat ab episcopo longiores congres­ sus ac secretiores, viderat tamen in gubernata ab eo Ecclesia eloquentem pastoralis ipsius sapientiae demonstrationem reque vera comprobare potuerat spiritalis magisterii eius efficacitatem. Merito idcirco Ambrosium, a quo etiam baptismum recepit, suae patrem fidei aestimavit. 17 10. Recensere minutatim haud licet omnia Pastoris indefatigabilis opera quae multipliciter adiuverunt ut et communitas ipsa vivificaretur et novae fervidaeque vires in societatem insinuarentur. Praecipua saltem indicare convenit. Curationem primo loco ponimus quam de presbyterorum ac diaconorum institutione is gessit. Esse illos Christo plane conformes volebat ut essent pe­ nitus eius possessio, nec non solidissimis humanitatis exornatos virtutibus: 18 16 Cfr Ep. XXVII, 1-3: SAEMO 1 9 , p. 2 5 2 . 17 Confessiones, V I I I , 1-2: CCL 2 7 , 1 1 3 . 18 Cfr Ep. XVII, 1 4 : SAEMO 1 9 , p. 1 7 6 ; Ep. XXIV, 1 3 : SAEMO 1 9 , p. 2 4 4 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 223 hospitalitate, affabilitate, fidelitate, probitate, deinde magnanimitate avari­ tiam refugíente, tum deliberatione, intaminato pudore, aequabilitate, amici­ tia. Tam imperiosus quam paternus eius erga sacerdotes affectus, re vera erat abundantissimus: « Neque enim minus vos diligo, quos in Evangelio genui, quam si coniugio suscepissem ». Similiter vehemens, iam inde prima ab eius oratione nobis tradita in opere De virginibus, fuit consecratarum virginum cura. Earum enim vocatio­ nem Ambrosius vidit in mysterio ipso Verbi incarnati inhaerentem: « Atque eius auctorem quem possumus aestimare nisi immaculatum Dei Filium, cuius caro non vidit corruptionem, divinitas non est experta contagionem? »; atque in virginum testificatione responsionem solidam indicavit commoventem et provocantem partibus illis deicientibus, in quas delapsa societas Romana mulierem ipsam depresserat. Continuata etiam fuit Ambrosii diligentia colendorum martyrum. Erutis eorum reliquiis et veneratione instituta, credentibus in animo specimina proposuit sequelae Christi imperterritae et animosae; non tamen omisit fide­ les admonere contra temporum pacis pericula, quando violentioribus perse­ cutoribus astutiores sufficiuntur, « qui sine gladii terrore mentem hominis frequenter elidunt, qui illecebris magis quam terroribus animos expugnant fidelium ». 19 20 21 quoque, quos catecheticae Episcopi explicationes aiebant eiusque poeticum incendebat ingenium, tempora fiebant efficacissimae in­ structionis et penetrantis testificationis pro tota communitate. Cogitare suf­ ficiat hymnos quos contexuit ille et in diutinis vigiliis cum templa oppugnarentur comprobavit: « Hymnorum quoque meorum carminibus deceptum populum ferunt » accusantibus Arianis obiciebat. « Plane nec hoc abnuo. Grande carmen istud est quo nihil potentius; quid enim potentius quam confessio Trinitatis, quae cotidie totius populi ore celebratur? Certatim omnes student fidem fateri, Patrem et Filium et Spiritum Sanctum no­ runt versibus praedicare. Facti sunt igitur omnes magistri, qui vix poterant esse discipuli ». Liturgici ritus 22 11. Impigerrimus pastor certissime fuit nihilominus Ambrosius vir intimi recessus altaeque contemplationis. Poterat sese penitus colligere: quapropter 19 De officiis, I, 7, 2 4 : SAEMO 1 3 , p. 3 6 . 2 0 De virginibus, I, 5 , 2 1 : SAEMO 1 4 / 1 , pp. 1 2 2 - 1 2 4 . 21 Expositio ps. CX VIII, X X , 4 6 : SAEMO 1 0 , p. 3 5 8 . Contra Auxentium = Ep. LXXVa, 3 4 : SAEMO 2 1 , p. 1 3 4 . 22 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 224 investigationes eius illum adeo brevi spatio ad ministerium comparare va­ luerunt interque tam multa incepta. Silentium diligebat; atque Augustinus ipse, qui illum studio offendit abreptum, neque alioqui eum est ausus: « Quis enim tam intento esse oneri auderet? ». Ex hac animi collectione acutissimus eius nascebatur Scripturarum intuitus atque earum explicatio­ nes quas praebebat suis in orationibus et commentationibus. Hinc intima etiam exoriebatur episcopi spiritualitas. Vitae enim narra­ tur Paulinus asceticam ipsius effert disciplinam: « Ipse autem vir venerabilis episcopus erat multae abstinentiae et multarum vigiliarum vel laborum, quotidiano ieiunio macerans corpus... Orandi etiam assiduitas magna die ac nocte ».^ Medium in spirituali eius ratione occupabat locum Christus, conquisitus atque vehementi impetu perdilectus. Ad illum usque revolvebatur suo in magisterio. Ad Christi imaginem caritas etiam conformabatur illa quam fidelibus proponebat quamque ipse iam ex se testificabatur excipiens catervas « negotiosorum hominum, quorum infirmitatibus serviebat », prout Augustinus ipse commemorat. 23 25 12. Propria pars huic etsi velocissimae hominis atque Episcopi descriptioni deerit nisi parumper saltem oculos in eius necessitudines cum civilibus auctoritatibus coniecerimus. Vigebat etiam tum memoria incursuum in vi­ tam atque in Ecclesiae doctrinam quos prioribus decenniis christiani susceperant imperatores qui factionem Arianam sustinebant atque, utcumque, magna incommoda provocaverant et discidia in credentium communitate. Ambrosius exin Episcopus creatus multis in causis confirmavit suam erga Statum praecipuam fidelitatem, verumtamen sibi provehendam etiam esse sensit aequiorem inter Ecclesiam et Imperium necessitudinis rationem, cum illi distinctam sui iuris condicionem propria in provincia postularet. Hoc quidem pacto non solum libertatis Ecclesiae iura defendebat, sed infi­ nito auctoritatis imperialis modo limitem statuebat efficiebatque ita simul ut secundum optimas Romanorum traditiones antiquae renascerentur civi­ les libertates. 26 Perdifficilis haec percurrenda erat via, ex integro reperienda; et pro sin­ gulis occasionibus melius definire debuit Ambrosius condicionem et morem agendi. Etiamsi firmitatem coniungere potuit et aequabilitatem in actibus 23 24 25 26 Confessiones, V I , 3, 3: CCL 2 7 , 7 5 . PAULINUS, Vita Ambrosii, 3 8 , 1.2: ed. A . A . R . Bastiaensen, Milano 1 9 7 5 , pp. 1 0 0 - 1 0 2 . Confessiones, V I , 3, 3: CCL 2 7 , 7 5 . Cfr Contra Auxentium = Ep. LXXVa, 3 6 : SAEMO 2 1 , p. 1 3 6 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 225 iam memoratis — in quaestione videlicet arae Victoriae et quando Ariani basilicam sibi poposcerunt — ipsius tamen iudicium imperfectum emersit in Callinici negotio, cum anno ineunte CCCLXXXVIII synagoga longinqui illius oppidi in Euphratis ripa vastata est. Cum enim christianum imperatorem haud debere is arbitraretur reos punire neque cogere remedium adferre damno illato, longe praetergrediebatur ecclesialis libertatis tutelam inficiens aliorum ius ad libertatem adque iustitiam. Mirandus ex altera vero parte fuit animus eius erga Theodosium ipsum, duobus post annis, peracta nempe Thessalonicae caede quam ut interfectus quidam dux vindicaretur fieri iusserat. Imperatori qui tam gravi se polluerat culpa Episcopus prudenter ac firmiter indicavit omnino esse necesse paenitentiae se subicere et Theodosius hortationem amplexus «deflevit in ecclesia publice peccatum suum... gemitu et lacrimis oravit veniam». No­ tissimo hoc eventu noverat Ambrosius quam optima forma moralem Eccle­ siae auctoritatem vestire, hinc ipsius errantis conscientiam mordens nulla habita potestatis eius ratione, illinc vero se sanguinis vindicem efferens per iniuriam et crudelitatem effusi. 27 28 29 13. Praestans reapse huius sancti episcopi figura singulariterque efficax industria quam pro Ecclesia et sui temporis societate ipse explevit! Optamus Nos ut ipsius exemplar hominis et sacerdotis et pastoris impulsionem renovatam subiciat conscientiae illius, qua omnes aetatis nostrae fideles — episcopi et presbyteri, consecratae personae et laici christiani — egent, ut suam vitam ad Evangelium adcommodent seseque ad limen iam tertii millennii christiani ferventiores usque reddant apostolos. II « INTERIORUM OCULORUM IN VERBUM DEI... INTENDEBAT OBTUTUS » 30 14. Cum Hieronymo, Augustino, Gregorio Magno sanctus Mediolanensis Episcopus unus quattuor doctorum est quos peculiari cum veneratione respicit Ecclesia Latina. Quapropter animum nunc convertere cupimus in hoc personae eius latus ex proximi Iubilaei prospectu. 27 Cfr Ep. extra coll. I , 2 7 - 2 8 : SAEMO 2 1 , p. 1 8 8 . 28 Cfr Ep. extra coll. X I , l.m., pp. 2 3 0 - 2 4 0 . De obitu Theodosii, 3 3 : SAEMO 1 8 , p. 2 3 4 . Cfr Expositio ps. CXVIII, X I , 9: SAEMO 9, p. 4 5 8 . 29 30 16 - A. A S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 226 Pars ante omnia illa nobis ob oculos obversatur quam in Ambrosii vita habuit Dei verbum. « Ut vere quis sit Christus perspiciatur », — sic quidem scripsimus in Tertio millennio adveniente — «temporis spatium ... oportet a christianis renovato studio in sacra Biblia transigatur ». Magister nobis hic et dux valet esse Ambrosius: namque insignis exegeta fuit Bibliorum quae ille tamquam consuetum catechesis suae argumentum adhibebat. Scripta eius universa sunt explicatio Librorum inspiratorum. Integram quandam sanctus Episcopus expositionem Evangelio secundum Lucam dedicavit multisque in aliis scriptionibus, praesertim quibusdam in litteris, libenter epistolarium Paulinum explanat ubi vivo studio Apostoli sententias refert. Verum maxime in libris Antiqui Testamenti versatur ille peculiari cum amore. Ibidem longam et fervidam detegit ad adventum Christi praeparationem veluti « umbram » quae, modo adhuc mutilo sed iam sapienter delineato, plenam Evangelii revelationem praenuntiat. Biblicas altius legens utriusque Testamenti paginas, secundum consentientem patristicam traditionem, hortatur Ambrosius ut, praeter litterarum sensum, tum percipiatur moralis intellectus quo mores collustratur, tum vis allegorico-mystica quae in imaginibus ipsis eventibusque narratis rursus detegi sinit Christi atque Ecclesiae mysterium. Ita nominatim Veteris Te­ stamenti complures homines veluti « typi » comparent atque praenuntii fi­ gurae ipsius Christi. Scripturarum lectio ipsa est Christi lectio. Quocirca Scripturarum lectionem completam vehementer Ambrosius commendat: «Utrumque ergo poculum bibe Veteris et Novi Testamenti, quia in utroque Christum bibis. Bibe Christum, quia vitis est, bibe Christum, quia petra est quae vomuit aquam, bibe Christum, quia fons vitae est, bibe Christum, quia flumen est cuius impetus laetificat civitatem Dei, bibe Christum, quia pax est ». 31 32 15. Difficiliorem esse Scripturarum cognitionem non ignorat Ambrosius. In Vetere Testamento paginae insunt quae Novo in Testamento suam con­ sequuntur lucem plenam. Earum Christus est clavis, ipse Revelator: « Multa obscuritas est in Scripturis propheticis. Sed si manu quadam mentis tuae Scripturarum ianuam pulses et ea quae sunt occulta diligenter examines, paulatim incipies rationem colligere dictorum et aperietur tibi non ab alio, sed a Dei Verbo... quia solus Dominus Iesus in Evangelio suo prophetarum 31 N . 4 0 : AAS 8 7 32 Cfr Explanatio ps. I, 3 3 : SAEMO 7, p. 8 0 . (1995), 31. Acta Ioannis Pauli Pp. II 227 enigmata et Legis mysteria revelavit, solus scientiae clavem detulit et dedit aperire nobis ». Etenim « mare est Scriptura divina, habens in se sensus profundos et al­ titudinem propheticorum aenigmatum, in quod mare plurima introierunt flumina ».^ Haec cum eius sit indoles tamquam vivi simul et implicati ser­ monis, non licet Scripturam quadam cum animi levitate delibari. Suos enim aperit thesauros ei qui viva accedit cum cupiditate atque reapse avi­ da mente lucis secundum orantis illius in Psalmo CXVIII specimen: « 'Defe­ cerunt oculi mei in verbum tuum' (v. 82) ». Quemadmodum uxor tenerae aetatis — sic explicat imagine vivida usus Ambrosius — ad mare decurrit et de specula litorali, indefessa expectatione viri praestolatur adventum; ut quamcumque navim viderit, illic putet coniugem navigare, sic psalmista « curis exutus saecularibus interiorum oculorum in Verbum Dei pervigil cu­ stos usque ad defectionem sui intendebat obtutus ». Huius orantis deside­ rio pieni hominis personam Episcopus ipse gerebat suosque obstringebat fi­ deles idem vicissim ut facerent. Verbum « ruminare » eos iussit, quandoquidem cibus est alicuius sub­ stantiae, dignus quidem saepius qui patienter constanterque repetatur per­ petua veluti in meditatione: ita dumtaxat nutrimenta inexhausta quae ini­ bi continentur profundi possunt: « Hunc cibum menti nostrae deferamus, qui multa attritus meditatione ac politus cor hominis sicut illud caeleste manna confirmet. Quod non otiose tritum ac politum accepimus, eo quod caelestium Scripturarum alloquia diu tereré ac polire debemus toto animo et corde versantes, ut sucus ille spiritalis cibi in omnes se venas animae dif­ fundat». Et alibi: «Tota ergo die in Lege meditare... Adhibe tibi consilia­ rios Moysen Esaiam Hieremiam Petrum Paulum Iohannem, ipsum magnum consiliarium Iesum Dei Filium, ut acquiras Patrem. Cum his tractandum, cum his tota conferendum est tibi, tota meditandum die ». 33 35 36 37 16. Recitatas in sacris ritibus Scripturas Ambrosius suis fidelibus conti­ nenter explanat. Tamquam lumen ac fundamentum totius suae praedicatio­ nis suarumque scriptionum eas tenet: nempe commentationum biblicarum, epistolarum, funebrium sermonum, tractatuum, de re sociali operum cum 33 Expositio ps. CXVIII, VIII, 59: SAEMO 9, p. 374; cfr ibid., 60, l.m., p. 376. 34 Ep. XXXVI, 3: SAEMO 20, p. 24. Expositio ps. CXVIII, XI, 9: SAEMO 9, p. 458. De Cain et Abel, II, 6, 22: SAEMO 2/1, p. 282; cfr Expositio ps. CXVIII, VIII, 59: SAEMO 9, p. 374. Expositio ps.. CXVIII, XIII, 7: SAEMO 10, p. 66; cfr Explanatio ps. I, 31: SAEMO 7, p. 76. 36 36 37 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 228 doctrinis proprie spiritalibus. Pervaditur imaginibus locutionibusque biblicis eius scribendi genus: dici is potest non tantum de Bibliis loqui verum Bi­ blia loqui ipsa, utpote quae intimus cogitationis eius et orationis facta sint sucus. Ita Sacris Textibus aluntur audientes qui intellegentiores usque eva­ dunt eorundem aestimatores. Videtur nobis Ecclesia ab Ambrosio guberna­ ta conformari re vera et Verbo Dei confingi. Exoptamus maxime ut exemplum ipsius homines inducat qui magis ac magis in medio quasi vitae christianae loco Biblia collocent eaque tali fide atque altitudine lectitent quarum Mediolanensis Episcopus specimen egre­ gium fuit certusque magister. III « OMNIA CHRISTUS EST NOBIS » 38 17. Consonat Sancti Ambrosii annus cum illo intervallo quod, in itinere Iubilaeum ad parandum, tanget «de Christo cogitationem, qui est Verbum Patris, per Spiritum Sanctum homo factus. Nam Iubilaei natura omnino christologica est efferenda, cum Incarnatio et in orbem Filii Dei adventus celebrentur, mysterium scilicet salutis omni hominum generi deferendae ». Post Concilium Nicaenum, cuius ipse fuit defensor strenuus, agnitus est Ambrosius doctrinae christologicae ac trinitariae praeceptor excellens. In Christo enim Episcopi Mediolanensis magisterium suam mediam reperit se­ dem unitatis; nitorem suum theologicum ab eo percipit atque suam simul vim homines ad spiritalem vitam alliciendi. Praecipuis igitur capitibus sum­ matim perstrictis multum etiam ad venturum comparandum Millennium conferetur. 39 18. Pluribus suis in scriptis, iam inde a triade illa De fide, De Spiritu Sancto, De incarnationis Dominicae sacramento, persequitur Ambrosius suam de Trinitate sententiam, de qua perlucidas profert disceptationes quae claro erunt postea exemplo in theologia trinitaria Occidentis ulterius enucleanda, quin tamen obliviscatur Dei mysterium nostrae excedere mentis captum ac nostras etiam affirmationes. « Distinctionem etenim accepimus Patris et Filii et Spiritus Sancti, non confusionem, distinctionem, non separationem, 40 De virginitate, 16, 99: SAEMO 14/11, p. 80. IOANNES PAULUS P P . II, Epist. Ap. Tertio millennio adveniente (10 Novembris 1994), 40: AAS 87 (1995), 31. Cfr De fide, V, 19, 228: SAEMO 15, pp. 446-448.. 38 39 40 Acta Ioannis Pauli Pp. II 229 distinctionem, non pluralitatem. Divino itaque admirandoque mysterio ma­ nentem semper accepimus Patrem, semper Filium, semper Spiritum San­ ctum... Distinctionem scimus, secreta nescimus, causas non discutimus, sa­ cramenta servamus ». 41 Super Filio autem adseverat Ambrosius ut « cum Patre semper et in Pa­ tre semper est »; a Patre, vitae fonte ipsius, ille generatur: « Haec indicia 42 ita Dei Filium signant, ut ex his et sempiternum Patrem esse cognoscas nec ab eo Filium discrepantem ... ex Patre Filius, ex Deo Verbum splendor gloriae, character substantiae, speculum Dei maiestatis, imago bonitatis; de sapiente sapientia, de forti virtus, de vero veritas, de vivente vita ». 43 In orbem venit Christus Patrem revelaturus: « Est enim fulgor aeternus animorum, quem ideo Pater misit in terras, ut in eius illuminati vultu aeterna et caelestia spectare possemus, qui ante terrena caligine tenebamur ».^ 19. Divinum salutis procurandae consilium uno conspectu ac iudicio con­ templatur sanctus Ambrosius: quod Antiquo in Foedere Deus praenuntiavit, in Novo complevit Christi adventus qui vultum Patris hominibus pate­ fecit lucemque Trinitatis. Immo vero iam tecto modo indicatur Christus re­ demptor in ipso opere creationis, in illa nempe requie, quam condito homi­ ne Deus sibi concedit. « Et tunc — ait Ambrosius — requieverit habens cui peccata dimitteret. Aut forte tunc iam futurae Dominicae passionis praeces­ sit mysterium, quo revelatum est quia requiesceret Christus in homine, qui requiem sibi praedestinabat in corpore pro hominis redemptione ». Dei re­ quies, Christi in cruce requiem praefigurabat, nempe in eius morte redimen­ te; ita a principio Domini passio intra universalis cuiusdam propositum mi­ sericordiae reponebatur tamquam significatio ipsiusque creationis finis. 4S 20. Loquitur ardenter quidem Ambrosius de Incarnationis ac Redemptio­ nis arcano sicut ille qui a Christo omnino comprehenditur cunctaque con­ spicit eius in lumine. Quam ipse enodat cogitationem ex amanti promanat contemplatione saepiusque in preces erumpit quae sunt verae animae ela- 41 Ibid., IV, 8, 9 1 : SAEMO 1 5 , p. 2 9 6 ; cfr Explanatio ps. XXXV, 2 2 : SAEMO 7, p. 1 3 8 . 42 De fide, IV, 8, 8 8 : SAEMO 1 5 , p. 2 9 4 . 43 Ibid., II, Prol. 3: l.m., p. 1 2 8 ; cfr ibid., I, 1 0 , 6 7 ; II, 6, 5 0 : l.m., pp. 8 8 ; 1 5 0 . Explanatio ps. XLIII, 8 7 : SAEMO 8, p. 1 8 8 . 44 46 Exameron, VI, 1 0 , 7 6 : SAEMO 1, p. 4 1 8 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 230 tiones intra tractatus graviores: in mundum venit Salvator « pro me », « pro nobis » — hae dictiones crebro exsistunt in illius scriptis. 46 In singulis antiquae Scripturae libris quadamtenus iam nuntiatum, ex 47 Patris sinu Verbum descendit suumque munus sequentibus deinde gressibus exsequitur, quos Canticum Canticorum imitatus Episcopus cum saltibus comparat cervi amore erga homines et Ecclesiam permoti. Per Incarnatio­ 48 nem Verbum «formam servi accepit, id est plenitudinem perfectionis huma­ nae »; in se assumpsit, suam videlicet in carnem, totam humanitatem cui 49 privilegium tribuit ne angelis quidem concessum. 50 Si vero in ipsa Incarnatione Christus nobiscum amoris vinculis coniungi­ tur, vicissim in illius passione propter hominum Redemptionem tolerata 51 emicuit idem hic amor inter maximas humiliationis exaltationisque Crucifi­ xi discrepantias; opprobria omnium abstulit eius opprobrium; nos ab eo 52 63 profusae in Cruce lacrimae abluerunt. Universalis est Christi Redemptio: 55 « Non unus homo, sed totus in omnium redemptore mundus intrabat »; 56 54 « Ille se humiliavit, ut tu exaltareris ». 57 21. Hinc in Ambrosii operibus universae illae enascuntur definitiones at­ que Redemptoris appellationes quibus nobis describitur sua in maiestate et bonitate. Christus « omnia pro te factus est »; « ubi plenitudo, ibi etiam la­ titudo »; legis finis est; « ipse est omnium fundamentum et ipse est caput 58 59 60 Cfr De fide, I I , 7, 53; 11, 93: SAEMO 15, pp. 150-152; 170-172; De interpell. Job et David, IV ( I I ) , 4, 17: SAEMO 4, p. 238; De Iacob et vita beata, I, 6, 26: SAEMO 3, p. 256; Expositio en. sec. Lucam, I I , 41: SAEMO 11, pp. 182-184 et al. Cfr Explanatio ps. XXXIX, 6-15: SAEMO 8, pp. 14-18. Cfr De Isaac vel anima, 4, 31: SAEMO 3, pp. 68-69; Expositio ps. CXVIII, V I , 6: SAEMO 9, p. 244. 46 47 48 De fide, V, 8, 109: SAEMO 15, p. 386. 49 60 61 62 53 Cfr Expositio ps. CXVIII, X, 14: SAEMO 9, p. 412. Cfr ibid., I I I , 8: l.m., p. 130. Cfr ibid., l.m., p. 132. Cfr ibid., V, 42: l.m., p, 234. 64 Cfr De fide, I I , 11, 95: SAEMO 15, p. 172. 65 Cfr Explanatio ps. XLVIII, 2: SAEMO 8, pp. 252-254; De paradiso, 10, 47: SAEMO 2/1, p. 114. 56 57 68 59 60 De fide, I V , 1, 7: SAEMO 15, p. 260. Explanatio ps. XLIII, 76: SAEMO 8, p. 178. Cfr Expositio ev. sec. Lucam, I V , 6: SAEMO 11, pp. 302-304. Cfr Explanatio ps. XLIII, 94: SAEMO 8, p. 194. Cfr Expositio ps. CXVIII, V, 24: SAEMO 9, p. 216. Acta Ioannis Pauli Pp. II 231 Ecclesiae »; « fons vitae irriguus »; « ipsius mors vita est, ipsius vulnus vi­ ta est, ipsius sanguis est vita, ipsius sepultura est vita, ipsius resurrectio vi­ ta est universorum ». « Propitiatio omnium Christus est et ipse est univer­ sorum redemptio » rex et mediator, sol iustitiae, lux, ignis, via, laeti­ tia, unus in quo gloriari licet quantumvis magna sint peccata nostra; qui pro nobis pauper est factus, humilis nos ut humilitatem doceret, consors et particeps nostri; bonus Is est, quin immo bonitas ipsa: « Hoc 'bonum' veniat in animam nostram, in nostrae mentis viscera... Hic est thesaurus noster, hic est via nostra, hic est sapientia nostra, iustitia nostra, pastor noster et pastor bonus, hic est vita nostra. Vides quanta bona in uno bono ». 61 62 63 w 65 66 67 68 69 s 70 71 72 74 73 75 76 22. Christi demonstrans figuram Ambrosius episcopus argumenta praecipit immensa quae proximis suscipientur saeculis in magnis Conciliis christologicis pertractanda; incredibili quodam usus verborum compendio loquitur de unico Christo Domino nobis duplici in ipsius divina humanaque natura. Esto hoc inter multa praestans aliquod exemplum ex altero De fide libro deductum: « Servemus distinctionem divinitatis et carnis. Unus in utraque loquitur Dei Filius, quia in eodem utraque natura est; etsi idem loquitur, non uno semper loquitur modo. Intende in eo nunc gloriam Dei, nunc hominis passiones. Quasi Deus loquitur quae sunt divina, quia Verbum est, quasi homo dicit quae sunt humana, quia in mea substantia loquebatur ». Suam ob perfectionem atque subtilitatem locus idem hic in documentis Concilii Ephesini (ccccxxxi) et Chalcedonensis (CCCCLI) nec non 77 61 De fide, V, 1 4 , 1 8 1 : SAEMO 1 5 , p. 4 2 0 . 62 Cfr Explanatio ps. XXXV, 2 2 : SAEMO 7, p. 1 3 8 . Enarratio in Psalmum XXXVI, 3 6 : SAEMO 7, p. 1 9 4 ; cfr De fide, V, 1 8 , 2 2 2 : SAEMO 1 5 , 63 p. 444. Explanatio ps. XLVIII, 15: SAEMO 8, p. 2 6 4 . Cfr De fide, V, 1 2 , 1 5 0 : SAEMO 15, p. 4 0 4 ; ibid., V, 7, 9 0 , l.m., p. 3 7 6 . Cfr Expositio ps. CXVIII, X I X , 5: SAEMO 1 0 , p. 2 8 8 . Cfr ibid., X I V , 6: SAEMO 10, p. 9 0 ; Explanatio ps. I, 5 6 : SAEMO 7, p. 1 0 8 ; Explanatio ps. XXXVII, 4 1 : l.m., p. 3 0 4 ; Explanatio ps. XLIII, 8 9 : SAEMO 8, p. 1 8 8 . 64 66 66 67 6 8 Cfr Expositio ps. CXVIII, X V I I I , 2 0 : SAEMO 1 0 , p. 2 6 0 . 6 9 Cfr ibid., X I , 6: SAEMO 9 , p. 4 5 4 . 70 Cfr Explanatio ps. XLVII, 10: SAEMO 8, p. 236,. Cfr De Iacob et vita beata, I, 6, 2 1 : SAEMO 3, p. 2 5 0 . 71 72 Cfr De patriarchis, 9, 3 8 : SAEMO 4, p. 5 0 . 73 Cfr Explanatio ps. XLIII, 7 8 : SAEMO 8, p. 1 7 8 . 7 4 76 Cfr Expositio ps. CXVIII, V I I I , 5 3 : SAEMO 9 , pp. 3 6 6 - 3 6 8 . Cfr De Isaac vel anima, 8, 7 9 : SAEMO 3, p. 1 2 4 ; De fide, I I , 2, 2 5 : SAEMO 1 5 , p. 1 4 0 . 76 Ep. XI, 6 : SAEMO 1 9 , p. 1 1 8 ; cfr De bono mortis, 1 2 , 5 5 : SAEMO 3 , pp. 2 0 4 - 2 0 6 . 77 De fide, I I , 9, 7 7 : SAEMO 1 5 , p. 1 6 4 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 232 Lateranensis Synodi (DCXXXXIX) iteratur. At iis in disputationibus complures Mediolanensis Episcopi adductae sunt affirmationes atque diligenter ponderatae, initio quidem facto a scriptione De incarnationis Dominicae sacramento in Graecam linguam paucis post Ambrosii mortem annis conversa, usque ad longiora excerpta de Expositione Evangelii secundum Lucam quae lecta sunt ac Graece reddita in Concilio III Constantinopolita­ no anno DCLXXXI. Sic Ambrosii sermo Christi Domini amore capti sustentare potuit et ani­ mare excelsas christologicas Ecclesiae antiquae definitiones. IV «BIBAMUS SOBRIAM EBRIETATEM SPIRITUS » 78 23. Omnem ultra locupletissimum suum doctrinarum proventum in pri­ mis fuit Ambrosius pastor spiritalisque ductor. Adiuvant nos ipsius de vita consiliis, quo liberius ad illud progrediamur propositum quod uti prima­ rium indicavimus in celebratione primi anni ad praeparandum tertium Mil­ lennium: nempe fidei excitationem christianorumque testificationem. Scripsi­ mus enim hac de re: « Oportet, ergo, concitetur in unoquoque fideli vehe­ mens sanctitatis impetus, flagrans in conversionem et sui ipsius renovatio­ nem desiderium, dum precationis usque ardentioris sensus acuitur dumque proximus, indigentissimus praesertim, comiter suscipitur ». Huius autem sublimis perfectionis propositi gratia, ad quod invitantur omnes, nunc singillatim elaborare cupimus in spiritalibus Mediolanensis Episcopi doctrinis. 79 24. Ut Ecclesiae et cuique christiano expositum spiritale iter congruen­ ter illuminet, utitur Ambrosius uberibus imaginibus quas prae se fert Can­ ticum Canticorum: tum enim Christi cum Ecclesia coniugium ipse discernit in duorum amantium amore tum animae coniunctionem cum Deo. Hoc no­ minatim argumentum binae eius scriptiones respiciunt: fuse prolata Exposi­ tio Psalmi CXVIII ac minor De Isaac vel anima disceptatio. In priore illa, 78 2/1, p. 79 Hymni, II, «Splendor paternae gloriae»: SAEMO 2 2 , p. 3 8 ; cfr De Noe 2 9 , 1 1 1 : SAEMO 502. Epist. Ap. Tertio millennio adveniente ( 1 0 Novembris 1 9 9 4 ) , 4 2 : AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , 3 2 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 233 dum coniunctim simul exponit Psalmum CXVIII, simul ampliorem de Lege divina deliberationem enucleans, simul longiores Cantici Canticorum locos, docet Episcopus mysticam rationem sponsalis iunctionis cum Deo esse di­ sciplina virtutum vitae parandam, eodemque tempore morale christianorum officium haud in se concludi, verum ad mysticam cum Deo destinari con­ gressionem. Quapropter incrementi spiritalis gressus in opere De Isaac vel anima emetiens, necessitatem indicat Ambrosius longi quidem ac difficilis curriculi asceseos ac purificationis, quod ceterum in omnibus suis scriptis continenter commendat. Eodem autem tempore docet continuam de gradu in gradum progressionem ad illum cum Sponso divino tendere congressum, ubi cogni­ tionis coniunctionisque plenitudinem experiatur anima in amore. Tunc enim Cantici sponsa suam in domum amatum perducens (cfr Ct 8, 2), « Verbum assumit, ut assumendo doceatur » et cum eo pariter ascendens eique innixa familiaritatem plenam cum Verbo divino experitur: « Ita ergo haec — sanctus inquit Episcopus — vel incumbebat in Christo vel supra ipsum sese reclinabat aut certe, quoniam de nuptiis loquimur, iam quasi tradita in Christi dexteram in thalamum ducebatur sponso ». 80 81 25. Qui sicut sponsa sponso adhaesit Christo, Deum in sua anima adesse sibi conscius est, ab eo vires percipit ut ipsum conquirat cum eoque co­ niungatur. Numquam solus restat quandoquidem vivit cum illo. Nos enim Christus sitit qui, pro eo facti ac pro Deo Trinitate, invitamur ut per eius in nobis commorationem unum quiddam cum eo efficiamur: « In­ tret in animam tuam Christus, inhabitet in tuis Iesus mentibus, ut in ta­ bernaculo virtutis peccato locus esse non possit ». Hoc itaque pacto necessitudo cum Christo usque artior explicatur: ab ascesi facto initio, quae necessaria omnino condicio est ut quis intimam cum eo coniunctionem assequatur, oportet Christum exoptare, eumque 82 83 84 85 86 87 88 80 81 82 83 84 89 De Isaac vel anima, 8, 71: SAEMO 3, p. 114. Ibid,, 8, 72: l.m. Cfr De Iacob et vita beata, I, 8, 39: SAEMO 3, p. 272. Cfr Explanatio ps. XLIII, 28: SAEMO 8, pp. 120-122. Cfr De officiis, III, 1, 7: SAEMO 13, p. 276. 86 Cfr Explanatio ps. LXI, 14: SAEMO 8, p. 294. 86 Cfr De fide, IV, 3, 35: SAEMO 15, p. 272. «Inhabitet in tuis Iesus membris»: Expositio ps. CXVIII, IV, 26: SAEMO 9, p. 192. Cfr Explanatio ps. XLVII, 10: SAEMO 8, pp. 223-236; Explanatio ps. XXXVI, 12: SAEMO 7, p. 160. Cfr Expositio ps. CXVIII, XI, 4: SAEMO 9, p. 450. 87 88 89 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 234 imitari, ipsius personam perpendere atque exempla, sine intermissione eum precari, diu illum exquirere, de ipso sermocinari eique in omnibus subici, cunctos dolores atque aerumnas illi offerre, solacium in illo ac fir­ mamentum invenire. Verum ita etiam Christum inquirentes nihil ex nobis perficere valemus quoniam mediator dux et via dumtaxat Christus est. « Omnia Christus est nobis » quapropter « si vulnus curare desideras, medicus est; si febribus aestuas, fons est; si gravaris iniquitate, iustitia est; si auxilio indiges, virtus est; si mortem times, vita est; si caelum desideras, via est; si tenebras fugis, lux est; si cibum quaeris, alimentum est». Ad congressionem cum Christo tota nostra vita accedere debet: « Ibimus eo ubi servulis suis Dominus Iesus mansiones paravit, ut ubi ille est et nos simus: sic enim vo­ luit »." Hac de causa cum sancto Ambrosio possumus exclamare: « Sequimur te, Domine Iesu: sed ut sequamur accerse, quia sine te nullus ascendet. Tu enim via es, veritas vita possibilitas fides praemium. Suscipe tuos quasi via, confirma quasi veritas, vivifica quasi vita ». 90 91 92 93 95 94 96 97 98 100 26. Luculenter persuadet sanctus Ambrosius simile singulis christifidelibus ipsique universae ecclesiali communitati proponi curriculum. Non paucis electis reservatur propositum sic etiam excelsum, sed permittitur illud attingere omni­ bus Iesu discipulis Verbum Dei auscultantibus, Sacramenta fructuose percipientibus, mandata custodientibus. Vitae spiritalis hi sunt cardines quibus inti­ ma instituitur communicatio cum Deo qui credentis vitam sua locupletat gratia. Idcirco Episcopi sacri sermones abundant monitis moralibus, quae cum vehementia et vi et magna suadendi efficacia audientibus exponuntur. Suis in orationibus ipse se obligat erga eos qui ad initiationis christianae Sacra­ menta instituuntur. Momentum Baptismatis illis explanat eiusque firmam cum Christi morte ac resurrectione consociationem demonstrat, dum simul 90 Cfr Explanatio ps. XXXVII, 5: SAEMO 7, p. 2 6 0 . 91 Cfr Explanatio ps. XL, 4: SAEMO 8, p. 4 0 . Cfr Expositio ps. CXVIII, X I X , 16; 1 8 ; 3 0 ; 3 2 : SAEMO 1 0 , pp. 2 9 6 ; 2 9 8 ; 3 1 0 ; 3 1 2 ; Explanatio ps. XXXVIII, 1 1 : SAEMO 7, p. 3 4 0 . Cfr De Isaac vel anima, 4, 3 3 : SAEMO 3, p. 7 0 . Cfr Explanatio ps. XXXVI, 6 5 : SAEMO 7, p. 2 3 2 . 92 93 94 9 5 Cfr ibid., 1 6 : l.m., pp. 1 6 4 - 1 6 6 . 96 Cfr Explanatio ps. XXXVII, 3 2 : SAEMO 7, pp. 2 9 2 - 2 9 4 ; De Iacob et vita beata, I, 7, 2 7 : SAEMO 3, p. 2 5 6 . 97 Cfr De fide, I I , 1 1 , 9 5 : SAEMO 1 5 , p. 1 7 2 . 98 De virginitate, 1 6 , 9 9 : SAEMO 1 4 / 1 1 , p. 8 0 . 99 De bono mortis, 1 2 , 5 3 : SAEMO 3, p. 2 0 2 . Ibid., 1 2 , 5 5 : l.m., p. 2 0 4 . 100 Acta Ioannis Pauli Pp. II 235 commemorat officia moralia inde manantia. «Ut, quomodo Christus mor­ tuus est, sic et tu mortem degustes, quomodo Christus mortuus est peccato et Deo vivit, ita et tu superioribus illecebris peccatorum mortuus sis per baptismatis sacramentum, et resurrexeris per gratiam Christi. Mors ergo est, sed non in mortis corporalis veritate, sed in similitudine. Cum enim emergis, mortis suscipis et sepulturae similitudinem: crucis illius accipis sacra­ mentum, quod in cruce Christus pependit et clavis confixum est corpus. Tu ergo concrucifigeris, Christo adhaeres, clavis Domini nostri Iesu Christi adhaeres, ne te diabolus inde possit abstrahere. Teneat te clavus Christi, quem revocat humanae condicionis infirmitas ». 101 27. Perscrutatio doctrinarum sancti Ambrosii de Baptismate peroppor­ tune in illud inseritur « sacramentorum recipiendorum opus » quod in itinere ad Iubilaeum pariter signare debebit annum MCMXCVII, innitens quidem « in Baptismi vi confirmanda ... qui fundamentum habetur vitae christianae». Haud vero minus ferax et fecunda comprobabitur uberrima de Eucharistia doctrina: est enim illa Christi corpus, praesens reapse redditum efficaci sa­ cramenti verbo, eodem divino Verbo quo potenter res sunt sub orbis princi­ pium effectae. « Post consecrationem dico tibi quia iam corpus est Christi. Ipse dixit et factum est, Ipse mandavit et creatum est ». Christianorum Eucharistia est cotidianum alimentum quod sic consociatur quotidie cum salutis sacrificio: «Accipe quotidie, quod quotidie tibi prosit! Sic vive, ut quotidie merearis accipere! ... Ergo tu audis, quod, quotiescumque offertur sacrificium, mors Domini, resurrectio Domini, elevatio Domini significetur et remissio peccatorum, et panem istum vitae non quotidianum assumis? ». 102 103 104 28. In carmine suo Splendor paternae gloriae ad canendum nos cohorta­ tur Ambrosius: « Christusque nobis sit cibus / potusque noster sit fides: / laeti bibamus sobriam / ebrietatem Spiritus ». In scriptione De sacramentis, quasi carminis illius voces illuminans, monet Episcopus ut panis eucharisti­ cus degustetur in quo « nulla sit amaritudo, sed omnis suavitas sit », ac vi­ num tale quod infert laetitiam « quae nullius peccati sordibus polluatur ». 10S 101 De sacramentis, I I , 7, 2 3 : SAEMO 1 7 , p. 7 0 . 1 0 2 IOANNES PAULUS P P . I I , AAS 8 7 103 p. (1995), Epist. Ap. Tertio millennio adveniente 106 Novembris 1994), 4 1 : De sacramentis, I V , 4, 16: SAEMO 1 7 , p. 9 4 ; cfr Explanatio ps. XXXVIII, 2 5 : SAEMO 7, 358. 104 (10 32. Ibid., V, 4, 2 5 : l.m., p. 1 1 4 . Hymni, I I : SAEMO 2 2 , pp. 3 6 - 3 8 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 236 Namque quotiens calix Christi ebibitur, peccatorum accipitur remissio et spiritu ipso quis inebriatur: « Vino enim qui inebriatur, vacillat et titubât, Spiritu qui inebriatur, radicatus in Christo est. Et ideo praeclara ebrietas, quae sobrietatem mentis operatur ». Locutione illa « sobriam ebrietatem Spiritus » suam videtur de vita spiritali notionem Ambrosius velle breviter perstringere. Sic enim nos intellegere sinit esse eam ebrietatem, laetitiam communionisque cum Christo plenitudinem; similiter nos docet non transire illam in furorem quendam incompositum et ardentem, sed potius operosam deposcere sobrietatem; commonefacit in primis Dei Spiritus munus esse il­ lam. Qui Sacris Litteris diligenter usi sunt, hanc perceperunt ebrietatem «quae sobriae stabiliret mentis incessum... quae vitae munus rigaret aeter­ nae ». Quam suis fidelibus tradit Pastor Mediolanensis spiritalem vitam, ea si­ mul multum postulat et inflammat, concretam habet speciem et in myste­ rium etiam immergitur. Ecclesiae etiam hodiernae volumus hanc eius invi­ tationem vehementem et omnia amplectentem clarissime resonet. 106 107 V IN UNITATIS MINISTERIUM 29. Imperiosum spiritale iter, ab Ambrosio adumbratum, credentem ip­ sum ad maiorem usque cum Christo provehit communionem. Haec, cete­ rum, necessario sese declaret oportet in coniunctione animorum et affec­ tuum (cfr Act 4, 32) cum fratribus sororibusque in fide. Illud perbene novit Episcopus Mediolanensis suisque testatur inscriptis. Quae quidem doctrinae eius ratio magnopere quidem eos incitat qui in oecumenismi occupantur provincia. Porro quomodo quis oblivisci potest tam in Oriente quam in Oc­ cidente Ambrosium excultum esse unum praestantium Patrum Ecclesiae nondum divisae? Profecto, ut superius videre fuit, suo etiam tempore dis­ sensiones instabant late patentes graviterque nocentes, quae doctrinarum adscribebantur erroribus aliisque causis diversis. Verum instans simul neces­ sitas sentiebatur ut ad fidei ac vitae ecclesialis communionem rediretur. Ambrosii testificatio, hoc modo etiam percepta, plurimum potest unitatis 106 De sacramentis, V, 3, 17: SAEMO 17, p. 108. 107 Explanatio ps. I, 33: SAEMO 7, p. 80. 237 Acta Ioannis Pauli Pp. II causae conferre. Eius itaque concelebratio cum aliquo proposito proprio consonat in peregrinatione ad anni MM Iubilaeum. Oecumenicum personae eius pondus revera plures exhibet partes quae utiliter expendantur. In regione magis proprie doctrinarum satis est lucidas cogitare Mediolanensis Pastoris christologicas formas, quas Ecclesia Graeca reddidit magnique aestimavit sicut et Concilia saeculi V et VII, et quae explicant cur hodie pariter apud Orientis fratres et sorores tanti Ambrosius aestimetur. Illius similiter firmissima species Episcopi in urbe imperiali, in affectione fideli at numquam potentium auctoritati subdita, diligentem cu­ ram etiam explicat quam illi historiographia Byzantina dedicavit et quae, una cum eius magisterii aestimatione magna, adiuvit ut in Orientis christia­ ni Ecclesiis nostros usque ad dies eius persistat cultus. Nec praeterit Nos quomodo, in locis Reformationis protestantium, admi­ rantes semper Mediolanensis praesulis scripta respexerint in eoque magi­ strum agnoverint tum doctrinae gratia ditatum tum humanitate eximia. 108 30. At plus etiam subest: luculenta reliquit Ambrosius praecepta de fa­ miliaritate quam colere debet Ecclesia in diverbio cum iis omnibus qui non sunt christiani. Multum lucis hac in re importat admonitio illa quam fideli­ bus inscribit ubi iubentur « non refugere eos, qui a nostra fide et consortio separati sint, eo quod et gentilis, qui fuerit acquisitus, quo gravior fuerit assertor erroris, eo vehementior possit fidei defensor exsistere ». Variae huius quaestionis partes insigniter in Expositione Evangelii secundum Lucam pertractantur, ubi perspicua praebetur modorum evangelizationis illius tem­ poris summa quod pertinet ad paganos et Hebraeos et catechumenos. Has quidem normas sectabatur Mediolanensis Episcopus sua etiam in catechesi, quae singulari omnino vi audientes captabat. Eam plures sunt experti. Longinqua illa regina Marcomannorum Fritigil, ipsius fama adduc­ ta, scripsit ei ut super catholica religione informaretur recepitque vicissim «epistulam ... praeclaram in modum catechismi». 109 110 111 Quantumvis alia hodie tempora sint, studium tamen concitare adhuc eius exemplum potest hominesque allicere de futura hominum generis aeta­ te cogitantes, etiam extra Ecclesias ac confessiones christianas, propter il­ los Qf r i OANNES PAULUS P P . II, Epist. Ap. Tertio millennio adveniente (10 Novembris 1994), 41: AAS 87 (1995), 32. m 110 111 Exameron, I I I , X I I I , 55: SAEMO 1, p. 170. Cfr V I , 104-105 (pagani); 106 (Hebraei); 107-109 (catechumeni): SAEMO 12, pp. 86-92. PAULINUS, Vita Ambrosii, 36, 1-2: ed. A.A.R. Bastiaensen, Milano 1975, p. 100. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 238 Iam eruditionis sacrae ac profanae excellentiam, propter praestantiam amo­ ris erga hominem fìrmitudinisque contra iniurias et oppressiones nec non solidissimam in doctrinis ac moribus congruentiam quae illi etiam viventi indubiam meruerunt aestimationem. VI « SIT IN SINGULIS MARIAE ANIMA » 112 31. Iubilaeum iam praeparantes, suasimus ut anno MCMXCVII etiam divi­ nae Mariae maternitatis ponderaretur arcanum, quoniam affirmatio « Chri­ stum in medio esse » non potest « disiungi a comprobatione partium quas Sanctissima Mater eius egit». Illius theologus subtilis et indefatigabilis praeco fuit Ambrosius. Imaginem eius accuratam ille praestat et amantem et minutatim de­ scriptam, cuius pariter morales virtutes is delineat vitamque interiorem nec non in opere et oratione sedulitatem. Quamvis scribendi genus sit plane so­ brium, inde tamen fervida eius erga Virginem pietas elucet, Christi matrem Ecclesiae speciem vitaeque christianorum specimen. In gaudio carminis eius « Magnificat » ipsam contemplatus, clamat Mediolanensis Episcopus: « Sit in singulis Mariae anima, ut magnificet Dominum, sit in singulis spiritus Ma­ riae, ut exsultet in Deo ». 113 114 32. Quemadmodum tradit Ambrosius, salutis historiae Maria tota admiscetur velut Mater ac Virgo. Quia nimirum aeternum Patris unguentum Christus est, «hoc unguento uncta est Maria et virgo concepit, virgo peperit bonum odorem, Dei Filium ». Cum Christo coniuncta, quando Filius se ex amore offe­ rens «affixus ad lignum ... bonum odorem mundanae fundebat redemptio­ nis», Maria quoque illam communicabat amoris profusionem: «Stabat ante crucem Mater, et fugientibus viris stabat intrepida... Spectabat piis oculis Filii vulnera, per quem sciebat omnibus futuram redemptionem ... Pendebat in cruce Filius, Mater se persecutoribus offerebat ... quae publico usui impendi mortem Filii noverat, praestolabatur si forte etiam sua morte publico muneri 115 116 112 1 1 3 AAS 8 7 114 Expositio ev. sec. Lucam, I I , 2 6 : SAEMO 1 1 , p. 1 6 8 . Epist. Ap. Tertio millennio adveniente ( 1 0 IOANNES PAULUS P P . I I , (1995), Novembris 1994), 43: 32. Expositio ev. sec. Lucam, I I , 2 6 : SAEMO 1 1 , p. 1 6 8 . 116 De virginitate, 6 5 : SAEMO 1 4 / 1 1 , p. 5 6 . 1,6 Expositio ps. CXVIII, V, 9: SAEMO 9, p. 2 0 4 ; cfr ibid., I I I , 8: l.m., pp. 1 3 0 - 1 3 2 ; Expo­ sitio ev. sec. Lucam, V I , 3 2 - 3 3 : SAEMO 1 2 , pp. 3 2 - 3 4 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 239 aliquid adderetur. Sed Christi passio adiutorio non eguit ». Hoc Mariae simu­ lacrum est mulieris animosae ac magnanimae, sibi partium consciae in salutis historia concreditarum et prompta ad suum exsequendum munus usque ad ip­ sius vitae oblationem. Verumtamen Mediolanensis Episcopus qui eam tantope­ re celebrat tantumque amat numquam obliviscitur eam totam Christo unico Redemptori subdi et ad illum referri. 117 33. Carissime et Venerabilis Frater Noster, commendare Nos iuvat Ma­ riae sanctissimae, cuius beatae Nativitati cathedrale istud dicatum est tem­ plum, prosperum Anni Sancti Ambrosii eventum, quem iamiam Mediola­ nensis catholica communitas celebrare est aggressura. Confidimus fidelibus ipsis eundem annum spatium praebere plenissimum interiorum fidei spei caritatis progressuum in Episcopi Sancti ac Patroni vestigiis, sicque simul adiuturum ut cuiusque in vita uberes christianae testificationis fructus ma­ turescant. Hoc etiam beneficia spiritualia illa propria spectant quae celebra­ tionem ipsam locupletant quaeque poterunt statis sub condicionibus impe­ trare fideles, corda sua Domini gratiis patefacientes. Iisdem has Litteras Nostras definire cupimus vocibus, quas Ecclesiae Vercellensi sanctus quondam perscripsit: « Ad summam convertimini omnes ad Dominum Iesum. Sit in vobis vitae huius delectatio in bona conscientia, patientia mortis cum spe immortalitatis, confirmatio resurrectionis cum Christi gratia, veritas cum simplicitate, fides cum confidentia, abstinentia cum sanctitate, industria cum sobrietate, conversatio cum modestia, erudi­ tio sine vanitate, sobrietas doctrinae fidelis sine haeresis temulentia ». His cum votis et optatis perquam libentes Tibimet, Venerabilis Frater Noster, tuisque Episcopis adiutoribus, presbyteris et diaconis, consecratis viris ac mulieribus, perinde ac universis archidioecesis illius christifidelibus laicis, quae nomen suum suo accipit a caelesti Patrono, omnium gratiarum optabilium supernarum conciliatricem transmittimus Apostolicam Benedic­ tionem Nostram. 118 E Civitate Vaticana, die i mensis Decembris, anno MCMXCVI. IOANNES PAULUS PP. II 117 De institutione virginis, 7, 49: SAEMO 14/11, p. 148; cfr Ep. extra coli. 14, 110: SAEMO 21, p. 320. 118 Ep. extra coli. 14, 113: SAEMO 21, p. 320. 240 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I LURINENSIS Quodam ab archidioecesi Limana distracto territorio nova constituitur dioecesis Lurinensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quo fructuosius evangelica disseminaretur veritas in quibusdam circum­ scriptionis Limanae regionibus, Venerabilis Frater Noster Augustus S.R.E. Cardinalis Vargas Alzamora, sacrorum Limanae metropolitanae Ecclesiae Antistes, audita Peruviae Episcoporum Conferentia, ab Apostolica Sede postulavit ut, e sua ecclesiastica communitate ampla territorii parte distracta nova exinde dioecesana sedes erigeretur. Nos igitur, audita sententia Ve­ nerabilis Fratris Fortunati Baldelli, Archiepiscopi titulo Mevaniensis et in Natione Peruviana Apostolici Nuntii, de consilio Congregationis pro Episco­ pis, admotae postulationi concedendum esse censuimus. Summa Ergo No­ stra potestate, a Limana archidioecesi integrum distrahimus territorium pa­ roeciarum vulgari sermone nuncupatarum: Corpus Christi, Niño Jesús, La Anunciación, La Trinidad, Los Santos Inocentes, María Misionera, Sagrado Corazón de Jesús, San Francisco, San Gabriel Arcángel, San José de Naza­ ret, San Martín, Santa Catalina Labouré, Cristo de Pachacamilla, Cristo Resucitado, El Salvador, el Santísimo Salvador, Inmaculada Concepción, Jesús Nazareno, Nuestra Señora de la Paz, Nuestra Señora del Carmen, San Francisco (Tablada de Lurín), San Pedro de Lurín. Ex ita distracto territorio novam condimus dioecesim Lurinensem appellandam, iisdem cir­ cumscriptam finibus quibus praefatae paroeciae in territoriali Limanae Ec­ clesiae ordinatione in praesens terminantur. Huius dioecesis sedem in su­ burbio Limanae urbis vulgo nuncupato Lurín collocamus, cuius paroeciale templum Deo in honorem beati Petri Apostoli dicatum ibi exstans ad gra­ dum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus. Novam erectam dioece­ sim suffraganeam constituimus metropolitanae Ecclesiae Limanae, eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Limani. Ut Pastori noviter erec- 241 Acta Ioannis Pauli Pp. II tae Ecclesiae validum tribuatur adiutorium, Collegium consultorum ad nor­ mam iuris quam primum constituatur. Congruae ac dignae sustentationi Praesulis novae dioecesis provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblatio­ nibus et portione ei ob veniente ex divisione ad normam canonis 122 Codicis Iuris Canonici facienda. Quod ad Seminarium dioecesanum statuendum sa­ crorumque alumnos formandos attinet, serventur praescripta iuris commu­ nis, prae oculis habitis normis et regulis a Congregatione de Institutione Catholica statutis. Cum fas erit, selecti Seminarii alumni nec non sacerdotes studia completuri Romam mittantur. Simul ac Lurinensis dioecesis erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi adscripti cen­ seantur in cuius territorio ecclesiasticum officium detinent; ceteri autem cle­ rici Seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Acta et documenta quae novam dioecesim eiusque clericos, fideles et bona temporalia respiciunt, a Curia Limana ad Curiam Lurinensem quam primum transmittantur. Ad haec omnia perficienda legamus memoratum Venerabilem Fratrem Fortunatum Baldelli, quem diximus, vel, ipso absente, negotiorum Apostolicae Sedis in Peruvia gestorem, necessarias et opportunas iisdem tribuens facul­ tates etiam subdelegandi quemlibet virum in ecclesiastica dignitate consti­ tutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Hanc denique Constitutio­ nem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibusli­ bet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quarto decimo mensis De­ cembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontifica­ tus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO EB BERNARDINUS Secretarius Status Marcellus In Secret. Status tab., n. 404.365 17 - A. A. S GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Eugenius Sevi, Loco ffl Plumbi card. Protonot. Rossetti, Apost. Protonot. Apost. 242 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II SANCTI P E T R I DE MACORIS In Republica Dominiciana nova dioecesis Sancti Petri de Macoris appellanda erigitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Veritatis lucem homines nostrae aetatis magis magisque appetunt eam­ que a catholica Ecclesia merito exspectant. Quo aptius igitur pastoralis per­ agatur navitas sanctificandi evangelicamque veritatem docendi, Venerabilis Frater Noster Nicolaus a Iesu S.R.E. Cardinalis López Rodríguez, Ar­ chiepiscopus Sancti Dominici, nec non Venerabilis Frater Raimundus Bene­ dictus de la Rosa y Carpio, Episcopus a Domina Nostra vulgo de la Altagracia in Higüey, audita Conferentia Episcoporum Dominiciana, ab Aposto­ lica Sede enixe postulaverunt ut, circumscriptionum ecclesiasticarum sibi concreditarum dismembratis peramplis territoriis, nova erigeretur dioecesis. Nos quidem, praehabito favorabili voto Venerabilis Fratris Francisci Bacqué, Archiepiscopi titulo Gradiscani et in Republica Dominiciana Apostolici Nuntii, de consilio Congregationis pro Episcopis, eiusmodi preces censuimus ratas habendas benigneque excipiendas. Quapropter de plenitudine Aposto­ licae Nostrae potestatis statuimus ut ab archidioecesi Sancti Dominici seiungatur integrum territorium civilis provinciae « San Pedro de Macoris », a dioecesi vero A Domina Nostra vulgo de la Altagracia in Higüey separe­ tur integrum territorium civilis provinciae « Hato Mayor », atque ex ita distractis partibus nova erigeretur dioecesis, Sancti Petri de Macoris appellan­ da, quam Metropolitanae Ecclesiae Sancti Dominici suffraganeam atque iurisdictioni Congregationis pro Episcopis obnoxiam facimus. Sedem novae dioecesis in urbe vulgo nuncupata San Pedro de Macoris statuimus, templumque inibi exstans Deo in honorem sancti Petri Apostoli dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus, iuribus ac privilegiis concessis quae ad eiusmodi templa spectant. Ad Seminarii alumnorum in­ stitutionem quod attinet, iuris communis serventur praescripta, prae oculis habitis Congregationis de Institutione Catholica praeceptis. Cum fas erit, se­ lecti sacerdotes ad studia complenda Romam mittantur. Quod autem ad 243 Acta Ioannis Pauli Pp. II novae dioecesis pertinet regimen, bonorum ecclesiasticorum administratio­ nem, sede vacante administratoris electionem, fidelium iura horumque simi­ lia, serventur quae sacri canones praescribunt. Documenta autem et acta quae conditam dioecesim respiciunt, ad eiusdem Curiam mittantur ibique in tabulario serventur. Simul ac dioecesis Sancti Petri de Macoris erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi adscripti censean­ tur in cuius territorio ecclesiasticum officium habent. Ad haec omnia perfi­ cienda delegamus memoratum Nuntium Apostolicum in Republica Domini­ ciana vel, ipso absente, negotiorum Sanctae Sedis in Republica Dominicia­ na gestorem, necessarias et opportunas iisdem tribuendo facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Has denique Litteras Nostras firmas esse nunc et in posterum volumus, quibuslibet rebus nihil obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die primo mensis Februarii, an­ no Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status ES BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco EB Plumbi In Secret. Status tab., n. 408.381 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 244 III BONAVENTURENSIS Nova dioecesis conditur in Columbia ex Vicariatu Apostolico Bonaventurensi. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ministerium apostolicum ab ipso Domino Nobis demandatum summa dili­ gentia explicare innitimur, ut eiusdem salutaria beneficia et praecepta omnia loca contingant cunctasque efficaciter gentes. Idcirco Nos res disponere prope­ ramus ut hoc facilius commodiusque eveniat. De consilio igitur Congregationis pro Gentium Evangelizatione, quorum interest audita sententia, haec statui­ mus et decernimus. Sedulam industriam Instituti Yarumalensis et catholicae communitatis prosperitatem plane agnoscentes, Vicariatum Apostolicum Bonaventurensem ad dioecesis dignitatem attollimus, eodem servato nomine, quam Ecclesiam deinde suffraganeam facimus Metropolitanae Ecclesiae Caliensi, Con­ gregationi pro Gentium Evangelizatione subiectae. Episcopalem porro sedem in urbe ponimus, quae Buenaventura appellatur, et ibidem templum, quod San Buenaventura dicunt, ad statum Cathedralis Ecclesiae evehimus. Cetera secun­ dum leges canonicas temperentur. Ad haec omnia exsolvenda Venerabilem Fratrem Paulum Romeo, Archiepiscopum titulo Vulturiensem deputamus, fac­ ta facultate quempiam virum in ecclesiastica dignitate constitutum subdele­ gandi. Re tandem ad exitum perducta, documenta conficiantur, quorum since­ ra exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione mittantur. Con­ trariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.362 Acta Ioannis Pauli Pp. II 245 IV KASANA - LUVEERINA In Uganda nova conditur dioecesis Kasana-Luveerina. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cum ad aeternam provehendam salutem gregis Dominici in Uganda eiusque regimini facilius et efficacius consulendum antea esset petitum ut, divisa Kampalaënsi archidioecesi, nova ibidem circumscriptio eccle­ siastica constitueretur, Venerabiles Fratres Nostri S.R.E. Cardinales at­ que Praesules, qui Congregationi pro Gentium Evangelizatione sunt praepositi, omnibus mature perpensis habitoque pariter faventi voto eo­ rum quorum interest, admotam postulationem censuerunt esse accipien­ dam. Nos igitur, Qui gravissimo fungimur munere supremi Pastoris univer­ sae catholicae Ecclesiae, talem sententiam ratam habentes, summa Nostra potestate haec decernimus. A Kampalaënsi archidioecesi separamus territo­ rium regionis civilis, quae patrio sermone nuncupatur « Luweero »; ex eoque novam constituimus dioecesim Kasanam Luveerinam, quam metropolitanae Ecclesiae Kampalaënsi suffraganeam facimus atque iurisdictioni Congrega­ tionis pro Gentium Evangelizatione subicimus, cuius limites iidem erunt ac illi memoratae civilis regionis. Praeterea iubemus Episcopi sedem poni in urbe « Kasana » atque ibidem exstans templum Deo dicatum in honorem Beatae Mariae Virginis titulo Annuntiationis Dominae Nostrae invocatae ad dignitatem cathedralis ecclesiae evehimus; cetera vero secundum canonicas leges temperentur. Quae praescripsimus perducet ad exitum Venerabilis Frater Aloisius Robles Díaz, Archiepiscopus titulo Stephaniacensis atque in Uganda Pro-Nuntius Apostolicus, qui, re acta, curabit documenta exaranda sincerisque exemplis ad Congregationem, quam diximus, cito mittenda. Hanc denique Apostolicam Constitutionem nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 246 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. ANGELUS card. Secretarius SODANO IOSEPHUS Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.408 V LUGASIENSIS In Uganda nova conditur dioecesis Lugasiensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Quando ad aeternam dominici gregis confirmandam salutem eiusque gu­ bernio expeditius efficaciusque providendum efflagitatum est ab hac Sede Apostolica ut archidioecesis Kampalaënsis in Uganda discinderetur, unde il­ la dicio provinciae civilis cui nomen «Mukono» a commemorata archidioe­ cesi detracta in novam con verteretur ecclesiasticam communitatem, ipsi Nos huius generis partitionem maius in hominum spiritale bonum cessuram esse arbitrati, oblatis ita precibus obsequendum censuimus. Rogatis igitur sententiam Venerabilibus Fratribus in episcopatu Congregationi pro Gen­ tium Evangelizatione praefectis eaque libenter suscepta, singula haec quae sequuntur pro apostolicae potestatis Nostrae amplitudine decernimus fierique plane iubemus. Praedictam regionem nationis Ugandensis ab archidioe­ cesi Kampalaënsi submoveri volumus novamque constitui dioecesanam cir­ cumscriptionem « Lugasiensem » in posterum tempus appellandam. Hanc vero dioecesim metropolitanae ecclesiae Kampalaënsi uti suffraganeam subdi praecipimus necnon auctoritati Congregationis pro Gentium 247 Acta Ioannis Pauli Pp. II Evangelizatione subici cuius episcopalem sedem in urbe ipsa « Lugazi » col­ locamus, ubi aedem sacram sub titulo «Sancti Petri Claver» inibi sitam ad gradum evehimus honoremque templi cathedralis. Hoc dein ut ad effectum deducat suo tempore Nostrum decretum, destinamus Venerabilem Fratrem Aloisium Robles Díaz, Apostolicum nempe in Uganda Pro-Nuntium, officio adiuncto ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione verum transmit­ tendi exemplum ipsius actus peractae exsecutionis. Qua omni in re operam perquam diligentem dent omnes volumus, uti sacri canones super adeo gra­ vi negotio ad amussim serventur impleanturque. Istas tandem litteras No­ stras firmas esse oportet tam nunc quam postmodum quibusvis rebus con­ trariis nequaquam obsistentibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tricesimo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. 88 ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.410 LITTERAE APOSTOLICAE I Beata Maria Virgo de Fatima caelestis Patrona dioecesis Sancti Mauri in Brasilia confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memorian. — Cum Deiparam Virginem Mariam de Fatima clerus atque christifideles dioecesis Sancti Mauri singulari nec non assiduo cultu sint prosecuti et adhuc prosequantur, atque in rerum angu­ stiis eius tutelam invocent et auxilium, Venerabilis Frater Ferdinandus A. Figueiredo, Episcopus illius dioecesis, communia presbyterii et populi ca­ tholici excipiens vota, electionem Beatae Mariae Virginis de Fatima in Pa- 248 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tronam apud Deum dioecesis, quam diximus, potestate sua rite approbavit. Quoniam autem idem Venerabilis Frater enixe rogavit ut huiusmodi electio et approbatio secundum normas de Patronis constituendis et ad normam Instructionis De Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis, n. 30, confirmaretur, Nos, ex sententia Congrega­ tionis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, eius precibus libenter annuimus et suprema Nostra Apostolica auctoritate Beatam Mariam Virgi­ nem de Fatima dioecesis Sancti Mauri caelestem apud Deum Patronam con­ firmamus, cum omnibus iuribus et liturgicis privilegiis secundum rubricas consequentibus. Nos confidimus fore ut hac electione cultus Beatissimae Virginis in tota dioecesi Sancti Mauri et in singulis fidelibus augeatur, et inde non pauci pietatis christianae bonorumque morum fructus oriantur. Ceterum decernimus ut hae Litterae Nostrae religiose serventur suosque et nunc et in posterum sortiantur effectus, contrariis quibuslibet minime ob­ stantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die sexto mensis Decembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 402.628 II Venerabili Servae Dei Candidae Mariae a Iesu Cipitria y Barrióla Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Si bonae sumus, Deus sanctas nos facit ». Vitae bonae genus, secundum consciam Matris Candidae Mariae a Iesu sententiam, a persuasione oritur quam ipsa adulescens receperat, scilicet: Deo tantummodo, ego! Deus, per ineffabilem mirabilemque amoris et gra­ tiae rationem, huic optato concessit Matrem Candidam Mariam eligens sibi. Acta Ioannis Pauli Pp. II 249 Vocatio eius hanc habuit appellationem: Catholica Gentium institutio. Vitam ideo insumpsit pro puerorum iuvenumque educatione; pro iis omni­ bus quos Deus in eius itinere posuit, dempta quavis stirpis seu condicionis socialis ratione; in eius corde, amoris erga divites et pauperes saturo, omni­ bus patebat aditus. Ad ipsam institutionem evangelizandam missa, uti Abraham, progressa est strenua fide ducta secundum ipsius effatum: Fide fulcior, in Dei Providentia spero, Ipse providebit. Providentiam quidem perspiciebat uti sui ipsius reiectionem sed simul conscium et fecundum adiumentum. Dei Serva, quae in Hispania superiore saeculo novam condi­ dit Congregationem in pago vulgo Andoain, e provincia Guipúzcoa, die xxxi mensis Maii anno MDCCCXLV orta est humili artificum familia et, baptismi aquis abluta, nomen assumpsit Ioannam Iosepham. Tolosae, in urbe eius­ dem regionis, est commorata cum parentibus et sex sororibus, quarum in­ stitutionem curabat. Undeviginti annos nata domum patriam reliquit et prius Burgum, deinde Vallisoletum se contulit. Domesticis operibus intenta suas exhibuit virtutes. Colloquia habita cum P. Michaele Herranz, S.I., decretoria exstiterunt occasio ut eius vocatio definiretur ad condendam Congregationem Filiarum Iesu Salmanticae die VIII mensis Decembris anno MDCCCLXXI. Eius simplex condicio culturaeque paucitas, angustiae propter rei oeconomicae humani­ que subsidii inopiam non in exordiis fundationis dumtaxat verum totam per vitam, liquido ostendunt eius fidentem ac constantem responsionem Deo vocanti. Scholas constituit pro pueris et adulescentibus cuiusque ordi­ nis socialis; promovit insuper studiorum collegia ad magistras formandas nec non dominicas scholas pro institutione iuvenum mulierum ad opera tam publica quam familiaria: Dei Serva valuit propositum Congregationis in rationem pastoralem Ecclesiae inserere ad christianam quod attinet insti­ tutionem. Filiabus suis scienter transmisit illud commune comitatis et re­ ceptionis genus, quod ipsa summa simplicitate gerebat. Consilium ex eius vita scaturiens humana caritate, fide et spe perfunditur; docet nos sanctita­ tem ad rem deduci posse si re vera vivimus id quod ipsa sincero animo repetebat: Si bonae sumus, Deus sanctas nos facit. Piissime in Domino obiit die ix mensis Augusti anno MCMXII. Causa beatificationis et canonizationis anno MCMXLII incohata est apud dioecesis Salmantinae Curiam. Peractis quidem iis quae iure sunt praescripta, Nosmet Ipsi die vi mensis Iulii anno MCMXCiii declaravimus Servam Dei virtutes théologales, cardinales eisque adnexas heroum in modum exercuisse. Nobis coram die VII mensis Aprilis 18 - A. A, S. 250 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale anno MCMXCV decretum prodiit super miraculo, anno MCMLXVIII in pago Villoslada (Segoviae) patrato et eiusdem Servae Dei intercessioni adscripto. Statuimus igitur ut ritus beatificationis Romae die xn mensis Maii anno MCMXCVI haberetur, simul cum Serva Dei Maria Antonia Bandrés y Elóse­ gui, eiusdem Congregationis sodali. Hodie igitur in foro Basilicam Sancti Petri Apostoli Vaticanam prospi­ ciente inter Sacra hanc ediximus formulam: Nos vota Fratrum Nostrorum Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archie­ piscopi Mediolanensis, Cosmi Francisci Ruppi, Archiepiscopi Lyciensis, Mi­ chaelis Cardinalis Giordano, Archiepiscopi Neapolitani, Braulii Rodríguez Plaza, Episcopi Salmantini, et Aloisii Belloli, Episcopi Anagnini-Alatrini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifi­ delium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctori­ tate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Alfre­ dus Hildefonsus Schuster, Philippus Smaldone, Ianuarius Maria Sarnelli, Candida Maria a Iesu Cipitria y Barrióla, Maria Raphaela Cimatti et Maria Antonia Bandrés y Elósegui Beatorum nomine in posterum appellentur eo­ rumque festum die ipsorum natali: Alfredi Hildefonsi Schuster die tricésima Augusti; Philippi Smaldone die quarta Iunii, Ianuarii Mariae Sarnelli die tricésima Iunii; Candidae Mariae a Iesu Cipitria y Barrióla die nona Augu­ sti; Mariae Raphaelae Cimatti die vicesima tertia Iunii et Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui die vicesima septima Aprilis in locis et modis iure sta­ tutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quibus prolatis verbis, orationem pio quidem habuimus studio qua tum eximiam huius Beatae vivendi viam laudibus extulimus, tum singulas si­ mul christianas virtutes. Nos deinde publice pariter cum adstantibus cun­ ctis illam sumus venerati atque consentanea nimirum prece quasi praeeuntes Ipsi primi eam in adiutorium omnium nostrum in terra adhuc peregri­ nantium invocavimus. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et posthac rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xn mensis Maii, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 402.079 Acta Ioannis Pauli Pp. II 251 III Venerabili Dei Servae Mariae Antoniae Bandrés Elósegui, Filiae Iesu, Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Quidquid agis, ad extremum perage illud ». Fuit Maria Antonia animosas inter Iesu adseclas. Id quod fuit « ma­ gis » elegit atque ad caritatis advenit plenitudinem. Amorem veluti donatio­ nem intellexit nec suam profundere dubitavit vitam pro iis quibus eodem amore fuit magis opus. Annos viginti et unum dumtaxat nata e vita exces­ sit. Numquam revocavit ullum consilium et metam ipsam signavit sua uni­ versalis cuiusdam deditionis voluntate. Dei amor in immensum auxit eius amorem ipsaque totum vicissim donavit. In acerba ac diffìcili donatione se­ se tradidit, quam tamen semper iungebat cum sereno risu tacitaque accep­ tione. Virtutes communibus in vitae adiunctis singulariter exercuit. « Solita et communia enitar insolito et insigni more peragere ». Tolosae in Hispania, et quidem in provincia Guipúzcoa dicta, nata est fra­ trum sororumque quindecim secunda, die vi mensis Martii anno MDCCCXCVIII ex parentibus Raimundo Bandrés ac Teresia Elósegui ac duobus post diebus sacro fonte expiata. Quartum dein agens annum sacrum percepit chrisma et undecimum Eucharistiam. Iam ab ineunte pueritia suis eminebat virtutibus necnon vitae spiritalis altitudine, quae rarior quidem contingit illa aetate, tum etiam apostolico studio et animi demissione, caritate in Iesum eiusque Matrem, quam tot parvis comprobabat actibus, oboeditione et sese offeren­ di cupiditate. Pauperum vehementer atque egenorum causam defendebat industriamque evangelizationis operisque socialis in suburbiis Tolosae factitabat, praesertim inter operarías, id quod illis rarius eveniebat temporibus. Congregationem Filiarum a Iesu die VIII mensis Decembris anno MCMXV intravit septendecim annos nata. Novicia inibi scripsit: « Sanctissima evadere concupisco meque hac in Congregatione sanctam reddere ad quam destina­ vit me Christus ». Pridie Kalendas Iunias anno MCMXVIII religiosa nuncupa­ vit vota. « Cum Iesu cruci adfìxa vivere volo ipsa per vota sancta... » paucis scripserat ante diebus. Quae vicissim vivendi ratio adfirmare nos de ea sinit quod dicitur: « Consummata in brevi explevit tempora multa » (cfr Sap 4, 13). Habebat illa Iesum in primis immolationis exemplar pro hominum sa­ lute aeterna. Interioris impulsus sectata vim, Deo obtulit suam vitam, ut 252 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Antonius patruus baptismatisque patrinus meliorem convertentur ad fru­ gem. Hoc magni sane animi donum visus est accipere Deus. Progrediente enim sua aegrotatione usque vivebat ferme perpetuo in desolationis spirita­ lis statu suaeque sorori Nataliae etiam paulo ante obitum est professa: « Omnia mihi aspera fuerunt et gelida et difficilia neque concessit mihi Ie­ sus delicias suas; verum pienissima iam ego sum pacis atque consolationis; adstare mihi Virginem Mariam sentio meque Iesum diligere quem et ego di­ ligam ». Fuit mors ipsius, quae in novitiatu Salmanticae die xxvn mensis Aprilis intercessit anno MCMXIX, hilare eius carmen. Sanctimoniae fama, quae iam vivam comitabatur, crescebat aegritudinis ipsius tempore ac post mortem. Apud curiam Salmantinam canonizationis suscepta est causa anno MCMLXII. Omnibus deinde ad canonum normam impletis, die septimo men­ sis Aprilis anno MCMXCV hanc Servam Dei pronuntiavimus virtutes théolo­ gales cardinales iisque coniunctas heroum in modum exercuisse. Pridie Ka­ lendas Maias anno MCMXCVI decretum prodiit super miraculo quod contigisse dicitur apud Pizarram, Malagae, anno MCMLXI atque deprecationi eiusdem Beatae recte adscribitur. Quapropter statuimus ut beatificationis ritus pro­ ximo die duodecimo mensis Maii una nominatim cum Matre Candida Maria a Iesu perageretur, quae Congregationem videlicet Filiarum Iesu condiderat cui Maria Antonia Bandrés y Elósegui dedit nomen. Hodie igitur Petria­ nam apud Basilicam, coram celeberrima totius orbis christifidelium pastorumque sacrorum turma, praestitutum libentissimi absolvimus ritum litur­ gica inter sollemnia ubi hanc perplacuit elata voce proferre beatificationis formam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archie­ piscopi Mediolanensis, Cosmi Francisci Ruppi, Archiepiscopi Lyciensis, Mi­ chaelis Cardinalis Giordano, Archiepiscopi Neapolitani, Braulii Rodríguez Plaza, Episcopi Salmantini, et Aloisii Belloli, Episcopi Anagnini-Alatrini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifi­ delium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctori­ tate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Alfre­ dus Hildefonsus Schuster, Philippus Smaldone, Ianuarius Maria Sarnelli, Candida Maria a Iesu Cipitria y Barrióla, Maria Raphaela Cimatti et Maria Antonia Bandrés y Elósegui Beatorum nomine in posterum appellentur eo­ rumque festum die ipsorum natali: Alfredi Hildefonsi Schuster die trigesima Augusti; Philippi Smaldone die quarta Iunii; Ianuarii Mariae Sarnelli die trigesima Iunii; Candidae Mariae a Iesu Cipitria y Barrióla die nona Augu- 253 Ada Ioannis Pauli Pp. II sti; Mariae Raphaelae Cimatti die vicesima tertia Iunii et Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui die vicesima septima Aprilis in locis et modis iure sta­ tutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Qua festive pronuntiata inter studiosum Ecclesiae Dei plausum novensi­ lem Beatam Mariam Antoniam aggressi sumus pia prece advocare nec non huius temporis aptissimum utilissimumque necessitatibus exemplum collu­ strare. Certo fore confisi ut caelitus ipsa ceteras consecratas Deo personas praesens adiuvet, omnia quae his sunt litteris constituta posthac firma om­ nino validaque esse iubemus, quibusvis haudquaquam obsistentibus contra­ riis rebus. Quo enim plura fidei cotidianae actionisque christianae documenta toti proponantur Dei Ecclesiae per temporum aetates, eo nimirum constat Evangelii Christi praecepta fore ut altiores ubique agant radices uberiores­ que pariant sanctimoniae fructus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die duode­ cimo mensis Maii anno m c m x c v i , Pontificatus Nostri duodevicesimo. ffi A n g e l u s card. Sodano Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 402.081 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 254 NUNTIUS Christifidelibus in Sina degentibus missus. Cari fratelli e sorelle, La memoria liturgica di san Francesco Saverio, patrono delle missioni, mi offre l'opportunità di celebrare l'Eucaristia insieme con voi, che rappre­ sentate a Roma la Chiesa che è in Cina. Come Francesco Saverio, arrivando alle porte della Cina, ardeva dal de­ siderio di portare la luce del Vangelo al popolo cinese, anche noi, oggi, guardiamo a quel grande Paese con i medesimi sentimenti mentre ricordia­ mo due significative ricorrenze: il settantesimo anniversario dell'ordinazione del primo gruppo di Vescovi cinesi a Roma per le mani del papa Pio XI, e il cinquantesimo anniversario dell'istituzione della Gerarchia ecclesiastica in Cina, voluta dal suo Successore, Pio XII. Questi due anniversari suscitano nel mio animo di Pastore universale della Chiesa pensieri, aneliti e voti circa il senso e i compiti attuali del mi­ nistero episcopale nella Chiesa che è in Cina in piena comunione con il Col­ legio episcopale, presieduto dal Successore di Pietro. Permettetemi che apra il cuore a voi, sorelle e fratelli qui presenti, quasi in una conversazione ideale con i Vescovi, i sacerdoti, i religiosi, le religiose e i numerosi fedeli che vivono nella Cina continentale. È un meditare ad alta voce, quasi una preghiera partecipata, sotto gli occhi di Cristo, Sommo Sacerdote, Pastore misericordioso, Signore della storia. 1. Le parole di Gesù: «Andate e ammaestrate tutte le nazioni... Ecco, io sono con voi tutti i giorni, fino alla fine del mondo » sono, per la Chiesa, motivo di gioia e di sicurezza: gioia per la presenza del Signore risorto du­ rante il pellegrinaggio terreno; sicurezza grazie alla sua vicinanza e alla sua guida anche in mezzo alle difficoltà. Queste parole confermano le altre, pro­ nunciate da Gesù come risposta alla confessione di fede dell'apostolo Pietro: «Tu sei Pietro e su questa pietra edificherò la mia Chiesa e le porte degli inferi non prevarranno contro di essa ». Con questa promessa il Signore as1 2 1 2 Mt 28, 19-20. Ibid., 16, 18. Acta Ioannis Pauli Pp. II 255 sicura la permanenza della sua Chiesa, fondata sulla persona di Pietro e sui suoi Successori. 2. La Chiesa che è in Cina ha ricevuto la Buona Novella e il dono dello Spirito Santo già nel VII secolo e poi, di nuovo, ai tempi di Giovanni da Montecorvino, primo Arcivescovo di Khambaliq, l'attuale Beijing; e da quel momento si è sempre distinta per la sua cattolicità e la sua esemplare fedel­ tà al Romano Pontefice. I cattolici cinesi, in comunione con la Chiesa spar­ sa in tutto il mondo, si sono caratterizzati per la loro fedeltà a Cristo, al Papa e alla realtà di una Chiesa universale, unita come famiglia di popoli. Questa tradizione ha reso la Chiesa che è in Cina una perla preziosa della Chiesa cattolica, per la testimonianza di generazioni di pastori e di fedeli che hanno dato la loro vita per Cristo e sono stati, secondo le immagini del Vangelo, sale, luce e lievito della società. Persino nei tempi più diffìcili non è mai venuta meno la fedeltà della Chiesa cattolica in Cina. Pastori e fedeli, come discepoli di Cristo e come leali cittadini della loro patria, hanno sempre riposto la garanzia della veri­ tà e della vita nella concreta comunione con il Successore di Pietro, Vesco­ vo di Roma e Pastore di tutta la Chiesa. Anche oggi tutti i cattolici cinesi sono chiamati a mantenersi fedeli alla fede ricevuta e trasmessa, non cedendo a concezioni di una Chiesa che non corrispondono né alla volontà del Signore Gesù, né alla fede cattolica, né al sentimento e alle convinzioni della grande maggioranza dei cattolici cinesi. Ne deriverebbe una divisione capace solo di causare confusione, a detrimen­ to sia della fede stessa sia del contributo che i fedeli possono offrire alla pa­ tria come artefici di pace e di progresso sociale. 3. Io so che la Chiesa, che è nella Repubblica Popolare Cinese, desidera es­ sere veramente cattolica, pur nelle sofferenze e nella peculiarità del suo cammi­ no storico. Dovrà, pertanto, mantenersi unita a Cristo, al Successore di Pietro e a tutta la Chiesa universale anche e specialmente attraverso il ministero dei Vescovi, in comunione con la Sede Apostolica. E questa una verità di fede, vissuta ampiamente nella tradizione cinese fin dalla «plantatio Ecclesiae» in quelle terre: Giovanni da Montecorvino, infatti, fu consacrato primo Vescovo della Chiesa cattolica in Cina per mano di altri Vescovi inviati dal Papa, che portavano il mandato apostolico per la sua consacrazione episcopale. Nell'ordinazione, infatti, il Vescovo riceve la grazia e la responsabilità del proprio ministero pastorale. Egli, quindi, deve essere un pastore; deve Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 256 possedere qualità umane, morali e spirituali che lo rendono esempio e mo­ dello del gregge che Cristo gli affida. La millenaria tradizione e la costante disciplina della Chiesa hanno richiesto sempre queste qualità. Egli deve es­ sere il primo testimone della fede che professa e che predica, fino alla stessa « effusione del sangue », come fecero gli Apostoli e come hanno fatto tanti altri pastori, lungo i secoli, in molte nazioni e anche in Cina. Il Vescovo è chiamato a svolgere il suo ministero pastorale nella comu­ nione gerarchica: quella comunione, cioè, che egli deve manifestare e vivere con tutta chiarezza in virtù della sua ordinazione e della sua appartenenza al Collegio dei Vescovi in comunione con il Successore di Pietro. Ciò è an­ che necessario affinché i sacerdoti e i fedeli vedano nei loro pastori i Vesco­ vi dell'unica Chiesa di Cristo. 4. Voi, cari Fratelli nell'episcopato che guidate con coraggio e con dedi­ zione apostolica le comunità cattoliche in Cina, siete chiamati oggi, in modo speciale, ad esprimere e a favorire una piena riconciliazione fra tutti i fede­ li. Siete gli uomini della comunione: una perfetta comunione con Dio, che si manifesta nella preghiera e nella vita; e una chiara comunione con l'intera Chiesa universale, con tutto il Collegio Episcopale ed il suo Capo. Porterete nel cuore la passione per l'unità della Chiesa in modo da contribuire con umiltà e carità alla riconciliazione di tutti, pastori e fedeli. Ciò sarà possibi­ le nella misura in cui saprete instaurare un dialogo nella verità e nella cari­ tà anche con coloro che, a causa delle gravi e perduranti difficoltà, si sono allontanati — in certi aspetti — dalla pienezza della verità cattolica. La preghiera di Gesù sarà la vostra preghiera: «Padre, siano in noi una cosa sola, perché il mondo creda che tu mi hai mandato». A voi, Vescovi, che come vicari e legati di Cristo reggete, in piena liber­ tà e indipendenza da qualsiasi autorità locale, le Chiese particolari a voi af­ fidate, spetterà prendere le opportune iniziative per preparare spiritualmen­ te il vostro gregge alla celebrazione dell'Anno Santo del 2000. Ora, non po­ trebbe questo intenso lavorio per una piena comunione e per l'unità visibile essere il nostro e vostro particolare dono a Cristo Signore alla luce e nella forza speciale del Giubileo? Per progredire poi nel cammino verso la pienezza dell'unità e per assicu­ rare l'avvenire della Chiesa cattolica in Cina, uno dei compiti fondamentali del ministero episcopale sarà quello di garantire un'adeguata e seria forma3 3 Gv 1 7 , 2 1 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 257 zione dei candidati al sacerdozio. Infatti, da una genuina formazione teolo­ gica, morale, spirituale e pastorale dei futuri sacerdoti, secondo la tradizio­ ne e la disciplina della Chiesa, dipende in modo determinante il futuro delle comunità cristiane. Ma oggi più che mai, e seguendo l'esempio di quanto è stato fatto in al­ tri tempi, tale formazione integrale deve essere estesa ai religiosi e alle reli­ giose, come anche ai catechisti e ai laici impegnati nella propagazione del Vangelo: in tal modo essi potranno rendere ragione della loro fede e della loro speranza anche davanti ad una società, che ha bisogno di una testimo­ nianza coraggiosa e convinta della sapienza e della verità del Vangelo di Cristo. 5. Con la celebrazione dell'Eucaristia la Chiesa diventa, in modo molto rea­ le, il Corpo del Signore, come dice Paolo: « Poiché c'è un solo pane, noi, pur es­ sendo molti, siamo un corpo solo: tutti infatti partecipiamo dell'unico pane». La celebrazione eucaristica, con la presenza del Signore su ogni altare, ci rende veramente un solo corpo; annulla le distanze per farci sentire in piena comu­ nione di fede e di vita con gli altri; ed esprime la vera natura della Chiesa, unita dalla stessa Parola, dalla medesima preghiera e dall'unica Eucaristia. Tale intima comunione ed unità sacramentale esige anche la comunione nella stessa fede e nell'affetto che lega tutti i membri della Chiesa cattolica. Come non ricordare le esigenze della comunione ecclesiale, espresse dalla stessa preghiera con la quale si celebra l'Eucaristia? Non vi è perfetta co­ munione nell'Eucaristia senza la piena confessione dell'unità della fede di ogni Vescovo con il Papa, e dei presbiteri con il Papa e con il loro legittimo Pastore, nella comunione con la Chiesa una, santa, cattolica ed apostolica. 4 6. È per me motivo di fiducia, confermato anche da tante notizie che vengono dalle vostre comunità, che lo Spirito Santo, sempre presente nella Chiesa, continua a diffondere i suoi doni in mezzo ai cattolici cinesi e li in­ coraggia ad aprirsi alla speranza e ad operare secondo la legge suprema del Vangelo che è la carità, pregando e confidando nella Provvidenza per quan­ to concerne i tempi e i momenti della manifestazione piena della verità del­ le cose. Vi invito, quindi, con l'Apostolo Paolo, ad edificare insieme la Chie­ sa una, santa, cattolica ed apostolica, e a mettere in pratica queste sue pa­ role come programma di vita: «Vi esorto, dunque, a comportarvi in manie­ ra degna della vocazione che avete ricevuto, con ogni umiltà, mansuetudine e pazienza, sopportandovi a vicenda con amore, cercando di conservare la 4 1 Cor 10, 17. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 258 unità dello Spirito per mezzo del vincolo della pace. Un solo corpo, un solo spirito, come una sola è la speranza alla quale siete stati chiamati, quella della vostra vocazione; un solo Signore, una sola fede, un solo battesimo. Un solo Dio Padre di tutti, che è al di sopra di tutti, agisce per mezzo di tutti ed è presente in tutti ». Tuttavia, con la stessa convinzione, con la responsabilità e la fiducia che mi vengono dal mandato apostolico ricevuto da Cristo, esorto tutti i Pastori e i fedeli della Cina ad esprimere con coraggio, senza paura, la vera professione della fede cattolica, in modo da « vivere nella carità secondo la verità ». 5 6 7. Le Autorità civili della Repubblica Popolare Cinese siano rassicurate. Un discepolo di Cristo può vivere la propria fede in qualsiasi ordinamento politico, purché sia rispettato il suo diritto a comportarsi secondo i dettami della pro­ pria coscienza e della propria fede. Per questo ripeto a quei governanti, come tante volte l'ho detto ad altri, di non avere paura né di Dio né della sua Chie­ sa. Anzi, chiedo loro, con sensi di deferenza, che, nel rispetto di un'autentica libertà che è diritto nativo di ogni uomo e donna, anche i credenti in Cristo possano sempre più dare il contributo delle loro energie e dei loro talenti allo sviluppo del Paese. La Nazione cinese ha un ruolo importante da svolgere in seno alla comunità delle Nazioni. I cattolici potranno dare un apporto notevole a ciò; e lo faranno con entusiasmo e con dedizione. 8. Cari fratelli e sorelle, ho voluto farvi partecipi del mio affetto e della mia sollecitudine per la Chiesa che è in Cina. È una sollecitudine apostolica, piena di speranza nell'azione dello Spirito Santo nei cuori e fiduciosa nella fedeltà che i cattolici cinesi professano, e sempre più devono professare, a Cristo Signore e al suo Vangelo. La Chiesa di Roma, che presiede nella carità tutte le Chiese cattoliche particolari sparse nel mondo e guidate dai loro pastori, è con voi, Vescovi e fedeli cinesi, nella preghiera. Essa segue con simpatia la vostra storia e de­ sidera che arrivi il momento della piena e totale comunione visibile fra tut­ ti, pastori e fedeli, attorno al Papa. Allo stesso modo che il mondo ammira la Nazione cinese per la sua cultura e per la sua intraprendenza, tutta la Chiesa attende anche di poter vedere pienamente espressa la testimonianza della fede dei cattolici cinesi ed il loro contributo alla predicazione e alla te­ stimonianza del Vangelo, alle soglie del terzo millennio. 5 6 Ef 4, 1-6. Ibid., 4, 15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 259 « Gesù Cristo è lo stesso, ieri, oggi e sempre! ». Mentre ci apprestiamo a celebrare, nell'anno 2000 dell'era cristiana, il Grande Giubileo della nascita di Gesù, il Papa guarda con fiducia e simpatia verso la Cina e verso la Chiesa che è in Cina, e nutre il desiderio di poter incontrare personalmente i cattolici cinesi per esprimere con la stessa fede e con lo stesso amore il ringraziamento al Padre, quando a Lui piacerà. Affido queste intenzioni alla Vergine Maria, tanto venerata ed invocata dai cattolici cinesi come Madre e Regina. « Il Dio della pace vi renda perfetti in ogni bene, perché possiate com­ piere la sua volontà, operando in voi ciò che a lui è gradito per mezzo di Gesù Cristo, al quale sia gloria nei secoli dei secoli. Amen ». Con la mia affettuosa Benedizione. 7 8 Dal Vaticano, 3 dicembre 1996. IOANNES PAULUS PP. II 7 8 Eb 13, 8. Ibid., 13, 21. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 260 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Prae­ sules praefecit, videlicet: — Titulari episcopali Ecclesiae Sitifensi R.D. Em­ manuelem Philippum Díaz Sánchez, e clero archidioecesis Barquisimetensis, hactenus Conferentiae episcopalis Venetiolanae sub-secretarium, quem consituit Auxiliarem Cumanensem. die 27 Februarii 1997. — Metropolitanae Ecclesiae Labacensi R.D. Franciscum Rodé, Congregationis Missionis sodalem, hactenus Pontificii Consilii de Cul­ tura a secretis. die 5 Martii. — Patriarchali Ecclesiae Lisbonensi Coadiutorem Exc.mum P.D. Iose­ phum da Cruz Policarpo, hactenus Episcopum titularem Calabriensem et Auxiliarem Lisbonensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Turudensi R.D. Eugenium Romero Pose, seminarii maioris archidioecesis Compostellanae rectorem, quem deputavit Auxiliarem Matritensem. die 7 Martii. die 11 Martii. — Titulari episcopali Ecclesiae Naratcatensi R.D. Iose­ phum a Iesu Martínez Zepeda, Secretariatus pro Evangelizatione et Cate­ chesi Mexicanae archidioecesis moderatorem, quem huiusce ipsius archidioe­ cesis Auxiliarem constituit. — Titulari episcopali Ecclesiae Gummitanae in Proconsu­ lari R.D. Ioannem García Rodríguez, e clero dioecesis Camagueyensis, paro­ chum paroeciae vulgo nuncupatae « Florida », quem constituit Auxiliarem eiusdem dioecesis. die 15 Martii. Congregatio pro Episcopis 261 — Praelatitiae Ecclesiae Yauyosensi Exc.mum P.D. Ioannem Antonium Ugarte Pérez, hactenus Episcopum titularem Castren­ sem in Tuscia eiusdemque praelaturae Auxiliarem et Administratorem Apo­ stolicum « sede vacante ». die 15 Martii 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Vallispratensi, R.D. Chri­ stophorum A. Macaluso, e clero archidioecesis Hartfortiensis, Vicarium epi­ scopalem et rectorem templi cathedralis, quem deputavit Auxiliarem eius­ dem archidioecesis. die 18 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Apartadoënsi Exc.mum P.D. Tullium Duque Gutiérrez, S.D.S., hactenus Episcopum titularem Sitipensem et Auxiliarem Medellensem. — Cathedrali Ecclesiae Propriensi R.D. Marium Sivieri, parochum pa­ roeciae Virgini Mariae a Pietate dicatae in dioecesi Stantiana. — Cathedrali Ecclesiae Othierensi R.D. Sebastianum Sanguinetti, e clero dioecesis Nuorensis, hactenus curionem paroeciae Sancti Petri Apostoli in civitate vulgo Orgosolo nuncupata necnon curatorem ec­ clesiasticum regionalem Sodalitatis ab Actione Catholica. die 27 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Blesensi R.D. Mauritium Le Bègue de Germiny, hactenus Vicarium generalem Parisiensem. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 262 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Sabato, 1 Marzo 1 9 9 7 , S.E. il Signor tore di Albania presso la Santa Sede. PJETER PEPA, Ambascia­ Lunedì, 3 Marzo 1 9 9 7 , S.E. il Signor SIMEON A K E , Ambascia­ tore di Costa d'Avorio presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Sabato, 8 Marzo 1 9 9 7 , S.E. la Signora dente della Repubblica d'Irlanda. MARY ROBINSON, Giovedì, 2 0 Marzo 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente del Governo Spagnolo. Lunedì, 7 Aprile 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica di Polonia. Presi­ JOSÉ MARIA AZNAR, ALEKSANDER KWASNIEWSKI, SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 10 marzo 1997. S.E. mons. José Sebastian Laboa, Arcivescovo tit. di Zarai, Nunzio Apostolico in Malta, Nunzio Apostolico nella Gran Giamahiria Araba Libica Popolare Socialista. 25 » » S.E. mons. Giovanni Bulaitis, Arcivescovo tit. di Narona, » S.E. mons. Justo Mullor Garcia, Arcivescovo tit. di Bolsena, » S.E. mons. Pier Luigi Celata, Arcivescovo tit. di Doclea, Nunzio Apostolico in Turchia, Nunzio Apostolico Nunzio Apostolico in Albania. 2 aprile Nunzio Apostolico in Messico. 3 » in Turkmenistan. Diarium Romanae Curiae 263 Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha no­ minato: 10 febbraio 1997. P. George Nedungatt, S.I., Consultore della Congregazione » » » 25 » » delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». Il sig. Raymond Boucher, Membro del Pontifìcio Consiglio « Cor Unum » « ad quinquennium ». Don Giorgio Picasso, don Pietro Stella, S.D.B., p. Alessan­ dro Galuzzi, O.M., il prof. André Vauchez, Membri del Pontifìcio Comitato di Scienze Storiche «ad quinquennium ». 10 marzo Il p. Cuthbert Johnson, O.S.B., Consultore della Congregazio- » ne per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti « ad quinquennium ». 17 » » Le LL.EE. i monsignori Giuseppe Chiaretti, Arcivescovo di Perugia-Città della Pieve; Claudio Hümmes, Arci­ vescovo di Fortaleza, Membri del Pontifìcio Consiglio per il Dialogo Inter-Religioso «ad quinquennium ». » » » S.E. mons. Etienne Nguyen Nhu The, Membro del Pontifìcio Consiglio per il Dialogo Inter-Religioso « in aliud quinquennium ». » » » Il dott. Jean-Loup Dherse, Membro del Pontifìcio Consiglio « Cor Unum » « ad quinquennium ». 18 » » Il prof. Humberto Vieira, Consultore del Pontifìcio Consiglio per la Famiglia « ad quinquennium ». Si rende noto che il 24 febbraio 1997 mons. Massimo Boarotto, mons. William Millea e don Giulio Viviani, sono stati nominati Cerimonieri Pontifici « ad quinquennium », e i monsignori Francesco Camaldo, Renato Boccardo ed Enrico Vigano, so­ no stati nominati Cerimonieri Pontifici « in aliud quinquennium ». NECROLOGIO 21 1 febbraio marzo 1997. Mons. Simon Tonyé, Arcivescovo em. di Douala (Camerun). » Mons. Stanislaus Brzana, Vescovo em. di Ogdensburg (Stati Uniti d'America). 3 » » Mons. William E. McManus, Vescovo em. di Fort Wayne- 4 5 » » » » Mons. Vicente T. Ataviado, Vescovo di Maasin (Filippine). Mons. Karmelo Zazinovic, Vescovo em. di Krk, Veglia South Bend (Stati Uniti d'America). (Croazia). 6 » » Mons. José A. Lopes de Castro Pinto, Vescovo em. di Guaxupé (Brasile). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 264 7 marzo 10 » 16 23 » » 27 29 » » 1997. Mons. José L. Ferreira Alvares, Vescovo em. di Bragança Paulista (Brasile). » Mons. Johannes T. Suhr, Vescovo em. di Kebenhavn, Cope­ nhagen (Danimarca). » Mons. Pierre Callaos, Arcivescovo di Alep dei Maroniti (Siria). » Mons. Timothy J. Harrington, Vescovo em. di Worcester (Stati » » Uniti d'America). Mons. Joseph Wicquart, Vescovo em. di Coutances (Francia). Mons. Mario Picchi, Vescovo tit. di Tinisa di Numidia. An. et vol. LXXXIX 9 Maii 199' N. ACTA APOSTOLI C O M M E N T A R I U M Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - 5 IS O F F I C I A L E Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II L I T T E R A E DECRETALES quibus beato Carolo Iosepho Eugenio de Mazenod Sanctorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam — « Praedica verbum, insta opportune, importune, argue, increpa, obsecra in omni patientia et doctrina... Tu vero vigila in omnibus, labora, opus fac evangelistae, ministerium tuum imple» (2 Tim 4, 2.5). Hanc Paulinam adhortationem ad effectum mirabiliter per­ duxit beatus Carolus Iosephus Eugenius de Mazenod, episcopus Massiliensis et conditor Missionariorum Oblatorum B.M.V. Immaculatae. Missionarius et supremus pariter Moderator illius Congregationis, vires impendit cunctas ad Evangelium nuntiandum iis omnibus qui aut id in oblivionem adduxerant aut nullo umquam tempore audiverant. Dum ipse episcopali munere funge­ retur et plurima subiret incommoda, errores palam obiurgavit et adversus publicas sui temporis potestates veritatem vindicavit, praesertim quando alii aperte loqui dubitabant. Ita se gessit ut suum ministerium ad summum perduceret. Beatus Eugenius die i mensis Augusti anno MDCCLXXXII Aquis Sextus, in Australi Francogalliae regione, a nobilibus parentibus est natus. Ob politi­ cam rerum eversionem in illa natione grassantem, familiares eius proprium statum atque possessiones relinquere debuerunt et e patria fugere. Diutur­ nis in angustiis versantes, Augustam Taurinorum, Venetias et Neapolim transgressi sunt, deinde Panormum attigerunt. Eugenius, viginti annos na­ tus, in patriam regredi potuit, ubi saeviores instabant in eum provocatio- 19 - A A S. 266 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nes: discessus scilicet a parentibus, amissio rei familiaris, exigua ad opus exercendum praeparatio, Francogallica societas adhuc sceleribus politicae eversionis perturbata. Cum in taeterrima caligine versaretur, gratia Dei len­ te mutavit eum et coram Crucifixo, quodam die, seu Feria VI in Parasceve aliquid intus ac fortiter expertus est, quod ad sublimiora contuenda addu­ xit illum. Inde perspicax ortus est sensus de nimia egestate pauperum, nempe in carcere detentorum, infirmorum, derelictorum. Miseram quoque Ecclesiae condicionem perspicere potuit: paroecias sacerdotibus carentes, templa derelicta. Deus ad se vocabat eum qui cum Illo operaretur. Etenim Lutetiis Parisiorum in seminarium Sancti Sulpicii est ingressus et die xxi mensis Decembris anno MDCCCXI sacro presbyteratus ordine insignitus. Aquas Sextias reversus, quamcumque dignitatis condicionem et promotio­ nem respuit animumque suum ad pauperiores gentes, nempe ad iuvenes, ad ruricolas, ad servos, ad artifices convertit. Spiritum per disciplinam abnega­ tionis et orationis nutrivit; flagrantem erga Christum amorem participavit omnibus quibus per ministerium serviebat. Nonnulli presbyteri, eius ferven­ ti studio inceptisque apostolicis inducti, cum illo se sociarunt et singulos pagos perlustrarunt ad verbum Dei nuntiandum omnesque ad fidei obser­ vantiam hortandos. Quamvis nonnulli clerici huic operi adversabantur, Eu­ genius tamen iter suum firmiter perrexit. Ad opus suum protrahendum, no­ vam condidit familiam religiosam, quam brevi tempore, die xvn mensis Fe­ bruarii anno MDCCCXXVI, Leo XII approbavit ut Congregationem iuris ponti­ ficii et quidem sub titulo « Missionariorum Oblatorum B.M.V. Immacula­ tae ». Qui sodales novum tulerunt impulsum fidei, quae, ob abiectum turbulentae Francogalliae paganismum, in deterius crudeliter ruebat. Anno MCMXXXVII Beatus Eugenius in novum campum apostolatus vocatus est uti episcopus Massiliensis, et quin viribus parceret, totum intendit animum ad hanc vetustam dioecesim restaurandam. Verbi Dei nuntium et sacramento­ rum receptionem in paroeciis fovit; clerum reformandum curavit et Eccle­ siae munus nec non iura Summi Pontificis vindicavit; intrepido se deduxit animo in conspectum auctoritatum regionalium et nationalium, et coram suo populo validae fidei exemplar est factus. Uti verus pater suae dioecesis se gessit et iure meritoque Massiliensis Ecclesiae instaurator haberi potest. Congregatio ab illo condita et sub eius moderamine ducta inconcussam sta­ bilitatem in dies est adepta. Numquam vir fuit qui provocationem respue­ ret cum « de gloria Dei, de utilitate Ecclesiae ac de salute animarum » age­ batur; sodales suos misit qui ut missionarii Europam percurrerent, praeser- Acta Ioannis Pauli Pp. II 267 tim Helvetiam, Angliam et Hibemiam; Canadam, Foederatas Civitates Americae Septentrionalis, Srilancam, Africam Australem et Lesothum. Cor eius « sicut mundus ingens fuit » et ipse propter suam missionariam visio­ nem uti « alter Paulus » aestimatus est. Confinia Massiliae nimis angusta si­ bi videbantur. « Omnia sunt probanda dummodo Christi regnum magis in dies diffundatur », haec fuit eius sententia et veluti scaturigo eius universae operae. Die xxi mensis Maii anno MDCCCLX, laboribus consumptus, amore tamen inflammatus, ad Patrem transiit. Eius fama sanctitatis post mortem increbrescente, anno MCMXXVI inita est beatificationis et canonizationis Cau­ sa ac decretum de virtutibus heroum in modum excultis die x mensis Iulii anno MCMLXX est promulgatum; postea decretum prodiit de duabus miris sanationibus, intercessioni Beati Eugenii adscriptis; qua de re Decessor No­ ster Paulus VI, bo. me., die xix mensis Octobris anno MCMLXXV, die in uni­ versa Ecclesia Missionibus dicato, intra Eucharisticam celebrationem, ei Beatorum honores sollemniter decrevit. Deinde canonica instructa est per­ vestigatio de quadam mira sanatione anno MCMLXXXVII Mexici patrata. Haec mira sanatio suetis medicorum ac deinde theologorum inquisitionibus apud Congregationem de Causis Sanctorum est subiecta et felici quidem cum exitu. Ita Nobis coram die xv mensis Decembris anno MCMXCIV decre­ tum super miraculo est evulgatum. Deinde, auditis faventibus sententiis Patrum Cardinalium et Episcoporum a Nobis in Consistorium convocatorum die x mensis Aprilis anno MCMXCV, decrevimus ut Canonizationis ritus die III mensis Decembris eodem anno celebraretur. Hodie igitur in Sancti Petri Basilica Vaticana inter Missarum sollemnia hanc sumus formulam elocuti: «Ad honorem Sanctae et Individuae Trinita­ tis, ad exaltationem fidei catholicae et vitae christianae incrementum, auc­ toritate Domini nostri Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum Nostrorum consilio, Beatum Eugenium de Maze­ nod Sanctum esse decernimus et definimus, ac Sanctorum Catalogo adscri­ bimus, statuentes eum in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione esse recolendum. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Deinde, Deo gra­ tiis redditis, caeleste eiusdem primi invocavimus patrocinium et augustiore ritu divinum sacrificium ad ipsius pariter honorem facere perreximus. Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim sortiri, contrariis rebus minime quibuslibet obstantibus, quandoquidem per totum hoc Pontificatus Nostri tempus experimur expertique novimus, quo plures 268 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale viri mulieresque sanctimonia praestantes ab Ecclesia Matre publico agno­ scantur cultu ad imitandumque proponantur, tanto quidem plus sensum ac studium sanctorum inter christifideles morum et vitae christianae consuetu­ dinum meliorum auctum deinceps iri, eodemque tempore spectantes honestiorem christianorum vivendi rationem nondum credentes vehementius permotum pariter iri ad Christi Iesu Nazareni investigandum salutare evan­ gelium vitaeque actione suae implendum. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tertio mensis Decembris, an­ no Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quinto, Pontificatus Nostri duodevicesimo. EGO IOANNES PAULUS II Catholicae Ecclesiae Episcopus Eugenius Sevi, Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 386.888 Protonot. Apost. 269 Acta Ioannis Pauli Pp. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I NEPALIANA Missio sui iuris Nepaliana ad Praefecturae Apostolicae dignitatem attollitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cuncta disponere solemus atque sollicitam curam adhibere ut Evangelii nuntius et Domini salutaria beneficia omnia loca contingant et quam effica­ cissime vel ad longinquus populos perveniant. Nunc gens versatur ob oculos Nostros quae in Nepalia commoratur, cui omnibus ex partibus opportuna subsidia commodare properamus. Inibi enim Societatis Iesu sodales lauda­ biliter operantur multumque adlaborant, veritatis semen sparsuri, atque huius industriae conspiciuntur iam haud mediocres fructus. De consilio igi­ tur Congregationis pro Gentium Evangelizatione, audito favorabili quorum interest suffragio, Praefecturam Apostolicam Nepalianam condimus, provin­ ciae ecclesiasticae Ranchiensi aggregandam, et eam curis demandamus fi­ denter Societatis Iesu. Haec omnia ad expedienda Venerabilem Fratrem Georgium Zur, Archiepiscopum titulo Sestensem itemque in Nepalia Apo­ stolicum Pronuntium, legamus, facta videlicet facultate quempiam alium virum in ecclesiastica dignitate constitutum subdelegandi. Re tandem ad exitum perducta, documenta apparentur, quorum sincera exempla ad Con­ gregationem pro Gentium Evangelizatione diligenter mittantur, contrariis rebus minime officientibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die octavo mensis Novembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status IOSEPHUS card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 408.061 1 i 270 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II SUCHITEPEQUENSIS-RETALHULENSIS In Guatimala nova conditur dioecesis Suchitepequensis-Retalhulensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ad aptius consulendum spirituali bono fidelium sibi creditorum, Venera­ biles Fratres Victor Hugo Martínez Contreras, Archiepiscopus Metropolita Altensis, Quetzaltenanguensis-Totonicapensis, et Eduardus Ernestus Fuen­ tes Duarte, Episcopus Sololensis, audita Conferentia Episcoporum Guatimalae, ab hac Apostolica Sede petiverunt ut, quibusdam distractis territoriis a circumscriptionibus ecclesiasticis suis, nova dioecesis conderetur. Nos, fa­ vente quoque eidem rei Venerabili Fratre Ioanne Baptista Morandini, Ar­ chiepiscopo titulo Nu^hidensi et in eadem Natione Nuntio Apostolico, de consilio Congregationis pro Episcopis admotae postulationi libenter conce­ dendum esse putavimus. Summa igitur Nostra potestate quae sequuntur decernimus. Ab archidioecesi Altensi-Quetzaltenaguensi-Totonicapensi sepa­ ramus integrum territorium civilis regionis patrio sermone «Departamento de Retalhuleu » nuncupatae, a dioecesi autem Sololensi seiungimus territo­ rium civilis regionis « Departamento de Suchitepéquez »; atque ex ita di­ stractis territoriis novam constituimus dioecesim Suchitepequensem-Retalhulensem, quae iisdem limitabitur finibus, quibus praedicta territoria nunc terminantur. Sic conditae Ecclesiae sedem in urbe « Mazatenango », civilis regionis «Departamento de Suchitepéquez» urbe principe, ponimus, ibique templum situm, Deo in honorem sancti Bartholomaei Apostoli dicatum, ad gradum ac dignitatem ecclesiae Cathedralis evehimus. Praeterea dioecesim Suchitepequensem-Retalhulensem suffraganeam facimus metropolitanae Se­ di Guatimalensi eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi eius­ dem metropolitanae Sedis subicimus. Mandamus insuper ut quam primum ibi constituatur ad normam iuris Collegium Consultorum, qui Episcopo, consilio et opera valido sint auxilio. Congruae quidem sustentationi Praesu­ lis novae dioecesis provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus ac portione bonorum, quae secundum normam canonis 122 Codicis Iuris Cano­ nici eidem obvenire debent quaeque hactenus ad patrimonium sive archi- Acta Ioannis Pauli Pp. II 271 dioecesis Altensis, Quetzaltenanguensis-Totonicapensis sive dioecesis Sololen­ sis pertinuerunt. In iis autem quae respiciunt ad Seminarii dioecesani aedi­ ficationem atque candidatorum ad sacerdotium institutionem, serventur praescripta iuris communis, habita praesertim ratione normarum ac regula­ rum a Congregatione de Institutione Catholica statutarum; cum fas erit, se­ lecti sacerdotes sua studia completuri, Romam mittantur. Simul ac dioece­ sis erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso sacerdotes illi adscripti cen­ seantur Ecclesiae in cuius territorio ecclesiasticum officium detinent; ceteri autem clerici Seminariique alumni incardinati maneant vel incardinentur Ecclesiae illi in cuius territorio legitimum habent domicilium. Acta et docu­ menta quae ad noviter constitutam dioecesim eiusque clericos, fideles et bo­ na temporalia respiciunt, a Curiis archidioecesis Altensis, Quetzaltenanguensis-Totonicapensis et dioecesis Sololensis ad Curiam Suchitepequensem-Retalhulensem quam primum transmittantur. Quae statuimus, perficienda committimus memorato Apostolico Nuntio vel, ipso absente, illi, qui curat negotia Apostolicae Sedis in Guatimala; eisdem tribuentes necessarias et op­ portunas facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemli­ bet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congre­ gationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis, cum primum fas erit, remittendi. Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die uno et tricesimo mensis De­ cembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontifica­ tus Nostri undevicesimo. © ANGELUS card. SODANO Secretarius Status 83 BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.572 s 1 272 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale III BOMADIENSIS Missio sui iuris Bomadieusis ad Vicariatus Apostolici dignitatem evehitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ex quo sex ferme abhinc annis provido pastorali Nostro ex consilio Mis­ sionem « sui iuris » Bomadiensem in Nigeria rite constitui voluimus, cernere feliciter et Nobis licuit et aliis quoque rerum catholicarum spectatoribus miram quandam inibi progressionem fidei actionisque ecclesialis, structura­ rum multiplicium confirmationem, prosperitatem ipsius missionalis indu­ striae sedulorum sodalium Societatis Sancti Patricii pro Missionibus ad Exteros. Haud ideo quidquam impedire iam videtur quin nova soliditas illi dicioni addatur novaque inter credentium communitates dignitas, alia et ipsa altior canonica condicio Apostolici Vicariatus. Exceptis itaque eorum sententiis et iudiciis, quorum intererat, omnibus atque suadente Congrega­ tione Pro Gentium Evangelizatione Nos ex auctoritatis Nostrae apostolicae plenitudine Missionem sui iuris Bomadiensem ad gradum evehimus statumque Vicariatus Apostolici cui posthac erit nomen Bomadiensis, quem simul nimirum provinciae ecclesiasticae Urbis Beninensis adiungimus et pastorali­ bus committimus curis Societatis Sancti Patricii pro Missionibus ad Exte­ ros. Addimus praeterea eidem sic constitutae communitati universa iura et officia quae ius canonicum id genus tribuit in Ecclesia sedibus. Omnia vero haec ad effectum adducet Venerabilis Frater Carolus Maria Vigano, Archie­ piscopus titulo Ulpaniensis atque Apostolicus in Nigeria Pro-Nuntius. Adiu­ vante Domino illisque missionalibus sociis laudabilem conferentibus ope­ ram, magna sane tenemur spe fidelem populum ac clerum novi huius Vica­ riatus Apostolici in humana necnon christiana provincia haud mediocres progressus deinceps esse facturum. 273 Acta Ioannis Pauli Pp. II Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die decimo quinto mensis De­ cembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quinto, Pontifi­ catus Nostri duodevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 410.489 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabilibus Servis Dei Vincentio Lewoniuk et sociis martyribus Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Apprehensis servis eius, alium cecide­ runt, alium occiderunt, alium vero lapidaverunt » (Mt 21, 35). Eandem sortem pro fide tuenda perpessi sunt Venerabiles Dei Servi Vincentius Lewoniuk et duodecim socii, pertinentes ad Uniatum Ecclesiam quae anno MDXCVI secundum conventionem Unionis Brestanae est condita. Hi martyres, modesti ruricolae regionis quae Podlasie appellatur, cruenta Russiae Zaristae persecutione grassante, pro fidei defensione summa emi­ nuerunt alacritate. Anno MDCCXCIV dissoluta est Ecclesia Uniatum in Ucrai­ na, anno MDCCCXXXIX in Bielorussia et in Lituania, mansit illa autem in dioecesi Chelmensi, in Regno Poloniae. Auctoritates Russiae nomine impe­ ratoris consilium ceperunt hanc quoque ecclesiam abolere; id est eam Eccle­ siae orthodoxae adiungere; prius quidem episcopum deportaverunt et sacer­ dotes unitatem cum Ecclesia catholica tenere volentes. Ob infragilem fideli­ tatem multi eorum in Siberiam exportati sunt, alii in carcerem coniecti, alii a paroecia amoti. Laici, etsi suis pastoribus destituti, templa, liturgiam et communionem cum Romano Pontifice audacter defendebant. Mense Ianuario anno MDCCCLXXIV omnia Uniatum templa clausa sunt, immo orthodoxis concredita. Quando parochus Uniatum pagi Pratulin exsilium subiit, fideles consilium firmiter inierunt de templo aliis non tradendo. 274 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Die XXIV mensis Ianuarii anno MDCCCLXXIV turba militum advenit. Uniates illuc se contulerunt, ad omnia parati, dummodo fidem tuerentur. Pro­ pinquis vale dicto, festivas induerunt vestes quoniam — uti illi aiebant — de sacratissimo eventu agebatur. Quia dux militum neque per minas neque per blanditias cogere potuit Uniates ut templum relinquerent, iussit ut armis mortifere percuterentur. Tunc Uniates in sepulcrali loco prope templum in genua subsiderunt et canticum modulantes in pace mortem oppetiverunt, non exsecrantes in per­ secutores, sed clamantes « iucundum esse pro fide mori ». Die XXIV mensis Ianuarii anno MDCCCLXXIV pro fide et unitate Ecclesiae occubuerunt tredecim Uniates: ex pago vulgo Woroblin: Vincentius Lewo­ niuk, quinque et viginti annos natus; ex vico Legi: Daniel Karmasz, octo et quadraginta aetatis annos, et Lucas Bojko, duos et viginti annos; ex pa­ go Zaczopki: Constantinus Bojko, undequinquaginta annos; Constantinus Lukaszuk, quinque et quadraginta annos; Anicetus Hryciuk, undeviginti annos; Philippus Geryluk, quattuor et quadraginta annos, et Onuphrius Wasyluk, unum et viginti annos; ex vico Bohukaly: Bartholomaeus Osypiuk, triginta annos natus; ex vico Derlo: Ignatius Franczuk, quinqua­ ginta annos; Ioannes Andrzejuk, sex et viginti annos; Maximus Hawryluk, quattuor et triginta annos, et Michael Wawryszuk, unum et viginti annos. Horum martyrum corpora a militibus Russicis sunt sepulta nulla habita veneratione et impedita propinquorum praesentia; eorum sepulcra cum su­ perficie terrae sunt aequata ut in oblivionem darentur. Catholici tamen, adepta Poloniae libertate, splendidum in hoc loco aedificarunt mausoleum. Die xvin mensis Maii anno MCMXC horum martyrum exuviae in ecclesiam paroecialem in Pratulin sunt translatae. Sententia populi erat: qui vitam pro fide et Ecclesiae unitate dederunt martyres habendi sunt. De eorum veneratione cognitionem habebant Pius IX, Leo XIII et Pius XII. Quan­ doquidem annorum decursu fama fidei et virtutum eorum crescebat, Epi­ scopus Siedlecensis Causam beatificationis et canonizationis anno MCMXXXVIII incohavit. Servatis de iure servandis, Nobis coram die xxv men­ sis Iunii anno MCMXCVI Decretum prodiit super Martyrio. Statuimus igitur ut ritus beatificationis Romae haberetur die vi mensis Octobris eodem anno MCMXCVI. Hodie igitur in foro ante Patriarchalem Basilicam Vaticanam, in­ tra Missarum sollemnia hanc protulimus formulam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Ioannis Nowak, Episcopi Siedlecensis, Desmondi Connell, Archiepiscopi Dublinensis, Antonii Mariae Rouco Várela, Acta Ioannis Pauli Pp. II 275 Archiepiscopi Matritensis, et Mariani Jaworski, Archiepiscopi Leopolitani Latinorum, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Vincentius Lewoniuk et duodecim Socii, Edmundus Ignatius Rice, Maria Arma Mogas Fontcuberta et Marcellina Darowska Beatorum nomine in po­ sterum appellentur eorumque festum: Vincentii Lewoniuk et duodecim So­ ciorum die vicesima tertia Ianuarii; Edmundi Ignatii Rice die quinta Maii; Mariae Annae Mogas Fontcuberta die sexta Octobris; et Marcellinae Daro­ wska die quinta Ianuarii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae vero decrevimus volumus firma esse ac rata in perpetuum, contra­ riis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Octobris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.601 II Paroeciale templum Sancto Pontiano papae et martyri dicatum ipsumque in archidioecesi Platensi situm, ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur. IOANNES PAULUS PP. II Conspicuum templum hoc simul catholicae operae pietatisque fidelium documentum demonstrat, simul potissimum primaevae Ecclesiae revocat re­ cordationem, ipsius Romani Pontificis Pontiani, qui clarum fidei dedit te­ stimonium, significans memoriam. Pastoralis quoque ibidem actio efficaciter explicatur ad communitatis ecclesialis utilitatem ac spiritalem progressum. His consideratis rebus, Venerabilis Fratris Caroli Galán, Archiepiscopi Platensis, precibus subveniendum censuimus, qui suum tum ostendens postula­ tum tum suorum fidelium, enixe efflagitavit ut paroeciale templum Sancto Pontiano dicatum, quod in urbe Platensi invenitur, in ipsius archidioecesi, in Basilicarum Minorum album referretur. Itaque ea quae statuit Congregatio de Cultu Divino comprobantes, factis a Nobis quondam potestatibus, Apostolica 276 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pro Nostra auctoritate sacrum aedificium, de quo supra est facta mentio, Basi­ licae Minoris dignitate honestamus, cunctis additis iuribus et privilegiis, quae ad id genus templa pertinent. Serventur deinde quae decretum iubet «de titu­ lo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris, anno MCMLXXXIX foras emissum, quibuslibet minime obsistentibus rebus. Iuvat tandem Ecclesiae primigenos te­ stes collustrare, qui vitam suam pro Christi nomine tradere non dubitarunt. Ad eos igitur mentem et animum referentes qui nunc sunt fideles, studiosius ad proposita religionis tenenda compelluntur. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die in mensis Ianuarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco œ Sigilli In Secret. ^Status tab., n. 402.828 III In Libya Nuntiatura Apostolica conditur IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ad firmiores reddendas necessitudinis ra­ tiones nuper feliciter initas inter hanc Apostolicam Sedem et Rempublicam Libycam, vulgo dictam Gran Giamahiria Araba Libica Popolare Socialista, et ad aptius providendum catholicae Ecclesiae regimini atque spiritali bono Christifi­ delium illic degentium, Nobis peropportunum videtur ibidem Apostolicam Nuntiaturam condere. Summa igitur Nostra potestate harumque Litterarum virtute in Republica Libyca Nuntiaturam Apostolicam constituimus, factis omnibus iuribus, privilegiis et indultis, quae huiusmodi Legationum propria sunt. Has denique Litteras, in forma Brevis Maioris expeditas, nunc et in po­ sterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x men­ sis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 410.726 Acta Ioannis Pauli Pp. II 277 CONVENTIO INTER SANCTAM SEDEM ET CROATLE REM PUBLICAM DE IURIDICIALIBUS QUAESTIONIBUS ACCORDO TRA LA SANTA SEDE E LA REPUBBLICA DI CROAZIA CIRCA QUESTIONI GIURIDICHE UGOVOR IZMEDU SVETE STOLICE I REPUBLIKE HRVATSKE O PRAVNIM PITANJIMA La Santa Sede e la Repubblica di Croazia volendo stabilire il quadro giuridico delle relazioni tra la Chiesa Cattolica e lo Stato di Croazia, Sveta Stolica i Republika Hrvatska nastojeci odrediti pravni okvir odnosa izmedu Katolicke Crkve i Hrvatske Drzave, facendo riferimento, la Repubblica di Croazia alle norme della Costituzio­ ne, in particolare agli articoli 40 e 41 sulla libertà religiosa e la libertà di co­ scienza, e la Santa Sede ai documenti del Concilio Vaticano Secondo e alle norme del Diritto Canonico; temeij eòi se Republika Hrvatska na odredbama Ustava, posebno na clancima 40. i 4L o vjerskoj slobodi i o slobodi savjesti, a Sveta Stolica na dokumentima Drugoga vatikanskog sabora i na odredba­ ma kanonskoga prava; tenendo presente il ruolo insosti­ tuibile della Chiesa Cattolica nella educazione del popolo croato e il suo ruolo storico ed attuale nel campo sociale, culturale e pedagogico; imajuci u vidu nezamjenjivu ulogu Katolicke Crkve u odgoju hrvatskoga naroda i njezinu povijesnu i sadasnju ulogu na drustvenom, kulturnom i obrazovnom podrucju; coscienti che la maggioranza dei cittadini della Repubblica di Croa­ zia fa parte della Chiesa Cattolica; svjesni da vecina gradana Republike Hrvatske pripada Katolickoj Crkvi; richiamandosi ai principi inter­ nazionalmente riconosciuti sulla li­ bertà religiosa, pozivajuci se na medunarodno priznata nácela o vjerskoj slobodi, hanno stabilito di comune ac­ cordo quanto segue: dogovorili su se o slijedecem: 278 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Articolo 1 Ölanak 1. La Repubblica di Croazia e la Santa Sede riaffermano che lo Sta­ to e la Chiesa Cattolica sono, cia­ scuno nel proprio ordine, indipen­ denti e autonomi, impegnandosi al pieno rispetto di tale principio nei loro rapporti e alla reciproca colla­ borazione per lo sviluppo integrale, spirituale e materiale dell'uomo e per la promozione del bene comune. Republika Hrvatska i Sveta Stolica, potvrdujuci da su Drzava i Katolicka Crkva, svaka u svom poretku, neovisne i samostalne, obvezuju se da ce u medusobnim odnosima potpuno postivati to nácelo te da ce medusobno suradivati u brizi za cjelovit duhovni i materijalni razvoj covjeka i u promicanju opcega dobra. Articolo 2 Ölanak 2. 1. La Repubblica di Croazia riconosce la personalità giuridica pubblica della Chiesa Cattolica. 1. Republika Hrvatska priznaje javnu pravnu osobnost Katolicke Crkve. 2. La Repubblica di Croazia ri­ conosce anche la personalità giuri­ dica pubblica di tutte le istituzioni ecclesiastiche, che hanno tale per­ sonalità giuridica in conformità alle norme del Diritto Canonico. 2. Republika Hrvatska priznaje i javnu pravnu osobnost svih crkvenih ustanova koje imaju takvu pravnu osobnost prema odredbama kanonskoga prava. 3. L'autorità ecclesiastica com­ petente può erigere, modificare, abolire o riconoscere le persone giuridiche ecclesiastiche, secondo le norme del Diritto Canonico. Essa ne informa il competente organo dell'amministrazione statale, per la relativa registrazione, secondo le apposite norme civili. 3. Nadlezna crkvena vlast moze osnivati, mijenjati, dokidati ili priznavati crkvene pravne osobe, prema odredbama kanonskoga pra­ va. Ona o tome obavjestava nadlezno tijelo drzavne uprave radi njihova upisa, u skladu s odgovarajucim drzavnim propisima. Articolo 3 La Repubblica di Croazia ga­ rantisce alla Chiesa Cattolica e alle sue persone giuridiche e fisiche la Ölanak 3. Republika Hrvatska jamci Katolickoj Crkvi i njezinim pravnim i fizickim osobama slobodu Acta Ioannis Pauli Pp. II 279 libertà di comunicare e di mantenere contatti con la Santa Sede, con le Conferenze Episcopali di altri Paesi, come pure con le Chiese particolari, istituzioni e persone sia all'interno dello Stato che all'estero. opcenja i odrzavanja veza sa Svetom Stolicom, s biskupskim konferencijama drugih zemalja, s partikularnim Crkvama te s ustanovama i osobama bilo u Drzavi bilo u inozemstvu. Articolo 4 Nel rispetto del diritto alla liber­ tà religiosa, la Repubblica di Croazia riconosce alla Chiesa Cattolica, e alle sue comunità di qualsiasi rito, il li­ bero esercizio della sua missione apostolica, in particolare per quanto riguarda il culto divino, il governo, l'insegnamento e l'attività delle asso­ ciazioni di cui all'Art. 14. Ölanak 4. Postujuci pravo na vjersku slobodu, Republika Hrvatska prizna­ je Katolickoj Crkvi i njezinim zajednicama bilo kojega obreda slobodu vrsenja njezina apostolskoga poslanja, posebno u onome sto se odnosi na bogostovlje, upravu, uciteljstvo i djelatnost drustava o kojima se govori u clanku 14. Articolo 5 Ölanak 5. Iskljucivo na nadleznu crkvenu vlast spada slobodno uredivati vlastiti crkveni ustroj, osnivati, mijenjati i ukidati crkvene pokrajine, nadbiskupije, biskupije, apostolske administrature, teritorijalne prela­ ture, teritorijalne opatije, osobne prelature, zupe, ustanove posvecenoga zivota i druzbe apostolskoga zivota te druge crkvene pravne osobe. Spetta esclusivamente alla com­ petente autorità ecclesiastica rego­ lare liberamente l'ordinamento ec­ clesiastico proprio, erigere, mutare, e sopprimere province ecclesiasti­ che, arcidiocesi, diocesi, ammini­ strazioni apostoliche, prelature ter­ ritoriali, abbazie territoriali, prela­ ture personali, parrocchie, istituti di vita consacrata e società di vita apostolica, nonché altre persone giuridiche ecclesiastiche. Articolo 6 1. Spettano alla Chiesa Cattoli­ ca tutte le nomine ecclesiastiche ed il conferimento degli uffici ecclesia­ stici, in conformità alle norme del Diritto Canonico. Ölanak 6. 1. Katolicka Crkva je nadlezna za sva crkvena imenovanja i dodjelu crkvenih sluzbi, prema odred­ bama kanonskoga prava. 280 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 2. La nomina, il trasferimento e la rimozione dei Vescovi competo­ no esclusivamente alla Santa Sede. 2. Imenovanje, premjestaj i smjèna biskupa u iskljucivoj su nadleznosti Svete Stolice. 3. Prima della pubblicazione del­ la nomina dei Vescovi diocesani, la Santa Sede ne darà comunicazione, in via riservata, al Governo croato. 3. Sveta Stolica ce prije objavljivanja imenovanja dijecezanskih biskupa o tome, na povjerljiv nacin, obavijestiti Hrvatsku vladu. Articolo 7 Ölanak 7. 1. La Repubblica di Croazia ga­ rantisce alla Chiesa Cattolica la li­ bertà di esercitare il culto. 1. Republika Hrvatska jamci Katolickoj Crkvi slobodu obavljanja bogostovlja. 2. La Repubblica di Croazia ga­ rantisce ^inviolabilità dei luoghi di culto: chiese, cappelle e rispettivi annessi. 2. Republika Hrvatska jamci nepovredivost mjesta za bogostovlje: crkava, kapela te crkvenih prostora. 3. Solo per motivi gravi e con l'esplicito accordo dell'autorità ec­ clesiastica, si possono destinare tali luoghi ad altra finalità. 3. Samo zbog posebno vaznih razloga, te s izricitim pristankom crkvene vlasti, ta mjesta mogu biti nami jen Jena u druge svrhe. 4. La competente autorità della Repubblica di Croazia può prende­ re provvedimenti di sicurezza nei luoghi menzionati anche senza pre­ vio avviso dell'autorità ecclesiasti­ ca competente, se ciò fosse urgente per la difesa della vita e della salu­ te o per salvare dei beni di parti­ colare valore artistico o storico. 4. Nadlezna tijela Republike Hrvatske mogu poduzeti sigurnosne mjere u tim mjestima i bez prethodne obavijesti nadleznih cr­ kvenih vlasti, ako je to hitno zbog zastite zivota i zdravlja ili zbog spasavanja dobara posebne povijesne i kulturne vrijednosti. 5. In vista dell'esercizio del culto pubblico in luoghi diversi da quelli indicati al paragrafo 2 (come nel ca­ so di processioni, pellegrinaggi o altri atti), le autorità ecclesiastiche ne in­ formeranno le competenti autorità 5. Prije odrzavanja bogostov­ lja (kao u slucaju procesija, hodocasca i slicno) na ostalim mjesti­ ma, osim na oznacenima u stavku 2, mjerodavne crkvene vlasti obavijestit ce o tome nadlezna 281 Acta Ioannis Pauli Pp. II della Repubblica di Croazia, le quali hanno l'obbligo di garantire l'ordine pubblico e la sicurezza. tijela Republike Hrvatske kojima je duznost osiguravati javni red i jamciti sigurnost. Articolo 8 Ölanak 8. 1. Nel caso di una istruttoria su un ecclesiastico per eventuali reati contemplati dal Codice penale, le autorità giudiziarie ne informeran­ no previamente le autorità ecclesia­ stiche competenti. 1. U slucaj u sudske istrage o kleriku zbog mozebitih krivicnih djela predvidenih krivicnim zakonikom, sudske vlasti ce o tome prethodno obavijestiti nadlezhe cr­ kvene vlasti. 2. In ogni caso, il segreto della confessione è inviolabile. 2. Ispovjedna tajna je u svakom slucaju nepovrediva. Articolo 9 Ölanak 9. 1. Le domeniche e i seguenti giorni festivi sono liberi dal lavoro: 1. Neradni dani su nedjelje i siij edece svetkovine: a) 1 gennaio, Solennità di Maria Ss.ma Madre di Dio, Capodanno; a) 1. sijecnja, svetkovina Svete Marije Bogorodice, Nova godina; b) 6 gennaio, Epifania del Signore o Santi Magi; b) 6. sijecnja, Bogojavljenje ili Sveta Tri Kralja; c) Lunedì di Pasqua; c) Vazmeni ponedjeljak; d) 15 agosto, Assunzione della B. V. Maria; d) 15. kolovoza, Uznesenje Blazene Djevice Marije ili Velika Gospa; e) 1 novembre, Tutti i Santi; e) 1. studenoga, Svi Sveti; f) 25 dicembre, Natale del Signore; f) 25. prosinca, Bozic; g) 26 dicembre, primo giorno dopo il Natale, Santo Stefano. g) 26. prosinca, prvi dan po Bozicu, Sveti Stjepan. 2. Le due Parti interessate si metteranno d'accordo circa even­ tuali modifiche dei giorni festivi. 2. Ugovorne strane ce se dogovoriti o mogucim promjenama neradnih dana. Articolo 10 Ölanak 10. 1. Le persone giuridiche ecclesia­ stiche possono acquistare, possedere, 1. Crkvene pravne osobe mogu kupovati, posjedovati, koristiti ili 20 - A A S. 282 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale usufruire o alienare beni mobili e immobili, così come acquisire ed alienare diritti patrimoniali, secon­ do le norme canoniche e quelle del­ la legislazione della Repubblica di Croazia. otudivati pokretna i nepokretna dobra, te stjecati i otudivati imovinska prava, prema odredbama kanonsko­ ga prava i zakonodavsta Republike Hrvatske. 2. Le persone giuridiche di cui al comma 1, possono istituire fon­ dazioni. La loro attività, per quan­ to riguarda gli effetti civili, si rego­ la secondo le norme legali della Repubblica di Croazia. 2. Pravne osobe iz stavka 1. ovoga clanka mogu osnivati zaklade. Djelatnost tih zaklada, s obzirom na gradanske ucinke, ravna se prema odredbama zakonodavstva Republi­ ke Hrvatske. Articolo 11 Ölanak 11. 1. La Chiesa Cattolica ha il dirit­ to di costruire chiese ed edifìci eccle­ siastici e di ampliare o modificare quelli già esistenti, secondo le leggi vigenti nella Repubblica di Croazia. 1. Katolicka Crkva ima pravo graditi crkve i crkvene zgrade te povecavati ili preuredivati vec postojece, prema zakonodavstvu Republike Hrvatske. 2. Il Vescovo diocesano decide sulla necessità di costruire edifici ecclesiastici e ne scéglie il luogo in accordo con gli organi competenti della Repubblica di Croazia. 2. Dijecezanski biskup odlucuje 0 potrebi izgradnje crkvenog objekta 1 izabire lokaciju u dogovoru s nad- 3. Le competenti autorità della Repubblica di Croazia non prende­ ranno in considerazione le richieste per la costruzione di edifìci eccle­ siastici senza aver ricevuto il con­ senso scritto del vescovo diocesano. 3. Nadlezna tijela Republike Hr­ vatske nece uzeti u obzir molbe za lokacije crkvenih objekata bez prethodnoga pismenog pristanka dijecezanskoga biskupa. Articolo 12 Ölanak 12. 1. Alla Chiesa Cattolica sono ga­ rantite la libertà di stampare, pub­ blicare e divulgare libri, giornali e ri- 1. Katolickoj je Crkvi zajamcena sloboda tiska, tiskanje i sirenje knjiga, novina, casopisa, te druge leznim tijelima Republike Hrvatske. 283 Acta Ioannis Pauli Pp. II viste, come pure qualsiasi altra atti­ vità connessa con la sua missione. djelatnosti povezane s njezinim poslanjem. 2. La Chiesa Cattolica ha acces­ so anche ai mezzi di comunicazione pubblici (giornali, radio, televisio­ ne). La Chiesa Cattolica ha inoltre il diritto di istituire e di gestire in proprio radio e televisione, in con­ formità alle leggi della Repubblica di Croazia. 2. Katolicka Crkva ima pristup i na drzavna sredstva javnoga priopcivanja (novine, radio, televi­ zi ja). Katolicka Crkva takoder ima pravo osnivati i obavljati djelatnosti radi ja i tele vizi je u skladu s odredbama zakonodavstva Repu­ blike Hrvatske. Articolo 13 Ölanak 13. 1. Il matrimonio canonico, dal momento della sua celebrazione, produce gli effetti civili secondo le norme legali della Repubblica di Croazia, se non esistono impedimenti civili per i contraenti e se sono adempiuti i requisiti previsti dalla legge della Repubblica di Croazia. 1. Kanonska zenidba od trenutka sklapanja ima gradanske ucinke prema odredbama zakonodavstva Republike Hrvatske ako ugovorne stranke nemaju civilne zapreke i ako su ispunjeni propisi predvideni odredbama zakonodavstva Repu­ blike Hrvatske. 2. Il modo e il tempo utile per l'iscrizione del matrimonio canoni­ co nei registri statali dei matrimoni sono stabiliti dalla rispettiva legge della Repubblica di Croazia. 2. Nacin i rok upisa kanonske zenidbe u drzavne matice vjencanih propisuje zakonodavstvo Republike Hrvatske. 3. La preparazione al matrimo­ nio canonico comprende l'istruzione dei futuri sposi suU'insegnamento della Chiesa circa l'eccellenza del sa­ cramento del matrimonio, in parti­ colare circa la sua unità ed indisso­ lubilità, nonché sugli effetti civili del vincolo matrimoniale secondo la leg­ ge della Repubblica di Croazia. 3. Priprava za kanonsku zenidbu obuhvaca pouku buducih supruznika o crkvenom nauku glede uzvisenosti sakramenta zenidbe, navlastito o njezinoj jednosti i nerazrjesivosti i o gradanskim ucincima zenidbe sukladno sa zakonodavstvom Republike Hrvatske. 4. Le decisioni dei Tribunali ec­ clesiastici sulla nullità del matri- 4. Odluke crkvenih sudova o nistavosti zenidbe i odluke Vrhov- 284 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale monio e quelle della Suprema Au­ torità della Chiesa sullo scioglimen­ to del vincolo matrimoniale sono comunicate al competente Tribu­ nale civile, per l'adempimento delle conseguenze civili del provvedi­ mento, secondo le norme legali del­ la Repubblica di Croazia. ne vlasti Crkve o razrjesenju zenidbenoga veza, dostavljaju se nadleznome drzavnom sudu radi primjene gradanskih ucinaka odlu­ ke, u skladu s odredbama zakono­ davstva Republike Hrvatske. Articolo 14 Ölanak 14. 1. La Repubblica di Croazia rico­ nosce il diritto dei fedeli di riunirsi secondo gli scopi propri della Chiesa. Per quanto riguarda gli effetti civili delle loro attività, tali associazioni si regolano in conformità alle norme le­ gali della Repubblica di Croazia. 1. Republika Hrvatska priznaje pravo vjernika da osnivaju drustva s ciljevima koji su vlastiti Crkvi. Sto se tice gradanskih ucinaka njihova djelovanja, ta se drustva ravnaju prema odredbama zakono­ davstva Republike Hrvatske. 2. La Repubblica di Croazia ga­ rantisce ai cattolici e alle loro asso­ ciazioni ed istituzioni la piena libertà di azione e di attività pubblica, sia in modo verbale che per iscritto. 2. Republika Hrvatska jamci katolicima i njihovim drustvima i ustanovama potpunu slobodu dje­ lovanja i javnog nastupa bilo usmeno bilo pismeno. Articolo 15 Ölanak 15. La Chiesa Cattolica ha il diritto di erigere istituzioni educative di qualunque grado e di gestirle se­ condo le proprie norme, nel rispet­ to delle disposizioni legali della Re­ pubblica di Croazia. Katolicka Crkva ima pravo osnivati obrazovne ustanove bilo kojega stupnja i njima upravljati prema vlastitim pravilima, postujuci odredbe zakonodavstva Repu­ blike Hrvatske. Articolo 16 Ölanak 16. 1. La Repubblica di Croazia ri­ conosce e garantisce alla Chiesa Cattolica il diritto alla cura pasto­ rale dei fedeli che soggiornano ne­ 1. Republika Hrvatska priznaje i jamci Katolickoj Crkvi pravo na dusobriznistvo vjernika koji se nalaze u zatvorima, bolnicama, ljeci- 285 Acta Ioannis Pauli Pp. II gli istituti penitenziari, negli ospe­ dali, negli orfanotrofi ed in ogni istituto di assistenza medica e so­ ciale di carattere pubblico o privato. listima, sirotistima i u svim ustanovama za zdravstvenu i drustvenu skrb, bilo da su javnoga bilo privatnoga znacenja. 2. L'attività pastorale nei men­ zionati istituti, di carattere pubbli­ co, verrà regolata con un appro­ priato accordo tra le competenti autorità ecclesiastiche e quelle del­ la Repubblica di Croazia. 2. Dusobriznicka djelatnost u navedenim ustanovama, ko je su javnoga znacenja, bit ce uredena posebnim ugovorom izmedu nadleznih crkvenih vlasti i tijela Republike Hrvatske. Articolo 17 Ölanak 17. 1. La Chiesa Cattolica può libe­ ramente organizzare istituzioni in­ tese ad assicurare attività caritati­ ve ed assistenza sociale, conformi alle rispettive norme civili. 1. Katolicka Crkva moze slobodno organizirati ustanove koje ce osiguravati karitativno djelovanje i drustenu skrb, u skladu s odgovarajucim drzavnim propisima. 2. Le istituzioni ecclesiastiche a scopo assistenziale-càritativo o le istituzioni che dipendono dalla Chiesa, si regolano in conformità ai propri statuti e godono degli stessi diritti e privilegi delle istituzioni statali fondate per le stesse finalità. 2. Crkvene ustanove za karitativ­ no djelovanje i drustvenu skrb ih ustanove koje ovise o Crkvi djeluju prema vlastitim statutima te imaju ista prava i povlastice koje imaju i drzavne ustanove osnovane u istu svrhu. 3. La Chiesa Cattolica e la Re­ pubblica di Croazia si accorderan­ no sulla mutua collaborazione delle proprie istituzioni assistenziali-caritative. 4. Le competenti autorità della Repubblica di Croazia e le compe­ tenti autorità ecclesiastiche stabili­ ranno di comune accordo i sussidi economici che la Repubblica di Croazia fornirà alle istituzioni della Chiesa Cattolica al servizio del be­ ne comune della società. 3. Katolicka Crkva i Republika Hrvatska dögovorit ce se o medusobnoj suradnji vlastitih ustanova za karitativno djelovanje i drust­ venu skrb. 4. Nadlezna tijela Republike Hrvatske i nadlezne crkvene vlasti medusobnim ce dogovorom odrediti novcanu pomoc koju ce Repu­ blika Hrvatska davati ustanovama Katolicke Crkve koje su u sluzbi opcega dobra drustva. 286 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 5. Per quanto riguarda gli ef­ fetti civili, le istituzioni di cui al paragrafo 1 di questo Articolo si regoleranno secondo le norme legali della Repubblica di Croazia. 5. Sto se tice gradanskih ucina­ ka, ustanove iz stavka 1. ovoga clanka ravnat ce se prema odred­ bama zakonodavstva Republike Hrvatske. Articolo 18 Ölanak 18. 1. La Repubblica di Croazia e la Santa Sede risolveranno di comune accordo, per via diplomatica, dubbi o difficoltà che potrebbero sorgere nel­ l'interpretazione e neU'applicazione del­ le disposizioni del presente Accordo. 1. Republika Hrvatska i Sveta Stolica u medusobnom ce dogovoru, diplomatskim putem, rjesavati dvojbe ili teskoce koje bi mogie nastati glede tumacenja ili primjene odredbi ovoga Ugovora. 2. Le materie di comune inte­ resse che richiedono soluzioni nuo­ ve o supplementari verranno trat­ tate da una apposita Commissione Mista, composta da rappresentanti delle due Parti, la quale sottoporrà le sue proposte all'approvazione delle rispettive Autorità. 2. Mjesovita komisija, sastavljena od predstavnika dviju Stra­ na, raspravljat ce o svim pitanjima od zajednickoga interesa koja ce zahtij evati nova ili dodatna rjesenja te ce svoje prijedloge podastrijeti mjerodavnim Vlastima na odluku. Articolo 19 Ölanak 19. 1. Il presente Accordo sarà ratifi­ cato secondo le norme procedurali proprie delle Alte Parti contraenti ed entrerà in vigore al momento del­ lo scambio degli strumenti di ratifica. 1. Ovaj ce Ugovor biti ratificiran prema pravnim propisima visokih ugovornih Strana i stupii ce na snagu u trenutku razmjene ratifìkacijskih instrumenata. 2. Nel caso una delle Alte Parti contraenti consideri che siano radi­ calmente mutate le circostanze nel­ le quali si è stipulato il presente Accordo, così da rendere necessarie modifiche, sarà dato inizio ai rela­ tivi negoziati. 2. U slucaju da jedna od visokih ugovornih Strana bude smatrala da su se bitno promijenile prilike u kojima je sklopljen ovaj Ugovor, tako da ga treba mijenjati, zapocet ce odgovarajuce prego vore. 287 Acta Ioannis Pauli Pp. II Firmato a Zagabria, il 19 Di­ cembre 1996, in doppio originale, ciascuno in lingua croata e italia­ na; ambedue i testi sono ugual­ mente autentici. Potpisano u Zagrebu, dne 19. prosinca 1996, u dva izvorna i podjednako vjerodostojna primjerka na hrvatskom i talijanskom jeziku. ^ Giulio Einaudi dr. Jure Radie per la Santa Sede Conventione ta, die IX inter za Apostolicam mensis Aprilis Sedem anno et Croatiœ MCMXCVII Republiku Rem Hrvatsku Publicam ratihabitionis rata habi­ instrumenta ac­ cepta et reddita mutuo fuerunt in Civitate Vaticana; a quo die Conventio vigere coepit Pactionis. ad normam articuli XIX eiusdem CONVENTIO INTER SANCTAM SEDEM ET CROATIAE REM PUBLICAM DE COMMUNICATA IN EDUCATIONIS CULTURAEQUE REBUS OPERA ACCORDO TRA LA SANTA SEDE E LA REPUBBLICA DI CROAZIA CIRCA LA COLLABORAZIONE IN CAMPO EDUCATIVO E CULTURALE UGOVOR IZMEDU SVETE STOLICE I REPUBLIKE HRVATSKE O SURADNJI NA PODRUÖJU ODGOJA I KULTURE La Santa Sede e la Repubblica di Croazia desiderose di regolare le relazioni tra la Chiesa Cattolica e lo Stato di Croazia nel campo del­ l'educazione e della cultura, Sveta Stolica i Republika Hrvat­ ska zeleci urediti odnose izmedu Ka­ tolicke Crkve i Hrvatske Drzave na podrucju odgoja i kulture, basandosi la Repubblica di Croa­ zia sulle norme della Costituzione, in temeljeci se Republika Hrvatska na odredbama Ustava, navla- 288 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale particolare sugli articoli 14, 40 e 68, e la Santa Sede sui documenti dei Concilio Vaticano Secondo, special­ mente sulla Dichiarazione «Gravissi­ mum educationis », e sulle norme del Diritto Canonico; stito na clancima 14, 40, i 68, a Sveta Stolica na dokumentima Drugoga vatikanskog sabora, posebno na Deklaraciji »Gravissimum educationis«, i na odredbama ka­ nonskoga prava; tenendo presente l'insostituibile ruolo storico ed attuale della Chie­ sa Cattolica in Croazia nell'educa­ zione etica e morale del popolo, co­ me pure il suo ruolo nel campo culturale e pedagogico; imajuci u vidu nezamjenjivu povijesnu i sadasnju ulogu Kato­ licke Crkve u Hrvatskoj u kulturnom i moralnom odgoj u naroda, te njezinu ulogu na podrucju kulture i obrazovanja; prendendo atto che la maggioran­ za dei cittadini della Repubblica di Croazia fa parte della Chiesa Cattolica, uzevsi na znanje da vecina gradana Republike Hrvatske pripada Katolickoj Crkvi; hanno stabilito di comune ac­ cordo quanto segue: dogovorili su se o slijedecem: Articolo 1 Ölanak 1. 1. La Repubblica di Croazia, alla luce del principio della libertà reli­ giosa, rispetta il diritto fondamenta­ le dei genitori all'educazione religiosa dei figli e si impegna a garantire, nel quadro del piano e del programma scolastico e in conformità con la vo­ lontà dei genitori, <*> dei tutori, l'in­ segnamento della religione cattolica in tutte le scuole pubbliche, elemen­ tari, medie e superiori e nei centri prescolastici, come materia obbliga­ toria per coloro che la scelgono, con le medesime condizioni delle altre materie obbligatorie. 1. Republika Hrvatska, u svjetlu nácela o vjerskoj slobodi, postuje temeljno pravo roditelja na vjerski odgoj djece te se obvezuje da ce, u sklopu skolskoga plana i programa i u skladu s voljom rodi­ telja ili skrbnika, jamciti nastavu katolickoga vjeronauka u svim javnim osnovnim i srednjim skolama i u predskolskim ustanovama, kao obveznoga predmeta za one koji ga izaberu, pod istim uvjetima pod kojima se izvodi nastava ostalih obveznih predmeta. 2. Il sistèma educativo-formativo nei. centri prescolastici e nelle 2. Odgoj no-obrazovni sustav u javnim predskolskim ustanovama i 289 Acta Ioannis Pauli Pp. II scuole, inclusi i centri universitari, terrà in considerazione i valori del­ l'etica cristiana. skolama, ukljucujuci i visoka ucilista, uzimat ce u obzir vrijednosti krscanskè etike. Articolo 2 Ölanak 2. 1. Nel rispetto della libertà di co­ scienza e della responsabilità dei ge­ nitori per l'educazione dei loro figli, a tutti è garantito il diritto di avva­ lersi dell'insegnamento della religione. 1. Postujuci slobodu savjesti i odgovornost roditelja za odgoj svoje djece, svakome je zajamceno pravo izbora vjeronauka. 2. In collaborazione con le com­ petenti autorità della Chiesa, le au­ torità scolastiche daranno la possi­ bilità ai genitori e agli alunni mag­ giorenni di avvalersi di tale inse­ gnamento al momento della iscri­ zione nella scuola, di modo che la loro decisione non susciti alcuna forma di discriminazione nel cam­ po dell'attività scolastica. 2. Skolske vlasti, u suradnji s nadleznim crkvenim vlastima, omogucit ce roditeljima i punoljetnim ucenicima da izaberu vjeronauk pri upisu u skolu na nacin da njihova odluka ne bude povod bilo kakvom obliku diskriminacije na podrucju skolskoga djelovanja. 3. I genitori e gli alunni maggio­ renni, i quali dovessero mutare la propria decisione di cui al paragrafo 1 di quest'Articolo, dovranno infor­ marne per iscritto la scuola, prima dell'inizio del nuovo anno scolastico. 3. Ako bi roditelji i punoljetni ucenici zeljeli promij eniti odluku o kojoj se govori u stavku 1. ovog clanka, duzni su o tome pismeno obavijestiti skolu prije pocetka no­ ve skolske godine. Articolo 3 Ölanak 3. 1. L'insegnamento della religio­ ne sarà impartito da insegnanti qualificati, ritenuti idonei dall'au­ torità ecclesiastica, in possesso dei requisiti contemplati dalla legisla­ zione della Repubblica di Croazia, attenendosi a tutti i diritti e dove­ ri derivanti. 1. Katolicki vjeronauk predaju kvalificirani vjeroucitelji koji su po sudu crkvene vlasti prikladni za to i koji zadovoljavaju odgovarajuce odredbe zakonodavstva Republike Hrvatske, pridrzavajuci se svih duznosti i prava koji iz toga proizlaze. 290 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 2. Gli insegnanti di religione devono avere il mandato canonico (missio canonica) rilasciato dal Ve­ scovo diocesano. La revoca di tale mandato comporta la perdita im­ mediata del diritto dell'insegna­ mento della religione cattolica. 2. Vjeroucitelji moraju imati ispravu o kanonskome mandatu (missio canonica) koju je izdao dijecezanski biskup. Opoziv man­ data nosi sa sobom neposredni gubitak prava na predavanje katolickoga vjeronauka. 3. Gli insegnanti di religione sono inseriti a tutti gli effetti nel corpo docente delle scuole elementari, me­ die e superiori, come pure nel corpo docente dei rispettivi centri prescolastici. 3. Vjeroucitelji su clanovi, sa svim ucincima, nastavnickoga zbora u osnovnim i srednjim skolama, odnosno odgojiteljskoga zbora u predskolskim ustanovama. 4. I programmi e le modalità di svolgimento dell'insegnamento del­ la religione cattolica nelle scuole di ogni ordine e grado, saranno ogget­ to di particolari intese tra il Go­ verno della Repubblica di Croazia e la Conferenza Episcopale Croata. 4. Programi i nacin odvijanja katolickoga vjeronauka u skolama svih vrsta i stupnjeva, uredit ce se posebnim ugovorima izmedu Vlade Republike Hrvatske i Hrvatske biskupske konferencije. Articolo 4 Ölanak 4. D'intesa con le autorità scola­ stiche, le competenti autorità eccle­ siastiche potranno organizzare nei centri educativo-formativi altre at­ tività complementari connesse con l'educazione e la cultura religiosa, utilizzando i locali e i sussidi peda­ gogici supplementari di tali istituti. U dogovoru nadleznih skolskih vlasti, mjerodavne crkvene vlasti moci ce organizirati u odgojnoobrazovnim ustanovama druge dopunske djelatnosti u svezi s odgojem i vjerskom kulturom, koristeci se prostori jama i pomocnim pedagoskim pomagalima tih ustanova. Articolo 5 Ölanak 5. La Chiesa cattolica può orga­ nizzare liberamente dei corsi e in­ traprendere delle attività di forma­ zione spirituale-religiosa nelle isti- Katolicka Crkva moze slobodno priredivati predavanja i poduzimati djelatnosti duhovno-vjerskoga obrazovanja u sveucilisnim ustano- 291 Acta Ioannis Pauli Pp. II tuzioni universitarie, d'intesa con le rispettive autorità universitarie. vama, u dogovoru s tijelima sveucilista. Jiadleznim Articolo 6 Ölanak 6. 1. I programmi e i contenuti del­ l'insegnamento della religione cattolica nelle scuole di ogni ordine e grado, co­ me anche i libri di testo e il materiale didattico, vengono redatti dalla Confe­ renza Episcopale Croata che li presen­ ta ai competenti organi della Repub­ blica di Croazia per la loro integrazio­ ne nei programmi scolastici. 1. Programe i sadrzaje nastave katolickoga vjeronauka u skolama bilo koje vrste i stupnja, te udzbenike i didakticku gradu, sastavlja Hrvatska biskupska konferencija ko ja ih podastire nadleznim tijeli­ ma Republike Hrvatske radi njihova uvodenja u skolske programe. 2. La Repubblica di Croazia as­ sume le spese di redazione e di stampa dei libri di testo dell'inse­ gnamento della religione e ne orga­ nizza la procedura editoriale, se­ condo le norme in uso per gli altri libri di testo scolastici. 2. Republika Hrvatska snosi troskove izradbe i tiskanja udzbenika vjeronauka i organizira izdavacki postupak u skladu s postojecim odredbama za ostale skolske udzbenike. Articolo 7 Ölanak 7. 1. Le autorità competenti nel campo ecclesiastico e statale vigila­ no, secondo le proprie competenze, affinché l'insegnamento della reli­ gione e la formazione religiosa nei centri prescolastici e scolastici sia impartito, nei loro contenuti e cri­ teri didattico-metodologici, in con­ formità con le disposizioni delle ri­ spettive legislazioni. 1. Mjerodavne vlasti na crkvenom i drzavnom podrucju, prema vlastitim nadleznostima, bdiju da se vjeronauk u skoli i vjerski od­ goj u predskolskim i skolskim ustanovama i u sadrzajnom i u didakticko-metodickom pogledu odrzava kvalitetno i u skladu s propisima crkvenoga i drzavnoga zakonodavstva. 2. Per quanto riguarda i conte­ nuti dell'insegnamento e della for­ mazione religiosa, gli insegnanti di religione si atterranno alle norme e 2. Vjeroucitelji ce obdrzavati crkvene zakone i odredbe u pitanjima sadrzaja vjerskoga odgoja i obrazovanja; sto se ostaloga tice 292 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale alle direttive ecclesiastiche; per il resto si conformeranno alla legisla­ zione della Repubblica di Croazia e rispetteranno le norme disciplinari dei rispettivi centri di educazione. obdrzavat ce odredbe zakonodav­ stva Republike Hrvatske i postivati stegovne odredbe odgojne ustanove u kojoj djeluju. Articolo 8 Ölanak 8. 1. La Chiesa Cattolica ha il di­ ritto di istituire e gestire scuole di qualunque grado e gli asili infanti­ li, in conformità alle norme del Di­ ritto Canonico e della legislazione della Repubblica di Croazia. 1. Katolicka Crkva ima pravo osnivati skole bilo kojega stupnja i predskolske ustanove i njima upravljati prema odredbama kanonsko­ ga prava i zakonodavstva Republi­ ke Hrvatske. 2. Nell'attuazione del piano e del programma delle materie fon­ damentali obbligatorie, come pure nel rilascio dei documenti ufficiali, le scuole cattoliche osserveranno le leggi della Repubblica di Croazia. 2. U ostvarenju plana i progra­ ma temeljnih obveznih predmeta, te pri izdavanju sluzbenih isprava, katolicke ce skole postivati zakone Republike Hrvatske. Articolo 9 Ölanak 9. Le scuole cattoliche parificate, i loro insegnanti, educatori e gli altri impiegati, come pure gli alunni e gli educandi godranno dei medesi­ mi diritti e doveri dei loro omolo­ ghi delle scuole pubbliche ed avranno diritto a ricevere i sussidi finanziari previsti dalle rispettive leggi della Repubblica di Croazia. Katolicke skole s pravom javnosti, njihovi ucitelji i nastavnici, odgojitelji i drugi djelatnici, jedanko kao i ucenici i odgajanici, uzivat ce ista prava i duznosti kao i oni u drzavnim skolama i imat ce pravo na primanje novcane potpore kako je predvideno zakonodavstvom Republike Hrvatske. Articolo 10 Ölanak 10. 1. Lo statuto giuridico degli Isti­ tuti Cattolici Universitari e di Studi Superiori parificati così come il ri­ spettivo riconoscimento dei titoli, 1. Pravni ustroj katolickih visokih ucilista s pravom javnosti kao i nacin priznanja strucnih naziva, akademskih stupnjeva i diploma 293 Acta Ioannis Pauli Pp. II dei gradi accademici e dei diplomi rilasciati, si reggono sulle leggi della Repubblica di Croazia. Una specifica intesa tra la medesima Repubblica e la Conferenza Episcopale Croata, previamente approvata dalla Santa Sede, ne regolerà l'applicazione. koje izdaju, ravnaju se prema zakonima Republike Hrvatske. Njihova ce se primjena urediti posebnim ugovorom izmedu Republi­ ke Hrvatske i Hrvatske biskupske konferencije, uz prethodno odobrenje Svete Stolice. 2. La Repubblica di Croazia as­ sicura i mezzi finanziari alla Facol­ tà Cattolica di Teologia presso la Università di Zagreb, ed agli Isti­ tuti Teologici affiliati di Dakovo, Makarska, Rijeka e Split. 2. Republika Hrvatska osigurava novcana sredstva Katolickom bogoslovnom fakultetu pri Sveucilistu u Zagrebu, s njegovim podrucnim studijima, odnosno afiliranim Teologijama u Dakovu, Makarskoj, Rijeci i Splitu. 3. Le competenti autorità eccle­ siastiche possono erigere nuovi Isti­ tuti Cattolici Universitari e di Studi Superiori, i quali, previo accordo tra le competenti autorità della Chiesa e dello Stato, saranno parificati e so­ stenuti con adeguati mezzi finanziari dalla Repubblica di Croazia. 3. Nadlezne crkvene vlasti mogu osnivati nova visoka katolicka ucilista. Uz prethodni dogovor mjerodavnih crkvenih i drzavnih vlasti ona ce imati pravo javnosti i za njih ce Republika Hrvatska osiguravati odgovarajuca novcana sredstva. Articolo 11 Ölanak 11. 1. Gli Istituti ecclesiastici per la formazione degli insegnanti di reli­ gione e degli altri operatori pastorali, eretti in conformità alle norme del Diritto canonico, sono Istituti parifi­ cati, in conformità alle rispettive leggi della Repubblica di Croazia. 1. Crkveni instituti za obrazovanje vjeroucitelja i drugih pastoralnih djelatnika, osnovani prema odredbama kanonskoga prava, imaju pravo javnosti u skladu s odredbama zakonodavstva Repu­ blike Hrvatske. 2. La Repubblica di Croazia assi­ curerà i mezzi finanziari ai professori, educatori e al personale di tali Istituti, come è previsto dalle disposizioni lega­ li della Repubblica di Croazia per gli Istituti Cattolici Universitari e di Studi Superiori parificati. 2. Republika Hrvatska osigura­ va novcana sredstva za profesore, odgojitelje i druge djelatnike tih instituta, kako je predvideno odredbama zakonodavstva Repu­ blike Hrvatske o visokim javnim katolickim ucilistima. 294 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 3. Parimenti, gli alunni degli Istituti di cui al paragrafo 1 di que­ st'Articolo, usufruiranno degli stessi diritti e doveri stabiliti per gli alun­ ni degli Istituti Cattolici Universitari e di Studi Superiori parificati. 3. Isto tako, studenti instituta o kojima se govori u stavku 1. ovog clanka, imat ce ista prava i duznosti studenata u visokim javnim katolickim ucilistima. Articolo 12 Ölanak 12. 1. A motivo del servizio che la Chiesa Cattolica presta alla società e nel rispetto della libertà religiosa, la Repubblica di Croazia permette alla Chiesa un adeguato accesso ai mezzi statali di comunicazione sociale, in particolare alla radio e alla televisione. Le particolarità al riguardo saranno accordate tra la Repubblica di Croazia e la Conferenza Episcopale Croata. 1. Zbog sluzbe koju Katolicka Crkva obavlja u drustvu i postujuci vjersku slobodu, Republika Hr­ vatska omogucuje Crkvi dolicni pristup drzavnim sredstvima jav­ noga priopcivanja, a navlastito ra­ di j u i televiziji. Pojedinosti u svezi s tim bit ce dogovorene izmedu Republike Hrvatske i Hrvatske biskupske konferencije. 2. La Chiesa Cattolica ha il di­ ritto di possedere anche i propri mezzi di comunicazione sociale, in conformità alle disposizioni eccle­ siastiche ed alle leggi della Repub­ blica di Croazia. 2. Katolicka Crkva ima pravo posjedovati i vlastita sredstva drustvenoga priopcivanja, u skladu s odredbama crkvenih zakona i za­ konodavstva Republike Hrvatske. 3. Nel rispetto dei principi della libertà religiosa in una società plura­ lista, la Repubblica di Croazia ve­ guera con coerenza affinché nei mez­ zi di comunicazione sociale vengano rispettati i sentimenti dei cattòlici, come pure i valori umani fondamen­ tali, di ordine etico e religioso. 3. Postujuci nácela vjerske slobode u pluralistickom drustvu, Re­ publika Hrvatska ée dosljedno paziti da u sredstvima drustvenoga priopcivanja budu posti vani osjecaji katolika i temeijne ljudske vrijednosti eticke i vjerske naravi. Articolo 13 Ölanak 13. 1. Il patrimonio culturale ed artistico della Chiesa Cattolica, co­ me pure i numerosi documenti cu- 1. Kulturna i umjetnicka bastina Katolicke Crkve te brojni dokumenti pohranjeni u crkvenim Acta Ioannis Pauli Pp. II 295 stoditi nei suoi archivi e nelle bi­ blioteche ecclesiastiche, costituisco­ no una preziosa parte del patrimo­ nio integrante l'eredità culturale croata. La Chiesa Cattolica deside­ ra continuare a servire la società anche con il suo patrimonio cultu­ rale, permettendo a tutti gli inte­ ressati di conoscere tale ricchezza, di fruirne e di studiarla. arhivima i knjiznicama sacinjavaju dragocjeni dio cjelokupne hrvatske kulturne bastine. Katolicka Crkva zeli nastaviti sluzenje drustvenoj zajednici i svojom kulturnom ba­ stinone omogucujuci svima koje zanima da to bogatstvo upoznaju, da se njime koriste i da ga proucavaju. 2. È necessaria la collaborazio­ ne tra la Chiesa e lo Stato per sal­ vaguardare tale patrimonio, catalo­ garlo, assicurarne la protezione, permetterne un ulteriore incremen­ to e renderlo accessibile ai cittadi­ ni, nei limiti richiesti dalla sua protezione e dalla tutela degli ar­ chivi. 2. Potrebna je suradnja Crkve i Drzave da se ta bastina ocuva, da se napravi njezin popis, da se osigura njezina zastita i omoguci daljnje povecanje te da se ucini dostupnom gradanima, u granicama koje zahtijeva zastita te bastine i skrb za arhive. 3. A questi fini, sarà formata quanto prima una commissione mi­ sta di rappresentanti della Chiesa Cattolica e della Repubblica di Croazia. 3. Da bi se to ostvarilo, ustanovit ce se sto prije mjesovita komisija predstavnika Katolicke Crkve i Republike Hrvatske. 4. La Repubblica di Croazia si impegna a contribuire material­ mente, in modo sistematico, al re­ stauro e alla salvaguardia dei mo­ numenti del patrimonio culturale religioso e delle opere d'arte in possesso della Chiesa. 4. Republika Hrvatska se obvezuje da ce sustavno materijalno pridonositi obnovi i cuvanju spomenika vjerske kulturne bastine i umjetnickih djela u posjedu Crkve. 5. La Repubblica di Croazia s'impegna a restituire i registri ec­ clesiastici, le anagrafi, le cronache e gli altri libri, espropriati alla 5. Republika Hrvatska se obvezuje da ce vratiti crkvene maticne knjige, knjige stanja dusa, ljetopise i druge knjige koje su za vrije- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 296 Chiesa in modo illegittimo durante il regime comunista, e tutt'ora in suo possesso. me komunistickog rezima nezakonito oduzete Katolickoj Crkvi, a koje su u njezinu posjedu. Articolo 14 Ölanak 14. Le Alte Parti contraenti risolve­ ranno di comune accordo eventuali divergenze tra di loro circa l'inter­ pretazione o l'applicazione delle di­ sposizioni del presente Accordo. Visoke ugovorne Strane ce zajednickim dogovorom rjesavati moguca medusobna razilazenja koja se ticu tumacenja ili primjene odredbi ovoga Ugovora. Articolo 15 Ölanak 15. 1. Il presente Accordo sarà ratifi­ cato secondo le norme procedurali proprie delle Alte Parti contraenti ed entrerà in vigore al momento del­ lo scambio degli strumenti di ratifica. 1. Ovaj ce Ugovor biti ratificiran prema pravnim propisima obiju visokih ugovornih Strana i stupit ce na snagu u trenutku razmjene ratifikacijskih instrumenata. 2. Nel caso che una delle Alte Par­ ti contraenti consideri che siano radi­ calmente mutate le circostanze nelle quali si è stipulato il presente Accor­ do, così da ritenere necessario di mo­ dificarlo, si procederà al più presto al­ le opportune trattative per aggiornarlo. 2. U slucaju da jedna od viso­ kih ugovornih Strana bude smatrala da su se bitno promijenile prilike u kojima je sklopljen ovaj Ugo­ vor i da ga treba mijenjati, zapocet ce pregovore o njegovoj prilagodbi novim okolnostima. Firmato a Zagabria, il 19 Di­ cembre 1996, in doppio originale, ciascuno in lingua croata e italia­ na; ambedue i testi sono ugual­ mente autentici. Potpisano u Zagrebu, dne 19. prosinca 1996, u dva izvorna i podjednako vjerodostojna primjerka na talijanskom i hrvatskom jeziku. >i< Giulio Einaudi dr. Jure Radie per la Santa Sede Conventione ta, die IX za inter Apostolicam mensis Aprilis Sedem anno ad normam articuli XV Croatiœ MCMXCVII cepta et reddita mutuo fuerunt in Civitate cozpit et Republiku Rem Hrvatsku Publicam ratihabitionis rata instrumenta habi­ ac­ Vaticana; a quo die Conventio vigere eiusdem Pactionis. 297 Acta Ioannis Pauli Pp. II CONVENTIO INTER SANCTAM SEDEM ET CROATIAE REM PUBLICAM DE SPIRITALI ADIUMENTO PRAESTANDO CHRISTIFIDELIBUS CATHOLICIS, COPIARUM MILITARIUM AC CUSTODUM CROATLE PUBLICORUM CONSORTIBUS ACCORDO TRA LA SANTA SEDE E LA REPUBBLICA DI CROAZIA CIRCA L'ASSISTENZA RELIGIOSA AI FEDELI CATTOLICI, MEMBRI DELLE FORZE ARMATE E DELLA POLIZIA DELLA REPUBBLICA DI CROAZIA • UGOVOR I Z M E D U SVETE STOLICE I REPUBLIKE HRVATSKE O DU§OBRI2NÏSTVU KATOLIÖKIH VJERNIKA, PRIPADNIKA ORUZANIH SNAGA I R E D A R S T V E N I H SLU&BI REPUBLIKE HRVATSKE La Santa Sede e la Repubblica di Croazia desiderando promuove­ re, in maniera stabile e convenien­ te, l'assistenza religiosa ai fedeli cattolici, membri delle Forze Ar­ mate e della Polizia della Repub­ blica di Croazia, hanno stabilito di comune ac­ cordo quanto segue: Sveta Stolica i Republika Hr­ vatska zeleci na prikládan i trajan nacin urediti dusobriznicku skrb za vjernike katolike, pripadnike oruzanih snaga i redarstvenih sluzbi Republike Hrvatske, Articolo 1 Clanak 1. 1. La Santa Sede erigerà nella Repubblica di Croazia un Ordina­ riato Militare per l'assistenza reli­ giosa ai fedeli cattolici, membri delle Forze Armate e della Polizia della Repubblica di Croazia. 21 - A. A. S. dogovorili su se o slijedecem: 1. Sveta Stolica ce u Republici Hrvatskoj osnovati Vojni ordinarijat za dusobriznistvo katolickih vjernika, pripadnika oruzanih sna­ ga i redarstvenih sluzbi Republike Hrvatske. 298 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 2. L'Ordinariato Militare, canoni­ camente assimilato ad una diocesi se­ condo la Costituzione Apostolica Spi­ rituali militum curae, sarà retto da un Vescovo, Ordinario Militare. Egli avrà tutti i diritti e i doveri analoghi a quelli del Vescovo diocesano. 2. Vojni ordinarijat, koji se pre­ ma apostolskoj konstituciji Spiri­ tuali militum curae u kanonskom pravu izjednacuje s biskupijom, imat ce na celu biskupa, vojnoga ordinarija. On ce imati sva prava i duznosti kao i dijecezanski biskup. 3. L'Ordinario Militare potrà contemporaneamente esercitare an­ che l'incarico di Vescovo diocesano. 3. Vojni ordinarij ce moci istodobno obavljati i sluzbu dijecezanskoga biskupa. 4. La potestà di giurisdizione del­ l'Ordinario Militare è personale, ordi­ naria e propria, ma cumulativa con la giurisdizione dell'Ordinario del luogo. 4. Vlast upravljanja (jurisdikcija) vojnoga ordinarija je osobna, redovna i vlastita, ali skupna s vlascu mjesnoga ordinarija. 5. L'Ordinario Militare è, di di­ ritto, membro della Conferenza Episcopale Croata. 5. Vojni ordinarij je, po pravu, clan Hrvatske biskupske konferencije. Articolo 2 Ölanak 2. L'Ordinario Militare sarà nomi­ nato liberamente dal Sommo Pon­ tefice, previa notificazione al Go­ verno croato. Vojnoga ordinarija slobodno ce imenovati Vrhovni Svecenik, prethodno o tome obavijestivsi Hrvatsku vladu. Articolo 3 Ölanak 3. In conformità alle norme cano­ niche, l'Ordinario Militare sarà coa­ diuvato da un Vicario Generale scelto da lui stesso, nonché dai Cappellani Militari. Vojnom ce ordinariju, prema kanonskim odredbama, pomagati generalni vikar, kojega ce sam odabrati, kao i vojni kapelani. Articolo 4 1. Il presbiterio dell'Ordinariato Militare sarà formato da presbiteri diocesani e religiosi, destinati alla cura pastorale dell'Esercito e della Ölanak 4. 1. Prezbiterij Vojnoga ordinarijata sacinjavat ce dijecezanski i redovnicki svecenici, odredeni za dusobriznistvo vojske i redarstvenih sluz- 299 Acta Ioannis Pauli Pp. II Polizia, previa licenza del proprio Vescovo diocesano o del Superiore religioso. bi, uz prethodno dopustenje vlastitoga dijecezanskog biskupa, odnosno redovnickoga poglavara. 2. I membri del clero secolare potranno essere incardinati nell'Ordi­ nariato Militare, secondo le norme del Diritto Canonico. 2. Ölanovi svjetovnoga klera moci ce biti inkardinirani u Vojni ordinarij at, prema propisima ka­ nonskoga prava. 3. I sacerdoti designati, in ma­ niera stabile e con incarico principa­ le, alla cura pastorale dell'Esercito croato e della Polizia croata, saranno chiamati Cappellani dell'Ordinariato Militare; essi godranno dei diritti e doveri canonici analoghi a quelli dei parroci o dei vice-parroci. 3. Svecenici koji su za stalno odredeni za dusobriznistvo Hrvat­ ske vojske i redarstvenih sluzbi, tako da im to bude glavna sluzba, nazivat ce se kapelani Vojnoga ordinarijata; imat ce kanonska prava i duznosti kao i ¡zupnici ili zupni vikari. 4. Secondo le necessità, e d'in­ tesa con il loro Vescovo o Superio­ re religioso, l'Ordinario Militare po­ trà richiedere sacerdoti e religiosi che avranno un incarico anche nel­ l'Ordinariato Militare, per un servi­ zio temporaneo o occasionale. 4. Vojni ordinarij, po potrebi i u dogovoru s mjerodavnim biskupom ili redovnickim poglavarom, moci ce traziti svecenike i redovnike za povremenu ili vremenski ogranicenu sluzbu u Vojnome ordi­ nariatu. Articolo 5 Ölanak 5. Secondo le norme del Diritto Canonico, appartengono alla giuri­ sdizione dell'Ordinariato Militare: Prema odredbama kanonskoga prava, pod jurisdikciju Vojnoga or­ dinarij ata pripadaju: a) i militari e i membri della Poli­ zia, come anche altri impiegati sta­ bili delle Forze Armate e della Po­ lizia della Repubblica di Croazia; a) vojnici i pripadnici redarstvenih sluzbi te druge osobe stalno zaposlene u oruzanim snagama i redarstvenim sluzbama Republike Hrvatske; b) quanti compongono le loro fa­ miglie, cioè coniugi e figli, anche maggiorenni, se coabitano con i ge­ nitori nella stessa casa, come anche b) clanovi njihovih obitelji, to jest bracni drugovi i njihova djeca, pa i ona ko ja su punoljetna ako zive s roditeljima u istome domu, kao i •S 300 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale i loro parenti ed altre persone che condividano la stessa abitazione; njihova rodbina i ostale osobe koje s njima dijele isto prebivaliste; c) i cadetti delle scuole militari e della Polizia, e coloro che prestano servizio presso gli istituti militari o di Polizia; c) kadeti vojnih skola i skola redar­ stvenih sluzbi, kao i oni koji obavljaju sluzbu u vojnim ustanovama ih ustanovama redarstvenih sluzbi; d) tutti i fedeli, uomini e donne, membri o meno di un Istituto reli­ gioso, che ricoprono stabilmente un ufficio loro affidato dall'Ordinario Militare o con suo consenso. d) svi vjernici, muskarci i zene, pa bui i clanovi neke redovnicke ustanove, koji stalno obavljaju sluzbu koju im je povjerio Vojni ordinarij ili im je za nju dao svoju suglasnost. Articolo 6 Ölanak 6. 1. Tutti coloro che svolgono ser­ vizio nell'ambito dell'Ordinariato Mi­ litare, come cappellani stabili o come sacerdoti di complemento, nell'eser­ cizio della loro attività pastorale, pur mantenendo la loro condizione propria, si inseriranno nell'ambien­ te militare e usufruiranno delle strutture esistenti in seno alle For­ ze Armate della Repubblica di Croazia. I. Svi djelatnici Vojnoga ordinarijata, kao stalni kapelani ili svecenici koji su na ispomoó, zadrzavsi stanje vlastito svojemu stalezu, u pastoralnom radu uklopit ce se u vojnu sredinu i sluzit ce se postojecim ustrojem oruzanih snaga Republike Hrvatske. 2. I Cappellani e tutti coloro che svolgono attività pastorale nell'Ordi­ nariato Militare eserciteranno il loro servizio nel rispetto delle regole delle Autorità müitari e di Polizia, secon­ do le norme canoniche e secondo le prescrizioni dell'Ordinario Militare. 2. Kapelani i svi djelatnici Voj­ noga ordinarijata obavljat ce svoju sluzbu postujuci pravila vojnih vlasti i vlasti redarstvenih sluzbi, prema odredbama kanonskoga pra­ va i u skladu s odredbama Vojno­ ga ordinarija. 3. Se qualche membro del Clero dell'Ordinariato Militare dovesse essere soggetto a sanzioni discipli­ nari di carattere militare, il Supe­ riore gerarchico vi provvederà pre- 3. Ako bi clan klera Vojnoga ordinarijata morao biti podvrgnut stegovnim mjerama vojne naravi, nadlezni zapovjednik poduzet ce predvidene korake, uz prethodni 301 Acta Ioannis Pauli Pp. II vio accordo con l'Ordinario Milita­ re; mentre l'Ordinario Militare co­ municherà eventuali sanzioni cano­ niche all'Autorità militare per i provvedimenti del caso. dogovor s Vojnim ordinarijem; Vojni ordinarij ce obavijestiti vojnu vlast o mozebitim kanonskim kaznenim mjerama koje je poduzeo u odredenim slucajevima. Articolo 7 Ölanak 7. L'Ordinario Militare comuniche­ rà liberamente con i cappellani é coloro che svolgono attività pasto­ rale nell'Ordinariato Militare, invierà loro le opportune istruzioni sul servizio religioso, e richiederà loro periodiche relazioni sullo svolgi­ mento del loro ufficio. Vojni ordinarij ce slobodno komunicirati s kapelanima i s drugim djelatnicima u dusobriznistvu Voj­ noga ordinarijata, slat ce im pogodne upute o dusobriznickoj sluz­ bi i od njih ce traziti povremene izvjestaje o obavljanju njihove sluzbe. Articolo 8 Ölanak 8. L'Ordinariato Militare avrà se­ de in Zagreb. Vojni ordinarijat ce svoje sjediste imati u Zagrebu. Articolo 9 Ölanak 9. 1. Il Ministero della Difesa e il Ministero degli Interni si prenderan­ no cura del sostentamento materiale del personale dell'Ordinariato Militare. 1. Ministarstvo obrane i Ministarstvo unutarnjih poslova brinut ce se za materijalno uzdrzavanje osoblja Vojnoga ordinarijata. 2. H Ministero della Difesa e il Mi­ nistero degli Interni garantiranno le condizioni materiali necessarie per il funzionamento dell'Ordinariato Multare, in particolare una sede decorosa per l'Ordinario Militare e per la sua Curia, e adeguati luoghi di culto. 2. Ministarstvo obrane i Mini­ starstvo unutarnjih poslova osigurat ce materijalne uvjete potrebne za djelovanje Vojnoga ordinarijata, prije svega dolicno sjediste Vojno­ ga ordinarija i njegove kurije te prikladna mjesta za bogostovlje. Articolo 10 Ölanak 10. Con successiva intesa tra il Go­ verno della Repubblica di Croazia, Naknadnim sporazumom izmedu Vlade Republike Hrvatske, 302 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale rappresentato dai Ministeri compe­ tenti, e la Conferenza Episcopale Croata, sarà redatto nn Regola­ mento relativo a questioni più par­ ticolareggiate, riguardanti il funzio­ namento dell'Ordinariato Militare. koju ce zastupati nadlezna ministarstva, i Hrvatske biskupske konferencije, priredit ce se pravilnik, s razradenim pojedinostima, o djelovanju Vojnoga ordinarijata. Articolo 11 Se sorgesse qualche dubbio nell'in­ terpretazione o nell'appHcazione del presente Accordo, le Alte Parti con­ traenti cercheranno una giusta solu­ zione per mezzo di una mutua intesa. Ölanak 11. Ako bi se po j avila kakva dvojba u tumacenju ili provedbi ovoga Ugovora, dvije ce visoke ugovorne Strane uzajamnim dogovorom tra­ ziti pravedno rjesenje. Articolo 12 Ölanak 12. 1. Il presente Accordo sarà rati­ ficato secondo le norme legali pro­ prie delle Alte Parti contraenti ed entrerà in vigore al momento dello scambio degli strumenti di ratifica. 1. Ovaj ce Ugovor biti ratificiran prema pravnim propisima obiju visokih ugovornih Strana i stupit ce na snagu u trenutku razmjene ratifikacijskih instrumenata. 2. Nel caso che una delle Alte Parti contraenti consideri che sono mutate radicalmente le circostanze nelle quali si è stipulato il presente Accordo, sarà dato inizio a tratta­ tive al fine di aggiornarlo. 2. U slucaju da jedna od viso­ kih ugovornih Strana bude smatrala da su se bitno promijenile prilike u kojima je sklopljen ovaj Ugo­ vor, zapocet ce pregovore o njegovoj prilagodbi novim okolnostima. Firmato a Zagabria, il 19 Di­ cembre 1996, in doppio originale, ciascuno in lingua croata e italia­ na; ambedue i testi sono ugual­ mente autentici. Potpisano u Zagrebu, dne 19. prosinca 1996, u d va izvorna i podjednako vjerodostojna primjerka na hrvatskom i talijanskom jeziku. tifa Giulio Einaudi dr. Jure Radie per la Santa Sede Conventione ta, die IX za inter Apostolicam Sedem et mensis Aprilis anno cepta et reddita mutuo fuerunt in Civitate coepit ad normam articuli XII Croatiae MCMXCVII Republiku Rem Hrvatsku Publicam ratihabitionis rata instrumenta habi­ ac­ Vaticana; a quo die Conventio vigere eiusdem Pactionis. Acta Ioannis Pauli Pp. II 303 ALLOCUTIO Ad eos qui conventui « de mulieribus » interfuerunt coram admissos.* Chers Frères dans l'épiscopat, Chers frères et sœurs, 1. C'est avec joie que je vous accueille, au moment où vous êtes réunis pour la rencontre intitulée Femmes, organisée par le Conseil pontifical pour les Laïcs. Il y a un an, la quatrième Conférence mondiale sur les Femmes, qui s'est tenue à Pékin, a opportunément mis en lumière les défis moraux, culturels et sociaux que la communauté internationale doit encore affron­ ter. Parmi les domaines sur lesquels il est important de réfléchir, afin de proposer des solutions appropriées, il faut noter particulièrement les ques­ tions de la garantie légale et réelle des droits des personnes, l'accès pour tous aux systèmes éducatifs, le respect de la dignité des êtres et des cellules familiales, la reconnaissance de l'identité féminine et masculine. Il n'est pas exagéré de dire que les travaux de la Conférence, suivis avec intérêt sur tous les continents, ont souligné avec justesse que ce qui concerne les femmes est profondément lié au sens que le monde contemporain donne à la vie. Je me réjouis donc de ce que, au cours de vos journées d'étude, vous approfondissiez ces perspectives, montrant ainsi l'attention constante de l'Église pour une présence renouvelée de la femme dans la vie sociale et son engagement constant dans ce domaine. Ainsi, par vos réflexions, vous apportez une contribution originale à l'Église dans sa mission au service de l'homme, créé à l'image de Dieu, « seule créature sur terre que Dieu a vou­ lue pour elle-même» et à laquelle il a confié la gestion de toute la création. 1 2. Un engagement renouvelé de tous pour le bien des femmes du monde entier: tel est le thème que vous avez choisi dans la ligne du mandat que je donnais aux membres de la Délégation du Saint-Siège, conduite par une femme, à la veille de leur départ pour Pékin. Aujourd'hui encore, je vou­ drais saluer le travail accompli par la Délégation, qui a eu sans cesse la préoccupation du bien réel de toutes les femmes, tenant compte du con­ texte socio-culturel et étant par-dessus tout attentive au respect des per­ sonnes. En outre, elle a rappelé avec force aux responsables politiques et à * Die 7 Decembris 1996. Gaudium et spes, 24. 1 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 304 tous ceux et celles qui oeuvrent au sein d'organisations internationales que toute personne doit être respectée pour elle-même, dans l'intégrité de son être corporel, intellectuel et spirituel, afín qu'elle ne soit jamais rabaissée à être considérée et traitée comme un objet ou comme un instrument au ser­ vice d'intérêts politiques ou économiques souvent inspirés par des idéologies néomalthusiennes. Votre démarche se situe dans la perspective de l'exhorta­ tion post-synodale Christifideles laici, dans laquelle j'avais évoqué une con­ dition qui s'impose pour assurer aux femmes la place qui leur revient dans l'Eglise et dans la société: «L'étude sérieuse et approfondie des fondements anthropologiques de la condition masculine et féminine, visant à préciser l'identité personnelle propre de la femme dans sa relation de diversité et de complémentarité réciproque avec l'homme » et l'épanouissement de son génie particulier. 2 3. La recherche légitime de l'égalité entre l'homme et la femme, dans des secteurs aussi importants de l'existence que l'éducation, la vie pro­ fessionnelle ou la responsabilité parentale, a orienté les investigations vers la question de la parité des droits. Au moins dans les principes, ce­ la a permis l'abolition de nombreuses discriminations, bien que ce ne soit pas encore partout appliqué concrètement et qu'il soit nécessaire de poursuivre l'action. Dans le domaine des droits de la personne, plus que jamais, il convient d'inviter nos contemporains à s'interroger sur ce que l'on appelle de ma­ nière indue la «santé de la reproduction», expression qui comporte une contradiction dénaturant le sens même de la subjectivité; en réalité, elle in­ clut le prétendu droit à l'avortement et, de ce fait, elle nie le droit élémen­ taire de tout être humain à la vie et elle blesse l'humanité tout entière at­ teinte dans un de ses membres. « Les racines de la contradiction qui appa­ raît entre l'affirmation solennelle des droits de l'homme et leur négation tragique dans la pratique se trouvent dans une conception de la liberté qui exalte de manière absolue l'individu et ne le prépare pas à la solidarité, à l'accueil sans réserve ni au service du prochain ». La reconnaissance de la qualité d'être humain n'est jamais motivée par la conscience ou l'expé­ rience que l'on peut en avoir, mais par la certitude que depuis son origine il a une valeur infinie, qui lui vient de son lien avec Dieu. Il y a une pri3 2 3 N. 50. Evangelium vitae, 19. 305 Acta Ioannis Pauli Pp. II mauté de l'être sur l'idée que les autres s'en font, et son existence est abso­ lue et non pas relative. 4. Actuellement, il faut noter que l'insistance sur l'égalité s'accompagne aussi d'une attention renouvelée à la différence et d'un grand respect des spécificités de l'homme et de la femme. Une véritable réflexion suppose que les fondements de la différence et ceux de l'égalité soient bien posés. Dans cette perspective, l'Église apporte non seulement sa contribution dans le domaine théologique, mais elle participe aussi à la recherche anthropolo­ gique. On ne peut pas oublier la part prise par les philosophes chrétiens du vingtième siècle: ils ont exalté la grandeur de la personne humaine. Ce fai­ sant, l'Église participe à la création d'une base culturelle commune aux hommes et aux femmes de bonne volonté, pour apporter une réponse orga­ nique aux interrogations de nos contemporains et pour rappeler que l'égali­ té va de pair avec la reconnaissance de la différence, inscrite dès la création. 4 Dans nos sociétés fortement marquées par la recherche de la réussite in­ dividuelle, chaque personne constate cependant qu'elle ne peut exister sans une ouverture aux autres, car, comme le disait Mgr Maurice Nédoncelle, « la personne humaine est pour soi par autrui »; elle ne se découvre et ne se développe consciemment qu'en se rattachant à une culture particulière, et, à travers elle, à l'humanité tout entière. La promotion des personnes et de leurs relations inter-personnelles est donc en même temps une promotion des cultures, qui sont comme un écrin dans lequel tout être trouve la place qui lui revient, pour la protection et la croissance de son être. 6 5. L'amour conjugal est la plus belle et la plus haute expression de la relation humaine et du don de soi, car il est essentiellement une volonté de promotion mutuelle. Dans le face-à-face fondé sur l'amour réciproque, cha­ cun est reconnu pour ce qu'il est en vérité et il est appelé à exprimer et à réaliser ses capacités personnelles. C'est « la logique du don désintéressé », source de vie et de joie, d'aide et de compréhension. 6 6. L'amour humain trouve dans l'amour trinitaire un modèle d'amour et de don parfaits. Et, par le don total de lui-même, Jésus donne naissance 4 5 6 Cf. Gn 1, 27. La personne humaine et sa nature, p. 5. Lettre aux familles, n. 11. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 306 au peuple de la nouvelle Alliance. Sur la Croix, le Seigneur a confié l'un à l'autre le disciple qu'il aimait et sa Mère. L'Apôtre ne compare-t-il pas l'amour du Christ et de son Eglise à l'amour entre l'homme et la femme? Les textes bibliques nous dévoilent aussi le sens profond de la maternité de la femme qui « a été introduite dans l'ordre de l'Alliance que Dieu a établie avec l'homme en Jésus Christ ». Cette maternité, dans son sens personnel et éthique, manifeste une créativité dont dépend en grande partie l'huma­ nité de tout être humain; elle invite aussi l'homme à apprendre et à expri­ mer sa propre paternité. Ainsi, la femme apporte dans la société et dans l'Eglise sa capacité à prendre soin des hommes. L'Église est notre mère. Nous qui sommes ses enfants, nous sommes ap­ pelés à participer à cet enfantement d'un peuple nouveau pour Dieu. Cette maternité, nous l'apprenons de Marie, car, pour tous ceux qui travaillent à la régénération des hommes par leur participation à la mission apostolique, elle est « le modèle de la vierge et de la mère ». De manière providentielle, vous tenez votre rencontre à la veille de la fête de l'Immaculée Conception. C'est certainement pour tous, prêtres, religieux, religieuses, laïcs, hommes et femmes, l'occasion de contempler Marie et de lui demander son aide, pour que chacun, selon sa vocation propre, contribue au témoignage de l'Église, Épouse du Christ, « resplendissante, sans tache, ni ride, ni rien de tel, mais sainte et immaculée »." 7 8 9 10 7. Au terme de notre entretien, en me réjouissant de l'initiative prise par le Conseil pontifical pour les Laïcs, je souhaite que vos travaux soient fructueux et donnent à l'Église des instruments précieux pour sa mission pastorale et pour son service dans la société. Je vous encourage à pour­ suivre vos actions au sein des organisations catholiques, des communautés ecclesiales et de différentes associations dans lesquelles vous êtes engagés. En vous confiant à l'intercession des saintes femmes qui, tout au long de l'histoire, ont participé à la marche de l'Église, je vous donne de grand cœur ma Bénédiction Apostolique, étendue à toutes les personnes qui vous sont chères. 7 8 9 10 11 Cf. Jn 19, 26-27. Cf. Ep 5, 25-32. Mulieris dignitatem, 19. Lumen gentium, 63. Ep 6, 27. Congregatio pro Ecclesiis Orientalilms 307 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS PROVISIO ECCLESIARUM I Latis decretis a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequuntur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Cathedrali Ecclesiae Batteriensi Syrorum Ma­ lankarensium R.D. Varghese Ottathengil. die 20 Decembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Edmontonensi Ucrainorum R.D. Lawrence Huculak OSBM. die 14 Ianuarii 1997. II Lato decreto a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras Exar­ chiae Apostolicae Casso viensi, noviter erectae pro christifidelibus catholicis ritus byzantini, die 27 ianuarii 1997 Exarchum Apostolicum constituit Exc.mum P.D. Milan Chautur C.SS.R., Episcopum titulo Cresimensem, hactenus Auxiliarem Ecclesiae Presoviensis. III Lato decreto a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras Exar­ chiae Apostolicae pro christifidelibus Ecclesiae Ucrainorum in Germania de­ gentibus die 16 decembris 1996 constituit Administratorem Apostolicum se- 308 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale de vacante et ad nutum Sanctae sedis Exc.mum P.D. Michaelem Hrynchyshyn C.SS.R., Exarchum Apostolicum pro christifidelibus Ecclesiae Ucrainorum in Gallia degentibus. CONGREGATIO PRO EPISCOPIS ZEDOCANAE ET PINERENSIS de finium mutatione DECRETUM Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possit, Exc.mi PP. DD. Valdemarus Albertus Valle, I.M.C., Episcopus Zedocanus, et Richardus Petrus Paglia, M.S.C., Episcopus Pinerensis, unanimi consensu ab Apostoli­ ca Sede expostulaverant ut circumscriptionum sibi concreditarum fines ali­ quantulum immutarentur. Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P.D. Alfii Rapisarda, Archiepiscopi titulo Cannensis et in Brasilia Apostolici Nuntii, rata huiusmodi immutationem christifidelium bono profuturam, vigore spe­ cialium facultatum sibi a Summo Pontifice Ioanne Paulo, divina Providen­ tia PP. II, tributarum, oblatis precibus annuendum censuit. Quapropter, hoc Decreto, perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo Litterae da­ tae forent, a dioecesi Zedocana integrum territorium paroeciae « Turiaçu » distrahit idque dioecesi Pinerensi adnectit, mutatis, hac ratione, utriusque ecclesiasticae circumscriptionis finibus. Ad clerum quod attinet statuit ut simul ac praesens Decretum ad effectum deductum fuerit sacerdotes Eccle­ siae illi censeantur adscripti in cuius territorio ecclesiasticum officium deti­ nent; ceteri autem sacerdotes, clerici seminariique tirones circumscriptioni illi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio legitimum ha­ bent domicilium. Quamobrem documenta et acta praefatae paroeciae cleri­ cos, fideles ac bona temporalia respicientia a Curia Zedocana ad Curiam Pinerensem transmittantur. Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum Exc.mum Apostolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanc­ tae Sedis in Brasilia gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens fa- Congregatio pro Episcopis 309 cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eamdem Congregatio­ nem, cum primum fas erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutio­ nis remittendi. Proinde hoc decreto quaecumque acta potestatis iurisdictio­ nis forte emissa a die 1 mensis Ianuarii anno 1996 sanantur et rata haben­ tur, dummodo secundum canonicam sint disciplinam. Contrariis quibuslibet minime obstantibus. Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 20 mensis Februarii anno 1997. 83 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus L. © S . SS Georgius M. Mejia a Secretis In Congr. pro Episcopis tab., n. 646/96 PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros Prae­ sules praefecit, videlicet: — Episcopum Coadiutorem dioecesi Sancti Pauli in Alberta, R.D. Thomam C. Collins, e clero dioecesis Hamiltonensis, rectorem Seminarii maioris Sancti Petri in civitate Londonensi. die 25 Martii 1997. — Coadiutorem Episcopum cathedrali Ecclesiae Quilmensi R.D. Gerardum Thomam Farrell, hactenus Vicarium generalem dioecesis Moronensis. die 29 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Fanensi-Forosemproniensi-Calliensi-Pergulanae Episcopum Coadiutorem Exc.mum P.D. Victorium Tomassetti, hactenus Episcopum Praenestinum. die 5 Aprilis. die 8 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Chicagiensi, Exc.mum P.D. Franciscum Eugenium George, O.M.I., hactenus Archiepiscopum Portlandensem in Oregon. — Coadiutorem Ordinariatus Militaris Americae Septentrionalis, Exc.mum P.D. Eduinum Fridericum 0'Brien, Episcopum titularem Thizicensem, hactenus Auxiliarem archidioecesis Neo-Eboracensis, quem archie­ piscopali dignitate ornat. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 310 — Archiepiscopali Ecclesiae Camerinensi-Sancti Se­ verini in Piceno R.D. Angelum Fagiani, e clero archidioecesis Firmanae. die 14 Aprilis 1997. die 16 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Serenensi, Exc. mum P.D. Emmanuelem Donoso Donoso, SS.CC, hactenus Episcopum titulo Elotonensem et Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Barrensi R.P. Aloisium Flavium Cappio, O.F.M., administratorem paroeciae «Virginis Mariae de Rosario» in dioecesi Barrensi. — Metropolitanae Ecclesiae Popayanensi R.D. Ivanum Marín-López, hactenus Pontificii Consilii « Cor Unum » a Secretis. die 19 Aprilis. — Episcopali Ecclesiae Faventinae-Mutilensi R.D. Benvenutum Italum Castellani, e clero dioecesis Arretinae-Cortonensis-Biturgensis, ibique Vica­ rium generalem. — Episcopum Coadiutorem Maracayensem Exc.mum P.D. Reginaldum Del Prette Lissot, hactenus Episcopum titularem Altavensem et Auxiliarem Valentinum in Venetiola. die 24 Aprilis. die 29 Aprilis. — Archiepiscopali Ecclesiae Capuanae Exc.mum P.D. Brunonem Schettino, hactenus Episcopum Dianensem-Policastrensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Rucumensi R.D. Thomam Mariam Renz, e clero dioecesis Rottenburgensis-Stutgardiensis, in oppido vulgo Saulgau curionem et decanum, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Durensi, R.D. Antonium Meagher, e clero archidioecesis Torontinae, ibique curionem paroeciae Sanc­ ti Antonii de Padua, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 30 Aprilis. In «Provisione Ecclesiarum» fasciculi m. Ianuarii 1997 haec quae sequuntur immu­ tanda sunt: — Dies provisionis cathedralium Carabaillensis, Lurinensis, Malolosinae fuit 14 De­ cembris 1996; — Dies provisionis cathedralis Portus Argentarii fuit 16 Decembris 1996; — Coadiutor cathedralis Sancti Michaelis nominatus est die 17 Decembris 1996; — Dies provisionis titularis Ecclesiae Matharensis in Numidia, cathedralis Sancti Ioannis-Longoliensis, cathedralis Auriensis fuit 27 Decembris 1996. Diarium Romanae Curiae 311 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 1 0 Aprile 1 9 9 7 , il Signor AHARON LOPEZ, Ambascia­ tore di Israele presso la Santa Sede. Giovedì, 24 Aprile 1 9 9 7 le Loro Eccellenze i Signori: SATCAM BOOLELL, Ambasciatore di Maurizio presso la Santa Sede; OLLI MENNANDER, Ambasciatore di Finlandia presso la Santa Sede; THEOPHILOS V. THEOPHILOU, Ambasciatore di Cipro presso la Santa Sede; DANIEL MICALLEF, ELIAS NAJMEH, Ambasciatore di Siria presso la Santa Sede; ÓLAFUR EGILSSON, IFTEKHAR Ambasciatore di Malta presso la Santa Sede; Ambasciatore di Islanda presso la Santa Sede; AHMED CHOWDHURY, Ambasciatore del Bangladesh presso la Santa Sede; ELTIGANI SALIH FIDAIL Ambasciatore del Sudan presso la Santa Sede; MOHAMED-SALAH DEMBRI, Ambasciatore di Algeria presso la San­ ta Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Venerdì, 1 1 Aprile Ministro dell'Etiopia. 1997, S.E. il Signor Giovedì, 1 7 Aprile 1 9 9 7 , S.E. il Signor stro degli Affari Esteri della Romania. MELES ZENAWI, Primo ADRIAN SEVERIN, Mini­ Martedì 8 aprile 1997, si è riunita alla presenza del Santo Padre la Congregazione delle Cause dei Santi. Da sabato 12 a domenica 13 aprile il Santo Padre si è recato in Aposto­ lico pellegrinaggio in Bosnia. Da venerdì 25 a domenica 27 aprile 1997 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio nella Repubblica Ceca. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 312 SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 23 aprile 1997 S.E. mons. Giovanni Battista Morandini, Arcivescovo tit. di » S.E. mons. Karl-Josef Rauber, Arcivescovo tit. di Giubalzia- Numidia, Nunzio Apostolico in Corea e Mongolia. 25 na, Nunzio Apostolico in Ungheria e Moldova. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha no­ minato: 24 marzo 1997. P. Árpád Ádám Somorjai, O.S.B., Consultore della Congrega­ » » » zione delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». Il sac. Eduardo Baura, Consultore delia Congregazione per i Vescovi « ad quinquennium ». » » » P. Constant Bouchaud, P.S.S., e mons. Pio Abresch, Consul­ tori delia Congregazione per i Vescovi « in aliud quinquennium ». 2 aprile » 7 » » » » » » » » S.E. mons. Crescenzio Sepe, Arcivescovo tit. di Grado, Segre­ tario della Congregazione per il Clero « in aliud quinquennium». L'avv. Enrico Serafini, Promotore di Giustizia aggiunto presso la Corte d Appello dello Stato della Città del Vatica­ no «ad quinquennium ». L'avv. Nicola Picardi, Promotore di Giustizia aggiunto presso il Tribunale dello Stato della Città del Vaticano « in aliud annum». P. Bernard Ardura, O. Praem., Segretario del Pontificio Con­ siglio della Cultura « ad quinquennium ». 28 aprile 1997. Gli Em.mi Signori Cardinali Angelo Sodano, Roger Etchegaray, Pio Laghi e Edward Idris Cassidy, Membri della Congregazione per le Chiese Orientali « in aliud quinquennium ». NECROLOGIO 6 aprile 1997. Mons. Gabriel Toubia, Arciv. di Tripoli del Libano dei Ma­ roniti (Libano). 8 » » Mons. Lawrence E. Thottam, Vescovo di Marthandom dei 14 15 » » » » » » » Mons. Jean-Louis Jobidon, Vescovo em. di Mzuzu (Malawi). Mons. Gregorio Espiga e Infante, Vescovo tit. di Afheo. Mons. Jaime García Goulart Vescovo em. di Dui (Timor 17 18 » » » » Mons. Carlo Maccari, Arcivescovo em. di Ancona-Osimo (Italia). Mons. Vincent Fave, Vescovo tit. di Andeda. 22 » » Siro-Malankaresi (India). orientale). Mons. Nicolas Walsh, Vescovo em. di Yakima (Stati Uniti d America). An. et vol. LXXXIX 12 Iunii 199 N. 6 ACTA APOSTOLI C O M M E N T A R I U M Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - O F F I C I A L E Administratio; Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II ADHORTATIO APOSTOLICA POST SYNODUM P R O LIBANO Exhortation apostolique post-synodale Une espérance nouvelle pour le Liban de Sa Sainteté Jean-Paul II aux patriarches, aux évêques, au clergé, aux religieux, aux religieuses et à tous les fidèles du Liban. INTRODUCTION UN SYNODE POUR L'ESPÉRANCE 1. est née au cours de Y Assem­ blée spéciale du Synode des Évêques. Les catholiques de cette terre sainte sont invités par le Seigneur a vivre dans « l'espérance [qui] ne déçoit point, parce que l'amour de Dieu a été répandu dans nos cœurs par le Saint-Es­ prit qui nous fut donné» (Rm 5, 5). Ainsi renouvelés par Dieu, les fidèles du Christ qui sont au Liban deviendront pour tous leurs frères les témoins de son amour. L'Église catholique a tenu à associer à sa démarche des re­ présentants des différentes communautés libanaises; elle manifeste ainsi que, dans le dialogue respectueux et le partage fraternel, l'édification de la société est une œuvre commune à tous les Libanais. U N E ESPÉRANCE NOUVELLE POUR LE LIBAN Le Liban est un pays vers lequel les regards se tournent souvent. Nous ne pouvons oublier qu'il est le berceau d'une culture antique et un des phares de la Méditerranée. Personne ne peut ignorer le nom de Biblos, qui rappelle les origines de l'écriture. C'est dans cette région du Proche-Orient où Dieu a envoyé son Fils afin d'accomplir le salut de tous les hommes 22 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 314 que, pour la première fois, les disciples du Christ reçurent le nom de chré­ (cf. Ac 11, 19-26). Aussi le christianisme devint-il rapidement un élé­ ment essentiel de la culture de la région et, en particulier, de la terre liba­ naise, riche aujourd'hui de plusieurs traditions religieuses. Des catholiques membres d'Églises patriarcales différentes, ainsi que du Vicariat apostolique latin, y habitent. De ce fait, dès l'éveil de sa conscience, le jeune catholique libanais baptisé se sait maronite, ou grec-melkite, ou arménien catholique, ou syriaque catholique, ou chaldéen, ou latin. C'est ainsi qu'il s'ouvre à la vie chrétienne et qu'il est appelé à découvrir l'universalité de l'Église. Des chrétiens d'autres Églises et Communautés ecclesiales résident aussi au Li­ ban. L'autre partie importante de la population est constituée de musul­ mans et de druzes. Pour le pays, ces communautés différentes sont à la fois une richesse, une originalité et une difficulté. Mais pour tous les habitants de cette terre, faire vivre le Liban est une tâche commune. Lors de la célébration eucharistique de clôture de l'Assemblée synodale, j'ai dit: «Tous ont besoin de [la] dimension sociale de la charité, qui per­ met aux hommes de construire ensemble. Nous savons combien le Liban a besoin de construire et de reconstruire, spécialement suite aux douloureuses expériences de plusieurs années de guerre, dans la recherche d'une paix juste et de la sécurité dans les rapports avec les pays limitrophes ». J'ai souligné aussi que l'engagement des chrétiens est important pour le Liban, « dont les racines historiques sont de nature religieuse. Et c'est précisément en raison de ces racines religieuses de l'identité nationale et politique libanaise que, après les dures années de la guerre, on a voulu et pu mettre en route une Assemblée synodale, afin de rechercher ensemble la voie du renouvelle­ ment de la foi, d'une meilleure collaboration et d'un témoignage commun plus efficace, sans oublier la reconstruction de la société »- En collaborant avec tous leurs compatriotes, les catholiques sont particulièrement appelés à servir le bien commun de la cité terrestre en tirant de la foi leur inspiration et les principes fondamentaux pour la vie en société. tiens 1 2. Lorsque, le 12 juin 1991, j'ai convoqué une Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques, la situation du pays était dramatique. Le Liban avait été profondément ébranlé dans toutes ses composantes. J'ai in­ vité les catholiques présents sur cette terre à entreprendre un cheminement JEAN-PAUL I I , Homélie de la célébration eucharistique de clôture de l'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques (14 décembre 1995), n. 1: La Documentation catholique 93 (1996), p. 34. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 315 de prière, de pénitence et de conversion, qui leur permettrait de s'interro­ ger, devant le Seigneur, sur leur fidélité à l'Evangile et sur leur engagement effectif à la suite du Christ. Par un retour sur soi lucide, accompli dans la foi, les pasteurs et les fidèles devaient pouvoir mieux discerner et préciser les priorités spirituelles, pastorales et apostoliques qu'ils avaient à promou­ voir dans le contexte actuel du pays. Dès le début, j'ai demandé aux autres Eglises et Communautés eccle­ siales de bien vouloir s'associer à cet effort, manifestant aussi l'intention œcuménique de l'Assemblée synodale, car pour l'avenir du Liban l'espéran­ ce est aussi liée à celle de l'unité des chrétiens. J'ai également invité les communautés musulmanes et druze à prendre leur part dans le projet; bien qu'il fût question avant tout d'un renouveau propre à l'Eglise catholique, il s'agissait en même temps de la reconstruction matérielle et spirituelle du pays, qui était un souci essentiel de tous; et cela n'était possible qu'avec la participation active de l'ensemble de ses habitants. Ces appels ont été entendus et j'en rends grâce au Seigneur, qui agit dans le cœur des hommes de bonne volonté. Une large consultation des ca­ tholiques a été entreprise. Plus de la moitié des réponses à cette consulta­ tion provenaient de chrétiens laïcs, qui voulaient ainsi manifester leur inté­ rêt, souvent critique d'ailleurs, pour l'effort de renouveau ecclésial qu'il était opportun de réaliser dans ce cadre. Le Conseil préparatoire du Synode étudia les réponses reçues et proposa comme thème du Synode: « Le Christ est notre espérance. Renouvelés par son Esprit, solidaires, nous témoignons de son amour». Très volontiers, j'ai fait mien ce thème et je l'ai annoncé et commenté dans un message adressé à tous les Libanais en juin 1992. A partir des réponses reçues, le Conseil préparatoire a rédigé un premier document important, les Lineamenta, qui a bénéficié de nombreuses colla­ borations. Ce document avait pour but de stimuler la prière et la réflexion de toutes les personnes concernées, notamment en posant sur chaque sujet une série de questions. La réflexion critique qui a été ainsi lancée était déjà porteuse de promesses. La conversion commence lorsque chacun accepte de s'interroger sur ses façons d'être et d'agir, en les confrontant sincèrement au message évangélique. Ce long travail de maturation a abouti à de nom­ breuses réponses de qualité. Des symposiums ont été organisés sur diffé­ rents sujets et leurs travaux rendus publics. Beaucoup de paroisses ont réu­ ni des groupes de réflexion, où l'on a travaillé les Lineamenta, chapitre par 316 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale chapitre. Des groupes de personnes, spécialisées dans l'un ou l'autre do­ maine, ont envoyé des contributions élaborées. Le Conseil de préparation s'est remis au travail pour rédiger un texte qui tienne compte de l'ensemble des réponses reçues. Ce document, l'Instru­ mentum laboris, allait fournir le programme de travail de l'Assemblée synodale. 3. A la suite de ce travail préparatoire, l'Assemblée spéciale pour le Li­ ban du Synode des Evêques s'est réunie à Rome le dimanche 26 novembre 1995. Elle a commencé par une concélébration eucharistique dans la Basi­ lique patriarcale Saint-Pierre. Cette liturgie a bien montré ce qu'est un Sy­ node: une célébration en Église. L'unité dans la diversité, thème si souvent repris durant les débats, a d'abord été exprimée par l'Eucharistie solennelle dans la Basilique Saint-Pierre, à laquelle étaient présents tous les partici­ pants à l'Assemblée synodale. Durant les travaux du Synode, nous avons continué à prier en commun selon les traditions diverses de l'Orient et de l'Occident, demandant au Seigneur d'être présent au milieu de nous et de nous envoyer son Esprit pour que nous soyons ensemble son Église et que nous fassions sa volonté. L'unité dans la diversité s'est manifestée par la qualité même des parti­ cipants. Les Pères synodaux comprenaient tous les patriarches catholiques d'Orient, les archevêques et les évêques des différents diocèses catholiques du Liban, les Cardinaux des Dicastères du Saint-Siège concernés par les questions de l'Église au Liban, des Évêques libanais de la diaspora, des Su­ périeurs généraux prêtres des Ordres fondés et présents au Liban, des re­ présentants des Supérieurs majeurs et des Évêques représentants des autres patriarcats catholiques du Proche-Orient, de même que quelques personna­ lités ecclésiastiques particulièrement intéressées par les objectifs du Synode. Étaient également présents des délégués fraternels des autres Églises et Communautés chrétiennes au Liban. J'ai aussi été heureux d'accueillir les représentants des communautés sunnite, chi'ite et druze. Il y avait enfin des auditeurs, prêtres, religieux, religieuses et laïcs. Tous ont participé aux travaux et se sont exprimés avec liberté, pertinence et enthousiasme, dans les réunions plénières comme dans les réunions restreintes des carrefours. Par ailleurs, des experts que j'avais nommés ont très utilement contribué au bon déroulement des travaux du Synode. 4. Malgré le nombre nécessairement limité d'invités à une telle Assem­ blée, des membres de toutes les catégories de chrétiens et de toutes les Acta Ioannis Pauli Pp. II 317 composantes de la société libanaise étaient là, accompagnés par des repré­ sentants de l'Eglise catholique venus d'autres régions du monde. Ainsi les Églises locales et tous les habitants du Liban étaient portés par la sollici­ tude du monde catholique envers ce pays. 5. La conclusion des travaux de l'Assemblée ouvre une nouvelle étape de la démarche synodale. Un ensemble de propositions a été formulé et vo­ té par les Pères synodaux. Sur la base de ces propositions et des autres do­ cuments du Synode, les Pères m'ont demandé de rédiger une Exhortation apostolique post-synodale, d'abord à l'intention des catholiques libanais, mais s'adressant aussi à l'ensemble des Libanais et à tous ceux qui prennent à cœur la situation de ce pays. Un Conseil post-synodal nommé par mes soins, assisté par le Secrétariat général du Synode, a contribué à la préparation du présent document. 2 6. Voici les grandes lignes de cette Exhortation. Après avoir porté dans un regard sur la situation actuelle de l'Église catholique au Liban, le deuxième chapitre esquisse la réflexion théologique qui soustend l'ensemble des orientations qui seront tracées ensuite de manière con­ crète. Le troisième chapitre regroupe tout ce qui concerne le renouveau in­ terne de l'Église catholique au Liban. Le quatrième chapitre concerne la communion entre les différentes Églises patriarcales au Liban et même au­ tour du Liban. Un cinquième chapitre traite de la place de l'Église au Liban aujourd'hui. Le sixième chapitre évoque la dimension sociale et nationale. En effet, le Synode n'a pas porté son attention exclusivement sur les ques­ tions internes à l'Église catholique au Liban, mais il a eu tout le pays pré­ sent à l'esprit, car le destin des catholiques est profondément lié au destin du Liban et à sa vocation si particulière. le premier chapitre 7. Chers Frères et Sœurs du Liban, le présent document donne des principes de réflexion, des orientations pour le renouveau et des suggestions concrètes. Il pourra vous servir dans les années qui viennent pour vous guider dans un renouveau constant. Vous chercherez les moyens de mettre en œuvre ce qui dans ce document est souvent exprimé sous la forme de souhaits. Vous compléterez les réflexions proposées, car, dans bien des cas, l'Assemblée synodale n'a fait qu'ouvrir des perspectives d'ensemble. Il faudra que soit poursuivi et sans cesse affermi l'élan suscité par la préparation et par la tenue de cette Assemblée spéciale. Le Synode a inau2 Cf. Proposition 1. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 318 guré une méthode de travail fondée sur l'écoute attentive de toutes les composantes de la population libanaise en général et des diverses catégories et institutions catholiques en particulier. Poursuivez ce travail et ne consi­ dérez surtout pas que le Synode est clos avec la publication de cette Exhortation apostolique. Je vous recommande vivement de chercher par tous les moyens à rendre fraternelle et effective la réception de ce docu­ ment et à mettre en application ce que je vous propose ici, dans un souci constant de l'unité entre les catholiques et du bien de tout le peuple. Con­ tinuez votre discernement critique, soyez disponibles à l'action de l'Esprit Saint et laissez-vous inspirer par l'Evangile de notre Seigneur. Ainsi le Christ sera vraiment votre espérance et son Esprit vous renouvellera. Alors, solidaires, vous continuerez à témoigner de son amour. CHAPITRE I SITUATION ACTUELLE DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE AU LIBAN Unité et Diversité 8. L'une des caractéristiques les plus obvies de l'Église catholique au Li­ ban est d'être à la fois une et multiple. Elle consiste moins en une juxtapo­ sition territoriale de diocèses, qu'en une imbrication d'Églises patriarcales sui iuris et d'un vicariat apostolique latin, tous unis par la même foi, les mêmes sacrements et une totale communion de foi et de charité avec l'É­ vêque de Rome, Successeur de l'Apôtre Pierre. Vous savez les liens d'affection qui m'unissent à cette « terre bienaimée », comme j'ai eu l'occasion de le rappeler en plusieurs circonstances et en particulier dès le début de mon pontificat. Tous les fidèles catholiques éprouvent aussi un profond attachement envers leurs frères de ce pays cher à leur cœur de disciples du Seigneur et envers toute la terre que notre Sei­ gneur a foulée et a rendue sainte. La diversité de l'Église catholique au Liban est loin d'être purement ju­ ridique. Elle est le résultat de la longue histoire propre à chacune de ses 3 Cf. JEAN-PAUL I I , Premier message (17 octobre 1978): AAS 70 (1978), p. 925; Allocution au Corps diplomatique (12 janvier 1979), n. 6: AAS 71 (1979), pp. 355-357; Discours à la XXXIV Assemblée générale de l'Organisation des Nations Unies (2 octobre 1979), n. 10: AAS 71 (1979), pp. 1150-1151; Allocution au Sacré Collège (22 décembre 1981), n. 11: AAS 74 (1982), pp. 304-305. 3 e Acta Ioannis Pauli Pp. II 319 traditions spirituelles. Aussi, les Églises patriarcales, dont plusieurs se ré­ clament de l'Église d'Antioche, conservent chacune un patrimoine culturel pro­ pre et des traditions ecclesiales, liturgiques, théologiques, spirituelles et discipli­ naires spécifiques. Il est vrai que les Églises orientales catholiques continuent à se développer selon des perspectives diverses, liées à la situation socio-politique actuelle des pays où elles sont présentes, ainsi qu'à l'importance numérique et à la vitalité des fidèles dans les pays d'émigration. Mais en même temps, au Liban, les dif­ férentes Églises sui iuris et le vicariat apostolique latin sont une seule Église et font partie de la seule et même Église catholique autour du Successeur de Pierre, dans une communauté de vie et de destin, partagée depuis très long­ temps pour certaines d'entre elles, en cette région de l'Orient et dans ce pays, le Liban. Elles se trouvent face aux mêmes exigences nationales et aux mêmes dangers; elles ont les mêmes espoirs et surtout la même mission confiée par le Christ. 4 9. La façon de vivre la diversité du patrimoine ecclésial n'est pas toujours perçue comme un élément positif. Cela a même pu susciter entre les Églises lo­ cales des sentiments de méfiance, jusqu'à devenir un véritable obstacle sur le chemin de l'entente et de la collaboration. Ainsi, l'interpénétration des juridic­ tions a parfois provoqué de réels conflits de pouvoir qui ont paralysé l'action pastorale commune et porté par là un contre-témoignage. De telles difficultés ne peuvent être surmontées que dans la foi et grâce à un respect mutuel sincère. Aujourd'hui, les Églises patriarcales souhaitent dépasser toute étroitesse de vues et s'ouvrir à une collaboration de plus en plus intense entre elles, par fi­ délité à la parole du Seigneur: « A ceci tous reconnaîtront que vous êtes mes disciples: si vous avez de l'amour les uns pour les autres» (Jn 13, 35). Il n'est donc pas étonnant que l'Assemblée spéciale ait considéré comme prioritaire pour le renouveau de l'Église catholique au Liban cet appel: « Con­ vertissons-nous et vivons l'unité de l'Église ». Le Message du Synode insistait en soulignant que plus qu'une nouvelle organisation, ce qu'il faut promouvoir c'est une nouvelle mentalité qui doit résolument marquer chaque Église patriar­ cale et « non plus le constant souci d'affirmer les différences, mais le constant souci de souligner l'unité tout en respectant la diversité ». 5 6 7 4 5 6 7 Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 28. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 3 7 . Idem, Message, titre du chapitre I. Ibid., n. 1 5 : La Documentation catholique 9 3 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 7 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 320 Un tel engagement implique à la fois un aveu, des sentiments de repentir et un cri d'espérance; l'aveu d'avoir manqué d'esprit de communion dans l'É­ glise; le repentir sincère pour avoir contristé l'Esprit Saint (cf. Ep 4, 30), fer­ ment divin d'unité; un cri d'espérance dans le Christ mort et ressuscité, vivant avec nous, parmi nous et pour nous. C'est en s'engageant franchement dans ce sens que les membres des différentes Églises locales sont appelés à se renouve­ ler intérieurement afin d'ouvrir leur âme aux dimensions de la charité du Christ, dans une sainte émulation avec leurs frères des autres traditions spiri­ tuelles. L'Eglise catholique au Liban à la suite des événements récents 10. L'Église catholique au Liban a beaucoup pâti de la division de ses fils, particulièrement durant les récentes années de guerre. Elle en a été déchirée même de l'intérieur. En 1993, ceux qui ont préparé l'Assemblée spéciale écri­ vaient dans les Lineamenta-. «L'Église au Liban [...] fut, comme les autres composantes du pays, blessée dans sa chair. Mais c'est surtout dans sa cons­ cience qu'elle fut profondément éprouvée. Elle a vu ses fils tués, tuant et s'entre-tuant. Elle continue à souffrir de leurs querelles toujours vivaces; la meur­ trit vivement le fossé profond que ces années troublées ont creusé entre nombre de ses fidèles et entre ceux-ci et l'autorité ecclésiastique ». 8 Depuis, des signes de rapprochement entre les membres des Églises sui iu­ ris se dessinent, aussi bien dans les esprits que dans les structures. De fait, le synode des évêques de chaque Église patriarcale est appelé à traiter des pro­ blèmes de l'heure et à veiller à l'unité du patriarcat, avec le souci d'une union toujours plus forte avec les autres patriarcats. Par ailleurs, les Églises orientales catholiques au Liban se sentent plus que jamais attachées à leur structure patriarcale, en vertu de laquelle le patriarche préside le synode des évêques de son patriarcat. Leurs concertations contri­ buent à rendre visible le mystère de l'Église communion, aussi bien à l'inté­ rieur de chaque patriarcat que dans la relation de celui-ci avec les autres Églises patriarcales dans le pays et au sein de l'Église universelle. 9 10 11 8 9 10 11 l'Église ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 4. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 2 - 1 1 3 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 3 7 . Cf. CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, I V Lettre pastorale Mystère de E (Noël 1996), nn. 17-22. Acta Ioannis Pauli Pp. II 321 La collaboration se fait plus intense entre les membres d'une même Église patriarcale, le patriarche, les évêques, les prêtres, les diacres, les religieux, les religieuses et les laïcs. Les fidèles laïcs en particulier font preuve d'une géné­ reuse disponibihté et sont prêts à répondre aux appels de la hiérarchie, à ses demandes de coopération à l'intérieur des différents conseils diocésains ou pa­ roissiaux, dans l'administration des waqfs ou en d'autres services de l'Église. En ce qui concerne le clergé, la volonté de coordination et de collaboration doit se manifester dans le cadre des nombreuses structures, telles que les réu­ nions de prêtres, de prêtres avec des laïcs, par secteurs géographiques ou par centres d'intérêt, à des fins pastorales ou spirituelles. Une telle volonté est sou­ tenue par la grâce de l'Esprit Saint qui assiste et soutient l'Église. Elle mérite d'être vivement encouragée; elle est un appel au dialogue et à des modes sains et efficaces de travail commun; elle demande aussi que tous aient une bonne connaissance de la nature authentique de l'Église et du sens véritable du ser­ vice chrétien. Ainsi que je l'écrivais dans l'exhortation sur la vie consacrée, la doctrine de l'Église comme communion permet « de mieux comprendre que ses diverses composantes peuvent et doivent unir leurs forces, dans un esprit de collaboration et d'échange des dons, pour participer à la mission ecclésiale. Ce­ la contribue à donner une image plus juste et plus complète de l'Église ». 12 11. D'ailleurs, les Églises orientales catholiques du Liban ont déjà créé entre elles des structures de concertation, de coordination et de coopération. Le modèle en est 1'« Assemblée des Patriarches et des Évêques catholiques au Liban» (APECL). Cette Assemblée siège régulièrement pour animer la réfle­ xion et guider l'action commune en fonction des nécessités pastorales. Selon les désirs de l'Assemblée synodale, elle s'est réorganisée, pour une plus grande effi­ cacité pastorale, en prenant soin de faire participer de manière plus effective les prêtres et les laïcs au travail commun et aux décisions ecclesiales. L'expé­ rience vécue par les participants à l'Assemblée spéciale pour le Liban a montré combien les pasteurs et les fidèles catholiques se savent et se veulent une Égli­ se, et à quel point ils s'admettent et s'estiment mutuellement dans leur diver­ sité. Ce temps de grâce demeurera une source intarissable d'énergie, aussi bien pour l'élan vers le renforcement de leur unité que pour l'épanouissement tou­ jours plus authentique de leurs spécificités. 13 Exhort, apost, post-synodale Vita consecrata, n. 5 4 : AAS 88 ( 1 9 9 6 ) , pp. 4 2 6 - 4 2 7 . CONC. ŒCUM. VAT. II, Décret sur la charge pastorale des Évêques dans l'Église Chri­ stus Dominus, nn. 3 6 - 3 8 ; Code des Canons des Églises orientales, can. 3 2 2 . 12 13 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 322 Avec les autres Eglises et Communautés chrétiennes au Liban 12. Au terme de l'Assemblée spéciale, après avoir déclaré que l'unité au sein de l'Eglise catholique ne suffisait pas, les Pères ont manifesté leur déter­ mination en faveur du «dialogue avec les autres Églises chrétiennes, pour ré­ pondre à la volonté du Seigneur exprimée dans sa prière au Père: "Père Saint, garde en ton nom ceux que tu m'as donnés pour qu'ils soient un comme nous sommes un. [...] Qu'ils soient parfaitement un afin que le monde croie que tu m'as envoyé!" {Jn 17, 11.21) ». Cet engagement des Pères du Synode reflète une prise de conscience de la gravité de la division des chrétiens. Il exprime aussi la douleur concrètement ressentie face à une telle infidélité à la volonté du Seigneur. En effet, la divi­ sion des chrétiens sépare souvent des personnes qui se côtoient tous les jours et qui s'aiment, qui partagent la même foi au Christ et au Baptême. Pour ce qui est des orthodoxes et des catholiques, ils ont des conceptions convergentes sur des points essentiels concernant l'Église et les sacrements. Bien des chré­ tiens unis par les liens du mariage souffrent cependant, eux-mêmes et leurs en­ fants, d'être tiraillés entre des doctrines différentes sur l'Église et sur leurs de­ voirs à son égard. La division entre les chrétiens n'est pas sans conséquences parfois pénibles dans la vie sociale et elle constitue un contre-témoignage aux yeux de beaucoup de compatriotes. Mais, si elle est en elle-même un scandale du point de vue de la nature même de l'Église indivise et du point de vue de sa mission à l'égard du monde, cette situation semble pouvoir, en nos temps, devenir une occasion de grâce: elle fait office de stimulant et elle incite les chrétiens à mettre toute leur conviction et toute leur énergie pour œuvrer en faveur de la communion de l'Église et pour accomplir des gestes de pardon mutuel. De fait, les orthodoxes et les catholiques reprennent conscience des antiques traditions ecclesiales et sociales qui les rassemblent et de leur fraternité dans le Christ, même si par­ fois, dans les temps passés, leur cohabitation a revêtu un caractère orageux. Il est cependant « clairement apparu que la méthode à suivre vers la pleine com­ munion est le dialogue de la vérité, nourri et soutenu par le dialogue de la charité ». Ce processus devra être mené avec une grande prudence et une atti14 15 ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 1 8 : La Docu­ mentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 7 . JEAN-PAUL I I , Encycl. Ut unum sint, n. 6 0 : AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , pp. 9 5 7 - 9 5 8 . 14 1 5 Acta Ioannis Pauli Pp. II 323 tude de foi, sous la conduite de l'Esprit Saint. Les Communautés ecclesiales issues de la Réforme, bien que beaucoup plus récentes au Liban, se re­ trouvent, elles aussi, incluses de leur plein gré dans ce mouvement de rappro­ chement. Tous les chrétiens du pays souhaitent ardemment que se réalise leur pleine unité. Avec eux et en communion avec tous nos frères dans la foi, par­ tout dans le monde, nous nous sentons conviés à redoubler de ferveur dans la prière, afin que s'accomplisse ce vœu, si cher au cœur de notre Seigneur. D'ailleurs, dès le premier instant de la démarche synodale, les Pères ont déplo­ yé leurs efforts pour que, dans leur pays, tous les croyants au Christ, Verbe de Dieu incarné, participent, au moins par la prière, au renouveau dans l'Eglise. 16 17 Relations avec les fidèles des religions monothéistes, et en particulier avec les musulmans 13. L'Église a le souci de promouvoir l'unité et la charité entre les hommes et entre les peuples. En effet, «nous ne pouvons invoquer Dieu, Père de tous les hommes, si nous refusons de nous conduire fraternellement envers certains des hommes créés à l'image de Dieu ». Nous formons une seule et même com­ munauté humaine, que Dieu a fait habiter « sur toute la surface de la terre » (Ac 17, 26; cf. Gn 1, 26-30); le Seigneur veut conduire les hommes « à la con­ naissance de la vérité » (1 Tm 2, 4) et réaliser leur soif de bonheur éternel (cf. 18 Ps 63[62J, 2). L'Église catholique considère avec attention la quête spirituelle des hommes et reconnaît volontiers la part de vérité qui entre dans la démarche religieuse des personnes et des peuples, tout en affirmant que la vérité parfaite se trouve dans le Christ, qu'il est le commencement et le terme de l'histoire qui, par Lui, parvient à sa plénitude. D'autre part, par sa raison, l'homme connaît ce qui est bien et, poussé par la voix de sa conscience, il est tenu de l'accomplir et d'éviter le mal. « L'exercice de la vie morale atteste la dignité de la personne ». L'Église manifeste un grand respect à l'égard de ceux qui, chaque jour, s'efforcent de vivre dans la rectitude, selon les valeurs spirituelles, 19 Cf. ibid., n. 8 0 : loc. cit., p. 9 6 9 . Cf. JEAN-PAUL I I , Annonce de la convocation de l'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques (Audience générale du 12 juin 1 9 9 1 ) : La Documentation catholique 88 16 17 (1991), p. 7 1 4 . CONG. OECUM. VAT. I I , Déclaration sur les relations de l'Église avec les religions non chrétiennes Nostra œtate, n. 5. CATÉCHISME DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE, n. 1 7 0 6 . 18 19 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 324 morales et socio-culturelles fondamentales, en accordant du prix à leur propre vie morale. L'Islam et le Christianisme ont en commun un certain nombre de valeurs humaines et spirituelles incontestables. Le Concile Vatican II en a ré­ sumé l'essentiel: « L'Eglise regarde avec estime les musulmans qui adorent le Dieu unique, Vivant et Subsistant, Miséricordieux et Tout-Puissant, Créateur du ciel et de la terre, qui a parlé aux hommes, et aux décrets duquel, même s'ils sont cachés, ils s'efforcent de se soumettre de toute leur âme, comme s'est soumis à Dieu Abraham, à qui la foi islamique se réfère volontiers. Bien qu'ils ne reconnaissent pas Jésus comme Dieu, ils le vénèrent cependant comme pro­ phète, et ils honorent sa mère virginale, Marie, et parfois même l'invoquent avec piété. En outre, ils attendent le jour du jugement, lors duquel Dieu rétri­ buera tous les hommes après les avoir ressuscites. C'est pourquoi ils accordent du prix à la vie morale et ils rendent un culte à Dieu, surtout par la prière, l'aumône et le jeûne ».*° 14. Au Liban, les relations entre catholiques et avec les musulmans ont été difficiles en différentes occasions; et, pour certains citoyens libanais, elles pour­ raient être encore aujourd'hui teintées de méfiance à cause de diverses incom­ préhensions alimentées par de douloureux souvenirs. Des préjugés fortement ancrés dans les mentalités contribuent à entretenir un manque de confiance ré­ ciproque. Le réveil de formes variées d'extrémisme est aussi profondément in­ quiétant et ne pourrait que desservir l'unité du pays, freiner le nouvel élan qu'il convient de lui donner et gêner la convivialité entre toutes les compo­ santes de sa société. Pour le dialogue constructif et pour la reconnaissance réciproque, au-delà des divergences importantes entre les religions, il importe de s'attacher à dis­ cerner d'abord et avant tout ce qui unit les Libanais en un seul peuple, dans une même fraternité qui, au Liban, se manifeste chaque jour, spécialement dans la convivialité. En outre, chrétiens et musulmans du Liban se consi­ dèrent les uns et les autres comme les partenaires de la construction du pays; et le désir de renforcer l'entente et la collaboration entre eux est de plus en plus vif dans les esprits. Effectivement, des instances de rencontre se mettent en place pour se connaître réciproquement de manière toujours plus approfon­ die et pour servir ensemble le pays. 20 CONC. ŒCUM. VAT. II, Déclaration Nostra œtate, n. 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 325 Sécularisation et monde moderne 15. Le Liban, traditionnellement ouvert à toutes les cultures qui le tra­ versent, est, par le fait même, ouvert aux idées qui se développent dans le monde moderne. L'Église est naturellement appelée à être attentive aux cultu­ res d'aujourd'hui afin de distinguer le bon grain de l'ivraie. Cependant, il est important que le pays et la région ne se laissent pas gagner par le phénomène de la sécularisation. Certains pensent cependant que pour l'instant il y a même plutôt un « retour du religieux », face auquel il reste à être vigilant et à exercer un discernement attentif des attitudes religieuses. S'il s'agit de puiser aux sources premières de la foi et de l'espérance, cela peut être l'occasion d'une « nouvelle évangélisation » auprès du peuple et à travers lui, sinon, le mouve­ ment risque de demeurer superficiel et ambigu. Il demeure pourtant qu'un style de vie permissif semble progressivement con­ taminer les mœurs, en particulier par le biais des moyens de communication so­ ciale et par l'intermédiaire de personnes qui, longtemps éloignées de leurs référen­ ces culturelles, ont pu altérer leur sens moral et spirituel. Beaucoup de personnali­ tés, tant chrétiennes que musulmanes, s'inquiètent d'une telle évolution. 21 16. Ces aspects de la situation où se trouve actuellement l'Église au Liban n'ont été rappelés ici que pour inviter les fidèles à reprendre une conscience plus claire des fondements de leur foi et à comprendre devant Dieu la mission qu'ils ont reçue du Seigneur. En fonction des conditions concrètes qu'ils connaissent ac­ tuellement, les catholiques libanais ont à distinguer en eux-mêmes et dans leurs Églises locales ce qui devrait être gardé et ce qui devrait être émondé (cf. Jn 15, 2). Tel est le sens de l'appel que j'ai lancé dès la convocation de l'Assemblée spé­ ciale: « L'Église au Liban écoutera attentivement "ce que l'Esprit dit aux Églises" (Ap 3, 22) et scrutera soigneusement les signes des temps pour y discerner les des­ seins actuels de Dieu sur le monde » et sur elle-même. 22 Les chrétiens dans la société civile 17. Il est évident que les chrétiens du Liban, comme tous leurs con­ citoyens, espèrent jouir des conditions nécessaires à l'épanouissement de Cf.. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport avant la dis­ cussion, n. 9: La Documentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 2 8 ; Instrumentum laboris, n. 2 2 . ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, n. 3 3 ; cf. JEAN-PAUL I I , Message télévisé aux Libanais ( 1 1 juillet 1 9 9 1 ) : La Documentation ca­ tholique 88 ( 1 9 9 1 ) , p. 7 7 2 ; Lettre aux patriarches, archevêques et évêques catholiques au Liban (8 juillet 1 9 9 1 ) : La Documentation catholique 8 8 ( 1 9 9 1 ) , pp. 7 7 0 - 7 7 1 . 21 22 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 326 leur personne, de leur famille, dans le respect de leurs traditions culturelles et spirituelles. En particulier, ils aspirent à la tranquillité, à la prospérité, à une réelle reconnaissance des libertés essentielles, celles qui sauvegardent toute dignité humaine et qui permettent la pratique de la foi; ils aspirent à un respect sincère de leurs droits et de ceux des autres; enfin à une justice qui consacre l'égalité de tous devant la loi et qui permet à chacun de prendre sa part de responsabilité dans la vie sociale. Ils savent bien qu'un tel projet est pour une bonne part conditionné par les années de guerre passées et par la situation grave qui prévaut dans cette région du MoyenOrient. Je suis conscient des difficultés actuelles les plus importantes: l'oc­ cupation menaçante au Sud Liban, la conjoncture économique du pays, la présence de forces armées non libanaises sur le territoire, le fait que demeu­ rent encore non totalement résolus le problème des déplacés, ainsi que le danger de l'extrémisme et l'impression pour certains d'être frustrés dans leurs droits. Tout cela alimente les passions, ainsi que la crainte que les va­ leurs de démocratie et de civilisation que représente ce pays puissent être compromises. Et de ce fait, la tentation de le quitter guette toujours les Li­ banais, en particulier les jeunes. Pour qu'un avenir plus serein se concréti­ se, je sais que cela suppose beaucoup de sacrifices, une ascèse personnelle constante qui fait qu'on exige de soi, avant de l'exiger des autres, une pré­ sence active, courageuse et persévérante aux affaires de la société; mais il faut aussi compter avec la grâce du Très-Haut qui transforme les cœurs et les volontés, et les oriente vers le bien. L'expérience passée et présente que les fidèles du Christ ont d'eux-mêmes et des autres, autour d'eux et par­ tout ailleurs, est suffisante pour les convaincre de la puissance des forces du mal, toujours actuelle et toujours capable d'obscurcir les intelligences, de durcir les sentiments et de constituer une menace pour l'avenir. Mais l'espérance demeure, malgré tout, vivante en eux. Ils n'ont pas perdu la confiance en eux-mêmes ni l'attachement au pays et à sa tradition démocratique. Le goût de vivre qui les caractérise, et cette fraternité entre tous qui se manifeste surtout dans les moments difficiles qu'ils doivent si souvent traverser, ravivent sans cesse leur volonté de collaborer activement à l'édification de leur pays sur la base des valeurs humaines qui font la ri­ chesse de leur patrimoine national. 23 Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 4, et surtout Instrumentum laboris, nn. 19-20. 23 327 Acta Joannis Pauli Pp. II CHAPITRE II DANS L'ÉGLISE, FONDER SON ESPÉRANCE SUR LE CHRIST Appel à l'espérance 18. Les Pères du Synode, partant d'un examen attentif de la situation actuelle de l'Église dans leur pays, sont sans cesse revenus à deux aspects principaux du Mystère chrétien qu'il leur paraissait nécessaire d'approfon­ dir. Il s'agit pour tous les fidèles de vivre intensément le Mystère de l'É­ glise, communion des hommes avec Dieu et entre eux, et de fonder leur es­ pérance sur le Christ. A la suite des réflexions de l'Assemblée spéciale, j'ap­ pelle les membres de l'Église à méditer sur ces sujets afin de répondre tou­ jours mieux dans leur vie ecclésiale à la volonté du Seigneur. Ils saisiront plus complètement ainsi la portée du thème qui a guidé toute la démarche synodale: «Le Christ est notre espérance: renouvelés par son Esprit, soli­ daires, nous témoignons de son Amour ». I. L'ÉGLISE, MYSTÈRE DE COMMUNION Dimensions de ce mystère 19. L'Église ne se réduit pas à sa dimension visible, qui peut la faire apparaître uniquement comme une communauté confessionnelle organisée; car, dans son mystère, elle est en communion avec la communauté céleste invisible: « L'Église de la terre et l'Église si richement pourvue de biens cé­ lestes ne doivent pas être considérées comme deux entités, mais elles forment une seule réalité complexe, constituée d'un élément humain et d'un élément divin étroitement liés ». Le Concile Vatican II déclare encore que l'Église est une institution « dotée des moyens appropriés pour son union visible et sociale », une expression de la communion des hommes avec Dieu et entre eux. Elle « est dans le Christ, en quelque sorte le sacre­ ment, c'est-à-dire le signe et l'instrument de l'union intime avec Dieu et de l'unité de tout le genre humain ». Le destin de tous se joue dans l'Église, car elle est « le mystère de l'union personnelle de chaque homme avec la 24 2S 26 2 4 25 26 CONC. ŒCUM. VAT. II, Ibid., n. 9. Ibid., n. 1. Const. dogm. sur l'Église Immen gentium, n. 8. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 328 Trinité divine et avec les autres hommes, commencée par la foi, et orientée vers la plénitude eschatologique dans l'Église céleste, tout en étant déjà une réalité en germe dans l'Église sur terre ». Le concept de communion est important pour prendre une juste conscience de la nature de l'Église. Il implique toujours une double dimension: verticale (communion avec Dieu) et horizontale (communion entre les hommes), et un double aspect: visible (condition corporelle et sociale de l'homme) et invisible (union de grâce avec Dieu et, en Lui, avec tous les hommes). 27 28 20. L'Église, à l'image de son Seigneur, est une réalité « divine et hu­ maine qui se vit dans le temps et le lieu avec tout ce que cela entraîne comme conditionnement historique, géographique, social et culturel. Elle s'enracine dans cette réalité tangible à laquelle elle doit les traits de son vi­ sage propre et de son caractère particulier ». La figure du « corps » signifie à la fois que l'Église est « rassemblée autour [du Christ], unifiée en Lui, dans son Corps », et que cette « unité du corps n'abolit pas la diversité des membres: "Dans l'édification du Corps du Christ règne une diversité de membres et de fonctions. Unique est l'Esprit qui distribue des dons variés pour le bien de l'Église à la mesure de ses richesses et des exigences des services"» (cf. 1 Co 12, 1-11). L'Église se présente tout entière, comme à l'échelle de chaque communauté paroissiale, « avec une grande diversité qui provient, à la fois, de la grande variété des dons de Dieu et de la multipli­ cité des personnes qui les reçoivent. Dans l'unité du peuple de Dieu, se ras­ semblent les diversités des peuples et des cultures. Entre les membres de l'Église existe une diversité de dons, de charges, de conditions et de modes de vie ». 29 30 31 32 se manifeste dans les Eglises 'particulières car, « au sein de la communion ecclésiale, il existe légitimement des Églises particu­ lières, jouissant de traditions propres ». LV Église particulière », appelée aussi « diocèse » ou « éparchie », désigne de façon précise la « portion du Le mystère de l'Eglise 33 CONGRÉGATION POUR LA DOCTRINE DE LA FOI, Lettre aux évêques de l'Église catholique sur certains aspects de l'Église comprise comme communion Communionis notio ( 2 8 mai 27 1 9 9 2 ) , n. 28 29 30 31 32 33 3: AAS 85 ( 1 9 9 3 ) , p. 8 3 9 . Cf. ibid., nn. 3 - 4 : loc. cit., pp. 8 3 9 - 8 4 0 . ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 1 6 . CATÉCHISME DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE, n. 7 8 9 . Ibid., n. 7 9 1 citant CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. sur l'Église Lumen gentium, n. 7. Ibid., n. 8 1 4 . CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 1 3 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 329 peuple de Dieu confiée à un évêque pour qu'avec l'aide de son presbyterium il en soit le pasteur ».^ Et l'évêque, parce que successeur des Apôtres, est principe et fondement visible de l'unité de son Église dont il assure la solidité et la croissance en enseignant fidèlement la parole de Dieu, en pré­ sidant, personnellement ou par une personne déléguée, le culte sacré, en particulier l'Eucharistie, et en gouvernant sagement et en toute charité les fidèles du troupeau qui lui est confié. 35 36 21. Au Liban comme dans tout l'Orient, à l'exception du vicariat apos­ tolique latin, les Églises particulières sont traditionnellement regroupées en patriarcats. «L'institution patriarcale est en vigueur dans l'Église depuis les temps les plus anciens et elle était déjà reconnue par les premiers conciles œcuméniques». «Comme père et chef», c'est au patriarche, que «revient la juridiction sur tous les évêques, y compris les métropolites, sur le clergé et le peuple de son propre territoire ou rite, selon les normes du droit et restant sauve la primauté du Pontife romain ». Il est donc le symbole de l'unité de son Église patriarcale; il garantit la fidélité à la tradition litur­ gique, théologique, spirituelle et disciplinaire de l'ensemble de son patriar­ cat, ainsi que la communion avec le Successeur de Pierre. « Les patriarches avec leurs synodes constituent l'instance supérieure pour toutes les affaires du patriarcat ».*° Ces antiques Églises patriarcales ont un patrimoine vénérable, dont il convient non seulement de respecter et de sauvegarder, mais encore d'affer­ mir et d'encourager «la vitalité, la croissance et la vigueur [...] dans l'ac­ complissement de la mission qui leur est confiée (cf. Orientalium Ecclesia­ rum, n. 1) ». Le Concile Vatican II a clairement reconnu leur légitimité: « La divine Providence a fait que les diverses Églises, établies en divers en­ droits par les Apôtres et leurs successeurs, se sont unies, au cours des 37 38 39 41 CONC. OECUM. VAT. I I , Décret Christus Dominus, n. 1 1 ; cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 7 7 , § 1. Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium, n. 2 3 . 34 36 36 Cf. ibid., nn. 2 5 - 2 7 . CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret sur les Églises orientales catholiques Orientalium Ecclesia­ rum, n. 7; cf. Const. dogm. Lumen gentium, n. 2 3 . 37 Ibid., n. 9. Ibid., n. 7. Ibid., n. 9. JEAN-PAUL I I , Allocution pour la présentation aux Pères du Synode du nouveau Code des Canons des Églises orientales ( 2 5 octobre 1 9 9 0 ) , n. 4: La Documentation catholique 87 38 39 40 41 (1990), p. 1 0 8 5 . 23 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 330 temps, en plusieurs groupes liés organiquement qui, étant sauve l'unité de la foi et l'unique constitution divine de l'Eglise universelle, jouissent d'une discipline propre, d'un usage liturgique propre, d'un patrimoine théologique et spirituel. Certaines d'entre elles, notamment les antiques Eglises patriar­ cales, telles des matrices de la foi, en ont engendré d'autres en quelque sorte comme leurs filles, avec lesquelles elles sont jusqu'à nos jours liées d'un lien plus étroit de charité dans la vie sacramentelle et dans le respect mutuel des droits et des devoirs. Cette variété des Eglises locales montre avec plus d'éclat, par leur convergence dans l'unité, la catholicité de l'Église indivise ». Dans ce cadre, les Eglises patriarcales catholiques au Liban peuvent re­ vêtir un caractère prophétique si chacune d'elles réussit à développer, en harmonie avec les autres et dans une fidélité absolue à l'unité de l'Église universelle — et même grâce à cette unité —, sa propre identité et les ri­ chesses qui la distinguent. L'unité n'est pas à chercher dans l'uniformité mais dans l'amour mutuel, dans le don de soi et de ses richesses, dans la charité qui unit toutes les Églises. C'est ce que les Églises sui iuris et le vi­ cariat apostolique latin s'efforcent de vivre au Liban, notamment grâce à l'activité de l'Assemblée des Patriarches et des Évêques catholiques au Li­ ban (APECL), créée « pour que la vie de l'Église au Liban devienne source d'harmonie et de richesse pour ses fils, mais aussi témoignage permanent d'entente et de coopération fructueuse entre tous les Libanais ».** 42 43 Communion dans l'Esprit Saint, souffle divin d'unité dans la diversité 22. Pour saisir la réalité profonde de la vie dans l'Église, il convient de méditer sur la présence en elle de l'Esprit Saint qui la vivifie: «Les saints Pères ont pu comparer son rôle à la fonction que remplit dans le corps hu­ main le principe de la vie, c'est-à-dire l'âme ». L'Esprit est le grand don du Père (cf. Ac 2, 1-4) et de son Fils, Jésus Christ (cf. Jn 20, 22) à l'Église. Ce don gratuit est le fruit de la glorifica­ tion du Seigneur, dans sa mort sur la Croix et dans sa Résurrection (cf. Jn 12, 16; 13, 31-32). Le Christ l'avait promis la veille de sa mort à ses dis45 CONC. ŒCUM. VAT. II, Const.. dogm. Lumen gentium, n. 23. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport avant la dis­ cussion, n. 22: La Documentation catholique 93 (1996), p. 31. Proposition 22. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 7. 42 43 44 46 Acta Ioannis Pauli Pp. II 331 ciples: « C'est votre intérêt que je parte; en effet, si je ne pars pas, le Paraclet ne viendra pas vers vous; mais si je pars, je vous l'enverrai» (Jn 16, 7). L'effusion de l'Esprit à la Pentecôte suggère une re-création. Au soir de la Résurrection, Jésus souffla sur les disciples et leur dit: «Recevez l'Esprit Saint » (Jn 20, 22). Il leur donne un seul cœur et met en eux un esprit nouveau (cf. Ez 11, 19). Ce geste rappelait la première création de l'homme: « Dieu modela l'homme avec la glaise du sol, il "insuffla" dans ses narines une haleine de vie et l'homme devint être vivant» (Gn 2, 7); à la Pente­ côte, ce geste manifeste la création nouvelle. Le don de l'Esprit transforma les disciples en envoyés, à l'image de leur Maître: «Comme le Père m'a envoyé, moi aussi je vous envoie» (Jn 20, 21). Ils se voient confier une mission de pardon et de réconciliation (cf. Jn 20, 23), mission restauratrice de l'unité perdue depuis les temps anciens. A la Pentecôte, le Seigneur rassembla les hommes autour des Apôtres qui pu­ bliaient ses louanges, et « chacun les entendait parler en son propre idiome, [...] Parthes, Mèdes et Élamites, habitants de la Mésopotamie, [...] Cretois et Arabes» (Ac 2, 6.9.11). 23. La communion des hommes entre eux et avec Dieu est essentielle­ ment l'œuvre de l'Esprit Saint, qui nous donne d'être l'image de Dieu. C'est Lui qui donne de croire au Christ Seigneur (cf. 1 Go 12, 3). Par le baptême, l'Esprit est conféré aux croyants, en qui il habite comme dans un temple (cf. Ac 2, 38; Rm 8, 9; 1 Co 3, 16; 6, 19) et leur donne de devenir « fils adoptifs » de Dieu « et donc héritiers; héritiers de Dieu et cohéritiers du Christ» (Rm 8, 17; cf. Ga 4, 1-7). Cette adoption n'est pas simple acces­ sion légale à l'héritage, mais don de la vie divine dans lequel les Trois Per­ sonnes sont associées: « La preuve que vous êtes des fils, c'est que Dieu a envoyé dans nos cœurs l'Esprit de son Fils qui crie: "Abba, Père" » (Ga 4, 6) et nous configure au Christ. « Nous pouvons adorer le Père parce qu'il nous a fait renaître à sa Vie en nous adoptant comme ses enfants dans son Fils unique: par le Baptême, il nous incorpore au Christ et à son Corps, et, par l'Onction de son Esprit qui s'épanche de la Tête dans les membres, il fait de nous des "christs" ». tó CATÉCHISME DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE, n. 2 7 8 2 , qui cite S. CYRILLE DE JÉRUSALEM, Caté­ chèse mystagogique 3, 1: «Dieu, en effet, qui nous a prédestinés à l'adoption de fils, nous a rendus conformes au Corps glorieux du Christ. Désormais donc, participants du Christ, vous êtes à juste titre appelés "christs" ». Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 7: « Cette résurrection est le fondement de notre foi et de notre espérance, qui nous pousse constamment au renouveau, thème principal de notre Synode, afin de nous configurer au Christ »: La Documentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 6 . 46 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 332 24. Le jour de son Ascension, le Christ donna à ses disciples leur mis­ sion: «Allez: de toutes les nations faites des disciples, les baptisant au nom du Père et du Fils et du Saint-Esprit et leur apprenant à observer tout ce que je vous ai prescrit » (Mt 28, 19-20). En d'autres termes, l'Église est en­ voyée sur les routes du monde, afin d'« annoncer le Royaume du Christ et de Dieu et de l'instaurer parmi toutes les nations, et elle constitue sur terre le germe et le commencement de ce Royaume ». « L'Église, dans son en­ semble apparaît comme "le peuple uni de l'unité du Père, du Fils et de l'Esprit Saint" » sous un seul chef, le Christ, par qui et pour qui Dieu s'est tout réconcilié, « [ayant établi] la paix par le sang de sa croix » (Col 1, 20; cf. Ep 1, 10). En relation avec le don de l'Esprit Saint, l'Église ne cesse de proclamer dans le Credo sa foi en la rémission des péchés, pouvoir que le Seigneur a confié à ses ministres. Par « la communion avec Lui, l'Esprit Saint rend spirituel, [...] ramène au Royaume des Cieux et à l'adoption fi­ liale, donne confiance pour appeler Dieu Père et pour participer à la grâce du Christ, être appelé enfant de lumière et avoir part à la gloire éternelle». 47 48 49 50 L'Assemblée spéciale du Synode des Évêques a été l'occasion d'un exa­ men de conscience d'abord destiné à préparer l'Église au Liban à recevoir une plus grande effusion de l'Esprit. Car seul l'Esprit peut conduire à la metanoia, à la conversion qui amènera cette Église à mieux percevoir sa vo­ cation et à reprendre sa route avec une vitalité nouvelle, dans un esprit de réconciliation entre les chrétiens eux-mêmes et entre les chrétiens et leurs compatriotes. 51 25. Sur des points importants, touchant la foi dans le mystère de l'É­ glise, nous tenons avec les Églises orthodoxes des positions communes. Les théologies et les spiritualités des Églises d'Orient se sont développées au cours des siècles, essentiellement autour du thème de la divinisation de l'homme, divinisation déjà commencée ici-bas. Ce souffle est celui-là même qui anima l'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques: «Nous nous engageons à répondre fidèlement à l'œuvre de déification que Dieu opère en nous, et à l'expansion du règne de Dieu sur la..terre». Les 52 CONG. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium, n. 5. Ibid., n. 4 citant S. CYPRIEN, De oratione dominica, 2 9 : PL 4, 5 5 3 . Cf. S. JEAN CHRYSOSTOME, De sacerdotio, 3, 5: PG 4 8 , 6 4 3 ; CATÉCHISME DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE, nn. 9 7 6 - 9 8 7 . S. BASILE DE CESAREE, Liber de Spiritu Sancto, 1 5 , 3 6 : PG, 3 2 , 1 3 2 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, 47 48 49 50 61 nn. 32-34. 52 Proposition 2; cf. JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 6: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 5 0 . 333 Acta Ioannis Pauli Pp. II Églises patriarcales catholiques au Liban sont donc bien enracinées dans la Tradition. 53 26. La méditation sur l'Église, mystère de communion, est inséparable de celle du mystère de la Trinité qui est son origine et vers laquelle elle s'achemine. Par la communion de l'Esprit Saint (cf. 2 Co 13, 13), l'Église participe à la vie intime de Dieu dont l'essence est communication ineffable d'amour entre les Trois Personnes. Elle est aussi appelée à communiquer cette vie divine au monde et à y prolonger la mission du Fils et de l'Es­ prit. En elle s'accomplit l'œuvre de la Trinité. Aussi est-elle, dans l'Esprit Saint, inséparablement communion, communication et mission: ce sont des caractères qui se développent en une chaîne continue. C'est cela qui fonde les aspects pastoraux de la mission de l'Église, et plus précisément de la présente Exhortation post-synodale, car c'est l'unité trinitaire qui ouvre à l'action ecclésiale dans le monde. Le Dieu de Jésus Christ n'est pas enfermé dans une solitude éternelle mais il est relation dans l'unité de l'essence entre les Trois Personnes di­ vines et, par grâce, don de soi au monde. Notre connaissance du mystère de Jésus Christ nous apprend que la vie interne de Dieu est don total de la nature divine entre le Père, le Fils et l'Esprit, le Père comme source éter­ nelle de la divinité s'épanchant sans réserve dans le Fils qu'il engendre, le Fils s'offrant éternellement au Père en hymne d'action de grâce, dans l'Es­ prit Saint, forme subsistante de cet échange d'amour, parfait et éternel. À la lumière du mystère de la vie intime de Dieu Trinité, nous compre­ nons mieux le mystère de l'Église, mystère accompli par l'envoi du Fils aux hommes, et parfait par le don de l'Esprit à l'Église cheminant sur cette terre en vue de la glorification du Père dans l'achèvement du Règne dans les cieux. IL LE CHRIST EST L'ESPÉRANCE DES CHRÉTIENS Le Christ, Bon Pasteur de son Peuple 27. C'est primordialement dans le Christ, Verbe de Dieu incarné, mort et ressuscité, mystérieusement présent parmi eux et avec eux sur les che­ mins du monde, que se fonde l'espérance des fidèles de toute l'Église. Sur ces chemins, il est leur Bon Pasteur, leur vraie Lumière et la puissance de Dieu parmi eux. Cette figure du Bon Pasteur, qui se retrouve dans les plus 53 Cf. JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 6: AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , pp. 749-751. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 334 anciennes traditions, a été aussi l'un des thèmes les plus constants du Christianisme. Le Seigneur lui-même s'est ainsi désigné (cf. Jn 10, 11). Les chrétiens reconnaissent là une image remarquablement expressive de la per­ sonne de Jésus Christ. Il est Celui qui les a aimés jusqu'à l'extrême de l'a­ mour (cf. Jn 13, 1). «Nul n'a plus grand amour que celui-ci: donner sa vie pour ses amis» (Jn 15, 13). Sa vie, il l'a livrée par amour, librement et vo­ lontairement (cf. Jn 10, 18). Jésus était tout entier pénétré de son amour infini de Fils envers son Père. Ce n'est pas pour faire sa propre volonté qu'il est descendu du ciel mais pour faire la volonté de Celui qui l'a envoyé (cf. Jn 6, 38). Jésus a dit lui-même: « Dieu a tant aimé le monde qu'il a donné son Fils unique afin que quiconque croit en lui ne se perde pas mais ait la vie éternelle » (Jn 3, 16) et « telle est la volonté de mon Père, que quiconque voit le Fils et croit en lui ait la vie éternelle, et je le ressusciterai au dernier jour» (Jn 6, 40). Méditons sans cesse l'hymne antique que nous rapporte saint Paul: « Lui, de condition divine, ne retint pas jalousement le rang qui l'égalait à Dieu. Mais il s'anéantit lui-même, prenant condition d'esclave, et devenant sem­ blable aux hommes. S'étant comporté comme un homme, il s'humilia plus encore, obéissant jusqu'à la mort, et à la mort sur une croix » (Ph 2, 6-8). La Lettre aux Hébreux montre en termes vigoureux le sens du Sacrifice du Seigneur: « C'est en vertu de cette volonté [celle du Père] que nous sommes sanctifiés par l'oblation du Corps de Jésus Christ, une fois pour toutes » (10, 10). 28. L'Espérance chrétienne se fonde sur la foi en Jésus Christ et sur le don de son amour. Par «la foi [qui] est la garantie des biens que l'on es­ père [et] la preuve des réalités qu'on ne voit pas» (He 11, 1), nous tendons vers l'accomplissement des promesses du Seigneur. Cette espérance « répond à l'aspiration au bonheur placée par Dieu dans le coeur de tout homme; elle assume les espoirs qui inspirent les activités des hommes; elle les purifie pour les ordonner au Royaume des cieux; elle protège du découragement; elle soutient en tout délaissement; elle dilate le cœur dans l'attente de la béatitude éternelle. L'élan de l'espérance préserve de l'égoïsme et conduit au bonheur de la charité ». Et c'est l'amour qui donne tout son dynamisme à l'espérance. Il ne s'a­ git pas tant de rechercher une félicité individuelle que de rechercher le bonM 54 CATÉCHISME DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE, n 1 8 1 8 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 335 heur de ceux que l'on aime, de toute la communauté humaine dans la­ quelle on vit. L'amour, en effet, est à l'origine de l'Incarnation du Verbe de Dieu, de la venue de l'Esprit Saint et de la fondation de l'Eglise, com­ munion des hommes avec Dieu et entre eux. Nous mettons notre espérance dans la personne même de Jésus, Emmanuel, Dieu-avec-nous. Le désir d'être uni au Seigneur et d'être en communion avec ses frères est l'expression la plus haute de l'espérance et de l'amour chrétiens. Nous sommes en général loin de vivre pleinement ce désir dont la source est en Celui qui nous a sauvés par son sang et revivifiés par sa Résurrection. Il est, en effet, la tête du Corps dont nous devenons les membres par le bap­ tême et auquel nous nous conformons de plus en plus par l'Eucharistie; il est la vigne dont nous sommes les sarments et sa vie divine coule en nous. C'est l'Esprit qui a inspiré à son Église de se laisser gagner par cette « espé­ rance qui nous pousse constamment au renouveau, [...] afin de nous confi­ gurer au Christ ». Dans l'espérance de l'accomplissement final du dessein de Dieu, l'Esprit et l'Église disent: « "Viens!" Et que l'homme assoiffé s'ap­ proche, que l'homme de désir reçoive l'eau de la vie, gratuitement. [...] Amen, viens, Seigneur Jésus» (Ap 22, 17.20). Bon Pasteur de son peuple, le Verbe Incarné l'est à jamais. Il est venu retrouver la brebis perdue et la ramener auprès du Père (cf. Le 15, 4-7). Du haut du ciel où il est allé nous préparer une place (cf. Jn 14, 2), Il inter­ cède pour nous auprès du Père (cf. Rm 8, 34; 1 Jn 2, 1; He 2, 17). Il a con­ fié à Pierre (cf. Jn 21, 15-17), aux autres Apôtres et après eux à leurs suc­ cesseurs, de veiller fidèlement sur son troupeau en attendant son retour à la fin des temps. A son Église, il a envoyé l'Esprit Saint et, en se dérobant à ses yeux (cf. Ac 1, 9) le jour de l'Ascension, il l'a assurée de sa présence: « Voici que je suis avec vous pour toujours jusqu'à la fin du monde » (Mt 28, 20). 55 Le Christ, lumière véritable du monde 29. Les multiples difficultés que les fidèles du Liban ont dû affronter au long des siècles et qu'ils continuent de connaître sous diverses formes — qu'elles soient dues à leur propre faiblesse ou aux circonstances exté- ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 7: La Docu­ mentation catholique 93 (1996), p. 36. 55 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 336 rieures — constituent souvent une entrave sérieuse à leur espérance. Je souhaite que tous puissent entendre l'appel des Pères synodaux, en conclu­ sion de leur Message. Leur point de départ était la méditation d'une page majeure des Évangiles du Seigneur ressuscité (cf. Le 24, 13-35): «Nous sommes ces disciples d'Emmaiis. [...] Nous aussi, nous avions douté de la présence du Christ ressuscité parmi nous. Mais il nous a rejoints sur notre route [...]. Nous aussi, nous l'avons prié: "Reste avec nous car la nuit vient" Et puis nous l'avons reconnu au partage du pain, car il est celui qui parta­ ge et fait partager. Alors nous retournons vers vous pour vous dire: "Frères 56 et Sœurs n'ayez pas peur, le Christ est ressuscité; nous l'avons retrouvé; nous ». Oui, c'est Jésus qui ouvre les yeux des hommes pour qu'ils reconnaissent sa présence. Dans sa Lumière, les disciples com­ prennent qu'il leur demande de vivre une espérance exigeante: « Espérer, c'est s'engager» au partage et à la communion, ainsi que le demande l'As­ semblée spéciale. ne le quitterons plus" 57 58 30. Lumière véritable qui ravive en nous l'espérance selon toutes ses di­ mensions, le Christ l'est par sa Personne, par son œuvre et par son ensei­ gnement. En sa Personne, nous découvrons le sens de notre être et de notre mission. Parce qu'il est « le même, vraiment Dieu et vraiment homme [...], consubstantiel au Père selon la divinité et consubstantiel à nous selon l'humanité », nous apprenons que la soif d'absolu, qui caractérise notre na­ ture humaine, n'est pas vaine. Avec Lui et en Lui, le Royaume des cieux, nom biblique de la rencontre intime de l'humanité avec son Seigneur et de son union à Lui, est déjà parmi nous (cf. Mt 12, 28). Dans notre histoire, à travers ses petits et grands événements, commence déjà notre rencontre de Dieu et sont vécus des engagements constructifs qui ont une vraie valeur d'éternité. Le Concile Vatican II a enseigné que « l'importance des tâches terrestres n'est pas dépréciée par l'espérance eschatologique, mais que, bien 59 Cf. IDEM, Instrumentum laboris, nn. 1 9 - 2 1 . IDEM, Message, n. 6 3 : La Documentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 4 3 . Ibid., n. 3: loc. cit., p. 3 6 . CONC. ŒCUM. DE CHALCÉDOINE: DS 3 0 1 . Cf. ibid., n. 3 0 2 : «Un seul et même Christ, Seigneur, Fils Unique, que nous devons reconnaître en deux natures (divine et humaine), sans confusion, sans changement, sans division, sans séparation. La différence des natures n'est nullement supprimée par leur union, mais plutôt les propriétés de chacune sont sauvegardées et réunies en une seule personne et une seule hypostase ». 66 67 58 69 Acta Ioannis Pauli Pp. II 337 plutôt, grâce à cette espérance, l'accomplissement de celles-ci peut s'ap­ puyer sur de nouveaux motifs fr. 60 31. Le Royaume de Dieu, préparé dans l'Ancien Testament, inauguré dans le Nouveau, atteindra sa plénitude à la fin des siècles. Dès à présent, « constitué Seigneur par sa résurrection, le Christ, à qui tout pouvoir a été donné, au ciel et sur la terre, agit désormais dans le cœur des hommes par la puissance de son Esprit ». A la fin des temps, lorsque le Christ aura ré­ capitulé toutes choses en Lui-même (cf. Ep 1, 10), afin qu'ainsi «Dieu soit tout en tous » (1 Co 15, 28), la réalisation définitive du dessein divin nous surprendra. Cependant, tout comme dans l'homme Jésus la divinité n'a pas dissout l'humanité mais l'a élevée à sa plus haute perfection, de même notre incorporation au Christ et la récapitulation du temps et de l'histoire en lui n'aboliront pas les valeurs de ce monde mais les parachèveront: « Ces biens de la dignité humaine, de la communion fraternelle et de la liberté, tous ces fruits excellents de notre nature et de notre activité, après que nous les aurons propagés sur terre, selon le commandement du Seigneur et dans l'Esprit du Seigneur, nous les retrouverons plus tard, mais purifiés de toute souillure, illuminés et transfigurés [...]. Ce Royaume est déjà présent sur terre dans le mystère; il connaîtra son achèvement lors de l'avènement du Seigneur ». Dans le « nouveau ciel » et la « nouvelle terre » qui remplace­ ront alors les nôtres, nous reconnaîtrons, avec joie, les traces de ce qu'il y avait de plus beau en ce monde et de ce que nous y aurons accompli de meilleur. 61 62 32. L'appel du Synode, «Espérer c'est s'engager», signifie que les chré­ tiens ont une responsabilité effective pour hâter la réalisation des desseins de Dieu; ils peuvent et ils doivent compter sur la présence actuelle du Res­ suscité parmi eux et sur l'action silencieuse de l'Esprit dans le monde; gui­ dés et soutenus par la Parole de Dieu et par la grâce, ils doivent eux-mê­ mes agir. Dieu poursuit l'économie du salut avec le concours librement con­ senti des justes. C'est le « oui » de Marie qui nous a valu l'Incarnation du Fils et c'est grâce à la réponse volontaire des Apôtres à l'appel du Seigneur que sa Parole divine nous est parvenue. Celui qui annonce l'Evangile est « coopérateur de Dieu » (1 Co 3, 9). Par la médiation de l'Église et aidés par CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. past. sur l'Église dans le monde de ce temps Gaudium et spes, n. 21. Ibid., n. 38. Ibid., n. 39. 60 61 62 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 338 le témoignage de nos frères, nous continuons, selon la volonté expresse de Jésus (cf. Mt 28, 18-20; Jn 20, 21-23) à recevoir la vie divine, à être unis au Corps du Christ et à être réconciliés avec Dieu. Aujourd'hui encore, c'est la volonté du Christ que les chrétiens du Liban fassent connaître et aimer son Nom. Dans cette perspective, les Pères du Synode n'ont négligé aucun aspect de la vie, personnelle et publique, religieuse et politique, de leurs fidèles: « Dans nos prières et nos réflexions, aucune question essentielle n'a été ex­ clue, aucune catégorie de personnes n'a été négligée, aucune difficulté n'a été atténuée ». Ils synthétisaient ainsi les efforts qu'ils avaient déployés avec tous leurs fidèles, clergé et laïcs, tout au long de leur démarche syno­ dale, pour discerner les « signes des temps » inscrits dans la vie des per­ sonnes et des Eglises locales, à la lumière de la vie et de l'enseignement de leur Maître et Seigneur, notre ultime référence: « Seigneur à qui irons-nous? Tu as les paroles de la vie éternelle. Nous, nous croyons, et nous avons re­ connu que tu es le Saint de Dieu» (Jn 6, 68-69). Dans la clarté de l'Evan­ gile, ils proclamaient que l'espérance devait stimuler les fidèles dans leurs engagements, sans hésitation, en esprit et en vérité, en communion avec Dieu et avec les membres de l'Eglise, pour rendre quotidiennement la vie sociale et nationale plus fraternelle et plus juste. 6S 33. L'espérance des chrétiens du Liban est donc essentiellement de ré­ pondre aux exigences du Christ, là où il les a placés, ainsi que le disait la Lettre à Diognète: « Ils sont dans la chair, mais ne vivent pas selon la chair. Ils passent leur vie sur la terre, mais sont citoyens du ciel » et s'attachent à rendre perceptible l'amour du Seigneur. Je rappellerai ici de sages paroles du Conseil des Patriarches catholiques d'Orient, à l'adresse des fidèles du Liban: «Les situations difficiles auxquelles nous sommes confrontés ne doivent pas nous porter à fuir, à nous mettre à l'écart de notre univers, ou à nous y dissoudre. Elles doivent nous ramener plutôt aux racines de notre foi pour y trouver la force, la constance, la confiance et l'espérance ». Dans cette région perturbée du monde, les chrétiens ont à prendre conscience de la gravité de leur mission: « Notre présence chrétienne — ont dit encore les 64 65 ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 2: La Docu­ mentation catholique 93 (1996), p. 36. V, 8-9: SC 33bis, Paris (1951), pp. 63-65. CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, Message Un temps décisif pour les Églises du Moyen-Orient ( 2 4 août 1991): La Documentation catholique 88 (1991), p. 938. 63 u 65 Acta Ioannis Pauli Pp. II 339 patriarches — ne veut pas être une présence pour nous-mêmes. Car le Christ n'a pas fondé son Église pour qu'elle soit au service d'elle-même, mais pour qu'elle soit une Église confessante et porteuse d'une mission, la mission même de son Fondateur et Maître. La mise en échec du témoi­ gnage et de la mission dans notre vie chrétienne et dans notre chemine­ ment ecclésial reviendrait à un renoncement à nous-mêmes et à la mission pour laquelle notre Sauveur nous a appelés ». Les chrétiens sont sans cesse appelés à dépasser leurs inquiétudes pour leur propre sort, afin d'éprouver la véritable crainte des sages de Dieu (cf. Pr 1,1; Ps 111 ¡110, 10; Ac 10, 34-35), celle de lui être infidèle et de man­ quer à sa Justice: « Ne craignez rien de ceux qui tuent le corps, mais ne peuvent tuer l'âme» (Mt 10, 28). Avoir confiance en Dieu signifie essentiel­ lement se consacrer sans retard au service du Royaume du Christ: « Ne vous inquiétez pas pour votre vie de ce que vous mangerez, ni pour votre corps de quoi vous le vêtirez. [...] Cherchez d'abord [le] Royaume [de Dieu] et sa justice, et tout cela vous sera donné par surcroît » (Mt 6, 25.33). 66 34. Au long de sa route, toute personne humaine rencontre la souf­ france. Le disciple n'est pas plus grand que son Maître; comme Lui, il doit accepter la Croix. Le chrétien ne recherche pas la souffrance, il doit lutter contre elle, pour lui-même et pour les autres, parce qu'il sait qu'elle est un mal, une conséquence du péché des hommes depuis les origines (cf. Gn 3, 16-19). Mais quand elle est inéluctable, il la porte dans la foi, en réponse à cet appel du Seigneur: « Si quelqu'un veut venir à ma suite, qu'il se renie lui-même, qu'il se charge de sa croix, et qu'il me suive » (Mt 16, 24). Cette croix comprend d'inévitables douleurs dans la vie des hommes, mais elle comprend aussi pour le croyant la souffrance d'être soi-même un obstacle à l'amour du Christ, un reflet défiguré de son visage. Par la grâce de Celui qui a vaincu la mort et le péché, une autre logique doit désormais guider le chrétien: « Si donc quelqu'un est dans le Christ, c'est une création nouvelle » (2 Co 5, 17) qui obéit à la « Loi du Christ » (Ga 6, 2), celle des Béatitudes et de la Charité qui ne connaît pas de limites. Cette « Loi du Christ » est fruit de l'Esprit Saint, elle est « charité, joie, paix, longanimité, serviabilité, bonté, confiance dans les autres, douceur, maîtrise de soi » (Ga 67 IDEM, Lettre pastorale La présence, chrétienne en Orient. Témoignage et mission (Pâques 1992), n. 18: La Documentation catholique 89 (1992), p. 599. Cf., par ex., CONG. ŒCUM. VAT. I I , Décret sur l'apostolat des laïcs Apostolicam actuosi­ tatem, n. 8. 68 67 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 340 5, 22-23). Elle est à l'opposé de la loi du monde soumis à la force du péché, qui produit «fornication, impureté, débauche, idolâtrie, magie, haines, dis­ corde, jalousie, emportements, disputes, dissensions, scissions, sentiments d'envie, orgies, ripailles, et choses semblables » (Ga 5, 19-21). Comme le rap­ pelle saint Paul, toute personne fait dans sa chair et dans son esprit l'expé­ rience de cette tension caractéristique de la condition des créatures péche­ resses: « Je me complais dans la loi de Dieu du point de vue de l'homme intérieur; mais j'aperçois une autre loi dans mes membres qui lutte contre la loi de ma raison et m'enchaîne à la loi du péché qui est dans mes membres » (Rm 7, 22-23). Et les conséquences de l'emprise du péché peu­ vent compromettre gravement la paix sociale et entretenir des affronte­ ments destructeurs. Dans toute croix qu'il accepte de porter par amour pour le Christ, le croyant sait qu'il participe avec lui au salut du monde: « Je trouve ma joie dans les souffrances que j'endure pour vous, et je complète en ma chair ce qui manque aux épreuves du Christ pour son Corps, qui est l'Église» (Col 1, 24). Il sait aussi que le dernier mot de cette confrontation avec le mal, lorsqu'elle est menée dans le Christ, est le triomphe de la résurrection: « Car si c'est un même être avec le Christ que nous sommes devenus par une mort semblable à la sienne, nous le serons aussi par une résurrection sem­ blable » (Rm 6, 5; cf. Ph 3, 10-11). A la lumière de la Personne, de la vie et de l'enseignement du Sauveur, l'Église catholique au Liban est appelée à se renouveler, avec le dynamisme de l'espérance et la générosité de l'amour, au prix de réels sacrifices s'il le faut, dans une fidélité absolue au Seigneur, à la mission qu'il lui a confiée et à l'Esprit dans lequel il veut qu'elle l'accomplisse. 68 Le Christ, Puissance de Dieu 35. Le drame vécu durant ces dernières années par l'Église catholique au Liban fut une occasion cruelle pour elle d'éprouver la nécessité de la conversion, pour vivre l'Évangile, pour demeurer unie, pour dialoguer en vérité avec les autres Églises et Communautés chrétiennes en vue d'avancer vers la pleine unité, pour construire aussi, avec les autres citoyens, une so­ ciété capable de dialogue ouvert, de convivialité et d'attention aux autres, surtout aux frères les plus démunis. 68 Cf. JEAN-PAUL I I , Encycl. Veritatis splendor, nn. 90-93: AAS 85 (1993), pp. 1205-1207. Acta Ioannis Pauli Pp. II 341 Il est évident qu'un tel renouveau dépasse absolument les forces hu­ maines. Cela, les chrétiens le savent et ils tiennent à le proclamer pour que Dieu en soit glorifié. Mais ils mettent leur confiance en Dieu, « riche en grâce et en fidélité» (Ex 34, 6), et dont «les dons et l'appel [...] sont sans repentance» (Rm 11, 29), lui qui connaît la profondeur de notre faiblesse. Ils mettent leur confiance en Jésus Christ, car « toutes les promesses de Dieu ont leur oui en lui » (2 Co 1, 20), et « si nous sommes infidèles, lui res­ te fidèle, car il ne peut se renier lui-même» (2 Tm 2, 13). Ils mettent leur confiance dans l'Esprit Saint, qui leur rappelle tout ce que Jésus a enseigné (cf. Jn 14, 26), qui donne de se renouveler (cf. Rm 7, 6), de former un seul corps (cf. 1 Co 12, 13) et de grandir dans la communion et l'unique espé­ rance (cf. Ep 4, 3-4). Aussi l'Église au Liban doit-elle s'appuyer sur le Christ, au cœur de son espérance, Lui, le Verbe incarné qui a vaincu le péché et la mort. Il est vrai que le mal et la mort ne sont pas éliminés et que tous ressentent les conséquences du péché, que ce soit dans l'être individuel ou dans les relations interpersonnelles et intercommunautaires. Mais, par le Christ, les hommes peu­ vent être en communion de vie avec Dieu, et les uns avec les autres. Pour vaincre la peur, pour se convertir à l'humilité, pour être capable de désintéressement, pour surmonter l'égoïsme, pour comprendre « [qu']il y a plus de bonheur à donner qu'à recevoir » (Ac 20, 35), et qu'il est plus heureux de s'occuper de l'autre que de se fermer sur soi-même, personne ne peut compter sur ses seules forces. Le Christ nous a d'ailleurs avertis: « Hors de moi vous ne pouvez rien faire » (Jn 15, 5); il a aussi réconforté saint Paul: « Ma grâce te suffit: car la puissance se déploie dans la fai­ blesse » (2 Co 12, 9); et il a déclaré à ses disciples: « Dans le monde vous aurez à souffrir. Mais gardez courage! J'ai vaincu le monde» (Jn 16, 33). 36. C'est pourquoi, chers fils et filles de l'Église catholique au Liban, l'Assemblée spéciale du Synode des Évêques vous exhorte à vous laisser saisir par le Christ pour que vous progressiez dans la communion que Lui seul peut rendre parfaite. Alors vous pourrez poursuivre avec courage un dialogue sincère et constructif avec vos concitoyens. Ce dialogue suppose toute une ascèse de l'écoute et de la parole: vouloir et savoir comprendre le sens profond du discours et du comportement de l'interlocuteur, saisir la source de son expérience et les perspectives humaines dans lesquelles il se situe, s'exprimer de façon que la parole puisse être réellement comprise par l'autre et se conduire selon l'Évangile de manière que le témoignage de la Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 342 vie rende la parole crédible. Ainsi vous serez fidèles à la mission d'évangélisation confiée par le Seigneur à son Eglise: «Allez donc, de toutes les na­ tions faites des disciples, [...] leur apprenant tout ce que je vous ai pres­ crit » (Mt 28, 19-20). Du point de vue de la foi et de la charité, aller vers l'autre ne peut se limiter à lui communiquer ce que nous avons compris du Seigneur, mais ce­ la consiste aussi à recevoir de lui le bien et le vrai qu'il lui aura été donné de découvrir. Nous progressons ainsi dans une connaissance toujours plus grande du seul vrai Dieu et de Celui qu'il a envoyé, son Fils Jésus Christ (cf. Jn 17, 3). Car si «la grâce et la vérité [nous] sont venues par Jésus Christ» (Jn 1, 17), l'Esprit de Dieu, qui souffle dans l'Église, souffle aussi dans la communauté humaine en sa totalité. Comme l'enseigne le Concile Vatican II, «nous devons tenir que l'Esprit Saint offre à tous, d'une façon connue de Dieu, la possibilité d'être associés au mystère pascal ». « Dans le coeur de tous les hommes de bonne volonté, la grâce agit de façon invisible ». Tout cela, l'Église l'a appris du Christ, Bon Pasteur, et elle reçoit de lui la force d'en vivre, afin que les hommes croient en lui et qu'ils entrent dans la vie nouvelle. Comme Jean le Baptiste, elle est là pour « rendre témoignage à la lumière» (Jn 1, 7), car l'Esprit lui a révélé que «le Verbe était la lumière véritable, qui éclaire tout homme» (Jn 1, 9), et qu'il est l'u­ nique «Puissance de Dieu et Sagesse de Dieu» (1 Co 1, 24). En lui et par lui, l'homme se connaît, découvre le sens de la vie et acquiert la capacité de s'engager dans la vraie vie et d'y entraîner les autres. 69 70 CHAPITRE m SYNODE POUR LE RENOUVEAU DE L'ÉGLISE Convocation et travaux du Synode 37. L'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques a été convoquée d'abord pour que l'Église catholique au Liban soit renouvelée dans le Christ notre espérance, par l'Esprit Saint, c'est-à-dire qu'elle soit fi­ dèle à sa vocation, à sa mission, et à sa raison d'être dans le dessein d'a­ mour du Père pour le salut de tous les hommes. En réponse à l'invitation 69 70 Const. past. Gaudium et spes, n. 22. Ibid. Acta Ioannis Pauli Pp. II 343 que j'avais faite dans ma Lettre aux 'patriarches, archevêques et évêques catho­ les Lineamenta proposaient à tous les catholiques libanais une recherche sérieuse sur leur fidélité à la mission voulue par le Seigneur. «Dans la situation actuelle, [...] l'Église au Liban se demande si elle a été fidèle, si elle est encore fidèle à ce que le Christ lui a réservé, en elle-même et pour sa mission ». Les réflexions à partir des Lineamenta ont été synthétisées dans Y In­ strumentum laboris, et, sur cette base, les Pères du Synode ont indiqué, dans les grandes lignes, des domaines où le renouveau est nécessaire et où de profondes conversions sont indispensables; cela exige avant tout un che­ minement continu de prière, de sacrifice et de réflexion, pour se mettre sous la mouvance de l'Esprit et pour faire la volonté de Dieu, car c'est Lui qui donne la croissance et nous sommes ses coopérateurs (cf. 1 Co 3, 5-9). Dans un premier temps, les Pères ont déterminé ce que signifie « être re­ nouvelés par l'Esprit du Christ ». Puis, sous le regard du Christ, ils se sont demandé en vérité à quel renouveau sont appelés tous les catholiques liba­ nais, chacun selon son propre charisme au sein de son Église particulière comme dans l'ensemble de l'Église catholique. Ensuite, ils ont recherché les transformations à opérer dans les principales structures des institutions ec­ clesiales. Enfin, avec un grand souci pastoral, ils ont envisagé comment en­ gager ce renouveau et comment y former les fidèles. liques du Liban, 11 72 L'Esprit Saint, agent du renouveau 38. « L'espérance ne déçoit point, parce que l'amour de Dieu a été ré­ pandu dans nos coeurs par le Saint-Esprit qui nous fut donné» (Rm 5, 5). Le Christ ne nous laisse pas orphelins dans nos tribulations; il vient au se­ cours de notre faiblesse, pour faire de nous des disciples selon son cœur. Il nous a donné son Esprit comme Consolateur et source de vérité: « Lorsque viendra le Paraclet, que je vous enverrai d'auprès du Père, l'Esprit de véri­ té qui provient du Père, il me rendra témoignage» (Jn 15, 26). «Quand il viendra, lui, l'Esprit de vérité, il vous introduira dans la vérité tout en­ tière; [...] il vous dévoilera les choses à venir» (Jn 16, 13). Pour affermir la foi, l'espérance et la charité des fidèles et pour raviver leur ardeur mission­ naire, c'est vers ces « choses à venir » qu'il convient de porter son regard, 71 72 La Documentation catholique 88 ( 1 9 9 1 ) , p. 7 7 0 . ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 2 9 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 344 car c'est en fonction du sens de l'histoire, dont le Christ est l'alpha et l'o­ méga, et en fonction du bonheur auquel il nous convie, que les catholiques libanais sont appelés à se convertir et à changer de vie sous la motion de l'Esprit; ainsi, peu à peu, un monde nouveau apparaîtra sur cette terre, avec l'aide de l'Esprit Saint, qui nous communique la vie nouvelle qui vient de Dieu. C'est pourquoi le renouveau que le Synode doit favoriser sera, en pre­ mier lieu, l'œuvre de l'Esprit Saint. Tous les membres de l'Église ont à se mettre à son écoute, en reconnaissant qu'ils ont péché lorsqu'ils ont fait leur volonté propre au lieu de faire la volonté divine (cf. 18 7, 1-17) et qu'ils ont voulu réaliser leurs projets personnels au lieu de construire le Corps du Christ en suivant humblement Celui qui en est la Tête et qui peut seul conduire l'Église à son achèvement. La coopération de tous à l'action de l'Esprit Saint est la réponse constante à son grand don du re­ nouveau: « Laissez-vous mener par l'Esprit. [...] Puisque l'Esprit est notre vie, que l'Esprit nous fasse aussi agir! » (Ga 5, 16.25). À cette fin, l'Assem­ blée synodale invite instamment tous ceux et celles qui ont été baptisés en un seul Esprit à venir s'abreuver à sa source (cf. 1 Co 12, 13), afín de por­ ter des fruits dans leur vie personnelle comme pour le renouveau de toute l'Église (cf. Ga 5, 22-24). 73 74 75 I. LES SOURCES ET LES FRUITS DU RENOUVEAU La Parole de Dieu 39. Au cours de son pèlerinage vers le Royaume, dont elle constitue le germe et le commencement sur la terre, l'Église est nourrie de la Parole vivante de Dieu par l'Esprit, qui a aussi inspiré les Auteurs sacrés, don­ nant ainsi chaque jour au peuple de Dieu la possibilité d'accéder à la pléni­ tude du sens de cette Parole et de contempler le Verbe de Dieu qui « s'est fait porteur de la chair pour que nous puissions devenir porteurs de l'Es­ prit ». « Dans les saints Livres, le Père qui est aux cieux vient avec grand 76 77 73 n. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, 25. * Cf. IDEM, Lineamenta, n. 3 2 , Cf. IDEM, Rapport après la discussion, I. 76 Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium, n. 5 . S. ATHANASE D'ALEXANDRIE, De l'Incarnation et contre les Ariens, 8: PG 2 6 , 9 9 5 - 9 9 6 . 7 75 77 Acta Ioannis Pauli Pp. II 345 amour au-devant de ses fils et entre en conversation avec eux; or, la force et la puissance qui sont inhérentes à la Parole de Dieu sont si grandes que celle-ci constitue pour l'Église soutien et vigueur, et pour les fils de l'Église solidité de la foi, nourriture de l'âme, source pure et intarissable de vie spi­ rituelle ». À la suite des Pères du Synode, j'invite donc tous les fidèles à une écoute renouvelée de Dieu qui, dans le Verbe fait chair, a tout donné au monde, et « dont l'Écriture Sainte est le témoin privilégié, fidèle et véridique ». Reprenant la mise en garde de saint Jérôme, le deuxième Concile du Vatican n'a pas manqué d'attirer l'attention des chrétiens sur la place qu'il convient d'accorder à la Parole de Dieu, car « l'ignorance des Écritu­ res, c'est l'ignorance du Christ ». Au cours de leur histoire, les Églises d'O­ rient ont développé la lecture de la Parole de Dieu, car « chacun, selon ses besoins, apprend de l'Écriture inspirée », spécialement par la lectio divina qui permet de découvrir avec certitude « qu'il existe dans les Écritures saintes une sorte de force qui suffit, même sans explication, à celui qui les lit ». À l'exemple des Pères, l'Orient chrétien a fait une admirable lecture de l'Écriture, par une exégèse sapientiale qui lie étroitement la théologie et la vie spirituelle. L'Assemblée synodale a souligné de manière particulière le lien vital qui unit la Parole de Dieu et l'Église dans le mystère du Christ, mort et ressus­ cité, Pain de Vie pour ceux qui croient en Lui (cf. Jn 6). C'est le Christ, Verbe de Dieu, qui est proclamé dans l'Église et c'est Lui qui la nourrit aux deux tables de la Parole et de son Corps, et qui, ainsi, la construit. «Nous avons la nourriture fournie par les Apôtres [la Parole de Dieu]; mangez-la et vous ne défaillirez pas. Cette nourriture, mangez-la d'abord afin de pouvoir venir ensuite à la nourriture du Christ, à la nourriture du Corps du Seigneur ». C'est pourquoi l'Église au Liban est poussée aujour­ d'hui par l'Esprit Saint à accueillir la Parole de Dieu, à l'annoncer et à la mettre en pratique. Aussi, dans le ministère des prêtres, l'enseignement du mystère chrétien doit-il occuper une place prépondérante et faire l'objet d'une préparation minutieuse. En effet, affrontés à des cultures et à des 78 79 80 81 82 83 84 CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. sur la Révélation divine Dei Verbum, n. 2 1 . ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 2 2 . S. JÉRÔME, Commentaire sur le livre d'Isaïe, Prol.: PL 2 4 , 17; cf. CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. Dei Verbum, n. 2 5 . S. BASILE DE CESAREE, Règles brèves, 9 5 : PG 3 1 , 1 0 5 9 . ORIGENE, Homélies sur Josué, 2 0 , 2: SC 7 1 , Paris ( 1 9 6 0 ) , p. 4 1 7 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, nn. 2 4 - 2 6 . S. AMBROISE DE MILAN, Commentaire sur le Ps. 108, 15, n. 2 8 : PL 1 5 , 1 4 2 0 . 78 79 80 81 82 83 84 24 - A. A, S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 346 sciences qui posent des questions importantes à la foi, nos contemporains ont besoin d'une formation structurée, d'une culture religieuse sérieuse et d'une vie spirituelle forte, s'ils veulent suivre le Christ. J'attire particulière­ ment l'attention des pasteurs sur les homélies dominicales, qui doivent donc être préparées avec beaucoup de soin, par la prière et par l'étude. A ce propos, j'encourage vivement l'initiative d'offrir aux prêtres des dossiers comportant des analyses exégétiques qui sont suggestives pour la médita­ tion personnelle et qui permettent de préparer plus intensément les homé­ lies. Ces dernières ont avant tout pour fonction d'aider les fidèles à vivre leur foi dans leur existence quotidienne et à entrer en dialogue avec leurs frères. De même, la diffusion de la Bible imprimée et la faculté pour les laïcs de participer à des sessions de formation exégétique permettent à « un plus grand nombre de lire la Parole de Dieu, de la méditer, de la prier et de la vivre ». 85 La Tradition apostolique 40. C'est par l'assistance indéfectible de l'Esprit Saint que se transmet dans l'Église la Tradition reçue des Apôtres, cette « mémoire vivante du Ressuscité ». Sous diverses formes, la Tradition apostolique a évangélisé les cultures présentes au Liban, en ayant soin de prendre en compte les riches sensibilités spirituelles et les langues locales. À côté de la tradition armé­ nienne qui, tout en étant originale, n'est pas sans lien avec les Pères cappadociens et syriaques, il y a la très ancienne tradition antiochienne, d'origine à la fois araméenne et hellénistique. Toutes ces racines sont communes aux Églises orientales catholiques et aux Églises orthodoxes. Cette sainte et vi­ vante Tradition pluriforme s'est transmise par les Pères de l'Église et par les auteurs spirituels, par la divine Liturgie, par l'exemple des martyrs, des saints et des saintes. La fidélité à la Tradition permet un véritable « retour aux sources » par lequel l'Esprit Saint veut renouveler chaque Église parti­ culière, ainsi que développer la communion entre toutes. Dans la docilité au Dieu Trinité, le courant de la grande Tradition vivante anime l'Église, 86 87 ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, 1,1. JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 8: AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 5 2 ; cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. dogm. Dei Verbum, n. 8. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 2 8 ; In­ strumentum laboris, n. 2 7 . 86 8 6 87 Acta Ioannis Pauli Pp. II 347 pour qu'elle annonce dans chaque culture et à chaque époque le mystère chrétien. «A mesure que l'Église s'est développée dans le temps et dans l'espace, l'intelligence de la Tradition dont elle est porteuse a, elle aussi, connu les étapes d'un développement dont l'étude constitue, pour le dialo­ gue oecuménique et pour toute réflexion théologique authentique, le par­ cours obligatoire ». S8 41. Durant l'Assemblée synodale, plusieurs intervenants ont déploré que les fidèles ignorent leur tradition ecclésiale et celles de leurs frères. D'autres ont affirmé que l'enracinement des Églises d'Antioche dans leur tradition com­ mune est une exigence vitale pour leur renouveau, pour la communion entre les Églises patriarcales catholiques qui en dépendent, pour le dialogue œcumé­ nique et pour la mission. C'est pourquoi il est important d'insister sur la re­ mise en valeur des traditions patristiques, liturgiques et iconographiques de l'Église catholique au Liban, qui offre au peuple libanais des chemins spirituels pour rencontrer le Dieu vivant et vrai, et pour devenir la vivante icône du Christ. Il faudra aussi poursuivre la mise en valeur des écrits arabes chrétiens dans les domaines de la théologie, de la spiritualité, de la liturgie et de la cul­ ture générale; autant de trésors qui ont enrichi la tradition antioehienne à par­ tir du VII siècle. Enfin, au niveau des moyens, beaucoup d'initiatives sont à promouvoir ou à encourager: des recherches scientifiques, des traductions, des programmes rénovés dans les organismes de formation théologique et catéchétique, des propositions de formation pour adultes et jeunes, ainsi que la dif­ fusion de biographies des témoins de la foi de tous les temps, la connaissance des hauts lieux de la tradition et le souci de faire connaître les traditions des Églises orientales dans les communautés catholiques de la diaspora. 89 90 e 91 La Liturgie 42. C'est surtout dans la célébration eucharistique que l'Esprit Saint renou­ velle l'Église en la conformant toujours davantage à son Seigneur. L'Eucharis­ tie est le pain quotidien qui nous unit au Christ, qui fait de nous des membres JEAN-PAUL I I , Lettre apost, pour le douzième centenaire du deuxième Concile de Nicée Duodecimum saeculum (4 décembre 1987), n. 5: AAS 80 (1988), p. 245. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, I. Cf. Proposition 4. Cf. Proposition 4. C'est aussi le propos de la Lettre apostolique Orientale lumen: AAS 87 (1995), pp. 745-774. 88 89 90 91 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 348 vivants de son Corps et qui nous maintient dans l'unité. Ainsi, nous deve­ nons ce que nous recevons pour, «le visage découvert en une conscience pure, réfléchir comme un miroir la gloire du Seigneur». La liturgie, source et som­ met de la vie et de l'action de l'Eglise, est la célébration du mystère pascal, spécialement dans l'Eucharistie, mais aussi dans les autres sacrements et dans l'office divin, encore appelé la « liturgie des heures ». Tout au long de l'année, en particulier dans les églises paroissiales où s'assemble la communauté chré­ tienne, c'est dans la célébration des «Saints Mystères» que la parole de Dieu est efficacement « esprit et vie » (Jn 6, 63) et que la sainte Tradition manifeste le plus sa force vivifiante. La connaissance intime de la Trinité sainte se réalise particulièrement dans la prière constante de l'Eglise, par le Christ, seul média­ teur entre Dieu et les hommes, et par l'Esprit qui nous pousse à redire sans cesse Abba, Père. * Au long des siècles, s'est développée la «très riche hymnographie hturgique: [...] ces hymnes sont en grande partie des paraphrases su­ blimes du texte biblique », que les fidèles assimilent pour nourrir leur prière. 92 93 9 95 Participation à la liturgie céleste et anticipation du «monde qui vient», la Divine Liturgie est le don grâce auquel les Eglises orientales ont pu tenir ferme dans l'espérance à travers des siècles de tribulations. Source permanente qui a nourri et animé la foi, elle nécessite aujourd'hui une approche pastorale nouvelle conforme aux orientations du Concile œcuménique Vatican II, dans la fidélité aux traditions spirituelles spécifiques. Cette attention nouvelle est es­ sentielle, afin que se développe la pastorale liturgique et sacramentelle et que tous les fidèles puissent participer plus activement à la vie hturgique; ainsi, les célébrations deviendront toujours plus vraies et plus significatives. Je recom­ mande aux pasteurs de veiller à ce que les réformes liturgiques entreprises maintiennent la beauté et la dignité des célébrations, qui forment un patrimoi­ ne commun aux Eglises orientales; il est indispensable que ces réformes ne dé­ naturent pas le sens théologique des Saints Mystères et que, selon les normes de l'Église catholique et dans le respect des traditions ecclesiales propres, les différentes Églises particulières aient conscience d'être en communion et en 96 Cf. S. IGNACE D'ANTIOCHE, Lettre aux Ephésiens, 13, 1: SC 10, Paris (1969), p. 69; DiDACHÈ, 9, 4: SC 248, Paris (1978), p. 177; S. JUSTIN, Apologies 65, 6: PC 6, 427. S. CYRILLE DE JÉRUSALEM, Catéchèses mystagogiques, 4, 9: SC 126bis, Paris (1988), p. 145. ** Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, 92 93 n. 26. JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 10: AAS 87 (1995), pp. 755-756. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, I; Proposition 5. 96 98 Acta Ioannis Pauli Pp. II 349 harmonie avec toute l'Église. Pour mener à bien les réformes, il sera bon de suivre les critères donnés par Y Instruction pour l'Application des Règles litur­ giques du Code des Canons des Eglises orientales, publiée par la Congrégation pour les Églises orientales. Pour que soit mis en œuvre ce renouveau, les Pè­ res du Synode ont insisté sur des conditions indispensables: le travail de com­ missions liturgiques au niveau des Synodes des évêques des Églises patriarca­ les, des éparchies ou des paroisses, la formation initiale et permanente des prê­ tres, des diacres et des responsables laïcs, ainsi que la connaissance des tradi­ tions et de la pastorale Hturgiques. Loin de toute recherche de prestige, tous auront à cœur de faire apparaître la vérité profonde et la beauté du mystère de la foi qui est célébré. 97 98 99 La prière personnelle et communautaire 43. Au terme des interventions en session plénière, le Rapport de synthèse de l'Assemblée synodale rappelait avec courage que les transformations dans la vie personnelle et dans la vie sociale nécessitent une libération profonde au sein même de l'Église catholique au Liban, la libération intérieure qui nous vient du Christ à travers la vie spirituelle. Avant donc de transformer ses structures, il est urgent que l'Église au Liban se laisse transformer par le Christ et que s'accomplisse pleinement en chaque fidèle l'œuvre de la déifica­ tion, thème si cher à la théologie orientale. « Par la puissance de l'Esprit qui demeure dans l'homme, la déification commence déjà sur la terre, la créature est transfigurée et le Royaume de Dieu est inauguré ». R est donc important que tout soit mis en œuvre pour que les fidèles soient guidés dans l'initiation à la prière personnelle et communautaire, et qu'ils puissent raviver leur vie spiri­ tuelle dans leur cadre quotidien et dans des lieux de silence et d'accueil, et dans les monastères. On se réjouit aussi que se développent des groupes de prière, appelés à être d'authentiques communautés ecclesiales et des témoins de la force obtenue par la prière. 100 101 Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 4 0 , § 1; 6 6 7 - 6 6 9 . Cf. en particulier les numéros 13 à 2 1 , qui rappellent la richesse du patrimoine liturgique des Églises orientales, l'importance de la tradition en ce domaine, l'esprit dans lequel doivent s'effectuer les réformes et la valeur oecuménique du patrimoine liturgique. Cf. Proposition 5. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, Introduction. JEAN-PAUL II, Lettre apost. Orientale lumen, n. 6: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 5 0 . 97 98 99 100 101 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 350 I I . LE RENOUVEAU DES PERSONNES L'unité dans la diversité 44. Un des thèmes majeurs de cette Assemblée synodale consacrée au Li­ ban est celui de l'unité dans la diversité. Les Pères ont voulu souligner à plu­ sieurs reprises le respect nécessaire de l'identité de chaque groupe et de chaque personne, ainsi que le besoin urgent de dépasser les barrières que l'histoire a élevées entre les communautés chrétiennes libanaises, afin que tous ensemble deviennent «les pierres de construction d'une tour [...] construite sur le rocher de la foi ». Ce désir de collaboration et d'ouverture ne s'est pas seulement ma­ nifesté au niveau des diverses Églises locales dans leur ensemble, mais aussi au niveau des différentes catégories qui composent le peuple de Dieu. Chacun a le droit d'être respecté dans sa démarche spirituelle propre, mais tous doivent aussi s'engager dans la voie du dialogue avec leurs frères. Les charismes et les dons confiés aux uns sont à mettre au service de tous, par une recherche com­ mune de vérité, dans l'amour. 102 Les fidèles laïcs 45. Durant le Synode, les laïcs présents ont largement exprimé le désir que les fidèles puissent participer de manière active et responsable à la vie ecclé­ siale, au sein des différentes structures et des divers conseils pastoraux, à la mesure de leurs compétences. Ils devraient s'engager dans la vie de l'Église, à tous les niveaux, mais ils attendent souvent qu'elle fasse appel à eux et leur témoigne sa confiance. Les missions des laïcs sont vastes. Il leur appartient, « en raison de leur vocation propre, de chercher le Royaume de Dieu en gérant les affaires temporelles et en les ordonnant selon Dieu. [...]. C'est à cette place qu'ils sont appelés par Dieu, pour que, en accomplissant leur charge propre, en se laissant conduire par l'esprit évangélique, ils contribuent à la sanctification du monde comme du dedans, à la manière d'un ferment, et qu'ils manifestent ainsi le Christ aux autres, avant tout par le témoignage de leur vie, dans le rayonnement de leur foi, de leur espérance et de leur charité», * qui les unis­ sent à leur Seigneur. La gestion des affaires publiques et le gouvernement de 103 10 GÉRASSIME, Traité sur la Trinité: Paris ( 1 9 9 6 ) , p. 2 2 9 . Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 4 0 8 . CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gentium, n. 3 1 ; cf. S. IGNACE D'ANTIOCHE, Lettre aux Tralliens, 8, 1: SC 1 0 , Paris ( 1 9 6 9 ) , p. 1 0 2 . 102 103 104 Acta Ioannis Pauli Pp. II 351 la cité sont cette scientia civilis, qui permet d'unir entre eux les hommes par les liens de l'amitié, avec le souci de construire ensemble une communauté de destin et d'intérêt, dont la vocation est le bien des personnes et le service de la vérité, et de donner à chaque citoyen l'amour de sa patrie. « Outre cet apostolat qui concerne tous les fidèles sans exception, les laïcs peuvent de surcroît être appelés de diverses manières à apporter une collabora­ tion plus immédiate à l'apostolat de la hiérarchie, à la manière de ces hommes et de ces femmes qui secondaient l'Apôtre Paul dans la proclamation de l'É­ vangile et qui peinaient lourdement pour le Seigneur (cf. Ph 4, 3; Rm 16, 3) ». Il est aussi important que des fidèles laïcs s'engagent plus directement dans la recherche intellectuelle et dans l'étude, pour que se développe une véritable culture chrétienne dans le monde arabe, avec le soutien des pasteurs. Afin de pouvoir exercer leurs responsabilités, ils doivent pouvoir trouver dans leurs pa­ roisses et dans leurs mouvements des propositions de formation catéchétique, théologique et spirituelle, qui les aideront à collaborer avec les prêtres dans leurs activités paroissiales, avec le souci de la coresponsabilité. 105 106 107 108 Dans cette perspective, devront être créés des centres de formation pour adultes, auxquels les fidèles auront facilement accès. L'animation et l'adminis­ tration pourront être prises en charge en commun par l'ensemble des patriar­ cats, dans leurs différentes instances, ou bien elles pourront être le fruit de la collaboration étroite de plusieurs organismes, dans un esprit de concertation avec les autres centres existants; de telles structures permettront aussi de réali­ ser des moyens techniques et pédagogiques adaptés aux connaissances des fidèles. En s'appuyant sur le Catéchisme de l'Eglise catholique, les évêques au Liban sont invités à poursuivre la publication d'ouvrages présentant la foi chrétienne dans son ensemble, qui prendront en considération leur diversité culturelle. Je salue les efforts déjà entrepris, avec d'autres catholiques du Moyen-Orient, pour publier en langue arabe des textes du Magistère pontifical et de certains dicastères du Saint-Siège. En outre, une présence plus grande dans les moyens de communication sociale permet de diffuser l'enseignement de l'Église, soit par le canal de journaux, de radios et de télévisions, soit en préparant des émisCf. S. THOMAS D'AQUIN, Somme théologique, I-II, q. 9 2 , a. 2. Cf. JEAN-PAUL I I , Encycl. Centesimus annus, n. 5 0 : AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , p. 8 5 6 ; Exhort, apost, post-synodale Christifideles laici, n. 4 2 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , pp. 4 7 2 - 4 7 6 ; CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. Gaudium et spes, n. 7 5 . Ibid., n. 3 3 . ios çf Proposition 8. 105 106 107 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 352 sions pour les médias qui n'ont pas un caractère proprement ecclésial, mais qui sont disposés à faire une place aux programmes religieux dans leurs émissions. 109 La famille 46. Le Message du Synode a clairement énoncé les menaces qui pèsent sur la famille libanaise: « Démembrement familial à cause de l'émigration du père ou des enfants en quête d'un emploi ou d'une formation; vie familiale compro­ mise par les difficultés matérielles; vie familiale minée par une conception erro­ née de l'indépendance des conjoints et une mentalité contraceptive ». Face à cela, le soutien spirituel, moral et matériel des futurs couples et des familles est une des tâches les plus urgentes. C'est d'abord à partir de la famille que le tissu social se construit, que l'é­ ducation de la jeunesse, demain responsable de la nation, se réalise et que la foi chrétienne se transmet de génération en génération. L'Église fait confiance aux familles et compte sur les parents, tout spécialement dans la perspective du troisième millénaire, pour que les jeunes puissent connaître le Christ et le suivre généreusement dans le mariage, dans le sacerdoce ou dans la vie consa­ crée. « Le sacerdoce baptismal des fidèles, vécu dans le mariage-sacrement, constitue pour les époux et pour la famille le fondement d'une vocation et d'une mission sacerdotales ». Les foyers sont porteurs d'un riche dynamisme spirituel et sont les premiers lieux de maturation des vocations. Par leur façon de vivre, les parents témoignent de la beauté du mariage et du don de soi. L'exemple quotidien de couples unis nourrit chez les jeunes le désir de les imi­ ter. « Petite Église », la famille est une école de l'amour et le premier lieu d'un témoignage chrétien et missionnaire, par l'exemple autant que par la pa­ role. Le mystère d'amour qui lie l'homme et la femme est le reflet de l'union entre le Christ et son Église (cf. Ep 5, 32). C'est dans la famille que, dès le bas âge, les enfants sont initiés à la présence de Dieu et à la confiance en sa bonté de Père. Une pédagogie toute simple de la prière chrétienne suppose que les adultes donnent l'exemple de la prière personnelle et de la méditation de la parole de Dieu. C'est donc pour soutenir, aider et préserver cette institution uo m 112 m Qf Proposition 2 4 . ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 2 7 : La Docu­ mentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 9 . JEAN-PAUL I I , Exhort, apost. Familiaris consortio, n. 5 9 : AAS 7 4 ( 1 9 8 2 ) , p. 1 5 1 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, 110 111 112 n. 53. Acta Ioannis Pauli Pp. II 353 primordiale que les participants à l'Assemblée synodale ont souhaité que la pastorale familiale soit développée. 47. Dans cet esprit, la préparation au mariage est extrêmement importante. Pour exercer leurs futures responsabilités, les fiancés doivent pouvoir trouver des appuis auprès de l'Église locale. Dans chaque paroisse, des couples ayant de l'expérience, en liaison avec le clergé, pourront aider les jeunes à se prépa­ rer au mariage; des gens déjà mariés seront d'utiles conseillers; ceux qui ont des difficultés pourront trouver l'écoute attentive et l'aide fraternelle dont ils ont besoin. Pour animer les centres de préparation au mariage et de conseil, il est souhaitable qu'un Institui d'études matrimoniales et familiales soit créé pour former des prêtres et des personnes compétentes. Un tel institut fournira aussi une documentation au service des divers centres, présentant l'enseignement de l'Église qui, ces dernières années, a proposé de nombreux textes à la réflexion des chrétiens. 113 Il serait bon de créer un réseau de couples capables d'accompagner ceux qui connaissent des difficultés, de les aider à porter un autre regard sur les problèmes rencontrés et à réinstaurer entre eux un dialogue serein. Des récon­ ciliations entre couples deviendront ainsi possibles, avant d'en arriver trop ra­ pidement à des solutions judiciaires. 114 115 48. Devant les difficultés croissantes des couples, il convient que les tribunaux ecclésiastiques travaillent en coordination avec les centres d'aide, en vue de tout tenter pour réconcilier les époux. Chaque Église patriarcale ayant ses propres tribunaux, une étroite collaboration entre eux est indispensable, afin de garantir une même justice pour tous, à travers la diversité des pouvoirs judiciaires, et d'éviter ainsi que ceux qui s'adressent aux tribunaux puissent manipuler le cours de la justice en jouant sur les divergences entre les juridictions. Cela suppose de la part des juges un esprit pastoral et une parfaite intégrité qui devraient être garantis grâce à la vigilance permanente de la hiérarchie ecclésias­ tique. Il convient aussi que le droit à la défense des personnes nécessi­ teuses soit bien assuré, notamment en renforçant leur assistance judi116 117 Cf. Proposition 7. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, I I , 7. Cf. Proposition 7. Code des Canons des Églises orientales, can. 1362; 1381. Ibid., can. 1062. 113 114 115 116 117 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 354 ciaire par l'exemption des frais et par la mise à leur disposition d'avo­ cats bénévoles. 118 49. Les familles doivent aussi être aidées dans les difficultés économiques qu'elles affrontent. Dans ce domaine, je fais confiance aux différentes insti­ tutions catholiques locales pour être inventives, pour s'associer entre elles et pour constituer des réseaux d'aide, en liaison avec les institutions natio­ nales qui ont pour mission de promouvoir une politique familiale, en proté­ geant chaque membre et en promouvant l'éducation de la jeunesse. Les femmes 50. Les femmes méritent une attention spéciale, pour que leur soient re­ connus leur dignité et leurs droits dans les différentes instances de la vie sociale et nationale. En effet, dans son anthropologie et dans sa doctrine, l'Eglise affirme l'égalité des droits entre l'homme et la femme, fondée sur la création de tout être humain à l'image de Dieu. « L'Eglise est fière, vous le savez, d'avoir magnifié et libéré la femme, d'avoir fait resplendir au cours des siècles, dans la diversité des caractères, son égalité foncière avec l'homme ». A partir du Christ et du mystère de l'Incarnation, le rôle de la 119 femme est exprimé de manière admirable par la Vierge Marie, dont la tra­ dition orientale a souvent mis en valeur la place unique, car elle est celle par qui « nous est donné l'arbre de l'immortalité ». À juste titre et en véri­ 120 té, nous appelons sainte Marie Mère de Dieu, car ce nom contient tout le mystère du salut. 121 « La force morale de la femme, sa force spirituelle, re­ joint la conscience du fait manière spécifique. que Dieu lui confie l'homme, l'être humain, d'une Naturellement, Dieu confie tout homme à tous et à cha­ cun. Toutefois cela concerne la femme d'une façon spécifique — précisé­ ment en raison de sa féminité — et cela détermine en particulier sa voca­ l i s Qf Proposition 21. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Message aux femmes (8 décembre 1 9 6 5 ) ; cf. Const. past. Gau­ dium et spes, n. 2 9 ; JEAN-PAUL I I , Lettre aux femmes, n. 3: La Documentation catholique 92 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 1 8 ; S. BASILE LE GRAND, Homélie sur le Psaume 1, 3: PG 2 9 , 2 1 4 - 2 1 8 . CATHOLICOS ISAAC I I I , Laudes et hymni ad SS. Mariae Virginis honorem ex Armenorum breviario excerpta, Venise ( 1 8 7 7 ) , p. 8 9 . Cf. S. JEAN DAMASCÈNE, De fide orthodoxa, I I I , 2: PG 9 4 , 9 8 3 - 9 8 8 ; S. GRÉGOIRE DE NAREK, 80 prière: SC 7 8 , Paris ( 1 9 6 1 ) , pp. 4 2 8 - 4 3 1 ; AGATANGELO, Prière du martyr Grégoire VIIluminateur: Testi mariani dei primo millennio, Rome ( 1 9 9 1 ) , p. 5 5 2 ; Hymne liturgique pour le mois de Mnak dans la liturgie copte: I Copti, Libreria Editrice Vaticana ( 1 9 9 4 ) , pp. 1 6 5 - 1 6 6 . 119 120 121 e Acta Ioannis Pauli Pp. II 355 tion ». Les femmes ont une conscience aiguë de ce qui leur est confié et elles ont la capacité de manifester leur « génie » dans les circonstances les plus diverses de la vie humaine. Il nous faut cependant reconnaître que, au sein de la société et dans les institutions catholiques locales, la place des femmes n'est souvent pas à la mesure de leurs engagements et de leurs efforts. Nous devons tout d'abord nous souvenir que la tradition orientale situe une femme, Marie-Madeleine, à un rang important à côté des Apôtres, car, après avoir suivi Jésus, elle fut la première à se rendre au tombeau, à accueillir la Bonne Nouvelle de la Résurrection et à l'annoncer aux disciples. Il convient donc d'offrir aux femmes des participations plus importantes et des responsabilités dans la vie et dans les décisions ecclesiales, et de leur donner la possibilité d'acqué­ rir la formation nécessaire. Leur rôle dans l'éducation de la jeunesse, en particulier dans les domaines catéchétique, spirituel, moral et affectif, est de tout premier plan, car « l'âme de l'enfant est une cité, une cité récem­ ment fondée et organisée », qui demande une patience et une attention de tous les instants. Elles ont aussi joué et jouent encore un rôle déterminant dans la vie ecclésiale et dans la société libanaise, manifestant ainsi que le don de soi par amour appartient à la vraie nature de la personne humaine. Durant les années de guerre, elles se sont spécialement dépensées pour sau­ vegarder la vie et pour entretenir l'espérance de la paix. Comme je le rap­ pelais récemment, elles ont aussi pour vocation d'être des éducatrices de la paix, « dans les relations entre personnes et entre générations, dans la fa­ mille, dans la vie culturelle, sociale et politique des nations ». Elles sont particulièrement actives dans les services de santé, dans les services sociaux et dans l'éducation. Je me réjouis que les Pères du Synode aient voulu leur donner la possibilité d'être plus actives au sein des différentes structures ec­ clesiales des paroisses, des éparchies et des instances patriarcales et inter­ patriarcales, dans les domaines spirituel, intellectuel, éducatif, humanitaire, social, administratif. Elles peuvent y rendre de grands services par leurs qualités personnelles spécifiques. 122 123 124 125 126 122 123 JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Mulieris dignitatem, n, 3 0 : AAS 80 ( 1 9 8 8 ) , p. 1 7 2 5 . Cf. JEAN-PAUL I I , Lettre aux Prêtres à l'occasion du Jeudi saint 1995, n. 6: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , pp. 124 125 126 801-802. Cf. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost. Familiaris consortio, n. 3 7 : AAS 74 ( 1 9 8 2 ) , pp. 1 2 7 - 1 2 9 . S. JEAN CHRYSOSTOME, Sur l'éducation des enfants, n. 2 5 : SC 1 8 8 , Paris ( 1 9 7 2 ) , p. 1 1 3 . Message pour la Journée mondiale de la Paix 1995, n. 2: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 360.. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 356 Les jeunes 51. Les jeunes Libanais sont «déçus par la génération qui les a précédés et qui ne leur a pas permis de faire l'expérience de la paix, mais de la guerre et de la haine». Durant l'Assemblée synodale, ils ont fait part aux Pères de leurs critiques et de leurs exigences, avec franchise et courage, manifestant ain­ si qu'ils attendaient des changements décisifs dans l'Église. Ils ont réclamé des actions concertées au nom de l'Évangile et ils ont exprimé leurs souffrances devant les divisions ecclesiales qui entravent la mission. Ils souhaitent une Église qui montre son unité dans la diversité, qui soit un véritable heu de vie fraternelle, de partage, de ressourcement et d'espérance. Dans la conscience de la nation libanaise et au sein de l'Église au Liban, les jeunes doivent avoir une place importante et être une force de renouvelle­ ment national et ecclésial, en participant aux différentes structures de la vie sociale et aux instances de décision. Il faut les aider à vaincre les tentations d'extrémisme et de laxisme qui peuvent les guetter, ainsi qu'à refuser les diffé­ rentes formes de vie qui sont opposées à une saine moralité. D'autre part, il convient de les éclairer sur les principes et les valeurs de la vie personnelle et sociale. Ils deviendront ainsi des partenaires à part entière, soucieux de pour­ suivre inlassablement le dialogue avec leurs frères désireux de parvenir à des compromis pour que la convivialité soit possible, mais sans que cela n'abou­ tisse à des concessions sur les principes et les valeurs. L'Église compte sur les jeunes pour donner un nouvel élan à la vie ecclé­ siale et à la vie sociale. Les communautés chrétiennes sont donc invitées à les intégrer davantage dans toutes leurs activités, pour qu'ils soient des acteurs de la « nouvelle évangélisation », des semeurs de la Parole auprès d'autres jeunes, ap­ portant leur dynamisme particulier en vue du renouveau ecclésial. De même, ils sont appelés à être des partenaires à part entière dans l'édification de la so­ ciété. Pour cela, il convient de leur donner une formation intellectuelle et spiri­ tuelle solide, qui réponde ainsi à leur soif d'absolu et de vérité. Là où ils s'en­ gagent, ils doivent pouvoir trouver l'accompagnement spirituel dont ils ont be­ soin. Le rôle des conseillers religieux, dans les mouvements et sur les campus universitaires, qu'ils soient prêtres, diacres, religieux, religieuses ou laïcs, est d'une grande importance pour leur croissance et leur maturation humaine et 127 128 ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, n. 8. iza Qf Proposition 10. 127 Acta Ioannis Pauli Pp. II 357 spirituelle, afín de les aider à discerner leur vocation et à trouver leur place dans la société. 129 Les religieux et les religieuses 52. Aujourd'hui, les religieux et les religieuses sont présents dans tous les domaines de l'Église et de la société. Ils sont donc bien placés pour continuer à être un point de référence pour leurs frères, en configurant étroitement leur vie au Christ et en approfondissant leur charisme spécifique, pour le bien de toute l'Église et pour le salut du monde. Pour cela, il est demandé aux per­ sonnes qui s'engagent dans la vie consacrée de s'attacher à vivre une profonde expérience de Dieu, pour manifester que le Seigneur est le terme de l'histoire et qu'il aime le monde. En effet, «grâce à la profession des conseils évangéliques, les traits caractéristiques de Jésus — chaste, pauvre et obéissant — de­ viennent "visibles" au milieu du monde de manière exemplaire et permanente et le regard des fidèles est appelé à revenir vers le mystère du Royaume de Dieu, qui agit déjà dans l'histoire, mais qui attend de prendre sa pleine di­ mension dans les cieux ». 130 131 132 Les religieux et les religieuses qui sont au Liban et dans tout le MoyenOrient sont invités à analyser en vérité leurs modes de vie et leurs façons de témoigner de l'Évangile et d'accomplir les missions qui leur sont confiées. Ils s'assureront ainsi qu'ils restent fidèles aux intuitions d'origine de leurs fonda­ teurs et qu'ils demeurent pour les hommes de leur temps des témoins du Christ et des exemples de vie chrétienne, par la vie communautaire et par la pratique des conseils évangéliques de pauvreté, de chasteté et d'obéissance. Le Seigneur nous ordonne, en effet, de soigner ceux qui chancellent et de viser d'abord le profit du prochain avant ce qui nous plaît (cf. Tt 2, 12). D'autre part, leur mission exige une grande fidélité à l'idéal de toute vie consacrée et à l'orientation propre des fondateurs, ainsi qu'un esprit créatif pour répondre aux attentes des hommes et pour faire face aux besoins spécifiques de l'Église. 133 Cf. ibid. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 4 1 0 ; ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 3 9 . Cf. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost, post-synodale Vita consecrata, n. 7 3 : AAS 88 ( 1 9 9 6 ) , 129 130 131 pp. 448-449. Ibid., n. 1: l.c, p. 3 7 7 . Cf. S. NIL LASCÈTE, Discours ascétique: PG 7 9 , 7 1 9 - 7 4 7 ; S. BASILE LE GRAND, Regulœ fusius tractatae, q. 7: PG 3 1 , 9 2 7 - 9 3 4 ; q. 4 1 : PG 3 1 , 1 0 2 1 - 1 0 2 4 . 132 133 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 358 Par vocation, les personnes consacrées proclament l'Évangile et témoignent du primat de l'Absolu sur toutes les réalités humaines, par la parole et par leur vie exemplaire, car elles appartiennent au Seigneur. De ce fait, leur rela­ tion avec Dieu s'accompagne d'un comportement moral en harmonie avec l'en­ gagement pris, car c'est en «vivant dans la vertu, que nous sommes reliés à Dieu » et que nous marchons dans la voie de la filiation divine. Toutes les personnes vertueuses, en particulier celles qui sont consacrées, donnent une di­ mension oblative à leur vie, reflètent la gloire de Dieu et font triompher le sens profond et véritable de l'existence. Dans un monde qui se tourne de plus en plus vers le matérialisme et vers de nombreuses idoles, cela est d'autant plus urgent. Que le témoignage des personnes consacrées soit crédible, car « l'homme contemporain écoute plus volontiers les témoins que les maîtres »; car, par leur façon d'être et la fidélité à leurs promesses, ils montrent la voie du bonheur et sont reconnus comme de véritables guides spirituels dont le peuple a besoin, sur le modèle de saint Antoine, le père des moines. 134 135 136 137 138 53. La vie religieuse est fondée sur la double fidélité au Christ et à son Son renouvellement suppose l'attention à l'Évangile, l'amour de l'Égli­ se et le développement du charisme propre à chaque Institut. Des jeunes cher­ chent comment répondre à l'appel du Seigneur. Les Instituts et les pasteurs portent donc ensemble, dans une collaboration étroite, le souci de la promotion et du discernement des vocations, pour orienter les jeunes là où Dieu les appelle réellement, sans vouloir les détourner de leur libre engagement dans une spiri­ tualité particulière et pour leur assurer la formation nécessaire, en tenant com­ pte du contexte socio-culturel libanais. Église. m 140 S. ANTOINE LE GRAND, Exhortations, n. 1 5 0 : La philocalie I, Paris ( 1 9 9 5 ) , p. 6 2 ; cf. Lettre, n. 4: PG 4 0 , 1 0 0 8 ; S. NIL L'ASCÈTE, Sur le Cantique des Cantiques, 1, 8, 2: SC 4 0 3 , Paris ( 1 9 9 4 ) , pp. 1 7 9 - 1 8 1 ; S. ATHANASE D'ALEXANDRIE, Vie d'Antoine, 2 0 , 4: SC 4 0 0 , Paris 134 (1994), p. 189. Cf. S. JEAN CHRYSOSTOME, Homélie sur 1 Tm, 8, 8: PG 5 2 , 5 3 9 - 5 4 0 . Cf. JEAN-PAUL I I , Encycl. Veritatis splendor, nn. 9 0 - 9 4 : AAS 85 ( 1 9 9 3 ) , pp. 1 2 0 5 - 1 2 0 8 . PAUL V I , Exhort, apost. Evangelii nuntiandi, n. 4 1 : AAS 68 ( 1 9 7 6 ) , p. 3 1 ; cf. Exhort. Apost. Evangelica testificatio, nn. 3 0 - 3 1 . 5 2 - 5 3 : AAS 63 ( 1 9 7 1 ) , pp. 5 1 4 . 5 2 3 - 5 2 4 ; Allocution au Conseil pour les Laies (2 octobre 1 9 7 4 ) : AAS 66 ( 1 9 7 4 ) , p. 5 6 8 ; S. CYRILLE D'ALEXANDRIE, IV festales, n. 2: SC 3 7 2 , Paris ( 1 9 9 1 ) , pp. 2 4 5 - 2 5 3 ; S. GRÉGOIRE DE NYSSE, Homélies sur l'Ec­ clesiaste, I V , 5: SC 4 1 6 , Paris ( 1 9 9 6 ) , pp. 2 5 1 - 2 5 9 ; S. NIL L'ASCÈTE, Discours ascétique, n. 2 5 : PG 7 9 , 7 1 9 - 8 1 0 ; THÉOLEPTE DE PHILADELPHIE, Sur la profession monastique: La philocalie II, Paris ( 1 9 9 5 ) , p. 3 4 9 . 135 136 137 Cf. S. ATHANASE D'ALEXANDRIE, Vie d'Antoine, 5 5 , 1-13: SC 4 0 0 , Paris ( 1 9 9 4 ) , pp. 2 8 1 - 2 8 7 . Cf. I X ASSEMBLÉE GÉNÉRALE ORDINAIRE DU SYNODE DES ÉVÊQUES, « La vie consacrée et sa mission dans l'Église et dans le monde », Instrumentum laboris, n. 1 4 . Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 9 5 ; 3 2 9 . 138 139 140 E Acta Ioannis Pauli Pp. II 359 Il est très important, pour des raisons théologiques et pastorales, que les religieux et les religieuses soient effectivement bien intégrés dans la vie ecclé­ siale. Ils donneront ainsi l'exemple à tous leurs frères de l'unité nécessaire entre la vie spirituelle et la vie caritative. Tout en jouissant d'une juste auto­ nomie pour ce qui concerne les questions internes de leurs Instituts, ils font partie intégrante de l'Église particulière et leur action ne peut être conduite qu'en harmonie et en étroite collaboration avec l'ensemble de l'Église, dans une communion toujours plus confiante avec «le Pontife romain en tant que Supérieur suprême de tous les religieux » et avec les évêques et en obéissance à leur égard; une telle nécessité est encore plus impérative lorsqu'il s'agit d'une activité liée à la vie pastorale d'une manière ou d'une autre. En effet, la mission de l'Église, Corps du Christ, repose sur les successeurs des Apôtres, par la volonté même du Seigneur. Dans bien des cas, prenant une conscience nouvelle de la conception de la vie religieuse telle qu'elle est ici présentée, les religieux et les religieuses du Li­ ban ressentiront le besoin d'une réforme, parfois profonde, de leurs manières de vivre et d'exprimer la sequela Christi, conformément au décret du Concile Vaticanii Perfectos caritatis sur la rénovation et l'adaptation de la vie reli­ gieuse. Cette réforme devra concerner particulièrement les nouveaux membres des Instituts, auxquels sera proposée, avec l'appui de l'exemple authentique de leurs formateurs, une conception de la vie consacrée qui les engage à répondre à l'appel du Seigneur dans l'Église de manière cohérente et crédible. Pour leur formation, il conviendra de faire appel à des religieux et à des religieuses qui donnent un témoignage de sainteté personnelle, de profondeur de la vie inté­ rieure, de fidélité joyeuse à leurs voeux. Commençant par les membres les plus jeunes, une telle réforme pourra transformer progressivement la vie de toute la communauté religieuse et sera une contribution notable à la transfor­ mation de la vie sociale; car, comme l'écrivait affectueusement saint Basile à ses moines qu'il invitait à la perfection dans la pratique des conseils évangéliques, c'est une vie morale et une vie ascétique conformes à l'engagement pris qui provoquent à la réconciliation entre les personnes. 141 142 143 144 145 146 147 141 142 143 144 Cf. S. ÉPHREM LE SYRIEN, Hymne n 6: PO 3 0 , 1 4 2 - 1 4 3 . Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 4 1 6 . Ibid., can. 4 1 2 , § 1. Cf. ibid., can. 4 1 4 - 4 1 7 . 145 Cf, ibid., can. 4 1 3 - 4 1 5 . 146 Cf. ibid., can. 4 5 7 , § 1; 5 2 4 , § 1. 147 Cf, Lettre, n. 2 2 : PG 3 2 , 2 8 7 - 2 9 4 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 360 La vie religieuse apostolique 54. Les communautés religieuses sont une grande richesse et une source de grâce et de dynamisme pour les diocèses. Par leurs différentes activités aposto­ liques, elles participent à la démarche pastorale voulue par les évêques et, de ce fait, sont intégrées aux différentes instances diocésaines. Je rends grâce à Dieu pour ce qu'elles ont accompli durant les douloureuses années de la guerre, dans les services sanitaires, éducatifs et sociaux, parfois au risque de la vie de leurs membres. Je remercie le Seigneur de ce qu'elles continuent à réali­ ser avec dévouement et désintéressement, sans méconnaître leurs lourdes tâches et leurs effectifs réduits. Avec le souci de l'unité dans la diversité qui a été une des lignes directrices de l'Assemblée spéciale, les religieux et les reli­ gieuses sont invités à travailler toujours en étroite collaboration, montrant ain­ si la complémentarité des charismes. Dans cet esprit, ils auront à être attentifs à une bonne répartition des personnes et des institutions en fonction des prio­ rités pastorales, dans une totale disponibilité au service du peuple libanais et de la mission universelle de VÉglise, au-delà des frontières du pays. Cette ouver­ ture donnera un élan nouveau à la vie religieuse apostolique au Liban et susci­ tera de nouvelles vocations. Il convient que tous ceux qui sont engagés dans la vie apostolique « trouvent un juste et fécond équilibre entre l'action et la contemplation, entre la prière et la charité, entre l'engagement dans l'histoire et l'attente eschatologique ». 148 149 150 55. En particulier, la présence visible de l'Église est requise auprès de ceux qui sont dans le besoin. Les religieux et les religieuses sont appelés à être les témoins de l'amour préférentiel du Christ pour les pauvres à travers leurs ser­ vices diversifiés et par leur vie de pauvreté et de communion fraternelle. Il est aussi souhaitable que les Instituts religieux renforcent leur présence et leur mis­ sion dans les régions éprouvées et périphériques du pays, aidant chacun à de­ meurer dans la terre de ses ancêtres, pour en prendre soin et y vivre décemment. Dans les institutions dont les religieux ou les religieuses ont la responsabili­ té, des laïcs accomplissent souvent une très grande partie du travail. On doit pleinement reconnaître leur place, y compris en leur confiant des postes de res­ ponsabilité en fonction de leurs compétences. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, II, 4. Cf. Proposition 1 1 . JEAN-PAUL I I , Message pour la Journée de la Vie consacrée ( 1 9 9 7 ) , n. 6: L'Osservatore Romano ( 1 9 janvier 1 9 9 7 ) , p. 5; cf Proposition 1 1 , 9. 148 149 150 Acta Ioannis Pauli Pp. II La vie 361 monastique 56. Le monachisme n'a «pas été considéré en Orient uniquement comme une condition à part, propre à une catégorie de chrétiens, mais de façon plus particulière, comme un point de référence pour tous les baptisés, selon les dons offerts à chacun par le Seigneur, se présentant comme une synthèse embléma­ tique du christianisme». Paradoxalement, en Orient, la vie religieuse aposto­ lique est actuellement bien plus développée que la vie monastique dans ses différentes expressions, du cénobitisme strict, ainsi que le concevaient Pacôme ou Basile, à l'érémitisme plus rigoureux d'un Antoine ou d'un Macaire l'Egyp­ tien, qui sont pourtant intimement liées aux traditions propres de l'Orient chrétien. Dans sa forme traditionnelle, «le monachisme oriental privilégie la conversion, le renoncement à soi-même et la componction du cœur, la re­ cherche de l'hésychia, c'est-à-dire de la paix intérieure, et la prière continuelle, le jeûne et les veilles, le combat spirituel et le silence, la joie pascale dans la présence du Seigneur et dans l'attente de sa venue définitive, l'offrande de soi et de ses propres biens, vécue dans la sainte communion du monastère ou dans la solitude érémitique ». 151 152 153 Avec les Pères synodaux, je souhaite que la vie monastique retrouve la place qui lui revient; et je suis heureux de constater qu'il y a aujourd'hui dans certains ordres religieux un désir sincère de renouer avec ces traditions authentiques et de revenir aux valeurs monastiques traditionnelles, rappelant ain­ si à tous les hommes l'importance de la prière, de la liturgie, de la lectio divina, de l'ascèse, du service et de la vie communautaire. Ces éléments sont souvent appelés par les Pères d'Orient « les armes spirituelles » puissantes, indispen­ sables dans le combat pour la perfection. La vie monastique est à la fois un chemin de sanctification personnelle et, à l'exemple de l'Apôtre, une contribu­ tion à la sanctification du peuple de Dieu et de tous les hommes, en complé­ tant « en [sa] chair ce qui manque aux épreuves du Christ pour son Corps, qui est l'Église» (Col 1, 24). Ainsi, par sa vie orante, l'Église répand des germes de perfection et soutient ceux qui œuvrent dans le champ du monde, car la pro154 155 JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 9: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 5 4 . Cf. ibid. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost, post-synodale Vita consecrata, n. 6: AAS 88 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 8 1 ; cf. S. BASILE LE GRAND, Regulce fusius tractatce, 8 - 9 : PO 3 1 , 9 3 4 - 9 4 5 . Cf. Proposition 1 2 , 1. Cf S„ ATHANASE DALEXANDRIE, Vie dAntoine, 3 0 , 1: SC 4 0 0 , Paris ( 1 9 9 4 ) , p. 2 1 9 ; THÉODORE D'ÉDESSE, Cent chapitres, n. 1: La Philocalie I, Paris ( 1 9 9 5 ) , p. 3 4 2 ; GÉRASSIME, Dialogues œcuméniques de guérison, V: Paris ( 1 9 9 6 ) , p. 2 0 7 . 161 152 163 154 165 25 - A. A S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 362 ximité de Dieu fait découvrir la vérité et la beauté des mystères divins et rend solidaire de ses frères. 156 57. J'invite les Eglises orientales à puiser aux sources du monachisme an­ tique, pour retrouver la ferveur spirituelle des origines, qui est une part impor­ tante de leur trésor et de leurs traditions. Elles proposeront de nouveau à des hommes et à des femmes la vie monastique comme une des formes eminentes de vie chrétienne, pour veiller sur leur âme et former leur être intérieur. Cela rejaillira sur tout le peuple, pour encourager leurs frères chrétiens à « s'engager avec ardeur dans le combat intérieur » et pour témoigner d'une façon exem­ plaire de la grandeur de la vie fraternelle, invitant ainsi les chrétiens et tous les hommes de bonne volonté à vivre de nouvelles formes de relations hu­ maines, fondées sur la charité et sur l'amour. 157 158 Les monastères pourront devenir des lieux prophétiques dans lesquels «la création devient louange de Dieu et le commandement de la charité vécue de façon concrète devient un idéal de coexistence humaine, au sein [desquels] l'être humain cherche Dieu sans barrière ni obstacle, devenant une référence pour tous, les portant dans son cœur et les aidant à chercher Dieu ». Ils ma­ nifesteront que la prière est une des responsabilités majeures des moines et de l'ensemble des chrétiens. Par le renoncement total à eux-mêmes, ils seront les témoins de l'invisible et de ce qui est essentiel dans l'existence. « Renoncer à soi-même: considère que c'est cela: s'abandonner en tout à la fraternité, ne suivre en rien sa volonté propre, ne rien posséder d'autre que le seul vêtement, afin, libre de toutes parts, de s'attacher avec joie à cela seul qui a été ordonné, prenant en considération tous les frères ». 159 160 Il est souhaitable que les communautés monastiques aient leur place dans l'Eglise au Liban, pour faire resplendir la glorieuse tradition des Pères, pour partager les trésors de grâce qui ont été communs aux Églises antiques, afin de redonner à toute l'Église aujourd'hui un témoignage profondément enraciné Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, V. Cf. THÉODORE D'ÉDESSE, Discours sur la contemplation: La Philocalie I, Paris ( 1 9 9 5 ) , 156 157 pp. 361-368. 158 p HÉSICHIUS DE BATOS, Sur la sobriété et la vigilance, n. 3 4 : La Philocalie I, Paris ( 1 9 9 5 ) , 198. JEAN-PAUL I I , Lettre apost, Orientale lumen, n. 9: AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 7 5 4 ; cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 4 7 1 , § 1. S. MACAIRE L'ÉGYPTIEN, De la perfection en esprit, n. 8: PG 3 4 , 8 4 7 ; cf. THÉODORE LE STUDITE, Sur S. Arsène l'anachorète, n. 2: PG 9 9 , 8 6 2 - 8 6 7 . 159 160 Acta Ioannis Pauli Pp. II 363 dans l'Orient chrétien, en quelque sorte le heu élevé d'où il peut être contem­ plé dans toute sa beauté. Dans la mesure où la vie communautaire, qui rend visible la communion ecclésiale, deviendra florissante et prophétique, on espère aussi un nouveau dé­ veloppement de la vie ascétique et de l'expérience érémitique. Les moines se­ ront, comme ils l'étaient autrefois, des guides et des maîtres spirituels, et leurs monastères des lieux de rencontre œcuméniques et inter-religieux. 161 162 Les ministères ordonnés 58. «Au service du sacerdoce universel de la Nouvelle Alliance, Jésus [...] appelle et institue les Douze "pour être ses compagnons et pour les envoyer prêcher, avec pouvoir de chasser les démons" (Me 3, 14-15)». «À leur tour, les Apôtres, institués par le Seigneur, s'acquitteront progressivement de leur mission en appelant, sous des formes diverses mais finalement convergentes, d'autres hommes, comme évêques, comme prêtres et comme diacres, pour ac­ complir la mission reçue du Christ ressuscité qui les a envoyés à tous les hommes de tous les temps. [...] Dans l'Église et pour l'Église, les prêtres repré­ sentent sacramentellement Jésus Christ, Tête et Pasteur, ils proclament authentiquement la parole, ils répètent ses gestes de pardon et d'offre du salut, surtout par le Baptême, la Pénitence et l'Eucharistie, [...] jusqu'au don total de soi-même, pour le troupeau qu'ils rassemblent dans l'unité et conduisent au Père par le Christ dans l'Esprit». 163 164 « En tant qu'il représente le Christ Tête, Pasteur et Époux de l'Église, le prêtre est placé non seulement dans l'Église, mais aussi face à l'Eglise. Le sa­ cerdoce, en même temps que la parole de Dieu et les signes sacramentels dont il est le serviteur, appartient aux éléments constitutifs de l'Église. Le ministère du prêtre est entièrement au service de l'Église pour promouvoir l'exercice du sacerdoce commun de tout le peuple de Dieu; il est ordonné non seulement à l'Église particulière, mais encore à l'Église universelle (cf. Presbyterorum ordi­ nis, n. 10), en communion avec l'évêque, avec Pierre et sous l'autorité de Pierre ». 16s Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 5 7 0 . Cf. JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, nn. 2 3 - 2 5 : AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , pp. 7 7 0 7 7 2 ; ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la discussion, V. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost, post-synodale Pastores dabo vobis, n. 1 4 : AAS 8 4 ( 1 9 9 2 ) , 161 162 1 6 3 p. 678. 164 195 Ibid., n. 1 5 : loc. cit., pp.. 6 7 9 - 6 8 0 . Ibid., n. 1 6 : loc. cit.., p. 6 8 1 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 364 59. Ces quelques textes du Magistère sur le ministère ordonné doivent éclairer l'ensemble des pasteurs dans leur mission episcopale, presbyterale ou diaconale. Les patriarches, les évêques avec les prêtres et les diacres, tous par­ ticipent à l'unique mission du Christ. Pour que la diversité ecclésiale au Liban puisse être perçue par les fidèles comme une véritable richesse, l'unité de la mission confiée à tous ces pasteurs doit devenir visible. Aucun ministre ne peut ignorer les autres ministres qui travaillent sur le même terrain, qu'ils ap­ partiennent à son Église patriarcale ou à une autre. Le témoignage d'unité et de fraternité par la collaboration étroite des pasteurs de diverses Églises parti­ culières est au Liban une nécessité urgente. Beaucoup de choses se réalisent déjà, mais je voudrais demander à chacun de redoubler d'efforts et d'être par­ ticulièrement attentif en ce domaine dont les enjeux sont évidents pour l'ave­ nir, comme les Pères du Synode l'ont pour leur part clairement exprimé. Les ministères ordonnés, dans leur variété, sont là pour édifier l'Église et maintenir son unité aussi bien au sein du clergé qu'entre celui-ci et l'ensemble du peuple chrétien, pour former un seul corps. En effet, l'Église est un corps organique et, dans la mesure où chacun remplit son rôle en harmonie avec les autres, tout le corps sera sain. 166 L'épiscopat 60. Le patriarche est le chef et le père de son Église patriarcale; il est, avec le Synode des évêques, le responsable de sa vie et de son renouveau. Comme successeur des Apôtres, Yévêque exerce « les fonctions d'enseignement, de sancti­ fication et de gouvernement »; avec son clergé, il conduit le peuple qui lui est confié sur le chemin de Dieu. Je m'associe aux membres de l'Assemblée syno­ dale pour exhorter les patriarches et évêques du Liban à un examen de cons­ cience en vérité et à un engagement renouvelé sur la voie d'une conversion personnelle nécessaire à un témoignage plus fructueux et à la sanctification des fidèles: d'abord par leur vie de prière, d'abnégation, de sacrifice et d'écoute; puis par leur vie exemplaire d'apôtres et de pasteurs, faite de simplicité, de pauvreté et d'humilité; enfin par leur souci constant de défendre la vérité, la justice, les mœurs et la cause des faibles. 167 168 169 Cf. S. JEAN CHRYSOSTOME, Homélies sur la première Lettre aux Corinthiens, 1 8 , 3: PG 6 1 , 526. 1 6 7 168 CONC. ŒCUM. VAT. II, Cf. Proposition 1 3 . Décret sur la charge des Évêques Christus Dominus, n. 11. Acta Ioannis Pauli Pp. II 365 61. Dans leur ministère, les évêques ont d'abord le souci de leurs collabora­ teurs immédiats, les prêtres. Ils ont à discerner la vocation des candidats au sa­ cerdoce, à les accompagner, spirituellement et matériellement, et, enfin, à veiller à leur formation humaine, théologique et pastorale, qui devra être chaque jour plus soignée, pour répondre aux attentes des fidèles et à la complexité des pro­ blèmes de notre temps. Si les candidats au sacerdoce qui sont déjà mariés ou qui désirent se marier ne rentrent pas dans un séminaire, il est essentiel de leur assurer un cadre humain et spirituel approprié durant leur temps de for­ mation, qui devra être d'un niveau élevé et semblable à celui des autres candi­ dats, pour qu'ils puissent véritablement accomplir leur ministère dans les con­ ditions spirituelles et culturelles actuelles. Le souhait de temps communs de for­ mation pour les candidats au sacerdoce, les religieux, les religieuses et les laïcs a été exprimé par les Pères du Synode, ainsi que la possibilité pour les sémina­ ristes des différentes traditions liturgiques de vivre en commun au moins une partie de leur période de formation, dans le but de créer des relations d'amitié et d'engager les collaborations pastorales ultérieures. Ensuite, en ce qui concerne les prêtres, célibataires ou mariés, l'évêque doit être proche d'eux, veiller à développer avec eux une collaboration fraternelle et confiante, et à prévoir une formation permanente sérieuse pour leur ressourcement spirituel et pour leur action pastorale. Il doit aussi garantir leur sé­ curité matérielle dans le cadre d'une solidarité ecclésiale institutionnalisée, qui réponde à leurs besoins personnels et pastoraux. Ceci est particulièrement im­ portant pour les prêtres mariés qui ont une famille à charge. Il est également demandé aux évêques de se soucier spécialement des prêtres malades, âgés ou en difficulté. Concernant les prêtres mariés, il faut envisager pour leurs épouses une formation religieuse et pastorale adaptée. Enfin, une collabora­ tion fraternelle entre les évêques de différentes éparchies est nécessaire pour une répartition des prêtres qui corresponde aux besoins des fidèles, en évitant une concentration trop importante dans les villes et leurs banlieues. 169 170 111 172 173 Cf. CONG. ŒCUM. VAT. II, Décret Christus Dominus, n. 2 8 ; Code des Canons des Églises orientales, can. 1 9 2 , §§ 4 - 5 ; 2 7 8 , § 2. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 9 2 , § 5; 2 7 8 , § 3; 3 9 0 . Le ministère des prêtres mariés s'exerce dans les territoires historiques de leur rite, selon la discipline en vigueur rappelée en plusieurs circonstances: cf. S. CONGR. POUR LES ÉGLISES ORIENTALES, Décret Qua sollerti ( 2 3 décembre 1 9 2 9 ) : AAS 22 ( 1 9 3 0 ) , pp. 9 9 - 1 0 5 ; Code des Canons des Églises orientales, can 7 8 , § 2; 1 4 6 , § 2; 1 5 0 , § 3; 7 5 8 , § 3 concernant les dispositions spéciales du Siège Apostolique. Cf. Proposition 1 5 . Cf. Proposition 14, 169 170 171 172 173 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 366 Le presbytérat 62. Par la vie sacramentelle, par la prière régulière et par la lectio divina, les prêtres affermiront leur vie spirituelle, qui produira des fruits dans leur mi­ nistère au service du peuple de Dieu. Il convient qu'ils soient attentifs à la fonction d'enseignement, en particulier dans les homélies au cours desquelles la parole de Dieu doit être expliquée et actualisée, pour aider les fidèles à appro­ cher le mystère chrétien et à vivre chaque jour les valeurs évangéliques. Fréquemment, étant donné l'imbrication territoriale des différentes éparchies, les prêtres, qui relèvent de juridictions diverses, exercent leur ministère sur un même territoire. La collaboration et la coordination de leur apostolat sup­ posent des rencontres régulières et des coopérations réelles. Ils ont aussi à dé­ velopper leur esprit de collaboration avec les fidèles. « Les pasteurs sacrés savent fort bien quelle importante contribution les laïcs apportent au bien de toute l'Église. Ils savent qu'ils n'ont pas été institués par le Christ pour assumer à eux seuls toute la mission salvifique de l'Église à l'égard du monde, mais que leur charge eminente consiste à être les pasteurs des fidèles du Christ et à re­ connaître leurs services et leurs charismes de façon que tous, chacun à sa ma­ nière, coopèrent unanimement à l'oeuvre commune ». m Des prêtres se soucient aussi de leur formation permanente par la lecture et par des rencontres. Je les encourage dans cette voie; j'invite aussi les évêques, en collaboration avec des personnes préparées à cette fin, à organiser et à dé­ velopper des programmes d'enseignement théologique et pastoral qui enri­ chissent les prêtres dans leur service auprès des fidèles. En ce qui concerne le dialogue œcuménique, les prêtres ont une place privi­ légiée, car ils ont des relations fréquentes avec les pasteurs des autres Églises et Communautés ecclesiales. Leur ouverture œcuménique et leur aptitude à la collaboration et au dialogue, sans confusion et dans le respect des personnes, aideront les fidèles à instaurer à leur tour des relations chaleureuses avec leurs frères, qui feront avancer la cause de l'unité entre les Églises. Lorsque la paroisse se trouve dans une zone où vivent aussi des musul­ mans, l'attitude fraternelle d'ouverture et d'entraide des prêtres indiquera aux fidèles le chemin d'une convivialité réussie, conforme à la vocation propre du Liban. 175 174 175 CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 3 0 . Cf. Proposition 14, Acta Ioannis Pauli Pp. II 367 Ces préoccupations qui importent dans une vie sacerdotale font clairement apparaître que les candidats au sacerdoce doivent recevoir non seulement une bonne formation intellectuelle, théologique, biblique et spirituelle, mais égale­ ment une formation humaine qui les aide à acquérir une maturité personnelle et qui les rende attentifs à la complexité culturelle dans laquelle ils auront à exercer leur ministère. 176 Le diaconat 63. Le Concile œcuménique Vatican II a remis en vigueur le ministère dia­ conal permanent, que la tradition orientale a toujours conservé. Les diacres re­ présentent le Christ en tant que Serviteur, plus particulièrement dans le ser­ vice des pauvres, de la parole de Dieu et de la liturgie. En conséquence, ce mi­ nistère ordonné est à revaloriser. Il convient d'assurer aux candidats une for­ mation appropriée et des moyens de subsistance adéquats selon leur situation personnelle. 177 I I I . LE RENOUVEAU DES STRUCTURES DE COMMUNION Édifier ensemble le Corps du Christ 64. Le renouveau voulu avec courage par les Pères synodaux va supposer de la part de chacun une réelle ouverture d'esprit et de cœur, pour développer la coordination et la collaboration entre tous les catholiques. Personne ne peut se dire détenteur exclusif de la mission, mais tous doivent laisser le Christ agir à travers eux pour qu'il n'y ait pas d'entraves aux dons et aux charismes des différents membres de l'Eglise catholique. Cela nécessite, entre toutes les ins­ tances ecclesiales, un réseau de communications d'autant plus indispensable que, au Liban, s'entrecroisent différentes éparchies catholiques et donc différentes juridictions. Cette difficulté peut être une grâce: elle pousse les responsables à se concerter, dans le respect de la diversité et des juridictions spécifiques: elle les invite aussi à édifier ensemble le Corps du Christ, en ayant un véritable sens ecclésial, sans s'attribuer pour eux seuls ou pour leur propre communau178 176 Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, n. 51. 177 Qf Proposition 16. 178 CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, I V l'Église (Noël 1996), nn, 51-53,, E Lettre pastorale Mystère de Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 368 té confessionnelle le privilège de la mission sur un territoire déterminé, tout en étant soumis au Christ, qui est le Souverain Prêtre. Chaque personne ou chaque organisme ecclésial qui ne cherche pas la collaboration s'appauvrit et devient comme une branche morte qui empêche la vie de l'Esprit de circuler à travers l'ensemble de l'Église catholique au Liban. Les paroisses 65. Fréquemment, des fidèles catholiques n'ont pas le sentiment ^apparte­ nir à la communauté paroissiale de leur lieu de résidence. Certains restent atta­ chés à la paroisse de leur heu de naissance, même s'ils n'ont plus en réalité au­ cun contact. Les déplacements forcés, durant la guerre, ont également créé des situations ambiguës: les fidèles se sentent partagés entre le heu où ils ont trou­ vé refuge et leur lieu d'origine. Dans les villes, le sens de la communauté pa­ roissiale s'atténue de plus en plus. Les fidèles se contentent d'aller à la Messe dans l'église la plus proche, sans se rendre compte que participer aux Saints Mystères signifie aussi appartenir à un Corps, car l'Eucharistie édifie l'Église, unit l'Église du ciel et de la terre, est le signe de l'unité et de la charité. Les liens spirituels créés par l'écoute de la Parole et par la communion au même Pain portent des fruits de paix et de solidarité dans les relations humaines. Ce­ pendant, beaucoup de fidèles en sont venus à une conception individualiste de la foi chrétienne, sans une participation active à la vie de l'Église locale. Le prêtre risque alors de devenir celui qui assure la célébration des sacrements et qui accomplit les formalités nécessaires au moment du baptême, du mariage ou du décès, alors qu'il est avant tout celui qui anime la communauté chré­ tienne, en liaison avec les diacres et des laïcs compétents. Le pasteur doit avoir le souci de tout le troupeau, sans négliger les membres les plus faibles, ceux qui souvent ne se rendent pas à l'église, ceux qui sont mis en marge de la société et ceux qui sont malades et qui ont besoin d'être visités à domicile. J'exhorte volontiers les pasteurs à visiter les fidèles qui leur sont confiés pour être proches d'eux, resserrant ainsi les liens entre tous les membres de la com­ munauté paroissiale, pour les accompagner dans leur vie spirituelle et pour les soutenir dans les épreuves. 179 66. Les paroisses sont les cellules de base du corps ecclésial. Elles sont des portions du peuple de Dieu qui, «d'une certaine manière, représentent l'Église 178 Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, nn. 3, 11, 17, 26. Acta Ioannis Pauli Pp. II 369 visible établie dans le monde entier »; elles sont un lieu privilégié d'apostolat communautaire, car elles rassemblent en elles de multiples diversités humaines, sans distinction d'âge ni de rang social, pour les intégrer dans l'Église univer­ selle. Par la pratique sacramentelle, de manière spéciale par l'Eucharistie et par la pénitence, les fidèles sont fortifiés pour la mission qui leur est confiée dans le monde, en particulier l'éducation religieuse des jeunes et le témoignage. Dans cet esprit, il s'avérera utile d'aider les chrétiens à approfondir le Caté­ chisme de l'Église catJwlique, qui présente «fidèlement et organiquement l'en­ seignement de l'Écriture sainte, de la Tradition vivante dans l'Église et du Magistère authentique, de même que l'héritage spirituel des Pères, des saints et des saintes de l'Église, pour permettre de mieux connaître le mystère chré­ tien et de raviver la foi du peuple de Dieu ». Cet enseignement doit s'accom­ pagner d'un effort permanent et conscient d'avoir à traduire le dogme chrétien et les directives du Magistère en fonction des situations déterminées, dans une culture spécifique, «par une application concrète et fidèle, au niveau de chaque Église et de toute l'Église. Il faut sans cesse revenir à cette source » et à cette référence pastorale qu'est le Concile, en l'associant avec ses propres sources spirituelles et liturgiques, pour que la liturgie soit vraiment une confes­ sion de la foi reçue des Apôtres. C'est pourquoi, avec leurs pasteurs, j'encourage les fidèles catholiques à ap­ profondir leur foi, par l'étude, par la lecture de la Bible en famille, par la par­ ticipation à des groupes bibliques, à des partages et à des veillées évangéliques dans les paroisses, dans les écoles, dans les universités et dans les mouvements ecclésiaux. Je demande que des retraites spirituelles, prenant appui sur la Pa­ role de Dieu et sur le dogme chrétien, soient proposées pour jeunes et adultes. En effet, la plupart des fidèles acquièrent dans des domaines techniques et scientifiques des connaissances de plus en plus poussées. Leur connaissance du mystère chrétien doit pouvoir grandir pareillement, pour que leur vie spirituelle éclaire leur vie quotidienne. Dans le Liban moderne, il est important que la culture soit avant tout nourrie par la Parole de Dieu et par une foi approfon­ die, pour inspirer une réflexion chrétienne sur les problèmes fondamentaux 180 181 m 183 184 185 186 CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. sur la sainte Liturgie Sacrosanctum Concilium, n. 4 2 . Cf. Proposition 17. Cf. Lettre apost. Tertio millennio adveniente, n. 4 2 : AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 32 JEAN-PAUL I I , Const. apost. Fidei depositum ( 1 1 octobre 1 9 9 2 ) : AAS 86 ( 1 9 9 4 ) , p. 1 1 6 . JEAN-PAUL I I , Allocution à Saint-Paul-hors-les-Murs ( 2 5 janvier 1 9 8 5 ) : La Documenta­ tion catholique 82 ( 1 9 8 5 ) , p., 2 8 3 . Cf. JEAN-PAUL I I , Const. apost. Fidei depositum ( 1 1 octobre 1 9 9 2 ) : AAS 86 ( 1 9 9 4 ) , p. 1 1 6 . Qf Proposition 3. 180 181 182 183 184 185 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 370 auxquels l'homme et la société sont affrontés. Ainsi, les fidèles laïcs découvri­ ront que leur participation à la vie de l'Église est essentielle, au niveau des pa­ roisses, des mouvements ou de l'éparchie, en particulier dans les instances de décision comme le conseil pastoral de l'éparchie et les conseils paroissiaux. 187 188 67. Lorsque plusieurs paroisses coexistent sur un même territoire, tout en conservant leur identité propre et leur indépendance, elles sont appelées à col­ laborer étroitement, ce qui sera un signe éloquent de l'unité de l'Église dans une communion inventive et dans le légitime respect des diversités, en particu­ lier au sein de conseils paroissiaux inter-rituels. D'autre part, il n'y a pas tou­ jours la possibilité d'avoir des curés à demeure pour chaque paroisse de chaque Église patriarcale. En fonction des besoins pastoraux concrets, il peut être demandé à un prêtre de célébrer les sacrements dans une autre tradition li­ turgique que la sienne, à condition d'y avoir été préparé convenablement et d'avoir reçu la permission des autorités compétentes. De petites communautés paroissiales peuvent aussi trouver de grandes dif­ ficultés à construire leur propre église, tandis qu'il en existe déjà une ou plu­ sieurs dépendant d'une autre éparchie dans le secteur. Durant la guerre, lorsque les nécessités l'imposaient, des églises ont été mises à la disposition des fidèles de différentes traditions liturgiques. Une telle hospitalité pourrait au­ jourd'hui s'étendre partout où cela semble souhaitable, donnant ainsi le témoi­ gnage d'un amour «en actes et en vérité » (1 Jn 3, 18). Pour favoriser le partage des richesses humaines et spirituelles entre les communautés paroissiales et pour que les fidèles ne se sentent pas partagés entre leur appartenance paroissiale et leur engagement envers les frères de leur quartier, il est aussi souhaitable d'envisager, là où cela est possible, des associa­ tions interparoissiales. Elles favoriseraient le dialogue, la concertation, la colla­ boration, l'entraide matérielle, spirituelle et pastorale. Ainsi se développerait, entre les fidèles des différentes traditions, un esprit de communion dont béné­ ficierait par mode de conséquence l'esprit communautaire, qui fait partie de l'âme libanaise. 189 68. Au sein d'une même éparchie, il est également important de promouvoir la collaboration entre les paroisses, en rendant les laïcs attentifs aux différents Cf. ibid. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 272-275; CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, I V Lettre pastorale Mystère de l'Église (Noël 1996), n. 59. Cf.. Proposition 18; CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, I V Lettre pastorale Mystère de l'Église (Noël 1996), n„ 47,. 187 188 E 189 E 371 Acta Ioannis Pauli Pp. II aspects de la vie ecclésiale diocésaine et universelle, par l'information et par l'invitation à un engagement chrétien concret. Cela se réalisera dans la mesure où les prêtres eux-mêmes se connaîtront et se rencontreront. Il est donc sou­ haité que les pasteurs vivent dans leurs paroisses en liaison étroite avec leurs con­ frères du même secteur et en bonne relation avec les diacres et les autres agents pastoraux (religieux, religieuses ou laïcs), tout en respectant leur fidélité à leurs appartenances ecclesiales respectives. Ces relations fraternelles pourront aussi s'étendre aux pasteurs des autres Eglises et Communautés ecclesiales, dans un es­ prit d'ouverture œcuménique. Ainsi seront véritablement donnés des signes vi­ sibles d'unité entre les différentes communautés ecclesiales, unité à laquelle as­ pirent légitimement les jeunes chrétiens libanais. 190 Les éparchies 69. « L'éparchie est une portion du peuple de Dieu qui est confiée à un évêque pour qu'il la conduise avec la collaboration de son presbyterium, de telle sorte que, adhérant à son Pasteur et rassemblée par lui dans l'Esprit grâce à l'Évangile et à l'Eucharistie, elle constitue une Église particulière, dans laquelle réside et agit vraiment l'Église du Christ, une, sainte, catholique et apostolique». Elle se compose d'un ensemble de paroisses et il est donc lo­ gique que les questions rencontrées au niveau des paroisses soient analogues à celles que l'on retrouve à ce niveau. Plusieurs évêques de différentes Églises sui juris ont juridiction sur un même territoire, ce qui nécessite aussi un esprit de concertation, de coordination et de coopération. Pour le bien pastoral du peuple de Dieu, il conviendrait d'envisager de réorganiser la répartition géogra­ phique des éparchies, en fonction des besoins et, autant que faire se peut, en harmonie avec les divisions administratives, par souci d'efficacité et d'une meilleure coordination du service pastoral. Dans le domaine pratique, je fais mien le souhait des Pères synodaux que les curies des éparchies et des patriarcats soient correctement organisées et bien équipées. Ceux qui sont appelés à y travailler, prêtres, diacres ou laïcs, de­ vront se rappeler que leur fonction est une mission d'Église et un service du peuple chrétien, et que, en bons serviteurs, ils devront être attentifs à ne pas 191 192 Cf. ibid. Gode des Canons des Églises orientales, can. 177, § 1; cf. CONC. ŒCUM,, VAT. II, Décret sur la charge pastorale des évêques dans l'Eglise Christus Dominus, n. 11. Cf. ibid., can, 202,, 190 191 192 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 372 dévier de la rectitude spirituelle et morale, et à ne pas utiliser leur fonction à des fins politiques ou de promotion personnelle ou familiale. Les curies trouve­ ront aussi les moyens pour collaborer, afin de mieux servir l'Église au Liban. Dans cet esprit, il serait bon que les prêtres, et de manière spéciale les prêtres diocésains, soient étroitement associés à leur évêque, car ils sont « les coopera­ temi prudents de l'ordre episcopal » et leurs rapports sont « fondés sur les liens de la charité surnaturelle ». Cette charité fraternelle et cette collaboration se­ ront particulièrement visibles et effectives au sein du conseil presbytéral que doit avoir toute éparchie. 193 m 195 Les patriarcats 70. Les Églises patriarcales représentent pour l'Église universelle et pour l'Église au Liban une richesse indéniable, en raison des très antiques traditions spécifiques — liturgiques, théologiques et spirituelles — déjà présentes dès les premiers Conciles oecuméniques et durant le premier millénaire du christia­ nisme. Ces traditions sont en grande partie partagées par les Églises orthodo­ xes. L'Église voulue par le Christ est mystère d'unité dans la diversité, sacre­ ment de la Communion (Koinônia) dont la Trinité sainte est la source, le mo­ dèle et la fin. Au niveau d'une Église patriarcale, cette communion se manifes­ te avant tout dans la collégialité episcopale, impliquant la coresponsabilité ef­ fectivement réalisée dans le synode des évêques de l'Église patriarcale. Elle est visible aussi grâce à une franche collaboration entre tous les membres de l'Église patriarcale. Pour que cette coopération dans le service pastoral soit ef­ fective, je demande aux patriarches et au synode des évêques de chaque pa­ triarcat d'étudier la possibilité de créer un conseil pastoral au niveau de la cu­ rie patriarcale et d'envisager la réorganisation des curies dans chaque patriar­ cat et dans chaque éparchie. La communion s'exprime aussi par les liens en­ tre les Églises patriarcales et l'ensemble de l'Église, liens qui sont aujourd'hui 196 197 198 193 Qf Proposition 19. CONC. ŒCUM. VAT. II, Décret Christus Dominus, n 28. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 264-270. Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 23; Décret Orientalium Ec­ clesiarum, n. 7. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 102-113. «s Qf Proposition 19. 194 195 196 197 Acta Ioannis Pauli Pp. II 373 réglés par le Code des Canons des Églises Orientales, car toutes « ont également été confiées au gouvernement pastoral du Souverain Pontife ». Depuis 1990, a été promulgué le nouveau Code des Canons des Églises orientales, qui manifeste la sollicitude du Saint-Siège à l'égard des Eglises pa­ triarcales et son souci de mettre en valeur les traditions catholiques d'Orient, dans la tranquillitas ordinis, «assignant le primat à l'amour, à la grâce et au charisme» et rendant plus aisé «dans la vie le développement organique de la société ecclésiale et celui de toutes les personnes qui en font partie». Il im­ porte donc que ce Code soit appliqué avec sérénité, dans un esprit d'équité et de justice envers tous les fidèles placés sous les différentes juridictions patriar­ cales. Il appartient tout d'abord aux patriarches, à Y Assemblée des Patriarches et des Évêques catholiques au Liban, aux synodes des évêques des Eglises pa­ triarcales et à chaque évêque, de veiller à la bonne administration de la justi­ ce. Je demande aussi à tous ceux qui travaillent dans les tribunaux de s'atta­ cher à exercer leur mission ecclésiale dans le respect des valeurs morales pro­ pres à leurs fonctions et avec une parfaite intégrité, en ayant soin de servir l'Église. Ce sera un témoignage de l'amour que l'Église porte à ses membres et un élément important de la crédibilité des Églises locales, car la justice et la charité vont de pair. 199 200 201 202 IV. INVITATION AU RENOUVEAU PASTORAL La catéchèse 71. Reprenant les urgences pastorales soulignées par les Pères synodaux, j'encourage en premier heu les pasteurs et les fidèles à donner tous leurs soins au développement de la catéchèse. «Le but spécifique de la catéchèse [est] de développer, avec le secours de Dieu, une foi initiale, de promouvoir en pléni­ tude et de nourrir quotidiennement la vie chrétienne des fidèles de tous les âges». Ainsi, il y a une catéchèse adaptée à chaque âge de la vie, à chaque catégorie sociale de fidèles, à ceux qui se sont éloignés de l'Église et de la foi 203 JEAN-PAUL I I , Allocution pour la présentation aux Pères du Synode du nouveau Code des Canons des Églises orientales ( 2 5 octobre 1 9 9 0 ) , n. 2: La Documentation catholique 87 ( 1 9 9 0 ) , p. 1 0 8 4 ; cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret Orientalium Ecclesiarum, n. 3. JEAN-PAUL I I , Const. apost. Sacrœ disciplinée leges: AAS 75 ( 1 9 8 3 ) , p. X I , texte repris par la Constitution apostolique Sacri canones: AAS 82 ( 1 9 9 0 ) , pp. 1 0 4 2 - 1 0 4 3 . Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 6 2 . Cf. S. ÉPHREM LE SYRIEN, Hymne 2 6 : PO 3 0 , pp. 1 4 2 - 1 4 3 . JEAN-PAUL I I , Exhort, apost. Catechesi tradenda}, n. 2 0 : AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , p. 1 2 9 3 . 199 200 201 202 203 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 374 et qui désirent y revenir, pour que chacun puisse entendre publier les mer­ veilles de Dieu dans sa langue et en être le témoin dans sa culture (cf. Ac 2, 11). Tout en transmettant un savoir, la catéchèse a essentiellement pour but de «mettre quelqu'un non seulement en contact mais en communion, en inti­ mité avec Jésus Christ: lui seul peut conduire à l'amour du Père dans l'Esprit et nous faire participer à la vie de la Trinité Sainte )>. Il s'agit ici d'une des premières responsabilités de l'Église, qui nécessite la mobilisation de l'ensemble des fidèles, chacun avec les dons qui lui sont propres. La responsabilité en incombe à chacune des Églises patriarcales et à leurs instances hiérarchiques, en coopération étroite les unes avec les autres. La coordination s'impose donc et l'Assemblée des Patriarches et Évêques catholiques au Liban (APECL), instance de collaboration, peut jouer un rôle de tout premier plan. La catéchèse doit d'abord être concrètement assurée par les parents, au sein de la famille, car ils sont les premiers éducateurs de leurs enfants. Uécole tient aussi une place importante, quoique limitée; en effet, elle ne peut assurer l'intégration du jeune dans sa tradition liturgique propre, car les élèves qui fré­ quentent les écoles appartiennent le plus souvent à diverses Églises particu­ lières. La paroisse aura donc la charge d'aider et de seconder les parents dans l'enseignement religieux, de favoriser l'intégration des jeunes dans l'Église lo­ cale et d'assurer aux adultes une catéchèse adaptée. J'invite donc les parents et les pasteurs à remplir cette mission d'enseignement de la foi avec un très grand soin, car ce qui est semé dans l'enfance porte du fruit tout au long de l'existence. C'est dans cet esprit que la hiérarchie catholique au Liban a sou­ haité que la communion solennelle, encore pratiquée dans plusieurs écoles ca­ tholiques, soit plutôt célébrée dans les paroisses. Des mouvements chrétiens de jeunes et d'adultes, et des centres de formation chrétienne peuvent aussi ap­ porter un précieux concours à la démarche de la catéchèse. m 205 72. En raison de leur vocation conjugale et familiale, les parents ont à exer­ cer leur responsabilité d'éducateurs de la foi, de la prière et des vertus humai­ nes, morales et sociales auprès de leurs enfants. Cette éducation commence dès le plus jeune âge des enfants; elle s'accomplit déjà lorsque les membres d'une famille s'aident les uns les autres à croître dans la foi et dans le respect 206 204 Ibid., n. 5 : AAS 7 1 ( 1 9 7 9 ) , p.. 1 2 8 1 . 205 Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 6 2 7 . Cf JEAN-PAUL I I , Exhort, apost. Familiaris consortio, nn. 3 6 - 3 7 ; 6 0 : AAS 74 ( 1 9 8 2 ) , 206 pp 126-129; 152-153. Acta Ioannis Pauli Pp II 375 des valeurs humaines essentielles, grâce à leur témoignage humble, silencieux et persévérant de vie chrétienne, quotidiennement vécue selon l'Evangile. De plus, les parents auront à cœur de poursuivre dans le cadre familial, imprégné d'amour et de respect, la formation plus méthodique reçue ailleurs. Cela mar­ quera les enfants de manière décisive. Les parents en retireront eux-mêmes des fruits évidents pour leur vie personnelle et pour l'approfondissement de leurs liens de confiance avec leurs enfants. Mais, afin qu'ils puissent répondre à leur vocation de parents, ils ont le droit d'être aidés par des institutions parois­ siales ou eparchiales qui leur donnent la formation nécessaire dans un cadre approprié. 207 73. Dans les écoles catholiques, la catéchèse a besoin de programmes bien articulés, inspirés du Catéchisme de l'Eglise catholique, enracinés dans les tradi­ tions particulières des Églises orientales, ouverts à la dimension œcuménique et répondant aux besoins spécifiques des jeunes. Les personnes qui sont chargées d'assurer la catéchèse reçoivent une mission importante de la part de l'Église. Elles seront donc choisies avec soin et formées de manière appropriée, pour ac­ compagner les jeunes dans leur croissance humaine et spirituelle, avec pa­ tience, pédagogie et souci de transmettre le message chrétien et de les aider à trouver des réponses à leurs interrogations fondamentales concernant le sens même de leur existence. Le catéchiste est plus qu'un enseignant: il est un té­ moin de la foi de l'Église et un exemple de vie morale. Il conduit chaque jeune à découvrir le Christ et l'oriente vers sa paroisse, afin qu'il s'enracine dans l'Église locale. 208 Durant les années de formation, l'école constitue aussi une communauté croyante, qui permet aux jeunes et aux éducateurs de faire une expérience de communion entre les différentes Églises patriarcales, leur donnant ainsi le désir de participer à une communauté chrétienne tout au long de leur vie. Les liens entre les paroisses et les écoles favoriseront l'intégration des jeunes dans la vie paroissiale, sans pour autant porter atteinte au dynamisme chrétien des éta­ blissements scolaires, car, il y a une évidente complémentarité entre les lieux ecclésiaux. Ceux qui ont la charge de la direction des écoles catholiques auront soin de développer dans la communauté éducative de leur établissement un climat de foi et un sens des valeurs humaines et morales, dans le respect de ceux qui ne partagent pas leurs convictions et leur culture chrétienne, mais sans 207 208 Cf. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost. Catechesi tradendœ, n. 68: AAS 71 (1979), pp. 1333-1334,. Cf, Proposition 23. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 376 que pour autant on taise les valeurs chrétiennes qui fondent le système éduca­ tif. Ils veilleront donc à ce qu'un temps suffisant soit accordé pour la catéchèse aux élèves catholiques, que soient mis à disposition des moyens adaptés. De même, on fera en sorte que puisse être assurée la catéchèse dans les écoles pu­ bliques et dans les écoles non catholiques. Les paroisses, quant à elles, s'attacheront à développer Yaccueil des jeunes, leur donnant la possibilité de participer activement à la liturgie, aux sacrements et aux activités paroissiales, et leur assurant les moyens et les locaux nécessaires dans des centres paroissiaux. Car les jeunes ont besoin de se rencontrer et de nouer des liens entre eux, avec des prêtres et des adultes responsables. Les prêtres ont aussi une très grande responsabilité dans le domaine de la catéchèse des adultes, en premier heu par l'intermédiaire de l'homélie dominicale. 209 74. Les mouvements chrétiens sont un bien précieux pour l'Eglise cathohque au Liban. Leurs membres y font l'expérience d'une vie fraternelle et d'une vie chrétienne authentiques. En effet, tout en conservant le caractère propre et spécifique de leurs mouvements, les responsables vérifieront en permanence que les critères d'ecclésialité de leurs associations laïques sont respectés. Ils veilleront à ce que leurs membres reçoivent une formation humaine et religieuse approfondie et permanente afin qu'ils développent leur amour pour le Christ et pour l'Eglise, et qu'ils demeurent organiquement reliés à leurs paroisses res­ pectives, donnant ainsi le témoignage d'une communion solide et forte dans leur conviction, ainsi que d'«une estime mutuelle de toutes les formes d'apos­ tolat dans l'Eglise». En esprit d'obéissance aux patriarches et aux évêques, les mouvements devront veiller à ce que leurs activités soient en harmonie avec le patrimoine spécifique des Eglises au service desquelles ils oeuvrent. La reconnaissance d'un mouvement par le Saint-Siège est une invitation à partici­ per à la vie et à la mission de l'Eglise, en s'engageant dans la société humaine et dans la vie pastorale locale, mais dans le respect de l'autorité des pasteurs et en harmonie avec les Eglises particulières et les traditions liturgiques spéci­ fiques, dans une réelle communion missionnaire. 210 211 212 213 214 209 210 Cf. Proposition 1 7 . Cf. JEAN-PAUL I I , Exhort, apost, post-synodale Christifideles laici, n. 3 0 : AAS 81 (1989), pp 211 2,2 2)3 214 446-448. Cf. Proposition 2 4 . Cf. Propositions 1 4 ; 1 7 ; 1 8 ; 23 CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret sur l'apostolat des laïcs, Apostolicam actuositatem, n. 2 3 . Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret Apostolicam actuositatem, n. 2 3 ; Exhort, apost, post- synodale Christifideles laici, nn. 2 5 ; 3 0 - 3 2 : AAS 8 1 ( 1 9 8 9 ) , pp,. 4 3 6 - 4 3 7 ; 4 4 6 - 4 5 2 . Acta Ioannis Pauli Pp. II Instituts d'enseignement 377 supérieur 215 75. Les universités et les instituts catholiques doivent veiller à leur identité spécifique, qui est de garantir une présence chrétienne dans le monde universi­ taire, en promouvant, à la lumière de la foi catholique, une réflexion de haut niveau académique dans les différentes disciplines du savoir humain, et une forme d'enseignement qui repose sur la culture chrétienne et sur une vision in­ tégrale de l'homme conforme au patrimoine anthropologique, moral et théolo­ gique de l'Église. Elles doivent sans cesse être attentives aux caractéristiques essentielles de leur catholicité: l'inspiration chrétienne de la communauté uni­ versitaire, une réflexion continuelle sur les trésors de la connaissance humaine à la lumière de la foi catholique, la fidélité au Magistère et l'engagement de l'institution dans le service du peuple de Dieu et de tous les hommes. Les Instituts religieux ont accompli et accomplissent un travail de quahté, pour que se développe une culture en harmonie avec la foi et que l'université catho­ lique remplisse son rôle dans l'Église et à l'égard de la société, favorisant aussi le dialogue inter-culturel. 216 217 Différents instituts supérieurs en sciences religieuses et en philosophie pro­ posent aux fidèles une formation exégétique, théologique, philosophique et spi­ rituelle, selon l'enseignement du Magistère de l'Église. Ils mettent à la portée d'un grand nombre de chrétiens les disciplines qui leur permettront de faire grandir leur vie spirituelle, de donner un témoignage plus profond dans la vie quotidienne et de posséder un niveau d'études religieuses qui puisse être en harmonie avec leurs études profanes. Les chrétiens sont ainsi invités à une vé­ ritable intelligence de la foi, à une découverte sérieuse de la parole de Dieu, des vérités dogmatiques et des multiples traditions liturgiques et spirituelles, ainsi qu'à la reconnaissance des principes éthiques fondamentaux. 218 76. L'Église a toujours eu aussi le souci de participer à la formation hu­ maine et professionnelle des jeunes, par un enseignement universitaire et technique de quahté, pour les préparer à exercer une profession, car le travail est une des dimensions fondamentales de l'existence humaine. Dans le même 219 215 216 Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 6 4 0 ; 6 4 6 - 6 4 7 . Cf. JEAN-PAUL I I , Const. apost, sur les Universités catholiques Ex corde Ecclesiae, 1 2 - 3 7 : AAS 8 2 ( 1 9 9 0 ) , pp. 217 2,8 219 1482-1496. Cf. ibid., n. 1 2 : loc. cit., p. 1 4 8 2 ; Code des Canons des Églises orientales, can. 6 4 1 . Cf. ibid., n. 1 5 : loc. cit., p. 1 4 8 4 . Cf. JEAN-PAUL I I , Encycl. Laborem exercens, n. 4: AAS 73 ( 1 9 8 1 ) , pp. 5 8 4 - 5 8 6 . 26 - A A. S Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 378 temps, l'enseignement contribue à édifier la personnalité des jeunes et à aug­ menter leur culture, à leur faire découvrir une manière chrétienne de vivre dans le monde, dans le travail, dans les loisirs et dans la vie quotidienne, c'està-dire développer en eux une véritable spiritualité du travail. Cela les prépare­ ra de manière bénéfique à être des témoins du Christ par l'exemple qu'ils don­ neront et par les valeurs qu'üs sauront transmettre à ceux qui les entourent. A travers l'enseignement des disciplines scientifiques et techniques, il s'agit de cultiver et de promouvoir une formation scientifique approfondie et le goût de la recherche, qui fassent des jeunes des personnes compétentes dans leur domaine; une telle démarche permet aussi de proposer une culture et une véri­ table anthropologie chrétienne et un art de vivre en chrétien fondé sur les va­ leurs essentielles et sur les principes de la doctrine sociale de l'Église. La for­ mation professionnelle et le travail humain ont une incidence sur les différents domaines de l'existence, dans la vie personnelle des travailleurs, dans la vie fa­ miliale et dans la vie sociale. « Le résultat de tout cela est que l'homme lie son identité humaine la plus profonde à l'appartenance à sa nation, et qu'il voit aussi dans son travail un moyen d'accroître le bien commun élaboré avec ses compatriotes, en se rendant compte ainsi que, par ce moyen, le travail sert à multiplier le patrimoine de toute la famille humaine, de tous les hommes vi­ vant dans le monde ». Selon leur nature, leur statut et leurs objectifs particu­ liers, les institutions catholiques d'enseignement supérieur «apportent leur propre contribution à l'Église et à la société, soit par la recherche, soit par l'é­ ducation ou la formation professionnelle ». m m La Faculté ecclésiastique de théologie 77. Pour qu'elle grandisse et s'affermisse, l'Église doit aussi porter son at­ tention sur le renouveau de l'enseignement de la théologie, de la philosophie et du droit canonique, préparant les formateurs et les enseignants — prêtres, diacres, religieux, religieuses, laïcs — qui devront faire face aux nécessités de la vie pastorale. Sans négliger le patrimoine de l'Église universelle, le trésor de la théologie et des traditions spirituelles d'Orient doit être sans cesse approfon­ di. Les recherches ne manqueront pas d'avoir une incidence sur le dialogue œcuménique, notamment avec l'ensemble des Églises de tradition antiochienne, et sur les relations avec les communautés islamiques, dont le patrimoine 220 221 Ibid., n. 10: loc. cit., pp. 6 0 1 - 6 0 2 . JEAN-PAUL I I , Const. apost. Ez corde Ecclesiae, n. 10: AAS 82 ( 1 9 9 0 ) , p. 1 4 8 1 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 379 spirituel s'est aussi enrichi au cours de l'histoire. La faculté de théologie que possède le Liban a donc une place incomparable pour la formation de niveau universitaire dans les disciplines sacrées, aussi bien pour des membres du cler­ gé, des personnes consacrées et des laïcs. Pour répondre aux exigences du temps, les programmes d'études doivent être renouvelés de manière à donner une place privilégiée à l'étude de l'Ecri­ ture Sainte, du dogme et des traditions orientales, sans néghger cependant les autres traditions. En particulier, la Faculté de théologie s'efforcera d'élaborer une approche globale de la théologie et une méthode de travail qui tiennent compte du patrimoine propre aux Eglises orientales, cherchant spécialement à mettre en valeur les échanges et les rapports étroits entre la doctrine, la litur­ gie et la spiritualité qui caractérisent le christianisme d'Orient. Ces pro­ grammes viseront avant tout à donner aux étudiants une connaissance vivan­ te, dans la prière, de la manière d'exprimer la foi qui appartient à leur identi­ té ecclésiale. Ensuite fermement fondés sur ce patrimoine, ils seront encore enrichis par la connaissance du patrimoine du christianisme d'Occident. Dans ce sens, je me réjouis que des prêtres libanais soient aussi formés dans des fa­ cultés ecclésiastiques hors du Liban, pour que s'entrecroisent les différentes traditions occidentales et orientales. C'est la confrontation entre ce qu'ils ont acquis ailleurs et leur patrimoine propre qui fera d'eux des pasteurs précieux pour les patriarcats auxquels ils appartiennent, aptes à fournir des études et des publications scientifiques sérieuses. 222 223 Dans un esprit de service et d'ouverture, en tenant compte des réalités complexes du Proche-Orient, la faculté de théologie a la mission de donner un enseignement dogmatique et exégétique de qualité, dans la fidélité aux diffé­ rentes traditions et au Magistère de l'Eglise. De ce point de vue, une responsa­ bilité particulière incombe « aux enseignants en tant qu'ils doivent s'acquitter d'un ministère spécifique de la parole de Dieu: ils seront donc pour les jeunes des maîtres de la foi, pour leurs étudiants et les autres fidèles des témoins de la vérité vivante de l'Évangile et des modèles de fidélité envers l'Église ». La fonction de théologien s'exerce en vue de l'édification de la communion ecclé­ siale et elle est un service eminent du peuple de Dieu. De plus, les enseignants ne doivent pas négliger de préparer des chercheurs qui continueront demain 224 222 Cf. JEAN-PAUL II, Const. apost Sapientia christiana, préambule III-V; art. 3 8 - 4 5 , 6 5 - 8 3 : AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , pp. 4 7 2 - 4 7 6 , 4 8 5 - 4 8 7 , 4 9 1 - 4 9 6 ; Discours à l'Institut pontifical oriental, 12 dé- cembre 1 9 9 3 : L'Osservatore Romano en langue française, 51 ( 1 9 9 3 ) , pp. 3; 6. Cf. ibid. 223 224 Ibid., préambule IV: AAS 7 1 ( 1 9 7 9 ) , pp. 4 7 4 - 4 7 5 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 380 l'étude de la théologie, tout en demeurant fermement attachés au donné révélé et en exerçant leurs recherches à l'intérieur de la foi de l'Église; sans rien alté­ rer de la doctrine, ils auront à tenir compte de l'évolution des cultures et des mentalités pour enseigner la foi, transmettre les vérités évangéliques dans le langage actuel, et participer ainsi à 1'édiíication sans cesse à poursuivre de l'É­ glise. D'autre part, il ne faut jamais oublier que les facultés ecclésiastiques con­ tribuent à établir des dialogues entre l'insondable richesse du message salvifîque de l'Évangile et la pluralité des savoirs et des cultures, créant ainsi les conditions pour des échanges féconds. Cela aidera à l'ouverture missionnaire nécessaire et salutaire, car toute Église particulière qui se replie sur elle-même ne remplit plus sa mission. 225 226 La pastorale des vocations 78. Avec les Pères du Synode, j'aimerais ici souligner la nécessité d'une pastorale commune des vocations, pour mettre les moyens de chaque Église pa­ triarcale au service de l'ensemble de l'Église catholique au Liban. Dans ce do­ maine, ce qui serait réalisé sous mode d'opposition ou de concurrence le serait au détriment du dynamisme du Corps ecclésial tout entier. Le travail de dis­ cernement suppose de la part des accompagnateurs et des formateurs une grande liberté intérieure permettant d'aider les jeunes à découvrir dans quelle direction l'Esprit les pousse. Tous les partenaires de la vie pastorale doivent unir leurs forces pour aider les jeunes à discerner librement l'appel qu'ils res­ sentent en vue de servir l'Église dans le sacerdoce ou la vie consacrée mascu­ line et féminine. Ils devront avoir à cœur d'offrir aux jeunes des modèles de vie qui suscitent la joie et le désir de répondre à leur vocation dans le sacerdo­ ce, dans la vie consacrée ou dans l'engagement apostolique laïque. J'invite aussi tous les fidèles à faire monter vers le Seigneur des prières fer­ ventes pour les vocations, notamment dans le cadre de la semaine mondiale de prière pour les vocations, afin que le Seigneur envoie des ouvriers à sa moisson (cf. Mt 9, 38); c'est aussi une excellente manière de sensibiliser les jeunes à la question des vocations, de leur faire entendre les appels de l'Église et de leur 2 2 5 CONGR. POUR L'ÉDUCATION CATHOLIQUE, CONSEIL PONT, POUR LES LAÏCS, CONSEIL PONT, POUR LA CULTURE, La présence de l'Église dans l'Université et dans la Culture universitaire, I I , 2: La Documentation catholique 91 ( 1 9 9 4 ) , pp., 6 0 7 - 6 0 8 . 226 Cf. JEAN-PAUL I I , Const. apost. Ex corde Ecclesia}, n. 6: AAS 82 ( 1 9 9 0 ) , p. 1 4 7 9 . Acta Ioannis Pauli Pp. II 381 donner les informations nécessaires sur les différentes formes d'engagement, avec les conditions et les étapes de formation qui y sont liées. 227 CHAPITRE rv LA COMMUNION L'Église, Corps du Christ 79. Au terme de quatre années de prière et de préparation, durant les­ quelles l'Eglise catholique au Liban a courageusement réfléchi sur sa vocation et sur sa mission, l'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Evêques lui a rappelé le chemin à suivre, invitant tous les catholiques à la conversion, pour «retrouver, traduites dans leur langage, les paroles mêmes par lesquelles notre Sauveur et Maître Jésus Christ a voulu inaugurer sa prédication: "Con­ vertissez-vous et croyez à l'Évangile" (Me 1, 15), c'est-à-dire accueillez la joyeuse nouvelle de l'amour, de votre adoption comme fils de Dieu, et donc de la fraternité ». C'est dans le Christ, leur unique espérance, que les fidèles et le clergé forment ensemble l'Église, autour des évêques; le premier devoir des pasteurs est de maintenir l'unité de l'Église. Chaque Église locale manifeste le mystère de cette unité selon sa tradition propre. C'est aussi du Christ crucifié et ressuscité qu'elle reçoit la communion de l'Esprit Saint (cf. 2 Co 13, 13) en qui elle doit sans cesse être renouvelée. «Chacun a sa fonction propre, mais tous vivent d'une même vie. Or, ce que l'âme est au corps de l'homme, l'Es­ prit Saint l'est au Corps du Christ qui est l'Église; et l'Esprit Saint opère dans toute l'Église ce que l'âme opère dans tous les membres d'un seul corps». Mais les fruits du renouveau ne concernent pas seulement les fidèles; ils doivent aussi apparaître dans chaque Église patriarcale comme institution et dans la communion entre les différentes Églises patriarcales. 228 229 230 Aussi, dans le troisième temps de ses travaux, l'Assemblée synodale a-t-elle réfléchi à cet aspect de son thème: «Solidaires, nous témoignons de son amour». Tout au long des séances synodales, j'ai été le témoin de la solidarité entre les Pères synodaux, « selon la vérité et dans la charité » (Ep 4, 15); je de227 çjf Proposition 2 5 . 228 229 230 JEAN-PAUL II, Exhort, apost. Reconciliatio et paenitentia, n. 1: AAS 77 ( 1 9 8 5 ) , p. 1 8 5 . Cf. NERSÈS IV SNORHALI, Inni sacri I, Venise ( 1 9 7 3 ) , pp. 9 5 - 9 9 . S. AUGUSTIN, Sermon pour la Pentecôte, 2 6 7 , 4: PL 3 8 , 1 2 3 1 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 382 mande au Seigneur que cette expérience de communion, fruit du Synode, s'é­ tende à tout le peuple, afin que l'Eglise catholique au Liban témoigne de l'A­ mour qui unit tous ses membres comme des frères, amour auquel tous les hommes aspirent. Témoigner que Dieu est Amour, c'est le prouver d'abord «en acte et en vérité» (Un 3, 18), car «par la foi en lui, le Christ a augmenté notre amour pour Dieu et pour le prochain »- Le témoignage de l'amour entre les catholiques est une des premières exigences qui découlent de l'amour de Dieu, manifesté en son Fils. Le témoignage — le martyre —, qui est la mis­ sion essentielle de l'Eglise, « fait éclater la puissance de l'Esprit », car il est la manifestation de la puissance de Dieu dans le monde, malgré la faiblesse de l'homme. Dans la communion effective des différentes Églises particulières entre elles, il aura toute sa valeur et sa portée. 231 m I. LA COMMUNION AU SEIN DE L'ÉGLISE CATHOLIQUE AU LIBAN Au Liban 80. Les Églises patriarcales catholiques au Liban appartiennent à l'Église catholique et, parce qu'elles sont en pleine communion avec le Successeur de Pierre, elles sont aussi en communion les unes avec les autres comme des « parties de l'unique Église du Christ » et « comme des réalisations particu­ lières de l'Église une et unique de Jésus Christ» * de laquelle elles tirent leur ecclésialité. Il convient maintenant de se demander en vérité si, en chaque lieu, elles vivent réellement cette pleine communion confiante avec le Siège Apostolique et entre elles, en particulier dans les domaines où la collégialité episcopale appelle localement à une coresponsabilité efficace. Les évêques, les membres du clergé, les religieux, les religieuses et les fidèles laïcs les plus enga­ gés dans la mission ont conscience qu'il reste encore un long chemin à parcou­ rir, comme l'exprimaient plusieurs interventions et rapports de carrefours avec lucidité et courage. Mais l'avenir et le renouveau voulus par l'Assemblée syno233 23 235 S. IRÉNÉE DE LYON, Démonstration de la prédication apostolique, n. 87: SC 62, Paris (1971), p. 203. IDEM, Adversus Hœreses V, 9, 2: SC 153, Paris (1969), p. 113. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret Christus Dominus, n. 6. CONGR. POUR LA DOCTRINE DE LA FOI, Lettre aux Évêques de l'Église catholique sur certains aspects de l'Église comprise comme communion Communionis notio (28 mai 1992), n. 9: AAS 85 (1993), p. 843. JEAN-PAUL I I , Discours à la Curie romaine (20 décembre 1990), n. 9: AAS 83 (1991), p. 745. 231 232 233 234 235 Acta Ioannis Pauli Pp. II 383 dale dépendent en grande partie des efforts de tons les membres de l'Église ca­ tholique et de leurs gestes fraternels. Cependant, tous doivent sans cesse se rappeler que la plus belle offrande et «le plus grand sacrifice que l'on puisse offrir au Seigneur, c'est notre paix, notre concorde fraternelle, un peuple ras­ semblé dans l'unité du Père, du Fils et du Saint-Esprit »z A partir de l'Instrumentum laboris et dans leur dialogue avec les auditeurs laïcs et prêtres, les Pères synodaux ont pu cemer les principales causes du mal profond dont souffrent les fidèles au Liban: l'absence du sens de l'Église comme mystère de communion, qui exprime la nature sacramentelle de l'Égli­ se et l'unité des fidèles en un seul Corps. L'ensemble des institutions et la lé­ gislation canonique expriment ce mystère et invitent tous les membres du peuple de Dieu à une réelle fraternité. Dans cet esprit, il importe que le sens de la foi et de l'Église prévale sans cesse sur la mentalité de repli sur sa propre communauté confessionnelle, qui se manifeste trop souvent. Cet état de fait demande une conversion évangélique [metanoia] constante, pour passer de «la mentalité confessionnelle à un sens d'Église authentique». C'est donc un re­ tournement radical de perspective qui est requis, comme le disait déjà saint Ignace d'Antioche: «Les divisions, fuyez-les comme le principe de tous les maux ».*° Avec l'aide de l'Esprit Saint, pasteurs et fidèles auront l'audace spiri­ tuelle de dépasser les hmites socio-culturelles de leur communauté confession­ nelle, afin de se placer au niveau de l'Église dans son ensemble et d'agir en fonction de toute la communion ecclésiale. Les structures existent déjà, pré­ vues par les saints canons, mais leur dynamisme est freiné par diverses formes d'égoïsme personnel ou communautaire, par des difficultés de communication et de collaboration, par le désir tout humain d'avoir une place prépondérante; ce sont des attitudes contraires à la charité (cf. 1 Co 13, 4-10). Des orientations ont déjà été tracées en ce qui concerne les paroisses, les éparchies, et les synodes des évêques des Églises patriarcales. Mais il est important d'envisager 236 237 238 239 2 241 242 Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, I I I . S. CYPRIEN DE CARTHAGE, De oratione dominica, n, 2 3 : PL 4, 5 3 6 . Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, nn. 1.7; PIE X I I , Encycl. Mystici Corporis ( 2 9 juin 1 9 4 3 ) : AAS 35 ( 1 9 4 3 ) , pp. 2 0 0 - 2 0 2 . CONSEIL DES PATRIARCHES CATHOLIQUES D'ORIENT, I V Lettre pastorale Mystère de l'Église (Noël 1 9 9 6 ) , n. 5 0 . Lettre aux Smyrniotes, V I I , 2: SC 1 0 , Paris ( 1 9 6 9 ) , p. 1 3 9 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, n. 6 9 ; Rapport avant la discussion, n. 2 2 . Cf. supra, chapitre I I I . 236 237 238 239 240 241 242 E Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 384 aussi des transformations au niveau national, en vue de la coresponsabilité ef­ fective des évêques et d'une plus grande communion entre les différentes Égli­ ses locales. 81. En 1967, au lendemain du deuxième Concile oecuménique du Vatican, a été créée l'Assemblée des Patriarches et Évêques catholiques au Liban (APECL). Cette structure collégiale ne se substitue pas aux synodes des évêques des dif­ férentes Églises patriarcales; chaque patriarcat conserve son autorité propre en ce qui concerne sa vie et son organisation interne. Cependant, l'APECL est une manifestation évidente et une expression singulière de l'esprit collégial des évêques, désireux de rester fidèles à leur vocation de pasteurs, dans une pleine et généreuse collaboration entre eux et avec le Successeur de Pierre. Selon ses nouveaux statuts, cette assemblée a pour fonction de favoriser et d'intensifier la concertation et la coopération dans tous les domaines où cela est possible. Pour cela, elle est appelée à vérifier sans cesse l'efficacité de son mode de fonc­ tionnement. Dans cette perspective, les membres de l'Assemblée synodale ayant fait de nombreuses suggestions que je fais miennes, j'invite l'Église catholique au Liban à prendre en compte les orientations générales suivantes. 243 244 Tout d'abord, il revient naturellement à chaque patriarcat et à l'APECL de soutenir l'élan et le dynamisme nés de l'Assemblée synodale. Ils diffuseront la présente Exhortation post-synodale auprès de tous les fidèles, afin d'en faire l'objet d'études spécifiques et de la mettre en oeuvre dans chaque Église pa­ triarcale et dans toutes les structures communes. Comme l'ont souhaité les Pères synodaux, il est urgent que l'APECL éla­ bore une pastorale d'ensemble dans les domaines où les différentes Églises pa­ triarcales catholiques peuvent exercer conjointement leurs responsabilités et leur action pastorale. Une telle concertation, dûment réfléchie et soigneusement préparée, amènera à prendre des décisions d'intérêt commun, qui conduiront les membres de l'APECL à s'engager ensemble dans l'action pastorale, pour­ vu que ces décisions ne s'opposent pas à la tradition essentielle de telle ou telle Église patriarcale. Dans l'esprit des renouveaux proposés plus haut, il sera très profitable que collaborent aux activités de l'APECL des prêtres, des dia­ cres, des religieux, des rehgieuses et des laïcs engagés; en particulier, il convien246 246 247 Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, nn. 2 2 - 2 3 ; Décret Christus Do­ minus, n. 3 8 ; Code des Canons des Églises orientales, can. 3 2 2 . Cf. Proposition 2 2 . Cf. Proposition 2 2 , 3. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 3 2 2 , § 2. Cf. supra, chapitre III. 243 244 245 246 247 Acta Ioannis Pauli Pp. II 385 drait d'étudier la possibilité de mettre en place un conseil pastoral au niveau de l'APECL, afin d'associer tous les membres du peuple de Dieu à la mission de l'È? glise. Il revient en effet aux pasteurs « de reconnaître et de promouvoir la dignité et la responsabilité des laïcs dans l'Église », qui « ont la faculté, voire même parfois le devoir de donner leur avis en ce qui concerne le bien de l'Église ». Du point de vue fonctionnel, il importe que les Commissions soient réorga­ nisées pour devenir plus opérationnelles et pour être véritablement au service de la mission de l'Église. L'APECL est appelée à s'organiser toujours mieux, afin de travailler pour le bien commun des membres des différentes Églises particulières. 248 Avec l'ensemble de l'Eglise catholique au Moyen-Orient 82. Au cours de l'Assemblée synodale, plusieurs interventions ont attiré l'attention sur la vocation et la mission de l'Église catholique au Liban, et sur la nécessité d'établir et de renforcer des liens fraternels avec les chrétiens au Proche et au Moyen-Orient, et spécialement avec ceux qui restent parfois igno­ rés en Iran, au Soudan et en Afrique du Nord. Cet élargissement de perspec­ tive et ce souci de solidarité m'ont beaucoup réjoui; je vois un signe promet­ teur de renouveau dans un échange de dons entre des Églises particulières. L'Église catholique au Liban, si privilégiée malgré ses souffrances, est invitée à s'ouvrir à ses frères et à répondre joyeusement à la vocation propre à toute Église particulière de créer des liens fraternels, selon l'exemple de la première communauté chrétienne de Jérusalem (cf. Ac 2, 42-46). Plusieurs Pères syno­ daux, des prêtres, des religieux, des religieuses et des fidèles laïcs aussi ont proclamé que l'une des voies du renouveau de l'Église au Liban sera son ou­ verture à la mission ad gentes pour coopérer avec d'autres Églises particulières à travers le monde. L'élan missionnaire vers l'extérieur ne pourra que renouve­ ler la jeunesse et la vigueur de l'Église à l'intérieur. Dans cet esprit, le Conseil des Patriarches catholiques d'Orient (CPCO), ap­ pelé à renforcer ses structures, manifestera de manière effective la catholicité de l'Église dans la région et sa mission de salut pour tous ses habitants. Le CPCO a un rôle de coordination régionale, donnant à sa manière un témoi249 250 CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 3 7 . Code des Canons des Églises orientales, can. 1 4 8 . Hormis les quatre Patriarches membres de TAPECL, le CPCO comprend le Patriarche chaldéen, le Patriarche copte catholique et le Patriarche latin de Jérusalem. 248 249 250 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 386 gnage de l'esprit collégial de l'épiscopat, en vue de réalisations communes dans les domaines apostoliques et caritatifs. 251 Avec les communautés catholiques de la diaspora 83. Un appel urgent a été lancé par plusieurs intervenants pour maintenir et intensifier les relations entre les communautés catholiques de la diaspora et les différents patriarcats au Liban. En effet, une communauté locale ne peut pas vivre coupée de son centre d'unité sans courir le risque de s'ériger dans une totale indépendance. Ce renouveau des relations comporte des devoirs de part et d'autre. Ainsi, chaque patriarcat prendra soin de fournir à ses fidèles répandus à travers le monde l'assistance spirituelle et morale dont ils ont be­ soin, en envoyant des prêtres, des diacres, des religieux et des religieuses, qui auront soin de travailler en liaison avec les autres Églises locales, en particulier avec celle de rite latin; dans le même temps, les évêques seront attentifs à ce que les futurs prêtres, formés dans la diaspora, puissent découvrir concrète­ ment le patrimoine et la culture de leur Église patriarcale d'origine. Ces rela­ tions se concrétiseront aussi par un partage matériel et spirituel permanent, afin de soutenir le Corps ecclésial tout entier. 252 Avec l'ensemble de l'Eglise catholique 84. L'Assemblée synodale a permis une nouvelle Pentecôte, dont nous de­ vons rendre grâce au Seigneur. Les Églises orientales catholiques en pleine communion avec l'Église de Rome sont une manifestation tangible de la matu­ rité de la conscience ecclésiale. En effet, l'unité est une caractéristique primor­ diale de l'Église et elle est requise par sa nature profonde. Ce souci de l'unité ne doit pas pour autant affaiblir le patrimoine spécifique des Églises orientales catholiques, auxquels les fidèles sont invités à accorder «estime et louange», car il est « patrimoine de toute l'Église du Christ ». Les traditions particulières sont aussi une occasion privilégiée de raviver le dynamisme et l'élan mission­ naire, auxquels chaque fidèle doit participer. Les pasteurs prendront soin de donner à tous les catholiques la formation nécessaire, pour qu'ils acquièrent le 253 254 2 5 1 Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, V. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 3 1 5 . JEAN-PAUL I I , Lettre apost. Orientale lumen, n. 1 9 : AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , CONC. ŒCUM. VAT. I I , Décret Orientalium Ecclesiarum, n. 5 . 252 2 6 3 2 5 4 pp. 765-767. Acta Ioannis Pauli Pp. II 387 sens missionnaire et qu'ils viennent en aide à leurs frères chrétiens et aux hommes dans le besoin. 255 I I . LE DIALOGUE AVEC LES ÉGLISES ORTHODOXES 85. L'Assemblée spéciale pour le Liban du Synode des Évêques a été aussi un temps de grâce, un kairos, en raison de la participation active des délégués fraternels des Églises orthodoxes au Liban, venant des Patriarcats grec-ortho­ doxe et syriaque-orthodoxe d'Antioche, du Catholicossat arménien de Cilicie et de l'Église assyrienne de l'Orient. Leurs interventions en séance plénière et dans les carrefours, ainsi que lors de rencontres amicales, ont contribué à déve­ lopper un climat fraternel entre les différentes Églises. Je les remercie pour leur participation fraternelle et pour leur contribution au dialogue. En effet, il est désormais clair que des études attentives ont permis de dissiper de nom­ breux malentendus sur la plupart des différends christologiques traditionnels surgis au V siècle. L'Église catholique et les Églises orthodoxes au Liban sont donc appelées, de manière toute spéciale, à « conserver dans une communion de foi et de charité les relations fraternelles qui doivent être en honneur entre les Églises locales, comme entre des soeurs ». Beaucoup de progrès ont été accomplis depuis le Concile œcuménique Vati­ can II. Avec l'ensemble de l'Église catholique, je me réjouis de l'engagement œcuménique de chacune des Églises, des dialogues fructueux entre elles et des différents accords théologiques qui ont pu être signés. Cela a sans aucun e m 257 Cf. Proposition 2 9 . CONC. ŒCUM. VAT. II, Décret Unitatis redintegratio, n. 1 4 ; cf. Encycl. Ut unum sint, 256 256 n. 5 5 : AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , p. 954. Cf. Déclaration commune du Pape Paul VI et du Patriarche de Constantinople Athénagoras I (7 décembre 1 9 6 5 ) : AAS 58 ( 1 9 6 6 ) , pp. 2 0 - 2 1 ; Déclaration commune de Sa Sainteté le Pape Paul VI et de Sa Sainteté Shenouda III, Pape dAlexandrie et Patriarche du Siège de saint Marc ( 1 0 mai 1 9 7 3 ) : AAS 65 ( 1 9 7 3 ) , pp. 2 9 9 - 3 0 1 ; Déclaration commune de Sa Sainteté Jean-Paul II et de Sa Sainteté Moran Mar Ignatius Zakka I Iwas, Patriarche syrien dAntioche et de tout l'Orient, Chef suprême de l'Église universelle syrienne orthodoxe ( 2 3 juin 1 9 8 4 ) : La Documentation catholique 81 ( 1 9 8 4 ) , pp. 8 2 4 - 8 2 6 ; Déclaration christologique com­ mune entre l'Église catholique et l'Église assyrienne d'Orient ( 1 1 novembre 1 9 9 4 ) : AAS 87 ( 1 9 9 5 ) , pp. 6 8 5 - 6 8 7 ; Déclaration commune du Pape Jean-Paul II et du Catholicos Karekine I , Patriarche suprême et Catholicos de tous les Arméniens ( 1 3 décembre 1 9 9 6 ) : La Do­ cumentation catholique 94 ( 1 9 9 7 ) , pp. 1 1 6 - 1 1 7 . Déclaration commune du Pape Jean-Paul II et du Catholicos Aram I ( 2 5 janvier 1 9 9 7 ) : La Documentation catholique 94 ( 1 9 9 7 ) , pp. 2 2 6 - 2 2 7 ; JEAN-PAUL II, Encycl. Ut unum sint, nn. 5 0 - 5 2 : AAS 8 7 ( 1 9 9 5 ) , pp. 9 5 0 - 9 5 2 qui mentionne les différentes étapes du dialogue œcuménique avec les Églises de l'Orient, depuis la reprise des contacts en 1 9 6 5 257 er er er er Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 388 doute permis que soient évoqués, avec sérénité et confiance, les problèmes qui font encore obstacle à la pleine communion dans la charité entre l'Église ca­ tholique et les Églises orthodoxes et d'envisager des éléments de solution, dans le souci de la vérité. 86. La première orientation proposée consiste à redécouvrir et à approfon­ dir la tradition antiochienne qui est commune à un certain nombre d'Églises patriarcales catholiques et d'Églises orthodoxes au Moyen-Orient. Ce retour aux sources demande un renouveau dans la formation et dans la réflexion théologiques, dans la vie spirituelle et dans l'action pastorale, tenant compte de la Tradition de l'Église, en particulier des Pères d'Orient et d'Occident qui ont exprimé le message évangélique dans leurs diverses cultures. J'invite tous les fidèles du Christ à une prière fervente pour que nous puissions faire la vo­ lonté du Seigneur, à une vie de foi et de charité toujours plus intense, à un véritable partage de dons et à la découverte sérieuse des vues spirituelles de leurs frères. C'est assurément dans cette ligne-là que les organismes de forma­ tion théologique et pastorale peuvent apporter une contribution importante au dialogue œcuménique. 258 Au cours des discussions, l'Assemblée synodale a évoqué de manière appro­ fondie trois problèmes pastoraux, sources de difficultés dans les relations entre les Églises patriarcales catholiques et les Églises orthodoxes, qui doivent en­ core faire l'objet d'études sérieuses en accord avec le Saint-Siège. Je me ré­ jouis des efforts concrets entrepris et des collaborations réalisées dans différents domaines, qui devront être poursuivis et approfondis, dans le souci de faire triompher la vérité et le dialogue de la charité. Des possibilités pastorales sont offertes aux pasteurs de l'Église catholique, dans le respect des traditions et des sensibilités, en veillant à maintenir une juste exposition de la doctrine ca­ tholique. Elles doivent être utilisées en prenant soin d'avancer en relation et en harmonie avec les conversations que le Saint-Siège poursuit avec les diffé­ rentes Églises et de donner aux fidèles la formation nécessaire. 259 260 261 262 Nersès IV Snorhali, Inni sacri I, Venise (1973), qui rappelle les principes de l'unité de l'Église. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, VI. C'est au Saint-Siège qu'il revient de signer des accords avec les Églises non catholiques: cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 904, §§ 1-2. Cf. ibid., can. 625; 907. Cf. ibid., can. 813-816. 258 259 260 261 262 Acta Ioannis Pauli Pp. II 389 I I I . LES LIENS AVEC LES COMMUNAUTÉS ECCLESIALES ISSUES DE LA RÉFORME 87. La participation du délégué fraternel des communautés évangéliques au Liban a été accueillie dans la joie et a été l'occasion de dissiper certains malen­ tendus sur les communautés protestantes. Le lien primordial entre l'Eglise ca­ tholique et les communautés réformées repose sur le baptême, qui nous rend fils de Dieu, ainsi que sur l'écoute de la Parole de Dieu. En même temps, nous avons conscience de ce qui nous sépare, en particulier en ce qui concerne les ministères et la sacramentalité de l'Eglise. Par le dialogue fraternel et la prière, nous pouvons passer peu à peu de la méfiance à des engagements sur la voie de la réconciliation et de la pleine unité, traduits notamment par des actions sociales communes qui mettent en valeur le visage du Christ serviteur de tous les hommes. 263 I V . LE CONSEIL DES ÉGLISES AU MOYEN-ORIENT 88. Au Liban, le Conseil des Églises au Moyen-Orient (CEMO) est devenu l'un des cadres habituels du dialogue œcuménique. C'est dans ce contexte que pourrait être engagée une réflexion commune sur des problèmes tels que la date de la célébration de la Pâque du Seigneur et l'étude d'un texte arabe commun du Notre Père et du Credo, qu'il sera nécessaire cependant de soumet­ tre ensuite aux autorités compétentes. Dans le domaine humanitaire, un témoignage commun peut être rendu, pour manifester à nos contemporains la tendresse et la sollicitude du Seigneur. Le service de l'unité chrétienne exige une compétence et une formation spécialisés, et ne peut être réalisé sans la participation au plus haut niveau des Chefs des Églises concernées. En effet, les démarches œcuméniques engagent non seulement l'Église locale, mais aussi toute l'Église et toutes les Églises. J'exhorte donc les pasteurs et les fidèles à garder vivant le désir de l'unité, et, sans se lasser, par un dialogue œcumé­ nique de proximité, à contribuer à faire évoluer les mentalités, en priant en­ semble et en agissant ensemble chaque fois que cela est possible. 264 Dans un esprit de concorde et de fraternité, il convient de mentionner aus­ si les relations que le CEMO s'attache à développer et à affermir avec les diffé­ rentes communautés musulmanes, afin d'envisager les collaborations possibles pour servir ensemble la société libanaise. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport après la dis­ cussion, V I . Cf. Proposition 33. 263 264 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 390 CHAPITRE V L'ÉGLISE CATHOLIQUE AU LIBAN ENGAGÉE DANS LE DIALOGUE INTER-RELIGIEUX Un vrai dialogue 89. Un vrai dialogue entre les croyants des grandes religions monothéistes repose sur l'estime mutuelle, afin de protéger et de promouvoir ensemble, pour tous les hommes, la justice sociale, les valeurs morales, la paix et la liberté. Cette tâche commune est particuhèrement urgente pour les Libanais, appelés avec courage à se pardonner les uns les autres, à faire taire leurs dissensions et leurs inimitiés, et à changer leurs mentalités, afin de développer la fraternité et la solidarité pour la reconstruction d'une société toujours plus conviviale. Participer à la transformation du monde requiert avant tout la conversion des cœurs et la lutte pour la justice, dans la charité et la fraternité. C'est aussi pour les chrétiens une dimension constitutive de la prédication évangélique, car ils seront reconnus aux bonnes œuvres qu'ils accompliront. L'Église doit sans cesse contribuer à la défense de la dignité de l'homme, «situé au centre de la société », et sa doctrine « révèle l'homme à lui-même ». Particulièrement dans les moments critiques de leur histoire, les peuples se tournent avec con­ fiance vers elle pour obtenir conseils, soutien et secours. « Que ceux qui ont placé leur foi en Dieu aient à cœur d'exceller dans la pratique du bien» (Tt 3, 8). Les communautés spirituelles et les familles de pensée vivant au Liban, qui se réfèrent à Dieu que tous adorent et s'efforcent de servir, doivent désormais s'engager sur la voie d'une solidarité plus profonde; cela se traduira effectivement dans des gestes d'amitié et de compréhension mutuelle, dans le respect inaliénable de la dignité des personnes, de la liberté de conscience et de la liberté religieuse, éléments constitutifs du bien commun. 265 266 267 268 I. LE DIALOGUE ISLAMO-CHRÉTIEN 90. Ayant vécu côte à côte pendant de longs siècles tantôt dans la paix et la collaboration, tantôt dans l'affrontement et les conflits, les chrétiens et les 265 2 6 6 Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Déclaration Nostra aetate, n. 3. Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 3 . Centesimus annus, n. 5 4 : AAS 8 3 ( 1 9 9 1 ) , p. 8 6 0 . Appel à tous les Musulmans en faveur du Liban ( 7 septembre 1 9 8 9 ) : La Documentation catholique 86 ( 1 9 8 9 ) , p, 8 6 9 . 2 5 7 268 JEAN-PAUL I I , Cf. Encycl. JEAN-PAUL I I , Acta Ioannis Pauli Pp II 391 musulmans au Liban doivent trouver dans le dialogue respectueux des sensibi­ lités des personnes et des différentes communautés la voie indispensable à la convivialité et à l'édification de la société. Les Libanais ne doivent pas oublier cette longue expérience de relations, qu'ils sont appelés à reprendre inlassablement pour le bien des personnes et de la Nation tout entière. Pour des hommes de bonne volonté, il est impensable que des membres d'une même communauté humaine, vivant sur la même terre, en viennent à se méfier les uns des autres, à s'opposer et à s'exclure au nom de leurs religions respectives. Je remercie les délégués fraternels musul­ mans et druze de leur présence à l'assemblée synodale et de leur participation active au dialogue. 269 91. Ce dialogue doit se poursuivre à plusieurs niveaux. Tout d'abord, dans la vie quotidienne, dans le travail et dans la vie de la cité, les personnes et les familles apprennent à s'apprécier. Les expériences concrètes de solidarité sont une richesse pour tout le peuple et une avancée importante dans la voie de la réconciliation des esprits et des coeurs, sans laquelle aucune œuvre commune n'est possible à long terme. La sagesse naturelle conduit donc les partenaires à une riche communication humaine et à une entraide par laquelle s'affermit le tissu social. Le dialogue religieux ne peut être négligé. Il doit aider chacun à regarder avec estime, à discerner et à reconnaître la grandeur des recherches spirituelles de ses frères, recherches qui conduisent à marcher sur la voie de la volonté di­ vine et qui permettent de faire progresser chez les individus comme dans la vie collective les valeurs spirituelles, morales et socio-culturelles. II. LA CONVIVIALITÉ 92. Il est particulièrement nécessaire d'intensifier la collaboration entre les chrétiens et les musulmans, dans les domaines où cela est possible, avec un es­ prit désintéressé, c'est-à-dire pour le bien commun et non pour le bien des per­ sonnes privées ou d'une communauté particulière, ou encore dans l'espoir d'ob­ tenir davantage de crédit ou de pouvoir dans la société. Leur considération commune à l'égard de la vie morale et leur aspiration en vue d'un avenir meilleur les rendront tous ensemble responsables de l'édification de la société présente et du monde de demain, en protégeant et en promouvant les valeurs Cf. Proposition 39. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 392 morales, la justice sociale, la paix et la liberté, la défense de la vie et de la fa­ mille. Cette œuvre commune ne manquera pas de redonner à tous les Liba­ nais confiance en leurs frères et en l'avenir, en les ouvrant sur le meilleur de la modernité. Le dialogue islamo-chrétien n'est pas seulement un dialogue d'intellectuels. Il vise, en premier lieu, à promouvoir le vivre-ensemble entre chrétiens et mu­ sulmans, dans un esprit d'ouverture et de collaboration, indispensable pour que chacun puisse s'épanouir en se déterminant librement sur les choix dictés par sa conscience droite. En apprenant à mieux se connaître et à consentir pleinement au pluralisme, les Libanais se doteront des conditions indispen­ sables au véritable dialogue et au respect des personnes, des familles et des communautés spirituelles. Les écoles et les différents instituts de formation ont un rôle essentiel en ce domaine, car, dès le plus jeune âge, l'apprentissage de la vie commune rend les enfants attentifs les uns aux autres et les invite à gérer pacifiquement les conflits qui peuvent se présenter. 270 III. SOLIDARITÉ AVEC LE MONDE ARABE 93. Ouverte au dialogue et à la collaboration avec les musulmans du Li­ ban, l'Eglise catholique veut aussi être ouverte au dialogue et à la collabora­ tion avec les musulmans des autres pays arabes, dont le Liban est partie inté­ grante. C'est, en effet, un même destin qui lie les chrétiens et les musulmans au Liban et dans les autres pays de la région; chaque culture particulière est encore marquée par les apports religieux et profanes des différentes civilisa­ tions qui se sont succédé sur leur sol. Les chrétiens du Liban et de l'ensemble du monde arabe, fiers de leur héritage, contribuent activement au perfection­ nement de la culture. 271 Dans tous les pays et dans toutes les cultures où ils sont répandus, «les chrétiens ne se distinguent des autres hommes ni par le pays, ni par la langue, ni par les coutumes. [...] Ils se conforment aux usages locaux pour les vête­ ments, la nourriture et le reste de l'existence, tout en manifestant les lois ex­ traordinaires et vraiment paradoxales de leur manière de vivre ». Je voudrais insister sur la nécessité pour les chrétiens du Liban de maintenir et de resser­ rer leurs liens de solidarité avec le monde arabe. Je les invite à considérer leur 272 270 2 7 1 272 Cf. ibid. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, n. 99. Lettre à Diognète, 8, 5: SC 33, Paris (1965), p. 70. Acta Ioannis Pauli Pp. II 393 insertion dans la culture arabe, à laquelle ils ont tant contribué, comme un lieu privilégié pour mener, de concert avec les autres chrétiens des pays arabes, un dialogue authentique et profond avec les croyants de l'Islam. Vi­ vant dans une même région, ayant connu dans leur histoire des heures de gloi­ re et des heures de détresse, chrétiens et musulmans du Moyen-Orient sont ap­ pelés à construire ensemble un avenir de convivialité et de collaboration, en vue du développement humain et moral de leurs peuples. De plus, le dialogue et la collaboration entre chrétiens et musulmans au Liban peut aider à ce que, dans d'autres pays, se réalise la même démarche. IV. L'ÉDIFICATION DE LA SOCIÉTÉ 94. Je voudrais à nouveau soutenir et encourager le peuple libanais dans sa vie sociale. Des divergences subsistent entre les habitants du pays. Mais elles ne doivent pas être un obstacle à une vie commune et à une paix véritable, c'est-à-dire à une paix qui soit plus qu'une absence de conflit. Comme tous les peuples, parce qu'ils aiment tout particulièrement leur terre, les Libanais sont appelés à prendre soin de leur pays, à maintenir inlas­ sablement la fraternité et à édifier un système politique et social juste, équita­ ble et respectueux des personnes et de toutes les tendances qui le composent, afin de construire ensemble leur maison commune. Personne ne peut se sous­ traire à l'engagement moral et civique qu'il doit légitimement remplir au sein de son peuple. En outre, toute personnalité publique, politique ou religieuse, et « tout groupe [doivent] tenir compte des besoins et des légitimes aspirations des autres groupes, et plus encore du bien commun de l'ensemble de la famille humaine ». En effet, l'action dans la vie pubhque est d'abord un service res­ ponsable de ses frères — de tous ses frères —, afin de faire en sorte par tous les moyens que tous travaillent en harmonie; ceux qui acceptent de s'engager dans le service public, dans la vie politique, économique et sociale, ont le de­ voir impérieux de respecter certaines obligations morales et de subordonner leurs intérêts particuliers ou de groupe au bien de leur nation. En vivant ainsi, ils seront des exemples pour leurs compatriotes et ils s'attacheront à tout mettre en œuvre pour faire concourir leurs actions au bien commun. Cela sup­ pose de dépasser en permanence des attitudes égoïstes, afin de vivre dans un 273 274 CONC. ŒCUM. VAT I I , Const. past. Gaudium et spes, n. 2 6 ; cf. JEAN Mater et magistra, I I : AAS 53 ( 1 9 6 1 ) , p. 4 1 8 . Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. past. Gaudium et spes, n. 3 0 . 273 274 27 - A A. S. X X I I I , Encycl. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 394 désintéressement qui peut aller jusqu'à l'abnégation, afin de guider le peuple tout entier vers le bonheur, par la juste conduite de la res publica. 95. Dans la vie sociale, «on ne peut mépriser impunément les droits, les devoirs» des personnes, des communautés culturelles ou spirituelles et des peuples. En ce domaine, le progrès humain, personnel et collectif, suppose le sens du partage, de la responsabilité et du sacrifice. L'ignorer ne peut que con­ duire à un profond ébranlement de l'ordre dans les relations publiques en li­ vrant chacun aux arbitraires de toutes sortes et, de la part de tout le peuple, à une perte inévitable de confiance dans les institutions nationales. Comme je l'ai déjà dit en plusieurs circonstances, « le droit des gens et les institutions qui le garantissent constituent des références irremplaçables et défendent l'égale di­ gnité des peuples et des personnes ». Nous avons là une des expressions au­ thentiques de ce qu'est le bien commun, fondement de la légitimité politique et morale de l'autorité et des lois auxquelles les personnes doivent se soumettre. J'invite donc tous les Libanais à entretenir et à faire grandir en euxmêmes, et particulièrement dans les jeunes générations, « la détermination f erme et persévérante de travailler pour le bien commun: c'est-à-dire pour le bien de tous et de chacun parce que tous nous sommes vraiment responsables de tous ». Dans le même temps, il est souhaitable que se développe un partage équitable des responsabilités au sein de la nation, pour que tous puissent mettre leurs talents et leurs capacités au service de leurs frères et sentir qu'ils ont une contribution spécifique à apporter à leur pays, selon le principe de subsidiante, par leur créativité personnelle et par l'exercice de leur esprit d'i­ nitiative qui constituent un droit. La vie fraternelle et solidaire au sein de la communauté nationale suppose de ne pas envisager sa place particulière comme la recherche de privilèges pour soi-même et pour sa propre communauté, en écartant éventuellement d'autres personnes. Elle est fondée sur l'assurance que chacun a, de droit, son rôle dans la vie sociale, politique, économique, culturelle et associative, dans la fidélité à ses traditions spirituelles et culturelles, dans la mesure où cela ne s'oppose pas au bien commun et ne met pas en danger la vie nationale. 275 276 277 278 279 JEAN-PAUL I I , Lettre apost, sur la situation au Liban Une nouvelle fois (7 septembre 1989), n. 4: AAS 82 (1990), p. 61. Ibid. JEAN-PAUL I I , Encycl. Sollicitudo rei socialis, n. 38: AAS 80 (1988), pp. 565-566. Cf. PIE X I , Encycl. Quadragesimo anno, I: AAS 23 (1931), pp. 181-190; JEAN-PAUL I I , ENCYCL. Centesimus annus, n. 48: AAS 83 (1991), pp. 852-854. Cf. JEAN-PAUL I I , Encycl. Sollicitudo rei socialis, n. 15: AAS 80 (1988), pp. 528-530. 275 276 277 278 279 395 Acta Ioannis Pauli Pp. II 96. J'invite tous les Libanais à porter une attention spéciale aux jeunes, qui sont la plus grande richesse de leur pays et qui, pour cela, doivent rece­ voir une formation professionnelle et une éducation humaine, morale et spiri­ tuelle de quahté. Il importe aussi qu'ils aient leur part dans les décisions qui engagent la nation, qu'ils se sentent accueillis et soutenus dans leur insertion professionnelle et sociale et qu'ils puissent bénéficier de formations leur per­ mettant d'envisager sereinement leur avenir personnel et la construction d'une famille. Mais les changements de structures sont liés à un changement des cœurs, pour que tous aient le souci de participer à la vie commune, dans le respect de la justice sociale. Dans cet esprit, tous auront soin de promouvoir la valeur de justice entre les personnes et entre les générations, car les iniqui­ tés engendrent la violence, la méfiance et l'égoïsme. En même temps, il im­ porte d'offrir du travail à un maximum de personnes, pour éviter que certains Libanais demeurent pour toujours en marge de la société, voient leur niveau de vie baisser dangereusement ou connaissent des situations d'extrême pauvre­ té, et que d'autres se désintéressent de la vie de leur pays et soient poussés à « une sorte d'émigration "psychologique" », parce qu'ils ont le sentiment qu'ils ne peuvent pas participer à la vie de la collectivité et parce qu'ils n'entre­ voient aucun avenir sur leur terre d'origine. 280 281 V. LA PAIX ET LA RÉCONCILIATION 97. Dans les années passées, le Liban a été marqué par l'épreuve de la guerre. Aujourd'hui, ces souffrances demandent une réelle purification des mé­ moires et des consciences. Il convient de développer «une paix patiemment édifiée et durable», car elle seule peut être la source véritable du développe­ ment et de la justice. «Je vous laisse la paix; c'est ma paix que je vous donne; je ne vous la donne pas comme le monde la donne» (Jn 14, 27). Parce qu'ils ont reçu du Christ, Prince de la Paix, ce don qui les transforme intérieurement, les chré­ tiens ont le devoir d'en être les premiers témoins et les artisans; l'Evangile de 282 283 Cf. ibid., n. 44: loc. cit., pp. 575-577. Ibid., n. 15: loc. cü., p. 529. JEAN-PAUL I I , Lettre apost, sur la situation au Liban Une nouvelle fois (7 septembre 1989), n. 2: AAS 82 (1990), p. 60. Cf. JEAN-PAUL I I , Lettre apost, sur la situation au Liban Les grands mystères, et Message à tous les Libanais Après avoir écouté ( 1 mai 1984): AAS 76 (1984), pp. 704-707; La Documentation catholique 81 (1984), pp. 553-555. 280 281 282 283 er 396 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale la paix est une invitation permanente au pardon et à la réconciliation. La paix passe par la pratique assidue de la fraternité humaine, exigence fondamentale qui vient de notre commune ressemblance divine et découle donc d'une exi­ gence liée à la Création et à la Rédemption. Là où la fraternité entre les hommes est fondamentalement méconnue, c'est la paix qui est ruinée à sa ba­ se même. Construire la paix devient un service de la charité, signe prophé­ tique du Royaume des Cieux. Le message de paix, que Jésus a profondément exprimé dans les Béati­ tudes qu'ont pu entendre « des gens de toute la Judée et de Jérusalem et du littoral de Tyr et de Sidon» (Le 6, 17), doit être transmis par les disciples du Seigneur à tous leurs frères. Aussi les fidèles du Christ doivent-ils se laisser conduire par l'Esprit, qui met en lumière le péché, péché personnel et péché du monde, pour se convertir et pour recevoir la grâce qui les dispose à prépa­ rer les chemins du Seigneur. « Puisque le chemin de la paix passe en définitive par l'amour et tend à créer la civilisation de l'amour, l'Eglise tient son regard fixé vers Celui qui est l'amour du Père et du Fils et, malgré les menaces crois­ santes, elle ne cesse d'avoir confiance, elle ne cesse d'implorer et de servir la paix de l'homme sur la terre. Sa confiance se fonde sur celui qui, étant l'Es­ prit d'amour, est aussi l'Esprit de la paix et qui ne cesse d'être présent dans notre monde humain, à l'horizon des consciences et des cœurs, pour remplir l'univers d'amour et de paix ». 284 285 98. Aujourd'hui, j'exhorte donc tous les catholiques, et j'invite en même temps les autres chrétiens et les hommes de bonne volonté à poser des gestes prophétiques et à prendre les armes de la paix et de la justice. Il est urgent de développer et de promouvoir entre toutes les composantes de la nation liba­ naise une véritable éducation des consciences à la paix, à la réconciliation et à la concorde. Dans les relations œcuméniques et inter-religieuses, le sens de la paix est aussi un élément fondamental du dialogue fraternel. Il ne faut jamais oublier qu'un geste de paix peut désarmer l'adversaire et invite souvent ce dernier à répondre positivement à la main tendue, car la paix, qui est un bien par excellence, tend à se communiquer. L'histoire religieuse nous présente de nombreux saints qui ont été source de réconciliation par leur attitude paci­ fique fondée sur la prière et l'imitation de Jésus Christ. Ainsi, au seuil du troisième millénaire du christianisme, s'ouvrira une ère nouvelle pour le pays et pour la région, grâce à des démarches de pardon et à 284 285 Cf. PAUL V I , Message pour la Journée mondiale de la Paix 1971: AAS 63 (1971), pp. 5-9. JEAN-PAUL I I , Encycl. Dominum et vivificantem, n. 67: AAS 78 (1986), p. 900. Acta Ioannis Pauli Pp. II 397 une coopération toujours plus profonde entre toutes les composantes de la so­ ciété nationale. Ce sont les conditions primordiales pour que se construise et survive «un Liban démocratique, ouvert aux autres, en dialogue avec les cul­ tures et les religions», capable d'assurer à tous ses membres une existence digne et libre. Un État de droit ne peut se fonder sur la force pour se faire respecter. Il est reconnu dans la mesure où les dirigeants et le peuple tout en­ tier sont soucieux des droits de l'homme et aptes à créer entre eux des rela­ tions humaines et des échanges dans la confiance et la liberté. La paix suppose de la part de tous la ferme volonté de respecter ses frères, de faire des pas vers eux, et elle s'obtient donc essentiellement en sauvegar­ dant le bien des personnes et des communautés humaines constituant une même patrie, dans ce qu'on peut appeler une économie de la paix. Dans cette démarche, la famille et l'école ont un rôle primordial à jouer. Ce sont des lieux où les personnes sont appelées à faire une expérience privilégiée d'un "vi­ vre-ensemble" sur la même terre. « Ceux qui travaillent à éduquer les nouvelles générations dans la conviction que tout homme est notre frère construisent, à partir des fondations mêmes, l'édifice de la paix ». L'engagement en faveur de la paix de tous les hommes de bonne volonté conduira à une réconciliation définitive entre tous les Libanais et entre les dif­ férents groupes humains du pays. La réconciliation est le point de départ de l'espérance d'un avenir nouveau pour le Liban. La guerre est finie et la récon­ ciliation doit être considérée comme la voie de la paix profonde qui doit s'instaurer entre tous les Libanais. Que la fin de la guerre armée soit aussi la fin de la guerre entre les différents particularismes, la fin des conflits d'intérêts personnels, qui parfois sont plus terribles parce qu'ils peuvent devenir des luttes de tous contre tous. Que chacun se rappelle qu'avec la guerre on ne peut rien obtenir. Tout le monde ressort blessé, car la blessure d'un frère est toujours aussi celle de tous ses compatriotes. Seules la paix et la réconciliation sont le cadre propice à une place réelle et reconnue de chaque Libanais dans son pays, et à la résolution des problèmes des personnes et des groupes au sein de la nation. 286 287 m 289 290 286 JEAN-PAUL I I , Lettre apost, sur la situation au Liban, Les grands mystères (1 mai er 1984): AAS 76 ( 1 9 8 4 ) , p. 7 0 5 . Cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. past. Gaudium et spes, n. 7 8 . 288 cf PAUL V I , Message au Secrétaire général des Nations Unies ( 2 6 mai 1 9 6 6 ) : «Le développement est le nouveau nom de la paix»: AAS 58 ( 1 9 6 6 ) , pp. 4 7 9 - 4 8 0 . 289 Qf Proposition 4 0 , 1. 287 290 PAUL V I , Message pour la Journée mondiale de la Paix 1971: AAS 63 ( 1 9 7 1 ) , p. 8. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 398 99. La paix dans le pays pourrait porter des fruits dans toute la région et permettre aussi à tous ceux qui ont été déplacés de retourner dans leur lieu d'origine dans des conditions convenables, grâce à l'aide de leurs compatriotes et de la communauté internationale. En effet, au cours des dernières décen­ nies, à cause de la guerre, des familles libanaises ont fui la terre qui assurait leur subsistance, et, en raison des divers foyers de conflits dans la région, d'autres personnes ont aussi été déplacées. En attendant que puisse se réaliser leur retour sur leur terre, elles ne doivent pas être laissées sans assistance et vivre dans l'indifférence de la population auprès de laquelle elles vivent sou­ vent dans des situations de précarité et de pauvreté, ni éventuellement dans l'indifférence des organisations d'aide humanitaire ou des autorités internatio­ nales. Les personnes déplacées demeurent en toute circonstance des êtres hu­ mains, avec leur dignité et leurs droits inaliénables. 291 CHAPITRE VI L'ÉGLISE AU SERVICE DE LA SOCIÉTÉ Portée sociale de la mission de l'Eglise 100. Partout dans le monde, l'Église a la mission de faire connaître le Christ, Fils de Dieu, et d'annoncer le salut offert à tous les hommes. En con­ templant son Seigneur, homme parfait, elle a aussi toujours eu conscience qu'elle avait une place spécifique dans la société, en faveur de la libération des personnes de tout ce qui entrave leur croissance humaine et spirituelle, car « la gloire de Dieu, c'est l'homme vivant ». 292 I. LE SERVICE SOCIAL 101. Dans son action au sein de la société, le chrétien doit s'inspirer de la parole de Dieu qui l'invite tout d'abord à faire sienne la préoccupation du Sei­ gneur pour les orphelins et les pauvres, qui « ont revêtu le visage du Christ » et qui sont les « bien-aimés de Dieu ». Depuis les origines, le peuple de l'Alliance 293 291 Cf. JEAN Encycl. Pacem in terris, n. 1 0 5 : AAS 5 5 ( 1 9 6 3 ) , p. 2 8 6 . Adversus haereses, 4 , 2 0 , 7: SC 1 0 0 , 2 , Paris ( 1 9 6 5 ) , p. 6 4 9 . XXIII, 2 9 2 S . IRÉNÉE, 2 9 3 S . GRÉGOIRE DE NYSSE, De l'amour des pauvres: PG 4 6 , 4 6 0 B - 4 6 5 B . Acta Ioannis Pauli Pp. II 399 et la communauté chrétienne ont toujours eu conscience du droit primordial du pauvre, du faible et de l'émigré (cf. Di 24, 17-18). En venant en aide à ses frères dans le besoin, le chrétien participe au rétablissement de la fraternité perdue à cause du péché et il demande au Christ de réaliser la pleine fraternité dont l'Église constitue les prémices. «Voici la demeure de Dieu avec les hommes. Il aura sa demeure avec eux; ñs seront son peuple et lui, Dieu-aveceux, sera leur Dieu. Il essuiera toute larme de leurs yeux: de mort, il n'y en aura plus; de pleurs, de cri et de peine, il n'y en aura plus, car l'ancien monde s'en est allé» (cf. Ap 21, 3-4). Je fais donc appel à la conscience des fidèles, leur rappelant que nous serons jugés sur la qualité de notre accueil du pauvre, de l'étranger et de celui qui est dans l'épreuve. Si nous les avons accueillis et aidés, au soir de notre vie, nous entendrons le Seigneur nous dire: «Venez, les bénis de mon Père, recevez en héritage le Royaume. [...] Car j'ai eu faim et vous m'avez donné à manger, [...] j'étais étranger et vous m'avez accueilli» (Mt 25, 34-35). Pour que cette forme de témoignage de l'amour de Dieu puisse être com­ prise comme un témoignage d'Église, il est indispensable que tous les catho­ liques travaillent en communion avec l'Église tout entière et pas seulement en leur nom propre. «L'esprit de pauvreté et de charité est, en effet, la gloire et le témoignage de l'Église du Christ ». 294 102. Les séquelles de la guerre pèsent lourdement sur la société libanaise et engendrent une crise socio-économique qui touche les individus et les familles; elles se font sentir dans les questions du logement, de la santé, de l'éducation et du travail. Je voudrais ici saluer l'engagement inlassable de nombreux laïcs et d'Instituts religieux dans les services éducatifs, dans les services médicaux et sociaux et dans l'aide aux plus pauvres. Ils manifestent ainsi la sollicitude de Dieu et l'amour du Christ à l'égard de tous les petits qui sont ses frères. En me réjouissant de ce qui existe déjà dans le pays, j'appelle tous les Libanais à poursuivre et à développer des gestes concrets de solidarité et de partage, dans tous les domaines de la vie sociale, confirmant ainsi l'interdépendance indis­ pensable entre citoyens d'un même pays, le principe de la destination univer­ selle des biens de la terre et l'option préférentielle pour ceux qui sont démunis. Personne ne doit être exclu des réseaux de relations économiques et socia­ les. Les pauvres, les personnes marginalisées, les handicapés physiques et men­ taux, doivent pouvoir bénéficier d'une attention fraternelle et d'une solidarité 294 CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. past. Gaudium et spes, n. 88. 400 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale accrue. En ce qui les concerne, les Églises patriarcales ont le devoir de s'orga­ niser pour proposer des aides effectives, matérielles, spirituelles et morales, à tous ceux qui en ont besoin, en prenant soin de gérer correctement leur patri­ moine. La solidarité nationale doit aussi se développer dans le domaine de la san­ té. Toute personne doit pouvoir bénéficier des soins et de l'assistance médicale nécessaires, indépendamment de ses ressources. J'invite l'Église à réfléchir à ce qui peut se réaliser en ce domaine, comme dans celui de la pastorale des ma­ lades qui ont besoin d'être accompagnés durant leur maladie. Je propose à la hiérarchie catholique de réaliser une étude sérieuse et profonde de l'organisa­ tion des services de la santé dans ses institutions, avec le souci d'en faire des lieux de témoignage toujours plus grand de l'amour envers les hommes. En particulier, on sera attentif à rendre les institutions de soins accessibles aux plus défavorisés. 103. L'aide que l'Église peut apporter à la vie sociale est bien plus large que les points qui viennent d'être soulignés. Les problèmes, souvent com­ plexes, doivent être étudiés avec soin et faire l'objet d'actions concertées entre les patriarcats. Durant le Synode, on a souvent évoqué la responsabilité des laïcs, des religieux et des religieuses au sein des instances ecclesiales chargées d'envisager et de mettre en oeuvre les actions en matière sociale. Dans ce do­ maine comme dans les autres évoqués au cours des chapitres précédents, je de­ mande aux responsables de l'Église catholique au Liban de les associer plus étroitement à la mission de l'Église universelle au bénéfice de tous. Les Églises patriarcales trouveront aussi les modalités de collaboration confiante avec les au­ tres organismes de la société travaillant dans les mêmes secteurs d'activité, dans le respect des responsabilités propres et des spécificités. En particulier, les catholiques s'attacheront à faire régner dans leurs institutions un esprit vrai­ ment chrétien et développeront une pastorale adaptée aux besoins des person­ nes qui ont recours à leurs services. 296 II. LA GESTION DES BIENS DE L'ÉGLISE 104. Les biens d'Église sont des moyens pour l'apostolat, pour l'action so­ ciale et pour les services que les chrétiens ont à accomplir, dans une perspec­ tive de développement et de justice. En effet, « l'essentiel, c'est la foi et la chaCf Proposition 35, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 401 rite auxquelles rien n'est préférable ». Dans le même sens, écoutons l'exhorta­ tion de saint Grégoire de Nysse: « Partagez avec les pauvres qui sont les préfé­ rés de Dieu. Tout appartient à Dieu, notre commun Père. Et nous sommes tous les frères d'une famille unique ». Dans le domaine de leur gestion, en ver­ tu de ma mission de « suprême administrateur de tous les biens temporels de l'Église», je demande un engagement radical de toutes les communautés cathohques orientales, pour qu'elles aient constamment le souci de réaliser une administration rationnelle, transparente et orientée clairement vers les buts pour lesquels les biens ont été acquis. Selon le Code des Canons des Églises orientales, il appartient aux évêques de veiller à ce qu'une gestion saine et mo­ derne des biens soit assurée dans un esprit de désintéressement total par des personnes compétentes, intègres et particulièrement habilitées pour un service ecclésial et social; elles ont à rendre compte de leur gérance et de leurs déci­ sions. Il demeure évident que l'administration du patrimoine de l'Église est un service apostolique qui ne peut pas avoir comme fin un enrichissement per­ sonnel, familial ou de groupe. 296 m 298 299 105. Le principe des waqfs, de leur régime juridique et de leur mode de gestion et d'exploitation doit être réexaminé et réévalué. Pour rendre possible leur ad­ ministration, il faut d'abord dresser un inventaire de l'état actuel et des finali­ tés réelles de chacune des formes de waqfs, leurs différentes sortes de biens temporels, et en vérifier la rentabilité et l'exploitation. Il est également néces­ saire d'établir une planification d'ensemble des besoins et un usage correct des waqfs, correspondant aux quatre finalités des biens d'Eglise: le culte, les œuvres d'apostolat, les œuvres de charité et le juste soutien des pasteurs. Dans la ligne fixée par mes prédécesseurs, en particulier par le Pape Paul VI, j'ai confirmé de manière explicite qu'aucun bien d'Église au MoyenOrient ne puisse être acquis ou aliéné, sinon selon les normes juridiques du droit commun, et celles émanées tout spécialement par le Saint-Siège pour le 300 301 302 303 S. IGNACE D'ANTIOCHE, Lettre aux Smyrniotes, V I , 1 : S C 1 0 , Paris ( 1 9 6 9 ) , p. 1 3 7 . De l'amour des pauvres: PC 4 6 , 4 6 6 . Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 0 8 . Cf. ibid., can. 1 0 2 2 ; 1 0 3 1 Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Instrumentum laboris, n. 8 1 . Cf. Proposition 3 6 ; Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 0 7 . 302 çf Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 0 9 , § 2; Code de Droit canonique, 296 267 298 299 300 301 can. 1 2 5 7 , § 1. Cf. Code des Canons des Églises orientales, can. 1 0 3 5 , § 1; 1 0 3 6 , 1 0 4 2 ; Code de Droit ca­ 303 nonique, can. 1 2 9 0 - 1 2 9 8 . Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 402 Moyen-Orient. Dans ce domaine, les évêques exerceront leur vigilance et prendront soin de donner à tous les membres du peuple de Dieu, spécialement aux séminaristes, aux prêtres et aux membres des Instituts religieux, la forma­ tion nécessaire. Je sais que, grâce aux waqfs, de nombreuses réalisations ont déjà été faites et je m'en réjouis. Je salue en particulier les initiatives prises par des patriar­ cats, des éparchies et des instituts religieux, spécialement la construction d'ap­ partements pour des jeunes couples et pour des personnes défavorisées. De même, j'encourage les initiatives désintéressées prises en ce domaine par des laïcs. Il importe que les différents projets en faveur des famiUes qui ont le moins de moyens financiers pour vivre soient poursuivis et intensifiés. 304 305 III. LE SERVICE ÉDUCATIF Les écoles et les centres académiques catholiques au Liban 306 106. Dans le domaine éducatif, l'Eglise a une tradition qu'il convient de sauvegarder. Elle est appelée à être educatrice des personnes et des peuples. Les écoles catholiques ont le souci de participer efficacement à la mission de l'Eglise et de fournir un enseignement de qualité. Pour cela, tous les acteurs doivent y être étroitement associés: enseignants, élèves, parents, personnels techniques et administratifs, prêtres, religieux et religieuses concernés, associa­ tions spécifiques de parents d'élèves, d'enseignants et d'anciens élèves qui ap­ portent leur soutien aux institutions scolaires, sous la responsabilité des évêques. J'encourage les communautés éducatives à poursuivre leurs actions au service des jeunes, qui ont besoin de recevoir les bases culturelles, spirituel­ les et morales qui feront d'eux des chrétiens actifs, des témoins de l'Evangile et des citoyens responsables dans leur pays; cela suppose que s'intensifient les collaborations et que se développe la coordination entre les services compétents des différents patriarcats catholiques. Les diverses institutions doivent être fi­ dèles à leur mission d'établissements catholiques, en se mettant avant tout à On entend par là l'aliénation, la location, la vente ou la spoliation d'un bien quelconque sans l'autorisation du Siège Apostolique. Le non-respect de ces normes entraîne de facto la nullité des actes. Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Décret sur le ministère et la vie des prêtres Presbyterorum or­ dinis, n. 17; Décret sur la rénovation et l'adaptation de la vie religieuse Perfectae caritatis, n. 13; Décret Apostolicam actuositatem, n. 10; Décret sur l'activité missionnaire de l'Église Ad gentes, n. 16. Cf. Propositions 26; 28. 304 305 306 Acta Ioannis Pauli Pp. II 403 la disposition de la communauté chrétienne, mais aussi plus largement de l'en­ semble du pays, dans un esprit de dialogue avec toutes les composantes de la société, sans toutefois perdre de vue leur spécificité d'enseignement catholique. Il convient que la dimension religieuse de l'enseignement catholique soit tou­ jours plus évidente; la façon d'aborder les matières profanes, la proposition d'une vision de l'homme et de l'histoire muminée par la foi, le hen avec l'E­ glise et le style de vie d'enseignants qui soient des exemples par leurs compor­ tements, l'invitation à une vie morale droite, la proposition d'une vie spiri­ tuelle profonde, les connaissances inculquées aux jeunes: ce sont là autant de points d'attention pour une éducation intégrale de la jeunesse. Que tous se rappellent que «l'école catholique [...] a l'ambition de proposer simultanément l'acquisition d'un savoir aussi large et profond que possible, l'éducation exi­ geante et persévérante de la véritable liberté humaine et l'entraînement des enfants et des adolescents qui lui sont confiés vers l'idéal concret le plus élevé qui soit: Jésus Christ et son message évangélique ». 307 107. Comme toutes les structures scolaires, les établissements catholiques ont conscience de participer à la construction de la société, par l'éducation qui est l'art de former les personnes et de leur proposer les valeurs qui méritent d'être défendues et qui doivent être transmises. La communauté éducative participe à l'approfondissement de la culture libanaise, au développement des relations entre les générations et des rapports des jeunes avec leurs parents. Il ne faut pas oublier non plus qu'elle permet aux jeunes d'envisager sereinement leur avenir et de trouver des raisons de vivre et d'espérer. Dans la mesure où les circonstances concrètes le lui permettent, l'Eglise au Liban s'efforce d'être toujours présente à cette activité humaine de première importance; elle sait l'estime que lui portent la grande majorité des Libanais et elle est fière de pouvoir scolariser de très nombreux enfants dans l'ensemble du pays, sans aucune distinction ou discrimination. Forte de la confiance qui lui est accordée, elle doit poursuivre ses tâches, en prenant des mesures pour rendre ses établissements d'enseignement accessibles à tous ceux qui peuvent être formés, en particulier aux plus pauvres économiquement, afin de leur per­ mettre d'accéder à la formation de base nécessaire à la vie en société et à la culture. Dans cet esprit, avec les Pères du Synode, je demande aussi aux ins308 JEAN-PAUL II, Discours au Conseil de l'Union mondiale des Enseignants catholiques ( 1 8 avril 1 9 8 3 ) : La Documentation catholique 80 ( 1 9 8 3 ) , p. 5 6 1 . Cf.. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Message, n. 3 3 : La Do­ cumentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 3 9 . 307 308 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 404 titutions catholiques d'enseignement de reconsidérer, autant que faire se peut, la question des frais de scolarité dans leurs établissements, pour ne pas pénali­ ser les familles les plus démunies. Nombre d'entre elles y veillent déjà. En ef­ fet, accueillir des jeunes pauvres dans ses écoles constitue une longue tradition de l'Eglise catholique. J'encourage les communautés catholiques à développer une réelle solidarité entre elles et avec les jeunes dont elles ont la charge, afin qu'aucun jeune n'interrompe sa formation pour des raisons uniquement maté­ rielles ou financières. Dans ce domaine, on apprécie la générosité des ins­ titutions éducatives et des fidèles et on souhaite qu'ils poursuivent le partage, dans le cadre de la formation aussi bien scolaire qu'universitaire, en faveur des élèves et des étudiants nécessiteux, de ceux qui viennent des régions rurales et qui ont souvent des difficultés à se loger et à subvenir à leurs besoins primor­ diaux. En réalisant cela, les écoles catholiques contribueront à l'intégration des jeunes dans une société culturellement riche et les aideront à envisager un avenir meilleur. 309 Les universités et les instituts catholiques 108. Il y a au Liban différents centres académiques, dont certains assurent aussi un enseignement en sciences religieuses. Ces institutions ont leur histoire et leurs traditions propres. Cependant, cette multiplicité peut être source de diffi­ cultés dans certaines circonstances, si ne se développe pas un esprit de concerta­ tion et de collaboration. On gagnerait à ne plus chercher à créer de nouveaux centres par Eglise patriarcale, mais parfois à regrouper et à unifier ces ins­ titutions, afin d'associer les forces vives et de permettre à certains centres de se spécialiser davantage, pour le bien des fidèles. J'encourage les pasteurs à promouvoir une formation de qualité pour tous les fidèles. Elle aura une inci­ dence certaine dans la vie des personnes, dans la vie liturgique, pastorale et missionnaire des Églises particulières et dans les relations avec les autres Églises et avec l'ensemble du peuple libanais. Comme les Pères du Synode l'ont aussi constaté, les institutions d'enseigne­ ment supérieur rassemblent un nombre limité d'étudiants si on le compare à celui des universités de l'État. Pour faire face aux grands défis culturels, pour un meilleur enseignement et pour une plus grande efficacité dans la recherche et dans la formation des futurs professeurs, il est important que les différents 310 309 310 Cf. Proposition 28. Cf. Proposition 27; Code des Canons des Églises orientales, can. 646-648. Acta Ioannis Pauli Pp. II 405 instituts universitaires se concertent, afin de faire des propositions communes et, éventuellement, de se regrouper et de confier à certaines institutions une spécificité universitaire particulière. J'invite les évêques à concentrer leurs ef­ forts sur les instituts déjà existants et j'encourage la commission de l'APECL chargée des questions scolaires et universitaires à favoriser les collaborations entre les différents établissements d'enseignement, afin d'éviter les pertes en personnel, en énergies et en moyens matériels. 109. La liberté de l'éducation et de l'enseignement est une des composantes de la vie d'un pays qui est très attentif aux réalités culturelles et qui garantit la liberté de croyance inhérente à la dignité humaine, parfaitement compatible avec les principes généraux d'enseignement. Il est important que les parents puissent choisir la forme d'éducation qu'ils préfèrent pour leurs enfants, en fonction de leurs convictions religieuses et de leurs préférences pédagogiques. Les autorités publiques ont le devoir de rendre cette liberté de choix effective et de veiller à ce qu'elle ne soit pas une occasion de discrimination entre les enfants et les familles et que ne pèsent pas injustement sur les parents des charges trop lourdes. 311 312 110. Dans la vie scolaire et universitaire, il convient aussi d'être attentif à la présence et à la qualité de l'animation spirituelle par des aumôneries bien organisées, pour que les jeunes trouvent des instances de réflexion et de prière qui les aident à unifier leur vie d'hommes ou de femmes chrétiens, en prenant en compte les connaissances acquises dans leur cursus éducatif. Les aumôniers de jeunes, les religieux, les religieuses et les laïcs qui en acceptent la charge, re­ cevront une formation approfondie et seront attentifs aux développements cul­ turels de leur temps. La pastorale universitaire concerne aussi bien les étu­ diants que les professeurs. J'invite donc tous les patriarcats et les Instituts re­ ligieux à fournir, dans la mesure de leurs possibilités, des prêtres, des diacres, des consacrés et des laïcs pour cette pastorale, en détachant les personnes les plus idoines en raison de leur culture, de leurs capacités intellectuelles et de leurs qualités humaines et spirituelles. 313 Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Déclaration Dignitatis humanœ, nn. 6-7; Déclaration sur l'éducation chrétienne Gravissimum educationis, nn 3; 5. Cf. ibid., n. 5; Déclaration Gravissimum educationis, n. 6. Cf. JEAN-PAUL II, Const. apost. Ex corde Ecclesia}, art. 6: AAS 82 (1990), p. 1507. 311 312 313 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 406 I V . SERVICE DE L'INFORMATION 111. Les moyens de communication sociale sont devenus désormais des élé­ ments importants de l'éducation et de l'univers quotidien de nos contempo­ rains, ainsi que de l'évangélisation dans les diverses langues et cultures. L'É­ glise y a sa place, pour promouvoir la vérité, condition de toute dignité hu­ maine, et les valeurs spirituelles et morales qui permettent à toute personne de se conduire chaque jour avec rectitude et de développer les différents aspects de sa personnalité. J'encourage les initiatives prises dans l'Église afin de favo­ riser des émissions religieuses, des programmes d'information et d'éducation, et d'aider à former le sens critique des adultes et des jeunes face à la multitude des messages médiatiques, qui donnent parfois l'impression que tous les com­ portements peuvent être considérés de manière équivalente. De même, l'Église veillera à former des personnes compétentes pour percevoir les enjeux des moyens de communication. 314 V. ENGAGEMENT POLITIQUE 112. « L'Église, qui, en raison de sa charge et de sa compétence, ne se con­ fond d'aucune manière avec la communauté politique et n'est liée à aucun système politique, est à la fois signe et sauvegarde de la transcendance de la personne humaine». Sa mission première est de conduire les hommes au Christ, Rédempteur et Sauveur. Il ne lui revient donc pas de s'engager directe­ ment dans la vie politique; en effet, «elle n'a pas de solutions techniques, [...] elle ne propose pas des systèmes ou des programmes économiques et poli­ tiques, elle ne manifeste pas de préférence pour les uns ou les autres, pourvu que la dignité de l'homme soit dûment respectée et promue et qu'elle-même se voie laisser l'espace nécessaire pour accomplir son ministère dans le monde». Cependant, le devoir incombe à l'Église de rappeler inlassablement les prin­ cipes qui seuls peuvent assurer une vie sociale harmonieuse, sous le regard de Dieu. Parce que l'Église vit dans le monde, «tous [ses] membres [...] parti­ cipent à sa dimension séculière; mais cela de façon diverse. En particulier la participation des fidèles laïcs a une modalité de réalisation et de fonction qui, 315 316 314 315 316 Cf. Proposition 4 6 . CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. past. Gaudium et spes, n. 7 6 . JEAN-PAUL I I , Encycl. Sollicitudo rei socialis, n. 4 1 : AAS 80 ( 1 9 8 8 ) , p. 5 7 0 . Acta Ioannis Pauli Pp II 407 selon le Concile, leur est "propre et particulière": c'est cette modalité que l'on désigne du nom de "caractère séculier" ». Avec sa sagesse et son souci de servir l'homme et l'humanité, l'Église sou­ haite donc aider ceux à qui il appartient d'exercer une activité publique à la remplir pleinement, pour le service de leurs frères. Comme elle l'a maintes fois souligné, elle reconnaît qu'il y a une juste autonomie des réalités humaines, dans lesquelles l'homme est appelé à faire un bon usage de sa raison droite (cf. Si 15, 14), en harmonie avec la vie surnaturelle, supérieure à celle de ce monde. À toute conscience s'imposent les principes d'humanité, intimant à chacun ce qu'il doit faire ou ne pas faire. Il importe aussi de rappeler qu'il y a une pratique chrétienne de la gestion des affaires temporelles, car le message évangélique éclaire toutes les réalités humaines qui sont des moyens destinés à la fois à édifier la famille humaine et à conduire au bonheur éternel. Les chrétiens ne peuvent donc pas « avoir deux vies parallèles: d'un côté la vie qu'on nomme spirituelle avec ses valeurs et ses exigences; et de l'autre, la vie dite séculière », qui aurait des valeurs diffé­ rentes ou opposées aux premières. De ce fait, «pour une animation chrétienne de l'ordre temporel, dans le sens [...] qui est celui de servir la personne et la société, les fidèles laïcs ne peuvent absolument pas renoncer à la participation à la "politique", à savoir à l'action multiforme, économique, sociale, législative, ad­ ministrative, culturelle, qui a pour but de promouvoir, organiquement et par 317 318 319 320 les institutions, le bien commun ». 321 113. Les fidèles laïcs accomplissent ainsi un véritable service de l'homme et de la communauté nationale, et cela en vertu de leur baptême, par lequel ils participent à la triple fonction du Christ: sacerdotale, prophétique et royale. Tout spécialement, par la participation à l'office sacerdotal, ils font de leur ac­ tion une louange au Créateur en perfectionnant la création; par leur participa­ tion à l'office prophétique, ils sont « appelés à faire briller la nouveauté et la force de l'Évangile dans leur vie quotidienne, familiale et sociale, comme aussi JEAN-PAUL II, Exhort, apost, post-synodale Christifideles laici, n. 1 5 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , p. 4 1 4 ; cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 3 1 . 3)7 318 Cf. PIE X I , Encycl. Mit brennender Sorge: AAS 29 ( 1 9 3 7 ) , pp. 1 5 2 - 1 5 5 ; CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. past. Gaudium et spes, n. 4 0 ; JEAN-PAUL II, Encycl. Redemptor hominis, n. 1 4 : AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , pp. 284-285. 318 Cf JEAN-PAUL II, Encycl. Veritatis splendor, n. 5 9 : AAS 85 ( 1 9 9 3 ) , pp. 1 1 8 0 - 1 1 8 1 . 320 JEAN-PAUL II, Exhort, apost, post-synodale Christifideles laici, n. 5 9 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , p. 5 0 9 . Ibid., n. 4 2 : loc. cit., p. 4 7 2 ; cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, n. 3 1 ; Proposition 4 5 , A. 1. 321 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 408 à exprimer, avec patience et courage, dans les difficultés de l'époque présente, leur espérance de la gloire, même à travers les structures de la vie du siècle ». De ce fait, il feront renaître chez leurs compatriotes, en particulier chez les jeunes, l'espérance qu'un avenir est possible et le désir de contribuer active­ ment aux changements qui s'imposent pour parvenir à une vie commune meil­ leure. La gestion des affaires publiques est un chemin d'espérance, car elle est tournée vers un monde à construire et elle laisse entrevoir que des transforma­ tions sont possibles pour améliorer la condition des hommes. Les fidèles participent aussi à l'office royal du Seigneur en s'engageant dans la voie de l'ascèse spirituelle, pour vaincre le péché et en faisant don d'eux-mêmes pour servir le Christ, dans la charité et dans la justice. Dans cette perspective, il est important que l'ensemble du peuple de Dieu connaisse la doctrine sociale de l'Église, qui donne des éléments de réflexion, des points de repère et des critères de jugement et de décision dans l'action, pour se diri­ ger avec rectitude et intégrité dans les différents domaines de la vie personnel­ le et sociale. Dès le plus jeune âge, il convient de fournir à tous les jeunes, dans les dif­ férentes institutions éducatives, une éducation civique appropriée, pour les rendre conscients de leurs responsabilités de citoyens et pour promouvoir la vérité et la liberté, la justice et la charité, fondements de la paix et de la fra­ ternité sociales. Je me réjouis que beaucoup de chrétiens travaillent, avec leurs frères des autres confessions religieuses et avec tous les hommes de bonne volonté, dans des services de l'État, pour participer à la construction d'une société de justice et de paix, avec désintéressement et dévouement. m 323 V I . DROITS DE L'HOMME 114. Parmi les éléments primordiaux d'un État de droit, figure la protec­ tion des droits de l'homme, c'est-à-dire le respect de toute personne et de tout groupe, car l'homme, qui vit à la fois dans la sphère des valeurs matérielles et des valeurs spirituelles, dépasse tout système social et est la valeur fondamen­ tale. Comme j'ai eu l'occasion de le dire à la tribune de FUNESCO, « toute me­ nace contre les droits de l'homme, que ce soit dans le cadre de ses biens spiriIbid., n. 1 4 : loc. cit., tium, n. 3 5 . 323 çf Proposition 4 5 . 322 pp. 411-412; cf. CONC. ŒCUM. VAT. I I , Const. dogm. Lumen gen­ Acta Ioannis Pauli Pp II 409 tuels ou dans celui de ses biens matériels, fait violence à cette dimension fon­ damentale ». En raison de ses prérogatives et de ses fonctions, l'Etat est le premier garant des libertés et des droits de la personne humaine. Après les années de souffrances et la longue période de guerre qu'a connues le Liban, son peuple et les autorités qui le gouvernent sont appelés à des gestes courageux et prophétiques de pardon et de purification de la mémoire. Certes, il faut maintenir vivant le souvenir de ce qui s'est passé, pour que ja­ mais plus cela ne se reproduise et que jamais plus «la haine et l'injustice ne s'emparent de nations tout entières et ne les poussent à [des actions qui] sont légitimées et organisées par des idéologies qui se fondent plus sur elles-mêmes que sur la vérité de l'homme ». Une société ne peut pas se reconstruire si cha­ cun de ses membres, si ses familles ou les différents groupes qui la composent, ne cherchent pas à sortir des rapports conflictuels qui ont marqué les temps de violence et à apaiser tout désir de vengeance. C'est au prix d'efforts, de gestes tangibles de dépassement de soi et de réconciliation, qui sont les signes de la grandeur d'âme des personnes et des peuples, qu'un avenir commun est possible au sein d'une société trop longtemps déchirée par des conflits et des comportements d'hostilité et d'intolérance. Pour ouvrir un avenir nouveau, l'Église n'oublie jamais que le Seigneur l'a chargée d'un ministère de grâce et de pardon, afin de réconcilier les hommes avec Dieu et entre eux, car l'amour est plus fort que la haine et que l'esprit de revanche. Elle s'efforce de se faire l'interprète de la soif de dignité et de justice de ses contemporains, et de con­ duire les hommes sur le chemin de la paix; elle reconnaît et salue l'attention de la communauté internationale et les nombreuses actions entreprises dans ce domaine au cours des années écoulées. 324 325 326 115. Au sein d'une nation, les autorités légitimes ont le devoir de veiller à ce que toutes les communautés et tous les individus jouissent des mêmes droits et se soumettent aux mêmes devoirs, selon les principes de l'équité, de l'égalité et de la justice. Comme citoyens ayant une charge publique, les diri­ geants doivent s'efforcer de mener une vie droite, avec l'humilité requise pour le service des frères, afin de donner l'exemple de la probité et de l'honnêteté. Discours à l'UNESCO (2 juin 1 9 8 0 ) : AAS 72 ( 1 9 8 0 ) , p. 7 3 7 . Cf. JEAN-PAUL II, Message à l'occasion du cinquantième anniversaire de la fin de la deuxième guerre mondiale en Europe (8 mai 1 9 9 5 ) , n. 2: La Documentation catholique 92 324 326 (1995), p. 5 3 2 . JEAN-PAUL II, Encycl. Centesimus annus, n. 17: AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , p. 8 1 5 ; cf. Message pour la Journée mondiale de la Paix 1980: AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , pp. 1 5 7 2 - 1 5 8 0 . 326 28 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 410 En effet, la rectitude morale est un des facteurs essentiels de la vie en société. Dans les domaines politique, économique et social, les responsables de la vie publique sont appelés à être particulièrement attentifs aux personnes qui risquent toujours d'êtres mises en marge de la société, pour faire progresser leurs conditions de vie et de travail. Pour cela, dans une société où les réalités sont de plus en plus complexes, en particulier au Liban et dans l'ensemble du Moyen-Orient, il convient de former des personnes de haut niveau de qua­ lification qui seront aptes à faire entrer leur pays dans tous les réseaux de la vie internationale, car nous constatons actuellement une mondialisation de plus en plus grande de tous les phénomènes sociaux. Pour sauvegarder l'homme en qui elle reconnaît l'image de Dieu, l'Église «reprend toujours le cri évangélique de la défense des pauvres du monde, de ceux qui sont menacés, méprisés et à qui l'on dénie les droits humains »; car le Christ est venu annoncer la libération de tous les hommes (cf. Le 4, 16-19; Dt 15, 15; Is 61, 1-2) et rendre évidente la vérité sur l'homme. Par le mystère de l'Incarnation, Dieu s'est fait homme. Cela veut dire qu'en Jésus Christ s'é­ claire le mystère de l'homme et que les droits de Dieu et les droits de l'homme sont liés, et que violer les droits de l'homme, c'est violer les droits de Dieu; à l'inverse, servir l'homme c'est aussi, d'une certaine manière, servir Dieu, car il n'y a point de charité qui ne s'accompagne en même temps de justice. « C'est aller à Dieu que servir les pauvres; vous devez regarder Dieu en leurs personnes ». 327 328 329 330 116. Afin que la paix règne au Liban et dans la région, et que le progrès puisse profiter à tous, j'exhorte les Autorités et l'ensemble des citoyens libanais à mettre tout en œuvre pour que les droits de l'homme, éléments fondamen­ taux du droit positif antérieurs à toute constitution et à toute législation d'un État, soient pleinement respectés, spécialement dans l'administration de la jus­ tice et dans les garanties auxquelles ceux qui sont accusés et en détention ont légitimement droit. Parmi les droits fondamentaux, il y a aussi celui de la liberté religieuse. Personne ne doit être soumis à des contraintes de la part soit d'individus, soit Cf. JEAN-PAUL II, Encycl. Veritatis splendor, nn. 99-101: AAS 85 (1993), pp. 1210-1213. JEAN-PAUL II, Lettre à tous mes frères dans l'épiscopat sur 1'«Évangile de la vie» (19 mai 1991): Insegnamenti X I V , 1 (1991), p. 1294; cf. Encycl. Centesimus annus, n. 54: AAS 83 (1991), pp. 859-860. Cf. CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. past. Gaudium et spes, n. 22. S. VINCENT DE PAUL, Correspondance, entretiens, documents, IX (1920-1925), p. 5; cf., 327 328 329 330 S. ÉPHREM LE SYRIEN, Hymne 26: PO 30, 142-143. Acta Ioannis Pauli Pp. II 411 de groupes ou de pouvoirs sociaux, ni être poursuivi ou mis à l'écart de la vie sociale pour ses opinions, ni empêché de mener sa vie spirituelle et cultuelle, «de telle sorte qu'en matière religieuse nul ne soit forcé d'agir contre sa cons­ cience ni empêché d'agir, dans de justes hmites, selon sa conscience, en privé comme en public, seul ou en association avec d'autres». La sauvegarde des droits de l'homme est urgente; c'est l'avenir d'une nation qui est en jeu, ainsi que celui de l'humanité entière, car tant qu'un être humain est bafoué dans ses droits les plus fondamentaux, c'est toute la communauté des hommes qui est blessée. 331 CONCLUSION 1117. «Le Christ est notre espérance». Comme le soulignaient déjà les do­ cuments préparatoires de l'Assemblée synodale, « il n'y aurait pas eu d'appel à un Synode, s'il n'y avait pas eu des raisons d'espérer ». Parmi celles-là, il faut souligner l'amour que tous les Libanais portent à leur patrie et leur dyna­ misme pour faire vivre ce pays. Comme la rencontre sur la route d'Emmaiis fut pour les deux disciples un chemin avec Jésus (cf. Le 24, 13-35), le temps de préparation et l'Assemblée synodale ont été une marche avec le Christ; en relisant le passé, avec ses périodes de souffrances, ses difficultés, ses incompré­ hensions, ses joies, ses espoirs et ses expériences de solidarité fraternelle, les pasteurs et les fidèles ont pu reconnaître que le Seigneur est présent au milieu d'eux et les accompagne, et ils peuvent repartir affermis et transformés, pour être des ferments de vie nouvelle au cœur du monde. Au cours de l'Assemblée elle-même, les Pères du Synode ont témoigné de leur union profonde dans le Christ. Par l'Esprit Saint, ils ont donné l'image de l'unité de l'Eglise aux multiples visages, à l'imitation de la première commu­ nauté de Jérusalem: « La multitude des croyants n'avait qu'un cœur et qu'une âme» (Ac 4, 32). Dans sa mission, l'Eglise est conformée au Christ, qui «n'est pas venu pour être servi mais pour servir» (Me 10, 45), en exerçant comme Lui le ministère du service. L'Assemblée synodale, qui a exprimé les espérances des fidèles, n'est donc pas le terme de la démarche que j'ai voulue pour le Li­ ban, mais une étape. Il convient désormais que les Eglises patriarcales catho­ liques au Liban poursuivent inlassablement leur marche synodale dans la com332 331 332 CONC. ŒCUM. VAT. II, Déclaration Dignitatis humanae, n. 2. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Lineamenta, n. 5. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 412 munion, pour que les espoirs deviennent réalité et que l'espérance apportée par le Christ éclaire la route quotidienne de chaque fidèle et l'aide dans sa par­ ticipation à la vie ecclésiale et sociale. Dans cet esprit, je renouvelle mon appel à la conversion, à la réconciliation, à une plus grande unité et à la coresponsabilité au sein des communautés catholiques. Ce sera pour tous les hommes un témoignage éloquent. 118. Fils et filles de l'Eglise catholique au Liban, pasteurs et laïcs, entendez l'appel du Seigneur et n'ayez pas peur d'y répondre par un ferme engagement, pour le bien de tous. Dans cette nouvelle étape de votre marche synodale, l'E­ glise catholique dans sa totalité vous soutient par sa prière et par ses aides multiples. Fils et Filles de l'Eglise, Dieu accompagne vos efforts. Que la présence active de l'Esprit Saint se manifeste par un accord constant entre vous et avec vos pasteurs! Que l'amour du Christ vous presse de réaliser un seul Corps, de vivre fidèles à l'Evangile et au Magistère, et d'exercer votre mission dans votre terre! La présente Exhortation veut vous aider à marcher ensemble sur la route. Ayez à cœur de raviver en vous le sens de l'Eglise, Corps du Christ et mystère de communion. La mission ecclésiale au Liban suppose l'engagement de tous et la ferme volonté de mettre en valeur les charismes de chaque per­ sonne et les richesses spirituelles de chaque communauté ecclésiale pour un meilleur service de notre Maître et Seigneur, Jésus Christ, et de son Eglise. Prenez conscience de votre mission commune: annoncer le Christ, Prince de la Paix dont l'étoile s'est levée dans votre région, être des ferments d'unité et de fraternité! Cela se réalisera aussi par un échange permanent de dons entre tous, en ayant une attention particulière aux plus pauvres, ce qui est un ser­ vice constitutif de l'Eglise catholique à l'égard de tous. 119. Parce qu'il est composé de plusieurs communautés humaines, le Liban est regardé par nos contemporains comme une terre exemplaire. En effet, au­ jourd'hui comme hier, sont appelés à vivre ensemble, sur le même sol, des hommes différents sur le plan culturel et religieux, pour édifier une nation de dialogue et de convivialité et pour concourir au bien commun. Des commu­ nautés, chrétiennes et musulmanes, s'attachent aujourd'hui à rendre plus vi­ vantes leurs traditions. Ce mouvement est positif et peut faire redécouvrir des 333 334 Cf. JEAN-PAUL II, Lettre apost, à tous les Évêques de l'Église catholique sur la situation du Liban Une nouvelle fois (7 septembre 1 9 8 9 ) , n. 6: AAS 82 ( 1 9 9 0 ) , p. 6 3 . Cf. JEAN-PAUL I I , Message télévisé aux Patriarches et Évêques réunis à Bkerké ( 2 5 mai 333 334 1 9 9 0 ) , n. 4: AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , p 96. Acta Ioannis Pauli Pp. II 413 richesses culturelles communes et complémentaires, qui affermiront la convi­ vialité nationale. L'expérience synodale doit être un renouveau pour l'Église catholique au Liban, ainsi qu'une participation effective au renouveau du pays tout entier, afin de lui faire retrouver les valeurs morales et spirituelles qui le caractérisent et qui assurent sa cohésion. La présence des délégués fraternels des autres Églises et Communautés chrétiennes, ainsi que celle des représentants des com­ munautés musulmane et druze, a permis de souligner le prix que tous ac­ cordent à une fraternité et à un dialogue toujours plus vrais et plus intenses. Ces gestes constituent une nouvelle étape pour approfondir dans le pays la concertation et le dialogue fraternel. 120. À la suite des Pères du Synode, je vous exhorte, vous tous Libanais de toutes confessions, à réussir ce défi de la réconciliation et de la fraternité, de la liberté et de la solidarité, qui est la condition essentielle de l'existence du Liban et le ciment de votre unité sur cette terre que vous aimez. Les dif­ férences et les particularismes au sein de la société, ainsi que les tentations de s'en tenir à des intérêts personnels ou communautaires, doivent passer au se­ cond plan. L'unité est une responsabilité que portent chacun de vous et chaque communauté culturelle et religieuse. Elle doit inspirer les démarches de tous dans la vie sociale. Ainsi personne n'aura peur de l'autre; au contraire, tout sera fait pour que les diverses composantes soient respectées et parti­ cipent pleinement à la vie locale et nationale. Cela requiert des efforts patients et persévérants et le souci d'un dialogue confiant et permanent. 121. Au cours du Synode, j'ai entendu les délégués musulmans affirmer que le Liban sans les chrétiens ne serait plus le Liban. Pour être vraiment luimême, le Liban a besoin de tous ses fils et filles, et de toutes les composantes de sa population. Chacun a sa place dans le pays et doit retrouver le goût d'y vivre et de relever les défis pour son avenir. Nulle communauté spirituelle ne peut vivre si elle n'est pas reconnue, si elle se trouve dans des conditions pré­ caires et si elle n'a pas la possibilité de participer pleinement à la vie de la na­ tion. Ses membres sont alors tentés d'aller chercher dans d'autres pays un cli­ mat plus fraternel et de quoi assurer leur subsistance et celle de leur famille. Dans cet esprit, j'invite donc tous les fidèles de l'Église catholique à demeurer attachés à leur terre, avec le souci d'être partie intégrante de la communauté nationale, de participer à la reconstruction de ce qui est nécessaire aux familles et à la collectivité, et de mamtenir leur spécificité chrétienne et leur sens mis­ sionnaire, à l'exemple de leurs devanciers. De même, les membres des autres Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 414 composantes de la nation doivent s'efforcer de demeurer sur la terre de leurs ancêtres. Évidemment, tout cela suppose aussi que le pays recouvre sa totale indépendance, une souveraineté complète et une liberté sans ambiguïté. 335 122. Avec les Pères du Synode, nous confions ce grand projet à l'interces­ sion de Notre-Dame du Liban, la Toute-Sainte, que les chrétiens libanais vé­ nèrent sincèrement. En plusieurs circonstances, elle a obtenu de son Fils ce que discrètement elle lui demandait. Si, dans sa délicatesse, elle est intervenue, elle interviendra aussi pour que l'Église au Liban sache témoigner de l'amour du Christ. A la Pentecôte aussi, elle était là, priant avec les Apôtres et louant Dieu. Durant tout le Synode, elle a accompagné les prières et le travail des Pères et de tous les fidèles. Chers fils qui êtes au Liban, «vos ancêtres [...] se trouvèrent parmi les foules qui entouraient Jésus pour écouter son enseignement. [...] Les pieds du Rédempteur du monde ont foulé votre terre, [...] ses yeux en ont admiré la beauté. [...] Je voudrais que [son] regard plein d'amour, vous accompagne tous sur cette terre qui par le passage du Sauveur est devenue une terre sainte. Soyez forts dans le Christ, votre espérance. Laissez-vous conduire par l'Esprit, pour faire en tout temps la volonté de Dieu, qui poursuivra en vous ce qu'il a déjà commencé. Les catholiques libanais sont donc appelés, dans le Christ mort et ressuscité, à mourir au « vieil homme » (Col 3, 9), c'est-à-dire au péché, à l'égoïsme et à l'individualisme. Ils sont appelés aussi à pardonner et à se faire pardonner, devenant source de paix, tant pour l'unité du corps ecclésial que pour celle de la société libanaise. Ils témoigneront ainsi de la véri­ té de la Résurrection en aidant les communautés à renaître à l'espérance. »j 3 3 6 337 123. Le Synode lui-même a été un moment providentiel qui permettra à l'Église catholique au Liban de conforter et d'affermir sa mission et de se faire une idée plus claire de sa vocation dans l'Église universelle et dans le monde. Aujourd'hui commence la dernière étape de l'Assemblée synodale, qui requiert l'engagement de tous les catholiques libanais pour sa mise en œuvre effective. La présente Exhortation post-synodale doit vous guider dans votre vie person­ nelle, dans votre mission de témoins du Christ ressuscité et dans votre service 336 Discours au Corps Diplomatique accrédité près le Saint-Siège ( 1 2 janvier 1 9 9 1 ) , n. 7: La Documentation catholique 88 ( 1 9 9 1 ) , pp. 196-197. JEAN-PAUL I I , Homélie de la Célébration eucharistique de clôture de l'Assemblée spéciale pour le Liban ( 1 4 décembre 1 9 9 5 ) , n. 2: La Documentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , pp. 3 4 - 3 5 . Cf. ASSEMBLÉE SPÉCIALE POUR LE LIBAN DU SYNODE DES ÉVÊQUES, Rapport avant la dis­ cussion, n. 1 4 : La Documentation catholique 93 ( 1 9 9 6 ) , p. 2 8 . 336 337 Acta Ioannis Pauli Pp. II 415 de l'Église et de la société. Je demande aux patriarches et aux synodes des évêques des Églises patriarcales de veiller à ce que toutes les catégories de fi­ dèles puissent réellement participer à l'activité de l'Église, en prenant leur part de responsabilité, en fonction de leur état de vie et de leurs aptitudes; en par­ ticulier, il importe que les laïcs soient étroitement associés à la vie de l'Église à tous les échelons. Dans les éparchies et le vicariat latin, l'évêque, qui a la charge de l'unité entre toutes les composantes de la communauté ecclésiale, s'attachera à pro­ mouvoir l'action des fidèles et la collaboration confiante de tous les membres du peuple de Dieu. De même, dans les paroisses, les prêtres favoriseront la participation de tous les fidèles, enfants, jeunes et adultes, à la vie quotidienne de leur communauté. J'exhorte les membres des Ordres religieux et toutes les personnes consacrées à renouveler les engagements de leur profession, à mener «une vie d'amour oblatif », à manifester chaque jour une fidélité toujours plus grande aux conseils évangéliques et à l'enseignement du Magistère, un désinté­ ressement accru dans l'usage des biens des Instituts, qui doivent être avant tout au service du peuple. Ce sera, pour tous leurs frères libanais, un appel à pratiquer à leur tour le partage et la solidarité. Les personnes consacrées sont aussi invitées à approfondir leurs relations filiales avec les évêques, en vue d'une plus grande unité pastorale. Votre pays a une longue tradition d'organi­ sations laïques qui apportent leur contribution à la vie ecclésiale. Il appartient aux différents organismes d'être attentifs aux besoins de leurs frères et de con­ sacrer toutes leurs forces à les servir avec humilité. 338 124. Je suis favorable à ce que, comme pasteurs de l'Église au Liban, l'As­ sociation des Patriarches et Évêques catholiques au Liban et l'ensemble des évêques, en ce qui les concerne, constituent une commission spéciale compre­ nant des évêques, des prêtres, des diacres, des religieux, des religieuses et des laïcs, avec des programmes d'action courageux, pour la réception et l'applica­ tion de la présente Exhortation post-synodale. De même, il conviendra que chaque éparchie et chaque Institut religieux, personnellement et collective­ ment, établissent une commission similaire. Il conviendra aussi que les diffé­ rentes institutions de l'Église catholique au Liban, l'APECL et les Synodes des évêques des Églises patriarcales, les éparchies, les membres du clergé, les Ins­ tituts de vie consacrée et les fidèles s'attachent à étudier le présent document. Pour ma part, je vous assure de la pleine disponibilité du Saint-Siège pour 3 3 8 JEAN-PAUL II, Exhort, apost, post-synodale Vita consecrata, n. 75: AAS 8 8 ( 1 9 9 6 ) , p. 451. 416 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale aider et servir ces commissions et l'Église au Liban, dans le travail pastoral. Concrètement, je donne une charge spéciale à la Congrégation pour les Églises orientales, afin qu'elle se mette au service de l'Église au Liban et qu'elle offre toute l'aide nécessaire à votre action ecclésiale. La Secrétairerie d'État et les différents dicastères de la Curie romaine, en particulier la Congrégation pour la Doctrine de la Foi, la Congrégation pour l'Éducation catholique, le Conseil ponti­ fical pour la Promotion de l'Unité des Chrétiens et le Conseil pontifical pour le sont aussi pour vous des interlocuteurs qui souhaitent faciliter votre mission et contribuer à l'élan nouveau de vos communautés chrétiennes. Dialogue inter-religieux 125. En vous remettant la présente Exhortation, chers fils et filles du Li­ ban, je vous renouvelle ma confiance et, comme le Christ, je vous envoie dans le monde, pour être des témoins de la foi, de l'espérance et du salut. Que la grâce du Christ vous remplisse de charité! Les efforts de chacun par amour pour le Seigneur et pour son Église porteront de nombreux fruits pour la vie ecclésiale et pour la société libanaise tout entière. Alors, le Liban, l'heureuse montagne, qui a vu se lever la Lumière des Nations, le Prince de la Paix, pourra pleinement refleurir; il répondra à sa vocation d'être lumière pour les peuples de la région et signe de la paix qui vient de Dieu. Ainsi l'Église en ce pays fera la joie de son Dieu (cf. Ct 4, 8). Au seuil du troisième millénaire, j'appelle instamment les fidèles de l'Église catholique et des autres Églises et Communautés chrétiennes à se préparer au Grand Jubilé de l'An 2000, pour être renouvelés par le Christ et pour renouve­ ler la face de la terre, afin « que tous les hommes soient sauvés et parviennent à la connaissance de la vérité » (1 Tm 2, 4). Ainsi, la Bonne Nouvelle du Salut sera pour tous les hommes source de force, de joie et d'espérance; alors le peuple «poussera comme un palmier, il grandira comme un cèdre du Liban» (Ps 92 [91], 13). Donné à Beyrouth, le 10 mai 1997, à l'occasion de ma visite pastorale au Liban, en la dix-neuvième année de mon pontificat. IOANNES PAULUS PP. II Congregatio de Causis Sanctorum 417 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM BARBASTKEN. Beatificationis seu declarationis martyrii Servi Dei Fiorentini Asensio Barroso, episcopi tit. Euroeae in Epiro, et administratoris apostolici Barbastrensis (1877-1936) DECRETUM SUPER MARTYRIO «Episcopus, missus a Patrefamilias ad gubernandam familiam suam, ante oculos teneat exemplum Boni Pastoris, qui venit non ministrari sed ministrare (cf. Mt 2 0 , 2 8 ; Me 10, 4 5 ) et animam suam pro ovibus ponere (cf. Io 10, 1 1 ) » (CONC. ŒCUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 2 7 ) . Boni Pastoris exemplum secutus est episcopus Florentinus Asensio Barroso, qui populo Dei cum alacritate servivit, fortiter suam Christo et Ecclesiae adhaesionem testatus est etiam in persecutione et demum, caritate impulsus, humiliter viam crucis percurrit usque ad sanguinis effusionem. Dignissimus hic mysteriorum Dei administrator ortus est postridie idus Oc­ tobres anno 1 8 7 7 in loco Vilaosexmir, intra fines posito hodie archidioecesis Vallisoletanas, a Hyacintho Asensio González et a Gabina Barroso Vázquez, modestis mercatoribus, qui eum christiana educatione instruxerunt. Feliciter philosophiae studuit ac theologiae in seminario dioecesano Vallisoletano, cuius exemplaris fuit alumnus. Sacerdos ordinatus calendis Iuniis anno 1 9 0 1 , ministerium pastorale expli­ cavit in oppidis Villaverde de Medina, Carrion et Dueñas, peculiari cum cura se dedens praedicationi, institutioni christianae et administrationi sacramenti Paenitentiae. Vallisoletum revocatus, cappellanus fuit institutorum religioso­ rum femininorum aliisque est functus muneribus apud archiepiscopum Iose­ phum M. Cos Macho. Interea consecutus est gradum doctoris in Sacra Theolo­ gia apud Pontificiam illius urbis Studiorum Universitatem, in qua metaphysicorum praeceptor fuit. Beneficiarius nominatus Ecclesiae Cathedralis, institu- 29 - A. A S 418 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tionem dimisit ut suum officium posset ad regulam explere. Postea administra­ tor fuit Fundorum archidioecesis, delegatus pro muneribus cappellanorum et canonicus Capituli Metropolitam. Archiepiscopo mortuo, qui eum magni ducebat, omnino ad apostolatum praedicationis se contulit atque confessionum. Per decem fere annos diligens fuit parochus Cathedralis, affectionem sibi concilians et venerationem omnium propter suam affabilem et mitem indolem, ardorem pastoralem, caritatem erga proximum, solhcitudinem de pauperibus et aegrotis; propter humilitatem, prudentiam, impensum deprecationis spiritum ferventemque in Sacrum Iesu Cor, in Eucharistiam, in Virginem Mariam pietatem et propter suam superioribus ecclesiasticis oboedientiam. Mense Novembri anno 1935 nominatus est Administrator Apostolicus Barbastrensis et Episcopus titu­ laris Euroeensis in Epiro. Sacra Ordinatione accepta, dioecesim est ingressus postridie idus Martias anno 1936, modo simplici quidem, ut vim contrariam vitaret hominum clericis infestorum qui in urbe innati erant. Gravium pericu­ lorum conscius quibus se obiciebat ob suum pastoris munus, prorsus auxilio divino confisus est atque cum sedulitate et prudentia exsecutus est munera sanctificandi, docendi et regendi, solam quaerens Dei gloriam animarumque sa­ lutem. Paucis episcopatus mensibus peculiare ostendit evangelizationis populi studium necnon christianae puerorum et adultorum institutionis ipseque singu­ lis diebus dominicis Eucharistiae et verbi Dei panem in Cathedrali frangebat. Pietatem inculcavit in Sacrum Cor Iesu, iura defendit Ecclesiae, pauperes adiuvit et operarios, patienter simultates toleravit auctoritatum municipahum. In dictum episcopale fidelis « Ut omnes unum sint », concordiam fovit, pacem et iustitiam. Dum Ecclesiae inimici minadores in dies fiebant et violentiores, variis in circumstantiis declaravit se esse paratum ad vitam immolandam pro Christo. Persecutione orta contra catholicos, magna pars sacerdotum ac religio­ sorum Barbastrensium interfecti sunt et in primis ipse mitis piusque Admini­ strator Apostolicus occisus est. Mane diei 20 mensis Iulii anno 1936 grex seditiosorum episcopatum exquisivit Episcopumque in comprehensione domestica locavit, prohibitus quominus cum externis communicaret. Biduo post transla­ tus est ad ephebeum Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum, quod in carcerem sacerdotum et religiosorum erat mutatum. Inter fi­ lios suos acerbitates et incommoda cum iis participavit, eosdemque confortavit et ad martyrium est adhortatus. Tempus in meditatione et in precatione dege­ bat, praesertim coram Sanctissimo Sacramento, quod absconditum servabatur, et cotidie ad sacramentum accedebat Paenitentiae. Suis persecutoribus ignovit et pro eis delicatos fecit actus caritatis. Ad carcerem municipalem ductus, fai- Congregatio de Causis Sanctorum 419 sis insimulationibus est diu interrogatus, iniuriis et vexationibus affectus et etiam crudelissima amputatione, ferum in modum effecta. Dei Servus, sicut agnus ad occisionem ductus (cf. Is 53, 7), omnia tulit strenua cum fortitudine mirabilique humilitate atque tranquillitate. Primis horis diei 9 mensis Augusti, cum aliis qui erant in custodiam traditi, ductus est ad coemeterium Barbastrense. Quaerenti an sciret quo iret, respondit: « Me ducitis ad domum Domini mei et Dei mei, in caelum me ducitis ». Cum illuc pervenit, est plumbea glande transfossus, sed non ilico mortuus est; post unam horam mortis colluctationis, tribus est ictibus armorum igneorum ad caput percussus et ita est claram mar­ tyrum coronam adeptus. Martyrii fama durante, Administrator Apostolicus Barbastrensis Causam irait canonizationis celebrato processu ordinario informativo (annis 1947-1952); anno 1950 instructus est processus rogatorialis Valhsoletanus. Horum proces­ suum auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum per decre­ tum die 4 mensis Octobris promulgatum anno 1991. Confecta Positione, di­ sceptatum est an Servi Dei mors verum fuisset martyrium. Die 24 mensis Sep­ tembris anno 1996 actus est, prospero cum eventu, Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Patres Cardinales deinde et Episcopi, in Sessione Ordi­ naria die 21 mensis Ianuarii habita anno 1997, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Eduardo Martínez Somalo, professi sunt episcopum Florentinum Asensio Barroso fidei martyrem habendum esse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Pro-Praefectum, Sanctitas Sua, vota Con­ gregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut super martyrio Servi Dei decretum conscriberetur. Quod cum esset factum, Beatissimus Pater declaravit: Constare de martyrio eiusque causa Servi Dei Florentini Asensio Barroso, Episcopi titularis Euroeae in Epiro et Administratoris Apostolici Barbastrensis, anno 1936 interfecti, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 31 mensis Ianuarii A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. B S. 83 EDUARDUS NOWAK archiep. tit. Lunensis, a Secretis 420 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale BARBASTREN. Beatificationis seu declarationis martyrii Servi Dei Zephyrini Jiménez Malla christifidelis laici (1861-1936) DECRETUM SUPER MARTYRIO «Non in marginibus vos estis Ecclesia, sed quodammodo in medio; vos estis in corde (...). Hic, in Ecclesia, auditis vos filios appellari. Sane quidem, fi­ lii carissimi, in dicione vos estis magnae huius Dei familiae, quae omnibus membris suis incomparabilem confert dignitatem eaque omnia idonea reddit ut homines sint altissima ac pienissima significatione; ut sapientes, honesti boni­ que; uno verbo, christiani» (Iìisegnamenti di Paolo VI, vol. III [1965], Tip. Pol. Vat. 1966, pp. 491-492). Quae Summus Pontifex Paulus VI anno 1965 nomadibus dixit et erronibus Europae, qui apud Romam convenerant, iamdiu cum humilitate, simplicitate ac generositate coluerat Zephyrinus Jiménez Malla, qui homo fuit iustus et pius, Christi discipulus fidelis, Ecclesiae filius docilis atque fervidus ac demum usque ad sanguinis effusionem fidei testis intrepidus. Erro hic, evangelica bonitate affluens, a Ioanne Jiménez ortus est atque Iosepha Malla estque die 16 mensis Augusti baptizatus in paroecia vici Fraga, in finibus posita dioecesis Ilerdensis, anno 1861. In paupertate vixit pueritiam nec ullam frequentavit scholam, adeo ut ne­ que legere neque scribere didicerit; at contra honeste vivere didicit, Deum per precationem laudare et victum quaeritare cistas et canistra nectendo, quae in populo postea vendebat. Vitam vagam reliquit et Barbastri domicilium collo­ cavit. Iuvenis in matrimonium duxit Teresiam Jiménez Castro, primum secun­ dum morem erronum et aliquot post annos iuxta ritum Ecclesiae, matrimonii sacramento celebrato Ilerdae anno 1912. Cum ex coniugio filii nati non essent, suam adoptaverunt propinquam, quam bona instruxerunt christiana educatio­ ne curando ut ephebeum frequentaret, quod Filiae a Caritate regebant. Dei Servus, acri ornatus intellegentia, cum peritia prosperoque cum eventu equorum mercaturam fecit quamdamque est adeptus florentem fortunam, non tamen stabilem. Anno 1922 viduus factus, aliquandiu cum filia vixit adoptiva, sed cum haec matrimonio iuncta est multosque genuit filios, iustum putavit il­ li domum relinquere et in habitationem conductam secedere, et exinde in mi­ nisterio fuit cuiusdam familiae, quae de eo bene merita erat. Congregatio de Causis Sanctorum 421 Constanter vita eius fide est iUuminata et caritate. Cotidie, priusquam in operam incumberet, Missae intererat et Eucharistiam recipiebat; in Virginem Mariam pius, cotidianam non omittebat Rosarii recitationem, cuius coronam comitem habuit inseparabilem tam laetis, quam acerbis temporibus. Cum pie­ tate sollemnibus pompis atque religiosis aderat celebrationibus cumque fidelita­ te officia exsequebatur quae sumpserat tamquam variarum consociationum so­ dalis, quales fuerunt Adoratio Nocturna, Feriae Quintae Eucharisticae, Coetus Vincentiani, Tertius Ordo Sancti Francisci Asisinatis. Eius pietas, impensa et sincera, etiam in difficultatibus apparebat, quas patienter excipiebat a Dei ma­ nibus; dicere solebat: « Haec Deus voluit; quae Is facit, bene facit: Deus laude­ tur ». Probitatis et integritatis fuit eximiae peculiarique ornatus indole ad con­ troversias componendas mutuamque fovendam concordiam. Erga pauperes liberalissimus fuit et gratia atque auctoritate valuit necnon multa apud popu­ lum existimatione. Peculiari studio puerulos dilexit, quos, pro suo more, Deum cognoscere et laudare docebat. Palam et privatim verecundum se ostendebat, humilem, laetum, pacificum, officiosum atque festivum. In hunc mitem et humilem virum violenta promit tempesta cum Hispania bello civili turbata est et contra Ecclesiam persecutione. Tum Barbastrensis dioecesis multos filios suos caesos vidit, odii contra Christi religionem victimas. Vexata sunt Instituta vitae consecratae tum masculina tum feminina multique occisi sunt sacerdotes, religiosi et laici, ipseque Administrator Apostolicus eius­ dem dioecesis, episcopus Florentinus Asensius y Barroso. Quod ad Zephyrinum pertinet, haec facta sunt. Mense Iulio anno 1936 for­ tuito adfuit comprehensioni unius aut duorum sacerdotum in quadam via Barbastrensi. Cum verbis eos defendisset, statim est detentus ab iis, qui « mili­ tiam » vocabantur, cumque in funda eius vestis corona rosarii reperta esset, de­ prehensa est et in carcerem ductus, ubi, periculi neglegens cui se obiciebat, aperte fidem suam profitebatur. Palam Rosarium recitabat et concaptivos adiuvabat. Qui ei bene volebant, illum adhortari sunt ut coronam desereret ad vitam servandam, sed Dei Servus firmiter recusavit, pro certo habens eiusmodi actum Christi proditionem esse significaturum et fidei negationem. Reus habi­ tus quod esset catholicus et sacerdotum amicus, subsequenti mensi Augusto ad coemeterium ductus est urbis ut plumbea glande necaretur. Inter viam manu coronam tenuit et iterum atque iterum exclamavit: « Vivat Christus Rex! ». Suum in Dominum amorem ad finem usque est testatus sicque martyrii palmam consecutus est. Memoria fortissimi eius christiani testimonii viva semper mansit in omni personarum ordine et praesertim apud erronés. Augescente martyrii fama, Epi- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 422 scopus Barbastrensis Causam iniit beatificationis et canonizationis per celebra­ tam dioecesanam inquisitionem (annis 1993-1994), cuius auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum decreto die 16 mensis Decembris anno 1994 promulgato. Confecta Positione, disceptatum est an Servi Dei mors ve­ rum fuisset martyrium. Die 22 mensis Martii anno 1996 actus est, felici cum exitu, Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Deinde Patres Cardi­ nales atque Episcopi, in Sessione Ordinaria pridie habita nonas Iunias eodem anno, Causae Ponente Excellentissimo domino Andrea Maria Erba, Episcopo Velitemo-Signino, edixerunt Zephyrinum Jiménez Malla esse verum habendum fidei martyrem. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Pro-Praefecto, certior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de Causis Sancto­ rum excipiens rataque habens, praecepit ut decretum super martyrio Servi Dei rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto nec­ non Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de more convocan­ dos eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de martyrio eius­ que causa Servi Dei Zephyrini Jiménez Malla, Christifidelis laici, anno 1936 in­ terfecti, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996 £8 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S. © EDUARDUS NOWAK archiep. tit. Lunensis, a Secretis Congregatio de Causis Sanctorum 423 CRACOVIEN. Canonizationis beatae Hedvigis Reginae Poloniae (1374-1399) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Sicut in originibus, ita successivo tempore Ecclesia semper, licet modis et aspectibus diversis, mulieres novit quae munus quandoque exercuerunt decre­ toriam et functionis magni ponderis pro ipsa impleverunt Ecclesia» (IOANNIS PAULUS II, Adhort. Apost, post-synodalis Christifideles laici, 4 9 : AAS LXXXI [1989], 489). Muher de Ecclesia deque patria optime merita fuit Beata Hedvigis, Polo­ niae regina, quae cum iustitia et dihgenti caritate suum rexit populum, fidei et culturae christianae diffusionem provexit et, sicut lucerna posita super candelabrum (cf. Mt 5 , 1 5 ) vitae sanctitate et operum communitatem ecclesialem et civilem societatem illuminavit. Beata haec orta est in Hungaria anno 1 3 7 4 a Ludovico Andegavensi Hun­ gariae atque Elisabetha, Bosniae principe femina. In domo regia est accurata formatione intellectuali et religiosa imbuta, qua facta est mulier eximiae doc­ trinae atque ferventis vitae christianae. Pro temporis consuetudinibus quattuor annos nata nuptum collocata est Villelmo Habsburgensi, qui octo erat anno­ rum et Leopoldi filius, Austriae principis. Patre mortuo, eam mater, nobilium Polonorum postulationibus assentiens, ad thronum Poloniae destinavit. Anno 1 3 8 4 in Cracoviensi cathedrali est regis diademate ornata statimque sibi aucto­ ritatum ac populi dilectionem et aestimationem conciliavit, qui in ea heredem videbant regum Polonorum ex domo regnante Piast et mulierem multis in­ structam dotibus corporis, intellectus et spiritus necnon praecoci maturitate minime puerili. Sed Poloni, qui eam elegerant, sponsum eius Villelmum nolue­ runt regem, qui etiam tum Vindobonae habitabat, et, antequam illi simul vi­ vere inciperent et matrimonium consummaretur, benevole petitionem excepe­ runt magni ducis Lithuaniae Iagellonis, qui Hedvigem sibi poscebat et pollicebatur se cum cuncto populo Lithuano baptismum recepturum civitatemque suam Poloniae coniuncturum. Iuvenis regina, cum populi sui bonum vellet et Lithuanorum ingressum in Ecclesiam Catholicam, de consilio consensit et, sui iuris facta, palam « sponsalia de futuro » revocavit cum principe Villelmo ac die 18 mensis Februarii anno 1 3 8 6 Iagelloni nupsit, qui interea baptizatus erat nomenque ceperat Ladislaum. Beata, iuxta maritum, qui promissa servavit, quae 424 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ante nuptias pollicitus erat, impigre vitae interfuit suorum populorum, pro­ prium habuit regium comitatum propriumque tabularium et sine exceptioni­ bus suis administrationis muneribus est iuncta, iustitiam provehens et pacem tum in domestica ratione tum in commerciis cum aliis rebus publicis. Lex Dei norma fuit suprema eius vitae atque industriae atque sedulo Christi regno aedificando operam contulit. Ecclesiam dilexit, evangelii diffusionem fovit nec­ non divinum cultum et christianorum unitatem. Cordi ei fuit Lithuaniae con­ versio atque Vilnensis dioecesis constitutionem festinavit. Pragae ephebeum in­ stituit pro iuvenibus Lithuanis, qui in loci studiorum universitate theologiae studebant; summa ope nisa est ad Ruthenorum orthodoxorum reditum in Ec­ clesiam Catholicam utque id assequeretur monasterium condidit Cracoviae mo­ nachorum Benedictinorum Slavorum, quorum erat missionarii fieri apud popu­ lum illum; obtinuit a Summo Pontifice ut apud Studiorum Universitatem Cra­ coviensem disciplinam institueret theologicam. Multimodis vitam spiritalem membrorum sui regii comitatus coluit ac doctis bonisque ecclesiasticis viris se saepivit. A pueritia caritatem exercuit in Deum, quam deprecatione aluit, pia celebrationum liturgicarum participatione, pietate erga Iesum crucifixum, san­ ctis lectionibus, Dei mandatorum et praeceptorum Ecclesiae observantia. Pari ardore populi sui bonum spiritale ac materiale quaesivit. « Dos cleri, ros miseri fuit ecclesiaeque columna, gratia nobilium, civium tutrixque pia, mater paupe­ rum, refugium miserorum, advocata pupillorum, ancora debilium, interventrix omnium subiectorum ». Pro aegris plura condidit valetudinaria nec auxiliis pe­ percit erga egenos suos adiutores. Etsi iuvenis esset, semper cum prudentia egit, fortitudine et mansuetudine, ad gloriam Dei spectans, ad Ecclesiae suae­ que gentis bonum. «Speculum castitatis, humilitatis et simplicitatis fuit». Temperantiam explicavit in terrenorum bonorum usu atque ieiunium, vanita­ tem vitavit et pompas, spem suam in Deo collocavit et praemium appetivit aeternum. Aliquot annos cum fiducia in precatione donum exspectavit mater­ nitatis, quod tandem ei concessum est die 22 mensis Iunii anno 1399, cum pusam genuit, quae tamen post paucos dies est mortua. Interim Hedvigis valetu­ dinis condiciones deteriores fiebant. Exitum proximum praesentiens bona pro­ pria sui reliquit Studiorum Universitati Cracoviensi atque pauperibus, ac san­ cte placideque se ad ingrediendam aeternitatem praeparavit, in qua est excep­ ta die 17 mensis Iulii anno 1399. Eminentium eius virtutum memoria viva mansit apud auctoritates, clerum et populum Poloniae. Sanctitatis famae statim adiuncta est ampla ac solida miraculorum fama, quapropter defunctae reginae tributus est titulus « Beatae » Congregatio de Causis Sanctorum 425 vel « Sanctae », publicamque habuit cultum ecclesiasticum. Anno 1426 Poloniae Primas commissionem instituit ad vitam assertaque Hedvigis miracula conside­ randa, ut canonizationem compararet. Cracoviensis Studiorum Universitas quotannis cum sollemnitate anniversarium mortis dies celebrabat et per Conci­ ba oecumenica Constantiense ac Basileense saepius ratio ducta est canonizatio­ nis Causae, sed propter subsequentes publicas condiciones processus canonicus instrui non potuit. Apud curiam Cracoviensem annis 1949-1950 celebratus est processus super fama sanctitatis vitae, virtutum et miraculorum, et annis 1972-1974 processus super casu excepto, vel super cultu eidem Beatae tributo inde ab antiquissimis temporibus. Mense Maio anno 1979 Congregatio pro Sa­ cramentis et Cultu Divino, consentiente Congregatione pro Causis Sanctorum, missam propriam concessit et liturgiam horarum in honorem Beatae. Summus Pontifex Ioannes Paulus II, die 8 mensis Iunii anno 1979 apud Hedvigis se­ pulcrum, id est in Cracoviensi cathedrali ecclesia, Missam celebravit secundum textum a Congregatione, quam supra diximus, approbatum. Ita, plene honore Beatorum proprio adepto, idem Summus Pontifex statuit ut priusquam ad fortuitam canonizationem perveniretur reginae Hedvigis, opus esset eius virtu­ tum gradus heroicus confirmari (cf. Declaratio Congregationis pro Causis San­ ctorum diei 8 mensis Augusti anno 1986: AAS LXXVIII [1986], 1200-1202). Hinc confecta est Positio ad hoc accommodata, quae est feliciter iudicata a Consultoribus Historicis in sessione die 28 mensis Maii anno 1996 habita. Secu­ ti mensis Iunii die 28 exitu cum prospero actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Deinde Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordina­ ria calendis Octobribus eodem anno facta, Causae Ponente Eminentissimo Car­ dinali Andrea Maria Deskur, declaraverunt Beatam Hedvigem heroum in mo­ dum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas coluisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Con­ gregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Beatae virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Cardinali Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandos, eisque astantibus, Beatissimus Pater declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, Fortitudine, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et eisque adnexis, in gradu heroico, Beatae Hedvigis, Reginae Poloniae, in casu et ad effectum de quo agitur. 426 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis Sanctorum Sanctitas Sua referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996 SB ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. ® S. SB EDUARDUS NOWAK archiep. tit. Lunensis, a Secretis ROMANA SEU LEODIEN. Beatificationis et Canonizationis Yen. Servae Dei Mariae a Iesu (in saec.: Aemiliae d'Ouitremont) fundatricis societatis sororum a Maria Reparatrice (1818-1878) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Serva Dei Maria a Iesu (in saeculo: Aemilia d'Oultremont) in castello Wéqimont apud Leodium in Belgio orta est die 11 mensis Octobris an­ no 1818. In viduitate relicta, suam vitae consecratae appetitionem est secuta et, suis matris quattuor filiorum officiis non neglectis, constituendae Societati Sororum a Maria Reparatrice se dedidit, cuius diligens fuit antistita generalis usque ad mortem. Forti animo atque auxilii chvini fiducia, non paucas supera­ vit aegritudines et difficultates praesertim in Instituto suo. Fama sanctitatis insignis terrenam suam conclusit peregrinationem Florentiae die 22 mensis Fe­ bruarii anno 1878 iter faciens in Belgium. Beatificationis et canonizationis Causa est ab Episcopo Leodiensi inita anno 1913 ac Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 23 mensis Decembris anno 1993 edixit Servam Dei heroum in modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas coluisse. Eius beatificationis respectu, Causae Postulatio nuper iudicio Congregatio­ nis de Causis Sanctorum coniectam miram sanationem permisit Sororis Mariae a Sancto Alberto (in saeculo: Annae Berra), Societatis Sororum a Maria Repa­ ratrice sodalis, Florentiae patratam anno 1957. Mulier haec religiosa anno 1943 appendicis intestinorum sectionem passa erat et anno 1951 cholecystis sectio­ nem. Biennio post laborare coepit in partibus quae sectae erant. Diagnosis fac- Congregatio de Causis Sanctorum 427 ta est de syndrome adhaerentiali sectionem secuta. Aliae inspectiones, anno 1956 peractae, ostenderunt fortem aërocoliam, alterius portionis duodeni rigo­ rem, umbram hepaticam amplificatam. Ex terminum abdominis perseverantia, quamvis therapiae medicae adhiberentur et tumor inesset in hypochondrio dextero, necessaria facta est laparotomia cum liberatione adhaerentiarum ad co­ mm et ad duodénum attinentium. Post breve tempus salubris mutationis de­ nuo dolores colici prodierunt, nausea et vomitus cum consequenti ponderis cor­ poris imminutione ex alimonii difficultate proficiscente. Animadversa continua in peius mutatione et salutis spe deficiente, ipsa aegrota et plures Congregatio­ nis communitates invocare coeperunt preces Servae Dei Mariae a Iesu, cuius reliquiae in parte aegrotante positae sunt. Ex improviso die 22 mensis Februa­ rii anno 1957, anniversario funeris piae Conditricis, Soror Maria a Sancto Al­ berto est perfecte et stabiliter sanata. Annis 1959-1960 apud Curiam Florentinam instructus est processus aposto­ licus de coniecta mira sanatione. Congregatio de Causis Sanctorum pridie idus Februarias anno 1994 decretum promulgavit de processus canonici auctoritate. Consilium Medicorum eiusdem Congregationis in sessione die 5 mensis Octobris anno 1995 habita declaravit sanationem Sororis Mariae a Sancto Alberto subitam fuisse, completam, stabilem et pro scientia inexplicabilem. Die 19 mensis Ianuarii anno 1996 Congressus Peculiaris est actus Consulto­ rum Theologorum et die 18 subsequentis mensis Iunii Sessio Ordinaria facta est Patrum Cardinalium atque Episcoporum, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Eduardo Gagnon. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardi­ nalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divinitus pa­ trato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Con­ gregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto necnon Cardinali Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declara­ vit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Serva Dei Maria a Ie­ su (in saec.: Aemilia d'Oultremont), Fundatrice Societatis Sororum a Maria Re­ paratrice, videlicet de completa et stabili sanatione Sororis Mariae a Sancto Alberto (in saec.: Annae Berra) a « sindrome aderenziale post-operatoria da stenosi duode­ nale, in soggetto con condizioni generali gravemente compromesse ». Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 428 Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996 & ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S. 68 EDUARDUS NOWAK archiep. tit. Lunensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioan­ nes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequuntur Ec­ clesiis sacros praefecit praesules: — Metropolitanae Ecclesiae Maringaënsi Exc.mum P.D. Murillum Sebastianum Ramos Krieger, S.C.L, hactenus Episcopum de Ponta Grossa. die 7 Maii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Merlensi-Morenensi, noviter erectae, Exc.mum P.D. Ferdinandum Mariam Bargalló, hactenus Episcopum Hirinensem et Auxiliarem Moronensem. die 13 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Foropopuliensi R.D. Marcum Jedraszewski, Vicarium episcopalem pro scientia et cultura archidioecesis Posnaniensis atque in Facultate Theologica Posnaniensi professorem Philosophiae, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 17 Maii. — Metropolitanae Ecclesiae Messanensi-Liparensi-Sanctae Luciae, Exc.mum P.D. Ioannem Marra, hactenus Archiepiscopum titularem Rebellensem nec­ non Ordinarium Militarem in Italia emeritum. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Andreae in Brasilia, Exc.mum P.D. Decium Pereira, hactenus Episcopum titularem Marturanensem et Auxiliarem Sancti Pauli in Brasilia. die 21 Maii. Congregatio pro Episcopis 429 die 24 Maii 1997. — Metropolitanae Ecclesiae Montis Regalis, Exc.mum P.D. Pium Victorium Vigo, hactenus Episcopum Nicosiensem. — Cathedrali Ecclesiae Abulensi R.D. Adolfum Gonzalez Montes, hactenus sacrae Theologiae in universitate Salmantina professorem. die 26 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Castrensi in Tuscia R.D. Rimantas Norvila, Cancellarium Curiae archidioecesis Kaunensis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 28 Maii. — Titulari episcopali Ecclesiae Vulturariensi R.P. Ioannem Boruta, Pro­ vinciae Societatis Iesu in Lituania Superiorem, quem deputavit Auxiliarem ar­ chidioecesis Vilnensis. — Cathedrali Ecclesiae Siauliensi, noviter erectae, R.D. Eugenium Bartulis, rectorem Seminarii interdioecesani Kaunensis. — Cathedrali Ecclesiae Ballaratensi, Exc.mum P.D. Petrum Iosephum Connors, hactenus Episcopum titularem Temunianensem et Auxilia­ rem archidioecesis Melburnensis. die 30 Maii. — Coadiutorem dioecesi Tarbiensi et Lapurdensi Exc.mum P.D. Iacobum Perrier, hactenus Episcopum Carnutensem. — Archiepiscopum Coadiutorem Metropolitanae Ecclesiae Bo­ naerensi Exc.mum P.D. Georgium Marium Bergoglio, S.I., hactenus Episco­ pum titularem Aucensem et Auxiliarem Bonaërensem. die 3 Iunii. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 430 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Sabato, 3 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor MOHAMMAD HADI A B D KHODA'I, Ambasciatore della Repubblica Islamica dell'Iran pres­ so la Santa Sede. Lunedì, 2 6 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor CÉSAR IVAN FERIS Ambasciatore della Repubblica Dominicana presso la Santa Sede. IGLESIAS, Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Lunedì, 5 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor Ministro degli Affari Esteri della Liberia. ALGIRDAS SAUDARGAS, Venerdì, 1 6 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor EDUARD ZE, Presidente della Repubblica della Georgia. SHEVARDNAD- Venerdì, 2 3 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor SLOBODAN UNKOVSKI, Ministro della Cultura della ex Repubblica Jugoslava di Mace­ donia. Venerdì, 2 3 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor CLAUDIO CARATSCH, Ambasciatore straordinario e plenipotenziario della Svizzera in Missione speciale presso la Santa Sede. Sabato, 2 4 Maggio 1 9 9 7 , S.E. il Signor TODOR ce-Presidente della Repubblica di Bulgaria. KAVALJEV, Vi­ Da sabato 10 a domenica 11 maggio 1997 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio nel Libano. Giovedì 15 maggio 1997 il Santo Padre ha presieduto la riunione de­ gli Em.mi Signori Cardinali Capi dei Dicasteri della Curia Romana. Giovedì 22 maggio 1997 il Santo Padre ha tenuto Concistoro ordina­ rio pubblico. Da sabato 31 maggio a martedì 10 giugno 1997 il Santo Padre si è recato in Apostolico pellegrinaggio in Polonia. Diarium Bomanae Curiae 431 SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 10 maggio 1997. S.E. mons. Ramiro Moliner Inglés, Arcivescovo tit. di Sarda, Nunzio Apostolico in Guatemala. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 30 aprile 1997. Mons. Brian Edwin Ferme e don Ignacio Perez de Heredia y Valle, Giudici esterni del Tribunale d Ap­ pello presso il Vicariato di Roma « ad quinquen­ nium ». 13 maggio » 15 » » » » » I sacerdoti Pablo Gefaell e Luis Felipe Navarro, Giudici esterni del Tribunale regionale del Lazio per le cause di nullità di matrimonio « ad quinquennium ». Il sac. Ugo Moretto, Direttore Generale del Centro Televisi­ vo Vaticano e Segretario del Consiglio di Ammi­ nistrazione del medesimo Centro «ad quinquen­ nium ». Il dott. Emilio Rossi, Presidente del Consiglio di Ammini­ strazione del Centro Televisivo Vaticano «ad quin­ quennium ». » » » 24 » » 27 » » S.E. mons. Pierfranco Pastore, Vescovo tit. di Forontoniana; mons. Leopoldo Girelli; mons. Guido Todeschini; p. Federico Lombardi, S.I.; don Angelo Vigano, S.D.B.; dottoressa Angela Buttiglione; dott. Etto­ re Bernabei; dott. Sandro Baldoni, Membri del Consiglio di Amministrazione del Centro Televisivo Vaticano « ad quinquennium ». Don Raffaele Farina, S.D.B., Prefetto della Biblioteca Aposto­ lica Vaticana. L'Em.mo. Signor Cardinale Jan P. Schotte, Membro del Su­ premo Tribunale della Segnatura Apostolica « ad quinquennium ». » 29 » » » » Gli Em.mi Signori Cardinali Bernardin Gantin, Simon D. Lourdusamy, Antonio Maria Javierre Ortas e le LL.EE. i monsignori Joseph Mercieca, Julian Herranz, Filippo Giannini ed Emilio Eid, Membri del Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica « in aliud quinquennium aut ad iuris normam ». Mons. Giuseppe Liberto Maestro Direttore della Cappella Mu­ sicale Pontificia, denominata « Cappella Sistina », « ad quinquennium ». 432 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale NECROLOGIO 2 3 maggio » 1997. Mons. Severin Pemek, Vescovo em. di Dubrovnik (Croazia). » Mons. François V.M. Frétellière, Vescovo di Créteil (Fran­ cia). 5 6 13 » » » » » » Mons. Wilhelm J. Duschak, Vescovo tit. di Abidda. Mons. Emiliano Madangeng, Vescovo tit. di Trofímiana. Mons. André Van den Bronk, Vescovo em. di Parakou 14 22 » » » » Mons. Carlos A. Brown, Vescovo tit. di Vallis. Mons. Cornelius M. Power, Arcivescovo em. di Portland in (Benin). Oregon (Stati Uniti d'America). fjf An. et vol. 4 LXXXIX Iulii 1997 N. 7 ACTA APOSTOLICAE~SEDIS COMMENTARIUM Directio Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - OFFICIALE Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II LITTERAE DECRETALES quibus Beato Ioanni Grande Román sanctorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM « Maiorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis» (Io 15,13). Evangelicis his verbis caritas Domini Iesu designa­ tur, quippe qui, ascendens in crucem, Pastor et Agnus pro nobis mori sit dignatus. Ideoque nonnulli sancti non dubitaverunt sese exponere mortis periculo ex contagione morbi dum aegrotos curabant et colebant. E quibus unus fuit Ioannes Grande Román, religiosus professus Ordinis Hospitalarii Sancti Ioannis de Deo. Ille enim cum sui oblitus pestifera correptus lue intrepidus alleviaret et ipse tandem est iniectus et animam ex caritate posuit. Natus est anno MDXLVI Carmonae, in antiqua et nobili urbe Hispalensis ar­ chidioecesis. Sortitus animam bonam et piis parentibus religiose educatus, iam a teneris annis in paroecia Sancti Petri in qua fuerat baptizatus et ubi tamquam « puer chori » erat receptus, futurae sanctitatis specimina haud obscura dedit. Adulescens, parentibus parcens, mercaturam exercuit, sed ad altiora se sentiens vocatum, domum reliquit et in secessu et oratione divi­ nam de se voluntatem quaesivit. Ibi disposuit Deus ascensiones cordis eius: cupiens Christum pauperem et castum imitari, perpetuam castitatem Deo vovit et, deponens saecularem habitum, asperam induit tunicam, nudis pe­ dibus in posterum semper processit et obtinuit vocari ab omnibus non Ioannes Grande Román, sed Ioannes Peccator. Tandem obtulit se ad divi­ num servitium pro pauperrimis et magis derelictis, et, ut humana vincula 30 - A A. S. 434 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale penitus solveret, patriam deseruit et Xeritium (vulgo Jerez de la Frontera) est profectus qua cum civitate nullus nexus erat ei. Ibi per fere quadragin­ ta annos omnium virtutum exemplar enituit. Claruit enim insigni vita inte­ riore et orationis spiritu, necnon humilitate, paupertate, mansuetudine, an­ gelica castitate, asperrima poenitentia, patientia et fortitudine, animarum zelo et, prae omnibus, mira caritate. Eucharisticum mysterium maxime co­ luit ac ardenti et filiali amore in Beatissimam Virginem Mariam ferebatur, quam ab ortu in corde ferre palam asseverabat. Anno MDLXXII novum noso­ comium pro pauperibus infirmis et magis derelictis condidit solum divina Providentia nisus. Omnes mirati sunt videntes Ioannem omnia et singula opera misericordiae, tum corporalia tum spiritualia, exercere. Quos in pla­ teis inveniebat infirmos omni auxilio destitutus ipse super humeros in valetudinarium deferebat, et ibidem degentes ita curabat ut nosocomium illud « mater omnium necessitatum » appellaretur. Catechesi parvulis tradendae sedulo operam dedit necnon perditarum mulierum conversioni, et cum dono consilii mirabiliter a Deo praeditus esset, omnibus factus est adiutorium et solamen. Vox populi multa ei miranda tribuebat, infirmorum nempe sanatio­ nem, panis multiplicationem et similia. Sic iam impensus et superimpensus in infirmis et pauperibus alleviandis, vinculis detentis non exceptis, novit Apostolicam Sedem in novam congregationem religiosam fratres Ioannis de Deo collegisse. At meritum vitae religiosae cupiens, Granatam anno MDLXXIV adivit ibique in Ordine Hospitalario vota nuncupavit. Mox autem ex oboe­ dientia Xeritium re versus, non modo solita caritatis opera exercuit sed et multos novitios in viam Hospitalitatis direxit et alia nosocomia sui Ordinis in proximis civitatibus erigenda curavit. Cardinalis Rudericus de Castro, Archiepiscopus Hispalensis, qui eum multum diligebat, commisit ei ut plura parva valetudinaria civitatis Xericiensis in unum redigeret quo melius ope­ ra infirmis praestaretur. Ioannes munus hoc strenuo animo implevit. Tan­ dem obiit die in mensis Iunii anno MDC cum, ut dictum est, pestifera lue ingravescente, se totum vovisset ad infectos alleviandos. Fama sanctitatis eius crescente, initus est processus beatificationis anno MDCXXIX. Pius PP. VT de eiusdem virtutibus heroicis constare anno MDCCLXXV declaravit. Pius PP. IX eum in albo Beatorum congrua de causa inscripsit sollemni ritu die xin mensis Novembris anno MDCCCLIII. Cum autem dioecesis Assidonensis-Ierezensis, cui caput Xeritium, a Nobis anno MCMLXXX creata esset, Episcopus et populus Dei ibi degens beatum Ioannem Grande Román patronum dioe­ cesanum confirmari postulaverunt, quod a Nobis libenter concessum est die x mensis Decembris, anno MCMLXXXVI. Acta Ioannis Pauli Pp. II 435 At oum canonizationis eius esset causa revocata die x mensis Decembris anno MCMXXX, de recognito miro, Beato Ioanne Grande Román interceden­ te, divinitus patrato, Decretum in conspectu Nostro die xi mensis Iulii an­ no MCMXCv promulgatum est. Denique postquam vota a Patribus Cardinali­ bus et Episcopis in conventum congregatis exprompta sunt, exoptatae Ca­ nonizationis Beati Ioannis Grande Román faventia, statuimus ut eiusdem Canonizationis ritus Romae celebraretur. Hodie igitur apud Basilicam San­ cti Petri, inter sacra hanc elocuti sumus Canonizationis formulam: Ad Honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei ca­ tholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri Iesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura delibera­ tione praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fra­ trum Nostrorum consilio, Beatos Ioannem Gabrielem Perboyre, Aegidium Mariam a Sancto Ioseph Pontillo et Ioannem Grande Román Sanctos esse decernimus et definimus, ac Sanctorum Catalogo adscribimus, statuentes eos in universa Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomi­ ne Patris et Filii et Spiritus Sancti. Praeclarus hic vir eximias dedit religiosae pietatis operumque bonorum testificationes, qui coram omnibus fulgens habetur exemplar, unde catholi­ ca fides et industria usque proferantur et quam plurimos homines attin­ gant, quo cuncti, supernis firmati praesidiis, salutifera Domini dona et Evangelii beneficia prolixius consequantur. Quod autem decrevimus volumus et nunc et in posterum vim habere, contrariis minime officientibus rebus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die secundo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri duo­ devicesimo. EGO IOANNES PAULUS II Catholicae Ecclesiae Episcopus Eugenius Sevi, Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 394.511 Protonot. Apost. 436 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I TRIVANDRENSIS SYRORUM MALANKARENSIUM Metropolitana excitatur Eparchia Trivandrensis Syrorum Malankarensium in India. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Singulares omnino recentius videre licuit progressus vitae catholicae ac­ tionisque christianae fecisse carissimum in India gregem Trivandrensem Syrorum Malankarensium, unde tota nimirum Mater laetatur Ecclesia. Cum vero ipsius dicionis illius latiores fines fideliumque multitudines difficilius reddidissent sacrorum inibi pastorale opus atque cotidianum apostolatus ministerium, suasum prudenter est ut iisdem de finibus alia conderetur eparchia quae non facilius modo gubernaretur sed eosdem pietatis fideique fructus etiam sponderet. Pro apostolicae igitur potestatis Nostrae amplitu­ dine civilem regionem, cui vulgare est nomen Kanyakumari, abscindimus ab memorata Archieparchia Trivandrensi quam in Eparchiam convertimus Marthandomensem, dum eparchialem nempe sedem in urbe collocari volu­ mus ipsa Marthandom novamque hanc communitatem subdi Metropolita­ nae Eparchiae Trivandrensi veluti suffraganeam. Iubentes praeterea singula illa quam diligentissime adservari quas de huius modi constitutione sive eparchiae erectione sacri statuant canones, mandamus graviter Venerabili Fratri Metropolitae Trivandrensi ut hoc Nostrum decretum singillatim quam primum curet ad effecta propria deducendum, quo citius possit novellus ille grex fidentiusque suam proprii floris auctusque optati ingredi viam. Quod superest, vehementer pastoris omnium ecclesiarum animo adfectu amore Divinum Pastorem precamur ut natae sic hodie Eparchiae Marthandomensi propitius faveat et arrideat hortamur universum eius cle­ rum ac populum ut suae memores dignitatis et altioris condicionis alacriter suscipiant ecclesiam suam deinceps aedificandam et ex Christi voluntate prosperandam. Litteras denique hasce Nostras firma esse in perpetuum edi­ cimus suamque rite vim quibusvis rebus contrariis haudquaquam obstanti­ bus habituras. Acta Ioannis Pauli Pp, II 437 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die sexto et decimo mensis De­ cembris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontifica­ tus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO ACHILLES Secretarius Status Congr, pro card. Eccl. SILVESTRINI Orient. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ffl Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.871 II MANGANA Ab archidioecesi Uagaduguensi et a dioecesi Kupelaënsi quibusdam distractis territoriis, nova conditur Mangana dioecesis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM De cunctis Ecclesiis solliciti, ministerium ab ipso Domino Nobis commis­ sum summa diligentia explicare innitimur, ut eiusdem salutaria beneficia et praecepta omnia loca contingant cunctasque efficaciter gentes. Idcirco Nos res disponere properamus quo hoc facilius commodiusque eveniat. Quaprop­ ter de Congregationis pro Gentium Evangelizatione consilio, sententiam iis quorum interest rogatis haec statuimus et decernimus. In Burkina Faso lo­ ca districtuum civilium, quae appellantur « Boulgou », « Bazega », « Zoundweogo » et « Nahouri » ab archidioecesi Uagaduguensi et dioecesi Kupelaën­ si seiungimus atque novam condimus dioecesim, Manganam appellandam. Hanc porro dioecesim suffraganeam facimus Metropolitanae Ecclesiae Uaga­ duguensi atque iurisdictionis Congregationis pro Gentium Evangelizatione obnoxiam. Ipsius novae dioecesis episcopalem sedem in urbe quam «Man­ ga » vocant locabimus atque templum « Notre Dame de l'Assomption » dica­ tum, in eadem urbe situm, ad gradum Ecclesiae Cathedralis evehimus, cun­ ctis consentaneis concessis iuribus et privilegiis. Ad haec tandem explenda quae per has Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem Aloisium Ventura le- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 438 gamus, Archiepiscopum titulo Equiliensem et in Burkina Faso Apostolicum Nuntium, facta etiam potestate subdelegandi quemlibet in ecclesiastica po­ testate constitutum. Re denique ad exitum perducta, documenta apparen­ tur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangeliza­ tione mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die altero mensis Ianuarii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco EB Plumbi In Secret. Status tab., n. 408.075 III DHARMAPURIENSIS Nova dioecesis conditur in India, Dharmapuriensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Totius dominici gregis procurationem, ab ipso Iesu Nobis commissam, summa diligentia agere properamus, ut eiusdem salutaria beneficia et prae­ cepta omnia loca contingant cunctasque efficaciter gentes. Idcirco Nos res disponere festinamus ut hoc facilius commodiusque contingat. De consilio igitur Congregationis pro Gentium Evangelizatione, quorum interest audito faventi suffragio, haec statuimus et decernimus. Novam dioecesim condi­ mus Dharmapuriensem a principi urbe eiusdem regionis Dharmapuriensis appellandam, septentrionali districtu, quem « Dharmapuri » appellant, a Se­ de Salemensi distracto. Hanc dioecesim Metropolitanae Ecclesiae Pondicheriensi et Cuddalorensi suffraganeam facimus atque iurisdictioni Congregatio­ nis pro Gentium Evangelizatione subicimus. Episcopalem porro sedem in Acta Ioannis Pauli Pp. II 439 urbe ponimus, quae Dharmapuri vocatur, et ibidem templum Sacro Cordi Iesu dicatum ad statum Cathedralis Ecclesiae attollimus. Cetera secundum leges canonicas temperentur. Haec omnia ad expedienda Venerabilem Fra­ trem Georgium Zur, Archiepiscopum titulo Sestensem et in India Apostoli­ cum Pronuntium, legamus; facta videlicet facultate quempiam alium virum in ecclesiastica dignitate constitutum subdelegandi. Re tandem ad finem perducta, documenta apparentur, quorum sincera exempla ad Congregatio­ nem pro Gentium Evangelizatione diligenter mittantur, contrariis rebus mi­ nime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quarto et vicesimo mensis Ianuarii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Ponti­ ficatus Nostri undevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 410.341 IV KOSICIENSIS Nova Exarchia Apostolica pro fidelibus Byzantini ritus in Slovachia constituitur Kosiciensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM. Ecclesiales communitates, in orbe terrarum sparsae, quamvis varias prae se ferant formas, in unum tamen conspirant et fidelium spiritalem prosperi­ tatem cunctae persequuntur. Nos autem omnium Ecclesiarum tueri volu­ mus legitimas religiosas consuetudines itemque contendimus et studemus, ut floridiorem statum per proprium ritum illae adipiscantur. Nunc de Slo­ vachiae gente ritus Byzantini cogitamus deque eiusdem commodiore famu- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 440 latu. Itaque, postquam hac de re Venerabilem Fratrem Nostrum Angelum S.R.E. Cardinalem Sodano, Secretarium Status audivimus, indicavimus op­ portunum nonnulla loca a iurisdictione Episcopi Presoviensis distrahere et novam Exarchiam condere. Quapropter Apostolica Nostra de auctoritate novam Exarchiam pro fidelibus ritus Byzantini constituimus, Koiiciensem appellandam, cuius sedes in urbe Cassovia locabitur et Cathedrale templum sacra aedes Nativitatis Beatissimae Genetricis Dei Mariae erit. Haec dein­ ceps Exarchia immediate Sedi Apostolicae subicietur et totam regionem ci­ vilem Cassoviensem complectetur. Omnes porro sacerdotes Eparchiae Preso­ viensis, qui in paroeciis dicti territorii ministerium praestant, novae Exar­ chiae ipso facto incardinabuntur similiter et Seminarii tirones ex iisdem pa­ roeciis provenientes ad novam circumscriptionem pertinebunt. Ad haec per­ ficienda, consuetudines iuraque congrua serventur et quae a Codice Orien­ tali praecipiuntur, nihil quibusvis rebus minime efficientibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die vicesimo primo mensis Fe­ bruarii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontifi­ catus Nostri undevicesimo. © ANGELUS card. SODANO ACHILLES Secretarius Status card. SILVESTRINI Congr. pro Eccl. Orient. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ffl Plumbi In Secret. Status tab., n. 410.208 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Dei Servae Mariae Annae Mogas Fontcuberta Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Ambulate in dilectione, sicut et Chri­ stus dilexit nos et tradidit seipsum pro nobis ablationem et hostiam Deo in odorem suavitatis » (Eph 5, 2). Acta Ioannis Pauli Pp. II 441 Christi exemplo pellecta est Maria Anna Mogas Fontcuberta, quae stu­ diose viam caritatis sacrifìciique decucurrit atque Evangelii lumen in suae aetatis societatem transfudit, vitam suam impendens, ut iuvenes institueret et aegrotos pauperesque iuvaret. Domini haec fida discipula in oppido Corrò del Vali die xiii mensis Ia­ nuarii anno MDCCCXXVII, e Laurentio Mogas et Magdalena Fontcuberta orta est, mox pupilla relicta. Eandem Barcinone in sua recepit domo dives pia­ que matrina Baptismi; quam ita apposite instituit, ut praecipuum locum in societate occupare posset. Ea autem mundum relinquere maluit Deoque se consecrare, pauperibus serviendo. Devictis namque familiaribus renuenti­ bus, anno MDCCCL in oppido Ripoll, Vicensis dioecesis, sese duabus Capuccinis religiosis mulieribus applicavit, quae ad illius temporis leges extra clau­ strum versabantur, quaeque P. Iosepho Tous y Soler moderante, parvam communitatem ad pauperes puellas educandas condiderant. Huic Institutio­ ni cum praeesset, totum inceptum servavit, et ipsum in Catalonia et Castel­ la firmandum et dilatandum curavit. Humiliter, Providentiae Divinique Pastoris Matri fidens, magnas difficultates superavit, socias in dies frequen­ tiores curavit, ac, magistrae adepta diploma, perite et fructuose alumnas erudivit. Vita functo P. Tous et Instituto diviso, ex una eius parte Dei Ser­ va Congregationem Sororum Tertiariarum Franciscalium Matris Divini Pa­ storis condidit, quam Toletanus Archiepiscopus comprobavit. Constitutiones scripsit, vitam activam et comtemplativam promovit. Religiosas vocationes, apostolica opera, novas domus extruendas, curavit. Sociatam operam Eccle­ siae pastoribus praestitit ipsaque pro Dei Regno propagando et Instituto prolatando laboravit. Ob oculos sancti Francisci Assisiensis habens vitam, multum oravit, in paupertate vixit laeta, Crucem adamavit, animarum sa­ luti studuit, in Sorores alumnasque matris animum vertit et merito « mater pauperum » habita est. Ad finem usque suarum Sororum sollicita fuit de sanctitate. Virgo prudens, vigilans divinum Sponsum exspectavit, qui ad se eam vocavit die III mensis Iulii anno MDCCCLXXXVI. Sanctitatis famam viva ac mortua obtinuit, ideo Matritensis praesul anno MCMXLIX beatificationis canonizationisque causa incohavit. His perfectis a iure praescriptis, Nos Ip­ si, die XV mensis Decembris anno MCMXCIV, declaravimus Dei Servam he­ roum in modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas exercuisse. Nobis coram, die xxv mensis Iunii anno MCMXCVI, decretum super mirum prodiit, quod in oppido Badalona in Hispania anno MCMLIII evenit, Venera­ bilis Servae Dei intercessioni adscriptum. Statuimus igitur ritus beatificatio­ nis ut Romae celebraretur die vi mensis Octobris eiusdem anni. 442 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Hodie igitur, in foro ad Vaticanam Basilicam Sancti Petri spectante, in­ ter Missarum sollemnia hanc ediximus formulam: « Nos, vota Fratrum No­ strorum Ioannis Nowak, Episcopi Siedlecensis, Desmondi Connel, Archiepi­ scopi Dublinensis, Antonii Mariae Rouco Várela, Archiepiscopi Matritensis, et Mariani Jaworski, Archiepiscopi Leopolitani Latinorum, necnon plurimo­ rum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Aposto­ lica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Vincentius Lewoniuk et duodecim sociorum, Edmundus Ignatius Rice, Maria Anna Mogas Fontcu­ berta et Marcellina Darowska, Beatorum nomine in posterum appellentur eorumque festum: Vincentii Lewoniuk et duodecim sociorum die vicesima tertia Ianuarii; Edmundi Ignatii Rice die quinta Maii; Mariae Annae Mogas Fontcuberta die sexta Octobris; et Marcellinae Darowska die quinta Ianua­ rii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Pa­ tris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Octobris, anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 402.080 II Venerabili Servo Dei Iacobo Gapp Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Et vidi... animas decollatorum prop­ ter testimonium Iesu et propter verbum Dei, et qui non adoraverunt be­ stiami neque imaginem eius nec acceperunt characterem in frontibus et in manibus suis; et vixerunt et regnaverunt cum Christo mille annis » (Ap 20, 4). Haec sane prophetica visio mirum in modum ad vitam refertur et mor­ tem Servi Dei Iacobi Gapp, presbyteri professi ex Societate Marianistarum. Iacobus Gapp die xxvi mensis Iulii anno MDCCCXCVII in Tirolensi municipio Acta Ioannis Pauli Pp. II 443 vulgo Wattens, intra fines dioecesis Oenipontanae, est natus. Anno MCMXXI temporariam emisit professionem inter sodales Societatis Mariae. Presbyte­ ratus ordine anno MCMXXX in cathedrali ecclesia Friburgensi Helvetiorum est insignitus. Sequentibus annis ad religionis disciplinam tradendam incu­ buit nec non ad spiritalem addendam alacritatem in diversis Societatis in­ ceptis in Austria, singulare usque exhibens studium erga pauperes et opere carentes. Fidelis in magisterium Ecclesiae, indefatigabili firmoque animo proclamavit placita nationalsocialismi cum doctrina christiana minime con­ gruere. Hac de causa, inde ab anno MCMXXXVIII persecutionibus exstitit ob­ noxius. De superiorum hortatu prius in Francogalliam, deinde in Hispa­ niam se contulit. Cum vero in illis nationibus palam praedicare pergeret fautores nazismi obstinate contra Ecclesiam contendere, die ix mensis No­ vembris anno MCMXLII ab emissariis corporis vulgo Gestapo apprehensus est et Berolinum deportatus. Dum diuturne interrogabatur, christianam fidem strenue defendere non cessabat, quamobrem capitali crimine est damnatus. Die quidem xni mensis Augusti anno MCMXLIII in carcere Berolini Plötzen­ see est decollatus. Corpus eius restitutum non fuit ad humationem, quo­ niam nazisti timebant ne honore martyrum decoraretur. Eius martyrii fama perdurante, beatificationis et canonizationis Causa apud Curiam Vindobonensem per celebrationem Processus canonici anno MCMLXXXVII est incohata. Expletis omnibus quae iure requiruntur, Nobis co­ ram die VI mensis Aprilis anno MCMXCV Decretum super martyrio est proditum. Itaque statuimus ut beatificationis ritus die xxiv mensis Novembris sequenti anno Romae celebraretur. Hodie igitur, in Vaticana Basilica Sancti Petri Apostoli, inter Missarum sollemnia hanc ediximus formulam: Nos, vota Fratrum Nostrorum Rinaldi Stecher, Episcopi Oenipontani, Christophori Schönborn, Archiepiscopi Vindobonensis, et Renati Séjourné, Episcopi Sancti Fiori, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sancto­ rum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venera­ biles Servi Dei Otto Neururer, Iacobus Gapp et Catharina Jarrige Beato­ rum nomine in posterum appellentur eorumque festum die ipsorum natali: Ottonis Neururer die tricésima Maii; Iacobi Gapp die decima tertia Augusti; et Catharinae Jarrige die quarta Iulii in locis et modis iure statutis quotan­ nis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Quae autem his Litteris decrevimus nunc et posthac rata et firma volu­ mus esse, contrariis rebus minime obstantibus. 444 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv mensis Novembris anno MCMXCVI, Pontificatus Vostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 402.987 III Memoriae proditur Summum Pontificem Ioannem Paulum PP. II occasione data pastoralis visitationis archidioecesis Brundusinae-Ostunensis die XXVI mensis Octobris anno MCMXCVI coronavisse imaginem Beatae Mariae Virginis sub titulo « Nicopeia », quae religiose colitur in ecclesia paroeciali Sanctae Mariae a Victoria in oppido v.d. « San Vito dei Normanni ». IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ubi victoria de malo subest et de pec­ cato ipsaque de morte ea quidem est tribuenda Christi sacrificio, qui homo est factus, corpore et anima in utero Virginis susceptis (cfr Tertio millennio adveniente, 7). Ideo studemus tota cum Ecclesia Immaculatam Virginem Mariam assidue sequi, ut nos ad Filium suum victorem conducat benigna. Instante igitur Venerabili Fratri Septimio Todisco, Archiepiscopo Brundusino-Ostunensi, qui, vota cleri et populi fidelis expromens, Nos rogavit, ut imaginem Beatae Mariae Virginis sub titulo « Nicopeia », quae religiose coli­ tur in ecclesia paroeciali Sanctae Mariae a Victoria in oppido v.d. « San Vi­ to dei Normanni », aureo diademate redimiremus, Nos, libenti sane animo huiusmodi precibus obsecundantes, die xxvi mensis Octobris, anno MCMXCVI, occasione data pastoralis Nostrae visitationis in archidioecesi BrundusinaOstunensi, inter Missarum sollemnia supra dictae imagini auream imposuimus coronam. Nunc vero ut huius sollemnis coronationis memoria in poste­ rum perennis vigeat pariterque significetur fidelium voluntas praecelsam Dei Genetricem diligendi et sequendi, Nostro quidem consilio, signo peculia­ ri benevolentiae qua sollertem Praesulem omnesque dilectos filios illius ar­ chidioecesis prosequimur, has Litteras Apostolicas dari iubemus, testes verissimas tam fausti ac felicissimi eventus, contrariis quibuslibet rebus nihil obstantibus. Acta Ioannis Pauli Pp. II 445 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die VII mensis Ianuarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. De speciali mandato Sanctissimi 83 IOANNES BAPTISTA RE _ „.. .... Loco œ Sigilli In Secret. Status tab., n. 404.266 Substitutus Secretariae Status IV Beatus Hroznata, martyr, Patronus apud Deum dioecesis Pilsinensis confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Exemplo intercessioneque martyrum qui « vicerunt propter sanguinem Agni et propter verbum testimonii sui » (Apc 12, 11) communitas christifidelium aedificatur. Ideo recte sedes Pilsi­ nensis tamquam fundamentum vivum habet beatum Hroznatam, martyrem, cuius corpus in ecclesia abbatiali Teplensi religiose colitur. Quam ob rem Venerabilis Frater Franciscus Radkovsky, Episcopus Pilsinensis, com­ munia vota excipiens, electionem beati Hroznatae in Patronum apud Deum memoratae dioecesis peregit rite, itemque petivit ut huiusmodi electio ab hac Apostolica Sede confirmaretur. Nos quidem enixis eius Venerabilis Fra­ tris precibus libentissimo animo obsecundantes, comprobatis iis, quae Con­ gregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis a Nobis facul­ tatibus, hac in re egit, Apostolica Nostra potestate, harum Litterarum vi perpetuumque in modum Beatum Hroznatam, martyrem, Patronum apud Deum dioecesis Pilsinensis confirmamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae Normis de Patronis constituendis nec non Instructione « de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis reco­ gnoscendis », n. 30, indicantur. Ceterum volumus ut hae Litterae Nostrae religiose serventur suosque plenos effectus sive nunc sive in posterum con­ sequantur. Contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die ix mensis Ianuarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS Loco ® Sigilli In Secret. Status tab., n. 404.131 card. SODANO Secretarius Status 446 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale V Ecclesia Cathedralis sanctis Michaeli Archangeli) et Floriano martyri dicata in dioecesi Varsaviensi-Pragensi, ad gradum Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Filium Dei adoramus; martyres vero tamquam Domini discipulos et imitatores merito diligimus propter eximiam ipsorum erga Regem ac Magistrum suum benevolentiam » (Martyrium Polycarpi, 17, 3). Quapropter libentes accepimus postulationem Venerabilis Fratris Casimiri Romaniuk, Episcopi Varsaviensis-Pragensis, ut Ecclesia Ca­ thedralis eiusdem dioecesis, ubi sanctus Florianus martyr, una cum sancto Michaele Archangelo, principe magno, qui venit in adiutorium nostrum (cfr Dn 10, 13; 12, 1), a sacerdotibus praedicantur et a christifidelibus piissime coluntur, dignitate Basilicae Minoris exornaretur. Nunc igitur concedimus eiusmodi petitioni, confisi sane fore ut, intercedentibus sanctis Michaele et Floriano, hoc privilegium haud parum conferat ad bonum populi Dei illius dioecesis divinamque misericordiam abundantius super eum fundendam. De consilio ideo Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramen­ torum, potestate Nostra Apostolica per has Litteras statuimus, ut Ecclesia Cathedralis Sanctis Michaeli Archangelo et Floriano martyri dicata in dioe­ cesi Varsaviensi-Pragensi, titulo et dignitate Basilicae Minoris fruatur, iuri­ bus additis et privilegiis huiusmodi templorum propriis, servatis iis quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris, an­ no MCMLXXXIX datum, servanda sunt. Haec vero nunc et in posterum firma esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvni mensis Ianuarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 6B Sigilli In Secret. Status tab., n. 408.105 447 Acta Ioannis Pauli Pp. II VI Sanctuarium Beatae Mariae Virgini a Caritate dicatum in urbe v.d. Sanlucar de Barrameda, intra fines dioecesis Assidonensis-Ierezensis situm, titulo Basilicae Minoris exornatur. Qua veneratione augustissima Dei Mater ab Hispano populo observetur luculenter patefaciunt innumera ibidem templa eidem dicata. Quae inter annumeretur oportet Sanctuarium in urbe vulgo Sanlúcar de Barrameda si­ tum. Illuc sane ab ineunte xvn saeculo ad nostra usque tempora christifide­ les peregrinantur, Beatam Mariam Virginem a Caritate fidenti animo deprecaturi, quae efficacem adiutricem usque se praebuit suavemque consolatricem. Qua de re, huic templo peculiarem honorem tribuere et fideles in maius pietatis studium erga Virginem Matrem accendere cupiens, Venerabi­ lis Frater Raphael Bellido Caro, sacrorum Antistes Assidonensis-Ierezensis, proprio nomine et vota quoque cleri populique sui excipiens, provido nimi­ rum consilio a Nobis flagitavit ut memoratum templum titulo, ac privilegiis Basilicae Minoris benigne decorare dignaremur. Nos quidem, ad augendam eiusdem sacrae Aedis splendorem potissimumque ad marialem pietatem in dies fovendam, huiusmodi preces explendas libenter censuimus. Quapropter, Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum sententiam excipientes, certa scientia ac matura deliberatione de Nostraque Apostolica potestate, harum Litterarum vi perpetuumque in modum, hoc Sanctuarium Deo in honorem Beatissimae Virginis Mariae sub titulo Vulgo « Nuestra Se­ ñora de la Caridad» dicatum et intra Assidonensis-Ierezensis fines positum, titulo ac dignitate Basilicae Minoris exornamus, omnibus additis iuribus et privilegiis, quae templis hoc nomine insignibus rite competunt, secundum Decretum « de titulo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX evulgatum. Has Litteras Nostras nunc et in posterum firmas es­ se volumus suasque etiam sortiri effectus, quibuslibet contrariis rebus mini­ me obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xix mensis Februarii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 408.297 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 448 ALLOCUTIONES I Ad Romenos episcopos latini et graeci ritus limina Apostolorum visitantes.* Iubiţi Fraţi în episcopat, 1. Sunt fericit să vă primesc în cursul vizitei voastre ad Limina. îmi amintesc cu emoţie de întâlnirea noastră, în 1991, care constituia primul vostru pelerinaj la mormântul Apostolilor Petru şi Paul, după 43 de ani. îi salut mod deosebit pe episcopii Bisericii Greco-Catolice, pe care am avut ocazia să-i întâlnesc anul trecut, atunci când se aflau la Roma pentru a pregăti reorganizarea comunităţilor lor. Mulţumesc Preşedintelui Conferinţei voastre inter-rituale, Mons. Ioan Robu, arhiepiscop de Bucureşti, pentru cuvintele cordiale pe care mi le-a adresat. 2. Voi sunteţi pastorii unor comunităţi de rituri diferite. împreună aveţi de propovăduit Evanghelia şi de construit Biserica catolică în România. în slujirea pe care o îndepliniţi, uneori în condiţii încă dificile, să vă însoţea­ scă rugăciunea mea. Diferitele rituri nu pot fi considerate concurente, opuse unele altora în sânul unicei Biserici Catolice, ci demersuri spirituale diferite, care, fiecare în felul său, aduce cu sine bogăţiile tradiţiei sale îndelungate şi dăruieşte roade pentru binele tuturor şi slujirii comuniunii. O viaţă fraternă din ce în ce mai intensă între comunităţile rituale va constitui un apel către fraţii noştri creştini, ca toţi să se unească în jurul Domnului lor; aceasta va fi şi o mărturie evanghelică pentru ansamblul compatrioţilor voştri. Prin urmare, mă bucur de colaborările din ce în ce mai importante pe care le urmăriţi şi de ajutorul frăţesc pe care vi-1 daţi, îndeosebi în domeniul reformelor liturgice, în primirea oferită comunităţilor care nu dispun încă de locuri adecvate de cult şi de întâlnire, şi în forma­ rea clerului. 3. în vederea Congresului asupra preoţiei şi vieţii consacrate în Europa care va avea loc la Roma de la 5 la 10 mai 1997, aţi semnalat efectele ne­ gative pe care absenţa de formare religioasă din cursul anilor trecuţi le are asupra vieţii spirituale a creştinilor şi asupra vocaţiilor. Dar, în acelaşi * Die 7 Decembris 1996. Acta Ioannis Pauli Pp. II 449 timp, voi vă bucuraţi de un nou avânt al comunităţilor voastre şi de spori­ rea numărului tinerilor care doresc să-şi consacre viaţa lor Domnului. Pen­ tru această reînnoire, putem mulţumi lui Dumnezeu care continuă fără în­ cetare să cheme bărbaţi şi femei în slujba sa, chiar în situaţiile dificile, marcate de sărăcia mijloacelor. 4. Printre preocupările exprimate în raporturile voastre, trebuie notată grija voastră de a situa în centrul acestora, un adevărat discernământ al vocaţiilor şi de a continua reorganizare a seminariilor. Vă revine vouă, pă­ stori ai Bisericii, să ajutaţi tinerii să-şi maturizeze vocaţiile, să intre într-o relaţie tot mai intimă cu Cristos şi să devină slujitori ai Domnului şi ai Bi­ sericii sale. în particular, o lectură atentă a învăţăturilor Conciliului Vati­ can II îngăduie să se recunoască locul fiecărei vocaţii în istoria mântuirii, să se reînsufleţească chemarea la sfinţenie de către aceia care au ales să se dedice slujirii specifice a lui Cristos şi a Bisericii. Vă încurajez să mobilizaţi toate energiile disponibile în comunităţile voastre pentru formarea educato­ rilor clerului şi a viitorilor preoţi. Doriţi mult să reformaţi ratio studiorum, potrivit normelor actualmente în vigoare în Biserică. Desigur, în situaţia prezentă când este încă lipsă de personal, de structuri pentru instalarea seminariştilor, de biblioteci şi in­ strumente de lucru, nu fiecare dieceză are posibilitatea să constituie semi­ narul său propriu. De aceea, este important de prevăzut între voi şi cu re­ sponsabilii Congregaţiilor religioase prezente în ţara voastră cum poate fi realizată cel mai bine pregătirea seminariştilor seculari şi regulari, al căror număr nu încetează să crească într-o manieră semnificativă. Voi nu mai ezitaţi să trimiteţi pe unii preoţi pentru formare la universităţile străine, în deosebi la Roma, ca să devină mâine educatorii clerului şi să intre în con­ tact cu alte realităţi bisericeşti; în întâlnirile pe care vor putea să le aibă, ei vor căpăta mai mult conştiinţa universalităţii Bisericii; vor aprofunda cer­ cetările teologice şi vor descoperi forme diferite de viaţă pastorală. Atari eforturi dovedesc ataşamentul vostru pentru educaţia seminariştilor, pe plan intelectual, spiritual şi pastoral, ca să pregătiţi preoţi în stare să fie martori luminaţi ai credinţei şi buni educatori. 5. Voi resimţiţi nevoia de a dezvolta formarea permanentă a clerului, chemat să descopere marile documente care au marcat doctrina, gândirea şi viaţa Bisericii, şi în particular cele ale Conciliului Vatican II. Pe parcursul slujbei lor, preoţii sunt invitaţi să-şi aprofundeze cunoştinţele. Acest lucru 31 - A. A S Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 450 contribuie să reînsufleţească în ei darul lui Dumnezeu, cu o anumită înrâurire asupra vieţii lor spirituale şi a dinamismului pastoral. într-adevăr, natura profundă a acestei formări constituie o formă eminentă « de fidelita­ te faţă de slujirea preoţească » şi un « proces de continuă conversiune ». Este vorba de un act de iubire totodată faţă de Cristos şi « faţă de poporul lui Dumnezeu în sânul căruia preotul este slujitorul ». în acest spirit, mă bu­ cur pentru eforturile făcute spre a traduce, difuza şi explica textele Magisteriului, la fel ca şi pentru a organiza sesiuni de informare şi exerciţii spiri­ tuale. 1 2 6. De asemeni, vă daţi seama de importanţa formării umane şi religioase a credincioşilor laici, care trebuie să-şi asume răspunderile proprii în comu­ nităţile creştine. Vă încurajez să păşiţi mai departe în această direcţie şi să formaţi laici pentru Biserica de mâine, deoarece ei vor avea un rol impor­ tant în educaţia spirituală, morală, intelectuală şi civică a fraţilor lor, şi vor participa mereu mai activ la viaţa bisericească. Mulţi dintre voi au făcut din educaţia tinerilor una din priorităţile lor, Vă îndemn să depuneţi tot efortul pentru ca această dimensiune pastorală să fie luată în considerare la toate nivelele, deoarece interesează viitorul Bi­ sericii şi al societăţii. înainte de toate, voi vă străduiţi mult să dezvoltaţi cateheza copiilor şi a tinerilor, în ciuda dificultăţilor pe care le întâmpinaţi, în special pentru organizarea cursurilor de religie în cadrul şcolar. Acest fapt să nu vă descurajeze ! După anii dureroşi ce i-aţi cunoscut, este urgent să găsiţi mijloacele adecvate ca tinerii să înveţe din nou cuvintele credinţei şi cuvintele rugăciunii; atunci, ei vor putea să intre în comuniune intimă cu Dumnezeu şi să participe din plin la credinţa Bisericii. Pentru aceasta, voi sunteţi atenţi să dezvoltaţi pastorala sacramentală. Mi-aţi împărtăşit de asemenea problemele morale cu care se confruntă tineretul actual şi majoritatea Românilor. Anumite comportări, precum abuzul de alcool, folosirea drogurilor şi avortul, fac să apese ameninţări gre­ le asupra persoanelor lovite în demnitatea lor, ca şi asupra colectivităţii, deoarece distrug legăturile conjugale, familiale şi sociale. Pentru a stăvili aceste plăgi ale timpurilor moderne, vă străduiţi pe bună dreptate să dez­ voltaţi pastorala familială, îndeosebi pregătirea la căsătorie, sensul respon­ sabilităţii în relaţiile interpersonale şi pastorala în rândul elevilor de liceu şi 1 2 Cf 2 Trn 1, 6. Pastores dabo vobis, n. 70. Acta Ioannis Pauli Pp. II 451 a studenţilor. Este important să oferiţi copiilor, adolescenţilor şi tinerilor adulţi raţiuni de a crede şi spera, şi să le daţi puncte de reper spirituale şi morale care să le permită să facă alegeri libere şi responsabile conforme cu legea lui Dumnezeu. Evoluţia unei societăţi se bazează în mare parte pe educaţia acelora care vor fi factorii hotărâtori de mâine. 7. Cu această dorinţă de a reînsufleţi viaţa comunităţilor creştine, anga­ jamentul lor ecumenic şi simţământul lor misionar, am invitat catolicii să pregătească intens marele Jubileu al anului 2000. Doresc, ca în ţara voa­ stră, păstorii şi credincioşii să se dispună la această întâlnire printr-o con­ vertire a inimii şi prin angajamente reînnoite în Biserică şi în societate. în această perspectivă, vă revine sarcina să continuaţi elaborarea şi traducerea în faptă a unor planuri pastorale ce vor face să apară o « nouă primăvară a vieţii creştine care va trebui să fie manifestată de marele Jubileu dacă cre­ ştinii vor fi docili la acţiunea Duhului Sfânt ». 3 Cu regăsirea libertăţii, v-aţi îngrijit să treceţi la o reorganizare profundă a diecezelor, a serviciilor diecezane şi a parohiilor, pentru a răspunde întrun mod tot mai adecvat noilor condiţii de viaţă şi necesităţii urgente de evanghelizare. Vă încurajez să duceţi mai departe această sarcină, deoarece o bună organizare a administraţiei diecezane, la toate nivelele, favorizează dinamismul unei comunităţi. în rapoartele voastre cincinale, aţi subliniat lipsa de personal şi resursele voastre reduse. Trebuie salutat ajutorul impor­ tant acordat de anumite Biserici din Europa şi America de Nord, ca şi de asociaţii de caritate, pentru a vă sprijini din punct de vedere material şi spiritual. Această solidaritate între comunităţile ecleziale este identic cu ceea ce se petrecea în timpurile apostolice, când « toţi cei ce credeau erau laolaltă şi aveau toate de obşte ». 4 8. Printre problemele urgente, m-aţi încredinţat că întâmpinaţi obstaco­ le în dialogul cu autorităţile în chestiunea restituţiei bunurilor care aparţi­ neau Bisericii catolice înainte de 1948 şi care i-au fost luate în mod injust. Pentru o practică autentică a libertăţii religioase şi a unei adevărate căi de­ mocratice, Conciliul Vatican II a subliniat necesitatea libertăţii de acţiune a slujitorilor Bisericii, întrucât « comunităţile religioase au şi dreptul de a nu fi împiedicate să-şi propovăduiască şi să-şi manifeste public credinţa /... / şi 3 4 Tertio millennio adveniente, n. 18. Fap. Ap. 2, 44. 452 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale de a-şi manifesta liber eficacitatea specifică a învăţăturii lor ». într- ade­ văr, revine conducătorilor naţiunii să permită credincioşilor diferitelor fami­ lii religioase să-şi trăiască liber credinţa şi să dispună de mijloacele necesa­ re, deoarece persoanele au nevoie să-şi dezvolte dimensiunea spirituală a existenţei zilnice şi a îndatoririlor lor familiale şi sociale. 5 9. Rapoartele voastre cincinale, de asemenea, m-au făcut să cunosc iniţiativele voastre în favoarea relaţiilor ecumenice, în particular cu Bi­ serica ortodoxă română la care aparţine majoritatea populaţiei. Mă bu­ cur de această atenţie reînnoită din partea voastră. Dorinţa mea este ca voi să puteţi continua educaţia credincioşilor în acest domeniu, căci ei sunt chemaţi să se angajeze, sub îndrumarea voastră, pe calea unităţii depline. în ceea ce vă priveşte, vă invit să continuaţi şi să intensificaţi legăturile fraterne cu fraţii noştri separaţi, care s-au angajat şi ei pe ca­ lea dialogului şi reconcilierii. Pentru Biserica catolică, ecumenismul este de acum o sarcină urgentă şi ireversibilă, o mărturie a iubirii fraterne trăite cu răbdare, « un imperativ al conştiinţei creştine luminate de cre­ dinţă şi călăuzite de caritate ». Aceasta presupune relaţii concrete. De pildă, este important ca diferitele Biserici creştine să se asocieze în rugă­ ciune şi pentru opere de caritate, căci sărăcia nu cunoaşte frontiere iar iubirea noastră pentru fraţi trebuie să fie inventivă. Colaborările în acti­ vităţile sociale îi vor ajuta pe creştinii din ţara voastră să înţeleagă că sunt chemaţi să lucreze unii cu alţii, ca ucenici ai lui Cristos pe care toţi îl proclamă Domn. Să ne amintim de îndemnurile Apostolului Neamuri­ lor : « Slujiţi unul altuia prin iubire » căci « iubirea zideşte ». 6 7 8 10. La sfârşitul întâlnirii noastre, gândul meu se îndreaptă spre credin­ cioşii comunităţilor voastre. Duceţi preoţilor, călugărilor, călugăriţelor şi ca­ tolicilor din România salutările mele cordiale şi urările de încurajare ale Pa­ pei, asugurându-i de rugăciunea mea ca, în dificultăţile prezente, să nu le lipsească speranţa şi ca Duhul să inspire tuturor sentimente de unitate şi pace ! Vă rog să transmiteţi salutul meu plin de afecţiune Cardinalului Ale­ xandru Todea, arhiepiscop emerit de Făgăraş şi Alba Iulia, asigurându-1 de sprijinul meu fratern în încercarea sănătăţii prin care trece, la fel şi arhiepi­ scopilor şi episcopilor emeriţi din ţara voastră. 5 6 7 8 Dignitatis humanae, n. 4. Ut unum sint, n. 8. Cal 5, 13. 1 Cor 8, 1. Acta Ioannis Pauli Pp. II 453 Prin mijlocirea sfinţilor pământului vostru, vă împart din inimă Binecu­ vântarea mea apostolică, vouă precum şi tuturor membrilor Poporului lui Dumnezeu încredinţaţi solicitudinii voastre pastorale. II Ad Vietnamiae episcopos in visitatione sacrorum liminum.* Cher Monsieur le Chers Frères dans Cardinal, l'épiscopat, 1. C'est avec grande joie que je vous accueille pour votre visite ad limi­ na, vous qui avez la charge pastorale du peuple de Dieu au Viêt-nam. Vous êtes venus près des tombeaux de Pierre et de Paul pour renforcer la cons­ cience de votre responsabilité de successeurs des Apôtres et éprouver plus intensément votre communion avec FÉvêque de Rome. Les visites ad limi­ na ont, en effet, une importance particulière dans la vie de l'Eglise « car elles constituent comme le sommet des relations entre les pasteurs de chaque Eglise particulière et le Pontife romain ». Elles mettent en évidence de façon remarquable la catholicité de l'Eglise et l'unité du Collège episco­ pal. Je remercie chaleureusement Monsieur le Cardinal Paul Joseph Pham Dinh Tung, Archevêque d'Hanoï, Président de votre Conférence episcopale, des paroles émouvantes qu'il m'a adressées en votre nom, manifestant ainsi la fidélité de vos communautés au successeur de Pierre. Je salue, avec une affection particulière, les Evêques de votre pays qui n'ont pas pu se joindre à vous. J'aurais vivement désiré rencontrer tous les Evêques, pour manifes­ ter à tous l'attachement que je porte à leurs personnes et à leurs commu­ nautés diocésaines et pour les assurer de l'intérêt avec lequel je suis leur travail dans chacun de leurs diocèses. La visite ad limina d'une conférence episcopale au complet est non seulement une manifestation visible des liens spirituels qui unissent leurs Églises particulières à l'Église universelle, c'est aussi un signe que la liberté religieuse est respectée dans un pays. A ces Evêques j'exprime ma solidarité et ma profonde communion dans leur mi­ nistère apostolique au service du peuple qui leur a été confié. A travers vous, je rejoins aussi les fidèles vietnamiens qui, avec courage, rendent té1 * Die 14 Decembris 1996. Pastor bonus, art. 29. 1 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 454 moignage au Christ sur votre terre, ou à l'extérieur du pays, ainsi que tout le peuple du Viêt-nam que j'assure de ma vive sympathie. 2. Depuis l'arrivée de l'Évangile au seizième siècle, l'Église dans votre pays a connu de nombreuses épreuves. A plusieurs reprises, elle a subi la persécution à cause de la foi au Christ Rédempteur. Marquée par la sainte­ té et le martyre de tant de ses enfants, elle est devenue une Église glorifiée par leur zèle au service de Dieu et de leurs frères. Et je voudrais évoquer ici la figure héroïque des 117 martyrs que j'ai eu le privilège de canoniser en 1988. Ce témoignage que les fils et les filles de votre pays ont rendu au Christ par amour de Dieu et de leurs frères a créé un lien particulier entre la communauté chrétienne et l'ensemble des Vietnamiens. Partageant plei­ nement les joies et les espoirs, les tristesses et les angoisses du peuple, elle a montré qu'elle y reste profondément enracinée. Si, au cours des siècles, des incompréhensions ont parfois surgi entre l'Église et la communauté ci­ vile, il faut réaffirmer que les catholiques sont des membres loyaux de la nation: aujourd'hui, comme dans le passé, ils contribuent au progrès social du pays et ils montrent un attachement au bien commun qui n'est pas moindre que celui des autres citoyens. Bien que petit troupeau, l'Église se veut pleinement présente aux réalités du pays, avec sa vocation propre. Elle est en marche avec tous les membres de la nation, car elle partage une même histoire, des avancées et des épreuves communes. Elle n'agit pas en esprit de rivalité ou par recherche de son intérêt propre, mais elle souhaite vivre en communion et en harmonie avec tous. La mission de l'Église est de transmettre un message de vie et d'amour par des actions concrètes pour la dignité humaine, pour une vie meilleure, dans un esprit de compassion pour les plus pauvres et les plus démunis. Avec humilité, et en collaboration avec les autres composantes de la nation, les catholiques participent au renouvellement et à la transformation des réalités humaines. Vivant sa vocation d'unité et de service pour tout le peuple, l'Église reconnaît et partage la grande richesse de la culture vietnamienne, ses valeurs humaines et spirituelles; et elle souhaite approfondir des relations de fraternité, de dialogue et de collaboration avec tous. 2 3. Chers Frères dans l'épiscopat, je rends grâce à Dieu pour le zèle et la générosité que vous manifestez, malgré de grandes difficultés, dans les fonc­ tions d'enseigner, de gouverner et de sanctifier qui vous ont été confiées au 2 Cf. Gaudium et spes, n. 1. Acta Ioannis Pauli Pp.. II 455 nom du Christ. Je vous encourage notamment à poursuivre avec ardeur votre mission de prédication de l'Évangile, qui est la première des charges de l'Évêque. « Les Évêques sont en effet les hérauts de la foi, qui amènent au Christ de nouveaux disciples; et les docteurs authentiques, c'est-à-dire pourvus de l'autorité du Christ, qui prêchent, au peuple à eux confié, la foi qui doit régler leur pensée et leur conduite, faisant rayonner cette foi sous la lumière de l'Esprit Saint, dégageant du trésor de la Révélation le neuf et l'ancien, faisant fructifier la foi, attentifs à écarter toutes les erreurs qui menacent leur troupeau ». L'annonce a pour premier objet le Christ, en qui s'accomplit la pleine et authentique libération du mal, du péché et de la mort, et en qui Dieu lui-même nous communique sa propre vie. C'est cette Bonne nouvelle que tous les hommes ont le droit de connaître et les Évêques en sont les premiers missionnaires. La mission prophétique de l'Église se réalise encore lorsque, à la lumière de l'Évangile, elle fait une lecture courageuse des grandes questions qui se posent à son temps, et lorsqu'elle intervient, notamment, en faveur des pauvres, des malades, des marginaux ou des jeunes. C'est sa vocation de travailler à promouvoir la civilisation de l'amour, la fraternité, la solidarité, l'unité, la justice, la paix. La charge apostolique que vous avez reçue fait de vous des « témoins du Christ devant tous les hommes, non seulement prenant soin de ceux qui suivent déjà le Prince des pasteurs, mais se con­ sacrant aussi de tout cœur à ceux qui [...] ignorent l'Évangile et la miséri­ corde salvatrice du Christ». La mission de l'Église est universelle, elle s'a­ dresse à tous les hommes. 3 4 5 6 4. Alors que nous nous préparons à entrer dans le troisième millénaire, la perspective du grand Jubilé offre à l'Église une heureuse occasion de « scruter les signes des temps et de les interpréter à la lumière de l'Évan­ gile ». Nous sommes invités à tourner notre regard vers le futur, sachant que l'avenir appartient au Christ qui se manifeste déjà à nous. Pour ac­ cueillir un nouveau printemps de vie chrétienne, l'Église au Viêt-nam est appelée à un renouvellement pastoral, missionnaire et spirituel, afin d'en­ trer dans le troisième millénaire avec l'audace des disciples du Christ. La 7 3 4 6 6 7 Cf. Mt 13, 52. Cf. 2 Tm 4, 1-4. Lumen gentium, n. 25. Christus Dominus, n. 11. Cf. Gaudium et spes, n. 4. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 456 vie apostolique doit sans cesse se réformer pour répondre aux nécessités du temps et aux besoins des peuples. Certes, l'Église « ne peut passer le seuil du nouveau millénaire sans inciter ses fils à se purifier, dans la repentance, des erreurs, des infidélités, des incohérences, des lenteurs. Reconnaître les fléchissements d'hier est un acte de loyauté et de courage qui nous aide à renforcer notre foi, qui nous fait percevoir les tentations et les difficultés d'aujourd'hui et nous prépare à les affronter ». Chaque fidèle est invité à la conversion du cœur et à l'accueil du Christ dans sa propre existence. « Il est aujourd'hui plus urgent que jamais que tous les chrétiens reprennent le chemin du renouveau évangélique, recevant avec générosité l'invitation de l'Apôtre à être saints dans toute leur conduite ». Mais l'Église est aussi invitée à rendre grâce à Dieu pour l'œuvre admi­ rable accomplie sous l'action de l'Esprit Saint, malgré la pauvreté de ses moyens. Elle veut offrir à tous le message de vie et d'amour qui lui a été légué par son Seigneur, Jésus Christ. « De l'argent et de l'or, je n'en ai pas, mais ce que j'ai je te le donne: au nom de Jésus Christ le Nazaréen, marche! »," disait déjà l'Apôtre Pierre à la porte du Temple. L'Église trouve dans le Concile Vatican II une source précieuse pour le renouvellement de toute sa vie. « La meilleure préparation de l'échéance bimillénaire ne pourra donc que s'exprimer par un engagement renouvelé d'appliquer, autant que possible fidèlement, l'enseignement de Vatican II à la vie de chacun et de toute l'Église ». Je vous engage donc à y puiser l'inspiration de votre pastorale. 8 9 10 12 5. Vous avez rendu hommage, Monsieur le Cardinal, à la foi vivante des laïcs de vos diocèses. Je suis heureux de saluer ici le courage et l'ardeur de vos fidèles qui ont traversé tant d'épreuves sans faillir dans leur adhésion au Christ. Je souhaite que chacun d'entre eux « ait toujours vive conscience d'être "un membre de l'Église", à qui est confiée une tâche originale, irrem­ plaçable et qu'il ne peut déléguer, une tâche à remplir pour le bien de tous. Dans cette perspective, prend tout son sens l'affirmation du Concile sur la nécessité absolue de l'apostolat de chaque personne ». Je comprends les difficultés qui proviennent des limitations imposées à ceux qui ont reçu 13 8 9 10 11 12 13 Tertio millennio adveniente, n. 33. Cf 1 P 1, 15. Christifideles laici, n. 16. Ac 3, 6. Tertio millennio adveniente, n. 20. Christifideles laici, n. 28. Acta Ioannis Pauli Pp. II 457 du Christ la charge d'organiser l'apostolat des fidèles et à ceux qui veulent faire œuvre d'apostolat. Cependant, il ne faut pas qu'ils se découragent: il faut au contraire favoriser la responsabilité des laïcs qui — comme le rap­ pelle le Concile — s'exerce tant dans l'Église que dans le monde. C'est leur devoir de participer de façon active à la vie de l'Église et à sa mission d'annoncer l'Évangile au milieu de leurs frères. Ils sont appelés à découvrir et à vivre de façon approfondie leur vocation et leur mission personnelle et communautaire. Là où la communion fraternelle parmi les disciples du Christ est affaiblie, la crédibilité de leur témoignage et de leur mission est affaiblie. 14 J'invite les laïcs à partager toujours plus généreusement les dons qu'ils ont reçus, en se dévouant à l'animation des paroisses, en se donnant à la catéchèse et à l'éducation des jeunes, en participant aux mouvements spiri­ tuels ou aux œuvres caritatives. Chaque baptisé doit prendre sa part de responsabilité et de service dans l'Église. Pour cela, il est nécessaire que la formation humaine, spirituelle et doctrinale des laïcs prenne une place re­ connue dans la pastorale. Ainsi pourront se construire des communautés ec­ clesiales toujours plus fraternelles et unies, fondées sur une profonde com­ munion au Christ, unique Sauveur du monde. Elles pourront servir effecti­ vement l'unité entre tous les hommes. 6. Je voudrais maintenant saluer cordialement les prêtres, vos collabora­ teurs immédiats dans le service du peuple de Dieu. Je sais avec quelle ar­ deur et quelle disponibilité, au prix de combien de fatigues, ils se donnent à leur ministère. Que Dieu les affermisse dans leur vocation de bâtisseurs de communautés chrétiennes en pleine union avec leurs Évêques et leur donne l'espérance aux moments difficiles. Je les encourage spécialement à garder la personne de Jésus Christ au centre de leur vie, à se conformer à Lui en toutes choses, et à donner le témoignage d'une vie renouvelée en Lui! « Le contact avec les représentants des traditions spirituelles non chrér tiennes, en particulier celles de l'Asie, m'a confirmé que l'avenir de la mis­ sion dépend en grande partie de la contemplation. Le missionnaire, s'il n'est pas un contemplatif, ne peut annoncer le Christ d'une manière cré­ dible; il est un témoin de l'expérience de Dieu et doit pouvoir dire comme 14 Cf. Apostolicam actuositatem, n. 9. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 458 les Apôtres: "Ce que nous avons contemplé..., le Verbe de vie..., nous vous l'annonçons" ». Je rejoins aussi par la pensée et la prière ceux qui se préparent au sa­ cerdoce et qui attendent avec ferveur le jour où ils recevront l'ordination qui les fera participer au ministère du Christ Prêtre pour construire son Eglise. J'espère que seront rapidement créées les conditions qui vous per­ mettront d'ouvrir les séminaires qui sont nécessaires et d'y accueillir tous les jeunes qui, avec générosité, aspirent à consacrer leur vie au service de l'Eglise et de leurs frères. Quant aux Instituts de vie consacrée, je connais l'activité que leurs membres déploient discrètement mais efficacement dans divers secteurs d'assistance, comme les hôpitaux, les léproseries, les orphelinats, les écoles maternelles, les maisons de personnes handicapées: ils partagent la vie de leur peuple et donnent un merveilleux témoignage chrétien et évangélique. C'est pourquoi, il serait constructif et apprécié de la population que des no­ viciats puissent être ouverts pour former ces humbles serviteurs du bien commun. J'invite l'ensemble des membres de ces Instituts à approfondir leur vocation dans sa triple dimension de la consécration, de la communion et de la mission, et je souhaite qu'ils trouvent une ardeur nouvelle pour faire face spirituellement et apostoliquement aux défis qui se présentent au­ jourd'hui dans la société. 15 16 17 7. À l'occasion du grand Jubilé, j'ai souhaité réunir une Assemblée spé­ ciale pour l'Asie du Synode des Evêques « pour éclairer et approfondir la doctrine sur le Christ unique Médiateur entre Dieu et les hommes et unique Rédempteur du monde ». Ce Synode voudrait évaluer les circonstances dans lesquelles se trouvent actuellement les peuples et les cultures de votre continent et préparer l'Eglise à mieux remplir sa mission d'amour et de ser­ vice. La préparation et la célébration de cette assemblée continentale sont une occasion de marcher ensemble avec l'Eglise universelle vers le troisième millénaire, à la suite du Christ, dans l'Esprit. Il est donc heureux que l'É­ glise qui est au Viêt-nam puisse apporter à toute l'Église la contribution de sa longue et riche expérience de témoignage évangélique, vécu parfois jus­ qu'à l'héroïsme par ses pasteurs et ses fidèles. Les lignes pastorales qui sor18 16 16 17 18 1 Jn 1, 1-3. Redemptoris missio, n. 91. Cf. Vita consecrata, n. 13. Tertio millennio adveniente, n. 38. Acta Ioannis Pauli Pp. II 459 tiront de cette assemblée seront des points d'appui pour affermir la foi et donner un nouvel élan apostobque aux communautés. 8. Chers Frères dans l'épiscopat, en terminant cette rencontre frater­ nelle, je voudrais vous encourager, ainsi que tous vos confrères, à pour­ suivre votre ministère apostolique dans l'espérance que fait naître en nous la Nativité du Seigneur que nous allons célébrer dans quelques jours. Dieu a voulu se manifester comme « l'Emmanuel », celui qui demeure parmi nous, hier, aujourd'hui et demain. Qu'il soit votre force et votre lumière! Qu'il vous aide à maintenir l'unité dans les Églises particulières confiées à votre sollicitude! Qu'il renforce l'unité des Évêques avec le Pape et entre eux, et l'unité des prêtres avec le Pape et avec leurs pasteurs, dans la com­ munion de l'Église universelle! Je vous confie à la maternelle protection de la Mère du Christ, NotreDame de La-Vang, dont vous allez célébrer, le 15 août 1998, le deux cen­ tième anniversaire des apparitions. Qu'elle soit pour vous et pour vos fi­ dèles un guide sur la route qui conduit au Seigneur Jésus son Fils! A cha­ cun de vous, aux Évêques qui n'ont pas pu se joindre à vous, aux prêtres, aux religieux, aux religieuses et à tous les laïcs du Viêt-nam, présents dans le pays ou vivant à l'extérieur, je donne avec affection la Bénédiction Apostolique. III Ad patres cardinales et Romanae Curiae praelatos.* 1. Natus est hodie Salvator mundi! Il mistero del Natale ci riempie di stupore sempre nuovo. Nell'oggi della liturgia, che ci fa contemporanei del­ l'evento bimillenario della nostra salvezza, noi riviviamo la gioia dei pastori che ricevettero per primi l'annuncio e si recarono alla grotta di Betlemme. In quel Bimbo, nato dalla Vergine, noi riconosciamo il Salvatore del mon­ do. In Lui trova risposta l'invocazione di salvezza che sale dagli uomini e dalle donne di ogni tempo e di ogni latitudine. Ma che cosa è la salvezza? Dobbiamo riscoprire nella sua ricchezza di si­ gnificato questa parola centrale dell'annuncio cristiano, che è evocata dallo stesso nome di Gesù: Dio salva. In Lui Dio ci viene incontro per strapparci * Die 21 Decembris 1996. 460 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale al destino di morte, che grava su di noi come conseguenza del peccato. Vie­ ne a sottrarci ai molteplici limiti ed effetti della nostra precarietà, per in­ trodurci nell'intimità della vita divina. Viene a ridare senso e speranza alla nostra intera realtà umana. Con Lui l'eterno entra nel tempo, il tempo è accolto nell'eterno. La storia dell'uomo diventa, in certo senso, storia di Dio. Il Verbo ha fatto propria tutta la nostra condizione umana, tranne il peccato. Tutto è stato assunto per essere in Lui « ricapitolato » e da Lui « sanato ». La dimensione salvifica dell'Incarnazione è legata a questa inte­ gra assunzione dell'umanità da parte del Figlio di Dio, al punto che i Pa­ dri, contro le eresie tendenti a sminuire lo « scandalo » dell'Incarnazione, enunciarono il principio: « Ciò che non è assunto, non può essere salvato ». 1 2 2. Hodie natus est Salvator mundi! Nel gaudio di questo mistero che dà pienezza alla nostra umanità, ringrazio cordialmente Lei, Signor Cardinale Decano, per le gentili parole di devozione e di augurio che ha voluto rivol­ germi, facendosi voce di questa grande famiglia dei collaboratori della Curia Romana. A ciascuno di loro va il mio saluto affettuoso e grato. Signori Cardinali, venerati Fratelli nell'episcopato e nel sacerdozio, caris­ simi collaboratori religiosi e laici, sono lieto di poter meditare con voi sul­ l'evento senza eguale da cui è scaturita la nostra salvezza. La nostra riflessione assume quest'anno un respiro più ampio, perché abbiamo da poco iniziato il triennio di preparazione al Grande Giubileo. Siamo entrati in un Avvento pluriennale, che ci porterà a celebrare con particolare intensità, nell'anno 2000, il mistero dell'Incarnazione. I discepoli di Cristo non possono non sentirsi coinvolti in questo cammino di fede e di rinnovamento di vita. Ciò vale, tuttavia, a titolo speciale per quanti, come voi, collaborano da vicino col Successore di Pietro. Dovrà essere, quello ap­ pena iniziato, un anno di crescita del nostro amore per Cristo, al quale dob­ biamo rendere una testimonianza sempre più limpida e coerente. Io sento echeggiare forte in me la domanda che Cristo rivolse a Pietro: «Mi ami?». E una domanda che mi riempie di grande responsabilità. Ma vorrei farla rimbalzare anche su di voi, che mi aiutate quotidianamente nella sollecitudine per tutta la Chiesa. 3 3. La domanda sull'amore sta alla base di tutta l'esistenza cristiana. È la Chiesa stessa a sentirsi continuamente interpellata da Cristo, suo sposo: 1 2 3 Cf. Ef 1, 10. Gregorio di Nazianzo, Ep, 101: PG 37, 181. Qv 21, 15. Acta Ioannis Pauli Pp. II 461 «Mi ami tu? ». L'anno che volge ormai al suo termine ha conosciuto diversi momenti « forti », in cui è risuonata viva questa domanda. Momenti forti sono stati i Viaggi pastorali, che anche quest'anno Dio mi ha dato di com­ piere nell'esercizio del ministero che è proprio del Successore di Pietro. Li ha ricordati il caro Cardinale Decano, accennando ai frutti di bene che ne sono derivati. Ne rendiamo insieme grazie al Signore. Momento forte è stata la pubblicazione dell'Esortazione post-sinodale Vita consecrata con la quale ho offerto a quanti sono chiamati alla vita di speciale consacrazione le indicazioni per rinnovarsi sempre più profonda­ mente sulla strada della fedeltà e dell'amore. Non si deve però, dimenticare che questa Esortazione apostolica è la terza di una trilogia: vi sono state, infatti, in precedenza la Christifideles laici, in cui ho raccolto i risultati del­ l'Assemblea Sinodale sul laicato, e la Pastores dabo vobis a proposito del sa­ cerdozio ministeriale. Sulle tracce del Concilio, queste vocazioni paradigmatiche della vita ec­ clesiale sono state approfondite nella loro identità e nella loro missione. Es­ se esprimono, ciascuna a suo modo, il mistero di salvezza del Verbo incar­ nato, e con i loro accenti diversi e complementari quasi rifrangono la luce di Cristo che rifulge sul volto della Chiesa. Nella vita laicale Cristo è glori­ ficato come il fondamento da cui trae valore e senso tutta la realtà creata. Nella vita delle persone consacrate, che a Lui si dedicano « con cuore indi­ viso » nell'assunzione dei consigli evangelici, Egli è contemplato come il traguardo escatologico a cui tutto tende. Nel sacerdozio ministeriale, posto a servizio della Chiesa nel tempo del « già e non ancora », si rivela il volto del Buon Pastore, che mai cessa di occuparsi del Popolo che si è acquistato col suo sangue. 4 5 4. A quest'ultima vocazione ho dedicato nel mese scorso un'attenzione speciale, prendendo occasione dal cinquantesimo del mio sacerdozio. Nell'af­ fetto che tutta la Chiesa mi ha mostrato, accentuato anche dalla circostan­ za del mio ricovero ospedaliero, non ho solo visto la considerazione per la mia persona, ma anche la stima che la comunità cristiana coltiva per il mi­ nistero sacerdotale. Esso è « dono e mistero », dono da implorare insistente­ mente dal Signore, mistero da riscoprire sempre di nuovo. Quanti hanno ri­ cevuto la grazia del sacerdozio sono resi amministratori dei misteri di Dio 4 5 Cf. Lumen gentium, 1. Ibid., 42. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 462 attraverso l'annuncio della parola, la celebrazione dei sacramenti e la guida amorevole della comunità cristiana. Il loro speciale rapporto con l'Eucari­ stia deve spingerli a vivere con singolare intensità l'offerta di sé che Cristo fece sul Golgota, rendendo se stessi, con lui, « pane spezzato » per i fratelli, e restando sempre, come nella suggestiva prostrazione del giorno dell'Ordi­ nazione, « pavimento » solido, su cui i fratelli possano camminare incontro al Signore. 6 5. Fissando gli occhi sul mistero di Cristo, la Chiesa ha continuato an­ che quest'anno a camminare nel solco dell'ecumenismo, col desiderio arden­ te della piena unità tra tutti i credenti. In questo spirito ho voluto propor­ re negli Angelus domenicali un'articolata meditazione sulla ricchezza della tradizione spirituale dell'Oriente, che va sempre meglio conosciuta e apprez­ zata. Dobbiamo andare verso il Terzo Millennio con il proposito fermo di superare i motivi di divisione che la storia ha accumulato. La Chiesa deve tornare a respirare pienamente con i suoi « due polmoni ». Di questo sono vivente auspicio i cattolici di rito orientale, che sono stati particolarmente al centro della mia attenzione nelle celebrazioni per i centenari delle « unio­ ni » di Brest e Uzhorod. In questo senso va pure la gradita visita del Catholicos-Patriarca Supremo di tutti gli Armeni, Karekin I. D'altra parte, l'ecumenismo deve portare i suoi frutti anche rispetto alle divisioni intervenute in Occidente. Il recente incontro con l'Arcivescovo di Canterbury, George Leonard Carey, ha permesso di verificare il cammino fatto nei rapporti con la Comunione anglicana, nonostante gli ostacoli anti­ chi e nuovi che ritardano la piena unità. Lo Spirito Santo ci spinge a pro­ gredire su questa strada, pur restando sempre fedeli alle esigenze della veri­ tà e alla logica dell'amore evangelico. 6. Natus est hodie Salvator mundi! Molti problemi di questo faticoso « og­ gi » dell'umanità hanno attirato anche quest'anno l'attenzione vigile e pre­ murosa della Chiesa. Se Cristo è il Salvatore, la Chiesa, suo mistico corpo e sua sposa, è « sacramento universale di salvezza ». Come tale, essa è chia­ mata ad essere fermento evangelico in tutti gli ambiti della vita umana, contribuendo a costruire una società più fraterna e solidale. Questo tipo di presenza si esprime in molteplici forme, con iniziative promosse a livello sia di Chiesa universale che di Chiese particolari. In questo incontro con voi mi 7 6 7 Cf. Dono e mistero, p. 54. Lumen gentium, 48. Acta Ioannis Pauli Pp. II 463 piace ricordare la testimonianza specifica che la Santa Sede ha reso con l'invio delle sue Delegazioni ai vertici mondiali nei quali si sono affrontati problemi di grande rilievo per l'umanità. Quest'anno la Santa Sede ha dato il suo ulteriore contributo alla Seconda Conferenza delle Nazioni Unite sugli Insediamenti Umani, che si è svolta in giugno a Istanbul. Analogo servizio, con l'intento sempre volto a difendere la dignità di ogni persona umana e specialmente delle più deboli, è stato reso in precedenti occasioni. Ricordo, in particolare, la Conferenza delle Nazioni Unite sull'ambiente e sullo svi­ luppo, a Rio de Janeiro nel 1992, la Conferenza mondiale sui Diritti Uma­ ni, a Vienna nel giugno 1993, la Conferenza mondiale sulla riduzione dei di­ sastri naturali, a Yokohama nel maggio 1994, la Conferenza internazionale su popolazione e sviluppo, al Cairo nel settembre successivo e, infine, la Conferenza mondiale sulle donne, nel settembre dell'anno scorso a Pechino. In ognuna di queste occasioni la Santa Sede ha voluto offrire la testimo­ nianza di quella « salvezza integrale » che Cristo ha portato alla persona umana, e che tocca tutte le sue dimensioni, spirituali e corporee, culturali e sociali: salvezza di « ogni uomo e di tutto l'uomo », per rievocare una bella espressione di Paolo VI. 8 7. Purtroppo, mentre la Comunità internazionale riflette sui problemi dell'umanità, affrontandoli con tempi spesso assai lunghi, in tante parti del mondo uomini, donne, bambini soffrono indicibilmente. Ogni giorno assi­ stiamo allo spettacolo agghiacciante di persone e popoli ridotti allo stremo per situazioni di povertà che stridono con il consumismo delle regioni bene­ stanti. Il Vertice mondiale sull'alimentazione, svoltosi in novembre presso la FAO, ha richiamato l'attenzione di tutti sullo « scandalo » della fame e della malnutrizione, che colpisce ancora una persona su cinque nel mondo. Parlando a quell'illustre Vertice ho ricordato gli insopportabili contrasti tuttora esistenti tra chi manca di tutto e chi sperpera senza ritegno beni che nel piano del Creatore sono destinati all'intera umanità. E necessario ed urgente che gli Stati si impegnino a perseguire politiche economiche e ali­ mentari fondate non solo sul profitto, ma anche sulla condivisione solidale. In questa prospettiva il Pontificio Consiglio Cor Unum ha pubblicato di re­ cente un documento su « La fame nel mondo », nel quale sono formulate in­ teressanti proposte tese a favorire una ripartizione più equa delle risorse ali­ mentari. 8 Populorum Progressio, 14. 464 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Alcune popolazioni sono poi afflitte dalla tragedia di conflitti etnici e nazionalistici che gettano nella disperazione e nella morte innumerevoli in­ nocenti. Non di rado essi attirano l'interesse dell'opinione pubblica solo per pochi momenti, per essere poi abbandonati al loro destino. Si sono registra­ ti quest'anno significativi progressi, pur tra tensioni tutt'altro che sopite, nella soluzione del problema della Bosnia ed Erzegovina, ma nel frattempo si sta consumando un dramma di sconvolgenti proporzioni in Africa centra­ le. La Chiesa torna a farsi voce di chi non ha voce, e chiede a quanti ne hanno potere e responsabilità di non tirarsi indietro di fronte a queste drammatiche emergenze. 8. Ecco, Signori Cardinali, venerati Fratelli nell'episcopato e nel sacerdo­ zio, religiosi e religiose, cari laici collaboratori, un panorama certamente in­ completo dei numerosi ambiti di servizio, a cui la Sede Apostolica si sente chiamata, per farsi interprete in modo operoso e concreto del messaggio di salvezza che viene dal Natale. Nell'ambito di tale molteplice impegno, voi rendete un servizio prezioso e insostituibile, in ciascuno dei vostri Dicasteri, mettendo quotidianamente a disposizione del Papa e della Chiesa la vostra intelligenza e la vostra competenza. Non posso diffondermi nei particolari, anche se lo desidererei, per sottolineare quanto il lavoro di ciascuno, spesso fatto nel nascondimen­ to, sia meritevole del più cordiale riconoscimento. Ma so che attingete le vostre più profonde motivazioni in Dio stesso, alla cui inesauribile sorgente di grazia alimentate il vostro amore per la Chiesa. Sono proprio tali moti­ vazioni il segreto perché il lavoro curiale, pur con l'inevitabile peso degli aspetti burocratici, non perda mai la sua ispirazione evangelica e un grande calore umano. Vogliate accogliere tutti l'espressione del mio apprezzamento. Grazie! Grazie di cuore! 9. Natus est hodie Salvator mundi! Ci rechiamo spiritualmente davanti alla grotta di Betlemme, per adorare il Bimbo Divino, per confessarlo no­ stro Signore e Salvatore, per celebrare la misericordia del Padre, che « in lui ci ha scelti prima della creazione del mondo per essere santi e immacolati al suo cospetto nella carità ». Voglia la Vergine Santa, che lo portò in grembo e lo contemplò strin­ gendolo tra le braccia, darci un po' della sua fede, perché la venuta di Cri­ sto non lasci inerte la nostra vita e freddo il nostro cuore. Ci renda testimo9 9 Ef 1, 4. Acta Ioannis Pauli Pp. II 465 ni di carità, perché Egli possa nascere nelle menti afflitte dal dubbio, nelle famiglie stremate dall'indigenza, nei giovani bisognosi di speranza. Implorando per ciascuno di voi ogni bene, imparto a tutti la mia Bene­ dizione. Buon Natale! IV Ad quosdam Galliae sacros praesules.* Chers Frères dans l'épiscopat, 1. A quelques mois de ma dernière visite pastorale en France, dont je garde un très vif souvenir, je suis heureux de commencer aujourd'hui les entretiens que je vais avoir avec les Evêques des différentes régions aposto­ liques, à l'occasion du pèlerinage aux tombeaux des Apôtres, sens premier de la visite ad limina. Vos rencontres avec le Successeur de Pierre et ses collaborateurs constituent un geste de communion ecclésiale et une expres­ sion de l'esprit collégial qui nous unit. Ces contacts sont aussi l'occasion d'une réflexion approfondie sur les divers aspects de votre mission. Je remercie Mgr Michel Moutel, Evêque de Ne vers et Président de la Région apostolique du Centre, pour les sentiments d'attachement qu'il vient de me manifester en votre nom et pour l'esquisse qu'il a présentée de la situation ecclésiale chez vous. Je salue cordialement chacun de vous et, en particulier, Mgr Jean Honoré, Archevêque de Tours, qui m'a accueilli avec beaucoup de prévenances dans sa ville episcopale en septembre der­ nier, faisant de mon pèlerinage au tombeau de saint Martin un grand mo­ ment que je ne saurais oublier en vous retrouvant ici. Nous saluons en ce jour la mémoire de Mgr Jean Cuminal, Evêque de Blois, qui nous a prématurément quittés, avant de pouvoir célébrer le troi­ sième centenaire de la fondation de son diocèse. Nous prions le Seigneur d'accorder à ce serviteur fidèle sa récompense dans la paix. 2. Mgr Moutel a rappelé plusieurs caractéristiques de vos diocèses, qui sont associés dans le cadre d'une Région étendue et de grande diversité. Malgré une relative dispersion, il est heureux que vous puissiez collaborer pour diverses initiatives. Je pense en particulier au séminaire d'Orléans, qui * Die 11 Ianuarii 1997. 32 - A. A., S.. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 466 concerne presque tous vos diocèses et auquel vous avez récemment donné de meilleures conditions de vie. De nombreux fidèles montrent beaucoup de générosité et participent de manière active et lucide à la vie ecclésiale. Ce sont là de vrais motifs d'es­ pérance et des signes de la présence active de l'Esprit Saint au cœur des baptisés et dans leurs communautés. Je vous demande de porter à vos dio­ césains le salut cordial et les encouragements de l'Évêque de Rome. Je voudrais dire spécialement aux prêtres, aux diacres, aux personnes consa­ crées, aux responsables laïcs, mon estime et ma confiance, car, au prix de grands dévouements, ils prennent part tous ensemble à vos côtés à la mis­ sion confiée par Jésus à ses disciples. Avec les différents groupes d'Evêques de France qui vont venir ad limi­ na dans les semaines qui viennent, j'ai l'intention d'aborder plusieurs thèmes significatifs pour l'Église aujourd'hui, en désirant vous donner quelques éléments de réflexion, dans l'esprit de ce que le Seigneur a de­ mandé à Pierre: « Affermis tes frères »- Je m'arrêterai davantage aujour­ d'hui à certains aspects de votre ministère episcopal, sans vouloir toutefois en dresser un panorama complet. 1 3. Mgr Moutel a souligné les principales difficultés que vous connaissez. Je retiens deux aspects, qui touchent l'ensemble de l'Eglise dans votre pays: en premier lieu le fait qu'une partie importante de la population reste à distance de l'Église et ne reçoive pas facilement son message; d'autre part, la diminution du nombre des prêtres marque les activités pas­ torales qu'il devient plus aléatoire d'assurer, même si de nombreux laïcs as­ sument des responsabilités croissantes. Ainsi, comme dans bien d'autres nations, vous devez faire face à diffé­ rentes formes d'appauvrissement ou d'affaiblissement de l'Église qui rendent la mission episcopale ardue. Apôtres du Christ, vous êtes parmi les premiers à éprouver la croix de l'indifférence, de l'incompréhension, parfois de l'hostilité. Dans une société qui doute souvent d'elle-même et souffre d'une crise économique et sociale prolongée, vous voyez trop de personnes, et trop de baptisés, rester à l'écart de la communauté ecclésiale, par une sorte de rejet de l'institution, au bénéfice d'un repli individualiste: chacun se sent arbitre de ses règles de vie et, s'il garde un sens religieux ou si l'É­ glise reste pour lui une lointaine référence, il ne vit pas une foi personnelle en Jésus Christ et il en méconnaît la dimension ecclésiale. Lc 22, 32. Acta Ioannis Pauli Pp. II 467 4. Cette situation, dont l'analyse doit évidemment être nuancée suivant les lieux, marque le Pasteur, qui ne peut demeurer passif. Vous le disiez à la suite de saint Paul, « miséricordieusement investis de ce ministère, nous ne faiblissons pas, [...] car ce n'est pas nous que nous prêchons, mais le Christ Jésus, Seigneur ». L'Evêque puise son assurance dans les promesses du Christ et le don de son Esprit, car « il est fidèle, le Dieu par qui vous avez été appelés à la communion de son Fils, Jésus Christ notre Seigneur». La charge episcopale, est-il besoin de lè redire, est avant tout d'ordre spirituel. Guetteur, veilleur, le pasteur porte sur les fidèles et sur toute la société un regard éclairé par la perspective évangélique et par l'expérience ecclésiale. C'est à l'écoute de ce que « l'Esprit dit aux Eglises » qu'il peut exercer ses responsabilités, en commençant par un discernement ouvert et bienveillant sur les réussites ou sur les défaillances, sur les initiatives dyna­ miques ou sur les passivités regrettables qui jalonnent la route du peuple de Dieu. Le Concile Vatican II a clairement énoncé les fonctions majeures des successeurs des Apôtres, dans la Constitution sur l'Eglise Lumen gentium et dans le décret Christus Dominus sur la charge pastorale des Evêques. Il est bon de reprendre la méditation de ces textes majeurs du magistère ecclé­ sial; une telle réflexion vaut bien sûr pour celui qui est investi d'une mis­ sion constitutive au service du peuple qui lui est confié, mais elle doit aussi intéresser les fidèles. 2 3 4 5. Je voudrais vous confirmer fraternellement dans votre charge d'ensei­ gner, d'annoncer aux hommes l'Evangile du Christ. Prophète qui proclame la Bonne Nouvelle, l'Evêque la propose inlassablement en cherchant le lan­ gage qui ouvre le sens des Écritures, comme le Seigneur l'a fait avec les disciples d'Emmaiis. Le Concile dit notamment: « Les Évêques proposeront la doctrine chrétienne d'une manière qui soit adaptée aux besoins du temps, c'est-à-dire qui réponde aux difficultés et aux questions qui in­ quiètent et angoissent le plus les hommes ». Ces paroles suffisent à montrer que votre ministère apostolique s'adresse aux hommes du temps présent, en fonction des besoins exprimés ou latents des fidèles visiblement présents 5 6 2 3 4 5 6 2 Coa, 1.5. 1 Col, 9. Ap 2, 7. Cf. Christus Dominus, n. 11. Ibid., n. 13. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 468 dans la communauté diocésaine comme des personnes qui restent sur le seuil et trouvent difficilement le sens de leur vie. En particulier, l'Évêque est au premier rang pour s'engager vis-à-vis des pauvres et des exclus de la société. Il s'exprime en défenseur de la dignité de la personne, du respect de la vie de chacun, de la justice dans la chari­ té, de la solidarité. Il est celui qui appelle à servir les personnes que vous avez nommées les « blessés de la vie », qui souffrent à cause des maladies et des handicaps physiques, à cause des problèmes sociaux ou du manque de foi et d'espérance spirituelle. A l'image du Seigneur qui est venu comme Serviteur, le pasteur ouvre les voies du service à tous ceux qu'il est appelé à guider. Dans la charité, le ministère apostolique est celui de l'unité du peuple en collaboration étroite avec les membres du presbyterium qui partagent ses charges. Je reviendrai ultérieurement sur les exigences présentes du sa­ cerdoce presbytéral qui est votre souci premier. Il suffit aujourd'hui de souligner que les prêtres et, avec eux, les responsables des services ou des mouvements comptent sur l'Évêque pour coordonner l'ensemble des mis­ sions, afin que tous contribuent à l'unité et au dynamisme de l'Église dio­ césaine. L'ensemble de vos responsabilités peut paraître peser bien lourd pour vous. Seul l'Esprit du Seigneur, dans la communion de toute l'Église peut vous donner la force et la lumière qui vous sont nécessaires. Gardons con­ fiance en l'unique Esprit « qui est Seigneur et qui donne la vie ». Méditons sans cesse la promesse de Jésus: « Lorsque viendra le Paraclet, que je vous enverrai d'auprès du Père, il me rendra témoignage. Mais vous aussi, vous témoignerez, parce que vous êtes avec moi depuis le commencement ». 7 6. L'expérience de ces dernières décennies a permis aux Évêques de ne pas se trouver sans appuis pour accomplir leur mission. D'importantes ins­ tances de collaboration, à l'échelle d'une région ou d'un pays, se sont affir­ mées. J'y ai déjà fait allusion devant vous à Reims. Le Concile recom­ mande que les Évêques se réunissent « afin que par l'échange des idées se réalise une sainte harmonie des forces en vue du bien commun des Églises ». En effet, au-delà d'une simple concertation, les assemblées epis­ copales permettent de tracer des orientations communes, de faire entendre 8 7 8 Jn 15, 26-27. Christus Dominus, n. 37. Acta Ioannis Pauli Pp. II 469 des messages qui sont valables pour le pays, de mettre en commun sur le plan régional ou national des moyens d'approfondissement et d'action dont un diocèse seul ne peut disposer. J'en prends pour exemple l'important travail, conduit par plusieurs d'entre vous, avec l'aide d'experts, de représentants des mouvements laïcs et de nombreux fidèles, qui vous a amenés à adresser aux Catholiques de France la Lettre intitulée Proposer la foi dans la société actuelle. Je souhaite que cet acte des Evêques contribue à évaluer lucidement la situation des catholiques dans la société actuelle, les incitant à aller au cœur du mystère de la foi, afin de former une Église qui sache de mieux en mieux proposer et partager les dons reçus par grâce. Ensemble, vous serez mieux à même de suivre l'évolution et l'animation des différentes communautés ou groupes qui composent le paysage actuel de l'Église chez vous. Vous donnerez aussi leur dynamisme aux principales institutions de service où l'Église s'est toujours engagée, notamment dans l'enseignement, dans le soin des malades, dans l'entraide concrète et avisée à l'intérieur du pays comme envers vos frères des régions les plus défavorisées. Ensemble, vous serez aussi mieux entendus quand vous vous faites les défenseurs de la solidarité sociale à l'égard de tous les habitants de votre terre, quelles que soient leurs origines. 7. Votre présence à Rome met encore en évidence votre communion avec l'Église universelle. Je vous sais gré de l'attention que vous portez au Magistère et à l'action de l'Évêque de Rome, que vous contribuez à faire connaître et à expliquer. Et je pense aussi à la sollicitude pour toutes les Églises, dont le Concile Vatican II a fortement marqué qu'elle incombait à chacun des successeurs des Apôtres. Je sais que vos diocèses restent attachés à leur grande tradition mission­ naire, et qu'ils entretiennent, en vertu de liens anciens ou plus récents, des relations vivantes avec d'autres Églises particulières, notamment de jeunes Églises souvent fondées par les missionnaires venus de vos régions, ou des Églises anciennes qui renaissent après des temps d'épreuve et qui sou­ haitent l'échange effectif des dons que j'ai souvent appelé de mes vœux. Cela s'est déjà exprimé dans l'Assemblée spéciale pour l'Europe du Synode des Évêques, dont j'ai annoncé une nouvelle session. Votre communion avec l'ensemble de l'Église se manifeste aussi dans les Synodes généraux, tel celui que l'on prépare précisément sur le mi9 9 Cf. Lumen gentium, n. 23, et Christus Dominus, n. 6. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 470 nistère episcopal, après les réflexions menées sur les laïcs, les prêtres, la vie consacrée. 8. Pour les mois et les années qui viennent, des tâches importantes vous reviennent. Bientôt la Journée mondiale des Jeunes aura lieu à Paris, après que tous les diocèses de France auront accueilli des jeunes venus du monde entier. Je suis reconnaissant à tous ceux qui travaillent à la réussite de ce rassemblement, car de telles rencontres suscitent une grande espérance: les jeunes confrontent leurs approches de la foi au Christ, qui les appelle à sa suite: « Venez et voyez ». Cet événement du mois d'août prochain s'insère dans la préparation di­ recte du grand Jubilé de l'An 2000, commencée par une réflexion renouve­ lée sur « Jésus Christ, unique Sauveur du monde, hier, aujourd'hui et à ja­ mais». Aidez les fidèles à redécouvrir le baptême et l'appel universel à la sainteté, à renforcer leur foi et leur témoignage, à intensifier la catéchèse à l'intention de toutes les générations, à prier avec confiance la Vierge sainte, avec qui « l'Église pénètre avec respect plus avant dans le mystère suprême de l'Incarnation ». Et le Jubilé doit être marqué par un nouvel élan dans l'é vangélisation. 10 11 12 13 9. Chers Frères, au moment où commencent les visites ad limina des Évêques de France, je vous assure de ma profonde communion dans la prière, dans une ferme espérance pour l'avenir de vos diocèses, où se dé­ ploie beaucoup de vivante générosité malgré les épreuves. Que le Seigneur Jésus Christ vous donne la joie de le servir en conduisant en son nom les Églises diocésaines qui vous sont confiées! Que la Vierge sainte et tous les saints de France intercèdent pour vous! A vous, pasteurs de la Région apostolique du Centre, à tous ceux qui font vivre l'Église avec vous et à vos compatriotes, je donne de grand cœur la Bénédiction Apostolique. 10 11 12 13 Jn 1, 39. Cf. He 13, 8. Lumen gentium, n. 65; cf. Tertio millennio adveniente, nn. 40-43. Cf. ibid., nn.. 21. 40. Acta Ioannis Pauli Pp. II all V Ad Oratores nationum.* Excellences, Mesdames, Messieurs, 1. Votre Doyen, Monsieur l'Ambassadeur Joseph Amichia, vient de me présenter vos vœux amicaux avec la sérénité et la délicatesse que nous lui connaissons. Il l'a fait pour la dernière fois, puisque, après plus de vingtcinq années, il retrouvera définitivement sa chère Côte-dTvoire. A son épouse, à sa famille, à ses compatriotes et à lui-même je désire, en votre nom à tous, offrir nos souhaits les meilleurs pour un avenir qui leur per­ mette de réaliser leurs projets les plus chers. À vous tous, Excellences, Mesdames, Messieurs, vont mes remerciements chaleureux pour vos vœux; et je vous suis reconnaissant pour les marques d'appréciation que vous donnez si souvent envers l'action internationale du Saint-Siège. J'aurai l'occasion, dans un instant, de vous saluer personnelle­ ment et de vous exprimer mes sentiments d'estime. A travers vous tous, je voudrais aussi faire parvenir mes souhaits affectueux et priants aux diri­ geants de vos pays et à vos compatriotes: puisse l'année 1997 marquer une étape décisive dans l'affermissement de la paix et pour une prospérité mieux partagée par tous les peuples de la terre! Dans mon message pour la Journée mondiale de la Paix 1997, j'invitais tous les hommes de bonne volonté à « entreprendre ensemble et résolument un véritable pèlerinage de paix, chacun partant de la situation concrète dans laquelle il se trouve». Comment mieux le commencer, sinon avec vous, Mesdames et Messieurs, qui êtes des observateurs qualifiés et attentifs de la vie des nations? En ce début d'année, où en sont l'espérance et la paix? Telle est la question à laquelle j'aimerais répondre avec vous. 1 2. L'espérance. Fort heureusement, elle n'est pas absente de l'horizon de l'humanité. Le désarmement a franchi des étapes importantes, avec la si­ gnature du Traité d'interdiction complète des essais nucléaires, auquel le Saint-Siège a d'ailleurs apposé, lui aussi, sa signature, dans l'espoir d'une adhésion universelle. Désormais la course aux armements nucléaires et leur prolifération sont mis au ban de la société. * Die 13 Ianuarii 1997. N. 1. 1 472 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Cela ne doit cependant pas nous rendre moins vigilants quant à la pro­ duction d'armements conventionnels ou chimiques de plus en plus sophisti­ qués, ni indifférents aux problèmes posés par les mines antipersonnel. Au sujet de ces dernières, je souhaite qu'un accord, juridiquement contraignant et avec des mécanismes de contrôle adaptés, voie le jour lors de la réunion prévue à Bruxelles au mois de juin prochain. Tout doit être mis en œuvre pour édifier un monde plus sûr! Presque la totalité des Gouvernements, réunis dans le cadre de l'Organi­ sation des Nations Unies à Istanbul pour la deuxième Conférence sur les établissements humains et à Rome pour le Sommet mondial de la F.A.O., ont pris des engagements concrets en vue de mieux concilier le développe­ ment, la croissance économique et la solidarité. Le droit au logement et le partage équitable des ressources de la terre sont apparus comme des priori­ tés pour les années futures: ce sont là des pas décisifs. Nous devons prendre acte également de l'accord conclu en fin d'année à Abidjan pour la paix en Sierra Leone, tout en espérant que le désarme­ ment et la démobilisation des hommes en armes adviendront sans lenteur. Puisse-t-il en être de même au Liberia voisin, engagé lui aussi dans un dif­ ficile processus de normalisation et de préparation d'élections libres! Au Guatemala, la paix semble finalement se profiler à l'horizon après de trop longues années de lutte fratricide. L'accord signé le 29 décembre der­ nier, en créant un climat de confiance, devrait favoriser, dans l'unité et avec courage, la solution des nombreux problèmes sociaux encore à résoudre. Tournant notre regard vers l'Asie, nous attendons la date du 1 juillet 1997, où Hong Kong sera réintégré à la Chine continentale. En raison de la consistance et de la vitalité de la communauté catholique qui réside dans ce territoire, le Saint-Siège suivra avec un intérêt tout particulier cette nou­ velle étape, souhaitant que le respect des différences, des droits fondamen­ taux de la personne humaine et de la suprématie du droit jalonne ce nou­ vel itinéraire, préparé par de patientes négociations. er 3. La paix, en second lieu. Elle semble encore précaire en plus d'un point de la planète, et, en tout cas, elle est toujours à la merci des égoïsmes ou des imprévoyances de bien des acteurs de la vie internationale. Tout près de nous, l'Algérie continue à se débattre dans un abîme de violence inouïe, donnant la triste image d'un peuple tout entier pris en otage. L'Église catholique y a payé un lourd tribut, l'an passé, avec l'assas­ sinat barbare des sept moines de la Trappe de Notre-Dame de l'Atlas et la Acta Ioannis Pauli Pp. II 473 mort brutale de Mgr Pierre Claverie, evêque d'Oran. Chypre, encore coupée en deux, attend une solution politique qui devrait être élaborée dans un contexte européen lui offrant des horizons plus diversifiés. Et puis, sur la rive orientale de la Méditerranée, le Proche-Orient continue à chercher à tâ­ tons le chemin de la paix. Tout doit être tenté pour que les sacrifices et les efforts consentis ces dernières années, depuis la Conférence de Madrid, ne soient pas rendus vains. Pour les chrétiens, en particulier, cette « Terre Sainte » demeure le lieu où a retenti pour la première fois ce message d'a­ mour et de réconciliation: « Paix sur la terre aux hommes, que Dieu aime »! Tous ensemble, juifs, chrétiens et musulmans, israéliens et arabes, croyants et incroyants, doivent créer et consolider la paix: la paix des trai­ tés, la paix de la confiance, la paix des cœurs! Dans cette partie du monde, comme ailleurs, la paix ne pourra être juste et durable que si elle repose sur le dialogue loyal entre partenaires égaux, dans le respect de l'identité et de l'histoire de chacun, si elle repose sur le droit des peuples à la libre dé­ termination de leur destin, sur leur indépendance et sur leur sécurité. Il ne peut y avoir d'exception! Et tous ceux qui ont accompagné les parties les plus directement engagées dans le difficile processus de paix au MoyenOrient se doivent de redoubler d'efforts pour que le modeste capital de confiance accumulé ne soit pas dissipé mais, au contraire, augmente et fruc­ tifie. Ces derniers mois, un foyer de tension s'est dramatiquement étendu à toute la région des Grands Lacs en Afrique. Le Burundi, le Rwanda et le Zaïre en particulier se sont trouvés pris dans l'engrenage fatal de la vio­ lence sans frein et de l'ethnocentrisme, plongeant des nations entières dans des drames humains qui ne devraient laisser personne indifférent. Aucune solution ne pourra être élaborée tant que les responsables politiques et mili­ taires de ces pays ne seront pas assis autour d'une table de négociation, avec l'aide de la communauté internationale, pour envisager ensemble com­ ment configurer leurs nécessaires et inévitables rapports. La communauté internationale — et j'y inclus les Organisations régionales africaines — doit non seulement porter remède à l'indifférence manifestée ces temps derniers face à des drames humanitaires dont le monde entier a été témoin, mais encore accroître son action politique pour éviter que de nouveaux dévelop­ pements tragiques, des dépeçages de territoires ou des déplacements de po­ pulations n'en viennent à créer des situations que personne ne serait en mesure de contrôler. On ne fonde pas la sécurité d'un pays ou d'une région sur l'accumulation des risques. 474 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale Au Sri Lanka, les espoirs de paix se sont brisés face aux combats qui ont à nouveau dévasté des régions entières de l'île. La permanence de ces luttes empêche évidemment le progrès économique. Là encore, il faudrait que les négociations reprennent pour arriver au moins à un cessez-le-feu qui permette d'envisager l'avenir de manière plus sereine. Si nous regardons finalement vers l'Europe, on peut observer que la construction des Institutions européennes et l'approfondissement du con­ cept européen de sécurité et de défense devraient assurer aux citoyens des pays du continent un avenir plus stable, parce qu'il repose sur un patri­ moine de valeurs communes: le respect des droits de l'homme, le primat de la liberté et de la démocratie, l'Etat de droit, le droit au progrès écono­ mique et social. Tout cela, bien sûr, en vue du développement intégral de la personne humaine. Mais les Européens doivent aussi demeurer vigilants, car des dérives sont toujours possibles, comme l'a montré la crise des Bal­ kans: la persistance des tensions ethniques, les nationalismes exacerbés, les intolérances de toute sorte constituent des menaces permanentes. Les foyers de tension qui persistent dans le Caucase nous disent que la contagion de ces énergies négatives ne peut être enrayée que par l'instauration d'une vé­ ritable culture et d'une véritable pédagogie de la paix. Pour le moment, dans trop de régions d'Europe, on a l'impression que les peuples cohabitent plus qu'ils ne coopèrent. N'oublions jamais ce que l'un des «pères fonda­ teurs » de l'Europe de l'après-guerre écrivait en exergue de ses mémoires — je cite ici Jean Monnet —: « Nous ne coalisons pas des États; nous unissons des hommes »! 4. Ce rapide panorama de la situation internationale suffit à montrer qu'entre les progrès accomplis et les problèmes non résolus, les responsables politiques ont un large champ d'action. Et ce qui manque peut-être le plus aujourd'hui aux acteurs de la communauté internationale, ce ne sont ni les Conventions écrites, ni les enceintes où s'exprimer: elles sont pléthore! C'est une loi morale et le courage de s'y référer. La communauté des nations, comme toute société humaine, n'échappe pas à ce principe de base: elle doit être régie par une règle de droit valable pour toutes sans exception. Tout système juridique, nous le savons, a pour fondement et pour but le bien commun. Et cela s'applique aussi à la com­ munauté internationale: le bien de tous et le bien du tout! C'est ce qui per­ met de parvenir à des solutions équitables où personne n'est lésé au profit des autres, même s'ils sont majoritaires: la justice est pour tous, sans que Acta Ioannis Pauli Pp. II 475 l'injustice soit infligée à aucun. La fonction du droit est de donner à cha­ cun ce qui lui revient, de lui rendre ce qui lui est dû en toute justice. Le droit comporte donc une forte connotation morale. Et le droit international lui-même est fondé sur des valeurs. La dignité de la personne, ou la garan­ tie des droits des nations, par exemple, sont des principes moraux avant d'être des normes juridiques. Et cela explique que ce sont des philosophes et des théologiens qui, entre le XV et le XVII siècles, furent les premiers théoriciens de la société internationale et les précurseurs d'une reconnais­ sance explicite du droit des gens. En outre, on ne peut que constater que le droit international n'est plus seulement un droit inter-étatique, mais qu'il tend de plus en plus à rejoindre les individus, par les définitions inter­ nationales des droits de l'homme, du droit médical international ou du droit humanitaire, pour ne citer que quelques exemples. e e Il est donc urgent d'organiser la paix de l'après-guerre froide et la liber­ té de l'après 1989 en se fondant sur des valeurs morales qui sont aux anti­ podes de la loi des plus forts, des plus riches ou des plus grands imposant leurs modèles culturels, leurs diktats économiques ou leurs modes idéolo­ giques. Les tentatives pour organiser une justice pénale internationale sont en ce sens un réel progrès de la conscience morale des nations. Le dévelop­ pement des initiatives humanitaires, intergouvernementales ou privées, est aussi un signal positif d'un réveil de la solidarité, face à des situations de violence ou d'injustice intolérables. Mais, là encore, il faut être attentif à ce que ces générosités ne deviennent pas rapidement la justice des vainqueurs, ou à ce qu'elles ne cachent pas des arrière-pensées hégémoniques qui fe­ raient raisonner en termes de sphères d'influence, de chasses gardées ou de reconquête des marchés. Le droit international a été pendant longtemps un droit de la guerre et de la paix. Je crois qu'il est de plus en plus appelé à devenir exclusivement un droit de la paix conçue en fonction de la justice et de la solidarité. Et, dans ce contexte, la morale doit féconder le droit; elle peut même exercer une fonction d'anticipation sur le droit, dans la mesure où elle lui indique la direction de ce qui est juste et bien. 5. Excellences, Mesdames, Messieurs, telles sont les réflexions que je voulais partager avec vous en ce début d'année. Peut-être pourront-elles inspirer votre réflexion et votre action au service de la justice, de la solida­ rité et de la paix entre les nations que vous représentez. 476 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Dans la prière, je confíe à Dieu le bonheur et la prospérité de vos conci­ toyens, les projets de vos Gouvernements en vue du bien spirituel et du bien temporel de leurs peuples, ainsi que les efforts de la communauté in­ ternationale pour que triomphent la raison et le droit. Dans notre pèlerinage de paix, l'étoile de Noël nous guide et nous in­ dique la vraie route de l'homme en nous invitant à prendre la route de Dieu. Que Dieu bénisse vos personnes, vos familles et vos patries et vous ac­ corde à tous une année heureuse! VI Ad quosdam Galliae episcopos.* Cher s Frères dans Vépiscopat, 1. C'est avec joie que je vous reçois au moment où vous effectuez votre visite ad limina. Par votre pèlerinage aux tombeaux des saints Apôtres Pierre et Paul, et par vos rencontres avec le Successeur de Pierre et ses col­ laborateurs, vous trouverez un encouragement pour votre mission episco­ pale; le Christ fera grandir en vous l'espérance, Lui qui n'abandonne jamais son Eglise et qui, par son Esprit, la guide, afín qu'elle soit dans le monde signe du salut. Je remercie Mgr Michel Saudreau, Evêque du Havre, président de votre région apostolique, pour ses paroles évoquant l'accueil chaleureux et atten­ tif du peuple de France lors de ma récente visite dans votre pays et pour sa présentation de quelques-unes de vos orientations pastorales communes pour que les hommes découvrent le Dieu Trinité. Votre démarche s'inscrit dans la perspective de la préparation du grand Jubilé. 2. Dans vos rapports quinquennaux, parmi vos préoccupations essen­ tielles, vous évoquez l'avenir du clergé. La pyramide des âges est une source d'inquiétude. Avec vous, les prêtres sont soucieux, car ils ne voient pas venir la relève, et ils ont parfois de la peine à faire face aux nombreu­ ses tâches du ministère. Je comprends vos craintes pour l'avenir des com­ munautés chrétiennes, qui ont besoin de ministres ordonnés. Cependant, je vous invite à l'espérance, en particulier en méditant le décret conciliaire sur * Die 18 Ianuarii 1997. Acta Ioannis Pauli Pp. II 477 le ministère et la vie des prêtres Presbyterorum ordinis, dont nous avons fê­ té en 1995 le trentième anniversaire. C'est pour tous ceux qui ont reçu le sacerdoce une occasion de porter un regard nouveau sur la mission qui leur a été confiée par le Seigneur et de « raviver le don spirituel que Dieu a dé­ posé » en eux par l'imposition des mains. Avec vous, je voudrais donc encourager les prêtres, particulièrement les prêtres diocésains, pour que soit affermie et renouvelée une spiritualité du sacerdoce diocésain. Par leur vie spirituelle, ils découvriront dans l'exercice de la véritable caritas pastoralis, un chemin de sainteté personnelle, un dy­ namisme dans le ministère et une force de proposition pour des jeunes qui hésitent à s'engager dans le sacerdoce. 1 3. L'exhortation de l'Apôtre à Timothée nous rappelle le lien intime qui existe entre la consécration et la mission. Sans cette unité, le ministère ne serait qu'une fonction sociale. Appelés et choisis par le Seigneur, les prêtres participent à sa mission qui construit l'Église, Corps du Christ et temple de l'Esprit. « Dans l'Église et pour l'Église, ils représentent sacramentellement Jésus Christ, Tête et Pasteur ». Pris d'entre leurs frères, ils sont d'abord des hommes de Dieu; il est important qu'ils ne négligent pas leur vie spiri­ tuelle, car toute l'activité pastorale et théologique « doit en effet commencer par la prière », qui est « quelque chose de grand qui dilate l'âme et unit à Jésus ». 2 3 4 5 4. Dans la relation quotidienne intime avec le Christ qui unifie l'exis­ tence et le ministère, il convient de donner la première place à l'Eucharis­ tie, contenant tout le trésor spirituel de l'Église. Elle conforme chaque jour le prêtre au Christ, Souverain Prêtre dont il est le ministre. Et, dans la cé­ lébration eucharistique comme dans celle des autres sacrements, le prêtre est uni à son evêque et il assure « ainsi en quelque sorte sa présence dans chacune des communautés chrétiennes »; il donne sa cohésion au peuple de Dieu et le fait grandir, en le rassemblant autour des deux tables de la Parole et de l'Eucharistie, et en offrant aux hommes le soutien de la misé­ ricorde et de la tendresse divines. Puis, la Liturgie des Heures structure ses 6 1 2 3 4 5 6 2 Tm 1, 6. Cf. Presbyterorum ordinis, n. 1. Pastores dabo vobis, n. 15. S. Albert le Grand, Commentaire de la Théologie mystique, 15. S. Thérèse de Lisieux, Manuscrits autobiographiques C, fol. 25. Presbyterorum ordinis, n. 5. Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 478 journées et modèle sa vie spirituelle. La méditation de la Parole de Dieu, la lectio divina et l'oraison conduisent à vivre en intimité avec le Seigneur, qui révèle les mystères du salut à celui qui, à l'exemple du disciple bien-aimé, demeure proche de Lui. En présence de Dieu, le prêtre trouve la force de vivre les exigences essentielles de son ministère. Il acquiert la souplesse nécessaire pour faire la volonté de Celui qui l'a envoyé, dans une disponibilité incessante à l'action de l'Esprit, car c'est Lui qui donne la croissance et nous sommes ses coopérateurs. Selon la promesse faite le jour de l'ordination, cette disponibilité se concrétise par l'obéissance à l'évêque qui, au nom de l'Eglise, l'envoie au milieu de ses frères, pour être le représentant du Christ, malgré sa faiblesse et sa fragilité. Par le prêtre, le Seigneur parle aux hommes et se manifeste à leurs yeux. 7 8 5. Dans la société actuelle qui valorise certaines conceptions erronées de la sexualité, le célibat sacerdotal ou consacré, comme sous une autre forme l'engagement dans le sacrement de mariage, rappelle de manière prophé­ tique le sens profond de l'existence humaine. La chasteté dispose celui qui s'y engage à remettre sa vie entre les mains de Dieu, faisant au Seigneur l'offrande de toutes ses capacités intérieures, pour le service de l'Église et pour le salut du monde. Par « la pratique de la continence parfaite et per­ pétuelle pour le Royaume des cieux », le prêtre renforce son union mystique avec le Christ auquel il se consacre « de manière nouvelle et privilégiée », « sans que son coeur soit partagé ». Ainsi, dans son être et dans son action, il fait librement le don et le sacrifice de lui-même, en réponse au don et au sacrifice de son Seigneur. La chasteté parfaite conduit le prêtre à vivre un amour universel et à se rendre attentif à chacun de ses frères. Cette atti­ tude est source d'une incomparable fécondité spirituelle, « à laquelle aucune autre fécondité charnelle ne peut être comparée et elle dispose en quelque sorte à « accueillir largement la paternité dans le Christ »." 9 10 6. Aujourd'hui, la mission est souvent difficile et les formes en sont très variées. Le petit nombre de prêtres fait qu'ils sont souvent sollicités jus­ qu'à la limite de leurs forces. Je connais les conditions pauvres et pénibles 7 8 9 10 11 Cf. Jn 13, 25. Cf. 1 Co 3, 5-9. Presbyterorum ordinis, n. 16. S. Augustin, De sancta virginitate, 8. Presbyterorum ordinis, n. 16. Acta Ioannis Pauli Pp. II 479 dans lesquelles les prêtres de votre pays acceptent volontairement de vivre leur mission. Je salue leur persévérance et je les invite à ne pas négliger leur propre santé. Il revient naturellement aux évêques, qui le font déjà, de se soucier toujours davantage de leur qualité de vie. Que les prêtres ne perdent pas courage et qu'ils aillent à la rencontre des hommes, pour an­ noncer l'Evangile et pour faire de tous les hommes des disciples! Il leur ap­ partient de demander aux laïcs de remplir pleinement leur mission spéci­ fique, en suscitant en chacun, selon son charisme, une participation appro­ priée à la liturgie et à la catéchèse, ou un engagement responsable dans des mouvements et dans différentes instances ecclesiales, pour le bien de l'E­ glise. Ainsi, les prêtres vivront leur ministère en union profonde avec tous les autres membres du peuple de Dieu, appelés à participer à la mission commune, autour de l'évêque. De cette complémentarité, jaillira un nou­ veau souffle apostolique. 7. Les hommes de notre temps ont soif de vérité; les recherches hu­ maines ne suffisent pas à combler leur désir profond. Ceux qui ont été con­ sacrés doivent être les premiers à présenter le Christ au monde, par la pré­ paration et la célébration des sacrements, par l'explication de l'Ecriture, par la catéchèse des jeunes et des adultes, par l'accompagnement de groupes de chrétiens. Dans leur ministère, l'enseignement du mystère chré­ tien occupe aussi une place essentielle. En effet, comment nos contempo­ rains, affrontés à des cultures et à des sciences qui posent des questions im­ portantes à la foi, pourront-ils suivre le Christ s'ils n'ont pas une connais­ sance dogmatique et une structure spirituelle fortes? Les homélies domini­ cales sont donc à préparer avec beaucoup de soin, par la prière et par l'étu­ de. Elles aideront les fidèles à vivre leur foi dans leur existence quotidienne et à entrer en dialogue avec leurs frères. 8. La mission sacerdotale revêt une telle importance qu'elle nécessite une formation permanente. Je vous encourage dans vos diocèses, dans votre région apostolique ou au niveau national, à offrir à vos proches colla­ borateurs des temps de ressourcement spirituel et théologique. Les trois an­ nées préparatoires au grand Jubilé fournissent un cadre particulièrement opportun, en proposant de porter le regard successivement sur le Christ, sur l'Esprit Saint et sur le Père. L'Église en France est riche en saints pasteurs, modèles pour les prêtres d'aujourd'hui. Je pense en particulier au Curé d'Ars, patron des prêtres du Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 480 monde, aux membres de l'École française et à saint François de Sales qui présente une démarche sûre pour la vie spirituelle, pour la pratique des vertus et pour le gouvernement pastoral, et, dans ce siècle, aux nombreux pasteurs qui restent pour les prêtres d'aujourd'hui de véritables inspira­ teurs. D'autre part, vous avez un patrimoine ecclésial à garder vivant. La France compte de merveilleuses éditions d'auteurs patristiques et spirituels, qu'il faut saluer et soutenir. Il s'agit d'un trésor de la foi apte à nourrir la vie spirituelle et à conforter la mission. Ce patrimoine permet de trouver des moyens nouveaux pour répondre aux exigences actuelles. 12 9. La fraternité sacerdotale est essentielle au sein du presbyterium dio­ césain; elle apporte à chacun soutien et réconfort; elle permet de prier en­ semble, de partager les joies et les espérances du ministère, et d'accueillir ses frères dans le sacerdoce avec délicatesse, dans la légitime diversité des charismes et des options pastorales. Je vous exhorte, ainsi que tous les membres du clergé, à demeurer proches des prêtres et des diacres qui vivent des situations personnelles ou pastorales difficiles. Ils ont besoin d'u­ ne assistance toute spéciale. Ma pensée va encore à ceux qui sont âgés et qui n'ont plus la force d'accomplir un ministère à plein temps: la plu­ part d'entre eux peuvent rendre de nombreux services et être des hommes de bon conseil pour leurs confrères. 10. Vous avez peu à peu remis à l'honneur le diaconat permanent, dans l'esprit du Concile œcuménique Vatican II, et vous avez souligné la place que prennent les diacres dans vos diocèses. Ils sont ordonnés «en vue du service » de la communauté ecclésiale et de tous les hommes, dans une collaboration confiante avec leur évêque et avec l'ensemble des pasteurs. En prêchant, en célébrant des baptêmes et des mariages, en exerçant leur ministère dans de nombreux services ecclésiaux, ils accompagnent la crois­ sance spirituelle de leurs frères. Par leur vie professionnelle, par leurs res­ ponsabilités au sein de la société et dans leur famille, ils se font serviteurs dans l'Église servante et manifestent concrètement son attention charitable envers tous. Pour réaliser leur mission, ceux qui sont mariés trouvent un soutien important auprès de leur épouse et de leurs enfants. 13 11. Vous avez aussi souligné le rayonnement des monastères et des centres spirituels. Dans un monde marqué par l'indifférence et par la perte 12 13 Cf. Introduction à la vie dévote. Lumen gentium, n. 29. Acta Ioannis Pauli Pp II 481 du sens religieux, nos contemporains ont à redécouvrir la valeur du silence, qui permet de se tourner vers le Seigneur, d'unifier leur existence et de lui donner tout son sens. Pour cette redécouverte, les moines et les moniales, ainsi que l'ensemble des religieux et des religieuses, ont un rôle de premier plan. Par une vie toute donnée à Dieu et à leurs frères, ils expriment aux yeux du monde, de manière prophétique, que seul le Christ fait vivre et que seule une existence fondée sur les valeurs spirituelles et morales est source de bonheur véritable. Mais plus encore, les personnes consacrées cherchent à reproduire en elles-mêmes « la forme de vie que le Fils de Dieu a prise en entrant dans le monde ». Cette configuration au mystère du Christ réalise la Confessio Trinitatis propre à la vie religieuse. Vos rapports font état de la place essentielle prise par les religieux et les religieuses dans la vie pastorale et caritative de vos diocèses. Je salue leur dévouement et leur générosité, particulièrement auprès des jeunes, des ma­ lades, des plus éloignés de l'Eglise et des plus démunis. 14 15 12. Au terme de notre rencontre, je voudrais rappeler la dimension ma­ nale de toute vie chrétienne, et plus particulièrement de la vie sacerdotale. Au pied de la Croix d'où naît l'Église, le disciple accueille la Mère du Sau­ veur. Ils reçoivent ensemble le don du sacrifice du Christ, pour que le mys­ tère de la Rédemption soit annoncé au monde. Enfin, ma pensée se tourne vers les fidèles de vos communautés. Portez à ceux qui sont engagés dans la mission de l'Église, par la prière et par l'action, particulièrement aux prêtres, aux diacres, aux religieux et aux reli­ gieuses, ainsi qu'à tous les catholiques de vos diocèses, les salutations cor­ diales et les encouragements du Pape, en les assurant de ma prière pour que, dans les difficultés présentes, ils gardent l'espérance! Je vous demande aussi de transmettre mon salut affectueux aux évêques émérites de votre région. Par l'intercession de Notre-Dame et des saints de votre terre, je vous accorde de grand coeur ma Bénédiction Apostolique, ainsi qu'à tous les membres du peuple de Dieu confiés à votre sollicitude pastorale. 16 14 16 16 Cf. Vita consecrata, n. 15. Lumen gentium, n. 44. Cf. Redemptoris Mater, n. 45. 3.3 - A A. S 482 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VII Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii pro Familia interfuerunt.* Signori amati Cardinali, Fratelli nell'episcopato, cari Fratelli e Sorelle/ 1. Sono lieto di accogliervi e di salutarvi in occasione dell'Assemblea plenaria del Pontificio Consiglio per la Famiglia. Ringrazio il Cardinale Pre­ sidente Alfonso López Trujillo per le amabili parole con le quali ha voluto introdurre questo incontro, che riveste una grande importanza. Infatti il te­ ma delle vostre riflessioni — « La pastorale dei divorziati e risposati » — è oggi al centro delle attenzioni e preoccupazioni della Chiesa e dei Pastori in cura d'anime, i quali non cessano di prodigare le loro attenzioni pastorali nei confronti di quanti soffrono per situazioni di difficoltà nella loro famiglia. La Chiesa non può restare indifferente davanti a questo problema dolo­ roso, nel quale sono implicati tanti suoi figli. Già nell'Esortazione Apostoli­ ca Familiaris consortio riconoscevo che, trattandosi di una piaga che intacca sempre più largamente anche gli ambienti cattolici, « il problema deve esse­ re affrontato con premura indilazionabile ».* La Chiesa, Madre e Maestra, cerca il bene e la felicità dei focolari domestici e quando questi per qualun­ que motivo vengono disgregati, ne soffre e cerca di porvi rimedio accompa­ gnando pastoralmente queste persone, in piena fedeltà agli insegnamenti di Cristo. 2. Il Sinodo dei Vescovi del 1980 sulla famiglia ha preso in considerazio­ ne questa penosa situazione e ha indicato le linee pastorali opportune per tali circostanze. Nella Esortazione Apostolica Familiaris consortio, prenden­ do in considerazione le riflessioni dei Padri sinodali, scrivevo: « La Chiesa, istituita per condurre a salvezza tutti gli uomini e soprattutto i battezzati, non può abbandonare a se stessi coloro che — già congiunti col vincolo ma­ trimoniale sacramentale — hanno cercato di passare a nuove nozze. Perciò * Die 24 Ianuarii 1997. N. 84. 1 Acta Ioannis Pauli Pp. II 483 si sforzerà senza stancarsi di mettere a loro disposizione i suoi mezzi di sal­ vezza ». È in questo ambito chiaramente pastorale, come ben avete chiarito nella presentazione dei lavori di questa Assemblea Plenaria, che si inquadrano le riflessioni del vostro incontro, volte ad aiutare le famiglie a scoprire la grandezza della loro vocazione battesimale ed a vivere le opere di pietà, ca­ rità e penitenza. L'aiuto pastorale presuppone però che sia riconosciuta la dottrina della Chiesa chiaramente espressa nel Catechismo: « Non è in pote­ re della Chiesa pronunciarsi contro questa disposizione della sapienza divina». Sappiano tuttavia, questi uomini e queste donne, che la Chiesa li ama, non è lontana da loro e soffre della loro situazione. I divorziati risposati so­ no e rimangono suoi membri, perché hanno ricevuto il battesimo e conser­ vano la fede cristiana. Certo, una nuova unione dopo il divorzio costituisce un disordine morale, che contrasta con precise esigenze derivanti dalla fede, ma questo non deve precludere l'impegno della preghiera né la testimonian­ za operosa della carità. 2 3 3. Come ebbi a scrivere nella Esortazione Apostolica Familiaris consor­ tio, i divorziati risposati non possono essere ammessi alla comunione eucari­ stica « dal momento che il loro stato e la loro condizione di vita contraddi­ cono oggettivamente a quell'unione di amore tra Cristo e la Chiesa che è si­ gnificata ed attuata dall'Eucaristia». E questo, in virtù della stessa autori­ tà del Signore, Pastore dei Pastori, che cerca sempre le sue pecore. Ciò vale anche per la Penitenza, il cui duplice e unitario significato di conversione e di riconciliazione risulta contraddetto dalla condizione di vita di divorziati risposati che tali permangono. Tuttavia, non mancano vie pastorali opportune per venire incontro a queste persone. La Chiesa vede le loro sofferenze e le gravi difficoltà in cui si muovono, e nella sua carità materna si preoccupa di loro non meno che dei figli del loro precedente matrimonio: privati del diritto nativo alla pre­ senza di ambedue i genitori, sono essi le prime vittime di simili vicende do­ lorose. Occorre innanzitutto porre in essere con urgenza una pastorale di prepa­ razione e di tempestivo sostegno alle coppie nel momento della crisi. E in questione l'annuncio del dono e del comandamento di Cristo sul matrimo4 2 3 4 N. 84. N. 1640. N. 84.. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 484 nio. I Pastori, specialmente i parroci, devono, con cuore aperto, accompa­ gnare e sostenere questi uomini e donne facendo loro comprendere che, quand'anche avessero infranto il vincolo matrimoniale, non devono dispera­ re della grazia di Dio, che veglia sul loro cammino. La Chiesa non cessa di «invitare i suoi figli, i quali si trovano in quelle situazioni dolorose, ad av­ vicinarsi alla misericordia divina per altre vie... finché non abbiano rag­ giunto le disposizioni richieste ». I Pastori « sono chiamati a far sentire la carità di Cristo e la materna vicinanza della Chiesa, accogliendoli con amo­ re, esortandoli a confidare nella misericordia di Dio, e suggerendo loro con prudenza e rispetto concreti cammini di conversione e di partecipazione alla vita della comunità ecclesiale ». Il Signore, mosso dalla misericordia, va in­ contro a tutti i bisognosi, allo stesso tempo con l'esigenza della verità e con l'olio della carità. 5 6 4. Come non seguire dunque con preoccupazione la situazione di tanti che, specialmente nelle nazioni economicamente sviluppate, a causa della separazione vivono una condizione di abbandono, specialmente quando si tratta di persone a cui non può essere imputato il fallimento del matrimonio? Quando la coppia in situazione irregolare torna alla pratica cristiana è necessario accoglierla con carità e benevolenza, aiutandola a chiarire lo sta­ to concreto della sua condizione, attraverso un lavoro pastorale illuminato ed illuminante. Questa pastorale di accoglienza fraterna ed evangelica, per coloro che avevano perduto il contatto con la Chiesa, è di grande importan­ za: è il primo passo necessario per inserirli in una pratica cristiana. Occorre avvicinarli all'ascolto della parola di Dio e alla preghiera, inserirli nelle ope­ re-di carità che la Comunità cristiana realizza nei riguardi dei poveri e dei bisognosi e stimolare lo spirito di pentimento con opere di penitenza che preparino i loro cuori ad accogliere la grazia di Dio. Un capitolo molto importante è quello riguardante la formazione umana e cristiana dei figli della nuova unione. Farli partecipi di tutto il contenuto della sapienza del Vangelo, secondo l'insegnamento della Chiesa, è un'opera che prepara meravigliosamente i cuori dei genitori a ricevere la forza e la chiarezza necessarie per superare le difficoltà reali che sono sulla loro strada e per riavere la piena trasparenza del mistero di Cristo che il matrimonio cristiano significa e realizza. Un compito speciale, difficile ma necessario, riEsort. Ap. Reconciliatio et Paenitentia, 34. Lettera della Congregazione per la Dottrina della Fede circa la recezione della comunione eucaristica da parte dei fedeli divorziati risposati, 13 ottobre 1994, n. 2. 6 6 Acta Ioannis Pauli Pp. II 485 guarda anche gli altri membri che fanno pure parte, in misura più o meno stretta, della famiglia. Essi, con una vicinanza che non può essere confusa con la condiscendenza, vengano in aiuto dei loro cari e, in particolare mo­ do, dei figli, che per la giovane età risentono maggiormente i contraccolpi delle vicende dei genitori. Cari fratelli e sorelle, la raccomandazione che sgorga oggi dal mio cuore è quella di aver fiducia nei riguardi di tutti coloro che vivono in situazioni così drammatiche e dolorose. Non si deve cessare di « sperare contro ogni speranza» che anche quelli che si trovano in una situazione non conforme alla volontà del Signore possano ottenere da Dio la salvezza, se sapranno perseverare nella preghiera, nella penitenza e nell'amore vero. 7 5. Infine, vi ringrazio per la vostra collaborazione alla preparazione del secondo Incontro Mondiale delle famiglie, che si svolgerà a Rio de Janeiro, nei giorni 4 e 5 del prossimo mese di ottobre. Alle famiglie del mondo rivol­ go il mio invito paterno a preparare, nella preghiera e nella riflessione, que­ sto Incontro. Per i focolari che non potranno recarsi a tale appuntamento, so che è stato preparato uno strumento utile per tutti: si tratta di catechesi che serviranno ad illuminare i gruppi parrocchiali, le associazioni, i movi­ menti familiari, favorendo una degna interiorizzazione dei grandi temi con­ cernenti la famiglia. Vi assicuro il ricordo nella mia preghiera, affinché i vostri lavori contri­ buiscano a restituire al sacramento del matrimonio tutta quella carica di gioia e di perenne freschezza che gli ha conferito il Signore, elevandolo alla dignità di sacramento. Nell'augurarvi di essere testimoni generosi ed attenti della sollecitudine della Chiesa per le famiglie, di cuore vi imparto la mia Benedizione, che estendo volentieri a tutte le persone che vi sono care. 7 Rm 4, 18. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 486 VIII Ad Romanae Rotae praelatos auditores.* Monsignor Illustri Decano, Prelati Uditori ed Officiali della Rota Romana! 1. Sono lieto di incontrarvi in questo annuale appuntamento, che espri­ me e consolida lo stretto legame che unisce il vostro lavoro al mio ministe­ ro apostolico. Saluto cordialmente ciascuno di voi, Prelati Uditori, Officiali e quanti prestate servizio nel Tribunale della Rota Romana, componenti dello Stu­ dio Rotale, Avvocati Rotali. Ringrazio in particolare Lei, Monsignor Deca­ no, per le gentili parole che mi ha rivolto e per le considerazioni che, pur in maniera concisa, ha or ora proposto. 2. Seguendo la consuetudine di offrire in questa circostanza delle rifles­ sioni su un argomento attinente al diritto della Chiesa e, in modo particola­ re, all'esercizio della funzione giudiziaria, desidero intrattenermi sulla tema­ tica, a voi ben nota, dei riflessi giuridici degli aspetti personalistici del ma­ trimonio. Senza entrare in problemi particolari, relativi ai diversi capitoli di nullità matrimoniale, mi limito a ricordare alcuni capisaldi, da tenere ben presenti per un ulteriore approfondimento del tema. Fin dai tempi del Concilio Vaticano II, ci si è chiesto quali conseguenze giuridiche derivassero dalla visione del matrimonio contenuta nella Costitu­ zione pastorale Gaudium et spes. In effetti, la nuova codificazione canonica in questo campo ha ampiamente valorizzato la prospettiva conciliare, pur tenendosi lontana da alcune interpretazioni estreme che, ad esempio, consi­ deravano la « intima communitas vitae et amoris coniugalis » come una realtà non implicante un « vinculum sacrum » con una specifica dimensio­ ne giuridica. Nel Codice del 1983 si fondono armonicamente formulazioni di origine conciliare, come quella sull'oggetto del consenso, nonché sulla duplice ordi1 2 3 4 * Die 27 Ianuarii 1997. NN. 47-52. Ivi, n. 48. Ivi. Cf. can. 1057 § 2. 1 2 3 4 Acta Ioannis Pauli Pp. II 487 nazione naturale del matrimonio, in cui sono poste direttamente in primo piano le persone dei nubenti, con princìpi della tradizione disciplinare, co­ me quello del « favor matrimonii ». Ciò nonostante, vi sono sintomi che mostrano la tendenza a contrapporre, senza possibilità di una sintesi armo­ niosa, gli aspetti personalistici a quelli più propriamente giuridici: così, da un lato, la concezione del matrimonio quale dono reciproco delle persone parrebbe dover legittimare una indefinita tendenza dottrinale e giurispru­ denziale all'allargamento dei requisiti di capacità o maturità psicologica e di libertà e consapevolezza necessari per contrarlo validamente; dall'altro, pro­ prio certe applicazioni di questa tendenza, facendo emergere gli equivoci in essa presenti, vengono giustamente percepite come contrastanti con il prin­ cipio dell'indissolubilità, non meno fermamente ribadito dal Magistero. 5 6 3. Per affrontare il problema in modo perspicuo ed equilibrato, occorre aver ben chiaro il principio che la valenza giuridica non si giustappone co­ me un corpo estraneo alla realtà interpersonale del matrimonio, ma ne co­ stituisce una dimensione veramente intrinseca. I rapporti tra i coniugi, in­ fatti, come quelli tra i genitori ed i figli, sono anche costitutivamente rap­ porti di giustizia, e perciò sono realtà di per sé giuridicamente rilevanti. L'amore coniugale e paterno-fìliale non è solo inclinazione dettata dall'istin­ to, né è scelta arbitraria e reversibile, ma è amore dovuto. Mettere, perciò, la persona al centro della civiltà dell'amore non esclude il diritto, ma piut­ tosto lo esige, portando ad una sua riscoperta quale realtà interpersonale e ad una visione delle istituzioni giuridiche che metta in risalto il loro costi­ tutivo legame con le stesse persone, così essenziale nel caso del matrimonio e della famiglia. Il Magistero su questi temi va ben oltre la sola dimensione giuridica, ma la tiene costantemente presente. Ne consegue che una fonte prioritaria per comprendere ed applicare rettamente il diritto matrimoniale canonico è lo stesso Magistero della Chiesa, al quale spetta l'interpretazione autentica del­ la parola di Dio su queste realtà, compresi i loro aspetti giuridici. Le nor­ me canoniche non sono che l'espressione giuridica di una realtà antropologi­ ca e teologica sottostante, ed a questa occorre rifarsi anche per evitare il ri­ schio di interpretazioni di comodo. La garanzia di certezza, nella struttura comunionale del Popolo di Dio, è offerta dal Magistero vivo dei Pastori. 7 5 6 7 Cf. can. 1055 § 1. Cf. can. 1060. Cf. Dei verbum, n. 10. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 488 4. In una prospettiva di autentico personalismo, l'insegnamento della Chiesa implica l'affermazione della possibilità della costituzione del matri­ monio quale vincolo indissolubile tra le persone dei coniugi, essenzialmente indirizzato al bene dei coniugi stessi e dei figli. Di conseguenza, contraste­ rebbe con una vera dimensione personalistica quella concezione dell'unione coniugale che, mettendo in dubbio tale possibilità, portasse alla negazione dell'esistenza del matrimonio ogniqualvolta siano sorti dei problemi nella convivenza. Alla base di un siffatto atteggiamento emerge una cultura indi­ vidualistica, che è in antitesi rispetto ad un vero personalismo. « L'indivi­ dualismo suppone un uso della libertà nel quale il soggetto fa ciò che vuole, "stabilendo" egli stesso "la verità" di ciò che gli piace o gli torna utile. Non ammette che altri "voglia" o esiga qualcosa da lui nel nome di una verità oggettiva. Non vuole "dare" ad un altro sulla base della verità, non vuole diventare un "dono sincero" ». 8 L'aspetto personalistico del matrimonio cristiano comporta una visione integrale dell'uomo che, alla luce della fede, assume e conferma quanto pos­ siamo conoscere con le nostre forze naturali. Essa è caratterizzata da un sa­ no realismo nella concezione della libertà della persona, posta tra i limiti e i condizionamenti della natura umana gravata dal peccato e l'aiuto mai in­ sufficiente della grazia divina. In quest'ottica, propria dell'antropologia cri­ stiana, entra anche la coscienza circa la necessità del sacrificio, dell'accetta­ zione del dolore e della lotta come realtà indispensabili per essere fedeli ai propri doveri. Sarebbe perciò fuorviante, nella trattazione delle cause matri­ moniali, una concezione, per così dire, troppo « idealizzata » del rapporto tra i coniugi, che spingesse ad interpretare come autentica incapacità ad assu­ mere gli oneri del matrimonio la normale fatica che si può registrare nel cammino della coppia verso la piena e reciproca integrazione sentimentale. 5. Una corretta valutazione degli elementi personalistici esige, altresì, che si tenga conto dell'essere della persona e, concretamente, dell'essere del­ la sua dimensione coniugale e della conseguente inclinazione naturale verso il matrimonio. Una concezione personalistica sostanziata di puro soggettivi­ smo e, come tale, dimentica della natura della persóna umana — assumen­ do ovviamente il termine « natura » in senso metafisico —, si presterebbe ad ogni sorta di equivoci, anche nell'ambito canonico. Vi è certamente un'es­ senza del matrimonio, descritta dal can. 1055, la quale permea l'intera di8 Lettera alle Famiglie, n. 14. Acta Ioannis Pauli Pp. II 489 sciplina matrimoniale, come appare dai concetti di « proprietà essenziale », « elemento essenziale », « diritti e doveri matrimoniali essenziali », ecc. Questa realtà essenziale è una possibilità aperta in linea di principio ad ogni uomo e ad ogni donna; anzi, essa rappresenta un vero cammino vocazionale per la stragrande maggioranza dell'umanità. Ne consegue che, nella valutazione della capacità o dell'atto del consenso necessari alla celebrazione di un vali­ do matrimonio, non si può esigere ciò che non è possibile richiedere alla ge­ neralità delle persone. Non si tratta di minimalismo pragmatico e di como­ do, ma di una visione realistica della persona umana, quale realtà sempre in crescita, chiamata ad operare scelte responsabili con le sue potenzialità iniziali, arricchendole sempre di più con il proprio impegno e l'aiuto della grazia. In quest'ottica il « favor matrimonii » e la conseguente presunzione di validità del matrimonio appaiono non solo come l'applicazione di un prin­ cipio generale del diritto, ma come conseguenze perfettamente consone con la realtà specifica del matrimonio. Resta, tuttavia, il difficile compito, a voi ben noto, di determinare, anche con l'aiuto della scienza umana, quel mini­ mo al di sotto del quale non si potrebbe parlare di capacità e di consenso sufficiente per un vero matrimonio. 9 6. Da tutto ciò ben si vede quanto esigente ed impegnativo sia il compi­ to affidato alla Rota Romana. Attraverso la sua qualificata attività giuri­ sprudenziale, non soltanto si provvede ad 'assicurare la tutela dei diritti di singoli christifideles, ma si dà, al tempo stesso, un contributo significativo all'accoglienza del disegno di Dio sul matrimonio e la famiglia sia nella co­ munità ecclesiale che, indirettamente, nell'intera comunità umana. Nell'esprimere, pertanto, la mia gratitudine a voi che, direttamente o indirettamente, collaborate in tale servizio e neh'esortarvi a perseverare con rinnovato slancio nella vostra mansione che tanta rilevanza riveste per la vita della Chiesa, di cuore vi imparto la mia Benedizione, che volentieri estendo a quanti operano nei Tribunali ecclesiastici di ogni parte del mondo. 9 Cf. can. 1060. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 490 NUNTIUS TELEVISIFICAS Die Nativitatis D.N. Iesu Christi.* 1. «Tutti i confini della terra hanno veduto la salvezza del nostro Dio »- Oggi, giorno di gioia, risuona per gli abitanti di Roma e del mondo intero il lieto annuncio della nascita del Figlio di Dio: Natale è mistero di grazia da contemplare; Natale è evento straordinario da condividere. La fonte dell'odierna letizia viene descritta, con accenti di stupore, da un can­ to natalizio polacco: « Nasce Dio, la potenza umana resta sbigottita: il Si­ gnore dei cieli si spoglia! Il fuoco si smorza, il fulgore si vela, l'Infinito si pone confini. Disprezzato, rivestito di gloria, mortale Re dei secoli! E il Verbo si fece carne e abitò tra noi ». 1 2 2. Il Poeta fa riferimento al Prologo del Vangelo di Giovanni, che pre­ senta come un mistero quanto Matteo e Luca descrivono come un evento. « In principio era il Verbo, e il Verbo era presso Dio e il Verbo era Dio... In lui era la vita e la vita era la luce degli uomini; la luce splende nelle tene­ bre, ma le tenebre non l'hanno accolta». La luce brillò, nella notte, sulla stalla di Betlemme; brillò agli occhi degli uomini, rivelando a tutti che il Verbo di Dio era venuto al mondo. 3 3. Osserva però l'Evangelista: « Il mondo fu fatto per mezzo di lui, ep­ pure il mondo non lo riconobbe ». Lo riconobbero soltanto i pastori di Be­ tlemme che, poveri ma vigilanti, seguirono in fretta la luce indicante loro il luogo dove era nato il Figlio di Maria. Furono essi i primi ad accogliere il Verbo: e il Verbo a loro « diede il potere di diventare figli di Dio ». 4 5 4. Scrive l'autore della Lettera agli Ebrei: « Dio, che aveva già parlato nei tempi antichi molte volte e in diversi modi ai padri per mezzo dei pro­ feti, ultimamente, in questi giorni ha parlato a noi per mezzo del Figlio, che ha costituito erede di tutte le cose e per mezzo del quale ha fatto an* Die 25 Decembris 1996. Sal 97(98), 3. F. Karpiúski, XVIII secolo. Qvi, 1-5. Ibid., I, 10. Ibid., 1, 12, 1 2 s 4 5 Acta Ioannis Pauli Pp. II 491 che ir mondo». Il Figlio, che è irradiazione della gloria del Padre e im­ pronta della sua sostanza, sostiene tutto con la parola della sua potenza. E Lui che ha creato il cosmo: in Lui esso esiste e da Lui viene mantenuto nell'esistenza. Sì, l'incarnazione del Figlio di Dio costituisce come il corona­ mento della creazione. Per questo, un altro canto natalizio polacco ricorda che « il giorno di Natale tutto il creato gioisce », perché nel neonato Figlio della Vergine, la creazione riconosce il suo Creatore e Signore. 6 7 5. Condividiamo insieme, fratelli e sorelle del mondo intero, questo can­ tico di gioia, mentre dappertutto risuonano, in lingue diverse, le tradiziona­ li melodie natalizie. Risuonino gioiose nelle chiese e nei templi, dove i cri­ stiani, intorno al presepio, si riuniscono per accogliere il Figlio di Dio. Re­ chino pace e serenità specialmente là dove, come in Bosnia ed Erzegovina o in Guatemala, dopo lunghi anni di guerra interna ed esterna, tacciono final­ mente le armi e gli uomini riprendono la strada dell'intesa solidale. 6. Ma ben più lontano deve spingersi l'eco dei canti di Natale! Deve ol­ trepassare i muri, dietro i quali continuano a crepitare le armi, rompendo l'incanto di pace d'un giorno così santo. Penso a Betlemme e a tutta la Terra Santa, dove Gesù è nato ed è vissuto: terra che Egli ha amato e do­ ve la speranza non deve morire, nonostante provocazioni e profondi contra­ sti. Penso a Cipro, tuttora divisa, all'Algeria in preda ad una violenza in­ giustificabile. Lo sguardo, in questo giorno di festa, si spinge anche verso l'Est, verso l'Afghanistan e lo Sri Lanka, dove proseguono lotte fratricide e conflitti di identità, generando desolazione e morte. 7. E si può forse dimenticare l'Africa? Proprio nel suo cuore, nella regio­ ne dei Grandi Laghi, questo giovane continente sta vivendo, tra l'indiffe­ renza generale della comunità internazionale, uno dei drammi umanitari più crudeli della sua storia. Migliaia e migliaia di persone — sono nostri fratelli e sorelle —, vagano in preda alla paura, alla fame ed alle malattie e, ahimè, non potranno gustare la gioia del Natale. Nessuno può restare tran­ quillo di fronte a questo scandalo, che parole e immagini solo pallidamente riescono ad evocare. 8. Rassegnarsi a simile violenza ed ingiustizia sarebbe un rifiuto troppo grave della gioia e della speranza che il Natale ci reca. Dio si fa uomo e ri6 7 Eb 1, 1-2. Cf. ibid., 1, 3. 492 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pete che è possibile vincere l'odio, che è bello amarsi come fratelli e sorelle. Divino Bambino, incoraggia con la tua dolce presenza gli uomini e le donne a superare odi e rancori, aiutali a riprendere il dialogo e a percorrere insie­ me la strada della vita. Facendosi voce e interprete dell'anelito di tutti gli uomini, così si esprime il citato poeta polacco: « Alza la mano, divino Bam­ bino! Benedici la cara Patria con buoni consigli e con il benessere. Sostieni la sua forza con la tua. Benedici la nostra casa e tutto il podere e tutti i villaggi e le città. Questo auguro a tutti i Paesi del mondo. E il Verbo si fece carne e abitò tra noi ». 9. L'odierna liturgia di Natale ci ripete: « Un giorno santo è spuntato per noi: venite tutti ad adorare il Signore » (Canto al Vangelo). Veniamo a te, Verbo di Dio, per attingere la sapienza; veniamo a te, Cristo, Figlio di Dio, per chiederti grazie e benedizioni. Tu, Bambino di Betlemme, Figlio di Dio e della Vergine Maria, sei il nostro Redentore, che salvi ogni essere umano con il dono della tua vita. Fa' che fiorisca la pace là dove il tuo no­ me risuona. Alza la tua mano, divino Bambino, e benedici la terra che ha veduto la tua salvezza, Tu che per amore sei venuto ad abitare tra noi. Congregatio de Causis Sanctorum 493 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM BERGOMEN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Catharinae Cittadini fundatricis sororum Ursulinarum de Somascha (1801-1857) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Evangelium per caritatem operatur, quae Ecclesiae est gloria eiusque fidelitatis erga Dominum signum. Cuncta vitae consecratae historia id de­ monstrat, quae videlicet vivens Iesu Verbi explicatio considerari potest: "Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis" (Mt 25, 40). Complura Instituta, recentioribus potissimum temporibus, id­ circo exstiterunt ut pauperum tum his tum illis necessitatibus subvenirent » (Ioannes Paulus II, Adhort. Apost, post-synod. Vita consecrata, 82: AAS LXXXVIII [1996], 459). Caritatis evangelium cum generositate est a Catharina Cittadini cultum et confirmatum, quae se ipsam tradidit pro educatione humana et christia­ na puellarum, etiam pauperum et orbarum, operam ita dando Regni Dei incremento bonoque societatis. Mulier haec humilis et industria Bergomi orta est die 28 mensis Septem­ bris anno 1801 a Ioanne Baptista Cittadini et Margarita Lanzani, et biduo post, Ursula Catharina appellata, baptismi sacramentum accepit. Cum ma­ ter mortua esset et pater eam reliquisset, una cum sorore minore Iuditha, quae ei, dum viveret affuit, anno 1808 excepta est in urbis suae Orphanotrophium, quod Conventino vocabatur. Ibi utiliter et dociliter accurata educatione est imbuta et indole confirmata, fide magna, cura de proximis, constanti voluntate, amabilitate. Ludi magistrae diploma consecuta (anno 1823), Caloltium commigra vit in domum duorum sacerdotum suorum consobrinorum. Deinde praeceptrix fuit (annis 1824-1845) in scholis publicis 494 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Somaschae, in quo pago S. Hieronymus Emiliani Ordinem Clericorum Re­ gularium a Somascha condiderat. Ibi Catharina peculiari pietate S. Hiero­ nymum prosequebatur, eiusque erga pueros caritatem imitari studebat. Suam exercuit praeceptricis professionem peritia imbuta, didactica et pae­ dagogica multoque cum fervore. Diligenter vitae paroeciali interfuit doctri­ nam christianam docens, et variis consociationibus se aggregans. Caritate mota, ludum gratuitum aperuit pro puellis pauperibus atque paedagogium instituit, quod soror rexit Iuditha et, hac mortua, ipsa Catharina, adiuncto etiam orphanotrophio. Suis cum adiutricibus anno 1844 communitatem sta­ bilem constituit, quae postea facta est Congregatio Sororum Ursulinarum a Sancto Hieronymo de Somascha. Secuto anno propter valetudinis causam munus deposuit ludi magistrae municipalis prospexitque toto tempore mo­ derationi Operis sui. Pluries ab Episcopis Bergomensibus canonicam postu­ lavit Instituti approbationem, quae nonnisi post eius mortem est concessa, postridie nempe idus Décembres anno 1857. Eius vita effulsit fidei solidita­ te quam in schola est testata et collustravit, in Instituto quod ipsa condi­ derat inque societate, in qua lucem tulit evangelii et caritatis, sapienter la­ borans pro provectione christiana alumnarum et praeceptricum atque sociarum formatione. Officiosa fuit erga pauperes, dolentes omnesque qui illam adibant consilia et auxilia petituri, et cum simplicitate, humilitate et pru­ dentia exercuit opera misericordiae spiritalis et corporalis, semper gloriam Dei quaerens et animarum salutem. Coniunctio cum Christo, quem indiviso corde dilexit, deprecatio, Sacrarum Litterarum meditatio, pietas in Eucha­ ristiam, in Christi Passionem, in Sacrum Cor Iesu inque Virginem Mariam, fiducia Providentiae, oboedientia auctoritatibus Ecclesiae, eam in apostola­ tu sustinuerunt et in difficultatibus, quas aequo fortique animo tulit. Voluntate Dei confirmata, quae semper norma eius agendi fuit, aeterni­ tatem est ingressa die 5 mensis Maii anno 1857, fama sanctitatis insignis. Quamvis haec duraret fama, praesertim inter Sorores Ursulinas de Soma­ scha, beatificationis et canonizationis Causa solum inita est anno 1967, cum Episcopus Bergomensis commissionem instituit actis colligendis ad Servam Dei pertinentibus. Annis 1971-1978 celebratus est processus ordinarius in­ formativus. Die 19 mensis Decembris anno 1989 acta est sessio Consultorum Historicorum et die 19 mensis Novembris anno 1991 Congregatio de Causis Sanctorum auctoritatem probavit huius processus canonici. Confecta Posi­ tione, inquisitum est an Serva Dei heroum more virtutes exercuisset. Die 16 mensis Ianuarii anno 1996 eventu cum prospero actus est Congressus 495 Congregatio de Carnis Sanctorum Peculiaris Consultorum Theologorum. Patres Cardinales et Episcopi, in Ses­ sione Ordinaria die 3 mensis Decembris habita eodem anno, Causae Ponen­ te Excellentissimo Domino Fiorino Tagliaferri, Episcopo Viterbiensi, profes­ si sunt Catharinam Cittadini virtutes théologales, cardinales iisque adnexas heroice coluisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum Temperantia tharinae et tum in proximum, Fortitudine, Cittadini, eisque Fundatricis necnon adnexis, Sororum de cardinalibus in gradu heroico, Ursulinarum de Prudentia, Servae Somascha, Iustitia, Dei in casu Ca­ et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. £8 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. & S. £8 Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis 496 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CRACOVIEN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Bernardinae Jablonska (in saeculo: Mariae) confundatricis Congreg. Sororum III Ordinis S. Francisci pauperibus inservientium v. d. sororum Albertinarum (1878-1940) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Misericordia erga egenos et infirmos atque sic dicta opera caritativa et mutui auxilii ad sublevandas omnímodas necessitates humanas, praecipuo in honore habentur ab Ecclesia. [...] Actio caritativa hodie omnes omnino homines et universas necessitates complecti potest et debet. Ubicumque versantur qui cibo potuque, vestitu, domo, medicinis, opere, instructione, facultatibus ad vitam vere humanam ducendam necessariis carent, aerum­ nis vel infirma valetudine cruciantur, exilium vel carcerem patiuntur, ibi eos christiana caritas debet quaerere et invenire, impensa cura solari et praestitis auxiliis sublevare » (Conc. Oecum. Vat. II, Decretum de apostola­ tu laicorum Apostolicam actuositatem, 8). Divini Pastoris exemplum secuta, qui venit ut egenis et sitientibus sati­ sfaceret (cf. Mt 25, 35-36), Bernardina Jabloñska redimendis puellis ac mu­ lieribus, quae in extrema sociali conditione vivebant, se ipsam devovit. Ser­ va Dei orta est in loco Pizuny-Lukawica in Polonia die 5 mensis Augusti anno 1878. Filia Gregorii Jablonski et Mariae Roman fuit, Polonicorum agricolarum bene moratorum et sincera fide catholica praeditorum. Secundo die vitae baptismum ac Mariae nomen recepit, in ecclesia paroeciali loci Lipsko, in Archidioecesi Leopolitana. Matre die 4 mensis maii anno 1893 mortua, pater alteram uxorem duxit. Filia admodum his eventibus male af­ fecta, se ieiunio, orationibus, etiam nocturnis et variis poenitentiis dedicavit. Annos duodeviginti nata se Deo consecravit et ingressa est inter cooperatrices Sancti Alberti Chmielowski, qui in Brusno communitatem condiderat Servarum Pauperum ad assidendum egenis, aegrotis, senibus et orpha­ nis. Die 3 mensis Iunii anno 1897 habitum religiosum induit et nomen ce­ pit Sororis Bernardinae, eodem anno die autem 4 mensis Octobris ad Ter­ tium Ordinem Sancti Francisci se aggregavit. Novitiatu peracto, quamvis iuvenis esset, Conditor ipse antistitam Domus Cracoviensis eam nominavit. Eminebat enim virtutibus variis quae exempli gratia ad vitam internam promovendam, perfectionem rerum quotidianarum et observantiam silentii Congregatio de Causis Sanctorum 497 sacri spectabant. Eo tempore executae sunt dubitationes de propria voca­ tione, quandoquidem ad vitam contemplativam fortiter alliciebatur. Adiu­ vante S. Alberto suam haesitationem superavit seque Voluntati Dei com­ mittens in via, quam erat ingressa, perseveravit. Sabbato Sancto anno 1899 « Actum amoris » fecit et Iesu Salvatori se ipsam dedicavit in perpetuum. Post sex annos vitae religiosae, die 7 mensis Aprilis anno 1902 Frater Al­ bertus eam nominavit Superioram Generalem suarum Sororum. Nunc vero Serva Dei laborabat cum virginibus et mulieribus pauperibus quae conatae sunt vitam agere spiritualem ad mentem S. Francisci. Mutationes quoque aliquas introduxit, quae ad vitam internara et socialem Congregationis So­ rorum spectabant. Emendavit vitam religiosam et in Congregatione manse­ runt solummodo hae sorores quae voluntatem firmam habuissent spiritum franciscanum S. Alberti sequendi. Summa cum diligentia suum explevit munus, praesertim formationem curans Sororum, quas ad fidelitatem horta­ batur erga vocationem, regulae observantiam, mutuam caritatem, castigationis exercitium, paenitentiae ac silentii, necnon ad studium salutis anima­ rum. Anno 1922 actum est primum Capitulum Generale eius Congregationis et electa est Antistita Generalis. Die 22 mensis Iunii anno 1926 Archiepisco­ pus Adamus Stephanus Sapieha approbavit Constitutiones Sororum ad triennium. Anno sequenti die 6 mensis Maii Institutum Albertinorum fuit aggregatum ad II Ordinem Fratrum Capuccinorum. Nocte Natalitia 25 mensis Decembris anno 1927 Soror Bernardina ad triennium suam profes­ sionem religiosam temporaneam fecit et die 25 mensis Decembris anno 1930 vota perpetua. In Capitulis Generalibus annis 1933 et 1939 peractis Mater Jablonska fuit iterum electa Antistita Generalis. Dei amore dives, diligenter Eius servavit mandata, Ecclesiae praecepta et normas, vota religiosa atque regulam, quam erat secuta; multa naturalia ac supernaturalia talenta, quae ei Providentia donaverat, multiplicavit, contra peccatum contendit, aequo animo cotidianas tulit cruces et incommoda obiit crebra pro animarum bo­ no, praecipue vitio irretitarum. Post multos annos Serva Dei variis morbis est affecta, quae ei fortes et continuos dolores intulerunt, quos tamen mira cum interiore quiete ac patientia pertulit. Numquam lamentabatur, nec mi­ nus laborabat, suum non neglegens officium. Participavit orationes commu­ nes semper cum aliis. Meritis ornata et amore suarum filiarum spiritualium circumdata, quae eam curaverunt, animam Deo reddidit die 23 mensis Sep­ tembris anno 1940. Plurimi autem fideles, necnon filiae eius spirituales exsequias fúnebres in coemeterio Cracoviensi peractas prosecuti sunt. .34 - A A S. 498 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Paucis post annis reliquiae Dei Servae translatae sunt in ecclesiam, quae in Domo Generali Sororum Albertinarum, invenitur, prope tumulum Fratris Alberti. Eo tempore Congregatio Sororum Albertinarum constabat circiter ex 500 membris in tota Polonia, et 55 domibus religiosis. Vita eius semper illustrata fuit et ducta fide atque oboedientia voluntati Dei. Ad Christi exempla et praecepta explenda, fideliter servivit sororibus pauperi­ bus aegrotisque, se ipsam abnegavit et crucem suam quotidianam tulit multumque laboravit et passa est pro Dei Regno in animis aedificando, in deprecatione vi reperta, in meditatione fervidaque pietate erga Euchari­ stiam, Sacrum Iesu Cor, Passionem Eius et Mariam Perdolentem. Et re ve­ ra semper Dei auxilium et generositatem est experta, quae eam in difficul­ tatibus sustinuit, in rebus adversis consolavit et in Congregatione instituen­ da est tuita. Obsequens fuit auctoritati Summi Pontificis, Episcoporum et Sacerdo­ tum, cumque moderatores ecclesiastici gravia ab ea postulaverunt sacrificia, non solum non restitit, sed facilitatem ostendit et gaudium in eorum sequendis praescriptis. Deum ex toto corde amavit, ex tota mente, ex omni­ bus viribus, utque ei placeret perfecte eius servavit legem, Ecclesiae prae­ cepta, vota religiosa et sui Instituti regulam, continuos fecit progressus in Christi imitatione et omne peccati ac vitii genus vitavit. Propter Dei amorem plus proximum amavit, quam seipsam secundum Domini verba, qui dixit: « Diligite invicem, sicut dilexi vos » (Io 15, 12), nempe usque ad propriae vitae donum. Ut aliis utilis esset erga suam voca­ tionem fidelis mansit et erga munus suum, senes et aegrotos curavit. Sororum sodalium formationem coluit, suae servivit Congregationi, li­ benter graviores et humiliores suscepit labores et lentum excepit maerorem improbationum. Animarum saluti interfuit, ut potuit, caritatis testimonio, deprecatione, sacrificiis, consilio et apostolatu. Omnem docuit, potius operi­ bus quam verbis, Evangelium non solum esse credendum, verum quotidie efficiendum cum fidelitate, generositate atque humilitate. Supernaturali cum prudentia egit cum in usu instrumentorum ad se sanctam faciendam, tum in muneribus exsequendis, quae ei credita sunt. A se ipsa fuit aliena et a bonis terrenis, temperans, fortis in Christo sequendo, iusta erga Deum et proximum, prompta ad ignoscendum iis, qui ei difficultatum et angorum causa fuerunt. Archiepiscopus Cracoviensis Causam iniit canonizationis per celebratio­ nem inquisitionis dioecesanae (annis 1984-1986), cuius auctoritas agnita est Congregatio de Causis Sanctorum 499 decreto die 30 mensis Ianuarii anno 1987 promulgato. Apparata Positione super virtutibus, exitu cum prospero Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum est actus die 26 mensis Aprilis anno 1996. Patres Cardinales deinde et Episcopi, in Sessione Ordinaria diei 15 mensis Octobris 1996, Cau­ sae Ponente Cardinali Edmundo Casimiro Szoka, professi sunt Matrem Ma­ riam Bernardinam Jablonska heroum in modum virtutes théologales, cardi­ nales et his adnexas coluisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Cardinali Causae Ponente meque Antistite a Secretis Con­ gregationibus ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­ mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, dentia, Iustitia, Servae Dei rorum Tertii Temperantia Mariae Ordinis et Bernardinae S. Fortitudine, Jablonska, Francisci eisque necnon de cardinalibus Pru­ adnexis, Confundatricis Pauperibus Inservientium, in gradu heroico, Congregationis v. d. So­ Sororum Albertinarum, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. 68 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S. 68 Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis 500 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale MATRITEN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae a Mirabilibus Iesu (In saec.: Maravillas Pidal y Chico de Guzmán) monialis professae Ordinis Carmelitarum Discalceatorum (1891-1974) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Persuasum habeamus, filiae meae, veram perfectionem in Dei amore et proximi collocatam esse. Quo magis haec duo praecepta observaverimus, eo perfectiores erimus. Tota Regula nostra et Constitutiones nihil aliud sunt, nisi instrumenta ad ea melius observanda » (S. Teresia a Iesu, Castillo interior, Moradas primeras, c. 2, n. 17). Amori Dei, qui prior dilexit nos (cf. 1 Io 4,19), sedulo respondit Maria a Mirabilibus Iesu, quae, caritate mota, suam consecravit vitam Domini laudi et proximi servitio ac, Sanctae Teresiae a Iesu fidelis discipula, plenam pro­ vexit observantiam Regulae et Constitutionum Monialium Ordinis Fratrum Discalceatorum B. Mariae V. de Monte Carmelo. Hoc modo Deum glorificavit, fortiter ad bonum animarum operam contulit atque ad fastigia perfec­ tionis christianae pervenit. Serva Dei Matriti nata est a marchione Aloisio de Pidal y Mon, apud Apostolicam Sedem legato, et Christina Chico de Guzmán y Muñoz, pridie nonas Novembres anno 1891. Paucis post diebus est ei baptismi sacramen­ tum collatum. A familia et praesertim ab avia materna solida et accurata est educatione instructa humana atque christiana et a pueritia didicit Deum ac pauperes amare atque virtutes colere. Confirmationis sacramen­ tum accepit anno 1896 et anno 1902 primum eucharistico Pane se aluit. Anno 1913 privatim votum castitatis perpetuae nuncupavit. Coniunctionem cum Deo exercuit per sacramenta, liturgiam et deprecationem, se ipsam castigavit, peccatum fugit et Christi caritatem tulit in vi­ cos urbis pauperes. Cum benignitate miraque diligentia patri assiduitatem praebuit in morbo quo est ad mortem ductus. Deinde matris recusationibus superatis, anno 1919 intravit inter Carmelitides Discalceatas in monasterio civitatis El Escorial apud Matritum. Laudabiliter novitiatu peracto, profes­ sionem simplicem fecit anno 1921 et anno 1924 professionem sollemnem. Partem principem habuit in fundatione monasterii super Cerro de los Ange­ les (in provincia Matritensi), cuius antistes facta est anno 1926. Hoc est Congregatio de Causis Sanctorum 501 munere iuncta usque ad mortem in pluribus monasteriis et ubique exem­ plar fuit fidelitatis erga Deum, Carmelitarum Discalceatorum Ordinem et suam consecrationem. Diligenter formationem curavit postulantium et novi­ tiarum. Benigne et firmiter in Monialibus sodalibus vitam contemplativam fovit, spiritum apostolicum et Regulae atque Constitutionum disciplinam. Sollicita fuit de Monialibus infirmis, mitis et iusta in monitionibus, recta et prudens in administrandis monasterii bonis vel quae a benefactoribus acce­ perat, in auctoritates ecclesiasticas officiosa iisque obsequens. Dominus inde ab initio eius communitati benedixit multis vocationibus eam locupletando, adeo ut anno 1933 Serva Dei potuerit monasterium condere Cottaiami in India. Deinceps in Hispania alia novem instituit monasteria iussaque est spiritaliter et materialiter monasteria restaurare civitatis EI Escoriai et In­ carnationis Abulae. Rogatu eorum, qui eidem Fratrum B.M.V, de Monte Carmelo Ordini praeerant, aliquas de suis sodales ad Aequatoriam nationem misit, quae in monasterio Conchensi eiusdem Ordinis Monialibus auxiliarentur. Anno autem 1960 coenobium tradidit Fratribus Carmelitis Discalceatis, in Castilia degentibus, quod ipsa eis in urbe Talavera de la Reina appellata (in provincia Toletana) extruendum curaverat. Antea vero, anno 1950, do­ mum eremiticam apud Las Batuecas, ad fines provinciae Salmantinae, eis­ dem Fratribus Carmelitis in usum perpetuum ultro cederat. Constanti cura tutata est oboedientiam generi vitae a Sancta Teresia a Iesu pro suis mona­ steriis instaurato, quod numquam voluit essentialiter variare aut mitigare. Hoc ei alicuius doloris causa fuit, sed semper in suo proposito superioribus approbantibus exitum habuit. Uti instrumentum iunctionis inter monaste­ ria quae eadem proposita habebant condidit et praesedit Consociationem Sanctae Teresiae, a Sancta Sede probatam anno 1972. Dum summa ope contendebat ad filiarum suarum spiritalium bonum suique Ordinis, suum aperuit cor ad materiales Ecclesiae atque pauperum necessitates. Varia adiuvit Instituta vitae consecratae; supellectiles sacras providebat pro pa­ roeciis; sustinuit, quod ad res oeconomicas attinebat, sacerdotes ac semina­ rii alumnos indigentes necnon familias operariorum monasterii sui; ephebea curavit condenda pro pueris ludorum expertibus atque domus aedificandas pro familiis sine habitationibus; exstructionem sustinuit corporis paroecialis in loco Perales del Río atque nosocomii pro Monialibus sodalibus et virgini­ bus devotis infirmis in oppido Pozuelo de Alarcón. Multisque aliis locis suam ostendit liberalitatem. At praestantissimum donum quod Monialibus fecit et quotquot illam adibant testimonium fidei fuit, spei et caritatis, 502 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale quas cum perseverantia ac spiritali gaudio exercuit. Namque mente et cor­ de verbo Dei assensa est atque Ecclesiae magisterio; intimam cum Domino coniunctionem aluit continuosque fecit progressus in Christi cognitione et amore. Precatio animae eius respiratio fuit, quam nutrivit copiose medita­ tione, contemplatione, fructuosa liturgiae participatione, ferventi in Eucha­ ristiam, in Sacrum Iesu Cor, in Virginem Mariam inque Sanctos Carmelitas pietate. Se ipsam abnegavit, quodlibet fugit peccati genus, patienter diffi­ cultates pertulit inque circumstantiis laetis et acerbis per omnia ad Dei vo­ luntatem se conformavit, quae suprema fuit eius vitae atque navitatis nor­ ma. Suis naturalibus facultatibus non est confisa, quae eximiae erant, sed auxilio divino, quod cum humilitate et simplicitate invocabat. Deum totis dilexit viribus utque ei placeret legem eius servavit et sine intermissione pro gloria eius laboravit. Ecclesiam amavit et defendit semperque reverens fuit et docilis erga Romanum Pontificem et sacros Pastores. Dives in cari­ tate fuit erga proximos, cotidie exsequendo Christi praeceptum: « Sicut dilexi vos, et vos diligatis invicem» (Io 13, 34). Suis Monialibus mater fuit de­ licata et gratiosa; qui ad eam confugiebant, benevolentiam inveniebant et solacium; ex animo adversariis ignovit suis; precabatur et paenitentias age­ bat pro peccatorum conversione atque inimicorum Ecclesiae utque Dei gra­ tiam erga humanum genus impetraret; variis modis fidei diffusioni atque animarum saluti operam dedit. Semper summa cum prudentia egit cum in usu instrumentorum quo se sanctificaret, tum in monasteriorum admini­ stratione et in necessitudine cum auctoritatibus ac proximo. Fidenter san­ ctitati studens, exacta fuit et diligens in muneribus explendis cotidianis ac in difficultatibus et in acerbitatibus fortis. Etiam bello Hispanico civili, cum ei a suo monasterio fuit discedendum, spiritus serenitatem servavit ac libenter suum effudisset sanguinem ut fidelitatem suam in evangelium et in Ecclesiam testificaretur. Temperans fuit, iusta, oboediens, casta, pauper, humilis et, verbo, scriptis atque exemplo Moniales suas virtutes colere do­ cuit. Cum patientia infirmitates incommodaque pertulit senectutis, intus se ad Iesum crucifixum conformans et ad praemium aeternum se praeparans. Die 11 mensis Decembris anno 1974, tamquam virgo prudens obviam ivit Sponso accensa cum lucerna (cf. Mt 25, 10) et cum Eo in Dei domum in­ troivit. Fama sanctitatis, qua in vita claruit, post eius mortem crevit; quaprop­ ter Archiepiscopus Matritensis, Sanctae Sedis permissu obtento ad normam M.P. Sanctitas Clarior, beatificationis et canonizationis Causam introduxit 503 Congregatio de Causis Sanctorum atque processum cognitionalem celebravit (annis 1981-1983), cuius auctori­ tas et vis est a Congregatione pro Causis Sanctorum probata decreto die 5 mensis Octobris promulgato anno 1984. Positione confecta secundum nor­ mas, disceptatum est an Serva Dei heroum in modum virtutes coluisset. Die 24 mensis Maii anno 1996 prospero cum exitu actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Patres Cardinales porro et Episcopi, in Sessione Ordinaria calendis Octobribus habita subsecutis, Causae Ponente Excellentissimo domino Petro Georgio Silvano Nesti, C.P., Archiepiscopo Camerinensi-Sancti Severini in Piceno, agnoverunt Matrem Mariam a Mirabilibus Iesu heroum more virtutes théologales, cardinales iisque adnexas explicavisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum Temperantia tum in proximum, et Fortitudine, eisque necnon adnexis, riae a Mirabilibus Iesu (in saec.: nialis professae Carmelitarum Ordinis de cardinalibus Prudentia, in gradu heroico, Servae Iustitia, Dei Ma­ Maravillas Pidal y Chico de Cuzmán), Mo­ Discalceatorum, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum Sanctitas Sua referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S. 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis 504 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale TURSIEN. - LACUNERULEN. Beatificationis et Canonizationis Yen. Servi Dei Dominici Lentini sacerdotis (1770-1828) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Servus Dei Dominicus Lentini die 20 mensis Novembris or­ tus est anno 1770 in oppido Lauria, nunc in dioecesi Tursiensi-Lacunerulensi sito. Anno 1794 sacerdos ordinatus, in loco patrio usque ad mortem fruc­ tuosum ac multiplicem explicavit apostolatum, praedicationi verbi Dei ope­ ra data, confessionum ministerio, conversioni peccatorum, assiduitati prae­ bendae aegrotis pauperibusque necnon iuventutis institutioni, pro qua scho­ lam aperuit. In pacem conciliandam inter cives incubuit suamque pastora­ lem actionem fecundam reddidit impensa precationis, sacrificii atque paeni­ tentiae vita. Fama sanctitatis insignis mortem obiit die 25 mensis Februarii anno 1828. Beatificationis et canonizationis Causa ab Episcopo Policastrensi inita est anno 1842. Rebus peractis iure statutis, Summus Pontifex Pius XI die 27 mensis Ianuarii anno 1935 declaravit Servum Dei heroum in modum virtu­ tes coluisse théologales, cardinales iisque adnexas. Nuper Causae Postulatio Congregationis de Causis Sanctorum iudicio permisit assertam miram sanationem eiusdem Servi Dei intercessioni ascriptam. Casus pertinet ad Annam Mariam Voria, annos natam undesexaginta, quae anno 1988 est in Neapolitanum valetudinarium deducta propter metrorrhagias. Inspectiones factae sunt diagnosticae ad morbum spectantes, in quibus recognitio bioptica, unde tumoris praesentia in collo uteri apparuit. Postquam est chirurgicae sectioni subiecta, variae secutae sunt mutationes in peius. Cum facta esset canceri recidiva, altera necessaria fuit sectio chi­ rurgica. Quoniam aegrotae condiciones celeriter ingravescebant, ex quibus exitus praevidebatur letalis, soror eius deprecationem invocavit Venerabilis Dominici Lentini et mense Septembri anno 1988 facta est optata sanatio. Dioecesana de hoc eventu effecta est inquisitio apud Curiam Neapolita­ nam annis 1990-1992, quae est ex iure probata a Congregatione de Causis Sanctorum per decretum die 15 mensis Ianuarii anno 1993 promulgatum. Dicasterii Consilium Medicorum, in sessione die 18 mensis Maii habita anno 505 Congregatio de Causis Sanctorum 1 9 9 5 , hanc dixit sententiam: Sanationis ratio: «Celérrima, completa et sta­ bilis quod attinet ad neoplasiam. Pro scientia nostra inexplicabilis ». Die 13 subsequentis mensis Octobris Congressus Peculiaris actus est Consultorum Theologorum, quem duae Sessiones secutae sunt Patrum Car­ dinalium et Episcoporum, altera postridie nonas Februarias anno 1 9 9 6 , al­ tera pridie nonas Iunias eodem anno, Causae Ponente Excellentissimo do­ mino Hieronymo Grillo, Episcopo Centumcellarum-Tarquiniensi. Cum Con­ sultores Theologi, tum Cardinales et Episcopi dubio an de miro ageretur di­ vinitus patrato, affirmantes responderunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Prae­ fecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Congregationis ce­ terisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater declara­ vit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Dentini, Sacerdote, Mariae posto cidiva videlicet de celérrima, completa Ven. Servo Dei Dominico et stabili sanatione Annae Voria a « carcinoma epidermoide della cervice uterina stadio I B sotto­ ad isterectomia tumorale vescivaginale con pelvica secondaria ovarosalpingectomia con uropatia all'intervento bilaterale ostruttiva e bilaterale linfoadenectomia. (stadio III). Re­ Fistola ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1 9 9 6 . 68 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. 68 S. 68 Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis .35 - A, A, S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 506 CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequun­ tur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Cathedrali Ecclesiae Texcocensi R.D. Carolum Aguiar Retes, e clero dioecesis Tepicensis, hactenus praeceptorem et recto­ rem Sacerdotalis Domus Facultatum Mexicanarum Theologiae et Philosophiae. die 28 Maii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Matehualensi, noviter erectae, metropolitanae Ecclesiae Sancti Ludovici Potosiensis suffraganeae, R.D. Rodericum Aguilar Martínez, hactenus Seminarii archidioecesani Moreliensis moderatorem spiritus. — Cathedrali Ecclesiae Mexicalensi R.D. Iosephum Isido­ rum Guerrero Macías, e clero dioecesis Culiacanensis, ibidemque Seminarii dioecesani rectorem. die 31 Maii — Cathedrali Ecclesiae Victoriensi Venetorum Exc.mum P.D. Alfredum Magarotto, hactenus Episcopum Clodiensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Faliscodunensi R.D. Iose­ phum Zlatñansky, e clero archidioecesis Bratislaviensis-Tyrnaviensis, quem Commissionis interdicasterialis stabilis pro Ecclesia in Europa Orientali a Secretis constituit. die 11 Iunii — Cathedrali Ecclesiae Portugallensi, Exc.mum P.D. Armindum Lopes Coelho, hactenus Episcopum Vianensem Castelli. die 13 Iunii — Metropolitanae Ecclesiae Lublinensi Exc.mum P.D. Io­ sephum Miroslaw ¿yciñski, hactenus Episcopum Tarnoviensem. die 14 Iunii — Metropolitanae Ecclesiae Firmanae R.D. Ianuarium Franceschetti, e clero dioecesis Brixiensis, hactenus curionem in eadem dioecesi. die 18 Iunii Congregatio pro Gentium Evangelizatione 507 CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pa­ stores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit seu nominavit: — Cathedrali Ecclesiae Vambaènsi R.D. Ianua­ rium Kataka Luvete, e clero dioecesis Butembensis-Benensis, Seminarii maioris interdioecesani theologici « Saint Octave » in oppido vulgo dicto Butembo rectorem. die 8 Novembris 1996. — Cathedrali Ecclesiae Dumensi-Abongensi-Mbangensi R.D. Ioannem Ozga, e clero archidioecesis Premisliensis Latinorum, Missionarium «Fidei donum» nominatum in Camarunia, in praesens Vica­ rium generalem praefatae dioecesis. die 24 Ianuarii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Nahanae R.P. Bernardum Toshio Oshikawa, O.F.M. Conv., in Iaponia praefati Ordinis Superiorem. — Cathedrali Ecclesiae Dharmapuriensi, noviter erectae in Indica regio­ ne, suffraganeae metropolitanae Ecclesiae Pondicheriensi et Cuddaloriensi, R.D. Iosephum Antonium Irudayaraj, S.D.B., scholae « Our Lady of Refu­ ge » nuncupatae in oppido archidioecesis Madraspolitanae vulgo dicto « Broadway » directorem. die 3 Martii. — Metropolitanae Ecclesiae Bukavuensi, Exc.mum P.D. Emmanuelem Kataliko, hactenus Episcopum Butembensem-Benensem. — Cathedrali Ecclesiae Niameyensi Exc.mum P.D. Vidonem Romano, C.SS.R., hactenus Episcopum titularem Capitis Cillensis et Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum sanctae Sedis » eiusdem dioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Badullanae R.P. Iulianum Vinstonium Sebastianum Fernando, S.S.S., praefatae Congregationis in Ceylonia Superiorem regionalem. — Cathedrali Ecclesiae Kyotensi R.D. Paulum Yoshinao Otsuka, Can­ cellarium eiusdem dioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Minensi, R.D. Ioannem Afareha, paroe­ ciae Sancti Antoni in oppido vulgo Ugborikoko curionem, quem deputavit Auxiliarem dioecesis Varriensis. 508 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — Titulari episcopali Ecclesiae Tanudaiensi R.D. Io­ sephum Egerega, in praesens Ordinariatus Castrensis in Nigeria cappella­ num, quem constituit primum Vicarium Apostolicum Bomadiensem. die 3 Martii 1997. die 21 Aprilis. — Metropolitanae Ecclesiae Semarangensi R.D. Ignatium Suharyo Hardjoatmodjo, e clero eiusdem archidioecesis, Pontificiae Faculta­ tis Theologicae « Wedabhakti » nuncupatae in oppido vulgo dicto « Yogyakarta » rectorem ibique Sacrae Scripturae professorem. — Archiepiscopum coadiutorem Kupangensem R.D. Petrum Turang, e clero dioecesis Manadoënsis, in Indonesiana regione Pontificalium Operum Missionalium Directorem nationalem. — Cathedrali Ecclesiae Buiumburaënsi Exc.mum P.D. Evaristum Ngoyagoye, hactenus Episcopum Bubantinum. — Cathedrali Ecclesiae Khammamensi R.D. Paulum Maipan, e clero dioecesis Visakhapatnamensis, curionem paroeciae Iesu Infanti dicatae in urbe vulgo Seethammadhara. — Cathedrali Ecclesiae Nakurensi Exc.mum P.D. Petrum J. Kairo, hac­ tenus Episcopum Murangaënsem. — Cathedrali Ecclesiae Nalgondaënsi R.D. Joji Govindu, e clero dioece­ sis Varangalensis, curionem paroeciae « Lourdu Matha Church » nuncupatae in oppido vulgo dicto « Karimnager ». — Cathedrali Ecclesiae Sumbavangensi R.D. Damianum Kyaruzi, Vica­ rium generalem Bukobaënsem. — Cathedrali Ecclesiae Umtatanae R.D. Osvaldum Hirmer, e clero dioe­ cesis Ratisbonensis, iam pridem Missionarium « Fidei donum » nominatum in Republica Africae Australis, in praesens Foederationis Episcoporum Con­ ferentiarum Asiae officialem. — Episcopum coadiutorem dioecesis Banmethuotensis R.D. Iosephum Nguyen Tich Due, Seminarii maioris Nhatrangensis « Stella Maris » professo­ rem. — Episcopum coadiutorem Nhatrangensem R.D. Petrum Nguyen Van Nho, in praefata dioecesi Seminarii maioris « Stella Maris » rectorem. — Titulari episcopali Ecclesiae Simidiccensi R.P. Ciprianum Mbuka, C.I.C.M., Congregationis Immaculati Cordis Mariae Assistentem generalem, quem Auxiliarem Bomaënsem constituit. — Titulari episcopali Ecclesiae Muzucensi in Proconsulari R.D. Ioannem Sommeng Vorachak, hactenus Vicariatus apostolici Savannakhetensis Vica­ rium delegatum, quem eiusdem circumscriptionis ecclesiasticae Vicarium Apostolicum constituit. Diarium Romanae Curiae 509 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Venerdì, 2 0 Giugno 1 9 9 7 , S.E. il Signor ESTEBAN JUAN LI, Ambasciatore di Argentina presso la Santa Sede. CASEL- Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Lunedì, 1 6 Giugno 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica del Perù. ALBERTO F . FUJIMORI, Venerdì, 2 0 Giugno 1 9 9 7 , S.E. il Signor Ministro della Repubblica di Ungheria. GYULA HORN, Primo SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 21 maggio 1997. Mons. Romano Penna; la prof.ssa Rosa Maria Bonacasa Carra; la prof.ssa Anna Maria Giuntella, Membri della Commissione quinquennium ». » » » » » Archeologia Sacra « ad S.E. mons. Franc Rodé, Arcivescovo di Ljubljana, Mem­ bro del Pontificio quinquennium ». » di Consiglio della Cultura « ad Le LL.EE. i monsignori Mario Rizzi, Arcivescovo tit. di Bagnoregio, e Thomas A. White, Arcivescovo tit. di Sabiona; p. Van Parys, O.S.B.; p. Jan Sergiusz Gajek, M.I.C., Consultori della Congre­ gazione per le Chiese Orientali «ad quinquennium». 27 » » S.E. mons. Francesco Gioia, Arcivescovo em. di Camerino; p. Bernard Ardura, O. Praem.; p. Thomas Mi­ chel, S.I., Consultori del Pontificio Consiglio per il Dialogo Inter-Religioso « ad quinquennium ». 11 giugno » P. Gianfranco Girotti, O.F.M. Conv., Sotto-Segretario della Congregazione per la Dottrina della Fede. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 510 12 giugno 1997. I padri Martino Conti, O.F.M.; Arno Henrich Mayer, O.S.A.; Viktor Papez, O.F.M.; Paulius Rabikauskas, S.I.; Klemens Sliwinski, O.F.M. Conv.; Al­ fred Wilder, O.P.; Adam Wolanin, S.I., Consul­ tori della Congregazione della Cause dei Santi, « in aliud quinquennium ». Protonotari 9 ottobre » » 24 » 29 » » » 10 novembre 22 » » » » » » » » » 26 » » » » » 1996. » » » » » » » » » » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Apostolici soprannumerari Vincenzo Scoti (Ischia) Stanislaw Szwajkosz (Szczecin-Kamien) Stanislaw Rosa (Tarnów) Bienvenido Navarra Chiquillo (Calbayog) Manuel Tuazon Cruz (Calbayog) Cario Pinto (Napoli) Angelo Bornati (Cremona) Achilles Dumdum Dakay (Cebú) Cayetano Miranda Gerbolingo (Cebú) Oscar Into Villamor (Cebu) Vicente Flores Brigoli (Cebu) Josef Lederer (Eichstätt) Tadaeusz Jan Borkowski (Warmia) Barry Lennon (Cairns) Prelati d'onore 9 ottobre » » » » 24 » » » » » )> » 29 » » » » » 3 novembre 10 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 1996. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Adam Abramski (Szczecin-Kamien) Denis James Hart (Melbourne) Charles J. Sci eluna (Malta) Wojciech Kania (Tarnów) Marian Janiszewki (Tarnów) Dori McGowan Wright (Belize City-Belmopan) Antonio Zeta TJerzosa (Calbayog) Bernardo Deananeas Irico (Calbayog) Franz Gabriel (Passati) Philipp Schäfer (Rottenburg-Stuttgart) Erich Saurwein (Innsbruck) Stephen A. Jensen (Vancouver) Bernard A. Rossi (Vancouver) Gregory N. Smith (Vancouver) Francesco Castellana (Taranto) Michele Lugarella (Taranto) Donato Palazzo (Taranto) Franco Semeraro (Taranto) Emanuele Tagliadente (Taranto) Adam Kubis (Krakow) Federico Dizon y Zuniga (Tarlac) William P. Fay (Boston) Diarium Romanae Curiae 18 novembre 1996. Mons. » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » Mons. » » Mons. » » » Mons. » 22 » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » Mons. 23 » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. 24 » Mons. » » Mons. 30 » » » Mons. » 4 dicembre Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » » Mons. » » Mons. 23 Jozef ¡Skerbec (Ljubljana) Andrea Bennati (Verona) Italo Taddei (Pistoia) Leo Ledere (Springfield in Massachusetts) Charles A. Kelly (Richmond) Michael D. McCarron (Richmond) Thomas C. Miller (Richmond) Robert M. Perkins (Richmond) Walter C. Barrett (Richmond) Raymond A. Barton (Richmond) Thomas J. Caroluzza (Richmond) James Grealish (Richmond) J. Kenneth Rush (Richmond) William V. Sullivan (Richmond) Roberto Fernandes Alesna (Cebú) Cristóbal Espina García (Cebú) John Forosuelo Du (Cebú) Ranulfo Derecho Iwan (Cebú) Constantino Cortes Diotay (Cebú) Rolando Abad Jiménez (Cebú) José Sungahid Montéenlo (Cebú) Patricio Albarracen Alcazaren (Cebú) Cornelio Puerto Labastida (Cebú) Eliseo Ferrolino Gamallo (Cebú) Constantino Roma Batoctoy (Cebú) Augustine Muhindo (Kasese) Giuseppe Matrone (Napoli) Domenico Ambrasi (Napoli) Francesco Strazzuolo (Napoli) Antonio Corbisiero (Nola) Gerard McKay (Argyll and The Isles) Abdou Yaacoub (Jbeil) Kazimierz Szaniaw (Grodno) Wincenty Lisowski (Grodno) Antoni Chanko (Grodno) Giovanni Carrù (Torino) Daniel Carr (Raphoe) Cappellani di Sua Santità 1 settembre » 13 9 ottobre » » » » » » » 1996. Il » Il » Il » Il » Il » Il » Il sac. Celsius Chirkonde (Mansa) sac. Manuel Henriques (Lisboa) sac. Fernando Godoy Moreira (Säo Carlos) sac. Giacomino Feminò (Latina-Terracina-Sezze sac. Stanislaw Czubak (Szczecin-Kamien) sac. Zdzislaw Garbicz (Szczecin-Kamien) sac. Kazimierz Sasadensz (Szczecin-Kamien) 511 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 512 9 ottobre » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 24 » » » » 29 » » » » » » » » » » » 1 novembre » » » » » 8 » » » » » » » 10 » » » » » » » » » » » » » » » 18 » » » 22 23 » 25 » » » » » » » 1996. II sac. Stanislaw Skibiñski (Szczecin-Kamieñ) » II sac. Jerzy Steckiewicz (Szczecin-Kamieñ) » II sac. Zygmunt Klysz (Szczecin-Kamieñ) » II sac. Mijo Likovic (Rijeka-Senj) » II sac. Dinko Popovic (Rijeka-Senj) » II sac. Mile Bogovic (Rijeka-Senj) » II sac. Mile Pecic (Rijeka-Senj) » II sac. Milan Simunovic (Rijeka-Senj) » II sac. Ivan Devcic (Rijeka-Senj) » II sac. Antonio Pasianotto (Concordia-Pordenone) » II sac. Leon Sadowicz (Tarnów) » II sac. Ryszard Wasik (Tarnów) » II sac. Rainer Boeck (München) » II sac. Stanislaw Cebula (Wroclaw) » II sac. Albert Corralejo Songco (Calbayog) » II sac. Francisco Hondrafe Cinco III (Calbayog) » II sac. Hermenegildo De Castorano (Feira de Santana) II sac. José Waldir de Souza (Feira de Santana) » II sac. Michele Pinna (Ales-Terralba) II sac. Tonino Cabizzosu (Ozieri) » II sac. Gianni Spiga (Cagliari) » II sac. Franco Puddu (Cagliari) » II sac. Salvatore Ruggiu (Cagliari) » II sac. Giuseppe Luxoro (Cagliari) » II sac. Matthias Nyakatura (Hoima) » II sac. Joseph Musonda (Mansa) » II sac. Herbert Nemmer (Passau) » II sac. Josip Marendic (Split-Makarska) » II sac. Marin Skaric (Split-Makarska) » II sac. Bozo Bulat (Split-Makarska) » II sac. Stanko Vrnoga (Split-Makarska) » II sac. Filip Pavic (Split-Makarska) » II sac. Pavao Banic (Split-Makarska) » II sac. Josef Ammer (Regensburg) » II sac. Ryszard Selejdak (Czestochowa) II sac. Julio A. da Silva (Maringa) » II sac. Josef Hirschl (Eisenstadt) » II sac. Andrzej Turakiewicz (Krakow) » II sac. Adam Bogucki (Krakow) » II sac. Jan Bielañski (Krakow) » II sac. Mieczyslaw Kukaszczyk (Krakow) » II sac. Józef Prorok (Krakow) » II sac. Leonard Haredziñski (Krakow) » II sac. Julio A. Ninoles (Catamarca) » II sac. Santiago J. Sonzini (Catamarca) » II sac. Udo Breitbach (Trier) » II sac. Cristian Contreras Villarroel (Santiago de Chile) » II sac. Elias Minoza Matarlo (Cebu) » II sac. Wieslaw Wronka (Lowicz) » II sac. Frantisek Koutny (Brno) II sac. Robert Dempsey (Chicago) Diarium Bomanae Curiae 26 novembre » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 29 » » 4 dicembre » » » » » » » » » » 8 » » 20 22 3 » » » » » » » » » » » » » » » gennaio Il II II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II » II 1997. II 1996. » sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. 513 Emilio Servadio (San Marco Argentano-Scalea) Klaus Bonseh (Köln) Edmund Cisak (Opole) Franciszek Piechota (Opole) Werner Szygula (Opole) Giovanni Basile (Nola) Francesco Coppola (Nola) Domenico Gillo (Nola) Giuseppe Manfredi (Nola) Francesco Riccio (Nola) Giovanni Santaniello (Nola) Luiz Tomazini (Santo Amaro) Getúlio Vieira (Santo Amaro) Italo Ruffino (Torino) Wojciech Kochahski (Wloclawek) Henryk Ambroziak (Wloclawek) Leonard Fie (Wloclawek) Henryk Cimochowski (Elk) Marian Szczesny (Elk) Zygmunt Kopiczko (Elk) Marian Kazimierz Salamon (Elk) Zygmunt Sedzia (Elk) Marian Próchniak (Ordinariato militare di Polonia) Zdzislaw Krajza (Elblag) Paolo Luca Braida (Lodi) François Duthel (Lion) Adriano Paccanelli (Alessandria) Francisco Hernández Hernández (Guatemala) Jean-Marie Mpendawatu (Butembo-Beni) Ernesto Brambilla (Cremona) ONORIFICENZE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha conferito: La Gran Croce dell'Ordine di San Gregorio Magno: 1 ottobre » 21 io novembre » 15 » 27 21 dicembre 29 gennaio 21 febbraio » 23 16 » » marzo Al » Al » Al » Al » Al » Al 1997. Al » Al » Al » Al » Al 1996. sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . James Farrugia (Malta). Pietro A. Kasteel (Paesi Bassi) Aurelio Bauckneht (Crotone-Santa Severina) Andrej Ster (Slovenia) Wolfgang Schüssel (Austria) Saverio Petrillo (Albano) Lucas G. Castillo Lara (Venezuela) Jan G. Jolle (Norvegia) David M. Walters (Stati Uniti d America) Umberto De Angelis (Milano) Martin Furtscher (Feldkirch) 514 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale La Commenda con Placca dell'Ordine di San Gregorio Magno: 21 ottobre » 24 8 novembre » 15 » » 26 27 » » » » 10 dicembre » 24 12 » » gennaio » » 20 26 2 11 14 23 7 » » febbraio » » » marzo » » 13 » » » 1996. Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Feyz Cem Çetin (Turchia) Harald Vaurik (Gurk) William O'Brien (Australia) France Bernik (Slovenia) Gregory N. Studer (Stati Uniti D America) Flaviano Renaudo (Cuneo) Felix Jonak (Austria) Franz Cede (Austria) Francisco Cruz Pacheco (Cile) Mladen Cvrlje (Croazia) Jacques Reuter (Luxembourg) Gianfranco Rigamonti (Italia) Miguel A. Suarez (Malacay) Antonello Rosali (Roma) Hassib Sabbagh (Grecia) Roger Pilon (Tarbes et Lourdes) Jinn-Man Liu (Cina) Domenico Benincasa (Italia) Tom Farmer (St. Andrews and Edimburgh) Antonio Monteiro de Castro (Braga) Eliseu A. Soares dos Santos (Braga) César Jordan Palomino (Perú) Satoshi Aoki (Giappone) La Commenda dell'Ordine di San Gregorio Magno: 10 1996. Al » Al » » 24 Al 10 novembre » Al » 18 » Al » 23 » Al » 26 » Al » » » Al 19 dicembre » Al 24 » » Al » » » Al 20 gennaio 1997. Al » » » Al 26 » » Al » » » Al » » Al » 2 febbraio » Al » » » Al » ottobre » sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Marcello Paci (Italia) Fernando Piastra (Italia) Celso Carnaggi (Imola) Romolo A. Schiavoni (Senigallia) Adel A. Marharchi (Baghdad) Pietro Brunori (Roma) Rudolf Hammerschmidt (Germania) Alberto Scotti (Genova) Giacomo Saragosa (Rieti) Franco Zeppi (Piacenza-Bobbio) Robin Gowland (Southwark) Dietmar Kreusel (Köln) Luigi Scimia (Roma) Vincent Gallagher (Ferns) Michael Fitzherbrot-Brockholes (Lancaster) Mauro Cordoni (Rieti) Francesco Grande (Napoli) Heinz Adler (Berlin) Diarium Romanae Curiae 2 » febbraio » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 7 » marzo » 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al Al » Al sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig sig . Bertram Janislewski (Berlin) Massimo Paniecia (Udine) Eamonn Mac Aodha (Irlanda) Pierluigi Gambadoro (Roma) Ottone Toschi (Imola) Odoardo Quojani (Roma) Carlo Airoldi (Milano) Mario D. Colli (Milano) Goffredo M. Cremonte Pastorello (Milano) Gastone Morea (Milano) John W. C. d'Apice (Sydney) Franz Baumgartner (Coirà) François Rabourdin (Parigi) Stanley E. Vaughn (Lake Charles) Alajos Kopeczky (Esztergom-Budapest) Alessandro Falez (Roma) La Placca dell'Ordine di San Gregorio Magno: 12 dicembre 1996. Al sig. Paolo Borin (Milano) Il Cavalierato dell'Ordine di San Gregorio Magno: 22 31 9 maggio agosto ottobre 1996. Al » Al » Al » » » Al » » Al » » Al 10 » » » Al » » Al 29 » » Al » » Al 18 novembre » » Al 23 » » Al 26 » » Al » » » » Al » » » Al » 4 dicembre Al » » Al 10 » » » Al » Al 21 » » » 24 Al » » » Al 24 gennaio 1997. Al » » » Al » » Al 26 sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Tony Britten (Leeds) Leo O'Donnell (Dublino) Matthew Sunday Aina Olanrewajn (Ekiti) Patrick Abioye Familoni (Ekiti) Clement Adeola Ayoola (Ekiti) Raffaele Domizio (Loreto) Dario Maccaroni (Loreto) Jean-Louis de Boissezon (Marsiglia) Armando Etiope (Roma) Michael Orbell (Southwark) Giovanni Lovelli (Roma) Arnaldo Aquino (Nola) Antonio Cece (Nola) Ferdinando Napolitano (Nola) Antonio Nazzaro (Nola) Joannes J. S. Tonnaer (Roermond) Carmelo Ceraolo (Rieti) Vincenzo Carella (Brindisi-Ostuni) Pierpaolo Turoli (Albano) Elio Martignoi (Cesena-Sarsina) Angus A. Macmillan (Westminster) Gunter Koch (Würzburg) Peter Heidinger (Rottemburg-Stuttgart) Mauro Lüh (Avezzano) 515 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 516 26 gennaio » » » » » » » » » » 2 febbraio » » 23 » » » 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » sig. Giampietro Andreatta (Rieti) sig. Claudio Mungi vera (Rieti) sig. Nazareno Boncompagni (Rieti) sig. Jean Peri (Monaco) sig. Georges Beth (Meaux) sig. Daniel Buet (Meaux) sig. Pierre Monnot (Créteil) sig. John Gallagher (Leeds) sig. Franco Paliotta (Assisi-Nocera Umbra-Gualdo Ta­ dino) Al sig. Ignacio Rodríguez Lozcano (Santiago de Cile) La Gran Croce di Dama dell'Ordine di San Gregorio Magno: 27 novembre 2 gennaio 1996. Alla si¡?.ra Elisabeth Gehrer (Austria) 1997. Alla si{y.Tâ Thérèse Amichia (Costa D Avorio) La Croce di Dama di Commenda con Placca dell'Ordine di S. Gregorio Magno: 10 ottobre 1996. Alla sig.ra Ancilla Tombolini (Loreto) 18 novembre » Alla sig.ra Dina Bellotti (Roma) 12 gennaio 1997. Alla sig.ra Ursula Brandenburg (Osnabrück) » » » Alla sig.ra Rita Shiroka (Albania) 23 febbraio » Alla sig.ra Dorothea Olbrich (Osnabriik) » » » Alla sig.ra Carla Bruzzone (Milano) La Croce di Dama dell'Ordine di San Gregorio Magno: 9 ottobre 29 10 novembre 18 10 dicembre » 24 » 20 gennaio 1996. Alla sig.ra Alla sig.ra Alla sig.ra Alla sig.ra Alla sig.ra Alla sig.ra Alla sig.ra 1997. Alla sig.ra Helen Larkin (Shrewsbury) Klara Hannich (Essen) Patricia Dillon (New York) Kathleen May Monica Harrigan (Sydney) Margrit Maria Schmid (Basilea) Nona Byrne (Westminster) Margaret Norris (Westminster) Elisabeth Pregardier (Essen) La Gran Croce dell'Ordine di San Silvestro Papa: 5 marzo 1997. Al sig. Giuseppe Colli (Italia) La Commenda con Placca dell'Ordine di San Silvestro Papa: 16 giugno 9 ottobre 10 novembre 1996. Al sig. Pier Carlo Visconti (Italia) » Al sig. Kurt Dieman-Dichtl (Sankt Pölten) » Al sig. Roberto Razzano (Tivoli) Diarium Romanae Curiae 27 novembre 1996. Al » » » Al » 4 dicembre Al » » » Al » » » Al » » Al 10 23 febbraio 1997. Al » » Al 28 sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Karl Anderle (Austria) Yasuo Takey (Giappone) Jan Nielubowicz (Norvegia) Mieczyslaw Gogacz (Norvegia) Ole Tnsberg (Norvegia) Costantino Santacroce (Rieti) Enea Luciano Brusini (Milano) Werner Kitlitschka (Wien) La Commenda dell'Ordine di San Silvestro Papa: 1996. Al » Al 1 ottobre Al » » » 10 Al » Al » » » » » Al » » » Al » » » Al » » » Al » » Al » » Al 24 » Al » 10 novembre » Al 15 » » » Al » » Al 18 » » Al 26 Al » » » » » Al » » » Al 27 Al 4 dicembre Al » » » Al » » Al » » » » » Al gennaio 1997. Al » Al 12 » » » » Al » » Al » » » Al 20 » » » Al » » Al 26 » Al » » Al 15 febbraio » Al » 23 » » Al » » » Al » 16 co » giugno » co sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Giovanni Ciccolari Mi caldi (Italia) Luigi Maria Beretta (Italia) Christof Grassmayr (Innsbruck) Marino Cesaroni (Ancona-Osimo) Massimo Orselli (Ancona-Osimo) Marino Crescenzi (Italia) Edoardo Fiore (Italia) Roberto Oreficini-Rosi (Italia) Luciano Gottardo (Italia) Massimo Orselli (Ancona-Osimo) Giulio Sergi (Reggio Calabria-Bova) Camillo Raiteri (La Spezia-Sarzana-Brugnato) Fabio Costantini (Italia) Michele D'Amelio (Italia) Oscar Eicher (Svizzera) Franz Pöggeler (Aachen) Giovanni Bongiolatti (Como) Luigi Tagliabue (Como) Ferdinand Trauttmansdorff (Austria) Lorenzo Bruno Molinaro (Ischia) Francesco Trani (Ischia) Franco Bosetti (Roma) Angelo Maria Angeletti (Roma) Bruno Artegiani (Roma) Gianfranco Paulli (Cremona) Gianluigi Durosini (Brescia) Valerio Bono (Brescia) Stanislaw Kozanecki (Malines-Bruxelles) Josef Draxinger (München und Freising) Vincenzo Cosentino (Roma) August Dammermann (Germania) Pellegrino De Mizio (Crotone-Santa Severina) Tomaso Piazza (Faenza-Modigliana) Manfred Mautner Markhof (Austria) Pierluigi Cencelli (Roma) Gabriele Marrone (Roma) 517 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 518 23 » febbraio » » » » » » 28 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al sig sig sig sig sig sig Giovanni Nicolodi (Roma) Alfredo Ruggi (Roma) Primo Mapelli (Milano) Guglielmo Cavesio (Milano) Gino Sangermano (Roma) Kai-Uwe Von Hassel (Germania) Il Cavalierato dell'Ordine di San Silvestro Papa: 16 giugno » » 9 » ottobre » » 10 » » » » 24 10 novembre » » » » » » » » » » » » 15 » » » 18 23 » » » » » » » 26 4 dicembre » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 1996. Al sig. Antonio Fiore (Italia) » Al sig. Cesare Centioli (Italia) » Al sig. Rocco Paradiso (Italia) » Al sig. John Hendrikus G. Perik (Utrecht) » Al sig. Jean-Pierre Stiernet (Malines-Bruxelles) » Al sig. Giuseppe Zanzarella (Italia) » Al sig. Giuseppe Giaco velli (Italia) » Al sig. Salomon Lopez (Choluteca) » Al sig. Emmerich Fazekas (Eisenstadt) » Al sig. Josef Gerdenttsch (Eisenstadt) » Al sig. Robert Grafi (Eisenstadt) » Al sig. Stefan Kocsis (Einsenstadt) » Al sig. Josef Vurglics (Eisenstadt) » Al sig. Gerhardus T. Huizenga (Groningen) » Al sig. Dionisio Jao, Jr. (Manila) » Al sig. Antonio Massa (Italia) » Al sig. Leonardo Tancredi (Italia) » Al sig. Peadar Murphy (Raphoe) » Al sig. Hermanus A.H. Frantzen (Roermond) » Al sig. Albert P.M. Goossen (Breda) » Al sig. Giovanni Paciolla (Roma) » Al sig. John Bernard Mahoney (Adelaide) » Al sig. Arcangelo Patalano (Ischia) » Al sig. Hans Arns (Sydney) » Al sig. Rodolfo Inaldo (Bayombong) » Al sig. Lambertus A.M. Heynens (Roermond) » Al sig. Carlo Grappis (Roma) » Al sig. Antonio Di Iorio (Roma) » Al sig. Fabrizio Giachetta (Roma) » Al sig. Fabrizio Tirabassi (Roma) » Al sig. Leonardo Ciociola (Roma) » Al sig. Carlo Vittori (Roma) » Al sig. Maurizio Masci (Roma) » Al sig. Benedetto D'Incoronato (Roma) » Al sig. Sabatino Cococcia (Roma) » Al sig. Dario Duca (Roma) » Al sig. Giovanni Ricci (Roma) Diarium Romanae Curiae 4 dicembre » » » 10 » » » » » » » » » » » 24 12 » » gennaio » 20 » » » » 26 » » » » 10 » febbraio » » 15 23 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 26 » » » » » » » » 28 13 » marzo » » » » 1996. AI sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. 1997. Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » AI sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. Fernando Riccelli (Roma) Luigi Filippi (Roma) Antonello Quaresima (Roma) Giancarlo Sperindio (Rieti) Giorgio Brufani (Albano) Ennio Fefé (Albano) Otello Moroni (Albano) Angelo Romano (Albano) Marcello Sorbi (Albano) Benjamin Zar ko w ( South wark) Giuseppe Fusco Petti (Maracay) Jozef J an Behnke (Westminster) Pietro Pellegrini (Roma) Joseph G. Kearns (Brooklyn) Adrianus M.A. Verhagen fs-Hertogenbosch) Nello Lozzi (Rieti) Michele Diodati (Rieti) Gianni Chiaretti (Rieti) Ermes Vaccari (Imola) Sante Biancini (Imola) Aldo Braida (Gorizia) Giuseppe Puglisi Alibrandi (Roma) Ciro Scognamilio (Roma) Pasquale Cosenza (Roma) Giancarlo Di Corato (Roma) Giovanni Giutarelli (Roma) Armando Luciani (Roma) Josef Kronlage (Paderborn) Gisbert Gehling (Paderborn) Pietro Parussini (Udine) Giuseppe Scarpi (Udine) Giuseppe De Boni (Concordia-Pordenone) Gelindo Martin (Concordia-Pordenone) Angelo Copat (Concordia-Pordenone) Libero Marinato (Concordia-Pordenone) Albano Giust (Concordia-Pordenone) Valerio Gildoni (Città di Castello) Renato Carlini (Italia) Paolomaria Salladini (Italia) Rino Tarelli (Viterbo) Sergio Giampietro (Italia) Josef Koller (Regensburg) Aniello Tornincasa (Napoli) Giacomo Tocchi (Roma) Francesco Brudaglio (Roma) 519 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 520 La Croce di dama di Commenda con Placca dell'Ordine di San Silvestro Papa: 10 20 » ottobre gennaio » 1996. Alla sig.ra Maria Teresa Garlatti Venturini (Ancona-Osimo) 1997. Alla sig.ra Thea Schroff (München und Freising) » Alla sig.ra Hanna Stützle (München und Freising) La Croce di Dama dell'Ordine di San Silvestro Papa: 16 giugno » » » 9 24 29 » » ottobre » » » 10 novembre » » 4 12 20 15 8 dicembre gennaio » » » febbraio marzo 1996. Alla » Alla » Alla » Alla » Alla » Alla » Alla Alla Alla » Alla 1997. Alla » Alla » Alla » Alla Alla » » sig.ra Paola Previdi (Italia) sig.ra Gioia Mauri (Italia) sig.ra Giuliana Malvicino (Italia) sig.ra Luisa Meneghel (Belluno-Feltre) sig.ra Elsa Salina Lopez (Choluteca) sig.ra Heike Miosczka (Köln) sig.ra Adriana Henrica Maria Van Etten-Van Home­ ien fs-Hertogenbosch) sig.ra Theresia Grafi (Eisenstadt) sig.ra Consuelo Madrigal de Collantes (Manila) sig.ra Maria Ioanna Rasomska (Norvegia) sig.ra Isolina Salazar de Saldeno (Maracay) sig.ra Gaby Spehner (Strasbourg) sig.ra Netty Heynen (Anversa) sig.ra Felicia Caccavale (Capua) sig.ra Margherita Papa (Capua) NECROLOGIO 1 giugno 1997. Mons. Marcelo Gerin y Boulay, Vescovo em. di Choluteca 2 3 8 » » » » » » Mons. Carlo Manziana, Vescovo em. di Crema (Italia). Mons. Michele Mincuzzi, Arcivescovo em. di Lecce (Italia). Mons. Vasile Hossu, Vescovo di Oradea Mare dei Romeni 10 » » Mons. Peter F. S. Butelezi, Arcivescovo di Bloemfontein 14 » » Mons. Siro Silvestri, Vescovo em. di La Spezia-SarzanaBrugnato (Italia). (Honduras). (Romania). (Sud Africa). Recens nuntiatum est Gregorium Ayvazian, episcopum tit. Marascensem, die 21 Ianuarii 1997 de vita decessisse. An. et vol. LXXXIX 6 Augusti 1997 N. 8 ACTA APOSTOLIC COMMENTARIUM Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - OFFICIALE Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSISTORIA Feria quinta, die xxn mensis Maii, anno MCMXCVII, mane, in consueta Aula Palatii Apostolici Vaticani, fuit Consistorium ordinarium publicum, cuius acta ex ordine referuntur: I - Introductio Summus Pontifex, stans, signavit se signo crucis et cantavit versum Deus in adiutorium ad horam Sextam inchoandam, adstantibus Patribus Cardinalibus, sacris Praesulibus et Romanae Curiae Praelatis quibus intima­ ri solet, deinde praesentes certiores fecit de tractandis in Consistorio hisce verbis: Venerabiles Fratres, opportunitatem iam singuli perpendistis beatam Hedvigem et beatam Teresiam Benedictam a Cruce in Sanctorum numero censendi et sententiam vestram per litteras aperuistis. Unum idemque vos sentire et Canonizationi favere ostendistis. Itaque omnes huc vos convocavi ut una simul peragamus et consilium ultimum capiamus de sanctorum caelitum honoribus iisdem Beatis decer­ nendis; sed et quaedam tractabimus cum ad regimen Ecclesiae tum ad ve­ strum Collegium pertinentia. Cum autem agatur de consilio magni momenti in vita Ecclesiae, in pri­ mis Domini laudes psallendo narremus, eius verbum fidentes audiamus, enixas effundamus preces ut ille sua gratia mentes nostras illuminet nobis­ que ostendat quid sibi gratum sit, quid ad incrementum Ecclesiae proficiat. .36 - A. A. S. 522 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II - Peroratio de canonizationis causa et perpensio votorum P. D. Albertus Bovone, archiep. titulo Caesarien. in Numidia, Congrega­ tionis de Causis Sanctorum Pro-Praefectus, brevem excursum habuit sive de Beatarum vita sive de Causarum processu apud eandem Congregationem habito, instanterque eorum canonizationem petiit; tunc Ss.mus ad cardina­ les et praesules allocutionem ad eorum vota pro canonizatione perpendenda sic habuit: Apud Congregationem de Causis Sanctorum, ut a Ven. Fratre Alberto Bovone, Archiepiscopo Caesariensi in Numidia et eiusdem Congregationis Pro-Praefecto, accepimus, omnia que opus sunt ut beatae Hedvigis et Tere­ sia Benedicta a Cruce in Sanctorum numero censeantur feliciter sunt expleta. Sed et vos, Venerabiles Fratres, antequam hoc Consistorium celebrare­ tur iam per litteras mentem vestram singuli aperuistis et declarastis ipsas Beatas, attentis praesertim nostrorum temporum adiunctis, tamquam vitae christianae et sanctitatis exemplaria Universae Ecclesiae esse proponendos. Cum autem de re maximi momenti agatur, antequam consilium certum et definitivum capiatur et statuantur dies quibus eaedem Beatae in Sancto­ rum album adscribantur, si quis vestrum opportunum existimet aliquid ad­ dere, fidenter manifestare velit quid sentiat. Hic Beatissimus Pater quievit aliquantulum deinde, nemine contradi­ cente, sic peregit: Gaudeo et letor, Venerabiles Fratres, quod existimastis totius Ecclesiae venerationi beatam Hedvigem et beatam Teresiam Benedictam a Cruce esse proponendas. Itaque, auctoritate Dei omnipotentis, Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, decernimus ut beata Hedvigis die octavo mensis Iunii anni millesimi nongentesimi nonagesimi septimi et beata Teresia Benedicta a Cruce die statuendo in Sanctorum album referantur. IH - Confectio Instrumenti actorum Statim ac Ss.mus post precationem pro sancta Ecclesia benedictionem impertivit, Magistro celebrationum domni Papae rogante, adstantibus Pro­ tonotariis Apostolicis ut iuridica instrumenta de omnibus supra recensitis conficerent, de more mandatum est, et laude omnipotenti Deo reddita Con­ sistorium est absolutum. Acta Ioannis Pauli Pp. II 523 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Dei Servo Petro Ruiz de los Paños y Angel atque VIII eius sociis martyribus Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Messis quidem multa, operarii autem pauci; rogate ergo Dominum messis, ut mittat operarios in messem suam » (Mt 9, 37-38); christiana communitas haec Domini verba recolens inde a prima Evangelii diffusione, plurima iniit incepta ad germina sacerdotalium vocationum excolenda, ad puerorum iuvenumque institutionem curandam adque universam fovendarum vocationum pastoralem actionem proferendam. Plurimi sacerdotes, saeculorum decursu, zelum apostolicum in aposto­ latu vocationali ostenderunt atque propria humili operosaque vita nec non mutua sacerdotali caritate adolescentium animos ad sacerdotium alliciunt. Petrus Ruiz de los Paños y Ángel, moderator Instituti Sacerdotum Ope­ rariorum Dioecesanorum a beato Emmanuele Domingo y Sol conditi, una cum octo sociis eiusdem Instituti sodalibus vitam suam omnem instituendis sacerdotalibus vocationibus dicavit. Die xvin mensis Septembris anno MDCCCLXXXI Morae, in archidioecesi Toletana, est natus. Toletani Seminarii alumnus, mature memoratum Institutum ingressus est, deinde vero mini­ sterium sacerdotale in Seminariis dioecesanis Malacitano, Pacensi et Hispa­ lensi magno cum animorum emolumento explicavit. Moderatorem deinde egit Collegii Piacentini in Hispania, Collegii Hispanici in Urbe, nec non sui ipsius Instituti. Verbo operaque alumnos adduxit ut se toto corde Dei ser­ vitio et pastorah ministerio dicarent. Toletana in urbe Institutum condidit Religiosarum «Discipulas de Jesús» ad apostolatum vocationalem promo­ vendum. Die xxiii mensis Iulii anno MCMXXXVI apud locum vulgo Paseo del Tránsito martyrio est coronatus. Iosephus Sala Picó die xxiv mensis Iunii anno MDCCCLXXXVIII natus est in loco vulgo dicto Pons dioecesis Urgellensis. Sodalis Instituti sui ministe­ rium in seminario assidue ipso Segoviensi deinde Toletano exercuit. Eodem die eodemque loco quo Petrus Ruiz de los Panos y Ángel mar­ tyrio est decoratus. 524 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Villelmus Plaza Hernández die xxv mensis Iunii anno MCMVIII in oppido vulgo Yuncos est natus, intra fines archidioecesis Toletanae. Pastoralem in­ dustriam varia ratione diligenter in Seminariis Caesaraugustano et Toletano complevit. Die ix mensis Augusti anno MCMXXXVI in loco vulgo dicto Argés, prope urbem Toletanam, martyrii gloriam est adeptus. Paschalis Carda Saporta die xxix mensis Octobris anno MDCCCXCIII in oppido vulgo Villarreal est natus, tunc in dioecesi Dertosensi. Rectorem egit Seminarii minoris Belchitensis nec non Seminarii maioris Civitatis Regalensis. Die iv mensis Septembris anno MCMXXXVI in urbe vulgo dicta Oropesa martyrio est coronatus. Recaredus Centelles Abad die xxiii mensis Maii anno MCMIV natus est in loco vulgo Vali de Uxó, tunc intra fines dioecesis Dertosensis. Munus prae­ fecti et moderatoris studiose explevit in Seminario Dertosensi. Die xxv mensis Octobris anno MCMXXXVI in oppido vulgo Nules martyrii honores est consecutus. Martinus Martínez Pascual die xi mensis Novembris anno MCMX in loco vulgo Valdealgorfa est natus, dioecesi in Terulensi. Murciae ministerium sedule exercuit in Seminario maiore et minore dioecesis Carthaginensis. Die xviii mensis Augusti anno MCMXXXVI in vico suo natali martyrium subiit. Antonius Pemiles Estívil die v mensis Maii anno MDCCCXCII in oppido Cornudella natus est, in archidioecesi Tarraconensi. Varia munera obiit in Seminario Burgensi atque moderatorem egit Oriolensis Seminarii. Die xn mensis Augusti anno MCMXXXVI in via inter oppida vulgo dicta Mola et Falset Christi martyr vitam obiit. Isidorus Bover Oliver die II mensis Maii anno MDCCCXC in urbe vulgo Vinaroz dioecesis Dertosensis est natus. Ministerium sacerdotale explicavit praesertim in Cuernavacensi Seminario atque in comparandis commentariis de vocatione sacerdotali in Collegio Dertosensi. Die II mensis Octobris anno MCMXXXVI apud locum sepulcralem civitatis vulgo dictae Castellón mar­ tyrium subiit. Iosephus Maria Peris Polo die i mensis Novembris anno MDCCCLXXXIX in oppido vulgo Cinctorres est natus, in dioecesi Dertosensi. Moderatorem egit Seminarii Dertosensis, Cordubensis et Barcinonensis. Die xv mensis Augusti anno MCMXXXVI in loco vulgo Almazora martyr est mortuus. A die xm mensis Ianuarii anno MCMLIII usque ad diem i mensis Marth an­ no MCMLXIX Toleti celebratus est processus super fama martyrii trium priorum sacerdotum, de scriptis et de non cultu; de ceteris sacerdotibus triplex pro- Acta Ioannis Pauli Pp. II 525 cessus actus est Dertosae a die n mensis Iulii anno MCMLVIII ad diem i mensis Iulii anno MCMLIX. Vi rescripti Congregationis diei xxxi mensis Maii anno MCMLXXXVIII, selecti sunt in primis inter alios septem sacerdotes et in unum coacti sunt duo processus; additi sunt, per rescriptum diei VII mensis Iulii anno MCMLXXXIX, alii duo sacerdotes, cum novo lemmate. Apparata tandem positione super martyrio, actus est prospero cum exitu Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum die v mensis Martii anno MCMXCIII. Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria die xxn mensis Iunii anno MCMXCIII habita, professi sunt Servorum Dei Petri Ruiz de los Paños y Ángel et octo eius Sociorum mortem verum martyrium esse ducenda. Die vi mensis Iulii anno MCMXCIII Decretum super martyrio evulgatum est No­ bis adstantibus. Hodie vero in Basilica Vaticana sancti Petri hanc formu­ lam inter sacra pronuntiavimus: « Nos, vota Fratrum Nostrorum Antonii Angeli Algora Hernando, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Francisci Álvarez Martínez, Archiepiscopi Toletani, Iacobi David, Episcopi Rupellensis, Raimundi Malla Call, Episcopi Ilerdensis, Camilli Cardinalis Ruini, Vi­ carii Nostri pro Romana Dioecesi, Raphaelis Torija de la Fuente, Episcopi Civitatis Regalensis, Augustini García-Gaseo Vicente, Archiepiscopi Valenti­ na nec non plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque chri­ stifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auc­ toritate Nostra Apostolica, facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei An­ selmus Polanco et Philippus Ripoll, Petrus Ruiz de los Paños y Ángel et octo Socii, Ioannes Baptista Souzy et sexaginta tres Socii, Dionysius Pam­ plona et duodecim Socii, Petrus Casani, Carolus Eraña, Fidelis Fuidio et Iesus Hita, Angela a sancto Ioseph Lloret Marti et sedecim Sociae et Vin­ centius Vilar David Beatorum nomine in posterum appellentur, eorumque festum: Anselmi Polanco et Philippi Ripoll die septima Februarii; Petri Ruiz de los Paños y Ángel et octo Sociorum die vicesima tertia Iulii; Ioan­ nis Baptistae Souzy et sexaginta trium Sociorum die decima octava Augu­ sti; Dionysii Pamplona et duodecim Sociorum die vicesima secunda Sep­ tembris; Petri Casani die decima sexta Octobris; Caroli Eraña, Fidelis Fui­ dio et Iesu Hita, die decima octava Septembris; Angelae a sancto Ioseph Lloret Marti et sedecim Sociarum die vicesima Novembris; et Vincentii Vi­ lar David die decima quarta Februarii in locis et modis iure statutis quo­ tannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim habere, contrariis rebus minime quibuslibet efficientibus. 526 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­ sis Octobris, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri decimo septimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status L. & S. In Secret. Status tab., n. 388.405 II Venerabili Servo Dei Vincentio Vilar David Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Catholicae Ecclesiae gloriae sunt docu­ mento martyres, qui christianam fidem strenue sunt testati, quique fidem suam atque Christi amorem suam tradendo vitam praestiterunt. Luculentum quidem testimonium de evangelica fidelitate, martyrii palma confirma­ tum, Vincentii Vilar David fuit vita, qui XLVIII annos natus, industriae ma­ chinatur, coniugatus, fidei exemplar, commendabilem transegit vitam, usque Dei voluntatem conquirens, quae in arcanis viis se ostendit. Die XXVIII mensis Iunii anno MDCCCLXXXIX ex multa familia ortus est, novissi­ mus ex octo liberis, atque subsequenti die baptismi lavacro in paroecia Sancti Ioannis Baptistae de Manises, archidioecesis Valentinae, lustratus est. A quodam Societatis Iesu sodale excultus, caritate eluxit et in pauperes servitio atque adiumento. Anno MCMXXII Isabellam Rodes Reig in matrimo­ nium duxit, quae maximum fuit eiusdem vitae et martyrii testis. Coniuges hi ante quam matrimonium inirent de religione bene sunt instituti. Ut ma­ chinatur ipse catholicus non modo tuitus est quae operarios iuvarent, sed morali sua auctoritate in coetus studiorum catholicos iuvenibus destinatus, in paroeciam, in necessitudines inter operarios et conductores conciliandas operam suam contulit. In Hispania Ecclesiae catholicae condicio, ex quo tempore die xiv mensis Aprilis anno MCMXXXI Respublica est constituta, dif­ ficilior facta est, laicismo grassante et religionis invidentia quoad socialem provinciam et leges. Vincentius Vilar David anno MCMXXXVI calamitosae oc­ currit rei, cum pertineret Valentina urbs ad communistas. Domo sua sacer­ dotes religiososve recepit ut eos a persecutione eriperet, quos difficultatibus levavit, opperiens ut condicio illa immutaretur. Prope parochum usque ma­ nens, res magni pretii servare contendit, ante quam templum incenderetur Acta Ioannis Pauli Pp. II 527 sicut die XXVIII mensis Iulii accidit. Vitam suam produxit officinam petens sicut ceteri opifices. Non se subduxit, quemadmodum nonnulli fecerunt at­ que quidam suaserunt, etsi periculi conscius erat, ad quod et eius mos et in vulgo praesentia eum obiciebant. Indignum se existimabat martyrii, quod tamen Dei donum iudicabat atque paratum se esse dicebat ad id recipien­ dum, divina disponente Providentia. Amare perrexit et omnibus bene face­ re, persecutoribus ipsis, tempore etiam quo is die xiv mensis Februarii anno MCMXXXVII interemptus est. Is claras egit christiani laici partes, virtutum fuit exemplar personalium, familiarium socialiumque tam fulgentium ut ini­ mici quoque sociales politicasve ob rationes compellerentur ad eum agno­ scendum et aestimandum. Sanctitatis martyrii fama persistente, Archiepi­ scopus Valentinus eius canonizationis causam incohavit anno MCMLXIII. His perfectis iuris praescriptis, die vi mensis Iulii anno MCMXCIII Nobis coram Decretum super martyrio prodiit atque statuimus ut beatificationis ritus Romae die i mensis Octobris anno MCMXCV celebraretur. Hodie igitur, in foro ad Vaticanam Basilicam Sancti Petri spectante, inter Missarum sol­ lemnia, audientibus innumeris hanc ediximus formulam: «Nos, vota Fra­ trum Nostrorum Antonii Angeli Algora Hernando, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Francisci Alvarez Martínez, Archiepiscopi Toletani, Iacobi David, Episcopi Rupellensis, Raimundi Malla Call, Episcopi Ilerdensis, Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro Romana Dioecesi, Raphaelis Torija de la Fuente, Episcopi Civitatis Regalensis, Augustini García-Gaseo Vi­ cente, Archiepiscopi Valentini, nec non plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem faci­ mus ut Venerabiles Servi Dei Anselmus Polanco et Philippus Ripoll, Petrus Ruiz de los Paños y Ángel et octo Socii, Ioannes Baptista Sousy et sexa­ ginta tres Socii, Dionysius Pamplona et duodecim Socii, Petrus Casani, Ca­ rolus Eraña, Fidelis Fuidio et Iesus Hita, Angela a Sancto Ioseph Lloret Marti et sedecim Sociae et Vincentius Vilar David Beatorum nomine in po­ sterum appellentur, eorumque festum: Anselmi Polanco et Philippi Ripoll die septima Februarii; Petri Ruiz de los Paños y Ángel et octo Sociorum die vicesima tertia Iulii; Ioannis Bapti­ stae Souzy et sexaginta trium Sociorum die decima octava Augusti; Dio­ nysii Pamplona et duodecim Sociorum die vicesima secunda Septembris; Petri Casani die decima sexta Octobris; Caroli Eraña, Fidelis Fuidio et Iesu Hita die decima octava Septembris; Angelae a Sancto Ioseph Lloret Martí 528 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et sedecim Sociarum die vicesima Novembris; et Vincentii Vilar David die decima quarta Februarii in locis et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse volumus, contrariis rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­ sis Octobris, anno MCMXCV, Pontificatus Nostri septimo decimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ® Sigilli In Secret. Status tab., n. 394.145 III Venerabili Dei Servo Guidoni Mariae Conforti Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — «Ego sum pastor bonus: et cognosco meas, et cognoscunt me meae... Et alias oves habeo, quae non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere, et vocem meam audient et fient unus grex, unus pastor» (Io 10, 14.16). Venerabilis Servus Dei Guido Maria Conforti absolvit tres unicae missio­ nis Ecclesiae condiciones, de quibus etiam Litterae Encyclicae « Redempto­ ris missio» tractant: agitur in primis de missione ad gentes quae Christum eiusque Evangelium non noverunt, deinde de pastorali cura et Evangelii disseminatione in quavis christiana communitate, extremo de « nova » — si­ cut dicere solemus — «evangelizatione» habita praesertim in Nationibus antiquae christianitatis (cfr n. 33). Guido Maria Conforti, natus in pago Italice dicto Ravadese prope Parmam die xxx mensis Martii anno MDCCCLXV e Rinaldo et Antonia Adorni, octavus fuit e decem filiis. Post superatas non paucas difficultates, pretioso dono presbyteratus est insignitus die xxn mensis Septembris anno MDCCCLXXXVIII. Septem post annos Piam condidit Societatem S. Francisci Xaverii pro exteris missionibus, cuius praecipuum est consilium Evangelium nun­ tiare inter gentes. Mente et animo in propagatione Pontificiorum Operum Missionalium institit, immo primus constitutus est praeses Pontificiae Unio- Acta Ioannis Pauli Pp, II 529 nis Missionalis. Magister et institutor in Seminario, Vicarius generalis dein­ de in Parmensi dioecesi, electus est anno MCMII Archiepiscopus Ravennatensis. Ob gravem morbum, paucos post annos officio sese abdicavit atque an­ no MCMVii sacer est nominatus Pastor communitatis ecclesialis Parmensis. Miram ostendit spiritalem altitudinem in Evangelio nuntiando et in cate­ chesi tradenda, atque sedulam diligentiam in cleri institutione et in catholi­ ca populi educatione. Futura dioecesis suae tempora prospiciens, pastoralem industriam christifidelium laicorum in Actione Catholica consociatorum ap­ ta ratione composuit, atque Congressus Eucharisticos, Mariales et Missiona­ les celebravit. Vitam suam spiritalem contemplatione Christi cruci affixi aluit atque animum missionarium fovit, illamque vere catholicam mentem quae dioecesis, nationis et cuiuslibet ritus fines transcendit totiusque Eccle­ siae necessitates explet. Pie in Domino obdormivit die v mensis Novembris anno MCMXXXI. Cum eius sanctimoniae persisterei fama, Beatificationis Cau­ sa est instituta Parmae anno MCMXLI. Omnibus de iure servandis peractis, coram Nobis Decretum promulgatum est die xi mensis Februarii anno MCMLXXXII, quo agnovimus Guidonem Mariam Conforti heroum in modum virtutes théologales, cardinales exercuisse iisque adnexas. Consuluit dein­ ceps in Congregatione de Causis Sanctorum de asserta mira sanatione habi­ ta Burundiae in pago Ndava intra fines dioecesis Bururiensis anno MCMLXV, atque intercessioni Venerabilis Servi Dei tributa. Quae rite examinata, die vi mensis Aprilis anno MCMXCV Decretum super miro coram Nobis promul­ gatum est. Statuimus igitur ut Beatificationis ritus die xvii mensis Martii anno MCMXCVI Romae celebraretur. Hodie igitur, in foro Petriano, inter Missarum sollemnia, hanc pronuntiavimus formulam: «Nos, vota Fratrum Nostrorum Gabrielis Zubeir Wako, Archiepiscopi Khartumensis, et Benedicti Cocchi, Episcopi Parmensis, necnon plurimo­ rum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra Apo­ stolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Daniel Comboni et Gui­ do Maria Conforti Beatorum nomine in posterum appellentur," eorumque fe­ stum die ipsorum natali: Danielis Comboni die decima Octobris et Guidonis Mariae Conforti die quinta Novembris in locis et modis iure statutis quo­ tannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ». Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim habere, contrariis rebus minime quibuslibet efficientibus. 530 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvn mensis Martii anno MCMXCVI, Pontificatus Nostri duodevicesimo. 83 ANGELUS card. Secretarius SODANO Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 398.691 IV Imago Beatae Mariae Virginis Gratiarum, quae sub titulo «Matris Consolationis » in ecclesia paroeciali loci v.d. Lubiszewo, in dioecesi Pelplinensi, pie colitur, pretioso diademate redimitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — «Vivens est Maria verbum consolatio­ nis ipsi Ecclesiae in proelio contra mortem» (Evangelium vitae, 105): quod saepe in historia salutis homines experti sunt, praesertim post eius auxilium petitum. Cum quidem Venerabilis Frater Ioannes Bernardus Szlaga, Episcopus Pelplinensis, communia vota cleri et christifidelium exprimens, litteris die xxv mensis Septembris superiore anno datis humiliter postulavit ut pulchra multisque gratiis praeclara imago Beatae Mariae Virginis, quae sub titulo « Matris Consolationis » in ecclesia paroeciali loci v.d. Lubiszewo pie colitur, Nostro nomine et auctoritate pretioso diademate redimiri possit, Nos libenti animo concedimus ei gratiam expetitam. Spem insuper de hoc firmam ha­ bemus fore ut Mater Consolationis super dioecesim Pelplinensem divinarum gratiarum effundat abundantiam. Contrariis rebus quibuslibet non obstanti­ bus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. Secretarius Loco £8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 408.533 SODANO Status Acta Ioannis Pauli Pp. II 531 V Sanctuarium, Beatae Mariae Virgini dicatum, quod indicatur populari sermone « Our Lady of Visitation », archidioecesis Tuguegaraoanae, ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Conspicuum templum hoc simul mis­ sionariorum industriae habetur documentum simul pietatis fidelium testi­ monium. Quaedam ibidem ornamenta praeterea exstant resque ad cultum pulchre explicandum necessariae. Signum quoque Mariae Virginis venustum asservatur quod sodales Ordinis Fratrum Praedicatorum olim comportarunt, ad quod fideles magna cum fiducia accedunt, superna subsidia petituri. Nos autem his spectatis rationibus, huius templi considerata praestantia et his fidelibus significatione, Venerabilis Fratris Deodati A. Talamayan, Archiepiscopi Tuguegaraoani, precibus concedere voluimus, qui suum tum significans postulatum tum suorum fidelium, plurima prece efflagitavit ut sanctuarium Beatae Mariae Virgini dicatum, quod « Our Lady of Visita­ tion » vocant, in urbe quam « Piat » appellant suae archidioecesis situm, in Basilicarum Minorum album referetur. Itaque ea quae statuit Congregatio de Cultu Divino comprobantes, factis a Nobis quondam potestatibus, Apo­ stolica usi auctoritate sacrum aedificium, de qua supra est facta mentio, Basilicae Minoris dignitate decoramus, cunctis additis iuribus et privilegiis, quae ad id genus templa pertinent. Serventur deinde quae decretum iubet «de titulo Basilicae Minoris» die ix mensis Novembris, anno MCMLXXXIX fo­ ras emissum, quibuslibet minime obsistentibus rebus. Ceterum caelestem Matrem exoramus, ut fideles cunctos ipsa tueatur, soletur, suis beneficiis cumulet. Ii pariter hoc superno patrocinio roborati, renovatis propositis, studiosius in rem catholicam incumbant. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x men­ sis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status L. 88 S. In Secret. Status tab., n. 408.647 532 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VI Imago Beatae Mariae Virginis pie servata in Sanctuario loci v. d. «Berdicev», ipsi Beatae Mariae Virgini de Monte Carmelo dicato, dioecesi in Zytomeriensi, pretioso diademate redimiri sinitur « nomine et auctoritate Summi Pontificis ». IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Deipara Virgo, in historiam salutis in­ gressa, maxima fidei placita in se quodammodo unit et reverberat dum praedicatur et colitur ad Filium suum Eiusque sacrificium, atque ad amo­ rem Patris credentes advocat (cfr Lumen gentium, 65). Christifideles dioece­ sis Zytomeriensis pie quidem colunt gratiosam Virginis imaginem, quae exstat in Sanctuario ipsi Beatae Mariae Virgini de Monte Carmelo dicato in loco vulgo dicto « Berdicev ». Nos ergo libenti animo obsecundare volumus precibus Venerabilis Fratris Ioannis Purwinski, Episcopi Zytomeriensis, at­ que comprobata sententia Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sa­ cramentorum, Apostolica Nostra potestate eidem Praesuli partes committi­ mus ut imagini illi Nostro nomine et auctoritate pretiosam imponat coro­ nam, secundum probatum liturgicum ritum. Confidimus sane fore ut fideles istius ecclesialis communitatis ad Beatam Mariam Virginem colendam magis magisque incitentur. Contrariis quibusvis nihil obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die decimo mensis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. EB ANGELUS card. Secretarius Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 410.091 SODANO Status Acta Ioannis Pauli Pp. II 533 VII Paroeciale templum Sanctissimo Sacramento dicatum, quod in urbe « Colonia del Sacramento» exstat, in dioecesi Mercedaniana, ad gradum Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sanctissima Eucharistia, quae totius vitae christianae fons exstat et culmen, quam praestantissimum in Ecclesia occupat locum, utpoteque Dei Populi in terris peregrinantis, sacro convivio refecti, unitatem apte significet efficiatque. In praesens quidem cogitatio Nostra vertitur ad christifideles paroeciae a Sanctissimo Sacramento in Uruguaiana urbe « Colonia del Sacramento », qui inde a xvni saeculo hoc augustissimum Mysterium ferventi prosequuntur cultu, sicut ostendit cre­ scens numerus peregrinantium qui ex diversis locis et nationibus ad tantum Sacramentum adorandum illuc congregantur. Rebus sic stantibus, omnino occurrendum duximus precibus Venerabilis Fratris Caroli Mariae Collazzi, Episcopi Mercedaniani, qui suo nomine, audita unanima Coetus Episcopo­ rum Uruguaiae sententia, optata pariter cleri et fidelium interpretans, efflagitavit ut dicta sacra aedes a Sanctissimo Sacramento titulo et dignitate honestaretur Basilicae Minoris. Quam ob rem, ea prorsus confirmantes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis quondam a Nobis facultatibus, hac de re decrevit, Apostolica Nostra usi potestate, paroeciale templum a Sanctissimo Sacramento, in numerum referimus Basi­ licarum Minorum, additis pariter iuribus et privilegiis quae ad id genus Ba­ silicas pertinent, atque servatis quae requirit Decretum « De Titulo Basili­ cae Minoris », die ix mensis Novembris editum, anno MCMLXXXIX. Quibusvis rebus contrariis minime obsistentibus. Plurimum quidem habemus spei ut fideles, aucta huius aedis dignitate, ad maiorem pietatem erga Eucharisti­ cum Mysterium in dies incendantur. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xi mensis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status L. © S. In Secret. Status tab., n. 408.648 534 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VIII Sacra cathedralis aedes Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicata, intra dioecesis Iaurinensis fines sita, in catalogum Basilicarum Minorum refertur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Spectabile hoc templum visu a media iam aetate repetit memoriam, quod annorum decursu fidelium industriam demonstrat et peculiarem ipsorum in Virginem Mariam animi affectionem. Ibidem porro effigies quaedam reperiuntur affabre confectae, ut cultus ac religio aptius explicentur. Congruentes igitur iustasque repperimus causas postulatis satisfaciendi, quae nuper admovit Venerabilis Frater Ludovicus Papai, Episcopus Iaurinensis qui, vota cleri fideliumque significans, flagitavit ut Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicatum cathedrale tem­ plum, ipsius in dioecesi situm, inter Basilicas Minores referretur, iuribus et privilegiis publice riteque locupletaretur. Itaque rata omnino habentes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum statuit, Apostoli­ ca Nostra pro auctoritate, sacrum aedificium de quo supra est facta mentio, Basilicarum Minorum dignitate tituloque decoramus, omnibus iuribus et privi­ legiis templis his consentaneis exomamus. Teneatur deinde Decretum « de titu­ lo Basilicae Minoris», die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX evulgatum, contrariis rebus minime officientibus quibuslibet. Ceterum, quemadmodum Ip­ si Nos nuper fervide Deiparam inibi sumus deprecati, iterum nunc caelestis Matris devocamus in fideles istos patrocinium, quae eosdem tueatur opemque suam supernam afferat, ut vicissim ferventius illi in christiana opera incumbant. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xv mensis Martii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status L. © S. In Secret. Status tab., n. 410.821 535 Acta Ioannis Pauli Pp. II IX Templum Deo dicatum in honorem Beatae Mariae Virginis et Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli in loco vulgo dicto Wcgrów, in dioecesi Drohiczinensi, ad gradum Basilicae minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Laetamur sane quotiescumque occasio Nobis datur significandi Nostram pietatem in sanctos, qui multiplici inter­ cessione in suo perstant officio aeternae salutis dona conciliandi. Ideoque, cum Venerabilis Frater Antonius Pacificus Dydycz, Episcopus Drohiczinensis, sanctorum cultum alere ac fovere cupiens, cleri populique sibi concredi­ ti vota interpretatus, petierit ut templum Deo dicatum in honorem Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae et Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli in loco vulgo dicto Wegrów, in dioecesi Drohiczinensi, ad dignitatem Basilicae Minoris eveheretur, petitioni libenti animo obsecundare volumus. Itaque de Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum consultu, Apostolicae potestatis Nostrae plenitudine, statuimus ut sacra illa paroecialis ecclesia ad titulum ac dignitatem Basilicae minoris evehatur, omnibus adiectis iuribus et privilegiis, quae templis hoc nomine insignibus rite competunt, secundum Decretum «De titulo Basilicae Minoris», die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX datum. Contrariis quibusvis non obstan­ tibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die iv mensis Aprilis, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. EB ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 410.782 536 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ALLOCUTIONES I Ad quosdam Galliae sacros praesules.* Chers Frères dans V episcopal, 1. Après les Evêques de votre pays que j'ai déjà reçus, voici que vous venez à votre tour ad limina Apostolorum, vous les pasteurs des diocèses de l'Ouest de la France. J'évoque naturellement ma récente visite à SaintLaurent-sur-Sèvre, dans le diocèse de Luçon, et à Sainte-Anne-d'Auray, dans le diocèse de Vannes, au mois de septembre dernier. L'accueil chaleu­ reux que j'ai reçu chez vous de la part des fidèles de toute votre région a fait de cet automne commençant un véritable signe de l'étemel printemps de l'Église. Je remercie vivement Monseigneur Jacques Fihey, Évêque de Coutances et votre Président, pour le bilan synthétique qu'il a présenté en votre nom de la situation pastorale dans votre région apostolique de l'Ouest. Soyez les bienvenus en la demeure du Successeur de Pierre, en la Ville où est exercé dans la continuité le mandat confié par le Christ au Prince des Apôtres qui a rendu au Seigneur le témoignage du sang. 2. La formation des fidèles laïcs représente l'une des activités fréquem­ ment abordées dans vos rapports, avec un sens pastoral que je tiens à en­ courager. La démarche de votre Conférence episcopale, qui a conduit à la Lettre intitulée « Proposer la foi dans la société actuelle », permettra de gui­ der utilement vos diocésains et de les stimuler pour que leur témoignage soit toujours plus réfléchi. Je voudrais consacrer cet entretien à souligner quelques points significatifs pour les divers types de formation que vous êtes amenés à donner. Tout chrétien est constamment invité à approfondir sa foi; cela l'aidera à s'approcher davantage du Christ ressuscité et à être un témoin dans la société. En effet, dans un monde où les personnes ne cessent de parfaire leurs connaissances scientifiques et techniques, les connaissances de foi ne peuvent en rester au catéchisme appris dans l'enfance. Pour grandir humai­ nement et spirituellement, le chrétien a un besoin évident de formation * Die 1 Februarii 1997. Acta Ioannis Pauli Pp. II 537 permanente. Sans cela, il risque de ne plus être éclairé dans les choix par­ fois épineux qu'il a à faire au cours de sa vie et dans l'accomplissement de sa mission chrétienne spécifique, au milieu de ses frères. Car, comme le dit un des plus anciens textes de la littérature patristique, « ce que l'âme est dans le corps, les chrétiens le sont dans le monde. [...] La place que Dieu leur a confiée est si belle qu'il ne leur est pas permis de la déserter J'encourage donc tous les disciples du Christ à répondre à vos appels et à prendre du temps pour développer leur vie chrétienne et leur intelligence de la foi. Le chrétien doit être conscient de cette première vérité: Dieu a fait l'homme à son image et lui a conféré le pouvoir de dominer la création, pour la mettre à son service et pour rendre gloire au Créateur. En le créant être raisonnable, il lui a aussi donné la possibilité d'accéder à une forme de connaissance rationnelle de Dieu, qui, au-delà, l'invite ensuite à entrer dans une démarche de foi. La formation personnelle a pour intérêt primordial d'offrir aux fidèles la possibilité d'intérioriser toutes les connaissances acquises pour leur per­ mettre d'unifier leur être et leur vie autour de ce point central de la per­ sonne que les Pères de l'Église nommaient le « cœur du cœur »; ainsi, du fond de leur âme, ils adhéreront au Christ et ils épanouiront toutes les di­ mensions de leur existence, en particulier dans leur engagement profession­ nel et dans la vie sociale. Car tout fidèle a le devoir de participer à l'édifi­ cation de la société, en se mettant au service de ses frères par la recherche du bien commun. Par son travail, qui lui permet de subvenir à ses besoins et à ceux de sa famille, il participe aussi au développement et au perfec­ tionnement de la création. En vertu de son baptême, le chrétien est appelé à être membre pleine­ ment conscient et actif du Corps tout entier de l'Église: « Dans le Christ, dit saint Paul, vous êtes intégrés à la construction pour devenir une de­ meure de Dieu, dans l'Esprit ». Et, parce qu'il porte en lui le Christ, il est appelé à le faire découvrir à ses frères et à devenir un apôtre, c'est-à-dire un envoyé. 2 3. Dans les villes et les villages de vos diocèses, des laïcs assument de plus en plus de responsabilités dans la vie ecclésiale. Ils sont disposés à prendre leur part de l'évangélisation; ils assurent des services de catéchèse, 1 2 Lettre à Diognète, n. 6. Ep 2, 22. 37 - A. A. S. 538 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale d'animation liturgique et de préparation aux sacrements, d'assistance spiri­ tuelle aux malades ou aux prisonniers, de réflexion et d'action dans maints domaines de la vie sociale. Pour le faire dans l'esprit de l'Évangile, ils vous demandent souvent de les aider à acquérir la formation nécessaire. Dans vos diocèses, ainsi que l'a fait ressortir Mgr Fihey dans son rapport régio­ nal, des initiatives multiples sont prises: à l'échelle des diocèses ou même de plusieurs diocèses associés, vous organisez des cycles de formation du­ rant parfois plusieurs années à l'intention des personnes appelées à recevoir des responsabilités; il est remarquable que des fidèles laïcs prennent ainsi les moyens de remplir le mieux possible les fonctions que vous pouvez leur confier. Plus à la base, des groupes bibliques ou des formations théologiques élé­ mentaires sont proposées aux paroissiens soucieux d'être des témoins de l'Évangile. Je ne puis que vous inviter à poursuivre en ce sens vos efforts déjà très positifs, avec le désintéressement de tout apôtre, car « autre le semeur, autre le moissonneur ». Tout en sachant combien cela peut présenter de difficultés dans chaque diocèse, je vous demande d'accorder une réelle priorité à la formation de certains prêtres ou laïcs, et aussi de religieux et de religieuses, à qui il faut permettre d'acquérir une compétence confirmée et une expérience durable afin d'être eux-mêmes de bons formateurs. Ce sont là des investissements indispensables, dont les fruits mûriront au cours des années. Votre région bénéficie d'une Université catholique dont le rôle est essentiel dans la for­ mation. A long terme, il convient de préparer des professeurs et des cher­ cheurs qui assureront la relève et donneront un élan à la théologie, en même temps qu'à la pastorale. 4. Je n'entends pas dresser ici des programmes pour les diverses ins­ tances de formation; je voudrais plutôt en évoquer quelques caractéris­ tiques essentielles. Spécialement lorsqu'il s'agit de personnes appelées à as­ surer des services d'ordre pastoral, il convient de veiller à l'équilibre entre l'enseignement et l'engagement effectif dans une mission. En somme, la for­ mation atteindra d'autant mieux son objectif qu'elle concernera des per­ sonnes qui vivent une expérience chrétienne active: ne pas isoler le travail intellectuel demandé aux personnes de leur engagement dans la communau­ té, pour qu'elles progressent dans le sens de l'Église. Et, en même temps que l'on donne des moyens de formation théorique et pratique, on ne négli­ gera pas d'offrir les moyens d'un ressourcement proprement spirituel, c'est- Acta Ioannis Pauli Pp. II 539 a-dire une initiation suivie à la prière et des temps consacrés aux récollec­ tions ou retraites. 5. Comme dans toute formation ou activité catéchétique, l'Écriture sainte occupera une place privilégiée. Ainsi que l'a rappelé le Concile Vati­ can II dans la constitution dogmatique Dei Verbum, l'Écriture sainte est l'âme de la théologie. Saint Jérôme disait que « l'ignorance de l'Écriture, c'est l'ignorance du Christ ».* Nous savons que, lue dans l'Église, l'Écriture est la terre sur laquelle peut croître l'arbre de la science de Dieu. Le peuple de Dieu ne peut espérer vivre de la Vie de son Maître s'il ne s'assimile les paroles mêmes qui lui ont été transmises, pour que, croyant au Christ, il ait « la vie en son nom ». Une bonne familiarité avec l'Écriture nourrit la vie spirituelle et permet de participer en profondeur à la liturgie. Deux millénaires de méditation et de réflexion sur le Mystère du Christ ont conduit l'Église à une intelligence de la foi qu'il appartient à chacun de s'approprier. Les chrétiens, pour ne pas se laisser « ballotter à tout vent de doctrine », tireront profit d'une solide réflexion sur le Credo, ce qui ne veut pas dire nécessairement une étude erudite. Dans la culture diffuse de ce temps, l'image du Christ peut être déformée si l'on néglige d'en décou­ vrir la richesse grâce à l'élaboration faite au cours des âges par les conciles, les Pères, les théologiens, sans oublier les spirituels. L'étude du Credo, cor­ rectement conduite, n'a rien d'une démarche intellectuelle gratuite; elle donne une charpente à la foi et aide à la transmettre. C'est dans cet esprit que le Concile Vatican II a clairement montré que l'Église trouve sa raison d'être en Dieu, Père, Fils et Esprit Saint, révélés par l'œuvre du Christ ré­ dempteur. Le Catéchisme de l'Église catholique a été réalisé pour fournir d'indispensables points de repère, ce que votre Conférence episcopale, à l'instar d'autres dans le monde, a repris suivant une pédagogie propre à vo­ tre culture. 3 5 6 6. Mises en lumière par une présentation claire et solide, les données de la foi contribueront efficacement à faire comprendre que l'adhésion au Christ suppose une règle de vie, une loi qui libère au lieu de contraindre. Le lien profond qui existe entre la foi et la morale échappe à beaucoup de nos contemporains qui ne retiennent que des interdits, ainsi que le relèvent 3 4 5 6 Cf. n. 24. Comm. sur Isaïe, prol. Jn 20, 31. Ep 4, 14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 540 bon nombre de vos rapports. Il importe de permettre aux fidèles avertis de bien saisir le sens positif et vital de l'enseignement moral de l'Église. C'est ce qu'il m'a paru nécessaire d'exposer dans les encycliques Veritatis splen­ dor et Evangelium vitae notamment. Au jour le jour, les catholiques ont besoin de pratiquer un discernement éclairé devant des courants d'opinion dont l'influence se répand et devant lesquels il leur faut rester libres. Qu'il s'agisse de la morale personnelle ou de la morale sociale, un disciple du Christ doit savoir reconnaître où se trouvent vraiment la voie droite, la vérité de l'homme et le respect de la vie. Ce qu'on appelle l'évolution des mœurs ne peut de soi réformer des règles de vie fondées sur la loi naturelle que tout homme de bonne volonté est capable d'appréhender par la droite raison, et sur l'Évangile. Ce que des normes juridiques civiles autorisent ne correspond pas nécessairement à la vérité de la vocation humaine, ni au bien que tout homme doit chercher à accomplir dans ses choix personnels et dans sa conduite vis-à-vis d'autrui. En somme, dans un contexte culturel qui tend à relativiser la plupart des convictions, le fidèle doit être attaché à la recherche et à l'amour de la vérité. C'est là un principe central. Le Seigneur Jésus a lui-même dit: «Je suis le Chemin, la Vérité et la Vie», et il a promis à ses disciples l'Esprit de vérité qui « introduira dans la vérité tout entière ». Cela revient à répé­ ter une fois encore qu'une formation qui aide réellement à vivre la condi­ tion chrétienne implique une adhésion intelligente et responsable à la vérité reçue de Dieu par l'Évangile. 7 8 7. Il est opportun de rappeler ici que la formation entre dans les objec­ tifs des mouvements qui rassemblent les chrétiens selon différentes finalités et soutiennent le dynamisme des individus. Les mouvements de spiritualité, d'apostolat ou d'entraide, les équipes d'accueil ou de préparation aux sacre­ ments, amènent leurs membres à se mettre au service de frères et sœurs pratiquants occasionnels ou de personnes éloignées de l'Église. Ils peuvent être les meilleurs relais du message chrétien dans des milieux où l'Évangile reste méconnu ou déformé, par leur témoignage de foi et d'amour concret du prochain. Vous m'avez informé du développement actuel du catéchuménat de jeunes ou d'adultes dans vos diocèses. C'est naturellement un lieu privilégié 7 8 Jn 14, 6. Ibid., 16, 13. Acta Ioannis Pauli Pp. II 541 de formation pour des hommes et des femmes qui aspirent à découvrir la foi dans l'Église. Je me félicite avec vous de l'esprit fraternel et de la com­ pétence des nombreux chrétiens qui accompagnent catéchumènes et néo­ phytes dans leur cheminement. Prolongeant encore mon propos, je voudrais aussi encourager les fidèles qui œuvrent dans les médias, chrétiens ou non, à l'échelle du pays ou sur le plan local, afin d'éclairer de nombreux lecteurs ou auditeurs sur le sens de leur vie et celui des événements. La communication sociale des commu­ nautés demande des porte-parole bien formés, qui sachent à leur tour ap­ porter des éléments de formation positifs à ceux qui les entendent. 8. D'un autre point de vue, je tiens encore à rappeler que l'action pas­ torale doit être attentive aux différents états de vie que les fidèles peuvent choisir et qui ont tous une grande valeur. Vécus dans la fidélité au choix initial, ils sont une forme eminente de confession de foi, car ils montrent que, dans les moments de joie comme dans les difficultés, la vie avec le Christ est le chemin du bonheur. C'est le cas de ceux qui sont engagés dans le sacerdoce, dans le diaconat ou dans la vie consacrée, dont j'ai déjà parlé avec les évêques d'une autre région apostolique. Ceux qui vivent dans le mariage sont les témoins privilégiés de l'alliance de Dieu avec son peuple. Par le sacrement, leur amour humain prend une valeur infinie, car les conjoints rendent présent, de manière particulière, l'a­ mour du Père et ils reçoivent une responsabilité importante dans le monde: engendrer à la vie des enfants appelés à devenir enfants de Dieu et les ai­ der dans leur croissance humaine et surnaturelle. Dans le monde actuel, l'a­ mour humain est souvent bafoué. Les pasteurs et les couples engagés dans l'Église auront particulièrement à cœur d'approfondir la théologie du sacre­ ment du mariage, afin d'aider les jeunes époux et les familles en difficulté à mieux reconnaître la valeur de leur engagement et accueillir la grâce de l'alliance. J'invite les laïcs mariés à témoigner de la grandeur de la vie con­ jugale et familiale, fondée sur l'engagement et sur la fidélité. Seul le don total rend pleinement libre pour aimer vraiment, non pas simplement selon la dimension affective de son être, mais avec ce qu'il y a de plus profond en soi, pour réaliser l'union des cœurs et des corps, source de joie profonde et image de l'union de l'homme à Dieu à laquelle nous sommes tous appelés. Je n'oublie pas ceux qui n'ont pas eu la possibilité de réaliser un tel projet de vie. Si leur célibat n'a pas été choisi, ils peuvent, de ce fait, avoir le sentiment que leur vie a en partie échoué. Qu'ils ne perdent pas courage, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 542 car le Christ n'abandonne jamais ceux qui se confient à lui! Ils savent se consacrer aux autres et développer des relations fraternelles épanouissantes. Ils sont des exemples pour beaucoup. Ils ont pleinement leur place dans la communauté ecclésiale. En toute condition, une vie donnée est source de joie. 9. A l'occasion de ma récente visite en France, j'ai dit que j'appréciais la vitalité de l'Église dans votre pays, malgré les difficultés qu'elle ren­ contre. Je suis convaincu que vos initiatives dans les domaines de la forma­ tion des fidèles, ainsi que votre souci d'aider chacun à se réaliser dans la communauté et à témoigner dans la société, porteront leurs fruits dans ce temps de renouveau qu'est l'approche du grand Jubilé. Chers Frères dans l'épiscopat, à travers vous, vos diocésains sont pré­ sents ici. En l'année du centenaire de la mort de sainte Thérèse de l'En­ fant-Jésus et de la Sainte-Face, nous confions à son intercession vos per­ sonnes, votre ministère, ainsi que tous les fidèles de votre Région aposto­ lique. C'est en pensant à eux tous que, de grand cœur, je vous donne ma Bénédiction Apostolique. II Ad quosdam Insularum Philippianarum episcopos.* Your Dear Eminence, Brother Bishops, 1. In the love of our Savior Jesus Christ, I welcome you, the third group of Philippine Bishops in this series of ad Limina Visits by your Con­ ference. I take the occasion of Cardinal Sin's présence to recali once more with a profound sensé of gratitude the extraordinary events of January 1995. The magnificent response of so many young people at the World Youth Day and the joy of commemorating the Fourth Centenary of the Archdiocese of Manila, and the then suffragan Sees of Cebu, Caceres and Nueva Segovia constitute a cherished moment of my own pilgrim ministry. Those wonderful days spent in Manila confirmed my hopes for the spreading of the light of the Gospel in the next millennium in the continent of Asia. Through the intercession of the Apostles Peter and Paul, whose witness sanctified this See of Rome, I pray that the Catholic community of the * Die 11 Februarii 1997. Acta Ioannis Pauli Pp. II 543 Philippines will always be fuUy consckms of the important "missionary vo­ cation" which the Lord has placed before you and for which the Holy Spirit has been preparing you since the first evangelization of your islands. This vocation confers on you a great responsibility and a special dignity. It makes practical demands on your own episcopal ministry, including a generous application of the provisions of the Norms which the Congrégation for the Clergy has issued on coopération between particular Churches and the better distribution of clergy. 1 2. As I already mentioned in my other meetings with the members of your Conference, the challenges facing the Church in the Philippines are truly enormous. They cali you to absolute trust in the Lord and demand a systematio catechesis at every level of the Church's life. Guided by your "sound teaching", Filipino Catholics must be able to apply the "word of faith" to the real-life situations in which they live out the universal call to holiness. In the Apostolic Exhortation Catechesi Tradendae, I urged Bish­ ops to foster in their Diocèses "a real passion for catechesis, a passion embodied in a pertinent and effective Organization, putting into opération the necessary personnel, means and equipment, and also financial resources". I renew that appeal, especially with regard to two crucial and intimately related áreas of pastoral life: the family and the promotion of social justice. 2 3 4 3. Indeed, the defense and promotion of the family, the heart of every society, is a pre-eminent task facing all those committed to the pursuit of social well-being and justice. Throughout my Pontificate I have striven to explain that "through the family passes the primary current of the civilization of love, which finds therein its 'social foundations' ". It falls in the first place to you, the Bishops, to form the consciences of the faithful in accordance with the Church's teachings, so that the laity in particular may work effectively for the introduction of public policies which strengthen family life. Your Conference has spoken out frequently on this thème, recalling that a family policy must be the basis and driving force of all social policies. In this sense the State, which by its nature is ordered to the com­ mon good, is bound to défend the family, respecting its natural structure 6 Cf. Postquam Apostoli (25 March 1980): AAS 72 (1980), 343-364; Redemptoris missio, 64. 2 Tm 4:3. Rom 10:8. * N. 63. Letter to Families, 15. 1 2 3 5 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 544 and inalienable rights. The lay faithful, especially through family organizations and associations, are to be encouraged to continue to promote social institutions, civil législation and national policies which support family rights and responsibilities. The economy likewise has a vital part to play in ensuring the strength of the family. One of the main criticisms which the Church's Pastors have to make regarding the prevailing socio-economie system, understood as the Subordination of almost all other values to market forces, is that the family dimension of the work contract is generally ignored. Such a system makes little or no provision for the family wage. How far are most societies from what the Church urges: "Just rémunération for the work of an adult who is responsible for a family means rémunération which will suffice for establishing and properly maintaining a family and for providing security for its future"! Legislators, leaders of business, industry and labor, educators and those working in the mass media, and families themselves, must ali be encouraged to re-create a family-centered economy, based on principies of subsidiarity and solidarity. True social justice passes by way of the family! It is also with this in mind that I will be présent at the célébration of the International Day of the Family in Rio de Janeiro next October. 6 7 4. In the Philippines, as in many parts of the world, the family is like a window on a society suffering the tensions of transition from a more traditional way of life to one characterized by increasing individualism and fragmentation. In this transition, the moral and religious truths which should give support and direction to individuáis and society are often forgotten or rejected, to the point that certain kinds of behavior which used to be considered as altogether wrong are becoming accepted both socially and legally, and even promoted as "rights". Here, the most effective anti­ dote will be the efforts of compétent pastoral agents, working with persé­ vérance and initiative through catechesis, family support groups and through the media of social communication. When the truth and meaning of human sexuality is undermined by a secularized mentality, the Church must increasingly teach and uphold God's wise and loving plan for conju­ gal love. When "social life ventures on to the shifting sands of complete 6 7 Cf. Familiaris consortio, 44. Laborem exercens, 19. Acta Joannis Pauli Pp. II 545 relativism", the moral and. spiritual care of the family is a challenge which cannot be ignored: it practically defines the Church's pastoral mission. In the year which commémorâtes the centenary of the birth of my venerable predecessor, Pope Paul VI, I wish to repeat his pressing invitation to every Bishop: "Work ardently and incessantly for the safeguarding and the holi­ ness of marriage, so that it may always be lived in its entire human and Christian fullness. Consider this mission as one of your most urgent responsibilities at the présent time". 8 9 5. It is to the majority of the faithful who struggle each day to live up to the demands of their Christian dignity in marriage and the family that pastoral efforts are principally directed. The present-day tendency to look at difficult cases and special catégories should not deflect the pastors of the Church from giving due attention to the needs of normal families. They look to their spiritual guides for the support of sound doctrine, the grâce of the sacraments and the human empathy which will sustain them in the never easy mission of being a true "domestic church", the first community to be evangelized, so that it in turn can be the proximate and immediate evangelizer of its members. Young couples preparing for marriage need to be helped to understand that marriage and the family rest on responsibilities freely assumed before God, before one's partner, before the children involved, before society and before the Church. The bonds forged between those who become "one flesh" demand life-long communion and fidelity. Fortunately, in your Diocèses you can count on many groups and associa­ tions which help the family to live its vocation as a community of love, a school of humanity and a sanctuary of life. Your Bishops' Commission on Family Life likewise is untiring in its efforts to lead and coordinate pas­ toral efforts in this field. 10 Dear Brothers: our prophétie mission as heralds of "the truth of the Gospel" demands that we proclaim vigorously and persuasively the Church's teaching on the responsible transmission of human life. This re­ quires a concerted effort to help the faithful to understand more clearly that conjugal fulfillment is linked to respect for the intrinsic meaning and purpose of human sexuality. I warmly encourage you to continue the ini11 8 9 10 11 Evangelium vitae, 20. Humanae vitae, 30. Gen 2:24 Gal 2:14. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 546 tiatives already undertaken to improve marriage préparation and to sup­ port the teaching of the natural methods of regulating fertility. The cultur­ al and religious traditions of your people, who treasure life and freedom, should help them to oppose measures directed against life: abortion, sterilization and contraception. The Church preaches the Gospel of life, a fully positive view of human existence, contrary to the pessimism and selfishness of those who plot against the splendor of human sexuality and human life. 12 6. A deeper evangelization of the People of God requires that you shed the penetrating light of the Gospel on every situation and circumstance which hinders the growth of Christ's kingdom of truth and life, of holiness and grâce, of justice, love and peace. We are ali aware of the difficulties involved in the proclamation of social justice, most especially when the questions involved are deeply imbedded in long-standing social structures and cultural mores. The preferential option for the poor is often misinterpreted, giving rise sometimes to tensions between the Church and certain sectors of society which require constructive dialogue in the interests of the common good. You show yourselves to be Shepherds after the Lord's own heart when you lend your intelligence, pastoral skills and creativity to the promotion of a vision of man — every single human being — which fully corresponds to human dignity as revealed by Christ. 13 14 Your commitment to social teaching is no mere humanitarian concern: hunger and thirst for justice must be constantly nourished by prayer and liturgical worship. Through union with Christ, the baptized are transformed by grace for the service of charity; at the aitar they receive the strength to persevere in the service of justice. The Second Plenary Council of the Philippines rightly drew attention to the close connection between the life of faith and the work of justice: "The social apostolate is to be constantly given solid religious grounding through catechesis and organic linking with worship". I encourage you therefore to continue, with wisdom and courage, to guide and enlighten the faithful, and indeed the whole of soci­ ety, regarding the moral and ethical foundations of a just and humane co­ existence. 15 16 12 13 14 16 16 Cf. Second Plenary Council of the Philippines, Conciliar Document, 585. Cf. Preface of Christ the King. Cf. Jer 3:15. Cf. Sollicitudo rei socialis, 48. Decrees, Article 20 § 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 547 7. Dear Brothers in the Lord: in the Upper Room the Lord Jesus invited his disciples to be his friends, to persevere in loving communion with him, and he sealed this intimacy with the gift of the Eucharist. You are now celebrating a Eucharistie Year, which you inaugurated with the Fifth National Eucharistie Congress on the thème of Eucharist and Freedom. The same Eucharistie Lord accompanies you, the Successore of the Apostles, in your daily ministry. Thinking of your daily toil for the Gospel, I exhort you in the words of Saint Ignatius of Antioch: "Bear with ali, just as the Lord does with you. Have patience with ail charity, as indeed you do. To prayer give yourself unceasingly; beg for an increase in understanding; watch without letting your spirit flag". In this spirit I join you in commending our Brother Bishop Benjamin de Jesus, Vicar Apostolic of Jolo, to our Heavenly Father's eternai love. Together with you I invoke God's peace upon the entire southern région of your country. I pray that as the Church in the Philippines prepares for the Third Millennium the interces­ sion of Mary, Mother of the Redeemer, will obtain for you and the priests, religious and lay faithful a share in her unfaltering faith, constant hope and fervent love. With my Apostolic Blessing. 17 18 III Ad eos qui tertio plenario coetui Pontificiae Academiae pro Vita interfuerunt.* Venerati Illustri Fratelli Signori e nell'episcopato, Signore/ 1. Sono lieto di rivolgervi il mio saluto cordiale, gentili Membri della Pontificia Accademia per la Vita, convenuti per la vostra Terza Assemblea Generale. Ringrazio in modo speciale il Presidente, Prof. Juan de Dios Vial Correa, per le amabili espressioni che, a nome vostro, ha voluto poc'anzi in­ dirizzarmi. So che alcuni di voi, Membri ordinari, sono presenti per la prima volta, perché recentemente nominati e parimenti per la prima volta intervengono a questo incontro anche i Membri corrispondenti che, nella vita dell'Acca17 18 Cf. Jn 15:13-14. Letter to Pólycarp, 1:2. * Die 14 Februarii 1997. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 548 demia, costituiscono un prezioso collegamento con la società. Porgo a tutti il mio benvenuto, accogliendovi quale illustre comunità di intellettuali a servizio della vita. Sento anzitutto il bisogno di esprimere il mio compiacimento per l'atti­ vità che l'Accademia ha svolto in questo breve scorcio di tempo dalla sua fondazione: in particolare, desidero sottolineare i pregevoli lavori già pub­ blicati a commento dell'Enciclica Evangelium vitae e l'attiva collaborazione offerta ai Dicasteri per corsi e convegni di studio sui contenuti sia dell'En­ ciclica che di altri pronunciamenti del Magistero nel delicato ambito della vita. 2. Anche il tema da voi prescelto per questa Assemblea — « Identità e Statuto dell'embrione umano » — nell'imminenza del decimo anniversario dell'Istruzione Donum vitae, pubblicata il 22 febbraio 1987, si colloca in tale linea d'impegno e riveste oggi una peculiare attualità culturale nonché politica. Si tratta, infatti, anzitutto di riaffermare che « l'essere umano va rispet­ tato e trattato come una persona fin dal concepimento e pertanto, da quel­ lo stesso momento gli si devono riconoscere i diritti della persona umana, tra i quali anzitutto il diritto inviolabile di ogni essere umano innocente al­ la vita». Tali affermazioni, riprese in modo solenne nell'Enciclica Evange­ lium vitae, sono ormai consegnate alla coscienza dell'umanità e trovano cre­ scente accoglimento anche nell'ambito della ricerca scientifica e filosofica. 1 Opportunamente, in questi giorni, avete ulteriormente cercato di chiari­ re i malintesi derivanti, nell'attuale contesto culturale, da preconcezioni di ordine filosofico ed epistemologico, che pongono in dubbio i fondamenti stessi della conoscenza, in particolare nel campo dei valori morali. Occorre, infatti, liberare le verità riguardanti l'essere umano da ogni possibile stru­ mentalizzazione, riduzionismo o ideologia, per garantire il pieno e scrupolo­ so rispetto della dignità di ogni essere umano, fin dai primi momenti della sua esistenza. 3. Come non ricordare che la nostra epoca sta vedendo purtroppo una inedita e quasi inimmaginabile strage di essere umani innocenti, a cui molti Stati hanno dato l'avallo della legge? Quante volte a difesa di questi esseri umani si è levata inascoltata la voce della Chiesa! E quante volte, purtrop­ po, da altre sponde è stato presentato come diritto e segno di civiltà quel che invece è crimine aberrante nei confronti del più indifeso degli esseri umani! 1 Donum vitae, n. 79. Acta Ioannis Pauli Pp. II 549 Ma è giunta l'ora storica e pressante di operare un passo decisivo per la civiltà e l'autentico benessere dei popoli: il passo necessario per rivendicare la piena dignità umana e il diritto alla vita di ogni essere umano dal suo primo istante di vita e per tutta la fase prenatale. Questo obiettivo, il recu­ pero cioè della vita prenatale alla dignità umana, postula un congiunto e spassionato sforzo di riflessione interdisciplinare, unito ad un rinnovamento indispensabile del diritto e della politica. Quando questo cammino sarà avviato avrà inizio una nuova tappa di civiltà per l'umanità futura, l'umanità del terzo millennio. 4. Illustri Signori e Signore, appare con chiara evidenza quanto rilevan­ te sia la responsabilità degli intellettuali nel loro compito di ricerca in que­ sto campo. Si tratta di riconquistare specifici spazi di umanità, primo fra tutti quello della vita prenatale, alla sfera della tutela del diritto. Da questa riconquista, che è vittoria della verità, del bene morale e del diritto, dipende il successo della tutela della vita umana negli altri momen­ ti più fragili della sua esistenza, quali la fase finale, la malattia e l'handi­ cap. Né va dimenticato che la preservazione della pace e la stessa tutela dell'ambiente presuppongono, per logica coerenza, il rispetto e la difesa del­ la vita dal primo momento fino al suo naturale tramonto. 5. La Pontificia Accademia per la Vita, che ringrazio di cuore per il ser­ vizio che sta rendendo alla vita, ha il compito di contribuire all'approfondi­ mento del valore di questo fondamentale bene, soprattutto mediante il dia­ logo con i cultori delle scienze biomediche, giuridiche e morali. Per raggiun­ gere tale obiettivo, il lavoro della vostra comunità di studio e di ricerca do­ vrà contare su un'intensa vita ad intra, connotata dallo scambio e dalla collaborazione scientifica multidisciplinare. Sarà in grado così di offrire an­ che ad extra, nel mondo della cultura e della società, stimoli salutari e con­ tributi validi per un autentico rinnovamento della società. Illustri Signori e Signore, il generoso avvio della vostra attività conforta in questa speranza. Desidero qui incoraggiarvi a proseguire nel cammino in­ trapreso, nel ricordo della benemerita intuizione del vostro primo Presiden­ te, il Prof. Lejeune, strenuo e infaticabile difensore della vita umana. La Chiesa oggi avverte la necessità storica di tutelare la vita per la sal­ vezza dell'uomo e della civiltà. Sono persuaso che le generazioni future sa­ ranno ad essa grate per essersi opposta con tutta fermezza alle molteplici manifestazioni della cultura di morte e ad ogni forma di svalutazione della vita umana. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 550 Iddio benedica ogni vostro sforzo e la Vergine Santa, Madre di Cristo, Via, Verità e Vita, renda feconde le vostre ricerche. A testimonianza della simpatia con cui seguo la vostra attività, imparto volentieri a voi tutti una speciale Benedizione Apostolica. IV Ad quosdam Congi episcopos.* Chers Frères dans Vepiscopal, 1. Je suis heureux de vous accueillir au Vatican au moment où vous ef­ fectuez votre visite ad limina. Pasteurs de l'Église au Zaïre dans les pro­ vinces ecclésiastiques de Bukavu, de Kisangani et de Lubumbashi, par votre pèlerinage auprès du tombeau des Apôtres, vous êtes venus renouve­ ler votre engagement au service de la mission du Christ et de son Église et renforcer vos liens de communion avec le Successeur de Pierre. Vous venez d'un pays qui connaît une crise généralisée et profonde, sur laquelle votre Conférence episcopale s'est prononcée à diverses reprises. Cette crise se traduit par la corruption et l'insécurité, les injustices sociales et les antagonismes ethniques, l'état de total abandon dans lequel se trouvent l'éducation et la santé, la faim et les épidémies... À tout cela s'a­ joute maintenant une guerre, qui touche particulièrement vos diocèses, avec toutes ses conséquences tragiques. Que de souffrances pour les Zaïrois! En ces moments dramatiques, je souhaite que vous trouviez ici réconfort et force afin de poursuivre avec assurance votre mission episcopale au milieu du peuple qui vous a été confié. Je remercie vivement Mgr Faustin Ngabu, Président de la Conférence episcopale du Zaïre, pour ses paroles éclairantes sur la vie de l'Église dans votre pays; elles manifestent l'espérance de vos communautés au milieu de leurs épreuves. Je salue avec une particulière affection les prêtres, les religieux, les religieuses, les catéchistes et tous les fidèles de votre région, et je les encourage à être, dans l'adversité, de véri­ tables disciples du Christ. Et je voudrais rappeler avec émotion le souvenir de ceux qui, chez vous, ont témoigné héroïquement de l'amour de Dieu jusqu'au bout: Mgr Christophe Munzihirwa, Archevêque de Bukavu, plusieurs de vos prêtres *Die 3 Martii 1997. Acta Ioannis Pauli Pp. II 551 diocésains, des personnes consacrées, ainsi que des laïcs qui ont fait l'of­ frande de leur propre vie pour sauver leurs frères. Comme vous l'avez dit vous-mêmes, il semble que l'Eglise soit « particulièrement ciblée dans les événements de la guerre et des violences actuelles au Zaïre ».* Que ces sa­ crifices soient un stimulant pour l'œuvre de l'Eglise dans votre région et obtiennent de Dieu pour tout le peuple les bienfaits de la paix et de la ré­ conciliation! 2. Vous avez à cœur de rester très proches des prêtres, vos collabora­ teurs immédiats. Je connais la situation difficile qui est souvent la leur. Je les encourage cordialement dans leur service généreux du Christ et de leurs frères. L'Eglise leur est profondément reconnaissante pour leur ministère, qui fait naître et grandir le Peuple de Dieu dans votre pays. Je les exhorte à garder « la fidélité à leur vocation, dans un don total à leur mission et en pleine communion avec leur evêque ». Vous-mêmes, soyez pour chacun d'eux un père et un guide dans le sacerdoce, attentifs à leur vie et à leur ministère! Au milieu de la communauté chrétienne, les prêtres doivent être des modèles de vie évangélique, manifestant une cohérence effective entre ce qu'ils annoncent et ce qu'ils vivent. Dans leur ministère pastoral, ils auront soin d'exclure « tout ethnocentrisme et tout particularisme excessif, en prô­ nant la réconciliation et une vraie communion entre les différentes ethnies ». Ils trouveront la source de leur courage apostolique et de leur fi­ délité aux engagements de leur ordination, particulièrement au célibat, dans un profond amour du Christ, qui se traduira par la fréquentation ré­ gulière des sacrements et par la prière qui unifie leur vie. Je les engage aussi à redécouvrir de plus en plus profondément la dignité et les obliga­ tions de la vocation sacerdotale, qui excluent dans la vie du prêtre les acti­ vités qui ne sont pas en consonance avec elles. 2 3 Pour répondre de façon toujours plus appropriée aux exigences du mi­ nistère sacerdotal, la formation permanente est une nécessité impérative, qui doit être présente tout au long de la vie afin « d'aider le prêtre pour que son être et son agir soient dans l'esprit et selon le style de Jésus le Bon Pasteur». 4 1 2 3 4 Message Ecclesia Ibid., n. Pastores des Évêques du Zaïre, 31 janvier 1997, in Africa, n. 97. 63. dabo vobis, n. 73. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 552 3. C'est une responsabilité essentielle pour chaque évêque d'exercer une sollicitude tout à fait privilégiée à l'égard de la formation des futurs prêtres et de la vie des séminaires. En effet, «le premier représentant du Christ dans la formation sacerdotale est l'évêque». Pour que les séminaires soient de véritables communautés de formation au sacerdoce, il est indispensable que les candidats soient bien connus, afín de permettre un discernement sé­ rieux de leurs motivations avant de les accepter, sachant aussi que « l'appel intérieur de l'Esprit a besoin d'être confirmé par l'appel authentique de l'é­ vêque ». Une formation humaine, intellectuelle et morale de bon niveau permettra au futur prêtre d'acquérir une maturité suffisante afin qu'il soit capable de vivre son sacerdoce dans un équilibre personnel éprouvé et de favoriser la rencontre entre le Christ et les hommes auxquels il sera envoyé. Je vous invite à être vigilants sur la qualité de la formation spirituelle don­ née dans les séminaires. « Pour tout prêtre, la formation spirituelle constitue le "cœur" qui unifie et vivifie son "être" et son "agir" de prêtre ». Les fu­ turs ministres de l'Évangile doivent s'engager résolument sur un chemin de sainteté pour devenir des pasteurs selon le cœur de Dieu. 5 6 7 La constitution d'équipes de professeurs et de directeurs spirituels est souvent une grande difficulté. Je souhaite vivement que, malgré les sacri­ fices qui en résultent pour d'autres secteurs pastoraux, vous puissiez y en­ gager les prêtres les plus dignes et les plus aptes à ce ministère si important pour la vie et pour l'avenir de l'Église. Il est nécessaire de préparer à ce travail des prêtres capables et conscients des besoins réels de l'Église. Une collaboration entre les diocèses d'une même région pourra aider à traiter cette question avec plus d'efficacité. 4. Comme vous l'avez relevé dans vos rapports, la vie religieuse est bien implantée dans votre pays, et de plus en plus de jeunes répondent à l'ap­ pel de Dieu. Avec vous, je me réjouis de cette grâce que le Seigneur fait à l'Église au Zaïre. Dans la période difficile que traverse votre nation, le té­ moignage des personnes consacrées doit spécialement être mis en lumière: «Une fonction particulière de la vie consacrée est de maintenir vive chez les baptisés la conscience des valeurs fondamentales de l'Évangile, en ren5 6 7 Pastores dabo vobis, n. 65. Ibid. Ibid., n. 45. Acta Ioannis Pauli Pp. II 553 dant "le témoignage éclatant et eminent que le monde ne peut être transfi­ guré et offert à Dieu sans l'esprit des Béatitudes" ». Je salue avec une particulière affection les religieux et les religieuses qui, avec grande abnégation, se consacrent au service de leurs frères pauvres, malades, déplacés, exilés, ou qui, de diverses manières et dans des situations difficiles, travaillent à l'établissement de plus de justice et de fra­ ternité, parfois au risque de leur vie. Je les encourage de tout cœur à pour­ suivre leurs engagements, dans une oblation totale d'eux-mêmes: « Regardez vers l'avenir, où l'Esprit vous envoie pour faire encore avec vous de grandes choses ». Le monde d'aujourd'hui a besoin de leur témoignage pro­ phétique du service de Dieu et de l'amour pour les hommes, où se révèle la présence du Seigneur au milieu du peuple dans l'épreuve. Ce témoignage prophétique, qui s'exprime à travers la vie communautaire comme signe de communion ecclésiale, doit être prolongé par une véritable fraternité vécue dans le presbyterium diocésain entre les religieux et les membres du clergé séculier. Dans votre pays, plusieurs Instituts de droit diocésain sont nés ces der­ nières années, manifestant la vitalité de vos Eglises locales. Je souhaite qu'ils soient suivis avec beaucoup d'attention, notamment en ce qui con­ cerne la formation adéquate de leurs membres, afin que ces communautés se développent selon les normes de la vie consacrée prévues par l'Eglise. L'exhortation apostolique Vita consecrata sera une aide précieuse pour réflé­ chir à la signification et à la mission de la vie religieuse dans le monde d'aujourd'hui. 8 9 5. Les difficultés économiques et sociales de la société ont un impact né­ gatif sur beaucoup de jeunes. Dans vos rapports, vous avez souvent souli­ gné les blessures qui les marquent et les conséquences douloureuses qui en résultent pour leur avenir. La pastorale de la jeunesse est l'une de vos préoccupations majeures. Les institutions scolaires et universitaires de l'É­ glise catholique apportent une contribution importante à la formation hu­ maine et spirituelle des jeunes générations, face aux grandes nécessités que connaît votre pays. Vous voulez aussi être attentifs à ceux qui n'ont pas accès à l'école ou qui en sont rejetés, comme à ceux qui sont sans travail, livrés à eux-mêmes, sans espoir pour demain. Tant d'obstacles à leur épa8 9 Vita consecrata, n. 33. Ibid., n. 110. 38 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 554 nouissement doivent encore être vaincus! En vous encourageant à demeurer toujours plus proches d'eux et à l'écoute de leurs questions, avec les Pères du Synode africain, je voudrais à nouveau plaider avec vigueur en leur fa­ veur: « Il faut trouver une solution à leur impatience à prendre part à la vie de la nation et de l'Église »; et je renouvelle aux jeunes du Zaïre l'ap­ pel qui a été lancé par ce Synode à tous les jeunes d'Afrique: prenez en charge le développement de votre nation, aimez la culture de votre peuple, travaillez à sa redynamisation, fidèles à votre héritage culturel, en perfec­ tionnant votre esprit scientifique et technique et surtout en rendant témoi­ gnage de votre foi chrétienne! Je les invite à ne pas perdre courage, mais à affronter les défis de leur existence avec la force que leur donne le Christ et en cherchant à établir une vraie solidarité humaine pour construire l'a­ venir. Dans ce monde, ils sont appelés à vivre la fraternité, non pas comme une utopie mais comme une possibilité réelle; dans cette société, ils ont à construire, en vrais missionnaires du Christ, la civilisation de l'amour. 10 11 12 6. Dans vos diocèses, les fidèles sont amenés à vivre et à coopérer avec leurs frères d'autres confessions chrétiennes. « Unis au Christ dans leur té­ moignage en Afrique, les catholiques sont invités à développer un dialogue œcuménique avec tous les frères baptisés des autres confessions chrétiennes, afin qu'advienne l'unité pour laquelle le Christ a prié et qu'ainsi leur ser­ vice des populations du continent rende l'Évangile plus crédible aux yeux de ceux et de celles qui cherchent Dieu». Toutefois, pour qu'elles puissent conduire en vérité les fidèles du Christ sur les chemins de l'unité, il con­ vient que ces relations fraternelles avec les autres chrétiens se construisent dans une connaissance réciproque sincère et dans le respect de ce qui constitue la communauté à laquelle on appartient. 13 7. Les sectes et les nouveaux mouvements religieux sont aujourd'hui un défi auquel l'Église dans votre région est amenée à faire face avec persévé­ rance. Afin de permettre aux catholiques d'opérer les discernements néces­ saires et de répondre aux questions posées par l'activité de ces groupes, il est primordial de guider les fidèles vers une prise de conscience renouvelée de leur identité chrétienne, par l'approfondissement de leur foi dans le Christ, unique Sauveur des hommes. En leur présentant d'une façon simple 10 11 12 13 Ecclesia in Africa, n. 115. Cf. ibid. Cf. Message pour la XII Journée mondiale de la jeunesse, n. 8. Ecclesia in Africa, n. 65. e Acta Ioannis Pauli Pp. II 555 et claire le message évangélique, centré sur la personne du Seigneur Jésus vivant et agissant dans son Église, on les aidera à opérer une réelle conver­ sion du cœur. Une bonne connaissance de la Parole de Dieu, enracinée dans la Tradition, les conduira à acquérir une spiritualité authentique et à dé­ couvrir les richesses de la prière, personnelle et communautaire, avec l'inculturation qui permet à chacun de se sentir pleinement participant. Le Catéchisme de l'Église catholique offre une aide de premier ordre pour cette tâche de formation. Enfin, on travaillera à renforcer l'unité du Peuple de Dieu dans les communautés ecclesiales, où l'on mettra l'accent « sur l'atten­ tion à l'autre, la solidarité, la chaleur des relations, l'accueil, le dialogue et la confiance ». 14 8. Chers Frères dans l'épiscopat, alors que votre pays vit un temps de grande épreuve et se trouve à un tournant décisif pour son avenir, j'engage vivement les catholiques du Zaïre à contribuer avec leurs compatriotes à l'édification d'une société conviviale, où tous les citoyens seront également reconnus et respectés dans leur dignité. Je souhaite que les élections pré­ vues pour les prochains mois puissent avoir lieu et qu'elles permettent à votre pays de mettre en place un véritable État de droit. Les communau­ tés chrétiennes doivent être particulièrement sensibilisées à leurs responsabi­ lités en ce qui concerne la promotion de la justice et la défense des droits humains fondamentaux. Depuis de nombreuses années, et encore récem­ ment, vous vous êtes adressés à tous les Zaïrois, prêtant votre voix aux sans-voix, pour rappeler les exigences de la justice et de la paix, ainsi que pour encourager et former le peuple qui vous est confié. Je connais le rôle courageux joué par les catholiques dans le long processus de démocratisa­ tion que traverse votre pays ainsi que dans la recherche du dialogue pour une société meilleure. Par cet engagement, l'Église ne veut servir en aucune manière une politique partisane. Elle souhaite favoriser la recherche de l'authentique bien de l'homme et de sa vie en société. Je vous invite donc à persévérer dans la proclamation du message d'es­ pérance de l'Évangile, en incitant les fidèles à la connaissance de la doc­ trine sociale de l'Église pour travailler efficacement à l'avènement de la jus­ tice et de la solidarité. Les communautés chrétiennes doivent aussi s'enga­ ger avec toujours plus de détermination à travailler à la réconciliation entre tous, en rejetant toutes formes de discrimination et de violence, qui dé14 Ecclesia in Africa, n. 63. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 556 truisent l'homme et la collectivité. « Tout baptisé doit en quelque sorte se sentir "ministre de la réconciliation", en ce sens que, réconcilié avec Dieu et avec ses frères, il est appelé à construire la paix par la force de la vérité et de la justice ». Le temps de préparation à Pâques dans lequel nous nous trouvons nous remémore l'urgente nécessité du retour vers Dieu et de la conversion du cœur comme chemin vers la paix. 15 9. Rejoignant par la pensée et la prière les victimes de la guerre qui s'é­ tend dans l'Est de votre pays, je renouvelle de façon pressante mon appel pour que cessent les combats. Je souhaite vivement que les parties concer­ nées par la crise de la Région des Grands Lacs s'engagent rapidement sur le chemin du dialogue et de la négociation pour trouver une issue pacifique aux problèmes dramatiques qui se posent, dans le respect des principes de Pintangibilité des frontières internationalement reconnues, de la souveraine­ té et de l'intégrité territoriale de chaque Etat. Comme vous l'avez récem­ ment écrit, « l'unité nationale reste à préserver, à soutenir et à consolider ». À cette fin, la communauté internationale — y compris les Organisations régionales africaines — doit « accroître son action politique », trouvant, en même temps, des solutions rapides au tragique problème humain et moral des très nombreux réfugiés rwandais qui demeurent au Zaïre, dans des camps ou dispersés dans la forêt, ainsi que de la multitude des déplacés zaïrois. Aucun homme de bonne volonté ne peut ignorer le sort de ces per­ sonnes, qui, dans les régions touchées par les violences, vivent dans des conditions qui sont une insulte à la dignité humaine, et dont la vie est constamment en danger. Personne ne peut s'en désintéresser! 16 17 Je déplore vigoureusement les attaques contre les personnes, ainsi que les saccages et les destructions dont ont été victimes les institutions et les biens de l'Église dans plusieurs de vos diocèses, alors que, dans de nom­ breux cas, c'étaient les seules structures sociales qui fonctionnaient encore. Je vous invite à entreprendre avec courage le relèvement des œuvres qui permettent à l'Église d'assurer effectivement sa mission et d'être une ex­ pression de la charité du Christ à l'égard des plus pauvres et des plus abandonnés. Pour une réelle entraide, comme cela s'est réalisé à plusieurs occasions, je souhaite que les Églises particulières du Zaïre ainsi que l'É15 18 17 Message pour la Journée mondiale de la paix 1997, n. 7. Message des Évêques du Zaïre, 31 janvier 1997. Cf. Discours au Corps Diplomatique, 13 janvier 1997. Ada Ioannis Pauli Pp. II 557 glise universelle acceptent un partage généreux de leurs ressources par soli­ darité avec vos communautés. 10. Au terme de notre rencontre, chers Frères dans l'épiscopat, je vous engage à poursuivre avec assurance votre combat pour la paix et votre en­ gagement pour la recherche de la fraternité. Alors que nous nous préparons à la célébration du grand Jubilé de l'An 2000 en méditant, cette année, sur la personne de Jésus Christ, unique Sauveur du monde, avec toute l'Église qui est au Zaïre, soyez les témoins ardents de l'espérance qu'il apporte à notre humanité, car « l'espérance ne déçoit point, parce que l'amour de Dieu a été répandu dans nos cœurs par le Saint Esprit qui nous fut don­ né »! Me tournant vers la Vierge Immaculée, et vers ceux et celles qui, comme la bienheureuse Anuarite et le bienheureux Isidore Bakanja, sont des exemples de courage de la foi et de la charité pour l'Église dans votre pays, je donne de grand cœur la Bénédiction apostolique à chacun de vous ainsi qu'à l'ensemble de vos diocésains, priant le Seigneur de la Paix de combler le peuple zaïrois tout entier de l'abondance de ses dons. 18 V Ad quosdam Galliae episcopos.* Chers Frères dans l'épiscopat, 1. Au terme des rencontres personnelles que votre visite ad limina m'a permis d'avoir avec vous, je suis heureux de m'adresser à vous tous, évêques de la Région apostolique Provence-Méditerranée, d'abord pour vous remercier de m'avoir fait part de vos préoccupations pastorales. Vos diocèses constituent une région diversifiée, rendue cohérente par une com­ mune orientation vers la Méditerranée; c'est l'une des belles régions d'Eu­ rope qui attirent non seulement des touristes, mais aussi des personnes qui viennent y vivre. Vous êtes donc dans un lieu de contacts multiples. La présence de nombreux étrangers vous amène à développer le dialogue œcu­ ménique avec les chrétiens venus d'Orient et avec les communautés eccle­ siales issues de la Réforme. D'autre part, le dialogue inter-religieux prend 18 Rm 5, 5. * Die 8 Martii 1997. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 558 une importance particulière à cause de la présence parmi vous de nom­ breux croyants de lTslam; il est bon que les échanges avec eux bénéficient d'études de bon niveau dans le cadre d'un nouvel institut spécialisé. Je re­ tiens aussi que votre région comporte plusieurs centres universitaires impor­ tants, prolongés par des organismes de recherche scientifique actifs. Les communautés catholiques de vos diocèses sont souvent petites, et les prêtres relativement peu nombreux. Mais vous portez témoignage du dynamisme du clergé et des laïcs, de leur fidélité à leurs origines antiques prestigieuses, reliées aux générations apostoliques, du maintien d'une reli­ gion populaire très respectable, tout autant que des efforts de renouveau accomplis par toutes les forces vives des diocèses. Dites à tous les fidèles, aux prêtres, aux religieux et aux religieuses contemplatifs ou apostoliques, les encouragements du Successeur de Pierre. Vous m'avez dit votre souci des pauvres, souvent d'autant plus vif que, dans votre région, la misère contraste plus qu'ailleurs avec l'opulence: il est souhaitable que l'ensemble des fidèles aient le désir de promouvoir dans la vie sociale le sens du service public intègre et désintéressé au bénéfice de tous les habitants, quelle que soit leur origine, dans la solidarité et l'en­ traide, afin de mettre en œuvre généreusement le précepte de l'amour du prochain. Que tous s'unissent pour être au jour le jour des témoins con­ vaincants du Christ et des exigences de l'Évangile! Et, dans cet esprit, je tiens à adresser un encouragement particulier aux pasteurs et aux fidèles du diocèse d'Ajaccio pour leurs engagements, dans une société tourmentée, en faveur de la réconciliation et de la paix fraternelle. 2. Le sujet sur lequel je voudrais réfléchir davantage avec vous aujour­ d'hui est la pastorale liturgique et sacramentelle, compte tenu du rôle es­ sentiel que jouent dans ce domaine chaque évêque et les Conférences episcopales, comme je l'ai rappelé dans la Lettre apostolique pour le vingt-cin­ quième anniversaire de la Constitution conciliaire Sacrosanctum Concilium. Il s'agit d'améliorer sans cesse la mise en œuvre des décisions du Con­ cile Vatican II, qui a heureusement souligné la place de la liturgie au cœur de la vie de l'Église: « La liturgie, par laquelle, principalement dans le divin sacrifice de l'Eucharistie, "s'exerce l'œuvre de notre Rédemption", contri­ bue au plus haut point à ce que les fidèles, en la vivant, expriment et ma­ nifestent aux autres le mystère et la nature authentique de la véritable 1 1 4 décembre 1988, nn. 20-21. Acta Ioannis Pauli Pp. II 559 Église [...] Elle montre l'Église à ceux qui sont au-dehors comme un signe levé sur les nations, sous lequel les enfants de Dieu dispersés sont destinés à se rassembler». Ces paroles du Concile, que l'on aimera reprendre dans tout leur riche contexte, montrent déjà que l'action liturgique, et spéciale­ ment le mémorial du Sacrifice rédempteur du Christ, est « le sommet vers lequel tend l'action de l'Église et en même temps la source d'où découle toute sa vertu ». Car la liturgie est le lieu par excellence où les membres du Corps du Christ sont unis à la prière du Sauveur, au don total de luimême pour rendre gloire au Père, à sa mission de salut pour le monde. Il s'agit, comme le dit encore Vatican II, de « l'exercice de la fonction sacer­ dotale de Jésus Christ, [...] dans lequel le culte public intégral est exercé par le Corps mystique de Jésus Christ, à savoir par le Chef et par ses membres ». 2 3 4 3. La pastorale liturgique a donc pour fonction de guider prêtres et fi­ dèles dans leur participation à l'acte central confié par le Christ à son Église, qui est l'actualisation du mystère pascal de la Passion et de la Ré­ surrection. « C'est en effet du côté du Christ endormi sur la croix qu'est né "l'admirable sacrement de l'Église tout entière" ». Il faut sans cesse redire que l'Eucharistie fait l'Église et fait d'elle le signe du Christ. 6 Une juste conception de la liturgie tient compte de ce qu'elle doit clai­ rement manifester les notes fondamentales de l'Église. C'est d'abord l'unité du rassemblement où les baptisés se retrouvent pour célébrer le même Sei­ gneur. À cet égard, il importe que l'unité rituelle soit perceptible par les différentes générations de fidèles, les différents milieux, les différentes cul­ tures. Il ne doit pas y avoir opposition entre l'universel et le particulier. Certes, dans les villes et les villages, d'un pays à l'autre, les assemblées ont des caractères propres, mais la célébration liturgique doit permettre à cha­ cun de saisir qu'ils n'accomplissent pas une action privée, simple reflet du groupe présent, mais que l'Église est « le sacrement de l'unité ». C'est le Seigneur qui rassemble, et l'Église se porte à sa rencontre jusqu'à ce qu'il vienne réaliser dans sa plénitude le dessein bienveillant du Père: « Ramener 6 2 3 4 6 6 N. 2. Sacrosanctum Concilium, n. 10. Ibid., n. 7. Ibid., n. 5. Ibid., n. 26. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 560 toutes choses sous un seul Chef, le Christ ». Ainsi peut être perçue, dans la plus modeste assemblée, la catholicité à laquelle tous sont appelés à participer. Le sens du sacré est à sauvegarder avec un discernement attentif, en évitant tout autant de "sacraliser" exagérément tel style liturgique que de priver les rites ou les paroles saintes de leur sens propre qui est de signifier le don de Dieu et sa présence sanctifiante. Vivre l'action liturgique dans la sainteté, c'est accueillir le Seigneur qui vient parfaire en nous ce que nous ne pouvons accomplir par nos seules forces. Il est clair que la note apostolique découle de la mission confiée aux Apôtres, de leur participation à l'unique sacerdoce du Christ dans la fonc­ tion ministérielle dont ils ont été investis auprès de tout le Corps ecclésial participant au sacerdoce universel. Apostolique, l'Église l'est aussi parce qu'elle ne s'écarte jamais de sa vocation missionnaire. Dans l'action litur­ gique est présenté à Dieu, pour le glorifier, tout ce qu'accomplissent les fi­ dèles afin de remplir leur mission au cœur du monde. Et l'action liturgique conduit à reprendre la mission, avec le soutien de la grâce vivifiante du Christ, sur les chemins propres à la vocation de chacun. La liturgie communautaire aide les membres de l'Église une, sainte, ca­ tholique et apostolique à vivre le mystère du Christ dans le temps. On ne saurait trop souligner l'importance du rassemblement pour la Messe, le jour du Seigneur. Les premières générations chrétiennes l'avaient bien saisi: «Nous vivons sous l'observance du Jour du Seigneur, [jour] où notre vie s'est levée par lui et par sa mort, [...] comment pourrions-nous vivre sans lui? ». La fréquence hebdomadaire de l'Eucharistie dominicale et le cycle de l'année liturgique permettent de rythmer l'existence chrétienne et de sanctifier le temps, que le Seigneur ressuscité ouvre vers l'éternité bienheu­ reuse du Royaume. La pastorale veillera à ce que la liturgie ne soit pas iso­ lée du reste de la vie chrétienne: car les fidèles sont quotidiennement invi­ tés à prolonger leur pratique liturgique commune par la prière privée de chaque jour; cette démarche spirituelle donne un élan nouveau au témoi­ gnage de la foi des chrétiens vécue quotidiennement, et aussi au service fraternel des pauvres et du prochain en général. La pastorale liturgique, qui ne peut s'arrêter aux portes de l'église, propose à chacun de réaliser l'u­ nité de sa vie et de son agir. 7 8 7 8 Ep 1, 10. S. Ignace d'Antioche, Aux Magnésiens, 9, 1-2. Acta Ioannis Pauli Pp. II 561 4. La liturgie, qui manifeste la nature propre de l'Église et qui est une source pour la mission, est donnée par l'Église elle-même pour rendre gloire à Dieu: elle a donc ses lois qu'il convient de respecter, dans la distinction des différents rôles remplis par les ministres ordonnés et les laïcs. La priori­ té revient à ce qui tourne les fidèles vers Dieu, à ce qui les rassemble et à ce qui les unit entre eux et avec toutes les autres assemblées. Le Concile a été clair à ce sujet: « Les pasteurs ont le devoir de veiller attentivement non seulement à ce que dans l'action liturgique soient observées les lois pour une célébration valide et licite, mais aussi à ce que les fidèles parti­ cipent à celle-ci de façon consciente, active et fructueuse ». 9 Les célébrants et les animateurs doivent aider l'assemblée à entrer dans une action liturgique qui n'est pas leur pure production, mais un acte de toute l'Église. Il faut donc laisser la première place à la parole et à l'action du Christ, à ce que l'on a pu appeler la « surprise de Dieu ». L'animation n'a pas pour fonction de tout exprimer ou de tout prescrire; elle respectera une certaine liberté spirituelle de chacun dans son rapport avec la Parole de Dieu et avec les signes sacramentels. L'acte liturgique est événement de grâce dont la portée dépasse la volonté ou le savoir-faire des acteurs, appe­ lés à être d'humbles instruments dans la main du Seigneur. C'est à eux qu'il revient de donner à percevoir ce que Dieu est pour nous, ce qu'il fait pour nous, de faire saisir aux fidèles d'aujourd'hui qu'ils entrent dans l'his­ toire de la création sanctifiée par le Rédempteur, dans le mystère du salut universel. 5. Sur un plan plus concret, j'ajouterai qu'il importe de veiller à la qua­ lité des signes, sans pour autant faire preuve d'"élitisme", car les disciples du Christ de toute culture doivent pouvoir reconnaître dans les paroles et les gestes la présence du Seigneur à son Église et les dons de sa grâce. Le premier signe est celui du rassemblement lui-même. Réunie, la communauté donne en quelque sorte l'hospitalité au Christ et aux hommes, qu'il aime. L'attitude de tous compte, car l'assemblée liturgique est la première image que donne d'elle-même l'Église, convoquée à la table du Seigneur. Puis, c'est dans l'Église qu'est proclamée authentiquement la Parole de Dieu, une parole vénérée parce que parole vivante et habitée par l'Esprit. Tous les soins doivent être donnés à la lecture par les divers ministres de la parole, qui l'auront d'abord intériorisée afin qu'elle parvienne aux fidèles 9 Sacrosanctum Concilium, n. 11. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 562 comme une vraie lumière et une force pour le présent. L'homélie suppose de la part des prêtres une méditation et une assimilation telles qu'ils puissent faire saisir le sens de la parole et permettre une adhésion effective, qui se prolonge par un engagement quotidien. Les chants et la musique sacrée remplissent un rôle essentiel pour ren­ forcer la communion de tous, par une forme très sensible de l'accueil et de l'assimilation de la Parole de Dieu, par l'unité de l'imploration. On sait l'importance biblique du chant, porteur de la Sagesse: « Psaïlite sapienter », dit le psalmiste. Veillez à ce que l'on choisisse et que l'on crée de beaux chants, qui reposent sur des textes valables et qui soient accordés à un contenu signifiant. Plus généralement encore que le chant proprement dit, la musique liturgique a la capacité suggestive d'entrelacer le sens théolo­ gique, le sens de la beauté formelle et l'intuition poétique. Il convient d'a­ jouter ici également qu'à côté de la parole et du chant, le silence a une place indispensable dans la liturgie, quand il est bien préparé; il permet à chacun de développer en son cœur le dialogue spirituel avec le Seigneur. 10 Dans votre pays qui dispose d'un précieux patrimoine religieux, il n'est pas besoin de souligner que les lieux et les objets du culte sont naturelle­ ment des signes expressifs, qu'ils soient l'héritage du passé ou des créations contemporaines, car la foi apporte à la culture et à l'art tin réel dynamisme créatif. A ce propos, je tiens à dire que j'estime vivement le soin donné à de nombreux édifices du culte, cathédrales ou églises paroissiales par les au­ torités de l'État et les collectivités locales. Ne négligez aucun effort pour faire vivre les églises des villages, même quand les habitants sont moins nombreux. Que la liturgie soit toujours la véritable raison d'être de ces mo­ numents, car, a-t-on dit, comme les pierres sont ajustées les unes aux autres, les hommes le sont quand ils s'unissent pour louer Dieu. En somme la liturgie est un extraordinaire moyen d'évangéliser l'homme, avec toutes ses qualités d'esprit et l'acuité de ses sens, avec ses capacités d'intuition et sa sensibilité artistique ou musicale, qui traduisent son désir d'absolu mieux que les discours. Pour que la liturgie soit bien réalisée et féconde, la formation des célé­ brants et des animateurs doit être suivie avec soin, comme le font vos com­ missions diocésaines de pastorale liturgique. Ne cessez d'attirer l'attention des équipes d'animation liturgique sur les enjeux des célébrations, prépa­ rées dans une collaboration positive entre les prêtres et les laïcs. 10 Ps 47 (46), 8. Acta Ioannis Pauli Pp. II 563 6. Ce que je viens de rappeler au sujet de la pastorale liturgique dans son ensemble doit être prolongé par quelques réflexions sur la pastorale des sacrements, qui n'est pas réservée à quelques spécialistes. Toute l'Eglise du Christ a la responsabilité d'accueillir avec amour les frères et sœurs, même éloignés de la pratique régulière. Pour remplir pleinement leur mission d'in­ tendants des mystères de Dieu, les prêtres comptent sur la collaboration des laïcs qui acceptent de constituer des équipes de préparation au bap­ tême ou au mariage, de même que d'assurer, dans le cadre de la catéchèse et du catéchuménat, la préparation à l'Eucharistie et à la confirmation. Pour les pasteurs et les communautés, il s'agit, en recevant les de­ mandes des familles, des adolescents ou des adultes, de bien discerner le sens de la démarche, dans les situations réelles où se trouvent les gens. Si l'approche paraît souvent hésitante ou formaliste, il est bon de se montrer ouvert, de faire confiance à la présence de l'Esprit dans les demandeurs eux-mêmes; on propose les sacrements comme des dons de grâce pour tout l'être, comme des appels à la conversion, et non comme l'aboutissement ou le sceau d'une maturité dans la foi qui aurait été acquise au préalable. La pastorale des sacrements n'est pas separable de l'ensemble de la mis­ sion d'évangélisation: elle porte à ménager des occasions de proposition de la foi et d'initiation à la vie chrétienne; elle veut favoriser le progrès spiri­ tuel de ceux qui viennent frapper à la porte de l'Église, en transmettant l'appel du Seigneur tout en manifestant clairement les exigences évangéliques. Il est souhaitable aussi que les paroisses et les mouvements se préoc­ cupent de garder des contacts avec les personnes pour qui la réception des sacrements risque d'en rester à des actes isolés et étrangers à la vie quoti­ dienne. Sans pouvoir ici m'étendre sur la manière d'aborder les différents sacre­ ments, je voudrais vous inviter à approfondir spécialement la réflexion sur le sacrement de mariage, dans sa dimension de signe de l'Alliance et de l'a­ mour fidèle de Dieu. La crise du mariage et de la famille appelle un renou­ veau du sens chrétien de ce sacrement, qui devrait conduire les couples à témoigner d'une conception authentique du mariage, qui est à l'image de la relation de Dieu avec l'humanité. Vous relevez aussi que le sacrement de la pénitence connaît une grande désaffection. Cela tient à bien des motifs, notamment d'ordre culturel, comme l'individualisme répandu actuellement, ou encore à des malentendus sur les exigences morales, sur le sens du péché et de la relation avec Dieu. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 564 C'est un service à rendre que de ne pas renoncer à faire réfléchir sérieuse­ ment nos frères et sœurs, à la lumière de l'Évangile qui révèle « Dieu riche en miséricorde ». L'enjeu est essentiel pour des hommes et des femmes que parfois le péché accable, même s'ils ne savent pas le nommer, et qui re­ culent devant la confession, méconnaissant quel don admirable le Père nous fait par le Christ Sauveur, et négligeant la nécessité pour une conscience chargée d'une faute grave de recourir au sacrement du pardon avant de re­ cevoir l'Eucharistie. Que les prêtres ne minimisent par la portée du minis­ tère de la réconciliation, certes exigeant, mais source de paix et de joie pour ceux à qui se révèle l'amour miséricordieux de Dieu. u 7. Une pastorale liturgique avisée constitue une tâche de tout premier plan dans la mission de l'Église, afin d'ouvrir au plus grand nombre les voies de la communion dans la grâce du salut. J'ai abordé ces questions pour encourager les efforts considérables accomplis dans vos diocèses depuis le Concile Vatican II. Ainsi que je l'avais dit à un congrès liturgique en 1984, il faut tenir présents, « de la manière la plus équilibrée, la part de Dieu et la part de l'homme, la hiérarchie et les fidèles, la tradition et le progrès, la loi et l'adaptation, le particulier et la communauté, le silence et l'élan choral. Ainsi la liturgie de la terre se reliera à celle du ciel, où [...] se formera un seul chœur [...] pour élever d'une seule et même voix un chant de louange vers le Père par Jésus Christ ». Demandons au Seigneur qu'il aide les baptisés à croire fermement à l'action du Christ dans le monde aujourd'hui, grâce aux sacrements qu'il a donnés à son Église. Rendons grâce pour le dévouement de ceux qui con­ tribuent à l'action liturgique dans vos communautés, sans oublier les jeunes, actuellement plus nombreux, qui servent à l'autel et qui sont ainsi plus disposés à entendre le cas échéant l'appel du Seigneur à le suivre dans le sacerdoce ou dans la vie consacrée. Au nom du Seigneur, je vous donne de grand cœur, ainsi qu'à tous vos diocésains, la Bénédiction Apostolique. 12 Ep 2, 4. Allocution du 27 octobre 1984, n. 6. Acta Ioannis Pauli Pp. II 565 VI Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Cultura interfuerunt.* Messieurs les Chers Frères Chers amis, Cardinaux, dans l'épiscopat, 1. C'est avec joie que je vous accueille ce matin, au terme de votre Ses­ sion plénière. Je remercie votre Président, Monsieur le Cardinal Paul Pou­ pard, d'avoir rappelé l'esprit dans lequel se sont déroulés vos travaux. Vous avez réfléchi à la question de savoir comment aider l'Eglise à assurer une présence plus forte de l'Evangile au cœur des cultures, à l'approche du nouveau millénaire. Cette rencontre m'offre l'occasion de vous le redire: « La synthèse de la culture et de la foi n'est pas seulement une exigence de la culture, mais aussi de la foi». C'est ce que les chrétiens fidèles à l'Évangile ont réalisé au long de deux millénaires dans les situations culturelles les plus diverses. L'Église s'est le plus souvent insérée dans la culture des peuples au milieu desquels elle s'était implantée, pour la modeler selon les principes de l'É­ vangile. La foi au Christ incarné dans l'histoire ne transforme pas seulement in­ térieurement les personnes, mais elle régénère aussi les peuples et leurs cul­ tures. Ainsi, à la fin de l'Antiquité, les chrétiens, qui vivaient dans une cul­ ture à laquelle ils devaient beaucoup, la transformèrent de l'intérieur et lui insufflèrent un esprit nouveau. Lorsque cette culture fut menacée, l'Église, avec Athanase, Jean Chrysostome, Ambroise, Augustin, Grégoire le Grand et bien d'autres, transmit l'héritage de Jérusalem, d'Athènes et de Rome, pour donner naissance à une authentique civilisation chrétienne. Ce fut, avec les imperfections inhérentes à toute œuvre humaine, l'occasion d'une synthèse réussie entre la foi et la culture. 1 2. De nos jours, cette synthèse fait souvent défaut et la rupture entre Évangile et culture est « sans doute le drame de notre époque ». Il y a là un drame pour la foi, car, dans une société où le christianisme semble ab2 * Die 14 Martii 1997. Lettre de fondation du Conseil pontifical pour la Culture, 20 mai 1982. Paul VI, Evangelii nuntiandi, n. 20. 1 2 566 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale sent de la vie sociale et la foi reléguée dans la sphère du privé, l'accès aux valeurs religieuses devient plus difficile, surtout pour les pauvres et les pe­ tits, c'est-à-dire pour la grande majorité du peuple qui se sécularise insensi­ blement, sous la pression des modèles de pensée et d'agir propagés par la culture dominante. L'absence d'une culture qui les soutienne empêche ces petits d'accéder à la foi et d'en vivre pleinement. Cette situation est aussi un drame pour la culture qui, du fait de la rupture avec la foi, traverse une crise profonde. Le symptôme de cette crise, c'est d'abord le sentiment d'angoisse qui provient de la conscience de la finitude dans un monde sans Dieu, où l'on fait du moi un absolu et des réalités terrestres les seules valeurs de la vie. Dans une culture sans trans­ cendance, l'homme succombe à l'attrait de l'argent et du pouvoir, du plai­ sir et du succès. Il rencontre aussi l'insatisfaction provoquée par le matéria­ lisme, la perte du sens des valeurs morales et l'inquiétude devant l'avenir. 3. Mais, au cœur d'un tel désenchantement, il subsiste toujours une soif d'absolu, un désir de bien, une faim de vérité, un besoin d'accomplissement de la personne. C'est dire l'ampleur de la tâche du Conseil pontifical pour la Culture: aider l'Eglise à opérer une nouvelle synthèse entre la foi et la culture pour le plus grand bien de tous. En cette fin de siècle, il est essen­ tiel de réaffirmer la fécondité de la foi dans l'évolution d'une culture. Seule une foi source de décisions spirituelles radicales est capable d'agir sur la culture d'une époque. Ainsi, l'attitude de saint Benoît, ce patricien romain qui abandonna une société vieillie et se retira dans la solitude, l'ascèse et la prière, fut déterminante pour la croissance de la civilisation chrétienne. 4. Dans son approche des cultures, le christianisme se présente avec le message du salut, reçu par les Apôtres et les premiers disciples, pensé et approfondi par les Pères de l'Eglise et les théologiens, vécu par le peuple chrétien, en particulier par les saints, et exprimé par ses grands génies théologiques, philosophiques, littéraires et artistiques. Nous avons à annon­ cer ce message aux hommes d'aujourd'hui dans toute sa richesse et toute sa beauté. Pour ce faire, chaque Église particulière devrait avoir un projet culturel, comme c'est déjà le cas dans tel ou tel pays. Au cours de cette Assemblée plénière, vous avez consacré une part notable de vos travaux à considérer non seulement les enjeux, mais aussi les exigences d'une authentique pasto­ rale de la culture, décisive pour la nouvelle évangélisation. Venus d'hori- Acta Ioannis Pauli Pp. II 567 zons culturels variés, vous faites connaître au Saint-Siège les attentes des Églises locales et les échos de vos communautés chrétiennes. Parmi les tâches qui vous reviennent, je souligne quelques points qui requièrent de votre Conseil la plus grande attention, tels que la mise en place de Centres culturels catholiques ou la présence dans le monde des mé­ dias et dans le monde scientifique pour y transmettre l'héritage culturel du christianisme. Dans tous ces efforts, soyez particulièrement proches des jeunes et des artistes. 5. Aux cultures, la foi au Christ donne une dimension nouvelle, celle de l'espérance du Règne de Dieu. Les chrétiens ont vocation d'inscrire au cœur des cultures cette espérance d'une terre nouvelle et de cieux nou­ veaux. Car, lorsque l'espérance s'évanouit, les cultures se meurent. Bien loin de les menacer ou de les appauvrir, l'Évangile leur apporte un surcroît de joie et de beauté, de liberté et de sens, de vérité et de bonté. Nous sommes tous appelés à transmettre ce message par un discours qui l'annonce, une existence qui l'atteste, une culture qui la fait rayonner. Car l'Évangile conduit la culture à sa perfection et la culture authentique est ouverte à l'Évangile. Le travail qui consiste à les donner l'un à l'autre sera sans cesse à reprendre. J'ai institué le Conseil pontifical pour la Culture afin d'aider l'Église à vivre l'échange salvifique où l'inculturation de l'É­ vangile va de pair avec l'évangélisation des cultures. Que Dieu vous assiste dans l'accomplissement de votre mission exaltante! Confiant à Marie, Mère de l'Église et première educatrice du Christ, l'a­ venir du Conseil pontifical pour la Culture et celui de tous ses membres, je vous donne de grand cœur la Bénédiction Apostolique. v VII Ad quosdam Galliae sacros antistites.* Chers Frères dans l'épiscopat, 1. À l'occasion de votre pèlerinage aux tombeaux des saints Apôtres Pierre et Paul, et de votre visite ad Limina, démarche qui manifeste la communion des Églises locales répandues à travers le monde avec le Suc* Die 15 Martii 1997. 568 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cesseur de Pierre et la collaboration confiante avec les différents services du Saint-Siège, c'est avec joie que je vous accueille aujourd'hui. Je remercie tout d'abord Mgr Maurice Gaidon, votre Président, de m'avoir présenté des aspects importants de votre ministère: des joies et des motifs d'action de grâce, car vous percevez l'œuvre de l'Esprit dans le cœur des hommes, et des questions que vous rencontrez quotidiennement dans la mission. Nos entrevues me permettent d'être proche du clergé et des fidèles des diocèses dont vous êtes les pasteurs. Parmi les éléments de renouveau et les attentions que vous faites appa­ raître dans vos rapports quinquennaux, je retiens aujourd'hui ce qui con­ cerne la catéchèse et les jeunes. Ce sont précisément ces deux aspects que je voudrais évoquer avec vous; dans l'esprit qui a animé l'Assemblée de printemps des évêques de France en 1996, je vous encourage à poursuivre et à intensifier votre action auprès de la jeunesse, car c'est spécialement vers elle que doit se porter la sollicitude de l'Église. 2. Tout d'abord, vous soulignez le souhait de nombreuses familles d'être accompagnées dans l'éveil à la foi des tout-petits. Face aux questions des enfants, les parents sont parfois désemparés; ils éprouvent alors la nécessité de faire appel aux pasteurs. C'est souvent pour eux une occasion de raviver leur foi personnelle et de revenir à une pratique sacramentelle plus intense. A la maison, dès leur plus jeune âge, les enfants s'interrogent sur Dieu; ils peuvent y recevoir les premières réponses à leurs demandes et être initiés au dialogue avec le Seigneur et à la confiance en sa bonté de Père. Mais une pédagogie toute simple de la prière chrétienne suppose aussi que les adultes donnent l'exemple de la prière personnelle et de la méditation de la Parole de Dieu. Nous avons donc à encourager les parents à prendre cons­ cience de leur mission d'éducateurs de la foi et à demander le soutien des prêtres et de laïcs formés à cet aspect de la pastorale. 3. Pour satisfaire les demandes spécifiques d'éducation religieuse des en­ fants, vous avez soin de proposer un enseignement catéchétique qui déve­ loppe de manière organique le mystère chrétien. En effet, la catéchèse a be­ soin de programmes bien articulés, inspirés du Catéchisme de l'Église catho­ lique, présentant les différents éléments du Credo. D'autre part, en parcou­ rant l'histoire sainte, les enfants apprennent à connaître les grandes figures bibliques, pour prendre comme exemples ceux qui ont préparé la venue du Sauveur, pour connaître le Christ et pour devenir à leur tour ses disciples. A un âge où la formation passe par la proposition de modèles de vie chré- Acta Ioannis Pauli Pp. II 569 tienne, l'identification aux hommes et aux femmes de l'Ancien et du Nou­ veau Testament et aux saints de notre histoire est un aspect qui compte dans l'éducation spirituelle. Vous constatez aussi que de plus en plus d'en­ fants en âge scolaire demandent le baptême; on ne peut que se réjouir de ce renouveau, auquel il convient d'accorder une grande attention; c'est là un signe de ce que les enfants savent découvrir la valeur des sacrements: aidons-les à y participer régulièrement. 4. La catéchèse spécialisée connaît, elle aussi, un nouveau développe­ ment. Je salue les personnes qui acceptent de s'engager pour que les en­ fants affectés d'un handicap puissent recevoir une catéchèse adaptée et bé­ néficier d'une assistance spirituelle convenable. Avec tout leur cœur et mal­ gré leurs souffrances, ces jeunes savent s'émerveiller de la grandeur et de la beauté de Dieu, qui se révèle non aux savants, mais aux pauvres et aux tout-petits; ils ont aussi un sens profond de la prière filiale et de la con­ fiance envers le Seigneur. Les adultes reçoivent beaucoup de la proximité avec ces jeunes. J'invite les communautés chrétiennes à accorder leur juste place à ceux qui sont les plus faibles et les plus fragiles. 1 5. Dans une société qui a tendance à mettre l'accent sur la rentabilité, il est bon de rappeler que le développement et la maturation humaines des jeunes ne peuvent se faire uniquement grâce à l'acquisition de connais­ sances scientifiques et techniques. Ce serait méconnaître le besoin d'intério­ rité de la personne. De l'expérience intérieure, jaillit le dynamisme vital. Pour le nécessaire développement spirituel des jeunes, de nombreux parents ont le souci de faire donner à leurs enfants une éducation religieuse qui ne se confonde pas avec l'enseignement de connaissances religieuses données dans une part importante des établissements scolaires. Des notions sur la religion sont opportunes, car elles permettent aux jeunes de découvrir les racines spirituelles et morales de leur culture. Cependant elles ne consti­ tuent pas encore la transmission de la foi, qui ouvre à la pratique de la vie chrétienne. Garder la possibilité d'une catéchèse est non seulement une question de liberté religieuse ou d'ouverture d'esprit, mais cela répond au souci de faire accéder les jeunes à la splendeur de la vérité et de faire d'eux des disciples du Seigneur, prenant leurs responsabilités dans la communauté chrétienne. Une formation catéchétique qui n'invite pas les enfants à ren­ contrer le Seigneur, dans la prière personnelle et par la pratique régulière 1 Cf. Le 10, 21. 39 - A. A. S 570 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale des sacrements, en particulier de l'Eucharistie, risque de conduire rapide­ ment les jeunes à abandonner la foi et les exigences de la vie morale. Dans cette perspective, il importe que les Autorités et tous ceux qui ont des responsabilités dans le monde de l'éducation aient le souci de dégager et de maintenir, dans les semaines de la période scolaire, des plages horaires convenables, pour que les familles qui le désirent puissent offrir à leurs en­ fants une formation chrétienne et spirituelle, sans que cela soit pour les jeunes une surcharge trop grande dans leur emploi du temps et que cela les mette à l'écart des activités parascolaires. À ce propos, je salue les efforts importants consentis par les responsables de la catéchèse et par les pa­ roisses, pour s'adapter aux horaires des jeunes. 6. De plus en plus de personnes participent à la catéchèse. Je me ré­ jouis de ce que des pères et des mères de famille, en liaison avec des reli­ gieux, des religieuses et des prêtres, acceptent de donner du temps pour as­ surer cette mission primordiale de l'Église. En ce qui vous concerne, vous êtes attentifs à les former avec soin, sur le plan théologique, spirituel et pé­ dagogique, afín qu'ils puissent accompagner patiemment les enfants dans leur croissance humaine et spirituelle, et leur transmettre le message chré­ tien. Le catéchiste est plus qu'un enseignant: il est un témoin de la foi de l'Église et un exemple de vie morale. Il conduit les jeunes à découvrir le Christ et les aide à trouver la place à laquelle ils aspirent dans les commu­ nautés chrétiennes qui doivent être attentives et les accueillir, en les inté­ grant dans les différentes activités ecclesiales. Je salue les efforts faits par les services diocésains de catéchèse, qui s'at­ tachent à mettre en place des relais où les adultes peuvent se former et trouver des ouvrages utiles et disposer des informations nécessaires; grâce à de multiples collaborations, les personnes chargées de la catéchèse ont ainsi à leur portée des instruments indispensables pour les aider dans leur tâche éducative, sur le plan doctrinal et sur le plan pédagogique. 7. Les écoles catholiques ont un rôle spécifique à jouer dans l'éducation religieuse, comme le rappellent en particulier les statuts de l'Enseignement catholique, récemment modifiés, et les réflexions approfondies au cours des différentes Journées nationales des Organismes de Gestion de l'Enseigne­ ment catholique. Au sein des établissements, à travers l'enseignement sco­ laire, les cours de culture religieuse, la catéchèse et la vie quotidienne, il re­ vient à la communauté éducative de faire apparaître le sens chrétien de l'homme et de rendre clairement compte des valeurs spirituelles et morales Acta Ioannis Pauli Pp. II 571 essentielles dont est porteur le message chrétien. Les dirigeants et les ensei­ gnants auront soin d'être par toute leur vie des modèles de vie chrétienne; certes, cela est exigeant, mais les jeunes découvriront la foi qui fait vivre et agir autant grâce à la manière d'être de ceux qui les entourent que grâce à leurs paroles. 8. Portez mes encouragements chaleureux à tous les hommes et à toutes les femmes qui, dans les différents parcours de formation catéchétique, se dévouent sans compter pour que le Christ soit connu et aimé, et que le mystère chrétien soit clairement présenté aux jeunes d'aujourd'hui. Que, soutenus par la prière personnelle, par la vie sacramentelle et par l'en­ semble des membres des communautés chrétiennes, ils développent sans cesse de nouvelles initiatives pédagogiques, malgré des moyens parfois ré­ duits. J'invite aussi les communautés ecclesiales à proposer des liturgies de la Parole et, le dimanche là où cela est possible, des célébrations de l'Eu­ charistie dans lesquelles les enfants et les jeunes soient réellement intégrés et qui soient à leur portée. 9. Dans le domaine des activités parascolaires, l'Église a une longue tra­ dition et a toujours eu un rôle à jouer, car les moments de détente sont aussi des temps précieux pour l'éducation. Le souvenir est resté vivant et fidèle, dans de nombreux mouvements de jeunesse, des prêtres, des per­ sonnes consacrées et des laïcs qui, durant les jours de congé et les périodes de vacances scolaires, rassemblaient les enfants et leur proposaient des jeux, des activités d'éveil, une vie communautaire entre jeunes et adultes; ce sont des éléments bénéfiques pour la croissance intégrale des jeunes et pour leur ouverture sociale. De nombreux jeunes ayant participé à ces acti­ vités ont eu par la suite des responsabilités considérables dans l'Église ou dans la société. Aujourd'hui encore, il convient de rechercher les moyens les plus opportuns pour répondre à la demande des jeunes, qui, à côté de leur vie scolaire où les rythmes et les horaires sont parfois lourds, aspirent légi­ timement à des temps de loisir. Car la véritable éducation ne peut pas être envisagée seulement comme une formation intellectuelle. Par une attention à l'esprit et au corps, il s'agit avant tout d'édifier en chaque jeune l'homme ou la femme qu'il sera demain, responsable de lui-même et de ses frères, en l'aidant à parvenir à un équilibre spirituel, humain et affectif. 10. Vous êtes préoccupés par la faible présence des jeunes dans les com­ munautés ecclesiales. Et vous m'avez fait part du nombre assez important Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 572 de jeunes qui sont en situation d'échec scolaire ou qui sont perturbés par des difficultés personnelles et familiales. Vous constatez aussi que beaucoup d'entre eux sont profondément blessés par les crises que traverse la société actuelle. D'autres sont séduits et fascinés par des mouvements de toute sorte qui promettent des bonheurs illusoires, tout en entravant la liberté des personnes et en compromettant parfois l'équilibre psychologique des êtres. Pour remplir votre mission de façon plus appropriée, l'an dernier, vous avez lancé une grande enquête à l'intention des jeunes; vous avez re­ çu plus de 1200 réponses, parmi lesquelles de nombreux témoignages signi­ ficatifs. C'est un signe encourageant et un appel à élaborer des propositions toujours plus fortes pour la jeunesse. Grâce aux analyses et à la synthèse que votre Conférence episcopale a faites à partir de l'enquête, vous aiderez maintenant les communautés locales, afin qu'elles envisagent des perspectives pastorales nouvelles, pour répondre aux attentes des jeunes et faire d'eux des partenaires de la vie ecclésiale. Toutes les forces vives des diocèses sont appelées à travailler en­ semble et à intensifier leur action en direction de la jeunesse: les organismes diocésains concernés, les paroisses, les mouvements de jeunes, comme l'Action Catholique, le scoutisme, le MEJ ou les communautés cha­ rismatiques. 11. Vous percevez aussi chez les jeunes une soif nouvelle de connaître Dieu, de développer leur vie intérieure et de mener une vie communau­ taire, pour répondre courageusement à l'appel de Dieu et faire des choix de qualité dans leur existence. A leur manière, comme les disciples, ils veulent redire au Christ: « Seigneur, à qui irions-nous? Tu as les paroles de la vie éternelle ». Durant les années de formation, les aumôneries dans l'Ensei­ gnement public ou privé constituent des communautés croyantes incompa­ rables, qui permettent aux jeunes de faire une expérience d'Eglise et qui doivent les aider à s'insérer plus aisément dans l'Eglise diocésaine. Les jeunes sont aussi de plus en plus nombreux à participer à de grands ras­ semblements qui comportent des célébrations liturgiques dans un esprit de fête. Et ce sont paradoxalement ces grands rassemblements chrétiens, où le silence est aussi possible, qui leur offrent la possibilité de prendre cons­ cience que Dieu est proche d'eux, en particulier dans les sacrements de l'Eucharistie et de la Réconciliation, et qu'il leur parle au cœur dans les 2 2 Jn 6, 68. Acta Ioannis Pauli Pp. II 573 Écritures; ils y font aussi l'expérience de la catholicité et de la diversité dans l'Église. Ainsi, de nombreux jeunes de vos diocèses se sont engagés dans la préparation des Journées mondiales de la Jeunesse. C'est un signe évident qu'ils aspirent à une vie chrétienne plus forte, avec d'autres jeunes de leur âge, et qu'ils souhaitent s'engager davantage à la suite du Christ, dans l'Église, pour être «des prophètes de la vie et de l'amour», comme je le rappelais récemment. Dans ce sens, beaucoup d'entre vous m'ont dit leur joie de voir de nombreux jeunes faire une démarche de foi authen­ tique, pour recevoir le sacrement de confirmation. Tout cela montre qu'il est opportun de favoriser l'insertion des jeunes dans la communauté chré­ tienne, comme vous le souhaitiez dans le message que vous avez adressé en 1996 aux jeunes catholiques de France. 3 12. Les jeunes attendent d'abord d'être écoutés, d'être aimés et d'être guidés, pour qu'ils puissent édifier leur personnalité de manière sereine. Ils ont aussi besoin d'adultes capables de leur rappeler les points de repère et les exigences que comporte toute existence qui veut être belle; capables aussi de trouver les façons positives de leur présenter le message chrétien, en particulier dans le domaine moral. Dans cette perspective, comme vous le soulignez, les jeunes prêtres sont souvent les plus aptes à être proches des jeunes et à donner un élan nouveau à la pastorale de la jeunesse. Aussi sera-t-il bon qu'éventuellement déchargés d'autres fonctions ministérielles, ils soient davantage disponibles pour la mission auprès des jeunes, en étant soutenus par leurs frères dans le sacerdoce et en ayant leur place dans les communautés paroissiales. J'encourage donc les jeunes prêtres, les jeunes religieux et religieuses, à être proches des jeunes, particulièrement dans les périodes clés de leur croissance. Au milieu d'eux, ils seront des témoins qualifiés et ils leur manifesteront que chacun a du prix aux yeux de Dieu et de l'Église. Les jeunes éducateurs ont un rôle précieux; ils se souviendront que « l'homme contemporain écoute plus volontiers les témoins que les maî­ tres ». Par leur façon d'être et la fidélité à leurs promesses, ils montreront la voie du bonheur et seront reconnus comme les véritables guides spiri­ tuels dont le peuple a besoin. Ils auront aussi à cœur de proposer aux jeunes un accompagnement personnel et la participation à une vie de grou­ pe; ces deux aspects conjoints de la vie pastorale offriront aux jeunes des 4 3 4 Message pour la Journée mondiale de la Jeunesse, n. 8. Evangelii nuntiandi, Cf. Paul VI, Exhortation apostolique n. 41. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale 574 éléments nécessaires à l'unification de leur vie, en les aidant à discerner clairement leur vocation. 13. Le Concile œcuménique Vatican II s'est achevé par un message aux jeunes, appel pour qu'ils puissent « recueillir le flambeau des mains de [leurs] aînés et [...] le meilleur de l'exemple et de l'enseignement de [leurs] parents et de [leurs] maîtres ». L'Eglise regarde toujours vers les jeunes avec confiance et avec amour. Elle se réjouit de leur enthousiasme et de leur désir de se donner sans retour. Pour les aider à trouver le sens de leur vie, elle doit leur présenter « le Christ éternellement jeune », « le vrai héros, humble et sage, le prophète de la vérité et de l'amour, le compagnon et l'a­ mi des jeunes ». Que les parents et les éducateurs ne désespèrent jamais et qu'ils sa­ chent, à temps et à contretemps, rendre compte de la foi, de l'espérance et du bonheur qui les font vivre et qui les guident dans leurs choix, même si, en apparence, les jeunes ne donnent pas immédiatement leur consentement. Comment les jeunes pourront-ils avoir le goût de Dieu et vouloir être dis­ ciples du Seigneur s'ils n'en entendent jamais parler, s'ils ne côtoient pas des gens heureux d'être chrétiens et de s'engager sur la voie de la justice, de la solidarité et de la charité? En voyant les adultes croire et vivre leur foi, ils découvriront que seul l'amour fait agir les membres de l'Église. 5 6 7 14. Au terme de votre visite ad limina, je vous encourage, avec toutes les forces vives de vos diocèses, à poursuivre vos efforts dans la pastorale de la jeunesse, qui est une de vos priorités. Que les communautés chré­ tiennes fassent toujours davantage confiance aux jeunes, leur donnent des responsabilités et les soutiennent avec patience. Portez les salutations du Pape aux prêtres, aux diacres, aux personnes consacrées ainsi qu'aux laïcs de vos diocèses, et, de manière particulière, transmettez aux enfants et aux jeunes mon affection. A vous-mêmes, aux évêques émérites et à tous vos diocésains, j'accorde de grand cœur la Bénédiction Apostolique. 5 6 7 Messages du Concile, 8 décembre 1965. Ibid. Cf. S. Thérèse de Lisieux, Manuscrit B, f 3. Acta Ioannis Pauli Pp. II 575 VIII Ad tyrones studii Poenitentiariae Apostolicae: de educatione conscientiae.* 1. Ancora una volta il Signore ci concede la grazia e la letizia di un in­ contro che è a un tempo solenne e familiare. Saluto con affetto il Signor Cardinale William Wakefìeld Baum, che ringrazio per il caloroso indirizzo rivoltomi. Con lui saluto i Prelati e gli Officiali della Penitenzieria Apostoli­ ca, organo ordinario del ministero di carità affidato, con la potestà delle Chiavi, al Successore di Pietro, per dispensare con larghezza i doni della di­ vina misericordia. Accolgo di gran cuore i Reverendi Padri Penitenzieri delle Basiliche Pa­ triarcali dell'Urbe: ad essi dico il mio ringraziamento per la generosità, la costanza e l'umiltà con cui si dedicano al servizio del confessionale, median­ te il quale fanno discendere nelle anime il perdono di Dio e l'abbondanza delle sue grazie. Rivolgo infine il mio benvenuto ai giovani sacerdoti e agli aspiranti prossimi al sacerdozio, i quali, profittando di una provvida disponibilità della Penitenzieria Apostolica, hanno voluto approfondire la tematica mora­ le e canonistica circa i comportamenti umani che maggiormente necessitano di grazia risanante e debbono, perciò, essere oggetto speciale della materna sollecitudine della Chiesa. Essi si preparano così in modo adeguato al futuro ministero, al quale li incoraggio, esortandoli a nutrire costante fiducia nel­ l'aiuto del Signore. 2. Questo nostro incontro avviene, non senza un preciso significato, nel­ l'imminenza della Pasqua. È circostanza, questa, che porta naturalmente il nostro pensiero al sacrificio di Gesù, dal quale unicamente deriva la nostra salvezza, e dal quale perciò attingono valore i sacramenti. Merita anche di essere ricordato che il presente anno 1997 è, tra quelli di immediata prepa­ razione al Giubileo de| nuovo millennio, caratterizzato come anno del Figlio di Dio incarnato. Gesù, Figlio di Dio, è venuto al mondo «per rendere te­ stimonianza alla verità». Egli è l'Agnello di Dio, « che toglie il peccato del mondo ». 1 2 * Die 17 Hartii 1997. Gv 18, 37. Ibid., 1, 29. 1 2 576 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Queste affermazioni del Vangelo di Giovanni ci fanno da guida per con­ tinuare la riflessione sulla verità liberatrice, che è stata oggetto del messag­ gio da me inviato lo scorso anno al Cardinale Penitenziere Maggiore, al con­ cludersi del corso sul foro interno. Orbene, la verità liberatrice è, sotto di­ versi aspetti, in forza della grazia, premessa e frutto del sacramento della Riconciliazione. Ci si può, infatti, liberare dal male solo se si ha coscienza di esso in quanto male. Purtroppo su alcuni temi fondamentali dell'ordine morale le odierne condizioni socio-culturali non sono favorevoli a una nitida presa di coscienza, poiché sono stati abbattuti limiti e difese, che un tempo non molto lontano, erano usuali. Di conseguenza molti subiscono un ottundi­ mento del personale senso del peccato. Addirittura si giunge a teorizzare la irrilevanza morale e perfino il positivo valore di comportamenti, che ogget­ tivamente offendono l'ordine essenziale delle cose stabilito da Dio. 3. Questa tendenza si fa strada in tutto il vasto campo del libero agire dell'uomo. Non è possibile in questa sede una analisi approfondita del feno­ meno e delle sue cause. Voglio però profittare di questa occasione per ricor­ dare che, in ordine specialmente alla fruttuosa recezione del sacramento della Penitenza, il Pontifìcio Consiglio per la Famiglia ha, pochi giorni or sono, pubblicato un « Vademecum per i confessori ». Il documento intende recare un contributo di chiarezza « su alcuni temi di morale attinenti alla vita coniugale ». Esso traduce nel linguaggio proprio di un sussidio operativo la dottrina immutabile della Chiesa sull'ordine morale oggettivo, come è stata costante­ mente insegnata nei precedenti documenti in materia. Per la finalità pasto­ rale che lo distingue, il « Vademecum » sottolinea l'atteggiamento di carita­ tevole comprensione che va usato verso coloro i quali errano per la manca­ ta o insufficiente percezione della norma morale o, se consapevoli di essa, per umana fragilità cadono e, tuttavia, toccati dalla misericordia del Signo­ re, vogliono risollevarsi. Il testo merita di essere accolto con fiducia ed interiore disponibilità. Esso aiuta i confessori nel loro impegnativo mandato di illuminare, correg­ gere se necessario, incoraggiare i fedeli coniugati, o che si preparano al ma­ trimonio. Nel Sacramento della Penitenza si svolge così un compito che, lungi dal ridursi alla riprovazione dei comportamenti opposti alla volontà del Signore, Autore della vita, si apre ad un positivo magistero e ministero di promozione dell'amore autentico, da cui sboccia la vita. Acta Ioannis Pauli Pp. II òli 4. La situazione di disorientamento morale, che investe tanta parte della società, tocca anche non pochi credenti, ma a tutti viene incontro, attraver­ so il ministero della Chiesa, la potenza salvifica del Figlio di Dio fatto uo­ mo. La difficoltà della situazione non deve perciò scoraggiare, ma piuttosto stimolare tutte le inventive della nostra carità pastorale. Invero, il ministero della confessione non deve esser concepito come un momento avulso dall'insieme della vita cristiana, bensì come un momento privilegiato nel quale confluiscono la catechesi, la preghiera della Chiesa, il senso della penitenza e l'accettazione fiduciosa del Magistero e della potestà delle Chiavi. Pertanto la formazione della coscienza dei fedeli, affinché si presentino con la pienezza delle disposizioni dovute per ricevere il perdono di Dio me­ diante l'assoluzione del sacerdote, non può esaurirsi negli avvertimenti, nel­ le spiegazioni e negli ammonimenti che il sacerdote suole e deve dare al pe­ nitente nell'atto della confessione. Al di là di questo momento strettamente sacramentale, occorre una continua guida, che s'esprime attraverso le classi­ che e insostituibili forme dell'attività pastorale e della pedagogia cristiana: il catechismo, adeguato alle varie età e ai vari livelli culturali, la predica­ zione, gli incontri di preghiera, le lezioni di cultura religiosa nelle associazio­ ni cattoliche e nelle scuole, l'incisiva presenza nei mezzi della comunicazio­ ne sociale. 5. Attraverso questa continua formazione religiosa e morale, sarà più fa­ cile per i fedeli cogliere le motivazioni profonde del magistero morale, ren­ dendosi conto che là dove la Chiesa, nel suo insegnamento, difende la vita, condannando l'omicidio, il suicidio, l'eutanasia e l'aborto, là dove essa tute­ la la santità del rapporto coniugale e della procreazione, riconducendoli al disegno di Dio sul matrimonio, non impone una sua legge, ma riafferma e chiarisce la legge divina, sia naturale che rivelata. Proprio di qui deriva la sua fermezza nel denunciare le deviazioni dall'ordine morale. Affinché recepiscano questo obiettivo criterio, i fedeli debbono essere educati all'accettazione del magistero della Chiesa, anche quando esso non è proferito nelle forme solenni: a questo proposito è bene ricordare quanto il Concilio Vaticano Primo ha dichiarato e il Vaticano Secondo ha ribadito, e cioè che anche il magistero ordinario ed universale della Chiesa, quando Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 578 propone una dottrina come divinamente rivelata, è regola di fede divina e cattolica. Alla luce di questi criteri appare quanto sia pretestuoso contrapporre i diritti della coscienza al vigore obiettivo della legge interpretata dalla Chie­ sa; infatti, se è vero che l'atto compiuto con coscienza invincibilmente erronea non è colpevole, è vero anche che esso resta oggettivamente un disordine. Per­ tanto ciascuno ha il dovere di formare rettamente la propria coscienza. 3 6. Il nostro compito pastorale esige l'annunzio della verità senza com­ promessi e senza sconti. San Paolo tuttavia ci avverte che dobbiamo vivere « secondo la verità nella carità ». Dio è carità infinita e non vuole la morte del peccatore, ma che si converta e viva. Noi sacerdoti, suoi ministri, alla forza devastante del peccato dobbiamo opporre l'annuncio consolante quan­ to esigente del perdono. Per questo Gesù è morto ed è risorto. Meditando, in quest'anno consacrato a Cristo Redentore, le insondabili ricchezze della Redenzione, otterremo il dono di fare innanzitutto noi stessi esperienza vi­ va della misericordia divina che salva, e potremo così essere sempre di più, sull'esempio di Cristo, maestri che illuminano e padri che accolgono in no­ me e per autorità di Dio. Siamo chiamati infatti a dire con san Paolo: «Noi fungiamo da ambasciatori per Cristo... vi supplichiamo in nome di Cristo lasciatevi riconciliare con Dio». In auspicio di copiose grazie per il fruttuoso esercizio di questo mini­ stero di riconciliazione imparto a voi, sacerdoti e candidati al sacerdozio qui presenti, che rappresentate al mio cuore di Pastore universale i sa­ cerdoti e i candidati al sacerdozio del mondo intero, una speciale Bene­ dizione Apostolica. 4 5 6 3 4 5 6 Cf. Denzinger-Schönmetzer, 3011; Cost. dogm. Lumen gentium, 25. Ef 4, 15. Cf. Ez 18, 23. 2 Cor 5, 20. Acta Ioannis Pauli Pp. II 579 IX Ad quosdam Galliae sacros praesules.* Chers Frères dans l'épiscopat, 1. Je suis heureux de vous accueillir au cours de votre visite ad limina. C'est pour vous l'occasion d'affermir la mission que vous avez reçue, grâce à la prière aux tombeaux des Apôtres Pierre et Paul, et aux rencontres que vous effectuez dans les différents services de la Curie romaine. Votre pré­ sence à Rome manifeste la communion fraternelle qui existe entre le Suc­ cesseur de Pierre et les évêques diocésains, autour du Christ, qui est la Tête de l'Eglise. « Nous sommes dans des lieux différents de l'Eglise, nous ne sommes pas séparés de son Corps, "car Dieu est unique, unique aussi le médiateur entre Dieu et les hommes" ». Nos entrevues me permettent d'être proche de tous ceux qui, avec vous, s'engagent dans la mission et qui contribuent au dynamisme de la communauté diocésaine. Le Président de votre Région apostolique de l'Est, Mgr Marcel Herriot, a fait un tour d'horizon de vos préoccupations pastorales; je l'en remercie. Cette partie de la France présente bien des contrastes et connaît, parfois à un degré plus élevé, les difficultés de la société dans l'ensemble du pays. Cela ne doit pas démobiliser les fidèles mais, au contraire, les porter à une généreuse solidarité avec les plus démunis de toutes origines. D'autre part, la position de votre région, à l'un des grands carrefours de l'Europe, vous amène à des échanges avec vos voisins qui ne peuvent qu'être profitables pour tous; votre expérience sera précieuse pour préparer la nouvelle assem­ blée spéciale pour l'Europe du Synode des Évêques, car l'Église en ce con­ tinent gagnera à plus de connaissance mutuelle et plus de collaboration fra­ ternelle. Je relève aussi que, dans plusieurs de vos diocèses, la présence d'importantes communautés ecclesiales issues de la Réforme invite à prendre une part active au dialogue oecuménique qui constitue une des grandes tâches à poursuivre à l'aube du troisième millénaire. Pour la vitali­ té de l'Église, malgré les zones d'ombre, la forte tradition chrétienne de vos contrées inspire confiance pour l'avenir et, vous le dites, les signes d'espé­ rance ne manquent pas. 1 * Die 22 Martii 1997. 1 2 i y 2,5. S. Paulin de Noie, Lettre, 2, 3. 2 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 580 2. Comme vous le faites apparaître clairement dans vos rapports quin­ quennaux, parmi les aspects de la pastorale qui vous préoccupent, il y a la question des vocations. Parfois depuis des années, dans certains de vos dio­ cèses, le nombre de jeunes qui acceptent de s'engager dans la voie du sa­ cerdoce ou de la vie consacrée est resté très faible. Les prêtres sont de plus en plus surchargés et ils ne voient pas venir la relève. Mais, loin de faiblir dans leur ardeur missionnaire, ils continuent inlassablement à remplir leurs tâches pastorales. Je tiens à saluer leur courage et à leur redire qu'il ne faut pas désespérer, car le Seigneur n'abandonne jamais son Église. La pé­ riode de crise que vos diocèses traversent ne doit pas faire oublier à l'en­ semble de vos communautés diocésaines qu'il convient de poursuivre et d'intensifier les efforts pour transmettre aux jeunes l'appel au sacerdoce et à la vie consacrée, sans déprécier pour autant la vocation au mariage. 3. Plusieurs d'entre vous ont souligné qu'aujourd'hui, les jeunes hésitent à s'engager, par peur de l'avenir et par manque de témoins capables d'être des exemples convaincants et attirants. Il est important que les prêtres et tout le peuple chrétien croient que Dieu continue inlassablement d'appeler des hommes et des femmes à son service, dans le secret des cœurs et à tra­ vers le témoignage de la communauté ecclésiale. Tous les fidèles du Christ ont donc à apporter leur contribution pour aider les jeunes à aborder l'ave­ nir sans peur excessive, pour leur faire découvrir la joie qu'il y a à suivre le Christ, pour les aider à prendre confiance en eux-mêmes et à discerner patiemment la voix du Seigneur, comme le fit le prêtre Éli avec le jeune Samuel. 3 4. Dans ce domaine, la famille a un rôle spécifique à remplir. Les jeunes apprennent d'abord de leurs parents les premières notions de la foi, le che­ min de la prière et la pratique des vertus. De même, la disponibilité à ré­ pondre à une vocation particulière vient de la disposition filiale d'un cœur qui veut faire la volonté du Seigneur et qui sait que le Christ a les paroles de la vie étemelle. Des familles peuvent être inquiètes de voir leurs jeunes s'engager à la suite du Christ, particulièrement dans un monde où la vie chrétienne ne représente pas une valeur sociale attrayante. J'invite cepen­ dant les parents à porter sur l'avenir de leurs enfants un regard de foi, à aider les jeunes à réaliser librement leur vocation; c'est à ce prix qu'ils se4 3 4 Cf. 1 S 3, 1-19. Cf. Jn 6, 68. Acta Ioannis Pauli Pp. II 581 ront heureux dans l'existence, car le Seigneur donne à ceux qu'il choisit la force et les ressources spirituelles nécessaires pour surmonter les difficultés. Le don total de soi au Seigneur et à l'Eglise est source de joie et « sommet de la charité pastorale ». J'exhorte les fidèles laïcs à s'engager dans la pas­ torale des vocations et à soutenir les jeunes qui manifestent des dispositions à se consacrer au service de l'Église; certains laïcs participent déjà heureu­ sement aux activités des services diocésains des vocations, mais cela ne doit pas rester la préoccupation de quelques-uns seulement. Dans cette perspective, il est important que, au sein des communautés chrétiennes, soient clairement reconnues la place du prêtre et celle des per­ sonnes consacrées. En particulier, tous doivent se rappeler que la vie ecclé­ siale ne peut exister sans la présence du prêtre, qui agit au nom du Christ, Tête de l'Église, et qui, en son nom, rassemble le peuple autour de la table du Seigneur et lui transmet le pardon des péchés. De même, l'absence de personnes consacrées, contemplatives ou de vie active, peut faire oublier que l'engagement pour le Royaume des cieux est l'aspect primordial de toute vie chrétienne. Il est clair que si les jeunes n'ont pas des contacts personnels avec des prêtres ou des personnes consacrées, et s'ils ne per­ çoivent pas la mission spécifique de chacun, il leur sera difficile d'envisager eux-mêmes un tel engagement. 5 5. Vous constatez que des jeunes qui pensent au sacerdoce et des sémi­ naristes déjà en formation ont vécu des périodes difficiles dans leur exis­ tence. Certains demeurent fragiles, parfois à cause d'un contexte social ou familial qui a pu occasionner des blessures longues à se cicatriser, ou bien, comme cela a été constaté au cours des récentes visites canoniques, à cause de la mobilité permanente des familles qui rend difficile un enracinement humain, ou bien à cause des mœurs dégradées qui ont souvent cours dans la société, ou encore du fait de la conversion récente de certains candidats. Il convient donc de les aider à structurer leur personnalité, pour devenir la demeure spirituelle dont parle saint Pierre. Cela requiert de votre part et de la part des responsables des services des vocations une attention spé­ ciale, pour conduire avec soin et délicatesse l'étape du discernement et de la préparation. En particulier, il faudra veiller à ce que les formateurs aient les qualités requises et qu'ils maintiennent fermes les lignes essentielles de la formation sacerdotale. 6 6 6 Pastores dabo vobis, n. 23. Cf. 1 P 2, 5. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 582 Pour cette phase préparatoire, certains évêques ont choisi de demander aux candidats, sous des formes variées, une année de propédeutique, initia­ tive qui semble porter de bons fruits. Ainsi, au terme de la première étape, les candidats doivent présenter « des qualités déterminées: l'intention droite, un degré suffisant de maturité humaine et une connaissance assez ample de la doctrine de la foi, une certaine initiation aux méthodes de prière et un style de vie conforme à la tradition chrétienne ». Pour qu'ils puissent faire face ultérieurement aux différentes tâches du ministère, les jeunes doivent accepter de progresser, afin d'acquérir la nécessaire maturité psychologique, humaine et chrétienne de tout serviteur du Christ et de l'Église. Au cours de l'année propédeutique, les candidats approfondissent notamment le sens de la théologie de l'élection et de l'alliance que Dieu fait avec les hommes. Ils se disposent ainsi à entendre l'appel du Christ et de l'Église, et à vivre dans l'obéissance le chemin de formation proposé par l'évêque et, ensuite, les missions pastorales qui leur seront confiées. 7 6. En tant que responsables de l'appel des candidats qui seront demain vos collaborateurs dans le sacerdoce, il vous appartient de déterminer l'op­ portunité d'accueillir des candidats venant d'autres diocèses, selon les dis­ positions canoniques et pastorales récemment rappelées dans l'Instruction sur l'admission au séminaire de candidats provenant d'autres diocèses ou d'autres familles religieuses, que vous a adressée la Congrégation pour l'É­ ducation catholique. A ce propos, un accueil sans discernement peut être dommageable pour les jeunes eux-mêmes, qui, au lieu d'entrer dans une démarche de relation confiante et d'obéissance filiale avec Févêque de leur diocèse, sont parfois tentés de choisir leur diocèse d'incardination et leurs lieux de formation, selon des critères purement subjectifs; ils deviennent en quelque sorte les maîtres de leur propre formation en fonction de leur sen­ sibilité et non de critères objectifs. Cette attitude ne manquera pas d'affai­ blir leur sens du service, leur esprit d'ouverture à la pastorale diocésaine et leur disponibilité pour la mission ecclésiale. 8 7. Avec l'ensemble de la Conférence episcopale, vous reprenez les fonde­ ments de la formation spirituelle, philosophique, théologique et pastorale des jeunes appelés au sacerdoce. Je me réjouis du travail que vous effec­ tuez actuellement pour achever la nouvelle Ratio studiorum, qui devra dé7 8 Pastores dabo vobis, n. 62. Cf. can. 241-242. Acta Ioannis Pauli Pp. II 583 sormais régir la formation dans les séminaires en France. C'est en effet aux évêques, en collaboration continue et confiante avec les équipes animatrices des séminaires, qu'il incombe d'organiser les études des candidats au minis­ tère presbytéral, car c'est vous qui les appelez et qui, par l'imposition des mains, les faites entrer dans le presbyterium diocésain. Le séminaire est une institution centrale dans le diocèse; il participe à la visibilité du Corps du Christ et à son dynamisme pastoral; il contribue à l'unité de toutes les composantes de la communauté chrétienne, car la for­ mation sacerdotale se situe au-delà des sensibilités pastorales particulières. En y effectuant tout ou partie de leur parcours, les séminaristes ont ainsi l'occasion d'être proches de leur evêque, des prêtres et des multiples réalités humaines et ecclesiales locales. Lorsqu'il n'y a pas de séminaire sur place, il importe que l'évêque et ses collaborateurs qui suivent les séminaristes en­ tretiennent des liens organiques avec les séminaires où ils ont envoyé leurs candidats. Il convient aussi, malgré l'éloignement géographique, de trouver les manières de faire connaître aux diocésains, notamment aux jeunes, ces institutions avec toute leur vitalité: si elles sont ignorées, il y a moins de chances qu'y entrent ceux qui entendent l'appel du Seigneur. 8. Composé de personnes venant d'horizons différents, le séminaire doit devenir une famille et, à l'image de cette dernière, permettre à chaque jeune, avec sa sensibilité propre, de mûrir sa vocation, de prendre cons­ cience de ses futurs engagements et de se former à la vie communautaire, spirituelle et intellectuelle, sous la conduite d'une équipe de prêtres et de professeurs spécialement formés en vue de cette mission. Les jeunes se pré­ parent ainsi à être des membres actifs du presbyterium autour de l'évêque. Au long des cycles successifs, l'accent sera mis sur le principe unifiant de toute vie chrétienne: l'amour pour le Christ, pour l'Église et pour les hommes, car c'est en vivant dans l'amour que l'on est configuré au Christ, pasteur et souverain Prêtre, et c'est par amour que l'on conduit le trou­ peau du Seigneur. « On ne peut en effet être un bon pasteur, sinon en de­ venant un avec le Christ et avec les membres de son Corps, par la charité. La charité est le premier devoir du bon pasteur ». La formation à la rela­ tion au Christ est donc primordiale, par la prière et la pratique personnelle des sacrements, en particulier de la réconciliation et de l'Eucharistie qui est l'école de la vie sacerdotale; le prêtre est appelé à être l'icône du Christ 9 9 S. Thomas d'Aquin, De l'Évangile de Jean, 10, 3. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 584 dans sa vie personnelle et dans les différents actes de son ministère. C'est aussi la vie spirituelle qui rend la mission pleinement féconde. Il convient encore de développer chez les candidats la pratique des ver­ tus théologales et morales, par un entraînement à la discipline de vie et à la maîtrise de soi. Un futur prêtre doit aussi apprendre à déposer sa vie entre les mains du Sauveur, à se sentir membre de l'Église diocésaine, et, par là, de l'Église universelle, et à conduire son action dans la perspective de la charité pastorale. La formation pastorale ne peut être seulement théorique; à juste titre les séminaires accordent une place notable à des activités d'ordre pastoral sur le terrain, ce qui favorise l'enracinement des jeunes dans la communau­ té locale. Gardez cependant le souci de maintenir la priorité des études, car si le sérieux approfondissement intellectuel des cycles du séminaire était in­ suffisant, cela ne pourrait guère être compensé plus tard. 10 11 9. Tout cela va de pair avec une formation intellectuelle, philosophique et théologique solide, essentielle pour que les jeunes puissent devenir mis­ sionnaires, annonçant à leurs frères la Bonne Nouvelle de l'Évangile et les mystères chrétiens. L'étude occupera donc une place importante et prépare­ ra les prêtres à la formation permanente, indispensable au long de leur mi­ nistère, car une vie spirituelle qui n'est pas nourrie sans cesse par une dé­ marche intellectuelle risque de s'appauvrir. Cela nécessite une grande pas­ sion pour la vérité. Le décret conciliaire Optatam totius a tracé de manière remarquablement équilibrée les grandes orientations des études ecclésias­ tiques; il convient toujours de s'y référer. Les études philosophiques ne seront pas sous-estimées: elles sensibilisent aux différentes quêtes humaines de Dieu; elles développent une culture qui permet d'être sans cesse en dialogue avec le monde, pour que l'on puisse l'inviter à se tourner vers le Christ; elles donnent enfin des éléments pour développer une anthropologie chrétienne, pour former à l'agir moral et pour rendre compte du mystère chrétien. Est-il besoin de souligner aussi la place privilégiée qui revient à l'étude de la Parole de Dieu, pour en accueillir le message toujours vivant et pour en être le témoin éclairé? Naturellement, une bonne base dans les diffé­ rentes branches de la théologie est indispensable pour permettre aux 12 10 11 12 Cf. Lumen gentium, n. 21; Pastores dabo vobis, nn. 16, 49. Cf. Concile Vatican II, Optatam totius, nn. 8-9. Cf. notamment nn. 14-17, Acta Ioannis Pauli Pp. II 585 prêtres de répondre aux attentes de leurs contemporains, de les aider à dé­ passer des présentations superficielles de l'enseignement de l'Eglise qui ne peuvent les conforter dans la foi. La théologie de la liturgie, en particulier, permet aux ministres de l'Eucharistie et des autres sacrements de célébrer dignement les mystères dont ils sont les intendants, et d'en montrer toute la richesse et toute la portée aux fidèles. Tout ce que l'on peut dire de la formation intellectuelle des futurs prêtres, et aussi des besoins croissants de la formation des laïcs, m'amène à vous inviter, dans la perspective des années à venir, à consentir l'effort né­ cessaire pour prévoir une formation académique plus poussée des jeunes prêtres qui en ont les aptitudes, afin qu'ils aient la possibilité de s'engager dans la recherche et d'assurer l'enseignement. D'autre part, il importe aussi que vous développiez vos efforts pour préparer des prêtres au discernement des vocations, à la direction spirituelle et à l'animation de la vie communautaire. 10. Chers Frères dans l'épiscopat, je sais votre sollicitude pour vos sémi­ naires. La visite apostolique récente l'a montré. Je connais aussi vos diffi­ cultés, votre inquiétude devant le petit nombre de séminaristes à l'heure actuelle. C'est pourquoi j'ai désiré revenir avec vous sur certains aspects, sans pouvoir les aborder tous ici. Mais je tenais à vous encourager, et à vous assurer une nouvelle fois que l'épreuve actuelle traversée par vos dio­ cèses ne peut être comprise que si l'on regarde dans la foi la Croix du Sei­ gneur. Et, dans la lumière de Pâques, nous entendrons le Seigneur dire aux disciples que nous sommes: «Paix à vous! Comme le Père m'a envoyé, moi aussi je vous envoie ». Dans l'espérance, je m'unis à votre prière pour les vocations, pour les séminaristes, les prêtres et les personnes consacrées. De tout cœur, je leur donne, ainsi qu'à vous-mêmes et à l'ensemble de vos diocésains, la Bénédic­ tion Apostolique. 13 13 Jn 20, 21. 40 - A. A. s. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 586 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM MATRITEN. SEU COMPLUTEN Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae a Monte Carmelo Salles y Barangueras, fundatricis Sororum Conceptionistarum Missionariarum ab Institutione (1848-1911) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Discrevit semper Ecclesia in consiliorum evangelicorum professione viam quandam peculiarem ad sanctitatem. Haud fortuito tot extant conse­ crati homines qui per saeculorum decursum sanctitatis praeclara reddiderunt testimonia atque opera insignite magnanima et ardua evangelizationis ministeriique perfecerunt » (Ioannes Paulus II, Adhort. Apost, post-synod. Vita consecrata, 35: AAS LXXXVIII [1996], 409). Consiliorum evangelicorum professio fuit via quam etiam Maria a Monte Carmelo Salles y Barangueras percucurrit quae, Christum oboedientem, pauperem et castum amando atque imitando, est in sanctitate constanter progressa et bono Ecclesiae ac societatis operam contulit virtutum suarum exemplo et apostolatu quem pro puellis educandis explicavit. Orta est Serva Dei Vici in Hispania die 9 mensis Aprilis anno 1848 a coniugibus Iosepho Salles y Vali et Francisca Barangueras de Planell. Eius humanae christianaeque educationi pii parentes consuluerunt necnon colle­ gium Minorissanum in quo alumna fuit usque ad annum 1863. Ab adole­ scentia peculiarem ostendit pietatem in Virginem Mariam, de pauperibus curam adhibuit deque aegrotis et castigationem coluit. Iam tum se Deo consecrare appetivit, sed solummodo anno 1869 familiares, qui eam vole­ bant in viam inducere matrimonii, siverunt illam intrare inter Sorores Adora­ trices Sanctissimi Sacramenti Barcinone. Inde exivit subsequenti anno, quan­ doquidem Institutum votis eius non respondebat. Magistro spiritus suadente, Congregatio de Causis Sanctorum 587 paulo post ingressa est Congregationem Tertiariarum Dominicanarum a Ma­ ria Annuntiata in urbe Vico, a Beato Francisco Coli y Guitart (1812-1875) conditam pro puellarum educatione. Etiam no vitia nominata est rectrix parvi collegii Tortellae (in provincia Gerundensi). Post professionem religio­ sam (anno 1872) missa est ad Collegium Sancti Andreae de Palomar et an­ no 1876 ad Collegium Barcinonense, in quo fuit simul praeceptrix et mode­ ratrix. Sua munera est exsecuta generosa cum sedulitate conspicuisque di­ dacticis et paedagogicis facultatibus, sibi existimationem et fiduciam disci­ pularum concilians. Eodem tempore congruenter suae consecrationi vivebat in Regulae oboedientia et superioribus. Cum anno 1885 facta est eiusdem domus Barcinonensis antistes, magnopere scholam fovit, non tamen placens iis qui in summo imperio erant Congregationis suae. Errores, foti etiam in­ terventibus importunis personarum extranearum, acriores in dies facti sunt utrimque, donec anno 1892 Episcopus Vicensis expulsionem decrevit Servae Dei septemque sociarum ab Instituto. Postquam cogitaverat et deprecata erat ut Dei voluntatem cognosceret, consilia est secuta quorundam sacerdo­ tum et sociarum efflagitationes, quae volebant eam novi Instituti religiosi esse conditricem. Ita idibus Octobribus anno 1892 Burgi, omnino archiepi­ scopo dioecesano Emmanuele Gómez Salazar y Lucio Villegas consentiente, Congregationem Conceptionistarum a Sancto Dominico instituit, quae po­ stea vocatae sunt Conceptionistae Missionariae ab Institutione. Subsequen­ tis mensis Decembris die 7 cum tribus sodalibus vestem religiosam induit et ab Archiepiscopo nominata est antistita generalis per omnem vitam. Die 19 mensis Aprilis anno 1893 vota nuncupavit. Deinceps sedem Instituti collo­ cavit Matriti. Anno 1908 a Sancta Sede decretum laudis obtinuit et anno 1910 Congregationem suam Ordini Sancti Augustini aggregavit. Incremen­ tum et confirmationem Operis sui prudenter ac diligenter rexit, sinens se Dei voluntate illuminari et a superioribus ecclesiasticis. Diligenter formatio­ nem spiritualem et culturalem coluit Sororum suarum, volens eas esse mu­ lieres precationis et studii, virtutis ac scientiae, plene Dei servitio deditas, eius Regni aedificationi atque alumnarum humanae christianaeque educa­ tioni. Novi Instituti mater facta, exemplar fuit fidelitatis erga vocationem suam suumque munus et, cum serenitate ac perseverantia, arduum ascendit montem christianae perfectionis, contemplationem ad apostolatum accommodans. Dominus Iesus animae eius fuit lux eiusque cordis cardo. In litur­ gia, in ferventi pietate erga Sanctissimam Trinitatem, Eucharistiam et Vir­ ginem Immaculatam, in meditatione Sacrarum Litterarum, in communione 588 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cum Ecclesia, in Regulae et votorum religiosorum observantia instrumenta invenit ad progrediendum in Christi cognitione et imitatione vimque ut il­ lum testificaretur semper et ubique. Exemplo atque apostolatu fidem pro­ pagavit tum intus in Instituto tum in iis qui illam adibant. Nisa est socie­ tatem aetatis suae christianam facere per futurarum matrum familias edu­ cationem; quantum potuit falsae Novatorum religionis obstitit diffusioni in terra Hispanica; puellulas christianam doctrinam docebat sustinuitque de­ precatione atque oblationibus opera missionalia pro non christianorum evangelizatione. Indiviso corde Deum amavit, adnisa est eius voluntatem perfecte facere, pro eius gloria laboravit et passa est, saepe ad Paenitentiae sacramentum accedebat utque melius Deo serviret et Ecclesiae obsequenter suorum magistrorum spiritus consilia sequebatur. Preces offerebat atque paenitentias pro peccatorum conversione et sorores sodales adhortabatur ut idem facerent. Caritate in proximum impulsa, cum cura se dedidit institu­ tioni, novam condidit religiosam congregationem pro mulieris provectione, peculiari cum liberalitate discipulas pauperes adiuvit atque orbas et derelictas. Erga Sorores suas mater fuit tenera et fortis, semper de earum bono spiritali deque earum valetudine sollicita, parata ad animum addendum, ad ignoscendum et ad mutuam fovendam caritatem; idque cum aequabilitate et prudentia faciebat, suam administrationem ita gratam reddens et effica­ cem. Iustitiam in Deum inque proximum est exsecuta, fortitudinem in in­ firmitatibus et difficultatibus, perseverantiam, castigationem sui. Spem suam in Domino collocavit et in eius providentia atque in angustiis quoque miram servavit interiorem quietem et exteriorem. Divinae voluntati obse­ quens, patienter morbum diabetae pertulit, qui gradatim eius corpus debili­ tavi^ Cum fervore sanctis acceptis sacramentis, suam conclusit terrenam peregrinationem die 25 mensis Iulii anno 1911. In vita et post mortem, praesertim in Congregatione quam ipsa condiderat, fama sanctitatis est fruita, quae aucta est et confirmata secutis an­ nis; quapropter Episcopus Matritensis Causae beatificationis et canonizatio­ nis initium fecit per celebratum processum ordinarium informativum (annis 1946-1950), cuius auctoritas agnita est a Congregatione de Causis Sancto­ rum per decretum die 29 mensis Decembris anno 1989 promulgatum. Con­ fecta Positione, quaesitum est an Serva Dei heroum in modum virtutes usurpasset. Die 26 mensis Martii anno 1996, felici cum exitu, Congressus Peculiaris est actus Consultorum Theologorum. Deinde Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Ordinaria postridie calendas Iulias subsecutas habita, Congregatio de Causis Sanctorum 589 Causae Ponente Excellentissimo domino Petro Georgio Nesti, C.P., Archie­ piscopo Camerinensi-Sancti Severini in Piceno, fassi sunt Servam Dei he­ roum more virtutes théologales, cardinales et his adnexas explicavisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater decla­ ravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, Fortitudine, Carmelo eisque Salles y necnon de adnexis, in cardinalibus gradu Barangueras, Prudentia, heroico, Fundatricis Servae Sororum Iustitia, Dei Temperantia Mariae a Conceptionistarum et Monte Mis­ sionariarum ab Institutione, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. 68 ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. ffi S. 8B EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis MORELIEN. Beatificationis seu declarationis Martyrii Servi Dei Eliae a Succursu Nieves sacerdotis professi Ordinis S. Augustini (1882-1928) DECRETUM SUPER MARTYRIO « Fiducia repleti, omnes martyres, tenentes rectam fidem, non morientes nec patientes pro falsa fide, pro vano phantasmate, pro spe inani, pro re incerta; sed pro veritatis pollicitatione, certum habentes eum qui promisit, Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 590 potentem esse qui exibeat; omnia praesentia contempserunt, in futura exar­ serunt, quae .cum fuerint illis praesentia, non erunt praeterita» (S. Augusti­ nus, Sermones, IV, 2). Christo coniunctus, cuius dignus fuit minister, sacerdos Elias a Succursu Nieves, magna fide innixus, pericula non fugit sed, boni Pastoris exemplum secutus (cf. Io 10, 11), in grege suo mansit atque, sperans se coronam vitae aeternae esse consecuturum, ut suam in divinum Magistrum et in Eccle­ siam fidelitatem testificaretur, sanguinem effudit. Ortus est hic Servus Dei in Mexico die 21 mensis Septembris anno 1882, in insula Sancto Petro appellata lacus Yuririae (Gto.), intra fines archidioe­ cesis Moreliensis, a humilibus agricolis Raimundo Nieves et Rita Castillo. Ad fontem baptismalem ei nomina indita sunt Matthaeus Elias; anno sub­ sequenti sacramentum accepit Confirmationis et anno 1890 primum ad eu­ charisticam mensam accessit, et iam tum obstendens se sacerdotalem voca­ tionem velle sequi. Intra moenia Yuririae, quo parentes migraverant, ludum frequentavit. Phthisi correptus ad limen mortis pervenit, sed Provi­ dentia suae saluti consuluit et sanitatem restituit. Cum pater ab ignotis oc­ cisus est, studia reliquit et, ut inopia mederetur rei cibariae suae familiae, agros colere aggressus est. Postea, matre quoque orbatus, suam statuit vo­ cationem sequi. Hinc, 21 annos natus, Ordinem est ingressus Sancti Augu­ stini Yuririae. Anno 1910 in domo Moreliensi vestem religiosam induit cepitque nomen Eliam a Succursu. Insequenti anno vota emisit et, studiis pe­ ractis, sacerdos est ordinatus anno 1916 in urbe de Aguascalientes. Sacro functus est ministerio in variis locis, quoad ei concredita est cura pastoralis oppidi La Cañada de Caracheo dicti, ubi ecclesiae exstructionem perfecit et proficuum exercuit apostolatum pro diversis personarum ordinibus, quas vera cum caritate pastorali in Dei duxit viis, iis verbum Dei et Euchari­ stiae panem frangendo, sacramenta ministrando, cultum divinum fovendo, peculiari cum cura pueros, aegrotos ac pauperes adiuvando.Verus Dei homo non de sola aeterna gregis sui salute sollicitus fuit, sed ipse nisus est per omnia Deo placere atque eius voluntatem fideliter facere. Alios docebat ea quae ipse credebat; Providentiae fidebat auxilio aluitque animam suam pia divinorum mysteriorum celebratione, deprecatione, pietate erga Euchari­ stiam et Mariam Virginem a Perpetuo Succursu, virtutum christianarum exercitio et munerum sacerdotalium exsecutione. Tempore quo Ecclesia Catholica Mexicana violenta vexabatur persecu­ tione, Servus Dei in suo officio pastorali mansit nec suam reliquit commu- Congregatio de Carnis Sanctorum 591 nitatem sed, cautionibus adhibitis quas prudentia suadebat, pastorali mini­ sterio instituit declarans se paratum esse ad sanguinem pro fide effunden­ dum. Et re vera gratiam accepit martyrii. Quidam milites, cum eum sacer­ dotem cognovissent, cum duobus agricolis eum comprehenderunt, nempe fratribus Iesu et Maria Dolores Sierra qui, priusquam plumbea glande transfoderentur, Servo Dei peccata sua confessi sunt. Deinde Christum Re­ gem invocantes, spiritum Deo reddiderunt. Pater Elias, etsi sciret quid se maneret, serenus perseveravit nec eos timuit, qui corpus occidunt, animam vero non possunt occidere (cf. Mt 10, 28). Usque ad finem suam declaravit plenam cum Christo et Ecclesia communionem. Dum pro suis occisoribus orat atque eos benedicit, die 10 mensis Martii anno 1928, interfectus est. Statim martyrii fama diffusa est, quae solidata est et aucta subsequen­ tibus annis. Eam ob rem Archiepiscopus Moreliensis Causam iniit beatifica­ tionis et canonizationis processu ordinario informativo celebrato (annis 1957-1959), cuius auctoritas et vis probata est a Congregatione de Causis Sanctorum per decretum die 7 mensis Februarii anno 1992 promulgatum. Positione ad finem adducta, perpensum est an Servi Dei mors verum fuis­ set martyrium. Idibus Februariis anno 1996, prospero cum exitu, actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Deinde Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Ordinaria diei 18 mensis Iunii eiusdem anni, Cau­ sae Ponente Eminentissimo Cardinali Alfonso López Trujillo, edixerunt Pa­ trem Eliam a Succursu Nieves verum martyrem fidei esse habendum. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Pro-Praefecto, certior fac­ tus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praecepit ut decretum super martyrio Servi Dei rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto nec­ non Cardinali Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de mar­ tyrio eiusque causa Servi Dei Elias a Succursu Nieves, Sacerdotis professi Ordinis S. Augustini, anno 1928 interfecti, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. ffi ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. 83 S. & EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis 592 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale NEO-EBORACEN. Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Petri Toussaint christifidelis laici (cA. 1766/1776-1853) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Oportet ut fideles laici vocationem ad sanctitatem percipiant et vi­ vant, potius quam ut obligationem exigentem et irrenuntiabilem, ut refulgens illius infiniti amoris signum quo Pater in suae sanctitatis vitam eos regeneravit. Tunc ergo haec vocatio habenda est pars essentialis quae separa­ ri nequit a nova baptismatis vita; et inde elementum est constitutivum eo­ rum propriae dignitatis. Vocatio pariter ad sanctitatem penitus cum missio­ ne conectitur et cum officio conscie explendo, quae fidelibus laicis in Eccle­ sia et in mundo concredita sunt» (Ioannes Paulus II, Adhort. Apost, post­ synodalis Christifideles laici, 17: AAS LXXXI [1989], 419). In baptismi gratiam fidelis, laicus Petrus Toussaint alacriter viam per­ currit sanctitatis et impigram dedit operam Regno Dei dilatando in suae aetatis societate, testificando Evangelium atque humane opera explicando misericordiae spiritualis et corporalis pro pauperibus, aegrotis suisque civibus. Petrus Toussaint natus est servus familiae Bérard, intra annos 1766 et 1776, in insula Sancti Dominici. Bona, nempe humana religiosaque educa­ tione est instructus laboribusque domesticis praepositus. Eius domini non solum permiserunt ut disceret legere et scribere, verum etiam suam frequentaret bibliothecam, unde Christi Imitationem cognovit et scripta spiri­ tualia variorum Gallicorum scriptorum. Vertente saeculo dominos suos, quibuscum vinculis iunctus erat mutuae amicitiae, fiduciae et sinceritatis, secutus est Novum Eboracum, ubi mansit usque ad mortem. Tonsor factus necessaria ad se suosque dominos susten­ tandos lucratus est, qui in miseriam incurrerant. A servitute liberatus (an­ no 1807) fortunamque adeptus prosperam, uxorem duxit (anno 1811) Ma­ riam Rosam Juliette Gaston, quam per totam vitam dilexit et coluit. Cum filios non genuisset, neptim adoptavit ob quam, immature defunctam, mul­ to est affectus dolore. Multiplicem caritatis industriam explicavit pro paren­ tibus orbatis, pro iis qui patriam reliquerant, pro servis, pro pauperibus, pro aegris, pro sacerdotibus egenis proque missionibus catholicis. Eius cari­ tas, Dei amore nisa, tanta fuit et liberalis, ut appellaretur «pater caritatis Congregatio de Causis Sanctorum 593 publicae Neo-Eboracensis». Nec solum libenter ea distribuebat, quae lucrifaciebat labore suo, sed se ipsum dedebat participans dolores cum indigen­ tibus, infirmis, quos invisebat, adhortabatur inque suam habitationem congregabat, donec valetudinem récupérassent et laborem. Idque prudenter fa­ ciebat, benigne, respectu et amabilitate. Ex more est fidem testificatus in familia, in paroecia, in professione et in societate, omnes bénéfice movens quibuscum rationem habebat. Evangelio oboedivit, coniunctionem coluit cum Deo. Vixit in communione cum Ecclesia, cultum divinum amavit, Mis­ sae interfuit cotidie; peculiarem aluit pietatem erga Eucharistiam et Re­ demptoris Matrem, est Providentia confisus et a bonis terrenis alienus, se­ que qualibet re voluptaria privabat ut alios adiuvaret. Sodalis fuit Conso­ ciationis Sanctissimi Sacramenti aliorumque catholicorum sodaliciorum. An­ no 1851 uxore mortua, eius valetudo coepit imminui. Dei obsequens volun­ tati, vitam est ingressus aeternam die 30 mensis Iunii anno 1853. In exse­ quiis in paroecia Sancti Petri celebratis parochus affirmavit nullum laicum esse sicut Servum Dei. Eminentium virtutum humanarum et christianarum fama post mortem quoque duravit. Statim scripta est eius vita, in qua ostendebatur tamquam « imago Dei in ebeno sculpta ». Alia secuta sunt scripta, quae eius memoriam celebrarunt. Anno 1951 eius sepulcrum instau­ ratum est, quod est a multis peregrinatoribus visitatum. Inita Causa beati­ ficationis et canonizationis apud Curiam Neo-Eboracensem, annis 19891991, celebrata est inquisitio dioecesana, ex iure probata a Congregatione de Causis Sanctorum per decretum die 16 mensis Novembris anno 1991 promulgatum. Exitu cum prospero, die 26 mensis Aprilis anno 1994, sessio acta est Consultorum Historicorum. Deinde disceptatum est an Servus Dei virtutes exercuisset heroum in morem. Post felicem sententiam Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum die 21 mensis Iunii anno 1996, Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Ordinaria diei 3 mensis Decembris sub­ sequentis, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Villelmo Wakefield Baum, confessi sunt Petrum Toussaint virtutes théologales, cardinales iisque adnexas eminenter observavisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis Con- Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 594 gregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum Iustitia, Temperantia Dei Petri Toussaint, et tum in proximum, Fortitudine, eisque necnon de adnexis, in cardinalibus gradu Prudentia, heroico, Servi Viri laici, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1 9 9 6 . & ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. ® S. 83 EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis Congregatio pro Episcopis 595 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequun­ tur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Praelaturae territoriali Trudensi, R.P. Georgium Müller, SS. CC., hactenus Administratorem Apostolicum « ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem ecclesiasticae circumscriptionis. die 20 Iunii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Severi, R.D. Michaelem Seccia, hactenus Vicarium generalem archidioecesis Tranensis-Barolensis-Vigiliensis. — Titulari episcopali Ecclesiae Hirinensi, R.D. Gil­ bertum Fernandez, e clero archidioecesis Miamiensis, ibique directorem spi­ ritualem Seminarii minoris Sancto Ioanni Mariae Vianney dicati, quem de­ putavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 24 Iunii 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Kearniensi, R.D. Thomam G. Wenski, e clero archidioecesis Miamiensis, ibique directorem Officii pro operibus Cari­ tatis Catholicis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Ordinariatui Militari Columbianae Rei publicae, Exc.mum P.D. Alvarum Radulfum Jarro Tobos, hactenus Episcopum Chiquinquirensem, cui ti­ tulum vacantis episcopalis Ecclesiae Thasbaltensis contulit. die 25 Iunii — Cathedrali Ecclesiae Civitatis Ieffersoniensis, R.D. Ioan­ nem R. Gaydos, e clero archidioecesis Sancti Ludovici ibique Vicarium ge­ neralem et Vicarium pro Clericis. — Cathedrali Ecclesiae Viterbiensi, Exc.mum P.D. Laurentium Chiarinelli, hactenus Episcopum Aversanum. die 30 Iunii 1997. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 596 — Titulari episcopali Ecclesiae Temunianensi, R.D. Ro­ bertum Antonium Brucato, e clero archidioecesis Neo-Eboracensis ibique Curiae cancellarium, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 1 Iulii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Rombloniensi, R.D. Arturum Bastes, Societatis Verbi Divini sodalem, hactenus meridianae provinciae in Insulis Philippinis Superiorem Provincialem. die 3 Iulii. — Titulari episcopali Ecclesiae Naraggaritanae, R.D. Petrum d'Ornellas, ex Instituto Saeculari vulgo Notre Dame de Vie nuncupato so­ dalem, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Parisiensis. die 4 Iulii. — Titulari episcopali Ecclesiae Vallitanae, R.D. Ioannem-Michaëlem di Falco, e clero Massilliensi, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Pari­ siensis. — Metropolitanae Ecclesiae Zagrebiensi, Exc.mum P.D. Io­ sephum Bozanic, hactenus Episcopum Veglensem. die 5 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Varasdensi, noviter erectae, Exc.mum P.D. Mar­ cum Culej, hactenus Episcopum titularem Limatensem et Auxiliarem archi­ dioecesis Zagrebiensis. — Cathedrali Ecclesiae Poseganae, noviter erectae, R.D. Antonium Skvorcevic, e clero archidioecesis Zagrebiensis, hactenus rectorem Instituti pro Catechesi apud Facultatem Theologicam Zagrebiensem. die 8 Iulii. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Sancti Ioannis Bapti­ stae a Missionibus, Exc.mum P.D. Marium Melanium Medina Salmas, hac­ tenus Episcopum Beniaminacevalensem. — Coadiutorem dioecesis Hasseletensis, R.D. Patricium Hoogmartens, e clero eiusdem dioecesis ibique Seminarii maioris moderatorem ac pro pre­ sbyterorum diaconorumque permanentium formatione Vicarium episcopalem. — Titulari episcopali Ecclesiae Zarnensi, R.D. Paulum Gregorium Bootkoski, e clero archidioecesis Novarcensis, ibique Vicarium episcopalem pro Clericis et curionem paroeciae Sancti Gabrielis in oppido vulgo Saddle Ri­ ver, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Metuchensi, R.D. Vincentium DePaul Breen, e clero dioecesis Bruklyniensis, ibique moderatorem Officii de Institutione Ca­ tholica. Congregatio pro Episcopis 597 — Titulari episcopali Ecclesiae Capitis uellensis, R.D. Iosephum F. Naumann, Vicarium generalem archidioecesis Sancti Ludovici, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 9 Iulii 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Thibiucensi, R.D. Michaelem J. Sheridan e clero archidioecesis Sancti Ludovici, hactenus curionem paroeciae Beatae Mariae Virginis Immaculatae in oppido vulgo Richmond Heights, quem de­ putavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Parramattensi, Exc.mum P.D. Coemgenum Michaelem Manning, hactenus Episcopum Armidalensem. die 10 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Punctifìxensi, nuper erectae, Exc.mum P.D. Ioannem Mariam Leonardi Villasmil, hactenus Episcopum titularem Lesvitanum et Auxiliarem Emeritensem in Venetiola. die 12 Iulii. — Metropolitanae Ecclesiae Turonensi, Exc.mum P.D. Mi­ chaelem Moutel, hactenus Episcopum Nivernensem. die 22 Iulii. — Abbatiae territoriali Sancti Pauli de Urbe, R.P.D. Pau­ lum Lunardon, O.S.B. die 25 Iulii. die 29 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Cenomanensi, Exc.mum P.D. Iaco­ bum Faivre, hactenus Episcopum titularem Sancti Leonis et Auxiliarem ar­ chidioecesis Lugdunensis. — Archiepiscopum coadiutorem archidioecesis et Administratorem Apo­ stolicum «sede plena» Portus Principis, R.D. Iosephum Sergium Miot, e clero Ieremiopolitano, Catholicae Universitatis vulgo Notre Dame d'Haïti nuncupatae moderatorem. — Cathedrali Ecclesiae Penedensi, R.D. Valerium Breda, SDB, hactenus Inspectorem provinciae Recifensis. die 30 Iulii Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 598 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Giovedì, 2 6 Giugno 1 9 9 7 , S.E. il Signor ALFREDO BAR, Ambasciatore dell'Ecuador presso la Santa Sede. LUNA T O - Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Lunedì, 2 3 Giugno 1 9 9 7 , S.A. Em.ma FRA ANDREW BERTIE, Principe e Gran Maestro del Sovrano Militare Ordine di Malta. Martedì, 8 Luglio 1 9 9 7 , S.E. il Signor JOSÉ TOS, Presidente della Repubblica di Angola. EDUARDO DOS SAN- Lunedì 7 luglio 1997 si è riunita alla presenza del Santo Padre la Congregazione delle Cause dei Santi. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 18 giugno 1997. L'ili.mo e rev.mo monsignor Carmelo Nicolosi, Protonota­ rii) Apostolico « de numero participantium ». 8 luglio » S.E. Monsignor Oriano Quilici, Arcivescovo tit. di Tabla, Nunzio Apostolico in Svizzera ed in Liechtenstein. 9 . » » Monsignor Hans Schwemmer, Arcivescovo tit. el. di Ravello, Nunzio Apostolico in Papua Nuova Gui­ nea e nelle Isole Salomone. 22 » » Monsignor Leonardo Sandri, Arcivescovo tit. eletto di Cittanova, Nunzio Apostolico in Venezuela. Diarium Romanae Curiae 599 Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 21 maggio 1997. Gli Em.mi Signori Cardinali Carlo Maria Martini; Peter Seiichi Shirayanagi, gli Ecc.mi monsignori Wil­ frid Fox Napier, Arcivescovo di Durban; Baltazar Porras Cardozo, Arcivescovo di Mérida; Laurence Forristal, Vescovo di Ossory; Anthony Michael Pilla, Vescovo di Cleveland; Jan árutwa, Vescovo di Zamosc-Lubaczów; Amédée Grab, Vescovo di Lausanne, Genève et Fribourg; Abelardo Alvarado Alcántara, Vescovo Ausiliare di Città del Messico; Antonio Do Car­ ino Cheuiche, Vescovo Ausiliare di Porto Alegre; Josef Hrdlicka, Vescovo Ausiliare di Olomouc; i reverendi Claudio Bellinati; Valerio Vigorelli; p. Gilles Lange vin, S.I., Membri della Pontificia Commissione per i Beni Culturali della Chiesa « ad quinquennium ». » » » Gli Ecc.mi monsignori Egon Kapellari, Vescovo di Gurk; Adrianus Herman Van Luyn, Vescovo di Rot­ terdam; Julio César Terán Dutari, Vescovo Au­ siliare di Quito; mons. prof. Vincent Borg; rev.do Manuel Olimón Nolasco; rev.do prof. P. Heinrich Pfeiffer, S.I.; rev.do prof. Achille M. Triacca, S.D.B.; p. Giacomo Grasso, O.P.; rev.do prof. Timothy Verdón; rev.do David Gledhill; suor Teresa Sabatini, C.S.I.; sig. Robin Gard; sig.ra Kinga Perzynska, Consultori delia Pontificia Commissione per i Beni Culturali della Chiesa « ad quinquennium ». 23 » » Mons. Fortunato Frezza, Sotto-Segretario del Sinodo dei Vescovi. 24 » » Prof. Nicola Cabibbo, Presidente della Pontificia Accade­ mia delle Scienze « in aliud quadriennium ». 30 » » Mons. Agostino De Angelis e il dott. Raffaele Guido, Con­ » sultori della Prefettura degli Affari Economici della Santa Sede « ad quinquennium ». P. Giuseppe Pittau, S.I., Cancelliere della Pontificia Acca­ demia delle Scienze e della Pontificia Accademia delle Scienze Sociali. » Il prof. arch. Sandro Benedetti, Dirigente dell'Ufficio Tec­ » 7 » luglio nico della Fàbbrica di San Pietro. » » » Mons. Luigi Falcone, Consultore della Congregazione delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». 600 9 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale luglio 1997. P. Fabio Duque Jaramillo O.F.M., Sotto-Segretario del Pontificio Consiglio della Cultura « ad quinquen­ nium ». 22 » » Monsignor James M. Harvey, Assessore per gli Affari Ge­ nerali della Segreteria di Stato. NECROLOGIO 26 27 2 7 10 giugno 1997. Mons. Thomas J. Murphy, Arcivescovo di Seattle (Stati Uniti » d America). » Mons. Jean-Baptiste Brunon, Vescovo em. di Tulle (Fran­ » » » Mons. Costantino J. Liiers, Vescovo em. di Penedo (Brasile). Mons. José M. Pina Torres, Vescovo tit. di Milevi. Mons. José Costa Campos, Vescovo em. di Divinopolis Mons. Alfonso Sánchez Peña, Vescovo tit. di Castro di Sardegna. Mons. Jesus Serrano Pastor, Vescovo tit. di Ipseli. Mons. José Guerra Campos, Vescovo em. di Cuenca (Spa­ cia). luglio » » (Brasile). 11 » » 14 25 » » » » gna). An. et vol. LXXXIX 16 Septembris 1997 N. 9 ACTA APOSTOLICAE OFFICIJ¡LE . ' v - COMMENTARIUM Directio .... Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: L i b r e r i ^ ^ ^ ^ ^ e ^ V a t i c a ^ ^ ^ - ^ ^ / V f ' v&ß- ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I CROATIA In Croatia Ordinariatus militaris conditur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Qui successimus in beati Petri locum totius Dominici gregis bono sedula navitate prospicimus. Qua re, cum inter Apostolicam banc Sedem et Croa­ tiae Magistratus sollemnis inita sit pactio ad spiritualia stabili firmioreque ratione praestanda auxilia iis eiusdem Nationis Christifidelibus, qui ad co­ pias terrestres, maritimas, aëreas et ad custodes publicos pertinent, Nobis peropportunum videtur Ordinariatum militarem pro memoratis fidelibus condere. Suppleto igitur quatenus opus est consensu eorum quorum interest vel qui sua interesse praesumunt, summa, qua fungimur, potestate hisce sub plumbo Litteris Ordinariatum militarem in Croatia constituimus, qui vero regetur normis generalibus Constitutionis Apostolicae « Spirituali Mili­ tum curae », propriis Statutis ab Apostolica Sede editis atque legibus eccle­ siasticis generalibus cuique insuper tribuimus omnia iura, privilegia et offi­ cia ceterorum Ordinariatuum militarium propria. Quae praescripsimus perfi41 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 602 cienda committimus Venerabili Fratri Iulio Einaudi, Archiepiscopo titulo Villamagnensi in Tripolitania atque in Croatia Apostolico Nuntio, necessa­ rias et opportunas ei tribuentes facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar peractae exsecutionis remittendi. Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud S. Petrum, die quinto et vicesimo mensis Aprilis, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus No­ stri undevicesimo. EB ANGELUS card. SODANO SB BERNARDINUS Secretarius Status card. GANTIN Congregationis pro Episcopis Praef Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Horatius Cocchetti, Protonot. Apost. s.n. Loco £8 Plumbi In Secret. Status tab., n. 414.714 II MATEHUALENSIS Nova dioecesis conditur Mexicana in natione, Matehualensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Apostolicum officium ab ipso Domino Nobis commissum summa diligen­ tia explicare properamus, ut eiusdem salutaria beneficia et praecepta omnia loca contingant cunctasque efficaciter gentes. Idcirco Nos res disponere festinamus ut hoc facilius commodiusque eveniat. Quocirca cum Venerabiles Fratres Iosephus Guadalupensis Galván Galindo, Episcopus Vallipolitanus, et Arturus Antonius Szymanski Ramírez, Archiepiscopus Sancti Ludovici Potosiensis, consentiente Conferentia Episcopali Mexicana, postulaverint ut in foederata civili illa regione, quam Estado de San Luis Potosí vocant qui­ busdam detractis partibus nova conderetur dioecesis, favente quoque Vene- Acta Ioannis Pauli Pp. II 603 rabili Fratre Hieronymo Prigione, Archiepiscopo titulo Lauriacensi et in Mexicana Re publica Apostolico Nuntio, de Congregationis pro Episcopis consilio, haec Apostolica Nostra potestate usi statuimus et decernimus: a dioecesi Vallipolitana integrum territorium distrahimus municipii quod Ciu­ dad del Maíz appellant; ab archidioecesi Sancti Ludovici Potosiensis totum territorium separamus municipiorum quae dicuntur Matehuala, Catoce, Ce­ drai, Charcas, Guadalcázar, Santo Domingo, Vanegas, Venado, Villa de Guadalupe, Villa de la Paz et Villa de Arista, quibus nova dioecesis consti­ tuitur, Matehualensis appellanda, quae iisdem terminatur finibus quibus su­ pra memorata municipia simul sumpta circumscribuntur. Novae dioecesis sedem in urbe Matehuala locamus, templumque ibidem Beatae Mariae Vir­ gini dicatum sub vocabulo Immaculatae Conceptionis ad gradum evehimus Ecclesiae Cathedralis, cunctis consentaneis concessis iuribus et privilegiis. Novam constitutam Ecclesiam Metropolitanae Sedi Sancti Ludovici Poto­ siensis suffraganeam facimus eiusque Episcopum metropolitico iuri Archie­ piscopi illius Sedis pro tempore subicimus. Consultores dioecesani deligantur ad iuris normam, qui ipsi Episcopo opem ferant. Congruam Praesulis su­ stentationem novae dioecesis Curiae emolumenta, fidelium oblationes et portio procurabunt, quae ei obveniet ex divisione, ad normam can. 122 C.I.C., bonorum quae antehac ad mensas episcopales dioecesis Vallipolitanae et archidioecesis Sancti Ludovici Potosiensis pertinuerunt. Quoad Semi­ narii institutionem atque sacrorum candidatorum formationem praescripta iuris communis et Congregationis de Institutione Catholica serventur. Semi­ narii quidam tirones itemque sacerdotes ad studia complenda Romam mit­ tantur, si fieri potest. Simul atque novae dioecesis constitutio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi censeantur assignati in cuius territorio officium ecclesiasticum habent, ceteri vero sacerdotes Seminariique tirones illi Ecclesiae in cuius territorio legitimum detinent domicilium. Acta et documenta quae in universum novam dioecesim respiciunt, a Curiis Vallipolitana et Sancti Ludovici Potosiensis ad Curiam Matehualensem sol­ licite transferantur. Ad haec tandem explenda quae per has Litteras iussi­ mus, Venerabilem Fratrem Iustum Mullor García, Archiepiscopum titulo Volsiniensem legamus, facta etiam potestate subdelegandi quemlibet in ec­ clesiastica potestate constitutum. Re denique ad exitum perducta, docu­ menta apparentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Episco­ pis diligenter mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 604 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die duodetricesimo mensis Maii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO SB BERNARDINUS Secretarius Status card. GANTIN Congregationis pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Antonius Maceuli, Protonot. Apost. s.n. Loco 68 Plumbi In Secret. Status tab., n. 416.142 III PUNCTIFIXENSIS Quodam detracto territorio a dioecesi Corensi, nova in Republica Venetiolana dioecesis constituitur, Punctifixensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ad melius prospiciendum spiritali Christifidelium bono in territorio dioe­ cesis Corensis, in Venetiolana Republica, sacrorum Antistites illius conferen­ tiae ab hac Apostolica Sede petiverunt ut, dismembrato territorio dioecesis Corensis, nova exinde erigeretur dioecesis. Nos, qui gravissimo fungimur munere Supremi Pastoris totius Dominici gregis, favente quoque eidem rei Venerabili Fratre Oriano Quilici, Archiepiscopo titulo Tablensi et in memo­ rata Natione Apostolico Nuntio, de consilio Congregationis pro Episcopis admotae postulationi libenter concedendum esse censuimus. De Nostra igi­ tur Apostolica potestate, a dioecesi Corensi integrum distrahimus territo­ rium peninsulae appellatae Paraguaná, quae civilia comprehendit municipia vulgo Carirubana, Los Taques et Falcón, ex eoque novam condimus dioece­ sim Punctifixensem appellandam, iisdem circumscriptam finibus quibus praefatum territorium in praesens terminatur. Sic conditae dioecesis sedem in urbe vulgo Punto Fijo ponimus ibique exstans templum, Deo in hono­ rem Beatae Virginis Mariae sub invocatione Nuestra Señora de Coromoto dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus, eique insignia, privilegia et honores tribuimus, quibus ceterae in orbe catholico Acta Ioannis Pauli Pp. II 605 Cathedrales ecclesiae fruuntur. Praeterea hanc novam dioecesim Punctifixensem suffraganeam facimus Metropolitanae Sedi Maracaibensi eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi illius Sedis subicimus. Manda­ mus etiam ut quam primum Collegium Consultorum ad normam iuris ibi constituatur. Congruae sustentationi Praesulis novae dioecesis provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus et portione ei ob veniente, ad normam canonis 122 C.I.C., ex divisione facienda bonorum quae hucusque ad mensam episcopalem dioecesis Corensis pertinuerunt. Quod attinet ad seminarii dioecesani erectionem nec non sacrorum alumnorum institutio­ nem, serventur praescripta iuris communis, prae oculis habitis normis et re­ gulis a Congregatione de Institutione Catholica statutis; selecti quidem iu­ venes sacerdotes, sua studia completuri, Romam mittantur. Simul ac dioe­ cesis erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi ad­ scripti censeantur in cuius territorio ecclesiasticum habent officium; cetero vero clerici seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati maneant vel incar­ dinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Acta et docu­ menta quae novam dioecesim eiusque clericos, fideles et bona temporalia respiciunt a Curia dioecesis Corensis ad Curiam Punctifixensem quam pri­ mum transmittantur. Ad haec perficienda deputamus Legatum Pontificium in Venetiola pro tempore exsistentem, necessarias et opportunas eidem tri­ buentes facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemli­ bet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congre­ gationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis, cum primum fas erit, remittendi. Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die duodecimo mensis Iulii, an­ no Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. 8 3 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status 8 3 BERNARDINUS card. GANTIN Congregationis pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Horatius Cocchetti, Loco & Plumbi In Secret.. Status tab., n. 416.979 Protonot. Apost. s.n. 606 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale LITTERAE APOSTOLICAE I Ecclesia cathedralis sancto Ludovico dicata in archidioecesi Sancti Ludovici, ad gradum Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Multos per annos ecclesia sancti Ludo­ vici praecipuus exstat locus in quo Christus Salvator « in Eucharistiae sa­ cramento ... divinae vitae sicut fontem se offerre pergit» (Tertio millennio adveniente, 55). Idcirco libentes accepimus postulationem Venerabilis Fratris Iustini Francisci Rigali, Archiepiscopi Sancti Ludovici, petentis ut Ecclesia Cathedralis eiusdem archidioecesis, ubi sacramenta paenitentiae et Eucharistiae a christifidelibus piissime coluntur, dignitate Basilicae Minoris exornaretur, confisi sane fore ut hoc privilegium haud parum conferat ad bonum populi Dei illius archidioecesis adque divinam misericordiam abun­ dantius super eum fundendam. De consilio ideo Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramen­ torum, potestate Nostra Apostolica per has Litteras statuimus, ut Ecclesia Cathedralis Sancto Ludovico dicata in archidioecesi Sancti Ludovici, titulo et dignitate Basilicae Minoris fruatur, iuribus additis et privilegiis huiusmo­ di templorum propriis, servatis iis quae iuxta Decretum « De titulo Basili­ cae Minoris» die ix mensis Novembris, anno MCMLXXXIX datum, servanda sunt. Haec vero nunc et in posterum firma esse volumus, contrariis quibus­ libet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die iv mensis Aprilis, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 410.783 Acta Ioannis Pauli Pp 607 II II Templum cathedrale Deo dicatum in honorem S. Ioannis Baptistae in dioecesi Saltensi in Uruguay ad gradum Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Evangelii disseminationem dum pro­ spicimus per orbem terrarum, singulari ratione communitatem ecclesialem Saitensem in Uruguay intuemur, centesimum anniversarium diem a sua in­ stitutione celebrantem, atque libenter obsecundare volumus petitioni Vene­ rabili Fratris Danielis Gil Zorrilla, eiusdem dioecesis Episcopi, qui, cleri po­ pulique sibi concrediti vota interpretatus, rogavit ut templum cathedrale Deo dicatum in honorem S. Ioannis Baptistae Basilica Minor fieret. Sic ex Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum consulto, Apostolicae potestatis Nostrae plenitudine, statuimus ut sacra haec aedes ad titulum ac dignitatem Basilicae Minoris evehatur, omnibus adiectis iuri­ bus et privilegiis, quae templis hoc nomine insignibus rite competunt, se­ cundum Decretum « De titulo Basilicae Minoris », die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX datum. Contrariis quibusvis non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die mensis Aprilis, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. VIII SODANO Secretarius Status Loco © Sigilli In Secret. Status tab., n.. 412.142 III Templum paroeciale Sanctae Annae, quod in urbe « Rengo » intra fines Rancaguensis dioecesis exstat, ad Basilicae Minoris gradum dignitatemque evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Inter sacras aedes Rancaguensis dioe­ cesis in Chilia merito celebratur templum paroeciale Sanctae Annae, quod in urbe « Rengo » superiore saeculo aedificatam, post gravissimum terrae 608 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale motum inter annos MCMXCII-MCMXCVI feliciter restitutum est. Quod quidem, curis sodalium Congregationis Augustinianorum ab Assumptione creditum, constat esse quendam fontem religiosae et civilis vitae eiusdem communita­ tis necnon notum centrum operum pastoralium et caritatis praesertim pro egenis atque aegrotis. Qua re, cum Venerabilis Frater Franciscus Xavier Prado Aránguiz, Episcopus memoratae Sedis, litteris die xn mensis Februa­ rii hoc anno datis, etiam cleri populique sui nomine postulaverit ut tem­ plum idem titulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos, pater­ nae benevolentiae documentum istis dilectis Chiliensibus filiis cupientes praebere, eius Pastoris precibus perquam libenter obsecundandum esse pu­ tamus. Ratis igitur plane habitis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, tributis a Nobis facultatibus, hac in re egit, summa Apostolica potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum templum paroeciale, quod diximus, ad Basilicae Minoris gradum dignitatemque evehimus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae sacris aedibus hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen serva­ tis, quae secundum Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX editum, servanda sunt. Has denique Litteras nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Maii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 412.490 IV Ecclesiae paroeciali-sanctuario Immaculatae Conceptioni Beatae Virginis Mariae dicato in dioecesi Sidcropolitana Basilicae Minoris dignitas tribuitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Marialem pietatem in populo christia­ no continuo fovere studemus, quae « praestantissimum quoddam instrumen­ tum est ad alendam amoris communionem familiae provehendamque coniu- Acta Ioannis Pauli Pp, II 609 galem ac familiarem spiritualitatem» (Familiaris consortio, 61). Qua de cau­ sa libentes accepimus postulationem Venerabilis Fratris Pauli Iby, Episcopi Sideropolitani, qui petivit ut titulo Basilicae Minoris honestaretur templum paroeciale-Sanctuarium Immaculatae Conceptioni Beatae Mariae Virginis in loco v.d. « Loretto » dicatum, in quo omnia instituta ad cultum sollemnio­ rem necessaria accommodata sunt atque divinae consolationes copiose a po­ pulo affluenti recipiuntur. Libenter quidem concedimus huiusmodi petitio­ ni, confisi fore ut, intercedente Virgine Immaculata, hoc privilegium ad spi­ ritale bonum Christifidelium adque fidem catholicam in illa regione corroborandam plurimum proficiat. De consilio ideo Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramen­ torum, potestate Nostra Apostolica per has Litteras statuimus, ut ecclesia paroecialis Deo dicata in honorem Immaculatae Conceptionis Beatae Mariae Virginis in loco v.d. « Loretto », in dioecesi Sideropolitana, titulo et dignita­ te Basilicae Minoris fruatur, iuribus additis et privilegiis huiusmodi templo­ rum propriis, servatis iis quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Mino­ ris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX datum, servanda sunt. Haec nunc et in posterum firma esse volumus, contrariis quibuslibet rebus mini­ me obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Maii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco £8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 412.705 V Ecclesia Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae, quae in «Montalbano Elicona » intra fines archidioecesis Messanensis-Liparensis-Sanctae Luciae exstat, ad Basilicae Minoris gradum dignitatemque evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Claris templis archidioecesis Messanen­ sis-Liparensis-Sanctae Luciae iure meritoque accensenda videtur ecclesia Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae, quae exstat in « Montalbano 610 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Elicona», ubi anno MCCX est aedificata, saeculo xvn iterum restituta et hoc quoque tempore instaurata. Quam quidem constat notum esse centrum spi­ ritualis vitae, praesertim cultus Sanctae Crucis ac Marialis necnon operum evangelizationis et caritatis. Quapropter, cum Venerabilis Frater Ignatius Cannavo, Archiepiscopus Metropolita memoratae Sedis, litteris die xxx men­ sis Decembris superiore anno datis, etiam cleri populique sui nomine postu­ laverit ut eandem ecclesiam titulo ac dignitate Basilicae Minoris honestaremus, Nos, paternae benevolentiae documentum istis dilectis Siciliae filiis cupientes praebere, eius Pastoris precibus perquam libenter obsecundandum esse putamus. Ratis igitur plane habitis iis, quae Congregatio de Cultu Di­ vino et Disciplina Sacramentorum, tributis a Nobis facultatibus, hac in re egit, summa Apostolica potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum ecclesiam, quam diximus, ad Basilicae Minoris gradum dignita­ temque evehimus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae sacris aedibus hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis, quae secundum Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die ix mensis No­ vembris anno MCMLXXXIX editum, servanda sunt. Has denique Litteras nunc et in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstan­ tibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi mensis Maii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. £8 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status L. 68 S. In Secret. Status tab., n. 412.946 VI Ecclesiae paroeciali-sanctuario Nativitati Beatae Virginis Mariae dicatae in oppido v.d. «Pszów» in archidioecesi Katovicensi Basilicae Minoris dignitas tribuitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Ecclesia Mariae maternitatem dum contuetur sensum reperit suae propriae maternitatis modumque simul quo incitatur ut eam testetur» (Evangelium vitae, 102). Quapropter, solliciti de vitae ac familiae in populo christiano tutela, libentes accepimus postulatio- Acta Ioannis Pauli Pp. II 611 nem Venerabilis Fratris Damiani Zimoñ, Archiepiscopi Katovicensis, qui petivit ut titulo Basilicae Minoris honestaretur templum paroeciale-Sanctuarium Nativitati Beatae Mariae Virginis in loco v.d. « Pszów » dicatum, in quo omnia instituta ad cultum sollemniorem necessaria accommodata sunt nec non fides, caritas filialisque in Salvatoris Matrem pietas populum variis ex partibus continuo affluentem coniunguntur. Benevolenter quidem concedimus huiusmodi petitioni, confisi fore ut, intercedente Virgine Imma­ culata, hoc privilegium ad spiritale fidelium bonum adque fidem catholicam in illa regione corroborandam plurimum conferat. De consilio ideo Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramen­ torum, potestate Nostra Apostolica per has Litteras statuimus, ut ecclesia paroecialis Deo dicata in honorem Nativitatis Beatae Mariae Virginis in lo­ co v.d. «Pszów», in archidioecesi Katovicensi, titulo et dignitate Basilicae Minoris honestetur, iuribus additis et privilegiis huiusmodi templorum pro­ priis, servatis iis quae iuxta Decretum « De titulo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX datum, servanda sunt. Haec nunc et in posterum firma esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die VII mensis Iunii, anno MCMXCVII, in memoria Immaculati Cordis B.M.V., Ponti­ ficatus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 414.498 VII Templum Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae, Conversanensi in urbe situm, ex dioecesi Conversanensi-Monopolitana, titulo ac dignitate Basilicae minoris honestatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ad sacram aedem Beatae Mariae Virgi­ nis in caelum Assumptae, quae in Conversanensi urbe locatur, inde iam a V saeculo ad nostra usque tempora fideles tamquam ad divinarum gratia­ rum fontem cotidie se conferunt ad Deiparam Mariam Virginem singulari 612 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cultu venerandam. Cum igitur ecclesia ista notissima habeatur sedes spirita­ lis vitae operumque pastoralium, Venerabilis Frater Dominicus Padovani, Episcopus Conversanensis-Monopolitanus, vota universi cleri populique fide­ lis excipiens, petivit ut supra memoratum templum titulo ac dignitate Ba­ silicae Minoris a Nobis honestaretur. Nos, peculiare benevolentiae Nostrae documentum cupientes praebere, illius sollertis Pastoris precibus libenter obsecundandum esse censuimus. De sententia igitur Congregationis de Cul­ tu Divino et Disciplina Sacramentorum, quam ratam habemus, summa Apostolica usi potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in mo­ dum paroeciale templum, de quo mentionem fecimus, titulo ac dignitate Basilicae Minoris decoramus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessioni­ bus quae templis hoc nomine insignitis rite competunt, iis tamen servatis quae secundum Decretum « de titulo Basilicae Minoris » die ix mensis No­ vembris anno MCMLXXXIX editum sunt prorsus servanda. Minime vero dubi­ tamus quin hic concessus honor in catholicae religionis profectum et in spi­ ritale cleri, fidelium cunctorumque istuc peregrinantium bonum cedat pari­ terque fore confidimus ut iidem, Beatae Mariae Virginis praesidio suffulti, novo vigore firmioris fidei vitam gerant novisque vinculis cum hac Aposto­ lica Sede coniungantur. Has denique Litteras sive nunc sive in posterum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxv mensis Iunii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 68 Sigilli In Secret. Status tab., n. 414.994 613 Ada Ioannis Pauli Pp. II CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET LIBERUM STATUM SAXONIAE VERTRAG ACCORDO zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Sachsen fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Sassonia DER HEILIGE STUHL, vertreten durch LA SANTA SEDE, rappresentata dal den Apostolischen Nuntius in Deutschland, Nunzio Apostolico in Germania, Erzbischof Dr. Giovanni Lajolo, Arcivescovo Dott. Giovanni Lajolo, e und vertreten durch LO STATO LIBERO DI SASSONIA, rappresentato dal den Ministerpräsidenten Ministro-Presidente Prof. Dr. Kurt Biedenkopf, Prof. Dott. Kurt Biedenkopf, DER FREISTAAT SACHSEN, haben unter Berücksichtigung des in Gel­ tung stehenden Konkordats zwi­ schen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933, soweit es den Freistaat Sachsen bin­ det, und in Würdigung des Ver­ trages des Freistaates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929, considerando il vigente Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Ger­ manico del 20 luglio 1933, per quan­ to esso vincola lo Stato Libero di Sassonia, e tenendo presente la So­ lenne Convenzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929; 614 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale in Anbetracht der neuen freiheitli­ chen Gesellschaftsordnung im Frei­ staat Sachsen, die es ermöglicht, die Beziehungen zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat partner­ schaftlich zu regeln, tenuto conto del nuovo ordinamento sociale di libertà nello Stato Libero di Sassonia, che rende possibile re­ golamentare in mutua cooperazione le relazioni fra la Santa Sede e lo Stato Libero; in der Absicht, auf der Grundlage und in inhaltlicher Fortbildung der obengenannten Verträge das Ver­ hältnis zwischen dem Freistaat Sach­ sen und der katholischen Kirche in freundschaftlichem Geist zu festigen und zu fördern, nell'intenzione di consolidare e pro­ muovere in spirito di amicizia i rap­ porti fra lo Stato Libero di Sassonia e la Chiesa cattolica, prendendo co­ me base i succitati Accordi e svi­ luppandone il contenuto, folgendes vereinbart: hanno convenuto quanto segue: Artikel 1 Articolo 1 Glaubensfreiheit Libertà religiosa (1) Der Freistaat Sachsen (im folgenden: Der Freistaat) gewährt der Freiheit des Bekenntnisses und der öffentlichen Ausübung der ka­ tholischen Religion den gesetzlichen Schutz. ( 1 ) Lo Stato Libero di Sassonia (in seguito: Lo Stato Libero) dà pro­ tezione legale alla libertà di pro­ fessione e di pubblico esercizio della religione cattolica. (2) Das Recht der katholischen Kirche, ihrer Untergliederungen so­ wie ihrer Mitglieder zur Bildung von Vereinigungen mit religiöser, kari­ tativer und anderer kirchlicher Ziel­ setzung wird gewährleistet. (2) Viene garantito il diritto della Chiesa cattolica, delle sue artico­ lazioni, come anche dei suoi membri, di formare associazioni con finalità religiosa o caritativa o con altra finalità ecclesiastica. (3) Die katholische Kirche ordnet und verwaltet ihre Angelegenheiten selbständig im Rahmen des für alle geltenden Gesetzes. (3) La Chiesa cattolica regola e amministra i propri affari autono­ mamente nell'ambito delle leggi ge­ nerali vigenti. Schlußprotokoll Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 615 Artikel 2 Articolo 2 Zusammenwirken Reciproca collaborazione (1) Die Staatsregierung und die Diözesanbisehöfe werden sich regel­ mäßig und bei Bedarf zu Gesprächen über solche Fragen treffen, die ihr Verhältnis zueinander berühren oder für beide Seiten von besonderer Bedeutung sind. ( 1 ) Il Governo di Stato e i Vescovi diocesani si incontreranno regolar­ mente e in caso di bisogno per collo­ qui su quelle questioni che toccano il loro reciproco rapporto o sono di particolare importanza per ambe­ due le parti. (2) Zur ständigen Vertretung ih­ rer Anliegen gegenüber dem Staat und zur Verbesserung der gemein­ samen Information bestellen die Diözesen Dresden-Meißen, Görlitz und Magdeburg einen gemeinsamen Beauftragten und errichten ein Ka­ tholisches Büro als Kommissariat der Bischöfe am Sitz der Staats­ regierung. (2) Per una rappresentanza sta­ bile dei propri interessi di fronte allo Stato e per una migliore reciproca informazione, le diocesi di DresdaMisnia, Görlitz e Magdeburgo no­ minano un incaricato comune e isti­ tuiscono un Ufficio Cattolico come Commissariato dei Vescovi presso la sede del Governo di Stato. (3) Bei Rechtsetzungsvorhaben und Programmen, die Belange der katholischen Kirche berühren, ist diese angemessen zu beteiligen. (3) Nei progetti di legislazione e nei programmi che toccano interessi della Chiesa cattolica, si deve ad essa assicurare un'adeguata partecipa­ zione. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 3 Articolo 3 Religionsunterricht Insegnamento della religione (1) Der Freistaat gewährleistet die Erteilung eines regelmäßigen ka­ tholischen Religionsunterrichts als ordentliches Lehrfach an den öf­ fentlichen Schulen. (1) Lo Stato Libero garantisce nelle scuole pubbliche il regolare insegnamento della religione catto­ lica come materia ordinaria. 616 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (2) Gegenstand des katholischen Religionsunterrichts ist die Vermitt­ lung der katholischen Glaubens- und Sittenlehre. Er soll zu religiösem Leben und zu verantwortlichem Handeln in Kirche und Gesellschaft motivieren. Richtlinien, Lehrpläne und Lehrbücher für den katholi­ schen Religionsunterricht bedürfen der kirchlichen Zustimmung. Die Beteiligung der Kirche an der staat­ lichen Aus-, Fort- und Weiterbil­ dung von Religionslehrern und bei der Aufsicht über den Religions­ unterricht wird durch besondere Vereinbarung geregelt. (2) Oggetto dell'insegnamento della religione cattolica è la tra­ smissione della dottrina della fede e morale cattolica. Esso deve moti­ vare alla vita religiosa e ad un'azione responsabile nella Chiesa e nella so­ cietà. Direttive, programmi e libri di testo per l'insegnamento della re­ ligione cattolica necessitano dell'ap­ provazione ecclesiastica. La parte­ cipazione della Chiesa all'opera di formazione, aggiornamento e per­ fezionamento degli insegnanti di re­ ligione, svolta dallo Stato, nonché al controllo sull'insegnamento della re­ ligione, viene regolata da una spe­ ciale intesa. (3) Lehrkräfte im Fach katho­ lische Religion bedürfen vor ihrer ersten Anstellung einer Bevollmäch­ tigung zur Erteilung des Religions­ unterrichts durch den zuständigen Diözesanbischof (Missio canonica). Für Priester gilt sie als erteilt. Die Bevollmächtigung kann auch be­ fristet erteilt und in begründeten Fällen widerrufen werden. (3) Gli insegnanti della materia Religione cattolica necessitano, an­ teriormente alla loro prima assun­ zione, di un'autorizzazione, da parte del competente Vescovo diocesano, ad impartire l'insegnamento della (4) Die Gestellung von haupt- und nebenamtlichen Religionslehrern, die auf Dauer oder befristet von der Kirche abgeordnet werden, bleibt einer besonderen Regelung vorbe­ halten. SchlußprotokoM religione {missio canonica). Per i sa­ cerdoti essa si considera concessa. Tale autorizzazione può essere ac­ cordata anche temporaneamente e, in casi motivati, revocata. (4) La designazione degli inse­ gnanti di religione, che esercitano tale professione come occupazione primaria o secondaria e vengono deputati dalla Chiesa stabilmente o temporaneamente, rimane riservata ad una regolamentazione partico­ lare. Protocollo Finale 617 Acta Ioannis Pauli Pp. II Artikel 4 Articolo 4 Kirchliches Schulwesen Scuole ecclesiastiche Die katholische Kirche, ein­ schließlich der zu ihr gehörenden Orden und Kongregationen sowie anderer kirchlicher Einrichtungen, hat das Recht, Schulen in eigener Trägerschaft auf konfessioneller Grundlage einzurichten und zu betreiben. La Chiesa cattolica, inclusi gli ordini e le congregazioni che le ap­ partengono così come altre istitu­ zioni ecclesiastiche, ha il diritto di istituire e di dirigere scuole in gestio­ ne propria su base confessionale. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 5 Articolo 5 Theologische Ausbildung an staatlichen Hochschulen Formazione teologica nelle università statali (1) Der Freistaat wird an der Technischen Universität Dresden das dort eingerichtete Fach katho­ lische Religion in Lehramtsstudien­ gängen und das Fach katholische Theologie in Magisterstudiengängen erhalten. Die Ausbildung in diesen Fächern entspricht der Lehre und den Grundsätzen der katholischen Kirche. (1) Lo Stato Libero conserverà presso l'Università Tecnica di Dre­ sda la disciplina Religione cattolica, ivi istituita, nei curricoli di studio per l'abilitazione all'insegnamento, e la disciplina Teologia cattolica nei curricoli di studio per il consegui­ mento del grado di «Magister». La formazione in queste discipline cor­ risponde alla dottrina e ai principi della Chiesa cattolica. (2) Professoren und Hochschul­ dozenten (Hochschullehrer) für ka­ tholische Theologie und katholische Religionspädagogik werden erst be­ rufen oder eingestellt, wenn sich das zuständige Staatsministerium bei dem zuständigen Diözesanbischof vergewissert hat, daß im Hinblick auf Lehre und Lebenswandel keine Bedenken bestehen. Werden Ein- (2) Professori e docenti (Hoch­ schullehrer) di Teologia cattolica e di Pedagogia della religione catto­ lica vengono chiamati o assunti sol­ tanto se il competente Ministero di Stato si è assicurato presso il com­ petente Vescovo diocesano che non esistono obiezioni riguardo alla dot­ trina e alla condotta. Qualora ven­ gano sollevate eccezioni, queste de- 42 - A. A. S Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 618 Wendungen erhoben, sind diese vom Diözesanbischof gemäß den Um­ ständen des Einzelfalles angemessen darzulegen. vono essere indicate dal Vescovo diocesano in modo adeguato alle circostanze del singolo caso. (3) Verstößt ein Hochschullehrer für katholische Theologie oder ka­ tholische Religionspädagogik gegen die Lehre der katholischen Kirche oder ist sein Lebenswandel mit den Grundsätzen der katholischen Kir­ che nicht mehr vereinbar und ist dies von seiten der Kirche festgestellt, wird der Diözesanbischof dies dem zuständigen Staatsministerium an­ zeigen. In diesem Falle kann der beanstandete Hochschullehrer seine Lehrtätigkeit in Fachgebieten der katholischen Theologie nicht mehr ausüben. Gleichzeitig nimmt das zu­ ständige Staatsministerium unver­ züglich Verhandlungen mit dem Diözesanbischof über die Art und den Umfang der zu leistenden Ab­ hilfe auf. (3) Qualora un insegnante ac­ cademico (Hochschullehrer) di Teo­ logia cattolica o di Pedagogia della religione cattolica manchi contro la dottrina della Chiesa cattolica op­ pure la sua condotta non sia più conciliabile con i princìpi della Chie­ sa cattolica, e ciò sia stato accertato da parte della Chiesa, il Vescovo diocesano lo comunicherà al com­ petente Ministero di Stato. In tal caso l'insegnante accademico contro il quale siano state sollevate ec­ cezioni non può più svolgere la sua attività accademica nei suddetti campi della Teologia cattolica. Nello stesso tempo il competente Mini­ stero di Stato entrerà, senza indugio, in trattative con il Vescovo dio­ cesano riguardo al modo e all'ambito del rimedio da adottare. (4) Das zuständige Staatsmini­ sterium wird Studien- und Prü­ fungsordnungen für Fachgebiete der katholischen Theologie erst geneh­ migen oder in Kraft setzen, wenn zuvor durch Anfrage bei dem Diö­ zesanbischof festgestellt worden ist, daß Einwendungen nicht erhoben werden. (4) Il competente Ministero di Stato autorizzerà o porrà in vigore gli ordinamenti degli studi e degli esami per le sezioni di studio di Teologia cattolica soltanto se in pre­ cedenza, con domanda al Vescovo diocesano, è stato accertato che non vengono sollevate eccezioni. Schlußprotokoll Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 619 Artikel 6 Articolo 6 Kirchliche Hochschulausbildung Formazione universitaria ecclesiastica (1) Die katholische Kirche hat das Recht, eigene Ausbildungsstät­ ten, insbesondere für Theologen, Re­ ligionspädagogen, Kirchenmusiker, Sozial- und Gemeindepädagogen so­ wie andere vergleichbare Berufe ein­ zurichten. Diese sind den staatlichen Lehreinrichtungen gleichgestellt, wenn sie den hochschulrechtlichen Bestimmungen entsprechen. (1) La Chiesa cattolica ha il di­ ritto di erigere propri centri di for­ mazione, particolarmente per teo­ logi, insegnanti di religione, cultori di musica sacra e assistenti peda­ gogici nei settori sociale e parroc­ chiale, come anche per altre pro­ fessioni assimilabili. Questi centri sono equiparati agli istituti d'in­ segnamento statali, se corrispondo­ no alle disposizioni di legge relative all'ordinamento universitario. (2) Die Voraussetzungen für die staatliche Anerkennung sowie der Umfang der Beteiligung des Frei­ staates an deren Sach- und Per­ sonalkosten können durch beson­ dere Vereinbarungen geregelt wer­ den. (2) I presupposti per il ricono­ scimento da parte dello Stato, come anche la misura della partecipazione dello Stato Libero ai costi di gestione e di personale dei medesimi centri, possono essere regolati da intese par­ ticolari. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 7 Articolo 7 Jugend- und Erwachsenenbildung Formazione dei giovani e degli adulti (1) Die kirchliche Jugendarbeit wird im Rahmen der allgemeinen staatlichen Förderung und inner­ halb der jugendpolitischen Gremien des Freistaates angemessen berück­ sichtigt. (1) L'attività della Chiesa per i giovani viene tenuta in adeguata considerazione nel quadro generale delle sovvenzioni statali e all'interno degli organi di politica giovanile del­ lo Stato Libero. (2) Die Freiheit der Kirche, in der Erwachsenenbildung tätig zu sein, wird durch den Freistaat gewähr­ leistet. (2) La libertà della Chiesa di ope­ rare nella formazione degli adulti è garantita da parte dello Stato Li­ bero. 620 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 8 Articolo 8 Feiertagsschutz Protezione dei giorni festivi Der Schutz des Sonntags und der kirchlichen Feiertage wird gewähr­ leistet. La protezione della domenica e delle festività ecclesiastiche è ga­ rantita. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 9 Articolo 9 Pastorale und karitative Einrichtungen Istituzioni pastorali e caritative (1) Die Bistümer, kirchlichen Ver­ bände und karitativen Organisatio­ nen haben das Recht, im Pasto­ ralbereich sowie im Sozial- und Ge­ sundheitswesen eigene Einrichtun­ gen für die Betreuung und Beratung besonderer Zielgruppen zu unter­ halten. Soweit diese Einrichtungen gemeinwohlbezogene Aufgaben er­ füllen und unabhängig von der Kir­ chenzugehörigkeit in Anspruch ge­ nommen werden können, haben de­ ren Träger Anspruch auf eine an­ gemessene Förderung. (1) Le diocesi, le associazioni ec­ clesiastiche e le organizzazioni ca­ ritative hanno il diritto di man­ tenere, nell'ambito pastorale come pure nel settore sociale e nella sanità, istituzioni proprie per la cura e la consulenza di particolari gruppi di destinatari. Nella misura in cui que­ ste istituzioni espletano compiti a vantaggio del bene comune e si può ricorrere ad esse senza riguardo al­ l'appartenenza confessionale, i loro gestori hanno diritto ad un'adegua­ ta sovvenzione. (2) Für die Aus-, Fort- und Wei­ terbildung ihrer Mitarbeiter in den in Absatz 1 genannten Bereichen kann die katholische Kirche eigene Bildungsstätten betreiben. (2) Per la formazione, l'aggior­ namento ed il perfezionamento dei suoi collaboratori negli ambiti men­ zionati nel comma 1, la Chiesa cat­ tolica può gestire centri di forma­ zione propri. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 10 Articolo 10 Pflege sorbischer Belange Cura degli interessi dei Sorabi Die katholische Kirche wird das katholisch geprägte sorbische Kul- La Chiesa cattolica conserverà e tutelerà il patrimonio culturale di Acta Ioannis Pauli Pp. II 621 turgut bewahren und schützen. Der Freistaat unterstützt hierbei die ka­ tholische Kirche im Rahmen seiner Möglichkeiten. stampo cattolico dei Sorabi. In ciò lo Stato Libero appoggia la Chiesa cat­ tolica nel quadro delle proprie pos­ sibilità. Artikel 11 Articolo 11 Rundfunk und Fernsehen Radio e televisione (1) Der Freistaat wird Sorge tra­ gen, daß der katholischen Kirche von den öffentlich-rechtlichen Rundfunk- und Fernsehanstalten ausreichend Sendezeit eingeräumt wird. Die katholische Kirche soll in den Aufsichts- und Programmor­ ganen angemessen vertreten sein. ( 1 ) Lo Stato Libero avrà cura che da parte degli enti radiotelevisivi di diritto pubblico venga concesso alla Chiesa cattolica un tempo sufficien­ te di trasmissione. La Chiesa cat­ tolica dovrà essere adeguatamente rappresentata negli organi di con­ trollo e di programmazione. (2) Das Recht der katholischen Kirche und ihrer Untergliederun­ gen, nach Maßgabe der landesge­ setzlichen Bestimmungen alleine oder mit Dritten Rundfunk zu ver­ anstalten, bleibt unberührt. (2) Resta intatto il diritto della Chiesa cattolica e delle sue sud­ divisioni di organizzare enti radio­ televisivi, da sola o con terzi, a norma delle disposizioni di legge del Land. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 12 Articolo 12 Sonderseelsorge Pastorale speciale (1) Gottesdienst und Seelsorge in staatlichen Krankenhäusern, Ju­ stizvollzugsanstalten, Polizeiausbil­ dungsstätten und entsprechenden Einrichtungen des Freistaates wer­ den gewährleistet. Der Freistaat wird dafür Sorge tragen, daß die notwendigen Räumlichkeiten zur Verfügung stehen. (1) Sono garantiti il culto divino e la cura d'anime negli ospedali sta­ tali, negli istituti giudiziari di pena, nei centri di formazione della polizia ed in istituzioni analoghe dello Stato Libero. Lo Stato Libero avrà cura che siano a disposizione i locali ne­ cessari. 622 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (2) Werden diese Aufgaben von einem dafür freigestellten Seelsorger im Haupt- oder Nebenamt wahr­ genommen (Anstaltspfarrer), ge­ schieht die Berufung durch den Diö­ zesanbischof im Benehmen mit dem zuständigen Staatsministerium. (2) Qualora tali compiti vengano svolti come impiego primario o se­ condario da un sacerdote messo ap­ positamente a disposizione (cappel­ lano dell'istituto), la nomina viene fatta dal Vescovo diocesano, dopo aver preso contatto con il Ministero di Stato competente. (3) Näheres wird durch besondere Vereinbarung geregelt. (3) I particolari vengono regolati da speciale intesa. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 13 Articolo 13 Besetzung kirchlicher Ämter Provvista di uffici ecclesiastici (1) Die Besetzung kirchlicher Ämter in den Bistümern Görlitz und Magdeburg richtet sich nach den Bestimmungen der jeweiligen Ver­ träge über die Bistumserrichtung. (1) La provvista di uffici eccle­ siastici nelle diocesi di Görlitz e di Magdeburgo avviene in conformità alle disposizioni dei rispettivi Ac­ cordi sull'erezione della diocesi. (2) Für die Besetzung des Bi­ schöflichen Stuhles und der Kanonikate des Domkapitels gelten im Bistum Dresden-Meißen die Vor­ schriften des Artikels 14 des Kon­ kordats zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933 entsprechend. (2) Per la provvista della sede episcopale e dei canonicati del ca­ pitolo cattedrale nella diocesi di Dresda-Misnia valgono corrispondente­ mente le prescrizioni dell'articolo 14 del Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933. (3) In den in Absatz 1 und 2 genannten Bistümern entfällt eine Mitteilungspflicht über die Beset­ zung von Pfarrstellen. (3) Nelle diocesi menzionate nei commi 1 e 2 cessa l'obbligo di co­ municare la provvista delle parroc­ chie. Schlußprotokoll Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 623 Artikel 14 Articolo 14 Orden und religiöse Genossenschaften Ordini e congregazioni religiose Orden und religiöse Genossen­ schaften unterliegen in bezug auf ihre Gründung, Niederlassung und Betätigung ausschließlich den Schranken des für alle geltenden Gesetzes. Gli ordini e le congregazioni re­ ligiose sono sottoposti, riguardo alla loro fondazione, alle loro residenze e alla loro attività, esclusivamente ai limiti delle leggi generali vigenti. Artikel 15 Articolo 15 Körperschaftsrechte Diritti degli enti giuridici (1) Die Bistümer, die Bischöf­ lichen Stühle, die Domkapitel, die Pfarreien und Kirchengemeinden sowie die aus ihnen gebildeten Ver­ bände sind Körperschaften des öf­ fentlichen Rechts; ihr Dienst ist öf­ fentlicher Dienst. (1) Le diocesi, le sedi episcopali, i capitoli cattedrali, le parrocchie e simili entità ecclesiastiche come pu­ re le associazioni da esse formate, sono enti di diritto pubblico; il loro servizio è un servizio pubblico. (2) Geringfügige Gebietsänderun­ gen der Bistümer, die im Interesse der örtlichen Seelsorge erfolgen, sind der Staatsregierung anzuzeigen. Im übrigen erfolgen Änderungen der Diözesanorganisation und -zirkumskription im Einvernehmen mit der Staatsregierung. (2) Piccoli cambiamenti territo­ riali delle diocesi, che hanno luogo nell'interesse della cura d'anime lo­ cale, sono da notificare al Governo di Stato. Per il resto, i cambiamenti dell'organizzazione e circoscrizione diocesana avvengono d'intesa con il Governo di Stato. (3) Die Bistümer werden Be­ schlüsse über die beabsichtigte Er­ richtung, Aufhebung und Änderung von kirchlichen Körperschaften dem zuständigen Staatsministerium sowie den räumlich unmittelbar berührten Gebietskörperschaften rechtzeitig anzeigen. Die Errichtung öffentlich-rechtlicher kirchlicher (3) Le diocesi notificheranno per tempo al Ministero di Stato com­ petente nonché agli enti territoria­ li, direttamente interessati sotto l'aspetto territoriale, le decisioni ri­ guardanti la progettata erezione, soppressione e modifica degli enti ecclesiastici. L'erezione di fondazio­ ni ecclesiastiche di diritto pubblico 624 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Stiftungen bedarf der Genehmigung des zuständigen Staatsministeri­ ums. necessita dell'autorizzazione del competente Ministero di Stato. (4) Die Vorschriften der Bistümer über die vermögensrechtliche Ver­ tretung der kirchlichen Körper­ schaften, Anstalten und Stiftungen des öffentlichen Rechts werden dem zuständigen Staatsministerium vor ihrem Erlaß vorgelegt. Das Staats­ ministerium kann innerhalb eines Monats Einspruch erheben, wenn eine ordnungsgemäße vermögens­ rechtliche Vertretung nicht gewähr­ leistet ist. (4) Le prescrizioni delle diocesi sulla rappresentanza giuridico-patrimoniale degli enti, degli istituti e delle fondazioni della Chiesa, dotati di personalità giuridica pubblica, vengono presentate al competente Ministero di Stato prima della loro emanazione. Il Ministero di Stato può sollevare eccezione entro un mese, quando non sia garantita una regolare rappresentanza giuridicopatrimoniale. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 16 Articolo 16 Kirchliches Eigentumsrecht Diritto di proprietà ecclesiastica (1) Das Eigentum und andere Vermögenswerte Rechte der katho­ lischen Kirche und ihrer Gliederun­ gen werden gewährleistet. (1) La proprietà e gli altri diritti patrimoniali della Chiesa cattolica e delle sue articolazioni sono garan­ titi. (2) Die Landesbehörden werden bei der Anwendung enteignungs­ rechtlicher Vorschriften auf kirch­ liche Belange Rücksicht nehmen. Bei der Beschaffung gleichwertiger Ersatzgrundstücke werden sie im Rahmen der gesetzlichen Vorschrif­ ten der Kirche entgegenkommen. (2) Neh"applicare norme di espro­ prio le Autorità del Land avranno riguardo agli interessi ecclesiastici. Nel procurare terreni sostitutivi di uguale valore, esse verranno incon­ tro alla Chiesa nel quadro delle di­ sposizioni di legge. Schlußprotokoll Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 625 Artikel 17 Articolo 17 Kirchliche Gebäude in nichtkirchlichem Eigentum Edifìci ecclesiastici di proprietà non-ecclesiastica (1) Für Kirchen und andere kirch­ liche Gebäude, die im Eigentum des Freistaates stehen und zu kirch­ lichen oder karitativen Zwecken ge­ nutzt werden, wird der Widmungs­ zweck uneingeschränkt gewährlei­ stet. Im Rahmen seiner Baulast­ pflicht wird der Freistaat für die Unterhaltung dieser Gebäude oder Gebäudeteile sorgen. (1) Per le chiese e gli altri edifici ecclesiastici, che sono di proprietà dello Stato Libero e vengono usati per scopi ecclesiastici o caritativi, viene garantito illimitatamente il fine di destinazione. Nel quadro del proprio obbligo di contribuire al mantenimento dei fabbricati, lo Sta­ to Libero si prenderà cura della manutenzione di tali edifici o parti di edifici. (2) Durch Vereinbarung mit dem jeweiligen Bistum kann sich der baulastpflichtige Eigentümer ver­ pflichten, das kirchlichen oder ka­ ritativen Zwecken gewidmete Grundstück unter Ablösung der Baulast, gegebenenfalls gegen eine Entschädigung, zu übereignen. (2) Per mezzo di un'intesa con la rispettiva diocesi, il proprietario ob­ bligato al mantenimento dell'edi­ ficio si può impegnare a trasferire la proprietà del terreno destinato a scopi ecclesiastici o caritativi, svin­ colandosi dall'onere di contribuzio­ ne al mantenimento del fabbricato, eventualmente dietro indennizzo. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 18 Articolo 18 Friedhofswesen Cimiteri (1) Die kirchlichen Friedhöfe un­ terstehen demselben staatlichen Schutz wie die kommunalen Fried­ höfe. Die Kirche ist berechtigt, nach Maßgabe der Gesetze neue Friedhöfe anzulegen und bestehende zu er­ weitern. (1) I cimiteri ecclesiastici sotto­ stanno alla medesima protezione da parte dello Stato che i cimiteri co­ munali. La Chiesa ha diritto di isti­ tuire nuovi cimiteri e di ampliare quelli già esistenti, a norma delle leggi. 626 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (2) Die Träger kirchlicher Fried­ höfe können nach den für die Ge­ meinden geltenden Grundsätzen Benutzungs- und Gebührenordnungen erlassen. Schlußprotokoll (2) I gestori dei cimiteri eccle­ siastici possono emanare regolamen­ ti per l'uso e le tariffe secondo i principi vigenti per i Comuni. Protocollo Finale Artikel 19 Articolo 19 Kirchliche Kulturdenkmale Monumenti ecclesiastici di rilevanza culturale (1) Die katholische Kirche und der Freistaat bekennen sich zu ihrer gemeinsamen Verantwortung für den Schutz und Erhalt der kirch­ lichen Kulturdenkmale. (1) La Chiesa cattolica e lo Stato Libero riconoscono la propria co­ mune responsabilità per la salva­ guardia e conservazione dei monu­ menti ecclesiastici di rilevanza cul­ turale. (2) Die katholische Kirche ver­ pflichtet sich, ihre Kulturdenkmale im Rahmen des Zumutbaren zu er­ halten, zu pflegen und nach Mö­ glichkeit der Öffentlichkeit zugäng­ lich zu machen. (2) La Chiesa cattolica si impegna a conservare, curare e, per quanto possibile, rendere accessibili al pub­ blico i propri monumenti di rile­ vanza culturale, nei limiti del ra­ gionevole. (3) Die katholische Kirche hat für die Erhaltung ihrer Kulturdenkma­ le Anspruch auf angemessene Ko­ stenerstattung durch den Freistaat nach Maßgabe der Gesetze und wird bei der Vergabe staatlicher Mittel entsprechend berücksichtigt. Der Freistaat wird sich dafür verwen­ den, daß die katholische Kirche auch von solchen Einrichtungen und Behörden Fördermittel erhält, die auf nationaler und internationaler Ebene auf dem Gebiet der Kulturund Denkmalpflege tätig sind. (3) La Chiesa cattolica ha diritto, per la conservazione dei propri mo­ numenti di rilevanza culturale, ad un adeguato rimborso delle spese da parte dello Stato Libero, a norma delle leggi e, nell'assegnazione dei fondi statali, viene presa corrispon­ dentemente in considerazione. Lo Stato Libero si adopererà per far sì che la Chiesa cattolica riceva sov­ venzioni anche da quelle istituzioni ed uffici, che a livello nazionale e internazionale operano nel campo della cura del patrimonio culturale e monumentale. Schlußprotokoll Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 627 Artikel 20 Articolo 20 Staatsleistungen Prestazioni finanziarie delio Stato Der Freistaat zahlt zur Abgel­ tung der Ansprüche der Bistümer aus Staatsleistungen einen jährli­ ehen Gesamtbetrag in Höhe von 1.000.000 DM. Dieser Betrag ändert sich entsprechend den nach dem 31. Dezember 1993 wirksam werdenden Änderungen der Besoldung der Be­ amten im Staatsdienst. Lo Stato Libero versa, a saldo dei diritti delle diocesi derivanti da pre­ stazioni statali, una somma globale annua di 1.000.000 di marchi te­ deschi. Questa somma cambia con­ formemente alle variazioni della re­ tribuzione dei funzionari a servizio dello Stato effettive a partire dal 31 dicembre 1993. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 21 Articolo 21 Kirchensteuerrecht Diritto di imposta ecclesiastica (1) Die Bistümer sind berechtigt, nach Maßgabe der landesrechtlichen Bestimmungen Kirchensteuern als Diözesan- oder als Ortskirchensteu­ ern zu erheben. Kirchensteuern sind die Kirchensteuer vom Einkommen und vom Vermögen, Kirchgeld in festen oder gestaffelten Beträgen so­ wie das besondere Kirchgeld bei glaubensverschiedener Ehe. Die ein­ zelnen Kirchensteuerarten können sowohl einzeln als auch nebenein­ ander erhoben werden. (1) Le diocesi hanno il diritto di percepire imposte ecclesiastiche a norma delle disposizioni previste dalla legislazione del Land, quali imposte ecclesiastiche diocesane o locali. Sono imposte ecclesiastiche l'imposta ecclesiastica sul reddito e sul patrimonio, il contributo alla Chiesa (Kirchgeld) con importi fìssi o differenziati, come anche lo speciale contributo alla Chiesa in caso di matrimonio in cui un coniuge non appartiene ad una confessione aven­ te il diritto di percepire imposte ecclesiastiche. I singoli tipi di im­ posta ecclesiastica possono venire riscossi sia separatamente sia in­ sieme. (2) Für die Bemessung der Kir­ chensteuer als Zuschlag zur Ein- (2) Per il calcolo dell'imposta ec­ clesiastica come addizionale dell'im- 628 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale kommensteuer (Lohnsteuer) einigen sich die Bistümer auf einen ein­ heitlichen Zuschlagsatz. posta sul reddito (imposta sul sa­ lario), le diocesi concordano una aliquota aggiuntiva unitaria. (3) Die Kirchensteuerordnungen einschließlich ihrer Änderungen und Ergänzungen sowie die Beschlüsse über die Kirchensteuersätze bedür­ fen staatlicher Anerkennung. (3) I regolamenti delle imposte ecclesiastiche, incluse le modifiche ed integrazioni dei medesimi, come anche le deliberazioni sulle aliquote delle imposte ecclesiastiche, neces­ sitano del riconoscimento da parte dello Stato. Schlußprotokoll Artikel 22 Verwaltung und Vollstreckung der Kirchensteuern Die Verwaltung der Kirchensteuern vom Einkommen und vom Ver­ mögen sowie des Kirchgelds in glau­ bensverschiedener Ehe kann den Fi­ nanzämtern übertragen werden, wenn die landesrechtlichen Voraus­ setzungen hierfür vorliegen. Soweit die Steuer vom Arbeitslohn in Be­ triebsstätten im Freistaat erhoben wird, sind die Arbeitgeber zu ver­ pflichten, die Kirchensteuer nach dem genehmigten Satz einzubehalten und abzuführen. Den Finanzämtern obliegt die Vollstreckung der von ihnen verwalteten Kirchensteuern. Schlußprotokoll Protocollo Finale Articolo 22 Amministrazione ed esazione delle imposte ecclesiastiche L'amministrazione delle imposte ecclesiastiche sul reddito e sul pa­ trimonio, come anche del contributo alla Chiesa (Kirchgeld) in caso di matrimonio in cui un coniuge non appartiene ad una confessione aven­ te il diritto di percepire imposte ecclesiastiche, può essere trasferita agli uffici fiscali, se ci sono i pre­ supposti stabiliti a tal fine dalla legislazione del Land. Se l'imposta sul salario lavorativo viene riscos­ sa nei luoghi di lavoro nello Stato Libero, si farà obbligo ai datori di lavoro di trattenere e di ver­ sare l'imposta ecclesiastica secondo l'aliquota autorizzata. Spetta agli uffici fiscali l'esazione delle imposte ecclesiastiche da essi amministrate. Protocollo Finale Acta Ioannis Pauli Pp. II 629 Artikel 23 Articolo 23 Meldewesen Dati anagrafici ( 1 ) Den Bistümern werden die zur Erfüllung ihrer Aufgaben erforder­ lichen Daten aus dem Melderegister übermittelt. Der Umfang der zu übermittelnden Daten bestimmt sich nach dem Sächsischen Melde­ gesetz. Die Übermittlung setzt vor­ aus, daß im kirchlichen Bereich aus­ reichende Maßnahmen zur Siche­ rung des Datenschutzes getroffen sind. (1) Alle diocesi vengono trasmessi i dati del registro della popolazione, richiesti per l'espletamento dei loro compiti. L'ambito dei dati da tra­ smettere viene determinato in base alla legge della Sassonia sull'anagra­ fe. La trasmissione presuppone che nel campo ecclesiastico siano adot­ tati provvedimenti sufficienti per assicurare la protezione dei dati. (2) Die Datenübermittlung er­ folgt gebührenfrei. (2) La trasmissione dei dati viene fatta con esenzione da tasse. Schlußprotokoll Protocollo Finale Artikel 24 Articolo 24 Kirchliches Sammlungswesen Collette ecclesiastiche (1) Die Bistümer und ihre Kir­ chengemeinden sowie die katholi­ schen Organisationen und Verbände sind berechtigt, freiwillige Gaben für kirchliche Zwecke zu erbitten. ( 1 ) Le diocesi e le loro parrocchie o simili comunità ecclesiastiche, come anche le organizzazioni e le asso­ ciazioni cattoliche, sono autorizzate a chiedere offerte volontarie per fini ecclesiastici. (2) Für die Bistümer und ihre karitativen Einrichtungen gelten darüber hinaus alljährlich zwei all­ gemeine öffentliche Haus- und Straßensammlungen als genehmigt. Die Termine dieser Sammlungen stimmt das Bistum mit dem zu­ ständigen Staatsministerium ab. (2) A favore delle diocesi e delle loro istituzioni caritative sono date per autorizzate, inoltre, ogni anno due collette generali pubbliche a do­ micilio e sulle strade. La diocesi con­ corda le date di queste collette con il competente Ministero di Stato. 630 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 25 Articolo 25 Gebührenbefreiung Esenzione da tasse Der katholischen Kirche sowie ihren öffentlich-rechtlichen Anstal­ ten, Stiftungen und Verbänden blei­ ben die auf Landesrecht beruhenden Gebührenbefreiungen erhalten. Per la Chiesa cattolica, come an­ che per i suoi istituti, fondazioni ed associazioni di diritto pubblico, re­ stano conservate le esenzioni da tas­ se, basate sulla legislazione del Land. Artikel 26 Articolo 26 Freundschaftsklausel Clausola della composizione amichevole Die Vertragsparteien werden zwi­ schen ihnen etwa bestehende Mei­ nungsverschiedenheiten über die Auslegung und Anwendung dieses Vertrages oder über die Einhaltung des Paritätsgebotes im Zusammen­ hang mit Regelungen dieses Ver­ trages auf freundschaftliche Weise beilegen. Le Parti contraenti comporranno in via amichevole le divergenze d'o­ pinione, che esistessero eventual­ mente fra di Esse circa l'interpre­ tazione e l'applicazione del presente Accordo o circa l'osservanza del­ l'imperativo di parità in rapporto a regolamentazioni del presente Ac­ cordo. Artikel 27 Articolo 27 Schlußbestimmungen Disposizioni finali (1) Dieser Vertrag, dessen ita­ lienischer und deutscher Text glei­ che Kraft haben, bedarf der Ra­ tifizierung. Die Ratifikationsurkun­ den sollen möglichst bald ausge­ tauscht werden. (1) Il presente Accordo, i cui testi italiano e tedesco fanno medesima fede, necessita di ratifica. Gli Stru­ menti di ratifica dovranno essere scambiati quanto prima. Acta Ioannis Pauli Pp. II 631 (2) Der Vertrag einschließlich des Schlußprotokolls, das Bestandteil des Vertrages ist, tritt am Tage nach dem Austausch der Ratifikations­ urkunden in Kraft. (2) L'Accordo, incluso il Proto­ collo Finale che è parte costitutiva dell'Accordo medesimo, entra in vi­ gore il giorno successivo allo scam­ bio degli Strumenti di ratifica. Geschehen in zweifacher Urschrift. Fatto in doppio originale. Dresden, am 2. Juli 1996 Dresda, il 2 luglio 1996 Für den Heiligen Stuhl ^ Giovanni Lajolo Erzbischof Dr. Giovanni Lajolo Apostolischer Nuntius in Deutschland Für der Freistaat Sachsen Kurt Biedenkopf Prof. Dr. Kurt Biedenkopf Ministerpräsident des Freistaates Sachsen Schlußprotokoll Protocollo Finale Bei der Unterzeichnung des am heutigen Tag geschlossenen Vertra­ ges zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat sind folgende übereinstimmende Erklärungen ab­ gegeben worden, die einen integrie­ renden Bestandteil des Vertrages bilden. Al momento di procedere alla firma dell'Accordo oggi concluso fra la Santa Sede e lo Stato Libero, sono state fatte le seguenti concordi di­ chiarazioni, che formano parte co­ stitutiva integrante dell'Accordo medesimo. Zu Artikel 1 Abs. 2 In relazione all'Articolo 1, comma 2 Die Betätigung dieser Vereini­ gungen unterliegt im Rahmen der allgemein geltenden Gesetze keinen Beschränkungen. L'attività di queste associazioni non è sottoposta, nel quadro delle leggi generali vigenti, a nessuna re­ strizione. 632 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Zu Artikel 2 Abs. 3 In relazione all'Articolo 2, comma 3 Die Beteiligung soll so rechtzeitig erfolgen, daß der katholischen Kir­ che ermöglicht wird, noch vor Be­ schlußfassung ihre Stellungnahme abzugeben. Bei eigenen Gesetzge­ bungsvorhaben wird die Staatsre­ gierung der katholischen Kirche rechtzeitig vor der Entscheidung über die Einbringung der Geset­ zesvorlage Gelegenheit zur Äuße­ rung geben. La partecipazione dovrà aver luo­ go in modo tempestivo, così che alla Chiesa cattolica venga data la pos­ sibilità di far conoscere la propria presa di posizione prima che si pro­ ceda a decisione. Nel caso di disegni di legge propri il Governo di Stato darà per tempo alla Chiesa cattolica l'opportunità di esprimersi, prima che si decida sulla presentazione del progetto di legge. Zu Artikel 3 Abs. 1 In relazione all'Articolo 3, comma 1 Die Vertragspartner sind sich be­ wußt, daß der Neuaufbau des Re­ ligionsunterrichts noch einen erheb­ lichen Zeitraum in Anspruch neh­ men wird. Die Bistümer verpflich­ ten sich, für die Erteilung von Re­ ligionsunterricht kirchliche Mitar­ beiter zur Verfügung zu stellen. Der Freistaat wird seinerseits die Aus­ bildung von Religionslehrern, die auch im gymnasialen Bereich un­ beschränkt einsetzbar sind, be­ schleunigt vorantreiben. Über­ gangsweise wird der Freistaat im Einvernehmen mit den Bistümern Stellen, die auch Teilzeitstellen sein können, für im Schuldienst tätige Geistliche und diplomierte Theolo­ gen einrichten. Le Parti contraenti sono consa­ pevoli che la ricostituzione dell'in­ segnamento della religione richie­ derà ancora un notevole spazio di tempo. Le diocesi assumono l'ob­ bligo a mettere a disposizione col­ laboratori ecclesiastici per impartire l'insegnamento della religione. Lo Stato Libero, da parte sua, pro­ muoverà sollecitamente la forma­ zione di insegnanti di religione, che possano essere impiegati illimitata­ mente anche nell'ambito ginnasiale. Per il periodo di transizione lo Stato Libero, d'intesa con le diocesi, isti­ tuirà posti, che possono essere anche a tempo parziale, per ecclesiastici e per teologi diplomati, che sono ad­ detti all'insegnamento. Der Religionsunterricht soll bald­ möglichst in allen Jahrgangsstufen L'insegnamento della religione dovrà essere attuato quanto prima Acta Ioannis Pauli Pp. II 633 durchgeführt werden. Soweit auf­ grund der geringen Zahl der in Be­ tracht kommenden Schüler die Durchführung des Religionsunter­ richts an einer Schule mit unver­ hältnismäßig großem Aufwand ver­ bunden ist, kann der Religionsun­ terricht schulübergreifend abgehal­ ten werden. Zu einem schulüber­ greifenden Religionsunterricht ist der Freistaat nur verpflichtet, wenn dieser mit zumutbarem organisa­ torischen Aufwand eingerichtet wer­ den kann. in tutte le classi di ogni grado. Qua­ lora, a motivo del piccolo numero degli alunni in questione, l'attua­ zione dell'insegnamento della reli­ gione in una scuola fosse legata a spese eccessive, l'insegnamento della religione può essere tenuto colle­ gando più scuole. A questo tipo di insegnamento della religione lo Sta­ to Libero è obbligato soltanto se può essere istituito con spese organiz­ zative ragionevoli. Zu Artikel 3 Abs. 2 Satz 3 In relazione all'Articolo 3, comma 2, terzo periodo Zuständig für die Erteilung der kirchlichen Zustimmung ist der Diözesanbischof, in dessen Bistum der Religionsunterricht erteilt wird. Competente per la concessione dell'approvazione ecclesiastica è il Vescovo diocesano, nella cui diocesi l'insegnamento della religione viene impartito. Zu Artikel 3 Abs. 3 In relazione all'Articolo 3, comma 3 Die innerkirchlichen Regelungen über den Entzug einzelner Rechte bleiben unberührt, insbesondere was ihre Auswirkungen auf die Zulas­ sung zur Lehrtätigkeit als Religions­ lehrer betrifft. Restano intatti i regolamenti in­ terni della Chiesa sulla revoca di singoli diritti, specialmente per quanto riguarda le conseguenze sul­ l'ammissione all'attività didattica come insegnante di religione. Zu Artikel 3 Abs. 3 Satz 1 In relazione all'Articolo 3, comma 3, primo periodo Zuständig ist der Diözesanbischof, in dessen Bistum die betref­ fende Ausbildungseinrichtung gele­ gen ist. Competente è il Vescovo dioce­ sano nella cui diocesi è sito il ri­ spettivo istituto di formazione. 4.3 - A. A, S 634 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Zu Artikel 4 In relazione all'Articolo 4 Der Freistaat, der selbst keine Schulen auf konfessioneller Grund­ lage anbietet, wird die katholischen Schulen fördern. Die Finanzierung aus öffentlichen Mitteln und die Festlegung der Voraussetzungen für die staatliche Anerkennung bleiben dem Landesrecht oder einer Verein­ barung vorbehalten. Lo Stato Libero, che da parte sua non offre nessuna scuola su base confessionale, promuoverà le scuole cattoliche. Il finanziamento con fon­ di pubblici e la determinazione dei presupposti per il riconoscimento da parte dello Stato rimangono riser­ vati alla legislazione del Land o ad un'intesa. Zu Artikel 5 In relazione all'Articolo 5 Bezüglich der katholischen theo­ logischen Ausbildung an staatlichen Hochschulen besteht Einverneh­ men, daß für das Verhältnis aller Lehrstühle für katholische Theolo­ gie und Religionspädagogik zum zu­ ständigen Diözesanbischof im Frei­ staat gegenwärtig insbesondere die Apostolische Konstitution »Sapientia Christiana« vom 15. April 1979 sowie die hierzu erlassenen Verord­ nungen vom 29. April 1979 und die zwei Dekrete der Kongregation für das katholische Bildungswesen vom 1. Januar 1983 gelten, welche an die Stelle der im Schlußprotokoll zu Artikel 19 des Konkordates zwi­ schen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933 genannten kirchlichen Vorschriften getreten sind. Riguardo alla formazione teolo­ gica cattolica nelle università statali si è d'accordo che, per i rapporti di tutte le cattedre di Teologia cat­ tolica e di Pedagogia della religione cattolica con il competente Vescovo diocesano, nello Stato Libero sono attualmente in vigore, in partico­ lare, la Costituzione Apostolica «Sa­ pientia Christiana» del 15 aprile 1979, così come le relative Norme applicative del 29 aprile 1979 e i due Decreti della Congregazione per l'Educazione Cattolica del I gen­ naio 1983, i quali hanno preso il posto delle prescrizioni ecclesiasti­ che menzionate nel Protocollo Fi­ nale all'articolo 19 del Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Ger­ manico del 20 luglio 1933. Zu Artikel 5 Abs. 1 In relazione all'Articolo 5, comma 1 Die Festlegung des erforderlichen Lehrpersonals (Stellenplan) und La determinazione del personale insegnante occorrente (piano dei po- o Acta Ioannis Pauli Pp. II 635 der notwendigen Lehreinrichtungen (Sachausstattung) erfolgt im Beneh­ men mit dem zuständigen Diözesanbischof. sti di insegnante) e delle strutture didattiche necessarie (dotazione ma­ teriale) si effettua prendendo con­ tatto con il Vescovo diocesano com­ petente. Zu Artikel 5 Abs. 2 In relazione all'Articolo 5, comma 2 Vor der Erteilung eines Rufes oder dem Angebot einer Stelle im Sinne dieser Bestimmung wird das Staatsministerium die Äußerung des zuständigen Diözesanbischofs einholen. Hat der Diözesanbischof erklärt, keine Einwendungen zu er­ heben, kann das zuständige Staats­ ministerium die Berufung oder Ein­ stellung vornehmen. Personalent­ scheidungen im Sinne dieser Bestim­ mung dürfen erst veröffentlicht werden, wenn der Diözesanbischof keine Einwendungen erhoben hat. Prima di partecipare una chia­ mata o di offrire un incarico di insegnamento ai sensi di questa nor­ ma, il Ministero di Stato richiederà il parere del Vescovo diocesano com­ petente. Se il Vescovo diocesano dichiara di non sollevare alcuna ec­ cezione, il competente Ministero di Stato può procedere alla chiamata o nomina. Le decisioni sulle persone ai sensi di questa norma possono essere pubblicate soltanto se il Vescovo diocesano non ha sollevato alcuna eccezione. Soweit die vorgeschlagenen Kan­ didaten nicht auf den priesterlichen Lebenswandel verpflichtet sind, ist ein Lebenswandel nach den Ord­ nungen der katholischen Kirche er­ forderlich. Qualora i candidati proposti non siano tenuti alla condotta sacerdo­ tale, è richiesta una condotta con­ forme alle regole della Chiesa cat­ tolica. Zu Artikel 5 Abs. 4 In relazione all'Articolo 5, comma 4 Der zuständige Diözesanbischof ist berechtigt, einen Vertreter als Beobachter zu den mündlichen Ab- Il Vescovo diocesano competente ha il diritto di inviare un rappre­ sentante come osservatore agli esa- 636 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale schlußprüfungen in Fachgebieten der katholischen Theologie zu ent­ senden. Die entsprechenden Termi­ ne sind ihm jeweils rechtzeitig im voraus anzuzeigen. mi orali finali nelle sezioni di studio di Teologia cattolica. Le rispettive date gli devono essere precedente­ mente comunicate per tempo, di volta in volta. Zu Artikel 6 Abs. 2 In relazione all'Articolo 6, comma 2 Eine entsprechende Vereinba­ rung kann sowohl allgemein als auch im Hinblick auf die einzelne kirch­ liche Lehreinrichtung erfolgen. Una corrispondente intesa può aver luogo tanto in generale quanto in riferimento ad un singolo istituto ecclesiastico d'insegnamento. Zu Artikel 8 In relazione all'Articolo 8 Die Festlegung gesetzlicher und kirchlicher Feiertage erfolgt durch Landesgesetz. Soweit ein kirchlicher Feiertag nicht zugleich gesetzlicher Feiertag ist, gewährleistet der Frei­ staat, daß La determinazione di giorni fe­ stivi civili ed ecclesiastici avviene mediante legge del Land. Nel caso in cui una festività ecclesiastica non sia in pari tempo festività civile, lo Stato Libero garantisce che 1. Schüler und Auszubildende so­ wie 1. scolari e apprendisti, come an­ che 2. Personen, die in einem Be­ schäftigungsverhältnis stehen, soweit keine zwingenden be­ trieblichen Erfordernisse ent­ gegenstehen, 2. persone che stanno in rapporto di lavoro, nella misura in cui non vi si oppongano cogenti esigenze aziendali, den Hauptgottesdienst besuchen können und in dem erforderlichen Umfang von ihrer Ausbildungs- oder Arbeitsstelle fernbleiben können. possono frequentare la celebrazione liturgica principale e possono essere assenti dal loro luogo di formazione o di lavoro per il tempo necessario. Acta Ioannis Pauli Pp. II 637 Zu Artikel 9 Abs. 1 Satz 2 In relazione all'Articolo 9, comma 1, secondo periodo Die Vertragsparteien gehen da­ von aus, daß die kirchlichen Träger Fördermittel in derselben Höhe be­ anspruchen können wie kommunale oder andere freie Träger, die ver­ gleichbare Leistungen erbringen. Le Parti contraenti partono dal presupposto che i gestori ecclesia­ stici possono esigere fondi di sov­ venzione per il medesimo importo dei gestori comunali o di altri gestori privati, che forniscono prestazioni assimilabili. Zu Artikel 9 Abs. 2 In relazione all'Articolo 9, comma 2 Die Abschlüsse an den kirchli­ chen Ausbildungseinrichtungen wer­ den staatlich anerkannt, wenn die Gleichwertigkeit mit entsprechen­ den staatlichen Ausbildungsgängen gewährleistet ist. Die Entschei­ dung hierüber trifft das zuständige Staatsministerium. Diese Bildungs­ stätten sind nach allgemeinen Grund­ sätzen zu fördern. Gli esami finali presso gli istituti ecclesiastici di formazione sono ri­ conosciuti dallo Stato, se ne è ga­ rantita l'equivalenza ai corrispon­ denti corsi di formazione statali. In merito decide il Ministero di Stato competente. Questi centri di for­ mazione sono da promuovere se­ condo i principi generali. Zu Artikel 11 Abs. 1 In relazione all'Articolo 11, comma 1 Der Freistaat gewährleistet öf­ fentlich-rechtliche Rundfunk- und Fernsehanstalten auf staatsvertrag­ licher Grundlage nur mit anderen Bundesländern. Zwischen den Ver­ tragsparteien besteht Einigkeit, daß die Vorgaben des Artikel 11 Abs. 1 dieses Vertrages in den bestehenden Rundfunkstaats vertragen (Staats- Lo Stato Libero garantisce enti radiotelevisivi di diritto pubblico sulla base di accordi statali esclu­ sivamente insieme con altri Länder federali. Tra le Parti contraenti c'è unanimità sul fatto che le indica­ zioni dell'Articolo 11, comma 1, del presente Accordo sono già sufficien­ temente realizzate nei vigenti ac- 638 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale vertrag über den Mitteldeutschen Rundfunk vom 30. Mai 1991, SächsGVBl. S. 169; Staatsvertrag über den Rundfunk im vereinten Deutschland vom 31. August 1991, SächsGVBl. S. 425) bereits ausrei­ chend umgesetzt sind. Bei einer Fortschreibung oder Änderung der bezeichneten Rundfunkstaatsver­ träge wird der Freistaat auf eine Berücksichtigung der in Absatz 1 festgelegten Grundsätze hinwirken. Soweit dies nicht durchsetzbar er­ scheint, entfällt eine Bindung des Freistaates an die Regelung dieses Vertrages. cordi statali sulla diffusione radio­ televisiva (Staatsvertrag über den Mitteldeutschen Rundfunk del 30 maggio 1991, SächsGVBl, pag. 169; Staatsvertrag über den vereinten Deutschland 1991, SächsGVBl, Rundfunk im del 31 agosto pag. 425). Nel caso di un'integrazione o di un cam­ biamento di detti accordi statali sulla diffusione radiotelevisiva, lo Stato Libero si adopererà affinché siano presi in considerazione i prin­ cipi fissati nel comma 1. Nella mi­ sura in cui ciò non appare attuabile, viene a cessare il vincolo dello Stato Libero alla regolamentazione del presente Accordo. Im Bereich des privaten Rund­ funks wird der Freistaat im Rahmen seiner Verpflichtung zur Sicherstel­ lung der Pluralität nach Maßgabe der landesrechtlichen Bestimmun­ gen auch für die Beachtung der Belange der katholischen Kirche Sorge tragen. Nell'ambito della diffusione ra­ diotelevisiva privata, lo Stato Li­ bero, nel quadro del suo obbligo di assicurare la pluralità a norma delle disposizioni di legge del Land, si prenderà cura anche del rispetto degli interessi della Chiesa catto­ lica. Zu Artikel 12 Abs. 1 In relazione all'Articolo 12, comma 1 Der Freistaat trägt die Bau- und Unterhaltungslast an Räumen in Justizvollzugsanstalten und staat­ lichen Krankenhäusern, die über­ wiegend gottesdienstlichen Zwecken dienen, solange das entsprechende Gebäude als Justizvollzugsanstalt oder Krankenhaus Verwendung fin­ det oder gefunden hat. Im Falle Lo Stato Libero sostiene gli oneri di costruzione e di manutenzione per quegli ambienti all'interno degli isti­ tuti giudiziari di pena e degli ospe­ dali statali, che servono in preva­ lenza a scopi cultuali, per tutto il tempo in cui il rispettivo edifìcio sia in uso o sia stato in uso come istituto giudiziario di pena od ospedale. Nel Acta Ioannis Pauli Pp. II 639 einer Nutzungsänderang entfallen die Rechte der Kirchen an den ihnen zur Verfügung gestellten Räumlich­ keiten. caso di un cambiamento dell'uti­ lizzazione vengono a cessare i diritti delle Chiese circa i locali messi a loro disposizione. Zu Artikel 12 Abs. 3 In relazione all'Articolo 12, comma 3 Die zwischen dem Freistaat und der katholischen Kirche geschlos­ sene Vereinbarung zur Regelung der seelsorgerischen Tätigkeit in den Justizvollzugsanstalten vom 15. Januar 1993 bleibt unberührt. Rimane intatta l'Intesa del 15 gennaio 1993, conclusa fra lo Stato Libero e la Chiesa cattolica per la regolamentazione dell'attività pa­ storale negli istituti giudiziari di pena. Zu Artikel 13 In relazione all'Articolo 13 Der Freistaat verzichtet auf die Ableistung des bischöflichen Treu­ eids gemäß Artikel 16 des Kon­ kordats zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933. Lo Stato Libero rinuncia alla pre­ stazione del giuramento di fedeltà da parte del Vescovo, di cui all'articolo 16 del Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933. Zu Artikel 13 Abs. 1 In relazione all'Articolo 13, comma 1 Bezüglich der in den Bistums­ errichtungsverträgen genannten kirchlichen Ämter bleibt Artikel 9 Abs. 1 und 2 des Vertrages des Freistaates Preußen mit dem Hei­ ligen Stuhl vom 14. Juni 1929 un­ berührt. Riguardo agli uffici ecclesiastici menzionati negli Accordi sull'ere­ zione delle diocesi rimane intatto l'articolo 9, capoversi 1 e 2, della Solenne Convenzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929. Zu Artikel 13 Abs. 2 In relazione all'Articolo 13, comma 2 Hinsichtlich der Besetzung des Bischöflichen Stuhles Dresden- Per quanto concerne la provvista della sede episcopale di Dresda-Mi- 640 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Meißen gilt Artikel 14 Abs. 1 Satz 2 des Konkordates zwischen dem Hei­ ligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933 in Ver­ bindung mit den dort in bezug ge­ nommenen Bestimmungen. Bezüg­ lich der Besetzung der Kanonikate des Domkapitels im Bistum Dre­ sden-Meißen gilt Artikel 14 Abs. 1 Satz 1 dieses Konkordates. snia, vige l'articolo 14, capoverso 1, secondo periodo, del Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933 in connessione con le disposizioni, alle quali si fa ivi riferimento. Riguardo alla provvista dei canonicati del capitolo catte­ drale nella diocesi di Dresda-Misnia vige l'articolo 14, capoverso 1, primo periodo, del medesimo Concordato. Zu Artikel 13 Abs. 3 In relazione all'Articolo 13, comma 3 Die Vertragschließenden sind sich darüber einig, daß eine Pfarr­ stelle dauernd nur demjenigen über­ tragen werden darf, der ein min­ destens dreijähriges theologisch­ philosophisches Studium erfolgreich abgeschlossen hat. Im übrigen ent­ scheidet der zuständige Diözesan­ bischof in Abweichung von Artikel 14 Abs. 2 des Konkordates zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deut­ schen Reich vom 20. Juli 1933 und in Abweichung von Artikeln 9 und 10 des Vertrages des Freistaates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929 frei über die Besetzung der Pfarrstellen. Le Parti contraenti convengono che una parrocchia può essere af­ fidata in modo stabile soltanto a chi abbia concluso con successo almeno uno studio triennale di filosofia e teologia. Per il resto, il competente Vescovo diocesano decide libera­ mente della provvista delle parroc­ chie in deroga all'articolo 14, ca­ poverso 2, del Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933 e in deroga agli articoli 9 e 10 della Solenne Con­ venzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929. Zu Artikel 15 Abs. 1 In relazione all'Articolo 15, comma 1 Aus dem Charakter des kirch­ lichen Dienstes als öffentlichem Dienst folgt keine Anwendung der Dal carattere di servizio pubbli­ co, proprio del servizio ecclesiastico, non consegue alcuna applicazione Acta Ioannis Pauli Pp. II 641 Regelung des staatlichen öffentli­ chen Dienstrechts. Die katholische Kirche wird jedoch soweit möglich eine Angleichung ihrer dienstrecht­ lichen Bestimmungen an die Grund­ sätze des staatlichen öffentlichen Dienstrechts vornehmen. della regolamentazione del diritto del lavoro pubblico statale. La Chie­ sa cattolica tuttavia effettuerà, per quanto possibile, un adeguamento delle proprie disposizioni di diritto del lavoro ai principi del diritto del lavoro pubblico statale. Zu Artikel 15 Abs. 4 In relazione all'Articolo 15, comma 4 Die Bistümer werden die in Ab­ satz 4 genannten Vorschriften nicht in Kraft setzen, bevor die Ein­ spruchsfrist abgelaufen ist. Hat das zuständige Staatsministerium Ein­ spruch eingelegt, sind die Bistümer nicht berechtigt, diese Vorschriften in Kraft zu setzen, bevor der Ein­ spruch nicht zurückgenommen oder durch gerichtliche Entscheidung rechtskräftig für unwirksam erklärt wurde. Le diocesi non porranno in vigore le prescrizioni menzionate nel com­ ma 4, prima che sia trascorso il termine per sollevare eccezioni. Qua­ lora il competente Ministero di Stato presenti eccezione, le diocesi non sono in diritto di porre in vigore dette prescrizioni, prima che l'ec­ cezione sia stata ritirata o sia stata legalmente invalidata da una de­ cisione giudiziaria. Zu Artikel 16 Abs. 1 In relazione all'Articolo 16, comma 1 Der Umfang der Gewährleistung bemißt sich nach Artikel 138 Abs. 2 der Verfassung des Deutschen Rei­ ches vom 11. August 1919. L'ambito della garanzia si misura secondo l'articolo 138, comma 2, della Costituzione del Reich Ger­ manico dell'11 agosto 1919. Zu Artikel 17 Abs. 1 In relazione all'Articolo 17, comma 1 Der Freistaat erkennt seine Bau­ lastpflicht an der Kathedrale (Hof- Lo Stato Libero riconosce il pro­ prio obbligo di contribuzione al Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 642 kirche) in Dresden sowie an fol­ genden Schloßkapellen an: mantenimento degli edifici della cat­ tedrale (Hofkirche) di Dresda, come pure delle cappelle nei seguenti ca­ stelli: 1. Hubertusburg 1. Hubertusburg 2. Pillnitz 2. Pillnitz 3. Moritzburg. 3. Moritzburg. Die katholische Kirche wird bei der Geltendmachung ihrer Ansprü­ che auf Erfüllung staatlicher Bau­ lastverpflichtungen auf die wirt­ schaftliche Lage des Freistaates Rücksicht nehmen. Nel far valere i propri diritti in ordine all'adempimento degli obbli­ ghi statali di contribuzione al man­ tenimento degli edifici, la Chiesa cattolica avrà riguardo della situa­ zione economica dello Stato Libero. Zu Artikel 18 Abs. 2 In relazione all'Articolo 18, comma 2 Die Friedhofsgebühren werden auf Antrag des kirchlichen Trägers im Wege der Vollstreckungshilfe eingezogen. Von der staatlichen Vollstreckungshilfe sind nach über­ einstimmender Auffassung der Ver­ tragsparteien nur solche Gebühren erfaßt, die nach der Gebührenord­ nung für die Benutzung und Un­ terhaltung der Friedhofsanlagen er­ hoben werden. Dagegen sind Ge­ bühren für kirchliche Beisetzungs­ feierlichkeiten, Fremdleistungen an­ derer Unternehmen sowie etwaige Gebühren für kirchliche Amtshand­ lungen nicht im Wege der Verwaltungsvollstreckung beitreibbar. Le tariffe cimiteriali vengono ri­ scosse, su richiesta del gestore ec­ clesiastico, per via di esecuzione fi­ scale. Secondo il parere concorde delle Parti contraenti, nell'esecuzio­ ne fiscale statale sono comprese sol­ tanto quelle tariffe, che secondo il regolamento delle tariffe vengono percepite per l'uso e la manuten­ zione delle costruzioni cimiteriali. Invece, tariffe per celebrazioni fu­ nerarie ecclesiastiche e per presta­ zioni accessorie di terzi, come anche eventuali tariffe per atti d'ufficio ecclesiastici, non si possono riscuo­ tere per via di esecuzione ammi­ nistrativa. Acta Ioannis Pauli Pp. II 643 Zu Artikel 19 Abs. 2 In relazione all'Articolo 19, comma 2 Die kultischen und seelsorgeri­ schen Belange sollen dabei vorran­ gig berücksichtigt werden. Al riguardo, le esigenze cultuali e pastorali dovranno essere tenute in preminente considerazione. Zu Artikel 20 In relazione all'Articolo 20 a) Zwischen den Vertragspartei­ en besteht Ubereinstimmung, daß von der getroffenen Abgeltungs­ klausel sämtliche Ansprüche aus der Staatsleistungsgarantie gemäß Ar­ tikel 109 Abs. 4 Sächsischer Ver­ fassung in Verbindung mit Artikel 138 Abs. 1 der Verfassung des Deut­ schen Reiches vom 11. August 1919 und gemäß Artikel 112 Abs. 1 Säch­ sischer Verfassung erfaßt sind. Da­ mit entfallen diese Ansprüche unab­ hängig davon, ob die entsprechen­ den Rechtsgrundlagen den Parteien bei Vertragsschluß bereits bekannt waren. Die Ansprüche aus staat­ lichen Baulastverpflichtungen ge­ mäß Artikel 17 dieses Vertrages blei­ ben unberührt. a) Le Parti contraenti concor­ dano che dalla clausola di saldo, qui adottata, sono compresi tutti i di­ ritti derivanti dalla garanzia di pre­ stazione statale a norma dell'arti­ colo 109, comma 4, della Costitu­ zione della Sassonia in connessione con l'articolo 138, comma 1, della Costituzione del Reich Germanico dell'11 agosto 1919 e a norma del­ l'articolo 112, comma 1, della Co­ stituzione della Sassonia. Con ciò, detti diritti vengono a cessare in­ dipendentemente dal fatto che i ri­ spettivi fondamenti giuridici fossero già noti alle Parti all'atto di con­ cludere l'Accordo. I diritti derivanti dagli obblighi dello Stato di con­ tribuire al mantenimento di edifìci, di cui all'Articolo 17 del presente Accordo, restano intatti. b) Die Mittel stehen zur freien Verfügung der Bistümer. Die Bistü­ mer regeln die Verteilung des Ge­ samtbetrages unter sich. Eine Prü­ fung der Verwendung dieser Mittel durch staatliche Stellen findet nicht statt. è) I fondi sono a libera dispo­ sizione delle diocesi. Le diocesi re­ golano tra di loro la ripartizione della somma globale. Sull'impie­ go di questi fondi non si effettua alcun controllo da parte di uffici statali. 644 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale c) Die Zahlungen erfolgen in zwölf Monatsraten auf ein vom Bis­ tum Dresden-Meißen zu benennen­ des Konto, das dem zuständigen Staatsministerium bekanntgegeben wird. Eine Leistung auf dieses Kon­ to erfolgt, nachdem die Bistumer dem zuständigen Staatsministerium gegenüber ihre Einigung über die interne Verteilung der Beträge schriftlich mitgeteilt haben. Diese Mitteilung ist für den Freistaat bin­ dend, solange sie nicht von einem der beteiligten Bistümer gegenüber dem zuständigen Staatsministerium widerrufen wird. Soweit keine Ei­ nigung zwischen den Bistümern be­ steht, sind die jeweils fälligen Gelder nach den Vorschriften der Hinter­ legungsordnung vom 10. März 1937 (RGBl. I S. 285), zuletzt geändert durch Gesetz vom 20. August 1990 (BGBl. I S. 1765), zu hinterlegen. c) I pagamenti si effettuano in dodici rate mensili su un conto in­ testato alla diocesi di Dresda-Misnia, che viene notificato al com­ petente Ministero di Stato. I ver­ samenti su questo conto vengono effettuati dopo che le diocesi hanno comunicato per iscritto al compe­ tente Ministero di Stato il loro ac­ cordo in ordine alla suddivisione interna degli importi. Tale comu­ nicazione è vincolante per lo Stato Libero fino a quando non venga revocata nei confronti del compe­ tente Ministero di Stato da una delle diocesi interessate. Qualora non sus­ sista un accordo fra le diocesi, i fondi da versare di volta in volta vanno depositati ai sensi delle prescrizioni del regolamento dei depositi del 10 marzo 1937 (RGBl. I, pag. 285), modificato ultimamente con la legge del 20 agosto 1990 (BGBl. I, pag. 1765). d) Für die Jahre 1991 und 1992 verbleibt es bei den bislang gelei­ steten Abschlagszahlungen. Von den Vertragsparteien werden kei­ ne Nach- oder Rückforderungen er­ hoben. Für das Jahr 1990 werden keine Zahlungen geleistet. d) Per gli anni 1991 e 1992 si resta d'accordo sui pagamenti in acconto finora effettuati. Le Parti contraenti non sollevano richieste di integra­ zione o di restituzione. Per l'anno 1990 non si effettuano pagamenti. e) Maßgebend ist die Besoldungs­ ordnung für Beamte aus dem Bei­ trittsgebiet. Zugrandegelegt wird das Eingangsamt für den höhe­ ren nichttechnischen Verwaltungs­ dienst, Besoldungsgruppe A 13 der e) Vale come norma l'ordinamen­ to retributivo per funzionari del ter­ ritorio di accessione alla Repubblica Federale di Germania. Viene presa come base la carica d'ingresso per il servizio amministrativo superiore Acta Ioannis Pauli Pp II 645 Bundesbesoldungsordnung, 7. Dienst­ altersstufe, verheiratet, zwei Kinder. non-tecnico, gruppo di retribuzione A 13 dell'ordinamento retributivo federale, 7° livello di anzianità di servizio, sposato, con 2 figli. Zu Artikel 21 Abs. 1 In relazione all'Articolo 21, comma 1 Die Bistümer sind berechtigt, in ihren Kirchensteuerordnungen Min­ destbeträge und Obergrenzen fest­ zulegen. Le diocesi sono autorizzate a fis­ sare importi minimi e limiti superiori nei loro regolamenti delle imposte ecclesiastiche. Zu Artikel 21 Abs. 2 In relazione all'Articolo 21, comma 2 Die Vertragsparteien sind sich darüber einig, daß eine Verstän­ digung über einen einheitlichen Zu­ schlagsatz Voraussetzung für die staatliche Verwaltung der Kirchen­ steuer ist. Erfolgt keine Einigung über den Zuschlagsatz mit an­ deren kirchensteuererhebungsberechtigten Religionsgemeinschaf­ ten, so wird das Staatsministerium der Finanzen nach Maßgabe der lan­ desrechtlichen Bestimmungen dar­ über befinden, ob bezüglich der Bistümer die Verwaltung der Kir­ chensteuer durch die Finanzämter erfolgen kann. Le Parti contraenti sono d'ac­ cordo che l'intesa su un'aliquota aggiuntiva unitaria costituisce un presupposto per l'amministrazione dell'imposta ecclesiastica da parte dello Stato. Se non viene raggiunto alcun accordo sull'aliquota aggiun­ tiva con altre comunità religiose aventi diritto a percepire l'imposta ecclesiastica, il Ministero di Stato delle Finanze deciderà, in confor­ mità alle disposizioni della legisla­ zione del Land, se, per quanto ri­ guarda le diocesi, l'amministrazione dell'imposta ecclesiastica si possa effettuare tramite gli uffici fiscali. Zu Artikel 21 Abs. 3 In relazione all'Articolo 21, comma 3 Die Bistümer werden ihre Be­ schlüsse über die Kirchensteuersät- Le diocesi presenteranno al Mi­ nistero di Stato delle Finanze le loro 646 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ze dem Staatsministerium der Fi­ nanzen vorlegen; sie werden sie auch dann vorlegen, wenn sie denjenigen des vorhergehenden Haushaltsjah­ res entsprechen. Sie gelten als an­ erkannt, wenn sie den anerkannten Beschlüssen des vorhergehenden Haushaltsjahres entsprechen und die landesrechtlichen Grundlagen sich nicht geändert haben. deliberazioni sulle aliquote delle im­ poste ecclesiastiche; le presenteran­ no anche nel caso in cui esse cor­ rispondono a quelle del precedente anno di bilancio. Esse si considerano riconosciute se corrispondono alle deliberazioni riconosciute del pre­ cedente anno di bilancio e se non sono mutati i presupposti della le­ gislazione del Land. Zu Artikel 22 in relazione all'Articolo 22 a) Die Bistümer werden dem Staatsministerium der Finanzen ein vom Bistum Dresden-Meißen ein­ zurichtendes Konto benennen, auf das die Kirchensteuereinnahmen der Bistümer insgesamt zu überweisen sind, nachdem sich die Jurisdik­ tionsbezirke über die Aufteilung der Kirchensteuereinnahmen geeinigt und dies dem Staatsministerium der Finanzen angezeigt haben. a) Le diocesi indicheranno al Mi­ nistero di Stato delle Finanze un conto, da aprire da parte della dio­ cesi di Dresda-Misnia, sul quale si dovranno trasferire globalmente i proventi delle imposte ecclesiastiche delle diocesi, dopo che le diocesi stesse abbiano concordato la riparti­ zione dei proventi delle imposte ec­ clesiastiche ed abbiano notificato ciò al Ministero di Stato delle Finanze. 6) Für die Verwaltung der Kir­ chensteuer erhält der Freistaat eine Entschädigung, deren Höhe sich nach dem vereinnahmten Kirchen­ steueraufkommen richtet. Das Nä­ here wird durch Vereinbarung ge­ regelt. Die Finanzämter sind nach Maßgabe der Vorschriften der Ab­ gabenordnung und der datenschutz­ rechtlichen Bestimmungen ver­ pflichtet, den zuständigen kirchli­ chen Stellen in allen kirchensteuer­ rechtlichen Angelegenheiten im Rahmen der vorhandenen Unter­ b) Per l'amministrazione dell'im­ posta ecclesiastica lo Stato Libero riceve un indennizzo, il cui ammon­ tare si regola secondo il gettito delle imposte ecclesiastiche che è stato incassato. I particolari vengono re­ golati mediante intesa. Gli uffici fiscali sono obbligati, a norma delle prescrizioni dell'ordinamento fiscale e delle disposizioni di legge sulla protezione dei dati, a dare infor­ mazione ai competenti uffici eccle­ siastici in tutte le questioni relative al diritto delle imposte ecclesiasti- Acta Ioannis Pauli Pp. II 647 lagen Auskunft zu geben. Die Ver­ tragsparteien sind sich darüber ei­ nig, daß die Finanzämter nur zur bloßen Datenübermittlung ver­ pflichtet sind. Die Aufbereitung des Datenmaterials nach bestimmten Ordnungsgesichtspunkten ist durch diese Bestimmung nicht umfaßt. che, nei limiti della documentazione disponibile. Le Parti contraenti sono d'accordo che gli uffici fiscali sono obbligati soltanto alla semplice tra­ smissione dei dati. L'elaborazione del materiale di dati secondo de­ terminate prospettive di sistema­ zione non è contemplata da questa disposizione. c) Maßnahmen der Finanzbehör­ den, die den Erlaß, die abweichende Festsetzung aus Billigkeitsgrün­ den, die Stundung oder die Nieder­ schlagung der Einkommen- (Lohn-) und Vermögensteuer, betreffen, er­ strecken sich auf diejenigen Kir­ chensteuern, die als Zuschläge zu diesen Steuern erhoben werden. Das Recht der kirchlichen Stellen, die Kirchensteuer aus Billigkeitsgrün­ den abweichend festzusetzen, zu stunden, ganz oder teilweise zu er­ lassen oder niederzuschlagen, bleibt unberührt. c) I provvedimenti delle Autorità fiscali, che concernono il condono, la determinazione derogante per ra­ gioni d'equità, la proroga o la sop­ pressione delle imposte sul reddito (salario) e sul patrimonio, si esten­ dono a quelle imposte ecclesiastiche, che vengono riscosse come addizio­ nali di dette imposte. Resta intatto il diritto degli uffici ecclesiastici, per ragioni di equità, di determinare in modo derogante, di prorogare, di condonare completamente o in parte o di sopprimere l'imposta ecclesia­ stica. Zu Artikel 23 In relazione all'Articolo 23 Artikel 23 des Vertrages gilt nicht, wenn die Datenübermittlung für privatrechtliche oder für pri­ vatrechtlich organisierte Werke und Einrichtungen erfolgen soll. L'Articolo 23 del presente Ac­ cordo non vale qualora la trasmis­ sione di dati dovesse effettuarsi a favore di opere e di istituzioni, do­ tate di personalità giuridica privata od organizzate in regime di diritto privato. Zu Artikel 23 Abs. 1 In relazione all'Articolo 23, comma 1 Regelmäßige Datenübermittlun­ gen erfolgen in bestimmten zeit- A determinati intervalli di tempo si effettuano regolari trasmissioni di Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 648 liehen Abständen an die jeweils zu­ ständige kirchliche Stelle. Neben der Religionszugehörigkeit werden die Daten nach § 30 Abs. 1 und 2 des Sächsischen Meldegesetzes unter den dort genannten Voraussetzun­ gen übermittelt. Gleiches gilt bei Änderung dieser Daten. Näheres wird durch Vereinbarung zwischen dem zuständigen Staatsministerium und den Bistümern geregelt. dati all'ufficio ecclesiastico di volta in volta competente. Oltre alla con fessione religiosa di appartenenza, vengono trasmessi i dati di cui al § 30, primo e secondo comma, della legge della Sassonia sull'anagrafe, secondo i presupposti ivi menzio­ nati. Lo stesso vale nel caso di cam­ biamento di questi dati. I particolari vengono regolati da un'intesa fra il Ministero di Stato competente e le diocesi. Maßgebend ist das Sächsische Meldegesetz vom 21. April 1993 (SächsGVBl. S. 353) in seiner zum Zeitpunkt des Vertragsschlusses gel­ tenden Fassung. Vale come norma la legge della Sassonia sull'anagrafe, del 21 aprile testo vigente al momento della con­ clusione del presente Accordo. Geschehen in zweifacher Urschrift. Fatto in doppio originale. Dresden, am 2. Juli 1996 Dresda, il 2 luglio 1996 J 1993 (SächsGVBl, pag. 353), nel suo Für den Heiligen Stuhl ^ Giovanni Lajolo Erzbischof Dr. Giovanni Lajolo Apostolischer Nuntius in Deutschland Für der Freistaat Sachsen Kurt Biedenkopf Prof. Dr. Kurt Biedenkopf Ministerpräsident des Freistaates Sachsen Litteris inter Gubernium Status Liberi Nuntiaturam permutatis, ipsae quae clausulis de interpretandis commemoratae erant exorta. Saxoniae atque Apostolicam contrahentes 1 et Partes 2 Nuntii Apostolici quaedam articuli 13 dubia in dissipaverunt Conventionis epistula haec est: Germania superius Acta Ioannis Pauli Pp APOSTOLISCHE NUNTIATUR IN DEUTSCHLAND N. 603 II 649 B o n n , 7. Februar 1997 Sehr geehrter Herr Staatsminister, Mit verbindlichem Dank bestätige ich den Empfang Ihres Briefs N. 6012-11-2005/92 vom 6. Februar 1997, mit dem Sie mir folgendes mitteilen: »Nach der Unterzeichnung des Vertrags zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Sachsen vom 2. Juli 1996 sind im Hinblick auf die Re­ gierungsbegründung zu Artikel 13 Unklarheiten über die Auslegung der Ausführungen zur politischen Klausel entstanden. Die Staatsregierung hat mich ermächtigt, dazu folgendes zu erklären: Nach Auffassung der Staatsregierung verweist diese Regelung gemäß Schlußprotokoll zu Artikel 13 Abs. 2 auf die Bestimmung des Artikels 14 Abs. 1 Satz 2 des Reichskonkordats. Dort ist für die Besetzung des Bischöflichen Stuhles Dresden-Meißen auf das Konkordat zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Baden vom 12. Oktober 1932 Bezug ge­ nommen. Damit findet gleichzeitig das Zusatzprotokoll zu Artikel III Abs. 2 dieses Konkordats von 7./10. November 1932 Anwendung. Erhebt die Staatsregierung danach gegen den vom Kapitel gewählten Kandidaten für das Bischofsamt Bedenken, so bestimmt sich das weitere Verfahren nach den im genannten Zusatzprotokoll getroffenen Festlegungen. Für die Diözesen Magdeburg und Görlitz gelten die wortgleichen Schlußprotokolle zu Art. 3 und 4 der jeweiligen Bistumserrichtungsverträge vom 13. April und 4. Mai 1994. Danach bleiben Art. 140 des Grundgesetzes in Verbindung mit Artikel 137 Abs. 3 Satz 2 der Verfassung des Deutschen Reiches vom 11. August 1919 sowie die entsprechenden Bestimmungen der Verfassungen der Länder unberührt. Nach Artikel 137 Absatz 3 Satz 2 der Verfassung vom 11. August 1919 verleiht jede Religionsgesellschaft ihre Ämter ohne Mitwirkung des Staates oder der bürgerlichen Gemeinde. In allen Konfliktiallen findet überdies die Freundschaftsklausel nach Artikel 26 des Vertrages vom 2. Juli 1996 Anwendung«. Mit dieser Stellungnahme, von der ich Kenntnis genommen habe, ist für den Heiligen Stuhl klar, daß in jedem Falle, sollten seitens der Regierung des Freistaates anläßlich der Ernennung eines Diözesanbischofs politische Bedenken erhoben werden, der Heilige Stuhl die Gründe der erhobenen Be­ denken gewissenhaft überprüfen wird, wobei er allerdings seine Freiheit bei der letzten Entscheidung nicht beeinträchtigt sieht. 44 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 650 Dieser Briefwechsel gilt in bezug auf die Regierungsbegründung zu dem Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Sachsen vom 2. Juli 1996 und entsprechend auch auf die Regierungsbegründungen zu den Verträgen über die Errichtung der Bistümer Magdeburg und Görlitz vom 13. April 1994 und vom 4. Mai 1994 und stellt keine inhaltliche Änderung der oben genannten Verträge dar. Mit dem Ausdruck meiner vorzüglichen Hochachtung SB Instrumenta rum Statum urbe die ratihabitionis Saxoniae XXIX Conventionis constitutae, mensis Aprilis accepta anno insequenti die ipsius mensis Aprilis vigere inter et Apostolicam reddita GIOVANNI Sedem mutuo fuerunt MCMXCVII. Quae quidem LAJOLO et Libe­ Bonnae in Conventio coepit ad normam eiusdem Pactionis. ALLOCUTIO Ad quosdam Galliae episcopos.* Monsieur Chers le Frères Cardinal, dans l'épiscopat, 1. Soyez les bienvenus, Pasteurs de l'Île-de-France. En ce temps de Pâques, je suis heureux de vous accueillir au cours de votre pèlerinage ad limina Apostolorum. Votre démarche manifeste notre communion dans le Christ, pour servir l'Église fondée sur les colonnes que sont les Apôtres, l'É­ glise qui cherche chaque jour à être davantage fidèle à la mission confiée au collège des Apôtres sous la conduite de Pierre. Mes remerciements vont tout d'abord au Cardinal Jean-Marie Lustiger, Archevêque de Paris, pour la présentation de votre région apostolique. Et je voudrais saluer Mgr Olivier de Berranger, qui vient de succéder à SaintDenis en France au regretté Mgr Guy Deroubaix, et l'assurer de ma prière pour son nouveau ministère pastoral. J'accueille aussi avec plaisir, en même temps que les évêques résidentiels d'île-de-France, Mgr Michel Dubost, Évêque aux Armées françaises, et responsable de la préparation des Jour­ nées mondiales des Jeunes. * Die 5 Aprilis 1997. Acta Ioannis Pauli Pp, II 651 Voici plus de trente ans que les anciens diocèses de Paris, de Versailles et de Meaux ont été remodelés, avec la création de cinq nouveaux diocèses qui ont pris désormais leur physionomie propre. Cela n'empêche pas une collaboration organique entre vous à divers niveaux, d'autant plus oppor­ tune pour le dynamisme des communautés chrétiennes que les ressources des différents secteurs se trouvent de fait assez inégales, notamment en ce qui concerne les agents pastoraux. A l'instar d'autres grandes métropoles dans le monde, vous êtes amenés à la coordination la plus harmonieuse possible de la vie ecclésiale, que demande en particulier une population en déplacements fréquents d'un lieu à l'autre du territoire. Je me rends compte de l'ampleur de vos tâches dans cette importante région active et contrastée, où apparaissent autant les apports positifs que les difficultés de la société actuelle. 2. Dans la perspective du grand Jubilé de la Rédemption, événement pour toute l'Église, je voudrais aujourd'hui souligner quelques aspects qui marqueront votre ministère, en faisant écho à diverses orientations propo­ sées dans la Lettre apostolique Tertio millennio adveniente. La première des trois années préparatoires est en cours. A Paris et dans les autres diocèses de la région, son point culminant sera les Journées mondiales des Jeunes que je vous remercie d'accueillir et de préparer avec enthousiasme. Dites ma gratitude aux prêtres, aux religieux et aux religieuses, aux laïcs et très spécialement aux jeunes de l'ensemble de votre pays qui se dépensent sans compter pour le bon déroulement de ce rendez-vous mondial de la jeunesse; je sais les efforts qu'ils déploient actuellement pour la réussite de ce temps fort spirituel. Dites-leur la confiance du Pape, qui se réjouit de venir à Pa­ ris encourager ceux qui sont appelés à bâtir l'Eglise du prochain millénaire. Ce rassemblement, comme je l'ai dit dans le Message aux jeunes du monde à l'occasion des XII Journées mondiales, formera « une icône vi­ vante de l'Église ». Sous le signe de la Croix de l'Année sainte, qui aura été reçue par les jeunes des diocèses de toute la France, les regards conver­ geront vers le Christ. En réponse aux interrogations de tant de jeunes, reprenant à leur manière la question posée par les deux premiers disciples — « Maître, où demeures-tu? » —, le Seigneur renouvellera intensément son invitation à venir à sa suite et à le voir, à demeurer avec lui et à le découvrir toujours mieux dans son Corps qui est l'Église. Dans cette mares 1 Jn 1, 38. Acta Apostolicae, Sedis - Commentarium Officiale 652 che avec le Christ, les jeunes verront que lui seul peut combler leurs aspira­ tions et leur donner le bonheur véritable. Par l'organisation des Journées mondiales, vous permettrez aux pasteurs et aux fidèles d'île-de-France et de tout votre pays de faire la vivante ex­ périence de la communion de l'Église, à travers ses membres des plus jeunes générations. De fait, un des appels du grand Jubilé auquel nous nous préparons est justement l'appel au dialogue entre les fidèles des diffé­ rentes nations, des différentes spiritualités et des différentes cultures. Dans ce monde où se développent tant de communications, n'est-il pas nécessaire que les membres de l'Église universelle se connaissent mieux et progressent dans la cohésion, car «tous les membres du corps, en dépit de leur plurali­ té, ne forment qu'un seul corps »? Et saint Paul ajoute: « Ainsi en est-il du Christ ». Et nous savons que l'Apôtre des nations appuie son exhortation à l'unité dans la diversité par l'exaltation de la charité, le plus grand des dons de Dieu. 2 3 3. Le Jubilé « veut être une grande prière de louange et d'action de grâce surtout pour le don de l'Incarnation du Fils de Dieu et de la Rédem­ ption qu'il a accomplie ». Et la première année préparatoire, centrée sur Jésus Christ, invite à renforcer la foi au Rédempteur. Il y a là une occa­ sion providentielle d'inviter les fidèles à contempler le visage du Christ et à redécouvrir les sacrements et les voies de la prière. Intérioriser les liens per­ sonnels avec le Christ est une condition nécessaire pour accueillir la propo­ sition de vie que comporte l'Évangile et que l'Église se doit de présenter. Il s'agit, au jour le jour, de prendre plus vivement conscience des dons de grâce que comporte le baptême, d'accueillir au fond de l'être la présence du Christ qui sanctifie ceux qui ont été «ensevelis avec lui par le baptême», afin d'entrer dans une vie nouvelle. Dans les orientations tracées pour préparer le grand Jubilé, j'ai indiqué le baptême comme le premier des sacrements qu'il faut redécouvrir, car il est le «fondement de l'existence chrétienne». Il est donc heureux que des jeunes reçoivent le baptême au cours des Journées mondiales. Ils représen­ teront en quelque sorte leurs frères et sœurs qui, dans le monde entier, 4 5 6 7 2 3 4 6 6 7 1 Co 12, 12. Cf. 1 Co 13, 13. Tertio millennio, n. 32. Cf. ibid., n. 42. Rm 6, 4, Tertio millennio, n 41. Acta Ioannis Pauli Pp. II 653 suivent le catéchuménat des adultes, grâce au soutien des paroisses, des aumôneries et des mouvements de jeunesse. Leur présence et leur témoignage inciteront le grand nombre de ceux qui sont entrés dans l'Église dès leur enfance à mieux prendre la mesure des dons dont ils sont comblés, de leur condition de chrétiens. 4. Ne ménagez pas vos efforts pour que l'accueil de la Parole de Dieu soit sans cesse renouvelé: il faut que les fidèles puissent mieux pénétrer l'É­ criture, qu'ils s'en rendent familiers et qu'ils s'en approprient le message dans la lectio divina. Dans ce sens, les initiatives prises, à divers niveaux, pour dépasser une lecture de la Bible trop fragmentaire ou trop superficielle sont à encourager. Elles permettent aux baptisés d'entrer de manière réflé­ chie et méditée dans la Tradition de l'Église qui nous donne la Parole et nous fait connaître la figure du Christ. Dans votre ministère d'enseignement, veillez à ce que la Personne du Christ soit connue dans toute la richesse de son mystère: le Fils consubs­ tantiel au Père, fait homme pour sauver l'humanité, la réconcilier avec Dieu, la rassembler. Comme à d'autres époques, la figure du Christ fait l'objet de présentations réductrices, tracées en fonction de courants et de tendances qui ne prennent en compte qu'une part de la Révélation authen­ tique reçue et transmise par l'Église. Parfois la divinité du Verbe incarné est méconnue, ce qui va de pair avec l'enfermement de l'homme en luimême; en d'autres cas, la réalité même de l'Incarnation, de l'entrée du Fils de Dieu dans la condition humaine historique, est sous-estimée, ce qui con­ duit à déséquilibrer la christologie et le sens même de la Rédemption. 8 9 Ce rappel à grands traits amène à souligner l'importance de la caté­ chèse, comme je l'ai fait dans la Lettre apostolique Tertio millennio adve­ niente. Et je voudrais encourager à nouveau tous ceux qui s'engagent, avec une généreuse disponibilité, dans la conception et l'animation de la ca­ téchèse des enfants, des jeunes et aussi des adultes. Plus généralement, c'est toute une pastorale de l'intelligence, de la culture éclairée par la foi, qu'il est indispensable de développer. Vos rapports font état de multiples organisations de formation, comme l'École cathédrale à Paris ou les diffé­ rents centres diocésains actifs dans les mêmes domaines. L'approche du grand Jubilé devrait intensifier ces efforts, pour que davantage de baptisés 10 8 9 10 Cf. 2 Go 5, 20. Cf. Jn 11, 52. N. 42. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 654 soient prêts à témoigner de la richesse du mystère chrétien. C'est d'ailleurs dans cet esprit qu'il est proposé aux participants des Journées mondiales de la Jeunesse de suivre une catéchèse confiée à des évêques des cinq conti­ nents. Cela leur donnera le goût de poursuivre ultérieurement leur recher­ che dans leurs diocèses, afin d'acquérir une formation spirituelle à la mesu­ re des questions suscitées par leurs connaissances scientifiques et techniques. 11 5. L'Évangile n'aurait pas toute sa force d'expérience vécue si l'Église n'était vivifiée par l'Esprit Saint, c'est pourquoi il est au centre des thèmes proposés pour la deuxième année préparatoire à l'An 2000. L'Esprit de vé­ rité, qui vient du Père, rend témoignage au Christ; et le quatrième Évan­ gile ajoute aussitôt: « Mais vous aussi, vous témoignerez ». Aux jeunes comme à l'ensemble des fidèles, il revient de prendre en charge la mission universelle confiée par le Christ à ses disciples: mission ardue, à vues hu­ maines, mais mission possible grâce aux dons de l'Esprit répandus dans tout le corps ecclésial solidaire. Vous évoquez volontiers le fait que les jeu­ nes, au moment de demander le sacrement de la confirmation, montrent un réel engagement dans la foi et dans la mission de l'Église. Puissent-ils rece­ voir de leurs pasteurs et de leurs communautés les appuis nécessaires pour faire fructifier les dons reçus et persévérer dans leur résolution! Les Jour­ nées mondiales, de même que la préparation du Jubilé, pourront être de véritables pierres milliaires sur la route des jeunes qui prennent le relais de la mission ecclésiale. 12 6. Le Jubilé sera un temps privilégié de conversion. Nous aurons à faire saisir davantage à nos frères et sœurs chrétiens, comme à tous nos contem­ porains, que le message chrétien est une Bonne Nouvelle de libération du péché et du mal, en même temps qu'un appel fort à revenir au choix du bien. Il faut rendre grâce pour l'amour miséricordieux du Père, toujours prêt au pardon. Il semble que, dans l'esprit de beaucoup, la démarche de pénitence soit souvent mal comprise, parce qu'on l'isole en quelque sorte de la double et inséparable loi positive de l'amour pour Dieu et pour le pro­ chain, et également parce qu'on s'en remet trop à l'effort humain pour pro­ gresser et que, par ailleurs, on n'est pas toujours disposé à reconnaître la portée réelle de sa responsabilité dans les actes posés. La véritable conver­ sion est don gratuit de Dieu, accueilli dans la joie et l'action de grâce, et 11 12 Cf. Vatican II, Gaudium et spes, nn. 14-16. Cf. Jn 15, 26-27. Acta Ioannis Pauli Pp. II 655 avec la décision de conformer son existence à la condition d'enfants de Dieu que le Rédempteur nous a acquise. Si le sens chrétien de la pénitence était mieux compris, le sacrement de la réconciliation ne connaîtrait pas la désaffection que nous constatons et nos contemporains s'affermiraient dans l'espérance. La redécouverte de l'amour bienveillant de Dieu, au plus intime des consciences, prendra tout son sens si le Jubilé est aussi le temps de l'amour des pauvres et des plus défavorisés, d'un renouvellement en profondeur des liens sociaux. Le sens traditionnel de l'année jubilaire comporte comme une remise à neuf des relations entre les personnes dans la société entière; il faudrait faire comprendre à tous que cette étape dans notre histoire est une occasion privilégiée de réconciliation et nous tourne vers un avenir plus convivial. La mémoire commune doit être clarifiée et purifiée, c'est-à-dire que, reconnaissant les faiblesses et les fautes des uns et des autres avec lu­ cidité, libérés d'anciens germes de division ou même de rancœurs, nous pourrons mieux répondre aux défis de notre temps. Car, dans le monde ac­ tuel, il y a tant à faire pour bâtir la paix, pour promouvoir le partage des biens de la création, pour assurer le respect de la vie et la dignité de la personne! Ces enjeux devraient être clairement présentés à l'approche du nouveau millénaire. 7. Pasteurs et fidèles, animés par l'amour pour l'humanité, ont à déchif­ frer les attentes du monde de ce temps, avec ses doutes, ses souffrances. On ne peut annoncer la Bonne Nouvelle sans saisir les besoins profonds des personnes, sans réagir aux cassures qui meurtrissent la société. Pour le dire d'un mot, devant une civilisation en crise, que la sécularisation éloigne de ses racines spirituelles, il faut répondre par l'édification de la civilisation de l'amour. Nous nous devons de proposer spécialement cet objectif aux jeunes qui prennent leur place dans l'Église et la société; affermis dans l'es­ pérance, ils seront prêts à marcher avec le Christ aux côtés de l'homme d'aujourd'hui, en lui faisant reconnaître sa présence par leur témoignage. 13 Ces intentions essentielles supposent que le dialogue reste ouvert avec les divers courants de la société. Dans des échanges sincères, au-delà des polémiques, on pourra discerner les signes d'espérance de l'époque. Et pour que ces échanges portent tous leurs fruits, il convient de préparer les chré­ tiens à les mener de manière éclairée, à la fois fermes dans leur foi et ani­ més de sympathie vis-à-vis de ceux qui ne la partagent pas ou là\con!a Cf. Tertio millennio, n. 52. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 656 testent. Ils sauront apporter les explications nécessaires devant les présen­ tations réductrices du christianisme que l'on constate fréquemment. Ils au­ ront le souci constant d'exprimer de manière positive le sens chrétien de l'homme dans la création, le message de l'espérance, les exigences morales qui découlent de la foi; et ils feront pénétrer l'esprit évangélique dans l'ordre temporel. Pasteurs et laïcs ont à poursuivre leurs efforts pour aller au fond des problèmes, en dialogue avec les personnes, et aussi avec l'opi­ nion sur laquelle influent les médias. Dans cet ordre d'idées, la lettre des évêques aux catholiques de France, Proposer la foi dans la société actuelle, sera un guide particulièrement utile. 14 8. Comme je l'ai dit l'an dernier au Comité qui prépare le grand Jubilé, « le renouveau apostolique que l'Église veut accomplir en vue du Jubilé passe à travers la redécouverte authentique du Concile Vatican II», dans la fidélité et l'ouverture, dans une attitude constante d'écoute et de discer­ nement à l'égard des signes des temps. Car le Concile a apporté une « contribution marquante à la préparation du nouveau printemps de vie chrétienne qui devra être révélé par le grand Jubilé». Il nous a donné l'exemple d'une attitude humble et lucide. Il a manifesté aussi la grandeur de l'héritage que nous avons reçu et que l'Église nous transmet, notam­ ment grâce à l'exemple de tant de saints et de martyrs qui jalonnent notre histoire jusqu'à l'époque où nous vivons. 15 16 Nous sommes au temps du dialogue œcuménique fraternel avec les chré­ tiens qui aspirent à la pleine unité. Le désir de faire de nouveaux pas dé­ terminants sur la voie de l'unité se fait légitimement plus fort; ce serait un beau fruit du Jubilé que d'intéresser l'ensemble des fidèles au mouvement œcuménique. Inspirez et développez ce qui se fait déjà chez vous dans ce sens. Le dialogue avec les autres Églises et Communautés ecclesiales ne peut vraiment aboutir que si les fidèles partagent l'esprit de ce dialogue dans les diocèses, les paroisses et les mouvements. Le Concile avait aussi ouvert les chemins du dialogue inter-religieux, avec les croyants d'autres traditions spirituelles: dans le respect mutuel et la reconnaissance de ce que chacun porte de vrai et de bon, sans confusions hâtives et dans une recherche exigeante de la vérité, des relations interper14 16 16 Cf. Vatican II, Apostolicam actuositatem, n. 5. 4 juin 1996, n. 5. Tertio millennio, n. 18. Acta Ioannis Pauli Pp. II 657 sonnelles confiantes permettront de progresser vers l'harmonie de la famille humaine voulue par Dieu. 9. Chers Frères dans l'épiscopat, au seuil du troisième millénaire, con­ duisez le peuple de Dieu dans son pèlerinage, à travers le monde, à la suite du Christ qui mène vers le Père, par son Esprit. Nous mettrons très spécia­ lement à l'honneur le sacrement de l'Eucharistie, mémorial authentique du Sacrifice rédempteur et présence réelle du Christ dans l'Eglise jusqu'à la fin des temps. Puisse votre ministère de dispensateurs des mystères de Dieu entraîner vos diocésains dans la célébration du Jubilé comme une grande louange de la Trinité sainte qui appelle le monde à se laisser saisir par son amour! Au long de la route, Marie accompagne l'Église, elle qui est pour tous modèle de foi vécue, d'écoute de l'Esprit dans l'espérance, d'amour parfait de Dieu et du prochain. « Sa maternité, commencée à Nazareth et vécue su­ prêmement à Jérusalem au pied de la Croix, sera reconnue [...] par tous les enfants de Dieu comme une invitation affectueuse et pressante à revenir vers la maison du Père en écoutant sa voix maternelle: "Faites ce que le Christ vous dira" ». En attendant notre grande rencontre de Paris au mois d'août pour les Journées mondiales de la Jeunesse, je confie au Seigneur, à Notre-Dame et aux saints patrons de vos diocèses votre ministère et vos communautés. De tout coeur, je vous donne, ainsi qu'à tous vos diocésains, la Bénédiction Apostolique. 17 18 NUNTIUS Presbyteris universis missus. 1. Iesu, Sacerdos in aeternum, miserere nobis! Carissimi sacerdoti, seguendo la tradizione di rivolgervi la parola nel giorno in cui vi radunate intorno al vostro Vescovo, per commemorare gioiosamente l'istituzione del sacerdozio nella Chiesa, rinnovo innanzitutto i miei sentimenti di gratitudine al Signore per le celebrazioni giubilari che, nei giorni 1 e 10 novembre dello scorso anno, videro tanti Fratelli Sacerdoti partecipare alla mia gioia. Ringrazio tutti di vero cuore. 17 18 Cf. Jn 2, 5. Tertio millennio, n. 54. 45 - A A. S 658 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Un pensiero particolare va ai Sacerdoti, che l'anno scorso, come me, hanno celebrato il 50° della loro Ordinazione. Molti di loro non hanno esita­ to, nonostante gli anni e la distanza, a venire a Roma per concelebrare con il Papa il giubileo d'oro. Ringrazio il Cardinale Vicario, i Vescovi suoi collaboratori, i presbiteri e i fedeli di Roma, i quali hanno manifestato in vari modi la loro unione con il Successore di Pietro, lodando Dio per il dono del sacerdozio. La mia riconospenza si estende ai Signori Cardinali, agli Arcivescovi e ai Vescovi, ai Sacerdoti, ai Consacrati e alle Consacrate e a tutti i Fedeli della Chiesa per il dono della loro vicinanza, della loro preghiera, e per il Te Deum di rin­ graziamento, che insieme abbiamo cantato. Desidero inoltre ringraziare tutti i Collaboratori della Curia Romana per quanto hanno fatto affinché questo giubileo d'oro del Papa potesse servire a ravvivare la consapevolezza del grande dono e mistero del sacerdozio. Prego costantemente il Signore di continuare ad accendere la scintilla della vocazione sacerdotale nell'anima di tanti giovani. In quei giorni, mi sono recato più volte, col pensiero e col cuore, nella cappella privata degli Arcivescovi di Cracovia, dove il I novembre 1946 l'indimenticabile Metropolita di Cracovia Adam Stefan Sapieha, poi Cardi­ nale, impose su di me le sue mani, trasmettendomi la grazia sacramentale del sacerdozio. Con commozione sono ritornato spiritualmente nella Catte­ drale del Wawel, in cui ho celebrato la prima Santa Messa, all'indomani dell'Ordinazione. Nei giorni giubilari, abbiamo tutti sentito in modo parti­ colare la presenza di Cristo Sommo Sacerdote, meditando le parole della li­ turgia: « Ecco il sommo sacerdote che ai suoi giorni piacque a Dio e fu tro­ vato giusto ». Ecce Sacerdos magnus. Queste parole trovano la loro piena ap­ plicazione in Cristo stesso. E Lui il Sommo Sacerdote della Nuova ed Eter­ na Alleanza, l'unico Sacerdote, da cui tutti noi sacerdoti attingiamo la gra­ zia della vocazione e del ministero. Gioisco del fatto che nelle celebrazioni per il giubileo della mia Ordinazione, il sacerdozio di Cristo ha potuto risplendere nella sua ineffabile verità come dono e mistero a favore degli uomini di tutti i tempi, sino alla consumazione dei secoli. A cinquant'anni dall'Ordinazione sacerdotale, ogni giorno, come sempre, rivolgo il pensiero ai miei coetanei, sia di Cracovia che di tutte le altre Chiese del mondo, ai quali non è stato dato di arrivare a tale giubileo. Pre­ go Cristo, eterno Sacerdote, di donare loro in eredità l'eterna ricompensa, accogliendoli nella gloria del suo Regno. O 659 Acta Ioannis Pauli Pp. II 2. Iesu, Sacerdos in aeternum, miserere nobis! Vi scrivo questa lettera, cari Fratelli, durante il primo anno di prepara­ zione immediata all'inizio del terzo millennio: Tertio millennio adveniente. Nella Lettera apostolica che inizia con queste parole, ho messo in rilievo il significato del passaggio dal secondo al terzo millennio dopo la nascita di Cristo ed ho stabilito che gli ultimi tre anni prima del 2000 siano dedicati alla Santissima Trinità. Il primo anno, inaugurato solennemente nella scor­ sa prima domenica d'Avvento, è centrato su Cristo. E Lui, infatti, l'eterno Figlio di Dio, fatto uomo e nato da Maria Vergine, che ci conduce al Pa­ dre. L'anno prossimo sarà dedicato allo Spirito Santo Paraclito, promesso da Cristo agli Apostoli al momento del suo passaggio da questo mondo al Padre. Infine, l'anno 1999 sarà dedicato al Padre, al quale il Figlio vuole condurci nello Spirito Santo, il Consolatore. Vogliamo così terminare il secondo millennio con una corale lode alla Santissima Trinità. In tale itinerario troverà eco la trilogia di Encicliche che, per grazia di Dio, mi è stato dato di pubblicare all'inizio del Pontifica­ to: Redemptor hominis, Dominum et vivificantem e Dives in misericordia, e che vi esorto, cari Fratelli, a rimeditare nel corso del triennio. Nel nostro ministero, specialmente in quello liturgico, deve essere sempre presente la consapevolezza di essere in cammino verso il Padre, guidati dal Figlio nello Spirito Santo. Appunto a tale consapevolezza ci richiamano le parole con cui terminiamo ogni orazione: « Per il nostro Signore Gesù Cristo, tuo Fi­ glio, che è Dio, e vive e regna con te, nell'unità dello Spirito Santo, per tutti i secoli dei secoli. Amen ». 3. Iesu, Sacerdos in aeternum, miserere nobis! Questa invocazione è tratta dalle Litanie a Cristo Sacerdote e Vittima, che venivano recitate nel Seminario di Cracovia il giorno prima dell'Ordina­ zione sacerdotale. Le ho volute porre in appendice al libro Dono e mistero, pubblicato in occasione del mio giubileo sacerdotale. Ma voglio porle in evi­ denza anche nella presente lettera, poiché mi sembrano illustrare in modo ricco e profondo il sacerdozio di Cristo e il nostro legame con esso. Sono ba­ sate su testi della Sacra Scrittura, in particolare sulla Lettera agli Ebrei, ma non soltanto. Quando, ad esempio, preghiamo: Iesu, Sacerdos in aeter­ num secundum ordinem Melchisedech, riandiamo idealmente all'Antico Testa­ mento, al Salmo 110[109]. Sappiamo bene che cosa significhi per Cristo es­ sere sacerdote al modo di Melchisedech. Il suo sacerdozio si è espresso nel­ l'offerta del proprio corpo, « fatta una volta per sempre » (Eb 10, 10). Essen- 660 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale dosi offerto in sacrificio cruento sulla croce, Egli stesso ne ha istituito la « memoria » incruenta per tutti i tempi, sotto le specie del pane e del vino. E sotto tali specie Egli ha affidato questo suo Sacrificio alla Chiesa. Così dunque la Chiesa — e in essa ogni sacerdote — celebra l'unico Sacrificio di Cristo. Ricordo intensamente i sentimenti che suscitarono in me le parole della consacrazione pronunciate per la prima volta insieme col Vescovo che mi aveva appena ordinato, parole che ripetei il giorno successivo, nella S. Mes­ sa celebrata nella Cripta di S. Leonardo. E da allora tante, tante volte — è difficile contarle — queste parole sacramentali sono risonate sulle mie lab­ bra, per rendere presente, sotto le specie del pane e del vino, Cristo nell'at­ to salvifico di sacrificare se stesso sulla croce. Contempliamo insieme, ancora una volta, questo mistero sublime. Gesù prese il pane e lo diede ai suoi discepoli dicendo: « Prendete e mangiatene tutti: questo è il mio corpo... ». E dopo prese nelle sue mani il calice colmo di vino, lo benedisse, lo diede ai suoi discepoli dicendo: « Prendete e bevete­ ne tutti: questo è il calice del mio sangue per la Nuova ed Eterna Alleanza, versato per voi e per tutti in remissione dei peccati ». E aggiunse: « Fate questo in memoria di me ». Come potrebbero, queste parole meravigliose, non essere il cuore pulsan­ te di ogni vita sacerdotale? Ripetiamole ogni volta come se fosse la prima! Facciamo in modo che non siano mai dette per abitudine. Esse esprimono l'attualizzazione più piena del nostro sacerdozio. 4. Celebrando il Sacrificio di Cristo, siamo costantemente consapevoli delle parole che leggiamo nella Lettera agli Ebrei: « Cristo, venuto come sommo sacerdote dei beni futuri, [...] entrò una volta per sempre nel santuario non con sangue di capri e di vitelli, ma con il proprio sangue, dopo averci otte­ nuto una redenzione eterna. Infatti, se il sangue dei capri e dei vitelli e la cenere di una giovenca, sparsi su quelli che sono contaminati, li santificano, purificandoli nella carne, quanto più il sangue di Cristo, il quale con uno Spirito eterno offrì se stesso senza macchia a Dio, purificherà la nostra coscienza dalle opere morte, per servire il Dio vivente? Per questo Egli è mediatore di una nuova alleanza» (9, 11-15). Le invocazioni delle Litanie a Cristo Sacerdote e Vittima si ricollegano, in qualche modo, a queste parole o ad altre della stessa Lettera: Acta Ioannis Pauli Pp. II 661 Iesu, Pontifex ...pro ex hominibus hominibus Pontifex constitute, confessionis ...amplioris assumpte, prae nostrae, Moysi gloriae, Pontifex tabernaculi veri, Pontifex futurorum bonorum, ...sancte, innocens Pontifex fidelis et et impollute, misericors, ...Dei et animarum zelo succense, Pontifex in Pontifex qui aeternum (...) perfecte, caelos penetrasti... Mentre ripetiamo queste invocazioni, noi vediamo con gli occhi della fe­ de ciò di cui parla la Lettera agli Ebrei: Cristo che mediante il proprio san­ gue entra nell'eterno santuario. Come Sacerdote consacrato in eterno dal Padre « Spiritu Sancto et virtute », ora « si è assiso alla destra della maestà nell'alto dei cieli» (Eb 1, 3). E da lì intercede per noi come Mediatore — semper vivens ad interpellandum pro nobis —, per tracciarci il cammino di una vita nuova, eterna: Pontifex qui nobis viam novam initiasti. Egli ci ama ed ha versato il suo sangue per lavare i nostri peccati: Pontifex qui di­ lexisti nos et lavisti nos a peccatis in sanguine tuo. Ha dato se stesso per noi: tradidisti temetipsum Deo oblationem Cristo introduce nell'eterno prezzo della nostra redenzione. sacerdote. Mi hanno aiutato a Litanie a Cristo Sacerdote e costantemente a questa lezione et hostiam. santuario il sacrificio di se stesso, che è il L'offerta, cioè la vittima, è inseparabile dal meglio comprendere tutto questo proprio le Vittima, recitate nel Seminario. Ritorno fondamentale. 5. Oggi è il Giovedì Santo. Tutta la Chiesa si raduna spiritualmente nel Cenacolo, là dove si riunirono gli Apostoli insieme a Cristo per l'Ultima Ce­ na. Rileggiamo nel Vangelo di Giovanni le parole pronunciate da Cristo nel discorso di addio. Tra le tante ricchezze di questo testo, vorrei soffermarmi sulla seguente frase rivolta da Gesù agli Apostoli: «Nessuno ha un amore più grande di questo: dare la vita per i propri amici. Voi siete miei amici, se farete ciò che io vi comando. Non vi chiamo più servi, perché il servo non sa quello che fa il suo padrone; ma vi ho chiamato amici, perché tutto ciò che ho udito dal Padre l'ho fatto conoscere a voi » (15, 13-15). 662 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale « Amici »: così Gesù chiamò gli Apostoli. Così vuole chiamare anche noi, che, grazie al sacramento dell'Ordine, siamo partecipi del suo Sacerdozio. Ascoltiamo queste parole con grande emozione e umiltà. Esse contengono la verità. Prima di tutto la verità sull'amicizia, ma anche una verità su noi stessi che partecipiamo del sacerdozio di Cristo, come ministri dell'Eucari­ stia. Poteva Gesù esprimerci la sua amicizia in modo più eloquente che per­ mettendoci, quali sacerdoti della Nuova Alleanza, di operare in suo nome, in persona Christi Capitis? Proprio questo avviene in tutto il nostro servizio sacerdotale, quando amministriamo i sacramenti e specialmente quando ce­ lebriamo l'Eucaristia. Ripetiamo le parole che Egli pronunciò sopra il pane e il vino e, mediante il nostro ministero, si opera la stessa consacrazione da Lui operata. Vi può essere un'espressione dell'amicizia più completa di questa? Essa si pone al centro stesso del nostro ministero sacerdotale. Cristo dice: « Non voi avete scelto me, ma io ho scelto voi e vi ho costi­ tuiti perché andiate e portiate frutto e il vostro frutto rimanga » (Gv 15, 16). Al termine della presente Lettera, vi offro queste parole come un augu­ rio. Nel giorno commemorativo dell'istituzione del sacramento del sacerdo­ zio ci facciamo a vicenda l'augurio, cari Fratelli, di poter andare e portare frutto, come gli Apostoli, e che il nostro frutto rimanga. Maria, Madre di Cristo Sommo ed Eterno Sacerdote, con la sua assidua protezione sorregga i passi del nostro ministero, soprattutto quando la stra­ da si fa ardua e la fatica pesa maggiormente. La Vergine fedele interceda per noi presso il Figlio suo, affinché non ci venga mai meno il coraggio di renderGli testimonianza nei diversi campi del nostro apostolato, collaboran­ do con Lui, perché il mondo abbia la vita e l'abbia in abbondanza (cfr. Gv 10, 10). Nel nome di Cristo, con profondo affetto tutti vi benedico. Dal Vaticano, il 16 marzo, quinta Domenica di Quaresima, dell'anno 1997, diciannovesimo di Pontificato. IOANNES PAULUS PP. II Congregatio de Causis Sanctorum 663 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM ORIOLEN. - LUCENTIN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Teresiae Mira Garcia (in religione: Teresiae a Iesu Infante Pragensi) Religiosae professae Sororum Carmelitarum Missionariarum Teresianarum (1895-1941) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Patefecit Iesus amoris Dei erga hominem altitudinem in pedum lavatione: in Ipso sese Deus tradit in hominum famulatum! Revelat Ille, eodem tempore, vitae christianae sensus potioreque ratione etiam consecratae vitae quae vita amoris sese offerentis est, concreti alacrisque ministerii » (Ioannes Paulus II, Adhort. Apost, post-synod. Vita consecrata, 75: AAS LXXXVIII [1996], 450-1). Dominus Iesus, qui « semetipsum exinani vit formam servi accipiens » (Phil 2, 7), dixit: « Exemplum dedi vobis, ut, quemadmodum ego feci vo­ bis, et vos faciatis» (Io 13, 15). Hoc praeceptum etiam Teresia Mira García est exsecuta, quae pro Dei proximorumque servitio se devovit, suam conse­ crationem secundum Evangelium atque Regulam colendo. Orta est Serva Dei in oppido Algueña, intra fines posito dioecesis Oriolensis-Lucentinae, die 26 mensis Septembris anno 1895 a Iosepho Queremón Mira Torregrosa et Teresia García Abad; biduo post, baptismum accepit no­ mine capto Teresia et anno 1906 eucharistico Pane primum se aluit. A pue­ ritia operam dedit parentum paupertati levandae, tamquam famula apud diversas familias ministrando. Noveldae, quo cum suis demigraverat, Con­ firmationem excepit, legere didicit et scribere atque pietatem erga Infantem Iesum Pragensem, quae magnum habuit momentum in vita eius futura. In Dei cognitione et amore progressa est animamque suam cotidie confirmavit Missae participatione, Rosarii recitatione aliisque religionibus. Patris dissen­ sione superata, anno 1915 ingressa est Congregationem Carmelitarum Mis­ sionariarum Teresianarum Tarracone, conditam a Beato Francisco Palau y 664 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Quer (anno 1872 defuncto), et nomen cepit Sororem Teresiam a Iesu Infan­ te Pragensi. Professionem temporaneam fecit anno 1916 et perpetuam anno 1921. A superioribus ei mandata est alumnorum scholae maternae educatio, primum in loco Alcalá de Chivert (annis 1918-1924), deinde in pago San Jorge (annis 1924-1936), ubi etiam curam posuit in sacrario inque assiduita­ te domestica aegrotis praebenda. Anno 1936, Hispanico inito bello civili, fuit ei ad familiam aliquamdiu redeundum deindeque in urbem Noveldam (annis 1936-1939), ubi in piae dominae ministerio fuit, christianam suam fi­ dem non occultans nec suam mulieris religiosae condicionem, assidue se dedens operibus pietatis et eximiae caritatis erga omnes, non sine periculo vi­ tae propter atroces eorum temporum circumstantias et angores vivendi in dominio persecutorum Ecclesiae. Bello civili ad finem adducto anno 1939 Serva Dei denuo se communitati restitutae aggregavit Collegii Noveldae (annis 1939-1941), ubi cum humilitate et patientia exsequi perrexit officia et labores domus et in silentio morbum ingravescentem perpeti, quo iamdiu debilitabatur. Summa cum diligentia, sedulitate veroque evangelico spiritu suam ex­ plicavit navitatem. Etsi pulmonum morbo esset affecta, qui eam afflixit in­ de ab anno 1916, de ullo labore deque ullo incommodo noluit se subducere, semper laetam ostendens se pro gloria Dei proque animarum salute immo­ lari. Corporis imbecillitas et dolores tum physici tum morales atque Hispaniei belli civilis eventus altam eius interiorem pacem non turbaverunt nec constantem risum. Firmiter enim parata erat ad se abnegandam, ad ta­ cite crucem tollendam (cf Lc 9, 23) et ad implendum Domini verbum usque ad ultimum spiritum: « Nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum manet; si autem mortuum fuerit, multum fructum af­ fert » (Io 12, 24). Ita, cum amore et propter amorem sua exsequendo coti­ diana munera suaque sacrificia atque dolores offerendo, se sanctificavit et animarum saluti profuit aliumque est perfectionis christianae gradum adep­ ta. Eius humilis et impigra vita constanter fide, spe, caritate est illuminata. Divinae revelationi est assensa atque Ecclesiae magisterio et intimam cum Domino nutrivit coniunctionem per precationem, pietatem in Christi huma­ nitatem et Eucharistiam. Mater Redemptoris eius magistra fuit in verbo Dei audiendo, in docilítate ad Spiritum Sanctum, in servitio Dei necnon in accuratione Corporis Christi mystici. Ut Domino placeret, quem corde dile­ xit indiviso, ex sua consecratione fideliter vixit et alacriter, divina manda­ ta, leges Ecclesiae, Regulam Congregationis suae votaque religiosa servavit, Congregatio de Causis Sanctorum 665 peccatum fugit et superiorum voluntati oboedivit in minimis quoque rebus. Precabatur et se castigabat pro peccatorum et non christianorum conversio­ ne seque victimam devovit pro patris aeterna salute. Cum simplicitate et assiduitate opera fecit misericordiae spiritualis et corporalis, pueros praeter omnes amans, pauperes, aegrotos, infirmasque sorores sodales. Sine inter­ missione et sine questibus pro bono laboravit Congregationis suae et, quam­ vis morbo debilitata esset, utilis esse nisa est omnibus qui cum ea erant. Iis, qui indignitatibus et aegritudinibus eam affecerunt, ignovit. In instru­ mentorum usu aptorum ad progrediendum in Christi imitatione prudens fuit, sicut et in consuetudine cum proximis, quibus constanter exemplo fuit aequabilitatis, perfecti obsequii erga Evangelium et Instituti charisma, quietis interioris et exterioris. Exemplari modo temperantiam coluit, iusti­ tiam, sinceritatem, fortitudinem in difficultatibus et in infirmitatibus. Dei auxilio est semper confisa eiusque voluntati omnino se commisit. Ad vitam aeternam diligenter se praeparavit, in quam, phthisi consumpta, sancte in­ troivit, cum in Collegio erat Noveldae, die 26 mensis Februarii anno 1941. Fama sanctitatis eminuit in vita, in morte et post mortem; quam ob rem Episcopus Oriolensis-Lucentinus Causam iniit beatificationis et canoni­ zationis per celebratam inquisitionem dioecesanam (annis 1985-1987), cui additae sunt tres inquisitiones rogatoriales, quarum auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum decreto die 10 mensis Maii anno 1989 promulgato. Confecta Positione disceptatum est an Serva Dei heroum in modum virtutes exercuisset. Die 16 mensis Aprilis anno 1996 felici cum eventu actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Patres Cardinales deinde et Episcopi, in Sessione Ordinaria nonis Novembribus ha­ bita eodem anno, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Ioanne Canestri, Sororem Teresiam Mira García heroum more virtutes théologales, cardinales iisque adnexas observavisse edixerunt. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis Con­ gregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, 666 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Iustitia, Dei Temperantia Teresiae Religiosae Mira professae et Fortitudine, Garcia (in Sororum eisque religione: Carmelitarum adnexis, in Teresiae a gradu Iesu Missionariarum heroico, Infante Servae Pragensi), Teresianarum, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. £8 ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S. & EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis a Secretis PASTOPOLITANA Beatificationis et Canonizationis Ven. Servae Dei Mariae ab Incarnatione (in saec.: Mariae Vincentiae Rosal) Reformatricis Sororum Bethlehemitarum (18201886) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Serva Dei Maria ab Incarnatione Cordis Iesu (in saeculo, Maria Vincentia Rosai) die 26 mensis Octobris anno 1820 orta est in urbe Quezaltenango, nunc intra fines posita dioecesis Altensis, in Guatimalia. Coenobii Sororum Bethlehemitarum Guatimalopolis moderatrix facta, vitae spiritali et disciplinae communitatis suae restituendae prospexit. Felici exi­ tu suum reformationis propositum ad effectum perduxit in domo religiosa quam in patria aedificandam curaverat. Difficili rerum civilium condicione impulsa est ad migrandum in Costaricam ac deinde Pastum in Columbia, ubi eius Institutum magnopere crevit. Cum se in Aequatoriam contulisset duas novas domos conditura in gravem morbum incidit et mensis Augusti die 24 Tulcaniae mortem obiit anno 1886. Fama sanctitatis durante, anno 1912 inita est beatificationis et canoni­ zationis Causa ac postridie nonas Apriles anno 1995 Summus Pontifex Congregatio de Carnis Sanctorum 667 Ioannes Paulus II Servam Dei Mariam ab Incarnatione virtutes théologa­ les, cardinales iisque adnexas heroum more coluisse declaravit. Interim Popaiani in Columbia mira effecta est coniecta sanatio, interces­ sioni tributa Venerabilis Servae Dei. Casus, nuper Congregationis de Causis Sanctorum iudicio permissus, pertinet ad Richardum Hernández Méndez, qui ab anno 1935 laborare coepit ob trauma crus sinistram afficiens, ulcerationem quae volventibus annis magis magisque se extendit a genu ad tibiam, cum oedemate pedis generis elephantiaci cumque suppuratione diu­ turna foetida. Cum nulla esset effecta efficax therapia, mense Septembri anno 1975, tantum erat status in peius mutatus, ut medici insanabilem iu­ dicarent morbum et cruris amputationem proponerent vel saltem insitionem dermaticam post remotam contagionem; sed aegrotus sectionem chirurgicam noluit subire. Praescriptae sunt igitur medicinae antibactericae contagionem detergentes, quas aegrotus angustissime sumpsit, quippe cum eas propter paupertatem emere non posset. Quandoquidem casus erat pro humanis viribus desperatus, mense Septembri exeunte anno 1975 quaedam aegrorum ministra, Sorores Bethlehemitae Popaianenses ipseque Hernández Méndez deprecatíonem invocaverunt Matris Mariae ab Incarnatione, cuius reliquiae in crure aegrotante positae sunt, quod convalescere coepit, quoad mense Novembri exeunte, eodem anno, perfecte sanatum est. Anno 1993 apud Curiam Popaianensem instructa est dioecesana inquisi­ tio, quae est a Congregatione de Causis Sanctorum probata per decretum die 10 mensis Iunii anno 1994 promulgatum. Die 11 mensis Ianuarii anno 1996 eiusdem Dicasterii Consilium Medicorum uno ore professum est sana­ tionem a diffusa ulceratione processuali corrupta artus inferioris cum cursu chronico cumque discrimine circuli venosilymphatici et elephantiasi fuisse in suo genere celerem, fere completam ob quandam modicae elephantiasis permansionem, stabilem et pro scientia inexplicabilem. Mensis Aprilis die 16 eodem anno actus est Congressus Peculiaris Con­ sultorum Theologorum et postridie calendas Iulias insequentes Sessio Ordi­ naria Patrum Cardinalium atque Episcoporum, Causae Ponente Eminentis­ simo Cardinali Vergilio Noè. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divi­ nitus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. 668 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Quod eum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto necnon Cardinali Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Serva Dei Maria ab Incarnatione Sororum Bethlehemitarum, pleta ob quandam nández Méndez ab nistro ad evoluzione elefantiasi (in saec. Maria Vincentia Rosai), Reformatrice videlicet de sanatione in suo genere celeri, fere com­ modicae elephantiasis permansionem « estesa ulcerazione processuale cronica, con et stabili infetta dell'arto compromissione del Richardi Her­ inferiore si­ circolo venoso-linfatico ed ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1996. 6B ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus Loco 68 Plumbi £8 EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequun­ tur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Coadiutorem Exc.mi P.D. Francisci Iosephi McKiernan, Episcopi Kilmorensis, R.D. Philippum Leonem 0'Reilly, hacte­ nus in loco vulgo dicto Ballyhaise in eadem dioecesi parochum. die 20 Novembris 1996. — Coadiutorem Exc.mi P.D. Michaelis Purugganan, Episcopi Ilaganensis R. D. Sergium Utleg, e clero archidioecesis Tuguegaraoanae, hactenus in loco vulgo dicto Aparri in eadem archidioecesi parochum. die 10 Februarii 1997. Congregatio pro Episcopis 669 — Titulari Ecclesiae Talaptulensi R.D. Jesse Mer­ cado, e clero archidioecesis Manilensis, hactenus Collegii Pontifìcii Insula­ rum Philippinarum in Urbe rectorem, quem auxiliarem eiusdem archidioe­ cesis deputavit. die 25 Februarii 1997. — Titulari Ecclesiae Aquaeregiensi R.D. Martinum Drennan, e clero dioecesis Ossoriensis, hactenus Sacrae Scripturae in Athenaeo Divi Patricii apud Maynooth ordinarium, quem Auxiliarem archidioecesis Dublinensis deputavit. die 28 Maii. — Titulari Ecclesiae Ardmorensi R.D. Raimundum Field, e clero archi­ dioecesis Dublinensis, hactenus cappellanum generalem militum pro Hiber­ nia, quem Auxiliarem eiusdem archidioecesis deputavit. — Cathedrali Ecclesiae Hallamensi Exc.mum P.D. Ioannem Rawsthorne, hactenus Episcopum titularem Rotdonensem et Auxiliarem ar­ chidioecesis Liverpolitanae. die 4 Iunii. — Cathedrali Ecclesiae Kidapavanensi R.D. Romulum Valles e clero dioecesis Tagamanae, hactenus in Seminario Regionali in in­ sula vulgo dicta Mindanao Sancto Francisco Xaverio dicato rectorem. die 24 Iunii. — Cathedrali Ecclesiae Altamurensi-Gravinensi-Aquavivensi Exc.mum P.D. Marium Padello, hactenus Episcopum CerretanumThelesinum-Sanctae Agathae Gothorum. die 6 Augusti. die 14 Augusti. — Metropolitanae Ecclesiae Veszprimiensi Exc.mum P.D. Iulium Marii, hactenus Episcopum titularem Amantianum et Auxilia­ rem Agriensis archidioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Tatiltensi R.D. Adalbertum Martínez Flores, e clero archidioecesis Sanctissimae Assumptionis ibique parochum paroeciae vulgo nuncupatae « Los Sagrados Corazones », quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Siopolitanae, R.D. Danielem N. DiNardo, e clero dioecesis Pittsburgensis, ibique curionem pa­ roeciae Sanctorum Ioannis et Pauli. die 19 augusti. die 20 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Coroicensi, Exc.mum P.D. Ioan­ nem Vargas Aruquipa, hactenus Episcopum titulo Bitensem et Auxiliarem eiusdem dioecesis. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 670 — Coadiutorem Episcopum Cathedrali Ecclesiae Guairiensi Exc.mum P.D. Raphaelem Raimundum Conde Alfonzo, hactenus Episcopum titularem Baparensem et Auxiliarem archidioecesis Caracensis. die 21 Augusti 1997. — Cathedrali Ecclesiae Itabunensi, Exc.mum P.D. Ceslaum Stanula, C.SS.R., hactenus Episcopum Florestensem. die 27 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Asculanae in Piceno R.D. Silva­ num Monte vecchi, hactenus Vicarium generalem dioecesis Faventinae-Mutilensis. die 30 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Salfordiensi, Exc.mum P.D. Terentium Brain, hactenus Episcopum titularem Amudarsensem et Auxilia­ rem archidioecesis Birminghamiensis. die 2 Septembris. die 5 Septembris. — Cathedrali Ecclesiae Dertosensi Exc.mum P.D. Xa­ verium Salmas Viñals, hactenus Episcopum Ebusitanum. — Coadiutorem dioecesis Sobralensis, R.P. Aldonem di Cilio Pagotto, Congregationis Presbyterorum a Sanctissimo Sacramento sodalem, hactenus archidioecesis Olindensis et Recifensis Vicarium generalem. die 10 Septembris. — Cathedrali Ecclesiae Tutelensi R.D. Patricium Le Gal, e clero dioecesis Versaliensis, hactenus consociationis presbyterorum « Notre Dame de la Sagesse » appellatae moderatorem. die 12 Septembris. 671 Diarium Romanae Curiae DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Lunedì 4 Settembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor ALBERTO BARTOLI, Ambasciatore d'Italia presso la Santa Sede. LEONCINI Da giovedì 21 a domenica 24 agosto 1997 il Santo Padre si è reca­ to in Apostolico pellegrinaggio a Parigi. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 31 luglio 26 agosto 1997. S.E. mons. Pablo Puente, Arcivescovo tit. di Macri, Nun­ zio Apostolico in Gran Bretagna. » S.E. mons. Aldo Cavalli, Arcivescovo tit. di Vibo Valen­ » S.E. mons. Eugenio Sbarbaro, Arcivescovo tit. di Tiddi, Rappresentante Pontificio nelle Antille, Nunzio tia, Nunzio Apostolico in Angola. » » Apostolico nella Repubblica Cooperativa della Gu­ yana. Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 22 luglio 1997. P. Bernard Ardura, O. Praem., Membro della Pontificia Commissione per i Beni Culturali della Chiesa « ad quinquennium ». » » » P. Sergio Pagano, B., don Raffaele Farina, S.D.B., Con­ sultori della Pontificia Commissione per i Beni Culturali della Chiesa « ad quinquennium ». 9 agosto » S.E. mons. Giuseppe Bertello, Arcivescovo tit. di Urbisaglia, Osservatore Permanente presso l'Ufficio delle Nazioni Unite ed Istituzioni Specializzate a Ginevra, Osservatore Permanente della Santa Sede presso l'Organizzazione Mondiale del Com­ mercio f O.M.C.). 672 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium .Officiale NECROLOGIO 6 19 luglio 20 » 26 » 31 » » 1997. Mons. László Tóth, Vescovo tit. di Baia, » Mons. Guerino D. Picchi, Vescovo tit. di Sebaste di Pale­ stina. Mons. Eduardo E. Fuentes Duarte, Vescovo di Sololá-Chimaltenango (Guatemala). » Mons. Langton D. Fox, Vescovo em. di Menevia (Gran Bretagna). » Mons. José Antonio do Couto, Vescovo em. di Taubaté Mons. Augusto Carvalho, Vescovo em. di Caruaru (Brasile). Mons. Domenico Amoroso, Vescovo di Trapani (Italia). Mons. Joseph S. Thumma, Vescovo em. di Vijayawada (Brasile). » » » » » » 21 » » Mons. Aloys Mulindwa Mutabesha Mugoma Mweru, Arci­ vescovo em. di Bukavu (Rep. Democratica del 25 28 » » » Mons. Jean-George Deledicque, Vescovo tit. di Gerpiniana. Mons. Antonio F. Marques, Vescovo di Santarém (Porto­ 10 18 agosto (India). Congo). gallo). 29 Mons. Costantino C. Luna Pianegonda, Vescovo em. di Zacapa (Guatemala). An. et vol. LXXXIX 20 Octobris 1997 N. 10 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIA^ Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Librerl^^^itno&.y4atîeao^^ ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I MONGUENSIS A dioecesi Livingstonensi in Zambia quibusdam distractis territoriis, nova conditur Monguensis dioecesis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM. De universis ecclesialibus communitatibus solliciti, ministerium ab ipso Domino Nobis commissum omni ope et opera explicare innitimur, ut eius­ dem salutaria beneficia et praecepta omnia loca contingant cunctasque gen­ tes afficiant. Idcirco Nos res disponere properamus quo hoc facilius commodiusque eveniat. Quapropter de Congregationis pro Gentium Evangelizatio­ ne consilio, sententiam iis quorum interest rogatis haec statuimus et decer­ nimus. In Zambia loca districtuum civilium quae appellantur « Kalabo », « Kaoma », « Lukulu », « Mongu » et « Sanga » a dioecesi Livingstonensi seiun­ gimus atque novam condimus dioecesim, Monguensem appellandam. Hanc porro dioecesim suffraganeam facimus Metropolitanae Ecclesiae Lusakensi atque iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evangelizatione subiectam. Ipsius novae dioecesis episcopalem sedem in urbe quam « Mongu » vocant 46 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 674 locamus atque templum « Beatae Mariae Virgini de Lourdes » dicatum, in eadem urbe situm, ad gradum Ecclesiae Cathedralis evehimus, cunctis con­ sentaneis concessis iuribus et privilegiis. Ad haec tandem explenda quae per has Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem Iosephum Leanza legamus, Archiepiscopum titulo Lilybaetanum et in Zambia Apostolicum Pronuntium, facta etiam potestate subdelegandi quemlibet in ecclesiastica potesta­ te constitutum. Re denique ad exitum perducta, documenta apparentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quarto decimo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus No­ stri undevicesimo. ffi card. ANGELUS SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Horatius Cocchetti, Protonot. Apost. s.n. Loco 68 Plumbi In Secret. Status tab., n. 416.673 II POSEGANA In Croatia nova dioecesis Posegana appellanda erigitur. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Praeclarum evangelizationis opus, quod perfecerunt sancti Cyrillus et Methodius (cfr Slavorum Apostoli, 1), praecipui sane Metropoliae Zagrebien­ sis apud Deum Patroni, cupimus novo nunc prosequatur vigore. Quam ob rem favorabili praehabita sententia Venerabilis Fratris Iulii Einaudi, Ar­ chiepiscopi titulo Villamagnensis in Tripolitana atque Apostolici Nuntii in Croatia, audita Conferentia Episcoporum Croatiae, de consilio Secretariae Status, Apostolica Nostra usi potestate decrevimus ab archidioecesi Zagre- Acta Ioannis Pauli Pp. II 675 biensi seiungere decanatus vulgo appellatus Pozega, Virovitica, Nasice, No­ va Kapela, Nova Gradiska et Pakrac, nec non paroecias Jasenovac, Krapje et Lonja, et ex ita distracto territorio novam dioecesim constituimus Poseganam appellandam. Novae dioecesis sedem statuimus in urbe Pozega, sita in antiqua Valle Aurea, ecclesiamque ibidem exstantem Deo in honorem sanctae Teresiae dicatam ad gradum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus, iuribus ac privilegiis concessis quae ad eiusmodi templa spectant. Novam dioecesim suffraganeam facimus Ecclesiae Metropolitanae Zagrebiensi eiusque Episcopum metropolitico iuri subicimus Archiepiscopi Zagrebiensis. Ut Pastori erectae Ecclesiae in eius regimine validum tribuatur adiutorium, mandamus ut quam primum ad normam iuris communis Colle­ gium Consultorum instituatur. Congruae ac dignae sustentationi Praesulis novae dioecesis provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus et portione ei obveniente ex divisione, ad normam can. 122 C.I.C. facienda, bonorum quae hucusque ad mensam Zagrebiensem pertinuerunt. Circa Se­ minarii dioecesani erectionem ac tironum ad sacerdotium institutionem ser­ ventur praescripta iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis a Congregatione pro Institutione Catholica statutis. Selecti Seminarii alumni, philosophicis et theologicis disciplinis imbuen­ di, nec non sacerdotes ad studia complenda Romam, si fas est, mittantur. Cum novae dioecesis constitutio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdo­ tes Ecclesiae illi adscripti censeantur in cuius territorio officium ecclesiasti­ cum habent; ceteri vero sacerdotes Seminariique tirones illi Sedi incardinati maneant vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Documenta et acta quae conditam dioecesim eiusque clericos, fideles et bo­ na temporalia respiciunt, a Curia Zagrebiensi ad Curiam Poseganam mit­ tantur atque ibidem in tabulario serventur. Ad haec omnia perficienda delegamus memoratum Nuntium Apostolicum in Croatia vel, ipso absente, ne­ gotiorum Sanctae Sedis in illa Republica gestorem, necessarias et opportu­ nas iisdem tribuendo facultates, etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo­ sito ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi. Has denique Litteras Nostras firmas esse nunc et in posterum volumus, quibuslibet rebus nihil obstantibus. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 676 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quinto mensis Iulii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. SS ANGELUS card. SODANO £8 BERNARDINUS Secretarius Status card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Tharsicius Nardi, Protonot. Apost. s.n. Loco ® Plumbi In Secret. Status tab., n. 418.010 III VARASDENSIS Nova dioecesis conditur Croatiae in natione, Varasdensis appellanda IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Clarorum sanctorum Methodii et Cyrilli praestantem operam commemo­ rantes, qui apud Zagrebiensem communitatem convenienter celebrantur, quorumque et Nos virtutes merito praedicavimus, res disponere festinamus ut facilius commodiusque apostolicum officium illis in locis procuretur. Quocirca consentiente Venerabili Fratre Iulio Einaudi, Archiepiscopo titulo Villamagnensi in Tripolitania et in Croatia Apostolico Nuntio, ipsius Croa­ tiae Conferentia Episcoporum audita, de consilio Secretariae Status, ex No­ stra Apostolica potestate haec statuimus et decernimus: ab archidioecesi Zagrebiensi separamus decanatus Varazdin inferioris, Varazdin superioris, Varazdinske-Toplice, Bednja, Medjimurje inferioris, Medjimurje superioris, Djurdjevac, Koprivnica et Virje, quibus nova dioecesis constituitur, Varas­ densis appellanda, quae iisdem terminatur finibus quibus supra memorati decanatus simul sumpti circumscribuntur. Novae dioecesis templum in urbe Varasdensi capitulare Beatae Mariae Virgini dicatum ad gradum evehimus Ecclesiae Cathedralis, cunctis consentaneis concessis iuribus et privilegiis. Novam constitutam Ecclesiam Metropolitanae Sedi Zagrebiensi suffraganeam facimus eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi illius Se- 677 Acta Ioannis Pauli Pp. II dis pro tempore subicimus. Consultores dioecesani deligantur ad iuris nor­ mam, qui ipsi Episcopo opem ferant. Congruam Praesulis sustentationem novae dioecesis Curiae emolumenta, fidelium oblationes et portio procurabunt quae ei obveniet ex divisione, ad normam can. 122 C.I.C., bonorum quae antehac ad mensam episcopalem Zagrebiensem pertinuerunt. Quoad Seminarii institutionem atque sacrorum candidatorum formationem, prae­ scripta iuris communis et praeceptiones quas, tanti ponderis materiam reficientes, notas dignata est reddere Congregatio de Institutione Catholica, serventur. Seminarii quidam tirones itemque sacerdotes ad studia complen­ da Romam mittantur, si fieri potest. Simul atque novae dioecesis constitu­ tio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi censeantur as­ signati in cuius territorio officium ecclesiasticum habent, ceteri vero sacer­ dotes semininariique tirones illi Ecclesiae in cuius territorio legitimum deti­ nent domicilium. Acta et documenta quae in universum novam dioecesim respiciunt, a Curia Zagrebiensi ad Curiam Varasdensem sollicite transferan­ tur. Ad haec tandem explenda quae per has Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem Iulium Einaudi quem supra memoravimus legamus, facta etiam potestate subdelegandi quemlibet in ecclesiastica potestate constitutum. Re denique ad exitum perducta, documenta apparentur, quorum sincera exem­ pla ad Congregationem pro Episcopis diligenter mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quinto mensis Iulii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus Nostri undevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco & Plumbi In Secret. Status tab., n. 418.012 8 3 BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Antonius Macculi, Protonot. Tharsicius Nardi, Protonot. Apost. Apost. s.n. s.n. 678 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale LITTERAE APOSTOLICAE Templum paroeciale Deo dicatum in honorem s. Vincentii de Paul loco vulgo dicto « Bydgoszcz » in archidioecesi Gnesnensi ad gradum Basilicae Minoris evehitur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Omnes Christifideles dum invitamus ad sanctitatem et proprii status perfectionem prosequendam, singulari ra­ tione communitatem ecclesialem Gnesnensem intuemur, cuius Archiepisco­ pus Venerabilis Frater Henricus Muszynski, cleri populique sibi concrediti vota interpretatus, rogavit ut templum paroeciale Deo dicatum in honorem s. Vincentii de Paul loco vulgo dicto « Bydgoszcz » in ista archidioecesi titu­ lo Basilicae Minoris exornaretur. Nos quidem illi petitioni libenter obsecundamus atque de Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramento­ rum consultu, Apostolicae Nostrae potestatis plenitudine statuimus ut sacra haec aedes ad titulum ac dignitatem Basilicae Minoris evehatur, omnibus adiectis iuribus et privilegiis, quae templis hoc nomine insignibus rite com­ petunt, secundum Decretum « De titulo Basilicae Minoris », die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX datum. Contrariis quibusvis non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Maii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 68 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco & Sigilli In Secret. Status tab., n. 412.489 Acta Ioannis Pauli Pp. II 679 CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET MELITENSEM REM PUBLICAM DE CIVILIBUS AGNOSCENDA MATRIMONIORUM CANONICORUM EFFECTIBUS NECNON SENTENTIARUM IISDEM SUPER CONUBHS AUCTORITATUM TRIBUN ALIUMQUE ECCLESIASTICORUM. La Santa Sede e la Repubblica di Malta, — tenendo conto, da parte della Santa Sede, della dottrina cattolica sul matrimonio, come è anche espressa nel Codice di Diritto Canonico, nonché dell'insegnamento del Concilio Ecumenico Vaticano II sulle relazioni tra la Chiesa e lo Stato e, da parte della Repubblica di Malta, dei principi sanciti nella Costituzione di Malta; — volendo assicurare, nel rispetto dei diritti fondamentali dell'uomo e dei valori della famiglia basata sul matrimonio, una libera scelta in materia matrimoniale; hanno riconosciuto l'opportunità di addivenire ad un accordo sul ricono­ scimento degli effetti civili ai matrimoni canonici e alle decisioni delle Auto­ rità e dei tribunali ecclesiastici circa gli stessi matrimoni. A tale fine la Santa Sede, rappresentata da Mons. Pier Luigi Celata, Ar­ civescovo titolare di Doclea, Nunzio Apostolico a Malta, e la Repubblica di Malta, rappresentata dal Prof. Guido de Marco, Vice Primo Ministro e Mi­ nistro per gli Affari Esteri, hanno stabilito, di comune intesa, quanto segue. Articolo 1 1. Sono riconosciuti gli effetti civili ai matrimoni celebrati a Malta se­ condo le norme canoniche della Chiesa Cattolica, dal momento della loro ce­ lebrazione, a condizione che: a) risulti da un attestato del « Marriage Registrar » che sono state esegui­ te le pubblicazioni richieste dalla legge civile, o che vi è stata dispensa dal­ le stesse, costituendo tale attestato una prova definitiva ed insindacabile della regolarità delle pubblicazioni o della dispensa dalle stesse; b) il Parroco del luogo dove è stato celebrato il matrimonio trasmetta al Registro Pubblico un esemplare originale dell'atto di matrimonio redatto nella forma stabilita di comune intesa fra le Alte Parti, e sottoscritto dal- 680 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale l'Ordinario del luogo o dal Parroco o dal loro Delegato, che ha assistito alla celebrazione del matrimonio. 2. La Santa Sede prende atto che la Repubblica di Malta riconósce gli effetti civili dei matrimoni canonici quando non sussista fra i contraenti un impedimento che, secóndo la legge civile, produca la nullità del matrimonio e che la stessa legge civile consideri inderogabile o non dispensabile. Articolo 2 1. L'atto di matrimonio deve essere trasmesso al Registro Pubblico per la debita trascrizione entro cinque giorni utili dalla celebrazione del matri­ monio. 2. Qualora la trasmissione dell'atto di matrimonio non venga effettuata entro il termine stabilito, rimane l'obbligo del Parroco di effettuarla al più presto possibile. Le parti, o anche una di esse, hanno sempre il diritto di chiedere tale trasmissione. La trasmissione tardiva non osta alla trascrizione. 3. Ove consti che le condizioni stabilite nell'articolo 1 siano state soddi­ sfatte, il Direttore del Registro Pubblico trascrive l'atto di matrimonio e, al più presto possibile, ne dà notizia in iscritto al Parroco. Articolo 3 La Repubblica di Malta riconosce per tutti gli effetti civili, nei termini del presente Accordo, le sentenze di nullità e i decreti di ratifica di nullità di matrimonio emessi dai tribunali ecclesiastici e diventati esecutivi. Articolo 4 1. Ai fini del riconoscimento degli effetti civili di cui all'art. 3, la Santa Sede prende atto che: a) dal momento in cui viene notificata al « Registrar of Courts » l'accet­ tazione, da parte della Cancelleria dei tribunali ecclesiastici, della domanda presentata da almeno una delle parti per ottenere la dichiarazione di nullità di un matrimonio canonico celebrato dopo l'entrata in vigore del presente Accordo, è riconosciuta unicamente agli stessi tribunali ecclesiastici la com­ petenza di decidere in merito, purché i tribunali civili non abbiano già emanato una sentenza passata in giudicato, basata sugli stessi capi di nullità; Acta Ioannis Pauli Pp. II 681 b) qualora risulti che sia stata ammessa dal giudice ecclesiastico la ri­ nuncia ad una causa iniziata presso i tribunali ecclesiastici o che una causa sia canonicamente caduta in perenzione, i tribunali civili potranno ripren­ dere l'esame della causa eventualmente già iniziata presso di essi e sospesa in virtù di quanto disposto alla precedente lettera a). 2. La Chiesa illuminerà i futuri sposi in merito alla specifica natura del matrimonio canonico e, di conseguenza, alla giurisdizione ecclesiastica in materia di vincolo matrimoniale. I futuri sposi prenderanno formalmente atto di ciò, per accettazione, in iscritto. Articolo 5 Le sentenze di nullità e i decreti di ratifica di nullità di matrimonio emessi dai tribunali ecclesiastici sono riconosciuti come efficaci per gli effet­ ti civili, a condizione che: a) dalle parti, o da una di esse, sia presentata domanda alla Corte d'Ap­ pello insieme con una copia autentica della sentenza o decreto, e con una dichiarazione di esecutività secondo il diritto canonico rilasciata dal tribu­ nale che ha emanato la decisione esecutiva; b) consti alla Corte d'Appello che: I. il tribunale ecclesiastico era competente a conoscere della causa di nullità del matrimonio in quanto questo era stato celebrato secondo la for­ ma canonica della Chiesa Cattolica o con dispensa da essa; IL nel procedimento giudiziario canonico è stato assicurato alle parti il diritto di agire e di resistere in giudizio, in modo sostanzialmente non dif­ forme dai principi della Costituzione di Malta; HI. nel caso di un matrimonio celebrato a Malta dopo TU agosto 1975 è stato consegnato, o trasmesso, al Registro Pubblico l'atto di matrimonio prescritto dalla legge civile; IV. non esiste una sentenza contraria emanata dai tribunali civili e pas­ sata in giudicato, basata sugli stessi capi di nullità. Articolo 6 Le disposizioni di cui agli articoli 3 e 5 si applicano anche: a) ai matrimoni canonici celebrati prima dell'entrata in vigore del pre­ sente Accordo; Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 682 b) alle sentenze di nullità e ai decreti di ratifica di nullità di matrimo­ nio emanati dai tribunali ecclesiastici tra il 16 luglio 1975 e l'entrata in vi­ gore del presente Accordo: I. quando la domanda per il riconoscimento degli effetti civili sia pre­ sentata da ambedue le parti o, almeno, da una di esse non contraddicente l'altra parte; II. nel caso che vi sia una parte contraddicente, quando, dopo che alla stessa parte sia stato concesso dalla Corte d'Appello un termine, non supe­ riore a due mesi, per presentare istanza al tribunale ecclesiastico contro la sentenza di nullità o il decreto di ratifica di nullità di matrimonio, sia tra­ scorso inutilmente tale termine o, se sia stata interposta l'istanza, il compe­ tente tribunale ecclesiastico abbia respinto l'istanza o confermato la prece­ dente sentenza di nullità o decreto di ratifica di nullità di matrimonio. Articolo 7 1. I decreti del Romano Pontefice « super matrimonio rato et non con­ summato » sono riconosciuti per gli effetti civili dalla Repubblica di Malta, dietro richiesta, accompagnata da copia autentica del decreto pontificio, presentata alla Corte d'Appello dalle parti o da una di esse. 2. La Corte d'Appello ordina il riconoscimento dei decreti di cui al nu­ mero 1 del presente articolo se consta ad essa che gli stessi decreti sono re­ lativi a matrimoni celebrati secondo le norme canoniche della Chiesa Cattolica: a) dopo l'entrata in vigore del presente Accordo; b) anche prima dell'entrata in vigore di questo Accordo, a condizione che la copia del decreto sia presentata da ambedue le parti o almeno da una di esse non contraddicente l'altra parte. Articolo 8 Nell'espletamento delle proprie funzioni in ordine al riconoscimento dei decreti di cui all'articolo 7, come pure delle sentenze di nullità e dei decreti di ratifica di nullità di matrimonio di cui all'articolo 3, la Corte d'Appello non procede al riesame del merito. 683 Acta Ioannis Pauli Pp. II Articolo 9 Gli effetti civili derivanti dal riconoscimento di cui agli articoli 3 e 7 so­ no regolati dalla legge civile. Articolo 10 Se in avvenire sorgessero difficoltà di interpretazione o di applicazione del presente Accordo, la Santa Sede e la Repubblica di Malta affideranno la ricerca di un'amichevole soluzione ad una commissione paritetica che sa­ rà composta, per parte della Santa Sede, dal Nunzio Apostolico a Malta e dal Presidente della Conferenza Episcopale Maltese o da loro delegati, e, per parte della Repubblica di Malta, dal Ministro della Giustizia e dall'Avvoca­ to Generale o da loro delegati. Articolo 11 lì presente Accordo entrerà in vigore al momento in cui le Parti si scambieranno ufficiale comunicazione dell'avvenuta piena applicazione di tutte le disposizioni dello stesso Accordo mediante gli strumenti giuridici propri dei rispettivi ordinamenti. Fatto alla Valletta, Malta, il 3 febbraio millenovecentonovantatré, in doppio originale in lingua italiana ed inglese, ambedue i testi facendo ugualmente fede. Per la Santa Sede Per la Repubblica di Malta ffi Pier Luigi Celata Guido de Marco The Holy See and the Republic of Malta, — considering, on the part of the Holy See, Catholic doctrine on mar­ riage, as also expressed in the Code of Canon Law, as well as the teaching of the Second Vatican Ecumenical Council on relations between the Church and the State, and, on the part of the Republic of Malta, the principies enforced by the Constitution of Malta; — wanting to ensure, in line with fundamental human rights and the values of the family based on marriage, a free choice in matters of marriage; 684 Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale have recognized that it is opportune to reach an agreement on the récognition of civil effects to canonical marriages and to the décisions of the ecclesiastical Authorities and tribunals about the same marriages. Wherefore, the Holy See, as represented by Msgr. Pier Luigi Celata, Ti­ tular Archbishop of Doclea, Apostolic Nuncio to Malta, and the Republic of Malta, as represented by Prof. Guido de Marco, Deputy Prime Minister and Minister of Foreign Affairs, have, by common accord, established as follows. Article 1 1. Civil effects are recognized for marriages celebrated in Malta according to the canonical norms of the Catholic Church, from the moment of their célébration, provided that: a) it clearly appears from a certifícate issued by the Marriage Registrar that the banns required by civil law have been published, or that a dispensation from the same has been granted; such certifícate shall constitute definitive and conclusive proof of the regularity of the banns or of the dispensation therefrom; b) the Parish Priest of the place where the marriage was celebrated transmits to the Public Registry an original of the act of marriage compiled in the form established by common accord between the Parties, and signed by the local Ordinary or the Parish Priest or their Delegate, who has offïciated at the célébration of the marriage. 2. The Holy See takes note that the Republic of Malta recognizes the civil effects of canonical marriages where there does not exist between the spouses an impediment that, according to civil law, produces the nullity of the marriage and that the said civil law considers as mandatory or not dis­ pensable. Article 2 1. The act of marriage shall be transmitted to the Public Registry for due transcription within five working days of the célébration of the marriage. 2. Should the transmission of the act of marriage not be effected within the established time limit, it shall be the duty of the Parish Priest to effect the same as soon as possible. The spouses, or either of them, always retain Acta Ioannis Pauli Pp. II 685 the right to demand such transmission. Late transmission shall not be an obstacle to transcription. 3. When it is ascertained that the conditions laid down in Artide 1 have been complied with, the Director of the Public Registry transcribes the act of marriage and, as soon as possible, gives written notice of this to the Parish Priest. Artide 3 The Republic of Malta recognizes for all civil effects, in terms of this Agreement, the judgements of nullity and the decrees of ratification of nullity of marriage given by the ecclesiastical tribunals and which have be­ come executive. Artide 4 1. For the purposes of the récognition of the civil effects mentioned in Artide 3, the Holy See takes note that: a) from the moment in which notice is given to the Registrar of Courts of the acceptance by the Chancery of the ecclesiastical tribunals of a péti­ tion presented by at least one of the parties to obtain the déclaration of the nullity of a canonical marriage celebrated after the coming into force of the présent Agreement, compétence to decide on the matter is recognized solely to the ecclesiastical tribunals, provided that the civil tribunals have not already given a judgement that has become res judicata, based on the same grounds of nullity; b) should it be clear that the ecclesiastical judge has admitted the renunciation of a case opened before the ecclesiastical tribunals or that a case has canonically fallen into abatement, the civil tribunals shall be able to again take up the examination of the case that may have already been presented before them and suspended by virtue of what is provided in letter a) above. 2. The Church shall enlighten prospective spouses about the specific na­ ture of canonical marriage and, consequently, about ecclesiastical Jurisdic­ tion concerning the marriage bond. The prospective spouses shall, by way of acceptance, formally take note of this in writing. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Article 5 The judgements of nullity and the decrees of ratification of nullity of marriage given by the ecclesiastical tribunals are recognized as producing civil effects, provided that: a) a request is presented, by the parties or either of them, to the Court of Appeal together with an authentic copy of the judgement or decree, as well as a déclaration of its executivity according to canon law issued by the tribunal that has given the executive décision; b) the Court of Appeal ascertains that: I. the ecclesiastical tribunal was compétent to judge the case of nullity of the marriage insofar as the marriage was celebrated according to the canonical form of the Catholic Church or with a dispensation therefrom; II. during the canonical judicial proceedings there was assured to the parties the right of action and defence, in a manner substantially not dis­ similar to the principies of the Constitution of Malta; III. in the case of a marriage celebrated in Malta after the 11 August 1975 there has been delivered or transmitted to the Public Registry the act of marriage laid down by the civil law; IV. there does not exist a contrary judgement pronounced by the civil tribunals and which has become res judicata, based on the same grounds of nullity. Artide 6 The provisions of Articles 3 and 5 apply also: a) to canonical marriages celebrated before the Coming into force of this Agreement; b) to the judgements of nullity and to the decrees of ratification of nul­ lity of marriage given by the ecclesiastical tribunals between the 16 July 1975 and the coming into force of the présent Agreement: I. if the request for the récognition of the civil effects is presented by both parties or, at least, by one of them with the other party not dissenting; IL in case there is a dissenting party, if, after the Court of Appeal has granted to this same party a time limit, not exceeding two months, to pré­ sent a plea to the ecclesiastical tribunal against the judgement of nullity or the decree of ratification of nullity of marriage, such time limit has elapsed Acta Ioannis Pauli Pp. II 687 to no avail or, if the plea had been entered, the compétent ecclesiastical tribunal has rejected the plea or has confìrmed the previous judgement of nullity or decree of ratification of nullity of marriage. Article 7 1. The decrees of the Roman Pontiff super matrimonio rato et non consummato are recognized as regards civil effects by the Republic of Malta, upon request, accompanied by an authentic copy of the pontifical decree, presented to the Court of Appeal by the parties or by either of them. 2. The Court of Appeal shall order the récognition of the decrees referred to in paragraph 1 of this Artide if it is clear to it that such decrees refer to marriages celebrated according to the canonical norms of the Catholic Church: a) after the coming into force of this Agreement; b) and also prior to the coming into force of this Agreement, on condi­ tion that the copy of the decree is presented by both parties, or at least by one of them with the other party not dissenting. Artide 8 In the exercise of its specific functions as regards the récognition of the decrees mentioned in article 7, as well as of the judgements of nullity or of the decrees of ratification of nullity of marriage mentioned in Article 3, the Court of Appeal does not re-examine the merits of the case. Article 9 The civil effects flowing from the récognition mentioned in Articles 3 and 7 are regulated by civil law. Article 10 If in future there shall arise difficulties of interprétation or of applica­ tion of the présent Agreement, the Holy See and the Republic of Malta shall entrust the search for an amicable solution to a Joint Commission that shall be composed of the Apostolic Nuncio to Malta and of the Presi­ dent of the Maltese Episcopal Conference or of their delegates for the Holy 688 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale See, and of the Minister for Justice and the Attorney General or of their delegates for the Republic of Malta. Article 11 The présent Agreement shall come into force when the Parties exchange an officiai communication that the full implementation of ail its provisions through the appropriate legal instruments according to their respective le­ gal Systems has taken place. Done at Valletta, Malta, on the 3rd day of February, one thousand nine hundred and ninety-three, in two origináis, each in the Italian and English languages, both texts being equally authentic. For the Holy See For the Republic of Malta 68 Pier Luigi Celata Guido de Marco PROTOCOLLO ADDIZIONALE Al momento della firma dell'Accordo sul riconoscimento degli effetti civili ai matrimoni canonici e alle decisioni delle Autorità e dei tribunali ec­ clesiastici circa gli stessi matrimoni, la Santa Sede e la Repubblica di Mal­ ta, desiderando precisare ulteriormente alcune disposizioni dello stesso Ac­ cordo per assicurarne un'accurata applicazione ed evitare ogni difficoltà d'interpretazione, dichiarano di comune intesa: I. In relazione all'articolo l.lb) a) Le Alte Parti stabiliranno, di comune intesa, il modulo dell'atto di matrimonio prima dell'entrata in vigore dell'Accordo, mediante scambio di Note tra la Nunziatura Apostolica ed il Ministero degli Affari Esteri. Esse seguiranno la stessa procedura qualora, in futuro, concordassero di apportare modifiche a tale modulo. b) Escluso il caso di pericolo di morte in cui si trovi almeno una delle parti, il «Marriage Registrar», insieme all'attestato di cui all'articolo 1.1.a), rilascia alle parti un modulo dell'atto di matrimonio, debitamente riempito con tutti i dati relativi agli sposi. Il modulo così preparato dev'essere con­ segnato alle parti al più presto dopo la scadenza del periodo delle pubbli- Acta Ioannis Pauli Pp. II 689 cazioni e, in ogni caso, non più tardi di quattro giorni prima della data fis­ sata per la celebrazione del matrimonio. Spetta alle parti di trasmettere im­ mediatamente tale modulo al Parroco del luogo della celebrazione. Qualora rilevi qualche discrepanza tra i dati relativi agli sposi come risultano dal modulo di cui sopra e dai documenti canonici, il Parroco deve fare, al più presto possibile, le opportune verifiche al fine di concordare col « Marriage Registrar » la corretta stesura dello stesso modulo. II. In relazione all'articolo 1.2 Ai fini dell'applicazione dell'articolo 1,2 si intendono come impedimenti considerati inderogabili o non dispensabili dalla legge civile: a) il difetto di età, che è di sedici anni compiuti per ambedue le parti; b) l'infermità di mente di almeno una delle parti che renda incapace di contrarre matrimonio; c) la consanguineità in linea retta e, fino al secondo grado, in linea col­ laterale; d) la sussistenza di un precedente matrimonio, valido agli effetti civili, di almeno una delle parti. III. In relazione all'articolo 4.1.a) L'accettazione da parte della Cancelleria dei tribunali ecclesiastici viene immediatamente notificata in iscritto dal Cancelliere degli stessi tribunali o da chi ne fa le veci. IV. In relazione all'articolo 5.b.i) Si considera che il tribunale ecclesiastico era competente a conoscere della causa di nullità del matrimonio anche quando questo è stato impu­ gnato per difetto di qualche elemento richiesto per la validità della forma canonica o della dispensa da essa. V. In relazione agli articoli 6.b.i) e 7.2.b) Il termine perentorio per la presentazione della nota di contraddizione alla Corte di Appello è di dodici giorni utili dalla data della notifica fatta dalla stessa Corte alla parte interessata. 47 - A. A. S. 690 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VI. Col termine « parroco » si intende anche ogni ecclesiastico equiparato al parroco, o che lo sostituisce, a norma del diritto canonico. Il presente Protocollo Addizionale fa parte integrante dell'Accordo sul riconoscimento degli effetti civili ai matrimoni canonici e alle decisioni delle Autorità e dei tribunali ecclesiastici circa gli stessi matrimoni, contestual­ mente firmato tra la Santa Sede e la Repubblica di Malta. Fatto alla Valletta, Malta, il 3 febbraio millenovecentonovantatré, in doppio originale in lingua italiana ed inglese, ambedue i testi facendo ugualmente fede. Per la Santa Sede Per la Repubblica di Malta ffi Pier Luigi Celata Guido de Marco PROTOCOL OF APPLICATION At the time of signature of the Agreement on the récognition of civil ef­ fects to canonical marriages and to the décisions of the ecclesiastical Authorities and tribunals about the same marriages, the Holy See and the Republic of Malta, desiring to further specify certain provisions of the same Agreement to ensure their precise application and to avoid ali difficulties of interprétation, by common accord declare: I. With référence to Artide 1.1.b) a) The Parties shall establish, by common accord, the form of the act of marriage before the coming into force of the Agreement, through exchange of Notes between the Apostolic Nunciature and the Ministry of Foreign Af­ fairs. They shall follow the same procedure should they, in future, agree to modify the said form. b) Except in case of danger of death in which at least one of the par­ ties finds itself, the Marriage Registrar shall, together with the certificate mentioned in Artide 1.1.a), issue to the parties a form of the act of mar­ riage, duly filled in with ali the information referring to the spouses. The form so prepared shall be consigned to the parties as early as possible after the completion of the period of publication of the banns and, in any case, Acta Ioannis Pauli Pp. II 691 not later than four days prior to the date fìxed for the célébration of the marriage. It is incumbent on the parties to immediately transmit such form to the Parish Priest of the place of célébration. Should the Parish Priest notice any discrepancy between the information referring to the spouses as it appears from the form mentioned above and from the canoni­ cal documents, the Parish Priest must, as soon as possible, make the op­ portune vérifications so as to reach agreement with the Marriage Registrar about the correct compilation of the said form. II. With référence to Article 1.2 For the purpose of putting into effect Article 1.2 the following are understood to be impediments considered mandatory or not dispensable by the civil law: a) the lack of age, which is sixteen years completed for both parties; b) the infirmity of mind of at least one of the parties which renders it incapable of contracting marriage; c) consanguinity in the direct line and up to the second degree in the collatéral line; d) the subsistence of a previous marriage, valid in civil law, of at least one of the parties. III. With référence to Article 4.La) The acceptance by the Chancery of the ecclesiastical tribunals is to be immediately notifìed in writing by the Chancellor of the same tribunals or his Substitute. IV. With référence to Article 5.b.i) The ecclesiastical tribunal is considered to have been compétent to judge the case of nullity of the marriage even when it was challenged on the ground of the lack of some élément required for the validity of the canonical form or of the dispensation therefrom. V. With référence to Articles 6.b.i) and 7.2.b) The peremptory time limit for the présentation of the note of pleas to the Court of Appeal is of twelve working days from the date of notification made by the same Court to the interested party. 692 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale VI. The terni "parish priest" refers also to any ecclesiastic équivalent to the parish priest, or who Substitutes him, according to canon law. The présent Protocol of Application forms an integral part of the Agreement on the récognition of civil effects to canonical marriages and to the décisions of ecclesiastical Authorities and tribunals about the same marriages contextually signed between the Holy See and the Re­ public of Malta. Done at Valletta, Malta on the 3rd day of February, one thousand nine hundred and ninety-three, in two origináis, each in the Italian and English languages, both texts being equally authentic. For the Holy See For the Republic of Malta ffi Pier Luigi Celata Guido de Marco SECONDO PROTOCOLLO ADDIZIONALE La Santa Sede e la Repubblica di Malta, desiderando evitare ogni diffi­ coltà d'interpretazione ed assicurare la corretta applicazione dell'Accordo sul riconoscimento degli effetti civili ai matrimoni canonici e alle decisioni delle Autorità e dei tribunali ecclesiastici circa gli stessi matrimoni, firmato il 3 febbraio 1993, dichiarano di comune intesa che: 1. Le sentenze emanate dai tribunali ecclesiastici in cause di nullità che sono a favore della validità del matrimonio, che non sono state appellate o che sono state confermate in appello, comprese mutatis mutandis le sentenze nelle cause di cui all'Articolo 6, b), (i) dell'Accordo, sono riconosciute a tut­ ti gli effetti di legge in Malta e saranno ritenute come res judicata e non riesaminabili sugli stessi capi dalle corti civili, a condizione che alla Corte di Appello consti quanto è stabilito all'Articolo 5, b) dell'Accordo. La stessa Corte, ai sensi dell'Articolo 8 dell'Accordo, non procede al riesame del meri­ to della causa. 2. Quando una domanda per ottenere la dichiarazione di nullità del matrimonio è presentata alla corte civile, il giudice accerta la sua com­ petenza ai sensi dell'Articolo 4,1 dell'Accordo e del Numero 1 di questo Protocollo. Il presente Protocollo Addizionale fa parte integrante dell'Accordo sul riconoscimento degli effetti civili ai matrimoni canonici e alle decisioni delle 693 Acta Ioannis Pauli Pp. II Autorità e dei tribunali ecclesiastici circa gli stessi matrimoni, firmato a Malta tra la Santa Sede e la Repubblica di Malta il 3 febbraio 1993. Fatto alla Valletta, Malta, il 6 gennaio millenovecentonovantacinque in doppio originale in lingua italiana ed inglese, ambedue i testi facendo ugualmente fede. Per la Santa Sede Per la Repubblica di Malta ffi Pier Luigi Celata Guido de Marco SECOND ADDITIONAL PROTOCOL The Republic of Malta and the Holy See, desiring to avoid all diffi­ culties of interpretation and to ensure the precise application of the Agreement on the recognition of civil effects to canonical marriages and to the decisions of the ecclesiastical Authorities and tribunals about the same marriages, signed on the 3rd February 1993, by common accord declare that: 1. Judgements given by ecclesiastical tribunals in cases of nullity upholding the validity of the marriage, which have not been appealed or which have been confirmed on appeal, including mutatis mutandis judge­ ments in cases in terms of paragraph (b) subparagraph (i) of Article 6 of the Agreement, are recognized for all purposes of law in Malta and shall be considered as res judicata and not subject to re-examination on the same grounds by the civil courts provided that the Court of Appeal ascertains what is laid down in paragraph b) of Article 5 of the Agree­ ment. It shall not in terms of Article 8 of the Agreement re-examine the merits of the case. 2. Whenever a plea for nullity of marriage is presented to the civil court, the judge is to ascertain his competence, in terms of paragraph 1 of Article 4 of the Agreement and of Number 1 of this Protocol. The present Additional Protocol forms an integral part of the Agree­ ment on the recognition of civil effects to canonical marriages and to the decisions of ecclesiastical Authorities and tribunals about the same marria­ ges, signed in Malta between the Republic of Malta and the Holy See on the 3rd February 1993. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 694 Done at Valletta, Malta on the 6th day of January one thousand nine hundred ninety-five, in two originals, each in the Italian and English lan­ guages, both texts being equally authentic. Per la Santa Sede Per la Repubblica di Malta 83 Pier Luigi Celata Guido de Marco Percussa Rem postquam Publicam, Valletta Conventio inter documenta ratihabitionis die mensis Melitae consensione, est quam XXV perscriptae XV Maii mensis eiusdem anni ipsius Martii utriusque Apostolicam permutata anno partis Sedem sunt MCMXCV. Notulae ac Ex Melitensem apud locum illa autem confirmaverant, eadem rite valere coepit Pactio. a die Congregatio pro Ecclesiis Orientalibus 695 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS PROVISIO ECCLESIARUM I Latis decretis a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit: — Titulari Ecclesiae Tigisitanae in Mauretania R.D. Mammen Chakkalapadickal, e clero Eparchiae Tiruvallensis Syrorum Ma­ lankarensium, quem constituit Auxiliarem eiusdem Eparchiae; die 26 Maii 1997. II Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus II assensum sequentibus provi­ sionibus episcopalibus ad normam cann. CCEO rite peractis dedit, nempe: die 17 Aprilis. — In Synodo Episcoporum Ecclesiae Syrae Pro titulari Ecclesia Bathnensi Syrorum R.D. Gregorii Petri Abdel-Ahad, Exarchi Patriarchalis Hierosolymitani. — In eadem Synodo pro Cathedrali Ecclesia Hassakensi Nisibena Syrorum R.D. Iacobi Behnan Hindo. die 9 Maii. — In Synodo Episcoporum Ecclesiae Chaldaeae pro Cathedrali Ecclesia Arbilensi Chaldaeorum R.D. Iacobi Ishaq. die 12 Septembris. In Synodo Episcoporum Ecclesiae Maronitae — Pro Cathedrali Ecclesia Aleppensi Maronitarum R. D. Anis Abi-Ad. — Pro Cathedrali Ecclesia Tripolitana Maronitarum R. D. Fouad Hage. 696 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — Pro constitutione R. D. Nabil Andari quem deputavit Episcopum Auxi­ liarem Patriarchalem, cui titulum Ecclesiae Tarsensis Maronitarum contulit. CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM ONUBEN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Eusebiae Palomino Yenes sororis professae instituti filiarum Mariae Auxiliatricis (1899-1935) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS «Maria perfectae consecrationis excelsum exemplar est, tota in sua ad Deum pertinendi conditione atque deditione. A Domino electa qui in Illa Incarnationis mysterium perficere voluit, commonefacit consecratas perso­ nas principatus ipsius Dei incepti. Eodem tempore cum divino Verbo ipsa consenserit, quod in ea est caro factum, se praestat Maria tamquam exem­ plum receptae gratiae ab homine creato » (Ioannes Paulus II, Adhort. Apost, post-synod. Vita consecrata, 28: AAS LXXXVIII [1996], 401). Mariae discipula, cuius piissima cultrix fuit, Eusebia Palomino Yenes fi­ deliter didicit ex sua consecratione vivere et Christo vitam offerre, operam ei dando, in humilitate et in vita abscondita, ut animas servaret. Serva Dei orta est in vico Cantalpino, intra fines posito dioecesis Sal­ mantinae, die 15 mensis Decembris anno 1899, ab Augustino Palomino Pé­ rez et Ioanna Yenes García, legitimis coniugibus, bonis terrestribus quidem pauperibus, sed fide divitibus atque dignitate. Ab iis et a paroecia vias Dei percurrere incepit, Providentiae confidere et orationem amare. Exigue ali­ quamdiu ludum frequentavit, bene vero didicit doctrinam et anno 1909 primam accepit Communionem et anno secuto Confirmationem. Ut fami­ liam sustentandam adiuvaret panem emendicavit cum patre suo, deinde tamquam gerula laboravit et famula apud quasdam familias, primum in lo­ co ubi est nata ac postea Salmanticae, ubi anno 1915 accepta est in colle­ gium Filiarum a Maria Auxiliatrice; quae, ob vitae consecratae appetitionem in suum Institutum eam exceperant tamquam postulantem. Peracto novitiatu in loco Sarria (in provincia Barcinonensi), professionem tempora­ neam fecit nonis Augustis anno 1924 et paucos post dies est missa ad Colle- Congregatio de Causis Sanctorum 697 gium loci Valverde del Camino, ibi muneribus humilibus functura, qualia fuerunt coquae, ostiariae et puellarum oratorii custodis. Corpore exilis, sed iam virtutibus magna laudes communitatis populique sibi conciliavit illius loci et quotquot illam cognoverunt. Cum Deo coniuncta, sine intermissione progressa est in sanctitate et peculiarem excitavit admirationem propter humilitatem, facilitatem qua se omnibus omnia faciebat, simplicitatem, ca­ ritatem, altum praecationis spiritum atque sacrificii, ardorem salutis anima­ rum et puellarum christianam educationem, diligentem Regulae et votorum religiosorum observantiam. Aluit et diffudit pietatem erga Plagas e Cor Ie­ su Christi, erga Eucharistiam et Virginem Mariam pro praeceptis Sancti Aloisii Mariae Grignion de Montfort. Anno 1930 fecit vota perpetua cumque Hispania est bello civili vexata, caritate impulsa, confessario consentiente, sponte victimam se devovit Domino (anno 1931) propter Iesu et Mariae Regni adventum et propter pacem excruciatae patriae suae. Eius valetudo, quae numquam commoda fuit, peior fieri coepit. Plene Dei voluntati oboe­ diens, passa est mira cum interiore vi maximaque laetitia graves multiplicesque dolores. Sancte mortem obiit die 10 mensis Februarii anno 1935, fama sanctitatis clara. Anno 1982 Episcopus Onubensis, permissu obtento a Sancta Sede ad normam M. P. Sanctitatis Clarior, Causam introduxit beatificationis et ca­ nonizationis pariterque processum cognitionalem celebravit cuius auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum decreto die 20 mensis De­ cembris anno 1985 promulgato. Confecta Positione, inquisitum est an Serva Dei heroum in modum virtutes exercuisset. Pridie idus Maias anno 1996, eventu cum felici, actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculia­ ris. Patres Cardinales deinde et Episcopi in Sessione Ordinaria idibus Novembribus eiusdem anni, Causae Ponente Excellentissimo domino Andrea Maria Erba, Episcopo Veliterno-Signino, edixerunt Servae Dei heroum in modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas coluisse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 698 tum in Deum tum in proximum, Temperantia et Fortitudine, biae Palomino Yenes, necnon eisque adnexis, Sororis professae de cardinalibus Prudentia, Iustitia, in gradu heroico, Servae Dei Euse- Instituti Mariae Filiarum Auxiliatri­ cis, in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1 9 9 6 . £8 ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . £8 EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis VARMIEN. seu TUSCULAN. Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Reginae Protmann Fundatricis Congregationis Sororum a S. Catharina V. et M. (1552-1613) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Humiliter maternoque animo moneo vos, dilectae sorores, ut omni tempore agatis coram Deo, Domino nostro, atque coram Sponso nostro ca­ rissimo Iesu Christo, necnon coram omnibus hominibus cum disciplina et modestia, maxima cum humilitate, vera cum patientia, oboedientia perfecta atque caritate christiana». Hic monitus, quem Regina Protmann ad suas direxit filias spirituales morte impendente, non solum testamentum est eius, verum etiam vitae summarium, in contemplatione, in Dei et Ecclesiae servitio, in educatione humana christianaque puellarum inque assiduitate aegrotis et pauperibus praestanda consumptae. Serva Dei orta est circiter annum 1 5 5 2 in oppido Braunsberg (Braniewo) intra fines dioecesis Varmiensis posito, a Petro Protmann et Regina Tingels, honestis locupletibusque coniugibus. Undeviginti annos nata, amo­ re Christi capta, mundi rebus inanibus relictis, deprecationi, paenitentiae operibusque caritatis se dedere statuit. De familia igitur discessit et duabus Congregatio de Causis Sanctorum 699 cum sodalibus in suae urbis casulam demigravit, ubi vitam egit privationi­ bus gravem et incommodis. Initio parvus coetus, qui semen fuit unde na­ scitura erat Congregatio Sororum a Sancta Catharina Virgine et Martyre, quod ad res oeconomicas attinebat se sustinuit lintearia arte et lanificio deindeque confectione supellectilem sacrarum pro ecclesiis. Contra illius temporis consuetudines Serva Dei voluit communitatem suam non tantum contemplationi et labori se dedere, sed etiam apostolatui, hoc est aegrorum et pauperum curationi domesticae atque puellulis educandis instituendisque, pro quibus in domo religiosa scholam aperuit eo consilio, ut catholi­ cam doctrinam disseminaret ac novatorum obsisteret religioni. Anno 1583 Episcopus Varmiensis Breves Regulas approbavit ab ipsa Conditrice con­ scriptas, novitiatum aperuit et Reginae officium Antistitae concredidit. Om­ nia haec magnopere novam Congregationem foverunt quae paucis annis multis est aucta vocationibus tribusque aliis Domibus, variis in locis condi­ tis. Operis incrementum postulavit ut Breves Regulae accommodarentur, quae pro sola Domo Braunsbergensi conceptae erant. Ita, sacerdotibus So­ cietatis Iesu adiuvantibus, Serva Dei novas Regulas composuit, quae sunt ab ecclesiastica auctoritate anno 1602 approbatae. Antistita generalis creata Instituti, peculiari cum cura formationi sodalium prospexit, quas ad cotidie progrediendum in sanctitatis via incitabat. Eas in bonis propositis perseve­ rare docebat, corda ab aegritudinibus et pavoribus liberare, omnes vitae circumstantias patienter accipere, timiditates submovere, a sermonibus inu­ tilibus summa cum diligentia cavere atque non sola mortalia, verum et ve­ nialia fugere peccata. Eius tractatio quieta erat et simplex, urbana collocutio, amabilis et sapiens. Cum prudentia corrigebat et admonebat pariterque cum humilitate omnibusque difficilibus casibus mederi sciebat. In muneri­ bus committendis iusta fuit, a simulationibus aliena et a mendaciis. Sorori­ bus sodalibus et quotquot cum ea usu coniuncti erant splendido fuit in vo­ luntatem Dei inque suam consecrationem fidelitatis exemplo. Divinae assensa est revelationis Ecclesiaeque magisterio et, fidei plena, in intima vixit communione cum Domino, animam suam verbi Dei auscultatione et depre­ catione aluit ac sine intermissione pro animarum salute laboravit. Precabatur, cibo abstinebat aliasque exercebat paenitentias pro proximorum sancti­ ficatione, peccatorum conversione, apostatarum et non christianorum. Fidei diffusioni operam dedit per vitae testimonium et apostolatum pro pueris et egenis. Pietatem coluit erga Eucharistiam, Iesu Christi Passionem et Mor­ tem atque Matrem Redemptoris, quam etiam cotidiana Rosarii recitatione 700 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale honorabat. Corde indiviso ardentique Deum dilexit; ad quem se convertens exclamabat: « Talem da mihi amorem, quo tota urar tibique miscear ». Ut Deo placeret diligenter eius servavit mandata, vota religiosa et Regulam omneque vitavit peccati genus. Ad Christum conformata in caritate, studio­ sa fuit boni spiritualis et materialis proximi et tamquam mater fuit sodali­ bus sororibus. Pauperum pedes lavit, aegrorum plagas curavit, sua sibi ne­ gavit ut ea indigentibus distribueret, nec propinquos nec amicos in miseria dereliquit; larga fuit auxiliis in discipulas scholae suae, iis ignovit, qui illam offenderant. Res adversas non timuit nec infirmitates, quandoquidem spem suam in Deo collocaverat et omnino providentiae auxilio confidebat, quae ei in necessitatibus succurrit. A bonis terrenis refugit et in paupertate laeta fuit seseque cotidie sustentavit labore manuum suarum. Vigiliis corpus suum castiga vit, ieiuniis, cilicio ac saepe in nuda terra dormivit, praesertim in quadragesima, multaque oppetivit incommoda tranquillo animo in Do­ morum suae Congregationis visitationibus. Vere humilis sic Dominum allo­ quebatur: « Da, Deus, mihi pauperi parvaeque creaturae, mihi misello catulo, micas, quae cadunt de mensa tua. Magna gratia tua indigna sum; conce­ de mihi solum, Deus, ut te amem, te honorem teque in aeternum laudem ». Cum animadvertit suam in hoc mundo mansionem finem habituram, di­ scipulas suas adhortata est ut cum austeritate ac sedulitate suam colerent consecrationem et adiecit: « Diligenter nitimini non solum invicem amare fraterne et ex corde, sed etiam cum omnibus in bona pace vivere; tunc be­ nignus Deus vos probabit vobisque per omnia benedicet ». Forti animo etiam extremum tulit morbum, quem tamquam donum Dei excepit. Die 18 mensis Ianuarii anno 1613, Sororum sodalium dilectione affecta, terrenam peregrinationem sancte conclusit. Sanctitatis fama, qua in vita claruit et in morte, insequentibus annis duravit ad nostros usque dies. Beatificationis et canonizationis Causa, va­ rias ob difficultates ad eandem non pertinentes, solummodo inita est anno 1961 ab Episcopo Tusculano, ubi interim Domus Generalitia Instituti ab ea conditi domicilium collocaverat. Processus ordinarius informativus, anno 1964 confectus, est ex iure a Congregatione de Causis Sanctorum decreto die 19 mensis Septembris anno 1991 promulgato legitimus habitus. Die 27 mensis Octobris anno 1992 acta est Consultorum Historicorum sessio. Dein­ ceps exquisita est Positio ut cognosceretur an Regina Protmann virtutes heroum in modum explicasset. Die mensis Martii 17 anno 1996, prospero cum eventu, gestus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Congregatio de Causis Sanctorum 701 Patres Cardinales porro atque Episcopi, in Sessione Ordinaria idibus Octo­ bribus habita eodem anno, Causae Ponente Excellentissimo domino Fiorino Tagliaferri, Episcopo Viterbiensi, agnoverunt Servam Dei Reginam Protmann heroum more virtutes théologales, cardinales et his adnexas exsecutam esse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, nae Congregationis Sororum a S. Protmann, Fundatricis Prudentia, in gradu heroico, Iustitia, Servae Dei Regi­ Catharina V. et M., in casu et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum referri mandavit. Datum Romae, die 17 mensis Decembris A. D. 1 9 9 6 83 ALBERTUS BOVONE, archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . 83 EDUARDUS NOWAK, archiep. tit. Lunensis, a Secretis BARBASTREN. Beatificationis seu declarationis Martyrii Servi Dei Fiorentini Asensio Barroso episcopi tit. Euroeae in Epiro administratoris apostolici Barbastrensis (1877-1936) DECRETUM SUPER MARTYRIO « Episcopus, missus a Patrefamilias ad gubernandam familiam suam, an­ te oculos teneat exemplum Boni Pastoris, qui venit non ministrari sed mi­ nistrare (cf. Mt 2 0 , 2 8 ; Me 1 0 , 45) et animam suam pro ovibus ponere (cf. Io 1 0 , 1 1 ) » (CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gen­ tium, 2 7 ) . 702 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Boni Pastoris exemplum secutus est episcopus Florentinus Asensio Bar­ roso, qui populo Dei cum alacritate servivit, fortiter suam Christo et Eccle­ siae adhaesionem testatus est etiam in persecutione et demum, caritate im­ pulsus, humiliter viam crucis percurrit usque ad sanguinis effusionem. Dignissimus hic mysteriorum Dei administrator ortus est postridie idus Octobres anno 1877 in loco Villasexmir, intra fines posito hodie Archidioe­ cesis Vallisoletanae, a Hyacintho Asensio Gonzalez et a Gabina Barroso Vázquez, modestis mercatoribus, qui eum christiana educatione instruxerunt. Feliciter philosophiae studuit ac theologiae in seminario dioecesano Vallisoletano, cuius exemplaris fuit alumnus. Sacerdos ordinatus calendis Iuniis anno 1901, ministerium pastorale explicavit in oppidis Villaverde de Medina, Carrion et Dueñas, peculiari cum cura se dedens praedicationi, in­ stitutioni christianae et administrationi sacramenti Paenitentiae. Vallisoletum revocatus, cappellanus fuit institutorum religiosorum femininorum aliisque est functus muneribus apud archiepiscopum Iosephum M. Cos Ma­ cho. Interea consecutus est gradum doctoris in Sacra Theologia apud Ponti­ ficiam illius urbis Studiorum Universitatem, in qua metaphysicorum prae­ ceptor fuit. Beneficiarius nominatus Ecclesiae Cathedralis, institutionem di­ misit ut suum officium posset ad regulam explere. Postea administrator fuit Fundorum archidioecesis, delegatus pro muneribus cappellanorum et canonicus Capituli Metropolitani. Archiepiscopo mortuo, qui eum magni ducebat, omnino ad apostolatum praedicationis se contulit atque confessio­ num. Per decem fere annos diligens fuit parochus Cathedralis, affectionem sibi concilians et venerationem omnium propter suam affabilem et mitem indolem, ardorem pastoralem, caritatem erga proximum, sollicitudinem de pauperibus et aegrotis; propter humilitatem, prudentiam, impensum depre­ cationis spiritum ferventemque in Sacrum Iesu Cor, in Eucharistiam, in Virginem Mariam pietatem et propter suam superioribus ecclesiasticis oboe­ dientiam. Mense Novembri anno 1935 nominatus est Administrator Aposto­ licus Barbastrensis et Episcopus titularis Euroeensis in Epiro. Sacra Ordi­ natione accepta, dioecesim est ingressus postridie idus Martias anno 1936, modo simplici quidem, ut vim contrariam vitaret hominum clericis infestorum qui in urbe innati erant. Gravium periculorum conscius quibus se obiciebat ob suum pastoris munus, prorsus auxilio divino confisus est atque cum sedulitate et prudentia exsecutus est munera sanctificandi, docendi et regendi, solam quaerens Dei gloriam animarumque salutem. Paucis episco­ patus mensibus peculiare ostendit evangelizationis populi studium necnon Congregatio de Causis Sanctorum 703 christianae puerorum et adultorum institutionis ipseque singulis diebus do­ minicis Eucharistiae et verbi Dei panem in Cathedrali frangebat. Pietatem inculcavit in Sacrum Cor Iesu, iura defendit Ecclesiae, pauperes adiuvit et operarios, patienter simultates toleravit auctoritatum municipalium. In dic­ tum episcopale fidelis « Ut omnes unum sint », concordiam fovit, pacem et iustitiam. Dum Ecclesiae inimici minaciores in dies fiebant et violentiores, variis in circumstantiis declaravit se esse paratum ad vitam immolandam pro Christo. Persecutione orta contra catholicos, magna pars sacerdotum ac religiosorum Barbastrensium interfecti sunt et in primis ipse mitis piusque Administrator Apostolicus occisus est. Mane diei 20 mensis Iulii anno 1936 grex seditiosorum episcopatum exquisivit Episcopumque in comprehensione domestica locavit, prohibitus quominus cum externis communicaret. Biduo post translatus est ad ephebeum Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum, quod in carcerem sacerdotum et religiosorum erat mutatum. Inter filios suos acerbitates et incommoda cum iis participavit, eosdemque confortavit et ad martyrium est adhortatus. Tempus in medita­ tione et in precatione degebat, praesertim coram Sanctissimo Sacramento, quod absconditum servabatur, et cotidie ad sacramentum accedebat Paeni­ tentiae. Suis persecutoribus ignovit et pro eis delicatos fecit actus caritatis. Ad carcerem municipalem ductus, falsis insimulationibus est diu interroga­ tus, iniuriis et vexationibus affectus et etiam crudelissima amputatione, fe­ ram in modum effecta. Dei Servus, sicut agnus ad occisionem ductus (cf. Is 53, 7), omnia tulit strenua cum fortitudine mirabilique humilitate atque tranquillitate. Primis horis diei 9 mensis Augusti, cum aliis qui erant in cu­ stodiam traditi, ductus est ad coemeterium Barbastrense. Quaerenti an sci­ ret quo iret, respondit: «Me ducitis ad domum Domini mei et Dei mei, in caelum me ducitis ». Cum illuc pervenit, est plumbea glande transfossus, sed non ilico mortuus est; post unam horam mortis colluctationis, tribus est ictibus armorum igneorum ad caput percussus et ita est claram martyrum coronam adeptus. Martyrii fama durante, Administrator Apostolicus Barbastrensis Causam iniit canonizationis celebrato processu ordinario informativo (annis 19471952); anno 1950 instructus est processus rogatorialis Vallisoletanus. Horum processuum auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum per decretum die 4 mensis Octobris promulgatum anno 1991. Confecta Po­ sitione, disceptatum est an Servi Dei mors verum fuisset martyrium. Die 24 mensis Septembris anno 1996 actus est, prospero cum eventu, Consultorum Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 704 Theologorum Congressus Peculiaris. Patres Cardinales deinde et Episcopi, in Sessione Ordinaria die 21 mensis Ianuarii habita anno 1997, Causae Ponen­ te Eminentissimo Cardinali Eduardo Martínez Somalo, professi sunt episco­ pum Florentinum Asensio Barroso fidei martyrem habendum esse. Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II accurata relatione per subscriptum Pro-Praefectum, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut super martyrio Servi Dei decretum conscriberetur. Quod cum esset factum, Beatissimus Pater declaravit: Constare de mar­ tyrio eiusque Euroeae in causa Epiro Servi et Dei Florentini Administratoris Asensio Apostolici Barroso, Barbastrensis, Episcopi anno titularis 1936 in­ terfecti, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 31 mensis Ianuarii A. D. 1997. © ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . © Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis BRIXIEN. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Ioannis Baptistae Piamarta sacerdotis fundatoris Congregationum S. Familiae a Nazareth et Humilium Domini Servarum (1841-1913) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Servus Dei Ioannes Baptista Piamarta ortus est Brixiae die 26 mensis Novembris anno 1841. Ordinatus sacerdos, vicarius cooperator in pagis Carzago Riviera et Bedizzole necnon Brixiae, atque archipresbyter-parochus in vico Pavone Mella fuit. In urbem suam reversus, alacrem et mul­ tiplicem explicavit apostolatum, praesertim pro humana atque christiana iuvenum operariorum et agricolarum educatione. Pro iis Congregationem condidit Sacrae Familiae a Nazareth ac deinde Institutum religiosum Hu­ milium Domini Servarum iuventuti femininae educandae. Laboribus pasto- Congregatio de Causis Sanctorum 705 ralibus consumptus mentisque ornatus, in Domino obdormivit die 25 men­ sis Aprilis anno 1913, fama sanctitatis clarus. Beatificationis et canonizationis Causa inita est apud Curiam Brixiensem anno 1943. Iis rite peractis, quae ius statuit, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, die 22 mensis Martii anno 1986, declaravit Servum Dei heroum in modum virtutes théologales, cardinales et illis adnexas coluisse. Beatificationis respectu, Causae Postulator Congregationi de Causis San­ ctorum iudicandam permisit coniectam miram sanationem, intercessioni ascriptam eiusdem Venerabilis Servi Dei. Sanatio attinet ad Brunonem Cocchetti, undecim annos natum, qui, Brixiae, postridie idus Februarias anno 1988 est ad autocinetum allisus. In eo, statim ad civile urbis valetudinarium deducto, inventum est trauma calvae cum vulneribus frontis ac tem­ porum multiplicibus cumque virium extenuationis condicione. Therapia ap­ ta fuit, sed inefficax; etenim coma a tertio gradu ad quintum ascendit. Prognosis facta est dubia quoad vitam et maxime dubia quoad valetudi­ nem, cum certum esset fore ut, si puer vixisset, residua psychica manerent. Cum condicio aggravaretur, parentes et familiares infirmi, Congregatio Sa­ crae Familiae a Nazareth atque variae religiosorum institutorum communi­ tates urbis, die 16 mensis Februarii novendialem supplicationem inierunt ut a Deo, intercedente Venerabili Ioanne Baptista Piamarta, sanationem obti­ nerent pueri. A die 18 mensis Februarii ex improviso et modo pro scientia inexplicabili gradatim salutaris mutatio neurologica facta est, donec ad completam et stabilem restitutionem ad integrum perventum est ita qui­ dem ut post sexaginta dies a casu Bruno ad ludum redierit. Apud Curiam Brixiensem anno 1990 instructa est inquisitio dioecesana quae est rite probata a Congregatione de Causis Sanctorum per decretum die 30 mensis Novembris eodem anno promulgatum. Dicasterii Consilium Medicorum, in sessione diei 27 mensis Iunii anni 1996 consentiente voce de­ claravit recuperationem neuropsychiatricam celerrimam fuisse, perfectam, mansuram et ex scientia inexplicabilem. Postridie nonas Décembres subse­ quentes actus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum et die 4 mensis Martii anno 1997 Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcopo­ rum, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Vergilio Noè. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affir­ mativum. Facta demum, die 25 mensis Martii anno 1997, de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata 48 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 706 relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto necnon Causae Cardinali Ponente, meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Servo Dei Ioanne miliae a fecta et Baptista Nazareth et Piamarta, Sacerdote, Humilium Domini mansura sanatione Brunonis Fundatore Servarum, Cocchetti a Congregationum videlicet de S. Fa­ celérrima, « trauma cranico con per­ lesioni frontoparietali multiple, coma profondo ( 4°-5° Bozza M arrubini ) e stato di shock ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. SB ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . ffi Eduardus Nowak archiep. tit. Lunensis, a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE INSTRUCTIO De Synodis dioecesanis agendis PROOEMIUM In Constitutione Apostolica, cuius inscriptio Sacrae disciplinae leges, qua vigens nunc « Codex Iuris Canonici » est editus, a Summo Pontifice Ioanne Paulo II inter praecipua elementa, quae secundum Concilium Vaticanum II veram germanamque Ecclesiae imaginem describunt, reponitur «doctrina Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 707 qua Ecclesia ut Populus Dei et auctoritas hierarchica uti servitium proponitur; doctrina praeterea quae Ecclesiam uti communionem ostendit ac proinde mu­ tuas statuit necessitudines quae inter Ecclesiam particularem et universalem, atque inter collegialitatem ac primatum intercedere debent; item doctrina qua omnia membra Populi Dei, modo sibi proprio, triplex Christi munus partici­ pant, sacerdotale scilicet propheticum atque regale ».* Officium suum fidelitatis erga Concilii magisterium exsecutus, renovata facie induit Codex Iuris Canonici ipsam translaticiam synodi dioecesanae institutionem, in quam varias ob causas confluxerunt ecclesiasticae iam su­ perius memoratae doctrinae. Licet enim in canonibus 460-468 normas iuri­ dicas reperire ex quibus consessus hic ecclesialis est celebrandus. Nuper, potissimum post Codicem Iuris Canonici evulgatum, magis ac magis increbruerunt Ecclesiae particulares, quae celebraverunt vel sunt celebraturae dioecesanam synodum, quippe quae magni ponderis habeatur in­ strumentum ad conciliarem renovationem obtinendam. Peculiaris mentio est facienda de II Pastorali Synodo Romanae dioecesis, quae ad exitum perducta est anno 1993 in sollemnitate Pentecostes, et ipsa Summo Pontifi­ ci Ioanni Paulo II copiam dedit perutilem doctrinam proferendi. Praeterea novissimis decenniis aliae formae significatae sunt, quibus dioecesana com­ munio ostenderetur, quae interdum velut « dioecesanae congressiones » sunt vulgatae, in quibus, quamvis quaedam habeant communia cum synodis, certa desideratur canonica forma. Peropportunum igitur visum est de dioecesana synodo canonicae legis praecepta declarare atque evolvere et rationes in eadem exsequenda servan­ das determinare, firmiter tamen iis valentibus quae Codex Iuris Canonici statuit. Praecipuum hoc votum est ut etiam « congressiones dioecesanae » aliaeque consessiones, quatenus suo proposito constitutioneque similes syno­ do sunt, suum locum in disciplinae canonicae alveo reperiant, si quidem ca­ nonicae prescriptiones recipiuntur et haec Instructio, ut efficaciter Ecclesiae particularis regimen in tuto collocent. Ad utilitatem quae adferri potest ad synodum dioecesanam praeparan­ dam, agglutinatur huic Instructioni Additamentum, demonstrandi tantum­ modo causa, ubi potiores materiae recensentur, quas Codex Iuris Canonici ad dioecesanas regulas destinat. 2 Constitutio Apostolica Sacrae disciplinae leges, 25 Ianuarii 1983 (AAS 75 [1983], vol. II, pp VII-XIV). Cfr can. 34 § 1. 1 2 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 708 Quapropter tum Congregatio pro Episcopis tum Congregatio pro Gen­ tium Evangelizatione, quibus nomine Summi Pontificis auctoritas est in episcopalis muneris perfunctionem intra Ecclesiam Latinam, universis Ec­ clesiae Latinae Episcopis hanc praebent Instructionem. Hoc quidem pacto simul respondere petitionibus cupiunt multorum Episcoporum, qui adiu­ mentum fraternum quaerunt in synodis dioecesanis celebrandis, simul ali­ quid conferre ad quaedam vitia atque inconsequentia sananda quae non­ numquam inventa sunt. 3 I INTRODUCTIO DE SYNODI DIOECESANAE INDOLE ET FINE Finitur in canone 460 dioecesana synodus tamquam « coetus delectorum sacerdotum aliorumque christifidelium Ecclesiae particularis, qui in bonum totius communitatis dioecesanae Episcopo dioecesano adiutricem operam praestant ». 1. Synodi finis est opem Episcopo ferre dum proprio ille fungitur mune­ re et opera moderandi christianam communitatem. Eiusmodi propositum circumscribit peculiarem partem quae in synodo sa­ cerdotibus est assignanda, quandoquidem illi sunt «ordinis Episcopalis providi cooperatores eiusque adiutorium et organum, ad Populum Dei inserviendum vocati ». Opportunitatem vero Episcopo synodus exhibet etiam vocandi se­ cum ad operam adiutricem una cum sacerdotibus etiam aliquot homines laica­ tus et ex familiis religiosis, velut peculiarem rationem explendi illius officii quod omnes fideles complectitur in Christi Corpore aedificando. Etiam in synodo agenda fungitur Episcopus munere gubernandae Eccle­ siae sibi creditae: ipse enim illam convocat, quaestiones synodalis discepta­ tionis proponit, sessionibus synodi praeest; denique, uti unus legislator, declarationibus ac decretis subscribit eaque publici iuris fieri ordinat. 4 5 6 7 8 9 Cfr Constitutio Apostolica Pastor Bonus, 28 Iunii 1988 (AAS 80 [1988], pp. 841-912), artt. 75, 79 et 89. Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, n. 28; cfr Decretum de presbyterorum ministerio et vita Presbyterorum ordinis, nn. 2 et 7. Cfr Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, nn. 7 et 32; cfr can. 463 §§ 1 et 2. Cfr cann. 461 § 1 et 462 § 1. Cfr can. 465. Cfr can. 462 § 2. Cfr can. 466. 3 4 5 6 1 8 9 Congregatio pro Episcopis - Congr, pro Gentium Evang. 709 Ita plane synodus est « in illis adiunctis et numquam ab iis seiuncta, ac­ tus episcopalis gubernationis et communionis ipsius eventus, quo sic profec­ to natura illa communionis hierarchicae exprimitur, quae ad ipsam pertinet Ecclesiae naturam ». Etenim non est Dei populus informis Christi discipu­ lorum multitudo, verum sacerdotalis communitas organice iam ab initio ad sui Conditoris voluntatem exstructa, quae quaque in dioecesi ad Episco­ pum refertur veluti ad spectabile principium unitatisque fundamentum ac suum unicum repraesentantem. Quicumque idcirco conatus opponendi synodum Episcopo propter quasi quandam assertam « Populi Dei repraesen­ tationem », vere institutioni ecclesialium vinculorum adversatur. 10 11 12 2. Synodi sodales vocantur ad Episcopo dioecesano adiutricem operam praestandam, suam sententiam seu votum de quaestionibus proferentes ab illo propositis; hoc quidem dicitur votum consultivum, unde intellegatur esse Episcopum liberum ad suscipiendas aut reiciendas illorum sodalium expressas opinationes. Attamen hoc non significat earum momentum negle­ gere, tamquam si consultatio sit solummodo « exterior », ab iis effecta qui­ bus nullum est despondendi officium de extremo synodi exitu: suis quidem experientiis atque consiliis actuoso modo sodales conferunt declarationibus decretisque perficiendis, quae merito vocabuntur « synodalia », unde episcopale dioecesis gubernium impulsum postmodum recipiet. 13 14 15 Sua vero ex parte, disceptationes intra synodi consessus dirigit Episco­ pus et tamquam verus Ecclesiae magister docet et corrigit ubi opus fuerit. Auditis synodi membris, ad illum decernendi munus spectat, nempe «om­ nia probare et quod bonum est tenere », de diversis significatis opinioni­ bus. Exacta tandem synodo, sua manu nomen subscribens declarationibus et decretis, ipse Episcopus suam auctoritatem obligat iis de omnibus rebus, quae inibi traduntur vel praecipiuntur. Sic quidem episcopalis impletur po­ testas suo vero ex sensu, quae videlicet haud est arbitrariae voluntatis iniunctio, sed verum ministerium, quod propterea secumfert « subditos au16 Ioannis Pauli II, homilia 3 Octobris 1992, in « L'Osservatore Romano » 4 Octobris 1992, pp. 4-5. Cfr Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, n. 11. Cfr ibidem, n. 23. Cfr can. 460. Cfr can. 466. Cfr cann. 466 et 467. Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, n. 12, ubi memoratur 1 Thess 5, 12 et 19-21. 10 11 12 13 14 15 16 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 710 dire » et « ad alacriter secum cooperandum » exhortari, dum opera commu­ niter datur ut illud eruatur quod tempore hoc praesenti Spiritus ab aliqua postulat particulari Ecclesia. 17 3. Efficiunt communio ac missio, quatenus partes inseparabiles sunt unici illius finis pastoralium Ecclesiae inceptorum, « bonum totius commu­ nitatis dioecesanae », quod designat canon 460 uti postremum synodi propo­ situm. Eo deliberationes synodi pertinent, ut communis de salvifica doctrina consensus foveatur universique fideles simul ad Christi sequelam concitentur. Quandoquidem constat esse Ecclesiam « missam in mundum ad annun­ tiandum et testificandum mysterium communionis quo ipsa constituitur, ad idipsum actuale reddendum et expandendum », contendit etiam synodus ut apostolicus dynamismus omnium virium ecclesialium sustentetur, legiti­ mis praeeuntibus Pastoribus. Cum persuasum habeatur omnem renovatio­ nem communionis operisque missionalis praeponere necessariam ministro­ rum Dei sanctitatem, in synodo deesse non potest magnum studium corri­ gendi vitae mores cleri ipsius et procurandi educationem eius tum etiam vocationes incendendi. 18 Non modo igitur patefacit synodus et perficit dioecesanam communio­ nem, verum etiam ut suis declarationibus decretisque eam aedificet invita­ tur. Quapropter synodalibus in documentis necesse est diligenter universale Magisterium suscipiatur disciplinaque canonica ad diversam qualitatem il­ lius communitatis christianae unius adhibeatur. Etenim Petri Successoris ministerium atque Episcoporum Collegium haud sunt elementum ab Eccle­ sia particulari alienum, verum res quae pertinet « ab intra » ad ipsam eius essentiam atque dioecesanae communionis fundamentum iacet. 19 Conducit hac via synodus ad speciem Ecclesiae particularis conforman­ dam, dum eius traditis institutionibus liturgicis, spiritualibus et canonicis continuationem certam adiungit. Iuridiciale cuiusque loci patrimonium nec non directivae normae, quibus pastorale regimen est gubernatum, in syno­ do accurata investigatione perpenduntur, ut, si opus est, accommodentur vel redintegrentur et regularum lacunae consummentur, ut comprobetur Cfr ibidem, n. 27. Cfr Congregatio pro Doctrina Fidei, Litterae ad Catholicae Ecclesiae Episcopos de aliquibus aspectibus Ecclesiae prout est communio Communionis notio, 28 Maii 1992 (AAS 85 [1993], pp. 838-850), n. 4. Cfr ibidem, n. 13. 17 18 19 Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 711 sintne iam pastoralia ad effectum deducta quae antea composita erant, ut­ que novae regulae moderatrices, opitulante Dei gratia, suadeantur. II SYNODI COMPOSITIO 1. «Synodo dioecesanae praeest Episcopus dioecesanus, qui tamen Vica­ rium generalem aut Vicarium episcopalem pro singulis sessionibus synodi ad hoc officium implendum delegare potest»; inter hos autem praeopten­ tur qui episcopali dignitate sunt praediti (Episcopus coadiutor et Episcopi auxiliares). 20 2. Synodi sunt membra de iure pro eo quo funguntur officio: — Episcopus coadiutor atque auxiliares Episcopi; — Vicarii generales et Vicarii episcopales, nec non Vicarius iudicialis; — ecclesiae cathedralis canonici; — presbyteralis consilii membra; — seminarii maioris rector; — vicarii foranei. 21 3. Sunt membra eligenda: I . « Christifideles laici, etiam sodales institutorum vitae consecratae a consilio pastorali eligendi, modo et numero ab Episcopo dioecesano determi­ nandis, aut, ubi hoc consilium non exstet, ratione ab Episcopo dioecesano determinata ». Hi ut eligantur laici (tam viri quam feminae), quantum fieri potest, normae sequendae sunt canonis 512 § 2, opera utcumque data ut iidem fi­ deles « certa fide, bonis moribus et prudentia » distinguantur; sic eorum partes collatae reapse ad Ecclesiae bonum valebunt. Horum laicorum legiti­ ma condicio canonica aestimanda est res necessaria omnino ut eonsessionis synodalis sint participes. o 22 23 24 Can. 462 § 2. Cfr can. 463 § 1, I , 2°, 3°, 4°, 6" et 7°. Can. 463 § 1, 5°. Can. 512 § 2: « Christifideles, qui deputantur ad consilium pastorale, ita seligantur ut per eos universa populi Dei portio, quae dioecesim constituat, revera configuretur, ratione habita diversarum dioecesis regionum, condicionum socialium et professionum, necnon partis quam sive singuli sive cum aliis coniuncti in apostolatu habent ». Can. 512 § 3. 20 21 22 23 24 O Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 712 2°. « Unus saltem presbyter ex unoquoque vicariatu foraneo eligendus ab omnibus qui animarum inibi curam habeant; item eligendus est alius presbyter qui, eodem impedito, in eius locum substituatur ». Quemadmodum ex canonica dictione eruitur, hoc nomine presbyteros solos eligi licet, non diaconos aut laicos. Debebit propterea numerum statuere Episcopus pro omni vicariatu fo­ raneo. Sin autem de ecclesiali agitur communitate exiguae magnitudinis, nihil profecto obstat quin arcessantur omnes ipsius presbyteri. 3°. «Aliqui Superiores institutorum religiosorum et societatum vitae apostolicae, quae in dioecesi domum habent, eligendi numero et modo ab Episcopo dioecesano determinatis ». 4°. Synodi sodales ab Episcopo libere destinati: «Ad synodum dioecesa­ nam ab Episcopo dioecesano vocari ut synodi sodales possunt alii quoque, sive clerici, sive institutorum vitae consecratae sodales, sive christifideles laici ». His in synodalibus membris designandis conatus fiet ut praesentes red­ dantur ecclesiales vocationes vel variae apostolicae navitates non satis in ipsis electionibus demonstratae, ut convenienter hinc peculiarem illius Ec­ clesiae particularis faciem referat synodus; curabitur idcirco ut inter clericos consentaneus diaconorum permanentium adsit numerus. Neque neglegantur fideles « pro scientia, competentia et praestantia quibus pollent », quorum ponderatae sententiae procul dubio disceptationes synodi ditabunt. 5°. Legitime sic destinatis sodalibus ius est officiumque ut sessionibus intersint. « Synodi sodalis, si legitimo detineatur impedimento, non potest mittere procuratorem qui ipsius nomine eidem intersit; Episcopum vero dioecesanum de hoc impedimento certiorem faciat ». Iure potest debetque Episcopus decreto edito amovere quemvis synodi sodalem qui suis opinationibus ab Ecclesiae discrepat doctrinis aut qui Episcopi repudiat auctoritatem, dum simul tamen recursum fieri licet con­ tra illud decretum ex iuris norma. 6°. « Ad synodum dioecesanam Episcopus dioecesanus, si id opportunum duxerit, invitare potest uti observatores aliquos ministros aut sodales Eccle25 26 27 28 20 30 26 26 27 28 29 30 Can. 463 § 1, 8. Can. 463 § 1, 9. Can. 463 § 2. Can. 212 § 3. Cfr can. 463 § 1. Can. 464. Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 713 siarum vel communitatum ecclesialium quae non sunt in plena cum Eccle­ sia catholica communione ». Adiuvabunt ii observatores «ut oecumenica sollicitudo magis inseratur in communem pastoralem industriam utque mutua cognitio crescat, tum caritas reciprocans tum, si fieri potest, fraterna ipsa opera ». Ut ii observatores vero deligantur plerumque decebit agere ex consen­ sione praefectorum cuiusque Ecclesiae vel communitatis, qui hominem ma­ gis idoneum denotabunt ad suas exercendas partes. 31 32 III SYNODI CONVOCATIO AC PRAEPARATIO A. Convocatio 1. Dioecesana synodus celebrari poterit « cum, iudicio Episcopi dioecesa­ ni et audito consilio presbyterali, adiuncta id suadeant ». Prudenti ideo Episcopi iudicio relinquitur ut saepius vel rarius synodum convocet secun­ dum particularis ipsius Ecclesiae aut dioecesani regiminis necessitates. Tales condiciones esse possunt variae quidem indolis: quod vel desidera­ tur consentanea pastoralis coniuncta opera, vel peculiari in loco necesse est normas aut monitiones superiores impleri, vel difficultates intra dioecesis fi­ nes quaedam omnino dissolvendae sunt, vel opus esse videtur intentiore operosioreve ecclesiali communione, et ita porro. Ut vero convocationis rite aestimetur opportunitas, maius sane pondus prae se ferunt rerum cognitio­ nes ex pastoralibus visitationibus perceptae: magis enim quam ulla alia in­ quisitio aut investigatio illae permittent ut fidelium necessitates Episcopus discernat nec non aptiora pastoralia incepta quibus plenius illis satisfiat. Si quando igitur synodi dioecesanae convocandae Episcopus intellexerit opportunitatem, a presbyterorum consilio — quod totius presbyterii gerit personam in adiuvando Episcopo in dioecesis regimine — ponderatum postulabit iudicium de synodo celebranda atque etiam de argumento sive de argumentis in ipsa agitandis. 33 34 Can. 463 § 3. Ioannes Paulus II, audientia 27 Iunii 1992, in « L'Osservatore Romano » 28 Iunii 1992, pp. 4-5. Can. 461 § 1. Cfr can. 495 § 1. 31 32 33 34 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 714 Circumscripto synodi argumento, curabit Episcopus convocationis decre­ tum promulgandum, quod Ecclesiae suae patefaciet plerumque intercidente festivitate quadam liturgica maioris sollemnitatis. 2. « Synodum dioecesanam convocat solus Episcopus dioecesanus, non autem qui ad interim dioecesi praeest ». « Si Episcopus plurium dioecesium curam habet, aut unius curam habet uti Episcopus proprius, alterius vero uti Administrator, unam synodum dioecesanam ex omnibus dioecesibus sibi commissis convocare potest ». 35 36 B. Praeparatoria commissio et synodi ordo 1. Iam inde a primis temporibus Episcopus commissionem praeparato­ riam constituat. Huius autem praeparatoriae commissionis sodales ab Episcopo deligentur inter sacerdotes ac fideles qui pastorali sua sapientia antecellunt ac sui muneris auctoritate, atque detur opera, quatenus fieri poterit, ut charisma­ tum ac ministeriorum populi Dei varietas ipsa ostendatur. Neque deesse in­ ter eos debet vir canonici iuris ac liturgiae sacrae peritus. Praeparatoriae huius commissionis erit Episcopo opitulari praesertim in ipsa synodi compositione atque in adiumentorum oblatione ad parandam synodum, tum in ordinis proprii explicatione et in quaestionum definitione in synodalibus deliberationibus tractandarum, denique in synodalium mem­ brorum nominatione. Praeerit commissionis sessionibus Episcopus ipse aut, si impediatur, ipsius delegatus. Licebit etiam Episcopo secretarii officium constituere, quod commissio­ nis praeparatoriae aliquis moderabitur. Ad illud pertinebit synodum ipsam adiuvare rerum in ordinatione: in documentorum transmissione et colloca­ tione in tabulario, in relationum conscriptione, in opum necessariarum sumministratione, in pecuniarum procuratione nec non accepti et expensi com­ putatione. Utile pariter erit instituere officium notitiis di vulgandis, unde in­ strumentorum communicationis curatores rite de rebus fiant certiores et fal­ sae simul interpretationes operum synodalium declinentur. 2. Auxiliante praeparatoria commissione, curabit Episcopus ut condatur forasque edatur synodi ordo. 37 35 36 37 Can.. 462 § 1. Can. 461 § 2. De ordinis notione, vide can. 95. Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 715 Inter alia hae statuentur: I Synodi compositio. Adsignabit ordo certum numerum pro quolibet ordine sodalium atque normas definiet ad designandos laicos ac sodales in­ stitutorum vitae consecratae, tum etiam legatos inter Superiores instituto­ rum religiosorum vitaeque apostolicae societatum. Hoc autem dum fit, ca­ vendum erit ne nimius sodalium numerus veram omnium interloquendi fa­ cultatem impediat. o 38 39 2° Regulae de modo agendarum electionum pro synodi sodalibus et, si forte, curatoribus singulorum munerum in synodo exsequendorum. Hac in re observabuntur praecepta canonum 119, 1 et 164-179, opportunis inductis accommodationibus. 40 3° Diversa officia in ipso consessu synodali absolvenda (praesidis, mode­ ratoris, secretarii), commissiones variae earumque compositio. 4° Ratio ordinem tractandi in ipsis sessionibus, longinquitate indicata necnon proprietate pronuntiationum (ore ac scripto) et suffragationum (« placet », « non placet », « placet iuxta modum »). Suadet ipsa commoditas, quam modus procedendi adferre potest ad res instituendas illo praeparationis tempore, ut iam sub prima initia synodalis itineris ille ordo perficiatur, permissis tamen mutationibus vel additamentis, si quae fuerint, quae praeparationis experimentum deinde proponere poterit. Plerumque convenire videtur ut continuo synodi participes destinentur, quo melius eorum auxilia in ipso praeparationis opere adhibeantur. C. Praeparandae synodo momenta Praeparatoria synodi consilia eo in primis spectant ut facilius possit Episcopus quaestiones statuere synodalibus disceptationibus subiciendas. Utcumque dicendum est expedire ut haec pars ita peragatur ut variis quidem modis secundum condiciones ipsas attingantur implicenturque va­ riae dioecesis necessitates atque industriae apostolicae apud quamque parti­ cularem Ecclesiam. Sic synodales actiones in « aptum tirocinium practicum Cfr can. 463 § 1, 5°. Cfr can. 463 § 1, 9°. Illud enim animadvertatur quorundam canonum praescripta liberam dare facultatem in synodi ordine aliter disponendi. 38 39 40 Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 716 ecclesiologiae communionis, secundum Concilium Vaticanum II » évadent, ac praeterea alacres erunt Christifideles in accipiendis illis « quae sacri Pastores, utpote Christum repraesentantes, tamquam magistri et rectores in Ecclesia statuunt », prompte synodo terminata. Huc statim quaedam generalia adiunguntur monita de agendi ratione, quae Pastor unusquisque accommodare sciet ac cumulare, prout Ecclesiae particularis commoditati conveniet necnon synodi adumbratae proprietatibus. 41 42 1. Spiritalis et catechetica et divulgativa praeparatio Cum persuasum habeat « optimum consilium feliciter peragendae synodi, quemadmodum et omnis alterius eventus sive incepti ecclesialis, esse revera precationem », adhortabitur Episcopus universos fideles, clericos, personas consecratas et laicatus homines, ac potissimum vitae contemplativae monasteria ad « continuam supplicationem communem: synodum eiusque proventum », quae hoc modo pro particulari Ecclesia verus fiet gratiae eventus. Non autem hac de re cohortari omittet animarum pastores, quibus opportuna adiumenta suppeditabit pro sollemnibus atque cotidianis liturgi­ cis conventionibus, dum paulatim expletur synodi iter. 43 u Episcopo porro synodi celebratio praecipuam quandam erudiendorum fide­ lium opportunitatem adfert. Quocirca ordinatae catechesi fidelium provideatur de Ecclesiae mysterio deque omnium participatione proprii eius muneris, sub luce Magisterii doctrinarum maxime vero conciliaris. In hoc propositum sacer­ dotibus directoriae normae praeberi poterunt pro sacris concionibus. Doceantur etiam omnes de indole ac synodi fine ac de synodalium delibe­ rationum amplitudine. Cui proposito servire poterit alicuius libelli notitiarum pervulgatio, minime quidem communicationis socialis praetermissis instrumentis. 2. Dioecesis interrogatio Praebeatur fidelibus facultas patefaciendi postulata, optata et cogitata de synodi argumento. Insuper seorsum monebuntur dioecesis clerici ut consilia sua proferant de modis satisfaciendi pastoralis curae postulationibus. 45 Ioannes Paulus II, allocutio 29 Maii 1993, in « L'Osservatore Romano » 31 Maii - 1 Iunii 1993, pp. 6-7. Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, n. 37. Ioannes Paulus II, homilia 3 Octobris 1992, mem. in nota 10. Eiusdem, audientia 27 Iunii 1992, mem. in nota 32. Cfr can.. 212 §§ 2 et 3. 41 42 43 44 43 Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 717 Huiusmodi consultationis certas rationes disponet Episcopus dabitque operam ut populi Dei cunctae « vivae vires » deprehendantur, quae inve­ niuntur apud Ecclesiam particularem operanturque: tales videlicet sunt com­ munitates paroeciales, vitae consecratae instituta et apostolicae vitae societa­ tes, consociationes ecclesiales atque maioris momenti coetus, institutionis sedes (seminarium, ecclesiasticae studiorum universitates et ecclesiasticae facultates, catholicae universitates ac scholae). Dum sic dioecesim opportunis cum indicationibus Episcopus consulit, periculum considerare debebit — nonnumquam pro dolor verissimum! — ne manipuli instantes et impellentes oriantur, cavebitque ne ipsi interrogati suas sententias necessario acceptum iri temere confidant. 46 3. Quaestionum definitio Curabit deinde Episcopus argumenta definire de quibus deliberationes versabuntur. Idoneus ad hanc rem modus erit compositio interrogationum secundum argumenta divisarum, quarum singulas relatio inducet quae ea­ rum significationem illuminabit sub disciplinae doctrinaeque Ecclesiae lumi­ ne nec non responsionum ex prioribus consultationibus. Officium hoc, mo­ derante ipsa praeparatoria commissione, commendabitur coetibus peritorum ac versatorum in variis disciplinis provinciisque pastoralibus, qui formulas rite approbandas Episcopo exhibebunt. Documentum tandem sic comparatum sodalibus mittetur, ut ante ses­ sionum initium congruo studio investigetur. 47 IV SYNODI ACTIO 1. Constat nimirum vera synodus ex ipsis sessionibus synodalibus. Ne­ cesse est igitur aequabilitatem statuere inter synodi longinquitatem et prae­ parationis tempus, tum etiam sessiones per illud temporis spatium dispone­ re quod ponderationem permittat quaestionum in aula excitatarum et sinat sententias proferri in disceptationibus. Cfr Ioannes Paulus II, audientia 27 Iunii 1992, mem. in nota 32. Res aliter etiam tractari potest, ex. gr. synodalium documentorum lineamenta describi possunt hoc iam loco. Haec electio indubitatam praebet commoditatem, sed cavendum quoque est ne, re vera, synodalium minuatur libertas, qui de scripto reapse iam definito sententiam dicere debeant. 46 47 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 718 2. Quandoquidem « quibus communis est cura, communis etiam debet esse oratio », ex oratione celebratio ipsa synodi procedat oportet. Sollemni­ bus in liturgicis ritibus aperiendis et claudendis synodi atque in aliis quae synodales sessiones comitabuntur, praescripta « Caerimonialis Episcoporum » serventur, ubi nominatim de liturgia synodali est sermo. Patebunt autem illi ritus universis fidelibus non dumtaxat synodi sodalibus. Congressiones synodi saltem graviores et praestantiores in templo cathe­ drali fiant. Etenim ipsum est Episcopi cathedrae locus et visibilis Christi Ecclesiae imago. 48 49 50 3. Ex canonis 833, I regula sodales pronuntiabunt fidei professionem prius quam deliberationes suscipiantur. Episcopus praeterea hunc actum significantem illustrabit, unde sodalium « sensus fidei » excitetur et amor si­ mul accendatur in doctrinale ac spiritale Ecclesiae patrimonium. o 51 4. Antecedet variorum argumentorum singillatim agendorum tractatio­ nem brevis explicatio, quae eorum efferat maiora capita. «Propositae quaestiones omnes liberae sodalium disceptationi in synodi sessionibus subiciantur ». Dabit Episcopus operam ut vera praebeatur par­ ticipibus facultas opiniones proprias libere eloquendi de exhibitis quaestio­ nibus, quamvis intra temporis fines a synodi ordine constitutos. Consideratis vinculis illis, quibus particularis Ecclesia eiusque Pastor cum Ecclesia universali Romanoque Pontifice coniunguntur, officio tenetur Episcopus ut a synodali disputatione excludantur sententiae aut opinatio­ nes — fortasse idcirco expositae ut ad Sanctam Sedem « vota » de aliqua re transmittantur — discrepantes a perenni Ecclesiae doctrina vel a Pontificis Magisterio aut spectantes ad quaestiones disciplinares supremae aliive auc­ toritati ecclesiasticae reservatas. Disceptatione persoluta, curabitur ut di­ versae sodalium sententiae summatim et ordinate colligantur, quo futura inquisitio commodius peragatur. 52 53 54 Caerimoniale Episcoporum, n. 1169. Cfr Caerimoniale Episcoporum, pars VIII, caput I « De Conciliis Plenariis vel Provincialibus et de Synodo Dioecesana», nn. 1169-1176. Cfr Constitutio Apostolica Mirificus eventus, 7 Decembris 1965 (AAS 57 [1965], pp. 945-951). Cfr AAS 81 (1989), pp. 104-105, ubi fidei professionis textus invenitur in synodo adhibendus. Can. 465. Cfr supra III, B, 2. Cfr Decretum de pastorali episcoporum munere in Ecclesia Christus Dominus, n. 8; cfr 48 49 50 51 82 53 64 quoque' can. 381 Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 719 5. Synodi in sessionibus saepius oportebit sodales de eorum sententia per suffragia percontari. Quandoquidem synodus non est collegium de­ cernendi facultate praeditum, suffragia haec minime illuc spectant ut obstringens maioris partis congruentia obtineatur, sed ut convenientiae gradus intellegatur de sodalium iudiciis significatis, et hoc eis explican­ dum est. 55 Libere semper tamen statuere licet Episcopo quem effectum suffragia habere debeant, etiamsi operam dabit ut ipsemet sententiam a synodi soda­ libus communiter declaratam sequatur, nisi gravis impedit causa quam ne­ cessario ille coram Domino aestimabit. 6. Episcopus quaedam opportune significans, variis sodalium commissio­ nibus opus demandabit synodalium textuum lineamenta componere. In his perficiendis, certae formulae sunt reperiendae, quae futuro de tempore pastorali operae iuvare possint, vitatis incertis sententiis vel inani­ bus cohortationibus, quae res vim ipsam hebetaret et efficacitatem. 7. « Episcopo dioecesano competit pro suo prudenti iudicio synodum dioecesanam suspendere necnon dissolvere », si gravia ad eius expletionem 56 oriuntur impedimenta, quae sententiam eiusmodi opportunam significent vel potius necessariam: veluti si mens quaedam emergit quae irreparabiliter dissidet ab Ecclesiae doctrina vel si socialis ordinis quaedam oriuntur adiuncta quae tranquillum synodale opus turbent. Si peculiares desunt rationes quae hoc impediant, antequam suspensio­ nis vel dissolutionis decretum edatur, sententiam rogabit Episcopus pre­ sbyterale consilium — quod in maioris momenti negotiis est Episcopo con­ sulendum — quamvis ei libera sit decernendi facultas. 57 « Vacante vel impedita sede episcopali, synodus dioecesana ipso iure in­ termittitur, donec Episcopus dioecesanus, qui succedit, ipsam continuari decreverit aut eandem extinctam declaraverit ». 58 Hac de re utiliter animadvertendum illam regulam can. 119, 3°: «quod autem omnes uti singulos tangit, ab omnibus approbari debet », minime synodum respicere, sed communia quaedam consilia capienda a vero collegio, quod decernendi facultate pollet. Can. 468 § 1. Cfr can. 500 § 2. Can 468 § 2. 55 66 57 68 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 720 V DECLARATIONES ET SYNODALIA DECRETA 1. Synodi sessionibus absolutis, decretorum ultimam scriptionem et de­ clarationes perficiendas curabit Episcopus, quas exinde subscribet earum­ que editionem iubebit. 59 2. Locutionibus illis « decretorum » et « declarationum » fieri posse codex de­ notat, ut documenta synodalia ex altera parte consistant veris iuridicialibus re­ gulis — quae appellari « constitutiones » aliove modo poterunt — aut etiam in­ dicationibus consiliorum in posterum capiendorum, et altera quidem parte fir­ mis asseverationibus veritatum fidei vel catholicae moralis doctrinae, praeser­ tim iis in rebus quae magis Ecclesiae particularis vitam afficiunt. 3. « Unus ipse (Episcopus dioecesanus) synodalibus declarationibus et decretis subscribit, quae eius auctoritate tantum publici iuris fieri pos­ sunt ». Quocirca exhibere debent declarationes synodique decreta solam Episcopi dioecesani subscriptionem atque voces his in documentis adhibitas oportet etiam demonstrent evidenter illum esse eorum auctorem. Concesso intimo vinculo inter synodum et episcopale officium, non licet divulgari synodi acta non subsignata ab Episcopo. Talia enim nullo vero sensu essent « synodales declarationes ». 60 4. Synodalia per decreta promovet et urget dioecesanus Episcopus ut canonicae normae observentur, quas vitae dioecesanae condiciones magis evocant, res regit quas eius auctoritati ius ipsum committit, dum com­ munem disciplinam Ecclesiae particularis varietati accommodât. Erit ex iure invalidum fortuitum synodale decretum iuri superiori con­ trarium, qualia sunt: universales Ecclesiae leges, generalia conciliorum par­ ticularium decreta nec non Episcoporum conferentiae, * tum etiam conven­ tus Episcoporum illius provinciae ecclesiasticae intra eius auctoritatis limites. 61 62 63 6 65 Cfr can. 466, Ibidem. Cfr can. 392, Huius Instructionis consulatur Additamentum. Cfr can. 135 § 2. Ut vero conciliorum particularium et Episcoporum conferentiarum sententiae evadant ex iure obligantes, hoc est vera generalia decreta, necesse plane est iam recognitae ab Apostolica Sede sint: cfr cann. 446 et 455. De normarum edendarum auctoritate ipsius conventus Episcoporum provinciae, consulantur cann. 952 § 1 et 1264. 59 80 61 62 63 64 65 Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 721 5. «Episcopus dioecesanus textus declarationum ac decretorum synoda­ lium communicet cum Metropolita nec non cum Episcoporum conferen­ tia », ut inde consortio ipsius episcopatus foveatur atque legum concordia in particularibus Ecclesiis eiusdem regionis geographicae et humanae. Universis procuratis officiis, exemplar curabit Episcopus synodalium do­ cumentorum per Legationem Pontificiam ad Congregationem pro Episcopis vel pro Gentium Evangelizatione perferendum, quae opportune ab iis inspi­ ciantur. 66 6. Si quando synodi documenta — maxime vero decreta — nihil de sui ipsorum exsecutione dixerint, Episcopi dioecesani erit, synodo quidem clau­ sa, decernere exsecutionis modos, quae forte quibusdam dioecesanis officiis concredantur. * * * Sperant quidem atque confidunt Congregationes pro Episcopis et Gen­ tium Evangelizatione aliquid se convenienter contulisse celebrandae dioece­ sanae synodo, quae ecclesialis institutio per saecula est semper magno in honore habita et hodie novo quodam studio respicitur veluti efficax instru­ mentum quod, Sancto opitulante Spiritu, in utilitatem communionis dirigi­ tur ipsiusque ecclesiarum particularium missionis. Haec ipsa Instructio valebit ad dioecesanas synodos quae tribus mensi­ bus ab eius editione in Actorum Apostolicae Sedis commentario officiali in­ cipient. Datum Romae, die 19 mensis Martii, anno 1997 •f* BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus IOSEPHUS card. TOMKO, Praefectus J. M. Mejia, a Secretis J. Uhac, a Secretis 66 Can. 467. 49 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 722 ADDITAMENTUM AD INSTRUCTIONEM DE SYNODIS DIOECESANIS AGENDIS Pastoralia munia quae Codex Iuris Canonici concredit legum ferendarum potestati Episcopi dioecesani. Recenset hoc Additamentum res quarum ordinatio intra dioecesim ip­ sam, secundum codicis canonum praecepta, videtur aut necessaria aut in universum congrua. Hinc excluduntur codicis praescripta quae singularis cuiusdam indolis decreta postulant, cuius generis sunt approbationes, pecu­ liares concessiones, permissiones, et ita porro. Istud est tamen praedicendum: « Episcopo dioecesano in dioecesi ipsi commissa omnis competit potestas ordinaria, propria et immediata, quae ad exercitium eius muneris pastoralis requiritur, exceptis causis quae iure aut Summi Pontificis decreto supremae aut alii auctoritati ecclesiasticae reser­ ventur ». Quam ob rem poterit dioecesanus Episcopus sua legum ferenda­ rum uti potestate non tantum ut superiores normas iuridiciales compleat vel definiat, quae expresse id praecipiunt vel sinunt, verum etiam ut — se­ cundum Ecclesiae particularis fideliumque necessitates — quodvis pastorale negotium ordinet intra dioecesis fines, iis sane exceptis quae supremae aut alii ecclesiasticae auctoritati reservantur. Obligatur sane Episcopus, talem exsequens potestatem, ut ius superius observet ac revereatur. 1 2 3 In hac autem exercenda potestate nihilominus oportet boni regiminis conservetur norma, quae nempe suadet ut id prudenter cauteque fiat, ne per imperium illud iniungatur quod per consilium et persuasionem impetra­ ri possit. Quin immo saepenumero niti debebit Episcopus, potius quam no­ vas promulget normas, disciplinam communem totius Ecclesiae promovere et, quotiens opus fuerit, legum ecclesiasticarum observantiam defendere: hoc munus verum officium est quod ad illum veluti unitatis Ecclesiae uni­ versalis custodem pertinet, et respicit praesertim verbi ministerium, sacra­ mentorum et sacramentalium celebrationem, Dei Sanctorumque cultum necnon bonorum administrationem. 4 Non frustra hoc loco commonetur libere valere Episcopum dioecesanum normas extra et citra praeviam synodum dioecesanam emittere, cum intra 1 2 3 4 Cfr can. 35. Can. 381 § 1. Cfr can. 135 § 2; cfr etiam Instructio de synodis dioecesanis agendis V, 4. Cfr can. 392. Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 723 dicionem ipsam potestas ferendarum legum propria ei sit et unica. Eandem ob causam ipse ex se ea fungi debet, quoniam ferre leges illi non licet una cum aliis hominibus, officiis vel coetibus dioecesanis. Argumenta infra recensita non poterunt omnia in synodo dioecesana ap­ tum invenire disceptationis locum. Ita v. g. temerarium erit sine iudicio subicere sodalium perscrutationi quaestiones ad vitam ministeriumque cleri­ corum attinentes. In aliis vero peculiaribus provinciis pastoralibus Episco­ pum dioecesanum decebit synodum interrogare de regulis aut principiis ge­ neralibus eo spectantibus, serius ad aliud tempus differens, terminata scili­ cet synodo, normarum definitarum promulgationem. Quemadmodum supe­ rius in ipsa Instructione dictum est, prudentia ipsius Episcopi est statuere in quibus rebus synodales disceptationes versentur. 5 6 I. Quo pacto munus docendi factitari debeat In commendatis sibi dioecesibus Episcopi « totius ministerii verbi... sunt moderatores ». Eorum quidem videre est ut canonica praecepta de verbi ministerio religiose adserventur fidesque christiana recte integreque in dioe­ cesi transmittatur. Hoc officium illustrat Codex Iuris Canonici, magnam Episcopo dioecesano tribuens auctoritatem his in causis: 7 8 1. De oecumenismo: ad Episcopos, sive singulos sive in Episcoporum conferentia coniunctos, pertinet normas in re oecumenica practicas promul­ gare, cum simul ea omnia observant quae suprema Ecclesiae auctoritas con­ stituit (cfr can. 755 §2). 2. De praedicatione: edere Episcopi dioecesani est normas de praedica­ tionis exercitatione, iis videlicet custodiendas qui in dioecesi illud explent ministerium (cfr can. 772 § 1). Huius officii praecipuae partes sunt: — adventicia praedicationis exercitii circumscriptio (cfr can. 764); — earum rerum dispositio quae peculiares praedicationis modos tan­ gunt, fidelium nempe necessitatibus idoneos, cuius generis sunt exercitia spiritualia, missiones sacrae et alia (cfr can. 770); — operam dare ut Dei verbum fidelibus nuntietur, qui non satis pasto­ rali cura ordinaria fruuntur, tum etiam non credentibus (cfr can. 771). 5 6 7 8 Cfr can. 391 § 2. Cfr Instructio de synodis dioecesanis agendis III, A, 1; III, C, 3. Can. 756 § 2. Cfr can. 386. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 724 3. De catechesi: Episcopo pariter competit, Apostolicae Sedis prae­ scriptiones sequenti, de rebus catecheticis normas edicere (cfr can. 775 § 1), variis quidem rationibus quae fidelium necessitatibus respondent (cfr cann. 777 et 1064), etiam aptam catechistarum institutionem procurando (cfr can. 780). 4. De missionali opera: intra dioecesim provehere debet Episcopus dioe­ cesanus missionalem Ecclesiae industriam (cfr can. 782 § 2) et si dioecesis in missionum locis est sita, moderari et coordinare ipsam missionalem actio­ nem (cfr can. 790). 5. De institutione catholica: dioecesani Episcopi officium est, normis hac de re ab Episcoporum conferentia observatis, ea ordinare quae catholicam educationem et instructionem religiosam afficiunt, quae quibuslibet in scho­ lis impertitur vel per communicationis socialis instrumenta diffunditur (cfr can. 804 § l). Eidem praeterea competit praescripta edere quae ad genera­ lem attinent ordinationem scholarum catholicarum ac vigilare simul ut suam semper proprietatem ac qualitatem conservent (cfr can. 806). 9 6. De communicationis socialis apparatibus: Episcoporum est officium de scriptis vigilantiam agere deque communicationis socialis instrumento­ rum usu (cfr can. 823). II. Qua via munus sanctificandi sit exsequendum Episcopi sunt « totius vitae liturgicae in Ecclesia sibi commissa modera­ tores, promotores atque custodes ». Eiusdem igitur Episcopi dioecesani est, ratione habita decretorum supremae Ecclesiae auctoritatis, normas edicere de re liturgica propria in dioecesi valituras, quibus omnes tenentur. Codex praeterea Iuris Canonici eidem Episcopi potestati quaedam officia singularia committit: 10 11 Etiamsi in indice canonum Codicis Iuris Canonici, epistulae Cardinalis Secretarii Status datae Episcoporum conferentiarum Praesidibus die 8 mensis Novembris 1983 adnexo, hic canon 804 numeratur inter casus cum non debent sed valent conferentiae additicia decreta promulgare, hae tamen normae videntur perquam opportunae. Praeterea dictus canonum index tantummodo demonstrationis gratia compositus erat, unde Episcoporum conferentiae adiuvarentur ad res suae auctoritatis definiendas. Can. 835 § 1. Cfr can. 838 §§ 1 et 4; cfr etiam can. 841. 9 10 11 Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 725 — moderandi id quod fidelium non ordinatorum actionem in liturgia tangit, omnibus rite servatis quae hac in causa ius superius statuit (cfr can. 230 §§ 2 et 3); — constituendi, si Episcoporum conferentia nihil de re decrevit, casus « gravis necessitatis » in quibus nonnulla sacramenta christianis non catholi­ cis impertiri possunt (cfr can. 844 §§ 4 et 5); — circumscribendi condiciones ut Eucharistiam apud se retinere aut in itinere deferre liceat (cfr can. 935); — permittendi ut Eucharistia a fidelibus non ordinatis exponatur, ubi sacrorum ministrorum haud sufficit numerus (cfr can. 943); — ordinationes statuendi ad processiones sacras attinentes (cfr can. 944 § 2); — determinandi quibus casibus necessitas adsit absolutionis generalis, attentis criteriis cum ceteris membris Episcoporum conferentiae concordatis (cfr can. 961 § 2); — edendi normas de communi administratione sacramenti Unctionis In­ firmorum pluribus eodem tempore aegrotis (cfr can. 1002); — instituendi normas de celebrationibus dominicalibus absente sacerdote, dummodo Ecclesiae lex universalis hac in re custodiatur (cfr can. 1248 § 2). 12 III. Quomodo exerceatur munus pascendi oporteat 1. De dioecesi ordinatione Praeter multiplicia diversi generis statuta, quae postulantur ad consen­ taneam dioecesis pastoralem ordinationem, Episcopo dioecesano nominatim commendantur : — peculiares normae de canonicorum capitulo (cfr cann. 503, 505 et 510 §3); — consilii pastoralis dioecesani constitutio, tum etiam eius statutorum conscriptio (cfr cann. 511 et 513 § 1); — normae quibus curae paroeciae provideatur, parochi absentia durante (cfr can. 533 § 3); — praescripta de libris paroecialibus (cfr can. 535 § 1; videantur pariter cann. 895, 1121 § 1 et 1182); De altaris ministerio a feminis explendo et de dioecesani Episcopi potestate in re, consulatur responsum Pontificii Consilii de Legum Textibus Interpretandis, diei 11 mensis Iulii anno 1992, una cum addita notatione Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, quae in AAS 86 (1994), pp. 541-542, prodierunt. 12 726 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — decretum de constitutione consiliorum pastoralium in paroeciis atque definitio normarum ea gubernantium (cfr can. 536); — normarum promulgatio quae paroecialia consilia a rebus oeconomicis regunt (cfr can. 537); — ulterior iurium officiorumque definitio pro vicariis paroecialibus (cfr can. 548); — facultatum pro vicariis foraneis concessio (cfr can. 555 atque etiam can. 553). 2. De cleri disciplina Decernit canon 384 ut Episcopus dioecesanus « curet ut ipsi (presbyteri) obligationes suo statui proprias rite adimpleant iisdemque praesto sint me­ dia et institutiones, quibus ad vitam spiritualem et intellectualem foven­ dam egeant; item curet ut eorum honestae sustentationi atque assistentiae sociali, ad normam iuris, prospiciatur ». Aliis porro canonibus uniuntur diversae partes munerum episcopali cu­ rae creditorum: — quod ad obligationes status clericalis implendas spectat, consulantur canones: can. 277 § 3 (de coelibatu tutela); can. 283 § 1 (de longinquitate commorationis extra dioecesim); can. 285 (de eorum omnium fuga quae cle­ ricalem statum dedecent). — Quod vero ad fovendam eorum spiritualem et intellectualem vitam, canones inspiciantur: can. 276 § 2, 4° (de spiritualibus recessibus); can. 279 §'2 (de continuata institutione); can. 283 § 2 (de feriarum spatio). — De sustentatione et sociali assistentia clericorum consulatur can. 281. Episcopi denique est etiam rationes necessitudinis et mutuae adiutricis industriae omnium clericorum in dioecesi operantium moderari (cfr can. 275 §1). 3. De oeconomica dioecesis administratione Intra universalis particularisque iuris limites, rationem reddit Episcopus de universi negotii administrationis bonorum ecclesiasticorum eius auctori­ tati subiectorum ordinatione (cfr can 1276 § 2). Praeterea, in oeconomicae administrationis provincia ei competit: — moderata tributa intra dioecesim imponere, canonicis impletis condi­ cionibus (cfr can. 1263); Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 727 — si hac de re Episcoporum conferentia nihil statuit, normas emittere de subventionibus in dioecesibus rogandis (cfr can. 1262); — quotiens opus est, stipes speciales decernere necessitatibus Ecclesiae levandis (cfr cann. 1265 et 1266); — praescripta statuere de destinandis fidelium oblationibus exsolutis oc­ casione liturgicorum rituum ita dictorum «paroecialium» atque de remune­ ratione clericorum eodem munere perfungentium (cfr can. 531); — ulteriores edicere condiciones ad fundationes constituendas atque ac­ cipiendas (cfr can. 1304 § 4). CONGREGATIO P R O EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequun­ tur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Administrationi Apostolicae Transcarpatiae Latino­ rum Exc.mum P.D. Antonium Majnek, Episcopum titularem Febianensem. 7 Octobris 1997. die 8 Octobris. — Cathedrali Ecclesiae Abaëtetubensi, R.D. Flavium Gio­ venale, SDB, hactenus in Brasilia Secretarium et Consiliarium provinciae Amazonensis Societatis S. Francisci Salesii. — Cathedrali Ecclesiae Oenipontanae R. D. Aloisium Kothgasser, Societatis S. Francisci Salesii provinciae Austriacae sodalem, Scholae superioris philosophicae-teologicae in pago vulgo Benediktbeuern rectorem. die 10 Octobris. — Titulari episcopali Ecclesiae Neostadiensi Exc.mum P.D. Christianum Werner, in Austria Ordinarium Militarem, hactenus Epi­ scopum titularem Aecanum. die 11 Octobris. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 728 CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE PROVISIO ECCLESIARUM Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatione pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pa­ stores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit seu nominavit: — Titulari episcopali Ecclesiae Altavensi Aemilium Destombes, M.E.P., hactenus Vicariatus Apostolici de Phnom-Penh Vica­ rium delegatum, quem eiusdem circumscriptionis ecclesiasticae Episcopum Coadiutorem constituit. die 14 Aprilis 1997. — Cathedrali Ecclesiae Idiofaënsi Exc.mum P.D. Aloisium Mbwôl-Mpasi, O.M.I., hactenus Episcopus Isangienem. die 20 Maii. — Cathedrali Ecclesiae Palembangensi Exc.mum P.D. Aloisium Sudarso, S.C.I., hactenus Episcopum titularem Bavagalianensem et Auxiliarem eiusdem dioecesis. — Cathedrali Ecclesiae Tshumbeensi R.D. Nicolaum Djomo Lola, e cle­ ro eiusdem dioecesis, Seminarii maioris interdioecesani theologici «JeanPaul II » in oppido vulgo dicto Lodja rectorem. — Episcopum Coadiutorem cathedrali Ecclesiae Iabalpurensi R.D. Geraldum Almeida, e clero eiusdem dioecesis, in urbe vulgo Shahdol curionem. — Titulari episcopali Ecclesiae Abiddensi R.D. Petrum Ludovicum Ca Ku, parochum in oppido vulgo Tomquam, dioecesis Kengtonshensis, quem constituit auxiliarem eiusdem dioecesis. die 14 Iunii. — Metropolitanae Ecclesiae Portus Moresbiensis Exc.mum P.D. Brennum Iacobum Barnes, O.F.M., hactenus Episcopum Aitapensem. — Cathedrali Ecclesiae Dumkaënsi R.D. Iulium Marandi, e clero dioece­ sis Bhagalpurensis, ibidem curionem templi cathedralis Immaculatae Con­ ceptionis Beatae Mariae Virginis. — Cathedrali Ecclesiae Iamshedpurensi R.P. Felicem Toppo, S.I., in praefata dioecesi magistrum novitiorum. Congregatio pro Episcopis - Congr. pro Gentium Evang. 729 — Cathedrali Ecclesiae Monguensi, noviter erectae in Zambiana regione et metropolitanae Ecclesiae Lusakensis suffraganeae, R.P. Paulum Duffy, O.M.I., hactenus dioecesis Livingstonensis territorii ci­ vilis districtus vulgo dicto Mongu Vicarium episcopalem necnon Consilii presbiteralis moderatorem. die 14 Iunii 1997. — Cathedrali Ecclesiae Natitinguensi R.D. Paschalem N'Kouè, e clero eiusdem dioecesis, in praesens officialem Apostolicae Nun­ tiaturae in Panama. die 28 Iunii. — Cathedrali Ecclesiae Taniorensi R.D. Devadass Ambrosium Mariadoss, e clero eiusdem dioecesis, Bangalorensis « St. Peter's Pontifical Semi­ nary » pro-rectorem ibique Theologiae Biblicae professorem. — Cathedrali Ecclesiae Kagiensi-Bandorensi, noviter erectae in Republica Africae Mediae et metropolitanae Ecclesiae Banguensi suffraganeae, R.D. Franciscum-Xavier Yombandje, e clero praefatae archidioecesis, Seminarii maioris nationalis Banguensis pro-rectorem ibique Theologiae Dogmaticae professorem. — Titulari episcopali Ecclesiae Bladiensi R.D. Osvaldum Gracias, archi­ dioecesis Bombayensis Cancellarium et Vicarium iudicialem, quem consti­ tuit Auxiliarem eiusdem metropolitanae Ecclesiae. — Cathedrali Ecclesiae Shinyangaënsi Exc.mum P.D. Aloisium Balina, hactenus Episcopum Geitaënsem. die 8 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Iayapuraènsi Exc.mum P.D. Leonem Laba Ladjar, O.F.M., hactenus Episcopum titularem Bencennensem et Auxiliarem praefatae dioecesis. die 29 Augusti. — Ordinariatui Militari in Kenia Exc.mum P.D. Alfredum Kipkoech Arap Rotich, Episcopum titularem Iuliensem, hactenus Auxiliarem Nairobiensem. NOMINATIONES Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione ad suum beneplacitum renuntiavit: die 6 Ianuarii 1997. — Exc.mum P.D. Medardum Mazombwe, Archiepi­ scopum Lasakensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Chipatensis. 50 - A. A. S. 730 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale — R.P. Floriarmm Brantschen, O.F.M. Cap., curio­ nem paroeciae dioecesis Arushaënsis in oppido vulgo Endamarariek, Admi­ nistratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » dioece­ sis Mbulnensis. die 7 Martii 1997. — Exc.mum P.D. Iosephum Kumuondala Mbimba, Archie­ piscopum Mbandakanum-Bikoroënsem, Administratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Molegbensis. die 5 Iulii. — R.P. Villelmus de Jesús Ruíz Velasquez, in praesens Vi­ carium episcopalem pro opere pastorali liturgico dioecesis Sanctae Rosae de Osos, Praefectum Apostolicum Laetitiae. die 8 Iulii. die 16 Iulii. — R.P. Antonsamy Susairaj, M.E.P., in praesens coadiuto­ rem paroecialem in oppido vulgo Kompong-Cham, Administratorem Apo­ stolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae sedis » Praefecturae Apostoli­ cae Kompongchamensis. die 30 Iulii. — Exc.mum P.D. Aloisium Iosaphat Lebulu, Episcopum Samensem, Administratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae Sedis » Arushaënsis dioecesis. — Exc.mum P.D. Aloisium Balina, Episcopum Shinyangaënsem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Geitaënsis. die 23 Septembris. CONGREGATIO DE INSTITUTIONE CATHOLICA DECRETUM quo Florentiae Facultas Theologica Italiae centralis canonice erigitur. Florentiae, clarissima in urbe, anno reparatae salutis millesimo trecente­ simo quadragesimo nono, Litteris Apostolicis die xxxi mensis Maii, eiusdem anni datis, quae In suprema dignitatis inscribuntur, Clemens div. Prov. Pa­ pa VI « Studium Generale » vigere statuit et ordinavit ut eadem civitas praeclaris magistris, in artium litterarumque studiis eminenter versatis, flo­ rere posset. Congregatio de Institutione Catholica 731 In eodem «Studio Generali» Theologorum Collegium seu «Universitas theologica » extitit ac enituit, a Summis Pontificibus haud semel laudata ac privilegiis ditata. Labente tempore ac lege academica Ecclesiae mutata, potestas conferen­ di gradus academicos eidem Universitati theologicae cessavit, at decreto die v mensis Martii, a. D. MCMXC dato, Congregatio de Institutione Catholica Studium Theologicum archidioeceseos Florentinae Facultati Theologicae Pontificiae Universitatis Gregorianae in Urbe aggregavit, quo uberiores fructus in Sacra Theologia academice tradenda cunctae Etruscae Regioni praeberentur. Nunc autem, novis in Regione Etrusca atque in ceteris Regionibus Ita­ liae Centralis pastoralibus necessitatibus exortis, necnon ratione ductus sin­ gularis dignitatis urbis Florentiae in cultura europaea, Em.mus Archiepisco­ pus Florentinus, votis quoque Conferentiae Episcoporum Italicorum obse­ cundans, hanc Congregationem suppliciter adivit exposcens ut in urbe Flo­ rentia nova Facultas Theologica erigeretur pro beneficio studiorum theologi­ corum Italiae Centralis Regionum. Haec Congregatio de Institutione Catholica (de Seminariis atque Studio­ rum Institutis), re cum iis quorum interest mature perpensa, perspecta fa­ vorabili sententia Conferentiae episcopalis Italicae, ad normam Art. 61 Con­ stitutionis Apostolicae Sapientia Christiana, petitionem Em.mi Archiepisco­ pi Florentini libenter excipiens, Studium Theologicum Florentinum in FACULTATEM THEOLOGICAM ITALIAE CENTRALIS pro munere hoc Decreto erigit erectamque declarat, facta eidem potestate academicos gradus conferendi iuxta vigentem academicam Ecclesiae legem; servatis Statutis eiusdem Facultatis ab hac Congregatione approbatis; cete­ ris servatis de iure servandis, praesertim quae in Constitutione Apostolica Sapientia Christiana atque adnexis Ordinationibus ceterisque Apostolicae Sedis documentis de Studiorum Universitatibus et Facultatibus Ecclesiasti­ cis adimplenda praescribuntur. Insuper haec Congregatio Rev.mum Archiepiscopum Florentinum « pro tempore » MAGNUM CANCELLARIUM ipsius Facultatis nominat atque renuntiat, omnibus eidem agnitis tributisque iuribus et officiis huiusmodi muneri inhaerentibus; eidem mandans ut Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 732 Facultatem promoveat ac tutetur; servatis de iure servandis; contrariis qui­ buslibet minime obstantibus. Datum Romae, ex aedibus eiusdem Congregationis, die VIII mensis Sep­ tembris, in Nativitate Beatae Mariae Virginis, a. D. MCMXCVII. £8 L. ©S. In Congr. de Inst. Cath. tab., n. 340/97¡17 P I U S card. LAGHI, José Saraiva Martins, Praefectus Secretarius Diarium Romanae Curiae IBS DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Lunedì, 1 3 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor STEFAN FALEZ, Ambascia­ tore del Sovrano Militare Ordine di Malta presso la Santa Sede. Sabato, 1 8 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor JÜRGEN OESTERHELT, Ambasciatore della Repubblica Federale di Germania presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Venerdì, 1 9 Settembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor dente della Repubblica di Moldova. PETRU LUCINSCHI, Presi­ Sabato, 20 Settembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor ARTHUR NAPOLEON RAYMOND ROBINSON, Presidente della Repubblica di Trinidad e Tobago. Lunedì, 22 Settembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor HANNA nistro dell'Educazione dell'Autorità Palestinese. Giovedì, 25 Settembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor JRAL, Primo Ministro dell'India. Venerdì, 26 Settembre dente dell'Azerbaigian. 1997, S.E. il Signor Sabato, 1 1 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica di Argentina. ASHRAWI, Mi­ INDER KUMAR Gu- GEIDAR ALIEV, Presi­ CARLOS SAUL MENEM, Da giovedì 2 a lunedì 6 ottobre 1997, il Santo Padre si è recato in Apo­ stolico pellegrinaggio in Brasile. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Breve Apostolico il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 2 ottobre 1997. S.E. mons. Antonio Maria Vegliò, Arcivescovo tit. di Eclano, Nunzio Apostolico in Libano ed in Kuwait e Dele­ gato Apostolico nella Penisola Arabica. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 734 Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha no­ minato: 15 settembre 1997. Mons. James M. Harvey, Assessore per gli Affari Generali della Segreteria di Stato, Membro del Comitato del Grande Giubileo dell'Anno 2000. 18 » » » » » 24 » » » » » 26 » » S.E. mons. Attilio Nicora, Membro del Consiglio di Cardinali e Vescovi della Sezione per i Rapporti con gli Stati della Segreteria di Stato. S.E. mons. Attilio Nicora, Vescovo em. di Verona, Delegato della Presidenza della Conferenza episcopale Italia­ na per le questioni giuridiche. Prof. dott. Erwin Pougin e John Riccardo, Membri del Col­ legio dei revisori della Prefettura per gli Affari Eco­ nomici della Santa Sede « in aliud quinquennium ». Mons. Bernard E. Yarrish, Segretario del Collegio dei Revisori della Prefettura per gli Affari Economici della San­ ta Sede « in aliud quinquennium ». L'Em.mo Signor Cardinale Pio Laghi, Membro della Congre­ gazione delle Cause dei Santi « usque ad 80 an­ num ». wm 29 » » L'Em.mo Signor Cardinale Carlo Fumo, Arciprete della Pa­ triarcale Basilica di Santa Maria Maggiore in Roma. 30 » » Gli Em.mi Signori Cardinali Eduardo Martínez Somalo, Achille Silvestrini, Antonio Maria Javierre Ortas, Pio Laghi, José T. Sánchez, Membri del Pontificio Consiglio per l'Interpretazione dei testi legislativi «in aliud quinquennium aut usque ad SO™ annum». 1 2 ottobre » I monsignori Vincenzo Ferrara, e Mario Marini, Sotto-Segre­ tari della Congregazione per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti. » » » Padre Anthony Ward, S.M., Capo Ufficio della Congregazio­ ne per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti. 7 » » 9 » » 13 » » 14 » » Il sac. Giuseppe D'Alonzo, Difensore del Vincolo presso il Tribunale ordinario di Roma « ad quinquennium ». I signori: Lord Thomas Camoys, Mr. William Schreyer, Mr. Antoine Chappuis, Dott. Leandro Ferrari, Dr. Mario Orazi, Consultori della Sezione Straordinaria dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica «in aliud quinquennium ». Mons. Marcello Bordoni e don Pietro Giorgio Marcuzzi, S.D.B., Consultori della Congregazione per la Dot­ trina della Fede « in aliud quinquennium ». L'Em.mo Signor Cardinale Edmund Casimir Szoka, Presi­ dente della Pontificia Commissione per lo Stato del­ la Città del Vaticano « ad quinquennium ». Diarium Romanae Curiae 735 Protonotari Apostolici soprannumerari: 24 dicembre » 20 11 15 23 gennaio febbraio » » » » » » 24 27 7 13 » » marzo » » » » » 20 23 » » » » 11 aprile 27 maggio 1996. Mons. Leonard Morand (Saskatoon) » Mons. Louis A. De Profio (Bridgeport) 1997. Mons. Carmine De Girolamo (Salerno-Campagna- Acerno) Mons. Luigi Marinelli (Cerignola-Ascoli Satriano) Mons. Wlodzimierz Wielgat (Elk) Mons. Austin Peter Bennett (Brooklyn) Mons. Martin Patrick Bannan (Brooklyn) Mons. Joseph Patrick Bynon (Brooklyn) Mons. Angelo Di Pasquale (Roma) Mons. Velimir Öapek (Zagreb) Mons. Vincenzo Maly (Bratislava-Trnava) Mons. Laszlo Bona (Györ) Mons. Wladyslaw Fidelus (Bielsko-Zywiec) Mons. Emil Mroczek (Bielsko-Zywiec) Mons. Crescente B. Japzon (Borongan) Mons. Nicola Storti (Urbino-Urbania-Sanf Angelo in Vado) Mons. José Machado Couto (Campinas) Mons. Erminio Balossi (Cremona) Mons. Carlo Pileri (Civitavecchia - Tarquinia) Mons. Vincenzo Curti (Roma) Prelati d'onore di Sua Santità: 10 novembre 1996. Mons. Carlo Cascone (Tursi-Lagonegro) » » » Mons. Dennis Luterbach (Vancouver) » » » Mons. Frank Bach (Spokane) » » » Mons. George Haspedie (Spokane) » » » Mons. Robert Pearson (Spokane) » » » Mons. Pedro Ramirez (Spokane) » » » Mons. James Ribble (Spokane) » » » Mons. John Steiner (Spokane) 24 dicembre » Mons. Ettore Scarduelli (Mantova) » » » Mons. Osvaldo Mantovani (Mantova) » » » Mons. Ciro Ferrari (Mantova) » » » Mons. Edwin F. Burke (Bridgeport) » » » Mons. John B. Hossan (Bridgeport) » » » Mons. Edward J. Howley (Bridgeport) » » » Mons. Edward B. Karl (Bridgeport) » » » Mons. William A. Nagle (Bridgeport) » » » Mons, Joseph W. Pekar (Bridgeport) » » » Mons. Edward J. Seuil (Bridgeport) » » » Mons. Joseph A. Sullivan (Bridgeport) » » » Mons. Joseph Desmond Woods (Saint John, New Brunswick) » » » Mons. Brian Gregory Sheehan (Saint John, New Brunswick) » » » Mons. Brian Harold Henneberry (Saint John, New Brunswick) » » » Mons. Roger J. Watts (Bridgeport) Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 736 24 dicembre » » » » » » 20 gennaio » » » » » » 26 » » 2 » » febbraio » » » » » » » » » » » » » » » » » » 10 » » » » » » » 15 » » » » » » » » » » 23 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 28 » » » 1996. Mons. Laurence R. Bronkiewicz (Bridgeport) » Mons. Aniceto Villamide (Bridgeport) » Mons. George D. Birge (Bridgeport) » Mons. Pierre A. Botton (Bridgeport) 1997. Mons. José Gustin (Buenos Aires) » Mons. Edgardo Kolm (Buenos Aires) » Mons. Gerard R. Matteucci (Buenos Aires) » Mons. José E. J. Mose (Buenos Aires) » Mons. Yves Lapierre (Hinche) » Mons. Edward Peter Hill (Southwark) » Mons. Jozef Noga (Nitra) » Mons. José Robles Landeros (San Luis Potosí) » Mons. Mario Angelini (Ascoli Piceno) » Mons. Baldasarre Riccitelli (Ascoli Piceno) » Mons. Fortunato Cina (Monreale) » Mons. Filippo Gianbanco (Monreale) » Mons. Onofrio Giglio (Monreale) » Mons. Vincenzo Badalamenti (Monreale) » Mons. Alonzo Bajada (Monreale) » Mons. Giuseppe Blanda (Monreale) » Mons. Antonino Cusumano (Monreale) » Mons. Patrick Lynch (Clifton) » Mons. Richard Twomey (Clifton) » Mons. Francisco Martin (San Juan de Cuyo) » Mons. Carlos Hugo Medina Suárez (San Juan de Cuyo) » Mons. Porfirio Méndez (Romblon) » Mons. Luigi Casarotti (Carpi) » Mons. Rino Bottecchi (Carpi) » Mons. Ermenegildo Manicardi (Carpi) Mons. Douglas Regattieri (Carpi) » Mons. Zdzislaw Mazur (Elk) Mons. Stanislaw Wysocki (Elk) » Mons. Michal Badowski (Drohiczyn) » Mons. Wladyslaw Hladowski (Drohiczyn) » Mons. Paul Robert Sánchez (Brooklyn) » Mons. John Carlo Tosi (Brooklyn) » Mons. Karoly Pasztor (Debrecen-Nyregyhaza) » Mons. Charles Anthony Bleilevens (Brooklyn) » Mons. Michael Joseph Brennan (Brooklyn) » Mons. Raymond Francis Chappetto (Brooklyn) » Mons. Thomas Joseph Healy (Brooklyn) » Mons. Denis Michael Herron (Brooklyn) » Mons. Raymond William Kutner (Brooklyn) » Mons. Joseph Peter Malagreca (Brooklyn) » Mons. James William Ryan (Brooklyn) » Mons. Jules Massin (Reims) » Mons. Giuseppe Buonsanto (Ariano Irpino-Lacedonia) Diarium Romanae Curiae 28 » » » » » 2 7 » » » » » » » » » » » 13 » » » » 23 » » » » » » » » » » » » » » » » » 28 » » 11 » febbraio » » » » » marzo » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » aprile » 1997. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Mons. Azzolino Chiappini (Lugano) Mons. Oliviero Bernasconi (Lugano) Mons. Vaclav Cervinka (Litomerice) Mons. Robert Clifford Newbold (Providence) Mons. John Charles Allard (Providence) Mons. Robert Joseph McManus (Providence) Mons. Michael Courtney (Clonfert) Mons. Jonas Staskevicius (Panevezys) Mons. Jouzas Seskevicius (Vilkaviskis) Mons. Manuel Isidro Araújo Alves (Braga) Mons. José Maria Pena Ramos (Tepic) Mons. Richard B. Higgins (Sacramento) Mons. Joseph W. Estabrook (Albany) Mons. Guillermo Belvis (Capiz) Mons. Peter J. Flood (Trenton) Mons. Robert H. Spiegel (Davenport) Mons. Kenneth A. Seifried (Sioux City) Mons. James F. Mennis (Sacramento) Mons. Pranas Daukunys (Kaunas) Mons. Andras Veres (Eger) Mons. Vince Mikolai (Eger) Mons. Stanislaw Dadak (Bielsko-Zywiec) Mons. Henryk Noworyta (Bielsko-Zywiec) Mons. Wladyslaw Sieczka (Bielsko-Zywiec) Mons. Nazzareno Amantini (Città di Castello) Mons. Cyril A. Adamko (Youngstown) Mons. John P. Ashton (Younstown) Mons. Dacian 0. Barrette (Youngstown) Mons. Frank A. Carfagna (Youngstown) Mons. John H. De Marinis (Youngstown) Mons. John C. Finnigan (Youngstown) Mons. Francis J. Hughes (Youngstown) Mons. Thomas F. Kelly (Youngstown) Mons. Homer G. Oliver (Younstown) Mons. Branimir Radetic (Youngstown) Mons. Robert P. Reidy (Youngstown) Mons. David W. Rhodes (Youngstown) Mons. Frederick Slaven (Youngstown) Mons. Martin S. Susko (Youngstown) Mons. Brendan Devlin (Derry) Mons. André Rey ne (Avignon) Mons. André Mestre (Avignon) Mons. Ewald Walter (Köln) Mons. Peter Neuhauser (München und Freising) Mons. Simon P.S. Gianan Ignacio (Sorsogon) Mons. Dante Caifa (Cremona) Mons. Luigi Pollastri (Cremona) 737 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 738 11 » » » » 16 » » » » 1 13 15 » » » » » aprile » » » » » » » » » maggio » » » » » » » 1997. » » » » » » » » » » » » » » » » » Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Mons. Stelio Placchi (Cremona) Michael Ameal Janail (Beaumont) Richard A. De Stefano (Beaumont) Salvador John Culotta (Beaumont) John B. Dewane (Green Bay) James B. Reynolds (Miami) Charles G. Fatooh (Monterey in California) Cornelius Sweeney (Monterey in California) Sebastiano Scelsi (Cefalù) Kevin Vasey (Hexham & Newcastle) Helmut Busse (Köln) Josef Pavlovic (Kosice) James Cassin (Ossory) Arthur W. Bastress (Baltimore) Edward J. Lynch (Baltimore) Charles F. Meisel (Baltimore) Thomas F. Fannon (Baltimore) Martin J. Strempeck (Baltimore) Cappellani di Sua Santità: 10 novembre » » » dicembre » » 24 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 12 gennaio 16 » 26 » 27 » 2 febbraio » » » » » » » » » » » » 1996. » » » » » » » » » » » » » » 1997. » » » » » » » » » » Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. Il sac. John Wannamacker (Peterborough) Michele Tridente (Tursi-Lagonegro) Giuseppe Mazzotta (Lamezia Terme) Mario Augusto Gottardo (Rieti) José Carlos D'Angelo (Assis) Egidio Faglioni (Mantova) Guillermo Tejada Martínez (Panamá) Bernardo García Bonilla (Panamá) Laureano Crestar Ourán (Panamá) Franco Russo (Teggiano-Policastro) Giovanni Benvenga (Teggiano-Policastro) Romano Terdugno (Teggiano-Policastro) Stephen M. Di Giovanni (Bridgeport) Jerald A. Doyle (Bridgeport) Thomas J. Green (Bridgeport) Plácido Casanova Sánchez (Born Jesus do Gurgueia) Arturo Brusa (Milano) Salvatore Rocco (Napoli) Michele Pennisi (Caltagirone) Salvatore Salvia (Monreale) Raffaele Speciale (Monreale) Giovanbattista Vassallo (Monreale) Sebastiano Gaglio (Monreale) Francesco Geloso (Monreale) Giuseppe Libert (Monreale) Emidio Giachini (Ascoli Piceno) Diarium Romanae Curiae 10 febbraio » » » » » » » » » » 11 13 » » » 15 » » » » » » » » » » » » » » 23 » » » » » » » » » 28 » » » » » » » » » 7 marzo » » » » » » » » » » » » » » 12 » » » » » » » » » » » » 739 1997 Il sac. José Leite Nogueira (Braga) » Il sac. Alejandro Cifres Giménez (Valencia) » Il sac. Tadeusz Kowalik (Warszawa) Il sac. Marian Prus (Warszawa) » Il sac. Zbigniew Wieczorkowski (Warmia) » Il sac. Antonino Beneneti (Trapani) » Il sac. Giacomo Martinelli (Roma) » Il sac. Domenico Colella (Melbourne) » Il sac. Lorenzo Piva (Padova) » Il sac. Reinaldo Helmuth Zielinski (Nova Iguagu) » Il sac. Eurivaldo Caldas Tavares (Paraiba) » Il sac. Giancarlo Menetti (Imola) » Il sac. Eugeniusz Matyska (Siedlce) » Il sac. Stanislaw Byczyski (Siedlce) » Il sac. Stanislaw Siewiec (Siedlce) » Il sac. Wladyslaw Podeszwik (Elk) » Il sac. Vittorino Di Marco (Udine) » Il sac. Henryk Nowak (Drohiczyn) » Il sac. Stanislaw Kurek (Drohiczyn) » Il sac. Kazimierz Kurylek (Drohiczyn) » Il sac. Andrzej Dziçga (Drohiczyn) » Il sac. Kuriakose Bharanikulangara (Ernakulam-Angamaly) » Il sac. Jan Vokal (Hradec Kralove) » Il sac. Antonio Blundo (Ariano Irpino-Lacedonia) » Il sac. Alberto Lucarelli (Ariano Irpino-Lacedonia) » Il sac. Jure Bogdan (Split-Makarska) » Il sac. Mate Stanic (Split-Makarska) » Il sac. Ezzelino Arzilli (San Miniato) » Il sac. Livio Costagli (San Miniato) » Il sac. Giovanni Pomponi (San Miniato) » Il sac. Enzo Terreni (San Miniato) » Il sac. Giuseppe Quagliani (Jesi) » Il sac. José Ad vincula (Capiz) » Il sac. Bonifacio Baldonado (Capiz) » Il sac. John Luza (Capiz) » Il sac. Vito Robilotta (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) Il sac. Vitantonio Russo (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Domenico Sabia (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Giuseppe Stolfi (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Nicola Laurenzana (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Antonio Marinelli (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Vito Matteo (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) » Il sac. Domenico Mazzeo (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 740 12 » 13 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 14 » » 19 23 » » » » » » » » 28 » » » » » » » » » marzo » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 1997. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Il sac. Alessandro Santoro (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) Il sac. Salvatore Vigilante (Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo) Il sac. Zbigniew Guszkiewicz (Bielsko-Zywiec) Il sac. Stanislaw Jasek (Bielsko-Zywiec) Il sac. Oskar Kuska (Bielsko-Zywiec) Il sac. Józef Nedza (Bielsko-Zywiec) Il sac. Stanislaw Czernik (Bielsko-Zywiec) Il sac. Michal Boguta (Bielsko-Zywiec) Il sac. Emil Dyrda (Bielsko-Zywiec) Il sac. Stanislaw Gawlik (Bielsko-Zywiec) Il Sac. Jerzy Patalong (Bielsko-Zywiec) Il sac. Zbigniew Powada (Bielsko-Zywiec) Il sac. Andrzej Rdest (Bielsko-Zywiec) Il sac. Krzysztof Ryszka (Bielsko-Zywiec) Il sac. Jan Sopicki (Bielsko-Zywiec) Il sac. Józef Szczypta (Bielko-Zywiec) Il sac. Alojzy Zuber (Bielsko-Zywiec) Il sac. Franciszek Skupien (Bielsko-Zywiec) Il sac. Józef Jania (Bielsko-Zywiec) Il sac. Tamas Szabò (Gyôr) Il sac. Bartolomeo Urbanec (Kosice) Il sac. Andrea Sinai (Kosice) Il sac. Piero Caretti (Grosseto) Il sac. Lido Carabi (Grosseto) Il sac. Giovanni Tumiatti (Grosseto) H sac. Philippe Joudan (Opus Dei) Il sac. Vinicio Zamperi (Città di Castello) Il sac. Ivo Baldi (Città di Castello) Il sac. Michael J. Cariglio (Youngstown) Il sac. James A. Clarke (Youngstown) Il sac. William J. Connell (Youngstown) Il sac. Kenneth E. Miller (Youngstown) Il sac. Peter M. Polando (Youngstown) Il sac. Robert J. Siffrin (Youngstown) Il sac. John A. Zuraw (Youngstown) Il sac. Marzio Napoli (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Fernando Sparano (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Michele Ricciardelli (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Gaetano Conversano (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Domenico Cruoglio (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Domenico Di Stasio (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Raffaele Fedele (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Umberto Aiello (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Andrea Cerrone (Salerno-Campagna-Acerno) Il sac. Raffaele Cerrone (Salerno-Campagna-Acerno) Diarium Romanae Curiae marzo aprile » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » maggio » » » » » » » » » » » » 1997. » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » »> » » » » »> » » » » » » » » » » » » Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il II Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il Il sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. sac. 741 Silvio Capone (Salerno-Campagna-Acerno) Alois Jehle (Basilea) Ireneusz Glegociñki (Elblag) Wojciech Gerard Kruk (Elblag) Zbigniew Nowak (Elblag) Slawomir Nasiorowski (Ptock) Kazimierz Dziadak (Plock) Henryk Seweryniak (Plock) Ireneusz Mroczkowski (Plock) Antoni Majkowski (Plock) Marek Smogorzewski (Plock) Marian Cembrowski (Wroclaw) Józef Brzozowski (Sandomierz) Jan Koziol (Sandomierz) Stefan Kryj (Sandomierz) Zygmunt Niewadzi (Sandomierz) Tadausz Rodak (Sandomierz) Luigino Del Bene (Sulmona-Valva) Antonio Rossi (Sulmona-Valva) Martin Vido vie (Split-Makarska) Irineo Luckmann (Joinville) Helmuth Berkenbrock (Joinville) Luiz Ile (Anápolis) Angelo Vincenzo Zani (Brescia) Pietro Fedeli (Fabriano-Matelica) Aldo Mei (Fabriano-Matelica) Silvano Lametti (Fabriano-Matelica) Piergiuseppe Vacchelli (Cremona) Mario Operti (Torino) Giuseppe Andreozzi (Lucca) Giorgio Caniato (Milano) Giorgio Battifora (Chiavari) Mario Giulietti (Fano-Fossombrone-Cagli-Pergola) Giacomo Mura (Fano-Fossombrone-Cagli-Pergola) Arthur Burton Calkins (New Orleans) Antal Hollay (Esztergom-Budapest) Henryk Cwiek (Sandomierz) Krzysztof Walecki (Wroclaw) Zbigniev Wolanin (Wroclaw) Giovanni Celi (Messina-Lipari-Santa Maria del Mela) Domenico Boga (Milano) Eraldo Colombini (Milano) Amedeo Ruggieri (Roma) Bertrand de La Soujeole (Carcassonne) Osvaldo Neves de Almeida (Opus Dei) Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 742 ONORIFICENZE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha con­ ferito: La Gran Croce dell'Ordine Piano 29 1997. Al sig5. Ryszard Kaczorowski (Polonia) aprile La Commenda con Placca dell'Ordine di San Gregorio Magno 23 febbraio » » 7 marzo » » 28 » 1997. Al » Al » Al » Al Al » sig\. Manfrey Mautner Markhof (Wien) sig;. Cosimo Solito (Taranto) sig;. Antonio Monteiro de Castro (Braga) sig . Elisio A. Soares dos Santos (Braga) sig\ Pietro Schirone (Brescia) r La Commenda dell'Ordine di San Gregorio Magno 23 13 febbraio marzo » » » » 28 16 aprile » » 24 » » » 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al Al Al » Al sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . sig . Odoardo Quojani (Roma) Robert Benson (Southwark) Tiziano Sarteanesi (Città di Castello) Temilo Peverini (Città di Castello) Franco Bartolini (Velletri-Segni) John Poland (Westminster) Karl Blum (Limburg) Raffaele Fiore (Capua) Annibale Mercone (Capua) Il Cavalierato di San Gregorio Magno 21 13 23 28 11 febbraio marzo » » aprile » » » » » » » » 16 22 15 » » maggio » 1997. Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al » Al sig . Gilles Deliange (Francia) sig . Robert Grimm (Metz) sig . George Rudolf Rosenmöller (Haarlem) sig . Enrico Giammarco (Roma) sig .Patrizio D'Ambrogi (Roma) sig . Rolando Rufo (Roma) sig . Raffaele Foglia (Roma) sig . Romano Moscatelli (Roma) sig . Matteo Caroli (Roma) sig . Aldo Bagatti (Southwark) sig . Alessandro Pellizzoli (Bergamo) sig . Antonio Proietti (Frosinone-Veroli-Ferentino) sig . Nicola D'Emilia (Frosinone-Veroli-Ferentino) La Croce di Dama dell'Ordine di San Gregorio Magno 16 aprile 1997. Alla sig.ra Phyllis June Alford Snuder (San Diego) Diarium Romanae Curiae La Commenda dell'Ordine di San Silvestro Papa 23 febbraio » » » » » » » 16 » aprile » » » » » » 22 1997. Al » Al Al » Al » Al » Al » Al » Al Al Al Al sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. sig. Pierluigi Cencelli (Roma) Gabriele Marrone (Roma) Giovanni Nicolosi (Roma) Alfredo Ruggi (Roma) Gino Sangermano (Roma) Sarhan Abdo Kassiss (HassakE') Clemente Tajana (Como) Giuliano Balladio (Como) Fausto Botta (Como) Roman Fringeli (Città del Vaticano) Johann Schmid (Wien) Il Cavalierato dell'Ordine di San Silvestro Papa 23 febbraio » » » » » » » » » 7 13 » marzo » » » » » 14 » » » » » » » » » 23 » » » 29 11 » aprile » » » » » » 16 » » » » » » » » » 22 » » » 1997. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Al sig. » Al sig. » Al sig. » Al sig. Pasquale Cosenza (Roma) Giancarlo Di Corano (Roma) Giovanni Giuntarelli (Roma) Armando Luciani (Roma) Giuseppe Puglisi Alibrandi (Roma) Ciro Scognamiglio (Roma) Giambattista Gardoni (Jesi) Heribert Gottstein (Linz) Hermann Pohl (Köln) Friedrich Miebach (Köln) Livio Caldesi (Grosseto) Giorgio Citter (Grosseto) Achille Di Legge (Grosseto) Mauro Galgani (Grosseto) Eliseo Martelli (Grosseto) Carlo Piva (Grosseto) Evert Beumer (Haarlem) Carlo Crêpas (Roma) Francesco Arzillo (Velletri-Segni) Giovanni Rea (Civitavecchia-Tarquinia) Sergio De Sanctis (Roma) Paolo De Paolis (Civitavecchia-Tarquinia) Enrico Di Barba (Civitavecchia-Tarquinia) Andreas Walpen (Città del Vaticano) John Phillips (Gran Bretagna) Mario Sossai (Belluno-Feltre) Antonio Carlin (Belluno-Feltre) Joseph Horntrich (Görlitz) Herbert S. Koch (Freiburg) Nereo Mei (Padova) Carlo Calzavara (Padova) 743 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 744 1 » 15 maggio » maggio 1997. Al sig. Raymond Huts (Malines-Bruxelles) » Al sig. demente Patrizi (Fano-Fossombrone-Cagli-Pergola) » Al sig. Thomas Mackenna (Kilmore) La Gran Croce di Dama dell'Ordine di San Silvestro Papa 25 28 marzo » 1997. Sig.ra Maria Nowak Vogl (Salzburg) » Sig.ra Hilde Bründler (Innsbruck) La Croce di Dama di Commenda di San Silvestro Papa 15 maggio 1997. Alla sig.ra Judy Coyne (Tuam) NECROLOGIO 1 settembre 2 » 1997. Mons. Joseph A. Francis, Vesc. tit. di Valliposita. » Mons. Joseph T. O'Keefe, Vesc. em. di Syracuse (Stati Uniti d'America). 7 » 8 » » » » » » 18 » » » » » 24 25 26 29 30 » » » » » » » » » » Mons. Gino Malvestio, Vesc. di Parintins (Brasile). Mons. Carlo Poggi, Vesc. di Fidenza (Italia). Mons. Miguel Saturnino Aurrecoechea Palacios, Vesc. tit. di Doliche. Mons. John Dooley, Arciv. tit. di Macra. Mons. John P. Murphy, Vesc. em. di Port Elizabeth (Sud Africa). 4 5 » 6 » ottobre » » » » » » » » » Mons. Joseph R. Windle, Vesc. em. di Pembroke (Canada). Mons. John Ahern, Vesc. em. di Cloyne (Irlanda). Mons. José Maria Querexeta Mendizabal, Vesc. tit. di Eresso. Mons. Volodymyr Sterniuk, Arciv. tit. di Marcianopoli. Mons. Georges Guibert, Vesc. em. di Saint-Denis-de-La Réu­ nion (La Riunione). Mons. Francisco Cruces, Arciv. em. di Zamboanga (Filippine). Mons. Heinrich Forer, Vesc. tit. di Memfì. Card. Bernard Yago, del titolo di San Crisogono. Mons. Aloysius Nobuo Soma, Vesc. em. di Nagoya (Giappone). Mons. Antonio D'Erchia, Vesc. em. di Conversano-Monopoli (Italia). 10 » » Mons. Gregorius Manteiro, Arciv. di Kupang (Indonesia). An. et vol. LXXXIX N. 11 18 Novembris 1997 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM OFFICIALE Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. LU CONSTITUTIONES APOSTOLICAE I S. . \ £/>:, ~<\ THUCKALAYENSIS Nova Eparchia in India constituitur Thuckalayensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Apud Indorum gentes Evangelii nuntius ab antiquis iam temporibus coeptus est diffundi. Complures inde communitates exstiterunt quae multi­ plices variasque prae se exhibuerunt formas, quas legitimas Nos tueri volu­ mus, atque contendimus et studemus, ut floridiorem statum per proprium ritum illae consequantur. Nunc de Archieparchia Metropolitana Changanacherrensi Syro-Malabarensium cogitamus deque eiusdem loci amplitudine. Itaque, postquam de hac re Congregationis pro Ecclesiis Orientalibus Prae­ fectus rettulit, indicavimus opportunum nonnulla loca ab eadem distrahere et novam Eparchiam condere. Quapropter Apostolica Nostra de auctoritate novam Eparchiam constituimus Thuckalayensem appellandam, eparchialem sedem in oppido « Thuckalay » locantes, atque eiusdem fines territorio pro­ vinciae v. d. Kanyakumari, una cum « taluk » v. d. Shenkottai in provincia v. d. Tirunelveli terminantur, quamque Eparchiae Metropolitanae Changa51 - A. A S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 746 nacherrensi Syro-Malabarensium suffraganeam facimus. Ad haec tandem perficienda, consuetudines iuraque congrua, serventur quae a Codice Orien­ tali praecipiuntur, nihil quibusvis rebus minime efficientibus. Novensilem communitatem demum hanc benigna prece prosequentes, exoptamus, ut spiritalem cursum animose ipsa teneat, quae per maiorum commendabiles consuetudines et fervidam pietatem magnum progressum consequatur et fi­ delibus cunctis salutifera largiter afferat beneficia. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die undecimo mensis Novem­ bris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo sexto, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO ACHILLES Secretarius Status card. SILVESTRINI Congr. pro Ecclesiis Oriental. Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 404.907 II MERLENSIS - MORENENSIS Nova dioecesis conditur in Argentina, Merlensis-Morenensis appellanda. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Ministerium apostolicum summa diligentia, quantum situm est in Nobis, explicare contendimus, ut Domini salutaria beneficia et praecepta omnia lo­ ca contingant cunctasque efficaciter gentes. Idcirco Nos res disponere pro­ peramus ut hoc facilius commodiusque eveniat. Quocirca cum Venerabilis Frater Iustus Ansgarius Laguna, Episcopus Moronensis, postulaverit ut suae dicionis quadam detracta parte nova conderetur dioecesis, favente quoque Venerabili Fratre Ubaldo Calabresi, Archiepiscopo titulo Fundano Acta Ioannis Pauli Pp. II 747 et in Argentina Apostolico Nuntio, de Congregationis pro Episcopis consilio, haec Apostolica Nostra potestate usi statuimus et decernimus: a dioecesi Moronensi detrahimus integrum territorium civilium regionum vulgo « de­ partamentos » Merlo et Moreno, quibus nova dioecesis constituitur, Merlensis-Morenensis appellanda, quae iisdem teminatur finibus quibus supra me­ morati districtus simul sumpti circumscribuntur. Novae dioecesis sedem in urbe Moreno locamus, templumque ibidem Beatae Mariae Virgini Sanctissi­ mi Rosarii dicatum ad gradum evehimus Ecclesiae Cathedralis, cunctis con­ sentaneis concessis iuribus et privilegiis. Merlensis-Morenensis Episcopus iis­ dem fruetur iuribus ceterisque rebus, quibus reliqui Praesules. Novam con­ stitutam Ecclesiam Metropolitanae Sedi Bonaerensi suffraganeam facimus eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi illius Sedis pro tempore subicimus. Consultores dioecesani deligantur ad iuris normam, qui ipsi Epi­ scopo opem ferant. Congruam Praesulis sustentationem novae dioecesis Cu­ riae emolumenta, fidelium oblationes et portio procurabunt, quae ei obve­ niet ex divisione, ad normam can. 122 C.I.C., bonorum quae antehac ad Moronensem dioecesim pertinuerunt. Quod ad Seminarii institutionem at­ que sacrorum candidatorum formationem praescripta iuris communis et Congregationis de Institutione Catholica serventur. Seminarii quidam tiro­ nes itemque sacerdotes ad studia complenda Romam mittantur, si fieri po­ test. Quod autem ad novae dioecesis regimen pertinet, bonorum ecclesiasti­ corum administrationem, Administratoris dioecesani, sede vacante, electio­ nem, fidelium iura aliaque horum similia, quae sacri canones praecipiunt serventur. Simul atque novae dioecesis constitutio ad effectum deducta erit, eo ipso sacerdotes Ecclesiae illi censeantur assignati in cuius territorio offi­ cium ecclesiasticum habent, ceteri vero sacerdotes, Seminariique tirones illi Ecclesiae in cuius territorio legitimum detinent domicilium. Acta et docu­ menta quae in universum novam dioecesim respiciunt, a Curia Moronensi ad Curiam Merlensem-Morenensem diligenter tranferantur. Ad haec tandem explenda quae per has Litteras iussimus, Venerabilem Fratrem Ubaldum Calabresi legamus, quem antea memoravimus, facta etiam potestate subde­ legandi quemlibet virum in ecclesiastica potestate constitutum. Re denique ad exitum perducta, documenta apparentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Episcopis diligenter mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 748 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die tertio decimo mensis Maii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus No­ stri undevicesimo. 6B ANGELUS card. & SODANO Secretarius Status BERNARDINUS card. GANTIN Congr. pro Episcopis Praef. Marcellus Rossetti, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco ffi Plumbi In Secret. Status tab., n. 414.366 III KAGIENSIS - BANDORENSIS In Africa Media nova conditur dioecesis Kagiensis-Bandorensis. IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cum ad aeternam provehendam salutem gregis Dominici in Africa Me­ dia eiusque regimini facilius et efficacius consulendum antea esset petitum ut, divisa Banguensi archidioecesi, nova ibidem circumscriptio ecclesiastica constitueretur, Venerabiles Fratres Nostri S.R.E. Cardinales atque Praesu­ les, qui Congregationi pro Gentium Evangelizatione sunt praepositi, omni­ bus mature perpensis habitoque pariter faventi voto Venerabilis Fratris Didaci Causerò, Archiepiscopi titulo Metensis et in eadem Natione Apostolici Nuntii, admotam postulationem censuerunt esse accipiendam. Nos igitur, Qui gravissimo fungimur munere supremi Pastoris universae catholicae Ec­ clesiae, talem sententiam ratam habentes, summa Nostra potestate haec de­ cernimus. A Banguensi archidioecesi separamus territorium Praefecturarum civilium quae patrio sermone nuncupantur Ibingui-Economique, BaminguiBangoran et Gribingui-Economique; ex eoque novam constituimus dioece­ sim Kagiensem-Bandorensem, quam ipsi metropolitanae Ecclesiae Banguensi suffraganeam facimus atque iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evan­ gelizatione subicimus, cuius limites iidem erunt ac illi memoratarum Prae­ fecturarum civilium. Praeterea iubemus Episcopi cathedram collocari in Acta Ioannis Pauli Pp. II 749 templo Sanctae Teresiae a Iesu Infante in urbe « Kaga-Bandoro » exstante; cetera vero secundum canonicas leges temperentur. Quae praescripsimus perducet ad exitum Venerabilis Frater Didacus Causerò, quem diximus, qui re acta, curabit documenta exaranda sincerisque exemplis ad Congregatio­ nem pro Gentium Evangelizatione mittenda. Hanc denique Apostolicam Constitutionem nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibus­ libet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die duodetricesimo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus No­ stri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Eugenius Sevi, Protonot. Apost. Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n. Loco ffl Plumbi In Secret. Status tab., n. 418.096 LITTERAE APOSTOLICAE I Venerabili Dei Servae Bernardinae Jablonska Beatorum honores decernuntur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — « Dolor proximi meus est dolor ». Verba haec quae Venerabilis Dei Serva Bernardina Jablonska dictitabat optime eius cordis patefaciebant molhtudinem et liberalitatem, quod Christi amore nimirum flagrans, erga pauperes et patientes misericordia et sollicitudine imbuebatur. Vitam namque suam penitus contulit in misericordiae opera complenda, divini Magistri ob oculos habita monitione: « Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25,40). Fidelis haec Christi discipula Gregorio Jabloñski et Maria Roman orta est, die v mensis Augusti anno MDCCCLXXVIII, in parvo pago quem PizunyLukawica vocant praesentis dioecesis Zamosciensis-Lubaczoviensis. Post matris mortem, quae in eadem Eucharistiae et Virginis Mariae pietatem im- 750 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale presserat, studiosius et ferventius in Dei semitis inambulavit atque assidue precationi et paenitentiae sese addixit. Cum vitae consecratae vocationem audivit, iuvenum communitatem ingressa est, quam S. Albertus Chmielowski condiderat, ut pauperibus aegrotisque subveniretur. Eo duce, suam voluntatem deposuit atque se totam Christo dedidit eiusque amori, quae pariter contemplationis vehemens blandimentum cum studio apostolatus caritatisque operum composuit. Eximiis dotibus spiritalibus humanisque in­ structam, xxiv annos natam, S. Albertus primam generalem antistitam eam nominavit, quae idem sustinuit officium usque ad mortem, semper in Capi­ tulis generalibus electa. Omni ope et opera sui instituti inserviit bono, pri­ migenio charismati et conditoris doctrinae usque mansit fidelis; Congrega­ tionis paupertatem tuita est atque meditando et orando Constitutiones scripsit, quae ab Archiepiscopo Cracoviensi anno MCMXXVI comprobatae sunt. Has propter rationes merito confundatrix habetur Congregationis So­ rorum III Ordinis S. Francisci Pauperibus Inservientium, cuius veluti columen fuit ac multos annos prudens ductrix. Mater et magistra suarum sociarum, harum institutionem coluit, regulae observantiam inculcavit et eas­ dem membrorum Christi patientium sollicitudinem docuit, dicens: « In no­ stros pauperes, aegrotos, pueros, servos, familiares, denique in proximum Sorores bono sint animo, indulgentes se praebeant et misericordes, eorum aerumnas solari studeant necnon eorum animas ad Dominum allicere ». Quod ipsa docebat prompte, perseveranter et humiliter faciebat, omnibus clarum exhibens erga Deum, Evangelium suamque consecrationem fidelita­ tis exemplum. Sacri Cordis schola universalem exercere caritatem didicit et Cruci affixi in pauperibus, aegrotis, derelictis a societate, cernere vultum. Sui apostolatus interiorem vitam posuit veluti fundamentum, quam assidua cum Deo coniunctio, precatio, Eucharistiae devotio in concubiam noctem producta, Domini Passio, Redemptoris Mater, aeternarum veritatum con­ templatio aiebant. Usque ad vitae exitum in via sanctitatis alacriter ambulavit et spiritali cum voluptate magnaque perfectione christianas virtutes exercuit. In postremis quoque vitae annis, quamvis compluribus aegrotationibus conflictata et vehementibus aerumnis, Deum laudare eidemque curio­ se inservire perrexit. Meritis onusta die xxin mensis Septembris anno MCMXL ad aeternam vitam demigra vit. Beatificationis et canonizationis Causa ab Archiepiscopo Cracoviensi an­ no MCMLXXXIV incepta est. His perfectis a iure statutis rebus, Nos die xvn mensis Decembris anno MCMXCVI declaravimus Dei Servam heroum in mo- 751 Acta Ioannis Pauli Pp. II dum virtutes théologales, cardinales, iisdem adnexas exercuisse. Nobis co­ ram die VIII mensis Aprilis anno MCMXCVII decretum super miraculo prodiit, quod intercessioni eiusdem Venerabilis adscriptum est, anno MCML in urbe Zakopane Archidioecesis Cracoviensis patratum. Statuimus igitur ut ritus beatificationis die vi subsequentis mensis Iunii celebraretur, sollemnitate eveniente Sacri Cordis, pastorali simul Nostro in Polonia itinere occurrente. Hodie igitur in urbe Zakopane inter sacra hanc ediximus formulam: Spemiaja^c zyczenie naszego brata Franciszka Macharskiego, Arcybiskupa Metropolity Krakowskiego, i naszego brata Andrzeja Suskiego, Biskupa Torunskiego, jak równiez wielu innych braci w biskupstwie, oraz licznych wiernych, za rada_ Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, nasz% Wladz% Apostolska, zezwalamy, aby odta_d Czcigodnym Slugom Bozym: Bernardynie Marii Jabloñskiej oraz Marii Karlowskiej przyslugiwal tytul blogoslawionych, i aby ich swieta obchodzono w miejscach i w sposób okreslony przez prawo. Dia Bernardyny Marii Jabloñskiej bedzie to corocznie 23 wrzesnia, a dia Marii Karlowslkiej 6 czerwca. W imi§ Ojea i Syna, i Du­ cha áwietego. Quod autem his Litteris decrevimus, volumus et nunc et posterum tem­ pus vim habere, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum, apud urbem Zakopane in Polonia, sub anulo Piscatoris, die vi mensis Iunii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 416.716 II Beata Maria Virgo, titulo «Nossa Senhora da Vitoria» invocata, Patrona apud Deum Status Piauhyensis in Brasilia confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Inde a condita Brasiliae urbe Oeirensi, primo Piauhyensis Provinciae capite, clerus populusque Christianus beatam Mariam Virginem, titulo «Nossa Senhora da Vitoria» invocatam, peculiari 752 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale veneratione inibi colunt inque omnibus vitae adiunctis, praesertim in angustiis, validissimum Eius invocant auxilium. Qua re ducti, Venerabiles Fratres Episcopi Regionis ecclesiasticae Teresianae, communia excipientes vota atque civilibus annuentibus auctoritatibus, electionem beatae Mariae Virginis memorato titulo invocatae in Patronam apud Deum Status Piauhyensis rite probaverunt atque, litteris die iv mensis Iulii superiore an­ no datis, petiverunt ut huiusmodi electio et approbatio secundum Normas de Patronis constituendis et ad Normam Instructionis «de Calendariis par­ ticularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, ab hac Apostolica Sede confirmarentur. Nos vero cupientes eorundem Prae­ sulum postulationem audire itemque dilectis Brasiliensibus filiis istius Sta­ tus praecipuum benevolentiae Nostrae documentum praebere, cum constet has electionem et approbationem ad iuris praescriptum peractas esse, ratis plane habitis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramen­ torum, tributis a Nobis facultatibus, hac in re egit, summa Apostolica potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum beatam Ma­ riam Virginem, titulo « Nossa Senhora da Vitoria » invocatam, Patronam apud Deum Status Piauhyensis in Brasilia confirmamus, omnibus factis iu­ ribus ac liturgicis privilegiis secundum rubricas consequentibus. Denique volumus has Litteras religiose servari suosque effectus nunc et in posterum obtinere, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi mensis Iulii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco & Sigilli In Secret. Status tab., n. 414.045 III Beata Maria Virgo, titulo «Nuestra Señora de Cocharcas» invocata, Patrona apud Deum Abancaiensis dioecesis in Peruvia confirmatur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — A clero et populo dioecesis Abancaien­ sis singulari veneratione colitur Deipara Virgo, titulo «Nuestra Señora de Cocharcas» invocata, cuius in honorem Andibus in Peruvianis notum dica- 753 Acta Ioannis Pauli Pp. II tum est sanctuarium, ad quod pii peregrinatores precantes accedunt quo­ tannis, praesertim diebus VII et VIII mensis Septembris. Qua re ductus, Ve­ nerabilis Frater Isidorus Sala Ribera, Episcopus Abancaiensis, communia excipiens vota, electionem beatae Mariae Virginis titulo, quem diximus, in­ vocatae in Patronam apud Deum dioecesis suae rite probavit atque, litteris die III mensis Ianuarii hoc anno datis, petivit ut huiusmodi electio et ap­ probatio secundum Normas de Patronis constituendis et ad Normam In­ structionis « de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, ab hac Apostolica Sede confirmarentur. Nos vero cupientes tam sollertis Pastoris preces audire, cum constet has electio­ nem et approbationem ad iuris praescriptum peractas esse, ratis plane habi­ tis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, tri­ butis a Nobis facultatibus, hac in re egit, summa, qua fungimur, potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum beatam Mariam Virgi­ nem, titulo « Nuestra Señora de Cocharcas » invocatam, Patronam apud Deum dioecesis Abancaiensis confirmamus, omnibus factis iuribus ac litur­ gicis privilegiis secundum rubricas consequentibus. Quod faustum ac felix sit cunctis Peruvianis filiis istius dioecesis, qui proximo anno quartum expletum saeculum ab adventu in regionem suam imaginis ipsius Virginis sollemniter celebrabunt. Volumus quidem has Litteras religiose servari suos­ que effectus nunc et in posterum obtinere, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi mensis Iulii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. & ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco 83 Sigilli In Secret. Status tab., n. 414.193 IV Ecclesia conventualis Sancti Francisci, intra archidioecesis Saltensis fines sita et Sancto Didaco de Alcalá dicata, in catalogum Basilicarum Minorum refertur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sancta Christi Ecclesia iam a primaeva sui aetate legitimum atque iustum Sanctorum cultum approbare ac templa iisdem dicata peculiaribus honoribus decorare consuevit. Qua de re, Venera- 754 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale bilis Frater Moyses Iulius Blanchoud, Archiepiscopus Saltensis, tum proprio tum etiam cleri atque populi nomine, ab hac Apostolica Sede postulavit ut ecclesia conventualis Sancti Francisci, quae in urbe Saltensi exstat atque Sancto Didaco de Alcalá est dicata, ad Basilicae Minoris dignitatem eveheretur. Nos igitur, ratione habita sive petitionis sacri Praesulis quem dixi­ mus, sive ipsius templi antiquitatis, nobilitatis, artis ac praesertim pietatis quae ibi assidue alitur, admotae expostulationi aequissimo animo concedi­ mus. Itaque, rata omnino habentes quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum hac de re statuit, Apostolica Nostra potestate, memoratam sacram aedem inter Basilicas Minores referimus, omnibus addi­ tis iuribus atque privilegiis quae sacrarum aedium huius ordinis sunt pro­ pria, dummodo ea serventur quae statuit Decretum « de titulo Basilicae Mi­ noris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX evulgatum. Quae vero con­ cedimus, volumus et nunc et in perpetuum vim sortiri, contrariis quibus­ libet rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die iv mensis Augusti, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. £B ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco £8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 418.203 V Ecclesia paroecialis loci Ars, Sancto Xysto papae et martyri dicata, intra dioecesis Bellicensis-Arsensis fines sita, in catalogum Basilicarum Minorum refertur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Sancta Christi Ecclesia iam a primaeva aetate legitimum atque iustum Sanctorum cultum approbare ac templa iis­ dem dicata peculiaribus honoribus decorare consuevit. Qua de re, Venerabi­ lis Frater Vido Bagnard, Episcopus Bellicensis-Arsensis, tum proprio tum cleri atque christifidelium nomine, ab hac Apostolica Sede petivit ut paroe­ cialis ecclesia in oppido Ars sita, ubi Sancti Ioannis Mariae Vianney pie ser­ vantur exuviae, Sancto Xysto papae et martyri dicata, ad Basilicae Minoris titulum et dignitatem eveheretur. Nos quidem ratione habita sive petitionis 755 Acta Ioannis Pauli Pp. II sacri Praesulis quem diximus, sive ipsius templi antiquitatis, nobilitatis ac praesertim pietatis quae ibi assidue alitur, admotae expostulationi aequo animo concedimus. Itaque, rata omnino habentes quae Congregatio de Cul­ tu Divino et Disciplina Sacramentorum hac de re statuit, Apostolica Nostra potestate memoratam sacram aedem inter Basilicas Minores referimus, om­ nibus additis iuribus atque privilegiis quae sacrarum aedium huius ordinis sunt propria, servatis vero iis quae, secundum Decretum « de titulo Basilicae Minoris » die ix mensis Novembris anno MCMLXXXIX evulgatum, sunt ser­ vanda. Quae vero concedimus, volumus et nunc et in perpetuum vim sorti­ ri, contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, in liturgica memoria Sancti Ioannis Mariae Vianney, die iv mensis Augusti, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. ffi ANGELUS card. SODANO Secretarius Status Loco ffi Sigilli In Secret. Status tab., n. 418.250 756 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CONVENTIO INTER APOSTOLICAM SEDEM ET LIBERUM STATUM THURINGIAE VERTRAG ACCORDO zwischen fra dem Heiligen Stuhl la Santa Sede und e dem Freistaat Thüringen lo Stato Libero di Turingia Der Heilige Stuhl und der Freistaat Thüringen, einig in dem Wunsch, das Verhältnis zwischen der Ka­ tholischen Kirche und dem Frei­ staat Thüringen in freundschaftli­ chem Geist zu festigen und zu för­ dern, haben entschieden, eine Über­ einkunft mit dem Ziel zu treffen, die Rechtslage der katholischen Kirche im Freistaat Thüringen un­ ter Berücksichtigung des in Geltung stehenden Konkordates zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deut­ schen Reich vom 20. Juli 1933, so­ weit es den Freistaat bindet, und in Würdigung des Vertrages des Frei­ staates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929 fortzu­ bilden und auf Dauer zu regeln. La Santa Sede e lo Stato Libero di Turingia, concordi nel desiderio di consolidare e promuovere in spirito di amicizia i rapporti tra la Chiesa cattolica e lo Stato Libero di Tu­ ringia, hanno deciso di concludere una convenzione con lo scopo di sviluppare e regolare in modo stabile la situazione giuridica della Chiesa cattolica nello Stato Libero di Tu­ ringia, considerando il vigente Con­ cordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933, per quanto esso vincola lo Stato Libero, e tenendo presente la Solenne Con­ venzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929. Zu diesem Zweck sind der Heilige Stuhl, vertreten durch seinen Be­ vollmächtigten, den Apostolischen Nuntius in Deutschland, Dr. Gio­ vanni Lajolo, Titularerzbischof von Cesariana, und der Freistaat Thü- A tale effetto, la Santa Sede, rap­ presentata dal suo Plenipotenziario, il Nunzio Apostolico in Germania, Dott. Giovanni Lajolo, Arcivescovo titolare di Cesariana, e lo Stato Li­ bero di Turingia, rappresentato dal Acta Ioannis Pauli Pp. II 757 ringen, vertreten durch den Thü­ ringer Ministerpräsidenten, Dr. Bernhard Vogel, über folgende Ar­ tikel übereingekommen: Ministro-Presidente della Turingia, Dott. Bernhard Vogel, hanno con­ venuto negli articoli seguenti: Artikel 1 Articolo 1 ( 1 ) Der Freistaat Thüringen gewähr­ leistet die Freiheit, den katholischen Glauben zu bekennen und öffentlich auszuüben. (Schlußprotokoll) (1) Lo Stato Libero di Turingia ga­ rantisce la libertà di professare e praticare pubblicamente la fede cat­ tolica. (Protocollo Finale) (2) Die katholische Kirche ordnet und verwaltet ihre Angelegenheiten selbständig innerhalb der Schranken des für alle geltenden Gesetzes. Sie verleiht oder entzieht ihre Ämter ohne Mitwirkung des Staates oder der bürgerlichen Gemeinden. (2) La Chiesa cattolica regola e am­ ministra i propri affari autonoma­ mente nell'ambito delle leggi ge­ nerali vigenti. Essa conferisce i pro­ pri uffici o ne priva i titolari senza il concorso dello Stato o dei Comuni. (3) In der Erfüllung ihrer Amts­ pflichten genießen Kleriker, Ordens­ leute und sonstige zu einem Amt oder geistlichen Dienst berufene Mitglieder der Kirche den Schutz des Staates. (3) Nel compimento dei propri do­ veri d'ufficio i chierici, i religiosi e gli altri membri della Chiesa, che sono chiamati a un ufficio o a un servizio pastorale, godono della protezione dello Stato. (4) Im Freistaat Thüringen sind Kle­ riker und Ordensleute frei von der Verpflichtung zur Übernahme öf­ fentlicher Ämter und solcher Ob­ liegenheiten, die nach den Vorschrif­ ten des kanonischen Rechts mit ih­ rer Stellung nicht vereinbar sind. (4) Nello Stato Libero di Turingia i chierici e i religiosi sono esenti dal­ l'obbligo di assumere pubblici uffici e quelle incombenze che, secondo le norme del diritto canonico, non sono compatibili con la loro posizione. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 758 Artikel 2 Articolo 2 Unberührt bleiben die gesetzlichen Bestimmungen, nach denen Geist­ liche, ihre Gehilfen und die Per­ sonen, die zur Vorbereitung auf den Beruf an der berufsmäßigen Tätig­ keit teilnehmen, berechtigt sind, das Zeugnis über dasjenige zu verwei­ gern, was ihnen in ihrer Eigenschaft als Seelsorger anvertraut oder be­ kannt geworden ist. Der Freistaat Thüringen wird für die Aufrechter­ haltung dieses Schutzes des Seel­ sorge- und Beichtgeheimnisses ein­ treten. Restano intatte le disposizioni di legge secondo le quali gli ecclesia­ stici, i loro assistenti e le persone che in preparazione alla professione par­ tecipano all'attività professionale, hanno facoltà di rifiutare la testi­ monianza su quello che è stato con­ fidato o è diventato noto ad essi in qualità di pastori d'anime. Lo Stato Libero di Turingia si adopererà per il mantenimento di questa prote­ zione del segreto relativo alla cura d'anime e alla confessione. Artikel 3 Articolo 3 Der Schutz der Sonntage und der staatlich anerkannten kirchlichen Feiertage wird gewährleistet. (Schlußprotokoll) La protezione delle domeniche e del­ le festività ecclesiastiche riconosciu­ te dallo Stato è garantita. (Protocollo Finale) Artikel 4 Articolo 4 Die gegenwärtige Diözesanorganisation und -zirkumskription der ka­ tholischen Kirche im Freistaat Thü­ ringen bleibt bestehen. Änderungen bedürfen eines Vertrages, es sei denn, es handelt sich um Grenz­ verlegungen, die lediglich im In­ teresse der örtlichen Seelsorge er­ folgen. L'attuale organizzazione e circoscri­ zione diocesana della Chiesa cat­ tolica nello Stato Libero di Turingia rimane conservata. I cambiamenti necessitano di un accordo, eccetto che si tratti di spostamenti di confini che sono attuati unicamente nel­ l'interesse della locale cura delle anime. (Protocollo Finale) (Schlußprotokoll) Acta Ioannis Pauli Pp. 759 II Artikel 5 Articolo 5 (1) Die Besetzung des Bischöflichen Stuhls von Erfurt erfolgt gemäß Artikel 3 des Vertrages zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Frei­ staat Thüringen über die Errichtung des Bistums Erfurt vom 14. Juni 1994 in Verbindung mit Artikel 6 des Vertrages des Freistaates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929. (Schlußprotokoll) (1) La provvista della sede episco­ pale di Erfurt avviene in conformità all'articolo 3 dell'Accordo fra la San­ ta Sede e lo Stato Libero di Turingia sull'erezione della diocesi di Erfurt del 14 giugno 1994 in connessione con l'articolo 6 della Solenne Con­ venzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929. (Protocollo Finale) (2) Für die Besetzung des Bischöf­ lichen Stuhls von Fulda gilt Artikel 6 des Vertrages des Freistaates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929. Bezüglich des Bischöflichen Stuhls von DresdenMeißen findet die in Artikel III Absatz 1 des Badischen Konkordats vom 12. Oktober 1932 getroffene Regelung in Verbindung mit Artikel 14 Absatz 1 Satz 2 des Konkordats zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933 Anwendung. Im Fall der Be­ setzung des Bischöflichen Stuhls von Fulda richtet das Kathedral­ kapitel die Anfrage, ob Bedenken allgemeinpolitischer Natur beste­ hen, auch an den Ministerpräsiden­ ten des Freistaats Thüringen. Im Fall der Besetzung des Bischöflichen Stuhls von Dresden-Meißen geht die entsprechende Anfrage vom Heili­ gen Stuhl aus. (Schlußprotokoll) (2) Per la provvista della sede epi­ scopale di Fulda vale l'articolo 6 della Solenne Convenzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929. Riguardo alla sede episcopale di Dresda-Misnia si applica la re­ golamentazione stabilita nell'artico­ lo III, capoverso 1, del Concordato con il Baden del 12 ottobre 1932 in connessione con l'articolo 14, ca­ poverso 1, secondo periodo, del Con­ cordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933. Nel caso della provvista della sede epi­ scopale di Fulda il capitolo cat­ tedrale rivolge anche al MinistroPresidente dello Stato Libero di Tu­ ringia la domanda se esistano obie­ zioni di carattere politico generale. Nel caso della provvista della sede episcopale di Dresda-Misnia la rela­ tiva domanda proviene dalla Santa Sede. (Protocollo Finale) 760 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (3) Im Bistum Erfurt wird ein Geist­ licher zum Ortsordinarius, zum Weihbischof, zum Generalvikar, zum Mitglied des Kathedralkapitels, zum Domvikar, zum Mitglied einer Diözesanbehörde oder zum Leiter oder Lehrer des Diözesanseminars nur bestellt, wenn er (3) Nella diocesi di Erfurt un ec­ clesiastico è nominato Ordinario del luogo, Vescovo ausiliare, vicario ge­ nerale, membro del capitolo cat­ tedrale, vicario del capitolo catte­ drale, membro di un ufficio dio­ cesano ovvero direttore od inse­ gnante del seminario diocesano, sol­ tanto se egli 1. deutscher Staatsangehö­ riger ist, 1. sia cittadino tedesco, 2. ein zum Studium an einer deutschen Universität be­ rechtigendes Reifezeugnis besitzt, 2. possieda un attestato di maturità che abiliti allo stu­ dio in un'università tedesca, 3. ein mindestens dreijähri­ ges philosophisch-theologi­ sches Studium an einer deut­ schen staatlichen Hochschu­ le, an einem bischöflichen Se­ minar zur wissenschaftlichen Vorbildung der Geistlichen oder an einer päpstlichen Hochschule in Rom absol­ viert hat. (Schlußprotokoll ) 3. abbia almeno per un trien­ nio compiuto gli studi di fi­ losofia e teologia in un'uni­ versità statale tedesca, in un seminario vescovile per la formazione scientifica degli ecclesiastici od in un'univer­ sità pontifìcia a Roma. (Protocollo Finale) (4) Bei kirchlichem und staatlichem Einverständnis kann von den in Ab­ satz 3 Nr. 1 bis 3 genannten Er­ fordernissen abgesehen werden; ins­ besondere kann das Studium an an­ deren deutschsprachigen Hochschu­ len als den in Nr. 3 genannten an­ erkannt werden. (Schlußprotokoll) (4) Mediante intesa fra le autorità ecclesiastica e governativa si potrà prescindere dai requisiti enumerati nel comma 3, numeri 1-3; in par­ ticolare potranno essere riconosciuti gli studi compiuti in altre istituzioni a livello universitario di lingua te­ desca, diverse da quelle nominate nel numero 3. (Protocollo Finale) 761 Acta Ioannis Pauli Pp. II (5) Mindestens zwei Wochen vor der beabsichtigten Bestellung eines Geistlichen im Bistum Erfurt zum Weihbischof, zum Generalvikar und zum Mitglied des Kathedralkapitels oder zum Leiter oder Lehrer am Diözesanseminar wird die zustän­ dige kirchliche Stelle dem zustän­ digen Ministerium von dieser Ab­ sicht und von den Personalien des betreffenden Geistlichen Kenntnis geben. ( Schlußp rotokoll ) (5) Almeno due settimane prima della progettata nomina di un ec­ clesiastico, nella diocesi di Erfurt, a Vescovo ausiliare, a vicario generale e a membro del capitolo cattedrale ovvero a direttore od insegnante del seminario diocesano, la competente autorità ecclesiastica darà conoscen­ za al competente Ministero di tale intenzione e delle notizie personali dell'ecclesiastico medesimo. (Protocollo Finale) (6) Im Falle der Behinderung oder der Vakanz eines Bischöflichen Stuhls teilt das betreffende Kathe­ dralkapitel dem Ministerpräsiden­ ten den Namen desjenigen mit, der die vorübergehende Leitung der Diözese übernommen hat. (Schlußprotokoll) (6) Nel caso di una sede episcopale impedita o vacante, il relativo ca­ pitolo cattedrale comunica al Mi­ nistro-Presidente il nome di colui che ha assunto il governo transitorio della diocesi. (Protocollo Finale) (7) Die Diözesanbischöfe werden an die Geistlichen, denen ein Pfarramt dauernd übertragen werden soll, die in Absatz 3 Nr. 1 bis 3 und an die sonstigen in der Pfarrseelsorge an­ zustellenden Geistlichen mindestens die in Nr. 1 und 2 genannten An­ forderungen stellen. Im übrigen gilt Absatz 4 entsprechend. (7) I Vescovi diocesani esigeranno per gli ecclesiastici, ai quali deve essere conferito un ufficio parroc­ chiale in modo stabile, i requisiti enumerati nel comma 3, numeri 1-3, e per gli altri ecclesiastici, che deb­ bono essere impiegati in modo non transitorio nella cura parrocchiale delle anime, almeno i requisiti in­ dicati nei numeri 1 e 2. Del resto vale in modo equivalente il comma 4. Artikel 6 Articolo 6 (1) Die Bistümer Erfurt, DresdenMeißen und Fulda, der Bischöfliche (1) Le diocesi di Erfurt, DresdaMisnia e Fulda, la sede episcopale e il 52 - A.. A S 762 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Stuhl und das Kathedralkapitel von Erfurt, die im Freistaat Thüringen gelegenen Kirchengemeinden bzw. die Pfarreien und die aus den Kir­ chengemeinden bzw. den Pfarreien gebildeten Gesamtverbände sind Körperschaften des öffentlichen Rechts; ihr Dienst ist öffentlicher Dienst. (Schlußprotokoll) capitolo cattedrale di Erfurt, le par­ rocchie e simili comunità ecclesia­ stiche e i raggruppamenti formati da parrocchie e simili comunità eccle­ siastiche, che si trovano nello Stato Libero di Turingia, sono enti di diritto pubblico; il loro servizio è servizio pubblico. (Protocollo Finale) (2) Orden und nach Maßgabe des kanonischen Rechts gebildete reli­ giöse Gemeinschaften sowie kirch­ liche Anstalten und Stiftungen wer­ den in ihrer kirchlichen Rechtsstel­ lung anerkannt. Anstalten und Stif­ tungen erlangen die Eigenschaft als öffentlich-rechtliche Organisationen mit eigener Rechtspersönlichkeit nach Richtlinien, die mit den Diözesanbischöfen vereinbart werden. Diejenigen Orden und religiösen Ge­ meinschaften sowie kirchlichen An­ stalten und Stiftungen, denen ein öffentlich-rechtlicher Status nicht zukommt, erwerben die Rechtsfä­ higkeit nach den Vorschriften des bürgerlichen Rechts. (Schlußprotokoll) (2) Gli ordini e le comunità religiose formate a norma del diritto cano­ nico, come pure gli istituti e le fon­ dazioni ecclesiastici sono riconosciu­ ti nella loro posizione giuridica ec­ clesiastica. Gli istituti e le fondazioni acquistano la qualità di organiz­ zazioni di diritto pubblico con per­ sonalità giuridica propria secondo direttive, che vengono concordate con i Vescovi diocesani. Quegli or­ dini e comunità religiose, come an­ che quegli istituti e fondazioni ec­ clesiastici, ai quali non compete uno stato di diritto pubblico, acquisi­ scono la capacità giuridica secondo le prescrizioni del diritto civile. (Protocollo Finale) Artikel 7 Articolo 7 (1) Die Bistümer werden Beschlüsse über Bildung und Veränderung von kirchlichen Körperschaften des öf­ fentlichen Rechts dem zuständigen Ministerium mitteilen und eine Aus­ fertigung der Organisationsurkunde vorlegen. (1) Le diocesi comunicheranno al Ministero competente le decisioni riguardanti la formazione e la mo­ difica degli enti ecclesiastici di di­ ritto pubblico ed esibiranno una co­ pia del documento relativo alla loro organizzazione. 763 Acta Ioannis Pauli Pp. II (2) Die kirchlichen Körperschaften erlangen die Rechtsfähigkeit kraft ihrer Errichtung durch den zustän­ digen Diözesanbischof. Die Errich­ tungsurkunde ist im Staatsanzeiger für den Freistaat Thüringen zu ver­ öffentlichen. Die Veröffentlichung wird auf Ersuchen des betreffenden Bistums durch das zuständige Mi­ nisterium veranlaßt. (2) Gli enti ecclesiastici acquistano la capacità giuridica in forza della loro erezione da parte del Vescovo dio­ cesano competente. Il documento di erezione deve essere pubblicato nella Gazzetta Ufficiale dello Stato Libero di Turingia. La pubblicazione viene predisposta dal Ministero compe­ tente ad istanza della diocesi in­ teressata. (3) Entsprechendes gilt für die Um­ wandlung, Zusammenlegung und Aufhebung dieser Körperschaften. (3) Lo stesso vale per la trasfor­ mazione, la fusione e la soppressione dei medesimi enti. Artikel 8 Articolo 8 (1) Das Recht zur Errichtung von Schulen in kirchlicher Trägerschaft wird gewährleistet. (1) E garantito il diritto di istituire scuole in gestione ecclesiastica. (2) Der Freistaat Thüringen wird Schulen in kirchlicher Trägerschaft im Rahmen der staatlichen Gesetze anerkennen und angemessen för­ dern. (2) Lo Stato Libero di Turingia ri­ conoscerà e favorirà adeguatamente le scuole in gestione ecclesiastica nel quadro delle leggi statali. Artikel 9 Articolo 9 Die katholische Kirche nimmt an der Erwachsenenbildung mit eige­ nen Einrichtungen teil. Diese wer­ den im Rahmen der geltenden Be­ stimmungen in die finanzielle För­ derung der Erwachsenenbildung durch den Freistaat Thüringen ein­ bezogen. La Chiesa cattolica partecipa alla formazione degli adulti con istitu­ zioni proprie. Queste vengono in­ cluse negli aiuti finanziari dello Sta­ to Libero di Turingia per la forma­ zione degli adulti, nel quadro delle disposizioni vigenti. 764 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 10 Articolo 10 (1) Die katholische Kirche hat das Recht, eigene Hochschulen zu un­ terhalten. ( 1 ) La Chiesa cattolica ha il diritto di avere istituzioni sue proprie a livello universitario. (2) Die staatliche Anerkennung die­ ser Hochschulen richtet sich nach den gesetzlichen Bestimmungen. (2) Il riconoscimento statale di dette istituzioni avviene in conformità alle disposizioni di legge. Artikel 11 Articolo 11 ( 1 ) Soweit die katholische Kirche im Freistaat Thüringen im Rahmen ei­ nes Diözesanseminars (Artikel 6 des Vertrages zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Thüringen über die Errichtung des Bistums Erfurt vom 14. Juni 1994) wissen­ schaftliche Vorbildung der Geist­ lichen betreibt, wird der Unterricht sowohl den kirchlichen Vorschriften als auch dem Standard des theo­ logischen Unterrichts an deutschen wissenschaftlichen Hochschulen entsprechen. ( 1 ) In quanto la Chiesa cattolica cura nello Stato Libero di Turingia la formazione scientifica degli eccle­ siastici nel quadro di un seminario diocesano (articolo 6 dell'Accordo fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Turingia sull'erezione della diocesi di Erfurt del 14 giugno 1994), l'in­ segnamento corrisponderà come alle prescrizioni ecclesiastiche così anche al livello dell'insegnamento teolo­ gico impartito negli istituti tedeschi a livello universitario. (2) Die zuständigen Diözesanbischöfe werden dem zuständigen Mini­ sterium von den einschlägigen Sta­ tuten und den Lehrplänen Kenntnis geben. Zu Lehrern für die wissen­ schaftliche Vorbildung der Geist­ lichen werden nur solche Geistliche oder andere Lehrpersonen berufen, die für die Lehrtätigkeit in dem zu vertretenden Fach eine den Anfor- (2) I Vescovi diocesani competenti porteranno a conoscenza del Mini­ stero competente i relativi statuti e i programmi d'insegnamento. Come insegnanti per la formazione scien­ tifica degli ecclesiastici saranno no­ minati soltanto ecclesiastici o altri docenti, i quali abbiano per l'in­ segnamento della materia loro af­ fidata una qualificazione corrispon- Acta Ioannis Pauli Pp. II 765 derungen der deutschen wissen­ schaftlichen Hochschulen entspre­ chende Eignung haben. (Schlußprotokoll) dente alle esigenze degli istituti te­ deschi a livello universitario. (Protocollo Finale) (3) Für die staatliche Anerkennung der Einrichtung zur wissenschaft­ lichen Vorbildung der Geistlichen gilt Artikel 10 Absatz 2 dieses Ver­ trages. (3) Per il riconoscimento statale del­ l'istituto per la formazione scien­ tifica degli ecclesiastici vale l'Ar­ ticolo 10, comma 2, del presente Accordo. Artikel 12 Articolo 12 (1) Der katholische Religionsunter­ richt ist in den öffentlichen Schulen ordentliches Lehrfach. (1) L'insegnamento della religione cattolica è materia ordinaria nelle scuole pubbliche. (2) Unbeschadet des staatlichen Aufsichtsrechts hat die katholische Kirche das Recht, sich nach einem mit der staatlichen Schulaufsicht vereinbarten Verfahren durch Ein­ sichtnahme zu vergewissern, daß der Inhalt und die Gestaltung des Re­ ligionsunterrichtes den Grundsätzen der katholischen Kirche entspre­ chen. (2) Senza pregiudizio del diritto di vigilanza da parte dello Stato, la Chiesa cattolica ha il diritto di as­ sicurarsi per mezzo di una presa di visione, secondo una procedura con­ venuta con l'ispettorato scolastico statale, che il contenuto e la forma dell'insegnamento della religione corrispondono ai principi della Chie­ sa cattolica. (3) Richtlinien, Lehrpläne und Lehr­ bücher für den katholischen Re­ ligionsunterricht sind im Einverneh­ men mit der katholischen Kirche festzulegen. (3) Direttive, programmi e libri di testo per l'insegnamento della re­ ligione cattolica sono da stabilirsi d'intesa con la Chiesa cattolica. (4) Die Erteilung des katholischen Religionsunterrichtes setzt die Mis­ sio canonica durch den zuständigen Diözesanbischof voraus. Die Kirche kann die Missio canonica in begrün- (4) L'insegnamento della religione cattolica presuppone la missio ca­ nonica da parte del Vescovo dio­ cesano competente. La Chiesa può revocare la missio canonica in casi 766 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale deten Fallen widerrufen. Sie teilt den Widerruf der staatlichen Schulaufsicht mit. Mit dem Wider­ ruf endet die Berechtigung, Reli­ gionsunterricht zu erteilen. motivati. Essa comunica tale revoca all'ispettorato scolastico statale. Con la revoca ha fine l'autorizza­ zione ad impartire l'insegnamento della religione. (5) Zur Sicherung des Religionsun­ terrichtes werden Lehrer mit Missio canonica in erforderlichem Umfang an den Schulen eingesetzt. Die Ge­ stellung kirchlicher Lehrkräfte für den Religionsunterricht wird nach Maßgabe einer gesonderten Verein­ barung ermöglicht. (5) Per assicurare l'insegnamento della religione, nelle scuole vengono impiegati insegnanti muniti di mis­ sio canonica nella misura necessaria. La designazione di personale eccle­ siastico per l'insegnamento della re­ ligione è resa possibile ai sensi di un'intesa separata. Artikel 13 Articolo 13 ( 1 ) Der Freistaat Thüringen gewähr­ leistet im Rahmen des Studiums zur Erlangung der Befähigung zum Lehramt die wissenschaftliche Vor­ bildung in katholischer Theologie und Religionspädagogik. Das Nä­ here bleibt besonderen Vereinbarun­ gen vorbehalten. ( Schlußprotokoll ) (1) Lo Stato Libero di Turingia ga­ rantisce, nel quadro degli studi per il conseguimento dell'abilitazione al­ l'insegnamento, la formazione scien­ tifica in Teologia cattolica e in Pe­ dagogia della religione. I particolari restano riservati a speciali intese. (Protocollo Finale) (2) Bei der Ersten Staatsprüfung für das Lehramt wird gewährleistet, daß zum Prüfungsgespräch im Fach katholische Religion ein Vertreter des zuständigen Bischofs eingeladen wird. Die Lehrbefähigung für den katholischen Religionsunterricht er­ teilt der Freistaat Thüringen. (2) Al primo esame statale per l'abilitazione all'insegnamento si garantisce che alla prova d'esame orale di Religione cattolica venga invitato un rappresentante del Ve­ scovo competente. La facoltà d'in­ segnamento della religione cattolica è conferita dallo Stato Libero di Turingia. (3) Bei der Zweiten Staatsprüfung für das Lehramt wird gewährleistet, (3) Al secondo esame statale per l'abilitazione all'insegnamento si ga- Acta Ioannis Pauli Pp. II 767 daß bèi dem Prüfungsgespräch im Fach katholische Religion der Prü­ fende außer der Lehrbefähigung für Katholische Religion auch die kirch­ liche Bevollmächtigung besitzt. rantisce che nella prova d'esame orale di Religione cattolica l'esa­ minatore possieda, oltre l'abilita­ zione all'insegnamento della religio­ ne cattolica, anche l'autorizzazione ecclesiastica. (4) Für Erweiterungs-, Ergänzungs­ und Zusatzprüfungen gilt Absatz 2 sinngemäß. (4) Per gli esami integrativi, com­ plementari e supplementari vale analogamente il comma 2. (5) Das zuständige Ministerium trifft seine Entscheidung über Stu­ dien- und Prüfungsordnungen zur Ausbildung der Religionslehrer im F.ach katholische Religion, nach­ dem es sich mit dem Ziel einer freundschaftlichen Verständigung mit den Bistümern ins Benehmen gesetzt hat. (Schlußprotokoll) (5) Il Ministero competente prende la propria decisione circa gli or­ dinamenti degli studi e degli esami per la formazione degli insegnanti di religione nella materia Religione cattolica, dopo aver preso contatto con le diocesi al fine di raggiungere un'intesa amichevole. (Protocollo Finale) Artikel 14 Articolo 14 (1) In staatlichen Krankenhäusern und Justizvollzugsanstalten sowie in den sonstigen öffentlichen An­ stalten des Freistaats Thüringen, in denen eine seelsorgerliche Betreu­ ung üblich ist, wird die katholische Kirche zu Gottesdienst und Seel­ sorge zugelassen. Besteht in diesen Einrichtungen das Bedürfnis nach regelmäßigem Gottesdienst und Seel­ sorge, wird der Freistaat Thüringen im Rahmen der vorhandenen Ge­ bäude dafür Sorge tragen, daß geeigneter Raum zur Verfügung gestellt wird. (Schlußprotokoll) (1) Negli ospedali statali e negli istituti di prevenzione e pena, come anche negli altri stabilimenti pub­ blici dello Stato Libero di Turingia, nei quali la cura d'anime sia con­ sueta, viene accordato alla Chiesa cattolica l'accesso per il culto divino e per la cura d'anime. Qualora in dette istituzioni vi sia il bisogno di un servizio liturgico e di una cura d'anime regolari, lo Stato Libero di Turingia avrà cura, nel quadro degli edifici disponibili, che venga messo a disposizione uno spazio adatto. (Protocollo Finale) 768 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (2) Bei entsprechenden Einrichtun­ gen anderer Träger wird der Frei­ staat Thüringen im Rahmen seiner rechtlichen Möglichkeiten darauf hinwirken, daß eine entsprechende seelsorgerliche Betreuung erfolgen kann. (2) Presso gli istituti analoghi, ge­ stiti da altri, lo Stato Libero di Turingia si adopererà, nell'ambito delle proprie possibilità giuridiche, per conseguire che vi possa avere luogo un'assistenza pastorale ade­ guata. Artikel 15 Articolo 15 Das Recht der Kirche und ihrer karitativen Einrichtungen, im So­ zialbereich zu wirken, wird vom Freistaat Thüringen anerkannt. Die Förderung dieser Einrichtungen er­ folgt nach Maßgabe der Gesetze. Il diritto della Chiesa e delle sue istituzioni caritative di operare nel­ l'ambito sociale è riconosciuto dallo Stato Libero di Turingia. Il sostegno a dette istituzioni avviene a norma delle leggi. Artikel 16 Articolo 16 (1) Der Freistaat Thüringen wird darauf hinwirken, daß in den Pro­ grammen der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten sowie in Voll­ programmen privater Rundfunk­ veranstalter im Rahmen des gesetz­ lich geregelten Programmauftrags das Leben der katholischen Kirche in den Eigensendungen der Anstal­ ten angemessen berücksichtigt wird. (1) Lo Stato Libero di Turingia si adopererà affinché, nei programmi degli enti radiotelevisivi di diritto pubblico come anche in programmi a tempo pieno di emittenti radiote­ levisive private, la vita della Chiesa cattolica sia adeguatamente presa in considerazione nelle trasmissioni proprie di tali enti, nel quadro del mandato di programmazione rego­ lato dalla legge. (2) Landesrechtliche Vorschriften, nach denen (2) Restano salvaguardate le pre­ scrizioni del diritto del Land, in base alle quali 1. die öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten sowie die privaten Veranstalter von Vollprogrammen, diese gege- 1. gli enti radiotelevisivi di di­ ritto pubblico come anche le emittenti private di program­ mi a tempo pieno, queste ul- 769 Acta Ioannis Pauli Pp. II benenfalls gegen Erstattung ihrer Selbstkosten, den Kir­ chen auf Wunsch angemessene Sendezeit zur Übertragung re­ ligiöser Sendungen einzuräu­ men haben, time eventualmente contro rimborso dei propri costi di produzione, devono assegnare alle Chiese, su richiesta delle medesime, un congruo tempo di trasmissione per la diffu­ sione di programmi religiosi, 2. alle Rundfunkveranstalter in ihren Sendungen die Würde des Menschen sowie die sitt­ lichen, religiösen und weltan­ schaulichen Überzeugungen anderer achten müssen, blei­ ben aufrechterhalten. (Schlußprotokoll ) 2. tutte le emittenti radiote­ levisive devono rispettare nelle loro trasmissioni la dignità del­ la persona come anche le con­ vinzioni morali, religiose e ideologiche degli altri. (Protocollo Finale) (3) In den Aufsichtsgremien der öffentlich-rechtlichen Rundfunkan­ stalten sowie in der Landesanstalt für privaten Rundfunk ist die ka­ tholische Kirche nach Maßgabe der gesetzlichen Bestimmungen vertre­ ten. (3) Negli organi di controllo degli enti radiotelevisivi di diritto pub­ blico come anche nell'ente del Land per la radiotelevisione privata, la Chiesa cattolica è rappresentata a norma delle disposizioni di legge. (4) Das Recht der katholischen Kir­ che, gemäß den gesetzlichen Vor­ schriften privaten Rundfunk zu ver­ anstalten oder sich an Rundfunk­ gesellschaften des Privatrechts zu beteiligen, bleibt unberührt. (4) Resta intatto il diritto della Chie­ sa cattolica di organizzare una ra­ diotelevisione privata conforme­ mente alle prescrizioni di legge o di avere parte in società radiotelevisive di diritto privato. Artikel 17 Articolo 17 (1) Kirchliche Friedhöfe genießen staatlichen Schutz. (1) I cimiteri ecclesiastici godono della protezione dello Stato. (2) Die Bestattung Nicht- oder Andersgläubiger auf kirchlichen (2) E garantita la sepoltura, nei cimiteri di monopolio ecclesiastico, 770 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale Monopolfriedhöfen wird gewährlei­ stet. (Schlußprotokoll) di persone non credenti o apparte­ nenti ad altre confessioni religiose. (Protocollo Finale) (3) Benutzungs- und Gebührenord­ nungen für kirchliche Friedhöfe bedürfen der Genehmigung der für das Bestattungswesen zuständigen Behörden. Die Friedhofsgebühren werden auf Antrag des kirchlichen Rechtsträgers im Verwaltungsvoll­ streckungsverfahren eingezogen. (Schlußprotokoll ) (3) I regolamenti per l'uso e per le tariffe dei cimiteri ecclesiastici ne­ cessitano dell'approvazione delle au­ torità, competenti in materia fu­ neraria. Le tariffe cimiteriali ven­ gono riscosse, su richiesta del gestore legale ecclesiastico, secondo la pro­ cedura esecutiva amministrativa. (Protocollo Finale) Artikel 18 Articolo 18 (1) Die katholische Kirche ver­ pflichtet sich, im Rahmen ihrer Möglichkeiten denkmalgeschützte Gebäude nebst den dazugehörigen Grundstücken sowie den Kunst- und Kultusgegenständen zu erhalten und zu pflegen. Sie wird Veräuße­ rungen und Veränderungen nur im Benehmen mit dem Ziel der Ver­ ständigung mit den staatlichen Denkmalbehörden vornehmen und dafür sorgen, daß die Kirchenge­ meinden bzw. Pfarreien und son­ stigen kirchlichen Verbände ent­ sprechend verfahren. (Schlußprotokoll) (1) La Chiesa cattolica si impegna a conservare e a curare, nel quadro delle proprie possibilità, gli edifìci soggetti a tutela monumentale con le relative appartenenze fondiarie come pure con gli oggetti artistici e cultuali. Essa effettuerà alienazioni e modifiche soltanto dopo aver preso contatto con la sovraintendenza sta­ tale ai monumenti al fine di rag­ giungere un'intesa, e avrà cura che le parrocchie e simili comunità eccle­ siastiche e le altre associazioni ec­ clesiastiche procedano in modo cor­ rispondente. (2) Bei der Vergabe der Mittel des Freistaats Thüringen für Denkmal­ pflege wird die Katholische Kirche angemessen berücksichtigt. Der Freistaat Thüringen wird sich dafür einsetzen, daß die Kirche auch von (2) Nell'assegnazione dei fondi dello Stato Libero di Turingia per la cura dei monumenti, la Chiesa cattolica viene presa adeguatamente in con­ siderazione. Lo Stato Libero di Tu­ ringia si adopererà per far sì che la (Protocollo Finale) Acta Ioannis Pauli Pp. II 771 solchen Einrichtungen Hilfe erhält, die auf nationaler und internatio­ naler Ebene für die Denkmalpflege tätig sind. Chiesa riceva aiuti anche da quelle istituzioni, che a livello nazionale e internazionale operano per la cura dei monumenti. (3) Soweit das Schatzregal Anwen­ dung findet, werden diese Kultur­ denkmäler der Katholischen Kirche auf Antrag als Dauerleihgabe über­ lassen. (3) Là dove si applica la norma della «regalia del tesoro» (Schatzregal), detti monumenti culturali vengono, su domanda, lasciati alla Chiesa cat­ tolica in prestito permanente. Artikel 19 Articolo 19 (1) Das Eigentum und andere Ver­ mögensrechte der Katholischen Kir­ che und ihrer religiösen Vereine wer­ den nach Maßgabe von Artikel 140 des Grundgesetzes für die Bundes­ republik Deutschland in Verbin­ dung mit Artikel 138 Absatz 2 der Deutschen Verfassung vom 11. Au­ gust 1919 (Weimarer Reichsverfas­ sung) gewährleistet. (Schlußprotokoll) (1) La proprietà e gli altri diritti patrimoniali della Chiesa cattolica e delle sue associazioni religiose sono garantiti secondo la norma dell'ar­ ticolo 140 della Legge Fondamen­ tale della Repubblica Federale di Germania in connessione con l'ar­ ticolo 138, capoverso 2, della Co­ stituzione tedesca dell'11 agosto 1919 (Costituzione del Reich di Weimar). (Protocollo Finale) (2) Bei der Anwendung enteignungs­ rechtlicher Vorschriften werden die Landesbehörden auf die kirchlichen Belange Rücksicht nehmen. Beab­ sichtigen die Katholische Kirche oder ihre religiösen Vereine in Fällen der Enteignung oder der Ver­ äußerung kirchlicher Grundstücke gleichwertige Ersatzgrundstücke zu erwerben, werden die Landesbehör­ den ihnen im Rahmen der gesetz­ lichen Bestimmungen entgegen­ kommen. (Schlußprotokoll) (2) Nell'applicazione di norme di esproprio le autorità del Land avranno riguardo agli interessi ec­ clesiastici. Qualora, in casi di espro­ prio o di alienazione di terreni ec­ clesiastici, la Chiesa cattolica o le sue associazioni religiose intendano ac­ quisire terreni sostitutivi di uguale valore, le autorità del Land ver­ ranno loro incontro nel quadro delle disposizioni di legge. (Protocollo Finale) 772 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Artikel 20 Articolo 20 (1) Für staatliche Grundstücke und Gebäude, die kirchlichen oder ka­ ritativen Zwecken gewidmet sind, bleiben diese Widmung und die Bau­ unterhaltungspflicht des Freistaats Thüringen bis zum Abschluß von Vereinbarungen nach Absatz 2 be­ stehen. (1) Per i terreni e gli edifici dello Stato che sono destinati a scopi ecclesiastici o caritativi, tale desti­ nazione e l'obbligo dello Stato Li­ bero di Turingia di contribuire al mantenimento dei fabbricati per­ durano fino alla conclusione di intese a norma del comma 2. (2) Der Freistaat Thüringen und die katholische Kirche werden mög­ lichst bald in Verhandlung über eine Übertragung des Eigentums an sol­ chen Grundstücken und Gebäuden an die Kirche und über endgültige Regelungen der Baulast eintreten. (2) Lo Stato Libero di Turingia e la Chiesa cattolica entreranno quanto prima in trattativa per trasferire alla Chiesa la proprietà su terreni ed edifìci del genere e per regolamen­ tare definitivamente l'onere di con­ tribuzione al mantenimento dei fab­ bricati. Artikel 21 Articolo 21 (1) Die Vorschriften der Bistümer über die vermögensrechtliche Ver­ tretung der kirchlichen Körper­ schaften, selbständigen Anstalten und selbständigen Stiftungen des öffentlichen Rechts werden dem zu­ ständigen Ministerium vor ihrem Erlaß vorgelegt. Die Vorschriften werden eine geordnete Vertretung der betreffenden Institutionen ge­ währleisten. (1) Le prescrizioni delle diocesi sulla rappresentanza giuridico-patrimoniale degli enti, degli istituti au­ tonomi e delle fondazioni autonome della Chiesa, dotati di personalità giuridica pubblica, vengono presen­ tate al competente Ministero prima della loro emanazione. Dette pre­ scrizioni garantiranno una conve­ niente rappresentanza delle istitu­ zioni interessate. (2) Das zuständige Ministerium kann Einspruch erheben, wenn eine ordnungsgemäße vermögensrechtli­ che Vertretung nicht gewährleistet erscheint. Der Einspruch ist bis zum (2) Il Ministero competente può sol­ levare eccezione, quando non appaia garantita una regolare rappresen­ tanza giuridico-patrimoniale. L'ec­ cezione è ammissibile fino allo sca- Acta Ioannis Pauli Pp. II 773 Ablauf von zwei Monaten seit der Vorlage zulässig. Die Bistümer sind im Falle eines Einspruchs gehalten, die betreffenden Vorschriften zu überprüfen. dere di due mesi a partire dalla presentazione. In caso di eccezione, le diocesi sono tenute a esaminare le prescrizioni in questione. (3) Die kirchlichen Bestimmungen über die vermögensrechtliche Ver­ tretung der in Absatz 1 genannten Institutionen werden im Staatsan­ zeiger für den Freistaat Thüringen und in den Amtsblättern der Bis­ tümer veröffentlicht. Die Veröffent­ lichung im Staatsanzeiger wird auf Ersuchen der zuständigen kirchli­ chen Stellen durch das zuständige Ministerium veranlaßt. Entspre­ chendes gilt für die Bestimmungen über einen Genehmigungsvorbehalt von kirchlichen Oberbehörden und andere Vorschriften des kirchlichen Vermögensverwaltungsrechtes, wenn deren Veröffentlichung der Sicher­ heit im Rechtsverkehr dient. (Schlußprotokoll) (3) Le disposizioni ecclesiastiche sul­ la rappresentanza giuridico-patrimoniale delle istituzioni, menziona­ te al comma 1, vengono pubblicate nella Gazzetta Ufficiale dello Stato Libero di Turingia e nei Bollettini ufficiali delle diocesi. La pubblica­ zione nella Gazzetta Ufficiale viene effettuata dal Ministero competente su istanza degli uffici ecclesiastici competenti. Ciò vale, in modo cor­ rispondente, per le disposizioni che riservino ad autorità ecclesiastiche superiori determinate autorizzazio­ ni e per altre prescrizioni del diritto amministrativo patrimoniale eccle­ siastico, qualora la loro pubblica­ zione serva alla sicurezza dei rap­ porti giuridici. (Protocollo Finale) Artikel 22 Articolo 22 (1) Die im Freistaat Thüringen be­ stehenden staatlichen Patronatsrechte sind aufgehoben. (1) I diritti statali di patronato, esistenti nello Stato Libero di Tu­ ringia, sono aboliti. (2) Bezüglich der früheren verei­ nigten Kirchen- und Schulämter werden die Vertragschließenden darauf hinwirken, daß sowohl die kommunalen Gebietskörperschaften als auch die Kirchengemeinden (2) In riferimento agli anteriori uffici ecclesiastici e scolastici unificati, le Parti contraenti si adopereranno per conseguire che tanto le entità co­ munali territoriali quanto le par­ rocchie e simili comunità ecclesia- 774 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale bzw. die Pfarreien und etwa weiter betroffene kirchliche Gliederungen zügig die erforderlichen Auseinan­ dersetzungsverträge abschließen oder die bereits abgeschlossenen Verträge durchführen. stiche ed altre strutture ecclesia­ stiche eventualmente interessate concludano rapidamente i necessari accordi di separazione oppure at­ tuino gli accordi già conclusi. Artikel 23 Articolo 23 ( 1 ) Der Freistaat Thüringen zahlt an die katholische Kirche anstelle frü­ her gewährter Dotationen der Diö­ zesen und Diözesananstalten und von Zuschüssen für die Pfarrbesol­ dung und -Versorgung, anstelle aller Geld- und Sachleistungen aufgrund staatlicher Baulastverpflichtungen an Gebäuden im kirchlichen Eigen­ tum sowie anstelle aller anderen auf ältereren Rechtstiteln beruhenden Zahlungen einen jährlichen Gesamt­ zuschuß (Staatsleistung). Die ka­ tholische Kirche stellt den Freistaat Thüringen von allen Verpflichtun­ gen zu Geld- und Sachleistungen an die Kirchengemeinden bzw. die Pfarreien, insbesondere aus Baulast­ pflichten, frei. Über die Staatslei­ stung hinaus werden weitere Lei­ stungen an die katholische Kirche und ihre Kirchengemeinden bzw. Pfarreien nur erbracht, wenn sie in diesem Vertrag oder den allgemei­ nen Gesetzen vorgesehen sind. ( 1 ) Lo Stato Libero di Turingia versa alla Chiesa cattolica un contributo globale annuale (prestazione finan­ ziaria statale) in luogo delle do­ tazioni delle diocesi e degli istituti diocesani, concesse in passato, e del­ le sovvenzioni per il trattamento economico e la pensione dei parroci, in luogo di tutte le prestazioni in denaro e in natura derivanti dagli obblighi statali di contribuzione al mantenimento degli edifìci in pro­ prietà ecclesiastica, come pure in luogo di tutti gli altri pagamenti fondati su titoli legali più antichi. La Chiesa cattolica esonera lo Stato Libero di Turingia da tutti gli ob­ blighi di prestazioni in denaro e in natura alle parrocchie e simili co­ munità ecclesiastiche, in particolare dagli oneri di contribuzione al man­ tenimento degli edifici. Oltre alla prestazione finanziaria statale ven­ gono fornite ulteriori prestazioni al­ la Chiesa cattolica e alle sue par­ rocchie e simili comunità ecclesia­ stiche soltanto se sono previste nel presente Accordo o nelle leggi ge­ nerali. 775 Acta Ioannis Pauli Pp. II (2) Die Staatsleistung beträgt 1997 (2) La prestazione finanziaria sta­ tale ammonta nel 1997 a 998 000 DM für die Abgeltung der Baulasten, 998.000 marchi tedeschi per il sal­ do degli oneri di contri­ buzione al mantenimento degli edifici, 5 056 000 DM für die Abgeltung aller anderen älte­ ren Titel. 5.056.000 marchi tedeschi per il sal­ do di tutti gli altri titoli più antichi. (3) Ändert sich nach dem 1. Januar 1997 die Besoldung der Beamten im Staatsdienst, so ändert sich die Staatsleistung auf der Grundlage der für das Jahr 1997 vereinbarten Höhe entsprechend. Zugrunde ge­ legt wird das Eingangsamt für den höheren nichttechnischen all­ gemeinen Verwaltungsdienst, Besol­ dungsgruppe A 13 der Bundesbe­ soldungsordnung, 7. Dienstaltersstufe, verheiratet, 2 Kinder. (3) Se dopo il I gennaio 1997 varia la retribuzione dei funzionari a ser­ vizio dello Stato, varia in modo corrispondente la prestazione finan­ ziaria statale sulla base della somma convenuta per l'anno 1997. Viene presa come base la carica intro­ duttiva per il servizio amministra­ tivo superiore generale non- tecnico, gruppo di retribuzione A 13 del­ l'ordinamento retributivo federale, 7° livello di anzianità di servizio, sposato, con 2 figli. (4) In den Jahren 1998 bis 2001 erfolgt darüber hinaus eine Erhö­ hung der Staatsleistung für die Ab­ geltung von Baulasten in Höhe von jährlich 225 000 DM. (4) Negli anni 1998-2001 avrà luogo inoltre un aumento della prestazione finanziaria statale per il saldo degli oneri di contribuzione al manteni­ mento degli edifici per un ammon­ tare di 225.000 marchi tedeschi an­ nualmente. (5) Durch Vereinbarung der Bistü­ mer untereinander wird die Staats­ leistung auf die Bistümer aufgeteilt. Die Vereinbarung ist dem zustän­ digen Ministerium anzuzeigen. (5) La prestazione finanziaria sta­ tale viene suddivisa fra le diocesi per mezzo di intesa fra le diocesi stesse. Tale intesa deve essere notificata al Ministero competente. o 776 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale (6) Die Staatsleistung wird mit ei­ nem Zwölftel des Jahresbeitrages jeweils monatlich im voraus unter Berücksichtigung der Vereinbarung nach Absatz 5 an die Bistümer ge­ zahlt. (Schlußprotokoll ) (6) La prestazione finanziaria sta­ tale viene corrisposta alle diocesi in rate mensili anticipate, pari di volta in volta alla dodicesima parte dell'importo annuo, tenendo in considerazione l'intesa di cui al comma 5. (Protocollo Finale) (7) Für eine Ablösung der Staats­ leistung gilt Artikel 140 des Grund­ gesetzes in Verbindung mit Artikel 138 Absatz 1 der Weimarer Reichs­ verfassung. (7) Per lo svincolo della prestazione finanziaria statale vale l'articolo 140 della Legge Fondamentale in con­ nessione con l'articolo 138, capo­ verso 1, della Costituzione del Reich di Weimar. Artikel 24 Articolo 24 Auf Landesrecht beruhende Gebüh­ renbefreiungen für den Staat gelten auch für die Bistümer, die bischöf­ lichen Stühle, die Kathedralkapitel, die Kirchengemeinden bzw. Pfar­ reien und Gesamtverbände sowie für die öffentlich-rechtlichen Anstalten, Stiftungen und Verbände der Kir­ che. Esenzioni da tasse, basate sulla le­ gislazione del Land e aventi come beneficiario lo Stato, valgono altresì per le diocesi, le sedi episcopali, i capitoli cattedrali, le parrocchie e simili comunità ecclesiastiche e rag­ gruppamenti di esse, come anche per gli istituti, le fondazioni e le as­ sociazioni della Chiesa, dotati di per­ sonalità giuridica pubblica. Artikel 25 Articolo 25 (1) Die Bistümer und Kirchen­ gemeinden bzw. Pfarreien und Ge­ samtverbände sind berechtigt, nach Maßgabe der landesrechtlichen Be­ stimmungen aufgrund von Steuer­ ordnungen Kirchensteuern, insbe­ sondere auch Kirchgeld, zu erheben. (1) Le diocesi e le parrocchie e simili comunità ecclesiastiche e i raggrup­ pamenti di esse hanno il diritto di percepire imposte ecclesiastiche, in particolare anche il contributo alla Chiesa (Kirchgeld), a norma delle disposizioni previste dalla legisla- Acta Ioannis Pauli Pp. II III Die Kirchensteuerordnungen und die Kirchensteuerbeschlüsse ein­ schließlich ihrer Änderungen und Ergänzungen bedürfen der staat­ lichen Anerkennung. zione del Land, sulla base dei re­ golamenti delle imposte. I regola­ menti delle imposte ecclesiastiche e le deliberazioni sulle imposte ec­ clesiastiche, incluse le loro modifiche e integrazioni, necessitano del ri­ conoscimento da parte dello Stato. (2) Die Bistümer werden sich für die Bemessung der Kirchensteuer als Zuschlag zur Einkommensteuer (Lohnsteuer) auf einen einheitlichen Zuschlagssatz, bei Erhebung einer Mindestbetragskirchensteuer sowie eines Kirchgeldes in glaubensver­ schiedener Ehe auf einheitliche Be­ träge einigen. (2) Le diocesi concorderanno una aliquota aggiuntiva unitaria per il calcolo dell'imposta ecclesiastica co­ me addizionale dell'imposta sul red­ dito (imposta sul salario), e con­ corderanno importi unitari nella ri­ scossione di un'imposta ecclesiastica d'importo minimo come pure del contributo alla Chiesa (Kirchgeld) in caso di matrimonio in cui un coniuge non appartiene ad una confessione avente il diritto di percepire imposte ecclesiastiche. (3) Die Bistümer werden ihre Kir­ chensteuerbeschlüsse und deren Än­ derungen und Ergänzungen dem zuständigen Ministerium unverzüg­ lich anzeigen. Die Kirchensteuer­ beschlüsse gelten als anerkannt, wenn sie den anerkannten Be­ schlüssen des vorhergehenden Haus­ haltsjahres entsprechen. (Schlußprotokoll) (3) Le diocesi notificheranno im­ mediatamente al Ministero compe­ tente le loro deliberazioni sulle im­ poste ecclesiastiche e le modifiche ed integrazioni delle medesime. Le de­ liberazioni sulle imposte ecclesiasti­ che si considerano riconosciute se corrispondono alle deliberazioni ri­ conosciute del precedente anno di bilancio. (Protocollo Finale) Artikel 26 Articolo 26 (1) Auf Antrag der Bistümer hat das zuständige Ministerium die Verwal­ tung der anerkannten Kirchensteu- (1) Su istanza delle diocesi, il Mi­ nistero competente deve trasferire agli uffici fiscali l'amministrazione 53 - A A. S 778 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ern den Finanzämtern zu übertra­ gen. Soweit die Einkommensteuer durch Abzug vom Arbeitslohn in Thüringer Betriebsstätten erhoben wird, sind die Arbeitgeber zu ver­ pflichten, auch die Kirchensteuer nach dem anerkannten Steuersatz einzubehalten und abzuführen. delle imposte ecclesiastiche ricono­ sciute. Se l'imposta sul reddito viene riscossa nei luoghi di lavoro nella Turingia mediante ritenuta sul sa­ lario lavorativo, si farà obbligo ai datori di lavoro di trattenere e di versare anche l'imposta ecclesiastica secondo l'aliquota tributaria rico­ nosciuta. (2) Der Freistaat Thüringen erhält für die Verwaltung der Kirchen­ steuer eine Vergütung, deren Höhe sich nach dem vereinnahmten Kir­ chensteueraufkommen richtet. Sie wird als jährlicher Vomhundertsatz gesondert vereinbart. Die Finanz­ ämter sind verpflichtet, den zustän­ digen kirchlichen Stellen in allen Kirchensteuerangelegenheiten im Rahmen der vorhandenen Unter­ lagen und eines vertretbaren Ver­ waltungsaufwandes unter Berück­ sichtigung des Datenschutzes Aus­ kunft zu geben. (Schlußprotokoll) (2) Per l'amministrazione dell'im­ posta ecclesiastica lo Stato Libero di Turingia riceve un indennizzo, il cui ammontare si regola secondo il get­ tito delle imposte ecclesiastiche che è stato incassato. Esso viene conve­ nuto separatamente come percen­ tuale annuale. Gli uffici fiscali sono obbligati a dare informazione ai competenti uffici ecclesiastici in tut­ te le questioni relative all'imposta ecclesiastica nei limiti della docu­ mentazione disponibile e di un di­ spendio amministrativo sostenibile, tenendo in considerazione la pro­ tezione dei dati. (Protocollo Finale) (3) Die Vollstreckung der Kirchen­ steuern wird auf Antrag der Bistü­ mer den Finanzämtern oder, wenn die kommunalen Gebietskörper­ schaften zustimmen, diesen über­ tragen. (3) L'esazione delle imposte eccle­ siastiche viene trasferita, su istanza delle diocesi, agli uffici fiscali op­ pure, se gli enti territoriali comunali acconsentono, a questi ultimi. Artikel 27 Articolo 27 ( 1 ) Die Bistümer und ihre Kirchen­ gemeinden bzw. Pfarreien sind be- (1) Le diocesi e le loro parrocchie e simili comunità ecclesiastiche sono 779 Acta Ioannis Pauli Pp. II rechtigt, von ihren Mitgliedern, un­ abhängig von Kirchensteuern und Kirchgeld, Spenden und andere frei­ willige Leistungen für kirchliche Zwecke zu erbitten. autorizzate a chiedere ai loro mem­ bri, indipendentemente dalle impo­ ste ecclesiastiche e dal contributo alla Chiesa (Kirchgeld), offerte e altre prestazioni volontarie per fini ec­ clesiastici. (2) Für die Bistümer und ihre ka­ ritativen Einrichtungen gelten dar­ über hinaus alljährlich zwei allge­ meine öffentliche Haus- und Straßensammlungen für kirchliche Zwecke als genehmigt. Die Termine dieser Sammlungen werden in Ab­ sprache mit der zuständigen Lan­ desbehörde festgelegt. (2) A favore delle diocesi e delle loro istituzioni caritative sono date per autorizzate, inoltre, ogni anno due collette generali pubbliche a domi­ cilio e sulle strade, per fini eccle­ siastici. Le date di queste collette vengono fissate d'intesa con la com­ petente autorità del Land. Artikel 28 Articolo 28 (1) Der katholischen Kirche werden nach Maßgabe der gesetzlichen Vor­ schriften die zur Erfüllung ihrer Aufgaben erforderlichen Daten aus dem Melderegister übermittelt. Der Freistaat Thüringen wird sich dafür einsetzen, daß die dafür notwen­ digen Erhebungs- und Übermitt­ lungsmöglichkeiten erhalten blei­ ben. (1) Alla Chiesa cattolica vengono trasmessi, a norma delle prescrizioni di legge, i dati del registro della popolazione, richiesti per l'espleta­ mento dei suoi compiti. Lo Stato Libero di Turingia si adopererà per conseguire che vengano mantenute le possibilità di rilevamento e di trasmissione necessarie a tale fine. (2) Die Übermittlung der Daten setzt voraus, daß bei der katho­ lischen Kirche ausreichende Daten­ schutzmaßnahmen getroffen sind. ( Schlußprotokoll) (2) La trasmissione dei dati presup­ pone che da parte della Chiesa cat­ tolica siano adottati provvedimenti sufficienti per la protezione dei dati. (Protocollo Finale) Artikel 29 Articolo 29 (1) Die Landesregierung und die Bischöfe werden sich regelmäßig zu (1) Il Governo del Land e i Vescovi si incontreranno regolarmente per col- 780 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Gesprächen über solche Fragen tref­ fen, die ihr Verhältnis zueinander berühren oder von beiderseitigem Interesse sind. (Schlußprotokoll) loqui su quelle questioni che toccano il loro reciproco rapporto o sono di interesse per ambedue le parti. (Protocollo Finale) (2) Sie werden sich vor der Regelung von Angelegenheiten, die die bei­ derseitigen Interessen maßgeblich berühren, rechtzeitig miteinander ins Benehmen setzen und sich zur Besprechung solcher Fragen zur Verfügung stellen. (2) Prima della regolamentazione di questioni, che toccano in modo de­ terminante gli interessi di ambedue le parti, essi prenderanno contatto fra di loro a tempo debito e si metteranno a disposizione per di­ scutere tali questioni. Artikel 30 Articolo 30 Regelungen in diesem Vertrag und im Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Thüringen über die Errichtung des Bistums Erfurt vom 14. Juni 1994 gehen inhaltlich abweichenden oder in­ haltlich übereinstimmenden Rege­ lungen in älteren konkordatären Verträgen vor, soweit sie denselben Gegenstand betreffen. (Schlußprotokoll) Le regolamentazioni, contenute nel presente Accordo e nell'Accordo fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Turingia sull'erezione della diocesi di Erfurt del 14 giugno 1994, pre­ cedono le regolamentazioni dero­ ganti quanto al contenuto o con­ formi quanto al contenuto, fissate in intese concordatarie di più antica data, in quanto riguardino il me­ desimo oggetto. (Protocollo Finale) Artikel 31 Articolo 31 Die Vertragschließenden werden zwischen ihnen etwa auftretende Meinungsverschiedenheiten über die Auslegung oder Anwendung dieses Vertrages auf freundschaftliche Weise beilegen. (Schlußprotokoll) Le Parti contraenti comporranno in via amichevole le divergenze d'opinione, che sorgessero eventual­ mente fra di esse circa l'interpre­ tazione o l'applicazione del presente Accordo. (Protocollo Finale) 781 Acta Ioannis Pauli Pp. II Artikel 32 Articolo 32 (1) Dieser Vertrag, dessen deutscher und italienischer Text gleiche Kraft haben, soll ratifiziert und die Ra­ tifikationsurkunden sollen ausge­ tauscht werden. (1) Il presente Accordo, i cui testi tedesco e italiano fanno medesima fede, dovrà essere ratificato e gli strumenti di ratifica dovranno es­ sere scambiati. (2) Der Vertrag einschließlich des Schlußprotokolls, das Bestandteil des Vertrages ist, tritt am Tage nach diesem Austausch in Kraft. (2) L'Accordo, incluso il Protocollo Finale che è parte costitutiva del­ l'Accordo medesimo, entra in vigore il giorno successivo a tale scambio. Diese Übereinkunft ist in doppelter Urschrift unterzeichnet worden. La presente convenzione è stata sot­ toscritta in doppio originale. Erfurt, den 11. Juni 1997 Für den Heiligen Stuhl Der Apostolische Nuntius in Deutschland ^ Giovanni Lajolo Erzbischof Dr. Giovanni Lajolo Für der Freistaat Thüringen Der Thüringer Ministerpräsident Bernhard Vogel Dr. Bernhard Vogel SCHLUßPROTOKOLL P R O T O C O L L O FINALE Zu Artikel 1 In relazione all'Articolo 1, Absatz 1: comma 1: Orden und nach Maßgabe des ka­ nonischen Rechts gebildete religiöse Gemeinschaften unterliegen staatlicherseits keinen über die Bindung an das für alle geltende Gesetz hin- Gli ordini e le comunità religiose formate a norma del diritto canonico non sono soggetti, da parte dello Stato, a nessuna limitazione che va­ da oltre il vincolo delle leggi generali 7 782 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ausgehenden Beschränkungen. Glei­ ches gilt für die übrigen katholischen Organisationen und Verbände, auch wenn sie außer religiösen, kultu­ rellen und karitativen Zwecken noch anderen Aufgaben dienen. Das Grundrecht der Religionsfreiheit bleibt unberührt. vigenti. Lo stesso vale per le ri­ manenti organizzazioni e associa­ zioni cattoliche, anche se oltre i fini religiosi, culturali e caritativi hanno pure altri compiti. Il diritto fon­ damentale della libertà religiosa re­ sta intatto. Zu Artikel 3: In relazione all'Articolo 3: Der Freistaat Thüringen wird ge­ setzliche Regelungen treffen, um den Schutz der Gottesdienste an kirchlichen Feiertagen, die nicht ge­ setzliche Feiertage sind, zu gewähr­ leisten. Lo Stato Libero di Turingia disporrà regolamentazioni di legge al fine di garantire la protezione delle funzioni sacre nelle festività ecclesiastiche, che non sono giorni festivi civili. Zu Artikel 4: In relazione all'Articolo 4: Die gegenwärtige Diözesanorganisation und -zirkumskription der ka­ tholischen Kirche im Freistaat Thü­ ringen richtet sich L'attuale organizzazione e circoscri­ zione diocesana della Chiesa cat­ tolica nello Stato Libero di Turingia si regola - für das Bistum Erfurt nach dem Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Frei­ staat Thüringen über die Er­ richtung des Bistums Erfurt vom 14. Juni 1994; - per la diocesi di Erfurt se­ condo l'Accordo fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Tu­ ringia sull'erezione della dio­ cesi di Erfurt del 14 giugno 1994; - für das Bistum DresdenMeißen nach der Apostoli­ schen Konstitution »Sollicitudo omnium Ecclesiarum« vom 24. Juni 1921; - per la diocesi di DresdaMisnia secondo la Costitu­ zione Apostolica «Sollicitudo omnium Ecclesiarum» del 24 giugno 1921; 783 Acta Ioannis Pauli Pp. II - für das Bistum Fulda nach Artikel 2 des Vertrages des Freistaates Preußen mit dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929 in Verbindung mit dem Vertrag zwischen dem Heili­ gen Stuhl und dem Freistaat Thüringen über die Errichtung des Bistums Erfurt vom 14. Juni 1994. - per la diocesi di Fulda se­ condo l'articolo 2 della Solenne Convenzione fra la Santa Sede e la Prussia del 14 giugno 1929 in connessione con l'Accordo fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Turingia sull'erezio­ ne della diocesi di Erfurt del 14 giugno 1994. Zu Artikel 5 In relazione all'Articolo 5, Absatz 1 und 2: commi 1 e 2: (1) Es besteht Einverständnis dar­ über, daß, sofern Bedenken allge­ meinpolitischer Natur bestehen, sol­ che in kürzester Frist vorgebracht werden. Liegt nach Ablauf von 20 Tagen eine derartige Erklärung nicht vor, so wird der Heilige Stuhl berechtigt sein, anzunehmen, daß Bedenken gegen den Kandidaten nicht bestehen. Über die in Frage stehenden Persönlichkeiten wird bis zur Veröffentlichung der Ernennung volle Vertraulichkeit bewahrt wer­ den. Ein staatliches Vetorecht wird dadurch nicht begründet. (1) Si è d'accordo che, se esistono obiezioni di natura politica generale, dovranno essere comunicate nel più breve tempo possibile. Se nessuna dichiarazione del genere verrà pre­ sentata nel termine di venti giorni, la Santa Sede avrà il diritto di ritenere che contro il candidato non esistono tali obiezioni. Fino alla pubblica­ zione della nomina sarà mantenuto il più stretto segreto sulla persona in questione. Ciò non importa un di­ ritto di veto da parte dello Stato. (2) Artikel 5 Absatz 2 gilt, solange keine andere Vereinbarung erfolgt. (2) L'Articolo 5, comma 2, vale fino a che non venga raggiunta un'altra intesa. Zu Artikel 5 In relazione all'Articolo 5, Absatz 3: comma 3: Das an einer österreichischen staat­ lichen Universität oder einer Gli studi filosofico-teologici, com­ piuti in un'università statale au- 784 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale deutschsprachigen schweizerischen Universität absolvierte philoso­ phisch-theologische Studium wird entsprechend den Grundsätzen für andere geisteswissenschaftliche Fä­ cher als gleichberechtigt aner­ kannt. striaca o in un'università svizzera di lingua tedesca, sono riconosciuti co­ me equiparati secondo i principi va­ lidi per le altre discipline letterarioumanistiche. Zu Artikel 5 In relazione all'Articolo 5, Absatz 4: comma 4: Im Fall des Absatzes 3 Nr. 1 gilt das staatliche Einverständnis grund­ sätzlich als erteilt. Nel caso del comma 3, numero 1, l'accordo da parte dello Stato si considera concesso in linea di mas­ sima. Zu Artikel 5 In relazione all'Articolo 5, Absatz 5 und 6: commi 5 e 6: Ein staatliches Einspruchsrecht wird hierdurch nicht begründet. Ciò non importa un diritto di ec­ cezione da parte dello Stato. Zu Artikel 6 In relazione all'Articolo 6, Absatz 1: comma 1: (1) Die Rechtsstellung anderer Erz­ bistümer und Bistümer, deren bi­ schöflichen Stühle, Kathedralkapi­ tel sowie Kirchengemeinden bzw. Pfarreien und aus diesen Kirchen­ gemeinden bzw. Pfarreien gebildeter Gesamtverbände bleibt hiervon un­ berührt. (1) Resta intatta la posizione giu­ ridica di altre arcidiocesi e diocesi, delle loro sedi episcopali, dei loro capitoli cattedrali come anche delle loro parrocchie e simili entità ec­ clesiastiche e dei raggruppamenti formati da queste parrocchie e simili entità ecclesiastiche. (2) Die Vertragschließenden lassen sich davon leiten, daß ein Wechsel aus dem kirchlichen in den staat- (2) Le Parti contraenti prendono come norma che il passaggio dal servizio ecclesiastico a quello statale 785 Acta Ioannis Pauli Pp. II liehen Dienst und umgekehrt durch Anwendung der dienstrechtlichen Bestimmungen keine unangemessen­ en Nachteile zur Folge hat. e viceversa non avrà, come con­ seguenza, svantaggi sproporzionati mediante l'applicazione delle dispo­ sizioni del diritto del lavoro. Zu Artikel 6 In relazione all'Articolo 6, Absatz 2: comma 2: Solange eine Vereinbarung über die Richtlinien nicht erzielt worden ist, bleibt es bei der bisherigen Rechts­ lage. Soweit Orden und religiösen Gemeinschaften in der Vergangen­ heit ein öffentlich-rechtlicher Rechts­ status zugekommen ist, wird ihnen der Freistaat Thüringen diesen Sta­ tus für die Zukunft wieder einräu­ men; die betroffenen kirchlichen Or­ ganisationen werden die entspre­ chenden Nachweise liefern. Fino a che non sia stata raggiunta un'intesa sulle direttive, resta valida la situazione giuridica finora vigen­ te. Se ad ordini e congregazioni re­ ligiose è appartenuto in passato uno stato giuridico di diritto pubblico, lo Stato Libero di Turingia accorderà loro nuovamente tale stato per il futuro; le organizzazioni ecclesia­ stiche in questione produrranno la relativa documentazione. Zu Artikel 11 In relazione all'Articolo 11, Absatz 2: comma 2: (1) Sofern der Freistaat Thüringen im Einvernehmen mit dem Heiligen Stuhl eine Katholisch-Theologische Fakultät oder einen KatholischTheologischen Fachbereich an einer staatlichen Hochschule errichtet, verzichten die Diözesanbischöfe auf die Ausübung des Rechts, eine ei­ gene Einrichtung für die wissen­ schaftliche Vorbildung der Geist­ lichen zu errichten oder zu unter­ halten. Das Recht, Priesterseminare zu errichten oder zu unterhalten, bleibt davon unberührt. (1) Qualora lo Stato Libero di Tu­ ringia istituisca una facoltà teolo­ gica cattolica o un dipartimento teo­ logico cattolico presso un'università statale d'intesa con la Santa Sede, i Vescovi diocesani rinunciano all'e­ sercizio del diritto di erigere o di mantenere una propria istituzione per la formazione scientifica degli ecclesiastici. Con ciò resta intatto il diritto di istituire o di mantenere seminari maggiori. 786 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale (2) Die Vertragschließenden sind sich darin einig, daß vor der vom Freistaat Thüringen beabsichtigten Neugründung einer KatholischTheologischen Fakultät an der Uni­ versität Erfurt ergänzende Verein­ barungen getroffen werden. (2) Le Parti contraenti convengono che prima della nuova erezione, pro­ gettata dallo Stato Libero di Tu­ ringia, di una facoltà teologica cat­ tolica presso l'università di Erfurt, saranno stipulate intese supplemen­ tari. Zu Artikel 13 In relazione all'Articolo 13, Absatz 1: comma 1: Gegenwärtig wird zur Erlangung der Befähigung zum Lehramt im Fach Katholische Religion die wissen­ schaftliche Vorbildung in Katholi­ scher Theologie und Religionspä­ dagogik durch das PhilosophischTheologische Studium Erfurt wahr­ genommen. Maßgebend dafür sind derzeit die Kooperationsvereinba­ rungen zwischen dem Philoso­ phisch-Theologischen Studium Er­ furt einerseits und der Pädagogi­ schen Hochschule Erfurt bzw. der Friedrich-Schiller-Universität Jena andererseits. Die Ausbildung in Ka­ tholischer Theologie und Religions­ pädagogik entspricht der Lehre und den Grundsätzen der katholischen Kirche. Per il conseguimento dell'abilitazio­ ne all'insegnamento nella materia Religione cattolica, la formazione scientifica in Teologia cattolica e in Pedagogia della religione è curata attualmente dallo Studio FilosoficoTeologico di Erfurt. A tal fine val­ gono come norma, per il momento, le Intese di cooperazione fra lo Studio Filosofico-Teologico di Erfurt, da una parte, e l'istituto universitario pedagogico di Erfurt e rispettiva­ mente l'università Friedrich Schiller di Jena, dall'altra parte. La for­ mazione in Teologia cattolica e in Pedagogia della religione è conforme alla dottrina e ai principi della Chie­ sa cattolica. Zu Artikel 13 In relazione all'Articolo 13, Absatz 5: comma 5: ( 1 ) Das zuständige Ministerium wird Prüfungsordnungen für das Lehr­ amt im Fach Katholische Religion erst erlassen, wenn durch Anfrage (1) Il competente Ministero emanerà gli ordinamenti degli esami per l'a­ bilitazione all'insegnamento nella materia Religione cattolica soltanto Acta Ioannis Pauli Pp. II 787 bei deh zuständigen Diözesanbischöfen festgestellt ist, daß Einwen­ dungen im Hinblick auf die Über­ einstimmung mit den verfassungs­ mäßig garantierten Grundsätzen der katholischen Kirche und mit den kirchlichen Anforderungen für die Ausbildung der Religionslehrer nicht erhoben werden. Einwendun­ gen sind möglichst umgehend, spä­ testens bis zum Ablauf von vier Monaten, geltend zu machen. se, con domanda ai Vescovi dio­ cesani competenti, è stato accertato che non vengono sollevate eccezioni riguardo alla conformità con i prin­ cipi della Chiesa cattolica, costitu­ zionalmente garantiti, e con le esi­ genze ecclesiastiche per la forma­ zione degli insegnanti di religione. Le eccezioni sono da far valere pos­ sibilmente senza indugio, al più tardi entro il termine di quattro mesi. (2) Das Ministerium wird eine Än­ derung der Studienordnung im Fach Katholische Theologie und Religi­ onspädagogik verlangen, wenn durch — möglichst umgehende — Anfrage bei den Diözesanbischöfen festgestellt worden ist, daß Einwen­ dungen im Hinblick auf die Über­ einstimmung mit den verfassungs­ mäßig garantierten Grundsätzen der katholischen Kirche und mit den kirchlichen Anforderungen für die Ausbildung der Religionslehrer erhoben werden. Einwendungen sind möglichst umgehend, späte­ stens bis zum Ablauf von vier Mo­ naten, geltend zu machen. (2) Il Ministero richiederà una mo­ difica dell'ordinamento degli studi per la materia Teologia cattolica e Pedagogia della religione se, con domanda rivolta possibilmente sen­ za indugio ai Vescovi diocesani, è stato accertato che vengono solle­ vate eccezioni riguardo alla con­ formità con i principi della Chiesa cattolica, costituzionalmente garan­ titi, e con le esigenze ecclesiastiche per la formazione degli insegnanti di religione. Le eccezioni sono da far valere possibilmente senza indugio, al più tardi entro il termine di quat­ tro mesi. (3) Die kirchlichen Anforderungen für die Ausbildung der Religions­ lehrer ergeben sich zum Zeitpunkt des Vertragsabschlusses aus dem Dekret Nr. 234/78/B der Kongre­ gation für das Katholische Bil­ dungswesen vom 1. Januar 1983 und den »Kirchlichen Anforderungen an (3) Le esigenze ecclesiastiche per la formazione degli insegnanti di re­ ligione risultano, al momento della stipulazione dell'Accordo, dal De­ creto N. 234/78/B della Congrega­ zione per l'Educazione Cattolica del I gennaio 1983 e dalle «Esigenze ecclesiastiche per i corsi di abilio 788 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale die Studiengänge für das Lehramt in Katholischer Religion« der Deut­ schen Bischofskonferenz vom 23. September 1982. tazione all'insegnamento nella Re­ ligione cattolica» della Conferenza Episcopale Tedesca, del 23 settem­ bre 1982. (4) Die Bistümer stellen sicher, daß sie ein einheitliches Votum abge­ ben. (4) Le diocesi assicurano che da­ ranno un parere unitario. Zu Artikel 14 In relazione all'Articolo 14, Absatz 1: comma 1: (1) »Üblich« bezeichnet eine Praxis, die sich auf der Grundlage von Ar­ tikel 140 des Grundgesetzes in Ver­ bindung mit Artikel 141 der Wei­ marer Reichsverfassung entwickelt hat. »Geeigneter Raum« sind auch Mehrzweckräume. ( 1 ) « Consueta» indica una prassi, che si è sviluppata sulla base dell'ar­ ticolo 140 della Legge Fondamen­ tale in connessione con l'articolo 141 della Costituzione del Reich di Wei­ mar. «Spazio adatto» sono anche le sale che servono a più fini. (2) Das Nähere kann durch beson­ dere Vereinbarung geregelt werden. Die Vertragschließenden sind sich darüber einig, daß hieraus kein Rechtsanspruch auf den Abschluß einer Vereinbarung hergeleitet wer­ den kann. (2) I particolari possono essere re­ golati mediante speciale intesa. Le Parti contraenti sono d'accordo che da ciò non può venire dedotto alcun diritto alla stipulazione di un'in­ tesa. Zu Artikel 16 In relazione all'Articolo 16, Absatz 2: comma 2: Religiöse Sendungen sind nicht auf die Übertragung gottesdienstlicher oder liturgischer Handlungen be­ schränkt. I programmi religiosi non sono li­ mitati alla trasmissione di funzioni sacre o di atti liturgici. 789 Acta Ioannis Pauli Pp. II Zu Artikel 17 In relazione all'Articolo 17, Absatz 2: comma 2: Diese Gewährleistung steht unter der Voraussetzung, daß die für den Friedhof geltenden Vorschriften, insbesondere über die Benutzung der Grabstätten, über die Liege­ dauer und über eine mögliche Ent­ widmung, anerkannt werden. Questa garanzia è data nel presup­ posto che vengano riconosciute le prescrizioni vigenti per il cimitero, specialmente quelle riguardanti l'u­ so delle tombe, la durata della con­ cessione e un eventuale cambio di destinazione. Zu Artikel 17 In relazione all'Articolo 17, Absatz 3: comma 3: (1) Es besteht Übereinstimmung darüber, daß die staatliche Geneh­ migung der Benutzungsordnungen nur aus ordnungsrechtlichen, ins­ besondere bau- und seuchenpolizei­ lichen Gründen versagt werden darf. (1) Si è d'accordo che l'autorizza­ zione, da parte dello Stato, dei re­ golamenti per l'uso può essere ne­ gata soltanto per motivi di ordine pubblico, specialmente per quelli ri­ guardanti l'aspetto edilizio e la pre­ venzione delle epidemie. (2) Der Freistaat Thüringen be­ stimmt die zuständigen Verwaltungsvollstreckungsbehörden. Die durch die Vollstreckungsmaßnah­ men entstehenden und nicht beitreibbaren Verwaltungskosten und Auslagen sind vom kirchlichen Trä­ ger zu erstatten. (2) Lo Stato Libero di Turingia de­ termina le autorità competenti per l'esecuzione amministrativa. Le spe­ se amministrative e gli esborsi, ri­ sultanti dai provvedimenti di ese­ cuzione e non ricuperabili, devono essere rimborsati dal gestore eccle­ siastico. Zu Artikel 18 In relazione all'Articolo 18, Absatz 1: comma 1: Bei den dem Gottesdienst gewid­ meten Gegenständen (res sacrae) sind religiöse Belange vorrangig zu berücksichtigen. Sofern staatlicher Nel caso di oggetti destinati al culto (res sacrae) le esigenze religiose van­ no tenute in preminente conside­ razione. Qualora la tutela statale dei 790 Acta, Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale Denkmalschutz und liturgische In­ teressen der Kirche in Konflikt ge­ raten, haben in der Interessenab­ wägung liturgische Belange Vor­ rang. monumenti e gli interessi liturgici della Chiesa entrino in conflitto, le esigenze liturgiche hanno la pre­ minenza nella ponderazione degli interessi. Zu Artikel 19 In relazione all'Articolo 19, Absatz 1: comma 1: Ein Abbruch von gottesdienstlichen Gebäuden ist nur nach vorherigem Einvernehmen mit der zuständigen kirchlichen Behörde zulässig. Vom Einvernehmen kann nur abgesehen werden, wenn aus zwingenden Grün­ den der Gefahrenabwehr ein Ab­ bruch geboten ist. Una demolizione di edifìci di culto è ammessa soltanto dopo previo ac­ cordo con l'autorità ecclesiastica competente. Si può prescindere da tale accordo unicamente se una de­ molizione è imposta da cogenti mo­ tivi di prevenzione di pericoli. Zu Artikel 19 In relazione all'Articolo 19, Absatz 2: comma 2: Bei Vermögensverlusten durch Ent­ eignung vor dem 3. Oktober 1990 richten sich die Ansprüche nach den gesetzlichen Bestimmungen. Nel caso di perdite patrimoniali per esproprio anteriormente al 3 ottobre 1990, le rivendicazioni si confor­ mano alle disposizioni di legge. Zu Artikel 21 In relazione all'Articolo 21, Absatz 3: comma 3: (1) Der Freistaat Thüringen nimmt zur Kenntnis, daß als kirchliches Recht über die kirchliche Vermö­ gensverwaltung derzeit gilt ( 1 ) Lo Stato Libero di Turingia pren­ de atto che, quale legislazione ec­ clesiastica sull'amministrazione del patrimonio ecclesiastico, sono at­ tualmente in vigore - im Bereich des Bistums Er­ furt das kirchliche Gesetz über - nell'ambito della diocesi di Erfurt la legge ecclesiastica Acta Ioannis Pauli Pp. II 791 die Verwaltung des katholi­ schen Kirchenvermögens im Bereich des Bistums Erfurt vom 30. März 1996 (Staats­ anzeiger für den Freistaat Thüringen Nr. 35 vom 2. Sep­ tember 1996 S. 1647-1651 = Kirchliches Amtsblatt für das Bistum Erfurt Nr. 5 vom 2. Mai 1996); sulFamministrazione del patri­ monio della Chiesa cattolica nell'ambito della diocesi di Er­ furt del 30 marzo 1996 (Gaz­ zetta Ufficiale dello Stato Li­ bero di Turingia, n. 35, del 2 settembre 1996, pagg. 16471651 = Bollettino Ufficiale Ec­ clesiastico della diocesi di Er­ furt, n. 5, del 2 maggio 1996); - im Bereich des Bistums Fulda das Kirchenvermögensverwaltungsgesetz vom 20. April 1979, veröffentlicht im Hessischen Staatsanzeiger 28/79, S. 1450 ff. mit Ände­ rungen vom 12. Dezember 1995, veröffentlicht im Hes­ sischen Staatsanzeiger 3/96, S. 216 f. gemäß Einführungsge­ setz zum Kirchenvermögensverwaltungsgesetz für den thüringischen Teil des Bistums Fulda vom 30. September 1996 (Staatsanzeiger für den Frei­ staat Thüringen Nr. 7 vom 17. Februar 1997 S. 359-365 = Kirchliches Amtsblatt für die Diözese Fulda vom 31. Januar 1997, Stück II, Nr. 17, S. 7); - nell'ambito della diocesi di Fulda la legge sull'ammini­ strazione del patrimonio delle Chiese del 20 aprile 1979, pub­ blicata nella Gazzetta Ufficiale dell'Assia 28/79, pag. 1450ss, con modifiche del 12 dicembre 1995, pubblicate nella Gazzet­ ta Ufficiale dell'Assia 3/96, pag. 216s, a norma della legge del 30 settembre 1996 che in­ troduce per la parte turingia della diocesi di Fulda la me­ desima legge sull'amministra­ zione del patrimonio delle Chiese (Gazzetta Ufficiale del­ lo Stato Libero di Turingia, n. 7, del 17 febbraio 1997, pagg. 359-365 = Bollettino Ufficiale Ecclesiastico della diocesi di Fulda del 31 gennaio 1997, parte II, n. 17, pag. 7); - im Bereich des Bistums Dresden-Meißen die Bekannt­ machung über die Einrich­ tung der Römisch-Katholischen Kirche und ihrer Be- - nell'ambito della diocesi di Dresda-Misnia la notificazione sull'erezione della Chiesa ro­ mano-cattolica e dei suoi uffici nella diocesi di Misnia del 29 792 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale hörden im Bistum Meißen vom 29. November 1922 (Kirchli­ ches Amtsblatt für das Bistum Meißen Nr. 1 vom 1. Januar 1923, S. 1) und die Bekannt­ machung des Sächsischen Mi­ nisteriums für Volksbildung vom 30. Dezember 1931 (Säch­ sische Staatszeitung Nr. 1 vom 2. Januar 1932, S. 5 = Kirch­ liches Amtsblatt für das Bi­ stum Meißen Nr. 1 vom 1. Januar 1932, S. 9). novembre 1922 (Bollettino Uf­ ficiale Ecclesiastico della dio­ cesi di Misnia, n. 1, del I gennaio 1923, pag. 1) e la no­ tificazione del Ministero della Sassonia per la Pubblica Istru­ zione del 30 dicembre 1931 (Gazzetta Ufficiale della Sas­ sonia, n. 1, del 2 gennaio 1932, pag. 5 = Bollettino Ufficiale Ecclesiastico della diocesi di Misnia, n. 1, del I gennaio 1932, pag. 9). (2) Der Freistaat Thüringen erhebt keinen Einspruch gegen die vor­ läufige Weitergeltung der für die Bistümer Fulda und DresdenMeißen erlassenen Vorschriften. Sie sind im Staatsanzeiger für den Freistaat Thüringen (Nr. 32/1994, S. 2178-2184) unter Hinweis auf ihre Geltung als kirchliches Recht vorsorglich nochmals bekannt ge­ macht worden. (2) Lo Stato Libero di Turingia non solleva obiezione contro la tempo­ ranea permanenza in vigore delle prescrizioni emanate per le diocesi di Fulda e di Dresda-Misnia. A ogni buon conto esse sono state notificate di nuovo nella Gazzetta Ufficiale dello Stato Libero di Turingia (n. 32/1994, pagg. 2178-2184) con in­ dicazione della loro validità quale legislazione ecclesiastica. (3) Der Freistaat Thüringen stellt klar, daß das Preußische Gesetz über die Verwaltung des katholischen Kirchenvermögens vom 24. Juli 1924 (Preußische Gesetzessamm­ lung 1924, S. 585) als staatliches Recht auch in den ehemals preußischen Teilen des Freistaats Thüringen nicht mehr fortgilt; da­ mit entfallen auch die darin ent­ haltenen Vorschriften über die staatlichen Aufsichts-, Mitwirkungs- und Genehmigungsrechte. (3) Lo Stato Libero di Turingia pre­ cisa che la Legge prussiana sull'am­ ministrazione del patrimonio della Chiesa cattolica del 24 luglio 1924 (Raccolta delle leggi prussiane 1924, pag. 585) non continua più ad essere in vigore, come legislazione dello Stato, neppure nelle parti già prus­ siane dello Stato Libero di Turingia; con ciò sono abolite anche le pre­ scrizioni ivi contenute circa i diritti di controllo, di concorso e d'au­ torizzazione da parte dello Stato. o o 793 Acta Ioannis Pauli Pp. II (4) Die katholische Kirche ver­ pflichtet sich, innerhalb von drei Jahren nach Inkrafttreten dieses Vertrages eine möglichst für den ganzen Freistaat Thüringen einheit­ liche kirchliche Regelung der Ver­ mögensverwaltung herbeizuführen. (4) La Chiesa cattolica si impegna a introdurre, entro tre anni dall'en­ trata in vigore del presente Accordo, una regolamentazione ecclesiastica dell' amministrazione patrimoniale, possibilmente unitaria, per l'intero Stato Libero di Turingia. Zu Artikel 23 In relazione all'Articolo 23, Absatz 6: comma 6: Ein Nachweis über die Verwendung der Mittel ist nicht erforderlich. Non è richiesta una documentazione sull'impiego dei fondi. Zu Artikel 25 In relazione all'Articolo 25, Absatz 3: comma 3: Tritt eine wesentliche Änderung der für die Höhe der Kirchensteuer maßgeblichen Verhältnisse ein, wird die für die Anerkennung der Kir­ chensteuerbeschlüsse zuständige Lan­ desbehörde die Bistümer auf die Notwendigkeit einer Anpassung der Kirchensteuerhebesätze schriftlich unter Darlegung der Gründe hin­ weisen und Verhandlungen mit dem Ziel einer Verständigung führen. Die Genehmigungsflktion entfällt dann mit Ablauf des Haushaltsjahres, das auf das Jahr des Zugangs des Schrei­ bens folgt. Qualora intervenisse una modifica essenziale delle condizioni che sono determinanti per l'ammontare del­ l'imposta ecclesiastica, l'autorità del Land, competente per il riconosci­ mento delle deliberazioni riguardan­ ti l'imposta ecclesiastica, attirerà per iscritto l'attenzione delle diocesi sulla necessità di un adeguamento delle aliquote di percezione dell'im­ posta ecclesiastica, esponendone i motivi, e condurrà trattative ai fini di un'intesa. La presunta autoriz­ zazione cessa quindi con il termine dell'anno di bilancio che segue al­ l'anno dell'invio dello scritto. Zu Artikel 26 In relazione all'Articolo 26, Absatz 2: comma 2: Die Bistümer gewährleisten die Wahrung des Steuergeheimnisses Le diocesi garantiscono il mante­ nimento del segreto fiscale a norma 54 - A. A. S 794 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale nach Maßgabe der zu dessen Schutz erlassenen staatlichen Bestimmun­ gen. delle disposizioni statali emanate a sua tutela. Zu Artikel 28 In relazione all'Articolo 28, Absatz 2: comma 2: Die Feststellung, daß ausreichender Datenschutz gewährleistet ist, trifft das zuständige Ministerium auf­ grund der von den Bistümern vor­ zulegenden kirchengesetzlichen Re­ gelungen. La constatazione che è garantita una sufficiente protezione dei dati, viene fatta dal competente Mini­ stero in base alle regolamentazioni legislative canoniche da presentarsi da parte delle diocesi. Zu Artikel 29 In relazione all'Articolo 29, Absatz 1: comma 1: Unter regelmäßigen Gesprächen sind Zusammenkünfte gemeint, die möglichst einmal jährlich stattfin­ den. Per colloqui regolari si intendono incontri che abbiano luogo, per quanto possibile, una volta l'anno. Zu Artikel 30: In relazione all'Articolo 30: Im übrigen besteht Übereinstim­ mung zwischen den Vertrag­ schließenden, daß — auch soweit das Konkordat zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Deutschen Reich vom 20. Juli 1933 den Freistaat Thüringen bindet — die Bestimmungen dieses Konkordates über die Anforderungen an geist­ liche Ordensobere (Artikel 15 Absatz 2 Satz 1 und Absatz 3) und über die Bekenntnisschule (Artikel 23 und 24) sowie die Bestimmungen Inoltre esiste accordo fra le Parti contraenti che — anche in quanto il Concordato fra la Santa Sede ed il Reich Germanico del 20 luglio 1933 vincola lo Stato Libero di Turingia — le disposizioni di detto Concor­ dato circa i requisiti per i superiori religiosi (articolo 15, capoverso 2, periodo 1, e capoverso 3) e circa la scuola confessionale (articoli 23 e 24), come pure le disposizioni del­ l'articolo 32 del medesimo Concor­ dato, non vengono applicate nei rap- 795 Acta Ioannis Pauli Pp. II des Artikel 32 dieses Konkordates im Verhältnis zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Thüringen nicht angewendet werden. porti fra la Santa Sede e lo Stato Libero di Turingia. Zu Artikel 31: In relazione all'Articolo 31: Sollte der Freistaat Thüringen in Verträgen mit anderen vergleich­ baren Religionsgemeinschaften über diesen Vertrag hinausgehende Rech­ te und Leistungen gewähren, wer­ den die Vertragschließenden ge­ meinsam prüfen, ob wegen des Grundsatzes der Parität Änderun­ gen dieses Vertrages notwendig sind. Qualora in accordi con altre co­ munità religiose comparabili lo Sta­ to Libero di Turingia concedesse diritti e prestazioni che superino il presente Accordo, le Parti contraen­ ti esamineranno insieme se, a causa del principio di parità, siano ne­ cessarie modifiche del presente Ac­ cordo. Diese Übereinkunft ist in doppelter Urschrift unterzeichnet worden. La presente convenzione è stata sot­ toscritta in doppio originale. Erfurt, den 11. Juni 1997 Für den Heiligen Stuhl Der Apostolische Nuntius in Deutschland Giovanni Lajolo Erzbischof Dr. Giovanni Lajolo Für den Freistaat Thüringen Der Thüringer Ministerpräsident Bernhard Vogel Dr. Bernhard Vogel Instrumenta ratihabitionis Thuringiae constitutae, Conventionis inter Sanctam Sedem et Liberum Statum accepta et reddita mutuo fuerunt Bonnae in urbe die mensis Octobris anno MCMXCVII. mensis Octobris vigere coepit ad normam eiusdem Pactionis. VI Quae quidem Conventio insequenti die ipsius Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 796 SECRETARIA STATUS RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI Norme per la Liquidazione e Revisione degli Articoli 11 e 24 del Regolamento Pensioni Il Santo Padre Giovanni Paolo II, nell'Udienza concessa al sottoscritto Cardinale Segretario di Stato il giorno 14 ottobre 1997, ha approvato in for­ ma specifica: — le unite « Norme per la Liquidazione », Allegato A, per il personale alle dipendenze degli Organismi o Enti indicati all'Art. 1, I comma delle Norme medesime; — la revisione, come da Allegato B, degli Artt. 11 e 24 del vigente Re­ golamento Pensioni. Il Santo Padre ha disposto che le norme di cui agli Allegati A e B en­ trino in vigore il I gennaio 1998. o o Dal Vaticano, 8 novembre 1997. & ANGELO \card. SODANO Segretario di Stato In Secret. Status tab., V 41S!S62 ON Acta Ioannis Pauli Pp. II 797 Adnexum A NORME PER LA LIQUIDAZIONE ART. 1 Diritto alla liquidazione 1. Il Personale ecclesiastico, religioso e laico, alle dipendenze della Curia Romana, dello Stato della Città del Vaticano, della Radio Vaticana e degli Organismi o Enti, anche non aventi sede legale o domicilio nello Stato della Città del Vaticano, gestiti amministrativamente in modo diretto dalla Sede Apostolica e comunque alle dipendenze di tutti gli Enti compresi nel campo di applicazione del Regolamento per le Pensioni dell'8 settembre 1 9 9 2 , ha diritto alla liquidazione, in ogni caso di cessazione dal servizio, a meno che il Regolamento particolare per il trattamento di quiescenza applicabile non escluda espressamente tale diritto. 2. La liquidazione sarà corrisposta dalla Amministrazione di appartenen­ za del dipendente alla data di cessazione dal servizio. ART. 2 Misura della liquidazione 1. La liquidazione sarà corrisposta nella misura di 1 3 / 1 2 dell'ultima re­ tribuzione ordinaria mensile per ogni anno di servizio utile al trattamento pensionistico, nel limite massimo di quaranta, quale determinato dai Rego­ lamenti del Personale cui, tempo per tempo, è stato soggetto il dipendente. 2. La retribuzione ordinaria mensile attualmente è composta da retribu­ zione di base (base di livello), scatti biennali ed aggiunta speciale di indiciz­ zazione per tredici mensilità nonché dall'eventuale indennità fissa per re­ sponsabilità dirigenziale. 3. Nel caso di approvazione di aumenti delle retribuzioni di base, ai soli fini del calcolo della liquidazione, ogni mese, per i trentasei mesi successivi alla data di decorrenza delle stesse, la retribuzione di base del dipendente cui deve essere corrisposta la liquidazione è assunta, convenzionalmente, pari alla somma dei seguenti addendi: Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 798 a) importo della retribuzione di base antecedente l'aumento approvato; b) eventuale importo ASI compreso nell'aumento, a motivo del disposto suo conglobamento nella retribuzione di base; c) le seguenti percentuali dell'aumento della retribuzione di base appro­ vato, diminuito dell'eventuale importo ASI di cui alla precedente lett. &): Periodo decorrenza aumento dal I mese al 12° mese dal 13° mese al 24° mese dal 25° mese al 36° mese dopo il 36° mese o Aliquota 25% 50% 75% 100% 4. Nel caso in cui nell'ultimo quinquennio si sia verificato passaggio di livello o attribuzione o sospensione o cessazione di elementi retributivi che entrano nel computo del trattamento della liquidazione si procede a deter­ minare convenzionalmente gli elementi retributivi, indicati al precedente Art. 2, 2° comma, dell'ultima retribuzione ordinaria mensile come segue. a) Importo convenzionale della retribuzione di base L'importo convenzionale della retribuzione di base è determinato quale media aritmetica degli importi mensili, tredicesima mensilità inclusa, delle retribuzioni di base percepite dal dipendente, tempo per tempo, nell'ultimo quinquennio, previamente aggiornate in conformità alle tabelle retributive vigenti alla data di cessazione dal servizio ed in conformità al disposto del precedente 3° comma, qualora nell'ultimo quinquennio siano stati approvati aumenti nelle retribuzioni di base. b) Importo convenzionale dell'aggiunta speciale di indicizzazione L'importo convenzionale dell'aggiunta speciale di indicizzazione è deter­ minato quale media aritmetica: — dell'importo ASI del mese di cessazione dal servizio; e — dell'importo ASI che, per il mese di cessazione dal servizio, spette­ rebbe al dipendente secondo l'inquadramento funzionale del mese di inizio dell'ultimo quinquennio ed in conformità alle tabelle retributi­ ve vigenti alla data di cessazione dal servizio. Acta Ioannis Pauli Pp. II 799 c) Importo convenzionale degli scatti biennali di anzianità L'importo convenzionale degli scatti biennali di anzianità è determinato quale media aritmetica: — dell'importo degli scatti biennali di anzianità del mese di cessazione dal servizio; e — dell'importo degli scatti biennali di anzianità che spetterebbe al di­ pendente, sempre alla data di cessazione dal servizio ed in conformi­ tà alle tabelle retributive vigenti a tale data, qualora durante l'ulti­ mo quinquennio non si fosse verificato alcun passaggio di livello o di categoria funzionale. d) Importo convenzionale della indennità fissa per responsabilità diri­ genziale L'importo convenzionale della indennità fissa per responsabilità dirigen­ ziale è determinato con la seguente formula: n LDc = ID x — 65 dove: importo convenzionale della indennità fissa per responsa­ bilità dirigenziale; IDc TI) .= importo della indennità fissa per responsabilità dirigenzia­ le alla data di cessazione dal servizio; numero delle mensilità, 13 mensilità inclusa, nel quin­ quennio in cui l'indennità è stata effettivamente corrispo­ sta; nei casi in cui è prevista l'esclusione durante l'assenza dal servizio per infortunio o malattia dipendenti da fatti di servizio, della erogazione della indennità, sono conteg­ giati, ai soli ed esclusivi fini del calcolo della indennità convenzionale, anche i mesi nei quali l'indennità fìssa per responsabilità dirigenziale non è stata corrisposta. Nei casi in cui è prevista l'esclusione durante l'assenza dal servizio per infortunio o malattia dipendenti da fatti di servizio, della erogazione di uno o più degli elementi retributivi pensionabili, si provvede a conteggiare, ai n = a Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 800 soli ed esclusivi fini delle presenti norme, per tali periodi di assenza dal ser­ vizio, gli importi di tali elementi retributivi secondo l'inquadramento tempo per tempo vigente e le tabelle in vigore alla data del pensionamento. 5. Per il Personale in servizio alla data del I gennaio 1993, ai fini del servizio utile, sono fatte salve le disposizioni di cui all'Art. 18 del previgen­ te Regolamento Pensioni del 23 dicembre 1963 e successive modificazioni ed integrazioni. o 6. I periodi di studi universitari trascorsi prima dell'assunzione in servi­ zio per il conseguimento di un titolo di primo livello — diploma universita­ rio — o di un titolo di secondo livello — diploma di laurea — o di diplomi equipollenti riconosciuti dalla Sede Apostolica, sono a domanda riscattabili una sola volta ai fini degli anni di servizio utile al trattamento di liquida­ zione, nel limite massimo della durata statutaria dei corsi dei suddetti di­ ploma universitario, diploma di laurea o diplomi equipollenti. L'entità del riscatto, da corrispondersi all'Amministrazione di appartenenza, è determi­ nata in conformità alle norme che saranno emanate dalla Segreteria di Stato. 7. Restano ferme le norme di cui al "Rescriptum ex Audientia SS.mi" del 28 ottobre 1993 relative al riscatto degli anni di servizio prestati fuori ruolo. 8. Il servizio utile complessivo si computa in anni e mesi interi, compu­ tando come mese intero la frazione di mese superiore a 15 giorni. ART. Ritenute 3 contributive 1. Il personale dipendente rilascerà, tempo per tempo all'Amministrazio­ ne di appartenenza, F 1,50% della retribuzione ordinaria mensile determina­ ta ai sensi del precedente Art. 2, 2° comma, durante tutto il periodo di per­ manenza in servizio ed indipendentemente dal servizio utile al trattamento pensionistico già maturato. 2. La Segreteria di Stato può disporre la variazione dell'aliquota di cui al precedente I comma qualora il Regolamento dell'Ente cui appartiene il dipendente riconosca, ai fini degli anni di servizio utile al trattamento pen­ sionistico, maggiorazioni ai periodi di effettivo servizio prestato. o 3. Per il solo personale in servizio alla data di entrata in vigore delle presenti Norme è confermata la disposizione di cui al punto 7, I comma del Foglio della Segreteria di Stato n. 207.400 del 27 ottobre 1972. o 801 Acta Ioannis Pauli Pp. II ART. Avérai diritto alla liquidazione 4 in caso di premorienza del dipendente In caso di premorienza del dipendente la liquidazione spetta ai supersti­ ti individuati secondo la normativa applicata in relazione all'ordinamento pensionistico vaticano e secondo i criteri di ripartizione ivi indicati; in as­ senza spetta agli eredi. ART. 5 Misura della liquidazione nel caso di lavoro a tempo parziale Al dipendente che si sia avvalso per tutta o parte della sua vita lavora­ tiva della facoltà di svolgere attività lavorativa a tempo parziale, la misura della liquidazione è determinata applicando i criteri di cui all'Art. 2 alla re­ tribuzione riferita al pari grado operante a tempo pieno, in combinazione con il coefficiente di anzianità risultante dalla somma dei periodi interi tra­ scorsi a tempo pieno con i periodi trascorsi a tempo parziale, previa appli­ cazione a questi ultimi del coefficiente corrispondente al rapporto fra tempo parziale e tempo pieno. ART. 6 Anzianità di servizio nel caso di trasferimento 1. Nel caso di trasferimento del dipendente da uno ad altro Ente, di cui all'Art. 1, la sua anzianità di servizio non viene interrotta e pertanto ai fini della misura della liquidazione si cumulano tutti i periodi di servizio utile al trattamento pensionistico maturato, quali risultanti tempo per tempo dal Regolamento dell'Ente di appartenenza. 2. Nel caso in cui il trasferimento comporti mutamento di Amministra­ zione di appartenenza, l'Amministrazione di provenienza dovrà versare alla nuova Amministrazione l'importo della liquidazione maturata dal dipenden­ te al momento del suo trasferimento. ART. Norma particolare per gli Ecclesiastici 7 annoverati tra i Cardinali di Curia Agli Ecclesiastici elevati alla Porpora Cardinalizia, che cessano dal servi­ zio successivamente alla data di entrata in vigore delle presenti nórme, sarà corrisposta, in luogo della liquidazione, una indennità pari a due volte 802 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale T 1,50% o la maggiore aliquota di cui all'Art. 3, 2° comma dell'ultima retri­ buzione ordinaria mensile determinata ai sensi del precedente Art. 2, 2° comma, senza altri interessi, per il numero delle mensilità pro-quota degli anni di servizio assoggettati ai predetti rilasci. ART. Norme particolari per i Prelati 8 Uditori della Rota Romana 1. Gli Ecclesiastici nominati Prelati Uditori della Rota Romana successi­ vamente all'entrata in vigore delle presenti norme, rilasceranno la ritenuta di cui al precedente Art. 3. Nel caso di mancato conseguimento del trattamento di giubilazione: a) il Prelato Uditore, che durante il suo servizio attivo nell'Ufficio, ha rilasciato la ritenuta di cui all'Art. 8, 2° comma del vigente Regola­ mento Pensioni, od i suoi superstiti, individuati ai sensi del prece­ dente Art. 4, hanno diritto alla liquidazione da calcolarsi in base alle presenti norme; b) il Prelato Uditore, che durante il suo servizio attivo nell'Ufficio, non ha rilasciato la ritenuta di cui all'Art. 8, 2° comma del vigente Regola­ mento Pensioni, od i suoi superstiti hanno diritto, in luogo della liquida­ zione, ad una indennità pari a due volte l'I,50% o la maggiore aliquota di cui all'Art. 3, 2° comma dell'ultima retribuzione ordinaria mensile de­ terminata ai sensi del precedente Art. 2, 2° comma, senza altri interessi, per il numero delle mensilità pro-quota degli anni di servizio assoggetta­ ti ai predetti rilasci durante il suo servizio alla Sede Apostolica. Nel caso di conseguimento del trattamento di giubilazione, al Prelato Udi­ tore sarà corrisposta una indennità da calcolarsi secondo le modalità della in­ dennità di cui al precedente capoverso lettera b). 2. Ai Prelati Uditori della Rota Romana in servizio attivo alla data di en­ trata in vigore delle presenti norme: a) si applicano, qualora già stiano rilasciando la ritenuta di cui al prece­ dente Art. 3, le disposizioni di cui al precedente I comma; o b) è concesso, qualora non stiano rilasciando la ritenuta di cui al preceden­ te Art. 3, di optare, entro 120 giorni dalla data di entrata in vigore delle presenti norme, per il trattamento di hquidazione, conforme alle disposi­ nomi di cui al precedente I comma, alle seguenti condizioni: o Acta Ioannis Pauli Pp. II 803 b/1) assunzione dell'impegno a rilasciare durante il servizio attivo la ri­ tenuta di cui al precedente Art. 3; b¡2) assunzione dell'impegno a riscattare, ai fini del trattamento di li­ quidazione, l'anzianità maturata nell'Ufficio di Prelato Uditore me­ diante rilasci aggiuntivi in numero eguale alle mensilità percepite in detto periodo e nelle misure delle aliquote, tempo per tempo vi­ genti, degli stipendi cui sono applicate ed in conformità al piano di restituzione da concordarsi con l'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica, da esaurirsi comunque con la cessazione dal servizio o con il conseguimento dell'Emeritato. 3. Ai Prelati Uditori della Rota Romana, si applicano, in quanto compati­ bili con i precedenti due commi, tutte le presenti norme. ART. 9 Anticipo sulla liquidazione 1. L'anticipo sulla liquidazione è regolato in conformità alle vigenti norme. 2. Nel caso in cui ai beneficiari dell'anticipo, alla cessazione dal servizio, venga corrisposta, in luogo della liquidazione, ai sensi dei precedenti Articoli 7 e 8 una indennità di importo inferiore all'anticipo percepito, gli interessati sono tenuti a restituire la differenza tra anticipo e indennità con opportune dilazioni. ART. 1 0 Disposizioni varie 1. Per il personale in servizio al momento dell'entrata in vigore delle «Nor­ me per la liquidazione nel trattamento di quiescenza» approvate con Motu Proprio del Papa Paolo VI del 20 febbraio 1 9 7 2 , restano ferme le disposizioni di cui agli Articoli 5, 6, 7 di dette Norme e successive modificazioni ed integra­ zioni. 2. I dipendenti di cui al I comma che optano all'atto del collocamento a riposo per il solo trattamento di pensione come previsto dal Regolamento per le Pensioni a tale data vigente, in luogo della liquidazione spetta un importo pari all'1,50% o alla maggiore aliquota di cui al precedente Art. 3, 2° comma, dell'ultima retribuzione ordinaria mensile determinata ai sensi del precedente Art. 2, 2° comma senza altri interessi, per la mensilità pro­ quota degli anni di servizio assoggettati ai predetti rilasci. o 804 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 3. Le Amministrazioni, per i dipendenti di cui al precedente I comma, sono tenute a versare al Fondo Pensioni la differenza tra l'importo della li­ quidazione spettante al dipendente, ove non avesse esercitato il diritto di opzione, e l'importo di cui al precedente 2° comma. o ART. Abrogazione di 11 precedenti Norme Con decorrenza dal I gennaio 1998 sono abrogate tutte le disposizioni non compatibili con le presenti norme. o Adnexum B REGOLAMENTO PENSIONI Revisione degli Artt. 11 e 24 ART. Misura della Pensione diretta di 11 vecchiaia e ordinaria di inabilità La misura mensile della pensione di vecchiaia e della pensione ordinaria di inabilità risulta dalla somma degli importi di cui appresso. a) Il primo importo è pari al prodotto del numero degli anni e frazione di anno corrispondente ai mesi interi di servizio utile, nel limite mas­ simo di quaranta, ai fini del trattamento pensionistico prestato alle dipendenze delle Amministrazioni della Sede Apostolica, come dal successivo Art. 12, moltiplicato per il 2% dell'ultima retribuzione mensile fruita composta dagli elementi di cui al precedente Art. 8, I comma, ad eccezione dell'ASI, salvo i casi in cui nell'ultimo quin­ quennio si sia verificato passaggio di livello o attribuzione o sospen­ sione o cessazione di elementi retributivi che entrano nel computo del trattamento pensionistico. In tali casi si procede come segue a determinare convenzionalmente gli elementi dell'ultima retribuzione mensile fruita indicati al I comma dell'Art. 8 con esclusione dell'ASI. o o a) Importo convenzionale della retribuzione di base L'importo convenzionale della retribuzione di base è determinato quale media aritmetica degli importi mensili, tredicesima mensilità in- Acta Ioannis Pauli Pp. II 805 elusa, delle retribuzioni di base percepite dal dipendente, tempo per tempo, nell'ultimo quinquennio, previamente aggiornate in conformità alle tabelle retributive vigenti alla data di cessazione dal servizio. b) Importo convenzionale degli scatti biennali di anzianità L'importo convenzionale degli scatti biennali di anzianità è determinato quale media aritmetica: — dell'importo degli scatti biennali di anzianità del mese di cessazione dal servizio; e — dell'importo degli scatti biennali di anzianità che spettereb­ be al dipendente, sempre alla data di cessazione dal servi­ zio ed in conformità alle tabelle retributive vigenti a tale data, qualora durante l'ultimo quinquennio non si fosse ve­ rificato alcun passaggio di livello o di categoria funzionale. c) Importo convenzionale della indennità fissa per responsabilità di­ rigenziale L'importo convenzionale della indennità fìssa per responsabili­ tà dirigenziale è determinato con la seguente formula: n IDc = ID x -— 65 dove: IDc = importo convenzionale della indennità fìssa per responsa­ bilità dirigenziale; ID = importo della indennità fissa per responsabilità dirigenzia­ le alla data di cessazione dal servizio; n = numero delle mensilità, 13° mensilità inclusa, nel quin­ quennio in cui l'indennità è stata effettivamente corrispo­ sta; nei casi in cui è prevista l'esclusione durante l'assenza dal servizio per infortunio o malattia dipendenti da fatti di servizio, della erogazione della indennità, sono conteg­ giati, ai soli ed esclusivi fini del calcolo della indennità convenzionale, anche i mesi nei quali l'indennità fissa per responsabilità dirigenziale non è stata corrisposta. 806 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale d) Importo convenzionale della indennità fissa di funzione per Capo Uf­ ficio/Capo servizio laici Nei casi in cui è prevista l'esclusione durante l'assenza dal servizio per infortunio o malattia dipendenti da fatti di servizio, della erogazione di uno o più degli elementi retributivi pensionabili, si provvede a conteggiare, ai soli ed esclusivi fini delle presenti norme, per tali periodi di assenza dal ser­ vizio, gli importi di tali elementi retributivi secondo l'inquadramento tempo per tempo vigente e le tabelle in vigore alla data del pensionamento. b) Il secondo importo a titolo di aggiunta speciale di indicizzazione (ASI) è determinato moltiplicando il numero degli anni e frazione di anno di cui al precedente primo comma, lettera a) nel limite massi­ mo di quaranta, per il 2% dell'importo dell'ASI che verrà erogato, tempo per tempo, al dipendente in attività, inquadrato nel medesi­ mo livello del pensionato, all'atto del collocamento in quiescenza. ART. 24 Regime per gli Uditori della Rota Romana 1. Gli Ecclesiastici che all'atto della nomina a Prelati Uditori della Rota Romana risultino già iscritti al Fondo Pensioni, hanno la facoltà, da esercitare entro 90 giorni dalla loro nomina, di mantenere attiva la loro posizione previ­ denziale assumendo l'impegno di rilasciare durante il servizio attivo la ritenuta di cui all'Art. 8, 2° comma al fine di conservare l'accesso al diritto alle presta­ zioni pensionistiche a loro stessi, in caso di mancato conseguimento del tratta­ mento di giubilazione, ed ai propri superstiti indicati all'Art. 15. Nel caso di mancato esercizio della facoltà sopra prevista la posizione previdenziale viene estinta e cessa la ritenuta per il trattamento previdenziale. Nel caso di esercizio della facoltà sopra prevista all'atto del consegui­ mento del trattamento di giubilazione si estingue il diritto al trattamento pensionistico diretto e, ove non vi sia l'assunzione dell'impegno a rilasciare durante la giubilazione la ritenuta di cui all'Art. 8, 2° comma per consenti­ re l'accesso al diritto alle prestazioni pensionistiche ai propri superstiti indi­ cati dall'Art. 15, si estingue pure il diritto al trattamento pensionistico indi­ retto. Nel caso di mancata assunzione dell'impegno sopra previsto la posi­ zione previdenziale viene estinta, cessa il rilascio della ritenuta per il tratta­ mento previdenziale, ed al Prelato Uditore verrà restituito dal Fondo Pen­ sioni l'ammontare complessivo delle ritenute di cui all'Art. 8, 2° comma, ri­ lasciate durante il periodo di servizio attivo nell'Ufficio di Prelato Uditore. Acta Ioannis Pauli Pp. II 807 2. Gli Ecclesiastici che all'atto della loro nomina a Prelati Uditori della Rota Romana non risultino iscritti al Fondo Pensioni, entro 90 giorni dalla loro nomina, possono iscriversi al Fondo Pensioni assumendo l'impegno di rilasciare durante il servizio attivo la ritenuta di cui all'Art. 8, 2° comma ai fini dell'accesso al diritto alle prestazioni pensionistiche a loro stessi, in caso di mancato conseguimento del trattamento di giubilazione, ed ai propri su­ perstiti indicati all'Art. 15. Agli Ecclesiastici che si sono iscritti al Fondo Pensioni si applica l'ultimo capoverso del precedente comma. 3. I Prelati Uditori in servizio attivo alla data di entrata in vigore delle presenti norme, entro 120 giorni da tale data, hanno la facoltà di optare: a) per il regime del previgente Art. 24 del Regolamento Pensioni che continua ad operare limitatamente agli effetti di cui alla presente lettera; o b) per il regime di cui al precedente I comma con l'impegno a ri­ scattare, ai fini del trattamento pensionistico, l'anzianità matura­ ta nell'Ufficio di Prelato Uditore. Per il riscatto sono dovute al Fondo Pensioni da parte dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica contributi aggiuntivi in numero uguale alle mensilità percepite dallo stesso durante l'anzianità maturata nel­ l'Ufficio e nella misura, comprensiva della quota a carico del di­ pendente, del 22% sulla sua retribuzione ordinaria dei mesi nei quali devono essere versati detti contributi aggiuntivi in confor­ mità al piano di restituzione da concordarsi con il Fondo Pensio­ ni. La citata retribuzione ordinaria va determinata in conformità al precedente Art. 8, I comma ed il piano di restituzione dovrà comunque esaurirsi con la cessazione dal servizio o con il conse­ guimento dell'Emeritato. L'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica opererà la corrispondente ritenuta del 5% a carico del Prelato Uditore. o o 4. Dalla data di entrata in vigore delle presenti norme, per tutti i Prela­ ti Uditori, compresi quelli in servizio attivo a tale data, l'addendo del trat­ tamento di giubilazione "scatti biennali di anzianità", ove tale trattamento sia conseguito, verrà sempre determinato conteggiando gli scatti biennali di anzianità nel numero, che non potrà mai superare il limite massimo di 20, e nella composizione risultanti alla data di conseguimento dell'Emeritato e valutando gli stessi secondo le norme, tempo per tempo, vigenti. 808 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM COLONIEN. Canonizationis Beatae Teresiae Benedictae a Cruce (in saec.: Edith Stein) Monialis professae Ordinis Carmelitarum Discalceatorum (1891-1942) DECRETUM SUPER MIRACULO Beata Teresia Benedicta a Cruce (in saeculo: Edith Stein) orta est die 12 mensis Octobris anno 1891 Vratislaviae a parentibus natione Germanica et stirpe atque religione Hebraica. Doctoris gradum adepta in philosophia, magistri sui in Studiorum Universitate fuit adiutrix. Calendis Ianuariis an­ no 1922 baptismum accepit et anno 1933 ingressa est Ordinem Carmelita­ rum Discalceatorum, in quo professionem fecit religiosam anno 1935. Vitae sanctitate effulsit atque doctrina. In publicae custodiae campum relegata loci Auschwitz, interfecta est in conclavi gasio venenato infecto die 9 mensis Augusti anno 1942 sicque coronam est martyrum consecuta. Beatificationis et canonizationis Causa inita est apud Curiam Colonien­ sem anno 1962. Quae ius statuit peractis, die 26 mensis Ianuarii anno 1987 promulgatum est decretum super virtutibus heroicis et super martyrio. Subsequentibus Calendis Maiis Summus Pontifex Ioannes Paulus II eam Beatam proclamavit. Canonizationis respectu, Postulatio Congregationi de Causis Sanctorum iudicandam permisit miram coniectam sanationem Bostoniae effectam et intercessioni adscriptam eiusdem Beatae. Sanatio attinet ad Teresiam Bene­ dictam McCarthy, anno natam 1984. Vespere diei 19 mensis Martii anno 1987 puellula vomitionem ostendit, cui subsequentibus horis additi sunt vi­ rium defectus atque sensorii perturbationes. Postridie est in valetudinarium deducta ibique inventa est paupertas hepática acuta ex ingestione analgesi­ ci medicamenti quod vulgo « paracetamolo » appellatur necnon variarum corporis partium periculum. Aliqui curantes cogitaverunt de iecore mutan- Congregatio de Carnis Sanctorum 809 do; sed hoc non est factum. Interea parentes et aegrotae propinqui multae­ que aliae personae tum privatim tum communiter deprecationem invocave­ runt Beatae ut pusae sanationem obtinerent; quae die 24 mensis Martii, ce­ leriter et ratione ex scientia inexplicabili convalescere coepit usque ad ple­ nam sanitatem et Nonis Aprilibus domum redire potuit. De sanatione, ilico mira habita, annis 1992-1993 apud Curiam Bostoniensem est inquisitio dioecesana celebrata, quae est a Congregatione de Causis Sanctorum probata per decretum die 3 mensis Decembris anno 1993 promulgatum. Dicasterii Consilium Medicorum in sessione habita die 16 mensis Ianuarii anno 1997, consentiente voce, affirmavit sanationem cele­ rem fuisse, completam, stabilem et pro scientia inexplicabilem. Die 25 men­ sis Februarii eodem anno Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris est actus et insequentis mensis Martii die 18 Sessio Ordinaria Patrum Car­ dinalium atque Episcoporum, Causae Ponente Eminentissimo Cardinale Eduardo Gagnon. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum posito dubio num de miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum, die 25 mensis Martii anno 1997, de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Prae­ fecto necnon Causae Cardinale Ponente, meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Beata Teresia Benedicta tarum a Cruce Discalceatorum, (in saec.: Edith videlicet de Stein), celeri, Moniali professa completa et stabili Ordinis Carmeli­ sanatione Teresiae Benedictae McCarthy a « grave insufficienza epatica acuta da ingestione di paracetamolo e compromissione di vari organi ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. & S. 8Ü Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis 810 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale CRACOVIEN. Canonizationis Beatae Hedvigis Reginae Poloniae (1374-1399) DECRETUM SUPER MIRACULO Beata Hedvigis, Hungariae et Poloniae regis filia, nata est anno 1374 et etiam puella ad regnum pervenit Poloniae. Duodecim annos nata Iagelloni nupsit, Lituaniae magno duci. Pro bono populi et Ecclesiae nisa est, impi­ gre operam dedit incremento Regni Dei et vitae effulsit sanctitate. Mortem obiit die 17 mensis Iulii anno 1399. Cum fama sanctitatis claresceret atque miraculorum, tributus est ei titu­ lus « Beatae » vel « Sanctae » cultumque publicum habuit ab immemorabili tempore. Anno 1979 Sancta Sedes concessit ut in eius honorem Missa pro­ pria celebraretur atque Liturgia Horarum. Summus Pontifex Ioannes Pau­ lus II die 8 mensis Iunii eodem anno celebrationi praefuit Eucharistiae apud eius tumulum in cathedrali ecclesia Cracoviensi. Inspectae sunt dein­ de virtutes Beatae, quae declaratae sunt heroicae ab eodem Pontifice die 17 mensis Decembris anno 1996. Canonizationis respectu, Postulatio Causae Congregationi de Causis San­ ctorum iudicandam permisit coniectam miram sanationem Cracoviae patra­ tam anno 1950. Sanatio pertinet ad Annam Romiszowska otomastoidite af­ fecta purulenta dextra, diuturna facta, cum hypoacusia et labyrinthite. Pe­ nicillina curata est aliisque medicationibus localibus, nulla salubri mutatio­ ne obtenta. Immo, condicione graviore facta, curans statuit ad sectionem chirurgicam procedere. Die 14 mensis Augusti anno 1950 aegrota super par­ tem infirmam reliquias posuit Beatae Hedvigis et novendialem supplicatio­ nem iniit ut suam adipisceretur sanationem. Die 16 mensis Augusti deducta est in polyclinicum valetudinarium ut postridie secaretur. Ante sectionem effectae sunt inspectiones radiographicae, quae ostenderunt factam sanationem. Apud Curiam Cracoviensem anno 1995 celebrata est dioecesana inquisi­ tio, cuius auctoritas et vis a Congregatione de Causis Sanctorum probata est per decretum die 29 mensis Martii anno 1996 promulgatum. Secuti mensis Iunii die 10 Sanctus Pater concessit ut coniectum miraculum solitis recognitionibus subiceretur prospectu canonizationis Beatae. Consilium Me­ dicorum Dicasterii, in sessione die 19 mensis Decembris anno 1996 habita, declaravit illam sanationen fuisse « rapidissimam, decretoriam, ex scientia Congregatio de Causis Sanctorum 811 inexplicabilem ». Die 7 mensis Februarii anno 1997 actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris et die 4 mensis Martii eodem anno Ses­ sio Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum, Causae Ponente Emi­ nentissimo Cardinale Andrea Maria Deskur. Et in utroque Coetu, sive Con­ sultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum, die 25 mensis Martii anno 1997, de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Prae­ fecto necnon Causae Cardinale Ponente, meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Beata Hedvige, Regina Poloniae, miszowska ab videlicet de rapidissima et mansura sanatione Annae « otomastoidite purulenta destra cronicizzata con ipoacusia e Rolabi­ rintite ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 68 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . 68 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis CRACOVIEN. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servae Dei Sororis Bernardinae (in saec.: Mariae Jablonska) Confundatricis Congregationis Sororum Tertii Ordinis S. Francisci Assisiensis Pauperibus Inserviendum (V. D. Suore Albertine) (1878-1940) DECRETUM SUPER MIRACULO Venerabilis Serva Dei Soror Bernardina (in saeculo: Maria Jablonska) orta est in oppido Pizuny-Lukawica ad Poloniam pertinente Nonis Augustis anno 1878. Duodeviginti annos nata ingressa est inter Sorores Servas Pau- 812 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale perum, a Sancto Alberto Chmielowski institutas et nondum in Congregatio­ nem constitutas. Facta est antistita Domus Cracoviensis et anno 1902 anti­ stita generalis. Post mortem Conditoris canonicam Instituti approbationem obtinuit, quod prudenter et diligenter rexit usque ad mortem. Ornata meri­ tis ac virtutibus impigram terrestrem diem conclusit die 23 mensis Septem­ bris anno 1940, fama sanctitatis insignis. Beatificationis et canonizationis Causa Cracoviae inita est anno 1984 et die 17 mensis Decembris anno 1996, his peractis quae sunt iure statuta, co­ ram Summo Pontifice Ioanne Paulo II decretum promulgatum est de vir­ tutibus heroum in modum observatis. Interim coniecta mira sanatio facta erat, intercessioni ascripta eiusdem Venerabilis. Casus spectat ad Sororem Lydiam Gurgul, tunc novitiam soda­ lem Sororum Albertinarum quae, exeunte anno 1949 et anno ineunte 1950, morbum contraxit phthisis pulmoneae bacilliferae laciniae superioris sini­ stram Etsi variae adhibitae sunt curae, morbus in peius mutatus est grada­ tim. Die 26 mensis Maii anno 1950 sectio facta est thoracoplasticae cum resectione quattuor costarum, quam postea medici non sufficientem indicave­ runt; quam ob rem alteram facere sectionem statuerunt, sed infirma re­ nuente. Morbus prosequebatur semper iisdem cum signis, cum febri, haemoptoide et dyspnoea. Temptatum est condicionem clinicam reparare ali­ quo tempore climatotherapiae in Domo loci Zakopane, ubi aliae erant Soro­ res phthisi affectae; sed et hoc experimentum inefficax fuit, quocirca Soror Lydia non est ad professionem religiosam admissa suo cum dolore. Cum prognosis iam esset infausta, aliquae Sorores sodales eam adhortatae sunt ut Matrem Bernardinam Jablonska precaretur ad sanationem obtinendam a Deo. Hinc die 27 mensis Augusti anno 1950, magna cum fiducia parvum fragmentum ligni feretri Venerabilis ore hausit et eodem tempore, una cum Sororibus sodalibus, novendialem supplicationem iniit ad Servam Dei. Sta­ tim animadvertit se bene habere et omnia morbi signa desierunt. Sanatio confirmata est subsequenti die visitatione medica et deinceps aliis recogni­ tionibus. Apud Curiam Cracoviensem annis 1984-1986 celebrata est inquisitio dioecesana, quae est a Congregatione de Causis Sanctorum probata decreto die 30 mensis Ianuarii anno 1987 promulgato. Die 20 mensis Novembris an­ no 1996 acta est Sessio Consilii Medicorum, quod uno ore affirmavit illam sanationem fuisse « celerrimam, completam et stabilem; ex scientia inexplicabilem ». Die 7 mensis Februarii anno 1997 factus est Consultorum Theolo- 813 Congregatio pro Episcopis gorum Congressus Peculiaris et secuto mense die 4 Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium atque Episcoporum, Causae Ponente Eminentissimo Cardinale Edmundo Casimiro Szoka. Et in utroque Coetu, sive Consultorum sive Car­ dinalium et Episcoporum, posito dubio num de miraculo constaret divini­ tus patrato, responsum est prolatum affirmativum. Facta demum, die 25 mensis Martii anno 1997, de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota Congregationis de Causis Sanctorum exci­ piens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Prae­ fecto necnon Causae Cardinale Ponente, meque Antistite a Secretis Congre­ gationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pa­ ter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Serva Dei Sorore gationis vientium, Gurgul Bernardina Sororum videlicet a (in Tertii de saeculo: Ordinis celérrima, « grave forma di S. Maria Jablonska), Francisci completa et Confundatrice Assisiensis stabili tubercolosi polmonare Pauperibus sanatione Sororis bacillifera del lobo Congre­ InserLydiae superiore sinistro ». Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. S S . 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo Litteras praefecit: die 21 Octobris 1997. — Titulari episcopali Ecclesiae Amantianae, R.P. Danielem R. Jenky, Congregationis a S. Cruce sodalem, rectorem Basilicae Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 814 Sacri Cordis Iesu pertinentis Universitati « Notre-Dame » dictae, in oppido vulgo South Bend, quem deputavit Auxiliarem dioecesis Vayne CastrensisSouthbendensis. — Metropolitanae Ecclesiae Seattlensi Exc.mum P.D. Alexandrum Iosephum Brünett, hactenus Episcopum Helenensem. die 28 Octobris 1997. — Metropolitanae Ecclesiae Portlandensi in Oregon Exc.mum P.D. Ioannem Georgium Vlazny, hactenus Episcopum Vinonaënsem. — Cathedrali Ecclesiae Vianensi Castelli, Exc.mum P.D. Iosephum Augustum Martins Fernandes Pedreira, hactenus Episcopum ti­ tularem Elvensem et Auxiliarem Portugallensem. die 29 Octobris. — Coadiutorem dioecesis Conimbricensis Exc.mum P.D. Albinum Mamede Cleto, hactenus Episcopum titularem Iliberritanum et Auxiliarem Lisbonensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Vincennapolitanae, R.D. Geraldum E. Wilkerson, e clero archidioecesis Angelorum in Califor­ nia, hactenus curionem paroeciae « Our Lady of Grâce » appellatae, in pago vulgo Encino, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. die 5 Novembris. die 10 Novembris. — Suburbicariae Ecclesiae Praenestinae Exc.mum P.D. Eduardum Davino, hactenus Episcopum Arianensem Hirpinum-Laquedoniensem. — Cathedrali Ecclesiae Diniensi R.D. Franciscum Xaverium Loizeau, hactenus Vicarium generalem Lucionensem. — Titulari episcopali Ecclesiae Amudarsensi R.D. Saulem Figueroa Al­ bornoz, e clero archidioecesis Caracensis hactenus rectorem seminarii de stu­ diis philosophicis vulgo nuncupati « San José de El Hatillo » in archidioecesi Caracensi, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Titulari episcopali Ecclesiae Vagadensi, R.D. Dionysium J. Hart, Vi­ carium Generalem archidioecesis Melburnensis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis. — Archiepiscopum Coadiutorem Hobartensem, R.D. Hadrianum L. Do­ yle, Vicarium generalem eiusdem archidioecesis. — Archiepiscopum Coadiutorem metropolitanae Eccle­ siae Rhedonensis Exc.mum P.D. Franciscum Saint-Macary, hactenus Epi­ scopum Nicensem. die 14 Novembris. Diarium Romanae Curiae 815 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Sabato, 2 5 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor ABDELOUAHAB MAALMI, Ambasciatore del Regno del Marocco presso la Santa Sede. Lunedì, 2 7 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor TEODOR Ambasciatore di Romania presso la Santa Sede. BAKONSKY, Venerdì, 3 1 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor J. FERNAND Ambasciatore del Canada presso la Santa Sede. TANGUAY, Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Lunedì, 2 0 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor FABIÁN VERA, Presidente della Repubblica dell'Ecuador. Giovedì, 2 3 Ottobre 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica di Albania. Sabato, 8 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor sidente della Repubblica di Ungheria. ALARCÓN R I - REXHEP MEJDANI, ÁRPÁD GÖNCZ, Lunedì, 1 0 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor BONGO, Presidente della Repubblica del Gabon. Pre­ E L HADJ OMAR Giovedì, 1 3 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor MATE GRANIC, Mi­ nistro degli Affari Esteri della Repubblica di Croazia. Venerdì, 1 4 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor Presidente della Repubblica Slovacca. MICHAL KOVÁC, SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Brevi Apostolici il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 4 novembre 11 » 1997. I monsignori Angelo Bruno Bottone e Grzegorz Erlebach, Prelati Uditori della Rota Romana. » S.E. mons. Ambrose B. De Paoli, Arcivescovo titolare di Lares, Nunzio Apostolico in Giappone. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 816 Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 20 ottobre 1997. Il sac. Benoît Penoukou, Membro del Comitato del Grande 27 » » Mons. Rosario Colantonio, Vicario giudiziale del Tribunale dAp- » » » Mons. Franco Santangelo, Vicario giudiziale del Tribunale re­ Giubileo dell'Anno 2000. pello dd Vicariato di Roma « in aliud quinquennium ». gionale del Lazio per le cause di nullità di matrimo­ nio « in aliud quinquennium ». 30 » » S.E. mons. Geraldo Majella Agnelo, Arciv. em. di Londrina, Membro del Pontificio Comitato per i Congressi Eu­ caristici Internazionali « ad quinquennium ». » » » Prof. Guzman Carriquiry, Membro del Pontificio Comitato per i Congressi Eucaristici quinquennium ». » » » Internazionali « in aliud S.E. mons. Emanuele Gerada, Arcivescovo tit. di Nomento, Membro del Pontificio Consiglio per il Dialogo In­ ter-Religioso « ad quinquennium ». 31 » » S.E. mons. Angelo Comastri, Arcivescovo Prelato di Loreto, Delegato Pontifìcio per il Santuario Lauretano, Primo Vice-Presidente dell 'Immacolata. 3 novembre » della Pontificia Accademia S.E. mons. Sergio Sebastiani, Arcivescovo tit. di Cesarea in Mauritania, Presidente della Prefettura per gli Affari Economici della Santa Sede « ad quinquennium ». » » » S.E. mons. Crescenzio Sepe, Arcivescovo tit. di Grado, Segreta­ rio Generale del Comitato Centrale e del Consiglio di Presidenza per il Grande Giubileo dell'Anno Santo 2000. 5 » » P. Ugo Paoli, della Congregazione Benedettina Silvestrina, » » » S.E. mons. Crescenzio Sepe, Arcivescovo tit. di Grado, Se­ gretario Generale del Comitato e del Consiglio di Presidenza del Grande Giubileo dellAnno 2000, Vice Prefetto dell'Archivio Segreto Vaticano. Presidente della « Peregrinatio ad Petri Sedem ». NECROLOGIO 1997. Mons. Pierre-Auguste Boussard, Vescovo em. di Vannes 18 ottobre » » » Mons. Walter W. Curtís, Vescovo em. di Bridgeport (Stati 20 22 24 25 » » » » » » » » 29 » » Mons. René L. Picandet, Vescovo di Orléans (Francia). Mons. Frano lilia, Arcivescovo di Shkodrë (Albania). Mons. Joseph V. Sequeira, Vescovo em. di Pathein (Myanmar). Mons. Lino Zanini, Arcivescovo tit. di Adrianopoli di Emimonto. Mons. Francis R. Lambert, Vescovo em. di Port-Viia (Va­ (Francia). Uniti nuatu). d'America). 4 Decembris 1997 An. et vol. LXXXIX N. 12 ACTA APOSTOLICAE SEDIS COMMENTARIUM Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - OFFICIALE Administratio: Libreria Editrice Vaticana ACTA IOANNIS PAULI PP. II CONSTITUTIO APOSTOLICA BAGDOGRANA \ ÇX \c Nova dioecesis constituitur in India, Bagdograna appellanda, vp IOANNES PAULUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM Cunctae catholicae Ecclesiae cum praesidéamus, summam curam poni­ mus in Evangelii salute quam latissime diffundenda, ut eiusdem beneficia et monita omnes gentes contingant cunctasque regiones. Idcirco Nos res di­ sponere properamus ut hoc facilius commodiusque eveniat. De consilio igi­ tur Congregationis pro Gentium Evangelizatione, quorum interest audita consentanea sententia, haec statuimus et decernimus. Novam dioecesim condimus Bagdogranam appellandam, quae partem meridianam subdistrictus quem vocant « Siliguri », a dioecesi Darieelingensi seiungendam, complectetur. Hanc dioecesim Metropolitanae Ecclesiae Calcuttensi suffraganeam facimus atque iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evangeliza­ tione subicimus. Episcopalem porro sedem in urbe ponimus, quae "Bagdogra" vocatur, et ibidem templum Bono Pastori dicatum ad statum Cathe­ dralis Ecclesiae attollimus. Cetera secundum leges canonicas temperentur. 56 - A A. S Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 818 Haec omnia ad expedienda Venerabilem Fratrem Georgium Zur, Archiepi­ scopum titulo Sestensem atque in India Apostolicum Pronuntium, legamus, facta videlicet facultate quempiam alium virum in ecclesiastica dignitate constitutum subdelegandi. Re tandem ad finem perducta, documenta appa­ rentur, quorum sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangeli­ zatione dihgenter mittantur, contrariis rebus minime obsistentibus quibuslibet. Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die quarto decimo mensis Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo septimo, Pontificatus No­ stri undevicesimo. 83 ANGELUS card. SODANO IOSEPHUS Secretarius Status card. TOMKO Congr. pro Gentium Evang. Praef. Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost. Tharsicius Nardi, Protonot. Apost. s.n. Loco 83 Plumbi In Secret. Status tab., n. 419.916 LITTERAE APOSTOLICAE I In Republica Angolae Nuntiatura Apostolica conditur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Ad plenius confirmandas ac fovendas necessitudinis rationes, quae inter hanc Apostolicam Sedem et Rempubli­ cam Angolae hoc ipso die feliciter sunt initae, simulque ad aptius providen­ dum evangelizationis operi atque spirituali regimini catholicorum fidelium illic commorantium, Nobis peropportunum videtur in memorata Natione Apostolicam Nuntiaturam condere. De communi igitur utriusque partis vo­ to, audita quoque Congregatione pro Gentium Evangelizatione, summa No­ stra potestate harumque Litterarum virtute in Republica Angolae Nuntia­ turam Apostolicam constituimus, factis omnibus iuribus, privilegiis, honori­ bus, praerogativis et indultis, quae huiusmodi Legationum, praesertim in territoriis sub iurisdictione memoratae Congregationis positis, propria sunt. Has denique Litteras, in forma Brevis maioris expeditas, nunc et in poste­ rum ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus. Acta Ioannis Pauli Pp, II 819 Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die mensis Iulii, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. 83 ANGELUS card. VIII SODANO Secretarius Status Loco £8 Sigilli In Secret. Status tab., n. 417.290 II Typica Latina editio catholicae Ecclesiae Catechismi foras datur. IOANNES PAULUS PP. II Ad perpetuam rei memoriam. — Laetamur magnopere in lucem prodire typicam Catechismi catholicae Ecclesiae Latinam editionem, quae a Nobis hisce Apostolicis Litteris approbatur atque promulgatur, quaeque sic fit memorati Catechismi decretoria scriptio. Hoc accidit circiter annis quinque postquam Apostolica emissa est Constitutio Fidei depositum die xi mensis Octobris anni MCMXCII, quae, tricésima occurrente anniversaria memoria aperti Concilii Vaticani II, primum Catechismi textum Gallica lingua exara­ tum in orbem induxit. Gaudentes omnes comprobare potuimus quanto favore his annis Cate­ chismus plerumque sit receptus et quam late disseminatus particulares praesertim apud Ecclesias quae in proprias linguas eius conversionem pro­ curaverunt, ut diversis per terras linguarum communitatibus ille praesto es­ set. Quod confirmat quam opportune anno MCMLXXXV Synodi Episcoporum extraordinaria consessio poposcerit a Nobis ut Catechismus, sive totius doc­ trinae catholicae compendium tam de fide quam de moribus, contexeretur. Enucleatus a Cardinalium Episcoporumque Consilio ad hoc ipsum anno MCMLXXXVI constituto, Catechismus a Nobis est comprobatus atque prolatus dicta superius Apostolica Constitutione, quae omnem suam etiamnum ser­ vat vim atque utilitatem quaeque extremam hac typica Latina editione re­ cipit exsecutionem. Hanc quidem editionem perfecit Consilium variis ex Apostolicae Sedis ministeriis constans, a Nobis huius rei causa anno MCMXCIII institutum. Consilium istud, cuius praesidem posuimus Venerabilem Fratrem Nostrum Iosephum S.R.E. Cardinalem Ratzinger, sedulo elaboravit ut expleret offi- 820 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale cium sibi commendatum, mentem intendens particulatim in complures pro­ positas emendationes quae circa ipsius Catechismi enuntiationes iisdem an­ nis undique gentium diversisque a communitatis ecclesialis partibus huc advenerant. Hac in re intellegi plane licet tam conspicuam modorum missionem ad Catechismum perficiendum ostendere studium omnino singulare quod idem in universo orbe, etiam in locis non christianorum, multifarie inflammavit, atque confirmare Catechismi propositum sese exhibendi veluti plenam et integram expositionem catholicae doctrinae, unde quisquis cognoscere va­ leat quid Ecclesia profiteatur et celebret, quid vivat quidque in cotidiana sua agendi ratione precetur. Manifesto pariter deprehenditur alacris volun­ tas suas conferendi partes ut christiana fides, cuius principalia et necessaria elementa in Catechismo perstringuntur, nostrorum dierum hominibus aptis­ sima ratione exponatur. Porro per hanc communem complurium Ecclesiae partium adiutricem operam rursus illud efficitur quod in commemorata Apostolica Constitutione Fidei depositum ediximus: « Tot votorum con­ gruentia designat profecto fidei quandam symphoniam » (n. 2). Eas etiam ob causas Consilium serio animo ponderavit perlatas opinio­ nes, accurate illas interpositis quaestionibus exploravit atque Nobis iudicia sua sancienda tradidit. Eadem iudicia, quatenus sinunt ut Catechismi argu­ menta ad fidei catholicae depositum spectantia convenientius patescant vel concedunt ut quaedam eiusdem fidei veritates in formam redigantur postu­ latis hodiernae institutionis catecheticae congruentiorem, a Nobis recepta sunt ideoque hanc Latinam typicam editionem vicissim sunt ingressa. Haec profecto suis in doctrinis fideliter illud repetit scriptum quod Ecclesiae orbique hominum publica auctoritate Nos Decembri mense anno MCMXCII praebuimus. Typica Latina editione hodie foras data, totum perficitur Catechismi componendi opus, anno MCMLXXXVI incohatum, feliciterque impletur opta­ tum memoratae extraordinariae consessionis Synodi Episcoporum. In prom­ ptu nunc habet Ecclesia novam hanc magnae auctoritatis expositionem unius suae ac perennis fidei apostolicae, quae erit « validum legitimumque instrumentum pro ecclesiali communione » et « firmam regulam ad fidem docendam » necnon « comparationis textus tutus atque authenticus » (cfr Const. Ap. Fidei depositum, n. 4) ad Catechismos singularium locorum enodandos. Hac in sincera compositeque ordinata fidei et doctrinae catholicae pro­ positione reperiet catechetica institutio viam absolute securam, ad nuntium Acta Ioannis Pauli Pp. II 821 christianum exhibendum renovato fervore in omnibus ac singulis ipsius partibus aetatis nostrae hominibus. De hoc volumine percipiet quisque ca­ techesis magister solidum adiumentum quo intra localem Ecclesiam unicum possit ac perpetuum fidei communicare depositum dum, auxiliante Spiritu Sancto, mirandam quidem christiani mysterii unitatem consociare enititur cum multiplicibus ipsis necessitatibus atque vitae condicionibus eorum qui­ bus idem destinatur nuntius. Novum et largum apud Dei populum univer­ sa navitas catechetica experiri poterit impetum, si usurpare et recte aesti­ mare valuerit hunc postconciliarem Catechismum. Hoc maioris adhuc momenti hodie esse videtur cum tertium iam adven­ iet millennium. Flagitatur enim peculiare evangelizationis officium ut cun­ cti valeant Evangelii nuntium cognoscere ac suscipere ideoque crescere « in mensuram aetatis plenitudinis Christi » (Eph 4, 13). Vehementer ergo cohortamur Venerabiles Fratres in episcopatu, quibus praecipue Ecclesiae Catholicae concreditur Catechismus ut, praestabilem hanc promulgatae editionis typicae occasionem complectentes, sese impen­ sius voveant ad textum latius diffundendum nec non ad eius promptam re­ ceptionem obsecundandam veluti praestans quoddam donum pro Commu­ nitatibus sibi commissis, quae inexhaustas sic fidei divitias iterum detegere poterunt. Utinam concordi et invicem compienti officio omnium graduum, quibus Populus Dei consistit, cognoscatur Catechismus atque ab omnibus recipia­ tur, ut corroboretur atque ad orbis fines dilatetur illa in fide consensio, cuius fons et principium in Trinitaria Unitate reperiuntur. Christi Matri Mariae, quam hodie in caelum concelebramus corpore et anima adsumptam, haec committimus optata, quae ad exitum perducantur in omnium hominum spiritale bonum. Ex Arce Gandulfi, die xv mensis Augusti, anno MCMXCVII, Pontificatus Nostri undevicesimo. IOANNES PAULUS PP. II In Secret. Status tab., n. 419.321 822 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ALLOCUTIO Ad quosdam Galliae episcopos.* Chers Frères dans l'épiscopat, 1. Alors que s'achève la série des visites ad limina des Evêques de France, je suis heureux de vous recevoir, vous qui êtes les pasteurs de l'É­ glise dans la région Centre-Est. Près du tombeau des Apôtres Pierre et Paul, vous êtes venus retrouver la source du dynamisme évangélique qui a stimulé tant de figures illustres de vos Eglises particulières, depuis Irénée, François de Sales, Marguerite-Marie, Jean-Marie Vianney, Pauline Jaricot, Antoine Chevrier ou les initiateurs du catholicisme social. Aujourd'hui en­ core ce dynamisme ne cesse de faire vivre les disciples du Christ dont vous avez la charge et dont vous encouragez et guidez le témoignage au cœur de la société. Je voudrais saluer ici la mémoire du Cardinal Albert Decourtray, qui fut un pasteur zélé de l'archidiocèse de Lyon et un serviteur généreux de l'Église en France. Je remercie Mgr Claude Feidt, Archevêque de Chambéry, votre président, pour sa lucide présentation de la vie de vos diocèses. J'ai pu apprécier le sens apostolique des prêtres et constater la place im­ portante tenue chez vous, depuis longtemps, par les laïcs dans la mission de l'Église. La reconnaissance de leur vocation particulière et leur collabo­ ration confiante avec les prêtres permettent de donner une plus grande vi­ gueur à la vie ecclésiale. Je sais aussi que dans votre région l'oecuménisme, dont l'abbé Couturier a été l'un des grands inspirateurs, est une orientation pastorale constante. Qu'au milieu des satisfactions et des difficultés de chaque jour, vos communautés demeurent, pour tous, un signe d'espérance pour l'avenir! 2. Lors de ma récente visite en France, le pèlerinage que j'ai effectué auprès du tombeau de saint Martin à Tours m'a donné l'occasion de ren­ contrer une assemblée significative de « blessés de la vie ». De cette célébra­ tion vous avez voulu faire le symbole de l'engagement résolu de l'Église aux côtés de ceux qui souffrent, des mal-aimés de la société et de ceux qui sont laissés pour compte sur les chemins de la vie. C'est de cet aspect es* Die 12 Aprilis 1997 Acta Ioannis Pauli Pp. II 823 sentie! de la mission de l'Église que je voudrais m'entretenir avec vous au­ jourd'hui. Les rapports quinquennaux des diocèses de votre pays mettent en lu­ mière les graves problèmes humains auxquels est confrontée la société. Ain­ si, la crise économique amène une partie de la population à connaître des situations de pauvreté et de précarité qui atteignent de plus en plus dure­ ment les jeunes générations. Le désarroi devant les rudes conditions de la vie, les inégalités sociales, le chômage, dont les causes sont parfois interpré­ tées de façon simpliste, fragilisent les relations entre les différents groupes humains, à l'intérieur de la communauté nationale. Les incertitudes de l'existence peuvent aussi avoir pour conséquence un repli sur soi qui em­ pêche de prêter attention aux appels des plus démunis de son entourage comme à ceux des peuples moins favorisés. En cette période de mutations profondes, il est heureux que se déve­ loppe chez beaucoup une nette prise de conscience de l'interdépendance entre les hommes et entre les nations, et de la nécessité de mettre en œuvre une véritable solidarité comprise comme « la détermination ferme et persévérante de travailler pour le bien commun; c'est-à-dire pour le bien de tous et de chacun parce que tous nous sommes vraiment responsables de tous ». Les valeurs de liberté, d'égalité et de fraternité, sur lesquelles le peuple français a choisi de fonder sa vie collective, expriment en quelque sorte les conditions de la solidarité sans laquelle il n'est pas possible à l'homme de vivre pleinement au milieu de ses frères. La grandeur d'une so­ ciété se juge à la place qu'elle donne à la personne humaine, et d'abord à celle du plus faible, qui ne peut être considéré uniquement en fonction de ce qu'il possède ou de ce qu'il peut apporter par son activité. 1 3. Votre Conférence episcopale est intervenue sur les questions de socié­ té à de nombreuses reprises, notamment lors de ses Assemblées plénières ou par l'intermédiaire de sa commission sociale. Récemment encore, vous avez appelé à ne pas regarder comme une fatalité « l'écart social » qui se creuse dans votre pays. Nombreux aussi sont ceux qui, parmi vous, interviennent pour rappeler la tradition évangélique de défendre les plus faibles. Il est important, en effet, que la parole de l'Eglise se manifeste de façon vigou­ reuse dans l'opinion publique, pour promouvoir la dignité de l'homme par­ tout où elle est menacée, et pour proposer les principes évangéliques qui 1 Sollicitudo rei socialis, n. 38. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 824 donnent sens et valeur à toute vie humaine. Envoyée au cœur du monde pour y annoncer l'Évangile de vie, l'Église a le souci du bien-être de la so­ ciété entière, dans le respect des convictions de chaque personne et de chaque groupe. Le conseil national de la solidarité, que vous avez créé il y a quelques années, est un lieu important de concertation et de réflexion pour un enga­ gement et une coordination plus efficaces des organismes d'entraide. Je vous encourage vivement à susciter, à l'échelle des diocèses, les initiatives adaptées aux besoins nouveaux qui se présentent dans les villes et leurs banlieues comme dans les campagnes parfois oubliées. Les nouvelles formes de pauvreté demandent de nouvelles réponses. Les chrétiens sont d'autant plus appelés à la conversion du cœur pour développer, personnellement et collectivement, des modes de vie nouveaux, qui invitent de manière pro­ phétique leurs compatriotes à modifier leurs comportements en sorte que soient surmontées les crises et que chacun puisse avoir sa juste part de la richesse nationale. En faisant preuve de liberté à l'égard de leurs propres biens et en modérant leurs désirs, ils rendront possible un partage effectif avec ceux qui sont dans le dénuement. Que tous soient inventifs dans la recherche de chemins nouveaux! Ainsi s'édifiera un monde renouvelé où la vie est plus forte que la mort et où l'amour domine les forces de l'égoïsme. Aujourd'hui la charité doit prendre de nouveaux visages. Elle ne peut se réduire à une simple assistance passagère. Elle demande d'avoir « le cou­ rage d'affronter le risque et le changement qu'implique toute tentative au­ thentique de se porter au secours d'un autre homme». Les personnes tou­ chées par l'exclusion ou toute autre forme de pauvreté doivent pouvoir me­ ner une vie de famille digne et subvenir elles-mêmes à leur besoins, en dé­ veloppant pleinement leurs potentialités. Ainsi, elles ne resteront pas en marge des réseaux sociaux; grâce à leurs frères en humanité, une espérance et un avenir leur seront offerts. On se souviendra que l'attention aux plus pauvres ne doit pas se limiter aux aspects matériels de la vie. Elle doit aussi prendre en considération l'épanouissement spirituel de chacun et favo­ riser l'accès à la formation et à la culture. La libération qu'apporte le Christ transforme la personne dans tout son être. 2 4. Il est plus que jamais urgent d'assurer l'éveil et l'éducation de tous les membres de la communauté chrétienne à leurs responsabilités à l'égard 2 Centesimus annus, n. 58. Acta Ioannis Pauli Pp II 825 des « blessés de la vie ». « Celui qui n'aime pas son frère, qu'il voit, ne sau­ rait aimer le Dieu qu'il ne voit pas ». Les disciples du Christ sont conviés à suivre leur Maître sur les voies qu'il a lui-même empruntées en donnant sa vie pour l'humanité démunie et meurtrie. Ainsi donc, se situant dans la logique même de l'amour vécu selon le Christ, l'Église doit être tout entière solidaire des plus humbles. Il ne s'agit pas là d'une tâche facultative, mais d'un devoir imprescriptible de fidélité à l'Évangile, de son accueil et de son annonce. Cette fidélité passe par le souci des membres du Corps du Christ les plus fragiles comme de chaque personne humaine. Que les baptisés se mettent à l'écoute des plus pauvres et de leurs aspirations pour être au mi­ lieu d'eux de véritables témoins du salut que le Christ apporte à tout hom­ me! Qu'ils acquièrent un véritable sens du partage, expression de leur amour du prochain! La charité «est l'amour des pauvres, la tendresse et la compassion envers notre prochain. Rien ne fait honneur à Dieu comme la miséricorde! ». 3 4 A travers les « blessés de la vie » c'est le visage même du Seigneur qui se manifeste. Il nous faut sans cesse témoigner que « tout être meurtri dans son corps ou dans son esprit, toute personne privée de ses droits les plus élémentaires, est une vivante image du Christ ». La rencontre du Seigneur conduit donc tout naturellement à se mettre au service des plus petits de ses frères. L'attitude de respect, de partage, de compassion envers les dé­ munis est un reflet de notre fidélité au Christ. Tout chrétien qui, avec sa faiblesse, tend la main à son frère l'aide à se mettre debout et à repartir sur la route, agissant ainsi à la manière du Seigneur lui-même. « La charité, avec son double visage d'amour pour Dieu et pour les frères, est la syn­ thèse de la vie morale du croyant. Elle a en Dieu sa source et son aboutis­ sement ». 5 6 Lors de votre dernière Assemblée plénière à Lourdes, vous avez rappelé que « par la diaconie de la charité, les diacres sont témoins et ministres de la charité du Christ. Ils portent la responsabilité ministérielle de veiller à ce que la charité soit vécue concrètement ». Je les encourage donc à donner, dans leur ministère diaconal, une place importante à cette mission et à sen­ sibiliser les communautés chrétiennes au service de la charité. Votre région 7 3 4 5 6 7 1 Jn 4, 20 Grégoire de Nazianze, De l'amour des pauvres, n 27. Rencontre avec les blessés de la vie à Tours, 21 septembre 1996, n. 2. Tertio millennio adveniente, n. 50. Le diaconat: un don de Dieu à mettre en œuvre, 1996, 826 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale a une longue tradition de catholicisme social, qui doit pousser les fidèles à acquérir une connaissance sérieuse de la doctrine sociale de l'Église en la considérant comme une incitation à la mise en œuvre de leur foi. Une aide précieuse est aussi apportée par les Instituts catholiques d'études supé­ rieures, spécialisés dans les questions sociales, notamment, dans la recherche des causes des nouvelles situations de pauvreté et dans l'analyse des struc­ tures d'injustice qui blessent l'homme, afin de proposer des solutions concrètes. 5. Dans vos rapports quinquennaux, vous avez rappelé les multiples formes de présence chrétienne dans les lieux de pauvreté et de souffrance de vos diocèses. Ainsi, nombreux sont les chrétiens qui, avec un admirable dévouement, portent assistance aux malades, aux handicapés, aux per­ sonnes âgées, aux malades en fin de vie ou aux victimes des nouvelles ma­ ladies. Dans plusieurs de vos diocèses, un effort important a été fait pour créer des structures d'accueil pour les malades et leurs familles. Les chré­ tiens qui les animent, par leur profonde compréhension des personnes et la part qu'ils prennent à la souffrance de chacun, sont le visage d'amour et de miséricorde du Christ et de son Église à l'égard de ceux qui sont dans l'é­ preuve. Beaucoup de fidèles sont engagés, avec une grande générosité, au service de leurs frères plus pauvres dans divers mouvements caritatifs comme le Secours Catholique qui a récemment célébré le cinquantième anniversaire de sa fondation, ou encore, dans votre région, l'association des Sans-Abris. Je voudrais encourager particulièrement aujourd'hui les jeunes qui, dans des mouvements d'apostolat ou d'éducation, comme la Jeunesse Ouvrière Chrétienne ou le Scoutisme, partagent la condition souvent difficile de leurs camarades et œuvrent avec eux pour construire une société plus juste où chacun trouvera sa place et pourra vivre décemment. Qu'ils se souviennent que le combat pour la justice est un élément essentiel de la mission de l'É­ glise! Je salue cordialement les membres de la Société de Saint-Vincent de Paul, dont le fondateur Frédéric Ozanam sera prochainement béatifié. C'est un des leurs qui sera ainsi proposé aux jeunes de France comme modèle de fraternité universelle auprès des plus pauvres, lui qui déclarait : « Je vou­ drais enserrer le monde entier dans un réseau de charité ». J'encourage aus­ si tous les catholiques qui, d'une façon ou d'une autre, dans les paroisses, les communautés nouvelles, ou dans la vie associative de leur quartier ou de leur village, en collaboration avec leurs concitoyens d'autres courants de pensée, animent des services d'entraide ou de solidarité. Acta Ioannis Pauli Pp. II 827 Il est aussi nécessaire que ceux qui ont des responsabilités politiques, éco­ nomiques et sociales accomplissent leur tâche avec intégrité, en ayant le souci de donner la priorité au bien des personnes et en tenant compte des impacts humains de leurs choix. Une claire conscience de la dignité du travail, conçu en vue de l'épanouissement de l'homme et de l'accomplissement de sa voca­ tion, doit les animer. « Le travail des hommes [...] passe avant les autres élé­ ments de la vie économique, qui n'ont valeur que d'instruments ». 8 6. Il n'est pas toujours facile, dans un contexte de crise sociale, de réa­ gir à un certain affaiblissement de la conscience morale devant la rencontre de personnes d'origines ou de cultures différentes. Les fractures culturelles sont souvent profondes. Elles suscitent des méfiances et des peurs. L'immi­ gré est parfois désigné à l'opinion comme responsable des problèmes écono­ miques. Le Concile Vatican II souligne que « Dieu, qui veille paternellement sur tous, a voulu que tous les hommes constituent une seule famille et se traitent mutuellement comme des frères. Tous, en effet, ont été créés à l'i­ mage de Dieu [...] et tous sont appelés à une seule et même fin, qui est Dieu lui-même ». De ce projet divin, aucun homme ne peut être exclu. Ainsi donc, chacun doit se rendre attentif à celui qui est étranger dans la société. A de nombreuses reprises, vous avez rappelé le devoir exigeant d'accueil fraternel et de reconnaissance mutuelle, soulignant que « sous le regard de Dieu, tous les hommes sont de la même race et du même ligna­ ge ». La Révélation nous présente le Christ lui-même comme l'étranger qui frappe à notre porte, ce qui incite légitimement la communauté chrétienne à participer à l'accueil et au soutien des frères immigrés dans le respect de ce qu'ils sont et de leur culture, notamment lorsqu'ils sont dans la détresse. C'est la mission de l'Église de rappeler que, dans toute société, l'étran­ ger, comme tout citoyen, a des droits inaliénables, comme ceux de vivre en famille et dans la sécurité, qui, en aucun cas, ne peuvent lui être enlevés. L'élaboration des lois, qui édictent les devoirs nécessaires à la vie en com­ mun, doit être faite en préservant les droits de la personne et dans un es­ prit qui permette aux citoyens d'apprendre à vivre dans le pluralisme, au bénéfice de tous. Cependant, les problèmes réels posés par l'immigration ne 9 10 11 8 9 10 11 Gaudium et spes, n. 67., Ibid., n. 24. Lettre des Evêques aux catholiques de France. Cf. Mt 25, 38; Ap 3, 20. 828 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale pourront trouver de solution durable sans l'établissement de nouvelles soli­ darités avec les pays d'origine des immigrés. Dans les paroisses, la fraternité des fidèles d'origines diverses manifeste la communion dans le Christ selon la dimension universelle de l'Église, lorsque la parole de chacun peut s'exprimer et est écoutée. D'une manière semblable, la rencontre entre les chrétiens et les croyants d'autres tradi­ tions religieuses doit permettre une meilleure connaissance mutuelle afin de participer ensemble à l'édification d'une famille humaine plus unie. 7. Dans l'opinion, une lassitude et une baisse d'intérêt semblent parfois se manifester par rapport aux problèmes à plus long terme du développe­ ment des nations lés plus pauvres. Pourtant, la paix du monde repose sur la solidarité. D'autre part, on constate que l'action immédiate mobilise sou­ vent davantage les fidèles, alors qu'une prise de conscience plus lucide des graves questions du développement est nécessaire. Le rappel de l'urgence de collaborer au progrès des peuples, de « tout homme et de tout l'hom­ me », fait aussi partie de la mission de l'Église. Une longue tradition existe en France pour exercer concrètement la solidarité de vos Églises particuliè­ res avec le Tiers-Monde et particulièrement avec l'Afrique. Je vous invite à donner de plus en plus de vigueur à la coopération entre les Églises locales, en vous mettant toujours plus à l'écoute des besoins de ces Églises et en cherchant à instaurer un véritable partenariat. Je voudrais saluer ici les nombreuses initiatives que prennent les Con­ grégations religieuses, des institutions ecclesiales comme la Délégation ca­ tholique à la Coopération et bien d'autres organisations d'inspiration chré­ tienne. Elles traduisent l'attachement effectif de vos communautés aux pays du Tiers-Monde, notamment par l'envoi sur place de personnel reli­ gieux et laïc, par le partage des ressources, ou encore, par la prise en charge de l'accueil et de la formation, en France, de prêtres venus de ces pays. Pour aider vos fidèles et tous les hommes de bonne volonté à prendre à nouveau conscience des graves questions liées aux structures de l'économie mondiale, qui mettent en cause la vie de tant d'hommes et de femmes, je vous invite à faire connaître le récent document, publié par le Conseil pon­ tifical «Cor unum», La faim dans le monde. Un défi pour tous, le développe­ ment solidaire. En effet, comme je l'ai déjà dit, « il est nécessaire que sur la scène économique internationale, s'impose une éthique de la solidarité, si Acta Ioannis Pauli Pp. II 829 l'on veut que la participation, la croissance économique et une juste distri­ bution des biens puissent marquer l'avenir de l'humanité ». 12 8. Chers Frères dans l'épiscopat, pour conclure les rencontres que j'ai eues à l'occasion des visites ad limina des Evêques de France, et à la suite de mon récent voyage dans votre pays, je voudrais vous redire ma joie d'a­ voir partagé les préoccupations et les espérances de votre ministère episcopal ainsi que d'avoir constaté la vitalité de l'Église en France. Je souhaite que, à l'occasion de cette visite au Successeur de Pierre, votre prière auprès des tombeaux des Apôtres ainsi que vos entretiens dans les dicastères de la Curie romaine soient pour vous une source de dynamisme et de confiance en l'avenir, en communion avec l'Église universelle. Dans quelques mois, nous nous rencontrerons à nouveau, à Paris, pour les Journées mondiales de la Jeunesse. Ce sera l'occasion pour les catholiques de France, et plus particulièrement pour les jeunes, d'accueillir des frères et des sœurs du monde entier et de partager avec eux leurs convictions évangéliques et leurs engagements à bâtir la civilisation de l'amour. Alors que nous avons entrepris la préparation du grand Jubilé de l'An 2000, à travers vous, j'in­ vite donc avec force tous les catholiques de France à aller à la rencontre et au service de leurs frères. Le Christ les y attend! A chacun de vous et à tous vos diocésains, je donne de grand cœur la Bénédiction Apostolique. Discours à la cinquantième Assemblée générale de l'ONU, 5 octobre 1995, n. 13. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 830 ACTA CONGREGATIONUM CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI Agendi ratio in doctrinarum examine. Art. 1. Congregatio pro Doctrina Fidei munus habet doctrinam de fide ac moribus in universo catholico orbe promovendi atque tutandi. Quo in fine persequendo, ipsa servitium praebet veritati, cum ius defendat Populi Dei recipiendi nuntium Evangelii in sua genuinitate et integritate. Qua­ propter, ne fides ac mores detrimentum patiantur ob errores quomodocum­ que vulgatos, eadem officio quoque adstringitur excutiendi scripta ac sen­ tentias, quae rectae fidei contraria aut insidiosa videantur. 1 2 Art. 2. Ceterum haec primaria sollicitudo pastoralis ad omnes Ecclesiae Pastores pertinet, quibus, sive singulis, sive in Conciliis particularibus vel in Conferentiis episcopalibus adunatis, ius et officium est vigilandi, ne de­ trimentum afferatur rectae fidei aut moribus fidelium, qui ipsorum curae sunt commissi. Quam ad rem, ipsi uti possunt etiam Commissionibus Doc­ trinalibus, quae ut instrumentum consultivum institutae sunt, ut iisdem Conferentiis episcopalibus et singulis Episcopis auxilium afferant in eorum pro doctrina fidei sollicitudine. Restat utcumque firmum principium, quod Sancta Sedes semper intervenire potest, atque de more intervenit, cum in­ fluxus cuiusdam scripti fines alicuius Conferentiae episcopalis egreditur, aut etiam periculum fidei peculiarem induit gravitatem. Quo in casu, Congre­ gatio pro Doctrina Fidei hanc, quae sequitur, agendi rationem observat: 3 4 5 Cfr Const. Ap. Pastor bonus, art. 48: AAS 80 (1988) 873. Cfr ibid., art. 51, 2° et Regolamento proprio delia Congregazione per la Dottrina della Fe­ de, art. 4b. Cfr CIC, can. 823 §§ 1-2; CCEO, can. 652 § 2. CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Lettera sulle Commissioni Dottrinali, die 23 Novembris 1990, n. 3. Cfr Const. Ap. Pastor bonus, art., 48: AAS 80 (1988) 873. 1 2 3 4 6 Congregatio pro Doctrina Fidei I. Praevium 831 examen Art. 3. Doctrinae aut scripta significata, utcumque vulgata, curae et sol­ licitudini Officii competentis subiciuntur, quod quidem eadem ad Congres­ sus examen submittit. Postquam quaestionis gravitas perpensa est, Con­ gressus statuit utrum necesse sit necne studium ab Officio institui. II. Studium Officio commissum Art. 4. Scriptum, post eius authenticitatem comprobatam, accurato exa­ mini subicitur, uno vel pluribus Consultoribus cooperantibus, non exceptis aliis rei peritis. 6 Art. 5. Exitus examinis Congressui praesentatur, qui decernit utrum idem sufficiat ad interveniendum apud loci Auctoritates, an examen pro­ fundius peragi debeat iuxta modos praevisos, qui sunt: examen ordinarium vel examen peractum urgenti forma procedendi. 7 Art. 6. Normae huius iudicii inducendae sunt ex errorum, qui forte re­ prehendantur, evidentia, gravitate, divulgatione, influxu et periculo damni, quod fidelibus immineat. Art. 7. Congressus, si studium peractum iudicaverit sufficiens, potest ca­ sum Ordinario directe committere et per ipsum Auctori notificare quae­ stiones doctrinales, quae in eius scripto continentur. Quo in casu, Ordina­ rius invitatur ut quaestionem profundius inspiciat et ab Auctore necessarias explicationes postulet, quae postea iudicio Congregationis sunt subiciendae. 8 77/. Examen ordinaria forma peragendum Art. 8. Examen ordinarium adhibetur, cum scriptum aliquos errores doctrinales graves continere videtur, quorum agnitio attentam discernendi aciem requirit; eius tamen influxus negativus inter fideles urgere peculiari modo non videtur. Ipsum duas phases complectitur: phasem internam, quae investigatione praevia constituitur in Congregationis sede peragenda, 9 6 7 8 9 Cfr Cfr Cfr Cfr Regolamento proprio delia Congregazione per la Dottrina della Fede, art. 74. ibid., art. 66 § 2. CIC, cann. 134 §§ 1 et 2; 295 § 1; CCEO, can. 984 §§ 1-3. nn.. 8-15., 832 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale et phasem externam, quae contestationem et colloquium praevidet cum Auctore. 10 Art. 9. Congressus duos aut plures peritos designat, qui scripta de qui­ bus agitur examinent, suam sententiam exprimant et decernant, num tex­ tus sit cum doctrina Ecclesiae conformis. Art. 10. Idem Congressus « Relatorem pro Auctore » nominat, qui in spi­ ritu veritatis positivos doctrinae adspectus et merita Auctoris indicet, coo­ peretur ad sensum genuinum opinionis interpretandum in contextu theolo­ gico generali, et de influxu opinionum Auctoris iudicium proferat. Quam ad rem, ipse ius habet inspiciendi omnia acta, quae ad quaestionem pertineant. Art. 11. Relatio Officii, in qua continentur omnes notitiae etiam praece­ dentes utiles ad casum examinandum, peritorum sententiae et praesentatio « Relatoris pro Auctore », Consultorum Consilio distribuitur. Art. 12. Ad Consultorum Consilium invitari possunt, praeter Consulto­ res, « Relatorem pro Auctore » et Ordinarium ipsum, qui tamen substitui nequit et secreto devincitur, etiam periti qui sententias paraverunt. Di­ scussio initium capit ab expositione « Relatoris pro Auctore », qui summam quaestionis praesentat. Post eum, Ordinarius Auctoris, periti et unusquis­ que Consultor, voce et scripto, suam sententiam proferunt de iis quae in te­ xtu examinato continentur. Deinde « Relator pro Auctore » et periti respon­ dere poterunt animadversionibus, quae forte fiant, et res ipsas clarius explanare. 11 Art. 13. Peracta disceptatione, soli Consultores in aula permanent pro generali suffragatione de examinis exitu, ut decernant utrum in textu erro­ res deprehendantur, an periculosae opiniones, eas certo demonstrando, prae oculis habitis variis categoriis veritatis, quas continet « Professio fidei ». 12 Art. 14. Tota positio una cum disputationum perscriptione, Consulto­ rum votis et suffragatione generali, examini Sessionis Ordinariae subicitur, cuius est decernere, utrum ad contestationem procedendum sit, an vero, si affirmative, quaenam sint capita consideranda. Cfr nn. 16-22. Cfr Const. Ap. Pastor bonus, art. 12: AAS 80 (1988) 855. Cfr CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Professio Fidei et iusiurandum fidelitatis in su­ scipiendo officio nomine Ecclesiae exercendo: AAS 81 (1989) 104s. 10 11 12 Congregatio pro Doctrina Fidei 833 Art. 15. Decisiones Sessionis Ordinariae considerationi Summi Pontificis submittuntur. 13 Art. 16. Si in phase praecedenti statutum est ut ad contestationem pro­ cederetur, huius rei certior reddendus est Ordinarius Auctoris aut Ordinarii, quorum interest, nec non competentia Dicasteria Sanctae Sedis. Art. 17. Index propositionum erronearum aut periculosarum, quae con­ testandae sunt, una cum argumentis rationibus confirmatis et documentis pro defensione necessariis, reticito nomine, per Ordinarium transmittitur Auctori eiusque Consiliario, quem ipse Auctor indicare iure potest, ut sibi assistat, approbante eodem Ordinario. Auctor intra tres menses utiles re­ sponsionem scripto exhibere debet. Opportunum est, ut Ordinarius, simul cum responsione Auctoris scripta, suam sententiam ad Congregationem per­ ferendam curet. Art. 18. Praevidetur etiam facultatem dari posse colloquendi inter Auc­ torem, ab eius Consiliario adiutum qui partem activam habeat in dialogo, et quosdam delegatos Congregationis. Quo in casu, delegati Congregationis, a Congressu nominati, perscriptionem colloquii redigere debent eamque una cum Auctore eiusque Consiliario subsignare. Art. 19. Si Auctor responsionem scriptam non miserit, quae semper re­ quiritur, Sessio Ordinaria consilia opportuna init. Art. 20. Congressus responsionem Auctoris scriptam examinat, atque etiam colloquii perscriptionem, quod forte habitum sit. Si ex ipsis doctrinae capita vere nova appareant, quae subtilius perscrutari oporteat, decernit utrum quaestio Consultorum Consilio iterum praesentanda sit; quod qui­ dem Consilium ampliari etiam potest aliorum peritorum insertione, Consilia­ rio auctoris non excepto ad normam art. 17 nominato. Quod nisi evenerit, responsio scripta et colloquii perscriptio iudicio Sessionis Ordinariae subi­ ciuntur. Art. 21. Si Sessio Ordinaria putat modo positivo quaestionem solutam esse et responsionem sufficere, ulterius non procedatur. Si contra acciderit, tunc congruae cautiones capiantur etiam pro bono fidelium tutando. Prae­ terea Sessio decernat, utrum et qua ratione examinis exitus pervulgetur. 13 Cfr Regolamento proprio delia Congregazione per la Dottrina della Fede, art. 16 § 2 e art. 77. 57 - A. A. S. Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 834 Art. 22. Decisiones Sessionis Ordinariae approbationi Summi Pontificis submittuntur, ac deinde cum Ordinario Auctoris, cum Conferentia Episco­ pali et cum Dicasteriis, quorum interest, communicantur. IV. Examen forma urgenti peragendum Art. 23. Examen procedendi forma urgenti peragitur, cum scriptum cla­ re et certo errores contineat, simulque ex eius divulgatione grave damnum fidelibus immineat vel iam adsit. Quo in casu, statim Ordinarius vel Ordi­ narii, quorum interest, nec non competentia Sanctae Sedis Dicasteria certio­ res fieri debent. Art. 24. Congressus Commissionem nominat, cui speciale munus commit­ tit propositiones erroneas vel periculosas quam primum determinandi. Art. 25. Propositiones, quae a Commissione indicatae sunt, una cum do­ cumentis quae ad rem pertinent, subiciuntur Sessioni Ordinariae, quae exa­ mini quaestionis praecedentiam concedet. Art. 26. Quae propositiones, si a Sessione Ordinaria reapse erroneae ac periculosae iudicatae sunt, post Romani Pontificis approbationem, per Or­ dinarium transmittuntur Auctori, qui ad eas corrigendas intra duos menses utiles invitatur. Art. 27. Si Ordinarius, audito Auctore, necessarium esse putat, ut ab eo explicatio quoque scripta requiratur, haec ad Congregationem transmitten­ da est, una cum Ordinarii ipsius sententia. Quae explicatio postea traditur Sessioni Ordinariae, ut opportunae decisiones capiantur. V. Sanctiones Art. 28. Si Auctor significatos errores non correxerit modo debito et adaequata divulgatione, atque Sessio Ordinaria concluserit ipsum incurrisse in delictum haeresiae, apostasiae aut schismatis, tunc Congregatio procedit ad declarandas poenas latae sententiae ab eodem contractas; adversus hanc declarationem recursus non admittitur. 14 15 14 15 Cfr CIC, can. 751. Cfr CIC, can. 1364 § 1; CCEO, cann. 1436 § 1 et 1437. Congregatio de Causis Sanctorum 835 Art. 29. Si Sessio Ordinaria pro comperto habet errores doctrinales exstare, contra quos poenae latae sententiae non praevidentur, Congregatio procedit ad normam iuris sive communis sive proprii. 16 17 Has normas Sessione Pontifex Ioannes 30 maii 1997 concessa, specifica approbando, ris fieri iussit. Paulus Ordinaria II, in 18 huius Audientia Congregationis infrascripto ratas habuit et confirmavit, contrariis quibuslibet non statutas, Cardinali simul art. obstantibus, Summus Praefecto die 28-29 in forma easque publici iu­ Romae, a Sede Congregationis pro Doctrina Fidei, die 29 Iunii 1997, in Sollemnitate Ss. Apostolorum Petri et Pauli. 83 IOSEPHUS card. RATZINGER Praefectus 83 Tharsicius Bertone, S.D.B. archiep. em. Vercellensis Secretarius CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM GRANATEN. Beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Vincentii a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec.: Vincentii Soler Munárriz) et VI sociorum ex Ordine Augustinianorum Recollectorum et Emmanuelis Martín Sierra, Presbyteri (f 1936). DECRETUM SUPER MARTYRIO « Christus passus est pro vobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius» (1 Pi 2, 21). Dominum Iesum, despectum et novissimum virorum, virum dolorum et scientem infirmitatem (cf. Is 53, 3) mulierum ac virorum multitudo immen­ sa secuta est et imitata, qui, virtute Spiritus sustenti, venerunt « de tribula16 17 18 Cfr CIC, can. 752; CCEO, can. 599. Cfr CIC, can. 1371 n 1; CCEO, can. 1436 § 2 Cfr Const.. Ap. Pastor bonus, art.. 52: AAS 80 (1988) 874. 836 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale tione magna et laverunt stolas suas et dealbaverunt eas in sanguine Agni » (Apc 7, 14). Huius clarae multitudinis « ex omnibus gentibus et tribubus et populis et linguis » (Apc 7, 9) certe pars sunt ii, qui vitam sacrificaverunt pro fide bello civili Hispanico (annis 1936-1939), cum Ecclesia et eius filii circumdati sunt potestate tenebrarum, sed non vieti; immo eorum lux clarius refulsit in ipsis tenebris (cf. Io 1, 4), et Christus iustorum tribulationibus et sangui­ ne martyrum est glorificatus. Caritatis testimonium summum, quod est martyrium, praebitum est etiam ab oppido Motril, in archidioecesi Granatensi posito, a septem religio­ sis Ordinis Augustinianorum Recollectorum sodalibus et a parocho ecclesiae Divinae Pastorae. Homines mites erant, a studiis politicis abhorrentes, sed tantum Dei servitio consecrati et animarum. Haecque eorum mortis causa fuit: sacerdotes et religiosos esse. Coram periculo locum non reliquerunt ac declaraverunt se paratos esse ad viam crucis percurrendam usque ad finem. Mane diei 25 mensis Iulii anno 1936 persecutorum turba ex improviso in Conventum irrupit Augustinianorum Recollectorum oppidi Motril et eo­ rum quinque comprehenderunt. Contumeliis et vexationibus eos super viam duxerunt ubi statim plumbeis glandibus transfossi sunt. Ii fuerunt: 1. Pater Iulianus Benignus a Sancto Nicolao a Tolentino Moreno y Mo­ reno. Is natus est in loco Alf aro, intra fines sito dioecesis Turiasonensis, postridie Idus Martias anno 1871; professionem religiosam fecit anno 1887 coram patruo, Sancto Ezechiele Moreno a Virgine Rosarii; sacerdos ordina­ tus anno 1894, sacrum ministerium explicavit in Philippinis inque variis Americae nationibus Latinae. Doctus fuit ac fecundus scriptor tum in poesi tum in oratione soluta. Extremos vitae annos in oppido Motril egit, frugife­ rum apostolatus agens. 2. Pater Leo a Virgine de Rosario Inchausti y Minteguía. Ortus is est in oppido Ajánguiz, intra fines dioecesis Victoriensis, die 27 mensis Iunii anno 1859; professionem religiosam fecit anno 1879 et Ordinem presbyteratus ac­ cepit anno 1884. Sacrum ministerium exercuit in Philippinis et in Brasilia. Vir simplex, bene audiebat apud populum oppidi Motril, ubi habitabat ali­ quot iam annos. 3. Pater Deogratias a Sancto Augustino Palacios y del Río. Natus est die 22 mensis Maii anno 1901 in oppido Baños de Valdearados, in dioecesi Congregatio de Causis Sanctorum 837 Oxoniensi; professionem religiosam fecit anno 1918 et est ordinatus sacerdos anno 1925. Sacrum ministerium coluit in Brasilia et in Argentina. In Hi­ spaniam reversus, fuit Prior primum in loco Monachil et deinde in oppido Motril, ubi erat iam paucas hebdomadas. 4. Pater Iosephus a Virgine de Doloribus Rada y Royo. Natus is est Turiasone diei 17 mensis Novembris anno 1861. Professionem fecit religio­ sam anno 1878 et est ordinatus sacerdos anno 1884. Sacrum ministerium explicavit in Philippinis et in Brasilia. Ab anno 1930 habitabat in oppido Motril. 5. Frater Iosephus Richardus a Sacro Corde Diez. Natus est in loco Camposalinas, in dioecesi Legionensi, die 16 mensis Februarii anno 1909. Professionem religiosam fecit anno 1934. Habitavit in Conventu loci Mona­ chil deindeque Motril. Die qui secutus est horum quinque Servorum Dei occisionem, solum loci Motril madefactum est aliorum duorum discipulorum Christi sanguine, qui simul plumbeis glandibus transfossi sunt. Ii fuerunt: 6. Pater Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga Pinilla e Ibáñez. Ortus est in loco Calatayud, intra fines sito dioecesis Turiasonensis, nonis Aprilibus anno 1870. Professionem religiosam fecit anno 1886 et sacerdos est ordina­ tus anno 1893. Sacrum ministerium exercuit in Philippinis et in Brasilia et, in Hispania, Definitur provincialis fuit atque Superior Conventus oppidi Motril usque ad annum 1933. 7. Dominus Emmanuel Martín y Sierra, sacerdos dioecesanus. Natus est is postridie Calendas Octobres anno 1892 in oppido Churriana de la Vega, intra fines sito archidioecesis Granatensis. Post sacerdotalem ordi­ nationem, anno 1915 acceptam, gradum adeptus est doctoris in Sacra Theologia. Fuit cappellanus Sororum et professor in Seminario Pontifi­ cio. Variis est functus muneribus pastoralibus, donec nominatus est pa­ rochus ecclesiae Divinae Pastorae in oppido Motril. Ineunte persecutio­ ne, gregem relinquere noluit. 8. Demum Pater Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga Soler y Munárriz. Mane diei 25 mensis Iulii sese abscondere potuerat, ad familiam confugiens, ubi tempus egit in precatione. Repertus, comprehensus est die 29 mensis Iulii. Sociis carceris exemplo fuit pietatis, patientiae et ardoris apostolici. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 838 Multis sacramentum Paenitentiae subministravit et quendam communistam convertit. Una cum aliis est plumbea glande interfectus nocte inter diem 14 et diem 15 mensis Augusti in coemeterio pagi. Intrepidus hic religiosus na­ tus erat in loco Malón, ad dioecesim Turiasonensem pertinente, pridie No­ nas Apriles anno 1867. Professionem religiosam fecit anno 1883 et est sacer­ dos ordinatus anno 1890. Sacrum ministerium gessit in Philippinis, ubi etiam custodiam subiit. In patriam re versus, in praedicationem incubuit et in formationem iuvenum candidatorum ad vitam consecratam. Variorum Conventuum superior fuit, Prior provincialis et, anno 1926, electus est Or­ dinis Prior Generalis, sed paucis post mensibus propter humilitatem et incommodam valetudinem munus deposuit. Religiosus fuit humilis, pius, oboediens, plenus ardore, peculiariter devotus Virgini Mariae, cui Ordinem suum consecravit. In oppido Motril extremos egit vitae annos, ubi sanctus habebatur. Horum octo Servorum Dei mors statim putata est verum martyrium. Haec fama duravit volvente tempore; quapropter Archiepiscopus Granaten­ sis Causam iniit canonizationis per celebrationem Processus ordinarii infor­ mativi (annis 1952-1972), qui est a Congregatione de Causis Sanctorum pro­ batus decreto postridie calendas Maias promulgato anno 1986. Praeparata Positione, disceptatum est an hi Servi Dei vere fuissent martyres fidei. Die 28 mensis Maii anno 1996 actus est, exitu cum prospero, Congressus Pecu­ liaris Consultorum Theologorum. Patres Cardinales deinde et Episcopi in Sessione Ordinaria die 21 mensis Ianuarii habita anno 1997, Causae Ponen­ te Excellentissimo Domino Fiorino Tagliaferri, episcopo Viterbiensi, professi sunt Servos Dei Vincentium a Sancto Aloisio Gonzaga Soler y Munárriz et VII Socios suam devo visse vitam pro fide in Christo. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Pro-Praefecto, certior fac­ tus, die 25 mensis Martii anno 1997, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praece­ pit ut decretum super martyrio Servorum Dei rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die infrascripto Pro-Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de mar­ tyrio eiusque Vincentii causa Servorum Soler collectorum, et Munárriz) Emmanuelis et Dei VI Martín Vincentii a S. Sociorum, ex Sierra, Aloisio Ordine Sacerdotis interfectorum, in casu et ad effectum de quo agitur. Gonzaga (in saec.: Augustinianorum dioecesani, anno Re­ 1936 Congregatio de Causis Sanctorum 839 Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. 83 S. 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis MATRITEN. Beatificationis seu declarationis martyrii Servae Dei Mariae Sagrario a S. Aloisio Gonzaga (in saec.: Elvirae Moragas Cantarero) monialis professae Ordinis Carmelitarum Discalceatorum (1881-1936) DECRETUM SUPER MARTYRIO « Si conresurrexistis Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est in dextera Dei sedens; quae sursum sunt sapite, non quae supra terram » {Col 3, 1-2). Christo inserta, Soror Maria Sagrario a Sancto Aloisio Gonzaga in lumi­ ne vixit fidei, cor liberum servans a rebus terrenis et alacriter ambulans ad aeternam patriam, supremo praebito testimonio caritatis sanguinis effusione sicque martyrum adepta corona. Fidelis haec discipula Sanctae Teresiae a Iesu orta est die 8 mensis Ia­ nuarii anno 1881 in oppido Lillo, ad Toletanam archidioecesim pertinente, ex legitimis coniugibus Richardo Moragas Ulcelay, pharmacopola, et Isabel­ la Cantarero Vargas, boni status socialis et oeconomici, qui ad fontem bap­ tismalem nomen ei indiderunt Elviram. Solidam a parentibus accepit mora­ lem et religiosam educationem, quam postea perfecit apud Sorores Mercedarias, quarum fuit discipula. Diligenter frequentavit ordinem studiorum artis medicamentariae apud Studiorum Universitatem Matriti, quo anno 1886 Servae Dei familia se transtulerat, cum decore se gerens atque gravitate semper et ubique. Doctoris gradum adepta anno 1905, cum cura laboravit in patris medicina taberna, post cuius mortem eius rectrix est facta. Sanas coluit amicitias, vitam aluit spiritalem, cotidie Missae intererat et Euchari­ stiam accipiebat, cilicium gerebat et caritatis opera exerceba erga pauperes. 840 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Adhortante Beato Iosepho Maria Rubio Peralta, S. I., statuit se Deo consecrare et anno 1915, omnibus relictis rebus, ingressa est tamquam po­ stulans inter Moniales Carmelitides Discalceatas monasterii Sanctorum An­ nae et Ioseph in urbe Matrito. Professionem simplicem fecit anno 1916 ac sollemnem anno 1920. Indole amabili praedita, forti et officiosa, facile iam a novitiatu vitae adhaesit communi, claram ostendens perfectionis appetitionem. Voluit namque ex sua consecratione vivere cum fidelitate et gene­ rositate, Regulam observans et vota religiosa et animam suam liturgia nutriens, precatione, contemplatione. Sorores sodales eam magni faciebant propter eius virtutes; quam ob rem anno 1927 Antistitam eam elegerunt monasterii. Disciplinae observantiam fovit, in aliquam incurrens difficulta­ tem a quibusdam monialibus proficiscentem; sed si severa erat erga sodales, imprimis nimium inquirebat in se, id exemplo proponens, quo modo Domi­ nus sit amandus eique serviendum. Munere ad finem adducto, egregie offi­ cia explevit magistrae novitiarum (annis 1930-1933) et ostiariae (annis 1933-1936). Calendis Iuliis anno 1936 iterum est Antistita electa. Aestimata est propter fidei soliditatem, fiduciam Dei, caritatem erga Dominum et pro­ ximum, potissimum Sorores sodales, prudentiam in Monasterio regendo, fortitudinem in difficultatibus, humilitatem, sedulitatem. Precationem co­ luit, pietatem in Sanctissimum Sacramentum, in Sacrum Iesu Cor et in Virginem Mariam. Castigationem exercuit et paenitentiam et, quamvis esset ad austeritatem propensa, maternas adhibuit curas erga Monachas et iusta fuit in singulas. Cum in Hispania bellum civile exarsit (annis 1936-1939) et contra Eccle­ siam eiusque filios persecutio, Serva Dei sociis facultatem fecit ad familias redeundi ut pericula effugerent. Ipsa autem mansit in Monasterio cum pau­ cis Monialibus, quae Matriti parentes non habebant. Die 20 mensis Iulii an­ no 1936 manus militianorum in earum habitationem impetum fecit, quae Servam Dei ceterasque monachas adduxerunt ad Rectionem Generalem Se­ curitatis. Post aliquot horas dimissae, varia invenerunt refugii loca apud fa­ miliares et amicos. Mater Maria Sagrario cum aliquibus Monialibus accepta est apud quandam familiam et, quantum potuit, sequi perrexit Regulam et commercia habere cum Sororibus sodalibus per urbem dispersis. Postridie Idus Augustas anno 1936 est a militianis comprehensa et in carcerem duc­ ta, in quo iam erant communitatis suae religiosae aliquae, quae postea af­ firmaverunt suam Antistitam firmiter se gessisse et tranquille postulationi­ bus obstitisse carceris custodum, qui volebant eam chartae subscribere, et Congregatio de Causis Sanctorum 841 demum, cum cessit, id quod scripsit violentas excitavisse irritationes. Om­ nibus patebat eius coniunctio cum Deo. Aliquamdiu genibus nixa precata est, persecutoribus Sanctissimam Virginem blasphemantibus. Eadem nocte illa ducta est ad locum qui appellabatur « Pradera de San Isidro », apud Matritum, ibique ignivoma ballista eam necaverunt. Mors eius statim est verum martyrium habita. Quae fama diffusa est et confirmata secutis annis; quapropter Episcopus Matritensis Causam iniit ca­ nonizationis per celebrationem Processus ordinarii informativi (annis 19621965), cui additi sunt tres Processus rogatoriales. Harum canonicarum in­ quisitionum auctoritas et vis probata est a Congregatione de Causis Sancto­ rum decreto postridie Idus Décembres anno 1984 promulgato. Confecta Po­ sitione, disceptatum est an Serva Dei propter fidem esset interfecta. Die 7 mensis Iunii anno 1996 actus est, felici cum eventu, Consultorum Theologo­ rum Congressus Peculiaris. Patres Cardinales et Episcopi deinde, in Sessione Ordinaria die 21 mensis Ianuarii habita anno 1997, Causae Ponente Excel­ lentissimo Domino Fiorino Tagliaferri, Episcopo Viterbiensi, professi sunt Matrem Mariam Sagrario a Sancto Aloisio Gonzaga veram esse martyrem putandam. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Pro-Praefecto, certior fac­ tus, die 25 mensis Martii anno 1997, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praece­ pit ut decretum super martyrio Servae Dei rite conscriberetur. Quod cum esset factum, accitis hodierna die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de mar­ tyrio saec.: eiusque Elvirae causa Servae Moragas Dei Mariae Cantarero), Sagrario Monialis a S. professae Aloisio Gonzaga (in Ordinis Carmelitarum Discalceatorum, anno 1936 interfectae, in casu et ad effectum de quo agitur. Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in ac­ ta Congregationis de Causis Sanctorum referretur. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. £8 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis 842 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale MECHLINIEN, seu SUESSIONEN. Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Leonis Ioannis a S. Corde Iesu (in saec.: Leonis Gustavi Dehon) sacerdotis fundatoris Congregationis Sacerdotum a S. Corde Iesu (1843-1925) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Regnum Cordis Iesu in animis et in societate »: hoc modo Dei Servus Leo Ioannes a Sacro Corde Iesu Dehon, Congregationis Sacerdotum a Sacro Corde Iesu fundator, altissimas suas appetitiones munusque familiae suae Dehonianae in Ecclesia breviter expressit. Ad hoc spiritale et apostolicum propositum totas detulit virium suarum divitias, octoginta tres annos natus vitam concludens, intuitu amoris dilectam aspiciens imaginem Cordis Iesu: « Pro te vixi, pro te morior ». Leo Gustavus Dehon ortus est pridie Idus Martias anno 1843 in oppido La Capelle (in regione Axonae fluminis posito), intra Galliae fines Suessionisque dioecesis. Postea gavisus est quod baptizatus erat die 24 mensis Martii proximo ante Annuntiationem, « coniungens » — scripsit « meum baptismum illi Ecce venio Domini Nostri ». Filiis suis spiritalibus Oblatis nempe Sacerdotibus a Sacro Corde Iesu, dicturus erat: « In illo Ecce venio in illoque Ecce Ancilla tota inest nostra vocatio totumque munus ». De conspicua et laudata familia proprietates attigit nobilitatis animi et morum elegantiae, quae eum humanitate ornatum reddebant atque ad con­ suetudines amicitiae cum civilibus ecclesiasticisque personis apertum per to­ tum vitae eius tempus. Peculiariter Deo gratias agebat « propter matris do­ num, quae eum divini Cordis amorem docuerat ». Per doctrinae atque humanitatis studia, sacerdotum eminentium scien­ tia et virtute, moderatione adiutus, primam experitur ad sacerdotium voca­ tionem die Domini natali anno 1856. Sed pater eius, qui splendidum exop­ tabat ei condicionem socialem, a vocatione est avertere nisus, eum mittens ad Parisiensem Polytechnicam studiorum sedem, ubi namque Leo Dehon, unum et viginti annos natus, doctoris gradum in iure civili est consecutus. Frequentia tamen in Sancto Sulpitio, « ubi spiritus regnabat sacerdotalis » — scripsit —, allegationem ad sacerdotium confirmat. Assensus est patri iter proponenti in Orientem, terram quoque Iesu percurrere gaudet; sed reversus, resistentibus familiaribus non cedens, Romae constitit, Papam Congregatio de Causis Sanctorum 843 Pium IX adit, cui suam significat vocationem. Summus Pontifex, cuius « bonitatem miratur iunctam sanctitati », eum invitat ad ingrediendum Gal­ licum Sanctae Clarae Seminarium. Illud re ingreditur mense Octobri anno 1865: « Denique in meo eram elemento; felix eram! ». Prudens dux spiritalis ei fuit sapiens rector, P. Freyd, qui eum etiam post ordinationem sacerdo­ talem est prosecutus, usque ad electiones quae decretorias se ostendent quod ad eius fundatoris munus attinebat. De ordinatione sacerdotali recordans, in Basilica Lateranensi, die 19 mensis Decembris anno 1868 accepta, Servus Dei suum nobis aperit ani­ mum exsultantem: « Surrexi presbyter, a Iesu possessus, omnino eius repletus, amoris eius in Patrem plenus, ardoris eius animarum, eius deprecatio­ nis spiritus atque sacrificii ». En eius longae, fecundae Sacerdotis a Sacro Corde vitae fulgens initium. Post fortem experientiam ecclesialem, actuarii scilicet Concilii Vaticani I, iuvenis sacerdos Dehon, suo obsequens magistro spiritus, invitationem re­ cusat P. d'Alzon ad auxilium dandum Operi ab eo inito, et Episcopi sui excipit oboedientiam, unde fit capellanorum basilicae Sancti Quintini (in dioecesi Suessionensi) ultimus. Hic ab Eius voluntate exspectabatur, qui illum elegerat et vocaverat, ut magister esset et pater multorum Sacri Cordis discipulorum et « eius regni in animis inque societate » apostolorum. Iuvenis vicarii cor et mentem fer­ vor spiritalis ac pastoralis inflammabat. Eius animus erat apertus ad Eccle­ siae necessitates religiosas atque sociales populi et temporis. Eius proposita, sicut semper in posterum, illuminata erant et celeria; coeptus iniit aptos ad respondendum necessitatibus pastoralibus et socialibus. Primis interfuit congressionibus consociationum operariorum; ephemeridem catholicam insti­ tuit; patronatum condidit iuvenibus accipiendis et educandis. Eventus qui­ dam interim eius signavit iter: Episcopus Ancillarum a Sacro Corde curam spiritalem ei commisit: « Peropportuna haec fuit circumstantia » — ait — « quae reliquum vitae meae cursum praeparavit ». Propositum amoris et re­ parationis erga Sacrum Cor, quod incitabat illud Institutum, cum congrega­ tione sacerdotali erat communicandum. Mense Iulio anno 1877 existimatio novi Episcopi Suessionensis Excellen­ tissimi Thibaudier, qui Leonem Dehon designaverat canonicum honorarium ecclesiae cathedralis, curam ei credidit provehendi collegium catholicum in oppido Sancti Quintini, permittens ei ut in eodem initium faceret novae Congregationis religiosae Oblatorum a Corde Iesu. Die 28 mensis Iunii anno 844 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1878, Sacri Cordis festo, in sacello eiusdem Collegii Sancti Ioannis, quo mo­ do illud appellare voluit, canonicus Leo Dehon religiosa vota nuncupavit et, uti primus a Sacro Corde Oblatus, votum iis addidit victimae amoris et reparationis. Quapropter nomine novo voluit se vocari: P. Ioannes a Sacro Corde Iesu. Post, cogitans de casibus saepe acerbis historiae suae, Servus Dei scrip­ sit: « Dominus Noster meum accepit oblationis actum. Is volebat ex Opere aedificium facere magni momenti. Quam ob rem tam alte fodit... ». Res ad­ versae mox initium ceperunt. Post paucos fervidae industriae annos, primis florentibus vocationibus, Servus Dei exemplari cum humilitate et oboedien­ tia S. Officii interventum excepit (mense Decembri anno 1883) quod, ob quaedam ficta revelationum indicia et nonnullorum imprudentium incita­ tionem, novae congregationis iussit abolitionem. Sed post illud « consumma­ tum est », iam mense Martio anno 1884 ecce « resurrectio » cum novo nomi­ ne Sacerdotum a Sacro Corde Iesu. Breve Laudis, die 25 mensis Februarii promulgatum anno 1888, ostendit confirmationem Instituti eique impetum dedit missionalem. Leo XIII hortatus est Servum Dei ut « suas Encyclicas praedicaret »; precatione et cooperatione sacerdotes sustineret; domus adora­ tionis excitaret; pro longinquis missionibus se dederet: « Ecce munus nobis a Papa commissum », cum gaudio annotavit P. Dehon. Id filiis suis itera­ vit: « Mirabilissimum vobis relinquo thesaurum, Cor Iesu. Numquam est nobis e conspectu amittendum nostrum in Ecclesia munus ». Congregatio solidata est: mensis Iulii die 4, anno 1906, S. Pius X Decre­ tum edidit approbationis Instituti et Nonis Decembribus anno 1923 Pius XI Decretum approbationis decretoriae. Diffusio missionalis ad varias pervenit Continentes, vestigia secuta duorum principalium inceptorum apo­ stolicorum, quae P. Dehon filiis suis tamquam hereditatem reliquit: « Ut sa­ cerdotes et fideles ad Cor Iesu ducerent cotidianum adorationis et amoris tributum collaturos; ad progressionem multitudinum popularium conferrent per regnum iustitiae et caritatis christianae». Summorum Pontificum Leonis XIII, Pii X, Benedicti XV, Pii XI, in quos pietatem semper fidelem et actuosam professus est, benevolentia sustentus, P. Dehon assidue est munus sibi creditum prosecutus scriptis, ser­ monibus, conventuum socialium participatione, pluribus Instituti sui operi­ bus fundatis in primis: « Cupiditas vitae meae — in ultimis paginis scripsit commentarii sui — votum quod cum lacrimis faciebam in iuventute mea hoc erat, ut missionarius essem et martyr. Mihi videtur hoc votum adim- Congregatio de Carnis Sanctorum 845 pletum esse. Missionarius ego sum per centum missionarios et etiam plures in mundo diffusos; martyr sum quia Dominus Noster meum victimae vo­ tum perfecit ». Servus Dei sancte Bruxellis mortuus est pridie Idus Augustas anno 1925, supremum praebens exemplum fidentis obsequii erga Cor Iesu filiisque suis dilectis largiter benedicens. Episcopus Suessionensis, Excellentissimus dominus Binet, laudationem funebrem incepit declarans: « Magnae historiae religiosae pagina concluditur. Uni ex eminentissimis filiis suis Suessionensis dioecesis immensum offert de­ siderium et infinitam gratam voluntatem. Profectus est magnus senex, gra­ vis aetate, semper iuvenis corde, semper fiduciae plenus, qui omnia in opti­ mam partem accipiebat, ad aeternam Christi iuventutem, ad Cor cui se consecraverat ». Reapse P. Dehon aeternitatem est ingressus ampla sanctita­ tis fama clarus, strenuo virtutum christianarum exercitio nisa. «Scio cui credidi » (2 Tm 1, 12): fides, facta plena confidentia. Ecce pe­ tra (cfr. Mt 7, 24-25) super quam Dei Servus aedificium exstruxerat vitae suae suique muneris. « Haec confidentia sine nubibus — scripsit de eo pri­ mus eius successor, dominus Iosephus Philippe — quaedam erat nota vitae interioris nostri Patris propria ». Inde proficiscebatur constans, christiana sententia ad meliora referens omnia, quae, omni superato discrimine, eum inducebat ad ulteriora semper aspicienda, ob Christi amorem, qui eum incendebat, etiam audacter operantem (cfr. 2 Cor 5, 14). « Amor ardens erga Sacrum Cor Iesu. Hoc est vita mea, vocatio mea, gratia mea », scripsit. Concentus virtutum theologalium qui, etiam inter fideles laicos, admiratio­ nem excitabat et benevolentiam: « Fidem habebat radiantem, quam praedi­ catione ostendebat et exemplis suis, omnia ad Deum referens. Plenus erat pietatis erga Sacrum Cor Iesu, quae in magnos eius vitae coeptus effundebatur ». « Amor et reparatio est propositum vitae quod pro sua Congregatio­ ne voluit; omniaque fecit ut illud propagaret. Maxima haec erat eius cura ». Reparatio eucharistica, praesertim per adorationem, filiis eius concredita tamquam « eorum in Ecclesia munus »; et reparatio socialis, per iustitiam et caritatem, tamquam vias ad Societatem in Amore fundatam. In centro, semper Cor Christi, quod ardenter exoptabat cor Familiae suae Dehonianae fieri, Ecclesiae atque mundi. Quamobrem vocatus est « praecursor illius Prodire ad populum », quod Leo XIII vulgavit per Litteras Encyclicas Re­ rum novarum (anno 1891), quarum P. Dehon factus est defensor et sapiens propagator inter sacerdotes et laicos. 846 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Ex Cordis Christi contemplatione illam hausit etiam, quae habita est constans eius personae nota: luculentam bonitatem, ob quam fascinatione quadam peculiari circumdabatur, potissimum inter iuvenes: « Iuventus ve­ nit ad eum cum animi ardore — dixit idem episcopus Binet —. Et nonne oportebat magnus esset, maxime corde, ut tantum amaretur? ». Et Excel­ lentissimus dominus Philippe: « Sciebat is allicere et capere corda; praecipue iuvenes alliciebantur ad eum, qui sentiebant se ab eo amari. Raro superior tantum est dilectus, quantum is; usque ad mortem appellabatur Très bon père (optimus pater). Ratio, qua iuvenes amabat, vocatio erat: iuvenes ad sacerdotium, ad Congregationem, ad Christi causam illicere ». Virtutes cardinales, quae ad dandam aequabilitatem, congruentiam et securitatem personae moribus conferunt, indolem in eo in venerunt illis propitiam. Sed eventus, saepe acerbissimi eius longae vitae, ostenderunt quam magna esset in Servo Dei facultas iis utendi, cum prudentia, fortitudine et aequo animo obitis casibus difficilioribus. Conscius auxilii quod eius sancti­ tatis sitis et, simul, eius apostolicus ardor assecuturi erant in vita religiosa, cum alacritate atque fidelitate, quae illum duxerunt ad altos mysticae im­ pensae et serenae gradus, eam est secutus. Natus dives, bona sua propria in servitium posuit Operis, cui Spiritus eum praeposuerat. Industrius et audax in suis apostolicis coeptibus atque socialibus, semper specimen dedit oboe­ dientiae humilis et immensae fideque illuminatae, praesertim Sedi Apostoli­ cae, in qua securitatem invenit doctrinae et vitae. Et Processus additicius Suessionensis, multorum testium concordi testimonio integros mores Servi Dei confirmans, concluditur ipsius Episcopi Petri Douillard testatione: « Haud dubia est fama sanctitatis quam in nostra dioecesi P. Dehon obti­ net. Memoria servatur de eo, quasi de persona altissima, quae sua eminet humana dignitate et, plus etiam, vitae suae sanctitate ». Eum semper convitata est lux amabilis Virginis Mariae: «Vivat Cor Iesu, per Cor Mariae » erat salutatio eius. Filios suos hortabatur ut ei se coniungerent, utpote cum eorum «vocationis ad amorem et immolationem » mater esset et magistra, praesertim in sua participatione Sacrificii Filii sui Sacer­ dotis, ita ut essent, cum Ea, calices et canales aquae et sanguinis ex aperto Corde Iesu prosilientium. Cum magis magisque haec sanctitatis fama maneret et diffunderetur, qua P. Dehon in vita et in morte fuerat insignis, inchoata est Causa beati­ ficationis et canonizationis et instructus est Processus ordinarius Mechliniensis (in qua dioecesi Servus Dei mortem obiit), a die 31 mensis Maii ad Congregatio de Causis Sanctorum 847 diem 3 mensis Iulii anno 1952, ut testimonia colligerentur de vita deque virtutibus Servi Dei. Hunc secutus est Processus rogatorialis Romanus (an­ nis 1952-1953) pariterque additicius Suessionensis (annis 1958-1961). Confec­ ta Positione secundum normas editas a Congregatione de Causis Sanctorum anno 1983, inquisitum est an Servus Dei heroum in modum virtutes exercuisset. Die 30 mensis Ianuarii anno 1996 celebratus est exitu cum felici Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum. Secuti mensis Februarii die 3 Patres Cardinales et Episcopi, in Sessionem Plenariam congregati, Causae Ponente Eminentissimo Cardinale Eduardo Gagnon, professi sunt Servum Dei Leonem Ioannem a Sacro Corde Iesu Dehon heroum more vir­ tutes théologales, cardinales iisque adnexas coluisse. Facta demum, die 25 mensis Martii 1997, de hisce omnibus rebus Sum­ mo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata re­ latione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis Con­ gregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum Iustitia, Temperantia tum et in proximum, Fortitudine, Dei Leonis Ioannis a S. Corde Iesu eisque necnon de adnexis, in cardinalibus gradu Prudentia, heroico, (in saec.: Leonis Gustavi Dehon), dotis, Fundatoris Congregationis Sacerdotum a S. Servi Sacer­ Corde Iesu, in casu et ad ef­ fectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. ffi S. 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 848 NEAPOLITANA Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Ioannae Mariae a Iesu Eucharistico (in saec.: Florae Bracaval) reformatricis et primae superiorissae generalis sororum Angelicarum a S. Paulo (1861-1935) DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS « Accommodata renovatio vitae religiosae simul complectitur et conti­ nuum reditum ad omnis vitae christianae fontes primigeniamque inspiratio­ nem et aptationem ipsorum ad mutatas temporum condiciones » (Conc. Oe­ cum. Vat. II, Decretum de accommodata renovatione vitae religiosae Per­ fectae caritatis, 2). Quod Concilium Vaticanum II de vita consecrata praescripsit accommo­ danda, iam sapienter perfecerat Serva Dei Ioanna Maria a Iesu Eucharisti­ co, quae Sorores Angélicas a Sancto Paulo ad primigenium charisma Fun­ datoris, Sancti Antonii Mariae Zaccaria (f 1539), reduxit, qui filias suas spi­ ritales voluerat congregationem esse operibus apostolatus deditas sine vin­ culis clausurae. Serva Dei orta est die III mensis Maii anno 1861 in Belgio, proprie in oppido Mouscron ad dioecesim Brugensem pertinente, a Ioanne Aloisio Bra­ caval et Sophia Dessauvages, qui eam prima imbuerunt morali et religiosa educatione, quae est postea perfecta a Matronis Mariae, quarum collegii Serva Dei aliquot per annos diligens fuit alumna. In familiam reversa, in viis Dei ambulare perrexit, religionibus se dedens et studium colens se Do­ mino consecrandi. Recusato matrimonio et vinculis cum propinquis libera, anno 1894 patriam reliquit et Italiam petivit ut monasterium ingrederetur Angelicarum a Sancto Paulo Cremense, quae vitam clausurae agebant se­ cundum Concilii Tridentini normas. Professionem religiosam fecit anno 1896 eodemque anno cum communitate se contulit in novam sedem Mediolanen­ sem. Anno 1901 votum victimae nuncupavit Sacro Cordi Iesu pro familia sua, pro monasterii sui incremento proque confessario suo, Patre Pio Mauri, Barnabita. Novitiarum magistra est nominata et antistitae consiliatrix. Cum aliis sororibus sodalibus anno 1903 Neapolim missa est ad novam domum condendam, cui deinde praefuit. Eodem est officio iuncta in domo oppidi Arienzo, in Acerrana dioecesi positi. Interea multiplex apostolica in­ dustria a Sororibus explicata, praesertim pro iuventute, difficulter cum Congregatio de Causis Sanctorum 849 clausura congruebat. Serva Dei igitur, suae communitatis bonum volens at­ que animarum, superioribus ecclesiasticis et Patribus Barnabitis consentien­ tibus, curavit monasterium suum mutandum in congregationem apostolatui deditam et clausurae onere solutam. Hoc consilium, quod Sancti Conditoris voluntati primigeniae respondebat, a Summo Pontifice Benedicto XV est approbatum, qui anno 1919 monasterium oppidi Arienzo in institutum iuris dioecesani convertit sub iurisdictione positum episcopi Acerrani. Serva Dei, cum munere fungeretur antistitae generalis, veteres Constitu­ tiones novo Sororum vitae generi aptavit. Post coniunctionem Angelicarum oppidi Arienzo cum Sororibus Mediolanensibus et loci Fivizzano, Capitulum actum est, quod munus antistitae generalis Servae Dei continuavit (anno 1926). Plene ad suum Institutum intenta, vocationibus favit, novas aperuit domos multasque scholas in variis Italiae et Brasiliae regionibus, Sororum diligenter et amabiliter formationem curavit spiritalem et apostolicam, quas ad regulae observantiam duxit verbo, scriptis atque eminentium virtutum exemplo. Splendidum enim fidelitatis erga evangelium praebuit exemplum necnon erga consecrationem religiosam, sollicitae caritatis Dei et proximi, fi­ duciae Providentiae divinae, sincerae humilitatis. Cum Deo coniuncta, prompte oboedivit eius voluntati et pro eius gloria proque Regni eius aedi­ ficatione alacriter laboravit. Sanctificationi suarum sodalium prospexit at­ que peccatorum et non christianorum conversioni. Ex consuetudine opera fecit misericordiae spiritalis et corporalis pro suis Sororibus, discipulis sui Instituti et pauperibus. Semper cum prudentia egit et iustitia; fortis ac pa­ tiens fuit in difficultatibus, potens sui, aliena a bonis et inanibus terrae re­ bus. Non suis confisa est viribus sed gratiae auxilio, quod assidua precatio­ ne impetrabat, ferventi pietate erga Iesum Crucifixum, Eucharistiam et Sanctissimam Virginem, votorum religiosorum observantia atque munium cotidianorum exsecutione. Mandato antistitae generalis ad finem adducto (anno 1932), electa est adiutrix et oeconoma generalis humiliterque obsequens fuit novae antistitae Instituti, quae eam cum reverentia et affectu tractavit. Vitam terrenam pie ac placide conclusit in domo oppidi Arienzo die 26 mensis Ianuarii anno 1935, a sua Congregatione et a populo Dei venerata. Durante fama sanctitatis, Episcopus Acerranus initium fecit Causae bea­ tificationis et canonizationis per celebratum anno 1953 Processum ordina­ rium informativum. Anno 1959 promulgatum est decretum super scriptis Servae Dei et anno 1980 decretum super Causae introductione. Apud Cu58 - A A. S. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 850 riam Neapolitanam annis 1984-1985 processus apostolicus est celebratus. Congregatio de Causis Sanctorum decreto diei 24 mensis Maii anni 1991 hos processus probavit. Praeparata Positione, disceptatum est an Mater Ioanna Maria a Iesu Eucharistico virtutes exercuisset heroum in modum. Die 25 mensis Iunii anno 1996 actus est exitu cum felici Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum. Patres Cardinales deinde et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 17 secuti mensis Decembris, Causae Ponente Excellentissimo Domino Mario Rizzi, archiepiscopo titulari Balneoregiensi, edixerunt Ser­ vam Dei heroum more virtutes théologales, cardinales et his adnexas coluisse. Facta demum, die 25 mensis Martii anno 1997, de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II per subscriptum Pro-Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur. Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto ProPraefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sol­ lemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, Temperantia et Fortitudine, nae Mariae Primae a Iesu Superiorissae eisque Eucharistico Generalis necnon adnexis, (in Sororum de cardinalibus Prudentia, in gradu heroico, saec.: Florae Angelicarum Bracaval), a S. Iustitia, Servae Dei Ioan­ Beformatricis Paulo, in casu et et ad effectum de quo agitur. Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Cau­ sis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit. Datum Romae, die 8 mensis Aprilis A. D. 1997. 83 ALBERTUS BOVONE archiep. tit. Caesariensis in Numidia, Pro-Praefectus L. © S . 83 Eduardus Nowak archiep. tit. Lünen., a Secretis Congregatio pro Episcopis 851 CONGREGATIO PRO EPISCOPIS PROVISIO ECCLESIARUM Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus PP. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis quae sequun­ tur Ecclesiis sacros praefecit praesules: — Cathedrali Ecclesiae Kalamazuensi, R.D. Ia­ cobum Albertum Murray, e clero dioecesis Lansingensis, ibique Cancella­ rium, moderatorem Curiae atque rectorem templi cathedralis « Sanctae Ma­ riae » dicati. die 18 Novembris 1997. — Cathedrali Ecclesiae Parentinae et Polensi R.D. Ivanum Milo van, cu­ rionem paroeciae in urbe vulgo Rovinj. — Cathedrali Ecclesiae Rondonopolitanae R.D. Iuventinum Kestering, seminarii theologici Tubaraoënsis in civitate Florianopolitana rectorem. — Cathedrali Ecclesiae Isclanae, R.D. Philippum Strofaldi, hactenus Vicarium episcopalem in archidioecesi Neapolitana. die 25 Novembris — Titulari episcopali Ecclesiae Baparensi, R.D. Richardum J. Garcia, e clero dioecesis Sancti Iosephi in California, ibique curionem paroeciae Sanc­ to Leoni Magno dicatae et Operis dioecesani pro Vocationibus moderato­ rem, quem deputavit Auxiliarem dioecesis Sacramentensis. — Cathedrali Ecclesiae Clodiensi, R.D. Angelum Da­ niel, e clero dioecesis Tarvisinae, ibique Vicarium generalem. die 27 Novembris — Titulari episcopali Ecclesiae Bencennensi R.D. Tomislaum Koljatic Maroevic, e clero archidioecesis Sancti Iacobi in Chile, parochum paroeciae vulgo nuncupatae « Nuestra Señora Reina de los Apóstoles », quem consti­ tuit Auxiliarem archidioecesis Sanctissimae Conceptionis. die 29 Novembris — Titulari episcopali Ecclesiae Bisarchiensi Exc.mum D. Marium Franciscum Pompedda, e clero dioecesis Octeriensis, Tribunalis Rotae Romanae Decanum, quem archiepiscopali dignitate ornavit. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 852 CONGREGATIO PRO CLERICIS ET ALIAE INSTRUCTIO De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. PROOEMIUM Ecclesiae de mysterio manat vocatio quae ad omnia mystici Corporis mem­ bra dirigitur ut operam suam naviter illa conferant ad missionem ac aedifica­ tionem Populi Dei in ordinata quadam communione, secundum diversa singu­ lorum ministeria et charismata. Huius vocationis repercussa vox saepius perso­ nuit in Magisterii documentis, potissimum quidem in Concilio Oecumenico Va­ ticano I I ac deinceps. In tribus novissimis praesertim generalibus Sessionibus ordinariis Synodi Episcoporum confirmata est peculiaritas, communi spectata dignitate atque officiorum diversitate, ipsorum fidelium laicorum, sacrorum ministrorum et consecratorum atque fideles omnes sunt incitati ad Ecclesiam aedificandam in communi cooperatione pro mundi salute. Prae oculis habenda sunt necessitas et momentum apostolicae industriae fidelium laicorum de praesenti ac futuro evangelizationis tempore. Ecclesia praetermittere non potest hoc opus, quandoquidem ad ipsius naturam Po­ puli Dei pertinet eoque indiget ut suam evangelizandi missionem compleat. Omnium fidelium vocatio ad activam Ecclesiae missionem haud est ne­ glecta. Synodus Episcoporum anno MCMLXXXVII habita agnovit « Spiritum vigorem iuvenilem nunc quoque Ecclesiae tribuere novamque sanctitatis et participationis virtutem in multis christifidelibus laicis suscitare. Quod, in aliis multis, ex renovata et mutua agendi et collaborandi ratione sacerdo­ tum, religiosorum et christifidelium laicorum comprobatur; ex actuosa in li­ turgia participatione, in modo verbi Dei nuntiandi, in catechesi tradenda; ex multis pensis et operis christifidelibus laicis concreditis et ab his suscep­ tis; ex florentibus coetibus, consociationibus, motibus spiritualibus atque ex laicorum in haec deditione; ex ampliore et perspicua participatione mulie­ rum in vita Ecclesiae atque in societatis hodiernae progressu ». Itemque in 1 2 Cfr CONC. OECUM. VAT. IL Const, dogm Lumen gentium, 3 3 ; Decr Apostolicam actuosita­ tem, 2 4 . IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Christifideles laici ( 3 0 Decembris 1 9 8 8 ) , 1 2 2: AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , p. 3 9 6 . Congregatio pro Clericis et Aliae 853 paranda Synodo Episcoporum anni MCMXCIV de vita consecrata « comper­ tum est desiderium quoddam, idque sincerum, instaurandi communionis re­ lationes et collaborationis inter Episcopos, Instituta vitae consecratae, cle­ rum saecularem et laicos ». In subsequenti Adhortatione apostolica post­ synodali Summus Pontifex peculiarem confirmat vitae consecratae operam in missionem et Ecclesiae aedificationem collatam. Cooperatio reapse habetur omnium fidelium in utroque ordine missionis Ecclesiae, tum in spiritali dum Christi nuntius eiusque gratia deferuntur hominibus, tum in temporali ambitu dum ordo rerum saecularium imbuitur ac perficitur evangelico spiritu. In primo potissimum ordine — evangeliza­ tionis scilicet et sanctificationis — « apostolatus laicorum et ministerium pa­ storale mutuo se complent ». In ipso enim fideles laici utriusque sexus in­ numeras reperiunt operandi occasiones, per personalis, familiaris socialisque vitae consentaneam testificationem, per Christi Evangelii nuntium et parti­ cipationem omnibus in locis, perque munus enucleandi, tuendi riteque prin­ cipia christiana applicandi ad huius aetatis problemata. Pastores potissi­ mum « debent christifidelium laicorum ministeria, officia et munera agno­ scere et promovere, cum eadem sacramentale fundamentum habeant in Baptismo et Confirmatione et pro eorum pluribus etiam in Matrimonio ». Re vera, Ecclesiae vita hac in provincia pastoralium inceptorum uberta­ tem prope singularem experta est praesertim post Concilii Vaticani II et Pontificii Magisterii insignem impulsum. Nostris singulariter temporibus primarium Novae Evangelizationis mu­ nus, quo totus Dei Populus illigatur, una cum sacerdotum « peculiari par­ te », conscientiam plene redintegratam secum fert de saeculari missionis lai­ corum indole. Inceptum hoc immensos fidelibus laicis recludit prospectus, quorum nonnulli sunt etiam vestigandi, qui complectuntur saeculare officium in provincia culturae, artis spectaculique, scientificae inquisitionis, operis, instru­ mentorum communicationis, rei politicae, oeconomiae, aliorumque, atque 3 4 5 6 7 8 9 3 4 SYNODUS EPISCOPORUM, I X , Coetus Gen. Ord, de Vita consecrata, Instrumentum laboris, 7 3 , Cfr IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Vita consecrata ( 2 5 Martii 1 9 9 6 ) , 4 7 : AAS 88 ( 1 9 9 6 ) , p, 420., Cfr CONC. OECUM. VAT. LT, Decr, Apostolicam actuositatem, 5. Ibidem, 6. Cfr ibidem, IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Christifideles laici, 2 3 : l.m., p. 4 2 9 . Cfr CONC. OECUM. VAT. H, Const, dogm, Lumen gentium, 3 1 ; IOANNES PAULUS II, Adhort. ap.. post-synodalis Christifideles laici, 1 5 : l.m., pp. 4 1 3 - 4 1 6 . 5 6 7 8 9 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 854 aerem ab eis facultatem requirit efficaces detegendi rationes magis magisque, ut ambitus hi in Christo Iesu significationis suae inveniant plenitudinem. Hunc intra latum concordis actuositatis locum, sive proprie spiritalis vel religiosae, sive in « mundi consecratione », peculiaris adest campus, pertinens ad cleri sacrum ministerium, ad quod agendum vocari possunt opem laturi fideles laici viri et mulieres atque, ut liquet, sodales quoque non ordinati Institutorum Vitae Consecratae et Societatis Vitae Apostolicae. Peculiarem hanc rem respicit Concilium Vaticanum II, ubi docet: « Denique Hierarchia laicis munia quaedam committit, quae propius cum officiis pastorum co­ niuncta sunt, ut in propositione doctrinae christianae, in quibusdam acti­ bus liturgicis, in cura animarum ». Quoniam videlicet de munibus agitur artius coniunctis cum officiis pa­ storum — qui Ordinis sacramento praediti esse debent ut tales sint — ab omnibus, qui ratione quadam illa re implicantur, peculiaris diligentia flagi­ tatur, ut omnino serventur sive natura missioque sacri ministerii, sive voca­ tio indolesque saecularis fidelium laicorum. Cooperari enim idem non est ac substituere. Gaudenter quidem animadvertimus in compluribus Ecclesiis particulari­ bus fidelium non ordinatorum cooperationem in ministerio cleri pastorali perquam efficaciter agi, cum uberibus commodi fructibus, servatis finibus, quos sacramentorum natura et charismatum ecclesialiumque munerum dis­ similitudo constituunt, dum studiose acriterque reperiuntur modi ut subve­ niatur lacunae vel sacrorum ministrorum paucitati. Hoc quidem pacto prorsus liquet ratio illa communionis, per quam nonnulla Ecclesiae membra quantum possunt, cum sacramenti Ordinis careant charactere, casibus subi­ tae ac perpetuae necessitatis nonnullarum communitatum properanter oc­ currere student. Tales fideles vocantur et deputantur ad certa officia ge­ renda, ipsaque tam gravia quam subtilia, a Domini gratia sustentati: sacri ministri eos comitantur eosdemque communitates probe suscipiunt, in qua­ rum beneficium suum munus illi explent. Sacri pastores suum ostendunt animum gratum propterea quod innumeri consecrati ac fideles laici huic fa­ mulatui alacriter se dedunt, quem fideli Ecclesiae sensu agunt atque per­ moventi industria. Iis gratias referre oportet animosque confirmare eorum qui haec munia gerunt in condicionibus persecutionum christianae commu10 u 12 13 Cfr ibidem; CONC. OECUM VAT. II, Const. past. Gaudium et spes, 3 2 . " Ibidem, Decr. Apostolicam actuositatem, 2 4 . Cfr IOANNES PAULUS I I , Allocutio in Symposio habita « de laicorum cooperatione in ministerio pastorali presbyterorum» ( 2 2 Aprilis 1 9 9 4 ) , 2: L'Osservatore Romano, 23 Aprilis 1 9 9 4 . Cfr C.I.C., cann. 2 3 0 , § 3; 5 1 7 , § 2; 8 1 6 , § 2; 9 1 0 , § 2; 9 4 3 ; 1 1 1 2 ; IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Christifideles laici, 23 et nota 7 2 : l.m., p. 4 3 0 . 10 12 13 Congregatio pro Clericis et Aliae 855 nitatis, in regionibus missionum, sive localibus sive culturalibus, ubi Eccle­ sia adhuc modice inseritur, vel sacerdos solummodo aliquandiu manet. Non est locus hic ut omnes theologicae pastoralesque divitiae munerum fidelium in Ecclesia laicorum penitus vestigentur. Adhortatio apostolica Christifideles laici plane iam rem collustravit. Hoc documentum illuc tantum spectat ut plane auctoritateque innume­ ris urgentibusque postulatis respondeatur, quae ad Nostra Dicasteria mise­ runt Episcopi, presbyteri et laici, qui coram novis « pastoralium » operum fidelium non ordinatorum formis intra paroecias et dioeceses poposcerunt ut illuminarentur. Saepenumero enim de agendi moribus agitur, qui, etsi in casibus quibusdam necessitatis et incertae condicionis orti sunt, saepeque aucti per voluntatem ferendi auxilium in pastorali actione, consectaria quaedam per­ quam mala cum rectae intellegentiae et verae communionis ecclesialis detri­ mento gignere possunt. Mores agendi hi reapse magis vigent quibusdam in regionibus, atque interdum easdem intra regiones multum inter se differunt. Hi tamen gravem compellant pastoralem responsabilitatem eorum qui, po­ tissimum Episcopi, promotioni ac tutelae disciplinae universalis Ecclesiae de­ stinantur, nonnullis substantibus doctrinae principiis, quae iam Concilium Oecumenicum Vaticanum I I et subsequens Magisterium enuntiaverunt. Opus et cogitatio peracta sunt intra Romanae Curiae Dicasteria atque Symposium factum est, cui interfuerunt illorum Episcopatuum legati, quo­ rum magis intererat hoc negotium agitare atque tandem complures Confe­ rentiarum Episcoporum Praesides et alii Praesules itemque diversarum di­ sciplinarum ecclesiasticarum locorumque quorundam periti sententiam de hac re ample sunt rogati. Clara exstitit convenientia in certum huius In­ structionis sensum, quae tamen omnia complecti et pertractare non vult, si­ ve quia ipsa solummodo casus nunc magis manifestos excutit, sive ob ma­ gnam condicionum varietatem, in quibus casus hi occurrunt. Scriptum hoc, contextum ob oculos habito Magisterio Ecclesiae ordina­ rio et extraordinario, committitur Episcopis, ut fideliter adhibeatur, sed in notitiam quoque perfertur Praesulum illarum circumscriptionum ecclesiasti­ carum, quae, tametsi adhuc non enumerant illegitimas consuetudines, brevi illis affici poterunt, spectata hodierna celeritate evulgationis eventuum. 14 15 16 17 Cfr IOANNES PAULUS I I , Litt. enc. Redemptoris missio (7 Decembris 1990), 37: AAS 83 (1991), pp. 282-286. Cfr C.I.C., can. 392. Cfr praesertim CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium; Const. Sacrosanctum Concilium; Decr.. Presbyterorum Ordinis et Decr. Apostolicam actuositatem. Cfr Praesertim Adhortationes apostolicae Christifideles laici et Pastores dabo vobis. 14 15 16 17 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 856 Antequam certis respondeatur casibus, huc delatis, necesse est de Ordi­ nis sacri significatione in Ecclesiae constitutione quaedam brevia et essen­ tialia elementa theologica praeponere, quae comprobatum faveant intellec­ tum disciplinae ecclesiasticae, utpote quae, veritate servata ecclesialique communione, omnium iura officiaque provehere vult « pro salute animarum, quae in Ecclesia suprema semper lex esse debet ». 18 THEOLOGICA PRINCIPIA 1. Sacerdotium commune et sacerdotium ministeriale Christus Iesus, Summus et Aeternus Sacerdos, voluit communicare suum unum et invisibile sacerdotium cum Ecclesia. Ecclesia est populus novi foederis, in quo baptizati « per regenerationem et Spiritus Sancti un­ ctionem consecrantur in domum spiritualem et sacerdotium sanctum, ut per omnia opera hominis christiani spirituales offerant hostias, et virtutes annuntient Eius qui de tenebris eos vocavit in admirabile lumen suum (Cfr 1 Pe 2, 4-10) ». « Unus est ergo Populus Dei electus: unus Dominus, una fi­ des, unum baptisma (Eph 4, 5); communis dignitas membrorum ex eorum in Christo regeneratione, communis filiorum gratia, communis ad perfectio­ nem vocatio ». Cum inter omnes vigeat « aequalitas quoad dignitatem et actionem cunctis fidelibus communem circa aedificationem Corporis Chri­ sti », nonnulli Christi voluntate constituuntur « doctores, mysteriorum di­ spensatores et pastores pro aliis ». Sive sacerdotium commune fidelium sive sacerdotium ministeriale vel hierarchicum, « licet essentia et non gradu tan­ tum differant, ad invicem tamen ordinantur; unum enim et alterum suo peculiari modo de uno Christi sacerdotio participant ». Inter eos efficax da­ tur unitas, quia Spiritus Sanctus Ecclesiam in communione ac ministratio­ ne unificat atque diversis donis hierarchicis et charismaticis instruit. 19 20 21 22 23 Essentiale discrimen inter sacerdotium commune et sacerdotium mini­ steriale igitur non reperitur in Christi sacerdotio, quod usque manet unum et indivisibile, ne in sanctitate quidem ad quam omnes fideles vocantur: 18 19 20 21 22 23 C I.C, can. 1 7 5 2 . CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. Lumen gentium, 1 0 . Ibidem, 32. Ibidem. Ibidem, 1 0 . Cfr ibidem, 4. Congregatio pro Clericis et Aliae 857 « Sacerdotium ministeriale non per sese altiorem sanctitatis gradum requirit respectu communis christifidelium sacerdotii; sed per id presbyteris a Chri­ sto per Spiritum peculiare datur donum quo possint Populum Dei iuvare ut fideliter et plene adimpleat sacerdotium sibi collatum. In Ecclesia aedi­ ficanda, Christi Corpore, membrorum officiorumque diversitas exstat, sed unus est Spiritus, qui ad Ecclesiae utilitatem varia sua dona amplitudine quadam pro divitiis suis elargitur atque ad ministeriorum necessitates (Cfr 1 Cor 12, l-ll). Diversitas ad rationem spectat participationis Christi sacerdotii atque est essentialis quia, « dum commune fidelium sacerdotium in rem deducitur per incrementum gratiae baptismalis, vitae fidei, spei et caritatis, vitae secun­ dum Spiritum, sacerdotium ministeriale in servitium est sacerdotii commu­ nis, ad incrementum gratiae baptismalis omnium christianorum refertur ». Hanc propter causam « sacerdotium ministeriale essentialiter a sacerdotio fi­ delium differt communi propterea quod sacram potestatem in fidelium con­ fert servitium ». Quocirca debet sacerdos « crescere in conscientia artae communionis qua cum Dei Populo coniungitur ad necessitatem suscitandi augendique corresponsabilitatem in communi et unico salutis munere per promptam ac humanam adhibitionem omnium charismatum officiorumque quae Spiritus Sanctus credentibus praebet ad Ecclesiam aedificandam ». Notae, quae distinguunt sacerdotium ministeriale Episcoporum presbyterorumque a sacerdotio communi fidelium ideoque fines etiam consti­ tuunt eorum cooperationis in sacro ministerio exercendo, in haec pauca conferri possunt: 24 25 26 27 28 a) sacerdotium ministeriale suam reperit radicem in successione apostoli­ ca atque sacra potestate fruitur, quae stat in facultate et responsabilitate agendi in persona Christi Capitis et Pastoris. 29 30 b) idem sacros ministros famulos efficit Christi et Ecclesiae per legiti­ mam proclamationem Dei verbi, per sacramentorum celebrationem et pa­ storalem fidelium directionem. 31 24 AAS 84 IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis ( 2 5 Martii 1 9 9 2 ) , 17: ( 1 9 9 2 ) , p. 684.. Cfr CONC. OECUM. VAT. II, Const,, dogm.. Lumen gentium, 7. Catechismus Catholicae Ecclesiae, 1 5 4 7 . Ibidem, 1 5 9 2 . IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 7 4 : l.m., p. 7 8 8 . Cfr CONC. OECUM. VAT., H, Const. dogm. Lumen gentium, 1 0 , 1 8 , 2 7 , 2 8 ; Decr. Presbytero­ rum Ordinis, 2, 6; Catechismus Catholicae Ecclesiae, 1 5 3 8 , 1 5 7 6 . Cfr IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 1 5 : l.m., p. 6 8 0 ; Catechismus Catholicae Ecclesiae, 8 7 5 . Cfr IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 1 6 : l.m., pp. 6 8 1 - 6 8 4 ; Catechismus Catholicae Ecclesiae, 1 5 9 2 . 26 26 27 28 29 30 31 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 858 Praecipuum caput doctrinae ecclesiologicae catholicae est ut fundamenta ponantur ministerii ordinati in successione apostolica ex eo quod ministe­ rium hoc missionem producit quam Apostoli a Christo receperunt. Quapropter ministerium ordinatum in fundamento consistit Apostolo­ rum ad Ecclesiam aedificandam: « est omnino pro ipsa Ecclesia ». « Intrin­ sece coniuncta naturae sacramentali ministerii ecclesialis est eius indoles ser­ vitii. Ministri etenim, prorsus dependentes a Christo qui missionem praebet et auctoritatem, vere sunt "servi Christi" (Rom 1, 1), ad imaginem eius qui libere propter nos "formam servi" accepit (Philp 2, 7). Quia verbum et gra­ tia quorum sunt ministri, eorum non sunt, sed Christi qui illa eis pro aliis concredidit, ipsi libere omnium fient servi ». 32 33 34 35 2. Unitas ac distinctio officiorum ministerialium Ministerii ordinati officia, coniuncte considerata, unum propter eorum fundamentum, unitatem quamdam efficiunt indivisibilem. Una enim et unica, quemadmodum in Christo, est salutaris actionis radix, quae a mini­ stro per officia docendi, sanctificandi ceterosque fideles regendi significatur atque efficitur. Haec unitas essentialiter functionum exercitium sacri mini­ sterii afficit, eaedemque semper sunt exercitium, complures per species, partis Christi, Capitis Ecclesiae. 36 37 Si quidem ministri ordinati procuratio muneris docendi, sanctificandi et regendi substantiam constituit ministerii pastoralis, varia ministrorum sa­ crorum officia, quae individuam unitatem efficiunt, alia ab aliis seiuncta in­ tellegi non possunt, immo in sua ipsorum mutua convenientia et completi­ va coniunctione sunt consideranda. In nonnullis tantum officiis, et certo quodam modo, cooperari cum pastoribus possunt alii fideles non ordinati, si ab eis hanc operam, congruis servatis modis, requirit legitima Auctoritas. Christus Iesus enim « in corpore suo, scilicet Ecclesia, dona ministrationum iugiter disponit, quibus Ipsius virtute nobis invicem ad salutem servitia praestamus ». « Nihilominus exercitium huiusmodi munerum non efficit ex 38 Cfr IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 1 4 - 1 6 : l.m., pp. 6 7 8 - 6 8 4 ; CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Litt. Sacerdotium ministeriale (6 Augusti 1 9 8 3 ) , 32 I I I , 2 - 3 : AAS 7 5 ( 1 9 8 3 ) , pp. 33 34 36 36 37 38 1004-1005. Cfr Eph 2, 2 0 ; Apc 2 1 , 1 4 . IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 1 6 : l.m., p. 6 8 1 . Catechismus Catholicae Ecclesiae, 8 7 6 . Cfr ibidem, 1 5 8 1 . Cfr. IOANNES PAULUS I I , Litt. Novo incipiente (8 Aprilis 1 9 7 9 ) , 3: AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , p. 3 9 7 . CONC. OECUM. VAT., E, Const. dogm. Lumen gentium, 7. Congregatio pro Clericis et Aliae 859 nam ministerium non munus efficit sed sacra­ mentalis ordinatio. Ordinis dumtaxat sacramentum confert ministerio ordi­ nato peculiarem participationem in Christi munere Capitis et Pastoris atque in eius aeterno sacerdotio. Si quae autem functio suppletorie exercetur, id immediate et formaliter legitimum evadit vi officialis deputationis a pasto­ ribus collatae: ipsum autem, dum ad actum concrete reducitur directioni auctoritatis ecclesiasticae subest ». Doctrina haec est rursus confirmanda, quandoquidem nonnullae agendi rationes, quae suppletorie occurrere volunt penuriae ministrorum non ordi­ natorum intra communitatem, aliquibus in casibus inniti potuerunt qua­ dam in opinatione sacerdotii communis fidelium, quae eius genus eiusque propriam significationem confundit, quaeque ceteroqui imminutioni candi­ datorum ad sacerdotium favet atque propriam Seminarii indolem obtundit, qui singularis habendus est locus ad ministrum sacrum instituendum. De rebus agitur arte inter se coniunctis, quarum mutua conexio congruenter ponderanda est, ut ad prudentes perveniatur conclusiones. christifideli laico pastorem: 39 3. Ministerium ordinatum substitui non potest Fidelium communitas, ut Ecclesia vocetur eaque vera sit, ductorem suum sumere non potest e quibusdam ordinationibus et apparatibus, quae pertinet ad sociativam vel politicam naturam. Unaquaeque Ecclesia parti­ cularis a Christo suum ductorem depromere debet, quia Ipse Ecclesiae radi­ citus ministerium apostolicum concessit; quocirca nulla communitas pote­ statem habet sibi ipsi ductorem dandi vel quandam per delegationem eum statuendi. Exercitium « muneris » docendi et gubernandi deposcit revera ca­ nonicam vel iuridicam hierarchicae auctoritatis deliberationem. Sacerdotium ideo ministeriale necessario coniungitur cum exsistentia ip­ sa communitatis quatenus Ecclesiam constituit: « Non igitur censendum erit ordinatum sacerdotium velut (...) aliquid communitate ecclesiali posterius, quasi concipi possit hanc prius constitutam esse et postea sacerdotio dona­ tam ». Si deest namque in communitate sacerdos, caret ipsa exercitio et functione sacramentali Christi Capitis Pastorisque, quod ad essentiam ipsius vitae communitatis pertinet. 40 41 42 39 40 41 42 IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap.. post-synodalis, Christifideles laici, 2 3 : l.m., p.. 4 3 0 . Cfr CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Litt. Sacerdotium ministeriale, I I I , 2: l.m., p. 1 0 0 4 . Cfr CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm,. Lumen gentium, Nota explicativa praevia, 2. IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Pastores dabo vobis, 1 6 : l.m., p. 682,, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 860 Sacerdotium ministeriale ergo substitui omnino non potest. Hinc imme­ diate eruitur necessitas pastoralis operae vocationum, quae sit actuosa, pro­ be ordinata et assidua, ut Ecclesiae necessarii ministri suppeditentur, item­ que necessitas impertiendi sollertem institutionem iis qui in Seminariis ad presbyteratum recipiendum sese comparant. Quodlibet aliud remedium, ut subveniatur difficultatibus, quas secum fert sacrorum ministrorum paucitas, debile evadit. « Fovendarum vocationum officium ad totam christianam communita­ tem pertinet, quae imprimis vita plene christiana id provehere debet ». Omnes fideles officii conscientia una simul tenentur ut foveant operamque certis responsionibus vocationum sacerdotalium dent per fideliorem usque Iesu Christi sequelam, incuriosis circumstantium animis devictis, in societa­ tibus praesertim quae graviter afficiuntur materialismo. 43 4. Fidelium non ordinatorum in pastorali ministerio cooperatio In conciliaribus documentis, inter varios modos participationis fidelium Ordinis charactere carentium Ecclesiae missionis, eorum directa considera­ tur cooperatio cum propriis pastorum muneribus. « Quotiens Ecclesiae vel necessitas vel utilitas id exigit, pastores, iuxta normas iure universali con­ stitutas, possunt christifidelibus laicis concredere quasdam functiones, quae sunt cum proprio pastorum munere conexae, non tamen exigunt characte­ rem Ordinis ». Talis cooperatio postconciliaribus legibus deinde temperata est, ac peculiari modo novo Iuris Canonici Codice. Codex, postquam iura et officia omnium fidelium pertractavit, in subsequenti titulo, qui iura et of­ ficia recenset fidelium laicorum, non de iis tantum disserit quae propria sunt condicionis saecularis, sed de aliis quoque muneribus vel functionibus quae non ad eos tantummodo pertinent. Quaedam horum officiorum ad unumquemque fidelem spectat, sive ordinatum sive non ordinatum, alia autem in ordine locantur directi servitii sacro ministerio fidelium ordinato­ rum. Pro his postremis officiis vel functionibus, fideles non ordinati ius non habent ea exercendi, sed « sunt habiles ut a sacris Pastoribus ad illa of­ ficia ecclesiastica et munera assumantur, quibus ipsi secundum iuris prae44 45 46 47 48 49 CONC. OECUM. VAT. IL Decr. Optatam totius, 2. Cfr CONC. OECUM. VAT. II, Decr. Apostolicam actuositatem, 2 4 . IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Christifideles laici, 2 3 : l.m., p. 4 2 9 . Cfr C.I.C., cann. 208-223.. Cfr ibidem, cann. 2 2 5 , § 2; 2 2 6 ; 2 2 7 ; 2 3 1 , § 2. Cfr. ibidem, cann. 2 2 5 , § 1; 2 2 8 , § 2; 2 2 9 ; 2 3 1 , § 1. Cfr ibidem, can. 2 3 0 , §§ 2 - 3 , ambitu spectato liturgico; can 2 2 8 , § 1, aliis consideratis sacri ministerii provinciis; novissima haec paragraphus alias quoque res, extra clericorum ministerium, complectitur. 43 44 45 46 47 48 49 Congregatio pro Clericis et Aliae 861 scripta fungi valent» vel «deficientibus ministris (...) possunt (...) quae­ dam eorum officia supplere (...) iuxta iuris praescripta». Ut haec cooperatio concinne ad rem deducatur pastoralis ministerii ne­ cesse est, ad pastorales errores et disciplinae abusus vitandos, doctrinalia principia sint perspicua, atque ideo, congruenti voluntate, in tota Ecclesia opera detur ut sedulo sincereque praescripta vigentia usurpentur, haud ille­ gitime extensis terminis casuum extraordinariorum ad casus illos qui « extraordinarii » iudicari non possunt. Si autem uspiam abusus agendique rationes contra leges eveniant, ne­ cessaria opportunaque instrumenta adhibeant Pastores, ut eorum propaga­ tio tempestive cohibeatur atque vitetur ne naturae ipsius Ecclesiae recta comprehensio detrimentum patiatur. Nominatim normas illas disciplinae usurpabunt iam statutas, quae agnoscere ac servare doceant discrimen et additicium munus functionum, quae ad communionem ecclesialem sunt vi­ tales. Ubi autem eiusmodi agendi rationes contra leges iam sint pervulgatae, morari non licebit quominus legitima auctoritas ex officii conscientia agat, ut ita praebeatur auctrix communionis, quae circa veritatem solum­ modo constitui potest. Communio, veritas, iustitia, pax et caritas verba sunt inter se conexa. His prae oculis habitis principiis supra memoratis, opportuna remedia deinceps edicuntur, ut abusus depellantur, qui Romanae Curiae Dicasteriis sunt denuntiari. Quae hic praescribuntur ex Ecclesiae normis depromuntur. 50 51 52 PRACTICAE DISPOSITIONES Articulus 1 Necessitas adhibendi vocabulorum proprietatem Summus Pontifex, alloquens participes Symposii « de collaboratione christifidelium laicorum in presbyterali ministerio », necessitati institit dilucidandi et distinguendi diversas significationes quas vocabulum « ministe­ rium » sumpsit in theologico canonicoque dicendi genere. § 1. «Mos pridem invaluit appellandi "ministeria" non tantum officia et munera quae Pastores virtute sacramenti Ordinis quo sunt insigniti exse53 50 51 52 Ibidem, can. 2 2 8 , § 1. Ibidem, can. 2 3 0 , § 3; cfr 5 1 7 , § 2; 7 7 6 ; 8 6 1 , § 1; 9 1 0 , § 2; 9 4 3 ; 1 1 1 2 . Cfr SACRA CONGREGATIO PRO SACRAMENTIS ET CULTU DIVINO, Instr. Inaestimabile donum ( 3 Aprilis 1 9 8 0 ) , prooemium: AAS 7 2 ( 1 9 8 0 ) , pp, 3 3 1 - 3 3 3 . Cfr IOANNES PAULUS I I , Allocutio ad Symposium « de Cooperatione fidelium laicorum in Ministerio presbyterali », 3: l.m. 53 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 862 quuntur, verum etiam ea quae a fidelibus non ordinatis vi sacerdotii bapti­ smalis exercentur. Quaestio de vocabulorum sensu fit in dies implicatior et difficilior eo quod omnibus fidelibus facultas agnoscitur exercendi — sup­ pletionis tantum causa atque ex officiali deputatione a Pastoribus concessa — quaedam munia clericorum propria, quae tamen Ordinis characterem non requirunt. Tenendum est eiusmodi dicendi genus incertum fieri, confu­ sum ideoque parum utile ad fidei doctrinam enuntiandam quoties sub quo­ libet aspectu obscuratur distinctio "essentiae, et non tantummodo gradus" quae intercedit inter sacerdotium baptismale et sacerdotium ordinatum »z* § 2. Id quod effecit ut quibusdam in casibus dilataretur vox « ministe­ rium » ad « munera » fidelium laicorum propria, inveniendum est in eo quod etiam fideles, pro suo quisque modo, unum Christi sacerdotium participant. Officia vero ad tempus iisdem commissa pendent tantummodo ab Ecclesiae deputatione. Frequens dumtaxat mentio unius « ministerii Christi » veluti fontis permittit, quodam modo, ut vox « ministerium » fidelibus etiam non ordinatis absque ambiguitate applicetur, quin scilicet hoc intellegatur et vi­ vatur uti indebita « ministerii ordinati » appetitio, vel uti ingravescens eius specificae naturae detrimentum. Hoc in primigenio sensu, vox « ministerium » (servitium) opus tantum si­ gnificat quo membra Ecclesiae intra ipsam et per orbem terrarum prolatant missionem et ministerium Christi. Cum vero distinctio fit illius vocis quoad relationem et quoad comparationem inter diversa munera et « officia », tunc palam animadvertendum est vocem « ministerium » solummodo vigore sacrae Ordinationis illam sortiri plenitudinem illamque significationis univocita­ tem, quas traditio ei tribuere consuevit ». 55 § 3. Fidelis non ordinatus in universum « minister extraordinarius » ap­ pellari potest solummodo et quotiens a legitima auctoritate deputatur ad explenda, supplendi tantum causa, ea officia de quibus can. 230, § 3, et cann. 943 et 1112. Adhiberi profecto potest vocabulum finitum ad canonice definiendam functionem v. gr. catechistae, acolytho, lectori, etc. concreditam. Deputatio temporaria ad actiones liturgicas explendas, de quibus can. 230, § 2, fideli non ordinato nullam tribuit specialem denominationem. 56 57 Ibidem Cfr IOANNES PAULUS I I , Allocutio ad Symposium « de Cooperatione fidelium laicorum in Ministerio presbyterali», 3: l.m. Cfr PONTIFICIA COMMISSIO CODICI IURIS CANONICI AUTHENTICE INTERPRETANDO, Responsio ad propositum dubium (1 Iunii 1 9 8 8 ) : AAS 80 ( 1 9 8 8 ) , p. 1 3 7 3 . Cfr PONTIFICIUM CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS INTERPRETANDIS, Responsio ad propositum dubium ( 1 1 Iulii 1 9 9 2 ) : AAS 86 ( 1 9 9 4 ) , pp. 5 4 1 - 5 4 2 . Cum functio quaedam praevidetur ad munus committendum cooperationis assistentium pastoralium in ministerio clericorum, ea64 55 58 57 Congregatio pro Clericis et Aliae 863 Ideo fidelibus non ordinatis sibi assumere non licet, v. gr. denominationem « pastoris », « cappellani », « coordinatoris », « moderatoris » aliorumque huiusmodi quae illorum functionem confundere possint cum functione pa­ storis, qui tantum est Episcopus et presbyter. 58 Articulus 2 De ministerio verbi 59 § 1. Essentia huius ministerii est «in pastorali praedicatione, in catechesi et in integra christiana institutione, in qua homilia liturgica eximium locum habeat oportet». Primigenia singulorum munerum exsecutio ad Episcopum dioecesanum pertinet, tamquam moderatorem, in eius Ecclesia, totius ministerii verbi propriaque etiam est presbyterorum cooperatorum ipsius. Hoc ministerium ad diaconos quoque pertinet in communione cum Episcopo eiusque pre­ sbyterio. § 2. Fideles non ordinati, sua quisque indole, propheticum Christi mu­ nus participant, eius testes facti atque fidei sensu verbique dono praediti. Omnes vocantur ut in dies magis fiant « validi praecones fidei sperandarum rerum (cfr Heb 11, l)». Nostra aetate peculiari ratione opus catechesis haud parum pendet ex eorum navitate largitateque in Ecclesiae famulatu. Quapropter fideles, ac potissimum sodales Institutorum vitae consecra­ tae et Societatum vitae apostolicae, vocari possunt ut in exercitio ministerii verbi legitime cooperentur. § 3. Ut subsidium, de quo superius dictum est in § 2, validum sit, quae­ dam memorentur oportet condiciones quae eiusdem agendi rationes respiciunt. Can. 766 C.I.C. condiciones definit quibus positis competens Auctoritas fideles non ordinatos admittere potest ad praedicandum in ecclesia vel orato­ rio. Ipsa usitata locutio admitti possunt in luce ponit quod minime agitur 60 61 62 63 64 65 vendum est ne memorata functio concurrat aut commisceatur cum caerimonia sacrae Ordinationis neve ritus celebretur similis ritui praeviso ad collationem acolythatus vel lectoratus. Haec inter exempla recensenda sunt omnia illa dicendi genera quae, in singulorum populorum linguis, similia possunt esse vel aequivalentia et quae significant « munus » ductoris vel huius vicem gerentis. Ad diversa praedicationis genera quod attinet, cfr C.I.C., can. 7 6 1 ; Missale Romanum, Ordo lectionum Missae, Praenotanda: ed. Typica altera, 1 9 8 1 . CONC. OECUM. VAT. IL Const. dogm. Dei Verbum, 24. Cfr CIC, can. 7 5 6 , § 2. Cfr ibidem, can. 7 5 7 . Cfr ibidem. CONC. OECUM. VAT. H, Const. dogm. Lumen gentium, 3 5 . Cfr C.I.C, canones 7 5 8 - 7 5 9 ; 7 8 5 , § 1. 58 59 60 61 62 63 64 65 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 864 de iure proprio, quod est specificum ius episcoporum, nec de facultate qua presbyteri et diaconi fruuntur. Condiciones quibus talis subest admissio — « si certis in adiunctis neces­ sitas id requirat », « si in casibus particularibus utilitas id suadeat » — aper­ te ostendunt hic agi de casibus exceptionis. Praeterea canon 766 affirmat semper agendum esse iuxta Episcoporum conferentiae praescripta. Hac in no­ vissima clausula memoratus canon statuit fontem primarium unde rite iudi­ cetur « de necessitate » vel « de utilitate », in casibus finitis, quia ipsis in praescriptis Conferentiae Episcopalis, quae Apostolicae Sedis « recognitione » indigent, illustrari debent opportuna criteria quae Episcopo dioecesano sub­ sidio sint ad congrua consilia pastoralia ferenda, quae illius sunt pro ipsa episcopalis muneris natura. § 4. Certis in adiunctis ob exiguum sacrorum ministrorum numerum quibusdam in locis, constantes veraeque condiciones necessitatis vel utilita­ tis dari possunt, quae suadeant admissionem fidelium non ordinatorum ad praedicandum. Praedicatio in ecclesiis et oratoriis fidelibus non ordinatis concedi potest ad sacros ministros supplendos vel ob peculiares utilitatis rationes in casi­ bus particularibus a communi Ecclesiae iure vel a Conferentiis Episcoporum praevisis: quod quidem se con vertere nequit in rem ordinariam nec intellegi debet uti authentica laicatus promotio. § 5. Maxime cum fit praeparatio ad sacramenta suscipienda, catechistae cu­ rent ut catechumeni studiosam mentem vertant ad munus adque sacerdotis fi­ guram, qui solus est dispensator mysteriorum Dei ad quae praeparantur. 66 67 Articulus 3 De homilia § 1. Homilia, eminens praedicationis forma « qua per anni liturgici cur­ sum ex textu sacro fidei mysteria et normae vitae christianae exponun­ tur », ipsius liturgiae partem constituit. Quapropter homilia intra Eucharisticam celebrationem sacro reservatur ministro, vel presbytero vel diacono. Excluduntur fideles non ordinati, etsi 68 69 Cfr CONC. OECUM. VAT. LT, Const dogm. Lumen gentium, 2 5 ; C.I.C., can. 7 6 3 . Cfr C.I.C., can. 7 6 4 . CONC. OECUM. VAT. II, Const. Sacrosanctum Concilium, 5 2 ; cfr C.I.C., can. 7 6 7 , § 1. Cfr IOANNES PAULUS II, Adhort. Ap. Catechesi tradendae ( 1 6 Octobris 1 9 7 9 ) , 4 8 : AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , pp. 1 2 7 7 - 1 3 4 0 ; PONTIFICIA COMMISSIO DECRETIS CONCILII VATICANI II INTERPRETANDIS, Responsum ( 1 1 Ianuarii 1 9 7 1 ) : AAS 63 ( 1 9 7 1 ) , p. 3 2 9 ; SACRA CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Instructio Actio pastoralis ( 1 5 Maii 1 9 6 9 ) , 6, d: AAS 61 ( 1 9 6 9 ) , p. 8 0 9 ; ID., Institutio Generalis f>6 67 68 69 865 Congregatio pro Clericis et Aliae illud impleant munus quod esse dicitur « assistentium pastoralium » vel ca­ techistarum apud quodlibet genus communitatis vel associationis. Etenim non agitur de maiore speciali ingenio ad rem exponendam vel praeparatio­ ne theologica, sed de munere reservato illi qui sacramento Ordinis est insi­ gnitus, circa quod ne Episcopus quidem facultate gaudet dispensationis ad normam iuris, ex eo quod non agitur de lege tantum disciplinan, sed de lege quae munera respicit docendi et sanctificandi stricte inter se conexa. Admitti nequit ipsius ille agendi modus, certis in casibus iam usurpatus, cuius vi homiletica praedicatio committitur disciplinae theologicae auditoribus, nondum ordinatis. Homilia enim minime haberi potest uti exercitatio quaedam ad futurum ministerium. Abrogata censeatur ad praescriptum canonis 767, § 1 quaelibet praece­ dens norma quae fideles non ordinatos admiserit ad homiliam habendam in Eucharistica celebratione. § 2. Licet quidem quandam brevem instructionem praemittere, cuius sit maiorem comprehensionem liturgiae celebrandae fovere, pariterque testimo­ nium quoddam « per occasionem » ad modum exceptionis, dummodo normis liturgicis aptum sit atque exhibitum intra liturgias eucharisticas quae pecu­ liaribus diebus celebrantur (uti diebus sive Seminario sive aegroto dicatis, e t c . ) , si censetur vere congruens, instar explanationis homiliae quam regu­ lariter presbyter celebrans pronuntiat. Hae instructiones et testimonia mini­ me talem habeant sensum ut cum homilia confundi possint. § 3. Facultas « dialogum » instituendi in homilia, aliquando a ministro celebrante adhiberi potest, prudenti cum iudicio, uti instrumentum exposi­ tionis, quo tamen praedicationis munus aliis non delegatur. § 4. Homilia extra Eucharisticam celebrationem a Christifideli non ordi­ nato haberi potest ad normam iuris vel ad normas liturgicas, dummodo ser­ ventur condiciones quae in iisdem continentur. § 5. Homilia nullo pacto concredi potest presbyteris vel diaconis qui di­ missi sunt a statu clericali vel sacri ministerii exercitium reliquerunt. 70 71 72 73 74 Missalis Romani (26 Martii 1970), 41, 42, 165; ID., Instructio Liturgicae instaurationes (15 Septembris 1970), 2a: AAS 62 (1970), p. 696; SACRA CONGREGATIO PRO SACRAMENTIS ET CULTU DIVINO, Instructio Inaestimabile donum (3 Aprilis 1980), 3: AAS 72 (1980), p. 331. PONTIFICIA COMMISSIO CODICI IURIS CANONICI AUTHENTICE INTERPRETANDO, Responsio ad propositum dubium (20 Iunii 1987): AAS 79 (1987), p. 1249. Cfr CIC., can.. 266, § 1. Cfr ibidem, can. 6, § 1, 2. Cfr SACRA CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Directorium de Missis cum pueris Pueros Baptizatos (1 Novembris 1973), 48: AAS 66 (1974), p. 44, Quod attinet ad sacerdotes qui a caelibatu dispensationem obtinuerunt cfr SACRA CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Normae de dispensatione a sacerdotali caelibatu ad instantiam partis (14 Octobris 1980), « Normae substantiales », art. 5, 70 71 72 73 74 59 - A, A, S, Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 866 Articulus 4 De parocho et paroecia Fideles non ordinati exsequi possunt, uti in innumeris casibus laudabili­ ter accidit, in paroeciis scilicet, in domibus aegrotis curandis, in nosocomiis, in scholis, in carceribus, apud Ordinariatus militares, etc. munera quae va­ lida fiant cooperatio pro pastorali clericorum ministerio. Extraordinarius censetur ille modus cooperandi qui, praevisis in condicionibus, expeditur ad normam canonis 517, § 2. § 1. Recta comprehensio et applicatio huius canonis, cuius vigore «si ob sacerdotum penuriam Episcopus dioecesanus aestimaverit participationem in exercitio curae pastoralis concredendam esse diacono aliive personae sa­ cerdotali charactere non insignitae aut personarum communitati, sacerdo­ tem constituat aliquem qui, potestatibus et facultatibus parochi instructus, curam pastoralem moderetur », postulat ut talis singularis provisio peraga­ tur sub accurata observantia condicionum quae in eodem canone continen­ tur, id est: a) « ob sacerdotum penuriam », non quidem ob commoditatem vel aequivocam « laicatus promotionem », etc. b) pro certo habeatur agi « de participatione in exercitio curae pastora­ lis », non quidem de facto dirigendi, coordinandi, moderandi, gubernandi paroeciam; quod quidem, secundum canonis textum, soli presbytero competit. Maxime quia agitur de casibus exceptionis, facultas praesertim conside­ retur oportet recurrendi, v. gr., ad presbyteros aetate provectos sed adhuc validos, vel diversas committendi paroecias uni soli sacerdoti vel « coetui sa­ cerdotum ». 75 Utcumque res fuerit, ne neglegatur praecedentia quam idem canon pro diacono statuit. Nihilominus affirmatur, ad eandem normam iuris, has participandi for­ mas nulla quidem ratione substituere posse officium parochi. Norma enim statuit ut, in illis quoque casibus exceptionis, «Episcopus dioecesanus [...] sacerdotem constituat aliquem qui, potestatibus et facultatibus parochi in­ structus, curam pastoralem moderetur ». Officium parochi enim valide com- 75 Cfr C.I.C, can. 517, § 1, Congregatio pro Clericis et Aliae 867 mitti potest tantummodo sacerdoti (cfr can. 521, § 1), etiamsi agatur de ca­ sibus verae cleri penuriae. § 2. Praeterea animadvertatur oportet hac in re parochum legitimum es­ se pastorem paroeciae sibi commissae et parochum manere donec a pasto­ rali officio cessaverit. Exhibitio dimissionum parochi, qui quintum et septuagesimum aetatis annum explevit, non secum fert ipso iure cessationem ab officio pastorali. Cessatio tantum valida erit cum Episcopus dioecesanus — omnibus inspec­ tis adiunctis — dimissiones definitive acceptat, ad normam canonis 538 § 3, et hanc cessationem scripto notam illi reddit. Immo, prae oculis habita condicione penuriae sacerdotum quibusdam in locis vigentis, sapiens consi­ lium erit peculiari huiusmodi uti prudentia. 76 77 78 79 Ratione quoque habita iuris quod cuilibet sacerdoti competit exsequendi munera propria Ordinis suscepti, nisi graves obstent causae valetudinis vel disciplinae, memorandum est septuagesimum quintum aetatis annum cau­ sam non constituere ut Episcopus dioecesanus ad acceptandas dimissiones constringatur. Quod etiam notetur oportet ad conceptum mere functiona­ lem sacri ministerii vitandum. 80 Articulus 5 De cooperationis compagibus in Ecclesia particulari Compages hae, postulatae et valide probatae in itinere renovationis Ec­ clesiae secundum Concilium Vaticanum II et in corpus iuris collectae, for­ mam ostendunt participandi vitam et munus Ecclesiae in actuosa commu­ nione. § 1. Normae iuris de consilio presbyterali statuunt quales sacerdotes pos­ sint fieri ipsius membra. Hoc quidem consilium reservatur sacerdotibus, 81 Quapropter vitandum est ne appelletur titulo « Ductoris communitatis » — vel aliis similibus locutionibus idem conceptum significantibus — fidelis non ordinatus vel eorum coetus quibus participatio quaedam exercitii curae pastoralis committitur. Cfr C.I.C., can. 5 1 9 . Cfr ibidem, can. 5 3 8 , §§ 1-2. Cfr C.I.C., can. 1 8 6 . Cfr CONGREGATIO PRO CLERICIS, Directorium pro Presbyterorum ministerio et vita Tota Ecclesia ( 3 1 Ianuarii 1 9 9 4 ) , 4 4 . Cfr C.I.C., cann. 4 9 7 - 4 9 8 . 76 77 78 79 80 81 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 868 quoniam communi nititur participatione Episcopi et presbyterorum in eo­ dem sacerdotio et ministerio. 82 Frui igitur nequeunt iure vocis activae et passivae nec diaconi, nec fide­ les non ordinati, quamvis cooperatores sint sacrorum ministrorum, nec illi presbyteri qui statum clericalem amiserunt vel exercitium reliquerunt sacri ministerii. § 2. dioecesanum et paroeciale atque consilium pa­ roeciale pro rebus oeconomicis,* quibus intersunt etiam christifideles laici non ordinati, voto gaudent tantum consultivo nec possunt ullo modo fieri instituta deliberativa. Possunt eligi in eiusmodi officia solum illi christifide­ les qui habent facultates lege canonica requisitas. 83 Consilium pastorale, 4 85 § 3. Debet parochus praeesse consiliis paroecialibus. Sunt igitur in vali­ dae, id est nullae, sententiae deliberatae a consilio paroeciali congregato si­ ne parocho praeside vel contra ipsum. 86 § 4. Omnia consilia dioecesana possunt valide exprimere proprium con­ sensum cuidam actui Episcopi solummodo cum huiusmodi consensus expresse iure requiritur. § 5. Pro locorum rebus, Ordinarii possunt uti peculiaribus investigationis coetibus vel viris particularium quaestionum peritis. Illi tamen constituere non possunt instituta parallela vel auctoritatem imminuentia consiliorum dioecesanorum presbyteralis et pastoralis, sicut etiam consiliorum paroecia­ lium, quae iure universali Ecclesiae in cann. 536, § 1 et 537 reguntur. Si quondam huiusmodi instituta orta sunt ob consuetudines locales vel parti­ cularia rerum adiuncta, opera detur ut illa accommodentur Ecclesiae legi­ bus vigentibus. 87 § 6. Vicarii foranei, qui etiam decani vel archipresbyteri vel alio nomine vocantur, atque illi qui eorum vices agunt, «provicarii», «prodecani», etc., semper sacerdotes esse debent. Quamobrem qui non est sacerdos ad huius­ modi officia valide vocari non potest. 88 82 83 84 85 86 87 88 Cfr Cfr Cfr Cfr Cfr Cfr Cfr Presbyterorum Ordinis, 7. CIC, cann. 514 et 536 ibidem, can. 537. ibidem, can,. 512, §§ 1 et 3; Catechismus Catholicae Ecclesiae, 1650. ibidem, can. 536. ibidem, can. 135, § 2. ibidem, can., 553, § 1. Congregatio pro Clericis et Aliae 869 Articulus 6 Celebrationes liturgicae § 1. Actiones liturgicae debent clare patefacere ordinatam Populi Dei unitatem in eius naturalis communionis statu ideoque interiorem coniun­ ctionem quae intercedit actionem liturgicam inter Ecclesiaeque naturam composite constitutam. Hoc evenit cum omnes participantes fide et devotione partes unicuique proprias explent. § 2. Ut hoc etiam in ambitu uniuscuiusque servetur ecclesialis identitas, amovendi sunt varii generis abusus contrarii praescripto can. 907, cuius vi in celebratione eucharistica diaconis et christifidelibus non ordinatis non li­ cet proferre orationes et quamlibet aliam partem praecipuam sacerdotis ce­ lebrantis — speciatim quidem precem eucharisticam cum doxologia conclu­ siva — vel explere actiones et actus qui eiusdem celebrantis sunt proprii. Datur item gravis abusus cum quidam christifidelis non ordinatus revera Eucharistiae quasi « praesideat », sacerdoti dumtaxat relinquendo quod ne­ cessarium est ad servandam validitatem. Item liquido patet illicitum esse cuilibet non ordinato in actionibus li­ turgicis vestimenta adhibere sacerdotibus vel diaconis reservata (stolam, planeticam vel casulam, dalmaticam). Enixe curandum est ut vel species confusionis vitetur quae exoriri potest ex vitiosis liturgicis actibus. Sicut ministri ordinati monentur de offi­ cio induendi omnia vestimenta sacra praescripta, ita christifideles non ordi­ nati induere non possunt quae iis non sunt propria. Ad vitandas confusiones inter liturgiam sacramentalem cui praeest sa­ cerdos vel diaconus, et alios actus quibus praesunt christifideles non ordina­ ti, necesse est ut pro his postremis formulae palam diversae adhibeantur. 89 Articulus 7 Celebrationes dominicales absente presbytero § 1. Aliquibus in locis, deficientibus presbyteris vel diaconis, celebratio­ nes dominicales ducunt christifideles non ordinati. Hoc servitium, validum pariterque grave, expletur secundum spiritum et praecipua praescripta edi90 89 90 Cfr CONC. OECUM. VAT. LT, Const. Sacrosanctum Concilium, 2 6 - 2 8 ; C.I.C., can. 8 3 7 . Cfr C.I.C., can. 1 2 4 8 , § 2. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 870 ta hac super re a legitima Auctoritate ecclesiastica. Ut supra dictas cele­ brationes ducat, christifidelis non ordinatus praeditus esse debet singulari quodam Episcopi mandatu, qui sane opportunas praescriptiones dabit quod ad temporis spatium, locum, condiciones et presbyterum responsabilem. § 2. Tales celebrationes, quarum textus approbati sunt a legitima Auc­ toritate ecclesiastica, perhibentur semper ut eventus temporarii. Vetitum est intexere in earum structura elementa propria liturgiae sacrificalis, prae­ sertim « precem eucharisticam », etiamsi in forma narrationis, ne menti fide­ lium errores iniciantur. Ad hunc finem participantibus has celebrationes usque significandum est ipsas pro Sacrificio eucharistico non sufficere, quia praecepto festivo satisfit tantummodo per participationem Sanctae Missae. Talibus in casibus, si spatium et corporis vires permittant, christifideles in­ citentur atque adiuventur, quantum fieri possit, ad implendum praeceptum. 91 92 93 94 Articulus 8 Extraordinarius sacrae communionis minister Christifideles non ordinati longo tempore iam adiuvant sacros ministros variis in curae pastoralis provinciis ut «ineffabile Eucharistiae donum ... al­ tius in dies agnoscatur eiusque virtus salutifera uberius participetur ». Agitur de ministerio liturgico quod occurrit comprobatis christifidelium necessitatibus, idemque destinatur praesertim infirmis atque liturgicis con­ gregationibus in quibus plures adsunt christifideles qui Eucharistiae sacra­ mentum recipere cupiunt. § 1. Disciplina canonica de extraordinario ministro sacrae communionis recte tamen est aptanda ne gignatur confusio. Ipsa enim statuit: ministri 95 Cfr ibidem; S. CONGREGATIO RITUUM, Instr. Inter oecumenici ( 2 6 Septembris 1 9 6 4 ) , 3 7 : AAS 66 ( 1 9 6 4 ) , p. 8 8 5 ; S. CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero Christi Ecclesia ( 1 0 Iunii 1 9 8 8 ) : Notitiae 2 6 3 ( 1 9 8 8 ) . Cfr IOANNES PAULUS P P . II, Allocutio ad quosdam Americae Septemtrionalis episcopos sacra limina visitantes (5 Iunii 1 9 9 3 ) : AAS 86 ( 1 9 9 4 ) , p. 3 4 0 . S. CONGREGATIO PRO CULTU DIVINO, Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero Christi Ecclesia, 3 5 : l.m.; cfr etiam C.I.C., can. 1 3 7 8 , § 2, n. 1 atque § 3; can. 1 3 8 4 . Cfr C.I.C. can. 1 2 4 8 . SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM, Instructio Immensae caritatis de communione sacramentali quibusdam in adiunctis faciliore reddenda ( 2 9 Ianuarii 1 9 7 3 ) , prooemium: AAS 65 ( 1 9 7 3 ) , p. 2 6 4 . 91 92 93 94 95 871 Congregatio pro Clericis et Aliae ordinarii sanctae communionis sunt Episcopus, presbyter et diaconus, mi­ nistri autem extraordinarii sive acolythus institutus, sive christifidelis ad hoc delegatus ad normam can. 230, § 3. Christifidelis non ordinatus, si id suadeant verae necessitatis rationes, potest esse delegatus ab Episcopo dioecesano tamquam minister extraordi­ narius, ad distribuendam sanctam Communionem etiam extra celebratio­ nem eucharisticam, ad actum vel ad tempus, vel in modo stabili, adhibita in re apta benedictionis liturgica forma. In casibus peculiaribus et inexpectatis, licentia potest dari « ad actum » a sacerdote qui praeest eucharisticae celebrationi. § 2. Ut minister extraordinarius intra eucharisticam celebrationem san­ ctam Communionem distribuere possit, necesse est desint ministri ordinarii aut ipsi, vel praesentes, vere impediti sint. Eodem munere item fungi po­ test cum ob singularem crebram participationem christifidelium qui san­ ctam Communionem accipere cupiunt, celebratio eucharistica ultra modum produceretur propter ordinariorum ministrorum paucitatem. Tale munus est additicium et extraordinarium atque exerceri debet ad normam iuris. Ad hunc finem oportet Episcopus dioecesanus edat speciales normas quae, plane cohaerentes cum universali Ecclesiae lege, componant talis muneris exercitationem. Oportet inter alia provideatur ut christifidelis ad hoc delegatus debite instituatur de doctrina eucharistica, de indole mini­ sterii sui, de rubricis servandis reverentiae tribuendae eiusmodi altissimo Sacramento ratione habita deque disciplina circa admissionem ad commu­ nionem. Ne confusiones gignantur, vitandae removendaeque sunt consuetudines, quae quodam iam tempore aliquibus in Ecclesiis irrepserunt, sicut exempli gratia: 96 97 98 99 100 101 Cfr C.I.C can. 910, § 1; cfr etiam IOANNES PAULUS P P . II, Epist. Dominicae Cenae (24 Februarii 1980), 11: AAS 72 (1980), p. 142. Cfr ibidem, can. 910, § 2. SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM, Instructio Immensae caritatis, 1: l.m., p. 264; Missale Romanum, Appendix: Ritus ad deputandum ministrum S. Communionis ad actum distribuendae; Pontificale Romanum: De institutione lectorum et acolythorum. PONTIFICIA COMMISSIO CODICI IURIS CANONICI AUTHENTICE INTERPRETANDO, Responsio ad propositum dubium (1 Iunii 1988): AAS 80 (1988), p.. 1373. Cfr SACRA CONGREGATIO DE DISCIPLINA SACRAMENTORUM, Instructio Immensae caritatis, 1: l.m., p. 264; SACRA CONGREGATIO PRO SACRAMENTIS ET CULTU DIVINO, Instructio Inaestimabile donum (3 Aprilis 1980), 10: l.m., p. 336. Can. 230, § 2 et § 3 C.I.C. affirmat ministeria liturgica ibidem relata a christifidelibus non ordinatis expleri posse solummodo « ex temporanea deputatione » vel per alicuius vicarii munus. 90 97 98 99 100 101 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 872 — communicandi semetipsos, veluti ageretur de concelebrantibus; — consociandi in renovatione promissionum sacerdotum durante S. Mis­ sa Chrismatis Feriae V, alios etiam christifidelium ordines qui vota religiosa renovant vel mandatum ministrorum extraordinariorum Communionis reci­ piunt; — adhibendi consuetum ministrorum extraordinariorum usum in SS. Missis, temere amplificata intellegentia conceptu «crebrae participationis». Articulus 9 Apostolatus pro infirmis § 1. Hac in provincia, Christifideles non ordinati perutilem possunt ope­ ram afferre. Exstant quidem innumerabilia operum testimonia caritatisque signa quae personae non ordinatae, tum singulae tum in formis communis apostolatus, infirmis praestant. Hoc testatur christianam praesentiam pecu­ liaris momenti in dolorum morborumque universitate. Christifideles non or­ dinati quando infirmos comitantur in gravioribus aegritudinis momentis, praecipuum suscipiunt munus concitandi sacramentorum Paenitentiae et Sanctae Unctionis desiderium eorumque fovendi dispositionem atque infir­ mis auxilium praebendi ad bonam instruendam singularemque confessio­ nem sacramentalem atque ad Sanctam Unctionem recipiendam. Christifide­ les non ordinati quando sacramentalia largiuntur, curabunt ne eiusmodi usus suspicionem inferat de sacramentorum dispensatione quorum admini­ stratio unice ad Episcopum spectat vel ad presbyterum. Nulla ratione qui non sunt sacerdotes unctionem peragere possunt, neque oleo benedicto pro Infirmorum Unctione, neque oleo non benedicto. 102 § 2. Inducit ius canonicum, pro huius sacramenti administratione, doc­ trinam theologice certam multorumque saeculorum Ecclesiae consuetudi­ nem, ad quas unus validus minister est sacerdos. Quae norma omnino congruit cum theologico ministerio quod per exercitationem sacerdotalis mi­ nisterii significatur et perficitur. 103 104 Cfr Rituale Romanum — Ordo Unctionis Infirmorum, praenotanda, 1 7 . 103 Q f 5 J 4 . 1 5 ; s. THOMAS AQUINAS, In IV Sent., d. 4, q. un.; CONC. OECUM. FLORENTINUM, bulla Exsultate Deo (DS 1 3 2 5 ) ; CONC. OECUM. TRID., Doctrina de sacramento extremae un­ ctionis, cap. 3 ( D S 1 6 9 7 , 1 7 0 0 ) et can. 4 de extrema unctione ( D S 1 7 1 9 ) ; Catechismus Catholicae Ecclesiae, 1 5 1 6 . Cfr C.I.C., can. 1 0 0 3 , § 1. 102 r 104 Congregatio pro Clericis et Aliae 873 Asseverandum est reservationem ministerii Unctionis solummodo ad sa­ cerdotem rationem habere ad huius sacramenti necessitudinem cum pecca­ torum remissione dignaque Eucharistiae receptione. Nemo absolute exercere potest munus ministri ordinarii vel extraordinarii sacramenti, atque quae­ libet actio hac in re fit sacramenti simulatio. 105 Articulus 10 De iis qui matrimoniis assistunt § 1. Facultas delegandi Christifideles non ordinatos ut matrimoniis assi­ stant potest necessaria esse in adiunctis vere singularibus ob gravem penu­ riam sacrorum ministrorum. Ut hoc accidat, tres oportet impleantur condiciones. Etenim Episcopus dioecesanus concedere potest delegationem tantummodo si desunt sacerdo­ tes vel diaconi atque obtento voto favorabili, sua in dioecesi, Conferentiae episcopalis nec non Sanctae Sedis necessaria licentia. § 2. Etiam his in casibus servandae sunt canonicae normae de delegatio­ nis validitate deque fidelis non ordinati idoneitate, apta facultate et ingenio. 106 107 108 § 3. Praeter casum extraordinarium de quo agit can. 1112 C.I.C., ob ab­ solutam penuriam sacerdotum vel diaconorum qui assistere possint matri­ monii celebrationi, nullus minister ordinatus facultatem concedere potest fideli non ordinato ad eiusmodi assistentiam adque petendum reci­ piendumque consensum matrimonialem ad normam can. 1108, § 2. Articulus 11 Minister baptismi Laudanda quidem est fides qua non pauci christiani, vel acerbis in ve­ xationis condicionibus, sed etiam in missionis locis inque peculiaris necessi­ tatis casibus, contulerunt — et adhuc conferunt — novis generationibus sa­ cramentum baptismi, deficientibus ministris ordinatis. 105 106 107 108 Cfr Cfr Cfr Cfr ibidem, ibidem, ibidem, ibidem, cann. 1379 et 392, § 2. can. 1112. can. I l l i , § 2. can. 1112, § 2. 874 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Praeter necessitatis casum, canonicae normae, absente aut impedito mi­ nistro ordinario, permittunt ut fidelis non ordinatus possit designari bapti­ smi minister extraordinarius. Cavendum est tamen ne nimis latae interpre­ tationes irrepant neve eiusmodi facultas concedatur ex consuetudine. Sic, exempli gratia, absentia vel impedimentum, quae licitam reddunt deputationem fidelium non ordinatorum ad baptismum administrandum, minime derivari possunt e nimia operositate ministri extraordinarii vel ab eius non commoratione in paroeciae finibus, neque ab ipsius incommoditate ad diem a familia definitum. Eiusmodi argumenta iustae causae non sunt habenda. 109 110 Articulus 12 De ductu in celebrandis ecclesiasticis exsequiis Augescente, nostra aetate, fidei christianae amissione atque proclivi abscessione a religiosa consuetudine, mortis exsequiarumque tempus potest, interdum, admodum opportunam praebere occasionem pastoralem ad direc­ tum ministrorum ordinatorum occursum cum iis fidelibus qui, pro more, longinqui ab Ecclesia vitam degunt. Optandum igitur est ut, vel magna cum deditione, sacerdotes vel diaco­ ni per semetipsos exsequiarum celebrationi praesideant secundum loci lau­ dabiles usus, ut pro defunctis rite orationem fundant, atque ad familias ac­ cedentes, ex consilio opportunam evangelizationem expleant. Christifideles non ordinati exsequia ecclesiastica ducere possunt tantum­ modo cum minister ordinatus omnino deest: tunc servandae erunt liturgicae normae quae ad id attinent. Ad hoc ministerium explendum rite expe­ diantur tum sub aspectu tam doctrinali quam liturgico. 111 Articulus 13 Necessaria selectio atque apta institutio Legitimae auctoritatis est, quotiens aequa contingit necessitas cuiusdam « suppletionis », in casibus supra nominatis, Christifidelem eligere sana pro109 110 1,1 Cfr ibidem, can. 861, § 2; Ordo baptismi parvulorum, praenotanda generalia, 16-17. Cfr C.I.C, can 230. Cfr Ordo Exsequiarum, praenotanda, 19. 875 Congregatio pro Clericis et Aliae fecto doctrina praeditum atque exemplarique vitae consuetudine. Ne ad­ mittantur ad illa munera exercenda catholici qui vitam honestam non agunt vel bene non existimantur aut quorum familiaris condicio non con­ gruit cum morali Ecclesiae doctrina. Praeterea, habenda est illis apta insti­ tutio ad munus sibi concreditum explendum. Excolant, ad normam iuris peculiaris, notitias suas frequentando, quan­ tum fieri potest, institutionis curricula a legitima Auctoritate composita in regione Ecclesiae particularis inque locis discriminatis a seminariis, quae nempe servanda sunt solis candidatis ad sacerdotium, aequam sane ponen­ do curam ut doctrina iis tradenda absolute congruat cum magisterio eccle­ siali atque ambitus sit vere spiritalis. 112 113 CONCLUSIO Sancta Sedes hoc documentum concredit pastorali studio Episcoporum dioecesanorum variarum Ecclesiarum particularium aliorumque Ordinario­ rum, probe confisa fore ut eius applicatio copiosos afferat fructus pro incre­ mento, in communione, sacrorum ministrorum fideliumque non ordinatorum. Sicut enim Summus Pontifex memoravit, « oportet agnoscere, defendere promovere discernere atque ordinare sapienter et accurate peculiare donum cuiusque sodalis Ecclesiae, sine confusione partium, ministeriorum vel theo­ logicarum et canonicarum condicionum». Si, una ex parte, sacerdotum penuria nonnullis in locis maxime animad­ vertitur, altera ex parte verus evadit vocationum proventus, qui bonos aperit ad futurum tempus prospectus. Remedia proposita ad subveniendum penuriae ministrorum ordinatorum transitoria igitur tantummodo esse de­ bent atque congruentia cum praecipua propriaque navitate pastorali pro vocationum provectione ad sacramentum Ordinis. Quod ad hoc attinet, memorat Summus Pontifex: « Quibusdam in locis ingenua et sapientia capta sunt consilia. Ipsae Codicis Iuris Canonici nor­ mae novas obtulerunt facultates quae tamen recte sunt adhibendae, ne quis 114 115 Cfr C.I.C., can. 231, § 1. Evitanda sunt sic dicta seminaria « integrata ». IOANNES PAULUS I I , Allocutio habita in Symposio « De Christifidelium laicorum cooperatione in pastorali ministerio presbyterorum », 3: l.m. Cfr ibidem, 6. 112 113 114 115 876 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale ambigue forsitan eas consideret veluti ordinarias ac receptas quae casus prospiciunt extraordinarios absentiae vel penuriae sacrorum ministrorum ». Hoc documentum claras vult proponere regulas ad efficacem reddendam fidelium non ordinatorum operam his in rerum adiunctis atque pro obser­ vantia integritatis pastoralis sacerdotum ministerii. « Oportet percipiatur has definitiones ac distinctiones non nasci ex cupiditate tutandi cleri privi­ legia, sed ex necessitate oboediendi Christi voluntati, servata forma consti­ tutiva quam Ipse perpetuo Ecclesiae suae infixit ». Rectus earum usus intra vitalem hierarchiae « communionem » favebit ipsis Christifidelibus laicis, qui invitantur ut cunctas explicent uberes cuius­ que identitatis facultates atque « semper maiorem disponibilitatem ad eam in propriae missionis adimpletione vivendam ». Ardens adhortatio qua Apostolus gentium Timotheum alloquitur: « Te­ stificor coram Deo et Christo (...), praedica verbum, insta opportune, im­ portune, argue, increpa, obsecra (...), vigila in omnibus (...), ministerium tuum imple» (2 Tim 4, 1-5), singulari quidem ratione sacros compellat Pa­ stores vocatos nempe ut propriam missionem exsequantur « promovendi di­ sciplinam cunctae Ecclesiae communem (...) urgendi observantiam omnium legum ecclesiasticarum ». Grave eiusmodi munus necessarium constituit instrumentum ut copiosae vires cuique insitae statui vitae ecclesialis integre dirigantur secundum mi­ rabilia Spiritus consilia et « communio » sit certa veritas in totius Communi­ tatis cotidiano itinere. Virgo Maria, Mater Ecclesiae, cuius intercessioni hoc concredimus docu­ mentum, omnibus auxilium praebeat ad intellegenda proposita ut omni ope nitantur ad fidelem eius accommodationem pro ampliore apostolica ubertate. Revocantur leges particulares et constitutiones adhuc validae, quae his normis contrariae sunt, pariterque facultates ad experimentum concessae a Sancta Sede vel a qualibet auctoritate ei subiecta. 116 117 U8 119 Summus promulgari Pontifex publice in forma iussit die xm specifica mensis hanc Instructionem Augusti, anno Ex Aedibus Vaticanis, die 15 mensis Augusti, anno nitate Assumptionis Beatae Mariae Virginis in caelum. Ilß 117 118 119 approbavit atque mcmxcvh. MCMXCVII, in sollem­ Ibidem, 2. Ibidem, 5. IOANNES PAULUS I I , Adhort. ap. post-synodalis Christifideles laici, 58: l.m., p. 507. C.I.C., can. 392, § 1. Sil Congregatio pro Clericis et Aliae Congregatio pro Clericis 8 3 DARIUS CASTRILLÓN H O Y O S SB Crescentes Sepe Pro-Praefectus a Pontificium Consilium pro Laicis 8 3 IACOBUS FRANCISCUS STAFFORD Stanislaus Rylko 83 Praeses a Congregatio pro card. 8 3 IOSEPHUS Doctrina RATZINGER 83 Tharsicius Bertone SDB a de Cultu Divino et Disciplina 8 3 GEORGIUS ARTURUS MEDINA ESTÉVEZ 83 8 3 BERNARDINUS card. Secretis Sacramentorum Gerardus Majella Agnelo Pro-Praefectus a Congregatio pro Secretis Episcopis GANTIN 83 Georgius Maria Mejia Praefectus a Congregatio IOSEPHUS card. pro Gentium TOMKO 83 et Institutis Societatibus MARTÍNEZ SOMALO vitae vitae 83 Pontificium Apostolicae Petrus Georgius Silvanus Nesti CP 8 3 IULIANUS HERRANZ a Consilium de Secretis consecratae Praefectus Praeses Iosephus Uhac a Congregatio pro card. Secretis Evangelizatione Praefectus EDUARDUS Secretis Fidei Praefectus Congregatio Secretis Legum textibus Secretis interpretandis 83 Bruno Bertagna a Secretis Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 878 DIARIUM ROMANAE CURIAE Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali: Sabato, 1 5 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor Luis SOLARI TUDELA, Ambasciatore del Perù presso la Santa Sede. Ha, altresì, ricevuto in Udienza: Martedì, 2 6 Novembre 1 9 9 7 , S.E. il Signor JERZY BUZEK, Pri­ mo Ministro della Polonia. Lunedì, I Dicembre 1 9 9 7 , S.E. il Prof. VASSILLIJ NIKOLAEVICH LICKHACHEV, Presidente del Parlamento della Repubblica Federale Autonoma di Tatarstan e Vice Presidente del Consi­ glio della Federazione Russa. o Lunedì, I Dicembre 1 9 9 7 , l'On. CARL-DIETER SPRANGER, Mi­ nistro Federale per la collaborazione economica e per lo svilup­ po della Repubblica Federale di Germania. o Domenica, 16 Novembre 1997, il Santo Padre ha dato inizio al­ l'assemblea del Sinodo speciale dei Vescovi per l'America. SEGRETERIA DI STATO NOMINE Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha nominato: 10 ottobre 1997. I Reverendi: Christopher Begg; p. Tanios Bou Mansour, OLM; Santiago del Cura Elena; p. Joseph Au­ gustine di Noia, O.P.; Willem Jacobus Eijk: Bruno Forte; Pierre Gaudette; George Karakkunnel; mons. Roland Minnerath; Gerhard Ludwig Müller; Thomas Norris; Adewale Antho­ ny Ojo; p. Rafael Sal azar Cárdenas, M.Sp.S.; p. Fadel Sidarouss, S.I.; mons. Anton Strukelj; Luis Tagle; p. Shun'ichi Takayanagi, S.I.; Tomasz Weclawski; p. Sergio Zañartu Undurraga, S.I., Membri della Commissione Teologica Inter­ nazionale « ad quinquennium » 879 Diarium Romanae Curiae 10 ottobre 1997. I Reverendi: Charles Acton; p. Jean-Louis Brugues, O.P.; p. Georges Marie Martin Cottier, O.P.; Henrique de Noronha Galväo; Adolphe Gesché; Sebastian Karotemprel, S.D.B.; p. Mario de Franca Mi­ randa, S.I.; Francis Moloney, S.D.B.; Hermann Josef Pottmeyer; László Vanyo; e il prof. Gösta Hallonsten, Membri della Commissione Teologica Internazionale « in aliud quinquennium ». 20 » » S.E. mons. Luigi Barbarito, Arcivescovo tit. di Fiorenti­ no, Membro della Congregazione delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». » » » Mons. Wilhelm Imkamp, Consultore della Congregazione » Gli Em.mi Signori Cardinali Francis Arinze, Henryk Ro­ man Gulbinowicz, Paulus Tzadua, Bernard Francis Law, John Joseph O'Connor, Membri delle Cause dei Santi « ad quinquennium ». 13 novembre » » » della Congregazione per le Chiese Orientali « in aliud quinquennium aut usque ad 80 annum ». P. Edward Kaczyñski, O.P., Consultore della Congregazione per la Dottrina della Fede « in aliud quinquennium ». 14 » » Mons. Sandro Panizzolo, Capo Ufficio della Congregazione 18 » » I padri Antonio Costa Domingues de Souza, O.F.M, e Sil­ um per l'Educazione Cattolica, Esperto Permanente della Pontificia Commissione « Ecclesia Dei ». » » » » » » vio Tornasi, C.S.S., Giudici del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « ad quinquennium ». P. Velasio De Paolis, C.S., Vicario Giudiziale del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « in aliud quinquennium ». P. Donald Kos, O.F.M. Conv., Giudice del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « in aliud quinquennium ». » » » Mons. Marian Rola, Promotore di Giustizia del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « in aliud quinquennium ». » » » Mons. Antonio Nicolai, Difensore del Vincolo del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « in aliud quinquennium ». » » » Mons. Umberto Fiacco, Notaro Attuario del Tribunale ecclesiastico della Città del Vaticano « in aliud quinquennium ». 19 » » Il sac. Lino Piano, S.S.C., Sotto-Segretario della Pontificia 22 » » S.E. mons. Girolamo Prigione, Arcivescovo tit. di Lauria- Commissione per i Beni culturali della Chiesa. co, Membro del Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace e Consigliere della Pontificia Commissione per VAmerica Latina «usque ad 80 annum ». um 880 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 25 novembre 1997. Mons. Mauro Piacenza, Capo Ufficio nella Congregazione per il Clero. NECROLOGIO 9 novembre 1997. Mons. Dominio Yoshimatsu Noguchi, Vescovo em. di Hi­ roshima (Giappone). 18 » » Mons. Abraham Alangimattathil, Vescovo em. di Kohima (India). 19 20 » » » » 30 » » Mons. John G. Nolan, Vescovo tit. di Natchez. Mons. Ambrose Papaiah Yeddanapalli, Vescovo em. di Bellary (India). Mons. Leo E. O'Neil, Vescovo di Manchester (Stati Uniti d'America). An. et vol. LXXXIX 31 Decembris 1997 (Index generalis) ACTA APOSTOLICAE SEDIS C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E I I N D E X G E N E R A L I S ACTORUM (AN. ET VOL. L X X X I X ) I - ACTA IOANNIS PAULI PP. II ADHORTATIO APOSTOLICA POSTSYNODALIS: 313. 444, 445, 446, 447, 523, 526, 528, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 606, 607, 607, 608, 609, 610, 611, 678, 749, 751, 752, 753, 754, 818, 819. DECLARATIO COMMUNIS: 90. LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE: 209. CONVENTIONES: 277, 287, 296, 613, 679, 97, 102, 756. EPISTULA APOSTOLICA: 217. HOMILIAE: 26, 92, 160. CONSISTORIUM ORDINARIUM PUBLICUM: 430, 521. ALLOCUTIONES: LITTERAE DECRETALES: 5, 81, 265, 433. CONSTITUTIONES APOSTOLICAE: 84, 86, 153, 154, 156, 240, 242, 244, 245, 246, 269, 270, 272, 436, 437, 438, 439, 601, 602, 604, 673, 674, 676, 745, 746, 748, 817. LITTERAE APOSTOLICAE: 8, 10, 12, 15, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 24, 25, 87, 89, 157, 247, 248, 251, 273, 275, 276, 440, 442, 60 - A A S 30, 35, 38, 42, 107, 113, 120, 124, 130, 163, 166, 169, 175, 179, 303, 448, 453, 459, 465, 471, 476, 482, 486, 536, 542, 547, 550, 557, 565, 567, 575, 579, 650, 822. NUNTII: 47, 136, 141, 186, 191, 254, 657. NUNTIUS TELEVISIFICA: 490. ITINERA APOSTOLICA: 311, 430, 671, 733. SECRETARIA STATUS: 7%, 797, 804. 882 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale II - A C T A C O N G R E G A T I O N U M CONGREGATIO PRO INSTITUTIS VITAE CONSECRATAE ET SOCIETATIBUS CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI: VITAE APOSTOLICAE: Agendi ratio in doctrinarum examine: 830. Instructio, una cum aliis Dicasteriis: 852. Instructio, una cum Congr. pro Clericis CONGREGATIO DE INSTITUTIONE CATHOLICA: et aliis Dicasteriis: 852. Decreta: 148, 730. CONGREGATIO PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS: Provisiones Ecclesiarum: 53, 307, 695. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis, 852. CONGREGATIO PRO CLERICIS: CONGREGATIO DE CULTU DIVINO Instructio, una cum aliis Dicasteriis: 852. ET DISCIPLINA SACRAMENTORUM: Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis: 852. III - ACTA PONTIFICALIUM CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM: CONSILIORUM Decreta: 55, 59, 62, 67, 69, 417, 420, 423, 426, 493, 496, 500, 504, 586, 589, 592, 663, 666, 696, 698, 701, 704, 808, 810, 811, 835, 839, 842, 848. Coetus coram S. P.: 78, 311, 598. 74, et aliis Dicasteriis, 852. Instructio, una cum Congr. pro Clericis Decreta: 71, 72, 308, 428, 595. Ecclesiarum: Instructio, una cum Congr. pro Clericis CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS INTERPRETANDIS: CONGREGATIO PRO EPISCOPIS: Provisiones CONSILIUM PRO LAICIS: et aliis Dicasteriis, 852. 147, 201, 260, 309, 428, 506, 668, 727, 813, 851. Instructiones: prima, una cum Congr. pro Gentium Evangelizatione: 706; al­ tera una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis, 852. IV - D I A R I U M ROMANAE CURIAE: AUDIENTIAE SOLLEMNIORES: 77, 78, 150, 207, 262, 311, 430, 509, 598, 671, 733, 815, 878. CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE: Instructiones: prima, una cum Congr. pro Episcopis: 706; altera una eum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis, 852. Provisiones Ecclesiarum: 203, 507, 728. Nominationes: 206, 729. COETUS CARDINALIUM PRAEFECTORUM DICASTERIORUM: 207, 430. SECRETARIA STATUS: Nominationes*: 78, 151, 208, 262, 312, 431, 509, 598, 671, 733, 815, 878. Necrologia: 80, 152, 208, 263, 312, 432, 520, 600, 672, 744, 816, 880. * Ad inquirentium commodum, haec ponitur distincta recensio: In In In In In In Secretaria Synodi Episcoporum: 599. Secretaria Status: 599, 734. Congregatione pro Doctrina Fidei: 509, 734, 879. Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus: 312, 509, 879. Congregatione de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum: 151, 263, 734. Congregatione de Causis Sanctorum: 80, 151, 263, 312, 510, 599, 734, 879. Index generalis actorum 883 In Congregatione pro Episcopis: 312. In Congregatione pro Gentium Evangelizatione: 151. In Congregatione pro Clericis: 312, 880. In Congregatione pro Institutis vitae consecratae et Societatibus vitae apostolicae: 151. In Supremo Tribunali Signaturae Ap.: 80, 431. In Tribunali Rotae Romanae: 815. In Pont. Consilio pro Familia: 263. In Pont. Consilio de Iustitia et Pace: 879. In Pont. Consilio «Cor Unum»: 151, 263. In Pont. Consilio de Spirituali Migrantium atque Itinerantium Cura: 78, 79. In Pont. Consilio de Legum Textibus interpretandis: 79, 734. In Pont. Consilio pro Dialogo inter Religiones: 151, 263, 509, 816. In Pont. Consilio de Cultura: 151, 312, 509, 599. In Administratione Patrimonii Sedis Ap.: 734. In Praefectura Rerum Oeconomicarum S. Sedis: 151, 208, 599, 734, 816. In Collegio Protonotariorum de numero participantium: 598. In Cappella Musicali Pontificia seu in Xystino Choro: 431. In Officio de Liturgicis Celebrationibus Summi Pontificis, 263. In Pont. Commissione pro America Latina: 207, 879. In Pont. Commissione de Bonis Culturalibus Ecclesiae: 599; 671, 879. In Pont. Commissione de Sacra Archaeologia: 509. In Pont. Commissione pro Statu Civitatis Vaticanae: 734. In Pont. Commissione Theologica Internationali: 878, 879. In Pont. Commissione « Ecclesia Dei »: 879. In Pont. Comitatu Eucharisticis Internationalibus Conventibus provehendis: 80, 816. In Pont. Comitatu de Scientiis Historicis: 263. In Comitatu centrali pro Anno Sancto Tertii Millennii: 734, 816. In Archivo Secreto Vaticano: 151, 816. In Bibliotheca Apostolica Vaticana: 431. In « Centro Televisivo Vaticano »: 431. In Fabrica S. Petri: 599. In Nuntiaturis et Delegationibus Ap.: 78, 207, 262, 312, 431, 598, 671, 733, 815. In Civitate Vaticana: 80, 208, 312. In Vicariatu Civitatis Vaticanae: 879. In Vicariatu Urbis: 208, 431, 734, 816. In Tribunali Regionali Latii: 431, 816. In Academia (Pont.) Scientiarum, 599. In Academia (Pont.) Immaculatae, 816. In Academia (Pont.) Scientiarum Socialium, 599. In « Peregrinatione ad Petri Sedem »: 816. In Coetu Episcoporum Italiae: 734. In Patriarchali Basilica S. Mariae Maioris: 734. In Almo Collegio Capranica: 151. Protonotarii Ap. supra numerum: 510, 735. Praelati honoris causa: 510, 735. Cappellani Suae Sanctitatis: 510, 738. Ex Ordine Piano: Gran Croce: 742. Ex Ordine S. Gregorii Magni: Gran Croce: 513; Commenda con Placca: 514, 742; Commenda: 514; Placca: 515; Cavalierato: 515, 742; Gran Croce di Dama: 516; Croce di Dama di Commenda con Placca: 516; Croce di Dama, 516, 742. Ex Ordine S. Silvestri Papae: Gran Croce: 516; Commenda con Placca: 516; Commenda: 517, 743; Cavalierato: 518, 743; Gran Croce di Dama: 744; Croce di Dama di Commenda con Placca: 520; Croce di Dama di Commenda: 744; Croce di Dama: 520. I I I N D E X DOCUMENTORUM CHRONOLOGICO O R D I N E DIGESTUS I — A C T A I O A N N I S P A U L I P P . II I - ADHORTATIO APOSTOLICA POSTSYNODALIS 1997 Maii 10 Un Synode pour l'espérance. - Exhortation apostolique post­ synodale Une espérance nouvelle pour le Liban, aux patriarches, aux évêques, au clergé, aux religieux, aux religieuses et à tous les fidèles du Liban . . 313 II - LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE 1997 Ian. 31 De apostolatu maritimo 209 III - EPISTULA APOSTOLICA 1996 Dec. 1 Operosam diem. - P. D. Carolo Mariae Martini cardinali archiepiscopo et clero, consecratis personis et fidelibus lai­ cis archidioecesis Mediolanensis annis MDC ab obitu elap­ sis Sancti Ambrosii episcopi atque ecclesiae doctoris . . 217 IV - CONSISTORIUM 1997 Maii 22 Consistorium ordinarium publicum I. Introductio II. Peroratio de canonizationis causa et perpensio voto­ rum III. Confectio Instrumenti actorum 521 521 522 522 V - LITTERAE DECRETALES 1995 Iul. » Dec. 2 In amplo campo. - Beato Marco a Krizevci, Stephano Pongrácz, Melchiori Grodziecki Sanctorum honores decernuntur 3 « Praedica verbum ». - Beato Carolo Iosepho Eugenio de Mazenod Sanctorum honores decernuntur . . . . 5 265 Index documentorum chronologico ordine digestus 1996 Iun. » 2 Cum Iesus. - Beato Ioanni Gabrieli Perboyre Sanctorum honores decernuntur « Maiorem hac ». - Beato Ioanni Grande Román sanctorum honores decernuntur 885 81 433 VI - CONSTITUTIONES APOSTOLICAE 1995 Dec. 1996 Nov. » » » » » » » » » Dec. » » » » » » » » 1997 Ian. » » » Febr. » » » Apr. » Maii 15 Ex quo. - Missio sui iuris Bomadiensis ad Vicariatus Apo­ stolici dignitatem evehitur 8 Cuncta disponere. - Missio sui iuris Nepaliana ad Praefec­ turae Apostolicae dignitatem attollitur . . . . 11 Apud Indorum. - Nova Eparchia in India constituitur Thuckalayensis appellanda 30 Maiori Christifidelium. - In Venetiola nova conditur dioe­ cesis Guarenensis Quo aptius. - In Timoria Orientali nova conditur dioecesis Baucana Studiosam sane. - Vicariatus Apostolicus conditur in Co­ lumbiae finibus, Iniridanus appellandus . . . . Ministerium apostolicum. - Nova dioecesis conditur in Co­ lumbia ex Vicariatu Apostolico Bonaventurensi . . Cum ad aeternam. - In Uganda nova conditur dioecesis Kasana-Luveerina Quando ad aeternam. - In Uganda nova conditur dioecesis Lugasiensis appellanda 7 Successoris Petri. - Nova in Albania constituitur dioecesis Rrësheniensis 14 Quo fructuosius. - Quodam ab archidioecesi Limana di­ straete territorio nova constituitur dioecesis Lurinensis appellanda 16 Venerabilis Frater. - In Republica Dominiciana nova con­ ditur dioecesis Portus Argentarii » Singulares omnino. - Metropolitana excitatur Eparchia Trivandrensis Syrorum Malankarensium in India . . 31 Ad aptius. - In Guatimala nova conditur dioecesis Suchitepequensis-Retalhulensis 2 De cunctis. - Ab archidioecesi Uagaduguensi et a dioecesi Kupelaënsi quibusdam distractis territoriis, nova con­ ditur Mangana dioecesis 24 Totius dominici. - Nova dioecesis conditur in India, Dharmapuriensis appellanda 1 Veritatis lucem. - In Republica Dominiciana nova dioece­ sis Sancti Petri de Macoris appellanda erigitur . . 21 Ecclesiales communitates. - Nova Exarchia Apostolica pro fidelibus Byzantini ritus in Slovachia constituitur Kosiciensis appellanda 25 Qui successimus. - In Croatia Ordinariatus militaris condi­ tur 13 Ministerium apostolicum. — Nova dioecesis conditur in Ar­ gentina, Merlensis-Morenensis appellanda 272 269 745 84 86 153 244 245 246 156 240 154 436 270 437 438 242 439 601 746 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 886 1997 Maii » Iun. » » » » » Iul. » » » » 28 Apostolicum officium. - Nova dioecesis conditur Mexicana in natione, Matehualensis appellanda 14 De universis. - A dioecesi Livingstonensi in Zambia quibusdam distractis territoriis, nova conditur Monguensis dioecesis » Cunctae catholicae. - Nova dioecesis constituitur in India, Bagdograna appellanda 28 Cum ad aeternam. - In Africa Media nova conditur dioe­ cesis Kagiensis-Bandorensis 5 Praeclarum evangelizationis. — In Croatia nova dioecesis Posegana appellanda erigitur » Clarorum sanctorum. — Nova dioecesis conditur Croatiae in natione, Varasdensis appellanda 12 Ad melius. - Quodam detracto territorio a dioecesi Corensi, nova in Republica Venetiolana dioecesis constitui­ tur, Punctifixensis appellanda 602 * 673 \ 817 748 : 674 676 604 c è S' f VII - LITTERAE APOSTOLICAE 1995 Maii » Oct. » » » » » » » » 1996 Mart. » » » Maii » » 12 «Docete omnes». - Venerabili Dei Servo Ianuario Mariae Sarnelli Beatorum honores decernuntur . . . . 1 « Beati pauperes ». - Venerabili Servo Dei Petro Casani Beatorum honores decernuntur » Ecclesia primo. - Venerabilibus Servis Dei Angelae a Sancto Ioseph Lloret Marti et XVI Sociis martyribus Beatorum honores decernuntur » « Messis quidem ». - Venerabili Dei Servo Petro Ruiz de los Paños y Angel atque VIII eius sociis martyribus Beatorum honores decernuntur » Catholicae Ecclesiae. - Venerabili Servo Dei Vincentio Vi­ lar David Beatorum honores decernuntur . . . . 29 « Ut quemadmodum ». - Venerabili Servae Dei Mariae Bernardae Butler Beatorum honores decernuntur . . . 17 « Euntes in ». — Venerabili Servo Dei Danieli Comboni Beatorum honores decernuntur » « Ego sum ». - Venerabili Dei Servo Guidoni Mariae C o n forti Beatorum honores decernuntur 12 «Facti sumus». — Venerabili Dei Servae Mariae Raphaelae Cimatti Beatorum honores decernuntur . . . » « Si bonae ». - Venerabili Servae Dei Candidae Mariae à Iesu Cipitria y Barrióla Beatorum honores decernuntur [ ii 157 19 21 523 526 8 10 528 12 248 ; j I ^ § f j | f \ | | f I I f \ i | | | t r » » » Iun. » » » « Quidquid agis ». - Venerabili Dei Servae Mariae Antoniae Bandrés Elósegui, Filiae Iesu, Beatorum honores decernuntur 251 15 Quo firmior es. In Republica Tadzikistaniae Nuntiatura Apostolica conditur 15 23 « Ego veni ». - Venerabili Dei Servo Bernardo Lichtenberg Beatorum honores decernuntur 87 i jj | ^ \ ( | f i I I Index documentorum chronologico ordine digestus 10 Ad plenius. - In Republica Turkmenistaniae Nuntiatura Apostolica conditur » Sept. 29 Omni quidem. - Sanctus Michael Archangelus Torontinae archidioecesis apud Deum caelestis Patronus confir­ matur » » 30 « Dominus natus ». - Imago Nostrae Dominae « de Inde j o » quae in ecclesia oppidi v.d. Las Fraguas colitur, pre­ tioso diademate redimitur » » » Praestans templum. - Paroeciale templum et sanctuarium, Beatae Mariae Virgini dicatum, quod vocatur popula­ ri sermone « Our Lady of Victories », archidioecesis Melburnensis, ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur » Oct. 1 Beata Virgo. - Beata Maria Virgo a Rosario Patrona apud Deum archidioecesis Vancuveriensis confirmatur . . » » 2 Antiquum sane. - Sacra paroecialis aedes Visitationis Bea­ tae Mariae Virginis, intra archidioecesis Cracoviensis fines sita, in catalogum Basilicarum Minorum refertur . » » 6 « Apprehensio servis ». — Venerabilibus Servis Dei Vincen­ tio Lewoniuk et sociis martyribus Beatorum honores decernuntur » » » « Ambulate in dilectione ». - Venerabili Dei Servae Mariae Annae Mogas Fontcuberta Beatorum honores decer­ nuntur » Nov. 20 Mater Iesu. - Imago Beatae Mariae Virginis sub titulo «Matris Consolationis», pie servata Gnesnae in eccle­ sia dicata Beatae Mariae Virgini in caelum Assum­ ptae, pretioso diademate redimiri sinitur «nomine et auctoritate Summi Pontificis » » » 24 «Et vidi...». - Venerabili Servo Dei Iacobo Gapp Beato­ rum honores decernuntur » Dec. 6 Cum Deiparam. - Beata Maria Virgo de Fatima caelestis Patrona dioecesis Sancti Mauri in Brasilia confirma­ tur 1997 Ian. 3 Conspicuum templum. - Paroeciale templum Sancto Pontiano papae et martyri dicatum ipsumque in archi­ dioecesi Platensi situm, ad dignitatem Basilicae Mino­ ris attollitur ; . . » » 7 Ubi victoria. - Memoriae proditur Summum Pontificem Ioannem Paulum PP. II occasione data pastoralis vi­ sitationis archidioecesis Brundusinae-Ostunensis die XXVI mensis Octobris anno MCMXCVI coronavisse imagi­ nem Beatae Mariae Virginis sub titulo «Nicopeia», quae religiose colitur in ecclesia paroeciali Sanctae Mariae a Victoria in oppido v.d. «San Vito dei Nor­ manni » » » 9 Exemplo intercessioneque. - Beatus Hroznata, martyr, Pa­ tronus apud Deum dioecesis Pilsinensis confirmatur . » » 18 « Filium Dei ». - Ecclesia Cathedralis sanctis Michaeli Archangelo et Floriano martyri dicata in dioecesi Varsaviensi-Pragensi, ad gradum Basilicae Minoris evehitur . 887 1996 Iul. 15 16 17 18 24 25 273 440 89 442 247 275 444 445 446 888 Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale 1997 Febr. » Mart. » » » » » » » » » » » Apr. » » » » » Maii » » » » 19 Qua veneratione. - Sanctuarium Beatae Mariae Virgini a Caritate dicatum in urbe v.d. Sanlucar de Barrame­ da, intra fines dioecesis Assidonensis-Ierezensis situm, titulo Basibcae Minoris exornatur 6 « Vivens est». - Imago Beatae Mariae Virginis Gratiarum, quae sub titulo « Matris Consolationis » in ecclesia pa­ roeciali loci v.d. Lubiszewo, in dioecesi Pelplinensi, pie colitur, pretioso diademate redimitur . . . . 10 Ad firmiores. - In Libya Nuntiatura Apostolica conditur . » Conspicuum templum. - Sanctuarium, Beatae Mariae Vir­ gini dicatum, quod indicatur populari sermone « Our Lady of Visitation », archidioecesis Tuguegaraoanae, ad dignitatem Basilicae Minoris attollitur . . . » Deipara Virgo. - Imago Beatae Mariae Virginis pie serva­ ta in Sanctuario loci v. d. « Berdicev », ipsi Beatae Mariae Virgini de Monte Carmelo dicato, in dioecesi Zytomeriensi, pretioso diademate redimiri sinitur « no­ mine et auctoritate Summi Pontificis » . . . . 11 Sanctissima Eucharistia. - Paroeciale templum Sanctissimo Sacramento dicatum, quod in urbe « Colonia del Sa­ cramento » exstat, in dioecesi Mercedaniana, ad gra­ dum Basilicae Minoris evehitur 15 Spectabile hoc. - Sacra cathedralis aedes Beatae Mariae Virgini in caelum Assumptae dicata, intra dioecesis Iaurinensis fines sita, in catalogum Basilicarum Mino­ rum refertur . 4 Laetamur sane. - Templum Deo dicatum in honorem Bea­ tae Mariae Virginis et Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli in loco vulgo dicto W§grów, in dioecesi Drohiczinensi, ad gradum Basilicae minoris evehitur . » Multos per annos. - Ecclesia cathedralis sancto Ludovico dicata in archidioecesi Sancti Ludovici, ad gradum Basilicae Minoris evehitur 8 Evangelii disseminationem. - Templum cathedrale Deo di­ catum in honorem S. Ioannis Baptistae in dioecesi Saltensi in Uruguay ad gradum Basilicae Minoris evehitur 6 Inter sacras. - Templum paroeciale Sanctae Annae, quod in urbe « Rengo » intra fines Rancaguensis dioecesis exstat, ad Basilicae Minoris gradum dignitatemque evehitur » Marialem pietatem. - Ecclesiae paroeciali-sanctuario Im­ maculatae Conceptioni Beatae Virginis Mariae dicato in dioecesi Sideropolitana Basilicae Minoris dignitas tribuitur » Omnes Christifideles. — Templum paroeciale Deo dicatum in honorem s. Vincentii de Paul loco vulgo dicto « Bydgoszcz » in archidioecesi Gnesnensi ad gradum Basilicae Minoris evehitur . 447 530 276 531 532 533 534 535 606 607 607 608 678 Index documentorum chronologico ordine digestus 1997 Maii » Iun. » » » » » Iul. » » » » » Aug. » » » » 6 Claris templis. - Ecclesia Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae, quae in « Montalbano Elicona » intra fines archidioecesis Messanensis-Liparensis-Sanctae Luciae exstat, ad Basilicae Minoris gradum dignitatemque evehitur » « Dolor proximi ». — Venerabili Dei Servae Bernardinae Jabloñska Beatorum honores decernuntur . . . 7 « Ecclesia Mariae ». - Ecclesiae paroeciali-sanctuario Nati­ vitati Beatae Virginis Mariae dicatae in oppido v.d. « Pszów » in archidioecesi Katovicensi Basilicae Mino­ ris dignitas tribuitur . . 25 Ad sacram. — Templum Beatae Mariae Virginis in caelum Assumptae, Conversanensi in urbe situm, ex dioecesi Conversanensi-Monopolitana, titulo ac dignitate Basi­ licae minoris honestatur 8 Ad plenius. - In Republica Angolae Nuntiatura Apostoli­ ca conditur 16 Inde a condita. — Beata Maria Virgo, titulo « Nossa Senhora da Vitoria» invocata, Patrona apud Deum Status Piauhyensis in Brasilia confirmatur » A clero. — Beata Maria Virgo, titulo «Nuestra Señora de Cocharcas » invocata, Patrona apud Deum Abancaiensis dioecesis in Peruvia confirmatur 4 Sancta Christi. - Ecclesia conventualis Sancti Francisci, intra archidioecesis Saltensis fines sita et Sancto Didaco de Alcalá dicata, in catalogum Basilicarum Mi­ norum refertur » Sancta Christi. - Ecclesia paroecialis loci Ars, Sancto Xysto papae et martyri dicata, intra dioecesis Belli­ censis-Arsensis fines sita, in catalogum Basilicarum Minorum refertur 15 Laetamur magnopere. - Typica Latina editio catholicae Ecclesiae Catechismi foras datur VIII 1996 D e c . 13 De modo - D E C L A R A T I O unionis IX 1995 Mart. 1996 Dec. » » - Verbi 889 609 749 610 611 818 751 752 753 754 819 COMMUNIS incarnati 90 C O N V E N T I O N E S 25 Inter Apostolicam Sedem et Melitensem Rem Publicam de civilibus agnoscendis matrimoniorum canonicorum effectibus necnon sententiarum iisdem super conubiis auctoritatum tribunaliumque ecclesiasticorum . . . 19 Inter Sanctam Sedem et Croatiae Rem Publicam de iuri­ dicialibus quaestionibus » Inter Sanctam Sedem et Croatiae Rem Publicam de com­ municata in educationis culturaeque rebus opera . 679 277 287 890 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1996 Dec. 1997 Apr. » Iun. 19 Inter Sanctam Sedem et Croatiae Rem Publicam de spiri­ tali adiumento praestando christifidelibus catholicis, copiarum militiarum ac custodum Croatiae publico­ rum consortibus 29 Inter Apostolicam Sedem et Liberum Statum Saxoniae . 11 Inter Apostolicam Sedem et Liberum Statum Thuringiae . 297 613 756 X - HOMILIAE 1995 Oct. 1996 Oct. » Nov. 1 In foro Sancti Petri habita occasione oblata beatificationis plurium Servorum Dei martyrum 6 In foro Sancti Petri habita occasione oblata sollemnis ca­ nonizationis plurium Beatorum 24 In Vaticana basilica habita ob decretos Dei servis Iacobo Gapp, Ottoni Neururer et Catharinae Jarrige Beato­ rum caelitum honores 92 26 160 XI - ALLOCUTIONES 1996 Iun. » » » » » » » » » » Iul. » Aug. » » Sept. » » » » Oct. » » Nov. » » » » » » » Dec. » » » » » » 4 Ad sodales Comitatus ad Iubileum anni MM parandum habita 7 Ad sodales Pontificiae Commissionis Archaeologiae Sacrae coram admissos 15 Ad quosdam Columbiae sacros praesules 1 Ad episcopos Malaesiae, Singapurae et Bruneii . . . . 5 Ad episcopos Birmaniae coram admissos 22 Ad Benini episcopos habita 24 Ad Taprobanis episcopos habita 30 Ad Thailandiae sacros praesules habita . . . . . . 22 Remis habita XV expleto saeculo a baptismate Clodovei Francorum regis 27 Ad quosdam Insularum Philippianarum episcopos habita . 5 Ad quosdam Insularum Philippianarum sacros praesules . 27 Tertio cum dimidio saeculo elapso a v.d. « Unione di Uzhorod » 8 Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii a Iustitia et Pace interfuerunt 22 Ad quosdam Zairis episcopos in visitatione sacrorum limi­ num 28 Ad sodales Pontificalium Academiarum una simul congre­ gatos 29 Ad episcopos Senegaliae, Mauritania^, Capitis Viridis, Gui­ neae Bissaviensis coram admissos 7 Ad eos qui conventui «de mulieribus» interfuerunt coram admissos » Ad Romenos episcopos Latini et Graeci ritus limina Apo­ stolorum visitantes 14 Ad Vietnamiae episcopos in visitatione sacrorum liminum . 21 Ad patres cardinales et Romanae Curiae praelatos . . 30 35 38 42 97 102 107 113 120 124 130 163 166 169 175 179 303 448 453 459 Index documentorum chronologico ordine digestus 1997 Ian. » » » » » » » » » » 11 13 18 24 » Febr. » » 27 1 11 14 » Mart. » » » » 3 8 14 » » » » 15 17 » » » » Apr. » 22 5 12 Ad quosdam Galliae sacros praesules Ad Oratores nationum Ad quosdam Galliae episcopos Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii pro Familia interfuerunt Ad Romanae Rotae praelatos auditores Ad quosdam Galliae sacros praesules Ad quosdam Insularum Philippianarum episcopos . . . Ad eos qui tertio plenario coetui Pontificiae Academiae pro Vita interfuerunt Ad quosdam Congi episcopos Ad quosdam Galliae episcopos Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Cultura interfuerunt Ad quosdam Galliae sacros antistites Ad tirones studii Poenitentiariae Apostolicae: de educatio­ ne conscientiae Ad quosdam Galliae sacros praesules Ad quosdam Galliae episcopos Ad quosdam Galliae episcopos 891 465 471 476 482 486 536 542 547 550 557 565 567 575 579 650 822 XII - NUNTII 1996 Maii » » Sept. » » Oct. » Dec. » » » Mart. 28 P.D. Episcopo Leonensi missus: de festo SS.mi Corporis Christi 4 Ob diem migrantibus dicatum missus 27 R.P. Moderatori generali Congregationis Sanctissimi Re­ demptoris III expleto saeculo ab ortu S. Alfonsi Ma­ riae de' Liguori missus 24 Ad Pontificiae Academiae Scientiarum sodales . . . . 3 Christifidelibus in Sinis degentibus missus 8 Ob diem ad pacem fovendam dicatum 16 Presbyteris universis missus 47 136 141 186 254 191 657 XIII - NUNTIUS TELEVISIFICA 1996 Dec. 25 Die Nativitatis D.N. Iesu Christi 490 XIV - ITINERA APOSTOLICA SUMMUS PONTIFEX HAS NATIONES INVISIT: 1997 » » » » » » Apr. » Maii Maii Iun. Aug. Oct. 12-13 25-27 10-11 31 10 21-24 2-6 Bosniam Cekam Rempublicam Libanum Poloniam Poloniam Galliam Brasiliam 311 311 430 430 430 671 733 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 892 XV - SECRETARIA STATUS 1997 Nov. 8 Rescriptum ex Audientia SS.mi: Norme per la Liquidazio­ ne e Revisione degli Articoli 11 e 24 del Regolamento Pensioni Adnexum A: Norme per la Liquidazione Adnexum B : Revisione Regolamento Pensioni . . . . 796 797 804 II — A C T A C O N G R E G A T I O N U M I - CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI 1997 Iun. » Aug. 29 Agendi ratio in doctrinarum examine 830 15 Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum ministerium spec­ tantem 852 II - CONGREGATIO PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS 1997 Maii 26 Provisiones Ecclesiarum: 5 3 , 307, 695. Assensus Summi Pontificis provisionibus in Synodis perac­ tis: 6 9 5 . III - CONGREGATIO DE CULTU DIVINO ET DISCIPLINA SACRAMENTORUM 1997 Aug. 15 Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum ministerium spec­ tantem 852 IV - CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM 1996 Apr. 3 0 SALMANTIN. » Maii 13 » Iun. 25 - De miraculo in causa beatificationis et cano­ nizationis S. D. Mariae Antoniae Bandrés y Elósegui . MARIBOREN, SEU LAVANTIN. - De heroicis virtutibus in cau­ sa beatificationis et canonizationis S. D. Antonii Mar­ tini Slomsek MATRITEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Antonii Amundarain Garmen­ dia 67 55 59 Index documentorum chronologico ordine digestus 1996 Iun. » » » » Dec. 17 » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » 1997 Ian. 31 25 » Apr. 8 » » » » » » » » » - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Iacobi Alberione SANCTI FLORI - De miraculo in causa beatificationis et ca­ nonizationis S . D . Catharinae Jarrige . . . . . . BARBASTREN. - De martyrio in causa beatificationis seu de­ clarationis martyrii S. D. Zephyrini Jiménez Malla . CRACOVIEN. - De heroicis virtutibus in causa canonizatio­ nis S. D. Hedvigis Reginae Poloniae ROMANA SEU LEODIEN. - De miraculo in causa beatificatio­ nis et canonizationis S. D. Mariae a Iesu (in saec.: Aemiliae d'Oultremont) BERGOMEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Catharinae Cittadini . . . CRACOVIEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificatio­ nis et canonizationis S. D. Bernardinae Jablonska (in saec.: Mariae) MATRITEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Mariae a Mirabilibus Iesu (in saec.: Maravillas Pidal y Chico de Guzmán) . . TuRSiEN. SEU LACUNERULEN. - De miraculo in causa beatifi­ cationis et canonizationis S. D. Dominici Lentini . MATRITEN, SEU COMPLUTEN. - De heroicis virtutibus in cau­ sa beatificationis et canonizationis S. D. Mariae a Monte Carmelo Salles y Barangueras . . . . MORELIEN. - De martyrio in causa beatificationis seu de­ clarationis martyrii S. D. Eliae a Succursu Nieves . NEO-EBORACEN. - De heroicis virtutibus in causa beatifica­ tionis et canonizationis S. D. Petri Toussaint . . ORIOLEN. - LUCENTIN. - De heroicis virtutibus in causa bea­ tificationis et canonizationis S. D. Teresiae Mira Gar­ cía . . . PASTOPOLITANA - De heroicis virtutibus in causa beatifica­ tionis et canonizationis S. D. Mariae ab Incarnatione (in saec.: Mariae Vincentiae Rosal) ONUBEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Eusebiae Palomino Yenes . . VARMIEN. SEU TUSCULAN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Reginae Prot­ mann BARBASTREN. - De martyrio in causa beatificationis seu de­ clarationis martyrii S. D. Fiorentini Asensio Barroso . BRIXIEN. - De miraculo in causa beatificationis et canoni­ zationis S. D. Ioannis Baptistae Piamarta . . . COLONIEN. - De miraculo in causa beatificationis et cano­ nizationis Beatae Teresiae Benedictae a Cruce (in saec.: Edith Stein) CRACOVIEN. - De miraculo in causa beatificationis et cano­ nizationis S. D. Hedvigis Reginae Poloniae . . . CRACOVIEN. - De miraculo in causa beatificationis et cano­ nizationis S. D. Bernardinae (in saec.: Mariae Jablon­ ska) . . . . 893 ROMANA 62 69 420 423 426 493 496 500 504 586 589 592 663 666 696 698 417 704 808 810 811 894 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 1997 Apr. 8 GRANATEN. - De martyrio in causa beatificationis seu de­ clarationis martyrii S. D. Vincentii a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec.: Vincentii Soler Munárriz) . . » » » MATRITEN. - De martyrio in causa beatificationis seu de­ clarationis martyrii S. D. Mariae Sagrario a S. Aloisio Gonzaga (in saec.: Elvirae Moragas Cantarero) . . » » » 839 » MECHLINIEN, SEU SUESSIONEN. - De heroicis virtutibus in causa beatificationis et canonizationis S. D. Leonis Ioannis a S. Corde Iesu (in saec.: Leonis Gustavi Dehon) » 835 842 » NEAPOLITANA - De heroicis virtutibus in causa beatificatio­ nis et canonizationis S. D. Ioannae Mariae a Iesu Eu­ charistico (in saec.: Morae Bracaval) 848 V - CONGREGATIO PRO EPISCOPIS 1996 Dec. 20 CHETUMALIENSIS. - De sedis mutatione deque nova praela­ turae denominatione Cancunensis-Chetumaliensis . » » . 31 SOLOLENSIS. - De concathedralis erectione deque nova dioecesis denominatione « Sololensis-Chimaltenangensis» 1997 Febr. » Mart. 20 ZEDOCANAE ET PINERENSIS. - De finium mutatione . 19 . Aug. 72 308 Instructio, una cum Congr. pro Gentium Evangelizatione: De Synodis dioecesanis agendis » 71 706 15 Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum ministerium spec­ tantem 852 VI - CONGREGATIO PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE Provisiones Ecclesiarum: 203, 507, 728. Nominationes: 206, 729. 1997 Mart. 19 Instructio, una cum Congr. pro Episcopis: De Synodis dioecesanis agendis » Aug. 706 15 Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum ministerium spec­ tantem . 852 Index documentorum chronologico ordine digestus 895 VII - CONGREGATIO PRO CLERICIS 1997 Aug. 15 Instructio, una cum aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem 852 VIII - CONGREGATIO PRO INSTITUTIS VITAE CONSECRATAE ET SOCIETATIBUS VITAE APOSTOLICAE 1997 Aug. 15 Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum ministerium spec­ tantem 852 IX - CONGREGATIO DE INSTITUTIONE CATHOLICA 1996 Nov. 1997 Sept. 30 Decretum quo Institutum Iuris Canonici in Universitate Catholica Budapestinensi erigitur 8 Decretum quo Florentiae Facultas Theologica Italiae cen­ tralis canonice erigitur 148 730 III. ACTA PONTIFICALIUM CONSILIORUM I - CONSILIUM PRO LAICIS 1997 Aug. 15 Instructio una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem . . 852 II - CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS INTERPRETANDIS 1997 Aug. 15 Instructio una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem . . 852 m INDICES NOMINUM I - INDEX NOMINUM PERSONARUM (OMITTUNTUR NOMINA ACTIBUS SUBSCRIPTA) (CUM PARVA CRUX f ADEST, DE NUNTIO MORTIS AGITUR) A Abad Jiménez R., 511. Abdel-Ahad G. P., 695. Abdo Kassiss S., 743. Abella Y Ramallo C, 150. Abi-Ad A., 695. Abidin I., 77. Abioye Familoni P., 515. Abramski A., 510. Abresch P., 312. Accornero G., 79. Acerbi A., 207. Acosta F. O., 201. Acton C, 879. A d a m Somorjai A., 312. Adamko C. A., 737. Adeola Ayoola C, 515. Adler H., 514. Advincula J., 739. Aegydius Maria a Sancto Ioseph Pontillo (S.), 82, 435. Afareha I., 507. Aggrey-Orleans A. Y., 150. Agnelo G. M., 816. Agnes (S.), 35. Aguiar Retes C, 506. Aguilar Martínez R., 506. f Ahern J., 744. Aiello U., 740. Airoldi C, 515. Ake S., 262. Alangimattath.il A., 880. Alarcón Rivera F., Praeses Reipublicae Aequatorianae, 815. f Alba Palacios J. C, 208. Alberione Iacobus (Ven.), 62. Albertus Chmielowski (S.), 496, 497, 750. Alcazaren P. A., 511. Alencherry G., 54. Alesna R. F., 511. Alfonsus Maria de' Li­ guori (S.), 141, 158. Alford Snuder P. J., 742. Alfredus Hildefonsus Schuster (B.), 14, 159, 250, 252. Algora Hernando A. A., 20, 23, 525, 527. f Aliev G., Praeses Rei­ publicae Azerbaigianiae, 733. Allard J. C, 737. Almeida G., 728. Alvar ado Alcántara A., 599. Alvarez Lara R., 80. Alvarez Martínez F., 20, 23, 525, 527. Ama J.-B., 79. Amantini N., 737. Ambrasi D., 511. Ambrosius (S.), 217, 565. Ambroziak H., 513. Ambrozic A. M., 16. Amichia J., 471. Amichia T. , 516. Ammer J., 512. f Amoroso D., 672. Amparo Rosat y Balasch (B.), 21. t Amstalden C, 208. Amundarain Garmendia Antonius (Ven.), 59. Anandarayar A., 205. Andari N., 696. Anderle K.. 517. Andreatta G., 516. Andreozzi G., 741. Andres Gutiérrez D. J., 79. Angela a Sancto Ioseph Lloret Martí (B.), 20, 21, 22, 23, 24, 95, 525, 527. Angeletti A. M., 517. Angelini M., 736. Anicetus (Michael Nicephorus) Hryciuk (vel Gryciuk) (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo­ Anna Maria Javouhey (S.), 122. Anselmus Polanco (B.), 20, 21, 23, 93, 525, 527. Antonius Maria Zaccaria (S.), 848. Antonius Chevrier (S.), 822. Antonius Perulles Estivil (B.), 524. Anuarita (B.), 557. Aoki S., 514. Aquino A., 515. Araújo Alves M. I., 737. Ardura B., 312, 509, 671. Arinze F., Card., 879. Arns H, 518. Arrieta Ochoa De Chinchetru J. I., 79. t Arroyo I. L., 80. Artegiani B., 517. Arzilli E., 739. nominum personarum 897 Bartulis E., 429. Basile G., 513. Bastes A., 596. Bastress A. W., 738. Batoctoy C. R., 511. Battifora G., 741. Bauckneht A., 513. Baum W. W., Card., 575, 593. Baumgartner F., 515. Baura E., 312. Bayter Abud A., 205. Begg C, 878. Behnan Hindo I., 695. Behnke J. J., 519. Bellido Caro R., 447. Bellinati C, 599. Belloli A., 14, 159, 250, 252. Bellotti D., 516. Belvis G., 737. Benedetti S., 599. Benedictus XV, 844, 849. Beneneti A., 739. Benincasa D., 514. Bennati A., 511. Bennett A. P., 735. Benson R., 742. Benvenga G., 738. Bercea V., 53. Beretta L. M., 517. Bergoglio G. M., 429. Berkenbrock H., 741. Bermudez Villamizar P. N., 202. Bernabei E., 431. Bernal Vargas G., 71. Bernardus Lichtenberg (B.), 87. Bernasconi O., 737. Bernik F., 514. Bertello G., 671. Berthelet I., 75. Bertie A., 598. Bertone T., 79. Beth G., 516. Beumer E., 743. Bevilacqua A. J., Card., 151. Bharanikulangara K., 739. Bhumibol Adulyadej, Rex Index Arzillo F., 743. Asen jo Pelegrina I. I., 202. Asensio Barroso Florenti­ nus (Ven.), 417, 701. Ashrawi H., 733. Ashton J. P., 737. f Ataviado V. T., 263. Athanasius (S.), 565. Augustinus (S.), 222, 565. Aurrecoechea Palacios M. S., 744. Auxentius, 219. Aymans W., 79. f Ayvazian G., 520. Aznar J. M., 262. B Bach F., 735. Bacqué F., 154, 155, 242. Badalamenti V., 736. Badowski M., 736. Bagatti A., 742. Bagnard V, 754. Bajada A., 736. Bakonsky T., 815. Bakuramutza M., 77. Baldelli F., 240, 241. Baldi I., 740. Baldonado B., 739. Baldoni S., 431. Balina A., 729, 730. Balladio G., 743. Balossi E., 735. Banic P., 512. Bannan M. P., 735. Barbarito L., 879. Bargalló F. M., 428. Barnes B. I., 728. Barrett W. C, 511. Barrette D. O., 737. Barrios de Chamorro V., Praeses Reipublicae Nicaraguae, 78. Bartholomaei (B.). Osypiuk V. Vincentius niuk (B.). Bartolini F., 742. Barton R. A., 511. (¡1 - A. A S Lewo- Thailandia^, 114. Bianchii S., 519. Bielañski J., 512. Bimenyimana I. D., 205. Bimha J. M., 77. Binet, 845 Birge G. D., 736. Blanchoud I., 754. Blanda G., 736. Blandina (S.), 122. Bleilevens C. A., 736. Blum K., 742. Blundo A., 739. Boaga E., 80. Boarotto M., 263. Boccardo R., 263. Boeck R., 512. Boga D., 741. Bogdan J., 739. Bogovic M., 512. Bogucki A., 512. Boguta M., 740. Bona L., 735. Bonacasa Carra R. M., 509. Boncompagni N., 516. Bongiolatti G., 517. Boni A., 79. Bonicelli S. C, 75. Bonnet D., 204. Bono V., 517. Bonsch K., 513. Boolell S., 311. Bootkoski P. G., 596. Bordoni M., 80, 734. Borg V., 599. Borgognoni E., 80. Borin P., 515. Borkowski T. J., 510. Bornati A., 510. Boruta L, 429. Bosetti F., 517. Bosio A., 36. Botta F., 743. Bottecchi R., 736. Botton P. A., 736. Bottone A. B., 815. Bouchaud C, 312. Boucher R., 263. f Boussard P.-A., 816. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 898 Bovone A., Card., 522. Bozanii I., 596. Braida P. L., 513. Braida A., 519. Brain T., 670. Brambilla E., 513. Brandenburg U., 516. Brantschen F., 730. Breda V., 597. Breen VD.P., 596. Breitbach U., 512. Brennan M. J., 736. Britten T., 515. Bronkiewicz L. R., 736. t Brown C. A., 432. Brucato R. A., 596. Brudaglio F., 519. Brufani G., 519. Brugues J . L . , 879. Briindler H., 744. Brünett A. I., 814. t Brunon J.-B., 600, Brunori P., 514. Brusa A., 738. Brusirli E. L., 517. Bruzzone C, 516. t Brzana S., 263. Brzozowski J., 741. Bucci O., 79. Buet D., 516. Bulaitis G., 262. Bulat B., 512. Buonsanto G., 736. Bürgler C, 206. Burke E. F., 735. Busse H., 738. f Butelezi P. F. S., 520. Buttiglione A., 431. Buzek J., 878. Byczyski S., 739. Bynon J. P., 735. Byrne N., 516. C Ca Ku P. L., 728. Cabibbo N., 599. Cabizzosu T., 512. Caccavale F., 520. Caifa D., 737. Calabresi U., 746, 747. Caldas Tavares E., 739. Caldesi L., 743. Calimé P., 79. Calkins A. B., 741. f Callaos P., 264. Callistus (S.), 35. Calzavara C, 743. Carnaggi C, 514. Camaldo F., 263. Camoys T., 734. f Campos J. C, 600. Candida Maria a Iesu Ci­ pitria y Barrióla (B.), 14, 159, 248, 250, 252. Canestri L, Card., 665. Caniato G., 741. Cannavo L, 610. Cañizares Llovera A., 74. Öapek V., 735. Capone S., 741. Cappio A. F., 310. Caratsch C, 430. Carbone V., 79, 80. Carella V., 515. Caretti P., 740. Carfagna F. A., 737. Cariglio M. J., 740., Carlin A., 743. Carlini R., 519. Caroli M., 742. Carolus Leiner (B.), 88. Carolus Eraña (B.), 20, 21, 23, 93, 525, 527. Caroluzza T. J., 511. Carr D., 511. Carriquiry G., 816. Carru G, 511. Carubi L., 740. f Carvalho A., 672. Casanova Sánchez P., 738. Casarotti L., 736. Cascone C, 735. Caselli E. J., 509. Cassidy É. L, Card., 312. Cassin J., 738. Castellana F., 510. Castellani B. L, 310. Castillo Lara L. G., 513 Catharina Jarrige (B.), 69, 160, 443. Causerò D., 748. Cavaglià L, 80. Cavalli A., 671. Cavatassi N., 80. Cavesio G., 518. Cebula S., 512. Cece A., 515, Cede F., 514. Celata P. L., 262. Celi G, 741. Cem Çetin F., 514. Cembrowski M., 741. Cencelli P., 517, 743. Centioli C, 518. Ceraolo C, 515. Cerrone A., 740. Cerrone R., 740. Cervinka V., 737. Cesaroni M., 517. Chakkalapadickal M., 695. Chan L., 151. Chanko A., 511. Chappetto R. F., 736. Chappuis A., 734. Chaput C I , 202. Chautur M., 307. Chàvez Botello I. A., 202. Che Chen-Tao V., 79. Chengula E., 204. Cheuiche A. D. C, 599. Chiappini A., 737. Chiaretti G., 263, 519. Chiarinelli L., 595. Chiquillo B. N., 510. Chirkonde C, 511. Chittilapilly P., 54. Chowdhury I. A., 311. Ciccolari Micaldi G., 517. Cifres Giménez A., 739. Cimochowski H., 513. C i n a F., 736. Cinco F. H., 512. Ciociola L., 518. Cisak E., 513. Gttadini Catharina (Ven.), 493. Citter G., 743. Clarke J. A., 740. Claudina Thévenet (B.), 122. Claverie P., 473. Clemens VI, 730. Clodoveus, Rex Francorum, 120, 124. Clothildis (S.), 121. Cocchi B., 12, 529. Cococcia S., 518. Codorniu M., 79. Coelho A. L., 506. Colantonio R., 816 Colella D., 739. Collazzi C. M., 533. Colli G., 516. Colli M. D., 515. Collins T. C, 309. Colombini E., 741. t Colussi L., 80. Comastri A., 816. Compaoré V., 205. Conde Alfonzo R. R., 670. Connel D., 274, 442. Connell W. J., 740. Connors P. I., 429. Constantinus Boj ko (B.). V. Vincentius niuk (B.). Constantinus (B.). Lewo- Lukaszuk V. Vincentius niuk (B.). Lewo- Conti M., 510. Contreras Villarroel C, 512. Conversano G., 740. Copat A., 519. Coppola F., 513. Cor Iesu Gómez Vives (B.), 21. Corbisiero A., 511. Cordoni M., 514. Corredor Bermúdez R., 205 Cos Macho I. M., 417, 702. Cosentino V., 517. Cosenza P., 519, 743. Costa Domingues de Souza A., 879. Costagli L., 739. Costantini F., 517. Cotti F., 151. Courtney M., 737. Couto J. M., 735. Index nominum personarum 899 Coveney P., 78. Coyne J., 744. Cremonte Pastorello G. M., 515. Crêpas C, 743. Crescenzi M., 517. Crestar Ourán L., 738. Crihàlmean F., 53. t Cruces F., 744. Cruoglio D., 740. Cruz M. T., 510. Cruz Pacheco F., 514. Culej M., 596. Culotta S. J., 738. Cuminal J., 465. Curlje M., 514. Curti V., 735. f Curtís W. W., 816. Cusumano A., 736. Cwiek H., 741. Cyrillus (S.), 674. Czernik S., 740. Czubak S., 511. De Angelis A., 599. De Angelis U., 513. de Berrager O., 650. de Boissezon J.-L., 515. De Boni G., 519. De Castorano H., 512. de Castro R., 434. Decourtray A., Card., 822. Defois G., 120. De Girolamo C, 735. t de Jesús B., 208. de Jesus B. D., 547. De La Hera A., 79. de La Moureyre R., 208. de la Rosa y Carpio R., 242. de La Soujeole B., 741. Del Bene L., 741. f Deledicque J.-G., 672. Deliange G., 742. Del Prette Lissot R., 310. De Marinis J. H., 737. Dembri M.-S., 311. D'Emilia N., 742. De Mizio P., 517. Dempsey R., 512. Deogratias a Sancto Au­ gustino Palacios y del Rio (Ven.), 837. f de Oliveira O., 208. De Paoli A. B., 815. De Paolis P., 743. De Paolis V., 79. De Paolis V., 879. De Profio L. A., 735. t D'Erchia A., 744. de Rossi G. B., 36. Deroubaix G., 650. De Sanctis S., 743. Descubes I. C, 74. Deskur A. M., Card., 425, 811. De Sousa Costa A. D., 79. de Souza J. W., 512. De Stefano R. A., 738. Destombes A., 728. de Thourotte R., 47. Devcic L, 512. Devlin B., 737. Dewane J. B., 738. Dherse J.-L., 263. D Dadak S., 737. Dakay A. D., 510. Dalla Torre Del Tempio di Sanguinetto G., 79. D Alonzo G., 734. dAlzon, 843. Damasus (S.), 36. DAmbrogi P., 742. DAmelio M., 517. Dammermann A., 517. Dammertz V. J., 79. Daneeis F., 79. D'Angelo J. C, 738. Daniel A., 851. Daniel Comboni (B.), 10, 12, 529. Daniel Karmasz (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo- d'Apice J. W. C, 515. Daraja A. M., 150. da Silva J. A., 512. Daukunys P., 737. David L, 20, 23, 525, 527. Davino E., 814. 900 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Dias L, 157, 203. Díaz Sánchez R., 206. Díaz Sánchez E. P., 206, 260. Di Barba E., 743. di Canossa A., 11. di Cilio Pagotto A., 670. Di Corano G., 743. Di Corato G., 519. Dieman-Dichtl K., 516. Di Giovanni S. M., 738. Di Iorio A., 518. Di Legge A., 743. Dillenburg J., 79. Dillon P., 516. Di Marco V., 739. Di Mattia G., 79. Di Nardo D. N., 669. D'Incoronato B., 518. di Noia J. A., 878. Diodati M., 519. Diotay C. C, 511. Di Pasquale A., 735. Di Stasio D., 740. Dizon y Zuniga F., 510. Djomo Lola N., 728. f do Couto J. A., 672. Domitilla (S.), 35. Domizio R., 515. Do Nascimento B., 205. Donoso Donoso E., 310. f Dooley J., 744. d'Ornellas P., 596. dos Santos J. E., Praeses Reipublicae Angolae, 598. Doueihi H. Y., 53. Douillard, 846. Doyle J. A., 738. Doyle H. L., 814. Draxinger J., 517. Drennan M., 669. D'Souza A. P., 203. t D'Souza B. S., 80. Du J. F., 511. Dubost M., 650. Duca D., 518. Duffy P., 729. Duque Gutiérrez T., 261. Duque Jaramillo F., 600. Durand J.-P. 79. Durocher P-A., 147. Durosini G., 517. t Duschak W. J., 432. Duthel F., 513. Dydycz P., 535. Dyonisius Pamplona (B.), 20, 21, 23, 525, 527. Dyrda E., 740. Dziadak K., 741. Dziçga A., 739. E t Eccher J., 152. Edmundus Ignatius Rice (B.), 27, 275, 442. Egerega L, 508. Egilsson Ó., 311. Eicher O., 517. Eichhorn A. V., 74. Eid E., 431. Eijk W. J., 878. Einaudi I., 602, 674, 676. Elavanal T., 54. Elisabeth Ferrer Sabriá (B.), 21. Emmanuel Domingo y Sol (B.), 94, 523. Erba A. M., 422, 697. Erdö P., 79. Erlebach G., 815. Errazuriz Mackenna C. J., 79. f Espiga e Infante G., 312. Estabrook J. W., 737. Etchegaray R., Card., 30, 167, 312. Eteffa M., 77. Etiope A., 515. Etsou F., Card., 169. Eugenius de Mazenod (S.), 122, 265. Eva de Saint-Martin, 47. Évora P., 180. Exner A. L, 24. Ezechiel, propheta, 121. F Faccani C, 151. Fagiani A., 310. Faglioni E., 738. Faivre I., 597. Falcone L., 599. Falez A., 515. Falez S., 733. Fannon T. F., 738. Farina R., 431, 671. Farmer T., 514. Farrell G. T., 309. Farrugia J., 513. Fatooh C. G., 738. f Favé V., 312. Fay W., 510. Fazekas E., 518. Fedele R., 740. Fedeli P., 741. Fefé E., 519. Feidt C, 822. Feliciani G., 79. Feminò G., 511. Feris Iglesias C. L, 430. Ferme B. E., 79, 431. Fernandez G., 595. Fernando I. V. S., 507. Ferrara V., 734. Ferrari C, 735. Ferrari L., 734. Ferrazzetta S., 180. f Ferreira Alvares J. L., 264. Fetsco J., 55. Fiacco U., 879. Fie L., 513. Fidail E. S., 311. Fidelis Fuidio (B.), 20, 21, 23, 94, 525, 527. Fidelus W., 735. Field R., 669. Figueiredo F. A., 247. Figueroa Albornoz S., 814. Fihey J., 536. Filali A., 207. Filippi L., 519. Finnigan J. C, 737. Fiore A., 518. Fiore E., 517. Fiore R., 742. Index nominum personarum Fitzgerald M. L., 151. Fitzherbrot-Brockholes M., 514. Flood P. J., 737. Flores Brigoli V., 510. Flores Santana A., 154. Foglia R., 742. Fong P. E., 150. t Forer H., 744. Fornés J., 79. Forristal L., 599. Forte B., 878. f Fox A. F., 208. f Fox L. D., 672. Franceschetti L, 506. t Francis J. A., 744. Franciscus de Sales (S.), 122, 480, 822. Franciscus Coli y Guitart (B.), 587. Franciscus Assisiensis (S.), 441. Franciscus Xavier (S.), 254. Franciscus Palau y Quer (B.), 663. Frantzen H. A.H., 518. f Franzi F. M., 80. f Frétellière F. V. M., 432. Freyd, 843. Frezza F., 599. Fringeli R., 743. t Fuentes Duarte E. E., 72, 270, 672. Fujimori A. F., Praeses Reipublicae Peruvianae, 509. Fumo C, Card., 734. Fürst C. G., 79. Furtscher M., 513. Fusco Petti G., 519. G Gabriel F., 510. Gaglio S., 738. Gagnon E., Card., 59, 70, 427, 809, 847. Gaidon M., 568. Gajek J. S., 509. Galán C, 275. Galgani M., 743. Galilaeus Galilei, 187. Gallagher C, 79. Gallagher J., 516. Gallagher V., 514. Gallego V. C, 74. Galuzzi A., 263. Galván Galindo I. G., 602. Galvâo H. d. N.. 879. Gamallo E. F., 511. Gambadoro P., 515. Gantin B., Card., 431. Garbicz Z., 511. García Bonilla B., 738. García C. E., 511. García-Gaseo Vicente A., 20, 23, 525, 527. f García Goulart J., 312. Garcia R. J., 851. García Rodríguez L, 260. Gard R., 599. Gardoni G., 743. Garlatti V. I., 202. Garlatti Venturini M. T., 520. Gaudette P., 878. Gauthier A., 79. Gawlik S., 740. Gaydos I. R., 595. Gefaell P., 431. Gehling G, 519. Gehrer E., 516. Geloso F., 738. Genovefae (S.), 121. George F. E., 309. Gerada E., 816. Gerdenttsch J., 518. f Gerin y Boulay M., 520. Gesché A., 879. Ghirlanda G., 79. Giachetta F., 518. Giachini E., 738. Giacovelli G., 518. Giammarco E., 742. Giampietro S., 519. Gianbanco F., 736. Giannini F., 431. Giglio O., 736. Gildoni V., 519. Giles M., 54. 901 Gillo D., 513. Gil ZoriUa D., 607. Gioia F., 509. Giordano M., Card., 14, 159, 250, 252. Giorgini F., 80. Giovenale F., 727. Girelli L., 431. Girotti G., 509. Giulietti M., 741. Giuntarelli G., 743. Giuntella A. M., 509. Giust A., 519. Giutarelli G, 519. Gledhill D., 599. Glegociñki I., 741. Gogacz M., 517. Gómez Salazar y Lucio Villegas E., 587. Göncz Á., Praeses Reipu­ blicae Hungariae, 815. Gonsalves R. N., 78. González Montes A., 429. González Rodríguez I a T., 202. Goossen A. M., 518. Gottardo L., 517. Gottardo M. A., 738. Gottstein H., 743. Govindu J., 508. Gowland R., 514. Grab A., 599. Gracias O., 79, 729. Grafi T., 520. Grafi R., 518. Grande F., 514. Granic M., 815. Grappis C, 518. Grassmayr C, 517. Grasso G., 599. Grealish J. 511. Green T. J., 738. Gregorius Magnus (S.), 565. Grillo H., 505. Grimm R., 742. Grocholewski Z., 79, 80. Guedes A. A., 201. f Guerra Campos J., 600. Guerrero Macías I. L, 506. f Guibert G., 744. 902 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale Guido R., 599. Guido Maria Conforti (B.), 12, 528, 529. Gulbinowicz H. R., Card., 879. Gurruchaga Ezama I. R., 75. Gustin J., 736. Guszkiewicz Z., 740. Gutiérrez Gómez J. L., 79. H Haas V., 9. Habiyambere A., 205. Hadi Abd Khoda'i M., 430. Hadj Omar Bongo E., Praeses Reipublicae Gabonis, 815. Hage F., 695. Hallonsten G., 879. Hammerschmidt R., 514. Hannich K., 516. Haredzinski L., 512. Hariri R., 207. Harrigan K. M. M., 516. f Harrington T. J., 264. Hart D. J., 510, 814. Harvey J. M., 600, 734. Haspedie G., 735. Healy T. J., 736. Hedvigis, Regina Polo­ niae, (B.), 423, 810. Heidinger P., 515. Heights R., Henneberry B. H., 735. t Hennessy B. L., 208. Henriques M., 511. Hernández F. H., 513. Herranz J., 431. Herranz M., 249. Herriot M., 575. Herron D. M., 736. f Hettinger E. G., 80. Heynen N., 520. Heynens L. A.M., 518. Hieronymus Emiliani (S.), 494. Higgins R. B., 737. Hilbert M., 208. Hill E. P., 736. Hirmer O., 508. Hirschl J., 512. Hladowski W., 736. Hollay A., 741. Honoré J., 465 Hoogmartens P., 596. Horn G., 509. Horntrich J., 743. Hossan J. B., 735. f Hossu V., 520. Houssiau A., 47. Howley E. J., 735. Hrdlicka J., 599. Hrychshyn M., 308. Hubertus (S.), 52. Huculak L., 307. Hughes F. J., 737. Huizenga G. T., 518. Hümmes C, 263. Husar L., 54. Huts R., 744. I Iacobus Gapp (B.), 160, 442. Ianuarius (S.), 158. Ianuarius Maria Sarnelli (B.), 14, 142, 157, 159, 250, 252. Iby P., 609. Iesus Hita (B.), 20, 21, 23, 94, 525, 527. Ignacio Simon G. P. S., 737. Ignatia a Sanctissimo Sa­ cramento Pascual Pallardó (B.), 21. Ignatius Franczuk (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo- Ile L., 741. f lilia F., 816. Imkamp W., 879. Inaldo R., 518. Inamullah S. M., 150. Ioanna d'Arc (S.), 122. Ioanna Maria a Iesu Eu­ charistico (in saec. Flo­ ra Bracaval) (Ven.), 848. Ioannes, Apost. (S.), 140, 190. Ioannes a Montecorvino, 255. Ioannes Andrzejuk (B.), 27, 273, 275, 442. Ioannes Baptista de La Salle (S.), 122. Ioannes Baptista Souzy (B.), 20, 21, 23, 525, 527. Ioannes Chrysostomus (S.), 565. Ioannes Gabriel Perboyre (S.), 81, 435. Ioannes Grande Román (S.), 82, 433, 435. Ioannes Leonardi (S.), 19. Ioannes Maria Vianney (S.), 479, 754, 822. Iosephus a Virgine de Doloribus Rada y Ro­ yo (Ven.), 838. Iosephus de Calasanz (S.), 19, 94. Iosephus María Peris Po­ lo (B.), 524. Iosephus Maria Rubio Peralta (B.), 840. Iosephus Richardus a Sa­ cro Corde Diez (Ven.), 838. Iosephus Sala Picó (B.), 523. Irenaeus (S.), 822. Irico B. D., 510. Irudayaraj I. A., 507. Ishaq L, 695. Isidoras Bakanja (B.), 169, 174, 557. Isidoras Bover Oliver (B.), 524. Iuliana de Cornillon (S.), 47. Iulianus Benignus a San­ cto Nicolao a Tolenti- nominum personarum 903 Karl E. B., 735. Karotemprel S., 879. Karpinsky Dodero R., 77. Kasteel P. A., 513. Kataka Lu vete L, 507. Kataliko E., 507. Kavaljev T., 430. Kearns J. G., 519. Keating J. R., 79. Kelly C. A., 511. Kelly T. F., 737. Kestering L, 851. Khoury J., 53. Kibunchu M., Card., 113. Kipkoech Arap Rotich A., 729. Kitlitschka W., 517. Klysz Z., 512. Koch G., 515. Koch H. S., 743. Kochanski W., 513. Kocsis S., 518. t Koliqi M., Card., 208. Koljatic Maroevic T., 851. Koller J., 519. Kolm E., 736. Koltum M., 54. Kopeczky A., 515. Kopiczko Z., 513. Kos D., 879. Kothgasser A., 727. Koutny F., 512. Kurylek K., 739. Kuska O., 740. Kutner R. W., 736. Kwasniewski A., Praeses Index no Moreno y Moreno (Ven.), 837. Ivas A., 201. Iwan R. D., 511. J Jablonska Bernardina (in saec.: Maria) (Ven.), 496. Jakusics G., 165. Janail M. A., 738. Jania J., 740. Janislewski B., 515. Janiszewki M., 510. Jao D. Jr., 518. Japzon C. B., 735. Jarawan E., 79. Jarro Tobos A. R., 595. Jasek S., 740. Javierre Ortas A. M., Card., 431, 734. Jaworski M., 275, 442. Jedraszewski M., 428. Jehle A., 741. Jenky D. R., 813. Jensen S. A., 510. Jiménez Malla Zephyrimis (Ven.), 420. Jitoko F., 77. f Jobidon J.-L., 312. Johnson C, 263. Joji M., 203. Jonak F., 514. Jordán Palomino C, 514. Joudan P., 740. Jlle J. G, 513. f Jubany Arnau N., Card., 80. K Kaczorowski R., 742. Kaczyñski E., 879. Kairo P. J., 508. Kania W., 510. Kapellari E., 599. Karakkunnel G., 878. Karekin I, Catholicus Ec­ clesiae Apostolicae meniae, 90, 462. Ar- Kovác M., Praeses Rei­ publicae Slovachae, 815. Kowalik T., 739. Kozanecki S., 517. Koziol J., 741. Krajza Z., 513. Kreusel D., 514. Kronlage J., 519. Kruk W. G., 741. Krukowski J., 79. Kryj S., 741. Kubis A., 510. Kucan M., Praeses Rei­ publicae Sloveniae, 78. Kukaszczyk M., 512. Kumar Gujral L, 733. Kumuondala Mbimba L, 730. Kurek S., 739. Reipublicae Poloniae, 262. Kyaruzi D., 508. L Laba Ladjar L., 729. Labarte L M., 201. Labastida C. P., 511. Laboa J. S., 262. Laghi P., Card., 312, 734. Laguna A., 746. Laidre M., 150. f Lambert F. R., 816. Lambertus (S.), 52. Lametti S., 741. Lanave G., 80. Lange vin G., 599. Lapierre Y., 736. Larkin H., 516. Lasso de la Vega M. J., 141. Laurentius (S.), 36. Laurenzana N., 739. Law B. F., Card., 879. Leanza L, 674. Le Bègue de Germiny M., 261. Lebulu A. L, 730. Ledere L., 511. f Lecuona Labandibar J., 152. Lederer J., 510. Lee K.K., 151. Le Gal P., 670. Leite Nogueira J., 739. Lennon B., 510. Lentini Dominicus (Ven.), 504. Leo XII, 266. Leo XIII, 82, 274, 844, 845. Leo a Virgine de Rosario Inchausti y Minteguía (Ven.), 837. Leo Ioannes a S. Corde Iesu (in saec. Leo Gu- 904 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale stavus Dehon) (Ven.), 842. Leonardi Villasmil M., 597. Leoncini A., 671. Leoni F., 80. Lettmann R., 88. Libert G., 738. Liberto G., 431. Likovic M., 512. Lilli M., 515. Limongi P., 80. Lisowski W., 511. Little T. F., 18. Liu J.M., 514. Llobel J., 208. Loizeau F. X., 814. Lombardi F., 431. f Lopes de Castro Pinto J. A., 263. Lopez A., 310. López Hurtado H. J., 38. Lopez Rodríguez N. de J., Card., 207, 242. Lopez S., 518. López Trujillo A., Card., 482, 591. Lourdusamy S. D., Card., 431. Lovelli G., 515. Lozzi N., 519. Lucarelli A., 739. Lucas, Evang. (S.), 490. Lucas Bojko (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo­ Luciani A., 519. Luciani A., 743. Lucibello A., 78. Lucinschi P., Praeses Reipublicae Moldovae, 733. Luckmann L, 741. Ludovicus Maria Grignion de Montfort (S.), 697. f Lüers C. J., 600. Lugarella M., 510. f Luna Pianegonda C. C, 672. Lunardon P., 597. Luna Tobar A., 598. Lustiger J.-M., Card., 650. Luterbach D., 735. Luxoro G., 512. Luza J., 739. Lwanga C. K., 204. Lynch E. J., 738. Lynch P., 736. M Maalmi A., 815. Macaluso C. A., 261. Mae Aodha E., 515. t Maccari C, 312. Maccaroni D., 515. Macharski F., Card., 25. Mackenna T., 744. Macmillan A. A., 515. f Madangeng E., 432. Madrigal de Collantes C, 520. Magarotto A., 506. Mahoney J. B., 518. Maipan P., 508. Majkowski A., 741. Majnek A., 727. Malagreca J. P., 736. Malla Call R., 20, 23, 525, 527. t Malvestío G., 744. Malvicino G, 520. Maly V., 74. Maly V., 735. Mamede Cleto A., 814. Mamie P., 9. Manathodath J., 54. Manfredi G, 513. Manicardi E., 736. Manning C. M., 597. Mansour T. B., 878. f Manteiro G, 744. Mantovani O., 735. Manzanares Marijuan J., 79. t Manziana C, 520. Mapelli P., 518. Marandi L, 728. Marcella a Sancto Thoma Navarro (B.), 21. Marcellum, 220. Marehisano F., 35. Marcus a Krizevci (S.), 5. Marcuzzi P. G, 79, 734. Marendic J., 512. Marii L, 669. Margarita Bays (B.), 9. Margarita Maria Alaco­ que (S.), 122, 822. Marharchi A. A., 514. Maria ab Assumptione Mongoche Horns (B.), 21. Maria ab Incarnatione (in saec. Rosal Maria Vincentia) (Ven.), 666. Maria a Calvario Romero Clariana (B.), 21. Maria a Iesu (in saec.: Aemilia d'Oultremont) (Ven.), 426. Maria a Mirabilibus Iesu (in saec.: Maravillas Pidal y Chico de Guzmán) (Ven.), 500. Maria a Monserrat Llimona Planas (B.), 21. Maria Anna Mogas Font­ cuberta (B.), 28, 275, 440, 442. Maria Antonia Bandrés y Elósegui (B.), 14, 67, 159, 250, 251, 252. Maria a Pace López Gar­ cía (B.), 21. Maria a Rosario Calpe Ibáñez (B.), 21. Maria a Succursu Jimé­ nez Baldoví (B.), 21. Maria a Suffragio Orts Baldó (B.), 21. Maria Bernarda Butler (B.), 8. Maria Conceptio Martí Lacal (B.), 21. Maria Dolores Suris Brusola (B.), 21. Maria Gratia de San An­ tonio (B.), 21. Maria Karlowska (B.), 751. Maria Marcellina Darowska (B.), 28, 275, 442. Maria Raphaela Cimatti (B.), 12, 13, 14, 159, 250, 252. Maria Sagrario a S. Aloi­ sio Gonzaga (in saec. Elvira Moragas Canta­ rero) (Ven.), 839. Maria Teresia Scherer (B.), 9. Mariadoss D. A., 729. Marín-López L, 310. Marinato L., 519. Marinelli A., 739. Marinelli L., 735. Marini M., 734. t Markiewicz A. J., 152. f Marques A. F, 672. Marra I., 428. Marrone G., 517, 743. Martelli E., 743. Martignoi E., 515. Martin Cottier G. M., 879. Martinelli G., 739. Martínez Contreras V. H., 270. Martínez Flores A., 669. Martínez Sistach A., 202. Martínez Somalo E., Card., 68, 151, 419, 704, 734. Martínez Zepeda I. a I., 260. Martín F., 736. Martin G., 519. Martini C. M., Card., 14, 159, 217, 250, 252, 599. Martín Sierra Emmanuelis (Ven.), 835, 838. Martinus (S.), 122, 465, 822. Martinus Martínez Pa­ scual (B.), 524. Masci M., 518. Massa A., 518. Massin J., 736. Matar P. Y., 54. Matarlo E. M., 512. f Mathen R.-J., 152. Matrone G., 511. Index nominum personarum 905 Matteo V., 739. Matteucci G. R., 736. Matthaeus, Apost. (S.), 161, 490. Matyska E., 739. Mauri G., 520. Mauri P., 88. Mautner Markhof M., 517, 742. Maximus Hawryluk (B.). Merlo Thecla (Ven.), 64. Mestre A., 737. Methodius (S.), 674. Micallef D., 311. Michael Wawrzyszuk (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo- Mayer A. H., 510. Mazloum S., 53. Mazombwe M. L, 204, 729. Mazur Z., 736. Mazza N. (Ven.), 10. Mazzeo D., 739. Mazzoni P. A., 201. Mazzotta G., 738. Mbuka C, 508. Mbwôl-Mpasi A., 728. McCarron M. D., 511. McKay G., 511. McKiernan F. L, 668. McManus R. J., 737. f McManus W. E., 263. Meagher A., 310. Medina J. A., 207. Medina Salmas M. M., 596. Medina Suárez C. H., 736. Mei A., 741. Mei N., 743. Meisel C. F., 738. Mejdani R., Praeses Rei­ publicae Albaniae, 815. Melchior Grodziecki (S.), 5. Méndez P., 736. Meneghel L., 520. Menem C. S., Praeses Reipublicae Argentinae, 733. Menetti G., 739. Mennander O., 311. Mennis J. F., 737. Mercado J., 669. Mercieca J., 431. Mercone A., 742. V. Vincentius niuk (B.). Lewo- Michel T., 509. Miebach F., 743. Mikolai V., 737. Millea W., 263. Miller T. C, 511. Miller K. E., 740. Milovan I., 851. f Mincuzzi M., 520. Minnerath R., 878. Miosczka H., 520. Miot I. S., 597. Mira Garcia Teresia (in relig. Teresia a Iesu In­ fante Pragensi) (Ven.), 663. Miranda Gerbolingo C, 510. Miranda M. de F., 879. Modibo-Nzockena T., 204. Molano E. G., 79. Molinaro L. B., 517. Moliner Inglés R., 431. Moloney F., 879. Mompati R. S., 77. Monnot P., 516. Monsi-Agboka L., 102. Montecillo J. S., 511. Monteiro A. d. C, 514. Monteiro de Castro A., 742. Montevecchi S., 670. Morand L., 735. Morandini G. B., 73, 270, 312. Moras B. B., 204. Morea G., 515. Moreira F. G., 511. Moretto U., 431. t Morin L. , 80. Moroni O., 519. t Morris T., 152. Morrisey F., 79. Moscatelli R., 742. Mose J. E. J., 736. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 906 Moutel M., 465, 466, 597. f Moverley G., 80. Mpendawatu J.-M., 513. Mroczek E., 735. Mroczkowski I., 741. Mudryj S., 79. Muhindo A., 511. f Mulindwa Mutabesha Mugoma Mweru A., 672. Müller G., 595. Müller G. L., 878. Mullor García J., 262, 603. Mungivera C, 516. Munzihirwa Nwene Ngabo C, 169. Munzihirwa C, 550. Mura G., 741. t Murphy J. P., 744. Murphy P., 518. f Murphy T. J., 600. Murray I. A., 851. Musonda J., 512. Muszynski H., 89, 678. Myers J. J., 79. N Nagle W. A., 735. Najmeh E., 311.Napier W. F., 599. Napoleon A., 733. Napoli M., 740. Napolitano F., 515. Nasiorowski S., 741. Naumann I. F., 597. Navarrete TJ., 79. Navarro L. F., 431. Nazzaro A., 515. Nédoncelle M., 305. Nedungatt G., 79, 263. Nedza J., 740. Nemmer H., 512. f Nepomuceno A., 208. Nesti G. S., 503, 589. Netanyahu B., 207. Neuhauser P., 737. Neves de Almeida O., 741. Newbold R. C, 737. Ngabu F., 550. Ngoyagoye E., 508. Nguimbi P. M., 77. Nguyen Nhu The E., 263. Nguyen Tich Due L, 508. Nguyen Van Nho P., 508. Nicolai A., 879. Nicolaus Roland (S.), 122. Nicolodi G., 518. Nicolosi C, 598. Nicolosi G., 743. Nicor A., 734. Nicora A., 79, 734. Nielubowicz J., 517. Nieves Elia a Succursu (Ven.), 589. Niewadzi Z., 741. Nikolaevich Lickhachev V., 878. Nimwemugizi S., 204. Ninoles J. A., 512. N'Kouè P., 729. f Nobuo Soma A., 744. Noè V., Card., 66, 151, 667, 705. Noga J., 736. f Nolan J. G., 880. Nolasco M. O., 599. Norris M., 516. Norris T., 878. Norvila R., 429. Nowak I., 274, 442. Nowak H., 739. Nowak Z., 741. Nowak Vogl M., 744. Noworyta H., 737. Ntamwana S., 205. Nyakatura M., 512. O O'Brien W., 514. O'Brien E. F., 309. O'Connell S. F., 204. O'Connor J. J., Card., 879. O'Donnell L., 515. Oesterhelt J., 733. Ojo A. A., 878. f O'Keefe J. T., 744. Okonkwo Gbuji A., 203. Olbrich D., 516. Oies M., 78. Oliver H. G., 737. f O'Neil L. E., 880. Onuphrius Wasyluk (B.). V. Vincentius niuk (B.). Lewo- Operti M., 741. Orazi M., 734. Orbell M., 515. Oreficini-Rosi R., 517. O'Reilly P. L., 668. Origenes, 219. Orlandi G., 151. Orlandoni L, 147. Orselli M., 517. Ortner G., 150. Osoro Sierra C, 75. Ottathengil V., 307. Otteh E., 203. Otto Neururer (B.), 160, 443. Ouédraogo P., 205 Ozanam Federicus (Ven.), 826. Ozga L, 507. P Paarhammer J., 79. Paccanelli A., 513. Paci M., 514. Padello M., 669. Paciolla G., 518. Padour G., 74. Padovani D., 612. Pagano S., 151, 671. Paglia R. P., 308. Palazzo D., 510. Paliotta F., 516. Palomino Yenes Eusebia (Ven.), 679. Paniccia M., 515. Panizza Richero L., 75. Panizzolo S., 879. Paoli U., 816. Paolillo F. H., 77. Papa M., 520. Papai L., 534. t Papaiah Yeddanapalli A., 880. Papez V., 510. Paradiso R., 518. Parussini P., 519. Parys V., 509. Paschalis Carda Saporta (B.), 524. Pasianotto A., 512. Passicos J., 79. Pastore P., 431. Pasztor K., 736. Patalano A., 518. Patalong J., 740. Patrizi C, 744. Paulina Jaricot (S.), 822. Paulinus (S.), 221. Paulinus, 217. Paulli G., 517. Paulus VI, 128, 140, 267, 463, 545. Paulus, Apost. (S.), 5, 43, 95, 108, 113, 123, 131, 139, 160, 165, 257, 267, 448, 453, 476, 542, 567, 579, 652. Pavic F., 512. Pavlovic J., 738. Pearson R., 735. Pecic M., 512. Pedreira I. A. M. F., 814. Pekar J. W., 735. Pellegrini P., 519. PeUizzoli A., 742. Pena Ramos J. M., 737. Penna R., 509. Pennisi M., 151, 738. Penoukou B., 816. Peña Núñez G. N., 75. Pepa P., 262. Pereira D., 428. Perez de Heredia y Valle L, 431. Pérez González F., 17. Peri J., 516. Perik J. H. G., 518. Perkins R. M., 511. Pernek S., 432. Perrier L, 429. Perzynska K., 599. Petrillo S., 513. Petrus, Apost. (S.), 27, 31, 32, 33, 43, 107, 113, 130, 164, 170, Index nominum personarum 907 267, 448, 453, 456, 476, 542, 567, 579. Petrus Casani (B.),19, 20, 21, 23, 94, 525, 527. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.), 20, 21, 23, 93, 94, 523, 525, 527. Peverini T., 742. Pezzuto L., 78. Pfiffer H., 599. f Pham Van Thîen J., 208. Pham Dinh Tung P. J., Card., 453. Philippus, Apost. (S.), 139, 140. Philippus Neri (S.), 36. Philippus Geryluk (vel Kiryluk) (B.). Pius VI, 95, 175, 434. Pius IX, 10, 36, 274, 434, 843. Pius X (S.), 6, 18, 158, 844. Pius XI, 37, 186, 254, 504, 844. Pius XII, 69, 187, 188, 189, 254, 274. Piva C, 743. Piva L., 739. Placchi S., 738. Podeszwik W., 739. Pöggeler F., 517. f Poggi C, 744. Pohl H., 743. Poland J., 742. Polando P. M., 740. f Poletti U., Card., 208. Policarpo I. da C, 260. Pollastri L., 737. Pompedda M. F., 79, 851. Pomponi G, 739. Popovic D., 512. Porras Cardozo B., 599. Pottmeyer H. J., 879. Pougin E., 734. Poupard P., Card., 175, 565. Powada Z., 740. t Power C. M., 432. Prader J., 79. Prado Aránguiz F. X., 608. Pregardier E., 516. Previdi P., 520. Priée D. D., 79. Prigione H., 71, 603, 879. Priscilla (S.), 35. Próchniak M., 513. Proietti A., 742. Prorok J., 512. Protmann Regina (Ven.), 698. Prus M., 739. Puddu F., 512. Puente P., 671. Puglisi Alibrandi G., 519, 743. Purugganan M., 668. Purwiñski L, 532. V. Vincentius niuk (B.). Lewo­ Philippus Ripoll (B.), 20, 21, 23, 93, 525, 527. Philippus Smaldone (B.), 14, 159, 250, 252. Phillips J., 743. Photinus (S.), 122. Piacenza M., 880. Piamarta Ioannes Bapti­ sta (Ven.), 704. Piano L., 879. Piastra F., 514. Piazza T., 517. f Picandet R. L., 816. Picardi N., 312. Picasso G, 263. f Picchi G. D., 672. t Picchi M., 264. Piechota F., 513. Pieronek T., 79. Pueri C, 735. Pilla A. M., 599. Pilon R., 514. Pimentel D. D., 74. Pinheiro I. M., 201. Pinna M., 512. Pinto C, 510. t Pina Torres J.M., 600. Pironio E., Card., 61. t Pirovano A., 208. Pittau G., 599. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 908 Q Quagliarti" G., 739. Quaresima A., 519. f Querexeta Mendizabal J. M., 744. Quilici O., 84, 85, 598, 604. Quojani O., 515, 742. R Rabikauskas P., 510. Rabourdin F., 515. Radetic B., 737. Radkovsky F., 445. Rai N. K., 77. Raiteri C, 517. Ramirez P., 735. Ramos Krieger M. S., 428. Rapisarda A., 308. Rasomska M. I., 520. Rauber K.-J., 312. Ravignani E., 147. Rawsthorne I., 669. Razzano R., 516. Rdest A., 740. Rea G., 743. Recaredus Centelles Abad (B.), 524. Regattieri D., 736. Reidy R. P., 737. Remigius (S.), 121, 122. Renaudo F., 514. Renz T. M., 310. Reuter J., 514. Reyne A., 737. Reynolds J. B., 738. Rhodes D. W., 737. Ribble J., 735. Ricard I. H., 147. Riccardo J., 734. Riccelli F., 519. Ricci G., 518. Ricciardelli M., 740. Riccio F., 513. Riccitelli B., 736. Rigali F., 606. Rigamonti G., 514. Rizzi M., 509, 850. Robilotta V., 739. Robinson G. J., 79. Robinson M., Praeses Reipublicae 262. Robinson R., Hiberniae, Praeses Reipublicae Trinitatis et Tobagengis, 733. Robles Díaz A., 245, 246. Robles Landeros J., 736. Robu L, 448. Rocco S., 738. Rodak T., 741. Rodé F., 260, 509. Rodrigues J. D., 75. Rodríguez Lozcano L, 516. Rodríguez Plaza B., 14, 159, 250, 252. Rola M., 879. Romano A., 519. Romano V., 507., Romeo P., 154, 244. Romero Pose E., 260. Rosa S., 510. Rosali A., 514. Rosenmöller G. R., 742. Rossi A., 741. Rossi B. A., 510. Rossi E., 431. Ruffino I., 513. Rufo R., 742. Ruggi A., 518, 743. Ruggieri A., 741. Ruggiu S., 512. Ruini C, Card., 20, 23, 525, 527. Ruiseco C. I., 9. Ruiz Velasquez V. d. J., 730. Rukamba P., 205. Ruoco Várela A. M., 274, 442. Ruppi C. F., 14, 159, 250, 252. Rush J. K., 511. Russo F., 738. Russo V., 739. Ryan J. W., 736. Ryszka K., 740. S Sabatini T., 599. Sabbagh H., 514. Sabia D., 739. Sadowicz L., 512. Saint-Macary F., 814. Salachas D., 79. Salamon M. K., 513. Sala Ribera I., 753. Salazar Cárdenas R., 878. Salazar de Saldeno L, 520. Salerno F. S., 151. Salina Lopez E., 520. Salinas Viñals X., 670. Salladini P., 519. Salles y Barangueras Ma­ ria a Monte Carmelo (Ven.), 586. Salvia S., 738. Sambar-Talkena L, 204. Sambi P., 86. Sánchez J. T., Card., 80, 734. f Sánchez Peña A., 600. Sánchez P. R., 736. Sandri L., 598. Sangermano G., 518, 743. Sanguinetti S., 261. Santacroce C, 517. Santangelo F., 816. Santaniello G., 513. Santoro A., 740. Saragosa G., 514. Sardi P., 74. Sarraf Y. L, 79. Sarr Th.-A., 180. Sarteanesi T., 742. Sasadensz K., 511. Saudargas A., 430. Saudreau M., 476. Saurwein E., 510. Savadogo F., 150. Savastano A., 208. Sbarbaro E., 671. t Scanlan J. J., 208. Scarduelli E., 735. Scarpi G., 519. Scelsi S., 738. Schäfer P., 510. j Schettino B., 310. Schiavoni R. A.. 514. Schirone P., 742. Schmid J., 743. Schmid M. M., 516. Schmitz H., 79. Schönborn C, 443. Schotte J. P., Card., 431. Schreyer W., 734. Schroff T., 520. Schüssel W., 513. Schwarz A., 75. Schwemmer H., 598. Schwendenwein H., 79. Schwery H., Card., 151. Scicluna C. J., 510. Scimia L., 514. Scognamiglio C, 743. Scognamilio C, 519. Scoti V., 510. Scotti A., 514. Seuil E. J., 735. Sebastiani S., 30, 816. Sebastianus (S.), 35. Seccia M., 595. Sedzia Z., 513. Seifried K. A., 737. Séjourné R., 443. Selejdak R., 512. Semeraro F., 510. Sepe C, 312, 816. f Sequeira J. V., 816. Serafini E., 312. Sergi G., 517. f Serrano Pastor J., 600. Servadio E., 513. Seskevicius J., 737. Severin A., 311. Sevilla C. A., 76. Seweryniak H., 741. Shao A., 204. Sharma A. F., 206. Sheehan B. G., 735. Sheehy G. 79. Sheridan M. J., 597. Shevardnadze E., Praeses Reipublicae Georgiae, 430. Shirayanagi P. S., Card., 599. Shiroka R., 516. Index nominum personarum 909 Sidarouss F., 878. Sidot F., 206. Sieczka W., 737. Siewiec S., 739. Siffrin R. J., 740. Silvano F., 208. f Silvestri S., 520. Silvestrini A., Card., 734. Simmachus, 221. Simplicianus, 219. Simunovic M., 512. Sin J. L., Card., 542. Sinai A., 740. Sivieri M., 261. Skarich M., 512. gkerbec J., 511. Skibihski S., 512. Skupien F., 740. Staskevicius J., 737. Stecher R., 443. Steckiewicz J., 512. Steiner J., 735. Stella P., 263. Stephanus Pongrácz (S.), 5. gter A., 513. Sterniuk V., 744. Sterzinsky G., Card., 88. Stevens E. J., 150. Stiemet J.-P., 518. Stolfi G, 739. Storti N., 735. Stoyanov P., Praeses S k v o r c e v i c A., 596. Slaven F., 737. Sliwinski K., 510. Slomsek Antonius Marti­ nus (Ven.), 55. Smith G. N., 510. Smogorzewski M., 741. Soares dos Santos E. A., 514, 742. Sodano A., Card., 312, 440. Solari Tudela L., 878. Solito C, 742. Sommeng Vorachak I., 508. Songco A. C, 512. Sonzini S. J., 512. Sopicki J., 740. Sorbi M., 519. Sossai M., 743. Sparano F., 740. Speciale R., 738. Spehner G., 520. Spence F. J., 79. Sperindio G., 519. Spiegel R. H., 737. Spiga G., 512. Sposito L., 208. Spranger C.-D., 878. Srutwa J., 599. Ssekamaanya M., 204. Stanic M., 739. Stanula C, 670. electus Reipublicae Bulgariae, 78. Strazzuolo F., 511. Strempeck M. J., 738. Strofaldi P., 851. Strotmann Hoppe N. C, 147. S t r u k e l j A., 878. Studer G. N., 514. Stützte H., 520. Suarez M. A., 514. Sudarso A., 728. Suharyo Hardjoatmodjo I., 508. f Suhr J. T., 264. Sullivan J. A., 735. Sullivan W. V., 511. Sultanov O. A., 150. Sunday Aina Olanrewajn M., 515. Susairaj A., 730. Suski A., 751. Susko M. S., 737. Sweeney C, 738. Synowiec D. J., 80. Szabò T., 740. Szaniaw K., 511. Szczesny M., 513. Szczypta J., 740. Szlaga I. B., 530. Szoka E. C, Card., 499, 734, 813. Szwajkosz S., 510. Szygula W., 513. Szymanski Ramírez A. A., 602. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 910 T Taddei L, 511. Tagle L., 878. Tagliabile L., 517. Tagliadente E., 510. Tagliaferri F., 495, 701, 838, 841. Tajana C, 743. Takayanagi S., 878. Takey Y., 517. Talamayan D. A., 531. Tamas L, 75. Tancredi L., 518. Tanguay J. F., 815. Tan V. T., 518. Tarelli R., 519. Tejada Martínez G., 738. Tempesta O. I., 202. Terán Dutari J. C, 599. Terdugno R., 738. Teresia a Iesu (S.), 500, 839. Teresia a Iesu infante (S.) 122, 542. Teresia a Sancto Ioseph Duart Roig (B.), 21. Teresia Benedicta a Cru­ ce (B.), 808. Terreni E., 739. Theophilou T. V., 311. Thiandoum H., Card., 180. Thibaudier, 843. Thoomkuzhy J., 53. f Thottam L. E., 54, 312. t Thumma J. S., 672. Timotheus Giaccardo (B.), 64. Timotheus (S.), 95, 477. Tirabassi F., 518. Tirona R., 75. Tnsberg O., 517. Tocchi G., 519. Todea A., Card. 452. Todeschini G, 431. Todisco S., 444. Tornasi S., 879. Tomassetti V., 309. Tomazini L., 513. Tombolini A., 516. Tong L, 203. Tonnaer J. J. S., 515. t Tonyé S., 263. Toppo F., 728. Torija de la Fuente R., 20, 23, 525, 527. Tornincasa A., 519. Toschi O., 515. Toshio Oshikawa B., 507. Tosi J. C, 736. f Tóth L., 672. t Toubia G, 312. Toussaint Petrus (Ven.), 592. Tous y Soler L, 441. To var Astorga R., 75. Trani F., 517. Traore N. L., 77. Trauttmansdorff F., 517. Triacca A. M., 599. Tridente M., 738. Trouillot M. A., 77. Tumiatti G., 740. Turakiewicz A., 512. Turang P., 508. Turoli P., 515. Twomey R., 736. Tzadua P., Card., 879. U Ugarte Pérez I. A. , 261. Unkovski S., 430. Urbanec B., 740. Urbanus IV, 48. Urbanus VIII, 8. Urru A. G, 79. Utleg S., 668. V Vaast, 121. Vaccari E., 519. Vacchelli P., 741. Valenzuela Abarca H., 74. Valenzuela Núñez R., 202. Valera Angulo I. de T., 202. Valle V. A., 308. Valles R., 669. f Van den Bronk A., 432. Van Etten-Van Homeien A. H. M., 520. van Luyn A. H., 599. Vanyo L., 879. Vargas Alzamora A., Card., 240. Vargas Aruquipa L, 669. Vasey K., 738. Vassallo G., 738. Vauchez A., 263. Vaughn S. E., 515. Vaurik H., 514. Vegliò A. M., 733. Ventura A., 437. Verdón T., 599. Veres A., 737. Verhagen A. M.A., 519. Verzosa A. Z., 510. Vial Correa J., 547. Vian A. L, 205. Vidovic M., 741. Vieira G, 513. Vieira H., 263. Vigano A., 431. Vigano C. M., 272. Vigano E., 263. Vigilante S., 740. Vigo P. V., 429. Vigorem V., 599. Villamide A., 736. Villamor O. I., 510. Villelmus Plaza Hernán­ dez (B.), 524. Vincentius a Sancto Aloi­ sio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.), 835, 838. Vincentius a Sancto Aloi­ sio Gonzaga Pinilla e Ibáñez (Ven.), 838. Vincentius de Paul (S.), 81, 82, 122, 678. Vincentius Lewoniuk (B.), 27, 273, 275; 442. Vincentius Vilar David (B.), 21, 23, 24, 95, 525, 527. Visconti P. C, 516. Visi M., 204. Vithayathil V., 55. Index nominum personarum Vittori C, 518. Viviani G., 263. Vizcaíno Prado P., 76. Vlazny I. G., 814. Vokal J., 739. Von Hassel K.-U., 518. Vrnoga S., 512. Vurglics J., 518. W Walecki K., 741. Walpen A., 743. f Walsh N., 312. Walter E., 737. Walters D. M., 513. Wannamacker J., 738. Ward A., 734. f Warmeling G., 152. Wasik R., 512. Watts R. J., 735. Weclawski T., 878. Welde-Mariam G., 150. Wenski T. G., 595. Werner C, 727. White T. A., 509. f Wiequart J., 264. Wieczorkowski Z., 739. Wielgat W., 735. Wilder A., 510. Wilkerson G. E., 814. f Windle J. R., 744. Wolanin A., 510. Wolanin Z., 741. Woods J. D., 735. Wrenn L., 79. Wright D. M., 510. Wronka W., 512. Wu Cheng-chung I. B., Card., 203. Wysocki S., 736. Yaacoub A., 511. f Yago B., Card. , 744. Yanta I. V., 147. Yarrish B. E., 734. Yombandje F.X., 729. f Yoshimatsu Noguchi D., 880. Yosliinao Otsuka P., 507. t Yungu A.T., 152. 911 Zamperi V., 740. Zandonade D., 74. Zani A. V., 741. f Zanini L., 816. Zannoni Messina A., 79. Zanzarella G., 518. Zañartu Undurraga S., 878. Zarkow B., 519. f Zazinovic K., 263. Zenawi M., 311. Zeng I., 203. Zephirinus, papa, 36. Zeppi F., 514. Zerrillo F., 201. Zielinski R. H., 739. Zimoñ D., 611. Zipfel A., 76. Zlatñansky I., 506. Zubeir Wako G., 12, 529. Zuber A., 740. Zubik D. A., 202. Zur G., 269, 439, 818. Zuraw J. A., 740. Zyciñski I. M., 506. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 912 II - I N D E X NOMINUM DIOECESIUM, VICARIATUUM, ETC. A A Domina Nostra v. de la Altagracia in Hi­ güey, 242. Abaëtetubensis, 727. Abancaiensis, 752. Abiddensis, 728. Abulensis, 74, 429. Achridensis, 55. Aecana, 727, Agennensis, 74. Agriensis, 669. Aitapensis, 728. Albae Juliensis, 75. Aleppensis Maronitarum, 695. Altamurensis-Gravinensis-Aquavivensis, 669. Altavensis, 310, 728. Altensis Quetzaltenanguensis-Totonicapensis, 270. Amantiana, 669, 813. Amarillensis, 147. Amudarsensis, 670, 814. Angelorum in California, 814. Antiochena Maronitarum, 54. Apartadoënsis, 261. Aquaeregiensis, 202, 669. Arbilensis Chaldaeorum, 695. Ardmorensis, 669. Arianensis Hirpina-Laquedoniensis, 814. Armidalensis, 597. Arushaënsis, 730. Asculana in Piceno, 201, 670. Assidonensis-Ierezensis, 447. Aucensis, 429. Auriensis, 75. Ausuagensis, 147. Ausuccurensis, 74. Aversana, 595. B Badullana, 507. Bagdograna, 817. Ballaratensis, 429. Baltimorensis, 147. Banguensis, 729, 748. Banmethuotensis, 508. Baparensis, 670, 851. Barbastrensis, 417, 420, 701. Barrensis, 310. Bathnensis Syrorum, 695. Batteriensis Syrorum Malankarensium, 307. Baucana, 86. Bavagalianensis, 728. Belgaumensis, 204. Bellicensis-Arsensis, 754. Bellohorizontina, 74. Bencennensis, 729, 851. Beniaminacevalensis, 596. Bergomensis, 493. Berytensis Maronitarum, 54. Birminghamiensis, 670. Bisarchiensis, 851. Bismarchkiensis, 76. Bitensis, 669. Bladiensis, 729. Blesensis, 261. Bomadiensis (miss, sui iur.), 272. Bomadiensis (vic. ap.), 272, 508. Bombayensis, 203, 729. Bonaërensis, 429, 747. Bonaventurensis (vic. ap.), 244. Bonaventurensis, 205, 244. Bossensis, 203. Brixiensis, 704. Brundusinae-Ostunensis, 444. Buiumburaënsis, 205, 508. Bukavuensis, 507. Butarensis, 205. Butembensis-Benensis, 507. C Cabarsussitana, 201. Caeretana, 147. Caietana, 201. Calabriensis, 260. Calcuttensis, 817. Caliensis in Columbia, 205, 244. Callianensis, 54. Callinicensis Maronita­ rum, 53. Camagueyensis, 260. Camerinensis-Sancti Se­ verini in Piceno, 310. Cancunensis-Chetumaliensis (prael. terr.), 71. Capitis uellensis, 597 Ca­ pitis Cillensis, 507. Capuana, 310. Carabaillensis, 75. Caracensis, 202, 670, 814. Carnutensis, 429. Casatana in Pamphylia, 54. Cassoviensis (exarch.), 307. Castrensis in Tuscia, 261, 429. Cenomanensis, 597. Cerretana-Thelesina-Sanctae Agathae Gothorum, 669. Changanacherrensis Syro Malabarensium (archiepar.), 745. Chelmensis, 273. Index nominum dioecesium, vicariatuum, etc. Chetumaliensis {proel. terr.), 71. Chicagiensis, 309. Chiclayensis, 201. Chipatensis, 204, 729. Chiquinquirensis, 595. Civitatis Ieffersoniensis, 595. ClaudiopoUtana-Armenopolitana Romenorum, 53. Clodiensis, 851. Coloniensis, 808. Complutensis, 586. Conimbricensis, 814. Conversanensi-Monopolitana, 611. Corensis, 604 Coroicensis, 669. Cosicana, 147. Coviensis, 202, 203. Cracoviensis, 25, 423, 496, 810, 811. Cresimensis, 307. Croatia (ord. mil.), 601. Cumanensis, 260. Cyanguguensis (adm. ap.), 205. D Darieelingensis, 817. Denveriensis, 202. Dertosensis, 202, 670. de Vichada (praef, ap.), 153. Dharmapuriensis, 438, 507. Dianensis-Policastrensis, 310. Diliensis, 86. Diniensis, 814. Drohiczinensis, 535. Dumensis-AbongensisMbangensis, 507. Dumkaënsis, 728. Durensis, 203, 310. Dyrracensis-Tiranensis, 156. E Ebusitana, 670. Edmontonensis Ucraino­ rum, 307. 62 - A.A.. S. 913 Elotonensis, 310. Elvensis, 814. Emeritensis in Venetiola, 597. Hobartensis, 814. Huarazensis, 75. Enuguensis, 203. Iabalpurensis, 728. Iacobolitana, 202. Iamshedpurensis, 728. Iaurinensis, 534. Iayapuraënsis, 729. Idiofaënsis, 728. Ilaganensis, 668. Iliberritana, 814. Iniridanus (vic. ap.), 153. Isangiensis, 728. Isolana, 851. Isseleukuana, 203. Itabunensis, 670. Iuliensis, 729. Izirianensis, 202, 204. F Fagarasiensis et Albae Juliensis Romenorum, 53. Faliscodunensis, 506. Fanensis-Forosemproniensis-Calliensis, 309. Faventina-Mutilensis, 310. Febianensis, 727. Firmana, 506. Florestensis, 670. Formosa, 74. Foropopulensis, 428. Fororaphaëliensis, 202. Francopolitana, 204. G Geitaënsis, 729, 730. Gemellensis in Byzacena, 74. Gnesnensis, 89, 678. Granatensis, 74, 835. Guadalaiarensis, 202. Guaiaramirensis, 201. Guaiaramirensis, 201. Guairiensis, 670. Gualeguaychensis, 74. Guarenensis, 84. Guatimalensis, 270. Gummitana in Procunsulari, 260. H Hallamensis, 669. Hassakensis Nisibena Syrorum, 695. Hasseletensis, 596. Helenensis, 814. Hierosolymitana, 695. Hirinensis, 428, 595. I K Kagiensis-Bandorensis, 729, 748. Kalamazuensis, 851. Kampalaënsis in Uganda, 204, 245, 246. Kasana-Luveerina, 204, 245. Katovicensis, 610. Kaunensis, 429. Kearniensis, 595. Kengtonshensis, 728. Khammamensis, 203, 508. Kidapavanensis, 669. Kilmorensis, 668. Kitegaënsis, 205. Kompongchamensis (praef, ap.), 730. Koraénsis, 204. Kosiciensis (exarch.), 439. Kupangensis, 508. Kupelaënsis, 437. Kyotensis, 507. L Labacensis, 260. Laetitia (praef, ap.), 730. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 914 Lamphuensis, 75. Lamsortensis, 75, 201. Laritana, 206. Lasakensis, 729. Lavantina, 55. Leodiensis, 426. Lesvitana, 597. Limana, 240. Limatensis, 596. Lisbonensis, 260, 814. Liverpolitana, 669. Livingstonensis, 673. Lublinensis, 506. Lucerina-Troiana, 201. Lugasiensis, 204, 246. Lurinensis, 75, 240. Lusakensis, 204, 729. M Magno-Varadinensis Ro­ menorum, 53. Malolosina, 75. Manaënsis, 75. Manantoddiensis, 54. Mangalorensis, 203. Mangana, 205, 437. Maracaibensis, 605. Maracayensis, 310. Mareellianensis, 74. Mariborensis, 55. Maringaënsis, 428. Marthandomiensis (eparch.), 54, 436. Marturanensis, 428. Matehualensis, 506, 602. Matharensis in Numidia, 75. Matritensis, 59, 260, 500, 586, 839. Maturbensis, 201. Mbandakanuma-Bikoroënsis, 730. Mbeyaënsis, 204. Mbulnensis, 730. Meehliniensis, 842. Mediolanensis, 217. Melburnensis, 18, 429, 814. Menefessitana, 202. Mercedaniana, 593. Merlensis-Morenensis, 428, 746. Messanensis-LiparensisSanctae Luciae, 428, 609. Metropolitana, 814. Metuchensis, 596. Mexicalensis, 506. Minensis, 76, 507. Mituensis-Poto Iniridensi (vic. ap.), 153. Molegbensis, 730. Monguensis, 673, 729. Montis Regalis, 429. Moreliensis, 589. Moronensis, 428, 747. Mozotcoritana, 202. Muilaënsis, 204. Murangaënsis, 508. Muzucensis in Proconsu­ lari, 508. N Nahana, 507. Nairobiensis, 729. Nakurensis, 508. Nalgondaënsis, 508. Naraggaritana, 596. Naratcatensis, 147, 260. Natitingensis, 729. Neapolitana, 848. Neo-Eboracensis, 309, 592. Neostadiensis, 727. Nepaliana (miss. sui iur.), 269. Nepaliana (praef, ap.), 206, 269. Ngurmaënsis, 205. Nhatrangensis, 508. Niameyensis, 507. Nicensis, 814. Nicosiensis, 429. Nivernensis, 597. Novarcensis 596. Nyundoënsis, 205. O Oenipontana, 727. Onitshana, 203. Onubensis, 696. Ootacumundensis, 205. Ord. mil. in Kenia, 729. Ord. mil. in Columbiana Republica, 595. Ord. mil. in Austria, 727. Oriolensis-Lucentina, 663. Othierensis, 261. Oxomensis-Soriana, 17. P Palangkaraiensis, 206. Palembangensis, 728. Palghatensis, 54. Parentum et Polensis, 851. Parisiensis, 596. Parmensis, 75. Parramattensis, 597. Pastopolitana, 666. Pelplinensis, 530. Penedensis, 597. Pensacolensis-Tallaseiensis, 147. Pereirana, 205. Phnom-Penh (vic. ap.), 728. Pilsinensis, 445. Pinerensis, 308. Pittsburgensis, 202. Platensis, 202, 275. Pondicheriensis et Cuddaloriensis, 438, 507. Ponta Grossa, 428. Popayanensis, 310. Portlandensis in Oregon, 309. Portugallensis, 506, 814. Portus Argentarii, 75, 154. Portus Moresbiensis, 728. Portus Principis (adm. ap.) 597. Portus Vilensis, 204. Posegana, 596, 674. Posnaniensis, 428. Pragensis, 74. Prenestina, 309, 814. Presoviensis, 307. Propriensis, 261. Punctifixensis, 597, 604. Pupianensis, 205. 915 Index nominum dioecesium, vicariatuum, etc. Q Quilmensis, 309. R Rancaguensis, 607. Ranchiensis {prov. eccl. ), 269. Rapidopolitana, 202. Rarotongana, 204. Rebellensis, 428, Rhedonensis, 814. Riopretensis, 202. Romana, 62, 426. Rombloniensis, 596. Rondonopolitana, 851. Rotdonensis, 669. Rrësheniensis, 156. Rucumensis, 310. Rucumensis, 147. Rulengensis, 204. Rusguniensis, 205. Rusubisiritana, 203. S Sacramentensis, 851. Salemensis, 438. Salfordensis, 670. Salmanticensis, 67. Saltensis, 607, 753. Samensis, 730. Sanctae Mariae Ormensis, 147. Sancti Alexandri de Orosci (abb. terr.), 156. Sancti Andreae in Brasi­ lia, 428. Sancti Antonii, 147. Sancti Dominici, 242. Sancti Fiori, 69. Sancti Francisci in Cali­ fornia, 76. Sancti Iacobi Equitum, 155. Sancti Iacobi in Chile, 74. Sancti Iacobi in Venetio­ la, 84. Sancti Ioannis Baptistae a Missionibus, 596. Sancti Ioannis-Longoliensis, 75. Sancti Leoni, 597. Sancti Ludovici, 76, 597, 606. Sancti Ludovici Potosiensis, 506, 603. Sancti Maronis Mariapolitana Maronitarum, 53. Sancti Mauri in Brasilia, 247. Sancti Michaelis, 75. Sancti Pauli de Urbe (abb. terr.) 597. Sancti Pauli in Alberta, 309. Sancti Pauli in Brasilia, 428. Sancti Petri de Macoris, 201, 242. Sancti Severi, 75, 595. Sanctissimae Conceptio­ nis, 851. Sanctorum Cyrilli et Me­ thodii Torontini Slovachorum ritus byzanti­ ni, 55. Savannakhetensis, (vic. ap.), 508. Sciiamchiamensis, 203. Scodrensis, 156. Seattlensis, 814. Sebenicensis, 201. Semarangensis, 508. Senogalliensis, 147. Septimuniciensis, 205. Serenensis, 310. Shinyangaënsis, 729, 730. Siauliensis, 429. Sideropolitana, 608. Sillitana, 53. Simidiccensis, 508. Sinnipsensis, 206. Siopolitana, 669. Sitifensis, 260. Sitipensis, 261. Sobralensis, 670. Sololensis, 72, 270. Sololensis-Chimaltenangensis, 72. Sucardensis, 205. Suchitepequensis-Retalhulensis, 76, 270. Suessionensis, 842. Sumbavangensis, 508. Sutrina, 74. T Talaptulensis, 669. Talcensis, 74. Taniorensis, 729. Tanudaiensis, 508. Tarbiensis, 429. Tarnoviensis, 506. Tarraconensis, 202. Tarsensis Maronitarum, 54, 696. Tatiltensis, 669. Temunianensis, 429, 596. Tequinensis, 84. Tergestina, 147. Texcocensis, 506. Thakaliensis, 54. Thamarasserrensis, 53, 54. Thasbaltensis, 595. Thibiucensis, 597. Thizicensis, 309. Thuckalayensis (eparch.), 745. Tigisitana in Mauretania, 695. Toletana, 203. Torontina, 16. Transcarpatia Latinorum, (adm. ap.), 727. Tricaricensis, 201. Trichuriensis, 53. Tripolitana Maronitarum, 695. Trivandrensis Syrorum Malankarensium, 436. Trudensis, (proel, terr.) 595. Tshumbeensis, 728. Tuguegaraoana, 531. Turonensis, 597. Tursiensis-Lacunerulensis, 504. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale 916 Turudensis, 260. Tusculana, 698. Tutelensis, 670. U Uagaduguensis in Burki­ na Faso, 205, 437. Ucrainorum in Germania (exarch.), 307. Umtatana, 508. Urbis Beninensis (prov. eccl), 272. V Vagadensis, 814. Valabriensis, 75. Valentina in Venetiola, 310. Valle-Valliensis, 76. Vallipolitana, 603. Vallispratensis, 261. Vallitana, 596. Vambaënsis, 507. Varasdensis, 596, 676. Varmiensis, 698. Varriensis, 507. Vayne Castrensis-Southbendensis, 814. Veglensis, 596. Verae Pacis, 202. Veszprimiensis, 669. Vianensis Castelli, 506, 814. Victoriensis Venetorum, 147, 506. Viiayavadana, 203. Vilnensis, 429. Vincennapolitana, 814. Vinonaënsis, 814. Viterbensis, 595. Vulturariensis, 75, 429. Y Yakimensis, 76. Yauyosensis, 261. Z Zacatecolucana, 75. Zagrebiensis, 596, 674, 675, 676. Zanzibarensis, 204. Zarnensis, 596. Zedocana, 308. Zytomeriensis, 532. I V I N D E X R E R U M MAIORIS MOMENTI A Alfonsus M. de' Liguori (S.). V. Centenariae celebrationes; theologia. Abancaiensis in Peruvia. V. Patroni caelestes. Academia (Pont.) pro Vita. Allocutio S. P. ad sodales coram admissos, 547. Moralis Algeria. V. Legati Nationum. Nuntius Aloisius Armandus Iosephus Adam V. Ioannes Baptista Souzy (B.). S. P. ad sodales, 188; Praeses: 599; Cancellarius: 599. Aloisius Franciscus Lebrun (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Academia Academia (Pont.) (Pont.) Scientiarum. Socialium Scientia­ rum. Cancellarius: 599. Academiae Pontificiae. Allocutio S. P. ad sodales Pontificalium Academia­ rum una simul congregatos, 175. Ad Limina Apostolorum visitationes. Ha­ rum visitationum occasione capta S. P. allocutiones ad praesules coram admis­ sos habuit: Columbiae, 38; Malaesiae, Singapurae et Bruneii, 42; Birmaniae, 97; Benini, 102; Taprobanis, 107; Thailandiae, 113; Insularum Philippianarum, 124, 130, 542; Zairis, 169; Senegaliae, Mauritaniae, Capitis Viridis, Gui­ neae Bissaviensis, 179; Romaniae, 448; Vietnamiae, 453; Galliae, 465, 476, 536, 557, 567, 579, 650, 822; Congi, 550. Aegroti. V. Infirmi. Aequatoria. V. Legati Nationum. Aethiopia. V. Legati Nationum. Africa Media. V. Dioeceses. Africa Meridionalis. V. Legati Nationum. Albania. V. Dioeceses; Legati Nationum. (B.). Aloisius Wulphy Huppy (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ambrosius (S.). Epist. Ap. P. D. Carolo Mariae Martini card. archiep. et clero, consecratis personis et fidelibus laicis archidioec. Mediolanensis annis MDC ab eius obitu elapsis, 217. I. Episcopus Ambrosius, 218. II. «Interiorum oculorum in verbum Dei ...intendebat obtutus», 225. III. « Omnia Christus est nobis », 228. IV. « Bibamus sobriam ebrietatem spiritus », 232. V. In unitatis ministerium, 236. VI. « Sit in singulis Mariae anima », 238. Amparo Rosat y Balasch (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ ti (B.). Amumdarain Garmendia Antonius (Ven.). Decretum super virtutibus, 59. Andreas Iosephus Marchandon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Angela a Sancto Ioseph Lloret Martí (B.). Litt. Ap. quibus ei una cum XVI Sociis martyribus Beatorum ho­ nores decernuntur, 21; Beatorum ho­ noribus aucta una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. 918 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale B. M. V. immaculate Conceptae, in Au­ stria. V. Basilicae minores. Angola. V. Nuntiatura Ap. Annus Bis Millesimus. V. Iubilaeum. B. M. V. in caelum Assumptae, in Hun­ garia. V. Basilicae minores. Annus Sanctus. V. Iubilaeum. Anselmus Polanco (B.). Beatorum hono­ ribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. Antonius Auriel (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). B. M. V. in caelum Assumptae, in Sicilia. V. Basilicae minores. B. M. V. in caelum Assumptae, in Apulia. V. Basilicae minores. Antonius Bannassat (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). B. M. V., v. d. « Our Lady of Victories », in Australia. V. Basilicae minores. Antonius Pemiles Estívil (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). B. M. V., v. d. « Our Lady of Visita­ tion », in Australia. V. Basilicae minores. Apostolatus maritimus. Litt. Ap. motu Bangladesia. V. Legati Nationum. proprio datae de eodem, 209. Archivum Secretum Vaticanum: Praefec­ tus, 151; V. Praefectus, 816. Argentina. V. Basilicae minores; Dioeceses. Asensio Barroso Florentinus (Ven.). De­ cretum super martyrium, 417. Assensus Pontificius provisionibus epi­ scopalibus canonice peractis a Synodis Ecclesiarum: Chaldaeae, 695; Maronitae, 695; Syrae, 695. Augustinus Iosephus Desgardin (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Australia. V. Legati Nationum; Basilicae minores. Austria. V. Legati Nationum; Basilicae minores. B B. M. V. a Caritate, in Hispania. V. Basilicae minores. B. M. V. et Ss. Petrus et Paulus, in Po­ lonia. V. Basilicae minores. Baptisma. Momentum Baptismatis Clo- dovei regis Francorum in opere evan­ gelizationis Galliae, 120; De ministro Baptismi. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dica­ steriis edita: De quibusdam quaestio­ nibus circa fidelium laicorum coopera­ tionem sacerdotum ministerium spec­ tantem. Bartholomaeus Jarrige de la Morelie de Biars (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Bartholomaeus Osypiuk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Basilicae minores constituuntur ecclesiae: Paroeciale templum et sanctuarium B. M. V., v. d. « Our Lady of Victo­ ries », in loco « Camberwell » appellato archidioeces. Melburnensis, 18; Paroe­ cialis aedes Visitationis B. M. V., in­ tra fines archidioec. Cracoviensis, 25; Paroeciale templum Sancto Pontiano papae et martyri dicatum in archi­ dioec. Platensi situm, 275; Cathedralis ecclesia Sanctis Michaeli Archangelo et Floriano martyri dicata, in dioec. Varsaviensi-Pragensi, 446; Sanctua- 919 Index rerum analyticus rium B. M. V. a Caritate dicatum in urbe v.d. Sanlúcar de Barrameda, in­ tra fines dioec. Assidonensis-Ierezensis, 447; Sanctuarium B. M. V. dica­ tum, v. d. « Our Lady of Visitation », in archidioec. Tuguegaraoana, 531; Paroeciale templum Sanctissimo Sa­ cramento dicatum, quod in urbe «Co­ lonia del Sacramento » exstat, in dioec. Mercedaniensi, 533; Cathedralis aedes B. M. V. in caelum Assumptae dicata, intra fines dioec. Iaurinensis sita, 534; Templum Deo dicatum in honorem B. M. V. et Sanctorum Apo­ stolorum Petri et Pauli in loco v. d. Wegrów, in dioecesi Drohiczinensi, 535; Ecclesia cathedralis Sancto Ludo­ vico dicata in archidioec. Sancti Lu­ dovici, 606; Templum cathedrale Deo dicatum in honorem S. Ioannis Bapti­ stae in dioec. Saltensi in Uruguay, 607; Templum paroeciale Sanctae An­ nae, quod in urbe « Rengo » exstat in­ tra fines Rancaguensis dioec, 607; Ec­ clesia paroecialis-sanctuarium Imma­ culatae Conceptioni B. V. M. dicato in dioec. Sideropolitana, 608; Ecclesia B. M. V. in caelum Assumptae, quae in « Montalbano Elicona » intra fines ar­ chidioec. Messanensis-Liparensis-Sanctae Luciae exstat, 609; Ecclesia paroecialissanctuarium Nativitati B. V. M. dicata in oppido v.d. «Pszów» in archidioec. Katovicensi, 610; Templum B. M. V. in caelum Assumptae, Conversanensi in urbe situm, is dioec. Conversanensi-Monopolitana, 611; Templum paroeciale Deo dicatum in honorem S. Vincentii de Paul loco v. d. «Bydgoszcz» in archidioec. Gnesnensi, 678; Ecclesia conventualis Sancti Francisci, intra archidioec. Saltensis fines sita et Sancto Didaco de Alcalá dicata, 753; Ecclesia paroecialis loci Ars, Sancto Xysto papae et martyri dicata, intra dioec. Bellicensis-Arsensis fines sita, 754. Beatificationes. Celebrationes: Servorum Dei Anselmi Polanco, Philippi Ripoll, Petri Ruiz de lo Paños y Angel et So­ ciorum, Petri Casani, Caroli Eraña, Fidelis Fuidio, Jesu Hita, Angelae a Sancto Ioseph Lloret Marti et Sociarum, Vincentii Vilar David, et sexa­ ginta quattuor presbyterorum gallicorum Martyrum, 95; Servorum Dei Ia­ cobi Gapp, Ottonis Neururer, Cathari­ nae Jarrige, 161. Beatificationis ritibus celebratis, Litt. Ap. eduntur quibus proprii honores decer­ nuntur: Mariae Bernardae Butler, 8; Danieli Comboni, 10; Mariae Raphaelae Cimatti, 12; Angelae a Sancto Io­ seph Lloret Marti una cum XVI So­ ciis martyribus, 21; Mariae Annae Mo­ gas Fontcuberta, 28; Bernardo Li­ chtenberg, 87; Ianuario Mariae Sarnelli, 157; Mariae Annae Mogas Fontcu­ berta, 440; Iacobo Gapp, 442; Petro Ruiz de lo Paños y Angel et Socio­ rum, 523; Vicentio Vilar David, 527; Bernardinae Jablonska, 749. Beninum. V. Ad Limina. Bernardina (in saeculo: Maria) Jablori- ska (B.). Decretum super virtutibus, 496; Litt. Ap. quibus ei Beatorum ho­ nores decernuntur, 749; Decretum su­ per miraculo, 811. Bernardus Lichtenberg (B.). Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decer­ nuntur, 87. Bibliotheca Apostolica Vaticana. Praefec­ tus, 431. Birmania. V. Ad Limina. Bosnia. V. Itinera Apostolica. Brasilia. V. Dioeceses; Itinera Apostolica. Brest. V. Ecclesia Byzantino-Ruihena. Bruneum. V. Ad Limina. Budapestinum. Decretum Congr. de In­ stitutione Catholica quo Institutum Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 920 Iuris Canonici in Universitate Catholi­ ca Budapestinensi erigitur, 148. Officiale aucta una cum aliis, a S. P. homilia celebratur, 160. Ceka Respublica. V. Itinera Apostolica. Burkina Fasana. V. Legati Nationum. Centenariae Celebrationes. Homilia a S. C Canadae Foederatae Civitates. V. Legati Nationum. Candida Maria a Iesu (in saec.: Ioanna Iosepha Cipitria et Barrióla) (B.). Litt. Ap. quibus eidem Beatorum ho­ nores decernuntur, 248. Canonizationes. Consistorium publicum ad perorandas et perpendendas causas Beatarum Hedvigis et Teresiae Bene­ dictae a Cruce, 521. Cappellanus Apostolatus Maritimi Operae. V. Apostolatus maritimus. Caput Viride. V. Legati Nationum; Ad Limina. Caritas. De apostolatu caritatis in sociali vita, ad Episcopos Galliae, 822. Carolus Antonius Nicolaus Ancel (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Carolus Arnaldus Hanus (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Carolus Eraría Curuceta (B.). Beatorum honoribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. Carolus Renatus Collas du Bignon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Catacumbae. Fidei monumenta aetatis primaevae Christianismi, 35. Catechesis. Quid in ea requirat renovatio Ecclesiae: ad Galliae episcopos, 568; in Libano, V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espe­ rance nouvelle pour le Liban. Catechismus Ecclesiae Catholicae. Typica Latina editio foras datur, 819. Catharina Jarrige (B.). Decretum super miraculo, 69; Beatorum honoribus P. Remis habita ad commemorandum XV centenarium baptismatis Clodovei Francorum regis, 120; Nuntius S. P. Moderatori generali Congregationis Sanctissimi Redemptoris III saeculo expleto ab ortu S. Alfonsi Mariae de' Liguori missus, 141; Allocutio S. P. tertio cum dimidio saeculo ab Unione v.d. Uzhorod elapso, 163. « Centro Televisivo Vaticano »: Praeses, 431. Chilia. V. Basilicae minores. Christian Brothers. V. Congr. Fratrum Christianarum. Cittadini Catharina (Ven.). Decretum super virtutibus, 493. Civitas Vaticana. Praeses Pont. Commis­ sionis pro Statu Civ. Vat.: 734. Claudius Barnabas de Laurent de Mascloux (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Claudius Beguignot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Claudius Dumonet (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Claudius Iosephus Jouffret de Bonnefont (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Claudius Laplace (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Claudius Richard (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Clodoveus, rex Francorum. Allocutio a S. P. habita Remis XV expleto saeculo ab eius baptismate, 120. Coetus plenarii. Consilii (Pont.) a Iusti­ tia et Pace, 166; Consilii (Pont.) pro Index rerum analyticus 921 Familia, 482; Consilii (Pont.) de Cul­ tura, 565. V. Mira García Teresia (in relig. Tere­ sia a Iesu Infante Pragensi) (Ven.). Columbia. V. Ad Limina; Vicariatus Apostolicus. Congr. Doctrinae Christianae a Mislata, Valentia. V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Comitatus (Pont.) ad Iubilaeum anni MM parandum. Allocutio S. P. ad so­ dales coram admissos, 30; Secretarius generalis: 816. Commissio (Pont.) pro Archaeologia Sa­ cra. Allocutio S. P. ad sodales coram admissos, 35. Commissio (Pont.) de Bonis Culturalibus Ecclesiae: Subsecretarius, 879. Communio ecclesialis. Ad quosdam prae­ sules Columbiae, 41; ad quosdam epi­ scopos Insularum Philippinarum, 127; ad sacros praesules Zairis, 172; V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Communitates ecclesiales reformatae. Quid in dialogo oecumenico cum eis requi­ ratur in Libano. V. Libanum. Adhor­ tatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Concilium Oecum. Florentinum. V. Ecclesia Byzantino-Ruthena. Conferentia Episcoporum. V. Apostolatus maritimus. Congr. de Cultu Divino et Disciplina Sa­ cramentorum: Subsecretarii: 734; In­ structio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De qui­ busdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem: V. Laici. Congr. de Institutione Catholica: Decre­ tum quo Institutum Iuris Canonici in Universitate Catholica Budapestinensi erigitur, 148; Decretum quo Floren­ tiae Facultas Theologica Italiae cen­ tralis canonice erigitur, 730. Congr. Carmelitanarum Teresianarum. Missionariarum Congr. Filiarum a Iesu. V. Candida Maria a Iesu Cipitria y Barrióla (B.); Maria Antonia Bandrés y Elósegui (B.). Congr. Filiarum a Sancto Paulo. V. Alberione Iacobo (Ven.). Congr. Filiarum Mariae Auxiliatricis. V. Palomino Yenes Eusebia (Ven.). Congr. Franciscanarum missionariarum a Matre Divini Pastoris. V. Maria Anna Mogas Fontcuberta (B.). Congr. Fratrum Christianorum. V. Edmundus Ignatius Rice. Congr. Humilium Domini Servarum. V. Piamarta Ioannes Baptista (Ven.). Congr. Missionis S. Vincentii a Paulo. V. Ioannes Gabriel Perboyre (S.). Congr. Oblatorum B. M. V. Immaculatae. V. Eugenius Carolus Iosephus De Ma­ zenod (S.). Congr. Piarum Discipularum a Magistro. V. Alberione Iacobo (Ven.). Divino Congr. pro Clericis: Secretarius, 312; In­ structio, una cum aliis Dicasteriis edi­ ta: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sa­ cerdotum ministerium spectantem: V. Laici. Congr. pro Doctrina Fidei: Subsecreta­ rius, 509. Normae de agendi ratione in doctrina­ rum examine, 830. I. Praevium examen, 831. II. Studium Officio commissum, 831. III. Examen ordinaria forma peragen­ dum, 831. 922 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale IV. Examen forma urgenti peragen­ dum, 834. V. Sanctiones, 834. Congr. Sororum Bethlehemitarum. V. Maria ab Incarnatione (in saec. Rosal Maria Vincentia) (Ven.). Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibus­ dam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum mi­ nisterium spectantem: V. Laici. Congr. Sororum Conceptionistarum Mis­ sionariarum ab Institutione. V. Salles y Barangueras Maria a Monte Carmelo (Ven.). Congr. pro Gentium Evangelizatione. In­ structio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibus­ dam quaestionibus circa fidelium lai­ corum cooperationem sacerdotum mi­ nisterium spectantem: V. Laici. Congr. pro Institutis vitae consecratae et Societatibus vitae apostolicae: Praefec­ tus, 151; Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fi­ delium laicorum cooperationem sacer­ dotum ministerium spectantem: V. Laici. Congr. Sacerdotum a S. Corde Iesu. V. Leo Ioannes a S. Corde Iesu (in saec. Leo Gustavus Dehon) (Ven.). Congr. S. Familiae a Nazareth. V. Piamarta Ioannes Baptista (Ven.). Congr. Sororum a Bono Pastore. V. Alberione Iacobo (Ven.). Congr. Sororum Albertinarum. V. Congr. Sororum III Ordinis S. Francisci pauperibus inservientium. Congr. Sororum Angelicarum a S. Paulo. V. Ioanna Maria a Iesu Eucharistico (in saec. Flora Bracaval) (Ven.). Congr. Sororum a Misericordia pro Infir­ mis. V. Maria Raphaela (Sanctina Cimatti) (B.). Congr. Sororum Immaculatae Conceptio­ nis B. M. V. V. Maria Marcellina Darowska (B.). Congr. Sororum III Ordinis S. Francisci pauperibus inservientium. V. Jablonska Bernardina (in saec. Maria) (Ven.). Congr. Sororum Ursulinarum a Sancto Hieronymo de Somascha. V. Cittadini Catharina (Ven.). Congr. SS.mi Redemptoris. V. Alfonsus M. de' Liguori (S.); Ia­ nuarius Maria Sarnelli (B.). Congus. V. Legati Nationum; Ad Limina. Conscientia. Ad tirones studii Paeniten­ tiariae Apostolicae: de educatione con­ scientiae, 575. Consilia in Ecclesia particulari. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Cleri­ cis et aliis Dicasteriis edita: De qui­ busdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. Consilium Ecclesiarum. Quid requiratur in Libano in oecumenico dialogo cum eo. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une esperance nouvelle pour le Liban. Consilium (Pont.) a Iustitia et Pace. Al­ locutio S. P. iis qui plenario coetui in­ terfuerunt, 166. Congr. Sororum a Regina Apostolorum. V. Alberione Iacobo (Ven.). Consilium (Pont.) de Cultura: Secreta­ rius, 312; Allocutio S. P. ad eos qui plenario coetui interfuerunt, 565; Sub­ secretarius, 600. Congr. Sororum a S. Catharina V. et M. V. Protmann Regina (Ven.). Consilium (Pont.) de Legum Textibus interpretandis. Instructio, una cum 923 Index rerum analyticus Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem: V. Laici. Corpus Domini, festum. Nuntius a S. P. missus Episcopo Leonensi de festo Ss. Corporis Christi, occasione septingentesimi quinquagesimi anniversarii il­ lius festi institutionis, 47. Consilium (Pont.) de Spirituali Migran­ tium et Itinerantium Cura. V. Apostolatus maritimus. Croatia. V. Conventiones; ris; Dioeceses. Consilium (Pont.) pro Dialogo inter Re­ tio S. P. ad eos qui plenario coetui interfuerunt, 482. Cultura. Academiarum Pontificalium su­ biectum dialogi inter fidem et cultu­ ram, 176; Ad eos qui plenario coetui Pont. Consilii de Cultura interfuerunt, 565. Consilium (Pont.) pro Laicis. Instructio, Curia Romana. Allocutio S. P. ad Pa­ ligiones: Secretarius, 151. Consilium (Pont.) pro Familia: Allocu­ una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quae­ stionibus circa fidelium laicorum co­ operationem sacerdotum ministerium spectantem: V. Laici. Consistorium ordinarium publicum: Ordinariatus milita­ tres Cardinales et Romanae Curiae praelatos habita occasione Nativitatis Domini anni 1996 coram admissos, 459. Cyprus. V. Legati Nationum. ad D Canonizationes decernendas, 521. Constantinus Bojko (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Daniel Comboni (B.). Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decernuntur, 10. Constantinus Lukaszuk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Daniel Karmasz (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Conventiones. Inter Sanctam Sedem et Croatiae Rem Publicam de iuridiciali­ bus quaestionibus, 277; de communi­ cata in educationis culturaeque rebus opera, 287; de spiritali adiumento praestando christifidelibus catholicis, copiarum militiarum ac custodum Croatiae publicorum consortibus, 297; Inter Ap. Sedem et Liberum Statum Saxoniae, 613; Inter Ap. Sedem et Melitensem Rem Publicam de civili­ bus agnoscendis matrimoniorum cano­ nicorum effectibus necnon sententia­ rum iisdem super conubiis auctorita­ tum tribunaliumque ecclesiasticorum, 679; Inter Ap. Sedem et liberum Sta­ tum Thuringiae, 756. Declaratio Cor Iesu Gómez Vives (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). communis. S. P. una cum « Catholicos » Karekin I, De modo unionis Verbi incarnati, 90. Democratia. Allocutio S. P. eis qui ple­ nario coetui interfuerunt Consilii (Pont.) a Iustitia et Pace, 166. Deogratias a Sancto Augustino Palacios y del Río (Ven.). V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.). Diaconus. Fructus renovationis Ecclesiae in diaconibus. V. Libanum. Adhorta­ tio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Dialogus. Academiarum Pontificalium subiectum dialogi inter fidem et cul­ turam, 176. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 924 Dialogus oecumenicus. Quid in eo requi­ ratur in Libano cum Ecclesiis ortho­ doxis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espé­ rance nouvelle pour le Liban. Dialogus interreligiosum. In dioecesibus: Birmaniae, 100; Taprobanis, 111; Quid in eo requiratur in Libano. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Syno­ dum pro Libano: Une espérance nou­ velle pour le Liban. Dioeceses. V. Synodus. Additamentum ad Instructionem de Synodis dioecesa­ nis, de dioecesi ordinatione, de cleri disciplina, de oeconomica dioecesis ad­ ministratione. Dioeceses constituuntur: Guarenensis, 84; Baucana, 86; Portus Argentarti, 154; Rrësheniensis, 156; Lurinensis, 240; Sancti Petri de Macoris, 242; Bonaventurensis, 244; Kasana-Luveerina, 245; Lugasiensis, 246; Suchitepequensis-Retalhulensis, 270; Mangana, 437; Dharmapuriensis, 438; Matehualensis, 602; Monguensis, 673; Posegana, 674; Varasdensis, 676; Merlensis-Morenensis, 746; Kagiensis-Bandorensis, 748; Bagdorana, 817. Dioecesium fines mutaverunt: Zedocanae et Pinerensis, 308. Dioecesium novae denominationes: Solo- lensis-Chimaltenangensis, 72. Doctrina. Normae quoad agendi ratio­ nem Congr. pro Doctrina Fidei in doctrinarum examine, 830. Doctrina socialis. V. Democratia. Dominica dies. Officiale E Ecclesia. Parvus grex in Malaesia, 43; Communionis mysterium et renovatio structurarum communionis. V. Liba­ num. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Ecclesia Apostolica Armeniae. V. Declaratio communis. Ecclesia Byzantino-Ruthena. Allocutio S. P. tertio cum dimidio saeculo ab Unione v.d. Uzhorod elapso, 163. Ecclesia Syro-Malankarensis V. Eparchiae. Indiae. Edith Stein (B.). V. Teresia Benedicta a Cruce (B.). Edmundus Ignatius Rice (B.). Beato­ rum honoribus auctus a S. P. homilia celebratur, 27. Educatio iuventutis. Ad episcopos Malaesiae, 46; Quid in ea requiratur in Li­ bano. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espé­ rance nouvelle pour le Liban. V. Conventiones. Elias Leymarie de Laroche (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Elisabeth Ferrer Sobria (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ ti (B.). Eparchiae. Fructus renovationis Eccle­ siae in eis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Eparchiae constituuntur: Marthandomen- De celebrationibus ab­ sente presbytero. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quae­ stionibus circa fidelium laicorum co­ operationem sacerdotum ministerium spectantem. Dominiciana Respublica. V. Dioeceses; Legati Nationum. sis ex archieparchia Trivandrensi Syro­ rum Malankarensium in India, 436; Thuckalayensis ex archieparchia metro­ politana Changacherrensi Syro-Malaba­ rensium in India, 745. Episcopus. De missione Episcopi, 132; 170; 467; Fructus renovationis Eccle­ siae in episcopatu. V. Libanum. Adhor­ tatio Ap. post Synodum pro Libano: 925 Index rerum analyticus Une esperance nouvelle pour le Liban; V. Synodus. Additamentum ad Instruc­ tionem de Synodis dioecesanis agendis. De pastoralibus muneribus quae Codex Iuris Canonici concredit legum ferenda­ rum potestati Episcopi dioecesani, quoad munus docendi, sanctificandi et pascendi. Estonia. V. Legati Nationum. Erythraea. V. Legati Nationum. Eucharistia. De institutione festi Corpo­ ris Christi, V. Corpus Domini. Venera­ tio, adoratio et devotio erga SS. Sa­ cramentum fovendae, 48-52; De mini­ stro extraordinario sacrae communio­ nis. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. Eugenius Carolus Iosephus De Mazenod (S.). Litt. decret, quibus ei Sancto­ rum honores decernuntur, 265. Evangelium. De consuetudine habenda ad verbum Dei in praeparatione Iubi­ laei, 32. Evolutio. Nuntius a S. P. sodalibus Pont. Academiae Scientiarum missus, 186. Exarchia Ap. constituitur: Kosiciensis in Slovachia pro fidelibus Byzantini Ri­ tus, 439. Exsequiae. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. F Facultas Theologica. Decretum Congr. de Institutione Catholica quo Florentiae Facultas Theologica pro Italia centrali canonice erigitur, 730; Quid in ea re­ quirat renovatio Ecclesiae in Libano. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Familia. De opera pastoralis curae ad familias adiuvandas in dioecesibus Be­ nini, 104; Zairis, 173; Insularum Phi­ lippinarum, 543; Ad eos qui plenario coetui Pont. Cons. pro Familia inter­ fuerunt, 482; Fructus renovationis Ec­ clesiae in ea. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Fides. Academiarum Pontificalium su­ biectum dialogi inter fidem et cultu­ ram, 176. Fidelis Fuidio Rodríguez (B.). Beato­ rum honoribus auctus una cum pluri­ bus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. Finlandia. V. Legati Nationum. Florentia. Decretum Congr. de Institu­ tione Catholica quo in hac urbe Fa­ cultas Theologica Italiae centralis ca­ nonice erigitur, 730. Florentius Dumontet de Cardaillac (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Foederatae Civitates Americae Septemtrio­ nalis. V. Basilicae minores. Formatio. In dioecesibus Benini, 104, 106; Laicorum formatio in Gallia, 536. Franciscus D'Oudinot de la Boissière (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Franciscus François (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Franciscus Hunot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Franciscus Mayaudon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). G Gabriel Pergaud (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 926 Officiale Gallia. V. Ad Limina; Basilicae minores; Bi­ nera Apostolica. Iacobus Gapp (B.). Beatorum honoribus Georgius Edme Bene (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Iacobus Lombardie (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Germaniae Respublica Foederata. V. Legati Nationum. Iacobus Morellus Dupas (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). auctus una cum aliis, a S. P. homilia celebratur, 160. Iacobus Retouret (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Gervasius Protasius Brunei (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ianuarius Ghana. V. Legati Nationum. Maria Sarnelli (B.). Litt. Ap. quibus Beatorum honores eidem decernuntur, 157. Gran Giamahiria Araba Libica Popolare Socialista. V. Libya. Iesus Hita Miranda (B.). Beatorum ho­ Guatimala. V. Dioeceses. Ignatia a Sanctissimo Sacramento Pa­ scual P attardò (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Guido Maria Conforti (B.). Litt. Ap. quibus Beatus declaratur, 528. Ignatius Franczur (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Guinea Bissaviensis. V. Ad Limina. Hedvigis, Imagines B. M. V. nomine et auctoritate regina Poloniae, (B.). Decre­ tum super virtutibus, 423; Consisto­ rium publicum ad perorandam cano­ nizationis causam, 521; Decretum su­ per miraculo, 810. Hispania. V. Legati Nationum; Basilicae minores. Homilia. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. Hroznata (B.). V. Patroni caelestes. Hungaria. V. Basilicae Studiorum. noribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. minores; S. P. coronantur: illa quae sub nomine Nostrae Dominae « de Inde j o » pie co­ litur in templo oppidi v. d. La Fra­ guas intra fines dioec. Oxomensis-Sorianae, 17; quae sub titulo «Matris Consolationis » pie servatur Gnesnae in templo dicato B. M. V. in caelum Assumptae, 89; quae sub titulo « Ma­ tris Consolationis » in ecclesia paroe­ ciali loci v.d. Lubiszewo, in dioec. Pelplinensi, pie colitur, 530; quae pie servatur in Sanctuario loci v. d. « Ber­ dicev », ipsi B. M. V. de Monte Car­ melo dicato, in dioec. Zytomeriensi, 532; Imago B. M. V. ab ipso SS.mo coronata: Universitates I Iacobus Gagnot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). quae, sub titulo «Nicopeia» pie coli­ tur in ecclesia paroeciali Sanctae Ma­ riae a Victoria in oppido v.d. « San Vito dei Normanni» in archidioec. Brundusina-Ostunensi, 444. Immaculata Conceptio B. M. V., in Au­ stria. V. Basilicae minores. Index rerum analyticus Incarnatio. De modo unionis Verbi incar­ nati declaratio, 90; Incarnatio et homi­ num cultura, 177; De mysterio Incarna­ tionis in operibus S. Ambrosii, 228; Inculturatio. Opus pastorale ad recta in­ culturationem promovendam in dioe­ cesibus Benini, 103; Thailandiae, 119; Zairis, 172; Insulae Philippinae. V. Ad Limina; Basilicae minores. Ioanna Maria a Iesu Eucharistico (in saec. Flora Bracaval) (Ven.). Decre­ tum super virtutibus, 848. Ioannes Andrzejuk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). India. V. Eparchiae; Dioeceses. Ioannes Baptista de Bruxelles (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Indonesia. V. Legati Nationum. Ioannes Baptista Duverneuil (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Infirmi. De apostolatu pro eis. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Cleri­ cis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fide­ lium laicorum cooperationem sacerdo­ tum ministerium spectantem. Ioannes Baptista Guillaume (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Instituta educativa. Quid in eis requirat renovatio Ecclesiae. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Inst. Presbyterorum Reformatorum B. M. V. V. Petrus Casani (B.). Inst. Saeculare a Iesu Sacerdote. V. Alberione Iacobo (Ven.). Inst. Saeculare «Alianza en Jesús por María ». V. Amundarain Carmendia Antonius (Ven.). Inst. Saeculare a Maria Sanctissima Annuntiata. V. Alberione Iacobo (Ven.). Inst. Saeculare a Sancta Familia. V. Alberione Iacobo (Ven.). Inst. Saeculare a Sancto Gabriele Archan­ gelo. V. Alberione Iacobo (Ven.). 927 Ioannes Baptista Iacobus Aloisius Xave­ rius Loir (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Baptista Ignatius Petrus Vernoy de Montjournal (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Baptista Laborier du Vivier (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Baptista Ménestrel (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Baptista Souzy (B.). Beatorum honoribus auctus una cum Sociis et pluribus aliis, a S. P. homilia celebra­ tur, 92. Ioannes Bourdon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Franciscus Jarrige de la Morelie de Breuil (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Gabriel Perboyre (S.). Litt. de­ cret, quibus ei Sanctorum honores de­ cernuntur, 81. Ioannes Georgius Rehm (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Insulae Fisienses. V. Legati Nationum. Ioannes Grande Román (S.). Litt. de­ cret, quibus ei Sanctorum honores de­ cernuntur, 433. Insula Haitiensis. V. Legati Nationum. Ioannes Hunot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). 928 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Ioannes Iosephus Jugé de Saint-Martin (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Mopinot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Ioannes Nicolaus Cordier (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Iosephus a Virgine de Doloribus Rada y Royo (Ven.). V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.). Iosephus Imbert (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Iosephus Maria P eris Polo (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Iosephus Richardum a Sacro Corde Diez (Ven.). V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.). Iosephus Sala Picó (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Iraniae Respublica. V. Legati Nationum. Isidor us Bover Oliver (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Islanda. V. Legati Nationum. Israel. V. Legati Nationum. Italia. V. Basilicae minores; Legati Nationum. Itinera Apostolica. In Bosniam, 311; in Cekam Rempublicam, 311; in Liba­ num, 430; in Poloniam, 430; in Gal­ liam: Lutetias Parisiorum, 671; in Brasiliam, 733. Iubilaeum Anni Bis-Millesimi. Allocutio S. P. ad sodales Comitatus ad sollem­ Officiale nem Iubilaeum anni MM apparandum coram admissos, 30; visitatio peregri­ norum ad catacumbas Romanas occa­ sione Iubilaei, 37; de sensu Iubilaei ad episcopos Galliae, 650. lulianus Benignus a Sancto Nicolao a Tolentino Moreno y Moreno (Ven.). V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.). Iuvenes. Attentio eis danda in opere pa­ storali in Taprobane, 109; in Gallia, 568; Fructus renovationis Ecclesiae in eis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. J Jablonska Bernardina ria) (in saeculo: Ma­ (Ven.). Decretum super virtuti­ bus, 496; Decretum super miraculo, 811. Jiménez Malla Zephyrinus (Ven.). De­ cretum super martyrio, 420. K Kyrgystania. V. Legati Nationum. L Laici. Instructio edita a Congr. pro Cle­ ricis et aliis Dicasteriis de quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministe­ rium spectantem. Prooemium, 854. Theologica principia, 856. 1. Sacerdotium commune et sacerdo­ tium ministeriale, 856. 2. Unitas ac distinctio officiorum mi­ nisterialium, 858. 3. Ministerium ordinatum substitui non potest, 859. 4. Fidelium non ordinatorum in pa­ storali ministerio cooperatio, 860. Index rerum analyticus Practicae dispositiones, 861. Art. 1: Necessitas adhibendi vocabu­ lorum proprietatem, 861. Art. 2: De ministerio verbi, 863. Art. 3: De homilia, 864. Art. 4: De parocho et paroecia, 866. Art. 5: De cooperationis compagibus in Ecclesia particulari, 867. Art. 6: Celebrationes liturgicae, 869. Art. 7: Celebrationes dominicales ab­ sente presbytero, 869. Art. 8: Extraordinarius sacrae com­ munionis minister, 870. Art. 9: Apostolatus pro infirmis, 872. Art. 10: De iis qui matrimoniis assi­ stunt, 873. Art. 11: Minister baptismi, 873. Art. 12: De ductu in celebrandis ec­ clesiasticis exsequiis, 874. Art. 13: Necessaria selectio atque ap­ ta institutio, 874. Conclusio, 875. Laicus. Missio laicorum in dioecesibus Thailandiae, 115; Laicorum formatio in Gallia, 536; Fructus renovationis Ecclesiae in eis. V. Libanum. Adhor­ tatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Lazarus Tiersot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Legati Nationum. Allocutio S. P. eis­ dem: occasione novi anni 1997, 471; Coram admissi occasione traditionis litterarum sui muneris testium: Uruquariae, 77; Nepaliae, 77; Litoris Divi­ tis, 77; Insulae Haitiensis, 77; Congi, 77; Aethiopiae, 77; Ruandae, 77; Zimbabuae, 77; Maliae, 77; Africae Meri­ dionalis, 77; Insularum Fisiensium, 77; Capitis Viridis, 77; Indonesiae, 77; Austriae, 150; Hispaniae, 150; Erythreae, 150; Singapurae, 150; Burkinae Fasanae, 150; Pakistaniae, 150; Estoniae, 150; Tanzaniae, 150; Austra­ liae, 150; Ghanae, 150; Kyrgystaniae, 150; Albaniae, 262; Litoris Eburnei, 262; Israelis, 311; Mauricii, 311; Finlandiae, 311; Cypri, 311; Melitae, 311; Siriae, 311; Islandae, 311; Banglade- 63 - A. A S 929 siae, 311; Sudaniae, 311; Algeriae, 311; Reipublicae Islamicae Iranianae, 430; Reipublicae Dominicianae, 430; Argentinae, 509; Aequatoriae, 598; Italiae, 671; Sui iuris Militaris Ordinis Melitensis, 733; Germaniae, 733; Marochii, 815; Romaniae, 815; Canadae, 815; Peruviae, 878. Lentini Dominicus (Ven.). Decretum super miraculo, 504. Leo a Virgine de Rosario Inchausti y Minteguía (Ven.). V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonza­ ga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.). Leo Ioannes a S. Corde Iesu (in saec. Leo Gustavus Dehon) (Ven.). Decre­ tum super virtutibus, 842. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban, 313. Litus Eburneum V. Legati Nationum. Litus Dives. V. Legati Nationum. Introduction, Un Synode pour l'espé­ rance, 313. Chap. I: Situation actuelle de l'Église catholique au Liban, 318. Unité et diversité, 318. L'Eglise catholique au Liban à la sui­ te des événements récents, 320. Avec les autres Églises et Communau­ tés chrétiennes au Liban, 322. Relations avec les fidèles des religions monothéistes, et en particulier avec les musulmans, 323. Sécularisation et monde moderne, 325. Les chrétiens dans la société civile, 325. Chap. II: Dans l'Église, fonder son espé­ rance sur le Christ, 327. Appel à l'espérance, 327. I. L'Église, mystère de communion, 327. Dimensions de ce mystère, 327. Communion dans l'Esprit Saint, souf­ fle divin d'unité dans la diversité, 330. 930 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale II. Le Christ est l'espérance des chré­ tiens, 333. Le Christ, Bon Pasteur de son Peu­ ple, 333. Le Christ, lumière véritable du mon­ de, 335. Le Christ, Puissance de Dieu, 340. Chap. III: Synode pour le renouveau de l'Église, 342. Convocation et travaux du Synode, 342. L'Esprit Saint, agent de renouveau, 343. I. Les sources et les fruits du renou­ veau, 344. La Parole de Dieu, 344. La Tradition apostolique, 346. La Liturgie, 347. La prière personnelle et communau­ taire, 349. II. Le renouveau des personnes, 350. Les fidèles laïcs, 350. La famille, 352. Les femmes, 354. Les jeunes, 356. Les religieux et les religieuses, 357. La vie religieuse apostolique, 360. La vie monastique, 361. Les ministères ordonnés, 363. L'épiscopat, 364. Le presbytérat, 366. Le diaconat, 367. III. Le renouveau des structures de communion, 367. Édifier ensemble le Corps du Christ, 367. Les parroisses, 368. Les éparchies, 371. Les patriarcats, 372. IV. Invitation au renouveau pastoral, 373. La catéchèse, 373. Instituts d'enseignement supérieur, 377. La Faculté ecclésiastique de théologie, 378. La pastorale des vocations, 380. Chap. IV. La communion, 381. L'Église, Corps du Christ, 381. I. La communion au sein de l'Église catholique au Liban, 382. Au Liban, 382. Avec l'ensemble de l'Église catholique au Moyen-Orient, 385. Avec les communautés catholiques de la diaspora, 386. Avec l'ensemble de l'Église catholi­ que, 386. IL Le dialogue avec les Égl ises ortho­ doxes, 387. III. Les liens avec les Communautés ecclesiales issues de la Réforme, 389. IV. Le Conseil des Églises au MoyenOrient, 389. Chap. V. L'Église catholique au Liban engagée dans le dialogue inter-religieux, 390. Un vrai dialogue, 390. I. Le dialogue islamo-chrétien, 390. II. La convivialité, 391. III. Solidarité avec le monde Arabe, 392. IV. L'édification de la société, 393. V. La Paix et la réconciliation, 395. Chap. VI. L'Église au service de la so­ ciété, 398. Porté sociale de la mission de l'Église. 398. I. Le service social, 398. II. La gestion des biens de l'Église, 400. III. Le service éducatif, 402. Les écoles et les centres académiques catholiques au Liban, 402. Les universités et les instituts catholi­ ques, 404. IV. Service de l'information, 406. V. Engagement politique, 406. VI. Droits de l'homme, 408. Conclusion, 411. V. Itinera Apostolica Libya v. d. Gran Giamahiria Araba Libi­ ca Popolare Socialista. V. Nuntiatura Ap. Index rerum analyticus 931 Liquidazione. Rescriptum Secretariae Status ex Audientia SS.mi, 796; Ad­ nexum A: Norme per la liquidazione, 797. Maria a Mirabilibus Iesu (in saec.: Ma­ ravillas Pidal y Chico de Guzmán) (Ven.). Decretum super virtutibus, 500. Liturgia. Fons renovationis Ecclesiae: ad Galliae episcopos, 557; in Libano, V. Libanum. Adhortatio Ap. post Syno­ dum pro Libano: Une espérance nou­ velle pour le Liban. Celebrationes litur­ gicae. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fidelium laicorum cooperationem sacerdotum ministerium spectantem. Maria a Monserrat Llimona Planas (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Lucas Bojko (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). M Malaesia. V. Ad Limina. Malia. V. Legati Nationum. Marcella a Sancto Thoma Navarro (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Marcellus-Oaucher Labiche de Reignefort (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Marcus a Krizevci (S.). Litt. decret, quibus ei Sanctorum honores decer­ nuntur, 5. Maria ab Assumptione Mongoche Horns (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria ab Incarnatione (in saec. Rosal Maria Vincentia) (Ven.). Decretum super miraculo, 666. Maria a Calvario Romero Clariana (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria a Iesu (in saec.: Aemilia d'Oultremont) (Ven.). Decretum super mira­ culo, 426. Maria Anna Mogas Fontcuberta (B.). Beatorum honoribus aucta a S. P. ho­ milia celebratur, 28; Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decernuntur, 440. Maria Antonia Bandrés y Elósegui (B.). Decretum super miraculo, 67. Maria a Pace López García (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria a Rosario Colpe Ibáñez (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria a Succursu Jiménez Baldoví (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria a Suffragio Orts Baldó (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria Bernarda Butler (B.). Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decer­ nuntur, 8. Maria Conceptio Martí Local (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria Dolores Suris Brusola (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria Gratia de San Antonio (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ tí (B.). Maria Marcellina Darowska (B.). Bea­ torum honoribus aucta a S. P. homi­ lia celebratur, 28. Marianistae. V. Societas Mariae. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 932 Maria Raphaela (in saec.: Sanctina Ci­ matti) (B.). Litt. Ap. quibus ei Bea­ torum honores decernuntur, 12. Maria Sagrario a S. Aloisio Gonzaga (in saec. Elvira Moragas Cantarero) (Ven.). Decretum super martyrio, 839. Maria Virgo Beata. De doctrina marialis S. Ambrosii, 238. Emmanuelis (Ven.). De­ cretum super martyrio, 835. Iuridici Michael Wawrzyszuk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). aspectus matri­ monii ad personas quod attinet ad Romanae Rotae praelatos auditores, 487; De iis qui matrimoniis assistunt. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fi­ delium laicorum cooperationem sacer­ dotum ministerium spectantem. Mauritania. V. Ad Limina. Mauritii Insula. V. Legati Nationum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ Liban; de unitate et diversitate cum aliis officiis ministerialibus et de im­ possibilitate substituendi ministeria ordinata. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dica­ steriis edita: De quibusdam quaestio­ nibus circa fidelium laicorum coopera­ tionem sacerdotum ministerium spec­ tantem. Ministerium verbi. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quae­ stionibus circa fidelium laicorum co­ operationem sacerdotum ministerium spectantem. Mira García Teresia (in relig. Teresia a Iesu Infante Pragensi) (Ven.). Decre­ tum super virtutibus, 663. Maximus Hawryluk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Missio ad gentes. In Columbia, 39. Melchior Grodziecki (S.). Litt. decret, quibus ei Sanctorum honores decer­ nuntur, 5. Melita. V. Legati Nationum; Conventiones. Missionarii Comboniani Cordis Iesu. V. Daniel Comboni (B.). Monastica vita. Fructus renovationis Ec­ clesiae in ea. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Mexicum. V. Praelaturae; Dioeceses. Michael Archangelus (S.) (S.), in Polonia. V. Basilicae minores. Ministeria ordinata. Fructus renovatio­ nis Ecclesiae in eis. V. Libanum. bano: Une espérance nouvelle pour le Martinus Martínez Pascual (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Matrimonium. Michael Nicephorus Hryciuk (vel Gryciuk) (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). grantibus dicatum missus, 136. Marochium. V. Legati Nationum. Sierra Michael Bernardus Marchand (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Migrantes. Nuntius S. P. ob diem mi­ V. Patroni caelestes. Martín Officiale Moralis theologia. Principiorum et me­ et Florianus Michael Aloisius Brulard (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). thodi moralis theologiae S. Alfonsi M. de' Liguori valores, 141. Moralis vita. Ad tyrones studii Paeni­ tentiariae Apostolicae: de educatione conscientiae, 575. 933 Index rerum analyticus Mulier. Allocutio S. P. ad eos qui con­ ventui «de mulieribus» interfuerunt, 303. Fructus renovationis Ecclesiae in fovendam, 191; Christifidelibus in Si­ na, 254; Presbyteris universis, 657. eis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une esperance nouvelle pour le Liban. O Oecumenismus. In regione Birmaniae, 100; in Libano, 322. N Onuphrius Wasiluk (B.). V. Vincentius Lewoniuk (B.). Natalis Hilarius le Conte (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Opera Apostolatus Maritimi. V. Apostolatus maritimus. Nativitas B. M. V., in Polonia. V. Basilicae minores. Oratio personalis et communitaria. Fons Nativitas D. N. I. C. Allocutio S. P. Patribus cardinalibus praesulibus praelatis et officialibus Romanae Cu­ riae occasione Nativitatis anni 1996, 459; Nuntius televisificus in die Nati­ vitatis D. N. Iesu Christi, anni 1996, 490. Nepalia. V. Legati Nationum; Praefectura Ap. Nicolaus Savouret (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Nicolaus Tabouillot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Nieves Elia a Succursu (Ven.). Decre­ tum super martyrio, 589. Nigeria. V. Vicariatus Ap. Nominationes: e Secretaria Status: 78, renovationis Ecclesiae. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Ordinariatus Militaris conditur: in Croa­ tia, 601. Ordo Augustinianorum Recollectorum. V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonza­ ga (Ven.). Ordo Carmelitanus Discalceatorum. V. Maria a Mirabilibus Iesu (in saec.: Maravillas Pidal y Chico de Guzmán) (Ven.); Teresia Benedicta a Cruce (in saec. Edith Stein) (B.); Maria Sagra­ rio a S. Aloisio Gonzaga (in saec. El­ vira Moragas Cantarero) (Ven). Ordo Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum. V. Petrus Casani (B.). 151, 207, 262, 312, 431, 509, 598, 671, 733, 815, 878; e Congr. pro Gentium Evangelizatione, 206, 729. Ordo Hospitalarius S. Ioannis a Deo. V. Ioannes Grande Román (S.). Nuntiaturae Ap. constituuntur: in Repu­ Ordo Sancti Augustini. V. Nieves Elia a Succursu (Ven.). blica Tadzikistaniae, 15; in Republica Turkmenistaniae, 15; in Lybia, 276; in Republica Angolae, 818. Nuntii a S. P. dati: Ob diem migranti­ bus dicatum, 136; R. P. Moderatori generali Congregationis Sanctissimi Redemptoris III saeculo expleto ab ortu S. Alfonsi Mariae de' Liguori, 141; Ad sodales Pontificiae Academiae Scientiarum, 186; Ob diem ad pacem Otto Neururer (B). Beatorum honoribus auctus una cum aliis, a S. P. homilia celebratur, 160. P Paenitentiaria Apostolica. Ad tirones studii Paenitentiariae Ap.: de educa­ tione conscientiae, 575. Acta Apostolicae Sedis - Commentarium 934 Palomino Yenes Eusebia (Ven.). Decre­ tum super virtutibus, 679. Paroecia. Fructus renovationis Ecclesiae in eis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espe­ rance nouvelle pour le Liban; V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Cleri­ cis et aliis Dicasteriis edita: De quibusdam quaestionibus circa fide­ lium laicorum cooperationem sacerdo­ tum ministerium spectantem. Paschalis Carda Saporta (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Patriarchatus. Fructus renovationis Ec­ clesiae in eis. V. Libanum. Adhortatio < Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Patroni caelestes confirmantur: Sanctus Michael Archangelus archidioec. Torontinae, 16; B. M. V. a Rosario ar­ chidioec. Vancuveriensis, 24; B. M. V. de Fatima dioec. Sancti Mauri in Bra­ silia, 247; Beatus Hroznata, martyr, dioec. Pilsinensis, 445; B. M. V., titu­ lo « Nossa Senhora da Vitoria » invo­ cata, Status Piauhyensis in Brasilia, 751; B. M. V., titulo « Nuestra Señora de Cocharcas » invocata, Abancaiensis dioec, in Peruvia, 752. Paulus Ioannes Charles (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Pax. Nuntius ob diem ad pacem foven­ dam a. 1997, 191; Ad Oratores Natio­ num, 471; Quid requiratur in Libano ad pacem fovendam. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Pensioni, Regolamento. Rescriptum Se­ cretariae Status ex Audientia SS.mi, 796; Adnexum B: Revisione degli Artt. 11 e 24 del Regolamento Pensio­ ni, 804. « Peregrinatio ad Petri Sedem ». Praeses, 816. Perfectio Officiale christianae vitae. De opere S. Ambrosii ad christifideles in via perfectionis ducendos, 233. Peruvia. V. Dioeceses; Legati Nationum. Petrus Casani (B.). Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decernuntur, 19; Bea­ torum honoribus auctus una cum pluri­ bus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. Petrus Iosephus Legroing de la Romagère (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Petrus Cabilhaud (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Petrus Jarrige de la Morelie de Puyredon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Petrus Michael Noël (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Beatorum honoribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebra­ tur, 92; Litt. Ap. quibus ei et sociis Beatorum honores decernuntur, 523. Petrus Sulpitius Christophorus Faverge (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Petrus Yrieix Labrouhe de Laborderie (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Philippus Ceryluk (vel Kiryluk) V. Vincentius Lewoniuk (B.). (B.). Philippus Papon (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Philippus Ripoll (B.). Beatorum hono­ ribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92. Piamarta Ioannes Baptista (Ven.). cretum super miraculo, 704. Piauhyensis Status in Brasilia. V. Patroni caelestes. Pilsinensis dioec. V. Patroni caelestes. De­ Index rerum analyticus 935 Politica vita. Quid in ea requiratur in Religiones monotheistae. Relationes Ec­ Libano ex parte christifidelium catho­ clesiae Catholicae in Libano cum alüs religionibus, 323. licorum. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espé­ rance nouvelle pour le Liban. Polonia. V. Basilicae minores; Itinera Apostolica. Praefectura Ap. constituitur: Nepaliana, 269. Religiosi. De cura religiosorum in dioe­ cesibus Thailandia©, 118; Fructus re­ novationis Ecclesiae in eis. V. Liba­ num. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Religiosi vitae apostolicae. Fructus reno­ Praefectura Rerum Oeconomicarum S. Se­ dis: Secretarius, 151; Praeses, 816. Praelaturae Ap. nova denominatio: Can- cunensis-Chetumaliensis , 7 1 . Praelaturae Ap. sedis mutatio: Chetuma­ liensis, 71. vationis Ecclesiae in eis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Romania. V. Ad Limina; Legati Nationum. Rotae Romanae Tribunal. Allocutio S. P. Presbyter. Nuntius S. P. universis Eccle­ siae presbyteris missus recurrente Fe­ ria V in Cena Domini, 637; Actio et formatio presbyterorum in Malaesia, 44; in Gallia, 477; Fructus renovatio­ ad praelatos auditores coram admis­ sos, 486. Ruanda. V. Legati Nationum. nis Ecclesiae in presbyteris. V. Liba­ S num. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Présentation Brothers. V. Edmundus Ignatius Rice (B.). Protmann Regina (Ven.). Decretum su­ per virtutibus, 698. Provisiones Ecclesiarum: e Congr. pro Episcopis: 74, 147, 201, 260, 309, 428, 506, 668, 727, 813, 851; e Congr. pro Gentium Evangelizatione: 203, 507, 728; e Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus: 53, 307, 695. R Raimundus Petiniaud de Jourgnac (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Recaredus Centelles Abad (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Sacerdotium. Theologica principia circa sacerdotium commune et sacerdotium ministeriale. V. Laici. Instructio, una cum Congr. pro Clericis et aliis Dica­ steriis edita: De quibusdam quaestio­ nibus circa fidelium laicorum coopera­ tionem sacerdotum ministerium spec­ tantem. Salles y Barangueras Maria a Monte Carmelo (Ven.). Decretum super vir­ tutibus, 586. S. Anna, in Chilia. V. Basilicae minores. Sancti Mauri in Brasilia, dioec. V. Patroni caelestes. Ss. Sacramentum, in Uruquaria. V. Basilicae Minores. Sanctorum honores decernuntur: Marco a Krizevci, 5; Melchiorri Grodziecki, 5; Ioanni Gabrieli Perboyre, 81; Ioanni Grande Román, 433. 936 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale S. Ioannes Baptista, in Uruquaria. V. Basilicae minores. Slomëek Antonius Martinus (Ven.). cretum super virtutibus, 55. S. Slovachia. V. Exarchiae. Ludovici in Foederatis Americae Septemtrionalis. V. Basilicae minores. Civitatibus De­ Socialis actio. V. Democratia. S. Michael Archangelus. V. Patroni caelestes. Societas civilis. Ecclesia et christifideles in hodierna societate Libanensi. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Syno­ dum pro Libano: Une espérance nou­ velle pour le Liban. S. Pontianus, in Uruquaria. V. Basilicae minores. S. Vincentius de Paul, in Polonia. V. Basilicae minores. Societas Iesu. V. Stephanus Pongrácz (S.); Melchior Grodziecki (S.); Praefectura Ap. S. Xystus, in Gallia. V. Basilicae Minores. Sacerdos. V. Presbyter. Saxonia, Status liber. V. Conventiones. Societas Mariae. V. Carolus Eraña Guruceta (B.); Fi­ delis Fuidio Rodríguez (B.); Iesus Hi­ ta Miranda (B.); Otto Neururer (B.). Scientia. Ad Pont. Academiae Scientia­ rum sodales, 186. Societas Pia a Sancto Paulo Apostolo. V. Alberione Iacobo (Ven.). Scipio Hieronymus Brigéat de Lambert (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Societas Sancti Patritii pro ad Exteros. V. Vicariatus Ap. Scriptura Sacra. In opere evangelizatio­ nis et institutionis ecclesialis s. Am­ brosii, 225; Fons ecclesialis renovatio­ nis. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Societas (Pia) S. Francisci Xaverii pro exteris missionibus. V. Guido Maria Conforti (B.). Sebastianus Loup Hunot (B.). V. Ioannes Baptista Souzy (B.). Senegalia. V. Ad Limina. Tribu­ Sinae Nuntius S. P. Christifidelibus in Sinis degentibus missus, 254. Singapura. V. Ad Limina; Legati Nationum. Siria. V. Legati Nationum. Societas Sororum a Maria Reparatrice. V. Maria a Iesu (in saec.: Aemilia d'Oultremont) (Ven.). Sovranus Militaris Ordo Melitensis. V. Legati Nationum. Secretaria Status. Assessor: 600. Signaturae Romanae Supremum nal. Secretarius: 80. Missionibus Spes. Christus, christifidelium spes. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Syno­ dum pro Libano: Une espérance nou­ velle pour le Liban. Spiritus Sanctus. Principium communio­ nis ecclesialis agens renovationem ec­ clesiae. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espé­ rance nouvelle pour le Liban. Stephanus Pongrácz (S.). Litt. decret, quibus ei Sanctorum honores decer­ nuntur, 5. Index rerum analyticus Sudania. V. Legati Nationum. 937 T Synodus dioecesana. Instr. Congregatio­ num pro Episcopis et pro gentium evangelizatione de Synodis agendis. Prooemium, 706. Taprobane. V. Ad Limina. Tadzikistania. V. Nuntiatura Ap. I. Introductio de synodi dioecesanae indole et fine, 708. Tanzania. V. Legati Nationum. II. Synodi compositio, 711. III. Synodi convocatio et praeparatio, 713. A. Convocatio, 713. B. Praeparatoria commissio et synodi ordo, 714. C. Praeparandae synodo momenta, 715. 1. Spiritalis et catechetica et divulga­ tiva praeparatio, 716. 2. Dioecesis interrogatio, 716. 3. Quaestionum definitio, 717. IV. Synodi actio, 717. V. Declarationes et synodalia decreta, 720. Teresia a Sancto Ioseph Duart Roig (B.). V. Angela a Sancto Ioseph Lloret Mar­ ti (B.). Additamentum' ad Instructionem de Synodis dioecesanis agendis, 722. Pastoralia munera quae Codex Iuris Canonici concredit legum ferendarum potestati Episcopi dioecesani, 722. I. Quo pacto munus docendi factitari debeat, 723. II. Qua via munus sanctificandi sit exsequendum, 724. III. Quomodo exerceatur munus pa­ scendi oporteat, 725. 1. De dioecesi ordinatione, 725. 2. De cleri disciplina, 726. 3. De oeconomica dioecesis admini­ stratione, 726. Synodus Episcoporum. Subsecretarius, Episcoporum pro Teresia Benedicta a Cruce (in saec. Edith Stein) (B.). Consistorium publicum ad perorandam canonizationis cau­ sam, 521. Decretum super miraculo, 808. Tertius Ordo Saecularis Sancti Dominici. V. Catharina Jarrige (B.). Thailandia. V. Ad Limina. Thuringia, Status liber. V. Conventiones. Timoria Orientalis. V. Dioeceses. Torontina archidioec. V. Patroni caelestes. Toussaint Petrus Libano. Adhort. Ap. postsynodalis: Une espé­ rance nouvelle pour le Liban. V. Libanum. Synodus peculiaris cae, 878. Episcoporum Decretum su­ Traditio Apostolica. Fons renovationis Ecclesiae. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Libano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Turkmenistania. V. Nuntiatura Ap. U 599. Synodus (Ven.). per virtutibus, 592. Uganda. V. Dioeceses. Unio ecclesialis. De ministerio unitatis s. Ambrosii, 236. Ameri­ Unio « Uzhorod ». Allocutio S. P. tertio cum dimidio saeculo ab ea elapso, 163. 938 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Unio Verbi incarnati. De modo unionis: V. Declaratio Communis. Unitas et diversitas in Ecclesia. In ho­ diernis adiunctis Ecclesiae Catholicae in Libano, 318. Universitates Studiorum. Decretum Congr. de Institutione Catholica quo Institutum Iuris Canonici in Universi­ tate Catholica Budapestinensi erigitur, 148; Quid in apostolato educativo re­ quiratur in Libano. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. Uruquaria. V. Legati Nationum; Basilicae minores. V Vancuveriensis archidioec. V. Patroni caelestes. Venetiola. V. Dioeceses. Verbum Dei incarnatum. Declaratio de modo unionis Verbi in­ carnati a S. P. et Karekin I Catholico Ecclesiae Apostolicae Armeniae, 90. Verbum Dei. V. Scriptura Sacra. Vicariatus Apostolici conduntur: Inirida- Officiale V. Vincentius a Sancto Aloisio Gonza­ ga (in saec. Vincentius Soler Munár­ riz) (Ven.). Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga (in saec. Vincentius Soler Munárriz) (Ven.) et VI socii. Decretum super martyrio, 835. Vincentius Lewoniuk et XII socii una cum Sociis a S. P. homilia cele­ bratur, 27; Litt. Ap. quibus ei et So­ ciis Beatorum honores decernuntur, 273. Vincentius Vilar David (B.). Beatorum honoribus auctus una cum pluribus aliis, a S. P. homilia celebratur, 92; Litt. Ap. quibus ei Beatorum honores decernuntur, 526. Visitatio B. M. V., in Polonia. V. Basilicae minores. Vita. V. Academia (Pont.) pro Vita; Acade­ mia (Pont.) Scientiarum. Vocationes. De promotione vocationum in dioecesibus Benini, 105; de cura eo­ rum ad Episcopos Galliae, 579; Quid in eis promovendis requirat renovatio Ecclesiae in Libano. V. Libanum. Adhortatio Ap. post Synodum pro Li­ bano: Une espérance nouvelle pour le Liban. nus, 152; Bomadiensis, 272. Vietnamia. V. Ad Limina. (B.) martyres. Beatorum honoribus auctus Z Zairis. V. Ad Limina. Villelmus Plaza Hernández (B.). V. Petrus Ruiz de los Paños y Angel (B.). Zambia. V. Dioeceses. Vincentius a Sancto Aloisio Gonzaga Pí­ nula e Ibáñez (Ven.). Zimbabua. V. Legati Nationum. CORRIGENDA DELENDA ADDENDA An. et vol. LXXXIX (1997) pag. 38 linea 2: loco Columbiae legatur Columbiae pag. 107 linea 22: loco Taprobanes legatur T aprobarás pag. 213 linea 9: loco laico viro legatur christifideli laico pag. 213 linea 11: loco in ritibus legatur in muneribus pag. 254 linea 2: loco Sina legatur Sinis pag. 599 linea 23: loco » ( maggio) legatur giugno pag. 740 linea 23: loco Kosice legatur KoSice pag. 740 linea 24: loco Kosice legatur Koëice pag. 740 linea 28: loco Joudan legatur Jourdan pag. 741 linea 39: loco Zbigniev legatur Zbigniew pag. 851 linea 12: loco — (= die 18 Novembris 1997) legatur die 19 No­ vembris pag. 869 linea 20: loco Planeticam legatur Planetam pag. 872 linea 31: loco In IV Sent., d. 4, q. un. legatur In IV Sent., d. 23, q. 2, a. 1 a. pag. 876 linea 27: loco constitutiones legatur consuetudines OCTOGESIMUM NONUM VOLUMEN COMMENTARII OFFICIALIS ACTA APOSTOLICAE SEDIS ABSOLVITUR DIE XXXI DECEMBRIS MCMXCVII TYPIS VATICANIS