CODICIS
IURIS CANONICI
FONTES
CURA

EM! PETRI Card. GASPARRl
EDITI

Ό LΌΜEN V
CURIA ROMANA
51ST. _ S. C. de SACRAMENTIS
r c

- A. 1573-1760

MCMXXX

Eifius Petrus Card. Gasparri sibi reservat lus proprietatis in
haec Collectanea sicut in Codicis Praefationem, Fontium
Annotationes et Indices Analytlco-Alphabeticos.

ELENCHUS OPERUM
AD QUAE PRO REPERIENDIS FONTIBUS IN HOC VOLUMINE RELATIS

VIRI STUDIOSI

Bullarum

REMITTUNTUR.

Privilegiorum ac Diplomatum Romanorum Pontificum Amplissima Collectio,

opera et studio Caroli Cocqueli.nes, Romae (1739-1744). Sumptibus Hieronymi Mainardi.

Benedicti Papae XIV, Btiliarium, Romae (1746-1757). Typis S. C. de Propaganda
Fide.
Acta Sanctae Sedis, Romae (1S65, sq.).

Acta Apostolicae Sedis, Romae (1909, sq.). Typis Polyglottis Vaticanis.
A. Bizzarri, Collectanea in usum Secretoriae S, C. Episcoporum et Regularium, Romae

(1885). Typographia Polyglotta S. C. de Prop. Fide.

Collectanea S. Congregationis de Propaganda Fide, Romae (1907) Typographia Poly­
glotta S. C. de Prop. Fide.
Concilium Romanum in Sacrosancta Basilica Lateranensi celebratum a. 1725, Romae

(1764) Barbiellini.

Decreta Authentica Congregationis Sacrorum Rituum ex actis eiusdem collecta eiusque
auctoritate promulgatu, Romae (1898-1912) Typographia Polyglotta S. C. de Prop. Fide.

Typis Polyglottis Vaticanis.
F. Lucii Ferraris, Bibliotheca canonica iuridica moralis theologica, Romae (1885-1899).

Ex Typographia Polyglotta S. C. de Prop. Fide.
Liber Decretorum S. C. Concilii.
Liber Litterarum S. C. Concilii.
Liber Visitationis S. C. Concilii.

Salvatoris Paixottini, Collectio omnium conclusionum et resolutionum apud S. C.

Cardinalium S. Concilii Tridcntini, Romae (1868-1893). Typis S. C. de Prop. Fide.
Positiones S. C. Concilii.

Reg. Ep. - Regesta Episcoporum.

Thesaurus Resolutionum Sacrae Congregationis Concilii, a. 1718, sq.

INDEX FONTIUM
QUI IN HOC VOLUMINE REFERUNTUR

III. - CURIA ROMANA

3. - S. C. Consistorlalls.
N.
2056.

PAG.

S. C. Consist., 12 nov. 1908..........................................

1

2057.
2058.

»

7 ian. 1909.......................... ,..............

3

»

Romana, 29 ian. 1909..................................

3

2059.

»

27 fcbr. 1909........................................

5

2060.

»

Romana, 8 iul. 1909....................................

5

2061.

»

Romana, 6 aug. 1909..................................

6

..

14

Romana, 10 dcc. 1909 ............. .................

2062.
2063.

»

Romana, 10 dcc. 1909.................................

14

2064.

»

dccr. 31 dec. 1909....................................

14

2065.

>

2066.

Ordo servandus in relatione de statu cedes., 31 dcc. 1909 ...

17

21 ian. 1910.......................... ......... ......

32

2067.

»

14 mart. 1910.........................................

32

2068.

»

14 mart. 1910.........................................

33

2069.

»

Romana, 15 mart. 1910................................

33

2070.

»

15 apr. 1910................................. .........

33

2071.

*

21 apr. 1910.................................

34

2072.

»

2 maii 1910...........................................

34

2073.
2074.

»

16 aug. 1910...........................................

34

dccr. Maxima cura, 20 aug. 19x0.......................

35

2075.
2076.

•

dedar. 25 sept. 19x0..................................

45

>

3 oct. 19x0..........................................

46

»·

deelar. 25 oct. 19x0......... ..........................

47

»

dccr. 18 nov. 1910....................................

48

Romana, xx fcbr. 1911 ...............................

49

2077.
2078.
2079.
2080.

>

2081.

»

e

..

50

24 mart. 1911........................................

50

2082.

Romana, 28 nov. 1911.........................

51

2083.

dccr. 15 fcbr. 19x2....................................

51

litt. circulares x6 iul. 1912 ... ......................

52

i mari. 1911.......................................

2084.

•

2085.

»

2086.

2087.

*

2088.

»

dccr. io dcc. 19x2....................................

57

dccr. 9 mai i 1913......................................

58

doctor. 27 fcbr. 1914..................................

58

dccr. 25 mart. 19x4...............

59

2089.

dedar. 6 dec. 1914......

62

2090.

Statuum Foederatorum Americae Septentr., 28 iun. 1915··

63

Index Fontium
PAG.

66
5 iui. IQ15 ........
dccr. 31 mart. 1916 ....
dedar. 31 mart. 1916 ..

S. c. Consist

2093·
2094.

66
67
69

dccr. 25 iul. 1916....

72

KererWen., io febr. 1917

74

2095·
2096.

25 apr. 1917........

4. - S. C. de Sacramentis
75
76

Sacramentis, Parmen, et aliarum, 14 mail 1909 ..
S. C. de

2097·
2098.

Friburgen., 15 aug. 1909.......
76

Venetiorum, 16 aug. X9°9.......

•

76

2099»
2100.

deer. 7 mart. 1910 ..........
Romana et aliarum, 13 mart. 19x0
Romana et aliarum, 29 iul. 1910 ..

•
»
»

2101.

2102.

dccr. 8 aug. 1910............
Mohilovien., 16 dec. 1910......

»

2103.
2104.

instr. 6 mart. 1911 ..........

•

2105.
2106.

77
80

2107.

dccr. 3 iun. 1912...........
Romana et aliarum, 23 dee. 1912 .

2108.

Romana et aliarum, x 1 apr. 1913 .

•

21 to.

2111.
»

88
89

94

»

95
96

29 apr. 1915................

25 iun. 1915................

28 ian. 1916...............
•

88

Meliten,, 22 mart. 19x5......

2113.
2114.

85

90
90

28 nov., 18 dec. 19x4.......

2109.

80

31 ian. 1916......... ,....

99
101

25 febr. 1916..............

ÎOX

2116.

17 nov. 1916............. .

103

2117.

19 ian. 1917..............

104

•

5. - S. C. Concilii.
2118.

s. c. c.. a. 1573.................
2119.
»
Hinnianen., a 1573
2120.
·
Feretrana, a. 1573
2121.
*
Mutinen.,iï, 1573 .

2122.
2123.
2124.
212$.
2126.

·
»
»
»

2127.
2128.
2129.

*
·
*

Narmtn., 6 apr. i574 .............

2130.

*

Ravenna ten,, a. 1577

2131.
2132.

»
»

Abu!en., a. 1581 .....
Caenrougustana, a.1581 ......

IO?
IO?
IO7
108

Mutinen.,a. 1 573 ...

108

Patavina, a. 1573 ··

108

Tudertina, a. 1573
Valentina, a. 1573
Vtrcellen., a. 1573... .......

109
109

ÎO9
IO9

Crtmonen., 15 niaii 1574.......
Mutinen., a. 1575.....
..........
.....

111
1 12

Index Pontium

vu

N.

2133·

PAG.

S. C. C., Cremoncn., a. 1581......................................

I 12

2134·

*

Urgellen.,a. 1581............. ..............................

2135·
2136.

»

Polinianen., mcnsc dec. 1584..................................

»

Aquileien., mcnsc iun. 1585..................................

112

US
î*3

2137.
2138.

»

Concordicn., mcnsc ian. 1585.......................

■

Carthaginen., mcnsc maio 1585.......

2139·
2140.

»

Elborcn., mcnsc maio 1585............

»

Salernitana, mcnsc iun. 1585.................................

I16

2141.

>

Gadicen., mcnsc aug. 1585...................................

117

2142.

»

Panormitana, mcnsc sept. 1585.......................... .....

118

2143·
2144.

»

Faventina, mcnsc oct. 1585....................... ........

»

Oscen., mcnsc oct. 1585......................

.............

119
119

2145·
2146.

■

Civitaten., mcnsc nov. 1585............................. ..,.

120

»

Lucen., mense nov. 1585..............................

Î22

2147.

»

Seguntina, mcnsc nov. 1585..............

2148.

»

Hispalat., mcnsc dec. 1585...................................

2149.

»

l'iroduncn., mcnsc dec. 1585.............

2150.

»

Bcllicen., mcnsc ian. 1586................. ,...............

2151.

*

Fanen., mcnsc ian. 1586......................................

2152.

»

Civitatis Regalis in Indiis (Limana), mcnsc febr. 1586........

2 >53-

»

Comen., mcnsc febr. 1586....................................

2154.

»

Lucana, mcnsc febr. 1586....................................

127
128

2155·
2156.

*

Avenionen., mense mart. 1586...............................

128

*

Mediolanen., mense maio 1586...............................

129

2157.
2158.

»

Panormitana, mcnsc maio 1586...........................

.

129

»

Seguntina, mense iun. 1586..................................

I30

2159·
2160.

»

Bononien., mcnsc iul. 1586....................................

■

Caputaqucn., mcnsc iul. 15S6 ..................................

U*
>32

2161.

*

Cremoncn., mense iul. 1586..................................

>32

2162.

*

Caputaqucn., mense aug. 1586......... ......................

>33

2163.

»

Avenionen., mcnsc sept. 1586..................................

>33

2164.

»

Avenionen., mense oct. 1586..................................

>33

2165.

*

Bracharen., mcnsc nov. 1586..................................

>34

2166.

»

Pistoricn., mcnsc dec. 1586....................................

>34

2167.

*

Triventina, mcnsc dcc. 1586..................................

>35

2168.

»

Mazarien., mcnsc ian. 1587..................................

2169.

»

Ilieraccn., mcnsc mari. 1587..................................

>35
>36

Luccn., mense mart. 1587.................... ...............

136

Luccn., mcnsc mart. 1587....................................

2170.
2171.

■

........

IU

, .....................

ÎI5
I16

...

.................

I23
I23

. .
.

124
124

.

125
I26

2172.

Nicotcrcn., mense mart. 1587 ..................................

>37
*38

2173.

Abttlen., mcnsc apr. 1587....................................

>38

Avenionen., mcnsc apr. 1587..................................

Ilieraccn., mcnsc apr. 1587....................................

>39
140

5

Marsicana, mense apr. 1587..................................

>4«

'

Arianen., mcnsc maio 1587........................... ......

>4>

Mileten., mense maio 1587..................

>4>

2174«
2175.
2176.

2177.
2178.
2179.
2180.

υ

................

Castellaneten., mense iun. 1587..................

...........

Mediolanen., mense iun. 1587...............................

>4>
>42

Index Fontium

VIII

PAC.
N.
2181.

S C. C.» Oxontcn., mcnsc iun. 1587..................

2182.
2183.

2184.
2185.

2186.

•

Leodien., mense iul. 15^7..................................

<43

•

S. Severini, mcnsc iul. <5^7................................

M3

»

Maioricen., mcnsc aug. 1587................. ·..............

144

»

Mediolanen., mcnse aug. 1587...................... ·.......

«44

•

Oxonten.. mensc aug, 1587..................................

<45

2187.
2188.

b

2189.

»

2ÎQO.

•

219I.

•

Up!,

UPS·

2<94·

a<95·
2196.

2197.
2198.
2199.
2200.

2201.
2202.
2203.
2204.
2205.

2206.
2207.
220S.

2209.
2210.
2211.
2212.
2213.
2214.
2215.

2216.
22Î7
2218.
2219.

2220.
222t.
2222.
2223.
2224.
2225
2216.
2227.
2228.

142

N.
2229·

S

2230.
223t.
2232.
2233·

2234·

2235·
Regien., mensc aug. 1587............................. .. ...
<45
2236.
Feretrana. mcnsc sept. 1587......
<47 ....................
2237·
Mediolancn.. mcnsc oct. 1587................................
<47
2238.
148
Aquinatcn., mcnsc dcc. 1587................................
2239.
Coruhrn., mcnsc dcc. 1587..................................
<49
2240.
Mediolancn,, mcnsc dcc. 1587..............................
150
2241.
Meisanen.. mensc dcc. 1587................
.............
»5»
2242.
Fentimilicn., mcnsc dcc. 1587..............
............
»5<
2243·
('assinen.. mcnsc febr. l588 ....
»52
2244.
Xfclphien., mcnsc febr. 1588 ....
»54
2245.
Zamorcn., mcnsc febr. 1588 .. ..
<55
2246.
Gtntndrn., mcnsc mart. 1588 ....
<55
2247.
Mediolancn,, mcnsc mart. 1588 ..
156
2248.
Panormitana, mcnsc mart. 1588 ..
<57
2249.
Papitn.. mcnse iul. t 588......
»57
2250.
Gcriindcn.. mcnsc aug. 1588 ...»
158
2251.
Squillacen., mcnsc sept. 1588 ...
158
2252.
Mediolancn,. mcnsc tan. 1589 .,
<58
2253.
Hùpalen.. mcnsc apr. 1589 .....
<59
2254.
Puana, mcnsc apr. 1 589.....
>59
2255.
Cortonen,, mcnsc maio 1589 ...
>59
2256.
Tranen., mcnsc iun. 1589...
160
2257.
Aquen.. mcnsc iul. 1589.....
161
2258.
Puteolana. mcnsc iul. 1589...
161
2259.
Salernitana, mensc iul. 1589 ...
162
2260.
Salernitana, mensc iul. 1589 ...
162
2261.
Aurien , mcnsc aug. 1589 .... .
>63
2262.
Toletana, mcnsc aug. 1589...
163
2263.
Hùpalen.. mcnsc sept. 1589 ...
164
2264.
Hupaniarum. mcnsc sept. 1589
164
Oscen,9 mcnsc oct. 1589 ....
2265.
165
Seguntina, mcnse oct. 1589
2266.
<65
Mediolancn.. mcnsc nov. 1589
2267.
166
Gnesnen.. mcnsc febr. 1590
2268.
166
Miletcn,. mensc febr. 1590 .
2269.
166
Parraconcn.. mcnsc febr. 1590
2270.
167
Patavina, mense mart. 1590
2271.
167
Bardnonen.. 22 mart 1591 ....
2272.
168
Inuramnen.. 27 mart. 1591
2273.
168
Zamarrn., 27 mart. 1 591.
2274.
168
Par tugallien2 apr. 159,
2275.
169
Aituncen.. 2t apr. 1591
2276.
169

Index Fontium

IX
PAG.

. C.» 27 maii x59« ..................
b
Fere trana, 27 mail 159«..........

T69
169

b

Tolentina, 27 maii 159«.........

I70

>

Louden., 30 maii «59«...........

Î7O

b

Papien.rf iun.x591..............

I70

Conchen., 11 iun. X59« .........

I70

Forosentpronien.i 30 iul. 1591.....

I70

Nullius, 30 *ul· «59« ............

«7«

Calaguritana, 23 sept. 1591 .....

«7«

Derthoncn., 21 dcc. 159«.........

Caesenaten., 9 mart. 1592.......
Comen., 5 apr. 1592..............

Rossanen., 15 apr. 1592.........

Panormitana, 21 apr. 1592.......

172

Venetiorum, 21 apr. 1592.......

Vicen., η maii 1592..............

«73

Reatina, 3 iun. 1592...........

173

Perusina, 9 iul. 1592...........

«73

Venetiorum, xi iul. 1592.........

174

Calaguritana, 27 aug. 1592.......

174

Taurinen., 29 aug. 1592.........

174

Leodien. ct Namurcen., xx oct. 1592

174

Oxomen., 12 nov. 1592.........

«75

Mileten., 20 nov. 1592............

«75

Nullius, 16 ian. 1593......... .

«75

Nullius, 3 febr. 1593...........

«75
176

Castellaneten., 3 febr. 1593.......
Neapolitana, 3 apr. 1593.........

Rrugnaten., 17 maii 1593.......

«76

Placentina, 1 iul. 1593...........

X76

Savonen., 3 iul. 1593...........

«77

Luccn., 6 aug. 1593..............

«77

Algaren., 23 sept. 1593.........

«77

Tarraconen., 23 sept. 1593.......

«77

Euguhina, 10 febr. 1594.........
Fcrrarien., 3 mart. 1594.........

«77
178

Audomaren,, 30 marl. 1594.......

«78

Parisien., 30 mart. 1594 ..........

«78

Novarien., 29 apr. 1594.........

«78

Pharen., 12 maii X594...........

«78

Ilydruntina, 14 iun. 1594.......

Aquilana, 17 iun. 1594......... j
Nullius, 23 iun. 1594.......... .
Fanen., η sept. 1594...........

‘

Atrcbaten., 9 sept. 1594........ .

«79
«79

«79

«79

Cauricn.9 5 oct. 1594.......... .

«79
180

Agrigentina, τη nov. 1594...... .

18ο

Cephuludcn., 17 nov. 1594...... .

x8o

*>)

Index Fontium

X

PAG.

2277·
2278.

S. C. C., Nullius. 17 nov. 1594.......
Algaren., 12 ian. 1595......

2279.
2280.

2281.
2283.
2284.

180
181

Nullius, X9 ian. 1595....... *

181

Catanien., 26 ian. 1595.....

181

Toletana, mense mare. 1595 .. .

182

Nullius, 29 mart. 1595.......

182

Couriers.t mense apr. 1595...

182

Aprutina, 6 apr. 1595......

183

2285.

Mileten., 27 apr. 1595......

183

2286.

Nullius, 27 apr. 1595.......

»«3

2287.

Verulana, 11 maii 1595.....

»83

2288.

Nullius, 22 iun. 1595.......

»«3

2289.

Auximana.i iul. 1595.......

184

2290.

Elboren., 24 iul. 1595.......

1S4

2291.

Ariminen., 29 aug. 1595.....

184

2292.

Beneventana, 13 sept. 1595 ....

184

2293.

Taurinen., 15 febr. 1596....

185

2294.
2295.
2296.

dccr. 15 mart. 1596........

185

Tullen., 21 mart. 1596......
Nullius, 21 mart 1596.......

1S6

2297.
2298.

Albinganen21 iun. 1596 ....

1S6

Rteineten., 27 iun. 1596....

186

2299.
2300.

Messanen., 2 aug. 1596.....
Nullius, 2 aug. 1596........

187

187

2301.
2302.

Forosempranien., 23 sept. 1596

187

Samen., 23 sepi. 1596......
Feltreii., to oct. 1596......

188

2303.
2304.
2305·
2306.

Perusina, 10 febr. 1597....
Ferrarien., 3 mart. 1597....
Catanien., 20 mart. 1597....

Verulana, 20 mart. 1597....

2308.
2309.
2310.

Gnanen., 24 apr. 1597...
NuiIrus, 24 apr. 1597 .......
Nullius, 31 maii 1597.....

186

188
189
189
189
189
190
190

190

2311.
2312.

Nullius. 31 maii 1597.....

2313.
2314·

Insulana, 29 iun. 1597.....

191

Nullius, i iul. 15Q7.......

191

Nullius, i iul. î597 .......

191
191

Hispaniurum, 29 iun. 1597 - ·

190

2316.

Scrvanen., 1 ml. 1597.....
Nurmen., 17 ml. 1597 .....

2318.

Cracovien., 14 aug.1597...
Fchren., 18 sept. 1597

192

Nullius, 18 sept. 1597....

li)2

Hispalen., 17 nov. 1597...
Hupalen., 15 ian. 1S9g___
Nullius, 22 ian. 1598....

193

Agngmtma, u maii 1599

»93

2319.
2320.
2321.
2322.
2323.

I93

»93
»94

Index Fontium

PAC.

N.

2325·
2326.

2327·
2328.

S. C. c., 3 «υη· «599 ...................................
.
Bituntina, 21 iun. 1599.........................

I94
I94

b

Calaritana, 16 iul. 1599.........................

I94

b

I95

»

Civitaten.. 2 sept. 1599.........................
Mirandolana. 2 mart. 1600......................

»

Mirandolana, 17 iul. 1600......................

«95

»

PortugalHen,. 17 aug. 1600......................

«95

•

Bisinianen., 31 aug. 1600......................

»

Guardicn,, 22 sept. 1600.........................

2329·

*33°·

233 «♦
2332.

2333·
2334.

2335·
2336.
2337·
2338.

xi

I95

196

b

Nullius. 22 sept. 1600...........................

b

Nullius, 22 sept. 1600.......................... ♦

196

»
»

Abellinen., 15 wn, 1601........................
Neapolitana (Congregationis Somaschae), <8 febr. 1601

197

»

liracharen,, 24 maii 1601 ...... ...... ..........

197

»

S. Agathae Gothorum, 24 maii 1601..............

2340·

•

Urbinaten.. 24 maii 1601........................

197
198

234«·

»

Vigilicn., 24 maii 1601 ........................

198

2342.

•

Venetiorum, 26 iul. 1601........................

2343.

»

Vallisoletana, 17 oct. 1601......................

«99

Augustana, 10 ian. 1602.........................

«99

•

Monopolitana, 27 febr. 1602....................

«99

»

Regularium, 28 febr. 1602............... .......

2347.
2348.

■

Barbastrcn,, 28 nov. 1602......................

«99
200

»

Arctina. 11 mart. 1604........................

200

2349.

»

Syracusana, 2 sept. 1604........................

200

2350.

>

7 oct. 1604...................................

200

2351.

•

Messancn,. η oct. 1604.............f............

201

2352.

•

Viccn,. η oct. 1604.............................

201

2353.

•

lanuen,, 2 dec. 1604................. .........

202

2354.

»

19 dec. 1604....................................

202

2355.
2356.

»

Nullius, 19 apr. 1605..........................

202

>

Augustae Praetoriae

202

2339·

2344.
2345.
2346.

2357.
2358.

•

3 iun.1605
Dcrthusen., 11 aug. 1605 ....

»

Segobricen,, 24 aug. 1605 ..

2359.
2360.

»

Lamacen,, 15 sept. 1605

•

Eugubina. 15 dee. 1605 ....

2361.

»

Clodien., 19 ian. 1606.....

2362.

■

Nullius, 6 apr. 1606.......

2363.

•

Visen., 19 apr. 1606.......

■

Placentina, 15 mart. 1607 ..

’

Pacen.. 26 apr. 1607.....

’

Aversana, 31 maii 1607 ....

’

Montis Regalis. 2 aug. 1607

2364.

2365.
2366.
2367.
2368.
2369.

2370.

....

203
204
204

204
205
205

205
205

Arimmen., 6 sept. 1607 ....
»

Andrien., 23 ian. 1608.....

206

'

Meliten., 7 mart. 1608.....

206

Neapolitana, η mart. 1608 ..
2372.

203

Rrgicn., 7 mart. 1608.....

Index Fontium

χπ

S. C. C.» Pisana, 12 iun. 1608........

J373-

2374·
2375·
2376.

Index Fontium
PAG.

N.

207

2421.
2422.

»

Calaguritana, 6 iul. 1608.....

208

■

Anconitana, 14 fcbr. 1609......

208

»

Cremoncn., 14 fcbr. 1609.....

208

2424·

2425·
2426.

2423’

ΧΙΠ
PAG.

S. C. C., Bononien., 20 iun. 1620..................

221

•

Parisien., 3 apr. 1621....................

221

«

Placentina, 26 apr. 1621..................

222

>

Bisuntina, 14 iun. 1621..................

222

»

Regicn., 14 iun. 1621....................

222

•

Agien., 26 iun. 1621 ....................

222

»

Caurien., 6 nov. 1621....................

»

Derthonen., 6 nov. 1621......... ........

«3
223

»

Messanen., mense ian. 1622.............

223

•

12 fcbr. 1622..........................

223

»

Limana, 18 iun. 1622....................

>

Spoletana, 18 iun. 1622..................

224

»

20 sept. 1622 ..........................

224

23772378.

»

Pacen., 23 maii 1609.........

209

»

Hispalen., 20 iun. 1609.......

209

2379·
2380.

»
>

12 sept. 1609..............

209

Aprutina, 12 sept. 1609.......

209

2427·
2428.

2381.
238a.

•

Ferrarim., 23 sept. 1609.......

210

2429.

Ferrancn., 28 nov. 1609.......

210

243°·

2383.

>

Novarien., 23 ian. 1610.......

210

2431·

2384·

»

Tricariccn., 23 ian. 1610.......

211

2432.

2385.

»

Brundusina, 27 fcbr. 1610.....

21 I

2433·

2386.
2387·

»

Anconi tana, 11 sept. 1610.....

211

2434-

»

24 sept. 1622...........................

225

»

21 I

Oxonten., η ian. 1623....................

225

•

2435·
2436.

•

2388.

Valentina, 5 fcbr. 1611.......
Posnanien,, 20 fcbr. 1611 .....
Neapolitana, 6 aug. 1611 .....

212

212

2437·
2438.

2I3

2439·
2440.

213

2441.

213

2442.

214

2443·
2444.

2389.

239°·

»

Alatrina, 24 mart. 1612.......

239«·
2392.

>

Assisim., 24 mart. 1612.......

»

Narbonm., 12 aug. 1612.......

2393·

»

Tridentina, 20 iul. 1613.......

2394

A retina, 26 oct. 1613.........

2395
2396.
2 397-

Onolm., 26 iul. 1614.........

»

Florentina, 23 maii 1615.......

»

Ostuncn. et Arctina, 23 maii 1615

2398.

»

Thcatina, 26 sept. 1615.......

2399.
2400.

>
•

lanuen., 19 nov. 1616........
Lucana, 21 ian. 1617........

2401.

I

Intcramncn., 6 maii 1617......

3402.

•
•

27 maii 1617 ............
Civitatis Regum, 17 iun. 1617 ....
Salernitana, 17 iun. 1617

2403.

2404.
2405.
3406.

»

212

SIS

214
214

2X5

2445.
2446.

27

maii 1623 ............... ........ ...

226

»

Atrehatcn., 27 maii 1623..................

226

Cacsaraugustana, 27 maii 1623...........

227

»

Sagonen., 21 iun. 1623..................

227

>

26 sept. 1623..........................

227

»

Tarraconen., 2 dec. 1623..................

227

»

13 ian.1624................ ............

228

»

Regicn., 13 ian. 1624....... .............

228
22S

2449.

»

17 fcbr. 1624...........................

229

216

2450.

•

Cantplcn., 11 maii 1624..................

229

216

2451.

»

Civitatis Castellanae et Hortanac, 8 iun. 1624

229

216

2452.

217

2453.

217

2454·

217
2JtS

2455·
2456.

Caven., 22 iun. 1619........

219

•

Sarnen., 22 iun. 1619 ........

219

2461.

II

219
220

2462.

•

20 iul. 1619
Cathacm., 20 iul. 1619.....
Terracinen,, 20 iul. 1619.....

220

2464.

2418.

•

decr. 24 auu. 161

220

2465.

2419.

•
•

Patavina, n ian. 1620
Anagnina, 22 fcbr. 1620

220

2466.

2420.

»

Tarraconen., xo febr. 1624.... ...........

•

Μ«3·
2414.
2415.
2416.

Vitcrbien., 13 maii 1623...................

»

215
216

2459.
2460.

2412.

»

225
226

22S

Derthusen., 16 mart. 1619
Ariminen., 8 iun. 1619 .........
Dertbusen., 8 iun. 1619......
Sutrina, 8 iun. 1619

241t.

xi mart. 1623...........................

10 fcbr. 1624...........................

’
•
•
»

2409.

•

»

2 sept. 1617 .................
Albanrn., 2 sept. 1617.........

Veicellcn., 18 nov. 1617.......
Aerina, η apr. 1618..........

225

2447.
244S.

215

■
»
’
•

2407.
2408.

18

febr. 1623...........................

»

21 <8

218
219

221
221

®

decr. 7 sept. 1624......................

230
230

decr. 21 sept. 1624..... .................

23»

•

14 dec. 1624.............................

234

•

14 dec. 1624 *............................

234

\ebien., 26 ian. 1625.... *...............

234

•

2457«
2458.

Adiaccn., 15 mart. 1625..................
Ttncn., 15 mart. 1625....................

decr. 21 iun. 1625......................

•

2463.

24Û7.

2468.

Carthusien., 22 iun. 1624................

9 aug. 1625 ............................
Cicnnen., y sept. 1625 .................

Indiarunt Occident., y sept. 1625 ..........
’

’5 sept. 1625..........................
^(daguritana, 9 maii 1626..............

^lanilen., 9 maii 1626....................
Nulliust 13 iun. 1626....................

C'om^ersana, 27 iun. 1626................ .

235

235
235

244

Index Fontium

XIV

PAG.

2470·

■

247Î.
2472.

·
·

2473-

>

2474·
2475·
2476.

2477·
2478.

·
·

Aslen., 11 iul. 1626.........................................

247

Nullius, ii iul. 1626.......................................
Zacynthen., 27 iul. 1626.....................................

247

Aquileicn., 14 nov. 1626.....................................

Bituntina, 14 nov. 1626.....................................

247 ‘
248

Chilen., 14 nov. 1626.......................................

248

Placentina, 14 nov. 1626.................. ..................

248

Sulmonen., 5 dec. 1626.....................................

248

Culmen., 23 ian. 1627.......................................

249

Mantuana, 6 febr. 1627 .............. ......................

249

Oriolen., 24 mart. 1627.............................. ......

249

247

2479
2480.
2481.

·
»

Vasioncn., 17 apr. 1627.....................................

249

Burgcn., 5 iun. 1627.......................................

2482.

»

Viterbien., 26 iun. 1627............................ ........

249
250

Dyrrachien., 21 aug. 1627..................................

2483.

Camerincn., 18 sept. 1627..................................

250
250

2484·
2485.

·

2486.

»

Cortonen., 22 ian. ..........................................

250
250

2487.
2488.

»

Novarien., 5 febr. 1628..........

.........................

251

Savonen., 19 febr. 1628 .....................................

251

2489.

V

Terracincn., 19 febr. 1628............

251

2490.

.

lanuen., 18 mart. 1628..............

2491.
2492.

»
'

Placentina, 18 mart. 1628............
Constantinopolitana, 1 apr. 1628......

251
252

Brugen., 13 nov. ...........................................

2493.

252

Nullius, 3 iun. 1628................

252

2494

·

Limana, 12 aug. 1628................

252

2495.
2496.

·
«

Landen., 12 aug. 1628................
Civitatis Castellanae, 26 aug. 1628......

252

2497.
2498.

Russiae (Archiep. Chiovien.), 18 sept. 1628

.

Signina, 18 nov. 1628...............

2499.
2500.
2501.

·
.
»

Florentina, 2 dec. 1628 ..............

2502.
2503.

»

Russiae (Archiep. Chiovien.), 2 dec. 1628
Mediolanen., 13 ian. 1629.......... .
Antenna, 3 febr. 1629...............
Florentina, 17 Febr. 1629.............

2504
2505.
25O<>.

»

Russiae, 24 mart , 20 apr. 1629.......

2507.
2$θ8.
25O<>.

·
.i
J

JreZiniJ, 28 apr. 1629...............
Fesulana, 28 apr. 1629............
Nullius, !2 man 1629...............

2$IO«

»

Galliae, 2 iun. 1629................

Bituntina, 17 febr., 2 mari. 1629.....

Limana, io mart. 1629.... ».......

25IU
25I2.

Nucerina Paganorum, 23 iun. 1629 ....
»

2SI3*

2514.
2515.
2516.

·
·

Terracinen., 20 iul. 1629........... .
Cathacen., 17 nov. 1629............

Constan tien,, 17 nov. 1629...........
Florentina, 15 dec. 1629.............
Placentina, 15 dec. 1629 ..... ....

253
253

253
253

254
254
255
255

255
256

256
257
257
258
258

258

259
259

259
260
260

Index Fontium

N.

xv
PAG.

S. C. C., Caiaccn., 12 ian. 1630........................................

261

»

Bobien., 16 mart. 1630......................................

261

9

Nullius, 13 apr· >63°..........................................

261

.

Aquitana, 27 apr. 1630......................................

261

».

Bellunen., 27 apr. 1630......................................

262

•

Nullius, ii maii 1630........................................

262

»

Tridentina, 13 iul. 1630......................................

262

Bergomen., 17 aug. 1630......................................

262

.

Neapolitana, 17 aug. 1630....................................

263

•

Regie»., q nov. 1630......................... <.............

263

>

Bergomen.t 23 nov. 1630......................................

263

»

Rossanen., 23 dcc. 1630.................... .................

263

Nullius, 15 mart. 1631........................................

264

»

Viterbien,, 16 mart. 1631 ....................................

264

»

lanuen., 10 maii 1631.................... ...................

264

•

Torcelle»., 21 iun. 1631 ......................................

264

>

Auximana, 12 iul. 1631 ......................................

264

»

Civitatis Castellanae, 2 aug. 1631.............................

265

2535·
2536·

»

Naxien., 23 aug. 1631......................... *..............

265

i

Verccllen., 23 aug. 1631......................................

265

2537.
2538.

»

Thelesina, 13 sept. 1631......................................

266

1·

Augustana, 15 nov. 1631......................................

266

Cameraeen., 20 dec. 1631.................. .................

266

»

Aesina, 24 ian. 1632........................................

266

2541.
2542.

1·

Cotronen., 7 febr. 1632...... ...............................

267

»

Amerina, 24 apr. 1632.................. ......................

267

2543.

»

Oriolen., 27 maii 1632........................................

267

2544·

»

Sabine»., 3 iul. 1632................. .......................

268

2545.
254^·

•

Aquitana, 14 aug. 1632......................................

268

»

Hispalcn., 14 aug. 1632................... ..................

268

Leodien., 14 aug. 1632................................ ........

269

»

Camcnece»., 4 dec. 1632................................... ...

269

»

Tudertina, 19 febr. 1633.......... ,..........................

269

»

Vigilien., 12 mart. 1633....................... ..............

269

Limana, 16 apr. 1633 ........................................

270

Fesulana, 4 iun. 1633........................................

270

2553.

Avemonen., 20 aug. 1633 .. ..................................

270

2554.

Casertana, 10 sept. 1633.............. ........................

2555.
2556.

lanuen., 10 sept. 1633........................................

3517·
2518.
2519.
2520.
2521.
2522.

2523.
2524·
2525·
2526.
2527·
252S.
2529.
2530.
2531·
2532.

2533·

2534·

2539.
2540.

2547.
2548.

2549.
2550.

2551.
2552.

»

”

2557.
2558.

Aragoniae, 10 dec. 1633.......................... ...........
Sipontina, 14 ian. 1634.... ................... ..............

2559.
2560.
2561.
2562.

•

2563.

2564.

Eugubina, 12 nov. 1633.... ..................................

27*
271
271

271

Rrundusina, 4 febr. 1634......................................

272

Oerthusen., 27 maii 1634....... ............. ................

272

Kibnoren., 3 iul. 1634........................................

272

Clodien., 22 iul. 1634.....................

............

Λeapulttana, 22 iul. 1634 ......................... ...........
’

270

ScSobri(ai., 22 iul. 1634........................... ..........

273

273
273

Index Fontium

XVI

PAG.

Veliterna, 12 aug. 1634.............

273

Constantinopolitana, 2 dec. 1634.....

274

Constantinopolitana, 16 dcc. 1634.....

274

2568.

Avenioncn., 13 ian. 1635............ -

274

2569.

Cremoncn., 13 ian. 1635............

2/5

Romana, 3 fcbr. 1635...............
Turritana, 3 fcbr. 1635............

275
276

Aversana, 10 mart. 1635 ..........

276

Hieracen., to mart. 1635............

276

Lucana, 10 mart. 1635............

276

Ariancn., 28 apr. 1635..............

276

2565.

S. C. C

2566.

2567.

2570·
2572.
2573·

2574.

2575·
2576.

Belgii, 16 iun. 1635................

2577.
2578.

Catharen., 13 iul. 1635............

277

Nullius Nonantulac, 19 ian. 1636....

2579.
2580.

Minimorum, 15 mart. 1636..........
S. Angeli Longobardorum, 26 apr. 1636

277
278

2581.

Accrncn., 17 maii 1636............

278
278

2582.

Brugen., 17 maii 1636..............

279

2583.

Auximana, 12 iul. 1636............

279

Belgii, 23 aug. 1636................

2584.
2585.

Leyricn., 13 sept. 1636............

279
280

Boianen.,^ fcbr. 1637..............

2586.
25S7-

279

♦

»

25«»·

Andricn., 14 mart. 1637................................ .

280

Cortonen., 9 maii 1637....................................

280

2589·

»

S. Angeli Longobardorum, 30 maii 1637........................

280

2590*
2591.

>

Catharen., 22 aug. 1637....................................

280

»

Caiacen., 6 mart. 1638..........

281

2592.

1

Hydruntina, 19 iun. 1638..........

281

2593*

»

Civitatis Urbaniae, 17 iul. 1638 .

281

2594·

»

Poloniae, 13 nov. 1638............

281

2595.
2596.

s

Syracusana, 13 nov. 1638

282

*

Tarraconen., 4 dcc. 1638 .

282

2597.
2598.

V

Romana, 15 ian. 1639...................

282

>

282

2599.
2600.

•

Aversana, 13 fcbr. 1639 ..
Calari lana, 13 febr, 1639

»

Mechlittien., 13 fcbr. 1639 .

2601.

V

Mtdiolnnen., 13 fcbr. 1639 .

2602.
2603.
2604.

ft

Ftilginaten., 26 fcbr. 1639...............

•

Derthuscn., 19 mart. 1639...............
Marsorum, 16 apr. 1639.....

2605.
2606.

>

2607.
2608.
2609.

»

»

•

283
283
283

284
284

Pofruntten., 16 apr. 1639.................
Sarzanen., 25 iun. 1639.................
Vdnen., 25 iun. 1639.................

2610.
2ΌΙ I.

·'
•

Commbncm., 16 iul. 1639............
I tlnrn., 16 iul. 1639...............
Civitatis Castellanae, 24 sept. 1639
Reatina, 24 sept. 1639...............

2612.

»

Pahmanen., 12 nov. 163η .

»

283

284

284
284
.....

285
2«5
285

......
285

Index Fontium

XVII

PAC.

N.

C C , Neapolitana,y dec. 1639.....

286

9

Avenionen., y ian. 1640.....

286

»

Aquilana, 21 apr. 1640.....

286

>

Colimbrien., 26 maii 1640 ....

286

,

Sabinen., 23 iun. 1640.......

287

»

Interamnen., 21 iul. 1640 ....

287

•

Nullius, 21 iul. 1640.......

288

9

Conimbricen., 22 sept. 1640 ..

288

>

Nullius, 22 sept. 1640.......

289

•

Syracusana, 22 sept. 1640 ....

289

»

Urbanien., 22 dcc. 1640.....

289

•

Civitatis Plebis, 19 ian. 1641 ..

289

2625.

»

Catanien., 23 fcbr. 1641.....

290

2626.

.

S. Agatha e, 16 mart. 1641 ....

290

2627.

»

Edessen., 13 apr. 1641.......

290

2628.

b

Parmen., 20 iul. 1641

290

2629.

»

Hispalen., 17 aug. 1641......

291

2630.

»

Lycien., 17 aug. 1641........

291

2631.

b

Catanicn., 15 fcbr. 1642.....

292

2632.

b

Comen., 15 febr. 1642........

2633.

•

15 mart. 1642..............

293
293

2634.

b

Rossanen., 3 maii 1642......

293

2635.

»

Lavdlen., 14 iun. 1642.....

294

2636.

»

Viccntina, 23 aug. 1642.....

294

2637.

»

Salut iarum, 20 sept. 1642 ....

294

2638.

•

Lycien., 6 dec. 1642.........

294

2639.

»

Maz arien., 6 dcc. 1642.....

295

2640.

»

Portugalhcn., 28 fcbr. 1643 ....

295

2641.

•

Forosempronien., 20 mart.1643

2642.

»

Vcrcdlen., 21 mart. 1643 ....

295
296

2643.

■

Romana, 2 mail 1643........

297

2644.

•

Pistoricn., 30 maii 1643.....

297

2645.

•

Milcten., 24 iul. 1643........

2646.

»

Neritonen., 24 iul. 1643.....

297
298

2647.

•

Moguntina, 30 ian. 1644.....

298

2648.

»

lanuen., 19 mart. 1644......

299

Bononicn., <) apr. 1644.......

299

2613.

2614.
2615.
2616.
2617·
2618.

2619.
2620.

2621.

2622.
2623.
2624.

S·

j649.

......

2650.

»

Eugubina, 9 apr. 1644.......

299

2651.

•

Catacen., 21 maii 1644

2652.

»

Nullius, 15 oct. 1644.......

299
300

*653.

•

Albingancn., 2 dec. 1644.....

300

^54.

'

Bosnen., 2 dcc. 1644.......

300

Brundusina, 18 mart. 1645 ....

301

2ύ55·
2636.

•

*657.
2658.

2659.
26(>o

....

Poloniae, 17 iun. 1645.......

Strongolen., 17 iun. 1645 ....
“

Nullius, 15 iul. 1645........

301

301

Patavina, !5 iul. 1645.......

301
302

Grossetana, 16 sept. 1645 ... .

302

Index Fontium

χνΐ π

PAC,

266 u

S. C. C., Fulginatcn., 18 ηον. 1645

302

2662.

Boianen., 13 wn. 1646....................

302

2663.

Neapolitana. 13 ian. 1646................

303

2664.

Asten., 3 fcbr. 1646......................

2665.

Neapolitana, 14 apr. 1646................

303
303

1666.

Elven., 5 mail 1646......................

303

2667.

Nicieii.,4 aug. 1646......................

303

2668.

Comen.. 1 sept. 1646....................

304

2669.

Celsonen., 19 inn. 1647..................

304

2670.

Verulana, 19 ian. 1647..................

3°4

2671.

Panormitana, 16 mart. 1647..............

3Ο 4

2672.

Quitrn., 16 mart. 1647..................

305

2673.

î'frnnrn., 16 mart. 1647..................

305

2674.

Belgii, 6 apr. 1647......................

2<>75·

Portugallicn., 6 apr. 1647................

305
3θ6

2676.

Novaricn., 6 iul. 1647 ....................

3ο6

2677.

Celsonen.. 2 sept. 1647..................

306

2678.

Parisien., 14 dec. 1647........... .......

3c6

2679·

Albinganen., 14 mart. 1648................

307

268ο.
2681.

Le odien., 14 mart. 1648..................

307

Elnen., 28 mart. 1648....................

307

2682.

Melphictcn., 2 maii 1648..................

2683.

Montis Virginis, 2 maii 1648............. .
Verulana, 2 maii 1648...................

307
308

2684*

3ο8

2685.
2686.

Civitatis Castellanae, 8 aug, 1648.........

3ο 8

Calari tana, 14 ηον. 1648...............

309

2687.
2688.

Colimhnrn., 14 ηον. 1648................
Placentina, 5 dec. 1648................

309
310

2689.

Belgii, ii) dec. 1648....................

310

2690.

Fesulana, iq dec. 1648................

3’0

2691.
2692.

Pistoricn., t6 inn. 1649................
Fesulana, 30 ian. 1649................
Lycien., 30 ian. 1649 ...................

2693.
2ÔQ4.
26952696.
2697.
2698.

2701.
2702.
2/03.

2704
2705.

1-οΗ.

Neapolitana, 27 febr. 1649...............
Nicien., 20 mart. 1649..................
Ordims Minorum S. Francisa, 20 mart. 1649

Valentina, 29 mail 1649................
Partugalliac, η aug. 1649..............
Rtgien.,! aug. 1649....................
Derthunen.. 28 aug. 1649.........
Osera., 13 nov. 1649.................
Pharcn., 13 nov 1649...........
Samnaten., 27 nov. 1649........
Nullius, 5 fcbr. 1650............
Senogallirn., 5 febr. 1650.............
Perusina, 2 apr. 1650...............
Tragurim,. 30 apr. 1650..........
Cadurcen., 2 lut. 1650 . .......

3”
31’
3”
3”
312
3 ’2

3’2
3’2

3’3
3’3
3’4
3’4
3’4
3 ’4
3’4
3 ’5

3’5
3’5

index Fontium

XIX

PAG.

N.

Tragurien., 23 ’ul. ’<»5°......................................

316

Earosanpronicn., 3 sept. 1650................ ..................

316

37<°·

palven. et Stihnonen., 3 «cp’· ’65°..............................

3’7

27”·
2712.

Vulturarien., 3 sept. 1650....................................

3’7

27’3·

Eugubina, 26 nov. 1650......................................

2709.

27’4·
27’5·
27’6.
27’7·
27’827’9·

S. C. C.,

26 nov. 1650.........................................

Perunno, 26 nov. 1650......................................

3’7
3 ’8

Papicn.,3 iun. 1651...........................................

318

Convcrsancn., 3 febr. 1652....................................

3’8

Urbinaten., 3 febr. 1652......................................

3 ’8

Eistetten., 24 febr. 1652......................................

3 ’9

Elven, seu Portugallien., 15 iun. 1652...........................

3’9

Nullius, 17 aug. 1652.........................................

3’9

Pis tori en., η sept. 1652......................................

3’9
320

2720·
272’·
2722.

2723·
2724.

3 ’7

Melevitana, 14 dec. 1652....................................

Picentina, 14 dec. 1652.................... ..................

Abulen., 4 febr. 1653......................... . .............

320
320

Galliarum, 26 apr. 1653......................................

321

2727.
2728.

Ragusina, 19 iul. 1653........................................

321

Campanicn., 13 sept. 1653.............................. ......

321

2/29.

ianuen., 15 nov. 1653........................................

322

2730.

Caesaraugustana. 10 nov. 1653................................

322

273’.
2732.

Patavina, 17 ian. 1654......................................

322

Nullius, y febr. 1654..................................... .

323

2733.

Milevitana, 28 febr. 1654........... ........................

323

2734.

Senonen., 28 febr. 1654......................................

323

2735.
2736.

Ripana, 18 apr. 1654........................................

324

2737.
2738.

Nullius, 16 maii 1654.......

325

Patavina, 13 iun. 1654.....

325

2739.
2740.

Nantien., 12 sept. 1654.....

2725·
2720.

Cortonen., 16 maii 1654..... .................................

Boianen., 14 nov. 1654.....

325

Bononien., 14 nov. 1654.....

325
326

2742.

Faventina, 12 dec. 1654.....

326

2743.

Caninihricen., 26 iun. 1655 ·· · ·

326

2744.

Nullius l arfen., 13 nov. 1655 ..
ΛTullius, 4 dec. 1655.........

2746.
2747.
2748.
2749.
2750.
275«.
2752.
2753.
2754.
2755.
2756.

Aquinatcn., i apr. 1656.....

Segovien., i apr. 1656.......

Adrien, et Pcnncn., b maii 1656
Damien., 24 mart. 1657.....

327

327

327
328
328

32S

^nxjrn,t9iui 1657.........

Faraguarien., 1 sept. 1657 ....
'Herien., 24 nov. IÔ5?.......

Auximana, 2(i ian

.....

Mutinen., 26 ian. 1658.....

Fossanen., 3I aug. ι6$8.....
^^pohtana, 25 ian. 1659 ....

329

329
33°
330

33’

33’

332

Index Fontium

XX

PAC.

2757.

S. C. C., Mediolanen., 8 mart. 1659

332

Umbrialiccn., 26 apr. 1659......

333

Maionccn., η iun. 1659........

333

Fesulana, 23 aug. 1659........

334

2761.

deelar. 27 sept. 1659..........

334

2762.

Troiana, 29 nov. 1659.........

2763.

Neapolitana, 13 dec. 1659......

335
336

2764.

Torccllen., 24 ian. 1660.......

336

2765.

337

2766.

Curicn., 10 apr. 1660.........
Mathrranen., 13 nov. x66o.....

2767.

Nullius, 2 apr. 1661...........

337
33&

2768.

Narnicn., 2 apr. et 28 maii 1661 ...

338

2769.

Novarien., 1 oct. 1661.........

339

2770.

Casa ten., 12 nov, i66x .......

340

Casalcn., 28 ian. 1662.........

34«

Forosempronien., 28 ian. 1662...

275**.

*7592760.

2773.

Forotcmpronien., 11 mart. 1662 ...

341
342

2774

Patavina, 20 mail 1662.......

342

2775·
2776.

Brugen., 10 iun. 1662 .,........

343

Cremonen., 16 sept. 1662......

343

2777.
2778.

Suessioncn., x6 sept. 1662.....

344

Cadurcen., η oct. 1662..........
Ascutana, 18 nov. 1662 .......

344

Anagnina, 9 dec. 1662........
Salernitana, 9 dec. 1662......

345
346

2782.

Gcrunden., 27 febr. 1663......

346

•1783.

Urbinatcn., 10 mart. 1663....

2784.

Neapolitana, 2 iun. 1663.......

2785.
2786.

S.Angeh Bisacciorum, 2 iun. 1663

2779.
2780.
2781.

2787.
2788.

Assisien., 23 iun. 1663........

Nrritoncn., 21 iul. 1663......

2790.

Romana, 21 iul. 1663....... .
Montis Regalis, 19 ian. 1664 ....
Cadurcen., 9 febr. 1664......

279 î.
2792.

Romana, 8 mart. 1664...... . . ,
Sypontina, 8 mart. 1664......

2793.

Fosiancn., 10 ian. 1665......
Urbinatcn., 28 febr. 1665....
Olomuccn., 11 iul. 1665..... ..

2789.

2794.

2795*
2796.
*7972798.
2799·
2800.
2801.
2802.
2803.

2804.

Venetiorum, 28 nov. 1665 ....

345

347
349
349

349
350

35«
35«
352
352
352
353

353
354

Papien., 12 dec. 1665.......
Novanrn., 9 ian. 1666...... .
Neapolitana, 13 febr. 1666 ___

355

Pampilonen., 15 ian. 1667....
Reatina, 5 mart. 1667.......
Romann, 27 aug. 1667.......
Calaritana, 1 oct. 1667.....
Placentina, 14 ian. ιύ68.....

357
358

355
356

358

359
359
360

Index Fontium

XXI
PAG.

2805.
j8o6.

ς C C., Acheruntina. 3 mart. 1668
»· ν·
’
.
zzo
Albanen.. 3 mart. 1668......... .

360
360

Vralislavien.. 16 iun. 1668.......

36:

Iprcn.. 22 sept, 1668............

361

Sorana. 26 ian. 1669............

362

Taurinen.. 26 ian. 1669......... .

362

Chinen.. 0 febr. 1669............

362

Umbriaticen.. j6 mart. 1669.....

363

Narnien.. 13 iul. 1669...........

363

Ttrasonen.. 13 iul. 1669.........

364

Lucana. 7 sepi. 1669........... .

364

Gncsnen.. 16 nov. 1669..........

365

Clusina. 12 iul. 1670...........

365

2818.

Signina. 2 aug. 1670...........

365

2819.

29 nov. 1670.................. .

366

2820.

Sypontina. 29 nov. 1670..........

366

2821.

Tarentina. 9 mail 1671 .........

366

2822.

3 oct. 1671 .................... .

367

2823.

Mediolanen.. 3 oct. 1671.........

367

2824.

Papien.. 28 nov. 1671........... .

367

2825.

Surrentina. 12 dec. 1671.........

368

2826.

Maioricen.. 13 febr. 1672....... .

368

2827.

Armacana. 12 mart. 1672.......

3θ9

2828.

Romana. η muii 1672...........

369

2829.

Toletana. 4 iun. 1672............

370

2830.

Neapolitana. 11 mart. 1673.....

370

2831.

Tridentina. 19 aug. 1673.........

37»

2832.
2833.

16 dec. 1673....................

rrrcdlen.. 17 febr. 1674.........

37»

2834·

Gratianopolitana, 14 apr. 1674 ····

372

2835.

Sarzaneu.. 28 apr. 1674.........

372

2836.

15 dec. 1674....................

372

2837.

Maioricen.. 4 ma ii 1675......... .

2807.
280S.
2809.
2S10.
2811.

2812.
2813.
2814.

2815.

2816.
2817.

2838.
2839.

2840.
2841.

2842.
2843.

Vercellen.. 3 aug. 1675......... .

7 dec. 1675....................
Tuamen.. 20 iun. 1676...........
Aquinaten.. 20 febr. 1677.......

12 iun.1677....................
Caietana, 4 sept. 1677........... .
Romana, 29 ian., 5 mart. 1678 ....,

j845·

2846.
2847.

2848.
2849.
2850.
2851.
2832.

24 sept. 1678...................
bmnana. 3 dec. 1678, et 14 ian. 1679

373
373
374
374

375

375
376
376
377

377

Sarzanen.. 14 ian. 1679..........

decr. 12 febr. 1679 ...,...........
Rituntina. 1 iul. i6?9............

Florentina, 1 iul. 1679............

Urbinaten., 9 SCpt. 1679..........
Cvrnoten., 2 dec. 1679......

377
378
380
381

381

382

Index Fontium

XXII

PAC.
2853.

s.

2854.
2855·

Eremitarum B. Pétri de Puis, 3 fcbr. 1680

Mantuana, i6 mart. 1680...........

383

Alexandrina, 27 iul. 1680...........

3S3

384

2857·

Vicen., 28 sept. 16S0...............
Vratislavicn., 28 sept. 1680.........

2858.

Eistetten., 10 maii 1681.............

385

2859.

Tornncen., 24 maii x681.............

38s

2860.

Matheranen., 2 aug. t68i...........

3S5

2861.

Vigilien., 27 sept. 1681 .............

386

2862.

Mediolanen., 14 mart. 1682.........

386

2863.

Aversana, 16 maii 1682.............

388

2864.

Lucen., 20 iun. 1682...............

388

2865.

Caputaquen., 29 aug. 1682...........

388

2866.

19 sept. 1682....................

389

2867.

27 mart. 1683....................

389

2868.

Panormitana, 10 apr. 1683.......... .

389

2869.

Potentina, 29 maii 1683............

390

2870.

Neapolitana, 17 iul. 1683..........

390

2871.

7 aug. 1683......................

39«

2872.

7 aug. 1683......................

39«

2873·

Hiberniae, η aug. 1683..............

39«

2874.

Hispaniarum, 28 aug. 1683..........
Belgii 9 18 sept. 1683..............

392

2876.
2877.

Collen,, 18 sept. 1683..............

393

S. Miniati, 13 nov. 1683...........

393

2878.

Patavina, 11 dec. 1683...........

394

2879.

Senogallien,, 29 ian. 1684.........

395

2880.

10 iun.1684....................

395

2881.

Tarraconcn., 10 iun. 1684........

2882.
2883.

Florentina, 29 iul. 1684..........
Nullius seu Nunantulana, 13 ian. 1685

395
396

2884.

2886.
2887.

3 fcbr. 1685....................
Lauden., 14 apr. 1685............
Tiburtina, 12 mail 1685..........
Camerinen,, 4 aug. 1685..........

2888.

Castren., 17 nov. 1685..........

2889.

Ampurien,, 30 mart. 1686........
Alexancn., 27 npr. 1686..........

2856.

2875.

2885.

2890.
2891.

384

392

396

397
397
398
398

398
399
399

28932894.

Drrthonen,, 18 maii 1686.......
ritrrbien,, 18 maii 1686.........
Nepesina, 3 aug. 1686...........
Ragusina, 3 aug. 1686..........

►

400
4°°

2895·
2896.

Miden., 24 aug. 1686...........
Bitecten., 16 nov. 1686......... ,

.
.

401
402

.

402

2897.
2898.
2899.
2900.

! mart. 1687..............
Portuçallim., 26 apr. 1687.......
Fulginaten., 10 maii 1687.......

.

403

.

403

.

404

.

404

.

4°5

2892.

Bnctinnrien., 21 iun. 1687.......

I

Index Fontium

XXIII
PAG.

N.

2901.
2902.

v

405
s. C. Cm 12 iul. 1687.................................................
406
Urbinaten., () sept. 1687......................................

,

Neapolitana, 6 et 27 sept. 1687................................

406

Tudertina, 20 dcc. 1687......................................

407

b

Romana, 21 fcbr. 1688......................................

>

Sutrina, 8 maii 1688...... ♦.................................

407
408

.

Spalaten., 17 iul. 1688......................................

408

•

Briocen., 15 ian. 1689........ . ..............................

•

Savonen., 12 fcbr. 1689......................................

409
409

>

Fundana, 26 mart. 1689....... ..............................

»

Hispalen., 26 mart., 14 maii, 4 et 25 iun. 1689...................

4IO
410

a

Romana, 4 iun. 1689........................................

4II

b

S. Severini, 16 iul. 1689............ ........................ .

4Î2

b

Surrentina, 6 aug. 1689......................................

412

»

17 dcc. 1689.................................................

413

b

Hispalen., 4 mart. 1690....................... ..............

424

Casertana, 8 iul. 1690................................ .

424

»

Luncn.-Sarzanen., 19 aug. 1690 ..............................

414

b

Caesenaten., 23 sept. 1690....................................

»

Lcodien., 9 dcc. 1690.................... ....................

4IS
4X6

Lunen.-Sarzanen., 13 ian. 1691...............................

4x6

2903.
2904·
2905.
2906.
2907.
2908.

2909·
2910.
2911.
2912.
2913·
2914.

2915·
2916.
2917·
2918.
2919.
2920.
2921.
2922.

b

Catanien., 1 sept. 1691 ......................................

2923.

»

Bononicn., 17 nov. 1691.................................... .

417
4xS

2924.

Senarum, 17 nov. 1691 ................................ ......

42S

29252926.

Hicracen., 26 ian. 1692......................................

429

Comen., 1 mart. 1692.........................................

2927.

Reatina, 15 mart., 19 apr. 1692...............................

4>9
420

2928. ·

Spole tana, 19 apr. 1692......................................

420

2929.

10 maii 1692 ................................................

4·

2930.

Romana, 10 maii 1692................ ........................

422

2931·

Mileten., 7 iun. 1692.........................................

42a

2932.

Melphien., 21 iun. 1692......................................

423

2933·

Mazarien., 20 sept. 1692....................................

424

2934·

17 inn. 1693.................................................

4^5

2935.
2936.

Reatina, 14 fcbr. 1693........................................

2937.
2938.

Acernen., 2 maii 1693..............

*.................

Nantie n., 8 aug. 1693........................................

Albinganen., 28 nov. 1693.... ................................

2939.
2940.

Alediolanen. seu Alexandrina, 28 nov. 1693 ......................

2041.

lanuen., 16 inn. 1694........................................

2942.

I'orolivicn., 16 ian. 1694................................ .

dccr. 24 ml. 1694.............................................

‘943*944-

hiiularum Canariae, 31 iul. 1694..............................

2945.
2946.

Imularum Canarien., 13 nov. 1694..............................

29472948.

7ulentinatcn., 11 sept. 1694 .. ........................... .

Novaritn., 13 nov. 1694......................................

425
42b
426
427
427
42S

429

429

432
432
432

432

lamtt n , 18 maii 1695........................................
Fbrcdunen., 25 iun. 1695......................................

433
433

Index Fontium

XXIV

I* AG.

S. C. C., Civitatis Plcbis, 16 iul. 1695.....

2949
2950.
2951·
2952.

434

Novarien., 27 aug.1695......... .

434

Thelesina, 17 mart. 1696..........

435
435
436

Sabincn., 14 apr. 1696...........
Fulginaten., 7 iul. 1696.........

2953·

437

Calaguritana, 22 sept. 1696......

2954·

437

Romana, V] nov. 1696...........

29552956.

437
43*

Hispalen., 15 dec. *696.........
Verccllen., 15 dec. 1696.........

2957·
2958.

438

2959.

deer. 23 nov. 1697.............
Calaguritana, 11 ian. 1698.......

2960·

Neapolitana, 26 apr. 1698.......

439
440

2961.

Panormitana, 26 apr. 1698.......

441

Asculana, η iun. 1698...........

2962.
2963.

Urbina ten., η iun. 1698.........

443

2964.

Syracusana, 19 iul. 1698.........

444

2965.
2966.
2967.

2968.
2969.

Nullius Nonantulana, 30 aug. 1698

445

IJurgi S. Sepulcri, 20 sept. 1698 ... .

445

Aprutina, 15 nov. 1698........

■
·

2970.

Pistorien. et Paten., 14 febr. 1699............................
Leadten., 2 maii 1699......................................

447

Amalphitana, 18 iul. 1699...................................

448

2971.

·

Narnien., 26 sept. 1699....................................

2972.

»

Nullius Montis Virginis, 14 nov. 1699........................

449

2973*

»

Senen., 28 nov. 1699......................................

450

2974·

·

Giennen., 16 ian. 1700..............

4SI

2975·
2976.

Hispalen., 6 febr. 1700...........

Ventimilien., 20 mart., 24 apr. 1700

4SI
452

2977.

»
·
·

453

2978,

>

Sardiniae, 3 et 24 apr., 15 mail 1700.....
Mexicans, 24 apr. 1700...............

2979.

j

S. Agathae Gothorum, 24 apr. 1700 ..

2980.

»

Anagnina, 15 maii 1700.....

2981.

Nullius Montis Virginis, 26 iun. 1700......

2982.

»
»

2983.
2984.

.
>

Portugallien., 15 et 29 ian. 1701............
Cauncn., 23 apr.. 7 maii, 4 tun. 1701
Troiana, η et 21 maii 1701..... .........

454
455
456

T

450

457
457
458

2986.

Senogallien., 4 iun. .....................
Calaguritana, 18 iun. 1701..............

2987.
2988.

Anagnina, 30 iul. 1701 ................
Lancianen., 20 aug., 3 sept., 26 nov. 1701 ....

461

2989.

Salamantma, 17 dec. 1701
Sulmoncn., 17 dec. 1701, 14 ian., 4 febr. 1702

463

2990.

2991.
*9932994·

Rarcinonen., 1 apr. .....................
Salamantma, 13 maii ..................
Sypontma, 29 apr. 1702.................
Cortonen., 13 et 27 mati 1702............

29952996.

Troiana, 17 iun. 1702..................
Mediolancn., 8 cl 28 iul. 1702...........

2992.

459
460

461
463
464
465
466
467
467
468

Index Fontium

xxv
PAG.

N.
2997·
2998·

^··

S*

’

2999·

’

3000.

»

3001.

·

3002.

·

3003.

»

3004.

»

3005.

»

3006.

·

3007·
3008.

‘
»

3009.

Salernitana, 8 ct 28 iul., 19 aug· 1702.........................

469

Comen., 19 aug·» 9 sept. x7°2..................................

470

Firmana, 30 sept. 1702......................................
Amalphitana, 30 sept., 2 dec. 1702..............................

472

Neapolitana. 13 ct 27 ian.1703................................

474

Ferrarien., 27 ian., 3 mart. 1703................................

475
476

Ferrarien., 2 iun. 1703......................................
Fient 1 na. 16 iun. 1703........................................

472

Leodien., 7 iul. 1703 .........................................

477
478

Thelesina, 7 iul. 1703.........................................

479

Salamantina. 18 aug. 1703....................................
Vercellcn., i8 aug. 1703......................................

479
480

*

Novarien., 6 oct. 1703........ ................................

480

3010.

·

Aestna, 15 dec. 1703.........................................

481

3011.

■

Ferrarien., 15 dec. 1703, 12 ian. 1704.........................

482

3012·
3013.

·

Salamantina. 26 ian. 1704....................................

484

Comen., 1 mart. 1704............... .........................

484

3014.

»

Ferentina. 1 ct 15 mart. 1704..................................

485

3015.

»

Novarien., 1 ct 15 mart. 1704..................................

486

3016.

»

Leodien., 5 apr. 1704.........................................

4S7

3017.

»

Theatina. 5 apr. 1704.........................................

4S7

3018.

*

Burgi S. Domnini, 19 apr. 1704................................

487

3019.

»

Caesenaten., 19 apr. 1704....................................

488

3020.

>

Arianen., 19 apr., 17 maii 1704................................

489

3021.

>

Compsana, 31 maii 1704......................................

4S9

3022.

>

Camerinen.. 28 iun. 1704....................................

490

3023.

>

Fiorentina, 28 iun. 1704.......................................

491

3024.

»

Thelesina, 9 aUg. 1704................................ ........

492

3025.

>

Anglonen., 15 nov. 1704......................................

492

3026.

*

Venusina, 15 nov. 1704.................................. .

493

3027.
3028.

»
»

Aprutina. 29 nov. 1704......................................
Anglonen., 20 dec. 1704......................................

494
496

3029.

»

.\ulhus sett Calaguritana, 24 ian. 1705.........................

496

3030.
3031.

»
·

Aprutina, 2 maii 1705........................................ .

497

Ferrarien., 16 maii 1705......................................

497

3032.

»

Nulhus seu Calaguritana, 16 maii 1705.........................

Sarnen., 16 maii, 27 iun. 1705.... ...........................

497
498

3034.

Caesenaten., 27 iun. 1705.................... ........ .......

498

3035.
3036.

Aliphana, 18 iul. 1705........................................

3033.

3°37.
3038.

·

>

3043.
3044.

501

lanuen., 13 mart., 8 maii 1706..............................
»

304!.
3042.

7 holosana,iS iul. 1705 ............... ........ ......... .
Amalphitana, 5 sept. 1705......... ...... ....................

3039.

3040.

Aprutina, 18 iul. 1705........................ ...............

499
500

Massanen., \ f apr. 1706.... ..................................
Sutnna, 19 iun.

>

........................................

Ceruntinen. ct Cariaten., 11 sept., 2 oct. 1706........... .
Comcn., 20 nov. 1706 .........................................
Atculana, 18 dec. 1706, 15 ian. 1707...........................

502
502

503
504

505
506
507
0 I

Index Fontium

XXVI
N.
3045·

PAG.

.......

508

.......

509

.......

510

.......

511

»

Amalphitana, 26 febr. 1707........................ .......

511

»

.......

513

3°5χ·
3052.

1

Sutrina, 26 mart. 1707............................ .......

513

B

.......

514

3053·

•

»

Milevitana, 9 apr. 1707............................ .......
.......

515
516

3055·
3056.

9

Pragen., 23 iul., 3 dec. 1707........................ .......

516

3057·
3058.

b

Tholosana, 23 iul. 1707............................ ........
Lamacen., 13 aug. 1707............................ ........

517
5*8

3®59·
3o6o.

»

Posnanien., 19 novM 3 dec. 1707..................... .........
Pragen., 14 ian. 1708............................. .........

519
520

Caputaquen., 28 ian., n febr. 1708................. ........
Gcruntinen. et Caria ten., 11 febr. 1708............... ........

520

Viterbien., 17 et 3! mart. 1708..................... ........
Amerina, 17 et 31 mart. 1708....................... ........

522

Aqucn., 5 et 19 maii 1708..................... .
........
Nucerina Paganorum, 19 maii 1708................. ........
Marsicana, <) iun. Î708.....,..................... ........

523

3046.

3047·
304s·

θ. C. C., NuUitu Farfen., xs >on·» 26 mart·1707................
Bovcn., 29 ian., 12 febr., 9 apr., 7 mau 1707............
»
lanuen., 12 febr., 9 apr. 1707........................
•
Turritana et Algaren., 12 et 20 febr. 1707..............
»

3049.
3050.

3054·

»

•

*

3o6i.
3062.

»

3063.
3064.

•

3065.

•

3066.

9

3067.
3068.

B

3060.

B

3070.

»

3071.

B

3072.

•

Ostunen., η et 28 iul. 1708......................... ........
Ruben., 28 iuL, t8 aug. 1708....................... ........

B

521
5«
524

5x5
526
527

Suessana, 28 iul., 18 aug. 1708..................... ........
Nucerina Paganorum, i et 15 dec. 1708.............
........
Civitatis Plebis, 15 dec. 1708......
....

527
528

*

Ferraricn., 15 dec. X70S, 12 ian. 1700....

3073.

»

Lamacen., 26 ian. 1709

530
530

3074·

>

<3!

3075.
3076.

»

Ferccllen., 27 apr. 1709
Salisburgcn., 11 mail 1709 .

3077.
3078-

*

B

Rononien., 1 iun. 1709 ............... Algaren. seu Turritana, 6 iul., 3 aug. 1709
Neapolitana, 3 aug. 170«).............

3079.
30S0.

B

Ί roiana, 3 et 24 aug. 1709....... Λ.. t

3081.
3082.

>

Suessana seu Cataccn., 28 sept. 1709

»

3083·
3084.

>

Assinen., 16 nov. 1709.....
Placentina, 11 ian. 1710....

B

Suessana seu Catacen., 25 ian. 1710 ... .

3085.
3086.

>

Antenna, 15 mart. 1710 ................
Civitatu P/ebu, 15 ct 29 mart. 1710.........

3087.
3088.

»

3089.
3090.

•

3091.
3092

II

Senogalhen., 24 maii 1710 .............
Frisingen., 14 iun. 1710...............

■

Anconitana, 30 aug. 1710

B

»

........

529

532

....... ..

534

Inconitana, 24 aug. 1709.

B

*

1

Neapolitana, 12 apr. .................
Recinet™., 12 apr. 1710.....
Lannen., io maii 1710 ........

537

Index Fontiinn

XXVII

FAC.

N.
3093.

s· c' C” Lancianen., 20 sept. 1710....................................
Ordinis Capuccinorum, 15 nov. 1710...........................

546

Andrien., 29 nov. 1710......................................
Salisburgcn., 29 nov. 1710, 10 ian. 1711.......................

549

3094.
3095·
3096.

Andrien., 24 ian. .... .........................................

3097·
3098.
3099.
3100.
3101.
3102.

*
*

3,Ο3·

1

3104.

548

SSL

Comen., 14 mart. 1711 .......... ♦..........................

552
552

Neapolitana, 14 mart. 1711 ..................................

553

Romana, 28 mart. 1711 ......................................

554

Lauden., 2 maii 1711 ........................................

Ripana, 2 maii 1711 ........................................

555
556

Senogallien., 2 maii 17x1......................................

557

Brictinorien., 5 sept. 1711....................................

557

Tolentinaten., 5 sept. 1711....................................
Senogallien., 3 oct. 1711......................................

559
560

31Ο5·
3ΐοό.

*
·

310/·
3105.

·
»

Aquilana, 28 nov. 1711 ......................................

56c

Brictinorien., 12 dec. 1711....................................

562

3109.

·

Murana, 12 dec. 1711.................................. ......

562

3Π0.

>

Comen., 9 apr. 1712...........................................

563

3111.

·

Sarncn., 11 iun. 1712........................................

564

3112.

»

Marsicana, 25 iun., 16 iul. 1712................................

566

3”3·

»

Comen., 6 aug., 3 dec. 1712....................................

567

3η4·

·

Barcinoncn., 17 dec. 1712, 2X ian. 1713.........................

567

31Ι53u6.

’
»

Sarnen., 21 ian. 1713........................................

568

Comen., 1 apr. 1713...........................................

56S

3117·
3118.

■
»

Amalphitana, 1 ct 29 apr. 1713............ ........ ...........

569

Pennen., 29 apr., 13 maii 1713................................

570

Barcinonen., 13 maii 1713....................................

571

3119.
3120.

»

Anagnina, ζη maii 1713......... .............................

571

3121.

»

Frequcntina sen Abellinen., 27 maii 1713................ .......

572

3122.

>

Romana seu S’. Aga that Gothorum, 27 maii 1713.................

573

3123.

·

Balneoregien., 8 iul. 1713....................................

3124.
3Ι25.
3Ι26.

»

Ruhen., 8 ct 28 iul. 1713......................................

R
»

Ratisbonen., 28 iul. 1713...................... ................
Balneoregien., 19 aug. 1713....................................

577
578

3Ι27.
3Ι28.

»
»

Bambergen., 30 sept. 1713....................................

578

3Ι29.

t

Lamacen., 16 dec. 1713........ ....... ......................

579
580

3I3O.

>

I iglevancn., 13 et 27 ian. 1714................................

5S1

SISI3132.

B

Ruben., 3 mart. 1714..................... ...................

5S2

Bambergcn., 28 apr. 1714......................... ..........

583

3133.

»

Lmnerinen., 9 iun, 1714....................... ..............

583

3134.

Patavina, 9 iun. 1714........... ............................

3135.
3136.

birmana, η iul., 4 aug. 1714............................. .
Neapolitana, 1 sept. 1714................... .................

3137.
3138.

3139.
in0’

I cronen., 18. nov., 2 dec. 1713.................... »..........

Reatina, 1 ct 22 sept. 1714....................................

Carniolcn., 22 sept. 17x4......................................
»
B

Romana, 1 ct 15 dec. 1714....................................

575
576

584
585

586
587

5S8
590

Reatina, 9 febr. 1715...............................
591

Index Fontitint

XXVIH

PAG.

N.
3141.

S. C.

3142.

»

C., Bamb ergen., 23 febr. 1715.......................

3*43·

591

Ugentina, 23 febr., 16 mart. 1715................

591

Ripana, 16 ct 30 mart. 1715....................

594
596

3’44·

Amalphitana, 13 apr. 17 «5.......................

3’45·
3146-

Spoletana, 13 apr. ..............................
Romana, iS maii, 1 iun. 1715....................

596

3U73'48·

Mediolanen., 22 iun., 24 aug. 1715................

599
600

Spoletana, 16 nov. 1715........................
Mantuana, 16 nov., 7 dec. 1715................. .

3’49·
3’50.

59S

600

Sutrina, 7 dec. 1715..........................

602

3’5’·

Narnicn., 8 fcbr. 1716.........................

603

3’52-

Ugentina, 14 mart. 1716.......................

603

3’53-

Mantuana, 28 mart. 1716..................... .

604

3’54·

Narnicn., 28 mart. 1716.......................

605

3’55·
3’56·

Burgi S. Domnini, 2 et x6 maii 1716.............

605

Caser tana, 4 iul., 8 aug. 1716...................

606

3*573’58-

Poliniancn., 8 aug. 1716.......................

607

Monastericn. seu Padcrbornen., 5 sept. 1716.......

607

3’59·
3160.

Murana, 14 nov. 1716.........................

60S

Catertana, 30 ian., 27 febr, 1717...............

609

3’6’·

Mantuana, 30 ian., 27 febr. 1717...............

610

3’62.

Papien., 13 mart.. 10 apr. 17x7.................

611

3’63.

Polinianen., 19 iun. 1717.......................

612

3’64-

Fanen., 21 aug. 1717.........................

613

3’65·
3’66.

Tolentino, 2 oct. 1717.........................

613

Neapolitana tcu Vici Equen., 12 fcbr., X2 mart. 1718

615

3167.

Tudertina, 12 febr., 12 mart. 17x8..............

616

3’68.

Gurgen., 19 fcbr. 1718.........................

3’69.

Canarien., 26 mart., 9 apr., 1718...............

617
618

3’70.

Papien., 21 maii 17x8.........................

620

3’7’·
3172.

Romana, 21 maii 17x8..........
Caietana, 2 iul. 17x8................

621

3’73·
3’74
3’75·
3’76-

Mtlevitana, 13 aug. 17x8,.............
Novarien., 3 ct 24 sept. 1718 ... ...............

624

Casalen., 24 sept. X718...............
Astcn., 19 nov. 17x8............
Derthnnm., 19 nov.. 3 dec. 17x8...........

3’77·
3’78·
3’79·
3180.
3181.
3182.

3’83.
3’84·
3’8$·
3186.
3’87.
3’88.

Cassancn., 3 dec. 1718..............
B

Aliphana, 3 ct 17 dec. 17x8............ .
Bononien., 3 ct 17 dec. 1718..........

X7dec. X7x8.................
hanen., 4 ct 18 mart. 1719... .....
Frrrarien., 4 ct 18 mart. 17x9...

622

626

627
629

629
630
631

633

634

Aliphana, 18 mart. 1719.....
Ordinis S. Francuci, x8 man. 1719

635
636

Aquaependen18 mart., x apr. 1719

637
638

Tarantasien., x ct 22 apr. 1719......

Antequexen., 22 apr. 1719

640
640

Index Fontium
N.

XXIX
PAG.

S. C- C., Vercellen., 9 maii 17>9................

64:

»
n

Januen., 20 maii 1719..............
Regicn., 20 maii, 17 iun., 8 iul., 5 aug., 1719

642

»

Panormitana, 30 sept.,18 nov.

1719.

<>44

»

Sicula, 18 nov. 1719..............

645

•

Mediolanen., 2 dcc .1719................

648

•

Iprcn., 2 ct 16 dec. 1719................

648

•

Lucana, 2 et 16 dcc. 1719............. ·

649

b

Placentina, 16 dec. 1719................

651

>

Sicula, 16 dec. 1719..................

65 î

•

ianuen., 27 ian. 1720..................

652

>

Mantuana, 24 febr. 1720.............

653

3201.

•

Ulixbonen., 16 mart. 1720..............

654

3202.

>

S. Marci, 16 mart., 13 apr. 1720.......

656

3203.

»

Firmana, 13 apr. 1720..................

656

3204.
3205.
3206.

■
»

Sagonen., 13 apr. 1720................
Hcrbipolen., 27 apr. 1720.............

658

•

Romana seu Tusculana, 27 apr. 1720.....

660

3207.
3208.

»

Asculana, 11 maii 1720................

662

»

Comen., 11 maii 1720..................

663

3189.

3190.

3191.
3192.

3’933’94-

3*95·
3196.
3*97·
3*9«·

3*99·
3200.

Û43

659

3209.
3210.

»

Intcramnen., 11 maii 1720..............

663

»

Panormitana, 8 iun. 1720..............

664

32Π.

•

Imolen., 8 ct 22 iun. 1720.............

664

3212.

Aquen., 13 iul. 1720..........................

665

3213.
3214.

Firmana, 3 nug. .............................

666

Crcmonen., η sept. ...........................

667

3215·
3216.

Vercellen., 1 oct. .............................

667

Colonicn., 16 nov. :72ο....... ·.............

669

3217.
3218.

Drrthonen., η dec. ...........................

670

cp. 10 ian. ..................................

671

3219.

14 ian. ................................. .....

671

3220.

Parisien., 25 ian. .............................

672

322!.

Montis Falisci, 25 ian., 8 febr. .................

673

3222.

Neapolitana seu Caputaqucn., 25 ian., 8 febr. 1721

674

3223.

Nullius Forfeit., 8 febr. .......................

675

3224.

Montis Falisci, 8 mart., 31 maii 1721...........

676

3225.

Aquen., 31 maii ..............................

676

3226.

Asculana, 21 iun. 1721 ...»..................

677

3227.

imolen., 21 iun. 1721........................

3228.

Parisien., 12 iul. .............................

677
678

3229.

Aquen., 2 aug. 1721..........................

679

3230.

Elborcn., 2 ct 23 aug. .........................

679

3231.

Theatina, 23 aug., 13 sept. .....................

681

13 sept. 1721 ............................ · ·
Romana, 2 oct. 1721 ........................

68 x
682

Ulixbonen. Occident., 22 nov. 1721 ...........

6S3

Ritecten., 22 nov., 6 dcc. .....................

685

Sorana, 20 dcc. ..............................

6861

3232.
3233.
3234.
3235.
3236.

index Fontium

XXX
N.
3237·
3238.

32395240.

PAC.

s· c* c·· Florentina, 17 ian. ..........................................
Lucana, 17 ian., 7 et 28 febr., 14 mart. 1722....................
»
Sorana, 17 ian., 7 et 28 febr., 14 mart. 1722....................
*
Spoletana, 7 et 28 febr.. 14 mart. 1722.........................

3241.

3243»
3244·

3245·
3246.

3247·
3248.

·
»

689

690
690

Taurinen., 14 mart. ........................................

692

Caiaccn., 23 maii 1722.....................................

693

Ulyxboncn., 13 iun. 1722...................................

694

Tudatina, 4 iul. ............................................

695

Ariminen., 8 et 29 aug. 1722.................................

696

Hcrbipolcn., 17 sept. ........................................

697

Ulixhonen. Occident., 17 sept. 1722........................

··

697

(>98
Turritana, 21 nov. 1722.............
699
Legionen., $ dcc. ............................................
700
Spoletana, 5 et 19 dcc. ......................................

»

3M9·
3250·

687

·

3251*
3252.

S. Marci, 19 dcc. 1722, 16 ian. 1723...........................

701

Herhipolen.. 16 ian. ..........................................

701

3253·

1

Valentina, 16 cl 30 ian. 1723.................................

702

3254·

·

Vratislavien., 16 et 30 ian. 1723...............................

703

·

Anglonen., 30 ian. 1723.....................................
Fulginaten., 30 ian. 1723.....................................

703
704

Volaterrana, 30 ian. 1723...............

Legionen., 30 ian., 6 mart., 10 et 24 apr. 1723

70S
706

Sorana, 24 apr. 1723...................

706

3255·
3256.
3257.
3258.

»

3259·
3260.

»

Veliterna, 24 apr. 1723.................

3261.

V

Ariminen., 15 maii 1723.................

707
708

3262.

Monastcrien., 15 maii 1723...............

70S

3263.
3264.
3265.

Cremonen., 5 iun. 1723................

710

Fanen., 5 cl 26 iun. 1723................
Ulyxboncn., 5 et 26 iun. 1723... ’.......

7”
712

713

3266.

»

3267.
3268.

»
*

Ariminen., 17 iul. 1723...........
Albingancn., 28 aug., 18 sept. 1723......
Milevttana, 18 sept. 1723.....
.. ,

3269.

B

Tirasonen., t8 sept., 2 oct. 1723.........

3270e

»

3271.
3272.

Turritana, 20 nov. 1723..........
Ulyxboncn., 20 nov. 1723.............

»

3273.

B

3*74·
3275·
3276.

Pampilonen., 20 nov., 4 dcc. 17^3
Urbis, 18 dec. 1723. 15 ian. 1724.......
Vratislavien.. 12 febr. 1724........
Bostonien., 12 febr,, 10 iun. 1724

7»3

7U

7«5
717
7’7
718

718
7<9
720

3277.
3278.

Mediolancn., 10 iun. 1724..........
Novarien., 10 iun., 8 iul. 1724
Ulixhonen., 8 iul. 1724.............

3279.
3280.

Bononien., 8 et 28 iul. 1724.....
Ulyxboncn., 8 et 28 iul. 1724 ... ......

725

3281.

Savonen., 28 iul. 1724.........

3282.
3283.

Mutinen., 19 aug. 1724...........
Ulyxboncn., tç aug. 1724...........

725
726

3284.

Montis Pohtiani, 19 aug., 9 sept, 1724

720

721
/23

Index Fontium
N.
3285·
3286.
3287.

•

S. C. Cm Sateen., 9 «cpt. 1724..................
Amalphitana. 30 sept. 1724...........

»
>

Monasterial.. 30 sept. 1724............
Auximana. 18 nov., 2 dee. 1724.........

»

Mediolancn.. 2 dec. 1724..............

»

Auximana. 16 dec. 1724................

»

Laure tana. 16 dcc. 1724................

3288.
3289·
3200·
3291·

»

Turritana. 16 dec. 1724, 13 ian. 1725 ....

»

Asetdana. 3 et 24 mart. 1725............

.

S. Mara. 3 ct 24 mart. 1725............

3292.

3*93·

3294·
3295·
3296.

w

Bononicn.. 14 apr. 1725................

•

3297·
3298.

Gnesnen.. 14 apr. 1725................
Neapolitana. 14 apr. 1725..............

»

Civitaten.. 9 iun. 1725..................

»

Mutinen.. 9 iun. 1725..................

»

Vtgilien.. 23 iun., 13 iul. 1725...........

>

Cosentina, 13 iul. 1725................

3299·
3300.
330»·
3302.

»

Reatina. 13 iul. 1725..................

3303·

»

Gravinen.. 1 sept. 1725................

3304·

»

Turritana. 22 sept. 1725......... ......

3305.
3306.

•

Vigilicn.. 22 sept. 1725................

»

Ordinis Praemonstraten.. 1 et 15 dec. 1725

»

Aquinaten.. 12 ian. 1726................

3307.
3308.

Urbaniat.. 12 ian. 1726................

3309.
3310.

Nullius Montis Cassini. 26 inn. 17*6.....

3311.

Landanen., 9 febr. 1726......... ......

3312.

Auximana, 23 febr. 1726................

3313.

Volaterrana. 23 febr., 16 mart. 1726.....

3314·

Spoletana. 16 et 30 mart. 1726.........

3315.
3316.

Cathacen.. 26 ian., 9 febr. 1726.........

Turritana. 30 mart. 1726..............

Cranonen.. 13 apr. 1726................

3317.
3318.

S. Marci. 13 apr. 1726................

3319.
3320.

Lavcllana seu Romana. 8 iun., 6 iul. 1726 ..

3321.

Fiorentina, 27 iul. 1726................

3322.

Gicnnen.. 11 ct 25 inn. 1727...........

3323.

Eugubina seu Perusina. 25 inn. 1727 .....

3324.

Fiorentina. 29 mart. 1727..............

3325.
3326.

Tiburtina. 26 apr. 1727 .. .............

3327.
3328.

Burgi S. Domnini. 24 mail 1727.........

3329.
3330.

3331.
3332.

Papien.. 4 et 18 maii 1726..............
Trivicana sen Tricaricen.. 8 iun., 6 iul. 1726

Va/vat.seu Sulrnoncn.. 10 maii 1727.....

Gicnnen.. 7 iun., 5 iul. 1727...........
Eugubina seu Perusina. 5 iul. 1727.......

Acerrarum. 5 iul., 2 ct 23 aug. 1727.....
I Alterna. 5 iul.. 2 ct 23 aug. 1727.......

Gicnnen.. 2 aug. 1727..................

Index Fontium

XXXII

PAG.

3333·
3334·
3335·
.3336.

S· C’ C’ Florentina. 2 et 23 aug. 1727............
Romana, 20 sept. 1727................
Placentina, 22 nov., 6 dec. 1727..........

33373338·

3339·

775
776

Caesena ten., 6 dec. 1727................

Calari tana, 21 febr. 1728..............

B

>

w

Mediolanen.. 17 apr. 1728..............

779

Bononien., 17 apr., 15 mail 1728..........

779
780

Theanen.. 15 maii, 19 iun. 1728..........

3340·

781

Giennen.. 19 iun. 1728..................

3341·

3342·
3343·

Bergomen., 19 iun., 10 iul. 1728..........

782

Caesenaten.. 11 et 25 sept. 1728..........

783

3344·

Chien., 12 mart. 1729..................

784

3345·
3346.

Caputaqucn., 2 apr. 1729..............

786

Burgi S. Domni ni, 2 et 30 apr. 1729......

788

Theanen., 30 apr. 1729................

788

»

3347·
3348.

>»

Cusentina, 30 apr. 1729................

788

3349·

»

Macera ten., 14 maii 1729..............

790

Nucerina. 3 iul. 1729..................

7W

Cremoncn..23 iul., 13 aug. 1729.........

792

3352·

Brugen., 13 aug., 3 sept. 1729...........

793

3353·

Cusentina, 3 sept. 1729...............

794

Tridentina, 3 et 24 sept. 1729...........

795
796

3350.
3351.

3354-

>

»

Nullius Montis Cassini, 24 sept. 1729.....

33553356.
3357.
3358·

Nucerina Paganorum, 24 sept., 19 nov. 1729

797
798

Cusentina, 19 nov., 3 dee. 1729........

■

Tridentina, 3 dec. 1729...............

799

3360.

»

Nullius Montis Cassini, 14 et 28 ian 1710

799
801

3361.

•

Mechlinicn., 28 ian. 1730

801

3362.
3363-

f

Barcinontn., 28 ian., 28 iul. 1710 .

804

•

805

3364.

«

Compustelluna, 19 aug. 1710
Derthon en., 19 aug. 1730 .

3365.

806

Cremonen., 9 sept. 1730..........

3366.

>

Barcinonen., 30 sepi. 1730.......

807
807

3367.
3368.

B

808

9

Cremonen., 12 dec. 1730.........
Capritana, 16 dee. 1730.......

>

Pientina, vj febr. 173! ..........

3369.

808

S09
810

337°·
3371.
3372.

»

33733374.

>
»

Arianen., 18 aug. 1731

3375·
337<>·

*

5 oct. 1731 .................
Eystadien., 17 nov. 1731 .........

...............

Lycien., 17 nov. 1731 ...........
Stgovien,, 17 nov. 1731 ........

......
........

815

...............
............

817

Pientma, 17 febr. 1731 ..........
Compostellana, 10 mart 1731

w

B

9

3377·
3378·
3379·
3380.

»
»

811

Romana, 16 iun., 28 iul. 1731.....
Passavien., 28 iul. 1731

Eutetten., i dcc. 1731 ............
Eugubina, 12 ian. 1732...........

811
812
813
815
817
819
820

Index Fontium

XXXIII
PAG.

N.
3381.

C., Larinen., 26 ian. 1732........................................
Thelesina, 26 ian., 9 febr. 1732...............................

82I

Coionien., 9 febr. 1732......................................

823

Mediolanen., 9 febr. 1732....................................

824

Evsladicn., 9 febr., S mart. 1732....... ........................

825

l'alven. sen Sulmonen., 22 mart. 1732.........................

826

Cremonen., 5 apr. 1732................... ...................

827

Montis Regalis, 5 “ΡΓ· »732 ..................................

827

Mediolanen., 26 apr. 1732....................................

829

Ulyxbonen., 26 apr. 1732................... ................

829

Larinen., 10 maii 1732......................................

830

Fabrianen., 24 maii, 21 iun. 1732.............................

830

Eystadien., 21 iun. 1732......................................

«SI

Cingulana, 19 iul. 1732......................................

832

Firmana, 9 et 30 aug. 1732....................................

833

Larinen., () ct 30 aug. 1732....................................

835

Tusculana, 22 nov. 1732......................................

835

Mantis Regalis, 22 nov., 6 dec. 1732...........................

836

33993400.

Asculana, η febr. 1733................. .......................

837

Cremoncn., 28 mart. 1733....................................

838

3401.

Fabrianen., 2 maii 1733......................................

839

3402.

Aquilana, 2 et 16 maii 1733.......................... .......

S39

3403.

Callien., 16 man 1733..................... ....... ...........

84O

3404.

Apten., 27 iun. 1733 ........................................

841

3405.
3406.

Aquilana, 18 iul. 1733........................................

842

Asculana, 8 ct 29 aug. 1733....................................

S42

3407.
3408.

Cremoncn., 8 et 29 aug. 1733..................................

844

Pharaonen., 19 sept., 14 nov. 1733..............................

844

3409.
3410.

Rurgen., 14 nov. 1733........................................

845

1

Fabrianen., 1400 V. 1733......................................

846

34îi.
3412.

1
I

Rnxien., 28 nov., 12 dec. 1733................................

847

Ripana, 12 dec. 1733.......................... .............

848

3413·

1

Rurgcn., 9 ian. 1734..........................................

849

S. c.

338a·
33833384.

3385·
3386.
3387·
3388.

3389.
3390.
339»·

33923393·
3394·
3395.
3396.

3397·
3398.

3414.

822

Colonien., 23 ian., 6 febr. 1734........................... ....

850
Fabrianen., 6 febr. 1734......................................
85>

3415.
3416.

1

I

bavent ma, 27 febr. 1734.......... ...........................

851

3417.
3418.

î
J

Fabrianen., 20 marl. 1734....................................

852

Asten., 2Q mart., 3 apr. 1734........................ .........

34«9.
3420.
3421.
3422.
3423.
3424.
3425.

3426.
3427.
3428.

1

853
Renogallien, seu Macera ten., 3 apr. 1734.......................
853

Asculana, 17 apr. 1734..........

.......... .......

854

Rracarcn., 17 apr. 1734 .. . . ,.................................

855

Apten., 8 maii 1734..........................................

855

Macera ten., 8 maii 1734 .......................................

856
Asculana, 22 maii 1734......................................
857

Asten., 22 maii 1734....................................... .

858
Pacten., 22 man, 5 inn. 1734..................................
858

Tusculana, 5 iun. 1734......... ............................
859
Rononien., 3 iul. 1734...................................... .. L859

Index Fontium

xxxiv

34*9·

3430’

S. C. C., Finnana, 24 iul. ’734 .......................................
’
»
Tusculana, 24 iul. ..........................................

861

343’·
3432.

•

Fundana, 21 aug. ..........................................

86:

•

Lcodicn,, II sept. ..........................................

86:

3433’

•

Fundana, 25 sept. 1734.....................................

S6<

3434·

»

Hortana, 25 sept. 1734......................................

3435·
343Ô<

»

Constanticn,, 20 nov. 1734...................................

•
»

Sabinen., 18 dee. 1734....................................... 866
Acerrarum sen Mathcranen. et Acheruntina, 18 dec. 1734· ’5 *an· ’735 869

»

Assisien., 18 dee. 1734, 15 ian. 1735..........................

S70

3439·
3440.

»

Sabinen., 29 ian. ............................................

871

»

Augustana, 29 ian., 12 febr. 1735.............................

344’·
3442.

»

Faventina, 12 febr. ..........................................

871

>

Nitrien., 12 febr. ............................................

873

3443·

»

Fritingen,, 18 iun. 1735................... .................

874

Cremonen., 20 aug. 1735.....................................

S76

3437’
3438.

3444·

3445·
3446·

•

34473448.

866

Oritana, 20 aug. 1735.......................................

fanuen., to sept. ............................................

877

»

Nucerina, 10 sept. 1735......................... ...........

S78

•

Oritana, 24 sept. 1735........ „.............................

879

3449.
3450.

•

Mediolancn., 24 sept. ........................................

879

•

Privernen., 24 sept. 1735....................................

881

3451.
3452.

'

Perusina, 19 nov. 1735.................................... .
Mcdiolanen., 3 dee. 1735 ............................... .

88:

3453.

Leopolien,, 14 ian. 1736...................................

883

3454.
3455’
3456.

Derthunen., 14 et 28 ian. 1736................................

884

Augustana, 3 et 24 mart. 1736.............................

885

Tricancen., 24 mart. 1736.................................

887

34573458.

*\ullius Orbetelli, 28 apr. 1736

888

Tarvisina, 28 apr. 1736...............

890

34593460.

Firmana, 12 maii, 2 iun. 1736................ ...............
/t/tenarm.,2iun.,7iul. 1736...............................
Neapolitana, η iul. 1736... ............

891

34<>i.
34^2.
3463.

Ί aurineix., 4 aug. 1736
twenacen., 22 «pt., t7 nov. ,73$

34^43465·

Cutentina, 17 nov., I dec. 1736.........
Elven,, i dee. 1736........

34^6.
3467.

Cnitah, PIM,, I5 dec.

3468.
346<).

3470.
3471.
3472.
3473.

3475·
3476.

i736,

Elboren., 9 febr., 16 mart. <737
Slantuana, 16 mart. 1737
Spoletana, 16 mart. 1737.
Panomutana, 30 mart., 13 apr. 1737
Constantim,, 4 maii 1737.....
Tarvisina, 4 maii 1737......
Pennen.,b iul. 1737.......

893

897
898

900

.........................

Urbevetana, 19 ian., 9 febr. 1737 .

89:

89S
896

’

IQ jan

Spole tana, 19 ian. 1737.......
lanuen., 19 ian., 9 febr. 1737

88:

’ . * ’ ....................

902
903

904
.................
................. .
......................
*
*...........
..................

905

...................

OIÏ

907
908

909
910
<)U

Index Fontium
N.

3477·
3478.

3479·
3480.
3481.

PAG.

S c. C., Comen.,6ct 27 iul· *737 ..................

34^4.

3485·

9*3

Nicien., 27 iul. 1737 ..... ·.............

914

„

S. Severim, 14 dec. 1737» »1 «an· !73#.....

915

»

Marturanen,, 25 ian. 1738 ................

•

Cremonen,, 8 febr. 1738..................

917
919

Bisacciorum, 1 et 15 mart. 1738...........

919

»

Civitatis Plebis, 29 mart. 1738...........

920

»

Zamuren., 29 mart., 19 apr. 1738.........

920

»

Vicentina, 19 apr. 173s..................

921

34S2.
3483·

χχχν

.

Colonicn. sen Leodicn., 14 iun. 1738.......

922

»

Hortana, 14 iun., 5 iul. I738.............

»

Fiorentina, 5 iul. 1738....................

924
925

•

Colomen. seu Lcodien., 2 RUg. 173s.........

926

»

Fiorentina, 23 aug. 1738..................

»

Toletana, 27 sept. I738..................

927
927

»

Nullius Farfen., 22 nov. 1738.............

929

»

Mile ten., 6 dec. 1738....................

930

»

Troiana, 6 dec. 1738....................

931

•

Aquilana, 20 dec. 1738..................

932

•

Nullius Farfen., 20 dec. 1738.............

933

34973498.

•

Senogallien20 dec. 1738, 10 ci 24 ian. 1739

933

Marturanen., 24 ian. 1739................

3499.
3500.

»

Nolana, 28 febr., 14 marl. 1739...........

935
936

>

Tolentino, 28 febr., 14 mart. 1739.... .....

3501.
3502.

•

Asculana, 11 apr. 1739..................

»

Terracinen., 2 maii 1739..................

3503.

•

Montis Falisci, x6 maii, 6 iun. 1739.......

939
940

3504·

>

Senogallien., 16 maii, 6 iun. 1739.........

942

3505.
3506.

»

Terracinen., 6 iun. 1739..................

943

»

Pragen., 4 iul. 1739......................

944

3507.
3508.

»

Hortana, 1 aug. 1739....................

945
946

3509.
3510.

»

Senogallien., 5 et 19 dec. 1739...........

»

Salutiarum, 3 sept. 1740..................

3511.

»

Ulyssiponcn. Oriental., 3 sept. 1740.......

3486.
3487.
3488.

3489.

349°·
3491·

3492.
3493·
349434953496.

Baren., 21 nov. 1739....................

3512.

Hispalen., 24 sept., 3 dec. 1740...........

952

’

Cassanen., 3 ct 17 dec. 1740.............

13514.

•

Ulyssiponen, Oriental., 17 dec. 1740.......

3517,
3518.1
3519-I
3520.

352!.

3522.
13523.

3524.

Olomucen., 6 maii 1741 ..................
Caputaquen., 10 iun. 1741................

’

947
948

949
950

35<3.
3515,
3516,

937
938

953
954

Lauretana, 10 iun. 1741..................

955
95Û

Cassanen., 22 iul. 1741 ..................

958

Celsonen., 22 iu\. 1741....................

958

Nullius seu Sublacen., 22 iul. 1741 ........
Mazarien., 12 aug. 1741.....

I iterbien., 12 aug. 1741..................
Camerinen., 9 sept. 1741..................

Hispalen., 9 sept

1741 ...................

959
960

962
962
963

—

Index Fontium

XXXVI
N.
3525.

9*5

S. C. C., Marturanen,, 9 sept. 1741

3526.

»

Caesenaten,, 23 sept. .....................

9*5
0Ï

3527.
3528.

»

declar. Matrimonia, 4 nov. 1741 .........

»

Vitcrbien., 18 nov., 16 dec. 1741 .........

3529.

>

Cadicen. sett Hbpalen., 20 ian. 1742.......

•Hi

3530·

»

S, Severing η apr. 1742.................

97)

3531·

»

Viterbien,, η apr. 1742....................

974

3532.

•

Fcretrana, 21 apr. 1742.................

3533.

•

Firmana, 21 apr. 1742...................

975
97*

3534·

■

S. Severint, 2 et 23 iun. 1742.............

97*

3535·
3536.

•

Alexanen,, 23 iun. 1742 ..................

97&

»

Troiana, 23 iun. 1742...................

97*

»

Neapolitana, 21 iul. 1742...............

•

Eistetten., 21 iul., ix aug. 1742...........

779
980

3537353»·

3539·

Firmana, 11 aug. 1742.................

3540·

Alcxanen., 1 sept. 1742.... .............

9S:

3541·

•

Feretrana, 1 sept. 1742.................

98:

3542-

»

Eistettcn,, 22 sept. 1742.................

983

3543·

»

Lyden,, 22 sept. 1742.................. .

9»)

3544-

»

Vitcrbien., 15 dec. 1742................ .

9S4

35453546.

»

Mazarien., 12 ian. 1743................

984

•

Papien., 26 ian., 16 febr. 1743..........

984

3547354S.

•

Bobien., 16 febr. 1743..................

985

>

Brixincn,, 16 febr., x6 mart. 1743........

986

3549-

»

988

3550.

•

Papien,, 16 mart. 1743................
Viglevanen,, 18 maii 1743..............

3551.
3552.

»

Brixinen., 22 iun. 1743................

•

3553-

3554·

.

989

Rednetcn,, 22 iun. 1743................

.

989

Romana seu Narnien,, 22 iun. 1743
Cadicen, seu Hispalen,, 22 iun., 13 iul. 1743

.

99®

.

99-

.

99-

.

993

.
.

994
99<>

.
.

997
998

3555·
3556.

»

Fcretrana, 13 iul. 1743 .............

•

Sublaeen., 13 iul. .....................

35573558.

»
•

Alexanen,, 13 iul., 3 aug. 1743..........
Ugentina, 3 aug. .....................

355935ûo.
3561.

’

Fancn., 24 aug.

3562.
3563.

•

Praenestina, 28 sept. 1743
Ravcnnaten., 28 sept. 1743
Romana ten Narnien., 25 ian. 1744 .. .... '

3564.

•
•

Aquilana, 25 ian.. 8 febr. 1744
Boianen., t8 apr., 9 ma,i I?44

3565.
3566.

’

35f>7.

•

Tudertina, 13 iun. 1744.......
.\iilhus teu Nonantulana, 13 et 27 iun t7aa
Boianen., 27 iun. ,744 ...... . .
744

3568.
3569.

•
•
•
»
»

Viglevanen., 27 iun. 1744.....
Tudertina, 8 aug. 1744
Hor/ana. 8 et 2Q aug. 1744
Balneoregien., 21 nov. 1744
Hortano, 3 apr. 1745........

3570.

3571.
3572.

•

988

...............

’

. 999
. 1000
. 1000
. 1002
. 1003

. 1004
. 1006
. 1006
. 1006
. 1006
. 100S
. 1008

Index Fontium

PAG.
s C. c., Nulliusseu Nonantulana, 3 apr., K maii 1745.....................
IOO9

N.
3573·

XXXVII

a

Frisingen., η et 28 aug. 1745.................................

IOO9

•

Hispalen.. 28 aug. 1745......................................

IO1O

.

Embricen., 18 sept., 20 nov. 1745.............................

IOII

»

Praenestina, 4 dec. 1745 ....................................... 10X2

»

Savonen., 18 dec. 1745......................................

10X2

»

Coionien., 22 ian., 12 febr. 1746...............................

IOI3

»

»

Praenestina, 12 mart. 1746................................... . IOI4
Neapolitana, 26 mart. 1746.................................. IOI5

»

Hispalen., 26 mart. 1746......................................

10x6

»

Polymnianen., 26 mart., 30 apr. 1746...........................

XO16

»

Tnventina, 30 apr., 14 maii 1746.............................

xoi6

3585·

»

Fanen., 28 mail 1746........................................

X017

3586.

•

Albinlimilien., 18 iun. 1746.... ...............................

1017

3587·

»

Constantien., 18 iun,, 6 aug. 1746.............................

1018

3588.

»

Triventina. 27 aug. 1746......................................

1019

3589·

»

Hispalen., 17 sept. 1746, 28 ian. 1747.........................

X020

3590·

>

Mileten., 28 ian., 6 maii 1747.................................

1020

359*·

»

Auximana, 6 et 20 maii 1747..................................

IO2X

3592·

>

Constantien., 6 ct 20 maii 1747...............................

XO22

3593·

»

Mileten., 17 iun., 15 iul. 1747.................................. IO23

3594·

»

Constantien., 15 iul. 1747....................................

IO23

3595·
3596.

»

Auxirnana, 2 sept. 1747......................................

IO24

»

Embricen., 23 sept. 1747......................................

XO24

3574·
3575·
3576.

3577·
3578·
3579·
358°·
35813582.
3583·

3584

35973598.

Vitcrbien., 2 dec. 1747........................................
ÏO24
•

Ariminen., 2 et 16 dec. 1747............................ .....

1025

35993600.

»

Vitcrbien., 13 ian. 1748......................................

1026

•

Ariminen., 27 ian. 1748................................... .

1026

3601.

»

lanucn., 27 apr., 22 iun., 13 iul. 1748.......... ................

XO27

3602.

»

Picntina, 14 sept. 1748......................................

1028

3603.

»

Mexicana, 25 ian. 1749...................... ...............

1028

3604.

»

Vitcrbien., 1 et 22 mart. 1749 ... ..............................

1030

3605·

•

Comen., 17 maii 1749........................................

1032

3606.

»

Asculana, 5 iul. 1749...................................... ..

1032

3607.

‘

Milevitana, 20 dec. 1749....... ..............................

•

Liparen., 9 maii, 6 iun. 1750..................................

3609·

•

Nolana, 20 iun. 1750........................ ...............

3610.

•

Liparen., 11 iul. 1750........................................

3608.

3611.

Burgi S. Domnini seu Cremonen., 1 aug. 1750...................

3612.

Nepesina, 12 sept., 21 nov. 1750............... ...............

3613.
3614.
3615.

36:6.

Conversana, 13 mart., 24 apr., 8 maii 1751.....................

Albintimilien., 22 maii 1751..................................

3620.

1033
1034

IO35
1035
ÏO37
1038

■

Nolana, 19 iun. 1751 ........................................

X039
1041

•

Romana, 10 iul. 1751........................................

X041

Bunen.-Sarzancn., 31 iul. 1751................ .

1042

3617.
3618.
3619.

tO33

•

Nolana, 31 iul. 1751 ........................

............

Bononien., 18 sept. 1751......................................
Solana, 22 ian., 11 mart. 1752................................

XO43
1043
1044

Index Fontium

XXXIX

Index Fontium

XXXVIII

PAG.

IO82

N.

s. c. c

3621.

Auximana seu Lauretana, 8 iul. 175- ····'■

3622.

Lunen.-Sarzanen., 8 iul. 1752........

3623.

Fulginatcn., 19 aug. *752...........
Nolana, 13 ian., 3 fcbr. 1753.........

1046

Albinganen., 3 fcbr. 1753 ...........

I
I

3626.

Auximana seu Lauretana, 24 mart. 1753

IQ49

I

3627.

Piscien., 24 mart. 1753 .............

IÛ49

3628.

Albinganen.," apr. 1753 .............

1051

Cencten., 12 maii 1753 .............

1051
1051

3625.

a

3629.

a

Fulginaten., 12 maii 1753...........

3630.

3670.

,

Colimbrien., 12 mart., 30 apr., 18 iun. 1757....

3671·

»

Civitatis Ducalis, 18 iun. 1757...............

3672.

•
>

Fanen., 18 iun. 1757 .......................
Capua na seu Calven., 9 iul. 1757............

1087

1
»

Ariminen., 30 iul. 1757....................
Balncoregicn., 20 aug., 17 sept. 1757.........

1089

»
»

Nolana, 19 nov. 1757...... . ..............
Capuana seu Calven., 13 dcc. 1757, 28 ian. 1758

1092

•

Nullius Foripompilii, 28 ian., 18 fcbr. 1758 ....

1092

»

Fanen., 4 mart. 1758........ .............

>
»

Larincn., 2 sept. 175$.......... ...... .....
Apten., 23 sept., 2 dec. 1758...............

>

Larinen., 2 dec. 1758.....................

. 1096

»

Monopolitana, 28 apr. 1759...............

. 1098

»

Pragen., 12 maii 1759.....................

. 109S

»

Lcopolicn., 30 iun. 1759...................

»

Apten., ii aug. 1759......................

• IO99
. !<*)<)

>

Barcinoncn., 22 sept. 1759.................

. . IIOO

»

Firmana, 15 dec. 1759.....................

. . 1102

»
»

Vicen., 12 ian. 1760.......................
Civitatis Plebis, 26 ian. 1760..............

.. IIO4

S

>044

>*47
10p

3624.

>

C. C., Caputaquen., 12 mart. 1757.................
Lycien., 12 mart., 2 apr., 21 mail 1757........

N.
3669.

I

**·

3674·

3675·
3676.
3677.
3678.
3679·

1052
- >053 I
• >°54 I

3631.

Salernitana, 23 iun., 21 iul. 1753 .....

3632.

Piscien., 21 iul. ....................

3633.

Tolentina, n aug. 1753 .............

3634·

Vasianen., 11 aug. 1753 .............

3635.

Senogallien., 11 aug., I sept. 1753....

3636.

Salernitana, 1 sept. 1753..........

3637·

Basileen., 22 sept. 1753............

3638.

Mediolanen., 22 sept. 1753..........

• >057 I

3639·

Senogallien., 17 nov. 1753..........

3687.
3688.

3640.

Tridentina, 19 ian, 1754............

. 1059
. 1059 I
. 1060 I

3689.

364«·

3644·

n

3645.
3646.

Basileen., 9 fcbr. 1754..............

. 106c

Tridentina, 16 mart. 1754..........

. ic6i

Baren., 16 mart., 4 maii, 22 iun. 1754

,. i c6i

Nolana, 25 ian., 1 mart. 1755.......

.. 1065
.. xo66

Mediolanen., 22 mart. 1755.......

3651.

Montis Alti, 10 maii 1755.........
Olamucen., 7 iun., 2 aug. 1755.....
Aversana, x2 iul. 1755.............

3652.
3653.
3<>54·

3656.
3657·
3658.
36593*160.
366t.
3662.
3663.
3664.
3665
3666.
3667.
3668

3691.
1

,

Mediolanen., 13 sept. 1755........
Albintimilicn., 13 sept., 22 nov. 1755 ·
Ariminen., 22 nov. 1755..........
•

Nuscana, 17 ian. 1756...........

»
•
•

Derthonen., 8 mati 1756.........
Amerina, 8 maii, 17 iul. 1756.....
Nolana, 17 iul. 1756...........

»
•
I·
»

Ariminen,, η aug. 1756..........
Nolana, 28 aug., 18 sept. 1756....
Brictinorien., xS sept., 20 nov. 1756
Spoletana, 20 nov. 1756. .
Nolana, 12 fcbr. 1757 · · .......... |

IOW
1068

1O/U
l wi*
1072

3693·

. . IIC5

.. IIO6

·· IIO7

Gerunden., 22 mart. 1760................

3695.

Barcinoncn., 19 apr. 1760................

3696.

Caputaquen., 19 apr. 1760................

3697.

Ferentina, 19 apr. 1760................ ..

I

3700·
3701.

>

3702.

•

3703.

•

3704.

>

t

Colonien., 10 maii 1760..................
Aquitana, io maii, 7 et 21 iun. >76°

Viccn., 12 iul. 1760..............
Caputaquen., 12 iul., 2 aug. X760 ,.
Ferentina, 12 iul., 2 aug. J7Co ·· · ·

1074
1075

1082

. io<)b

Civitatis Plebis, 22 mart. 1760...........

1073

xoSt

• 1093
. 1095

3694·

1073

1079
1079
10S0

1090

Salernitana, 9 fcbr. 1760................

»

1072

1077
1078

1088

Gerunden., 26 ian., 9 fcbr. 1760...........

3698.
.. 1067
106S

1086

1093

.. 1066

Potnaniett., 2 aug. 1755...........
Mediolanen., 2 et 23 aug. 1755
Aversana, 23 aug. 1755..........

3655-

3690.

.. 1062

.. 1063

Caputaquen., 26 apr., 10 mati 1755

3685.

3692.

Montis Alti, 14 dec. 1754, 25 ian. 1755

3650.

3684.
36S6.

Auxi mana, 22 mari. 1755.........

3649.

3683.

. 1056
• >057 I

Ancomtana-Senogallien., 28 sept. 1754

3<H7.
3648.

36S1.

3682.

Mediolanen., 19 ian., 9 fcbr. 1754....

3642.
3643.

3680.

’ >055
• 1056

1084
1085

3673·

I

1083

- -----———- — ·

110S
I I 10

III. - CURIA ROMANA
3. - S. C. CONSISTORIALIS.
2056.
S. C. Consist., 12 nov. 1908.
Cardinalis Praefectus S. Congregationis de Propaganda Fide ut rite,
sicuti debet, exsequi valeat praescripta Constitutionis Apostolicae Sapienti
consilio1 et adiectae Ordinationis a Sanctitate Vestra confirmatae, quae fue­
runt edita diebus 29 lunii et 29 Septembris labentis anni 1908,2 eorum
quae sequuntur dubiorum solutionem postulat:
I. Utrum Vicariatus Apostolici, qui tanquam suffraganei pertinent ad
provincias ecclesiasticas a jurisdictione Congregationis de Propaganda, vi
memoratae Constitutionis exemptas, iugiter subsint eidem Congregationi de
Propaganda.
II. Utrum Congregatio de Propaganda, ob peculiaria adiuncta Modera­
torum dioecesum et missionum in longinquis regionibus Indiarum, Tonkini,
Sinarum, Japoniae, Australiae, Oceaniae aliisque huiusmodi, etiam in poste­
rum concedere possit Episcopis, Vicariis Apostolicis, Praefectis vel Modera­
toribus missionum formulas facultatum, quarum plures matrimonium respi­
ciunt.
III. Utrum eadem Congregatio adhuc tribuere valeat titulum Missionarii Apostolici ad honorem, addita solita facultatum formula.
IV. Cum S. Congregatio de Propaganda teneatur deferre ad S. Congre­
gationem Rituum quaecumque attingunt sacrorum rituum disciplinam »,
quaeritur, utrum hoc praescriptum respiciat rituum disciplinam prout ipsa
determinatur ac circumscribitur a Constitutione Sapienti consilio, an exten­
datur quoque ad facultates Missam, divinum Officium aliaque spectantes,
quas ante largiri consueverant sive Congregatio Rituum sive etiam Congre­
gatio de Propaganda.
V. Utrum Congregatio de Propaganda deferre debeat ad Congregationem
de Religiosis etiam quidquid attingat congregationes missionarias tum viro­
rum quum mulierum, quarum constitutiones a Congregatione de Propaganda
approbatae fuerunt.
VI. Utrum Congregatio pro Negotiis rituum orientalium valeat etiam in
posterum concedere dispensationes matrimoniales mixtae religionis ac disparitatis cultus.
' Cf. N. 682.
2 Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 36-108.
Vol. V

1

2

Curia Romana

VII. Utrum acta Conciliorum, quae celebrari contigerint in territorio
Congregationi de Propaganda relicto, remittenda sint ad Congregationem
Concilii.
VIII. Utrum etiam Officiales, qui in officio aderant ante diem 4 Novem­
bris 1908, teneantur iusiurandum emittere per Legem generalem diei 29 lunii 1908 praescriptum.
IX. Utrum Collegia Americae Septentrionalis, Hyberniae et Scotiae
dependere pergant a Congregatione de Propaganda, et utrum eorumdem
alumni praestare teneantur iusiurandum praescriptum ab Urbano VIII, die
24 Novembris 1625. 1
X. Utrum etiam alumni Americae Septentrionalis, Canadenses, Hybemi, etc., qui ex iure fundationis instituuntur in Collegio Urbano de Pro­
paganda emittere obstringantur posthac memoratum iuramentum ab Ur­
bano VIII praescriptum atque in forma et terminis deinceps statutis ab
Alexandro VII per Bullam diei 20 Iulii 1660 2 pro cunctis Collegii Urbani
alumnis.
XI. Utrum Cardinalis Praefectus Congregationis de Propaganda poterit
adhuc concedere litteras dimissorialcs ad sacros Ordines alumnis Collegio­
rum Americae Septentrionalis, Hyberniae et Scotiae; et an ac quomodo
mutare oporteat titulum missionis.
XII. Utrum et qua ratione immutandus sit titulus missionis quoad alum­
nos Collegii Urbani de Propaganda, qui pertinent ad provincias ecclesiasticas
et dioeceses a Congregatione de Propaganda avulsas.
Sacra Congregatio Consistorialis superius relatis dubiis circa praescripta
Constitutionis Apostolicae Sapienti consilio et adiectae Ordinationis, iuxta
mentem a SSfho Domino declaratam, die 12 novembris 1908 respondendum
censuit:
Ad I. Affirmative, dum ita permanent. Expedit tamen ut S. Congregatio
de Propaganda, quamprimum fieri possit, memoratos Vicariatus erigat in
dioeceses, eosque proinde deducat ad ius commune.
Ad II. Affirmative, re tamen agitata ct composita cum S. Congregatione
de Sacramentis.
Ad III. Affirmative quoad sibi subditos.
Ad IV. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam.
Ad V. Etiam quoad congregationes religiosas, quarum regulae seu con­
stitutiones approbatae sunt a Congregatione de Propaganda, standum prae­
scriptis Constitutionis Sapienti consilio.
'·υι
Ad VI. Affirmative, excepto tantummodo privilegio Paulino, quod per­
tinet ad Congregationem S. Officii.
Ad VII. Negative.
Ad VIII. Negative, verum congruit ut omnes illud emittant.
I
Ad IX. Collegia Americae Septentrionalis, Hyberniae et Scotiae posthac
pendebunt a S. Congregatione Consistoriali. Iuramentum autem ab alumnis
* Cf. Collectanea S. C. de Prop. Vide, vol. 1. n
» Cf. N- 237·

19; cf. etiam N. 217

1

S. C’. Consistorialis

3

praestandum servetur, reformandum tamen erit iuxta novam statuendam
formulam.
Ad X. Affirmative, formulâ vero reformanda consiliis initis cum Emo
Cardinali Praefecto Congregationis de Propaganda.
Ad XI. Concessio litterarum dimissorialium ad sacros Ordines pertinebit
ad hanc S. Congregationem, quae, cum necessarium fuerit, immutabit titu­
lum missionis in titulum servitii ecclesiae.
Ad XII. Iimus Cardinalis Praefectus Congregationis de Propaganda
mutabit pro memoratis alumnis titulum missionis in titulum servitii ecclesiae.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 148-152].

2057.
S. C. Consist., 7 ian. 1909.
Proposito dubio, ad quam S. Congregationem spectet dispensare a iureitirando, emisso ab antiquis Collegii Urbani de Propaganda Fide aliorumve
Collegiorum alumnis, qui subsunt dioecesibus ad ius commune nuper dedu­
ctis, quique facultatem petunt de dioecesi cui iuramento obstringuntur in
aliam transeundi; S. Congregatio Consistorialis, re mature perpensa, iuxta
Constitutionem Sapienti consilio 1 respondit: spectare ad S. Congregationem
Concilii.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 152].

2058.
S. C. Consist., Romana, 29 ian. 1909.
Synopsis disputationis. — Cum ab una ex sacris Congregationibus ad
S. Rotam remissae fuissent nonnullae quaestiones seu causae, quae a parti­
bus judiciario more definiri petebantur, quaeque tamen carebant formali
sententia primi gradus ipsoque processu canonico, saltem expleto pro non­
nullis ex iisdem, Decanus S. Rotae ab hac S. Congregatione petiit, utrum
sibi liceret has causas recipere et de iis sententiam ferre etiam in primo
gradu, deficiente commissione SSmi.
Ratio dubitandi erat quia, cum S. Rota sit tribunal appellationis, iudicare
valide non potest in prima instantia nisi ipse Summus Pontifex id ei commit­
tat. Unde in Lege propria S. Rotae,2 ubi agitur de eius competentia, can. iq,
I dicitur: S. Rota indicat in prima instantia causas, quas sive motu proprio
sive ad instantiam partium Romanus Pontifex ad suum tribunal avocaverit et
S. Rotae commiserit; easque, si opus sit, ac nisi aliter cautum sit in commis­
sionis rescripto, iudicat quoque in secunda et in tertia instantia ope tumorum
* suhseqiicntium ».
'
’ Cf. N. 682.
* Acta Ap. Sedi», vol. I, p. 20-35.

Curia Romana
.S'. C. Consistorialis

Quapropter S. Rotae Decanus postulabat ut non simplici remissione hae
causae ad S. Rotam traderentur, sed cum rescripto commissionis a SSmopro­
veniente: Per il che (aiebat) sembra che il rescritto di commissione dehba,
anche se venga per tramite delle Congregazioni competenti, essere munito
dei beneplacito e dell’espressa approvazione dei Sommo Pontcfice·-.
Super hoc dubio, auditis intéresse habentibus, antequam Emis Patribus
res dirimenda proponeretur, requisitum est votum P. Oietti S. L, viri in re
canonica periti. Qui pluribus praemissis, et, considerato quod sacrae Congre­
gationes nedum possunt, sed imo debent ad S. Rotam remittere causas quae
iudiciario more agendae sunt, quasque Constitutio Sapienti consilio1 adnexaeque Normae2 huic tribunali tribuendas decernunt, animadvertebat hoc intelligendum esse de causis iam instructis et aliqua formali sententia conclusis.
Et hoc sensu observabat: « Sunt causae, quae a SS. Congregationibus ad
S. Rotam ita remitti possunt et debent, ut nullum sit necessarium Romani
Pontificis beneplacitum, nullum commissionis rescriptum. Sunt et causae,
ad quas remittendas necessarium est rescriptum commissionis ab ipso
Romano Pontifice factum vel eius nomine, nec sufficit unicum remissionis
« rescriptum, quod a congressu alicuius Congregationis edatur ». Ac tandem
concludebat: Porro in Normis peculiaribus, cap. i, n. 3 haec habentur,
quae, ni fallor, tradunt regulam generalissimam circa remissionem causa■ rum de SS. Congregationibus ad S. Rotam. Dicitur autem: In expostula­
tionibus ad Sanctam Sedem, si libellus ad S. Rotam delatus est, Decanus cum
duobus Auditoribus primis; si ad aliquam Congregationem, ordinarius eiusdem
■ congressus, de quaestionis natura videbunt, utrum res administrations ac disci­
plinae tramite tractanda sit, an summo iure agendum. Horum primum si acci­
dat, indicium quaestionis reservatur S. Congregationi, cui competit ad normam
·■ Constit. Sapienti consilio. Alterum si fiat, quaestio ad proprios indices ac
sua tribunalia deferatur ad normam iuris communis definienda, salvo semper
proprio Signaturae Apostolicae procedendi modo ».
Ex hac legis praescriptione evidenter habemus, quid sacrae Congrega­
tiones peragere debeant, si quando in casu particulari congressus indicave­
rit causam aliquam iudiciario ordine pertractandam esse. Scilicet debet
eam definiendam deferre ad proprios iudiccs ac sua tribunalia. Quinam
autem huiusmodi iudiccs sint, quaenam haec tribunalia deducendum sive
ex novissimis his legibus sive etiam ex antiquiore iure adhuc vigente. Porro
ex vigente iure index primae instantiae est Ordinarius loci, secundae Mctropolita, tertiae Rota Romana. Ad hos iudiccs, ad haec tribunalia deferenda
• est causa a S. Congregatione. Quum autem secundae instantiae tribunal
■ pro causis, quae in tribunali Emi Card. Urbis Vicarii indicatae sunt, sit
S. Rota, ad eam eas causas deferre debebit. Imo quum S. Rota diiudicarc
<·· debeat causas, in quibus interposita fuit appellatio ad S. Sedem, in quo­
cumque gradu eae inveniuntur, has omnes pariter ad S. Rotam deferet
« Congregatio.
|.
i Cf. N. 682.
1 Acu Ap. Sedis, vuL I, p. 36-108.

Quum vero S. Rota in prima instantia non sit tribunal competens nisi
pro iis causis, quas sive motu proprio sive ad instantiam partium Romanus
Pontifex ad suum tribunal avocaverit et S. Rotae commiserit, causas, quas
« partes volunt indicandas ab ipsa S. Sede in prima quoque instantia, S. Con­
gregatio ad S. Rotam remittere non debebit nisi facto verbo cum SSmo, de
cuius speciali auctoritate fiet commissionis rescriptum. Quod si causa aliqua,
« quae integra adhuc est, et in nullo adhuc tribunali acta deferretur ad S. Con­
gregationem, quin adderetur explicita petitio, ut, omissis tribunalibus infe­
rioribus, statim agitetur apud Romanam Curiam; prudenti arbitrio ipsius
S. Congregationis remissum mihi videtur indicare, an ex circumstantiis et
ex ipsa delatione causae ad S. Congregationem existimari debeat implici­
tam huiusmodi petitionem adesse, etsi desit explicita; quo in casu, facul« tate a SSmo Dno sibi facta, deferet eam S. Congregatio ad S. Rotam .
Hisce aliisque consideratis Emi Patres in Congregatione generali diei
28 ianuarii 1909 proposito dubio, utrum causae, quae formali sententia sal­
tem primi gradus carent et ad sacras Congregationes delatae sunt, remitti pos­
sint iure proprio ab ipsis sacris Congregationibus ad S. Rotam, an potius id
ipsis liceat per rescriptum commissionis de mandato SSmi; respondendum censuerunt: Exceptis causis dispensationis super matrimonio rato, quas S. Congre­
gatio de Sacramentis potest iure proprio remittere ad S. Rotam, ut de facto
inconsummatioris videat, negative ad primam partem; affirmative ad secundam,
cauto ut in commissionis rescripto normae praefiniantur, quibus processus, si
deficiat, instruatur.
Facta vero hac de re relatione SSmo dic 29 eiusdem mensis per Cardi­
nalem S. Congregationis Consistorialis Secretarium, Sanctitas Sua resolutio­
nem Emorum Patrum ratam habuit et approbavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. 1, p. 211-214].

2059.
S. C. Consist., 27 fcbr. 1909.
Proposito dubio, utrum facultas concedendi clericis, iam in sacro pre­
sbyteratus ordine constitutis, dispensationem ab irregularitate, vel a titulo
sacrae ordinationis, spectet ad Congregationem de Sacramentis, an potius
ad Congregationem Concilii; sacra Congregatio Consistorialis, omnibus rite
perpensis, respondendum censuit: Spectare ad S. Congregationem Concilii.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 251].

2060.
S. C. Consist., Romana, 8 iul. 1909.
In Congregatione generali, die 8 Iulii 1909 habita, propositum fuit
etiam sequens dubium: l truni facultas admittendi ad compositionem eos, qui
bona ecclesiastica quaecumque occuparunt, aut detinent, privative tribuenda sit

Curia Romana

6

5. C. Consistorialis

sacrae Congregationi Concilii, an potius, quando agitur de bonis ad Ordina
aut religiosas familias pertinentibus, eadem facultas reservanda sit sacrae Con­
gregationi de Religiosis.
1 lac super re rogatus fuit de suo voto unus ex Consultoribus, qui, inta
alia, animadvertit, Ecclesiam in concedendis compositionibus intendere pri­
mario, quo consulat conscientiae ac spirituali fidelium saluti, ct, nonnisi
secundario, bono temporali piarum causarum, ecclesiarum et Ordinum reli­
giosorum, quibus bona ipsa spectant; harum autem causarum iuribus satis
provideri ex eo quod compositio non conceditur, nisi requisito singulis
vicibus ipsarum consensu, coque ab ipsis concesso vel saltem a SSmo sup­
pleto.
His aliisque sedulo perpensis, Emi Patres sacrae Congregationis Consistorialis supra relato dubio respondendum consuerunt: affirmative ad primam
partem, negative ad secundam.
Facta vero insequenti die relatione SSmo, ipse memoratam resolutionem
ratam habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol, I, p. 576, 577].
j’

2061.
S. C. Consist., Romana, 6 aug. 1909.
Postquam vi Constitutionis Sapienti consilio1 plurcs regiones, olim subte­
ctae S. Congregationi de Propaganda Fide, subductae fuerunt ab cius juris­
dictione, quaesitum est, quae esset conditio quorundam collegiorum l rbis,
in quibus educabantur iuvenes ad praefatas regiones ut plurimum pertinen­
tes, ct quae hucusque speciali directioni et administration! S. Congregationis
de Propaganda suberant.
Dubia hac de re, inter alia, proposita haec fuerunt:2 IX. Utrum collegia
Americac septentrionalis, Hiberniae et Scotiae dependere pergant a Con1 gregatione de Propaganda, ct utrum eorundem alumni praestare teneantur
■ iusiurandum praescriptum ab Urbano VIII, die 24 Novembris 1625.3—
■ X. Utrum etiam alumni Americac Septentrionalis, Canadenses, Hiberni,
qui c.x iure fundationis instituuntur in collegio Urbano de Propaganda,
emittere obstringantur posthac memoratum juramentum ab Urbano VIII
praescriptum, atque in forma et terminis deinceps statutis ab Alcxan• dro VII per Bullam diei 20 Iulii 1660, 1 pro cunctis collegii Urbani alum• nis.—XI. Utrum Cardinalis Praefectus Congregationis de Propaganda
poterit adhuc concedere litteras dimissoriales ad sacros Ordines alumnis
« collegiorum Americac septentrionalis, Hiberniae ct Scotiae; et an ac quo­
modo mutare oporteat titulum missionis.
XII. Utrum ct qua ratione
» Cf. N 682.
» Cf. N. 2056.
1 Cf. Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. I. n. 19; cf. etiam N. 237,
* cr. N. 237.
’

W
1
■*!

η

immutandus sit titulus missionis quoad alumnos collegii Urbani de Propa' ganda, qui pertinent ad provincias ecclesiasticas et dioeceses a Congrega« tione de Propaganda avulsas ».
His dubiis S. Congregatio Consistorialis, iuxta mentem a SSmo D. N.
acceptam, ita dic 12 Novembris 1908 respondit: « Ad IX. Collegia Ameri« cae septentrionalis, Hiberniae et Scotiae posthac pendebunt a S. Congre­
gatione Consistoriali. luramentum autem ab alumnis praestandum servetur,
e reformandum tamen erit iuxta novam statuendam formulam. — Ad X.
« A ffirmative, formulé vero reformaté, consiliis initis cum Emo Cardinali
Praefecto S. Congregationis dc Propaganda. — Ad XI. Concessio littera<■ rum dimissorialium ad sacros Ordines pertinebit ad hanc S. Congregatio­
nem, quae, cum necessarium fuerit, immutabit titulum missionis in titulum
« servitii ecclesiae. — Ad XII. Emus Cardinalis Praefectus Congregationis de
Propaganda mutabit pro memoratis alumnis titulum missionis in titulum
• servitii ecclesiae ».
Verum, publicatis hisce resolutionibus, nova dubia oborta sunt. Sane
Emus Praefectus S. Congregationis de Propaganda praefatis collegiis prae­
erat etiam qua eorum Protector, et qua talis aluinnis litteras dimissorias ad
Ordines aliasquc dispensationes concedere consueverat, iuxta antiqua privi­
legia a Summis Pontificibus tributa Cardinalibus eorundem collegiorum
Protectoribus. Quaesitum itaque est, utrum haec potestas transiret universa
ad S. Congregationem Consistor i alem ct ad Cardinalem Secretarium.
Sed et alia extra Urbem in Europa et America aderant collegia seu semi­
naria, S. Congregationi de Propaganda directe seu immediate subiecta, de
quibus quoque dubium movebatur, utrum eidem Congregationi adhuc subesse deberent.
Quapropter S. Congregatio Consistorialis, ut in re satis complexa omni­
modam lucem obtineret, Moderatores singulorum horum collegiorum inter­
pellavit, ut quae essent eorum statuta, regulae et privilegia proferrent.
Disceptationum puncta haec potissima erant:
1. a quanam S. Congregatione, ct quomodo, haec collegia in posterum
dependere deberent; et cum vi Constitutionis Sapienti consilio S. Congre­
gatio Consistorialis polleat alta directione ct moderatione in universa semi­
naria locorum iuri communi subiectorum, utrum collegia, de quibus disce­
ptabatur, subessc deberent S. Congregationi Consistoriali hoc lato sensu,
an potius etiam strictiori, idest modo directo ct immediato;
2. a quonam concedendae essent alumnis praefatorum collegiorum
litterae dimissoriae ad Ordines;
3. quonam titulo iidem alumni ordinari deberent;
4. an adhuc ab eisdem iuramentum praestari deberet eodem modo ac
hucusque ab cis S Congregatio de Propaganda exigere consueverat.
Collegia vero seu seminaria, dc quibus dubia movebantur, praeter tria
superius recensita, Hiberniae, Scotiae et Amcricae septentrionalis in Urbe,
haec insuper recensebantur:
d) Collegium Anglicum Urbis a Summo Pontifice Gregorio XIII
anno 1579 institutum, et Cardinali Protectore donatum aliisque pluribus

8

Curia Romana

privilegiis; cui anno 1898 ex institutione s. m. Leonis XIII accessit colle­
gium Beda pro Anglis alumnis nuper e protestantismo conversis.
b) Collegium Canadense Urbis, coniunctum cum seminario S. Sulpitii civitatis Montisregalis in Canada, et ab iisdem patribus S. Sulpitii dire­
ctum, quo conveniunt c Canada iuvenes sacerdotes aut saltem clerici in
maioribus Ordinibus constituti, ut studia superiora perficiant.
c) Collegium loscphinum civitatis Columbus in America, a sacerdote
losepho Jessing anno 1888 fundatum pro educatione iuvenum pauperum
ad statum sacerdotalem optantium in foederatis statibus Americae septen­
trionalis; quod collegium a fundatore ipso, anno 1892, cessum fuit cum
omnibus suis bonis S. Congregationi de Propaganda, et iuxta suas regulas
sub omnimoda est directione et dependentia huius S. Congregationis.
d) Collegium Americanum Lovanii in Belgio anno 1858 fundatum, ut
ex variis nationibus iuvenes praeparentur idonei, qui ministerium sacrum ‘
in provinciis foederatis Americae septentrionalis, in provincia Victoriensi ,
(Cohimbiae Britannicae) ac in dioecesibus Portus hispanici ac Rosensi,
uti sacerdotes saeculares, sub lilinorum Episcoporum regimine exerceant ,
Iuxta suas regulas collegium hoc subest auctoritati Emi Praefecti S. Congre­
gationis de Propaganda et Commissionis Praesulum a Concilio Baltimorensi III institutae.
e) Collegium Anglicum Vallisoleti in Hispania, anno 1592 a Philippo 11
cum approbatione Clementis VIII erectum, ct patribus Societatis lesu tunc
primum concreditum; quod dein, sub Carolo III, novis statutis donatum,
modo vocatur regium, et eius rector a rege Hispaniae ex propositione Episcoporum Angliac inter sacerdotes saeculares eligitur.
/) In iisdem fere conditionibus ac Anglicum habetur Vallisoleti aliud
collegium pro Scotiae alumnis.
\ ,·
g) Collegium Anglicum Lisbonense, quod regi dicitur iisdem regulis
et privilegiis collegii Anglici Urbis, S. Sedi immediate subiectum est. Rector
a Summo Pontifice eligitur ex propositione Episcoporum Angliac.
/1) Collegium Hihernense, Parisiis, quod, institutum anno 1578, subest
directioni sacerdotum Missionis, vulgo Lazaristae, quos Archiepiscopi Hiber­
niae eligunt inter religiosos ab eadem congregatione Missionis propositos.
i) Collegium Omnium Sanctorum, Dublini in Hibernia anno 1842
fundatum, ad sacerdotes instituendos et comparandos pro missionibus catho­
licis ubi lingua anglica praevalet. Dirigitur a sacerdotibus congregationis
Missionis, sub directa dependentia S. Congregationis de Propaganda.
/) Denique in Liguria, lanuae, adest collegium nuncupatum BrignoleSale, curae sacerdotum congregationis Missionis commissum, cuius finis est
di favorire la vocazione di opérai cvangelici, destinati a predicare la reli­
gione cattolica presso gli infedeli o presso le nazioni eterodosse . Ex decreto
autem S. Congregationis de Propaganda, diei 17 Septembris 1908, in hoc
collegio non admittuntur clerici, qui non sint destinati pro locis missionum.
Quoad sacram alumnorum ordinationem, recolendum est, in hisce col­
legiis non unam candemquc regulam dari. Nam in collegio Americano sep­
tentrionali dimissorias concedere consueverat Emus Card. Praefectus S. C. de

•S'. C. Consistorialis

9

Propaganda. Fertur autem, eas concedere valuisse, non qua Praefectus sacrae
istius Congregationis, sed qua collegii Protector. Idem sentiendum quoad
collegium Hibcrnicum Urbis: idemque quoad collegium Scotorum Urbis;
quod imo, ex Bulla suae fundationis, eadem obtinet privilegia, quoad sacram
alumnorum ordinationem, ac collegium Anglicum Urbis.
In hoc autem collegium Cardinalis Protector valet alumnis dare dimis­
sorias ad Ordines, eisdem indulgere ordinationem extra tempora, cosque,
si opus sit, dispensare ab interstitiis, a natalium defectu, et a titulo sacrae
ordinationis.
In collegio losephino Columbus, ex resolutione S. C. de Propaganda diei
2 Aprilis 1S94, dimissorias alumnis concedit Delegatus Apostolicus, ea
tamen lege, ut dimissoriae litterae ab eo dirigantur ad Episcopum Columhensem, ct eo absente, impedito aut nolente, ad alium.
In seminario Lovaniensi rector ipse dimissorias concedit alumnis, vi
indulti ad tempus a S. C. de Propaganda eidem dati. Et vi similis indulti
eas concedit rector collegii Anglici Vallisoletani, et rector collegii Anglici
Lisbonensis.
Alumni collegii Hibernici, Parisiis, dimissorias a suis Ordinariis petere
debent: itemque alumni collegii Omnium Sanctorum Dublini.
Quoad titulum sacrae ordinationis, in praefatis collegiis, clerici consue­
verant ferme semper promoveri titulo missionis. Sed ex rerum mutatione,
quae contigit die 2 Novembris 1908, vi Constitutionis Sapienti consilio,
hic titulus haud amplius adhiberi pro pluribus poterat. Quapropter, iuxta
mentem a SSmo D. N. acceptam, S. Congregatio Consistorialis die 12 No­
vembris eiusdem anni (ceu supra relatum est), declaravit, substituendum
,e titulo missionis titulum servitii ecclesiae.
Paulo post vero Delegato Apostolico pro statibus foederatis Americae
septentrionalis postulanti, quo titulo deinceps ordinari deberent clerici illius
nationis, SSmus D. per Sccrctariam Status in eundem sensum respondit.
Recentius cum Emus Hiberniae Primas, suo et aliorum Episcoporum
nomine regulam ct ipse hac in re quaesivisset, dc mandato SSfhi rem per­
pendit sacra haec Congregatio: quae, requisito voto Rmi P. Wcmz, die
27 Maii 1909, in plenario conventu censuit ita rescribendum esse, quod et
SSmus D. probavit: < Pro gratia ad quinquennium, ut in omnibus et sin­
gulis dioecesibus Hiberniae, clerici, quoties alio canonico titulo careant,
ad sacros maiores Ordines promoveri queant titulo servitii ecclesiae, hoc
est dioecesis. Caveant autem singuli Archiepiscopi et Episcopi, ut, qui ita
promoti sunt, honestae sustentationis rationibus non careant, ct ut ii, qui
iuxta Constitutionem Speculatores,1 et decreta S. Congregationis Concilii de
excardinatione ct sacra ordinatione, 20 Iulii 1898 2 et 24 Novembris 1906,3
« ad iuramentum praestandum tenentur, huic obligationi, prout ibi prae­
scriptum est, ct non ultra, satisfaciant n.
' Cf. N. 258.
2 Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 103, 104
4 Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 105, 106.

Curia Romana
Videndum itaque est, an et quomodo haec regula, quae quasi privile­
gium dici debet pro quibusdam collegiis et regionibus data, extendenda sit
aliis collegiis, de quibus vertit quaestio.
Postremo res est de iuramento. Qua in re animadvertendum est, quod
clerici ordinandi titulo missionis generatim adiguntur ad certam iurisiurandi
formam praevie praestandam, quae ex decreto S. C. de Propaganda, die
27 Aprilis 1871,1 ita est:
« Ego A’. filius A\, dioecesis A', (vel Vicariatus A;.), spondeo et iuro, quod
■ postquam ad sacros Ordines promotus fuero, nullam religionem, socie« tatem aut congregationem regularem, sine speciali Sedis Apostolicae licen■ tia aut S. Congregationis de Propaganda Fide, ingrediar, neque in earum
■ aliqua professionem emittam.
Voveo pariter et iuro, quod in hac dioecesi aut Vicariatu (vel in mis« sionc cui S. Sedi vel S. Congregationi de Propaganda Fide me destinare
« placuerit) perpetuo in divinis administrandis laborem meum ac operam,
' sub omnimoda directione et jurisdictione R. P. D. pro tempore Ordinarii,
- pro salute animarum impendam; quod etiam praestabo, si, cum praedictae
Sedis Apostolicae licentia, religionem, societatem aut congregationem regu­
larem ingressus fuero, et in earum aliqua professionem emisero ».
Sed est et aliud iuramentum speciale pro plerisque ex collegiis superius
recensitis statutum, quod ab alumnis paulo post ab ingressu in piam domum 1
debet emitti, et in casu sacrae ordinationis supplet iuramentum commune
pro locis missionis mox memoratum. Hanc formulam primum statuit Urba­
nus VIII pro collegio de Propaganda, quod ipse instituit; ampliant Ale­
xander VII adiiciendo vetitum ingrediendi in aliquod religiosum institutum
sine S. Sedis venia; declaravit S. C. de Propaganda pluribus resolutioni­
bus ad rem datis.
Formula autem haec est:
Ego A., filius Λ., dioecesis V , plenam habens instituti huius collegii
notitiam, legibus et constitutionibus ipsius, quas iuxta Superiorum cxpli• cationem amplector, me sponte subiicio, easque pro posse observare pro< mitto.
Insuper spondeo et iuro, quod, dum in hoc collegio permanebo, ct
postquam ab eo, quocumque modo, sive completis sive non completis
■· studiis, exiero, nullam religionem, societatem aut congregationem regula- rem sine speciali Sedis Apostolicae licentia vel sacrae Congregationis de
Propaganda Fide, ingrediar, neque in earum aliqua professionem emittam.
Spondeo pariter ct iuro, quod, volente sacra Congregatione de Pro­
paganda Fide, statum ecclesiasticum amplectar, ct ad omnes sacros, etiam
presbyteratus. Ordines, cum Superioribus visum fuerit, promovebor.
Item voveo ct iuro, quod, sive religionem ingressus fuero, sive in statu
• sacculari permansero, si inna fines Europae fuero, quolibet anno; si vero
• extra, quolibet biennio, mei ipsius, meique status exercitii, et loci, ubi
• moram trxero, sacram Congregationem de Propaganda Fide certiorabo.
1 Collectanea S. C. de Prop

Fide, vol. II

t

S. C. Consistorialis

ir

Voveo praeterea et iuro, quod, iussu praedictae Congregationis de Pro­
paganda Fide, sine mora in provinciam meam revertar, ut ibi perpetuo
in divinis administrandis laborem meum ac operam pro salute animarum
impendam: quod etiam praestabo, si, cum praedictae Sedis licentia, reli­
gionem, societatem, aut congregationem regularem ingressus fuero, et in
«earum aliqua professionem emisero.
Denique voveo et iuro, me praedictum iuramentum eiusque obligatio­
nem intclligere ct observaturum, iuxta declarationes factas a sacra Con­
gregatione de Propaganda Fide, et Brevi apostolico roboratas sub die
20 Iulii 1660. Itemque iuxta novissimam declarationem eiusdem sacrae
Congregationis, die 12 Maii anno 1S34 editam.
Sic me Deus adiuvet et haec sancta Dei evangelia ».
Haec formula in usu est penes plura Urbis collegia, nempe penes colle­
gia de Propaganda, Scotiae, Hiberniae, Americae septentrionalis, Angliae
(pro alumnis dumtaxat, exclusis scilicet convictoribus), et penes collegium
loscphinum civitatis Columbus. In collegio Anglico Lisbonensi, in usu est
formula Urbani VIII, sine additamento Alexandri VII. In collegio Anglico
Vallisolctano duae speciales formulae iurisiurandi vigent, quae ceteroquin in
pluribus conveniunt cum superius recensitis. In seminario vero Lovaniensi
aliisque nullum speciale iuramentum exigitur. Videndum itaque est, quid
etiam de hac iuramenti praestatione sit decernendum.
Haec itaque dubia enodanda S. Congregationi proposita sunt:
I. Quomodo intelligcnda sit dependentia a S. Congregatione Consisto­
riali trium Urbis collegiorum, nempe Americae septentrionalis, Hiberniae
ct Scotiae, de qua in resolutione diei 12 Novembris 190S ad IX; et quid
idcirco statuendum sit quoad designationem et attributiones Emi Cardinalis
Protectoris in iisdem collegiis.
II. Utmm et qua ratione, post Constitutionem Sapienti consilio, colle­
gium Anglicum de Urbe adnexumque collegium Beda dependeant a S. Con­
gregatione Consistoriali.
HI. Utrum ct quomodo collegium Canadense de Urbe in posterum
dependeat a S. Congregatione Consistoriali.
IV. Quae statuenda sint circa collegium loscphinum in civitate Colum­
bus Americae septentrionalis.
V. Utrum collegium Americanum, Lovanii, post Constitutionem Sa­
pienti consilio, dependeat a S. Congregatione de Propaganda Fide, an a
S. Congregatione Consistoriali.
VI. Utrum et quae iura posthac exercere valeat S. Congregatio Consislorialis quoad collegium Anglicum S. Albani Vallisoleti.
VII. Utrum et quomodo providendum sit collegio Anglico Lisbonensi.
VIII. Utrum ct quomodo collegium Omnium Sanctorum, Dublini, adhuc
dependeat a S. Congregatione de Propaganda Fide.
IX. Utrum ct quomodo collegium Hibernicum, Parisiis, dependeat a
S. Congregatione Consistoriali.
X. Utmm collegium lanuensc Brignole-Sale etiam nunc dependere
debeat a S. Congregatione de Propaganda Fide.

12

Curia Romana

XI. Aci quem spectet concedere litteras dimissorias ad sacros Ordintj
alumnis collegiorum Americae septentrionalis, Hiberniae atque Scotiae de
Urbe, nec non aliorum collegiorum, quae superius recensita sunt.
XII. Utrum et quinam titulus ad sacros Ordines, post Constitutionem
Sapienti consilio, subrogandus sit titulo missionis quoad alumnos collegiorum,
de quibus supra.
XIII. Quid statuendum sit circa iuramentum ab alumnis eorundem col­
legiorum in ingressu in collegium praestandum.
XIV. Utrum clerici statuum foederatorum Americae septentrionalis, qui
vi peculiaris indulti, a Summo Pontifice per Secretariam Status die 2 lanuarii 1909 concessi, promoventur ad sacros Ordines titulo servitii ecclesiae,
teneantur emittere iuramentum sese mancipandi servitio suae ecclesiae seu
dioecesis.
XV. Qua ratione reformandum sit iuramentum quoad cos alumnos col­
legii Urbani de Propaganda Fide, de quibus in resolutione S. Congregatio­
nis Consistorialis, die 12 Novembris 1908 ad Xum data.
Emi Patres S. Congregationis Consistorialis, in plenario conventu diei
29 Iulii 1909, omnibus sedulo perpensis, responderunt:
Ad I. Hanc dependentiam intelligendam esse de alta directione, quam
S. Congregatio Consistorialis, vi Constitutionis Sapienti consilio, exercet in
omnia seminaria et collegia iuri communi subiecta: et supplicandum SSmo,
ut in unoquoque ex his collegiis Cardinalem Protectorem, qui in Urbe resi­
deat, designet, cum attributionibus prout in eorundem constitutionibus et
regulis, salvis tamen semper iis quae in memorata Constitutione Sapienti
consilio et inferius disponuntur.
- f
Ad II. Affirmative, in iisdem omnibus terminis ac in responsione ad I™
Ad III. Ad tramitem iuris communis, si et quatenus opus sit.
Ad IV. Quoad proprietatem et administrationem bonorum nihil inno­
vandum: quoad collegii directionem, disciplinam aliaque, rem spectare ad
S. Congregationem Consistorialein.
Ad V. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam, sains
iuribus S. Congregationis de Propaganda Fide quoad alumnos dioccesum,
quae adhuc eidem subsunt.
VM
Ad \ I. Affirmative, et S. Congregationem Consistorialem succedere
debere in iuribus, quae hucusque a S. Congregatione de Propaganda Fide
exercebantur.
Ad VII. Firma dependentia eiusdem collegii a S. Sede, providendum
quoad modum iuxta mentem.
Ad VHI. Negative, subrogata S. Congregatione Consistoriali in iuribus,
quae hucusque in dictum collegium exercebat S. Congregatio de Propaganda
Fide, et salvis iuribus S. Congregationis dc Propaganda quoad alumnos dioecesum, quae eidem subsunt.
Ad IX. Dilata.
Ad X. Affirmative.
.
Ad XI. Litteras dimissorias concedendas esse a Cardinali Protectore,
ubi adest: ubi vero deest, ab iis qui hoc privilegium legitime obtinuerunt;

|
I
I
I
I

.S’, G. Consistorialis

ci tamen lege, ut, si non agatur de privilegio perpetuo, indulti prorogatio
sacrae Congregationi Consistoriali reservata maneat. Rectores autem colle­
giorum (quisquis sit, qui dimissorias litteras concedat) teneri in antecessum
in singulis casibus Ordinarium proprium candidati interpellare, semel pro
Ordinibus minoribus, et denuo semel pro Ordinibus maioribus, nempe pro
sacro subdiaconatus Ordine, an aliquid alumni ordinationi obstet.
Ad XII. Affirmative, et subrogandum esse titulum servitii ecclesiae titulo
missionis, quoties alius canonicus titulus desit, servatis de iure servandis,
prout in rescripto S. H. C. pro Hibernia, diei 27 Maii 1909; salvo titulo
missionis pro alumnis, qui a S. Congregatione de Propaganda dependent.
Ad XIII. Conservandum esse iuramentum ab Urbano VIII praescrip­
tum, cum clausula adiecta ab Alexandro VII, in iis collegiis et pro iis alum­
nis, qui hucusque illud praestare tenebantur, reformatum tamen iuxta adne­
xam formulam. 1 In collegio Anglico Lisbonensi iuramentum conservandum
esse cum formula hactenus praescripta. Quoad collegium Americanum Lovaniense, ubi iuramentum non erat in usu, in posterum alumnos non depen­
dentes a S. C. de Propaganda teneri in scriptis promittere, se fideliter inser­
vituros esse propriae dioecesi, quae promissio in archivio collegii conservanda
erit.
Ad XIV. Negativi, nisi ad id adigantur in casibus a iure communi prae­
scriptis; facta tamen obligatione alumnis, qui gratuito in bonum dioecesis
aluntur, promissionem scriptam emittendi, sese fideliter inservituros esse
propriae dioecesi.
Ad XV. Iuramentum reformandum esse iuxta superius indicatam for­
mulam in responsione ad XIII, salvo iure S. Congregationis de Propaganda
Fide, emendandi, si et quatenus necessarium ducat, formulam iuramenti
pro alumnis locorum suae jurisdictionis.
Facta vero de his omnibus SSmo relatione in audientia dici 6 Augusti
insequentis, Sanctitas Sua resolutiones et vota Emorum Patrum confirmare
ct adprobare dignata est.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 678-687].
1 IfRlSIVRANUI FORMULA:

Ego iV., c dioecesi N., plenam habens instituti huius collegii notitiam, ipsius leges et
consuetudines, prout a moderatoribus explicatae sunt, libenter amplector, iisdem me sponte
lubiicio, casque pro viribus me observaturum polliceor.
Praeterea spondeo ct iuro, me, quandiu hoc in collegio commorabor, ct postquam, sive
studiis expletis, sive secus, quavis de causa, inde discessero, nulli religiosae familiae aut socie­
tati vel congregationi regulari nomen daturum, nec in earum ulla professionem emissurum,
une speciali Apostolicac Sedis licentia.
Item spondeo ct iuro, mc, Superioribus udprobantibus, statum ecclesiasticum amplexu­
rum, ad omnesque sacros Ordines, etiam presbyteratus, quum Praepositis meis visum fuerit,

idsccnsurum.
Voveo denique ac iuro, mc, nulla intcriecta mora, in meam dioccesim reversurum, ut ibi
perpetuo divinis ministeriis vacem operamque meam omnem pro christiani populi salute
impendam.
Sic mc Deus adiuvel et haec sancta Dei evangel ia.

Curia Romana

H

2062.
S. C. Consist., Romana, io dec. 1909.
Proposito dubio, « utrum competentia super confraternitates a Consti« tutione Sapienti consilio1 tributa sacrae Congregationi Concilii se extendat 1
« quoque ad confraternitates et pias uniones quae dependent ab Ordinibus
" et congregationibus religiosis, vel erectae sunt in eorum ecclesiis seu domi­
bus; an potius haec reservata sit sacrae Congregationi de Religiosis ;
Emi Patres S. Congregationis Consistorialis, praehabito Consultoris voto, I
in generalibus comitiis diei 9 Decembris 1909 respondendum censueruni;
Affirmative ad primam partem, negative ad secundam.
Facta vero, die insequenti, de his relatione SSmo, Sanctitas sua resolu­
tionem Emorum Patrum ratam habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 814, 815].

2063.
S. C. Consist., Romana, 10 dec. 1909.
In generali conventu diei 9 Decembris 1909 propositum fuit resolven­
dum sequens dubium: -· Utrum S. Congregatio de Propaganda Fide etiam
'< post Constit. Sapienti consilio2· suam jurisdictionem exercere debeat super
societates, sive Lugdunensem pro missionibus ad Afros, sive Parisicnsem
pro missionibus ad exteras gentes, nec non super seminarium Mediola­
nense S. Caloceri seu Institutum Mediolanense pro exteris missionibus,
• denique super pontificium seminarium SS. Apostolorum Petri et Pauli dc
Urbe ad exteras missiones, praesertim quoad ea quae respiciunt eorum
·■ regulas, administrationem, atque opportunas concessiones ad sacram
« alumnorum ordinationem requisitas ».
1 ·■
Et Emi Patres S. Congregationis Consistorialis, votis duorum Consul­
torum aliisque perpensis, responderunt: Affirmative in omnibus.
Dic vero 10 Decembris 1909, facta de his relatione SSmo, Sanctitas sua
resolutionem Emorum Patrum ratam habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 815].
H

2064.
S. C. Consist., decr. 31 dec. 1909.
A remotissima Ecclesiae aetate repetenda lex ct consuetudo est, qua sin­
guli Episcopi, statis temporibus, l rbem petant, ut sanctorum apostolorum
Petri ct Pauli limina venerentur suaeque statum dioecesis exponant Aposto» Cf. N. 682.
» Cf. N. 682.

.S' (λ Consistorialis

licae Sedi: cuius rei illustria monumenta veteres Ecclesiae annales suppe­
ditant.
Eiusmodi autem facti ratio in ipsa Ecclesiae natura et constitutione niti­
tur, atque a sacro Petri primatu necessario fluit, cui christiani gregis universi
commissa custodia est, per divina illa praecipientis Domini verba: pasce
agnos, [>asce oves. In utroque autem munere, quum visitationis sacrorum
Liminum, tum relationis dc statu dioecesis, debitae Petro eiusque successori
submissionis ct reverentiae continetur officium.
Verum, quamvis unum et alterum huius legis caput tot antea saeculis
viguerit, serius tamen hac de re certior invecta est disciplina. Est enim
Xysto V tribuendum, quod is, Constitutione edita die 20 mensis Decem­
bris 1585, cui initium Romanus Pontifex,1 congrua ratione determinaverit,
quibus temporibus et qua lege visitanda sacra Limina essent et reddenda
ratio Summo Pontifici de pastoralis officii implemento a Patriarchis, Prima­
tibus, Archiepiscopis et Episcopis: quibus etiam prospexerunt encyclicae
litterae sacrae Congregationis Concilii, datae die 16 mensis Novembris 1673.
Abbatibus autem nullius dioecesis cautum est per Constitutionem Benedi­
cti XIV, datam die 23 mensis Novembris 1740, quae incipit Quod sancta,2
Haec obtinuit ad nostros usque dies disciplina. Xrerum, effectis hodie
multo facilioribus ac tutioribus dioeceses inter ct Sanctam Sedem commer­
ciis, iam praesentis aevi conditionibus haud respondere visa sunt ea, quae
in memoratis Constitutionibus decreta fuerunt circa visitationes ad sacra
Limina ad dioecesum relationes ad Apostolicam Sedem.
Re mature agitata in coetu Emorum Virorum Pontificio luri in unum
corpus redigendo praepositorum, conclusa ab iisdem, SSmi D. N. Pii Papae X
iussu, ad hanc S. Congregationem Consistorialem delata sunt, eidemque
commissum iudicium, utrum et quomodo cius coetus consilia publici iuris
fieri atque in usum deduci possent, etiam ante promulgandum ipsum Codi­
cem.
Xunc vero, omnibus diligenter perpensis, iisque inhaerens quae a memo­
rato coctu PP. Cardinalium deliberata sunt, S. Congregatio Consistorialis,
de mandato SSmi Domini nostri, Eoque adprobante, decernit quae se­
quuntur:

Can. I.

Abrogata lege temporum, quibus hactenus visitanda fuerunt sacra I .i mi na
ct relatio Sanctae Sedi exhibenda de statu dioecesis, omnes locorum Ordi­
narii, quibus dioecesani regiminis onus incumbit, obligatione tenentur refe­
rendi singulis quinquenniis ad Summum Pontificem de statu sibi commissae
dioecesis ad normam canonum infra positorum et novi Ordinis 3 praesenti
decreto adiecti.
' Cf. N. 156.
‘ Cf. N. 303.
* Cf. N. 2065.

t6

Curia Romana

Can. II.

I

§ i. Quinquennia sunt fixa et communia, incipientque a die i mensis
lanuarii anno 1911.
§ 2. In primo quinquennii anno relationem exhibebunt Ordinarii Ita­
liae, et insularum Corsicae, Sardiniae, Siciliae, Melitae, aliarumque mino­
rum adiacentium.
§ 3. In altero, Ordinarii Hispaniae, Lusitaniae, Galliae, Belgii, Hollandiae, Angliae, Scotiae et Hiberniae, cum insulis adiacentibus.
§ 4. In tertio, Ordinarii imperii Austro-Ungarici, Germanici, et reli­
quae Europae cum insulis adiacentibus.
§ 5. In quarto, Ordinarii totius Americae et insularum adiacentium.
§ 6. In quinto, Ordinarii Africae, Asiae, Australiae et insularum his
orbis partibus adiacentium.
§ 7. Et ita per vices continuas singulis, quae sequentur, quinquenniis.

Can. III.
§ i. In prima cuiusque Ordinarii relatione ad singula quaesita, quae in
adiecto Ordine continentur, distincte responderi debet.
§ 2. In relationibus quae sequentur sufficit ut Ordinarii ad quaesita in
singulis articulis contenta dicant, utrum novi aliquid habeatur, necne.
Adiicient vero quomodo et quo fructu ad effectum perduxerint monita
et mandata, quae S. Congregatio in sua responsione ad relationem signifi­
caverit.
§ 3. Relatio latina lingua est conficienda.
§ 4. Subsignanda autem erit, praeter quam ab Ordinario, ab uno vel
altero ex convisitutoribus, qui de statu dioecesis magis conscii sunt et de ea
testificari possunt.
.·>
Ipsi vero circa ea quae ex relatione noverint, si publici iuris non sunt,
gravi secreti lege adstringuntur.

Can. IV.
§ i. Omnibus et singulis pariter praecipitur ut, quo anno debent rela­
tionem exhibere, beatorum apostolorum Petri et Pauli sepulcra veneraturi
ad Urbem accedant, et Romano Pontifici se sistant.
§ 2. Sed Ordinariis, qui extra Europam sunt, permittitur ut alternis
quinquenniis, idest singulis decenniis. Urbem petant.
§ 3. Huic obligationi Ordinarius, vel ipse per sc, vel per Coadiutorem
aut Auxiliarem Episcopum, si quem habeat, satisfaciet; vel, iustis de causis
a S. Sede probandis, per idoneum sacerdotem qui in eadem dioecesi stabi­
lem commorationem teneat.

S. C. Consistorialis
Can. V.
Si annus exhibendae relationi adsignatus, ex toto vel ex parte, inciderit
in primum biennium ab inito dioecesis regimine, fas erit Ordinario ab exhi­
benda relatione, et a visitatione sacrorum Liminum peragenda pro ea vice,
abstinere.
Can. VI.

§ i. Proximo anno 1910 Ordinarii, qui relationis et visitationis obliga­
tione tenentur, ex benigna SSmi D. N. venia eximuntur.
§ 2. Annis autem 1911 et 1912 a relatione et visitatione abstinere licebit
Ordinariis, de quibus in §§ 2 et 3 can. II, qui anno 1909 iuxta veterem
temporum periodum legi satisfecerunt.
Qui vero de statu suae dioecesis referent, hi ad normam novi Ordinis
a S. Sede statuti huic muneri satisfaciant.

Can. VII.

Denique cum sacrorum Liminum visitatio et relatio dioecesana ad
Apostolicam Sedem non sint confundendae cum lege de visitatione pasto­
rali dioecesis, idcirco vigere pergunt praescripta a Concilio Tridentino,
sess. XXIV, cap. Ill, de reform., his verbis expressa: Propriam dioecesim
(Episcopi) per se ipsos, aut, si legitime impediti fuerint, per suum generalem
Vicarium aut Visitatorem, si quotannis totam propter eius latitudinem visitare
non poterunt, saltem maiorem eius partem, ita tamen ut tota biennio per se vel
Visitatores suos compleatur, visitare non praetermittant.
SSmus autem D. N. Pius Papa X, his canonibus et adiecti Ordinis nor­
mis mature perpensis, iussit haec omnia promulgari et evulgari, mandavitque
ut ab omnibus ad quos spectat integre serventur, contrariis quibuslibet
minime obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 13-16].

2065.
S. C. Consist., Ordo servandus in relatione de statu ecclesia·
rum, 31 dec. 1909.1

NORMAE COMMUNES.
Prooemium Relationis.

i. Significetur nomen et cognomen, aetas et patria Ordinarii; eius
institutum religiosum, si ad aliquod ipse pertinet: quando dioecesis regimen
susceperit: et si Episcopus est, quando fuerit consecratus.
1 Haec formula post Codicis I C. promulgationem immutata est a S. C. Consist.,
4 nov. 1918. -Cf. Acta Af>. Sedit, vol, X, p. 487-503.

Vol. V

2

ff

18

Curia Romana

2. Indicium aliquod generale praebeatur de conditione religiosa et morali
dioecesis, et utrum aliquis ab ultimo quinquennio religionis progressus vel
regressus habitus sit.
Cap. I.
Generalia de statu materiali.

3. Indicetur paucis et perspicuis verbis,
a) origo dioecesis, eius titulus seu gradus hierarchicus cum privilegiis
potioribus: sitne archiépiscopal is, quot et quas habeat suffraganeas sedes; si
sit episcopalis, cui archiepiscopali suffragetur: si immediate subiecta, cui
metropolitano debeat adhaerere pro synodo;
h) extensio dioecesis, ditio civilis, caeli temperatio, lingua;
c) locus residentiae Ordinarii cum indicationibus necessariis ut epi­
stolae tuto mittantur;
d) summa incolarum et praecipua oppida: quot inter incolas sint
catholici; et si varii adsint ritus, quot catholici in singulis; et si adsint acatholici, in quot ct quales sectas dividantur;
e) numerus sacerdotum saecularium, clericorum et alumnorum Semi­
narii;
/) utrum et quot capitula canonicorum, aliique sacerdotum coetus ad
instar capitulorum sint in dioecesi;
g) quot sint paroeciae vel quasi paroeciae, cum numero fidelium in
iis quae maximae vel minimae sunt; in quot vicariatus foraneos aliasve drcumscriptiones paroeciae dividantur; quot aliae ecclesiae vel oratoria publica
adsint; sitne sacer aliquis locus celeberrimus, et qualis;
h) utrum et quaenam instituta religiosa virorum habeantur, cum
numero domorum et religiosorum sive sacerdotum sive laicorum;
i) utrum et quaenam instituta religiosa mulierum, cum numero domo­
rum ct religiosarum.
Cap. II.
‘*

De fide et de cultu divino.
4. Utrum divinus cultus libere in dioecesi exerceatur: sin minus, unde
obstacula proveniant, a civilibus ne legibus, an ab hostilitate perversorum
hominum, vel acatholicorum (si adsint), vel ab alia causa: quaenam ratio
suppetat ad ea amovenda, vel sin minus imminuenda: et num adhibeatur.
5. Utrum numerus ecclesiarum in singulis oppidis seu paroeciis fide­
lium necessitati sufficiat.
6. Utrum generatim ecclesiae et sacella publica satis instructa sint iis
quae ad fabricam ac supellectilem pertinent; et quaenam generatim cura
habeatur ut eadem inunda sint et decenter ornata.
7. Utrum in singulis ecclesiis inventarium omnium bonorum et supellectilium habeatur, et quomodo custodiatur, ne morte rectoris aut alio quo­
libet eventu contingat ut aliquid subtrahatur aut disperdatur.
8. Utrum sint ecclesiae in quibus res vel supellectiles habeantur mate­
ria, arte, antiquitate pretiosae, praesertim codices vel libri, picturae, sculptu-

.S'. G. Consistorialis

I
I

I

»9

rae, opera musiva arte vel antiquitate insignia; quomodo custodiantur; sintne
haec recensita in inventariis, ct an de iis speciale inventarium penes Curiam
servetur.
Cautumne sit ne quid etiam tenue, sed ratione materiae, artis vel anti­
quitatis prestiosum, sine licentia S. Sedis et indicio peritorum venumdetur.
9. Utrum singulis diebus, mane et vespere horis opportunioribus, eccle­
siae pateant fidelibus.
Utrum debita vigilantia custodiantur ne sacrilegiis, profanationibus
aliisve damnis obnoxiae sint.
10. Utrum, dum sacra peraguntur, ita omnibus fidelibus pateant, ut
quilibet vel pauperrimus absque gravamine vel rubore libere ingredi, ibique
adstare valeat.
11. Utrum aliquando ecclesiae vel sacella adhibeantur ad aliquem pro­
fanum usum, ad academicos coetus, musicos concentus, aliaque id genus.
12. Utrum in omnibus ecclesiis et sacellis in quibus SSma Eucharistia
asservari debet vel potest, conditiones a iure requisitae ad conservationem
SSmi Sacramenti accurate serventur; et an cura sit ut altare SSmi Sacra­
menti cultu, munditie et ornatu emineat.
13. Utmm poenitentiae tribunalia collocata sint in patenti ecclesiae loco,
ct cratibus instructa iuxta canonicas leges.
14. Quomodo custodiantur sacrae reliquiae in ecclesiis et sacellis. Utrum
ibidem adsint reliquiae sigillo vel documento authenticitatis destitutae, vel
plane suspectae. Et an idcirco in Visitatione Ordinarius aliquid decreverit.
Utmm, quod sciatur, penes privatas personas reliquiae insignes serven­
tur; quo iure, et qua cum veneratione.
15. Utrum in cultu divino, sanctorum veneratione, administratione sacramentonim aliisque sacris functionibus liturgicae leges serventur.
Irrepscrintne singulares consuetudines, et quaenam: num hae S. Sedis
auctoritate aut vetustissimo usu rite approbatae dici queant, aut saltem
toleratae: et si tales non sint, quid fiat ut prudenter deleantur.
Spcciatim vero utrum lingua et cantus liturgicus iuxta S. Sedis decreta
adhibeantur. »
16. Utrum graves errores contra fidem serpant inter dioecesis fideles.
Adsintnc e clero qui eisdem infecti sint. Quaenam huius mali fuerit vel
adhuc sit causa. Quid fiat ut eidem malo occurratur.
17. Utrum consilium vigilantiae et officium censorum ad haec praecavenda
institutum sit: quibus personis constet: et an diligenter munera sua ipsae
adimpleant, et quo fructu.

Cap. III.
i

I
I
I

De iis quae ad Ordinarium pertinent.
iS. Quibus bonis ct reditibus mensa Ordinarii pollrat. An et quali aere
alieno gravetur.
Quomodo administratio geratur: utrum independenter ab auctoritate
civili, necne; an seorsim a ceteris dioecesis vel piorum operum bonis et
proventibus, vel cumulate; qua methodo et per quas personas.

20

Curia Romana

19. Utrum adsit domus Ordinario dioecesis propria, vel privatam ipse
conducere cogatur. In utroque casu num aedes ita instructae sint, ut Or­
dinarii dignitati congniant, et luxum non redoleant.
20. Cum quibusnam personis Ordinarius habitet, et quaenam sit carum
vitae ratio.
21. An, a quibus S. Sedis officiis, et quibusnam specialibus facultatibus
et privilegiis ipse qua Ordinarius instructus sit.
22. Quomodo residentiae legi satisfaciat.
23. Quoties consuescat in cathedrali templo vel alibi sacris functionibus
intéresse aut pontificalia peragere.
24. Qua frequentia sacris concionibus et pastoralibus litteris clerum ac
populum instruat. Et quatenus sit impeditus a praedicando, an per alios
opportune suppleat.
25. Quot et quales adsint in dioecesi casus reservati: et quibus Ordina­
rius committat facultatem ab eisdem absolvendi.
26. Qua frequentia sacramentum confirmationis administret; et utrum
pro dioecesis conditione petitionibus fidelium satisfacere ipse per se valeat:
et, si ipse non valeat, quomodo et per quos suppleat.
Utrum in huius sacramenti collatione canonicae regulae de aetate confir­
mandorum ac de patrinis serventur.
27. Utrum ipse per se vel per alium Episcopum sacras ordinationes con­
tulerit.
Et in hoc peragendo, dum studuit dioccesim locupletare idoneorum
sacerdotum copia, utrum sartum tectum servaverit Tridentini Concilii prae­
scriptum non promovendi qui non essent necessarii vel utiles ecclesiae pro
qua assumuntur.
■ I
28. Utrum ipse per se, vel per Vicarium generalem aut per alios viros
a se deputatos totam dioccesim ita visitaverit ut singulis annis vel saltem
bienniis de statu singularum paroeciarum certam notitiam habere potuerit
An visitando paroecias, praeter ea quae pertinent ad divinum cultum,
populi mores, religiosam puerorum et adolescentium institutionem, legato­
rum satisfactionem, aliaque; visitationem quam vocant personalem cleri
peregerit, singulos audiendo, ut cognoscat quae sit eorum vitae ratio, qui
spiritus precum, quod studium procurandae proximorum salutis, aliaque.
29. Utrum curaverit ut Conciliorum et S. Sedis leges et praeceptiones
in dioecesi notae fierent ct ab omnibus servarentur.
30. I trum dioecesanam synodum congregaverit; et si nullam coegerit,
an, quomodo et quanam potestate suppleverit.
31. Si sit mctropolitanus, an provinciale concilium, aut saltem collatio­
nes seu conferentias episcopales habuerit, ct quoties.
Exemplar corum quae in conferentiis communi consilio conclusa sunt
ad S. Sedem (si adhuc factum non fuerit) transmittat.
32. Quomodo se habeat cum civili loci auctoritate: an episcopalis digni­
tas ct iurisdictio sarta tecta ita semper servari potuerit, ut numquam per
senilitatem erga humanas potestates, vel alio modo, detrimentum libertati
et immunitati Ecclesiae aut dedecus statui ecclesiastico obvenerit.

.S'. C. Consittorialis

21

Cap. IV.
De Curia dioecesana.

33. Utrum habeatur Vicarius generalis qui tum virtutis ac doctrinae
opinione tum gradus doctoralis auctoritate polleat: et quot aliis ministris
constet dioecesana Curia.
34. Utrum ct quot adsint examinatores et indices synodales aut pro-synodales.
35. Utrum adsit tribunal ecclesiasticum cum suis administris rite consti­
tutum; aut saltem possit constitui, si necessc sit.
36. Utrum Curia dioecesana aedes proprias convenienter instructas
habeat cum tabulario, in quo pars secreta documentorum tuto ac seorsim
ab aliis documentis custodiatur. An archivum ipsum sit bene ordinatum.
37. Quaenam taxa in usu sit pro actis Curiae rependendis: an et quando
approbata; et an conformis ceteris quae in provincia ecclesiastica aut regione
vigent.
38. Utrum Ordinarius cognoscat querelas adesse ob Curiae taxas; et an
in re praesertim matrimoniali cuncubinatus, aut alia mala accidisse sciat ob
earum gravitatem seu ob rigorem exactionis earumdem. Quomodo taxarum
proventus erogetur.
39. Utrum ex multis, aut ex aliis titulis speciales alii proventus Curiae
sint: et quomodo erogentur.
Cap. V.
De clero generatim.

40. Referatur generatim quinam sint cleri mores, qui cultus, ac doctrina,
quod studium aeternae salutis proximorum, quae pietas: quaenam erga
suum Ordinarium Summumque Pontificem obedientia et reverentia: quae­
nam inter sacerdotes concordia, coniunctio, caritas.
41. Utrum vestis talaris adhiberi possit et reapse adhibeatur a clero:
et in quolibet casu an clerus habitu proprio et decenti induatur, nec sint
hac in re scandala vel dicteria.
42. Utrum sacerdotes in missae celebratione praeparationem et gratia­
rum actionem debite peragant: an serotinae visitationi SSmi Sacramenti
assueti sint: qua frequentia ad poenitentiae sacramentum accedere soleant.
43. Utrum ad spirituales exercitationes statis temporibus omnes et sin­
guli pervicos conveniant, qua frequentia, et quibusnam in aedibus: an Ordi­
narius hac occasione salutaria monita sive in communi sive in particulari
pro opportunitate clero praebere non omittat.
44. Utrum collationes seu confercntiae ecclesiasticae de quaestionibus
moralibus, seu casibus conscientiae, itemque theologiae et liturgiae habean­
tur: qua frequentia, qua methodo, quo fructu.
45. Quae Ordinarii cura sit de iunioribus sacerdotibus, ut postquam
sacerdotio initiati sunt studia non deserant, ct pietate adhuc proficiant.

22

Curia Romana

46. Pro emeritis sacerdotibus infirmis et pauperibus an domus aliqua
habeatur in qua recipiantur et debita caritate sustententur: an saltem reditus
speciales constituti sint quibus eisdem subveniatur.
47. Utrum adsint sacerdotes, qui quamvis viribus et iuvenili aetate pol­
leant, otiosi tamen vivant, adeo ut inutiles vel etiam noxii dioecesi sint: quae­
nam huius rei sit causa, et an et quomodo huic malo occurri possit.
48. Utrum adsint de clero qui rebus politicis et factionibus civilibus
immodice et indebite se immisceant, cum offensione aliorum et spiritualis
ministerii detrimento: et quid factum sit, aut fieri possit ut intra i ustos
limites contineantur.
Et in dioecesibus ubi una vivunt catholici variorum rituum, aut diversae
linguae, vel nationis, an idcirco adsint in clero contentiones et aemulationes:
quid fiat ut exstinguantur, et spiritus Christi in omnibus inducatur.
49. Utrum, quod Deus avertat, aliquis habeatur sacerdos qui vitam
minus honestam agat, aut agere publice videatur; vel cui imputetur aliquod
aliud crimen post ultimam relationem dioecesanam patratum.
Nullanc habeatur, quam Ordinarius sciat aut suspicetur in suo clero,
violatio legis de observandis et vitandis in satisfactione missarum manualium.
Caveantne sacerdotes nedum a libris, sed etiam a diariis irreligiosis vel
impiis legendis, nisi gravis et legitima causa intercedat.
50. Quid factum sit tum ad salutarem lapsorum correctionem, tum ad
scandali (si adfuerit) reparationem.
Utrum et quoties suspensio r.v informata conscientia in quinquennio
irrogari debuerit; quo fructu; et quaenam sit regula quae in hoc adhibetur.
51. Utrum generati m clerus sive ex eleemosynis missarum, sive ex aliis
ministerii spiritualis proventibus, aut ex beneficiis ecclesiasticis habeat quo
honeste vivere possit.

Cap. VI.
De capitulis.

52. Utrum adsit cathédrale canonicorum capitulum; quot canonicis et
dignitatibus constet; et an adsint theologi et poenitentiarii ollicia.
53. Quomodo canonicorum, officiorum et dignitatum provisio locum
habeat; utrum libere iuxta commune ius, an alia aliqua speciali ratione.
54. Utrum et quali praebenda singuli fruantur: et an haec distincte
administretur; an potius vigeat regimen communis massae. In quolibet casu
an specialis alia communis massa habeatur pro distributionibus quotidianis,
pro missa convcntuali, pro expensis fabricae et cultus.
·«
55. Utrum, et a quo tempore capitulum suas habeat constitutiones legi­
time approbatas, et an eas servet.
■
56. Quale sit chorale servitium tam pro recitatione divini officii quam
pro missae convcntualis celebratione; quotidianum ne iuxta commune ius,
an potius intermissum: et quo induito.
-a
57. Utrum, et quot adsint canonici honorarii: an excedant numerum a
sacris canonibus statutum.

S. C. Consislorialis

23

58. Deficiente cathcdrali capitulo, an habeatur consultorum collegium;
quot personis constet; quibus aliis ministeriis iidem vacent; et an ita proximi
sint civitati episcopali ut facile congregari possint.
59. Quanam canonici vel consultores existimatione gaudeant in dioecesi.
Utrum ipsi concordes inter se et cum Ordinario sint; an potius aliquid
Ordinarius habeat, quod eorum de agendi ratione doleat.
60. An Ordinarius eos rite convocet, ut in negotiis maioris momenti
consilium vel consensum iuxta sacros canones requirat.
61. Utrum, sede vacante, capitulum libere procedere possit ad vicarii
capitularis electionem; an potius, sede vacante, alia sit consuetudo provi­
dendi dioecesis regimini, quaenam sit, et quonam iure vigeat.
62. Si alia habeantur in dioecesi canonicorum capitula, dicatur quid de
singulis obtineat quoad numerum, chorale servitium, praebendas et reditus
capitulates, bonamque existimationem.
Cap. VII.
De parochiis, earunique recloribus.

ί
1

I

!

I

63. Utrum omnes paroeciae de suo proprio pastore sint provisae: an
potius adsint quae ab aliquo viciniore parocho vel ab aliquo canonico ad
tempus regantur: quam ob causam: et an idcirco incommoda notabilia aut
mala sequantur.
64. Utrum provisio paroeciarum fiat per concursum: et quomodo con­
cursus ipse celebretur.
65. Utrum adsint paroeciarum seu animarum rectores ad nutum αίτιο­
vibiies.
66. Utrum, quibusnam sub conditionibus, et quo iure adsint paroeciae
Ordinibus seu Congregationibus religiosis addictae.
67. Utrum habeantur paroeciae in quibus cura animarum habitualis
penes capitula aliasve personas existât.
68. Utrum adsint paroeciae obnoxiae iuri patronatus ecclesiastico, vel
laico,sive familiari, sive populari, sive regio: quaenam praxis vigeat in earum
provisione: an et quaenam incommoda hac de re acciderint.
69. Utrum emolumenta, quae occasione administrationis sacramentorum,
funenim, celebrationis missarum solemnium, attestationum, publicationum
a parochis percipi solent, recognita sint ab Ordinario, vel diuturno usu
probata.
Et an sive ob gravitatem parochialium taxarunt, sive ob rigorem exa­
ctionis carumdem, inconvenientia aliqua et querelae, praesertim in re matrimoniali et in funeribus, deploranda sint.
70. Utrum et qua dote certa parochi eorumque ecclesiae generatim
honestentur: an potius ex solis stolae incertis et fidelium oblationibus vivere
debeant.
Si bonis immobilibus parochus eiusque ecclesia fruantur, quomodo admi­
nistratio geratur, et quomodo caveatur pro conservatione patrimonii sacri
altenitrius, vel utriusque.

24

Curia Romana

In quolibet casu an parochi habeant quo honeste sustententur et quo
expensis occurrant pro animarum cura et pro parochialibus functionibus
necessariis.
71. Utrum parochi domum canonicam habeant; et an ibi cum parocho
eius adiutores una vivant. Et si ita non sit, an et quod studium habeatur ut
hoc regimen inducatur.
72. Utrum, qua lege et qua observantia caveatur, ne quolibet sub prae­
textu, etiam ratione servitii, iuniores mulieres (etiam consanguineae, si aim
parocho adiutores simul vivant) parochiales domus inhabitent aut frequen­
tent: et an cura sit ne in parochialibus aedibus familiae consanguineorum
parochi cum filiis et nepotibus degant.
73. Utrum libri parochiales adsint in singulis paroeciis, et ibi iuxta
canonicas praescriptiones adnotentur quae pertinent ad baptismum, matri­
monium ac mortem fidelium.
Speciatim circa matrimonium, an novissima lex servetur qua iubetur de
peracto matrimonio inscriptionem fieri in baptizatorum libro ad singulo­
rum nomen.
An habeantur quoque libri confirmatorum et status animarum, itemque
tabellae seu libri missarum fundatarum et manualium, iique diligenter redi­
gantur ac serventur.
74. Utrum in singulis paroeciis tabularium aliquod adsit, illudque in
duas partes, publicam, et secretam divisum, ct utrumque naviter custo­
ditum.
75. Utrum parochi aliique animarum curatores debitam residentiam
servent.
76. Utrum diebus festis missam pro populo applicent, sacrasque fun­
ctiones ad diei festi sanctificationem proprias cum zelo et fructu celebrent:
potissimum vero an evangelium explicent, et catechcsim tam pueris quam
adultis tradant, qua methodo, quo fructu.
An adsint hisce in rebus négligentes.
77. Utrum in audiendis confessionibus, sacra Eucharistia distribuenda,
infirmorum adsistentia semper praesto sint, nihilque inconveniens, vel nulla
querela hac dc re habeatur.
78. Utrum, nisi gravis et legitima causa in aliquo speciali casu obstet,
baptismum administrent et matrimonio adsistant in ecclesia, servatis solemnitatibus a Rituali Romano praescriptis.
79. Quomodo se gerant erga fideles qui, sectis secretis notorie addicti,
vel alia quavis de causa extra Ecclesiae sinum viventes, sacramenta in extre­
mis deposcunt; et erga eos qui extra Ecclesiae sinum defuncti, christiano
more sepeliri a consanguineis velint.
80. Quaenam sit consuetudo in admittendis pueris ad primam commu­
nionem: et an sarta tecta servetur regula a Catcchismo Concilii Tridentini
tradita, ut pueri qui sui confessarii et parentum iudicio discretionis sunt
capaces a sacra mensa non prohibeantur, nec diu arceantur.
'
81. Utrum parochi pro viribus curent fideles suos in fide roborare, ad
sacramentorum frequentiam, praesertim ad S. Communionem etiam quoti-

•S'. C. Consistorialis

tlianam excitare, et in christianac vitae more et puritate continere. Et ad
hunc finem, praeter consueta sui officii munera,
a) an aliquoties in anno, diebus praesertim solemnioribus vel tempore
adventus, quadragesimae vel inariani mensis, praeconem et confessarium
extraordinarium advocent;
b) an identidem post aliquam annorum periodum sacras missiones
in sua paroecia haberi curent;
c) an pias devotiones ab Ecclesia probatas, ut expositionem SSmi Sa­
cramenti, viam crucis, rosarium, mensem marianum, aliaque similia in sua
ecclesia celebrent, et fidelibus commendent: et quaenam magis in usu sint
in dioecesi;
d) an studeant pueros, puellas et maioris aetatis fideles allicere ut ad
pias uniones, patronatus, sodalitates vel consociationes catholicas se adseribant;
e) an prudenter instituant vel saltem foveant opera socialia, quae
Ecclesiae catholicae spiritu aluntur.
Cap. VIII.

Art. I. - De Seminario dioecesano.
82. Paucis dicatur quae sit Seminarii fabrica, novane an vetus, quot
alumnis continendis capax, an disciplinaribus et hygicnicis regulis respon­
dens, an a servitutibus libera, hortis et atriis ad recreationem instructa.
Si vero diocccsanum Seminarium non unicum sit, sed in maius et minus,
vel in plura alia aedificia divisum, exponatur quae sit materialis singulorum
conditio.
83. Quinam sint Seminarii vel Seminariorum reditus, an, et quali aere
alieno graventur: quae pensio ab alumnis persolvatur: quomodo pauperibus
subveniatur.
84. Dicatur quinam sit rector, qualis eius actas, qualesque sint eius qua­
litates: quot alii cum in regimine adiuvent: et utrum hi, et quidem omnes,
muneri commisso digne satisfaciant, et alumnos in disciplina et pietate insti­
tuant; an potius aliquid animadvertendum sit.
Si vero Seminarium a congregatione aliqua religiosa regatur, indicetur
quaenam sit haec congregatio, quando, quibusnam conditionibus, et an ex
S. Sedis venia curam pii instituti susceperit, et an praefatis conditionibus
satisfaciat.
85. Utrum habeatur magister pietatis, vulgo director spiritualis, in Semi­
nario degens et nullo alio officio implicatus; et an, praeter ipsum, sufficiens
copia aliorum confessariorum detur.
86. Utrum adsint deputati pro disciplina et pro oeconomia a S. Concilio
Tridentino praescripti: et an Ordinarius eorum consilium iuxta iuris prae­
scripta requirat.
87. Utrum magistri in Seminario convivant, necne: et an quoad eorum
idoneitatem, pietatem, agendi rationem (praesertim si Seminarium incolant)
aliquid animadvertendum sit.

z6

Curia Romana

-— ------------------------------------------------------------------------------- ---------------- --------------------------------------------- —----------- - -----------------------------------------------

i'

1

1

1
I
i

I
I

'
I
!
I
" R
1

I

I
I I
I Jigj|
1
\
!

88. Quot sint actu Seminarii alumni: et an inter eos admittantur qui
ad statum ecclesiasticum certe non aspirent.
An ct quot externi alumni habeantur: qua de causa: et an fieri possit i
ut ct ipsi quam primum Seminarium ingrediantur: interim quomodo vigi- i
lentur: an saltem cura sit ut ante sacram ordinationem per aliquod notabile
tempus in Seminario degant.
!
An et quot alumni extra dioccesim instituantur, ubi et qua de ’
causa.
Et vicissim an clerici alterius dioecesis in Seminarium dioeccsanum ,
recepti sint, quot, quarum dioecesum, et quibusnam de causis.
I
89. Si unum sit Seminarium, et simul convivere debeant aetate iuniores 1
cum maioribus, an debitae cautelae adhibeantur, ut seorsim hi ab illis et (
cum disciplina suae cuiusque aetatis propria instituantur.
'
90. Quomodo pietas et disciplina excolatur in Seminario: quaenam sit ,
sacramentorum frequentia: an, quoties in anno et quomodo spirituales exer­
citationes fiant.
91. Quot annis, qua lingua, qua methodo, quorum auctorum textibus
theologiae et philosophiae studia absolvantur: quot et quaenam disciplinae
hisce accessoriae tradantur.
Quot annis et qua methodo humaniora studia perficiantur: et in his I
praeter linguas latinam, graecam et propriae nationis an et quaenam aliae
disciplinae tradantur.
An clerici in sacris caeremoniis et cantu liturgico instituantur.
I
92. An prohibeantur alumni a lectione librorum ac diariorum, quae
quamvis in se innoxia, eos tamen a studiis suis distrahere possunt.
93. Utrum Ordinarius saepe Seminarium invisat et alumnos pro viribus
ipsemet audiat, ut cognoscat quo spiritu educentur, quaenam sit eorum pie­
tas, quinam in studiis profectus.
94. Quae regulae serventur in promotione alumnorum ad ordines: quale
scrutinium habeatur et quale examen, ut constet quinam pietate, scientia,
vitae integritate aliisque requisitis sacra ordinatione digni ct idonei censean­
tur: an spirituales exercitationes praemittantur: an interstitia serventur: quo
titulo ordinentur.
95. Utrum ab ultimo quinquennio extraordinarium aliquid in Seminario
acciderit sive bonum sive malum.
96. Utrum adsit rusticationis domus, ct ibi alumni feriarum tempore
adunentur. Ea si desit, an et quae spes sit ut comparetur, et ibi alumni
saltem maxima ex parte temporis agant ferias.
Interim dum ad suos revertuntur, an parochi naviter dc iis curam
habeant, et Ordinarium certiorem reddant de corumdcm agendi ratione:
quacnam hac dc re normae praescriptae sint in dioecesi.
.
97. Utrum cura sit ut maioris spei clerici, sive ante sive post susceptum
sacrum presbyteratus ordinem, in aliqua pontificia studiorum universitate,
sive Romae sive alibi instituantur ut academicos gradus assequantur.
98. Si qui vero cum Ordinarii venia, vel eius mandato, publicas civiles
studiorum universitates frequentant, an pro iis regulae a S. Sede statutae

S. C. Consistorialis

27

serventur, ut ipsi a perversione custodiantur, et a fide vel ab ecclesiasticae
vitae institutis non deflectant.
99. Si clerici servitium militare obire cogantur, quae cautelae adhibean­
tur ut ii in stipendiis honestam vitam agant prout ecclesiasticos decet; et
a stipendiis dimissi sine aliorum periculo utiliter ad Seminarium regredi
ct ad sacros ordines post debitam ac maturam probationem tute promoveri
queant.
100. Utrum firma sit regula non admittendi in Seminarium reiectos vel
dimissos ab aliis Seminariis vel ab institutis religiosis.
Art. II. - Dc Seminario interdioecesano seu regionali.

101. Si in dioecesi habeatur Seminarium quo alumni plurium dioecesum,
vel totius alicuius regionis conveniant, et ipse loci Ordinarius huic Semi­
nario praesideat, de eius statu fuse referat iuxta quaesita superius relata pro
Seminario dioecesano.
Quod si huic Seminario ipse non praesit, indicet cuius immediatae dire­
ctioni subsit, ct exponat quid de eo fama ferat.
Cap. IX.
De institutis religiosis virorum.

102. Utrum vitam communem servent, vel habitent soli aut in domi­
bus privatis cum saecularibus: quo habitu incedant: quo modo sustententur:
quae sit eorum fama: utrum aliqui in maioribus ordinibus constituti adsint
in dioecesi a suis Praepositis ciecti vel dimissi; et quaenam sit eorum
agendi ratio.
103. Quibusnam muneribus obeundis se addicant in dioecesi: quo fructu,
qua fama: an eorum hospitalia, orphanotrophia, scholae, etc. iuxta canonicas
praescriptiones Ordinarii vigilantiae subsint.
Qui curam animarum in parochiis sibi addictis exercent, an in omnibus,
quae ad istam curam spectant, ab Ordinario dependeant.
104. Si religiosi adsint quaestuantes, utrum opportuna S. Sedis decreta
hac dc re edita ab eis serventur, et an aliquid inconveniens in his acciderit.
105. Utrum aliquod habeat Episcopus cum regularibus offendiculum in
exercitio jurisdictionis sive suae, sive sibi a iure delegatae.
106. Si congregatio aliqua dioecesana adsit, dicatur in quem finem fuerit
instituta,an fini suo respondeat, et quo fructu. An in alias dioeceses se dif­
fuderit, et quo vinculo domus extradioecesanae cum dioecesanis nectantur.
Cap. X.
Dc institutis religiosis mulierum.

107. Utrum generatim ita religiose vivant ut fidelium exemplo sint: an
forte aliqui abusus irrepserint, praesertim post ultimam relationem, et qui­
nam.

28

Curia Romana

Utrum in monasteriis monialium, Praelatis regularibus subiectis, omnia
prout de iure procedant, an aliter; et hoc in casu quomodo provisum fuerit.
108. Utrum circa clausuram serventur leges canonicae.
109. Utrum monasteriorum reditus fideliter administrentur: an monia­
lium dotes fuerint persolutae et investitae, et quomodo administrentur.
An ipsae quoque moniales exemptae Ordinario rationem reddant de bono­
rum administratione iuxta canonicas leges.
110. Utrum pro confessione monialium constitutiones et decreta apostolica serventur.
ni. Quae vitae activae addictae sunt, quibus operibus incumbant, quo
spiritu, qua fidelium utilitate et Ecclesiae aedificatione.
112. Si adsint quae infirmis in privatorum domiciliis inserviant, aut rem
domesticam in hospitalibus aliisque virorum domibus gerant, quomodo
caveatur ne quid inconveniens accidat: an cautelae ipsae rite custodiantur;
an aliquid hac in re deplorandum sit.
Si religiosae adsint quaestuantes, utrum opportuna S. Sedis decreta hac
de re edita ab eis serventur, ct an aliquid inconveniens in his acciderit.
113. Si instituta mere dioecesana habeantur, an haec cohaerenter ad
canonicas leges regantur, in quem finem fundata sint, quo fructu vivant,
an etiam extra dioecesim diffusa sint, et an variae domus ab invicem independentes sint, an non.

De populo generatim.

I

114. Quinam in universum sint populi mores, et an specialia vitia in eo I
invalescant, et quaenam.
1
115. Utrum dominicis et festis diebus fideles generatim abstineant ab I
operibus servilibus, missam audiant, et hos dies, prout christianos decet,
sanctificent.
Si inter varia dioecesis loca differentiae notabiles adsint, hae notentur.
116. Eodem modo referatur quae sit observantia legum abstinentiae ct
ieiunii, et Paschalis praecepti.
117. Pariter indicetur quae sit frequentia ad sacramentalem confessionem
et ad S. Communionem in variis dioecesis locis pro diverso personantm
sexu, conditione, aetate.
118. Utrum parentes solliciti generatim sint, ut recens nati saltem intra
hebdomadam baptismo abluantur: an sint qui nimium differant, aut forte
negligant, vel prohibeant baptismum ministrari.
119. Utrum matrimonia mere civilia sive concubinatus habeantur, et qua
frequentia. An alii speciales vigeant abusus contra sanctitatem matrimonii.
120. Utrum usus matrimoniorum mixtorum, ubi sunt acatholici, inva­
luerit, qua frequentia, ct an cx legitima venia. An conditio de universa prole
in catholica religione educanda servetur. Quaenam catholicae fidei detrimenta
ex his matrimoniis proveniant. An ab huiusmodi contrahendis nuptiis paro­
chi studeant fideles avertere.
■■

S. C. Consistorialis

29

12!. Utrum parentes generatim curent filios suos non solummodo in
sinu familiae sed etiam extra, et maxime in scholis, christianis moribus
instituere.
122. Utrum fideles qui graviter decumbunt generatim extrema sacramenta
deposcant.
An, quo numero et quibusnam de causis funera civilia contingant.
123. Utrum in exercitio iurium politicorum et civilium curent fideles ita
agere, vel tales eligere, quo religioni ct libertati Ecclesiae plene consulatur.
124. Utrum adsint in dioecesi sectae secretae, praesertim massonicae.
An socialismus aliaeque societates ab Ecclesia damnatae in dioecesi radi­
cem fixerint et propagentur.
An spiritismi praxis habeatur.
Quid fiat ut fideles ab his omnibus avertantur, et quo profectu.
Cap. XII.
De juventutis institutione et educatione.

125. Referatur in primis ac generatim quae sit ratio institutionis et edu­
cationis filiorum in dioecesi iuxta usum legesque civiles.
Utrum contra sacrum Ecclesiae et parentum catholicorum ius oppo­
nantur christinae iuventutis educationi obstacula; et quid fiat ut haec
amoveantur.
Utrum scholae distinctae iuxta sexum sint, an utrique sexui communes:
quae mala inde sequantur: ct quaenam remedia adhibeantur.
126. Si agatur de dioecesi in catholica natione constituta, dicatur utrum
ibi scholae publicae primordiorum, vulgo dementares, bonae vel innoxiae
generatim sint, et an ibidem per ecclesiasticos viros aut idoneos magistros
Christiana doctrina digne tradatur: an potius noxiae sint.
Et in hoc casu an scholae liberae habeantur: quomodo sustententur: a
quot alumnis frequententur: an Ordinarii vigilantiae et inspectioni subsint.
127. Si agatur de dioecesi ubi catholici cum acatholicis commixti sint,
an catholici scholas proprias primordiorum habeant, et quinam sit earum
status.
Et si scholas proprias non habeant, et frequentare cogantur scholas pu­
blicas mixtas, an saltem catholica fides ibi non offendatur, et catholicis alum­
nis iusta libertas relinquatur ut in fide per ecclesiasticos viros vel idoneos
magistros instituantur.
128. Quod si pueri et puellae scholas publicas primordiorum adire cogan­
tur, quae noxiae sint, quid fiat ut iuventus a perversione ct corruptione
immunis fiat.
129. Utrum scholae mediae vel superiores quae in dioecesi habentur,
vel ad quas dioccesani confluere solent, hostiles sint, vel non, catholicis veri­
tatibus et doctrinis.
Et si sint hostiles, quid fiat ut adolescentes ab erroribus et vitiis prae­
serventur. An habeantur scholae mediae vel superiores catholicis propriae:
et quinam sit carum status.

Curia Romana

S. C. Consistorialis

130. Utrum opera quae post-scholaria dicuntur, ut recreatoria, circuli,
scholae catecheticae, oratoria serotina et festiva, ad sanam Christianae juven­
tutis institutionem et praeservationem in dioecesi habeantur; quaenam, ct
quo fructu.

Cap. XV.

3°

Cap. XIII.
De piis sodalitatibus aliisque religiosis consociationibus.

131. Utmm adsint piae sodalitates aliaeque religiosae consociationes rite
institutae: quot et cuius nominis: an habeantur eae quae a S. Sede potissi­
mum commendatae sunt, ceu illae a SSriio Sacramento, a Rosario, a chri- ,
stiana doctrina, aliaeque pro pueris et puellis in fide, pietate, morumque
puritate excolendis.
132. Utrum erectae sint in ecclesiis paroccialibus ct religiosorum, vel
habeantur etiam quae in propriis et distinctis ecclesiis exsistant.
!
An in ecclesiis monialium sodalitates virorum adsint, et qua facultate.
133. Utrum ab auctoritate ecclesiastica iuxta canonicae legis praescripta
dependeant: quem fructum afferant: an forte aliquod gignant incommodum.
134. Utmm adsint tertiarii in saeculo viventes, cuius ordinis, quo fructu:
an saepe congregentur, ct an sint exemplo fidelibus.
135. Utmm in aliqua pia sodalitate vel tertio ordine adsint, et in fra­
tres seu sodales recipiantur, qui notorie addicti sint sectis ab Ecclesia damna­
tis, vel religioni adversi aut inhonestae vitae sint. Et quid fiat ut hoc malum
avertatur.
Cap. XIV.
De piis legatis et eleemosynarum collectionibus.

136. Utrum habeantur in dioecesi pia legata missarum, aliorumvc reli­
giosorum onerum, et an de iisdem Curia dioecesana indicem habeat cum
recensione onerum et indicatione redituum.
137. A quibus generatim administrentur, an fideliter et fructuose.
138. Utmm missis legatorum aliisque obligationibus intra praescriptum
tempus regulariter satisfiat: ct si hoc nequeat fieri, an reditus praesertim
missarum fundatarum Ordinario tradantur: an adsint qui hac de re ad offi­
cium revocari mereantur, aut revocati iam sint, ct quo fructu.
139. Utrum et quo fructu fiant in dioecesi piae collectiones eleemosyna­
rum a S. Sede praescriptae vel commendatae pro communi Ecclesiae bono,
ut, pro Fidei propagatione, pro sancta Infantia, pro redemptione captivo­
rum, pro obolo S. Petri, pro Terra Sancta.
*
140. Utrum fiant collectiones speciales pro ipsius dioecesis necessitati­
bus, ut, pro fidei conservatione, pro praeservatione ab erroribus et cleri
pro sustentatione, si opus sit.
141. An et quaenam aliae collectiones eleemosynarum in dioecesi usuveniant.
Si religiosi vel religiosae quaeritantes habeantur, an tot sint numero ut
nimium gravamen fidelibus afferri videatur.
jKjjK/

De operibus piis et socialibus.
142. Utrum hospitalia, orphanotrophia, brephotrophia aliaque similia
caritatis instituta in dioecesi fundata sint; et an dependeant ab auctoritate
ecclesiastica iuxta S. Concilii Tridentini praescripta. Et nisi dependeant,
referatur an in iis quae a materna Ecclesiae protectione ct directione sub­
tracta sunt, catholici spirituali adsistentia frui saltem libere possint.
143. Utrum adsint in dioecesi opera illa quae socialia dicuntur quibus
dum consulitur bono morali et religioso fidelium, prospicitur etiam eorum
temporali utilitati vel necessitati, ut, asyli pro infantibus, patronatus pro
iuvenibus utriusque sexus, circuli pro iuventute catholica, aut pro studiis
peragendis, consociationes operariorum, agricolarum, mulierum in hunc
vel alium pium finem vel mutuum subsidium, arcae nummariae, aliaque
similia.
144. Utmm consociationes et opera haec socialia, et potissimum qui eis
praesunt, debitam in omnibus Ordinario et Summo Pontifici reverentiam
praestent, et in iis quae fidem, mores et iustitiae leges attingunt, S. Sedis
directioni et moderationi omnino subsint.
145. Cura ne sit ut hisce consociationibus et operibus praeficiantur qui
non nomine tenus, sed corde et opere catholici sint. Et an caveatur, quatenus
opus sit, ut qui hisce consociationibus et operibus adscript! sunt, aut bene­
ficia et subsidia ab iis nanciscuntur, a vitiis recedant, in fidei doctrina insti­
tuantur, et christianam vitam ducant.
146. Utmm caveatur ne in hisce catholicis consociationibus connume­
rentur sectis secretis adscript!, increduli, impii vel religioni adversi, qui con­
sociationes ipsas vel earum opera a recto fidei et iustitiae tramite deducere
possint.
Cap. XVI.

De editione et lectione librorum et diariorum.
147. Utmm in dioecesi edantur libri, ephemerides, illustrationes, diaria
obscena vel impia, vel utcumque religioni noxia; a quibus, et quali cum
diffusione et detrimento.
148. Utmm libri et diaria impia vel obscena aliarum civitatum dioecesim
ingrediantur, ibique diffusa sint, et quaenam potissimum sint.
149. Utmm strenue a catholicis agatur et praesertim a parochis et a
sacerdotibus, ut libri et diaria obscena vel impia a dioecesi removeantur,
adhibita etiam, si fieri potest, civilis auctoritatis opera.
An cleri ct maxime confessariorum cura sit ut libri ct diaria obscena vel
impia a catholicis familiis arceantur, et a fidelibus non legantur.
150. Utmm libris et diariis noxiis alia opponantur religiosa et honesta:
quot sint, quomodo diffusa ct quo fructu.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 17-34].

32

Curia Romana

2066.
S. C. Consist., 21 ian. 1910.

I

S. Congr. S. Officii litteris diei 27 Martii 1909 a S. Congregatione Con­
sistoriali formalem declarationem petiit circa competentiam relate ad matnmonia mixta. Itaque proposito dubio in terminis ab Adscssore S. Officii
statutis hoc est: < quale sia Ia competenza dei S. Offizio in fatto di matrimo­
nii misti, sia tra battezzati e non battezzati, sia tra cattolici cd acattolia,
* tanto dal lato pratico, ossia per Ia concessione delle dispense, quanto di!
• lato teorico, ossia per Ia risoluzione dei dubbi che possono sorgere su tak
«materia, anche nei riguardi dei recente decreto Ne temere %1 Emi Patres,
perpensis consultorum votis ct re mature considerata, respondendum cen­
sucrunt: « Competentiam S. Officii se extendere ad omnia quae sive directe
sive indirecte, in iure aut in facto se referunt ad Privilegium Paulinumct
ad praefatas dispensationes. Et ad mentem, quae est: supplicandum SSmum
ut statuat ac decernat ut quaelibet quaestio circa praefata matrimonia defe­
ratur Sacrae Congregationi S. Officii, salva huic Sacrae Congregationi pote­
state, si ita censeat et casus ferat, quaestionem ipsam remittendi ad aliud
S. Sedis officium n.
'
SSmus, audita relatione infrascripti Cardinalis Secretarii, resolutionem
ratam habuit ct confirmavit, mandavitque ut in posterum quaelibet quaestio
circa matrimonia mixta deferatur S. Congregationi S. Officii iuxta petita,
sub lege tamen ut firma semper ct in omnibus maneat dispositio decreti
Ne temere in art. XI, n. 2 et 3 statuta.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 56].

2067.
S. C. Consist., 14 mart. 1910.
Proposito dubio utrum post Constit. Sapienti Consilio - spcctct ad
S. Congr. de disciplina Sacramentorum concedere facultatem legendi tres
Missas Nativitatis Domini, noctu, in sacellis publicis et Ecclesiis, quae ad
hoc privilegio apostolico indigent, cum distributione SSmac Eucharistiae; an
potius hoc tribuendum sit Sacrorum Rituum Congregationi » Emi Patres
sacrae Congregationi Consistoriali praepositi, re mature considerata, respon­
dendum consuerunt: ·· Affirmative ad primam partem, negative ad se­
cundam ».
'
In audientia autem infrascripto Card. Secretario dic 11 martii 1910 con­
cessa, SSmus I). N. resolutionem ratam habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. Il, p. 229].
« Act· S Sedis, vol. XL, p. 525-530-

S. C. Consistorialis

33

2068.
S. C. Consist., 14 mart. 1910.
Sacra Congregatio Concilii, cum ipsi oblatae essent preces a Vicario
Capitulari cuiusdam dioecesis circa emptionem aedificii Ordinis Regularis,
cui a gubernio civili iamdudum ablatum fuerat, huic Sacrae Congregationi
Consistoriali proposuit dubium « utrum, post Constitutionem Sapienti Consilio,1 spectet ad S. C. Concilii, vel potius ad S. C. de disciplina Religioso­
rum, facultas permittendi christifidelibus, ut bona acquirant Ordinibus aut
Congregationibus religiosis usurpata ».
Re autem mature perpensa ct praehabito consultorum voto, Emi Patres
respondendum censuerunt: « spectare ad Sacram Congregationem Concilii ».
Inaudientia autem dic n Martii 1910 infrascripto Cardinali Secretario
concessa, SSmus Γ). N. resolutionem probavit.
(Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 229, 230].

2069.
S. C. Consist., Romana, 15 mart. 1910.
Quaesitum nuper est a Superiore Societatis Missionarionim Africae, vul­
go ' Peres Blancs » nuncupatorum, utrum haec Societas etiam post Constit.
Sopienti Consilio* subiecta maneat S. Congregationi de Propaganda Fide.
Et S. Congr. Consistorialis, re mature perpensa, respondendum censuit:
Affirmative, iuxta resolutionem huius S. Congrcg. in Romana, diei 9 Decem­
bris 1909, relate ad quasdam alias Missionariorum societates.3
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 230].

2070.
S. C. Consist., 15 apr. 1910.
I
)
i

I
I
I

De novis Apostolicis Constitutionibus edendis post ea quae in Apostoliat Constitutione Sapienti consilio* statuta sunt, SSmus Dominus Noster
Pius PP. X, audito quorumdam Emorum S. R. E. Cardinalium consilio,
dcccmcre dignatus est, ut Constitutionibus huiusmodi in posterum una
subscribant Cardinalis S. R. E. Cancellarius, ct Cardinalis qui officio praeest
ad cuius competentiam res pertinet in eadem Constitutione pertractata; ct
ut duplex earumdem Constitutionum exemplar, alterum a Summo Pontifice,
alterum a memoratis patribus Cardinalibus subscriptum in Apostolicae
Cancellariac tabulario custodiatur ct servetur.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 287).
.wit·*!
' Cf. N. 682.
» Cf. N. 682.

’ Cf. N. 2063.
• Cf. N. 682.

w. v

,3

Curia Romana

34

2071.
S. C. Consist., 2i apr. 1910.
Propositum fuit huic Sacrae Congregationi Consistoriali dubium:
«Utrum post Const. Sapienti consilio1 adhuc spectet ad S. C. Concilii
adprobare taxas Curiarum Episcopalium, nec non dirimere quaestione? .
omnes, quae ad eas referuntur; an vero haec facultas reservanda sit huic
S. C. Consistoriali ».
Re autem mature considerata et praehabito Consultorum voto, Emi PP. ,
respondendum consuerunt: « Affirmative ad primam partem, negative ad
secundam ».
SSmus Dominus, in audientia diei 15 Aprilis 1910 Emo infrascripto
Secretario benigne concessa, resolutionem probavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 329, 330].

2072.
S. C. Consist., 2 maii 1910.
Propositum fuit S. Congr. Consistoriali dubium utrum Episcopi, etiam
in sacris functionibus, absque speciali induito, uti possint privilegio defe­
rendi pileolum violacei coloris concesso a f. r. Pio IX per apostolicas litte­
ras 17 lunii 1867 incipientes Ecclesiarum.2
Facta hac de re ab Emo Cardinali Secretario relatione SSfho Domino
Nostro in audientia diei 22 Aprilis 1910, Sanctitas Sua, de consulto etiam
Sacrarum Congregationum de disciplina Sacramentorum ac Rituum, mandant
ut declaretur, cos posse a die in qua a Summo Pontifice electi sunt, quamvis
consecrationem episcopalem nondum susceperint; idque dum sacris operan­
tur, non tamen a Praefatione usque ad susceptum Corpus et Sanguinem
Christi Domini, ac dum divinis officiis sacrisque ritibus intersunt.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. jjoJ.

2073.

S. C. Consist., 16 aug. 1910.
Propositis dubiis: 1. Utrum ad Sacram Congregationem de disciplina
Sacramentorum spectet concedere facultatem legendi Missam votivam,
praeterquam coeco aut coecutienti, de qtiibus in normis Romanae Curiae
(pars 2, cap. 7, art. 3, n. io-g),a etiam senio confectis vel alio morbo labo> Cf. N 682·
» Cf. N 545·

> Acta Ap- Sedis, vol. 1, p 36-108.

\
' S

•S’. C. Consistorialis

35

rantibus; 2. Utrum eadem Sacra Congregatio in superius memoratis casibus
concedere valeat facultatem non solum legendi Missam votivam B. M. Vir­
ginis aut pro defunctis, sed etiam alias Missas votivas a S. Sede adprobatas: haec Sacra Congregatio Consistorialis, praehabito voto Consultoris, omnibusque sedulo perpensis, respondendum censuit: Affirmative ad utrumque.
Facta autem relatione ab Emo Card. Secretario, SSmus Dominus noster
praedictas resolutiones ratas habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 649].

2074.
S. C. Consist., dccr. Alaxima cura, 20 aug. 1910.
Maxima cura semper Ecclesiae fuit, ut Christiano populo praeessent et
animarum saluti prospicerent selecti e sacerdotum numero viri, qui vitae
integritate niterent et cum fructu suis muniis fungerentur.
Quamvis autem, ut hi rectores quae paroeciae utilia aut necessaria esse
indicarent alacriore possent animo suscipere soluti metu ne ab Ordinario
amoverentur pro lubitu, praescriptum generarim fuerit, ut stabiles in
suo officio permanerent; nihilominus, quia stabilitas haec in salutem est
inducta fidelium, idcirco sapienti consilio cautum est, ut eadem non sic
urgeatur, ut in perniciem potius ipsorum cedat.
Quapropter, si quis scelestus creditum sibi gregem destruat nugis quam
aedificet, is debet, iuxta antiquissimum ct constantem Ecclesiae morem,
quantum fas est, instituto iudicio de crimine, beneficio privari, hoc est a
parochiali munere abduci. Quod si, vi canonici iuris, criminali iudicio ac
poenali destitutioni non sit locus; parochus autem hac illâve de causa, etiam
culpa semota, utile ministerium in paroecia non gerat, vel gerere nequeat,
aut forte sua ibi praesentia noxius evadat; alia suppetunt remedia ad ani­
marum saluti consulendum. In his potissimum est parochi amotio, quae
oeconomica seu disciplinaris vulgo dicitur, et nullo iudiciali apparatu, sed
administrativo modo decernitur, nec parochi poenam propositam habet, sed
utilitatem fidelium. Salus enim populi suprema lex est: et parochi ministe­
rium fuit in Ecclesia institutum, non in commodum cius cui committitur,
sed in eorum salutem pro quibus confertur.
Verum, quum de hac amotione canonicae leges haud plane certae perspicuaequc viderentur, coetus Consultorum et Emorum Patrum ecclesiastico
codici conficiendo praepositus, rem seorsim ac repetito studio tractandam
suscepit; collatisque consiliis, censuit formam quandam accuratiorem esse
statuendam, qua gravis haec ecclesiasticae disciplinae pars regeretur. Quae
studia quum Ssmus 1). N. Pius PP. X ct vidisset et probasset, quo tutius
in re tanti momenti procederet, sententiam quoque sacrae huius Congrega­
tionis Consistorialis exquirendam duxit. Qua excepta et probata, ut Ecclesia
posset, nulla interiecta mora, novae huius disciplinae beneficio frui, decre­
tum per hanc S. Congregationem edi iussit, quo novae normae de amotione
administrativa ab officio vel beneficio curato statutae promulgarentur, eae-

36

Curta Romana

dcmque canonicam legem pro universa Ecclesia constituerent, omnibus ad
quos spectat rite religioseque servandam.
Hac autem normae hisce qui sequuntur canonibus continentur.
I. - De causis ad amotionem requisitis.
Can. r.

Causae ob quas parochus administrativo modo amoveri potest hae sunt:
1. Insania, a qua ex peritorum sententia perfecte et sine relabendi periculo
sanus fieri non posse videatur; aut ob quam parochi existimatio et auctoritas,
etiamsi convaluerit, eam penes populum fecerit tacturam, ut noxium iudicctur eumdem in officio retinere.
2. Imperitia et ignorantia quae paroeciae rectorem imparem reddat sul·
sacris officiis.
3. Surditas, caecitas et alia quaelibet animae et corporis infirmitas, quat
necessariis curae animarum officiis imparem in perpetuum vel etiam per
diuturnum tempus sacerdotem reddant, nisi huic incommodo per coadiutorem vel vicarium occurri congrue possit.
4. Odium plebis, quamvis iniustum et non universale, dummodo tale
sit quod utile parochi ministerium impediat, ct prudenter praevideatur brevi
non esse cessaturum.
5. Bonae aestimationis amissio penes probos et graves viros, sive haec
procedat ex inhonesta aut suspecta vivendi ratione parochi, vel ex alia eius
noxia, vel etiam ex antiquo eiusdem crimine, quod nuper detectum ob prae­
scriptionem poena plecti amplius non possit; sive procedat ex facto et culpa
familiarium et consanguineorum quibuscum parochus vivit, nisi per eorum
discessum bonae parochi famae sit satis provisum.
6. Crimen quod, quamvis actu occultum, mox publicum cum magiu
populi offensione fieri posse prudenti Ordinarii iudicio praevideatur.
7. Noxia rerum temporalium administratio cum gravi ecclesiae aut bene­
ficii damno; quoties huic malo remedium afferri nequeat auferendo administrationem parocho aut alio modo, et aliunde parochus spirituale mini­
sterium utiliter exerceat.
8. Neglectio officiorum parochialium post unam ct alteram monitionem
perseverans et in re gravis momenti, ut in sacramentorum administrationc,
in necessaria infirmorum adsistentia, in catcchismi ct evangelii explicatione,
in residentiae observantia.
9. Inobcdentia praeceptis Ordinarii post unatn ct alteram monitionem
in re gravis momenti, ceu cavendi a familiaritate cum aliqua persona vel
familia, curandi debitam custodiam ct munditiem domus Dei, modum adhi­
bendi in taxarunt parochialium exactione et similium.
Monitio de qua superius sub extremo duplici numero, ut peremptoria
sit et proximae amotionis praenuntia, fieri ab Ordinario debet, non paterno
dumtaxat more, verbotenus et clam omnibus; sed ita ut de eadem in actis
Curiae legitime constet.
□Bj

•S'. C. Consistorialis

37

II. - De modo procedendi in generali.

Can. 2.
§ i. Modus deveniendi ad amotionem administrativam hic est: ut ante
omnia parochus invitetur ad renunciandum: si renuat, gradus fiat ad amo­
tionis decretum: si recursum contra amotionis decretum interponat, proce­
datur ad revisionem actorum ct ad praecedentis decreti confirmationem.
§ 2. In quo procedendi gradu regulae infra statutae ita servandae sunt,
ut, si violentur in iis quae substantiam attingunt, amotio ipsa nulla et irrita
evadat.
III. - De personis ad amotionem decernendam necessariis.

Can. 3.

§ 1. In invitatione parocho facienda ut renunciet, et in amotionis decreto
ferendo, Ordinarius ut legitime agat, non potest ipse solus procedere; sed
debet inter examinatores, de quibus statuit Sacra Tridentina Synodus,
cap. XVIII, sess. XXIV, de reform., duos sibi sociare et eorum consensum
requirere in omnibus actibus pro quibus hic expresse exigitur: in ceteris
vero consilium.
§ 2. In revisione autem decreti amotionis, quoties haec necessaria evadat,
duos parochos consultores assumat, quorum consensum vel consilium requi­
ret, eodem modo ac in § superiore de examinatoribus dictum est.
Can. 4.

Examinatoribus et parochis consultoribus eligendis lex in posterum ubi­
libet servanda haec esto:
§ i. Si synodus habeatur, in ea, iuxta receptas normas, eligendi erunt
tot numero quot Ordinarius prudenti suo iudicio necessarios indicaverit.
§ 2. Examinatoribus et parochis consultoribus medio tempore inter
unam et aliam synodum demortuis, vel alia ratione a munere cessantibus,
alios prosynodales Ordinarius substituet de consensu Capituli Cathedralis,
ct, hoc deficiente, de consensu Consultorum dioecesanorum.
§ 3. Quae regula servetur quoque in examinatoribus et parochis consul­
toribus eligendis, quoties synodus non habeatur.
§ 4. Examinatores et consultores sive in synodo, sive extra synodum
electi, post quinquennium a sua nominatione, vel etiam prius, adveniente
nova synodo, officio cadunt. Possunt tamen, servatis de iure servandis, denuo
eligi·
§ 5. Removeri ab Ordinario durante quinquennio nequeunt, nisi ex
gravi causa ct de consensu capituli cathedralis, vel consultorum dioecesa­
norum.

38

Curia Romana

Can. 5.
§ i. Examinatores ct parochi consultores ab Ordinario in causa amotio­
nis assumendi, non quilibet erunt, sed duo seniores ratione electionis, et
in pari electione seniores ratione sacerdotii, vel, hac deficiente, ratione aetatis
§ 2. Qui inter cos ob causam in iure recognitam suspecti evidenter appareant, possunt ab Ordinario, antequam rem tractandam suscipiat, excludi.
Ob eamdem causam parochus potest contra ipsos excipere, cum primum
in causa veniat.
§ 3. Alterutro vel utroque ex duobus prioribus examinatoribus vel con­
sultoribus impedito vel excluso, tertius vel quartus eodem ordine assumetur.
Can. 6.

§ i. Quoties in canonibus qui sequuntur expresse dicitur, Ordinario
procedendum esse de examinatorum vel consultorum consensu, ipse debet ■
per secreta suffragia rem dirimere, et ea sententia probata erit quae duo
saltem suffragia favorabilia tulerit.
§ 2. Quoties vero Ordinarius de consilio examinatorum vel consultorum
procedere potest, satis est ut cos audiat, nec ulla obligatione tenetur ad
eorum votum, quamvis concors, accedendi.
|
§ 3. In utroque casu de consequentibus ex scrutinio scripta relatio fiat,
et ab omnibus subsignetur.

Can. 7.
§ i. Examinatores et consultores debent sub gravi, dato iureiurando,
servare secretum officii circa omnia quae ratione sui muneris noverint, ct
maxime circa documenta secreta, disceptationes in consilio habitas, suffra­
giorum numerum et rationes.
‘
§ 2. Si contra fecerint, non solum a munere examinatoris et consultoris
amovendi erunt, sed alia etiam condigna poena ab Ordinario pro culpat
gravitate, servatis servandis, multari poterunt: ac praeterea obligatione
tenentur sarciendi damna, si quae fuerint inde sequuta.
IV. - De invitatione ad rentinciandiini.

Can. 8.
Quoties itaque, pro prudenti Ordinarii iudicio, videatur parochus inci­
disse in unam ex causis superius in can. 1, recensitis, ipse Ordinarius duos
examinatores a iure statutos convocabit, omnia eis patefaciet, de veritate
et gravitate causae cum eis disceptabit, ut statuatur sitne locus formali invi­
tationi parochi ad renunciandum.
*

S. (λ Consittoriulis

Can. 9.
§ i. Formalis haec invitatio semper praemittenda est antequam ad amo­
tionis decretum deveniatur, nisi agatur de insania, vel quoties invitandi
modus non suppetat, ut si parochus lateat.
§ 2. Decernenda autem est de examinatorum consensu.

Can. 10.
§ i. Invitatio scripto facienda generatim est. Potest tamen aliquando, si
tutius et expeditius videatur, verbis fieri ab ipso Ordinario, vel ab eius dele­
gato, adsistente aliquo sacerdote, qui actuarii munere fungatur, ac de ipsa
invitatione documentum redigat in actis curiae servandum.
§ 2. Una cum invitatione ad renunciandum debent vel scripto vel ver­
bis, ut supra, parocho patefieri causae seu ratio ob quam invitatio fit, argu­
menta quibus ratio ipsa innititur, servatis tamen debitis cautelis de quibus
in can. 11, examinatorum suffragium postulatum et impetratum.
§ 3. Si agatur de occulto delicto, et invitatio ad renunciandum scripto
fiat, causa aliqua dumtaxat generalis nuncianda est; ratio autem in specie
cum argumentis quibus delicti veritas comprobatur, ab Ordinario verbis
dumtaxat est explicanda, adsistente uno examinatorum qui actuarii munere
fungatur, et cum cautelis ut supra.
§ 4. Denique sive scripto sive voce invitatio fiat, admonendus parochus
est, nisi intra decem dies ab accepta invitatione aut renunciationem exhi­
buerit, aut efficacibus argumentis causas ad amotionem invocatas falsas esse
demonstraverit, ad amotionis decretum esse deveniendum.

Can. 11.

§ i. In communicandis argumentis quibus comprobatur veritas causae
ad renunciationem obtinendam adductae, caveatur ne nomina patefiant
recurrentium vel testium, si ii secretum petierint, aut, etiamsi secretum non
petierint, si ex adiunctis praevideatur eos vexationibus facile expositum iri.
§ 2. Item relationes ac documenta quae sine periculo magnae populi
offensionis, rixarum vel querelarum palam proferri non possunt, scripto
ne patefiant; imo ne verbis quidem, nisi cauto omnino ne memorata incom­
moda eveniant.
Can. 12.

Fas autem parocho est, invitatione cum assignato temporis limite accepta,
dilationem ad deliberandum vel ad defensionem parandam postulare. Quam
Ordinarius potest iusta de causa, cum examinatorum consensu, et modo
id non cedat in detrimentum animarum, ad alios decem vel viginti dies
concedere, φ

4°

Curia Romana
Can. 13.

§ i. Si parochus invitationi sibi factae assentiri et paroecia se abdicare
statuat, renunciationem edere potest etiam sub conditione, dummodo haec
ab Ordinario legitime acceptari possit et acceptetur.
§ 2. Fas autem parocho renuncianti est loco causae ab Ordinario invo­
catae aliam ad renunciandum allegare sibi minus molestam vel gravem, dum­
modo vera et honesta sit, e. g. ut obsequatur Ordinarii desideriis.
§ 3. Rcnunciatione sequuta ct ab Ordinario acceptata, Ordinarius bene­
ficium vel officium vacans ex rcnunciatione declaret.

V. - De amotionis decreto.

Can. 14.
§ i. Si parochus intra utile tempus nec renunciationem emittat, nec
dilationem postulet, nec causas ad amotionem invocatas oppugnet, Ordina­
rius, postquam constiterit invitationem ad renunciandum, rite factam, paro­
cho innotuisse, neque ipsum quominus respondeat legitime impeditum
fuisse, procedat ad amotionis decretum, servatis regulis quae in sequenti­
bus canonibus statuuntur.
§ 2. Si vero non constet de superius indicatis duobus adiunctis, Ordi­
narius opportune provideat, aut iterans parocho invitationem ad renuncian­
dum, aut eidem prorogans tempus utile ad respondendum.
Can. 15.

I

§ i. Si parochus oppugnare velit causas ad amotionem decernendam
invocatas, debet intra utile tempus scripto deducere iura sua, allegationibus
ad hoc unum directis, ut causam ob quam rcnunciatio petitur impugnet ct
evertat.
§ 2. Potest etiam ad aliquod factum vel assertum quod sua intersit
comprobandum, duos vel tres testes proponere, et ut examinentur postulare.
§ 3. Ordinarii tamen est cum examinatorum consensu eos vel aliquot
ipsorum, si idonei sint et eorum examen necessarium videatur, admittere
et excutere; vel etiam si causa amotionis liqueat ct testium examen inutile
et ad moras nectendas petitum appareat, excludere.
§ 4. Quod si, allegationibus exhibitis, dubium exoriatur quod diluere
oporteat ut tuto procedi liceat, Ordinarii erit cum examinatorum consilio
etiam parocho non postulante, testes qui necessarii videantur inducere, et
parochum ipsum, si opus sit, interrogare.
Can. 16.

§ i. In examine testium sive ex officio sive rogante parocho inductorum,
ea dumtaxat serventur quae necessaria sint ad veritatem in tuto ponendam,
quolibet iudiciali apparatu et reprobationibus testium exclusis.
ί
§ 2. Eadem regula in interrogatione parochi, si locum habeat, servetur.

.S'. C. Consistorialis

4’

Can. 17.
§ i. Si parochus intersit et documenta ac nomina testium ipsi patefiant,
ipsiusmet erit, si possit ac velit, contra ea quae afferuntur excipere.
§ 2. Quando vero parochus iuxta can. 9 invitari nequeat ad iura sua
deducenda, aut quando iuxta can. 11 testium nomina et aliqua documenta
ei manifestari nequeant, ipse Ordinarius curas et industrias omnes adhibeat
(seu diligentias, ut vulgo dicitur, peragat), ut de documentorum valore et
de testium fide iustum indicium fieri possit.

Can. 18.
§ i. Ad renunciationem et amotionem impediendam nefas parocho est
turbas ciere, publicas subscriptiones in sui favorem promovere, populum
sermonibus aut scriptis excitare, aliaque agere quae legitimum iurisdictionis
ecclesiasticae exercitium impedire possunt: secus, iuxta prudens Ordinarii
indicium, pro gravitate culpae puniatur.
§ 2. Insuper cum agatur de re ad consulendum animarum bono directa
et administrativo modo resolvenda, parochus, nisi legitime impeditus sit,
debet ipse per se, excluso aliorum interventu, adstare. Si autem impeditus
sit, potest probum aliquem sacerdotem sibi benevisum et ab Ordinario
acceptatum procuratorem suum constituere.
Can. 19.

§ i. Omnibus expictis quae ad iustam parochi tuitionem pertinent, de
amotionis decreto ab Ordinario cum examinatoribus discutiendum est, et
per secreti suffragia iuxta praescripta in can. 6 res est definienda.
§ 2. Suffragium autem pro amotione nemo dare debet, nisi sibi certo
constet causam parocho denuntiatam vere adesse eamque legitimam.

Can. 20.
§ 1. Si conclusio sit pro amotione, decretum ab Ordinario edi debet,
quo generatim statuatur ratione boni animarum parochum amoveri. Propria
autem ct peculiaris amotionis causa exprimi potest pro prudenti Ordinarii
iudicio, si id expediat et absque incommodis liceat. Mentio tamen semper
facienda erit de invitatione facta ad renunciandum, de exhibitis a parocho
allegationibus ac de requisito ct obtento examinatorum suffragio.
§ 2. Decretum indicendum est sacerdoti; sed promulgari non debet, nisi
elapso tempore utili ad interponendum recursum.
Can. 21.

Si conclusio non sit pro amotione, certior ea de re faciendus est parochus.
Ordinarius autem ne omittat addere monitiones, salutaria consilia et prae­

42

Curia Romana

cepta quae pro casuum diversitate opportuna aut necessaria videantur: de
quibus maxima ratio habenda erit, si denuo de illius sacerdotis amotion,
res futura sit.
VI. - De actorum revisione.

Can. 22.

§ i. Contra decretum amotionis datur dumtaxat recursus ad eumdem
Ordinarium pro revisione actorum coram novo Consilio, quod Ordinario
et duobus parochis consultoribus constat iuxta § 2, can. 3.
§ 2. Recursus interponendus est intra decem dies ab indicto decreto;
nec remedium datur contra lapsum fatalium, nisi parochus probet se vi
maiori impeditum a recursu fuisse; de qua re videre debet Ordinarius cum
examinatoribus, quorum consensus requiritur.

Can. 23.
Interposito recursu, dantur parocho adhuc decem dies ad novas allegatio­
nes producendas, iisdem servatis regulis quae superius in discussione coram
examinatoribus statutae sunt, salva dispositione § 4, can. seq.
Can. 24.

§ i. Consultores, convenientes cum Ordinario, de duobus tantum videre
debent, utrum in actibus praecedentibus vitia formae in ea irrepserint quae
rei substantiam attingant, et utrum adducta amotionis ratio sit fundamento
destituta.
§ 2. Ad hunc finem omnia superius acta et adducta examinare debent
atque perpendere.
§ 3. Possunt etiam ex officio ad illa duo memorata discussionis capita
in tuto ponenda exquirere et percontari de rebus quas necessario cognoscen­
das putent, auditis etiam, si opus sit, novis testibus.
§ 4. Parochus tamen ius non habet exigendi ut novi testes inducantur
et examinentur; nec ut sibi dilationes ulteriores ad deducenda sua iura con­
cedantur.

Can. 25.
§ i. Admissio vel reiectio recursus maiore suffragiorum numero est
decernenda.
§ 2. Adversus huius consilii resolutionem non datur locus ulteriori expo­
stulationi.

.S'. C. Consistorialis

43

VII. - De amoti provisione.

Can. 26.
§ i. Sacerdoti ex facta sibi invitatione renuncianti, aut administrativo
modo a paroecia amoto, Ordinarius pro viribus consulat, aut per translatio­
nem ad aliam paroeciam, aut per assignationem alicuius ecclesiastici officii,
aut per pensionem aliquam, prout casus ferat et adiuncta permittant.
§ 2. In provisionis assignatione Ordinarius examinatores, vel parochos
consultores si usque ad cos causa pervenerit, audire ne omittat.
Can. 27.

§ i. Paroeciam Ordinarius ne assignet, nisi dignus idoneusquc ad eam
regendam sit sacerdos; proponere autem eidem potest paroeciam paris,
inferioris aut etiam superioris ordinis, prout aequitas et prudentia videantur
exigere.
§ 2. Si agatur de pensione, hanc Ordinarius ne assignet nisi servatis de
iure servandis.
§ 3. In pari conditione, renuncianti magis favendum in provisione est,
quam amoto.

Can. 28.

§ 1. Negotium de provisione sacerdotis potest Ordinarius reservare post
expletam causam amotionis, et generarim quam citius expediendum.
§ 2. Sed potest etiam in ipsa invitatione ad renuntiandum vel separatis
litteris, pendente amotionis negotio, vel in ipso amotionis decreto provisio­
nem hanc proponere et indicare, si expediens indicaverit.
§ 3. In quolibet casu quaestio de provisione futura sacerdotis non debet
commisceri cum quaestione praesenti de amotione a paroecia; neque illa
hanc impedire aut remorari, si bonum animarum e.xigat ut expediatur.
Can. 29.
§ 1. Sacerdos qui renunciavit, aut a beneficio ve! officio amotus fuit,
debet quamprimum liberam relinquere paroccialcm domum, et omnia quae
ad paroeciam pertinent eius oeconomo regulariter tradere. Et si moras ille­
gitime nectat, potest ecclesiasticis sanctionibus ad id cogi.
§ 2. Quod si agatur de infirmo. Ordinarius eidem permittat usum etiam
txcluswwn, ubi sit opus, paroecialium aedium, usque dum possit pro pru­
denti eiusdem Ordinarii iudicio commode alio transferri. Interim vero novus
paroeciae rector aliquam aliam temporariam habitationem in paroecia sibi
comparari curet.

44

Curia Romana

6'. C. Consistorialis

45

VIII. - De iis qui huic legi subiacent.

2075.
Can. 30.
Superius constitutis regulis, - adamussim applicandis iis omnibus qui
paroeciam, quovis titulo, ut proprii eius rectores obtinent, sive nuncupentur
Vicarii perpetui, sive desservants, sive alio quolibet nomine, - locus non est.
quoties paroecia committatur curae alicuius sacerdotis qua oeconomi tem­
poralis vel Vicarii ad tempus, sive ob infirmitatem parochi, sive ob vacatio­
nem beneficii aut ob aliam similem causam.
Can. 31.

§ i. Si parochus in ius rapiatur ut reus criminis, pendente criminali
indicio sive coram ecclesiastica sive coram civili potestate, locus non datur
administrativae illius amotioni; sed exspectandus est exitus iudicii.
§ 2. Interim tamen si agatur de crimine quod infamiam facti inducat,
Ordinarius parochum prohibere potest, quominus curam animarum exer­
ceat ac temporalem administrationein beneficii gerat: ea vero munia cum
congrua fructuum assignatione Vicario aliive a se eligendo committat.
§ 3. Indicio autem criminali finito, locus erit restitutioni parochi, vel
eius administrativae amotioni, vel canonicae destitutioni, prout iustitia
exigat et adiuncta ferant.
ÇCan. 32.

Ordinarii nomine pro omnibus quae in hoc titulo statuuntur non venit
Vicarius Generalis, nisi speciali mandato ad hoc sit munitus.
Jis autem cito exsequendis quae in hoc decreto statuuntur, Ssmus Domi­
nus Noster mandat ut omnes ct singuli Ordinarii quamprimum parochos
aliquot consultores, iuxta praescripta can. 4, constituant. Quod vero ad
examinatores attinet, si hi in dioecesi, sive in synodo sive extra synodum
electi, habeantur, statuit ut, de cathedralis capituli vel consultorum dioecesanonim consilio, aut cos in officio confirmare (hac tamen lege ut post quin­
quennium a munere cessent), aut ad novam examinatorum electionem, ser­
vata regula can. 4, devenire possint, prout prudentia et adiuncta suaserint.
Deficientibus vero in dioecesi examinatoribus, ad eorum electionem, ser­
vatis superius statutis, sine mora deveniant.
Praesentibus valituris, contrariis quibusvis non obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 636-648).

S. C. Consist., declar. 25 sept. 1910.
Propositis ad hanc Sacram Congregationem quae sequuntur dubiis
circa Motum proprium Sacrorum Antistitum, 1 datum die prima mensis
huius:
I. An praeceptum quod nemo theologiae laurea sit donandus, nisi prius
in philosophicis disciplinis lauream obtinuerit, vel saltem de curriculo in
philosophia scholastica absoluto certum praebuerit testimonium, stricte sit
observandum?
II. An praescriptio Consilium vigilantiae altero quoque mense congre­
gandi sit item stricte intelligenda?
III. An tamen ii, qui Consilium vigilantiae constituunt, si longe distent
a civitate episcopali et legitime impediti sint ab interveniendo, possint, addu­
cta causa impedimenti, scripto transmittere relationem suam?
IV. An prohibitio alumnis in seminariis et ecclesiasticis collegiis facta
legendi diaria quaevis et commentaria quantumvis optima etiam ad iuvenes
regulares in monasteriis et in congregationibus studiis operam dantes exten­
datur?
V. An quotannis doctorcs in seminariis teneantur textum, quem sibi
quisque in docendo proposuerit, vel tractandas quaestiones, sive theses,
Episcopis exhibere, et ineunte anno iusiurandum dare?
VI. An idem quotannis praestare debeant suis moderatoribus doctores
seu lectores in ordinibus religiosis ante auspicandas praelectiones?
VII. An ad iusiurandum praestandum teneantur confessarii et sacri
concionatores iamdudum adprobati, et parochi, beneficiarii atque canonici
in possessione beneficii, nec non officiales omnes in curiis episcopalibus et
romanis congregationibus vel tribunalibus, religiosarumque familiarum et
congregationum moderatores, qui in praesenti sunt in officio?
VIII. An in casibus particularibus, data iusta causa, Episcopi et Modera­
tores ordinum et congregationum religiosarum delegare possint ad recipien­
dum iuramentum sacerdotem aliquem sive saecularem sive regularem in
aliqua dignitate vel officio constitutum?
IX. An ad Sanctum Officium sint deferendi non solum qui iusiurandum
violaverint, sed etiam qui iurisiurandi formulam subscribere renuerint?
X. An Episcopi et Moderatores regularium possint commendationis
litteras absque nota concedere suis subditis, qui alicubi a praedicatione
luerint prohibiti?
XI. An invitari possint sacri oratores, qui in aliquo loco ab Episcopis
fuerint improbati?
Ssmus Dominus Noster in audientia die 24 huius mensis Emo Cardi1 Cf. N. 689.

■

S. C. Consistorialis

Curia Romana

46

nali Secretario Sacrae Congregationis Consistorialis concessa respondendum
mandavit:
Ad I, II, HI, IV, V, VI, VII, VIII et IX affirmative; - ad X et XI
negative.
lussit porro omnes vocatos iuriiurando obligari infra diem 31 decembris
huius anni.
Quoad VII vero dubium Ssrhus benigne induisit, ut in locis a residentia
Episcopi dissitis parochi, confessarii et doctores formulam iurisiurandi ad
eosdem missam et praecognitam vel una simul cum vicariis foraneis vel
etiam quisque singillatim proprio nomine signent, itemque beneficiarii in
collegiatis ecclesiis, nec non religiosi in conventibus cum eorumdem Supe­
rioribus.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 740, 741].

S. C. Consist., 3 oct. 1910.
Cum nonnulli Ordinarii quaedam dubia circa vim et interpretationem
decreti Maxima cura 1 proposuerint, Sacra Congregatio Consistorialis, man­
dante Ssmo Domino Nostro Pio PP. X, eisdem dubiis die 3 octobris 1910,
respondit prout infra:
1. Utrum examinatores eligendi iuxta praescriptum can. 4 adhiberi
possint in examinibus pro collatione beneficiorum atque sint unum et idem
ac examinatores de quibus statuit Trid. Synod., cap. 18, sess. 24, de reform.;
an potius sint distincti et adhibendi dumtaxat pro amotione decernenda.
R. Affirmative ad Iam partem, negative ad IIam.
2. - An examinatores sive synodales sive prosynodales nunc existentes,
per idem decretum a munere cessent.
R. Servetur dispositio finalis decreti.
3. Utrum Ordinarii, quando Synodus non celebratur, adhuc indigeant
induito S. Sedis pro eligendis examinatoribus.
R. Negative.
4. Utrum Ordinarii possint eligere aliquem sacerdotem regularem in
examinatorem vel consultorem.
R. Affirmative, dummodo sacerdos regularis parochus sit, si in consulto­
rem eligatur.
5. Utrum eligere possint extradioecesanum.
R. Affirmative in parvis dioecesibus, aut quoties iusta aliqua causa inter­
cedat.
6. L trum Ordinarius inter examinatores accensere possit Vicarium suum
generalem.
R. Non expedire.

7. Utmm inter examinatores aliquot parochi accenseri possint.
R. Affirmative.
8. Utrum una eademque persona esse possit simul examinator et con­
sultor.
R. Affirmative, sed non in eadem causa. Generatim tamen expedit ne
plura officia in una eademque persona cumulentur.
9. Utmm consultores dioecesani de quibus in § 2, can. 4, quorum con­
sensus (quoties deficiat capitulum cathédrale) requiritur in electione exa­
minatorum et parochorum consultorum, iidem sint ac collegium praefa­
tum parochorum consultorum.
R. Negative; sed consultores dioecesani stant loco capituli in aliquibus
dioecesibus ubi cathédrale capitulum erigi adhuc non potuit.
10. Utrum in computanda antiquitate electionis ratio habenda sit ele­
ctionum praecedentium; an dumtaxat electionis praesentis, ita nempe ut qui
bis vel ter electus iam fuerit, antiquior non habeatur illo qui prima vice
electus sit, dummodo pari die electio evenerit.
R. Negative ad Iam partem, affirmative ad IIam.
it. Utrum error in computanda antiquitate et admissio alicuius examina­
toris seu consultoris, hac de causa illegitima, inducat nullitatem actorum.
R. Negative.
12. Utrum iusiurandum in can. 7 praescriptum debeat singulis vicibus
in singulis causis renovari, an sufficiat illud semel emittere post electionem
aut in primo conventu.
R. Sufficit semel emissum, durante munere, dummodo pro omnibus
causis fuerit emissum. Potest tamen Ordinarius exigere ab examinatoribus
et consultoribus ut illud renovent in casibus particularibus, si id expediens
indicaverit.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 854, 855].

2077.

S. C. Consist., declar. 25 oct. 1910.
Ad hanc sacram Congregationem proposita sunt quae sequuntur dubia
circa Motum Proprium Sacrorum Antistitum,1 die 1 septembres proxime lapsi
editum, nimirum
I. Utrum qui, in praesenti, plura obtinent officia vel beneficia, unum
dumtaxat iusiurandum praestare possint, an tot iu ramen ta emittere tenean­
tur quot possideant officia vel beneficia;
11. Coram quo Moderatores generales Ordinum aut congregationum
religiosarum praestare debeant eiusmodi iusiurandum;
III. An Vicarius generalis delegari possit ab Episcopo, generali modo
ad iusiurandum excipiendum;
1 Cf. N. 689.

* Cf. N. 2071.

47

.S’. C, Consistorialis

Curia Romana

IV. Utrum iuramenti formula, pluribus simul convenientibus, ab omni­
bus singillatim legenda sit, an vero sufficiat ut ab aliquo ex eis recitetur;
V. An quotannis tenantur renovare iusiurandum vicarii parochiales, confessarii ct sacri concionatores, quibus facultas singulis annis prorogatur,
VI. Utrum parochi, in locis a residentia Episcopi dissitis, teneantur
emittere iuramentum coram Vicariis foraneis, an sufficiat ut ad Episcopum
remittant iurisiurandi formulam ab ipsis subsignatam;
VII. An novi beneficiarii debeant subscribere formulam tum professionis
fidei tum iurisiurandi.
Ssmus Dominus Noster Pius PP. X, in audientia die 21 octobris 1910
Emo Cardinali Secretario Sacrae Congregationis Consistorialis concessa,
mandavit ut respondeatur:
Ad I. sufficere unum iusiurandum, sed de eodem prius praestito fides
exhibenda est ei, qui ius habet aliud exigendi iuramentum;
Ad II. Moderatores generales, qui actu Ordini vel Congregationi vel
Instituto praesunt, coram Patribus sui Definitorii, sive Assistentibus sive
Consiliariis generalibus; Moderatores autem generales, qui in posterum
eligentur, coram Praeside capituli generalis;
Ad III. affirmative, postquam ipse in manibus Episcopi iusiurandum
praestiterit;
Ad IV. sufficere ut, formulâ iuramenti ab uno recitata, a ceteris singulis,
iureiurando emisso, formula ipsa subscribatur;
Ad V. negative;
Ad VI. pro hac prima vice sufficere ut memorati parochi subsignent
iuramenti formulant iuxta indultum dici 25 septeinbris elapsi;1 in posterum
vero parochos teneri ad iuramentum praestandum coram eo a quo beneficii
possessionem obtinebunt;
Ad VII. quoad professionem fidei, nihil innovandum; quoad iura­ I
1
mentum, servandam dispositionem Motus Proprii Sacrorum Antistitum,
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 856, 857].
>

2078.
S. C. Consist., dccr. 18 nov. 1910.

)

Docente Apostolo Paulo, nemo militans Deo implicat se negotiis saeculari­ I
bus (II Tim., n, 4), constans Fcclesiae disciplina ct sacra lex haec semper I
est habita, ne clerici profana negotia gerenda susciperent, nisi in quibusdam
peculiaribus ct extraordinariis adiunctis et ex legitima venia, « Cum enim
a saeculi rebus in altiorem sublati locum conspiciantur .·, ut habet SS. Tridentinum Concilium, Sess. XXII, cap. 1, de rcf., oportet ut diligentissime
sevent inter alia quae de saecularibus negotiis fugiendis copiose et saluI
« briter sancita fuerunt ».
d·!

I

Cum vero nostris diebus quamplurima, Deo favente, in Christiana republica instituta sint opera in temporale fidelium auxilium, in primisque arcae
nummariae, mensae argentariae, rurales, parsimonia!es, haec quidem opera
magnopere probanda sunt clero, ab coque fovenda; non ita tamen ut ipsum
a suae conditionis ac dignitatis officiis abducant, terrenis negotiationibus
implicent, sollicitudinibus, studiis, periculis quae his rebus semper inhae­
rent obnoxium faciant.
Quapropter Ssmus Dominus Noster Pius PP. X, dum hortatur quidem
praccipitque ut clerus in hisce institutis condendis, tuendis augendisque
operam et consilium impendat, praesenti decreto prohibet omnino ne sacri
ordinis viri, sive saeculares sive regulares, munia illa exercenda suscipiant
retincantve suscepta, quae administrationis curas, obligationes, in se recepta
pericula secumferant, qualia sunt officia praesidis, moderatoris, a secretis,
arcarii, hommque similium. Statuit itaque ac decernit Ssmus Dominus
Noster, ut clerici omnes quicumque in praesens his in muneribus versantur,
infra quatuor menses ab hoc edito decreto, nuntium illis mittant, utque in
posterum nemo e clero quodvis id genus munus suscipere atque exercere
queat, nisi ante ab Apostolica Sede peculiarem ad id licentiam sit consequutus. Contrariis non obstantibus quibuslibet.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 910].

2079.

S. C. Consist., Romana, 11 fcbr. 1911.
Sacrae Congregationi Consistoriali ca quae sequuntur dubia proposita
sunt solvenda:
i. An, post ordinationem Romanae Curiae a Pio PP. X statutam, Sacrae
Congregationi Concilii adhuc competat exclusiva facultas authentice inter­
pretandi omnia Concilii Tridentini decreta, quae ad morum reformationem,
disciplinam aliaque huiusmodi pertinent, Summo Pontifice consulto;
2. An facultas authentice interpretandi Concilii Tridentini decreta aliasque leges ecclesiasticas vi Constitutionis Sapienti Consilio 1 sit singulis Sacris
Congregationibus commissa secundum propriam cuiusque competentiam,
salva Romani Pontificis approbatione;
3. An eadem potestas competat sacris tribunalibus Romanae Rotae et
Signaturae Apostolicae;
4. An iisdem sacris tribunalibus competat saltem facultas decreta Con­
cilii Tridentini aliasquc leges ecclesiasticas interpretandi iuridice in casibus
particularibus, ita nempe ut ius faciant inter partes in causa.
Emi Patres huius Sacrae Congregationis in generali coetu dic 9 februa­
rii [911 habito, omnibus mature perpensis, respondendum censuerunt:
Ad I et III negative; ad II et IV affirmative.
» Cf. X. 682.

Vtl. V

.

49

*

l

Curia Romana
In sequenti vero die, quum hae dubiorum resolutiones Ssmo D. N.
Pio PP. X ab infrascripto Cardinali Secretario relatae sint, Sanctitas Sua
eas ratas habuit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 99, 100].

2080.
S. C. Consist., i mart. 1911.
Cum in motu proprio Sacrorum Antistitum 1 statutum sit ut fidei professio cum iureiurando contra Modernistarum errores praestetur a parochis
aliisque bcncficiatis ante ineundam beneficii possessionem, quaesitum est
utrum adhuc maneat facultas facta a S. Concilio Tridentino,2 qua provisi
de beneficiis quibuscumque, fidei professionem emittere possunt intra duos
menses a die adeptae possessionis ».
Re autem pertractata penes S. hanc Congregationem, cum Consultoris
voto, ab infrascripto Cardinali relatio facta est Ssmo D. N. Pio PP. X, qui,
omnibus perpensis, proposito dubio mandavit ut respondeatur: Negative
ac proinde in posterum fidei professionem emittendam esse ante possessio­
nem beneficii.
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, ρ. 134].

2081.
S. C. Consist., 24 mart.
Propositis dubiis quae sequuntur, scilicet: 1. utrum ad effectum sacrat
ordinationis studiorum anni expleti dici possint ad festum Pentecostes seu
Ssfnae Trinitatis; 2. utrum iuramentum praestandum ante susceptionem
ss. ordinum, a motu proprio Sacrorum Antistitum » 1 Septembris 1910
praescriptum, 3 emittendum sit ante singulos ss. ordines, vel solummodo
ante s. subdiaconatum: haec S. Congregatio, die 24 Martii 1911, re­
spondit:
Ad i. Negative; sed requiri ut expleatur cursus scholasticus novem men­
sium cum examine finali feliciter emenso.
Ad 2. Sufficere ut praestetur ante ineundum sacrum subdiaconatus ordi­
nem, salvo Ordinarii iure illud dentio exigendi ante collationem singulorum
ss. ordinum si ex qualibet causa necessarium vel utile ducat.
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 1S1, 182].
689.

3 Cf X

680.

S’. C. Consistorialis

2082.
S. C. Consist., Romana, 28 nov. 1911.
Proposito dubio « utrum, vi decisionis huius S. Congregationis Consisto­
rialis die 27 februarii 1909,1 facultas concedendi presbyteris dispensationem
ab irregularitate, sive haec oriatur ex delicto, sive ex defectu, spectet ad
S. Congregationem de Sacramentis, an potius ad S. Congregationem
Concilii ; Ssmus I). N. Pius PP. X, attentis votis tum a Secretis utriusque
Congregationis de Sacramentis et Concilii, tum huius S. Congregationis
Consultorum, mandavit ut respondeatur >· dispensationem ex defectu reser­
vari ad S. Congregationem de Sacramentis, ex delicto autem ad S. Congre­
gationem Concilii ».
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 658].

2083.
S. C. Consist., decr. 15 febr. 1912.
Cum nonnulla dubia orta essent circa modum, tempus ac tenorem iurisiurandi ab examinatoribus synodalibus praestandi cum adhibentur ad vi­
dendas causas amotionis parochorum iuxta decretum Maxima cura,2 SSmus
D. N. Pius PP. X ad haec diluenda dubia, de consulto Emorum Patrum
Sacrae huius Consistorialis Congregationis, statuit ac decrevit ut in posterum
tam examinatores synodales quam parochi consultores, qui Episcopo socian­
tur in amotionis decreto ferendo vel in eiusdem decreti revisione, singulis
vicibus, in prima sessione, sub poena nullitatis actorum, iusiurandum prout
in formula heic adiuncta praestare teneantur.
Idque per praesens decretum S. C. Consistorialis constitui ac promulgari
iussit, contrariis quibuslibet non obstantibus.
Formula adhibenda.

Ego V. A. examinator (vel parochus consultor) synodalis (ve/ prosynodalis) spondeo, voveo ac iuro munus et officium mihi demandatum me fide­
liter, quacumque humana affectione postposita, et sincere, quantum in me
est, exccuturum; secretum officii circa omnia quae ratione mei muneris
noverim, et maxime circa documenta secreta, disceptationes in consilio
habitas, suffragiorum numerum et rationes religiose servaturum: nec quid­
quam prorsus, occasione huius officii, etiam sub specie doni, oblatum, nec
ante nec post, recepturum ».
■ Sic me Deus adiuvet et haec sancta Dei Evangelia, quae meis manibus
tango ·>.
· . ·
[AcU Ap. Sedis, vol. IV, p. 141,142].
1 Cf. N. 2059.
’ Cf. N. 2074.

. n

Cuna Romana

52

2084.

S. C. Consist., litt. circulares 16 iul. 1912.1
Lc Visite apostoliche farte lo seorso anno nei Seminari d’Italia hanno
rilevato chc per la premurosa e vigile cura degli Ordinari, la condizione di
questi istituti, grazie a Dio, si è universalmente tanto awantaggiata da far
concepire lc migliori spcranze per 1’awenire.
È ben vero che alcuni Seminari si sono trovati cosi stremati di numero
da ingenerare non lieve preoccupazione: e si c anche da taluni pensato, che
questa diminuzione di alunni e di perseveranza ncllc primitive aspirazioni
alio stato ecclesiastico si debba attribuire sia ai nuovi sistemi di studi medi,
ginnasiali e liccali, sia al concentramcnto per gli studi superiori.
Ma se si considera che questo fenomeno si è verificato anche in diocesi
dove di concentramcnti non vi fu mai pensiero; e viceversa in altre diocesi.
dove gli studi medi erano in piena çonformità aile norme pontificie, e dove
awenne il concentramcnto per la teologia, gli aspiranti alio stato ecclesiastico
non hanno fatto punto difetto; si deve ncccssariamente concludere che non
sono queste le ragioni adeguate e sufficienti per spiegare il fatto, nia chc
esse debbono riccrcarsi altrove. E certamcntc le ostilità, cui da tante pani
ed in tanti modi è fatto segno il clero, le poche attrattive umane dello stato
ecclesiastico nei nostri giomi, i maggiori vantaggi terreni che ofFrono altri
stati ed offici, talora anchc con minori anni di studio c minori spese, non
possono non stomare multi dal mettersi per la via del Santuario, e non ten·
tare altri dal perseverare in essa, specialmente se durante gli studi medi
non siasi avuta moka cura di fortificare le deboli volontà degli alunni dd
Seminario e di custodirle dai pericoli dclla seduzione.
Ed appunto in questo si deve riporre la causa ultima e vera della diminu·
zione degli alunni nei Seminari e dclla mancanza di perseveranza di molti
nelle primitive aspirazioni.
Ma cheçchè ne sia di cio, poichè per 1c divine promesse c certo chc mai
si inaridirà in Israele la stirpe levitica, c che l’assistenza divina e le vocazioni
alio stato ecclesiastico non manchcranno nclla Chiesa usque ad consummationem saeculi, nè faranno giammai difetto anime generose chc rispondano alla
voce del Signore, anche quando le chiama aile privazioni od al sacrifizio;
non vi è da cadere di animo pci disagio présente di cui soffrono moite diocesi.
Ben piuttosto convienc pensare al riparo. Ed a talc clletto è necessario
chc gli Ordinari eccitino lo zelo dei parrochi c di zelanti sacerdoti, aflinche
cerchino nelle loro parrocchic giovinetti di buona indole, di sufficiente ingegno, inclinati aile cosc di chiesa; e trovatili, ne abhiano una cura spéciale
e li coltivino nclla picta e ncgli studi con pazienza, con amore, con ogni
industria ed anche con qualche aiuto temporale, affinchè, se la voce di Dio
1 De Seminarii* lialiuc id Reverendissimo n Ordinarios.

r

.S’. C. ('.omis tortalis

53

Ii chiamasse, possano esser atti e preparati a rispondcrvi e ad cntrare a suo
tempo nei Seminari. In questa guisa in più diocesi si c procurato alla Chiesa
del Signore un drappello di clctti chierici e sacerdoti.
Ma ciô che intéressa più ancora del numero è la santa e pcrfctta formazionc dei futuri ministri di Dio. Ed c a questa che conviene sopratutto e
con ogni studio mirare, non contentandosi dei miglioramenti sin ora ottenuti, nu cercando e di mantenerli c di accrcscerli ognor più.
A taleelïetto il S. Padre, montre in generale ed a tutti raccomanda l’osservanza delle norme pontificie e dei principi su cui si basa il Programma di
studi pubblicato dalla S. C. dei Vescovi c Regolari,1 nonchè delle disposizioni
sia generali sia speciali susscguentemente emanate dalla S. Sede, compatibilmentecon ciô che appresso si dira; richiama l’attenzione dei Rfhi Ordinari
suiseguenti punti speciali, che, in seguito ai risultati delle Visite apostoliche,
secondo il desiderio espresso da molti Vescovi, e col voto degli Emi Padri
tli questa S. C., ha creduto necessario scgnalare c stabilire:
1. In primo luogo, ottimo, per non dire necessario, consiglio sarebbe
di separare nei Seminari gli alunni grandi dai piccoli, c, dove fosse possibile,
fonname due istituti. Ciô è già in uso da gran tempo in alcune grandi diocesi,
come Torino, Milano, ecc., e si è recentemente attuato dove pei concentramenti awenuti gli alunni di teologia e talora anche di filosofia, di più dio­
cesi furono riuniti in un solo istituto interdiocesano, rimanendo nei Semi­
nario diocesano gli altri.
La ragione di questo consiglio c data da ciô, che non si puo convenevolmente cd utilmente appropriare la stessa disciplina, le stesse prediche, le
le stesse istruzioni, 1c stesse pratiche di pietà, le stesse comuni letture ai
giovanetti di 12 0 15 anni, di limitata intelligenza, incerti ancora del loro
awenirc, ed ai maggiori di età, nei pieno sviluppo della mente e con propositi
già formati. Una disciplina poi media, atta a formarc convenientemente gli
uni e gli altri. è cosa impossibile.
2. Non si ammettano mai nei Seminario, sia pure per le prime classi
di studio, giovanetti che chiaramente professino di non volersi far sacerdoti;
masiesiga almeno che manifestino un’iniziale inclinazione allo stato eccle­
siastico. Coloro chc positivamente aspirant) allo stato sccolaresco si trovano
edebbono trovarsi ncccssariamente a disagio nei Seminario, dove tutto tende
e deve tendere non a mire mundane, ma alla pietà, al raccoglimento, alia
formazione ecclesiastica. Inoltre la pormiscuità di alunni non chiamati e di
altri chiamati allo stato ecclesiastico riesce sempre fatale a questi ultimi, e,
sccondo che l'espcrienza ha dimostrato, causa la perdita di moite vocazioni.
Sc quindi 1 Rmi Ordinari credono utile o necessario apri re a giovanetti
laid un luogo di educazione sotto la tutela della Chiesa, formino un collegio
separato, interamente diviso dal Seminario. In questo caso perô ben si guardino, corne di dovcrc, da ciô, che le rendite destinate dalla pietà dei fedeli
0 per speciale grazia della S. Sede alla formazione dei chierici, siano devo­
lute anche in piccola parte a vantaggio del collegio secolare.
' Cf. N. 1936.

·,.

λ

i‘

Curia Romana
<S’. C. Consistorialis

3. È di somma importanza che si abbia tanto per i piccoli quanto 'pei
grandi Seminari un luogo di villeggiatura, e che siano accorciate al possibile
le vacanze in famiglia. In altri tempi, con vacanze scolastiche autunnali ben
più limitate, il ritomo in famiglia poteva riuscirc mono pericoloso. Oggi
con tre mesi ed oltre di vacanze scolastiche, con la grande libertà di usi c
COStumi introdotta nella società e nolle famiglie, e con la grande diffusione
di libri c giomali perniciosi, la libera e lunga permanenza degli alunni nci
loro paesi non puo non essore dannosa e spesso fatale.
Dati quindi, secondo la prudente discrezione dei Rmi Ordinari, un 10
0 15 giorni agli alunni affinchè riveggano i loro parenti, e possano un poco
conoscere che cosa sia il mondo, si richiamino nel Seminario o nella villeg­
giatura, ed ivi si dia loro il mezzo di ricrearsi onestamente per riprendert
con maggior animo gli studi nel susseguente anno, in guisa perô che non
abbandonino interamente i libri, e coltivino sempre collo stesso amore le
pratichc di pietà.
4. Divisi i Seminari grandi dai piccoli, sorge il problema del come provvedere di prefetti le camcrate del ginnasio. A questa difficoltà si è in non
una diocesi ottimamente ovviato coll’approvazione délia S. Sodé, affidando
quest’officio ai giovani sacerdoti usciti dai Seminari teologici, compito già
il loro corso di studi.
Questa misura, mentre prowede al bisogno dei piccoli Seminari, ha
anche il vantaggio di preparare meglio i nuovi sacerdoti alla vita pubblica,
con un graduate passaggio dalla vita ritirata del Seminario a quella di una
limitata libertà, quale essi possono avere corne prefetti del piccolo Seminario.
Inoltre con tai mezzo essi potranno meglio coltivare gli studi supplemen­
tal tanto utili per la pratica del sacro minister©, come la tcologia pastorale
ed altro, secondo il prudente giudizio dei rispettivi Ordinari. Questi poi,
avendo presso di sc uno o duc anni i giovani sacerdoti, potranno meglio
conosccrli, ed a suo tempo più utilmente collocarli secondo le loro attitudini;
senza dire che intanto avrebbero sotto mano un piccolo drappello di sacer­
doti pieno di forza c di vergini aspirazioni, che potrebbero adibirc per qualchc opera 0 bisogno straordinario dclle parrocchie di città, o non lontanc
da essa.
L'unica difficoltà che si è opposta e puo opporsi a questa misura è la
nécessita di provvedere subito a qualchc chiesa, c di soddisfare quoi fedeli
che rcclamano un parroco proprio od un coadiutorc che risieda. Ma se si
considera che è molto meglio dare un sacerdote perfettamente formato e
sicuro col ritardo di un anno o due. piuttosto che lanciarlo ancor fresco
dell ordinazionc in mezzo ai pericoli del mondo; e che i vantaggi chc si
hanno col ritencre uno o duc anni i sacerdoti in questo stato di fonnazionc
transitoria sono immcnsamentc maggiori del bene di provvedere subito a
luoghi ed offici vacanti, non vi ha dubbio chc, per quanto c possibile, con­
vene tener fermo all'accennato Consiglio: tanto più chc il disagio dcll’attenderc non sarà chc per uno o duc anni; ed introdotto una volta il sistema
non riuscirà più sensibile. Si raccomanda quindi ai Rmi Ordinari di adottarlo
con quei modi e temperamenti che riputeranno opportuni o nccessari

55

5. Quanto aile scuolc si curera che esse siano interne c per i soli semina­
rist! od aspiranti alio stato ecclesiastico; e cio sia per preservare gli alunni
da dissipazionc e da quelle periculose relazioni chc sono si facili in scuole
frequentate da secolari, sia perché le scuole del Seminario, anche se ginnasiali c liceali e sostanzialmentc conformi ai programma di Stato, debbono
avere un carattere ed un indirizzo loro proprio, quale si richicde per gli
aspiranti al sacerdozio sccondo le norme che si determinano qui appresso.
Potranno tuttavia gli Ordinari che hanno un collegio secolare annesso al
Seminario permettere che gli alunni dei medesimo frequentino le scuole
ginnasiali dei Seminario. Ma in tal caso è necessario che vi siano in queste
scuolc maestri civilmente patentai!, e che si seguano in esse totalmente i
programmi dello Stato. Inoltrc gli Ordinari dovranno curare con ogni studio
cheniun nocumento ne venga allo spirit© ed alia disciplina dei seminaristi;
e provvedere che questi ultimi in ore proprie distinte dalla scuola abbiano
quella istruzione supplemental che si richiede sin dai primi anni per chi
aspira al sacerdozio.
6. Dovendo i giomi festivi di precctto esscre dai seminaristi in special
modo dedicati al culto e servizio divino, e non potendosi quindi considerare
come giorni di intera vacanza, è necessario dare agli alunni un altro giomo
per settimana di riposo; non cosi pero che non si possa nel medesimo stabi­
lire un’ora d’insegnamento per materie meno gravose e secondarie, secondo
il prudente giudizio degli Ordinari, sentiti i deputati e superiori dei Semi­
nario. E quest’ora d’insegnamento dovrà esser fatta dai maestri ordinari, e
potrà rientrare nell’ambito dclle materie di esame e di premiazione.
7. Nei giorni di scuola 1c ore d’insegnamento saranno quattro (o tutto
al più quattro e mezzo, se si farà un giorno per settimana di intera vacanza),
non consecutive, ma divise opportunamente secondo il giudizio degli Ordi­
nari, sentito il consiglio dei deputati e dei superiori dei Seminario.
Un maggior numero di ore di scuola non sembra possibile, attesa la
nécessita di dare un tempo sufficiente allo studio privato ed alie pratiche di
pietà doverosc in un Seminario, e di non recare nocumento al riposo e sollicvo necessario per il benessere tisico degli alunni. D’altronde la vita di
raccoglimento durante 1’anno, e lo studio non dei tutto sospeso durante le
vacanze autunnali, valgono a ben compensare questa limitazione.
8. Nel ginnasio, pur attenendosi in linea generale ai programmi d’insegna­
mento civili, si darii speciale impulso alio studio della lingua latina: di più
in ogni settimana nolle ore di scuola vi sarit un’ora di catechism© ed un’ora
di storia del Vecchio e Nuovo Testamento.
9. Nel liceo vi sarà in tutti e tre gli anni ed in ciascun giorno di scuola
un’ora d’insegnamento di filosofia secondo il metodo scolastico, c di più per
questa stessa materia un’ora di ripetizione ogni settimana ed un’altr’ora di
disputa ogni quindici giorni. Nel primo anno di liceo s’insegnerà la logica
e Ia filosofia dei linguaggio: nel sccondo la ontologia, la psicologia e la cosmologia: nel tcrzo Ia teodicea, 1’ctica e Ia storia della filosofia. In ciascuna setti­
mana inoltre si farà un’ora di catechismo superiore e di apologia della reli­
gione.

Curia Romana
Lc residue ore di scuola saranno equamente divise secondo il prudente
giudizio degli Ordinari, sentito il Consiglio dci maestri, dei deputati c dei
superiori dei Seminario, cosi da dar luogo in giuste proporzioni alio studio
delle matematiche, delle scienze naturali, delle scienze fisiche, della letteratura italiana, latina c greca e della storia civile. Nell’insegnamento letterario
non si trascurerà di far conoscere i migliori fra i Padri e scrittori cristiani,
latini e greci: e più che all’analisi filologica si cercherà con la lettura e con
le traduzioni c composizioni di formare gli alunni al buon gusto ed all’escrcizio della lingua che studiano.
Applicandosi questo nuovo programma di liceo-filosofico, non sarà piu
necessario Panno di propedeutica, il quale percio viene gradatamente ad
essere abolito.
io. Per regola generale tutti gli alunni di ginnasio dovranno concorrere
alia licenza di Stato, e conseguirla prima di essere ammessi alie scuole liceali.
Le eccezioni al riguardo non dovranno essere che in casi rarissimi di età
inoltrata, pietà distinta c sicurezza di vocazionc: dovendosi considerare la
capacità di conseguire Ia licenza ginnasiale come prova di quella sufficienza
di ingegno che si richiede per un ecclesiastico.
La licenza licealc di Stato non sarà obbligatoria per tutti; ma bensi:
a) per quei pochi che gli Ordinari crederanno utile o necessario annare
agli studi universitari di Stato, onde ivi conseguano una laurea in qualchc
facoltà;
b) per quelli della cui vocazionc non fossero interamente sicuri.
Per tutti poi onde essere ammessi in teologia si richiede Papprovazione
di passaggio nelPesamc interno del terzo anno di liceo. Per coloro pero che
avessero conseguita la licenza liceale di Stato questo esame potrà essere limi­
tato alia filosofia, catechismo ed apologia della religione.
n. Mella teologia si abbiano per materie principali la dommatica nei
vari suoi rami o trattati, la morale, la S. Scrittura, la storia ecclesiastica.
a) Alia dommatica si assegnerà un’ora in ciascun giomo di scuola e
per tutti e quattro gli anni; e nell’insegnamento di essa si seguirà il metodo
scolastico complctato coi sani sussidi dell’erudizione moderna di storia e
Sacra Scrittura. All’ora di scuola giomaliera sarà poi aggiunta per ciascuna
settimana un’ora di disputa ed un’altra ora di ripetizione.
b) Nella scuola di morale si avrà cura di dare anche le nozioni fonda­
mental! di sociologia, c si aggiungeranno le istituzioni di diritto canonico.
r) Per Io studio della Sacra Scrittura si assegneranno quattro orc di
scuola per settimana, dedicandolc tutte, nei duc primi anni all’insegnamento
detto di introduztone, e nei due ultimi anni all’esegesi. Nella esegesi poi
quanto al Vecchio Testamento non si ometta mai lo studio di alcuni salmi
principali, c quanto al Nuovo degli Evangeli c di alcune letterc apostolichc.
d) Nella storia ecclesiastica si curi che nell’insegnamento orale e nei
testi non sia trascurata od omessa Ia parte sopran natu raie, che è vero, essenziale. indispensable elemento nei fasti della Chiesa, senza di cui la Chies.i
stessa riescc incomprensibile: e si faccia si che la narrazione dei fatti non sia
idsgiunta da quelle alte e filosofiche considerazioni di cui furono maestro

.S'. C. Consistorialia

S. Agostino, Dante, Bossuet, che fanno vcdcre la giustizia c la provvidenza
di Dio in mezzo agli uomini, e la continua assistenza dal Signore data alia
Chiesa.
12. Alie materie secondarie, quali sono il grcco biblico, l’ebraico, la sacra
eloquenza, la patristica, la liturgia, l’archeologia ed arte sacra ed il canto
gregoriano, si assegni nei quattro anni di teologia un tempo sufficiente,
aflinchè gli alunni possano avernc una giusta nozione, senza troppo distrarli
dalle materie principali.
13. Cureranno gli Ordinari che almcno l’insegnamento della teologia si
dommatica chc morale c, per quanto sarà possibile, anche quello della filosofia, almcno in generale, sia impartito in latino.
Vigileranno inoltrc, sia direttamente, sia per mezzo del rettore del Semi­
nario 0 del prcfetto degli studi, affinchè i maestri nei tempo loro assegnato
svolgano lutta la materia del programma, c che non si fermino a lunghe
discussioni su qualche punto loro beneviso, sia pun importante, con detri­
mento del resto: considerando come inadatti alla scuola coloro che non si
attenessero a queste norme.
14. Nei testi scolastici si abbia somma cura di scegliere i più adatti e
di sicura dottrina; escludendo nel ginnasio c liceo quelli che, bcnchè civilmente approvati, fossero meno rispettosi della religione e della moralità:
e nella teologia quelli che non avessero il comune suffragio e specialmente
quello della Santa Sede per la sicurezza dei principi; ma andassero accarezzando idee peregrine o pericolose, contrarie alie sante c venerate tradizioni
dei Padri, dei teologi, della Chiesa in generale. I maestri poi eurino di istillare con la scienza non solo la pietà, ma anche il rispetto e l’amore aile verità
c all'autorità della Chiesa e del Sommo Pontefice.
Ordinati con queste nuove norme la disciplina e gli studi nei Seminari,
è da ritcncre chc si andrà formando con la divina grazia un clero sempre
più degno della santa e sublime missione sua, a santificazione délie anime ed
a maggior gloria di Dio.
Confida il S. Padre che i Rmi Ordinari, e con essi quanti hanno cura di
questi istituti, chc sono tanta parte nella speranza della Chiesa, metteranno
tutto il loro impegno perché queste nonne siano nei miglior modo c nel
più breve tempo tradotte in atto.
[Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 491-498].

2085.
S. C. Consist., decr. 10 dec. 1912.
Postremis hisce annis haud raro contigit ut per cinematographa et proiectionej,\it aiunt, actiones quaedam sccnicae in ecclesiis haberentur. Quod,
etsi pio iuvandac religiosae fidelium institutionis desiderio peractum fuerit,
visum tamen est periculis atque incommodis facile locum dare.
Quum itaque nonnulli Sacrorum Antistites ab Apostolica Sede quaesi­
verint utnim eiusmodi usus tolerari possit an potius cohiberi debeat, ad

Curia Romana

Emos S. Congregationis Consistorialis Patres delata res est. - Porro hi consi­
derantes, aedes Deo dicatas, in quibus divina celebrantur mysteria et fiddo
ad caelestia ct supernaturalia eriguntur, ad alios usus et praesertim ad seenicas actiones etsi honestas piasve agendas converti non debere, quaslibet
proiectiones et cinematrographicas repraesentationes prohibendas omnino
esse in ecclesiis censuere.
Ssmus autem I). N. Pius PP. X sententiam Emonim Patrum ratam habuit
confirmavitque, atque hoc iussit edi generale decretum, quo ea agi in eccle­
siis prohibetur.
Contrariis quibuscumque non obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 724).

2086.
S. C. Consist., decr. 9 maii 1913.
Quum sub exitum huius anni finem accipiat in Galiis lex civilis quae
vetat ecclesiasticos viros eligi ad munus Deputatorum in aula législatifs
Reipublicae et ad alia similia officia, et idcirco sacerdotes in proximis futuris
electionibus possint ad illa assequenda concurrere; quaesitum est a nonnullis
locorum Ordinariis num adhuc vigeat dispositio a Ssmo D. N. Pio PP. λ
data per officium sacrae Congregationis a Negotiis ecclesiasticis extraordina­
riis die 2 aprilis 1906,1 qua statutum est nulli sacerdoti licere sesecandidatum
sistere ad memorata munera absque consensu proprii Ordinarii ac Ordinarii
loci ubi se candidatos sistere cupiunt.
;
Porro audito Consultorum voto et re mature considerata, sacra Congre• ·
gatio Consistorialis respondendum censuit vigere memoratam praescriptio­
nem pro omnibus cuiusvis ordinis ct conditionis ecclesiasticis viris, etiamsi
forte antea munera praefata fuerint assecuti.
Ssmus autem D. N. iussit hanc resolutionem publici iuris fieri, et ab cis
ad quos spectat religiose servari.
[Acta Ap. Sedis, vol. V, p. 238J.
*J||

2087.
S. C. Consist., declar. 27 febr. 1914.
Quaestio quae in dioecesibus Statuum Foederatorum Americae septen­
trionalis saepius agitata est, utrum Vicarii generales esse possint Consultores
dioccesani, ab Emis huius sacrae Congregationis Patribus denuo ad examen
revocata est.
Porro considerantes quod in istis dioecesibus Consultores dioccesani
eorumque collegium stant loco canonicorum et cathcdralis capituli; ct quod
in iure non obstat quominus Vicarius generalis inter cathcdralis ecclesiae
1 Acu S. Sedi*, vol. XXX ίΧ, P- «9*·

S. C. Consistorialis

59

canonicos accenseatur; concluserunt prohiberi non posse, generatim saltem
loquendo, quominus Vicarii generales istarum dioecesum sint de numero
Consultorum.
Est tamen casus in quo neque aequum neque opportunum est ut id
obtineat, quoties scilicet Consultores iuxta usum vel alia de causa paucis­
simi sint: eo enim in casu alius sacerdos non de gremio Consultorum est
assumendus in Vicarium, vel numerus Consultorum congrue augendus.
Ssmus autem D. N. Pius Papa X hanc decisionem ratam habuit et con­
firmavit, ac publici iuris fieri mandavit, contrariis quibusvis non obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. in, 112].

2088.
S. C. Consist., decr. 25 mart. 1914.
Ethnografica studia, quae postremis hisce annis in plurimis Americae
civitatibus confecta sunt, evidentissime comprobarunt, migrationem in eas
regiones sacerdotum, qui pietate, doctrina vitaeque disciplina plene instructi
non sint, non modo catholicae fidei detrimento esse solere, sed etiam in
gravem ipsorum perniciem cadere: apparuit quoque, quanta sapientia eiusmodi demigrationem sacrae Congregationes Concilii ct de Propaganda Fide,
latis ea de re legibus, moderatae sint ct circumscripserint.
Tam late enim eae patent dioeceses ferme omnes; ea inde consequitur
remissio Pastoralis vigilantiae, praesertim in sacerdotes advenas; tanta inci­
dunt pericula ct impedimenta e sectarum frequentia, ex perpetuo cum acatholicis commercio, ex ea quae ibi in plurimis obtinet libertate et ex aliis
renimJoçorumque condicionibus, ut ipsi boni, cum maxima non sustinentur
virtute, paullatim tepescant, qui vero ct doctrinae subsidio carent et vix
ulla nituntur disciplina vitae, a recta via saepe deflectant, et non raro cum
maxima fidelium offensione ct religionis detrimento ad extrema deveniant,
adeo ut, qui magistri esse debebant veritatis, ii ministri efficiantur erroris
ct impietatis.
Quapropter complures probatissimi viri, ac praesertim illarum regionum
Fpiscopi, tum coram, tum scriptis, ab Apostolica Sede efflagitarunt, ut huic
tanto malo novis iis vellet subvenire remediis quae tempus postulasset.
Re itaque in plenariis S. Congregationis Consistorialis comitiis disce­
ptata, Emi Patres consuerunt novum ferendum esse Decretum, quo, con­
firmatis praescriptionibus a S. Congregatione Concilii aliquot ante annos
providenter editis, ea adderentur, quae, de Episcoporum complurium consi­
lio et experientia duce, necessaria vel opportuna visa essent.
Cum autem Ssmus I). N. Pius PP. X sententiam Emonim Patrum pro­
baverit, de eius mandato haec statuuntur ac publici iuris fiunt, sancte et
cx conscientia ab omnibus ad quos spectat servanda.

6o

Curia Romana

Caput I.
De sacerdotibus in perpetuum aut ad diuturnum tempus migrantibus.

Integra lege S. Congregationis de Propaganda Fide de sacerdotum orien­
talis ritus migratione,1 quod attinet ad clerum saecularem latini ritus luet
in posterum lex esto:
1. Nulli fas sit in Américain ct ad insulas Philippines migrare nisi brnuir.
testimonium habeat intemeratae vitae, in operibus sacri ministerii cum laude
spiritus ecclesiastici et studiis salutis animarum hactenus peractae, solidam spem
exhibeat aedificandi verbo ct exemplo fideles ad quos transire postulat, nutum
moralem certitudinem praestet, numquam a se maculatum iri sacerdotalem digni­
tatem, prout S. Congregatio Concilii, decretis d. 27 iulii 1890 ct d. 14novembris 1903 latis, 2 statuit et sanxit.
2. Qui vero bonum testimonium habent de quo supra, quamvis cum
Ordinario eius loci, in quem conferre se cupiunt, agere possint ut in eius
dioccesim excipiantur, iis tamen migrare ne liceat, nisi ante episcopus loci
ad quem se eos excepturum spoponderit, concesso aliquo ecclesiastico officio,
et Ordinarius eorum proprius discessoriales litteras in fonna specifica dede­
rit, secundum ea quae infra praescribuntur.
3. Ordinarius loci ad quem neque excipiat neque sc excepturum promittat
sacerdotem, ante quam, directo permutatis cum episcopo eiusdem proprio
secretis litteris, certo testimonio eum sciverit esse dignum, quem ad nomum
art. i admittat.
Ordinarius vero loci a quo discessorialibus ad migrantium litteris sacer­
dotem ne muniat: primo, nisi is ex aliquo canonico titulo ad suam pertineat
dioccesim; secundo, nisi iure possit testimonium de eo ferre bonum; terti
denique, nisi ante ex litteris Ordinarii loci ad quem sibi constiterit eumdem
sacerdotem ibi acceptum iri et aliquo functurum esse officio.
De quarum omnium observantia praescriptionum conscientia Ordinario­
rum graviter oneratur.
4. Discessoriales litterae de migrationis causa ab Ordinario sacerdoti'
proprio non ad quemlibet Ordinarium in genere dandae sunt, sed plane
nominatim ad ipsum loci in quem Ordinarium, et, praeter consuetum testi­
monium, exhibere debent notas aetatis hominisque individuas, quibus ita
figura habitusque personae describatur, ut cius circa identitatem nemo decipi
possit. Litterae, quae sint aliter exaratae, nihil valeant et habeantur nullae
Hac tamen cura exarandi ciusmodi litteras Italiae episcopi relevantur,
qui, peractis iis quae in superiore articulo praescripta sunt, rem deferent
ad sacram hanc Congregationem, quae scriptis licentiam dabit, cum utroque
Ordinario communicandam.
5. Hoc autem erit proprie ac peculiariter iis servandum qui ad Pbilippinas insulas sunt migraturi: ut veniam migrandi, si ex Europa sint, ab
1 Litt. cncvcl. 12 apr. 1894. Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, n. 1866.
» Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol II, n. 1734, *»80.

<$’. (λ Consistorialis

6f

sacra hac Congregatione Consistoriali petere sine ulla exceptione debeant;
sivero sint ex America, a Delegato Apostolico qui Washingtoniac C. D.
sedem sui honoris habet: integris, ad reliqua quod attinet, regulis superius
statutis.
6. Sacerdotibus, qui iam in aliquam demigraverint dioccesim, ab hac in
aliam in perpetuum vel ad diuturnum tempus discedere ne liceat, nisi
assenserint tum Ordinarius proprius, tum primae Ordinarius commora­
tionis; si vero agatur de italis sacerdotibus, accedat praeterea oportet sacrae
huius Congregationis venia.
7. Religiosi e claustro dimissi, cum in aliqua dioecesi sunt stabili
ratione incardinati, condicione pares habeantur, ad migrationem quod atti­
net, sacerdotibus e clero saeculari; sin aliter, iis ad migrandum opus erit
peculiari sacrae huius Congregationis induito.
8. Sacerdotes, qui, hac lege non servata, temere arroganterque demigrave­
rint, suspensi a divinis ipso facto maneant; qui nihilo minus sacris (quod
Deus avertat) operari audeant, in irregularitatem incidant: quibus a poenis
absolvi non possint nisi a sacra hac Congregatione.

De sacerdotibus ministerium suum spirituali
migrantium fidelium bono exhibentibus.

(). Leges de sacerdotibus migrantibus latae eos quoque attingant sacer­
dotes, qui, aut in itinere transmarino aut in exteris commorationis locis,
Europa minime excepta, agricolis aliisque operariis demigrantibus suum
praestant ministerium, sive curam hanc sponte sua suscipiant, sive ad hoc
assumantur officium ab aliquo ex iis Operibus, quae in migrantium commo­
dum providenter hac nostra aetate instituta sunt.
Peculiares normae ad locorum Ordinarios.

10. Episcopi Americae aliorumve locorum, de sacerdotibus advenis,
qui in suas migraverunt dioeceses, diligenter inquirant, habeantne ii legi­
timum permanendi indultum, aut certum quoddam permanendi ius conse­
cuti sint vel per incardinationem vel per decennalem legitimam commo­
rationem; quos, si eiusmodi induito aut hire carere et ceteroqui fidelibus
inutiles esse cognoverint, congruenti termino iis praefinito, ad Ordinarios
proprios dimittant.
Eadem haec Europae etiam episcopi servent cum de sacerdotibus agitur,
qui, delato sibi munere spirituali migrantium bono consulendi, in ipsorum
dioecesibus degunt, quotiescumque noverint eos fidelibus noxios esse
vel inutiles.
it. Optimum autem illud ac maxime optandum, ut carum regionum
episcopi, unde crebrius demigrari solet, consilia inter se conferant et con­
stituant qua ratione possint commodius fidelibus suis in remotas alterius
linguae regiones abeuntibus comparare sacerdotes, suae linguae gnaros et
pietate, doctrina ac prudentia conspicuos; quemadmodum vero Ssmus
I). N. migrantibus ex Italia prospexit, sic, vel alia simili ratione, aliquem

62

Curia Romana

unum seligant ex Ordinariis, qui ceterorum vice hoc in negotio fungatur
ut exterarum regionum episcopi eum coram vel scripto adire possint, curi
sacerdotes ad spiritualem demigrantium procurationem idonei sibi opus
sunt.

Capot II.
De sacerdotibus qui ad breve tempus proficiscuntur.

12. Sacerdotibus, qui, ad breve tempus, ob honestam vel necessariam
causam sint in Américain vel ad Philippinas insulas profecturi, possunt
Ordinarii discessoriales litteras concedere, inconsulto quidem Ordinario
loci ad quem, at servatis tamen regulis quae sequuntur.
13. In litteris discessorialibus, praeter reliqua, mentio expressa fiat
de causa temporarii discessus.
14. Ad quatuor menses coarctetur dierum itineris et mansionis licentia;
sex mensium concedatur nulli, nisi casus aliquis extra ordinem inciderit.
15. Sacerdoti haud omni ex parte probato discedendi venia ne detur,
nisi ante de honesta simul et necessaria abeundi causa constiterit; praeterea
Ordinario loci ad quem, secretis litteris, adventus eius renuntietur.
16. Itali autem sacerdotes, quandoque ob honestam et temporariam
causam profecturi sunt, prius impetrent veniam discessus a sacra hac Con­
gregatione.
17. Qui, denique, ob temporariam causam discesserunt, elapso temporis
spatio sibi concesso, regrediantur, nullamque habeant Ordinarii prorogan­
dae licentiae semel datae facultatem.
Quodsi aut infirmitate aut alia quadam peremptoria causa regressus
necopinato impediatur, postquam de rei veritate et de dispensationis ne­
cessitate constiterit, ad primum insequentem mensem prorogare tempus
liceat episcopo loci; ultra mensem, causis etiam indulti permanentibus,
nonnisi Nuntiis vel Delegatis Apostolicis, qui ibidem versantur, indultum
prorogare liceat ad congruum sed breve tempus, ea lege, ut id ne cuncten­
tur aut episcopum sacerdotis proprium aut sacram hanc Congregationem
edocere.
Qui vero sacerdotes hanc deliquerint regulam, suspensi maneant a
divinis.
'f?
Praesentibus valituris, contrariis quibuslibet minime obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 182-186).
"

2089.
S. C. Consist., declar. 6 dec. 1914.
Cum in Mexicana republica, ob publicarum, rerum subversionem, fere
omnes Antistites locorum Ordinarii aut vi e suis dioecesibus expulsi, aut
impediti quominus ad eas regrederentur, aut in carcerem detrusi, aut deli­
tescere vel m finitimas regiones clam aufugere coacti fuerint, contigit ut

.S’. C. Consiitorialis

63

S. C. Consist.,

Statum Foederatorum Americae Septentrio­

nalis, 28 iun. 1915.
I. Species facti. - In Foederatis Americae Septentrionalis Statibus
antiquitus non erant paroeciae distinctae; sed Episcopus totius dioecesis
curam gerebat per presbyteros suo libitu ex ecclesia cathedrali in varias
civitatis et dioeceseos partes ad sacra obeunda missos et ad nutum revo• cabilcs ».1
Ut communis ecclesiasticae disciplinae ordo in illis dioecesibus paullatim induceretur, Patres concilii plenarii Baltimorensis II, anno 1866 cele­
brati, dccrcvenint ut per omnes hasce provincias, praesertim maioribus
in urbibus, ubi plures sunt ecclesiae, districtus quidam, paroeciae instar,
descriptis accurate limitibus, unicuique ecclesiae assignetur; eiusque re• ctori iura parochialia vel quasi parochialia tribuantur . Addebant tamen:
Parochialis iuris, paroeciae ct parochi nomina usurpando, nullatenus
intendimus ecclesiae cuiuslibet rectori ius, ut aiunt, inamovibili tatis tri­
buere; aut potestatem illam tollere seu ullo modo imminuere, quam ex
recepta in his provinciis disciplina habet Episcopus, quemvis sacerdotem
munere privandi aut alio transferendi. Monemus autem ct hortamur ne
Episcopi hoc iure suo, nisi graves ob causas et habita meritorum ratione,
» uti velint ».2
Viginti post annis, hoc est a. 1886, novum plenarium concilium Baltimorac celebrantes illius regionis Antistites censuerunt in incoepta refor­
mationis disciplina paullo ulterius procedendum esse: idcoque in tit. II,
cap. V, n. 33 hanc legem tulerunt: In singulis dioecesibus, auctoritate
• Episcopi, de consultroum suorum consilio seligantur certae missiones,
’ Conci!. Balt. Ill, tit. II, cap. V, n. ji.
: Conci 1. Balt. Π, tit. Ill, cap. IV, nn. 124 ct 125.

N A A V V L O V ia ia

2090.

STW UMWVJVS SV U M tW inl

nonnulla capitula cathedralia censucrint casum evenisse eligendi Vicarium
Capitularcm, et revera in aliqua dioecesi illum eligere praesumpserunt,
iniuste proinde sublata Vicario generali Episcopi qualibet ordinaria pote­
state.
Quod cum tolerari omnino nequeat, S. Congregatio Consistorialis, de
mandato Ssmi D. N. Benedicti PP. XV, declarat nullam esse in expositis
adiunctis legitimam causam procedendi ad electionem Vicarii Capitularis,
ct si quae facta fuerit, eam irritam esse et nullius roboris; sartam e contra
tectamque et integram subsistere Episcoporum auctoritatem quam ipsi,
vel per Vicarium generalem vel per alium sacerdotem a se delegatum, exer­
cere possunt ac debent; eamque ab omnibus fidelibus et imprimis a cano­
nicis cathedralis ecclesiae rite et omnimode agnoscendam esse et obser­
vandam.
(Acta Ap. Sedis, vol. VI, p. 698].

64

Curia Romana
•S'.

quae magis aptae videntur ut paroeciarum instar haberi possint, atquej
rectoribus missionariis permanentor institutis, seu inamovibilibus, sicut
« in Anglia, regantur ».
Voluerunt autem ut rectores inamovibles non excederent decimam
rectorum partem: ut haec proportio (unus inter decem) ne inconsulte cxce■ deretur intra viginti annos post concilium promulgatum », et ut per con­
cursum iidem eligerentur.
Denique ne inamovibilitas in animarum perniciem cederet, certam
quandam normam ac praesertim septem peculiares causas recensuerunt,
in iure communi taxative non designatas, ob quas rector inamovibilis deponi
possit.1
Haec itaque erat in Foederatorum Americae Statuum dioecesibus disci­
plinae parochialis ratio, quum anno 1908 ecclesiae illae a regimine missio­
nis sub communis iuris censuram transierunt. Publicato autem anno 1910
decreto Maxima cura circa amotionem parochorum, quaesitum fuit an
decretum illud vigeret etiam pro dioecesibus Statuum Foederatorum Ame­
ricae Septentrionalis ». Cui dubio S. Congregatio Consistorialis dic
13 martii 1911 respondit affirmative; sicut eodem sensu die 28 februarii
iam responderat pro Angliae dioecesibus.
Porro in decreto Maxima cura, can. 30, haec statuebantur: « Superius
constitutis regulis (circa amotionis modum) adamussim applicandis ii?
omnibus qui paroeciam quovis titulo ut proprii eius rectores obtinent
' sive nuncupentur Vicarii peq^ctui, sive desservants, sive alio quolibet
■ nomine - locus non est, quoties paroecia committatur curae alicuius sacer­
dotis qua oeconomi temporalis vel Vicarii ad tempus, sive ob infir­
mitatem parochi, sive ob vacationem beneficii, aut ob aliam similem
« causam ».
Ex verbis autem illis, in hoc canone incidenter positis, nempe « constitutas
regulas applicandas esse iis omnibus qui paroeciam quovis titulo ut proprii
cius rectores obtinent, sive nuncupentur Vicarii perpetui, sive desservants.
sive alio quolibet nomine consequi nonnulli censuerunt, eas applicandis
quoque esse rectoribus illis paroeciarum scu missionum, qui inamovibilitatis privilegio in Foederatis Americae Statibus iuxta Concilii Baltimorensis III decreta donati non sunt, sed in veteri amovibilitatis statu servati
erant.
II. Resolutio data. Proposito itaque dubio: Utrum in Foederatis
Americae Statibus rectores paroeciarum seu missionum, qui inter ina­
movibiles iuxta Concilium Baltimorense 111 non recensentur, sed adhuc
amovibiles nuncupantur, vi decreti Maxima cura et praesertim cano­
nis XXX eiusdem decreti, solummodo amoveri seu transferri possint, ser­
vato ordine processus in memorato decreto statuti », in generali conventu
dici 28 iunii 1915 Irini S. C Patres, visis consultorum votis et quaestione
rite discussa, respondendum censuerunt: Negative; sed amoveri posse ad
• Hnc cau»ac prae oculi» hnbiUe .unt, locumque deinde obtinuerunt in notis articu­
li» decreti Maxima cnr.i
Ct. X. 2074.

C. Consistorialis

nutum Episcopi, Jirmo tamen monito Concilii llaltimorensis //, ne Episcopi
hoc iure suo, nisi graves ob causas et habita ratione meritorum, uti velint.
Quam resolutionem sequenti dic Ssmus Dominus Noster in audientia
Emo S. C. Secretario concessa ratam habuit et confirmavit, et ut publici
iuris fieret, mandavit.
III. Nonnulla argumenta ad rem adducta. Consideratum in primis est,
finem decreti Maxima cura non alium esse quam faciliorem reddere amo­
tionem curatorum animarum. Etenim in antiquiori disciplina nonnisi prae­
vio processu, et idcirco diuturno studio ct labore et vix ex causa criminali
deturbari poterat parochus a beneficio quod in titulum assecutus fuerat.
Ast legislator in decreto Maxima cura, positis principiis, quod salus animanttn suprema lex est et quod «< parochi ministerium sit in Ecclesia
constitutum non in commodum eius, cui committitur, sed in eorum salu­
tem, pro quibus confertur », asseruit et sanxit, etiam citra omnem parochi
culpam, quoties eius ministerium inutile vel noxium evaserit, amoveri eum
posse a paroecia: causas ad id requisitas rite designavit, et promptum quem­
dam procedendi modum instituit, ut, salva justitia et aequitate, res expe­
diretur.
lamvero finis decreti apprime attingitur, si cius dispositiones applicen­
tur iis qui paroecias in titulum possident, quorum amotio iuxta vetus ius
difficilis evadebat: non attingitur autem, imo omnino subvertitur, si memo­
ratae dispositiones applicentur iis, qui natura sunt amovibiles ad nutum
Ordinarii. Nam in hoc casu amotio, quae per se facilis et expeditissima esset,
difficilior et complicatior fieret.
Itaque concludebatur processum iuxta decretum Maxima cura appli­
cari non posse iis qui paroecias ad nutum administrant.
Insuper, iuxta canonem XXX, dispositiones decreti applicandae sunt
iis qui paroecias ut proprii earum rectores obtinent. Sed qui paroecias ad
nutum Ordinarii administrant, videntur proprii earum pastores dici non
posse.
Verum quidem est, in memorato canone XXX inter eos qui proprii
paroeciae pastores dici debent, recenseri etiam qui desservants in Galliis
vocantur, qui usque ad nostra haec tempora ut amovibiles ad nutum vulgo
habebantur. Sed obiectio facile diluitur, si consideretur quod in Galliis
parochi non cantonales, qui subsidiarii seu ecclesiis deservientes vocaban­
tur, per se et iuxta mentem Ecclesiae veri et proprii parochi esse debuis­
sent: sed civilis auctoritas, articulis organicis Concordatui per nefas adiectis innixa, eos qua veros parochos admittere recusabat, nec stipendiis
donare volebat, nisi qua amovibiles ad nutum considerarentur. Quod sane
Apostolica Sedes ad maiora mala vitanda toleravit, ceu ex celebri causa,
elapso saeculo circiter mediante, penes S. Congregationem Concilii acta
comprobatur, Verum nostra aetate, Concordato cum Apostolica Sede a
civili potestate violenter abrupto, articuli organici et anticanonicus status
contra mentem Ecclesiae ah eis iniuste inductus cessavere. Ideoque parochi
desservants ad suum nativum ius hoc ipso restituebantur; et illos tanquam
veros parochos considerandos esse decretum Maxima cura aestimavit,

va. v

.

66

Curia Humana
S. C. Consistorialis

adeo ut etiam quoad ipsorum amotionem dispositionibus eiusdem decreti
obnoxii retinendi sint.
Sed rectores missionum seu paroeciarum, qui in Foederatis Americae
Statibus inter inamombiles recensiti non sunt, ex taxativa Concilii plenarii
Baltimorensis II et III lege, ab Apostolica Sede confirmata, iuri antiquo
adhuc subsunt, et habentur qua Ordinariorum vicarii ad eorum nutum amovibiles. Agitur itaque de conditione toto coelo diversa.
Denique in facto re perpensa, consideratum est in pluribus, amplissi­
mis et non semper ad unguem ordinatis Americae dioecesibus, eam esse
rerum conditionem, quae non raro impedit quominus ipsa procedendi
ratio in decreto Maxima cura statuta applicetur.
Quod si mutatio aliqua hac de re facienda fuisset, canonicae regulae,
prudens regiminis ratio, constans Apostolicae Sedis procedendi modus,
a quo nunquam deflectere solet, postulavissent, ut illius regionis Antistites
antea interrogarentur. Ast hoc minime factum fuit. Ergo vi decreti Maxima
cura et praesertim controversi canonis XXX, dicendum est nullam muta­
tionem circa modum amotionis illorum parochorum qui inter inamovibiles
recensiti non sunt, fuisse inductam.
[Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 378-382J.

2091.
S. C. Consist., 5 iul. 1915·
Proposito dubio: ■. utrum facultas concedendi Religiosis paroecias saecu­
lares spectet ad S. C. Concilii, vel potius ad S. C. de Religiosis».
Emi Patres huius S. C. Consistorialis, re mature perpensa et praehabito
Consultoris voto, in generalibus comitiis diei 28 iunii 1915 respondendum
censuerunt: spectare ad S. C. Concili, firma tamen obligatione pro Ordi­
nibus et Congregationibus religiosis obtinendi a S. C. de Religiosis necosariam facultatem vel dispensationem, si ipsorum constitutiones et regulat
cis prohibeant paroecias retinere et regere ».
Iu audientia autem infrascripto Cardinali Secretario concessa die
2 Iulii 1915, Ssmus D. N. resolutionem ratam habuit et confirmant.
[Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 327].
'

2092.
S. C. Consist., dccr. 31 mart. 1916.
1.lapso saeculo, in Foederatis Americae Septentrionalis Statibus usus
incocperat catholicas familias convocandi ad choreas quae per multas noctis
horas cum conviviis aliisque solatiis protrahi consueverant. Cuius rei ea
dabatur ratio et causa, quo scilicet catholici se mutuo cognoscerent et amoris
caritatisque vinculis intimius unirentur, simulque ut subsidia pro hoc illove
pio opere necessaria compararentur. Qui autem conventus indicere eisque

by

praesidere solebant, praesides plerumque erant alicuius pii operis, et non
raro ipsi ecclesiarum rectores vel parochi.
Verum Ordinarii locorum, quamvis de recto fine eorum qui has choreas
promovebant non dubitarent, nihilominus damna et pericula inolitae praxis
perspicientes, sui officii esse censuerunt eas proscribere: et ideo in can. 290
plenarii Concilii III Baltimorensis haec statuerunt: Mandamus quoque
ut sacerdotes illum abusum, quo convivia parantur cum choreis (halls) ad
opera pia promovenda, omnino tollendum curent ».
Ast, ut in humanis saepe accidit, quae iustissime sapienterque ab initio
iussa fuerant, paullatim in oblivionem venire coeperunt, et chorearum usus
denuo invalescere, imo et in proximam Canadensis dominii regionem
diffundi.
Quae cognoscentes Emi S. C. Consistorialis Patres, auditis pluribus
locorum Ordinariis, et re multo cum studio examini subiecta, censuerunt,
standum omnino esse sanctionibus a Concilio Baltimorensi III statutis: et,
probante Ssmo D. N. Benedicto PP. XV, decreverunt, sacerdotes quosli­
bet sive saeculares sive regulares aliosque clericos prorsus prohiberi, quo­
minus memoratas choreas promoveant et foveant, etiamsi in piorum ope­
rum levamen et subsidium, vel ad alium quemlibet pium finem; et insuper
clericos omnes vetari, quominus hisce choreis intersint, si forte a laicis viris
promoveantur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et ab omnibus religiose servari
Summus Pontifex iussit, contrariis quibuslibet minime obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 147, 148J.

2093.
S. C. Consist., declar. 31 mart. 1916.
\ plenario Concilio Quebecensi duae clericales vestes recognitae sunt:
altera talaris, quae proprior clericis est, et communi lege in sacris functio­
nibus unice adhibenda iubetur; altera brevior, quae, si nigri coloris sit, ad
genua usque protendatur et cum collari roinano iuncta, a Patribus Quebe- ■
censibus pro civili usu admissa fuit, et qua clericis propria hisce in locis
passim agnoscitur.
Additum quoque fuit circa usum harum vestium morem loci servandum
esse.
lamvero quum in praesenti dubia ac dissensiones quaedam orta sint
circa hoc alterum praescriptum, nonnulla colligere oportet quae ad rectam
legis intelligentiam et ad pacem servandam expediant.
Sacra Tridentina Synodus circa ecclesiasticas vestes, utique pro civili
usu, haec sanxit: Etsi habitus non facit monachum, oportet tamen cleri­
cos vestes proprio congruentes Ordini semper deferre, ut per decentiam
habitus cxtrinseci, morum honestatem intrinsecam ostendant; tanta au­
tem hodie aliquorum inolevit temeritas religionisque contemptus, ut
propriam dignitatem et honorem clericalem parvi pendentes, vestes etiam

Curia Romana

publice deferant laicales, pedes in diversis ponentes, unum in divinis,
alterum in carnalibus; propterca omnes ecclesiasticae personae, quantumcumque exemptae, quae aut in sacris fuerint, aut dignitates, personatus,
officia aut beneficia qualiacumque ecclesiastica obtinuerint, si postea
« quam ab episcopo suo, etiam per edictum publicum, moniti fuerint,
• honestum habitum clericalem, illorum Ordini ac dignitati congruentem,
et iuxta ipsius episcopi ordinationem et mandatum non detulerint, per
suspensionem ab Ordinibus, ac officio et beneficio, ac fructibus, rediti­
bus et proventibus ipsorum beneficiorum; nec non, si semel correpti.
< denuo in hoc deliquerint, etiam per privationem officiorum et beneficio­
rum huiusmodi coerceri possint, et debeant, Constitutionem Clementis V,
in Concilio Viennensi editam, quae incipit Quoniam, ’ innovando et am< pliando ».2
Proprium itaque et nativum Ordinarii ius est intra limites a sacra Tridentina Synodo statutos, constabilire modum et formam clericalis vesti­
tus pro sua cuiusque dioecesi. Quo iure usi sapienter sunt Patres Qutbecenses, dum duas in toto Canadensi dominio vestes probaverunt et
statuerunt.
Aliud vero Concilii praescriptum circa alterutrius vestis usum, hoc est.
morem servandum esse qui actu in loco viget, ceu facile quisque intelligit,
non est nec esse potest absolutum et perpetuum, sed natura sua conditionatum et transitorium. Mores scilicet, temporum decursu novisque su­
pervenientibus adiunctis, mutationibus obnoxii evadere possunt. Quo
eveniente, expedit ut etiam vestis, quaecumque demum sit, novis aptetur
moribus et conformetur, dummodo semper ecclesiastica.
Supponi autem nequit Concilium voluisse hac in re, per se minoris
momenti et fluxa, nativum Ordinariorum ius auferre vel circumscribere:
id namque neque prudens, neque sapiens fuisset.
Quibus consideratis, Sacra haec Congregatio, cohaerenter ad litteras
dic 5 Maii 1914 iam datas, censuit:
1. Usum in dioecesi vigentem circa clericales vestes mutari sine causa
non debere: iustam tamen libertatem singulis Ordinariis esse usum illum
mutandi, requisito capituli vel consultorum dioeccsanoruin voto, si nova
tempora et adiuncta hoc suadeant. Deo et Apostolicae Sedi dumtaxat ra­
tionem reddituris.
. «m»
2. Clericum a propria dioecesi in aliam migrantem posse ibi vestem
dioecesis suae retinere, quamvis diversam ab ea quae in loco est praescri­
pta, dummodo sit una ex duabus a Patribus Quebecensibus probata: idque
usquedum domicilium vel quasi domicilium ibidem non ineat.
3. Sicut in ieiunii et abstinentiae lege aliisque similibus las est peregri­
nis loci usum sequi, ita pariter salvam esse cuilibet clerico potestatem $c
conformandi usibus loci ad quem transmigrat, quin ab Ordinario suo hac
una de causa reprehendi vel puniri valeat.
K
1 C. 2. <ic Citu tl honeitalr rlfricnnim, III. i, m Clem
1 Cone. Trid.t Sew. XIV * c. 6, </e Rrf.

S. C. Consistorialis

69

Ssmus autem I). N. Benedictus PP. XV resolutionem Em. Patrum ra­
tam habuit et probavit, eamque publici iuris fieri iussit, ut ab omnibus
ad quos spectat rite servetur, contrariis quibuslibet minime obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 148-150].

2094.
S. C. Consist., decr. 25 iul. 1916.
Ratio pro candidatis ad episcopale ministerium proponendis, quae in
istis Foederatis Amcricac Statibus viget, quaeque ternae nomine venit,
quamvis iteratis Baltimorensis Concilii studiis et S. Sedis provisionibus,
melior sensim evaserit, praesentibus tamen Ecclesiae necessitatibus non
videtur plene respondere.
Sane in praesenti rerum statu, vacata aliqua sede, ut ternae propositio
fiat, primum convenire debent dioecesani consultores et rectores inamovibiles, deinde provinciae Episcopi; quod si de Archicpiscopo deligendo res
sit, singuli quoque Metropolitae audiri solent. Cum de maximi momenti
negotio agatur, cautelae huiusmodi prudentissimac sunt; ast, ut id servetur,
notabile tempus decurrat oportet.
Cum autem res demum deferenda sit ad eam Ecclesiam ad quam pro­
pter potiorem principalitatem necesse est omnes convenire ecclesias
iuxta celebre S. Ircnaei effatum; nova mora et tarditas sedis episcopalis
provisioni interponitur, ipsa fundamentali Ecclesiae lege id exigente. Sum­
mus enim Pontifex nonnisi re examinata, dubiis, si quae occurrant, direm­
ptis, ct idcirco saepenumero novis informationibus requisitis, sententiam
ferre potest. Quod quidem si semper et ubique congruum temporis spatium
requirit, in tanta locorum distantia et amplissima Foederatorum Americac
Statuum republics vitari nullo modo potest.
Quibus de causis evenit ut vacationes dioccesum plus aequo, cum fide­
lium offensione, ecclesiasticae disciplinae et status dioecesani dispendio
protrahantur.
His accedit haud consultum videri, tanti momenti rem. qua maior in
Ecclesia vix esse potest, festinanter pertractari, urgente et impellente dum­
taxat necessitate: dum e contra, quum dioccesum vacationes, etsi incertae
(empore, certae tamen eventu sint, satius esset tempestive hoc agi, ct in
antecessum saltem generice Apostolicae Sedi nomina facere eorum quos
Episcopi dignos ct aptos pastorali munere censeant.
Quapropter ad haec aliaque non modica avertenda incommoda, de
quibus alias iam sermo factus est; et ad consultius maiorique animi tran­
quillitate in re gravissima procedendum, visum est expedire ut nova aptior
statuatur norma in proponendis Apostolicae Sedi candidatis ad Episcopale
•flicium, iuxta id quod alibi utiliter iam invectum erat.
Interrogatis autem prius hac de re singulis Statuum Foederatorum Ame­
ricac Episcopis, cum constiterit eorum pars longe maior novae disciplinae
suffragari, alii nonnulli autem aliquas emendationes proponere, quas de

70

Curia Romana
S. C. Consistorialis

consulto Emorum Patrum Sacrae huius Congregationis, et in quantum
fas erat, Summus Pontifex admisit; omnibus mature perpensis, idem Ssmus
D. N. Benedictus PP. XV, hanc novam normam, seu legem in proponendis
ad Episcopale officium sanxit et praesenti S. Congregationis Consistorialis
decreto publicandam ct promulgandam decrevit, iuxta articulos qui se­
quuntur:
1. Sub initium quadragesimae proximi anni 19x7, et deinde çwo/iM
biennio, eodem tempore, omnes ct singuli Episcopi Metropolitano suo no­
mina indicabunt unius vel alterius sacerdotis, quem dignum et aptum epi­
scopali ministerio existimabunt.
Xil vetat quominus sacerdotes extra dioeceani etiam alterius provin­
ciae proponantur. Id tamen sub gravi exigitur, ut qui proponitur, persona­
liter ct ex diuturna conversatione a proponente cognoscatur.
Una cum nomine aetatem quoque designabunt candidati, cius originis
ct actualis commorationis locum, et officium quod modo principaliter tenet.
2. Antequam tamen determinent quem proponant, tam Archiepiscnpi
quam Episcopi consultores dioecesanos et parochos inamovibiles rogabunt,
eo modo qui infra statuitur, ut sacerdotem indicent aliquem, quem prae
ceteris dignum ct idoneum coram Domino censeant cui Christiani gregis
custodia in aliqua dioecesi committatur.
Ast a) interpellatio facienda erit consultoribus et parochis, non in con­
ventu coadunatis, sed singulis singillatim. data unicuique sub grati obliga­
tione secreti, et sub lege destruendi, si quod intercessit hac dc re, episto­
lare commercium.
b) Episcopi autem habitum consilium nemini patefacient, nisi forte
in Episcoporum conventu, de quo infra.
3. Poterunt quoque Episcopi alios prudentes viros, etiam c clero regu­
lari tam pro proponendis candidatis quam pro cognoscendis alicuius quali­
tatibus interrogare; sed ad unguem servatis regulis superius sub litt. a) ct b)
articuli 2 recensitis.
4. Susceptum in utroque casu art. 2 et 3 consilium sequi possunt Epi­
scopi, sed non tenentur, soli Deo rationem hac in re reddituri.
Nomina autem unius vel alterius sacerdotis quem Episcopi iuxta art. iun’
proponent, nulli prorsus praeter quam Archiepiscopo patefacient.
5. Habita a Suffraganeis candidatorum indicatione, Archiepiscopus
suos adiiciat; ct omnium indicem ordine alphabetico conficiat, rcticitis
tamen proponentibus, et hanc notulam transmittat singulis Suffragancis,
ut opportunas investigationes peragere valeant de qualitatibus eorum quos
personaliter et certa scientia non cognoscant.
6. Investigationes vel etiam maiori secreti cautela peragendae erunt,
ac supra num. 3 dictum est. Poterunt autem Episcopi investigationum cau­
sam reticere et caute prudenter celare. Quod si vereantur rem palam eva­
suram, ab ulterioribus inquisitionibus abstineant.
< ~m6
7. Post Pascham, dic et loco ab Archiepiscopo determinandis, omnes
Provinciae Episcopi una cum Metropolitano suo convenient ad selectio­
nem eorum qui S. Sedi ad episcopale ministerium proponendi erunt

Convenient autem absque ulla solemnitate, quasi ad familiarem con­
gressum, ut attentio quaelibet, praesertim diariorum ct ephemeridum, et
curiositatis studium vitetur.
8. In conventu, invocato divino auxilio, praestandum erit a singulis,
Archiepiscopo non excepto, tactis SS. Evangeliis, iusiurandum dc secreto
servando, ut sacratius fiat vinculum quo omnes adstringuntur: et regulae
ad electionem faciendam legendae erunt.
9. Deinde unus ex Episcopis praesentibus in Secretarium eligetur.
10. Quo facto, moderata disceptatio fiet, ut inter tot exhibitos dignio­
res ct aptiores seligantur. Veluti Christo ipso praesente et sub eius obtutu,
omni humana consideratione postposita, cum discretione tamen et cari­
tate, supremo Ecclesiae bono, divina gloria et animarum salute unice ob
oculos habitis, discussionem fieri omniaque agi, gravitas ipsa negotii apprime
exigit. Idque faciendum perspecta omnium Praesulum pietas ac rcligio
prorsus exigunt.
11. Candidati maturae sed non nimium provectae aetatis esse debent;
prudentia praediti in agendis, quae sit ex ministeriis exercitis comprobata;
sanissima et non communi doctrina exornati, ct cum debita erga Apostolicam Sedem devotione coniuncta; maxime autem honestate vitae et pietate
insignes.
Attendendum quoque est ad capacitatem candidati in temporali bono­
rum administratione, ad conditionem eius familiarem, ad (ius indolem
ct valetudinem. Uno verbo videndum utrum omnibus iis qualitatibus pol­
lcat, quae in optimo pastore requiruntur, ut cum fnictu et aedificatione
populum Dei regere queat.
12. Discussione Archiepiscopi nutu clausa, fiet hac ratione scrutinium:
a) Qui omnium Episcoporum consensu, una aliavc de causa, durante
disceptatione visi sunt ex albo proponendorum expungendi, in suffragium
non vocabuntur: ceteri, etiam probatissimi, vocabuntur.
b) Scrutinium fiat de singulis per secreta suffragia, incipiendo a primo
ex candidatis ordine alphabetico.
c) Omnes Episcopi, ipso Metropolitano comprehenso, pro singulis
candidatis tribus taxillis seu calculis donabuntur, uno albo, altero nigro,
tertio alterius cuiusdam coloris. Primus signum erit approbationis, alter
reprobationis, tertius abstensionis a sententia ferenda, qualibet demum
dc causa.
(/) Singuli Praelati incipiendo ab Archiepiscopo in urna apte dispo­
sita taxillum deponent quem coram Deo, graviter onerata eorum conscien­
tia, iustum aestimabunt pro sacerdote qui in suffragium vocatur: ceteri duo
taxilli in alia urna pariter secreta deponentur.
r) Datis ab omnibus suffragiis, Archiepiscopus cum adsistentia
Episcopi Secretarii coram omnibus taxillos et eonim speciem numerabit,
ct resultantia scripto consignabit.
13. Scrutinio de omnibus expleto, liberum erit Episcopis, si id ipsis
placeat, aut aliquis eonim postulet, ut inter approbatos plenis aut paribus
suffragiis novo semtinio designetur quinam ex eis praeferendus sit. Ad

V-

Curia Romana

hunc finem autem singuli Praelati nomen praeferendi in schedula signabunt,
camque in urna deponent: quae examinabuntur ut supra num. 11, lilt.e),
decernitur.
14. Quamvis autem Ssmus Dominus Noster sibi reservet, aliqua dioecesi
vel archidioeccsi vacata, per Rmum Delegatum Apostolicum, aut alio modo,
opportuna consilia ab Episcopis vel Archicpiscopis requirere ut personam
eligat quae inter approbatas magis idonea videatur dioecesi illi regendae;
nihilominus fas erit Episcopis, imo bonum erit, si ipsi in eodem conventu
aliquas saltem generales indicationes praebeant cuinam dioecesi regendae
candidatos magis idoneos censeant, c. g. utrum parvae, ordinatae et tran­
quillae dioecesi, an etiam maioris momenti, vel in qua plura sint ordinanda
et creanda; utrum dioecesi mitioris climatis ct in planitie positae, an alte­
rius generis, ct similia.
15. Episcopus a secretis durante discussione diligenter adnotabit quae
de singulis a singulis Praelatis dicentur: quaenam discussionis fuerit con­
clusio: denique quidnam tum in primo scrutinio tum in secundo (si fiat)
exitus fuerit et quidnam specialius iuxta articulum iq"1" fuerit dictum.
16. Antequam Episcopi discedant legenda erit, ut probetur, relatio
a Rmo Secretario confecta circa nomina proposita, candidatorum qualitates
ct obtenta suffragia.
17. Actorum exemplar ab Archiepiscopo, a Praesule a secretis et a ceteris
Episcopis praesentibus subsignatum quam tutissime ad Sacram hanc Con­
gregationem per Delegatum Apostolicum mittetur. Acta vero ipsa penes
\rchiepiscopum in Archivo secretissimo S. Officii servabuntur, destreunda
tamen post annum vel etiam prius, si periculum violationis secreti immineat
18. Fas quoque erit Episcopis, tum occasione propositionis candidati
tum vacata aliqua Sede, praesertim maioris momenti, litteras S. II. C.
vel ipsi Ssmo Domino dirigere, quibus mentem suam circa personarum
qualitates sive in se sive in relatione ad provisionem dictae Sedis patefaciant
Praesentibus valituris, contrariis quibuslibet etiam peculiari mentione
dignis minime obstantibus et ad nutum Apostolicae Sedis.
(Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 400-404].

2095.

S. C. Consist., Vcrcellen., io febr. 1917.
\ntiquis controversiis inter Episcopum et Capitulum Ecclesiae Vcrceilensis diu exagitatis Summus Pontifex Sixtus V, bulla Rationi congruit,
Kal. Maii anni 1585 data, quae etiam vim transactionis induit, finem prae­
scripsit.
1
Inter articulos qui in hac bulla sanciti sunt, duo qui sequuntur pecu­
liarem attentionem merentur: VI. Quod omnimoda administratio omnium
introituum, reddituum et bonorum quorumcumque mensae capitularis
dictae Ecclesiae Vercellensis, ad eosdem Archidiaconum, Archiprcsbvterum, Praepositum, Canonicos et Capitulum praefatos tantum libere in

I

S. C. Consistoriali’·

Ί3

omnibus et per omnia spectaret, spcctareque deberet, ita quod dictus Epi­
scopus pro tempore existens sesc in administratione huiusmodi nullatenus
intromittere posset nec debeat. - VII. Quod administratio ct regimen
dictae fabricae similiter spectaret, spcctareque debeat ad Archidiaconum,
Archiprcsbytcrum, Praepositum, Canonicos ct Capitulum praufatos tan­
tum, iuxta antiquam et immemorabilem consuetudinem super eo hactenus
observatam: hoc tamen adiecto, quod dictus Episcopus pro tempore exi­
stens assistere possit redditioni computorum eiusdem fabricae, iliaque,
si, et prout opus foret, iuxta S. Cone. Tridcntini formam et dispositionem
revidere ».
Quum nonnulli huiusmodi privilegia ct statutam exclusionem intromissionis in administrationem mensae capitularis et fabricae, ecclesiae inter­
pretarentur idem ac exemptionem a canonica visitatione, archicpiscopus
Vercellensis, Rmus Theodorus Valfrè, ad tollendam omnem dubitationem,
Sacrae huic Congregationi rem interpretandam submisit.
Statuta sua competentia in iudicando de hac re, S. Congregatio Capi­
tulum in primis audiendum ccnsuit, quod plura semel ct iterum deduxit,
itemque Archicpiscopus: votum insuper Consultoris requisivit: ac denique,
omnibus expictis quae dc iurc requirebantur, in plenario conventu dici
<S februarii 1917 ad dubium: An Archicpiscopus Vercellensis sive iure proprio
sive iure delegato Capitulum suum Metropolitanum, mensa capitulari et eccle­
siae fabrica inclusis, canonice visitare possit ad tramitem communis iuris, Emi
Patres, omnibus mature perpensis, responderunt: Affirmative: et non amplius
aiusani proponi iusserunt.
Revera ius administrandi confundi non debet cum iure visitandi. Et
idcirco quum bulla sanciverit ut canonici administrarent capitularem men­
sam, ita quod dictus Episcopus sese in administratione huiusmodi nullatenus
intromittere possit, et administrarent eodem modo ecclesiae fabricam, hoc
tamen adiecto (prout legitur in bullae articulis) quod dictus Episcopus pro
tempore existens assistere possit redditioni rationis; dicendum est, exclusum
quidem fuisse Archiepiscopum a iure administrandi et sc immiscendi in
administratione; sed inferri nullatenus debet prohibitum fuisse Archiepiscopo visitationis ius. Ut enim visitationis ius excludatur, oportet ut haec
exclusio indubitanter, expresse ac specifice enuncietur, seu aliis verbis ut
dispositive declaretur, prout docet Benedictus XIV, De Syn. dioec., lib. XIII,
c. 3. Quod in Sixtina bulla minime statuitur.
Accedebat quoque, aliquot Episcopos seu Archiepiscopos capitularem
mensam ct ecclesiae fabricam aliquando visitasse. Quod si alii omiserant,
lucc omissio ius exemptionis capitulo tribuere non poterat. Hisce aliisque
consideratis data est resolutio.
(Acta Ap. Sedis, vol IX, p. 116, 117].

Curia Romana

2096.
S. C. Consist., 25 apr. 1917.
Ad S. hanc Congregationem sequentia dubia pro solutione propositi
fuenint:
I. Num iis, qui sub secreto S. Officii de informationibus requiruntur
circa personas ad episcopatum promovendas, liceat delatum sibi munus,
qualibet de causa, etiam ad tutiores notitias hauriendas, aliis revelare?
II. Num, reticita commissione de qua supra, liceat ab aliis notitias
requirere, quoties adsit periculum, etiam remotum, revelationis secreti?
III. Num datas informationes liceat, quacumque de causa, alteri,etiam
secretissimo ct intimo vel in ipsa sacramcntali confessione, revelare?
IV. Quibus poenis plectatur qui talia egerit in primo, vel secundo, vel
tertio casu?
V. Qui ignarus certae notitiae, eam ab alio vel aliis tutissime haurire
valeat absque ullo periculo violationis secreti; num possit ex sc, absque
S. Congregationis licentia, hanc personam vel has personas interrogare?
VI. Et si hoc fecerit, tenetur ne hanc personam vel has personas, a qui­
bus notitias hausit, in suis informationibus S. Congregationi manifestare?
Et Sacra Consistorialis Congregatio, omnibus mature perpensis, ad
praedicta dubia respondendum ccnsuit:
Ail I, Il ct III. In omnibus his casibus non licere.
Ad IV. Excommunicatione, a quo nemo, nisi Ipse Romanus Pontifex,
excluso etiam Emo Cardinali Maiori Poenitentiario, absolvere potest: aliis­
que poenis ferendae sententiae, quae contra violatores secreti S. Officii a
iure statutae sunt.
Ad V. Posse.
Ad VI. 'reneri.
Quae solutiones cum ab infrascripto Cardinali Secretario ad Summum
Pontificem, in audientia dici 20 huius mensis relatae fuissent, Sanctitas
Sua eas approbavit et publicari mandavit.
|
(Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 232, 233].

4. - S. C. DE SACRAMENTIS.
2097.
S. C. de Sacramentis, Parmen, et aliarum, 14 maii 1909.
Ante editum decretum Al· temere diei 11 mensis Augusti anno mdccccvii
Dt sponsalibus et matrimonio,1 satis iam fuerat eorum necessitati provisum,
qui miserrime in concubinatu viventes iidemque in gravissimo mortis
periculo constituti, impedimento aliquo matrimonium dirimente prohibe­
rentur, quominus rite nuptias inirent. Nam per litteras S. Officii datas
die xx mensis Februarii anno MDCCCLXXXvm,2 et per sequutam declaratio­
nem die ix mensis lanuarii anno mdccclxxxix,3 facultas Ordinariis concede­
batur, quae parochis etiam subdelegari habitualiter posset, dispensandi in
iis ad i unctis ab impedimentis quoque publicis matrimonium ecclesiastico
iure dirimentibus, excepto sacro presbyteratus ordine et affinitate lineae
rectae ex copula licita proveniente.
Cum autem in art. VII praefati decreti Ae temere sancitum fuerit, · im­
minente mortis periculo, ubi parochus vel loci Ordinarius vel sacerdos
ab alterutro delegatus haberi nequeat, ad consulendum conscientiae et (si
casus ferat) legitimation! prolis, matrimonium contrahi valide ct licite
posse coram quolibet sacerdote et duobus testibus · ; Ordinarius Parmensis
ac plerique aliorum locorum Ordinarii a S. Congregatione de disciplina
Sacramentorum postularunt, ut, etiam hoc in casu, animarum saluti consu­
leretur, si forte dirimens aliquod impedimentum obstaret quominus matri­
monium rite contraheretur.
Re mature perpensa in Congregatione generali diei vn mensis Maii
anno MDCCCCIX, ct relatis omnibus Ssmo D. N. Pio divina providentia
Papae X, in audientia habita ab infrascripto eiusdem S. Congregationis a
secretis die ix mensis Maii anno MDCCCCIX, Sanctitas Sua, benigne excipiens
votum Emonim Patrum, declarare dignata est ac decernere, quemlibet sacer­
dotem, qui ad normam art. VII decreti Ne temere, imminente mortis peri­
culo, ubi parochus vel loci Ordinarius vel sacerdos ab alterutro delegatus
haberi nequeat, coram duobus testibus matrimonio adsistcre valide ac licite
potest, in iisdem rerum adiunctis dispensare quoque posse super impedi­
mentis omnibus etiam publicis matrimonium iure ecclesiastico dirimenti­
bus, excepto sacro presbyteratus ordine et affinitate lineae rectae ex copula
licita.
(Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 468, 469].
1 Acti S. Sedis, vol. XL., p. 525-530.
1 Ci. X. Π09.
1 Cf. N. 1113.

Curia Romana

2098.

S. C. dc Sacramentis, Friburgen., 15 aug. 1909.
In Congregatione generali, dic 13 augusti 1909 habita, proposito dubio,
«utrum Episcopus, gaudens induito conferendi Ordines extra tempora et
« non servatis interstitiis, eo uti possit etiam erga alienos subditos, suorum
«Ordinariorum dimissorias habentes»; Emi Patres, re mature perpensa, re­
spondendum censuerunt: « Affirmative, facto verbo cum Ssmo ».
Sanctitas vero Sua, audita relatione R. P. D. eiusdem sacrae Congrega­
tionis Secretarii inaudientia diei 15 Augusti 1909, Emorum Patrum resolu­
tionem approbavit et confirmavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. I, p. 656].

2099.
S. C. de Sacramentis, Venetiarum, ιό aug. 1909.
In plenario coetu a S. Congregatione dc disciplina Sacramentorum,
habito die 13 mensis Augusti anno 1909, dirimendum propositum est dubium,
utrum facultas dispensandi ab impedimentis matrimonialibus imminente
mortis periculo in casu art. VII decreti Ne temere, facta per decretum
huius S. Congregationis dici 14 Maii 1909,1 valeat dumtaxat pro concuhinariis; an etiamsi non agatur de concubinariis.scd alia adsit causa ad consu­
lendum consiccntiae et (si casus ferat) legitimation! prolis? « Cui dubio Emi
Patres responderunt: Negative ad primam partem, affirmative ad secundam
Die autem 15 praefati mensis ct anni Ssmus D. N. Pius Papa X, audit
relatione R. P. D. Secretarii eiusdem S. Congregationis, supra relatam Emo­
rum Patrum declarationem ratam habere et confirmare dignatus est.
[Acta Ap. Sedis, vol. 1, p. 656].

2100.
S. C. de Sacramentis, docr. 7 mart. 1910.
Inter causas maiores Apostolicae Sedi speciali modo reservatas, dispen­
sationes etiam illae recenseri sunt solitae, quae ad principum regiae stirpis
matrimonia referuntur, exclusis ab eiusmodi utenda facultate aliis omnibus
Ecclesiae Praepositis.
' "4·
Verum, quandoquidem quae observantia ct consuetudine nituntur, non
omnia semper sic plane definita et perspicua esse soleant, ut nihil anceps
relinquant; idcirco, ne in re tanti momenti ulla possit suboriri dubitatio,
Ssmus D. N. huic S. Congregationi de disciplina Sacramentorum mandant
ut opportunum Decretum hac de re promulgaret.
, [r“"
» (.i. N- 2097

S. C. dc Sacramentis

77

Itaque Sacra haec Congregatio Ssmi D. N. Pii Papae X iussa faciens,
dc expresso Ipsius mandato atque Eiusdem auctoritate declarat, dispensa­
tiones a quibusvis impedimentis matrimonium sive dirimentibus sive impe­
dientibus, quae regibus ac regiae stirpis principibus enint concedendae,
Sedi Apostolicae speciali modo esse reservatas, ita ut ab huius potestatis
usu excludantur Ordinarii omnes et alii quilibet, in quavis dignitate consti­
tuti; eandemque potestatem in facultatibus cuilibet ct quavis forma conces­
sis, nullatenus esse comprehensam.
Praesentibus in perpetuum valituris, contrariis quibuslibet, etiam speciali
mentione dignis, non obstantibus.
Huius autem Decreti tenorem Sanctitas Sua in audientia habita ab infrascripto Cardinali Praefecto die vi Martii mcmx audivit et approbavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. Il, p. 147).

2101.
S. C. de Sacramentis, Romana et aliarum, 13 mart. 1910.
In plenariis comitiis a S. Congregatione de disciplina Sacramentorum
habitis die 12 Martii 1910, sequentia proposita fuerunt dirimenda dubia
nimirum:
I. Quid intelligendum sit nomine regionis , seu in qua distantia de­
beant versari contrahentes a loco in quo est sacerdos competens ad assisten­
dum matrimonio, ut hoc possit valide et licite iniri coram solis testibus ad
nonnam art. VIII decr. Ne temere.1
II. Accidit non raro ut ob sacerdotum inopiam plures paroeciae ab uno
tantum parocho regantur, qui easdem omnes singulis mensibus invisere
nequit. Sunt pariter quaedam amplae paroeciae, vicos etiam cum sacello
publico valde dissitos continentes, qui infra mensem, tum obviarum asperi­
tatem, tum ob fluminum impetum lustrari a parocho nequeunt omnino, nec
parochus a fidelibus adiri potest. Quaeritur: a) Possint ne fideles paroeciarum
in primo casu, elapso mense quin parochus advenerit, valide ac licite matri­
monium contrahere coram duobus testibus tantum, iuxta art. VIII; Λ) Qui­
libet vicus in secundo casu possitne tamquam regio haberi, ita ut ibi
degentes facultate praefati art. VIII uti valeant.
III. Utrum valide matrimonium coram solis testibus ineat qui in regio­
nem 1, de qua art. VIII in fraudem legis se conferat.
IV. An possint adhiberi ut testes mali christiani atque adeo pagani in
ordine ad observandas praescriptiones art. II, III, Vil et VUE
V. Quoad menstruam commorationem ct vagos quaeritur: a) Utrum
commoratio menstrua, de qua in art. V, § 2, sit accipienda sensu relativo,
i. e., quoad cos qui alibi habent domicilium aut quasi-domicilium, an sensu
abnluto, seu quoad illos qui nullibi praedictum domicilium aut quasi-domi­
cilium habent; b) Utrum parochus vel Ordinarius proprius, de quo eodem
Dic 2 aug. 1907. - Acta S. Sedis, vol. XL, p. 525-530.

7S

Curia Romana
I

art- v, § 3, sit parochus vel Ordinarius commorationis menstruae sensu
absoluto acceptae; c) Utrum nomine vagorum, de quibus art. V, § 4, ii
omnes veniant qui destituuntur domicilio et quasi-domicilio, an ii tantum
qui, domicilio et quasi-domicilio destituti, praeterea nullibi habent paro­
chum vel Ordinarium commoratione saltem menstrua acquisitum,
VI. Accidit ut parochorum coadiutores ab Episcopis nominentur, et
quidem ex iure particulari facultate assistendi coniugîis non sint instructi,
tamen usuvcnit ut, ab incepto officii exercitio, parochis non contradicentibus,
sed irrequisita eorum licentia, matrimoniis adsistant, in libris etiam matrimo­
niorum adhibentes solam sui ipsorum subscriptionem; imo praesertim in
maioribus paroeciis semper vel fere semper matrimoniis adsistant. Quaeri­
tur in casu: a) An matrimonia coram coadiutoribus hucusque inita, tacen­
tibus parochis, sint valida; Z>) Quatenus affirmative, an licite coadiutores se
gerant in assistentia connubiis praestanda ab incepto officii exercitio, abs­
que expressa parochorum delegatione; c) Utrum tolerari possit mos ut
coadiutores omnibus vel fere omnibus matrimoniis in paroecia adsistant.
an potius parochi urgeri debeant ad hanc adsistentiam ut plurimum ct
ordinarie per seipsos explendam, nisi legitima et gravi causa, onerata ipso­
rum conscientia, impediti fuerint, quo in casu deputationem coadiutoribus
conferant et ita solitis verbis connubia in libris matrimoniorum describantur.
VII. Utrum per art. I decreti maneat abrogatum ius speciale ante illud
decretum in Hispania vigens, et ad Américain Latinam extensum, vi cuius
ad valorem sponsalium requirebatur scriptura publica a notario subscripta.
VIII. Utrum Ecclesiae regulares exemptae ad tenorem decreti existiman
possint et valeant tamquam territorium parochi seu Ordinarii, in quorum
territoriali districtu sunt sitae, ad effectum adsistentiae matrimonii.
IX. An et quomodo annuendum sit petitionibus quorundam Ordinario­
rum, nimirum: 1) Episcopi Rosensis postulantis dispensationem ab obliga­
tione imposita per art. IX, § 2, adnotandi in libro baptizatorum coniuges
tali die in sua paroecia matrimonium contraxisse; 2) Vicarii Apostolici
Kiam-Si Orientalis postulantis dispensationem non solum ab obligatione
adnotandi matrimonium contractum in libro baptizatorum, sed etiam in
libro matrimoniorum; 3) quorundam Ordinariorum Sinensium qui quaerunt:
Utrum responsum S. C. C. diei 27 Iulii 1908, ad VII, 1 restringatur ad solos
duos casus tunc in quaesito proposito; et, quatenus affirmative, postulant
ut responsum extendatur ad alios casus verae necessitatis, 4) Episcopi Mangalorensis qui postulat ut sibi facultas detur permittendi ut matrimonium
celebratum in libro matrimoniorum describi possit a Sacerdote qui ex dele­
gatione parochi matrimonio adstitit, quando parochus sit absens.
Et Emi Patres ad huiusmodi dubia ita respondendum censuerunt:
R. Ad xun‘: Matrimonium potest valide et licite contrahi coram solis testi­
bus sine praesentia Sacerdotis competentis ad assistendum semper ac, elapso
ïam mense, Sacedos competens absque gravi incommodo haberi vel adiri
nequeat.
» Acta S. Sedis, vol. XL1, p. 510-512.

.S',

(λ de Sacramentis

Ad 2um: Provisum in primo.
Ad 3um: Affirmative.
Ad 4uni: Quoad qualitates testium a decreto .Ve temere nihil esse immu­
tatum.
Quoad 5um; Ad a) et b); Provisum per responsum ad quintum datam
a S. C. Concilii die 28 martii 1908.1
Ad c): Xoinine vagorum, de quibus art. V, § 4, veniunt omnes et soli
qui nullibi habent parochum vel Ordinarium proprium ratione domicilii
vel menstmae commorationis.
Quoad 6"1": Ad a): acquiescant, facto verbo cum Ssmo; ad />): senentur
de iure servanda; ad c): quoad assistentiam matrimoniis a parochis personali­
ter praestandam Archiepiscopus pro suo iure urgeat si quae sunt de ea re
leges Concilii Provincialis. Quoad descriptionem matrimonii celebrati ser­
vitur art. IX Decreti Ne temere et praescriptum Ritualis Romani.
Ad 7uni: Affirmative.
Ad 8"nl: Affirmative.
Quoad 9um: Ad tuni. Non expedire et ad mentem. Mens, est ut Ordinarius
aliique ipsius cooperatores, quantum in Domino possunt, satagant illam per­
niciosam superstitionem ab animis fidelium avertere, qua ab usurpandis San­
ctorum nominibus in baptismo receptis deterrentur. Doceant ipsos frequen­
ter, idcirco nomina eis imponi Sanctorum, ut eorum exemplis ad pie viven­
dum excitentur ct patrociniis protegantur. Parochis vero aliisque animarum
curae praepositis sacerdotibus commendent, ut quamdiu illa perniciosa
superstitio eradicari non possit, omni, qua valeant, diligentia libros parochiales conscribant, etiam adhibita opera aliorum, quorum industria ea in re
iuvari posse credant. Quodsi in casu particulari verum nomen coniugati
scire non poterunt, stante morali impossibilitate legem observandi, ea non
obligantur.
Ad 2uni. Non expedire quoad utrumque et ad mentem. Mens est: Ordina­
rios curare debere, ut a Missionariis regesta celebratorum matrimoniorum
diligenter conficiantur et conserventur, eisque pro suo prudenti arbitrio
praescribere cautiones ad vitanda incommoda exposita, adhibitis etiam, si
opus fuerit, signis conventionalibus.
Ad 3u,n. Quoad iu,n Negative; quoad 2U"‘ Provisum in primo.
Ad 4um. Pro gratia prudenti arbitrio et conscientiae Episcopi.
Die autem 13 eiusdem mensis et anni Ssmus Dominus Noster, audita
relatione infrascripti Secretarii, supra relatas resolutiones ratas habere et
approbare dignatus est.
[Acta Ap. Sedis, vol. Il, p. 193-196J.
.
1 Act* S. Sed:», vol. XLI, p. 251-289.

Curia Roni ana

So

5. C. de Sacramentis

2102.
S. C. de Sacramentis, Romana et aliarum, 29 iul. 1910.
Decreto S. Congregationis de disciplina Saci amentorum edito die 14
mensis maii anno 1909,1 statutum fuit: « Quemlibet Sacerdotem qui ad nor­
mam art. VII Decreti A> temere, imminente mortis periculo, ubi parochus
vel loci Ordinarius vel Sacerdos ab alterutro delegatus haberi nequeat, co­
ram duobus testibus matrimonio adsistere valide ac licite potest, in iisdem
rerum adiunctis dispensare quoque posse super impedimentis omnibu»
etiam publicis matrimonium iure ecclesiastico dirimentibus, exceptis sacro
presbyteratus online et affinitate lineae rectae ex copula licita ».
Circa quod decretum eidem S. C. dirimendum propositum est dubium:
An praefato decreto comprehendantur etiam parochi, etsi non fuerint
ad normam declarationis S. Officii diei 9 lanuarii 1889, 2 habitualiter subdelegati a propriis Ordinariis ».
Et haec S. C., re perpensa, respondendum censuit: ·- Affirmative ·■.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 650).
*

2103.
S. C. de Sacramentis, decr. 8 aug. 1910.
Quam singulari Christus amore parvulos in terris fuerit prosequutus,
Evangelii paginae plane testantur. Cum ipsis enim versari in deliciis habuit;
ipeis manus imponere consuevit; ipsos complecti, ipsis benedicere. Idem
indigne tidit repelli eos a discipulis, quos gravibus his dictis reprehendit:
Sinite parvulos venire ad me, et ne prohibueritis cos; talium est enim regnum
Dei.3 Quanti vero eorundem innocentiam animique candorem faceret, satis
ostendit quum, advocato parvulo, discipulis ait: Arnen dico vobis, nisi effi­
ciamini sicut parvuli, non intrahitis in regnum coelorum. Ollicumque ergo humi­
liaverit se sicut parvulus iste, hic est maior in regno coelorum. Et qui susceperit
unum parvulum talem in nomine meo me suscipit. 1
Haec memorans catholica Ecclesia, vel a sui primordiis, admovere Chri­
sto parvulos curavit per eucharisticam Communionem, quam iisdem sub­
ministrare solita est etiam lactentibus. Id, ut in omnibus fere antiquis libris
ritualibus ad usque sacculum xin praescriptum est, in baptizando fiebat,
eaque consuetudo alicubi diutius obtinuit; apud Graecos et Orientales adhuc
perseverat. Ad summovendum autem periculum, ne lactentes praesertim
panem consecratum dicerent, ab initio mos invaluit Eucharistiam iisdem sub
vini tantum specie ministrandi.
»
*
’
♦

Cf. N. aoQ7.
Cf N. 1113.
Marc., X, 13. »4. >6·
Μλττη., XVIII 3, 4, 5.

81

Neque in baptismate solum, sed subinde saepius divino epulo reficieban­
tur infantes. Nam et ecclesiarum quarundam consuetudo fuit Eucharistiam
praebendi puerulis continuo post clerum, et alibi post adultorum Commu­
nionem residua fragmenta iisdem tradendi.
Mos hic deinde in Ecclesia latina obsolevit, nec sacrae mensae participes
fieri coeperunt infantes, nisi illucescentis rationis usum aliquem haberent
et Augusti Sacramenti notitiam quandam. Quae nova disciplina, ab aliquot
Synodis particularibus iam recepta, solemni sanctione firmata est oecumenici
Concilii Lateranensis IV, anno MCCXV, promulgato celebri canone XXI, quo
fidelibus, postquam aetatem rationis attigerint, sacramentalis Confessio
praescribitur et Sacra Communio, hisce verbis: « Omnis utriusque sexus
c fidelis, postquam ad annos discretionis pervenerit, omnia sua solus peccata
«confiteatur fideliter, saltem semel in anno proprio sacerdoti, et iniunctam
< sibi poenitentiam studeat pro viribus adimplere, suscipiens reverenter ad
minus in Pascha Eucharistiae sacramentum, nisi forte de consilio proprii
sacerdotis ob aliquam rationabilem causam ad tempus ab eius perceptione
« duxerit abstinendum ».1
Concilium Tridentinum, 2 nullo pacto reprobans antiquam disciplinam
ministrandae parvulis Eucharistiae ante usum rationis, Lateranense decretum
confirmavit et anathema dixit in eos qui contra sentirent: « Si quis negaverit
«omnes et singulos Christi fideles utriusque sexus, quum ad annos discre« tionis pervenerint, teneri singulis annis, saltem in Paschate, ad communi«candum, iuxta praeceptum S. Matris Ecclesiae, anathema sit ». 3
Igitur vi allati et adhuc vigentis decreti Lateranensis, Christi fideles, ubi
primum ad annos discretionis pervenerint, obligatione tenentur accedendi,
saltem semel in anno, ad Poenitentiae et Eucharistiae sacramenta.
Vcnim in hac rationis, seu discretionis aetate statuenda haud pauci erro­
res plorandique abusus decursu temporis inducti sunt. Fuerunt enim qui
aliam sacramento Poenitentiae, aliam Eucharistiae suscipiendae discretionis
aetatem assignandam esse censerent. Ad Poenitentiam quidem eam esse aeta­
tem discretionis iudicarunt, in qua rectum ab inhonesto discerni posset,
adeoque peccari; ad Eucharistiam vero seriorem requiri aetatem, in qua re­
rum fidei notitia plenior animique praeparatio posset afferri maturior. .Atque
ita, pro variis locorum usibus hominumve opinionibus, ad primam Euchari­
stiae receptionem hinc decem annorum aetas vel duodecim, hinc quatuordecim vel maior etiam est constituta, prohibitis interim ab eucharistica
Communione pueris vel adolescentibus praescripta aetate minoribus.
Istiusmodi consuetudo, qua per speciem tutandi decoris augusti Sacra­
menti arcentur ab ipso fideles, complurium exstitit causa malorum. Fiebat
enim ut puerilis aetatis innocentia a Christi complexu divulsa, nullo interio­
ris vitae succo aleretur; ex quo illud etiam consequebatur, ut praevalido
destituta praesidio iuventus, tot insidiis circumventa, amisso candore, ante
1 C. 12, X, de poenitentiis et remissionibus, V, 38.
* S«s. XXI, de Communione, c. 4.
’ Se». XIII, de Eucharistia, c. 8, can. 9.

Vel. V

6

Sa

Cuna Romana

in vitia rueret, quam sancta mysteria dclibasset. Etiamsi vero primae Com­
munioni diligentior institutio ct accurata sacramentalis Confessio praemitta­
tur, quod quidem non ubique fit, dolenda tamen semper est primae innocen­
tiae iactura, quae, sumpta tenerioribus annis Eucharistia, poterat fortasse
vitari.
Nec minus est reprobandus mos pluribus vigens in locis, quo sacramen­
talis Confessio inhibetur pueris nondum ad eucharisticam mensam admis­
sis, aut iisdem absolutio non impertitur. Quo fit ut ipsi peccatorum fortasse
gravium laqueis irretiti magno cum periculo diu iaceant.
Quod vero maximum est, quibusdam in locis pueri nondum ad primam
Communionem admissi, ne instante quidem mortis discrimine, Sacro muniri
Viatico permittuntur, atque ita, defuncti et more infantium illati tumulo,
Ecclesiae suffragiis non iuvantur.
Eiusmodi damna inferunt qui extraordinariis praeparationibus primae
Communioni praemittendis plus aequo insistunt, forte minus animadverten­
tes, id genus cautelae a lanscnianis erroribus esse profectum, qui Sanctis­
simam Eucharistiam praemium esse contendunt, non humanae fragilitatis
medelam. Contra tamen profecto sensit Tridentina Synodus quum docuit,
eam esse < antidotum quo liberemur a culpis quotidianis et a peccatis morta­
libus praeservemur »;1 quae doctrina nuper a Sacra Congregatione Concilii
pressius inculcata est decreto die XXVI mensis decembris an. mdccccv lato,1
quo ad Communionem quotidianam aditus universis, tum provectioris tum
tenerioris aetatis patuit, duabus tantummodo impositis conditionibus, statu
gratiae et recto voluntatis proposito.
Nec sane iusta causa esse videtur quamobrem, quum antiquitus sacra­
rum specierum residua parvulis etiam lactentibus distribuerentur, extraor­
dinaria nunc praeparatio a puerulis exigatur qui in primi candoris ct inno­
centiae felicissima conditione versantur, mysticoque illo cibo, propter tot
huius temporis insidias et pericula indigent maxime.
Quos reprehendimus abusus ex eo sunt repetendi, quod nec scite nec
recte definiverint, quaenam sit aetas discretionis, qui aliam Poenitentiae,
aliam Eucharistiae assignanint. Unam tamen candcmque aetatem ad utrum­
que Sacramentum requirit Lateranense Concilium, quum coniunctum Con­
fessionis et Communionis onus imponit. Igitur, quemadmodum ad Confes­
sionem aetas discretionis ea censetur, in qua honestum ab inhonesto distingui
potest, nempe qua ad usum aliquem rationis pervenitur; sic ad Com­
munionem ea esse dicenda est, qua eucharisticus panis queat a communi
dignosci; quae rursus eadem est aetas in qua puer usum rationis est assequutus.
«jl
Nec rem aliter acceperunt praecipui Concilii Lateranensis interpretes
ct aequales illorum temporum. Ex historia enim Ecclesiae constat, synodos
plures et episcopalia decreta, iam inde a saeculo xn, paulo post Lateranense
Concilium, pueros annorum septem ad primam Communionem admisisse.
1 Sets. XIII· de Eue han Uta, C· 2.
1 Acte S. Sctlh, vol· XXX \ ΠI» p 400-406.

.S’. C. de Sacramentis

83

Exstat praeterea summae auctoritatis testimonium, Doctor Aquinas, cuius
haec legimus: Quando iam pueri incipiunt aliqualem usum rationis habere,
- ut possint devotionem concipere huius Sacramenti (liucharistiae), tunc
potest eis hoc Sacramentum conferri ». 1 Quod sic explanat Ledesma:
« Dico ex omnium consensu, quod omnibus habentibus usum rationis danda
est Eucharistia, quantumcumquc cito habeant illum usum rationis; esto
quod adhuc confuse cognoscat ille puer quid faciat ». 2 Eumdem locum his
verbis explicit Vasquez: Si puer semel ad hunc usum rationis pervenerit,
> statim ipso iure divino ita obligatur, ut Ecclesia non possit ipsum omnino
« liberare ».3*Eadem docuit S. Antoninus, scribens: « Sed cum est doli capax
» (puer), cum scilicet potest peccare mortaliter, tum obligatur ad praeceptum
dcConfessione, et per consequens de Communione .1 Tridentinum quoque
Concilium ad hanc impellit conclusionem. Dum enim memorat Sess. XXI,
c.4: parvulos usu rationis carentes nulla obligari necessitate ad sacramentalem Eucharistiae communionem », unam hanc rei rationem assignat, quod
peccare non possint: Siquidem, inquit, adeptam filiorum Dei gratiam in
■ illa aetate amittere non possunt ». Ex quo patet hanc esse Concilii mentem,
tunc pueros Communionis necessitate atque obligatione teneri quum gra­
tiam peccando possunt amittere. Ilis consonant Concilii Romani verba, sub
Benedicto XIII celebrati ac docentis, obligationem Eucharistiae sumendae
incipere « postquam pueruli ac puellae ad annum discretionis pervenerint,
«ad illam videlicet aetatem in qua sunt apti ad discernendum hunc sacramentalem cibum, qui alius non est quam verum lesu Christi corpus, a pane
■ communi et profano, et sciunt accedere cum debita pietate ac religione ».5
Catechismus Romanus autem, « qua aetate, inquit, pueris sacra mysteria
danda sint, nemo melius constituere potest quam pater et sacerdos, cui
illi confiteantur peccata. Ad illos enim pertinet explorare, et a pueris per« cunctari, an huius admirabilis Sacramenti cognitionem aliquam acceperint
< et gustum habeant ».0
Ex quibus omnibus colligitur aetatem discretionis ad Communionem
eam esse, in qua puer panem eucharisticum a pane communi et corporali
distinguere sciat ut ad altare possit devote accedere. Itaque non perfecta
rerum Fidei cognitio requiritur, quum aliqua dumtaxat elementa sint satis,
hoc est aliqua cognitio·, neque plenus rationis usus, quum sufficiat usus qui­
dam incipiens, hoc est aliquolis usus rationis. Quapropter Communionem
ulterius differre, ad eamque recipiendam maturiorem aetatem constituere,
improbandum omnino est, idque Apostolica Sedes damnavit pluries. Sic fel.
rec. Pius Papa IX litteris Cardinalis Antonelli ad episcopos Galliae datis
die ΧΠ martii anno MDCCCLXVi invalescentem in quibusdam dioecesibus
1 Summ. Theol., 3 part., q. So, 11. 9, nd 3.
’ In S. Thom., 3 p., q. 80, a. 9, dub. 6.
’ In 3 P., S. Tho.m., disp. 214, c. 4, n. 43.
• P. Ill, tit. 14, c. 2, § 5.
• Iitrusione f>cr quel cite debbono Ia prima volta
Append XXX, P. n.
• P. Il, De Sacr. Euchar., n. 63.

ammettersi alla S. Comunione.

84

Curia Romana

morem protrahendae primae Communionis ad maturiores cosque praefixos
annos acriter improbavit. Sacra vero Congregatio Concilii, die xv mensis
Martii an. mdcccli Concilii Provincialis Rothomagensis caput emendant,
quo pueri vetabantur infra duodecimum aetatis annum ad Communionem
accedere. Nec absimili ratione se gessit haec S. Congregatio de disciplina
Sacramentorum in causa Argentinensi die xxv mensis martii anno mdccccx;
in qua cum ageretur, admittine possent ad sacram Communionem pueri
vel duodecim vel quatuordecim annorum, rescripsit: « Pueros ct puellas,
« cum ad annos discretionis seu ad usum rationis pervenerint, ad sacram
α mensam admittendos esse ».
Hisce omnibus mature perpensis, Sacer hic Ordo de disciplina Sacra­
mentorum, in generali Congregatione habita die xv mensis Iulii a. mdccccx,
ut memorati abusus prorsus amoveantur et pueri vel a teneris annis lesu
Christo adhaereant, Eius vitam vivant, ac tutelam inveniant contra corru­
ptelae pericula, sequentem normam de prima puerorum Communione, ubi­
que servandam statuere opportunum consuit.
I. Aetas discretionis tum ad Confessionem tum ad S. Communionem
ea est, in qua puer incipit ratiocinari, hoc est circa septimum annum, sive
supra, sive etiam infra. Ex hoc tempore incipit obligatio satisfaciendi utri­
que praecepto Confessionis et Communionis.
II. Ad primam Confessionem et ad primam Communionem necessaria
non est plena et perfecta doctrinae Christianae cognitio. Puer tamen postea
debebit integrum catechismum pro modo suae intelligentiae gradatim addi­
scere.
III. Cognitio religionis quae in puero requiritur, ut ipse ad primam
Communionem convenienter se praeparet, ea est, qua ipse fidei mysteria
necessaria necessitate medii pro suo captu percipiat, atque eucharisticum
panem a communi et corporali distinguat ut ea devotione quam ipsius fert
aetas ad SS. Eucharistiam accedat.
IV. Obligatio praecepti Confessionis et Communionis, quae puerum
gravat, in eos praecipue recidit qui ipsius curam habere debent, hoc est
in parentes, in confessarium, in institutores et in parochum. Ad patrem
vero, aut ad illos qui vices eius gerunt, et ad confessarium, secundum Cate­
chismum Romanum, pertinet admittere puerum ad primam Communionem
V. Semel aut pluries in anno curent parochi indicere atque habere Com­
munionem generalem pueromm, ad eamque, non modo novensiles admittere,
sed etiam alios, qui parentum confessariive consensu, ut supra dictum est,
iam antea primitus de altari sancta libarunt. Pro utrisque dies aliquot instru­
ctionis ct praeparationis praemittantur.
VI. Puerorum curam habentibus omni studio curandum est ut post pri­
mam Communionem fidem pueri ad sacram mensam saepius accedant, ct,
si fieri possit, etiam quotidie, prout Christus lesus et mater Ecclesia deside­
rant, utque id agant ca animi devotione quam talis fert aetas. Meminerint
praeterea quibus ea cura est gravissimum quo tenentur officium providendi
ut publicis catechesis praeceptionibus pueri ipsi intéressé pergant, sin minus,
eorundem religiosae institutioni alio modo suppleant.

5. C, de Sacramentis

85

VII. Consuetudo non admittendi ad confessionem pueros, aut numquam
eos absolvendi, quum ad usum rationis pervenerint, est omnino improbanda.
Quare Ordinarii locorum, adhibitis etiam remediis iuris, curabunt ut penitus
de medio tollatur.
VIII. Detestabilis omnino est abusus non ministrandi Viaticum et
Extremam Unctionem pueris post usum rationis eosque sepeliendi ritu
parvulorum. In eos, qui ab huiusmodi more non recedant, Ordinarii loco­
rum severe animadvertant.
Haec a PP. Cardinalibus Sacrae huius Congregationis sancita Ssmus
D. N. Pius Papa X, in audientia diei vu currentis mensis omnia adprobavit,
iussitque praesens edi ac promulgari decretum. Singulis autem Ordinariis
mandavit ut idem decretum, non modo parochis et clero significarent, sed
etiam populo, cui vohiit legi quotannis tempore praecepti paschalis, vernacula
lingua. Ipsi autem Ordinarii debebunt, unoquoque exacto quinquennio, una
cum ceteris dioecesis negotiis, etiam de huius observantia decreti ad S. Sedem
referre.
Non obstantibus contrariis quibuslibet.
[Acta Ap. Sedis, vol. II, p. 577-583].

2104.

S. C. de Sacramentis, Mohilovien., 16 dec. 1910.
Remus Vicarius Capitularis Mohilovien., die 6 mensis martii anno 1909,
huic S. C. quae sequuntur obtulit preces: « lacobus Ondzul, tempore belli
Russico-Iaponici, pugnae apud civitatem Mukden, die 22 februarii 1905
interfuit, ct prout ex adiccto testimonio potestatis militaris patet, in eadem
pugna absque ulla notitia periit. Nunc uxor eius, Martha Ondzul, credens
virum suum in proelio fuisse occisum, novas nuptias inire vult. Cum tamen
mors lacobi Ondzul, quamvis probabilissima, incerta nihilominus rema­
neat, hinc iuxta Instructionem S. C. Inquisit., dic 13 maii 1S68 datam,1
negotium decisioni Sanctae Sedis Apostolicae submitti debet. Quia vero
casus similes quamplurimi habentur, etenim eodem bello, praesertim in
pugnis prope Mukden et Lao-Yan, copiae Russicae, acie turbata a copiis
laponensibus, sese retrahentes, plurimos perdiderunt milites, qui dein, a
laponcnsibus,2 quo factum est ut nunc de permultis militibus qui proeliis
interfuerant, nullae habeantur notitiae, hinc infrascriptus Vicarius Capit.
Mohilovien. ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, humillime orat ut
Sanctitas Vestra benignissime declarare dignetur:
■ i. Utrum dictae Marthac Ondzul novas nuptias inire liceat; et
« 2. Quid faciendum in aliis casibus similibus ».
Quibus precibus adiectum est militaris officii testimonium ut sequitur:
> Ministerium rebus bellicis gerendis praepositum - Praetorium maius ' Cf. N. 1002.
* (apti vel scpulti sunt).

86

Curia Romana

Specialis sectio pro colligendis notitiis de occisis ct vulneratis militibus in
bello cum laponia. Specialis sectio Praetorii maioris praesentibus nuntiat
iuxta relationem Praefecti legionis iooae Ostroviensis, lacobum, lacobi lilium,
Ondzul, e militibus copiis subsidiariis annumeratis, ad anna vocatum, in
pugna prope civit. Mukden die 22 februarii 1905 absque ulla notitia petiisse,
et dispositione, eodem anno N. 57 legioni data, cx elencho militum legionis
esse expunctum. Sectionis Praefectus, Belli-dux-legatus Smorodsky. Prae­
fectus legionis Kalugin ».
Ad quam rem, cum nempe agitur de probando obitu alicuius coniugis,
ut transitus ad alias nuptias permitti possit, constat quam caute sacri cano­
nes procedendum esse iubeant. Exigitur enim quod dc morte coniugis certo
constet ut cap. 2, De secundis nuptiis, vel quod de ipsa morte certum nunciam
recipiatur, cap. 19, De sponsalibus et matrimoniis; ideoque authenticum docu­
mentum de obitu exquiri debet. Quod si haberi nequeat, testium depositio­
nibus supplendum est; his vero deficientibus: « Probatio obitus ex contectu­
ris, praesumptionibus, indiciis ct adiunctis quibuscumque tam sedula certe
ct admodum cauta investigatione curanda erit, ita nimirum ut pluribus hinc
inde collectis, eorumque natura perpensa, prout scilicet urgentiora vel leviora
sunt, seu propiore vel remotiore nexu cum veritate mortis coniunguntur,
inde prudentis viri indicium ad eandem mortem affirmandam probabilitate
maxima seu morali certitudine promoveri possit », prout loquitur Instructio
S. C. S. Officii data anno 1868, quae incipit: « Matrimonii vinculo ».
Neque civilis legis provisiones locum requisitae moralis certitudinis
tenere possunt; quae quidem provisiones secundum suos cuiusque populi
atque aetatis mores sunt constitutae. Revera praefatum S. Off. ad dubium:
« Utrum provisiones legis civilis de absentibus coniugibus locum certitudinis
moralis de eorum morte tenere possint, ac consequenter utrum derelicti
coniugcs, perfectis et impletis istis provisionibus, aliud matrimonium legitime
contrahere valeant », die 28 iunii 1865 Vicario Apostolico Pondicheriano
reposuit: Iuxta expositum, Negative, et expendendos esse casus particula­
res ab ipso Vic.Apost. iuxta Instructionem quae eidem communicatur».’
Atque haec ipsa S. Congr. de disc. Sacr. in causa Mcssanen. seu Rheginen.,
Praesumptionis de morte, diei 12 martii 1910, quoad incolas Siciliae et Cala­
briae qui tcrracmotu dici 28 decembris 1908 disparuerant, et de quorum
morte potestas civilis testimonium dederat, proposito dubio: « An ct quo­
modo providendum ■·, in plenario conventu respondit: « Expendendos esse
ab Ordinario casus particulares, iuxta Instructionem Matrimonii vinculo,
a S. C. S. Officii datam anno 1868 ». 2
\ erum ad moralem certitudinem in re gignendam argumenta depromi
quoque possunt ex actis a civili 1 ribunali confectis, examine super ipsis
instituto, prouti b. Off. die 6 februarii 1861, respondit: « Argumenta etiam
desumi possunt cx actis a Tribunali civili confectis, et deinde super illis
instituto examine, ubi nihil contrarium reperiatur, ab Ecclesiastica potestate
» Cf. N. 984.
1 Acta Ap. Sedi», vol. II, p. 196-199.

.S'. C. de Sacramentis

87

fieri debet sententia, qua declaratur satis constare de obitu personae de
cuius existentia inquiritur ».
Et in praesenti casu militis lacobi Ondzul, quamvis acta non exarata
fuerint a Tribunali civili, attentis tamen circumstantiis, peculiari vi pollet
documentum de morte lacobi, quod edidit specialis sectio pro colligendis
notitiis de occisis ct vulneratis militibus in bello cum laponia.
Quod autem spectat casus, quodammodo similes, militum qui in proelio
cecidisse praesumebantur, afferri potest responsum S. O., datum die 27 Apri­
lis 1887, quoad loscphum N., qui an. 1870 ad bellum profectus, in proelio
ad civitatem S. Quintini, die 19 ian. an. 1871 commisso, disparuit, ut con­
stabat ex litteris Ministri qui militiae praeerat, neque cx eo tempore ulla
fama de eo audita fuit, ita ut Tribunal civile sententiam de eius obitu pro­
nuntiaverit. Addendum quod losephus pactum cum septem ex suis sociis
iniverat, ut post proelium in eundem locum convenirent, solusque e conventu
abfuit. Et Suprema S. Congr. reposuit: < Dummodo ex authenticis docu­
mentis ct cx testibus fide dignis saltem summarie et extraiudicialiter constet
non solum de iis quae ab Episcopo exprimuntur, sed insuper loscphum
N. sincero animo prosequutum fuisse uxorem et liberos, neque ullam adfuisse
causam quare eos desereret, permitti posse oratrici ut matrimonium ineat
cum Ludovico N. ».
Et quoad uxores militum qui proelio dc Adua anno 1895 interfuerant,
et quorum nulla notitia supererat, non obstantibus investigationibus a Gu­
bernio peractis, eadem S. Congr. die 20 iulii 1898 rescripsit: Dummodo
agatur de viris qui certo adstiterunt pugnae de Adua, et peractis opportunis
investigationibus, indubitanter dignosci nequeat, an vir reapse mortuus
ceciderit, attentis specialibus circumstantiis in casu exposito occurrentibus,
et valida praesumptione obitus, Ordinarius permittere poterit transitum ad
alias nuptias ».1
Circa igitur preces Vicarii Capitularis Mohiloviensis, quas supra retu­
limus, in plenariis Comitiis II. S. C. habitis die 16 decembris 1910, pro­
posita sunt dubia:
1“® An Marthae Ondzul permitti possit transitus ad alias nuptias in casu.
IIum An et quomodo providendum sit in aliis casibus similibus.
Ac re mature perpensa, EE. PP. respondendum decreverunt:
Ad Ium Affirmative.
Ad II,un Applicandum esse responsum a S. Officio datum die 20 iulii iSgS
quoad viros qui adstiterunt pugnae de Adua.
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 26-29].
1 Acta S. Sedis, vol. XXXî, p. 152.

Curia Romana

88

2105.
S. C. de Sacramentis, instr. 6 mart. 1911.
I

Perlatum haud semel est ad hanc S. Congregationem de disciplina Sacra­
mentorum, in quibusdam regionibus parochos matrimoniis adsistere, prae­
sertim advenarum, non comprobato rite ac legitime statu libero contrahen­
tium, eiusque rei causa non defuisse qui alteras nuptias attentare sint ausi.
Haud pauci praeterea Ordinarii conquesti sunt, initorum notitiam connubiorum, quae vi decreti Ne temere, editi a S. C. Concilii dic 11 mensis
augusti anno mdccccvii, 1 transmittenda est ad parochum baptismi coniugum, saepe omni fidei testimonio esse destitutam debitisque indiciis carere.
Ad haec incommoda removenda Emi Patres huius S. Congregationis in
generali conventu habito in aedibus Vaticanis die vil mensis februarii
an. mdccccxi, praescribenda censuerunt ea quae sequuntur:
I. In memoriam redigatur parochorum haud licere ipsis adesse matrimo­
nio, nisi constito sibi legitime de libero statu contrahentium, servatis de iun
servandis (Cfr. Decr. Ne temere, η. V, § 2); iidemque praesertim moneantur
nc omittant baptismi testimonium a contrahentibus exigere, si hic alia in
paroecia fuerit illis collatus.
II. Ut autem quae η. IX, § 2 memorati Decreti praescripta sunt rite
serventur, celebrati matrimonii denuntiatio, ad baptismi parochum transmit­
tenda, coniugum eorumque parentum nomina et agnomina descripta secumferat, aetatem contrahentium, locum diemque nuptiarum, testium qui inter­
fuerunt nomina et agnomina, habeatque parochi subscriptum nomen cum
adiccto parochiali sigillo. Inscriptio autem accurata indicet paroeciam, dioecesim, oppidum seu locum baptismi coniugum, ct ea quae ad scripta per
publicos portitores tuto transmittenda pertinent.
III. Si forte accidat ut, adhibitis etiam cautelis, de quibus η. I, baptismi
parochus, in recipienda denuntiatione matrimonii comperiat alterutrum
contrahentium aliis nuptiis iam esse alligatum, rem quantocius significabit
parocho attentati matrimonii.
IV. Ordinarii sedulo advigilent ut haec praescripta religiose serventur,
et transgressores, si quos invenerint, curent ad officium revocare, adhibitis
etiam, ubi sit opus, canonicis poenis.
[Acta Ap. Sedis, vol. Ill, p. 102, 103].
, 1

2106.

S. C. de Sacramentis, decr. 3 iun. 1912.
Non raro accidit, ut qui ab Apostolica Sede dispensationem super matri­
monio rato et non consummato, vel documentum libertatis ob praesumptam
mortem comugis obtinuerunt, ad consulendum suae animae saluti, novum
1 Acta S. Sedis, vol. XL» p. 525-530.

M·*

- ·

S'. C. de Sacramentis

89

matrimonium in facie Ecclesiae cum iis celebrare velint cum quibus, priore
vinculo constante, connubium mere civile, adulterio commisso, contraxerunt.
Poiro quum ab impedimento proveniente ex adulterio cum attentatione
matrimonii, quod obstat in casu, peti ut plurimum haud soleat dispensatio,
Ssmus D. N. Pius Papa X, ne matrimonia periculo nullitatis exponantur, de
consulto Emorum Patrum sacrae huius Congregationis de disciplina Sacra­
mentorum, statuit ut in postemm dispensatio a dicto impedimento in casu
concessa censeatur per datam a S. Sede sive dispensationem super matrimo­
nio rato et non consummato, sive permissionem transitus ad alias nuptias.
Quoad praeteritum vero eadem Sanctitas Sua matrimonia quae forte ex
hoc capite invalide inita fuerint, revalidare ct sanare benigne dignata est.
Idque per praesens eiusdem sacrae Congregationis decretum promulgari
iussit, quibuslibet in contrarium non obstantibus.
[Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 403].

2107.
S. C. de Sacramentis, Romana et aliarum, 23 dec. 1912.
In plenario eminentissimorum Patrum coetu, habito in palatio apostolico
Vaticano die 20 decembris 1912, sequentia dubia proposita fuerunt:
I. An et quibus de causis Ordinarii permittere possint per modum
aenis, ut sacrosancta missa extra locum sacrum, privatis in domibus, cele­
bretur.
II. An Ordinarii permittere possint, ut parvulis, praeterquam quod in­
stante mortis periculo vel urgente infirmitate, domi baptismatis sacramentum
administretur.
III. An Ordinarii permittere possint, ut mala affectis valetudine, qui
domo egredi nequeant et sacram Communionem ob devotionem petant, cum
praesertim in aliqua paroecia plurcs petant, vel aliquis petat frequenter,
S. Eucharistia privarim, seu non observatis Ritualis praescriptionibus, ab
ecclesia domum deferatur.
Et Emi Patres, re mature perpensa, reposuerunt:
Ad I. Affirmative ex iustis et rationabilibus causis, per modum actus,
non tamen in cubiculo, sed in loco decenti, servatisque aliis de iure servandis
et gratis omnino quocumque titulo.
Ad II. Affirmative ex iusta et rationabili causa.
Ad III. Affirmative ex iusta et rationabili causa, servato saltem ritu pro­
posito a BenedictoXIV in Decreto Inter omnigenas, 2 febr. 1744, §23, scilicet:
Sacerdos stolam semper habeat propriis coopertam vestibus; in sacculo seu
bursa pixtdem recondat, quam per funiculos collo appensam in sinu reponat;
et nunquam solus procedat, sed uno saltem fideli, in defectu clerici, associetur. 1
Quas resolutiones Ssmus D. N. Pius Pp. X in audientia habita ab infrascripto Secretario die 22 decembris 1912, ratas habere ct confirmare digna­
tus est.
[Acta Ap. Sedis, vol. IV, p. 725].
' Cf. N. 339.

90

Curia Romana

2108.

S. C. de Sacramentis, Romana et aliarum, n apr. 1913.
Postquam sanctissimus Dominus noster Pius Papa X, Motu proprio
Supremi disciplinae de diebus festis, die 2 iulii 1911 dato, 1 festos dies cx
Ecclesiae praecepto servandos imminuit, et sacra Rituum Congregatio De­
cretum Urbis et Orbis Evulgato Motu proprio die 24 eiusdem mensis iulii
edidit, 2 sequentia dubia huic sacrae Congregationi de Sacramentis propo­
sita sunt:
I. An Missa in Oratoriis privatis prohibita sit diebus festis Commemora­
tionis solemnis S. loscph, Annuntiationis B. Μ. V., Commemorationis
solemnis sanctissimi Corporis D. N. I. C. ct in festo Patroni cuiusque loci,
quum non sint de praecepto;
II. An prohibita censeatur in festo Ssmae Trinitatis, in Dominica infra
Octavam Corporis Christi et in Dominica qua celebratur Nativitas S. loannis
Baptistae.
Quibus dubiis eminentissimi ac reverendissimi huius sacrae Congrega­
tionis Cardinales, in plenario coetu die 4 mensis aprilis 1913 habito, respon­
derunt:
Negative ad utrumque.
Hanc vero responsionem Sanctitas Sua in audientia ab inirascripto Se­
cretario, die 5 eiusdem mensis aprilis habita, ratam habere et confirmare
dignata est.
_
[Acta Ap. Sedis, vol. V, p. 183, 184].

2109.
S. C. de Sacramentis, 28 nov., 18 dec. 1914·
In comitiis generalibus habitis ab Emis ac Rmis PP. Cardinalibus huius
S. Congregationis die 28 novembris et die t8 decembris 1914 propositae
fuerunt duae quaestiones praesumptae mortis coniugis.
1. Species facti. Mulier A. C. anno 1868 in quadam Americae paroecia
nupsit in facie Ecclesiae viro Μ. V. Iste, anno sequenti, acceptis a quadam
femina litteris, instanter rogavit uxorem ut cum ipso transmigraret in urbem
S. Ibi vir uxori sub iuramento aperuit se iam cum alia muliere matrimonio
esse copulatum. Tunc ipsam reliquit, promittens tamen se esse rediturum;
sed, brevi spatio temporis elapso, litteris ei in perpetuum valedixit.
Derelicta mulier interim agnovit virum sub ficto nomine novas nuptias
alibi attentasse, et ex illo tempore alteri viro adhaesit: ex huiusmodi concu­
binatu plures procreati sunt liberi.
'm|
• Cf. N. 693·
* Acta Ap Sedis, vol. III. p. 35”· 35»·

5. G. de Sacramentis

91

Nunc vero ambo conscientiae stimulis exagitati enixe orant ut sibi liceat
nutrimonii sacramentum celebrare. Praetermissa enim quaestione de nullitate matrimonii mulieris A. C. cum viro Μ. V. ex capite impedimenti
ligaminis (quia factum antecedentis matrimonii fulcitur tantummodo atte­
statione viri Μ. V.) oratoribus persuasum est praedictum virum Μ. V. iampridem e vivis decessisse. Eamdem gratiam effusis lacrimis efflagitant eorum
filiae, ut tandem aliquando monasterium ingredi possint, unde eas hactenus
arcuit turpis parentum conditio.
Argumenta. Ex multis peractis investigationibus haec in favorem prae­
dicti obitus habentur rationum momenta.
In primis argumentum sat probabile mortis viri Μ. V. eruitur ex diutur­
nitate temporis elapsi. Matrimonium celebratum fuit anno 1868 ; hinc elapsi
sunt 46 anni quin ulla de ipso habeatur notitia, licet investigationes peractae
sint in dissitis locis in quibus ipse commoratus est. Nunc aetatem supra
septuagenariam ipse attigisset; quod improbabile apparet inspectis speciatim
pravis eiusdem moribus.
Nec deest argumentum positivum, iurata scilicet depositio filii quem
oratrix e marito suscepit et post ipsius fugam in lucem edidit.
Cum ipse patrem suum olim perquireret in urbe C., a certo quodam
P. R. didicit illum esse mortuum et quidem in urbe T. Ibi a quadam T. V.,
personanti apparet fide digna, audivit patrem suum, aliquot mensibus ante,
in navicula ad balneum exiisse, sed haud amplius visum fuisse: era entrato,
en verba depositionis, in un canotto a bagnarsi c non era più riapparso;
solas ipsius repertas fuisse vestes: solamcnte avevano trovato i panni sopra
il ponte, uti idem filius alia occasione addidit. Nominati tamen testes P. R.
et T. V. non amplius in respective illis locis inveniuntur, nec scitur eorumdem actualis residentia, proinde citari non potuerunt.
Ceterum idem filius deponit se per biennium alias adhuc inquisitiones
instituisse quoad exsistentiam patris, sed incassum.
II. — Species facti. Mulier A. G. anno 1881 in urbe T. nupsit cuidam
D. M. tunc aetatis 22 annorum: sed eum, utpote vino ac adulterinis amoribus
deditum (uti ipsa asserit), post octo annos vitae communis deseruit.
Ille autem, sub finem anni 1889, trans mare in urbem B. se contulit,
neque ullum umquam de se nuntium misit.
Interim uxor alii viro se adiunxit, quocum vitam concubinariam ducit.
Tandem, aeternae suae saluti consulere percupiens, casum auctoritati
ecclesiasticae exposuit. Haec S. Congregatio Curiae dioeceseos mandavit,
ut processum de praesumpto obitu coniugis D. M. instrueret ad tramitem
Instructionis S. C. S. Off., anni 1868. 1
Absoluto demum processu, praefata Curia quum propria auctoritate
sententiam ferre non auderet, illius Acta ad I I. S. C. transmisit pro opportuna
decisione.

Argumenta. Ante omnia advertendum est, oratricem in praesenti casu
omnem effugere suspicionem mendacii. Nam ecclesiastica eius unionis sana­
tio nullum ipsi commodum temporale afferet.
1 Cf. N. 1002.

92

Curia Romana

Nam teste sacerdote regulari P. S., qui laudabili zelo eius causam pro
viribus promovit: « Omnes incolae loci ubi mulier habitat eam putant legi« timo matrimonio copulatam..., omnes quibus nota est eam pro vera uxore
a semper habuerunt, ac etiamnum habent ».
Ad demonstrandam autem mortem eius mariti, argumenta efferuntur
tam negativa quam positiva.
Prioris generis sunt: diuturnitas temporis ex quo vir disparuit et inutilitas
indagationum :
1) Diuturnitas disparitionis: Vir assertive defunctus patriam liquit a
viginti quinque circiter annis: « Mense octobri anni 1889 navem conscendit
in isto portu T... mense vero decembri eiusdem anni appulit ad portum B.>
Ad tam diuturnam absentiam eo magis attendi debet, quod eius regionis
incolae etsi numerosi in illam terrae partem emigrant, ibi tamen non ultra
duos vel tres annos remanere solent, et postea in patriam revertuntur.
2) Inutilitas indagationum: scilicet inde ab annis 1900 et 1901 vir ille
exquisitus est ubicumque supponi poterat ipsius praesentia, idque ope « con­
sulum » respectivae nationis in longinquis illis regionibus residentium: at
nusquam detectum fuit illius vel vestigium.
Posterioris autem generis argumenta sunt testimonia tum de visu, tum
de auditu, tum de fama.
I. Testis de visu comparuit quidam B. C. « homo — uti asseritur - pro­
bus, fide dignus, irreprehensibilis ». Qui, praevio obstrictus iureiurando,
coram tribunali eccl. T., 4 mart. 1912, deposuit: se maritum oratricis vtdisst
mortuum.
Et quidem narrat: qua occasione mortuum viderit, quo tempore, quo loco,
quae mortis fuerit causa, demum quomodo certus sit de identitate eiusdem,
quem vidit, mortui cum marito oratricis.
Qua occasione: « Hoc didici in urbe B. (in quam videlicet vir emigravit)
« ab aliquibus hominibus gentis meae: qui, cum de morbo tunc in illa urbe
« grassante loquerentur, praeter alias victimas nominarunt etiam certum
« quemdam Γ). M., cuius cadaver ego (postea) vidi ».
Quo tempore et loco: « Id, ait, evenit anno 1897, mense aprili, in urbe
« B., in regione quam habitant nautae nationis meae, et quae vocatur B..
“ prope ad mare n.
' iMRl
Quae fuerit causa mortis: » Pestis illa erat febris typhoidea ».
Quomodo certus sit dc viri identitate·. De ea certus est:
a) ex relatione aliorum, siquidem, iuxta ipsius verba modo relata, illi
homines praeter alias victimas, nominarunt etiam certum D. M. »: quod
est nomen viri, dc quo agitur.
b) ex propria recognitione: vivum enim optime noverat: facile ergo
mortuum agnovit.
Vivum optime noverat: Ego virum D. M. noveram inde ab annis 1884« 1885 in urbe T. ».
Facile igitur agnovit mortuum: Eum recognovi ex vultu, speciatim ex
« maculis quas ibidem reliquerat morbus variola; erat staturae mediae, tunc
« forte annum agebat circiter trigesimum quartum».

S. C. de Sacramentis

93

Hinc de asserta morte se omnino certum dicit: « Ego omnino certus sum
<de morte D. M., ita ut hanc secundum omnem scientiam et conscientiam
Jurare possim; et attestor me, dum haec depono, nihil aliud spectare quam
< manifestationem solius veritatis ».
II. Testes de auditu acciti sunt quatuor:
1) Primus P. I., 30 dec. 1909, sub religione iurisiurandi deposuit:
Quatuor vel quinque abhinc annis audivi a pluribus ab urbe B. (in quam
«vir emigraverat) huc reversis, praefatum D. M. mortuum fuisse pluribus
annis ante ». Notetur concordantia temporis mortis indicati ab hoc teste
et a praecedenti; qui asseruit se mortui cadaver vidisse « anno 1897 ».
2) Secundus, A. G., frater oratricis, qui dicitur esse α irreprehensibilis,
«honestus, verax», bis, annis 1909 et 1912, coram iudice ecclesiastico sub
vinculo iuramenti auditus est. Qui narrat, ubi, quando, a quibus mortem prae­
fati mariti didicerit, et ubi ipsa evenerit.
Ubi et quando didicerit: « Eram in urbe B. (etiam a duobus prioribus
«testibus designata) abhinc annos fere quindecim... Audivi loqui eo tempore
«de D. M., cum essem in loco quodam publico».
.4 quibus didicerit: praefatam mortem audivit tum a quodam F. L.,
homine eiusdem nationis ac vir de quo agitur, tum ab eius uxore, tum ab
aliis, quibus ille notus fuerat et qui in illam urbem navigaverant vel illic
commorabantur.
Ubi mors evenerit: audivit ex ea muliere, D. M. mortuum esse «extra
urbem B.», in quam procul dubio eius cadaver reportatum fuit, siquidem
illud ibi agnovit supra citatus testis de visu.
3) Tertia, E. B. ex eadem urbe B. ad quamdam amicam scribens, huic,
inter alia, obitum nuntiat viri de quo in casu: e Denique tandem - ait «certior facta sum de morte mariti Antoniae».
Scripta fuit haec epistola die 2 sept, anno 1898: ergo nonnisi sexdecim
circiter mensibus post tempus mortis, quale indicavit supranominatus testis
B. C. Congruunt proinde verba huius testis E. B.: « Denique tandem certior
facta sum... »
Ceterum haec epistola in authentico exemplari Actis alligata est.
4) Quartus, Μ. M., qui plures annos in illa regione moratus est, ubi
mortuus asseritur vir, dc quo in casu. Ignoratur quidem praesens huius
testis domicilium, sed « plures testes etiam sub iuramento affirmant, hunc
«Μ.M. mortem (olim) narrasse viri D. M.».
III. Testes de fama. De qua supra nominatus sac. rcg. P. S. haec testa­
tur: Publica opinio constans, diuturna ac longe latcque diffusa non parum
• ponderis habet: atqui talis est haec opinio dc morte viri D. M.: ita quidem
iut ii, quibus nota est oratrix, semper crediderint ct adhuc credant, eam esse
legitimo matrimonio iunctam: siquidem iis persuasum est, eam, post mortem
«prioris mariti, nupsisse in facie Ecclesiae.
Plurimi sunt homines eiusdem gentis qui in eamdem regionem emi« grant. Qui tamen non solent uxores ac liberos illuc secum ducere, sed va«duntut per duos vel tres annos illic laborent, et tunc redeant: Si ergo falsa

Curia Romana

9+

• fuisset publica haec opinio, facile corrigi potuisset: at nullus uinquam auditui
« est nuntius contrarius, nui ia nec suscipio ».
Contra allata argumenta inducitur exceptio quod mortis D. M. nulla
mentio hahcatur nec in libris parochialibus, nec in regestis civilibus. Sed
competens auctoritas illius loci, requisita a Curia episcopali quae processum
confecit, ita rescribit « accidere potuit quod, grassante illa pestilentia, propter
« nimium laborem illa mors non fuerit libris inscripta, aut notata fuerit
sine nomine. Huiusmodi omissiones tunc temporis fuerunt frequentes ».
Pro utroque casu exposito sequens eminentissimis Patribus submissum
fuit dubium: An oratrici permitti possit transitus ad alteras nuptias.
Et eminentissimi Patres omnibus mature perpensis pro utroque casu
respondendum censuerunt: Affirmative.
(Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 40-44].

2110.

S. C. de Sacramentis, Meliten., 22 mart. 1915.
In generali eminentissimorum ac reverendissimorum huius S. Congrega­
tionis Patrum Cardinalium Conventu die 20 mensis martii 1915 habito,
sequentia dubia super Ordinariorum facultate permittendi celebrationem
Missae 'per modum actus (Acta Apostolicae Sedis; Romana et aliarum,
luriunt. Vol. IV, p. 725)1 proposita sunt:
I. An Ordinarii ex iustis et rationabilibus causis, servatisque de iure
servandis, permittere possint per modum actus celebrationem Missae, domi,
quocumque die.
II. An Ordinarii ex iustis et rationabilibus causis, servatisque de iure
servandis, permittere possint per modum actus celebrationem Missae, domi,
eorum favore qui domestici Oratorii induito gaudent, etiam iis diebus qui
in obtento induito excepti sunt.
Et eminentissimi ac reverendissimi Patres, universis mature perpensis,
respondendum censuerunt:
Ad I. Affirmative.
'
Ad II. Affirmative, dummodo i ustae et rationabiles causae aliae sint ab
eis, ob quas concessum fuit indultum Oratorii domestici.
Quae responsa Ssmus Dominus noster Benedictus PP. XV in audientia
habita ab infra scripto Secretario dic 22 martii 1915 rata habere ct confir­
mare dignatus est.
■ ' •c.
[Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 147],
'
» Cf. N, 2107

.S'.

('.. de Sacramentis

2111.
S. C. de Sacramentis, 29 apr. 1915.
Factum. - In quadam Galliae civitate, C. B., dic 7 septembris 1871 ritu
Tridentino uxorem duxit quamdam V. E. Haec autem, elapso fere sexennio,
idest mense februario 1877, maritum deseruit, ac paulo post omnino dispa­
ruit. Quare C. B., cum eam sedulo, sed frustra, exquisivisset, civili foedere
sibi adiungere ausus est aliam feminam.
Conscientiae autem stimulis exagitati, ambo demum Ordinario supplica­
runt ut sibi liceret civile consortium sacramentali vinculo honestare, simul
sub fide iurisiurandi asseverantes se non ante civile foedus iniisse quam sibi
de obitu prioris coniugis persuasum fuisset.
Curia dioecesana, licet, omnibus perpensis, maximam probabilitatem
agnovisset mortis uxoris V. E., attamen acta processus ad hanc S. Congrega­
tionem transmisit.
Resolutio. - Quando ad demonstrandum alicuius coniugis obi tuna pro­
bationes veri nominis adduci non possunt, tunc satis erit tales coniecturas,
praesumptiones, indicia et adiuncta congerere, e quorum cumulo probabilitas
maxima, seu moralis certitudo exsurgat (cfr. S. Oflicii, an. 1868).1 Humana
enim tractanda sunt modo humano.
lamvero ex Actis sequentes praesumptiones colliguntur.
Aetas. Mulier nunc esset annorum septuaginta duorum. Vix autem
admitti potest eam ad hanc aetatem pervenisse, quuin valde tum vino tum
libidini indulgcrct. Immo haec causa fuit qua tribunal civile anno 1882
sententiam separationis corporum ac bonorum contra eam proferret. « Cette
décision n’était que trop motivée par les habitudes d’intempérance et
• l’inconduite notoire de la femme, qui avait abandonné le domicile conjugal
< pour aller vivre avec des amants ■>. Compertum est autem ebriositatem et
incontinentiam adhuc funestiores esse generatim sanitati mulierum quam
virorum.
Accedit quod mulier erat inops; c famulatu enim victum quaerebat.
Immo prorsus in miseriam cecidisse videtur, siquidem ob continuam ebrie­
tatem nec famulatum agere amplius poterat. « Elle se livrait à la boisson con­
tinuellement, elle ne pouvait plus rester en place... » Unde, labente tempore,
valde probabile evenit ut etiam iis rebus careret quae ad vitam sustentandam
requiruntur. Est nc verisimile talem mulierculam, tum vitiis tum egestate
labtsccnten, usque ad annum vixisse septuagesimum secundum?
Inutilitas requisitionum. Femina disparuit anno 1877, ergo abhinc annos
triginta octo; nec tot annorum spatio ullum cius vestigium reperiri potuit,
etsi diligentes peractae sint investigationes tum ab auctoritate civili, tum a
parentibus.
Sedulo enim requisita est i am anno 1882 a tribunali civili, quando nimi­
rum vir instabat coram iudice pro sententia separationis. Cum enim illa
1 Cf. N. 1002.

96

Curia Romana

inveniri nullatenus potuisset, tribunal hanc sententiam proferre coactum
est - uti dicit - « par défaut ». Quae sententia deinde etiam evulgata fuit per
ephemeridem ad huiusmodi promulgationem specialiter designatam, nihil
autem nec tunc de muliere auditum fuit.
Nec eius propinqui ullum de ea nuntium dare potuerunt, sed ipsi quoque
cam iamdudum e vivis sublatam credunt. Sic enim eius frater iam multis
abhinc annis scripsit ad oratorem C. B.: « Tu me parles toujours de cette
« disparue (idest de ma sœur)... maintenant oublic-la totalement, fais comme
«moi, il est très probable qu’il y a longtemps qu’elle est morte... S. m'a
« écrit en 1906 qu’il avait fouillé un peu partout dans P. (ubi mulier habita­
it verat) et qu’il n’avait jamais pu avoir aucun renseignement sur elle «.Ac
iterum ab oratore interrogatus anno 1911, idem frater uxoris in eumdem
modum respondit: « Tu me parles de ma sœur; pour moi je la crois morte,
et il y a longtemps ». Ergo nec familia mulieris a plurimis annis quidquam
de ea rescivit, eamque iampridem defunctam putat. Et sane haud difficile
erat mulierculam, nimio potu tam saepe delirantem, infausto aliquo casu
periisse, nec identitas defunctae haberi poterat utpote nullum sui nominis
indicium praeseferentis. In magnis quippe civitatibus, qualis ea est in qua
mulier vixit, non raro evenit ut cadavera inveniantur sepelienda uti anonyma.
En verba processus: « Ceux de sa famille, comme ils étaient au courant
de ses habitudes d’ivresse, affirment qu’ils la croyaient décédée par acci­
dent. Mais n’ayant aucune pièce (ou document) sur elle, le décès n avait
pu être constaté ».
Uis omnibus perpensis, Emi ac Rmi Patres in generalibus huius sacrae
Congregationis comitiis habitis die 29 aprilis 1915 ac^ dubium: An oratori
C. H. permitti possit transitus ad alteras nuptias in casu, respondendum censuerunt: Affirmative.
' j ;i
(Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 235, 236].

2112.
S. C. de Sacramentis, 25 iun. 19*5·
Titius, catholicus, fere viginti quinque abhinc annis, patrato furto, solus
ac inops in Américain clam aufugit, ne poenam carccris unius anni cum
dimidio, ob illud delictum sibi inflictam, lueret: domi relinquens tam liberos
quam uxorem, quae tamen in ipsius fugam libens consenserat.
Illuc postquam advenit, per notarium quemdam nunc demortuum, in
Urbe N. procurationem exarandam curavit in favorem suae uxoris; qua pro­
curatione huic uxori generalem de suis bonis disponendi transmisit potesta­
tem. Eidem uxori per quinquennium nonnullas misit epistolas nunc deper­
ditas, quarum una narrabat illum, in quadam officina coriaria cuius nomen
ignoratur, laborem invenisse. In postrema autem epistola suam voluntatem
mox redeundi haud ambigue aperuerat, prout oratrix testatur: « Probe me­
mini - sic ista - finalium ultimae epistolae verborum : Non maneo in Ame­
rica ; mox veniam ad vos; neque enim in America omnia quae splendent aurum

«S’. C. de Sacramentis

()~

sunt. Ex quo tempore, nempe ex anno fere 1894, nullum amplius de sc
nuntium dedit. Neque, ex altera parte, ullum viri vestigium reperiri potuit,
etsi plurimae diversis temporibus variisque de causis peractae fuerint inve­
stigationes.
Uxor enim, primum anno 1906 non tamen ad alteras nuptias ineundas tribunal laicum adiit; quod, postquam per publicas enuntiationes ac ephe­
merides virum frustra evocaverit, eum eodem anno 1906 ad nonnam iuris
civilis mortuum declaravit. Eius autem uxor, post annum, alteri viro coram
civili magistratu nupsit, confidens se statim posse etiam sacramentalem
cum eo inire unionem. Cum vero parochus, incertum arbitratus prioris
mariti obitum, sponsorum matrimonio assistere renuisset, isti, utpote a
separatione abhorrentes, enixe oraverunt Ordinarium, ut, mortem viri agno­
scens, transitum ad novas nuptias permitteret.
Expensis tamen probationibus, Curia dioccesana hanc tulit sententiam:
Non constare de morte Titii . Tunc oratrix, haud tracta animo, novis
at frustraneis in America peractis investigationibus, ad Curiam appellavit
Metropolitanam. Quae anno 1912 declaravit: Sententiam priorem esse
sustinendam », at, attentis renim adiunetis, simul censuit: Recurrendum
esse ad S. Sedem ».
Igitur praefata Curia dioccesana acta transmisit huic S. Congregationi,
quae dein actorum complementum iussit.
Atque ita demum causa sapientissime Emonim ac Revmorum Patrum
indicio submissa fuit.
Solutio. - Ut iam pluries ante in similibus causis memoratum est. ad
probandam coniugis mortem, deficientibus veri nominis probationibus, sae­
pius sufficere poterit talis indiciorum ac coniecturanim cumulus, unde ma­
xime probabilis seu moraliter certus appareat assertus obitus (Instr. S. Offic.
an. 1868, n. 6).1 Talia autem indicia haud deesse Videntur in casu.
Etenim primum perpendatur inutilitas tot indagationum, quae annis 1909
et 1911 in tota illa regione, ubi vir post fugam commoratus est, peractae
sunt. Titii quippe nomen evocatum fuit in iis ephemeridibus, quae in patrio
eiusdem Titii idiomate in regione illa vulgantur, ac proinde fere ab omnibus
eiusdem nationis emigrantibus legi solent. Vir autem, si adhuc viveret, pro­
lecto notus esset aliquibus suorum civium, qui lectas ephemeridum evoca­
tiones ci procul dubio manifestassent. Praeterea perquisita fuerunt ad eius
nomen detegendum regesta omnium paroeciarum catholicarum atque etiam
nosocomiorum magnae illius urbis, in qua illum olim degisse constat: sed
semper incassum.
Neque obiici potest, virum, ephemeridibus evocatum, ideo forsitan
absconditum mansisse, quia insidias suspicabatur propriae gentis suam extraditionem propter pristinum furtum postulantis. Nam, teste Curia dioecesana. tempus a lege respectivae gentis statutum ad abolendam poenam eiusmodi furto praefixam iam elapsum erat anno 1894: ergo 15-17 annis ante
quam publicae illae evocationes fierent. Tuto igitur e suis latebris vir tunc
* Cf. N. 1002.

VfLV

7

98

Curia Romana

prodire potuisset. Et hoc ipse bene noverat; nam, adveniente illo anno 1894
(quo sua poena praescriptione cessatura erat) ad uxorem scripsit; sc in
America haud mansurum... se mox ad suos venturum ».
Deinde prae oculis etiam habenda est infirma valetudo, qua iatn ante
suam fugam laboraverat. Uxor enim, solemni iuramento adstricta, testata
est, virum singulis annis violenta cum suffocationibus tussi, autumnali at
hiemali tempore, laborasse; eum etiam de doloribus in pectore questum esse,
ac sputum purulentum ac rubeum saepe edidisse. Nonne chronica huiusmodi
infirmitas, tabentibus annis, multum ingravescere debuit in homine, qui, .
extra patriam, egenus, solitarius, omni Iere cura orbatus, duris insuper
insudabat laboribus?
Multo adhuc vehementiorem reddit mortis praesumptionem repentina
illa atque prorsus inexplicabilis interruptio epistolaris cum uxore commercii.
Scilicet ab anno 1889, quo emigravit, usque ad annum 1894 ad uxorem scri­
psit quinque epistolas, deinde vero - idest per 21 annos - nullam.
Tale autem silentium vix alia hypothesi nisi mortis explicari valet. À ir
enim diligebat uxorem, diligebat ct liberos. Quod ad uxorem attinet, concor­
diter cum ipsa vixerat; cui etiam ex terra longinqua amorem suum satis
significavit tum per modo memoratas epistolas tum per illam procurationem,
qua ipsi universalem de suis bonis disponendi concessit facultatem.
Num igitur supponi potest, eum tam tenerum erga uxorem liberosque
amorem repente penitus exuisse, atque omnem deinceps de iis cogitationem
curamque abiecisse?
Praesumptiones autem quasi certitudinem attingere videntur, si conside­
ramus Titium, in ultima sua ad uxorem epistola, ipsi promisisse se mox
ad eam rediturum esse. In illa enim epistola iam supra citata dixit: Aon
maneo in America; mox veniam ad vos; nec iη America omnia (piae splendent
aurum sunt . Ergo maritus uxori annuntiat proximum suum reditum, ad
quem ipse non solum amore alliciebatur familiae, sed etiam adversa quas!
compellebatur fortuna. Num igitur verisimile est, eum tam firmum redeundi
propositum repente mutasse, et adhuc 21 annos (1894-1915) in duro exilio
remansisse? Et si quod quidem haud probabile apparet - hoc propositum
revera mutasset, nonne hanc voluntatis mutationem per subsequentem epi­
stolam uxori annuntiasset? Num ipsam ct liberos per pius quam viginti
annos in crudelissimo isto incertitudinis tormento reliquisset?
Quibus argumentis non leve demum pondus addit fama seu communn
de viri morte opimo: siquidem, teste parocho, illius loci incolae, ■ omnes
putant 'Titium esse vere mortuum».
I lis omnibus mature perpensis, Eihi ac Revmi Patres in generali conventu
habito die 25 iunii 1915 ad dubium: An oratrici permitti possit transitus ad
alteras nuptias in casu, respondendum censuerunt: Affirmative.
[Acta Ap. Sedis, vol. VII, p. 476-479).

S. C. dr Sacramentis

I

V)

2113.
S. C. dc Sacramentis, 28 ian. 1916.
Species facti. Puella quaedam acatholica, domicilium habens in paroe­
cia/h, nubere cupiebat cuidam viro catholico domicilium habenti in paroe­
cia L. eiusdem archidioeceseos.
At vero, ante nuptias, praefata puella, recreationis causa, se contulit in
aliam paroeciam praefatae archidioeceseos, nomine S, ubi commorata est
unum mensem, et ubi interim a respective) parocho baptizata ac in sinum
Ecclesiae catholicae recepta est. 1 amvero post hunc in Ecclesiam catholicam
ingressum ibidem nonnisi minorem mensis partem remansit: deinde domum
rediit, ubi morata est tres hebdomadas; quibus elapsis, iterum in eumdem
locum .9. migravit, ubi statim die 28 aprilis 1915 matrimonium contraxit
coram praedicto eiusdem loci parocho, idque sine consensu, seu licentia
rectoris paroeciae B.
Quare iste putans se esse proprium puellae parochum casum submisit
iudicio Tribunalis matrimonialis ab Ordinario permanenter instituti. Quod
Tribunal, tribus indicibus constans, in scripta sua ad Ordinarium relatione
litem ita dirimendam existimavit: Censemus ciusmodi casus solutionem ex
responsionibus oriri tribus sequentibus quaestionibus:
1. Utmm Ordinarius rectori paroeciae 5. facultatem fecerit rite matri­
monio adstandi.
2. Utrum menstrua commoratio sponsae, quatenus ad religionem catho­
licam conversae, in paroecia 5. necessaria habita fuerit, ut enunciatus paro­
chus licite matrimonio adstaret.
3. Utmm ipse insta ex causa eidem matrimonio adstiterit.
lamvero ad primam quaestionem quod attinet, si Ordinarius, ius suum
legitime exercens, rectori paroeciae S. permisit ut enunciate matrimonio
rite adesset, causa finita est. At ex sponsi litteris contrarium arguitur.
Secundam quod spectat quaestionem, opinamur iuxta Decretum .Ve
/emere1 respiciens, ut videtur, solummodo eos qui more catholicorum bapti­
smum receperunt, menstruam commorationem ex parte sponsae, uti catho­
licae. necessariam fuisse in casu.
Ipse paroeciae 5. rector fatetur sponsam haud commoratam fuisse uti
catholicam integro mense in paroecia S.
Circa tertiam quaestionem, sponsi litteris innixi, iustam defuisse cau­
sam arbitramur. Adducta enim ratio, personalis scilicet amicitia et politica,
haud sufficiens esset, iuxta novam de matrimonio latam legem, si menstrua
sponsae commoratio uti catholicae nondum expicta fuisset.
Ob allatas rationes putamus rectorem paroeciae S., eidem matrimonio
adstando, illicite egisse ».
Hucusque Tribunal: cui Ordinarius, die 26 iulii 1915, ita respondit:
Nullam rectori paroeciae <$. facultatem detuli. Verum a sententia Tribu1 Acu S. Sedis, vol. XL, p. 525-530.

ιοο

Curia Romana

- nalis dissentire coactus sum quoad menstruam commorationem sponsat
uti catholicae. Equidem verba uti catholica conditionem declarant qui
< hami in textu legis includitur, neque a legislatore fuisse additam instar
• authenticae interpretationis novimus ».
At vero parochus loci B., putans - uti ipse exponit - hanc Ordinarii
decisionem non esse consentaneam Decreto A> temere, per supplicem
libellum die 30 septembris 1915 casum, de consensu ipsius Archiepiscopi,
ad H. S. Congregationem detulit.

Animadversiones. - 1. Casus expositus non spectat matrimonii validita­
tem; siquidem celebratum fuit a rectore paroeciae S. in proprio territorio,
hinc coram parocho loci (l)ecr. Ve temere, art. III), proinde agitur tantum­
modo de eiusdem matrimonii liceitate.
2. lix expositis in casu defuit licentia Ordinarii, vel parochi proprii
alterutrius contrahentis; neque gravis intercessit necessitas, quae ah c.
excusaret (Decr. Ne temere, art. V, § 3), etenim uti talis haberi nequit
personalis et politica amicitia, de qua agitur in casu. Ergo tuta ratio liceitati
in praesenti desumenda est ex menstrua commoratione sponsae in paroecia S.
3. Menstrua commoratio sponsae in paroecia S. computanda ne est a
die eius conversionis ad fidem catholicam, an vero ab eiusdem in paroeciam
ingressu? Liquido patet sufficere, ad liceitatem, factum mere externum com­
morationis, praescindendo a facto conversionis sponsae in fidem catholicam
Porro voluntas legislatoris ex verbis legis petenda est iuxta illud effatum:
Legislator quod voluit expressit. At in Dccr. Al· temere requiritur tantummodo
menstrua commoratio alterutrius contrahentis, quin ullus sermo habeatur
de eommdem religione. Ergo solum factum materiale commorationis a
liceitatem exigitur (servatis ceteris de iure servandis). Et hoc plene respondet
fini legis, qui erat proponere facium mere externum ct omnibus patens ad
praecavendas incertitudines et pericula illiceitatis.
4. Verum in actu celebrationis matrimonii deluit haec menstrua sponsu·
commoratio, id quod reddit illicitam celebrationem connubii in paroeciaS.
Etenim illa verba Decreti: constito... de menstrua commoratione non ita
sunt intelligenda ut sufficiat quaelibet menstrua commoratio quondam liabit..
Tunc enim nupturientes haberent parochum proprium pro licita celebratior
matrimonii ubicumque per mensem commorati fuissent quocumque vita
tempore, quo nihil est magis alienum a mente legislatoris et a sensu Decreti
.Ve temere, in quo quasi-domicilio substituta fuit menstrua commoratio, ut
praeciderentur difficultates quae pro quasi-domicilio oriebantur ex necessi­
tate investigandi animum permanendi in loco per maiorem anni partem
Sed praedicta verba: constito.... de menstrua commoratione alterutrius contra­
hentis, cx contextu sermonis et fine legislatoris sumi debent eo sensu ut
menstrua commoratio, moralitcr continua, sit aliquid minimum sufficiens ad
licitam parochi loci adsistenti.un. At cuique patet interruptionem trium heb­
domadarum esse interruptionem notabilem,quae destruit continuitatem momleni prioris m< nstruac commorationis sponsae in paroecia S. Ergo sponsa,
quamvis per mensem commorata fuerit in praedicta paroecia, tamen per

.S'. C. de Sacramentis

ιοί

factum sui reditus ad proprium domicilium, ct commorationis ibidem spatio
trium hebomadarum, non poterat licite matrimonium illico celebrare in
paroecia Λ’.. sed debebat, aut explere novam menstruam commorationem,
aut expetere licentiam parochi proprii vel Ordinarii loci.
Enti ac Rthi Patres huius S. Congregationis, omnibus mature perpensis,
in plenario conventu habito dic 28 ianuarii nuper elapsi, proposito dubio:
An rector paroeciae S. illicite adstiterit matrimonia in casu respondendum ccnsucnint: Rectorem paroeciae S. illicite adstitisse matrimonio in casu ob amissam
n sponsa, per discessum trium hebdomadarum, menstruam commorationem.
[Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 64-66].

2114.
S. C. de Sacramentis, 31 ian. 1916.
Quum in nonnullis regionibus, Parochi a civili lege graviter prohibean­
tur quominus matrimonio assistant, nisi praemisso civili connubio, quod
non semper praemitti potest, ct tamen ad mala praecavenda et pro bono
animarum matrimonium celebrari expediat; quidam horum locorum Anti­
stites a Sacra Congregatione de Disciplina Sacramentorum efflagitarunt:
An et quomodo his in adiunctis providendum sit >·.
Eadem Sacra Congregatio, in plenario Conventu habito die 28 curr.
ianuarii, re mature perpensa, respondendum censuit: ■ Recurratur in singulis
casibus, excepto casu periculi mortis, in quo quilibet sacerdos dispensare
valeat etiam ab impedimento clandestinitatis, permittendo ut in relatis
adiunctis matrimonium cum solis testibus valide et licite contrahatur '.
Expositam vero Emorum Patrum declarationem Ssinus Drius noster
Benedictus PP. XV, in audientia concessa dic 30 eiusdem mensis infrascripto
huius Sacrae Congregationis Secretario, ratam habere ct confirmare digna­
tus est, ac publici iuris fieri mandavit.
[Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 36, 37],

2115.
S. C. de Sacramentis, 25 febr. iQtO.
Species facti. Mulier P. N. matrimonium die 9 iulii 1879 contraxit cum
T. R. Maxima concordia viguit intci sponsos, qui, postquam in duobus
locis cuiusdam amplae regionis Amcricae commorati sunt, se contulerunt
W. in eadem regione, ubi vir T. R. in ferreis fodinis, ut faber ferrarius,
rldictus fuit. Anno iSgo mulieri, quae tunc oppidum M. petierat ad suos
parentes invisendos, pluries vir cius scripsit, addito etiam consilio ut ali­
quantilli illic remaneret, donec videlicet ipsorum filioli ad Sacram Synaxim
primitus suscipiendam parati essent; locus enim W., in quo residebant,
templo carebat. In postrema epistola vir uxori nuntiavit se quoque esse
proxime migraturam in locum R., ut suos propinquos inviseret; verum in

102

Curia Romana

hunc locum - testibus iisdem propinquis - nunquam pervenit. Inuno ex eo
tempore (anno 1890) neque testes, neque uxor quidquam de viro audive­
rant, etsi plurima in ipso perquirendo opera consumpta fuerit.
Cum autem mulieri, de vita mariti iam desperanti, nova interim occa­
sio nubendi se obtulisset, supplicem libellum Ordinario ipsa porrexit ad
facultatem impetrandam secundas nuptias ineundi causa. Episcopus rem
exposuit huic S. Congregationi, quae eidem rescripsit: « Ordinarius procedere
non dedignetur ad normam Instructionis S. Officii Matrimonii vinculo
anno 1868 . 1 Verum, expletis investigationibus, cum Ordinarius iudicium
ferre non auderet, acta processus ad hanc S. Congregationem misit.
Argumenta. In casu exposito desunt utique probationes directae,siqui­
dem nemo comparait qui de viri morte tamquam testis vel ocularis vel auri­
cularis testimonium proferre potuerit. Verum talia concurrunt adiuncta ct
circumstantiae, quae, simul collecta, maximam probabilitatem seu moralem
certitudinem exhibent praesumptae mortis. Et
t) ipse disparuit anno 1890, scilicet a vigintiquinque et amplius annis,
quin vel minimum de ipso resciri potuerit, etsi uxor et propinqui et SocicuFodinae Ferrariae, cui ille tamquam opifex addictus erat, nihil intentatum
reliquerint ad cum reperiendum.
2) Rationabiliter praesumi nequit virum voluisse familiam deserere.
Ipse enim uxorem, liberos ct parentes continuo prosequebatur amore. Fe­
lices sic deposuit mulier in processu ecclesiastico sub iuramenti vinculo
in nostro matrimonio vivebamus. Deus tres filios nobis elargitus est, quos
maritus meus maxime diligebat ». Huius dilectionis signa indubia habentur
in epistolis ab eo uxori conscriptis, in quarum postrema ipse nuntium
dabat proximi sui itineris in locum R. ad suos parentes invisendos. lamvcro
in praefatum locum R. testibus iisdem propinquis - nunquam pervenit,
neque de viro deinceps quidquam auditurfi est. Ad excludendam insuper
hypothesim desertionis familiae, maxime confert factum, in actis relatum,
quod scilicet vir, minime dives, domum suam in loco W. deseruit supellect ilibus instructam, quin inde secum quidquam abduxerit. 1 loc satis aperte
manifestat eiusdem voluntatem eo redeundi cum uxore et filiis.
3) Animadverti insuper debent pericula quae in illis Americae regionibus
viro impendebant, dum iter peragebat. Ex actis enim processus apparet ad
petendum locum R., in quo viri parentes exstabant, ipsum transfretare de­
buisse magnum lacum. Nil ergo mirum si praedictus faber ferrarius, affe­
ctus in brachio aliqua infirmitate, deditus vino et liquorum potionibus, uti
testes referant, in ipso itinere aliquo infortunio perierit.
4) Nec defuerunt in illis regionibus tum privatae tum publicae inquisi­
tiones ad ipsum inveniendum, quae nullum sortitae sunt effectum. In ipsis
diam regestis carcerum requisitum est eius nomen et cognomen, sed incas­
sum. Unde
5) communis exorta est persuasio in iis locis fabram ferrarium diem
supremum obiisse causa alicuius infortunii, quin familiae quidquam pate1 Ci. N. 1002.

H

.S’. C. de Sacramentis

103

faccrc potuerit, Et revera ex adiunctis nulla alia causa tam diuturnae ipsius
absentiae rationabiliter assignari potest.
6) Rmus Ordinarius acta processus remittens ct amplum reddens testi­
monium de honestate ct voracitate mulieris, suam profert favorabilem opi­
nionem super praesumptam viri mortem.
Emi ac Rmi Patres huius S Congregationis, in generali conventu habito
die 25 februarii nuper elapsi, omnibus mature perpensis, proposito dubio:
An oratrici P. .V. permitti possit transitus ad alias nuptias in casu, responden­
dum censuerunt: affirmative.
[Acta Ap. Sedis, vol. VIII, p. 151-153].

2116.

S. C. de Sacramentis, 17 nov. 1916.
Remus Ordinarius S... haec retulit huic Sacrae Congregationi:
Ad tribunal ecclesiasticum huius Dioeceseos inductus est quidam casus
circa validitatem matrimonii, quae validitas dependet a validitate baptisma­
tis. lamvcro baptisma ita collatum fuit. Aderat piscina: ministellus acatholicus protulit verba ego te baptizo consona ritui Ecclesiae; at ipse non
infudit aquam, nec sponsam submersit; sed, prolatis verbis, ipsa sponsa
descendit in piscinam et percurrens aquam, ipsa se submersit ».
Hinc petiit ut S. Congregatio respondere dignaretur: An validum dici
possit baptisma in casu.
Adnotanda -1. Nulla difficultas in hac re oriri potest ex parte ministri,
quatenus sectae acatholicae addicti. Non enim agitur de licita, sed de valida
tantummodo collatione sacramenti.
II. Uti certum hic praesupponitur ministellum acatholicum protulisse
integram formam: Ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti
Id satis aperte innuitur ex relatione ipsius Ordinarii, affirmantis ministellum
protulisse verba: ego te baptizo conson i ritui Ecclesiae. lamvcro ritus Eccle­
siae tum latinac, tum graccae praescribit, uti formam substantialem bapti­
smatis, formulam praedictam cum invocatione trium Personarum Ssmae
Trinitatis, quae tradita fuit directe a Christo Domino; ita ut si minister
protulisset tantummodo verba: ego te baptizo, baptisma esset certo invalidum.
III. Casus, prout exponitur, manifestat, post prolationem formae eve­
nisse applicationem materiae: prolatis verbis, ipsa sponsa se submersit. Com­
munis doctrina est ad validitatem baptismatis non requiri unionem physi­
cam materiae et formae, sed satis esse unionem moralem, quae habetur tum
n fiat ablutio immediate antequam forma absolvatur, tum si fiat immediate
post. Haec unio moralis videtur exstitisse in casu exposito, quia innuitur
immediata successio inter prolationem verborum et descensum mulieris in
piscinam. Proinde ex hoc capite non apparet ratio invaliditatis baptismatis.
IV. Sed potior et ineluctabilis difficultas contra validitatem baptismatis
in casu exurgit ex applicatione materiae, quae miniine facta fuit a ministro.

104

Curia Romana

Doctrina catholica certissime tenet ab uno eodemque ministro poni
debere materiam simulque formam baptismatis proferri; secus enim forma
ego te baptizo, ego te abluo falsitatc laboraret. S. Thomas (Summa Tlteol..
Ill p., q. 67, a. 6 ad 3) ait: · dicendum quod integritas baptismi consistit
in forma verborum et in usu materiae; et ideo neque ille qui tantum verba
profert, baptizat, neque ille qui immergit. Et ideo, si unus verba proferat
et alius immergat, nulla forma verborum poterit esse conveniens .
Rituale Romanum (tit. 2, cap. 1, n. 10), paucis perstringens doctrinam
catholicam circa praedictam unionem faciendam ab uno eodemquc subiecto,
praescribit: idem sit aquam adhibens et verba pronuntians.
At in casu exposito nulla ratione innuitur ministellum aliquid externe
peregisse ad applicandam aliquo modo materiam subiecto, immo contrarium
exprimitur. Dicitur enim: ipse (ministellus) non infudit aquam, nec sponsam
submersit, sed, prolatis verbis, ipsa sponsa descendit in piscinam, ct percurrent
aquam, ipsa se submersit. Patet igitur baptisma ex hoc capite invalidum cen­
seri debere.
Emi ac Rrhi Patres huius S. Congregationis, omnibus mature perpensis,
in plenario conventu habito die 17 novembris 1916, proposito dubio: Jn
validum dici possit baptisma in casu, respondendum censuerunt: Prout propo­
nitur, negative.
JActa Ap. Sedis, vol. VIII, p. 478-480].

2117.
S. C. de Sacramentis, 19 ian. 1917·
In dioecesi N., mulier M. P., septemdecim annos agens, et F. G. eius­
dem fere aetatis, legitimum matrimonium viginti sex abhinc annis contra­
xerunt.
Verum idem vir, depravatis moribus cum esset, relicta uxore, aliam
petiit civitatem, ibique, turpem degens vitam, sua bona, publico adhibito
notario, abalienavit.
Exeunte autem anno 1895 voluntariae ipse militiae sesc addixit, maritimumque iter, Cubanam insidam petiturus, arripuit. Exinde, die scilicet
19 februarii anni 1896, ex urbe Cubana N. ad suos consobrinos epistolam
misit, confirmans se in eadem insula commorari tamquam voluntarium mili­
tem, nullamquc antea sui notitiam dedisse, utpote qui gravi pulmonario
morbo, quem vulgo polmonite vocant, correptus. In praefata insuper epistola
multis quidem se in eodem loco calamitatibus fuisse obnoxium retulit, necnon plura vitae discrimina infirmitatesque subiisse, bellique etiam tunc
pericula ibi ingruisse. Eapropter huiusmodi asperrimae vitae pertaesus,
uxoris suorumque ardenti desiderio actus, promisit se, ubi primum in pa­
triam. favente Deo, esset rediturus ad bonam frugem fore reversurum;
itemque sua cum uxore coniugalem vitam feliciter redintegrare manifestarii
Verum ex eo tempore, viginti scilicet atque uno abhinc annis, licet pium
peractae fuerint investigationes, nullus amplius de eo nuncius allatus est.

5. C. tie Sacramentis

iOS

Cum itaque mulier, quae suum virum morte abreptum putat, ad novas
nuptias convolare exoptet, Rmus Ordinarius N. eam unumque testem sub
luramento excussit, et nonnulla documenta ex investigationibus iamdiu
peractis ad tramitem Instruct. S. Oilicii1 exhiberi curavit. Cum autem circa
praesumptam mortem anceps sit in casu, omnia ad hanc Sacram Congrega­
tionem detulit, suppliccmque libellum mulieris commendavit.
Adnotanda— I. In casu, inspectis processus actis, authentica documenta
quae viri obitum F. G. demonstrent, desiderantur. Adiuncta tamen eiusmodi adsunt ex quibus iure idem obitus praesumi potest. Atque in primis
nobis praesto est diuturnum temporis spatium, videlicet unius et viginti
annorum, ex quo nulla amplius de ipso notitia habita est.
II. Eo vel magis quod idem vir, quamvis vitiis irretitus, mulieri valedi
xcrit, seque voluntariae militiae exeunte anno 1895 addixerit in Cubana
insula dimicandi causa, protinus tamen de malefactis animo angi coepit,
lusamquc suis consanguineis epistolam misit in qua voluntatem patefecit
tum ad bonam frugem revertendi, tum patriam remeandi, ut coniugalem
vitam cum uxore instauraret. Ista sane inter alia in eadem epistola ipse
refert: « Si antea rescivissem quod in his locis fit, quaecumque potius per­
pessus fuissem, quam has regiones petere: multae sunt calamitates quae
tempore belli perferuntur. Hic enim plures occubuisse milites ferunt vomito
vel morbo febhre pialia correptos; istaque regio magnum detrimentum
saluti affert. Vos omnes, praecipue meam uxorem, recordatione prosequor.
Si ipsa vosque omnes, quae patior, perspiceretis, mihi ignosceretis, cunctaque oblivioni daretis. Merito, propter ea quae peregi, poenam persolvo:
hic enim aegra ducitur vita, etiam propter ingentes calores. Si Dominus
sinet eiusmodi votae experimentum finem habere, mens est iterum meae
uxori adhaerere atque laborare, prout hominem decet, ut felicitate una
cum ipsa fruar. Valde ipsius reminiscor, atque cogito quod numquam a
me derelinquenda fuisset, neque me hisce perferendis laboribus subiicere
• debuissem. Quamprimum mihi responsum praebito te, meque de cunctis
e familia ac potissimum de mea uxore certiorem reddite >·.
Post haec nulla ab eo alia epistola fuit conscripta, nec aliquid de ipso
viginti unius annorum spatio rescitum est.
III. Ad roborandam viri mortis praesumptionem, alia accedit ratio
desumpta ex peculiaribus locorum circumstantiis ubi idem mansit. Notum
siquidem est quod maritimum iter peragens, Cubanam petiturus insulam,
pulmonario morbo correptus, pluribus diebus in nosocomio degere coactus
est,antequam in cohortem (regginiento) sibi designatam adseriberetur. Exinde
militiae labores perferre coepit haud firmis viribus. Quin imo, uti ab ipso
viro relatum est, annalesque eiusdem temporis confirmant, lethalis in eadem
insula valde nunc grassabatur morbus, quem febbre gialla appellant, unde
plerique, praesertim ex exteris, eo correpti, vitam amittebant. Quapropter
facile praesumi potest ipsum, sive militari servitio hami idoneum, sive ob

1 Cf. N. 1002.

106

Curia Romana

vires aegritudine vitiisque debilitatas, lurente bello vel contagioso serpente
morbo, diem suum obi isse.
IV. Frustra insuper de eodem viro conquisitum fuisse constat tum ab
ipsius consanguineis, tum ab auctoritate civili, uti vocant, nec non a militari
atque ecclesiastica.
Rumor quidem exortus est percrebuitque, ipsum lue fuisse abreptum
mense iulio anni 1896, at hoc certis argumentis minime comprobari posse
videtur. Nec mirandum, saeviente bello atque enunciate grassante morbo,
de cunctis, qui ob utramque causam occubuere, referri haud potuisse.
Emi ac Rmi Patres in plenario Conventu habito die 19 ianuarii 1917,
omnibus mature perpensis, proposito dubio: An Oratrici M. P. permitti
possit transitus ad alias nuptias in casu, respondendum cen&uemnt: Affirmattrt.
[Acta Ap. Sedis, vol. IX, p. 120-122].

- S. C. CONCILII.

S. C. C., a. 1573.
Cum Concilium Tridentinum inter caetera praecipiat matrimonia esse
contrahenda praesente Parocho, vel alio Sacerdote de ipsius Parocld, sive
Ordinarii licentia,1 quaeritur, quid si contrahentes sint diversurum parochia­
rum, utrius Parochi praesentia requiratur, sponsi ne. an sponsae, an vero utri­
mque, et si unius tantum, an ne etiam alterius Parochi consensus accedere debeat.
Congregatio Concilii eensuit ad validitatem matrimonii sufficere praesentiam
solius Parochi proprii sponsae, quando matrimonium in Parochia sponsae contra­
hitur; similiter sufficere praesentiam solius Parochi sponsi si modo matrimonium
contrahatur in parochia ipsius sponsi.
[Liber 1 Decretorum, p. 125 a tergo].

2119.
S. C. C., Bisinianen., a. 1573.
Prosper Vitalinus Episcopus Bisignancnsis requisitus ab Archiepiscopo
Neapolitano, ut cius nomine in illa Civitate ordinationes habeat, et non solum
ridem subditos, sed aliarum quoque diocesum, si qui forte advenerint, de licentia
sui Ordinarii expostulantes, clericali charactere insignire velit; ipse quidem
cupit illius morem gerere voluntati, sed aliquantulum veretur, an id sibi
luto facere liceat ex c. 10, Sess. XXIII, ac multo etiam ex c. ultimo Scss. VI,
de reform. Quare etc.
Congregatio Concilii censuil licere, si illi qui aliarum dioeccsum erunt, ha­
buerint litteras dimissorias a suis Ordinariis.
[Liber 1 Decretorum, p. 85 a tergo. — Cf. etiam N. 424].

2120,
S. C. C., Ferctrana, a. 1573.
3. An episcopi satisfaciant Concilii praescripto in c. 2, Scss. 21, recipiendo
donationes irrevocabiles ab eis, qui volunt ad sacros ordines promoveri.
Ad j. Congregatio Concilii censuit, posse quem ad sacros ordines promoveri
nd titulum bonorum, quae ei donantur, si tamen Episcopus indicaverit, eum
assumendum pro necessitate, vel commoditate ecclesiarum suarum, donationesque
1 Scm. XXIV, dc rcf. Hiatrint,, c. i.

108

Curia Romana

promovendi vere e! absque ulla fraude, ct in forma valida fiant de tot bonis,
quae promovendo sufficiant ad vitam honeste sustentandam, quaeque deinceps
alienari nullo modo possint, sine licentia Episcopi, donec ille beneficium eccle­
siasticum sufficiens adipiscat, rcl aliunde habeat, unde vivere possit.
[Liber i Decretorum, p. 114 a tergo et 115].

2121.
S. C. C., Mutinen., a. 1573.
Si supplica a VV. SS. Illine da parte di Mons, il Vcscovo di Modeiu
che restino serviti con una semplicc lettera loro dichiararc, an ex verbis
sess. 24, c. XII, Cone. Trid. teneantur Canonici celebrante Episcopo fungi
officio Diaconi et subdiaconi. et questo per un poco di disparere nato traesso
Mons.re Vescovo et Canonici suoi: li quali dando l’Arciprete assistente, ct
doi Canonici chorialmcnte con il Diacono seconde la forma dei Pontificale,
pretendono di non esser tenuti a far il subdiacono.
Congregatio Concilii censuit teneri etiam inservire in munere subdiaconi.
[Liber 1 Decretorum, p. 14 a tergo].

2122.
S. C. C., Mutinen., a. 1573·
Quaeritur, an in ecclesia Mutinensi, quae requirit servitium totius anni,
et in qua nulla est consuetudo, vel privilegium alicuius intermissionis, Canonici
subiaceant poenis ibidem 1 a Cone, statutis, ut priventur dimidia parte fructum
Congregatio Concilii censuit. trium mensium absentiam non concedi Canonica
ex decr. Concilii, sess. 24, c. 12, si constitutionibus ecclesiae servitium totius
anni, absque ulla intermissione requiritur.
[Liber 1 Decretorum, p. 178 a tergo].

2123.
S. C. C., Patavina, a. 1573·
Licet clari Concilium Tridentinum in c. 18, sess. 24, loquatur, nihilo­
minus examinatores Patavini praetendunt ad eos etiam spectare eligere mûgù
idoneum c\ illis, qui fuerunt approbati in examine concursus ad parochiales
vacantes, et non ad episcopum contra clara verba ipsius Concilii. Quare
nomine Ordinari' Patavini DI). VV. Illinis humiliter supplicatur, ut suis
litteris ipsi Vicario Generali, ct examinatoribus explicent, quacnam in casu
supposito fuerit Concilii sententia.
Congregatio Concilii censuit, id ad eos non spectare.

[Liber i Decretorum, p. no a tergo].
* Seas. XXTV, <tr rtf., c.

·

ηβ
4(·Β

.S', C. Concilii

109

2124.
S. C. C., Tudertina, a. 1573.
An relinentes dignitates, Canonicalusquc in cathedral! ecclesia episcopo
Pontificalia obeunti omnes assistere teneantur, vel maior pars suppetat, et
posito, quod nem, an recusantes assistere, mulelar i possint.
Congregatio Concilii censuit, omnes teneri, salvis tamen singulorum legitimis
vacationibus.
[Liber 1 Decretum, p. no a tergo].

2125.
S. C. C., Valentina, a. 1573.
An Parochi ab ecclesiis suis abesse possint per duos menses sine licentia
episcopi, facit quod notat Paris de Puteo in tract. Si nd i catus in c. licentiam,
n. i, vol. 2, tract, fol. 394.
Congregatio Concilii censuit, non posse.
[Liber 1 Decretorum, p. 131].

2126.
S. C. C., VerceHen., a. 1573.
Quaeritur primo de forma procedendi contra Canonicos qui abfuerunt
ab ecclesia ultra tres menses, prout c. 12, sess. 24, vers. Praeterea Cone.
Tridentini, videlicet, an eiusmodi contumaces, et absentes sint prius monendi
nd residendum, antequam puniantur, sicut moneri mandat idem Concilium
Tridentinum omnes curatos non residentes, iuxta c. I, vers, quod si per
edictum, sess. 23.
Congregatio Concilii censuit, non esse citandos, aut monendos ad residendum,
sed si ultra 1res menses abfuerint, tunc citandos ad alligandum, quare non debeant
privari, secundum doctrinam Concilii, sess. 24, c. 12.
[Liber 1 Decretorum, p. 190 a tergo].

2127.
S. C. C., Narnien., 6 apr. 1574. 1
Rmc Domine. Cum de libello his litteris adiuncto actum esset in Sacra
Cardinalium Tridentini Concilii interpretum Congregatione, et propterca
auditum, ac diligenter perpensum quidquid Narniensis Communitatis, et
Rectorum Hospitalis Sanctissimae Trinitatis nomine exponebatur: Congre­
1 Episcopo Narniensi.

JIO

Curia Romana

gatio censuit, posse Amplitudinem tuam visitare ipsum Hospitale, et visitando
statuere ea, quae ad rectam eius administrationem pertinent. Et si quid erit,
quod abs te minus juste statutum contendant Rectores Hospitalis, ab eadem
Congregatione utraque parte audita cognoscendum postea, et quod ius postulabit,
decernendum esse. Deus Amplitudini tuae bonam valetudinem, et omnia /mista
concedat.1

[Liber Litterarum 1573-76, p. 44].

2128.
S. C. C., Cremonen., 15 maii 1574· 2
Ulme et Revtne Dfie Illustrissimi Cardinales Sacri Concilii Tridendni
interpretes, consideratis primum scripturis iis, quae adiunctae his literis
mittuntur, dein auditis saepius tuis, ct Praepositi Sanctae Agathae Advocatis,
demum tota re accurato studio perpensa, censuenint, Amplitudinem tuam
posse visitare illam ecclesiam Sanctae Agathae ex decretis Coitcil., sess. 6,
c. 4 ct sess. 25, c. 6, non obstantibus etiam privilegiis ex fundatione compe­
tentibus, et consuetudine immemorabili, quatenus de cis appareret. Posse
item Amplitudinem tuam prohibere Praeposito ipsius ecclesiae Sanctae
Agathae, ne causas criminales cognoscat, cum hac episcopali tantum examini
ct iurisdictioni relictae sint a Cone., sess. 24, c. 20. Posse quoque cogere
Praepositum ad accedendum in Synodum dioccesanam ex decreto Concilii,
sess. 24, c. 2, nisi tamen Praepositus intra tres menses probaverit sc esse
in quasi possessione immemorabili cognoscendi ipsas causas criminales, et
tum accedendi ad Synodum, qua probatione facta iidem Cardinales amplius
deliberabunt. Deus Amplitudini tuae perpetuum gratiae suae praesidium,
atque incrementum largiatur.
[Liber Litterarum 1573-76, p. 45 a tergo ct 46].

2129.
S. C. C., Mutinen., a. 1575.
In sess. 24, c. XI1, praeterea obtinentibus, quaeritur, an in ecclesia Muti­
nensi, quae requirit servitium lotius anni, ct in qua nulla est consuetudo, w/
/>/< ilegium alicuius intermissionis, subiaceant poenis ibidem a Concilio statutis,

ut priventur dimidia parte fructuum Canonici.

rW

Congregatio Concilii censuit, trium mensium absentiam non concedi Canonicis
ex decreto Concilii, sess. 24, c. XII, si constitutionibus ecclesiae servitium totius
anni absque ulla intermissione requiritur.
® ’

[Liber 2 Decretorum, p. 128 a tergo].

1 Cf. N. 2937. 3151· 3’54·
* Episcopo Cremonensi.

‘"MU

S. C. Concilii

2130.

S. C. C., Ravennatem, a. 1577.
Il Vicario di Ravenna desidera d’essere chiarito de gli inirascritti dubii,
perô supplica V. S. I Ilina, che si degni proporli ne la Congregatione del
Sacro Concilio per haverne da essa la risolutione.
Cum Concilium sess. 23, c. 1 voluerit Parochos non residentes non facere
fructus suos pro rata temporis absentiae, eosque fructus fabricae ecclesiarum,
aut pauperibus loci erogari, quid agendum de huiusmodi fructibus, si nec
fabrica ecck siae parochialis egeat, nec pauperes intra eius limites reperiantur, et tin ordinarius fructus ipsos eius arbitrio in alios pios usus erogare possit.
Congregatio Concilii censuit ordinarium debere applicare fabricae ecclesiae
parrochialis, quae licet nunc non egeat, potest tamen in dies indigere saltem
quoad ornamenta.
Item cum iam decretum sit, Parochum teneri residere in aedibus paro­
chialis ecclesiae, seu intra limites parochiae, an ad restitutionem dictorum
fructuum teneatur ille Parochus, qui nunquam sic resedit, licet eidem ecclesiae
parochiali in divinis deservierit.
Congregatio Concilii censuit non teneri, sed cogendum esse in posterum resi­
dere in domo ecclesiae, vel si ecclesia eam non habet, in alia propinquiore intra
limites Parochiae.
[Liber 2 Decretorum, p. no a tergo et tu].

,
I
I

'

I

I

I

2131.
S. C. C., Abulen., a 1581.
An Dignitates, Canonici, Portionarii, Cantores, aut alii officiales possint
abesse a semilio ecclesiae sine licentia Episcopi.
Congregatio Concilii censuit, non requiri licentiam Episcopi, quando Digni­
tates, Canonici aut Portionarii abesse volunt tempore ipsis a Concilio Tridentino
permisso.1 Non tamen omnes simul abesse posse, ne ecclesia suo debito servitio
destituatur. Quota autem pars simul possit abesse, relinqui arbitrio Episcopi,
ct Capituli. De aliis autem, qui non sunt Beneficia! i, et inserviunt in ecclesia,
Concilium nihil disposuisse. Sed generaliter servandum, quod Concilium mandat
circa regimen debitum in divinis officiis Sess, 24, c. 12 in fine.
[Liber 3 Decretorum, p. 78, 79].

1 Sec. XXIV, de rej^ c. 12.

112

Curia Romana

2132.
S. C. C., Caesaraugustana, a. 1581.
In dioecesi Caesaraugustana sunt quamphirima loca, et oppida Religio­
sis Sancti loannis Hierosolimitani, quorum Parochiales ecclesiae a Regulari­
bus dictae religionis Vicariis illarum perpetuis, seu ad nutum amovibihbus
obtinentur: in quarum ecclesiarum visitatione D. Archiepiscopus Cacsaraugustanus dubitat, quomodo se se gerere debeat...
An possit D. Archiepiscopus non admittere, ad curam animarum exercendam
in praedictis ecclesiis Rectores sibi a suis Superioribus Religionis praetentatos.
si alias sibi de eorum bonis moribus et honestate vitae non constiterit.
Congregatio Concilii censuit, non admittendos, nisi examinati et approbati
sint ab ordinario.

[Liber 3 Decretorum, p. 44 a tergo, sq.].

2133.
S. C. C., Cremonen., a. 1581.
VII. Ex decreto Sacri Concilii Tridcntini, c. 18, Scss. 23, de reform
possunt Episcopi unire Seminario clericorum erecto beneficia simplicia
cuiuscunque qualitatis et dignitatis. Quaerit modo Episcopus Cremonensis:
An quaelibet beneficia simplicia, propriam ecclesiam non habentia, sed in alia
ecclesia ex fundatione, seu translatione alias facta, existentia, quocunque
nomine nuncupentur, ab ipsis Episcopis huiusmodi Seminariis uniri possint.
Congregatio Concilii respondit, si beneficia simplicia sint, posse liniri.

[Liber 3 Decretorum, p. 83-85].

2134.

Ji.

S. C. C., Urgellen., a. 1581.
Observatum semper ab episcopis Urgell. et aliis omnibus est, ut quotio
dioecesanam Synodum congregarent, notificarent capitulo, quod eligere duos
Canonicos, qui Synodo huiusmodi intéressent, consuevit; nullacque reperiuntur hactenus laetae Synodales constitutiones sine consensu, aut assensu
praedicti Capituli: quamvis ab hinc mt Itos annos nullae constitutiones, aut
edicta, quae vim constitutionum obtinent, facta ab Episcopo repedantur.
Quaeritur, an praemissis stantibus, constitutiones aut edicta, quae in Synode.·
hbus constitutionibus de cactero fient, de consensu, aut assensu Capituli fieri
debeant, an vero Episcopus per se facere constitutiones, et publicare eas possit
Congregatio Concilii censui t, Episcopum in Synodo dioecesana posse consti­
tutiones facerr absque consensu, ct approbatione cleri; requirendum tamen consi­
lium ( .apituh, licet id non teneatur sequi Episcopus, praeterquam in casibiu
quibusdam a iure expressis.
M

[Liber 3 Decretorum, p. 32].

·Η

S. C. Concilii

113

2135.
S. C. C., Polinianen., mense dec. 1584.
Ulmo ct Rmo Signore. Nel Capitolo di Polignano per consuetudine anti­
quata si osserva, che dovendosi un prête ammetterc à participar nelli frutti,
et distributione cotidiane della Chiesa, debba colui, chc cerca esser ammesso,
fare certo banchetto à tutto il Capitolo e Clero, overo consignare al Capitolo
l'cquivalcnte di quello haverebbe speso, quale almcno arriva a scudi XII,
il che essendo contrario alia dispositione de sacri canoni antiqui, et al sacro
Concilio di Trento, i preti che sperano esser ammessi à detta parte, supplicano V. S. Illriia si degni ordinare conforme al dovere quanto sarà necessario
per estirpationc di detta consuetudine, ct per levare in tutto detto pagamento,
acciô senza difficultà siano ammessi conforme alia dispositione de Canoni,
the 1’havranno a gratia singularissima da V. S. Illma.
Congregatio Concilii respondit huiusmodi consuetudinem vel potius abusum
a Dea. Cone., sess. XXIV, c. XIV censeri sublatum.
[Liber 4 Decretorum, p. 9].

2136.
S. C. C., Aquileien., mensc ian. 1585.
Ulme ct Rriie Dne. Differentia, quae hodie vertitur inter Capitulum ct
Vicarium Patriarchalem, est tantum super eo, quod Capitulum per suos
visitatores interdixit universitatem Faganae, quia non recuperavit bona Ec­
clesiae alienata magna cum temeritate, et quia non acceperat ad curam quon­
dam Vicarium a Capitulo deputatum, et Vicarius non audito Capitulo
sustulit interdictum.
Item super eo, quod cum Capitulum ad clamorem populi conquerentis
de ignorantia removisset quendam presbyterum Pasculum a cura villae
Zucconici, ipse Vicarius impedierit effectum dictae remotionis, et requisitus
de remedio cum debitis protestationibus noluit unquam illud adhibere, ut
patet publica scriptura protestationis, quae exhibetur d. V. I limae n. primo.
Ista occasione Capitulum interposuit appellationem et institit apud
Congregationem Ulmi Cardinalis Alexandrini, ut Vicarius cessaret ab impe­
dimentis huiusmodi, ct quia dictus Vicarius recusavit parere, data fuit
nobis licentia committendi causam in Rota.
Nunc apud illam petimus, vel quod permittat causam committi, ubi
saepius fuit ventilata etiam novissime sub fc. re. Pio IV, de quo tempore
Capitulum reportavit sententiam favorabilem: vel quod magis cupimus, et
huic supremae Congregationi plurimum convenit, scribantur literae ad prae­
fatum Vicarium, ne turbat (!) res iudicatas Capituli.
Et quod ista petitio sit iuridica, exhibentur D. V. Illmae Decreta eius­
dem Congregationis de anno 1569, in quibus cum Rmus D. Patriarcha
decrevisset quoddam praeceptum, in quo volebat prohibere, ne in Ecclesiis
M. v

s

Curia Romana

ι*4

Collegiatae annexis Capitulum admitteret presbyteros sine examine Ordina­
rii, ne ve idem Capitulum immisceret se in cognitione causarum beneficialium: Congregatio censuit verba illa Collégialité vestrae annexis, ct aliud
beneficialium esse delenda, ut patet in decretis, quae in forma autentia
exhibentur sub n. secundo; sed ista gravamina super quibus est ista con­
troversia sunt circa causam beneficialem et circa reiectionem presbyteri
ignari a cura animarum in Ecclesia unita Collegiatae, quod adversarius est
qui facit contra resolutionem Congregationis ct ideo contra illius perturba­
tiones convenit Capitulum deffendi, et ita supplicatur, maxime quia iste
presbyter Pasculus fuit approbatus a Vicario. Ideoque ipse curat illum de!·
fendere, licet Illfno Cardinali Alexandrino scripserit, quod per viam falsitatis obtinuerat illam licentiam, quae exhibetur numero 3; quod si verum
est, multo magis indignus est ut deffendatur, quia per malas artes curant
praefici curae animarum.
Congregatio Concilii censuit Vicarios etiam temporarios non posse in Parochialibus Collegiatae Ecclesiae unitis deputari, nisi praevio examine, et appro­
batione Patriarchae, sive eius Vicarii iuxta c. 7, sess. 7, et constit. PHV,X
et sic deputatos posse ad nutum Capituli, nec non ab ipso quoque Ordinario
amoveri. Observandum tamen est, ut amotio deputatorum non fiat, mst post­
quam a Capitulo loco illorum, qui amoventur, alii nominati fuerint, et ab
Ordinario ut supra approbati; aut donec. Capitulum altos nominaverit, per
ordinarium curae animarum provisum fuerit. Porro in visitationibus illarum
ecclesiarum, in quibus Capitulum habet ius visitandi, servandum esse dtattum c. 3, sess. 24, ut Visitatores a Capitulo deputandi prius a D. Patriarcha
examinentur, eidemque postea visitationis factae infra mensem ratio reddatur.
Et nihilominis licere etiam Patriarchae aut eo impedito eius Visitatori easdem
ecclesias seorsum ab his visitare.
[Liber 4 Decretorum, p. 21 a tergo, sq.].
"*?"

2137.
S. C. C., Concordien., mense ian. 1585.
Ulme et Rihc Pater. In foro episcopali Concordien. dc infrascriptis dubiis
haesitari in praxi contingit, pro quorum resolutione humiliter D. V. Illma
supplicatur.
i. ,'ln hodie Episcopus et Inquisitor possint in foro conscientiae absolveu
pocnitentcs in haeresis crimine. Et videtur prima facie indubitabile, per facul­
tatem cis traditam a concilio Tridcntino, sess. z^.decr. de reform., c. 6. Non
desunt tamen moderni viri gravissimi, qui tenent contrarium, affirmantis
dictam facultatem fuisse sublatam per Summum Pontificem: eo quia casum
huiusmodi in Bulla in cocna Dni sibi reservavit. Hoc sentit eruditissintu?
Navarrus in suo Manuale, c. fin., n 275. Idem tenet Paulus Fusch. Episco­
pus Samen, in suo tract, de visit, et Regim. ecclesiarum, lib. 2, c. 31, n. 5.
1 Cf. N. 119.

“■·

.S’. C. Conditi

115

iuoctis duobus numeris praecedentibus. Simon vero cathol., Instit., tit. 3,
n. 6, sentiens magnam difficultatem negotii, quae oriretur, si talis facultas
a Concilio concessa derogata videretur per bullam memoratam, dubius rema­
net. Quare quaeritur, quid servandum: Concilii dispositio, an talis tacita
rcservatio.
2. Eodem cap. 6 statutum est, quod Episcopis liceat dispensare, ct absol­
vere a quibusvis irregularitatibus ex delicto occulto provenientibus, excepta.
Modo clericus scienter ante legitimam etatem ad sacros ordines etiam presbiteratus se promoveri fecit in susceptisque ordinibus ita a iure suspensus
ministravit, unde incidit in irregularitatem, et poenas dc quibus in Bulla
Pii II contra male promotos emanata.1 Iste quaesivit absolutionem et dispen­
sationem ab Episcopo in foro conscientiae asserens id esse omnibus occul­
tum, quam seu quas praevia salutari poenitentia obtinuit. Quaeritur an
talis absolutio et dispensatio suffragetur huic poenitenti, ut in futurum tuta
conscientia in susceptis ordinibus ministrare valeat, absque alia dispensatione
Apostolica, qua sola videntur sanari ordines male suscepti.
Ad i. Congregatio Concilii censuit decreto Cone., sess. 24, c. 6 derogatum
esse in casu haeresis per Bullam in cocna Domini.
Ad 2. Si in clericus pervenit iam ad aetatem legitimam, posse Episcopum
cum illo dispensare tam super suspensione, quam super irregularitate, secus vero
si nec dum pervenit, tunc enim petendam absolutionem a Sede Apostolica.
[Liber 4 Decretorum, p. 16,17].

2138.
S. C. C., Carthaginen., mense inaio 1585.
Ulmi et Rmi Monsignori. L’Abbadcssa et lutte le monache del monasterio
di Santo Antonio della Ciltà di Murcia Cartaginen. Dioc. habito di san Fran­
cesco, humilmentc representano alie SS. VV. Ulme ct Rme qualmente il
Vescovo di Cartagine, sotto cui obedientia stanno, sotto pretesto di una
revocatione di tutte le licenzc altre volte concesse per entrare nelli monasterii
aile donne secolarc, fatta da Nostro Signore alii otto di settembre passato,
ha comandato gencralmente sotto pena di cscomunicationc, che nessuna
persona, tanto huomini come donne, entrasscro in detto monasterio, et che
sotto le medesime pene non siano ricevute da detta Abbadessa in monache,
dei quale comandamento ne seguita gran danno al monasterio, perché li
ministri necessarii, come sono fornaro, Medico, Barbiere, Portatori di grano,
ct altre simile genti necessarie al vitto humano di dette monache non vogliano
entrare in detto monasterio, ne manco il Vescovo li da licenza di poter entrare.
Per tanto dette monache et Abbadessa supplicatio humilmentc alie SS. VV.
Ulme et Rme commandino al Vescovo, che lasci entrare in detto monasterio
li sopradetti officiali, ct altre sorti di gente necessarie al governo della casa
come s’usa in tutti li altri monasterii, atteso che la Bolla di Nostro Signore
' Cf. N. 57.

116

Curia Romana

non commanda che li servitori et serve necessarii et necessarie non entrino
dentro il monasterio, et esse monache pregaranno sempre Nostro Signore
per la félicita et grandezza delle W. SS. lllme.
Congregatio Concilii censuit ex revocatione licentiarum, et ex generali prae­
cepto Episcopi non sequi exclusionem Medicorum, Pistorum, Gerulorum et simiHum personarum quominus in casibus necessariis ingredi valeant monasterium
monialium obtenta tamen licentia ab Episcopo in scriptis, quae omnino requiritur
iuxta decr. Cone., c. 5, § ingredi autem, de reg., sess. XXV, et constitutionem
Gregorii.1
[Liber 4 Decretorum, p. 34 a tergo et 35].

2139.
S. C. C., Elboren., mense maio 1585.
Nclla Diocesi di Evora i Regolari mendicanti et quelli della Compagnia
dei Giesù assolvono da i casi riservati si nolle constitutioni sinodali.comcda
gli altri, che il Vescovo con molta consideratione si riserva auctoritate ordi­
naria, et come delegato Apostolico, particolarmcnte di quelli, che parlano
con le monache. Et cio pretendono di poter fare in virtù dei loro privilegii:
perô si supplica V. S. III.ma per parte dei Vescovo di det ta Città à dichiarm
se questi hanno tale facuit à.
SS.mus 1). .V. e.v sententia Congregationis respondit ex facultatibus per
Maremagnum aliave privilegia Regularibus concessis factam eis non esse potesta­
tem absolvendi in casibus sibi ab Episcopo reservatis.
[Liber 4 Decretorum, p. 94].

2140.
S. C. C., Salernitana, mense iun. 1585.
Ulmi et Rmi Signori. Eranel territorio di Casalnuovo Provincia di Salemo
un’Abbadia, alla quale era sottoposta la chiesa secolare unica, c parrocchiale
di quclla 'l'erra, dove sono ordinariamente X et XII preti et soccessivamente
se ne vanno molti ordinando al titolo di essa; gl’anni passati, fu unita al
monasterio di san Lorenzo della Padula dcU’Ordine di Certosini, et in virtù
di detta unione il Priore di detto Monasterio prétende giurisditionc ordina­
ria spirituale sopra quel luogo. Suppi icano percio le SS. VV. lllme et Rme
il Capitolo et Università di detta 'Terra si degnino dare loro dcchiarationc,
se tl Priore già detto puô visitare li preti e chiesa loro, essendo secolare, cscrcitandovesi cura d'anime, et minis trandovisi sacramenti, senza che vi ci habbia
giurisdittione temporale, (ruero vi manutenghi osservanza regolare, et non soltoposto à Vescovo nessuno, già che sta net termini della diocese di Capacào,ct
di Policastro, o vero ha da fare la visita il Vescovo di Policastro la cui catedrale sta pitt vicina, in vigore dclli decreti dei Concilio Tridentino nclla
» Cf. N. hS.

.IJ1

S. C.

Concilii

sess. 24, nd capitolo 9, della sess. 21, nd cap. 8 et della sess. 25, nd
capitolo il. I’oichc il Priore non ha mai visitato fuor chc gli mesi passati,
quando l’Università si dolse ndla Congregatione sopra Vescovi, che gli
sacramenti et preti di quclla Terra non erano visitati. Le supplicano di
più restino contente dar loro dichiaratione se supposte le cose già dette il
Priore puô riserbarsi Vassolutione delli casi enormi, che il sacro Concilio di
Trento 1 solainente al Sommo Pontefice, et alii Vescovi pare che habbia
riserbata; che Nostro Signore le prosperi, come desiderano.
Ad i. Congregatio censuit ecclesiam seu capitulum, quatenus in nullius Dioe­
cesi existât, visitari posse cum a Priore, si modo ei tamquam ordinario inferiori
legittime huiusmodi visitatio competit, tum etiam ab Episcopo, cuius cathedralis
ecclesia proximior est.
Ad 2. Praelatos saeculares episcopis inferiores, qui habent iurisdictionem
quasi episcopalem in loco, et nulli Dioecesano, nec ipsi nec eorum subditi subsunt,
habere facultatem reservandi sibi casus.
[Liber 4 Decretorum, p. 35 a tergo ct 36].

■

2141.
S. C. C., Gadicen., mense aug. 1585.
lllme et Rme Dfie. Quia per decretum 4, de reformat., Sess. 6 sacri Con­
cilii Tridentini visum fuit sacrae Congregationi quod Episcopi possent
visitare suas ecclesias cathédrales, et eius Capitulates personas, soli et absque
adiunctis a Capitulo deputatis, quod aliter nunquam eis solis licuerat. Hinc
Episcopi abutentes huiusmodi praerogativa, et excedentes terminos et limites
ipsius Decreti, coeperunt praetendere, et adhuc praetendunt posse solos in
visitatione procedere ad punitionem, ct impositionem poenarum.
Verum cum ex dicto decreto 4 tantum eis tribuatur facultas visitandi et
procedendi solis in his, quae concernunt morum correctionem, ct emendatio­
nem, et non puniendi, nec imponendi aliquam poenam, et propterea inter
Capitula et suos Praelatos ortae essent maximae discordiae, et lites super
intelligcntia, et observantia dicti decreti 4. 1 line sacra Congregatio Ulmorum
Cardinalium sacri Concilii Tridentini interpretum informata de huiusmodi
differentiis, ct controversiis declaravit, quod Episcopi possint soli, ct absque
adiunctis a Capitulo deputatis in vim decreti praedicti visitare, et in tali
visitatione in his tantum, quae concernunt monim reformationem fraternam
verbo corrigere et emendare, supplicatur pro parte Decani, et Capituli
ecclesiae Gadicen. ei huiusmodi declarationem concedi, ut Rinus modernus
Episcopus iuxta illius formam in visitatione se gerat, ct tollatur occasio
discordiarum inter ipsum et suum Capitulum.
Congregatio Concilii censuit Episcopum in visitatione Capituli posse solum
crimen aliquod corrigere, ac punire, non tamen poena ordinaria, sed ea, quae
magis emendationem morum respiciat.
[Liber 4 Decretorum, p. 61 a tergo ct 62].
' Sc«. XIV,

de rtj.,

c. 8.

I
I
I
I

I
I

9I
I

I

ixS

Curia Romana

2142.
S. C. C., Panormitana, mense sept. 1585.
i. Il Capitolo ct Canonici di Palermo espongono humilmcnte alie
SS. W. Ulme, che il moderno Arcivescovo, come qucllo che s’è sempre
portato et porta giomalmcnte verso loro in ogni occasione, non da padre,
et pastore come dovrebbe: ma da capital nemico, come per diversi aggravii
rapresentati 1’Illma Congregatione di Vcscovi ha chiaramente conosciuto,
ha ccrcato con ogn’opera, ct industria offendere ct aggravare gl’esponcnti
nella tassa fatta da tre anni in qua, per conto dei Seminario, havendo tassato
la mensa sua, che è di valore di 20 mila scudi in circa et diversi altri bene­
ficii, ct canonicati Regii pingui a ragione della tassa antica, et gl’altri cano­
nical! che sono deboli, ct che di gran lunga non hanno quclla entrata, che
saria necessaria alla condecenza della nobiltà della Città, gl’ha tassati, ct
riscuote la tassa, secondo che modemamente rendono, non havendo riguardo,
che l’entrate siano sopra cose inccrte, le quali vanno tuttavia minuendo,corne
s’è visto da due anni in qua, che sono mancate per meta. Onde detti Canonici
per poter mantener il loro grado, haveriano più bisogno di esser provisti
di qualche beneficio scmplice, conforme alla dispositione del Concilio, che
astretti a pagar tassa cosi eccessiva, ct che fà riscuotcre rigorosamente senza
neanco diffalcarli la perdita dcll’entrate délie duc annatc sudette; sufrplicano
dumpte le SS. VV. III.me, che si degnino ordinare al detto Arcivescovo, che
liberi essi Canonici dalla sudetta tassa, stante la tenuità, et incertezza délie

loro entratc, o al meno che gli tassi conforme al valore, et tassa antica, facendo
loro buono negli pagamenti da venire tutto qucllo, che di più per il passato
ha riscosso.
4. Di più il medesimo Arcivescovo fa aggravio non solamento alii Cano­
nici: ma a tutti i Preti della Città et diocese, perciochè havendo una ct forte
più volte strettamente essaminatili, et concesso loro licenza di poter confessarc, senza limitatione di tempo, quando gli vicn capriccio, gli fachianur
di nuovo all’essaminc et per ogni minima occasione gli prohibisce, che non
debbiano confessare, non obstante, che altre volte siano stati da lui istesso
approbati per tal effetto, che è causa di grande scandalo, et mormoratione
di popoli, et infamia di poveri preti. Sforza anco tanto gli Canonici, quanta
gl'altri preti, che nè per ragione di beneficii, né per altro sono tenuti, con pma
di scomunica latae sententiae, che debbiano ognt volta, che a lui pince andar
ad essaminarsi per conto della confessione, che si vede apertamente che non lo

fa ad altro fine, che per tencrli oppressi, ct farli qualche affronto nell'essamine, ct perciô supplicano per opportuno rimedio, ct dcchiaratione de gli
sodetti particolari.
Ad i. Congregatio Concilii respondit tam mensam Archiepiscopalem, quam
Canonicatus et quaecumque alia Beneficia ad rationem veri valoris pro contribu­
tione ad seminarium esse taxanda.
Ad 4. Non esse iterum examinandos nisi nova caussa superveniente.

[Liber 4 Decretorum, p. 71 a tergo, sq.].

S. C. Concilii

119

2143.

S. C. C., Faventina, mense oct. 1585.
È nato dubio, se stante il capitolo 1 Causae omnes del sacro Concilio di
Trento, sess. XXIV, le parti in cause spe t tant e al foro ecclesiastico di concordia
ponno lasciare il loro Ordinario in prima instanza, prima che sia passato H
biennio, nel quale tempo non sia terminata per sentenza la loro lite, et se
il legato et suo vicelegato ponno pigliar tal causa, Episcopo non requisito, et eo
négligente. Et quando cio non si possa fare, ne da le parti, come pare a con­
trario sensu potersi argumentare da quel luoco atque omnino: ivi Alioquin post
td spatium, nè dal Legato, come par chiaro nel § Legati quoque, etc., possa
lOrdinario punire le parti, over una dcllc parti, che tentano et hanno tentato
lasciar il loro Ordinario seconde la dottrina dell’Abb. ct altri nel c. 1, n. 3,
ex.de foro competenti, i quali casi sendomi hora occorsi, ho voluto ricorrere
a V. S. Illma ct supplicarla a proporli in cotcsta sacra Congregatione,
quando a lei para bene et tale, che si possano proporre per levar ogni disputa,
chc io m’aquetero ad ogni sua determinatione, pregandola a perdonarmi se
le sono di molestia, che sarà anco per basciarle la mano con ogni humiltà
et pregarle da Nostro Signore ogni maggiorc felicitA. Di Faenza, li XVII
d’Agosto MDLXXXV. Di V. S. Illma ct Rma humilissimo et devotissimo servo.
II Vicario di Faenza.
Ad T. Congregatio Concilii rescripsit: Non posse.
Ad 2. Concilium non impedire, quominus punire possit iuridice partes, quae
contra Decretum Concilii, c. 20, sess. 24, caussam ab eo tentarunt avocare ob
spretam sui ludicis lurisdictionem. Non tamen posse in odium ipsius trahentis
habere ratam sententiam contra eum latam a non suo ludice.
[Liber 4 Decretorum, p. 76 a tergo ct 77].

2144.
S. C. C., Oscen., mense oct. 1585.
Alias Sacra Congregatio ad interpretationem decreti c. 18, sess. 23 censuit Episcopum Oscensem cum consilio deputatorum teneri, tam circa insti­
tutionem, disciplinam ct mores clericorum, quam circa temporalium rerum
administrationcin providere, sufficere tamen quod Episcopus huiusinodi
consilium requirat, eorumque consilio adhibito posse Episcopum statuere et
deliberare, quae pro prudentia sua magis expedire iudicaverit, exactionem
vero, quae fit pro seminario, ad solum Episcopum pertinere.
Dubitatur modo, mortuo Episcopo, et in sede vacante ad quem pertineat
ertetio et administratio dicti seminarii, et videtur quod pertineat ad Capitu­
lum quoniam sede vacate Capitulum fungitur vice Episcopi, tam in spiri' C. 20

120

Curia Romana

tualibus, quam in temporalibus: c. penult, et ult. de supplenda neglig.praelat
lib. 6, c. is cui, de elect., in 6, Rebuff, late in sua prax. tit. de devolut. n. >8
fol. mihi x88.
Congregatio Concilii censuit pertinere ad Capitulum.
[Liber 4 Decretorum, p. 84].

2145.
S. C. C., Civitatem, mense nov. 1585.
Capitulum Collegiatae ecclesiae Civit a ten. habet ab immemorabili tempart
citra perpetuo unitas eius mensae capitulari nonnullas Parochiales Ecclesias.
In quibus a prefato tempore semper deserviri fecit per vicarios temporales ab
ipso Capitulo nominatos, et ad eiusdem nutum amovibiles, habetque in eis ius
visitandi ac plura alia privilegia.
Quae facultas sic ponendi vicarios et illos ad nutum amovendi ultra,
quod eidem de iure communi competit, stante unione perpetua fuit etiam
in specie concessa per particulares Bullas non nullorum summorum Pontifi­
cum habuitque Capitulum super dicto iure usque de anno 1576 tres sententias
Rotales, quae illud canonizarunt, estque a supradicto tempore citra in dicta
possessione sic deputanti, ut per deputationes a 300 annis et ultra successive
factas liquet, de quibus omnibus authentica habemus documenta et plene
super praemissis satisfecimus Ulmis et Rmis DD. Cardinalibus sacrae Congre­
gationis Episcoporum, qui his ac aliis deductis visis praefatum ius Capitulo
nuper praeservarunt.
Et quia circa praedictos Alicarios mensibus praeteritis ortae fuerunt non
nullae difficultates inter Rmum D. Patriarcham, et nostrum Capitulum,ideo
fuit habitus recursus ad istam sacram Congregationem, quae censuit per
infrascripta verba:
' t
|
Congregatio respondit Vicarios etiam temporaneos non posse in parochialibus
Collegiatae Ecclesiae unitis deputari nisi praevio examine et approbatione D. Pa­
triarchae sive eius Vicarii iuxta c. 7, sess. 7, et constitutionem s. mem. Pii Γ.1
Et sic deputatos posse ad nutum Capituli nec non ab ipso quoque Ordinario
amoveri Illud tamen esse observandum, ut deputatorum amotio non fiat nisi
postquam a Capitulo eorum loco, qui amoventur alii nominati fuerunt et ab
Ordinario ut supra approbati. 2
Verum quia iura Capituli non fuerunt tunc deducta cum eo tempore
non adfuisset in Curia aliquis de Capitulo, nec alius de illis informatus, nisi
quidam generalis procurator et post resolutionem praedictam multa orta
fuerunt inconvenientia forsan ob sinistram intelligcntiam dictae resolutionis,
quam ci dat Rmus D. Adversarius: ideo nunc pro eiusdem Capituli parte
recurritur ad Illmam D. V. supplicando pro declaratione dictae resolutionis
circa infrascripta:
1
• Cf N. 119» Cf. N. 2136.

Λ\ C. Concilii

121

i. Dum in ea dicitur, ncc non ab ipso quoque Ordinario posse amoveri,
videtur quod eadem facultas amovendi ipsos Vicarios ad nutum Capituli,
quae Capitulo ex supradictis competit, et ex eadem resolutione sibi praeserva­
tur, fuerit extensa etiam ad ipsum Patriarcham, quod ct si credamus non
fuisse intentionis huius sacrae Congregationis, ex quo Ordinarius non potest
de iure communi amovere ad cius nutum Vicarios etiam temporales in parochialibus unitis alicui mensae seu alteri beneficio, super quo Ordinarius non
habet nisi ordinariam potestatem, cum id solum spectet ad illum, qui est
beneficiatus seu aliter est Dominus illius mensae, quae habet dictas paro­
chiales unitas. Ordinarius potest tantum in illis illud, quod in quolibet
beneficiato de iure communi potest videlicet privare ex causa legitima et a
iureapprobata ac servato ordine judiciario et facto desuper legitimo processu,
non autem ad eius liberam voluntatem, nihilominus, quia Rmus D. Adversa­
rius talem dedit sensum, supplicamus declarari, quod dicta facultas amovendi,
quae in dicta resolutione Ordinario datur, intelligalur non ad ipsius Ordinarii
nutum pro ut Capitulo competit, sed ex causa legitima et a iure approbata,
senatisque desuper legitimis processibus.
2. Dum in ea dicitur quod amotio deputatorum non fiat, nisi postquam
alius Vicarius fuerit appositus, aut donec Capitulum nominaverit, per Ordinarium animarum curae fuerit provisum, cadet difficultas super qua etiam
necessaria est declaratio.
Praesupponendum enim est quod ab antiquissimo tempore citra semper
obsonatum extitit, quod occurrente casu amotionis alicuius ex istis Vicariis,
ut quia Capitulum illum amovebat, vel ille moriebatur aut resignabat, seu
ex aliqua alia causa a servitio vicariae desistebat, Capitulum statim, habita
notitia, mittebat aliquem idoneum presbiterum de gremio suae collegiatae
Ecclesiae, qui in vicaria vacante deserviebat, quoad usque a Capitulo de
Vicario provideretur, qui modus valde proficuus, animabus loci existit, estque ex illo multum statui Parochialis consultum, quia cum istae parochiales
sint membra et immediate subiectae Capitulo, statim in aliquo ex dictis
casibus occurrente Parochiani non recurrunt ad Ordinarium, sed ad ipsum
Capitulum, sub cuius immediata protectione vivunt, ob idque Capitulum
consuerit ut dixi tam celeri remedio animarum curae providere.
Verum praefatae resolutionis occasione Rmus D. Adversarius praetendit
id dc cetero a Capitulo aliter fieri non posse; sed quod interim ad ipsum
solum spectet dictis parochialibus providere, et quod et si certo credamus
Congregationem non ita sensisse, nihilominus talem sensum ipse dedit, ex
quo plura inconvenientia ac scandala orta fuerunt, ct in futurum oriri possent,
nisi ei occurratur.
Talem igitur fuisse Congregationis intellectum credimus, scilicet quod
postquam illius verba solum loquuntur in casum amotionis Vicàrii, non procedat dicta resolutio in casum mortis vel resignationis, quia tunc non est
amotio, sed alio modo vacat vicaria, et mens huius sacrae Congregationis
solum illa fuisse visa est providendi in casum amotionis* ex quo aliquod
ob dictam amotionem detrimentum statui ecclesiae fieri posse videbatur,
verum in casum mortis, vel resignationis observantia Capituli, de qua supra,
jntacta remanet, quod supplicamus declarari.

I
I
I
I
I
I
I
I

I
I
I
I
I

I
I
I
I
I

I
I
I
I
I
I
I
I

Curia Romana

122

Similiter in casu amotionis ac etiam in aliis dictis casibus quatenus reso­
lutio etiam in illis loqueretur, hunc fuisse sensum credimus, scilicet quod
facultas providendi curae animarum in istis parochialibus quae Ordinario ex
dicta resolutione datur interim quod fiat provisio de Vicario, non sit priva­
tiva ad Capitulum, et sic quod Capitulo fuerit ablata illa facultas celeris
provisionis, de qua supra, sed imo facultas quae in dicta resolutione Ordina­
rio datur, intclligitur in subsidium v. g. in eventum quod Capitulum statim
animamm curae non provideat, possit Ordinarius illi parochiali sic Vicario
carenti providere, donec de Vicario provideatur.
Hic enim sensus et iuri et rationi convenit, quia cum ista sint Beneficia
perpetuo unita, Mensacque capitularis Capitulum est Dominus, et proptcrca
ad ipsum spectat providere in eis necessaria, nec debet se Ordinarius inter­
mittere, quousque non videt quod Capitulum exerceat eius officium, et sicut
ad Capitulum spectat ius apponendi Vicarios, quod est plus, certe etiam
debet sibi licere providere eisdem Parochialibus per modum provisionis, ut
supra dixi, quod est minus.
Ultra quod si id impeditur, maximum resultabit ecclesiae detrimentum,
praesertim quia Dioecesani, ut dixi, immediate recurrunt ad Capitulum,uti
immediatum Dominum, unde si postea Capitulum debebit advocare Ordina­
rium, qui in loco distanti a loco Civitatis residet, antequam omnia praemissa
fiant, multum tempus erit necessarium, et ita interim Parochia remanebit sine
servitio, nec poterit Capitulum sua celeri provisione dicto detrimento occur­
rere.
Quare supplicatur declarari Capitulum posse, donec de alio Vicano provi­
detur, Parochiali Vicario carenti providere animarum curae dictae Parochialis,
donec de Vicario eidem providetur, quod si Capitulum non fecerit, possit Ordi­
narius dictae curae providere interim quod fiat provisio de Vicario.
Congregatio Concilii respondit: ad I. Non posse Vicarios ad nutum Capituli
deputatos in ecclesiis, de quibus agitur, amoveri ab Ordinario, nisi ex causa
legitima atque probata, propter quam etiam si perpetui essent, possent privari.
Ad 2. Ex c. 18, sess. 24 in casibus repentinis posse Capitulum per modum
provisionis deputare ex gremio suae ecclesiae aliquem presbiterum idoneum, qui
in Vicaria vacante tantisper deserviat, donec Patriarcha quamprimum de vaca­
tione factus fuerit certior a Capitulo.
[Liber 4 Decretorum, p. 88, 89].

2146.
S. C. C., Lucen., mense nov. 1585.
Reverendo in Christo P. Prior. Desidero saper se si puô dar'uno Confesor
a una Monacha particolar per una volta tanto.
Hovero dandone uno che le ascolti tutte per una volta, corne vole il sacro
Concilio di Trento.1
1 Sess. XXV. de regularibui, c. to.

sr

■S'. C. Concilii

I23

Et se a questo alatne non si volesse confessor'con dir' io non voglio far'altra
mutacwne, come si puô intender questo fatto se si puô far' senza scrupolo o
pregsudicio.
Congregatio Concilii censuit extra ordinarium confessorem offerendum non
alicui Moniali singulariter, sed omnibus Monialibus universe ut omnium confes­
siones audire debeat. In arbitrio tamen cuiusque Monialis esse an confessori extra
ordinario velit confiteri.
[Liber 4 Decretorum, p. 90].
■•-.I1

2147.
S. C. C., Seguntina, mense nov. 1585.
Pro tempore obtinentes canonicatum penitentiarem Ecclesiae Seguntin.
tam a prima sua creatione quam postquam fuerunt in vim decretorum sacri
Concilii Tridentini1 pro penitentiaro applicati, qui ante modernum cano­
nicum penitentiarium deservierunt quatuor alii Canonici penitentiarii, omnes
quiete et pacifice gavisi fuerunt gratia absentiae sive recreationis.
Diebus preteritis Decanus et Capitulum dictae ecclesiae circa dictam
gratiam fecerant diversa decreta, quando quod ipsi illi concedebant gratiam
praedictam, sine praeiudicio iurium suorum ad petendum super praemissis
declarationem ab hac sacra Congregatione, quando quod gaudeat dictis
quatuor mensibus gratiae, dum tamen non sit de tempore Quadragessimae,
quando et novissime quod non debeat gaudere huiusmodi gratia. Doctor
Edasquez modernus Canonicus penitenliarius supplicat humiliter huic sacrae
Congregationi declarari dictum pro tempore Canonicum penitentiarium posse
gaudere gratia absentiae, sicut alii Canonici ecclesiae praedictae, et sicut dicti
cius praedecessores ea gavissi fuerunt.
Congregatio Concilii censuit non posse cogi, sed abesse non debere eo tempore
quo frequentius poenitentes accedunt, ct diebus festis solemnibus, veluti tempore
ieiunii Quatuor temporum, Quadragesimae, Adventus, Resurrectionis, Ascen­
sionis, Pentecostes, Corporis Christi, Assumptionis R. Mariae, Omnium San­
ctorum, Nativitatis Domini.
[Liber 4 Decretorum, p. 87].

2148.
S. C. C., Hispalen., mense dec. 1585.
II Canonico penitentiario della Chiesa Gadiccn. per non poter habitar
in quella città senza manifesto pericolo della vita sua, secondo il parer d’i
medici, ct percio non potendo far la residenza come si deve, vorrebbe far
resignationc di detto suo Canonicato in favore del Dottore Bemardo Ncgrone
clerico Hispalcn., familiare del Ulmo Cardinale Dezza, nel quale concorrono
1 Sew. XXIV, de ref.t c. 8.

I24

Curia Romana

tutte le qualità requisite per detto Canonicato, eccctto l’età, chc non arriva
a quaranta anni, et perô si supplica V. S. Illma si degni far gratia al detto
Dottore Negrone, che li sia data una fede di qucllo, che la sacra Congregazione del santo Concilio in simii caso ha dechiarato, il cheriputarà per favor
singolarissimo di V. S. Illma, quam Deus, etc.
Congregatio Concilii censuit defectum aetatis 40 annorum a Concilio requi­
sitae non obstare, ubi alias aptior pro loci qualitate non reperitur.
[Liber 4 Decretorum, p. 95 a tergo].

2149.
S. C. C., Virodunen., mense dec. 1585.
Il Capitolo Virduncn. prétende, che il Vescovo, in sua assentia il suo
Vicario, non possono fare predicare, manco far sonar la predica nel Domo,
congrcgar Synodo ct ivi chiamar le chiese per far’orationi, processioni ct
altre buone opere senza il suo espresso consenso. Perô il Cardinale di Vandemont moderno Vescovo supplica le SS. VV. Ulme restino servite dichiarare sopra di ciô quello che ne sentino, et usarci il remedio conveniente,
come più parera alie SS. loro Ulme per togliere ogni occasione di contra­
ste, che del tutto si receverà favore singolare, et particolarmente detto.
Congregatio Concilii censuit Episcopum ilemque eius vicarium ea omnia
posse, nec requiri Capituli consensum.
[Liber 4 Decretorum, p. 97 a tergo].

2150.
S. C. C., Bellicon., mense ian. 1586.
Beatissime Pater. Devota creatura vestra loannes Gottifridus Ginodi
Episcopus Bellicen. gregis sibi commissi salubriter dirigendi, et non nullos,
qui in suis ecclesia, civitate ct dioecesi Bellicen. (seminante humani generis
hoste) irrepserunt abusus, dante Deo tollendi causa infrascripta Sanctitati
Vestrae notificanda censuit, ut eadem sibi opportunum salutare remedium
desuper adhibere dignetur.
In primis itaque proponit 1. Cum Ecclesia Bellicen. sub observantia
Divi Augustini regeretur, Prior et Canonici eiusdem ecclesiae de illorum
Canonicatibus et praebendis dum pro tempore vacarunt, in maximum ipsius
Episcopi praejudicium aliquando providere praesumpserunt. Isque abusus
adeo ibi invaluit, ut simul atque ipsi Canonici ad sexagesimum annum acce­
dunt, vel desperatae valetudinis sunt, resignent suos canonicatus ct praeben­
das in manibus dicti Capituli, libere quidem et simpliciter, sed ipsum Capi­
tulum eosdem Canonicatus et praebendas sic in suis manibus resignatos,
nepotibus, vel aliis attinentibus dictorum resignantium conferat, ac ipsos
resignantes in possessione stalli postea relinquat, dictis resignatariis ipsorum
fructuum seu partis illorum perceptionem aut saltem quid aliud in compen­

5. C. Concilii

125

sationem eorundem seu partis illorum clandestine permittentibus. Quae cum
constitutionibus amplius fe. re. Pii IV 1 et Pii V 2 contra confidentias ac
ipsius Pii V,3 S. V. praedecessorum super prohibitione, ne ordinarii colla­
tores beneficia in eorum manibus resignata conferant suis vel resignantium
familiaribus aut consanguineis, adversentur: eadem Creatura postulat dictas
constitutiones apostolicas deinceps illic omnino observari ex execulioni deman­
dari debere decerni.
Ad I. SS.mus D. N. respondit, quos Episcopus compererit benefitia vel
dedisse vel recepisse in confidentiam, declaret incidisse in poenas contentas in
Bullis Pii IV et Pii V, quoad ad provisiones beneficiorum, quae resignant, curet
observari constitutionem Pii V de non admittendis resignationibus, et ubi opus
sit declaret itidem contrafacientes incidisse in poenas eiusdem constitutionis.
[Liber 4 Decretorum, p. 100-103].

2151.
S. C. C., Fanen., mense ian. 1586.
Quamvis in c. 18, sess. 25, de reg. et mon. Anathemati subiciantur omnes,
non solum cogentes sed etiam consilium, auxilium et favorem dantes Vir­
gini etc. ad ingrediendum Monasterium, ad suscipiendum habitum, vel ad pro­
fitendum et quod arctius est, praesentiam, consensum, vel auctoritatem quo­
quo modo uni dictorum actuum praestantes, dummodo sciant eam non
sponte id agere: tamen quia non nulli (non estante bulla Sini Pii Papae IV
declarationem Concilii omnibus prohibente) seminant consilium dari posse ct
dederunt ac dari fecerunt, optatur scire an in excommunicationem inciderint
ad hoc ut possint absolvi, et alii amplius in talem errorem non incidant.
Ad i. Congregatio Concilii respondit illa verba in c. iS, sess. 25, de reg.
{quique consilium auxilium vel favorem dederint) non ita accipienda ut inhi­
bitum sit ne quis consilium det Virgini ad ingrediendum Monasterium, vel pro­
fitendum, sed excommunicantur dantes consilium ct auxilium ad hoc ut 1 'irgo
cogatur ingredi, et profiteri, atque ita prohibita coactio necnon etiam consilium
ad cam tendens, merito sub eadem poena prohibitum intelligitur.
Ad 2. Non esse dubitandum quin sicut liberum est Novit iam intra annum
recedere, ita Monasterio eandem dimittere, quod ct expressum est in Concilio
Tridentino, sess. 25, c. 16 ibi: finito tempore Novitiatus superiores Novitios,
quos habiles invenerint admittant, aut c Monasterio eiiciant. Quod tamen dictum
nt de Masculis, nihilominus habet locum etiam in Monasteriis Monialium, ut
liquet ex c. ult. eiusdem sess. In puellis tamen, quae iam habitum susceperunt,
servandum, ut non nisi ex gravi causa eiiciantur, ut eo modo quo illarum famae
minus quam fieri possit officiatur.
[Liber 4 Decretorum, p. 99].
* Cf. N. 106.
’ Cf. N. 130.
’ Cf. N. 115.

Curia Romana

2152.

S. C. C., Civitatis Regalis in Indiis (Limana),
mense febr. 1586.
Rmus Dnus Toribius Alfonsus Morgoviso, Dei ct Apostolicac Sedis
gratia Archiepiscopus Civitatis Regum in Indiis inaris dei Sur, et provincia
dei Peni supplicat Ulmis Dnis Cardinalibus sacrae Congregationis Concilii
Tridcntini, quatenus dignentur respondere, quid per ipsum et Episcopos
suffraganeos tenendum sit infrascriptis dubitationibus.
1. A n Concilium provinciale possit cognoscere de omnibus causis vertentibus
in prima instantia coram Episcopis suffraganeis.
Ad i. Congregatio Concilii ccnsuit posse cognoscere non solum de his causis,
quae specialiter eius iudicio a iure et Concilio Tridentino reservatae sunt, sed
de omnibus tam civilibus quam criminalibus, quae dubiae non sint, quatqui
brevi tempore possunt expediri, et alioqui iuxta canonicas sanctiones in eo tra­
ctari et definiri possunt, si tamen in prima instantia coram locorum Ordi­
nariis illorum introductae reperiantur, non posse avocari, nisi in casibus et
modis a iure permissis.
2. An de causis pendentibus coram Episcopis vel eorum 1'icariis possit
appellari ad Concilium omisso Archiepiscopo. - Ad 2. Posse.
4. An possit appellari ab Archiepiscopo ad Concilium, vel an debeat appel­
lari ad Papam. - Ad 4. Posse ad utrumque.
5. An possit appellari a Concilio ad Archiepiscopum vel eius Officialem
generalem. - Ad 5. Non posse.
6. An Archiepiscopus solus iustis de causis possit absque aliis Episcopis
dissolvere Concilium. - Ad 6. Non posse, nisi de consilio ct assensu Coepiscoporum.
7. An Archiepiscopus tanquam caput Concilii et inibi praesidens possit
mandare et ordinare in Concilio provinciali ita quod reliqui Episcopi non
possint illum impedire aut perturbare, quando dixerit quod quis taceat, vel
quod praesentetur aliquod scriptum vel libellus aut quod pro tunc non lega­
tur usque ad aliam diem, scu quod quis exeat a Concilio vel intret, et occur­
rendo quod aliquis cx Episcopis impediverit aut perturbaverit, aut contra
Archiepiscopum inurbanus extiterit, an Archiepiscopus possit procedere contra
talem. - Ad 7. Directionem Concilii sicut ct mandare ne quis loquatur extra
locum, neve perturbetur Concilium, ad Archiepiscopum pertinere; cetera vero,
de quibus quaeritur, non spectare ad illum solum, nisi de consilio et assensu Cotpiscoporum.
24. An possint ingredi Monasteria Monialium personae seculares ad defe­
rendum pro monialibus victum, et vestitum, ulterius ligna, aquam, farinam, rt
frumentum ct reliqua cibaria, ct sic sartor poterit intrare ad capiendum men­
suram vestium, ct hortolanus ad colendum hortos, et alius ad occidendum
arietes, sive boves, aut alia animalia, ct ita ipsae moniales pro communi servitio poterint intra claustra Monasterii retinere mulieres seculares non pro-

•S.

C. Concilii

127

s ncc habitum Monialium indutas , quae non possint exire ab isto Mo­
nasterio. - Ad 24· Posse eos ingredi quoruni opera ad victum necessaria non
potest extra praestari; nec posse retinere mulieres seculares.
28. An Moniales privatim possint habere aliquos redditus pecuniarum, sive
aliquos census relictos et legatos ab aliquibus consanguineis vel aliis personis
pro earum subventione. — Ad 28. Non posse, sed omnia ad manus Abbatissae
deferri oportere, quae in primis illius Monialis necessitatibus debeat providere.
30. An aliquis Episcopus alienae diocesis possit celebrare ordines in aliquo
Monasterio fratrum invito proprio Episcopo illius diocesis, sub quo est Monaste­
rium, si ipsum Monasterium habeat indultum a Sede Apostolica, ut inibi ordi­
nes celebrari posssint. - Ad 30. Non posse.
32. An pro seminariis ecclesiasticis puerorum debeant contribuere omnes
dignitates et benefitia existentiel de iure patronatus Catholicae Maiestatis, aut
aliorum laicorum. - Ad 32. Debere.
[Liber 4 Decretorum, p. 112-115].
,«ssi·

2153.
S. C. C., Comen., mense febr. 1586.
La Chiesa collegiata di S. Vittore di Balema dioc. di Como nel dominio
de’ suizzeri per essere capo di pieve, ha la cura di moite anime, non solamente dei luogo di Balerna.ma ancora di molti altri sottoposti a quella pieve.
Quai cura spetta all’Arcipretc et Canonici di essa Chiesa, nella quale è un
statuto antico, giurato et sempre osservato, et ancora confermato dal Visi­
tatore apostolico, che quando Γ Arcipretc, o alcuno de’ Canonici sia occupato
intomo alla cura de anime, non perda le distributioni della Messa, nè di
officii, come se egli fusse presente in choro.
Accade spesse volte, che l’Arciprete è occupato in amministrar i sacra­
menti in alcuno de’sudetti luoghi della pieve, non solamente in casi di neces­
sity, ma ancora per occasione di giubilei, et indulgentie concesse a quelli,
cbesaranno confessât i, et communicati. Nei quali casi li Canonici pretendono, chc il detto Arcipretc debbia perdere le distributioni del tempo, che
gli manca in choro, interpretando essi a lor modo il sopra detto statuto, che
habbia luogo solamente in casi di nécessita, et non per occasione di giubilei
ode indulgentie, qual’intcrpretatione è contra 1’osservanza et consuetudine
di quella Chiesa, et anco puotrehbe impedir il profitto spirituale di quelle
anime.
Percio detto Arcipretc supplica humilmente le SS. VV. Ulme et Rme,
che si degnino dichiarar ct ordinare, che ogni volta, che il detto Arciprete sarci
occupato circa la cura delle anime ancorchè solamente per occasione di giubilei
0 indulgentie, non perda le distributioni, come se fusse presente in choro: et
pregherà sempre il Signore Dio per l’essaltatione di V. S. Illme.
Congregatio Concilii censuit, si cura animarum incumbit Archipresbitero,
non amittere distributiones quotidianas, quoties occupatus est in administratione
sacramentorum etiam occasione iubilei.
[Liber 4 Decretorum, p. no a tergo et in].

Curia Romana

2154.

S. C. C., Lucana, mense fcbr. 1586.
In controversia lucana inter Episcopum et Societatem Sanctae Crucis
super visitatione Hospitalis de Lammari:
Congregatio Concilii censuit Episcopum iure potuisse visitare, et Hopitale tsst
ecclesiasticum.
[Liber 4 Decretorum, p. no a tergo].
4

2155.
S. C. C., Avenionen., mense mart. 1586.
i. Cum sacrosancto Concilio Tridentino cautum sit, quod si beneficiorum
iurispatronatus institutio ad inferiores Episcopo pertineat, ab ipso tamen
Episcopo examinari debere présentâtes, alioquin institutionem ab inferiori­
bus factam irritam esse et inanem, sess. 25, de reformat., c. 9, vers, quod si:
an, si collatio integra ad inferiores pertineat, ut si Capitulum alicuius eccle­
siae vel Cathedralis vel Collegiatae habeat ius conferendi absque alicuius
praesentatione ad libitum suum aliqua beneficia simplicia vel etiam Canonicatus vel Decanatum, aut Praeposituram eiusdem debeat Episcopus examinare
eum, qui ad huiusmodi beneficium promovendus est; neque enim in his terminis
loquitur Concilium, sed ratio tamen eadem non solum, sed maior est, cum
in terminis Concilii duo adsint: patronus et qui instituit. Et sic vero simile
est eo modo promotum magis idoneum quam qui ab uno solo promovetur,
interest praeterea Episcopi examinare cos, qui beneficia in suis ecclesiis
habituri sunt idque maxime, si curam animarum habent.
7. Et quid si beneficia sint, quibus cura animarum imminet, ipsorum tamen
integra collatio ad inferiorem Episcopo spectet: an coram Episcopo professionem
fidei facere tenebuntur.
Congregatio Concilii respondit ad 1. Provisos de beneficiis simplicibus
quorum collatio libere pertinet ad inferiores, non teneri ex Concilio subiicert st
examini Episcopi; provisos de dignitatibus examinandos etiam si existant liberat
collationis inferiorum; in simplicibus autem beneficiis sufficere illam approbatio­
nem, per quam Episcopus Ordines requisitos contulit.
Ad 7. Provisos de beneficiis curam animarum habentibus etiam si existant
liberae collationis inferiorum, debere coram Episcopo, vel eius Vicario professio­
nem emittere per c. 12, vers, provisi, sess. 24, ubi non distinguitur sint ne prorui
ab Episcopo vel ab alio. 1
[Liber 4 Decretorum, p. 128, 129].

1 Cf etiam N. 1163.

.S'. C. Concilii

129

2156.
S. C. C., Mediolanen., mense maio 1586.
Li RR. Preposito et Canonici di Santo Ambroscio maggiorc di Milano
Chiesa collegiata et insigne hanno per consuetudine, la quale cccede la
memoria d’huomini, doi mesi di vacanza della residentia ct servitio di detta
Chiesa, senza perdita delli emolumenti di detta residentia; ma perché l’Illmo
Cardinale Borromeo Arcivescovo di fe. me. certi anni sono ordino, che di
continuo servissero, altrimente perdessero li emolumenti per rata dell’absenza, nè volse attendere la detta consuetudine, con tutto sii ammessa dalla
legge commune, pero astretti da quell’ordine hanno poi servito, se ben gli
è stato molto grave 1’esser privato dei commodo, che sentivano per detta
consuetudine, la quale considerando che non è improbata dalla legge com­
mune, ne meno dal sacro Concilio di Trento, come si crede, per questo
humilmente supplicatio alie Signorie VV. IU.me che si degnino di reintegrarli
alprimo lor stato seconda detta consuetudine, non ostante l’ordine dell’Illmo
Cardinale predetto, poichè tanti anni hanno goduto questo benefitio, et il
tutto reccveranno dalle SS. VV. Ulme per singularissimo favore, oltre il
compimcnto della giustitia, la quale si spera dalla bontà loro.
Congregatio Concilii respondit Concilium sustulisse immemorabilem, per
quain Canonicis licebat singulis annis abesse per duos menses citra amissionem
dis tributionum quotidianarum.
[Liber 4 Decretorum, p. 140 a tergo et X41].

2157.
S. C. C., Panormitana, mense maio 1586.
Disponcndosi nel Capitolo XII della Sess. XXIV del Concilio, che le
persone proviste di Canonicati nclle chiese Cathédrale fra due mesi dal giorno,
che haveranno preso il possesso, debbiano fare la professione della fede, non
solo inanzi al Vescovo o suo Vicario, ma anco in Capitolo, altrimente non
facciano suoi li frutti, et essendo successo altre volte, che gli tali provisti
de’Canonicati nella Chiesa di Palermo han fatto detta professione per mezzo
di procuratori, et non per se stessi, come saria conveniente et forse necesario, parendo che l’atto in se istesso sia personale, supplicano humilmente
le SS. VV. Illme il Capitolo ct Canonici di Palermo, che si degnino dechiarare, se tali professioni falle da procuratori siano conformi alla dispositione
del Concilio, et se tali Canonici fanno per cio i frutti suoi.
In oltrc se è passato il termino degli due mesi, il Capitolo senza nuovo
et espresso ordine della Sede /Kpostolica puô riceverc più dette professioni
dalli Canonici provisti, che tutto si receverà a singularissima gratia.
S. C. respondit: Non est satisfactum Concilio, si professio fiat per procura­
torem, sed opus esse gratia pro fructibus male perceptis, et iniungendum, ut
rursus profiteantur provisi per se ipsos.
[Liber 4 Decretorum, p. 142 a tergo et 143].

130

Curia Romana

2158.

S. C. C., Seguntina, mense iun. 1586.
In hac Sacra Congregatione fuit alias declaratum, quod Episcopo Seguntino celebranti pontificaliter, tam in Cathedrali, quam extra, in Civitate
Scguntin. Capitulum teneatur dare assistentes nominandos ab eo iuxta illius
Ecclesiae consuetudinem immemorabilem; et licet Capitulum fuerit et sit
semper promptissimum ad obediendum mandatis huius Sacrae Congrega­
tionis et I limae D. Vestrae et dare assistentes Rmo D. Episcopo celebranti
et exercenti actus pontificales in Cathedrali, tamen quia circa assistendam
extra Cathedralem aderat difficultas: An mens huius Sacrae Congregationis
esset, quod Capitulum teneatur dare assistentes Riîïo D. Episcopo toties,
quoties voluerit celebrare pontificaliter extra Cathedralem, an vero quando
Capitulum una cum Rmo D. Episcopo causa voti vel devotionis simul processionaliter concurrunt ad aliquam ecclesiam Civitatis (pro ut fit in Civitate
Seguntina), dictum Capitulum recurrendum censuit ad hanc Sacram Con­
gregationem pro intclligenda illius mente. Rfnus tamen Episcopus Seguntin.
de mense decembris proxime praeterito die Sancti Iohannis Apostoli, nolens
celebrare in sua Cathedrali ordines generales (pro ut de iure tenetur) sed
extra eam in quodam monasterio monialium prope domum Rmi D. Episcopi,
praecepit Capitulo sub poena excommunicationis latae sententiae ut pro
celebrandis ordinibus in dicto monasterio sibi darent assistentes, quos dare
tenerentur, si in Ecclesia Cathedrali cos celebraret; Capitulum autem licet
in omnibus Rmo D. Episcopo vellet ombtemperare, quia in hoc salvis ccdesiae iuribus non poterat,cum sit et fuerit in possessione et consuetudine
immemorabili non dandi assistentes, nisi quando Episcopus celebrat in
Cathedrali pontificaliter, vel pontificalia exercet, quam servandam in hic
materia, dummodo non sit contra Concilium et Pontificale Romanum, hacc
Sacra Congregatio pluries censuit, ac etiam quia videbant esse contra Con­
cilium Tridentinum, Sess. 23, c. 8. Nec contrarium erat declaratum in hic
Sacra Congregatione, et aderant non parva inconvenientia, tam circa loci
incomoditatem, quam circa diminutionem cultus divini in Cathedrali, sup­
plicarunt dicto Rfho D. Episcopo dignaretur suspendere exeeutionem sui
mandati, donec super hoc consuleretur hacc Sacra Congregatio, et vellet
celebrare iuxta praescripta Concilii dictos ordines in sua Cathedrali, in qui
et comodius ct decentius celebrare poterat, et illi ipsi assistere et inservire,
prout parati erant facere, et ad hoc miserunt duos Capitulates ex dignioribus
dictae ecclesiae, quibus in Capitulo referentibus nihil potuisse obtinere, di­
ctum Capitulum ne excommunicationem incurreret, appellavit a dicto man­
dato ad hanc Sanctam Sedem, quo non obstante dictus Rmus Episcopueos declaravit cxcommunicatos nominatim, a quo iterum ad hanc Sanctam
Sedem pro parte Capituli fuit appellatum; licet se abstinuerint, et ut creditur
abstineant usque adhuc timentes (ut par est) pastoris sententiam, licet aeditur iniusta, ad quae evitanda ct ut in postenim quid ab utraque parte

.9. C. Concilii

servari debeat, intelligi possit, pro parte dicti Capituli supplicatur de­
clarari :
1. An Capitulum teneatur dare assistentes Rmo D. Episcopo celebranti
extra Cathedralem pontificaliter toties quoties voluerit celebrare, an vero
solum, quando Episcopus et Capitulum concurrunt simul processionaliter ad
aliquam ecclesiam civitatis.
2. An stante decreto Concilii Tridentini, sess. 28, c. 8, Rmus D. Epi­
scopus Seguntinus teneatur celebrare statutis temporibus ordines generales in
Ecclesia Cathedrali, an vero possit illos extra eam in alia Ecclesia Civitatis
celebrare, et an stante dicto decreto et consuetudine immemorabili, in qua est
Capitulum non dandi assistentes extra Cathedralem, teneantur pro celebra­
tione ordinum illi dare assistentes extra eam.
Congregatio Concilii censuit tam Episcopum quam Capitulum perperam
fecisse: Episcopum, quod relicta Cathedrali in alia Civitatis ecclesia praeter
urgentem necessitatem ordinationes celebraverit reclamante Concilio, sess. 23,
c. 5; Capitulum vero quod Praelato suo in praestandis assistentibus parere
noluerit, siquidem parere tunc debuerat et postmodum ad Congregationem re­
currere.
Itaque iniungendum Episcopo, ut adhibita admonitione Capitulum suum
absolvat; tum ipsum Episcopum admonendum, ut nusquam alias praeterquam in
cathedrali nisi ex urgente necessitate ordinationes celebret: quin etiam in maio­
ribus et solemnibus festivitatibus non relinquat Cathedralem.
[Liber 4 Decretorum, p. 146 a tergo, sq.].

2159.

S. C. C., Bononien., mense iul. 1586.
In Sessione 24, c. 12 dicitur, quod obtinentibus dignitates aut Canonicatusnon licet vigore cuiuslibet statuti aut consuetudinis ultra tres menses ab
eisdem ecclesiis quolibet anno abesse.
Quaeritur, an liceat Canonicis abesse per hos tres menses, et interim lucrari
distributiones quotidianas; et quid in illis Canonicis, qui haberent constitutiones
Sedis Apostolicae auctoritate factas, aut confirmatas ante Concilium Tridentinum, quae concederent illis vacationem duorum mensium, et quod interim habe­
rentur pro interessentibus et lucrarentur distributiones. An huiusmodi constitu­
tiones censeantur revocatae a Concilio Tridentino.
Ad i. respondit Congregatio abesse licere; sed non lucrari distributiones quo­
tidianas.
Ad 2. Constitutiones a Sede Apostolica confirmatas non censeri sublatas.
[Liber 4 Decretorum, p. 168 a tergo et 169].

2!

Curia Romana

S. C. Concilii

2160.
S. C. C., Caputnquen., mense ini. 1586.

2162.
S. C. C., Caputnquen., mense aug. 1586.

II Seminario della Diocese di Capaccio supplica V. S. Illma si degni
dichiarare, se li subscritti sono tenuti pagare la tassa per ragione delli benefitii, con 1’entratc, che hanno in dctta Diocese.
1. Moite Chiese de preti seculari, sopra le quali ΓAbbate dei Monasterio
della Trinità de la candela, Congregatione di Monte Casino, have iurisditione vescovale, dicono non esser tenute alia contributione a detto Seminario
(come contribuiscono 1’altre Chiese de la Diocese) ancorachè le Chiese et
l'entrate siano dentro dctta Diocese, et si godano dalli preti seculari, alle­
gando che essendo composti con la Camera Apostolica la Congregatione
sudetta, et fatti esempti da dette contributioni devono ancor esser escmpti
detti preti per esser sudditi a detto Abbatc. Ma in detta compositione non
si fa altra mentione che della Congregatione et non de preti seculari. 11 simile
prétende Γ Abbate di Santo Lorenzo della padula per li preti di Casalnovo.
2. Nella medesima Diocese sono alcuni Hospitali di Santo Spirito, li
quali sono stati tassati per la rata dell’entrate. Si domanda, te questi Hospitali
tono tenuti contribuire, tanto più, che non mostrarono cosa alcuna particolarc
relevante in questa materia.
Ad i. Congregatio Concilii censuit Ecclesias saeculares quae non sunt Ji
mensa Monasteriorum, tametsi ad eorum institutionem et collationem pertineant,
teneri ad contributionem pro Seminario.
Ad 2. Prioratus pariter Sancti Spiritus teneri.
[Liber 4 Decretorum, p. 159, 160].
1

1. Seminarium Caputaquen. humiliter petit sibi declarari, postquam Epi­
scopus auctoritate Concilii Tridentini potest unire Seminario beneficia sim­
plicia cuiuscunque qualitatis: an sit vetita unio beneficiorum illorum, quae a
principio fuerunt regularia, postea vero sunt effecta secularia, et carent questu(?)
et passim conferuntur per Sedem Apostolicam presbiteris secularibus, a qui­
bus in presentiarum possidentur.
2. Et an Episcopus, vel eius Vicarius potuerit unire dicto Seminario beneficia
simplicia, quae vacarunt in mense Pontificis.
Ad i. Congregatio Concilii censuit Beneficia regularia, sive dentur in titu­
lum sive in commendam, non posse uniri Seminario, secus vero si statutum immu­
tarunt.
Ad 2. Uniri posse, modo uniantur ante eorum vacationem.
[Liber 4 Decretorum, p. 169 a tergo et 170].

2163.
S. C. C., Avenionen., mense sept. 1586.
Dubiis, de quibus in S. C. C., Avenionen., mense mart. 1586 1 iisdem
terminis repropositis, replicatum fuit et responsum, ut infra:
Quoad i. dubium: non videtur sufficere examen factum quoad Ordines,
quia inferiores collatores saepius conferunt beneficia simplicia clericis alterius
Diocesis.
Responsum: In beneficiis simplicibus non requiritur examen.
Quoad 7. In decisis.
[Liber 4 Decretorum, p. 184 a tergo, sq.].

2161.
S. C. C., Cremonen., mense iul. 1586.
1. An Episcopus saltem ex facultate sibi a Concilio tributa, c. 4, Sess. 25,
possit diminuere onus a testatore impositum heredibus, ut certis diebus Missas
et anniversaria celebrari faciant, ut climosinas pauperibus erogent propter causai
ab ipso Concilio ibidem consideratas.
2. An ubi similibus oneribus gravati fuerunt in fundatione bénéficiait futuri,
si fructus beneficiorum non sufficiant dictis oneribus supportandis, vel elemosinis
erogandis, quas pauperibus praestare a fundatore iussi sunt, possit Episcopus
ex d. c. 4 Missas et anniversaria reducere, et elemosinas diminuere.
Congregatio Concilii censuit quo ad 1 ct 2 non competere Ordinario huius­
modi facultatem ex c. 4, Sess. 23.
3. Et quatenus possit, anniversariorum ne potius an Missarum, vel magis
elcmosynarum reductio facienda.
Ad 3. Quatenus ab habente potestatem reductio facienda sit, reducendas
potius elemosinas, quam Missas.
[Liber 4 Decretorum, p. 161 a tergo ct 162].

133

2164.
S. C. C., Avenionen., mense oct. 1586.

,

13. Utrum Ordinarius possit ex causa insta permittere ut dum cantatur
vespere, possint Jieri denunciationes diebus tamen festivis.
20. Viget consuetudo in aliquibus Capitulis Cathedralium, quod in
admissione ad possessionem Episcopi singulis Canonicis unus aureus sol­
vatur, ct Canonici quarta pars. Quaeritur utrum dicta consuetudo sit irrita
declaranda.
Congregatio Concilii respondit ad 13. Ita dispensare posse ex causa.
Ad 20. Consuetudinem huiusmodi esse sublatam per Concilium, c. 14,
Sess. 24, et per Constit. Pii V,2 ideo non esse tolerandam.
[Liber 4 Decretorum, p. 187 a tergo, sq.].
' Cf N. 2:55.
• Cf. N. 134.

Curia Romana

134

2165.
S. C. C., Bracharen., mensc nov. 1586.
In Civitate et Dioec. Bracharen. a multo tempore adsunt controversiae
inter indices ecclesiasticos ex una et iudices seculares ex altera, circa punien­
dos concubinarios laicos, et ita circa interpretationem cap. 8, Sess. 24 Con­
cilii Tridentini. Unde Henricus Cardosus procurator Rmi Dni Archiepiscopi
Bracharen. nomine sui principalis supplicat pro declaratione dubiorum
infrascriptorum, quae pro tempore occurrunt.
i. In primis: utrum illud quod disponitur in dicto capite 8, sess. 24 dicti
Concilii circa concubinarios, tam solutos, quam uxoratos ter monendos, prae­
scribat formam. Itaque eam teneantur iudices ecclesiastici omnino observare
in foro contentioso, ut ante trinam monitionem eos ratione concubinatus
non possint punire, et an expectandus sit annus excommunicationis, qua
feriri iubentur ibi, antequam puniantur.
Ad i. Congregatio Concilii censuit trinam monitionem non esse necessariam,
nisi quando proceditur ad excommunicationem. Nec annum excommunicationis
expectandum.
[Liber 4 Decretorum, p. 200 a tergo, sq.].

2166.
S. C. C., Pistorien., mense dec. 1586.
Perché già tempo fa s’osservassc il culto divino nella Cathédrale di Pistoia,
furono certe prebende de canonicati uniti alla massa grossa capitulare per
distribuirsi in distributioni quotidiane infra li canonici interessenti et per
prebenda di qualunque canonico furono constituiti frutti, che non escedevano
ducati duc per prebenda, trovandosi che in questo modo ancora il culto
divino non era nella Chiesa, e quello ch’era peggio che li canonici non potrano
sostentarsi lor vita. Di qui è, che dalla fe. mc. di Sisto IV il Capitolo et
Canonici sudetti ottenero con la deputatione del giudice fatta, che si potessero dividere il tempo del servitio, et chc almcno per la terza parte del tempo
fosse lecito alii Canonici non residere, et potere andarc à officiare altrove a
causa che meglio potessero sostentare lor vita, purchè sempre residessero li
due terzi di essi Canonici, et in feste principali narrate residessero tutti, et
cosi il giudice deputato in virtù della concessione di Sisto IV ordino ct di­
spose, quai ordinatione e dispositione fino a quel tempo con grandissima
satisfattione di tutta la Città et visitatori apostolici si è sempre inviolabilmente osservata, haven do cura li Canonici et Capitolo delli non residenti
dando licentia di assentarsi à chi la domanda conforme all’indulto per cause
legittime a fine et efïetto, che non mancassino mai li due terzi à divini officii,
onde se ben la Chiesa con questa gratia di Sisto IV non ha mai patito nei
culto divino, nc patisce, né mai e nato alcun inconveniente né abuso circa
li divini officii o entrate capitulari assignate, non dimeno non sono mancati

A

;

•S. C Concilii

»35

alcuni a csporrc il contrario alla Sacra Congregatione deili Vescovi, tanto per
conto di dette licentie, quanto dell’absentia, solo forse per qualchc loro
intéressé particolarc; c doppo 1’haver la detta Congregatione più tempo odito
tal causa, finalmente si è resoluta remetterla a questa sacra Congregatione
del Concilio, poichè la difficult^ tutta consiste nelle interpretationi del
canone XII, sess. 24, cum dignitates, del Concilio Tridentino. Percio supplicano il Capitolo et Canonici di Pistoia, che considerata la sudetta gratia et
essecutione di essa ancora, non disforme dal detto Concilio, per il quale si
concede alii Canonici 1’abscntia di tre mesi dell’anno, la quai gratia se
bene pare sia quattro mesi, non di meno considerato, che tutti vi devon’intervenir le feste principali, et altrc feste particolari narrate in detto
induito, le quali ascendono a 40 giomi in circa, ct che sempre vi devano
esser li due terzi, si trovorà, che saranno meno delli tre mesi concessili dal
Concilio, e che le dette licentie dell’assentia per detti respetti date non sono
contro il Concilio, c per li medesimi rispetti per 1’antica consuetudine fon­
dât! nella gratia apostolica si devono servar: supplicant) per tanto li sudetti
Oratori le Signorie VV. IU.me et R.me, che si voglino degnare ordinare al
Vescovo di Pistoia, che in tal materia non faccia alcuna innovatione, ma faccia
seguitare la detta antiqua consuetudine non obstante un decreto per lui
in contrario fatto, il che non solamente sarà quiete di tutto il Capitolo,
ma ancora ferma manutentione dei culto divino e della Chiesa a honor
d’Iddio, il quale pregaranno per 1’essaltatione di VV. SS. Ulme.
Congregatio Concilii ccnsuit Concilium Tridentinum, c. 12, sess. 24 non
obstare, quominus Canonici iuxta indultum Sixti IV possint gaudere vacationi­
bus permissis, et nihilominus percipere distributiones quotidianas, quae alias
debentur interessentibus tantum, quia Concilium in hac parte non derogat privi­
legiis. Additum: Licet possit Episcopus providere, ne fiat fraus cultui divino ex
aliquo abusu.
[Liber 4 Decretorum, p. 212].

2167.
S. C. C., Triventina, mense dec. 1586.
Vicarius vacante episcopali sede debet eligi Doctor, alias electio sit irrita.
Congregatio Concilii censuit necessario eligendos in Vicarium Doctores
aut Liccntiatos, si qui sint in Capitulo; sin minus, sufficere, ut quantum fieri
poterit idoneus eligatur.
[Liber 4 Decretorum, p. 211 a tergo et 212].

2168.
S. C. C., Mazarien., mense ian. 1587.
Essendo vacata la Chiesa di Mazara nei Regno di Sicilia pochi mesi
sono, quel Capitolo et Canonici conforme alia dispositione dei Concilio
Tridentino elcsscro per Vicario Generale in sede vacante Don Filippo

136

Curia Romana

Olivei (?) Decano di dctta Chiesa, et perché nel govemo occorrono giomalmcntc diversi casi, et difficolta, le quali per il quieto et pacifico vivere hanno
bisogno di dechiaratione accio con esse possa regolarsi, supplica humilmentc
le Signorie W. Ulme, che si degnino di farle.
i. Se il Capitolo ha autorita di privar detto Vicario dei offirio senza giuita
et legitima causa ogni volta, che li pare, et senza ricorrere al Metropolitano,
che causa cognita giudichi, se puo rimoverlo.
3. Se essercitando tl Vicario V officio suo, gli emolumenti dei sigillo et quarti
funerali, che pagano per la Città et Diocese, tocchino a lui 0 al Capitola.
Ad i. Congregatio Concilii respondit posse ad libitum amovere Vicarium
alias per ipsum electum et confirmatum, dummodo intra octo dies alium consti­
tuat; alioquin facultas Vicarium deputandi devolvi ad Metropolitanum, ut
liquet ex cap. XVI, Sess. XXIV.
Ad J. Emolumenta vacationis tempore obvenientia ex iurisdictione et sigillo
aut alias undecunque neque ad Capitulum neque ad Vicarium spectare, sed
debere futuro successori reservari, si ad Episcopum Ecclesia non vacante patinuissent. Ex his tamen emolumentis deducendum esse salarium rationabile Pica­
no constituendum, et persolvendum.
[Liber 4 Decretorum, p. 219 a tergo et 220].

2169.
S. C. C., Hieracen., mense mart. 1587.
i. An fratres mendicantes, Moniales Ord. S. Bastlti, et Monaci Carlusiard
pro Grancits, qui omnes in Civitate Ilieracensi ante annum ifc] pro Seminario
sine ulla controversia contribuerunt, possint etiam hodie cogi ad eandem rationem.
Ad i. Congregatio Condlii respondit fratres mendicantes exemptos esse tx
Concilio; reliquos Regulares ex privilegio Pii V; Montales tamen teneri, niri
ob earum paupertatem aliqua bona possideant, quae effecta sint immunia a solu­
tione dea marum.
[Liber 4 Decretorum, p. 235 a tergo et 236].

2170.
S. C. C., Lucen., mense mart. 1587.
Stata introdotta da XV anni in quà l’oratione delle Quarant horc da Mon*
signore Vescovo di Lucca, et fatta osservare dal primo giomo di quaresinu
per tutti li tre giorni di Pasqua in tutte le Chiese di detta Città tanto di regu­
lari, et de mendicanti, come di Monache, senza opposizionc alcuna; si publica
otto giorni avanti la quaresima con mandare ad ogni Chiesa il suo Bollcttino
dei giomo et hora, che in dette Chiese si debbano principiare, acciô siano
distribuite da Sacerdoti l’horc alii Popoli, et quest’ordinc inviolabilmentc
è stato osservato da ciaschcduno et dal Decano di S. Michele, il quale rice-

S. C. Concilii

'37

Alito a suo tempo il Bollettino per la sua Chiesa, et havendo detto, che non
haveria mancato, non solamente non l’ha fatto, ma ha prohibito al Capellano delle Monache di Santa Chiara, che esso ha in govemo, che non le
facesse, ct parimcnte al Curatore di S. Alessio, Chiesa unita al suo Dccanato,
soggiungendoli non volere, che obedisca ad ordine alcuno di detto Monsignore
Vescovo, sicchè nè in S. Michele, nè in due altre Chiese unite al Dccanato
vuole che si faccino. Inoltre ha vestito due Monache et fattone fare ad un’altra professione, senza che dal Vicario di detto Monsignore Vescovo siano
State essaminate, contro la forma del Capitolo 1 libertati, della XXV Sess.
Perô si supplica V. S. Illma a pigliare in cib queU’espcdiente, che giudicarà
necessario.
Congregatio Concilii censuit exemptos, quamvis non teneantur accedere ad
alienas ecclesias pro quadraginta horarum oratione ex praescripto Episcopi
celebranda, teneri tamen eandem orationem in propriis ecclesiis recipere eique
insistere.
Explorare puellae voluntatem tam ante susceptionem habitus, quam ante
professionis emissionem ad solum Episcopum pertinet, non obstante quod Mona­
sterium sit exemptum a iurisdictione Episcopi. Quinimmo Episcopus potest
per edictum prohibere propositis etiam quas expedire judicaverit poenis,
ne qua puella professionem emittat, non explorata prius illius voluntate ab
Episcopo ipso ad praescriptum decreti Concilii, c. XVII, Sess. 25, de reg.
[Liber 4 Decretorum, p. 232 a tergo et 233].

2171.
S. C. C., Lucen., mense mart. 1587.
Francesco Perogia di padre Pisano et madre Lucchese nato in Pappiano,
territorio ct Diocese di Pisa fu portato dalli fratclli d’essa madre a S. Vito
Villa del dominio et Diocese di Lucca, non havendo anche compito 1’anno,
et sempre fin hora, che c d’età di 25 anni, ha continuamente habitato in
detta Diocese di Lucca, senza haver mai cognosciuto il padre; essendo in
detto tempo per otto anni continui doi Vicarii del Vescovo di Lucca, et in
questi ultimi quattro anni 1’istcsso Vescovo il quale Francesco persuadendosi
per Ic sudette cause et asserendo esser lucchese, esaminato dal Vicario di
quel tempo, 1’anno 1577 di settembre fu ordinato alla prima tonsura, ct alii
quattro ordini minori dal predetto Monsignore Vescovo di Lucca, et hoggi
che desideraria promoversi al Subdiaconato, venu to in cognitione d’esser
nato nel territorio et Diocesi Pisana, dubita se sia bene ordinato o no, onde
supplica le Signorie VV. Ulme a restar servite di voler dechiararc questo
caso, ct facendole bisogno, farli gratia di habilitarlo a poter pigliare gl’altri
ordini, come sommamente desidera poter fare, che di tanto beneficio pregherà di continuo N. S. per la félicita dellc Signorie VV. Illinc, alie quali
con ogni affetto si raccomanda.
* C 17

Curia Romana

Congregatio Concilii censuit si in Diocesi Lucana secundum iuris dispositio­
nem orator domicilium contraxit, rite ab Episcopo Lucano ordinatum fuisse
[Liber 4 Decretorum, p. 234 a tergo et 235].

2172.
S. C. C., Nicoteren., mense mart. 1587.
Ii Vescovo di Nicotera humilissimo servitore di V. S. Illma la supplica,
che di questi dubbii occorseli nclla sua Chiesa, si degni farli haverc resolu­
tione dalla Congregatione del Concilio, quod Deus.
4. Quia in Episcopali Ecclesia Nicoteren. et suae Diocesis sunt inulta
et varia legata pro missis dicendis, et pauci Sacerdotes: An Episcopus possit
ob talem defectum vel elemosinarum parvitatem omnia dicta legata unire et
statuere, quod celebretur una Missa quotidiana in Altare maiore, et hoc invitis
defunctorum heredibus, qui se excusant non invenire Cappellanum pro Missis
celebrandis.
Ad 4. Congregatio Concilii respondit: Auctoritate ordinaria, aut a Concilio
tributa non posse.
[Liber 4 Decretorum, p. 230, 231].
'

2173.
S. C. C., Abulen., mense apr. 1587.
i. Statutum est super decretum sacri Concilii Tridentini, cap. 8, Sess.24,
quod in Cathedralibus Ecclesiis, in quibus commode fieri potest, sit unus
Poenitentiarius institutus ab Episcopo, cum unione praebendae proxime
vacaturae, prout iam reperitur in Ecclesia Abulen., sed incidit dubitari:
An iste Poenitentiarius teneatur audire confessiones indifferenter omnium casuum
reservatorum, et non reservatorum. Praetendit enim Poenitentiarius non
teneri, nisi ad reservatos tantum, sed videtur teneri ad reservatos ct non
reservatos, quia Concilium generaliter et indistrincte loquitur, ideo generali­
ter et indistrincte est intelligenduin, et tanto magis id procedit, quia deputatio talis poenitentiarii redderetur frustratoria, si tantum ad reservatos esset
restringenda, nullus enim ad confitendum ad illum accederet, ne detegeretur
eo ipso, quod casibus reservatis deliquerit, quod ex eo solo comprehenderetur,
quod poeniteris ad pedes talis Poenitentiarii accederet. Unde multi se absti­
nerent cum illo confiteri, et sic inventa ad unum finem operarentur contra­
rium, ideoque supplicatur pro declaratione super hoc casu.
2. Dubitatur, an Poenitentiarius teneatur ante et post meridiem statutis horis
tn sede stbi in ecclesia pro audiendis confessionibus specialiter deputata assistere,
ipse enim asserit, quod sufficit, quod in choro, sive alibi in eadem ecclesia
sit, ubi qui vult confiteri, potest illum perquirere; sed videtur teneri ad
assistendum in sede saltem per aliquod tempus, nam ideo a residentia chori
et altaris liberatur, quia tenetur in sede assistendo audire confessiones ut

S. C. Concilii

»39

dicit Concilium Tridcntinum, ct quia cum plures ad hanc matricem et insi­
gnem Ecclesiam et propter devotionem corporum Sanctorum Secundi primi
Episcopi dictae Ecclesiae ac Vincent», Sabinae et Christinac Sororum Patro­
norum dictae Civitatis ad eandem Ecclesiam confluant, iustum videtur, qu
etiam propter Ecclesiae decorem et auctoritatem Poenitentiarius in sua sede
ad id deputata resideat, ut omnes illum videant, nec eum perquirere cogan­
tur, maxime cum verecundia affecti plures perquirere illum recusarent, et
arguendo etiam a simili, videmus quod miles secularis certis horis et locis
tenetur vigiliam et assistendam personalem facere, nec in alio loco assistendo
satis facit, sed imo tenetur in loco sibi deputato assistere. Nec abs re erit
dicere, quod idem servatur in ecclesiis Cathedralibus Urbis, in quibus sem­
per assistunt in sua sede, unde idem debet servari in aliis Ecclesiis: c. necesse
de consecratione, Distinctio I. Ideo supplicatur ct super hoc pro declaratione
quanto et quo tempore in dicta sede debeat residere.
Ad i. Congregatio Concilii censuit Poenitentiarium teneri integras confes­
siones audire, non autem solos casus reservatos.
Ad 2. Debere Poenitentiarium sui facere potestatem confiteri volentibus horis
opportunis arbitratu Episcopi.
[Liber 4 Decretorum, p. 248, 249].

2174.
S. C. C., Avenionen., mense apr. 1587.
In Civitate Avenionen. adest Ecclesia Collegiata et parochialis S. Agri­
colae, in qua adsunt unus Decanus, quamplures Canonici et Bénéficia»,
qui nihil habent de praebendis; sed solum inserviendo dictae Ecclesiae horatim percipiunt distributiones quotidianas, quae annuatim in totum non
excedunt summam 50 aureorum pro quolibet Canonico omnibus horis
intervenienti, ct aureorum 36 similium pro quolibet beneficiate.
Dicta Ecclesia habet quaedam beneficia annexa, quae sunt sita in Regno
Franciae, pro quibus Capitulum tenetur solvere quolibet anno decimas
regias, ac insuper tenetur reparare aedificia dictarum Ecclesiarum unitarum
ct domorum earundem per hercti cos anno elapso combustas una cum
supellectilibus, vasis, vinariis torcularibus, ct aliis instrumentis ad agricul­
turam necessariis, et alia subsidia tam pro expensis generalibus patriae, quam
comitatuum ct locorum, in quibus bona sunt sita, quae omnes expensae
minuunt dictas distributiones quotidianas. Item tenentur alere quatuor iuvenesscolares cum duobus Magistris, quorum alter docet illos grammaticam,
alter vero musicam. Praeterea in dicta Ecclesia S. Agricolae est fundata
una Confratemitas laicorum Ssmi Corporis Christi, quae nulla habet eccle­
siastica bona annexa, aut proventus ecclesiasticos, sed tantummodo habet
aliquos redditus per legata piorum testatorum defunctorum eidem Confratemitati relicta pro solvendis cereis, oleo ac luminibus, quae exponuntur
annuatim in honorem Ssmi Sacramenti ct pro aliquibus elcmosynis paupe­
ribus erogandis, quorum reddituum seu legatorum Canonici et Capitulum

140

Curia Romana

habent administrationem, et pro praemissis distribuunt dicta legata seu red­
ditus rectoribus seu deputatis laicis dictae Confratemitatis.
Modo autem Rmus D. Episcopus Avenionen., qui erexit Seminarium,
vult cogere dictum Capitulum ad contribuendum pro dicto Seminario alendo
tam de fructibus dictae Collegiatae, quam de dictis legatis piis dictae Con­
fratemitatis.
Ideo supplicatur Ulmis et Rmis Dnis, ut dignentur declarare infrascripu
dubia:
1. An ex quo dicti Canonici et Bénéficiât i nihil aliud habent praeter dictai
distributiones quotidianas, quae ad victum eorum non sufficiunt, et ex quo ipsi
habent onus alendi dictos 4 iuvenes et 2 Magistros, prout cum effectu aiunt,
teneantur ad dictam contributionem pro Seminario.
2. An contributio debeat fieri habita ratione, et deductis expends, quas
dictum Capitulum tenetur facere tam pro solvendis decimis regiis, quam et pro
reparatione dictarum Ecclesiarum et domorum, et sustentatione dictorum 4 iuvenum et duorum Magistrorum, vel potius pro rata fructuum nulla habita ratione
dictarum impensarum et onerum.
3. An Capitulum teneatur contribuere ratione legatorum piorum dictat
Confraternitati laicali relictorum.
Adi. Congregatio Concilii censuit si fructus ac reditus Ecclesiae Collegiatae
consistunt in distributionibus quotidianis, quae solum dari solent divinis perso­
naliter interessentibus, non teneri Capitulum ad contributionem Seminarii.
Ad 2. Ex priori responsione tollitur secunda dubitatio.
Ad j. Non teneri, nisi ratione bonorum ecclesiasticorum si qua habent.
[Liber 4 Decretorum, p. 244, 245].

2175.

S. C. C., Hieracen., mense apr. 1587.
Devotus vester orator Episcopus I lieracen. supplicat Illmas et RmasDD.
VV. pro resolutione infrascripti dubii:
φ
Stante Cone. Trid. Sess. XXV, cap. 4, de reform., ubi datur facultas
Episcopis in Synodo Dioecesana providendi circa numerum missarum quicquid magis viderint expedire.
M
Et argum c. cum accessissent, et c. ex parte, de constitut. cum ibi nota­
tis, quod iure antiquo id ipsum Episcopis licebat, non autem Abbatibus
ct generalibus.
Et quod dictum c. 4 quoad Abbates et Generales videtur ius noram, non
quoad Episcopos, quo casu videtur addito, non sublata potestas, arg. c. fin.,
de verbor. signif.
An Episcopi, si sic viderint expedire, possint missarum numerum reducat
etiam Synodo non indicta.
I
Congregatio Concilii censuit; non posse.

[Liber 4 Decretorum, p. 237].

S.

C. Concilii

141

2176.

S. C. C., Marsîcana, mense apr. 1587.
Congregatio Concilii censuit Praelatos Episcopis inferiores, qui habent iurisdictionem episcopalem in loco, et nulli Dioecesano neque ipsi neque eorum subditi
subsunt, posse sibi casus reservare iuxta dec. Cone., sess. 24, c. y.
[Liber 4 Decretorum, p. 250 a tergo].

2177.
S. C. C., Arianen., mense maio 1587.

OTHKCA

Humiliter supplicatur, ut Vestra I linia ac Riiu Dominatio dignetur decla­
rare infrascriptum Dubium: An Concilium Tridentinum in sess. 24, c. 10,
dtref. matrimonii, intelligat prohibere carnalem copulam, nuptiarum sollem­
nia, convivia, traductionum ad domum, aut Matrimonium contrahi tempo­
ribus ab Ecclesia interdictis, idque pro singulari gratia a Vostra lllma ac
Riha Dominatione habebitur, ut Deus.
Congregatio Concilii censuit quocunque tempore posse coram Parocho et
testibus matrimonium contrahi; sed nuptiarum solemnia, convivia, traductionem
ad dumum, camalemque copulam prohiberi a Sacro Concilio Tridentino prae­
dicto c. 10, Sess. 24, de ref. matrim.
[Liber 4 Decretorum, p. 264].

2178.
S. C. C., Mileten., mense maio 1587.
Nella Terra di Drosi nullius Diocesis, commenda della Religione Gerosolimitana si desidera sapere:
3. Se il Curato della parrochiale approbato dalla Santa Sede Apostolica,
chiamato da suoi Superiori per sevitio della delta Religione, et pero se puo
tn sua (issenza sustituire un Vicario in luogo suo senza approbatione d'altri.
Ad 3. Congregatio Concilii respondit: Facultatem approbandi Vicarium
spectare ad Episcopum ex c. XI, sess. 25, de Reg.
[Liber 4 Decretorum, p. 259].

'
;

2179.
S. C. C., Castellaneten., mense iun. 1587.
Perché li frati Domenichini commoranti nella Città di Castellaneta pretendono in virtù del Mare magnum et delle indulgentie concesse da Summi
Pontefici alia Compagnia dei Rosario, ct de nome di Dio, d’haver potestà

i-'

‘

Curia Romana

di assolvere da ogni scomunica, et casi reservati al Vescovo: perô desidera
quel Vescovo Ia resolutione di questo particulare.
Congregatio Concilii censuit regulares vigore privilegiorum aut Maris magni
aut Rosarii, aut nominis Dei, non habere facultatem absolvendi in casibus, quoi
Episcopus sibi reservaverit.
[Liber 4 Decretorum, p. 279 a tergo].

2180.
S. C. C., Mediolanen., mense iun. 1587.
Intervenientes pro Archicpiscopo et Regularibus Mcdiolanen. supplicant
humiliter, placeat opportunas declarationes et resolutiones super infrascriptis dubiis dare ct edere:
5. An laids, qui intra claustra regularium habitant, et illis actu serviunt,
possint Regulares Sacramentum Eucharestiae etiam tempore Paschae, ac extu­
mae unctionis ministrare, nec non in eorum ecclesiis eisdem laids supulturam
dare.
6. An vigore c. 4, Sess. 24, de ref., Ordinarii prohibentes Regularibus,
ne in ecclesiis suorum Ordimini praedicent, teneantur causas, quibus moventur,
dicere aut iustificare, et quae causae pro legitimis habeantur.
Ad 5. Resp.: Posse.
Ad 6. Non teneri.
[Liber 4 Decretorum, p. 267, 268].

2181.
S. C. C., Oxomen., mense iun. 1587.
Per parte del Vescovo d’Osma s’espone aile SS. VV. Illfhc, qualmente
nella Città di Soria è una parochia di Santo Thomaso unita et annessa al
Monasterio de frati di S. Domenico di detta Città, la quai parochia volendo
detto Vescovo visitare secondo il Concilio Tridentino, nella Sess. 7, cap. 7.
de ref.: il Priore et frati dei detto Convento, se bene l’hanno lasciato visitart
in certe cose, non hanno perô permesso, ne permettono, che esso Vescovo
la possa visitare in tutto a suo arbitrio, ma vorebbono, che fosse mezza ct
non intiera visita; particolarmente pretendono che. detto Vescovo non habbi
da visitare ne investigare, se il frate, che esscrcita la cura, amministra H SSmi
Sacramenti suflicicntemcnte, 0 vero ci è qualche difetto, essendo questo quello
che più importa per la visita; et similmcnte non vogliono consentire, chc
detto Vescovo visiti l'omamenti et reparatione della detta Parochia, essendo
necessario per la conservatione di essa sapere se l’entrate délia Fabrica
s’impiegano nelle sudette cose, et di quel tanto, che avanza della detta Paro­
chia (oltre che le dette spesc necessarie), detto Vescovo non ne parla per
essere unite et annesse all entrate del detto Convento, secondo le bolle di
detta unione. Perô si supplica le Signorie VV. Illme, chc atteso detto Cond-

Λ'. C. Concilii

M3

lio 'I ridentino non ordina precisamente quel tanto li Vcscovi possono, et
devono fare nellc visite di simili parochie unite, si degnino dichiarare, se
detto Vescovo nella endetta visita della detta o simii parochie unite puô
procedere a tutti li atti sopra nominati, o no, o a quai d’essi.
Congregatio Concilii censuit posse Episcopum inquirere, an Sacramenta
sufficienter administrentur et an Ecclesia sit decenter ornata, et rebus necessa­
riis instructa *.
[Liber 4 Decretorum, p. 275].

2182.
S. C. C., Leodien., mense iul. 1587.
1. An subsistat provisio de Canonicatu offitio Poenitentiariae incorporato
facta minori40 annis, seu ei, qui non complevit annum aetatis 37, est tamen,
et ante annos novem fuit S. Theol. licentiatus et electus ad personatus, tanquam alias idoneus Episcopo Leodien. per bo. me. Episcopum Vercellen.
Nuntium Apostolicum Leodii tunc praesentem et de qualitatibus provisi
informatum. An vero obstet illi Cone. Trid. sess. 24, c. 8, de ref., incipiens:
Apostolus monet, et in vim illius canonis a possessione arceri possit.
2. An sit capax huiusmodi offxtii Poenitentiariae et Canonicatus eidem uniti
ille qui non callet linguam Theutonicam, quae exceptis ipsa Civitate Leodien.,
ubi Ecclesia Cathedralis est, et multis oppidis et pagis provintiae et Dioecesis,
ubi idioma est Gallica, est vulgaris in reliquis oppidis et pagis provintiae et
dioecesis praedictarum et etiam magna pars ditionis Leodien. idiomate
Theutonico utitur ita quod Poenitentiarius Leodien. videatur debere habere
peritiam utriusque linguae Gallicae scilicet ct Theutonicae.
Ad i. Congregatio Concilii censuit subsistere, et non obstare illi Concilium,
seu. 24, c. 8, de refor.
Ad 2. Sufficere ut eam linguam calleat, qua loquitur Civitas, ubi est
ipsa Ecclesia Cathedralis.
[Liber 5 Decretorum, p. 7].

2183.
S. C. C., Sevcrini, mense iul. 1587.
I

I
I

Perché la dispositione della Sess. XXV, cap. 3, chc liceat Mendicantibus
possidere immobilia, si ristringe et si limita non procedere nei Frati Capuccini, di S. Francesco di osservanza, essendo morti alcuni parenti stretti
di una Monaca di Santa Chiara dell’Ordine di Santo Francesco d’observantia
et potendosi dubitare: an dicta limitatio restricta ad Fratres, habeat locum
ft tn Monialibus, si supplica Γ. S. Illma a dechiarare, se il Monasterio di

* Cf. N. n86.

144

Curia Romana

Santa Chiara ex persona dictae Monialis puô succéder ab intestato in alcuni
beni stabili.
Congregatio Concilii censuit Moniales Sanctae Clarae non comprehendi
ea exceptione, qua Fratres Minores excipiuntur decreto Concilii, sess. 25,
c. 3, de regni.
[Liber 5 Decretorum, p. 5].

2184.
S. C. C., Maioricen., mense aug. 1587.
In Diocesi Maioricen. adsunt aliquae parrochiales ecclesiae quae ex eo
quia in ruri existant, rurales appellantur, et quae non habent aliqua loca
sive oppida, sed tantum quaelibet de posse habet in suo districtu suos sepa­
ratos Parrochianos distantes unus ab alio per aliquod spatium, et quae ab
ipsa civitate Maioricen. per quatuor miliaria in circa tantum distant, ut ali­
quae illarum habent multos parrochianos magis vicinos dictae Civitati, quam
ecclesiae, ct quae deserviuntur per Vicarios; et licet earum Rectores resideant
in Civitate Maioricen., tamen ex usu, more et consuetudine diebus domini­
cis et festivis, toto adventu, ac toto tempore quadragesimali praedictis parrochialibus ecclesiis residentiam soliti sunt facere. Supplicat Rmus Episcopus
Maioricen., quatenus Illfna ct Rma Sacra Congregatio dignetur declarare:
An isti rectores teneantur facere in dictis ecclesiis continuam residentiam, prout
faciunt cacteri alii Rectores, habentes loca et oppida insignia, et ab ipsa Civi­
tate per multa miliaria distantes, an non.
Congregatio Concilii censuit compellendos ad residentiam in ipsis Ecclesiis,
neque sufficere residere in Civitate propinqua, tametsi, maior pars Parochianonm
degat in locis propinquioribus Civitati quam Ecclesiae.
[Liber 5 Decretorum, p. 27].

2185.
S. C. C., Mediolanen., mense aug. 1587.
1. Praesupposita declaratione Congregationis alias edita, quod si in loco
sit consuetudo non accedendi ad Monasteria regularibus subiecta sine licen­
tia Episcopi, ea debeat observari:
An eodem modo attendenda sit consuetudo post Concilium introducta, ul
Ordinarii concedant licentiam ingressus ad Monasteria Regularibus subiecta
privative ad ipsos Priores regulares.
'J*
4. An Regulares promovendi ad ordines inter alia teneantur etiam nomen
ac desiderium eorum in ecclesia publice proponi facere, et testimonium deferre
ad praescriptum cap. V, sess. 23.
Ad i. Congregatio Concilii censuit attendendam consuetudinem, sed an
legitime praescripta sit, tudex competens cognoscat; interea maneat Archiepiscopus in ea quasi-possessione, in qua nunc reperitur.
Ad q. i\on tenen, sed sufficere testimonium a suis Superioribus allatum.
[Liber 5 Decretorum, p. 22 a tergo et 23].
7——-e

S. C. Concilii

'45

2186.
S. C. C., Oxomen., mense aug. 1587.
Per parte del Vescovo d’Osma s’espone aile Signorie W. Illme, qualmente nella Città di Soria è una Parochia di Santo Thomasso unita ct annessa
al Monasterio de frati di Santo Domenico di detta Città, la quai Parochia
volendo detto Vescovo visitarc secondo il Concilio Tridcntino, nella Sess. 7,
cap. 7, de ref., et il Priore et frati di detto Convento se bene l’hanno lasciato
visitare in certe cose, non hanno pero permesso, nè permettono, che esso
Vescovo la possa visitarc in tutto a suo arbitrio; particolarmente pretendono
chedetto Vescovo non habbi da visitare ne investigare, se li legati pii, Messe,
Suffragii et Cappellanic lasciate dalli Parochiani alla detta Parochia, si eseguiscono, et adempiscono. Perô si supplica le Signorie W. Illme che atteso
detto Concilio Tridentino non ordina precisamente quel tanto li Vesco vi
possono et devono fare nelle visite di simili parochie unite, si degnino dechiarare, se detto Vescovo nella sudetta visita della detta 0 simil parochie unite
puô procedere a tutti li atti sopra nominati o no, 0 a quali d'essi.
Congregatio Concilii censuit posse Episcopum inquirere in visitatione an
Missae, legata pia et caetera id genus adimpleantur in Parochiali unita
Monasterio regularium iuxta testatorum voluntatem. 1
[Liber 5 Decretorum, p. 11 a tergo et 12].

2187.
S. C. C., Regien., mense aug. 1587.
Essendo consuetudine antichissima della Chiesa Cathédrale di Reggio,
che il Mattutino si dica da sei preti deputati a tal carico con provisione
conveniente dalli Canonici, acciochè la Chiesa sia meglio servita, lasciando
che gli altri preti vi vadino, quando possono con ricevcre le distributioni
quotidiane: perché si vede con l’esperienza, massime d’alcuni anni in quà,
che al Mattutino per Io più non vanno, se non due o uno, et qualche volta
nessuno delli Canonici et degli altri preti oltre li sei provisional, quasi mai
nessuno, il che aviene per I’intemperie dell’aria, che da qualche tempo in quà
si prova in detta Città poco salubre, et per non vi essere Canonica molto
capace per habitarvi, et oltrc alie incommodità dclle male stagioni per il
pcricolo, che andando Ia notte alia Chiesa siano offesi Canonici et preti,
come c awenuto qualche volta. Aflinchè la Chiesa in questa parte non patisca detrimento alcuno, ct si conservi il debito culto divino, per essere molto
più conveniente, che il Mattutino sia celebrato da dodici almeno tra Canonici
et Preti, che da sci preti, qualche volta et per Io più senza Canonici, come si
ia hora, li quali Canonici ct preti potriano per questa cagione ridurre a miglior
forma di habitatione Ic Canonichc, ct servirsene nelle settimane che toccano
‘Cf. N. 2181.

146

Curia Romana

a ciascuno, convengono detti Canonici ct I’rcti tra loro all’infrascritta com­
positione ct accordo solamente intomo all’ufficio del Mattutino ct Laudi, el
Prima, lasciando in suo essere 1’ordinc, che si tiene neH’ufficiare nelle altre
horc, che per ciascuna settiinana siano deputati dui Canonici assidui d
Mattutino dal Capitolo ct in caso d’alcuno impedimento cssi possono mandare un Canonico in luogo suo, et questi soli participino et per quel tempo
solamente, cioè quella settimana, che gli toccarà, dalle distributioni di Preti,
ct dalle canonical!, esclusi tuiti gli altri Canonici dalla participatione predetu,
et mancando uno di loro deputati senza legittimo impedimento ct non vi
mandando alcun Canonico in luogo suo, perda Ic distributioni non solo di
quel giorno, ma di tutta la settimana, tanto di detto Mattutino, Laudi, ct
Prima, quanto dalle altre hore del giomo, le quali distributioni si applichino
alia Sacristia di spendere in ornamento della Chiesa ad arbitrio dei Vescovo,
et in tal caso sia tenuto il Capitolo mandarvi un altro Canonico in detto
luogo suo, acciô che la Chiesa habbia sempre assidui dui Canonici, che b
servino al detto Mattutino, che tutti li preti participanti delle distributioni
dei coro siano divisi in quarteria, et essendo cinquanta et sei come sono
vadino sempre a Mattutino quatordici, et in caso d’alcuno impedimento essi
possono mandare un prête in luogo suo, et questi soli participino, et per
quel tempo solamente, cioè quella settimana che gli toccarà delle distribu­
tioni solite, esclusi tutti gli altri preti dalla participatione, et mancando uno
di loro deputati o non vi mandando alcuno, cada nella medesima pena della
perdita delle distributioni detta di sopra nelli Canonici ct sia tenuto ii Priore
et Conservatore mandargli un altro prete in detto luogo, acciochè la Chiesa.
habbia sempre il numero determinato di preti, che la servino in detto tempo
del Mattutino, tra quali preti nel fare la divisione sia posta la gravezzai
ciascuno e ugualmente d’annontiare, et di dire 1’Antifone, et Responsorii
ct quello che occorrc intomo all’officio. Che la provisione hora data alii sci
mattutinanti sia et s’intenda essere applicata alia Massa grande, della quale
partecipino ct Canonici et Preti d’esserc divisa tra tutti, come 1’altre distri­
butioni con declaratione, chc se in tempo alcuno et per qualunque causai!
sopradetto ordine non havesse l’effetto suo intieramente, le cose si riduchino
nello stato dove hora si trovano, cioè li Canonici diano la provisione alii
loro mattutinanti, non applicando altrimente la sopradetta portione alia
Massa, et li Preti siano liberi da quel che per la présenté conventione si
obligano di fare, riducendosi al modo che per fin qui hanno servito la Chiesa.
Accedente ad haec omnia semper, quatenus opus sit, consensu Sedis
Apostolicae et Rmi D. Episcopi Reggii ct non aliter, etc.
Congregatio Concilii censuit teneri omnes Canonicos interesse omnibui
horis canonicis in Ecclesia quolibet anni tempore, exceptis tribus mensibus a
Concilio 1 ridentino concessis, neque ullam admittendam consuetudinem in con­
trarium.

[Liber 5 Decretorum, p. 18, 19].

<S. (λ Concilii

>47

2188.

S. C. C., Feretrana, mense sept. 1587.
Licet apud nos nunquam in dubhium revocatum hactenus fuerit, num
Poenitentiarius Ecclesiae Cathedralis ab Episcopo iuxta Sac. Cone. Trid.
decreta sess. 25, cap. 8, de reform, electus aliis curatis Sacerdotibus facultattm a casibus reservatis absolvendi subdelcgarc possit, nec ne, in XVII
Cal. Augusti praesentis anni congregata Synodo Diocesana de mandato
Rini Patris Episcopi Feretrani dum eligeretur Poenitentiarius huiusmodi,
quidam Fr. Agabitus Monachus Camddulensis asseverans se sacrarum litte­
rarum peritum et professorem, impetrata loquendi licentia, prolixam coram
clero orationem habuit super hac materia subdelegandi, in cuius tandem
orationis fine conclusit se huiusce esse sententiae ct procul dubbio tenere,
quod Poenitentiarius praedictus possit huiusmodi absolvendi a reservatis
potestatem aliis subdelegare. Quinimo palam est confessus se cum superio­
ribus annis poenitentiariati officio in dicta Diocesi fungeretur, aliis Sacerdoti­
bus hanc absolvendi potestatem communicasse, atque in hac re se bene fecisse
publice probare praesumpsit non obstante quod alias in quadam Synodo
a nonnullis clericis super hoc quaesito in oppositum allegatus fuerat. Caeterum
quoniam id maximam dubitationem mentibus Sacerdotum fere omnium,
qui aderant, induxit, Illmarum DD. VV. devotissimus Servus et orator
Archipresbiter Castri Illicis, totius cleri procurator generalis in ipsa Synodo
consuetus, maiori qua potest, humilitate et reverentia illas supplicat, ut rem
hanc quamprimum aperire et litteris super hoc ad Rmum Episcopum Feretran. datis declarare velint, et tandem quid tenendum et in praxim vertendum
nunc ct pro tempore statuere non graventur, ut oratores agnita veritate illam
amplecti, ct quod Sac. Cone, adversatur, reiicerc norint. Idque erit in pri­
mis universo Clero pergratum, ct loco gratiae et singularis favoris habebunt
rccipicntque ab hac Sac. Congregatione, cui Spiritus Sanctus in omnibus
(semper adesse et Illmarum ct Rmarum DD. VV. vota omnia Omnipotens
prosperare dignetur.
'
Congregatio Concilii censuit non posse Poenitentiarium in suum locum alium
substituere cum electa sit industria personae ob qualitates Doctora tus vel licenI
tialurae in eo a Concilio requisitas.
;
[Liber 5 Decretorum, p. 28].

•
[
I
I

2189.
S. C. C., Medioianen., mense oct. 1587.
Cum ex forma sacri Cone. Trid.,cap. 4, de ref., Sess. 25, concedatur facultasordinariis limitandi numerum Missarum ex dispositione testatorum cele­
brandarum, desiderat humilis dignitatis Tuae servus Archiepiscopus Mediolanen. declarari: an citata constitutio etiam quoad Missas ex dispositione in

148

Curia Romana

fundatione, seu dolatione alicuius ecclesiae seu capellae vel beneficii celebrandat
procedat, ita ut in Synodo earum numerum iuxta reddituum quantitatem mode­
rari queat.
Congregatio Concilii censuit, non procedere.
[Liber 5 Decretorum, p. 37].

2190.
S. C. C., Aquinaten., mense dec. 1587.
La communita di Pontecurvo dovendo fabricare un convento de Capuccini, ottenne la Quaresima passata per Predicatore il P. Fra Bartolomeo da
Napoli del istesso Ordine, il quale nolle prediche con Ia dottrina, zelo, e
vita esemplare diede a tutti satisfattione universale, con far molto frutto
spirituale, e per confirmarlo meglio et anco per inanimar il popolo alia fabrica
dei luogo, la Communita e Mons. Vescovo operarono con 1’Illmo Protettore
e con li Superiori, che detto Padre ce ritornassc a predicate a giorni di festa,
come con publica sodisfattione ha fatto, et fa in detti giorni et anco nelli
feriati con sermoni nella Chiesa principale di S. Bartolomeo, dove è solito
predicate sempre, quando la Communita la Quaresima, et il Vescovo in
Panno ci han chiamato Predicatore.
All’incontro essendo stato mandato Priore fra Giordano della Città di
Campagna delPOrdine di Predicatori nel convento della Nuntiata, che detti
frati vi hanno, pochi giorni prima di Quaresima con speranza remediasse
a molti inconvenienti seguiti nel detto Convento per causa dei Priore passato,
che ferito a morte d’altri frati, ne fu rimosso, havendo fatto chiedcre predict
in Diocese al Vescovo, ancorchè fussero tutte proviste, non dimeno gli fu
data quella, che si era dimandata, ma non trovandola a suo gusto, et utile,
andb a predicate altrove, lasciando nel Convento duc frati soli semplici e
mal sani, senza provedere ad altro. Tornato dopo Pasqua senza far saperc
niente al Vescovo, cominciô a predicate nella sua Chiesa fuor della terra
con tutto che sapesse, che per Predicatore ordinario ad instanza dclla Com­
munita dovea tornare il Cappuccino, et il Vescovo si contentô, che predi­
cate, montre veniva il Cappuccino, il quale venuto, il Priore non cessô.c
mostrando una aperta emutatione con scandalo del popolo, che non havendo
mai visto nel Convento star per stanza l’adre atto a predicate, se non quelli
che il Vescovo a suo tempo con assigiatione d’un a prebenda Théologale e
con qualche altro emolumento ci ha fatto stare, e nelli giomi festivi han
predicate nella detta chiesa di San Bartolomeo e li di feriati han letto alli
Preti: la maggior parte d’essi s’accorsc, che tutto si faceva a disturbare la
fabrica del luogo de’Cappuccini, tanto più, che questo Priore cominciô aneor
esso a far preparatione per fabricare un nuovo dormitorio, del quale havean
ragionato molti anni prima con promessa della Communita, che gli havrcbbe
in ciù dato aiuto.
B
Π Vescovo prevedendo tutte queste cose, non manco per se stesso, per
mezzo d’altri frati delPOrdine di S. Domenico, e per mezzo delli suoi,

5. (λ Concilii

149

con mostrarli decreti del Concilio et constituzione della fe. me. di Grego­
rio XIII,1 faccndo chiamare anco a sc, senza ch’egli si degnassc venirci,
anunonir detto Priore.
Nè giovarono in ciô ricordi, nè ammonitioni, essendo le cose narrate
ridotte in processo, si espongono alie Signorie VV. lllmc et Rme acciô si
degnino prendere fatica di considerarle, e risolvcre, se li decreti del sacro
Concilio Triden tino, sess. l·', de ref., cap. 2 et sess. 24, de ref., cap. 4 con la
constitutione di Gregorio XIII di fe. me. han luogo per prohibire, che questo
Priore cessi dal predicare, che con questa dechiarationc si toglieranno 1’occasioni delle discordie, e si procurera quiete c pace col servitio di Dio e salute
delle anime.
Congregatio Concilii respondit non licere cuique Regulari etiam in sui Ordinis
Ecclesia contradicente Episcopo praedicare iuxta c. 4, Sess. 24.
[Liber 5 Decretorum, p. 66 a tergo, sq.].

2191.
S. C. C., Conchen., mense dec. 1587.
Annis elapsis fuit introducta lis coram Provisore Conchen. ad instantiam
cuiusdam Isabellae de Alarion contra devotum D. V. lllmae oratorem
D. Franciscum de Mcndocha Decanum Conchen. de et super quadam dona­
tione notabilis pecuniarum summae, quam ipse orator uti simulatam redar­
guebat.
Et quia tam ex gravitate oneris, quam testium absentia dictus Provisor
partibus terminum seu terminos etiam ultra marinos concesserat, et ab
huiusmodi concessione fuerat ab altera ex partibus appellatum, propterea
in huiusmodi incidentibus consumptum triennium taxatum a Concilio Tridentino, sess. 24, cap. 20, pro expeditione causarum.
Qua de re pro parte Actricis praetenditur dictum Provisorem Conchen.
carere jurisdictione et quod propterea sibi liceret ludices alioqui competentes
adire pro expeditione huiusmodi causae.
Contra vero pro parte Oratoris praetenditur (per) dictum Provisorem
Conchen. non steterit causam terminare, sed per cavillationes partium pe­
tentium tot et tales terminos et ab illis aliquoties appellantium, quo factum
est, ut dictum biennium lapsum fuit.
Praesupposita igitur quod culpa partium et non per ludicem steterit
causam terminare, supplicatur per D. V. Illmam declarari.
An liceat dictae Isabellae iurisdictionem ludicis Conchen. declinare et alios
ludices competentes propter terminandam causam huiusmodi adire iuxta diet.
Cone. Trident, in loco supracitato in casu ct ad effectum, de quo agitur.
Congregatio Concilii censuit non habere locum, quando non stetit per ludicem,
ltd propter causae qualitatem. Quod ab ipso Indice docendum est, seats si per
cavillationes et subterfugio partium.
[Liber 5 Decretorum, p. 78].
’ Const, In tanta rrrum, i maii 1573, - Bull. Rom., tom. 4, III, p. 251, 252.

XS°

Curia Romana

2192.
S. C. C., Mediolanen., mense dec. 1587.
Schola quatuor Mariarum Mediolanen. non habet altare, campanile,nec
campanas, neque in illius erectione intervenit auctoritas apostolica, necgaudet immunitate ecclesiastica, et eius causae activae et passivae a Indicibus
secularibus discutiuntur, et per XII viros seculares ex primatibus Civitatis
regitur; et in ea nullae miserabiles personae commorantur, sed solum
omnia cius bona per octo viros conservantur, et cius fructus in pios usus
largiuntur, et in eius contractibus non servatur solemnitas canonum, sed
statutorum Mediolani, et a se ipsis contrahunt et distrahunt absque licentia
Archicpiscoporum, qui pro tempore fuerunt, qui nunquam, ibi iura episco­
palia exercuerunt. Modernus Archicpiscopus praetendit illam posse visi­
tare vigore Concilii Tridentini, sess. 22, cap. 8, de reform.., quod negandum
est, quia licet iste locus dicatur pius, tamen est prophanus, et a iurisdictionc
ecclesiastica exemptus et per Feder, de Sen., cons. 130 factum tale, numero
primo, ubi dicit, quod cum ibi non sit altare, nec campanile, nec appareat,
quod authoritate apostolica sit erecta, nec est memoria, quod ibi Archic­
piscopus iura episcopalia exercuerit, talis schola non esse ecclesiastica nec
Archicpiscopo subiecta, cum ergo non sit subiecta jurisdictioni ecclesiasti­
cae, sequitur, quod non potest Archicpiscopus illam visitare. Paris cons. 34
circa resolutionem n. 33, lib. 4.
Nec obstat Cone, dictum cap. 8, quia constringit in casibus a iurc con­
cessis, sed cum ex praemissis constat, quod a iurc hoc denegatur, Cond­
itum non operatur. Nec dicatur quod licet non sit subiecta Archicpiscopo,
tamen vigore dictae sess. 22, cap. 9 tenetur illi reddere computum administrationis. Quia cum sit exempta ab eius iurisdictionc, et exemptus idem
est, quod liber, et separatus ab eo, et liber de sua natura importat, ut
possit facere id quod vult sine interventu illius a quo est exemptus, se­
quitur quod non tenetur reddere illi computa, alias non diceretur liber seu
exemptus, cum reddere computum denotat submissionem ei cui redditur.
Ideo tenendum est c. 9 loqui tantum de locis comprehensis in c. 8, ita ut
sicuti in c. 8 deputantur ordinarii exccutorcs huiusmodi locorum et datur
cis facultas illa visitandi, ita in c. 9 ordinatur, ut illorum administratores
teneantur illi reddere computa, sed non propterea extenditur ad loca illi
non subiecta, quia capitulum sequens nisi aliter exprimatur, semper restrin­
gitur ad loca, quae sunt de natura nominatorum in capitulo praecedenti,
sed cum iste non sit dc comprehensis in eo, ergo non habet locum in ipsa
schola, quia relatio fit ad ea, quae sunt eiusdem naturae seu conditionis,
non quae diversae, Clem. 1, § Ad hec, de praehen. Aym., cons. 151, n. 5,
alioquin velle admittere quod non sit subiecta Archicpiscopo nec possit
ab co visitari, et postea dicere, quod teneatur ei reddere computa, implicat
contradictionem, quae semper est vitanda.
i,"
Congregatio Concilii censuit Archiepiscopum posse hospitalia ct quaecunqut
pia loca, quamvis laicalia, et profana, visitare ea ratione, ut inquirat, an Usta-

■S. C. Concilii

151

torum piae voluntates executions mandentur ah ipsorum hospitalium et locorum
administratoribus et officialibus, a quibus potest etiam Archicpiscopus exigere
rationem administrations iuxta c. (), sess. 22, quo loca etiam non ecclesiastica
comprehenduntur.
[Liber 5 Decretorum, p. 65, 66].

2193.
S. C. C., Messenen., mense dec. 1587.
Volendo i’Arcivescovo di Messina dar principio a far il Seminario, retrova, che Ii bencfitii di quella Diocese son tanto miseri et essausti, che a
pena hanno da poter complire il servitio delle Messe e divini offitii conforme
al obligo, che tengono. Pcrô ve sono moite Abbadie, Priorati et benefitii di
iuspatronato regio e dei!’Abbadie alcunc ci sono in titulo et alcune in co­
menda, e gl’Abbati titolati non fanno vita commune con li Monaci, ma
stanno fuor dei claustro, pero in habito et osservanza dclla regola, dando
una portione stabilita delli frutti alii Monaci, che servono alia Chiesa, et il resto
dcll’entratc se gl’appropriano ad essi, et in particolare ci c PArcimandritato,
che è in commenda, et dà grossa entrata, che quando tutti questi contribuis­
sem, se potria eifettuare detto Seminario, se ben l’Arcimandrita dice, ch’egli
fari un Seminario Greco, non per questo lo mandera mai in essecutione, ma
solo dice questo per restar di fuori, et il rimedio saria, che contribuisse con
gl’altri e che ncl medesimo Seminario vi fossino Maestri Greci et che la
tassa et clettionc s’havesse a fare con Pintervento del Arcimandrita, et se
queste simili tasse non si fanno, il Seminario non puô principiare per li
bencfitii poverini, che non bastano a supplire, et anco per la debol rendita
del Arcivescovado. Percio si supplica le Signorie ΓΓ. 111.me a voler far decreto
et comandamento espresso, che tutti questi benefitii Regii habbiano da contribuire
ntl modo sudetto ncl memoriale, che altrimente mai si potrà dar principio a
questa santa et laudevolc opéra.
Congregatio Concilii censuit teneri Archimandritam ad contributionem
Seminarii, donec ipse erigat re ipsa Seminarium Graecorum.
[Liber 5 Decretorum, p. 76].

2194.
S. C. C., Vcntimilien., mense dec. 1587.
Humiliter et ea qua decet reverentia pro parte Episcopi Vintimillien.
petitur ab Illma ct Rma Dominatione sua infrascripta declarare.
2. An Ordinarius in visitatione auctoritate c. X, sess. 24, de ref. in quibus­
cunque litibus coram ipso deductis, etiam mere laicalibus ad forum ecclesia­
sticum tamen pertinentibus possit procedere remota appellatione, vel in his
duntaxat, quae pertinent ad cleri populique reformationem, et alia omnia
spectantia ad ecclesias, et an in omnibus causis, et aliis quibuscunque visi-

I$2

Curia Romana

tando possit procedere sola facti veritate inspecta, vel observare ordinem
judiciarium summarie teneatur.
6. An contra singulares concubinarios ex praescriptione c. 8, sess. 24, dt
refor. possit procedi uno praecepto peremptorio continente trinam monitionem,
vel ter separatim moneri debeant, et an illud caput intelligatur cumulative
quoad poenas, vel restrictive ad solam excommunicationem, et alia, et an
contenti in dicto capite puniri possint de fornicatione ac concubinatu poems
arbitrariis vel taxatis a iure, nisi postquam ter moniti fuerint.
14. An Episcopus possit suo subdito concedere litteras dimissorias in Jorma
exonerando suam conscientiam, et onerando illam ordinantis ad recipiendum
ordines eo prius non examinato, nec approbato, cum videatur non posse iuxta
cap. 2, sess. 23.
17. An c. XIII, de regular., sess. XXV in § exempti autem omnes, intelli­
gatur de processionibus publicis indictis per totum orbem terrarum, vel per
totam aliquam provinciam, aut etiam de indictis ab Episcopo in sua dioecesi
ob aliquam iustam causam, ita ut regulares per Ordinarium possint compelli
censuris ad accedendum ad eas.
Ad 2. Congregatio Concilii respondit : Capitulum X, Sess. 24 non habere
locum, nisi in his, quae ad visitationem ecclesiarum et locorum piorum morumque
correctionem pertinent.
Ad 6. Non posse sed trinam monitionem separatim esse necessariam.
Ad 14. Posse tum dare litteras dimissorias, et ordinanandos subdeere mo
examini, si ita sibi videbitur, et si absentes sint, examinis causa ad se vocare, tum
si commodum id non erit, eorum examen committere Ordinario loci, in quo illi
degunt, et ordinandi sunt.
Ad /7. Teneri exemptos vigore cap. 13, Sess. 25, de reg. accedere ad omna
et quascunque processiones publicas et consuetas, vel indictas pro bono publico
vel honore; et si accedere nolint, compellendos per censuras vel alias poenas
Episcopo bene visas.
'
<
[Liber 5 Decretorum, p. 71, a tergo, sq.].

2195.
S. C. C., Cassi nen., mense febr. 1588.
Sunt nonnulla oppida, Terrae, castra, ct loca nullius dioc. in quibus
R. P. Abbates Cassincn., Cavcn. et aliorum Monasteriorum Venerabilis
Congregationis monacorum cassinensium habuerunt ct habent ab immemo­
rabili tempore in spiritualibus plenariam jurisdictionem quasi episcopalem
non solum in parochos et parochianos, sed etiam in alios clericos et Prcsbitcros ibidem commorantes.
·
Inter quae in provincia Aprutina sunt Posco Constanzo, et in provincii
dei!'Abbate Castra denominata, quorum ecclesiae videlicet Pesco Constanzo
Cassincn., dciTAbbate vero Caven. monasteriorum mensis Abbatialibus
sunt perpetuo unitae, aliique vero quando vacant, per istorum Monasterio­
rum Patres .Abbates clericis conferuntur.

«S. C. Concilii

*53

Et quamvis fuerint et sint vigore privilegiorum Apostolicorum antiquis­
simorum praefatae Congregationi Cassinen. concessorum, quemadmodum
sunt aliae ecclesiae et loca etiam curata illius ibidemque in divinis deser­
vientes ab omnium et quorumcunque Archicpiscoporum Episcoporum et
aliorum Ordinariorum et Praelatorum visitatione, reformatione, correctione,
iurisdictione et superioritate penitus libera et immunia, ipsisque Patribus
Abbatibus respective immediate subiecta: nihilominus proxime elapsis men­
sibus R. P. D. modernus Episcopus Sulmonen. Castrum Pesco Constanzo,
et modernus R. P. D. Episcopus Caputaquen. Castrum dell’Abbate supradicta visitare, iurisdictionem et superioritatem ibidem etiam eorum aucto­
ritate ordinaria et non solum per se sed per eorum Vicarios in spiritualibus
generales exercere attentarunt. Idque praetextu, quod Pesco Constanzo
intra fines Sulmonen., Abbatis vero Castra huiusmodi intra fines Caputa­
quen. Dioces. consistant, et etiam quamquam essent, quemadmodum nos
praetendimus nullius dioc. ac ut praefertur, exempta, tamen ipsis tamquam
vicinioribus Episcopis id facere liceat, praesertim vigore decretorum sacri
Cone. Tridentini.
Et quia ipsorum Vicarii ad munus visitationis ibidem, ut praefertur, ad­
implendum admissi a Rectoribus seu aliis, qui exercent curam animarum et
in divinis deserviunt dictis ecclesiis non fuerunt, sententiam excommunica­
tionis in ipsos fulminarunt, ecclesias et loca ista interdicto ecclesiastico suppo­
suerunt.
Debts igitur, quae sequuntur, dubitant Reverendi Patres istorum et alio­
rum monasteriorum praedictae Venerabili Congregationi unitorum Abbates,
supplicantque illa ad serenandas eorum conscientias ac ut sciant, quomodo
decaetcro in similibus casibus se gerere debeant, prudenti et pio Illmac D. V.
oraculo dilucidari.
5. Cum vacant in istis locis exemptis ct Patribus Abbatibus subiectis
praesertim illis, quae sunt nullius Dioc., beneficia curata, quorum collatio
et dispositio ad eosdem P. Abbates spectat, vel in eis, quae sunt ipsorum
mensis Abbatialibus unita, constituendi sunt Vicarii idonei ad exercendum
curam animarum et administrationem Sacramentorum: an ad vitam, vel ad
nutum amovibiliter, sive ut Rectores perpetui sive ut I 'icarii temporales illis
praeficiendi, examinari prius debeant ab eisdem Episcopis in concursu aliorum
adhibitis examinatoribus in eorum Synodo Diocesana deputatis, atque approbari,
ac istis sic examinandis ct approbandis collatio beneficii curati ab eo, ad
quem id spectat, facienda sit, vel sufficiat, quod examen in concursu et
approbatio fiat a Patribus Abbatibus, qui Synodum quasi episcopalem apud
eorum Monasteria quemadmodum P. Abbates Cassinen. et Caven. celebrant,
ct examinatores in eadem Synodo eligunt iuxta formam Sacri Concilii et
per ipsos cum interventu illorum examinatorum in concursu approbandis
collatio valide fieri possit, quamvis examen et approbatio longe a loco, ubi
consistit beneficium vacans, fiet.
Ad 5. Congregatio Concilii respondit: Examen et edicta proponere et alias
provisiones facere iuxta c. 28, sess. 24, spectare ad Episcopum tantum et non
ad alium inferiorem non obstante quacunque immemorabili consuetudine

Curia Romana

»54

etiamsi inferior ex immemorabili haberet hoc ius cumulative cum Episcopo
in loco suae jurisdictionis, dummodo in ipsius Episcopi diocesi parochiaJis
posita sit. Quod ipsum locum obtinet in constitutione Vicarii. Quod si
parochialis non sit posita intra fines Dioecesis alicuius Episcopi, ct inferior
Episcopo, qui omnimodam jurisdictionem habet episcopalem, ncc alicui
subditur, sed est immediate subiectus S. A. nullius dioecesis, proprium terri­
torium habens, si habet ius congregandi Synodum, et legitimae constat illam
cong 'cgasse et congregare, et elegisse et eligere examinatores, poterit concur­
sum instituere, examinare, approbare Oeconomos ct Vicarios deputare,
et alia facere, quae praescribuntur c. 18, Sess. 24.
[Liber 5 Decretorum, p. 97-99].

2196.
S. C. C., Melphien., mense febr. 1588.
r. In regno Neapolitano non est permissum Episcopis habere familiam
armatam, et propter varias contentiones, quae quotidie oriuntur inter Domi­
nos temporales ct spirituales per totum regnum, fuit introductum, ut Episcopi
pro exercendis officiis Curiae Episcopalis utantur ministerio clericorum et non
laicorum, nec ex hoc cathedralis Melfien. aliquod patitur detrimentum in

divinis, cum abundet ministris plusquam alia cathedralis dicti regni, α
quo habet 150 clericos in circa. Nec Episcopus pro negociis suis unquam
usus fuit opera ipsonim, sed tantum pro negociis suae Ecclesiae ct Curiae.
2. Concilium in loco allegato 1 pro parte Capituli praesupponit, quod
Canonici et participantes inserviant quotidie per totum annum, et ideo dat
tres mmses ad vacandum: sed in dicta Cathedrali non inserviunt, nisi per
tertiariam, videlicet duobus diebus cuiuslibet hebdomadae, et sic pro tertia
parte totius anni, adeoque vacant a servitio per sex menses, ut olim fiebat
in Ecclesia Sancti Petri de Urbe, et ideo Episcopus intendit reformare
huiusmodi servitium, ut factum fuit in dicta Ecclesia S. Petri, et illud statuere
per hebdomadas; taliter quod praefati habeant tres menses tantum in toto
anno, quibus possint vacare iuxta mentem Concilii. Quare supplicatur pro
declaratione, ut dictum servitium per tertiarias sit contra mentem Concilii, et
ideo licere Episcopo illud reducere, ut non vacent ab ecclesia ultra tres
men»·· s per totum annum, non obstantibus constitutionibus dicti Capituli ct
synodalibus, ut disponit dictum Concilii c. 12, § Praeterea ibi: vigore cuius­
libet statuti et consuetudinis, sess. 24. Nec est conveniens, quod tempore
huiusmodi vacationis liceat eis recedere absque licentia, quia posset evenire,
ut plures recederent eodem tempore, et ecclesia pateretur in divinis.
Ad i. Congregationis non est definire sint ne haec ministeria sordida clericisve convenientia, sed ad iuris communis terminos declarari debet.
Ad 2. Congregatio Concitu respondit: Non licere Canonicis ultra tres menses
ab eorum ecclesiis quolibet anno abesse, sed eos, qui tribus mensibus permissu
absunt, impune abesse permittendum dimissis distributionibus quotidianis.

(Liber 5 Decretorum, p. 88, 89].
1 Scm. XXIV, dr ref , c. 12.

e

S. C. Concilii

»55

2197.

S. C. C., Zamoren., incnsc febr. 1588.
Suppliatur Illmae et Rmae Dominationi Vestrae pro parte Episcopi
Zamoren. pro declaratione infrascriptorum dubiorum:
4. An elapsis duobus annis post celebratam Synodum si contingat non cele­
brari aliam, prout quotidie videmus, possit Episcopus extra Synodum deputare
et approbare aliquem examinatorem pro examinibus faciendis ad parrochiales.
5. Praesupposito, quod Episcopus deputaverit extra Synodum aliquem exa­
minatorem, qui cum duobus aliis in Synodo deputatis interfuerit examinibus
parrochiahum : an approbati in huiusmodi concursibus legitime possideant tales
parrochiales.
Ad q. Congregatio Concilii respondit: Non posse.
Ad 5. Legitime possidere.
[Liber 5 Decretorum, p. 86, 87].

2198.

S. C. C., Gerunden., mense mart. 1588.
Beatissime Pater, Canonici et Capitulum Ecclesiae Gerunden. animad­
vertentes, quod Rmus D. lacobus Cassador. modernus Episcopus Gerunden.
quotidie contra stilum antiquum dictae Ecclesiae multa indebite extorquet,
ac multa gravamina infert et quod non curat se ab illis abstinere, sed de die
in diem in illis continuando causam querelandi et murmurandi aliis praebet,
cum maximo damno et scandalo populorum: ideo, ut ex dicta eorum Eccle­
sia extorsiones et gravamina huiusmodi de medio tollantur, et ne abusus
huiusmodi in pravam consuetudinem transeant aliique successores in dicto
Episcopatu malum exemplum huiusmodi imitari possint, deliberarunt non­
nulla capita extorsionum et gravaminum huiusmodi ad Sanctitatem Suam
deferre, ad hoc ut pro solita benignitate in his, in quibus ei videbitur, pro­
videre dignetur.
”
5. Pro litteris dimissoriis seu testimonialibus aut commendaticiis D. Episco­
pus exigit undecim grossos et unum nummum contra formam Concilii Tridentini,
c. i, Sess. 21, de reform.
' ' —
Ad 5. Congregatio Concilii respondit: Nihil exigendum pro collatione ordi­
num iuxta cap. 1, Sess. 21.
6. Item facit solvere a clericis volentibus se ordinare ad aliquem ordinem
sacrum, pro litteris publicatoriis duos grossos et quatuor denarios, et id repetit
in quolibet ordine suscipiendo.
Ad 6. Id prohiberi eodem capitulo 1, sess. 21, vers, (nec alia quacunque de
causa).

ï56

Curia Romana

7· Item pro licentiis exercendi curam animarum, et confessiones audiendi titt
coadiutoriis exiguntur sexdectm grossi pro qualibet, quae quolibet anno site alio
examine renovari debent, et iterum persolvi contra formam c. 13, Sess. 23, ubi
expresse cavetur, quod gratis concedantur.
Ad 7. Gratis oportere concedi huiusmodi licentias iuxta c. 15, Sess. 23.
8. Item pro dispensationibus matrimonialibus, quae in vim litterarum aposto·
licarum conceduntur, exigitur unum marcum argenti, quod est valoris trium
ducatorum et ultra, contra formam ipsarum literarum apostolicarum, in
quibus expresse Sua Sanctitas mandat, quod nihil percipiat a sponte offe­
rentibus.
Ad 8. Pro dispensationibus matrimonialibus non licere, Episcopo vel eius
Vicario quicquam accipere, nec ratione taxae etiam ex immemorabili consue­
tudine, nec ratione sigilli vel alicuius alterius rei. Quapropter decretum
illud, quod solet poni in literis dispensationum matrimonialium, ut nihil
muneris aut praemii sponte accipi possit pro illarum exeeutione, ita intclligendum est, ut neque Ordinarius neque Vicarius eius quicquam prorsus
etiam pro mcrccde laboris quem ea in re susciperent, capere possent. Nota­
rios vero pro examine testium 4!LIn partem auri seu ducati licite accipere
posse.
17. Item confert ordines generales ut plurimum in quadam capella sui palatii
et si quando illos in cathedrali conferat, id in capella remota et obscura
nulla praecedente intimatione, nec vocatis Canonicis aliquibus facit contra
formam c. 8, incip. Ordines, Sess. 23, de reform.
Ad ij. Ordinationes Sacrorum Ordinum in Cathedrali Ecclesia vocatu
praesentibusque ad id Ecclesiae Canonicis publice celebrari debere iuxta c. S,
Sess. 23 l.
[Liber 5 Decretorum, p. 104 a tergo, sq.].

2199.

S. C. C., Mediolanen., mense mart. 1588.
Et si Conciliis provincialibus Mediolani cautum sit atque etiam a sacri
Congregatione Amplitudinum VV. declaratum nullum confessarium etiam
regularem cuiusvis privilegii, facultatis, iubilei aut indulgentiarum quarumcunque vigore, quae concedi consueverunt Ecclesiis locisvc piis regulanbus
aut fraternitatibus, posse a casibus Episcopo reservatis quemcunquc absol­
vere, tamen non nulli adhuc in dubium hoc revocant praecipue in illis iubiIcis plenariis, quae quandoque a Summo Pontifice urgenti ex causa et pro
una vice tantum cum clausulis generalibus et praegnantibus etiam absolvendi
a quibuscunque etiam Sedi Apostolicae reservatis, aut bulla Cocnae Domini
contentis conceduntur. Idcirco Agens pro Archicpiscopo Mediolani suppli­
cat humiliter Amplitudin. VV., quatenus dignentur declarare, an in casibus
* Ci. N. 2202.

S. C. Concilii

’57

praedictis praecipue in huiusmodi plenariis iubileis intelligendum sit Sanctitatem
Suam voluisse, ut pro ipsa detur facultas absolvendi etiam a reservatis Episcopo
vel non, nisi hoc sigillatim in ipsis facultatibus indulgentiisve aut iubileis fuerit
expressum, etc.
Congregatio Concilii censuit non posse regulares ex privilegiis etiam ex illo,
quod mare magnum appellant, vel ex aliis quibusvis facultatibus sibi, locis piis
aut confraternitatibus, ut puta Rosarii etc. perpetuo concessis absolvere quem­
quam in casibus, quos Episcopus sibi reservaverit, posse tamen virtute iubilei
indicti a Summo Pontifice cum facultate absolvendi in quibuscunque casibus
etiam in bulla Coenae Domini.
[Liber 5 Decretorum, p. 114].

2200.

S. C. C., Panormitana, mcnse mart. 1588.
Don Paulo Pellicano, Canonico di Palermo, humilmente espone alie
Signorie VV. Ulme et Rme, che si truova mandato qui in corte con procura
dei Capitolo a trattare diversi negotii per servitio di Dio et della Chiesa
ne'quali ha travagliato c travaglia tuttavia continuamente. Et perché il Pre­
late ha con esso ct con detto Capitolo poca corrispondenza di carità et va
procurando a detto esponente levare le distributioni quotidiane, pertanto
humilmente supplica le SS. W. Ulme si degnino dechiarare, se dette distri­
butioni quotidiane si devono a detto procurattore, 0 no, che ne faranno gratia
di perpetua obligatione.
.
Congregatio Concilii censuit deberi oratori distributiones quotidianas pro
tempore, quo vere abfuit pro negotiis Capituli.
[Liber 5 Decretorum, p. 104].

2201.
S. C. C., Papien., mcnse iul. 1588.
Io desiderarei sapore se da cotesta Sacra Congregatione è stata fatta ter­
minatione alcuna, se dalPesercitio di cura d'anime unita 0 in qualsivoglia modo
dipendente da qualche Monasterio de Regolari, sia in arbitrio délit Superiori
della Religione di levar a piacere loro i curati senza participatione dei Vescovo,
e perô ne ho voluto scrivcre a V. S. Illma supplicandola, che caso, che vi
sia tal determinatione, voglia farmi gratia d’ordinarc, che mc ne sia mandata
copia, che ne terré infinito obligo alla bénignité sua; c con quest’occasionc
dicendolc, che ho fatto publicare un editto per il participar dell’lndulgenze
in cssecutione dclla lettera di V. S. Illma dclli 23 dei passato, e che spero
mandarle in breve quello che si sarà potuto cavare, bacio a V. S. Illma humilissimamcnte le mani e me le raccomando sempre in buona gratia. - Di
Pavia,alii 7 di giugno 1588. Di V. S. Illma et Rina Ilumilissimo Servitore II
Cardinale di Pavia.

i58

Curia Romana

Congregatio Concilii censuit: si Vicarii administrantes curam animarum tn
huiusmodi ecclesiis temporarii sint, et ad nutum amovibiles, posse utique regulares eos ad libitum amovere sine licentia Episcopi.
(Liber 5 Decretorum, p. 153 a tergo ct 154].

2202.

S. C. C., Gerunden., mense aug. 1588.
Dubia 5-8, 17, quae a Canonicis et Capitulo Gerunden. mense mart. 1588
(cf. N. 2198) ipsi Summo Pontifici solvenda proponebantur, menseaug. 1588,
sub nn. 3-6, 10, iisdem omnino verbis referebantur etiam S. C. C., a qua
eodem modo iisdemque verbis soluta sunt.
(Liber 5 Decretorum, p. 173-175].

2203.

S. C. C., Squillacen., mense sept. 1588.
5. An aliquis alias aptus et idoneus, magnae devotionis impulsu motus, ai
titulum sufficientis patrimonii promoveri possit, licet Episcopus pro necessitati
vel commoditate Ecclesiae eum debere assumi non indicaverit iuxta dispositionem
Concilii Tridentini in c. 2, de refor., Sess. 21.
Ad 5. Congregatio Concilii censuit: Nec ex devotione, nec ex fervore cantatu
esse quemquam ordinandum clericum, etiam habentem sufficiens patrimonium,
nisi ex necessitate vel utilitate Ecclesiae arbitrio Episcopi.
[Liber 5 Decretorum, p. 188 a tergo, sq.].

2204.

I

S. C. C., /Wed/o/anen., mense ian. 1589.
Si supplica le SS. VV. Ulme per la dechiaratione delli infrascritti dubbii:
2. Se il Theologo della Metropolitana non essendo atto per se stesso a Ifggm
le /este in chiesa dopo il Vespro, debba pagar un altro, che supplisca per lui
non astante, ch'egli legga li giorni feriati al Choro.
'
Ad 2. Congregatio Concilii respondit: Cum Theologus muneri suo non posnt
satisfacere, eligendum alium impensis ipsiusmet Theologi arbitrio Archiepiscopi.
[Liber 5 Decretorum, p. 237 a tergo, sq.|.
S

i
I

S. C. Concilii

«59

2205.
S. C. C., Hispalen., mense apr. 1589·
i. Cum ex locis piis pleraque ad Archiepiscopi curam spectent; aliqua
tamen sunt hospitalia laicorum, in quorum fundationibus Ordinarius ab
eorum cura removetur, aliique deputantur, qui illorum curam gerant, quibus
rationes reddantur, qui et administratores deputent. Sunt itidem quaedam
laicorum Confratemitates pro operibus tamen piis exercendis, quae quan­
doque ab Ordinario visitantur, aliquoties vero visitationem fugiunt sub eo
praetextu, quod laicac sint, passimqu·. a regia cura defenduntur. Est etiam
Confraternitas quaedam laicorum de Rosario Beatae Virginis, quam Fratres
Dominicani quorundam privilegiorum vigore asserunt ad eorum subtectio­
nem in omnibus pertinere, nec in aliquo Ordinarium se posse intromittere.
Ad i. Congregatio Concilii respondit Episcopum posse visitare quaecumque
loca pia ex c. 8, Sess. 22. Item ab Administratoribus rationes exigere, nisi tn
fundatione secus expresse cautum sit. Quodsi aliqua ratione dubitetur, an visi­
tationi Episcopi subiaceant, ab Episcopo ipso id cognoscendum, et definien­
dum est. Confralernitatem autem Rosarii subesse Episcopi visitationi, nisi suis
privilegiis nomina tim eximatur.
[Liber 5 Decretorum, p. 285 a tergo, sq.].

2206.
S. C. C., Pisana, mense apr. 1589.
Essendo già stato risoluto dalla Santissima Congregatione dei Concilio,
che quello, quale in nome d’altri leva dal sacro fonte dei battesimo un fanciullo, non contrahe seco affînità spirituale, ne impedimento di poter contra­
here matrimonio, come farebbe, se lo tenesse in proprio nome, perd si sup­
plica V. S. Illma voglia far gratia scrivere una lettera al Vicario di Pisa,
che in una causa simile, nella quele uno che ha tenuto un fanciullo in nome
d’un altro, vuole contrahere con la matre sua, non voglia fargli difficoltà,
ne impedirli, come fa, non essendo informato di questa santissima dichiarationc, che si riceverà per gratia da V. S. Illma, etc.
Congregatio Concilii censuit, Procuratorem non sibi, sed mandanti contrahere
spiritualem cognationem.
[Liber 5 Decretorum, p. 283].
,

2207.
S. C. C., Cortonen., mense maio 1589·
Desidera sapere Mons. Rmo di Cortona, se vienc alterata 1’intentione
del Sagro Concilio, per la bolla nuovamente fatta da N. S. intomo all’ordinationi,1 et se sia satisfatto all’intentione del Sagro Concilio ordinando a
' Cf. N. >66.

I 00

Cuna Romana

ordini sagri maggiori, chi non ha patrimonio, quando pero risulti in commodità della Chiesa, et che si trovi chi prometta sovvenir loro nci bisogni suoi
necessarii.
Congregatio Concilii censuit: Posse aliquem ad sacros ordines promoveri ad
titulum bonorum, quae ei donentur, si tamen Episcopus judicaverit, aim assu­
mendum pro necessitate vel commoditate ecclesiarum, donationesque huiusmodi
vere et absque ulla fraude, et in forma valida fiant de tot bonis, quot promovendo
sufficiant ad vitam honestam sustentandam, quaeque deinceps alienari nullo
modo possint sine licentia Episcopi, donec ille beneficium sufficiens adipiscatur,
vel aliunde habeat, unde vivere possit. Constitutionem autem SS.mi nupa
editam nihil novi iuris inducere.
(Liber 5 Decretorum, p. 294 a tergo].

2208.

Tranen., mense iun. 1589.
L’Arcivescovo di Trant quai per debito del suo offitio pensa di prossimo
congregare il Concilio Provinciale, supplica V. S. Illma, che si degni darii
risolutioni dell’inclusi dubbi cosi concernenti la celebratione di esso Concilio,
com’anco il processo delle cause de’ Suffraganei, a fine che in detto Concilio
si possa il tutto stabilire quietamente per servitiod’Iddio.et salute dell’anime,
che tutto riceverà a gratia da V. S. Illma, quale N. S. conservi lunghissimi
anni felicissima.
6. in tempo, che detti Suffraganei visitano le loro chiese, molle cause, quali
non concrrnono correttioni di costumi, l'incominciano et finiscono in tempo di
visita, a fin che non si possi ritardare Pessecutionc aneor che appelassent,
et vogliono, che prima sia pagata la condannatione, et poi inteso nell’appelhtione, et in questo montre sogliono la pena applicarla ad usi pii.
14. Et cosi pari mente se alcuni Eescovi essent i, che facendo elettione di
questa Metropoli conforme al canone dei Concilio Tridenlino 1 interverranno
a questa Synodo, haveranno voto decisive, come li Suffraganei, overo consultu»
solamente.
i
Ad 6. Congregatio Concilii respondit: Cum Episcopus compilato processu
et servatis servandis procedit, non habere locum decreta Concilii de visitatione
loquen tia.
~~
Ad 14. Habere etiam decisivum.
(Liber 6 Decretorum, p. 3-5].

5. C. Concilii

161

2209.
S. C. C., Aquen., mense iul. 1589.
Statuit Sacrosancta Tridentina Synodus1 minores ordines conferen­
dos esse per temporum interstitia, quodque ab ultimo minori ad Subdiaconatum, et ab uno ordine sacro ad alium intercedat integer annus, nisi pro
utilitate vel necessitate Ecclesiae aliud Episcopo magis expedire videretur.
Quae omnia sub gravioribus poenis SSmus D. N. servari mandavit per Bul­
lam nuper editam contra clericos male promotos.2 Dubitatur, quia dispensatio
at actus iurisdictionis, utrum Episcopus possit dispensare super dictis intersti­
tiis et temporum spatiis cum Regularibus coram se constitutis ad ordines su­
scipiendos cum dimissoriis suorum Superiorum. Et si respondeatur, posse, non
obstante quod dicti Regulares sint dc aliena Dioecesi et exempti: quaeritur,
utrum pro causa dispensandi sufficiat dictorum Superiorum fides attestantium
ita expedire.
Ad i. Congregatio Concilii respondit, posse, si ita ei visum fuerit expedire.
Ad 2. Sufficere.
[Liber 6 Decretorum, p. 18 a tergo].

2210.
S. C. C., Puteolana, mense iul. 1589.
SSmo Padre. Leonardo Vairo, Vescovo di Pozzolo devotissimo servitore
e oratore di V. Beatitudine riduce a memoria alcune cose per benefitio della
sua Chiesa, che più a lungo ha narrate nclla relatione, che ha dato a V. Bea­
titudine dello stato di essa, che hanno bisogno della gratia et rimedio, che
intomo a quelle parcrà a V. Beatitudine di darii.
3. Feci intendere alla S. V., qualmente li Canonici della Cathédrale non
sono stati mai soliti de dire in coro le hore canoniche, se non matutino et vespro,
ct alii ordini, chc io feci nclla general visita, che se dovessero dire in coro,
hanno replicato detti Canonici scusandosc di non posserlo fare per la gran
povcrtà loro c di loro Canonicati et prebende, et io non l’ho voluti astrin­
gere senza prima damc conto alla S. V.
Ad J. Congregatio Concilii respondit: Canonicos et si Canonicatus tenues
sint, esse cogendos, ut singulis horis canonicis intersint iuxta cap. 12, Sess. 24,
quo sublatae sunt consuetudines etiam immemorabiles, praeterquam tribus anni
mensibus, quibus ab Ecclesia ex eodem decreto abesse liceat.
[Liber 6 Decretorum, p. 17 a tergo, sq.].

1 Scs$. XXIII, dc ref., c. 8.
1 Cf. N. 166.

FW. V

. ?

102

Curia Romana

2211.

S. C. C., Salernitana, mense iul. 1589.
1. An duo Canonici electi ah Archiepiscopo ad constituendam education™
puerorum Seminarii, possint pro libito Archiepiscopi mutari.
2. An eorum consilium adhibendum tam in constituendis regulis universalibus
Seminarii, electione loci, et similibus, an etiam in singulis rebus, utputa electione
singulorum puerorum introducendorum, electione Magistrorum, librorum legen­
dorum, Confessoris, punitione, discolorum expulsione, visitatione, et similibus.
3. An alii quatuor sunt deputandi, et deputati adhibendi sint in consilio
tantummodo in taxatione, contributione fructuum ex unione beneficiorum, ul
in aliis difficultatibus, ob quas Seminarii instructio vel conservatio impediretur
aut perturbaretur, an etiam in exactione et temporalium adrninistratione tam
dicti Seminarii, ut puta deputatione vel expulsione ministrorum et famulo­
rum, temporalium expensis quotidianis provisionis bladorum, quam etiam
bonorum quorumcumque et redituum ipsius Seminarii etiam ex beneficiis
unitis ut puta locationibus, concessionibus aliisque contractibus, litibus.
7. An sede vacante Capitulum possit unire beneficia vacantia isto meJio
tempore ad dictum Seminarium.
Ad i. Congregatio Concilii respondit: Non posse amoveri, nisi ex legitimo
causa.
Ad 2. In omnibus his adhibendum.
Ad 3. Teneri Episcopum adhibere deputatorum consilium tam circa insti­
tutionem, disciplinam et mores, quam temporalium rerum administrationem.
Ad 7. Non posse.
[Liber 6 Decretorum, p. 22 a tergo, sq.[.

2212.

S. C. C., Salernitana, mense iul. 1589.
Pro Capitulo Salernitan, supplicatur Ulmis et Rfnis Dnis Cardinalibus in­
terpretationis decretorum Sacri Concilii Tridentini declarari subscripti
dubia.
■
i An Capitulum sede vacante duos Vicarios constituere possit, ut aitemi
mensibus Vicariatus munere fungantur, si ita ab immemorabili tempore consue­
verit.
Ad i. Congregatio respondit: si legitime probetur immemorabilis consuetudo,
posse utique Capitulum huiusmodi Vicarios constituere, dum tamen praediti nnt
illis qualitatibus, quas Tndentinum Concilium, c. 16, Sess. 24, requirit.
[Liber 6 Decretorum, p. 25 a tergo).

|

S. C. Concilii

163

2213.

S. C. C., Aurien., mense aug. 1589.
2. Dubitatur a Rmo Episcopo, an stante Cone. Trid., Sess. 24, c. n,
de reform, cum aliis, et motu proprio Pii Papac V super visitatione ab Epi­
scopis facienda in Ecclesiis et Capellaniis militum Hospitalis Sancti loannis
Hierosolymitani, et aliorum militum, ut sunt Sancti lacobi de Spata nuncu­
pati, an praedictus Episcopus visitando aliquid praecipere poterit, prout est
nectare calices, et similia, item petere computa Confraternitatum, et Ecclesiarum.
3. Dubitatur etiam, an Capellam' a praedictis militibus servitio Ecclesiae
deputati possint sacramenta administrare sine Ordinarii approbatione. Suppli­
catur igitur Illfhac et Rmae Dominationi pro opportuna declaratione super
istis casibus, quia maxima in illo Episcopatu necessitas urget.
Ad 2. Congregatio Concilii respondit: Posse in his, quae curam animarum
et Sacramentorum administrationem concernunt. Itemque rationem administrationis exigere, nisi in institutione et fundatione secus expresse cautum sit iuxta
c. 9, Sess. 22 Concilii Tridentini.
Ad 3. Non posse, nisi praevia Ordinarii approbatione.
[Liber 6 Decretorum, p. 29].

2214.

S. C. C., Toletana, mense aug. 1589.
Cum etiam Sess. XXIV, c. 8 statuerit concubinarios tam solutos, quam
uxoratos excommunicatione feriendos esse et mulieres sive coniugatas sive
solutas cum adulteris, sive concubinariis publice viventes ter admonitas non
parentes etiam ex offitio graviter puniendas esse pro modo culpae, et si
videbitur extra oppidum vel Dioeccsim eiicicndas esse, aliis poenis contra
adulteros et concubinarios inflictis in suo robore permanentibus; dubitatur:
An simul et eadem sententia possint puniri praefati concubinarii soluti et uxorati
a iure canonico ante Concilium Tridentinum statutis, et poena quam inflixit
dictum Concilium, vel an necessario primum imponenda sit poena expressa a
Concilio Tridentino, et si ea non obstante delinquentes in delicto et peccato
permanserint, tunc sint aliae poenae a sacris canonibus ct statutis ecclesia­
rum statutae infligendae et imponendae, vel an electio erit iudicibus, ut pro­
cedant, prout magis expediens erit, affligendo concubinarios modo poenis a Con­
cilio statutis, modo a iure antiquo ordinatis etc.
Congregatio Concilii censuit per decretum Concilii, cap. 8, Sess. 24, de
refor. omnimode non tolli alias poenas a iure canonico vel a statutis synodalibus
infictas, neque alium contra eosdem procedendi modum, nisi velit Ordinarius
illos ixcommunicare, tunc enim poena eo decreto praescripta servanda esset.
[Liber 6 Decretorum, p. 27J.

164

Curia Romana

2215.

S. C. C., Hispalen., mense sept. 1589.
1. An ipso Illino D. Cardinali Archiepiscopo sive eius Vicario procedenti
contra aliquem ex Capitularibus iuxta formam Concilii Tridentini, sess. 25,
c. 6, debeat assumi Notarius eiusdem, vel ab eo seu eius Vicario nominatus,
coram quo acta processus conficiantur absque aliquo consilio vel consensu Capi­
tuli, an vero assumendus sit Notarius Capituli, sive a Capitulo vel ab adiunctis
nominatus.
2. An in eodem casu cum procedendum contra Capitulares, electio et deputatio Promotoris fiscalis pertineat ad solum Ill.mum Cardinalem Archiepiscopum
seu eius Vicarium, ita quod non requiratur assensus, vel consilium Capituli.
Ad i. Congregatio Concilii censuit: Deputationem Notarii, coram quo huius­
modi acta conficiantur, ad solum Episcopum vel eius Vicarium absque adiunctis
pertinere.
Ad 2. Episcopum posse assumere suum Fiscalem, vel deputare alium, quem
maluerit.
[Liber 6 Decretorum, p. 38).

2216.

S. C. C., Hispnniarum, mense sept. 1589.’
Beatissimo Padre. II Procuratore Generale in questa corte dellOrdine
di S. Hieronimo di Spagna espone humilmente a V. Beatitudine, comesi
ritrovano alcuni Vescovi in quelli regni, che ricusano conferir gli ordini sacri
alii Religiosi di detto Ordine in virtù delle dimissorie di lor Priori Generali,
o altri Priori di detto Ordine, ma vogliono, che debba portar dimissorie dalli
Vescovi, sotto la cui Diocesi si ritrovarà esser li Monasterii. Per il che si
supplica humilmente V. Santità si degni provedere, che sottomettendosi li
detti ordinandi aU’essamine di sufficienza, secondo il Sacro Concilio Tridentino dispone, che quahinquc Vescovo, quando celebra gli ordini nclla sua
Dioccsi, senza aspettar dimissorie altrimente che dei suo Generale 0 Priore
dei Religioso, li debbia promovere et ordini, che lo riceveranno a gratia
singolare da V. Beatitudine, pregando per la lunga vita, ct felice stato di
V. Santità.
mH·
Congregatio Concilii censuit, Regulares posse concedere dimissorias ad Epi­
scopum Dioecesanum, qui si abfuerit, ad quemcumque, dummodo ab eo Epi­
scopo, qui ordines contulerit, examinentur quo ad doctrinam.
[Liber 6 Decretorum, p. 44].
1 Nuntio Apo^tolico in Hispania.

■S. C. Concilii

«65

2217.

S. C. C., Oscen., mcnsc oct. 1589.
Episcopus recurrit ad Sanctissimum et ad hanc Sanctam Congregationem
pro declaratione super infrascriptis capitulis, et executionem remitti ad
D. Archiepiscopum Caesaraugustan.
7. Quod Episcopus possit procedere contra quoscumque super executione
testamentorum et piorum legatorum etiam tamquam Sedis Apostolicae delegatus,
ut census et alia, quae ex voluntate testatorum in certis casibus ad Ecclesias
seu Hospitalia devenirent, possit exequi tales voluntates, et de illis cogno­
scere iuxta c. 8, Sess. 22, de reformat. Supplicatur pro declaratione circa
supradicta et remitti executionem ad D. Archiepiscopum Caesaraugustan.
Ad 7. Congregatio Concilii respondit : Episcopos tamquam Sedis Apostolicae
delegatos in casibus a ture concessis omnium piarum dispositionum tam in ultima
voluntate, quam inter vivos esse exeeutores iuxta c. 8, Sess. 22.
ILiber 6 Decretorum, p. 50-52].

2218.

S. C. C., Seguntina, mense oct. 1589.
Ex decreto Sacri Concilii Tridentini, Sess. XXI, c. 2, statutum fuit, ne
quis deinceps clericus saccularis, quamvis alias sit idoneus, ad sacros ordines
promoveatur, nisi pacifice possideat beneficium ecclesiasticum, quod sibi ad
victum honeste sufficiat, vel obtineat patrimonium vel pensionem, quae
similiter sufficiant ad vitam substentandam, quod decretum etiam constitu­
tio1 S. D. N. Sixti Papae V observari mandat poenasque aggravat.
Episcopus Seguntinus dubitabat super infrascriptis, super quibus suppli­
cat humiliter pro declaratione.
i. An clericus alioqui idoneus habens beneficium insufficiens de per se, sed
iuncto patrimonio habeat quod sufficiat ad honestam vitae substentationem: an
possit promoteri.
4. Quid si tantum habeat,quod ex industria vel honesto labore lucratur, puta,
quod sit Musicus, Magister grammaticae, Pictor, Scriptor, aut alterius liberae
professionis, idque sit sufficiens ad substentationem vitae: an possit promoveri.
Ad i. Congregatio Concilii respondit: Posse iuxta formam dicti Concilii,
Sess. XXI, c. 2.
Ad 4. Non posse.
[Liber 6 Decretorum, p. 58].

* Cf. N. 166.

ι66

Curia Romana

S. C. Concilii

2219.

2222.

S. C. C., Mediolanen., mense nov. 1589.

S. C. C., Tarraconen., mense febr. 1590.

Giovanni Battista Spirafigio, Canonico Theologo della Chiesa Collegiata
di Santo Ambrosio di Milano supplica humilmente a V. S. Illma ct Rma
provedergli d’opportuno rimedio acciochè li g1 orni, che lui sard occupato
nella lettura di Theologia seconda Tobligo suo, guadagni le distributioni quo­
tidiane, come s’egli fusse presente in choro, che ne le restera obligatissimo
et preghcrà sempre per Lei etc.
Congregatio Concilii censuit Theologo pro tota die, qua legit, deberi distri­
butiones quotidianas.
[Liber 6 Decretorum, p. 71 a tergo).

2220.

S. C. C., Gnesnen., mense febr. 1590.
3. Cum singuli Episcopi praedicti (Archiepiscopi Gnesnen. Suffraganci)
praesentes Senatores eiusdem Regni (Poloniae) sint, conveniatque eis proin­
de saepissime foras pro publicis ipsius Regni negotiis proficisci nec interim
ecclesias, quae vel profanatae vel ab haereticis occupatae non sint, pro cele­
brandis missis inveniant: ideo supplicatur indulged dictis Episcopis, ut quo­
tiescumque in publicis negotiis huiusmodi occupati fuerint, nec ecclesias ad cele­
brandum commodas invenerint, in altari portatih hiporacestis tamen honestis
missam celebrare, vel celebrari facere possint.
Ad 3. Id privilegium competere Episcopo de ture communi cui a Concilio
minime est derogatum.
[Liber 6 Decretorum, p. 109 a tergo, sq.]

167

2. Quamvis beneficia personalia ad vitam unius vel duorum iurc permissa
sint ad congruam alicuius Sacerdotis sustentationem, maximus tamen est
in his beneficiis instituendis in hac provincia Tarraconen. abusus, qui reme­
dio pontificio indigere videtur: nam fere semper instituuntur beneficia per­
sonalia, quando quis dignitatem, aut Canonicatum, vel aliud pingue benefi­
cium cupit adipisci, qui cum non habeat aequivalens beneficium ad permu­
tationem, hac arte seu potius fraude excogitata beneficium personale ad vitam
unius aut duorum instituit, quibus demortuis, redditus illius benefitii perso­
nalis ad aliquod pium opus destinantur, fitque aliquando, ut opus illud
pium, ad quod redditus illius beneficii destinati fuerant, ad arbitrium illius,
qui canonicatum aut dignitatem, vel beneficium pingue habebat, relinquatur,
quod quid aliud est, quam mille, aut quingentis aureis beneficium sibi com­
parare. Fiunt etiam aliae permutationes plurium simplicium cum curato vel
cum dignitate seu Canonicatu factae beneficiorum ab amicis quaesitorum
(et quandoque promisso prius se amicis, qui illi beneficia ad permutandum
commodant, alia beneficia reddituros) magna congerie, ut aequivalentem
compermutanti recompensam tradant.
Ad 2. Congregatio Concilii respondit: Huiusmodi permutationes minime
admittendas, quippe cum ab Ordinario beneficiorum permutationes admitti non
possint, nisi ob necessitatem vel utilitatem ecclesiarum. In eos porro, qui bene­
ficia cum pacto compensandi vel restituendi adeptos fuisse comperti fuerint,
severe animadvertendum poenis a iure communi statutis, et Pii S. V constitu­
tionibus. 1
[Liber 6 Decretorum, p. 102-104].

2223.
S. C. C., Patavina, mense mart. 1590.
2221.
S. C. C., Mileten., mense febr. Ι59θ·
6. Nella beneditione nuptiale, che si fa nella Messa, è consuetudine, che
si benedichino le seconde nozse ex parte viri, ct aile vedove che si maritano.si
celebra la Messa de sponsis senza beneditione.
Ad 6. Congregatio Concilii respondit: Sanctissimus ex sententia Congrega­
tionis improbavit huiusmodi consuetudinem benedicendi secundas nuptias, utpote
cum canonicis sanctionibus minime consentaneam.
[Liber 6 Decretorum, p. 108 a tergo, sq.].

In Paduana Dioecesi viget adhuc consuetudo ab immemorabili tempore
citra inviolabiliter observata, ut in reparandis et seu instruendis ecclesiis
parochialibus, ubi reditus fabricae ad id destinati vel non existant vel non
sufficiant, ipsarum rectores pro tertia parte sumptuum seu expensarum, et
pro aliis duabus tertiis populus seu parochiani contribuunt, nulla habita
distinctione, an ipsae parochiales sint tenues vel pingues. Nunc vero α non­
nullis asseritur per c. VII, Sess. XXI, de refor. et alia decreta sacri Conditi
Tndentint hanc consuetudinem abrogatam esse. Supplicat igitur Vicarius Paduanus edoceri, an in effectu per Sacrum Concilium consuetudines huiusmodi sint
sublatae.
1 Cf. N. 125, 130.

ι68

Curia Romana

Congregatio Concilii censuit huiusmodi consuetudinem per Conditum ne­
quaquam esse sublatam.
(Liber 6 Decretorum, p. 115].

2224.

S. C. C., Barcinonen., 22 mart. 1591.
Ad i. Congregatio Concilii censuit scribendum ad Episcopum, ne per­
mittat Parochos incumbere muneribus lectionum in generali studio habenda­
rum, quibus a residentia avocarentur: minusque sinant Parochos propria
relicta parochia verbum Dei in alia praedicare. Cum vero praedicant in pro­
pria parochia, ab Episcopo admoneantur decisionis Congregationis non eum
fuisse sensum, ut parochiani ullo modo compellantur praestare eleemosinam
Parocho concionanti, qui ex proprio officio ad id tenetur iuxta c. 4, Sess. 24.
[Liber 7 Decretorum, p. 5].

2225.

S. C. C., Interamnen., 27 mart. 1591.
Congregatio Concilii censuit: Quocunque tempore posse denuntiationem
fieri et matrimonium contrahi coram Parocho, sed nuptiarum solemmtates,
convivia, traductiones ad domum, et carnales copulas prohiberi decreto
Cone., c. 10, Sess. 24, de refor. matr.
[Liber 7 Decretorum, p. 6].

2226.

S. C. C., Zamoren., 27 mart. 1591·
Ad i. Congregatio Concilii censuit Episcopum contra recusantes reddere
rationem administrationis eo casu, quo ei ex decreto Cone., c. IX, Sess. 22
reddi debet, posse procedere suis armis spiritualibus.
Ad 2. Quoad ecclesias parochiales Capitulo vel regularibus unitas posse
Episcopum eas visitare ex c. 7, Sess 7; quoad eas vero, quae sunt membra
militiae Sancti lacobi et aliorum Ordinum regularium, habere itidem Epi­
scopum facultatem visitandi quoad ea tantum, quae concernunt curam anima­
rum, et administrationem Sacramentorum ex c. XI, Sess. 25, de regul.,tt
in huiusmodi visitatione posse Episcopum, quae necessaria fuerint, decer­
nere, tametsi Visitatores Capituli vel regularium aliter decreverint.
[Liber 7 Decretorum, p. 6 a tergo).

.S’. C. Concilii

169

2227.

S. C. C., Portugallien., 2 apr. 1591.
Congregatio Concilii censuit Abbatem benedictum vel habentem pri­
vilegium a Sede Apostolica, ut possit ea omnia facere, quae possunt
Abbates benedicti, posse suis subditis regularibus tonsuram, vel quatuor
minores ordines conferre.
[Liber 7 Decretorum, p. 7].

2228.

S. C. C., Asturicen., 21 apr. 1591.
Ad i. Congregatio respondit facultatem remittendi interstitia Episcopo
competentem ex causis comprehensis in c. XI, XIII et XIV, Sess 23, trans­
ire in Vicarium Capituli sede vacante.
[Liber 7 Decretorum, p. 9 a tergo].

2229.

S. C. C., 27 maii 1591.
Congregatio Concilii censuit decretum eiusdem Concilii d. c. 20 1 in
causa appellationis dumtaxat actorum transportationem requirere.
[Liber 7 Decretorum, p. 12].

2230.

S. C. C., Feretrana, 27 maii 1591.
Congregatio Concilii censuit scribendum ad Episcopum ex Concilio qui­
dem Seminarium alibi, quam in Civitate erigi non debuisse. Ceterum cum
Civitas Sancti Leonis ad huiusmodi erectionem minime commoda sit, et
ipse propterea in insigni et frequenti Terra Billorum peropportune illud
erexerit, se alloquutum esse Sanctissimum pro confirmatione, qui benigne
annuit. Itaque Episcopus Seminarium eodem in loco instruere pergat, et
portionem detractam tam praeteriti quam futuri temporis exigat.
[Liber 7 Decretorum, p. n a tergo et 12].

' Sew. XXIV, de ref.

S. C. Concilii

Curia Romana

I7°

2231.
S. C. C., Tolentina, 27 maii 1591.

2236.
S. C. C., Nullius, 30 iul. 1591.

Congregatio Concilii censuit regulares quantumvis exemptos posse etiam
per censuras compelli accedere ad publicas et consuetas processiones, vel
indictas pro bono publico, vel honore, quando eorum hac in re sublatae
sunt exemptiones decreto Cone., c. 13, Sess. 25, de reg.
[Liber 7 Decretorum, p. 12J.

2232.
S. C. C., Lauden., 30 maii 1591.
Ad i. Congregatio respondit decretum Cone. d. c. 4 1 non habere locum
in beneficiis, quibus onus missarum celebrandarum in fundatione iniunctum
fuit.
[Liber 7 Decretorum, p. 12 a tergo).

2233.
S. C. C., Papien., 7 iun. 1591.
Congregatio Concilii censuit Canonicos ab Episcopo electos ad Semina­
rii administrationem ad praescriptum Concilii, c. 18, Sess. 23, vers, quae
omnia, esse perpetuos, nec posse amoveri, nisi ex iusta et legitima causa.
[Liber 7 Decretorum, p. 14].

2234.
S. C. C., Conchen., 11 iun. 1591.
Congregatio Concilii censuit decretum d. c. IX 2 non hoc tribuere Epi­
scopo, ut ipse distribuere possit, vel in distributione intervenire, sed tantum,
ut ab his, qui distribuunt et administrant, rationem administrationis exigat.
[Liber 7 Decretorum, p. 14 a tergo].

2235.
S. C. C., Forosempronien., 30 iul. 1591.
Congregatio Concilii censuit: Scribendum ad Episcopum Forosempro­
nien. Congregationis nomine deputationem Oeconomi et Vicarii in parochialibus vacantibus ad Episcopum spectare, non autem ad Commissarium
spoliorum, nisi id eorum facultatibus nominatim cautum reperiatur.
[Liber 7 Decretorum, p. 17 a tergo).
• Sew. XXV, de ref.

1 Seas. XXII, dr ref.

QH

Congregatio Concilii censuit cogendos esse curatos ad subeunda per seip$0$ et non per substitutos ea munia, ad quae tenentur. Tolerandos autem,
ut per substitutum suppleant in illis tantum casibus, in quibus expressis
verbis canonum, decretorumve Concilii permissum est eis, ut per Vicarios
coadiutores, vel substitutos possint officio suo fungi.
[Liber 7 Decretorum, p. 17].

2237.
S. C. C., Calaguritana, 23 sept. 1591.
Ad 4. Congregatio respondit: Posse Episcopum visitare Capitulum vel
solum, vel his, quibus sibi videbitur, adiunctis etiam extra gremium Capi­
tuli, nisi Capitulum niteretur concordia a Sede Apostolica confirmata ex
cena scientia, et cum causae cognitione; tunc enim servandum esset tenor
concordiae. Poenas autem in visitatione imponendas non debere esse ordi­
narias delictorum, sed extraordinarias, et quae magis morum emendationem
respiciant, quam punitionem.
[Liber 7 Decretorum, p. 23 a tergo).

2238.
S. C. C., Derthonen., 21 dec. 1591·
Congregatio Concilii censuit scribendum ad Vicarium Capituli sede
vacante deputatum, jurisdictionem Episcopi defuncti ipsi nunc competere
ne dum spiritualem, sed etiam universam. Itaque si Episcopus iurisdictionem temporalem in Castra et Terras, ut proponitur, habebat, ea Vicarius
plenissime utatur, redditus exigendo, iustitiam ministrando, omniaque alia
agendo, quae Episcopus vivens agere poterat, et consueverat. Quinimo
diligenter eam jurisdictionem tueatur, et sartam tectam conservari etiam
Sanctissimi D. Nostri auctoritate curet.
(Liber 7 Decretorum, p. 31J.

2239.
S. C. C., Caesenaten., 9 mart. 1592.
Congregatio Concilii censuit, si Monachi vere ultra medium miliare a
Civitate distent, non esse utique compellendos ab Episcopo accedere ad
processiones non obstante decreto c. XIII, Sess. 25, de regul.
[Liber 7 Decretorum, p. 35].

Curia Romana

2240.
S. C. C., Comen., 5 apr. 1592.
Congregatio Concilii censuit constito de contumacia ludicis a quo, recu­
santis exhibere acta, ut tenetur ex decreto c. 3, Sess. 13, partes ludicis ad
quem esse absolvere partem appellantem a molestationibus, et pronunciarc
acta, et sententiam ludicis a quo, si umquam reperiantur, cassa et inania
fore.
(Liber 7 Decretorum, p. 37 a tergo].

2241.

S. C. C., Rossanen., 15 apr. 1592.
Congregatio Concilii censuit: Uniones de beneficiis reservatis validas esse,
si modo fuerint factae ante vacationem, quod si post vacationem factae repe­
riantur, nullas esse, et provisos a Sede Apostolica mitti debere in possessio­
nem beneficiorum.
Detractionem 3-ae partis ex fructibus praebendarum ac dignitatum fa­
ciendam ex c. 3, Sess. 21, et convertendam in distributiones quotidianas
fieri debere non ex una et altera tantum pinguiori praebenda, sed ex omni­
bus praebendis ac dignitatibus ecclesiae.
Eandem autem assignationem distributionum quotidianarum ex 3-a
parte fructuum, dignitatum et praebendarum fieri debere, detractis pensione,
et aliis legitimis oneribus, quamdiu illa duraverint.
[Liber 7 Decretorum, p. 39J.

2242.
S. C. C., Panormitana, 21 apr. 1592.
Congregatio Concilii censuit ex decreto Cone., c. 16, Sess. 24 a Capitulo
sede vacante unum tantum Vicarium esse eligendum. Ceterum non esse eo
decreto sublatam consuetudinem duos, aut plures eligendi praesertim imme­
morabilem.
(Liber 7 Decretorum, p. 39 a tergo].

2243.
S. C. C., Venetiarum, 21 apr. 1592.
Congregatio Concilii censuit Episcopum in Synodo dioecesana facere
posse constitutiones absque consensu, et approbatione Cleri, debere tamen
eum requirere consensum Capituli, licet illud non teneatur sequi, nisi in

S. C. Concilii

'21

osibus a iure expressis. Non obstante quod ex forma Romani Pontificalis
in celebranda dioecesana, et provinciali Synodo expresse habeatur, ut con­
stitutiones in Synodo publicandae a partibus per verbum placet confirmentur.
(Liber 7 Decretorum, p. 40].

2244.
S. C. C., Vicen., 7 maii 1592.
Congregatio Concilii censuit beneficium simplex, cui perpetuo et acces­
sorie unitum fuerit beneficium curatum, retinere naturam simplicis, et ideo
non esse incompatibile cum parochiali. Sed tamen utrumque licite retinere
non posse, si ab Ordinario collata fuerint, ct alterum per se est sufficiens
d obtinentis sustentationem.
[Liber 7 Decretorum, p. 43 a tergo].

2245.
S. C. C., Reatina, 3 iun. 1592.
Ad 4. Non licuisse Episcopo dispensare adversus Pontificiam constitu­
tionem, nisi id ei constitutione ipsa expressim permitteretur.
Ad8. Parochos, quorum parochialis ecclesia aedes non habet, et ob tenui­
tatem fructuum sumptus aedibus aedificandis suppeditare minus potest,
debere conducere aliquam domum intra limites parochiae. Quod si nulla
sit, quae conduci possit, sinendum esse habitare extra Parochiam in loco
propinquiori.
[Liber 7 Decretorum, p. 48 a tergo et 49].

2246.
S. C. C., Perusina, 9 iul. 1592.
Congregatio Concilii censuit, si beneficium sit regulare, et regularibus
conferri consuetum, posse a praeceptore conferri absque concursu, cumque
cui facta sit collatio, si idonens fuerit, esse ab Episcopo admittendum.
Quod si beneficium sit saeculare, ct saecularibus conferri consueverit,
tum concursum necessario requiri, nec posse alii conferri, quam ei, quem
Episcopus ex pluribus ab examinatoribus in concursu approbatis ceteris
magis idoneum iudicavcrit; cumque non aliter admittendum esse, quam si
in collatione concursus atque electionis Episcopi mentio habeatur. Cetemm
utroque casu sive beneficium saeculare, sive regulare fuerit, illud obtinen­
tem esse compellendum ab Episcopo ad residentiam atque ad praestan­
dum Vicario, qui eidem ecclesiae vacanti inservivit, congruam mercedem,
ipsique Episcopo esse subiectum in omnibus his, quae ad curam anima­
ram exercendam, et sacramenta administranda pertinent.
[Liber 7 Decretorum, p. 55 a tergo].

S. C. Concilii

2248.
S. C. C., Calaguritana, 27 aug. 1592.
Congregatio Concilii alias censuit, Episcopum posse alienos clericos
ordinare, si habeant literas dimissorias proprii Ordinarii, licet Episcopus
litteras dimissorias concedens alia legitima causa, quam aegritudinis, expressa
in c. Ill, Sess. XXIII, de refor. fuerit impeditus.
[Liber 7 Decretorum, p. 62]

2249.
S. C. C., Taurinen., 29 aug. 1592.
Congregatio Concilii censuit: Si iuxta c. III, Sess. 25, de refor., literis
monitorialibus ad finem revelationis, quae etiam pro rebus subtractis ferri
possunt, relaxatis, propalatum aliquid relevans fuerit; posse actorem contra
eos, qui aliquo indicio laboraverint, sive causa fuerit civilis, sive criminalis,
indicium experiri: in coque si legitime probaverit, obtinere. Et si finita
causa, exequutionem iudicati neque realcm,'neque personalem habere value­
rit; tunc, et non prius licere iudici spirituali gladio excommunicationis (si
causae qualitas id expostulaverit) in reos condemnatos uti.
[Liber 7 Decretorum, p. 62J.

2250.
S. C. C., Leodien. et Namurcen.,

ii

oct. 1592.

Dentur literae ad Capitulum, et Canonicos, quod nec illi quinquaginta
tres florcni poterant nec fructus canonicatus Oratoris possunt exigi, et inter
ipsos dividi refragante Concilio Tridentino, c. XIV, Sess. XXIV. Quinimo
si in usum fabricae, vel sacristiae vel alium usum pium ultra semestre tempus
reperirentur concessi, horum dumtaxat dimidia pars ipsi sacristiae vel fabri­
cae, aut pio loco tribuenda esset, altera vero ipsi Oratori iuxta Pii V consti­
tutionem. 1
(Liber 7 Decretorum, p 71].
» Cf N. «34

Congregatio Concilii censuit, Episcopum non excusari super erectione
Seminarii iuxta decretum Concilii, c. XVIII, Sess. XXIII, eo praetextu,
quod sit fundatum collegium Sanctae Catharinae extra muros Burgi illius
civitatis.
[Liber 7 Decretorum, p. 75].

2252.
S. C. C., Mileten., 20 nov. 1592.
Ad 2. Congregatio Concilii censuit: Si proprius Episcopus dimissorias
literasconcedens, in ipsis asseruerit promovendos examinatos ab ipso fuisse,
et vitae probitate ac scientia idoneos repertos, omniaque in eis requisita
concurrere,arbitrium esse Episcopi ordinantis, an velit stare dictae assertioni,
ideoque posse illi deferre, sed non teneri.
Ad 3. Si non fuerit ordinatio generalis, sed tantum aliquot paucarum
personarum, posse utique Episcopum eam habere etiam in capella sua
privata.
[Liber 7 Decretorum, p. 76 a tergo].

2253.
S. C. C., Nullius, 16 ian. 1593·
Fuit alias1 in Congregatione Concilii quaesitum: An Episcopus ordinans
alienos subditos saeculares cum dimissoriis proprii Episcopi, asserentis, eos
cuminatos fuisse ct idoneos repertos; teneatur huiusmodi attestationi defer­
re, vel etiam possit eosdem ordinandos examinare. Et Congregatio respondit,
posse F.piscopum ordinantem, si voluerit, attestationi proprii Episcopi
deferre, sed non teneri.
[Liber 7 Dccrctomm, p. 88 a tergo].

2254.
S. C. C., Nullius, 3 febr. 1593.
Congregatio Concilii censuit c. 1, Sess. XIV, de refor., habere locum in
suspensionibus ct prohibitionibus tam temporariis, quam perpetuis, et tem­
poralem prohibitionem, ct suspensionem dici eam, ubi ex delicto occulto
enaiudicialitcr procedit Episcopus, ad suum beneplacitum prohibendo vel
««pendendo.
[Liber 7 Decretorum, p. 89 a tergo].

’

Congregatio Concilii censuit examinatores, qui a Patriarcha propositi
fuerint a Synodo tam per vota secreta, quam aperta posse probari. Itaque
ipse eum modum in probatione servari faciat, quem magis iudicaverit expe­
dire.
[Liber 7 Decretorum, p. 56].

2251.
S. C. C., Oxomen., 12 nov. 1592.

v o a H io n ®

2247.
S. C. C., Venetiarum, 11 iul. 1592.

175

stmrotwvs svj

Curia Romana

*74

176

Curia Romana

2255.
S. C. C., Castellaneten., 3 febr. 1593.
Consuetudo percipiendi ab ordinatis forfices, pectines, et mappas sive
aliud, est, uti corruptela revocata, nihilque percipi potest, praeter id, quod
quis, dum ad sacros ordines promovetur, Pontificali Romano permittente,
consuevit, offerre.
Pro labore scripturae collationis, aut institutionis alicuius beneficii Can­
cellarius potest in singulis accipere mercedem labori suo convenientem:
quae tamen sigillo, et ceteris omnibus computatis unum aureum non exce­
dat, dummodo ipsi Cancellario aliquod salarium pro officio suo exercendo
praestitutum non sit, et ex pecunia, quam accipiet, nihil prorsus emolumenti
collatores, aut institutores, etiam sigilli occasione, directe vel indirecte per­
cipiant.
[Liber 7 Decretorum, p. 92 a tergo et 93].

2256.
S. C. C., Neapolitana, 3 apr. 1593.
Congregatio Concilii censuit existentibus vere causis in c. XI, XIII
et XIV, Sess. XXIII contentis posse Vicarium Generalem, habentem man­
datum generale, uti facultate in dictis capitulis expressa circa remittenda
temporum interstitia ordinandis. An vero in casu, dc quo agitur, Vicarius
habuerit mandatum generale, et quando habuerit, an constet, eum facultate
illa usum fuisse, et an causae in Concilii decretis contentae verae extiterint,
hoc iudicium ad Archiepiscopum spectabit.
[Liber 7 Decretorum, p. 101].

2257.
S. C. C., Brugnaten., 17 maii 1593·
Congregatio Concilii censuit iudicium hoc, remittendi temporum inter­
stitia, ad Episcopum solum pertinere, non autem ad Generales, aut Provin­
ciales Ordinum: ct Regulares concurrentibus debitis requisitis, teneri reci­
pere ordines ab Episcopis, in quorum dioecesibus sunt Monasteria, in qui­
bus ipsi degunt.
[Liber 7 Decretorum, p. 108 a tergo].

2258.
S. C. C., Placentina, 1 iul. 1593.
Ad i. Congregatio Concilii censuit, statim habita notitia vacationis parochialis, debere Episcopum constituere Vicarium idoneum, et id non esse
expectandum tempus, quo dignior ad ipsi parochiali praeficiendum nomi­
natus sit.
[Liber 7 Decretorum, p. 114 a tergo].

5. C. Concilii

2259.
S. C. C., Savonen., 3 iul· »593·
Congregatio Concilii censuit: si fuerint Parochus et testes adhibiti, coram­
que cis celebratum matrimonium, utique illud esse validum, prolemque ante
susceptam, si tamen tempore, quo insimul se coniunxerunt, ambo soluti
erant, per subsequens matrimonium fuisse legitimatam.
[Liber 7 Decretorum, p. 117 a tergo].

2260.
S. C. C., Lucen., 6 aug. 1393.
Congregatio Concilii censuit ex professione sive tacite, sive expresse intra
annum probationis emissa non obligari aliquem neque in specie, neque in
genere religioni.
[Liber 7 Decretorum, p. 120].

2261.
S. C. C., Algaren., 23 sept. 1593.
Congregatio Concilii censuit Vicarium debere praecedere Canonicos,
nisi aliud ex consuetudine legitime praescripta introductum fuerit.
[Liber 7 Decretorum, p. 131 a tergo].

2262.
S. C. C., Tarraconen., 23 sept. 1593.
Congregatio Concilii censuit: Cognationem ex confirmatione ortam,
quae dirimat matrimonium postea contractum, contrahi solummodo inter
confirmantem, et confirmatum illiusque patrem ac matrem ac tenentem.
[Liber 7 Decretorum, p. 132].

2263.
S. C. C., Eugubina, 10 febr. 1594.
Ssmus Gregorius XIII audita Congregationis relatione, declaravit Bulbm Pii V,1 ut omnia onera incumbentia ipsi Parochiali, in qua erit erecta
Viaria perpetua, pertineant ad ipsum Vicarium perpetuum solum, nulla
autem ex parte ad ecclesiam seu Monasterium aut locum pium, quibus erit
unita ipsa parochialis.
[Liber 8 Decretorum, p. 13 a tergo].
* Adatqucndutn, i nov. 1567. - Bull. Rom., tom. 4, II, p. 401,402.

M. y

12

178

Curia Romana

2264.
S. C. C., Ferrarien., 3 mart. 1594.
Congregatio Concilii censuit posse Episcopum erigere parochialem eccle­
siam, eique sic erectae, stante eius paupertate, beneficium simplex unire:
requiri tamen Capituli consensum.
[Liber 8 Decretorum, p. 17].

2265.
S. C. C., Audornaren., 30 mart. 1594.
Congregatio Concilii censuit scribendum Episcopo Audornaren., ut super­
sedeat in exigendo taxam pro Seminario Duacensi a Monasterio Sancti Ber­
tini, donec certiorem reddiderit Congregationem de iuribus quibus id posse
facere praetendat: cum Monasterium alleget, se non teneri ad dictam contri­
butionem eo respectu, quia post Concilii Tridcntini decreta in excquutionem illorum erexerit Seminarium, in quo quadraginta scholares aluntur.
[Liber 8 Decretorum, p. 25 a tergo].

2266.
S. C. C., Parisien., 30 mart. 1594.
Congregatio Concilii censuit: In Monasteriis ac etiam Collegiis Regula­
rium, ubi iuxta regularia instituta vivatur, posse Praelatos Regulares sive
aliorum Religiosorum Confessores audire absque licentia Episcopi confes­
siones illorum saecularium, qui sunt vere de familia, et continui commensales,
non tamen illorum, qui tantum deserviunt in Monasteriis.
[Liber 8 Decretorum, p. 26].

2267.
S. C. C., Novarien., 29 apr. 1594.
Congregatio Concilii censuit Episcopum in vim Concilii Tridcntini,
c. IV, Sess. XXI non posse erigere Coadiutoriam; sed utique cogere Recto­
rem ad adiungendum sibi tot Sacerdotes, quot sufficiant ecclesiasticis Sacra­
mentis ministrandis.
[Liber 8 Decretorum, p. 31 a tergo].

2268.

S. C. C., Pharen., 12 maii 1594.
Ad i. Congregatio Concilii censuit: Non posse Regulares absolvere a
casibus Episcopo reservatis in vim privilegiorum cis ante Concilium conces­
sorum.

S. C.

Concilii

179

Ad 3. Non posse audire confessiones personarum saecularium, nisi prius
fuerint approbati ab Ordinario.
[Liber 8 Decretorum, p. 33 a tergo].

2269.
S. C. C., Hydruntina, 14 iun. 1594.
Congregatio Concilii censuit decretum Concilii, c. X, sess. XXIV, de
ff/or. prohibere tantum appellationem ad effectum suspensivum, et posse
appellari quo ad effectum devolutivum ad Metropolitam.
[Liber 8 Decretorum, p. 41 a tergo].

2270.
S. C. C., Aquilana, 17 iun. 1594.

2271.
S. C. C., Nullius, 23 iun. 1594.
Congregatio Concilii censuit institutionem officii Poenitentiarii ad
solum Episcopum absque consensu Capituli pertinere: collationem autem
praebendae Pocnitentiariae unitae ab illo fieri debere, ad quem antea
spectabat.
[Liber 8 Decretorum, p. 47].

2272.
S. C. C., Fanen., 7 sept. 1594.
Congregatio Concilii censuit, sufficere annum vigesimum quintum fuisse
meptum, ut quis ad Presbyteratus ordinem, ceteris requisitis concurrenti­
bus, promoveri possit.
[Liber 8 Decretorum, p· 57 a tergo].

•

2273.
S. C. C., Atrebaten., 9 sept. 1594·
Congregatio Concilii censuit scribendum ad Episcopum Attrebaten.,
M cogat Abbatem Marchianen. ad habendam lectionem Theologicam in
‘.0 Monasterio, cum uberius id adimpleat, sustinendo Collegium iuniorum

bibliotheca

Congregatio Concilii censuit: Ad constituendum servitium novem mens;jn non esse colligendas punctaturas, quasi ii, qui novem partes punctaturmjm ex duodecim, quae ex servitio totius anni conflantur, deserviendo
tulerint, servitio novem mensium debito satisfecerint; sed ipsos dies residentiae, et servitii, sive continui fuerint, sive interpolati: numerandos esse,
ut compleant numerum dictorum novem mensium.
[Liber 8 Decretorum, p. 42 a tergo].

*8°

Curia Romana

Monachorum in Universitate Duacen., ibique artium, et Theologiae profes­
sores ad illos docendos Monasterii sumptibus sustineat; et curet nc idem
Abbas gravetur in Seminarii taxa ultra illud, quod deductis Monasterii et
dicti Collegii oneribus, aequum esse cum deputatorum consilio prudenter
cognoverit.
[Liber 8 Decretorum, p. 58 a tergo].

2274.
S. C. C., Caurien., 5 oct. 1594.
Congregatio Concilii censuit omnes quatuor deputatos adhibendos esse
in consilio in tota temporali administrations Seminarii, praeterquam in
exactione, quae ad solum Episcopum spectat.
[Liber 8 Decretorum, p. 65].

2275.
S. C. C., Agrigentina, 17 nov. 1594.
Congregatio Concilii censuit emolumenta tempore vacationis sedis epi­
scopalis obvenientia ex iurisdictione et sigillo, aut alias undecumque, neque
ad Capitulum, neque ad Vicarium spectare: sed debere futuro successori
reservari, si ad Episcopum, Ecclesia non vacante, pertinuissent; ex his
tamen emolumentis deducendum esse rationabile salarium, Vicario con­
stituendum, et persolvendum.
[Liber 8 Decretorum, p. 79].

2276.
S. C. C., Cephaluden., 17 nov. 1594·
Congregatio Concilii censuit emolumenta tempore vacationis sedis epi­
scopalis obvenientia ex iurisdictione et sigillo; aut alias undecumque, quae
ad Episcopum, ecclesia non vacante, pertinuissent, ad Capitulum minime
spectare, nisi ex Apostolico privilegio illa concessa fuissent; sed debere
futuro Episcopo reservari: ex his tamen emolumentis deducendum esse
rationabile salarium Vicario constituendum, et persolvendum. Quod si ex
privilegio Apostolico Capitulo competerent, non potuisse Canonicos cum
Regulares sint, et tria vota emiserint, inter se illa dividere. Supradictas
autem poenas debuisse m usus pios applicari.
[Liber 8 Decretorum, p. 79].

2277.

S. C. C., Nullius, 17 nov. 1594.
An Episcopus loci Ordinarius prohibere possit, ne Regulares in eorum
ecclesiis Sacerdotes sacculares exteros divina officia celebrare permittant,

<S*. C.

Concilii

ι8ι

nisi prius ab ipso Episcopo, visis literis commendatitiis ipsi Sacerdotes
admissi fuerint.
Congregatio Concilii censuit: Posse.
(Liber 8 Decretorum, p. 78].

2278.

S. C. C., Algaren., 12 ian. 1595.
Dentur literae visitationis Episcopo Algaren. visitanti limina per procura­
torem. Praebendas pro Theologo ac Poenitentiario, si institutae non repe­
rentur, erigat. Scholam pro clericis edocendis, si Seminarium erigere
non potest, saltem instituat. Ad quaesitum in sua relatione, nempe: An
Canonici ac Rectores parochialium, et Vicarii perpetui in Synodalibus
constitutionibus faciendis, faciant unum votum in Synodo, an vero sin­
guli singula vota habeant, Congregatio respondit Episcopum posse in
Svnodo Dioecesana constitutiones facere absque consensu, ct approba­
tione Cleri, debere tamen exquirere consilium Capituli, licet illud non
teneatur sequi, nisi in quibusdam casibus iure expressis.
[Liber 8 Decretorum, p. 93].

2279.

S. C. C., Nullius, 19 ian. 1595·
Congregatio Concilii alias censuit, omnes quatuor deputatos, de quibus
agitur in c. XVIII, Sess. XXIII, versu: Et quia, etc., adhibendos esse in
consilio in administratione rerum ipsius Seminarii; praeterquam in compul­
sione ad portionem Seminario debitam, cuius facultas ad solum Episcopum
spectat.1
(Liber 8 Decretorum, p. 87].

2280.

S. C. C., Catanien., 26 ian. 1595.
Congregatio Concilii censuit Superiores Regulares posse suis subditis
itidem Regularibus, qui habentes qualitates requisitas ordines suscipere
voluerint, literas dimissorias concedere ad Episcopum tamen Dioeccsanum;
et si is abfuerit, ad qucmcumque alium Episcopum, dum tamen ab ipso
Episcopo, qui ordines erit collaturus, examinentur quo ad doctrinam.
[Liber 8 Decretorum, p. 100 a tergo].
1 Ci. N. 2274.

182

Curia Romana

2281.
S. C. C., Toletana, mense mart.1 1595.
Ad i. Congregatio respondit, non potuisse Archiepiscopum in concursu
parochialium praeter examinatores Synodales adhibere alios in Synodo diocccsana non deputatos.
Ad 2. Archiepiscopo non licuisse, omissis examinatoribus synodalibus
ullum ex examinatoribus ipsis suo arbitrio extra Synodum nominare, neque
parochialem eisdem Synodalibus examinatoribus non adhibitis valide con­
ferre.
Ad 3. His duobus casibus collationem parochialis factam non servata
forma Concilii esse nullam, atque ad Sedem Apostolicam devolutam, et re­
servatam ex constitutione sanctae mem. Pii V. 2
(Liber 8 Decretorum, p. 112}.

2282.

S. C. C., Nullius, 29 mart. 1595·
Congregatio respondit, non debere Episcopum in vacatione Vicariae
perpetuae alicuius ecclesiae parochialis unitae Monasteriis, Collegiis, vel aliis
locis piis concursum instituere, sed praevio examine et approbatione eum,
si idoneus fuerit, Vicarium perpetuum deputare, quem illi nominaverint, in
quorum ecclesiis unitis ponetur. I luncque sic deputatum teneri nihilominus
novam provisionem, et literas apostolicas obtinere, quemadmodum cavetur
constitutione sanctae me. Pii V hac de re edita. 3
(Liber 8 Decretorum, p. 112].

2283.

S. C. C., Caurien., mense apr.1 1595·
Congregatio Concilii censuit Episcopum habere fundatam intentionem,
ut administratores fabricarum, ct aliorum piorum locorum teneantur, et
compelli possint ad rationem administrationis ipsi Episcopo reddendam; nisi
secus in institutione et ordinatione talis fabricae vel loci pii expresse cautum
esset, aut ex consuetudine, privilegio, aut constitutione aliqua loci aliis ad
id deputatis ratio reddenda esset, quo casu una cum eis Episcopus esset
adhibendus.
(Liber 8 Decretorum, p. 113].
1
•
>
•

Dic 29.
Cf. N 119
Cf. N. 119.
Dic 2.

>

S.

C. Concilii

183

2284.
S. C. C., Aprutina, 6 apr. 1595·
Congregatio censuit Episcopum posse rationem administrationis officii
gesti a Vicario Capitulari sede vacante constituto exigere, atque alicuius
delicti (reum) compertum punire auctoritate sibi tributa decreto Concilii,
c. 16, Sess. 24.
[Liber 8 Decretorum, p. 114 a tergo].

2285.
S. C. C., Mileten., 27 apr. 1595.
Congregatio Concilii censuit regulares non comprehendi decreto c. 5,
Sess. 23, eiusdem Concilii, sed sufficere testimonium ab eorum regularibus
Superioribus allatum.
[Liber 8 Decretorum, p. 123 a tergo].

2286.
S. C. C., Nullius, 27 apr. 1595.
Congregatio Concilii censuit illa verba Concilii, quae habentur inc. 12,
Iprociri, Sess. 24 eiusdem Concilii, videlicet: possessio eis non suffragetur,
intelligenda esse quoad fructus faciendos suos. Ideoque omissionem profes­
sionis fidei non privare Canonicum supra narratis possessionis effectibus,
sed ipsum ct vocem in Capitulo, et ius praecedendi a die adeptae possessio­
nis habere, nisi aliud obstet, quamvis professionem fidei minime emiserit.
[Liber 8 Decretorum, p. 124].

2287.
S. C. C., Verulana, 11 maii 1595.
Congregatio Concilii censuit, cum de nullius praeiudicio agatur, standum
esse assertioni oratoris iuramento confirmatae, quod se Sacramentum confir­
mationis suscepisse, a Patre, et a Sacerdote, qui se illius patrinum nomina­
bat, audierit.
[Liber 8 Decretorum, p. 125].

2288.
S. C. C., Nullius, 22 iun. 1595.
Congregatio Concilii censuit explorationem voluntatis puellae habitum
nsapturae, vel professionem emissurae, spectare ad Episcopum, etiam si
Monasteria intra dioeccsim ipsius consistentia exempta fuerint, aut Ordini
militari subiecta.
[Liber 8 Decretorum, p. 133].

184

Curia Romana

2289.
S. C. C., Auximana, 4 iul. 1595.
Congregatio Concilii censuit huiusmodi matrimonium, quod coram testi­
bus et sacerdote de licentia parochi mulieris adhibito contractum esse pro­
ponitur, nisi aliud obstet, validum esse, quamvis extra ecclesiam ct non
praemissis denuntiationibus fuerit celebratum, ac propterea contrahentes
potuerint arbitrio Ordinarii graviter puniri.
[Liber 8 Decretorum, p. 140 a tergo].

2290.
S. C. C., Elboren., 24 iul. 1595.
Congregatio Concilii censuit Regulares in ecclesiis suorum Ordinum
posse praedicare absque licentia Episcopi, dum tamen a suis Superioribus
de vita, moribus, et scientia examinati et approbati fuerit, ab eisque licentiam
obtinuerint, atque cum ea sc coram Episcopo praesentaverint, ab eoque be­
nedictionem, antequam praedicare incipiant, petierint. In ecclesiis vero,
quae suorum Ordinum non sunt, ultra Superiorum suorum licentiam, etiam
Episcopi licentiam requiri, ut praedicare possint, quemadmodum cavetur
perspicuis verbis Concilii, decreto c. 2, Sess. V.
[Liber 8 Decretorum, p. 140].

2291.
S. C. C., Ariminen., 29 aug. 1595.
Congregatio Concilii censuit debere quidem Episcopum ab administra­
toribus Confraternitatis et Hospitalium laicorum rationem administration^
exigere, sed non posse iubcrc, ut magis in unum, quam in alium usum pium
redditus impendant, nisi piis testantium, qui bona reliquissent, voluntatibus
aliter cautum esset, tunc enim eas ad unguem observari oportere.
[Liber 8 Decretorum, p. 145].

2292.
S. C. C., Beneventana, 13 sept. 1595.
Congregatio censuit, scribendum ad Archiepiscopum etiam ex fructibus
mensae Archiepiscopalis aequo iure cum ceterorum beneficiorum fructibus
esse contribuendum. Si vero casus successerit, quo per uniones effectum
suum sortientes Seminarium in totum vel pro parte dotatum reperiatur:
portionem ex singulis beneficiis detractam ab ipso Archiepiscopo, prout res
exegerit, in parte vel in totum esse remittendam. In ipsum autem Seminarium
etiam aliquot ex pueris locorum dioecesis, ex quorum beneficiis contribuitur,
esse recipiendos.
[Liber 8 Decretorum, p. 148].

S. C. Concilii

2293.

S. C. C., Taurinen., 15 febr. 1596.
Congregatio Concilii respondit posse Episcopum visitare quascunquc
talesias saeculares intra fines suae dioecesis existentes vigore c. 8, Sess. 7,
diam si ad regulares pertineant, ct ab cis dependeant; dum tamen per sae­
culares cis deserviatur.
Item monasteria quaecunque commendata, in quibus non viget regularis
obsonantia, ac beneficia tam curata quam non curata saccularia, et regularia
qualitercunque commendata vigore c. 8, Sess. 21.
Praeterea eadem beneficia curata unita quibuscunque monasteriis et locis
piis ex c. 7, Sess. 7, quam etiam personas exercentes curam animarum in
monasteriis regularium, quibus ea cura imminet iuxta c. XI, Sess. 25, de

Ecclesias autem militum Hierosolymitanorum esse exemptas privilegiis
Summorum Pontificum a visitatione Episcopi praeterquam si fuerint curatae,
tunc enim cum huiusmodi privilegia excipiant ea, quae respiciunt curam
mimarum, et Sacramentonim administrationem, quoad haec posse utique
visitari ab Episcopo.
[Liber 8 Decretorum, p. 163 a tego].

2294.

S. C. C., decr. 15 mart. 1596.’
Congregatio Concilii censuit, Superiores Regulares posse suo subdito
itidem Regulari qui praeditus qualitatibus requisitis Ordines suscipere vo­
luerit, Litcras dimissorias concedere, ad Episcopum tamen Dioecesanum,
nempe illius Monasterii, in cuius familia ab iis, ad quos pertinet. Regula­
ns positus fuerit, ct, si Dioecesanus abfuerit, vel non esset habiturus
Ordinationes, ad qucmcumque alium Episcopum, dum tamen ab eo Epîκορο, qui Ordines contulerit, examinetur quoad doctrinam, et dum ipsi
Regulares non distulerint de industria concessionem dimissoriarum in id
tempus, quo Episcopus Dioecesanus vel abfuturus, vel nullas esset habitu­
rus Ordinationes. Verum, cuma Superioribus Regularibus, Episcopo Diocf^ano absente, vel Ordinationes non habente, Literac Dimissoriae dabun­
tur, in eis utique huiusmodi causam absentiae Dioccesani Episcopi, vel
Ordinationum ab eo non habendarum, exprimendam esse. Quod qui non
fecerint, officii, et dignitatis, seu administrationis, ac vocis activae, ct pas­
tino privationis, ac alias arbitrio eiusdem Sanctissimi Domini Nostri Papae
reservatas poenas incurrant.
[Benedictus XIV, const. Impositi Nobis, 27 febr. 1747, § 5. - Cf. N. 376].
1 Hoc decretum urgebatur de mandato Clementis PP. VIII.

Curia Romana

186

2295.
S. C. C., Tullen., 21 mart. 1596.
Ad 7. Congregatio Concilii censuit Abbates benedictos, sive habentes
facultatem a Sede Apostolica exercendi ea, quae ab Abbatibus benedictis
exerceri possunt, posse tantum primam tonsuram et minores ordines suis
subditis regularibus concedere. Item tam eosdem Abbates, quam alios quos­
cunque regulares posse concedere literas dimissorias suis subditis regulari­
bus ad Episcopum tamen dioecesanum, a quo circa doctrinam examinari
debent.
[Liber 8 Decretorum, p. 168 a tergo et 169].

2296.
S. C. C., Nullius, 21 mart. 1596.
Congregatio Concilii censuit huiusmodi regulares, si clausuram actu
observent, non esse compellendos accedere ad publicas processiones.
[Liber 8 Decretorum, p. 170].

2297.
S. C. C., Albinganen., 21 iun. 1596.
Ad 3. Congregatio Concilii respondit Capellanias, quae Missas celebrandi
onus habent, posse si illae in titulum dentur, Seminario uniri, dummodo
oneri iniuncto satisfiat.
Liber 8 Decretorum, p. 181].

2298.
S. C. C., Recineten., 27 iun. 1596.
Ad r. Congregatio Concilii censuit: Si Episcopus praesens fuerit, atque
aliquid Canonicis voluerit ad deliberandum proponere, nec de re ad suum
vel suorum commodum spectante agatur; ad ipsum utique cx decreto Con­
cilii 1 spectare Capitulum convocare, vota exquirere et iuxta ea concludere.
Absente vero Episcopo omnino ab iis de Capitulo, ad quos de iure vel
consuetudine spectat, hoc perficiendum esse, nec ad id Vicarium Episcopi
admitti debere. Si autem Episcopus quidem adsit, sed Capitulum alia de
causa sit convocandum, quam quia Episcopus velit aliquid Canonicis ad
deliberandum proponere, tunc huiusmodi ius convocandi pertinere itidem
ad cos, ad quos ante Concilium pertinebat.
[Liber 8 Decretorum, p. 181 a tergo].
» St». XXV, de ref , c. 6.

S. C. Concilii

187

2299.
S. C. C., Messanen., 2 aug. 1596.
Ad !. Congregatio Concilii censuit: Si legata, non autem beneficia
sint, non esse Seminario contribuendum.
Ad 2. Ex redditibus fabricarum ecclesiarum debere contribui.
Ad 3. Ex redditibus Montis Pietatis minime contribuendum, nisi
aliqua beneficia illi unita sint; tunc enim ratione beneficiorum unitorum
teneri contribuere.
Ad 4. Ex fructibus Monasteriorum Ordinis Sancti Benedicti et simi­
lium Monasteriorum esse Seminario conferendum.
Ad 5. Ex fructibus Abbatiarum Hospitalibus unitarum esse contri­
buendum; verum ex beneficiis Collegio Patrum (Societatis) lesu unitis,
ob privilegium, quod habent, minime debere contribui.
(Liber 8 Decretorum, p. 183 a tergo].

2300.
S. C. C., Nullius, 2 aug. 1596.
Congrcagatio Concilii censuit: Si vere Abbatia nullius Dioecesis exis­
tât, non posse Episcopum viciniorem ibi conferre Sacramentum confirnutionis ct exercere Pontificalia absque Abbatis expressa licentia; sed
esse in facultate ipsius Abbatis convocare quem maluerit catholicum Anti­
stitem; salvo tamen maiori iure Episcopi vicinioris, si aliunde id sibi competit: verum posse Episcopum viciniorem visitare beneficia saecularia
rt clericos saeculares dictae Abbatiae, illosque culpabiles repertos corri­
gere. Et Episcopum viciniorem dici tantum illum, cuius cathedralis eccle­
sia proximior sit Abbatiae, non autem dictae Abbatiae subicctis.
[Liber 8 Decretorum, p. 183 a tergo].

2301.
S. C. C., Forosempronien., 23 sept. 1596.
Ad i. Congregatio Concilii respondit: Non posse emitti professionem
intra annum probationis.
Ad 2. Oportere Monialcm, quae in Abbatissam eligenda sit, non solum
«num probationis explevisse, sed etiam praeditam esse qualitatibus requilitij decreto Concilii, c. 7, Sess. 25, de Regul.
[Liber 8 Decretorum, p. 191 a tergo].

188

Curia Romana

2302.

S. C. C., Samen., 23 sept. 1596.
Ad i. Congregatio Concilii respondit erectionem Seminarii, si facta
fuerit cum consilio duorum de Capitulo, quorum alter ab Episcopo, alter
ab ipso Capitulo electus fuerit, item duorum de Clero Civitatis, quorum
alterius pariter electio ab Episcopo, alterius vero ab ipso Clero facta extitcrit, utique (nisi aliud obstiterit) iuxta decretum Concilii Tridentini1
factam esse. Beneficia autem simplicia quam primum esse unienda, ser­
vata forma eodem Concilio praescripta. Quot autem debeant esse beneficia
unienda, Concilium plane praecise non explicasse, sed ea dictione, aliquot,
satis ostendisse nonnulla tantum beneficia simplicia pro ratione Dioecesis
et Seminarii moderate, Episcopi arbitrio, uniri debere.
Ad 3. Praebendam Poenitentiarii esse quantocyus decreto Episcopi
erigendam, instituendo scilicet Poenitentiarium cum unione praebendae
primo vacaturae. Quae vacatio dum expectatur, nihil stipendii a Capi­
tulo vel Clero ipsi Poenitentiario tribuendum esse. Posseque ab Episcopo
eligi etiam non attingentem quadragesimum annum, ubi alius aptior pro
loci qualitate non reperiatur. Quod autem attinet ad praebendam Theologalem, si nullus sit saecularis idoneus, cui cum vacaverit, conferri possit,
suspendendam esse illius collationem, eiusque fructus assignandos Supe­
riori alicuius Monasterii, qui aliquem Regularem idoneum ad legendum
subministret, eique primum subveniendum esse ex fructibus eiusdem
praebendae, et quod reliquum fuerit, in usum totius Monasterii convertat.
[Liber 8 Decretorum, p. 190 a tergo et 191J.

2303.

S. C. C., Feltren., 10 oct. 1596.
Ad 2. Si idoneus fuerit Theologus, cogendum esse per se munus
lectionis obire, nec alium etiam magis idoneum eius loco substitui posse;
si vero non fuerit idoneus, nullam esse huiusmodi provisionem, quippe
post Concilium factam.
Ad 3. Teneri habere lectionem illis diebus, quibus Episcopo, habita
ratione utilitatis Sacerdotum, et aliorum auditorum, magis expedire visum
fuerit.
[Liber 8 Decretorum, p. 192].
1 Set·. XXIII, dr rrf.t c. 18.

S.

C. Concilii

189

2304.

S. C. C., Perusina, 10 febr. 1597.
Congregatio Concilii (re etiam ad Sanctissimum D. N. relata) censuit,
Episcopum, quemadmodum ubi nullo distinetur impedimento, per se
praedicationis munere fungi debere: ita cum legitime fuerit impeditus,
ad cius solicitudinem spectare in Cathedrali Ecclesia id praestare per ali­
quem Clericum sive saecularem, sive cuiusvis Ordinis regularem, quem
ipse ad suas partes in hoc ministerio explendas, tamquam opportuniorem
d aptiorem pro sua prudentia et vigilantia delegerit, atque accersierit.
Eaque auctoritate sibi iure competenti Episcopo uti licere, quamvis ab
nil tumorabili tempore secus fuerit observatum.
[Liber 9 Decretorum, p. 6].

2305.

S. C. C., Ferrarien., 3 mart. 1597.
'

Congregatio Concilii censuit ex decreto Concilii, cap. 4, Sess. 25 non
licere Episcopo reducere onera Missarum beneficio in fundatione imposita.
[Liber 9 Decretorum, p. 7 a tergo].

2306.

S. C. C., Catanien., 20 mart. 1597.
Congregatio Concilii censuit (si Sanctissimo visum fuerit) sat esse
Episcopum literis Congregationis admonere, ex Monasteriis quae nullos
redditus habent, sed ex eleemosynis Moniales sustentant, non esse contri­
buendum ad Seminarium.
[Liber 9 Decretorum, p. 9].

.

2307.

S. C. C., Verulana, 20 mart. 1597.
Congregatio Concilii censuit Episcopum permittere debere, ut Capi­
tulâtes dictae Collegiatac Ecclesiae Sancti Erasmi in functionibus tum
ipsius Ecclesiae tum Chori ad quas tenentur, sese invicem substituant;
dum tamen ii non substituant, qui eodem tempore eiusdem Ecclesiae
servitio praestando ipsi quoque obstricti fuerint.
[Liber 9 Decretorum, p. 10 a tergo].

I ·

Curia Romana

19o

2308.
S. C. C., Gnesnen., 24 apr. 1597.
Congregatio Concilii censuit dispici ante omnia oportere, an cada­
vera haereticorum possint a catholicorum cadaveribus secerni, et tunc
omnino esse exhumanda. Postquam autem fuerint exhumata, vel si neque­
ant segregari, procedendum esse ad reconciliationem ecclesiae per huiusmodi
cadaverum haereticorum illationem pollutae. Munus autem reconciliationis,
si ecclesia fuerit consecrata, ab Episcopo tantum esse praestandum. Quod
si consecrata non fuerit, id praestari posse etiam per simplicem Sacerdo­
tem. Reconciliatione autem legitime, ut supra dictum est, peracta, posse
in ecclesia Missas celebrari. Antea vero omnino celebratione abstinendum
esse, neque licentiam Officialis Gnesnen. ad id sufficere.
[Liber 9 Decretorum, p. 12 a tergo].

2309.
S. C. C., Nullius, 24 apr. 1597.
Congregatio Concilii censuit, quoties Episcopus, compilato processu,
auditis partibus, et servatis in iudicio ordinario servandis, processerit,
non habere locum decreta Concilii de visitatione loquentia.
Item Episcopum non posse in visitatione imponere poenas ordinarias
delictorum, sed tantum extraordinarias, quae magis morum emendationem
ac correctionem, quam ordinariam delicti vindictam respiciant.
[Liber 9 Decretorum, p. 12 a tergo].

2310.
S. C. C., Nullius, 3« maii 1597.
Congregatio Concilii censuit tempus anni ad emittendam professio­
nem a Concilio Tridentino praefixum 1 posse arbitrio Superioris Regularis
prorogari.
[Liber 9 Decretorum, p. 18 a tergo].

23n.
S. C. C., Nullius, 3< maii 1597.
Congregatio Concilii censuit remissionem interstitiorum etiam quoad
Regulares ex causis tantum a Concilio expressiss faciendam pertinere
ad Episcopum ordinantem: cum tamen hac in re debere quo ad causas
deferre iudicio et attestationi Superioris Regularis ordinandi.
(Liber 9 Decretorum, p. 18 a tergo].
*
1 Se*s XXV, de requl t c. 15.
J Se»!» XXIII, de ref , c. ii.

S. C. Concilii

191

2312.

S. C. C., Hispaniarum, 29 iun. 1597.
Congregatio Concilii habita die 29 iunii 1597, rationibus a Clero adductis
digenter perpensis censuit: expedire quidem Vicarios Episcoporum, Hispaniae praesertim, esse Sacerdotes, atque ipsos Episcopos quo tempore eis
Ktcrae visitationis liminum dabuntur, esse cohortandos, ut quantum fieri
posât, studeant per constitutos in sacris ad id idoneos huiusmodi munus
exerceri. Ceterum nullam legem generalem hac de re esse condendam.
[Liber 9 Decretorum, p. 20].

2313.

S. C. C., Insulana, 29 iun. 1597.
Dentur literae ad Episcopum Insulan., qui per procuratorem pro 40
triennio limina visitavit, quae inter cetera contineant ipsum teneri residere,
nec ex residentia Coadiutoris excusatum haberi. Ad contribuendum Semi­
nario compelli posse omnes et quoscumque beneficia in sua Dioecesi
obtinentes, nisi ostenderint, se Apostolicae Sedis privilegiis ab huiusmodi
contributione exemptos fuisse.
[Liber 9 Decretorum, p. 20 a tergo].

2314

S. C. C., Nullius, i iul. 1597
Congregatio Concilii censuit: In loco exempto intra fines certae Dioe­
cesis existent! non posse Episcopum Dioeccsanum etiam a Superiore loci
ciempti Ordinario acccrsitum Pontificalia exercere, nisi de licentia Episcopi
loci, intra cuius fines locus huiusmodi exemptus fuerit constitutus.
[Liber 9 Decretorum, p. 22].

2315.

S. C. C., Nullius, i iul. 1597.
Congregatio Concilii censuit Episcopum in Synodo Dioecesana posse
oxaiitutioncs facere absque consensu et approbatione Cleri: debere tamen
tum exquirere consilium Capituli, licet illud non teneatur sequi, nisi in
quibusdam casibus iure expressis.
[Liber 9 Decretorum, p. 22].
·’,

ÏÇ2

Curia Romana

2316.
S. C. C., Savonen., i iul. 1597.
Congregatio Concilii censuit remissionem interstitiorum etiam quoad
Regulares ordinandos spectare quidem ad Episcopum ordinantem: sed
ipsum debere quo ad causas remissionis huiusmodi, quae a Concilio expri­
muntur, 1 deferre iudicio et attestationi Superioris Regularis.
[Liber 9 Decretorum, p. 22].

2317.

S. C. C., Narnien., 17 iul. 1597·
Congregatio Concilii censuit Episcopum posse compellere Canonicos
et alios Presbyteros beneficia vel officia ecclesiastica obtinentes, ut acce­
dant ad omnes et quascumque processiones publicas vel indictas pro bono
publico vel honore.
[Liber 9 Decretorum, p. 25J.

2318.
Congregatio Concilii ad 1. respondit Moniales nullo pacto ad pro­
fessionem admittendas, nisi per annum post susceptum habitum in
probatione steterint, quemadmodum disertis verbis cavetur decreto c. 15,
Sess. 25, de reg., neque ullam rationem habendam esse contrariae con­
suetudinis etiam immemorabilis, utpote sublatae decreto c. 22 eadem
Sess.
[Liber 9 Decretorum, p. 26].

2319.

S. C. C., Feltren., 18 sept. 1597.
Congregatio Concilii censuit non obstare, quo minus Ordinarius in
prima instantia possit allegari suspectus, ac recusari. An vero legitima
causa eum tamquam suspectum recusandi subsit, pendere a iuris com­
munis dispositione.
[Liber 9 Decretorum, p. 31 a tergo!.

■S'. C. Concilii

193

2320.

S. C. C., Nullius, 18 sept. 1597.
Ad 3. Congregatio Concilii respondit: Posse conferre non servatis
interstitiis, dum tamen subsint causae, quae exprimuntur decretis Tridentini Concilii.1 Verum non posse duos eodem die conferre, nec duobus
diebus continuato ieiunio iuxta cap. Literas, de temp, ordin.
[Liber 9 Decretorum, p. 32].

2321.
S. C. C., Hispalen., 17 nov. 1597.
Congregatio Concilii censuit: Annum probationis ad emittendam profes­
sionem in religione debere esse continuum, non autem interpolatum.
[Liber 9 Decretorum, p. 40 a tergo].

2322.
S. C. C., Hispalen., 15 ian. 1598.
Sanctissimus audita D. Cardinalis petitione (ut per Procuratorem in
Curia residentem possit visitare SS. Limina) minime illi annuit, cum
D. Cardinalis sit opulentus, levisque sit ei imspensa Procuratorem, qui ex
sua Dioecesi ad hoc munus obeundum ablegetur, sustituendi.
[Liber 9 Decretorum, p. 48].

2323.
S. C. C., Nullius, 22 ian. 1598.
Congregatio Concilii censuit Regulares, quamvis exemptos, teneri acce­
dere ad omnes et quascumque processiones publicas et consuetas, vel
mdictas pro bono publico vel honore.
Ikm Episcopum posse visitare Confratcrnitates personarum saecula­
rium in ecclesiis regularium exemptorum existences, non autem earum
opellas vel altaria, quae intra easdem ecclesias consistunt.
Item regularem ab Episcopo ad audiendas confessiones absolute et
simpliciter, si idoneus repertus fuerit, non autem ad tempus approbari
debere. Atque semel ab eo ad id muneris praevio examine approbatum
soa posse ab eodem iterum examinari, nisi nova causa supervenerit.
[Liber 9 Decretorum, p. 49 a tergo].
1 Sa». XXIII, dt rej., c. II.

*

194

Curia Romana

2324.

S. C. C., Agrigentina, n maii 1599.
Congregatio Concilii censuit temporibus expressis decreto cap. X,
Sess. 24, de refor. matr. nuptiarum solemnitates, traductiones ad domum,
et carnalem copulam prohiberi: sed matrimonium etiam illis temporibus
contrahere licere.
(Liber 9 Decretorum, p. 67 a tergo].

2325.
S. C. C., 3 iun. 1599·
Congregatio Concilii censuit Superiores Regulares posse suo subdito
itidem Regulari, qui praeditus qualitatibus requisitis ordines suscipere
voluerit, literas dimissorias concedere ad Episcopum tamen dioecesanum,
nempe illius Monasterii, in cuius familia ab iis, ad quos pertinet, is Regu­
laris positus fuerit: et si dioecesanus abfuerit, vel non esset habituais ordi­
nationes, vel Episcopalis Sedes vacaret, ad quemcunque alium Episcopum;
dum tamen ab eo Episcopo, qui ordines contulerit, examinetur quoad
doctrinam; ct dum ipsi Regulares non distulerint de industria concessio­
nem dimissoriarum in id tempus, quo Episcopus dioecesanus vel affuturns, vel nullas habiturus esset ordinationes. \ erum cum a Superioribus
Regularibus, Episcopo dioecesano absente, vel ordinationes non habente,
literae dimissoriae dabuntur, in eis utique huiusmodi causam absentiae
dioecesani, vel ordinationum ab eo non habendarum, exprimendam esse.
(Liber 9 Decretorum, p. 71].

2326.
S. C. C., Bituntina, 21 iun. 1599.
Congregatio Concilii censuit ex homicidio mere casuali, cui nulla
penitus fuerit admista culpa, et in quo non dabatur opera rei illicitae,
nullam oriri irregularitatem.
(Liber 9 Decretonim, p. 73 a tergo].

2327.
S. C. C., Calaritana, 16 iul. 1599.
Congregatio Concilii censuit Synodum nullo pacto esse differendam,
sed celebrandam absque co quod Canonici votum decisivum habeant,
cum declaratione tamen, quod ex huiusmodi celebratione nullum alicui
ex partibus praciudicium inferatur. Cum autem probata fuerit hacc con-

I

S. C. Concilii

195

«uetudo, tunc deliberandum esse, an eius haberi rationem oporteat: sed
interim Canonicos debere eiusmodi consuetudinis veritatem nonnihil
ostendere.
(Liber 9 Decretorum, p. 75).

2328.
S. C. C., Civitaten., 2 sept. 1599.
Ad 2. Congregatio Concilii respondendum censuit: Eos, qui fidei profes• ntm non emiserunt, cogendos esse Sedem Apostolicam adire tum pro
facultate fidei professionem etiam elapso tempore valide emittendi, tum
pro fructuum condonatione; possessionemque ei, qui fidei professionem
·.Λ emisit, non suffragari quoad fructus faciendos suos. Atque hunc non
pmindum, sed declarandum haud fecisse fructus suos, tuneque esse
wJiendum.
(Liber 9 Decretorum, p. 81 a tergo].

2329.
S. C. C., Mirandolana, 2 mart. 1600.1
Congregatio Concilii censuit duos Canonicos Episcopo inservientes,
tfumvisdivinis non interfuerint, debere percipere fructus praebendae, non
.item distributiones quotidianas; nisi eis omnes Capituli reditus constarent,
tunc enim percipere debere huiusmodi distributiones, dimissa 3a parte,
quae inservientibus accrescit.
[Liber 9 Decretorum, p. 87 a tergo].

2330.
S. C. C., Mirandolana, 17 iul. ιόοο. 2
Congregatio Concilii censuit Canonicum absentem pro servitio Episcopi
debere quidem percipere fructus praebendae, amissis distributionibus quo­
tidianis. Sed si ipsis distributionibus quotidianis omnes Capituli redditus
constent: debere percipere etiam huiusmodi distributiones, dimissa ter­
ti parte, quae inservientibus accrescit.
(Liber 9 Decretorum, p. 92].

2331.
S. C. C., Portugallien., 17 aug. 1600.
Congregatio Concilii censuit teneri et compellendos esse (Parochos), ut
ia aedibus parochialis ecclesiae resideant; et si ecclesia parochialis aedibus
arat, debere conducere aliam propinquiorem intra limites parochiae.
[Liber 9 Decretorum, p. 99].
1 Pro Episcopo. Cf. N. 2330.
1 Pro Antonio Alvares Decano. Cf. N 2329.

196

Curia Romana

2332.
S. C. C., Bisinianeu., 31 aug. 1600.
Congregatio Concilii censuit Rectores parochialium ecclesiarum teneri
et compellendos residere in aedibus parochialis ecclesiae, et si ipsa aedibus
careat, in alia propinquiori, quam conducant intra limites parochiae.
[Liber 9 Decretorum, p. 102 a tergo).

2333.
S. C. C., Guardien., 22 sept. 1600.
Congregatio Concilii censuit personas, sive saeculares, sive regulares
animarum curam exercentes in ecclesiis sive domibus regularium, etiam
Ordinum militarium, vigore cap. XI, Sess. 25, Je regtil. subesse immediate
in his, quae ad dictam curam, et Sacramentorum administrationem perti­
nent, iurisdictioni, visitationi, et correctioni Episcopi.
Congregatio Concilii censuit Episcopum posse visitare Confratcmitates laicorum in ecclesiis regularium, quamvis exemptorum, existentes,
atque etiam capellas dictorum confratrum inibi sitas, quatenus eorumdem
confratrum administrationem concernunt, atque etiam a Confratemitatum
administratoribus rationem administrationis exigere.
[Liber 9 Decretorum, p. 105].

2334.
S. C. C., Nullius, 22 sept. 1600.
Congregatio Concilii censuit Superiores regulares Sede Episcopali
vacante posse regularibus eorum subditis dimissorias concedere ad Episco­
pum non dioccesanum; eumque ordinare illos posse intra dioccesim Pastore
viduatam, dum tamen a Capitulo sede vacante vel eius Vicario licentiam
obtinuerit.
[Liber 9 Decretorum, p. 105 a tergo).

2335.
S. C. C., Nullius, 22 sept. 1600.
Congregatio Concilii iampridem censuit ex ea sola causa, quod popu­
lus alicuius parochiae adeo sit numerosus, ut unus Rector non possit suffi­
cere sacramentis ministrandis ct cultui divino peragendo, minime quidem
licere Ordinario novam parochiam erigere, nisi ct alia concurrant, quae
exprimuntur constitutione fel. rec. Alex. III, quae incipit Ad audientiam,1
» C. 3, X, de eecleiiit aedificandi» vel refiarandit, Ili, 48.

5. C. Concilii

et innovatur decreto Concilii, c.4,Scss. 21,vers, in his vero. Sed ob magnum
huiusmodi numerum debere Ordinarium uti remedio dicti c. 4 in principio,
scilicet cogendo Rectores, ut tot sibi Sacerdotes adiungant, quot sufficiant
id Sacramenta exhibenda, et cultum divinum celebrandum.
Item censuit Congregatio ad erectionem novae Parochiae non esse
procedendum aliter, quam citato Rectore, et erectionem omissa huiusmodi
citatione ab Ordinario factam nullius momenti existerc.
[Liber 9 Decretorum, p. 106 a tergo].

2336.
S. C. C., Abellinen., 15 ian. 1601.
Congregatio Concilii respondit ad 3: ex distributionibus, etiamsi eis
omnes Canonicatuum redditus constent, non esse contribuendum ad
Seminarium.
[Liber 9 Decretorum, p. 119 a tergo et 120].

2337.
S.C.C.,Neapolitana (Congregationis Somaschae), 8 febr. 1601.
Congregatio Concilii ad 1. respondit posse Ulmum Ordinarium dictam
ecclesiam orphanosque regularium curae commissos visitare; dum tamen
visitatio Regulares Congregationis de Somascha neque indirecte, neque
directe respiciat. — Ad 2. Personas regulares curam animarum ipsorum
ccphanorum exercentes cisque Sacramenta administrantes in his, quae ad
dictam curam, ct Sacramentorum administrationem pertinent, subesse
immediate visitationi, correctioni ac iurisdictioni Ulmi /Xrchiepiscopi.
[Liber 9 Decretorum, p. 124 a tergo et 125].

2338.
S. C. C., Bracharen., 24 maii 1601.
Ad 2. Congregatio respondit: oportere in singulis Dioecesibus ab
Episcopo dioeccsano obtinere approbationem ad confessiones audiendas,
atque etiam licentiam praedicandi, nisi confessarius regularis in ecclesia
sui ordinis habiturus sit sacras conciones, quo casu ei sufficit ab Episcopo
petere benedictionem.
(Liber 9 Decretorum, p. 143 a tergo].

2339.
S. C. C., S. Agathae Gothorum, 24 maii 1601.
Dentur literae ad Episcopum Sanctae Agathae Gothorum, qui per
Procuratorem pro i° triennio limina visitavit. Eae inter caetera contineant:
'1 Canonici ante Concilium, ut proponit, consueverant alternis hebdo­

198

Curia Romana

madis seu per vices ecclesiae inservire exceptis quibusdam temporibus,
quibus omnes choro interesse solent, utique posse ita deinceps perseverare,
dum tamen spatium, quo ab ecclesiae servitio singuli vacant, trimestre
tempus quotannis non excedat; si quidem ulteriori tempore nullo pacto
abesse permittendi sunt etiam praetextu immemorabilis consuetudinis.
Licuisse quidem Episcopo in Synodo dioccesana uti facultate sibi
tributa decreto Concilii, cap. 4, Sess. 25, atque ita Missarum onera variis
defunctorum relictis imposita moderari. Caeterum eam facultatem non
porrigi ad onera imposita beneficiis, eorum etenim reductio et moderatio
solius est Sedis Apostolicae.
[Liber 9 Decretorum, p. 141].

2340.

S. C. C., Urbinaten., 24 maii 1601.
Congregatio Concilii censuit huiusmodi relatione examinatorum renunciantium unum ex approbatis idoneum quoad scientiam tantum, et quoad
vitam et mores approbationem reiicientium ad Vicarium Archiepiscopi,
non esse satisfactam decreto cap. 18, Sess. 24, vers, peracto.
[Liber 9 Decretorum, p. 142 a tergoj.

2341.

S. C. C., Vigilien., 24 maii 1601.
Dentur literae ad Episcopum Vigiliensem, qui per se ipse pro 50 triennio
limina visitavit. Eae inter caetera contineant: Si concinnatores regulares
ab Universitate ex vetusta consuetudine nominati atque in ecclesiis suorum
ordinum sint praedicaturi, utique sufficere, ut ab Episcopo benedictionem
petant. Quod si sacras conciones habituri sint in aliis ecclesiis, debere ab
Episcopo etiam obtinere licentiam, qui in eorum conciones poterit, si ita
ei visum fuerit expedire, etiam per examen illorum idoneitatem scrutari.
[Liber 9 Decretorum, p. X42 a tergo].

2342.
S. C. C., Venetiarum, 26 itil. 1601.
Congregatio Concilii censuit prohibitionem eiusdem Concilii aliquid
ex bonis Novitii vel Novitiae Monasterio ante professionem tribuendi com­
plecti etiam bona parentum seu consanguineorum ipsius tamen Novitii vel
Novitiae intuitu tribuenda.
[Liber 10 Decretorum, p. 9].

S. C. Concilii

»99

2343.

S. C. C., Vatlisoletana, 17 oct. 1601.
Ad !. Congregatio Concilii respondit: Regularibus sive viris sive mulie­
ribus non licere quidpiam proprium possidere, sed quicquid acquisiverint
et ex donatione, eleemosina, a parentibus, vel aliunde obtinuerint, recta
3d manus Superioris esse deferendum, qui prius prospicere debebit neces•iutibus illius, cuius opera, vel contemplatione partum fuerit, et reliquum
in totius Monasterii usuin convertere.
[Liber 10 Decretorum, p. 11 a tergo].

2344.

S. C. C., Augustana, 10 ian. 1602.

■

Ad i. Congregatio Concilii respondit ipsum (promotum non confir­
matum) utique tam primam tonsuram, quam minores ordines male susce­
pisse.
Ad 3. Nec in susceptis ministrare, nec ad ulteriores ordines promoveri
posse absque dispensatione Sedis Apostolicae.
[Liber 10 Decretorum, p. 22].

I

2345.

S. C. C., Monopolitana, 27 febr. 1602.
Congregatio Concilii censuit decretum cap. V, Sess. 23 non comprehen­
dere regulares. Ideoque ordinandos esse ipsos, nisi aliud obstiterit, quam­
vis eorum nomina in ecclesia proposita non fuerint.
[Liber 10 Decretorum, p. 25].

2346.

S. C. C., Regularium, 28 febr. 1602.

f

Congregatio Concilii iampridem 1 declaravit Regulares promovendos ad
ordines non teneri nomen, et desiderium eorum in ecclesia publice pro­
poni facere ad praescriptum decreti Cap. V, Sess. 23 eiusdem Concilii, sed
sufficere, ut afferant testimonium suorum Superiorum.
[Liber 10 Decretorum, p. 26].
1 Cf. N. 1185, 2285, 2345

200

Curia Romana

2347.
S. C. C., Barbastren., 28 nov. 1602.
Congregatio Concilii censuit, in causis visitationis et correctionis morum,
quando Episcopus non compilato processu, nec formato iudicio procedit,per
appellationem interpositam non impediri exequutionem eorum, quae man­
data, aut decreta fuerunt.
[Liber io Decretorum, p. 51].

2348.
S. C. C., Aretina, 11 mart. 1604.
Dentur litcrae ad Episcopum Aretin., qui per se ipse pro 6° triennio
limina visitavit. Eae inter caetera contineant: Canonicos autem esse cogen­
dos, ut illis diebus, quibus ex rubricis Missalis tenentur, duas Missas
conventuales cantent; siquidem neque ambabus neque alteri earum satisfit
celebratione Missae privatae, cum mentali applicatione.
[Liber 10 Decretorum, p. 78 a tergo].

2349.
S. C. C., Syracusana, 2 sept. 1604.
Congregatio Concilii saepius respondit,1 emolumenta ex iurisdictione
et sigillo, aut alias undecunque tempore sedis episcopalis vacantis obve­
nientia, quae ad Episcopum sede episcopali plena pertinuissent, ad Succes­
sorem in episcopatu, non autem ad Capitulum pertinere; ex his autem
deducendum esse congruum salarium Vicario Capituli ad praescriptum
Concilii electo persolvendum.
[Liber 10 Decretorum, p. 96 a tergo].

2350.
S. C. C., 7 oct. 1604.
Congregatio Concilii censuit cogendos esse huiusmodi Rectores ad
subeunda per se ipsos, ct non per substitutos omnia munia, ad quae Parochi
tenentur; tolerandos autem, ut per substitutos suppleant in illis tantum
casibus, in quibus expressis verbis canonum Decretorumve Concilii per­
missum est Parochis, ut per Vicarios coadiutorcs, vel substitutos possint
officio suo fungi, quales sunt: Sess. 5, c. 2, vers. Archipresb., Sess. 6, c. 2,
in fine, Sess, 21, c. 4, in principio, Sess. 22, de Sacrif. miss., c. 8, in fine,
Sess. 23, c. 1, vers, ad eadem omnino, Sess, 24, de refor. matr., c. 1, vers.
qut aliter, et vers, praeterea eadem, et eadem Sess., c. 4.
[Liber 10 Decretorum, p. 101 a tergo].
» Cf. N. 2168, 2275. 2276·

5. C. Concilii

201

2351.
S. C. C., Messanen., 7 oct. 1604.
Congregatio Concilii saepius respondit,1 emolumenta ex iurisdictione
et sigillo, aut alias undecunque tempore sedis episcopalis vacantis obve­
nientia, quae ad Episcopum sede episcopali plena pertinuissent, ad Suc­
cessorem in episcopatu, non autem ad Capitulam pertinere; ex his autem
deducendum esse congruum salarium Vicario Capituli ad praescriptum
Concilii electo persolvendum.
[Liber 10 Decretorum, p. 99 a tergo].

2352.
S. C. C., Vicen., 7 oct. 1604.
Congregatio Concilii censuit solam distantiam loci etiam cum aequa
causa discedendi non excusare Parochum, ut possit abesse a sua ecclesia
;:ne licentia in scriptis obtenta, nisi talis necessitas repente se offerat,
quae non patiatur dilationem, huiusmodi licentiam petendi, quo casu
quamprimum de discessu et de necessitate Ordinarium certiorem faciendum
esse, ut de causa cognoscere possit.
Nec Parochum habentem iustam causam abeundi extra parochiam per
duos menses aut tres, satisfacere suae conscientiae, si petat licentiam
iurans gravem se habere causam, quam non expediat manifestare, ut sic
petita licentia abesse possit, licet Episcopus non concedat; similiter abesse
oon posse in casu, quo causam rationabilem expressit, quam ut bonus
et iequus, rationabilem iudicaret, licet rigidus Praelatus minus aequam
iudiat, ct licentiam ideo denegat, vel quia movetur suspicione, quod ficta
sit, cum tamen sit vera, sed habere posse recursum ad Superiorem.
Nec posse per hebdomadam abesse non petita, vel non obtenta licentia
ct relicto Vicario idoneo ab ipso Ordinario approbando.
Nec esse liberum a culpa, et a poena amissionis fructuum, qui voluti
per quatuor mensium spatium ex urgenti admodum causa ad curandam
>..un valetudinem morbo gravi instante recessit, et ad huiusmodi absennon petiit licentiam ab Episcopo, quia bona fide putavit evidentiam
ausae satis esse, nisi periculum fuisset in mora petendi licentiam, ut
supra dictum est.
Nec sufficere licentiam tacitam, sed oportere esse expressam iuxta
formam eiusdem Concilii, Sess. 23, c. 1.
Nec etiam posse huiusmodi Rectores componere super fructibus, quos
tuos non fecerunt, cum Commissariis Bullae Cruciatae.
[Liber 10 Decretorum, p. ioo a tergo et 101].
imi

1 Cf. N. 2349.

202

Curia Romana

2353.
S. C. C., lanuen., 2 dcc. 1604.
Ad i. Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum
respondit, Episcopum in Synodo diocesana posse statuta condere de con­
silio Capituli, sed illud non teneri sequi, nisi in quibusdam casibus a iure
expressis.
[Liber 10 Decretorum, p. 106 a tergo].

2354.
S. C. C., 19 dcc. 1604.
Congregatio Concilii censuit quoad primum: esse iniungendum omnibus
regularibus, qui vel Capitulis generalibus non subduntur, vel curam ani­
marum exercent, ut ad Synodos dioeccsanas accedant sub poena privationis
vocis activae et passivae ipso facto incurrendae, atque aliis poenis arbitrio
Episcoporum imponendis etiam excommunicationis, adeo ut ius declarandi
atque poenas imponendi ad Episcopos non obstante quacunque exemptione
pertineat. Eisdemque Episcopis ius sit praedictos regulares, qui nullis
Capitulis subduntur, absolute cogere ad dioccesanae Synodi observatio­
nem, eos vero, qui ratione curae animarum interfuerint, ad servanda ea
omnia, quae in Synodo decreta fuerint circa curam animarum, et administrationem Sacramentorum.
[Liber 10 Decretorum, p. 102 a tergo].

2355.
S. C. C., Nullius, 19 apr. 1605.
Congregatio Concilii censuit procuratorem, qui alterius nomine ali­
quem de Sacro baptismatis fonte susceperit, nequaquam contrahere cogna­
tionem spiritualem, qua nullum sibi matrimonii contrahendi impedimentum
creetur.
[Uber 10 Decretorum, p. m a tergo].

2356.
S. C. C., Augustae Praetoriae, 23 iun. 1605.
Dentur litcrae ad Episcopum Augustae Praetoriae, qui per procurato­
rem pro 50 quadriennio limina visitavit. Eae inter caetera contineant:
Causas ad feuda ct emphyteuses Ecclesiae pertinentes coram ecclesiastico
ludice nedum in prima, sed in ulterioribus etiam instantiis esse cogno­
scendas.
[Liber 10 Decretorum, p. 118].

5. C. Concilii

203

2357.
S. C. C., Derthusen., 11 aug. 1605.
Dentur literae ad Episcopum Dertusen., qui per procuratorem pro 30
quadriennio limina visitavit. Eae inter caetera contineant: Obtinentes bene­
ficii tam simplicia, quam curata, quamvis tenuis valons existant, nec ad
obtinentis sustentationem sufficiant, debere pro fructuum portione Semi­
nario contribuere, nisi tanta esset tenuitas, ut iuxta Extravag. Bonif. VIII,
incip. Dudum, quae habetur inter Extravag. communes,1 non teneantur
solvere decimas Papales, eo enim casu nec ad Seminarium contribuere
debere. Ex praeceptoriis Militiae Montesiae esse ad Seminarium contri­
buendum, cum solos Milites Sancti Iohannis Hierosolymitani Sacrum
Concilium exceperit; posse Episcopum eas obtinentes etiam censuris ad
solvendam portionem Seminario debitam compellere. Ex pensione ducato­
rum mille ducentorum super fructibus mensae episcopalis reservata Colle­
gio Patrum Ordinis Praedicatorum, in quo aluntur et docentur pueri
rrvophitorum, nihil esse contribuendum Seminario; ipsum autem Episco­
pum ex fructibus mensae episcopalis contribuentem debere ante omnia
dictae pensionis perpetuae onus ex fructibus deducere, nec eius ratione
quicquam Seminario solvere teneri. Dignitates Cathedralis omnes, prae­
sertim pinguiores fructus habentes teneri ad contributionem ac propterca
»· II ex eis debere Episcopum certam fructuum portionem cum deputa­
rtiam
tarum consilio detrahere ct seminario applicare. Beneficia nullos fructus
habentia nequaquam debere contribuere, tametsi decimam solvant, ut
id distributiones admittantur. Nedum milites Hierosolymitanos, sed etiam
Pnores, et obtinentes parochiales eiusdem militiae esse exemptos ab huiusli contributione, si tempore collationis iam fuerint dictam militiam
professi, vel eis in collatione fuerit iniunctum, ut professionem regularem
emittere teneantur.
Non posse nec Archidiaconum, nec alium in visitatione aliquos cleri­
cos deponere, vel beneficiis privare, nec poenas ordinarias imponere, sed
as tantum, quae morum emendationem et correctionem respiciant.
[Liber 10 Decretorum, p. 128, sq.].
11ΊΓΙ

2358.
S. C. C., Segobricen., 24 aug. 1605.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum ad
dubia supra posita (circa dioecesis visitationem) sigillatim ita respondit:
Ad 6. Licere appellare, si modum excesserit; sed interim non suspendi
decretum visitationis.
Ad 8. Rem semel visitatam eodem anno nequaquam debere amplius
risitari; nisi quid novi emerserit, quod postulet iteratam visitationem.
[Liber 10 Decretorum, p. 132).
’ C. un., de deamit, 111, 7, in Extravag. corn.

-

204

Curia Romana

2359.
S. C. C., Lamacen., 15 sept. 1605.
Congregatio Concilii censuit allegatam suspicionis causam ob litem
civilem tanti non esse faciendam, ut Episcopus propter eam, nisi aliud
obstet, debeat ac possit recusari suspectus. Cactcrum, si suspectus legi­
time recusatus fuerit, non propterea ipsum impediri, quominus Monaste­
rium ac Moniales visitare possit, cum saepius fuerit declaratum allegatio­
nem aut probationem suspicionis non obstare visitationi. Caeterum quoad
reliquam jurisdictionem ordinariam, tametsi post recusationem, et decla­
rationem legitimam suspicionis, cognoscere ipse de causis Monasterii ac
Monialium nequeat, posse tamen deputare alium ludicem eisdem Monialibus non suspectum.
[Liber 10 Decretorum, p. 134 a tergo].

2360.
S. C. C., Eugubina, 15 dec. 1605.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit,1 decreto c. 12, Sess. 24, vers, ad haec omnes, non esse sublatam
Capitularibus facultatem sese invicem substituendi; dummodo eodem tem­
pore substituens et substitutus eidem servitio adstricti non sint.
[Liber 10 Decretorum, p. 142 a tergo].

2361.
S. C. C., Clodien., 19 ian. 1606.
Dentur literae ad Episcopum Clodien., qui per se ipse pro 70 triennio
limina visitavit. Eae inter caetera contineant: Plane Canonicis non licere
fiscalem eligere, ncc bona ecclesiae absque consensu Sedis Apostolicae alie­
nare quin etiam, si id ausi fuerint, esse ab Episcopo declarandos incidisse
in poenas statutas Constitutione Pauli II, quae incipit Ambitiosae.2
[Liber 10 Decretorum, p. 142 a tergo et 143].

2362.
S. C. C., Nullius, 6 apr. 1606.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit
huiusmodi Rectorem debere habitare in aedibus parochialis ecclesiae, si
ipsa aedibus non careat; si intra limites parochiae, non tamen in aedibus
1 Cf. N. 2307.
1 C. un., de rebut etcletiae non alienandii, III, 4, in Extravag. com

— *· '

-■ 1 ' ■ ■

-

S. C. Concilii

-

""""i"™—

205

parochialis ecclesiae habitaverit, fructus tamen facere suos, nec in aliam
poenam incidere, quam eam, quae praecepto Episcopi ad inhabitandas
illum parochialis aedes urgentis contineatur.
[Liber 10 Decretorum, p. 148 a tergo].

2363.
S. C. C., Visen., 19 apr. 1606.
Ad 4. Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum
censuit respondendum: In huiusmodi mixti fori criminibus, quoties ludex
ecclesiasticus praevenerit, posse in causa procedere, et saeculares ludices
impedientes spiritualibus armis compellere.
[Liber 10 Decretorum, p. 150].

2364.
S. C. C., Placentina, 15 mart. 1607.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit
hunc Canonicum praebendam Theologalcm obtinentem posse quidem com­
pelli, ut per se, et non per substitutum muneri suo satisfaciat. Quodsi in
residendo se praebuerit contumacem, debere Episcopum adversus eum pro­
cedere ad praescriptum decreti Concilii, c. 12, Sess. 24, et pro tempore, quo
cessante legitima causa, et iusto impedimento abfuerit, debere Episcopum
ilium eiusdem Canonici sumptibus substituere, qui cius vicem interim sup­
pleat. Caetcrum, an hic Canonicus legitima de causa abfuerit, absitque nec
ne,disquisitioni DD. Rotae Auditorum, apud quos causa agitur, esse relin­
quendum.
[Liber 10 Decretorum, p. 162].

2365.
S. C. C., Pacen., 26 apr. 1607.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit:
Prohibitionem factam Regularibus, ne ea hora in suis ecclesiis conciones
habeant, qua Episcopus per semetipsum praedicat in suo robore permanere
et ad unguem servandam esse.
[Positiones, vol. LXXXIX, p. 170].
‘

2366.
S. C. C., Aversana, 31 maii 1607.
S. me. Gregorius XIII audita relatione Sacrae Congregationis Concilii
respondit, omnia onera incumbentia parochiali ecclesiae, in qua sit erecta
Viaria perpetua, pertinere ad ipsum Vicarium perpetuum, nulla autem
« parte ad ecclesiam, Monasterium vel locum pium, quibus parochialis
ip»a sit unita.
[Liber 11 Decretorum, p. S|.

2o6

(Juria Romana

2367,

S. C. C.» Montis Regalis, 2 aug. 1607.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum Ad 1.
respondit: si eo anno, quo concursus instituitur, non sit celebrata dioeccsana Synodus, valere concursum habitum coram examinatoribus, in ultima
Synodo dioecesana deputatis, dummodo saltem sex supersint.
Ad 2. respondit, debuisse quidem eligi examinatores, qui sint Magistri,
sive Doctores, aut licentiati in Theologia, in aut iure canonico. Caeterum
etiam si his qualitatibus careant, concursum non esse propterea nullum.
[Liber 11 Decretorum, p. 10 a tergo et 11].

2368.

S. C. C., Ariminen., 6 sept. 1607.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum re­
spondit:
Ad i. Duos tantum Canonicos a se electos ab Episcopo adhibendos
esse in administratione Seminarii.
Ad 2. Dictorum duorum Canonicorum tantum debere requirere con­
silium, sed ad illud sequendum non teneri.
Ad 3. Dictos duos Canonicos non posse removeri sine causa.
Ad 4. Dictos duos Canonicos, de quorum consilio Episcopus Semina­
rium erigat illudque administret, esse a solo Episcopo eligendos. Caeterum
alios quatuor eligi debere, videlicet duos de clero, quorum alter eligatur
ab Episcopo, et alter a clero, et duos de Capitulo, quorum alter eligatur
a Capitulo, ct alter ab Episcopo, de quorum quatuor deputatorum consilio
Episcopus ad taxae institutionem, et beneficiorum unionem procedat.
[Liber n Decretorum, p. 15].

2369.

S. C. C., Andrien., 23 ian. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit regularem in ecclesia sui ordinis praedicare volentem, sufficere, ut ab
Episcopo dioecesano benedictionem petat, quamvis eam non obtinuerit.
[Liber u Decretorum, p. 26 a tergoj.

2370.

S. C. C., Meliten., 7 mart. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum alias
respondit, professionem emissam ab huiusmodi equitibus obedientiac, si
eorum institutio a Sede Apostolica non fuit approbata, et Magnus Magister

S. C. Concilii

207

idhuiusmodi genus Militum instituendum non fuit aliqua Sedis Apostolicae facultate suffultus, nullam plane, atque inanem esse quoad obligandum
profitentem illi Religioni, in qua professus est. An vero inde orta sit obliga­
tio ad Religionem in genere, maturius, ubi orator id postulaverit, esse deli­
berandum.
[Liber 11 Decretorum, p. 29 a tergo].

2371.

S. C. C., Neapolitana, 7 mart. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit1 explorationem voluntatis puellarum habitum regularem susci­
pere, vel profiteri volentium etiam in Monasteriis exemptis et regularibus
subiretis ad solum Episcopum, non autem ad Superiores quoscunque Monasterii pertinere.
[Liber n Decretorum, p. 32].

2372.

S. C. C., Rcgien., y mart. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum ad sin­
gulas dubitationes superius propositas hunc in modum respondit, videlicet:
Adi.Posse quidem etiam Superiores regulares, quibus Moniales subsunt,
quae opportuna fuerint, decernere circa clausuram monialium ipsarum; ita
ut iurisdictio hac in re illis competat cumulative cum Episcopo.
Ad 7. Posse Episcopum, ubi officii sui pastoralis ratio id postulaverit,
ingredi clausuram saltem duobus honestis ct gravibus viris comitatum, ct
singulas alloqui moniales, et eas etiam examinare in his, quae clausuram
respiciunt.
[Liber 11 Decretorum, p. 31 a tergo et 32].

2373.

S. C. C., Pisana, 12 iun. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum decla­
ravit regulares mendicantes nequaquam eiusdem Concilii decretis prohiberi
quaerere eleemosynas, non tamen alios eorum nomine ct auctoritate quoquo
modo posse quaeritare.
[Liber n Decretorum, p. 32 a tergo].

1 Cf. N. 2170, 2288.

Curia Romana

2o8

2374.
S. C. C., Calaguritana, 6 iul. 1608.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit 1 tam saecularem, quam regularem ad audiendas personarum sac­
cularium confessiones approbatum in una Dioecesi, non posse in alia eas­
dem confessiones audire absque dioecesani Episcopi approbatione.
[Liber 11 Decretorum, p. 39].

2375.
S. C. C., Anconitana, 14 febr. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit eos dumtaxat clericos, qui in ordinatione alicuius ecclesiae servitio adscri­
pt! sunt, ab Ulmo Ordinario posse compelli, ut in ea praescriptas ab ipso
functiones obeant; illosque locum, eodem Ordinario inconsulto, deserere
non debere sub poena interdictionis exercitii sacrorum iuxta c. 16, Sess. 23.
Caeterum, alios quoscunque clericos invitos adigi non posse ad ullas fun­
ctiones in Cathedrali vel in alia ecclesia obeundas.
[Liber 11 Decretorum, p. 43].

2376.
S. C. C., Cremonen., 14 febr. 1609.
In Congregatione Concilii fuit dubitatum: An in exceptione c. 8, Sess. 22,
qua excipiuntur Hospitalia, quae sunt sub regum immediata protectione,
ut sine eorum licentia non possint ab Episcopo visitari, comprehendantur
omnia Hospitalia, quae sunt in eorum ditionibus et Regnis. Respondit
Congregatio: Non comprehendi, nisi Hospitalia, quae expresse reperiuntur
esse sub Regum protectione.
Item Congregatio censuit Episcopos posse visitare Hospitalia omnia, ct
pia loca quoquo modo nuncupentur, etiam si sint privata laicorum, ct cor­
rigere et reformare in casibus a iure concessis, nempe ob negligentiam, vel
dilapidationem bonorum, utque testatoris voluntas servetur iuxta decretum
Concilii, Sess. 22, c. 8.
Item Congregatio censuit Ordinarium ex c. 9, Sess. 22 posse ab Admini­
stratoribus Hospitalium aliorumque piorum locorum rationem administrationis exigere, donec coram eodem Ordinario doctum fuerit de institutione,
in qua secus expresse cautum sit.
Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respondit
duos Canonicos ab Episcopo electos ad regimen Seminarii constituendum,
neque in receptione alumnorum, neque in eorum eiectione, aliave re ad
• cr N. 233«-

.S’. C. Concilii

209

ipsius Seminarii directionem spectante quicquam iuris habere, aut sibi
sendicare posse absque Episcopo, vel eius Vicario. Sed tantum debere Epi­
scopum, vel eius Vicarium in ciusmodi rebus ipsorum consilium requirere,
licet illud sequi non teneantur.
[Liber 11 Decretorum, p. 46 a tergo ct 47].

2377.
S. C. C., Pacen., 23 maii 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit gradum doctoratus tam in Theologia, quam in iure canonico non esse
titulum, ad quem aliquis ad sacros ordines promoveri queat, sed requiri
omnino vel beneficium, vel patrimonium ad vitam promovendi honeste
sustentandam sufficiens.
[Liber 11 Decretorum, p. 53 a tergo].

2378.
S. C. C., Hispalen., 20 iun. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
respondit, hodie post Tridentinum Concilium, matrimonium metu contra­
ctum etiam purgato metu, per cohabitationcm cum carnali copula, aliosque
actus non convalidari, nisi iterum contrahatur, adhibita rursus eiusdem
Concilii forma.1
[Liber 11 Decretorum, p. 58 a tergo].

2379.
S. C. C., 12 sept. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit! remissionem interstitiorum ex causis a Concilio expressis perti­
nere ad Episcopum ordinantem quoad regulares ab eo ordines suscipientes,
non autem ad regulares Superiores. Ipsum tamen Episcopum de causis remis­
sionis teneri fidem adhibere, ac deferre testimonio Superioris regularis.
[Liber 11 Decretorum, p. 65].

2380.
S. C. C., Aprutina, 12 sept. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit, collatoribus beneficiorum ecclesiasticorum non licere directe, vel indi­
recte aliquid accipere. Secretarium tamen vel Notarium posse accipere in
1 Seu. XXIV, de ref. matrim., c. i.
1 Cf. N. 2209, 2257, 2311, 2316.
14

210

Curia Romana

singulas collationes mercedem suo labori convenientem, quae tamen sigillo,
cera, scriptura, et caeteris omnibus computatis, unum aureum non excedat,
et dummodo ipsi Secretario, vel Notario nullum salarium pro officio suo
exercendo sit constitutum, tunc enim nihil prorsus illi accipere fas est.
[Liber ii Decretorum, p. 65 a tergo et 66).

2381.

S. C. C., Ferrarien., 23 sept. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit1 publicas processiones, ad quas exempti, ab Episcopis vocati acce­
dere tenentur, ex decreto c. 13, Sess. 25 eiusdem Concilii, eas esse intclligendas, quae indictae fuerint pro bono publico, vel publico honore.
[Liber 11 Decretorum, p. 67].

2382

S. C. C., Ferrarien., 28 nov. 1609.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit
publicas processiones, de quibus idem Concilium, Sess. 25, c.i 3, dt regul.
loquitur, intelligi solitas et consuetas, nec non eas, quae indictae fuerint
pro publico bono, publicove honore.
[Liber 11 Decretorum, p. 69 a tergo].

2383.

S. C. C., Novarien., 23 ian. 1610.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum decla­
ravit, recte quidem decrevisse Concilium Tridcntinum, ut causa instantis
Adventus, vel Quadragesimae non sit sufficiens ad denunciationes remitten­
das. Verum etsi Concilium meminerit solius causae eas remittendi, cum
matrimonium videlicet malitiose impediri probabilis est suspicio,* non
tamen prohiberi Ordinarios etiam ex aliis causis eas remittere, dummodo
revera sint aeque graves vel maiores ea, quae expressa est a Tridentino
Concilio. Neque alium videri fuisse sensum Concilii Provincialis co decreto,
quod exhibetur.
[Liber n Decretorum, p. 73].

• Cf. N J194. 2131. 2313.
* Se** XXIV, dt rtf. matrim., c. i.

S.

C. Concilii

21 i

2384.

S. C. C., Tricaricen., 23 ian. 1610.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum ad 2.
respondendum censuit: Coniugatos, durante coniugio non posse ad primam
tonsuram promoveri.
[Liber ix Decretorum, p. 73 a tergo).

2385.

S. C. C., Brundusina, 27 febr. 1610.

S. C. C., Anconitana, 11 sept. 1610.
Propositis in Sacra Congregatione Cardinalium Concilii Tridentini inter­
pretum supradictis capitibus, Ulmi Patres ad singula ita responderunt:
Ad i. Licere Ulmo Ordinario saeculares etiam a se ipso ad audiendas
arcularium confessiones approbatas iterum examinare; et si minus idoneos
reperent, reprobare. Regulares autem ita demum nirsus examinare posse,
s non a se, sed a suo Vicario fuerint examinati.
[Liber n Decretorum, p. 85).

2387.

S. C. C., Valentina, 5 febr. 1611.
Congregatio Concilii auditis huius causae Advocatis et Procuratoribus,
ct rationibus utrinque allatis mature perpensis, quod attinet ad dubitatio•rm propositam, censuit: professionem fidei per procuratorem emitti nullo
puto potuisse, ncc emissam suffragari.
[Liber 11 Decretorum, p. 91 a tergo).

bibliotheca

2386.

HTT.S SiCEMTOIAUS SMiCU

Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit,
ita demum esse locum poenae suspensionis, cui subiicitur Praefecta Mona­
sterii Episcopum ante mensem de futura professione certiorem non faciens,
«1 postea reipsa subsequatur professio, ac propterea si, ut proponitur, in
huiusmodi casu novitiac huiusmodi professionem non emiserant, non po­
tu -e Abbatissam suspendi, nec validam esse suspensionem supradictam,
ac Episcopum non debere ullam eidem Abbatissae hac de causa exhibere
molestiam.
[Liber 11 Decretorum, p. 75 a tergo.)

212

Curia Romana

2388.

S. C. C., Posnanien., 20 febr. 1611.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridcntini interpretum censuit,
excommunicatum per acta Tribunalis, quamvis non publicatum nec dcnunciatum, non intelligi occultum, ac propterea super irregularitate inde pro­
veniente Episcopum vigore decreti d. c. 6 1 cum eo dispensare non posse.
[Liber n Decretorum, p. 93).

2389.

S. C. C., Neapolitana, 6 aug. 1611.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum, per­
pensis omnibus supradictis capitibus circa clericorum ordinationem proposi­
tis nomine Illmi D. Cardinalis Acquavivae Archiep. Neapolit. decrevit, ut
inferius est adnotatum.
Quoad i. Congregatio censuit, hunc iuvenem ita ordinatum esse suspen­
sum et irregularem, nedum propter delictum expressum, et sententiam in
cum latam, sed etiam quia primam tonsuram ct minores ordines uno dic
suscepit, ct ad titulum beneficiorum ad eius victum insufficientium ordinatus
fuit, Episcopumque, qui illum ordinavit, coarguendum, ac plectendum esse;
ac propterea expedire, ut quis ille fuerit, Congregationi innotescat.
[Liber 11 Decretorum, p. 103).

2390.

S. C. C., Alatrina, 24 mart. 1612.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum ad
supradicta dubia (circa c. 12, Sess. XXIV, de ref.) hunc in modum respon­
dit, videlicet:
Ad t. Eos tantum, qui in Civitate, ubi est Cathcdralis, vel in eius subur­
biis sunt praesentes, non autem alios posse substituere.
Ad 2. Non requiri causam ad substituendum. Quod vero monuit Con­
gregatio, ut Episcopo cordi sit, ne Canonici ea substituendi facultate abutan­
tur, eo respexit, ne substitutiones huiusmodi sint nimium frequentes, quod
Episcopi erit arbitrium.
1"T
[Liber 11 Decretorum, p. 112).

» Sess. XXIV, de ref.

S. C. Concilii

213

2391.

S. C. C., Assisien., 24 mart. 1612.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum saepius
declaravit1 annum probationis in Religione debere esse continuum, non
autem interpolatum; et ideo si orator integro anno absque ulla interrup­
tione in probatione non stetit, nullam atque irritam esse professionem.
[Liber n Decretorum, p. 112 a tergo].

2392.

S. C. C., Narbonen., 12 aug. 1612.

2393.

S. C. C., Tridentina, 20 iul. 1613.
Congregatio Concilii alias censuit concedendum D. Cardinali Madrutio
Epicopo Tridentino, ut poenas pecuniarias posset applicare recuperationi
damarum ad mensam episcopalem spectantium, ct ob bella a laicis usurpronim, cis tantum exceptis, quas Tridentinum Concilium locis piis mandat
wgnari, quales sunt mulctae contumacium ex c. 3, Sess. 25, poenae cleri­
cum impudicorum ex c. 14, Sess. 25, ct curatorum non residentium ex
1.1, Sess. 23.
[Liber n Decretorum, p. 134].

2394.

S. C. C., Arctina, 26 oct. 1613.
Congregatio Concilii censuit Sacerdotes ab Ordinario ad audiendas con- nes per Dioecesim approbatos, posse omnino dioccesanorum confesudire absque ulla parochorum licentia, eosque, qui sic confessi fuel

1 Ci. N, 2318, 2321,

bibliotheca

Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum ad
4.respondit: eum, quem constat esse ipso iure ob duellum commissum aliave
de ausa «communicatum, tametsi in foro conscientiae a Confessario potesuttm habente fuerit absolutus, si tamen in foro fori absolutionem non impetnverit, ab Episcopo cogendum esse gerere se pro excommunicato, reptlkndumque esse ab his, quae excommunicato non licent. Caeterum ut
Episcopis concedatur haec facultas absolvendi Sedi Apostolicae reservata,
Sieram Poenitcntiariam esse adeundam.
[Liber 11 Decretorum, p. 119 a tergo et 120].

Curta Romana

rint, nisi aliud obstiterit, esse legitime absolutos, ideoque iniungendura
Episcopo Aretino, ut Archipresbyterum de erronea, quam tenet, opinione
commonefaciat, ut Fratres Cappuccinos de suprascripto Congregationis
decreto certiores reddat.
[Liber n Decretorum, p. 137].

2395.

S. C. C., Oriolen., 26 iul. 1614.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit
Episcopum in Synodo Dioecesana posse constitutiones facere absque con­
sensu et approbatione cleri; debere tamen eum requirere consilium Capituli,
licet illud non teneatur sequi, nisi in quibusdam casibus in iure expressis.
(Liber 11 Decretorum, p. 146 a tergo].

2396.

S. C. C., Florentina, 23 maii 1615.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit
capellam hanc publicum tantum ostium habentem, atque in forma ecclesiae
consistentem, tametsi privatis aedibus coniunctam decreto eiusdem Congre­
gationis hac de re edito 1 non comprehendi.
[Liber 11 Decretorum, p. 156].

2397.

S. C. C., Ostunen. et Aretina, 23 maii 1615.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum 2 censuit
huiusmodi capellam a privatis aedibus omnino seiunctam decreto eiusdem
Congregationis hac de re edito 3 non comprehendi.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum4 censuit
1 S. C. C., litt. encycl. a. 16x5: « Tametsi Sacra Cardinalium Congregatio Concilii
Tridentini Interpretum optimi* innixa rationibus saepissime respondent, celebrandi licen­
tiis in privatis Oratoriis non nisi a Sede Apostolica esse concedendas, etc. Illustrissimi Pi­
tres. etc. Sanctissimi Domini Nostri i ussu signandum duxerunt, facultatem huiusmodi licen­
tius dandi ipsius Concilii decreto (Sess. XXII, de observandis et evitandis in celebratione
missae) unicuique ademptam esse, solique Beatissimo Romano Pontifici esse reservatam 1,
Boned. XIV, ep. encycl. Magno cum, 2 iun 1751, § 5 cum notis (Cf. N. 413).
1 In causa Ostunen. pro Io. Bapt. Falghcri.
1 S. C. C.» litt. encycl. a. 1615. - Cf. N. 2396.
* In causa Aretina pro Capella S. Mariae ct pro Raphaelo Ansalda.

S. C. Concilii

215

huiusmodi oratorium omnino extra privatas aedes consistens literis ab ipsa
Congregatione hac de re editis 1 non comprehendi.
JLiber 11 Decretorum, p.156].

2398.

S. C. C., Theatina, 26 sept. 1615.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum censuit:
Inferiorem Episcopo, si modo omnimodam iurisdictionem habeat episcopa­
lem, nec alicui subdatur, sed sit immediate subditus Sedi Apostolicae, nul­
lus Dioecesis, ac proprium habens territorium, si item ius habeat congre­
gandi Synodum, et legitime constet illam congregasse: posse quidem con­
cursus parochialium vacantium instituere, atque alia peragere, quae ipsius
Concilii decreto praescribuntur c. 18, Sess. 24. Verum prius, quam se
U omnes et singulas qualitates habere legitime docuerit, id ius in locis
‘uprascriptis ad Archiepiscopum tantum pertinere. Ad haec, quandiu Prae­
litus inferior legitime non probaverit, se omnimodam iurisdictionem, quasi
episcopalem habere, ad eundem Archiepiscopum dumtaxat spectare, de cau­
sis absentiae Parochorum cognoscere, illisque abscedendi facultatem imper­
tiri, atque in ipsorum locum Vicarios sufficere, praevio examine approbandos;
Sacerdotes item sive saeculares, sive regulares approbare ad confessiones
penonamm saecularium audiendas, licentiasque concionandi concedere,
Sicramentum Chrismatis ministrare, et causas matrimoniales et criminales
id forum ecclesiasticum spectantes cognoscere.
[Liber 11 Decretorum, p. 163].

»

2399.
S. C. C., lanuen., 19 nov. 1616.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit, eosdem Canonicos, qui tenentur assistere, ct inservire Episcopo cele­
branti, et Pontificalia exercenti in Cathedrali, teneri etiam assistere et
inservire celebranti ct Pontificalia exercenti in aliis Civitatis locis, atque
in eius suburbiis, tuneque eiusmodi Canonicos id officii Episcopo prae­
sumes debere percipere distributiones quotidianas.
[Liber 11 Decretorum, p. 185 a tergo).

2400.
S. C. C., Lucana, 21 ian. 1617.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum respon­
dit ad 2. Posse Episcopum unum, vel plura in Dioecesi, prout sibi oppor1 S. C. C., litt. encycl. a. 1615. - Cf. N. 2396.

2l6

Curia Romana

tunum videbitur, habere Seminaria, quae ab illo uno, quod in Civitate
constitutum fuerit, in omnibus dependeant. Ita tamen, ut si unum tantum
erigere voluerit, totius Dioecesis beneficia taxet pro illius contributione: sin
autem plura, pro quolibet Seminario taxet beneficia eius partis Dioecesis,
quam ipse cum deputatorum consilio pro suo arbitrio, et prudentia desi­
gnaverit.
(Liber n Decretorum, p. 189 a tergo].

2401.

S. C. C., Interamnen., 6 maii ιό 17.
Sacra Congregatio censuit oratorem, nisi aliud obstiterit, posse ordinari,
ubi in manibus Ordinarii iuramentum praestiterit, se reminisci, collatum
sibi fuisse Sacramentum confirmationis.
[Liber 11 Decretorum, p. 195].

2402.

S. C. C., 27 maii 1617.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridcntini interpretum censuit,
ad erectionem novae Parochiae non esse procedendum aliter, quam citato
Rectore parochialis, intra cuius fines nova Parochia fuerit erigenda, et ere­
ctionem, omissa huiusmodi citatione, ab Ordinario factam nullius mo­
menti existerc.
[Liber 11 Decretorum, p. 197].

2403.

S. C. C., Civitatis Regum, 17 iun. 1617.
Sacra, etc. censuit, posse Archiepiscopum, ubi officii sui pastoralis ratio
id postulaverit, ingredi clausuram, saltem duobus honestis et gravibus viris
comitatum, et singulas alloqui moniales, et eas etiam examinare in his,
quae clausuram respiciunt.
[Liber 11 Decretorum, p. 197 a tergo].

2404.

S. C. C., Salernitana, 17 iun. 1617.
Sacra, etc. censuit, munus matrimonia denunciandi ad proprium contra­
hentium Parochum pertinere, ac propterea licere Parochis suprascriptis
inter Missarum solemnia publice in eorum ecclesia denunciarc inter quos
matrimonium sit contrahendum; ac deinde si nullum legitimum apponatur

S. C. Concilii

217

impedimentum, ad celebrationem matrimonii procedere iuxta formam ab
eodem Concilio praescriptam c. 1, Sess. 24, de refor. matr. absque Archiepiscopi, vel alterius licentia.
[Liber 11 Decretorum, p. 198].

2405.
S. C. C., 2 sept. 1617.
1. An Archipresbyter Cathedralis, cui imminet cura animarum, possit
«e confessorius ordinarius monialium.
2. An Episcopus possit denegare monialibus petentibus confessarium
extraordinarium bis vel ter in anno.
3. An confessarii ordinarii possint ultra triennium durare, et maxime
per longum tempus.
4. An confessionalia monialium possint esse in sacristiis, vel in domibus,
quas inhabitant confessarii.
Resp. Ad i. Non posse, sed posse indulgeri.
Ad 2. Non posse, immo teneri offerre.
Ad 3. Singulis trienniis mutari debere.
Ad 4. Non posse, sed extare debere in ecclesiis monasteriorum.
[Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, p. 93, nota ij.

2406.
S. C. C., Albanen., 2 sept. 1617.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum, auditis
partibus, ad utrumque caput respondit, Monachos Sancti Hieronymi, ut
proponitur, ab Ordinario vocatos, teneri, ac potuisse compelli etiam poenis
rtcensuris ecclesiasticis ad Rogationum, Divi Marci, aliasque publicas pro­
cessiones accedere; neque ipsis licuisse aut licere campanas pulsare in die
Sabbati Sancti maioris Hebdomadae, priusquam pulsentur in Cathedra! i
ecclesia.
[Liber 11 Decretorum, p. 201 a tergo et 202].

2407.
S. C. C., Vercellen., 18 nov. 1617.
Sacra, etc. censuit ad 2. Sanctimoniales, ubi clausurae leges ab Episcopo
nb censurarum sententia latas violaverint, non ab earum Superioribus reguh'ibus, sed ab Episcopo tantum absolvi posse, qui absolutionem sibi resernvit.
[Liber 11 Decretorum, p. 206 a tergo ct 207J.

2l8

Curia Romana

2408.

S. C. C., Aesina, 7 apr. 1618.
Sacra Congregatio, etc. censuit, Episcopum praedefunctum, si vere indi­
guerit, potuisse per se retinere eas tantum poenas, quae a sacris canonibus,
vel Synodalibus statutis pro delictis ad certam quantitatem fuerint praefini­
tae; eas autem, quae vel ab eius arbitrio pendebant, vel per sententiam, nulla
praecedente canonum vel statutorum Synodalium determinatione fuerunt
impositae, nequaquam aliis, quam piis locis, vel usibus applicare potuisse.
Verum poenas clericorum non residentium, item concubinariorum, ac multas
pecuniarias semper piis locis fuisse applicandas, quemadmodum Tridentini
Concilii decretis 1 salubriter cautum est. Ac proinde si idem Episcopus poe­
nas arbitrarias, vel a iure praefinitas, aut quas Concilium iubet piis locis
applicari, in alios usus, quam pios insumpserit, item si alias, ut proponitur,
limitatas sibi non indigenti retinuerit, his casibus poenas huiusmodi esse
prius deducendas ex spolio Episcopi, ac piis locis vel usibus applicandas.
[Liber 11 Decretorum, p. 213 a tergo et 214].

2409.

S. C. C., Derthusen., 16 mart. 1619.
Sacra, etc. censuit, ad Episcopum cum Capituli consilio pertinere pu­
blicas processiones indicere, ac praescribere, quo et qua sint dirigendae,
non obstante quavis contraria consuetudine, etiam immemorabili.!
[Liber 12 Decretorum, p. 9).

2410.

S. C. C., Arimincn., 8 iun. 1619.
Sacra, etc. censuit, eos qui decimas subtrahunt, et in rem suam ver­
tunt, aut impediunt, quominus ecclesiis vel personis, quibus legitime de­
bentur, integre persolvantur, non esse ipso iure excommunicatos, sed excom­
municandos, quemadmodum statuitur eiusdem Concilii decreto c. 12,
Sess. 25, de ref., eorumque absolutionem non esse Sedi Apostolicae reser­
vatam, sed plena restitutione sequuta spectare ad Ordinarium, qui excom­
municationis sententiam tulerit, ac proinde Synodalem constitutionem hac
in parte nequaquam esse observandam, decretum vero c. XI, Sess. 22, ad
hunc casum non pertinere.
[Liber 12 Decretorum, p. 12 a tergo].
1 Scs ΧΧΙΠ, de ref., c. i, «c*». XXV, dr ref., c. 3
» Cf N. 2411·

14

<S. C. Concilii

219

2411.

S. C. C., Derthusen., 8 iun. 1619.
Sacra, etc. saepius censuit ad Episcopum cum Capituli consilio perti­
nere publicas processiones indicere, ac praescribere, quo et qua sint diri­
gendae, non obstante quavis contraria consuetudine etiam immemorabili.1
(Liber 12 Decretorum, p. 11 a tergo].

2412.

S. C. C., Sutrina, 8 iun. 1619.
Congregatio Concilii censuit Episcopum permittere debere, ut non
obstantibus Capituli obiectionibus Rector parochialis ecclesiae Sancti
Silvestri in sua Parochia processionem faciat semel infra Octavam Ssmi
Corporis Christi, dummodo non in dic ipsa, in qua Canonici similem proces'ionem faciunt.
[Liber 12 Decretorum, p. 22 a tergo].

2413.

S. C. C., Caven., 22 iun. 1619.
Utrum Regulares audientes confessiones in ea Dioecesi, in qua sunt
approbati cum facultate etiam casuum reservatorum, absolvere possint
advenientes ex alia a casibus reservatis in Dioecesi poenitentium, non autem
in illa, ubi Regulares confessiones audiunt.
Sacra, etc. censuit, posse absolvere, nisi quos noverint in fraudem reservationis ad alienam Dioccesim migrasse pro absolutione obtinenda.
[Liber 12 Decretorum, p. 13 a tergo].

2414.

S. C. C., Samen., 22 iun. 1619.
Sacra, etc. alias censuit 2 ad Episcopum cum Capituli consilio pertinere
publicas processiones indicere, ac praescribere, quo et qua sint dirigendae,
non obstante quavis contraria consuetudine ct immemorabili.
(Liber 12 Decretorum, p. 13 a tergo].
» Cf. N. 1409.
• Cf. N. 1409, 2411.

220

Curia Romana

2415.

S. C. C., 20 iul. 1619.
An matrimonium coram Parocho quocumque tempore contrahi possit.
Sacra, etc. censuit posse contrahi quocumque tempore matrimonium,
sed temporibus comprehensis in c.X, Sess. 24, de ref. matr., nuptiarum solemnitates, convivia, traductiones ad domum et carnalem copulam prohiberi.
[Liber 12 Decretorum, p. 19].

2416.

S. C. C., Cathacen., 20 iul. 1619.
Sacra, etc. censuit secundum ea, quae proponuntur, Vicarium Capitularem non debere formiter syndicari, sed solum reddere rationem Epi­
scopo ad eandem ecclesiam promoto iurisdictionis atque administrationis
peractae, posseque ab Episcopo puniri, si in officio deliquerit, ad eiusdem
Concilii praescriptum c. 16, Sess. 24.
[Liber 12 Decretorum, p. 17 a tergo).

2417.

S. C. C., Terracinen., 20 iul. 1619.
Sacra, etc. censuit patrimonium, ad cuius titulum clericus est promotus,
posse utique de Episcopi licentia permutari cum aliis bonis liberis, non
minoris redditus aut valoris. Caetcrum debere Episcopum declarare bona
ex permutatione acquisita esse subrogata in locum prioris patrimonii ita,
ut deinceps alienari nequeant, nisi servata forma ab eodem Concilio prae­
scripta c. 2, Sess. 21.
[Liber 12 Decretorum, p. 17].

2418.

S. C. C., dccr. 24 aug. 1619.
Sacra, etc. censuit Superiores regulares posse suo subdito itidem regu­
lari, qui praeditus qualitatibus requisitis ordines suscipere voluerit, I te­
ras dimissorias concedere ad Episcopum tamen Dioecesanum, mmpe illius
Monasterii, in cuius familia ab iis, ad quos pertinet, is regularis positus
fuerit: et si Dioecesanus abfuerit, vel non esset habiturus ordinationes,
vel sedes episcopalis vacaret, ad quemcumque alium Episcopum, dum ta­
men ab eo Episcopo, qui ordines contulerit, examinetur quoad doctrinam,
ct dum ipsi regulares non distulerint de industria concessionem dimisso-

S. C. Concilii

221

rarum in id tempus, quo Episcopus Dioecesanus vel abfuturus, vel nullas
habiturus esset ordinationes. Verum cum a Superioribus regularibus Epi­
scopo Dioecesano absente, vel Ordinationes non habente litcrae dimisso­
rie dabuntur, in cis utique huiusmodi causam absentiae Dioecesani Epi­
scopi, vel ordinationum ab eo non habendarum exprimendam esse. Quodsi
regulares ordinandi morentur in Monasterio nullius dioecesis, huiusmodi
dimissorias concedendas esse ad Episcopum viciniorem, in coque proce­
dere omnia, quae de Episcopo Dioecesano superius praescripta sunt.
(Liber 12 Decretorum, p. 22 a tergo ct 23].

2419.
S. C. C., Patavina, 11 ian. 1620.
Congregatio Concilii ad omnia superius proposita respondit: Canonicos,
ut proponitur, deputatos nec in pueris utcumque idoneis in Seminario
admittendis, ncc in Magistris, Oeconomis, aut aliis officialibus amovendis,
nec in moderandis sumptibus posse quidquam authoritatis sibi vendicare
absque Episcopi consensu. Quod si discordes fuerint, nihilominus omnia
esse constituenda ab Episcopo, quippe qui ex eiusmodi Concilii decreto
c. 18, Sess. 23, iubetur quidem procedere cum deputatorum consilio, sed
illud sequi non tenetur.
[Liber 12 Decretorum, p. 30].

2420.
S. C. C., Anagnina, 22 febr. 1620.
Sacra, etc. censuit Poenitentiarium, dum confessiones in ecclesia audit
sive in sede ad id deputata, sive extra, censeri praesentem in choro, atque
excusari ab aliis functionibus obeundis.
[Liber 12 Decretorum, p. 33 a tergo et 34].

2421.
S. C. C., Bononien., 20 iun. 1620.
Sacn, etc. ad 10. respondit. Regulares extra claustrum decedentes
posse ad eorum ecclesias deferri etiam Parochis inconsultis.
[Liber 12 Decretorum, p. 45].

2422.
S. C. C., Parisien., 3 apr. 1621.
Sacra, etc. censuit Poenitentiarium, dum in sede ad id deputata actu
confessionibus audiendis vacat, percipere debere fructus, ac distributiones
quotidianas cius temporis non secus ac si in Choro divinis officiis interesset.
(Liber 12 Decretorum, p. 66],

222

Curia Romana

S.

2423.
S. C. C., Placentina, 26 apr. 1621.

Sacra, etc. censuit has distributiones (de quibus in Cone. Trid., Sess.
XXII, de ref., c. 3) esse primum applicandus fabricae Cathedralis eccle­
siae, quatenus indigeat; ac nisi indigeat, tunc demum esse in facultate Epi­
scopi illas alteri pio loco suo arbitrio applicare.
[Liber 12 Decretorum, p. 81 a tergo].

2428.
S. C. C., Derthonen., 6 nov. 1621.

Sacra, etc. partibus auditis censuit huius matrimonii validitati minime
obstare, quod in parochia mulieris coram alieno Sacerdote a Parocho viri
licentiam habente, et coram testibus mulieri incognitis contractum fuerit.
Caeterum, an sit nullum propterca, quod mulier seducta re vera in illud
non consenserit, ad iudicium Congregationis non pertinere, sed a ludicibus
competentibus iis, quorum interest, auditis, esse diligenter dispiciendum.
[Liber 12 Decretorum, p. 72 a tergo et 73].

2429.
S. C. C., Messanen., mense ian. 2 1622.

I

Sacra, etc. audito Procuratore Prioris Ecclesiae Sancti loannis, cen­
suit, Capellanos ac milites huiusmodi nequaquam potuisse militi extra
Prioratum in aliena Parochia decumbenti Sacrosanctam Eucharistiam deferre, atque Extremae Unctionis Sacramenta administrare, indeque eum
cum Cruce ac solemni pompa asportare ad eandem Ecclesiam S. loannis
absque Archiepiscopi licentia.
[Liber 12 Decretorum, p. 88 a tergo].

(

2426.
S. C. C., Agien., 26 iun. 1621.

2430.
S. C. C., 12 fcbr. 1622.
Quaeritur, an in vacatione Vicariae perpetuae Capituli Cathedralis
vel Collegiatac Ecclesiae, aut Monasterio regularium unitae Episcopus
possit concursum instituere, eamque perinde atque alias parochiales con­
ferre.
Sacra, etc. censuit non debere Episcopum in vacatione Vicariae per­
petuae Capitulo Cathcdrali vel Collegiatac Ecclesiae, aut Monasterio unitae

Sacra, etc. respondit cum, qui praebendam theologalem obtinet, etsi
eius praedecessores nunquam legerint, teneri tamen, atque ab Episcopo
cogi posse id munus per se ipsum explere, si idoneus fuerit, alioquin per
idoneum substitutum ab Episcopo cum congrua fructuum assignatione
eligendum.
[Liber 12 Decretorum, p. 85]·
v

1 Cf. N. »37$.
’ Die 20.

bibliotheca

Sacra, etc. alias censuit1 Clericos, qui in ordinatione alicuius ecclesiae
servitio adscript! sunt, ab Ordinario posse compelli, ut praescriptas ab
ipso functiones obeant; illosque locum eodem Ordinario inconsulto dese­
rere non debere sub poena interdictionis exercitii sacrorum iuxta c. 16,
Sess. 23.
[Liber 12 Decretorum, p. 83].

2424.
S. C. C., Bisuntina, 14 iun. 1621.

Sacra, etc. benigne induisit oratori, ut hic Romae fidei professionem
emittere possit coram Ulmo Datario; ita tamen, ut cum primum ad resi­
dentium se contulerit, iterum eandem fidei professionem emittat coram
Ordinario, ct in Capitulo.
[Liber 12 Decretorum, p. 71 a tergo et 72].

223

2427.
S. C. C., Can rien., 6 nov. 1621.

Sacra, etc. authoritatc sibi tributa, impertita est Episcopo facultatem
de Capituli consensu eligendi extra Synodum sex examinatores ad sex men­
ses tantum, absque spe ulterioris prorogationis duraturos, qui in examine
promovendorum ad parochiales ecclesias perinde adhiberi valeant, ac si in
Synodo deputati essent ad eiusdem Concilii praescriptum; ita tamen, ut
si qui ex deputatis in prioribus Synodis supersint, illis quoque una cum a
se electis utatur, et omnium potestas expiret, ubi coacta fuerit Synodus,
quam Sacra Congregatio mandat primo quoque tempore ab Episcopo con­
vocari non obstante Cleri paupertate.
[Liber 12 Decretorum, p. 67].

2425.
S. C. C., Regien., 14 iun. 1621.

C. Concilii

Curia Romana

concursum instituere, sed praevio examine, et approbatione eum, si ido­
neus fuerit, Vicarium perpetuum deputare, quem illi nominaverint, in
quorum ecclesiis unitis constituetur.
[Liber 12 Decretorum, p. 90J.

%

2431.

S. C. C., Limana, iS iun. 1622.
Sacra, etc. ad dubia superius proposita hunc in modum respondit,
videlicet:
Ad t. Lectorem Sacrae Theologiae percipere debere fructus omnes
suae praebendae non modo in diebus, in quibus legit, sed etiam in tribus
mensibus vacationis a Concilio permissis.
Ad 3. Quo die legit, distributiones quotidianas lucrari, tametsi a choro
legitime vacare possit.
[Liber 12 Decretorum, p. 103 a tergo].

2432.

S. C. C., Spoletana, 18 iun. 1622.
Sacra, etc. saepius censuit * in eiusmodi Parochialibus unitis non requiri
formam examinis per concursum, sed sufficere ipsius Ordinarii examen,
atque approbationem. Vicariorum autem perpetuorum nominationem spe­
ctare ad eos, in quorum Ecclesiis unitis ipsi Vicarii ponuntur.
[Liber 12 Decretorum, p. 103].

2433.

S. C. C., 20 sept. 1622.2
Quum parochi ob extremam eonim et parochianorum paupertatem
nequeant sibi coadiutores adiungere, qui in locis al
• iusdem parochiae
missam celebrent, neque parochiani, praesertim mulieres, ad finitima oppida
accedere valeant ad missam audiendam, debere Amplitudinem eiusmodi
parochianorum necessitatibus aliqua ratione consulere iuxta facultatem ei
a sacris canonibus et Tridentini Concilii decretis attributam.
[Liber V Visitationis, p. 109].

1 Cf. N. 2136, 2213, 2282. 2430.
1 Episcopo Alcrien.

S. C. Concilii

225

2434.
S. C. C., 24 sept. 1622.
Sacra Congregatio alias censuit1*liccrc Episcopo, quoties opus esse iudiaverit, monasteria monialium regularibus sublectarum quoad clausuram
visitare, monialcsque ipsas in his, quae ad clausuram pertinent, examini
subiicere etiam regularibus inconsultis.
[Liber 12 Decretorum, p. ni a tergo].

2435.
S. C. C., Oxomen., 7 ian. 1623.
Sacra, etc. censuit Episcopum pro criminali causa nequaquam posse
in Curia Metropolitana citari vel moneri, ut personaliter compareat, quan­
doquidem graviores causae contra Episcopos, quae depositione, aut pri­
vatione dignae sunt, ab ipso tantum Summo Romano Pontifice, minores
vtro in Concilio tantum provinciali a deputatis per Concilium provinciale
sunt cognoscendae, ac terminandae, quemadmodum statuitur eiusdem
Concilii decretis c. 6, Sess., 13, et c. 5, Sess. 24.
[Liber 12 Decretorum, p. 117].

2436.
S. C. C., 18 febr. 1623.
Sacra, etc. censuit S. R. E. Cardinales non secus atque Episcopos sine
ulh Episcopi Dioecesani licentia uti posse privilegio altaris portatilis ad
praescriptum constitutionis fe. rec. Bonif. VIII, quae incipit: Quoniam
Episcopi.'· Nec eiusmodi privilegium sublatum fuisse eiusmodi Concilii
dicrctoc.un., Sess. 22, de observ. ct evit. in celeb. Miss., proindeque Capel­
lis et Oratoria ad illorum usum ubique locorum extructa minime compre­
hendi in prohibitione Congregationis iussu san. mem. Pauli V iam pridan editae3 dc non celebrando in privatis oratoriis.
[Liber 12 Decretorum, p. 120 a tergo].

2437.
S. C. C., i i mart. 1623.
Sacra, ctc. censuit mulieres etiam praetextu hospitalitatis Monasteria
"•.’ihrium cuiusvis Ordinis, etiam Sancti Benedicti ingredientes, ipso
to incidere in excommunicationem Sedi Apostolicae reservatam, et
1 Cf. N. 2372. 2403.
1 C. il, de prwilegiùi V, 7, in VI0.
’ S. C. C.f lilt, cncycl. a. 1615. - Cf. N. 2396.

Curia Romana

226

Monachos, qui eiusmodi mulieres hospitalitatis causa intra eorum mona­
steria et domus regulares admittunt, itidem subesse poenis praedictarum
constit. Pii V 1 et Greg. XIII. 2
[Liber 12 Decretorum, p. 126 a tergo et 127].

2438.
S. C. C., Viterbien., 13 maii 1623.
Sacra, etc. censuit eiusmodi electionem esse nullam, si, quemadmo­
dum proponitur, in Monasterio non deerant aliae moniales quadragena­
riae, atque habiles, licet non adeo idoneae, sicut electa. Verum tribuendam
esse Ulmo Cardinali Episcopo facultatem cum eadem electa ex gratia di­
spensandi, eiusque electionem convalidandi cum omnibus inde secutis,
si ita e re monasterii esse suo arbitrio, ac prudentia iudicaverit. Quod cum
Ssmo D. N. relatum fuisset, eius Sanctitas benigne annuit die 16 eiusdem.
[Liber 12 Decretorum, p. 131 a tergo ct 132].

2439.
S. C. C., 27 maii 1623.
Utrum absolutio a censuris ob violatam immunitatem ecclesiasticam
iuxta terminos const, san. mem. Greg. XIV, quae incipit: Cum alias non­
nulli, 3 sit Sedi Apostolicae reservata, nec ne?
Sacra, etc. censuit esse reservatam.
[Liber 12 Decretorum, p. 137 a tergo].

2440.
S. C. C., Atrebntcn., 27 maii 1623.
Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini Interpretum audito
Capituli Procuratore ad singula dubia superius proposita hunc in modum
respondit, videlicet.
5-7. Supplicatur a Sacra hac Congregatione declarari, an Capitulum
Atrehaten. possit exercere nundinas, mercatus ac strepitus indiciorum propha­
norum in ecclesia, ac eius coemeteriis.
Ad 5-7. Sacra Congregatio Cardinalium Concilii Tridentini interpretum
declaravit: Non posse.

[Liber 12 Decretorum, p. 138.
P· 190I1 Cf. N. ri;,

‘ Cf. N. 147.
• Cf. N. 172.

Cf. etiam Bull. Rom., tom. 5, V,
-.'ν’
i

5. C. Concilii

227

2441.
S. C. C., Caesaraugustana, 27 maii 1623.
An stante libertate electionis liceat Praelato Regulari proponere duos
vel tres, ex quibus unus tantum eligatur.
Congregatio Concilii censuit: non licere.
[Liber 12 Decretorum, p. 136 a tergo].

2442.

S. C. C., Sagonen., 21 iun. 1623.

Sacra, etc. censuit matrimonium, ut proponitur, contractum cum infi­
deli, nullum prorsus atque irritum esse. Caetcrum an res ita se habeat,
Ordinarium diligenter dispicere debere, ac pro legitimatione prolis cum
(infideli) susceptae S. D. N. esse aorondum.
[Liber 12 Decretorum, p. 141].

2444.
S. C. C., Tarraconcn., 2 dec. 1623.
Sacra, etc. partibus auditis censuit ius Provinciale Concilium indicendi
ac celebrandi sede vacante non ad Capitulum Metropolitanum, sed ad
ntiquiorem Provinciae Episcopum pertinere. 2
[Liber 12 Decretorum, p. 1.44].
1 Se». XIV, dr ref., c. i.
• Ci. N. 2448.

bibliotheca

2443.
S. C. C., 26 sept. 1623.

FRATERNTfAS SACERÔOTAUS S A S Œ

Cum Episcopus Sagonen. ex facultate sibi attributa decreto Concilii
Tridentini,1 ex causis sibi notis suspendisset parochum ab exercitio curae,
ille appallavit et praecepto Episcopi contempto celebravit et curam exer­
cuit. Quaeritur, an a dicta suspensione detur appellatio, ita ut parochus non
ditante appellatione interposita, per exercitium aerae factus fuerit irregu­
laris!
Sacra Congregatio censuit, ab huiusmodi suspensione non dari appella:■ nem, et parochum, qui Sacramenta, ut supra, ministravit, irregularitatem
contraxisse.
[Positiones, vol. XXIV, p. 1].

228

Curia Romana

2445.
S. C. C., 13 ian. 1624.
Congregatio Concilii alias censuit1 ad processiones, quae ad pluviam vel
serenitatem petendam ab Episcopo indicuntur, tanquam ad publicas, teneri
regulares et Monacos accedere, ubi fuerint vocati. 2
[Liber 12 Decretonim, p. 150 a tergo et 151].

2446.
S. C. C., Regien.,13 ian. 1624.
Sacra, etc. ad utrumque dubium respondit non solum Episcopo, sed
etiam generali cius Vicario ad hoc speciale mandatum habenti licere pro
clausurae visitatione ingredi septa Monasteriorum Monialium Regularibus
subiectarum, tametsi nulla rationabilis violatae clausurae suspicio irrepse­
rit, et acriter reprehendit Rodericum, quod hac de causa tam incaute locu­
tus fuerit.
[Liber 12 Decretorum, p. 150].

2447.
S. C. C., 10 febr. 1624.
Sanctissimus D. N. respondit rationes administrationis ecclesiae red­
dendas esse a Canonico, quamvis subcollectore, coram Episcopo.
[Liber 12 Decretorum, p. 158 a tergo).

2448.
S. C. C., Tarraconen., 10 febr. 1624.
Λη Capitulum Tarraconen. possit sede Archiépiscopal! vacante indicere
ac celebrare Concilium Provinciale, an vero haec facultas spectet ad anti­
quiorem Episcopum eius Provinciae?
Sacra, etc. partibus auditis censuit ius Provinciale Concilium indi­
cendi ac celebrandi sede vacante non ad Capitulum Metropolitanum, sed
ad antiquiorem Provinciae Episcopum pertinere. 3
[Liber 12 Decretorum, p. 160).
* Cf. N. uh 2231. 2296, 2323, 2381, 2382, 2406.
* Cf. N- 2455.

Lx

S’.

C. Concilii

229

2449.

S. C. C., 17 febr. 1624.
Sacra, etc. alias censuit1 licere Episcopo, quoties opus esse iudicaverit,
monasteria Monialium Regularibus subiectarum quoad clausuram visi­
tare, monialesque ipsas in his, quae ad clausuram pertinent, examini subiicere etiam Regularibus inconsultis.
[Liber 12 Decretorum, p. 159 a tergo ct 160].

2450.

S. C. C., Camplen., 11 maii 1624.
Sacra, etc. censuit, si, quemadmodum proponitur, Vicarius sede va­
cante electus nec doctor in iure Canonico, nec licentiatus existât, atque in
Capitulo, vel Civitate alii itidem graduati atque idonei reperiantur, utique
electionem eiusmodi nullam, atque irritam esse, et transactis octo diebus
post mortem Episcopi ius constituendi Vicarium, cum dicta ecclesia, ut
proponitur, exempta sit, ad propinquiorem Episcopum devolutum fuisse.
[Liber 12 Decretorum, p. 167 a tergo et 168].

2451.

S. C. C., Civitatis Castellanae et Hortanae, 8 iun. 1624.
Sacra, etc. partibus auditis ad dubia superius proposita hunc in modun)
respondit, videlicet:
Ad 1. Episcopum in aliqua parte alterutrius ex dictis Dioecesib. resi­
dentem suae obligationi circa residentiam utique satisfacere, dum tamen in
aliqua cx suis Cathcdralibus resideat temporibus ab eodem Concilio prae­
scriptis decreto c. i, vers, eosdem inierim admonet, Sess. 23.
Ad V. Episcopum in una ex dictis Civitatibus existentein posse per sc
ipsum cognoscere causas alterius Civitatis, vel Dioecesis, adhibito Notario
sibi beneviso, tam in processibus conficiendis, quam in actis visitationum
conscribendis, sed tamen debere eum habere rationem, ut id non passim,
sed raro, et aequa cx causa fiat, et in arduis tantum, et gravioribus negociis,
ne constitutio unionis eludatur.
[Uber 12 Decretorum, p. 173, 174].

» Cf. N. 2434.

230

Curia Romana

2452.

S. C. C., Carthusien., 22 iun. 1624.
Congregatio Concilii censuit, si novitius, quo tempore habitu exutus
fuit, claustro non abscesserit, annuin probationis non fuisse propterca
interruptum.
[Liber 12 Decretorum, p. tSo|.

2453.
S. C. C., decr. 7 sept. 1624.
Sacra, etc. Rerum experimento edocta, quantum Religiones accipiant
detrimenti ex bonorum immobilium, et pretiosonim mobilium distractio­
nibus, quas crebro faciunt Regulares Apostolicis privilegiis innixi, ac proinde
operae pretium putans illorum facilitatem aliqua ratione compescere: spe­
ciali Sanctissimi D. N. iussu Generalibus et Provincialibus Capitulis vel
Congregationibus, Abbatibus, Generalibus et quibuscumque aliis Superio­
ribus regularibus cuiusvis Ordinis, Congregationis, Societatis, vel Insti­
tuti intra fines Europae existentibus omnium rerum ct bonorum immobi­
lium, ac pretiosorum mobilium alienationem, omneque pactum, per quod
ipsorum dominium transfertur, census perpetuos, seu vitalities, hypothecam,
locationem, et conductionem ultra triennium, concessionem in feudum,
vel emphyteusim, praeterquam in casibus a iure permissis, fieri per­
petuo prohibet atque interdicit absque ipsius Congregationis Concilii
expressa licentia in scriptis, ct gratis concedenda; sub poena privationis
omnium officiorum, quae tunc obtinebunt, vocisquc activae et passivae,
ac perpetuae inhabilitatis ad illa impostenim obtinenda, quam ipso facto
absque alia declaratione incurrant, sublata etiam Generali ct Protectori
illam moderandi aut relaxandi facultate: poenis nihilominus Apostolicamm
Constitutionum, ct praesertim fel. rec. Pauli II, quae incipit Ambitiosae,{
in suo robore permansuris. Alienationes vero, pacta, census, hypothe­
cas, locationes, conductiones, ct concessiones quascumque contra huius­
modi prohibitionem faciendas, Sanctitatis S. authoritate ipso iure nullas,
atque irritas decernit. Non obstantibus Constitutionibus, et ordinationibus
apostolicis in favorem quarumcumque personarum atque Ordinum tam
Mendicantium, quam non Mendicantium, Militiarum etiam S. Io. Hiero­
solymitani, Congregationum, Societatum, ac cuiusvis alterius Instituti,
etiam necessario, ct in individuo exprimendis Monasteriorum, Conven­
tuum, Collegiorum, Domorum, ac locorum regularium quorumcumque,
ncc non illorum, etiam iuramento, confirmatione Apostolica vel quavis
firmitate alia roboratis statutis, vel consuetudinibus, etiam immemorabi
*
* C. un., de rebut eccletiae non ahenandit, III, 4, in Extravag. com.

S. C. Concilii

I

!

231

libus, exemptionibus quoque, induitis ct privilegiis sub quibuscumquc
tenoribus ct formis, ct cum quibusvis etiam derogatoriarum derogatoriis
tliisque efficacioribus et insolitis clausulis, nec non irritantibus decretis,
etiam motu proprio, et ex certa scientia ac dc Apostolicac potestatis plenitu­
dine, aut alias quomodolibct, etiam per viam communicationis, seu extensio­
nis concessis, et iteratis vicibus approbatis, ct innovatis, etiamsi pro illorum
sufficienti derogatione de illis corumquc totis tenoribus, ac formis spe­
cialis ct individua, ac de verbo ad verbum non autem per clausulas gene­
rales idem importantes mentio seu quaevis alia expressio habenda, ct aliqua
ilia exquisita forma servanda esset, tenores huiusmodi praesentibus pro
apressis habentes, quibus quo ad ea, quae praesenti decreto ac prohibi­
tioni adversantur, illis alias in suo robore permansuris, specialiter, ct expresse
S. S. auctoritate derogat, caeterisque contrariis quibuscumque.
[Liber 12 Decretorum, p. 185 a tergo, sq.].

I

2454.
S. C. C., decr. 21 sept. 1624.

(
1

(

Sacra, etc. Regularium ciectorum et fugitivorum statui consulere, illonunque scandala summovere, ct succrescentem numerum frangere operae
pretium existimans, auditis Religionum Superioribus, reque diligentissime
ptrpensa, communicato etiam consilio cum Sanctissimo Domino Nostro
Urbano VIII, atque ex peculiari Sanctitatis Suae facultate infrascripta
decreta edidit.
§1. Ac primo, ut infecta semina, e quibus pravi eiusmodi fructus
potissimum prodeunt, deinceps ne serantur in vinea Domini, censuit, esse
innovandas, et Sanctissimi authoritate innovat Constitutiones, et Decreta
generalia sanet, mcm. Clementis VIII ad Regularium reformationem, ac
Novitiorum receptionem, professionem, atque institutionem spectantia,1
districteque praecipit Generalibus, atque aliis omnibus Ordinum Supe­
rioribus, ut illa exacte observent, atque, ut observentur, efficiant, sub poe­
nis statutis in iisdem Constitutionibus.
§2. A quibus tamen excipiendum censuit, caput illud, quo decernitur,
ne in Conventibus seu Monetariis ad Novitios recipiendos hactenus desi­
piatis, et approbatis, seu impostorum designandis, et approbandis, Novitii
td habitum ullatenus recipi possint, nisi prius a Congregatione Reforma­
tionis Apostolicac, vel a propriis locorum Ordinariis expresse, et nomi­
narim approbati fuerint. A cuius quidem decreti observatione Sacra Congregario iustis dc causis censuit Regulares esse absolvendos, prout authoriute Sanctissimi Domini nostri, absolvit, atque exemit.
[ 3. Deinde ut apostatandi opportunitas Regularibus praeripiatur,
ftatuit, ut dc caetero nullus permittatur ad arctiorem Religionem transire,
m·! prius Superiori legitime constiterit eam Religionem paratam esse illum
1 Ci. N, 183, 186, 187, 189.

232

Curia Romana

recipere, qui licentiam petit, tumque Regularis recta se transferat ad ar­
ctiorem. Quod ut re ipsa adimpleatur idem Superior omni studio, ac dili­
gentia invigilet.
§ 4. Rursus statuit, ut fugitivi et Apostatae, sive habitum regularem
deferant, sive non; possint, ac debeant ab Episcopo loci, ubi moram tra­
hunt in carceres coniici, Superioribus Regularibus consignari secundum
regularia instituta puniendi, atque ipsi quoque Superiores teneantur cos
perquirere, ad religionem reducere, atque efficere, ut apprehendantur; salva
tamen in omnibus facultate Ordinariis locorum attributa decreto Conci!.,
c. 3, sess. 6.
§ 5. Quod si Apostatae huiusmodi citra montes infra quatuor, ultra
montes vero infra octo menses a praesentis Decreti publicatione inchoan­
dos, sua sponte ad suam quisque Religionem redierit, tum poenarum om­
nium ipsis propter Apostasiam inflictarum, aut infligendarum remissio­
nem, atque impunitatem assequantur. Ita tamen ut debeant a Superiore
absolutionem humiliter petere, et coram eo culpam fateri, atque emenda­
tionem polliceri; Superior vero e contra benigne illos teneatur ab huius­
modi poenis absolvere, ct paterna charitate complecti.
§ 6. Ad haec, ut imposterum c Religionibus nullus legitime professus
ciici possit, nisi sit vere incorrigibilis; vere autem incorrigibilis minime
censeatur, nisi non solum concurrant ea omnia, quae ad hoc ex iuris com­
munis dispositione requiruntur, sublatis hac in parte Statutis, et Consti­
tutionibus cuiusque Religionis, et Ordinis, etiam a Sede Apostolica appro­
batis, et confirmatis: verum etiam unius anni spatio in ieiunio, et poeni­
tentia probetur in carceribus; proindeque unaquaeque Religio privatos
habeat carceres in qualibet saltem Provincia. Elapso autem anno, si nihilo­
minus non resipuerit, sed animo indurato in sua pertinacia perseveraverit,
ne contagione pestifera plurimos perdat, tanquam pecus morbida, ac mem­
brum putre ciici tandem possit, sed ab ipsomet Generali tantum de con­
silio, et assensu sex Patrum ex gravioribus Religionis eligendis in singulis
Capitulis, vel Congregationibus generalibus; tumque nonnisi instructo
secundum eorum stylum, et Constitutiones processu ct plene probatis
causis expulsionis ad Sacrorum Canonum praescriptum. Interca tamen
usque ad primum generale Capitulum, seu Congregationem proxime cele­
brandam, si quempiam ex iustis, et necessariis causis expellere oportebit,
ciectio fieri possit a Generali cum consilio sex Patrum, ut supra, quos idemmet Generalis eligere debeat infra quatuor menses a praesentis Decreti
publicatione; servata tamen in reliquis forma superius praescripta.
§7. Sic vero eiccti, quandiu non redierint ad Religionem, in habitu
clericali incedant atque Ordinarii loci iurisdictioni, ct obedientiae subsint,
proindeque Generalis illico expulsionis sententiam eidem Ordinario notificarc teneatur.
§ 8. Caeterum Sacra Congregatio Religionum Superiores, serio admo­
net, ac per lesu Christi viscera obtestatur, ut memores paternae charitatis, ct mansuetudinis, quam profitentur, nihil intentatum relinquant, ut
lucrentur animas fratrum suorum fere in profundum malorum delapsas,

.S. C. Concilii

233

intcquam gravissimum, atque extremum expulsionis remedium experian­
tur Idque eo magis, quod subditorum sanguinem, qui ex malo negligentium, ct sui officii immemorum Praelatorum regimine peribunt, Dominus
noster lesus Christus in supremo Dei iudicio de eorundem Praelatorum
manibus sit requisiturus.
§9. Praeterea statuit, ut iidem Superiores nemini ex religiosis expulsis
fteras testimoniales concedant, illos ad Sedem Apostolicam reiicientes,
wl iubentes aliam ingredi Religionem.
§ 10. Item, ut eiecti extra Religionem degentes sint perpetuo suspensi
ab exercitio Ordinum, sublata Ordinariis locorum facultate dictam suspen­
sionem relaxandi, aut moderandi.
§ ii. Ac postremo censuit, esse innovandam, ct suae Beatitudinis authori­
se innovat Constitutionem fel. rec. Gregorii IX. relatam in c. fin. extra,
Itrtgul. ac praeterea declarat eam Constitutionem in iis quoque vendicare
sibi locum, servandamque esse, qui iuste, definitive ac iuris ordine servato
expulsi fuerint; dummodo tamen in expulsis huiusmodi subsit spes evidens
emendationis ex literis saltem testimonialibus Ordinarii, cuius conscien­
tiam in his litteris concedendis Sacra Congregatio serio oneravit.
512. Ne qua vero difficultas in suprascriptis decretis, et ordinationibus
acquendis suboriatur, Sacra Congregatio, Sanctissimo Domino Nostro
innuente, atque approbante, universis Generalibus, Provincialibus, Commissariis, Ministris, Praesidentibus, Abbatibus, Prioribus, Praepositis, Guardianis, Vicariis, et quibuscunque aliis Superioribus quorumcunque Ordi­
num, vel Congregationum, Monasteriorum, Conventuum, Collegiorum,
Domorum, ac locorum regularium ubique locorum existentium iniungit,
serioque mandat, ut illa diligenter observent atque observari procurent
in omnibus Coenobiis, ac Monasteriis, Collegiis, ac Domibus quorumque
Monachorum, ac Regularium ubique locorum existentibus, efficiantque,
ut tam Decreta supradicta fel. rec. Clem. VIII, quam praesentes Ordina­
tiones in singulis eiusmodi locis bis saltem in anno legantur in publica
mensa.
§13. Si quis vero ipsorum adversus ea, quae superius praescripta sunt,
vd eorum aliquid quoquomodo facere, vel moliri praesumpserit, ipso facto
poenam incurrat privationis omnium officiorum, quae tunc obtinebit,
vjasque activae, et passivae, ac perpetuae inhabilitatis ad illa imposterum
obtinenda, poenaque huiusmodi sit Sanctitati Suae, ac Sedi Apostolicae
re -rvata, iisdem Superioribus, etiam Generalibus, et Protectoribus illam
moderandi, seu relaxandi potestate penitus interdicta, et nihilominus sit
irritum, et inane quicquid secus a quoquam actum extiterit.
ί 14. Non obstantibus Constitutionibus, ct Ordinationibus Apostolicis
in favorem quarumcumque personarum, atque Ordinum, tam Mendican­
tium, quam non Mendicantium, Congregationum, Conventuum, Domonnn, ic locorum regularium quorumcumque, necnon illorum etiam iurarr :to, confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate alia roboratis sta­
tutis, vel consuetudinibus, etiam immemorabilibus, exemptionibus quo<p, induitis, et privilegiis, etiam in corpore iuris clausis, aut ex causa,

Curia Romana

234

vel titulo oneroso, vel in limine fundationis concessis, etiam Mari Magno,
seu Bulla aurea, aut alias nuncupatis, sub quibuscunque tenoribus, et for­
mis, et cum quibusvis etiam derogatoriarum derogatoriis, aliisque efficacioribus, et insolitis clausulis, necnon irritantibus decretis, etiam Motu
proprio, et ex certa scientia, ac de Apostolicac potestatis plenitudine, aut
alias quomodolibet, etiam per viam communicationis, seu extensionis con­
cessis, et iteratis vicibus approbatis, et innovatis, etiamsi pro illorum suffi­
cienti derogatione de illis, eorumque totis tenoribus, et formis, specialis,
et individua, ac de verbo ad verbum, non autem per clausulas generales
idem importantes mentio, seu quaevis alia expressio habenda, aut aliqua
alia exquisita forma servanda esset, tenores huiusmodi, ac si dc verbo ad
verbum, nihil penitus omisso, et forma in illis tradita observata, inserti
forent, praesentibus pro expressis habens, quibus quo ad ea, quae supradictis quomodolibet adversantur, illis alias in suo robore permansuris,
specialiter, ct expresse Sanctitatis Suae authoritate, derogat, cacterisquc
contrariis quibuscunque.
[Liber 12 Decretorum, p. 187 a tergo, sq.].

2455.
S. C. C., 14 dec. 1624.
Sacra, etc. saepius censuit regulares teneri accedere ad quascumque
processiones publicas et consuetas, vel indictas pro bono, vel honore pu­
blico. 1
[Liber 12 Decretorum, p. 231).

2456.
S. C. C., 14 dec. 1624.
Quaeritur: An Canonici associantes Episcopum in visitatione Dioecesis
lucrentur distributiones quotidianas.
Sacra, etc. censuit: non lucrari.
[Liber 12 Decretorum, p. 235].

2457.

S. C. C., Nebien., 26 ian. 1625.
Sacra, etc. Benigne fecit Ncbiensi Episcopo facultatem residendi in
oppido Bastiae, Mariancnsis Dioecesis, ibique quoad eius subditos dc con­
sensu Episcopi dioecesani exercendi ea, quae sunt ordinis ac jurisdictionis,
ita tamen, ut a Dominica Passionis usque ad Dominicam in Albis omnino
• Cf. N. 2445·

1

I

|

«S. C. Concilii

235

in sua Cathedrali ecclesia resideat, et reliquis temporibus ab eodem Con­
ci > praescriptis, decreto cap. 1, vers, eosdem inierim admonet, sess. 23 extra
suun Dioecesim non absit. Episcopo autem Mariancnsi S. Congregatio
censuit esse iniungendum, ut eiusmodi consensum semel singulis annis
generaliter praebeat, nec Episcopum Nebiensem arctet ad illum impetran­
dum pro quolibet actu exercendo.
[Liber 12 Decretorum, p. 256].

2458.
S. C. C., Adiacen., 15 mart. 1Ô25.
Sacra, etc. censuit nequaquam licere regularibus Episcopo contradi­
cente in congregationibus saecularium sermocinari hora illa, in qua Episcopus ipse praedicare voluerit, vel coram se facere solemniter praedicari.
[Liber 12 Decretorum, p. 264 a tergo et 265].

2459.
S. C. C., Tinen., 15 mart. 1625.
Sacra, etc. censuit Episcopum Tinensem ob propositam Ecclesiae suae
necessitatem posse Presbyteris ordinatis ad titulum patrimonii interdiare, nc ipsam Ecclesiam deserant, atque alterius Ecclesiae servitio se adiioant absque cius licentia, nec cuiquam Episcopo fas esse alterius dioece­
sis Sacerdotes suscipere sine literis testimonialibus proprii Episcopi.
[Liber 12 Decretorum, p. 265 a tergo].

2460.
S. C. C., decr. 21 iun. 1625.
Cum saepe contingat, in quibusdam Ecclesiis tam magnum Missarum
celebrandarum numerum ex variis defunctorum relictis, aut piorum elee­
mosynis impositum esse, ut illis pro singulis diebus praescriptis nequeat
satisfieri, ct tamen nova onera Missarum in dies suscipiantur; indeque fiat,
ut depereant pie testantium voluntates, obstricta benefactoribus fides
violetur, defunctonim animae suffragiis priventur, Ecclesiis debitus sub­
trahitur cultus, ac Christi fideles gravi scandalo affecti, plerumque a similibu; charitatis operibus retrahantur: cumque his malis maximum inter
artera fomentum praebeat, aut quod ii, qui Missas supra vires celebrandas
Ri-. piunt, sperent illas brevi ad pauciorem numerum a Superioribus redu­
ctum iri; aut quod Ecclesiis, sorte pecuniarum absumpta, plerumque nuda
rtmneant onera Missarum absque ullo emolumento; aut quod eleemosyna
pro illis celebrandis sit adeo tenuis, ut non facile inveniantur, qui velint
huic se muneri subiicere, et redditus Ecclesiae, aut Monasterii adeo exigui,

236

Curia Homana

ut Sacerdos pro necessaria sua sustentatione novis se oneribus obstringere
compellatur: Sacra Congregatio Card. Cone. Trid. Interpretum aninudvertens, facturam se rem Deo gratissimam, charitatiquc ac lustitiae maxime
consentaneam, si pro viribus satagat hunc teterrimum abusum c Chri­
stiana Republica convellere atque eradicare: Sanctissimi D. N. Urbani
divina providentia PP. VIII auctoritate sibi specialiter attributa, infrascripta Decreta edidit.
§ i. Ac primo districte prohibet, atque interdicit, ne Episcopi in Dioecesana Synodo, aut Generales in Capitulis generalibus, vel alias quoquomodo reducant onera ulla Missarum celebrandarum, aut post idem Conci­
lium imposita, aut in limine fundationis; sed pro his omnibus reducendis,
aut moderandis, vel commutandis, ad Apostolicam Sedem recurratur,
quae, re diligenter perspecta id statuet quod magis in Domino expedire
arbitrabitur· alioquin reductiones, moderationes, ct commutationes huius­
modi, si quas contra huius prohibitionis formam fieri contigerit, omnino
nullas atque inanes decernit.
§ 2. Deinde, ubi pro pluribus Missis, etiam eiusdem qualitatis, cele­
brandis stipendia, quantumcumque incongrua, ct exigua, sive ab una, sive
a pluribus personis collata fuerunt, aut conferentur in futurum Sacerdo­
tibus, Ecclesiis, Capitulis, Collegiis, Hospitalibus, Societatibus, Monaste­
riis, Conventibus, Congregationibus, Domibus, ac locis piis quibuscumque
tam saecularibus, quam regularibus, Sacra Congregatio sub obtestatione
divini iudicii mandat, ac praecipit ut absolute tot Missae celebrentur, quot
ad rationem attributae eleemosynae praescriptae fuerint, itaut alioquin ii,
ad quos pertinet, suae obligitioni non satisfaciant, quinimo graviter pec­
cent, ct ad restitutionem teneantur.
§3. Id vero ut deinceps observetur exactius, Sac. Congregatio eadem
auctoritate revocat privilegia, et indulta omnia quibusvis personis, Eccle­
siis, ac locis piis, tam saccularibus, quam regularibus, cuiuscumque Ordi­
nis, Congregationis, et Instituti, quamcumquc ob causam concessa, quibus
indulg· tur, ut certarum Missarum, vel Anniversariorum celebratione, aut
aliquibus collectis, s<u orationibus, plurium Missarum oneribus in futu­
rum suscipiendis satisfiat.
§ 4. Ac similiter, omne damnabile lucrum ab Ecclesia rernovere volens,
prohibet Sacerdoti, qui Missam suscepit celebrandam cum certa eleemo­
syna. ne eandem M > m alteri, parte eiusdem eleemosynae sibi retenta,
celebrandam commi itat.
§ 5. Praeterea, n- in Ecclesiis, in quibus onera Missarum in perpetuum
imp -ita sunt, Sacerdotes in eis, ut par est, adimplendis eo tepidiores, ac
scgiiorcs reddantur, quod onera huiusmodi cum nulla aut parva sint
ut in. t< conium '
tatuit, atque d» cernit, ut pecuniae, ac bona mobilia
Eccl n Capituli , t oll· g is, Hospitalibus, Societatibus, Congregationibu.·. Monasteriis, < >nv< mibur. ac loci omnibus tam saccularibus, quam
regularibus, atque illorum person m luturum simpliciter acquirenda
cum onere perpetuo Mt arum celebrandarum, ab iis, ad quos pertinet,
sub p h na Interdicti b ingressu b.ccl< a. < ipso facto incurrenda a die rea-

S. C. Concilii

lis acquisitionis statim debeant penes aedem sacram, vel personam fide, et
facultatibus idoneam deponi, ad effectum illa, seu illorum pretium quam­
primum investiendi in bonis immobilibus fructiferis cum expressa, et indi­
vidua mentione oneris, quod illis annexum reperitur.
$6. Ac si eadem bona immobilia auctoritate Apostolica deinceps alie­
nari contigerit, eorundem pretium sub eadem poena, ut supra, deponi,
iique in aliis bonis stablibus itidem fructiferis cum eiusdem oneris repeti­
tione, atque annexione converti debeat.
§7. Ad haec Sacra Congregatio quibusvis Capitulis, Collegiis, Socie­
tatibus, ct Congregationibus, necnon omnibus, et singulis Ecclesiarum,
£ piorum locorum, tam saccularium, quam regularium Superioribus, vel
aliis, ad quos pertinet districte prohibet, ne impostorum onera perpetua
suscipiant Missarum celebrandarum, saeculares quidem sine Episcopi,
id cius generalis Vicarii, Regulares vero sine Generalis, vel Provincialis
consensu, et licentia in scriptis, et gratis concedenda; alioquin saecularis,
qui huius prohibitionis transgressor extiterit, ab ingressu Ecclesiae inter­
dictu» sit eo ipso: Regularis vero poenam privationis omnium officiorum,
quae tunc obtinebit, ac perpetuae inhabilitatis ad alia de caetero obtinenda,
vodsquc activae, ac passivae absque alia declaratione incurrat.
§8. Eleemosynas vero manuales, et quotidianas pro Missis celebrandis
'.t demum iidem accipere possint, si oneribus antea impositis ita satisfe­
cerint, ut nova quoque onera suscipere valeant; alioquin omnino abstineant
;h huiusmodi eleemosynis, etiam sponte oblatis in futurum recipiendis,
·: capsulas auferant ab Ecclesiis cum inscriptione illa, Eleemosyna pro
Missis, vel alia simili, sub iisdem poenis ipso facto incurrendis, ne fideles
lue ratione frustrentur.
59. Episcopus vero, seu eius Vicarius aut Generalis, vel Provincialis,
ubi de licentia pro perpetuis oneribus fuerint requisiti, in singulis casibus
iigenter inquirant de singulis Missarum celebrandarum obligationibus,
cuique Ecclesiae, .Monasterio, aut loco pio incumbentibus, nec antea asrbum huiusmodi, aut licentiam praebeant, quam eis legitime constiterit,
illius Sacerdotes tam novo oneri suscipiendo, quam antiquis iam susceptis
risfaccrc posse; praecipuamque rationem habeant, ut redditus, qui Ecclect locis piis relinquuntur, omnino respondeant oneribus adiunctis,
eundum morem cuiusque Civitatis, vel Provinciae, intclligantquc si in
re tanti momenti desides, aut négligentes fuerint in novissimo die se huius
praetermissi muneris rationem esse reddituros.
lio. Postremo Illustris». Patres, non sine gravi animi dolore intelliq: 'r-,ma!a fere omnia, quae regularem disciplinam evertunt, ac praecipue
m am hanc facilitatem lovent in oneribus Missanim supra vires susci­
piendis veluti ex infecta radice, pullulare ex maiori Regularium numero,
<pm ferant redditus, ct eleemosynae cuiusque Monasterii, inhaerentes
S morum Pontificum, ac Sac. Tridentini Concilii decretis hac de re edi; Sanctissimi D. N. auctoritate praecipiunt, ac mandant omnibus, ct
Se», XXV, dt rtgularibut. c. 3.

238

Curia Romana

singulis Generalibus, Provincialibus, Commissariis, Ministris, Praesiden­
tibus, Abbatibus, Prioribus, Praepositis, Guardianis, Vicariis, quibuscumque
aliis Superioribus Monasterionim, Conventuum, ac Domorum Regula­
rium bona immobilia possidentium, vel non possidentium, cuiuscumque
Ordinis, Congregationis, et Instituti existentium intra fines Italiae, ct Insu­
larum adiaccntium, ut singuli, ad quos pertinet, in qualibet Provincia,
adhibitis duobus, aut tribus Regularibus sui Ordinis, vel Congregationis
probatioribus, ct rerum usu peritioribus, bona immobilia, census, redditus
et proventus omnes, consuetas item eleemosynas, ct obventiones, tam com­
munes Monasteriorum, Conventuum, et Domorum eiusdem Provinciae,
quam etiam singularibus personis religiosis assignatas, seu permissas, in
communem usum deinceps conferendas, decem annorum immediate prae­
cedentium habita ratione, diligenter, et mature recognoscant, iis omnibus
detractis, quae reparationes, praestationes, grandines, sterilitates, abave
cuiuslibet generis onera consueverunt absorbere.
§ ii. Eaque omnia scripto fideliter exarata, idem Superior,cuius inter­
est, in proximo Capitulo, seu Congregatione generali, vel provinciali coram
tribus Indicibus ab ipsomet Capitulo, seu Congregatione deligendis pro­
ponat, qui computatis huiusmodi redditibus, eleemosynis, et obventio­
nibus universis, et oneribus ut supra detractis, sedulo examinent, quot
religiosi homines, connumeratis etiam laicis, aliisque necessariis servien­
tibus, in unoquoque Monasterio, Conventu, et Domo regulari iuxta re­
gionis, et proprii Instituti morem, victum, et vestitum, et medicinalia in
communi habentes, competenter valeant sustentari. Tum eorundem bono­
rum, reddituum, eleemosynarum, et onerum praecisam notam ipsimet
Capitulo, seu Congregationi exhibeant, ut in illo diligenter omnibus discus­
sis, cuiusque familiae Monasterii, Conventus, ac Domus regularis in sin­
gula quaque Provincia certus earum tantum personarum numerus, Patrum
capitularium voto, praefigatur, quae redditibus, eleemosynis, et obventio­
nibus, ut superius, sufficienter ali possint.
§ 12. Ne vero Superiores, qui id praestare debent, serius, aut remissius,
quam par est, suo muneri satisfaciant, mandat Sac. Congregatio, ut infra
annum, post proximum Capitulum generale, vel provinciale computan­
dum, omnia hoc de genere capilulariter gesta, in authenticam formam re­
dacta, ad Sacram ipsam Congregationem Concilii singuli mittant.
§ 13. Numerumque familiae, singulorumque Conventuum, Monaste­
riorum, et Domorum huiusmodi regularium, Capituli, seu Congregationis
generalis, vel provincialis sententia, et auctoritate praefinitum, iidem Supe­
riores, tam Generales, et Provinciales, omnes, quam locales perpetuo ser­
vare omnino teneantur, nec possint illum quoquomodo augere, etiam prae­
textu augmenti reddituum, absque Sacrae ipsius Congregationis licentia,
Superiores autem huiusmodi, qui praedicta omnia in praefixo termino non
praestiterint, vel numerum, ut supra praescriptum, quovis modo augere
praesumpserint, privationis omnium officiorum, quae tunc temporis obti­
nebunt, vocisquc activae ac passivae, ct ad oinnia suae Religionis officia,
et gradus inhabilitatis perpetuam poenam eo ipso incurrere, atque aliis

S. C. Concilii

239

- Uull. Rom., tom. 5, V, p. 47, 48.

BIBLIOTHECA

1 Coiit. Cu-n aliat, 17 aug. 1622.

FRATEBNTTAS SACtMXÏÏALtS SAKCH

etiam gravioribus a Sede Apost. infligendis Sacra Congregatio subiacere
voluit, ct declaravit.
§14. Deinceps vero Monasterium, Conventus, Domus, Congregatio,
vel Societas Religiosorum, seu Regularium, nullibi recipiatur, nisi, praeter
dia ad id requisita, in singulis eiusmodi locis duodecim saltem Fratres,
aut Monachi, seu Religiosi degere, ct ex redditibus, et consuetis eleemosy­
nis, detractis omnibus, ut supra detrahendis, competenter sustentari va­
leant, ad praescriptum decreti fel. rec. Greg. XV hac de re editi.1 Alioquin
Monasteria, et loca huiusmodi posthac recipienda, in quibus duodecim
Religiosi, ut supra, sustentari, atque inhabitare non poterunt, et actu non
inhabitaverint, Ordinarii loci visitationi, correctioni, atque omnimodae
jurisdictioni subiecta esse intclligantur.
§ 15. Porro, ne unquam tempore haec in oblivionem, seu desuetudinem
abeant, Superiores locales cuiusque Monasterii, Conventus, ac Domus
regularis curare atque efficere teneantur sub poena privationis officii, vo­
cisque activae, et passivae ipso facto incurrenda, ut in perpetuum, sexto
quoque mense, idest feria secunda post primam Dominicam Adventus,
d feria sexta post octavam Corporis Christi praesentes ordinationes in
publica mensa perlegantur.
$ 16. Omnibus tam Ecclesiasticis personis cuiuscumquc sint ordinis,
conditionis ct gradus, quam laicis quocumque honore, ac potestate, prae­
ditis, praesentia Decreta declarandi, vel interpretandi facultate penitus
interdicta.
§17. Non obstantibus quod suprascripta, omnia, ct singula in praesen­
tibus Decretis contenta, Constitutionibus, et ordinationibus Apostolicis
in favorem quarumcumque personarum, atque Ordinum tam Mendican­
tium, quam non Mendicantium, Militiarum, etiam S. Io. Hierosolymitani,
Congregationum, Societatum, ac cuiuslibet alterius Instituti, etiam neces­
sario, ct in individuo exprimendi, Ecclesiarum, Monasteriorum, Conven­
tuum, Collegiorum, Capitulorum, I lospitalium, Confraternitarum, et
ibrum quorumcumque, tam saecularium, quam regularium locorum,
ntenon illorum, etiam iuramento, confirmatione Apost. vel quavis firmitate
aha roboratis statutis, et consuetudinibus, etiam immemorabilibus, privi­
legiis quoque, induitis et literis Apostolicis, etiam Mari Magno, seu Bulla
aurea, aut alias nuncupatis, sub quibuscumque tenoribus, et formis, ac
cum quibusvis etiam derogatoriarum derogatoriis, aliisque efficacioribus,
>.t insolitis clausulis, necnon irritantibus decretis, etiam Motu proprio, et
n certa scientia, ac de Apostolicae potestatis plenitudine, aut alias quoinodnlibet, etiam per viam communicationis, seu extensionis concessis, et
iteratis vicibus approbatis, et innovatis, etiam si pro illorum sufficienti
derogatione de illis, corumque totis tenoribus, et formis specialis, et indi­
vidua, ac de verbo ad verbum non autem per clausulas generales, mentio,
‘ u quaevis alia expressio habenda, aut aliqua alia exquisita forma servanda
e. t, tenores huiusmodi, ac si verbo ad verbum, nihil penitus omisso, et

240

Curia Romana

forma in illis tradita observata, inserti forent, praesentibus pro expressis
habens, quibus quo ad ea, quae praesentibus adversantur, illis alias in suo
robore permansuris, Sacra Congregatio Sanctitatis Suae auctoritate specia­
liter, et expresse derogat, caeterisque contrariis quibuscumque.
§ 18. Et ne praemissorum ignorantia a quoquam praetendi possit, voluit
eadem Sacra Congregatio, ut praesentes ordinationes, in valvis Basilicarum
S. loannis Lateransis, et Principis Apostolorum de Urbe, in acie Campi
Florae, ut moris est affixae, omnes, ad quos pertinet, ita arctent, et afficiant,
ac si unicuique personaliter intimatae fuissent.
§ 19. Utque earundem praesentium transumptis, etiam impressis,
manu alicuius Notarii publici subscriptis, ct sigillo personae in dignitate
Ecclesiastica constitutae munitis, eadem prorsus fides adhibeatur, quae
praesentibus adhiberetur, si forent exhibitae, vel ostensae.

Sequuntur Dubia, ac Declarationes aliquot Sacrae Congregationis Concilii
S. D. N. Urbani Papae VIII auctoritate editae super Decretis eiusdem
Congregationis de Celebratione Missarum.
Super primo Sacrae Congregationis decreto, de Celebratione Missa­
rum, quo prohibetur, ne Episcopi in Dioecesana Synodo, aut Generales
in Capitulis generalibus, vel alias quoquomodo, reducant onera ulla Mis­
sarum celebrandarum, aut post idem Concilium imposita, aut in limine
fundationis.
Quaeritur, quid si legatum sit ita tenue, ut non sit, qui velit onus illi
iniunctum subire, et si recurrendum sit ad Sedem Apostolicam pro mode­
ratione oneris, totum, aut fere totum insumendum sit pro expensis ad id
necessariis?
Et quid, si permittatur Episcopo in fundatione, ut possit huiusmodi
onera moderari?
Secundo, super secundo eiusdem Congregationis decreto, quo cavetur,
ut celebrentur tot Missae, quot ad rationem tributae eleemosynae prae­
scriptae fuerint.
Quaeritur, an verba illa (praescriptae fuerint) intelligenda sint de prae­
scriptione facta ab offerente, vel ab Ordinario?
Tertio, an cum Ordinarius praescripserit eleemosynam congruam
iuxta qualitatem loci, personarum, ac temporum, Sacerdotes accipientes
stipendium minus congruo, teneantur Missas illis ab offerente praescri­
ptas celebrare?
Quarto, an Sacerdotes qui tenentur Missas celebrare ratione beneficii,
seu capellae, legati, aut salarii, possint etiam manualem eleemosynam, pro
Missis votivis, aut defunctorum, recipere, et unico Missae sacrificio utrique
oneri satisfacere?
Quinto, posito, quod Testator relinquat, ut celebrentur pro eius anima
centum Missae, absque ulla praescriptione eleemosynae: Quaeritur, an
liberum sit haeredibus, eleemosynam sibi bene visam praescribere, an vero
eadem eleemosyna praescribenda sit ab Ordinario.

S. C. Concilii

Sexto, super tertio Congregationis decreto, in quo eadem Congregatio
revocat privilegia, quibus indulgctur, ut certarum Missarum, Anniversa­
riorum celebratione, aut aliquibus collectis, seu orationibus, plurium Mis­
sarum oneribus in futurum suscipiendis satisfiat.
Quaeritur: An verba (in futurum suscipiendis) intelligcnda sint dc one­
ribus suscipiendis post Privilegium?
Septimo, super quarto eiusdem Congregationis Decreto, quo prohi­
betur Sacerdoti qui suscepit Missam celebrandam cum certa eleemosyna,
ne eandem Missam alteri, parte eiusdem eleemosynae sibi retenta, cele­
brandam committat.
Quaeritur: An permittfendum sit ;\dministratoribus Ecclesiarum, ut
retineant aliquam eleemosynarum portionem pro expensis manutentionis
Ecclesiae, Altarium, inservientium, paramentorum, luminum, vini, hostiae,
et similium?
Octavo: An hoc decretum habeat locum in beneficiis, quae conferuntur
in titulum, idest, an Rector beneficii, qui potest per alium celebrare, tenea­
tur Sacerdoti celebranti, dare stipendium ad rationem reddituum Beneficii?
Decimo: An Sacerdotes, quibus aliquando offertur eleemosyna maior
«lita pro celebratione Missae, debeant dare eandem integram eleemosynam
iis, quibus Missas celebrandas committunt; an vero satis sit, ut dent cele­
brantibus eleemosynam consuetam?
Undecimo, super quinto eiusdem Congregationis decreto, quo inter
attera statuitur in haec verba (eleemosynas vero manuales et quotidianas
pro Missis celebrandis) ita demum iidein accipere possint, si oneribus
antea impositis ita satisfecerint, ut nova quoque onera obire valeant; alioquin omnino abstineant ab huiusmodi eleemosynis, etiam sponte oblatis,
in futurum recipiendis, et capsulas auferant, etc.
Quaeritur: An hoc decretum prohibeat absolute, quo minus accipiant
novas eleemosynas ii, qui acceptis non satisfecerunt; et quid si congruo
tempore possint omnibus satisfacere?
Duodecimo, quid si offerens eleemosynas, audito impedimento, con­
sentiat, ut Sacerdos Missam celebret cum primum poterit?
Dccimotcrtio, An poena interdicti, et aliae appositae in eodem decreto
afficiant tam cos, qui accipiunt eleemosynas contra formam ibi praescri­
ptam, quam cos, qui non auferunt capsulas ab Ecclesiis, ut ibidem prae! dpitur?
Dccimoquarto: An in hoc decreto comprehendantur illae capsulae, quae
apponi solent in Ecclesiis in die commemorationis omnium Sanctorum, et
vulgo dicuntur (Casse de’Morti?).
Decimoquinto: An Administratores Ecclesiae magnae devotionis, et
I
ncursus possint eleemosynas pro Missis celebrandis accipere, si iisdem
Missis nonnisi post longum tempus satisfacere valeant, ne alias cultus Ecclcme, ct devotio, ac concursus fidelium, ut aiunt minuantur?
Decimosexto, quia prohibitio dicti decreti videtur aliquibus directa
' Capitulis, Collegiis, Societatibus, Congregationibus, necnon omnibus,
« · ngulis Ecclesiarum, et piorum locorum, tam saecularium, quam regu­

Curia Romana

larium, Superioribus, de quibus sit expressa mentio, non autem privatis
Sacerdotibus, qui tamen comprehendi videntur sub clausula generali (et
alii ad quos pertinet) supplicatur pro opportuna declaratione?
Decimoseptimo, super septimo eiusdem Sacrae Congregationis decreto,
quo cavetur, ut in singulis monasteriis Religiosorum praefigatur numeros,
qui ex consuetis redditibus, aut eleemosynis commode possit sustentari.
Quaeritur: An ubi haec praefixio facta iam fuit in vim similis decreti
san. mem. Pauli V 1 absque tamen computatione reddituum cuiusque reli­
giosi, sit denuo facienda, necne?
Decimoctavo: An novitii, ad habitum regularem admissi, possint admitti
ad professionem in Monasteriis, in quibus, habita ut supra, praefixione
numeri, commode ali non possunt?
Decimonono, super ultimo, quo cavetur, ut nullibi recipiantur Con­
ventus regularium, nisi praeter alia ad id requisita, duodecim saltem fra­
tres in cis degere, ct competenter sustentari valeant, ita ut alioquin subsint
jurisdictioni ordinariae.
Quaeritur: An hoc decretum, quod videtur editum in ordine ad celebra­
tionem Missarum, comprehendat eas Religiones, quae non consueverunt
onera Missarum recipere, ut sunt Religiones Capuccinoruin, ac Societatis
Icsu?
Ultimo: An idem decretum, ubi disponit, ut nullibi recipiantur Mona­
steria, nisi etc. habeat locum in Italia dumtaxat, ad quam est restrictum
decretum proxime antecedens, an vero etiam extra Italiam?

Subsequuntur Declarationes seu Responsiones ad supradicta dubia.

Sacra Congr. Cardinalium Cone. Trid. Interpretum, auctoritate sibi
a S. D. N. attributa, ad singula dubia superius proposita, ad hunc modum
respondit, videlicet.
Ad Primum, etsi legatum sit adeo tenue, nihilominus, pro reductione
oneris, ut supra impositi, ab iis, ad quos pertinet, Sedem Apostolicam esse
adeundam, quae absque illa impensa id statuet, quod magis in Domino
e re esse indicaverit. Verumtamen si in ipsa beneficii erectione expresse
cautum fuerit, ut liceat Episcopo iniunctum onus reducere, ac moderari,
legern hanc fundationis, quam decreta hac de re edita non sustulerunt,
esse validam ct observandam.
Ad Secundum, esse intelligenda de praescriptione facta ab eo, qui elee­
mosynam tribuit, non autem ab Ordinario. Quod si tribuens eleemosynam
numerum Missarum celebrandarum non praescripserit, tunc tot Missas
celebrari debere, quot praescripserit Ordinarius secundum morem Civi­
tatis, vel Provinciae.
u
Ad Tertium, teneri.
Ad Quartum, Sacerdotes quibus diebus tenentur Missas celebrare
ratione beneficii, seu capellae, legati, aut salarii, si eleemosynas pro aliis
etiam Missis celebrandis susceperint, non posse eadem Missa utrique obli­
gationi satisfacere.
« Con.t. Sanctii,imut. 4 dec. 1605. — Bull. Rom., tom, 5. HI, p, ,66. 167.

t

S. C. Concilii

243

Ad Quintum, censuit, ubi nullam certam eleemosynam testator reliquit,
esse ab Episcopo praescribendam eleemosynam congruam, quae respon­
deat oneribus missarum celebrandarum, secundum morem Civitatis, vel
Provinciae.
Ad Sextum, ita esse intelligcnda.
Ad Septimum, respondit, permittendum non esse, ut Ecclesiae, ac loca
pia, seu illorum Administratores, ex eleemosynis missarum celebrandarum
ullam,utcumque minimam portionem retineant ratione expensarum, quas
subeunt in missarum celebratione, nisi cum Ecclesiae, et loca ipsa alios
non habent redditus, quos in usum earundem expensarum erogare licite
possint, ct tunc quam portionem retinebunt, nullatenus debere excedere
valorem expensarum, quae pro ipsomet tantum missae sacrificio necessario
sunt subeundae, ct nihilominus eo etiam casu curandum esse, ut ex pecu­
niis, quae supersunt, expensis ut supra deductis, absolute tot missae cele­
brentur, quot praescriptae fuerint ab offerentibus eleemosynas.
Ad Octavum, non habere locum, sed satis esse, ut Rector beneficii,
qui potest missam per alium celebrare, tribuat Sacerdoti celebranti eleemo­
synam congruam, secundum morem Civitatis, vel Provinciae, nisi in fun­
datione ipsius beneficii aliud cautum fuerit.
Ad Decimum, debere absolute integram eleemosynam tribuere Sacer­
doti celebranti, nec ullam illius partem sibi retinere posse.
Ad Undecimum, respondit, non prohibere absolute: ac propterea, etsi
oneribus iam susceptis non satisfecerint, posse tamen nova etiam onera su­
scipere missarum celebrandarum, dummodo infra modicum tempus possint
omnibus satisfacere.
Ad Duodecimum, quamvis onera suscepa infra modicum tempus adim­
pleri nequeant, si tamen tribuens eleemosynam pro aliarum missarum
celebratione, sciat, ct consentiat, ut illae tunc demum celebrentur, cum
susceptis oneribus satisfactum fuerit, decretum non prohibere, quo minus
eo casu eleemosyna accipiatur pro iisdem missis iuxta benefactoris con­
sensum celebrandis.
Ad Dccimumtertium, has poenas non habere locum, nisi in suscepturis
entra perpetua missarum celebrandarum sine licentia Episcopi vel eius
generalis Vicarii, aut Generalis, vel Provincialis.
Ad Decimumquartum, comprehendi.
Ad Decimumquintum. Non posse, nisi de consensu eorum, qui elee­
mosynas tribuunt, ut supra in responsione ad Duodecimum.
Ad Decimumsextum, comprehendi etiam privatos Sacerdotes.
Ad Decimumseptimum, numeri praefixionem esse iterum faciendam
wvata forma ultimi decreti hac de re editi.
Ad Dccimumoctavum, esse admittendos ad professionem, si alias habi­
le existant, ac deinde in aliquo alio monasterio eiusdem Religionis esse
collocandos ubi commode ali possint.
Ad Decimumnonum, censuit comprehendere.
Ad ultimum, habere locum extra Italiam.
[Bull. Rom., tom. 5, V, p. 335-340].

244

Curia Romana

2461.

S. C. C., 9 aug. 1625.
Sacra, etc. (circa c. 16, Sess. XXIV, de ref.) censuit esse in optione Capituli eligere Doctorem vel licentiarum.
[Liber 12 Decretorum, p. 296 a tergo].

2462.

S. C. C., Giennen., 7 sept. 1625.
Sacra, etc. Ad 1. respondit posse Episcopum in vim decreti cap. 5,
Sess. 25, de reg. eiusdem Concilii visitare clausuram Monasteriorum Monialium regularibus subiectarum tamquam Sedis Apostolicae delegatum.
Ad 2. Ad eiusmodi visitationem faciendam minime expectandum esse
ut violatae clausurae probatio ulla aut suspicio praecesserit, licereque Epi­
scopo visitare, etiam remota quacumque Superiorum regularium negligentia iisque irrequisitis, et inconsultis.
[Liber 12 Decretorum, p. 302].

2463.

S. C. C., Indiorum Occident., 7 sept. 1625.
Sacra, etc. Ad 1. censuit circumscripta contraria consuetudine legitime
praescripta nequaquam licuisse Capitulo sede vacante duos Vicarios, ut
supra, constituere.
[Liber 12 Decretorum, p. 302].

2464.

S. C. C., 15 sept. 1625.
Sacra, etc. censuit sententiam excommunicationis, ut supra, latam post
appellationem legitime interpositam, nullam prorsus àtque irritam esse,
et sic excommunicatum irregularitatem non contraxisse.
[Liber 12 Decretorum, p. 329 a tergo].

2465.

S. C. C., Calaguritana, 9 maii 1626.
Sacra, etc. partibus auditis censuit Ordinarium posse ac debere tam
in praedicta causa, quam in aliis Capitularibus procedere ad instantiam
fiscalis, et ipsius fiscalis electionem seu deputationem non ad Capitulum,
vel coniudiccs, sed ad Episcopum tantum pertinere. Quod si adiuncti a
Capitulo deputati renuerint aut neglexerint eiusmodi causas cognoscere,
adeundum esse Metropolitanum, ut eos iuris remediis compellat.
[Liber 12 Decretorum, p. 352].
p Jg

5. ('. Concilii

245

2466.

S. C. C., Manilen,,

q

maii 1626.

Exponi Nobis nuper fecit Ven. Frater Archiepiscopus Manilen., quod
habito per cum ad Ven. Fratres Nostros Sanctae Romanae Ecclesiae Cardi­
nales Sacri Concilii Tridentini Interpretes super infrascriptis dubiis recursu:
Primo videlicet: An iurisdictio, visitatio, et correctio in cap. XI, de
Rtgularibus, Sess. 25, Episcopis tributa super Parochis Regularibus intclligatur eadem, quam super Parochis Saecularibus habent, et ideo si dictos
Parochos Regulares Episcopus poterit compellere, ne excedant taxam ab
ipso factam super emolumentis Baptismatum, Matrimoniorum, funeralium,
et iliorum, etiam si ad hoc licentiam ab eorum Superioribus Regularibus,
vel Capitulis Provincialibus habeant?
Secundo, cum dictum Concilium capite 17, de Regularibus, eiusdem
Sessionis decernat, ut Episcopus bis examinet, quae Moniales fieri volunt,
primo scilicet, quando habitum suscipiunt, secundo vero tempore profes­
sionis: An hoc etiam intelligatur in Monasteriis Superioribus Regularibus
wbiectis. Et si Episcopus eorum Rectores compellere possit, ne habitum
novitiae dent, nisi prius Episcopum certiorem faciant, ut Puellae volunta­
tem explorare valeat?
Tertio, cum idem Concilium cap. 22, de Regularibus, eiusdem Sessionis
decernat, quod observentur, ct exequutioni mandentur omnia in praece­
dentibus viginti uno capitibus decreta, et inter alia non obstantia praesens
existât, videlicet: Atque etiam consuetudinibus, vel praescriptionibus etiam
immorabilibus, etc. An praedicta verba: Atque etiam consuetudinibus, etc.
debeant intclligi etiam de consuetudinibus post Concilium introductis
sciente, vel ignorante Episcopo, taliter quod eidem Episcopo in futurum
prieiudicium inferre nequeat?
Quarto, cum dictum caput 22 inter alia contineat sequentia verba, vide­
bat: Praecipit omnibus Episcopis in monasteriis sibi subiectis, et in omnibus
alat ipsis in superioribus Decretis specialiter commissis, etc. ut statim praeh:i aequantur: An in dictis rebus Regularium et Monialium, in quibus
tp:i Episcopo tribuitur iurisdictio, Episcopus dictos Regulares cogere, et
compellere possit sub censuris, aliisque remediis opportunis, prout de iure?
Quinto, an a praedictis censuris in Regulares et Moniales ab Ordinariis
bt possint ipsi Regulares et Moniales a suis Superioribus absolvi?
lidem Cardinales ad primum dubiorum huiusmodi, in Regulares cunm animarum personarum saecularium exercentes in his, quae dictam
curam, et Sacramentorum administrationem concernunt, Episcopum eadem
; ctoritatc uti posse, qua in Parochos saeculares; proindeque Regulares
in emolumentis, ut proponitur, legitime percipiendis prohibere posse,
’ excedant taxam ab Episcopo praescriptam. Ad secundum: Ita esse intel. ilum. Ad tertium: Ita esse intelligenda. Ad quartum: in omnibus Epispecialiter commissis in Decretis Sessionis praedictae, de Regula-

4

246

Curia Romana

ribus, licere eidem Episcopo ad illorum exccutionem Regulares com­
pellere etiam poenis et censuris ecclesiasticis. Ad quintum; Non posse
absolvi a suis Superioribus responderunt, et decreverunt, et alias prout
in eorumdem Cardinalium Decreto desuper emanato plenius dicitur con­
tineri.
Cum autem, sicut eadem expositio subiungebat, dictus Archiepiscopus
plurimum cupiat, Decretum, seu Responsum huiusmodi pro illius firmiori
subsistentia apostolicae nostrae confirmationis robore communiri; ideo
Nobis humiliter supplicari fecit, ut eius desideriis huiusmodi annuere de
benignitate apostolica dignaremur.
Nos igitur dictum Archiepiscopum specialibus favoribus, ct gratiis
prosequi volentes, huiusmodi supplicationibus inclinati Decretum seu
Responsum praedictum apostolica auctoritate, tenore praesentium appro­
bamus, et confirmamus, iliique inviolabilis apostolicae firmitatis robur
adiicimus, ac omnes, et singulos tam iuris, quam facti defectus, si qui desu­
per quomodolibet intervenerunt, supplemus.
Decernentes, etc. Non obstantibus, etc.
[Bull. Rom., tom. 5, V, p. 415, 416].

2467.

S. C. C., Nullius, 13 iuri. 1626.
Sacra Congregatio, etc. censuit committendum esse Ordinario, ut ubi
Orator publico instrumento se obligaverit semitam, qua itur ad Cappellam,
cuicumque liberam in perpetuum servare, atque illius situs dominio ac
iuri efficaciter renunciaverit, declaret Cappellam ipsam non comprehendi
in decreto a Congregatione edito de privatis oratoriis,1 petitamque cele­
brandi licentiam suo arbitrio concedat, ubi tamen prius dictam Cappellaniam visitaverit, ac divino cultui peragendo aptam, ac decentem esse compercrit, atque ita, ut nullum hinc praeiudicium inferatur iuribus Parochialis
Ecclesiae.
[Liber 13 Decretorum, p. 18, 19J_~ίΓ|Μ]0·ι

2468.

S. C. C., Conversana, 27 iun. 1626.
Sacra Congregatio, etc. censuit Episcopum non posse Ecclesiam parochialem in Collcgiatam erigere.
[Liber tj Decretorum, p. 27].
’ S. C. C.. lut. cncycl. a. 1615.

2393

S. C. Concilii

247

2469.

S. C. C., Asten., il iul. 1626.
Sacra Congregatio, etc. Ad 1 (circa c. 16, Sess. XXIV, de ref.) respon­
dit Doctorem Theologiae posse in Vicarium deputari, cautius tamen esse,
deputari Doctorem in Iure Canonico.
(Liber 13 Decretorum, p. 53].

2470.

S. C. C., Nullius,

ii

iul. 1626.

Sacra Congregatio, etc. alias censuit1 emolumenta, sede episcopali va­
cante, obvenientia ex iurisdictione, ct sigillo, aut alias undequaque, neque
id Capitulum, neque ad cius Vicarium spectare, sed debere futuro Succes­
ion reservari, si ad Episcopum Ecclesia non vacante pertinuissent, ex his
tamen emolumentis deducendum esse salarium rationabile Vicario consti­
tuendum et persolvendum.
[Liber 13 Decretorum, p. 55, 56].

2471.

S. C. C., Zacynthen., 27 iul. 1626.
Sacra Congregatio, etc. respondit ad 1. Ordinarios locorum ex dispo­
sitione Sacri Concilii Tridentini 2 prohibere non posse, ne Regulares pere­
grini in Ecclesiis suomm Ordinum missas celebrent absque eorum licentia.
[Liber 13 Decretorum, p. 70].

2472.

S. C. C., Aquileien., 14 nov. 1626.
Sacra Congregatio, etc. (circa c. 1, Sess. V, de ref.) censuit Doctorem
in lure Canonico esse admittendum, sed Oratorem indigere nova provi­
sione, pro qua agendum erit cum Datario.
- *
[Liber 13 Decretorum, p. 136].

1 Cf. N. 2349. 235«·
’Seu. XXIII, de ref,. c. i.

4

24S

Curia Romana

2473.

S. C. C., Bituntina, 14 nov. 1626.
Sacra Congregatio, ctc. (circa c. 2, Sess. V, dc ref.) ad 1. respondit re­
quiri novam licentiam.
Ad 2. Requiri reiterationem benedictionis, si Regulares a Dioecesi reces­
serint, vel si longum tempus intercessit ab obtenta benedictione.
[Liber 13 Decretorum, p. 136].

2474.

S. C. C., Chilen., 14 nov. 1626.
Sacra Congregatio, etc. Ad 2. respondit: Ad eiusmodi visitationem fa­
ciendam minime expectandum esse, ut violatae clausurae probatio ulla,
aut suspicio praecesserit, licereque Episcopo visitare etiam remota quacum­
que Superiorum Regularium negligentia, iisque irrequisitis et inconsultis.
[Liber 13 Decretorum, p. 137 a tergo].

-

2475.

S. C. C., Placentina, 14 nov. 1626.
Sacra Congregatio, etc. censuit: Si dicta Cappella sit constructa in loco,
ad quem omnibus pateat aditus, nec habeat aditum seu prospectum ullum
in privatas aedes, dictusque Scipio Cassius publico instrumento se obliget
semitam, qua itur ad Cappellam praedictam cuicumque liberam in perpe­
tuum servare, atque illius dominio, ac iuri renunciet: edicto de privatis
oratoriis hac de re edito 1 non comprehendi, ibique de licentia Ordinarii
posse Missas celebrari.
[Liber 13 Decretorum, p. 147 a tergo).

2476.

S. C. C., Sulmonen., 5 dec. 1626.
Sacra Congregatio, etc. Ad 1. respondit: Canonicos suum Episcopum
in visitatione liminum comitantes distributiones quotidianas lucrari debere,
comitantes vero in visitatione Dioecesis, si omnes fructus, ut supponitur,
in distributionibus quotidianis consistant, lucrari duas partes, amissa 3a,
quae inservientibus accrescat.
Ad 2. Duos Canonicos ad sacrorum canonum praescriptum pro servi­
tio Episcopi absentes similiter lucrari duas partes amissa 3a.
[Liber 13 Decretorum, p. 159 a tergo].
1 S. C. C., lut. cncycl. a. 1615. — Cf. N. 2396.

S. G. Concilii

249

2477.
S. C. C., Culmen., 23 ian. 1627.
Sacra Congregatio, etc. censuit deberi distributiones quotidianas Ora­
tori quo ad tempus visitationis liminum, quod tempus declaravit esse spa­
tium unius anni in hoc casu.
[Liber 13 Decretorum, p. 188].

2478.
S. C. C., Mantuana, 6 febr. 1627.

2479.
S. C. C., Oriolen., 24 mart. 1627.
Sacra Congregatio, etc. respondit Doctorcm in Theologia posse Vica­
rium Capitularem deputari, cautius tamen esse, ut deputetur Doctor in
lure Canonico.
[Liber 13 Decretorum, p. 222J.

2480.
S. C. C., Vasionen., 17 apr. 1627.
Sacra Congregatio, etc. censuit, deberi distributiones quotidianas tem­
pore accessus, mansionis, et regressus occasione visitationis liminum (loco
Episcopi peractae), quod tempus constituit esse trium mensium.
[Liber 13 Decretorum, p. 241 a tergo].

(

2481.
S. C. C., Burgcn., 5 iun. 1627.
An Archiepiscopus Burgen. in decernendo et statuendo ea, quae sibi
bene risa fuerint opportuna in Synodo Dioecesana, teneatur sequi consi­
lium sui Capituli.
Sacra, etc. censuit Archiepiscopum teneri requirere consilium Capi­
tuli, non antem illud sequi, circumscripta consuetudine immemorabili,
«I alias legitime praescripta, nec non alio legitimo et sufficienti titulo,
wper quibus Capitulum poterit particulariter audiri.
[Liber 13 Decretorum, p. 267].

JtWS STW1WM33VS SVI1N

Sacra Congregatio, etc. Ad 1. respondit distributiones quotidianas ita
demum Oratori aegroto deberi, si alias Ecclesiae solitus erat inservire, cuius
justificatio remittitur conscientiae Episcopi.
[Liber 13 Decretorum, p. 197].

250

Curia Romana

2482.

S. C. C., Viterbieii., 26 iun. 1627.
Sacra, etc. censuit ad Ordinarium spectare cognitionem, quod reliquiae
sint verae, ct exponendae etiam in ecclesiis Regularium, et interim eidem
competere facultatem mandandi, ut custodiantur in loco sibi bene viso,
et apud se claves retinendi.
[Liber 13 Decretorum, p. 283 a tergo].

2483.

S. C. C., Dyrrachien., 21 aug. 1627.
Sacra, etc. alias censuit, si Abbatia huiusmodi nullius Dioecesis existât,
esse in facultate Commendatarii convocare, quem maluerit, Catholicum
Antistitem ad Sacramentum Crismatis administrandum.
[Liber 13 Decretorum, p. 316].

|
I

2484.

S. C. C., Camerinen., 18 sept. 1627.
Sacra, etc. censuit monacum exercentem curam animarum in Ecclesia
unita Monasterio, removeri debere arbitrio Episcopi absque eo quod tenea­
tur deducere causas remotionis, nec eas iustificare.
[Liber 13 Decretorum, p. 337 a tergo].

2485.

S. C. C., Brugen., 13 nov. 1627.
Sacra, etc. Ad t. respondit spectare ad Episcopum tam ante susceptio­
nem habitus, quain ante professionis emissionem explorare voluntatem
Virginum Deo dicandarum, etiam in monasteriis regularibus subiectis.
[Liber 13 Decretorum, p. 347].

2486.

S. C. C., Cortonen., 22 ian. 1628.
Sacra, etc. Ad 1. respondit: petitam facultatem imponendi decimam super
bonis Regularium pro manutentionc Seminarii erigendi nequaquam esse
Episcopo permittendum; ipsum vero posse erecto Seminario ad praescri­
ptum eiusdem Sacri Concilii, cap. 18, Sess. 23, de. refor. benefitia eidem
unire, similiterque eius vita tantum durante sibi licere portionem scutorum
100 ex fructibus mensae episcopalis ei quolibet anno assignare.
[Liber 13 Decretorum, p. 378].

S. C. Concilii

2487.

S. C. C., Novarien., 5 febr. 1628.
Sacra, etc. censuit non posse Episcopum generatim prohibere Regu­
laribus, quin in eorum ecclesiis praedicent.
[Liber 13 Decretorum, p. 393].

2488.

S. C. C., Savonen., 19 febr. 1628.
Sacra, etc. Ad 5. respondit: decreta ct statuta esse legenda in Synodo
quoad substantialia, in illisquc Episcopum teneri requirere, non autem sequi
votum Capituli, exceptis tamen casibus in iure expressis; ct supradicta
decreta esse danda partibus pro Synodis in futurum, quo vero ad praeteri­
tam Synodum oretenus insinuandum Episcopo, ut non adhibeat in ludi­
os et examinatores, nisi habentes qualitates iuxta huiusmodi resolutiones.
[Liber 13 Decretorum, p. 399 a tergo et 400].

2489.

S. C. C., Terracinen., 19 febr. 1628.
Sacra, etc. dubitationibus propositis mature perpensis:
Ad T. et 2. respondit Episcopum potuisse edicere, ne Curati, Dignita­
te, et Canonici sine eius licentia abesse possint.
Ad 3. Similiter posse Episcopum edicere, ne extra Dioecesim absint
sine illius licentia, quam tamen ipse absque rationabili causa denegare non
debet.
[Liber 13 Decretorum, p. 405].

2490.

S. C. C., lanuen., 18 mart. 1628.
Sacra, ctc. censuit cognitionem causae clericatus loannis Francisci
Borix, et an is gaudere debeat privilegio fori, ad ludicem ecclesiasticum
'pectare, si autem dictus loanncs Franciscus pro laico publice se gerebat,
·· pro tali communiter habebatur, et in habitu laicali deprehensus fuit,
remanere debere sub custodia ludicis saecularis, donec coram ecclesia-î!Co legitime docuerit de clericatu, et se fori privilegio gaudere debere.
[Liber 13 Decretorum, p. 408 a tergo].

252

Curia Romana

2491.

S. C. C., Placentina, 18 mart. 1628.
Sacra, etc. censuit, Regulares, ubi fuerint vocati, teneri ad processiones
publicas, et consuetas, vel pro bono, et honore publico indictas accedere.
[Reg. Ep. 1674, p. 293, sq. Cf. etiam Bizzarri, Collectanea S. C. Ep.
et Reg., p. 271-274].

2492.

S. C. C., Constan tinopolitana, 1 apr. 1628.
Sacra, etc. Ad 1. respondit: impertiendam esse SuiTraganeo Constantinopolitano facultatem, ut Sacerdotes adseriptos in casu necessitatis et peri­
culi supradicti ad Sacra propriis stipendiis facienda compellere etiam per
censuras ecclesiasticas valeat.
Ad 3. Non posse contradicente Episcopo de una Ecclesia ad aliam
transire.
[Liber 13 Decretorum, p. 424].

2493.

S. C. C., Nullius, 3 iun. 1628.
Quaeritur: An si proprius Parrochus matrimonium non celebret, teneat,
quando Episcopus vocatus praestitit praesentiam, vel aliquem Sacerdotem
deputavit Parrochum?
Sacra, etc. secundum ea, quae proponuntur, censuit matrimonium esse
validum.
[Liber 13 Decretorum, p. 467].

2494.

S. C. C., Limana, 12 aug. 1628.
Sacra, etc. annuente Sanctissimo Domino Nostro (circa c. 5, Sess. XX\,
de regularib.) respondit: Ad 2. Ad huiusmodi visitationem faciendam mini­
me expectandum esse, ut violatae clausurae probatio, aut suspicio prae­
cesserit, licereque Episcopo visitare etiam semota quacumque Superiorum
Regularium negligentia, iisque irrequisitis, ct inconsultis.
[Liber «3 Decretorum, p. 512 a tergo].

2495.

S. C. C., Lauden., 12 aug. 1628.
Sacra, etc. censuit Episcopum non potuisse Parrochianos dismembrare,
sed cogere Commendatarium Capellam intra Civitatem erigere, quae in
proprietate sit Ecclesiae Parrochialis S. Bassani, in caque deputare Sacer­

S. C.

Concilii

253

dotem amovibilem ab Episcopo approbandum, qui administret Sacra­
menta illis, qui sunt intra Civitatem, ad quos Parrochus non potest noctu,
eo quia portae Civitatis clauduntur, accedere; donec vero huiusmodi Ca­
pella constructa fuerit, auctoritate huius Sacrae Congregationis mandet
Parrocho S. Laurentii, ut Sacramenta eisdem administret, congrua por­
tione ei per cumdem Commendatarium assignata.
[Liber 13 Decretorum, p. 507 a tergo et 508).

2496.

S. C. C., Civitatis Castellanae, 26 aug. 1628.

S. C. C., Russiae (Archiep. Chiovien.), 18 sept. 1628.
Haec causa refertur sub die 2 dec. 1628. - Cf. N. 2500.

2498.

S. C. C., Signina, 18 nov. 1628.
Sacra, etc. censuit licere Episcopo taxant exigere pro Seminario a Contratemitatibus laicorum bona ecclesiastica possidentibus. Quo vero ad
alios redditus satius duxit nihil decernere, nisi partibus auditis.
[Liber 13 Decretorum, p. 558 a tergo].

2499.

S. C. C., Florentina, 2 dec. 1628.
Sacra, etc. censuit committendum esse Archiepiscopo Florentino, ut
ubi Oratrix publico instrumento se obligaverit semitam, qua itur ad Capelbm, cuicumque liberam in perpetuum servare, atque illius situs dominio
K iuri efficaciter renunciaverit, declaret Capellam ipsam, non comprehtndiin Decreto a Congregatione edito dc privatis Oratoriis, 2 petitamque
' Cf. N. 2685.
• S. C. C., litt, cncycl. n. 1615. - Cf. N. 2396.

bibliotheca

2497.

SITAS SACERDOTALIS SANCTI

Sacra, etc. censuit dandas esse literas patentes in forma Episcopo Civiutis Castellanae, qui per seipsum pro XIV triennio sacra limina visitavit,
quae infrascripta contineant:
1. 1’arrochos, quibus diebus tenentur Missas in Parrochia celebrare,
eleemosynam manualem recipere non posse.
2. Quoad 1’arrochos, eorum Coadiutores, et Capcllanos, qui ad nutum,
et saepe absque cognitione causae removentur, Episcopum iure suo uti
debere.1
[Liber 13 Decretorum, p. 514].

254

Curia Romana

celebrandi licentiam suo arbitrio concedat, ita tamen, (ut) prius dictam
Capellam visitaverit, ac divino cultui peragendo aptam, ac decentem esse
compererit, atque ita nullum hinc praeiudicium inferatur iuribus Parochialis ecclesiae.
[Liber 13 Decretorum, p. 568 a tergo].

2500.
S. C. C., Russiae (Archiep. Chiovien.), 2 dec. 1628.
Sacra, etc. unanimiter censuit Decretum Synodi Dioecesanae Chio­
vien. et Decretum Synodi Provincialis Ruthen, super matrimoniis clan­
destine non celebrandis per Archiepiscopum Chiovien. publicata non ha­
buisse vim irritandi matrimonia contra illorum dispositionem contrahenda,
sed matrimonia etiam post huiusmodi Decretorum publicationem aliter
contracta, si nullum aliud obstet legitimum impedimentum, valida ac firma
fuisse; ideoque coniuges qui alias inter se matrimonia contraxerunt, iliis­
que postea per Archiepiscopum tanquam contra formam sui Decreti nullis
declaratis, separati fuenint, ac insimul cohabitare desierunt, omnino co­
gendos esse, ut in dictis matrimoniis contractis permaneant, atque una
simul, tanquam veri coniuges cohabitent; eos vero, qui primis matrimoniis
alias valide, et publice contractis, ac consummatis ab Archicpiscopo vigore
dictorum Decretorum nullis declaratis, secunda contraxerunt, similiter
ad prima redire, ac in illis permanere, cogendos esse, et huiusmodi se­
cunda matrimonia post publicationem et consummationem priorum con­
tracta nullo modo, etiam praetextu cuiusvis gravis et imminentis scandali
tolerari posse aut debere. In futurum vero providendum esse per Breve
Ssmi D. Nostri, in quo sint registrata saltem verba substantialia Sacri Con­
cilii Tridentini, cap. 1, Sess. 24, de refor. matr. in singulis Parrochiis ad
praescriptum eiusdem Concilii publicandi.
Die V Decembris facta relatione Ssmo D. N., Sua Sanctitas dictam
Congregationis sententiam approbavit, et pro firmando Breve, et modo
scribendi ad Archiepiscopum deputavit Ulmos Millinum, Ubaldinum ct
Ginnettum, Rriios Maraldum et Paulutium, ac D. Ingolum, Secretarium
Congregationis de Propaganda Fide, etc. 1
[Liber 13 Decretorum, p. 573 a tergo et 574].

2501.

S. C. C., Mediolanen., 13 ian. 1629.
Sacra, etc. mandavit dari literas in forma Ulmo Cardinali Archicpiscopo
Mediolanen., qui per Procuratorem Sacra Limina pro XIV triennio visi­
tavit, et inter caetera contineant infrascripta:
» Cf. N. 2506,

S. C. Concilii

255

Ad 30. respondit: elcemosinam esse taxandam iuxta morem Regionis
pro arbitrio ct prudentia Illini Archiepiscopi, dummodo non sit minor
unius Iulii pro singula Missa.
[Liber 14 Decretorum, p. 1, 2].

2502.

S. C. C., Amerina, 3 fcbr. 1629.
Sacra, etc. censuit Canonicis Episcopo pontificaliter celebranti assi­
stentibus deberi distributiones quotidianas, non autem inservientibus Epi­
scopo Dioeccsim visitanti, vel Missam privatam celebranti.
[Liber 14 Decretorum, p. 26 a tergoj.

2503.

S. C. C., Florentina, 17 febr. 1629.
Quaeritur: 1. An Episcopus possit punire contrahentes matrimonium
contra eius prohibitionem.
2. .An eos, qui contrahunt coram Parrocho ex causa iusta dissentiente.
3. An eos, qui contrahunt omissis denunciationibus.
4. An possit punire testes intervenientes in supradictis casibus.
5. An possit in eisdem casibus punire poenis pecuniariis, locis tamen
piis applicandis.
Sacra, etc. Ad 1., 2. ct 3. respondit Episcopum posse.
Ad 4. Posse, quatenus testes fuerint in dolo.
Ad 5. pariter respondit: Posse.
[Liber 14 Decretorum, p. 35].
'. _

2504.

S. C. C., Bituntina, 17, fcbr., 2 mart. 1629.
Proposito secundo dubio in relatione Episcopi contento, et in praece­
denti Congregatione reservato Sacra, etc. censuit: agendum cum Sanctissimo, et servari solitum. Facta autem relatione eidem Sanctissimo D. N.
Urbano VIII, die 2 Martii 1629, Sua Sanctitas mandavit servari declara­
tionem postremo editam de anno 1607,1 scilicet ut cum Episcopus ipsemet
praedicaverit, silere debeant alii concionatores, iliisque possit inhibere, ut
ro tempore a praedicatione se abstineant.
[Laber 14 Decretorum, p. 33].
» Cf. N. 2365.

Curia Romana

256

2505.

S. C. C., Limans, 10 mart. 1629.
Sacra, etc. ad 2. respondit: satis provisum per Decreta de apostatis et
eiectis sub dic 21 septcmbris 1624 edita,1 ct ideo omnino esse observanda.
[Liber 14 Decretorum, p. 51].

2506.

S. C. C., Russiae, 24 mart., 20 apr. 1629.
Dic 24 martii 1629 proposita iterum in Sacra Congregatione Concilii
causa matrimoniorum Russiae, 2 scripturis Theologorum per manus Ulmo­
rum Patrum prius transmissis, matura discussione censuerunt, non esse
recedendum a decretis. In ea etenim parte, quae respicit tolerantiam matri­
moniorum hucusque contractorum absolute steterunt in decretis pro non
tolerantia Pius, Millinus, Mutus, Bcntivolus, et Biscia. At Ubaldinus incli­
nabat nullam dandam esse responsionem ad istud caput sub praetextu,
quod resolutio petenda esset ex Theologia, et Iuris communis disposi­
tione. Gypsius credebat posse tolerari ex eo potissimum, quod nullus insta­
ret super huiusmodi declaratione, et concurreret bona fides, quae tamen
supposita secundum opinionem aliorum Ulmorum Patrum non subsiste­
bant, cum peteretur confirmatio Decretorum ab Archicpiscopo Chiovien.
publicatorum, et bona fides cessabat ex nova publicatione de necessitate
facienda, ct ex notorietate, ac ex aliis late in voto deductis. Ginnettus autem
fuit dubius restringens se circa modum scribendi, ct insinuandi Archiepiscopo, ac providendi, ideoque referendum Sanctissimo Dno Nostro, qui
dic 3 Aprilis audita relatione distincta cum motivis approbavit resolutionem
factam, et circa modum scribendi, providendi et in futurum publicandi depu­
tavit Congregationem particularem, alias die 9 Decembris 1628 deputa­
tam Ulmorum Cardinalium Millini, Ubaldini ct Ginnetti, et Rmoruin DD.
Maraldi ac Paulutii, nec non D. Ingoli, Secretarii Sacrae Congregationis
de Propaganda Fide.
Dic 20 Aprilis 1629 habita fuit Congregatio in Palatio Ulmi Cardinalis
Millini, cui interfuerunt omnes supra deputati, ct unanimiter approbanint
Decreta Sacrae Congregationis Concilii, ac censuerunt Synodum Provin­
cialem Ruthen, posse confirmari, demptis tamen Decretis super matrimo­
niis. Circa modum vero exeeutionis censuerunt, ut pro provisione in futu­
rum super matrimoniis clandestinis fiant duo Brevia: alterum, in quo de­
mandetur publicatio specifica ipsius Decreti Sacri Concilii Tridentini;
alterum, in quo inserantur verba substantialia ipsius Decreti Sacri Concilii,
sed publicatio fiat, uti de Constitutione Pontificia, et in eo apponatur etiam
1 Cf. N. 2454.
1 Cf. N. 2497, 2500.

257

clausula inhaerendo Decretis Conciliatibus, vel similis, ne praeiudicetur publi­
cationi Sacri Concilii Tridcntini, dictaque Brevia transmittantur Nuntio,
ut si ipse credat non adfuturam suppositam repugnantiam, ct oppositio­
nem circa publicationem ipsius Decreti Sacri Concilii, utatur primo Brevi
remittens secundum, sin minus, utatur secundo, illudque publicetur in
singulis Parrochiis, et afficiat post 30 dies ad praescriptum eiusdem Sacri
Concilii.
Ulterius scribatur Archiepiscopo Chiovien. nomine Sacrae Congrega­
tionis de Propaganda Fide laudando illius zelum super provisione matri­
moniorum clandestinorum, at quia facultas dandi illis formam caque irritandi reservatur soli Summo Pontifici, seu Ecclesiae Universali, aut Con­
dito Generali, ideo Sua Sanctitas mandavit fieri et transmitti Breve desu­
per publicandum in singulis Parrochiis etc. insinuando ei cum dexteritate,
quod Decreta Synodalia ab eo publicata non potuerunt irritare matrimonia
« defectu potestatis, ac propterca matrimonia post illorum publicationem
aliter contracta, si nullum aliud obstet legitimum impedimentum, esse
valida et firma, et non potuisse, nec in futurum posse irrita declarari, nec
coniuges ad secunda matrimonia transire. Ideoque maiori, qua poterit,
quiete et suavitate provideat necessariis remediis ad praescriptum Sacro­
rum Canonum, Constitutionum Apostolicarum, ct Oecumenicorum Con­
ciliorum.
Insuper transmittatur Breve facultatum dispensandi super matrimoniis
ratis et non consummatis cx supposita causa scandalorum, quatenus verae
atiterint.
[Liber 14 Decretorum, p. 60 a tergo, sq.].

2507.

S. C. C., Aretina, 28 apr. 1629.
Sacra, etc. Ad 1-3. respondit non posse novam eleemosynam recipere,
et duabus obligationibus unica Missa satisfacere, nisi in fundatione expresse
cautum sit, quod non teneantur Sacrificium applicare.
Ad 4. Non posse Parrochos novam eleemosynam recipere illis diebus,
quibus tenentur Missam celebrare.
(Liber 14 Decretorum, p. 78].

2508.

S. C. C., Fesulana, 28 apr. 1629.
Sacra, etc. inhaerendo declarationibus alias factis censuit Episcopum
in locis, in quibus iura episcopalia habet, posse suis subditis ordines conferre, cisquc litteras dimissoriales concedere. Non autem eadem Sacra Con­
gregatio voluit approbare, quod Episcopus Fesulanus habeat auctoritatem
episcopalia exercendi in Civitate Florentiae, licet ipse plura deduceret.
[Liber 14 Decretorum, p. 78).
VtiY

17

SnVLUGW VS SVUN

S. C. Concilii

··>

ί

I

/
258

Curia Romana

2509.

S. C. C., Nullius, 12 maii 1629.
Sacra, etc. respondit Parrochum habentem curam animarum extra vel
intra Civitatem consuevisse Sacram Congregationem improbare, ut in
Vicarium Episcopi, vel Capituli eligatur.
[Liber 14 Decretorum, p. 89].

2510.

S. C. C., Galliae, 2 iun. 1629.
Proposito articulo de ordine Sanctissimi Domini Nostri a Sacra Congre­
gatione de Propaganda Fide remisso: An translationes Sacri Concilii Tridentini in alias linguas sint permissae, an potius comprehendantur in Con­
stitutione Pii IV 1 prohibentis illius interpretationes et glossas.
Sacra, etc. censuit translationes eiusdem Sacri Concilii Tridcntini de
lingua latina in gallicam vel alias linguas esse prohibitas, idcoquc signifi­
candum Sacrae Congregationi Indicis, ut omnino prohibeat translationes
huiusmodi factas, quae absque speciali auctoritate huius Sedis Apostolicae
impressae non sint.
[Liber 14 Decretorum, p. 109].

2511.

S. C. C., Nucerina Paganorum, 23 iun. 1629.
Sacra, etc. inhaerendo declarationibus alias factis censuit Confratcmitates laicorum in ecclesiis Regularium exemptorum institutas subesse iurisdictioni et visitationi Episcopi, illasque ab eo visitari posse, nec non illa­
rum capellas in iisdem ecclesiis Regularium existentes, in his tamen, quae
Confratemitatum administ rationem respiciunt, et si Confratemitatibus
incumbit onus manutenendi Altare, et illius cultum, Episcopum posse visi­
tare circa ea, quae respiciunt ipsam manutentionem, cultum, ct orna­
menta Altaris seu capellae, onera Missarum, atque divinorum officiorum
ibidem celebrandorum, ct circa onutia, quae ad obligationes corumdem
confratrum relationem habent.
[Liber 14 Decretorum, p. 115 a tergo ct 116].

' Const. Benrdictut Dent, 26 ian. 1564. -Bull. Rom., tom. 4, II, p. 168, 169.

I

S. C. Concilii

259

2512.
S. C. C., Terracinen., 20 iul. 1629.

.

Dentur litterae patentes in forma Episcopo Cathacen., qui per se ipsum
pro XIV triennio Sacra Limina visitavit, quae inter caetera contineant inirascripta:
2. Episcopum visitare posse Monialium Monasteria etiam Regulari­
bus subiecta in concernentibus clausuram, non solum unica vice quolibet
inno, sed quoties necessarium esse indicaverit. Ipsosque Regulares non
posse curam animarum personarum saecularium exercere, nisi ab Episcopo,
iti poscente necessitate, et Sacra Congregatione prius consulta, deputati
fuerint.
[Liber 14 Decretorum, p. 175].

2514.
S. C. C., Consiantien., 17 nov. 1629.
Datae fuerunt litcrae Episcopo Constantien., qui pro XI quadriennio
per Procuratorem sacra limina visitavit, ct quoad capita in cius relatione
contenta Sacra Congregatio, ut infra, respondit:
1 Sa». XXI, dc rrf., c. 2.

BIBLIOTHECA.

2513.
S. C. C., Cathacen., 17 nov. 1629.

FRATERNITAS SACEMDOTMJS SASC

Quaeritur, an super annuis perpetuis censibus constitui possint patri­
monia pro clericis ad sacros Ordines promovendis.
S.C. respondit: Posse super censibus perpetuis cohaerentibus rei immo­
bili, ct cum legitimis cautionibus, et dummodo proprietas census sit talis
summae, ut in casu restitutionis et conversionis in bonis stabilibus vel Locis
Montium non vacabilibus annui reditus pro decenti substentatione pro­
motorum sufficiant; quodque in casu huiusmodi restitutionis, censuum debi­
tores teneantur pretium deponere penes aedem sacram, vel personam fide et
facultatibus idoneam, ad effectum investiendi quanto citius in aliis censi­
bus eiusdem qualitatis, vel in bonis stabilibus, vel in Locis Montium non
vacabilibus, durante hoc patrimonii titulo nullatenus, nisi ad praescriptum
sacrorum canonum et Sacri Concilii Tridentini1 alienandis; ad quod investimentum faciendum teneantur ipsi ordinati sub poena suspensionis ipso
heto. Quod si contigerit patrimonium ab aliis, quam ordinatis in huiusmodi
ausibus constitui, curent Ordinarii, ut constituentes in forma iuris valida
promittant, quod in casu redemptionis modo superius expresso, pro sufficcnti ordinatorum victu providebunt.
[Collectanea S. C. de Prop. Fide, vol. II, p. 47, nota ·].

200

Curia Romana

4. Patronis Beneficiorum non licere cuiusvis privilegii praetextu aliquem praesentare ad Beneficia sui iurispatronatus, nisi loci Ordinario, ad
quem provisio seu institutio ipsius Beneficii cessante privilegio iure perti­
neret. In beneficiis vero curatis Monasterio perpetuo unitis Episcopum
deputare posse idoneos Vicarios etiam perpetuos, nisi aliter pro bono eccle­
siarum regimine expedire videatur iuxta formam cap. 7, Sess. 7, de reform.,
ct sic deputatis assignare congruam portionem ex redditibus eorumdem
Beneficiorum, seu Monasteriorum, quae non sit maior centum, nec minor
quinquaginta scutorum annuorum ad praescriptum constitutionis fel.
record. Pii V, quae incipit Ad exequendum.1
6. Administratores locorum piorum teneri quolibet anno rationem suae
administrationis Episcopo reddere, nisi secus in institutione et fundatione
expresse cautum sit, atque Episcopum ad id iuxta formam cap. 9, Sess. 22,
de reform, illos cogere posse. Quod si ex consuetudine, privilegio, aut
constitutione aliqua loci aliis ad id deputatis ratio reddenda esset, eisdem
quidem esse reddendam, adhibito tamen cum eis Episcopo, nisi aliter in
fundatione expresse cautum esset.
[Liber 14 Decretorum, p. 184 a tergo, sq.].

2515.

S. C. C., Florentina, 15 dec. 1629.
Sacra, etc. dubio per manus delato, ac mature perpenso censuit faculta­
tem reducendi onera Missarum tributam Episcopis ex decreto c. 4, Sess. 25,
de reform, intelligi tantum de prima Synodo post idem Concilium celebrata,
ac de oneribus Missarum celebrandarum ante idem Concilium impositis; sed
attenta bona fide Archiepiscopi, reductionem iam factam convalidavit. Et
Ulmi Patres mandarunt D. Secretarium dare hoc Decretum omnibus peten­
tibus absque eo quod amplius fiat verbum in Congregatione.
[Liber 14 Decretorum, p. 206 a tergo].

2516.

S. C. C., Placentina, 15 dec. 1629.
Sacra, etc. censuit nundinas formales (in ecclesia) non esse permissas,
ideo dandas literas Episcopo, ut permittat peractis Sacris ante ecclesiam
extra atrium in die festo Sancti Bartholomei Apostoli iuxta consuetudinem
antiquam nundinas de rebus levibus.
[Liber 14 Decretorum, p. 207].

1 Die t nov. 1567. - Bull. Rom., tom. 4, II, p. 401, 402.

S. C. Concilii
—

-

261

■

2517.

S. C. C., Caiaccn., 12 ian. 1630.
Sacra, etc. mandavit dari literas Episcopo Caiacen., qui pro XIV trien­
nio per Procuratorem Sacra limina visitavit, et ad capita in relatione con­
tenta respondit, ut infra:
Ad i. Non esse permittendum, ut in ecclesia saeculari, quae Parrochialis non est, Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum asservetur, nisi super
hoc obtenta fuerit facultas a Sede Apostolica.
[Liber 14 Decretorum, p. 219].

2518.

S. C. C., Bobien., 16 mart. 1630.

S. C. C., Nullius, 13 apr. 1630.

2520.

S. C. C., Aquilana, 27 apr. 1630.
Sacra, etc. censuit dandas esse literas in forma Episcopo Aquilano, qui
pro XI\ triennio limina visitavit per R. Franciscum Picam Canonicum
Ecclesiae Cathcdralis. Insuper respondit:
3. Episcopo approbante permitti posse consuetudinem, et constitu­
tiones ecclesiae, ut unusquisque Canonicus pro reparatione ecclesiae ali­
quid solvat, si huiusmodi solutio non cedat in utilitatem singulorum.
[Liber 14 Decretorum, p. 279],

SMtCR

Sacra, etc. censuit Episcopum itinerantem, ut supra, benedicendo,
non incurrisse in poenam impositam cap. 5, Sess. 6, de refor. An autem
de iure communi sit ei permissum, remittendum ad Sacram Congregatio­
nem Rituum.
[Liber 14 Decretorum, p. 269 a tergo].

BIBLIOTHECA

2519.

NTTAS SACSSDGTAUS

1

Sacra, etc. mandavit dari literas Episcopo Bobien., qui pro XV trien­
nio sacra limina visitavit, et ad dubia proposita respondit, ut infra, videli­
cet:
Ad 2. Episcopum posse concionari in ecclesiis Regularium, etiam ipsis
Regularibus contradicentibus in actu visitationis ecclesiae habentis curam
mimarum.
[Liber 14 Decretorum, p. 260].

4

Curia Romana

202

2521.

S. C. C., Bellunen., 27 apr. 1630.
Sacra Congregatio censuit dandas esse litcras testimoniales in forma
Episcopo Bellunen., qui pro XIV triennio limina visitavit per Procurato­
rem specialiter ablegatum, et ad capita eiusdem relationis respondit:
3. Episcopum cogere debere obtinentem in Cathedrali praebendam
Thcologalem ad subeundum per se onus suum, etiam per subtractionem
fructuum ad praescriptum eiusdem Sacri Concilii, cap. x, Sess. 5, de refor.
[Liber 14 Decretorum, p. 279 a tergo, sq.].

2522.

S. C. C., Nullius,

ii

maii 1630.

Sacra, etc. respondit:
Ad i. Elapso anno a die celebrationis ultimae Synodi, si adhuc supersint
sex examinatores ex deputatis in ea, valere concursum coram eis habitum.
Ad 3. Sufficere, ut examinatores ante examen faciendum iuramentum
praestent.
[Liber 14 Decretorum, p. 287 a tergo ct 288].

2523.

S. C. C., Tridentina, 13 iul. 1630.
Sacra, etc. ad 1. respondit (beneficiarium) non posse novam eleemosy­
nam recipere et duabus obligationibus unica Missa satisfacere, nisi in fun­
datione expresse cautum sit, quod non teneatur sacrificium applicare.
[Liber 14 Decretorum, p. 303 a tergo].

2524.

S. C. C., Bergomen., 17 aug. 1630.
Sacra, etc. annuente, etc. benigne concessit Canonico oratori faculta­
tem, ut fidei professionem coram Eminentissimo Urbis Vicario emittere
valeat, quae proinde illi ad omnia suffragetur, ac si ad praescriptum Sacri
Concilii Tridentini ’ in manibus sui Ordinarii ct in Capitulo eam emisis­
set, ita tamen, ut praedicto impedimento cessante statim ad suam resi­
dendam se conferat, et ibi eandem fidei professionem iuxta formam Con­
cilii Tridentini iterum emittat. 2
[Liber 14 Decretorum, p. 310 a tergo].
1 Sess, XXV. de ref., c. 2.
1 Cf. N. 2527.

S. C. Concilii

263

2525.
S. C. C., Neapolitana, 17 aug. 1630.
Sacra, etc. ad 4. respondit: non licere Regularibus etiam in corum pro­
pris ecclesiis Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum publice adorandum
exponere, nisi cx causa publica, quae probata sit ab Ordinario; ex causa
autem privata posse, dummodo Sanctissimum Sacramentum e tabernaculo
non extrahatur, et sit velatum, ita ut ipsa Sacra Hostia videri non possit.
[Liber 14 Decretorum, p. 313 a tergo ct 314].

2526.
S. C. C., Regien., 9 nov. 1630.
Sacra, etc. auctoritate, etc. respondit Episcopum tanquam Sedis Apostolicac Delegatum visitantem monasteria monialium Regularibus subtecta­
rum, in iis quae clausuram illiusque observantiam et violationem concer­
nunt, non teneri vocare, seu adhibere ipsos Regulares.
[Liber 14 Decretorum, p. 340 a tergo].

2527.
S. C. C., Bergomen., 23 nov. 1630.
Sacra, etc. auctoritate, etc. benigne impertita est Canonico oratori facul­
tatem fidei professionem emittendi coram Emo Urbis Vicario, dummodo
ubi primum praedictis impedimentis cessantibus ci licuerit, ad residentiam
«e conferat, ubi eamdem fidei confessionem coram Ordinario et Capitulo
iterum emittat.1
[Liber 14 Decretorum, p. 349 a tergo et 350].

2528.
S. C. C., Rossanen., 23 dec. 1630.
Sacra, etc. censuit dandas esse literas testimoniales Archiepiscopo Rossanen., qui pro XV triennio per Procuratorem Limina visitavit, ct ad capita
proposita respondit:
Ad i. contra turbantes cius iurisdictionem ct immunitatem ecclesia­
sticam laedentes, prout iuris fuerit, procedat, ac remediis sacrorum cano­
num utatur.
Ad 2. contra concubinarios procedere posse tam ad poenam excommu­
nicationis, servata forma Concilii, c. 8, Sess. 24, de ref. ma trim., quam etiam
ad alias poenas iurc communi inflictas.
[Liber 14 Decretorum, p. 365].
1 Cf. N. 2524.

Curia Romana

264

2529.

S. C. C., Nullius, 15 mart. 1631.
Sacra, etc. censuit dandam esse declarationem antiquam1 videlicet:
Sacra, etc. censuit Procuratorem, qui nomine alterius suscepit, vel ad Con­
firmationem tenuit, non contrahere cognationem sibi, sed mandanti.
[Liber 14 Decretorum, p. 397 a tergo et 398].

2530.

S. C. C., Viterbien., 16 mart. 1631.
Dentur litterae Emo Episcopo, qui personaliter sacra limina pro XV trien­
nio visitavit, omnia in forma; et ad capita proposita respondeatur, ut infra:
2. Canonicum Poenitentiarium et Canonicum Curatum eiusdem Cathedralis, tempore, quo actu in eorum munere inserviunt, ex eleemosynis pro
anniversariis defunctorum participare posse, dummodo non dentur pro
celebratione Missarum.
(Liber 14 Decretorum, p. 407].

2531.

S. C. C., lanuen., 10 maii 1631·
Sacra, etc. respondit Episcopos extra eorum propriam Dioecesim utique
comprehendi sub prohibitione Sacri Concilii Tridentini, cap. 5, Sess. 25,
de regul.
[Liber 14 Decretorum, p. 430 a tergo].

2532.

S. C. C., Torcellen., 21 iun. I031·
Sacra, etc. respondit dispositionem Clem. Oudutn, de sepull. non esse
observandam, nisi cum ipsemet Episcopus praedicat; Parochos autem inter
Missarum solemnia, etiam eadem hora, qua Episcopusmet praedicat, posse
ad plebem suam sermonem habere.
[Liber 14 Decretorum, p. 446].

2533.

S. C. C., Auxhnana, 1 2 iul. 1631 ·
Sacra, etc. censuit Emincntissimum Episcopum facere debere decre­
tum, ut in Collegiatis Ecclesiis suae Dioecesis, quae vigore Concilii Tri­
dentini 2 gaudet vacatione trium mensium, Canonicos abesse non posse
1 Cf. N. 2206, 2355.
1 Sess. XXIV, dc rtf.9 c. 12,

1 M·®

ό’. C. Concilii

265

ultra tertiam partem uno ct eodem tempore, et huiusmodi vacationem con­
tingere non debere tempore Quadragesimae, et Adventus, neque in prin­
cipalioribus anni festivitatibus.
[Liber 14 Decretorum, p. 467].

2534.

S. C. C., Civitatis Castellanae, 2 aug. 1631.
Sacra, etc. secundum ea, quae proponuntur, respondit: quibus diebus
Canonici, ut supra, seu alias tenentur celebrare, non posse novam eleemosynam recipere; itemque si aliam Missam cantent, et pro illa eleemosynam
recipiant, nullo modo utrique obligationi satisfacere.
[Liber 14 Decretorum, p. 480).

2535.

S. C. C., Naxien., 23 aug. 1631.
Sacra, etc. secundum ca, quae proponuntur, ad suprascripta capita
respondit:
Ad i. venditionem rerum ac bonorum immobilium, nec non pretioso­
rum absque Sedis Apostolicae facultate nequaquam esse Capitulo, seu Cano­
nicis permissam; quo vero ad alia mobilia, quae de iure alienari possent,
licere de illis disponere, quatenus non adsit consuetudo, quod de consensu
Archiepiscopi tantum id fiat.
Ad 2. Si huiusmodi Sacerdotes ad servitium ecclesiae Cathedralis in
ipsa Ordinum susceptione adscript! vigore Decreti praedefunctorum Archiepiscoporum hactenus exccutioni mandati eidem ecclesiae servitium
praestare consueverint; nec non patrimonia, ad quorum titulum sunt ordi­
nati, una cum redditibus extraordinariis, qui ex ipsa ecclesia percipiuntur,
ad honestam ipsorum sustentationem sint sufficientia, posse utique a suo
Archiepiscopo compelli ad praestandum servitium, quod eiusdem ecclesiae
necessitas vel utilitas requirit.
[Liber 14 Decretorum, p. 491].

2536.

S. C. C., Vercdlen., 23 aug. 1631.
Episcopus Vcrcellen. supplicat sibi responderi: An deputatio Confessarii extraordinarii Monialium Regularibus subiectarum spectet ad Ordi­
narium loci?
Sacra, etc. censuit ad Episcopum non pertinere, nisi in casu negligentiac eorumdem Regularium.
[Liber 14 Decretorum, p. 493].

266

Curia Romana

2537.

S. C. C., Thelesina, 13 sept. 1631.
Sacra, ctc. respondit posse Episcopum ccclcsias dirutas in profanos
usus non sordidos ad praescriptum c. 7, Sess. 21, de ref. convertere.
[Liber 14 Decretorum, p. 510 a tergo].

2538.

S. C. C., Augustana, 15 nov. 1631.
In Sacra Congregatione fuit dubitatum in causa Augustana:
1. An ius deputandi, et amovendi curatos in ecclesiis dependentibus ttl
annexis Praeceptoriae, seu Continendae de Nerlingen, Religionis Hierosoly­
mitanae, competat, ipsi Commendatorio de Nerlingen, reservata tamen Ordi­
nario loci facultate examinandi ct approbandi.
2. An possit Episcopus Augustanus Presbyterum, quem idoneum ad curam
alicuius ex dictis ecclesiis approbavit, iterum novo examini pro cura eiusdem
ecclesiae subiicere.
Ex deductis Sacra, etc. Ad 1. respondit: Ius deputandi et amovendi cura­
tos in ecclesiis ad dictam Praeceptoriam seu Continendam pertinentibus ex pri­
vilegio ipsius constitutionis san. mem. Pii V, sub dat. Romae, 22 sept. 25711
competere supradicto Commendatorio, reservata 'Ordinario facultate illos
examinandi et approbandi.
Ad 2. respondit: Presbyterum semel ad curam ab Episcopo approbatum
non posse, nisi ex causa iterum pro cura eiusdem ecclesiae examinari.
[Liber 14 Decretorum, p. 524 a tergo].

2539.

S. C. C., Cameracen., 20 dec. 1631.
Sacra, etc. (circa c. 10, Sess. 25, de reg.) respondit (Ordinarium) posse in
casu negligentiae Superiorum Regularium deputare Confessarium extraor­
dinarium eiusdem Ordinis, et concurrente legitima causa, super qua con­
scientiam deputantis onerari voluit, posse deputare etiam Regularem alte­
rius Ordinis, vel Sacerdotem saecularem alias idoneum.
[Liber 14 Decretorum, p. 553 a tergo].

2540.

S. C. C., Aesina, 24 ian. 1632.
Ultra literas in forma ob visitationem Liminum responsum fuit etiam
dubiis ab Episcopo propositis, ut sequitur:
t. Si expensae necessariae pro ecclesia cathedrali faciendae ad Capitulum
aliquo iure vel consuetudine pertinent: utique ad huiusmodi expensarum
1 Cf. Bull. Rom., tom. 4, III, p. i8or 181.

S. C.

Concilii

267

contributionem Canonicos et dignitates pro rata fructuum, detractis prius
pensionibus legitime impositis, esse cogendos.
2. Detractionem et assignationem pro constituendis distributionibus
quotidianis non ex fructibus omnium praebendarum confuse ac indistincte
«d ab unaquaque praebenda uniuscuiusque dignitatis et Canonicatus
particulariter esse faciendam, detractis prius pensionibus et aliis legitimis
oneribus, quamdiu duraverint; praefatas autem distributiones ita esse divi­
dendas, ut quilibet serviendo lucrari possit ex illis id totum, quod de sua
praebenda detractum in distributiones conversum fuit; ac portiones earum,
quas non inservientes amittunt, non esse applicandas fabricae ecclesiae
>tu alteri loco pio, ut hactenus observatum esse asseritur, sed aliis inser­
vientibus accrescere debere.
[Liber 14 Decretorum, p. 567].

2541.

S. C. C., Cotronen., 7 febr. 1632.
Sacra, etc. censuit non posse duplici obligationi satisfacere, si Missae
canonicatus, et aliae ad altare maius sint eodem die ex obligatione celebran­
dae. Quo vero ad alias Missas, pro quarum celebratione eleemosyna perci­
pitur, nullo modo posse unica Missa duabus obligationibus satisfacere.
[Liber 14 Decretorum, p. 575 a tergo].

2542.

S. C. C., Amerina, 24 apr. 1632.
Sacra, etc. censuit non teneri Canonicos in Capitulo admittere, si nolint,
Vicarium Episcopi, donec Episcopus in contrarium legitime docuerit de
iure suo. Quod si aliquis abusus in convocatione ct celebratione Capituli
irrepserit, posse Episcopum tales abusus corrigere, sed non propterea Capi­
tuli convocationem ullo pacto impedire.
[Liber 14 Decretorum, p. 603 a tergo].

2543.

S. C. C., Oriolen., 27 maii 1632.
Inter Episcopum et Capitulum fuit dubitatum de infrascriptis dubiis:
14. An Episcopus solus sine Capitulo possit Synodum Dioecesanam indi­
tae, d publicare, vel requiratur consilium vel consensus Capituli.
15. An Episcopus in Synodo Dioecesano possit facere constitutiones, sta­
tute, re/ decreta sine consensu Capituli et aliorum vocatorum, illorum tantum
mnlio requisito.
19. An, et quomodo Episcopus procedere debeat contra Capitulum et Canomi suae ecclesiae recusantes venire ad Synodum sub asserto praetextu, quod
■i illtus convocationem et decretorum edictionem requiratur eorum consensus.

268

Curia Romana

Sacra Congregatio, etc.... respondendum censuit:
Ad 24. Posse Episcopum solum sine consensu, vel consilio Capituli Synndum Dioecesanam indicere et publicare.
Ad 15. Episcopum in Synodo Dioeccsana facere posse constitutiones, sta­
tuta et decreta absque consensu Capituli, debere tamen requirere illius tonsi­
lium, licet illud non teneatur sequi, nisi in casibus a iure expressis.
Ad K). Capitulum et Canonicos recusantes ad Synodum accedere ab Epi­
scopo etiam per censuras ecclesiasticas posse cogi.
[Liber 14 Decretorum, p. 599-601].

2544.

S. C. C., Sahinen., 3 iul. 1632.
Eminentissimus Episcopus Sabinensis supplicat per S. Congregationem
declarari :
1. An violantes clausuram monialium ad malum finem, non tamen prae­
textu licentiarum, incidant in excommunicationem soli Summo Pontifici reser­
vatam.
2. An admittentes huiusmodi violantes in clausuram sint excommunica­
tioni obnoxii.
,
3. An decretis Conciliaribus, et Constitutionibus Apostohcis clausuram
praecipientibus obstet contraria consuetudo etiam post Concilium introducta.
Sacra, etc. respondit: Ad r. Esse reservatam Summo Pontifici.
Ad 2. Superiores admittentes huiusmodi violatores in clausuram esse ex­
communicationi obnoxios.
Ad J. Decretis Conciliaribus et Constitutionibus Apostolicis clausuram
praecipientibus nullam consuetudinem obstare.
[Liber 14 Decretorum, p. 637].

2545.

S. C. C., Aquilana, 14 aug. 1632.
Sacra, etc. respondit ad 1. Episcopum habenti unum simplex benefi­
cium non sufficiens ad illius sustentationem posse aliud simile conferre,
sed non posse plura, quamvis simplicia, usque ad cius sufficientem susten­
tationem eidem conferre. Ad 2. Idem, quod superius de beneficiis liberis,
iudicandum est de beneficiis iurispatronatus.
[Liber 14 Decretorum, p. 653].

2546.

S. C. C., hispalen., 14 aug. 1632.
Archiepiscopus supplicat declarari infradictum dubium:
An casu, quo cx decreto Sacri Concilii, c. 17, Sess. 24, de ref. per asse­
cutionem secundi beneficii vacet primum, et nihilominus illud habens

C. Concilii

continuat possessionem amborum recipiendo cx eis fructus, possit a Sede
Apostolica fieri impetratio tam de primo, quam de secundo beneficio.
Sacra Congregatio Concilii censuit utrumque vacare. An autem collatio
spectet ad Sedem Apostolicam, remisit ad Sanctissimum.
ILiber 14 Decretorum, p. 653 a tergo].

2547.
S. C. C., Leodien., 14 aug. 1632.
Sacra Congregatio Concilii respondit obtinentem plura beneficia incompatibilia non posse se iuvarc regula de triennali.
Obtinens beneficium ecclesiasticum sufficiens ad honeste sustentan­
dum fuit institutus ab Episcopo ad aliud beneficium iuris patronatus ad
praesentationem patroni laici, et utrumque beneficium retinuit, eorumque
fructus percepit per duos annos absque dispensatione Apostolica. Quae­
ritur quodnam cx dictis beneficiis vacaverit.
Sacra Congregatio Concilii censuit utrumque ipso iure vacasse.
[Liber 14 Decretorum, p. 653 a tergo].

2548.
S. C. C., Camenecen., 4 dec. 1632.
Sacra, etc. inhaerens declarationibus alias factis 1 respondit, Episcopos
vigore d. cap. 62 non posse absolvere, nec dispensare in casu haeresis, neque
in aliis nova lege post Concilium Sedi Apostolicae reservatis. Verum in his
casibus, in quibus Episcopis talis facultas non est adempta, eam utique
transferri in Vicarium Capitularem sede episcopali vacante, dummodo
talis facultas specialiter per Capitulum eidem Vicario tributa fuerit.
[Liber 14 Decretorum, p. 683 a tergo].

2549.
S. C. C., Tudertina, 19 febr. 1633.
Sacra, etc. censuit pro admissione in possesionem alicuius novi Canonici,
«u de dignitate provisi, non posse a dictis Capitularibus exigi etiam dul­
ciora.
[Liber 14 Decretorum, p. 709].

2550.
S. C. C., Vigilien., 12 mart. 1633.
Sacra, etc. respondit, aetatem 40 annorum in Abbatissa requisitam
cap. 7, Sess. 25, de regul. intelltgi de 40 annis completis.
[Liber 14 Decretorum, p. 716].
1 Cf. N. 1137.
» Seu. XXIV, de ref.

Curia Romana

2551.

S. C. C., Limana, 16 apr. 1633.
Sacra, etc. circa c. 13, Sess. 25, de reg. censuit in illis casibus, in quibus
Episcopis commissa est exeeutio dispositionis Regulares comprehendentis,
posse eosdem Regulares, si inobedientes extiterint, etiam per censuras ad
illius observationem compellere.
[Liber 14 Decretorum, p. 729].

2552.

S. C. C., Fesulana, 4 iun. 1633.
Sacra, etc respondit Episcopum ex privilegio inserto in corpore iuris1
posse uti opera duorum Canonicorum suae Cathcdralis sive Collegiatae,
cosque interim lucrari fructus praebendae, non autem distributiones quo­
tidianas; quod si omnes fructus eiusmodi distributionibus constent, tunc
percipere eos debere duas tertias illarum partes, amissa tertia, quae inser­
vientibus accrescat.
[Liber 14 Decretorum, p. 744].

2553.

S. C. C., Avenionen., 20 aug. 1633.
Sacra, etc. respondit Archiepiscopum posse Regulares et Moniales
constitutionem fel. rec. Gregorii XV de exemptorum privilegiis,2 ncc non
declarationes huius Sacrae Congregationis super ea editas non observantes
ad illius observantiam cogere ad praescriptum eiusdem constitutionis, ac
poenis arbitrariis, etiam censurarum, id que significandum Generali Reli­
gionis.
[Liber 14 Decretorum, p. 767 a tergo].

2554.

S. C. C., Casertana, 10 sept. 1633.
Sacra, etc. censuit dandas esse literas patentes in forma Episcopo Casertano, qui pro XVI triennio personaliter sacra limina visitavit, et quoad
capita in eius relatione proposita respondendum, ut sequitur:
Ad 2. Non posse Regulares cuiusvis privilegii praetextu confessiones
personarum saecularium audire extra Dioecesim Episcopi, qui illos ad con­
fessiones audiendas approbavit.
[Liber 14 Decretorum, p. 779].
* C. 7. >5. X. </« clericis noti residentibus tn ecclesia vel praebenda, III, 4.
» Ci. N. 199-

S. C. Concilii

2555.

S. C. C., lanucn., io sept. 1633.
Sacra, etc. censuit Clericos et Sacerdotes etiam beneficia non obtinentes
debere ad Synodum accedere, quando agitur de reformatione morum, vel
de alia re concernente totum Clerum, vel de intimandis decretis Synodi
Provincialis, non tamen admitti ad votum ferendum pro confirmatione Judi­
cum ct examinatorum synodalium.
[Liber 14 Decretorum, p. 780 a tergo].

2556.

S. C. C., Eugubina, 12 nov. 1633.
Sacra, etc. mandavit dari literas patentes in forma pro XVI triennio
Episcopo Eugubino, et quoad capita in relatione exhibita contenta respon­
dendum, ut sequitur, nempe:
Ad 4. Si hospitale S. Mariae Charitatis ab Ordinarii jurisdictione et
visitatione, prout ex ipsa relatione supponitur, exemptum existât, non posse
ab Amplitudine Tua visitari, praeter quam si videre voluerit, an piae testantium voluntates execution! mandentur; quo vero ad redditiones rationis
Amplitudini Tuae omnino esse reddendas. Quod si ex privilegio, aut ex
consuetudine, vel aliqua alia ratione aliis reddenda esset, eisdem redden­
dam esse, adhibita cum illis Amplitudine Tua, nisi in fundatione aliter
expresse cautum esset, nempe, quod rationes Ordinario reddendas non
essent, nec cum illius interventu.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 5 a tergo, sq.[.

2557.

S. C. C., Aragoniae, 10 dec. ι<»33·
Ludovicus de Moncada Prior Religionis llierosolymitan. in Regno
Castdlae suppicat per Sacram Congregationem sibi responderi, an Anto­
nius Gavina potuerit in dicta Religione professionem emittere anno pro­
bationis minime expleto.
Sacra Congregatio respondit requiri annum integrum probationis.
[Liber 15 Decretorum, pars. I, p. 17 a tergo].

2558.

S. C. C., Sipontina, 14 ian. 1634.
Sacra, etc. censuit dandas esse literas in forma Archicpiscopo Sipon­
tino, qui personaliter visitavit sacra Limina pro XVI triennio, ct ad capita
respondendum, ut sequitur:

272

Curia Romana

Ad 9. Postremo non licere civem Neapolitanum ex eo solum, quod
feudum in Dioecesi Sipontina possideat, ordinare absque literis dimissorialibus proprii Ordinarii.
[Liber 15 Decretorum, pars. I, p. 27 a tergo, sq.].

2559

S. C. C., Brundusina, 4 febr. 1634.
Dentur literae patentes in forma Episcopo Licien., qui per Procurato­
rem Sacra Limina visitavit, et ad capita respondendum:
Ad i. Clericos ad Ecclesias et loca immunia confugientes privilegio
immunitatis utique gaudere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 38].

2560.

S. C. C., Derthusen., 27 maii 1634.
Sacra, etc. censuit dandas esse literas testimoniales visitationis Limi­
num Episcopo Derthusen., qui pro XII quadriennio eadem Limina per
Procuratorem ablegatum visitavit, et ad capita respondendum, ut sequitur:
Ad 5. Episcopum posse ct debere Hospitale Generale Civitatis visitare
ad praescriptiun cap. 8, Sess. 22, de ref., nisi in limine fundationis fuerit
ab Ordinarii visitatione exemptum, quo casu non possit visitari, praeter­
quam si idem Episcopus videre voluerit, an piae testantium voluntates
execution! demandentur. Quo vero ad redditionem rationis ad eumdem
Episcopum omnino esse reddendam. Quod si ex privilegio, vel ex consue­
tudine, vel aliqua alia ratione aliis esset reddenda, eisdem reddendam esse,
adhibito Episcopo, nisi in fundatione expresse cautum esset, quod rationes
Ordinario non sint reddendae, nec cum illius interventu.
Ad 7. Episcopum posse Confratemitates Sedis Apostolicac, vel Ordinarii
auctoritate erectas visitare. Quo vero ad alias absque huiusmodi auctori­
tate erectas, rem fusius explicandam, et postea deliberandum.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 73, 74].

2561.

S. C. C., Kilmoren., 3 iul. 1634.
5. Utrum Episcopi Hiberniae, aut alii dioecesium Superiores, qui hoc
tempore nullam aliam habent sustentationem, quam quaedam subsidia,
quae a suae dioecesis parochis recipiunt, possint mulctam pecuniariam,
quam imponunt ob concessas dispensationes, iuxta SSmi potestatem ad id
factam, in impedimentis canonicis, in suum usum convertere.
Ad 5. Sacra Congregatio respondit: Non posse quid minimum recipere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 81 a tergo. - Cf. etiam Collectanea
S. C. de Prop. Fide, vol. I, p. 94, nota 1].

5. C. Concilii

273

2562.

S. C. C., Clodien., 22 iul. 1634.
Sacra, etc. mandavit dari litcras visitationis liminum Episcopo Clodien.,
qui S. Limina visitavit pro XVI triennio, omnia in forma. Ad capita autem
in cius relatione proposita in hunc, qui sequitur, modum respondendum,
nempe:
Ad 2. Xon posse Canonicos neque alios Sacerdotes, neque praetextu
augmenti eleemosynae, neque eorum paupertatis, quibus diebus tenentur
Missas celebrare ratione beneficii, seu Capellae, legati aut salarii, unica
Missa duabus obligationibus satisfacere, aut pro unico Missae sacrificio
duplicem eleemosynam recipere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 88 a tergo, sq.].

2563.

S. C. C., Neapolitana, 22 iul. 1634.
Sacra, etc. nundavit dari literas patentes Emo Archiepiscopo Neapoli­
tano, qui pro XVI triennio sacra Limina visitavit omnia in iorma. Ad capita
vero in eius relatione proposita hunc in modum Emi Patres respondendum
ctnsucrunt:
Ad8. Circa laicos ad Ecclesias et alia loca immunia confugientes, ibique
tamquam in propriis domibus commorantes nullum opportunius canoni­
cum extare, vel excogitari posse remedium praeter literas a S. Congrcgatione Controversiis iurisdictionis praeposita dari consuetas.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 83, 84].
wiilT·

2564.

S. C. C., Segobriccn., 22 iul. 1634.

I

Sacra, etc. mandavit dari literas visitationis Liminum Episcopo SegoI briam., qui per Procuratorem ablegatum Sacra Limina visitavit pro XII
( quadriennio omnia in forma.
Quo vero ad Seminarium, quod ut Episcopus asserit, nunquam fuit
acetum, eo quod Civitas Valentina, in cuius scholis omnium scientiarum
eruditio fulget, a Civitate Segobriccn. itinere unius diei tantum distat,
Emi Patres censuerunt Episcopum ad illius erectionem ad praescriptum
eiusdem Sacri Concilii, c. 18, Sess. 23, omnino procedere debere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 82 a tergo et 83].

2565.

S. C. C., Veliterna, 12 aug. 1634.
Sacra, etc. respondit Poenitentiarium, dum confessiones audit in Eccle«2 cx suo munere, ab aliis oneribus esse exemptum.
(Liber 15 Decretorum, pars 1, p. 90].
n/.

v

is

274

Curia Romana

2566.

S. C. C., Constantinopolitana, 2 dec. 1634.
Sacra, etc. censuit Rituale Romanum de sacramento matrimonii conti­
nens formam Decreti S. Concilii Tridentini c. 1, Sess. 24, de ref. mainrn.
observatum in singulis Parochiis Civitatis Perae tamquam Decretum S. Con­
cilii, seu Sumini Pontificis Romani, inducere sufficientem praesumptio­
nem publicationis eiusdem Decreti, ita ut in celebratione matrimonio­
rum pro illorum validitate servanda sit forma ab eodem S. Concilio prae­
scripta; sed pro resolutione dubii videndum esse, an in facto iustificetnr
metum fuisse notorium tempore consensus praestiti, et quatenus fuerit
occultus, an pro validitate matrimonii esset denuo adhibenda eiusdem
Concilii forma.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 130 a tergo).

2567.

S. C. C., Constantinopolitana, 16 dec. 1634.
Sacra, etc. in una Constantinopolitana censuit ex Ritualis Romani de
Sacramento Matrimonii formam decreti S. Concilii Tridentini1 continentis,
observantia per tot annos in singulis Parochiis Civitatis Perae, uti Decreti
eiusdem Sacri Concilii, seu Sumini Pontificis Romani subsecuta, indud
praesumptionem publicationis ipsius decreti ita, ut in celebratione matri­
moniorum servanda sit forma ab eodem S. Concilio praescripta, ac pro
ptcrca matrimonium contractum inter Francischinam et Pellegrinuni ab
initio invalidum ratione metus, non fuisse purgato metu ex cohabitatione
et copula convalidatuin, sed requiri, ut denuo contrahant, adhibita eiusdem
Ritualis ct Concilii fonna.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 140 a tergo).

2568.

S. C. C., Avenionen., 13 ian. 1635.
Sacra, etc. censuit Canonicos Archiepiscopo inservientes percipere
quidem fructus praebendae, non autem distributiones quotidianas in illis
Ecclesiis, in quibus fructus praebendae sunt distincti a quotidianis distri­
butionibus. Quod si huiusmodi distributionibus universi redditus consi­
stant, percipere debere ipsas distributiones dimissa tertia parte, quae in­
servientibus accrescat. \ erum huiusmodi de causis absentes nullo modo

1 Ses9. XXIV, de rej. malrtm., c, I,

S. (λ Concilii

275

posse percipere eleemosynam pro missis relictam vel elargitam, nisi ipsi
Ecclesiae per se ipsos servitium praestiterint.
[Liber 15 Decretorum, pars 1, p. 151 a tergo].

2569.

S. C. C., Cremonen., 13 ian. 1635.
Sacra, etc. censuit si SSmo D. N. placuerit, committendum Emo Epi­
scopo Cremonen., ut postquam compercrit causas adesse ad erectionem
novat Parochiae in eodem Sacro Concilio, c. 4, Sess. 21, de ref., et c. Ad
adicntitim, de Ecclesiis aedificandis, requisitas: praedictam Ecclesiam, ut
supra, iuxta formam eiusdem Sacri Concilii et c. Ad audientiam in parochiakm erigat.
Advertendum, quod licet erigi possit invito Rectore, ipse tamen est
citandus.
hem advertendum, quod si Parochialis erigenda debet esse per se, et
cum assignatione fructuum per Dominum temporalem facienda, hoc erit
contrarium formae Concilii ct dicti Capitis, ideo dicendum erit simplici­
ter, ut erigat, ut supra.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 152 a tergo et 153].

2570.

S. C. C., Romana, 3 febr. 1635.
Requirentibus nonnullis Episcopis Sacra Congregatio Concilii Triden­
tini habito verbo cum Sanctissimo D. N. respondit: Per constitutionem
super Episcoporum et S. R. E. Cardinalium residentia ab eodem SSmo
D X. nuper editam 1 non fuisse sublatam facultatem ab eodem Sacro Con­
cilio, c. i, Sess. 23, de ref. concessam aequa ex causa abessendi aliquanti­
sper a residentia, dummodo absentiae spatium duos vel ad summum tres
metises non excedat. Oui anno, quo Episcopi Sacra Apostolorum Limina
ditaverint, in quatuor mensibus et septem respective in eadem Constitutione
famissis comprehensi censeantur, adeo ut anno huiusmodi visitationis quatuor
tt respective septem tantum mensibus a residentia abesse possint.
Verba lineata fuerunt addita de online SSmi D. N.
Sanctitas audito voto Secretarii et relatione facta in Consistorio die
16 Aprilis 1635 ab Emo Card. Ant. Vice Praefecto, approbavit dictum de­
cretum, ct iussit simpliciter edi iuxta dictum votum usque ad verbum
nudat inclusive, omissis aliis verbis additis, et lineatis.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 162].

3 Cf. X. 215.

Curta Romana

2571.

S. C. C., Turritana, 3 febr. 1635.
Sacra, ctc. respondendum censuit ad 3. circa delinquentes ad Eccle­
sias et alia loca immunia confugientes, ibique commorantes Amplitudinem
Tuam iuxta formam literarum a Sacra Congregatione super Controver
siis, lurisdictionibus praeposita dari consuetas se gerere debere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 162 a tergo et 163].

2572.

S. C. C., Aversana, 10 mart. 1635.
Sacra, etc. censuit, si quidem praedicti redditus massae communis ex
frumento ct affictibus provenientes, ut supra, in fine anni aequaliter inter
Canonicos dividi consueverint, duobus Canonicis in servitio Episcopi ad
Sacrorum canonum praescriptum existentibus integre deberi ct tribuendos
esse, amissis tantum distributionibus ratione servitii cuiuscumque horae
dari solitis, quae inservientibus accrescant.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 168].

2573.

S. C. C., Hieracen., 10 mart. 1635.
Sacra, etc. censuit: ad Episcopum pertinere, eumque semper facere
debere explorationem puellarum, sive ante susceptionem habitus Regu­
laris, sive ante professionem emittendam in Monasteriis etiam Regula­
ribus subiectis seu a iurisdictionc Episcopi exemptis.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 167. — Cf. etiam Pallottini, V. Pro­
fessio Religiosa, §11, n. 73).

2574.

S. C. C., Lucana, 10 mart. 1635.
Sacra, etc. censuit Oratori ita in locum Poenitcntiarii ad audiendas con­
fessiones ex necessitate et ex legitima causa ab Episcopo deputato, de tem­
pore deputations (si) confessiones actu audit, deberi distributiones quoti­
dianas non secus ac si Divinis in choro interesset.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 175].

2575.

S. C. C., Arianen., 28 apr. 1635.
Sacra, ctc. censuit respondendum ad 7: Λ sententia etiam difFinitiva
contra verum contumacem prolata non esse recipiendam appellationem,
nec dandam inhibitionem aut aliam provisionem a Curia Metropolitana,

5. C. Concilii

277

quamdiu appellans in huiusmodi contumacia perstiterit, alias Amplitu­
dinem Tuam non teneri ad ipsam Curiam processum transmittere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 190 a tergo, sq.].

2576.

S. C. C., Belgii, 16 iun. 1635.
Sacra, etc. respondit ad 1 : practensam consuetudinem applicandi gene­
rarim valorem Missarum iis, qui postea eleemosynas pro Missis celebran­
dis elargiuntur, esse improbatam, ac propterea dandas literas Nuntio Bel­
gii tenoris, prout fuerunt datae Nuntio Hispaniarum de anno 1605.
Ad 2. pariter respondit consuetudinem baptizandi in propriis domibus
pueros statim atque nascuntur, esse improbandam, et eidem Nuntio scri­
bendum, ut observare curet Clem. unicam, de Baptismo, et Rituale Roma­
num.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 200 a tergo].

2577.

S. C. C., Catharen., 13 iul. 1635.
Sacra, etc. censuit ad 3. Praefatis Regularibus (S. Francisci de obser­
vanda) esse permissum intra eorum Ecclesias et Claustra tantum proces­
siones facere, et non extra. Si vero Ecclesiae Claustro careant, eis licere proetssionem facere intra ambitum dumtaxat earumdem Ecclesiarum, hoc
est prope muros Ecclesiae, sive exeundo ab una ianua Ecclesiae, et intrando
per aliam, sive per eamdem, et semper prope muros Ecclesiae, et non extra
ambitum, nisi de licentia, aut consensu, vel cum Cruce Parochi, non obstan­
tibus quibuscumque consuetudinibus vel praescriptionibus etiam immemo­
rabilibus, privilegiis tantum Apostolicis Sacro Concilio Tridentino poste­
rioribus in suo robore permanentibus.
Item non licere Regularibus etiam in eorum propriis Ecclesiis Sanctis«mum Eucharistiae Sacramentum publice adorandum exponere, nisi ex
causa publica, quae probata sit ab ipso Episcopo; ex causa privata vero,
dummodo Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum e tabernaculo non
«trahatur, et sit velatum, ita ut ipsa sacra Hostia videri non possit.
(Liber 15 Decretorum, pars I, p. 219 a tergo, sq.].

2578.

S. C. C., Nullius Nonantulae, 19 ian. 1636.
Remisso ad Sacram Congregationem Emorum Patrum Concilii Triden­
tini Interpretum supplici libello nomine Emi Commendatorii Abbatiae
Sancti Silvestri Nonantulae SSmo D. N. oblato, censuit, attento quod dicta
.Abbatia amplissimis privilegiis decorata existât, Nullius Dioecesis, habeatcuc proprium territorium cum omnimoda et quasi episcopali iurisdictionc.

278

Curia Romana

posse concedi eidem Emo Commendatario et successoribus pro tempore
existentibus, si SSmo D. N. placuerit, facultatem accipiendi olea sacrai
quocumque maluerit ex Episcopis vicinis eiusdem Abbatiae; nec non litte­
ras dimissoriales concedendi suis subditis saecularibus dictae Abbatiae
tam pro Clericali Charactere, quam pro aliis etiam Presbyteratus Ordini­
bus a quocumque maluerit ex Episcopis vicinis eiusdem Abbatiae, etiam
si non sit proximior, suscipiendis.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 302].

2579.

S. C. C., Minimorum, 15 mart. 1636.
Sacra, etc. censuit praedicta decreta de regularibus apostatis et eiectis*
utique habere locum etiam in Gallia, et quoad fugitivos et apostatas Supe­
riores teneri ad praescriptum eorumdem decretorum procedere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 331].

2580.

S. C. C., S. Angeli Longobardorum, 26 apr. 1636.
Dentur litterae in forma Episcopo, etc. Ulterius iniungatur, ut invigilet,
ut Archipresbyter et Cantor respective curam animarum habentes eorum
munus impleant, nec illa praetextu adiutorum negligatur. Insuper prae­
bendas Theologalëm et Pocnitentialem constituere debere tam in Cathedrali Ecclesia S. Angeli, quam Bisacciensi.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 349 a tergo et 350].

2581.

S. C. C., Acernen., 17 maii 1636.
Sacra, etc. ad singula capita superius exposita ita respondit:
Ad i. Episcopum legitime impeditum posse per alium Dioecesim et
Civitatem visitare, et visitanti procurationem deberi iuxta praescriptum
c. 3, Sess. 24, de ref.
Ad 2. Posse Episcopum etiam in dicto oppido Dioeccsanam Synodum
congregare, sed satius esse, ut illam apud suam Cathedralem celebret.
Ad 3. Posse in qualibet parte Dioecesis Tribunal ad tempus erigere
et habere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 355 a tergo et 356].

» Scaa. XXV, de retularib., c. 19. - Cf. etiam N. 2454.

S. C. Concilii

279

2582.
S. C. C., Brugen., 17 maii 1636.
Sacra, etc. censuit posse Episcopum licentiam praedicandi semel con­
cessam Regularibus ex rationabili causa suspendere.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 354 a tergo et 355].

2583.
S. C. C., Auximana, 12 iul. 1636.
Sacra, etc. ad 1. censuit in processionibus tantum extraordinariis re­
quiri licentiam Episcopi seu Vicarii Generalis, nunquam autem Vicarii
Foranei.
[Liber 15 Decretorum, pars I, p. 373 a tergo].

2584.
S. C. C., Belgii, 23 aug. 1636.
Episcopo Brugen., ut circa suspen­
abutatur facultate permissa idoneis,
animarum exercere possint.
398].

2585.
S. C. C., Ley rien., 13 sept. 1636.
Quantum attinet ad rationes ab Administratoribus Confratemitatum,
Hospitalium ct aliorum locorum piorum tam in ea parte Dioecesis, quae
vocatur Episcopatus Vetus, quam in alia, quae dicitur Episcopatus Novus,
reddendas esse Episcopo generaliter, sine ulla distinctione, et si ex privi­
legio, vel ex consuetudine, vel aliqua alia ratione aliis reddendae essent,
nihilominus cum eisdem adhibendum esse Ordinarium, nisi in fundatione
aliter expresse cautum esset, nempe quod rationes Ordinario reddendae
non essent, nec cum interventu eiusdem. Quo vero ad domus pias in ali­
quibus oppidis sub Regia protectione, ut dicitur, existentes alias pluries1
eadem Sacra Congregatio censuit, decretum c. 8, Sess. 22, de ref. in illis
verbis: non tamen quae sub Regum immediata protectione, quae non acquiritur
per simplicem receptionem in protectionem, et in eodem c. non esse in
aliquo derogatum, aut detractum jurisdiction! Episcoporum, etiam in locis,
quae sunt sub immediata Regum protectione, sed tantum illis non fuisse
attnbutam novam facultatem quo ad huiusmodi loca. Ideoque rationes admirustrationis ab eorum administratoribus exigere omnino debere.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 413 a tergo et 414].
1 Cf. X. 2376.

bibliotheca

Sacra, etc. respondit iniungendum
siones Condonatorum regularium non
ut munus praedicandi in utilitatem
[Liber 15 Decretorum, pars I, p.

28ο

Curia Romana

ê

.’J ■

-■

■

:

~

-1 r\'..

2586.

S. C. C.» Boianen., 7 febr. 1637.
Sacra Congregatio ad 3. respondit: Praetensum ritum cognoscendi
de clericatu ab aliquo, quam a ludicc ecclesiastico, fuisse semper impro­
batum nedum quoad Indices Provinciarum et Baronum, verum etiam re­
spectu ipsius Magnae Curiae Vicariae.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 484].

2587.

S. C. C., Andrien., 14 mart. 1637.
Sacra, etc. respondit: ecclesiarum profanationem et earum titulorum
translationem ex decreto c. 7, Sess. 21, de refor. non esse permissam, nisi
quando ecclesiae collapsae sunt, et pro earum inopia nequeant restauran.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 501].

2588.

S. C. C., Cortonen., 9 maii 1637.
Sacra, etc. respondit Sacrum Concilium, c. 16, Sess. 24, de reform.
loquens de Doctoribus ct licentiatis, intclligi de Doctoribus et licentiatis
in Publica Universitate.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 525].

2589.

S. C. C., S. Angeli Longobardorum, 30 maii 1637.
Sacra, etc. censuit: si quidem praedictum Monasterium sit Nullius
Dioecesis, illiusque Abbas proprium ct separatum territorium habeat, in
utroque utramque iurisdictionem spiritualem ac temporalem in subditos
dicti territorii exerceat, posse utique ipsum Abbatem et alios eiusdem Mona­
sterii monachos ab eo ad confessiones saccularium in dicto territorio au­
diendas approbatos, tam eorumdem saecularium, quam aliorum illuc acce­
dentium audire.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p- 540 a tergo].

2590.

|S. C. C., Catharen., 22 aug. 1637.
Sacra, etc quoad duellum, ad quod Christiani provocantur a Tureis,
censuit christianos incidere in excommunicationem contra duellantes appo­
sitam.
[Liber 15 Decretorum, pars II, p. 581].

S. C. Concilii

281

2591.

S. C. C., Caiacen., 6 mart. 1638.
Sacra, ctc. censuit eum, qui de facto alienavit patrimonium, ad cuius
titulum fuerat ordinatus, nulla facta mentione, quod ad illius titulum pro­
motus fuisset, in censuras non incidisse, sed alienationem, ut proponitur,
factam, esse ipso iure nullam.
{Liber 15 Decretorum, pars II, p. 667].

2592.

S. C. C., Hydruntina, 19 iun. 1638.
Sacra, etc. censuit dandas esse declarationes antiquas, nempe: Sacra,
ctc.alias censuit examinatores synodales debere renuntiare, quotquot ido­
neos repererint ad vacantem Parochialem Ecclesiam gubernandam, sed ad
Episcopum, non autem ad eosdem examinatores, pertinere iudicare, quis
inter eos sit magis idoneus.
[Liber 16 Decretorum, p. 47].

2593.

S. C. C., Civitatis Urbaniae, 17 iul. 1638.
Episcopus supplicat per hanc S. Congregationem declarari:
i. An singulis annis revidere possit computa Administratorum Montis
Pietatis, Confratemitatum, ct aliorum locorum piorum, in quorum funda­
tione nihil in contrarium reperitur, non obstante, quod a 30 annis consue­
tum fuerit quolibet tantum triennio huiusmodi rationes reddi.
Sacra, etc. ad 1. respondit Episcopum posse rationes administrationis
exigere quolibet anno iuxta praescriptum c. 9, Sess. 22, de reform., non
obstante, quod quolibet tantum triennio a certo tempore rationes redditae
fuerint.
[Liber 16 Decretorum, p. 52, 53].

2594.

S. C. C., Poloniae, 13 nov. 1638.
Quaeritur: An quando mulier catholica cum haeretico vel e contra,
matrimonium praesente ministro haeretico contrahat in loco, in quo dubi­
tatur, an Sacrum Concilium Tridentinum fuerit publicatum, debeat coram
Parocho catholico iterum contrahere.
Sacra, etc. respondit: si non constet de publicatione S. Concilii Tridentini in Parochia contrahentium, non esse invalida matrimonia coram mini­
aro haeretico contracta; si vero constet de publicatione S. Concilii in Paro-

282

Curia Romana

chia, saltem ex illius observantia per aliquod tempus tanquam decreti
S. Concilii, ad validitatem matrimonii requiri, ut coram Parocho Catholico
iterum contrahant.

[Liber 16 Decretorum, p. 117].
2595.

S. C. C., Syracusana, 13 nov. 1638.
Sacra, etc. censuit Episcopum auctoritate ordinaria non potuisse eccle­
siam simplicem in Collegiatam erigere, nec Canonicatibus erectis faculta­
tem gestandi cucullum canonicalem concedere, prout nec facultatem in
dicta ecclesia Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum asservandi.1

[Liber 16 Decretorum, p. 116 a tergo].
2596.

S. C. C., Tarraconem, 4 dec. 1638.
Sacra, etc. respondit, Decretum Synodi Provincialis Tarraconensis
super sortilegiis esse reformandum ad poenas et formam observatam in
Tribunali SSmae Generalis Inquisitionis.
Decretum vero de Procuratoribus per Episcopos ad Synodum Provin­
cialem transmittendis, quando Episcopi et eorum Vicarii Generales sunt
legitime impediti, et impedimentum ab eadem Synodo approbatum, esse
confirmandum, et sufficere, quod Procuratores sint habiles, Doctores, ct
discreti.
[Liber 16 Decretorum, p. 121 a tergo et 122J.

2597.

S. C. C., Romana, 15 ian. 1639.
Sacra, etc. censuit respondendum ad 2: Eleemosynam pro qualibet Missa
per Regulares celebranda in eorum ecclesiis esse taxandam arbitrio Ordi­
narii iuxta morem regionis.
[Liber 16 Decretorum, p. 138].

2598.

S. C. C., Aversana, 13 febr. 1639.
Sacra, etc. censuit non annuendum petitioni oratoris Parochi, ut in alia
ecclesia tempore Quadragesimae praedicare possit, retinendo in Parochia
CapeUanum, qui curam animarum exerceat.
[Liber 16 Decretorum, p. 157 a tergo).
' Cf. X 2622.

S. C. Concilit

283

2599.

S. C. C., Calaritana, 13 febr. 1639.
Sacra, etc. respondit suppositum Abbatem Regularem non benedictum,
qui contulit ordines minores clericis saecularibus etiamsi de licentia eorum
Ordinarii, incidisse in poenas sacrorum canonum, et collationem Ordinum
minime sustineri.
[Liber 16 Decretorum, p. 158].

2600.

S. C. C., Mechlinien., 13 febr. 1639.
Sacra, etc. respondit Egidiuin Molarcham, quamvis ab Archiepiscopo
Antverpiensi alias approbatum, non posse Archiepiscopo Mcchliniensi
Ordinario loci contradicente, etiam petita ab eo licentia et non obtenta,
ad condonandum admitti.
[Liber 16 Decretorum, p. 158 a tergo).

2601.

S. C. C., Mediolanen., 13 febr. 1639.
Sacra, etc. censuit oratorem habentem onus curae animarum annexum,
g tempore, quo divina officia celebrantur, audiat confessiones, vel alia
ad ipsam curam spectantia exerceat, lucrari debere distributiones quoti­
dianas, etiamsi divinis non intersit.
[Liber 16 Decretorum, p. 158).

2602.

S. C. C., Fulginaten., 26 febr. 1639.
Quaesitum fuit: 1. An Episcopus auctoritate ordinaria possit in sua
ecclesia creare Canonicos supranumerarios absque consensu Capituli et
Canonicorum.
2. An idem Episcopus possit Synodum Dioeccsanam consuetis tempo­
ribus congregare non requisito assensu vel consilio Capituli.
3. An similiter possit Episcopus auctoritate ordinaria ecclesiam Parodualcm in Collegiatam erigere.
Sacra, etc. ad 1. respondit Episcopum non posse.
Ad 2. Posse nullo requisito assensu vel consilio Capituli.
.Ad 3, Non posse.
(Liber 16 Decretorum, p. 160 a tergo).

Curia Romana

284

2603.

S. C. C., Derthusen., 19 mart. 1639.
Sacra, etc. censuit, dandas esse declarationes antiquas tenoris sequentis,
videlicet: In una Panormitana, die 21 aprilis 1592.1
[Liber 16 Decretorum, p. 168].

2604.

S. C. C., Marsorum, 16 apr. 1639.
Sacra, etc. (circa c. 4, Sess. 21, de ref.) censuit Amplitudinem Tuam
revocare debere inhibitionem, ut supponitur, emanatam, et Episcopum
cogere debere Sacerdotes, qui redditus recipiunt, si sint habiles ad curam
animarum, ut in ea coadiuvent Archipresbyterum,-Jct quatenus inhabiles,
Episcopum deputare debere alios idoneos assignando eosdem redditus.
[Liber 16 Decretorum, p. 190).

2605.

S. C.^C., Posnanien., 16 apr. 1639.
Quaeritur: An Abbas Regularis professus teneatur sub poenis suscipere
benedictionem.
Sacra, etc. respondit: non teneri; Abbatem tamen non benedictum non
posse gerere actus permissos Abbati benedicto.
[Liber 16 Decretorum, p. 190].

2606.

S. C. C., Sarzanen., 25 iun. 1639.
Sacra, etc. censuit oratorem ab Episcopo electum adJScminarii administrationem iuxta praescriptum S. Concilii, c. 18, Sess. 23, vers, quae omnia,
non posse amoveri, nisi ex iusta et legitima causa.
[Liber 16 Decretorum, p. 221 a tergo].

2607.

S. C. C., Vilnen., 25 iun. 1639.
Quaeritur: 1. An collatores haeretici sint tolerandi.
5. An Parochus, in cuius ecclesia existit Indulgentia Plenaria, possit
extra tempus paschale absolvere parochianos alterius Parochi.
Sacra, etc. ad 1. respondit: Haereticos non posse beneficia conferre,
nec propterea tolerandos, ut conferant.
1 Cf. S. 2242.

<S’. C. Concilii

285

Ad 5. Parochum, in cuius ecclesia peragitur Indulgentia, si sit simpli­
citer approbatus, et admissus ad confessiones audiendas, absolvere posse
[urochianos alterius Parochiae absque alia licentia.
[Liber 16 Decretorum, p, 222, 223].

2608.

S. C. C., Conirnbricen., 16 iul. 1639.
Haec causa refertur infra, die 22 sept. 1640. Cf. N. 2620.

2609.

S. C. C., Vilnen., 16 iul. 1639.
Sacra, etc. respondit, filios ludacoruin non esse invitis parentibus ba­
ptizandos, donec perveniant ad aetatem legitimam, et tunc, si ipsi filii
consentiant. Aetatem vero legitimam regulariter censeri completo septennio.
[Liber 16 Decretorum, p. 233 a tergo].

2610.

S. C. C., Civitatis Castellanae, 24 sept. 1639.
Sacra, etc. respondit: Concursus fieri debere cum examinatoribus Synodalibus Dioecesis Civitatis Castellanae vel Hortanae, in qua existit Ecclesia
Parochialis vacans; non tamen Episcopum commorantem in una ex dictis
Civitatibus teneri se personaliter transferre ad alteram Civitatem et Dioecesim, sed posse dictos concursus facere in Civitate et Dioecesi, in qua
moratur, adhibitis tamen examinatoribus Civitatis et Dioecesis, in qua
Ecclesia Parochialis vacabit.
[Liber 16 Decretorum, p. 273 a tergo et 274].

2611.

S. C. C., Reatina, 24 sept. 1639.
SaCTa, etc. respondit causas concubinatus et fornicationis esse mixti
ion, ideo illanim cognitionem spectare ad ludiccm, qui praevenit, hoc
tunen insinuetur oretenus.
[Liber 16 Decretorum, p. 267 a tergo].

2612.

S. C. C., Polinianen., 12 nov. 1639.
Sacra, etc. auctoritate, etc. censuit pro obtinenda Praebenda Théolo­
gal) sufficere, ut quis sit licentiatus in utroque iure, alias idoneus ad docen­
dam Theologiam moralem, et ideo in hoc casu D. Secretarius faciat extraudicialitcr examinare oratorem super illius habilitate per Patrem Torquatum
de Cupis.
[Liber 16 Decretorum, p. 291 a tergo].

286

Curia Romana

2613.

S. C. C., Neapolitana, 7 dec. 1639.
Quaeritur: 1. An N. Regularis professus incapax bonorum ad Episco­
patum assumptus recuperet ius succedendi quoad hereditates post assum­
ptum Episcopatum sibi delatas.
2. An eidem obstet cessio, et renuntiatio huiusmodi hereditatum facta
ad favorem fratris ad praescriptum Sacri Concilii Tridentini, cap. 16,
Sess. 25, de regul.
Sacra, etc. ad 1. respondit recuperare ius succedendi ad hereditates
post adeptum Episcopatum ad utilitatem suae Ecclesiae sibi delatas quoad
proprietatem, et ad proprium commodum quoad usum fructum.
Ad 2. Eidem non obstare supradictam cessionem et renuntiationem
quoad hereditates, quae non sint alteri ante adeptum Episcopatum acqui­
sitae.
[Liber 16 Decretorum, p. 306].

2614.

S. C. C., Avenionen., 7 ian. 1640.
Sacra, etc. censuit Episcopis licere pro suo servitio adhibere etiam Béné­
ficiâtes tam Ecclesiae Cathedralis, quam Ecclesiae Collegiatae suae Dioe­
cesis, ideoque declarationes huius S. Congregationis extendi etiam ad huius­
modi Bénéficiâtes, ita tamen, ut ultra duos non adhibeant.
[Liber 16 Decretorum, p. 317).

2615.

S. C. C., Aquilana, 21 apr. 1640.
Sacra, etc. auctoritate, etc. respondit Curatum in sua ecclesia condo­
nantem exigere non posse elemosynam a Communitate dari solitam; α
gratia tamen Emi Patres mandarunt, recepta ab Oratore non debere repeti.
[Liber 16 Decretorum, p. 368 a tergo).
♦

2616.

S. C. C., Colimbrien., 26 maii 1640.
Sacra, etc. censuit Episcopum Colimbriensem uti Sedis Apostolicae
delegatum potuisse quoad clausuram Monasterium Monialium Conventus
de Cellas Ordinis Cisterciensis Regularibus eiusdem Ordinis subiectum
visitare etiam assumpto secum Vicario Generali, et Confessario carundem
Monialium, Monialesque ipsas in iis, quae ad eandem clausuram perti­
nent, examini subiicere, semotis etiam suspicione violatae clausurae, ac
quacumque Superiorum Regularium negligentia, ipsisque inconsultis et

Λ*. (λ Concilii

^7

inequisitis. Ac insuper eidem Episcopo licuisse Rectorem Collegii dicti
Ordinis ex supradicta causa inobedientem declarare in poenam excommu­
nicationis et alias comminatas incurrisse.
[Liber 16 Decretorum, p. 384 a tergo].

2617.

S. C. C., Sabinen., 23 iun. 1640.
Supplicatur declarari: 1. An Archipresbyter ct Canonici Ecclesiae Collegiatae Montis Rotundi teneantur ad contributionem Seminario etiam re­
spectu portionis in distributiones conversae, et respectu reddituum Sacristiae provenientium a legatis piis, tam pro celebratione Missarum quotidiinarum, quam pro manutentione Sacristiae.
2. An Rectores Cappellaniarum.
3. An Confratemitates Dioecesis, scilicet Sanctissimi Sacramenti,
Crucifixi ct aliarum similium.
4. An Hospitalia Dioecesis pariter teneantur ad dictam contributionem.
5. Ad quam summam.
Sacra, etc. ad 1 respondit: Archipresbyterum et Canonicos Collegiatae
Ecclesiae Montis Rotundi teneri contribuere Seminario, non tamen pro
ponione, quae cedit in usum quotidianarum distributionum, nec etiam pro
kgatis piis pro celebratione Missarum relictis, prout nec ex incertis et
tlemosynis Sacristiae elargitis, sed tantum ex illius redditibus certis consti­
tutis, etiam si provenientibus a legatis piis.
Ad 2. Rectores Cappellaniarum, quae in titulum conferuntur, teneri
ad contributionem Seminario, non autem Cappellanos amovibiles.
Ad 3. Confratemitates teneri Seminario contribuere pro redditibus ex
bonis ecclesiasticis et ex beneficiis unitis seu annexis provenientibus, non
iutem pro aliis redditibus laicalibus, vel ex collectis, et elemosynis Confatemitatum.
Ad 4. Hospitalia teneri ad contributionem Seminario, si dentur in
titulum, conunendam, seu in adininistrationem; secus, si sint mere laicalia.
Ad 5. Taxant pro Seminario esse faciendam iuxta formam traditam a
S. Concilio Tridentino 1 etiam si ad summam trium pro centenario ascen­
dit.
[Liber 16 Decretorum, p. 394, 395].

2618.

S. C. C., Interamnen., 21 iul. 1640.
Sacra, etc. censuit Canonicos Ecclesiae Cathedralis Interamnen. vaca­
tionibus uti non posse diebus Dominicis et festis totius anni, nec diebus
Adventus, Quadragesimae, Octavarum Nativitatis et Resurrectionis, Pente1 Scs*. XXIII, de ref, c. 1S.

Curia Romana

288

costes et Corporis Christi, et nuinquam a servitio eodem tempore ultn
tertiam partem abesse posse.
[Liber 16 Decretorum, p. 406 a tergo].

2619.

S. C. C., Nullius, 21 iul. 1640.
A Vicario Generali Episcopi N. supplicatur pro resolutione infrascriptorum dubiorum:
1. An Regulares in Ecclesiis suorum Ordinum invito Episcopo Dioectsano praedicare possint.
2. An dicti Regulares obtemperare nolentes possint ab eodem Episcopo
excommunicari.
3. An ipso Episcopo impedito Vicarius Generalis prohibere possit eisdem
Regularibus, ne praedicent, eosque eidem obtemperare nolentes excom­
municare.
Sacra, etc. ad 1. respondit: Episcopo contradicente non licere Regulari­
bus etiam in eorum Ecclesiis concionari; Episcopum autem absque iusta
et rationabili causa contradicere non debere.
Ad 2. Episcopum posse.
Ad 3. Vicarium Generalem Episcopo impedito prohibere posse eisdem
Regularibus, ne praedicent, illosque obtemperare nolentes excommunicare.
[Liber 16 Decretorum, p. 415 a tergo].

2620.

S. C. C., Conimbricen., 22 sept. 1640.
Ad instantiam Prioris Cisterciensium Regni Portugalliae supplicatur
per hanc Sacram Congregationem reproponi infrascripta dubia alias dic
16 iulii 1639 proposita et resoluta, videlicet:
i. An Episcopus Conimbricen. praesidere debeat electioni Abbatissae Mo­

nasteriorum Monialium exemptarum a iurisdictione Ordinarii.

Sacra, etc. ad dubia superius proposita utraque parte informante respon­
dit, ut sequitur, videlicet:
Ad i. Supposita suspensione constitutionis Gregorii XI' dc exemptorum
privilegiis 1 per SSmum facta respectu Regni Portugalliae, non debere Episco­
pum Conimbricen. durante dicta suspensione praesidere electioni Abbatissae
Monialium Regularibus subtectarum.

[Liber 16 Decretorum, p. 442].
• Cf. N. 199.

S. (λ Concilii

289

2621.

S. C. C., Nullius, 22 sept. 1640.
Quaeritur: 1. An ex decreto Sacri Concilii Tridentini de ohservand.
d inland. etc.1 ct ex decreto s. mem. Pauli V de privatis oratoriis 2 sit in
iliquo derogatum privilegio Episcopis concesso in cap. fin., de privileg. in 6.
2. An. interessentes etiam si extranei, quando Episcopus celebrat,
$eu celebrare facit in huiusmodi privatis oratoriis tam in Dioecesi, quam
utra, satisfaciant praecepto Ecclesiae dc audienda missa diebus festis.
Sacra, etc. ad 1. respondit privilegio Episcoporum, ut supra concesso
ia cap. fin. de privilegiis, in 6 non fuisse derogatum a Sacro Concilio Tridentino, nec a decreto sanctae memoriae Pauli V super Oratoriis privatis.
Ad 2. Omnes interessentes satisfacere praecepto Missae diebus festis.
[Liber 16 Decretorum, p. 435].

S. C. C., Syracusana, 22 sept. 1640.

2623.

S. C. C., Urbanien., 22 dec. 1640.

2624.

S. C. C., Civitatis Plebis, 19 ian. 1641.
Quaerit Episcopus Civitatis Plebis: An Parochus alienae Dioecesis
posât in sua Dioecesi absque eius licentia confessiones audire.
Sacra Congregatio respondit, non posse.
[Liber 16 Decretorum, p. 483].
1 Sos. XXII1 S. C. C., litt encyci. a. 1615. - Cf. N. 2396.

’ Cf. N 2595.

viv

19

iC U V E ®

Sacra, etc. auctoritate, etc. censuit secundum ea quae proponuntur,
Canonicum supradictum non posse recipere alias elemosynas pro celebra­
tione Missarum diebus, quibus tenetur celebrare ratione Canonicatus.
[Liber 16 Decretorum, p. 481 a tergo].

bibliotheca

Sacra, etc. respondit Episcopum Syracusanum auctoritate ordinaria
non potuisse ecclesiam simplicem dicti loci in Collegiatum cum Canonicis
erigere, nec licentiam in ea asservandi Sanctissimum Eucharistiae Sacra­
mentum concedere. 3
[Liber 16 Decretorum, p. 433].

ATEKNTTAS SACSWJOTMJS W

2622.

29°

Curia Romana

2625.

S. C. C., Catan ien., 23 febr. 1641.
1. An Episcopus possit Monasteria Monialium Regularibus sublecta­
rum visitare.
2. An Abbates etiam Ordinis Sancti Benedicti possint litteras dimissorialcs concedere etiam non suis subditis pro ordinibus suscipiendis.
Sacra, etc. ad 1. respondit: Episcopum, uti Sedis Apostolicae Delegatum
posse quoad clausuram Monasteria Monialium Regularibus subiecta visi­
tare, ipsasque Moniales in iis, quae ad eandem clausuram pertinent, exa­
mini subiiccre, semotis etiam suspicione violatae clausurae et quacunque
Superiorum Regularium negligentia, ipsisque Regularibus inconsultis et
irrequisitis.
Ad 2. Abbates, etiam Ordinis Sancti Benedicti, non posse litteras dimissoriales concedere.
[Liber 16 Decretorum, p. 496].

2626.

S. C. C., Agat hae, 16 mart. 1641.
Sacra Congregatio (circa c. 1, Sess. 23, de reform.) respondit, intem­
periem et insalubritatem aeris non excusare a residentia.
[Liber 16 Decretorum, p. 513 a tergo].

2627.

S. C. C., Edessen., 13 apr. 1641.
An poena suspensionis perpetuae, qua Sanctissimus D. N. cx causis
Suae Sanctitati expressis innodavit Franciscum Molendam male promo­
tum ad Sacros ordines ob defectum litterarum dimissorialium sui Ordi­
narii Naxien. opere et fraude Gregorii Cassa a Societate lesu eiecti commu­
tari possit saltem ad supplicationem Archiepiscopi Naxiensis.
Sacra C. respondit locum esse commutationi.
[Liber 16 Decretorum, p. 524].

2628.

S. C. C., Parmen., 20 iul. 1641.
Si clericus non beneficiatus, nec aliud possidens, ex quo honeste substentari valeat, absque licentia Episcopi in emphyteusim perpetuam concesse­
rit patrimonium, ad cuius titulum fuit promotus ad sacros Ordines, reser­
vato sibi desuper annuo canone fructibus correspondente: quaeritur, an
huiusmodi contractus substineatur non obstante dispositione S. Concilii
Tridentini, c. 2, Sess. 21, de reform.
'■I

.S’. C. Concilii

Sacra C. respondit secundum ea, quae proponuntur, contractum supradictae concessionis in emphyteusim absque licentia Episcopi factae non
abstineri.
[Liber 16 Decretorum, p. 569].

2629.

S. C. C., Hispalen., 17 aug. 1641.
In oppido Thomares, in quo una tantum ecclesia Parochialis existit,
ibique diebus festis aliquando summo mane, aliquando prope meridiem
Missa celebratur. Cumque in eodem loco Fratres Minimi Sancti Francisci
dc Paula Domum habeant, ct Oratorium privatum cum portis tamen in
via publica patentibus, in quo diebus festis incolae sacrificio Missae consue­
verunt intéressé, et cum a nonnullis revocetur in dubium: an audientes
dictam Missam satisfaciant praecepto Ecclesiae ex decreto de observnnd.
ttcvituiuL, Sess. 22, ideo instatur pro declaratione ad removendum scru­
pulum.
Sacra, etc. censuit: Si Oratorium sit publicum, satisfacere praecepto
Ecclesiae.
[Liber 16 Decretorum, p. 582].

2630.

S. C. C., Lycien., 17 aug. 1641.
1. An decretum S. Concilii, cap. 12, Sess. 24, de reform, locum habeat,
dum Episcopus in sua Ecclesia Cathedrali assistit cum Cappa Missae et
divinis officiis diebus Dominicis et festivis etiam non solemnibus, et in
diebus fetialibus Quadragesimae.
2. An locum habeat, quando Episcopus in aliis ecclesiis sibi sublectis
in Civitate existentibus pontificaliter celebrat, vel paratus assistit cum
pluviali et mitra, aut cum Cappa divinis officiis et Missae solemni, vel alia
Pontificalia exercet tam occasione alicuius Sancti, qui in ipsis ecclesiis
«olemnizatur, quam alia occasione, si numerus sufficiens Canonicorum, et
ministrorum in Ecclesia Cathedrali remaneat.
3. An habeat locum, dum Episcopus cum Cappa in Ecclesia Cathedrali
assistit concioni, quae solita est haberi post Missam Conventualem diebus
Quadragesimae, ct etiam in aliis intra annum.
Sacra, etc. ad 1. respondit decretum Sacri Concilii, c. 12, vers. Omnes
eno, Sess. 24, habere locum.
Ad 2. ct 3. respondit itidem locum habere.
[Liber 16 Decretorum, p. 582 a tergo et 583].

292

Curia Romana

2631.
S. C. C., Catanien., 15 febr. 1642.
Sacra Congregatio censuit quoad iam ordinatos ab huiusmodi Abba­
tibus cum litteris ditnissorialibus Ordinariorum ad primam Tonsuram et
Ordines minores, facto verbo cum Sanctissimo D. Nostro, esse absolven­
dos a quibuscumque poenis incursis, ct convalidandos Ordines eisdem coilatos. Die 24 Martii 1642 facta relatione Sanctissimo, Sua Sanctitas iussit
edi decretum, et convalidavit Ordinationes hucusque factas, ut infra
In causa Catanien. iuris conferendi Ordines minores inter Episcopum
Catanien. ex una et Monacos Ordinis Sancti Benedicti Congregationis Cassinen. ac alios ex altera. Dic 23 novembres 1641 Sacra, etc. utraque pane
informante ore ct scriptis, ac rationibus hinc inde deductis mature exami­
natis inhaerendo decisioni Rotae Romanae sub dic 27 Aprilis 1592 coram
bon. mem. Cardinali Serafino factae, nec non declarationibus eiusdem
S. Congregationis dictae decisioni conformibus subsequutis censuit impro­
bata opinione contraria: Abbates Regulares Benedictinos eiusdem Con­
gregationis Cassincnsis, seu alterius Congregationis, vel Ordinis, aut Insti­
tuti, habentes etiam iura episcopalia seu quasi episcopalia, usumque mitrae,
baculi, et benedicendi, ac facultatem primam Tonsuram et minores Ordi­
nes conferendi, non posse primam Tonsuram nec alios, minores Ordine»,
nisi suis subditis Regularibus conferre, non autem Regularibus alterius
Congregationis, Ordinis vel Instituti, etiam si habent litteras dimissorias
suorum Superiorum Regularium, ct consensum Ordinariorum, intra quo­
rum Dioecesum fines ipsi regulares ordinandi existunt. et multo minus
personis saecularibus, etiam habentibus litteras dimissorias a suis Ordi­
nariis. Ac propterea inhibuit Archiepiscopis, Episcopis et aliis Praelatis
inferioribus tam saecularibus, quam Regularibus, ut in luturum conce­
dere non audeant supradictas litteras dimissorias huiusmodi Abbatibus di­
rectas, nec ab istis recipi. Quod si secus fiat, tam concedentes, quam ordi­
nantes a collatione Ordinum suspensi ipso iure remaneant, praeter alias
poenas arbitrio eiusdem S. Congregationis reservatas.
Quam declarationem Sanctissimus D. Noster die 17 lanuarii 1642 ad
se delatam approbavit, ct inviolabiliter observari iussit convalidando ordi­
nationes primae Tonsurae et Ordinum minorum hucusque lactas ab huius­
modi Abbatibus cum litteris dimissorialibus Ordinariorum, et absolvendo
a quibuscumque poenis hac de causa incursis.
Die 25 lanuarii eiusdem S. Congregatio facta relatione censuit supra·
dictum decretum esse publicandum facto iterum verbo cum Sanctissimo
D Nostro, cui perlecto eodem decreto, approbavit, convalidavit, et obser­
vari mandavit, ut supra.
WVMR
Die 15 Februarii 1642 facto iterum verbo in S. Congregatione de omni­
bus supradictis iussit omnino publicari, ct inviolabiliter observari debere.
[Liber 17 Decretorum, p. 1, 2].

.S', C. Concilii

293

2632.

S. C. C., Comen., 15 febr. 1642.
In causa Comen, visitationis inter Episcopum Comensem ex una, et
Monacos Coelestinos ac Confratemitatem Sanctissimae Annuntiatae ex
iltera, Sacra, etc. utraque parte informante censuit dictam Confratemiutemilliusque oratorium subesse jurisdictioni et visitationi Episcopi Comen,
etiam si intra septa eorumdem Monacorum existant, nec non per eumdem
Episcopum visitari posse altare eiusdem Oratorii, si eidem Conlratemitati
incumbat onus illud manutenendi, et illius cultum, in his tamen, quae
respiciunt ipsam manutentionem, cultum et ornatum ipsius altaris, onera
Missarum, atque divinorum officiorum ibidem celebrandorum, et circa ea
omnia, quae ad obligationem eorumdem Confratrum habent.
[Liber 17 Decretorum, p. 13].

2633.

S. C. C., 15 mart. 1642.
Supplicatur humiliter per Eminentias Vestras declarari, an dispositio
Sacri Concilii in c. 2, Sess. 21, de ref. prohibens alienationem patrimonii
clericorum absque licentia Episcopi, extendatur ad fideiussiones per eosdem
clericos factas ita ut respectu dicti patrimonii obligatio non substineatur.
Die 15 Martii 1642 Sacra, etc. respondit extendi etiam ad fideiussiones
iuxu tamen distinctionem factam in declaratione huius S. Congregationis
tenoris sequentis: Die 5 Februarii 1604 Sacra Congregatio Concilii censuit
neque in eiusmodi patrimonio, neque in eius fructibus ad clericum alendum
necessariis execution! locum esse posse; licere autem capere in causam iudicati eam fructuum portionem, quae quotannis superesset ultra eam, quae
id ordinati sustentationem non laute, sed tenuiter vivendo Indicis Eccle­
siastici arbitratu fuerit necessaria. Posse autem ipsum creditorem accipere
in solutum atque vendere ius sibi competens ad huiusmodi patrimonium,
quod post mortem ipsius promoti ad creditorem, uti res hereditaria per­
tinebit.
[Liber 17 Decretorum, p. 18].

2634.

S. C. C., Rossanen., 3 maii 1642.
1. An Parochus Ecclesiae Cathcdralis Rossanen. possit sine licentia
Ordinarii Civitatcn. assistere matrimonio celebrando in Dioecesi eiusdem
Ordinarii, si vir sit subditus dicto Parocho Rossanen., et mulier subdita
Episcopo Civitatcn.
2. An mulier, quae contraxit, ut supra, credens primum matrimonium
asc invalidum, si contrahat secundum matrimonium cum alio, sequuta
copula sit validum.

294

Curia Romana

Sacra, etc. ad i. respondit matrimonium, ut supra, fuisse valide con­
tractum.
Ad 2. respondit matrimonium non esse validum.
[Liber 17 Decretorum, p. 41 a tergo ct 42].

2635.

S. C. C., Lavellen.f 14 iun. 1642.
Sacra, etc. respondit ab Episcopo unum tantum Depositarium in Dioe­
cesi constitui debere. Poenas vero et muletas distribuendas pro illius arbi­
trio habita tamen ratione loci, ubi solvantur, si concurrat aequalis necessitas.
[Liber 17 Decretorum, p. 55].

2636.

S. C. C., Vicentina, 23 aug. 1642.
Sacra, etc. respondit quoad Cappellanias, quae habent certum onus in
fundatione, non posse Cappellanos diebus, quibus tenentur celebrare,
alias eleemosynas recipere; quo vero ad Cappellanias, in quibus non constat
de aliquo certo onere, Erhum Episcopum posse aliquod onus Missarum
imponere ita, ut ex redditibus Cappellaniarum et ex eleemosynis, quae
elargiuntur, recipiendis, Cappellani valeant se commode sustentare.
[Liber 17 Decretorum, p. 82].

2637.

S. C. C.» Salutiarum, 20 sept. 1642.
Episcopus supplicat sibi responderi super infradictis:
4. \n Episcopus possit denegare Monialibus petentibus Confessarium
extraordinarium bis vel ter in anno.
5. An Confcssarii ordinarii possint ultra triennium durare et maxime
per longum tempus.
7. An Confessionalia Monialium possint esse in sacristiis, vel in domi­
bus, quas inhabitant Confessarii, praesertim, si in ecclesiis commode possint
extare.
Sacra, etc. ad 4. respondit: non posse, imo teneri offerre.
Ad 5. Singulis trienniis mutari debere.
Ad 7. Non posse, sed exstare debere in ecclesiis Monasteriorum.
[Liber 17 Decretorum, p. 103, 104].

2638.

J y

S. C. C., Lycien., 6 dec. 1642.
Franciscus Antonius Persone post susceptum die 25 Januarii 1631 habi­
tum Ordinis Coelestinorum gravi morbo correptus in secundo mense sui
Novitiatus donavit modo et forma in instrumento exhibito expressis omnii

S. C. Concilii

295

bona suae ecclesiae S. Mariae de Monte et Monasterio Sancti Georgii Ter­
rae Novae eiusdem Ordinis Coelestinomm, non servata forma a Sacro Con­
dio praescripta c. 16, Sess. 25, de regular. Super eiusdem donationis vali­
ditate petita declaratione S. Congregationis Concilii, die 6 Decembris 1642
utraque parte informante respondit supradictam donationem comprehendi
in decreto eiusdem S. Concilii, c. 16, Sess. 25, dc rcg., ideoque non substineri, sed quoad votum debere eumdem Franciscum Antonium consulere
pmpriae conscientiae.
[Liber 17 Decretorum, p. 121].

2639.

S. C. C., Mazarien., 6 dec. 1642.
Quaesitum fuit: 1. An Canonici Ecclesiae Cathedralis possint sede va­
cante propria auctoritate in usus proprios convertere poenas, muletas et
compositiones dei i nquentium.
2. An Vicarius Capitularis possit auctoritate propria erigere novas Paro­
chias, praesertim in oratoriis Confraternitatum absque congrua pro decenti
substentatione Parochi.
Sacra, etc. ad 1. respondit Canonicos non posse.
Ad 2. Similiter respondit Vicarium Capitularem non posse.
[Liber 17 Decretorum, p. 119 a tergo et 120].

2640.

S. C. C., Portugallien., 28 febr. 1043.
1. An Abbates Sancti Benedicti, qui sunt triennales, et ut tales non bene­
dicti, quemadmodum ut supponitur, possunt conferre primam Tonsuram,
et quatuor Ordines minores regularibus sibi subditis: possint etiam con­
ferre saccularibus non sibi subditis praecedentibus litteris dimissorialibus
ct licentia Dioecesani seu Capituli sede vacante.
2. An possint etiam dictis saecularibus Sacramentum Confirmationis
conferre.
Sacra, etc. ad 1. respondit non posse.
Ad 2. similiter respondit non posse saecularibus, nec Regularibus
conferre Sacramentum Confirmationis, et Abbatem, qui contulit, indigere
absolutione.
[Liber 17 Decretorum, p. 151 a tergo et 152].

2641.

S. C. C., Forosempronien., 20 mart. 1643.
Sacra Congregatio censuit licuisse et licere parentibus in ecclesia Fra­
trum Minorum Conventualium S. Francisci Forosempronien. eorum tiliis
minoribus, qui ad annos pubertatis nondum devenere, eligere sepulturam,

2g6

Curia Romana

ac proinde restituenda esse ipsorum fratrum ecclesiae cadavera infantium
iam deposita, praemissis caetcrisque contrariis non obstantibus.
[Positiones, vol. XXXIX, p. 91].

2642.

S. C. C., Vercellen., 21 mart. 1643.
Ad instantiam Episcopi Vercellen. supplicatur declarari:
1. An Index ad quem, possit sub poenis et censuris a Notario ludicis
a quo nedum copiam actorum, verum etiam ad instantiam partis, et expen­
sis ipsius Notarii praetendere, ut ipsa originalia transferantur, et ubi con­
tingat dubitari de exemplo, collatio fiat parte vocata, et praesente.
2. An quoties per ludiccm appellationis suspendantur censurae prola­
tae per ludicem inferiorem, si ecclesiastici illis irretiti durante suspensione
exerceant actus exerceri prohibitos sub poena irregularitatis, in illam incidant.
3. An examen factum sine examinatoribus Synodalibus in concursu
collationis Parochialium iurispatronatus laicalis seu ecclesiastici vel mixti,
quando plurcs praesentantur, sit contra dispositionem c. 18, Sess. 24,
dc ref.

4. An quando Ordinarius suspendit aliquem vigore cap. 1, Sess. 14,
de. reform., teneatur exprimere delictum et causam suspensionis ipsi reo,
si illam iudicialiter petat.
8. An liceat Episcopo punire Regulares prohibita vel indecentia in eccle­
siis suorum Ordinum committentes circa Missae sacrificium.
11. An regulares obloquentes de Ordinario in sermonibus, quos habent
in oratoriis vel in propriis ecclesiis, possint ab eodem Ordinario puniri.
Sacra, etc. ad t. respondit ludiccm ad quem, posse sub poenis et cen­
suris cogere Notarium ludicis a quo, ad copiam actorum authenticam trans­
portandam. Ad transportationem vero originalium non posse, nisi in casu
suspicionis de fide copiae transportatae, idque ad effectum collationem
faciendi, qua facta erunt ipsa originalia restituenda.
Ad 2. respondit, si censurae per ludiccm appellationis simpliciter su­
spendantur, ecclesiasticos illis irretitos, et actus sub poena irregularitatis
eisdem prohibitos exercentes in irregularitatem non incidere, secus vero, si
limitatae ad aliquem tantum effectum censurae suspendantur.
Ad 3. Si plures fuerint praesentat! ad Parochialem de iure patronatus
laicalis seu ecclesiastici vel mixti, examen per concursum ab examinatori­
bus synodalibus esse faciendum.
Ad 4. Ordinarium, si suspendat aliquem vigore c. 1, Sess. 14, de reform.,
non teneri exprimere delictum, seu causam suspensionis ipsi reo, sed tan­
tum Sedi Apostolicac, ad quam reus recursum habuerit.
Ad 8. Licere Episcopo punire Regulares committentes prohibita vel
indecentia in ecclesiis etiam suorum Ordinum circa Missae Sacrificium.
Ad it. Regulares, ut supra, obloquentes posse ab eodem Ordinario
puniri.
[Liber 17 Decretorum, p. 169 a tergo, sq.].

S. (λ Concilii

297

2643.

S. C. C., Romana, 2 maii 1643.

S. C. C., Pistorien., 30 maii 1643.
2. An si numenis Sacerdotum unitus Capitulis, Collegiis seu Congrega­
tionibus sit 24, possit acceptari onus celebrandi vel celebrare faciendi 30
Missas animo satisfaciendi cum Sacerdotibus exteris, praebendo eis solitam
demosinam.
3. An Missae praedictae possint cum causa dici per modicum tempus
anticipate cum certa intentione satisfaciendi dictis onenbus recipiendis.
Sacra, etc. ad 2. respondit: Posse acceptari etiam per Sacerdotes exteros.
Ad 3. Non posse anticipate celebrari.
[Liber 17 Decretorum, p. 189].

2645.

S. C. C., ftiileten., 24 iul. 1643.
Supplicatur declarari, an Regularibus ad confessiones audiendas admis­
es possit revocare Episcopus facultatem eisdem concessam audiendi con­
fessiones.
Sacra, etc. respondit, facultatem ab eodem Episcopo ad tempus concesposse reviocari, ac etiam simpliciter concessam, nova tamen superve­
niente causa.
[Liber 17 Decretorum, p. 209].

bibliotheca

2644.

FRATERNITAS SACERDOTALIS SANCTI

1. An decretum S. Concilii, c. XI, Sess. 25, de ref. dum prohibet fieri
locationes bonorum ecclesiasticorum repraesentata pecunia in praeiudicium successorum seu anticipatae solutionis, procedat in Urbe, ubi ex gene­
rali consue t udi Ae fiunt locationes domorum etiam ecclesiastico anticipata
solutione pensionis.
2. An stante huiusmodi consuetudine, si Beneficiatus dum vivebat,
percepit bimestre anticipatum pensionis domus locatae, possit successor
in Beneficio illud repetere ab herede antecessoris.
Sacra, etc. ad 1. respondit Decretum S. Concilii non procedere, si concurrat in Urbe consuetudo antecipate percipiendi bimestre pensionis bono­
rum locatorum.
Ad 2. respondit successorem in Beneficio posse repetere.
[Liber 17 Decretorum, p. 179).

Curia Romana

2ÇS

2646.

S. C. C., Neritonen., 24 iul. 1643.
Cum alias haec S. Congregatio consuerit in Vicarium Capitularem eligi
posse etiam aliquem extra Capitulum,1 si tamen quis de gremio Capituli
reperiatur habilis, istum ceteris paribus esse praeferendum: ideo Canonici
Ecclesiae Cathedralis Neritonen. ad evitandas in huiusmodi electione con­
troversias supplicant declarari, quomodo intelligenda sint verba illa ceteris
paribus, ita ut si in Capitulo adesset habilis, eligi posset etiam si alius extra
Capitulum esset magis habilis.
Sacra, etc. respondit ita esse intelligenda, ut sufficiat Capitularem habere
qualitates a S. Concilio requisitas, quod sit Doctor, vel liccntiatus in Iure
Canonico, vel alias idoneus. 2
[Liber 17 Decretorum, p. 209 a tergo et 210].

2647.

S. C. C., Moguntina, 30 ian. 1644.
1. An Ordinarius Moguntinus potuerit Monasterium Monialium Tertii
Ordinis Regularibus Sancti Franciser subiectum ingredi et statum ac computum rerum temporalium cum Notario exigere.
2. An potuerit ecclesiam, altaria, ornamenta ct alia ad divinum cultum
necessaria perlustrare ct visitare.
3. An potuerit Capitulum Monialium convocare, ct praevia exhortatione
omnes moniales ad iuramentum per porrectionem dexterae de veritate
dicenda cogere, ct de omnibus contra Regulam, et Ordinis constitutiones
defectibus ac excessibus et commissis privatim interrogare.
Sacra, etc. ad 1. respondit, Ordinarium Moguntinum non potuisse.
Ad 2. Non licere in vim constitutionis de exemptorum privilegiis’
dictam ecclesiam, altaria et alia supradicta visitare, nisi eidem ecclesiae
incumbat cura animarum personarum saecularium, vel loca ubi in eisdem
ecclesiis asservaretur Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum, vel ubi
confessiones personarum saecularium audiantur.
Ad 3. respondit non potuisse; licere tamen clausuram visitare quatenus
adsit, nec non moniales absque praestatione iuramenti interrogare, quisnam
sit Confessarius Ordinarius nec non extraordinarius.
[Liber 17 Decretorum, p. 283].

1 Cf. N. 2167, 2450.
1 See*. XXIV. de rtj,, c. 16.
1 Ci. N. 199.

Λ’. C. Concilii

299

2648.

S. C. C., lanuen., 19 mart. 1644.
Sacra, etc. respondit N. expositum in Hospitali Civitatis lanuen. vulgo
nuncupato Pammatone non habente expressum signum expositis in dicto
Hospitali apponi solitum, posse ad eiTectum ut ei Ordines conferantur, sub
conditione denuo baptizari ad praescriptum c. De quibus, extra, de Baptismo.
[Liber 17 Decretorum, p. 298 a tergo).

2649.

S. C. C., Bononien., 9 apr. 1644.
Orta dubietate super verbis S. Concilii Tridentini, c. 16, Sess. 25, de
ΐ(ξ.: finito tempore novitiatus Superiores novitios, quos habiles invene­
rint, ad professionem admittant, aut e monasterio eos ciiciant. Quaeritur:
An huiusmodi verba importent necessitatem admittendi vel ciiciendi finito
novitiatu, ita ut non sit in libera voluntate Superiorum denegare absque
ausa legitima votum novitio habili, ut ad professionem admittatur.
Sacra, etc. respondit, non posse absque legitima causa denegari votum
novitio habili, ut ad professionem admittatur, et multo minus eum eiici.
[Liber 17 Decretorum, p. 307J.

2650.

S. C. C., Eutrubina, 9 apr. 1644.
Sacra, etc. respondit, poenas et multas applicari non posse pro salario
Birruariorum Curiae Episcopalis, nec esse indulgendum.
[Liber 17 Decretorum, p. 313].

2651.

S. C. C., Catacen., 21 maii 1044.
Sacra, etc. respondit Seminarium teneri solvere cathedraticum seu
synodaticum mensae episcopali de ecclesiis et beneficiis eidem Seminario
rigore S. Concilii1 ab Episcopo unitis, prout ante unionem obtinentes
tasdem ecclesias et beneficia solvebant.
[Liber 17 Decretorum, p. 321 a tergo).
1 Sa» XXIII, dr ref. c. 1S.

300

Curia Romana

2652.

S. C. C., Nullius, 15 oct. 1644.
Sacra, etc. respondit regulares approbatos ab Episcopo pro audiendis
confessionibus saccularium, si transferantur ad commorandum dc fami­
lia in monasteriis sui Ordinis extra Dioecesim dicti Episcopi approbantis,
non posse ibidem audire confessiones subditorum saecularium Dioecesis
eiusdem Episcopi approbantis, sed requiri approbationem etiam Episcopi
Dioecesis, in qua ipsi dc familia commorantur.
[Liber 17 Decretorum, p. 362).

2653.

S. C. C., Albinganen., 2 dec. 1644.
Episcopus Albinganen. una cum clericis eiusdem Civitatis supplicat
pro declaratione infradictorum dubiorum:
1. An modernus Episcopus, qui nunquam ad hunc exigit Cathedraticum, possit pro praeterito tempore, et in futurum exigere.
2. In qua quantitate et qualitate monetae possit illud exigere.
3. An a toto clero, an vero a Beneficiatis tantum sit facienda exactio.
Sacra, ctc. ad dubia superius proposita respondit, ut sequitur, videlicet:
Ad i. Si cathcdraticum Episcopis antecessoribus aliquando fuerit solu­
tum, posse per modernum Episcopum exigi.
Ad 2. Exigi tantum posse duos solidos iuxta iuris corporis dispositio­
nem, et in moneta antiqua iuxta illius aestimationem, non concurrente
contraria consuetudine.1
Ael 3. Exactionem non esse faciendam a toto clero, sed tantum ab eccle­
siis, cappellis, et Beneficiariis, si ad eorum favorem non concurreret privi­
legium Apostolicum exemptionis vel immemorabilis.
[Liber 17 Decretorum, p. 409, 410J.

2654.

S. C. C., Bosnen., 2 dcc. 1644.
Sacra, etc. respondit sufficienter provideri posse iniungendo Litteris
directis Episcopo Bosnensi et aliis Episcopis vicinis, ut prohibitionem fa­
ctam decreto Sacri Concilii Tridentini, cap. X, Sess. 24, de reform, matrim.
omnino observare faciant, quae tamen prohibitio non impedit, quin matri­
monia coram Parochis et testibus quocumque tempore contrahi non pos­
sint, sed tantummodo nuptiarum soleinnitatcs, convivia, traductiones ad
domum et copulam carnalem.
[Liber 17 Decretorum, p. 392 a tergo].
1 C if>. X. de officio indicit ordinarii, I, 31 , c. 20, X, de cetitibut, exactiombu
ft proiuratiombuf, IU, 39.

.S', C. Concilii

2655.

S. C. C., Brundusina, 18 mart. 1645.
Sacra, ctc. censuit hora, qua Archicpiscopus in Ecclesia Cathedrali
praedicat, vel quando ex causa publica convocatis clero, magistratu et
populo facit coram se praedicare soleinniter, posse sub poenis etiam censurarum praecipere regularibus, ne praedicent.
[Liber 17 Decretorum, p. 445 a tergo].

2656.

S. C. C., Poloniae, 17 iun. 1645.

S. C. C., Strongolen., 17 iun. 1O45.
Sacra, etc. ad supradicta dubia respondit: ad 4. Hanc S. Congregatio­
nem non consuevisse revidere et approbare nisi Synodos Provinciales ex
constitutione sa. me. Sixti V.1 Ideo Episcopus utatur iure sibi ex S. Con­
cilio 2 competente.
[Liber 17 Decretorum, p. 483 a tergo et 484}.

2658.

S. C. C., Nullius, 15 iul. 1645.
Sacra, etc. censuit, si puella, quae habitum sanctimonialium suscepit,
ante tempus professionis tacitae vel expressae obierit, restituenda esse a
Monasterio mobilia, quae occasione ingressus fuerunt a parentibus ei tra­
dita, deducto tamen victu et vestitu, si non fuerit Monasterio pro illis
facta solutio.
[Liber 17 Decretorum, p. 492].
1 Const. Immema, 22 ian. 1587.
1 S«». XXIV, <A n/ c. 2.

Bull. Rom., tom. 4. IV, p. 396.

bibliotheca

2657.

FRATERNITAS SACERDOTALIS SAXCT1

Sacra, etc. iterum atque iterum auditis Regularibus, et praecipue Pa­
tribus Societatis Icsu, eorumque iuribus ac privilegiis mature discussis
censuit ab eisdem Patribus et aliis Regularibus solvendas esse Parochis et
iliis Beneficiatis Regni Poloniae decimas, quae solvebantur a laicis prius­
quam bona in ipsorum Patrum ac aliorum Regularium proprietatem fue­
rant translata, firmis tamen remanentibus transactionibus desuper factis,
ct intellexerunt de validis. Quod Decretum emanavit praevia exhibitione
facta ab ipsis Patribus, cui etiam decreto postea consenserunt, prout et
Agens cleri Regni Poloniae. Die vero 31 Iulii 1644 Sanctissimus D. N. Emo
Cardinali Praefecto referente in Concistorio approbavit vota.
[Liber 17 Decretorum, p. 488).

Curia Romana

302

2659.

S. C. C., Patavina, 15 iul. 1645.
Sacra, etc. respondit tempus ct quantitatem lectionum habendarum ab
obtinente in Cathedrali Ecclesia Praebendam Theologalem praefiniendam
esse ab Episcopo pro suo arbitrio, quod tamen regulari potest a consuetu­
dine ipsius Ecclesiae ct aliarum Ecclesiarum Italiae.
[Liber 17 Decretorum, p. 490J.

2660.

%

<

S. C. C., Grossetana, 16 sept. 1645.
Sacra, etc. censuit, si cura animarum iniuncta Praepositurae sit ampla,
ut supponitur, posse Praepositum Coadiutorem retinere, ita tamen ut ea
omnia per seipsum impicat circa huiusmodi curam animarum et Sacramen­
torum administrationem, quae implere potest iuxta praescriptum c. 3,
Sess. 7, de ref.
[Liber 17 Decretorum, p. 514 a tergo].

2661.

S. C. C., Fulginaten., 18 nov. 1645.
Sacra, etc. ad 1. respondit electionem examinatorum synodalium posse
sustineri, si deputati non Doctores nec licentiati erant magis idonei.
Ad 2. Applicationem poenarum ct mulctarum esse faciendam ad prae­
scriptum S. Concilii nedum in c. 3, sed etiam in c. 14, Sess. 24, de rtj.
[Liber 17 Decretorum, p. 526].

2662.

S. C. C., Boianen., 13 ian. 1646.
Sacra, etc. ad 1. respondit Episcopum licentia concessa Regularibus
praedicare volentibus in ecclesiis, quae suorum Ordinum non sunt, posse
quoad doctrinam illos examinare vigore S. Concilii, 1 si ita arbitrio ipsius
Episcopi visum fuerit expedire, quod eadem S. Congregatio confidit fore
moderatum et discretum.
[Liber 18 Decretorum, p. 14 a tergo].

1 Sess. V, de ref., c. 2.

5. C. Concilii

3°3

2663.
S. C. C., Neapolitana, 13 ian. 1646.
Sacra, etc. censuit supradictas ecclesias, ut supponitur, dirutas, posse
ab Emo Cardinali Archiepiscopo profanari ad praescriptum tamen S. Con­
cilii Tridentini.1
[Liber 18 Decretorum, p. ij.

2664.
S. C. C., Asten., 3 febr. 1646.
Quaeritur: An Doctor in Iure Canonico possit obtinere Praebendam
Theologalem, et an Theologus non Doctor possit similiter illam obtinere.
Sacra, etc. ad 1. respondit, posse; ad 2. pariter affirmative respondit,
si non adsit Doctor aequalis idoneitatis.
[Liber 18 Decretorum, p. 31].

2666.
S. C. C., Elven., 5 maii 1646.
4. An Canonico celebranti missam conventualem ultra distributiones
debeantur eleemosynae, quae a Christifidelibus elargiuntur pro missis
celebrandis.
Sacra, etc. ad 4. respondit Canonicos et Bénéficiâtes pro Missa conven­
tual!, pro qua emolumentum et distributiones recipiunt, non posse aliam
eleemosynam recipere vel Sacrificium alteri applicare.
[Liber 18 Decretorum, p. 97].

2667.
S. C. C., Nicien., 4 aug. 1646.
Sacra, etc. respondit aeris intemperiem non excusare Parochum a resi­
dentia.
[Liber 18 Decretorum, p. 164 a tergo].
1 Se»». XXI, dt rtf., c. 7.

bibliotheca

Quaeritur ab Eminentiis Vestris, qua poena et a quo sit puniendus
sacerdos Regularis, qui absque praevia Archiepiscopi seu Episcopi appro­
batione confessiones personarum saecularium audit.
Sacra, etc. respondit puniendum esse ab eodem Archiepiscopo seu
Episcopo poenis etiam censurarum.
[Liber 18 Decretorum, p. 72 a tergo].

ATCRNITAS SACERDOTALIS SAMt

2665.
S. C. C., Neapolitana, 14 apr. 1646.

Curia Romana

304

2668.

S.

C., Corncn., i sept.

Sacra, ctc. facto verbo cum Sanctissimo D. N. auctoritate sibi tributa
benigne induisit, ut de licentia Ordinarii et cum decentia a SS. Canonibus
praescripta demoliatur et profanetur dicta ecclesia antiqua ita tamen uti
situs et caementa et ruinae eiusdem ecclesiae non convertantur in ususproianos et sordidos, corporaquc sepultorum transferantur una cum supelle­
ctili et legato olei pro lampada ad commoditatem et usum novae ecclesiae
constructae.
[Liber 18 Decretorum, p. 191].

2669.

S. C. C., Celsonen., 19 ian. 1647.
Sacra, etc. censuit unionem Parochialium pro augmento distributio­
num quotidianarum non esse comiedendam. 1
[Liber 18 Decretorum, p. 279J.

2670.

S. C. C., Verulana, 19 ian. 1647.
Episcopus speciali decreto poenali praecipit Poenitentiario Ecclesiae
Cathedralis, ut in diebus festis solemnioribus, in Quadragesima, in Adventu
et in aliis festivitatibus in eodem decreto expressis assistat in sua sede confessionali ad publicam commoditatem se confiteri volentium. Cumque dictu?
Poenitentiarius praetendat non teneri assistere ad audiendas confessiones,
nisi vocatus: ideo dictus Episcopus supplicat litteris ad hanc S. Congre­
gationem directis declarare, an sibi licuerit facere dictum praeceptum, et
quatenus licuerit, confirmari ab hac eadem S. Congregatione.
Sacra, etc. respondit Episcopum exequi et Poeni tentiarium parere
debere.
[Liber iS Decretorum, p. 271].

2671.

S. C. C., Panormitana, 16 mart. 1647.
Archiepiscopus Panormitanus, ut in futurum occurratur scandalis ct
controversiis, supplicat pro declaratione infradictorum dubiorum:
1. \n Abbas Regularis non benedictus possit suis subditis Regulari­
bus ordines minores conferre.
1 Cf. N. 2677.

.8'. G. Concilii

305

Sacra, etc. audita utraquc parte ct rationibus mature perpensis respondit
ad't. Abbatem non benedictum, si habeat privilegium speciale Apostolicum conferendi ordines minores, posse suis subditis Regularibus conferre,
«eus si id ei non fuerit ex privilegio apostolico concessum.
{Liber 18 Decretorum, p. 311).

2672.

S. C. C., Quiten., 16 mart. 1647.
Sacra, etc. inhaerendo declarationibus alias factis censuit non esse
admittendum Procuratorem existentem in Curia pro visitandis sacris limi­
nibus nomine Episcopi oratoris etiam ex gratia, sed dandam esse proroga­
tionem competentem.
[Liber 18 Decretorum, p. 312 a tergo).

2673.

S. C. C., Viennen., 16 mart. 1647.
Sacra, etc. mature ponderatis litteris nuntii Viennensis ad hanc S. Con­
remissis censuit referendum S. Sanctitati
gregationem a SSmo D.
causam super fabricatione falsae monetae committi posse per Breve Sancti­
tatis Suae eidem Nuntio ad conficiendum tantum processum, et facti instru­
ctionem, sumendam contra fratrem Georgium de Bosna Min. Observ.
Sancti Francisci in Episcopum titularem... electum reservata eidem San­
ctissimo sententia diffinitiva ct cum facultate retinendi eumdem Episcopum
bene custoditum in monasterio vel in alio loco eidem Nuntio bene viso
concurrentibus tamen legitimis indiciis, quodque dictus Nuntius proces­
sum etiam conficiat contra fratrem socium dicti Episcopi nec non contra
duos familiares eiusdem ratione connexitatis causae, et quia magis dignus
trahit ad minus dignum iuxta opinionem veram et receptam: ideoque cum
prudenti circumspectione idem Nuntius instare debebit pro remissione
dictorum duorum familiarium affirmando Caesari et eius ministris, quod
verificato delicto iuste et condigne punientur.
{Liber 18 Decretorum, p. 312 a tergo et 313].

2674.

S. C. C., Belgii, 6 apr. 1647.
Sacra, etc. censuit concedendam esse Episcopis facultatem, ut in casu
negligentiae Superiorum Regularium offerre possint monialibus Confessarios extraordinarios bis vel ter in anno, qui omnium monialium confes­
siones audire debeant.
[Liber 18 Decretorum, p. 328J.
Vtl.

r.

20

Curia Romana

3o6

2675.

S. C. C., Portugnllien., 6 apr. 1647.
Sacra, etc. respondit nec aetatem senilem, nec malam valetudinem excu­
sare Parochum a residentia personali.
[Liber 18 Decretorum, p. 329 a tergo].

2676.

S. C. C., Novarien., 6 iul. 1647.
Episcopus supplicat pro resolutione infradicti dubii: An Episcopus in
absentia Curati ex causa inquisitionis criminis possit durante absentia depu­
tare Vicarium pro administrati one curae, et cum assignatione congruae por­
tionis ex redditibus parochialibus. An vero huiusmodi deputatio spectet
ad ipsum Curatum sic absentem, et inquisitum privative.
Sacra, etc. respondit deputationem Vicarii pro administration® curae
spectare ad Parochum etiam de crimine inquisitum, huiusmodi tamen Vica­
rium esse ab Episcopo approbandum. Quod si non deputaverit vel minus
idoneum, licere Episcopo deputare idoneum, ne cura animarum negligatur.
[Liber 18 Decretorum, p. 347 a tergo et 348].

2677.

S. C. C., Celsonen., 2 sept. 1647.
Sacra, etc. censuit standum in decretis sub die 19 lanuarii 1 proxime
praeteriti, scilicet unionem Parochialium pro augmento distributionum
quotidianarum non esse concedendam, sed utendum remediis a S. Concilio
praescriptis c. 15, Sess. 24, de ref.
[Liber 18 Decretorum, p. 404).

2678.

S. C. C., Parisien., 14 dec. 1647.
Sacra, etc. censuit, si Sanctissimo D. N. placuerit, concedendum esse
indultum supra petitum, si ct quatenus ossa duellantium sint confusa
tamen ossibus aliorum defunctorum in eadem Cappella Sancti Clementis
sepultorum, quodque sepultura eorundem duellantium fuerit occulta, ct
exhumatio fieri non possit absque scandalo.
[Liber 18 Decretorum, p. 427 a tergo].
« Cf. N. 2669.

- vV

S. C. Concilii

307

2679.

S. C. C., Albinganen., 14 inart. 1648.
Sacra, etc, respondit, si Reliquiae sint antiquae, illas esse habendas in
ta veneratione, in qua hactenus fuerunt habitae; si vero novae fuerint, Epi­
scopum servare debere formam in Decreto S. Concilii de veneratione et
reliquiis Sanctorum praescriptam.
[Liber 18 Decretorum, p. 456 a tergo].

2680.

S. C. C., Lcodien., 14 mart. 1648.
Sacra, etc. censuit supradictum Abbatem solemniter benedictum, mi­
tratum, et iurisdictionem etiam in temporalibus exercentem, posse suis
subditis Regularibus tantum Primam 'Tonsuram, et quatuor Minores Ordi­
na conferre.
(Liber 18 Decretorum, p. 454 a tergo].

Cum Vicarius Capitularis sede episcopali Elnen. vacante renovet abu­
sus de iure prohibitos, ideo Clerus ecclesiae Sancti loannis Perpiniani, ut
a damnis et praeiudiciis inde resultantibus se liberet, supplicat pro decla­
ratione infrascriptorum dubiorum:.
6. /hi Vicario Capitulari liceat poenas et muletas pecuniarias in usus pro­
fita convertere, seu potius teneatur omnes piis locis applicare.
7. An 1 Icario Capitulari liceat quicquam recipere pro sententiis in causis
criminalibus, beneficialibus et matrimonialibus.
Sacra, etc. ad supradicta dubia respondit, ut sequitur:
Ad 6. Vicarium Capitularem non posse poenas et muletas in usus proprios
onccrtcrt, sed integras locis piis applicare.
Ad 7. Quicquam percipere non posse.
[Liber tS Decretorum, p. 464, 465].

2682.

S. C. C., Melphicten., 2 maii 1648.
Sacra, etc. respondit annum probationis D. Fabritii novitii in mona­
sterio Congregationis Coelestinorum fuisse interruptum, nec ideo posse
professionem expressam valide emittere absque novo probationis anno.
(Liber 18 Decretorum, p. 476 a tergo].

BIBLIOTHECA

S. C. C., Elnen., 28 mart. 1648.

SITAS SACERDOTALIS SANCTI

2681.

308

Curia Romana

2683.

S. C. C., Montis Virginis, 2 maii 1648.
In Congregatione Montis Virginis adest statutum Apostolica auctori­
tate confirmatum cum decreto irritanti, quod nemo ex Prioribus dicuc
Congregationis eligi possit in Abbatem, nisi sequuta vacatione per obitum
alterius Abbatis vel per illius renunciationem in scriptis, et de consensu
Capituli faciendam a senibus sexagenariis, et qui per decennium officium
Abbatis exercuerit. Ut autem huiusmodi statutum observetur, et ipsa Con­
gregatio ad illius dispositionem se conformet Procurator Generalis mediante
libello remisso nomine Abbatis Generalis et Superiorum quaerit:
1. An vivente Abbate, eoque non renuntiante, nec suspenso, aut privato,
possit per Capitulum valide jieri electio de alio Abbate.
2. An ex rcnunciatione per Capitulum admissa alicuius Abbatis, qui pa
decennium officium Abbatis non exercuit, electio de successore facta fatti­
neatur.
Sacra, etc. ad utrumque negative respondit.
(Liber 18 Decretorum, p. 476 a tergo et 477].

2684.

S. C. C., Verulana, 2 maii 1648.
Instante Canonico Poenitentiario ecclesiae Cathedralis, Poenitentia­
rium non debere cogi ad maiorem residentiam, quam alii Canonici, hac
tamen moderatione adhibita, ut praesens sit in ecclesia eo tempore, quo
poenitentes fequentius accedere solent ad Confessiones, nimirum tempore
Quadragesimae, Adventus, et diebus festis solemnibus, praecipue Resurrectionis. Ascensionis, Pentecostes, Corporis Christi, Assumptionis B.
Mariae Virginis, Omnium Sanctorum et Nativitatis D. Nostri lesu Christi.
[Liber 18 Decretorum, p. 471 a tergo].

2685.

S. C. C., Civitatis Castellanae, 8 aug. 1648.
Quaesitum fuit, an Archipresbyter ecclesiae Cathedralis Civitatis
Castellanae habens curam animarum annexam, teneatur diebus Dominicis
et aliis diebus festis de praecepto Missam in eadem ecclesia celebrare et
sacrificium pro fundatoribus, benefactoribus et pro suis ovibus applicare
absque eo quod eisdem diebus aliam eleemosinam recipere possit.
Sacra, etc. utraque parte audita, et rationibus deductis mature perpen­
sis, censuit dictum Krchiprcsbyterum teneri diebus Dominicis et aliis

I

,S. C. Concilii

309

diebus festis de praecepto Missam in dicta ecclesia Cathedrali celebrare,
et sacrificium pro fundatoribus, benefactoribus et suis ovibus applicare,
absque eo, quod eisdem diebus aliam possit ele< mosinam recipere.1
ILiber 18 Decretorum, p. 503].

2686.

S. C. C., Calaritana, 14 nov. 1648.
Cum modernus Archicpiscopus Calaritanus pro quiete suae conscientiie intendat removere pastorali charitate abusus quo ad Oratoria privata
introductos, reverenter et instantissime petit declarationem infrascriptorum
dubiorum:
1, .4n sub prohibitione decreti Pauli Γ super Oratoriis privatis, et litte­
rarum huius S. Congregationis 2 comprehendatur Cappella existens in aula
publici palatii Civitatis, ita ut Magistratus teneatur a Sede Apostolica licen­
tiam impetrare.
2. A11 sub eadem prohibitione comprehendatur Cappella carcerum publiconm, et petenda sit eadem licentia a Sede Apostolica. vel sufficiat licentia
Ordinarii, si huiusmodi Cappella sit in loco decenter ornata.
Sacra, etc. ad 1. respondit, comprehendi sub prohibitione decreti super
Oratoriis editi die 10 Januarii 1615.
Ad 2. Non comprehendi Cappellam carcerum publicorum.
[Liber t<S Decretorum, p. 543, 544].

2687.

S. C. C., Colimbrien., 14 nov. 1648.
Anno 1576 a fel. record. Gregorio XIII unita fuit Collegio Colimbriensi
Societatis lesu ecclesia Parochialis de Curia, Lamacen. Dioecesis, cum
omnibus bonis, oneribus et iuribus ecclesiae et annexorum in quibuscumque modis vel rebus consistant, ct undecumque proveniant, ac quocumque
nomine nuncupentur, constituto in ipsa Parochiali Vicario perpetuo cum
dignatione scutorum centum annuorum, nec non emolumenti pedis quod
vocant altaris, et aliorum incertorum pro illius congrua. Ut autem occur­
ratur controversiis, et contentionibus, supplicatur nomine eiusdem Socie­
tatis pro declaratione infradictorum dubiorum:
1. An cura eiusdem ecclesiae ut supra unitae resideat saltem habitu apud
ipum Collegium.
2. An dictus Vicarius perpetuus, seu potius dictum Collegium teneatur
onera ipsius ecclesiae.

' Cf. N. 1496.
’ S. C. C., litt. cncycl. a. 1615. - Cf. N. 2396.

Curia Romana

310

Sacra, etc. ad 1. respondit curam dictae ecclesiae, ut supra, unitat resi­
deri habitu penes ipsum Collegium.
Ad 2. Vicarium perpetuum cum congrua et emolumentis, ut supra, anignatis teneri ad onera ipsius ecclesiae.
(Liber 18 Decretorum, p. 530, 531].

2688.

S. C. C., Placentina, 5 dec. 1648.
Sacra, etc. respondit electionem Promotoris fiscalis spectare ad solum
Episcopum absque alio consensu seu consilio Capituli.
[Liber 18 Decretorum, p. 552 a tergo).

2689.

S. C. C., Belgii, 19 dec. 1648.
Cum Parochi ecclesiarum Parochialium in Belgio ex consuetudine, ut
supponitur, immemorabili singulis diebus Adventus Domini et Quadra­
gesimae praedicare consueverint; cumque aliqui moderni Parochi controvertere intendant non teneri, nisi ter in hebdomada, nec ab Episcopis aliter
cogi posse: ideo Episcopi ad dirimendas controversias supplicant pro de­
claratione huius S. Congregationis.
Sacra, etc. respondit S. Concilium 1 relinquere arbitrio Episcoporum.
(Liber 18 Decretorum, p. 562].

2690.

S. C. C., Fesulana, 19 dcc. 1648.
Quaerit Episcopus: An si obtinens beneficium simplex de iure patro­
natus laicorum, ad cuius titulum fuit ordinatus, provideatur de alio bene­
ficio curato ad illius congruam sustentationem sufficienti cum pacifica
possessione, ct fructuum perceptione, an inquam ex dispositione S. Conci­
lii 2 dicatur primum beneficium simplex vacare ipso iure absque alia sen­
tentia privationis.
Sacra, etc. secundum ea, quae proponuntur, censuit primum benefi­
cium etiamsi ad illius titulum obtinens fuerit ordinatus, vacare ipso iure,
absque alia sententia privationis.
[Liber 18 Decretorum, p. 565 a tergo).
1 Sew. XXIV, de rrf., c» 4.
1 Ses*·. XXIV, d rcf., c. 17,

S. C. Concilii

2691.

S. C. C., Pistorien., 16 ian. 1649.
Episcopus ad tollendos abusus circa Missae sacrificium introductos
publicavit edictum, et ne contingat cxecutionem impediri, supplicat per
S. Congregationem declarari:
1. An Episcopus vigore S. Concilii Tridentini, c. unico, Sess. 22, de observ.
ct evil. in celebr. Missae, possit punire etiam poena censurarum Sacerdolu tam saeculares, quam Regulares committentes indecentia circa Missae
wrificium.
2. An possit prohibere sub poena censurarum laids, ne pinguius stipendium
laxat solvant Sacerdotibus tam saecularibus, quam Regularibus Missas celetranlibus, et quod Udem Sacerdotes illud acceptare non possint etiam a sponte

dantibus.
Sacra, etc. ad 1. respondit Episcopum posse.
.4d 2. prohibere non posse, ideoque moderandum decretum.
(Liber 18 Decretorum, p. 575].

2692.

S. C. C., Fesulana, 30 ian. 1649.
Haec causa refertur supra, die 19 dcc. 1648. - Cf. N. 2690.

2693.

S. C. C., Lycien., 30 ian. 1649.
Sacra, etc. censuit Vicarium Capitularcm etiam Administratorem men­
sae episcopalis sede vacante non posse beneficia etiam simplicia unire Paro­
chial! ecclesiae quamvis pauperi.
[Liber 18 Decretorum, p. 576).

2694.

S. C. C., Neapolitana, 27 fcbr. 1649.
Sacra, etc. respondit supradictum Felicem Thomam Scalsium ordi­
natum ab Archiepiscopo Surrentino in Civitate Neapolitana attenta licen­
tia Vicarii Capitularis eidem Archiepiscopo concessa exercendi ibidem Pon­
tificalia, non incidisse in suspensionem.
[Liber 18 Decretorum, p. 589]·

Curia Romana

312

2695.

S. C. C., Nicien., 20 mart. 1649.
Quaerit Episcopus: An carceres episcopales possint ab Episcopo fabri­
cari seu fabricatos restaurari ex poenis et inulctis.

Sacra, etc. respondit Episcopum non posse.
[Liber 18 Decretorum, p. 604 a tergo].

2696.

S. C. C., Ordinis Minorum S. Francisci, 20 mart. 1649.
Quaeritur: An Monasteria consequi possint dotes puellarum novitiarum in anno probationis decedentium eodem anno non completo, profes­
sione tantum ante obitum in artictdo mortis per easdem novitias emissa.
Sacra, etc. unanimi Emorum Patrum consensu censuit ncc dotem, nec
successionem bonorum consequi posse.

[Liber 18 Decretorum, p. 604].

2697.

S. C. C., Valentina, 29 maii 1649.
Capitulum ecclesiae Cathedralis Valentinae supplicat sede Archiépi­
scopal! vacante super infradictis responderi:
1. An Capitulum dictae ecclesiae possit ex dispositione S. Concilii

deputare nedum Oeconomum mensae Archiepiscopalis, verum etiam oeco­
nomos aliarum ecclesiarum Rcctoralium pro tempore vacationis.

2. An idem Capitulum possit oeconomos iam deputatos absque causa

removere.
Sacra, etc. ad supradicta dubia respondit, ut sequitur.
Ad i. Capitulum ecclesiae Cathedralis posse quidem ex dispositione
S. Concilii 1 deputare oeconomum mensae Archiepiscopalis. non autem
oeconomos ecclesiarum Parochialium pro tempore vacationis.
Ad 2. Oeconomos, ut supra, deputatos non posse a Capitulo removeri.

[Liber 18 Decretorum, p. 626 a tergo et 627].

2698.

S. C. C., Portugalliae, y aug· 1649.
Superiores Cistercienses Regionum Portugalliae Ordinis S. Benedicti
exponentes, quod Abbates Monasteriorum eiusdem Ordinis habent iurisdictionem quasi-episcopalem, nec non usum Baculi et Mitrae, ct ex Aposto­
licis constitutionibus gaudent privilegiis, quibus fruuntur Abbates benedi­
cti, supplicant pro declaratione infradictorum dubiorum:

1 Sc^n. XXIV, dr

c. f6.

S. C. Concilii
— ■

— »

,1

—I■ ■ 1 I

313

i^—

.In dispensationes matrimoniales, literae in forma Significavit, et similes
dtbeant dictis Abbatibus quoad eorum subditos committi.
2. An Udem Abbates possint suis subditis saecularibus Ordines minores
conferre seu literas dimissorias ad huiusmodi Ordines suscipiendos concedere.
Sacra, etc. ad 1. respondit supradictaS dispensationes matrimoniales et
literas in forma Significavit, non posse dictis Abbatibus committi.
.■Id 2. respondit huiusmodi Abbates non posse suis subditis saecularibus
Ordines minores conferre, nec literas dimissoriales ad huiusmodi Ordines susci­
piendos concedere.1
[Liber iS Decretorum, p. 661 a tergo et 662].
1.

2699.

S. C. C., Regien., 7 aug. 1649.
Sacra, etc. benigne induisit, ut ab Episcopo Regiensi pro suo arbitrio
tt cum decentia a SS. Canonibus praescripta demoliatur et profanetur
supradictum Oratorium, ita tamen, ut ibidem Crux erigatur, et in loco
commodiori et magis apto aliud decens expensis dicti D. Ducis construa­
tur, ct cementa dicti oratorii demoliendi in usus profanos sordidos non
convertantur, et si quae corpora ibidem sepulta fuerint, una cum supelle­
ctili in commodum et usum novi oratorii, ut supra, construendi, transfe­
rantur.
[Liber 18 Decretorum, p. 661J.

2700.

S. C. C., Derthonen., 28 aug. 1649.
Sacra, etc. censuit dandam esse declarationem tenoris sequentis, scilicet:
Die 13 Novembris 1627. Sacra, etc. reiecta opinione Mirandae et se­
quacium, respondit spectare ad Episcopum tam ante susceptionem habitus,
quam ante professionis emissionem explorare voluntatem Virginum Deo
dedicandanim etiam in Monasteriis Regularibus subiectis ct exemptis,
debetque per cumdcm Episcopum demandari tam Monialibus, quam Supe­
rioribus Regularibus, ne illis Virginibus dent habitum, et multo minus
patiantur professionem emittere, nisi prius earum voluntas perspecta et
explorata sit ab eodem Episcopo, eisque notificata. Contrafacientes vero
idem Episcopus possit coercere non solum poenis a S. Concilio statutis 3
tt praescriptis, sed etiam ecclesiasticis censuris et aliis iuris remediis, non
obstantibus quibuscumque privilegiis etc. Idquc nisi quoad alia expressa
adesset conseuctudo ad favorem Episcopi, quae observanda erit.
[Liber 18 Decretorum, p. 669].
» Cf, N. 5057, 3073, 3129.
1 Scm. XXV, de regularibus, c. 17.

3'4

Curia Romana

2701.

S. C. C., Oscen., 13 nov. 1649.
Sacra, etc. respondit moniales non posse vigore facultatis Bullae Cm·
ciatac alios Confcssarios, praeter eos, qui ad audiendas ipsarum monialium
confessiones deputati et approbati luerint, eligere.
[Liber 19 Decretorum, p. 4].

2702.

S. C. C., Pharen., 13 nov. 1649.
Quaeritur: 1. An Episcopo liceat propria auctoritate Capitulum convo­
care absque alia requisitione illius, ad quem spectare praetenditur convo­
catio.
2. An Episcopus negotia in Capitulo proposita, et non resoluta ob varie­
tatem votorum, possit decidere et determinare.
Sacra, etc. ad 1. respondit affirmative, dummodo non agatur de suo vel
suorum commodo privato.
Ad 2. Episcopum non posse.
[Liber 19 Decretorum, p. 4].

2703.

S. C. C., Sarsinaten., 27 nov. 1649.
Sacra, etc. respondit Episcopum admittere debere erectionem bene­
ficii iuris patronatus, de quo agitur, sed conditionem expositam, quod pracsentatus examini se subiicere non debeat, esse intelligendam, quatenus
eidem Episcopo constet esse idoneum.
[Liber 19 Decretorum, p. 9J.

2704.

S. C. C., Nullius, 5 febr. 1650.
Sacra, etc. censuit \bbatem habentem jurisdictionem quasi-episcopalcm
non posse casus sibi reservare, nisi ultra iurisdictionem quasi-episcopalcm
Abbatia sit nullius, ita ut nec ipse, nec illius subditi alicui Episcopo subsint
[Liber 19 Decretorum, p. 26].

2705.

S. C. C., Senogallien., 5 febr. 1650.
Sacra, etc. auditis partibus censuit Fratribus Minorum Conventualium
S. Francisci Conventus Terrae Montis Bodii non licuisse forensi, qui ad
dictam I erram se transtulerat et in eodem Conventu commorabatur, admi-

S. C. Concilii

315

nistrare Ssmum Eucharistiae Sacramentum, Extremae Unctionis, nec illius
cadaver in eorum ecclesia seppelire absque licentia Parochi, cui solvenda
c$t quarta funeralis. Dictosque Fratres consulere debere propriae con­
scientiae.
[Liber 19 Decretorum, p. 23 a tergo].

2706.

S. C. C., Perusina, 2 apr. 1650.
Episcopus supplicat per S. Congregationem infradictis dubiis respon­
deri:
4. An Episcopus prohibere possit Regularibus etiam sub censuris, ne
ante electionem Abbatissae vel Priorissae vota habere procurent.
5. An oratoria domibus privatorum civium contigua ct ab eisdem domi­
bus non penitus seiuncta, ct ad quae patet aditus per viam publicam, com­
prehendantur sub prohibitione de privatis oratoriis.1
Sacra, etc. ad 4. respondit non esse adhibendas censuras.
Ad 5. respondit huiusmodi oratoria non esse comprehensa sub prohi­
bitione, si habeant ostium publicum perpetuum et in via publica, nullusque
tx privatis domibus prospectus aut exitus pateat.
[Liber 19 Decretorum, p. 39 a tergo et 40].

2707.

S. C. C., Tragurien., 30 apr. 1650.
Capitulum supplicat pro declaratione infradictorum dubiorum:
i. An uno Doctore in Capitulo existente sit necessario in Vicarium Capitularem constituendus, etiamsi in eodem Capitulo reperiatur alius non
doctor aeque aptus ad officium Vicarii.
3. An Vicarius Capitularis constitutus possit sede vacante ab eodem
Capitulo removeri et auctoritas eidem concessa limitari.
Sacra, etc. ad 1. respondit praeferendum esse Doctorem alteri aeque
apto existenti in Capitulo.
Ad 3. dandas esse declarationes antiquas.
[Liber 19 Decretorum, p. 45 a tergo].

2708.

S. C. C., Cadurcen., 2 iul. 1650.
Moniales Sanctae Clarae supplicant pro declaratione infradictorum
dubiorum:
i. An habere possint Confessarium extraordinarium ab Episcopo Diocetsano non obstante contradictione Superiorum Regularium, quibus eae­
dem moniales subiiciuntur.
1 S. C. C., litt encyçl. a. 1615. - Cf. N. 2396.

316

Curia Romana

2. An Confessarius eisdem monialibus deputatus a suis Superioribus
Regularibus debeat necessario approbari ab eodem Episcopo Dioecesano
ad validitatem confessionis non obstante consuetudine, ut praetenditur,
immemorabili.
Sacra, etc. ad i. respondit habere posse Confessarium extraordinarium
ab Episcopo Dioecesano in casu negligentiae Superiorum Regularium.
Ad 2. Confessarios extraordinarios monialium etiam Regularibus suble­
ctarum post constitutionem Gregorii XV 1 hac de re editam nullatenus
posse illarum confessiones audire, nisi prius ab Episcopo Dioecesano ido­
nei iudicentur et approbentur, non obstante quacumque contraria consue­
tudine.
[Liber 19 Decretorum, p. 59 a tergo et 60].

2709.

S. C. C., Tragurien., 23 iul. 1650.
Capitulum Ecclesiae Cathedralis Tragurien. supplicat pro declaratione
infradictorum dubiorum:
1. An Archiprcsbyter dictae Ecclesiae, qui actualem curam animarum
exercet, dicatur residere ad effectum perceptionis reddituum, si resideat
in suburbiis parum a Civitate distantibus.
2. An idem Archiprcsbyter, si parochiano vita functo Sacramenta non
administraverit, ius ei competat cantandi Missam, et alias functiones fune­
rales peragendi, et emolumenta ex eis percipiendi.
Sacra, etc. ad 1. respondit negative, si suburbia non sint intra limites
parochiae.
Ad 2. respondit ius competere Archipresbytero.
[Liber 19 Decretorum, p. 67 a tergo ct 68].

2710.

S. C. C·, Forosempronien., 3 sept. 1650.
Episcopus motus pastorali zelo et necessitate ob imperitiam Confessariorum decrevit congregationi casuum conscientiae singulis mensibus
habendae intéressé etiam debere omnes Confessarios tam Saeculares, quam
Regulares. Cumque ipsi Regulares renuant, ideo supplicat pro declaratione:
An possit illos cogere, ut intersint, et renuentes privare facultate audiendi
confessiones.
■
Sacra, etc. censuit Episcopum cogere tantum posse ad interessendum con­
gregationi casuum conscientiae Parochos tam Saeculares, quam Regularis
curam animarum exercentes, alios vero monitionibus"adhortari, non autim
cogere.
~
[Liber 19 Decretorum, p. 76J.

1 Cf. X. 199·

5. C. Concilii

S»?

2711.
S. C. C., Valven. et Sulmonen., 3 sept. 1650.
Cum in praecedenti Congregatione 1 fuerit dilata resolutio trium ex
propositis dubiis, ideo supplicatur pro resolutione:
1. Jn in Civitate et Dioecesi Valvensi sint deputandi examinatores synodales distincte ah diis, qui deputantur in Civitate ct Dioecesi Sulmonen.
2. .bi Episcopus pro causis dioecesanorum Valvensium deputare debeat
Vicarium Generalem in Dioecesi Valven.
Sacra, etc. utraque parte informante, et rationibus hinc inde deductis
mature perpensis ad supradicta dubia respondit:
Ad i. deputandos esse examinatores synodales in Dioecesi Valven. distincte
ab examinatoribus, qui in Civitate et Dioecesi Sulmonen. deputantur.
Ad 2. Episcopum pro causis dioecesanorum Valvensium deputare debere
Vicarium Generalem in Dioecesi Valvensi.
[Liber 19 Decreterum, p. 78 a tergo et 79].

2713.
S. C. C., Aquen., 26 nov. 1650.

2714.
S. C. C., Eugubina, 26 nov. 1650.
Episcopus exponens ex antiquissimo usu in Monasterio Monialium
Cappuccinarum elemosinas dotales non restitui, etiam si Virgines ingressae
’ Die 13 tug. 1650 - Cf. Liber 19 Decretorum, p. 71 n tergo cl 72.
1 Sen. XXV, dc regulanbuf, c. 13.

SAKCR

Episcopus supplicat per S. Congregationem declarari, an ad Primam
Tonsuram et ad alios Ordines promovere debeat Ambrosium, qui habi­
tum clericalem a teneris annis de licentia ipsius Episcopi gestavit, attento
quod illius pater exercuit et exercet in Civitate Mantuana officium barigclli.
Sacra, etc. respondit Episcopum posse.
[Liber 19 Decretorum, p. 92 a tergo].

bibliotheca

Sacra, etc. respondit Episcopum procedere posse contra Guardianum
et fratres S. .Mariae Angelorum, qui renuerunt intéressé processioni in die
S. Marci ad praescriptum S. Concilii, 2 et qui ausi fuerunt exhumare ca­
daver dictae Marchionissae, ct tradere laicis absque licentia ipsius Episcopi.
[Liber 19 Decretorum, p. 76 a tergo].

NOTAS SACERDOTALIS

2712.
S. C. C., Vulturarien., 3 sept. 1650.

3iS

Curia Romana

non potuerint, vel noluerint professionem emittere, seu intra annum pro­
bationis obierint, supplicat pro sua instructione responderi: An id permit­
tere possit ex dicto usu antiquissimo.
Sacra, etc. respondit non posse non obstante consuetudine etiam imme­
morabili.
[Liber 19 Decretorum, p. 94].

2715.

S. C. C., Perusina, 26 nov. 1650.
Sacra, etc. censuit Episcopum posse pro suo arbitrio et conscientia
deputare Confessariuin extraordinarium monialibus sibi subiectis, uni­
verse tamen, et non singulariter. Monialibus vero existentibus sub gubernio
Regularium in casu tantum negligentiae, ita tamen, ut huiusmodi Confer
sarii etiam extraordinarii monialium Regularibus subtectarum examinentur
et approbentur ab Episcopo toties, quoties casus deputations evenerit.
[Liber 19 Decretonim, p. 94].

2716.

S. C. C., Papien., 3 iun. 1651.
Quaeritur 1. An Abbas Regularis S. Benedicti, qui ut supponitur, est
nullius Dioecesis, et exercet iurisdictionem quasi episcopalem in locis sibi
subiectis, possit in eisdem locis propria auctoritate pontificalia exercere.
2. An idem Abbas possit examinare testes pro probando statu suorum
subditorum matrimonia contrahere volentium cum exteris, ita ut illorum
attestatio debeat ab Ordinario admitti.
Sacra, etc. ad 1. respondit dictum Abbatem posse ad praescriptum ta­
men privilegiorum Congregationis Cassinen.
Ad 2. respondit pariter posse, quatenus sit nullius Dioecesis, ct exer­
ceat iurisdictionem quasi episcopalem.
[Liber 19 Decretorum, p. 130 a tergo].
’ FI

2717.

S. C. C., Conversanen., 3 febr. 1652.
(Circa c. 15, Sess. 24) Sacra, etc. respondit nihil esse innovandum.sed
I). Secretarius moneat Episcopum iuxta mentem.
[Liber 19 Decretorum, p. 169 a tergo].

2718.

S. C. C., Urbinaten., 3 febr. 1652.
Sacra, etc. censuit dandum esse decretum de anno 1629 tenoris se­
quentis: Hora, qua Episcopus in ecclesia Cathedrali praedicat, quave «

3’9

S. C. Concilii

causa publica convocatis Clero, Magistratu et populo coram se praedicare
facit solemniter, posse sub poenis etiam censurarum praecipere Regulari­
bus, ne illa hora praedicent.
[Liber 19 Decretorum, p. 167 a tergo].

2719.

S. C. C., Eistetten., 24 febr. 1652.
Sacra, etc. respondit pro visitandis Apostolorum liminibus non esse
locum admissioni alumni in Collegio Germanico existentis et canonicatum
in ecclesia Eistetten. obtinentis.
[Liber 19 Decretorum, p. 173].

2720.

S. C. C., Elven, seu Portugallien., 15 iun. 1652.
F.piscopus Elvensis, qui hodie est unicus Episcopus in Regno Portugalliae, pro sua ut inquit instructione, et ad tollendos abusus in eodem Re­
gno, supplicat per hanc S. Congregationem declarari:
An Fratres Sacerdotes professi Ordinum Militiarum Christi, S. lacobi
d iit Avis possint consequi et retinere beneficia saecularia cum cura et sine cura,
w non Canonicatus in Cathedralibus Ecclesiis absque dispensatione Apostohca.
Sacra, etc. respondit huiusmodi fratres Sacerdotes professos, si emittant
professionem expressam, cum tribus votis substantialibus, esse incapaces bene­
ficiorum saecularium absque dispensatione Sedis Apostolicae.

[Liber 19 Decretorum, p. 194 a tergo].

2721.

S. C. C., Nullius, 17 aug. 1652.
In libello ad hanc S. Congregationem remisso conqueritur Rector eccle­
siae Parochialis, quod Confratres Societatum absque praecedenti legitima
facultate turis sepeliendi, et absque interventu ipsius Parochi coeperint
sepulturam defunctis dare in eorum oratoriis, quapropter de consensu
utriusque partis supplicatur pro declaratione: An eisdem liceat.
Sacra, etc. respondit non licere.
(Liber 19 Decretorum, p. 202 a tergo].

2722.

S. C. C., Pistorien., η sept. 1652.
Sacra, etc. censuit Episcopo competere ius visitandi supradictam Confrattmitatem laicorum, nec non cappellam ct oratorium eiusdem Confra-mitatis etiamsi existant intra septa Conventus Fratrum S. Francisci de

k

Curia Romana

320

observantia, in his tamen, quae ad dictam Confratemitatcm respiciunt, et
circa alia omnia, quae ad obligationem eiusdem Confraternitatis relatio­
nem habent.
[Liber 19 Decretorum, p. 205].

2723.

S. C. C., Melevitana, 14 dec. 1652.
Sacra, etc. censuit Io. Antonium Cancrium Canonicum ecclesiae Cathe­
dralis Melcvitanae non esse admittendum ad visitationem SS. Liminum
pro XXI triennio nomine Episcopi Melevitani, cum non fuerit ex dieu
causa ad Urbem delegatus impensis ipsius Episcopi, ei tamen concedendam
esse prorogationem ad sex menses.
[Liber 19 Decretorum, p. 218).

2724.

S. C. C., Vicentina, 14 dec. 1652.
Fr. Laurentius Pena Ordinis Carmelitanorum seducta Francisca uxore
Ambrosii Gussoni, dimisso habitu regulari sc recepit in locum Dioecesis
Viccntinae, ibique in domo conducta degebat cum eadem muliere in adul­
terio sub specie matrimonii.
Ad instantiam vero mandato exeeutivo Curiae Episcopalis Viccntinae
in adulterio deprehensus fuit carccratus, ct retentus in carccribus eiusdem
Curiae Episcopalis. Cumque praetendant Superiores Regulares sibi re­
mitti, et illius causam cognoscere, ex adverso autem Curia Epixscopalis
praetendat cognitionem causae ct punitionem ad se spectare, supplicat
pro declaratione.
Sacra, etc. censuit secundum ea, quae proponuntur, cognitionem causae
contra Fratrem Laurentium Penam Ordinis Carmelitanorum spectare ad
Emum Episcopum.
[Liber 19 Decretorum, p. 216 a tergo).

2725.

S. C. C., Abtilcn., 4 febr. 1653.
Sacra, etc. inhaerens declarationibus alias editis1 censuit Concilii decre­
tum c. 8, Sess. 22, de reform, tribuens Episcopis facultatem visitandi, non
sustulisse fundationes, nisi specifice excludentes Episcopum etiam a iure
visitandi.
i
[Liber 19 Decretorum, p. 229).
» Cf

N. J186

S. C. Concilii

321

2726.

S. C. C., Galliarum, 26 apr. 1653.
Sacra, etc. instantibus Regularibus censuit ab Episcopis non posse
prohiberi Regularibus habentibus privilegia Apostolica, ut a Dominica
Palmarum usque ad Dominicam in Albis inclusive non valeant admini­
strare personis saecularibus Sacramentum Confessionis; posse tamen eis­
dem Regularibus prohiberi, ne huiusmodi personis saecularibus in die
Paschatis administrent Sarictissimum Eucharistiae Sacramentum, etiam
si dictae personae saeculares in alia die satisfecerint praecepto Ecclesiae
hac de re edito.1
[Liber 19 Decretorum, p. 246].

2727.

S. C. C., Ragusina, 19 ini. 1653.
Sacra, etc. respondit Vicarium Generalem praecedere debere tam in
choro, quam in aliis locis Archidiacono et aliis Canonicis, et ideo dentur
declarationes alias factae. 2
[Liber 19 Decretorum, p. 263].

2728.

S. C. C., Campanien., 13 sept. 1053.
Cum Episcopus Campanien. absque litteris dimissoriis Archiepiscopi
Compsani ordinarii contulerit Primam 'Tonsuram ct successive alios Ordi­
nes minores Fabritio Marasco die 4 maii 1653, ut inquit idem Episcopus,
intentione et animo conferendi beneficium in sua Dioecesi pro ut postea
idem contulit die S eiusdem mensis, ideo idem Archiepiscopus citato ct
indito Episcopo Campanien. supplicat pro resolutione:
An dictus Episcopus remaneat per annum suspensus a collatione, et
dictus ordinatus ab exeeutione dictorum Ordinum arbitrio Ordinarii.
Sacra, etc. respondit, secundum ea, quae proponuntur, Episcopum Campanien. remanere per annum suspensum a collatione Ordinum ct Fabri• im ordinatum ab exeeutione Ordinum collatorum arbitrio Archiepiscopi
Compsani Ordinarii.
[Liber 19 Decretorum, p. 277].
■ C 12. X. dt poenitentiit ct remittionibui. \‘, 38.
’Cf. N. 2261.

21

Curia Romana

322

2729.

S. C. C., lanuen., 15 nov. 1653.
Sacra, etc. rationibus mature perpensis, inhaerendo declarationibus
alias factis1 censuit moniales non posse vigore privilegiorum Confratcrnitatis SSmae Trinitatis, seu Redemptionis Captivorum et aliorum privi­
legiorum eligere alios Confessarios praeter eos, qui ad audiendas ipsarum
monialium confessiones deputati et ab Episcopo approbati fuerunt Di­
ctumque decretum transmitti debere Emo Cardjnali .Archiepiscopo lanuen.
et Inquisitori eiusdem Civitatis.
[Liber 19 Decretorum, p. 283J.

2730.

S. C. C., Caesaraugustana, 19 nov. 1653.
Sacra, etc. censuit consuetudinem auctoritate Ordinarii confirmatam
in vim Statutorum Ecclesiae Caesaraugustanac Civitatis solvendi certam
summam pecuniarum a quocumque proviso pro ingressu et admissione ad
possessionem, quod inter Canonicos et Beneficiates dividitur, vel in distri­
butiones quotidianas eorum convertitur, non esse permissam, et a S. Con­
cilio 2 improbatam.
[Liber 19 Decretorum, p. 287].

2731.

S. C. C., Patavina, 17 ian. 1654.
Occasione edicti per Episcopum Patavinum editi, cuius copia per ma­
nus Panorum Patrum transmittitur, ortae fuerunt desuper plurcs contro­
versiae inter ipsum Episcopum et Regulares, quarum resolutio de consensu
utriusque partis petitur ab hac S. Congregatione.
i. An facultas, seu approbatio audiendi saecularium personarum confu­
siones, praevio examine sit simpliciter ct absolute Regularibus concedenda.
4. An eosdem Regulares, ut supra, approbatos possit Episcopus revocato
beneplacito in nova approbatione iterum examinare,
Sacra etc. ad 1. respondit dandas esse declarationes antiquas.
Ad 4. Dilatum et resolutum in sequenti Congregatione, die 7 februarii 1654.
Sacra etc. censuit Regulares simpliciter in examine rigoroso semel approbatos
non posse iterum examinari ab eodem Episcopo, nisi nova superveniente causa.

(Liber 19 Decretorum, p. 304 a tergo, sq.J.
' Cf. X. 2701.
2 Sess. XXIV, de ref., c. 14.

·

.S, C. Concilii

323

2732.

S. C. C., Nullius, 7 febr. 1654.
Supplicatur pro resolutione infradicti dubii: An Episcopus antequam
licentiam impartiatur Praedicatoribus etiam Regularibus ab Universita­
tibus electis, seu nominatis ad praedicandum in ecclesiis, quae non sunt
suorum Ordinum, possit illos examinare super doctrina, etiam si Episcopi
Antecessores per tempus immemorabile absque alio examine licentias
praedicandi concedere consueverint.
Sacra, etc. respondit Episcopum posse examinare.
[Liber 19 Decretorum, p. 307).

2733.

2734.

S. C. C., Senonen., 28 febr. 1654.
In libello ad S. Congregationem S. Officii remisso continentur infrascripta dubia, indicio Emorum Patrum ad hanc S. Congregationem spectan­
tia, quorum declaratio instantissime petitur.
t. An Archiepiscopus Senonen. prohibere possit Regularibus, ut a
Dominica Palmarum usque ad Dominicam in \lbis ministrare non possint
Sacramentum Poenitentiae personis saecularibus etiam in periculo vitae
constitutis.
1 c. 29, C. XVII, q. 4.

b ib l io t h e c a ,

Episcopus Milevitanus praeviis reiteratis citationibus et dilationibus
supplicat pro resolutione et opportuna provisione infrascriptonim dubio­
rum:
1. An Tertiariae seu Bizochae earumque causae subiaceant privative
foro ecclesiastico.
2. An cognitio causarum super bonis patrimonii clericalis spectet pri­
vative ad forum episcopale.
Sacra, etc. ad 1. respondit Bizocas earumque causas habentes requisita
iuxta declarationem huius S. Congregationis tenoris sequentis subiacere
privative foro ecclesiastico. In Militen. seu Nullius die 20 Novembris 1640
Sacra, etc. ad 1. respondit Bizocas habentes requisita necessaria gaudere
privilegio fori ecclesiastici, et exemptionis ac Canonis, Si quis suadente.1
\d 2. respondit cognitionem causarum super bonis patrimonii cleri­
calis spectare privative ad forum episcopale.
[Liber 19 Decretorum, p. 318 a tergo et 319].

fratfunttas sxcqmxhalb SAJtcn

S. C. C., Milevitana, 28 febr. 1654.

Curia Romana

324

5. An Regulares contradicente Archicpiscopo possint in ecclesiis suo­
rum Ordinum etiam petita ab cis benedictione praedicare.
6. An Archicpiscopus ex causis occultis non concernentibus praedi­
cationem possit eisdem Regularibus prohibitionem facere.
7. An Archicpiscopus possit prohibere Regularibus, ne SSmum Eucha­
ristiae Sacramentum in eorum ecclesiis exponant etiam 40 horarum.
9. An Regulares volentes se ad Ordines promoveri teneantur iuxta
decreta Archiepiscopi ostendere litteras dimissorias Ordinariorum propriae
originis.
Sacra, etc. ad 1. respondit, /Yrchicpiscopum prohibere non posse Regu­
laribus ad audiendas confessiones personarum saecularium approbatis
ministrare Sacramentum poenitentiae eisdem personis saccularibus a
Dominica Palmarum usque ad Dominicam in Albis.
Ad 5. respondit Regulares contradicente Archicpiscopo etiam in eorum
ecclesiis praedicare non posse, Episcopum tamen contradicere non debere,
nisi ex rationabili causa, et personis tantum singularibus, non autem gencratim alicui Religioni, praesertim, si eis licentia praedicandi fuerit concessa
Ad 6. respondit Arhiepiscopum posse, non tamen ex causis nullo modo
concernentibus praedicationem.
Ad 7. respondit dandam esse declarationem antiquam tenoris sequentis:
In Neapolitana, 17 Aug. 1630. 1
Ad 9. respondit Regulares volentes se promovere ad Ordines non
teneri ostendere dimissorias Ordinariorum propriae originis, sed sufficere,
ut observent formam praescriptam in decreto s. m. Clem. VIII.2
[Liber 19 Decretorum, p. 316-318].

2735.

S. C. C., Ripana, 18 apr. 1654.
Quaerit Episcopus, an poenae et mulctae pro delictis etiam gravibus
ab Episcopo praedecessore defuncto non applicatae locis piis potuerint
sede vacante a Capitulo seu ab illius Vicario Capitulari ad favorem reorum
reduci.
Sacra, ctc. respondit huiusmodi reductiones per Capitulum seu illius
Vicarium Capitularem fieri non potuisse.
[Liber 19 Decretorum, p. 336].

2736.

S. C. C., Cortonen., 16 maii 1654.
Episcopus exponens Sacerdotem, qui est Coadiutor Praepositi Eccle­
siae Cathedralis, ct est Eques Ordinis S. Stcphani, percussisse in publici
platea Clericum, supplicat declarari:
1 Cf. N. 2525.
1 Cf. N. 2294.

Λ’· C. Concilii

325

An cognitio huius delicti spectet ad ipsum, an ad Superiores dictae Religionis.
Sacra, etc. respondit cognitionem supradicti delicti spectare ad Episcopum.
[Liber 19 Decretorum, p. 346 a tergo).

2737.
S. C. C., Nullius, 16 maii 1654.
An Episcopus in aliena Dioecesi gerens actum Pontificalem sub spe
ratihabitionis, incurrat poenas c. 5, Sess. 6, de ref., si sequatur ratificatio.
Sacra, etc., respondit non incurrere, si postea interveniat expressa
licentia.
[Liber 19 Decretorum, p. 347 a tergoj.

2738.
S. C. C., Patavina, 13 iun. 1654.
Sacra, ctc. rescripto SSnii D. X. et expositis in libello per Sanctitatem
Suam remisso mature perpensis censuit indulgendum arbitrio Episcopi,
ut Missae ex elemosynis elargientium ex devotione erga Imaginem Sancti
Antonii, vel pro gratiis ab eodem Sancto receptis, et recipiendis, nec non
onera perpetua Missarum, quae in altari Cappellae eidem Sancto dicata
celebrari non possunt, celebrari possint in aliis tribus altaribus eiusdem
ecclesiae ab Episcopo designandis, in quibus existât Imago ipsius Sancti,
ita tamen, ut recipientes dictas elemosinas notificent elargientibus Missas,
quae in Altari dictae Cappellae celebrari non poterunt, celebrabuntur in
dictis aliis tribus altaribus, adigendo insuper tabellam in loco ubi reci­
piuntur huiusmodi eleemosinae pro Missis, in qua expresse et explicite
idem exprimatur.
[Liber 19 Decretorum, p. 355].

2739.
S. C. C., Narnien., 12 sept. 1654.
Quaeritur partibus citatis ct auditis, an obtinentes beneficia simplicia
in Terra Calvii teneantur cum Parochis contribuere procurationi Episcopo
visitanti Dioecesim praestandae.
Sacra, ctc. censuit huiusmodi Bénéficiâtes teneri contribuere cum Paro­
chis procurationi Episcopo visitanti Dioecesim.
[Liber 19 Decretorum, p. 399]·

2740.
S. C. C., Roiancn., 14 nov. 1654.
Capitulum Ecclesiae Collegiatae Catnpobassi supplicavit in libello
remisso pro declaratione infradictorum dubiorum, quae hodie, audito
iuxta mentem Emorum Patrum Episcopo, proponuntur.

ÊS

326

Curia Romana

1. An Episcopus teneatur singulis annis visitare totam Dioeccsim inci­
piendo visitationem a supradicta Ecclesia Collegiata.
2. Qualis debeat esse comitatus eiusdem Episcopi visitantis ad effectum
praestationis victualium.
Sacra, ctc. ad i. respondit Episcopum debere omnino quotannis pro­
priam Dioecesim per se ipsum, aut si legitime impeditus fuerit, per suum
Generalem Vicarium aut Visitatorem idoneum visitare, et si quolibet anno
totam visitare non poterit, saltem maiorem illius partem, ita ut toto bien­
nio visitatio absolvatur. Visitationem vero incipere non debere a Collegiata
Campobassi.
Ad 2. respondit Episcopum debere esse contentum de moderato ac
modesto famulatu, et equitatu.
[Liber 19 Decretorum, p. 427 a tergo, sq.J.

2741.

S. C. C., Bononien., 14 nov. 1654.
Vicarius supplicat declarari: An Ordinariis locorum vigore facultatis
sibi concessae a S. Concilio Tridentino, Sess. 14, c. 1, de ref., liceat ob legi­
timas causas suspendere etiam extraiudicialiter Clericos et Presbyteros
saeculares, etiam Parochos sibi subditos, sublata eis facultate appellandi.
Sacra, etc. respondit Ordinariis, ut supra, licere.
[Liber 19 Decretorum, p. 416 a tergo].

2742.

S. C. C., Faventina, 12 dec. 1654.
Emus Episcopus Faventinus facto inter Capitulum Ecclesiae Cathedralis et Archipresbytcrum eiusdem Ecclesiae concordato, et per inanus
Emorum transmisso, unanimiter supplicant pro resolutione infradictonim
dubiorum ad tollendas, ut inquiunt, controversias.
i. An dictus, Archipresbyter, qui in Bulla erectionis Archipresbyteratus excluditur a participatione distributionum quotidianarum ct aliorum
emolumentorum ad manus Camerarii Capitularis provenientium, debeat
habere vocem in Capitulo, quando de istorum intéresse et Massae Capitu­
laris tantummodo tractatur.
Sacra, etc. ad 1. respondit Archipresbyterum vocem habere debere
etiam in Capitulis supra expressis.
[Liber 19 Decretorum, p. 432].

2743.

S. C. C., Conimbricen., 26 iun. 1655.
i. Proposito dubio iussu SSrïii D. N.: An Abbates CongregationisS. Ber­
nardi et S. Benedicti conferre potuerint Ordines minores Regularibus sibi

S. C. Concilii

327

non subditis, ncc non saccularibus etiam habentibus litteras dimissorias
suorum Superiorum regularium seu Ordinariorum.
2. An dicti Abbates ex eorum privilegiis possint conferre Sacramentum
Confirmationis, et an ab illis confirmati indigeant alia confirmatione.
Ad i. Sacra, ctc. Procuratoribus dictorum Ordinum saepius citatis,
post plurcs dilationes dubiis supradictis mature discussis respondit dictos
Abbates Ordines etiam minores Regularibus sibi non subditis, ct multo
minus saecularibus conferre non posse non obstantibus illorum privilegiis.
Promotos vero ab illis non indigere alia collatione dictorum Ordinum,
sed absolutione et rehabilitatione a SSrno obtinenda.
\d 2. respondit huiusmodi Abbates non posse conferre Sacramentum
Confirmationis, et ab illis confirmatos indigere nova confirmatione.
insuper dictos Abbates incurrisse poenas a SS. Canonibus inflictas,
et ita referendum SSmo, cui die 30 eiusdem facta relatione, Sua Sanctitas
approbavit et iussit edi decreta, et observari debere.
[Liber 19 Decretorum, p. 484 a tergo et 485].

2744.
S. C. C., Nullius Farfen., 13 nov. 1655.

2745.
S. C. C., Nullius, 4 dcc. 1655.
Ordinarius humiliter supplicat pro declaratione: An Vicarius Gene­
ralis Episcopi possit Episcopo absente Synodum Dioecesanam congregare
ita, ut constitutiones in ea editae sint observandae.
Sacra, ctc. respondit non potuisse absque speciali mandato Episcopi,
ac proptcrca constitutiones in Synodo, ut proponitur, factas esse ipso facto
nullas.
[Liber 19 Decretorum, p. 543 a tergo].

2746.
S. C. C., Aquinaten., 1 apr. 1656.
Episcopus supplicat pro declaratione: An a Vicano Capitulari seu Can­
cellario Episcopatus exigi possint emolumenta, quae provenerunt sede
Episcopali vacante, seu potius spectent ad ipsum Episcopum.

bibliotheca

Sacra, etc. attenta relatione Emi Cardinalis Barberini Commcndatarii
Farfen. benigne induisit, ut Canonici Ecclesiae Collegiatac Sanctae Victo­
riae per duos menses a servitio Ecclesiae quotannis pro arbitrio eiusdem
Emi Commcndatarii abesse possint, ita tamen, ut omnes intersint in die­
bus Dominicis et festis totius anni, et in diebus omnibus Adventus. Qua­
dragesimae, Octavae Nativitatis, Resurrectionis Dni, Pentecostes et Corporis
Christi, et nunquam a servitio ultra tertiam partem eodem tempore absint.
[Liber 19 Decretorum, p. 532 a tergo).

Curia Romana

328

Sacra, etc, respondit emolumenta ex iurisdictione et sigillo aut alia·
undecumque sedis Episcopalis tempore vacantis obvenientia, quae ad Episco­
pum Sede Episcopali plena pertinuissent, ad successorem in Episcopatu,
non autem ad Capitulum seu alium spectare, ex his tamen deducendum
esse congruum salarium Vicarii Capitularis ad praescriptum S. Concilii
electo 1 solvendum.
[Liber 19 Decretorum, p. 576].

2747.

S. C. C., Segovien., 1 apr. 1656.
Episcopus Novae Segobiae in Indiis Filippinis quaerit: An contra Regu­
lares curam animarum exercentes in ecclesiis Parochialibus, et Synodo
intéressé renuentes, nec non contra illorum Superiores, qui eos impediunt,
ne intersint, possit ab Episcopo procedi ad poenas etiam censuranim.
Sacra, etc. respondit Episcopum procedere posse ad poenas etiam cen­
surarum contra Regulares exercentes curam animarum in ecclesiis Paro­
chialibus Regularibus, si renuant accedere ad Synodum, non autem contra
Superiores eorumdem Regularium.
[Liber 19 Decretorum, p. 568].

2748.

S. C. C., Adrien, et Pennen., 6 maii 1656.
Episcopus pro sua instructione quaerit: An demandare possit sub poe­
nis etiam censurarum Regularibus, ut praecise exequantur decreta huius
S. Congregationis et S. Congregationis Episcoporum circa ingressum Clau­
surae Monasteriorum Monialium, etiam ipsis Regularibus subicctarum,
et circa accessus et colloquia cum Monialibus eorumdem Monasteriorum.
Sacra, etc. respondit Episcopum posse.
[Liber 19 Decretorum, p. 590 a tergo].

2749.

S. C. C., Narnien., 24 mart. 1657.
Extant in Civitate ct Dioecesi Narnien. plures Ecclesiae pene dirutae
ct collapsae etiam sub nomine Collegiatarum, in quibus reperiuntur per­
petua Beneficia simplicia sub nomine Canonicatus, Prioratus, Scholariatus absque ullo onere quod sciatur; supplicat Episcopus declarari:
i. An possit in actu visitationis eorum titulos ad aliam ecclesiam vici­
niorem transferre.
1 Sess. XX1V, dc

c. 16.

.S’. C. Concilii

329

2. An possint eonim Beneficiarii quacumque ecclesiastica dignitate
praefulgentes etiam Palatinorum privilegiis gaudentes ad resarciendam
ecclesiam, in quam transferantur tituli, quatenus restauratione indigent,
et ad erigendum Altare in dicta ecclesia (cogi).
4. An ad effectum praedictum ct pro conficiendis supellectilibus sacris
it sequestrare fructus eorumdem beneficiorum.
r
Sacra, etc. ad 1. respondit, si ecclesiae (ut supponitur) sint fere diru­
tae et collapsae, Episcopum auditis quorum interest, posse uti Sedis Apo­
stolicae delegatum transferre Beneficia simplicia ad alias ecclesias viciniores.
Ad 2. respondit dictos Rectores beneficiorum etiam in quacumque
dignitate constitutos teneri post translationem sequutam ad futuram restau­
rationem ecclesiarum, ad quas beneficia fuerunt translata.
Ad 4. respondit Episcopum posse ad effectum supradictae restaura­
tionis, nec non pro conficiendis sacris supellectilibus, redditus eorumdem
beneficiorum sequestrare.
[Liber 20 Decretorum, p. 197, 198].

2750.

S. C. C., Brixien., 9 iul. 1657.
Quaesitum fuit: 1. An Emus Episcopus in Ecclesia Parochiali Regula­
rium exemptorum, possit administrare Sacramentum Confirmationis invi­
tis ipsis Regularibus.
2. Et quatenus possit: An contra eosdem Regulares impedientes di­
ctam administrationem Confirmationis valeat censuris procedere.
Sacra Congregatio Emonim Patrum Sacri Concilii Tridentini Inter­
pretum re pluries proposita ct mature examinata, utraque parte informante,
Affirmative ad utramque dubitationem respondit.
[Liber 21 Decretorum, p. 1].

2751.

S. C. C., Paraguarien., i sept. 1O57.
Sacra Congregatio de Propaganda Fide processum contra Episcopum
Piraguarienscm a Metropolitano fabricatum ad hanc Sacram Congrega­
tionem remisit in eum finem, ut declaretur:
j. An possessio Episcopatus, quam Episcopus non ostensis, nec prae­
sentatis litteris Apostolicis cepit, sit legitima, cum tamen post ipsam captam
possessionem Apostolicae litterae in ecclesia publice coram populo lectae
fuerint.
4. An Episcopus absque Apostolico induito possit bis in die Sacrificium
offerre cx causa, quae supponitur, ut infra:
Nempe cum in Civitate, quam dicunt dell'Assunta in Provincia Para­
guarien. pars magna nobilium domi se contineat, quod apparatu vestium

33°

Curia Romana

decenti careat, ideo ut nobiles mulieres ac viri e domibus ad templa educerentur, opus fuit Missam ante solis ortum celebrari. Sed non reperto Sacer­
dote, qui absque stipendio munus hoc subire vellet, Episcopus ipse Missam
antelucanam nobilium gratia, aliam vero paulo ante meridiem, pauperum
gratia celebrare sibi licuisse praetendit.
Ad 3. Sacra Congregatio respondit: Negative.
Ad 4. In casu proposito censuit: non posse.
[Liber 21 Decretorum, p. 55, 56).

2752.

S. C. C., Alerien., 24 nov. 1657.
Hoc dubium cum alias sub die 10 praesentis mensis fuerit propositum,1
nec tamen resolutum, denuo Episcopo Aleriense humiliter supplicante
proponitur, et quaeritur:
An in c. 1, Sess. 14, de refor. ibi: Ei cui ascensus ad sacros Ordines a
suo Praelato ex quacumque causa etiam ob occultum crimen quomodolibet,
etiam extraiudicialiter fuerit interdictus, aut qui a suis ordinibus seu gra­
dibus ecclesiasticis fuerit suspensus nulla contra ipsius Praelati volunta­
tem concessa licentia de se promoveri faciendo, aut ad priores Ordines,
gradus, et dignitates, sive honores restitutio suffragetur.
Quaeritur, inquam, an verba illa: ob occultum crimen quomodolibet etiam
extraiudicialiter expressa dumtaxat in prima parte periodi, censeantur
repetita in secunda parte, adeo ut inde colligi valeat: Praelatum nedum posse
ob occultum crimen extraiudicialiter interdicere suo subdito ascensum ad
Ordines, sed itidem ob occultum crimen posse etiam extraiudicialiter illum
suspendere ab Ordinibus iam susceptis.
Die, etc. Sacra, etc. re sedulo examinata censuit non recedendum ab
antiquis declarationibus super hoc eodem dubio pluries editis,2 ac proinde
affirmative respondit, dissentientibus tamen Emis Otthobono et Albitio.
[Liber 21 Decretorum, p. 134].

2753.

S. C. C., Auximana, 26 ian. 1658.
Die, etc. Sacra, etc. censuit dandas esse declarationes ultimas. Sacra
Congregatio Emorum Concilii Tridentini Interpretum die 26 lunii 1627
in Viterbiensi et alias saepius censuit Episcopum ad Clausuram custodien­
dam etiam in Monasteriis Regularibus subtectis posse excommunicationis
latae sententiae poenam sibi reservatae imponere circa aperitionem ostii
clausurae extra casus indigentiae, nec non circa accessum et colloquia
1 Liber 21 Decretorum, p. 115.
2 Cf. X. 2642.

S'. C. Concilii

331

cum Monialibus. Ac dictam excommunicationem ligare nedum Regulares
accedentes, verum etiam Moniales, facta de cis mentione, adeo ut Supe­
rior regularis ab eadem excommunicatione absolvere nequeat.
(Liber 21 Decretorum, p. 176].

2754.

S. C. C., Mutinen., 26 ian. 1658.
Supplicat Episcopus Mutinensis Emis Patribus, ut ad evitandas dissen­
siones et querelas, quae ex inordinata Sacrorum Ordinum collatione, seu
dimissorialium litterarum concessione possunt oriri, declarare dignentur:
i. An laico, cui a proprio Episcopo fuit denegata Prima Tonsura, possit
ipsa Tonsura conferri, vel concedi litterae dimissoriales ab Ordinario alte­
rius Dioecesis, coram quo ipse laicus praesentatus fuit ad beneficium
ecclesiasticum.
Sacra, etc. respondit ad 1. non posse.
Liber 21 Decretorum, p. 166 a tergo].

S. C. C., Fossanen., 31 aug. 1658.
Supplicat reverenter Episcopus Fossancnsis per hanc Sacram Congre­
gationem responderi infrascriptis dubitationibus:
i. Cum aliquando lectores Theologi in Cathedralibus sive ex impru­
dentia, sive cx ignorantia materias fere inutiles ac non necessarias explicent,
hinc quaeritur: An Episcopus possit Theologo ratione suae praebendae
legenti praescribere certam ac determinatam materiam in suis lectionibus
tractandam.
Congregatio Concilii censuit dandam esse declarationem antiquam,
nempe tempus, horam et materiam Sacrae Scripturae, super qua legendum
st, remitti arbitrio Ordinarii.
4. An Episcopus possit in casu violatae clausurae Monasterii Monialium Regularibus subiectarum instruere processum et punire Moniales.
Congregatio Concilii respondit: Affirmative.
5. Quodsi Moniales sint Ordinis S. Benedicti, et praetendant habere
privilegia ampla ante Concilium Tridentinum.
Congregatio Concilii respondit: itidem posse.
7. Qua poena puniendi sint Abbates, aut Regulares, impedientes quo­
quo modo Episcopum punire volentem Moniales ipsis Regularibus subte­
ctas in casu violatae clausurae.
Congregatio Concilii respondit puniendos censuris et aliis poenis iuxta
formam Bullae.1
[Liber 21 Decretorum, p. 360, 361J.
1 In Coena Domini.

jibuotheca

2755.

332

Curia Romana

2756.

S. C. C., Neapolitana, 25 ian. 1Û59.
Pater Magister Octavianus ab Esclusa Minorum Convcntualium humi­
liter supplicat per hanc Sacram Congregationem declarari:
Supposito, quod triplex sit Missae valor, seu fructus, nempe generalis,
qui Summo Pontifici, Episcopo loci, circumstantibus et cacteris Christifidelibus applicandus est; specialis, ille videlicet, quem Sacerdos ipse Sa­
crum faciens, participat; medius tandem, qui debetur Missae celebratio­
nem procuranti, scu eleemosynarium stipendium largienti: An Sacerdos,
qui debitam sibi sacrificanti portionem fructus (specialem nuncupatam)
non reservet, possit pro cius applicatione aliam eleemosynam accipere ab
illa, quam pro applicatione portionis mediae accepit, adeo ut hic casus
non comprehendatur in decreto huius Sacrae Congregationis,1 quo pro­
hibetur, ne duplex stipendium pro unica Missa recipiatur.
Congregatio Concilii respondit: Negative, et iniunxit Secretario, ut
cum Sanctissimo iuxta mentem.
Et facta relatione die 29 eiusdem mensis Sanctitas Sua Congregationisententiam probavit et Secretario mandavit, ut cum Mr. D. Vizano Asses­
sore S. Officii etc. 2
[Liber 21 Decretorum, p. 514).

2757.

S. C. C., Mediolanen., 8 mart. 1659.
Praepositus Rector ecclesiae, quam vocant Delle Gratie, in oppido
Angere exponit eam eleemosynarum quantitatem pro Missis celebrandi
*
convenarum devotione ad eam ecclesiam confluere, ut omnino impossibile
sit ipsas ibidem celebrari. Supplex proinde petit, ut Missas, quae in α
ecclesia celebrari non poterunt, alibi liceat eadem Sacerdotibus attributi
eleemosyna, quae ab offerentibus tradita fuit.
Requisitus Archiepiscopus Mediolancn. ut narratorum veritatem exa­
minaret et sententiam suam adderet, respondit preces cum veritate con­
sentire; subdit tamen, se credere necessarium esse, ut ex collectis ct colli­
gendis eleemosynis ea seponatur et investiatur pecuniae quantitas, cx qua
redditus annuus colligi possit sufficiens eleemosynae unius Missae quoti­
dianae, ne ibi ullo tempore cultus divinus destituatur, cum ob temporum
calamitates confluentia eleemosynarum facile cessatura sit.
Congregatio Concilii censuit, Missas, pro quibus usque in hanc diem
receptae fuerunt eleemosynae, esse quantocius in eadem ecclesia iuxta
oblatorum intentionem celebrandas; in posterum vero novas eleemosyna
*
• Cf. N. 2460.
* Cf. N. 3763.

<S. G.

Concilii

333

nullatenus recipi debere, nisi praevia expressa et clara monitione per Sa­
cristain seu per alium ipsis eleemosynis recipiendis praepositum facienda
afferentibus, non posse tam magnum numerum Missarum in eadem ecclesa seu altari confestim celebrari, sed quod vel tractu temporis ibidem,
cum commode fieri poterit, vel in alia ecclesia celebrabuntur. Id vero ut
facilius innotescat, loco, ubi eleemosynae pro Missis offeruntur, affigen­
dam esse tabellam, in qua praenotata admonitio dilucide descripta sit,
ideo ut Sacrista vel praefatus praepositus eleemosynis colligendis aut offe­
rentes, ut supra, expresse admoneat, vel tabellam indicet; quodsi nihilo­
minus Christifidcles eleemosynas elargiri voluerint, posse eas recipi, et
Missarum celebrationi ad formam antcdictae Monitionis, et diligenter,
ct quamprimum fieri possit, satisfaciendum.
Liber 21 Decretorum, p. 570 a tergo et 571].

2758.

S. C. C., Umhriaticen., 26 apr. 1659.
Episcopus Umbriaticensis humiliter supplicat per hanc Sacratn Con­
gregationem declarari :
Supposita dispositione Sacri Concilii, c. 10, Sess. 24, de ref., quod
causae omnes in prima instantia coram Ordinariis locorum cognoscendae,
debeant saltem intra biennium a die motae litis terminari, alioquin post id
spatium liberum sit partibus vel alteri illarum Iudices superiores alias
competentes adire: An hoc procedat, cum nulla coram Ordinario fuit un­
quam a neutra ex partibus facta instantia pro expeditione causae.
Congregatio Concilii respondit: Negative.
[Liber 21 Decretorum, p. 6x3].

2759.

S. C. C., Maioricen., 7 iun. 1659.
Vacante ecclesia Maioriccnsi electus fuit in Vicarium Capitularem Ber­
nardus Cotronier, qui cum id munus exercebat, ob immunitatis, ut asse­
ritur constare in Sacra Congregatione, controversiarum iurisdictionalium
defensionem ab Insula extdarc coactus fuit. Nunc redux debitum honora­
rium ratione praedicti muneris gesti praetendit, quod cum ei a Capitulo
pernegetur, citato Agente ipsius Capituli supplex petit declarari:
1. An et pro qua summa salarium sibi debeatur.
2. An et pro tempore, quo ob antedictam causam exuiare coactus fuit.
Congregatio Concilii ad 1. respondit: Salarium deberi iuxta quantitatem
ditam.
Ad 2. Deberi etiam pro tempore praenarratae absentiae pro medietate
quantitatis iuxta assertam legitimam consuetudinem.

[Liber 21 Decretorum, p. 653].

Curia Romana

334

2760.

S. C. C., Fesulana, 23 aug. 1659.
Petrus Maria del Garbo publicum Oratorium dedicavit ac aere proprio
dotavit. Ordinarius in eiusdem visitatione atque approbatione inter alias
apposuit infrascriptas conditiones:
Quod in dicto Oratorio nulla administrentur Sacramenta, nisi a Parocho
loci, aut cum eius licentia.
Quod ibi non celebretur qualibet die, nisi unica Missa tantum, et post­
quam in ecclesia Parochial i Missa Parochialis fuerit celebrata.
Quod non pulsentur ibi neque retineantur Campanae, sed ad summum
modicum tintinnabulum; quas quidem conditiones tanquam insolitas et
Sacrorum Canonum dispositioni haud consentaneas suppliciter petit Pe­
trus Maria per hanc Sacram Congregationem reformari. Datae fuerunt
literae ad Episcopum Fesulanum, qui respondit.
Quibus praecognitis quaeritur:

1.

An Episcopus in approbatione diet i publici Oratorii potuerit antediclv.
conditiones et unamquamque earum apponere.
Congregatio Concilii censuit quoad primam conditionem Episcopum po­
tuisse illam apponere, sed Parochum monendum esse, ut paterna charitalt
facilem sc praebeat in concedenda licentia.
2. Quoad secundam conditionem, non potuisse Episcopum praescribere, ut
ibi unica tantum Missa in eadem die valeat celebrari. Quo vero ad horam Con­
gregatio censuit dandam declarationem in una Sanctae Agathae Gothorum,
25 Maii 1652. 1
3. Quoad tertiam conditionem, non potuisse Episcopum statuere, ne in di­
cto Oratorio publico unica campana publice retineatur et opportune pulsetur.

[Liber 21 Decretorum, p. 721-723].

2761.

S. C. C., dcclar. 27 sept. 1659.
Cum Auctores nonnulli scriptis suis etiam typis editis asseruerint Sacer­
doti pro alio Missam recepta eleemosyna celebranti licitum esse aliam elee­
mosynam quoque accipere ab altero, cui partem illam fructus, seu valons
eiusdem Sacrificii ipsimet celebranti debitam (specialem nuncupatam)
applicet, ac proinde hunc casum sub decreto2 Sacrae Congregation:?
1 Sacri, etc. censuit Episcopo dandum esse decretum alias ab eadem Congrwdont editum tenoris sequentis: Sacr i, etc. saepius censuit constitutiones synodales
disponentes, ui diebus festi' Missae celebrari non debeant in idiis ecclesiis, nisi cele­
brata Missa in ecclesia Parochiali, esse observandas, ita tamen, ut Missa in écrira
Parochiali hora opportuna cclcbretui. [Liber 19 Decretorum, p. 19: a tergo).

5. C. Concilii

335

Concilii prohibente duplex pro unica Missa stipendium seu eleemosynam
recipi, non esse comprehensum.
Propterea Sacra Congregatio Em orum ac Rmorum DI). S. R. E. Cardi­
nalium Concilii Tridentini Interpretum, quae auctoritate sibi per Apostolicam Sedem specialiter attributa sedulo curat, ne a Sacerdotibus circa cele­
brationem Sacrosancti Missae Sacrificii, unde in nos uberrima divinae libcnlitatis munera derivantur, avaritiae labes ulla aut suspicio contrahatur,
antedictam assertionem mature examinavit, eademque prorsus reprobata
sub dic 25 lanuarii 1659 censuit:
Nulli Sacerdoti licitum esse praefata ratione sive praetextu aliam elee­
mosynam accipere praeter illam, quam accepit ab eo, pro quo Missam of­
ferre tenetur; ac proinde casum hunc esse comprehensum in decretis alias
per eamdem Sacram Congregationem Concilii editis, quibus prohibetur,
ne duplex stipendium pro unica Missa recipiatur.
Quam Sacrae Congregationis sententiam ad Sanctissimum Dominum
Nostrum Alexandrum Papam VII relatam Sanctitas Sua sub die 29 eius­
dem mensis approbavit, et decretum publicari atque ad Episcopos et Gene­
rales Regularium Ordinum transmitti iussit, ut ipsi doctrinam huiusmodi
per suos 1’oenitentiarios ct Confessarios, ac Lectores respective insinuari,
doceri, atque in tractatibus moralibus per eosdem imprimendis evulgari
pastorali vigilantia curent.
[Liber 21 Decretorum, p. 778 a tergo et 779].

2762.

S. C. C., Troiana, 29 nov. 1659.
>
Cum in Cathedrali Troiana proxime elapsis annis crassante morbo
pestilentiae vacaverint intra breve tempus novem Canonicatus ac duae
Dignitates, ct facta postmodum in locum defunctorum nova provisione,
panim Apostolica, partim Ordinaria auctoritate, Canonici et Dignitates
superstites sibi portiones praebendales vacantes assumpserunt, novos pro­
visos ad solani distributionum quotidianarum participationem admise­
runt, nempe sub praetextu consuetudinis seu Statuti per Bullam Leonis X,
ut asseritur, confirmati, prout in literis hodierni Episcopi Troiani narra­
tur, Propterea conquerentibus novis Canonicis ct Dignitatibus de prae­
narrate exclusione a massa praebendali datae sunt literae ad Ordinarium,
ut audito Capitulo rem explicite referret. Proinde ad facti speciem dilu­
cide cognoscendam dignabuntur Emi Patres ipsius Episcopi responsionem
inspicere, cuius exemplum, in folio per manus sub die 15 huius mensis
transmisso continetur.
Ihim hodie iterum quaeritur:
1 An praenarrato consuetudo sit licita.
2. Ei an m casu particulari, de qua agitur, sit observanda.
Instantibus Canonicis senioribus fuit dilata resolutio, sed absque spe
ulterioris dilationis.

336

Curia Romana

Dic 13 decembris 1659. Huius causae resolutio, cuius facti seriem digna­
buntur Emi Dni ex folio proxime habitae Congregationis accipere, instan­
tibus senioribus Canonicis Capituli Troiani dilata fuit absque spe tamen
ulterioris dilationis
Congregatio Concilii ad utrumque negative respondit.
[Liber 21 Decretorum, p. 822 et 846].

2763.

S. C. C., Neapolitana, 13 dec. 1659.
Dubium infrascripto verborum tenore conceptum ad hanc Sacram Con­
gregationem (iubente Sanctissimo Domino Nostro) trasmissum fuit:
An Sacerdos, qui unum stipendium accepit pro celebratione Missae,
v. g. pro defuncto, et sic cum obligatione applicandi fructum satisfactorium. et aliud stipendium pro celebratione Missae v. g. pro infirmo, et sic
cum obligatione applicandi fructum impetratorium: possit unica Misa
utrique obligationi satisfacere, applicando defuncto satisfactorium et in­
firmo impetratorium.
Anne hoc casu locum habeat decretum relatum Sacrae Congregationis
Concilii de celebratione Miss.1
Congregatio Concilii censuit quoad primam partem, non posse satisfa­
cere, quo vero ad secundam, habere locum. [Liber 21 Decretorum, p. 847].

2764.

S. C. C., Torcellen., 24 ian. 1660.
Virtute literarum Apostolicarum in forma Brevis, 3 quarum exemplum
inferius describitur, Episcopo Torcellensi sub anno 1650 commissa ac
delegata fuit cura ac regimen Monasterii Sanctimonialium B. Mariae, ut
dicunt, delle Vergini Venetiarum, Ordinis S. Augustini, quod ab Ordinarii
jurisdictione exemptum ac Apostolicae Sedi immediate subicctum est.
Supplex modo petit idem Episcopus per hanc Sacram Congregationem
declarari:
i An ipse vigore dictae delegationis Apostolicae terminum triennii Con­
fessoriis dictarum Sanctimonialium iuxta solitum constitutum possit prorogare
2. An ipse Episcopus, tanquam Delegatus, ut supra, possit in ecclesia pratnarrati Monasterii Pontificalia absque Ordinarii licentia exercere.
Congregatio Concilii ad utrumque negative respondit.

[Liber 22 Decretorum, p. 20, 21].
> Cf. X. :46ο.
‘ Cf. N. 2756.
3 Innocentius X, breve Cum venerabilis, 12 dec. 1650.

S.

C. Concilii

337

2765.

S. C. C., Curien., 10 apr. 1660.

S. C. C., Matheranen., 13 nov. 1660.
Conqueritur Universitas Terrae Grottulae, quod Capitulum Colle­
ctae Ecclesiae eius loci varias pecuniae summas occasione funerum extor­
queat ab heredibus defunctorum, nempe, quod exigere solet scuta octo,
dtcun, et usque ad quindecim iuxta taxam, quam pro ratione personae
defunctae idem Capitulum respective in dies praescribit. Quam quidem
•ium quotidie non sine scandalo ac turbis etiam in eodem genere persorurum variari, atque augeri lamentatur Universitas Oratrix asserens, caettroqui solitum esse, ut huiusmodi expensae scuta quatuor non excederent;
'ditque eosdem Canonicos quibuscumque funeribus soleinni pompa
tedictas pecunias lucrandi causa, etiam non vocatos velle intéressé. Datae
f erunt litterae ad Archiepiscopum Matheranum, ut, audito Capitulo,
cjderisquc, quorum interest, Sacram Congregationem de huiusmodi
controversia instructam redderet. Litteris suis iunctam transmisit.
uv

22

BIBLIOTHECA

2766.

mTERNITAS SACERDOTWS SKSCU

Asserit Episcopus Curiensis exercitium Jurisdictionis suae per Fratres
Minores Conventuales oppidi S. Francisci in Oppido Merani degentes
impediri ac perturbari circa plura. Quapropter infrascriptas dubitationes
exhibuit,supplex petens per hanc Sacram Congregationem resolvi. Et quamris circa plerasque adsint declarationes alias editae, nihilominus instetit
sibi specialiter responderi ad effugiendas tergiversationes, ac subterfugia,
quibus nonnunquam eluditur mens Sacrae Congregationis. Quaeritur
ergo, citato P. Procuratore Generali Minorum Conventualium:
1. An Episcopus Curiensis possit, ac debeat visitare clausuram Monasterii
Mmalium S. Clarae Oppidi Merani, quae per Fratres Minores ConventuaIfj S. Francisci reguntur,
2. An idem Episcopus possit, et debeat interesse electioni Abbatissae; pe­
int ratiocinia administrationis, examinare, et approbare Confessarium ordiiurium et extraordinarium praedictarum Sanctimonialium.
3. An praefatae Moniales teneantur committere puellas, antequam illae
'.abitum suscipiant, vel professionem emittant, examini Episcopi Curiensis.
Congregatio Concilii ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. censuit, posse interesse electioni Abbatissae, et posse petere ratio­
nna administrationis, necnon posse ac debere examinare et approbare Confeslarium ordinarium et extraordinarium praedictarum Sanctimonialium.
Ad 3. respondit: Affirmative.
[Liber 22 Decretorum, p. 84-86].

Curia Romana

338

Quibus praecognitis, eadem Communitate supplicante, quaeritur
1. An attenta consuetudine, cuius vigore Capitulum expensas funerum pro
ratione personarum defunctarum taxare solet, sit locus certam ac perpetuam
taxam pro funeribus quibuscumque praescribendi. Quant quidem taxationem
Oratrix petit committi alicui ex Episcopis vicinioribus, cum ad Archicpiscopum quota pars antedictarum pecuniarum funeralium spectet.
2. An Capitulum, quamvis non vocatum, possit, invitis heredibus, lucrandi
stipendii causa, funeribus interesse.
Congregatio Concilii secundum ea, quae narrantur, censuit:
Ad I. Non licere Capitulo taxam ad suum libitum facere, et Archiepiicopi
iniungendum, ut ipse auditis partibus taxam conficiat, eamque Sacrae Congre­
gationi probandam transmittat.
Ad 2. censuit, non posse.
[Liber 22 Decretorum, p. 325-327].

2767.

S. C. C., Nullius, 2 apr. 1661.
Nonnulli Episcopi, quamvis certo sibi persuadeant, iurisdictionem super
Monasteria Sanctimonialium Regularibus subiccta per Sacrum Conci­
lium 1* et per constitutionem s. m. Gregorii XV, incipicn. Inscrutabili,1
Episcopis tamquam Apostolicae Sedis Delegatis attributam, posse ab ipsisubdelegari, attamen, quia interdum aliquorum Regularium zelus haud
omnino cum scientia iunctus ea in controversiam revocat, quae ccteroqui
indubia esse videntur: ad contentionum ansam tollendam mutuamque ser­
vandam charitatcm supplices petunt per hanc S. Congregationem declarari:
Pracnarratam iurisdictionem Episcopis, ut supra, competentem, posse
ab ipsis subdelegari.
Congregatio Concilii censuit, posse subdelegari.
[Liber 22 Decretorum, p. 486].

2768.
S. C. C., Narnien., 2 apr. et 28 maii 1661.
Per legitimum Procuratorem debitam ex praescripto constitutioni'
s. m. Sixti V3 Sacrorum Liminum visitationem persolvens Episcopus
Narniensis, inter caetera de hodierno statu suae ecclesiae narrat Semina­
rium a se erectum fuisse, et Beneficiatis cius Dioecesis contributionem jd
formam Sacri Concilii 1 indixisse. Ceterum subdit: Capitulum vero meum
1
1
»
*

Sess. XXV, de regularibus, c. 5.
Cf. N. 199.
Cf. N. 156.
Sew. XXI il, de ref., c. 18.

.S. C. Concilii

339

Conquerebatur in Sacra Congregatione Episcoporum ct Regularium
Clericus Georgius Castellanus, quod sibi auctoritate Apostolica per resignationem dc Parochiali Ecclesia proviso, D. Episcopus Novariensis litte­
ras dimissoriales ad sacros Ordines deneget; et cum ab ipsa Congregatione

bibliotheca

S. C. C., Novarien., 1 oct. 1661.

S tâ c n

2769.

m
t
f
a
ssxcsjfflOTàUS

contribuere renuit, et disponere non valui. Existimat enim non teneri,
quia fructus et redditus Canonicatuum consistant in distributionibus quo­
tidianis, quae dari solent dumtaxat divinis personaliter inservientibus,
non autem in praebendis, quarum vice ad mentem Sacrae Congregationis
duae partes distributionum cum fungantur, quando omnes Canonicatuum
proventus in eis redigantur, cogi posse ad talem contributionem ego cre­
derem. Eo magis, quia antiquitus unusquisque Canonicus suam praebendam
distinctam possidebat, mox in communem mensam redactam, quae dicitur
massa Capitularis, et inter Canonicos inservientes cum altemativa per
hebdomadam Missis Conventualibus, Horis Canonicis, Vesperis et Com­
pletorio tantum annuatim distribuitur. Et ulterius omnia quoque benefi­
cia simplicia in Cathedrali Ecclesia existentia praeter illa de iure patrona­
tus, Capitulari mensae pro distributionibus quotidianis tantum fuerunt
unita, quae postea accumulata dicuntur massae unionis, quorum fructus
dividuntur inter Canonicos Presbyteros, Mansionarios, et Clericos Eccle­
siae assistentes cum alternativa, ut supra. Hoc tamen modo ut tertiam par­
tem Presbyteri cum Clericis lucrentur. Pro Matutino vero duae adsunt
massae. Prima distribuitur pro aequali portione inter Canonicos Presby­
teros et Clericos, qui solummodo sine alternativa personaliter choro assi­
stunt; secunda conceditur inservientibus cum altemativa. Sed Presbyteri
insimul cum Canonicis tertiam partem istius secundae massae distributio­
nis consequuntur. Quare quousque Sacra Congregatio declaret: An dictum
Capitulum teneatur pro sustentatione dicti Seminarii aliquam cx fructibus
praedictorum Canonicatuum et Beneficiorum portionem solvere, reliquos
ordine praepostero compellere non valeo, nisi per censuras, aliaque iuris
remedia, dum sponte solvere nolunt, cum puerorum Collegium magis Ca­
thedrali beneficium et decorem, quam aliis afferre putent.
Quibus praecognitis supplex petit idem Episcopus declarari: An, at­
tentis praenarratis, dictum Capitulum teneatur contribuere Seminario.
Instante Capitulo Cathcdralis Narniensis resolutio huius dubii propo­
siti sub die 2 Aprilis 1661 dilata fuit. Facti seriem et controversiae statum
« folio sub antcdicta dic per manus transmissi dignabuntur Emi Patres
reassume re.
Die 28 Maii 1661. Congregatio Concilii utraque parte audita censuit,
Canonicos teneri ad contributionem pro ea rata, quam absentes ex iusta causa
percipiunt.
[Liber 22 Decretorum, p. 483 a tergo, sq. et 526].

34°

Curia Romana

datae fuerint litterae ad eumdern Episcopum, ut rei rationem redderet,
ille respondit, ut infra.
Qua stante facti serie, cum definitio controversiae pendere videatur cx
eo: An Clericus, qui de homicidio inquisitus indicia mediante tortura diluit,
durante nihilominus communi existimatione populi illum pro homicida na­
tantis, censendus sit irregularis ad effectum, ut promoveri non possit. Idro
huiusmodi dubium ad hanc S. Congregationem remisit antcdicu Sacra
Congregatio Episcoporum et Regularium.
Congregatio Concilii respondit, in casu, et ad effectum, de quo agitur, Itgitime, fuisse denegatas litteras dimissoriales ad Ordines.
[Liber 22 Decretorum, p. 666 a tergo, sq.].

2770.

S. C. C., Casnlen., 12 nov. 1661.
Cum D. Episcopus Casalensis loannem Antonium Porrum Theolo­
gum suae Cathcdralis debitum legendi munus obire iuris remediis com­
pulerit, hic supplici libello Sacram hanc Congregationem adivit, petens
declarari, se ad lectiones habendas minime teneri infrascriptas ob causas
nempe:
Quia Canonicatus Theologalis eius Ecclesiae praebenda careat, et uni­
versos redditus ex distributionibus quotidianis percipiat.
Tum quia nullus ex antecessoribus suis praefatum legendi munus obire
coactus fuerit.
Insuper, quia cx Decreto Visitatoris Apostolici sub anno 1577 edito
debuerat ad constituendam praebendam Beneficium simplex primo vaca­
turum uniri antedicto Canonicatui Theologali, quod nunquam perfectum
fuit, licet etiam in litteris Apostolicis promotionis hodierni Episcopi idem
unionis decretum renovatum sit.
Datae fuerunt litterae ad Episcopum, qui obiecta ab Oratore per lon­
gam informationem diluere curavit, in qua praesertim habetur:
Verum quidem esse hodiernos redditus Canonicatus Theologalis, prout
etiam aliorum constare distributionibus quotidianis dumtaxat; caetemm
hoc voluntate Capituli factum esse, quandoquidem ante annum 1595 sin­
guli Canonicatus certam ac distinctam praebendam obtinebant, postmodum vero Capitulari statuto sancitum fuisse, ut praebendae omnes in mas­
sam communem redactae in distributiones quotidianas converterentur.
Quod antecessor Oratoris, licet per se ipsum, tamquam minus idoneus,
non legerit, per substitutum tamen munere suo functus est, prout et non­
nulli alii antiquiores antecessores, adversus quos Episcopi pro tempore
eamdem ob causam animadverterunt.
Quod in litteris ipsis Apostolicis, quibus Orator provisus fuit, de huius­
modi Canonicatu habetur clausula, quod ipse intra annum promoveri «
faciat ad gradum Magisterii in Sacra Theologia.

S. C. Concilii

341

Quae omnia D. Episcopus probat transmissis attestationibus Xotarii
actuarii suae Curiae episcopalis, a quo documenta recognita fuerunt, in
quibus praedictae res gestae continentur.
Tandem negat Episcopus in litteris suae promotionis contineri decre­
tum unionis alicuius Beneficii praebendae 'Theologali, sed tantum in iis
ex more iniungi erectionem ipsius praebendae 'Theologalis, utpote quod
fortasse suppositum fuerat Emo Ponenti non adesse in ea Ecclesia Canonicatum Theologalem, additque, redditus huius Canonicatus, licet distri­
butionibus tantum constantes, non esse adeo tenues (maxime quod pensio,
qua alias gravati erant, hodie extincta est), ut si Orator Canonicaturn dimit­
tat, quam plures non reperiantur, qui illum obtinendo munus legendi
prompte subire parati sint.
Quibus omnibus praecognitis quaeritur: An praefatus Antonius Porrus

compelli.1
[Liber 22 Decretorum, p. 698, 699].

S. C. C., Casalen., 28 ian. 1662.
Hoc dubium propositum fuit in Congregatione habita sub die 12 No­
vembris anni praeteriti,2 ac propterea dignabuntur Emi DD. facti seriem
ex folio tunc per manus transmisso ad memoriam reducere, et cum sub
intedicta die Congregatio respondisset, Antonium Porrum secundum ea,
quae narrabantur, potuisse a D. Episcopo Casalensi ad lectiones habendas
compelli: hodie idem Canonicus Porrus supplex petit, ut cx nerviter per Infor­
mantem deducendis ah antedicta declaratione recedatur.
Congregatio Concilii censuit, non esse recedendum.

[Liber 23 Decretorum, p. 32].

2772.

S. C. C., Forosempronien., 28 ian. 1662.
Inter caetera, quae Sacra Limina per se ipsum visitans refert Episcopus
Forisempronii, habentur infrascripta:
1. L’t consuleretur tenuitati reddituum Seminarii, per me (Deo bene
favente) instituti, proposueram in praefata mea Relatione, opportunum
videri quorumdam Hospitalium ruralium hospitalitatem nunquam vel
« Cf. N. 277l.
* Cf. N. 277o.

BIBLIOTHECA.

2771.

FRATERNITAS SACERDOTALIS SAEË

secundum ea, quae narrata sunt, potuerit a D. Episcopo Casalensi ad lectiones
habendas compelli.
Congregatio Concilii secundum ea, quae narrata sunt, censuit, posse

342

Curia Romana

quam rarissime exercentium et a laicis non satis recte administratorum
suppressionem. Fuit a Sacra ista Congregatione responsum, ut priusquam
aliquid decerneretur, dictorum Hospitalium redditus et fundationes adamussim referrem. In meae Dioecesis postrema visitatione serio fundationes
perquisivi; nullam reperi, sunt enim omnia manualia hospitia, ut sic lo­
quar, ex laicorum eleemosynis diversis temporibus collectis instituta, ct
a praefatis laicis fundata, et taliter qualiter administrata. Nam vix rationes
reddunt, nec reliquum, quod superest, paupertate pressi, Administri per­
solvere valent, et omnium redditus simul collecti vix ad summam centum
scutorum monetae Urbinatensis ascendunt. Quapropter Seminario valde
foret proficua talis accessio. Supplicatur itaque pro favorabili decreto.
Quaeritur: An sit locus petitae applicationi.
Congregatio Concilii censuit, non esse locum.
[Liber 23 Decretorum, p. 34 a tergo, sq.].

2773.

S. C. C., Forosempronien., 11 mart. 1662.
Supplex petit D. Episcopus Forisempronii, ut per hanc Sacram Con­
gregationem declaretur:
1. An potestas competens Episcopis ex Decreto Sacri Concilii, cap. 9,
Sess. 22, de reform, circa exigendas rationes ab Administratoribus piorum
locorum intelligatur ad effectum nedum inspiciendi et recognoscendi com­
puta, sed etiam ipsos Administratores, quatenus debitores comperti fue­
rint, ad reliquatum solvendum iuris remediis cogendi.
2. Nec non etiam ad effectum in ipsos Administratores, quatenus fraudolenter administraverint, criminali iudicio animadvertendi.
Ad r. Congregatio Concilii censuit, ita intelligendam esse.
Ad 2. censuit resolutionem huius dubii remittendam esse ad Sacram
Congregationem Immunitatis ecclesiasticae.
[Liber 23 Decretorum, p. 88].

2774.

S. C. C., Patavina, 20 maii 1662.
Supplex narrat Theodorus Arbellus olim Patrem suum in uxorem du­
xisse Virginiam, cuius primus maritus castra sequens post nonnullos annos
diem obiissc credebatur. Proinde huius obitu legitimis documentis pro­
bato, praeviis denunciationibus ad praescriptum Sacri Tridentini Concilii1
Virginia ad secundas nuptias transivit, ex quibus ipse Theodorus procrea­
tus est. Paulo post primus Virginiae maritus bello redux Patavium reversus
I Se5S, XXIV, de ref. mntrim., c. i.

S. C. Concilii

343

est, uxoremque suam postliminio sibi vendicavit, Oratoris vero Pater cleri­
cali militiae se adseripsit. Theodorus studiis litterarum sedulo vacans ita
profecit, ut a benevolis Magistris ad beneficia iurispatronatus laicalis mox
nominandus sit, quorum alterum in ea ecclesia est, ubi et Pater beneficium
obtinet. Sed quoniam ab Ordinario Patavino tamquam illegitimus ab Ordi­
nibus arcetur, supplex petit, per hanc Sacram Congregationem declarari:
1. Jm ipse Theodorus debeat quoad Ordines suscipiendos illegitimus reputari.
2. An idem Orator beneficium in eadem ecclesia possit obtinere, in qua eius
Pater itidem beneficium obtinet.
Congregatio Concilii ad 1. respondit, negative.
Ad 2. respondit affirmative.
[Liber 23 Decretorum, p. 147].

2775.

S. C. C., Brugen., 10 iun. 1662.
Sacram hanc Congregationem consuluit Vicarius Generalis Capitu­
laris Brugen. ex ea supplex quaerens:
i. An Vicario Capitulari competat potestas approbandi Regulares ad
Sacramentales Confessiones personarum saecularium audiendas.
Congregatio Concilii ad 1. respondit, affirmative.
[Liber 23 Decretorum, p. 177].

2776.

S. C. C., Cremonen., 16 sept. 1662.
Supplex narravit SSmo Dno Nostro Capitulum Collegiatae Ecclesiae
Sanctorum Firmi et Rustici oppidi Caravaggii, se nulla intercedente vaca­
tione perpetuum chori servitium Ecclesiae praestare, cum tamen ad huius­
modi grave onus ex infrascripta fundationis formula se minime teneri cre­
dat. Quare suppliciter petebat a Sanctitate Sua, ut dubium ex ipso tenore
fundationis fortasse subortum huic Sacrae Congregationi explicandum
demandaret. Quatenus vero ipsum Capitulum ad praenarratum servitium
respondeatur teneri, petebat indultum trimestris vacationis. Quo libello
ad Sacram Congregationem remisso exquisita fuit informatio Ordinarii.
Tenor fundationis: Praedictos Presbyteros, Beneficiales, Cappellanos
et Clericos, ut supra, pracinorari in residentia praedictae ecclesiae SS. Firmi
et Rustici Caravagii, ut supra, interessendo ad officium omnium Horarum
Canonicarum, videlicet Matutino, Primae, 'Tertiae, Sextae, Nonae, Vesperi
ct Completorio, quas Horas Canonicas et Missam teneantur et debeant
dicti Presbyteri, Beneficiales, Cappellani et Clerici, ut supra, omni die
usque in perpetuum tempore debito et congruo, et secundum consuetu­
dinem aliarum bonarum ecclesiarum Cathedralium, in quibus Horae Cano-

344

Curia Romana

nicac ct Missae quotidie celebrantur et decantantur, celebrare ct canurt
in dicta ecclesia Sanctorum Firmi ct Rustici.
Quibus omnibus praecognitis quaeritur:
1. An praedictum Capitulum teneatur perpetuum ecclesiae suae sen ilium
absque ulla vacatione praestare.
2. An saltem subsint rationabiles causae indulgendi, ut quotannis trime­
stri vacatione gaudeat.
Congregatio Concilii ad I. respondit: Teneri.
Ad 2. attenta relatione Ordinarii, censuit, tubesse rationabiles causai
indulgendi, ut si Sanctissimo Domino Xostro placeat, singuli Canonici quotan­
nis a servitio Chori per duos menses, amissis distributionibus quotidianis, tacart
possint ita tamen, ut huiusmodi vacatione is tantum numerus Canonicorum
eodem tempore fruatur, quem Ordinarius habito respectu ad necessitatem savitii eiusdem chori pro suo arbitrio et conscientia praescribet.
[Liber 23 Decretorum, p. 297-299].

2777.

S. C. C., Suessioncn., 16 sept. 1662.
Sacra, etc. respondit, ad Episcopum pertinere voluntatem virginum ad
regularem habitum, aut ad professionem etiam in Monasteriis exemptis
admittendarum explorare.
[Liber 23 Decretorum, p. 297].

2778.

S C. C., Cadurcen., 7 oct. 1662.
Schedula infrascripti tenoris ad hanc S. Congregationem Concilii ab
Emo ct Rmo Dno Cardinali Datario remissa fuit ex litteris Ulmi ct Rmi
D. Nicolai, Episcopi Cadurcen.
2. Religiosi in hac Dioecesi, quemadmodum in Italia ct in aliis nonnullis
Galliae Dioecesibus, sic etiam indicante in Comitiis suis Clero Gallicano
ab Ordinario ad id multis rationibus impulso, approbationes ad confes­
siones audiendas cum limitatione temporis recipiunt, quo tamen elapso
pierique sine ulla nova approbatione, ct reclamante Episcopo et Superiores
de hoc monente, confessiones, quasi sufficiat iliis in aeternum approbatio
limitata, excipiunt. Quae quidem confessiones validae ex doctrina Concilii
ct Summorum Pontificum esse nequeunt, atque adeo nonnisi in perniciem
animarum tolerari possunt.
Quaeritur ratio et modus, qua rem hanc Episcopus prohibere possit,
ct quomodo cum Religiosis istis agere debeat.
Ad 2. Congregatio censuit, dandam esse infrascriptam declarationem
scorsim tamen a narratione per D. Episcopum facta:

S. C. Concilii

345

Congregatio Concilii censuit, Regulares elapso termino iis per Episco­
pum in concessione facultatis audiendi sacramentalcs confessiones prae­
linito, non posse illas audire. Quod si nihilominus ab ipsis confessionibus
excipiendis non abstineant, posse adhuc in illos ex praescripto constitu­
tionis s. m. Gregorii XV incipien. Inscrutabili1 ab Episcopo animadverti.
[Liber 23 Decretorum, p. 323, 324].

2779.

S. C. C., Asculana, 18 nov. 1662.
Supplici libello narrat ac respective petit D. Episcopus Asculanus:
Status meae Ecclesiae Asculanae, Provinciae Beneventanae, quoad
personas illius servitio mancipatas est in duplici differentia, respectu enim
Dignitatum et Canonicatuum, qui omnes liberae collationis existunt, est
numerata; respectu vero aliorum Ministrorum patrimonialis, sive receptitia ac non numerata; omnesque ibidem orti sacris Ordinibus insigniti
absque collatione aut alia provisione habent ius serviendi in divinis, ac pro
certis personis de massa communi participandi, et ad titulum participa­
tionis huiusmodi ad eosdem Sacros Ordines passim promoventur. Simi­
lisque naturae et conditionis est 'l'erra Candelae illius Dioecesis, ibi enim
excepto Archipresbyteratu, qui collativus existit, nullum aliud eiusdem
conditionis habetur beneficium. Sed quotquot a patre ibidem orto eumdem
sortiuntur natalem, statim ac Sacris Ordinibus initiantur, ad praedictum
servitium et participationem absque ullo Superioris ministerio admissi
censentur.
His stantibus Episcopus Asculanus pro infrascriptorum dubiorum solu­
tione humiliter supplicat:
1. An in dictis participantibus habeant locum poenae non residentium tam
a iure communi, quam a Sacro Concilio inflictae.
2. An eisdem participantibus possit Episcopus permittere longiorem absen­
tiam a residentia, quam in Canonicatibus et aliis collativis beneficiis eam requi­
rentibus ex rausa indulgere potest.
Ad 1. Congregatio Concilii respondit, habere locum.
Ad 2. censuit, non posse.
[Liber 23 Decretorum, p. 347, 348].

2780.

S. C. C., Anagnina, 9 dec. 1662.
Occasione suae primae visitationis, primique ingressus in Terram Carpineti D. Episcopus Anagninus plenariam Indulgentiam ex auctoritate
SSmi I). Xostri publicare intendens, edictum sequentis tenoris promulgavit.
1 Cf. N. 199.

340

Curia Romana

Di qui è, che habbiamo risoluto di fare una publica, generale e genera­
lissima processione per solennizar con la dovuta decenza dette sacre attioni
per eccitamento maggiore de' fedeli alia devotione e pietà, che percio invitamo tutt’il popolo, comandando a detto effetto a tutti gli ecclesiastici cosi
secolari, come regolari di detta Terra, che debbano intervenirvi personalmcnte e processionalmente sotto pena a detti ecclesiastici di scomunica
latae sententiae da incorrersi ipso tunc, che non saranno intervenu», ed
altre pene a nostro arbitrio.
Conqueruntur Fratres Ordinis S. Francisci strictioris observantiae,
se immerito atque iniure compelli ad huiusmodi processionem. E contra
vero conqueritur D. Episcopus, dictos Fratres praefatum edictum non
sine populi scandalo contemnentes, dictae processioni non interfuisse, et
non obstantibus censuris ob eorum contumaciam ipso facto incursis a cele­
bratione divinorum officiorum non abstinuisse. Quare praesuppositis iis,
quae ab utraque parte informante deducentur, quaeritur:
An dicti Fratres potuerint ad praenarratam processionem ab Episcopo
compelli.
Congregatio Concilii censuit, in casu, de quo agitur non potuisse. Caetcrum,
quia P. Guardianus visus est irreverenter et cum scandalo circa huiusmodi
rem et censuras se gessisse, censuit, ut vocetur ad Urbem et privetur voce
activa et passiva.
[Liber 23 Decretorum, p. 367].

2781.

S. C. C., Salernitana, 9 dec. 1662.
Sacra, etc. censuit, oratoribus dandam esse declarationem alias editam
sequentis tenoris: Sacra Congregatio Concilii censuit existentibus in Capi­
tulo Doctoribus, necessario unum ex illis in Vicarium Capitularem sede
vacante esse eligendum.
[Liber 23 Decretorum, p. 391 a tergo].

2782.

S. C. C.» Gerunden., 27 febr. 1663.
Supplicem libellum infrascripti tenoris ad hanc Sacram Congregatio­
nem remisit SSmus Dnus Noster.
Beatissime Pater. Quia in Cathalonia aliqui Episcopi in eorum ingressu
extorquebant donativa, Sacra Congregatio Concilii Tridentini annis elapsis
declaravit illa fuisse prohibita, et sublata per Sacrum Concilium, ut penes
Garz., dc Bcnef., par. 8, cap. 1, ante num. 78. Cumque dicti Episcopi non
valerent talia donativa amplius exigere, illa a modico tempore palliant ti­
tulo charitativi subsidii, et sub colorato praetextu non defuit, qui quanti-

.S'. C. Concilii

347

rates excessivas contra omne ius debitum a pauperibus Clericis extorquet.
Ideo lacobus Climent, Prior ecclesiae Collegiatac B. Mariae de Villa Ge­
runden. Dioecesis humiliter supplicat S. V., quatenus dignetur ordinare
dictae Sacrae Congregationi, ut desuper dc opportuno iuris remedio pro­
videat. Et Deus etc.
Qui Prior dictae ecclesiae Collegiatac, ut assertis abusibus consulatur,
postmodum, citato Agente D. Episcopi schedulam infrascriptas dubita­
tiones ad verbum continentem exhibuit, circa eas Sacrae huius Congrega­
tionis sententiam supplex exquirens:
1. An Episcopi pingues redditus habentes, quia videlicet nedum congruam
ipsis iuxta formam Sacri Concilii Tridentini assignatam, 1 verum etiam dupli­
catam, ac longe maiorem habent, possint exigere charitativum subsidium a suis
Clericis dioecesanis.
2. An Episcopi, quibus pro exigendo charitativo subsidio non obstat suffl­
antia sive exuberantia reddituum, possint illud exigere nulla urgente causa,
tl inconsultis eorum Capitulis.
3. An possint illud exigere a Clericis beneficiatis, qui licet aliquos redditus
habent, non consistentes in distributionibus quotidianis, nihil tamen eis superest
ultra honestum victum; immo tales redditus vix sunt sufficientes ad praedictum
torum victum.
4. Supposito, quod consultis eorum Capitulis dictum charitativum subsi­
dium exigere valeant, possint illud exigere a suis Clericis beneficiatis non ha­
bentibus alios redditus, quam distributiones quotidianas.
5. In casibus, quibus est permissum exigere charitativum subsidium, quanta
debeat esse illius quantitas.
Congregatio Concilii utraque parte, informante ad I., 2. et 3. negative
respondit.
Ad Explicandam naturam harum distributionum.
Ad 5. Esse arbitrariam pro qualitate indigentiae, dummodo moderatam,
d non onerosam. 2
[Liber 23 Decretorum, p. 435, 436].

2783.

S. C. C., Urbinatcn., 10 mart. 1663.
Sacra limina visitans D. Archicpiscopus Urbinatensis pro suo erga
Sedem Apostolicam obsequio, ct obedientia hodiernum eius Ecclesiae
statum copiose atque accurate refert. Inter caetera, quae in ipsa Relatione
continentur, idem Archicpiscopus circa infrascripta dubia Sacram Congre­
gationem supplex consuluit.
9. Cum in erectione Canonicatus Theologalis iuxta praescriptum Sacri
Concilii Tridentini, Sess. 5, cap. 1, de reform., non sint assignati certi dies,
1 Scsi. XXV, dc rcf.t c. i.
1 Cf. X. 3692, 3695.

348

Curia Romana

in quibus Canonicus Theologus debeat Sacram Scripturam interpretari,
nec iidem ab ipso Canonico designati: an compelli possint explere dictum
munus saltem semel singulis hebdomadis exceptis tribus mensibus aesti­
vis, vel toleranda consuetudo, quod duodecim vel quindecim fiant lectiones,
quibus intéressé debent sub poena certae punctaturac omnes Canonic
12. Stante, quod ecclesiae rurales S. Martini, S. Barbarae et S. Mtchaclis Archangeli distent ultra duo milliaria a Civitate, ubi commorantur Pa­
rochi S. Pauli, S. Sergii et S. Agathae, quibus sunt annexae praedictae
ecclesiae rurales; et stante, quod iter ad dictas ecclesias sit satis arduum,ct
tempore hiberno nedum difficillimum, sed quasi invium propter pluvias
et nives:
An expediat dismembrare dictas ecclesias rurales a praedictis Parocholibus Civitatis, illisque simul unitis constituere novum Parochum, qui
hominibus existentibus sub dictis ecclesiis ruralibus Sacramenta admi­
nistret, assignando eidem congruam portionem ex fructibus dictarum ec­
clesiarum ruralium detrahendam. Prout simile decretum protulit supradictus Eminentissimus Sanctae Crucis, iuxta dispositionem Sacri Concilii
Tridentini, Sess. 21, cap. 4, § In iis vero, in quibus ob locorum distantiam.
de reform.
13. An remedia canonica praescripta a Sacro Concilio Tridentino,
Sess. 23, cap. 18, de reform., pro erectione Seminarii aeque procedant in
eius conservatione. Ita ut omnes illi, qui coguntur contribuere Seminario
erigendo, compelli possint ad contribuendum eiusdem Seminarii conser­
vationi.
18. Stante, quod aliquae fenestrae et viridarium Monasterii Sanctis­
simae Trinitatis lesuatorum superemineant Monasterio Monialium S. Luciae, ita ut Fratres ex eis commode introspiciant nonnullas fenestras ct
totum viridarium earumdem Monialium: An dicti Fratres compelli possint
extollere murum viridarii super altitudinem hominis e conspectu Mona­
sterii dictarum Monialium, et dictas fenestras claudere.
Sacra Congregatio ad suprascripta dubia per dictum Archiepiscopum
Urbinatensem proposita hunc in modum respondit, nempe:
Ad 9. censuit, dandam declarationem alias editam sequentis tenoris:
Congregatio Concilii censuit, tempus, horam et materiam Sacrae Scri­
pturae, super qua legendum sit, remitti arbitrio Ordinarii.
/\d 12. respondit: Affirmative, auditis tamen partibus, et forma hiris
servata.
Ad 13. censuit, procedere.
Ad 18. censuit, Archiepiscopum debere praenarratis prospectibus con­
sulere, sed expensis, cuius de iure.
[Liber 23 Decretorum, p. 451-459].
j.

5. C.

Concilii

349

2784.

S. C. C., Neapolitana, 2 iun. 1663.
Orator Professus in Online Canonicorum Regularium Congregationis
Lateranensis supplex petit per hanc S. Congregationem declarari:
An ipse cum licentia P. Abbatis Generalis vel Capituli capax sit saccu­
laris beneficii simplicis de iure patronatus.
Congregatio Concilii respondit, non esse capacem.
(Liber 23 Decretorum, p. 506].

2785.

S. C. C., S. Angeli Bisacciarum, 2 iun. 1663.
Inter caetera, quae hodiernum Suae Ecclesiae statum referens 1). Epi­
scopus accurata descriptione narrat, habentur infrascripta:
1. Cura animarum est penes Archiprcsbyterum, nec in Civitate est alia
Parochialis; quia tamen cura est annexa Dignitati, dubitatur: An in ipsius
provisione et collatione requiratur concursus. Rogo EE. VV. pro resolu­
tione etc., cum hucusque varie practicatum sit.
2. Ecclesia haec prius erat in loco, ubi nunc est Castrum et Palatium
I). Principis; facta translatione in antiqua ecclesia ex induito Apostolico
plurcs celebrantur Missae etiam absque D. Principis interventu, et in die­
bus solemnioribus, et adest campana, habeturque pro publica ecclesia.
Verum exitum ad viam publicam separatum non habet, sed ingressus et
egressus est ex D. Principis Palatio. Dubitatur. An haec ecclesia immunilate ecclesiastica gaudeat.
Ad i. Congregatio respondit, non requiri examen per concursum.
Ad 2. censuit, gaudere, sed Episcopi partes curare, ut quamprimum
pateat aditus publicus ad huiusmodi ecclesiam. Quodsi hoc fieri non possit,
de impedimento eamdem S. Congregationem certiorem reddat.
[Liber 23 Decretorum, p. 508 a tergo ct 509].

2786.

S. C. C., Assisien., 23 iun. 1663.
Pro sua egregia pastorali providentia Emus Episcopus Assisiensis Sa­
cram hanc Congregationem circa infrascriptam facti speciem consuluit:
Ursula Mancina habitum regularem in Monasterio S. Annae Ordinis
S. Benedicti suscepit, ibideinque probationis annum explevit. Nunc, ante­
quam profiteatur, ad Monasterium S. Apollinaris eiusdem Ordinis transire
intendit, in quo Monasterio victu communi non vivitur, quam tamen

35°

Curia Romana

communionem sanctiori disciplina religiose servant Moniales S. Annae.
Quaeritur:
An Ursula, postquam ad Monasterium S. Apollinaris transierit, dntuo
per annum in probatione stare debeat, ita ut annus novitiatus in Contentu
S. Annae peractus illi non suffragetur.
Congregatio Concilii censuit peractum novitiatum Ursulae non suffragan,
sed in probatione denuo stare illam debere.
[Liber 23 Decretorum, p. 528].

2787.

S. C. C., Neritonen., 21 iul. 1663.
Inter caetera, qua D. Episcopus Neritonensis Sacra Limina visitans
in descriptione hodierni status eius Ecclesiae refert, habentur infrascripu
ad verbum:
1. Cura animarum, quae per D. Archipresbyterum exercetur in Civi­
tate, est unica, videtur dividenda, data tamen vacatione. Ideo supplicatur
pro facultate concedenda Ordinario, qua impertita possit dividere in qua­
tuor, seu saltem tres Parochias. Ecclesia Parochialis sit ecclesia matrix,
quia non est alia commoda, sed Parochi sunt plures, cuius confines termi­
net Episcopus. Pro congrua i° Parocho teneatur primus Archipresbyter
possessor bonorum Archipresbyteratus contribuere; 20 Parocho scuta qua­
draginta quolibet anno; pro 30 Parocho unire beneficium simplex, vulgo
Abbatia nuncupatam S. loannis ad Collematum, quod beneficium ad
praesens obtinet R. D. Bartholus Maria, et hoc cum vacare contigerit.
2. Praeter Civitatem adest feudum satis amplum, in quo per 12 millia
adsunt multa praedia, in quibus habitant villici, et hi omnes subsunt
Parocho Civitatis in detrimentum animarum maximum. Supplicatur propterea pro opportuna facultate, quando vacare contigerit, ut supra, Archi­
presbyteratus, quod Ordinarius constituat ct erigat duas Parochias extra
moenia Civitatis, et assignetur pro dote ct congrua unicuique Parocho de­
cima praediorum taxandorum, cum consensu et etiam dissensu Patrono­
rum dictorum praediorum, ct ad hoc ut allidantur ad hoc onus, reservare
ius patronatus ad dictas Parochiales respective ipsis Dominis, cx quorum
praediis debeant solvi decimae.
Quaeritur: An singulis praedictis petitionibus sit annuendum.
\d r. Congregatio Concilii inhaerens declarationibus alias factis cen­
suit, ob solam populi numerosam frequentiam non esse locum erectioni
novae Parochiae, sed ex praescripto Concilii, cap. 4, Sess. 21, de reform.
cogendum esse Archipresbyterum, ut sibi tot Sacerdotes adiungat, quot
sufficiant ad Sacramenta populo exhibenda et cultum divinum celebrandum.
Ad 2. censuit, esse locum novarum Parochialium ad praescriptum cap. 4.
vers, in iis, Sess. 21, de reform., aut saltem deputation! Cappellanorum cura­
torum, qui in ecclesiis ruralibus Sacramenta villicis administrent. Con­
gruam vero pro novorum Parochorum vel Cappellanorum alimentis M

.S’. C. Concilii

351

(nictibus ad ecclesiam matricem pertinentibus assignandam. Populum
vero nonnisi in subsidium ad ipsa alimenta praestanda posse compelli.
In quo casu Parochorum sive Cappellanorum nominationem non ad ipsum
populum, sed ad Rectorem Matricis ecclesiae pertinere. Praedicta vero
ad consulendum assertae necessitati populi tum in Urbe, tum in praenar­
rato rustico fcudo Episcopum debere quamprimum respective exequi
Archiprcsbyteri morte minime expcctata.
[Liber 23 Decretorum, p. 550 a tergo, sq.].

2788.

S. C. C., Romana, 21 iul. 1663.

S. C. C., Montis Regalis, 19 ian. 1664.
Sacra, etc. censuit Oratoribus dandam esse declarationem alias editam
sequentis tenoris:
Cum eligendus in Vicarium Capitularem sede vacante necessario de­
beat esse Doctor, si adsit, Decanus et Capitulum Ecclesiae Matheranen.
dubitat: An huiusmodi Doctor debeat esse Doctor in publica Universitate
studiorum, an vero satis sit, ut fuerit promotus exempli gratia ab aliquo
Comite Palatino vel alio habente auctoritatem a Sede Apostolica, vel ab
Imperatore, adeo ut electio sit valida, existentibus aliis, qui eiusmodi gra­
dum in publica Universitate susceperunt. Die 19 Decembris 1620 Sacra Con­
gregatio Concilii respondit, debere esse promotum in publica universitate.
[Liber 24 Decretorum, p. 18 a tergo].
1 Cf. N. 2791.

bibliotheca

2789.

NHAS SACEKHHMAS SAbC

Ad serenitatem et quietem religiosae conscientiae novitiorum, ac sub­
inde professorum comparandam, quorum animi non raro dubitationibus
et scrupulis circa integritatem et continuationem anni probationis torquen­
tur, supplex ex Sacra Congregatione quaerit Pater Procurator Generalis
Ordinis Praedicatorum:
2. An per exitum extra Conventum, dimisso habitu, et cum animo
relinquendi Religionem ita interrumpatur novitiatus, ut etiamsi post ali­
quot horas tantum novitius redeat ad Conventum, teneatur denuo proba­
tionis annum inchoare.1
4. An novitiatus possit cum Superioris Regularis licentia, et iusta causa,
fieri partim in uno Conventu ad novitiatum designato, et partim in alio
itidem designato.
Ad 2. Congregatio Concilii censuit, teneri.
Ad 4. respondit, affirmative.
[Liber 23 Decretorum, p. 550].

Curia Romana

352

2790.

S. C. C., Cadurcen., 9 fcbr. 1664.
Supplex narrat D. Episcopus Cadurcensis, in sua Dioecesi nonnullo.
Regulares facultatem in irregularitatibus occultis ex delicto contractis
dispensandi sibi assumere, quae cum per Concilium Episcopis permissa
fuerit, ab iisdem Regularibus non absque disciplinae ecclesiasticae relaxa­
tione usurpatur. Quare petit, ut ex hac S. Congregatione declaretur:
An facultas attributa Episcopis in cap. 6, Sess. 24, de reform, intelligatur etiam concessa Regularibus, sive eorum Superioribus.
Congregatio Concilii censuit, non intelligi concessam.
[Liber 24 Decretorum, p. 26 a tergo].

2791.

S. C. C., Romana, 8 mart. 1664.
Rfnus Dnus Assessor S. Officii resolutionem infrascripti dubii ex hac
S. Congregatione reverenter petit:
Puella quaedam in Monasterium Sanctimonialium ingressa per annos
duos in probatione stetit; sed cum Abbatissa cum quatuor monialibus ad
aliud Monasterium tunc recens Apostolica auctoritate sub eadem regula
erectum translata fuisset, ut ibi novitias duodecim regulari disciplina im­
bueret, ipsa etiam Puella primodictum monasterium propria auctoritate
deseruit animo se in novum Coenobium recipiendi, prout illico sc recepit.
Quaeritur:
An puellae in novo Monasterio suffragetur annus probationis peractus
in praedicto Monasterio.
Congregatio censuit, non suffragari.1
[Liber 24 Decretorum, p. 53 a tergo].

2792.

S. C. C., Sypontina, 8 mart. 1664.
In ecclesia Parochiali Terrae Rhodi, quae rcceptitia est, existit Archipresbyter, cui animarum cura incumbit, et nonnulli Sacerdotes, inter quos
omnes aequis portionibus redditus eius ecclesiae, decimis et censibus con­
stantes, dividuntur. Ita tamen, ut Archiprcsbytero duae portiones attri­
butae sint. Lactantius Paulotius hodiernus Archipresbyter conqueritur,
quod sibi pondus diei et aestus in animarum cura ferenti vix annua scuta
decem obveniant, cum numerus participantium, qui olim, cum huiusmodi
» Cf N. 2788.

i '

S. C. Concilii

353

divisionis ratio sancita fuit, septenarium non excedebat, in praesens ad
vigesimum excreverit. Itaque supplex petit, ut universa decimarum massa,
quae deductis expensis omnibus scuta 90 plus minus non excedit, sibi soli,
utpote cui tamquam Parocho congrua et decimae debitae sunt, libere assi­
gnentur, vel saltem ita Sacerdotum participantium numerus minuatur,
ut portiones Sacerdotum in diem morientium Archiprcsbytero accrescant,
ita ut illorum numerus in posterum nunquam septem excedat.
Iniunctum fuit Dno Archiepiscopo, ut audito consortio participantium,
circa huiusmodi controversiam Sacram Congregationem instructam redde­
ret. Respondit ille etc.
Quibus praesuppositis quaeritur: An petitioni Oratoris sit annuendum.
Congregatio respondit: in praenarrata receptitia ecclesia neminem in po­
sterum, nisi intra numerum septenarium esse recipiendum.
[Liber 24 Decretorum, p. 60-62].

S. C. C., Fossanen., 10 ian. 1665.

S. C. C., Urbinaten., 28 fcbr. 1665.
Supplicem libellum, qui ad verbum recitandus videtur, lacobus et
loannes Bernardinus de Perulis huic S. Congregationi porrexerunt:
Eminentissimi, etc. Giacomo e Giovanni Bernardino, fratelli de Peroli
della Città di Urbino, espongono, come havendo un semplice Beneficio de
iure patronatus fondato nell’altare della Santissima Annuntiata nella chiesa
Cathédrale di detta Città, del quale c hora Rcttore esso Giacomo, decretô
Monsignor Λ rei vescovo nella visita di detta chiesa ultimamente fatta, che
ad essi Oratori spetti il inantcnere in detto altare la Cona, li candelieri,
Ia Croce, le tabclle della Gloria, evangelo e lavabo, li scalini et anco la
Prospera, 0 Pradella, c nel resto il mantenimento delPaltare, cosc necessarie
a detto altare, spetti alia Sacristia della medesima Catedrale. Onde si supplicano le EE. VV. ordinare che gli Oratori non siano percio molestati etc.
23

BIBLIOTHECA

ShHC

2794.

Vol. V

s x ra u w w A S

Accurata, licet brevi synopsi, hodiernum Ecclesiae suae statum refert
Diius Episcopus Fossani, per Procuratorem SS. Limina visitans. Et circa
dubitationes ad verbum infra exscriptas Sacram hanc Congregationem
supplex consulit, quaerens:
i. An Clericus passus sententiam suspensionis a divinis in una Dioe­
cesi, possit, nulla obtenta absolutione, admitti ad celebrationem ab Ordi­
nario alterius Dioecesis.
Congregatio Concilii ad t. censuit: non posse admitti.
[Liber 24 Decretorum, p. 375].

nuTEBNTTAS

2793.

354

Curia Romana

Proposito dubio: An D. Archiepiscopi decretum sustineatur, dit 28
febr. 1665 Sacra, etc. audito D. Archiepiscopo Urbinaten. censuit, susti­
neri quo ad eam partem, in qua Sacristia eximitur ab oneribus in praemisso
libello descriptis. Quo vero ad aliam partem dandam infrascriptam decla­
rationem: ornamenta altarium et cappellarum instrumenta ad cultum divi­
num ita demum parari a Patronis debere, si ab iis sufficiens dotalis reddi­
tus etiam pro conservatione cultus divini assignatus non fuerit.
[Liber 24 Decretorum, p. 420].

2795.

S. C. C., Olomucen., 11 iul. 1665.
Ut intelligat, quae sibi potestas competat in Monasteriis sanctimonia­
lium regimini exemptorum Regularium subiectis, D. Episcopus Olomucensis Sedem Apostolicam consulens quamplures longo ordine dubitatio­
nes profert, quarum tamen pleraeque iam alias definitae fuerunt. Praesertim
vero quae usque ad numerum nonum descriptae sunt, nuper sub dic
i octobris 1661 1 ad preces D. Episcopi Passaviensis resolutae fuerunt,
quarum ideo examine praetermisso, quaeritur, quid ad caeteras dubitatio­
nes, quae et ipsae modicam pati videntur difficultatem, sit respondendum.
Pro parte Episcopi Olomucensis supplicatur responderi infrascriptis
propositionibus:
i. An Episcopus, seu Visitator ab Episcopo deputatus possit visitare Paro­
chos etiam regulares Monasteriorum Ordinis Cistercien., S. Benedicti, Carthusianorum, etiam quamvis exemptorum, qui exercent curam animarum persone,■
rum saecularium in Parochiis in sua Dioecesi existentibus, licet illae Monas!em
exemptis sint annexae, aut de iure patronatus, non obstantibus privilegiis di­
ctorum Monasteriorum, et ab illis procurationem canonicam habere.
n. An possint Cistercienses absque solito examine Ordinarii puellas in­
duere et pariter ad professionem faciendam admittere.
12. An liceat Superioribus Monialium exemptarum Abbatissis d alus
Professis Monialibus interdum per annum facultatem facere, quatenus é Mona­
sterio ad bona sua temporalia, oeconomiam visitandi gratia egrediantur, ibidenique foris pernoctes remaneant.
14. An firmum et ratum sit, ac liceat dotes Monasteriorum Monialium, a
bona eorum pro eisdem pie fundata absque Sedis Apostolicae expressa facultati
ac scitu Episcopi, aut Ordinarii in temporales Dominos transferre et abalienari.
Ad primam partem I. dubii Congregatio Concilii affirmative respondit,
quoad secundam partem, nempe quoad procurationem itidem affirmative ttspondtt, nisi huiusmodi regulares circa illas speciale, et individuum habeant
privilegium.
Ad n. Congregatio Concilii respondit: Negative.
Ad 12. Non licere.
1 Cf. Liber 22 Decretorum, p. 661-663.

S. C. Concilii

355

AJ 14. Bona Monasteriorum non posse absque Sedis Apostolicae benepla­
cito alienari.12
[Liber 24 Decretorum, p. 550 a tergo, sq.].

2796.

S. C. C., Venetiarum, 28 nov. 1665.

S. C. C., Papien., 12 dec. 1665.
j

Cum ad preces Fratrum Minorum S. Francisci strictioris observantiae
propositio huius controversiae descriptae in folio per manus proxime habi­
tae Congregationis3 transmisso dilata fuerit, hodie denuo instant Parochi
Papicnses, ut declaretur licere sibi :
1 Cf. N. 3652.
1 Seu. XXV, de regularibus, c. 15.
1 Dic 28 nov. 1665. - Conquerebatur P. Provincialis Ordinis S. Francisci stri­
ctioris observantiae Provinciae (ut vocant) S. Didaci, quod Parochi tum urbani tum
rurales cius Dioecesis indebitas pecunias ab haeredibus eorum, qui sibi sepulturam
ia ecclesiis dictorum Fratrum elieunt, variis, artibus extorquent: unde privilegiorum
uram, quae Sede* Xpûstolica Ordini S Francisci induisit, indirecte impediunt, nempe:
1. Exigunt a dictis haeredibus duplicatam pecuniarum eleemosynam, quam caetcroqui exigi soleat, asserentes, id sibi licere ex statutis Synodalibus vius Ecclesiae;
qui tamen abusus damnatur atque interdicitur per constitutionem Pii V, incipicn.
Eui mendicantium, 16 maii 1567 (Bull. Rom., tom. 4, II, p. 373*379)» Ct per decretum
Urbini VII1, Cum sicut dilectus /thus Blasius, etc., 9 febr. 1640 (Bull. Rom., tom. 6,
II, ρ. 236).
2 Cogunt haeredes, ut si quando ipsi aliquos Fratres, exempli gratia duodecim
meant id associandum in funere cadaver» totidem omnino pares numero clericos sacculiret vocare, quod itidem sibi per Synodales Constitutiones licere praetendunt. [Li­
ber 24 Decreturum, p. 650 a tergo, sq.].

bibliotheca

2797.

FRATERNITAS SACERDOTALIS SAKCTi

In Constitutionibus Monachorum Congregationis Camaldulensis per
Sedem Apostolicam sub anno 1604 confirmatis, et clausula sublata, et
decreto irritante munitis, habetur inter caetera:
Statuerunt autem, ut nisi singulis annis pro quolibet Monasterio novitiitusad habitum admittantur, nec possit aliquis ad habitum admitti, nisi
decimum quintum annum excesserit.
Hodie D. Petrus Franciscus de Venetiis, et nonnulli alii Monachi Con­
gregationis Camaldulensis ad consulendum religiosae suae ipsorum con­
scientiae tranquillitati, atque assentiente P. Procuratore Generali supplices
quaerunt:
i. Jn ad validam professionem in Congregatione Camaldulensi emitten­
dam sufficiat illam emisisse ad praescriptum Sacri Concilii - post 16 annum
completum, non servata Constitutione quoad receptionem habitus, ut supra.
Ad i. Congregatio Concilii censuit, sufficere.
[Liber 24 Decretorum, p. 661 a tergo et 662].

Curia Romana

356

1.

Praenarratam duplicem pecuniarum eleemosynam exigere in casu.
2. Itidemque ab haeredibus non minorem numerum Clericorum saccula­
rium, quam regularium vocandum in funeribus eorum, qui, etc.
Congregatio Concilii censuit, neutrum licere, salvo iure immemorabilis
coram Indice probandae.

[Liber 24 Decretorum, p. 672 a tergo].

2798.

S. C. C., Novarien., 9 ian. 1666.
In Cathedrali Novariensi Matutino, Missae Conventuali, ac Vespens
assignatae sunt distributiones quotidianae, quibus reliquae Horae prorsus
carent. Rmus D. Episcopus intendit pro sua vigili providentia ad praescri­
ptum Sacri Concilii huiusmodi defectui consulere, Primae videlicet Ter­
tiae, Sextae, Nonae et Completorio suas distributiones assignando. Quod
intelligentes Canonici coram eo instabant, ut haec assignatio ita fieret, ut
nihil ulterius de fructibus praebendalibus decresceret, sed distributiones
assignatae Matutino, Missae Conventuali ac Vesperis ita dividantur, ut
cacteris etiam Horis dispertitae sufficiant. Quod eo magis consentaneum
aequitati dicebant, quod enarratae distributiones valde pingues sint: adeo
ut summam scutorum centum assequantur. Cum tamen redditus singula­
rum praebendarum, praesertim vero subdiaconalium et diaconalium longe
minori summa constent. Sed cum eidem D. Episcopo haud ignotum sit
ex mente huius S. Congregationis non licere antiquas distributiones ali­
quibus tantum Horis assignatas minuere, ac dividere, ut reliquis Horis
constituantur ipsae distributiones, Canonicorum petitioni annuendum
non censuit. Sed nihilominus animadvertens quodcunque decrementum
aut diminutionem praebendarum, quae prae ipsis distributionibus satis
tenues sunt, ad praxim difficulter posse deduci, supplex ex hac S. Congre­
gatione quaerit:
An saltem permitti possit, ut Horae distributionibus carentes iungantur Horis,
quae distributionibus obtinent, nempe ut Matutino uniatur Prima, Missae

Conventuali uniatur Tertia, Sexta ct Nona, Vesperis vero Completorium.
Cuius unionis effectus sit, ut qui, exempli gratia, non interfuerit Primae,
amittat distributionem Matutino assignatam, quamvis Matutino inter­
fuerit; qui Tertiae, aut Sextae, aut Nonae servitium omiserit, distributio­
nem Missae amittat, licet Missae adstiterit, ac tandem Vesperarum distri­
butionem non lucretur, qui a Completorio abfuerit, quamvis Vesperis
adfuerit.
Congregatio respondit: Non esse permittendum, sed inhaerendo declara­
tionibus alias editis, censuit, Horis, quae carent distributionibus, esse assignan­
das ipsas distributiones ex corpore praebendarum eius quantitatis, ut terisimiliter non negligantur.

[Liber 25 Decretorum, p. 4].

1'

S. C. Concilii

357

2799.
S. C. C., Neapolitana, 13 febr. 1666.
Libellus infrascripto verborum tenore conceptus Emi Commendatarii
Abbatiae et Parochialis Ecclesiae S. loannis Maioris nomine huic Sacrae
Congregationi Concilii porrectus fuit.
Emi Riiii Signori. - Per evitarsi le controversie, che per causa d elet­
tione di sepoltura e di funerali sogliono awcnire non senza scandalo di
fedeli, sono le EE. VV. supplicate dal Commendatario dell’Abbatia e Chiesa
Parochiale di San Giovanni Maggiore di Napoli per la resolutione de secuenti dubii:
1. Se sia valida 1’elettione della sepoltura, che si fa nella presenza dei
Paroco da chi è sano o infermo.
2. Se al valor dell’elcttione della sepoltura si richicda il testamento
nell’ultima volontà, overo basti, che s’elegghi inanzi per altr’atto publico,
che non sia testamento.
3. Se sia nulla essa elettionc di sepoltura, quando s’elegge etiamdio per
testamento fatto in vita e non in morte.
4. Se chi ha cappella di sua famiglia con sepoltura propria, o si comprasse
appella con propria sepoltura, morendo senza elettione di sepoltura, si
debba seppellire nella Catedrale.
5. Se sia valida 1’elettione della sepoltura fatta nella presenza di due o
più testimonii.
6. Se 1’elettione della sepoltura fatta per nutum, e per signa in caso,
che taluno non possa pariare, sia valida.
7. Se li Confratelli délie Confraternité si possino sepellire nella sepol­
tura della loro chiesa, non facendo elettione d’altra.
8. Se l'elettioni di sepoltura, le quali de iure praesumuntur, come quella
della moglie rispetto al marito, di figli rispetto al padre e loro maggiori, de
schiavi rispetto a padroni e simili siano valide. Ch’c quanto dall’EE. VV.
benignamente si desidera di dichiarare. Et il tutto, etc.
Quaeritur, quid ad singulas praedictas dubitationes respondendum.
Ad t. Congregatio censuit esse validam, dummodo Parochus non attestetur ad proprium commodum.
Ad 2. Congregatio censuit, non requiri necessario testamentum.
Ad 3. Congregatio censuit, non esse nullam.
Ad 4. Non esse sepeliendum in Cathedrali.
Ad 5. Esse validam.
Ad 6. Esse validam, dummodo sufficienter constet de voluntate eli­
gentis.
Ad 7. Negative.
Ad 8. Congregatio censuit, quatenus electa non fuerit sepultura, uxo­
rem in sepultura ultimi viri sepeliendam, filios vero in sepulchro Maiorum,
senos autem in Parochia.
[Liber 25 Decretorum, p. 29, 30].

358

Curia Romana

2800.

S. C. C., Pampilonen,, 15 ian. 1667.
Dubitationes, ut infra, ad verbum descriptas supplex proponit huic
Sacrae Congregationi Rrîïus Γ). Episcopus Pampilonensis.
1. Quaeritur, utrum possit Episcopus examinare Parochos et Rectores
semel approbatos ad curam animarum exercendam, quando ex rationabili
et legitima causa habetur vehemens suspicio de illorum imperitia ad Sacra­
menta ministranda, et munus suum adimplendum, ut clarius cognita illo­
rum il litteratura, detur illis coadiutor benemeritus cum assignatione ali­
cuius portionis fructuum pro cius congrua sustentatione.
2. Si potest hoc examen facere non solum in actu visitationis, sed etiam
extra illam respectu alicuius Parochi, de cuius imperitia habetur cera
notitia.
3. Si ad huiusmodi examen faciendum requiritur, quod imperitia tali:
Parochi examinandi probetur iuridice per testes deponentes, an vero suffi­
ciat talem imperitiam constare Episcopo extraiudicialiter, vel quia expositum
fuit illi per personas fide dignas, quae nolunt iuridice deponere propter
metum, respectum, vel aliam rationem, vel quia ipsemet Episcopus ex
rumore et ex aliquibus actionibus, quas videt, et notat in ipso Parocho,et
ex verbis, quae ab illo audit, et ex aliis accidentibus, quae occurrunt, facit
coniecturam fere evidentem de imperitia illius. His igitur scrupulis anxiatus
supplicat pro declaratione, ut salutare pabulum suis ovibus praebere suo­
que muneri satisfacere possit.
Ad i. Congregatio censuit: Posse.
Ad 2. Itidem: Posse.
Ad 3. Congregatio censuit, ad huiusmodi examen faciendum haud necesse
esse, ut iudicialcs probationes imperitiae praecedant.
[Liber 25 Decretorum, p. 298].

2801.

S. C. C., Reatina, 5 mart. 1667.
Sacra, etc. censuit Oratori dandam esse declarationem alias editam se­
quentis tenoris:
Congregatio Concilii censuit, Canonico infirmo durante eius infirmi­
tate, quamvis Choro non intersit, deberi fructus omnes sui Canonicatus, na­
non distributiones quotidianas, non secus, ac si omnibus Horis divinis per­
sonaliter interesset, dummodo ante infirmitatem fuerit solitus suae ecclesiae
inservire.
Caeterum infirmitatem ipsam coram ludice probandam.
[Liber 25 Decretorum, p. 345].

«S’. C. Concilii

359

2802.

S. C. C., Romana, 27 aug. 1667.

2803.

S. C. C., Calaritana, 1 oct. 1667.
Ritius Archicpiscopus, ut pastoralis sui muneris partes provide adim­
plere valeat, dubii, ut infra, ad verbum ab ipso descripti, definitionem
supplex petit.
An decretum S. Concilii, in c. 17, Sess. 25, de regul. et monialib. dispo­
nens puellas professionem emittere non posse, antequam earum volunta­
tem exploraverit Episcopus, vel eo absente, aut impedito, eius Vicarius,
comprehendat etiam viros, si in ingressu Religionis, etiam Societatis lesu,
antequam habitum suscipiant, praetendatur a parentibus, consanguineis,
vel Curatoribus non liberos, sed coactos fuisse.
Congregatio censuit: Non comprehendere.
[Liber 25 Decretorum, p. 455].
1 C, 12, X, de poenitentiis ct remissionibus. V, 38.

OTHECA

Cum Parochialis ecclesia S. Blasii (ut dicunt) della Pagnotta unita sit
Capitulo Sacrosanctae Basilicae Vaticanae, Vicarius ab eodem Capitulo ad
exercendam curam animarum in dicta ecclesia constitutus accessit per maio­
ris Hebdomadae ac Paschae dies ad carceres novos intra eius Parochiae
limites constitutos, ut munia Parochialia in iis exerceret, nempe daturus
commoditatem carceratis, ut dispositioni textus in cap. Omnis utriusque
jmw, de pocnit. et remiss.1 parere possent. Sed eidem Vicario aditus dene­
gatus fuit. Etenim cum Archiconfraternitas, ut vocant della Carità iuxta
suas Constitutiones valetudinarium in ipsis carceribus aere suo paratum
atque instructum habeat, ibidemque Cappcllanum instituat: hic asserens
ex antiqua consuetudine Apostolicis etiam litteris probata solitum esse, ut
ipse nedum aegrotis, sed etiam carceratis quibusque Sacramenta Poenitentiae
atque Eucharistiae quocunque anni tempore indistincte administrare possit,
nccnon moribundos extrema unctione munire. Ideo advenientem Vicarium
exclusit aditumque pernegavit. Quapropter Capitulum praedictae Vaticanae
Basilicae supplex petit, ut per hanc Sacram Congregationem declaretur:
Ad Oratorem, seu ad suum Vicarium Parochialis ecclesiae S. Blasii, non
autem ad Capellanum carcerum pertinere praenarrata munia obire.
Documenta, quibus pars utraque ius suum vel consuetudinem probare
intendit, per manus in Summario ab informantibus deferentur.
Congregatio Concilii censuit, pertinere ad Vicarium Ecclesiae Sancti
Blasii.
[Liber 25 Decretorum, p. 429].

360

Curia Romana

2804.

S. C. C., Placentina, 14 ian. 1668.
Vacante Parochiali ecclesia Dnus Episcopus nonnullis detentus impedi­
mentis non interfuit examini per concursum ex praescripto Sacri Concilii
Tridentini1 habendo, prout nec Vicarius Generalis interfuit, cum publi­
cam indictam pridem functionem (non tamen ad Vicariatus munus perti­
nentem) obiturus esset. Itaque ne differretur examen, interfuit speciali
decreto Drii Episcopi deputatus familiaris, qui eidem est ab auditionibus.
Quaeritur: An posita pracnarrata facti specie, dictum examen coram ejus­
modi deputato haberi legitime potuerit.
Congregatio Concilii censuit, non potuisse.
[Liber 25 Decretorum, p. 519]-

2805.

S. C. C., Acheruntina,2 3 mart. 1668.
Praeter alia, quae ex descriptione hodierni status harum ecclesiarum iuxta
morem compendiose referuntur, referenda ad verbum videntur dubia, circa
quae Dnus Archiepiscopus Sacram hanc Congregationem consulit. Itaque
in calce praedictae descriptionis habetur, ut infra.
6. In ecclesia pii Conservatorii reperi perpetuum asservari Sanctissimum
Sacramentum, ct aliquando publice exponi; et cum in sacra visitatione perquisivissem, qua facultate id agerent, responsum fuit, concessione septem
abhinc annis per meum Praedecessorem oretenus facta. Quaeritur, an hacc
concessio sit rata habenda, cum obstet declaratio Sacrorum Rituum Congre­
gationis, 3 quod nequeat elargiri, nisi a Sede Apostolica.
Ad 6. Congregatio inhaerendo declarationibus alias editis censuit, licen­
tiam asservandi Augustissimum Eucharistiae Sacramentum in ecclesia non
Parochiali cx Apostolica Sede esse petendam.
[Liber 25 Decretorum, p. 552-554].

2806.

S. C. C., Albanen., 3 mart. 1668.
Inter caetera, quae Emus Episcopus pro sua egregia pietate atque erga
Sedem Apostolicam obsequio Sacra Limina visitans de hodierno statu eius
Ecclesiae refert, videntur infrascripta ad modum dubii examinanda, ut re­
sponsa per Eminentiam Suam expetita dari possint.
1 Sc
XXIV, de ref., c. 18.
2 Et Mathcnin.
1 S. R. C., Caluritana, 14 iun. 1646. - Cf S. R. C. Dccr. Authent., n. 895.

S. C. Concilii

361

4. In nonnullis locis Dioecesis repcriuntur Sanctorum reliquiae sine
authenticis documentis, quas propterca Episcopus Bictennensis Visitator
Apostolicus de anno 1660 prohibuit posse publicae venerationi exponi,
donec aliter fuerit demandatum. Sed quia populus est solitus eas ab
antiquo tempore venerari, dignentur EE. VV. mihi respondere, an melius
iudicent, ut in futurum venerari permittantur.
Ad 4. Congregatio censuit, dandam esse declarationem alias editam in
Caesaraugustana, 20 Decembris 1581 sequentis tenoris: Reliquias, si ipsae
antiquae sint, in eadem ratione esse habendas.
[Liber 25 Decretorum, p. 550, 551].

2807.

S. C. C., Vratislaviem, 16 iun. 1668.
Ex relatione status Ecclesiae Vratislavien. a moderno Episcopo sacra
limina per suum legitimum Procuratorem visitante transmissa praeter ea,
quae in summario de more referuntur, nonnulla quae sequuntur, per
modum dubii proponenda videntur.
3. An Regulares extra limites et ambitum sui claustri possint instituere
processiones, quae ipsis vel ex privilegio Xpostolico, vel ex immemorabili
consuetudine non competant.
4. An iidem Regulares possint in suis ecclesiis, praesertim, non parochiaIibus, exponere solemniter venerabile Eucharistiae Sacramentum absque
causa, et absque licentia Episcopi.
Sacra, etc. ad omnia dubia superius proposita respondit: Negative.
[Liber 26 Decretorum, p. 18].

2808.

S. C. C., Ipren., 22 sept. 1668.
Pro parte quatuor Ordinum mendicantium Civitatis Ipren. in Belgio
supplicatur per SacranVCongregationem declarari: An Episcopus Ipren. in
patentibus, quibus dictos Regulares approbat ad confessiones audiendas in
su Dioecesi, possit apponere hanc clausulam, videlicet: Dummodo tamen
quemquam ab inchoata Dominica Palmarum usque ad expletam Dominicam
in Albis ad confessionem sacramentalem non admittas, nisi expressa scripto
licentia Parochi dirigatur.
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 26 Decretorum, p. 100 a tergo].

362

Curia Romana

2809.
S. C. C., Sorana, 26 ian. 1669.
Exponit Episcopus Soranus, quod in Collegiata Ecclesia Terrae Arpini
rcperitur Canonicus in minoribus Ordinibus constitutus, qui etsi cius Cano­
nicatus redditus ascendant ad ducatos Regni prope nonaginta, ad cius sub·
stentationem abunde sufficientes, nihilominus ad Subdiaconatum promoveri
petens, id fieri instat non ad titulum dicti Canonicatus, sed patrimonii u
bonis sibi, ut promoveatur, a patre illum sub potestate habente specialiter
donati. Stante igitur, quod nec necessitas, nec utilitas ecclesiae dicti loci
exigat quemquam ibi ordinari ad titulum patrimonii, cum ibidem Sacerdo­
tum copia superabundet supplicat per hanc S. Congregationem declarari
An sibi liceat in casu, dc quo agitur, praefatum Canonicum, omisso titulo
beneficii, ordinare ad titulum patrimonii.
Die, etc. Sacra, etc. respondit, non licere.
[Liber 26 Decretorum, p. 156].

2810.
S. C. C., Taurinen., 26 ian. 1669.
Ad libellum Vicarii Generalis petentis declarari infrascripta dubia:
1. An Regulares, et praesertim Carmelitae excalceati possint praetexto
etiam privilegiorum Missam celebrare in domibus privatorum, in quibuî
adsit oratorium, sed absque Apostolica authoritate erectum.
2. An aliqua cappella seu ecclesia ruri existente, ad quam ibi celebrandi
gratia ob pluviam seu aliam ob causam impeditus fuerit accessus, possint
ipsi Regulares in domo Patroni eiusdem ecclesiae seu cappellac super sim­
plici tabula celebrare.
3. An in oratorio privato Apostolica authoritate constructo possint iiderr
Regulares celebrare Missas ultra numerum in literis Apostolicis prae­
scriptum.
4. An postquam in simili oratorio dicti Regulares celebraverint, possit
idem praefixus Missarum numerus per alios Sacerdotes persolvi, non com­
putando celebratas ab ipsis Regularibus.
Die, etc. Sacra, etc. ad singulas praemissas dubitationes respondit: Ne­
gative.
[Liber 26 Decretorum, p. 155].

2811.
S. C. C., Chinen., 9 febr. 1669.
A S. Congregatione de Propaganda Fide concedi solet missionariis in
partibus decretum tenoris sequentis, videlicet: S. Congregatio censuit concedi
posse dispensationem petitam, concurrentibus infrascriptis conclusionibus.

S. C. Concilii

363

videlicet, ut Sacerdos missionarius sit peritus in arte medicinae et chirurgiae,
ut eam gratis exerceat, ut absque incisione et adustione operetur, et in loco,
ubi Missionarius degit, non sint medici laici. Nunc eadem S. Congregatio
ad instantiam Episcopi Heliopolitani, unius ex Vicariis Apostolicis Chinae
remisit ad hanc S. Congregationem infrascripta dubia:
Quomodo se gerere debeant huiusmodi missionarii in illis partibus, quando
d tridens periculum vitae alicuius patientis necesse esset aliquam ex praecipuis
torporis partibus incidere.
2. Cum unus ex dictis missionariis ad praeservandum brachium et vitam cuius­
dam in digito vulnerati, ipsum digitum inciderit, an incurrerit irregularitatem.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Posse devenire ad incisionem in casu
necessitatis.
Ad 2. Non incurrisse.
1.

[Liber 26 Decretorum, p. 165].

2812.

S. C. C., Urnbrinticen., 16 mart. 1669.
Ad libellum Procuratoris Generalis Ordinis Minimorum: Die, etc.
Sacra, etc. censuit, dandam esse declarationem sub dic 22 septembris anni
proxime praeteriti editam.1
[Liber 26 Decretorum, p. 188].

2813.

S. C. C., Narnien., 13 iul. 1669.
Pro resolutione infrascriptarum dubitationum supplicat Episcopus Nar­
niensis, videlicet:
1. An Parochus Regularis a suo Superiore nominatus ad exercendam cu­
ram ecclesiae regulari unitam, ct ab Episcopo approbatus, possit deinde
removeri ad nutum eiusdem Superioris, irrequisito Episcopo, vel absque
causa ab eodem Episcopo approbanda.
2. An Episcopus possit in ecclesia parochiali Regularium praeter SSinum
Sacramentum, fontem baptismalem, olea sacra ct libros ad curam anima­
rum spectantes, visitare omnia altaria, confessionalia, campanile, sepulchra,
coemeterium, ubi saeculares parochiani sepeliuntur, ct sacristiam circa para­
menia et ornamenta necessaria tam pro Missae celebratione, quam pro exer­
citio curae.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Dandas esse declarationes alias editas, ut in Vulturarien.,
17 maii 1653 tenoris sequentis, videlicet: Episcopum posse visitare saltem
1 Cf. N 2808.

Curia liotnana

364

tanquam Sedis Apostolicac delegatum ecclesias dicti Prioratus1 in concer­
nentibus curam animarum et administrationem sacramentorum, et decreta
desuper edere ex dispositione S. Concilii 2 et ex constitutione Pii V34ct
Gregorii XV 1 nec non circa implementum onerum Missarum et Anniver­
sariorum ex piis dispositionibus, circa seras, portas, sacella, sacristiam. c!
sacra et circa alia concernentia materiam peccati, ct rationem administrationis a Fratre Cappellano exigere. Non tamen posse decreta edere circa
restaurationem ecclesiae et cultum altarium in eadem ecclesia existentium,
sed in literis praefigendum terminum Priori, qui infra quem omnino pro­
videre non omittat.
[Liber 26 Decretorum, p. 257].

2814.

S. C. C., Tirasonen., 13 iul. 1669.
Instante losepho Guaxardo et Marta, Doctorali Canonico Ecclesiae
Tirasonen. quaeritur:
3. An non concurrente consuetudine immemorabili vel privilegio, possint
eligi duo Vicarii Capitulates.
4. An, supposita etiam facultate eligendi duos Vicarios, possint isti exer­
cere alternatim per menses, si quoad hoc non adsit immemorabilis con­
suetudo vel privilegium.
Die, etc. Sacra, etc. ad singulas praemissas dubitationes respondit:
Negative.
[Liber 26 Decretorum, p. 253].

2815.

S. C. C., Lucana, 7 sept. 1669.
Ad libellum Antonii Trenta pro dispensatione super defectu aetatis ad
effectum suscipiendi habitum in Congregatione Matris Dei, etc.
Die, etc. Sacra, etc. audito Patre Generali Ordinis huiusmodi, eidem beni­
gne remisit, ut veris existentibus narratis, et concurrentibus in Oratore
omnibus aliis necessariis requisitis, ipsius precibus pro suo arbitrio et con­
scientia gratis indulgeat. Dummodo non nisi completo anno decimosexto
ad eiusdem S. Concilii praescriptum s ad professionem admittatur.
[Liber 26 Decretorum, p. 292 a tergo].
1
2
1
«
4

Biiruh Religionih 1 licrosolimtt.m le.
Scsi. VII, dc rtf.9 c. 8.
Cf. N. 121, 122.
Cf. N. 199.
Sew XXV, dc rcydanhitt, c. 15.

.S'. C. Concilii

365

2816.

S. C. C., Gnesnen., 16 nov. 1669.
Episcopo Spigacen suffraganeo Samogitiae de Scholasteria dignitate,
non tamen post Pontificalem maiori, Ecclesiae Gnesnen., authoritate Ordi­
naria provisum fuit. Capitulum autem ei contendit, quod non sit capax
huiusmodi beneficii ex eo, quia antequam ad Episcopatum eveheretur, in
Ordine Canonicorum Regularium S. Augustini professus extiterit. Ideo
utraque parte concorditer instante, quaeritur: An huiusmodi qualitas obstet
eidem Episcopo, quominus beneficia ecclesiastica saecularia obtinere valeat.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 26 Decretorum, p. 324].

2817.

S. C. C., Clusina, 12 iul. 1670.
Episcopus Clusinus supplicatur per S. Congregationem declarari:
1. An Parochi in diebus festis teneantur applicare sacrificium pro
populo.
2. An Presbyter, qui tenetur ratione beneficii pro die certa celebrare,
si dicta die aliqua festivitas occurrat, possit differre adimplementum talis
obligationis ad effectum eadem die celebrandi in ecclesia, ubi ipsa festivitas
jolemnizzatur, recipiendo eleemosynam, et hoc sub praetextu consuetudinis
loci, ne in dicta ecclesia competens Missarum numerus desideretur.
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit, dandam esse declarationem alias edi­
tam in una Civitatis Castellanae, sub die 8 Augusti 1648.1
Ad 2. inhaerendo pariter declarationibus alias editis, respondit: Negative.
[Liber 26 Decretorum, p. 376].

2818.

S. C. C., Signina, 2 aug. 1670.
Nonnulli bénéficiât! simplices et Confratcrnitates Terrae Vallis montanae
conqueruntur, quod licet ab antiquo tempore procuratio Episcopo visitanti
solvi consueverit a Capitulo ct Canonicis dictae Terrae, absque eo quod
Oratores aliquid contribuere gravati fuerint, nihilominus dictum Capitulum
illos respective taxavit pro huiusmodi contributione. Ideo supplicatur per
Sacram Congregationem declarari: An dictis beneficiatis et Confraternitatibus suffragetur asserta consuetudo, quo minus ad dictam contributionem
minime cogendi sint.
> Cf. X. 26S5.

j66

Curia Romana

Die, etc. Sacra, etc. auditis partibus et iuribus hinc inde deductis cen­
suit bénéficiâtes et Confraternitates Terrae Vallismontanac teneri contri­
buere procurationem Episcopo visitanti, nec illis suffragari assertam con­
suetudinem, quod huiusmodi procuratio solvi consueverit a Capitulo ct
Canonicis Collegiatae dictae Terrae.
[Liber 26 Decretorum, p. 392].

2819.

S. C. C., 29 nov. 1670.
Instante Vicario Provinciali Carmel i tarum Reformatorum Primi Insti­
tuti quaeritur: An ipse possit permittere Sacerdoti extraneo cum dimissoriis
sui Ordinarii in ecclesiis sui Ordinis celebrare absque licentia Episcopi dioccesani.
Die, etc. Sacra, etc. censuit: Posse si non adsit prohibitio Ordinarii.
[Liber 26 Decretorum, p. 472 a tergo].

2820.

S. C. C., Syponlina, 29 nov. 1670.
Communitas S. Angeli Sypontinae Dioecesis exponit per Ordinarium
admitti ad sacros Ordines clericos assignato patrimonio in bonis mobilibus,
et se moventibus. Et cum hoc tendat in grave damnum eiusdem Commu­
nitatis, dum fraudantur impositiones, et alia onera Communitatis, quibus
animalia sunt obnoxia, et credat esse contra canonicas dispositiones: ad
tollendas controversias supplex instat declarari:
An possit patrimonium assignari super mobilibus, et dictis animalibus?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 26 Decretorum, p. 471 a tergo et 472].

2821.

S. C. C., Tarentina, 9 maii 1671.
Cum Canonicus Pro-Vicarius praetendat distributiones contra declara­
tiones alias editas, Canonicus Bonita instat pro remedio.
Die, etc. Sacra, etc. inhaerendo declarationibus alias factis respondit,
Canonicum inservientem Episcopo in officio Vicarii non lucrari distributio­
nes quotidianas pro illis horis divinis, quibus non intersit.
[Liber 27 Decretorum, p. 113].

S. C. Concilii

3^7

2822.
S. C. C., 3 oct. 1671.
\d evitandas lites et controversias cum suo Ordinario humillime petit
per Eminentias Vestras declarari Canonicus Poenitenriatius:
i. An ipse comprehendatur in edicto, quo sub certa poena, etiam pecu­
niaria, iubentur omnes Parochi et Confessant saeculares intéressé congre­
gationi casuum conscientiae, quae habetur coram Theologo seu alio depu­
tato, ita ut cogi possit; an vero solum debeat hortari.
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit, dandam esse declarationem alias edi­
tam die 16 Decembris 1645 in una Comen, tenoris sequentis: Sacra, etc.
censuit Episcopum Comensem cogere posse ad interessendum congregationi
casuum conscientiae Archipresbyterum ecclesiae Cathedralis, qui curam
animarum excreet, nec non Canonicum Poenitentiarium eiusdem ecclesiae,
non autem Canonicum Theologum.
[Liber 27 Decretorum, p. 211].

2823.
S. C. C., Mediolanen., 3 oct. 1671.
Emus Cardinalis Litta Archicpiscopus Mediolanen. pro suo eximio zelo
et erga S. Sedem obsequio suae villicationis rationem reddit ex praescripto
constitutionis s. m. Sixti V.1 inter caetera vero in Sacra Congregatione exa­
minanda exponit, ut infra:
3. Etiamsi in cap. Non licet Abb., 2 de consecratione et cap. Monaci, 3
Dist. 4 vetitum sit Regularibus ad munus Comparium adhiberi; nonnulli
tamen spreta SS. Canonum auctoritate passim hoc munere funguntur, ut
omnes abusus et corruptelae in hoc genere tollantur, praestaret decreto
particulari hoc denuo stabilire, data Ordinario facultate illos poenis arbitra­
riis coercendi.
Dic, etc. Sacra, etc. ad 3. respondit, ut prohibeat Parochis, ne admittant
Regulares quoscumque sub poenis arbitrio.
[Liber 27 Decretorum, p. 219 a tergo, sq.].

2824.
S. C. C., Papien., 28 nov. 1671.
Regulares Minores strictioris observantiae S. Francisci Dioecesis Papien.
ob aliqua inconvcntia orta occasione defunctorum, qui ad eorum ecclesiam
deferuntur, ubi habent proprias sepulturas, supplicant declarari :
' Cf. X. 156.
: C. 103. D. IV, de cons,
1 C. 104.

368

Curia Romana

transeundo per Parochiam unius
Parochi alterius cuiuscumque Dioecesis ad effectum deferendi proces,-ionjliter cadaver ad ecclesiam Regularium, possit libere et licite per eandem cum
stola et cruce elevata transire, etiam irrequisito Parocho.
Die, etc. Sacra, etc. ad 2. respondit: Affirmative.
[Liber 27 Decretorum, p. 260].
2. An proprius Parochus defuncti

2825.
S. C. C., Surrentina, 12 dec. 1671.
Ad effugiendas controversias, quae oriri possent, nomine Civitatis Sur­
renti et Universitatis Plani supplicatur decerni:
An habens cappellam suae familiae cum propria sepultura, si decedi!
sepultura non electa, an sepeliendus sit in dicta sepultura propria, vel in
Cathedrali, vel in Collegiata.
Die, etc. Sacra, etc. censuit decedentes absque electione sepulturae,
habeant sepulturam propriam, in ea sepeliendos esse, non autem in Cathe­
drali, vel in Collegiate.
[Liber 27 Decretorum, p. 279 a tergo.]

2826.
S. C. C., Maioricen., 13 febr. 1672.
Etsi Concilium Tridentinum c. 16, Sess. 24, de ref. decernat in Vicarium
Capitularem eligi debere, qui saltem in Iure Canonico sit Doctor vel Liccntiatus, vel alias, quantum fieri possit, idoneus: fertur in nonnullis Cathedralibus sub praetextu consuetudinis, seu Statutorum particularium aliter ele­
ctionem fieri. Praesertim vero non ita pridem vacante Cathedrali Maioricen.
cum ex viginti duobus votis in primo scrutinio Guiiielmus Rossignol Doctor
solummodo in lure civili decem, duo alii Canonici quatuor, ct Didacus
Desclapez, Doctor in Iure Canonico octo suffragia reportassem: Desclapezi:
protestationibus ct appellationibus non obstantibus Rossignolus in Vicarium
electus fuit et constitutus. Propterea devoluta causa ad A. C., cum R.P.D
Cavallerinus A. C. loeumtenens putet declarationes ab hac S. Congrextione in hac materia alias editas proposito casui non applicari, DidacusDesclapez citra nullitatem actorum a Rossignolo in officio gestorum per libellum
a Sanctissimo remissum et citato Procuratore Rossignoli supplicat declarari:
2. An pluribus electis in discordia, sit assumendus in Vicariam scu oficialem Doctor, aut licentiatus in hire. Canonico caeleris remotis.
3. An si in concursu habentium qualitates requisitas a S. Concilio, eligatur
alter huiusmodi qualitatibus destitutus, ab huiusmodi electione detur appellatio
suspensiva.

Dic etc. Sacra, etc. praemissis aliisque per informantes deductis mature
perpensis:
Ad 2. respondit: Affirmative.

‘W’

S. C. Concilii

369

Ad 3. respondit: Negative, sed dari devolutioncm ad Metropolitanum. CaeItrum actus gestos a Rossignolo substineri, ncc ipsum teneri ad restitutionem
anlumentorum.
[Liber 27 Decretorum, p. 315].

2827.

S. C. C., Armacana, 12 mart. 1672.
Ex Sacra Congregatione de Propaganda Fide transmissa fuit ad hanc
Sieram Congregationem scriptura ab Archiepiscopo Armacano: Dioecesi,
nellc quali sono un solo membro dei Capitolo v. g. il Decano, o 1’Archidiacono, questo solo membro dei Capitolo pretende sede vacante di haver
l'autorità e potestà di eleggere il Vicario Generale. Igitur ut possit huius
Sacrae Congregationis sententia notificari Dno Secretario de Propaganda,
Emi Patres decernere dignabuntur:
Ad redacto Capitulo ad unicum tantum membrum, possit sede vacante per
u solum eligere Vicarium?
Die, etc. Sacra, etc. respondit. Affirmative, dummodo non eligat se ipsum.
[Liber 27 Decretorum, p. 345 a tergo et 346].

2828.

S. C. C., Romana, 7 maii 1672.
In testamento Comitissae Victoriae Mutae ita habetur: « In tutti etc.
Instituisco herede universale il monasterio delle zitelle di S. Eufemia di
Roma ad effetto in primis di far celebrare due Messe quotidiane in perpetuo
nella chiesa di Santa Maria liberatrice in Campo Vaccino, alie quali si debbono dare per elemosina due giulii per ciascheduna da pagarsi in fine di
ciischcduno mese. Voglio pero, che uno de Sacerdoti, che doverà cominciare
acelebrar la Messa seguita la mia morte, sia D. Giuseppe Prosilio Sacer­
dote c l’altro D. Pietro Paolo Visconti, e questi non possino esser rimossi,
madebban continuare se cosl loro vorranno, mentre viveranno, dichirando,
che non intendo di eriger Cappellania, nè Beneficio, ma solo voglio, che si
faccino celebrare le Messe sudette con 1’elemosina di duc giulii per ciasche­
duna Messa dalli sudetti, e nel modo, come sopra, come haveria potuto
fare io medema persona Testatrice in vita mia liberamente ». Petrus Paulus
Vice Comes, qui aliquando servitio Cappellae Pontificiae adstrictus per se
celebrare non potest, supplicat declarari:
An ipse possit dare substituto eleemosynam currentem, retento sibi eo quod
n^eresl.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.1
[Liber 27 Decretorum, p. 374].
1 Cf. N. 2905.

IU V

04

Curia Romana

37°

2829.

S. C. C., Toletana, 4 iun. 1672.
Exponit humillimus EE. VV. illarum devotus Orator Franciscus For·
tezza, Abbas S. Vincentii, et Vicarius Generalis Emi et Rnii D. Cardim ■
Aragon, Archiepiscopi Toletani, quod ipsi iniuncta fuit a praedicto Er
/Xrchiepiscopo cxecutio cuiusdam edicti in praedicto Archiepiscopatu publi­
cati, in quo praescribitur norma et decentia servanda a Sacerdotibus um
saecularibus, quam Regularibus in celebratione Sacrosancti Missae sacrifiai
et quia circa ea plura se se offerunt dubia, ideo pro eorum decisione suppi·.\
deprecatur Eminentias Vestras.
7. An suspensio ab exercitio Ordinum indicta apostatis ct eiectis α
dispositione bullae Urbani VIII,1 per quam sublata fuit Ordinariis facula·
illam relaxandi et moderandi, possit aliquo modo remitti, saltem pro fore
interiori conscientiae vigore cuiusvis constitutionis Apostolicae etiam poste­
rioris, in qua non sit expresse derogatum dictae constitutioni Urbani VIII
<8. Utrum licentiae, seu privilegia concessa aliquibus Regularibus in
cap. In his, de privil., et per aliquos Summos Pontifices aliis Religionibucommunicata utendi altari portatili, in eoque celebrandi absque Ordinanorum licentia in locis, in quibus degunt, revocata sint per Sacrum Concilium
Trid., Sess. 22, c. 8, de Sacrificio Missae.
9. Utrum posito, quod dicta privilegia cap. In his, de privilegiis, revocati
sint vigore Concilii, possit Ordinarius procedere contra Regulares contra­
venientes sive iurc suo Ordinario, sive tanquam Sedis Apostolicae delegatus
ad censuras et poenas praescriptas in dicta Sess. 22, cap. unie., de ohav
et evit. in cel. miss.
Die 21 maii 1672 Sacra etc. respondit ad 7. Negative.
Ad 8. Affirmative.
Ad 9. Affirmative ad formam Concilii.
[Liber 27 Decretorum, p. 404-406].

2830.

S. C. C., Neapolitana, 11 mart. 1673.
Emus Cardinalis Caracciolus Archiepiscopus Neapolis intendens redu­
cere ad praxim constitutionem s. m. Gregorii XV incipien. Inscrutabili,·etc
in ea parte, in qua disponitur dc reddenda ratione administrationis bono­
rum Monialium coram Ordinario, dubitat, ne obiiciatur non usus huius­
modi dispositionis. Propterea decerni petit:
1 Cf. N. 2454.
3 Cf. N. 199.

S. C. Concilii

37»

1. An non obstante praetenso non usu, liceat ei ad formam praefatae con­
stitutionis exigere rationes administrationis bonorum Monialium Regularibus
subit(tartan.
2. Quibus poenis procedere possit adversus renitentes ?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. respondit: Affirmative.
Ad 2. posse procedere iuxta formam eiusdem constitutionis Gregorii XV.
[Liber 28 Decretorum, p. 39 a tergo ct 40].

2831.
S. C. C.» Tridentina, 19 aug. 1673.
Episcopi Tridentini Vicarius Generalis ad effectum formandi prudens
indicium, quosnam casus reservari expediat, petit a Regularibus oppidi
Bulganensis, ut ipsi sub secreti sigillo ei edicant in genere, quae peccata
graviora illhic sint magis communia. Recusant Regulares tum rationibus
generalibus sigilli, tum quia locus iste non est valde grandis, ita ut timeatur, .
ne facile in suspicionem de particularibus personis veniatur. Quia nihilo­
minus urget Vicarius ac minatur, ideo quaeritur:
An in casu, de quo agitur, Regulares ad id cogi possint.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. Et monendum Vicarium, ut abstimat.
[Liber 28 Decretorum, p. 150].

2832.
S. C. C., 16 dec. 1673·
Congregatio Canonicorum Regularium Lateranensium habet complures
ecclesias unitas, et praesertim Monialium, in quibus pro Adventu et
Quadragesima solet deputare Praedicatorem sub solita Episcopi benedi­
ctione. At quia saepe accidit, ut e proprio Ordine Praedicatores prom­
ptos non habeat, proinde Procurator Generalis ad praecavendum dis­
sensionibus cum Ordinariis supplex instat decerni:
An eligere Praedicatorem alicuius Ordinis in ecclesiis Regularium exempto­
rum spectet ad Episcopum vel ad Superiorem Regularem dictae ecclesiae.
Saaa, etc. censuit, electionem pertinere ad Regulares, approbationem vero
et benedictionem ad Ordinarium.
[Liber 28 Decretorum, p. 212].

2833.
S. C. C., Vercellen., 17 febr. 1674.
Tres dioccesanos, qui ad effungienda exercitia spiritualia iuxta Synodi
decreta peragenda ante sacrorum Ordinum susceptionem se promoveri fece­
runt ab aliis Episcopis ratione beneficii in illorum Dioecesi in fraudem fun-

372

Cuna Romana

dati suspendit Episcopus ab exercitio in Dioecesi, quoad exercitia peregerint
Nihilominus Abbas Centoris Laterancn. intendit illis celebrationem permit­
tere in sua ecclesia. Quod cum ecclesiasticam disciplinam subverteret, ct
Episcopi zelum eluderet, supplicatur declarari:
An taliter suspensis possint Regulares exempti permittere celebratiomm in
eorum, ecclesiis.
Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 28 Decretorum, p. 240].

2834.
S. C. C., Gratianopolitana, 14 apr. 1674.
Conqueritur Episcopus, quod nonnulli Religiosi Urbis Campi Beritusis
sub privilegiorum praetextu plura attentant contra ipsius jurisdictionem d
mandata. Proinde S. Congregationem supplex consuluit super infrascriptis:
2. An (dicti Religiosi possint) Sanctissimum Sacramentum exponere in to­
rum Cappellis domesticis.
3. An idem quotidie exponere in singulis eorum ecclesiarum Cappellis.
Sacra, etc. ad dicta dubia respondit: Negative.
[Liber 28 Decretorum, p. 272 a tergo].

2835.
S. C. C., Sarzanen., 28 apr. 1674.
Capitulum Cathedralis supplicat declarari, ad quem pertineat tumulatio
cadaveris lacobi Masinelli in ecclesia PP. Praedicatorum repentina morte
correpti.
Die, etc. Sacra, etc. censuit, dandam esse declarationem nuper factam
20 lanuarii in causa Ravennaten. luris Parochialis, in qua declaratum fuit,
ut infra, videlicet: Cadavera saecularium, qui in Conventibus Regularium
decedunt, sepultura non electa, esse a Parochis ad proprias parochias defe­
renda ac tumulanda.
[Liber 28 Decretorum, p. 282 a tergo].

2836.
S. C. C., 15 dec. 1674.
Communitas S. Marini, tanquam Respublica, et Dominium liberum,
gubernatur a civibus ad sex menses extractis cum titulo Capitanei ct Depu­
tatorum ad Congregationes civiles, criminales, et status. Inter Députâtes
ad Congregationem criminalem fuit extractus Petrus Marinus Antonius
Leonardellus, qui semel in Congregatione habita circa bannitos, qui pro
raptu cuiusdam virginis insidias tendebant, fuit in voto, ut instantes defende­
rent se, ac proprium honorem etiam cum exoneratione scloporum, qua-

Λ*. C. Concilii

373

tenus banniti rediissent (et ita statuta eiusdem Reipublicac disponunt). Ita
evenit, et in facto unus ex illis remansit interfectus. Quaeritur:
An Lconardellus Orator ex hoc incurrerit in irregularitatem.
Sacra Congregatio Concilii censuit Oratorem incurrisse in irregularitatem,
urum. si SSrno placuerit, cum eo dispensandum.
[Liber 28 Decretorum, p. 402].

2837.
S. C. C., Maioricen., 4 maii 1675.

Episcopus Vercellensis in occasione visitationis Sacrorum Liminum inter
caetera exposuit, ut infra.
Unum aegre displicuit in Castro Castellengi Oratorium, quod licet cun­
ctorum rusticorum pietati pateat, tamen intra moenia ipsius Castri soli
Dominorum familiae inservit, et continuo nocturno tempore etiam hisce
diebus pacis clauditur ianua, hoc addito, quod etiam in diebus festis solemnioribus a Sanctissimo exceptis, ut in Paschate Resurrectionis, Natalis
Domini, prohibet non cessare, renuente Parocho, iinmo post meam visita­
tionem monitus, nec acquievit Dominus Castri, propria auctoritate, necnon
falsa professione male capta prosequendo. Hunc in sua professione toleravi,
donec infra tempus ei praefixum vel fidem faceret de facultate, vel eam a
Sanctissimo obtineret, abstinendo in talibus diebus solemnioribus ad prae­
scriptum consuetae concessionis, sed nulla obedientia.
Ad haec 30 Septembris dictum fuit: Audiatur Pars. Et 15 Septembris 1674
Parti petenti Commissionem in personam Episcopi vicinioris, fuit respon­
sum: Deducat omnino iura sua coram Ordinario.
Coram eo itaque adduxit sex testes annorum 45, 55, 65, 67 et 79. ex quo­
rum dictis habetur, qualiter oratorium, de quo agitur, est antiquissimum;

bibliotheca

2838.
S. C. C., Vercei/en., 3 aug. 1675.

FRATERNTTAS SACERDOTALIS SANCTI KÏS1

Procurator ad SS. Limina visitanda ablegatus nomine Episcopi supplicat
declarari:
1. An vigore Bullae Cruciatae possint Regulares pro casibus Superiori
Regulari reservatis eligere Confessarium sibi bene visum, invito proprio
Superiore, ct ab illo absolvi.
2. An idem possint saltem pro casibus non reservatis; ct quatenus nega­
tive:
3. An Episcopus adversus Confessarios contrafacientes, etiamsi sint
Religiosi mendicantes, possit per censuras procedere.
Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Negative.
Ad 3. Xon posse in casibus reservatis a Superiore Regulari, posse tamen
in casibus reservatis Papae et Episcopo.
[Liber 29 Decretorum, p. 68].

374

Curia Romana

situm est intra primani Castri portam, omnibus commodum pro audiendi
Missa; ad illud e vicinis confluunt habitatores, praesertim tempore excursio­
num militarium et absque dicto Oratorio plures ex vicina Parochia Mi-.i
destituerentur. In dicto Castro prius fuere decem focularia, licet nuncred’cta sint ad duo. Oratorium est sacra supellectili instructum, ab immemora­
bili nocte Nativitatis Domini celebrata fuit Missa solemnis; Episcopi Ante­
cessores illud visitarunt,et in possessione reliquerunt,imrno et incoR.P.D.
Goria Sacramentum Confirmationis administravit; ab eo deducitur solemnis
processio, ac demum in eodem repentur erectus Prioratus confirmatus per
sententiam Ordinarii Vercellen. de anno 1643. Unde dicti Comites di Castellengo petunt declarari dictum Oratorium publicum, ac licere in eo celebrare
etiam in festis solemnioribus iuxta solitum.
Sacra, etc. censuit Oratorium, de quo agitur, esse publicum.
[Liber 29 Decretorum, p. 124].

2839.

S. C. C., 7 dcc. 1675.
»;·.···
Supplicatur declarari: An Canonicus Poenitentiarius Cathedralis possit
suam authoritatem tam in particulari, quam in generali in voce et scriptis
aliis subdelcgare.
Sacra Congregatio respondit: Negative.
[Liber 29 Decretorum, p. 177].

2840.

S. C. C., Tuamen., 20 iun. 1676.
Dum Archiepiscopus Tuamensis in Hybemia ob ultimam persequutionem Protestantium contra Catholicos cxulatur a Dioecesi, Episcopus Elphinensis antiquior illius Suffraganeus praetendit deputationem Vicarii non ad
Archicpiscopum ita absentem, sed ad Capitulum pertinuisse, argumento
cap. 3, de supplenda neglig. praelator., in VI. Ideo per viam S. Congregationis
de Propaganda Fide supplicat declarari:
1. An valeat institutio seu deputatio Vicarii Generalis facta ab Episcopo
dum actualiter est incarceratus, quando ex Regno exulatur. (λ erba lineati
fuerunt deleta de mente Congregationis, quae noluit respondere, nisi in
casu exilii, et absque illis verbis edita fuit resolutio).
2. An appellationes, quae fieri solent coram tribunali Archiepiscopi 1
subditis Suffraganeorum, in eius absentia sint faciendae coram cius Vicario
Generali, aut coram seniore Episcopo Provinciae, cum ipse in aliis suppleat
vices Metropolitani.
Die etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative. Ad 2. censuit facien­
das esse coram Vicario Generali.
[Liber 29 Decretorum, p. 259].

S.

C. Concilii

375

2841.
S. C. C., Aquinaten., 20 fcbr. 1677.
Cum alias S. Congregatio 5 Iulii 1608 Episcopo Clodiensi ita rescrip­
serit: ■ Archiprcsbyteratum secundam Dignitatem in Cathedrali ab A. T.
erigi potuisse, si ad id Capituli consensus accessit », loseph ct Alexius fra­
tres de Crispinis intendentes pia fundatione divinum cultum augere in
Collegiata S. Mariae maioris, et S. Philippi Nerii Terrae Rocchae Gulielmac,
insunt decerni:
1. An possit Episcopus erigere Praeposituram secundam Dignitatem in dicta
Collegiato.
2. An in eadem, in qua non est praefinitus Canonicorum numerus, possit
trigere Canonicatum.
Die etc. Sacra, etc. ad utrumque respondit affirmative de consensu Capituli
Collegiatae.
[Liber 29 Decretorum, p. 371 a tergo].

2842.
S. C. C., 12 iun. 1677.
Saepe alias hacc Sacra Congregatio censuit clericos nullum beneficium
\cl officium ecclesiasticum in Dioecesi obtinentes non posse cogi ad publicas
processiones accedere. Nihilominus experimento compertum est in pluribus
locis ct praesertim in Civitate Eugubina per declarationem huiusmodi non
parum detrahi divino cultui et processionum solemnitati ac decori, immo non
leve scandalum populo inferri, dum ipsarum processionum tempore clerici
et Presbyteri hac illac vagi et Eugubii praesertim in numero centum viginti
et ultra vagi et errantes conspiciuntur.
Delata propterca ad SSmum D. Nostrum huiusmodi inconvenientis
notitia, visa res est considerari digna. Ideoquc, ut si quae ratio pro divino
cultu ineunda sit, possit execution! demandari pro instante SSmi Corporis
Christi sok-rnniter processione, Sanctitas Sua negotium in proxime habenda
Congregatione discutiendum remisit.
Sane legitima concurrente consuetudine eadem Sacra Congregatio cen­
suit cogi posse. At in praesenti num adsit consuetudo nec ne, minime con­
stat, ac stante temporis angustia de illa nequit explorari. Proinde praescin­
dendo a consuetudine, quaerendum videtur:
t. An clerici nullum beneficium vel officium ecclesiasticum obtinentes ad
publicas processiones cogi possint.
2. An cogi possint obtinentes beneficia, quamvis non sint residentialia aut
umtoria.
Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, sed esse hortandos.
Ad 2. Affirmative, si praesentes sint.
[Liber 29 Decretorum, p. 451 a tergo, sq.].

Curia Romana

2843.
S. C. C., Caietana, 4 sept. 1677.
Dic, etc. Sacra, etc. audita super praemissis relatione moderni Episcopi
Caietani, censuit, dandam esse declarationem alias editam in una Casiantr,.,
24 Maii 1630 tenoris sequentis: Sacra, etc. censuit ex beneficiis tenuibus
quorum redditus vix sufficiunt ad onera Missarum, non esse contribuendum
Seminario.
[Liber 29 Decretorum, p. 503 a tergo et 504].

2844.
S. C. C., Romana, 29 ian., 5 mart. 1678.
Clemens X, s. m. concedens iubilationem Francisco Columnae Sacro­
sanctae Lateranen. Basilicae Canonico, induisit his verbis: « Tibi, ut dc
cactero a praedicta Ecclesia licite abesse, ac interim omnia et singula dictorum
Canonicatus et Praebendae fructus, redditus et proventus, iura, obventione
et emolumenta quaecumque, ac distributiones etiam quotidianas, ordinarL
ct extraordinarias quomodolibet nuncupatas, et in quibusvis rebus consisten­
tes ad Te ratione eorumdem Canonicatus et Praebendae, si in eadem Eccle­
sia personaliter resideres, ac divinis officiis, singulisque diurnis et nocturnis
horis assidue intéressés, spectantia et pertinentia, ac tam ratione festorum,
et dierum communium etiam extra dictam Ecclesiam celebrari solitorum,
nec non Anniversariorum etiam Salviati, Strozze, Columnae vel alias quo­
modolibet nuncupatorum, etiam processionum et censuum seu laudemio·
rum et Congregationum Capitularium et quarumvis aliarum functionum
etiam speciali nota dignarum ct de necessitate exprimendarum, quam alus
quomodolibet et undecumque provenientia, ac tam in pecunia numerata,
quam quibusvis aliis rebus consistentia, ac etiam solis praesentibus ac officii'
ct horis huiusmodi quotidie interessentibus ac inservientibus, ac etiam iis.
qui hyberno tempore in eadem Ecclesia personaliter inservierint, ac ilias
quomodolibet et ex quavis causa etiam manualiter dari ct praestari, nec
non percipi et lucrifieri solita, percipere ct exigere et levare, ac in tuos usus
ct utilitatem convertere, cum ea integritate, cum qua illos et illa percipere
exigere et levare posses, si, ut praefertur, personaliter resideres, Horisqut
et Officiis, aliisque praedictis personaliter intéresses, libere et licite possu
et valeas, Apostolica authoritate tenore praesentium concedimus ct in­
dulgentius ».
'
Nihilominus Capitulum renuit illi dare emolumenta, quae communit
nuncupantur, ac dantur in die Conversionis S. Pauli, in 1“ et 11“ Vesperis
festivitatis Beatissimae Virginis de mense Septembris, Transfigurationis, tt
Vesperis Dominicae infra Octavam Corporis Christi, praeterea ceras Anni­
versariorum, ac demum denegat admittere ad participandum de fallentiis
aliorum.

S. C. Concilii

377

Se fundat Capitulum, ut refert Emus Chisius in stylo non dandi indultariis praedicta emolumenta, prout nonnulli ex Canonicis ct Beneficiatis
testantur, c contra vero Canonicus praetendit ob amplitudinem verborum,
quibus Breve conceptum est. Quare recurrit Canonicus ad Sacram Congre­
gationem, ut dignetur decernere.
1. An Oratori quamvis non interveniat, debeantur communia praedicta.
2. An emolumenta dictarum processionum.
3. An cerae Anniversariorum ultra ea, quae sunt nominatim expressa.
4. An portio punctaturarum, seu fallentiarum non interessentium.
Die 29 lanuarii 1678 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Die 5 .Martii 1678 S. C. respondit ad 1., 2. et 3. Affirmative.
Ad 4. Negative.
[Liber 30 Decretorum, p. 16-18 et 36 a tergo].

2845.
S. C. C., 24 sept. 1678.
Disponit Concilium,1 quod Abbatissa eligatur non minor annis qua­
draginta. Quaeritur:
An requiratur quadragesimus completus, vel sufficiat inchoatus.
Die etc. Sacra, etc. respondit, requiri quadragesimum completum.
[Liber 30 Decretorum, p. 183 a tergo].

2846.
S. C. C., Firmana, 3 dec. 1678, et 14 ian. 1679.
Archipresbyter et Canonici Collegiatae et Parochialis ecclesiae Civitatis
novae conqueruntur a Regularibus S. Augustini et Min. Conv. iura parochialia in pluribus laedi, ideo stantibus hinc inde deducendis per partes
monitas ad informandum, quae etiam in informatione Archiepiscopi dedu­
xerunt, proponunt dubia infrascripta:
2. An filii sepultura non electa decedentes sepeliendi sint in sepultura acci­
dentali genitorum, vel in sepultura maiorum.
Die /./ lanuarii 1679 Sacra, etc. respondit ad 2. in sepultura maiorum.
[Liber 30 Decretorum, p. 234, 235 et 241].

2847.
S. C. C., Sarzanen., 14 ian. 1679.
Paulus Franciscus de Padiis provisus de Archidiaconatu, fidei profes­
sionem emisit in Capitulo, in quo praesens erat Vicarius, qui erat etiam
Canonicus. Sed quoniam is sedebat in stallo Canonicali, non autem Vicarii,
1 Se». XXV, de regularibus, c. 3.

378

Curia Romana

imo in instrumento actus professionis dictus Canonicus recensetur simplici
nomine proprio nulla lacta mentione de vicariatu, Episcopus existimat, not)
fuisse satisfactum Concilio requirenti, ut emittatur etiam coram Episcopo
sive eius Vicario. Itaque ob hanc emissionem ac etiam ob non residential
fructibus Archidiaconatus sequestrum apposuit. E contra Archidiaconus
credens satis adimplevisse, instat sequestrum removeri. Cumque res videa­
tur habere hinc inde rationum momenta, Emi Patres mandarunt describi
in folio; ideo quaeritur:
1. An quoad emissionem professionis fidei modo, ut supra secutam, satisfa­
ctum fuerit dispositioni Concilii, cap. 12, Sess. 24, de ref.
2. An sequestrum sit removendum.
Sacra, etc. ad 1. respondit, Affirmative.
Ad 2. removendum sequestrum.

[Liber 30 Decretorum, p. 244].
2848.

S. C. C., decr. 12 febr. 1679.
Cum ad aures SSmi D. X. fide dignorum testimonio pervenerit, in qui­
busdam dioecesibus vigere usum quotidianae Communionis etiam in feria
sexta Parasceve, et simul affirmari eandem quotidianam Communionem prae­
ceptam esse a iure divino, quin etiam in illius administratione aliquos abusus
inolevisse; videlicet, quod aliqui non in ecclesia, sed in privatis oratonis,
domi, imo cubantes in lecto, non laborantes ulla gravis infirmitatis nota,
sumant Sacrosanctam Eucharistiam, quam argentea theca inclusam in cru­
mena, aut secreto illis deferunt sacerdotes sacculares aut regulares, aliique
in Communione accipiant plures formas ac particulas, vel grandiores solito,
ac tandem quis confiteatur peccata venialia simplici sacerdoti non approbato
ab Episcopo, aut Ordinario. Cum autem haec Sanctissimus consideranda
commiserit Sacrae Congregationi Cardinalium Cone. Trid. interpretum,
eadem Sacra Congregatio praevia matura discussione super praedictis, una­
nimi sententia ita censuit: Etsi frequens quotidianusve Sacrosanctae Eucha­
ristiae usus a SS. Patribus fuerit semper in Ecclesia probatus, numquam
tamen, aut saepius illam percipiendi, aut ab ea abstinendi certos singulis
mensibus aut hebdomadis dies statuerunt, quos nec Concilium Tridentinum
praescripsit, sed quasi hu manam infirmitatem secum reputaret, nihil praeci­
piens, quid cupcret tantum indicavit, cum inquit: Optaret quidem Sacrosan­
cta Synodus, ut singulis Missis fideles adstantes sacramentali Eucharistiae per­
ceptione communicarent : idque non immerito; multiplices enim sunt con­
scientiarum recessus, variae ob négocia spiritus alienationes, multae c contra
gratiae et Dei dona parvulis concessa; quae cum humanis oculis scrutari non
possimus, nihil certe de cuiusque dignitate atque integritate, ct consequen­
ter de frequentiori aut quotidiano vitalis panis esu, potest constitui.
Et propterca, quod negotiatores ipsos attinet, frequens ad Sacram ali­
moniam percipiendam accessus, confessariorum secreta cordis explorantium

•S. C. Concilii

379

iudicio est relinquendus, qui ex conscientiarum puritate, ct frequentiae
fructu, et ad pietatem processu, laicis negotiatoribus et coniugatis, quod
prospiciam eorum saluti profuturum, id illis praescribere debebunt.
In coniugatis autem hoc amplius animadvertent, cum Beatus Apostolus
nolit eos invicem fraudari, nisi forte ex consensu ad tempus, ut vacent orationi,
cos serio admoneant, tanto magis ob Sacratissimae Eucharistiae reverentiam
continentiae vacandum, puriorique mente ad coelestium epularum commu­
nionem esse conveniendum.
In hoc igitur Pastorum diligentia potissimum invigilabit, non ut a fre­
quenti aut quotidiana Sac. Communionis sumptione, unica praecepti for­
mula aliqui deterreantur, aut sumendi dies generaliter constituantur, sed
magis quid singulis permittendum, per se, aut parochos, seu confessarios,
sibi decernendum putet; illudque omnino prohibeat, ut nemo a Sacro Con­
vivio, seu frequenter seu quotidie accesserit, repellatur, et nihilominus det
operam, ut unusquisque digne, pro devotionis et praeparationis modo, rarius
aut crebrius, Dominici Corporis suavitatem degustet.
Itidem Moniales quotidie Sacram Communionem petentes admonendae
erunt, ut in diebus ex earum Ordinis instituto praestitutis communicent;
si quae vero puritate mentis eniteant, et fervore spiritus ita incaluerint, ut
dignae frequentiori aut quotidiana Sanctissimi Sacramenti perceptione videri
possint, id illis a Superioribus permittatur.
Proderit etiam, praeter parochorum et confessariorum diligentiam, opera
quoque condonatorum uti, ct cum eis constituai haberi, ut cum fideles, ad
Sanctissimi Sacramenti frequentiam (quod facere debent) accesserint, statim de magna ad illud sumendum praeparatione orationem habeant, generatimque ostendant eos qui ad frequentiorem aut quotidianam salutiferi cibi
sumptionem devoto studio excitantur, debere, sive laici negociatorcs sint,
sive coniugati, sive quicumque alii, suam agnoscere infirmitatem, ut digni­
tate Sacramenti ac divini indicii formidine discant coelestem mensam, in
qua Christus est, revereri ct, si quando se minus paratos senserint, ab ea
abstinere, seque ad maiorem praeparationem accingere.
Episcopi autem, in quorum dioecesibus viget huiusmodi devotio erga
Sanctissimum Sacramentum, pro illa gratias Deo agant, camque ipsi, adhi­
bito prudentiae et iudicii temperamento, alere debebunt; et ab eorum officio
postulari sibi maxime persuadebunt, nulli labori aut diligentiae parcendum,
ut omnis irreverentiae et scandali suspicio in veri ct immaculati Agni per­
ceptione tollatur, virtutesque ac dona in sumentibus augeantur. Quod abunde
continget, si ii, qui devoto huiusmodi studio, divina praestante gratia, tenen­
tur, seque Sacratissimo Pane frequentius refici cupiunt, suas vires expendere,
«que probare cum timore et caritate assueverint; quibus Christum Domi­
num, qui se fidelibus manducandum et se pretium in morte tradidit, atque
m coelesti regno se praemium est daturus, precatur Sacra Congregatio, ut
‘nam opem ad dignam praeparationem et sumptionem largiatur. Porro
Episcopi et parochi seu confessarii redarguant asserentes, Communionem
quotidianam esse de iure divino; doceant, in ecclesiis, seu oratoriis privatis
tx dispensatione seu privilegio Pontificis, de manu sacerdotis sumendam

380

Curia Romana

Sanctissimam Eucharistiam, nec eam deferendam ullo modo in erum·.:,
aut secreto ad existentes domi, vel cubantes in lecto, (praeter) quam;.;
infirmos, qui ad illam suscipiendam ad loca praedicta accedere nonvaltar.:
et ad cos, si ab ecclesia deferatur, publice et cum pompa iuxta formaro Ri­
tualis Romani;12si vero ab oratorio privilegiato, cum forma decenti. Curte,
etiam, ut circa communionem in feria sexta Parasceve Missalis Rubri;.,
ct Ecclesiae Romanae usus serventur. Insuper admoneant, nulli tradcnL
plures Eucharistiae formas seu particulas, neque grandiores, sed consuetas '■
Non permittant ut venialium confessio fiat simplici sacerdoti non approba;
ab Episcopo, aut Ordinario. Si parochi, et confessarii, etiam regulares,aut
quicumque alii sacerdotes secus egerint, sciant Deo Optimo Maximo ratio­
nem reddituros esse, neque defuturam Episcoporum et Ordinariorumiustam,
ac rigorosam animadversionem in contrafacientes, etiam regulares, etiam
Societatis lesu, facultate ipsis Episcopis et Ordinariis per hoc decretum
per Sedem Apostolicam specialiter attributa.
Et facta de praemissis omnibus, ac de verbo ad verbum, relatione, San­
ctitas Sua approbavit, ac praesens decretum typis dari, ac publicari voluit
[Liber 30 Decretorum, p. 265-269].

2849.

S. C. C., Bituntina, 1 iul. 1679.
Tres Capitulares Bituntini ob laudabile servitium annorum quadraginta
et ultra obtinuerunt a Sacra Congregatione indultum jubilationis sub hac
forma: « Quamvis in posterum non inserviat, fructus tamen omnes sui Canonicatus una cum distributionibus quotidianis percipere valeat, perinde si choro personaliter interesset ».
Vigore talis indulti Episcopus concessit etiam Anniversaria, quae in
cap. unico, de cler. non resid., in VI videntur aequiparari distributionibus
unde citato lubilatorum Procuratore, quaeritur:
1. An dictis lubilatis, quamvis non intersint vigore indulti, emolument,
anniversariorum debeantur? Et quatenus negative:
2. An indultum praedictum veniat ampliandum etiam ad emolumenta /Iraversariorum?
Die, etc. Sacra, etc. utraque parte informante respondit : Negative adutrumqiu
[Liber 30 Decretorum, p. 358 a tergo, sq.].
1 Tit. IV, c. 4, de communione infirmorum.
2 In rem Benedictus XIV, De sacros. Sacrif. Missae, lib. III. c, XX' Ad hincrv
mirifice faciunt verba Canonis Ubi pars dist. 2, dc Consecrat. Ubi pars est carpent, rt
et totum. Eadem ratio est in Corpore Domini, quae in manna quod in eius fiqura pnxttrn!
dc quo dicitur: Qui plus collegerat non habuit amplius, neque qui minus paraverat in'r '
minus Non est omnino quantitas visibilis in hoc aestimanda mysterio, sed virtus Stxn”f
spiritualis. Consentit S. Thomas, 3. p., q. 79, a. 7, ad 3. Legendus est etiam Thxn
torn, 2, tract, de superstit., edit. 3, lib. 3. c. 2, η. 14. qui multis rationibus ct auctonu-

tibus morem illum improbat qui in illustrioribus Galliarum monasteriis quirwn&r.
sanctimonialium invaluerat, ut maioris devotionis gratia plures acciperent particule
quam consuetudinem testatur sibi licuisse omnino abolere

5.

C. Concilii

381

2850.

S. C. C., Florentina, 1 iul. 1679.

S. C. C., Urbinaten., 9 sept. 1679.
Emanarunt nuper sequentes litterae: Rme Dne, uti Frater! Etsi Concilii
Tridentini decreto cap. 2, sess. 21, de ref. diserte caveatur, ne quis clericus
saecularis, quamvis alias sit idoneus moribus, scientia et aetate, ad sacros
Ordines promoveatur, nisi prius legitime constet, eum beneficium ecclesia­
sticum, quod sibi ad victum honeste sufficiat, pacifice possidere. Patrimo­
nium vero vel pensionem obtinentes ordinari non possint, nisi illi, quos
Episcopus judicaverit assumendos pro necessitate vel commoditate suarum
ecclesiarum: temporis tamen cursu animadversum est, nonnullos Episcopos
ab hac ordinandi norma absque ullo discrimine deflexisse, passim quoscum­
que ad patrimonii titulum ad sacrum ministerium admittendo. Quantum
ex hoc iacturae in ecclesiastica disciplina acceptum fuerit, manifestum est.
Quare SStnus I). X. pro suo insigni zelo malis huiusmodi provide obviaturus
praedictae dispositionis exactissimam observantiam in Urbe in primis instau-

bibliotheca

2851.

RATERNTTAS SACERDOTALIS SANCTL

Vicarius Generalis Emi D. Cardinalis Archiepiscopi super infrascripta
facti specie Sacrae Congregationis oraculum exquisivit:
Pluribus abhinc annis Stella Enriquez, mulier Hebraea et uxor Isahac
Finio, divina aflame gratia catholicam fidem amplexa est, ct Mariae Rosae
nomen accepit, viro in ludaica perfidia relicto. Quo iuridice praemonito,
an vellet ct ipse Christianus fieri, et uxorem conversam sequi, terminoque
assignato ad deliberandum elapso, declaratum fuit a ludice ecclesiastico
praefati matrimonii vinculum esse omnino dissolutum, ita ut liceret praefa­
tae mulieri conversae ad secunda vota transire. Ipsa nihilominus sperans
fore aliquando, ut et ipse vir converteretur, semper mansit innupta. E contra
vir infidelis in matrimonium duxit Esther, neptem ex sorore una cum qua
novissime baptismi gratiam suscepit, Ferrantis Mariae nomen assecutus.
Quia vero Maria Rosa prima uxor instabat, suum sibi virum restitui, a
secunda uxore statim post baptismum separatus est, quae in Conservatorio
Honestarum Mulierum degit, donec vel viro restituatur, vel alteri nubat.
In re autem tanti ponderis, ut rectius ac tutius procedatur, meum esse exi­
stimavi EE. VV. certiores reddere, humillime insuper istius Sacri Senatus
oraculum expetendo pro decisione:
An dictus Ferrantes Maria debeat ad primam uxorem redire, an vero cum
secunda perseverare.
Die, etc. Sacra, etc. censuit referendum SSmo votum S. Congregationis
scilicet debere Ferrantem redire ad primam.
[Liber 30 Decretorum, p. 352 a tergo, sq.].

382

Curia Romana

ravit, deindequc per hasce circulares litteras Episcopis omnibus Sanctis?;·
mum Tridentini· decretum in memoriam reduci mandavit, quatenus omn«
illud sancte custodiant, sciantque non aliter, quemquam ordinandum id
titulum patrimonii vel pensionis, nisi cum Ecclesiae necessitas vel commodi­
tas ita exigat; qua in re prudens Episcopi timoratumque iudicium venari
debebit. Amplitudo igitur Tua Sanctitatis Suae exemplo et mandato se
conformet, eique omnia prospera precamur in Dno. Romae, 13 Maii 1639.
Cum autem a Sanctissimo concedi soleant Brevia de promovendo exta
tempora, in quibus ita legitur: « Ut parentibus tuis solatio esse possis, e
fervore devotionis accensus, ad Sacros extra tempora, ac interstitiis non ser­
vatis, ad titulum patrimonii tui, seu perpetui beneficii ecclesiastici, dum­
modo illud pacifice possideas, promoveri possis, concedimus, etc.».
Dubitat Archicpiscopus Urbinas:
An vigore Brevium huiusmodi, quis promoveri possit ad titulum patrimum,
non obstante, quod non concurrat Ecclesiae necessitas, vel commoditas, dur,
causa motiva concessionis videtur solatium parentum.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 30 Decretorum, p. 400, 401].

2852.

S. C. C., Cnrnoten., 2 dec. 1679.
Andreas Tuffe Diaconus Prior Commendatarius Prioratus Curati post
adeptam possessionem dicti Prioratus, licet nondum Presbyter, panem et
aquam in Missa Parochiali benedixit, ac infantes baptizavit, nec non matri­
monia celebravit. Nunc per supplicationem a Dataria remissam supplicat
pro absolutione cum rehabilitatione ad Ordines ct beneficia, ac retentione
dicti Prioratus, ex quo post praemissa nullos fructus percepit. Datur super
praemissis attestatio Vicarii Generalis, qui subdit, nullum aliud impedimer.·
tum iuris et facti in eo invenimus, quominus dictam absolutionem et relu·
bilitationen obtineat, si SSrho placuerit.
Haec per summarium relata, EE. PP. mandarunt describi in foliis;
nunc itaque quaeritur:
An absolutio et rehabilitatio petila sit concedenda.
Die, etc. Sacra, etc. censuit, concedendam absolutionem ad cautelam.
[Liber 30 Decretorum, p. 496].

2853.

S. C. C., Eremitarum B. Petri de Pisis, 3 febr. 1680.
In Constitutionibus Fratrum Eremitarum B. Petri dc Pisis sub cap. 36,
n. 3 ita habetur: - Parochialis (!) pro unaquaque Provincia eligendus etc.
in Congregatione saltem Prior extittsse in caque per annos circiter 20 non
interruptos permansisse debet ». Quaeritur:

S. C.

Concilii

383

.4/1 in vim dictae decisionis circiter. Religiosus, cui ad attingendum annum 20
permanendae desunt dumtaxat dies Jj, eligi possit in Provincialem.
Sacra, etc. respondit: Negative.

[Liber 31 Decretorum, p. 21].

2854.

S. C. C., Alant uana, 16 mart. 1680.
Extat in Civitate Mantuana ecclesia Collegiata S. Barbarae a Pio IV
erecta et ab ipso Pio, Beato Pio V ac Gregorio XIII variis privilegiis
decorata, prout in litteris Apostolicis, quarum copiae per informantem Emis
PP. exhibentur. Huius Collegiatac modernus Abbas est Episcopus Aconiac.
Dc hoc Episcopus conqueritur, quod episcopalem Mantuae iurisdictionem
perturbat in infrascriptis:
4. Cum maior pars bcneficiatorum eiusdem ecclesiae extra propriam
Canonicam sparsim vivat in territorio aliorum Parochorum, praetendit irrequisito Parocho, occurrente eorumdem beneficiatorum infirmitate vel morte
eisdem ministrare omnia Sacramenta, ac respective eorum cadavera ad pro­
priam ecclesiam deferre absque ulla solutione quartae funeralis.
Quater dilata fuit praesentis causae resolutio. Siquidem 12 Augusti
dictum fuit: dilata ad primam; 9 septembres proponebatur omnino in
prima, 23 eiusdem dilata ad Kalendas, 18 novembris 1679 dilata. Demum
vero 3 februarii proxime praeteriti ad primam post Cineres omnino. Nunc
itaque dignentur EE. PP. praecitata folia reassumere, ct ad dubia 12 Augu­
sti proposita respondere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 4. Negative.
[Liber 30 Decretorum, p. 380 a tergo, sq., 399, 423, 482, ct Liber 31
Decretorum, p. 60 a tergo].

2855.

S. C. C., Alexandrina, 27 iul. 1680.
Maria Magdalena Arrona in testamento supulturam elegit in ecclesia
Carmelitarum discalceatorum; nihilominus Capitulum cadaver sepulturae
tradidit in pavimento Cathedralis. Ideo Regulares recursum habuere ad
Episcopum eorumque Conservatorem. Isque tam ante humationem inhibue­
rat, quam post cadaveris restitutionem mandavit. Sed cum non paruisset,
Regulares recursum habuerunt ad S. Congregationem, cui respondens Epi­
scopus audito Capitulo praemissorum veritatem confirmat; sed Capitulum
praetendit electionem fuisse mutatam, dum germanus frater defunctae testa­
tur, qualiter Maria Magdalena remisit in arbitrio ipsius electionem loci
sepulturae, et qualiter de hoc tractavit cum quibusdam monialibus et
quatuor aliis testantibus publicam fuisse vocem de tali mutatione. At Epi­
scopus existimat fides huiusmodi esse collusivas, ct emendicatas, quia per

384

Curia Romana

plures dies tractavit tam cum fratre defunctae, quam cum Capitulo, et
nunquam facta fuit mentio de tali mutatione. Imo dictus frater diversi­
mode omnino locutus est. Et rursus etsi vera esset, non fuit facta w
modo, quo de ea legitime constare posset. Ideo omissis nonnullis, quae ad
praesentem articulum non faciunt, monitis partibus ad informandum,quae­
ritur:
An dictum cadaver ecclesiae Fratrum sit restituendum.
Die, etc. Sacra, etc. respondit, dictum cadaver restituendum esse ecclesiae
dictorum Fratrum una cum oblationibus excepta quarta.
[Liber 31 Decretorum, p. 187, 188].

2856.

S. C. C., Vicen., 28 sept. 1680.
Saepe in consensibus Coadiutoriarum ad Canonicatus praestandis ex­
presse paciscitur, ut Coadiutor instituere seu fundare debeat unum Per­
sonatum dotationis ducentarum auri duplarum vel maioris, vel minoris
quantitatis, illumque in manibus SSmi resignare debeat in ipsius Coadiuti
favorem, et quod talis Personatus sit ad liberas Coadiuti voluntates ita et
taliter, quod iste illum possit perpetuare, seu beneficium perpetuum facere,
aut extinguere in totum, vel in partes in uno seu pluribus actibus cum pu­
blico instrumento inter vivos vel in testamento, ita ut possit proprietates,
redditus et iura universa illius in totum seu per partes convertere, commu­
tare, cedere, et assignare in pias causas, et institutiones sibi bene risas.
Quaerit Vicarius Generalis:
An Coadiutoriae huiusmodi cum resignatione, nulla facta mentione SSmo
de tali conventione nec de Personatus qualitate, imo exponendo esse beneficium
ecclesiasticum perpetuum, sint simoniacae.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 31 Decretorum, p. 257].

2857.

S. C. C., Vratislavien., 28 sept. 1680.
Die, etc. Sacra, etc. censuit, dandam esse declarationem editam tenoris
sequentis, videlicet: Sacra Congregatio Concilii censuit non licere Regulari­
bus in eorum ecclesiis propriis Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum
publice adorandum exponere, nisi ex causa publica, quae probata sit ab
Ordinario; cx causa autem privata posse, dummodo SSmum Sacramen­
tum e Tabernaculo non extrahatur, et velatum sit ita, ut hostia videri
non posit.
[Liber 31 Decretorum, p. 246 a tergo].
>

S. C. Concilii

385

2858.

S. C. C., Eistetten., 10 maii 1681.
S. C. censuit: Quod attinet ad parochiales ecclesias, quae sunt de iure
patronatus laicorum, quum eas Concilium Tridcntinum 1 haud subiecerit
concursui, non videtur hodie expedire quidquam novi iuris inducere. Pro­
vide autem occurri potest curae animarum admittendo dumtaxat idoneos,
et si ii, qui praesentabuntur, non erunt idonei, non adnittat.
[ThesaurusResolutionum, tom. ιζ,ρ.όβ, in causaOlomucen.,6 maii 1741].

2859.

S. C. C., Tornacen., 24 maii 1681.
Anno 1636 Petrus Ezier servata forma Concilii 2 matrimonium contraxit
cum Ioanna Vaniex, non obstante impedimento affinitatis proveniente ex
copula illicita, quam Petrus habuerat cum sorore loannae. Ipsa autem Ioanna
ignorante, ciusque bona fide durante, suscepit liberos, qui modo supplicant
declarari:
Jn ipsi nati ex dicto matrimonio cum mala fide patris et bona fide matris,
nnl legitimi.
Die, etc. Sacra, etc. respondit. Affirmative.
[Liber 31 Decretorum, p. 400].

2860.

S. C. C., Matheranen., 2 aug. 1681.
Extat in territorio Matheranen. Commenda S. loannis Hierosolymi­
tani. Franciscus Basile Presbyter Matheranen. per plures annos inservivit
ct adhuc inservit Commendatario, et receptus in Cappellanum dictae Reli­
gionis, non quidem Convcntualem, sed de obedientia, ut aiunt, absque eo
quod hucusque professionem emiserit, degens, prout ob incommoditatem
domus Commendac elegit, extra illius septa in domo propria assignata pro
novitiatu.et propriis vacando negotiis. Is tam ante quam post habitus susce­
ptionem debita contraxit. Creditores intendunt dictum Presbyterum conve­
nire coram Archiepiscopo in vim dispositionis Cone., cap. 11, Sess. 24, et
constitutionis Grcgorii XIII, 25 novembres 1580. 3 Commendatarius c con­
tra praetendit cius esse iurisdictionem et esse in pacifica possessione cogno­
scendi,cx quo agitur de Cappellano Novitio exempto per privilegia Pontificia.
Ad mutuam vero benevolentiam conservandam et lites effugiendas Archie1 Ses». XXIV, dc ref., c. 18.
1 Seu. XXIV, dc ref. mutrim., c. i.
1 Circumipccta, - Cl. Bull. Rom., tom. 4, ill, p. 454-456.

ftL V

25

3 86

Curia Romana

piscopus et Commendatarius supplicant per Sacrani Congregationem de­
clarari:
An cognitio causarum adversus dictum Presbyterum sive personales sint, m(
reales, sive civiles, sive criminales, spectent ad Archiepiscopum, vel ad Comme.·
datarium.
Sacra, etc. censuit, spectare ad Archiepiscopum.
[Liber 31 Decretorum, p. 446 a tergo, sq.].

2861.

S. C. C., Vigilien., 27 sept. 1681.
Franciscus Venetianus Canonicus Theologus Ecclesiae Cathedralis Vigi­
lien. supplicat pro induito, ut loco se doctorem faciendi in Theologia, possit
assumere gradum doctoratus in iure Canonico.
Die, etc. Sacra, etc. ad quam SSmus Dnus Noster libellum huiusmodi
remisit, attenta relatione Episcopi Vigilien. censuit, si Sanctitati Suae pla­
cuerit, posse per suas litteras Apostolicas committi eidem Episcopo, ut veris
existentibus narratis, et dummodo praevio diligenti examine Oratorem inve­
nerit habilem ct idoneum, docendo Theologiam moralem et explicando
Sacram Scripturam iuxta legem in fundatione Praebendae Theologalisappo­
sitam, pro suo arbitrio et conscientia cum eo gratis dispenset, ut gradum
Doctoris in iure Canonico suscipere valeat, qui sic susceptus Oratori suffra­
getur, perinde ac si ipse in Sac. Theologia graduatus reperiretur. Ita tamen
ut Theologiam moralem docendo et Sacram Scripturam explicando vere
incumbat, et sedulam praestet operam. Et de praemissis facta relation:
Ssmo die 25 Octobris Sanctitas Sua Sacrae Congregationis sententiam be­
nigne probavit.
[Liber 32 Decretorum, p. 14 a tergo].

2862.

S. C. C., Mediolanen., 14 mart. 1682.
De rebus ecclesiae non alienendis Emus Archicpiscopus Mediolanen
in visitatione Sacrorum Liminum ante ipsius ab Urbe discessum peracti
retulit inter caetera, quod licet Paulus II in extravagant! Ambitiosae, de rth·
Eccles, non alien, expresse prohibuerit omnium rerum ct bonorum ecclesia­
sticorum alienationem, omneque pactum, per quod ipsorum dominium
transfertur, concessionem, hypothecam et locationem ultra triennium absque
Romani Pontificis consensu, hac tamen constitutione non obstante Antisti­
tes Mediolanensis Ecclesiae ab antiquis usque temporibus ultra hominum
memoriam fuerunt in pacifica et quieta possessione res et bona suarum
ecclesiarum alienandi, permutandi, locandique ultra triennium, ct conce­
dendi aliis similes facultates praevio voto Congregationis ad hoc per ipsos

S. C. Concilii

387

particulariter destinatae; haecquc consuetudo scientibus et consentientibus
Suminis Pontificibus a temporibus etiain Divi Caroli et successorum semper
fuit usu recepta, praxique quotidiana confirmata. Quod ita verum est, ut
etiam si suborto scrupulo S. Carolus dubitaverit de validitate huiusmodi
consuetudinis, consultis pro securitate suae conscientiae Summis Pontifici­
bus Pio V ac Gregorio XIII, iisdem annuentibus perseveravit ipse succes­
soresque in Archicpiscopatu in antiqua huiusmodi possessione. Testantur
boc litterae Divi Caroli ad Abbatem Spetianum negotiorum suorum in
Alma Urbe gestorem cum responso eiusdem Spctiani, replicatione Divi
Caroli ac altero responso ipsius Spetiani.
Quae omnia firmant validitatem et usum laudabilis consuetudinis funda­
tae in non usu Paulinae, quae non obligat, ubi non est recepta. Neque
inconsulte hoc negotium agebatur. Deputaverat enim S. Carolus Theologo­
rum ct Canonistaruin Congregationem, quae singulis hebdomadis coram se
vel Vicario suo Generali habebatur, in qua matura discussione exquirebat:
An contractus, alienationesque huiusmodi cessurae essent in evidentem Ec­
clesiae utilitatem, nec prius decretum interponebatur, quam communibus
votis evidens Ecclesiae locorumque piorum utilitas cognosceretur. In hoc
plane usu, modis et formis per Divum Carohim traditis perseverarunt suc­
cessores Archicpiscopi, Gaspar Aicecomes, Federicus Cardinalis Borromeus,
Caesar Cardinalis Montius, Vicariique etiam Capitulares in sedibus vacan­
tibus, ac demum Archicpiscopus nondum Cardinalis Litta usque ad an­
num 1655, quo tempore cum ad cum datae fuissent litterae Sacrae Congre­
gationis inveteratam consuetudinem abrogantes, valde est commotus, ac
indoluit, malaque omnia, ex hac abrogatione secutura eidem Sacrae Con­
gregationi significavit, prout in publicum eiusdem Ecclesiae damnum quo­
tidie suboriuntur, quae fuerunt a S. Antistite praevisa. Acquirebant enim
prius Administratores hospitalium locorumque piorum in alienationibus,
permutationibus, locationibus ultra triennium, aliisque huiusmodi con­
tractibus Ordinarii consensum, nunc vero eiusdem Ordinarii consensu
non requisito, neque beneplacito Apostolico ob difficultates impetrationis
reportato, quascunque alienationes, permutationes, locationes ct contractus
propria auctoritate ineunt. Quinimo ministri laid bona hospitalium locommque piorum pro laicalibus habent, ct in laicalium codicibus referunt,
gravantque pro eorum libito, et etiam contendunt, quod ipsis inconsultis
huiusmodi alienationes, permutationes, locationesque fieri non possint.
Cum autem res visa fuerit digna particulari discussione, quam Emus
Archicpiscopus cito fieri efflagitat, supplicatur Emis PP. decernere: An, et
quomodo super praemissis sit providendum.
Dic, ctc. Sacra, etc. stetit in decisis de anno 1655.

[Liber 32 Decretorum, p. 167-171].

Curia Romana

388

2863.

S. C. C., Aversana, 16 maii 1682.
Universitas S. Antimi ad evitandas controversias, quae in dies exoriun­
tur cum Capitulo Aversano super iure eligendi sepulturam, supplicat sibi
extradi decreta alias edita in causa Neapolitana, die 13 febr. 1666,1
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Dentur decreta.

2864.

S. C. C., Lucen., 20 iun. 1682.
Emus D. Cardinalis Spinula Episcopus Lucen. suis litteris enarrat in
illa Dioecesi saepius contingere, quod pii sed pauperes testatores legant
locis piis exiguas summas scutorum decem, vel circiter, cum perpetuoonrc
determinati numeri Missarum, quae quidem legata acceptare renuunt loco­
rum piorum Administri ob impossibilitatem, vel saltem maximam difficul­
tatem summas tam modicas investiendi, sive in stabilia, sive in census tuus
atque securos. Unde pro summo eius zelo et in defunctorum animas pietate
consuluit EE. PP.
1. An casu, (pio locus pius legatarius nolit huiusmodi legata cum designato
Missarum onere acceptare, Episcopus possit statim erogari facere stimmam liga­
tam in celebrationem tot Missarum iuxta intentionem testatoris ad proportionatam quantitatem eleemosynae manualis.
2. An Episcopus possit onera Missarum nondum acceptata reducere abspt
beneplacito Sedis Apostolicac sive huius Sacrae Congregationis, quoties rd.·
ctionem necessariam esse indicaverit ex eo, quod locus pius legatum acceptait
recuset non diminuto onere.
Die, etc. Sacra, etc. ad utrumque respondit: Negative.
[Liber 32 Decretorum, p. 321].

2865.

S. C. C., Caputaquen., 29 aug. 1682.
Episcopus refert i.in sua Dioecesi adesse plures ecclesias Abbatiales,
quarum titulares aut commendatarii, neque pensionarii persolvunt txum
Seminario in extrema necessitate posito. Unde supplicat alterutros ad contri­
butionem compelli.
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: utrosque teneri, dummodo non
reperiantur a Papa specialiter exempti.
[Liber 32 Decretorum, p. 415].

>

ηβτ

-

S. C. Concilii

389

2866.

S. C. C., 19 sept. 1682.
Episcopus Marsiccn. quaerit: An Episcopus, qui si commode fieri possit,
Dioccesim suant quotannis visitare tenetur, possit huiusmodi visitationem
facere per mensem vel circiter, antequam labatur integer annus a die pera­
ctae ultimae visitationis, vel potius debeat cxpectarc, quod anni circulus
integre compleatur, antequam denuo visitet, ita ut intra singuli cuiuslibet
anni cursum una tantum visitatio liat.
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, sed non posse recipere pro­
curationem, neque victualia, nisi semel in anno.
[Liber 32 Decretorum, p. 456].

2867.

S. C. C., 27 mart. 1683.
Fr. Matthias Hernandez Ordinis Praedicatorum in supplici libello a
SSmo remisso exponit, quod in Civitate Havana, aliisque locis Dioecesis
S. lacobi de Cuba in Indiis Occidentalibus Parochi solent rebaptizare sub
conditione tum infantes domi in casu necessitatis baptizatos, non alia moti
ratione, quam baptismum non fuisse in ecclesia parochiali collatum, tum
etiam haereticos ad catholicam fidem conversos, licet asserentes se bapti­
zatos fuisse servata forma, et adhibita materia ab Ecclesia praescripta, sub
unico praetextu, quod ignoretur, quae ct qualis fuerit intentio cum qua
fuerint baptizati. Supplicat propterea opportune desuper providendi. Ut
igitur Parochi ex huius Sacrae Congregationis oraculo edoceantur, Emi
PP. respondere dignabuntur:
1. .4« infantes domi in casu necessitatis baptizati sint sub conditione rebap­
tizandi?
2. An, et in quibus casibus haeretici debeant sub conditione rebaptizari, si ad
fidem catholicam convertantur?
Die, etc. Sacra, etc. ad utrumque respondit: Negative, dummodo non adsit
probabile dubium invaliditatis Baptismi.

[Liber 33 Decretorum, p. 88 a tergo et 89].

2868.

S. C. C., Panormitana, 10 apr. 1683.
Fr. Mansuetus de Panormo, Clericus Ordinis Minorum Observantium
refonnatorum Sancti Francisci eiusdem Provinciae exponens Sacrae Pocnitentiariae se per aliquod tempus a daemone obsessum iam a biennio integro
liberatum fuisse, supplicavit secum dispensari super irregularitate exinde

39°

Curia Romana

contracta ad effectum suscipiendi Ordines sacros. At Sacra Poenitentiam
audito Procuratore Generali, quia ita retulit: « 1'csposto dallOratorec vtr.
come appare da una fede autcntica sottoscritta da Religiosi degni di fede e
conformata da quel suo Superiore Provinciale, onde si potrà aggntiart, %
tanto parent a Sua Beatitudine , instantiam remisit ad hanc Sacram Con­
gregationem, cui proinde supplicatur declarare.
Die, etc. Sacra, etc. respondit, pro nunc: Negative.
[Liber 33 Decretorum, p. 113].

2869.

S. C. C., Potentina, 29 mai 1683.
Capitula, Parochi et Clerus saccularis Civitatis Potentinae per libellum
a SSmo Dho Nostro remissum supplicant declarari:
i. An ad effectum, ut Confraternitates laicales aggregatae
regulis, statutis et constitutionibus, quas observandas recipiunt ab Arm·
confraternitatibus aggregantibus, necessaria sit praecedens approbatio Ordi­
narii loci?
2. An ad effectum, ut dictae Confraternitates aggregatae uti et gaudent
possint indulgentiis, privilegiis et induitis Archiconfratemitatum aggregan­
tium, necessaria sit praecedens approbatio Episcopi cum interventu duorum
dc Capitulo?
4. An dictae Confraternitates aggregatae subsint Ordinario ita, ut carum
Officiales administrationis rationem Ordinario reddere teneantur?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1., 2. et 4. respondit: Affirmative.
[Liber 33 Decretorum, p. 148 a tergo et 149].

2870.

S. C. C., Neapolitana, 17 iul. 1683.
Cum PP. Conventuales S. Francisci Casalis Portici vigore Confratemitatis SSmi Rosarii recenter erectae in eorum ecclesia, praetenderent vetare
Parocho dicti Casalis, ne una cum suo populo in ecclesia parochiali recitaret
idem Rosarium, et primo die Dominico cuiuslibet mensis exponeret simu­
lacrum B. Virginis, non obstante consuetudine ac erectione similis Confn*
ternitatis, quae ex pluribus enunciativis visitationum ac depositionibus re­
stium probabatur secuta in dicta ecclesia parochiali usque de anno 162S:
data fuerunt in hac Sacra Congregatione habita dic 2 augusti 1681 duo dubü,
nempe 1. An dictus Parochus impediri possit, quominus recitet Coronam
SSmi Rosarii cum suo populo in sua ecclesia. 2. An impediri possit, quomi­
nus in eadem simulacrum Beatae Virginis populo exponat. Et ad utrumque
responsum fuit: Negative.
Nunc autem reperto erectionis induito, cuius summarium deferetur ad
Emos PP., atque citato Fratrum Procuratore, Parochus supplicat declarari:

S. C. Concilii

39»

.in constet de canonica et anteriori erectione Confraternitatis SSmi Rosa­
rii in ecclesia parochiali Casalis Portici ita, ut nuper erecta in ecclesia PP. Concentualium sit nulla?
Die 13 febr. 1683 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Dilata resolutione huius causae sub die 13 februarii proxime praeteriti
datae fuerunt litterae pro meliori informatione ad Emum Archiepiscopum,
qui iuxta petita respondit.
Reassumpto itaque antecedenti folio decernendum superest:
An constet de canonica et anteriori erectione Confraternitatis SSmi
Rosarii in ecclesia parochiali Casalis Portici ita, ut nuper erecta in ecclesia
PP. Conventualium sit nulla.
Die 17 Iulii i68j Sacra, etc. utraque parte informante, respondit, constare
it canonica erectione in ecclesia parochiali, et posteriorem erectionem factam
in ecclesia Minorum Conventualium non substineri.
[Liber 33 Decretorum, p. 52, 223 a tergo et 224].

2871.
S. C. C., 7 aug. 1683.
Ambrosius de Rubeis Canonicus et Magister Caeremoniarum Ecclesiae
Cathedralis Ferentinae supplicat declarari:
An professio fidei per provisos de Canonicatibus et Dignitatibus in
Ecclesiis Cathcdralibus emittenda in Capitulo ex dispositione Sacri Concilii,
c. ia, sess. 24, de rcf. emitti debeat coram omnibus Canonicis in Capitulo
Congregatis, vel satis sit, ut emittatur coram prima Dignitate, aut Decano,
vel uno ex Canonicis antiquioribus tantum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit, huiusmodi professionem emittendam esse
coram Canonicis capitulariter congregatis.
[Liber 33 Decretorum, p. 245].

2872.
S. C. C., 7 aug. 1683.
Quaeritur 1. An regulares possint administrare Sacramenta suis famulis
laicis moribundis, qui vivunt intra septa, et sunt continui commensales
Conventuum?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit, Affirmative.
[Liber 33 Decretorum, p. 257].

2873.
S. C. C., Hiberniae, 7 aug. 1683.
Occurrente vacatione vel quasi Ecclesiarum Cathedralium per obitum
vel captivitatem Episcoporum, plura dubia, et praesertim super intellectu
c.Si Episcopus, de supplen. ncgliq. Praelat., in VI in 1 libernia emersere, qui-

392

Curia Romana

bus Sacrae Congregationi de Propaganda Fide propositis et ab ea huic re­
missis quaeritur:
1. An casu, quo Episcopus ab haereticis captus detineatur, non itaumen arcte custoditus, ut ipsi eiusque dioecesanis facile non sit saltan per
litteras inter se agere, eiusdem Episcopi jurisdictio intclligatur suspensa, tt
ad Capitulum Ecclesiae Cathedralis devoluta? Et quatenus dicta Catl·.·
dralis Capitulo careat:
2. An eadem iurisdictio devolvatur ad Metropolitanum? Et quatenus
Metropolitana Ecclesia Pastore careat:
3. An devolvatur ad Capitulum Ecclesiae Metropolitanae, vel potius ad
antiquiorem SufTraganeum Episcopum?
4. An Cathedrali et Suffraganea Ecclesia vacante, atque Capitulo carente,
et Metropolitana Pastore pariter viduata, electio Vicarii Capitularis dieu
Ecclesiae Suffraganeae spectet ad Capitulum Ecclesiae Metropolitanae, vel
potius ad antiquiorem SufTraganeum Episcopum?
Dic, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit, iurisdictionem non esse suspensam
Caetera proponantur sub alio themate.
[Liber 33 Decretorum, p. 242 a tergo et 243].

2874.

S. C. C., Hispaniarum, 28 aug. 1683.
Minores observantes Sancti Francisci supplicant decerni, quod Episcop’·
non possint sub praetextu explorandi voluntatem puellarum, quae profes­
sionem sunt emissurae, illas extrahere a clausura.
Dic, ctc. Sacra, etc. censuit, Episcopum volentem explorare voluntatem
monialium, antequam emittant professionem, debere id facere ante crates,
et si aliqua causa iusta vere extiterit, tunc demum id facere posse in exte­
riori ecclesia, vel alia commodiori, et non alibi.
[Liber 33 Decretorum, p. 260].

2875.

S. C. C., Belgii, 18 sept. 1683.
Cum in Belgio fuerit dubitatum: An simoniacum sit recipere dotem sol­
vendam pro victu, amictu, supellectili et aliis necessariis ad substentationem
puellae volentis ingredi Monasterium, supplicantur Emi PP. pro huiusmodi
dubii resolutione.
Die, etc. Sacra, etc. respondit. Non esse simoniacum.
[Liber 33 Decretorum, p. 310 a tergo].

5. C. Conci'Hi

393

2876.

S. C. C., Collcn., i8 sept. 1683.
Modernus Episcopus Collcn. Dioccesim visitando comperiit non sine
maximo conscientiarum periculo plures irrepsisse abusus in adimplendo
mentem eorum, qui Missas celebrari mandarunt. Ad cos ergo tollendos
discutiendum atque resolvendum videtur:
1. An Sacerdotes obligati ratione beneficii, Cappellaniae, legati, aut
stipendii celebrare quotidie Missam per se ipsos, possint aliquando a cele­
bratione vacare? Et quatenus affirmative:
2. Quando et quoties a dicta celebratione vacare possint?
3. An diebus licitae vacationis possint Missam pro scipsis vel aliis, prae­
terquam pro fundatoribus celebrare?
4. An pro aliis celebrando, possint stipendium pro huiusmodi celebra­
tione recipere?
Die, etc. Sacra, ctc. ad 1. et 2. respondit: Affirmative, concurrente
aliqua rationabili causa.
Ad 3. et 4. Negative.
[Liber 33 Decretorum, p. 310 a tergo et 311].

2877.

S. C. C., S. Miniati, 13 nov. 1683.
lulius Petrus Gallenus de Pollecchio postremis tabulis: Lascio e lego
a Fabritio Raimondi e Giovanni Bapt. Zurli e figlioli di Ottavio Galleni di
Fucccchio tutti li terreni, che si trova havere di là dai Padulc etc. con obligo
di far celebrare ogni settimana in perpetuo duc Messe all’altare del glorioso
S. Antonio di Padova nella chiesa de PP. di S. Francesco di detto luogo dc
Minori Convcntuali in perpetuo, e s'intende con I’obligo dei Sacrificio con
dichiaratione, che se de descendenti di detti Fabritio e Raimondo, e Giovanni
Battista sopranominati ci sarà qualche Prête Sacerdote, haverebbe caso, che
tal Prctc Sacerdote celebrasse da per se le sudette Messe, rimettendosi nondimeno a quello, che sarà fatto, purchè resti sodisfatto alPobligo e sieno
celebrate, come sopra, le sudette Messe ».
Modo nemine ex praedictis Sacerdotibus descendentibus extante, et
praetendentibus Fratribus praefati Conventus Missarum celebrationem ad
ipsos dumtaxat spectare, sin minus impedire, ne illae ab aliis Sacerdotibus
in eorum ecclesia celebrentur, supplicatum fuit Congregationi habitae die
29 maii proxime praeteriti pro declaratione:
i. An legatarii possint deputare Sacerdotes sacculares, qui 1 lissas a testa­
tore praescriptas celebrent tn dicta ecclesia, praestita Conventui congrua contri­
butione pro usu sacrorum indumentorum et aliis ad celebrationem Missae neceswriis?

Curia Romana

394

2. An dicti Regulares, praestita eis contributione praefata, teneantur
stare patientiam, ut praedictae Missae in eorum ecclesia celebrentur?
3. An in casu, quo Regulares ex rationabili causa denegent, liceat Icgatcn.
onus Missarum in alia ecclesia arbitrio Ordinarii impleri facere?
Cum autem iussum tunc fuerit, quod dubia huiusmodi ponerent’.·
folio, Emi PP. illis respondere non gravabuntur.
Die, etc. Sacra, etc. ad omnia supradicta dubia respondit: Affirmate[Liber 33 Decretorum, p. 339 a tergo et 340].

2878.
S. C. C., Patavina, 1 1 dcc. 1683.
Occasione universalis lubilaei nuper indicti pro imploranda divinaope
adversus 'furcas, tres Sacerdotes Cappuccini in Patavina Dioecesi ab<:
approbatione et licentia Emi Episcopi confessiones Sacramentales plumsaccularium personarum publice exceperunt, et quamvis fuissent moniti 1
Parocho de eorum inhabilitate, attamen ab inceptis desistere noluera.:
Accersiti postea ab ipsomet Emo Episcopo ad docendum de eorum praeteu
facultate absolvendi, responderunt, quod in opinione probabili aliquon.Authorum regularium primus eorum, uti Guardianus et Praelatus regulars
secundus, uti approbatus in aliena Dioecesi, et tertius, uti approbatus ,
ipso Emo Patavino in alio loco Dioecesis ad annum, licet iam elapsum,potu
runt licite et valide tempore lubilaei excipere dictas confessiones absqu
nova Ordinarii approbatione. Emus autem Episcopus animadvertit, hu.
praetensioni resistere tum constitutiones sa. me. Urbani VIII1 et In:
centii X 2 relatas per Fagnan. in c. Sane, de offic. et potest. ludie. Ddq
tum constitutiones sa. me. .Alexandri VII, 3 lanuarii 1656 et Clementis \
de anno 1670, 34quae omnes expresse prohibent, ne Regulares absque appro­
batione Ordinarii confessiones audiant, quamvis in alio loco approbi:,
tum etiam responsa huius Sacrae Congregationis super dubiis ad buiir
sa. me. Gregorii XV, incipien. Inscontabili, 1 tum denique express^'
mentem SSmi Dni Nostri, qui in bulla praefati lubilaei requisivit Ckfessarios ab Ordinariis locorum esse approbatos. Unde plurimum dubitr·
de viribus huiusmodi confessionum, ah oraculo huius Sacrae Congre,tionis quanto citius responderi petit:
i. An licite, 2. an valide dicti Cappucini saecularium confessiones nu­
perin t ?
Die, etc. Sacra, etc. Ad I. respondit: Illicite.
Ad 2. Invalide, sed non esse inquietandos illos, qui bona fide confessi sv:
Attamen si ipsi confessi hoc resciverint, vel de invaliditate confessionis dubi­
taverint, eosdem teneri reiterare confessionem. Quo vero ad Cappuccino
1
«
3
4

CL
Cf.
Cf.
Cf.

N.
X.
N.
N.

208.
232.
246.
199,

5 C’. Concilii

395

Emus Ordinarius conficiat processum circa administrationem Sacramenti
Poenitentiae ab iisdem exercitam, non obstante contraria dispositione Sacri
Concilii Tridentini, et constitutionum Apostolicarum, et transmittat.
[Liber 33 Decretorum, p. 385].

2879.

S. C. C., Senogallien., 29 ian. 1684.
Bartholomaeus loannis Titta origine Senogallien. matrimonium contra­
here desiderans extra locum originis, supplicat declarari: An ultra fides status
liberi necessario faciendae sint denunciationes matrimoniales etiam in loco
originis, prout praetendit Parochus, coram quo matrimonium contrahi
debet.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: denunciationes etiam in loco originis esse
necessarias.
[Liber 34 Decretorum, p. 28 a tergo et 29].

2880.

S. C. C., 10 iun. 1684.
Nonnulli Parochi pro sua et matrimonia contrahentium quiete sup­
plicant declarari:
An concessa per Episcopum licentia contrahendi matrimonium tempori­
bus a Sacro Concilio in c. 10, Sess. 24, dc ref. nuitrim. vetitis in iis locis,
in quibus dispositio eiusdem Concilii ad ipsum quoque matrimonii contra­
ctum reperitur a consuetudine extensa, dicatur etiam permissa traductio
sponsae seu uxoris ad domum viri?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, dummodo traductio fiat
absque solemnitatibus.
[Liber 34 Decretorum, p. 156 a tergo].

2881.

S. C. C., Tarraconen., 10 iun. 1684.
Archiepiscopus exponens Confratres Societatis B. Mariae Virginis, qui
revisioni computorum et redditioni rationum semper obstiterunt, nuper
obtinuisse Apostolicum Breve, quo prohibetur omnibus et singulis quacun­
que auctoritate fungentibus, ne libros et scripturas ex Archivio sub quovis
praetextu extrahere audeant, supplicat declarari ipsum non comprehendi
in prohibitione praedicta, maxime ad effectum revisionis computorum.
Die, etc. Sacra, etc., ad quam SSmus Dnus Xoster supplicem hunc
libellum remisit, censuit: Archiepiscopum non comprehendi in prohibitione
praefata, maxime ad effectum revisionis computorum, de qua agitur.
[Liber 34 Decretorum, p. 131 a tergo ct 132].

396

Curia Romana

2882.

S. C. C., Florentina, 29 iul. 1684.
Instante Archiepiscopi Agente dilata fuit in postrema Congregatione1
propositio huius causae. Nunc vero utraque parte informante supplicatur
Emis PP. declarari:
i. An Archiepiscopus seu de eius mandato Vicarius Generalis, possit
visitare SSmum Sacramentum, Olea sacra, Confessionalia et sepulturas in
ecclesiis monialium Regularibus subtectarum?
5. An in visitatione et ingressu clausurae teneantur Vicarii Generales
secum ducere Priorem et Confessarium dictarum monialium ?
Die, etc. Sacra, etc. Ad 1. respondit: Negative, nisi in his, quae concer­
nunt observantiam clausurae, et quatenus non adsit legitima consuetudo in
contrarium.
Ad 5. Negative.
[Liber 34 Decretorum, p. 233].

2883.

S. C. C., Nullius seu Nonantulana, 13 ian. 1685.
Conquercnte Archiprcsbytero Ecclesiae Parochialis SS. lacobi et Philippi
loci Panzani Vicarium ecclesiae seu oratorii S. Mariae Angelorum siti intra
limites dictae Parochialis plures functiones soli Parocho congruentes exer­
cere et signanter habendo conciones ad populum in Quadragesima et caeteris
diebus Dominicis, benedicendo candelis, etc.
Nunc igitur utraque parte informante decernendum videtur:
i. An Vicario ecclesiae seu oratorii S. Mariae Angelorum liceat praedicart
seu praedicari facere in eadem ecclesia?

Die 19 augusti 1684 Sacra, etc. distulit propositionem.
Postquam propositio huius causae in folio Congregationis dici 19 augusti
proxime praeteriti descriptae dilata fuerat ad sequentem, Archipresbyter
ecclesiae Parochialis SS. lacobi ct Philippi dc Panzano per supplicem libel­
lum petiit et obtinuit in Congregatione habita die 9 septembris iniungi Vica­
rio Nonantulano, quatenus transmitteret instrumentum erectionis ecclesiae
seu oratorii B. Mariae Virginis Angelorum in titulum beneficii, quam a recol.
mem. Card. Antonio Barberino, tunc Abbate Commendatario circa an. 1605
factam fuisse Vicarius ipse retulerat.
Is itaque asserens illic non reperiri instrumentum erectionis uti factae
in Urbe, ubi Emus Commendatorius degebat, transmisit instrumentum
primae collationis dictae ecclesiae seu oratorii factum de anno 1654 a Vicario
1 Dic S iul. 1684. - Cf. Liber 34 Decretorum, p. 198,

.S’. C. Concilii

397

sub titulo Vicariae perpetuae necnon ct aliud similis collationis sequutac
de anno 1665, prout ct alia documenta a Procuratore Vicarii perpetui per
manus circumferenda, quibus perpensis, et utraque parte informante re­
spondendum superest dubiis alias propositis, et:
i. An Vicario ecclesiae seu oratorii S. Mariae Angelorum liceat praedicare
seu praedicari facere in eadem ecclesia?
Dit 13 Januarii 1685 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative, nisi de licentia
Ordinarii.
(Liber 34 Decretorum, p. 277, 278, ct Liber 35 Decretorum, p. 20, 21].

2884.

S. C. C., 3 febr. 1685.
Quaeritur: An Dignitas seu Canonicus Cathedralis, cui est annexa cura
animarum, possit [exercere munus Vicarii Episcopalis.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 35 Decretorum, p. 37].

Monasterium Monialium S. Clarae subiectum Regularibus S. Francisci
de observantia, habet quasdam domos extra septa clausurae, sed exteriori
murorum rccintu cum Monasterio conclusas, in iisque vivunt personae sae­
culares dictis monialibus inservientes.
Hinc Parochus ecclesiae S. Blasii intra cuius limites Monasterium ac
dictae domus existunt, supplicavit declarari:
t. An inservientes dictis Monialibus in praedictis domibus viventes
teneantur praecepto Ecclesiae, de quo in cap. Omnes utriusque sexus, de
/wnii. r/rwn/w., satisfacere in ecclesia parochiali?
3. An eosdem inibi degentes sepelire spectet ad cumdcm Parochum?
Iniunctum proinde fuit Episcopo, ut informaret, et utrique parti prae­
figeret terminum ad sua iura in Sacra Congregatione deducenda, sed quia
Episcopus de mandato SSmi ad Terram Massarani se transtulerat, Vicarius
Generalis retulit, etc.
Dic 3 februarii Sacra, etc. distulit resolutionem.
Dilata sub dic 3 februarii proxime praeteriti dubiorum resolutione, non
gravabuntur Emi PP. informationes pro parte Regularium tunc datas et
hodie utrinque circumferendas perpendere, et subinde respondere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 3. Affirmative.
[Liber 35 Decretorum, p. 35 a tergo, sq. ct 197].

bibliotheca

S. C. C., Laudem, 14 apr. 1685.

ffTAS SACERDOTALIS SANCTI

2885.

Curia Romana

398

2886.

S. C. C., Tiburtina, 12 maii 1685.
Cum Ecclesiae Cathedralis insimul et Parochialis Canonicus ultimo cor­
reptus morbo occubuisset in domo suae solitae habitationis, sitae extra
limites dictae Ecclesiae, nonnullae ortae sunt inter Capitulum et Parochum
Cathedralis ex una, ac Parochum domicilii ex altera parte controversiae
super iure administrandi Sacramenta Canonico aegrotanti, illiusque postea
defuncti cadaver sepeliendi. Ut autem illis in posterum occurratur, utraque
pars supplicat responderi:
1. An Canonicus Ecclesiae Cathedralis insimul et Parochialis habitans
in domo sita intra fines alterius Parochiae, ex quo dicta Ecclesia Cathedralis
caret aedibus Canonicalibus, teneatur in ultima infirmitate recipere Sacra­
menta a Parocho Ecclesiae Cathedralis, vel potius a Parocho domicilii?
2. An idem Canonicus decedens non electa sibi sepultura, debeat sepeliri
in Ecclesia Cathedrali, vel in Parochia domicilii, vel potius in Ecclesia, in
qua adest sepulchrum suorum maiorum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. teneri recipere a Parocho domicilii.
Ad 2. In Cathedrali, si in ea adsit sepulchrum proprium Canoniconim,
sin minus in sepulchro maiorum; iis vero non existentibus, an cadaver
Canonici sit sepeliendum in Ecclesia Cathedrali, vel in Parochiali, in alia
Congregatione videndum.
[Liber 35 Decretorum, p. 231 a tergo, sq.].

2887.

S. C. C., Camerinen., 4 aug. 1685.
Philippus Mattiolus quaerit: An clericus de beneficio seu Canonicatu
provisus possit ab Ordinario promoveri ad titulum sui sufficientis patrimo­
nii, seu teneatur ordinari ad titulum beneficii seu Canonicatus.
Dic, etc. Sacra, etc. respondit, non posse, et censuit dandum esse decre­
tum in Sorana Ordinationis, 26 lanuarii 1669. 1
[Liber 35 Decretorum, p. 307].

2888.

S. C. C., Castrcn., 17 nov. 1685.
Modernus Episcopus Castrensis comperiit Praedecessores suos in visi­
tatione Ecclesiae Cathedralis consuevisse exigere a Capitulo ducatos sex
ratione procurationis, innixos fortasse auctoritati Ilostien. et Abb. in cap.
' Cf. N. 2809.

5. C.

Concilii

399

latrabilem,de Censib., etGenuen., in prax. Cur. Archiep. Neap., cap. 19,
Ata antiquam impressionem, eam reddentium rationem, quia procuratio
«n solum ob victus necessitatem, verum etiam ratione officii, et in signum
subiectionis Episcopo debetur. Quia tamen contrarium firmat Piasec. in prax.
Episc., parte 2, cap. 3, n. 65, asserens ita pluries respondisse hanc Sacram
Congregationem, ideo anceps, cuinam opinioni sit adhaerendum, abstinuit
Λ exactione, interea supplicans ab Emis PP. decerni:
An Episcopo Ecclesiam Cathedralem vel alia loca Civitatis visitanti debita
ώ procuratio?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 35 Decretorum, p. 456].

2889.

S. C. C., Ampurien., 30 mart. 1 686.

S. C. C., Alexanen., 27 apr. 1686.
Francisais Ferzinus clericus supplicat ab hac Sacra Congregatione
decerni:
,\n ex quo accidentali morbo laesus orator in calcaneo dextri pedis solo
• criem pedis aemnine ambulet, libere tamen et absque baculo, censeatur
irregularis?
Dic, etc. Sacra, etc. audita relatione Episcopi Alexanen. respondit:
Negative.
[Liber 36 Decretorum, p. 126].

bibliotheca
sMsumus M ai

2890.

s
it
a
s

Ad eliminandos abusus, qui in Regni Sardiniae Dioecesibus irrepsere
arca usum oratorii privati, Episcopus Ampurien. supplicat declarari:
1. An in oratorio privato erecto et per Ordinarium loci approbato vigore
indulti apostolici concessi ex causa infirmitatis familiares impetrantis aut
dii extranei in dicto induito expresse exceptuati vel non comprehensi possint
tigore bullae Cruciatae Missam audire ita ut illam inibi audiendo diebus
letis satisfaciant praecepto Ecclesiae?
2. An illi, ad quos locatione, emptione vel alio titulo pervenerit domus,
m qua rigore indulti apostolici certis ct determinatis personis concessi ere­
ctum repentur oratorium, possint vigore bullae Cruciatae celebrare vel
celebrari facere Missam in dicto oratorio?
3. An illi, qui ex causa infirmitatis obtinuerunt apostolicum indultum
rztorii privati, possint etiam extra casum infirmitatis celebrare seu celebrari
facere Missam in dicto oratorio vigore bullae Cruciatae?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative in omnibus.
[Liber 36 Decretorum, p. 107 a tergo et 108].

2891.

S. C. C., Derthonen., 18 maii 1686.
Orta Lite inter nonnullos Parochos Dioecesis Derthonen. et PP. Regulares,
prout edam inter Canonicos Collegiatae oppidi Viqueriae et Patres Minores
de observantia reformatos S. Francisci Conventus S. Mariae gratiarum dicti
loci: An per Capitulum dictae Collegiatae ad publicas processiones essent
vocandi Fratres praedicti, an vero sufficeret inveterata consuetudo, quae
in dictis locis vigere asserebatur: ut ad eas, quae quotannis fieri solerent,
tanquam notas, absque ulla convocatione accedere deberent, iis dumtaxat
exceptis, quas extra ordinem aliqua de causa fieri contingeret, ad quas prop­
terea peculiariter essent vocandi, Episcopus auditis partibus mandavit tam
Capitulo Viqueriae quam aliis Parochis, ut Patres Regulares ad quascumque
publicas processiones per nuncium, vel litteras vocarent. Cui decreto paruit
Capitulum, sed quia nonnulli ex Parochis Dioecesis in eorum contumacia
persistunt, Guardianus Conventus Viqueriae nomine totius Provinciae re­
formatae S. Didaci Papiae supplicat ab hac Sacra Congregatione decerni:
t Quod ad hoc, ut Patres dictae Provinciae ad huiusmodi processionti
teneantur tam in Dioecesi Derthonen., quam in aliis intra eorum Provinciam
vocandi sint per Capitulum vel Parochum illius loci, ubi est facienda processio.
2. Quod non sufficiat vocatio per edictum, sed specifica ct personalis requi­
ratur.
3. Quod vocatio personalis Jieri debeat per clericum seu alium ministrum
idoneum, non autem per satellites, tamquam infames infamia facti.

Episcopus informare iussus confirmans exposita subdit: <· Ut autem
omnis radix litium tollatur, deprecor Eminentias Vestras, ut dignentur
decernere, sufficiatne vocatio per edictum, an vero specialis requiratur per
litteras aut nuncium, quo modo tamquam tutiori et mentem S. Concilii
Tridentini1 adimpleri censerem, et sublatam etiam Regularibus omnem
ignorantiae occasionem ».
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Capitula et Parochos teneri vocare Regulans,
sed per edictum dumtaxat.

[Liber 36 Decretorum, p. 195 a tergo, sq.[.

2892.

S. C. C., Viterbien., 18 maii 1686.
Thomus monacus pro Seminario supplicat ab hac Sacra Congrega­
tione decerni:
i \n Episcopus concedere possit facultatem celebrandi Missam in
oratorio sive cappella publici Seminarii suae Dioecesis non obstante Sess. 22,
cap. de obserr. et vit. in celebratione missae? Et quatenus affirmative:
1 Sm. XXV,

rcÿuMrtàuf» c. 13.

5. C. Concilii

401

2. An liccat non tantum ministris, alumnis convictoribus, ct aliis ibi
commorantibus, verum etiam exteris quibuscumque illuc accedentibus oc­
casione alicuius diei festi audire Missam, et satisfacere praecepto?
Dic, etc. Sacra, etc. audita relatione Emi Dni Cardinalis Sacchetti Epi­
scopi Viterbien. censuit dandum esse decretum editum in causa Adrien.
14 februarii 1625 tenoris sequentis: Sacra, etc. censuit cappellam Seminarii
clericorum non comprehendi in prohibitione iampridem edita 1 de non
celebrando in oratoriis privatis.
[Liber 36 Decretorum, p. 185).

2893.

S. C. C., Nepesina, 3 aug. 1686.
Mias, et sub die 24 iulii 1632 editum fuit decretum tenoris infrascripti;
In causa Nepesina inter Archipresbyterum et Canonicos Collegiatae ccclejc terrae Roncilionis ex una, et Fratres Sanctae Mariae de Populo Ordinis
Carmelitani eiusdem loci partibus ex altera S. Congregatio Concilii censuit,
Regularibus ct Confraternitatibus in eorum ecclesiis erectis permissum esse
processiones facere inter eorum ecclesias et claustra tantum, ct non extra;
■i vero ecclesiae claustro careant, eisdem Regularibus et Confraternitatibus
licere processiones facere intra ambitum dumtaxat earumdem ecclesiarum,
hoc est prope muros ecclesiae sive exeundo a ianua ecclesiae et intrando per
aliam, sive per eamdem et semper prope muros ecclesiae et non extra dictum
apbitum, nisi de licentia, consensu et cum cruce Parochi non obstantibus
quibuscumque consuetudinibus vel praescriptionibus etiam immemorabili­
bus, privilegiis tantum Apostolicis S. Concilio Tridcntino posterioribus in
'Uo robore permanentibus, quibus per hoc decretum minime censeatur
derogatum ».
Decreto hoc non obstante Regulares praefati supplicarunt Sacrae Rituum
Congregationi pro facultate ducendi processionem per vias dictae terrae
Roncilionis ab Episcopo designandas saltem semel in anno, videlicet occarionc festivitatis B. M. Virginis de Carmelo.
Precibus huiusmodi ad hanc S. Congregationem reiectis auditus fuit
Episcopus, qui non obstante Archiprcsbyteri et Canonicorum dissensu cen­
set, annui posse, dummodo processio fiat de licentia ct cum cruce Parochi;
itquc assignatus fuit partibus terminus ad iura sua deducenda.
Quocirca utraque carum informante dignabuntur Emi Patres decernere:
1. An petilis sit annuendum?
2. An solius Episcopi accedente licentia possint Regulares praefati dii tam
ffoctssionem facere, quamvis Parochus contradicat et consentire recuset?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. stetit in decisis.
Ad 2. respondit sufficere licentiam Episcopi.
[Liber 36 Decretorum, p. 379 a tergo, sq.].
1 S. C. C., I.iu. cncycl. a. 16:5. - Cf. N. 2396.

ru

V.

-

2894.

S. C. C., Ragusina, 3 aug. 1686.
Cum ecclesia parochialis B. Μ. V. loci Umblae, quae ex funestissima
terrae quassatione decem et novem ante annos secuta maxima in pane
collapsa est, nedum reparatione, verum etiam reaedificatione indigeat, orta
fuit quaestio, cuinam onus huiusmodi incumbat.
Confraternitas in eadem ecclesia erecta, necnon incolae dicti loci prae­
tendunt ad illud teneri Capitulum Metropolitanae, utpote quod dimissa
dudum per monacos Ordinis Sancti Benedicti praefata ecclesia, plurium
bonorum, ad eam spectantium possessionem adeptum fuit illorumquc
fructus hactenus percepit, atque ius praesentandi illius Rectorem exercuit,
ac demum alias et pluries necessitate exigente illam reparavit.
Capitulum contra asserit nullum aliud ius in dicta ecclesia sibi com­
petere, quam praesentandi Rectorem, cui renunciando, ad reacdificationcm
seu reparationem cogi non potest.
Audito propterea Archiepiscopo, et utrique parti assignato iampridem
termino ad iura sua deducenda, reliquum est, ut Emi Patres decernere non
graventur:
An, et cuius expensis reaedificanda seu reparanda sit dicta Ecclesia?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, praefigendum esse Capitulo terminum xm
mensium ad reaedificandum, vel renunciandum tam itiri praesentandi, quam bonis
ad dictam ecclesiam spectantibus, quatenus illa possideat.

[Liber 36 Decretorum, p. 377 a tergo, sq.].

2895.

S. C. C., Miden., 24 aug. 1686.
Transmissis ab Episcopo Alidensi ad Urbem decretis in Dioccesana
Synodo editis in eum finem, ut a Sacra Congregatione Propagandae Fidei
approbarentur, insurrexit P. Porter nomine Regularium illius Provinciae
praetendens eorum plura corrigenda et revocanda esse, et signanter illa, in
quibus dicitur:
8. Et cum mala nostra superioribus annis a falsis nostris fratribus nume­
rose ad sacros Ordines promotis maxima effluxerint, ac inutile et prorsus
supervacaneum videatur omne remedium, si quod scilicet Tridentina Syno­
dus cap. n, 12, 13 et 14, Sess. 23, de interstitiis saluberrime instituit, non
observetur, sciant tam saeculares, quam Regulares, neminem in posterum
sive saccularem sive regularem in hac Dioecesi non servatis interstitiis, nec
sine diligenti Ordinarii examine ad Sacros Ordines promovendum, nisi
utilitas aut necessitas Ecclesiae aliud Episcopi iudicio suadeat, et hoc indi­
cium etiam quoad Regulares non spectare ad Superiorem Regularem, sed
ad Ordinarium.

<$>. C. Concilii

403

Cum autem Sacra Congregatio praefata decretorum huiusmodi revisiorm ad hanc Sacrani Congregationem reiecerit, Emi PP. pro eorum summa
prudentia respondere dignabuntur:
An, ct quae ex dictis decretis sint approbanda aut reprobanda vel reforMida, et quomodo?
Die, etc. Sacra, etc. ad 8. censuit: reformandum esse quoad illos, qui
.".trarium habent privilegium concessum post Concilium; ct in reliquis
indi et servanda esse decreta tenoris sequentis: Nullius, die 31 iunii 1597,1
i't 12 septembris 1609. 2

2896.

S. C. C., Bitecten., 16 nov. 1686.
Joseph Grccus Lycien. Canonicus Cathedralis Bitecten. petit ab hac
haa Congregatione declarari:
1. An quis patrimonium suum, ad cuius titulum est sacris Ordinibus
-■ijnitus, alienare possit, si aliunde se substentare valeat? Et quatenus
amative:
2. An Episcopi licentia sit necessaria secundum disposita per Concifon, Sess. 21, c. 2, de reformatione?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, danda esse decreta alias edita tenoris se­
dentis. Mediolanen., die 17 februarii 1663. Sacra, etc. censuit Oratori
indam esse declarationem alias editam sequentis tenoris: Quaeritur, an
ru illa Concilii, cap. 2, Sess. 21: atque illa deinceps alienare, etc. ita inteli-ndasint, ut post quam ordinatus adeptus fuerit beneficium, vel aliunde
Lbdt unde commode vivere possit, requiratur etiam licentia Episcopi.
Dx 8 augusti 1602, Sacra, etc. censuit, requiri licentiam, quamvis ordiutu5 sit adeptus beneficium.
[Liber 36 Decretorum, p. 499 a tergo et 500].

2897.

S. C. C., i mart. 1687.
In quadam domo rurali sita in loco, in quo plures degunt habitatores,
dtst etiam ecclesia parochialis, commoratur unus Sacerdos Regularis,
.· praecst administration! ct culturae bonorum Conventus in dicto loco
tntium. Cum autem dictus Regularis, licet reluctante Ordinario loci,
i.tcndat in dicta domo Missam celebrare, fretus opinione nonnullorum
orum praesertim Regularium firmantium a Sacro Concilio Triden: nunquam derogatum fuisse privilegiis concessis Regularibus habendi
• ώ in Grangiis Conventuum recreationi vel bonorum administra­
ta» destinatis, dubitari contingit:
'C: N. ïjn.
' Ci. N. 23-9.

An dictus Sacerdos Regularis absque peculiari Sedis Apostolicac induito
possit in dicta domo celebrare.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 37 Decretorum, p. 107].

2898.

S. C. C., Portugallien., 26 apr. 1687.
Episcopus Portugallen. cupiens Seminarium erigere ad formam Con­
cilii, 1 supplicat de infrascriptis ab Eminentiis Vestris edoceri:
1. An ad contributionem debeant concurrere habentes beneficia et
ecclesias sitas tam in Civitate, quam per totam Dioccesim?
2. Ad quam summam facienda sit taxa pro quolibet centenario, habito
respectu ad fructus beneficiorum?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit dandum esse decretum editum in
Lucana, 21 ianuarii 1617. 2
Ad 2. itidem censuit dandum esse decretum editum in Rosunun,
8 iunii 1593 et Materanen., 2 augusti 1596, tenoris sequentis: Rossantn.
Sacra, etc. censuit Episcopos ita in taxis faciendis 'pro Seminariis po<<
onerarc beneficia, servata tamen forma tradita a Concilio Tridcntino in
cap. 18, Sess. 23, de ref., nedum in dimidia decima, verum etiam in maion
summa, prout beneficiorum ct locorum habito respectu, iustum et aequum
visum fuerit. Materanen. Sacra, etc. censuit Episcopos in taxis faciendis
pro Seminariis posse, servata forma tamen tradita a Concilio Tridcntino,
c. 18, Sess. 23, de re/, onerare beneficia nedum in dimidia decima, habn
respectu ad antiquam taxam, verum etiam in maiori, prout beneficiorum
et locorum habito respectu, iustum et aequum visum fuerit.
[Liber 37 Decretorum, p. 229 a tergo, sq.].

2899.

S. C. C., Fulginntcn., 10 maii 1687.
Ad eliminandos plures abusus quos circa residentiam Parochonim in
sua Dioecesi irrepsisse refert Episcopus, supplicat ab hac Sacra Congre^·
tione declarari:
i. An Rectores ecclesiarum parochialium a Civitate distantium per
duo, tria, aut quatuor militaria circiter, possint sine expressa Episcopi
licentia abesse a suis ecclesiis parochialibus, relicto ibidem substituto ab
eis deputato, ct in Civitate tam diurno, quam nocturno tempore iugiter
commorari, exceptis solis diebus festis, in quibus ad dictas ecclesias se
conferunt, revertentes illico ad Civitatem?
1 Sess. XXIII, dc rcf.t c. iS.
2 Cf. N 2400.

.S’. C. Concilii

405

An Parochi, qui nocturno caetcroquin tempore resident apud suas
ecclesias, possint celebrata summo mane Missa in dictis ecclesiis, se con­
ferre ad Civitatem, et in ea diurno tempore totius vel maioris partis anni
cixnmorari, licet apud dictas ecclesias adsint eorum Substituti?
3. An dicti Parochi, qui caetcroquin diurno tempore resident apud suas
ecclesias, possint nocturno tempore totius vel maioris partis anni commorari
3 Civitate, licet apud dictas ecclesias adsint eorum Substituti?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. 2. et 3. Negative.
[Liber 37 Decretorum, p. 301].

2900.

S. C. C., Drictinorien., 21 iun. 1687.
Parochus ecclesiae Arcis Sancti Cassiani exponens Cappellanos ecclcutseu oratorii S. Mariae lacrimarum intra limites dictae parochialis eccle•2 siti in exercendis pluribus actibus ad solum Parochum spectantibus
«ingerere, recursum habuit ad hanc Sacram Congregationem, cui audito
Episcopo et utraque parte informante respondere supplicatur, an dictis
Cappcllanis liceat:
3. Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in tabernaculo repositum
sint peculiari Sedis Apostolicac induito retinere?
4. An illud publice adorandum exponere?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3. dandum esse decretum editum sub
dit j iulii 1677 in Mantuana lurium Parochialiuni, super 40 dubio tenoris
scqutntis: 4. An Rector ecclesiae parochialis possit in dicta ecclesia conven­
ta nuncupata della Vittoria Congregationis Fesulanae SSmum Euchari­
stiae Sacramentum ct oleum sanctum pro infirmis asservare? Sacra, etc.
respondit, Negative; et in eadem Nullius seu Nonantulana, 13 ianuarii 1685
super dubio tenoris sequentis: 5. An liceat eidem Vicario SSmum Eucha­
ristiae Sacramentum in eodem oratorio seu ecclesia retinere? Sacra, etc.
respondit, Negative.
Ad 4. respondit, Negative, nisi de licentia Ordinarii.
[Liber 37 Decretorum, p. 390, 391].

2901.

S. C. C

12 ini. 1687

Quotidie Clericis, ut ad sacros Ordines promoveri possint, a parentibus
patrimonia constituuntur cum clausula, donec et quousque fuerint de ali­
quo beneficio ecclesiastico provisi, vel aliunde habuerint, unde commode
mere possint, quibus casibus patrimonium evanescat absque alia declarationc, unde quaeritur:
An bonis ad commodam substentationem postea quaesitis, vel beneficio
•ifficienti adepto statim patrimonium evanescat, vel potius requiratur ex-

Curia Romana

pressa subrogatio bonorum seu beneficii assequuti ab Episcopo facienda
loco patrimonii, qua subrogatione expresse non facta patrimonium adhuc
vigeat, nec expiret praefata clausula non obstante?
Dic, etc. Sacra, etc. censuit danda esse decreta alias edita, ct signanter
8 augusti 1602 tenoris sequentis: Quaeritur, an verba illa Concilii in c. 2,
Sess. 21, atque deinceps alienari, etc. intelligenda sint, ut postquam ordi­
natus adeptus fuerit, unde vivere possit, requiratur etiam licentia Episcopi?
Sacra Congregatio censuit, requiri licentiam, quamvis ordinatus sit ade­
ptus; ct in Terracinen., 20 iulii 1619. 1
[Liber 37 Decretorum, p. 425 a tergo et 426].

2902.

S. C. C., Urbinaten., 6 sept. 1687.
Officium Pocnitentiarii, quod in Ecclesia Cathedrali desiderabatur,
rec. mem. Cardinalis Sanctacrucius tunc Archiepiscopus de anno 1637
expleri mandavit per Canonicum Alexandrum Sanctinellum et illius in
Canonicatu pro tempore Successores. Et quia dictus Canonicatus, sicut
caeteri illius Cathedralis nullam habebat praebendam, cum omnes eorum
redditus in quotidianis distributionibus consistant, duo simplicia bene­
ficia iure praebendae eidem univit.
Sequuta proxime praeterito mense iunii vacatione Canonicatus praedi­
cti, Capitulum innixum asserto iuri conferendi Canonicatus vacantes in
quatuor mensibus in regula reservatoria non comprehensis praetendit
conferre dictum Canonicatum, Archiepiscopo e contra asserente electio­
nem Canonici Poenitcntiarii ad seipsum dumtaxat spectare.
Unde utraque parte informante resolvendum proponitur:
An electio Canonici Pocnitentiarii speciet ad Archiepiscopum vel ad Capi­
tulum?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, spectare ad Archiepiscopum.
[Liber 37 Decretorum, p. 519].

2903.

S. C. C., Neapolitana, 6 ct 27 sept. 1687.
Praetendente Parocho seu Vicario Curato Ecclesiae Mctropolitanie
sibi competere ius baptizandi per se vel per alios ab ipso delegandos,
infideles ad fidem conversos privative quoad Parochos parochiarum, intra
quarum limites baptizandi degunt, iidem Parochi recursum habuerunt ad
hanc Sacram Congregationem pro quaestionis resolutione.

S. C. Concilii

407

Vicarius tunc temporis Generalis auditus plura retulit favore dicti
Vicarii Curati, ut ex eius relatione per manus circumferenda, qua perpensa
simul cum caeteris per informantes deducendis decernendum est:
An ius baptizandi dictos infideles ad fidem conversos competat Vicario
Curato Ecclesiae Metropolitanae, vel potius Parochis parochiarum, intra
tparuin limites baptizandi degunt?
Die 6 sept. 1687 Sacra, etc. distulit resolutionem, et mandavit causam
huiusmodi iterum proponi.
Cum ob suffragiorum discordiam iussum fuerit in anteacta Congrega­
tione causam hanc iterum proponi, dignabuntur Emi Patres in praesenti
decernere.
Dic 27 sept. 1687 Sacra, etc. censuit, spectare ad Parochos domicilii, serzata forma Ritualis Romani.
[Liber 37 Decretorum, p. 5x8 a tergo et 587].

2904.

S. C. C., Tudertina, 20 dec. 1687.
Episcopus quaerit: An arbitrium Ordinariis tributum a Sacro Concilio,
c. 8, Sess. 23, de reform, relaxandi suspensionem incursam ob susceptos
Ordines ab alieno Episcopo absque litteris dimissoriis proprii Ordinarii,
exerceri valeat quandocumque etiam intra annum, vel elapso dumtaxat
inno a die suspensionis incursae?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Posse exerceri quandocumque.
[Liber 37 Decretorum, p. 715 a tergo].

2905.

S. C. C., Romana, 21 febr. 1688.
In testamento clar. me. Cardinalis Corradi sic habetur: « Amplius cele­
brentur singulis annis in perpetuum absque ullo temporis praefinitione
Missae triginta pro defunctis Sancti Gregorii communiter appellatae in
ecclesia Deo ac eidem Sancto in hac Urbe dicata ad altaria privilegiata ibi
existentia pro anima Papae Innocentii X sa. me. mei summi Benefactoris
per Sacerdotem eligendum a R. P. Rectore pro tempore Domus Professae
Societatis lesu, cui solvantur pro eleemosyna scuta decem annua ex reddi­
tibus eiusdem hereditatis ab Emis 1)1). Executoribus in perpetuum assi­
gnandis, statuendis et collocandis », quapropter supplicatur declarari:
An Sacerdos sic electus a dicto P. Rectore, possit dare alteri Sacerdoti ad
'hc, ut celebret dictas Missas in dicta ecclesia S. Gresorii iuxta eleemosynam
amentem, retento sibi eo, quod superest?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 38 Decretorum, p. 89 a tergo et 90].

Curia Romana

4<d8

2906.

S. C. C., Sutrina, 8 maii 1688.
Licet ab hac atque Episcoporum et Regularium Sacra Congregatione
edita fuerint decreta praescribentia modum, quo Communitates habentes
ius nominandi Concionatorem, uti debeant in expediendis litteris patenti­
bus, attamen plures et quotidianae desuper exoriuntur controversiae, prout
in praesenti contingit, inter Episcopum Sutrinum atque Communitates
Civitatis Sutrii et terrae Roncilionis, quarum prima sub praetextu anti­
quae concordiae initae de anno 1628 cum Episcopo tunc temporis, secunda
sub praetextu antiquae consuetudinis praetendit in dictis litteris uti verbis:
eligimus et deputamus.

Et quamvis relata inter supplices libellos hac controversia quoad Civi­
tatem Sutrii dumtaxat rescriptum fuerit sub die 21 februarii proxime prae­
teriti: Ad mentem, quae fuit, ut Communitas in litteris patentibus utatur
verbis: · .V. V. a nobis electum in Concionatorem Episcopo praesentamus ,
nihilominus ut istud et alia infrascripta dubia respectu utriusque ex Com­
munitatibus praedictis definitive dirimantur; Episcopus efficaciter suppli­
cat, ut utraque parte informante declaretur:
1. An Communitates praefatae teneantur in litteris patentibus uti ver­
bis: Λ. .V. in Concionatorem nominamus et praesentamus, non obstantibus
concordia ct respective consuetudine etiam immemorabili iuxta quas dictae
Communitates praetendunt uti verbis eligimus et deputamus?
2. An dictae litterae patentes a Communitatibus Concionatori traden­
dae remanere debeant in Cancellaria Episcopali ad publicum documentum
nominationis per easdem factae?
3. An Concionatoribus per Communitates nominatis ct praesentatis
Episcopus debeat, et gratis extradere proprias litteras patentes in eisdem
exprimendo, quod dicti Concionatorcs fuerint a Communitatibus nominati
ct praesentati?
Die, etc. Sacra, ctc. respondit ad 1. 2. et 3. Affirmative.
[Liber 38 Decretorum, p. 222 a tergo, sq.].

2907.

S. C. C., Spalaten., 17 iul. 1688.
Archicpiscopus intelligcns, quanti momenti sit ad animarum salutem,
quod ludimagtstri pueros scholares doctrinam Christianam edoceant, illos
graviter monuit ad munus huiusmodi obeundum; et quoniam aliqui parere
renuunt, indubie putat se posse illos cogere sive Clerici, sive laici, sive a
Communitatibus, sive a nemine conducti sint illi, qui huiusmodi officium
Praeceptoris exerceant, innixus praesertim dispositioni Concilii Lateranen.
sub Leone X, ut in eius Bulla la 7, § 32. 1
» Cf. N. 65.

.S. C. Concilii

409

Nihilominus a sapientissimo huius Sacrae Congregationis oraculo sup­
plicat responderi:
1. An Clericos tam minorum, quam maiorum Ordinum ad officium ludimaexercendi a Communitatibus conductos cogere possit, ut pueros rudesque
Mares doctrinam diris lia nam edoceant?
2. An ad idem cogere possit ludimagistros laicos itidem a Communitatibus
Mactos?
3. An ad idem cogere possit ludimagistros sive Clericos sive laicos a nemine
Mactos?
4. Otia poena praefatos ludimagistros cogere possit?
Dic, etc. Sacra, ctc. respondit: Posse, prius hortando, et deinde praeci[Liber 38 Decretorum, p. 336].

2908.

2909.

S. C. C., Savonen., 12 febr. 1689.
Fratres Ordinis Beati Petri de Pisis in Conventu Sancti Caroli Finarii
exponentes sese solito innixos publicas processiones (praevia Episcopi
Lentia) per vias dictae terrae Finarii duxisse et ducere, itidemque in eorum
lesia Sanctissimum exposuisse, et exponere, supplicant ab hac Sacra
Congregatione declarari: utramque functionem praevio Episcopi beneplaGtosibi licitam etiam Parocho reluctante.
Parochus vero deducit, non licere Fratribus absque ipsius licentia (quaojojque consuetudine in contrarium non obstante) processiones extra
: travel ambitum Monasteriorum perducere, super quo plura deducit
xtric huius et Rituum Congregationis decreta, pro quorum observatione
ffionitorium obtinuit.
Dic, ctc. Sacra, ctc. attenta relatione Episcopi Savonen. respondit Ora' Ό posse, annuente Ordinario, licet reluctante Parocho, utramque fun­
ctionem peragere.
[Liber 39 Decretorum, p. 54 a tergo et 55].

bibliotheca

Ut altercatio, quae inter Magistros caeremoniarum saepe orta fuit, ex
hius Sacrae Congregationis oraculo dirimatur, Episcopus supplicat declarari:
An diebus festis duplicibus, non tamen de praecepto, possint Ordines
ocri conferri habentibus breve dispensationis Apostolicae super interstitiis
vtl extra tempora?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, sed tantum diebus festis dc
praecepto.
[Liber 39 Decretorum, p. 27].

tATERNTTAS S
a
Œ
X
D
O
IM
J
S
SAhCïl

S. C. C., Briocen., 15 ian. 1689.

410

Curia Romana

2910.

S. C. C., Fundana, 26 mart. 1689.
In Rectorem Seminarii, quod iuxta seriem facti expressam in folio Con­
gregationis habitae dic n iulii 1682 ab Episcopo Comparino de anno 1595
erectum et ob varios casus pluries clausum, nuper tandem apertum atque
in pristinum restitutum fuit, Episcopus elegit loannem Milonium Presby­
terum exterum, non adhibito, nec requisito consensu, aut consilio Capituli,
vel eius Deputatorum.
Porro, licet Episcopus ad revisionem administrationis peractae a dicto
Rectore devenerit una cum deputatis Capituli, attamen istis quasdam par­
titas admittere renuentibus ad ulteriora solus processit, ct consilio illorum
neglecta computa solidavit.
Hinc nomine Capituli eiusque Deputatorum praetendentium nihil «
praedictis subsistere, supplicatur, ut audito Episcopo et utraque pane
informante decernatur:
2. An Episcopus potuerit et possit deputare Rectorem aliosque Officiales
Seminarii absque consilio Deputatorum a Capitulo?
3. An Episcopus in revisione et solidatione computorum dicti Rectoris de­
buerit sequi consilium eorumdem Deputatorum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Negative.
Ad 3. Teneri adhibere consilium, sed non sequi.

[Liber 39 Decretorum, p. 129 a tergo, sq.].

2911.

S. C. C., Hispalen., 26 mart., 14 maii, 4 ct 25 iun. 1689,
Semel atque iterum, nempe sub die 7 augusti et 18 decembris proxime
praeteriti Sacra hacc Congregatio annuens precibus Capituli Ecclesiae
Metropolitanae Hispalen. distulit resolutionem infrascriptorum dubiorum.
Sed quia postrema vice addidit eadem dubia reproponenda esse in prima
Congregatione labentis mensis martii, etiam unica parte informante, ideo
ex parte Archiepiscopi supplicatur Eminentissimis PP., quatenus respon­
dere tandem dignentur:
i. An Archiepiscopus possit solus sine consilio vel assensu Capituli risi­
tare ecclesiam Cathedralem, parochiales et cappeUas dictae Cathedrali anni­
xas vel subtectas, non obstante quacumque asserta consuetudine in contrarium?
Die 26 martii 1689 Sacra, etc. respondit ad I. post agnos.
Die 14 mail 1689 Sacra, etc. utraque parte informante censuit adi: Dandas
esse litteras compulsonales et remissoriales hinc, inde cum termino unius anni.

Sed impetrata per Archiepiscopum nova audientia ab Emo Praefecto,
etiam de consensu Capituli resolvendum proponitur: An et in qua paru
sit standum vel recensendum a decisis super praefato primo dubio?

5. C. Concilii

411

Die I iunii 16S9 Sucra, etc. censuit quoad concessionem remissoride et
cmpulsoriae recedendum a decisis, et circa dubia in antecedenti Congrega­
te proposita adi.: Quoad ecclesias ct capprilas Cathedrali annexas vel subie(tes respondit, Affirmative. Quo vero ad Ecclesiam Cathedralem, nisi CapituIm infra sex menses favorabile decretum reportaverit ab ipsa Sacra Congrepitione, Archiepiscopum posse visitare eamdemmet Cathedralem etiam solum
riw consilio vel assensu Capituli.
At quia Capitulum audiri obtinuit super resolutis die 4 iunii, sicut
Archiepiscopus audiri obtinuerat adversus decretum diei 14 maii, ideo
utraque parte informante dignabuntur Emi Patres respondere:
An, in et qua parte standum vel recedendum sit ab ultimo loco decisis?
Die 2$ iunii 1689 Sacra, etc. stetit in decisis sub die 4 currentis.1
[Liber 39 Decretorum, p. 130 a tergo et 131, 161, 205, 214].

2912.

S. C. C., Romana, 4 iun. 1689.
Andreas de Valeriis heredem universalem scripsit ecclesiam suam parochialem S. Mariae in Campo Carleo cum onere erigendi ad illius altare
maius duc cappellanie, e deputarvi due Cappellani con assegnarvi scudi 60
1'anno per ciascheduno per loro provisione ; quali Cappellani dovranno
essere amovibili ad nutum, eccetto pero gl’infrascritti primi, e per detti
primi Cappellani aile dette Cappellanie come sopra da instituirsi al pre-ntc io nomino e deputo per uno il Sign. D. Domenico dal Pane e per
l’altro il Sign. Filippo Bernasconi suo nipote con questo perô, chc detto
Sign. Filippo debba ordinarsi e promuoversi agl’ordini sacri per poter cele­
brare la Santa Messa fra sei mesi prossimi dalla mia morte, quali Cappelbni doveranno applicare il Santo Sacrificio dclla Messa quotidianamente,
cot detto Sign. D. Domenico per 1’anima mia, e detto Sign. Filippo per
l’anima di mio padre, il martedi di mia madré, il mercoledi di mio fratello
il siovedi delli miei parenti, il venerdi delli miei benefattori et il sabato
per l'anime del Purgatorio. E cosi si dovrà sempre continuare dagl'altri
Cappellani et dichiaro, che li Cappellani pro tempore debbono celebrare
per seipsos, etc. ».
Philippo Bernascono alteri ex dictis Cappellanis asserenti quadraginta
« Missarum celebrationem praetermisisse propter legitimum impedimen­
tum, attento quod per 30 dies una et per 16 dies alia vice aegrotaverat,
'ihilominus integrum annuum legatum petenti sc opposuit Parochus ccpraetendens retinere ratam dicti legati correspondentem celebra­
tioni 46 Missarum.
Controversiam hanc in Congregatione habita die 26 martii proxime
praeteriti retulit Emus Vicarius absque mentione oneris Cappellano ex­
presse iniuncti celebrandi per scipsum, ex quo Eminentiae Suae tradita
1 Ci. N. 2916.

4'2

Curia Romana

non fuerat integra particula testamenti unde Sacra Congregatio reiecit
instantiam Cappellani, et iniunxit Parocho, ut retenta correspondent! por­
tione celebrari faceret Missas praetermissas.
Sed quia ex dicta testamenti particula intcgraliter postea exhibita con­
stitit praefatum onus celebrandi per se ipsum Cappellano iniunctum fui"-.
Emus Praefectus operae pretium esse putavit Emos PP. denuo consulere:
1. An CappcUanus, ut supra, obligatus quotidie celebrare per seiptum,
potuerit omittere celebrationem pro dicto tempore infirmitatis, et nihilominus
eleemosynam praetermissae celebrationis consequi? Et quatenus affirmative
2. An idem dicendum sit, dum Cappellanus ultra obligationem celebrandi
per scipsum habet onus applicationis Sacrificii singulis diebus pro certis et
determinatis personis ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Negative, et teneri supplere per alium
celebrationem Missarum omissarum occasione infirmitatis.
Ad 2. Provisum fuisse per responsum ad I.

[Liber 39 Decretorum, p. 206 a tergo, sq.].

2913.

S. C. C., S. Severini, 16 iul. 1689.
Episcopus narrat Sacrosanctum Missae Sacrificium quodammodo
vilescere, dum Sacerdotes quotidie se offerunt celebrando ad rationem
tenuis eleemosynae dimidii Iulii pro qualibet Missa. Unde supplicat decla­
rari, an ipse statuere possit eleemosynam manualem unius integri Iulii pro
qualibet Missa, imponendo poenam celebrantibus pro minori quantitate.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad taxationem eleemosy­
nae manualis. In reliquis: Negative.
[Liber 39 Decretorum, p. 246 a tergo].

2914.

S. C. C., Surrentina, 6 aug. 1689.
Quia sex nobiles Sacerdotes bénéficiât! Civitatis non interfuerant pro­
cessionibus Rogationum et S. Marci habitis de anno 168S, Archiepiscopus
illos monuit ad dicendum causam, quare non deberent declarari incursi
in censuras ct poenas contra inobedientes comminatas in solito edicto
praccedenter affixo?
Ad impediendum ulteriorem processum porrectus fuit huic Sacrae
Congregationi libellus sub gencrico nomine Clericorum et Sacerdotum
nobilium dictae Civitatis, in quo facta expressione, quod ipsi oratores
nullum possidebant beneficium aut officium ecclesiasticum, et si quod
possidebant, id erat tenue, et de iure patronatus laicorum: supplicabatur
declarari eosdem non teneri, neque sub censuris cogi posse ad publicas

S.

C. Concilii

413

processiones eo magis, quia pro illis militabat consuetudo non accedendi
ad easdem processiones.
Auditus desuper Archiepiscopus respondit, quod non solum Clerici et
Sacerdotes bénéficiât!, verum etiam non beneficiati ad dictas processiones
accedere consueverant, sed probe considerans, quanti oneris sit formiter
probare consuetudinem, ideo reiecto in aliud tempus articulo: An simpli­
ces Clerici et Sacerdotes non beneficiati teneantur accedere, ad quem effe­
ctum consuetudinem accedendi cum opus fuerit, probare non praetermit­
tet, supplicat pro nunc, et sine necessitate probandi in hac parte consuetu­
dinem affirmativam decerni, quod Clerici et Beneficiati teneantur, et etiam
sub censuris cogi possint accedere ad dictas processiones, maxime, cum in
panula illa Civitate excepto Capitulo Cathedralis et Clero regulari viginti
octo dumtaxat Clerici saeculares partim beneficiati, partim simplices reperiantur, unde processiones cum exiguo nimis numero haberentur, quate­
nus saltem beneficiati ad illas accedere non tenerentur.
Xunc ergo utraque parte informante decernendum proponitur:
1. An Clerici et Sacerdotes, sive nobiles, sive populares, Civitatis Sur­
rentinae simplex aliquod beneficium etiamsi tenue et de iure patronatus in
tadtm civitate vel Dioecesi obtinentes cogi possint ad publicas processiones,
tttamsi 11011 probetur consuetudo accedendi? Et quatenus affirmative:
2. An cogi possint etiam sub censuris?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Posse cogi sub comminatione censurarum et in subsidium.
[Liber 39 Decretorum, p. 293 a tergo, sq.].

2915.

17 dec. 1689.
Cum plurcs ecclesiae Conventuum Ordinis Carmelitarum antiquae
observantiae sint parochiales, in quarum singulis Prior Generalis per suas
litteras patentes deputat et praevia Ordinarii loci approbatione instituit
in Parochum unum ex suis regularibus, quaeritur:
.1« liceat Patri Generali praedictos Parochos Religiosos sibi subditos, et
<ib ipso praevia Ordinarii approbatione institutos deputatos, praesertim in
limibus suae residentiae ad nutum removere quomodocumque ct quandocumque
utilitas ac commoditas sive Religionis, sive Ecclesiae exigit, et ita in Domino
ipn' expedire videatur?
Dic 26 nov. 1689, Sacra, etc. censuit audiendum esse Parochum, et
proponendum in prima.
Citatus fuit ad iura sua in Sacra Congregatione deducenda Parochus
S. Martini ad Montes. Unde pro implemento decreti editi sub die 26 novembris proxime praeteriti: quo iussum fuit, audiri Parochum, et causam
proponi in prima, reliquum est, ut Emi Patres respondere dignentur.
Die ï] dcc. i6S(), Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 39 Decretorum, p. 374 a tergo, ct Liber 40 Decretorum, p. 8J.

Λ

Curia Romana

4’4

2916.

S. C. C., Hispalen., 4 mart. 1690.
Praevia reassumptione folii sub die 28 ianuarii 1690, cum fuerit in prae­
terita sub dic iS rescriptum ad primam omnino , dignentur EE. VV.
decernere: An sit standum ad recedendum a decisis sub die .f. iunii?1
Die, etc. Sacra, etc. stetit tn decisis sub dicta die.
[Liber 40 Decretorum, p. 161].

2917.

S. C. C., Casertana, 8 iul. 1690.
In terra Martanisii quoad spiritualem iurisdictionem duobus Ordinariis
pro medietate subiecta, Capuano scilicet ct Casertano iam ab immemora­
bili erecta fuit Confratcrnitas Montis Mortuorum intus Ecclesiam S. Caroli
iurisdictionis Capuanac, aggregata anno 1630 Confraternitati eiusdem mor­
ris dc Urbe cum solita privilegiorum communicatione.
In eadem terra ct ecclesia S. luliani iurisdictionis Casertanae anno 1671
alia postmodum fuit erecta Confratcrnitas sub eodem nomine ct instituto,
aggregata prout alia, eidem Confraternitati Urbis, clausula tamen in Brevi
aggiegationis adiecta: dummodo in dicta terra prius alia aggregatio alteri
Confraternitati non fuerit concessa ». Antiquior Confratcrnitas S. Caroli
ad impediendam alteram et iuniorem S. luliani in exercitio functionum
huiusmodi, die 16 iulii 1671 ad Sacram Congregationem recursum habuit,
coque non obstante coram utriusque Ordinariis lite introducta, ac indecisa
iamdiu pendente, de communi consensu partium super iuribus per manus
circumferendis informantium, dignentur EE. VV. decernere:
An Confraternitas mortis naviter erecta in ecclesia S. luliani sit validt
aggregata Confraternitati mortis de Urbe, non obstante antiqua aggregationi
alterius Confraternitalis eiusdem instituti in dicta terra?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et erectionem, neque aggrega­
tionem substincri.
[Liber 40 Decretorum, p. 430 a tergo, sq.].

2918.

S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 19 aug. 1690.
Exponens Leonardus Armannus Parochus ecclesiae S. Christinac terrae
.. trcrnu lluod ,n oratorio S. Laurentii Parochiali ecclesiae annexo c’
illius lunsdictiom obnoxio duae extent Confraternitates, altera S. Laurentii
1 CL N. 29η.

5. C. Concilii

415

iggregata, ut asseritur, Archiconfratcmitati S. loannis Decollati, altera
S loannis, aggregata, ut pariter asseritur, Archiconfratcmitati SSrni sufiigiide Urbe et ab utraque plures exerceantur functiones, et quidem paro. ales, quarum exercitio Parochialis ipsa destituatur, unde ad Sacram
Congregationem recurrens audito Episcopo, qui de dicto exercitio et funranibus testatur, partibus informantibus, causam per summarium in
retenta Congregatione relatam, mandatum fuit poni in folio. Idcoque ex
icribus per manus circumferendis super infrascriptis dubiis decernendum
proponitur:
1. An Confralernitates SSmi Suffragii ct S. Laurentii Pontremuli possint
ist simul unitae in uno eodemque oratorio?
1. An dictae Confraternitates retinere possint in eorum Oratorio sine pecu,.n Sedis Apostolicae induito SSihum Eucharistiae Sacramentum, Illudque
i diepo anni tempore publice adorandum exponere?
Dit, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Aii. Negative quoad primam partem, et quoad secundam, Negative, nisi
dat licentia Episcopi.1
[Liber 40 Decretorum, p. 538, 539].

2919.

S. C. C., Caesenaten., 23 sept. 1690.
Ex tot litibus inter Emum Episcopum et PP. Cassinenses Monasterii
Saetae Mariae in Monte, ea insurgit ob quaedam decreta in postrema visi­
tatione facta dc ecclesiis ruralibus S. Mariae de Ronta et S. Martini in Flu­
me, quae curam animarum habent annexam, et Monasterio praedicto
mt unitae, ac etiam propter interdictum promulgatum dic 6 iulii proxime
rrxteriti contra oratorium situm in Tcnuta dclla Bagnarola, quod dicti
P?.privatum esse asserunt ex mappa privatim facta, ct ab eis circumferenda
■· co sub fundamento editum, quod dicti PP. pastoralem recusaverint,
K non etiam ob sententiam dcclaratoriam incursus in irregularitatem
tt-tra P. Cellerarium dicti Monasterii, qui post afli.xioncm dicti interdicti
.tam 30 dicti mensis iulii in eodem oratorio celebrasse supponitur, qui> omnibus utraque parte informante, ct iura circumferente, perpensis,
.■nentur EE. VV. benigniter respondere super dubiis inter partes concor•ins:
I. An decreta facta in visitatione dictarum duarum ecclesiarum Parochiait quibus agitur sub n. 3, S, 10 et 19, ac J, S, io, 11, 12, 23, respi­
ra simplicem ornatum ecclesiae et non curam animarum, substineatur,
nmw sub poena sequestrationis fructuum bonorum Monasterii?
Dit, tie. Sacra, etc, respondit ad 1. Affirmative. Scilicet potuisse visi­
tai auctoritate ordinaria ct consueta.
[Liber 40 Decretorum, p. 656 a tergo, sq.].
1 Ci N. 2931.

Curia Romana

2920.

S. C. C., Leodien., 9 dec. 1690.
Amore accensus erga Domicellam Mariam Franciscain loppar Stcphinus Franciscus Rossius de Loboii, volens eam sibi desponsare, nec valr.
prae timore parentum, consuluit quondam P. Erasmum Buschon, Rt .·
giosum Ordinis S. Augustini, ipsurnque rogans pro assistentia celebra­
tioni matrimonii, habita a Parocho dicti Stephani futuri sponsi licentia,et
mutuo contrahentium consensu, testibus assistentibus, nulla tamen prae­
cedente denunciatione, matrimonium celebravit octo abhinc annis circiter
in domo supradictae sponsae, quo per sponsos consummato, ct ex co prole
etiam suscepto, parentes supradicti sponsi dicti matrimonii nequaquam
conscii ad vitandos iuvenis amores erga dictam Mariam eum in Civitate
ablegarunt, ac ea, qua potuerunt auctoritate, omnibus Parochis prohibere
fecerunt, nc dictum matrimonium celebraretur, ac variis etiam modii
praedictam Mariam vexabant, et cohabitationem sponso cum supradicù
prohibuerunt, quae hactenus durat.
Ad eius statum nunc firmandum supradicta Maria, atque ut pericula,
quibus timet, evadat, libellum Sacrae Congregationi suppresso nomint
porrexit, quo validum esse tale suum matrimonium expetiit, eoque ad Ordi­
narium Leodiensem pro informatione remisso, nccesse fuit nomina dele­
gere, et factum, ut supra narratum est, aperire, de cuius veritate idem Ordi­
narius testando censet adesse difficultatem pro validitate contractus, c:
subdit: Parochum adhuc viventem a censuris ob omissas denunciationes
forsan incursis per Sacerdotem ab eo delegatum absolvisse », quibus omni­
bus perpensis, una cum iuribus pro parte dictae mulieris circumferendis
non graventur EE. VV. decernere:
1. An dictum matrimonium sit validum, non obstante defectu denuncw·
tionum? Et quatenus affirmative:
2. An dictus Stephaniis Franciscus teneatur redire ad cohabitationem
cum Maria Francisco?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative, ac proinde censuit,
praefatum Stephaniim Franciscum ad cohabitationem esse cogendum.

[Liber 40 Decretorum, p. 745 a tergo, sq.].

2921.

S. C. C., Lunen.'Sarzanen., 13 ian. 1691.
IH!

Prae cauteris dubiis in Sacra Congregatione discussis die
proxime praeteriti 1 inter Parochum ecclesiae S. Christinae terrac^Pontremuli, et Societates SS. loannis et Laurentii eiusdem terrae, ac Admini1 Cf. N. 2918.

S. C. Concilii

4x7

«ros dictarum societatum, ac super eisdem emanatae resolutiones non
fuerunt acceptatae.
Quare super his dubiis ac resolutionibus unica tantum parte informante
-anatis cx iuribus hinc inde circumferendis dignabuntur EE. \ V. ite­
raro audire, ac benigniter decernere:
An, et quomodo sit standum, vel recedendum a decisis?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis sub die icj augusti.

[Liber 41 Decretorum, p. 5].

2922.

S. C. C., Catanien., 1 sept. 1691.
Intra oppidum S. Philippi de Argyra Regni Siciliae septem adsunt
parochiales ecclesiae, quarum una, et insignior est illa S. Antonii Patavini,
structura, cappellis, reliquiis, Sacerdotum copia, et situ valde conspicua.
Huiusmodi ecclesiam, Sacerdotibus et Parocho eius servitio addictis instan­
dus mandatum fuit erigi in Collegiatum ah Episcopo in actu visitationis,
siiris iuribus aliarum ecclesiarum, et constito de dote, et aliis requisitis,
.t cx decreto per manus circumferendo facto sub die 9 iulii 1689.
In sequelam huius decreti idem Episcopus ad effectivam erectionem
àvenit sub die 18 eiusdem mensis, Dignitates destinando, Canonicorum
Mansionariorum numerum praefigendo, et annuos ecclesiae redditus
pro rata uniuscuiusque gradus distribuendo, scilicet pro Praeposito in
prinum Dignitatem assumpto ducati 24 de Camera singulo quoque anno
.insequendi, pro Cantore autem. Decano, Thesaurario, et aliis duodecim
Canonicis ducatorum 20, et demum pro sex Mansionariis ducatorum 12
. rra distributiones quotidianas, ac incertos proventus ab omnibus ad ratam
'•vitiilucrandos, data etiam ipsis Dignitatibus et Canonicis facultate defe­
rendi Cappam magnam cum armellino, roccheto et mozzetta coloris vio:.ti iuxta varietatem temporum, ut cx instrumento pariter circumferendo.
Proistonim omnium firmitate Capitulum ct Canonici praedicti ad pracnptum S. Congregationis Rituum supplicationem dederunt Sanctis‘•-0. qua ad S. Congregationem remissa ex relatione Episcopi oppidum
cto mille animarum numero completum, Ecclesiam, situs amoenitatem,
ti ubertatem reddituum commendantis una cum assensu Capituli Catheilis Catanen, alianimque Collegiatarum adiacentium et saecularis Magi<rjtus precibus erectionem laudantis dignentur EE. VV. decernere:
1 An erectio Collegiatae facta per Episcopum in actu visitationis substiuatur? Et quatenus negative:
2 An sit locus novae erectionis dictae Collegiatae in praefato Oppido
5. Phihppi Argyrae?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit, Negative.
IJ 2. distulit resolutionem, ct censuit exhibenda esse iura Emo Caraffae.

[Liber 41 Decretorum, p. 132, 133].

418

Curia Romana

2923.

S. C. C., Bononien., 17 nov. 1691.
Diu agitata huiusmodi lite in Sacra Congregatione Rituum inter Paro­
chum S. Mariae Magdalenae et Confratres S. Mariae Coronatae sibi assu­
mentes ea. quae iuris parochialis sunt, et in infrascriptis dubiis singillatim
referuntur, eadem Sacra Congregatio illam remisit ad hanc Sacri Concilii,
in qua proposita sub die 5 martii 1689, 1 partibus utrimque informanti­
bus, resolutio dubiorum dilata fuit, et remissoriales ad probandam imme­
morabilem ipsis Confraternitatis Administris concessae, quarum deinde
vigore testibus hinc inde examinatis, pluraque pro iure Parochi, ct consue­
tudine confratrum asserentibus, prout in eorum summario per manus ab
utraque parte circumferendo, denuo super concordatis dubiis EE. VV. decer­
nendum proponitur:
i. Ah Confraternitas S. Mariae Coronatae, seu suffragium Bononiae
aggregata Archiconfraternitati Suffragii dc Urbe sine speciali Sedis Aposlcr
licae induito possit in sua ecclesia retinere Sanctissimum Eucharistiae Sacra­
mentum, illudque in aliquo anni tempore, publice adorandum exponere absque
interventu seu licentia Parochi?
Die, etc. Sacra, etc. censuit ad omnia praefata dubia danda esse dtertia
in Lunen.-Sarzanen., 19 augusti 1690. 2

[Liber 41 Decretorum, p. 267-269].

2924.

S. C. C., Senarum, 17 nov. 1691.
Archiepiscopus, ut litibus ct controversiis, quae inter Praefectos pro­
cessionum, ct eosdem Regulares saepe contingunt, subtrahat occasionem
pro sui animi regula Sacrae Congregationi infrascripta proponit:
3. An Regulares etiam ex Congregationibus Monachorum teneantur
intervenire non solum processionibus universalibus per regulas ccdcsiisticas indictis, videlicet S. Marci, Rogationum, Corporis Christi etc. sed
etiam aliis indictis ab Episcopo pro publica causa, scilicet universalis lubilaei, tempore famis, pestis, belli, et ad impetrandam pluviam, serenitatem,
aliasque similes? Et quatenus affirmative:
4. Qua poena possint cogi?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, recurrendum esse in casibus particulari­
bus, et interim danda decreta his de rebus alias edita.
Ad 3. et 4. censuit danda esse decreta in Ventimilicn., mense decem1 Cf. Liber 39 Decretorum. p. 89, 90.
2 Cf. N. 2918.

S. C'. Concilii

4’9

bris 1587, ad 17.,1 et in Bobien., 16 decembris 1630 tenoris sequentis:
Sun, etc. ad 1. respondit Monachos Cassinenses cogi posse ad publicas
processiones, et ad ipsum Episcopum spectare processiones instituere.
[Liber 41 Decretorum, p. 264 a tergo, sq.].

2925,

S. C. C., Hieracen., 26 ian. 1692.
Intra Dioecesim et in oppido Castri Veteris adest Monasterium MoniajtnB. Mariae Vallis Viridis subiectum jurisdictioni Priorissae Messancn.,
•pro tali a S. C. reputatum anno 1579 in contradictorio iudicio inter dictam
Priorissam ct tunc temporis Episcopum Ilieracen.
Ad visitationem huius Monasterii curavit accedere anno 1690 moderîus Episcopus, qua quoad clausuram acta volens eam perficere quoad sin­
gulas Moniales, fuit impeditus, quare praesupposita assena exemptione
.traque parte citata, ac informante super infrascriptis dubiis concordatis,
dignentur EE. VV. respondere:
1. An Episcopus visitare possit dictum Monasterium S. Mariae di lallewdt in concernentibus clausuram?
An possit Administratores reddituum Monasterii exempti ad redditio•r, rationis compellere non vocatis Superioribus Monasterii, eosdemque Adnii".atratores removere, quatenus Udem Superiores interpellati, id renuant facere?
Die, etc. Sacra, etc. iuribus ab utraque parte deductis mature perpensis
rtifondit ad i. Affirmative.
Ad 2. quoad primam partem Negative, quo vero ad secundam Affirmative.
[Liber 42 Decretorum, p. 45 a tergo, sq.].

2926.

S. C. C., Comen., 1 mart. 1692.
Contendentibus Deputatis Oeconomis Ecclesiae B. Mariae Pontis 1'olae
ddeTirano tamquam exemptis in vim Brevis s. m. Leonis X per manus
rrumferendi, non posse visitari ab Ordinariis, nec teneri eisdem administra•.inis rationem reddere, quamvis super his plura decreta in visitationibus
edita passi fuerint ab anno 1629 ad 1654, habito recursu ad Apostolicam
Cameram, sententiam per contradictas decretorum revocatoriam obti­
ent, qua non exhibita, nec intimata visitavit Episcopus anno 1674,
•rationes exegit reportata ab ipsis Deputatis promissione de imposterum
urendo decretis. Sed paulo post allegata sententia Apostolicae Camerae,
.uc antea fuerat ignota, Sacra Congregatio causam reassumpsit proposium dic 2 iunii 1674, et iussit citari partem, et repropositam sub die 26 ianuan: 1675, tamquam in 4S capita distinctam, nulla facta mentione tunc tem1 CI. X. 2.94,

20

Curta Romana

poris dictae visitationis a. 1674, non obstante dicta sententia Apostolioc
Camerae, remisit ad fel. rcc. Alexandrum VIII et clar. mem. Emum Can·
fam, coram quibus, cum nihil actum fuerit, Emus modernus Episcopus
camdem ecclesiam anno 1681 visitavit, sed anno 1690 interdicto supposui
ob recusatam redditionem rationis, qua postea reddita, interdictum sustu­
lit, ac opportuna decreta super administratione edidit, et ab hac ultima visi­
tatione denuo appellantibus Deputatis ad Apostolicam Cameram, denu
in vim praedictae reassumptionis, et decretorum in visitatione, reassumpu
fuit instante Emo Episcopo, ut tandem finis detur litibus, et resecatis multi­
plicibus dubiis, infrascripta tantum utraque parte informante et citaU
proponit ab EE. VV. sapientissime decernenda:
1. An competat Emo Episcopo ius visitandi dictam ecclesiam B. Mariât
loci de Tirana?
2. An redditionem rationis peractae administrationis a Deputatis exigendi!
3. An decreta pro recta et fideli administratione necessaria et opportuni
edendi?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. 2. et 3. respondit Affirmative.

[Liber 42 Decretorum, p. 107, 108].

2927.

S. C. C., Reatina, 15 mart., 19 apr. 1692.
In Capitulo Collegiatae Ecclesiae Antrcdoci, praevia Episcopi infor­
matione, et attento servitio 40 annorum, fuit a Sacra Congregatione iubilatus Canonicus losephus Chiuppius, ut ex decreto facto die 15 iunii t6ty.
At impugnantibus Canonicis eidem lubilato extradere distributiones,
et fallentias Canonicorum absentium, donec Sacra Congregatio dubium,
ut iuris erit, decidat, non graventur propterea EE. VV. decernere:
An Canonico lubilato vigore indulti iubilationis debeantur distributione
et fallentiae Canonicorum absentium, etiamsi choro non intersit?
Die 13 Martii 1692 Sacra, etc. censuit unienda esse decreta super iubi·
latione.

Quibus propterea unitis, et hic adiunctis dignentur EE. VV. reassumere folium, et parte informante decernere.
Die 19 aprilis 1692 Sacra, etc. respondit: Affirmative, dummodo non
obstent constitutiones particulares, et consuetudo Ecclesiae.

[Liber 42 Decretorum, p. 145 a tergo et 241 a tergo].

2928.

S. C. C., Spoletana, 19 apr. 1692.
Extra clausuram, sed intra fabricam ct atrium Monasterii Monialium
S. Matthaei Congregationis Lateranensis Spoleti sita et constructa est
parva domus pro servientibus eiusdem, in qua anno praeterito cum deces-

S. C.

Concilii

<rit quidam Bernardinus Nicolai de Pompagnano famulus salariatus dicta­
ram Monialium, hinc ad cius cadaver associandum ad ecclesiam PP. Barnibiurum, in qua suam elegerat sepulturam, et ad alia iura parochialia
exercenda insurrexit Parochus S. Martini, intra cuius limites situm est
Monasterium, sed incassum, quia eadem exercuit Confessarius; quamobrem
habito per partes ad hanc Sacram Congregationem recursu, datae fuerunt
litterae pro informatione Vicario Capitulari sub die 4 augusti proxime
praeteriti, qui de praedictis testatur, idcoque Parocho ct Monialium Pro­
curatore informantibus dignentur EE. VV. decernere:
3. .4«, et ubi sepelienda sint cadavera eorumdem inservientium, qui sepul­
turam non elegerint?
4. An, et ad quem spectet eosdem defunctos servientes associare ad sepul­
turam casu, quo eam sibi elegerint extra ecclesiam Parochialem et Monasterii C
5. An Parocho debeatur quarta funeralis pro eisdem inservientibus decesru in dicta domo? Et quatenus ad praemissa respondeatur favore Parochi:
6. An, et quibus poenis sit coercendus Confessarius Monialium, quatenus
non paruerit?

Die, etc. Sacra, etc. respondit:
Ad 3. In ecclesia Parochiali.
Ad 4. Spectare ad Parochum.
Ad 5. Affirmative, quatenus elegerit sepulturam in alia ecclesia, quam
Parochiali.
.4</ 6. Poenis statutis a iure.

[Liber 42 Decretorum, p. 23S a tergo et 239].

2929.

S. C. C., 10 maii 1692.
Ad praescribendam formam haesitationibus ab Episcopis in relatio­
nibus statuum Ecclesiarum, et a timoratis Parochis propositis super appli­
catione Sacrificii Missarum, quas celebrant pro eorum parochianis in die­
bus Dominicis ct festis, propositum fuit in Congregatione habita die 1 mar­
di proxime praeteriti 1 una cum aliis quatuor praecedentibus dubiis de
Canonicis et Cappellanis certos Praebendarum et Beneficiorum redditus
bibentes hoc etiam in Hydrnntina dicta die folio reassumendum: ■· An idem
pro Parocho Missam Parochialem celebrante, sive congruam habeat, sive
non? Et responsum: Dilata . Quamobrem cum alii urgentiores casus non
desint, hinc dignentur EE. W. decernere:
An Parochus Missam celebrare teneatur, et Sacrificium applicare pro
Parochianis in diebus Dominicis et festis, sive habeat congruam, sive non?
Du, etc. Sacra, etc. censuit, danda esse decreta alias hac de re edita, et
nçnantcr m Clusina, 12 iulii ibyo. -

[Liber 42 Decretorum, p. 279].
1 Liber 42 Decretorum, p. toS. 109.
» Ci. N. 2S17.

Curia Romana

2930.

S. C. C., Romana, io maii 1692.
In Basilica Liberiana extat Collegium Bencficiatorum, quod est compo­
situm ex triginta personis, et harum duodecim sunt Sacerdotes, sex Dia­
coni, sex Subdiaconi, et sex Acolyti, et inserviunt per tertiariam, scilicet
quatuor Sacerdotes, duo Diaconi, duo Subdiaconi et duo Acolyti pro una­
quaque tertiaria, et per turnum.
In Vesperis communibus duo Bénéficiât! Sacerdotes, unus Diacoauj
et unus Subdiaconus pluvialibus induti comitantur Canonicum celebran­
tem iuxta ordinem in tabella praescriptum, et in locum alicuius ex praedi­
ctis absentis subintrat proximior in dicta tabella positus, ct recipit distributionem pro tali servitio assignatam.
Inter hos Bénéficiâtes nonnulli sunt exempti a servitio propter ser­
vitium quadragenarium, et nihilominus inserviunt, et de omnibus distri­
butionibus participant praeter fallas absentium, ct emolumenta aliquo­
rum anniversariorum, quae in dicta Basilica celebrantur per annum.
Quamobrem audito Emo \rchipresbytero de praedictis testante. Sien
Congregatio 29 mardi proxime praeteriti mandavit causam describi in
folio, ideoque dubiis propositis dignentur EE. VV. respondere:
1. An dicti Bénéficiât! exempti gaudere debeant fallis aliorum absentium
et portionibus emolumentorum, si personaliter divinis et anniversariis intersint?
2. An Udem exempli admitti debeant ad delationem pluvialium in Vespe­
ris et aliis Ecclesiae functionibus, quatenus sint praesentes et actualiter insavire voluerint'!'
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative.

[Liber 42 Decretorum, p. 275 a tergo et 276].

2931.

S. C. C., Mileten., 7 iun. 1692.
Ex illicita negotiatione et asserto quaestu in Sacramentis administran­
dis, ob inobedientiam mandatis sui Ordinarii et aliis criminibus inqui­
situs Paulus de Rubeis Parochus oppidi Rosarni ct per Curiam Episcopa­
lem ad relegationem damnatus per biennium, a sua Parochtali discessit,
et Romam venit, ubi appellans ad Apostolicam Cameram ab eadem causa,
et causis discussis fuit absolutus, ct quoad damnorum refectionem reiectus; quam ob rem recursum habuit ad SSinum pro remissione causae id
Sacram Congregationem, et rescriptum reportavit. A Monsignor Segretario dei Concilio, che riferisca , prout inspectis voluminosis processibus
retulit, ac causas proponi mandavit die 1 novembris 1691.
Hoc interim, etsi dictus Parochus in discessu deputaverit Oeconomum
ad curam exercendam, adhuc eo per Ordinarium insufficienti reperto

•S'. G. Gone ili ι

423

Jiuni idoneum substituit Ordinarius cum assignatione mercedis unius
Julii pro unaquaque die, ct nonnullis emolumentis incertis, ac insuper
ipsum Oeconomum speciali decreto obligavit ad applicandum Sacrificium
pro populo in omnibus diebus Dominicis et festivis.
Ab his sentiens se gravatum, Parochus preces Sacrae Congregationi
porrexit tam pro declaratione, quod deputatio Oeconomi ad ipsum spe­
nd, ct non ad Ordinarium, ac etiam quod .Missae Sacrificia non sint
jpplianda pro populo, sed ad libitum, iuxta consuetudinem illius Paro­
chiae. Quam ob rem datae fuere litterae informativae ad Episcopum, qui
w substantialibus respondit.
Quibus propterea per EE. V\ . perpensis una cum iuribus, citato Agente
Episcopi, circumferendis respondendum superest;
1. .4« depulatio Oeconomi ad exercendam curam animarum propter
ikentiam Parochi inquisiti spectet ad Episcopum ve! ad ipsum Parochum
inquisitum ?
1 An assignatio congruae portionis fructuum eiusdem Parochiae pro
icto Oeconomo facienda sit per dictum Episcopum vel per Parochum? Et
quatenus per Episcopum:
3. An portio per eum assignata sit excessiva?
Die 29 martii 1692 Sacra, etc. distulit resolutionem, et Emos PP. inforitiire iussit.
Dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione habita die 29 martii
proxime praeteriti ad instantiam Archipresbyteri. Ipso igitur nunc pro
repropositione urgente, et Agente Episcopi informante, dignentur EE. VV.
rcassumerc folium dicta dic transmissum, ciquc ex noviter probatis addere,
quod Apostolica Camera Archipresbyterum a criminibus absolvit, inflicta
poena exilii a loco Rosarni et tota Dioecesi Mileten., hisque perpensis
praefatis dubiis benigniter respondere.
Die 7 milii 1692, Sacra, etc. respondit ad I. spectare ad Episcopum, in
ami tamen, dc quo agitur.
Ad 2. Spectare, ut ad I.
Ad j. Negative.
[Liber 42 Decretorum, p. 2S4 a tergo, sq. et 330].

2932.

S. C. C., Melphien., 21 iun. 1692.
Sacra Congregatio sub die 22 Septembris proxime praeteriti censuit,
rtnmundum esse concursum * coram Viciniori propter impedimentum
commercii (simoniaci). Proinde datis litteris Episcopo Lavellensi tunc
in provinciis contagione suspectis manenti, idem reversus ad suam Dioe1 Pro pirochùli cccksii S. Nicolai terrae Barilis vacante per obitum Angeli Ferronb.
• Cf. Liber 41 Decretorum, p. 176 n trreo, et 177.

424

Curia Romana

cesim, concursum demandatum indixit, et ex quatuor concurrent!!?.·,
duos approbatos esse in sequentem formam retulit:
Et his peractis fuerunt a praefatis examinatoribus data unicuique
ex oppositoribus secreta suffragia, quibus retulerunt ore proprio medio
eorum iuramento: R. D. Io. Michaelem Mazzuccam dc Barili oriundum
ct Petrum Mazzuccam de Fovea oriundum fuisse cum votorum plenitu­
dine aequaliter approbatos. Propterea significanda esse duxi EE. VV., ut
rescribere dignentur, quis ex praedictis duobus aequaliter approbatis
et aeque dignis existimatis eligendus sit tamquam magis dignus. Cum ad
favorem dicti loannis Michaelis concurrat, quod sit nobilis originarius,
cui favet textus expressus in cap. Hortamur, Dist. 71 cum Gloss., ap.
Nullus, Dist. 61, et quod Albanensem linguam calleat, pro quo facit Reguli
Cancellariae 20; ad favorem vero D. Petri concurrat, quod eius avus fuit
originarius terrae Barilis, quod nunc in dicto loco domicilium trahat, quod
intelligat linguam albanensem, licet non ita perfecte, ac suus competitor,
quod bene se gesserit in administratione eiusdem Parochialis et maximi
cum aedificatione, ut extraiudicialitcr ex ore Dominorum omni exceptione
fide dignorum saepius audivi, ac tandem quod modestior et pmdentior
sit et appareat . Quibus propterea ponderatis una cum folio dicta dit
transmisso benigniter reassumendo perspectis, non graventur EE. VV
utriusque partis informationes recipere, ac decernere:
An, et quis ex dictis duobus approbatis renuntiandus sit magis dignus pro
Parochiali, de qua agitur?
Die, etc. Sacra, etc. turibus ab utraque parte deductis censuit praeferendiur.
esse Petrum Mazzuccam.

[Liber 42 Decretorum, p. 381, 382].

2933.

S. C. C., Ma/arien., 20 sept. 1692.
Episcopus ad augendum numerum Canonicorum Capitulo assentiente
erexit duas curatas Cappellanias intra Cathedralem Ecclesiam existentes
in Canonicatus pariter, ut antea, per concursum cum cura animanim
conferendos. Quam ob rem, ne de huiusmodi erectionis validitate dubi­
tetur, supplicat per EE. VV. declarari:
An erectio Cappellaniarum in Canonicatus collativos per concursum sil validol

Dic 23 augusti 1692 Sacra, etc. censuit exhibendum esse tenorem
erectionis.
Quo in authenticam formam exhibito ab informante pro Episcopo,
una cum aliis iuribus per manus Emorum PP. circumferendo. Emo Prae­
fecto indulgente, quod referatur per summarium, dum in folio iam pleno
describi non potuit, grave non erit Emis PP. declarare:
An erectio praedicta sustineatur?
Dte 20 sept. i6c)2, Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 42 Decretorum, p. 486 a tergo, et 566].

Λ’. C’. CoricUH

4*5

2934.

S. C. C., 17 ian. 1693.
Episcopus Verulanus ad conscientiae suae serenitatem supplicando
refert: Cum saepe contingat, quod mihi offerantur ordinandi alieni subditi
praevia exhibitione litterarum dimissorialium proprii Episcopi attestantis
eorum litteraturam et idoneitatem, quaero:
An ipse teneatur dictos Ordinandos iterum examinare super dicta littewtura et idoneitate?
Die, etc. Sacra, etc. respondit, non teneri, sed posse.

[Liber 43 Decretorum, p. 1 a tergo et 2].

2935.

S. C. C., Reatina, 14 febr. 1693.

(Liber 43 Decretorum, p. 42].
‘ Cf X 2917

BIBLIOTHECA

(Ia ((institutione clar. mem. Cardinalis Crescentii, et consuetudine Catbedralis '/
Die, dc. Sacra, dc. censuit, distributiones deberi sed non fallentias.

IfflAS SACERDOTALIS SANCTI Ï

,\d instantiam losephi Chiuppi Canonici iubilati Collegiatae oppidi
Antredoci praeviis Episcopi informatione et decreto Sacrae Congregationis
tdito die 15 martii 1692: uniantur decreta super iubilatione , discussum
fuit in Congregatione habita 19 aprilis dicti anni 1692: 1 An Canonico
iubilato debeantur distributiones et fallentiae aliorum Canonicorum absen­
tium, etiamsi choro non intersit. Et S. C. respondit, Affirmative, dummodo
non obstent constitutiones particulares et consuetudo ecclesiae . λ erum
exhibita deinde per Canonicos constitutione clar. mem. Cardinalis Crescentii olim Episcopi Reatini de anno 1612 publicata, et ad huiusmodi Colleeiatam ecclesiam particulariter tantum directa, in qua eidem ecclesiae
assignavit scutata centum hac lege che tutti li sudetti Arciprcte e Cano­
nici intervengano personalmentc a tutte le dette ore canoniche intieraraente
e quelle cantare distintamente alta voce », idem Capitulum, etsi non ignoret
constitutionem praefatam non afficere infirmos, praetendit tamen afficere
lubilatum caeteroquin sanum, et ubique per oppidum, ac, extra (licet
septuagenarius sit), vagantem, maxime stante consuetudine in Cathedrali
dcqua testatur Episcopus, quod Iubilati de fallentiis absentium non par­
ticipent. Quam ob rem ex turibus a Capitulo et Iubilato nihil deducere vo­
lente circumferendis dignentur EE. VV. decernere:
An sit locus execution! decreti facti dicta die /9 aprilis 1692, non obstante

J

Curia Romana

2936.

S. C. C., Acernen., 2 maii 1693.
Ex antiqua benefactorum institutione, cuius initii memoria non extat,
pium extabat legatum, seu Hospitium cum domo in Civitate, in quo selecti
per Communitatem Admnistratores redditus omnes administrabant, ct
Episcopo, ut par est, subdebantur. Hoc pium opus veluti in perniciem
susbtantiarum, et ovium propter malam administrationem, conversum tt
erectum fuit a moderno Episcopo in beneficium perpetuum cum iurepatronatus haereditario favore Salvatoris et Donati Pepe, qui pro dicta erectione
supplicarunt cum oblatione di augmentare in qualche modo la dote
et cum onere celebrandi annuas Missas triginta in Cathedrali.
Adversus huiusmodi erectionem veluti nulliter factam ob defectum
potestatis, et citationis interesse habentium, insurrexit Clerus et populus,
et ad S. C. recurrentes petierunt, declarari dictam erectionem non substineri, et Sacra Congregatio die 4 aprilis proxime praeteriti rescripsit: Cite­
tur agens Episcopi ; quo nunc citato, idem Clerus et populus preces reno­
vat pro declaratione, quod erectio dicti Hospitalis in beneficium de iurepatronatus laicorum non sustineatur.
Die, etc. Sacra, etc. censuit erectionem non sustineri.
[Liber 43 Decretorum, p. 221 a tergo et 222].

2937.

S. C. C., Narnien., 8 aug. 1693.
Nulla extante memoria fundationis Hospitalis SSmae Trinitatis, Epi­
scopus idem visitare et computa in proprio episcopali palatio Administris
revidere praetendit. Verum assentientibus visitationi 1 lospitalariis, sola
disputatio superest super loco redditionis rationis, cum eum aptiorem
contendant ex consuetudine supradicti Hospitalarii in palatio priorali,
ideoque ex iuribus circumferendis decernendum superest:
1. An Episcopo competat itis visitandi dictum Hospitale, ct revidendi am­
puta Administris? Et quatenus Affirmative:
2. An, et ubi dicta computa revidenda sint?
Die, etc. Sacra, etc. ad quam SSfhus D. N. supplicem hunc libellum
remisit, utraque parte informante ad 1. respondit, Affirmative.
Ad 2. censuit, danda esse decreta hac de re edita, et signanter in inlintina, n maii 1624 tenoris sequentis: Dubitatum fuit, an rationes administrationis Confraternitatis Valentin, essent reddendae in domo Episcopi,
an vero in loco solito ipsius Confraternitatis. Congregatio Concilii ctnsuit in domo Episcopi huiusmodi rationes esse reddendas n. Ideoque
sonandum esse solitum quoad revisionem annualem computorum, nec

S. C. Concilii

427

Episcopum impediri posse, quando habeat revidere computa praedicta,
et tunc posse mandare asportationem librorum in aedibus episcopalibus. 1
[Liber 43 Decretorum, p. 394 a tergo et 395].

2938.

S. C. C., Albinganen., 28 nov. 1693.
Ad querelam secreti accusatoris contra Parochum loannem Bapti­
sm Massa, Praepositum Ecclesiae Alexicn. inquisitum die 17 aprilis 1692
processit ad capturam Curia Episcopalis, ac die 7 iunii eiusdem anni
/io inchoato processu protracto ad diem 18 decembris, eundem inquisi­
tum e carcere formali ad Conventum S. Dominici loco carceris habendum
dimisit, subinde post quinque menses, ad totam Urbem; ac tribus interpo­
lais vicibus intra mensem, eodem Massa instante pro causae expeditione
c.vpectato etiam post lapsum trium mensium idem appellavit a denegata
istitia ad Archiepiscopum lanuen. Metropolitanum, ad quem transpor­
tais actis, eius Vicarius Generalis Massam absolvit ab impetitis, praeter­
quam quoad delationem annuli cum gemmis ornati, quo celebrans ute­
bitur, ct damnavit ad annuli amissionem, vel loco annuli ad illius valorem.
Ex his, et modo procedendi inordinato se gravatum sentiens praedicta
Curii Albinganen. tamquam de gestis contra formam praescriptam a S. C.
Trid., c. 20, Sess. 24, non expectato lapsu biennii, quod sibi ad causae
expeditionem competere intendit, recursum habuit ad S. C., quare per­
pensis iuribus ab utraque parte informante circumferendis dignentur
EE. VV. decernere:
.In ante lapsum biennii interposita appellatio a denegata iustitia sit adntitttnia!
Die, etc. Sacra, etc. respondit. Negative ex hactenus deductis in casu, de
pw agitur.
[Liber 43 Decretorum, p. 587].

2939.

S. C. C., Mediolanen. seu Alexandrina, 28 nov. 1693.
Vacante ecclesia parochiali oppidi Carentini ob privationem 1 lortentii
Fade mandato Sacrae Congregationis S. Officii, ut ex sententia privationis,
ob quamplurima assassinii et alia patrata in Marchiones de Moschenis
pirum distans a dicta terra feudum possidentibus, qua sententia non ob«ante dictus Faa praepotens, et viris facinorosis circumseptus ac armatus,
•sus continuare in exercitio curae et fructuum perceptione, instantibus
s de Moschenis, deveniri ad concursum coram Emo Archiepiscopo Me­
diolanen. allegato prius suspecto Ordinario Alexandrino, die 8 martii 1692
' Cf. N. 1127. 3151, 3154.

4ι8

Curia Romana

rescriptum fuit: Emo Archiepiscopo, qui amoto Parocho iam privato ct
Parochiae adhuc insistenti iniungat Alexandrino, ut quanto citius Oeco­
nomum apponat et concursum ad eamdem parochialem coram Eminentia
Sua faciendum indicat ct de omnibus S. C. certioret "; ac eadem sub dit
20 Septembris dicti anni censuit, causam describendam in folio et Emus
Archiepiscopus certioretur de diffamationibus, dc quibus testabantur
Moscheni et habita notitia concurrentium tam ante quam post concursum
habitum die 7 iunii dicti anni insteterunt reficiendum esse lacobum Phi­
lippum Bugattum, tamquam adhaerentem antecessori Faa privato, conso­
cium criminis dicti Faa, malis moribus instructum, sed habito concursu,
tam eiusdem lacobi Philippi Bugatti, quam Bartholomei Salii sacerdotum,
primi de Dioecesi Mcdiolanen. annorum 28, et secundi de Dioecesi Ale­
xandrina annorum 36, fuit praeelectus, ut asseritur, et magis dignus denunciatus Bugattus ab omnibus tribus examinatoribus, alter vero a duobu^
tantum, ac repetentibus Moschenis exceptiones contra Bugattum ob pu­
blicam diffamationem malae vitae et morum, Emus Archiepiscopus mala
valetudine affectus, ac ex post praedefunctus, delegatas informationes ca­
pere non potuit, ac ideo Vicario Generali Capitulari eaedem facultates tri­
butae fuerunt die 14 febr. 1693, quibus transmissis cum aliis iuribus cir­
cumferendis, utraque parte informante dignentur EE. VV. decernere·.
1. An constet de diffamatione Bugatti? Et quatenus Affirmative:
2. An instituendus Salins, vel indicendus novus concursus?
Die, etc. Sacra, respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. censuit praeeligendum esse Salium.
[Liber 43 Decretorum, p. 586, 587].

2940.

S. C. C., Forolivien., 16 ian. 1694.
Caesar Maria Buratta civis in quodam praedio suae proprietatis sito
in Villa Franca, distante per unum milliare cum dimidio circiter a Parochiali S. Mariae in Lampio a fundamentis erexit die 9 iunii 1693 oratorium
publicum, cuius opere vix coepto per Parochum nunciatum fuit novum
opus, et coram Vicario inhibitum, qui die 15 eiusdem data cautione de
demoliendo in casu succumbendae mandavit procedi ad ulteriora per mc
Secretarium confirmatum die 10 Septembris eiusdem anni per acta Notarii
Sacrae Congregationis. Sed redintegrata inhibitione per Episcopummct
die 4 augusti, Caesar Maria fundator recursum habuit ad S. C., quae extraditis litteris pro informatione Episcopo, eidem dic 20 iunii iniunxit, ut
praefixo termino parti ad deducenda iura interim consuleret indemnitati
oratoris, ne aedificium incoeptum pluviis obrueretur, dummodo altius
non attolleretur. Episcopus informare iussus negat distantiam praedicti
Oratorii a Parochiali, dotem eiusdem, ct fuisse iacta fundamenta absque
Ordinarii licentia. De dote et distantia docetur expresse ex instrumento

S’. C. Concilii

429

publico. Quare ex iuribus utrimque circumferendis, parte citata et infor­
mante, dignentur EE. VV. decernere:
.In concedenda sil licentia celebrandi Missam in oratorio, de quo agitur.
Dit, etc. Sacra, etc. respondit Affirmative, sine praemdicio iurium parockialium.
[Liber 44 Decretorum, p. 4].

2941.

S. C. C., lanuen., 16 ian. 1694.
Universitas et homines Villae Vallettae ob intersectionem torrentis
Viri ab eorum Matrice ecclesia de Communelia longe distantes per duo
miliaria cum dimidio circiter, ct excrescentibus saepius aquis perdifficili
d eamdem accessu, assignata piorum eleemosynis ecclesiae S. Annae
ii loco dictae Villae existenti dote Libr. 300 annua, ac disrupto ponte
transitum ad Matricem prohibente, insteterunt iudicialiter coram Archie­
piscopo praevia dismembratione ab ecclesia S. Petri pro erectione in Paro­
chialem ecclesiae S. Annae, prout erecta fuit, audito Parocho Commune·
e iuxta decretum per manus circumferendum, quatenus propriis expensis
Parochus pontem reficere et manutenere nollet, ac interim Cappellanum
deputaret, alias nunc pro tunc eandem ecclesiam S. Annae in Parochialem
erexit. Appellante Parocho ad Apostolicam Cameram, et causa ab Audi­
tore SSmi ad hanc Sacram Congregationem remissa decernendum venit:
An in casu, de quo agitur, sit locus erectioni novae Parochialis?
Die 12 decembris 1693 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Dilata huiusmodi causae resolutione in postrema Congregatione, parti­
bus citatis et informantibus, non graventur EE. VV. folium tunc transmis­
sum reassumere, et benigniter respondere:
An in casu, dc quo agitur, sit locus erectioni novae Parochialis?
Die, 16 ianuarii i6gq Sacra, etc. respondit. Affirmative, servatis servandis
i/ hoc.1
[Liber 43 Decretorum, p. 621 et Liber 44 Decretorum, p. 5].

2942.

S. C. C., decr. 24 iul. 1694.
Instantibus Procuratoribus Generalibus Religiosorum Ordinum pro
deratione decretorum dc apostatis et eiectis editorum a Sacra Congrega­
nt Concilii ct sanctae memoriae Urbano Papa VIII anno 1624- confic­
torum, ut facilior modus incorrigibiles eiiciendi praescribatur, Sacra
1 ngregatio a Sanctissimo Domino Nostro Innocentio Papa XI1 super
1 Cf. N. 1947,
' Ct N. 2454·

Curia Romana

43°

praemissis peculiariter deputata Emoruxn S. R. E. Cardinalium Carpineti.
Casanate, Mariscotti, Norfolcia, de Lauraea, de Aguirre et Collorcd’,
perpensis eorumdem Procuratorum Generalium votis, ne consortio mor­
bidarum pecudum caeterae corrumpantur, et remedia hucusque ad uni­
tatem oblata male affectis officiant magis, quam prosint, maturo examine,
zelo regularis disciplinae conservandae censuit, statuit ct auctoritate eius­
dem Sanctissimi Domini Nostri sibi specialiter attributa, haec in poste­
rum servanda decrevit.
1. Quod firmis, ac in suo robore semper manentibus praedictis decretis
de apostatis etiam secundum eam partem, ubi agitur de eiectis ct eliciendis,
tamquam Sacris Canonibus, et communiori SS. Patrum menti confor­
mibus quoad eiectos, eadem serventur, quae in alio simili decreto hac
praesenti die emanato de apostatis ct fugitivis statuta sunt et indulu
quodque ad praescriptam legem sanctae mem. Gregorii IN in cap. final.,
de reg. annuatim fugitivi requirantur et respective cogantur ad claustra
reverti.
2. Quod annus integer, qui in praedictis decretis anni 1624 praescri­
bitur in poenitentia ct ieiunio ad ciiciendos incorrigibiles, ad sex tantum
menses continuos in posterum coarctetur et restringatur.
3. Quod facultas Generalibus Ordinum de consilio et assensu sex o.
gravioribus Religiosis in singulis Capitulis et Congregationibus Genera­
libus ad causas ciiciendorum eligendis attributa, extendatur etiam ad quos­
cumque Provinciales, qui, electis pariter in Congregationibus Provincia­
libus sex gravioribus de propria Provincia Religiosis a Generali confirmandis
de illorum consilio et assensu causas huiusmodi cognoscant, et ad effectuu
eiiciendi incorrigibiles suae Provinciae, ct eicctioncm pronuntiandi, acce­
dente approbatione Generalis definiant, salva semper Sanctae Sedis tt
Sacrae Congregationis Concilii in esau recursus et appellationis auctoritate.
4. Quod in posterum processus conficiatur iuxta Regulas, Constitu­
tiones, Ordinationes et Stylum cuiusque Ordinis et Religionis, donec aliter
fuerit a S. Congregatione provisum.
5. At quia nimia sine delectu facilitas recipiendi quoscumque Religio­
nis ingressum petentes, et a Religione forsan alienos, duram satis tractu
temporis necessitatem parit eosdem e Claustris eiiciendi, ne huiusmodi
semina, quae a principio ad fructum faciendum cadunt in terram bonam,
paulatim contaminata inordinatis moribus usque ad incorrigibilitatcm suc­
crescant in paleas, eadem Sacra Congregatio annuente Sanctissimo Do­
mino Nostro sub interminatione divini iudicii, nec non privationis vocb
activae ct passivae, ac dignitatum et officiorum obtentorum, cum inhabilitate ad eadem in posterum obtinenda, quibuscumque praedictorum Ordi­
num Superioribus districte praecipit et mandat, omnia et singula dccreu
san. inem. Clementis VIII registrata post decretum san. mem. Ur­
bani VIII dc apostatis et eiectis, incipien. Regularis,1 Sanctissimus,* a
' CL X 183.
» Ci. X. 186

5. C. Concilii

•

431

Mus,1 una cum aliis subscqucntibus decretis, provisionibus, ordinatio­

nibus ct respective moderationibus bis in anno legi, eadem ad unguem
servari, poenas in eisdem contentas innovari, et Capitibus Ordinum inti­
mari, ne huiusmodi decretorum transgressores, qui in lege gloriantur, per
praevaricationem legis Deum inhonorent, ct ne militiae Christi adscript!
um de facili liant desertores ct profugi. - C. Card. Mariscottus, ProPracfectus.
[Ferraris, V. Eiecti a Religione, n. 3].

2943.

S. C. C., Insularum Canariae, 31 iul. 1694.
Pluribus affecti gravaminibus a Clero saeculari Regulares, ideoque
editis ab hac et aliis Sacris Congregationibus decretis adhaerentes, in unum
collectis ct circumferendis, ab oraculo EE. VV. declarari supplicant:
4. An Parochis associantibus defunctorum cadavera ad ecclesias Rcgubrium debeatur aliqua praecedentia in via, et dictas ecclesias ingredi pos­
ant cum stola aut alio signo, vel potius teneantur dare ultimum vale in
1 amiis dictanim ecclesiarum?
Die, ctc. Sacra, etc. ad 4. respondit Affirmative quoad primam partem,
« Negative quoad secundam, posse tamen dare ultimum vale in ianuis
ecclesiae.3
[Liber 44 Decretorum, p. 355].

2944.

S. C. C., Tolentinaten., 1 1 sept. 1694.
Ad dirimendam controversiam super iure administrationis Sacramentorom subortam inter Parochum Monasterii S. Catervi Ordinis Canon.
Rrgul. Later, ex una et Capitulum ac Canonicos Cathedralis ex altera,
c ntendentibus istis in vim consuetudinis immemorabilis administrandi
Sacramenta Canonicis Cathedralis sub quacumque Parochia degentibus,
r rumque cadavera sepeliendi in Cathedrali, et in ad id designato Cano­
rarum sepulchro, quare remissa ex decreto R. P. Auditoris SSriii causa
dhanc Sacram Congregationem, dignentur EE. VV. utraque parte infor­
mante decernere:
I. An infirmis Canonicis Cathedralis, quae et Parochialis exist it, degenintra fines alterius Parochiae, Sacramentorum administratio spectet ad
Perodium Cathedralis, seu potius ad Parochum domicilii?
IL An eidem Parocho domicilii debeatur quarta funeralis a Canonico
!i titulem Parochia defuncto?
■ Ci. N

t«7.

' Cf. N. JWJ.

Curia Romana

432

An existente sepulchro pro Canonicis in dicta Ecclesia Cathedrali,
si sepulturam non elegerint, Canonicorum cadavera sint tumulanda in dicto
sepulchro, sive potius in Parochia domicilii?
Die, etc. Sacra, etc. ad /., II. et III. censuit danda esse decreta in Tibur­
tina, turis administrandi Sacramenta et funerandi, die 12 maii 1685.1
III.

[Liber 44 Decretorum, p. 444 a tergo, sq.].

2945.

S. C. C., Insularum Canarien., 13 nov. 1694.
Ad preces Regularium proposita fuerunt in Sacra Congregatione ha­
bita die 31 iulii proxime praeteriti infrascripta dubia:2

At cum dicti Regulares... duo alia de novo addunt, deprecantur re­

sponderi:

An Regulares non vocati teneantur accedere ad processiones publicat
Corporis Christi et similium?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3.: Teneri praecedente generali indictione.
3.

[Liber 44 Decretorum, p. 522, 564, 565].

2946.

S. C. C., Novarien., 13 nov. «<>94·
Dic 10 iulii 1693 resolutum fuit Canonicos Collcgiatae Ecclesiae S. Gau-

dentii, ■· teneri ministrare in Ordine Acolytali, nisi eligant ministrare in

Sacerdotali ». Quare cum Canonicus Carolus Tonus supplicasset tamquam
emeritus ex laudabili servitio quadraginta annorum sibi jubilationem con­
cedi, Sacra Congregatio die 13 februarii 1694, audito Episcopo, bénignité:
induisit in forma commissaria eidem Episcopo, qui illam cxequutus fuit.
At Capitulum reclamans asserit non constare de laudabili servitio ex ipsa

Episcopi relatione ibi:

dictus Tonus laudabiliter inservivit tam in choro,

quam extra, munus Acolyti, urceolos in Missae sacrificiis ministrando, et
ceroferarios ferendo usque ad annum 1677; postmodum vero Choro tan­

tum interfuit existimando indecorum esse Canonicis Clericorum ministe­
riis fungi, et id sibi ex Canonicorum permissione licuisse ■>. Quamobretn e\
iuribus circumferendis decernendum superest:

An constet de laudabili servitio quadraginta annorum quoad effectum p-titae ct obtentae iubilationis?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 44 Decretorum, p. 520 a tergo et 521].

» Cf. N. 1S86.
5 Ci. X. 2943.

.S’. C. Concilii

433

2947.

S. C. C., Innuen., 18 maii 1695·
Obtenta ab EE. VV. per Communitatem Communcliac dic 12 martii 1695
nova audientia circa causam die 16 ianuarii 1694 decisam1 non retardata
txequutionc decreti, sive erectione novae Parochiae, dignentur benigniter
(assumere folium et iura dicta die transmissa, et parte utrimque infor­
mante decernere:
An sit standum, vel recedendum a decisis dicta die 16 ianuarii i6cjq?
Dit, etc. Sacra, etc. stetit in decisis.
[Liber 45 Decretorum, p. 277 a tergo].

2948.

S. C. C., Ebredunen., 25 iun. 1695.
invalide, ut asseritur, in oppido Falconii Conventu PP. Triniuriomm Excalceatorum Galliae, infrascriptae inter ipsos ct Parochum eius­
dem loci suhortae sunt dissensiones, ad quas dirimendas mutuo partium
consensu R. P. Auditor SSmi Sacram Congregationem audiri mandavit.
Quamobrem ex iuribus utrimque circumferendis, concordatis dubiis di­
gnentur EE. VV. benigniter respondere:
2. An heredes defunctorum teneantur vocare ad funus praeter Paro­
chum totum Clerum, vel potius sit relinquendum eorum arbitrio?
5. An, et quae Crux deferenda sit, quando cadavera tumulantur in
ecclesia dictorum Patrum?
6. An spectet ad Parochum determinare viam, intonare psalmos et fun­
ctiones agere usque quo cadaver pervenerit ad ecclesiam regularem?
9. An liceat Parocho per viam deferre stolam, pluviale et aspersorium?
10. An liceat eidem cum dictis indumentis ingredi ecclesiam Regula­
rium, dummodo nullas ibi functiones expleat?
Dic, ctc. Sacra, etc. respondit ad 2. Arbitrio heredum.
Ad 5. Censuit danda esse decreta a S. C. Episc. et Regul. emanata
19 Septembris 16S7, tenoris sequentis: Sacra Congregatio Emorum et
Ht irum S. R. E. Cardinalium negotiis ct consultationibus Episcoporum ct
Rrfidariiim praeposita attentis narratis censuit, Oratori dandam esse infra­
ctam declarationem alias desuper editam, nempe: Unicam tantum Crucem
" tndam esse, illius videlicet ecclesiae, ad quam cadaver tumulandum defertur.
Ad 6. Affirmative.
Ad 9. Affirmative.
Ad 10. Negative, nisi adsit consuetudo in contrarium.
[Liber 45 Decretorum, p. 358 a tergo et 359].
Erecto

29 « 1 ·

txt'

434

Curia Romana

2949.

S. C. C., Civitatis Plebis, 16 iul. 1695.
Ludovicus Mannus, donatione facta, scutatorum 2100 favore Commu­
nitatis, eidem onus imposuit distribuendi singulis annis duas dotes scuta­

torum 25 pro unaquaque, data praelatione descendentibus a familia dc
Mannis, in quam primarium executionis munus expresse contulit addendo
tamen: che Monsignore Vescovo, o suo Vicario pro tempore tanto di
città della Pieve etc. non possa mai in alcun modo, ne sotto qualsivoglia

pretesto e causa ingerirsi, ne ad effetto di eseguire, esortare, e persuadere,
nè ad altro effetto nelle cose contenute nella presente donazione, disposizione et instrumento, rna ii tutto sia esente dalla sua giurisdizione ordina­
ria, e delegata, e dalla legge Diocesana, che con questa condizionc espressa
il detto Donatore dichiara aver fatta, e voler fare donazione, et altrimenti
non Pavrebbe fatta, nè vorrebbe averla fatta, mentre questi potessero

ingerirsi n.
Precibus autem Puellarum nomine S. Congregationi oblatis ct Episcopo
pro informatione remissis, innotuit Exccutores negligerc, et distributionem
praescriptam non facere, ideoque donationis particula in relatione dic
16 iulii proxime praeteriti tunc per summarium non exhibita, rescriptum

Episcopo, qui uti Executor legatorum piorum utatur iure suo et cogat,
quos de iure, ad redditionem rationis fructuum hucusque perceptorum, et dt
exeeutis quo ad utrumque Sacram Congregationem certioret.
fuit:

Verum contra huiusmodi rescriptum insurgentes Canonicus Ludovi­

cus Mannus, aliique Exccutores dictae piae dispositionis obtenta nova
audientia ex iuribus utrimque circumferendis supplicant decerni:

An sit standum, vel recedendum a decisis?
Die 10 decembris ΐό<Ε5 Sacra, etc. stetit in decisis iuxta tamen modum <1
formam in cap. Tua Nobis, de testam.
[Liber 45 Decretorum, p. 633 a tergo, sq.].

2950.

S. C. C., Novarien., iq aug. 1695.
Praetendente Capitulo Cathedralis sibi vigore asserti statuti capitu­
laris Apostolica Auctoritate, ut asseritur, a s. m. Innocentio Vili confir­
mati, competere ius privativum administrat ionis Sacramentorum Cano­
nicis infirmis in quacumque Parochia degentibus, Parochi ad hanc Sacram
Congregationem recurrentes, Episcopo audito, et Canonicis informantibus,
ac compulsoriales ad probandum dictum statutum, quatenus opus sit,
petentibus, supplicant decerni:

.S. C. Concilii

435

i. An ius administrandi Sacramenta Canonicis infirmis spectet ad Paro(!s)5 privative quoad Capitulum?
Die 2/ augusti 1695: Non proposita.
Die ip septembris J695 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
[Liber 45 Decretorum, p. 475 a tergo, ct 509 a tergo].

2951.

S. C. C., Thelesina, 17 mart. 1696.

Ordinata per Bartholomeum Miccinelhim erectione Archidiaconatus in
Cathedrali Ecclesia Sabinen. cum assignatione annui redditus scutorum 70,
fTüque controversia: An erectio praedicta facienda esset ab Ordinario

bibliotheca

S. C. C., Sabinen., 14 apr. 1696.

s& cn

2952.

w
t
a
sSACEwmus

Oppidum Faicchii plures in pagos distinctum, quinque retinet Paro­
chias, quarum prima et matrix iuxta assertum indultum Eugcnii IV reputitur Archipresbyteralis B. Μ. V. Assumptionis intra oppidum sita, quia
ik anno 1621 ruinam, ut asseritur, minante, Sanctissimum Eucharistiae
Sacramentum et Sacramentalia fuerunt auctoritate Episcopi translata ad
Ecclesiam S. loannis Baptistae in suburbiis inibi exercita per Archipresbyttrum unacum duodecim Sacerdotibus choro et curae inservientibus usque
J16S8, quo terrae motu concussa cum universa dioecesi praedicta Eccle·■.■ S. loannis Baptistae, Sacramentum Eucharistiae tantum translatum
fuit ad praedictam Archiprcsbyteralem B. Μ. V. multis abhinc annis re­
stauratam, relictis aliis Sacramentis in Ecclesia S. loannis Baptistae. Nuper
mtan, quia modemus Episcopus decreverat existentiam Sanctissimi Eucha­
ristiae Sacramenti, et olei infirmorum una cum deputationc unius ex prae­
litis duodecim Sacerdotibus loco et vice Oeconomi ad nutum amovibilis
d effectum illa administrandi in dicta Ecclesia S. loannis Baptistae: Archipresbyter et alii suburbani de Clero inserviente id aegre ferentes post lapsitn trium mensium a die facti decreti, unanimiter, et de facto fontem
hiptismalcm, vasa olei infirmorum ad Ecclesiam S. Mariae transportarunt,
ut refert Caiaccnsis; hinc adhaerentes Ecclesiae S. loannis Baptistae initis
inter cos comitiis pro restitutione, et reintegratione ob spolium passum
insteterunt coram Apostolica Camera, sed causa per R. P. Auditorem Sanetssimi remissa ad hanc Sacram Congregationem, ct datis Thelesino et
Caiucen. litteris pro informatione circumferendis, placeat EE. VV. decernere:
An Ecclesia S. loannis Baptistae sit reintegranda de Sacramentis, et
Suramentalibus, sive potitis eadem sint retinenda in Ecclesia Assumptionis?
Die n febr. 1696 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 17 martii 1696 Sacra, etc. respondit: Negative, et esse retinenda Sacrmmtit in Ecclesia Sanctissimae Assumptionis.
[Liber 46 Decretorum, p. 63 et 97].

Curia Romana

436

sive a Dataria Apostolica, Sacra haec Congregatio die 26 novetnbris prae­
teriti rescripsit: faciendam esse ab Emo Ordinario, in cuius rescripti execu·
tionem sequuta erectione ad favorem Alexandri Attillii Palutii a testatore
nominati Capitulum ct Canonici de illius nullitate dixerunt ex eo, quia
expleta fuerit spreto Capitulo ac illius consensu non requisito, delataque

controversia ad hanc Sacram Congregationem, dignabuntur EE. VV. super
infrascriptis dubiis inter partes concordatis eorum prudentissimum ora­
culum proferre:

An erectio Archidiaconatus facta sine consensu Capituli sustineatur!
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, et erectionem sine consensu
Capituli non substineri.
i.

[Liber 46 Decretorum, p. 161 a tergo ct 162].

2953.

S. C. C., Fulginaten., 7 iul. 1696.
Distat ecclesia parochialis S. Nicolai Villae Bellioris ab habitationibus
eiusdem Villae per medium milliare, intermedio torrente, qui hiemali

tempore adeo solet excrescere, ut valde difficilis et periculosus reddatur
accessus ad praedictam ecclesiam pro sacro audiendo in diebus festivis.
Adest e contra intra eandem Villam ecclesia seu publicum Oratorium S. Ma­

riae dc Prato, in qua plura reperiuntur facta legata cum onere Missarum,
signanter in diebus festivis. Verum praetendente Parocho celebrationem
Missae in dicto Oratorio permitti non posse diebus festivis in praciudicium

et diminutionem concursus suae ecclesiae Parochialis, ct e converso practensionem Parochi impugnantibus hominibus dictae Villae, delata est
controversia ad hanc Sacram Congregationem, super qua Episcopus requi­
situs ita refert:
( Insurgunt unanimiter ad praesens homines Universitatis Bellioris,
adducentes causam distantiae Parochialis, immersionis periculum in dicto
torrente tempore pluviarum, scandalum mulierum ct virginum discalcean-

darum ultra genua pro transitu eiusdem torrentis mihi notificatum et per
testes probatum, et quod aegrotantes, adolescentes, senes ct similes non
audiunt Missas de praecepto ob incommodum accessum ad Parochialem.
Quibus omnibus mature perpensis etc. animi mei sententia est pennittendi celebrationem Missarum occurrentium in die festivo in praefata
ecclesia S. Mariae Prati post tamen Missam Parochialem hora competenti,
et ab Ordinario determinanda ».
Quare ex iuribus utrinque deducendis Emi Patres definire dignabuntur:

An liceat Parocho S. Nicolai Villae Delfloris prohibere celebrationem
Missarum diebus festivis in ecclesia S. Mariae eiusdem Villae in casu, dc.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, salvis iuribus parochialibus, ft
in reliquis ad mentem.
[Liber 46 Decretorum, p. 274].

S. C. Concilii

437

2954.
S. C. C., Calaguritana, 22 sept. 1696.
Episcopus Calaguritanus supplicat pro declaratione infrascripti dubii:
An Episcopus ob grave aliquod impedimentum accessum personalem
retardans, possit per Procuratorem legitimum professionem fidei ab iis,
qui de ea tenentur, accipere?
Die, ctc. Sacra, etc. censuit, iniungendum, prout praesentis decreti
tenore iniungit Episcopo Oratori, ut novos provisos ad fidei professionem
non admittat, nisi per se ipsos eamdem fidei professionem emittant.
[Liber 46 Decretorum, p. 420].

Ati constet dc praetensu nullitate professionis?
2. J/ι matrimonium, ut supra, contractum fuerit validum?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad utrumque: Negative.
1.

[Liber 46 Decretorum, p. 437].

2956.
S. C. C., Hispalem, 15 dec. 1696.
Petente loscpho Fuentes de Lorica revocationem suspensionis sibi
inflictae ab Archiepiscopo eo sub fundamento, quod fuerit ab alieno Epiκορο ad SS. Ordines promotus:
' Ct. N. 189.
1 Scii. XXV, dt regularibus, c. 15.

v a a n io n u r a

N. Romanus, postquam expressam professionem emiserat inter Con­
versos Tertii Ordinis S. Francisci, ac per plures annos in dicta Religione
uti professus permanserat, ex abrupto dimisso habitu fugam arripuit,
praetendens se nullitcr professum tum ex interrupto anno novitiatus, attento
quod pemoctasset non semel extra Conventum, tum ex defectu 4 mensium
d complendam aetatem annorum 21 requisitam ex decretis generalibus
i. m. Clementis VIII 1 in huiusmodi Conversis, adeoque credens se solu­
tum a vinculo Religionis, uxorem duxit. Sed praetendente Religione praefa­
tas nullitates nullo modo subsistere, ex eo quia pernoctatio extra claustra
cum habitu et licentia Superiorum non sit Conversis interdicta, et decre­
tum s. m. Clementis VIII praescribens huiusmodi Conversis aetatem 21 an­
norum ad profitendum nullam habeat clausulam annullativam, cum ceteroquin satis sit ad validitatem professionis aetas sexdecim annorum a Sacro
Concilio - praefinita. Hinc professo in carceribus detento et asserta uxore
ab Irbc profuga resolvenda proponuntur in praesenti Congregatione se­
quentia dubia:

a n i m ® snnonKws svus

2955.
S. C. C., Romana, 17 nov. 1696.

Curia Romana

43S

Die, etc. Sacra, etc. censuit Oratorem esse irregularem, et quoad su­
spensionem ab eo recurrendum ad Archiepiscopum.1

[Liber 46 Decretorum, p. 535].

2957.

S. C. C., Vercellen., 15 dcc. 1696.
Extat in Cathedrali Ecclesia Collegium duodecim beneficiatorum, qui
ex lege fundationis tenentur continuo inservire Ecclesiae cum cantu Gregoriano in diebus ferialibus, ct cum figurato in festivis et solemnibus, quo­

rum redditus consistentes in distributionibus quotidianis, dividuntur in
fine anni inter praesentes tantum, et ascendunt ad annua scuta sexaginta

monetae Romanae pro quolibet.
Ad titulum huiusmodi bcncficiatuum ob penuriam Presbyterorum, qui
musicam calleant, promoti fuerunt ad Sacros Ordines Io. Baptista Barac-

cha ct alter Io. Baptista Bonadcllus, sed ambo paullo post, Ecclesia dereli­
cta, alio se contulerunt sine licentia et litteris diinissorialibus Episcopi, a
quo, licet pluries paterne moniti, et deinde etiam suspensi, adhuc tamen in
contumacia perseverant, iactantes privationem beneficiatorum non timere,
tanquam ad illorum titulum promotos, quinimo primus, post lustratam
etiam sine habitu clericali totam pene Italiam, a biennio et ultra, Venctiis
residens theatris publicis operas suas locat. Alter vero, post praestitam
anno 1695 similem operam in theatro Laudac, abinde citra Patavii moratur.

Quocirca ad consulendum tam gravi absurdo, et detrimento servitii

Ecclesiae, supplicavit Capitulum declarari ipsos, uti absentes ex causa
omnino illicita, atque Ordini Sacerdotali iniuriosa, incurrisse poenam pri­
vationis bcncficiatuum. Cumque post auditam desuper relationem Vicarii
Capitularis, supradicta omnia confirmantis placuerit EE. VV. die 22 Se­
ptembris praeteriti demandare, ut causa haec describeretur in folio, citata
parte: hinc citationibus ad valvas Ecclesiae Cathedralis ac Domi ultimae
eorum habitationis exequutis, non gravabuntur EE. VV. decernere:

An sit locus privationi beneficiatuum in casu, etc.?
Die, etc. Sacra, etc. censuit: Ad 1. esse locum privationi ad fonnam Sacri
Concilii et Sacrorum Canonum.
i.

[Liber 46 Decretorum, p. 511 a tergo et 512].

2958.

S. C. C., decr. 23 nov. 1697.
Textus huius decreti refertur in Innocent. XII, const.
ccmb. 1697. - Cf. N. 260.

1 Cf. N. 2975.

Nuper, 23 de-

.S’.

C. Concilii

439

2959.

S. C. C., Calaguritana,

ii

ian. 1698.

bibliotheca

O
S fcO

An, et ad quem spectet visitare Ecclesiam Parochialem de Galbattulo?
2. An Sacerdos pro exercitio curae animarum deputandus, possit exercere
(uram absque licentia et approbatione Ordinariorum?
3. .-In licuerit Abbati in Cappella Teruero fontem baptismalem constituere
absque licentia Ordinarii Calaguritani?
1.

miWîTîAS SACEHXÏÏ

Cum Abbas et Monachi insignis Monasterii S. Mariae de Herrera
Ordinis Cistcrciensis Caiaguritanae Dioecesis, ob magnam reddituum
diminutionem, quam passi fuerant ex ingruentibus temporum calamitati­
bus, congruam substentationem non haberent, fel. rccor. Martinus V anno
1435 ad eorumdem Abbatis ct Monachorum supplicationem per suum spe­
ciale Breve univit et incorporavit eidem Monasterio ecclesiam Parochialem
loci Galbattulo, subiectam alternarim, vigore concordiae, jurisdictioni
Ordinariorum Calaguritani et Burgen. una cum omnibus illius fructibus,
redditibus et decimis, quas eidem Pontifici narratum fuit usurpatas fuisse
per quosdam laicos, onere tamen iniuncto eidem Monasterio subministjindi nedum congruam Rectori, sed etiam annuam pensionem, quae
posset iura episcopalia solvere, aliaque iura sibi incumbentia supportare, prout
latius in eodem Brevi, per manus EE. Vestrarum a partibus distribuendo.
Huius unionis vigore, debitae exeeutioni iam demandatae, excitaverat
Abbas antiquis temporibus praetensionem non solum deputandi Recto­
rem ad exercitium curae animarum, absque ulla dependentia et approba­
tione Ordinarii, verum etiam visitandi saltem cumulative eamdem Eccle­
siam, tanquam sibi pleno iure subiectam, eoque sub praesupposito, quod
usque de anno 1539 per quemdam Apostolicum Delegatum lata fuisset
sententia favorabilis Monasterio super quasi-possessione praetensae visi­
tationis, quae tamen, uti de veritate suspecta, acriter impugnatur pro parte
utriusque Ordinarii, curavit successivis temporibus, et signanter ab anno
1640 usque in praesens, in huiusmodi possessione se confovere, Episcopis
licet reclamantibus et contradicentibus.
At, cum tribus abhinc annis idem Abbas in quadam Cappela, seu ora­
torio existente in Grancia Monasterii nuncupati de Teruero, baptisterium,
<u baptismalem fontem pro subditorum commoditate de facto collocari
fecisset, arrepta hinc occasione, Ordinarii Burgen. et Calaguritanus recur­
sum habuerunt ad hanc Sacram Congregationem, etiam super alia contro­
versia circa ius visitandi, datisque litteris ad Episcopum Oxomen uti vici­
niorem, cum facultate recipiendi examen testium, aliaque iura super his
utrimque producenda, examinati fuerunt coram Commissario ab eo specia:.r deputato plurcs testes, una cum compulsatione plurium iurium utrius­
que partis, transmissoque ad Urbem processu desuper compilato, subscri­
pta fuerunt infrascripta dubia, super quibus dignabuntur EE. VV. utraque
parte monita et informante definire:

Curia Romana

44°

Die 7 decembris 1697 Sacra, etc. distulit propositionem.

Die n ianuarii 1698 Sacra, etc. respondit ad 1. spectare ad Ordinaria
et Abbatem cumulative ad formam decretorum Sacrae Congregationis.
Ad 2. ct 3. Negative.
[Liber 47 Decretorum, p. 549 a tergo, sq. et Liber 48 Decretorum, p.2
et 471 a tergo].

2960.

S. C. C., Neapolitana, 26 apr. 1698.
Intuitu cappellae sub titulo Sanctissimae Trinitatis de anno 1556 1
Monachis Olivetanis Civitatis Xeapolis concessae Isabellae Columnae
Principissac Sulmonae, assignaverat ista pro illius dote annuos ducatos 150

cum onere duarum Missarum in singulis diebus, et successive de anno..
alios ducatos annuos 330 legaverat eidem cappellae, seu Monasterio Pom­

peius dc Lanoya eiusdem Principissac filius, adiecta lege eos distribuent

singulis annis pro subsidio dotali sex puellarum ad rationem ducatorum
50 pro qualibet, remanentibus reliquis ducatis 12 ad commodum Mona­
sterii pro Missa solemni celebranda in dic distributionis dictarum dotium.
Pro satisfactione huiusmodi piarum dispositionum assignati fuerunt
a Regio Consilio nonnulli redditus fiscales super bonis et locis heredita­

riis dictae Principissac, tunc ascendentes ad annuos ducatos 480, videlicet
ducati 150 pro legato Missarum, ct reliqui 330 pro sex subsidiis dotalibus,
ut supra; sed sequuta postmodum devolutione feudorum Familiae de
Lanoya ad Regiam Cameram, ob eiusdem Familiae cxtinctioncm, intra
breve tempus redditus fiscales, ut supra, assignati talem passi fuerunt dimi-

nutionem, ut de anno 1669 redacti fuerint ad annuam summam ducatorum
230 tantum.
Et licet Monachi potuissent illos retinere ad commodum Monasterii,

saltem pro rata ducatorum 162 in satisfactionem utriusque legati Missa­
rum, quas nunquam satisfacere omiserunt, illos nihilominus integre ero­
garunt singulis annis in satisfactionem subsidiorum dotalium, ad ratio­
nem tamen ducatorum 30 pro quolibet.
Cum autem huiusmodi erogatione non obstante molestati fuerint a
Rev. Fabrica pro integra solutione dictorum subsidiorum ad rationem
ducatorum 50 pro quolibet ad formam legati Principis Pompei, et ad huius­

modi vexationes redimendas coacti fuerint tenuem subire compositionem
ducatorum too pro subsidiis praeteritis sub conditione recurrendi ad hanc
Sacram Congregationem pro reductione in futurum, exinde iidem Monad

supplicarunt pro reductione subsidiorum ad ratam reddituum cum hoc
tamen, quod prius cx annuis ducatis 230 deducatur rata ducatorum 150
pro celebratione Missarum Principissac Isabellae, nccnon alii ducati 12
pro celebratione Missae solemnis ordinatae per Principem filium, residuum
vero erogetur in solutionem unius vel plurium subsidiorum dotalium, su­
spensa tamen illorum distributione in futurum, donec satisfacta fuerint

ό\ C. Concilii

1S subsidia iam distributa ct adhuc non persoluta, et successive Mona­
sterium fuerit etiam reintegratum de eleemosyna duarum Missarum quo­
tidianarum hucusque celebratarum ascendente ad ducatos 2500 circiter,
ad eamdem rationem ducatorum 150 quolibet anno.
Hinc in praesenti Congregatione iisdem Patribus supplicantibus digna­
buntur EE. VV. decernere:
1. An sit locus reductioni onerum, ita tamen, ut prius detrahenda veniat
wiua summa ducatorum 150 pro legato Missarum Principissac Isabellae?
Et quatenus affirmative:
2. An, ct in quam causam, et qua methodo eroganda sit summa residualis?
Die 12 aprilis 1698 Sacra, etc. distulit propositionem.
Dit 26 aprilis 1698 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative; 2. remisit
arbitrio Emi Sacripantis, Praefecti eiusdem Sacrae Congregationis.
[Liber 48 Decretorum, p. 160 a tergo ct 183].

S. C. C., Panormitana, 26 apr. 1698.

bibliotheca

Ortis nonnullis dissidiis inter Balthaxarem de Chiara, virum facinoro­
sum et consanguineos Sacerdotis Sebastiani Famae oratoris, post breve
tempus praefatus Balthaxar homicidium patravit in personam Caroli Canuti
eiusdem Sebastiani affinis. Cumque ex hac causa idem Balthaxar transmis­
si» fuisset ad triremes, vix expleta poena, maiora facinora aggressus, a
magna Curia Criminali contumax in poenam capitis damnatus fuit.
Post dictum bannum acrius familia oratoris ad arma excitata fuit ob
continuas minas ct insidias praedicti Balthaxaris. Cumque quadam dic
anni 1677 relatum fuisset oratori praefatum Balthaxarem duobus scopulis
et archibusio armatum incidisse in eiusdem oratoris fratrem, ipse post
frustra quaesitos, ut asserit, officiales Curiae ad illum vel capturandum,
vd saltem deterrendum, sclopum contra eumdem Balthaxarem explosit,
ot quo vulneratus ct occisus remansit.
Carccratus orator propter huiusmodi excessum per sententiam Archiepiscopi irregularis declaratus fuit, et post diuturnam carcerationem, reporutj pace a matre occisi, sub levi poena libertatem recuperavit. Successive
instrtit apud Sanctissimum et Sacram hanc Congregationem pro dispensa­
ti'.· ab incursa irregularitate, sed diversis temporibus negotio per summa­
rium relato pluries rcicctus fuit, diebus nempe 6 aprilis 1683, 12 maii 1685,
19 ianuarii 1686, 27 Septembris 1687, 16 iulii 1689 ct 14 ianuarii 1G90,
addita etiam clausula: lectum, et amplius.
Lapsis modo annis supra viginti a dic commissi delicti, ad ultimam
‘-.nrctutcm redactus Urbem personaliter petiit, perquisitisque actis Sacrae
Congregationis in spem venit consequendi toties petitam gratiam dispen•ationis, sive quia ob praecedentem capitalem inimicitiam delatio armorum
ib oratore praesumenda esset ad solam necessariam defensionem, sive quia

FRATERNITAS SACERDOTALIS StôCÏÏ

2961.

Curia Romana

442

altera qualitas homicidii voluntarii plurimum diminuta remaneat ob iustun
conceptum timorem mortis fraternae, sive demum quia insubsistens hodie

detegatur in facto ea circumstantia, quod orator post explosionem sclopi,
pugione nudato inimicum pluribus vulneribus confecisset usque ad mot-

tem, dum in eodem processu alias coram Sacra Congregatione exhibito
reperta fuit recognitio cadaveris ipsius occisi per Curiam facta nullum aliud
vulnus habentis praeter inflicta per pilas plumbeas.

repetitaque favorabili
relatione Archiepiscopi una cum pluribus attestationibus super laudabili
Quapropter

reiteratis

per oratorem

precibus,

eius vita, ad officia pietatis continuo intenta, iterum ab EE. VV. humiliter
exquiritur:

An petitae dispensationi sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius huiusmodi causiim
non proponi mandavit.
[Liber 48 Decretorum, p. 185].

2962.

S. C. C., Asculana, 7 iun. 1698.
Tres adsunt Parochiae in terra Acumuli, quae non habent designates

fines, sed distinguuntur per certum numerum familiarum, Parochia autem

S. Pauli una ex dictis tribus gerens, ut asseritur, vicem plebis ultra nume­
rum familiarum sibi assignatarum reperiri praetendit in possessione fere
immemorabili administrandi privative Sacramenta omnibus incolis pro­

ximarum villarum Illicae et Fontis Campi prope praefatam terram existen-

tium.
Hinc cum Dominicus quidam Sanctis, qui prius erat subditus ecclesiae

Parochialis S. Petri anno 1695 se contulisset ad habitandum in domo
uxoris, quam duxerat in praedicta villa Fontis Campi, orta est illico contro­
versia, ad quem ex Parochis spectaret administratio Sacramentorum fa­
cienda eidem Dominico eiusque familiae. Cumque de facto Parochus
S. Petri in maiori hebdomada illius anni accessisset ad illius domum posttarn in praefata villa, eamque uti Parochus benedixisset, Dominicus Pasqu?.·

lonus Parochus seu Plebanus S. Pauli ad tuendam suam possessionem
recursum habuit ad hanc Sacram Congregationem, quae praevia relatione
Episcopi causam remisit ad eumdem Episcopum, prout de iure deciden­
dam. Episcopus vero ad evitanda scandala, quae inter dictos Parochos,
pendente lite, oriri possent, praeceptum utrique iniunxit, ne ullus eorum
baptizaret filios ex dictis coniugibus nasciluros, sed per modum provi­
sionis, ct sine praeiudicio iurium ambarum partium Sacramentum Bapti­
smi ministraretur a Parocho S. Laurentii.
Xon obstante hoc praecepto, Parochus S. Petri nedum baptizavit pri­
mum et secundum filium praefati Dominici, sed ulterius alterum eorum
vita functum sepulturae in sua ecclesia tradere non dubitavit. Quare delata
iterum controversia ad hanc Sacram Congregationem, auditoque pro se-

S. C. Concilii

443

eunda nee etiam Episcopo, dignabuntur EE. VV. decernere, utraque parte
informante:
An, et cui ex praefatis Parochis competat administratio Sacramentorum
in casu, de quo agitur?
Die, etc. Sacra, etc. censuit praefatam administrationem competere PleKino S. Pauli.
[Liber 48 Decretorum, p. 251 a tergo ct 252].

2963.
S. C. C., Urbinaten., 7 iun. 1698.
In civitate Urbini ea viget consuetudo alias ab hac Sacra Congregatione
probata, quod ius deputandi Concionatorem in Ecclesia Cathedrali spectet
pro duobus annis ad Communitatem, ct pro tertio ad Archiepiscopum. Ad
formam igitur istius consuetudinis pro Quadragesima currentis anni Com­
munitas nominaverat in Concionatorem Fratrem loannem Antonium
Bonaveri, Ordinis S. Augustini, sed cum iste superventum sibi ex morbo
impedimentum die 15 praeteriti mensis ianuarii per epistolam Communi­
tati denunciasset, eadem Communitas statim devenit ad subrogationem alte­
rius Concionatoris, et expeditis solitis litteris patentalibus die 25 eiusdem
mensis eas de more transmisit ad Eminentissimum Legatum, cuius aucto­
ritate subrogatio deducta fuit ad notitiam Vicarii Archiepiscopalis.
Praetendens autem Archiepiscopus electionem huiusmodi ad ipsum
doolutam fuisse eo sub fundamento, quod nominatio primi Concionatoris
infra tempus a constitutionibus synodalibus praefinitum sibi notificata
non fuisset per exhibitionem litterarum patentium in actis Curiae Archiepiscopalis, elegit in Concionatorem pro eadem Quadragesima P. Magi•tnnn Cyriacum eiusdem Ordinis S. Augustini, et successive ad obviandum
^.-ndalis, imminente iam eadem Quadragesima, recursum habuit ad hanc
S-cram Congregationem, quae die 8 praeteriti mensis februarii ita decrevit:
Interim tero, ne fidelium animae Euangelicae praedicationis pabulo remar.mil destitutae, quatenus Publicum, seu Communitas intra legitima tempora
(' ■ donatorem non nominaverit ad praescriptum Sacri Concilii in cap.
S<u. 24, de reform., Nos per modum provisionis ct sine praeiudicio iurium
■urum partium, tam in petitorio, quam in possessorio decrevimus et respe■ mandavimus, ut in imminenti Quadragesima praedicare debeat Verbum
fk in ista Cathedrali per Concionatorem ab Amplitudine tua deputatum.
Infimato hoc decreto Communitati, illius Procurator protestatus fuit in
st» non esse locum alicui provisional! deputation!, attento quod pro
?mc Communitatis nedum tempore debito fuerat nominatus Conciona! r. sed co postea legitime impedito deventum fuerat ad subrogationem
icrius iam Vicario Generali insinuatam per litteras Emincntissimi Le.2'!. Sed his non attentis placuit Archiepiscopo praedicationem deman­
de Concionatori per eum deputato, et successive munere expleto interptihre Communitatem ad praestationem solitae eleemosynae. Quare ad

Curia Romana

444

partibus utrinque monitis ct informantibus exquiritur
hodie ab EE. VV.:
istius instantiam

pro proxima praeterita Quadragesima fuerit devolutum faw,
Archiepiscopi ius deputandi Concionatoreni in Ecclesia Cathedrali/ Et quatenus
1. z/m

negative:

An Contionatori deputato per Archiepiscopum adhuc debeatur eluviosyna ex solitis assignamentis destinatis pro praesenti anno?
3. An Communitas in futurum teneatur praesentare in Cancellaria Archit·
piscopali nominationem Contionatoris tempore praescripto a constitutioni”:»
synodalibus ?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. et 2. censuit eleemosynam ex assignamentis Com­
munitatis praesentis anni deberi Contionatori deputato a Sacra Congregate:
Ad 3. respondit: Affirmative.
2.

[Liber 48 Decretorum, p. 252].

2964.

S. C. C., Syracusana, 19 iul. 1698.
In Civitate Syracusana tres ab antiquo tempore extant Parochialcs eccle­
siae, altera sub titulo Divi Georgii, quae praetenditur Matrix, altera S. Ioannis Baptistae, ct tertia demum Divi Thomae. Ista, prout altera Divi Georgii
habent suum proprium Rectorem, sive Parochum, ct alia S. loannis Bapti­

stae admnistrari consuevit per Cappellanos a Rectore S. Georgii députâtes.
Cum autem inter Parochianos Ecclesiae S. Georgii et inter illos S. loannis
Baptistae antiquae arderent dissensiones ob practensam Matricitatem, et
subtectionem respective, ad illas submovendas Rerum Saecularium Mode­
ratores occasione infausti terracmotus anni 1693, cuius excidio Civitas
in maiori parte solo aequata remansit, praevio Regio assensu camdem Civi­
tatem diviserunt in duas

partes, sive duas Civitates

penitus separatas,

Antiquam

et Novam denominatas cum distinctis Magistratibus, ac cum
diversis et separatis legibus.
Illius temporalis divisionis exemplo etiam Episcopus cupiens radici­
tus evellere causas dictarum dissensionum, in actu visitationis peract·:

die 28 novembres 1696 quoad spiritualia sequentia edidit decreta:
t. Quod non obstante Civitatis divisione, utriusque Civitatis Parochu'
sit, prout antea erat Rcv. Paulus Ferrantes, ad quem omnia iura ct emolu­
menta parochialia de caetero spectent, prout antea spectabant, quando erat
una Civitas, sub hac tamen lege, quod unaquaeque ecclesia S. Georgii
et S. loannis Baptistae sit independens ab alia.

2. Quod neutra in functionibus et processionibus possit suas limite
excedere.
3. Quod liberum sit Parocho eligere pro sua residentia unam cx dicti?
Civitatibus, et quod pro alia eligatur ab Episcopo Oeconomus, sive V. Re­
ctor ad nutum amovibiiis, qui praesit dictae ecclesiae cum debita subordinatione Parocho.

S. C. Concilii

445

4. Quod pro mercede dicti Oeconomi seu V. Rectoris solvantur unciae 18,
novem ab Universitate illius Civitatis, in qua ipse inserviet, et reliquae
1 Procuratoribus Sancti loannis Baptistae.
5. Denique, quod cum stante divisione iam vocentur duae Civitates,
:.ut Ecclesia S. Georgii Mater est suae Civitatis, ita et ecclesia S. loannis
Mater sit novae Civitatis. Ideoque in unaquaque independenter ab alia
divina officia peragantur; et haec decreta durare debeant, usquequo dura­
verit Civitatum divisio.
Ab huiusmodi decretis, utpote iuribus ecclesiae S. Georgii laesivis,
appellavit Parochus ad hanc Sacram Congregationem, in qua post auditam
Episcopi omnia confirmantis relationem, non gravabuntur EE. VV. ex
iuribus hinc inde uberius deducendis definire:
t. .-In dismembratio, seu separatio facta ab Episcopo de ecclesia Parochiali
S. loannis Baptistae ab ecclesia S. Georgii substineatur?
2. An eidem ecclesiae S. Georgii unienda sit ecclesia Parochialis S. Thowr fere diruta in casu etc.?
Dit, etc. Sacra, etc. ad utnunque respondit: Negative.
[Liber 4<S Decretorum, p. 336].

2965.

S. C. C., Burgi S. Sepulcri, 20 sept. 1698.
Ad dirimendas controversias alias pendentes inter Episcopum Burgi
S. Sepulcri et Abbatem Monasterii S. Mariae de Balneo Ordinis Camal.!cn. tam super iurisdictionc quasi episcopali in Castro et territorio
S. Mariae, quam super iure conferendi ecclesias in eodem territorio exi‘ntes prodiit anno 1635 laudum duorum Eminentissimorum Cardinalium
1 Ci. N. 2929.
* Scii, Abbas Nullius Noftantulanae.

BIBLIOTHECA

2966.

Men KIK

Cum praecepto divino iis, quibus animarum cura commissa est, manda'd sit pro ovibus suis sacrificium offerre, saepe alias S. C. C. censuit
Parochos teneri pro parochianis Sacrificium applicare, et signanter in
dubio applicationis Sacrificii proposito et respective resoluto sub die
10 maii 1692.1*
Ac proinde idem nunc respondendum esse consuerunt Emi PP. quoad
trochos Xonantulanae Dioecesis addentes insuper, quod Eminentia
Vtstra5 pro suo pastorali zelo detrectantes Parochos compellere non gra­
vetur.
[Liber 49 Decretorum, p. 92].

OTAS SACERDOTALIS

S. C. C., Nullius Nonantulana, 30 aug. 1698.

Curia Rouiaua

446

Pamphilü ct Sacchetti successive a partibus emologatum et per sa. me.
Urbanum VIII etiam confirmatum.
Cum autem anno praeterito occasione visitationis ab Episcopo peractae
plura emanaverint decreta, in quibus prae caeteris prohibuit Abbati, ne
attestationes traderet super statu libero nubere volentium; Parochis, ne
confessiones exterorum recipiant, neque illas parochianorum suorum au­
diant extra limites propriae Parochiae; et Presbyteris, ne se absentare prae­
sumant absque ipsius Episcopi testimonialibus super vita et moribus,
aliaquc similia praeceperit in sequelam suae ordinariae iurisdictionis: sumpta
hinc per Abbatem occasione novorum iurgiorum, praevio recursu ad hanc
Sacram Congregationem subscribi obtinuit infrascripta decem dubia, super
quibus, utraque parte informante, grave non erit EE. VV. earum sapitntissimum oraculum proferre.
i. An licitum sit Abbati S. Mariae in Balneo eiusque Vicario dare altistationes super statu libero nubentium praevio examine testium in cius Cancel­
lario?
3. An Episcopus possit prohibere Parochis, et Vicariis Parochialium tedtsiarum tam saccularibus, quam Regularibus, ne extra eorum Parochias audi<mt
confessiones suorum parochianorum?
4. An possit prohibere eisdem Parochis et Vicariis, ne in eorum Parochiis
audiant confessiones non suorum parochianorum?

Dic 30 augusti 1698 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 20 septembris 169S Sacra, etc. ad 1. Instantiam remisit ad Sacram
Congregationem S. Officii.
Ad 3. respondit Negative, uti et ad 4.

[Liber 48 Decretorum, p. 428 a tergo, sq. et 470].

2967.

S. C. C., Aprutina, 15 nov. 1698.
Ob maximum numerum Sacerdotum saccularium ct Regularium exi·
stentium in Dioecesi Aprutina inextimabile Sacrificium Missae adeo vile­
scit, ut non desint Sacerdotes, qui oneribus etiam perpetuis satisfaciant
recepta eleemosyna obulorum quatuor cum dimidio. Unde Episcopus ad
providendum huiusmodi abusui supplicat pro declaratione infrascriptorum dubiorum:
Quanta esse debeat eleemosyna Missarum manualium?
2. Quanta esse debeat pro perpetuis non taxatis a fundatoribus?
Dic, etc. Sacra, etc. ad 1. ct 2. censuit attendendam esse consuetudinem
loci, vel legem Synodalem, quatenus adsit, sin minus, statuendam esse per
Episcopum eleemosynam competentem eius arbitrio.
1.

[Liber 48 Decretorum, p. 548].

S. G'. Concilii

447

2968.

S. C. C., Pistorîen. et Praten., 14 febr. 1699.
Cum Parochi ecclesiarum Pistorîen. ct Praten. inter varias opiniones
Doctorum involuti negligent in clics celebrationem et respective applicationeni Sacrificii pro populo iuxta dispositionem Sacrorum Canonum et
Concilii Tridentini,1 Episcopus ad consulendum nedum propriae, verum
dum dictorum Parochorum conscientiae supplicat declarari:
An dicti Parochi teneantur omnibus diebus festis applicare Sacrificium
fto populo, sive habeant congruam, sive non?
Die, etc. Sacra etc. censuit, dandas esse resolutiones alias hac de re editas,
tl ngnanler in Nullius Nonantulana Emo Abbati 30 augusti 169S. 2
[Liber 49 Decretorum, p. 92].

2969.

S. C. C., Lcodien., 2 maii 1699.
Capitulum saecularis et Collcgiatae Ecclesiae S. Dionysii corrigendo
Aliquam consuetudinem, qua quilibet Canonicus in admissione sua dabat
convivium, statuit anno 1650, ut loco convivii deinceps solverentur 50
Imperiales, seu 25 ducati ad utilitatem fabricae. Cumque huiusmodi star.ium observatum usque ad annum 1695, nonnulli ex iunioribus modo
□pugnent, eiusque observantiam detrectent sub praetextu constitutionis
SSmi D. Nostri editae de mense septembres dicti anni 1695, 3 et propterea
fabrica cactcroquin oneribus gravata non leve sentiat detrimentum, ideo
Decanus et Capitulum praedictum supplicant declarari, quod stante dicta
applicatione in pios usus, praefata Bulla non afficiat, neque prohibeat
dona illa pecuniaria, quae a Canonicis, et alia dona eiusdem naturae,
ornamentum scilicet, vel pro eo 125 ducati, quae a Praepositis et Decanis
• suis admissionibus fabricae conferuntur; quodque praedicta Capituordinatio non adversetur declarationibus s. m. Pii V,4 aut Sacri
Gncilii Tridentini5 per dictam constitutionem SSriii D. Nostri renontB ct confirmatis.
Die, etc. Sacra, etc. attenta relatione Vicarii Generalis Leodien. cen'.it praefatam constitutionem in casu, de quo agitur, non obstare, dumtodo vere praedicta donaria erogentur in usum fabricae. °
[Liber 49 Decretorum, p. 170].
Sen. XXIII, dc ref,, c. x.
Cf N. 2965.
Cf, N. 259.
Ci. N, 134.
1 Sch, XXIV. de re/., c. 14
4 Cf. N. 30x6.

’
5
1
4

Curia Romana

44s

2970.

S. C. C., Amalphitana, 18 iul. 1699.
De pluribus conquesti fuerunt apud Sacram Congregationem Episco·
ponim ct Regularium contra Archiepiscopum eiusque Officiales Clerus,
Parochi et Universitas oppidi Tramontis, datisque infrascriptis dubiis,
cum illorum resolutio remissa fuerit ad hanc Sacram Congregationem,
grave non erit EE. VV. partibus utrinque monitis et informantibus sapien­
tissime declarare:
An Archiepiscopus teneatur Saltem occasione visitationis administrare
Sacramentum Confirmationis in locis suae Dioecesis, quos visitat?
2. An occasione dictae administrations Sacramenti Confirmationis in
visitatione potuerit et possit in juturum procurationem ab Universitatibus
laids exigere, et an exactas restituere teneatur?
1.

Die 27 iunii 1699 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 18 iulii 1699 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative quoad primam partem, et Affirmative quoad secundam.

[Liber 49 Decretorum, p. 230 a tergo ct 252].

2971.

S. C. C., Narnien., 26 sept. 1699.
Defuncto in aedibus paternis existentibus intra limites ecclesiae Parochialis S. Mariae spectantis ad PP. Dominicanos Io. Baptista Pellegrino
Canonico Ecclesiae Cathedralis absque electione sepulturae, Capitulum
Cathedralis sub praetextu immemorabilis consuetudinis illius cadaver
irrequisito Parocho asportavit ad eamdem Ecclesiam Cathedralem, ibique peractis funeralibus exequiis ecclesiasticae tradidit sepulturae.
Contendentibus autem PP. Dominicanis totum id nullitcr gestum
fuisse in praciudicium ecclesiae Parochialis, adeoque sibi debitam esse
restitutionem tam cadaveris, quam omnium emolumentorum funeralium,
habitus fuit hinc inde recursus ad hanc Sacram Congregationem, in qua,
post auditam Episcopi relationem, quaeritur hodie ab EE. VV. partibus
hinc inde informantibus:
1. An Canonico Ecclesiae Cathedralis decumbenti in domo propria tl
distincta ab aedibus Canonicalibus, administranda sint Sacramenta d Paro­
cho Ecclesiae Cathedralis, vel potius a Parocho illius habitationis et domicilii!
2. /bi idem Canonicus, nulla facta electione sepulturae, sepeliri debeat
in Ecclesia Cathedrali, vel potius in Parochiali?
3. An Capitulo sive Parocho Ecclesiae Cathedralis licuerit cadaver prae­
fati Canonici Pellegrini asportare ab illius domo ad eamdem Ecclesiam C atIit·
dralem, Parocho domicilii irrequisito? Et quatenus negative:

<S. C.

Concilii

449

4. An cadaver el omnia emolumenta funeris sint restituenda eidem Parocho
limicilii?
5. Denique, quatenus licita fuerit famulatio in Ecclesia Cathedrali, an
Parocho domicilii debeatur saltem quarta funeralis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit danda esse decreta in Tiburtina, iuris
nefandi, 12 maii 1685 1 et Tolentinaten., iurium parochialium, n septemw 1694, 2
!d 2. censuit, sepeliendum esse in Ecclesia Cathedrali, ubi adest scpuldrum.
Ad 3. respondit, Negative, irrequisito Parocho.
.Id 4. et 5. censuit deberi quartam Parocho.
[Liber 49 Decretorum, p. 342].

2972.

S. C. C., Nullius Montis Virginis, 14 nov. 1699.

2944

BIBUOTOECX

1 C(, X. 2SS6.

WAS SACiSDOTMJS SkSCÏlKW.

Occasione visitationis peractae per Abbatem Generalem .Montis Virgi­
nis in terra Mercuriani eius ordinariae iurisdictioni subiecta, compertum
hit ecclesiam S. Antonii Viennen., cuius Rector est Sacerdos Antonius
Renna, gravatam esse annuo onere plurium Missarum absque eo quod
;npareret de illarum satisfactione. Quamobrem Abbas inter alia decrevit
quod Renna titularis degens in Civitate Neapolis, teneretur sub poena
^pensionis imposita in novissima constitutione Sanctissimi Domini
Nostri super celebratione Missarum,3 exhibere infra spatium quinde­
cim dierum distinctam notulam satisfactionis dictorum onerum una cum
illorum tabella.
Verum quia elapso termino assignato ad docendum de adimplernento
r.tmo comparait, Abbas praefixis aliis tribus terminis, primo nempe et
xundo cum spatio decem dierum pro quolibet, ct tertio peremptorio
trium dierum, iliisque tandem elapsis Rennam in sua contumacia persi-tentem declaravit incursum in poenam suspensionis, et successive manda­
nt affigi ceduloncs.
Audita istorum publicatione Renna asserens se Vicarium Basilicae
bteranen. in Dioecesibus Grigentina, Compsana et S. Agathae Gothorum,
ct sic exemptum a iurisdictione ordinaria (licet eius deputatio longe prius
tmeata fuisset a Reverendissimo Capitulo Lateranen.) non solum deaffigi
'erit praefata edicta, seu cedulones suspensionis, sed etiam illorum loco
\'i ct subrogari curavit alios cedulones, in quibus declarabat excommu□toi praefatum Abbatem Generalem eiusque Ministros sub praetextu
turbatae jurisdictionis Basilicae Lateranen.

Curia Romana

450

Interposito per Abbatem recursu ad hanc Sacram Congregationem
demandata fuit suspensio censurarum per tres menses cum pradixionc
competentis termini eidem Rennae ad deducenda iura sua in Sacra Con­

gregatione, quo iam praefixo et effluxo, monitoque saepius Procuratore

praedicti Rennae ad informandum, Vestrum erit, Eminentissimi Patres,
quid iustitiae ac prudentiae consentaneum existimabitur super infra.-cnptis dubiis sapientissime decernere:

An suspensio Antonii Rennae a divinis facta per Abbatem Gtneraltm
Montis Virginis substineatur?
2. An licuerit eidetn Rennae excommunicare praefatum Abbatem Guo
ralem et Ministros Curiae Abbatialis? Et quatenus negative:
3. An, et qua poena pro praemissis omnibus puniri debeat idem Rtr.na
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad t. censuit: incurrisse.
Ad 2. respondit: Negative.
Ad 3. intangendum censuit, prout iniungit Abbati, quatenus confcwl
processum et procedat ad poenas, prout de iure.1
1.

[Liber 49 Decretorum, p. 380].

2973.

S. C. C., Senen., 28 nov. 1699.
Cum in Provincia Senen. per integrum fere spatium unius sacculi
celebratum non fuisset Provinciale Concilium, modernus Archiepiscopus
volens proprio muneri satisfacere, illud solemniter indixit ad diem 27 prae­
teriti mensis septembris. Postquam vero Episcopi Suflraganei, aliique

Ordinarii ad interessendum vocati accesserant ad Civitatem Senarum,
ct fuerant ab Archiepiscopo saepius invitati ad interveniendum Congre­
gationibus praeliminaribus et praeparatoriis, recusarunt ex variis causis
illis intervenire, coactusque proinde Archiepiscopus Concilium dissolvere,

rei seriem ac statum detulit huic Sacrae Congregationi in qua cum die
14 currentis mensis recitatae fuissent illius litterae, et e converso, cum
Suffraganei aliique Ordinarii plura deducerent ad eorum excusationem,

placuit EE. VV. prudentissime demandare, ut communicarentur Memo­
rialia hinc inde, et causa describeretur in folio. Quibus adimpletis, Archie­
piscopus iterum hodie consuluit EE. VV.

An, et quomodo super praemissis sit providendum?
Die, etc. Sacra, etc. rescripsit: Archiepiscopum bene processisse, et pro·
cedat ad novam indictionem Concilti Provincialis tempore sibi beneviso.
[Liber 49 Decretorum, p. 411].

1 Cf. 298!.

.S’.

C. Concilii

451

2974.

S. C. C., Giennen., 16 ian. 1700.
Ex antiquissima consuetudine per antiquas sententias Rotales canoni­
ca Episcopus Ecclesiarum Giennen. et Beacen. invicem unitarum poti­

tur amplissima facultate transferendi et mutandi Canonicos unius Cathe­

dralis ad aliam ad sui libitum, etiam nulla assignata causa huiusmodi

mutationis. Et quamvis Capitulum Giennen. petiisset nuper in hac Sacra
Congregatione et subinde in Tribunali Sacrae Rotae, ad quod causa remissa
fuit, imponi desuper aliquam moderationem Episcopo, nihil tamen inno­

vandum esse responsum

fuit, ut ex decisione per manus distribuenda.

Ad formam igitur huiusmodi

facultatis, et resolutionum, mutatis et

translatis ultimo loco per Episcopum .Arch i diacono, et aliis quatuor Cano­

Beacen., postquam isti mandatis

Episcopi obtemperarunt, excitata fuit praetensio, num Canonici ita trans­

ilii, durante tempore vacationum a statutis Ecclesiae praescripto, redire
possent ad Civitatem Giennen. etiam non obtenta ipsius Episcopi licentia.
Episcopali

nedum

huiusmodi

praetensio-

nem, sed etiam statuta, tamquam Apostolica confirmatione destituta, et

decretis Sacri Concilii 1 non conformia, exquiritur hodie ab EE. VV. par­
tibus utrimque monitis et earum iura deducentibus:

An statuta Cathedralis Ecclesiae Giennen. circa vacationes sint obsertanJa? Et quatenus affirmative:
2. An durante tempore dictarum vacationum liceat Capitularibus abesse
c Ivo residentiae etiam sine licentia Episcopi in casu?
Die, dc. Sacra, etc. ad 1. respondit Negative, mandavitqiu servari disporilionem Sacri Concilii in cap. 12, Sess. 24, de ref.
Ad 2. respondit: .Affirmative, dummodo tamen tempore vacationis duae
u tribus partibus Capitularium Ecclesiae semper inserviant, et omnes tem­
po Adventus et Quadragesimae, aliisque festivitatibus solemnioribus, et in
Octava SSmi Corporis Christi, nec non in aliis festivitatibus ct diebus, quibus
Episcopus sit pontificalibus celebraturus, choro ct Officiis divinis personaliter
intersint et inservire teneantur.
t.

[Liber 50 Decretorum, p. 1 et 2 a tergo].

2975.

S. C. C., ffispnl en., 6 febr. 1700.
Cum Archiepiscopus llispalen.

praetensionem

excitaverit, Clericum

le- phum Luentes de Lorica addictum obsequiis Episcopi Samen. Vicarii
Generalis Oppidi de Benamixi Nullius Dioecesis in Hispania, utpote ab
1 Sers. XX!V, «/t rtf. c. î2,

bibliotheca

At impugnante Promotore

mTCRNTTAS SACERMHAUS StàCU

nici? Ecclesiae Giennen. ad Ecclesiam

Curia Romana
eodem promotum ad Sacros Ordines sine litteris commendatitiis, et d
titulum insufficientis beneficii contra praescriptum Sacri Concilii Tridcn-

tini,1 ipso iure fuisse suspensum, et per Ordinum exercitium incidisse in
irregularitatem: praefatus loseph die 15 decembris 1696 2 preces per sum­
marium porrexit huic Sacrae Congregationi, ut declarare dignaretur se

non esse irregularem, vel saltem in casu contrario ab irregularitate dispen­

saretur, ac suspensionis absolutio

committeretur

\icario. Verum, quia prodiit resolutio:

Eminentissimo Urbis

esse irregularem, et quoad abla­

tionem recurrat ad Archiepiscopum, iterato dictus Orator suis comprobatis
iuribus, ab Eminentiis Vestris, petit responderi:

An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 15 decembris 1696 in
casu ?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amplius non
proponi mandavit.
[Liber 50 Decretorum, p. 33].

2976.

S. C. C., Ventimilien., 20 mart., 24 apr. 1700.
Celebrato sub die 30 apri lis 1693 in faciem ecclesiae, ac servata fomu

Sacri Concilii Tridentini, 3 matrimonio inter loannam Victoriam Trucchi
et Horatium Levamen., ad istius instantiam fuit de anno 1696 instmetum
iudicium in Curia Episcopali Ventimilien. super nullitate eiusdem, uti

contracti ob vim et metum sibi a Curia Laicali illatum vigore cuiusdam
assertae Apocae promissionis de illud contrahendo, inductisque testibus

ad effectum probandi se

ita coactum, non

obstantibus protestationibus

praecedcnter emissis, seque semper a cohabitatione cum dicta Ioanna
Victoria abstinuisse, eadem quoque illius petitioni libentissime adhaesit,
instando pro dissolutione vinculi matrimonialis, uti ad illud praeter con­

sensum, ct ad solam Genitoris instigationem illigata. Quibus stantibus,
Promotor Fiscalis ex officii munere, verens, ne inter partes in re tam
gravi aliqua suborta esset collusio, praevia admissione ad causam quae­
dam exhibuit interrogatoria, super quibus instetit interrogari testes, qui
successive examinati, deposuerunt, fuisse quidem dicto Horatio incussum
timorem authoritate laicali, mediantibus arrestis, ac poenarum commi­
natione, ipsumque aliquas praemisisse protestationes quoad eius dissen­
sum, imrno recusata confessione sacramentali in actu desponsationis,
dolore, lacrimis ac maestitia repletum, alienum annulum sibi accommoda­
tum porrexisse sponsae, eidem faciem, ac terga vertendo, addentes tamen
de auditu a pluribus, et in loco Mentoni communiter receptum, eundem
praecedcnter exarasse Apocam, de ducenda in matrimonium dicta Ioanna

1 Sc", XIV, d? r*f., c 2;
XXI, d· r f., c. 2; sesw. XXIII, dc rcf., c. S.
s Ct. X 1556
3 Scm. XXIV, dr rif. matnm , C. I .

.*>. C. Concilii

453

Victoria, ac postea de mandato dictae Curiae Laicalis cum ea sponsalia
contraxisse, nunquam vero cum eadem cohabitasse. Cum igitur Ordina­
rius de se huiusmodi quaestionem decidere noluerit, ac successive acce­
ptis precibus Horatii per hanc S. Congregationem sibi de more remissis,
tiusdem facti seriem cum praenarratis non discordem retulerit, termi­
num partibus praefixerit, necnon addiderit, dubium fore, an matrimonium
hoc declarari valeat nullum, attenta praeambula promissione in scriptis
dicti Horatii dc illud contrahendo iuxta dictos testes de auditu, quasi quod
timor exinde fuerit iuste incussus, supplex ideo dictus Orator enixe EE. VV.
uorat pro resolutione:
.In matrimonium sit validum in casu?
Dit 20 martii ιγοο Sacra, etc. distulit propositionem.
Dit 24 aprilis i/OO Sacra, etc. respondit: Negative.

[Liber 50 Decretorum, p. 118 et 184 a tergo].

2977.

S. C. C., Sardiniae, 3 et 24 apr., 15 maii 1700.
Episcopi et Metropolitani Regni Sardiniae supplicem porrexerunt
ibcllum infrascripta dubia continentem Sanctissimo Domino Nostro adver­
sus ludicem Delegatum Apostolicum in causis appellationum dicti Regni
Unquam excedentem limites propriae jurisdictionis, et occupantem ea,
quae ad ipsos de iure spectant, eoque autem ad Sacram hanc Congregatio­
nem remisso EE. V\ . respondere non dedignabuntur:
1. An quando Ordinarii ad evitanda scandala procedunt non citata
parte, ncc adhibita causae cognitione in causis Visitationis, aut correctio­
nis monim, possit iudex Delegatus Apostolicus appellationem simplici­
ter admittere?
2. An ab interlocutoria, vel alio quocumque gravamine, quod tamen
potest reparari per sententiam diffinitivam, valeat appellationem admit­
tat?
3. \n quando appellatur a gravamine, quod per diffinitivam reparari
nequit, ut carcerationis, torturae, aut excommunicationis, possit appella­
tionem admittere, aut inhibitionem vel aliam provisionem concedere non
vitis actis, ex quibus evidenter appareat de gravamine?
6. An ab exeeutione decretorum Sacri Concilii Tridentini valeat
appellationem admittere?
8 \n valeat appellationem recipere, nisi per publica documenta (quae
rditer exhibeantur) prius constiterit appellationem a sententia diffinitiva,
'd habente vim diffinitivae, aut a gravamine, quod per diffinitivam sen­
tentiam reparari non possit, in casibus a iure non prohibitis per legitimam
personam ct intra debita tempora fuisse interpositam, ac prosequutam?
10. An valeat appellationes in secunda instantia recipere a decretis
- j sententiis SufTragancorum, omisso medio Curiae Metropolitanae?

Curia Romana

454

n. An in causis de sui natura appellabilibus, in quibus dictus ludet

processit, valeat appellationem quoad effectum suspensivum denegare?
Die 3 aprilis 1700 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 24 aprilis 1700 Sacra, etc. censuit proponendam esse causam in
prima etiam unica, et per Delegatum exhibendas esse litteras suae deputationis.
Dic 15 maii 1700 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative quoad effectum

suspensivum.
.Ad 2. Negative.
Ad 3. pariter Negative quoad cognitionem causae in gradu appella­
tionis tantum, et Affirmative quoad brevem supersessoriam.

Ad 6., S., 10. et 11. respondit: Negative.
[Liber 50 Decretorum, p. 14S, 185 et 224].

2978.

S. C. C., Mexicans, 24 apr. 1700.
Renuente quodam Canonico Cathedralis Ecclesiae de Antequera mo­
derno Vicario et Officiali Generali Dioecesis de Oxxaga, dimissorias ab

Episcopis Indiarum Occidentalium in mortis articulo concessas post eorum
obitum infra annum sedis vacantis expedire, Capitula Cathedraliuin earumdem partium, huiusmodi freta fundamentis EE. VV. suadere conantur
quod videlicet longaeva, ut asserunt, observantia vigeat hasce dimissorias
intra annum sede vacante exeeutioni semper fuisse demandatas, atque
Dioecesum vastitas signanter in hoc Episcopatu Oaxagano, in quo viginti
duo linguarum genera dinumerantur, idipsum necessario exquirat, nc
populi diu careant ministrantibus Sacramenta, qui eorum callentes idiomate perrari sunt, ita ut alias perniciosum animabus foret viciniorem adire
Episcopum tercentum milliaribus, ut aiunt, distantem, per loca fere inac­
cessibilia. montibus crebrisque fluminibus referta, vel post tres, aut qua­
tuor annos novum viduatae Ecclesiae perventurum Antistitem maximo
cum fidelium detrimento expectare. I lis igitur praemissis EE. VV. respon­

dere non dedignabuntur:

Aii dimissoriae Episcoporum Indiarum Occidentalium concessae in mortis
articulo nomina tim aliquibus subditis promovendis, et generaliter omnibus aliis
subditis, qui eas postulabunt, etiam intra annum sedis vacantis post eorumlm
Episcoporum mortem durent, ita ut possint a Capitulis intra dictum annum
expediri in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad subditos, quibus nomi­
natim Episcopus, licet aegritudine detentus, concesserit dimissorias. In reliquit:
Negative.
[Liber 50 Decretorum, p. 184].

.S’,

C. Concilii

2979.

S. C. C., S. Agat ha e Gothorum, 24 apr. 1700.
Postquam per plures menses Vinccntius Lettieri dc Arentio carcerihus
mancipatus una cum Mario fratre ex supposito raptu Constantiae de Alonso,
comminatione pluries passa nunquam consequendi libertatem, nisi per
matrimonium ab eo etiam inviso cum eadem ineundum, coactus tandem

fuit ad hunc effectum mandatum a Procurae Cancellario carceris et Curiae
Cerrcti prius apposite paratum ct extensum relicto in albis nomine Procu­

ratoris subscribere, pluries tamen repetita protestatione in praesentia dicti

Cancellarii, testium et custodum ante et post mandati subscriptionem se

3d illam devenire coacte ac per vim et metum et ad recuperandam eius
libertatem. Cuius mandati vigore die 22 februarii 1688 media persona
quadam Falgioni Procuratoris in mandato Procurae appositi contractum
fuit matrimonium cum eadem Constantia pariter invita, et Genitoris minas

perhorrescente; et sic Vincentius. licet libertati restitutus, numquam tamen

dum matrimonium celebravit cum N. N., ex qua etiam prolem suscepit.

In hoc rerum statu idem Vincentius sponte comparait coram Tribu­
nali Sanctissimae Inquisitionis, ct ad se tuendum a crimine polygamiae
deduxit nullitatem primi matrimonii tanquam initi per vim et metum, et
rbsque libero utriusque contrahentis assensu, fabricatoque desuper pro­
cessu coram Indice a dicto Sacro Tribunali specialiter delegato, hoc ipsum

confirmarunt tam eadem Constantia praetensa uxor, quam nonnulli alii
testes, quorum depositionibus ibidem relatis causa quoad validitatem

sju invaliditatein primi matrimonii

fuit huic Sacrae Congregationi pro

decisione remissa, eaque bis proposita, ac resolutione dilata, primo vide­

licet in Congregatione habita die 19 iulii 1698, in qua

responsum fuit,

quoj coadiuventiir probationes iuxta instructionem ab Urbe transmittendam;
tt secunda vice sub die 2 martii anni 1699, in qua post compilatum pro­

quod
omninarentur Parochus, Xotaritis et testes, qui interfuerunt tum matrimonio,
pam mandato Procurae viri in carcerihus constituti.

cessum remissoriakm ad

formam

instructionis iterum iniunctum.

Confectus et successive remissus fuit novus processus cum examine

testium, trium nempe, qui interfuerunt mandato Procurae, et trium,
qui interfuerunt matrimonio, licet Notarius et alii testes a Parocho nomi­
nati propter eorum obitum examinari non potuerint. Parochus vero sim­
plicem attestationem explevit ct postinodum examinatus, habuit se mere

r missive ad priorem attestationem in processu exaratam. Cumque sub
d 12 decembris proxime praeteriti, iterum proposita causa, orta fuerit
difficultas: an videlicet popter reditum, quem Vincentius de Neapoli
!

ad \rcntium habitando in eius propria domo cum matre ratum ha­

V T T iu to n a ia

arrepta fuga, ad Urbem se contulit, ubi proprio simulato nomine, secun­

4U M

Immo post paucos menses patrato homicidio in personam illius patrui,

snvioowvs SVUN

cohabitare voluit cum sponsa, sed eadem nocte fugam Neapolim arripuit.

Cm ia Romana

456

bere potuerit matrimonium ct cognoscere Constantiam in eadem domo

Iniungendum esu E‘···
scopo, ut novum processum conficeret iuxta instructionem, quae execution!
de mandato Curiae permanentem, rescriptum fuit:

demandata non extitit, ex quo tam ex primo, quam ex ulteriori proce-1
praetendatur nedum plene constare de metu et violentia sponsis incus.-;,
ac de utriusque dissensu, verum etiam de recognitione et inspectione
corporis dictae Constantiae

facta ab

obstetricibus, quae eam virginar

invenerunt, prout ex iuribus noviter circumferendis. Idcirco iterum prudentissimo EE. VV. indicio decidendum proponitur:

An matrimonium contractum inter Vincentium et Constantiam fuerit
validum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 50 Decretorum, p. 185 a tergo et 186].

2980.

S. C. C., Anagnina, 15 maii 1700.
Praetendente lacobo Zancato Canonico Theologo Ecclesiae Cathedralis non teneri nec per se, nec per alium ad lecturam Sacrae Scripturae t\

pluribus rationibus infirmitatis nempe: quia de praebenda ad mentem

S. Concilii 1*nunquam fuit provisus, et ulterius, quia ad obtinendas quoti­
dianas distributiones obtinuit ab hac S. Congregatione indultum iubihtionis, attento sen itio per 43 annos eidem Ecclesiae praestito, ad dirimen­

dam controversiam tam Promotor fiscalis Curiae Episcopalis, quam ip«
iubilatus Canonicus cum libello per manus EE. VV. circumferendo sup­
plicat declarari:

An dictus Canonicus Theologus praemissis non obstantibus teneatur nd
lectionem S. Scripturae?
Die, etc. Sacra, etc. censuit. Canonicum Theologum teneri per se ipsum,
quando non sit legitime impeditus, et isto casu supplere debere per alium,
lectioni S. Scripturae. [Liber 50 Decretorum, p. 241].

2981.

S. C. C., Nullius Montis Virginis, 26 iun. 1700.
Obtenta adversus resoluta in causa Nullius Montis l irginis, die 14 novembris 1699 3 per Rennam nova audientia, ex iuribus noviter deducendis
EE. VV. respondere non gravabuntur:

An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis in omnibus.
[Liber 50 Decretorum, p. 321].

I Sew. V, dc rrf., c I.
« Cf. N- 29s7·
» Cf. N. 2972·

.S'. C. Concilii

+57

2982.

S. C. C., Portugallien., 15 ct 29 ian. 1701.
Cupiens Episcopus

Portucalen.

tionem Dioecesis iuxta suum

Conciliare

pastorale

munus

decretum 1 quoad visita­
exequi,

nec infirmitate

detentus, valens personaliter ecclesias visitare, deputavit in Visitatorem
tcclesiarum Parochialium civitatis

Portucalen. suum in spiritualibus et

temporalibus Vicarium Generalem, Sacerdotem Carolum de Rocca Pe­
rara, Doctorem, et Canonicum Cathedralis, qui cum ad valvas dictae
ecclesiae solita affigi mandaverit edicta ad praefatum effectum visitandi:
Capitulum et Canonici dictae deputation! quoad visitationem Cathedralis

in spiritualibus sese opposuerunt, contendentes illam privative ab Epi-

sopo fieri debere. I line adita pro parte eiusdem Episcopi hac Sacra Conirrgatione, obtentisque litteris Nuncio Apostolico Ulyssiponen. directis

pro informatione et voto, eo iam auditis partibus, pervento, ut ex illius
relatione per manus circumferenda EE. PP. resolvendum proponitur:

An Episcopo, concurrente legitimo impedimento, liceat per eius Dele. iton visitare propriam Cathcdralcm et totum corpus Capituli nedum in
ttmporalibus, rerum etiam in spiritualibus? Et quatenus affirmative:
2. An circa impedimentum standum sit soli assertioni Episcopi, an vero
latalur assignare causam legitimi impedimenti?
j. An impedimentum debeat esse continuum, videlicet durante loto tempore
c Sucto Concilio praescripto pro visitatione facienda, vel potius sufficiat,
quod sit temporale?
Die 15 ianuarii 1701 Sacra, etc. distulit propositionem.
Dit 29 ianuarii 1701 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative,
Ad Affirmative quoad primam partem ct negative quoad secundam.
Aii 3. respondit: Negative quoad primam partem et quoad secundam
rmint conscientiae Episcopi.
1.

Liber 51 Decretorum, p. 1 a tergo ct 63].

2983.

S. C. C., Caurien., 23 apr., 7 maii, 4 iun. 1701.
Adsunt in Ecclesia Cathedrali Caurien. aliquae Dignitates, quae habent
fructus distinctos a mensa Capitulari, quorum certa pars assignata fuit

distributionibus quotidianis iuxta dispositionem

Sacri Concilii Tri-

de reformat., nude propositum fuit in hac
' .7.1 Congregatione dubium: An huiusmodi distributiones, quae amittun‘e ab iis, qui competens servitium non praestiterint, necessario fabricae
ntini in cap. 3, Sess. 22,

‘ Sew, \I, ilf T(f.t c. 4; sess. XXIX , </t rcf,t c. 3.

Curia Romana

458

S.

Ecclesiae (applicandae) quatenus indigeat, an vero sit in facultate Episcop.
stante etiam indigentia dictae Ecclesiae, illas alteri pio loco pro eius arbita
applicare? Et sub die 6 novembres 1621 Sacra Congregatio respondit:
has distributiones esse pruno applicandas fabricae Cathedralis Ecclesia^
quatenus indigeat, ac nisi indigeat, tunc demunt esse in facultate Epiu/p
illas alteri pio loco suo arbitrio applicare? 1
Cum autem distributiones quotidianae, quae amittuntur etiam a Cano­
nicis, et Praebendatis eiusdem Ecclesiae non residentibus neque interessentibus, non accrescant

caeteris

residentibus,

sed

subsint dispositioni

S. Concilii Tridentini in dicto cap. 3, Sess. 22, de reform., praetendent,
moderno Episcopo illas ad sui libitum applicare locis piis et pauperibus
Dioecesis: Capitulum dictae Cathedralis, attenta fabricae necessitate, d.

qua deponunt duo testes

formiter examinati, enixe supplicat declarant

An licitum sit Canonicis, Capitulo et aliis Parochis dictae Civitatis
■'■ducere funus per publicas plateas, quae non est recta via ducens ad ecde<hini funeris, et praesertim Regularium? Et quatenus affirmative:
2. .1« eisdem Capitulo, Canonicis et Curato propter hoc aliquod stipendturn accipere seu exigere liceat?
An sit licitum dictis Capitulo et Canonicis ducere cadaver alicuius
Regimine Civitatis prius in Ecclesia Collegia ta ad officiandum, et deinde
el illa transferre ad ecclesiam funeris?
Die 7 maii 1701 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die il maii 1701 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Negative, nisi aliter disposuerit defunctus, vel eius heredes. *
I

[Liber 5 i Decretorum, p. 237 a tergo ct 268 a tergo].

2985.

S. C. C., Senogallien., 4 iun. 1701.
Speciali edicto decrevit Episcopus Scnogalliae Congregationes Confratcrnitatum laicalium alias in posterum fieri non debere, nisi cum inter­
ventu suimet ipsius vel eius Vicarii Generalis sub poena invalidationis
et nullitatis eorum, quae in eisdem

Congregationibus decerni continge­

rent. Cum autem Confratres Sanctissimae Assumptionis et Rosarii dictae

Civitatis in precibus huic

Sacrae

Congregationi

porrectis

exposuerint

praefatum Episcopi edictum praeter consuetudinem fore, ipsumque prae­
bere velle duo suffragia in eorum Congregationibus, ac privative quoad

2984.

Gubernatores ct Officiales dictae Societatis deputare Cappellanos in casu

S. C. C., Troiana, 7 ct 21 maii 1701.

di-crepantiae votorum, prout de facto Cappellanum deputavit anno 1694.
D his omnibus requisitus Episcopus retulit, Confraternitates omnes lai­

Exortis nonnullis controversiis usque de anno 164S inter Canonic··
Sanctae .Mariae Civitatis Foggiae ex una et Regulares lesus Mariae eiu··
dem Civitatis ex altera partibus super modo ducendi defunctorum cada­

vera ad tumulandum, ac explendi super illis exequias, sedatae postea fue­

runt per publicam transactionem, qua de communi consensu declaratum
extitit supradicta cadavera recto tramite deferri debere ad ipsorum Regu­
larium ecclesiam, si inibi exequiae expleri contingerent. At cum nuxia
inter Canonicos et Regulares supradictos, iisdem etiam renovatis contro­
versiis, plurimae aliae exortae sint contentiones pariter circa defunctorum
funera: porrectus fuit huic Sacrae Congregationi per praefatos Regularisupplex libellus pro resolutione infrascrip torum dubiorum; quo de mure
ad Ordinarium pro informatione remisso, iste partibus hinc inde auditis,
omnibusque eorum probationibus receptis processum ad Sacram Congre­
gationem transmisit. Unde ex iuribus circumferendis EE. VV. non dedi­
gnabuntur decernere:

des suae Dioecesis

semper

congregari

consuevisse

cum

intéressent ia

Vicarii Foranei. fuisseque pariter ab eodem Episcopo petitam convalida-

tionem ex defectu duorum suffragiorum, imo confirmationem praefati
Lppcllani emanasse mediantibus duobus votis sibi in disco argenteo
exhibitis, nedum non contradicentibus, sed ultro rogantibus pluribus Con-

fntribus, et scipsos sponte subiicientibus execution! suorum decretorum.
Quibus praenarratis EE. \ V. erit declarare:

An Episcopus, seu licarius Generalis interveniens Congregationibus
( -fraternitatis laicalis Sanctissimae Assumptionis et Rosarii possit votare,
il duplex ferre suffragium?
2. An temporalis deputatio CappeUanorum in discordia Confratrum spe'! ad Episcopum, vel potius ad Gubernatorem et Officiales dictae Confrateriifatis in casu?
Dit, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative in casu, de quo agitur.
Ad 2. censuit: spectari ad Episcopum post tertium scrutinium.
1.

[laber 51 Decretorum, p. 305 a tergo et 306].
1 Cf, N’ 2995.

BIBLIOTHECA

[Liber 51 Decretorum, p. 209 a tergo, 236 et 304].

459

UTERNTAS SAŒUMÏÏAUS SASCW

An distributiones quotidianae, quae amittuntur a non interessentibus «<u
non residentibus, debeant vigore dicti cap. 3, Sess. 22 applicari fabricae Cui1dralis, vel alteri pio loco arbitrio Episcopi in casu?
Die 23 Aprilis 1701 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 7 maii 1701 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Die 4 iunii 1701 Sacra, etc. censuit applicationem in casu proponi»
esse faciendam fabricae Ecclesiae, et quoad assertam superfluitatem exptnm·
rum iniungendum censuit Episcopo, prout praesentis, etc., ut provideat diam
cum auctoritate S. Congregationis.

C. Concilii

Curia Romana

•|6o

2986.
S. C. C., Calaguritana, 18 iun. 1701.
Abbas Ven. Monasterii B. Mariae de Naxera Ordinis S. Benedicti
Congregationis I lispaniarum habet in Civitate Naxera nirisdictionem ordi­
nariam et ius visitandi ecclesiam Parochialem S. Crucis, et ecclesiam S. Mi­
chaelis, earumque Clericos et Cappellanos privative quoad Episcopum
Calaguritanum. In reliquis vero habet iurisdictionem ordinariam cumula­
tive cum eodem Episcopo, ut constat ex antiqua sententia lata usque ab
anno 1412 per Sedem Apostolicam confirmata, necnon ex mandato de

manutenendo obtento de anno 1606 a S. Rota coram R. P. D. Ottembcr.
Volens autem supradictus Abbas de anno proxime praeterito visitarc

dictam Parochialem ecclesiam S. Crucis plenarie et subjective suo Mona­

sterio unitam, et cuius ipse est verus Parocus administrans animarum curam
per Vicarios a se deputatos, et divina officia per Clericos et Cappellanos
ibidem existentes, ut plenissime firmatum fuit in decis. 53, 67 et 77 coram
Ubald., torn. 3, et in .Vullius seu Calaguritanae, quartae funeralis de Xaxao,
n ianuarii 1692, et 13 februarii 1693 coram bon. memor. Emerix, requisivit ad hunc effectum etiam sub poena censurarum in casu recusationi.-,
exhibitionem librorum Anniversariorum Cappellaniarum et Operum pio­

rum, iliorumque computa, et instrumenta fundationum a praefatis Clericis

et Cappellanis, qui requisitos libros exhibere resusantes, habuerunt recur­
sum ad Regium Tribunal, ex cuius rescripto coactus fuit dictus Abbas
ab ulteriori progressu in visitatione desistere; aditaque successive per eosdem
Clericos et Cappellanos Signatura lustitiae pro commissione appellationis

sub die 4 martii 1700 prodiit rescriptum : Nihil. Cum vero postmodum
ex decreto R P. Auditoris Sanctissimi huiusmodi causa remissa fuerit
ad hanc S. Congregationem,

ideo

proponuntur

infrascripta

dubia ab

EE. VV. de more resolvenda:

. hi Cappellani ecclesiae S. Crucis teneantur in actu visitationis exhihere libros antiquos et recentes continentes legata et hona relicta eidem eccksiiu!
2. zJm teneantur exhibere libros continentes Anniversaria aliaque onaa
et Opera pia in dicta ecclesia fundata?
3. An teneantur exhibere libros continentes fundationes beneficiorum d
Cappellaniarum, earumdemque fundationum instrumenta?
4. An teneantur exhibere libros continentes computa reddituum et txituum ecclesiae, eorumque solidationes?
Quatenus affirmative: An censurae relaxatae per Abbatem dt Naxau
contra dictos Cappellanos m actu visitationis pro praemissorum exhibitioni
siibstineantur in casu?
1.

Die 4 iunii 1701 Sacra, etc. distulit propositionem.

Die 18 iunii 1701 Sacra, etc. a I. usque ad q. respondit: Affinnatra
Ad j. censuit Abbatem posse uti remedio censurarum.
[Liber 51 Decretorum, p. 306, 33S].

.S'. C. Concilii

461

2987.

S. C. C., Anagnina, 30 iul. 1701.
lacobo Zancato, Canonico Theologo Ecclesiae Cathedralis resolutioni
Anagnina, 15 maii 1700 1 non acquiescente, modoque informante, ex
iuribus circumferendis EE. VV. sapientissime de more definient:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casti?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et censuit teneri supplere per alium,
pando adsit diu turn mn impedimentum.

[Liber 51 Decretorum, p. 415].

2988.

S. C. C., Lancianen., 20 aug., 3 sept., 26 nov. 1701.
Praetendente Dominico Crognali Archipresbytero Castrinovi Dioe­
cesis Lancianen. Leonardum de Virgiliis eiusdem loci carnaliter cognovisse
Magdalenam Crognalem, sororem amitinam, viduam ac tribus filiis onustam, die 20 aprilis anni 1698 circa mediam noctis horam pervento dicto
Leonardo una cum Bernardino Crognali, fratre eiusdem Archipresbyteri
al propriam ipsorum domum, ubi aderat Thomas de Lauro seu Peccio,
praefatus Archipresbyter coepit acriter conqueri de dicta praecedenti
□mali copula cum eodem Leonardo, exposcendo ab eo, ut dictam Magda­
lenam in uxorem duceret, et sic honorem toti familiae de Crognalibus
ablatum restitueret. At cum Leonardos constanter negasset huiusmodi
delictum commisisse, et consequenter dictum matrimonium contrahere,
mimam passus fuit vim et metum a dictis fratribus de Crognalibus et
icto Thoma de Lauro. Archipresbyter enim dictam desponsationem
demandabat ct properabat, Bernardinus vero frater prae manibus habens
cultrum elevatum ad occidendum, et Thomas de Lauro sclopum ad explo­
dendum aptatum, quisque Leonardo imminentem minabatur mortem,
'si Magdalenam desponsaret, ita ut coactus fuerit exclamare sc velle confiteti, dicens: Io non Πιο fatto, e per tale effeito non la voglio sposare. et
talalto domandava confessione, ut uno ore deponunt quatuor testes
fjrmiter examinati in Archiepiscopali Curia Lancianen. in omnibus conSuccessive tres ex iisdem testibus, altero non contradicente, subdunt,
- tunc existentibus domi dicti Archipresbyteri circa mediam noctis
‘ ram dici 20 Aprilis dicti a. 1698, fuisse de illius ordine vocatum Silveum Canigliam ciusdein Economum, istumque postea accessisse, coque
: nento et praesente, nullum solitum verbum, nullumque signum expres<>'um matrimonii, seu liberi simultanei consensus ipsos audivisse, sen
1 Cf X. jqSo.

4

Curia Romana

462

conspexisse, praeter applicationem mantis Lconardi prope manum Magik-

lenae a dicto Caniglia Economo peractam, et osculum dictae mulieri imp­

Γ01 volete (ht n
/0 faceta per forza, cosl dicendo Γιιηο bacio Paîtra, e Paîtra Γιιηο, et iuxb
depositionem tertii, cum quo cacteri concordant: a questo il Cappdlann
scu Economo di detto Arciprete per nome I). Silvestro Caniglia prest lamam,
di Leonardo, e la pose vicino alla mano di detta Maddalena, dirend.
Bernardino, baciala, baciala, dandole urti alie spalle, al che Γιιηο baciù Paîtra
e Γultra Γιιηο, e Bernardino poi baciô il detto Leonardo, tu mi sei cogi. '
adesso, et esso alPincontro senza corrispondere si stet te quieto, senza parian.·,
eos i parti.
etum, ita eo dicente iuxta depositionem primi testis:

His expletis, una cum Economo supradicto propriam domum reversus

est Leonardos, qui successive habuit recursum ad Archiepiscopum Lancianen., ut super exposita violentia et metu sibi incusso ad effectum con­

trahendi matrimonium informationes caperet, receptisque ad hunc effe­
ctum depositionibus dictorum quatuor testium formiter examinatorum
dictam facti seriem concludentium, ad eam submovendam dictus Archi-

presbyter et Thomas dc Lauro, qui metum incussit, asseruerunt, matri­

monium fuisse celebratum coram dicto Economo ipsis dumtaxat praesen­
tibus, antequam dicti quatuor testes accessissent ad domum dicti Archipresbyteri, nempe circa vigesimam tertiam horam cum dimidio vel paulo
post diei 20 aprilis dicti anni 1698, ct sic ante metus incussionem, quam

aiunt fuisse sequutam ob renitendam Lconardi non adimplendi solemnu
quoad immissionem annuli, aliasquc extrinsecas functiones ecclesiastic.?,

licet idem Economics deponat se fuisse vocatum circa mediam horam no­

verso mezz'ora di notte in circa di detto giomo, etc. trovandomi λλ’/u
casa di mia solita abitazione, etc. venue Cintio Crognale, fratcllo dell'Arà·
prete, die mi voleva D. Domenico, onde mi portai alla casa di detto D. Don·'·
nico dicendo in che la devo servire, etc.
ctis:

Hic vero Economus deponit pariter hoc matrimonium libere fuisse
coram eo contractum ante dictam metus incussionem praesentibus dictis

Archiprcsbytero et Thoma de Lauro, ipsumque mutuo eorum consensu
intellecto dixisse:

Ego vos contango. In nomine Patris ct Filii et Spiritui

Sancti, et paulo post pervenisse dictos quatuor testes formiter examinat»,
tamen, ut dictum est, concorditer deponunt dictum Economum
accessisse domum dicti \rchipresbvteri ipsis omnibus ibidem existentibus.
Declarata deinde nullitate huius actus, seu asserti matrimonii ab ipsomet Archiprcsbytero coram pluribus, fuit Leonardus vigore depositio­
num dictorum testium absolutus a Regia Audientia Theatina a submini­
stratione alimentorum petita per Magdalenam, et Archiepiscopus Lancianensis praevio voto exquisito ab Episcopo Verde, per sententiam declaravit
matrimonium fuisse et esse nullum tanquam factum per vim et inetum
dicto Leonardo incussum, devolutaque causa in gradu appellationis inter­
positae a dicta Magdalena ad hoc Supremum Tribunal Leonardo consen­
tiente sequens dubium EE. VV. partibus utrinque monitis et informantibus
decidendum proponitur:

qui

S.

C. Concilii

463

An constet de mu trimon io eiusque validitate in casu?
Die 20 augusti ιγοι Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 3 Septembris 1702 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Die 26 novembris 1701 Sacra, etc. censuit nullum adesse matrimonium,
ct iniungendinn Ordinario, prout praesentis decreti etc., quatenus procé­

dât, prout de iure tam contra Archipresbyterum, quam contra Oecono­
mum et alios culpabiles.

[Liber 51 Decretorum, p. 455 a tergo, 483 a tergo et 529].

2989.

S. C. C., Salamantina, 17 dcc. 1701.
Subortu anno 16S9 contentione occasione ludi litterarii inter clericum
losephum Martinum Xieto et losephum Carmona ambos scholares, loseph

Xicto orator agens annum 18, reversus domum, arreptoque cultello invi­

tavit dictum Carmona ad pugnam pro nocte sequenti. Hinc iterum instau­

rata contentione orator cum prius e manibus et pugnis adversarii aufugerit,
in ipsum cultellum distrinxit absque tamen ulla laesione, et Carmona in

cultello, sub motivo ineundae pacis, oratorem pariter parvum sclopum
gestantem ad redeundum ad scholam coegit, ibique dum iterum Car­

mona oratorem aggressus

fuisset

eundemque capillis

retentum

pugnis

affligeret, cum cultello in parte retro graviter sanciatus fuit a Matthia,

ex quo vulnere post paucas horas occubuit, et orator etiam liberatus a
manibus adversarii vulnerati suum sclopum arripuit.
His praemissis cum orator per scipsum implere optaret onera beneficii,

quod possidet, pluries Episcopo preces porrexit ad effectum, ut ab illo
Ordines,

sed

semper

reiectus,

[Liber 51 Decretorum, p. 625 a tergo et 626].

2990.

S. C. C., Sulmoncn., 17 dec. 1701, 14 ian., 4 fcbr. 1702.
Suo viduata Pastore Ecclesia Cathedrali Sulmoncn. sub die 20 ianuarii

'entis anni, legitime convocato Capitulo, Canonici eiusdem

Ecclesiae

vcnenmt ad electionem Vicarii Capitularis, servata solita forma secreti
scrutinii, quo aperto, publicatisque suffragiis, recognitum fuit, quod ex
mdecim Capitularibus in dicta electione suffragantibus tres votum tule-

• ci X 2992, 300-, 3012.

SM I

supplicat hodie
Morari nullam incurrisse irregularitatem, et promoveri posse.
Die. etc. Sacra, dc. audita relatione Episcopi Salamantini censuit Orahum esse irregularem, et non esse dispensandum. 1
promoveretur ad Sacros

BIBLIOTHECA

Matthiae Conea, suo amico et condiscipulo, iste arrepto parvo sclopo et

MIAS SACSSSUTAUS

oratorem saxa iniecit. Et ecce quod cum orator factum hoc enarrasset

Curia Romana

464

rant favore Canonici Lucae Antonii de Vecchis, Doctoris utriusque iun'
unus favore Canonici Ignatii de Lecto, pariter in utroque iure lauréat:
reliqui vero septem favore Canonici Pauli de Sanitate Decani, in Sacn

Theologia dumtaxat Doctoris.
Itidem apertis schedulis, compertum est, quod ex dictis septem suf­

fragiis tria lata fuerunt a Canonicis dicto Paulo conjunctis, quos ut pluri­
mum caro movet et sanguis, reliqua vero quatuor, inter quae connume­

ratur etiam votum eiusdem, destituta erant nomine et cognomine eligen­
tium. Unde post votorum publicationem caeteri tres Canonici confirman­
tes electionem factam favore dicti Lucae Antonii, cui et ipse adhaesi,

emissa etiam protestatione super nullitate alterius electionis, appellatio
nem interposuerunt ad hanc Sacram Congregationem, qua non obstante

praefatus Paulus de Sanitate ab aliis in sui favorem suffragantibus, con­
firmationem pariter suae electionis reportavit.
Delata exinde causa ad hanc Sacram Congregationem, iniunctum fuit

Episcopo Marsorum viciniori, quod deputato in Vicarium Capitularem
per modum provisionis dicto Paulo, acta Capitularia nec non schedulis
electionis clausas et sigillatas transmitteret, prout de facto transmisit, illisque utraque parte monita reclusis ac iuxta superius exposita recognitis,
sequens dubium EE. VV. decidendum proponitur:

An, et quae electio subs lineatur in casu?
Die /7 decembris IJOI Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 14 ianuarii iyo2 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 4 februarii 1702 Sacra, etc. censuit electionem Pauli de Sanitate
sustineri.
[Liber 51 Decretorum, p. 588 a tergo ct Liber 52 Decretorum, p. 1,39].

2991.

S. C. C., Barcinonem, 1 apr. 1702.
Cum ecclesia Parochialis S. Mariae Virginis oppidi Mataronae, quae
antiquitus regebatur per solum Rectorem et paucos Presbyteros, indigeret
maiori numero Presbyterorum pro necessaria Sacramentorum admini­
stratione. de anno 1600 tunc temporis Rector decrevit, praevia aucto­
ritate Episcopi Barchinonen. admittere ad participationem omnium emo­
lumentorum decem Presbyteros naturales eiusdem loci Mataronae, qui
actualitcr residere ac actuale servitium eidem ecclesiae praestare deberent,

remanente tamen penes eundem administratione omnium reddituum,
nccnon dicta facultate admittendi ipsos Presbyteros.
At praetendente postmodum dicto Rectore ad sui libitum removere, et
admittere Presbyteros, de anno 1615 occasione visitationis dictae ecclesiae
Ordinarius inter alia decretum edidit, quod nullus ex admissis posset per
dictum Rectorem removeri, seu alius denuo admitti, etiam legitima concur­
rente causa, nisi eadem prius recognita per ipsummet Ordinarium. Et de
anno 1628 inita fuit concordia per dictum Ordinarium approbata, quod

S. C. Concilii

465

Proposita quaestione: An standum vel recedendum sit a decisis in
Salamantina, 17 decembris 1701,1 Sacra, etc. respondit: In decisis et amplius. *
[Liber 53 Decretorum, p. 374 a tergo].
1 Cf. N. 2989.
5 Cf. N. 3007, 3012.
Vêl. V.

bibliotheca

S. C. C., Salamantina, 13 maii 1702.

SAÜC

2992.

MAS SMJMOtUS

Presbyteri residentes, Rectore, caetcrisque omnibus comprehensis, debe­
rent esse vigintiduo dumtaxat. Et denique de anno 1665 pariter in actu
usitationis aliud editum fuit decretum, quod admitti non possent inter
residentes, nisi promoti ad sacrum Ordinem, nec ad perceptionem distri­
butionum, nisi actu residentes.
Huiusmodi decretis minime attentis adhuc Rectores pro tempore existentes continuarunt in libertate tam admittendi et removendi Presby­
teros, quam administrandi redditus ad eorum libitum; nam Rector prae­
teritus de anno 1683 ob diversas causas malae administrationis iudicialiter fuit condemnatus ab Ordinario Barchinonen. ad solutionem certae
summae pecuniarum, ut ex sententia Processu primo, Presbyterator., fol. 22;
modernus vero Rector similiter se gerit regulando numerum dictorum
Presbyterorum pro eius arbitrio, iuvenes ac etiam pueros ad distributio­
num participationem admittendo, ecclesiae redditus male administrando,
ita ut multi census minus caute per ipsum reinvestiti deperierint, multae
pecuniarum summae otiosae remanserint, et nomina debitorum effecta
fuerint non solvendo. Insuper dictus Rector redditus ecclesiae in distri­
butiones, prout sibi videtur, dispensat, accipiendo pro se integram ipsa­
rum portionem, etiamsi divina munera non expleat. Quapropter plurimi
« dictis Presbyteris usque de anno 1697 recursum habuerunt ad sa. me.
Innocentium XII, ut stantibus supradictis dignaretur erigere in dicta
ecclesia Communitatem; remissaque causa pro voto ad hanc Sacram Con­
gregationem, datae fuerunt litterae pro informatione tunc \’icario Capi­
tulari, qui examinatis tredecim testibus, ac fabricato processu, illum trans­
misit una cum secreta informatione per ipsum recepta a pluribus viris
fide dignis, ex quibus omnibus constat vera esse omnia superius recensita.
His igitur praemissis partibus utrinque monitis et informantibus EE. VV.
infr.iscripta dubia proponuntur resolvenda :
i. An sit concedenda erectio in Communitatem? Et quatenus negative:
3. An Bénéficiait et Presbyteri perpetuo residentes ratione eorum inter­
est possint compellere singulis annis Rectorem ecclesiae ad redditionem rationon bonorum, reddituum et reinvestimentorum, et quomodo?
Dic, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Aii 3. Affirmative respondit, coram Epicopo, quoad omnia respicientia
nrum intéressé tantum.
[Liber 52 Decretorum, p. 131, 132].

Curia Romana

466

2993.

S. C. C., Sypontinn, 29 apr. 1702.
Praetendente Capitulo Ecclesiae Cathcdralis Sypontinae fructus Archipresbyteratus consistere in solis distributionibus quotidianis, et propterea
denegare lanuario Paschali Archipresbytero eiusdem Ecclesiae fructus
sibi debitos ab anno 1698 usque ad praesens, eo'quia addictus fuit servitio
Archicpiscopi Sypontini, cui adhuc actualiter inservit, praedictus Archipresbyter preces porrexit huic Sacrae Congregationi, ut dignaretur decla­
rare sibi deberi fructus supradictos etiam in distributionibus quotidianis
consistentes, amissa dumtaxat tertia parte earundem; quibus ad eundem
Archiepiscopum pro informatione remissis, iste citato Capitulo, ad dedu­
cendum sua iura, eoque non comparentc, suam transmisit relationem, in
qua ait dictum oratorem 20 abhinc annis et ultra esse suum familiarem, a
biennio Archipresbyterum Cathcdralis, qui est secunda dignitas, nec non
Magistrum Caeremoniarum, ac per annos tredecim iam Canonicum, seraperque lucratum fuisse integram portionem sui Canonicatus, dum penes
eum moratus fuit ab anno scilicet 1680 usque ad 1698 ad formam dispo­
sitionis Sacri Concilii Tridentini 1 et decretorum huius Sacrae Congregationis, idemque observatum fuisse tempore suorum praedecessorum
quibus duo Canonici Cathcdralis inserviebant. Quo vero ad redditus
Ecclesiae, inquit, ipsosmet Canonicos ignorare, an consistant in massa
communi, vel in distributionibus quotidianis, licet dicti Canonici existi­
ment illos in distributionibus consistere; et demum superaddit, quod, quid­
quid sit de hoc, pluries ab hac Sacra Congregatione declaratum fuih
Canonicos familiares Archicpiscopi vel Episcopi lucrari omnes fructus,
quando sunt de massa communi, quando vero sunt de distributionibus
quotidianis, eas pariter lucrari, dempta tertia parte earurndem. Quapro­
pter praefixo per eundem Archiepiscopum termino 20 dierum praefato
Capitulo ad deducendum sua iura, iuxta mandata huius Sacrae Congre­
gationis, coque nihil adhuc deducente, sequens dubium EE. VV. propo­
nitur resolvendum:
An et quae distributiones quotidianae, sive fructus debeantur oratori in
casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, danda esse decreta, et signanter in Fesulana,
■I iunii 1633. - Aversana, 10 inarlii 1633, 3 et Dubium participationis,
23 septembris 1669.

[Liber 52 Decretorum, p. 160 a tergo].
1 Scs». XXIV, dr ref., c. 12.
1 Cf. N. 2572.

■

S. C. Concilii

2994.

S. C. C., Cortonen., 13 et 27 maii 1702.

1 Cf. V 2984.

bibliotheca

Praetendentibus Canonicis, Parochis, aliisque Presbyteris Civitatis
Fojgiae occasione funerum ingredi ecclesias Regularium, ibique super
utarcribus exequias peragere, sub praetextu immemorabilis consuetudinis,
ut asseritur, Regulares dictae Civitatis huiusmodi immemorabilem impu­
tantes, parte pluries monita, ct adhuc non comparcnte, ab EE. W.
declarari supplices exposcunt:
An liceat Canonicis aliisque Curatis ac Presbyteris occasione funerum

SMicn

S. C. C., Troiana, 17 iun. 1702. 1

sa»

2995.

m
a
s

Adversus constitutiones Synodi Dîoecesanae Cortonensis a moderno
Episcopo promulgatas de anno 1697 reclamante ad hanc S. Congrega­
tionem Capitulo et Clero Civitatis ac Dioecesis Cortonensis, duo pro
pirtc ipsius opponuntur, primum scilicet, quod illae omnes sint nullae,
unquam conditae non requisito consilio eiusdem Capituli; secundum
vero, quod plurimae ex illis nullam exeeutionem mereantur, tanquam
bono regimini Ecclesiae et dispositioni SS. Canonum adversantes. Com­
missa autem lotius Synodi revisione Eminentissimo Radulovico, ac ipsius
roto super singulis decretis synodalibus exquisito, ipse partibus hinc
inde auditis, votum suum aperuit, existimans, quoad primam exceptio­
nem datam pro parte dicti Capituli et Cleri eam retardare non debere peti­
tam Synodi confirmationem, prout alias observatum fuit in 1'igilien., Synodi,
dic 30 maii 1699 ab EE. PP. pro Congregatione particulari deputatis.
Quo vero ad aliam exceptionem, quae respicit particulare examen supradictarum constitutionum, dictus Emincntissimus Relator super singulis
quae impugnantur, particulariter etiam votum suum praebuit, ut ex copia
eiusdem per manus EE. W. circumferenda. Quamobrem EE. VV. non
gravabuntur parte utraque monita et informante sapientissime declarare:
An decreta Synodalia impugnata per Capitulum ct Clerum Civitatis et
Dioecesis Cortonen. sint servanda, vel potius reformanda iuxta votum Eminentiuimi Relatoris in casu?
Die rj maii 1702 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 27 maii 1702 Sacra, etc. censuit supradicta decreta moderanda, approbanda ct respective declaranda esse, prout in folio impresso, et in calce huius
Sacrat Congregationis alligato.
[Liber 52 Decretorum, p. 191, 210].

Curia Romana

468

ingredi ecclesias Regularium, ibique super dictis funeribus exequias peragat
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad primain partem: Nega­
tive quoad secundam.

[Liber 52 Decretorum, p. 238 a tergo et 239].

2996.

S. C. C., Mediolanen., 8 et 28 iul. 1702.
Auctoritate solius Principis laici erectum fuit usque de anno 1556 in

Civitate Mediolani Collegium nomine testatoris vocatum Taegio pro
alendis ct erudiendis pueris sub regimine unius Sacerdotis, et aliorum

trium virorum; quod, cum propria habitatione careret, fel. rcc. Pius IV

eidem univit Praeposituram et domum SS. Simonis ct ludac dictae Civi­

tatis, Ordinis Humiliatorum, intra limites Parochiae S. Laurentii Maioris
existentem, et per liberam resignationem tunc vacantem, una cum illius
fructibus, ac proventibus, nec non cum certo onere unius Missae quoti­

dianae, solemniterque celebrandi festivitatem eorumdem SS. Simonis et
ludac, ut ex Bulla data dc anno 1563.

Stabilita igitur in praedicta domo puerorum habitatione, quoties ibi­

dem inscio Parocho praefatae ecclesiae S. Laurentii contingebat obitus
alicuius ex ipsis, Rector praedicti Collegii clam, ut asseritur, et merce­

nariis

dumtaxat

Presbyteris

convocatis,

ecclesia tumulabat; si vero ad notitiam

defuncti

cadaver

in proprii

dicti Parochi perveniebat, iste

palam, nullisquc contradicentibus illud ad sepeliendum in ecclesia Parochiali deferebat. Scquuto autem anno 1689 obitu famulae Rectoris dicti

Collegii ibi pariter degentis, illius corpus per eundem Rectorem scpultum
extitit in sua ecclesia. Unde controversia desuper excitata per Parochum
saepcdictac ecclesiae S. Laurentii coram Ordinario Mediolanen. super
restitutione dicti cadaveris, dc anno 1698 emanavit sententia pro illius
exhumatione ac delatione ad dictam ecclesiam Parochialem, nisi temporii
diuturnitas obstaret; quae quidem sententia fuit confirmata in secundi
instantia per Judicem delegatum Apostolicum de proxime praeterito anno

1701. Delata vero causa in praesenti ad hanc Sacram Congregationem,
etiam ex rescripto speciali Auditoris Sanctissimi ad instantiam Parochi,
tam super dicto iure funerandi, quam super totali exercitio iuritim parochialium, Eminentissimus Archicpiscopus Mediolanen. de suo voto ab

EE. VV. requisitus, facti seriem in totum comprobans, ait praefatam
domum SS. Simonis ct ludac nunquam fuisse convcntualem, ac demum
concludit, quod attenta tam assistentia iuris, quam observantia Civitatis,
favore Parochi supradicti controversia huiusmodi definiri debeat. Quibus
stantibus EE. VV. decernere non gravabuntur:

An ius administrandi Sacramenta collegialibus, servientibus et habitan­
tibus in Collegio dicto de Taegi, ac faciendi functiones parochiales in roder,

S. C.

Concilii

469

Collegio seu cius ecclesia, nec non sepeliendi cadavera defunctorum in dicto
Collegio privative spectet ad Parochum insignis Collegiatae S. Laurentis
Moris cum facultate prohibendi Rectori dicti Collegii ct alteri cuicumque
exercitium praedictum in casu et ad effectum?
Dic S iulii 1702 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 28 iulii 1702 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus.
[Liber 52 Decretorum, p. 267, 296].

2997.

S. C. C., Salernitana, 8 et 28 iul., 19 aug. 1702.
Erecto usque et ab anno 1691 quodam Conscrvatorio puellarum Obla­

tarum sub titulo Sanctissimae
Cafali Pcntac terrae

Conceptionis, et instituto S.

S. Severini,

S. Mariae Capitis sola auctoritate

ac

intra

limites ecclesiae

Ordinaria,

necnon

Clarae in
Parochialis

praevio consensu

praestito per Lucium Petronum Rectorem eiusdem ecclesiae sine tamen
praciudicio iurium parochialium, eodem anno, per tunc Vicarium Capi-

tularem deputatus fuit in locum Vinccntii Ansaloni iam Cappcllani dicti

Conscrvatorii ipsemet Petronus, qui usque ad annum 1700 in tali munere
continuavit, exercendo interim, uti Parochus, omnia iura parochialia in

Conscrvatorio praefato. De dicto autem anno 1700 modernus Cappcllanus per Archicpiscopum deputatus praetendere coepit eadem parochialia

iura ibidem exercere, videlicet Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum,
Oleumque sanctum in ecclesia retinere, iliaque administrare, nec non
cineres et palmas benedicere ac dispensare puellis Oblatis in dicto Con­

servators dumtaxat existentibus, caeterasque similes functiones explere,

ct solutionem decimarum praefato Parocho denegare. Quamobrcm ha­
bito per dictum Patronum recursu ad hanc Sacram Congregationem,

eiquisitaque informatione Archiepiscopi, parte monita ct informante sup­
plex exorat ab EE. VV. declarari:

Au omnia iura parochialia in ecclesia et in Oblatis aliisque mulieribus
legentibus in Conscrvatorio Sanctissimae Conceptionis Capitis Pentae sint
txerctnda per proprium Parochum S. Mariae, intra cuius limites degunt,
lire per illarum Cappellanum?
2. An caedem Oblatae possint in earum ecclesia asservare Sanctissimum
Sacramentum, ct Sacrum Oleum infirmorum sine licentia Sacrae Congrega­
tionis et consensu Parochi?
3. An in dicta ecclesia valeat carum Cappellanus pro suo arbitrio San­
ctissimum Eucharistiae Sacramentum publice adorandum exponere?
4. An praedictae Oblatae ct mulieres morientes sine electione sepulturae
lint tumulandae m ecclesia Parochiali, ct quatenus sepulturam eligant in
arum ecclesia, debeantur Parocho emolumenta funerum?
6. Ad quem spectet benedictio candelarum in die Purificationis, Cinerum
d Palmarum?
1.

47°

Curia Romana

Die 8 iulii 1702 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 28 iulii 1702 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die ig augusti 1702 Sacra, etc. citra approbationem Conservatori d
I. respondit: Affirmative.
Ad 2. censuit, non posse sine licentia S. Congregationis.
Ad 3. respondit: Negative, nisi cum licentia Episcopi.
Ad 4. Affirmative quoad utramque partem.
Ad 6. Spectare ad Cappellanum.
[Liber 52 Decretorum, p. 269 a tergo, 296 a tergo, 321].

2998.

S. C. C., Comen., 19 aug., 9 sept. 1702.
Usque, ct ab anno 1689 post alias leves inquisitiones, quas passus fue­

rat Antonius Gattus, Sacerdos Comen., accusatus extitit coram Ordi­
nario de tentata pudicitia cuiusdam Catharinae, istaque examinata per
Curiam Episcopalem, de mense februarii sequentis anni 1690, ab eadem

Curia emanavit praeceptum contra praedictum Sacerdotem, de perso­
naliter comparendo infra terminum sex dierum sub poena scutorum 100
et in iuris subsidium suspensionis a divinis. Comparuit per Procurato­
rem dictus Gattus, opponens de calumniosa querela, exposita ad insti­

gationem Archipresbyteri Mandelli eius inimici, proindeque instetit prae­
stari fideiussionem per querelantcm de refectione expensarum et damno­
rum, quatenus innocens repertus fuisset. Et his minime attentis, Curia

supradicta, praevia praefixione termini ad dicendum causam, quare non
deberet condemnari in poenis in praefato praecepto contentis, co quod

non comparuerit iuxta illius tenorem, sub die 13 maii in contumaciam
relaxavit mandatum exequutivum pro dictis scutis centum. Adversus
quod per binas vices interposita appellatione per Procuratorem eiusdem
Sacerdotis ad tunc Eminentissimum Patriarcham Aquilcicnsem Metro­

politanum, iliaque semel atque iterum a dicta Curia Episcopali reiecta,
tandem expeditum fuit mandatum supradictum, ac deinde sub funda­
mento, quod illud neque rcaliter, neque personaliter exequi potuisset,
sub die 22 iunii nullis praecedentibus diligentiis, praefatus Sacerdos
Gattus declaratus extitit suspensus a divinis, mediante etiam aflixione
Ccdulonum.
Adversus huiusmodi suspensionem, tanquam latam post interpositam

appellationem protestando de nullitate et attentatis, sub die 1 iulii comparuit Procurator dicti Gatti ac praesentavit inhibitionem vigore appella­
tionis usque et sub dic 14 mensis iunii a dicto Eminentissime Metropo­
litano reportatam, qui quidem Eminentissimus postea ad purgationem
attentatorum procedendo, die 2 Septembris eiusdem anni 1690 per suum
decretum revocavit suspensionem, ut supra, promulgatam, ac proinde
dictus Sacerdos absque ulla sui Praesulis contradictione Missae Sacri­
ficium celebravit. Postmodum vero examinata causa in contradictorio

S'. C. Concilii

471

iudicio dic 20 aprilis anni 1697 sententiam absolutoriam protulit favore
eiusdem Gatti, qui in eadem celebratione continuavit.

Post haec modernus Antistes dictae

Civitatis Comen,

praetendens

tumdem Sacerdotem Antonium Gattum evasisse irregularem ob Missae
celebrationem, non obstante suspensione supradicta, illum sub gravibus
poenis monuit ad personaliter comparendum, sed interposita ab co nova

appellatione ad praefatum Eminentissimum Metropolitanum, reportataque inhibitione cum litteris compulsorialibus, sub die 23 augusti anni 1699
illas praesentare fecit Promotori fiscali Curiae Episcopalis, quibus tamen
non obstantibus sub die 24 octobris non sine gravi scandalo deventum
fuit ad illius carcerationem; et interim

porrectis precibus huic Sacrae

Congregationi sub ipsius nomine, ut praetenditur, per Agentem Episcopi

pro dispensatione a dicta supposita irregularitate, postremo liberatus
remansit e carccribus (in quibus per spatium 18 mensium catenis circum­
datus, detentus fuerat) cum praecepto tamen de non discedendo e Civi­

tate sub poena scutorum

100

et

in

subsidium suspensionis a divinis.

Praefatus autem Sacerdos Gattus in libertate constitutus, inhaerendo
appellationi antea interpositae, iterato recursum habuit ad modernum Me­

tropolitanum, a quo aliam inhibitionem cum litteris compulsorialibus
obtinuit, quibus praesentatis, ministris Curiae Episcopalis, isti semper
renucnmt acta exhibere, licet pluries fuerint requisiti etiam cum obla­

tione mercedis. Tandem dictus Metropolitanus sub die 23 augusti anni
praeteriti in contumaciam, per suum decretum revocavit omnia per Epi­

scopum gesta, tanquam nulla, et attentata, habilitando eundem Sacerdo­
tem ad libere commorandi in Dioecesi Comensi. Appellavit Curia Episco­
palis ab huiusmodi decreto ad hanc Sacram Congregationem, et quamvis
sacpedictus Sacerdos Gattus reportaverit ab Apostolica Camera moni­

torium super exccutione dicti decreti sui Metropolitani, nihilominus
causa super omnibus ad EE. VV. remissa ex decreto R. P. Auditoris San­
ctissimi, sequentia dubia modo proponuntur resolvenda:
i.

Aii constet de irregularitate Gatti ob celebrationem Missae non ob-

ilantt suspensione ac illius notificatione etiam per affixionem cedulae suspen­
sionis?
4. An sententia seu decretum latum, seu factum a Metropolitano .IquiItiinsi substineatur in casu et ad effectum?
Die /9 augusti 1702 Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Congre­
gationem omnino super eisdem dubiis.
Dit g Septembris 1702 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 4. Affirmative.1
[Liber 52 Decretorum, p. 321 a tergo sq., 343].

1 Cf. N. 30.3,

Curia Romana

2999.

S. C. C., Firmana, 30 sept. 1702.
Michael Cuccius Canonicus insignis Collegiatac Ecclesiae S. Mariae
in Via Lata Urbis, in suo testamento, sub quo decessit de mense maii
proxime praeteriti, instituta herede universali ecclesia S. Michaelis Archangeli ab ipso aedificata prope Castrum S. Elpidii Morici eius patriae.
Firmanae Dioecesis, voluit, quod ex eius bonis intra terminum duorum
mensium erigerentur ibidem sex Cappellaniac perpetuae cum dote loco­
rum 100 montium, quarum nominatio pro prima vice ad ipsum specta­
ret, ct si ab ipso facta non fuisset, fieri deberet a Capitulo dictae Eccle­
siae Collegiatac, et successive ab eisdemmet Cappellanis superstitibus pro
tempore, et duobus aliis Parochis. Ius autem conferendi ct instituendi
privative quoad quoscumque superiores, reliquit eidem Capitulo S. Mariae,
quod nominavit quoque in administratorem omnium bonorum heredi­
tariorum, declarando ulterius dictas Cappellanias nunquam fore subte­
ctas Regulis Cancellariae, aliisve reservationibus et affectionibus-mu,
sunt verba testamenti, che debbano sempre considerorsi, come iuspatronalo
laicale per averle dotale de’ nnci propri boni.
Exoptans vero praefatum Capitulum S. Mariae in Via Lata dictas
Cappellanias erigere in beneficia ecclesiastica, cum reservatione iuris insti­
tuendi ad favorem sui ipsius iuxta tenorem dicti testamenti, libello ad
hunc effectum Sanctissimo porrecto, ac petitioni se opponente Eminentissimo Archicpiscopo Firmano, praetendente institutionem ad se spectare
non obstante contraria testatoris voluntate, iuxta dispositionem Sacri
Concilii Tridentini in cap. 12, Sess. 14, de reform., Sanctitas Sua prece
huic Sacrae Congregationi remittere dignata fuit, ut ab EE. VV. utraqut
parte informante dubium infrascriptum decidatur:
An sit signanda supplicatio ex gratia in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 52 Decretorum, p. 372 a tergo].

3000.

S. C. C., Amalphitana, 30 sept., 2 dec. 1702.
Parochialcm ecclesiam S. Mariae ad Mare Oppidi Maioris in Collegiatam erexit san. mem. Iulius II per suas litteras Apostolicas dc anno
1505 expeditas cum omnibus insignias ct privilegiis Collegialibus, et cum
erectione unius Praepositurae, octo Canonicatuum, et quatuor perpetuo­
rum beneficiorum Diaconalium, cuius Praeposito induisit quoque, ut
certis anni festivitatibus baculo, mitra aliisque Pontificalibus uti, ac solemnem benedictionem populo impertire valeret. Ulterius omnes praedi­
ctos Canonicos, bénéficiâtes et Presbyteros
ab ordinaria iurisdictionc
Λ

S. C. Concilii

473

Archiepiscopi Amalphitani exemit, iliosque Sedi Apostolicae immediate
subiccit. Et demum eidem Praeposito concessit facultatem exercendi
'jmnem episcopalem iurisdictionem in supradictas personas Capitulates.
Post expeditionem dictarum litterarum idem Pontifex ad supplicatio­
nem Archiepiscopi Amalphitani illas suspensas declaravit, cum clausula:
jminodo suum effectum sortitae non fuissent; ct postmodum illius Successor
Leo X easdem omnino revocavit. Quapropter inter Archiepiscopum ct
Praepositum tunc temporis de anno 1514 deventum fuit ad quamdam trans­
actionem ab eodem Leone X confirmatam, qua postea de anno 1516
per dictum Pontificem fuit rescissa ct annullata. Demum ad dirimendas
omnes lites et controversias de sequenti anno 1517 ad novam concordiam
devenit Archicpiscopus cum dicto Praeposito ct Canonicis, qua cautum
fuit, primo, quod dicta Ecclesia Sanctae Mariae remaneret Collegiata
cum suis Canonicis et Praeposito, qui certis anni temporibus uti posset
insgniis Pontificalibus in absentia tamen Archiepiscopi; secundo, quod
Canonicatus et beneficia Diaconalia essent de libera collatione eiusdem
Archiepiscopi; et tertio, quod dictus Archicpiscopus haberet omnimodam
ac plenariam iurisdictionem tam super ecclesiis et beneficiis, quam super
Ecclesiasticis quibuscumque in omnibus et per omnia, prout habebat
ante bullam Iulii II; quae quidem concordia, ut asseritur, usque ad prae­
biis semper extitit observata; immo de anno 1680, cum Praepositus tunc
temporis exercere voluerit usum Pontificalium, Sacra haec Congregatio
die 23 novembris eiusdem anni mandavit eidem, ut se a praedictorum
çesutionc ct aliis abstineret, et commisit Archicpiscopo Amalphitano,
utilium cogeret ad abstinendum. 1
Verum, quia defuncto novissime Archicpiscopo, Praepositus moder­
nus, germanus frater illius, praetendere coepit exemptionem a iurisdictione Archiépiscopal i, ac exercitium iurisdictionis activae in personas
dicti Oppidi, ct ultimo loco reiecit Concionatorem a Vicario Capitulari
deputatum, iste pro defensione iurium Archiepiscopalium nonnullos ex
dictis Canonicis excommunicatos declaravit, qui tamen, ut supponitur,
dhuc non abstinuerunt a celebrando; et quamvis postea reportaverint
ib hac Sacra Congregatione absolutionem per mensem, nihilominus eo
iim elapso, ncc curantes de ulteriori prorogatione dictae absolutionis,
pariter continuant in exercitio suorum munerum: unde dictus Vicarius
Capitularis citato Procuratore eorundem Canonicorum, ab EE. VV. ora­
culo declarationem expcctat:
An Praepositus, Canonici aliaeque personae ecclesiasticae tam Collepatae Ecclesiae terrae Maioris, quam eiusdem Oppidi sint subicctae iurisdi(tinni Archiepiscopi Amalphitani in casu?
2. Ait Praepositus dictae Ecclesiae uti possit Pontificalibus in casu?
3. An censurae latae per Vicarium Capitularem substineantur, et an ob
utrum spretum Canonici inciderint in irregularitatem in casu?
Die 30 septembris 1702 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
1.

1 Liber jt Decretorum, p. 283.

Curia Romana

474

Ad 2. Negative.
Ad J. A ffirmative.
Impetrata autem nova audientia per Praepositum dictae Ecclesiae Co!·
legiatae, contendentem habere ad sui favorem antiquam consuetudinem,
ut ex iuribus circumferendis, parte utraque monita et informante redii

causa ad examen sub consueto dubio:

An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die 2 decembris 1702 Sacra, etc., stetit in decisis in omnibus.
[Liber 52 Decretorum, p. 372, 427 a tergo].

3001.

S. C. C., Neapolitana, 13 ct 27 ian. 1703.
Dotavit quondam Paulus Ruggerius usque de anno 1607 Cappelhm
Sanctissimae Annunciationis in Ecclesia PP. Minorum de observanto
S. Didaci Civitatis Neapolis annuo reditu ducatorum 20, cum onere lamtr.

quatuor Missarum pro qualibet

hebdomada ct unius Missae solam

quotannis festo Sanctissimae Annunciationis. In exeeutionem huius depo­
sitionis de anno 1619 Franciscus Antonius dicti Pauli filius et heres assi­
gnavit praefatae Cappellae dictum annuum reditum ducatorum 20 super
arrendamento Plateae maioris Civitatis Neapolis una cum aliis decent Caro-

lenis pro comparanda cera in servitium eiusdem Cappellae.
Anno autem 1622 volentes dicti Patres in ampliorem formam eorum
Ecclesiam redigere, cum consensu eiusdem Francisci alienaverunt prae­
fatum annuum reditum ducatorum 21, ct pretium erogatum extitit in

emptionem tot domorum pro Ecclesia amplianda iuxta consensum praesti­
tum a dicto Francisco qui tamen expresse voluit, quod semper ct in per­
petuum celebrarentur dictae Missae pro anima praefati cius Genitoris.
Continuarunt Patres supradicti in celebratione dictarum Missarum

usque ad annum 1639, quo porrecto supplici libello huic Sacrae Congre­
gationi pro reductione omnium onerum, quibus Conventus premebatur,
et inter quae aderat dictum onus Pauli Ruggerii, eadem S. Congregatio

induisit, ut omnibus

oneribus

Missarum

tribus

anniversariis qualibet

hebdomada satisfieri posset, qua reductione, ut asseritur, pacifice gavisi
fuere dicti Patres usque ad annum 1691. Instante vero tunc loanne Ruggerio praefati Pauli nepote pariter huic Sacrae Congregationi pro dicta­
rum Missarum celebratione, iniunctoque cl. me. Eminentissime Archir-

piscopo, ut ipse tanquam Delegatus procederet, illius Vicarius Genera­
lis pronunciavit eosdem Patres teneri ad celebrationem Missarum, cosque
condemnavit ad rcintegrandam dotem Cappellae, ut supra, alienatam;

a qua tamen sententia habito recursu per saepedictos Patres ad EE. VV.
iidem modo supplicant declarari:

An reductio Missarum a Sacra Congregatione usque de anno 1639
concessa comprehendat etiam onus iniunctum ex contractu per quondam Pen­
ium Ruggerium? Et quatenus negative:
2. An sit locus novae concessioni, seu reductioni ex gratia in casu?
1.

S’. G. Concilii

475

Die ZJ ianuarii I/O] Sacra, etc. distulit propositionem.
Dit 2J ianuarii JJ03 Sacra, etc. respondit: Negative ad utrumque.
[Liber 53 Decretorum, p. 2, 39].

3002.

S. C. C., Ferrarien., 27 ian., 3 mart. 1703.
Anno 134S Calamcllus de Calamellis duas in Ecclesia Cathedrali Fernrien. fundavit Cappellanias, et ultra onus Missae quotidianae mandavit

quod Cappellani et quilibet ipsorum
mcurrant cum aliis Ministris in Ecclesia Ferrariae praedicta ad omnes
hras Canonicas nocturnas et diurnas corporali necessitate cessante, seu iusto
mptdiincnto et iusta causa, quae patens videatur Officialibus et Officiales,
pi scribunt aliorum absentias, qui ad horas praedictas non veniunt, ipsorum
Cardianorum absentias scribere teneantur, et voluit eos eodem modo et forma
‘miri, quibus puniuntur alii Cappellani Ferrariensis Ecclesiae, quas poenas
nanJnt eis auferri, si auferuntur aliis Cappellanis. ipsasque poenas applicari
uaistiae Ferrariae ad usum ipsius sacristiac, et non ad alium usum, scilicet
pro poramentis, libris et aliis ornamentis necessariis.
dictam Civitatem degentibus, quam a Canonicis illius Cathedralis pos­
sessae fuerunt, prout

dc

praesenti

alteram

possidet

lacobus

Antonius

Cosmus, praefatae Cathedralis Canonicus, alteram vero Franciscus Serra,

Parochus ecclesiae Sanctissimi Salvatoris ad Pontem Senatorium de Urbe,

cui, licet absenti, cl. mcm. Eminentissimus Cerrus in visitatione habita
inno 16S9 nullum aliud onus praeter fundationem imposuit. Aerum quia
Vicarius Capitularis in actu

tidem Francisco terminum

visitationis peractae anno

duorum

mensium

ad

1695 assignavit

effectum

personaliter

residendi, et interessendi sub poena privationis Cappellaniae, habitoque
■unde recursu per dictum Serram ad hanc Sacram Congregationem, sub

exhibeatur visitatio
Cardinalis Magalotti 1629 ct doceatur de qualitate Cappellaniarum; et deinde
dic 10 decembris dicti anni

1695 rescriptum extitit:

Vicarius Generalis Eminentissimi Paulutii, tunc Episcopi de anno 1699
'&m transmittens relationem per manus circumferendam, dc statu di­

Cappellani vero
hac Cathedrali obtinentes Cappellanias, et divinis non interessentes officiis
pro omnibus horis unius dici, etiamsi una tantum non interfuerint, punctantvr; requisita tamen residentia dictorum Cappcllanurum in eadem Ecclesia
w ridetur praecisa, sed causât i va ex observantia et omnium consuetudine,
quia non interessentes divinis praedictis non privantur Cappcllaniis, nec ullus
a pluribus absentibus fuit unquam privatus, quod sciatur et fuerit adinventon, quo casu residentia diceretur praecisa, sed tantum carent distributio­
ns quotidianis pro tempore absentiae, quapropter residentia praedictis Cappdlaniu causativo censetur.
ctarum Cappellaniarum EE. VV. certiorat, et ita concludit:

v y jH io n a ia

Praefatae Cappellaniae successivis temporibus tam a personis extra

snviowmvs svjwilvm

praecise (sunt verba dicti testatoris),

Curia Romana

476

His stantibus, cum occasione novae visitationis factae ab Eminentis-

simo dei Verme, idem Serra adstrictus reperiatur ad residendum cura

praefixione termini, exquisita pariter fuit relatio eiusdem Eminentisstri

iuxta legem fundationis requirtrt
personalem residentium sub poena saltem amissionis distributionum ct
qui tamen censet tales

Cappellanias

fructuum, non attenta contraria observantia, utpote contra exprimam
testatoris voluntatem, et semper controversa in visitationibus anteceden­
tibus. Unde orator supradictus enixe EE. VV. supplicat declarari:

An Cappellania, de (pia agitur, sit praecise residentialis, ita, ut m
incompatibilis cum alio beneficio residentiali, seu Parochia? Et quatenu?
1.

negative :
2.

An, et quibus emolumentis Cappellanus non residens privandus sit m

casu ?
Die 27 ianuarii 1703 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 3 martii 1703 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 2. censuit, privandum esse distributionibus applicandis sacrisluu.
[Liber 53 Decretorum, p. 40, 73].

3003.

S. C. C., Ferrarien., 2 iun. 1703.
Excitatis nonnullis controversiis inter modernum Rectorem ecclesiae
Parochialis S. Gregorii Civitatis Ferrariae et Confratres Sodalitatis S. Ma­
riae de Laureto, erectae in eçclesia S. Antonii Abbatis, quae sita est intra

limites dictae Parochialis, super exercitio quorumdam iurium parochia-

lium, habitoque recursu per eundem Rectorem ad hanc Sacram Congre­
gationem, datae fuerunt solitae litterae pro informatione Eminentissime
Episcopo, qui refert Confratres praedictos renuere exerceri functionis

infrascriptas per Parochum, sub praetextu privilegiorum concessorum
a s. m. Sixto V Collegio Montis Alti Civitatis Bononiae, quibus gaudere
contendunt etiam Confraternitatem, tamquam membrum emphyteutam
dicti Collegii; subdit autem, quod visis omnibus hinc inde deductis.com-

periit dicta privilegia, licet extendibilia ad quascumque emphyteutas ct
possessores bonorum loeorumque Collegii, non perinde eximere loca ct
bona ipsa a subicctione erga Parochum; immo quod in concessione facta
de anno 1623 per s. m. Urbanum VIII

praedictae ecclesiae ad usum

perpetuum favore dictorum Confratrum, nil aliud his traditum fuit ct

respective ablatum Rectori, quam oblationes, quae fiunt in die festivitatis
S. Antonii, et per consequens in reliquis remansisse illaesa iura Parochi,

prout, uti talia, absque ulla contradictione exercita fuerunt per Rectores
antecessores, ct solum controversa quinque ab hinc annis circiter. Quibus
stantibus censet iustam esse Rectoris instantiam circa exercitium iurium
parochialium, nullatenus obstante asservatione Tabernaculi, cum vacuum
dumtaxat retineatur, et pro custodienda Sanctissima Eucharistia usque
ad consumptionem faciendam de mane subsequent! diem expositionis.

S. C. Concilii

477

quae semper fit praevia Ordinarii licentia, cui ecclesia ipsa est in omnibus
subiccta. His itaque prachabitis ex iuribus per utramque partem deducendis
EE. VV. definient:
t. An Confraternitati D. Mariae Laurctanae liceat exponere in eius
fcclesia sub invocatione S. Antonii Abbatis Sanctissimum Sacramentum cum
sola licentia Episcopi, absque licentia vel consensu Parochi? Et quatenus
affirmative:
2. An huiusmodi expositiones et benedictiones expleri debeant a Parocho,
ul ab aliis Sacerdotibus de eius licentia?
4. An dicta expositio in ista ecclesia Confratemitalis fieri possit illis
diebus, in quibus fit expositio in ecclesia Parochiali S. Gregorii?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem, et censuit coadiuvandas esse
probationes circa exemptionem.1
[Liber 53 Decretorum, p. 245 a tergo et 246].

3004.

S. C. C., Pientina, 16 iun. 1703.
Instante Promotore Synodi Dioecesanae Picntinae pro declaratione,
an Superiores parvorum Conventuum teneantur accedere ad Synodum
Dioecesanam, quatenus fuerint vocati ab Episcopo, tanquam Sedis Apostolicae Delegato, datae fuerunt litterae pro informatione Ordinario, qui retu­
lit Guardianum Minorum Conventualium S. Quirici ad Synodum Dioe­
cesanam dic 24 septembris proxime elapsi acccrsitum, comparuisse per
Procuratorem, asserendo se non teneri accedere, eo quia Fratres Minores
Conventuales obstringi non poterant legibus Synodalibus; Priorem vero
Servorum B. M. Virginis se excusasse per epistolam, ex quo dietim visita­
tionem generalem sui Coenobii expectabat; denique P. Guardianum Con­
ventualium Civitatis Picntinae absque ulla haesitatione Synodo inter­
fuisse. Unde EE. VV. exorat, ut ne Superiores huiusmodi parvorum Con­
ventuum sublectionem suae jurisdictioni quodammodo excutiant, licet
in iis quae respiciunt visitationem ct correctionem ad tenorem decreti
s. m. Innocentii X, incipientis: Lit in parvis,2 semper suam exercuerit
facultatem, declarare dignentur illos teneri ad Synodum accedere mediante
resolutione infrascriptorum dubiorum:
1. An Priores, Guardiani, caeterique Superiores parvorum Conventuum
teneantur accedere ad Synodum Dioecesanam, quatenus fuerint vocati ab
Episcopo tanquam Sedis Apostolicac Delegato? Et quatenus affirmative:
2. An casu, quo vocati non interveniant, subiacere debeant mulctae in
praedicta Synodo Dioecesana adversus contumaces comminatae?
Dic, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. pariter affirmative arbitrio Ordinarii, excepta mulcta pecuniaria.
[Liber 53 Decretorum, p. 267 a tergo].
1 Resolutionem vide infra, dic 16 maii 1705. - Cf. N. 3031.
1 Dic io febr. 1654.-Bull. Rom., torn. 6, III, p. 270, 271.

47$

Curia Romana

3005.

S. C. C., Leodien., 7 iul. 1703.
Instante coram Vicario Generali Episcopi Lcodiensis loannc Domi­
nico Doignics, Parocho Oppidi Marienburgensis pro declaratione, quod
puellae educandae existentes in Monasterio Monialium Sepulchrinanim
tenerentur sumere Sacramenta in sua Parochia, atque sibi solvere iun
funeralia pro illis puellis ibidem decedentibus, dictus Vicarius instantiam
admisit, nisi infra mensem ex parte Monialium doceretur de privilegio
contrario. Quapropter probata per dictas Moniales contraria consuetu­
dine, idem Vicarius dic 30 martii demandavit standum esse consuetudini,
quod decretum comprobavit etiam Archidiaconus Famennae die 4 fe­
bruarii 1697, sub cuius iurisdictionc dicta Parochia Marienburgensis
existât; et subinde successor dicti Vicarii eidem Doignics inhibuit, ne
ullas functiones in ecclesia dictarum Monialium perageret.
Verum vexante Parocho praedicto easdem Moniales pluribus modis,
et signanter praevio recursu habito ad ludicem laicum Marienburgcnsctn
ac ad Parlamentum Tornacensc, petendo exccutionem primi decreti,
die 27 iunii anni 1700 monitus extitit a dicto Vicario Generali ad comparendum sub poena suspensionis a divinis, eoque recusante, iterum mo­
nitus fuit extraiudicialiter per Parochum Fagnellae, quas tamen monitiones
non curante, denique die 17 ianuarii expeditum eidem fuit speciale mo­
nitorium intimatum dic prima februarii, cum termino novem dierum
assignatorum pro tribus terminis canonicis; quibus elapsis ct dicto Parocho
adhuc comparcre renuente, praefatus Vicarius die 28 dicti mensis fe­
bruarii tulit contra eundem sententiam declaratoriam suspensionis a divinis,
qua quidem illi intimata, et nullatenus attenta, divina officia celebrare
non omisit.
Post haec varios habuit recursus dictus Parochus, tum scilicet ad Nun­
tium Apostolicum, tum etiam ad S. Sedem, a qua per Breve commis­
sionem appellationis directam Archiepiscopo Cameracensi et Episcopis
Tornacensi ac Laudunensi, subreptitie, ut asseritur, obtinuit. Tandem
remissa per R. P. Auditorem Sanctissimi causa ad EE. VV., Procuratore
praedicti Parochi saepius ad informandum monito ct non comparente, ad
instantiam Promotoris fiscalis Curiae Episcopalis Leodien. sequentia dubia
decidenda proponuntur:
t. An censurae latae per Vicarium Generalem Leodiensem sustineantur
in casu? Et quatenus affirmative:
|M
2. An fuerit incursa irregularitas ob illarum contemptum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. pariter Affirmative, constito coram Ordinario, quod Paroehus
ministraverit in Ordinibus.

[Liber 53 Decretorum, p. 298 a tergo et 299].

.S'.

C. Concilii

479

3006.

S. C. C., Thelesina, 7 iul. 1703.
Redditus ct bona ecclesiae Parochialis sub titulo Assumptionis Beatis-

Puglianelli ob istius depopulationem anno 1662
Episcopus in actu visitationis univit Ecclesiae S. Leonard! Oppidi Cerrcti

«inue Virginis Castri

(quae subrogata extitit in locum Cathedralis Thelcsinae) illiusque Cano-

nicalibus praebendis, cum onere celebrare faciendi nonnullas Missas in
praedicta ecclesia Parochiali ad commodum colonorum, ut cx copia de-

tfeti dictae unionis per manus circumferenda. Attamen, cum, ut asseritur,
in praesenti Baro dicti Castri Puglianelli praetendat dictam Parochialcm

ese de iurepatronatus suae familiae, proindeque ipsius unionem absque
Patronorum consensu nullo pacto posse substineri, ad dirimendam huius-

rwdi controversiam Capitulum supradictae Cathedralis ad EE. W. recur­
sum habuit pro resolutione infrascriptorum dubiorum; et ad probandum
non constare de asserto iurepatronatus dictae ccclcsiac Parochialis, exhibet

inter alia litteras collationis eiusdem anno 1627 et 1645, in quibus nulla

An ecclesia sub titulo Assumptionis B. Mariae I'irginis loci Pugliaulli, olim Parochialis, sit de iurepatronatus Baronis dicti lot i Puglianelli?
1.

Et quatenus negative:

An unio reddituum, bonorum praedictae ecclesiae facta usque de anno
1662 ab Episcopo Thelesino favore Capituli Cathedralis Ecclesiae Thelcnue ob omnimodam depopulationem dicti loci Puglianelli sustineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit negative ad utrumque.1
2.

[Liber 53 Decretorum, p. 299 a tergo].

3007.

S. C. C., Salamantina, 18 aug. 1703.
Joseph Martinus Nicto sub fundamento, quod in suae causae propo­

sitionibus2 nullae fuerint allatae rationes ad suorum iurium defensionem,
exhibet quamdam consultationem

Arium

Doctorum Universitatis Sala-

rantinac, qui censent dictum Oratorem non incurrisse, ct in

omnem

Qjum esse dispensandum, quorum auctoritatibus, aliisque iuribus circum­
ferendis innixus, iterum supplex ab EE. VV. declarationem exposcit:

An constet de irregularitate? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus dispensationi, cum retentione beneficii in casu?
1.

1 Vide infra. Thtlaina, 9 nue. 1704. - Cf. N. 3024.
1 Ci. N. 2989, 2992.

bibliotheca

praefato ad informandum monito, supplex petit ab EE. W. responderi:

XTTAS SACEWALIS SANCB

iit mentio dicti iurispatronatus, cx quibus aliisque deducendis, Barone

480

Curia Romana

Die, etc. Sacra, etc. censuit exquirenda esse ab Ordinario meliorem irfj.
mationem.1
[Liber 53 Decretorum, p. 374 a tergo].

3008.

S. C. C., Vercellen., 18 aug. 1703.
Per suas litteras EE. W. transmissas Vicarius Capitularis Vercellen
exponit, Sacerdotem loannem .Antonium Burocchum in Curia Episco­
pali inquisitum ob querelam porrectam a loanne Baptista Raccha de alapa
sibi a dicto Buroccho inflicta, cum in iudicio constitutus debitis interro­
gatoriis respondere audacter renuisset, in Palatio Episcopali de sui nundato detentum fuisse, et inde propriam domum remissum, ut in ea loco
carceris permaneret; interpositaque postmodum appellatione per eundem
ad Metropolitanum, ac reportatis consuetis litteris citatoriis adversus
Promotorem dictae Curiae, violato arresto ad se accessisse ad effectum notificandi dictas litteras obtentas, et idcirco se eidem Buroccho praecepisse,
ut remitteret litteras patentales concessas pro confessionibus audiendis,
ne huiusmodi facultate impostorum uti valeret; sed illo hoc facere re­
nuente, praesentibus testibus eundem a divinis suspendisse. Post biduum
vero praesentatis praedictis citatoriis litteris dictae Curiae, ausum fuisse
ulterius Sacrum celebrare et confessiones cum totius populi scandalo
audire; postea tamen, cum sponte se in carceres constituisset, tanquarr.
resipiscentem, post duos dies tantum dimissum remansisse; deindeque
licet monitum dc irregularitate incursa iuxta sententiam plurium Theo­
logorum, qui casum huiusmodi mature perpensum resolverunt, adhuc
Missam publice celebrare continuasse. Unde EE. VV. oraculum exposcit:
An dictus Burocchus inciderit in irregularitatem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 53 Decretorum, p. 375].

3009.

S. C. C., /Vovarien., 6 oct. 1703.
Carceribus Curiae Episcopalis Novaricn. mancipato Francisco Antonio
Florentino Parocho Oppidi Altii ob nonnulla supposita carnis delicta,
initiataque desuper processus compilatione, Curia praedicta opportunum
duxit, ut dictus Florentinus suam Parochialem permutaret cum aliqua
Cappellania, relinquendo ulteriorem processus prosequutionem, cundemque
in omnibus et per omnia absolutum dimittendo, prout de facto hac con­
ditione permutationis prolata fuit sententia absolutoria die 24 decem* Vide resolutionem die 26 ian. 1704. - Cf. N. 3012.

S.

C. Concilii

481

»

bibliotheca
S A C sm ro

x
t
t
a
s

bris 1701. Emissa autem die antecedenti per dictum Florentinum protesta­
tione coram Notario de nullitatc permutationis faciendae, quatenus ad
cani ab Episcopo cogeretur, eademmet die 24 decembris ad se, ut asserit,
eximendum a molestiis Curiae supradictae, consensum praestitit stipu­
lationi instrumenti permutando Parochialem cum Cappellania, reservata
ulterius super eadem Parochiali ad sui favorem pensione scutorum 20
ad hoc, ut de sufficienti congrua provisus remaneret.
Postmodum vero non adepta, ut ait, dictae Cappellaniae possessione,
recursum habuit idem Florentinus ad Sanctissimum Dominum Nostrum,
supplicando sibi restitui Parochialem dimissam, praevia declaratione nulKtatis permutationis; precibusque ad hanc Sacram Congregationem remissis,
exquisita fuit consueta Episcopi relatio, qui ait supradictum Oratorem
pluribus carnis criminibus implicitum reperiisse usque et ab anno 1694,
et contra ipsum plures processus compilatos fuisse illorum summanum
transmittendo, et propterea concludit, se melius existimasse ad consu­
lendum tam ecclesiasticae dignitati dicti Oratoris, quam etiam spirituali
animarum saluti praefati Oppidi, illum ab exercitio curae eo decentius,
quo fieri potuit, modo removere, mediante scilicet permutatione recensita,
ut plenius habetur in eius relatione per manus circumferenda. E contra
vero dictus Florentinus plurimas exhibet attestationes super vita et mori­
bus ad se expurgandum a criminibus supradictis. Quibus omnibus per­
pensis aliisque iuribus pro parte Oratoris deducendis EE. VV. suppli­
cantur pro declaratione:
1. /1« permutatio, dc qua agitur, sustineatur? Et quatenus negative:
2. An sit locus regressui ad Parochialem in casu?
Die, ctc. Sacra, ctc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 2. rescripsit, quod Florentinus redeat ad carceres, et apponatur Oecoramus.
[Liber 53 Decretorum, p. 443 a tergo et 444].

3010.

S. C. C., Aesina, 15 dec. 1703.
Triangularis exorta est controversia inter PP. Sancti Dominici Civi­
tatis Acsinae, Curatum Ecclesiae Cathedralis ac Plebanum S. Mariae
Plani, super iurc sepeliendi cadaver Sacerdotis Sanctis Primaverae nuper­
rime defuncti. Cum etenim dictus Sacerdos e domo paterna rurali in
Parochia S. Mariae Plani sita dictam Civitatem studiorum causa profe­
ctus, aliam domum sub Parochia Cathedralis Ecclesiae positam pariter
parmam inhabitaverit per aliquos annos, inibi Sacramenta recipiendo,
postmodum vero ad Sacros Ordines promotus atque in Cappellanum
ihoristam eiusdem Cathedralis adseitus, intra limites Parochiae S. Mariae
obierit, Patres supradicti praetenderunt illius cadaver in eorum ecclesia
sepulturae tradi debere privative quoad alios, eo quia inibi adest sepul­
crum suorum maiorum. Plebanus autem S. Mariae Plani, licet dederit
»'.l V.

3i

Curia Romana

4S2

manus victas quoad sepulturam, adhuc tamen suam practensionem re-înr·
xit quoad portionem canonicam, seu quartam, uti Parochus originariu
defuncti, sub cuius ditione obiit, necnon adest domicilium genitorum,

qui ab eo Sacramenta percipiunt, ipsique decimas persolvunt, non altara
ultima habitatione praefati Sacerdotis filii familias, alimentaque a patre
recipientis, licet seorsim ab eo commorantis. Curatus denique CathcdrJ >
neutrum sibi obstare autumando instetit, quod supradicti cadaveris lumulatio in sua Ecclesia facienda foret, eo quia domicilium sumi debet cx
domo ultimae habitationis, attento etiam animo in posterum illic habi­

declarato, cx onere suscepto Cappcllaniac eiusdem Cathedrals
Chori diurnam assistentiam habentis, atque Missarum obligationem, ita
ut Sacerdos praedictus tamquam dc corpore eiusdem Ecclesiae Cathedrali'
tandi

in proprio Sacerdotum et Clericorum sepulchro designato sepeliendis
esset ad normam Ritualis Romani. 1
Delata igitur huiusmodi controversia ad Curiam Episcopalem, Via­
rius Generalis per modum provisionis, et sine praeiudicio iurium partium,
decrevit cadaver tumulari in sepultura Sacerdotum in Cathedrali, ficu
tamen per sacristam descriptione oblationum ad effectum recognoscendi
in fine litis, cui, et quaenam canonica portio debita esset, llabitoqu;
postmodum recursu per Patres praefatos ad hanc Sacram Congregationem,
auditaque relatione Episcopi, supradicta omnia confirmantis, EE. U

erit decernere:

An cadaver quondam Sanctis Primaverae sit transportandum ab Ecclisia Cathedrali Aesii, ubi fuit per modum provisionis sepultuni, ad ecclesiam
PP. S. Dominici Civitatis, ad effectum illud tumulandi in sepultura maiorum,
et una cum cadavere sint etiam dictis Patribus restituendae res funtrariat it
oblationes in casu ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad primam ct negatkr
quoad secundam partem, soluta quarta, cui de more.
[Liber 53 Decretorum, p. 542].

3011.

S. C. C., Ferrarien., 15 dec. 1703, 12 ian. 1704.
Praeceperat per suum speciale edictum novissime promulgatum Emi·
nentissimus Ordinarius Ferrariensis, ut omnes Confessarii infra termi­

num unius mensis deberent sese novo examini subiicere, novamque appro­
bationem ad confessiones excipiendas ab ipsomet recipere, praevia revo­
catione omnium facultatum antea concessarum. Huiusmodi autem edicto
unice parere renuit Dominicus Ghirardinus Cappellanus Arcis Ferrariensis sub fundamento omnimodae exemptionis ab Ordinaria iurisdictione, ac sublectionis Eminentissimo Legato, continuando ulterius in
militum confessionibus audiendis, qui tempore Paschali ab eodem Cap-

1 Tit. VI, c. i, de exscifinis, n. io.

(λ Concilii

483

pdlano ct in ecclesia dictae Arcis confessionis ct Sanctissimae Eucha­
ristiae Sacramenta susceperunt. Quapropter Parochus S. Blasii, intra
cuius limites Ferrariensis Arx sita reperitur, praetendere coepit milites
supradictos praecepto Paschali nequaquam satisfecisse, tum quia illud
non expleverunt in ecclesia Parochiali, tum etiam, quia Sacramentorum
administrationem habuerunt a Cappellano praedicto ab Ordinario non
approbato, habitoque recursu per dictos milites ad hanc Sacram Congre­
gationem pro declaratione, quod ipsi Paschale munus adimplevissent,
requisita fuit consueta relatio ab Eminentissimo Ordinario, qui post facti
seriem recensitam ait, Cappellanum praefatum iuxta dispositionem Sacri
Concilii Tridentini in cap. 15, Sess. 23, de reform, suae ordinariae jurisdi­
ctioni esse immediate subiectum, ac proinde ab eo dumtaxat facultatem
confessiones audiendi recipere posse, nisi doceat de speciali Sedis Apostolicae induito; quod comprobat etiam ex decreto de voto Sacrae Con­
gregationis Episcoporum emanato a san. mem. Innocent. X, 30 Septem­
bris 1650, quo prohibitum fuit Eminentissimo Legato Bononiensi, ne
se ingereret quoad spiritualia a Sacro Concilio Tridcntino Episcoporum
curae demandata; quibus addit Cappellanos antecessores indistincte Poe­
nitentiae Sacramentum administrasse praevia Ordinarii approbatione.
Et denique quoad Sacramentum Sanctissimae Eucharistiae pariter asserit
ius assistere praefato Parocho S. Blasii, et de facto in Paschate Resurre­
ctionis proxime praeterito omnes fere mulieres puerosque in Arce commo­
rantes in Parochiali ecclesia praecepto ecclesiastico satisfecisse, ubi cetcroquin omnia munia parochialia explentur, matrimoniaque eorumdem
militum contrahuntur.
Quibus stantibus sapientissimum EE. VV. responsum expectatur:
An milites praefati, eorumque mulieres et alii, qui Sacramenta susce­
perunt a dicto Cappellano et in ecclesia Arcis, satisfecerint praecepto
ecclesiastico Paschali in casu?
Die 17 novembris 1703 Sacra, etc. distulit propositionem.
Post descriptionem praesentis causae in folio postremae Congrega­
tionis, exhibita fuerunt tria sequentia dubia inter Procuratores utriusque
Eminentissimi, Episcopi scilicet, et Legati Ferrarien. concordata. Quamobrem EE. VV. erit definire:
1. An ecclesia Fortalitii seu Arcis Ferrariae subsit iurisdictioni et visi­

tationi Eminentissimi Episcopi?
2. An Cappellanus dictae Arcis in eadem ecclesia possit audire confes:viw Saaamentales absque approbatione Eminentissimi Episcopi, ct de licen­
tis tantum Eminentissimi Legati, a quo deputatur?
3. An milites aliique degentes in dicta Arce teneantur explere praeceptum
innuat Communionis Paschalis in ecclesia Parochiali S. Blasii, et etiam ipsius
Parocho subesse debeant circa curam animarum ct administrationem Sacra­
mentorum in casu?

Dic ! decembris 1703 Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Congregalionem, etiam unica, ct mandavit interim, quod Cappellanus Arcis
abstineat ab exercitio confessionis.

Curia Romana

4^4

Die Ij decembris 1703 Sacra, etc. distulit propositionem ad primam <m·
gregationem omnino post Reges, etiam unica, citato Cappellano 1’ortalitn
Ferrariae.
Dic 12 ianuarii 1704 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Affirmative.
[Liber 53 Decretorum, p. 4S4, 518, 540, et Liber 54 Decretorum, p. r

3012.

S. C. C., Salamantina, 26 ian. 1704.
Super precibus losephi Martini Nieto supplicantis declarari vel ipsum
non esse irregularem, vel saltem cum eo esse dispensandum ob homici­
dium patratum a quodam eius socio, placuit EE. VV. die 18 augusti
anni proxime praeteriti 1 meliorem exquirere informationem ab Ordi­
nario, qui se remittens ad primam relationem, existimat Oratorem prae­
fatum petita dispensatione dignum, cum nec ipse interfecerit, neque α
actibus recensitis homicidium appareat voluntarium. Unde ab EE. W.
responsum exquiritur:
1. An constet de irregularitate? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus dispensationi, cum retentione beneficii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative, et huiusmodi causam amplius non proponi mandant.
[Liber 54 Decretorum, p. 24].

3013.

S. C. C., Comen., 1 mart. 1704.
Reclamante Sacerdote Antonio Gatto adversus iniustam carcerationem, ut aiebat, passam in carceribus Curiae Episcopalis Comen, de ordine
Episcopi ex capite irregularitatis incursae ob Missae celebrationem ab
eodem Sacerdote peractam, non obstante suspensione, qua innodatus existebat, nulla reportata absolutione, ut praetendebat Promoter fiscalis
dictae Curiae Episcopalis, praefatus Sacerdos quatuor dubia cum Procu­
ratore dicti Promotoris concordata disputari curavit. Quibus sub die
9 septembris 1702 responsum prodiit. 2
Renovata successive instantia per eundem Promotorem pro non
audientia, proponitur iterum hodie causa utraque parte monita et infor­
mante sub consueto dubio:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. stetit in decisis in omnibus.
[Liber 54 Decretorum, p. 65].
1 Cf. N. 3007»
3 Cf. N. 2998.

S. C. Concilii

485

3014.

S. C. C., Ferentina, 1 ct 15 mart. 1704.
Statum propriae Ecclesiae de more huic Sacrae Congregationi referendo
Antistes Ferentinus anno 1700 inter caetera enarravit ex negligentia Offi­

cialium ct Administratorum locorum piorum, signanter terrae Proxcudi
in exigendis pecuniis et creditis non sine capitalium quoque deperditionc,
plurcs et considérables summas pecuniarum ad multa milliaria ascen­

dentes inc.xactas remanere. Cum itaque curaverit debitores in sua Curia
conveniri, ludex laicus dictae terrae insurrexit, praetendens Officiales
dictos debitores laicos iudicialiter
agere, nisi in suo Tribunali privative, ac monitorium cum inhibitione ab

locorum piorum non posse

contra

Apostolica Camera reportatum praesentavit, qua tamen inhibitione minime

Episcopo, ut ad ulteriora procederet. Exinde autem iidem Officiales et
Procuratores locorum piorum curaverunt novis inhibitionibus impedire
Promotorum fiscalem Curiae Episcopalis aliosque ministros, ne procede­

proxime praeteriti iniunctum fuit Episcopo, ut procederet non obstanti­
bus quibuscumque inhibitionibus,

nisi

manu

Sanctissimi

signatis.

Et

postremo recurrentibus iisdem Officialibus ad S. Congregationem Episco­
porum et Regularium, haec die 7 decembris anni elapsi rescripsit Epi­

scopo, ut pro suo arbitrio execution! demandaret rescripta huius Sacrae
Congregationis.
His stantibus Priores et Officiales Confraternitatum terrae supradi-

ctae novissime insteterunt declarari, esse in eorum electione convenire
laicos debitores vel in laicali, vel in ecclesiastico Tribunali, iuxta vulga­
tam regulam, quod actor sequi debeat forum rei; auditoque desuper Epi­

scopo. iste facti seriem recensendo ait, fere omnes incolas dictae terrae
esse Confratres earumdem Sodalitatum et debitores, qui redditus et bona

ipsarum commodius in proprium usum converterunt, et ad instar bono­

rum propriorum de iisdem temere disposuerunt contra dispositionem
SS. Canonum et S. Concilii Tridentini, 1 ideoque nolle conveniri in
Curia Episcopali, quam usque ad praesens molestarunt, cum intelligcntia

Archiprcsbyteri et Gubernatoris eiusdem terrae, adeo ut per plures ban­
nîtes in dicta terra degentes incutere curaverint timorem Cancellario et

Birruariis Curiae Episcopalis illic transmissis. Unde relata instantia in
S. Congregatione habita die x6 ianuarii proxime effluxi, prodiit rescri­
ptum: Episcopus cogat iuris remediis etiam per carcerationcm. Ilis adhuc
non attentis praefati Officiales asserentes ulterius Episcopum velle se
ingerere in administratione oeconomica dictarum Confraternitatum, enixe

supplicant EE. \ \ . pro declaratione infrascriptorum dubiorum:
1 Scm.

XXII, de T(f,t c. S; sess. XXIV, de ref,, c. 20.

bibliotheca

rent ad ulteriora, sed habito per eundem recursu ad EE. VV. die 16 iunii

FRATERNITAS SAŒRDOTAUS SANCE

attenta Sacra haec Congregatio die 24 aprilis dicti anni mandavit eidem

Curia Romana

486

An Officiales Confratemitatum laicalium agendo contra dd-it···.
earumdem, possint illos convenire tam in foro ecclesiastico, quam in foro lairn!i'
2. An Episcopus possit se ingerere in administratione oeconomica boiwm
Confratemitatum laicalium reluctantibus eisdem Confraternitatibus, ttl turns
Officialibus in casu?
Die i martii 1704 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die /5 martii 1704 Sacra, etc. ad 1. censuit recurrendum esse in casibui
particularibus.
Ad 2. respondit: Negative, salvo iure revidendi computa, et exercendi,
quae per S. Concilium 1 reservantur Episcopo.
[Liber 54 Decretorum, p. 67 a tergo, 93 a tergo].
1.

3015.

S. C. C., Novarien., 1 ct 15 mart. 1704.
Occasione obitus cuiusdam infantis filii Hieronymi Camossae, tumulati
a PP. reformatis S. Francisci in eorum ecclesia S. Montis Varalli, vigore
electionis sepulturae, ut praetenditur, factae a dicto illius genitore, plures
exortae fuerunt controversiae tum super modo tumulandi cadavera eonim,
qui vel elegerunt sepulturam in dicta ecclesia PP. reformatorum, vel
habentes proprium sepulcrum in eadem ecclesia, absque illius electione
decesserunt, tum etiam super iurisdictione praetensa per Episcopum in
dictos Patres, quorum ecclesiam ex causa supradictae tumulationis, ut
aiebat, clandestine peractae ct turbatae iurisdictionis, interdicto suppo­
suit iuxta facti seriem et eiusdem Episcopi relationem descriptam in
folio Congregationis habitae die 15 decembris superioris anni. Biformatis
itaque per supradictos Patres super singulis controversiis, infrascriptis
dubiis, praevia monitione Procuratoris Episcopi subscriptis, aliisque reser­
vatis ad instantiam Episcopi ad sequentem Congregationem, eodem Pro­
curatore ad informandum citato, grave non erit EE. VV. praevia benigni
reassumptione folii sub dicta dic 15 decembris distributi definire:
1. An cadavera impuberum oppidi Varalli debeant ex aliqua speciali
consuetudine sepeliri in sepultura designata existcnle in ecclesia Parochiuli;
vel potius licitum sit parentibus tam ante, quam post mortem illorum ea tumu­
lare facere in proprio sepulchro maiorum in ecclesia Reformatorum exisfaitd
Et quatenus affirmative ad secundam partem:
2. An dicta cadavera deferri possint ad dictum sepulchrum maiorum
absque associatione Parochorum et Cleri saccularis, post eorum monitione»
ad interveniendum funeri, et recusantium?
9. An in praetensa associatione cadaverum sint per heredem defuncti
in aequali numero convocandi tot Sacerdotes saeculares, quot convocantur
Fratres Reformati?
Dic I martii 1704 Sacra, etc. distulit propositionem.
1 Sess. XXII, de rrf.t c. 8, 9.

5. C.

Concilii

487

Dic /5 martii lyn^ Sacra, etc. respondit ad 1. Negative quoad primam
pariem; Affirmative quoad secundam.
Ad 2. Affirmative.
Ad q. Negative.
[Liber 54 Decretorum, p. 66, 93].

3016.

S. C. C., Leodien., 5 apr. 1704.
Ad preces Decani et Capituli saecularis ct Collegiatae Ecclesiae Sancti
Pauli Leodien.
Die, etc. Sacra, etc. censuit dandum esse decretum editum sub die
2 maii 1699,1 praefatam nempe constitutionem in casu, de quo agitur,
non obstare, dummodo vere praedicta donaria erogentur in usum fabricae.
Liber 54 Decretorum, p. 145 a tergo et 146].

3017.

Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 54 Decretorum, p. 120].

3018.

S. C. C., Burgi S. Domnini, 19 apr. 1704.
Consuetum jubilationis indultum obtinuit ab hac Sacra Congregatione
loannes lacobus Razzinus, Canonicus Ecclesiae Cathedralis post quadra­
genarium servitium continuo ac laudabiliter expictum, quod tamen Capi1 Cf. N. 2969.

BIBLIOTHECA

Apostolico?

.

Heredibus universalibus institutis propriis filiis eorumque filiis usque
ad quintani generationem loannes Bernardinus Contantonii, iisdem sub­
stituit Capitulum Ecclesiae Cathedralis Theatin. cum onere celebrandi
α fructibus tot Missas annuas ad rationem duorum Carolenorum pro
qualibet. Exoptans autem primus heres assem hereditarium multo aere
alieno, ut asserit, gravatum, sibi liberum acquirere, obtulit per viam trans­
actionis Capitulo supradicto ducatos quatuorcentum, dummodo istud
suo iuri cedat super dicta hereditate, quod dictum Capitulum autumans
in sui utilitatem fore cessurum, facere non renuit. Verum quia emergit
dubitatio, an in huiusmodi acceptatione seu transactione opus sit bene­
placito apostolico, ideo EE. VV. oraculum exposcitur:
An dictum Capitulum in huiusmodi transactione indigeat beneplacito

m s saœmowissssen

S. C. C., Theatina, 5 apr. 1704.

Curia Romana

488

tuhim ct Canonici impugnant putantes eidem Razzino suffragari non
debere indistincte quoad omnes distributiones, sed dumtaxat quoad ordi­

narias, non autem extraordinarias, quas intelligunt eas esse, quae per de­
cretum bon. mem. Episcopi

Pallavicini de anno

1666 assignatae rept-

riuntur pro qualibet hora Canonica, et interessentibus tantum debentur
ut ex copia dicti decreti per manus circumferendi. Habito igitur ad hanc

Sacram Congregationem recursu per Canonicum Razzinum supplicando
declarari omnes indistincte distributiones sibi deberi, cum virtute prae­

fati induhi iubilationis in omnibus censeri debeat, ac si vere praejen?
esset, auditoque desuper Episcopo dictam copiam decreti anni 1666 uniet

transmittente, assignatus

fuit

competens

terminus

Capitulo praedicto

ad deducendum sua iura, coque iam elapso, et Procuratore eiusdem Capi­

tuli ad informandum monito, praefatus Canonicus Orator enixe supplicat
ab EE. VV. declarari:

An indultum iubilationis concessum Razzino sub die 29 aprilis Z702
suffragetur pro participatione omnium fructuum et distributionum tliarn
extraordinariarum ct contentarum in decreto bon. mem. Episcopi Pallavitu: ■
1.

Et quatenus affirmative:

An dictae distributiones veniant per Canonicos restituendae a du
intimati indulti in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque.
2.

[Liber 54 Decretorum, p. 148 a tergo et 149].

3019,

S. C. C., Caesenaten., 19 apr. 1704.
Ab onere solutionis taxae noviter indictae ab Episcopo super omnibus
fructibus beneficiorum Dioecesis pro Seminario Civitatis Cesenatcn. ad

praescriptum S. Concilii Tridentini 1 exemptos se praetendentes RR. PP.
Nicolaus de Arcanis, Ravnaldus de Albicis et Hyacinthus de Pilastris,
*
·*
licet beneficia simplicia in dicta Dioecesi possideant, in vim assertorum
privilegiorum, primus nempe, tanquam unus ex Episcopis assistentibus in
Cappella Pontificia, alii vero duo tanquam Praelati Domestici a Pontifi­
cibus antecessoribus declarati. Remissa controversiae decisione per R P.
Auditorem Sanctissimi ad EE. VV., non gravabuntur utraque parte ad
informandum monita, sapientissime de more definire:

An praefati RR. PP. Nicolaus de Arcanis. Raynaldus de Albicis et //wcinthus de Pilastris teneantur ad solutionem taxae Seminarii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem quoad R. P. D. de Albidi.'·
Quo vero ad R. P. D. Nicolaum de Arcanis ct Hyacinthum de Pilastru
respondit: Affirmative.
1
[Liber 54 Decretorum, p. 149 a tergo].

1 Scvs. XXIII, de ref., c. 18.
« Cf. N. 3034.

H

S.

C, Concilii

489

3020.

S. C. C., Arlanen., 19 apr., 17 maii 1704.
Quamvis ab antiqua consuetudine, ut praetenditur, Canonici Cathe-

dralis Arianen. nunquam adstricti

fuerint ad

praestandam assistentium

Antistiti privatim celebranti usque ad annum 1689, ab eo vero tempore
bon. mem. Episcopus Bonavilla ob eius infirmitates, ut asseritur, consue­
vit Missam privatam in sui palatii sacello celebrare cum assistentia duo­

rum Canonicorum. Renuentibus

stentiam moderno Episcopo

autem

privatim

Canonicis dictam assicelebrare volenti in Cathedrali
modo

praestare, idem Episcopus desuper auditus retulit praefatum cius prae­

decessorem ab anno 1689 semper fuisse in quasi possessione exigendi
a Canonicis servitium assistentiac in Missis privatis nedum in Cathedrali
verum etiam in privato sacello, et ipsummet quoque, in Cathedrali tamen

celebrantem, per cursum quatuor annorum et ultra continuasse in eadem

quasi possessione nemine reluctante, qua attenta consuetudine petit ab
EE. VV. illius observantiam

demandari pro manutentione dictae eius
quasi possessionis. E contra vero Canonici asserentes dictam assistentiam gratis praestitam fuisse a duobus dumtaxat praefati Episcopi Bona­

villa familiaribus, et tempore, quo divina officia non celebrabantur; idcirco
enixe EE. VV. deprecantur pro declaratione:

An Canonici etiam tempore divinorum officiorum teneantur assisten­
tium praestare Episcopo Missam privatam celebranti in Ecclesiae Cathedrali?
2. An Canonici assistere volentes Episcopo in dictae Missae celebratione
tempore, quo divina officia celebrantur, sint punctandi?
Dit /9 aprilis 1704 Sacra, etc. distulit resolutionem, et mandavit pro­
puni omnino in prima.
Dic 17 maii 1704 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 2, Affirmative.
t.

[Liber 54 Decretorum, p. 150, 187].

3021.

S. C. C., Compsana, 31 maii 1704.
Oratorium in aula palatii Baronis Castri novi situm sacra x .sitatione

perlustrans anno 1695 Vicarius Generalis Archicpiscopi, cum causa terractnotus iam fere dirutum reperiretur, demandavit illud non reaedificari,

neque Sacrosanctum Missae Sacrificium ibi celebrari, nisi docto de legi­
tima facultate Apostolica, eo sub fundamento, quod nempe publicus ad
ipsum non patebat accessus, ac intra septa palatii positum existebat, ita

ut privatum, et non publicum dici deberet. Ac similiter in alia visita­
tione peracta anno 1698 sub eodem motivo decretum fuit inibi nequa­

quam posse celebrari Sacrum, nisi eo in pristinum restituto, ac de ex-

49°

Curia Romana

pressa licentia Archicpiscopi, exceptis tamen solemnioribus festivitatibus
in quibus nullatenus licita esse deberet Missae celebratio.
Ilis tamen non obstantibus praefatum oratorium reacdificatum extitit
et Sacrum quoque inibi habitum fuit. Qua de re Archicpiscopus dic
4 iulii anni praeteriti eiusdem demolitionem praecepit ecclesiastico inter­
dicto illud supponendo, ac suspendendo a divinis Sacerdotes Scipionem
de Martino Baronis filium et Angelum Ricciullum, qui ibidem celebra­
runt; a quo tamen decreto appellantibus Barone praefato ac dicto S ·
pione filio ad Apostolicam Cameram, praetendentibus oratorium praedi­
ctum esse publicum, ex quo habet fixum altare marmoreum et campanile
cum campana pro convocatione populi ad audiendum Sacrum, dica­
tum sit S. loanni Baptistae, qua die solemne festum celebratur, cum
totius Cleri assistentia, ibidem erectum reperiatur beneficium sub codœ
titulo S. loannis Baptistae de iure patronatus Baronum praefati Castri,
ad quod Rectores a Patronis praesentati institutiones ab Archiepiscopo
pro tempore reportarunt ac demum pro eo exigatur procuratio pro visi­
tatione; allegata ulterius per praefatos appellantes ignorantia decretorum
dictarum visitationum remissa fuit per R. P. Auditorem Sanctissimi huius
controversiae decisio ad EE. VV., quae proinde partibus utrinque moni­
tis et informantibus definire non gravabuntur:
1. An interdictum emanatum per visitatorem sub fundamento, quod ora­
torium sive cappella, de qua agitur, sit privata, et non publica, sustiwatud
Et quatenus affirmative:
2. An demolitio novae fabricae tanquam factae post interdictum deman­
data per Archiepiscopum sustineatur?
3. A n censurae latae contra Scipionem de Martino et Cappellanum susti­
neantur?
4. An celebratio Missarum in dicta cappella sive oratorio post dicta dtcreta Visitatoris induxerit in celebrantes irregularitatem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1., 2., 3. et 4. respondit: Negative.
[Liber 54 Decretorum, p. 216].

3022.

S. C. C., Carnerincn., 28 iun. 1704.
Ecclesiam S. Martini terrae Calderolae auctoritate Apostolica usque
dc anno 1590 in Collegiatam erigendo clar. mcm. Cardinalis Pallotta.
unum Praepositum constituit, cui cura animarum incumberet, assignando
eidem omnes fructus et emolumenta alterius Parochialis S. Martini prae­
dictae Ecclesiae unitae, nec non etiam sex Canonicos Presbycros ct
quatuor bénéficiâtes Subdiaconos vel Diaconos, quibus praebendae ex
propriis bonis dicti Cardinalis stabilitae fuerunt — ad hoc ut omnes (sunt
verba bullae erectionis) tum Praepositus, tum Canonici, tum Beneficiuti
horas canonicas, Missas et alia divina officia tam diurna quam nocturna cele­
brarent. In constitutionibus autem pro bono Chori et Ecclesiae regimine

.S’. C. Concilii

49«

ab eodem Fundatore conditis, statutum legitur — quod Praepositus can­
ture debeat Missas convent ualcs in quibusdam praescriptis solemnioribus
diebus, Canonici in singulis diebus festis de praecepto, ct aliis e devotione
designatis, duo vero Bénéficiait, quos Sacerdotes voluit, in ceteris diebus
fatalibus — qui duo Bénéficiât! fuerunt post erectionem Collcgiatac adaucti

[Liber 54 Decretorum, p. 264].

3023.

S. C. C., Florentina, 28 iun. 1704.
Impetrato per Clericum Mariam Mannelli a munificentia Augustis­
simi Imperatoris ad effectum suscipiendi Sacros Ordines quodam titulo
(ut aiunt) mensae pro sua condcccnti substentatione duraturo, quousque
provisus fuerit de sufficienti beneficio, vel aliunde vivere queat, praesenuvit idem Mannelhis proprio Ordinario Florentino diploma, expostulans
1 Liber 33 Decretorum, p. 250.
• Liber 44 Decretorum, p. 495.
1 Cf. N. 3133,

bibliotheca

An praefati Praepositus, Canonici et Bcneficiati teneantur applicare
Missam parochialem ct respective conventualem pro populo in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, Praepositum, Canonicos et Bencficiatos
teneri ad applicationem Missae parochialis ct conventualis pro populo ct
benefactoribus respective. 3

«TAS SAUSOraiUS SANOI

ab ipsomet Cardinali Pallotta.
His itaque praeter alia per Fundatorem determinatis, omnes celebra­
runt Missas conventuales ad formam sibi praescriptam, neutri tamen
nec eamdem conventualem, nec etiam parochialem Missam pro populo
applicarunt. Demandata autem per modernum Antistitem earumdem
applicatione pro populo, supradicti Praepositus, Canonici et Bcneficiati
recursum habuerunt ad hanc Sacram Congregationem, supplicantes decla­
rari ipsos non teneri ad dictam applicationem, ex eo praecipue, quia Collegiata erecta fuit a particulari benefactore, qui nullum aliud onus eisdem
imponere voluit praeter duo anniversaria celebranda quolibet anno pro
ipsius anima, suorum parentum et consanguineorum coque magis, attenta
consuetudine non applicandi usque adhuc observata. Ordinarius vero
desuper informans, ait Collegiatam praedictam non absolute erectam fuisse
3 particulari benefactore, sed etiam ex fructibus ecclesiae Parochialis,
ut supra, unitae, et proptcrca hoc non obstante censet nedum Missae
parochialis, verum etiam conventualis applicationem fieri debere pro
populo iuxta alia decreta huius S. Congregationis, signanter in Foroscmpronien., celebrationis Missarum, 7 augusti 1683 1 ct in Feretrana, 25 Septem­
bris 1694,2 in quibus demandata fuit dicta applicatio non obstante con­
suetudine immemorabili, ac tenuitate praebendarum. Quibus attentis EE.
VV. supplicantur pro declaratione:

Curia Romana

492

Sacrorum Ordinum collationem. Quia tamen is nullo dato responso dubi­
tavit, num hic titulus mensae admitti possit loco patrimonii praescripti
a S. Concilio Tridentino,1

Clericus praedictus

supplex expetiit dc-■>

rari dictam assignationem et titulum mensae constituere sufficiens patri­
monium ad effectum ordinationis, datisque de more litteris pro infor­
matione ad Archiepiscopum, iste referens inspexisse originale dicti diplo­

sed quia agitur (sunt verba relatio.^:
de concessione extraordinaria et rarissime contingibili in Clericis huius dw.·
cesis, quibus haud facile adaptari posse videtur assignatio tnensae huium d;
in dubium veni, an titulus ille sit pro eis habilis ad praescriptum tffalun.
matis precibus conformis, subdit:

Quocirca ad supradicti Oratoris preces EE. VV. declarare dignentur:

An Orator licite et valide ordinari possit ad titulum supradictae tmu
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 54 Decretorum, p. 265 a tergo].

3024.

S. C. C., Thelesina, 9 aug. 1704.
Impetrata nova audientia in causa Thelesina, η iul. 1703 2 instante Capi­
tulo eiusdem Cathedralis, ab EE. VV. opportune quaeritur:

An sit standum, vel recedendum a decisis sub die
elapsi 1703?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis.

7

iulii anni proxm

[Liber 54 Decretorum, p. 321 a tergo ct 322].

3025.

S. C. C., Anglonen., 15 nov. 1704.
Quamvis in terra Claramontis Angloncn. Dioecesis extet ecclesia Paro­

chialis sub titulo S. loannis Baptistae, quae regitur ab Archipresbytero et
novem Coadiutoribus in tota eadem Parochia Sacramenta alternatim mi­
nistrantibus, et ulterius eadem ecclesia habeat aliam filialem sub invoca­
tione S. Thomae, cui unus Rector aliique tres simplices Sacerdotes
inservire dicuntur, ut deponunt plures testes de praedictis omnibus infor­

mati: in visitatione tamen Reverendissimus Episcopus novam Parochiam,
novumque Parochum constituit in Casait nuncupato Fardellae sito intra
limites eiusdem Parochiae, et a praedicta terra Claramontis longe ultra

duo militaria distante, in quo antea Archiprcsbyter, Coadiutorcsque prae­
fati Sacramenta ministrabant, decimasque et emolumenta funeralia perci­
pere consueverant, ut iidem testes referre conantur.

1 Sess. XXI. </< ref., c, 2.
3 Ct N. 3006.

S. C. Concilii

493

Aderat enim in eodem Casali oratorium seu ecclesia sub invocatione
S. Antonii pia incolarum devotione superioribus annis constructa, et hanc
idem Episcopus visitans propter distantiam a dicta terra Claramontis,
incommoditatemque itineris et numerositatem populi ducentas circiter
animas constituentis in novam Parochialem erexit, dismembrando dictum
Casalc et ecclesiam ab antiqua Barochiali ecclesia Sancti ioannis Bapti­
stae eiusdem terrae Claramontis, ct in novum Parochum instituendo
alterum ex praefatis novem Coadiutoribus cum assignatione competentis
congruae ex decimis ct emolumentis ipsis funeralibus, ut reddendo causas
erectionis ac dismembrationis praedictae ipsemet Episcopus in sua rela­
tione affirmat.
Sentiens propterea praefatus Archiprcsbyter dictae terrae Claramontis
c\ hac recenti erectione alterius Parochialis intra limites antiquae, ac
dismembratione dicti Casatis maximum sibi suaeque ecclesiae praciudicium irrogari, cum isti caeteroquin carenti redditibus sufficientibus ad
necessariam Parochi ct tot Coadiutorum substentationem, prout pariter
deponunt testes, detrahatur quidquid novo Parocho Reverendissimus
Episcopus in congruam assignavit, monito itaque eodem Episcopo, ab
EE. VV. decerni supplicat:
1. An Episcopo Anglonen. licuerit dismembrare ab Ecclesia Matrice
S. Ioannis Baptistae Claramontis Ecclesiam seu oratorium sub titulo S. Anto­
nii Casalis Fardellae, et illam erigere in novam Parochiam? Et quatenus
affirmative:
2. An pro dote eiusdem novae Parochiae licuerit assignare decimas, quae
pnus solvebantur dictae Ecclesiae Matrici a personis eiusdem Casalis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem ad secundam Congregationem. 1
[Liber 54 Decretorum, p. 415 a tergo].

3026.

S. C. C., Venusina, 15 nov. 1704.
Inter plura legata, quae ad pias potissimum causas reliquit clar. mem.
Cardinalis et immortalis nominis Vir loannes Baptista de Luca pro aug­
mento montis frumentarii a se in patria Civitate Venusina, dum vixerat,
erecti, ducatos mille erogari mandavit in emptionem frumenti, quod mas­
sants, ct agricolis pro semine in mutuum mere gratuitum traderetur, eidemque monti duos de Capitulo, totidemque viros dc Universitate prae­
dicta in administratores perpetuo praefecit.
Si quid autem caeteris persolutis praelegatis ex hereditate sua super­
set, sub eorundem administratorum sollicitudine ct cura pauperibus
virginibus subsidia dotalia constitui, adolescentibus operam studio daturis
subventiones assignari, et inter honestas demum atque indigentes familias
‘ Cf. X. 3oj8.

494

Curia Romana

eleemosynas distribui iussit, prout praedictis administratoribus meliumagisque opportunum fore videretur.
In visitatione, quain superiori anno peregit Reverendissimus Eptscopus, statuendum esse existimans aliquem supradictac distributioni
modum, plura edidit decreta, quae postea de consilio ipsorum admini­
stratorum reformare non recusavit, adeo ut deputati dc Capitulo ultio
acquiescentes ea sic reformata in universum sese approbare declaraverint
E contra vero Universitas, eiusque deputati appellationem ad Apostolicam Cameram ab illis interposuerunt, sed per R. P. D. Auditorem
Sanctissimi remisso praedictorum decretorum examine ad hanc Sacra::.
Congregationem, pluries monito Procuratore dictae Universitatis, recto
sapientissimoque EE. VV. indicio infrascripta dubia subiiciuntur:
1. An Episcopus potuerit in visitatione ordinationes condere et leges pro­
scribere in legato, de quo agitur? Et quatenus affirmative:
2. An, et in qua parte decreta super modo conferendi dotes sint exequenda!
3. An, et in qua parte decreta super modo praestandi subsidium adultsccntibus propter studia sint exequenda?
4. An, et in qua parte decretum super modo distribuendi eleemosynam
pauperibus sit exequendum?
y. An, et in qua parte decretum super monte frumentario sit extqutndum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit, provisum in sequentibus.
Ad 2., 3. et 4. respondit: Negative, et censuit servandam esse praaist
formam praescriptam a testatore.
Ad 3. censuit servandam esse bullam Leonis X.1
[Liber 54 Decretorum, p. 416 a tergo et 417].

3027.

S. C. C., Aprutina, 29 nov. 1704.
Cornitissa Aurelia dc Guiderocchis scriptis sibi in testamento here­
dibus Iulia et Portia neptibus septem instituit Cappellanias cum onere
unius Missae quotidianae pro qualibet, quarum quatuor in ecclesia San­
ctae Mariae Pietatis, duae in ecclesia Sancti Pauli in Castro Montis Sancti
Pauli, una vero in ecclesia Beatae Mariae Charitatis Civitatis Asculi
quotidie celebrarentur, et pro carum dote assignari mandavit scuta septem
mille in tot bonis stabilibus, vel in pecunia, in censibus tamen investienda,
quorum fructus inter Cappellanos viritim dividerentur, dempta prius
rata scutorum viginti, quae Florido dc Floridis primo inter caeteros a $c
Cappellano nominato ultra virilem cius portionem antea tradi deberet,
reservato ipsis heredibus iurepatronatus et praesentandi Cappellanos pro
tempore futuros.
» Inter multiplica, 4 mail 1515. - Bull. Rom., tom. 3, III, p. 408, 409.

S. C. Concilii

495

Postquam igitur heredes praedicta bona a testatrice relicta in dotem
carumdcm Cappellaniarum assignarunt, illas authoritate Ordinarii erigi
curarunt; sed Ordinarius in limine erectionis septenarium numerum
Missarum quotidianarum reducendo statuit quinque tantum a primo
Cappellano, tres vero pro quolibet ab aliis esse in hebdomada celebrandas,
habita ratione ad fructus ex bonis assignatis per eos percipiendos. Et quia
bona dotalia unicuique Cappellano divisim et inaequaliter assignata fuisse
comperiit: idcirco provide iniunxit, ut eadem divisione non obstante fru­
ctus omnes dictorum bonorum, dempta prius dicta rata scutorum 20 primo
Cappellano ultra virilem suam tradenda, aequaliter inter singulos distri­
buerentur.
Cum vero aequalis haec fructuum distributio servata postea non fue­
rit, sed iuxta primaevam potius, licet inaequalem assignationem Cappellani bona possidere studuerint, factum est, ut ob tenuitatem reddituum
spatio annorum 35 una ex eisdem Cappellaniis in Curia vacaverit, eaque
tandem a Sede Apostolica per simplicem signaturam collata Francisco
Micarellio, iste protinus pro reductione trium Missarum iuxta decretum
Episcopi in limine fundationis conditum a se celebrandarum huic Sacrae
Congregationi supplicaverit, quae tamen audito Episcopo, et inspecta
lege fundationis sub die 29 Aprilis 1702 eamdem reductionem denegavit,
ct Episcopo commisit, ut prout iuris esset, heredes ad supplendam sum­
mam deficientem tam pro praeterito, quam pro futuro tempore omnino
compelleret.
Hinc Episcopus detecta cx agrimensorum publicorum mensuratione
ct aestimatione insufficientia bonoruin pro dote dictae Cappellaniac Micardli assignatorum tam respectu proprietatis, quam fructuum, in visita­
tione successive peracta iterum decrevit fructus omnium bonorum in
massam communem esse conferendos, ut dempta prius dicta rata scuto­
rum 20, quatenus primo Cappellano praedicti Floridi successori pro antiparte deberetur, aequaliter inter singulos Cappellanos postea dividerentur
iuxta dispositionem testatricis, et decretum fundationis, demandando
ulterius sequestrum apponi super fructibus omnium bonorum heredita­
riorum fundatricis per losephum de Lentis in specie possessorum, ut ducto
calculo suppleretur celebratio Missarum, et in futurum, ct in praeteritum
de tempore scilicet vacationis dictae Cappellaniac Micarelli, quo ipse
Joseph de Lentis illius fructus percepisse dicebatur, reservato iure agendi
pro huiusmodi supplemento etiam contra alios heredes.
Appellavit idem Lentus una cum aliis intéressé habentibus ad Apostolicam Cameram, sed per decretum R. P. D. Auditoris Sanctissimi remissa
ad hanc Sacram Congregationem causae cognitione quoad reductionem
et suppletionem Missarum, concordata desuper fuerunt infrascripta dubia
a summa prudentia ct iustitia EE. VV. partibus informantibus resol­
venda:
1. /In reductio numeri Missarum facta ab Episcopo in limine fundationis
nbilineatur? Et quatenus negative:
2. /In sit confirmanda, seu de novo concedenda?

496

Curia Romana

Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative in casu, de quo agitur.
Ad 2. rescripsit, ut ad proximum.1
[Liber 54 Decretorum, p. 451].

3028.
S. C. C.,

Anglonen., 20 dcc. 1704.

In causa Anglonen., 15 nov. 1704 2 pro parte Episcopi exhibitis oppor­
tune pluribus documentis ad probandam nedum distantiam dictae terrae
Claramontis ab eodem Casali ultra duo mille et septingentos passus, ct
viarum asperitatem hiberno potissimum tempore ultra modum intole­
rabilem adeo, ut hac de causa plures infantes sine baptismo et infirmi
sine Sacramentis aliquando etiam decessisse testes deponant, sed etiam
curam animarum in Ecclesia Matrice dictae terrae Claramontis soli Archipresbytero incumbere, ab eoque negligi, non vero illam quoque exerceri
ab aliis assertis Coadiutoribus, qui absque ulla obligatione ex motive
tantum caritatis Sacramentum Poenitentiae aliquando in eadem ecclesia
ministrare supponuntur, ut ipsimet asserti Coadiutores affirmant una cum
aliis testibus, qui ulterius referunt testes ab Archipresbytero ad proban­
dum contrarium inductos esse illius affines ct coniunctos: ad dubia alias
proposita et non resoluta EE. VV. partibus informantibus respondere
hodie dignabuntur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque; censuitqut
futuras collationes faciendas esse per concursum ad formam Concilii,3 fada
annua recognitione Ecclesiae Matrici in signum honoris mediante traditwnt
candelae unius librae.
[Liber 54 Decretorum, p. 473].

3029.
S. C. C., Nullius seu Calaguritana, 24 ian. 1705.
Λ censuris per Abbatem Monasterii Naxarensis Ordinis Sancti Bene­
dicti in visitatione latis contra Clericos ct Bencficiatos ecclesiae Parochialis Sanctae Crucis eidem Monasterio unitae, ex co quod nonnullos libros,
et instrumenta, fundationem, iura atque administrationem dictae eccle­
siae respicientia exhibere renuebant, neglectis etiam decretis sub die
15 iunii 1701 ct sub die 9 Septembris 1702 super obligatione et modo
faciendae huiusmodi exhibitionis editis, iiclem Clerici et Bénéficiât! appcllationem ad Nuncium Apostolicum llispaniarum interposuerunt, qui
tamen illam rciecit.
1 Cf. N. 3030.
1 Cf. N. 3025.
3 Sc35. XXIV, Jr rr/., c. x8.

•S. C. Concilii

497

Habito igitur successive ad hanc Sacram Congregationem recursu,
eodem Abbate minime citato pro informatione, Episcopo Calaguritano
rescribi obtinuerunt reportata interim absolutoria cum reincidentia ad
quatuor menses, quae deinde ad alios quatuor menses usque sub die
15 novembris 1703 prorogata extitit. Cumque Bénéficiât! praedicti con­
tenti, quod visitationis prosequutionem ita suspenderint, instantias suas
ulterius non prosequantur, neque commissam informationem transmitti
curent, licet Abbas praefatus omnia dictae visitationis acta hactenus facta
eidem Episcopo informare debenti protinus exhibuerit, hinc ut visitatio,
quae longiorem dilationem non patitur, quanto citius absolvi possit,
instante dicto Abbate EE. VV. declarare rogantur:
censurae substineantur, ct sit procedendum ad ulteriora in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.1
[Liber 55 Decretorum, p. 25].

3030.

S. C. C., Aprutina, 2 maii 1705.

S. C. C., Ferrarien., 16 maii 1705.

StôCïi

Reproposita causa Ferrarien., 2 iun. 1703, 3 die 16 maii Γ705 Sacra,
ttc. ad i. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad .[. Arbitrio Ordinarii.
[Liber 55 Decretorum, p. 175 a tergo].

bibliotheca

3031.

s
it
a
sSACiWAHS

Rcproposita causa Aprutina, 29 nov. 1704 2 sub hac forma: An sit
standum, vel recedendum a decisis sub die 29 novembris 1704 in casu?
Die, etc. Sacra, etc., praevio recessu a decisis, censuit, locum reductioni
ad manualem.
[Liber 55 Decretorum, p. 141].

W

3032.

S. C. C., Nullius seu Calaguritana, 16 maii 1705.
Iterum proposita causa sub hac forma: An sit standum vel recedendum
a decisis sub dic 24 ian uarii i/Ojj? 1
*
1
’
4

Cf
Cf.
ci
W·

Vtl, v

N.
N.
N·
Ni

3032.
3027.
3003.
3029.

498

Curia Romana

Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis et huiusmodi causam ampliu: r. proponi mandavit.
[Liber 55 Decretorum, p. 175 a tergo et 176J.

3033.

S. C. C., Sarnen., 16 maii, 27 iun. 1705.
Cum Episcopus praevia solutione duorum Carolenorum Cancdlano
suo facienda, quae longe mitior esse dicitur antiqua mercede, cum antez
Carolcni quatuor solverentur, in reinvestiendis tum Capituli, tum aliorun
piorum locorum pecuniis assensum suum vel sui Vicarii adhibendum
esse, Procuratorem ad recipiendas eleemosynas Missarum in Cathedra!
celebrandarum non a Capitulo, sed a se deputandum, Sacerdotes nul­
lum habentes beneficium ad collectam pro Corona solvendum tenen.
Canonicis pro processionibus qualibet tertia mensis Dominica pera­
gendis nullum certum stipendium deberi, eosque demum ad interessendum eisdem cogi posse contendat, ut latius in eius relatione continetur.
Capitulum idcirco... omnia, quae, ut praefertur, ab Episcopo praeten­
duntur, impugnans, monito ipsius Episcopi Defensore EE. VV. infrascripta dubia resolvenda proponit:
2. An in investiendis pecuniis locorum piorum requiratur assensus Epi­
scopi aut eius Vicarii Generalis? Et quatenus affirmative:
3. An sit concedendus gratis?
5. An Sacerdos nullum habens beneficium ecclesiasticum, teneatur quot­
annis solvere in manibus Episcopi collectam, ut dicitur pro corona?
Die 16 maii 1703 Sacra, etc. distulit resolutionem.
Die 27 iunii 7705 Sacra, etc. ad 2. ct 3. censuit danda esse, et in Jutu­
rum servanda decreta in Amalphitana, sub die 1S iulii 1699 1 et 6 februarii ijoo.
Ad 5. respondit: Negative, nec praetenditur ab Episcopo.
[Liber 55 Decretorum, p. 177, 233].

3034.

S. C. C., Caesenaten., 27 iun. 1705.
Ut negotium, de quo in Caesenaten., 19 apr. 17042 quoad omnes
integre decidatur, reliquum est, ut etiam quoad R. P. D. Raynaldum dc
Albicis EE. VV. definire dignentur:
An R. P. D. Raynaldus dc Albicis teneatur ad solutionem taxae Sem­
itarii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 55 Decretorum, p. 235J.
■
* Liber 49 Decretorum, p. 230 a tergo et 352
’ Cf. N. 3019.

S. C. Concilii

499

3035.

S. C. C., Aliphana, 18 iul. 1705.

BIBLIOTHECA

An Oeconomi ct Gubernatores ecclesiarum S. Catharinae et S. Mariae
\'nae a Civitate electi ab Episcopo approbari et iuramentum de fideliter
administrando praestare debeant?
2. An lidem Gubernatores seu Oeconomi teneantur reddere rationem
torum administrationis Episcopo?
1.

fflTAS SàŒRDOTàUS

In visitatione, quant nuperrime instituit Epfecopus, inter caetera com­
ptait, quod redditus ecclesiarum Sanctae Catharinae et Sanctae Mariae
Novae ab Universitate illis antiquitus assignati ex incuria vel culpa admi­
nistratorum in destinatos usus erogati non fuerant, et ab administrato­
ribus ipsis, qui rationem nunquam reddiderant, in maxima quantitate
rttinebantur; quodque dicta ecclesia S. Catharinae a terraemotu olim peni­
tus eversa reaedificari coeperat, sed a pluribus annis inceptae reaedificationis opus negligebatur; hospitale eidem annexum pro peregrinis in hospi­
tium recipiendis ad eum statum redactum erat, ut portis fenestrisque
areret, nec peregrinis excipiendis paratum instructumque esset, sed infe­
riores illius aedes pro custodiendis animalibus locarentur. Altera vero
ecclesia Sanctae Mariae Novae omnibus pene sacris supellectilibus denu­
data ab antecessoribus Episcopis in visitatione saepius interdicta fuerat,
sicuti plures testes examinati deposuerunt ct ex antecedentium visita­
tionum actis apparuit.
Proptcrca decretis antecessorum suorum in visitatione similiter factis
idem Episcopus inhaerendo iterum decrevit, quod ab Occoncmis ct Admi­
nistratoribus supradictarum ecclesiarum sub poena excommunicationis
ipso facto incurrendae libri rationum intra terminum trium mensium in
Curia ecclesiastica exhiberentur, confirmando praeceptum alias injunctum,
ne ultra summam scutorum duorum absque ipsius licentia impendere
ipsi praesumerent.
Et insuper innovando edictum alias evulgatum, rursus prohibuit, ne
Oeconomi novi eligi aut veteres confirmari possent, nisi propriae admini­
strationis rationem illi prius reddidissent, et nisi ab ipso Episcopo deinde
approbarentur, iuramentumque de fideliter administrando praestarent,
prout speciali constitutione in Synodo Provinciali per Eminentissimum
et Reverendissimum I). Cardinalem Ursinum Metropolitanum condita
expresse cavetur, et responsis suis pro casuum contingentia redditis hacc
ipsa Sacra Congregatio identidem sanxit.
Licet autem Administratores et Oeconomi praefati a decretis huiusmodi
appellationem ad Apostolicam Cameram interposuerint, nihilominus
R. P. D. Auditor Sanctissimi causam remisit ad hanc Sacram Congre­
gationem, in qua infrascriptis dubiis pro rei exigentia compositis EE. VV.
respondere dignabuntur:

Curia Romana

500

An in Jaciendis legitimis sumptibus etiam extraordinariis pro b.r.ip.
catione, melioratione ct reparatione bonorum ecclesiarum excedent ibus
duos, requiratur licentia Ordinarii?
4. An censurae sustineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Affirmative.
Ad 3. Negative.
Ad q. censuit censuras esse nullas, et huiusmodi causam amplius in ommbus non proponi mandavit.
3.

[Liber 55 Decretorum, p. 261 a tergo et 262].

3036.

S. C. C., Aprutina, 18 iul. 1705.
Indictae per Episcopum visitationi personali se se subiicere recusante
nonnulli ex Canonicis, aliique de Clero, nedum appellarunt, appellationemque ac protestationes cum clamore et strepitu in via publica ips
Episcopo praesentarunt, sed et per urbem miserunt, qui Presbyteros
omnes seducerent, ne dictae personali visitationi se se submitterent.

Insuper ne visitatio Ecclesiae Cathedralis per ipsum Episcopum exple­

praescripta die excipiendum a Conventu PP. Cappucdnarum, in quo ob concussum quassatumque a terraemotu palatium epi­
retur, ad illum

scopale degere cogebatur, accedere et ad eamdem Cathedralem associare
noluerunt, adeo ut cappa magna indutus per plurcs horas pomeridiinas

frustra expectaverit, sicuti per testes distincte refertur.
Adeundo itaque hanc Sacram Congregationem idem Episcopus roga­

vit, ut pro sua prudentia modum aliquem contra inobedientes ct contu­
maces statuere dignaretur; eaque pro informatione et voto rescripsit Epi­
scopo Asculano, qui recepto examine plurium testium, praemissa omnia
confirmantium, iuxta illorum depositiones exposita per Episcopum vera
esse retulit, Canonicos visitationem personalem subire detrectantes op­
portunis iuris et facti remediis compellendos esse existimans. Sacra itaqw
Congregatio eosdem Canonicos audiendos esse respondit, praefato quo­

que Episcopo Asculano iniungendo,
sua deducenda illis praefigeret.

ut

congruum

terminum ad iun
’■Kf

Quapropter monitis et informantibus partibus, ab EE. VV. modo sta­
tuendum erit:

An sit cogendum Capitulum ad se subiiciendum visitationi personah ol
Episcopo indictae, et sub quibus poenis?
Die, etc. Sacra, ctc. respondit: Affirmative, ct sub poenis etiam censurant
ct huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 55 Decretorum, p. 263].

'

.S’.

C. Concilii

3037.

S. C. C., Tholosana, 18 iul. 1705.
Soror Catharina de Guillermin a SS. Sacramento nuncupata post reguhrem habitum in Monasterio S. Catharinae Senensis Ordinis S. Domi­

nici Tolosae susceptum ibidem etiam usque de anno 1675 professionem
emisit, per vim tamen ac metum a loanne patre, Regio Tholosae Consi­

liario, sibi incussum, ut ipsamet Soror Catharina nedum per suspiria et
gemitus, sed etiam per conquestiones et reclamationes cxtraiudiales palam
omnibus continuo declaravit, adeo ut indulgente Antonia matre ad alle­
vandos assiduos filiae maerores, propter quos in adversam valetudinem

illa incidisse videbatur,

ipsisque

etiam

Monialibus

consentientibus

ad

aliud Monasterium eiusdem Ordinis, disciplinae tamen aliquanto laxioris,

inno 1692 obitu patris, usque ad annum tamen 1694 permansit; inde vero

mitre pariter annuente et commiserante ad aliud Monasterium eiusdem

cesis Cadurcensis traducta est, ubi usque ad annum 1697 moram traxit,
ct rursus ad aliud Bernardinarum de Salengues Tholosae translata, usque

id annum 1702 ibi morari non renuit, nunquam religioso statu contenta,
sed opem ipsius matris semper implorans, ut e Religione egredi permit­
teretur, sicuti plures Moniales in praedictis Monasteriis degentes, tres Confessarii, quorum alter iam mortuus est. Parochus dicti loci Des lunies
Dioecesis Cadurcen. una cum aliis testibus deponere conantur. Ultra quos
etiam praefata mater dictae Sororis Catharinae idem testatur in gemina

insuper declaratione ad propriae conscientiae exonerationem a se emissa,
altera nimirum dc anno 1703 et altera de mense februarii currentis anni,

expresse profitons et confirmans, quod Theologorum et Confessariorum
monitis atque hortationibus saepius consulta, recedendo a verborum
blanditiis, quibus filiae animum hactenus emollire studuit, conatum omnem
adhibere, omnemque viam tentare promisit, ut illa habitus regularis dimis­

sione legitime obtenta, in viam salutis, de qua maxime periclitari videtur,

per libertatem revertatur.
Pro obtinenda igitur adversus lapsum quinquennii restitutione in
integrum eadem Soror Catharina preces Sanctissimo porrexit, quibus
id hanc Sacram Congregationem remissis ista Ordinario, ut probationes
■·jper praemissis reciperet, de more rescripsit, sicuti citata et audita Prio-

riua ct Subpriorissa

locali

receptae,

iterumque

Sacra

Congregatione

randante pinguius auctae fuerunt. Nunc itaque processu transmisso una
cum relatione ct voto Vicarii Generalis '1'holosani Oratricem ad petitam
restitutionem admittendam esse censentis, monitoque non semel Procu­
ratore Monasterii, ad EE. VV. decernere spectat:

.4n sit locus restitutioni in integrum in casu?

bibliotheca

quoque Ordinis, sed laxioris pariter observantiae in loco Des lunies Dioe­

FRATERNITAS SAŒRDOIAUS SSbCV.

nuncupatum Mansi Agennen., Dioecesis Condomensis, dc licentia Archiepiscopi Tholosani anno 1688 traducta fuerit, ubi sequuto licet interim de

Curia Romana

5°2

Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative; proindeque attenta "la­
tione Vicarii Generalis Tholosani censuit, si Sanctissimo D. .V. placumt,
supplicationem signari posse.1
[Liber 55 Decretorum, p. 264].

3038.

S. C. C., Amalphitana, 5 sept. 1705.
Sub poena librarum 25 cerae albae elaboratae, piis usibus applicandi,

praecepit Archiepiscopus Parochis et

Beneficiatis terrae Tramontis, ut

cathedraticum ad rationem duorum solidorum Oeconomo mensae Archiepiscopalis annuatim in futurum et de praeterito non solutum infra mensem
a die scientiae dicti praecepti omnino persolvant.

Quoniam vero iidem Parochi et Beneficiati a dicto praecepto ad hanc
Sacram Congregationem recursum interposuerunt, ab EE. VV. utraque

parte informante quaerere contingit:

An Parochi et Beneficiati terrae Tramontis teneantur singulis annis s i­
vere cathedraticum favore mensae Archicpiscopalis Amalphitanae in casi'
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, ad rationem tamen Carolenorum septem, et huiusmodi causam amplius non proponi mandavit. ■
[Liber 55 Decretorum, p. 326].

3039.

S. C. C., lanuen., 13 mart., 8 maii 1706.
Postquam Lconardus Cattaneus Grillus, qui propter vitium imme­
dicabilis Phimosis requisita ad copulam, generationemque aptititudine
destitui dicebatur, incisioni eiusdem Phimosis, sicut haec Sacra Congre­
gatio praeceperat, sese sub i e cisse docuit, ista sub dic 14 iunii 1704 consuta,
an petitae per Ilieronymam Serram dicti Leonardi uxorem, dissolutioni
matrimonii locus esset, resolutionem differendam censuit.
Cumque abscissa Phimosi impedimento naturalis ac perpetuae frigi­

ditatis praefatum Lconardum adhuc laborare proponeretur, ad digno­
scendam huiusce asserti impedimenti qualitatem sub dic 20 Septembris
ct 15 novembris eiusdem anni 1704 Sacrae Congregationi respondere

Pro electione peritorum, ad effectum recognoscendi et adlnhmli
fomenta, praefixo termino unius mensis.
placuit:

Praehabita deinde peritorum relatione in aliis duabus causae repropositionibus successive habitis, sub die nimirum 14 novembris superions
anni et sub die 6 februarii nuper elapsi, semel iterumque dilationi indui­
sit. Ab EE. igitur VV. hodie definiendum erit:

An sit locus dissolutioni matrimonii in casii?
1 Cf. etiam N. 3056.
’ Cf. etinm N. 3049.

•S. C. Concilii

503

Die 13 martii 1706 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Sed obtenta per eumdem Leonardum adversus resolutionem huiusmodi
nova audientia, et facti circumstantiis altius repetitis, novisque in iure
fundamentis adductis, hodie monitis et informantibus partibus EE. VV.
respondere dignabuntur:
An sil standum, vel recedendum a decisis sub die
martii V]06?
Die S maii ιγοό Sacra, etc. stetit in decisis, ac huiusmodi causam am­
plius non proponi mandavit.1
[Liber 56 Decretorum, p. 78, 149].

3040.

S. C. C., Massanen., 17 apr. 1706.
Michael Pacinus, Plebanus Portus Ferrarii, cadavera defunctorum,
qui sepulturam sibi elegerunt in ecclesia PP. Minorum S. Francisci de
Observantia, non posse statim efferri, sed in ecclesia sua Parochiali depo­
nenda esse praetendens, cum vigore monitorii Auditoris Camerae super
exeeutione nonnullorum decretorum Sacrae Congregationis Rituum inhi­
bitus fuerit, causam per R. P. D. Auditorem Sanctissimi ad hanc S. Con­
gregationem remitti obtinuit, quae pro consueta informatione Episcopo
rescripsit.
Ille autem refert, in ea Dioecesi decreto synodali caveri, ne absque
interventu ct licentia Parochi cadavera domibus efferantur, aut ecclesia­
sticae sepulturae tradantur, asserens praeterea, quod licet per eosdem
Regulares consuetudo exponendi cadavera in propria ecclesia adducta
fuerit, cx fidibus tamen coram se productis illa potius dicto Plebano assi­
stere videatur, cum sub protestatione ac expressa praeservativa iurium
Parochialium ipsum licentiam ad id utplurimum concessisse cognoverit.
Idem idcirco Episcopus utrique parti aequaliter indulgeri posse censet,
declarando nimirum, quod cadavera, quae statim domibus efferuntur, in
ecclesia Parochiali usque ad horam humationis deponantur, nisi monentes
in dicta ecclesia PP. Sancti Francisci statim exponi se velle declaraverunt.
Reliquum ergo est, ut EE. VV. modo statuere dignentur:
1. An cadavera in ecclesiis Regularium sepelienda, antequam ad eas defe­
rantur, asportari debeant ad Parochialem? Et quatenus affirmative:
2. An, et pro quo tempore ibi retiheri debeant in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 2. rescripsit: Provisum in 1., ac huiusmodi, causam amplius non pro­
poni mandavit.
[Liber 56 Decretorum, p. 121 a tergo].
1 Cf. tamen N. 3047.

Curia Romana

5°4

3041.

S. C. C., Sutrina, 19 iun. 1706.
In supremis, cum quibus decessit, tabulis Franciscus Bruscia deman­
davit duorum Canonicatuum seu Clericatuum erectionem in ecclesia Colle-

item per ration Jt
legato, et in ogn’altro miglior modo /ascio la vigitq. in Contracta i Cappuani
I 'ecchi per un Canonicato 0 Chiericato, e Γintegro Grosscto dal Signor Capitan
Francesco de Plattis, con peso di due Messe la settimana, et in delta vigna
vi é il peso di uno scudo Panno, e questo lo lascio a I). Domenico Zaffini.
Itern lascio per un altro Canonicato 0 Chiericato la vigna al Piano con tutto
Γintegro appresso Paolo Paoluzzi e D. Maddalena Bertozzi con le quattro
stanze comprate da Gostino Butirone, e Xibale di Capranica, confinante a
Antonio Butirone, et a me con peso di due Messe la settimana e detti Canonicati 0 Chicricati risiedono nella Chiesa di SS. Pietro e Catarina di Rondglione, e se li signori Canonici non volcssero accettarli, si risieda detti Cano­
nical/ 0 Chiericati nella chiesa e Parocchia di S. Andrea di Ronciglione,
il quai Canonico 0 Chierico, oit re le dette due Messe, corne sopra, siano tenuti
aU'cdomada, ed altri pesi, che hanno gli altri Canonici.
giata SS. Petri et Catharinac his verbis expressam:

Praeterea inibi per caput tamen separatum, cx toto asse haereditario,
quod superextaret post obitum Lucretiae, uxoris, quam heredem usufru­

ctuariam instituerat, demandavit quoque erectionem

consimilis Canoni-

catus et Clericatus, ubi erant tunc erigendi alii praememorati duo, cum

E morta che sari la
delta Lucretia, di tuita la mia heredità voglio, che sc n'crigga l'altro Canoni­
cato 0 Chiericato, dove eretti Γaltri due, con il peso, oltre Peddomada et altri
pesi della chiesa di tre Messe la settimana.
consimilibus oneribus niscc etiam verbis explicatam:

Erectis autem

duobus

primis

Canonicatibus

in

supradicta ecclesia

Collegiata, praevia Canonicorum acceptatione, supervenit obitus Lucre­
tiae, quapropter factus est locus erectioni tertii Canonicatus seu Cleri­
catus. Sed renuentibus iisdem Canonicis illum acceptare, Isidorus Fau­

stus Benignus, testatori sanguine coniunctus, supplex habuit recursum ad
hanc Sacram Congregationem, humiliter petens declarari, an valeat ille
erigi sine onere chori in supradicta ecclesia Parochiali, a qua iam fuit acce­

ptatus non obstante, quod in aliqua parte sit contra voluntatem testatoris.
Episcopus vero censet esse erigendum hunc tertium Canonicatum seu
Clericatum in titulum simplicis beneficii de residentia in ecclesia Colle­

giata, ubi erecta reperiuntur duo priora, cum solo onere duarum Missa­
rum in hebdomada; cumque honoribus Canonicorum frui hic tertius
Beneficiatus nequeat, stante Capituli dissensu, pari iustitia onere Cano­
nical! chori eos exonerari putat, supponens iniuncta onera esse tantum
Canonicatui, non autem Clericatui, quod tamen cx verbis dictae funda­

tionis erit exquirendum. Dignentur itaque PP. EE. decernere:

An sit locus erectioni Beneficii, et quomodo in casu?

S. C. Concilii

505

Die, rtc. Sacra, etc. censuit, exquirendam esse meliorem informationem,
fwfixo termino Canonicis et Substitutis ecclesiae, ad deducendum eorum
ara in S. Congregatione.1
[Liber 56 Decretorum, p. 199].

3042.

5. C. C., Geruntinen. et Cariaten., 11 sept., 2 oct. 1706.
Indicta dioccesana synodo per Episcopum

Geruntinen. et

Cariaten.

habenda in Civitate Cariaten. ad diem 31 maii 1705, propositisque poenis
in edicto contra non comparentes a sacris canonibus comminatis, aliisque
arbitrariis, Capitulares ct reliqui dc Clero Geruntinen. sese gravatos sen­
tientes, ad eam accedere non curarunt: tum ob itineris incommodum,

quod praedictae Cathédrales longo triginta milliarium intervallo inter se

distent, tum quoque, quod caedem Ecclesiae dicantur accessorie unitae,
reservata tamen praeeminentia Geruntinen., quam deducere autumant ex

priori eiusdem denominatione, quae videtur inesse in subscriptionibus

Episcoporum ct in actis Concistorialibus, quodque exinde convocatio
Synodi facienda esset in Ecclesia Geruntinen. Eaque de re protestationem
emiserunt coram Episcopo sub eadem die 31

maii paulo ante Synodi

convocationem, instantes servari decreta Sacrae Congregationis emanata

pro Dioecesibus unitis, et de recursu habito ad hanc Sacram Congregatio­

nem, a qua litteras pro informatione obtinuerunt datas eidem Episcopo
sub die 16 maii eiusdem anni, de quarum tamen praesentatione non liquet.
Quibus nihilominus posthabitis, Episcopus devenit ad declarationem su­
spensionis ab officiis et beneficiis contra Capitulares, qui Sy nodo intér­

esse renuerunt, ut liquet ex copia cedulonum, in quibus exprimitur eos
fuisse citatos per edictum. Qui quidem inde excitati alia praetensa gra­
vamina in medium afferre curarunt, iuribus desuper adductis in eorum
summario recensitis, super quibus, concordatis infrascriptis dubiis, humi­
liter petunt ab EE. VV. declarari:

An Synodus ab Episcopo celebrata in Cathedrali Cariaten. substiitatur? Et quatenus affirmative:
2. An liget Dioecesim Geruntinam?
6. An in Cathedrali Geruntina erigenda sit praebenda Poenitentiariae,
rd saltem deputari Canonicus cum facultatibus Poenitcntiarii?
Die ii Septembris ιγοβ Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Conprgalionein, suspensis censuris.
1.

Iterum hodie eadem dubia proponuntur decidenda, eo superaddito
ex nonnullis relationibus Episcopi ad hanc Sacram Congregationem iampridern transmissis ct novissime repertis, quod in Cathedrali Curiati fue­
rint celebratae nonnullae Synodi, nempe de annis 1^94 a Propertio Resta,

1641 a Francisco Gonzaga, et

16S1

a

Hieronymo

1 Decnioncm vide infra, die 26 inart. 1707. - Cf N. 305t.

Barzellino Episcopis

Curia Romana

506

praedecessoribus, nullamquc in his temporibus repcriri Synodum hibitam in Civitate Gerentiae, licet non addat vigore illarum Synodorum fuh.se
unquam Geruntinenses coactos. Hinc superest, ut EE. VV. definiant
Die 2 octobris 1706 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 6. Affirmative ad formam Concilii.1
[Liber 56 Decretorum, p. 309, 332].

3043.

S. C. C., Comen., 20 nov. 1706.
Cum conquereretur Episcopus Comen, de practenso usu excessive
facultatum, quas fertur exercere in sua Dioecesi Commissarius Nuntia­
turae Lucernae in praeiudicium episcopalis iurisdictionis, humilem habuit
recursum ad hanc Sacram Congregationem, quae sub die 10 iulii pridem
elapsi rescripsit: Ad secundam Congregationem omnino, concordatis dubiis,
et Commissarius Nuntiaturae pro nunc abstineat ab audiendis confessionibus.
Atqui ex impedimentis notissimis haud proponi valuit causa in secunda
tum destinata Congregatione, modo autem in praesenti proponitur, concordatisque dubiis, ac monita parte, non gravabuntur EE. VV. decernere:
I. An Reverendissimus Nuncius Apostolicus apud Helvetios possit
concedere facultatem audiendi confessiones personarum saecularium vel
etiam regularium, imo et monialium in Dioecesi Comen, sine licentia et
approbatione Ordinarii loci?
II. An idem Reverendissimus Nuncius Sacerdotibus non approbatis
ab Ordinario ad audiendas confessiones concedere possit facultatem absol­
vendi in foro interno ab haeresi, censuris, etc.?
III. An possit concedere facultatem generalem absolvendi a casibus
Ordinario reservatis ? Et quatenus affirmative :
IV. An expediat adhiberi aliquod moderamen in huiusmodi faculta­
tum communicatione tam circa numerum, quam circa qualitates perso­
nales eorum, quibus conferuntur?
V. \n possit concedere suis Commissariis subditis Dioecesis Comen,
facultatem eligendi sibi Confessarium etiam non approbatum ab Ordi­
nario?
VII. An Commissarii Nunciaturae accedere possint ad Monasteria
Monialium casque alloqui etiam citra necessitatem officii absque licentia
Ordinarii?
VIII. z\n iidem Commissarii concedere possint aliis ad eos recurren­
tibus licentiam alloquendi moniales sine licentia Ordinarii?
X. \n idem Reverendissimus Nuncius concedere possit dictis Commis­
sariis licentiam retinendi famulas, quamvis non annosas, cum deroga1 Vide etiam N. 3061.

.S’. C. Concilii

507

tione quarumcumque ordinationum per Ordinarios locorum quomodolibct factarum?
XI. An concedere possit facultatem exorcizandi independenter ab
Ordinario?
XII. An eiusdem Commissarii concedere possint licentiam laborandi
in diebus festis?
XIII. An iidem Commissarii punire possint etiam in prima Instantia
festonim violatores, blasphematorcs, aliosque contra Dei et Sanctae Matris
praecepta temere agentes?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem ad secundam omnino, etiam
unica, ac etiam non concordatis dubiis, ct censuit exhibenda esse praetensa indulta per D. Nuncium, ac interim censuit iniungendum eidem
1). Nuncio, ut se abstineat quoad ea, quae respiciunt confessiones et
accessum ad moniales.1
[Liber 56 Decretorum, p. 354 a tergo].

3044.

S. C. C., Asculana, 18 dec. 1706, 15 ian. 1707.
Ex Archidiacono unica Dignitate, et duodecim Canonicis Capitulum
Cathedralis componitur, omnesque in stabilibus praebendas suas distin­
ctas possident participando ulterius de massa quoque distributionum quo­
tidianarum, quae per sua puncta singulis horis et Missis Conventualibus
ac votivis applicatur. Eadem massa ex pluribus conflatur effectibus, et
praesertim ex fructibus quorumdam bonorum stabilium, quae cla. me.
Cardinalis Bemerius olim Episcopus comparavit, ut ex eorum redditu
solis interessentibus Matutino distributiones assignarentur.
Dic S maii 1706 proposita in hac S. Congregatione praeter alias quae­
stione, an Canonici absentes tempore vacationis ultra fructus suarum prae­
bendarum lucrentur etiam distributiones quotidianas, eadem S. Congre­
gatio time distulit resolutionem.
Nuper vero Canonicus Constantinus novis adductis iuribus per manus
circumferendis, humiliter supplicat pro resolutione:
2. An absentes tempore vacationis ultra fructus suorum praebendarum
lucrentur etiam distributiones quotidianas?
Die 18 decembris 1706 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 15 ianuarii ijoj Sacra, etc. ad 2. respondit: Negative, et huius­
modi dubium amplius non proponi mandavit.

[Liber 56 Decretorum, p. 149, 405 et Liber 57 Decretorum, p. 1].
Resolutionem vide infra, di< 26 febr. 1707. - Cf. N. 3050.

Curia Romana

5o8

3045.

S. C. C., Nullius Farfen., 15 ian., 26 mart. 1707.
Coniectus in carceres Abbatialis Curiae Farfen. loannes Francisais
de Angelis de Castro Podii Myrteti Nullius Farfen.

Dioecesis, praevii
delatione sibi facta a Catharina Victoria Simonctta de Castro Cantalupi
in Sabinis eo praetextu, quod ab eodem

fuerit constuprata, ex tribus

sibi datis optionibus a Vicario Generali Farfen., quod aut mulierem despon­
saret, aut 400 scutorum dotem eidem constitueret, aut demum ad remum

ipsum dari, quoad viveret, pateretur: primam optionem delegit, hinc c
carccribus eductus de mense iunii 1705 coniugium iniit in aula palatii

abbatialis Farfae coram Canonico Cretonio, de loco Farac, eiusdem Nul­

lius Farfen. Dioecesis ad hunc effectum specialiter substituto ab Archipresbytero et Parocho eiusdem loci, necnon de permissione praefati Vicarii

Generalis, ut liquet ex exhibita particula de libro matrimoniorum extracta,
praevia quoque eiusdem dispensatione a consuetis denunciationibus.
Post haec vero novi sponsi incontinenti iter habuerunt versus Podium
Myrtetum, sed priusquam ad constitutum pervenissent locum, cum nul­
lam alioquin post matrimonium constet inter eos intercessisse copulam
aut alios actus coniugales, Io. Franciscus inopinato, dimissa sponsa, Urbis

iter fuit aggressus, ad hanc S. Congregationem humiliter recurrens pro
declaratione nullitatis praedicti matrimonii, hinc eadem S. C. sub fine

rescripsit Eminentissimo Abbati Farfen., ut
desuper mandaret confici processum, qui sane constructus per Vicarium
8 augusti praelibati anni

Abbatiae S. Salvatoris Maioris ab Eminentia Sua specialiter deputatum,
transmissus iam fuit ad eamdem S. Congregationem.
Nullitatis autem motiva ex eo potissimum Orator contendit deducere,
quod ad enunciatum ineundum connubium carcerum triremiumque vi
et metu atque plena carens libertate, fuerit adactus, nullo tamen docu­
mento usque modo adducto super iustitia vel iniustitia carccrationis;
tum quod in illius celebratione proprius contrahentium Parochus minime

fuerit adhibitus, qualem non esse autumat Parochum Farac, neque Cano­
nicum ab eodem substitutum; quodque tandem Vicarius Generalis Eminentissimi Abbatis Farfen. alteri Presbvtcro matrimonio interessendi

*

facultatem facere non potuerit.
Super quibus et aliis ab utraque parte informante deducendis, non
erit grave EE. VV. declarare:
M

An constet de validitate matrimonii in casu?
Die 15 ianuarii 1707 Sacra, etc. distulit propositionem.
Exhibito autem processu criminali constructo in Curia ecclesiastica
Farfen. super stupro et praegnantia Catharinae Simoncttac, constat α
depositionibus septem testium in eo examinatorum de publica fama, post
tamen carcerationem lo. Francisci de Angelis exorta, ipsum lo. Franciscum constuprasse ac praegnantem reddidisse dictam Catharinam, eum-

S. C. Concilii

509

demque alias frequens carceribus mancipatum extitissc causa inhonesti
commercii cum mulieribus habiti, dictamque Catharinam, quo tempore
eiusdem

famulam agebat domi

Io.

Francisci, communiter existimatam

fuisse vita et moribus probam, licet unus eorum dumtaxat ex dicto cuius­

dam Picentini referat mulieris inhonestatem: camdemquc tormento sibi­
lorum cruciatam per spatium dimidiae horae, absente tamen Io. Francisco,

fortiter perstitisse in confessione sese ab eodem stuprum et praegnantem
ventrem cum filia tum pridem suscepta reportasse, quae tamen omnia
dictum lo. Franciscum in eius constituto, pariter absente Catharina, dene­

gasse liquet.
Binae praeterea attestationes, singulares tamen et extraiudicialiter con­
ditae, nuper fuerunt exhibitae pro parte Io. Francisci, altera nempe losephi

vitam

Quatrini, referentis inhonestam

dictae

Catharinae cum

pluribus

personis, imo et cum ipso referente exercitam, alteram vero Thcresiae

Boccanerae, famulae

Catharinae

Angelinae

asserentis

in

loco

Ponzani

sesc de sero semel vidisse praefatam Catharinam turpia perpetrantem
cum Angelo Angelino.

Hinc iterum hodie proponitur EE. VV. ex his, et aliis utrinque dedu­

cendis resolvendum:

An constet de validitate matrimonii in casu?
Die 26 martii ΐγογ Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 57 Decretorum, p. 2, 97 a tergo et 98].

3046.

S. C. C., Boven., 29 ian., 12 fcbr., 9 apr., 7 niait 1707.
In una eademque ordinatione habita mense decembri anni mox defluxi,
Episcopus Boven. contulit nedum duos ultimos minores Ordines, sed et
Subdiaconatum Mario Tureo, Sancto .Angelico et Dominico Chrisofullio

Clericis subditis Archimandritae Sambuci Nullius Dioecesis, atque muni­
tis literis dimissorialibus ad

omnes

Ordines proprii Ordinarii, necnon

Apostolicis induitis dispensationem praeferentibus tum super dictorum
Ordinum susceptione extra tempora a iure statuta, tum quoque super
interstitiis, errore sane deceptus, quod sibi id licuisset ex dicta pon­
tificia dispensatione, sed potissimum ductus sententia Vasquez, in 3 par.,

torn. 5, disp. 246, cap. 5, num. 47.
Quamvis vero ex post facto animadvertisset ex aliorum Doctorum
censura oppositam opinionem forsan esse communiorem, at nihilominus
Orator existimat eam minus applicabilcm praesenti casui tum respectu

Ordinatorum, quorum ausus

temerarius abest a susceptione Ordinum,

tum respectu ipsius Episcopi ordinantis, in quem irrogatur poena suspen­
sionis ab Ordinum collatione, quatenus eodem die conferat duos sacros
Ordines, non autem minores.
Cum autem tam idemmet Orator, qui haec edisserit, quam ordinati

post factum sesc abstinuissent respective a collatione ct exercitio Ordi-

jio

Curia Romana

num, pro maiori eorum cautela supplices adierunt hanc Sacram Congre­
gationem pro beneficio absolutionis, quae an sit largienda ad cautcb
dumtaxat iuxta declarationem S. C. apud Pignatclli, torn, I, consuit, j/9,
vel simpliciter, summo EE. PP. iudicio relinquitur declarandum sub
hoc dubio:
An, et quomodo sit danda absolutio in casu?
Die 15 ianuarii ijoj Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 29 ianuarii 1707, Sacra, etc. distulit resolutionem, et rescripnt <:J
mentem.
Proposita hac causa in Congregatione diei 12 februarii elapsi, fuit
dilata eius resolutio, et rescriptum, ut doceatur de facultatibus praetenn
Archimandritac Sambuci. Unde fuerunt transmissa ab Episcopo infnscnpta iura, nempe documentum publicum literarum testimonialium Vicani
Generalis Archimandritac Mcssanen. Ordinarii Sambuci, non autem dinussorialium Archimandritac Sambuci, ut in antecedenti folio ex erronu
assertione Episcopi fuerat dictum; necnon copia Brevis Apostolici ad instar
cuius refert Episcopus adesse alia Brevia aliorum per ipsum ordinatoruir.
In quo asseritur lite adhuc indecisa inter Archiepiscopum Messanui.
viciniorem, ct dictum Archimandritam super facultate concedendi literas
testimoniales suis subditis, ut liceat dictis subditis ordinari a quocumque
alio, quem maluerint, Catholico Antistite, ut per extensum praefatae
literae testimoniales et sumptum Brevis in summario dantur. Unde cum
hac facti dilucidatione Episcopus iterum supplicat EE. VV. pro decla­
ratione :
An, et quomodo sit danda absolutio in casu?
Die 9 aprilis ijoj Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 7 maii ιγογ Sacra, etc.: quoad ordinatos dandam esse absolutionem,
praevia salutari poenitentia arbitrio Episcopi vicinioris; ct quoad ordinantem
rescripsit ad mentem.
[Liber 57 Decretorum, p. 23 a tergo, 43, 126 a tergo, 156].

3047.

S. C. C., lanuen., 12 febr., 9 apr. 1707.
Recurrente ipsomet viro ad Signaturam Sanctissimi pro nova revisione
causae,1 co praesertim sub motivo, quod post Phimosis incisionem ρι>·
sam debuissent coniuges rursus convenire ad novam cohabitationem tnennalem, vel saltem ad aliquod tempus benevisum, antequam matrimo­
nium dissolutum declararetur, prodiit a summa Sanctissimi D. X. cle­
mentia in re tum gravi rescriptum, ut haec Sacra Congregatio itcnim
audiret. Modo pro parte mulieris infrascriptum proponitur dubium, quod
cx deducendis ab utraque parte iustitiae et aequitati EE. PP. subiicitur
definiendum:
1 lanuen., 13 mart , 8 maii 1706. - Cf. N. 3039.

S. C. Concilii
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die JJ mart ii et 8 maii ΐγθ6
w casu?
Die 12 februarii ijoj Sacra, etc. stetit in decisis.
Viro sua iura in hac propositione deducente dubium praedictum ite­
rum ad examen revocatur.
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 9 aprilis ijcyj Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amfhus non proponi mandavit.
[Liber 57 Decretorum, p. 44, 124].

3048.
S. C. C., Turritana et Algaren., 12 et 20 febr. 1707.
Eo sub obtentu, quod Georgius Cugurra die 20 maii an. 1704 vio­
lentas iniecisset manus in personam Sacerdotis Petri Michaelis Satta loci
Omni, tunc permanentis in Oppido Novi, praevio processu informativo, ac instante substituto Promotoris fiscalis Curiae Episcopalis Algaren.
dic 21 maii immediate sequentis citatus cum praefixione termini sex
horarum ad videndum declarari sese excommunicatum, a qua citatione,
etsi extraiudicialiter appellationem interposuisset, fuit tamen ipsomet die
«communicatus a Vicario Foraneo mox dicti Oppidi.
Successive eadem pariter die appellavit Cugurra ad ipsum Episcopum
Algaren., qui die 23 praefati mensis admissa appellatione cum clausula,
si et in quantum, iniunxit praefato Vicario actorum transmissionem, utque
interim nihil innovaret.
Verumtamen antedictus Cugurra sub praetextu, quod Episcopus ne­
glecta quadam praevia illius protestatione deputasset Commissarium sibi
infensum pro repetitione testium receptorum a Vicario Foraneo, necnon
et ipsi denegasset absolutionem ad cautelam, aliave gravamina intulisset,
dic 17 iunii 1704 aliam interposuit appellationem ad Curiam Metropoli­
tanam Turritanam, in qua cadcmmet dic editum fuit decretum eiusmodi:
Inferantur producta, et attentis expositis, dicat I 'encrabilis Promoter fiscalis
Curiae Episcopalis Algaren. intra quatuor, et interim circa praemissa nihil
innovetur; pariter mandetur Secretario dictae Curiae, quatenus intra terminum
tumdem transmittat ad hanc Metropolitanam copiam procedimentoruni istius
causae in forma probanti, ad hoc, ut illa visa, possit haec Curia instrui et
informari, necnon eius Secretarius salarium procedimentoruni laxare.
At idem Promoter fiscalis pertaesus causam ab ea Curia avocari, prius­
quam fuisset definita, quod praetenderet ex negligentia Cugurrae exitum
usque tum non attigisse, recursum habuit die 9 augusti 1704 ad Cano­
nicum Sanna, Subdclcgatum, indeque die 12 iunii et 13 iulii 1705 ad
Gavinum de Aquena in regno Sardiniae gravaminum et appellationum
ludicem Delegatum Apostolicum, tum recens ad Episcopatum Bosanen.
evectum, quorum uterque appellatione admissa, inhibuit ulteriorem pro­
cessum Archiepiscopo et Officialibus Metropolis Turritanae iniungendo

Curia Romana

512

copiae actorum transmissionem, ea perpensa suppositione, quod Cugum

quasdam egisset instantias coram dicto ludicc Delegato.
At vero renuens Archicpiscopus eam transmittere, fuit ingressu Eccksiae a praemeinorato ludicc Delegato interdictus, mox vero turbatae iuns-

dictionis praetextu declaratus incidisse in excommunicationem ContenUu
in Bulla Coenae Domini.
Appellavit Promoter fiscalis necnon et idem Archicpiscopus Turritanus tam ah omnibus hisce praeceptis, quam a censurarum promulga­
tione ad S. Sedem Apostolicam, delataque causa ad hanc Sacram Con­

An interdictum et censurae latae ab Epi­
scopo Bosanen. contra Archiepiscopum Turritanum substiiieantud >Λαι
eadem Congregatio sub die 5 iunii prope elapsi resolvit: .Xegalitt, ct
gregationem, ac proposito dubio:

rescribendum iussit Episcopo Bosanen., ut consuleret conscientiae suat

Cum autem haec resolutio non deciderit causam principalem contro­
versae iurisdictionis, unde promanarunt censurae, fuit proinde concor­
datum infrascriptum aliud dubium, super quo partes hinc inde informante,
et in eorum summariis alia deducentes, humiliter quaerunt ab EE. VV
declarari:

An, et ad quem spectet cognitio causae dicti excessus commissi a Gtapio
Cugurra contra praedictum Sacerdotem Petrum Michaelem Sattam in
Die 12 februarii 1707 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 20 februarii 1707 Sacra, etc. censuit spectare ad Episcopum Æ^·
ren., et huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 57 Decretorum, p. 45, 67].

3049.

S. C. C., Amalphitana, 26 febr. 1707.
Cum super resolutione causae Amalphitanae, 5 sept. 17051 oborti
fuerit difficultas, contendentibus praedictis Parochis et Beneficiatis cathedraticum non deberi, nisi a die supra emanati rescripti, necnon illud fort

dissolvendum ratione Parochiae, non autem ratione beneficiorum Paro­
chiis unitorum, rursus adierunt partes hanc Sacram Congregationem,
ac concordatis infrascriptis dubiis, hodie cx iuribus circumferendis, humi­

liter quaerunt ab EE. VV. declarari:

A quo tempore cathedraticum debeatur?
2. An cathedraticum sit solvendum a Parochis ratione Parochiae tantun
quam possident m titulum, vel potius ratione etiam beneficiorum eisdem Panchiis unitorum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit, deberi a die adeptae possessionis.
Ad 2. respondit: Affirmative, et huiusmodi causam amplius non proponi
mandavit.
1.

[Liber 57 Decretorum, p. 67 a tergo et 68].

1 Cf. N. 3038.

.S’. C. Concilii

3050.

S. C. C., Comen., 26 febr. 1707.

S. C. C., Sutrina, 26 mart. 1707.
Super causa Sutrina, 19 iunii 1706 2 datis Episcopo litteris, hic obse­
quendo EE. W. mandatis, nuper significavit, annuum redditum bono­
rum relictorum a Francisco Bruscia ad effectum erigendi tertium Canonicatum non excedere scuta 3145 ut ex transmissa peritorum fide con­
stare fecit. Fatetur insuper nullos alios Clericatus de residentia adesse
in supradicta Ecclesia Collegiata SS. Petri et Catharinae; denique refert
se praefixisse terminum octo dierum iamdiu etlluxorum Canonicis mox
dictae Ecclesiae Collegiatac, necnon et Clericis substitutis Parochialis
ecclesiae S. Andreae, caetcrisque intéressé habentibus ad eorum iura
deducenda in Sacra Congregatione.
Exhibitae praeterea desuper fuerunt binae attestationes, altera nempe
duonim Canonicorum saepe memoratae Ecclesiae Collegiatac contestan­
dum annuos proventus Canonicatuum illius alios esse scutorum circi­
ter 50, alios 40, nonnullos 30 vel 35, reliquos tandem 25 vel etiam minoris
summae; altera vero losephi Alviti Clerici Bénéficiât! dictae ecclesiae
Parochialis S. Andreae referentis in dicta ecclesia ultra Rectoratum extare
quinque Beneficiates, quorum quilibet per turnum Missarum hebdoma­
dam, receptis emolumentis persolvit, oinncsquc intéressé functionibus
solemnibus aliisque per annum fieri consuetis in ecclesia praedicta.
Reiterat igitur preces Orator EE. \ V. sub dubio alias proposito, ut
declaretur:
.In sit locus erectioni beneficii, ct quomodo in casu?
1 Cf. N. 3043.
’Cf. N. 3041.

l'»l.

v.

33

■M·

WMS STVMKDVS s w

3051.

v o m o n a is

mmu

Hodie reassumpto benignitcr folio causae Comen, die 20 nov. 1706 1
distributo, nulla facta usque adhuc instantia, neque scripturis exhibitis
per D. Nuncium, reverenter exquiritur ab EE. VV., ut decernatur.
Die, etc. Sacra, etc. ad I. respondit: Negative.
Ad 11. Negative.
Ad 111. pariter Negative.
Ad IV. rescripsit, satis provisum in superiori.
Ad V. respondit Negative.
Ad VII., VIII., X., XL, XII. et XIII., respondit Negative.
[Liber 57 Decretorum, p. 69 a tergo et 70].

5’4

Curia Romana

Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et iniungendum censuit, pmi
praesentis etc. iniungit Episcopo, quütenus cogat Canonicos ad erectmai
tertii Canonicatus ad formam testamenti.
[Liber 57 Decretorum, p. 99].

3052.

S. C. C., Ferraricn., 26 mart. 1707.
In supremis tabulis conditis anno 1289, sub quibus decessit Canonicus
Ferrarinus Civitatis Ferraricn., plerisque bonis relictis Cappellaniae tum
pridem ab eodem institutae sub invocatione S. Ioannis Baptistae in illi
Ecclesia Cathedrali, elegit in ea Cappellanum lacobum Archipresbyterum
Plebis S. Mariae de Cinixclis eiusdem Ferraricn. Dioecesis cum ea lege,
ne umquam amoveri possit, nisi forte illicita commiserit vel sponte renunciaverit, facicnsque eidem ac in dicta Cappcllania successoribus faculta­
tem congruis temporibus, quocumque opus fuerit, pergendi, causa pro­
curandi Cappellaniae negotia, absque Capituli Ecclesiae Ferraricn. licen­
tia, nisi forsitan sese ab ipsa perperam absentaret.
Ius autem eligendi Cappellanum futuris temporibus reservavit Capi­
tulo eiusdem Cathedralis, voluitque in casu remotionis vel obitus dicti
lacobi deligendum in Cappellanum vel Guidum vel Antonium utrumque
mansionarium Ecclesiae Ferraricn. cum ea conditione, ut quamprimum
Sacerdotio initiaretur, ac tandem Cappcllano pro tempore onera quaedam
hisce verbis expressa iniunxit: Item volo et iubeo, quod quicumque per tmpora in ipsa Cappellania fuerit Cappellanus, teneatur et debeat mtcrtw
divinis officiis, singulis horis Canonicis, nisi esset absens iusta de causa, rd
nisi manifesta infirmitate corporis gravaretur, et debeat dicere Missam pro
defunctis et pro animabus D. Bernardini quondam patris mei, et D. Mariai
matris meae, et D. Octaviani quondam Cardinalis, et pro anima mea prim
et principaliter. Item volo et iubeo, quod idem Cappellanus teneatur sempa
facere ardere unam lampadem ante figuram S. Ioannis Baptistae in lespcris,
Matutinis et Missis.
Cum autem praefatam Cappcllaniam usque ab anno 1690 obtinuisset
a Sede Apostolica Bartholomaeus Chellinus, mansionarius dictae Ecclesiae
Cathedralis, Eminentissimus Episcopus, quo praestat divini cultus zelo,
dubitare coepit de residentia dicti Cappellani, an illa foret praecisa vel
causativa, attento servitio Chori, ut supra, a fundatore demandato, anve
incompatibilitatem induceret cum mansionaria, quam is Cappellanus
possidebat. Sed recurrente dicto Chellino ad hanc Sacram Congregatio­
nem, coque subinde morte intercepto ulteriorem progressum non habuit,
modo instaurata occasione, qua sacpcdictam Cappcllaniam nuper asse­
cutus fuit Marcus Antonius de Falccttis, Eminentissimus Episcopus in
relatione, usque tum pro Chellino requisita, quam nuper transmisit in
summario danda, tradit huius Cappellaniae redditus ad scut. 70 circiter
ascendere, quosque maiores fuisse credi tempore fundationis, ac pro Mis-

S.

C. Concilii

5*5

sc quotidianae stipe ad rationem manualis atque lampadis oneribus scuta

videatur testator consuluisse maiori
Ecclesiae servitio per augmentum plurium perso-

50 satis esse existimari.

cultui, ac pinguiori

Cumque

lurum Canonicas horas explentium, dubitari posse credit Eminentia Sua

de incompatibilitate talis Cappellaniae cum mansionaria eiusdem Ecclesiae.
Viceversa Orator dc Falcettis observantia fretus ad excludendum onus
residential' praecisae binas exhibuit eiusdem Cappellaniae provisiones,
uti de simplici beneficio factas, alteram de anno 1683 in personam Ioannis
Baptistae Piccinnini, alteram de anno 1686 in personam losephi Masii

utriusque mansionarii illius Ecclesiae Cathedralis. Quamobrem reverenter
supplicat pro declaratione:

Cappellania, de qua agitur, sit residentialis praecise, vel causative,
ili: ut Cappellanus non residens sit illa privandus, vel potius distributionibus
ix casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit Cappcllaniam esse residentialem causative
'nilum, et huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
/1«

[Liber 57 Decretorum, p. 98].

3053.

S. C. C., Milevitana, 9 apr. 1707.
Coacta Dioecesana Synodo anno 1703 per modernum Episcopum Mele-

ritanum, Capitulum, Regulares, Moniales, Rector S. Mariae della Melleca,

necnon Promoter fiscalis Curiae laicalis, seu Magistratus sese respective

gravatos sentientes a constitutionibus in ea conditis, appellationem inter­
posuerunt ad S. Sedem

Apostolicam,

specialiter

impugnante

Capitulo

Synodi validitatem, inter alias practensas nullitates, ex capite non requi­
siti cius consilii.
Resoluto primo dubio super validitate Synodi in praeterita Congre­
gatione,1 dilata fuit alterius propositio. Unde partibus hinc inde scri­
bentibus, hodie illud proponitur una cum folio ultra transmissum et nunc

russumendum nonnullarum constitutionum synodalium ex plerisquc
impugnatis, adiuncto voto Eminentissimi Acciajoli, ut dignentur EE. PP.
«uper eisdem vel carum aliquibus, prout libuerit, suum iudicium proferre.

el quae constitutiones sustineantur, seu potius sint reformandae vel
ruderandae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. quoad primam constitutionem censuit substincri,
<t quoad Canonicos non interessentes tempore Adventus, et Quadragesimae
m concionibus, sub poenis a S. Congregatione alias praescriptis.
.4«,

(Liber 57 Decretorum, p. 124].

1 Liber 57 Decretorum, p. 3, 95.

Curia Romana

5i6

3054.

S. C. C., Ripana, 21 maii 1707.
Communitas Oppidi Cryptarum ad Mare, quae ius habere praetendit
nominandi in eodem

Oppido

Concinnatorem

temporibus Adventus et

Quadragesimae, iam pro Quadragesima mox elapsa nominavit quemdam
P. Capuccinum, iliumque coram Episcopo cum literis patentibus nomi­

nationis praesentavit.
Qui sane Episcopus, retentis in eius Cancellaria praefatis nominationis
literis alias quidem pro eodem Concionatore a Communitate nominato,
deputationis literas expediri iussit cum verbis: eligimus et deputamus, prout
antecedenti anno pariter egisse fertur.
Id autem aegre ferens Communitas, quod nempe satius duceret licere

Concinnatori cum solis suae nominationis literis patentibus, obtenta dum­

taxat Episcopi benedictione et licentia verbum Dei annunciate, quominus
in concionem prodiret praefatus P. Capuccinus effecisse supponitur:
quin et ulterius progressa, renuens solvere consuetam eleemosynam Con­
cinnatori prope decursi Adventus, compulsa ab Episcopo, appellationem

interposuit ad Metropolitanum.
In hoc statu delata causa ad hanc S. Congregationem ex decreto R.P.I)
Auditoris Sanctissimi, fuerunt concordata infrascripta dubia, quae hodie
instante Episcopo, ac monito Procuratore Communitatis EE. VV. resol­

venda proponuntur:

1.

An Episcopus valeat literas patentes tradendas Concionalori numnando a Communitate singulis Quadragesima et Adventu relinere in Con­
cellaria Episcopali, ct deinde alias gratis expedire, et apponere verba: eligimui
et deputamus?
2. An Communitas teneatur tradere consuetam eleemosynam Cownatori nominando et respective eligendo et deputando, ut supra, ab Episcofo
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit: Affirmative, censuifyue danda au
decrcta in Sutrina, 8 maii 168S. 1
Ad 2. respondit : Affirmative.
[Liber 57 Decretorum, p. 183].

3055.

S. C. C., Pragcn., 23 iul.. 3 dec. 1707.
Introducto iudicio in Curia coram Auditore Camerae Vinccntino inter
Magnum Priorem Bohcmiae Religionis Hierosolymitanae ex una, et Archie­
piscopum Pragensem ex altera partibus super exemptione a illrisdictione

1 Cf» N. 2906.

•S’. C. Concilii

517

Ohlin r 1, quam vigore Apostolicarum concessionum praetendit habere
praefata Religio eiusque Ministri, occasione arrepta quod Franciscus
Tauffer Administrabor ecclesiae Prioralis B. Mariae sub Catena Micro
Pragae nuncupatae, neglecta dicti Archicpiscopi approbatione et licentia,
animarum curam in memorata ecclesia fuerit aggressus, exinde pritnodictus Archiepiscopus contrariam passus fuit sententiam, quae per exten­
sum in summario exhibetur.
Habitus propterea desuper fuit recursus per saepedictum Archiepi­
scopum ad R. P. I). Auditorem Sanctissimi, qui per bina decreta cau­
sam huiusmodi quoad concernentia animarum curam, remisit ad hanc
Sacram Congregationem. Hinc concordatis infrascriptis dubiis, ac monito
Procuratore praememorati M. Prioris, EE. VV. statuendum proponitur:
1. An pro exemptione a iurisdictione Ordinaria sufficiat sola praesen­

3056.

S. C. C., Tholosnna, 23 iul. 1707.
Expedito circa restitutionem in integrum concessam die 18 iulii 1705, consueto Brevi Ordinario Tholosano directo, coque eidem pro exequutionc exhibito ac citatis picrisque consanguineis Oratricis nihil hucusque
opponentibus, nihilominus idem Ordinarius perperam exinde detulit
appellationi intcriectae ab eisdem monialibus tanquam ab abusu, ad Parlamentum Aqucnsc. Quapropter Oratrix revolavit ad hanc S. Congrega­
tionem, quo dignaretur causam ad se avocare; hinc placuit EE. VV. exqui­
rere super praemissis eiusdem Ordinarii informationem, eidemque deman­
dare, ut acta transmitteret, ac terminum praefigeret partibus ad deducen­
dum iura sua in Sacra Congregatione.
Cuius quidem iussis obtemperando Ordinarius refert, quod auditis
praefatis monialibus denuo hae repetierint supra cnunciatam appellatio­
nem, ob idque profitetur se non posse super causa amplius manus appo1 Resolutionem vide infra, dic 14 ian. 170S. -Cf. N. 1059.
' Cf. N. 3037-

BIBLIOTHECA

[Liber 57 Decretorum, p. 277, 441 a tergo].

MAS SsCOMTAUS SS-O

tatio Clericorum saecularium ad beneficia curata in ecclesiis Ordinis S. loanur Hierosolymitani, quamvis ex causa non admitteretur, sive potius requi­
ratur admissio, ac etiam concessio licentiae pro administration? Sacramen­
torum, et exercitatio curae animarum?
2. An praesentali ad dicta beneficia curata teneantur examen subire, profes"ijwn fidei emittere, < t iuramentum in forma consuetum in ordine ad curam
animarum et administrationem Sacramentorum debite obeundam in manibus
Archicpiscopi seu apud eius consistorium praestare?
Die 2] iulii l/Oy Sacra, etc. distulit resolutionem ad secundam Congre[alionem omnino etiam unica.
Die j decembris 1707 Sacra, etc. distulit propositionem.1

Curia Romana

5iS

nere; subdit vero se praefixisse terminum duorum mensium tum dicti»
monialibus, tum Oratrici ad deducendum iura sua in hac Sacra Congre­
gatione. Quo sane termino iam elapso eadem Oratrice humiliter efihgitante Sacra Congregatio sub die 7 maii proxime effluxi rescripsit, quod

causa ponatur in folio, citata parte.

Cumque nuper ipsa Oratrix de licentia tum Ordinarii Tholosani, tum

Aqucn. in summario exhibita ad Urbem pervenerit, ct sperat obtinere
licentiam ab Eminentissmo Vicario ingrediendi claustra Monasterii, i
quo iam fuit acceptata, humiliter proinde exposcit huius causae determi­
nationem, quam favorabilem sperat, sub infrascripto dubio concordato,

innixa probationibus factis et deductis, quo tempore obtinuit ab hac
S. Congregatione restitutionem in integrum, tum ex aliis attestationibus
in summario nuperrimo transcriptis, adeo ut monialium adversariorum
Procuratore monito superest, ut EE.W. non graventur definire:

An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, proindeque praedictam
Catharinam Oratricem restituit in integrum adversus lapsum quinquennii,
ac decrevit professionem ab ea in Monasterio S. Catharinae Scnen. Ordi­
nis Sancti Dominici Tholosae emissam esse nullam, irritam et invalidam,
ipsamque Catharinam nullatenus fuisse et esse Religioni adstrictam, neque
alligatam, et propterca facultatem deserendi Religionem et Claustra, regu­
larem dimittendi ac saecularem habitum ct statum reassumendi, nccnon
utendi omnibus iuris effectibus, perinde ac si praedictam professionem

non emisisset, eidem Catharinae Oratrici benigne impertita est.
[Liber 57 Decretorum, p. 279].

3057.

S. C. C., La mace n., 13 aug. 1707.
Alias praetendentes Abbates Cistercien. Ordinis S. Benedicti Regno­
rum Portugalliae habere iurisdictionem quasi episcopalem, nccnon usum
baculi et mitrae; atque vigore Apostolicarum constitutionum gaudere privi­
legiis, quibus fruuntur Abbates Benedictini, supplices adierunt hanc
Sacram Congregationem pro declaratione infrascriptorum dubiorum: !..4«

dispensationes matrimoniales, litterae in forma Significavit, ct similes debeant
ipsis Abbatibus quoad eorum subditis committi? II. An Udem Abbates posnnt
suis subditis saecularibus Ordines minores conferre, seu litteras dimissoria!
ad huiusmodi Ordines suscipiendos concedere? Et Sacra Congregatio sub
dic 7 augusti 1649 1 respondit ad I. supradictas dispensationes matrimo­
niales, litteras in forma Significavit, non posse dictis Abbatibus commlti.
Ad II. Huiusmodi Abbates non posse suis subditis saecularibus Ordines mino­
res conferre, nec litteras dimissoriales ad huiusmodi Ordines suseipiendoi
concedere.
1 Cf. N. 2698.

S. C. Concilii

Iam vero eamdem excitarunt praetensionem moderni Abbates Cistercien,
eiusdem Ordinis, nempe S. Mariae das Salzedas, D. loannis dc Tarouca,
et I). Petri das Aguias in eisdem Regnis. Unde de anno 1703 desuper obti­
nuerunt a SS. D. Nostro Commissionem in forma Brevis directam Apostolico Nuncio Lusitano. Sed causa subinde avocata ab R. P. I). Auditore
Sanctitatis Suae, remissa fuit ad hanc Sacram Congregationem, quo
EE. PP. dignentur, monito Procuratore in Curia, ex deducendis dubium
infrascriptum declarare:
An decretum anni
comprehendat modernos Abbates Ordinis Cisteratnsis S. Mariae das Salzedas, D. loannis de Tarouca, et D. Petri das
Aguias in Regnis Portugalliae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem, et mandavit, quod interim Abba­
te abstineant in omnibus.1
[Liber 57 Decretorum, p. 313].

3058.

S. C. C., Posnanien., 19 nov., 3 dec. 1707.
Saepe usu contingit in illis partibus, ut Parochi unius Dioecesis soleant
Parochos aut alios Sacerdotes saeculares approbatos in aliena Dioecesi,
invitare ad audiendas confessiones in Dioecesi, ubi non sunt approbati,
eo quod huiusmodi approbatio facile haberi nequeat ob locorum distan­
tiam, et e contra urgeat necessitas dictos Presbyteros acccrsendi ratione
magni concursus populi. Hinc Episcopus Suffragancus et Administrator
Ecclesiae Posnanien. humiliter imploravit in praemissis oraculum huius
Sacrae Congregationis. Ideo alias relata causa per summarium, demanda­
tum fuit, ut poneretur in folio; hinc proponuntur sequentia dubia resol­
venda:
1. An Curati unius Dioecesis vocati a Parochis alienae Dioecesis possint
in ista audire confessiones tam suorum subditorum, quam alienorum, absque
licentia Episcopi loci?
2. An Sacerdotes approbati ad confessiones audiendas in una Dioecesi,
wati a Parochis alterius Dioecesis possint in ista audire confessiones quorum­
libet absque approbatione Episcopi loci? Et quatenus negative ad utrumque:
3. An, ct quomodo in casibus praedictis sit consulendum, si agatur de
magno concursu populi, et magna distantia adeundi pro approbatione Epiicopurn Dioecesanum in casu?
Dic 19 novembris ιγογ Sacra, etc. distulit propositionem.
Die ] decembris ijoy Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative quoad
subditos; Negative quoad reliquos.
Ad 2. respondit: Negative.
Ad 3. resaipsit: arbitrio et prudentiae Ordinarii.
[Liber 57 Decretorum, p. 421, 440J.
1 Revolutionem vide infra, dic 26 ian. 1709. - Cf. N. 3073.

Curia Romana

520

3059.

S. C. C., Pragen., 14 ian. 1708.
In hac causa proposita sed non resoluta diebus 23 iulii et 3 decembris
1707,1 hodie Sacra ctc. ad 1. respondit: Negative quoad primam, et Affir­
mative quoad secundam partem.
Ad 2. Affirmative quoad examen et professionem fidei ad formam Sacri
Concilii.2
[Liber 58 Decretorum, p. 1].

3060.

S. C. C., Caputaquen., 28 ian., 1 1 febr. 1708.
Per binas epistolas supplex indoluit apud hanc S. C. Episcopus Caput­
aquen., quod Patres Carthusiae S. Laurentii prope Oppidum Padulae
illius Dioecesis, cum caeteroquin anteactis temporibus semper consueve­
rint accedere ad Episcopum Dioecesanum pro suscipiendis Ordinibus,
nihilominus postquam fuit ipse ad illam Sedem Episcopalem evectus, binis
habitis Ordinationibus generalibus in Oppido Salae existente prope ean­
dem Carthusiam, praefati Patres de industria ad illum acccdcrc non
curaverint, sed cum exinde abiisset idem Episcopus ad Oppidum Cilenti
ad habendam tertiam generalem Ordinationem, Superior supradictae Car­
thusiae requisiverit ab eo facultatem, ut nonnulli sui religiosi insigniri
potuissent Ordinibus ab Episcopo Policastren. At cum renuerit Episcopus
Caputaquen. talem facultatem impertiri promptum se exhibendo eisdem
religiosis per scipsum manus imponere: eo tamen non attento idem Su­
perior dimiserit suos Monachos cum literis dimissorialibus ordinandos ad
praefatum Episcopum Policastren., a quo iam fuerunt Ordinibus initiati,
et nuperrime dc mense decembri anni 1706 alium religiosum pariter
ordinandum dimiserit ad Episcopum Marsicen. iam vita functum, contra
praescriptum decreti huius Sacrae Congregationis de mandato s. m. Cle­
mentis VIII editi sub die 15 martii 1596. 3 Quocirca idem Episcopus, qui
haec recenset, supplicavit humiliter pro remedio opportuno.
Exquisita desuper relatione Vicarii Capitularis Marsici, idem retulit
superioribus annis permultos monachos Monasterii S. Laurentii prope
Padulam fuisse promotos a diversis Episcopis Marsici praedefunctis
ad Ordines Sacros cum literis dimissorialibus Prioris illius Carthusiae,
in quibus tamen vel attestatus est Episcopum Caputaquen. fuisse absen­
tem, vel impeditum ad Pontificalia exercenda, quo casu produxerint
* Cf. N. 3055.
5 Seas. XXIV, de ref., c. li.
* Cf. 2294.

S. C. Concilii

521

S. C. C., Geruntinen. et Cariaten., n febr. 1708.
Proposita quaestione: An, et in quibus sit standum vel recedendum a deci­
sis sub dic 2 octobris 170(1' in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. stetit in decisis.
Ad 2. praevio recessu a decisis respondit: Affirmative.
Ad 6. stetit in decisis.
[Liber 58 Decretorum, p. 53].
1 Cf. N. 3042.

bibliotheca

3061.

IATERNTÎAS SACEWM.B SAKCn

ttiam literas testimoniales mox dicti Episcopi super impedimento prae­
dicto, quas omnes litcras servari, ait, in archivo illius Curiae Episco­
piis per ipsum informantem recognitas; solumque reperisse, subdit,
Gabrielcm Busce Neapolitanum eiusdem Carthusiae monachum promo­
tum per Episcopum Marsicen. pracdcfunctum ad Presbyteratus Ordi­
nem de mense decembri 1706 cum solis literis dimissorialibus sui Prio­
ris, in quibus nulla fit mentio de Episcopo Caputaquen.
Auditus insuper fuit Procurator Generalis Ordinis Carthusiani in
Urbe, qui retulit, Priorem praemcmoratac Carthusiae de mense maii 1706
nonnullos suos religiosos ordinandos dimisisse ad Episcopum Polica­
stren., quo tempore Episcopus Caputaquen. ordinationem habuit in ConTtntu Minorum Observantium Oppidi Cilenti, distante a terra Padulae
quadraginta circiter milliaribus per vias difficiles et impervias, ut ex exhi­
bita attestatione Syndici ct Electorum Universitatis iam dictae terrae;
ac successive de mense decembri eiusdem anni nullam ordinationem
habente praefato Episcopo Caputaquen., quamvis in Dioecesi praesente,
ut ex simili attestatione exhibita eorundem Syndici et Electorum, pariter
dimisisse quendam suum regularem ordinandum ad Episcopum Marsi­
cen. Pono in litteris testimonialibus Ordinum collatorum praedictis reli­
giosis ab Episcopo Policastren. nulla mentio fit dc impedimento seu absen­
tia Episcopi Caputaquen. circa ordinationes habendas. Reliquum igitur
est, ut EE. VV. libratis his, et aliis, quae hinc inde adducentur, non grarentur resolvere infrascripta dubia concordata:
1. An monachi Carthusiani S. Laurentii terrae Padulae Caputaquen.
Dioecesis promoti ad Ordines tam sacros quam minores ab Episcopo Policastren. et Marsicen. sint licite ordinati? Et quatenus negative:
2. An, ct quas poenas incurrerint ipsimet ordinati ct eorum Superiores
in casu?
Die 28 ianuarii 1708 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 11 februarii 1708 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative.
Ad 2. censuit Superiores incurrisse poenas contentas in decreto s. m. Clcuentis VIII, sed ex gratia esse absolvendos.
[Liber 58 Decretorum, p. 30 a tergo, 53].

Curia Romana

3062.

S. C. C., Viterbien., 17 ct 31 mart. 1708.
Eminentissimus Episcopus quo praecellit singulari zelo, percupiens,
ut in Ecclesia Cathedrali aliisque Collegiatis suae Dioecesis quilibet injun­
cto sibi muneri satisfaciat, infrascripta bina dubia decidenda ad lurx
S. C. reverenter transmisit:
i. An Parochi Cathedralium et Collegiatanim, qui sunt Primae digni­
tates vel membra earumdem, excusentur ab applicatione Sacrificii diebu»
Dominicis et festis per Missam Conventualem, quae in Choro quotidie
canitur, ita ut ultra praedictam Conventualem, Parochi supradicti tenean­
tur celebrare et applicare suprascriptis diebus pro parochianis?
2. An, quando per turnum ad supradictos Parochos spectat Mi
Conventualem canere dictis Dominicis et festis, teneantur iidem celebrare
facere pro parochianis aliam Missam propriis sumptibus?
Die 17 martii 1708 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 31 martii 1708 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative quoad pri
mam partem et Affirmative quoad secundam.
Ad 2. respondit: Affirmative.
[Liber 58 Decretorum, p. 98 a tergo, 118].

3063.

S. C. C., Amerina, 17 et 31 mart. 1708.
Castro Guardeae constituto in sublimis ac praerupti montis culmine,
derelicto ab universo populo, qui sedes antiquas ad planitiem sub eiusdem
montis radicibus transtulit, derelicta itidem fuit ecclesia Parochialis, ad
quam, ut in editiori parte praefati Castri sitam, populus conscendere
negligens, Sacrum interim audire perrexit in ecclesia S. Aegidii in imi
parte Montis consistente, circum quam novas habitationes construere
iam coepit. Parochus autem, qui solus in dicta Parochiali remanserat,
ob difficultatem ministrandi Sacramenta suis parochianis per rnilliare
et ultra distantibus, supplicavit Sacrae Congregationi pro translatione
SS. Sacramenti ab antedicta Parochiali ad praefatam ecclesiam S. Aegidii;
et S. C. sub die 8 maii 1706 ad dubium tunc propositum: An sit Κόλ
petitae translationi, respondit: Affirmative ad novam ecclesiam aedificandam,
et interim per modum provisionis, omnia munia parochialia censuit exer­
cenda esse in ecclesia S. Aegidii, ut in folio dicta die distributo.

In exeeutionem praelibati rescripti translata iam Sacra Synaxi ad di­
ctam ecclesiam S. Aegidii, ac studia sua vertente populo ad exaedifica­
tionem novae Parochialis, hinc loscph Canalis, modernus Parochus,
nuper adiit S. C. pro declaratione, an post antiquae Parochialis demoli­
tionem liceat eiusdem caementis uti in constructionem novae, quemadmo­

S. C. Concilii

523

dum ct idem declarari petiit de sacello S. Catharinae de iurepatronatus
liicorum ab eadem antiqua Parochiali parum distante; nccnon an ossa
defunctorum sint transferenda ab antiquo coemeterio ad novum aedifi­
candum. Et S. C. rescripsit Episcopo pro informatione, praevia compe­
tentis termini praefixione intéressé habentibus ad deducendum iura sua
in eadem S. C. Quapropter idem Episcopus parendo mandatis, sane
retulit se praefixisse terminum unius mensis iamdiu elapsi tum .-\genti
Domini in temporalibus dicti Castri practcnsi patroni ecclesiae S. Catharinac, tum pariter eiusdem Castri Communitati, subditque primum
libenter assentiri translationi capellae S. Catharinae ab antiqua eius eccle­
sia ad capellam in nova Parochiali aedificandam, cum hisce tamen reservationibus, quod nempe nova Parochialis sit construenda prope palatium
supradicti Domini temporalis; quod capella S. Catharinae subrogetur in
locum antiquae cum omnibus iuribus, atque in ea sit collocanda Icona
cum aliis supcllectilibus spectantibus ad antiquam capellam; Communi­
tatem vero, inquit informans, pariter assensum praestitisse in consilio,
ut postquam incepta fuerit fabrica novae Parochialis, antiqua demolia­
tur, ciusque materialia applicentur in constructionem novae, ac insuper
minime contradicere translationi cadaverum defunctorum, uti latius ex
documentis in summario exhibendis. Hinc hodie idem Parochus infra­
scripta dubia EE. VV. resolvenda proponit:
1. Jn liceat Communitati pro construenda nota ecclesia uti caementis
tt materialibus antiquae Parochialis ct Capellae S. Catharinae?
2. An ossa defunctorum sint transferenda ab antiquo ad novum coemete­
rium construendum in casu?
Die 17 martii iyoS Sacra, etc. distulit propositionem.
Die J/ martii 1708 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque.
[Liber 58 Decretorum, p. 98 a tergo, 11S a tergoj.

3064.

S. C. C., Aquen., 5 ct 19 maii 1708.
Aegre ferens Io. Franciscus Stranius modernus Praepositus et Paro­
chus loci Incisae quosdam praetensos abusus fuisse invectos a PP. Carmclitis eiusdem loci in praejudicium suorum iurium parochialium, ad hanc
S. C. recursum habuit, a qua dc more requisita informatione Episcopi,
Vicarius Generalis illius iussu relationem Parocho undequaque favora­
bilem in summario exhibendam transmisit. Quocirca dubiis pluribus iam
concordatis, et partibus hinc inde scribentibus, infrascripta dumtaxat
in praesenti proponuntur, reiectis reliquis ad sequentes Congregationes,
unde exquiritur hodie EE. VV. sapientissima decisio:
1. An PP. Carmelitae in Rogationibus possint ad processionem accedere
fine cappis albis?
2. An in solo numero duorum religiosorum Cruce praecedente?

Curia Romana

5*4

3. An teneatur Praepositus, φ,ί est eli<„„ Parochus, in p„bUci,
processionibus Jieri consuetis monitos facere dictos PP ut n.t /
accedant, et quomodo?
" ‘ ad

Λ

Die 3 mail ijoS Sacra, etc. distulit propositionem
Die i9 maii i7oS Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Negative.
γιί3' Affi™ahve resP°,,lli^ sive per nuncium sive per schedulam
(Liber 58 Decretorum, p. 161, 174J.

3065.

S. C. C., Nucerina Paganorum, 19 maii 1708.
Postquam Matthaeus Angelus Scalfati, Rector Parochialis ecclesiae
S. Felicis huius Civitatis de iurepatronatus laicali, per plurium annonin:
spatiuin usque ab anno 1677, quo fuit de dicta Parochiali provisus, summ?
sollicitudine et pietate animarum curae incubuerit, a inultis tamen ab

hinc annis, sumpto praetextu, quod dicta cura sit habitualis, quodque
actualis exerceri debeat per quatuor alios Concuratos, exindeque ipse
non teneatur residere, a praefata ecclesia abesse coepit, et assiduam fere

moram in Civitate Neapolis usque modo perduxit. Hinc Episcopus in­
stante Communitate laica antedictae Civitatis decrevit appositionem Oeco­
nomi pro exercitio curae animarum, a quo decreto, interposita appella­
tione ad Auditorem Camerae per supradictum Rectorem, ac reciirrente
contra ipsum eadem Communitate ad hanc S. C., fuit ad eandem subinde

causa remissa a R. P. D. Auditore Sanctissimi.

Requisita autem desuper informatione Episcopi, idem post continua­
tam eiusdem Rectoris sedulitatem in antcactis annis in exercitio cunc,
constanter asserit eandem curam actu semper fuisse in Rectoribus eiusderc
ecclesiae. Et licet tempore procedente fuerint eidem adiuncti quatuor
Coadiutores Curati, qui sustentantur partim ex redditibus ab ipsa Rcctoru
dismembratis, partim vero sumptibus dictae Communitatis, propter excre­
tum animarum numerum usque ad 4500: nihilominus, subdit informans
ncutiquam reperiri sive ex induito Apostolico sive ex consuetudine, fuisse
unquam dictam curam abdicatam a proprio Rectore et totam translatai
in dictos Concuratos. Quapropter indubitanter censet modernum Recto­
rem fore ad residentiam compellendum. Partibus itaque monitis, supere?!
ut EE. VV. ex deducendis non graventur decidere bina infrascripta dubu
concordata:

An Rector Parochialis ecclesiae S. Felicis Universitatis Pagananx
teneatur ad residentiam ad formam S. Cone. Trid., Sess. 23, cap. 1, dertjor.,
vel quomodo?
2. Ati decretum emanatum a Reverendissimo Episcopo super apposition
Oeconomi pro exercitio curae animarum in absentia moderni Rectoris <1 pt.itfata ecclesia sustineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
1.

C.

Concilii

525

Ad 2. pariter Affirmative et iniungendum censuit, prout, etc. iniungù
Episcopo, ut procedat ad formam Concilii, et huiusmodi causam amplius
non proponi mandavit.
[Liber 58 Decretorum, p. 175].

3066.

S. C. C., Marsicana, 9 iun. 1708.
Possidet familia de Berardis in ecclesia receptitia S. Mariae Novae

laicalia, Missarum oneribus obnoxia,
duo nempe ex dispositione Vespasiani de Berardis de annis 1651 et 1689
terrae Giojae tria iurapatronatus

respective, tertium vero ex fundatione Nicolai germani fratris dicti Vespa­

siani de anno 1656 cum institutione Episcopi.
Cum autem de anno 1669 Joseph de Berardis homicidium admisisset
in personam Sulpitii Mascitelli unius ex Sacerdotibus Capitulum consti­

tuentibus in antedicta ecclesia receptitia, fuit exinde declaratus excommu-

nicatus, subindeque pace obtenta a consanguineis occisi, absolutus vigore
Brevis Sacrae Poenitentiariae de anno 1672, hac tamen conditione specia­

quod nequaquam absolutio prosit, quominus si ipse aliquod feudum seu iuspatronatus ab Ecclesia, in qua dictus Sacerdos forsan in titula tus
erat, obtinet, eiusque heredes perpetuo illis sint privati, ct ne minus vindictae
quam excessus memoriae prorogentur, ipse eiusque liberi propter hoc inhabiles
(instantur ad beneficia ecclesiastica in futurum obtinenda, nisi cum illis fuerit
iuper hoc misericorditer dispensatum.
liter adiecta:

Porro occasione vacationis

per obitum

Sacerdotis

Dominici

nuper

sequutae unius ex memoratis Capcllaniis in altari Sanctissimi Rosarii,
humillimas fuderunt preces Sanctissimo 1). N. ad hanc Sacram Congrega­
tionem remissas Aegidius eiusque fratres minores filii Nicolai iunioris
nati cx losepho occisore et Margarita Mascitelli, nepte ex fratre Sulpitii
occisi, coniugibus, pro gratia dispensationis, seu rehabilitationis tum activae

tum passivae ad omnia praemissa tria iurapatronatus, non solum
favore, sed etiam suorum successorum in infinitum, cuiusmodi
tatus de anno 1695 ad eandem Capcllaniam modo vacantem
tants fuit a sa. me. Innocentio XII, praevio voto huius Sacrae

ipsorum
praesenréhabili­
Congre­

gationis praefatus Sacerdos Dominicus filius eiusdem losephi occisoris.
Et quidem Oratores gratiam non desperant, nedum sub motivo pacis
ct coniunctionis hinc inde inter heredes occisoris ct occisi iamdiu sequutae,
verum etiam eorum maximae inopiae, qui pro ascensu ad SS. Ordines
nullum patrimonium possident praeter memorata iurapatronatus. Episco­

pus desuper informans praenarrata comprobando, censet pauperum Ora­
torum precibus indulgcndum etiam quoad Capellanias in posterum vaca­
turas sine praeiudicio eas obtinentium ct respective compatronorum.

Relata huiusmodi instantia per summarium sub dic 7 maii 1707, re­
scriptum extitit: Recurrant in casibus particularibus. Quocirca Oratores
ipsi preces renovantes pro admissione ad praememoratam Cappellaniam

Curia Romana

526

vacantem, aliasque vacaturas, illud pariter exorant perpendi, quod ip..
fuerint inhabilitati ad institutionem dumtaxat passivam, non autem d
praesentationem activam, exindeque infrascriptum dubium effomurunt
sapientissime ab EE. W. resolvendum:
An, et quomodo petitis sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, si Sanctissimo D. Ar. placuerit, per sum lit­
teras apostolicas in forma Brevis Ordinario .Marsicano committi posse. m
teris existentibus narratis Aegidium Oratorem ad Cappellamam vacMtm
tantum obtinendam pro suo arbitrio et conscientia gratis habilite!.
[Liber 58 Decretorum, p. 198 a tergo, 201 a tergo].

3067.

S. C. C., Ostuncn., 7 ct 28 iul. 1708.
Cum modernus Antistes ad Syndicatum accersiri iusserit Josephum
Marinum Sandalarium Thesaurarium Cathedralis Ecclesiae, iam Via­
rium Capitularem in ca Dioecesi, iniuncto eidem praecepto de non disce­
dendo a Dioecesi, necnon illum cogendo ad residentiam, habitus fuit
recursus per dictum Thesaurarium ad hanc S. C., unde concordatis
dubiis ex iuribus hinc inde circumferendis, Promoter fiscalis humiliter
exorat pro eorum resolutione:
i. An, ct quomodo Thesaurarius Cathedralis Ostunen. cogi possit
ad residentiam?
2. An emolumenta iurisdictionis Sede vacante spectent ad Vicarium
Capitularem, seu potius sint reservanda pro Episcopo successore?
3. An, et in qua summa dicto Vicario Capitulari debeatur sala­
rium ?
8. An Joseph Marinus Sandâlarius possit molestari ex causa Syndicatus ita, ut praeceptum ab Episcopo factum de non discedendo susti­
neatur in casu?
Die 7 iulii 1708 Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Congregitionem omnino etiam unica.
Die 28 iulii 1708 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad formam Con­
cilii, Sess. 24, cap. 12, de ref. quoad 1.
Ad 2. Negative.
Ad 3. censuit deberi iuxta solitum illius Ecclesiae.
Ad 8. respondit: Negative; et iniungendum censuit Episcopo, ut pro­
cedat ad formam Concilii1 pro redditione rationis tantum.
[Liber 58 Decretorum, p. 244 a tergo, 266].

1 Sess. XXIV, de ref.9 c. 16.

.S'. C. Concilii

S27

3068.

S. C. C., Ruben., 28 iul., 18 aug. 1708.

3069.

S. C. C., Suessana, 28 iul., 18 aug. 1708.
Sub eo obtentu, quod in hac Cathedrali deessct tabella horaria pro
divini officii recitatione, modernus Episcopus eam confici iussit similem
alteri iam confectae in Cathedrali Cathacen. tempore eius Praesulatus,
«approbatae ab hac S. C. de anno 1703. Ac pro eius observatione Pro­
moter fiscalis Curiae Episcopalis Suessanae recursum habuit ad eandem

BIBLIOTHECA

[Liber 58 Decretorum, p. 267 a tergo, 288, 2S9 a tergo].

Oi

An edictum super delatione habitus talaris in ecclesiis, illarumque ingressu
d egressu subslincatur in casu?
Die 2S iulii 170S Sacra, etc. distulit propositionem.
Die iS augusti 1708 Sacra, etc. censuit, sustineri, moderatis poenis arbi­
trio Emineiitissimi Praefecti; qui poenas ita moderabatur: Nos ad mentem
eiusdem S. Congregationis nobis expressam declaramus a supradicto edicto
Episcopi delendas esse contra inobedientes, videlicet: quoad Sacerdotes poenam
suspensionis ipso facto incurrendae; quoad Clericos poenam quod non possint
promoveri ad Ordines sacros, nec admitti ad beneficia, quamvis de iurepatro­
natus; et quoad Sacristas poenam suspensionis, et respective quoad Clericos
poenam interdicti ab ingressu ecclesiae. Et loco praedictarum poenarum mulctandos esse in quinque libris cerae albae laboratae, et in subsidium suspensionis
et interdicti ferendae sententiae respective. - li. Card. Panciaticus. Praef.

FRATERNITAS SACSMWTALB SaKCH

Prolato edicto per Episcopum in visitatione peracta de anno proxime
praeterito demandante omnibus Ecclesiasticis habitus talaris delationem
tam in ingressu, quam in egressu ab ecclesia, ac in exercitio propriorum
Ordinum, aliisque functionibus ecclesiasticis, poena iniuncta suspensionis
ipso facto a divinis sibimet reservata adversus Sacerdotes cacterosque in
Sacris Ordinibus constitutos, quo vero ad reliquos inferioribus dumtaxat
Ordinibus insignitos, sub poena denegationis collationis Ordinum supe­
riorum, necnon assequutionis beneficiorum, etiam de iurepatronatus laiali, aliisque arbitrariis, Canonici illius Cathedralis sub praetextu, quod
loci qualitas et Ecclesiasticorum inopia ncutiquam ferre sinant eiusdem
edicti observationem, recursum habuerunt ad hanc Sacram Congregatio­
nem pro eius moderatione.
Desuper Episcopus informans transmittit praefati edicti exemplar,
quod in summario dabitur, eiusdemque observationem comprobare niti­
tur, nedum, ut asserit, accomodam amoenitati loci, verum etiam Eccle­
siasticorum facultatibus. Quocirca dignentur EE. W. monito Procuratore
Capituli resolvere infrascriptum dubium inter partes concordatum:

Curia Romana

528

S. C. pro dictae novae tabellae approbatione. Informans desuper pro­

fatus Episcopus antedictam tabellam nuper typis impressam transmisit,
atque alios praetensos abusus in eadem Cathedrali introductos super
servitio Chori ct distributionum quotidianarum perceptione corrigendo»

exoravit, ut ex eius relatione in summario danda. Ex adverso autem iidctn
Canonici antiquam tabellam exhibuerunt ab olim Episcopis, ut asseritur,

approbatam et diu observatam, consonam quoque tabellae Ecclesiae Me­

tropolitanae aliarumque Cathcdralium finitimarum, nullosque abusus in
servitio Chori introductos contendunt. Quapropter fuerunt concordata

infrascripta dubia, quorum resolutio ab utraque parte informante humi­

liter exquiritur:

An tabella horaria ab Episcopo praescripta sit servanda a Canonial
Ecclesiae Suessanae, seu potius sit servanda tabella antiqua horaria dictai
Ecclesiae?
3. An Canonici praefati, qui per sexaginta dies continuos vel interpolatu
quolibet anno ad eorum arbitrium non festivos de praecepto abesse possunt i
servitio Chori, frui possint distributionibus quotidianis in dictis diebus n
modo, quo gaudent praesentes?
Die 28 iulii 1708 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 18 augusti 170S Sacra, etc. ad 1. remisit ad Eminentissimum Sperellum pro nova confectione tabellae ex integro.
Ad 3. Negative.
i.

[Liber 58 Decretorum, p. 267, 28S].

3070.
S. C. C., Nucerina Paganorum, 1 et 15 dec. 1708.
Residentiae debitum detrectante Philippo Pignatario Abbate Curito

Collegiatae et Parochialis ecclesiae terrae Angri, quae componitur u
ipso Abbate tanquam Capite et quatuor aliis Canonicis Concuratis, Sacn
haec Congregatio sub dic 26 februarii 1707 ad bina dubia tunc propositi
respondit, dictum Abbatem teneri ad residentiam, et nonnisi ad praescri­

ptum S. Concilii Tridentini, Sess. 23, cap. 1, de ref. posse singulis annis
abesse. Novam autem excitavit controversiam dictus Abbas super admmistratione Sacramentorum et exercitio functionum parochialium, praeten­
dens eas ad sui libitum exercere posse. Sed obnitente ex adverso Promo­

ture fiscali Curiae

Episcopalis, controversia deducta fuit coram R. P.
Auditore Sanctissimi, qui eam dirimendam reiecit ad eandem S. Congre­

gationem, in qua citatis partibus, praefatis Canonicis, necnon Assisten­
tibus dictae Collegiatae, ac Procuratore in Curia primodicti Abbatis,
fuerunt in contumaciam subscripta infrascripta dubia etiam circa recita­
tionem divini officii in Choro, applicationem Missarum Conventuilis
ct Parochialis respective, necnon iusignitatem dictae Collegiatae. Quo­
circa, partibus monitis, humillime rogantur EE. PP., ut ex deducendis
decernant:

S. C. Concilii

529

4. An, et quomodo Abbas, Canonici et Assistentes dictae ecclesiae te-

r.eantur Choro intéressé ad recitandas horas canonicas?
5. An itidem teneantur quotidie, vel quibus diebus canere, et respective
applicare .Missam Conventualem pro benefactoribus?
6. An, et ad quem spectet onus applicandi Missam lectam Parochialem
pro populo in casu?
Die i decembris 1708 Sacra, etc. distulit resolutionem aci primam Con­
gregationem omnino etiam unica.
Die 15 decembris 1708 Sacra, etc. ad
et 5. censuit servandum esse
solitum; ad 6. censuit spectare ad Abbatem.
[Liber 58 Decretorum, p. 395, 415].

3071.

S. C. C., Civitatis Plebis, 15 dec. 1708.
Cleopatra Thiani in ultimo, curn quo decessit, testamento anno 1680
instituto herede Canonico Ludovico Desiderio suam dispositionem prose­
quitur, ut infra: E perché detta Testatrice vuole, che li sudetti beni stabili
doppo la morte d'esso Sign. Canonico Ludovico erede tendino onninamente
dia dispositione fattane altre volte dal quondam Pier Gentile Thiani suo fratdlo carnale lasciata in tin suo testamento, benchè imperfetto, quale si trova
presso il sudetto suo erede, volendo per quanto ella puole darii effet to, havendûli cost promesso, mentre il sudetto Pier Gentile viveva; di qui è, che detta
Testatrice dà piena facoltà al detto Canonico Ludovico suo erede, di poter
dispone di detti beni stabili, che sopravanzaranno alii già stabiliti ne' sudetti
legati etc. prima in erezzione d'un Officiatura o Cappella col quotidiano
Sacrificio, se sarci possibile d'appoggiarsi alPaltare di S. Anna nella chiesa
di S. Maria de servi di Perugia, e di dichiarare il Cappellano pro tem­
pore, etc.
In exeeutione praefatae dispositionis praedictus Ludovicus heres in
cius testamento devenit ad erectionem praefatae Cappellaniae, nominando
in primum Cappellanuin Sacerdotem Pompilium Corsettum, ct quoad
onus Missarum ita disposuit: Item di più, che il Cappellano pro tempore
per commodo delle raccolte c bonificazioni per mantenimento delli sudetti
heni 0 case, 0 a causa di qualdu particolare divozione habbia vacanza di
due mesi all'anno, e non più, e possa dire le sudette Messe in altri luoghi,
doce si troverci li giorni delli sudetti mesi, che potrà prendere o tutti, o pochi
giorni alia volta, e cio etiam in caso di malatia possa farle dire, etc., prout
litius ex particula utriusque dispositionis in summario danda. Dubitans
autem praefatus Pompilius Cappellanus nominatus, an vigore dictarum
dispositionum teneatur, necne per seipsum celebrare, supplicat pro decla­
ratione.
Episcopus desuper auditus supradicta confirmans, censet ex defectu
clausulae per seipsum, sive alterius aequipollentis in dispositione, recte
satisfieri testatoris menti per celebrationem faciendam per alium, sed
Vtl K

34

■

Curia Romana

53°

relata causa per summarium sub die 17 novembres prope transacti.
sum fuit, ut poneretur in folio, prout hodie parendo EE. VV. mandi!
proponitur sub dubio ex deducendis ab Oratore resolvendo:
An Cappellanus teneatur ad celebrandas Missas per seipsum in am!
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.1*

[Liber 58 Decretorum, p. 415].

3072.

S. C. C., Ferrarien., 15 dec. 1708, 12 ian. 1709.
Super controversiis vertentibus inter Rectorem ecclesiae Parochi?
S. Gregorii Civitatis Ferrariae ex una et Confratres Sodalitatis S. Man :
de Laureto erectae in ecclesia S. Antonii Abbatis, quae sita est intra limi­
tes dictae Parochialis ex altera partibus, super exercitio quorundam par.chialium i urium, quod eadem Confraternitas praetendit habere uti mem­
brum et emphyteuta Collegii Montis Alti Civitatis Bononiae amplissimis
privilegiis decorati a s. m. Sixto V, Sacra haec Congregatio die 16 maii 17051
ex septem dubiis tum propositis quinque dumtaxat resolvit, ct reliquorur
duorum, quae sunt infrascripta, distulit resolutionem et iussit scriben­
dum esse stricte super exemptione. Hodie itaque ex parte Confratcmitaînmonito Procuratore Parochi, humillime ex deducendis, petitur declarari:
1. An permittendum sit Confratribus Confraternitatis B. Manat Lmiilanae, existenlis in ecclesia S. Antonii Abbatis, ius explendi funeralia td
exequias cadaverum in eadem ecclesia sepeliendorum, absque licentia Paredvel Viceparochi?
2. An dicti Confratres occasione dictorum funerum aliquid valeant
pere in casu?
Dic 75 decembris ijoS Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 12 ianuarii rpog Sacra, etc. distulit resolutionem, censuitque audatdos esse Eminenlissimum Episcopum et Parochum.

[Liber 58 Decretorum, p. 417, Liber 59 Decretorum, p. 1].

3073.

S. C. C., Lamacen., 26 ian. 1709.
Proposito infrascripto dubio in Congregatione habita sub die 13 auflb
sti 17073 inter Episcopum Lamacen. ex una et modernos PP. Ordims
Cistercien, in Regnis Portugalliae ex altera partibus, iuxta seriem fct
exaratam in folio dicti diei hodie reassumendo, visum fuit EE. \ V. rescri­
bere: Dilata, et inierim abstineant in omnibus. Instante eodem Episcope
i Vide tamen N 3086.
» Cf. N. 3003· 3°3·» Cf.N. 3057·

.S’. C.

Concilii

5M

dubium, praemonito Procuratore ex adverso,
ut ex deducendis ab EE. VV. sapienter decidatur:
reproponitur modo idem

An decretum anni 1649 comprehendat modernos Abbates Ordinis Cistcrdtn. S. Mariae das Salzedas, 1). loannis de Tarouca et I). Petri das Aguias
ir. Regnis Portugalliae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.1
[Liber 59 Decretorum, p. 17 a tergo].

3074.

Vercellen., 27 apr. 1709.
De anno 1677 Marchionissa Claudia Ferreria postremo condito elogio,
reliquit Patribus S. Philippi Xerii annuas libras 200 detrahendas ex

perpetuam, ut ex copia testamenti authentica in summario danda. Huius-

modi legatum acceptare renuerunt praefati PP. mediante scriptura renun­

linum ad vitam, cum facultate praeeligendi ad tempus sequuti sui obitus

itidem in Capcllanum unum ex propriis nepotibus de familia Saxo eorum

vita durante, atque ulterius pro celebratione dictae Missae quotidianae
fecit augmentum

aliarum

librarum

50

annuarum

similiter

debitarum

cdcin iure Focaggii ab eadem Communitate, et exigendarum per supra
deputatum Capcllanum. Defuncto dicto Marchione Emmanuele, Marchio

Mauritius cius frater et successor in hereditate per publicum conven­
tionis instrumentum rogatum de anno 1696 cessit et renunciavit in per­
petuum ius nominandi ad dictam Capcllaniam supradicto loanni Matthaeo
Saxo, illiusquc heredibus et successoribus, quam facultatem Marchio
Emmanuel restrinxerat ad vitam tantum eiusdem Io. Matthaei eiusque
nepotum. Et viccvcrsa idem Io. Matthaeus creditor notabilis summae

libranim 2037 pro quibusdam servitiis praestitis tam viventi Marchioni

Emmanucli, quam post eius mortem, attenta cessione facultatis nomi­
nandi Capcllanum perpetuum ct augmento adhuc perpetuo librarum
50 annuarum, cessit et renunciavit praefatam sui crediti summam dicto
Mauritio, eumque liberavit, cassando instrumentum ct obligationes de­
super confectas, uti fusius ex proxime enunciate instrumento pariter in

summario dando, in quo enunciatur aliud supra memoratum instrumen­
tum, ac refertur renunciatio Patrum.
In hoc rerum statu, defuncto Marchione Mauritio, relictis liberis in
pupillari aetate, ac defuncto pariter lo. Matthaeo, qui ob dubium simo-

niac obtinuisse fertur absolutionem in foro conscientiae, Sacerdos Joseph
1 Cf. N. 3129.

BIBLIOTHECA.

tiationis. Hinc Marchio Emmanuel Felix, filius et heres antedictae testa­
tricis a. 1678 per publicum instrumentum deputavit pro celebratione
dictarum Missarum Sacerdotem loannem Matthaeum Saxum in Capel-

FR
À
T
O
L
N
rïA
SSA
CX
BO
TM
.B

innua maiori summa cuiusdam iuris nuncupati Focaggio sibi debiti a Com­
munitate Candeli, adiecto onere celebrandi Missam unam quotidianam

532

Curia Romana

Antonius, Carolus Felix, et Dominicus Saxi nepotes ct heredes sacpedicti
Io. Matthaei exoptantes ius nominandi ad dictam Capellaniam futur.’»
perpetuum penes ipsos corumque successores, ad tenorem recensiti instru­
menti conventionis, humiliter supplicarunt Sanctissimo D. N. predbu·
ad hanc S. C. remissis pro beneplacito apostolico, quod sane Viaria
Capitularis informare iussus, qui praemissa confirmavit, remisit arbitrii
huius S. C., dummodo tamen pro tutiori praemissorum adimpleam
canonice erigatur iniuncta Capellania. In propositione huius causae pr
summarium in Congregatione proxime praeterita demandatum fuit, c.
poneretur in folio, quemadmodum hodie paritum extitit, sub dub:
An, et quomodo, beneplacitum sit concedendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et huiusmodi causam amfli*
non proponi mandavit.
[Liber 59 Decretorum, p. 119 a tergo].

3075.
S. C. C., Salisburgen., 11 maii 1709.
Pervetustus inolevit mos in ecclesiis sitis intra Statum Bavaricum, ut
redditus et eleemosynae ad earumdem ecclesiarum fabricam pertinente
administrentur per Deputatos laicos, qui de eorum administratione nt nem reddere consueverunt Parocho ecclesiae et Gubernatori seu Officui
laico uniuscuiusque loci. Sic itaque sub Comitatu Burgusiano praedia
Status, in loco nuncupato Vogtarcith, quaedam extat ecclesia Parochial,
quae suum habet Rectorem seu Parochum deputari solitum ab Archiepiscopo Salisburgen. Ordinario, ac in eodem loco residet Officialis laitu
quem nuncupant Praepositum deputatum pro administratione iustitue
populo laico per Abbatem S. Emerani Ratisbonen. Ordinis S. Benedicti,
qui iure feudi possidet Hoffmarchiam seu Baroniam in eodemmet Iw
In suscipiendis porro ratiociniis de redditibus et eleemosynis fabrics
primodictae Parochialis ecclesiae suborta contentio extitit usque ib
anno 1699 inter Michaelem Demelmagr Parochum ex una, et Sebastianua
Strobl, eoque defuncto, Ferdinandum Icremiam itidem Strobl Praepestum laicum praeindicati loci in Vogtarcith ex altera super praecedent» i:
assidendo, subscribendisque ratiociniis, vel ad dexteram vel ad sinistnm
Introducta huiusmodi causa coram Concistorio Archiépiscopal) Salisburgen. constructus fuit processus, in quo quatuor praecepta seu monitione
fuerunt iniunctae dicto Praeposito Ferdinando lercmiac Strobl, quatenus
sub poena censurarum ratiocinia suscipere et praecedentiam Parocho
cedere deberet. Sed renuente Strobl hisce monitionibus parere, Cono·
storium Archiépiscopale sub die 15 maii 1705 illum excommunications
sententia irretivit cum subsequuta eius publicatione. Gravatus Str-h'
condolens de insubsistentia censurarum, humillimum habuit recursus
ad Sanctissimum D. X. precibus ad hanc S. C. remissis, a qua demanda
extitit actorum transmissio, quibus iam transmissis, una cum relatione

S. C. Concilii

533

eiusdem Concistorii, ex quihus supra enarrata facti series fuit eruta, con­
cordata fuerunt infrascripta duhia, quae hodie, partibus utrinque scri­
bentibus et plura in summariis deducentibus, resolvenda sunt ab EE. W.
upientissimo indicio:
t. An censurae sustineantur?
2. An, et cui debeatur praecedentia in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit: Negative.
Ad 2. censuit: deberi Parocho.
[Liber 59 Decretorum, p. 145].

3076.
S. C. C., Bononien., 1 iun. 1709.

bibliotheca

L

FRATERNITAS SACERDOTALIS SA.O

In ultimo testamento iam olim condito dc anno 1399 loannes de Capta­
ntis loci de Monterono disposuit, ut propriis filiis masculis quandocumque decedentibus sine liberis, fundaretur Capellania in Ecclesia Collegiata Castri S. Agathae, certa quaedam bona pro illius dote specifice
assignando, cuius iuspatronatus adiudicavit Friderico suo fratri et illius
liliis masculis, hisque deficientibus ad Communitatem dicti Castri S. Aga­
the deferri voluit, atque eius Capellano id onus iniunxit: quod ad ipsam
Cafxllaniam semper eligatur Sacerdos idoneus et sufficiens, qui continuam
faciat ct facere debeat residentiam in Castro S. Agathae praedictae et ad
ipum altare et in dicta ecclesia celebrare divina officia et Missas debitis
nodis et temporibus. Hinc facto casu obitus filiorum testatoris sine liberis,
deventum fuit de anno 1407 ad fundationem dictae Capellaniae auctori­
tate Ordinaria erectae in beneficium ecclesiasticum sacerdotale sub invo­
catione SS. Matthaei et Antonii, et onus Capellano iniunctum fuit per
haec verba: quod Capellanus praesentandus et instituendus ad dictum altare
fit Sacerdos iam ordinatus, qui in dicta Plebe S. Agathae residere teneatur,
d quod singulis diebus, iusto impedimento cessante, celebrare teneatur et
Meat Missas et divina officia in dicta ecclesia S. Agathae ad altare praedictum, ut latius ex instrumento fundationis exhibito cum inserta forma
testamenti.
Obtinet modo id beneficium Petrus Maria Sibiranus, qui expertus
iètcm loci S. Agathae propriae saluti obnoxium, humillime supplicavit
huic S, C. sibi indulgcri, ut saltem pro sex mensibus aestivis periculo­
sioribus satisfacere possit per alium sibi iniuncto Missarum oneri.
Emincntissimus ArchiepisCopus desuper informare requisitus refert,
quod testator devinxerit beneficiatum ad servitium Chori, quo tempore
dicta ccclesi.i erat Collegiata, atqui cessata ab immemorabili tempore
Collcgialitatc, nulloque iamdiu servitio chori existente, hoc beneficium
eraserit simplex absque onere residentiac et celebrandi per seipsum,
quemadmodum simplicia evasere caetera beneficia et Canonicatus in ea
eiistcntes. Sed quatenus indicetur remansisse obligationem celebrandi per
k ipsum, adhuc censet Emincntissimus Relator Oratoris precibus annuen­

Curia Romana

53+

dum ob illius loci aerem insalubrem saluti ipsius Oratoris aestivo ir,

pore infensum. Haec causa relata per summarium in Congregatione dia
12 ianuarii praeterlapsi, iussum fuit, ut poneretur in folio, quetnadroo-

dum hodie proponitur sub dubiis ab
1. Ati Capellanus
quatenus affirmative:

EE. VV. sapienter decidendi}

teneatur residere et per seipsum Missas celebrat?

Et

2. An sit indulgcndum, ut celebret per alium saltem per sex menus mi
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit: Affirmative.
Ad 2. benigne induisit Oratori, ut veris, etc. pro quatuor mensibus otitivis ct per biennium proximum tantum, pro arbitrio et conscientia Ordinata
praefatas Missas celebrari facere per alium possit et valeat.
[Liber 59 Decretorum, p. 172].

3077.

S. C. C., Algaren. seu Turri fana, 6 iul., 3 aug. 1709.
Creberrimae

exardescunt

controversiae

inter

Episcopum Algaren.

SufTraganeum ct Archiepiscopum Turritanum Metropol i tam in materiis

concernentibus admissionem appellationum et concessionem testimonia­
lium seu dimissorialium Ordinandorum, quarum plcraeque causae inter
diversas personas et cum diversis circumstantiis in eorum Antistitum
Curiis agitatae, devolutae sunt ad hanc Sacram Congregationem, qua­
rumque facta, ex quibus eruta ct pridem inter partes concordata fuerunt
infrascripta dubia, in summariis dabuntur, ut EE. VV. pro earum summi
prudentia, dcprecante Episcopo Algaren. pro resolutione dictorum dubio­

in

Curia saepius monito, resolvere

Turritanus

potuerit admittere appellationem

rum, ct Procuratore Archiepiscopi

dignentur:
1. An Archicpiscopus

in causa ad Curiam Episcopalem Algaren
devoluta in gradu appellationis interpositae a Licentiate Francisco Hui

et concedere

inhibitionem

ct operario ecclesiae

Putifigan.

contra

.Antonium

Soro in casu?

2. An idem Metropolitanus Turritanus potuerit admittere appclktionem ad instantiam Michaelis Ruiz Saniento in causa pendente in cadem

Curia Algaren. in casu?
3. An idem Metropolitanus potuerit admittere appellationem ct con­
cedere inhibitionem ad instantiam Antonii Oddo in causa pendente in
dicta Curia Algaren., quam dictus .Antonius Oddo in eadem Curia Algaren. introduxerat contra Salvatorem Datori in casu?
4. An idem Metropolitanus potuerit admittere appellationem ad ipsum
interpositam pro parte Antonii Soro Officialis saecularis in causa, in qui
Rector dicti oppidi processit, uti Delegatus Episcopi Algaren. omissi
medio ipsius Episcopi delegantis in casu?
5. An Archicpiscopus praefatus potuerit sc ingerere in causa in primi
instantia in eius Curia Turritana introducta pro parte Licentiati Io, Anto-

S. C. Concilii
nii Mulas Meloni contra

Rosaliam

Quersa,

535

Petrum

Paulum

Manunta

de Villa Saluarii ac Doctorcm Franciscum Maggio in casu?
Die 6 iulii 1709 Sacra, etc. distulit propositionem.

Die 3 augusti 1709 Sacra, ctc. ad 1. 2. 3. 4. et 5. respondit: Negative.
[Liber 59 Decretorum, p. 229, 258].

3078.

S. C. C., Neapolitana, 3 aug. 1709.
Rcnuentibus Presbyteris ecclesiae S. lacobi Hispanorum huius Civi­

tatis praetextu suorum privilegiorum accedere ad processionem prope
peractam Sanctissimi Corporis Christi, Curia Archicpiscopalis eorum
nonnullos suspensione a divinis irretivit. Sed iisdem reclamantibus apud
hanc Sieram Congregationem,

Archiepiscopi, proposita

fuit

praeacceptaque

causa

relatione

Eminentissimi

in

Congregatione

per summarium

Transmittantur acta quamprimum,
d proponatur causa omnino in prima, firma remanente suspensione. Actis
proxime decursa, ct rescriptum extitit:

itaque transmissis, iuxta demandata, causa hodie proponitur, ut ex dedu­

cendis hinc inde a partibus monitis, dignentur EE. VV. resolvere infrascripta dubia inter easdem concordata:

An Clerus ecclesiae S. lacobi Nationis Hispanorum Neapolis teneatur
occedere ad processionem Sanctissimi Corporis Christi?
2. An suspensio a divinis lata a Curia Archiépiscopale Neapolitana contra
Capellanos ct Clericos dictae ecclesiae sustineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Affirmative.
1.

[Liber 59 Decretorum, p. 259].

3079.

S. C. C., Troiana, 3 et 24 aug. 1709.
Prope et extra moenia Civitatis Foggiac Troianae dioecesis sita est
ecclesia S. Ioannis Baptistae, in qua viget laicorum Confraternitas sub
invocatione Sanctissimae Annuntiationis, cumque pridem de anno 1704

lo. Baptista Lombardus dictam Confraternitatem ex asse heredem insti­
tuerit, relicta hereditatis administratione illius Praefecto ct Assistentibus,
ut cx particula testamenti danda in summario, exinde factum est, ut occa­
sione redditionis rationum hereditariarum, exorirentur controversiae inter

Episcopum Troianum et Commendatores Galluccium et Queraltum prae­
tendentes tam dictam ecclesiam quam Confraternitatem esse ab Ordinario
exemptas, et subiectas jurisdictioni Religionis Hierosolymitanae, quae
recurrerunt in altera occasione electionis Officialium Confratcrnitatis

factae de anno 170S coram Deputato ab Episcopo in personam Martini

dt Areo eiusque Collegarum, volente ex adverso Commendatore Queralto
sustinere electionem Carmini de Sanctis et aliorum ; qua de re factis utrin-

Curia Romana

536

que quamplurimis actis, sub die iS ianuarii praelibati anni ab asseno
Conservatore privilegiorum Religiosis prolata fuit excommunicatio advasus dictum de Areo eiusque Collegas ex eo, quia noluerunt suis parere
mandatis, et vice versa ab Episcopo, praevio edicto lato sub die 20 fe­
bruarii eiusdem anni adversus gesta pro parte Religionis fuit pariter incussa excommunicatio in Carminum de Sanctis suosque Officiales, cb
renitentiam reddendarum rationum hereditatis Io. Baptistae Lombardi
Habitus propterea fuit ex utraque parte recursus ad diversa Tribunalia,
sed tandem a R. P. Auditore Sanctissimi causa reiecta fuit ad hanc S. C
in qua concordatis infrascriptis dubiis, humiliter petitur eorum resolutio
ex documentis et iuribus hinc inde deducendis:
1. An Cappella seu Ecclesia S. loannis Baptistae extra moenia Foggiat
Troianae Dioecesis sit exempta a iurisdictionc Ordinarii? Et quatenus airrmative:
2. An huiusmodi exemptio suffragetur etiam Confratribus laids Conjrcternitatis Sanctissimae Annunciatae existentis in dicta Ecclesia?
3. An tam Ecclesia praedicta, quam Confraternitas valeat visitari ab
Episcopo iure ordinario vel delegato?
4. An, et quomodo teneantur Ministri Confraternitatis reddere rationem
administrations?
8. An liceat Societati publice infra annum exponere in eadem Ecdtsta
Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in ultimis tribus diebus bacchanti­
lium, diebus lovis, Quadragesimae et die anniversarii omnium defunctorum.'
Dic 3 augusti IJCK) Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 24 augusti Z709 Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Negative.
Ad 3. Iure ordinario.
Ad 4. Ad formam Concilii.1
Ad 8. respondit: Affirmative praevia licentia Episcopi.
[Liber 59 Decretorum, p. 262, 294].

3080.

S. C. C., Anconitann, 24 aug. 1709.
Ecclesiam B. Mariae Gratiarum extra Castrum Augugliani huius Dioe­
cesis usque de anno 1608 praevio Ordinarii decreto in visitatione peracto
cum promissione iurispatronatus quondam Bartholomaeus Rufinus pro­
priis sumptibus construxit et de mense augusti 1613 sub reservatione
iurispatronatus eam annuo redditu scutorum 50 dotavit pro sustentatione
Rectoris, pro cuius pariter commoditate prope dictam ecclesiam domos
aedificavit, subindeque de mense novembris mox dicti anni idem Ordi­
narius per sententiam latam praefato Bartholomaeo eiusque heredibus
perpetuum iuspatronatus reservavit nominandi et praesentandi Rectorem
Sacerdotem saecularem cum obligatione residendi in dicta ecclesia, in eaqut
1 Sess XXII, de ref.t c. 9,

S. C. Concilii

537

celebrandi omnibus Dominicis ct festivis diebus, ac insuper ter in qualibet
hebdomada Missae sacrum, uti latius patet ex exhibito instrumento dota­
tions et sententia antcdicti Ordinarii in summario dandis. Obtinuit nuper
id beneficium Joannes Rufinus, qui tamen post illud obtentum pariter
assecutus fuit Canonicatum in Ecclesia Cathedrali Anconae. Exindeque
dubitans, cl. me. Cardinalis dc Aste Episcopus Anconitanus dc incompa­
tibilitate huiusmodi beneficiorum, iniunxit antedicto loanni, ut intra cer­
tum terminum recurreret ad hanc S. C. pro declaratione, quemadmodum
idem loannes humiliter supplicavit, praetendens alioquin nullam inesse
incompatibilitatem, sub eo motivo, quod in recensito instrumento dota­
tioris beneficii nullum fundator residendi onus apposuerit, quodque
tamen paucis inde post mensibus adiectum fuerit a Vicario Generali in
praenotata sententia. Comprobavit iam haec idem praedefunctus Cardi­
nalis Episcopus nullo tamen pandito voto, ut ex eius informatione itidem
in summario exhibenda. Qua de re, citato Marchione Joanne Rufino mo­
derno patrono, fuerunt inter partes concordata infrascripta dubia, quae
proponuntur hodie sub censura EE. VV., ut ex deducendis declaretur:
1. An constet de incompatibilitate Canonicatus et Capellaniae, de qua
agitur? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus praesentationi alterius Capellani in casu?
Die, etc. Sacra, ctc. distulit resolutionem. 1
[Liber 59 Decretorum, p. 296].

3081.

S. C. C., Suessana seu Catacen., 28 sept. 1709.
Postquam bo. me. Franciscus Gori, Episcopus Cathaccn. undeviginti
annorum cursu eidem Ecclesiae praefuit, translatus subinde fuit ex beni­
gnitate Sanctissimi D. N. ad Ecclesiam Suessanam, cuius quidem posses­
sionem nactus anno 1706, brevi emenso spatio, diem suum clausit extre­
mum anno 1708. Eius obitus delata notitia ad Capitulum Cathacense,
adiit istud hanc S. C. excitando praetensionem cx bulla Inscrutabili s. m.
Innoccntii XII, promulgata sub die 28 ianuarii 1694 2 omnia mobilia reli­
cta ab eodem Antistite, argenta nimirum, libros, pecunias, caeteraque non
exigui valoris supellectilia deberi primodictac Ecclesiae Cathedrali Catha­
ccn, tanquam ex illius fructibus comparata, et ad Ecclesiam Suessanam
a praememorato Praesule transportata. Unde rescribi obtinuit Nuncio
Apostolico Neapolitano, quatenus per personam ab eo subdelegandam
procederet ad confectionem inventarii omnium supradictorum bonorum,
eaque consignarentur binis Capitularibus Suessanis a Capitulo appro­
bandis, cui pariter praefigeretur terminus ad deducenda eius iura in eadem
S. C. Quibus omnibus exeeutis, constructoque inventario ad l rbem
’ Resolutionem vide infra, die 30 aug. 1710. - Cf. N. 3092.
* Bull. Rom., tom. 9. p, 342-344,

Curia Romana

538

transmisso, curarunt Ministri Camcralcs huius causae cognitionem se­
ctare ad eorum Tribunal, sed Auditor Sanctissimi eam definiendam rciut
ad hanc S. C., in qua post concordata inter partes infrascripta dubia,

fere in limine impressionis folii institit per supplicem libellum pro suo
intéressé ad causam admitti Sylvius Gori eidem Episcopo conitinctus,
coque admisso, contingit hodie iuxta mandata EE. VV. eandem cau-am
proponi,

ut ex

deducendis a

partibus

ipsis

monitis sapienter devia·

retur :

1. An bona mobilia, libri, pecuniae caeteraque, praeter sacra paranwita,

inventa tempore obitus bo. me. Francisci Gari, Episcopi Suessani, prius Et·.·
scopi Cathacen. apud ipsum, spectent ad Ecclesiam Cathacen., vel potius A
Ecclesiam Suessanam?
2. . In paramenta et ornamenta sacra ad usum capellae reperta, ut supa,
debeantur Cathedrali Cathacen., vel potius Suessanae?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. censuit bona acquisita ex fructibus Ecclti
Cathacen. spectare ad eamdem.
Ad 2. servandam esse censuit bullam B. Pii I \ 1
[Liber 59 Decretorum, p. 330 a tergo et 331].

3082.

S. C. C., Assisien., 16 nov. 1709.
Ultra sesquisaeculum recoluntur controversiae inter Capitulum Eccle­

siae Cathedralis et Curatae Civitatis Assisi cx una, ciusdemque Ecclesia:
Priorem, qui inibi dicitur Prima Dignitas ex altera, ad quemnam eorum
cura animarum tum habitualis tum actualis pertineat, quorum unus in
alterum eam reiicere consuevit adeo, ut ex pluribus decretis provisionalibus decursis temporibus factis ab Episcopis Praedecessoribus nun­
quam cius status firmari valuit ail haec usque tempora, non sine maximo
animarum detrimento, eo quod solitum fuerit curam ipsam regi .1 Cape!·

lanis amovibilibus negligenter eam pertractantibus. Ut rem hanc solide
stabiliret modernus Episcopus in visitatione peracta de anno 1706 décroît
Capitulum eligere debere Vicarium Curatum, qui Sacramenta admini­

straret tanquam ipsius Ecclesiae Pastor actualis, quodque alias ipse Epi­
scopus providisset electionem a se faciendam. Id vero Canonici detre­
ctantes recursum habuerunt ad Auditorem Camerae, a quo monitorium
et successive mandatum manutentionis reportaverunt in possessione eli­
gendi Capellanos amovibiles pro exercitio curae. Sevi pro parte Episcopi
recursu habito ad R. P. Auditorem Sanctissimi, hic causam remisit jJ
hanc S. C. pro deputatione Vicarii perpetui ad formam resolutionum
eiusdem S. C. Unde concordatis infrascriptis dubiis, et partibus monitis

proponitur modo causa EE. VV., ut ex deducendis declaretur:

1 Cf. N 123. Vide etiam infra, die 25 ian. 1710. - Cf. N. 3084.

S. C. Concilii

539

1, .-lu cura animarum habitualis et actualis Ecclesiae Cathedralis et

parochialis S. Rufini Assisti pertineat ad Capitulum et Canonicos eiusdem
Cathedralis, vel potius ad vius Priorem? Et quatenus pertineat ad Capitulum:
2. .hi valeat deputare duos Capellanos amovibiles pro exercitio curae
praedictae, vel potius teneatur eligere unum Curatum principalem?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad primam, Negative
v.ioad secundam partem, et huiusmodi dubium amplius non proponi mandavit.
Ad 2. respondit pariter affirmative quoad primam partem, dummodo
approbentur ah Episcopo, ct Negative quoad secundam partem.
[Liber 59 Decretorum, p. 364 a tergo].

3083.

S. C. C., Placentina, 11 ian. 1710.
Ad preces Fabii Agosti Sacerdotis Placentinae Dioecesis petentis dispen­
sari ab irregularitate incursa ob duarum Missarum celebrationem eadem

dic peractam, Sacra haec Congregatio, ex quo processus in contumaciam
Oratoris desuper fabricari coeptus in Curia Episcopali Placentina non
fuisset adhuc terminatus, sub dic 9 iunii 1708 ad infrascripta dubia tunc

Expectetur exitus causae, et Episcopus Placentinus
procedat ad terminationem illius, uti latius in folio sub eadem die distri­
proposita rescripsit:

buto, benigniter hodie reassumendo. Vigore cuius rescripti Vicarius Gene­

ralis Placentinus sententiam diffinitivam in contumaciam Oratoris protu­

Sentcntiamus, etc ipsum
R. Fabium dc Augustis processatum, citatum, et contumacem, attenta eius
contumacia etc. respectu delicti celebrationis duarum Missarum eadem die
Nativitatis B. Μ. I’., 8 Septembris 1^06, condemnandum, etc. prout conde­
mnamus in poenam carceris per biennium ita, quod si ullo unquam futuro
tempore in fort iis ius tiliae pervenerit, de tineatur in carceribus huius Curiae
per dictum tempus biennii et ulterius ex causa eiusdem delicti, declaramus
eundem R. Fabium incidisse in irregularitatem. Respectu vero delationis
ulopi ac inhonesta consuetudine cum Rosa Campana, ut in actis, etc. conde­
mnamus in poenam ducatorum gOO, quam poenam fisco Episcopali applicamus
rt mandatum, etc,, uti latius ex authentico exemplari eiusdem sententiae
lit sub die 9 februarii

1709 in hunc tenorem:

una cum eius relatione, qui supra
contenta comprobavit, solumque addidit eiusmodi poenas pecuniarias
consuevisse ab Episcopis moderari iuxta facultates delinquentium. Repe­
tit igitur modo easdem preces Orator impotens informare ob cius pauper­
transmisso ab Episcopo Placentino

tatem, pro resolutione dubiorum alias propositorum:

An Orator incurrerit in irregularitatem? Et quatenus affirmative:
An sit dispensandus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative in casu, de quo agitur.
Ad 2. censuit supplicandum esse post expletam poenam.
1.
2.

[Liber 60 Decretorum, p. 4].

Curia Romana

54°

3084.

S. C. C., Suessana seu Catacen., 25 ian. 1710.
Resolutioni huius causae dic 28 scptcnibris 1709 datae1 quoad primum
dubium non acquiescens Capitulum Suessanum, novam adversus cun
obtinuit audientiam, ac rcproposita causa die 16 novembris eiusdem amu
sub consueto dubio, dilata fuit eius resolutio. Hinc hodie reproponitur
EE. VV. dictum dubium ultimo loco propositum, ut praevia reassumptionc
folii praefatis diebus distributi resolvatur:
An, et quomodo sit standum vel recedendum a decisis sub die 28 ttflm·
bris 1709 in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amplius nor.
proponi mandavit.
[Liber 60 Decretorum, p. 27].

3085.

S. C. C., Amerina, 15 mart. 1710.
Extitit provisus usque de anno 1697 de Canonicatu et Praebenda Thcologali Ecclesiae Cathedralis Amerinae Nicolaus Lancea, et in literis apo­
stolicis provisionis addita fuit haec clausula: Volumus autem, quod dictui
Nicolaus Sacram Scripturam legere omnino teneatur, alioquin ipso in Ax
deficiente, primodicti Canonicatus et Praebenda vacent eo ipso. Post adeptam
possessionem dictae Praebendae coepit Lancea suo muneri satisfacere,
sed mox, ut dicitur, eo deficiente, signanter de anno 1706 per plurrs
menses plures omittendo lectiones, nihil proficientibus monitionibus per
Episcopum factis, Promoter fiscalis illius Curiae Episcopalis sub praetextu,
quod factus fuerit locus vacationi eiusdem Praebendae vigore clausulae
in praememoratis literis apostolicis appositae, recursum habuit ad Sanctis­
simum D. N. precibus ad hanc S. C. remissis pro declaratione. Unde
citato praefato Lancea, fuerunt concordata infrascripta dubia, etiam super
loco, tempore et modo habendi lectiones Sacrae Scripturae, in quibus
quoque praetenditur Lanceam defecisse. Hinc hodie partibus monitis
causa proponitur, ut ex deducendis hinc inde in eorum summariis, ph·
ceat EE. VV. declarare:
1. An constet dc deficientia Canonici Nicolai Bonaventurae Lancent
m legendo Sacram Scripturam? Et quatenus affirmative:
2. An ob talem deficientiam Canonicatus et Praebenda ab eodem obtenti
vacaverint co ipso iuxta decretum appositum in literis apostolicis? Et quatenus
negative:
3. An lectio Sacrae Scripturae sit facienda publice in Ecclesia, an wro
in Sacrislia?
1 Cf. N.

jo3i.

.S’. C. Concilii

54«

4. An modus, tempus et hora ac materia, super qua Lector Sacrae Scri­
pturae legere debeat, et quantitas lectionum pendeat ab arbitrio Episcopi?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. et 2. ex deductis respondit: Negative.
Ad 3. Affirmative quoad primam et Negative quoad secundam partem.
Ad p respondit: Arbitrio Episcopi.
[Liber 60 Decretorum, p. 97 a tergo et 98].

3086.
S. C. C., Civitatis Plebis, 15 et 29 mart. 1710.

Adiacent ecclesiae S. loannis ad Mare nuncupatae, pertinenti ad Reli­
gionem Hierosolymitanam porticus, quas intra incolunt diversae seu per­
sonae seu familiae sacculares, praetenditque Vicarius dictae ecclesiae
peragere benedictiones domorum existentium intra easdem porticus in
Sabbato Sancto, atque exercere in eis caetera iura parochialia. Sed cx
adverso contendens Rector ecclesiae Parochialis S. Elicii, intra cuius paro­
chiam fertur sitam esse dictam ecclesiam S. loannis. praefata iura ad
ipsum spectare innixus quibusdam sententiis et indicatis Curiae Archiepiscopalis, recursum habuit ad hanc S. Congregationem pro declaratione,
in qua, concordato inter partes infrascripto dubio, reverenter illud hodie
proponitur EE. VV. ex deducendis a partibus, ipsis monitis, definiendo:
An, et ad quem spectet benedicere domos in Sabbato Sancto, et exercere
caetera iura parochialia intra porticus S. loannis ad Mare in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. censuit: spectare ad Parochum. 2
[Liber 60 Decretorum, p. 151 a tergo].
1 Cf N. 3071.
1 Cf. etiam N. 3099.

bibliotheca
SkO

3087.
S. C. C., Neapolitana, 12 apr. 1710.

NTTAS SACERDOTALIS

Adversus resolutionem diei 15 decembris 1708 1 noviter audiri obti­
nuit Pompilius Cappellanus, qui hodie ex aliis deducendis humiliter rogat
pro favorabili resolutione consueti dubii:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 75 decembris 1708 in casu?
Die 13 mart ii 1710 Sacra, etc. stetit in decisis.
Cumque die 15 martii idem Cappellanus Orator inopinato impedi­
mento detentus parata iam antea sua iura distribuere nequiverit, hodie
humillime supplicat EE. VV., iis perpensis, pro recessu a decisis sub dubio:
An sit standum vel recedendum a decisis sub die 15 decembris 1708 et
/5 martii 1710 in casu?
Die 29 martii 1710 Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam
amplius non proponi mandavit.
[Liber 60 Decretorum, p. 96, 124].

I

Curia Romana

54=

3088.

S. C. C., Recineten., 12 apr. 1710.
In postrema visitatione ab Episcopo peracta sub die 13 maii anni supe­

S. Mariae Montis Morelli, multa fuerunt
iniuncta illius Rectori concernentia restaurationem dictae ecclesiae et suitorioris ecclesiae

Parochialis

rum utensilium, ac caetera inter demandatum fuit eidem, ut renovant
trabeam seu pluviale album ex holoserico cum ornamento decenti, necnon

lampadem ex aurichalco congruentem, apponendam ante altare maius
Sanctissimi Sacramenti. In omnibus sese promptum exhibuit Rea··
praeterquam quoad specificata utensilia lampadis et pluvialis, autumans

vel iisdem ecclesiam non indigere, vel eorum onus non ad ipsum, sed al
Confraternitatem spectare, unde recurrit ad hanc S. C., a qua sub dit
i iunii mox dicti anni consuetas literas Episcopo pro informatione dire­

ctas reportavit.
Exinde sub die 15 augusti praefati anni Vicarius Generalis comperitr·

inexeeutum primodictum decretum, assignavit Rectori terminum peremptirium ad illud adimplendum aliorum dierum 15, quibus elapsis, et non docto

de adimplemento, ex tunc condemnavit eundem Rectorem in scutis 2;
applicandis, etc. Sub die 30 eiusdem

mensis comparait Rector corar

Episcopo instans desuper non molestari, et in casu contrario petiit recur­

sum ad hanc S. C., et interim nihil innovari. Nihilominus praesente d

opponente Promotore fiscali, Episcopus intimari mandavit Rectori monito­
rium sub poena suspensionis ipso iurc incurrendae ad solvendum scuti 25
ob non adirnplcmentum decretorum visitationis. Quo quidem decretu

intimato Rectori sub die 14 Septembris subsequentis, idem Rector
die 17 eiusdem mensis reproducendo instantiam alias factam, exhibuit
Episcopo supradictas literas S. C. pro informatione obtentas, denuo instans
nihil interim innovari, nisi certiorata ipsa Sacra Congregatione. Sed n
adverso opponente et instante Promotore fiscali, Episcopus eademmet ιύ
stetit in decretis quoad monitorium sub poena suspensionis sibi reser­
vatae ob recensitum non adirnplcmentum. Scquuta intimatione huiusmodi

decreti, Rector sub die 3 octobris exhibuit in Curia Episcopali novi’
literas huius S. Congregationis, ac deposuit penes Cancellariam Episco­
palem scuta 25 non amovenda, nisi ad nutum eiusdem S. C., ac insutu
removeri suspensionem contra eum inflictam. Quod cum consequi ab
Episcopo nequivisset, absolutionem cum rcincidentia pluries reportavit
ab Eminentissime Praefecto. 'Pandem advenerunt binae epistolae informativae Episcopi, in quibus praemissa confirmantur, addiditque Relator

decretorum adirnplcmentum ad ipsum Rectorem spectare, non autem
ad Confraternitatem, prout Rector praetendit, eidemque Informanti nul­
lam supersessoriam a S. C. fuisse demandatam, quominus procedere po­
tuisset ad infligendam suspensionem praefatam, uti fusius ex eisdem rec­
tionibus in summario dandis. Quapropter transmissis actis desuper cur.·

.S’.

C. Concilii

543

structis, ct monito Promotore fiscali Curiae Episcopalis, concordata fuere
infrascripta dubia, quorum decisio ex deducendis hinc inde, pendet ab
eximia EE. VV. prudentia:

An substincantur censurae?
2. An decretum visitationis super renovatione pluvialis et lampadis ante
altare maius sit exequendum?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit: Negative.
Ad 2. Affirmative.
1.

[Liber 6o Decretorum, p. 151].

3089.

S. C. C., Larinen., 10 maii 1710.
ExaratQ testamento anno 16S8, sub quo decessit Marcus dei Vecchio

terrae Morroni huius Dioecesis, in coque instituto herede universali Mo­

Dichiara esso Testa­
tore, come da molti anni per sua divozione ha al Glorioso S. Nicolô, Tha
intestati molti animali vaccini, pecorini, ecc., quali attuahnente si trovano dati
dai detto Testatore in società a diversi cittadini di questa terra di Morrone,
quali animali vuole, che doppo la sua morte la Ten. Cappella del detto Glo­
rioso Santo Nicolô cretta dentro la venerabile Chiesa Matrice di detta terra
ne sia Padrone di tutti detti animali, e quanti se ne trovaranno doppo la
morte di detto Testatore, quale dichiara haver fatto molti benefici alla detta
Cappella di S. Nicolô per induratura del quadro, ecc., quale Cappella fis
della quondam Angela di Iorio, moglie di detto Testatore, della quale Cappella
tsso Testatore sc ne trova al presente in possesso, ecc. E detta Cappella o altare
si luibbia da governare et amministrare da detto suo herede, e suoi heredi di
detta sua Casa del Vecchio in infinitum, senza dame conto a nessuna persona
del mondo, e dcITusufrutto, che ne pervenirà da detti animali, se ne debbia
mantenere primieramente delta Cappella, e di qucllo avvanzcrà, se ne debbia
far celebrare in detto altare o Cappella dalli Sacerdoti, che saranno di Casa
dd Vecchio in infinitum una Messa let ta la settimana per suffragio delTanima
di ditto Testalore, e qucllo, che awanzerà si debba ponere in aumento di
detta Cappella, ecc.
desto del Vecchio eius nepote, id legatum condidit:

lam vero praetendente nuper Promotore fiscali illius Curiae Episco­

palis Modestum del Vecchio administratorem dictorum animalium teneri
rationes reddere Episcopo Larinen. suae administrationis, necnon eorun­

dem animalium conficere inventarium, coque tamen renuente, recursus
fuit habitus ad hanc S C. pro declaratione etiam super taxatione eleemo­

synae pro supra dicta Missa hebdomadali. Requisitus desuper informare
praefatus Episcopus, praemissa confirmando, censuit nihil suffragari
administratori prohibitionem reddendi rationes a Testatore factam, utpote
nulla Apostolica vel Ordinaria auctoritate roboratam, adeoque cum teneri
ad talem redditionem, ct inventarii confectionem a dic obitus Testatoris.
Verum attenta probitate et legalitatc dicti heredis administratoris, exi-

Curia Romana

544

stirnat Relator, eundem non teneri ad poenas omissi inventarii, nec d
rigorosam redditionem

rationis, sed tantum,

ut patefaciat medio «a

iuramento animalia legata commixta cum propriis ipsius heredis, atque

declaret eorum fructus. Taxationem vero eleemosynae pro Missis croiu
faciendam ad rationem duorum carolenorum pro qualibet, iuxta pro­
scriptum Synodi Dioecesanac, uti fusius ex eadem relatione in summario
pariter exhibenda. Concordatis itaque inter partes infrascriptis dubiis

humiliter quaeritur ab EE. W. ex deducendis declarari:

An, et quomodo Modestus del Vecchio, Administrator animalium leystorum a quondam Marco del Vecchio favore Cappellae S. Nicolai temu
Morroni teneatur ad redditionem rationis praefatae administration^
2. An itidem teneatur conficere inventarium dictorum animalium Ira­
torum?
3. An, et ad quam rationem taxari debeat eleemosyna Missarum a Testa­
tore ordinatarum in casts?
·
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit. Affirmative ad redditionem extraisdictaient tantum rationis.
Ad 2. censuit, teneri tradere notulam iuratam.
Ad 3. respondit, ad rationem eleemosynae manualis.
1.

[Liber 60 Decretorum, p. 183 a tergo et 184].

3090.

S. C. C., Senogallien., 24 maii 1710.
Recursum nuper habuit ad S. C. Episcoporum, precibus deinde a
R. I*. Auditore Sanctissimi ad hanc S. C. Concilii remissis loanncs Cortellonus, quod modernus Rector Parochiae nuncupatae Del Portons, sitar
extra moenia Civitatis Senogalliae occasione funerum suorum parochianorum praetendat pro eorum quolibet, etiamsi contumulentur in alieni

ecclesia, ultra consuetam quartam funeralem lulios quinque, et velum quod­
dam, seu illius vice lulium unum pro erigenda Cruce, ac insuper aliud
velum, aut loco illius alterum lulium pro delatione imaginis SS. Cru­
cifixi, quam relinquit infirmis post administratam cis Sacram Unctio­
nem, quemadmodum eundem Rectorem practicassc subdidit in funeri
matris ipsius Oratoris consepultae in ecclesia PP. Reformatorum Sancti
Francisci; unde exoravit pro declaratione exactiones huiusmodi non deberi.

Episcopus Senogallien.

informare

requisitus

haud

inficiatur praedictis

Parochi exactiones et manutentionem ei desuper concessam a Vicario Gene­
rali (ipso Episcopo tunc absente in Urbc) cum ea specificatione, ut si

cadaver associetur cum duobus luminibus, solvantur Iulii quatuor, si
cum pluribus, iulii quinque, ex quo, inquit Relator, alios parochianos
gravatos ad eum recurrisse, ut omne id insinuaret huic S. C. Quapropter
censuit. ut aboleta velorum praetensione, observetur taxa Innocentiam
et decreta Sacrarum Congregationum circa funera pauperum. Respectu
vero personarum divitum putat posse Parochos iuxta illius regionis con-

S.

C. Concilii

545

suetudincm observatam etiam in Cathedrali, exigere medium lulium pro
quolibet lumine quod defertur, ac ulterius consuetas ceras pro ipso et
eius Clero, si tamen cadavera sepeliantur in Parochia; sin autem extra,
itidem deberi praedictas ceras ultra solitam quartam luminum, quae accen­
duntur circa cadaver, uti fusius ex eius relatione in summario danda.
Concordatis itaque infrascriptis dubiis, et partibus monitis, rogantur EE.
W. resolvere:
1. An, et quae emolumenta debeantur Parocho Portoni occasione fune­
rum, quae fiunt tam in eius Parochia, quam extra?
2. An debeatur velum seu illius pretium in administratione Olei Sancti
rn casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. iniungendum censuit, prout etc. Episcopo Senogallien., quatenus auditis interesse habentibus, conficiat taxam, eamqtie trans­
mittat ad eamdem Sacram Congregationem.1
Ad 2. respondit: Negative, neque a sponte dantibus.
[Liber 6o Decretorum, p. 207].

3091.

S. C. C., Frisingen., 14 iun. 1710.
Ad consulendum indigentiis, quibus vehementer premitur Monaste­
rium SS. Uldarici et Afrae Civitatis Augustanae Ordinis S. Benedicti,
cum eius annui redditus notabiliter decreverint ob bellorum tumultus
in illis regionibus exardescentes, Abbas et Monachi eiusdem Monasterii
quotidie elaborantes in cura et salute animarum, ac religione catholica
propaganda, cupcrent, ut praefato eorum Monasterio perpetuo uniretur
Parochialis ecclesia S. Michaelis Archangeli Oppidi seu loci de Pfaffen­
hofen Frisingen. Dioecesis cum ei annexa filiali ecclesia S. Martini Epi­
scopi, loci in Unterumbach praedictae Dioecesis, dum per obitum moderni
Rectoris aut alias vacaverit, cuius quidem nominatio et praesentatio per­
sonae idoneae ab Ordinario loci instituendae cessantibus reservationibus
et affectionibus Apostolicis, ad Abbatem et Monachos praedicti Monaste­
rii spectat et pertinet, cuiusque annui redditus 114, una vero cum incertis
300 ducatos auri de Camera non excedunt, ea tamen conditione, ut antedicti Abbas et Monachi cedant ad favorem Episcopi Frisingen. pro tem­
pore ius praesentandi, quod habent ad Parochialem ecclesiam S. Mariae
Magdalenae loci in Obennaurbach Augustanae Dioecesis, praevio tamen
Episcopi Augustani consensu, quem asserunt Oratores obtinuisse, et cum
facultate eidem Abbati oratori deputandi in primodicta ecclesia S. Michae­
lis Archangeli unienda unum Monachum ad eius nutum amovibilem, et
ab Ordinario Frisingen. approbandum pro exercitio curae animarum.
Quade rc Oratores ipsi supplicationem ad Datariam dederunt pro gratia
dictae unionis obtinendae ad hanc S. C. remissam.
1 Cf. diam N. 3103.
Vol V.

30

Curia Roniana

546

Episcopus Frisingen. desuper informare requisitus supra petilam
unionem apprime utilem Monasterio commendat, una cum Capitulo diu
Cathedralis, reservata tamen jurisdictione ordinaria, aliisque iuribus tpiscopalibus, examine ct approbatione Religiosi exponendi cum pracsdtu
ipsius Episcopi toties, quoties avocari contigerit, nccnon pro accommo­
dando loco dicti Regularis alii Clerico saeculari, et ideo non aliter, quam
finnis remanentibus hisce cautelis ct praeservativis favore Ordinarii Fri­
singen. pro tempore, nccnon consensu Episcopi Augustani, quem testa­
tur Oratores obtinuisse super cessione iuris praesentandi ad praedictam
aliam Parochialem: censuit Oratorum precibus annuendum, imo pro ef­
fectu praemissorum enixissime supplicavit, uti latius ex eius relatione in
summario danda. In Congregatione proxime praeterita demandatum fuit,
ut haec causa poneretur in folio, hinc modo proponitur et exorantur
EE. VV. etiam ex aliis deducendis, ut declarare dignentur:
An, et quomodo Oratorum precibus sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et huiusmodi causam ampliiu
non proponi mandavit.
[Liber 60 Decretorum, p. 235 a tergo et 236].

3092.

S. C. C., Anconitana, 30 aug. 1710.
Praesentis causae resolutio dilata fuit sub die 24 augusti 1709 1 super
incompatibilitate necne Canonicatus ct Capellaniae, quos obtinuit loannes
Rufinus, unde modo partibus monitis reproponuntur infrascripta dubia,
ut EE. VV. reassumpto folio tunc distributo resolvere non graventur
1. An constet de incompatibilitate Canonicatus et Capellaniae, de quibus
agitur? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus praesentationi alterius CappcUani in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative, et huiusmodi dubium
amplius non proponi mandavit.
Ad 2. censuit, praefigendum esse terminum duorum mensium ad eligendum
alterutrum, eoqtie elapso respondit: Affirmative.
[Liber 60 Decretorum, p. 334].

3093.

S. C. C., Lanciancn., 20 sept. 1710.
Plures dudum subortae fuerunt controversiae inter Archiepiscopum
Lanciancn. ct Confratemitatem Mortis sitam in ecclesia S. loscphi eius­
dem Civitatis, quae asseritur aggregata Archiconfratcrnitati Mortis Urbis
usque ab anno 1608 (cuius aggregationis originale non fuit exhibitum)
tam super facultate quaestuandi tum intra tum extra Civitatem, ct libere
1 Cf. N. 3080.

S. C. Concilii

547

bibliotheca

Archiconfraternitati Mortis Urbis, ita ut fruatur privilegiis dictae Archiconfratcrnitatis, et possit uti Statutis eiusdem?
2. An Confratres dictae Confraternitatis Mortis Lanciani possint libere
quaestuare tam intra ecclesiam, quam extra per Civitatem eiusque territo­
rium ct districtum absque licentia Curiae Archiepiscopalis?
3. An possint libere disponere de introitibus, effectibus, et eleemosynis
eiusdem Confraternitatis absque licentia Curiae Archiepiscopalis?
4. An dicti Confratres occasione electionis novorum Officialium valeant
u congregare absque interventu et assistentia Vicarii Generalis contra for­
mam edicti Reverendissimi Archiepiscopi id demandantis?
5. An electio aliter facta substineatur?

OTAS SACERDOTALE S
a
M
T
i

disponendi de redditibus et eleemosynis sine licentia Ordinarii, quam
super itidem libera electione Officialium ct cassatione Confratrum in
albo descriptorum, nccnon super erectione ct administrationc Montis Fru­
mentarii citra eiusdem Ordinarii licentiam. At porro increbuere dissidia
circa redditionem rationum, etenim recurrentibus nonnullis cx Confratribus ad hanc S. C., quo cogerentur Administratores Confraternitatis ad
redditionem rationum, sub die 28 iulii 1708 rescriptum fuit Archiepi­
scopo, quatenus desuper, prout iuris fuerit, procederet. Quo quidem
rescripto attento, Archiepiscopus sub dic 14 augusti eiusdem anni prae­
ceptum tulit adversus Praefectum aliosque quatuor Officiales Administra­
tores Confraternitatis praedictae, ut sub excommunicationis poena intra
terminum peremptorium trium dierum exhiberent lucidas rationes una
cum literis eorum administrationis Rationali ad hunc effectum deputato, ac
eo termino elapso in eodem praecepto cx tunc assignavit eisdem horas 24
per trinam dilationem distributas ct cum unica pro trina canonica mo­
nitione, ad dicendam causam, quare non debuissent declarari excommu­
nicat!, ct cedulones contra ipsos affigi. Ab huiusmodi praecepto veluti
gravati supradicti Administratores sub die 18 mox dicti mensis inter­
posuerunt appellationem in Curia Episcopali ad Tribunal Auditoris Ca­
merae opponentes privilegia eorum Confraternitatis, utpote aggregatae
Archicon fraternitati Urbis, necnon monitorium cum inhibitione eiusdem
Auditoris Camerae notificatum eidem Curiae usque de anno 1707 pro
conservatione suorum iurium a molestiis praedictae Curiae, signanter
super redditione rationum. Qua quidem appellatione non obstante, Vica­
rius Generalis innixus memorato rescripto huius S. Congregationis, in­
stante Proinotore fiscali, sub dic 23 saepedicti mensis Augusti decrevit,
praefatos Officiales esse excommunicandos, et cedulones contra ipsos
relaxandos, quemadmodum cademmet die cedulones relaxavit, eosque
affigi iussit in locis publicis Civitatis. Recursus exinde habitus fuit per
Confratcrnitatem ad Auditorem Camerae, sed avocata ab eo causa per
R. P. Auditorem Sanctissimi, fuit remissa ad hanc S. C., ad quam trans­
missis actis desuper constructis, concordata inter partes fuerunt infrascripta dubia, quae hodie cx hinc inde deducendis, resolvenda propo­
nuntur EE. VV. :
1. An constet de legitima aggregatione Confraternitatis Mortis Lanciani

Curia Romana

548

An in electione Officialium eiusdem Confratemitatis requiratur c«firmatio Reverendissimi Archiepiscopi?
η. An Udem Officiales potuerint delere ex Tabella Confratrum aliqui
ex eisdem Confratribus, non servata forma Statutorum eiusdem Confialanitatis?
8. An liceat eisdem Confratribus absque licentia Reverendissimi Architpiscopi erigere Montem frumentarium, et de illo ad libitum disponere/
9. An Officiales dictae Confratemitatis teneantur reddere rationem torum
administrations introituum, effectuum et eleemosynarum eiusdem Confiaternitatis Reverendissimo Archiepiscopo?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. ex deductis respondit: Negative.
Ad 2. pariter Negative.
Ad 3. Affirmative respondit, exceptis eleemosynis, in quibus censuit ur­
vandam esse dispositionem bullae s. m. Clem. VIII.1
Ad 4. respondit: Negative in casu, de quo agitur.
Ad 5. Negative.
Ad 6. Affirmative.
Ad 7. et 8. Negative.
Ad 9. Affirmative.
6.

[Liber 60 Decretorum, p. 366 a tergo, sq.].

3094.

S. C. C., Ordinis Capuccinorum, 15 nov. 1710.
Iam usque de anno

1708 recursum habuit ad Sanctissimum D, N

precibus ad hanc S. C. remissis Fr. Sylvester de Tursio Dioecesis Anglo-

nen. Capuccinus Professus ct in Ordine Diaconali constitutus, exponens
sese ad Subdiaconatus Ordinem iam antea inauguratum fuisse ante aeta­
tem legitimam, ct non suscepto Confirmationis Sacramento. Exoravit
proinde a quacunque censura absolvi et secum in praemissis dispensari.
Requisitus informare desuper Procurator Generalis Capuccinorum in
Curia retulit ex binis epistolis eiusdem Fr. Sylvestri sibi datis ad ipsius
Informantis requisitionem id responsum se accepisse, quod ipse Fr. Syl­
vester scrupulo agitetur, an Sacro Chrismate sit revera inunctus, quodque
a parentibus, quibus caret, nequeat de veritate ccrtificari, necnon quod
Subdiaconatum susceperit ab Episcopo Potcntino iam defuncto, per men­
sem ante aetatem a Sacro Concilio 2 praescriptam, ac deinde ad Diaco­
natus Ordinem initiatus fuerit ab item defuncto Episcopo Accmcn. in
aetate legitima, sed adhuc ad Presbyteratum non ascenderit, ccrtificans
ulterius nunquam publice eorundem Ordinum munia se exercuisse. Retu­
lit insuper idem Procurator Generalis, quod ex literis responsivis hac de
re acceptis a P. Provinciali de partibus nihil amplius recenseatur, quam

t Cf. N. 192.
2 Sc*s. XXIII, de rrf.t c, 12.

>

S.

C. Concilii

549

commendationes ad favorem Oratoris pro resolutione causae, adhaerendo
in hoc ipsimet Oratori; subdendo dumtaxat ipse Provincialis se non

posse concedere dimissorias Oratori, nisi post acceptum huius S. C. oracu­
lum, ac nuper exhibuit attestationem eiusdem Provincialis fidem facientis
nunquam Oratorem exercuisse Diaconatus Ordinem.
Exquisiti itidem fuerunt informare \ icarii Capitulares Potentin. ct
Acemen., quorum primus retulit Oratorem initiatum fuisse ad Primam
Clericalem Tonsuram et quatuor Minores Ordines ab Episcopo de Rubeis,

praeviis dimissoriis illius Provincialis expeditis sub die 2 aprilis 1704 et

cum similibus dimissoriis sub datum dici 6 decembris eiusdem anni ad
Subdiaconatus Ordinem ab eodem Episcopo promotum; neutiquam vero

constare, inquit, de caeteris requisitis, cum Fratres Capuccini ea relin­
quere soleant in manibus suorum Superiorum, ac ideo ob illorum defi­
cientiam recognosci non potuisse, an promotus fuerit per mensem ante
praescriptum tempus, et Chrismate non delibutus. Alter vero Vicarius

Capitularis Acernen.

recensuit ex

regesto

Curiae

Episcopalis constare

dictum Fr. Sylvestrum praeviis literis dimissoriis sui Superioris Diaco­

natum suscepisse a b. m. Episcopo \rentriglia de anno 1707. Requisita
ut diligentias faceret pro
reperiendis partitis Baptismatis et Confirmationis, quas facile esset repeinsuper fuit informatio Ordinarii

Anglonen.,

rire in Oppido Tursii, in quo Orator natus est. Qui sane transmisit authen­

ticam partitam dumtaxat Baptismatis ab Oratore suscepti sub die 20
ianuarii 1684. Eam vero Confirmationis, diligentiis adhibitis in libro Con­
firmatorum, non fuisse repertam, ait; verum subdidit, quod interrogati
responderint, nullum eorum vidisse
eum confirmatum. Illud tamen addidit, quod in libro quodam memoriae
genitonim eiusdem Oratoris reperta fuerit adnotatio, quod Orator fuisset
confirmatus ab Episcopo Consentino Anglonen., de qua adnotatione trans­
cives et coniuncti ipsius Oratoris

misit ad hanc S. C. attestationem factam a Sacerdote Leone Orlando,

fratre germano ipsius Oratoris. Qui hodie humillimas repetit suas preces
pro absolutione seu dispensatione super praemissis defectibus, ad effe­
ctum, ut ad Presbyteratus Ordinem ascendere queat, sub hoc dubio:

et quomodo Oratoris precibus sit indulgendttm in casu?
Die, etc. Sacra, etc. omnibus supradictis mature perpensis benigne commisit
Episcopo Anglonen., ut Oratorem sub conditione confirmet, eumdem a suspen­
sione absolvat, ac cum eo super irregularitate dispenset ad cautelam.
J/ι,

[Liber 60 Decretorum, p. 409 a tergo, 412 a tergo].

3095.

S. C. C., Andrien., 29 nov. 1710.
Episcopus Andrien. obsequi volens dispositioni Sacrorum Canonum,

et praesertim S. C. Trid., cap. 16, Sess. 23, de ref, promulgavit edictum
dc mcnsc octobris anni prope defluxi 1709, in quo sub poena suspensionis
a divinis ipso facto incurrenda praecepit omnibus Sacristis ac aliis, ad

550

Curia Romana

quos spectaret, ecclesiarum tam saecularium quam regularium, ne ullus

eorum auderet admittere in suis respective ecclesiis Sacerdotes estera

absque ipsius Episcopi expressa licentia in scriptis obtenta. Huic edici
obstitit Abbas Monasterii S. Mariae de Miraculis, Congregationis Cassinensis eiusdem Civitatis, vetans illud affigi ad valvas ecclesiae dicti Mona­

sterii sub praetextu, quod ad ipsum, non autem ad Episcopum spectaret

recognitio literarum commendatitiarum, quas exteri Sacerdotes in eadem
ecclesia celebraturi secum gessissent, vigore indulti specialis s. m. Sixti V

vobis, ut quoscwnqut
peregrinos seu quomodoHbet extraneos Sacerdotes, qui vota reddituri, aut alitu
devotionis fervore accensi ad istam ecclesiam accesserint, si eiusdem Manasttr
pro tempore Superiori per legitima documenta ostenderint se Sacerdotes au
nec ullo suspensionis aut excommunicationis laqueo adstriclos existere, <id
celebrandum in eadem ecclesia Sacrosanctum Missae Sacrificium, nulliiu
requisita licentia admittere libere et licite valeatis, utque Monachi in dictu
ecclesia pro tempore ad confessiones audiendas deputati quoscumque fidAt,
advenas et peregrinos nullam certam habitationem habentes, ac praestrtm
pecudum custodes et pastores, dummodo ex Dioecesi Andrien. non fuerint,
omnesque alios externos solo devotionis affectu incensos eo ad confitendum erirwi
peccata, et non in fraudem suorum Ordinariorum accedentes, ab ommbta
criminibus et excessibus etiam Ordinariis locorum a iure reservatis, iniimcta
illis eorum arbitrio aliqua salutari poenitentia, in foro conscientiae absokat
possint... apostolica authoritate tenore praesentium perpetuo concedimus d
indulgcmus. Confirmato deinde praefato induito ab alio simili s. m. Cle­
cuius exemplar exhibitum haec inter alia habet:...

mentis VIII, quarum exemplaria in summario dabuntur. Quare de re
Promoter fiscalis Curiae Episcopalis recurrit ad hanc S. C. pro declaratione.
Unde requisitus Episcopus informare, retulit ad promulgationem memorati

edicti sese devenisse ad tollenda scandala et indecentias, quae inoleverant
in ea Civitate in admittendis huiusmodi Sacerdotibus exteris et vagantibus,
atque additis aliis motivis, quae luculentius pro parte Promotoris fiscalis
S. C. exponentur. Hinc concordata fuerunt infrascripta dubia concernentia
nedum enunciatam Presbyterorum admissionem, verum etiam edictorum epi­
scopalium afiixionem ad valvas ecclesiae praefati Monasterii, necnon facul­
tatem absolvendi a casibus ct excessibus reservatis impartitam Monachis
eiusdem Monasterii in recensito induito Sixtino. Quae hodie partibus mo­
nitis proponuntur ex deducendis definienda a rectissimo EE. VV. iudicio.

An, et intra quot dies eorum permanentiae in Civitate Andriae Sacer­
dotes exteri valeant celebrare Missas in ecclesia S. Mariae de Miraculis
Ordinis Cassinensium eiusdem Civitatis absque licentia Episcopi Andrien.
in vim brevis Sixti I'?
2. An edictum Episcopi prohibens sacrist is ecclesiarum admissionem Sacer­
dotum exterorum non comprehensorum in dicto brevi ad celebrandum absqut
licentia eiusdem Episcopi afficere valeat etiam sacristas dictae ecclesiae?
4. An et a quibus casibus seu excessibus Monachi in dicta ecclesia al
confessiones deputati absolvere possint exteros ad praefatam ecclesiam acctdentes, vigore dicti brevis Sixtini in casu?
1.

S. C. Concilii

55»

Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit: Affirmative; et quoad praefini­
tionem temporis iterum proponendum esse censuit. 1
Ad 2. respondit: Affirmative.
Ad .f. censuit, non posse absolvere a casibus contentis in Bulla Coenae
Domini, neque a sex casibus contentis in decreto Clementis ΓΙΙΙ, 2 neque a
casibus reservatis ab ipsis Ordinariis.
[Liber 6o Decretorum, p. 444].

3096.
S. C. C., Salisburgen., 29 nov. 1710, 10 ian. 1711.

bibliotheca

SM
V
Sf

1 Cf. N. 3097.
» Cf. N. 177·
’ Cf. N. 199.

FRATERNTTAS SACERDOTALIS

Moniales S. Clarae Civitatis Graecii huius Dioecesis subiectae regi­
mini PP. Reformatorum S. Francisci cum nuper de mense februarii pro­
xime praeteriti devenissent ad electionem earum .Abbatissae, accesserunt
ad crates Monasterii Superior Regularis dictorum Patrum necnon Depu­
tatus ab Archiepiscopo ad praestandam eorum assistendam huiusmodi
electioni. Qua quidem peracta praefatus Superior Regularis fas sibi duxit
ingredi clausuram Monasterii, et in refectorio monialium promulgare
electionem Abbatissae, eamque per traditionem clavium, sigilli et Regulae
confirmare, ac exhortadonem ad ipsas moniales habere. Id porro resciens
Concistorium Archiépiscopale Salisburgense, reputansque tales actus repu­
gnare salutaribus ac rigorosis clausurae legibus, signanter indictis per
S. Concilium Tridentinum, cap. 7, Sess. 25, de regul., ac per constitu­
tionem iS, quae incipit Inscrutabili s. m. Gregorii XV, 3 recursum habuit
ad hanc S. C. pro declaratione. A qua requisitus desuper informare
Procurator Generalis supradictorum Patrum in Curia degens retulit diffi­
cultatem non verti super actu electionis, in quo vetatur ingressus eidem
electioni Praesidenti per dispositionem praelaudati Sacri Concilii et bullae
Gregorianac, sed agi de actibus diversis, publicationis nempe et confirma­
tiones Abbatissae electae, de quibus autumat non loqui Sacrum Concilium,
nec bullam praedictam, coque magis concurrente consuetudine immemo­
rabili vigente, ut ait, in eo Monasterio, uti latius ex eius relatione danda
in summario. Hinc concordato inter partes infrascripto dubio, illud hodie,
ipsis monitis, proponitur EE. VV. ex deducendis pmdenter resolvendum:
An Superior Regularis Monasterii monialium S. Clarae Civitatis Graecii
ingredi possit clausuram dicti Monasterii post electionem Abbatissae ad per­
agendam exhortationem ct publicandam dictae Abbatissae electionem monialibus
in casu?
Die 29 novembres 1710 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 10 ianuarii 1711 Sacra, etc. respondit: Negative, et huiusmodi causam
amplius non proponi mandavit.
[Liber 60 Decretorum, p. 445 a tergo, Liber 61 Decretorum, p. 1].

Curia Romana

552

3097.

S. C. C., And rien., 24 ian. 1711.
In causa Andrien., die 29 novembris 1710 decisa 1 impartita nova audien­
tia utrique parti, respective non acquiescenti huiusmodi resolutionibus,
proponitur infrascriptum primum dubium consuetum, et quatenus pla­
ceat persistere in decisis quoad primam partem primi dubii, reproponitur
alterum dubium quoad secundam partem eiusdem primi non resoluti,
Super quibus, ex deducendis expectatur humiliter definitio EE. VV.:

1.

Ah, ct in quibus standum, vel recedendum sit a decisis sub dic 2g no­

vembris ιγιο in casu? Et quatenus in decisis quoad primam partem primi
dubii:

·

Intra quot dies eorum permanentia in Civitate Andriae SdlffUota
exteri valeant celebrare Missas in ecclesia S. Mariae de Miraculis Ordinis
Cassinensium eiusdem Civitatis, absque licentia Episcopi Andrien. in tm
brevis Sixti V in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. quoad primum dubium, ct secundum stetit
in decisis; quoad quartum pariter stetit in decisis ad formam bullae Cle­
mentis X, Superna, 2
Quoad 2. dubium, scilicet quoad secundam partem primi dubii alias pro­
positi censuit, posse celebrare per quinque dies.
2.

(Liber 61 Decretorum, p. 34 a tergo ct 35].

3098.

S. C. C., Comen., 14 mart. 1711.
Iam inde ab anno 1001 Leutcgerius Episcopus in erectione Ecclesiae

Collegiatae S. Euphcmiae dc Insula huius Dioecesis hanc inter caeteras

Accensus amore coepit corde disponere, ut ri
fieri possit ad laudem Dei etc. ibi aliquam Canonicam vellet componere,
saltem duobus temporibus in anno, Adventus Domini et Quadragesima etc.
Et dulcia verba dicendo, taliter inquit, Ebs Eratres volo, annuente Domino
in unum congregari, et instantius Domino servire ct pro omnibus orare. Quam
legem Canonicis praescripsit:

quidem legem apostolico diplomate confirmavit sa. me. Alexander III,
uti latius cx dictis documentis in summario exhibendis.
Cum autem de anno 1700 Archipresbyter dictae Collegiatae deprehen­
derit illius Canonicos deflexisse a recta ratione servitii Chori ct residendae,
recursum habuit ad hanc S. C., in qua partibus contradicentibus sequen­

An portiones decimarum Cano­
nicis concessae cum reliquis distributionibus debeantur dumtaxat intéressa-

tia dubia fuerunt discussa, et resoluta: I.

‘ Cf, N. 3095.
1 Ct. N. 246.

1

S.

C. Concilii

553

tibus? II. An ad participandas decimas et distributiones huiusmodi requiratur
commetiin residentia in Canonica Ecclesiae contigua, et quotidiana interesitntia in Choro? Quibus quidem S. C. sub die 26 iunii praclibati anni
respondit: Ad I. Affirmative. Ad II. censuit quoad residentiam in Choro
ad formant fundationis.
Quibus sane resolutionibus sic stantibus, nuper ad eandem S. C. recur­
rerunt Communitas ct homines primodicti loci Insulae, condolentes,
Canonicos praedictos adhuc aberrare a debito Chori servitio tempore
Adventus et Quadragesimae, ac diebus festivis iuxta praescriptam funda­
tionis legem, ex eo asserto motivo, quod in certis quibusdam dicti servitii
diebus cos oporteat intéressé stationibus in aliis ecclesiis, inibi Missarum
oneribus aliisque officiis, quibus sunt obnoxii, persolvendis, propterea
autumant, iis diebus sese exemptos esse a residentia Chori in praefata
Collegiata, quodque ulterius sibi fas ducunt gaudere in annum trimestre
conciliari,1 necnon residere extra dictum locum Insulae. Quapropter

Oratores rogarunt imponi eisdem Canonicis modum opportunum ad eorum
pensum exolvendum. Ac insuper exorarunt cogi antcdictos Canonicos
subire certas praetensas expensas occurrentes pro quibusdam functio­

nibus in anno peragendis in sacpedicta Collegiata. Iussus in praemissis
informare Vicarius Capitularis, praetensiones Canonicorum tantum retulit
nullumque votum aperuit, ut ex eius relatione pariter danda in summario.

Concordatis itaque infrascriptis dubiis, contingit hodie causam proponi,
ut ex deducendis utrinque a partibus monitis, EE. VV. resolvere non
graventur:

An, et suh quibus poenis teneantur praedicti Canonici singulis diebus
Quadragesimae et Adventus nedum intéresse omnibus horis canonicis, sed etiam
amere Missam Conventualem?
4. An praefati Canonici gaudere possint vacatione trium mensium?
12. An, et quo tempore omnes Canonici dictae Collegiatae teneantur
residere in Plebe Insulae?
13. An, ct quas poenas incurrerint RR. Canonici Insulae praedictae
adhuc absentes post praecepta Vicarii Capitularis in casu?
Die. etc. Sacra, etc. ad 3. Affirmative respondit, sub poenis a iure inductis;
tt in reliquis censuit audiendum esse novum Episcopum. 2
3.

[Liber 61 Decretorum, p. 114, 115].

3099.

S. C. C., Neapolitana, 14 mart. 1711.
Non acquiescens resolutioni die 12 aprilis 17103 factae suprndictus
Vicarius noviter adversus eam audiri obtinuit. Hinc partibus monitis, ac

1 Sei». XXIV, <le rej., c. ia.
’ Cf. N. 3110, 3113, 3116.
’ Cf. N. 3087.

554

Curia Romana

reassumpto folio dicto dic distributo, revocatur causa ad examen sub con­
sueto dubio ab EE. W. ex deducendis definienda:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 12 aprilis 1710 in m'
Die, etc. Sacra, etc. stetit m decisis, et huiusmodi causam ampliut nw
proponi mandavit.
[Liber 61 Decretorum, p. 112].

3100.
S. C. C., Romana, 28 mart. 1711.
De anno 1614 s. m. Paulus V apostolicis literis in forma commissarii
directis cl. mem. tunc Urbis Vicario, ad instantiam Archiconfratemitatis
existentis in ecclesia Parochiali S. Mariae de Planctu, praefatam Parochialem ecclesiam filialem Collegiatae S. Laurentii in Damaso Urbis,
supprimendam, in caque perpetuam Vicariam erigendam mandavit pro
uno Vicario perpetuo Presbytero saeculari: qui (sunt verba dictarum bu­
rarum) apud eam residere, curamque animarum parochianorum praedicta­
rum exercere, ac illis Sacramenta et onera Parochialia ipsi Parochiali eccle­
siae nunc et pro tempore quomodolibet incumbentia subire et adimplere, inibi
singulis festivis et Sabbati diebus ad minus Missam celebrare teneatur, etc.
Ac pro congrua sustentatione dicti Vicarii curati pro tempore, et pro one­
rum sibi incumbentium supportatione ultra domum pastoralem iusst
Pontifex ab eadem ecclesia Parochiali singulos illius fructus, redditus et
proventus in censibus, proprietatibus ac bonis stabilibus consistentibus
dismembrari ct separari, sicque separatos applicari et appropriari eidem
Vicario Curato; exceptis tamen omnibus oblationibus, eleemosynis, iuribus
et emolumentis incertis tam ratione curae animarum, quam mortuariorum, funeralium, sepulturarum, anniversariorum ac aliorum undecumque
provenientium, necnon quibuscumque donationibus et relictis eidem Pa­
rochiali ecclesiae de caetero quandocunque faciendis; quae omnia voluit
pleno iure spectare ad Archiconfratcrnitatern praedictam, convertendi
ab illius Officialibus et Confratribus in usum sacristiae et fabricae ac uti­
litatem et necessitatem saepedictae Parochialis ecclesiae regendae ct guber­
nandae ab iisdem Confratribus, reservatis tantummodo eidem Vicario
in funeralibus parochianorum, viatico et fasciculo candelarum, necnon
stipendio pro manutentione unius Clerici, qui ei deserviat in concernen­
tibus exercitium curae, uti latius ex iisdem literis roboratis decreto irri­
tante, atque clausulis derogatoriis, aliisque in summario exhibendis. Subindeque insequenti anno 1615 eaedem apostolicae literae a Viccsgcrtntt
Urbis fuerunt per sententiam execution! demandatae, uti liquet ex copia
eiusdem sententiae itidem danda in summario.
Cum autem Officiales et Confratres dictae Archiconfratemitatis nuper
adverterint ab Antonio Pervenando moderno Vicario antedictae ecclesiae
fuisse hactenus neglectum onus celebrationis seu applicationis supndictarum Missarum, hinc recursum habuerunt ad hanc S. C. pro dechn-

S. C. Concilii
tione eundem teneri ad celebrationem earundem Missarum cum applica­
tione Sacrificii pro populo ad instar aliorum Curatorum, pariterque petie­

runt declarari, an is sit excusandus, quominus teneatur supplere Sacrificia

praetermissa.
Comprobando praemissa, existimavit Eminentissimus Acciajolus Pro­
tector, praefatum Vicarium teneri omnibus diebus festis dc praecepto,

non vero Sabbatis, nisi aliquod in eos tale festum incidat, Sacrificium

applicare pro populo, deducendo eiusmodi obligationem tum ex disposi­
tione Sacri Concilii, cap. i, Sess. 23, de refor., tum pariter ex recensito
lege erectionis Vicariae, qua Vicarius devincitur subire omnia onera parochialia ecclesiae incumbentia. Quod vero non teneatur Sabbatis applicare

pro populo, elicuit ex picrisque allatis resolutionibus huius S. C. appli­
cationem praedictam dumtaxat diebus festis de praecepto exigentibus.

Ex quo arguit Eminentissimus Relator, nullo pacto Archicon fraternita­
tem ad id teneri, proptercaque praedictum Vicarium, cum sit Parochus,
adimplendis Sacrificiis praetermissis, adeoque
cogendum ad ca supplenda saltem a die motae huius controversiae, cum
ab inde citra nulla bona fides, si qua daretur, eidem favere possit, uti
latius cx relatione in summario exhibenda. Cumque viceversa praetendat
Vicarius ad id onus teneri Archiconfratemitatcm, fuerunt inter partes
nequaquam excusari

ab

concordata infrascripta dubia, quae ipsis monitis, proponuntur hodie, ex

deducendis hinc inde, ab EE. VV. sapientissime resolvenda:

1. Antonius Pervenantius, uti exercens curam animarum in ecclesia
B. Mariae de Planctu, teneatur celebrare et applicare pro populo Sacrifi­
cium singulis festivis diebus; vel potius tale onus spectet ad Archiconfraternitatem mediantibus eius Capellanis in casu?
2. An, et quibus diebus, ultra festivos cuiuscumque hebdomadae idem
Pervenantius, uti exercens dictam curam, teneatur celebrare et applicare
Sacrificium pro ecclesia; vel potius spectet ad dictam Archiconfraternitatem
modo quo supra?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative quoad primam et Nega­
tive quoad secundam partem.
Ad 2. censuit, teneri Pervenantium in diebus Sabbati ad celebrationem,
non autem applicationem.
[Liber 61 Decretorum, p. 144, 145].

3101.

S. C. C., Lnuden., 2 maii 1711.
Multiplices obstrepuere controversiae inter Parochos Civitatis Laudae
et PP. Carmelitas Discalceatos Conventus S. Marci eiusdem Civitatis,
praetendentibus illis occasione associationis cadaverum contumulandorum
in ecclesia dicti Conventus, eam ingredi cum Cnice, et intra eandem dare
ultimum vale, ac ulterius exigere quartam funeralem, non obstante praetensa exemptione praefatorum Regularium. Qua de re antedicti Patres

556

Curia Romana

recursum habuerunt ad hanc S. C. pro declaratione praemissorum, con­
quérantes insuper de impedimentis, quae dicuntur praestari a praefatis
Parochis, quominus eligatur sepultura in eorum ecclesia, ac idcirco petie­
runt sibi restitui cadaver cuiusdam loannis Pozzuoli, vel saltem emolumenta
eius funeris, quem asserunt elegisse sepulturam in eorum ecclesia, con·
sepultum tamen a Parocho S. Geminiani in sua Parochiali. Requisitus
Episcopus desuper informare, retulit assertam consuetudinem ingrediendi
ecclesias Regularium occasione associationis cadaverum non extendi ultra
duos vel tres passus, intra quos subsistere debet Parochus cum suo Clero
et dare ultimum vale cadaveri in ecclesiam introducto, dicendo submissi
voce unicum Pater, et recitando consuetos versiculos cum Oratione J4solve, etc. intactam relinquendo Regularibus decantationem Officii, de
quibus transmisit quasdam extraiudiciales attestationes. Quo vero aj
quartam funeralem, ait Informans, eam Parochis non deberi, quatenus
PP. Carmelitae acquiescant laudabilibus consuetudinibus Ecclesiae Lauden., uti fusius ex eadem relatione danda in summario una cum aliis
documentis in ea recensitis. Hinc inter partes concordata fuerunt haec
dubia, quae hodie ex deducendis a partibus, ipsis monitis, resolvenda sunt
a summa EE. W. sapientia:
t. An liceat Parochis in associatione cadaverum ingredi ecclesiam PP.
Carmelitarum Discalceatorum cum stola et Cruce elevata, et intra ecclesiar.
dare ultimum vale; vel potius eisdem Parochis liceat dare ultimum tali
extra ecclesiam, eam, ut supra, non ingredientibus?
3·' Quibus poenis sint puniendi dicti Parochi, quatenus impedirent electio­
nem sepulturae in dicta ecclesia?
4. An pro funere defuncti, eligentis sepulturam in dicta ecclesia, debeatur
Parocho quarta funeralis; vel potius obstet exemptio praetensa a dictis Patnbus dictam quartam non solvendi?
5. An sit restituendum cadaver loannis Pozzuoli; seu saltem emolumenta
funeris percepta a Parocho S. Geminiani, ad favorem dictorum Patrum'!
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative quoad primam, et Affirma­
tive quoad secundam partem.
I
Ad 3. Prout de iure.
Ad 4. Negative quoad primam, et Affirmative quoad secundam parim.
Ad 5. Negative.
[Liber 61 Decretorum, p. 202 J.

3102.

S. C. C., Ripana, 2 maii 1711.
Cum modernus Episcopus Ripanus de mense septembris 1709 edictum
typis mandaverit super observantia dierum festorum, in quo signanter
illud praescripsit § 2. Le fiere, che soglion farsi in alcune feste determinati
delTanno si tolerano doppo celebrata la Messa maggiore. Ma i mercati, die n
fanno in giorno fisso della settimana, cadendo in questo qualche festa, si trasje-

S. C. Concilii
rùcuno nel giorno antecedente o susseguente non festivo, seconda la disposisione di tutti i Sinodi Diocesani da nostri Antecessori stampati, sotto le
infrascritte pene, ecc. Nihilominus Civitas et homines Ripani ad impe­
diendam eiusdem edicti promulgationem ex asserta immemorabili consue­
tudine habendi mercatum in die Sabbati, etiamsi in eum incidat dies festus,
obtinuerunt ab Auditore Camerae monitorium super manutentione cum
inhibitione. Sed R. I’. Auditoris Sanctissimi decreto causa remissa fuit
ad hanc S. C., in qua concordato infrascripto dubio, contingit hodie ex
deducendis hinc inde a partibus monitis ab EE. VV. illud resolvi:
An liceat Communitati et hominibus Ripae habere mercatum die Sabbati
intus vel extra Civitatem, quando occurrat, quod sit dies festivus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et huiusmodi causam amplius
non proponi mandavit.
[Liber 61 Decretorum, p. 203 a tergoj.

3103.

S. C. C., Senogallien., 2 maii 1711.

In ecclesia Beatissimae Virginis nuncupata de Lacu, distante a Civitate
Drittonorii uno circiter milliario, colitur eiusdem SS. Virginis Imago, ad
quam frequentibus miraculis illustrem, circumadiacentes populi cum elee­
mosynis et oblationibus confluere consueverunt. Haec porro ecclesia
pluribus abhinc sacculis reperitur sub regimine ct cura Abbatis et Mona­
chorum Monasterii S. Mariae de Urano, Ordinis Camaldulensium eiusdem
Civitatis, qui ad eam crebro accedere solent ad solemnia celebranda, aliasque functiones obeundas, in caque detinentur Capellani et Sacrista, Cle­
rici sacculares, pro Missarum celebratione ct servitio ecclesiae. Sub eo
autem praetextu, quod tam eleemosynae, quae a fidelibus offeruntur dictae
1 Cf, N. 3090.

bibliotheca

S. C. C., Brictinorien., 5 sept. 1711.

sm
ssm
tW
SSsSOl H®

3104.

m

In exeeutionem rescripti de die 24 maii 1710 1 confecit iam Laxam Epi­
scopus, camque transmisit in summario exliibendam, atque addidit Paro­
chum a se vocatum omnia iura, sua fundare super consuetudine et solito
exigendi, quam tamen, uti insubsistentem, et merum abusum, improbat
ipse Relator. Hinc concordato inter partes infrascripto dubio, iisque moni­
tis, proponitur illud hodie sapienter decidendum ab EE. VV.:
An sit servanda taxa, seu potius concedenda remissoria in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad primam, ct negative
φιοαά secundam partem, et huiusmodi causam amplius non proponi mandavit
[Liber 61 Decretorum, p. 205J.

Curia Romana

558

Sacratissimae Imagini, quam aliae, quae eiusdem nomine colligunturptr
Civitatem et Dioccesim, non converterentur a Patribus in beneficium memb­
ratae ecclesiae de Lacu, recursum habuerunt ad hanc S. C. Consules laid
Magistratus Civitatis praedictae, ut praemissis consuleretur per deputationem personarum tam Cleri quam Civitatis, quae superintendant rectae
eleemosynarum erogationi. Requisitus desuper Episcopus informare, expo­
sita ulterius comprobando retulit sese pridem aci occurrendum huiusmodi
abusui in patentibus expeditis pro Collectore eleemosynarum praedictae
ecclesiae addidisse clausulam in fine, quod de collectis eleemosynis rado
reddenda esset Rcvisoribus deputatis in Synodo Dioecesana. Verum Abbas
et Monachi ad animum id revocantes inhibuerunt Collectori, ne ulterius
quaeritaret. At vero Episcopus, ne fideles merito eleemosynarum frauda­
rentur, mandavit eleemosynas pro eadem ecclesia colligi, ut prius, ac in
earum Depositarium elegit quendam Civem Brittonorien., necnon qua­
tuor probos viros, binos nempe ecclesiasticos de gremio Capituli Cathe­
dralis, totidemque laicos de Primoribus Civitatis deputavit, qui una cum
Depositario coram ipso Episcopo in recta eleemosynarum corrogatione
insistant, quemadmodum latius in relatione in summario danda.
Iam vero inter haec maior increbuit controversia inter Promotorcm
fiscalem Curiae Episcopalis Brittonorii et Monachos praedictos, his quippe
praetendentibus antedictam ecclesiam de Lacu, uti regularem, omnimoda
exemptione potiri a iurisdictione et visitatione Episcopi, vigore instru­
menti donationis factae ab olim Episcopo Populiensi (cuius sedes trans­
lata deinde fuit Brittonorium) primodictis Monachis et Monasterio de
Urano, confirmatae in forma specifica ab Alexandro IV de anno 1228,
cuius authentica copia exhibita fuit, cuiusque legalitas ex adverso impu­
gnatur. Sane quidem in eodem instrumento tam dicta ecclesia de I^acu,
quam aliae duae eodem contextu donatae enunciantur Parochialcs ct
curatae, uti fusius ex tenore eiusdem instrumenti similiter dando in sum­
mario. Atqui e converso contendente Promotorc fiscali sacpedictam eccle­
siam de Lacu, uti saecularem, una cum domo eidem adnexa esse subiectam iurisdictioni et visitationi Episcopi, et quoad iura parochialia subesse
Parocho S. Christophori de Bassano, fuerunt a S. C. concessae Irine inde
literae remissoriales necnon compulsoriales ad extrahendos actus visita­
tionis Episcopi in ecclesia de Lacu, ac demandatum, ut exhiberentur
libri introitus et exitus eiusdem ecclesiae, et per modum provisionis iniunctum, ut eleemosynae nomine B. Virginis colligendae deponantur in arcibus
sacris illarum Civitatum, in quarum Dioecesi quaeritabuntur. Quibus
adimpletis inter partes concordata sunt dubia infrascripta, quae iisdem
monitis, proponuntur hodie, ut ex deducendis EE. VV. non graventur
resolvere:
An ecclesia S. Mariae de Lacu cum domo annexa sit exempta a iurisdictione et visitatione Episcopi in casu?
2. An Parochus S. Christophori in Bassano possit in eadem ecclesia tl
domo annexa exercere actus seu functiones parochialcs, ct administrare Sacra­
menta in casu?
1.

.S’. C. Concilii

559

Die, etc., Sacra, etc. distulit resolutionem, censuitque extrahendam esse
jormiter donationem.1
[Liber 61 Decretorum, p. 410 a tergo, sq.].

3105.

S. C. C., Tolentinaten., 5 sept. 17n.
Tolcntinum iam olim Oppidum Dioecesis Camerinen. s. m. Sixtus V
sua constitutione incipiente Super universas in ordine 51 Bullarii nov.,
tom. 2 erexit in Civitatem, eiusque antiquam Ecclesiam Collegiatam in
Cathedralem cum Dignitate, Sede, ct iurisdictione Episcopali, quam sane
novam Cathedralem sic erectam univit cum Ecclesia Cathcdrali Maceraten., ita ut Episcopus Maceraten. sit ambarum Ecclesiarum unitarum
huiusmodi Episcopus. Cui quidem in § 6 eiusdem constitutionis id iniunxit:
Tauaturque retinere unum Vicarium in dicta Civitate Tolentin., qui non
recognoscat Superiorem, nec ab eo habeatur recursus ad Vicarium dictae Civi­
tatis Maceraten., sed tantum ad ipsum Episcopum. Cum autem modernus
Episcopus praetenderit ad se advocare causas in prima instantia vertentes
inter Ecclesiasticas personas Dioecesis Tolcntini, quod plurium milliarium itinere distat a Civitate Maceratae, ubi idem Episcopus residet,
Communitas Tolentinaten. autumans id vergere in praeiudicium iurisdictionis Vicarii Tolcntini et in incommodum et dispendium litigantium
illius Dioecesis, obtinuit a Tribunali Auditoris Camerae monitorium cum
inhibitione intimatum Promotori Escali Curiae Episcopalis Maceratae
super observatione praelaudatae constitutionis Sixtinae, signanter dictae
§6. Qua sane inhibitione non obstante et in illius spretum fertur Episco­
pum praedictum iudicialiter advocasse ad Civitatem Maceratae Monaste­
rium monialium S. Agnctis Civitatis Tolentini; qua de re eadem Com­
munitas institit in praefato Tribunali Auditoris Camerae pro purgatione
attentatorum ct circumscriptione gestorum. Sed recurrente Episcopo ad
R. P. Auditorem Sanctissimi, lue causam remisit definiendam ad hanc S. C.,
in qua concordatis inter partes infrascriptis dubiis, iisque subinde monitis,
ex utrinque deducendis EE. VV. sapienter definient:
1. An Episcopus Maceraten. et Tolentini procedere valeat in prima instan­
tia in causis Tolentinatorum ac Dioecesis Tolcntini, dum residet in Civitate
d Dioecesi Maceraten. in casu?
2. An constet de attentatis, ita ut acta gesta coram dicto Episcopo in dictis
causis sint circumscribenda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. censuit dandum esse decretum in Civitatis
Castellanae et Ilortanae, S iunii 1624, ad 5. dubium. 2
Ad 2. respondit: Negative, ct huiusmodi causam amplius non proponi
mandavit.
[Liber 61 Decretorum, p. 404].
1 Cf. N. 3108.
1 Cf. N. 2451.

560

Curia Romana

3106.

S. C. C., Senogallien., 3 oct. 1711.
Clericus Maria Salvatorius e Castro Roncitellorum, obtentis literis
dimissorialibus sui Ordinarii, ad Minores Lecto ratus et Exorcistatus Ordi­
nes, per saltum ordinatus fuit ad ordinem Acolitatus ab Episcopo Fanen,
non accepto Lectoratu, atque successive in Ordinibus receptis se exercuit.
Supplicat proinde pro opportuna absolutione sive dispensatione, ut pro­
moveri possit ad dictum Ordinem Lcctoratus et respective ad Sacros
Ordines.
Die, etc. Sacra, etc. attenta relatione Episcopi Fanen. benigne com­
misit Episcopo Senogallien., ut veris, etc. Oratorem pro suo arbitrio ct
conscientia gratis absolvat, cum eo super irregularitate dispenset, ac eun­
dem ad exercitium sumptorum et ad praefatum Ordinem Lcctoratus et
reliquos Sacros suscipiendos rehabilitet.
[Liber 61 Decretorum, p. 480 a tergo et 481].

3107.

S. C. C., Aquitana, 28 nov. 1711.
Paschalis Gioja ad praesens Sacerdos et Parochus S. Mariae de Para­
diso terrae Pizzoli, monitus ab .Arch i presbytero Ordinario eiusdem terne
de incursu in irregularitatem ob homicidium ab eo patratum in personam
Io. Dominici de Castellone usque de anno 1701, dum esset in statu sim
plicis Clerici, quem sane incursum idem Parochus praetexebat sub motive
patrati homicidii ad sui defensionem, vim vi repellendo, necnon mortis
dicti Io. Dominici ex imperitia chirurgi sequuta post quadraginta dies
ab accepto vulnere, exindeque nullo facto dubio irregularitatis Sacros
Ordines ct animarum curam susceperit. Nihilominus habito recursu ad
hanc S. C. pro dispensatione sub die 11 ianuarii 1710 demandata fuit
transmissio processus, quodque Orator abstineret a celebratione. Exhibito
itaque processu desuper constructo in Curia Archiprcsbytcrali terrae
praedictae de dicto anno 1701 in eo quidem primo loco reperiuntur exa­
minati duo chirurgi super corpore delicti, deponentes sese observasse
dictum lo. Dominicum in lecto cubantem penetranti vulnere affectum
supra caput ex parte sinistra occipitis cum effusione sanguinis, quod vul­
nus credidere factum cum stipite vel alio simili instrumento contundenti,
quodque ex tunc non diiudicabant lethale. Postmodum examinatus fuit
idem Io. Dominicus, tanquam principalis, qui iuratus haec fassus fuit:
Hicri su le 21 hore, ritrovandomi nclla Terra di S. Maria, che tengo in affitto
a fniscolare li miei bovi, e [>oco lontano si trovava una mia figliola, che guardava un somaretto, et in questo mentre venne il Chierico Pasquale Gioja,
tncomincià a maltrattare la sudetta mia figliola con schiaffi, ct io disst ul

S. C. Concilii

-fa

Chierico, se perché maltrattava delta figliola, e lui disse, gli haveva
fatto andare le bestie ttel grano, cl io dissi, che non era la verità, e lui m'incomtnciô ad ingiuriare con brutte parole, et essendomi offeso di havermi detto
il medesimo cornuto, ne feci alto di volermeli mettere appresso con una
Ma, die teneva in mono, et essendo io passato di là del fiume, il medesimo
si mise in fuga, ma poscia ritornatosi, e preso un bastone in terra, tenue
verso di me, ct incominciandomi di nuovo ad ingiuriare, li dissi, vattene
per amor di Dio, ma lui persistendo in detta lite, me si accosta, ct alla parte
di dictro mi diede una bastonata in testa con quel palo, et io per il dolore
cadet subito in terra, et non so quanto stetti fuor di me, ecc.
WeMo

Successive deventum fuit ad examen testium, quorum primus, scilicet

Come Domenica su le 21 ore, ritrovandomi
io a cogliere la cicoria nel mio prato, ecc. poco lontano stata Gio. di Gio.
Domenico in una sua terra tienc in affitto a pascolar li suoi bovi di là dal
fiume, vidi di quà il Chierico Pasquale Gioja, quale assieme stavano con­
tendendo con parole, e di più Puno tirava de' sassi verso 1'altro, uno stava
da una parte et l'altro dall'altra parte dei fiume, c doppo il detto Chierico
st n'andô via in su, e dopo un certo spatio di tempo vidi, che il sudetto Gio­
vanni havea passato il fiume, e vidi tl medesimo Chierico ritornare in dietro,
tl accostatosi al medesimo raccolse un certo palo in terra, quale alzo, e lo
diede in testa al medesimo Giovanni, che se li era accostato per prenderlo,
quale stibbito caddc in terra et un po’ doppo vidi, che si rialzà et il medesimo
Chierico se ne fuggi, ecc.
Altera mulier examinata retulit: qualmente Domenica su le 21 ore ritro­
vandomi dove si dice la Cona ecc. con altre donne, venue verso di noi il Chierico Pasquale Gioja, che stava turbato e colet ico, al quale dissi io, et anche
le allre, se che avea fatto, che stava cosi in collera, il quale disse, che li era
stato di necessità bastonare Castellane, che cost chiamatno noi un certo Gio­
vanni di Gio. Domenico, e disse a Santa figlia del quondam Giuliano Gioja
sua tugina, quale stava con noi, va, e pigliami il ferrajolo, perche me ne voglio
andar via, dicendo di più a noi, che andassimo a vcderc, se il medesimo era
murto, e guardando giù noi dove stava il medesimo Gio., lo vedessimo assettato sopra terra, ct il medesimo Pasquale se ne andà via, ecc. Cum deposi­
mulier quaedam haec deposuit:

bibliotheca

l

mulierum examinatarum.
Interca vero post quadraginta dies vita functo eodem loanne. Ordina­
rius antedictus ad instantiam Promotoris fiscalis resumpsit informationes
processus, ac denuo subiccit examini duos praefatos chirurgos, qui re­

cognito cadavere Ioannis asseverarunt eum ob negligentem curationem
pcriissc.
Hinc proposita causa per summarium sub die 10 maii 1710, rescriptum
prodiit, ut expectetur novus Episcopus; sed renovante instantiam Oratore
pro gratia dispensationis sub diebus 2 augusti 1710 et 24 ianuarii proxime

praeteriti, semel ct iterum Lectum decretum fuit. Hodie itaque novis
congestis iuribus obtinuit Orator causam describi in folio, cuius resolutio­
nem cxpectat favorabilem a benignitate EE. VV. sub consueto dubio:
Vol. V.

HUIHtHTilS SACSIBOTALIS S M

tione huius secundae mulieris concordant aliae duae similiter duarum

3t>

Curia Romana

ζβζ

An sit standum in decisis sub diebus 2 augusti 1710 et 24 ianiiarii ηιι,
vel poti us sit concedenda dispensatio ab irregularitate in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis.
[Liber 61 Decretorum, p. 530 a tergo, sq.].

3108.

S. C. C.t Bridinorien., 12 dec. 1711.
Proposita causa Brictinorien. in folio diei 5 septembres 1711* libuit
EE. VV. differre eius resolutionem, ac demandare, ut extraheretur formiter donatio. Exhibito itaque modo instrumento extractionis in sum­

mario dando, contingit causam reproponi cum iisdem dubiis mox dicta

die propositis, ut EE. VV. rcassumpto folio praefata die distributo ex utrinque deducendis a partibus monitis definire non graventur.

Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative, exceptis mansionibu.
inservientibus pro colonis.
Ad 2. respondit : Negative, exceptis mansionibus, ut supra, pro colonis.
[Liber 61 Decretorum, p. 544 a tergo ct 545].

3109.

S. C. C., Mu rana, 12 dcc. 1711.
Conquesti sunt penes hanc S. C. Capitulum et Canonici Cathedralis
Ecclesiae Muranac, quod modernus Episcopus nullo praerequisito ipsius

Capituli consensu, nulloque iuris ordine servato, de mense maii prope
defluxi devenerit ad erectionem trium Canonicatuum in praefata Cathe­

drali de iurepatronatus Familiae Galeliae, assignata dote cuiusdam Capcl­
laniae relictae et fundatae ab Alexandro Galclla in ecclesia PP. Minorum
Conventualium S. Francisci antedictac Civitatis, ac deputaverit in Ca­

nonicos Matthaeum, Martinum et Clementem de Galellis antea posses­
sores Capcllaniae praedictae, tributis eisdem insigniis Canonicalibus ad
instar aliorum Canonicorum ibi existentium, nccnon assignato stallo in
Choro post omnes alios Canonicos, sed ante Mansionarios; ac ulterius

subinde pari modo instituerit quartum Canonicatum dc Familia Jasilla
Attendentes autem Oratores nedum eorum praeiudicium, verum etiam
nullitatem actus, tum ob dictum defectum consensus Capituli, tum pariter
ob commutationem factam propria auctoritate supradictae Capcllaniae

fundatae a dicto Alexandro Galclla in dicta ecclesia PP. Conventualium

in tres praefatos Canonicatus, exorarunt, pro revocatione omnium praemis­
sorum. Requisitus Episcopus informare, non videtur praenarrata inficiari, verum retulit, ad consulendum neglecto Ecclesiae servitio sesc fuisse
adductum ad praedictorum quatuor Canonicatuum erectionem extra numt-

• Cf. N. 3104.

Δ>. C. Condiit

563

S. C. C., Comen., 9 apr. 1712.

' Cf N. 3098.

M

Relato controversiae themate inter Canonicos Collegiatae S. Euphemiac et Communitatem loci Insulae in folio Congregationis diei 14 martii
anni prope effluxi1 benigniter reassuinendo, ex tredecim dubiis tunc
propositis tria solummodo discussa et resoluta fuere. In reliquis vero
rescriptum fuit: Audiendum esse novum Episcopum. Datis igitur literis
Episcopo tum pridem assumpto, sed responsione nondum reddita, autu­
mans eadem dicta Communitas novam facti dilucidationem frustra in
tribus sequentibus dubiis expectari, sub dic 3 octobris praelibati anni
reproponi curavit: I. An praefati Canonici gaudere possint vacatione trium
mentium? II. An imposterum regulandus sit punctaturae modus iuxta decre­
tum visitationis Episcopi anni 1707, vel quomodo? III. An, ct quo tempore
omnes Canonici dictae Collegiatae teneantur residere in Plebe Insulae in
casu? Quibus equidem EE. PP. in Congregatione diei 14 novembres subsequentis, ad quam omnino etiam unica dilata fuit resolutio, responderunt:
Ad 1. Negative. Ad II. Affirmative. Ad III. Expectandam esse relationem
Episcopi. Huiusmodi vero resolutionibus minime acquiescentes Canonici,

bibliotheca

3110.

II

w
ïa
sskcswms

mm de iurepatronatus, cum onere inserviendi diebus dumtaxat festivis,
to quod ex viginti quatuor Capitularibus quotidianum divinorum pen­
sum persolvere obstrictis saepius vix quatuor aut quinque intersint, sine
metu punctaturarum, sine amore distributionum, quas collusive sibi remit­
tunt. Quo vero ad commutationem Capcllaniae inquit, Patres Conventuales renuisse praestare locum et commodum celebrandi in eorum ecclesia,
proptereaque cautum fuisse pro celebratione Missae quotidianae adim­
plenda a tribus substitutis. Quo demum ad Capituli consensum haec
ait: Neque de consensu, neque de evidenti necessitate servitii cum Canonicis
(onquerentihus defuimus. .Ac denique subiecit se prohibuisse, ut ullus pro
ipso hac in re causam dicat, quam in summa EE. W. prudentia reponit,
ut latius in relatione danda in summario. Unde subscriptis infrascriptis
dubiis notificatis Procuratori in Curia ipsius Episcopi, necnon citatis
supradictis quatuor provisis de novis Canonicatibus, causa proponitur, ut
ex deducendis definiatur:
1. An erectio trium Cartonicatum supra numerum Ecclesiae Cathedralis
It iurepatronatus laicoruin Familiae Galellae noviter facta ab Episcopo aim
dote simplicis Capcllaniae, quam erigi demandavit quondam Alexander GaItlla, substineatur in casu?
2. An itidem substineatur erectio alterius Canonicatus iurispatronatus
latcorum Familiae lasillae pariter facta ab Episcopo?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. et 2. respondit: Negative.
[Liber 61 Decretorum, p. 545 a tergo et 546].

Curia Romana

564

nuper enixam renovarunt instantiam pro nova audientia super omnibus
praedictis sex dubiis, quam obtinuerunt conditione adiecta, ut interim
pareant decretis Sacrae Congregationis. Itaque etiamnum procrastinante
Episcopo responsum literis Sacrae Congregationis, iam diu transmissis,
ut tandem huic controversiae finis imponatur, Communitas praefata
humiliter exorat EE. VV., ut parte saepius monita, iustitiain praemissarum
resolutionum sapientissime iterum librare dignetur sub consuetis dubiis
1. An, ei in quibus sit standum, vel recedendum a decisis sub die 14 martii
1711 in casu?
2. An, et in quibus sit standum, vel recedendum a decisis sub die 14 novembris anni 1711 in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem ad tertiam Congregationem
omnino, non retardata omnimoda exeeutione decretorum Sacrae Congrega­
tionis. 1
[Liber 62 Decretorum, p. no a tergo et in].

3111.

S. C. C., Sarnen., 11 iun. 1712.
A fundamentis restituta Cathedrali Ecclesia Samensi, quae temporum
iniuria iam fatiscebat, obsequens se praebuit Episcopus Castclblancus
enixis precibus Oeconomorum Sacelli Sanctissimi Sacramenti, quod in
antiqua Ecclesia consistebat, ipsis concedendo mediante pretio ducatorum
100 ampliorem Capellam ex parte dextera in novo aedificio excitatam,
situmque propinquiorem pro sacrario extruendo cum facultate etiam
effodiendi sepulchrum, pro cadaveribus eorum arbitrio tumulandis absque
tamen praeiudicio mensae Episcopalis.
Successive de anno 1697 quidam in numero fere quinquaginta, sub
nomine Confratrum Sanctissimi Sacramenti supplices expromentes eorum
Confratemitatcin antiquissimam pene abiectam torpere adeo, quod vn
remanerent Crux, Vexillum atque Mozettac, ut sane ad animarum
subsidium revivisceret, supplicabant pro situs concessione prope saepe
dictam maiorem Capellam, ubi aedificari posset Oratorium pro spiritua­
libus exercitiis peragendis. Libens quidem precibus annuit tunc Episco­
pus Tura, qui subinde de anno 1699 quasdam Confratribus ipsis prae­
scripsit regulas sub Congregationis titulo, quae in summario exhibentur.
Construi itaque asserti Confratres curarunt Oratorium cum coemeterio,
cuius ianua cuicunquc pervia respondere asseritur in via publica iuxta
descriptionem absque citatione partis exaratam, quod subinde benedi­
ctum eiusque altare consecratum fuit, in caque Sacra peragi coeperunt
etiam ex piis fidelium relictis. In eiusmodi rerum statu modernus Epi­
scopus in visitatione peracta de anno 1708 quaedam edidit decreta, quat
assertis Confratribus summopere praeiudicialia asseruntur, potissime ex
1 Cf N. 3113. 3116.

Λ’. C. Concilii

565

eo quod eorum Capellanus sermocinari et celebrare absque Episcopi
licentia prohibetur, Confratres quoque nonnisi ipso annuente quaestuare
atque Ofliciales eligere inhibentur, eorum tandem sepulchrum interdicto
supponitur. Quin etiam de anno prope effluxo, exponente Oeconomo ct
Capellano Sacelli SS. Sacramenti, quod saepe dicti asserti Confratres
nunquam de legitima eorum Societatis erectione docuissent, quemadmo­
dum infra biduum adacti fuerunt sub diebus 2 et 21 iulii 1710, Episcopus
praclibatus ad erectionem novae Confraternitatis Ssmi Sacramenti in prae­
fata maiori Capella processit, regulas ipsi constituit atque Confratres in
Tabella describi fecit; cum vero post hacc exquiri idem Episcopus curasset sodales praetensae antiquae Confraternitatis, num Societati tum recens
erectae sese coniungi eiusque regulis subesse vellent, ipsi quidem expresse
abnuerunt, autumantes perperam innovatum fuisse, cum ex visitationum
particulis aliisque documentis satis constaret de antiqua eorum Confratemitate in Ecclesia Cathedrali, priusquam etiam ab Episcopo Castelblanco renovaretur, erecta, cuius adininistrationem pacifice semper ges­
serunt, quod tandem iam dictum Oratorium publicum et cuicumque
penium sit. Verum Promotore fiscali acriter contendente, quod Episcopus
Tura Congregationem potius cum Oratorio privato ad spiritualia exercitia
peragenda constituerit, quam Confraternitatem, quae sub proprio vexillo
publicis intéressé valeat functionibus, ex picrisque concordatis dubiis
dignabuntur EE. PP. sapienter definire:
1. An constet dc legitima antiqua Confratemitate Ssmi Sacramenti, ut
praetenditur, facta, et in quo loco in casu?
2. An constet de legitima erectione Confraternitatis Ssmi Sacramenti, ut
praetenditur, facta a moderno Episcopo in Capella eiusdem tituli intus Eccle­
siam Cathedralem in casu?
5· An electio Oeconomi seu Administratoris pro gubernio et admnustratione bonorum, eleemosynarum et oblationum Confraternitatis spectet ad
Episcopum, vel ad Confratres in casu?
6. An electio tam Oeconomi seu Administratoris pro gubernio et adminiilralione bonorum, eleemosynarum et oblationum dictae Capellae Sanctis­
simi Sacramenti, quam Capcllani Confraternitatis, spectet ad Episcopum
rd potius ad Confratres in casu?
10. An Confratres possint in eorum Oratorio facere celebrari unam vel
plures Missas absque licentia Episcopi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative in Capella Ssmi Sacra­
menti.
Ad 2. respondit: Negative.
Ad 5. et 6. censuit spectare ad Confratres cum approbatione Episcopi.
Ad 10. respondit: Affirmative quoad utramque partem, et huiusmodi
causam amplius non proponi mandavit. 1
[Liber 62 Decretorum, p. 195, 196].
1 Cf. N. 3115.

T ■

Curia Romana

3112.

S. C. C., Marsicana, 25 iun., 16 iul. 1712.
Autumantes Sacerdotes loachiin Arquatus et Silvester de Philippibeneficia, Canonicatus nuncupata, asserti annui proventus ducatorum 10,
quae respective obtinent in ecclesia Parochiali terrae Capistrelli, nullo
residendae onere affecta esse, nuper in causa fuerunt, quod Communius
et homines iam dicti Oppidi supplicem recursum ad SS. D. N. haberent,
precibus ad Sac. Congregationem reiectis, quo Sanctitas Sua ecclesia:
servitio ab ipsis pessumdato prospicere dignaretur, utque tandem iam
dicti Bénéficiât! divinum pensum, aliaque ecclesiastica munia praesentes
obirent iuxta praetensum antiquum morem. Profecto in hac eadem sen­
tentia consentit Episcopus, qui adversus praenominatos loachim et Silvcstrum non residentes sequestrum apposuit super eorundem Beneficiorum
fructibus, potissimum quibusdam visitationum decretis innixus, iam olim
editis ab Episcopo Peretto de anno 1626, eiusque successore Episcopo
Columna de anno 1636, in quibus sane sub expressa mulcta Abbati
et Canonicis eiusdem ecclesiae onus iniungitur Sacrum in aurora faciendi,
tradendi pueris prima Christianae fidei rudimenta, statis horis saltem die­
bus festis divina officia celebrandi, et praesertim in visitatione praclaudati Episcopi Columnae saepedictis Canonicis inhibetur, ne solemnitates
alibi celebraturi accederent, propriae ecclesiae servitium negligendo, sub
unius ducati poena, ut latius ex Episcopi relatione, aliisque iuribus in
summario exhibendis. Verum iam dictis duobus Praebendatis pro liber­
tate corum respective Beneficiorum insistentibus atque proclamantibus,
sequestrum non minus iniuste, quam nullitcr relaxatum a Curia Episco­
pali fuisse absque praevia citatione. Hinc concordatis inter partes infra­
scriptis dubiis, humiliter quaeritur ab EE. VV. sapienter declarari:
1. An Bénéficiât! terrae Capistrelli Canonici nuncupati teneantur mi·
dere? Et quatenus affirmative :
2. An sequestrum relaxatum ab Ordinario super fructibus Beneficiorum
sit validum, vel potius revocandum veniat in casu?
Die 25 iunii 1712 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 16 iulii 1712 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative quoad residotiam causativam pro servitio ecclesiae ad formam decreti Episcopi.
Ad 2. Negative quoad primam, et Affirmative quoad secundam partem,
ac huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 62 Decretorum, p. 240, 265].

S.

C. Concilii

3113.

S. C. C., Comen., 6 aug., 3 dcc. 1712.
Super controversia vertente inter Communitatem loci Insulae et Cano­
nicos Collegiatae S. Euphemiae, die 9 aprilis 1712 1*placuit EE. VV. dif­

ferre resolutionem. Non dedignentur itaque nunc, partibus ipsis monitis,
dubia tunc proposita sapienter definire.

Die 6 augusti IJI2 Sacra, ctc. stetit in decisis, et resaipsit nihil de remis­
saria, ac huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
Reproposita iterum causa, ac dubiis, quae in folio diei 14 martii 1711 *

die 3 decembris 1712 Sacra, ctc.
ad 12, Affirmative respondit. Ad 13. censuit, incurrisse in poenas a iure
praescriptas. 3
erant duodecimum et decimumtertium,

[Liber 62 Decretorum, p. 293 a tergo, 441, 445 a tergo].

3114.

S. C. C., Barcinonen., 17 dec. 1712, 21 ian. 1713.
De mense febniarii anni prope defluxi, cum ad extremum vitae pericu­
lum devenisset Franciscus Rocca Pistor, qui incolebat in atrio muris cir­
cumdato Monasterii Monialium Benedictinarum SS. Antonii et Clarae,
non dubitavit earum Hebdomadarius sive Capellanus Sacramenta obeun­

tium ipsi ministrare, spiritum agenti assistere, eiusque cadaver, elata
Cruce, in Sanctimonialium ecclesia inferri curavit, quod funere expleto
in scpulchro conditum fuit. Hinc Vicarius atque operarius Parochialis
ecclesiae Sanctae Mariae de Mari, intra cuius fines iam dictum atrium iacet,
desuper querelam instituit in Curia Episcopali Barchinonen. exindeque
cadaveris exhumationem reportavit, quod sane cum reductum fuisset
ad proprias aedes, eodem Vicario funus prosequente reductum fuit ad
liminare praefatae ecclesiae Monialium, in qua sepulcrum electum fuisse
asseritur; verum Capellanum iterum eum excipere renuente, depositum
undeni exlitit in praememorata ecclesia Parochiali. Interea acre suscitata
fuit iurisdictionalis controversia inter Antonium de Brudis Priorem Col­
legiatae Ecclesiae S. Annae, quem Moniales sub die io aprilis subse­
quendis ludicem Conservatorem nominarunt, et Promotorem fiscalem
Curiae Episcopalis, comminatis invicem censuris et poenis per sim­
plices literas monitoriales, quatenus alter actus, ut supra, gestos cas­
saret ac pro irritis haberet; tandem vero huiusmodi litigium aequa par­
tium gratia ita compositum fuit, ut Sacrae huius Congregationis oraculum

1 Cf X. 3110.
» Ci. N. 3098.
’ Cf. X. 3116.

Curia Romana

568

desuper exquireretur. Hinc reportata huiusce facti relatione ab Ofikiib

Barchinoncn., qui processum formiter constructum transmisit, in sum­
mario partium pro opportunitate recensendum, reliquum est, quod EE.PP.
rimata etiam observantia, quae utrinque allegatur, pro eorum sapiendi
decernant:

An Hebdomadarius, Clericus, Pistor, Olitor et Spenditrix, habitanti,
in Cortili Monasterii Monialium SS. Antonii et Clarae Ordinis S. Bmdicti, habeant requisita Concilii 1 in casu?
2. An udem exempti sint ab exercitio iurium parochialium Parochi tedtsiae S. Mariae de Mari in casu?
3. An exhumâtio cadaveris Francisa Rocca ab ecclesia dictarum Momahum sustineatur, et restituenda sint Parocho emolumenta funeralia, sive potuu
dictum cadaver sit restitutuendum ecclesiae Monialium in casu?
4. An electio Conservatoris facta in casu, de quo agitur, fuerit legitimi
expleta in casu?
Die 17 decembris 1712 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 21 ianuarii 1713 Sacra, etc., ad I. et 2. respondit: Negative, d
amplius non proponi mandavit.
Ad 3. Affirmative respondit quoad primam, et Negative quoad secundam
partem. 2
Ad 4. Negative, ct amplius non proponi mandavit.
1.

[Liber 62 Decretorum, p. 468 a tergo, sq., Liber 63 Decretorum, p. 1
a tergo].

3115.

S. C. C., Samen., 21 ian. 1713.
Rcproposito huius causae 6 dubio dic it iunii 1712 resoluto3 sub con­

sueta forma:

An sit standum, vel recedendum a decisis sub die II iunii 1712 quoad 6
dubium in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis et huiusmodi causam amplius non pro­
poni mandavit.
[Liber 63 Decretorum, p. 1 a tergo].

3116.

S. C. C., Comen., 1 apr. 1713.
In controversia iamdiu vigente inter Canonicos Collegiatac S. Euphemiae et Communitatem loci Insulae, resolutis quinque cx tredecim dubiis,

postremo in Congregatione diei 3 decembris anni prope effluxi 1 septem,

1
’
«
<

Sess, XXIV. de ref,, c. ix.
Cf. N. 3119.
Cf. N. 3X11.
Ci. N. 3115

I
I

S.

C. Concilii

569

quae superfuerunt, proposita ac resoluta fuere. Hisce vero resolutionibus

minime acquiescentes

praelibati

Canonici

novam

audientiam

demisse

efflagitarunt, quam ab EE. 1’1*. obtinuerunt, ea adiecta conditione: Non
retardata exeeutione decretorum Sacrae Congregationis. Itaque ad enixas
preces Communitatis Insulae causa reproponitur, ut EE. VV. iustitiam
praemissarum resolutionum sapientissime iterum librare dignentur sub

consueto dubio:

An, et in quibus sil standum, vel recedendum a decisis sub die 3 decembris
1/12 in casu?
Die etc. Sacra etc. ad 12. stetit in decisis, tempore tamen serviti'.
Ad 13. stetit in decisis et amplius non proponi mandavit.
[Liber 63 Decretorum, p. n8, 121 a tergo].

3117.

S. C. C., Amalphitana, 1 ct 29 apr. 1713.
Binae comperiuntur in Oppido Atrani principaliores ecclesiae, Paro­
chialis una ac Collegiata sub invocatione S. Mariae Magdalenae, altera
simplex sub titulo SS. Salvatoris. In utraque asservatur SS. Eucharistiae
Sacramentum, fons vero baptismalis et Sacra Olea in ecclesia dumtaxat
SS. Salvatoris retinentur. Caeterum Praepositus iam dictae Collegiatac,
cui totius Oppidi animarum cura incumbit, parochialia quaeque munera

ibi explet, praeter doctrinam Christianam, quam in secundo dicta eccle­

sia docet, exindeque etiam Extrema Unctio ac Sacra Synaxis infirmis defer­
tur, exceptis iis, qui circum Collegiatam procumbunt. Verum sacris Cano­

nibus omnino inconsonum reputans \rchiepiscopus Amalphitanus, quod
in simplici ecclesia SS. Salvatoris divinum Sacramentum et Sacra Olea
custodirentur, saepe Praepositum monuit, ac tandem decrevit, ut species
Eucharisticae inibi conservatae consumerentur, nullisque futuris tempo­
ribus reponi possent. Hinc pro parte iam dicti Praepositi expedito coram

Auditore Camerae monitorio super manutentionc in poss<
ione vel quasi,
Sacramenta ministrandi, ac retinendi in secunda dicta ecclesia, subindeque
a R. P. Auditore Sanctissimi remissa cognitione huiuscc controversiae
ad hunc Sacrum Consessum, impraesentiarum Archicpiscopus enixe con­
tendit ecclesiam S. Mariae Magdalenae totius Oppidi Parochialem dum­
taxat existcrc, quae nuper de anno 1707 in Collegiatam erecta fuit, propter-

caquc in ipsa Sacramenta quaelibet ministranda ac respective conservanda
esse, eaqtic omnino retineri non posse in ecclesia SS. Salvatoris, quae paro-

chiali qualitate destituitur, quemadmodum satis liquere asserit ex instru­
mento iam de anno 1579 stipulato, in quo expresse cnunciatur ecclesiam
sacpcdictam SS. Salvatoris simplicem esse, ibique propter unicam tan­
tum parochianorum commoditatem Divini Sacramenti ac Sacri Olei custo­
dia permittitur ita, ut nullo unquam tempore animarum cura ob id inducta
censeatur. Caeterum iam dictus Archiepiscopus pluribus inficiatur quam­
libet assertam causam et consuetudinem a Praeposito forte allegandam,

57°

Curia Romana

co praesertim quia Eucharisticum Sacramentum extra Parochialem ecclesiam
asservari nequeat absque apostolico induito, quam plurima etiam minus
probanda, quae exinde oriuntur, idem exaggerat. Quoniam vero saepedictus Praepositus in antiqua consuetudine rationabiliter, ut inquit, inducti
enixe insistit, ulterius contendens, quod Parochus prohiberi nequeat, quin
Sacramenta ministret in quibuscumque ecclesiis, quae intra fines Plebaniae
iacent. Idcirco infrascriptum dubium inter partes concordatum fuit, quod
ex utrinque deducendis dignabuntur EE. VV. sapienter definire:
An Sanctissimum Sacramentum Eucharistiae, fons Baptismatis et Olam
Sanctum debeant retineri et asservari in ecclesia S. Mariae Magdaknaeloa
A Irani, vel potius liceat etiam illa retinere in alia ecclesia SS. Satvalorii
dicti loci in casu?
Die I aprilis ιγ/j Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 2C) aprilis 17 ij Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad primait.,
et Negative quoad secundam partem.
[Liber 63 Decretorum, p. 121, 160 a tergo].

3118.

S. C. C., Pennen., 29 apr., 13 maii 1713.
Percupiens Dominicus Antonius de Felicibus beneficium erigere sub
invocatione SS. Triadis in Oppido Plancllae, publicum dotationis instru­
mentum exaravit sub his conditionibus, videlicet: I. luspatronatus fami­
liare sibi ciusque descendentibus praeservavit. II. Patroni vero pro eorum
libito valeant Rectorem amovere. III. At si Clericus ex Familia de Feli­
cibus ad huiusmodi beneficium assequendum animum adiiciat, is perpetuo
praesentari debeat. IV. Rectores, sive Bénéficiât!, in minoribus Ordini­
bus constituti, adstricti sint dumtaxat B. Virginis Officium quotidie per­
solvere. V. Pro eorum vero conscientiae serenitate expresse iam dictus
fundator adiunxit, quod expletis indictis oneribus, reliquum ex fructibus,
utcumque ipsi vellent, disponerent, perinde ac si essent patrimoniales
redditus. VI. Huiusmodi Beneficii idoneus etiam habeatur Clericus se­
ptennis, dummodo B. Virginis Officium calleat. VII. Cactorum hoc di­
ctum Beneficium obnoxium numquam sit devolutionibus, neque apostolicis affectionibus, sive reservationibus, etiam per vacationem in Curia,
sed iuspatronatus semper illibatum patronis praeservetur. VIII. Nullamque pluralitatem vel incompatibilitatem beneficium huiusmodi inducere
possit, etiam, ut dicitur, sub eodem tecto. IX. Facultatem sibi ipsi eiusque successoribus pius disponens reservavit transferendi beneficium ad
quodcunque altare sive ecclesiam benevisam. Subindeque iniuncto Beneficiatis onere trium Missarum hebdomadalium cum aliis tribus solemnioribus quolibet anno, primum saepedicti beneficii possessorem nominant,
quemadmodum latius ex instrumento in summario recensendo.
Quoniam vero Episcopus Pennen. huiusmodi conditionum quartam
sextam, septimam et octavam nullatenus admittendas censeat absque

S. C. Concilii

571

beneplacito apostolico, tanquam iuri repugnantes, ut iuribus et rationi­
bus coacervatis enixe contendit in relatione pariter circumferenda: hinc
praelaudatus Dominicus Antonius supplex nunc agit, quo beneficium ex
integra animi sui sententia erigi valeat. Eminentissimus Barberinus, qui
pro informatione et voto desuper requisitus fuit, re accuratissime pertra­
ctata, censet, perperam Episcopum conditionibus praeindicatis refragantem se praebere, eo vel maxime, cum fundatores possint conditiones
etiam iuri contrarias in limine erectionis beneficiorum statuere. Caetcrum
Eminentissimus idem Relator sedulo animadvertit, quintam conditionem,
cui iamdictus Praesul libens adstipulatur, vel penitus reficiendam, vel
saltem opportuna declaratione moderari oportere, quandoquidem contra
beneficii substantiam ibi cavetur, quod eius redditus Deo dicati in pro­
fanos usus erogari licite possint, ut latius ex relatione, quae in summario
dabitur. His itaque praecognitis, aliisque uberius adducendis, remanet,
quod EE. VV. sapienter dubium definiant:
J/j, et quae conditiones in erectione beneficii, de quo agitur, sint appro­
bandae in casu?
Die 29 aprilis 1713 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 13 maii IJ13 Sacra, etc. censuit, esse approbandas omnes conditio­
ne praeter quintam; et quoad nonam esse permittendam translationem cum
consensu Ordinarii pro tempore, prout de iure.
[Liber 63 Decretorum, p. 161 a tergo, 190].

3119.

S. C. C., Barcinonen., 13 maii 1713.
Repropositio 3. dubio iam resoluto die 21 ianuarii 1713, 1 cum monia­
les noviter audiri obtinuerint, dignabuntur EE. VV. consuetum dubium
sapienter definire:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 21 ianuarii 1713 super
3. dubio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi dubium amplius non
proponi mandavit.
[Liber 63 Decretorum, p. 193 a tergo].

3120.

S. C. C., Anagnina, 27 maii 1713.
Ut primum sacris infulis decoratus fuit Episcopus Anagninus, suae
conscientiae moderatorem ac Theologum selegit Sacerdotem Camillum
Pascuccium, cui subinde Cathedralis Ecclesiae Canonicalem praebendam
contulit. Quoniam vero sub anno 1710 mox dictus Pascuccius per trime­
' Cf. X. 3·>4.

572

Curia Romana

stre Episcopi lateri adhaesit in Oppido Acuti, plerique cx Canoni.v n
dubium revocare coeperunt, num huiusce absentiae tempore lucrifactu
ipse possit eiusmodi praebendae proventus, qui ex quotidianis distribu­
tionibus integre constituuntur. Quare praelaudato Pascuccio ad Audito­
rem Camerae provocante super exequutione decreti emanati in Αηαριν.:.
diei 17 aprilis 1706, 1 quo iam decisum perhibetur, Canonicum familia­
rem Episcopi in sui absentia percipere posse distributiones, amissa dum­
taxat tertia parte, Capitulum ct Canonici exaggerantes resolutionem prarindicatam, unica tantum parte informante, tum emanasse, controversum
huiusmodi ad hunc Sacrum Consessum decidendum reiici obtinuerunt.
Expeditis itaque consuetis literis pro informatione, Episcopus co quo par
est obsequio morem gerendo, facultatem, ut inquit, sibi ex iuris dispositione competentem, propugnat, ut binos Canonicos assumere in sui obs,quium valeat, praesertim in pastoralibus muneribus explendis, qui hoc
interim tempore tanquam praesentes in Choro haberi debeant, quod s
praebendanim proventus integre consistant in quotidianis distributionibu-.
tum solummodo deperdere debent tertiam earum partem. Hinc summo
EE. W. indicio definienda proponuntur concordata dubia, ex uberius
utrinque adducendis:
1. An Canonico Camillo Pascuccio familiari et commensali Episcopi d
per eumdem in sui Theologum assumpto et apud eumdem Episcopum tempori
aestivo degentem in terra Acuti debeantur distributiones quotidianae, et pr<·
qua parte in casu?
2. An Episcopus visitare volens Civitatem vel Dioecesim, aut alia episco­
palia munera obire, assumere possit unum vel duos Canonicos, et pro quanto
tempore in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative, amissa tertia partt.
Ad 2. Affirmative quoad visitationes, et quousque duret visitatio; quoaJ
vero alia munera censuit, esse explicanda, audito Episcopo.
[Liber 63 Decretorum, p. 218].

3121.

S. C. C., Frequenti na seu Abellinen., 27 maii 1713.
Quam demisse exponebatur in folio Congregationis diei 18 sept. 16SS,
quod inter Frequcntum in cacumine montis positum eiusque Casalia,
quae ad radices iacent, unius milliard intervallum existcret itineris iu
asperi diflicilisque, ut hyemali praesertim tempore vix peragi possit,
proptereaque cum eorum incolae in numero tcrcentum circiter saepesaepius infeliciter deperirent spiritualibus subsidiis haud praemuniti
pietatis zelo accensus Dominicus Carracciolus utilis dominus, ecclesiam
sub invocatione SS. Dominici et Francisci in meditullio Casalium pro­
prio aere construi curavit, eamque in Parochialem erigi cum assignatione
1 Liber 56 Decretorum, p. 120 .1 tergo et 121.

S.

congruae portionis cx

C. Concilii

fructibus ecclesiae

573
Archipresbyteralis suppliciter

egit. Judiciali processu transmisso super praemissorum veritate, suasque
adiidente preces Episcopo pro expetita dismembratione, propositum fuit

An procedendum sit ad petitam erectionem dictae ecclesiae in Parochialem cum assignatione congruae pro Parocho ex fructibus ecclesiae Archifrtsbyteralis arbitrio Episcopi detrahendae? Cui negativum responsum
dubium:

prodiit, sed EE. PP. censuerunt, quod Episcopus, quatenus opus esset,
aliis mediis, prout de iure, provideret. Decennio iam evoluto insurrexit
Antonius Pascuccius Archipresbyter Curatus, autumans expetitam Paro­

chialis erectionem nullatenus permittendam esse, prae ceteris attenta
tenuitate reddituum praebendae Archipresbyteralis, ac iniungi Emincndssimo Beneventano .Archiepiscopo supplicavit, ut invalescens rursus
novandi consilium prorsus eliminaret; quatenus vero diiudicaretur neces­
sarium, iugiter retineri posse, addidit, in ecclesia S. Michaelis Archan­
gel! in districtu Casalium iam inde a priscis temporibus erecta, Vicarium
Curatum, eorundem incolarum sumptibus; quibus relatis precibus sub
die 29 novembris 1698 Sacra Congregatio eas benigne remisit praelau­
dato Emincntissiino Cardinali Archiepiscopo, qui desuper procederet,

prout dc iure. Assumpta huiusce causae cognitione, maturoque examine,
ut perhibetur, discussa, tandem Eminentissimus ipse Cardinalis Archie­
piscopus sub die 17 martii 1701 definitive pronunciavit super erectione
primodictae ecclesiae SS. Dominici et Francisci in Parochialem, eius Re­
ctori assignata annua praestatione ducatorum 30 ab incolis Casalium suppe­
ditanda una cum ducatis 20 cx decimis Capitulo solvi consuetis detra­
hendis, cui annuatim Parochus offerret cereum quatuor librarum pro
sublectionis inditio, ut latius cx transumpto sententiae in summario descri­
bendo. Statim quidem Archipresbyter ab huiusmodi iudicato reclamavit,
ac tandem deducta controversia ad Sacram Congregationem, contingit
in praesenti ad trutinam revocari dubium inter partes concordatum sa­

pienter ab EE. VV. definiendum:

An sententia super erectione Parochialis SS. Dominici et Francisci sit
txequcnda in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, ct huiusmodi causam amplius
non proponi mandavit.
[Liber 63 Decretorum, p. 220].

3122.

S. C. C., Romana seu S. Agathae Gothorum, 27 inaii 1713.
Percupiens Archangelus Tramazzi Clericus Romanus Sacris Ordini­
bus initiari ad titulum duorum simplicium Beneficiorum, quae obtinet
in Agathcnsi Dioecesi, literas testimoniales ab Eminentissimo Urbis

mo­
nentes tandem dictum Archangclum Tramazzi de observantia dictae constiVicario expetiit, casque de anno 1711 obtinuit ea adiuncta clausula:

574

Curia Romana

I

tutionis Innocentianae 1 ac declarationum Sacrae Congregationis Cunidu
in Ariminen. Ordinationis, io ianuarii, et praesertim in Alatrina, 9 iulii i;::
circa congruam more romano, sub poenis in eadem constitutione contai..
Ad Sacros itaque etiam Presbyteratus Ordines Orator promotus fuit
ad titulum nedum simplicium Beneficiorum, quae supra fuerunt indicau
verum quidem Capellaniae cum onere diurni servitii in Choro ab ipso
detentae in ecclesia SS. Annunciationis praelibatae Civitatis. Nuper vero
cum dictus Tramazzus rei familiaris componendae causa ad Urbem acces­
serit, facultatem celebrandi consequi nequivit eo sub obtentu, quod mote
Romano inspecto, minus sufficienti congrua esset provisus, propteraqcc
humilem recursum habuit ad Sacram Congregationem, ut decernere digna­
retur, an promeritam suspensionis censuram lueret. Hinc reportata Emi­
nentissimi praelaudati Urbis Vicarii relatione, qui sub praemissa ficti
narratione in EE. PP. iudicio votum suum reposuit, in Congregation:
diei 28 novembres 1711 responsum prodiit: Incurrisse suspensionem, r!
pro absolutione et dispensatione ad annum, et inierim curet provideri de
supplemento patrimonii iuxta taxem romanam.
Iterum vero audiri obtinuit Orator autumans Sacri huius Consessus
praejudicatas resolutiones sibi locum dumtaxat vindicare, cum quis Roma­
nus ad titulum simplicis Beneficii in altera Dioecesi sacris Ordinibus
initiatur; at ipse ad titulum Capellaniae promotus quoque fuit, quam
obtinet cum onere personalis residentiae et quidem praecisae, quemad­
modum satis liquere praetendit cx documentis, quae in summario da­
buntur. Requisitus igitur informare Episcopus S. Agathae, praemissis
confirmatis, saepedicti Oratoris sensibus adstipulatur, cique prompto
animo litcras dimissoriales iam concessisse, subdit, cum satis compertam
haberet eius mentem perpetuo commorandi in sua Dioecesi, tum ex iudiciali expressa declaratione coram testibus ab ipso prolata, cum etiam ex
acceptatione Capellaniae residentialis, quam dimittere nunquam poterit,
cum sit titulus suae Ordinationis. Postremo praelaudatus Relator sub­
texit, quod in praeindicata ecclesia SS. Annunciationis Capellani numero
sexdccim, inter quos Orator, quotidie in Choro psallunt, divina solemniter
celebrant, punctaturis subjacent, Episcopo Pontificalia exercenti praesto
sunt, et in sacris supplicationibus sub proprio vexillo incedunt. Quibus
equidem praecognitis, aliisque uberius adducendis, restat, quod EE. VV.
decernere non dedignentur consuetum dubium:
An sil standum, vel recedendum a decisis sub die 28 novembris fjlt in
casu?
Die, etc. Sacra, etc. praevio recessu a decisis, censuit, Oratorem non incur­
risse, praestito ruramento per eumdem de permanendo in Dioecesi Sanctuc
Agathae.
JHMT
[Liber 63 Decretorum, p. 219 a tergo et 220].
» Cf. X. 258.

S. C. Concilii

575

3123.

S. C. C., Balneoregien., 8 iul. 1713.

BIBLIOTHECA

K

frathbotasSM
HKffkUSShKCU

In Dioccesana Synodo Balneoregien. sub anno 1710 coacta, prae
ceteris laudabiliter statutis pro ecclesiastica disciplina custodienda, sedulo
iniungitur, quod in tabella onerum Missarum, quae in unaquaque ecclesia
haberi debeat, primum describatur Missa Conventualis pro benefa­
ctoribus et fundatoribus applicanda, non obstantibus tenuibus reddi­
tibus, atque consuetudine. Parochialium vero ecclesiarum Rectores qui­
buscumque Dominicis aliisque festivis diebus Sacrificium pro ovibus
sibi ipsis creditis offerre debeant, etiamsi congrua destituantur; quod si
uberes fructus percipiant, singulis diebus Missam Parochialem applicare
teneantur, lluiusce Svnodalis constitutionis effectum diversimode elu­
dere contendentibus Canonicis Cathedralis, nuper Promoter fiscalis recur­
sum habuit ad hanc Sacram Congregationem pro declaratione plurium
emergentium difficultatum, quibus eliminatis, Synodalia edicta ad executionem re ipsa deduci possint. Super his precibus informare iussus Epi­
scopus prae caeteris insinuat, quod iam pridem bina Canonicorum Col­
legia in Balneoregiensi Civitate comperiebantur; nuper vero apostolica
intercedente auctoritate utrisque simul iunctis, unicum Capitulum coa­
luit in Cathedrali Ecclesia, cuius omnes praebendae ex unione plurium
Beneficiorum cum Missarum oneribus constant; animarum vero curam
in ea Urbis regione Civita vulgo nuncupata obire tenetur alter ex Cano­
nicis, qui pro eius libito in ecclesia S. Donati procul a Cathedrali sita
residentiam explere, in eaque Missarum onera praebendae annexa adim­
plere potest cum integra participatione quorumcumque emolumentorum
et distributionum canonicalium, ut latius ex forma apostolici diplomatis
in summario exhibendi. In altera vera Civitatis parte, quae Ilota, dicitur,
parochiale onus duobus Canonicis incumbit, quorum praebendis aucto­
ritate Sacrae Congregationis fuit annexum. Caeterum Canonici Missas
Parochiales et Convcntuales unanimi consensu offerre recusant, tum innixi
assertae consuetudini, cum ex praetensa tenuitate reddituum, tum quia
onera huiusmodi in erectione minime decernantur; quin etiam benefactomm suffragio satis consultum autumant ex anniversariis in tabella
descriptis, quae a Kalendis Septembris ad Malendas Januarias, quibus­
cumque diebus non impeditis cx festo duplici, diebus Dominicis, ac defun­
ctorum excquiis ita celebrari debent, ut in prima hebdomada pro Episcopis
vita functis offerantur, in secunda pro Canonicorum animabus, in reliquis
vero pro benefactorum suffragio. Addit praeterea Canonicus, qui Parochi
officio fungitur in regione Civitae, his omnino praegravari non posse,
cum a Chori servitio auctoritate apostolica sit exemptus, atque ideo a
celebratione Missae Conventualis alteriusvc pro populo, quae per turnum
in Cathedrali Ecclesia celebrari debent. Verum enim vero Promoter fiscalis
has Capituli exceptiones retundere contendit ex iuribus circumferendis;

Curia Romana

57<>

reliquum est, quod EE. VV. consultissimum oraculum proferant super
dubiis concordatis, parte saepius monita:
i. An Canonici Ecclesiae Cathedralis ct Parochialis Balnearem tenen­
tur applicare quotidie Missam Convcntualem pro fundatoribus et benefacto­
ribus in casu?
5. An ultra Missam Convcntualem sit celebranda et applicanda ditbui
festivis Missa Parochialis a Canonicis per turnum, sive potius a Canonicis
Curatis in casu?
7. An, quatenus Missa Parochialis sit celebranda in diebus festivis a Cano­
nicis Curatis in Parochia Contradae Rotae, sufficiat celebratio et applicatio
unius Missae pro populo, seu potius ambo Canonici Curati teneantur ad appli­
cationem supra dictae Missae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem. 1
[Liber 63 Decretorum, p. 281, 282].

3124.

S. C. C., Ruben., 8 et 28 iul. 1713.
Sibi vindicante Capitulo Cathedralis Ecclesiae Rubensis ius celebrandi
Missas et exequias, necnon anniversaria recolendi praecipue, quae vulgo
dicuntur Terzi, Settimi et Trigesimi, in quibuscumque ecclesiis tam Regu­
larium, quam Confraternitatum ex piorum disponentium voluntate pera­
genda, praetereaque funerum occasione eorum ecclesias subeundi, Crucis
vexillo erecto, ibique parentalia sacra persolvendi: prae caeteris insurre­
xerunt PP. Dominicani eiusdem Civitatis, ac deducta controversia ad
Sacram Congregationem, cius praesidium implorarunt, ne practensa
eorum iura et privilegia a Clero sacculari sic in propriis ecclesiis pessundentur. Desuper informare requisitus Episcopus Rubensis, cum cx huius­
modi funeribus, quae in Regularium ecclesiis peragi debent sibi quartam
deberi contendat, eius votum aperire praetermisit, ne pro domo sua pero­
rasse videretur. Receptis vero plurium testium depositionibus aliisque
compilatis actis, accurate incubuit, quod tam mensae episcopalis rationes,
quam Capituli, ac denique praememoratorum Patrum modo pateant,
ut ius suum, si quod competat, cuique tribuatur. Porro ex processiculo
transmisso iis neglectis, quae pro Episcopo adducuntur, in altero EE. PP.
consessu opportune recensenda, tam pro parte Capituli, quam pro saepedictis Patribus enixe propugnatur controversum ius funerandi, ac anni­
versaria peragendi ex diuturna observantia constabilitum, quemadmodum
ex iuribus uberiori calamo in summario utrinque adducendis. Hinc ad
enixas eorundem Patrum preces non gravabuntur EE. VV., qua pollent
sapientia, infrascripta dubia definire, partibus semel iterumque monitis:
i. An PP. Dominicanis Civitatis Ruben, liceat in propria ecclesia aitbrarc Missas, Exequias et Anniversaria vulgo Terzi, Settimi, et Trigesimi
‘ Cf. N. 3126.

S. C. Concilii

577

tam pro his, qui tumulati reperiuritur in dicta ecclesia, quam extra, nee non
alia ct quaecumque Anniversaria, et pro Itis eleemosynam recipere; sive potius
huc omnia privative spectent ad Capitulum illius Cathedralis in eadem eccle­
sia PP. Dominicariorum in casu?
2. An liceat Capitulo dictae Cathedralis occasione associationis et tumulationis cadaverum in ecclesia dictorum PP. Dominicariorum eam ingredi cum
stola et Cruce erecta, ibique facere funus circa cadaver in casu?
Die S iulii 1713 Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Congre­
gationem omnino etiam unica.
Die 28 iulii 1713 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative quoad primam
tt Negative quoad secundam partem.
Ad 2. quoad Crucem respondit: Affirmative ; in reliquis: Negative; et
huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 63 Decretorum, p. 279 a tergo, 308].

37

bibliotheca

Vd. I’

Wi

Supplices exposuerunt Sanctissimo D. N. Abbas ct Monachi Coenobii
in Waldsassen, Ordinis Cistcrcicnsium, quod apostolica Bonifacii IX et
Sixti IV auctoritate intercedente quamplures iamdicto Monasterio perpe­
tuo unitae extiterunt Parochiales ecclesiae, praesertim in Tursenreut,
Beuthel, Wondrcb, et Falkenbcrgh cum expressa facultate eas moderandi
per Monachos ad nutum amovibiles, sive per saeculares Sacerdotes. At
Consistorio Episcopalis Ecclesiae Ratisbonensis modo in controversiam
revocante huiusmodi libertatem praeficiendi Monachos animarum curae,
eosque pro animi sententia removendi: praelibati Abbas et Monachi
Sanctissimum eundem I). N. apostolicarum constitutionum Vindicem
exoptarent, contendentes nullimodo ab Episcopo perturbari posse in iure
deputandi Parochos amovibiles etiam ex praelibati Monasterii Regula­
ribus, proindeque liberum quoque sibi ipsis esse collapsam assertam prioralcm domum in Civitate Tursenreut a fundamentis restituere pro uberiori
animarum beneficio. 1 Iis itaque precibus ad Sacrum hunc Consessum
relectis, expeditae fuerunt consuetae literac pro informatione Ordina­
rio Ratisbonensi, qui nuper, ut par est, obsequendo mandatis, redditis
literis, unionem praelibatarum Parodualium minime inficiatur, prae cae­
leris vero subtexit, quod ab immemorial! tempore eis praeesse solent saecu­
lares Sacerdotes tanquam Vicarii perpetui, qui ad Abbatum praesenta­
tionem ordinaria auctoritate instituuntur, licet, ut Relator ipse prosequitur,
retroactis temporibus omnes explorati fuerint aditus subinferendi Mona­
chos ad nutum amovibiles, nulla unquam illuxit ratio morem immu­
tandi Hinc Consistorio Ratisbonensi apostolicarum sanctionum disposi­
tionem satis eludere contendente, eo praesertim, quia nullatenus effectum
sortitae fuerint, dignabuntur EE. VV. ex his aliisque latius utrinque addu­
cendis, pro eorum sapientia decernere:
i. An Vicarii deputandi ab Abbate Monasterii Waldsassen Parochiis,

UTEKNITAS SAdSBOIAUS SKSCU

3125.
S. C. C., Ratisbonen., 28 iul. 1713.

578

Curia Romana

de quibus agitur, sint deputandi perpetui, seu potius temporanei? Et quatenus
affirmative quoad secundam partem:

2. An sit liberum Abbati deputare in praedictos Vicarios temporaux
etiam Monachos sui Monasterii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad i. respondit Negative quoad primam, et Affini­
tive quoad secundam partem.
Ad 2. Affirmative.
[Liber 63 Decretorum, p. 311].

3126.
S. C. C., Balneoregien., 19 aug. 1713.

J
;

Non dedignentur ad enixas Promotoris fiscalis preces, altera parte
saepius monita, dubia dic 8 iulii 1713 proposita 1 definire.
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 5. Negative quoad primam et affirmative quoad secundam partm.
Ad j. censuit: sufficere unicam celebrationem et applicationem.
[Liber 63 Decretorum, p. 349 a tergo et 350].

3127.

S. C. C., Bambergen., 30 sept. 1713.
Prae caetcris membris Abbatiae Fuldensis, cuius visitationem insti­

tuerat de expresso mandato SS. D. N. Emincntissimus Bussius, tum Nun­
tius ad tractum Rheni, iam de anno 1710 perlustravit Praeposituram Ceilensem, ipsique deprehendit animarum curam incumbere, quam Sacerdos
saecularis obibat, deputatus a Christophoro Emesto de Guttemberj,

Praeposito, Monacho professo in praememorata Abbatia Fuldcnsi Ordinis
S. Benedicti ; at huiusce praepositurae ecclesiam iam fatiscentem per­
spexit, in eaque nullum decorem; quare haec aliaque minus probandi

exinde oriri pro certo habens, ex quo iamdictus Praepositus residentnm
ibi non faciat, cum alteram obtineat Abbatiam Monasterii S. Michaelis
Bambergac. Hinc praelaudatus Emincntissimus visitator apostolica aucto­

ritate eum sedulo monuit, quatenus intra sex mensium curriculum, quo­
rum duo pro primo, duo pro secundo, reliqui vero pro tertio et perem­
ptorio termino computarentur, Abbatiam vel Praeposituram dimitteret,
alias dicto termino elapso, eandem Praeposituram alteri committendam

decrevit, prout latius patet ex transumpto decreti in summario exhibendo
In obsequium apostolicae visitationis transactis sex mensibus praestitus
statim Abbas Fuldensis Praepositum Cellensem nominavit Adolphum de
Dehalberg, quo excitatus praenominatus Christophorus Ernestus sup-

‘ Cf. X. 3l23.

5.

C. Concilii

579

plex praesidium imploravit Supremi huius Consessus, prae caeteris autu­

mans, supradicti Monasterii regimen obtinuisse a s. m. Alexandro VIII
cum expressa facultate simul retinendi sacpedictam Praeposituram, ciusque possessores nunquam in ipsa residentiam fecisse contendit ex docu­

mentis, quae pariter in summario dabuntur. At Promotore fiscali visita­
debeat
retentio Abbatiae et Praepositurae, ac apostolicum diploma subreptionis
ct obreptionis vitio inficiatur, superest, quod EE. VV., qua solent, sapien­
tionis apostolicae

insistente,

quod

simul

incompatibilis censeri

tia decernant:

An Christophorus Ernestus de Guttemberg, Monachus Abbatiae Fuldensis
simul retinere possit Praeposituram m Cella una cum Abbatia Monasterii
S. Michaelis Bambergen. in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.1
[Liber 63 Decretorum, p. 419].

3128.

S. C. C., Veronen., 18 nov., 2 dec. 1713.
Infausto concitato bello Cretensi, sanctae memoriae Clemens IX beni­

pretium bonorum
tum pridem suppressae Congregationis S. Hieronymi de Fesulis in eius
dominio existentium. Hinc sub hasta exposito Monasterio S. Zeni extra
moenia Veronae tandem deliberatum fuit PP. Somaschis Provinciae Vene­
gne in subsidium

attribuit

Reipublicae

Venctiarum

tae pretio ducatorum 4300, prae caeteris sese obligantibus omnia Missa­

rum onera integre adimplere suppressae Congregationi incumbentia,
quae tum computata fuere in quatuor Missis quotidianis ultra alias 245

annuatim, necnon anniversariis 53, pro quibus sane oneribus assignati
fuerunt tot annui redditus oneribus corrcspondentes in summa lib. 2942,

con obligo ad essi PP. Somaschi e successori di
pagare le gravezze, che per essi livelli si pagano a segno perô, che non
possono esser astretti a pagamento alcuno in somma maggiore ecc., cost che
dccome Ii Padri saranno tenuti sempre ali'adempimento della celebratione
ilelle messe, anniversarii c notturno, come e detto di sopra, senza diminutione verima; atque infra additum fuit: di più resta dichiarato, che in ogni
caso fossero affrancati tutti o parte de livelli. non perciô s'intendi diminuirsi
m conto alcuno Γobligatione ddle Messe et anniversarii sudetti, ma debbi
sempre continuarsi Ia celebratione nel numero come sopra, che cost li sudetIi
Rev. Padri in detto nome si obligano in ogni più ampla forma, renunciando
ini ogni e qualunque beneficio, che quovis modo potessero pretendere di redittione di essa celebratione di messe a numero minore, 0 per alteratione circa
lelemostna, c stipendt, o per ogni altra qualsivoglia ragione e causa, che in
qualunque tempo c solto qualsisia pretesto potesse fare a suo pro, volendo et
tspressamente convenendo, che siano in perpetuo celebrate le sudet te messe et
txindeque additum

fuit:

' Cf. etiam N 3132, 3141.

Curia Romana

5 8°

anniversarii, come sopra, senza alcana diminutione, c ciô per patto tycialt
et espresso, senza il quale non sarebbe detto Monsig. Nunzio delegato fa­
nato alia stipulatione dei présenté istrumento, ecc.
Quoniam vero ex annuis redditibus assignatis aliqui nunquam exij

potuerunt, alii itidem succedentibus temporibus inexigibiles effecti fuere
ex decoctione debitorum; cumque etiam nonnullis capitalibus restitutis

iuxta nostrorum temporum conditionem pecuniae implicari nequiverint,
nisi ad rationem quatuor vel quinque pro quolibet centenario: his adames
sim computatis deperiisse asseruntur annui redditus in annuis lib. 623.
Ulterius ex praelibat» summa 2942 in contractu assignata, detractis diver
simodi oneribus ac vectigalibus in lib. 409, quae supervenerunt, imprae­

sentiarum libera tantum superest summa lib. 1910 circiter, quemadmodum
latius in libello circumferendo

exponitur.

Porro

huiusmodi reddituum,

diminutione perspecta nuper iamdicti Patres Somaschi humiles exposue­

runt preces pro onerum consentanea reductione; exquisitaque Episcopi
Veronensis informatione, qui uberius praclibatam facti seriem recenset
in literis, quae in summario dabuntur: in Congregatione dici 30 Aprilis

superioris anni rciccta fuit Oratorum instantia per summarium relata,
qui minus acquiescentes, causam in folio modo describi curarunt, propitiumque oraculum ab EE. PP. exposcunt sub dubio:

An, et quo modo sit locus reductioni Missarum in casu?
Die 18 novembris 1/IJ Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 2 decembris 1713 Sacra, etc. respondit: Negative.
[Liber 63 Decretorum, p. 459 a tergo, 504].

3129.

S. C. C., Lnmacen., 16 dcc. 1713.
Iam olim Abbatibus Ordinis S. Benedicti Regnorum 1’ortugalb
opinantibus iurisdictionc quasi-episcopali cum territorio separato potin,
in Congregatione dici 7 augusti 1649 1 bina proposita fuere dubia, super

quibus prodiit resolutio Negativa. Atqui priscam controversiam restau­
rantibus tribus modernis Abbatibus Cistercien., nempe S. Mariae dc
Salzedas, S. loannis de Tharauca et S. Petri dc Aguias, sub die 13 augusti
1707 2 datum fuit dubium, cuius resolutio protracta fuit cum clausula:

interim abstineant ab omnibus;

repropositoque subinde eodem dubio in

Congregatione diei 26 ianuarii 1709, EE. PP. placuit respondere: Affimwlive. 3 Eo autem sub obtentu, quod mox dicti Abbates in pristina mentt
perseverantes, huiusmodi decretis sibi ipsis intimatis haud morem gerant,
quin etiam Abbas S. Mariae de Salzedas sub saepius repetito praetextu
territorii separati assertam Synodum Dioecesanam cogere ac publicare

1 Cf. N. a69S
1 Cf. N 3057.
* Cf. N. 3073.

S. C. Concdii

581

ausit, summoque iure Ordinario usque nunc utatur: Episcopus Lamacensis
autumans Sacri huius Consessus iurisdictionem ita ab ipsis cludi, dubium
infra positum super attentatis subscribi curavit; c converso autem Abba­
tes praedicti in eorum practensis iuribus insistentes adversus resolutionem
editam de anno 1709, noviter audiri obtinuerunt. Hinc modo ad truti­
nam revocatur mox dicta resolutio, ac dubium super practensis atten­
tatis, super quibus ex utrinque late deducendis EE. W. consultissimum
oraculum pandere non dedignentur:
t. An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 26 ianuarii jyog in
casu?
2. An constet de attentatis, ita sit illa sint, et quomodo purganda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. quoad Ordines et dimissoriales stetit in decisis;
in reliquis distulit resolutionem, censuitque dandas esse remissariales e! compulsoriales Abbatibus, el interim abstineant.
Aii 2. respondit: Negative.
[Liber 63 Decretorum, p. 525].

3130.
S. C. C., Viglevanen., 13 et 27 ian. 1714.

bibliotheca

tos sacimAltSSASCnI

Puerorum Seminarium iam pridem ab Episcopo Mauritio Petra in
Civitate Viglevanensi erectum, congruisque subsidiis instructum ad for­
mam cap. 18, Sess. 23, de refor. de anno 1614 a piae me. Episcopo Odescalcho curae Patrum Congregationis Soinaschae commissum asseritur.
Cum vero succedentibus temporibus deterius prohiberetur, ut primum
Episcopale onus assumpsit Petrus Marinus Sormannus, animum adiecit
ad idem Seminarium restituendum iuxta praescriptam formam Sacri Con­
cilii Tridentini, ac reipsa sub anno 1693 electis deputatis tam Capituli,
quam Cleri, cum ipsis colloquium habuit super fabricae elevatione, exindeque praevia assignatione quorundam bonorum solcinniter convenit cum
pracmemoratis Patribus Somaschensibus super instruendis pueris in pie­
tate ct bonis artibus, quae conventio apostolica auctoritate communita
fuit a s. m. Innoccntio XII, expeditis literis in forma Brevis. At de anno
1702 aliis redditibus assignatis in summa lib. 3256 praelaudatus Episcopus
Sormannus disposuit, quod super oeconomica administratione in quibusdam
expressis casibus Patres ipsi procederent cum consensu Episcoporum pro
tempore atque addidit, quod ubi viginti alumni in Seminario non manuteneantur, tum redditus eidem numero correspondentes deponerentur apud
idoneam personam ab Episcopo approbandam. 1 Iis constitutis, alumni
sub disciplina remanserunt in Seminario, eousque vigil incubuit saepe
dictus Episcopus Sormannus; eodem vero e vivis erepto, unanimi consensu
adierunt Capitulum Cathedralis Ecclesiae, facultatemque implorarunt, ut
extra Seminarium literarum studia prosequi possent, expletisque autumna­
libus feriis intra eius septa revertere noluerunt adeo, ut iam a decennio
clausum idem Seminarium remaneat, assertis protestationibus a praeli­
batis Patribus opportune intermissis ab anno usque 1704. Huic itaque

582

Curia Romana

intolerabili absurdo occurrere satagentes Capitulum ac Deputati moi
dicti Seminarii nuper confugium habuerunt ad EE. PP. pro resolution^
dubiorum, quae cum PP. Somaschensibus suscitata fuerunt, praesertim
quoad assertam iurisdictionem Episcopi ac Deputatorum Seminarii, necnon
etiam super eiusdem bonorum oeconomica administratione; proptereaqu.
consuetis literis pro informatione expeditis, Episcopus morem gerendo,
luculentam facti seriem exposuit, quae in summario recensebitur. Partit):·

itaque eorum iura late prosequentibus, quid desuper decernendum sit,
summae EE. VV’. sapientiae et prudentiae relinquitur:

An PP. Somaschenses teneantur reddere rationem de administratu
Episcopo cum assistentia Deputatorum Seminarii in casu?
6. An liceat Episcopo cum assistentia, ut supra, quoties voluerit, risitari
Seminarium tam in spiritualibus, quam in temporalibus in casu?
7. An idem, cum assistentia, ut supra, licitum sit Capitulo, seu Viam·.
Capitulari sede vacante, in casu?
Die TJ ianuarii /7/7 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 27 ianuarii 1714 Sacra, etc. ad 5., 6. et 7. respondit: AffirmalKi.
5.

I

I
I»
»

[Liber 64 Decretorum, p. 4, 29].

Ii

3131.

S. C. C., Ruben., 3 mart. 1714.
Inquisitione instituta praetensi raptus puellae Caesareae Fucilae de
mense ianuarii anni prope elapsi, plures testes formiter in Curia Episcopali
interrogati desuper fuerunt, qui univoce deposuerunt summo mane diei
30 decembris 1712 iter faciente iamdicta puella cum eius matertera. Roccum
Sanctem Pellcgrinum repentino eam abripuisse ac domum suae sororis
asportasse. Interea, ut testes ipsi prosequuntur, praenominata matertera
magnos clamores edidit, puella vero nec verbum quidem perturbati animi
protulit. Monitione itaque expedita sub die 7 ianuarii, quatenus infn
tres dies, quorum singuli pro primo, secundo ac ultimo respective termino

computarentur, idem Roccus indicio sisteret ad allegandam causam, quare
censuris obnoxius declarari non deberet, quae contra raptores comminantur

in Sacra Tridentina Synodo, cap. 6, Sess. 24 de reform, matr. incusataquc
contumaciali absentia semel, iterum ac tertio sub diebus 9, 10, et 11 prae­
fati mensis, postridie excommunicationis edicta affixa fuere. Statim iam·
dictus Roccus confugium habuit ad Sacram Congregationem pro oppor­
tuna absolutione, ut coniugii foedus inire posset cum dicta puella, at EE
VV. placuit rescribere Episcopo, ut procederet, prout dc iure, ad declara­
tionem praetensi impedimenti raptus. Hinc Orator ipse coram ludice se
constituât, ac ingenue fassus fuit raptum commisisse consensientc, quin
etiam proponente puella, quo libere exoptatum matrimonium contrahere
possent vel invitis ipsius consanguineis qui tractatum sponsalium constanter
reiecerant. Subinde apud honestam matronam puella collocata fuit, ut
omnimoda libertate perimeretur, ac iureiurando interrogata deposuit, quod

S. C. Concilii

583

nuptiarum amore percita Oratorem induxit, ut se ipsam subduceret, proindeque nullatenus raptui restitit. Quibus sane perspectis Vicarius Gene­
ralis definitive tandem pronunciavit nullum inter Roccum ct Caesaream
intercedere impedimentum raptus, quo matrimonium prohiberi inter eos
valeat. Verum enim vero super censuris fulminatis mox dictus Vicarius
interloquutus non fuit, iterum Orator supplex rediit ad hanc Sacram Con­
gregationem pro reportanda declaratione super earum insubsistentia. Qua­
propter exhibito actorum processu concordatisque binis dubiis, superest,
quod EE. VV. sapienter decernere non graventur:
1. An obstet praetensus raptus ad contrahendum matrimonium in casu?
2. An censurae sustineantur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. censuit, obesse.
Ad 2. committendum censuit, prout praesentis decreti tenore benigne com­
misit Episcopo Ruben., ut Oratorem a censuris praemissa de causa forsan
incursis absolvat ad cautelam.
[Liber 64 Decretorum, p. 61].

3132.

S. C. C., Bambergen., 28 apr. 1714.
Non acquiescens Christophorus Emestus in decisione sub die 30
Septembris 1713,1 noviter audiri obtinuit; unde partibus monitis, hodie
exquiritur ab EE. VV. prudentissimum iudicium sub consueto dubio:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 30 Septembris 1713 in
casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amplius non
proponi mandavit. 2
[Liber 64 Decretorum, p. 167 a tergo].

3133.

S. C. C., Camerinen., 9 iun. 1714.
Devitare contendentes Praepositus, Canonici et Bcneficiati Collegiatae
Ecclesiae S. Martini Oppidi Caldarolae, cui animarum cura incumbit,
onus applicandi Missam Parochialem et respective Conventualem, in
Congregatione diei 28 iunii 1704 describi curarunt in folio id dubium:
An praefati Praepositus, Canonici et Bcneficiati teneantur applicare Missam
Parochialem et respective Conventualem pro populo in casu? Cui responsum
prodiit affirmativum. 3 Sicut anteactis temporibus nunquam Missam Conventualem applicarunt, ita quidem minime rescripto acquieverunt praeli1 Cf. X. 3127.
3 Cf. tamen N. 3141.
’ Cf. N. 3021.

Curia Romana

584

bati Praepositus, Canonici et Bénéficiât!; cum vero ab Episcopo assidue
interpellarentur, ut tandem eorum muneribus non deessent, noviter audiri
iampridcm obtinuerunt. Superest itaque, quod ex late adducendis, ciuto

Piomotore fiscali Curiae Episcopalis, EE. VV. sapientissiinum oraculum
proferant super consueto dubio:

An, et in quibus sit standum, vel recedendum a decisis sub die 28 iunii ipt
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam ampliui new
proponi mandavit.
[Liber 64 Decretorum, p. 218].

3134.

S. C. C., Patavina, 9 iun. 1714.
I

Emerito quadraginta annorum laudabili servitio in Cathedrali Ecclesia,
Canonicus Antonius Maria de Lazara beneficium iubilationis ab hac Sacri

f
»

Congregatione promeruit sub dic

ut quamvis in posterum non inserviat, nihilomims
fructus omnes et distributiones quotidianas sui Canonicatus percipere possit,
perinde, ac si Choro et Officiis divinis personaliter interesset. Huiusce indulti
adiuncta

»
*
*
t
t

I
I

I

I
k

16 ianuarii praelapsi anni, consueti

dispositione:

inter Capitularcs dubitari coepit, nunquid iamdictus Canonicus
aliique iubilationis privilegio cohonestati praeter distributiones quoti­
causa

dianas fieri participes debeant anniversariorum fixorum, quae a piis testa­
toribus instituta fuere absque expressa lege, quod distribuantur inter
praesentes ; anve iidem Canonici iubilati a Civitate absentes percipere
possint distributiones ac anniversaria praefata intra ct ultra tres menses
vacationis permissos a Sacro Concilio Tridentino, 1 etiamsi e Civitate

digrediantur .Adventus ac Quadragesimae tempore, aliisque festivitatibus
expresse enunciatis in apostolicis literis sa. mem. Gregorii XIII, qui

trium mensium vacationem Capitularibus est elargitus clausula adiuncta:

dummodo vere resideant in toto Adventu et tota Quadragesima, ct in festivi­
tatibus solemnibus Nativitatis etc. Siquidem Capitulum, licet iudicialis
contradictoris partes sustinere in hac controversia nolit, rationes dubitandi

quoad memorata anniversaria Eminentissimo Episcopo exposuit, quia in
iubilationis induitis tantum de distributionibus disponitur, nullaque fit
anniversariorum mentio, cumque sub nomine quotidianarum distributio­
num, ut inquit, anniversaria nunquam in tel ligantur, nulla est ratio, cur

in huiusmodi privilegiis comprehendi debeant, quae stricte assenintur
interpretanda. Bona tamen fide Capitularcs fatentur, quod anniversarii
haec tum infirmis, cum etiam aliis legitime absentibus, qui ad participandas
distributiones admittuntur, ex immemorati consuetudine elargiuntur. Quoad
vero alteram partem dubitationis propositae id ipsum Capitulum causara
ambigendi proponit, cum in iubilationis rescriptis non absolvatur Canonicus

1 Sess, XXIV, dt ref,t c. 12.

S. C.

Concilii

585

a residentia in Civitate, sed tantum ab interessentia in Choro, urgente
praesertim immemorabili asserta consuetudine, qua Canonici infirmi absen­

tes a Civitate ultra tres menses vacationis, a participatione quotidianarum

distributionum excluduntur, nisi sint expresse a Sacra Congregatione pri­
vilégiait. Remissis itaque precibus Eminentissimo Episcopo, qui iura Irine
inde coram ipso deducta transmisit, restat, quod ex latius in summario
adducendis EE. VV. sapienter definire dignentur:

An ultra distributiones quotidianas taxatas in Ecclesia Cathedrali Pata­
vina in summa scutorum trium millium, admittendus sit Canonicus iubilatus
ad participationem Anniversariorum fixorum, in quibus non adest conditio
dividendi inter praesentes tantum in casu?
2. An Canonicus iubilatus absens a Civitate intra et ultra tres menses
vacationis concessos a Sacro Concilio Tridentino, Sess. 24, de ref., cap. 12,
percipere debeat distributiones quotidianas et Anniversaria praedicta in casu?
3. An Canonicus iubilatus easdem distributiones et Anniversaria percipere
debeat, licet absens a Civitate tempore Adventus, Quadragesimae, aliisque
festivitatibus contentis in literis s. m. Gregorii XIII in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1., 2. et 3. respondit: Affirmative.
1.

[Liber 64 Decretorum, p. 216 a tergo et 217].

3135.

S. C. C., Firmana, 7 iul., 4 ang. 1714.
Iam pridem laicalis Confraternitas sub invocatione Sanctissimi Rosa­
rii erecta in Conventu parvo Minorum Conventualium Sancti Francisci
Oppidi S. Elpidii praetensionem excitare coepit super exemptione ab Ordi­
naria iurisdictionc, potissimum quoad liberam absolutamque proventuum
ac piorum legatorum administrationem. Hinc instaurato iudicio in Tribu­
nali Auditoris Camerae super exequutionc et observatione constitutionis
86 S. Pii V, incip. Consueverunt, § 5, 1 in qua sancitur huiusmodi Confraternitates licite et libere posse in pios earum usus convertere oblationes
ct legata quaecunque etiam Ordinarii loci licentia desuper minime petita,
iamdicta Confraternitas sententiam favorabilem reportavit, unica eadem
parte informante. His excitatus Promotor fiscalis Curiae Archiepiscopalis
Firmanae recursum suppliciter habuit ad R. P. Auditorem Sanctissimi
D. N., qui causam eiusmodi ad Sacrum EE. PP. Consessum reiecit. Im­
praesentiarum itaque Promotor ipse fiscalis enixe contendit, quod praememorata societas nullatenus constabilire possit praetensam exemptionem et
libertatem, potissimum quoad visitationem et bonorum administrationem
inter alia sedulo attenta praetensa observantia super iurisdictione exercita
nedum quoad Confraternitatem, sed quidem in ipso pano Monasterio.
Considerandum itaque superest, num Archiepiscopus et quonam iure, ordi­
nario nempe, vel delegato, iurisdictionem explicare possit tum in visitatio-

1 Dic 17 sept. 1569. - Bull. Rum., tom. 4, III, p. 71. y 2.

5<86

Curia Romana

nibus huiusce Confratemitatis, cum ctiam in administrationc, sive exactione
rationum ipsius bonorum, sub infrascriptis concordatis dubiis, quae sapien­
ter resolvere EE. VV. dignabuntur ex latius utrinque adducendis:
1. An Archiepiscopus Firmanus possit visitare Confraternitatem SS. Roiarii erectam in Conventu PP. Minorum Conventualium S. Francisci Ttmt
S. Elpidii in casu?
2. An Confratcrnitas praedicta possit administrare omnes proventus dictu
Confratemitatis absque assensu Ordinarii in casu? Et quatenus affirmative:
3. An Confratcrnitas teneatur reddere rationem de dicta administrati™
praefato Ordinario in casu?
Die 7 iulii 1714 Sacra, etc. distulit propositionem.
Dic 4 augusti 1714 Sacra, etc. in omnibus respondit Affirmative,
huiusmodi causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 64 Decretorum, p. 276 a tergo, 303].

\
•
;
:
.
•
•
I
I
!

3136.

S. C. C., Neapolitana, 1 sept. 1714.
Maria Rocca annos triginta circiter nata, quae in praesentiarum servitio
est addicta nobilis matronae Hieronymae Paganae Civitatis Neapolis, cupiens
saeculares nuptias inire, ex eo praepediri contingit, cum Baptismi fidem neque
indicare possit. Etenim, ut ipsa exposuit, puellula consignata fuit Annae
Rocchae in Civitate Barchinonensi ab homine quodam, qui eam expositums
pergebat ad Hospitale. Supplex itaque eadem Maria Rocca EE. PP. oraculum imploravit, quatenus ex pracnunciato defectu fidei Baptismi libere
Matrimonium contrahere nequeat, ut benigne decernatur, quomodo sit
ipsi consulendum. Eminentissinus Archiepiscopus, cui remissae fuerunt
preces pro consueta informatione, veritatem expositorum sibi liquere
asseruit ex iurata attestatione iam dictae Annae Rocchae Barchinoncnsis,
subindeque addidit, oratricem vitam pie vivere, ac Sacramenta Poeniten­
tiae et Eucharistiae frequentare consuevisse. Caeterum votum suum aperire
praetermisit.
Hisce relatis precibus per summarium sub die 17 iunii praeterlapsi
anni placuit EE. PP. rescribere, quod servatis servandis examen exciperetur
Annae Rocchae, subindeque causa describeretur in folio; quibus supremis
mandatis obsequendo, praeviis interrogatoriis, praedicta Anna Barchinonensis recensuit bene sibi cognitam esse Mariam Roccam, eamque tanquam
filiam nutrivisse, at de eius Baptismo nihil certi deponere posse, quandoqui­
dem per vicum transeunte quodam homine, qui praedictam Mariam tum
infantem dierum sex ad Hospitale expositorum ducebat, eadem ipsa Anna,
recens filio orbata, sibi consignari requisivit puellulam, quatenus lactis
copia se exonerare posset. At voti compos effect», credens puellam sacris
aquis expiatam fuisse, interrogare desuper praetermisit hominem. Materno
deinde affectu eam nutrire coepit, quam Mariam nuncupabat, eique pro­
prium cognomen indidit, neque praetermisit christianae religionis pracccp-

S. C. Concilii

587

tis ac pietate ipsam imbuere. Ulterius eadem Anna Rocca interrogata
super regionis more circa tempus collationis Baptismi, respondit, infra
terminum dierum octo pueros sacris aquis regenerari solere, ut plurimum

vero in secundo, tertio vel quarto die ab eorum nativitate. Hinc subtexuit,

quod Maria Rocca, quae puella sex dierum ad eius manus pervenit, tum
poterat esse baptizata, ut sibi persuasum habuit, et adhuc in huiusmodi
credulitate perseverat. Nihilominus id certo asseverare non posse, inquit,

tum quia praememoratum hominem interrogare praetermisit, cum ctiam
quia nullum signum Baptismi recepti secum puella habebat. Caeteroquin
vero syngrapham collo appensam indicantem Baptismi collationem infantes
expositi in his regionibus portare solent. Ilis itaque praelibatis, oratrix
ipsa preces renovat, quo sibi benigne consulatur, ut possit Matrimonium
contrahere, non obstante defectu fidei Baptismi. Dignabuntur itaque EE.
PP. solita prudentia et sapientia decernere:

Quomodo Oratricis precibus sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit, Oratricem esse baptizandam sub conditione
ac seaeto, et deinde procedi posse ad contractum matrimonii, servatis servandis.

3137.
S. C. C., Reatina, 1 et 22 sept. 1714.
Inde ab anno 1634 supremis conditis tabulis Petrus Falconettus heredes
usufructuarios sibi adseivit Dominicum et Ursulam fratrem et respective

sororem, iisque vita functis sub hac verborum periodo Capellanias ex

istituisca tante Capellanie ad nutum di detta
communita dei Castello di S. Giovanni in Valle Reatina amovibili, quanto
saranno sufficienti i frutti di detta heredità, quali Capellani debbano celebrare
h Messa in giorni non impediti per l'anima di esso Testatore, et quali Capellani
debbano haverc saidi cinquanta per ciascheduno.
integro asse erigi iussit:

Ve

Iam pridem de anno 1705
Capellaniarum huiusmodi, quae primo
vacabunt, medietatem obtinuerunt Clerici Regulares Matris Dei Schola­
rum Piarum pro fundatione eorum Collegii in Civitate Reatina, benigna

intercedente auctoritate Sanctissimi D. N. Cumque alteram ex dictis Capelhniis possideat Virgilius de Virgiliis laudatus in Urbe Causarum Patro­

nus, qui sub anno 1709 ad saeculares nuptias convolavit, in eisque adhuc

perseverat, praelibari Clerici Regulares supplices exposuerunt preces in
hoc Sacro Conventu, quo EE. PP. decernere dignentur factum iam esse
locum vacationi eiusce Capellaniae a die contracti Matrimonii. Precibus
pro consueta informatione remissis Episcopo Reatino, idem ipse iura utrinque sibi exhibita recenset, et quidem pro parte Capellaniae possessoris

praetendi asserit, quod huiusmodi Capellaniae habeantur mere legata pia,
quorum nedum capaces esse autumat Clericos uxoratos, sed etiam feminas
et infantes. Qualitatem legati pii comprobari, inquit, tum quia bona, ex
quibus Capellaniae constant, sunt laicalia ac Patroni sunt mere laici, tum

V33H10naii

[Liber 64 Decretorum, p. 345].

Curia Romana

588

I
t

f

•
1

I
I
I

I
I
I

etiam ex quo Capcllaniac sunt absque titulo, nullumque designatum com
peritur altare, ubi Missarum onera exequi debent, ac tandem certius,
cum nulla interposita fuerit Ordinarii auctoritas in erectione, quae a sim­
plici excquutore laico peracta extitit, neque Capellani Episcopi institutionem
exposcunt. At e converso sibi ipsis non deesse idem Relator asserit, prielaudatos Clericos Regulares, qui enixe contendunt huiusmodi Capellam,
etsi non sint Beneficia, reputari non debere legata mere pia, cum onere
Missarum celebrandarum a Sacerdotibus a legatario conductis, in qua hypothesi militare asserunt auctoritates, quae capacitatem laicorum ct mulierum
astruunt. Sed quidem iidem Patres inquiunt, in terminis hic versari Capellaniannn Ecclesiasticarum, quarum fructus integre spectant ad Capellam»
cum onere Missarum, adeo ut laici, qui sub nomine Capellanonim veniae
profecto non possunt, partem in huiusmodi Capellaniis habere nequtui.:;
adstipulante ulterius observantia, qua attenta, semper Sacerdotes, vel sal­
tem Clerici caelibes ad eas nominati comperiuntur. Quibus rationibus
ab Episcopo indicatis pro parte utriusque coi Litigantis, latius ab ipsis par­
tibus reassumendis, summa EE. PP. sapientia diiudicabit:
1. An Capellania, de qua agitur, vacaverit per subsequens Matrimonium
l'irgilii de Virgiliis in casu? Et quatenus affirmative :
2. An, et a quo tempore debeatur restitutio fructuum dictae Capdlaniat
in casu?
Die I septembris 1714 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 22 septembris 1714 Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. a die motae litis in casu, de quo agitur. 1
[Liber 64 Decretorum, p. 347, 387].

3138.

S. C. C., Carniolen., 22 sept. 1714.
Ab humanis erepto Antonio della Marra, Episcopo Carniolensi, sub
die 16 maii ultimo elapsi, tredecim Canonici Cathedralis consilium inie­
runt super electione Vicarii Capitularis, deputatoque Scrutatore, eorum
octo suffragati fuere Primicerio Francisco Antonio Sasso; quinque vero
in partibus steterunt Marci de Laurentio Decani. Ita quidem publicata
electione, mox dictus Primicerius Sassus literas patentes excepit, munusque
exercere coepit. At Decanus de Laurentio contendens nulliter omnino
assumptum eum fuisse, tanquam non decoratum laureola doctorali, minusque habilem, ac se ipsum Doctorem praeelegi debuisse, recursum habuit
ad Curiam Metropolitanam Capuanam, ex qua idem Decanus de Lau­
rentio ex integro Vicarius Capitularis deputatus fuit, cassata electione
Capitulari. Appellatione interposita, deductaquc huiusmodi controvert
ad Sacrum hunc Consessum, literae pro consueta informatione datae
fuerunt Eminentissimo Archiepiscopo Neapolitano ac Vicario generali
1 Cf. etiam N. 3140

S.

C. Concilii

589

Capuano; ct quidem Eminentissimus praelaudatus Archicpiscopus, expo­
sita facti serie praenarrata, tantum addit, quod memoratus Primicerius
Sassus doctoralcm gradum assumpsit sub die 29 eiusdem mensis Maii ;
ccteroquin vero eum laudibus commendat ab integritate, doctrina et pru­
dentia, quarum specimen dedit cum semel functus fuit Officio Vicarii

Generalis, ac iterum Visitatoris Generalis Dioecesis. Verum excitata con­

troversia super huiusmodi electione, quemadmodum idem Eminentissimus
Relator prosequitur, Vicarius Generalis accessum fecit ad Dioecesim
Camiolen., in qua sumptibus saepe dicti

Decani de Laurentio moram
duxit, cumque nedum Vicarium Capitularem constitute, sed nihil attenta
appellatione interposita, in possessionem eiusdem muneris immisit; merita

vero causae sapientissimo EE. VV. iudicio idem Eminentissimus Relator
remisit.
At Vicarii Generalis relatione

perspecta,

praeter expos'ta, eruitur,

quod Decanus de Laurentio privilegio doctoral] sit ornatus, quod Colle­
gium Protonotariorum Participantium distribuere solet; electionem vero
in eius personam ab ipso factam protegit eo sub motivo, quod in dubium
revocata electorum a Capitulo idoneitate, utrosque accersiri curavit, quo

in examine eorum scientia comprobaretur; cumque Primicerius Sassus
praesens sistere detrectaverit, promeruit Decanus idoneus repertus decre­
tum deputationis, qui Vicarius Generalis praedefuncti Episcopi laudabiliter,
ut inquit, fuit. Sub his prosequitur pracmemoratus Vicarius Generalis,
quod Primicerius exclusus remansit ex alio ac summo relevanti motivo

(sunt eius verba) communicato R. P. Archiepiscopo, et forsan oretenus
exprimendo EE. W. per defensores Decani, quoniam non paucis inno­
tescit, quod tamen scriptis mandare aequum minime censuit. Postremo
praclibatus Vicarius subtexuit, alterum in Vicarium eligere voluisse, post­
habitis duobus concurrentibus, verum neminem idoneum in Capitulo
perspexisse, ut latius ex relatione in summario danda. Sibi ipsi itaque in
praesenti non deest mox dictus Primicerius, prae caeteris exaggerans,
quoad peritiam examinatum et formiter licentiatum fuisse in Vniversitate
Neapolitana sub die 27 martii practcrlabentis anni, ac boni nominis testi­
monium habere a laudatis viris in summario exhibendum. Hinc superest
quod EE. PP. non graventur sapienter concordata dubia resolvere Procura­
tore Decani de Laurentio saepe citato:

1. j4w

electio Vicarii Capitularis facta a Capitulo in personam
Antonii Sassi Canonici Primicerii sustineatur in casu? Et quatenus
2. An deputatio facta a Curia Metropolitana in personam
Marci de Laurentio sustineatur in casu? Et quatenus negative:
3. Quomodo sit providendum in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. ad i. circumscriptis omnibus gestis in Curia
scopah Capuana, respondit: Affirmative.
Ad 2. Negative respondit.
Ad 3. Satis provisum.
[Liber 64 Decretorum, p. 389 a tergo et 390).

Francisa
negative’

Canonici

Archiepi-

Curia Romana

59°

3139.

S. C. C., Romana, i et 15 dec. 1714.
Ad enixas preces Ven. Archiconfraternitatis Peregrinorum Urbis, plu­
ribus expositis per summarium, ac resolutis dubiis, super reductione

onerum Missarum, quibus impares comperiuntur redditus, Sacra Congre­

gatio rescripsit, quod IV, V, et XVI describerentur in folio. Supremis
itaque iussibus, ut par est, obsequendo, nunc primum exponi contingit
quod sub anno 1619 Mathaea Alberi in publicis tabulis asseruit, dedis*

ad censum vitalitium scut. 400 eidem Archiconfraternitati cum onere p«t
cius obitum celebrari faciendi Missas duas hebdomadales in perpetuum
Hinc ipsa mulier percupiens quantitatem complere, scut. 1 .·:·:· numeravit
reliquam summam scut. 600 constituendo censum vitalitium adamussun

scut. 1000 onere adiuncto Missae quotidianae, quemadmodum Officiales
sese obligarunt; interim vero, quo ipsa in humanis ageret, fructus recensiti
capitalis

solvere promiserunt

ad

rationem scutorum sex pro quolibet

centenario, et anno.
Subsequitur aliud onus proveniens ex altero censu vitalitio annuorum

scut. 16, quem Deputati Ven. Archiconfraternitatis sub anno 1620 vendi­
derunt Hortensiae Catignanae pretio scutorum 200, conventione inter
partes inita, quod post eiusdem decessum perpetuo celebraretur unia
Missa hebdomadalis.
Tandem anno 1575 Deputati saepedictae Ven. Archiconfratemintu

alterum imposuerunt annuum censum

vitalitium, scut. 18, quein pretio

scut. 200 vendidenint Sylviac de Tanis, eademque e vivis erepta, perpetim
Deputati ipsi offerri promiserunt bina Sacrificia in qualibet hebdomadi;
in supremo autem vitae limine sub anno 1580 conditis ultimis tabulis pn
mulier censum, ut praefertur, constitutum Ven. Archiconfraternitati legavit,
nulla facta oneris mentione, quemadmodum latius ex documentis in sum­

mario exhibendis.
His praehabitis, Ven. Societatis Ministri enixe contendunt, quod expo­
sita onera deleri debeant, praesertim, quia ex natura contractus vitabili
pecunia post mortem emptoris praesumitur consumpta adeo, ut nullimodc

creditum sustineri deinceps possit. Insuper Oratores quoad onus Sylviit
Tani alterum motivum exaggerant, videlicet quod ipsa in legato census
absque onere exarato voluerit libere pecunias ad A rchiconfratem ititem

pervenire; quatenus vero EE. VV. decernere placeat, quod pracmemorau
onera adhuc exequi debeant, iidem Deputati preces addunt pro eorum
reductione iuxta reddituum quantitatem, quae in praesenti retrahi posset
Consueta itaque super praemissis exquisita informatione, Emincntissimus
Protector benigniter refert, pecuniarum quantitatem provenientem a Mathaea \lberi et I lortensia Catignana nequaquam implicatam fuisse in stabi­
libus. sed sensim in quotidianos usus erogatam fuisse. Recensitis vero Docto­
rum opinionibus super reductione onerum valde gravantium, quae ex

,

5.

/

C. Concilii

591

contractibus inter vivos proveniunt, Emincntissimus ipse Relator Sacrae

Congregationis iudicio se remisit. Caeterum ex motivo adducto nequaquam
delendum censet onus Sylviae Tani, cum expressa eius remissio in legato

nequaquam fuerit facta, sicque census relictus praesumitur cum suo onere.
Quibus praelibatis, dignentur EE. VV. tria resolvere infrascripta dubia,
ex latius in summario adducendis:

An onus Missarum Mathaeae Alberi sit delendum in futurum, vel
potius sit reducendum, et quomodo in casu?
2. An onus Missarum Hortensiae Catignanae sit delendum, vel potius
sit reducendum, et quomodo in casu?
3. An onus Missarum Sylviae de Tanis sit delendum in futurum, vel
potius sit reducendum, et quomodo in casu?
Die i decembris 1714 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 15 decembris 1714 Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative in omnibus.
Ad 2. respondit, ut supra.
Ad 3. Negative respondit quoad deletionem, et Affirmative quoad reductio­
nem ad manualem, habito respectu fructuum ad rationem scutorum quatuor
pro centenario.
1.

[Liber 64 Decretorum, p. 464, 485].

3140.

S. C. C., Reatina, 9 febr. 1715.
Minime acquiescens Virgilius de Virgiliis resolutionibus sub die 22 Sep­
tembris 1714 1 datis, noviter desuper audiri obtinuit; quare in praesenti
proponitur consuetum dubium sapienter ab EE. VV. resolvendum:

An, et in quibus sit standum, vel recedendum a decisis sub die 22 Septembris
1714 quoad utriimque dubium in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis in omnibus, ac huiusmodi causam
amplius non proponi mandavit.
1

[Liber 65 Decretorum, p. 56].

3141.

S. C. C., Hambergen., 23 febr. 1715.
Renovatis precibus coram Sanctissimo D. N. circa resolutiones sub
diebus 30 septembris 1713 2 et 28 aprilis 1714, 3 cum Sanctitas Sua benigne
Oratori induisent, quod eius iura iterum proponerentur in Sacra Congrega­
tione, et quatenus minus propitium intentum habeant, alterum examina·*

1 Cf. N. 3137.
‘ Cf. N. 3127.
1 Cf. N. 3132.

I

592

Curia Romana

rctur dubium, num ex gratia saltem sit locus dispensationi: hinc humilita
ab EE. VV. modo declarari petitur:
1. An sit standum, vel recedendum a decisis sub diebus jo septembru ijij
et 28 aprilis 1714 in casu? Et quatenus in decisis:
2. An sit locus dispensationi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad r. stetit in decisis.
Ad 2. respondit: Negative, et huiusmodi causam amplius non proponi wndavit.
Liber 65 Decretorum, p. 79 a tergo].

3142.

S. C. C., Ugentina, 23 febr., 16 mart. 1715.

(
I
I
I
t
(

f
e
I

lurisdictionalis haec controversia exordium habuit sub die 7 maii ultimo
elapsi anni 1714, quo Promotor fiscalis Curiae Episcopalis exposuit, in
oppido Murciam parvum Conventum Carmelitarum existere obnoxium
dispositioni notissimae constitutionis s. m. Innocent. X, incipientis, Instau­
randae, 1 cumque incolere tres vel quatuor Regulares, cum tribus laids,
quorum, ut asseruit, scandalosa vita populum universum offendeba», proindeque instetit, ut ad effectum iamdicta dispositio reduceretur. Episcopus
itaque iure tam ordinario quam delegato decrevit, quod infra tres dies
pro tribus peremptoriis terminis, Prior memorati Conventus causam alle­
garet, quare subiici non deberet personali ac locali visitationi, ecclesia
interdicto supponi nequiret, ac bona dimittere iuxta formam constitutionis
Instaurandae, quatenus restitutionis gratiam non fuerit consecutus ex decreto:
Ut in parvis. 2 Successive contumacia iamdicti Prioris incusata, sub diebus
iuridicis, nona, undecima et duodecima eiusdem mensis plures testes
formiter interrogati fuerunt super Regularium eiusdem Conventus numero,
qui deposuerunt, duodecim praesertim abhinc annis aliquando quatuor
vel tres Sacerdotes ac tres laicos ibi commorari; postquam vero expositi
monitio Priori facta fuit, quatuor supervenisse in dicto Monasterio Regu­
lares studentes; plura quoque iidem testes exposuerunt super publica diffa­
matione Prioris. Instante igitur Promotore fiscali sub die 14 tum currentis
Maii super his monitis tam saepedicto Priore, quam duobus Regularibus
quatenus ipsi indicio sisterent infra tres dies, quorum singuli pro primo
secundo et ultimo respective termino computarentur, subindeque die 15,
16, ct 17 iterum accusata contumaciali absentia, ultima dicta dic decimiseptima, Episcopus, visis actis, tanquam delegatus /Xpostolicus, ecclesiam
locali interdicto supposuit, Conventum declaravit suppressum, Regulares
voce activa et passiva privatos, ac censuris obnoxios in constitutione Instau­
randae comminatis, eo sub obtentu, quod reintegrationem dicti Conventus
1 Cf. N. 233.
1 Dic to febr. 1654. - Bull. Rom., tom. 6, III, p. 270, 271.

S. C. Concilii

593

ipsi non exponebant, ac in Curia Episcopali constabat, ut inquit, multis
abhinc annis infra numerum sex Religiosorum saepcdictum Conventum
parvum constitui. Ulterius idem Episcopus declaravit Regulares ipsos alio
anathemati subiectos, ex quo noluerunt visitationi locali ac personali se

submittere, servata forma decreti, Ut in parvis, quarum censurarum sub­
inde publice exposita fuerunt edicta. Ilis perculsi iidem Prior et Patres
statim appellationem interposuerunt ad Sanctissimum I). X., subindeque
opportuna inhibitione reportata a Tribunali Auditoris Camerae, suspen­
sionem interdicti ac absolutionem a censuris obtinuerunt cum reincidentia
ad quatuor menses.
Verum enimvero intercedente decreto R. P. Auditoris Sanctissimi
I). N. huiusmodi controversiae decisio remissa fuit supremo huic Con­
sessui; instante Promotore fiscali Curiae Episcopalis consuetae literae datae
fuenint Episcopo Ugentino, qui transmisso pingui actorum processu,
contestatur omnia praedicta, ac praesertim rumorem invaluisse non solum

in eodem pago, sed per totam Dioeccsim super Prioris diffamatione; nec
praetermisisse pastorali zelo cum commonere ac increpare, quin etiam Su­
perioribus Regularibus notitiam deferre, privatim datis literis; tandem vero
judicialiter desuper procedere opportunum duxisse, prout de iure. Instau­
ratur itaque modo iudicium ad enixas preces saepedicti Prioris aliorumque
Regularium memorati Conventus, contendentium nulliter omnino Episco­
pum processisse ad fulminationem censurarum, tum quia praeventive sub
die 14 maii protestationem cum appellatione in manibus Vicarii Generalis
ante Capellam S. Francisci dicti Oppidi Murciani praesentarunt; verum
etiam cum eorum Conventus tempore editae constitutionis nequaquam
suppressus remanserit, proindeque quaestionem in praesenti suscitari nequi­
bat super legitimo ipsius regulari statu; addunt quoque ipsi Religiosi
neque dispositioni decreti, Ut in parvis, Monasterium eiusmodi subiacere
pluribus adductis rationibus, exponentes continuo in ipso habitasse octo

ct ultra Religiosos, immo vero in praesenti connumerari duodecim Regu­
lares, quemadmodum liquere asserunt ex simplicibus depositionibus in
summario exhibendis. Quae vero objective adversus Priorem cumulata
fucnmt in processu, nullius momenti reputari unice contendunt, cum
Episcopalis Curia absque jurisdictione processerit. Saepe igitur laces­
sito Procuratore Promoturis fiscalis, proponuntur modo tria dubia, qua

solent prudentia et sapientia, ab EE. VV. resolvenda ex latius in summario
adducendis:

An suppressio Conventus Sanctissimae Annunciationis ab Episcopo facta
sustineatur in casu? Et quatenus negative:
2. An Episcopo competat ius visitandi dictum Conventum, Ecclesiam et
Religiosos in casu?
3. An excommunicatio et interdictum ab eodem Episcopo latum, aliaque
per ipsum gesta sustineantur in casu?
Die 23 februarii 1715 Sacra, etc. distulit resolutionem ad primam Congre­
gationem, etiam unica.
Die 16 martii 2715 Sacra, etc. ad 2. respondit: Negative.
r.

Vel. v.

æ

Curia Romana

594

Ad 2. Negative, dummodo adsint sex Religiosi ad formam deaeli, Lt κ
parvis.
Ad 3. pariter Negative, et huiusmodi causam in omnibus amplius r.i
proponi mandavit.
[Liber 65 Decretorum, p. 81, 109).

3143.

S. C. C., Ripana, 16 et 30 mart. 1715.
Inde ab anno

1642 Confratres SS. Rosarii Civitatis Ripanae animo

volventes non eo, quo decebat, cultu, observari Beatissimae Virginis imagi­
nem in angusto eorum oratorio venerationi expositam, unanimiter duxerunt
ampliandum fore Capellam Societatis praedictae in ecclesia S. Dominici

t V-’ M t

a parte retro existentem, signanter in loco per eosdem designato. Hinc

PP. Praedicatores eiusmodi desiderio obsequentes concesserunt ipsis Con·
fratribus situm et locum a parte retro Capellae moxdictae SS. Rosarii
luliorum quinque annuatim, ita tamen, quod Confratres teneantur propnis
sumptibus aedificium construere, idemque manutencre; omnes insuper

t

—

ad effectum fabricandi, eamque Capellam ampliandi, reservato canone

eleemosynae, exceptis Sacrificiis, quae in futurum in praedicta Capella

pervenire, ut dicitur, poterint, sint eiusdem Societatis liberae ct exemptae,
hanc postremo cessionem Patres ipsi fecisse declararunt, cum Confrattr-

<
'

nitatis Deputati loculum sive antiquae Capellae situm eis retrocesserint, ut
latius ex documento in summario dando. In eiusmodi itaque Oratorio

;
,

constabilita saepcdicta Societate Sanctissimi Rosarii, quae sacram aram
habere asseritur in ecclesia iamdictorum Patrum Praedicatorum, iampridem

»

Promoter fiscalis Curiae Episcopalis praesidium imploravit Sacri huius

I

Consessus pro opportuna declaratione, quod Prior praememoratac Reli­
gionis praesidere nequeat congregationibus Confratrum, quae in dicto
Oratorio fiunt, neque Ordinarius praepediri possit in exigendis rationibus

I

bonorum Confraternitatis, etiam in ipso Oratorio, ac ulterius Missarum
satisfactionem exquirere, altare Sanctissimi Rosarii in ecclesia Patrum
visitare, in quo nequeant absque ipsius Episcopi licentia Augustissimum
Sacramentum publicae adorationi exponere, neque ipsi Patres possint
processionem Sanctissimi Rosarii, eadem non impetrata licentia, per Civita­
tem ducere; nullatenus etiam valeant sine venia Episcopi quaestuare per
ecclesiam tempore, quo Rosarium recitatur, vel expositum veneratur

Sanctissimum Sacramentum; caeteroquin vero eiusmodi eleemosynae, ut
pariter oblationes, quae ex fidelium pietate offeruntur tam altari, quam
imagini Sanctissimae Virginis Rosarii, in Monasterii utilitatem converti
non possint, sed omnimode ad Confraternitatem spectent.
Super his Episcopus pro consueta informatione requisitus enixe ordi­
narium ius propugnat quoad huiusmodi laicorum societatem tum in Orato­
rio, ut inquit, prorsus a Monasterio separato, cum in altari in ecclesia

S.

C. Concilii

595

Regulari existcnte, ex co potissimum, quod sumptibus Societatis ornatur,
ut latius ex rationibus, quae in iuribus circumferendis ex parte Promotoris
fiscalis reassumuntur. Quamplura vero idem Relator minus probanda exag­
gerat, quae in congregationibus, praesidente iamdicto Priore, expedite com­
mittuntur tum quoad legatorum piorum repudiationem sine causa, cum
quoad reinvestimentum minus tutum pecuniarum, ac quoad taxationem
eleemosynarum Missarum, cacteraque, quae exponuntur in relatione in
summario circumferenda, adeo ut Ordinarium in eiusmodi congregatio­
nibus praesidere, ut inquit, summopere expediat. Enixe vero praelaudatus
Episcopus contendit, eo minus cumulativam praesidendam iamdicti Prioris
comprobari posse, ne Confraternitatis corpus biceps fiat, sicque dissensio­
nes et simultates potius confoveantur. Monitis idcirco partibus, quae latius
corum respective iura prosequuntur, non dedignentur EE. VV. super infra-

scriptis dubiis solita sapientia et prudentia oraculum proferre:

An assistentia et praesidentia in congregationibus, quae fiunt a Confra­
idbus Sanctissimi Rosarii in Oratorio, spectet privative ad Episcopum, seu
dus Vicarium Generalem, vel potius privative ad Priorem Conventus, aut
saltem cumulative ad utrumque in casu?
2. An Episcopus seu eius Vicarius Generalis possit exigere redditionem
rationis bonorum Confraternitatis privative quoad Priorem dicti Conventus?
1.

[Liber 65 Decretorum, p. 115, 133, 137 a tergo ct 138].

bibliotheca

An id agere valeat revidendo libros administrationis in ipso Oratorio
Confraternitatis in casu?
q. An liceat Patribus dicti Conventus absque licentia Episcopi facere
txpositionem Sanctissimi Sacramenti in altare Sanctissimi Rosarii in casu?
8. An eisdem Patribus liceat sine licentia Episcopi peragere per Civi­
tatem processiones tam in prima dominica Octobris, quam in aliis temporibus
m casu?
9. An eisdem Patribus liceat sine licentia Episcopi quaestuare per eccle­
siam tempore, quo recitatur Sanctissimum Rosarium, vel quo adest expositum
txpensis eiusdem Confraternitatis Sanctissimum Sacramentum pro qo horis
m casu?
Die 16 martii 1715 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die go marin 1715 Sacra, etc. ad 1. respondit : Negative, sed censuit
posse per Episcopum seu per eius I 'icarium in casibus tantum particularibus
d gravibus.
Ad 2. et 3. respondit: Affirmative.
Ad 7. Negative.
Ad 8. Negative, exceptis processionibus Sanctissimi Corporis Christi
tl Rosarii in prima Dominica octobris.
Ad 9. Affirmative.
3.

mramt siremTM K SBiffl HÂS

Et quatenus affirmative:

596

Curia Romana

3144.

S. C. C., Amalphitana, 13 apr. 1715.

?

/
r
Ç

r
c

c
+¥
(

I

f
9

f

<

lampridem sanctam visitationem prosequens Archicpiscopus Amalpb.it*·
nus in Ecclesia Collegiata et Curata S. Mariae ad Mare Oppidi Miion,
prae ceteris tria decreta edidit, in quorum primo omnibus Capitularibus
iniunxit continuam Missae Conventualis applicationem; in altero decrevit,
quod in celebrandis anniversariis omnes cum Praeposito intervenirent, nque
in iis alternativae beneficio frui deberent; in tertio tandem districte mandaui
Praeposito, quod curam animarum obiret, et quidem per se ipsum ita,ut
substitutum vel coadiutorem assumere nullatenus posset inconsulta Archié­
piscopal! Curia, quemadmodum latius ex documento, quod in summario
dabitur. Haec quidem parum liberaliter excepta fuerunt a Capitularibus, plu­
ribus allegatis exceptionibus; hinc Promotor fiscalis, ut quaeque certa fiant
octo dubia exponere censuit in hodierno EE. W. Conventu, quae sub­
scripta fuere, citato Procuratore praememorati Capituli, in cisque sciscitatur,
cuinam incumbat animarum cura, ac super onere Missae Conventualis ct
Parochialis, necnon quoad servitium exhibendum in celebratione anniversa­
riorum. Cumque in Congregatione diei 9 iunii ultimo elapsi rescriptum
prodierit, quod interim, quo haec multiplex controversia definiretur, Archiepiscopus sine praeiudicio iurium partium Oeconomum deputaret pro exercendi
cura animarum unum ex Canonicis, cum assignatione congruae solvendae
a quo de iure, alterum in praesenti proponitur dubium super eiusce con­
gruae praestatione. Restat igitur, quod EE. VV. ex latius adducendis resol­
vere non dedignentur infrascripta dubia, saepe monito Procuratore Capituli;
3. An Praepositus et caeteri omnes de Capitulo dictae Parochialis et Colligiatae Ecclesiae teneantur celebrare et applicare quotidie Missam Convenlualm
pro benefactoribus in casu? Et quatenus affirmative:
4. An teneantur satisfacere Missas Conventuales adhuc non applicatas? Et
quatenus affirmative:
5. A quo tempore, et intra cuius temporis spatium Missas non applicatas
celebrare et applicare debeant in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 3. ct 4. respondit'. Affirmative.
Ad 5. a die adepti Canonicatus.
“'JHI
[Liber 65 Decretorum, p. 159].

3145.

S. C. C., Spoletana, 13 apr. 1715.
In Congregatione diei 22 iunii 16S6 supplex exposuit Parochus Villae
Lapidiae, quod priscis temporibus animarum curam eius antecessores obi­
bant in asserta Parochiali ecclesia sub invocatione S. Michaelis Archangeli,
eadem vero collapsa, ab inde citra functiones parochiales excqui coeperunt

5.

C. Concilii

597

in ecclesia scu oratorio, ut asserebat, Confratcrnitatis S. Bernardini. Quoniam

vero fidelibus concurrentibus ad B. Virginis Iconem in antiqua Parochiali
depictam cum abundanti eleemosynarum copia, aedificium praememoratae
ecclesiae S. Michaelis decore instauratum et mansiones contiguae decenter
constructae fuerunt, praetensionem idem Parochus excitavit super iure exer­
cendi animarum curam in ecclesia noviter restaurata sive aedificata, habi­
tandi domum annexam, atque oblationes praelaudatae Iconi elargitas, ac

imposterum exhibendas ministrandi. Reportata itaque diffusa Episcopi tum
temporis relatione, quae modo in summario describitur, tria exposita fue­

I. An
dicto Parocho ius competat exercendi curam animarum, caeterasque functiones
parochiales in dicta ecclesia S. Michaelis restaurata. II. An eidem ius competat
habitandi domum contiguam, illiusquc commoditate fruendi. 111. An eidem
debeantur oblationes factae et faciendae praedictae Imagini B. Mariae Vir­
ginis. Super quibus responsum prodiit: An I. et II. Affirmative; ad III.
dentur decreta.
runt dubia ad enixas preces Parochi tantum informantis videlicet:

Iterum vero isthaec controversia
gregatione ea tantum in folio addita
partes transigere duxerunt adeo, ut
strare, functionesque ecclesiasticas

revocata fuit ad trutinam in Sacra Con­
notabili facti expositione, quod subinde
Parochus promiserit Sacramenta mini­

explere in ecclesia S. Bernardini, loco

alterius S. Archangeli Michaelis a Sacra Congregatione contemplatae. Sub
die igitur 26 februarii anni 1695 partibus utrinque informantibus, bina pro­

I. An concordia facta inter modernum Parochum et Parochianos die 4 iunii 1689 s,t observanda? Et quatenus Negative : II. An, et in
qua parte si! standum vel recedendum a decisis sub die 22 iunii 1686? Dilataque
posita fuere dubia:

resolutione, sub die 12 martii tum subsequentis placuit EE. PP. respondere:

Ad I. Negative, et quatenus adsit necessitas, iniungendum esse Episcopo, ut
desuper provideat, prout de iure. Ad II. In decisis.
Sub his tum temporis Episcopus Spolctanus sententiam protulit, quod

attenta insuperabili difficultate Parochianorum recipiendi Sacramenta in
ecclesia S. Michaelis, itineris difficultate et locorum intercapedine, Parochus

teneatur Sacram synaxim, necnon Oleum sanctum in ecclesia S. Bernardini
retinere, ac per seipsum, vel per unum ex Capellanis dictae ecclesiae S. Mi­
chaelis omnibus diebus festis de praecepto in eadem ecclesia S. Bernardini
celebrare, ibique doctrinam Christianam exponere, exceptis solemnioribus
quibusdam expressis festivitatibus, in quibus Parochiani incruento sacrificio

intéresse deberent in ecclesia S. Michaelis, ibique Sacramenta percipere.
Praeterea Parochus, vel Capellanus habitare debeat, vel saltem continuo per­
noctare in aliqua domo, si quae sit, in dicta ecclesia S. Bernardini, vel prope
ipsam, dummodo Communitas dicti loci sufficientem praestet commodita­
tem expensis propriis. Huic sententiae partes minus acquieverunt, sed diu
cius exeeutione neglecta subinde appellatione interposita ad Auditorem
Camerae litigium acriter instauratum fuit, tandem vero deducta controversia
ad Sacram Congregationem, Sanctesii Villae Lapidiae recessum praestolan­
tur a decisis sub die 22 iunii 1686 et 12 martii 1695 eo sub obtentu, quod
moxdictae ecclesiae S. Michaelis nunquam animarum cura incubuit, vel cer-

—m·.

Curia Romana

598

tius quia iam inde a priscis temporibus ad ecclesiam S. Bernardini transite

fuit. Consueta itaque super novis precibus requisita informatione modernus
Episcopus ecclesiam S. Bernardini ab anno 1572 curatam fuisse et populo
commodam cum domo parochiali asserit. Hinc censet cogendum esse Paro­

chum, ut ibi residentiam faciat. At moderno Parocho exaggerante, sumtr ,

iure definitam iam fuisse hanc controversiam a Sacra Congregatione, ac riti

recteque provisum extitisse ab Episcopo Praedecessore, superest, quod cx
utrinque adducendis sapiens EE. VV. oraculum prodeat:

An sit standum vel recedendum a decisis quoad primum et secundum dubium
sub die 22 iunii 1686 et 12 mart ii 1695 in casu? Et quatenus affirmative:
2. An Parochus teneatur retinere continuo Vice-curatum seu alium Soceri
tern et Capellanum ad exercendam curam in ecclesia S. Bernardini intus I
Lapidiam eius propriis sumptibus et expensis, seu potius sit servanda sentent/ .
Episcopi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit resolutionem, et rescripsit ad mentem.1
1.

[Liber 65 Decretorum, p. 160, 161].

3146.

S. C. C., Romana, 18 maii, 1 iun. 1715.
Tribus resolutis dubiis in Congregatione proxime acta2 super exequutione nonnullorum piorum onerum in ecclesia S. Mariae Magdalenae Urbis,
Clericorum Regularium Ministrantium Infirmis, totidem remanent, super

quibus sapiens EE. VV. oraculum in praesentiarum exquiritur:
5. Clericis Regularibus huiusce domus S. Mariae Magdalenae celebrari
curantibus in ecclesia domus professae Civitatis Neapolis Missam quotidia­
nam pro Bernardino Rosato, duas qualibet hebdomada pro anima Viviani
Venantii in ecclesia Regulari Viterbii, aliam singulis pariter hebdomadis pro
Margarita Gallerata in ecclesia lanuensi, et tres alias quolibet mense iuxta
dispositionem Deiphebi Balistrocchi in ecclesia Civitatis Suessae, R. P. Visi­
tator districte ordinavit, quod omnia exposita Sacrificia offerri deberent in
hac ecclesia S. Mariae Magdalenae Urbis, cui legata ct respective onera a
piis nominatis benefactoribus relicta fuere. In dubium itaque revocantibus
iisdem Oratoribus, an morem continuare possint excqui faciendi praedicti

onera extra Urbem, Eminentissimus Cardinalis S. Clementis Relator animi
sensum aperuit, quod Missae ex dispositione Balistrocchi celebrari omnino
debeant in ecclesia Urbis, cum idem testator locum ipsum expresse desi­
gnaverit, ut ex documento recensito in secundo dubio; reliqua vero Sacri­
ficia in alia quavis eiusdem Ordinis ecclesia offerri possint, cum disponentes
onus tantum ipsis Oratoribus iniunxerint, nullumque verbum addiderint
quoad altare vel ecclesiam ubi Sacra operari deberent, quemadmodum latius
ex singulis dispositionibus sedulo in relatione descriptis. Dignentur itaque

1 Resolutionem vide infra die 16 nov. 1715. - Cf. N. 3148.
1 Liber 65 Decretorum, p. 188 n tergo, sq.

S. C. Concilii

599

EE. W. ex latius in commendata relatione adductis, aliisque ab Oratoribus
exponendis, sapiens oraculum de more proferre:

An, e! quae onera Missarum, nempe Rosati, Venantii, Galleratae et
Balistrocchi adimpleri possint in aliis ecclesiis eiusdem Ordinis in casu?
Die 18 maii 1715 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die I iunii 1715 Sacra, etc. ad 5.: excepto onere Balistrocchi, quod dehet
adimpleri in ecclesia Patrum, quoad reliqua affirmative respondit.
5.

[Liber 65 Decretorum, p. 215 a tergo, 238].

3147.
S. C. C., Mediolanen., 22 iun., 24 aug. 1715.
Functiones parochiales ct solemnes explicare contendente loanne Anto­
nio Canobio Parocho S. Silvestri in ecclesia, sive loco pio S. loscph intra
fines iamdictae Parochiae existenti, eiusdem Prior et Deputati supplicem
habuerunt recursum ad Sacram Congregationem, exponentes insignem
praedictam ecclesiam sive locum pium munificis sumptibus iam olim ere­
ctum fuisse a principalibus Civitatis Nobilibus, qui deinde eius regimen

assumpserunt deputato Sacerdote sub Rectoris nomine ad Sacra peragenda.
Nihil igitur attenta Parochi praetensione decerni enixe ab EE. PP. expetie­
runt quod Rector ipse, sive alius benevisus Sacerdos solemnes Missas ibi
celebrare possit. Eadem retenta ratione contendunt, quod Rector approbatus
ab Ordinario fidelium confessiones excipere possit atque Eucharistiam mini­
strare in memorata ecclesia, excepto tantum infirmitatis casu et Paschali

soleinnitate parochiali iuri praeservatis. Postremo declarandum esse ipsi
contendunt, quod Rector praedictus in Matrimonio coniungere possit spon­
sos cisque benedictionem nuptialem impartiri, accedente licentia sive facul­

tate Parochorum, quibus ipsi sponsi subsunt ad formam Sacri Concilii

Tridentini, cap. 1, Sess. 24, de ref. matrim.
Super multiplici hac controversia informare requisitus fuit Ordinarius
Mediolanensis, qui laudibus primum extollit memoratum locum pium sive
ecclesiam, consuevisse asserit solemnia sacra ibi peragere Fratres Minores
Observantes, qui et hisce temporibus recensitas in summario functiones

excquuntur. Subinde idem Relator rationum momenta recenset, quibus iamdictus Parochus innititur, ac praesertim super parochiali jurisdictione sibi,
ut asserit, competenti in omnibus ecclesiis, sive oratoriis eius districtus,

eoque certius concurrente dispositione Synodi dioecesanae 35 Dec. 30,
cuius documentum in summario describitur. Perspecta itaque tam parti­
culari huiuscc ecclesiae, quam generali Civitatis observantia, super qua
partes non conveniunt, non dedignentur EE. V\ . definire infrascripta
dubia, quae saepe monito Parochi Defensore, sapientissimo eorum iudicio

subiiciuntur :

An Capellanus, licet approbatus ab Ordinario, possit in eadem ecclesia
administrare Sacramentum Poenitentiae et Eucharistiae absque expressa licen­
tia Parochi in casu?
2.

Curia Romana

6oo

ζ. An possit Capellanus praedictus cum licentia Ordinarii sive Parodions
cui subsunt sponsi, in matrimonium illos coniungere, iIlisque benedictionem ht
in casu?
Die 22 iunii 1715 Sacra, etc. distulit propositionem.
Dic 24 augusti 1725 Sacra, etc. ad 2. quoad Sacramentum Poenitentias,
arbitrio Ordinarii; et quoad Eucharistiam, affirmative respondit, excepto tem­
pore Paschali.
Ad 5. respondit affirmative.

[Liber Decretorum, p. 268, 367].
3148.

S. C. C., Spoletana, 16 nov. 1715.
Exposito huiusce controversiae themate in Congregatione dic 13 aprilis

ultimo elapso,1 placuit EE. PP. resolutionem differre ad mentem, videlicet,

An, et in qua ecclesia
ex praedictis Parochus teneatur residere, seu potius possit residere in alterutra
in casu? Obsequendo igitur, ut par est, supremis iussibus, iterum proponun­
quo aliud eodem contextu proponeretur dubium :

tur dubia, quae alias in folio descripta fuerunt cum altero adiuncto, ut sapiens

pateat Sacrae Congregationis resolutio:

An sit standum, vel recedendum a decisis quoad primum et secundum
dubium sub diebus 22 iunii 1686 et 12 martii 1695 in casu? Et quatenus affir­
1.

mative:
2. An, ct in qua ecclesia ex praedictis Parochus teneatur residere, seu potius
possit residere in alterutra in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. censuit recedendum esse a decisis.
Ad 2. respondit: in ecclesia S. Bernardini.
[Liber 65 Decretorum, p. 447].

3149.

S. C. C., Mantuana, 16 nov, 7 dec. 1715.
Emenso probationis tempore in Conventu S. loannis Evangelistac Ordinis
Bcncdictini nobilis puella Margarita ab Austria dc Corregio, regularia vota
nuncupavit de mense Februarii 1694, ut liquet cx particula professionis
exhibita; decurrente vero anno 1714 supplicem recursum habuit ad Sanctis­
simum D. N. precibus ad Sacram Congregationem remissis pro gratia resti­
tutionis in integrum adversus quinquennii lapsum, quo professio per vim
metumque, ut inquit, emissa, nullius effectus declarari possit. Iniunctum
itaque fuit Episcopo Mantuano, ut servatis servandis processum desuper
construeret ac transmitteret. Hinc pluribus formiter interrogatis testibus,
monitisque tam Superiorissa Monasterii ac Theresia et Isabella, sororibus
1 Cf. N. 3M5

S. C. Cone iltt

601

Oratricis, diu inter partes depugnatum fuit in Curia Episcopali. Etenim
mo.xdictae sorores plures exceptiones proposuerunt circa processum com­
pilatum, ac prae cacteris subtexuerunt nullatenus exaudiendam esse Oratri­
cem, quae libenti animo non solum professionem expressam emisit, sed
etiam tacite ratificavit mediante asserta petitione augmenti livclli sibi con­
stituti, exhibitis in processu quamplurimis schedulis super receptione pecu­
niarum, quemadmodum latius pro parte memoratarum sororum in sum­
mario patet.
At vero ex testium formiter examinatorum depositionibus concludenter
desumitur, quod Princeps Gibertus ab Austria de Corregio, Oratricis pater,
violentae, quinimo ferocis indolis fuerit, qui neque inter domesticos parie­
tes truculentos spiritus remittebat, ita vero invehisse in Oratricem ipsam
prae cacteris testibus recensuit Barbara de Ganzerla, quod saepe saepius
eam contundebat, et aliquando usquequo baculus perfringeretur directo, ut
regularia vota in Monasterio etiam invita emitteret, ac renunciationem om­
nium bonorum favore unici cius filii ederet; praeterea in quadam mansione
ipsam cohibuit, ex qua egrediendi libertatem prohibuit. Cumque ipsa puella
adhuc his violentiis resisteret, asseverans nunquam Religioni nomen dare
velle, de anno 1692 sive 1693 genitor sub tertia noctis hora furens domesti­
cum carcerem adivit parvo sclopo et pugione nudato armatus et spiculo
inferto eam minatus fuit, ut tandem ad Religionem se determinaret, nisi prae­
sentem mortem subire vellet, quocirca perterrita Oratrix promisit morem
gerere. Super quibus testis deponit de visu et ex certa scientia, tanquam
addicta servitio eiusdem nobilis puellae; super his violentiis testimonium
quoque perhibent alii testes, plerumque vero ex auditu domesticorum et
ex publica voce et fama, ut latius ex summario liquet. Postquam vero Ora­
trix religiosum habitum assumpserit et regularia vota emisit eodem dicto
anno 1694, quotquot testes examinati opportunitatem habuerunt eam libere
alloquendi, deponunt, semper lamentationes audivisse super vi metuque
incusso, ct quoad aegreferentiam regularis status. Has quoque conquestiones
confirmant tres moniales sub interrogatoriis examinatae, quae addunt, nun­
quam Oratricem se reputasse montaient; obedientiam parvifecisse, at Choro
servitium declinasse, officia vero aliosque actus regulares nunquam libenti
animo exercuisse, quin etiam in actu professionis neque sponte subscribere
voluisse schedulam, ut solet, ita ut una ex monialibus interrogata subdat,
quod alterius manu calamum regere oportuit. Quoniam vero saepedictus
Princepes Gibertus genitor ultimum clausit diem dc anno 1707, ut cx docu­
mento, quod in processu interseritur, eadem Oratrix articulari curavit,
nequequam deinde reclamare potuisse adhuc vivente Principe Camillo cius
filio et respective fratre, et sorore Sigismunda Amita, moniali professa in
eodem Monasterio. Super quibus aliqui testes eodem ore deposuerunt diffi­
cultatem, quam habuerunt faciendi opportunas attestationes, dum in huma­
nis erat praelibatus Camillus. Quoad vero sororem Sigismundam testes
examinati et praesertim moniales subdunt, quod ipsa summopere animum
intendebat, ne Oratrix indicium nullitatis professionis instituere posset,
proindeque eius lateri adhaerebat, epistolas ipsi directas surripiebat, accès-

Curia Romana
sumque ad Monasterium iis prohibebat, qui praesidium eidem ferre pote­
rant. His accedit depositio Angeli de Mozzis, qui requisitus per tres ric»

colloquium habuit cum ipsa Oratrice, at soror Sigismunda id explorari:
habens, expresse idem prohibuit, ne deinceps Oratricem alloqueretur sub

vitae periculo, adeo ut testis examinatus neque ad Monasterium accedere
postea voluerit. Caetcroquin nullibi in processu docetur de obitu Principis
Camilli, ac tempore illius; sororem vero Sigismundam obiissc desumiturdc
anno 1713, licet documentum obitus pariter desideretur. Contra quae plura

opponuntur ex parte sororum, ad quas incumbit, ne Oratrix ad saeculum

redeat. Ex his itaque aliisque uberius utrinque adducendis in summario.

EE. VV. erit sapienter decernere consuetum dubium:

An sit locus restitutioni in integrum in casu?
Die 16 novembris 1715 Sacra, etc. distulit propositionem.
Dic 'j decembris 1715 Sacra, etc. respondit: Affirmative.1

rru τ z

ι νχι X

Liber 65 Decretorum, p. 447 a tergo, sq., 479].

3150.

S. C. C., Sutrina, 7 dec. 1715.
Imminente sancta visitatione in Castro Roncilionis, Societas Disciplina­

torum monitorium coram .Auditore Camerae expediri curavit super praetensa exemptione Oratorii et Hospitalis, cuius administrationem gerit, ab
Ordinarii iurisdictionc. At 1’romotore fiscali Curiae Episcopalis instante,

cum praefata inhibitio nullius effectus habita fuerit, neque tamen praelibate
Societatis Officiales ab eorum praetensione decesserint, ex communi partium
consensu isthaec causa deducitur ad supremum EE. PP. iudicium, ut tan­
dem definiatur. Equidem Praesul Sutrinus ordinariae Jurisdictioni subessc

contendit tam Oratorium, quam Hospitale, ut inquit, ecclesiasticum; proin-

deque visitationem in ipsis instituere posse autumat: Confratres nequire

(
I
>

Officiales eligere absque assistentia Vicarii Foranei iuxta formam synodalium
constitutionum; Administratores vero deputatos pecunias iamdictorum pio­
rum locorum profundere non posse in causas non descriptas in tabella absque

licentia Congregationis ct Ordinarii, ac teneri annuatim rationem administrationis reddere etiam extra actum visitationis, pluribus documentis exhibitis,

ut asseritur, ecclesiasticam qualitatem denotantibus, ac super practcnsa anti­
qua consuetudine. Officiales vero praelaudatae Confraternitatis contra Epi­
scopi praetensionem insurgentes, sibi ipsis non desunt, pluribus adducti?
et potissimum apostolico diplomate s. m. Iulii II, sub data anni 1508,111

Confratres Hospitale huiusmodi libere et licite regere ciusque bona admini­
strare valeant, neque idem Hospitale sub titulo ecclesiastici beneficii per
quemquam impetrari possit. Reliquum itaque est, quod EE. VV. ex uberius
adducendis decernere dignentur:

1 Cf. etiam X 3153, 3161.

•S'. C. Concilii

603

I. An liceat Episcopo Sutrino visitare Hospitale et Oratorium Disciplina­
tarum Roncilionis in casu? Et quatenus affirmative:
II. An iure ordinario, vel potius delegato in casu?
An officiales teneantur Episcopo rationem reddere eorum administra­
tions in casu? Et quatenus affirmative:
\ I. An sit facienda dicta redditio rationis quolibet anno, seu in actu visi­
tationis tantum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. respondit: Affirmative.
Ad II. Iure ordinario.
Ad V. Affirmative.
Ad 17. censuit, faciendam esse quolibet anno, et huiusmodi causam amplius
non proponi mandavit.

[Liber 65 Decretorum, p. 480].

m

3151.

S. C. C., Narnien., 8 febr. 1716.

3152.

S. C. C., Ugentina, 14 mart. 1716.
.\rchipresbyter Alexander Protopapa, et Leonardus Pizzolanti in visi­
tatione moniti fuerunt ab Episcopo, ut in statuto tempore horarum viginti
quatuor sub poena excommunicationis exhiberent omnes libros rationum
dati ct accepti Montium Pietatis et Frumentarii, et aliorum locorum pio­
rum tam Confraternitatum, quam Fabricae et Hospitalium. Et quamvis
citati,praevia protestatione in actis emissa, non esse Administratores, neque
Detentores librorum, comparuerint, nihilominus omissa omni alia citatione
nulloque producto per fiscum documento, libros esse penes dictos Protopapam ct Pizzolantern, post biduum perpenderunt cedulones denunciantes
1 Cf. N. 2127, 2937·
2 Resolutionem vide infra, die 28 mart. 1716. - Cf. N. 3154.

bibliotheca

[Liber 66 Decretorum, p. 57].

il R

visitatione quoad spiritualia tantum, vel etiam quoad temporalia in casu?
Die, etc. Sacra, etc. distulit propositionem. 2

Q*fTVIMYT

Cum in hac causa sub diebus 6 aprilis 1574 et S augusti 1693 resoluta 1
Communitati concessa fuisset nova audientia, demum Sacra Congregatio
sub die 29 ianuarii 1701 rescripsit: Praevio recessu a decisis, servetur decre­
tum Sacrae Congregationis anni 1693. Hinc proponuntur infrascripta dubia
sapientissime ab EE. VV. resolvenda:
t. An, quomodo sit standum vel recedendum a decisis sub diebus 6 aprilis 1574,
S augusti 1693 ct 29 ianuarii 1701? Et quatenus affirmative:
2. An huiusmodi decreta concernentia visitationem, sint intclligenda de

604

5
t
<
»
I
I
t

Curia Romana

illos cxcornmunicatos ob non exhibitos libros, quos penes certos ct di­
gnatos .Administratores existere comprobant. Eadem die 15 martii
affixionis dictorum cedulonum citati fuerunt saepedicti Protopapa ct Pino
lanti aliique quatuor Sacerdotes ct unus clericus ad coinparendum persoruliter intra triduum in terra Speclae sub poena ducatorum tercentum pro quo­
libet, et in subsidium excommunicationis, ut causam dicerent, quare nw
essent denunciandi incursi in censuras latas in canone Si quis swtltnti,
17, quaest. 4, ratione tumultus in ecclesia excitati et in Bulla Coenae costri
resistentes vi publica Episcopis et Visitatoribus. Citati comparucrunt ptr
Procuratorem, qui allegata nullitate citationis et iudicii, protestatus fuit i·
innocentia principalium, dc mala valetudine Archiprcsbyteri PrOtopap ct
Pizzolanti, aliisque legendis in summario. Ilis omnibus neglectis Epis op
decrevit etiam absque nova citatione mandata contra omnes uti contum.i« .
pro poena ducatorum tercentum, cunctosque denunciavit affixis cedulonibui
cxcornmunicatos. De praetenso tumultu iniuriisque verbis et percussionibus
illatis loanni Lecce Oeconomo, deponunt ipsemet loannes Lecce atque a: i
quinque testes a fisco examinati, antequam praetensi rei essent citati. Verum
ipse loannes Lecce conscientiae stimulis impulsus plenam facit fidem nuis
artibus inductum subscripsisse fidem seu folium sibi neque ostensum neque
lectum, nullumque adfuisse tumultum nullamque sibi re aut verbis illatam
fuisse iniuriam uberrime testatur. Consonat similis depositio sindici, electo­
rum et sexaginta civium terrae Morciani. Et demum omnia comprobat rela­
tio a Reverendissimo Nuncio Neapolis Sacrae Congregationi Episcoporum
transmissa. Quare dictus Archipresbytcr Protopapa alias ab Episcopo suspen­
sus a divinis ac ab officio et beneficio, et ab EE. VV. reintegratus, necnon
alii quinque Sacerdotes una cum ipso excommunicat! et alias a Curia Epi­
scopali carcerali et per sententiam Metropolitanae Curiae excarccrati,utin ·:
culpabiles neque dc iure punibiles, humillime supplicant EE. VV. non solum pro
resolutione sequentium dubiorum, sed etiam pro aliqua prudenti provisione,
qua sarta tecta eorum patrimonia ct sacerdotalis dignitas conserventur.
An, ct quae censurae substineantur in casu?
2. An mandata poenalia sint revocanda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad I. respondit: Negative.
’ . ‘
Ad 2. Affirmative, et huiusmodi dubia amplius non proponi mandavit, ac
censuit ulterius acriter monendum esse Episcopum ab Emincntissimo Prat/cct
1.

[Liber 66 Decretorum, p. 90].

3153.

S. C. C., Mantuana, 28 mart. 1716.
Hac causa iam decisa sub die 7 decembris 1715 1 reproposita sub hx
formula:
An sit standum vel recedendum a decisis, seu potius sit locus admisswv
articulorum, ct repetitioni testium in casu?
1 Cf. N. 3149.

•S. C. Concilii

605

Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amplius non pro­
poni mandavit, proindequc censuit, si Sanctissimo I). N. placuerit, per suas
litteras apostolicas in forma Brevis Episcopo Mantuano committi posse, ut
coniunctim cum Superiore locali Oratricem adversus lapsum quinquennii
in integrum restituat, ac subinde super practensa nullitate professionis,
prout iuris fuerit, procedat ad formam Sacri Concilii, cap. 19, sess. 25,
de regular.1
[Liber 66 Decretorum, p. 131, 134].

3154.
S. C. C., Narnien., 28 mart. 1716.
Hac causa, cuius propositionem S. C. die 8 februarii 1716 2 distulerat,
Episcopo supplicante benigne reassumpta:
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. stetit in decisis.
Ad 2. respondit: Affirmative etiam quoad temporalia, salva administratione
penes Rectores.
[Liber 66 Decretorum, p. 131 a tergo].

bibliotheca

’

' Cf. N. ,116t.
2 Cf. N. 3151.

Ç

Clemens VIII anno 1601 Oppidum S. Domnini in Civitatem, illiusque
Collegiatam et Parochialem Ecclesiam cum cura animarum exercita per
Praepositum, qui Prima erat Dignitas, in Cathedralem erexit; certoque desi­
gnato numero Dignitatum et Canonicorum, qui Capitulum constituerent,
Praeposituram extinxit, et unam Vicariam perpetuam pro uno perpetuo Vica­
rio, qui curam animarum praefatam ibidem exerceat, instituit. Vicariae huius­
modi ex bonis suppressae Praepositurae et in mensam episcopalem translatis
scuta centum destinavit ultra emolumenta ratione curae animarum prove­
nientia. Episcopus Linatus anno 1607 deveniens ad assignationem dictorum
scutorum centum pro exequutionc dictae Bullae Clementis VIII, eam inter
alias praescripsit legem, ut dictus I 'icarius obligatus sit canere et dicere singulo
dic Missam Conventualem, perinteressc et adiuvare divinis officiis, cessante
tamen impedimento curae. Et successive in Statutis Ecclesiae ab Ordinario
approbatis decernitur Missam Conventualem in festis primae classis cele­
brandam esse a Dignitatibus, in reliquis festis et diebus Dominicis a Cano­
nicis, ct in feriis a Vicario perpetuo, eoque impedito vel a Sacrista, vel
a Sacerdote deputato a Chori Praefecto, prout hactenus servatum fuit,
nulla tamen facta applicatione pro benefactoribus.
In hoc rerum statu modernus Episcopus occasione s. visitationis per
Dignitates, Canonicos et Vicarium decrevit applicari pro benefactoribus

wnt «»mwT4t « aO. WB

3155.
S. C. C., Burgi S. Domnini, 2 ct 16 maii 1716.

6o6

Curia Romana

Missam Conventualem, ct pro illius distributione persolvi lulium unur. 4
Thesaurario Capituli ex redditibus mensae Capitularis, qui supersunt orinariis oneribus dimissis. Necnon decrevit iuxta Missalis Rubricam1 r;
Quatuor Temporibus et Vigiliis duas celebrari Missas Conventuals, ct
augeri distributionem quotidianam pro Missa ad rationem unius solidi tam p>,
quolibet Canonico, quam pro quolibet residente, et pecuniam sumendum m; «
introitibus mensae Capitularis, qui supersunt.
Ex relatis decretis cum plurcs ortae sint controversiae inter Episcopur
et Canonicos, qui etiam, et praecipue Canonicus de Rubeis, reclamant a
mandatis et exequutione consumata pro distributione Missae Conventual
ad commodum Vicarii, hinc summae EE. VV. sapientiae decidenda sequen­
tia dubia, ex iuribus latius hinc inde deducendis, proponuntur:
An sit onus Capituli Ecclesiae Cathedralis quotidiana applicatio Mit
i.
Conventualis in casu?
4. An dicta eleemosyna pro Missa Conventual) Dignitatibus, Canonial /i
Vicario perpetuo solvenda sit ex redditibus Capituli ad formam decreti Reatendissimi Episcopi in casu?
Die 2 maii 1716 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 16 maii 1716 Sacra, etc. ad 1. respondit Affirmative.
Ad 4. Affirmative.
[Liber 66 Decretorum, p. 177 a tergo, 223].

3156.

S. C. C., Casertana, 4 iul., 8 aug. 1716.

I
i
t
«
1

In Ecclesia Cathedrali Casertac anno 1641 Antonius Ricciullus tunc
temporis Episcopus pro exercitio curae animarum, quae dictae Ecclesiae
inerat, perpetuam Vicariam erexit pro Canonico seu Presbytero sacculm
providendo per concursum servata forma Concilii, - eidemque Vicariae sic
institutae et erectae certos assignavit redditus, successive auctos ex piis
legatis, et praecipue ex unione eidem facta anno 1654 Rectoriae Conventus
S. Augustini suppressi ex notissima Bulla Instaurandae. Innocentai X,’quae
est annui redditus ducatorum 225 ultra alios ducatos So difficilis exactions
cum sola pensione ducatonim centum favore Seminarii, et onere celebrationis
nonnullarum Missamm. Quibus Missarum oneribus (ut Episcopus testatur
in sua relatione, quam edere de partium consensu inquit) ac pensione iter,
deductis, quatenus habeatur ratio summae ducatorum 67, quae de facto tanlum
praestatur pro dicta pensione ratione difficilis exactionis dictorum ducatorum So,
remanerent plane solvibiles ducat i 8cj, qui in unum coacti cum aliis ducatis 24
propriis, Vicariae remanerent liberi ducati 113, et quatenus rcspiciatur ad sum­
mam ducatorum too a Seminario praetentam, adhuc implerent summam duca’ Tit. Rubricae generate! ntittalit, c. III, de Jtria et vigilia.
* Sess. XXIV, de ref., c. 18.
’ Cf. N. 233.

.S. (λ Concilii

607

torum So; notandumque occurrit alios ducatos 21 ultra praedictam summam
reddere Vicariam deductos ex praemisso calculo ratione oneris Missarum
biscentum et decem. I lac Vicaria semper collata in titulum, ct per concur­
sum, anno 1702 provisus fuit Franciscus Farina, qui cum successive elapso
anno provisus fuerit cum decreto, ut dimitteret Vicariam, dc satis pingui
Canonicatu annui redditus, ut testatur Episcopus, ducatorum centum et
octo, comprehensis distributionibus, non autem aliis incertis, nihilominus
exhibuit in Dataria supplicationem pro facultate retinendi ct Vicariam et
Canonicatum aut ratione practensac compatibilitatis aut assertae tenuita­
tis reddituum Vicariae et Canonicatus. Cumque preces per Eminentissimum
Datarium remissae sint ad hanc Sacram Congregationem, iliisque acriter
se opponat Capitulum Cathedralis, maxime attenta congrua huiusmodi
Vicariis perpetuis taxata a S. Pio V, in const. 67 Bullar. nov., torn. 2,1 addito
testimonio novem Parochorum Cascrtae redditus eorum Parochialium esse
ducatorum 50 aut ad summum 80. Hinc ab EE. VV. exquiritur:
1. An Vicaria perpetua, de qua agitur, sit compatilis cum Canonicatu in
eadem Cathedrali? Et quatenus negative in casu:
2. An sit locus induito apostolica dictam Vicariani una cum Canonicatu
relinendi in casu?
Die 4 iulii 1716 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 8 augusti 17/6 Sacra, etc. ad i.et 2. respondit: Negative; et huiusmodi
causam amplius non proponi mandavit.
[Liber 66 Decretorum, p. 307 a tergo, 343 a tergo].

3157.
S. C. C., Polinianen., 8 aug. 1716.
Sacerdos loannes Baptista Mastrochirico, Parochus Cathedralis Ecclesiae,
obtinuit nuper a Sanctissimo D. N. provideri de Canonicatu in eadem Eccle­
sia cum decreto tamen vacationis Parochiae. Verum attentis tenuitate red­
dituum utriusque Beneficii, et quod commode animarum cura exerceri pos­
sit, supplicat pro dispensatione retinendi etiam Parochialem.
Die, etc. Sacra, etc. audita, etc. instantiam reiecit. 2
[Liber 66 Decretorum, p. 377 a tergo et 378].

3158.

S. C. C., Monasteries!, seu Paderbornen., 5 sept. 1716.
Bodô ab Alten., Brunsvicensis vir nobilis, sed sectae Lutheranae alumnus,
adhuc minor, nec sui turis, matrimonium contraxit primum cum luditha
Elisabeth Cran eiusdem sectae, alterum autem cum Sidonia de Fenessen.,
1 Ad extquendum, i nov. 1567.-Bull. Rom., tom, 4, II, p. 40Ï, 402.

1 Ci. N. 3163.

Curia Romana

6θ8

pariter Lutherana. Tribunalia acatholica primum matrimonium per dua
sententias nullum ex defectu consensus matris ct legitimorum tutorum diet:
Bodo, et secundum exequendum et servandum esse pronunciamnt, maxime
quia luditha declaraverat, nolle amplius cum dicto Bodô cohabitare. Ex lilio
huius secundi matrimonii natus est Everardus Orator, qui primus suae genti,

post haeresim Lutheri nomen dedit catholicae fidei, ct ducta uxore catholica
Paderbornac commoratur, et ut ipse Equestri Ordini adseribi eiusque filii
et descendentes recipi valeant in Cathedralibus Germaniae Capitulis,suppli­

cat EE. W. declarari filios dictorum Bodo et Sidoniae legitimos ea praeci­
pue ratione, quia primum matrimonium, uti celebratum in Dioecesi Colo-

nien., ubi publicatum fuit decretum de reform, matrim., cap. 1, Sess. 24,
non servata illius forma, sit nullum etiam inter haereticos, non autem ita

sit de secundo contracto Brunsvicci, ubi nunquam dictum decretum fui'
promulgatum. Praeterea urget pro legitimitate filiorum bona fides Sidoniae

Terris exteris (ut refert
Ex tenore, qui filii sunt legitimi. Et satis

ignarae primi matrimonii in

Episcopus) contracti

ad text, in cap.
etiam esse praetendit
auctoritas ludicis, quamvis nulliter ct iniuste procedentis ad declarationem
nullitatis primi matrimonii ex cap. Perlatum, eodem titulo, maxime quia
filius et Everardus nepos semper, uti legitimi, paternam ct avitam posse­

derunt hereditatem, text, in cap.

Pervenit,

eodem titulo. Quibus omnibus

si pati postmodum
deberent innocentes proles, plurimos a vera fide amplectenda id utique averiad,
eo quod grande damnum quoad praerogativam nobilitatis paterentur apud Catr.o·
licos, quod penitus non acciperent, si acatholici permanerent. Quare supplex

accedit, ut animadvertit Episcopus Monasteriensis, quod

exorat ab EE. VV. declarari:

j

An filii nati ex Rodone ah Alten. et Sidonia de Fenessen. legitimi haberi
debeant ad effectum, de quo agitur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Liber 66 Decretorum, p. 390 a tergo].

3159.

<·
»h

S. C. C., Mu rana, 14 nov. 1716.
Sacerdos Vitus Malanca die 17 iulii 1715 in ecclesia Parochiali Oppidi
Bellae absente Parocho baptizavit puellam eadem die natam propter immi­
nens periculum vitae absque debitis ceremoniis, ut probatur ex schedula ab
ipsomet conscripta et Parocho consignata. Successive die 21 eiusdem mensis
de licentia Parochi iterum eamdem puellam in eadem Parochiali ecclesia
baptizavit, ut ex altera eius schedula resultat, ct plenius ex depositione qua­

tuor testium a Curia Episcopali examinatorum, quorum duo deponunt dc
primo Baptismo collato ob vitae periculum, cum monitione, ut in casu
supervivendae puellam iterum ad ecclesiam Parochialem deducerent,per
farla batteszare solennemente. Duo autem alii ex dictis testibus deponunt,
Sacerdotem Malancam secunda vice non adhibuisse tantum ceremonias
Ecclesiae, sed iterum verum Baptismum contulisse denuo adhibita forma

S. C. Concilii
-— 1 ■

I ■ Il

■

■■ I

609

' ——

ct materia Sacramenti. Hinc Episcopus ipsum declaravit irregularem. Ora­
tor autem praetendit irregularitatem ex cap. Ex litterarum, de apostat, et
ttilerant. Baptism, esse partialem et impeditivam ascensus ad Ordines, non
autem privare usu et exercitio SS. Ordinum iuxta deducta per Del Bene,
deOffic. Sanet. Inquis., part, i, dubit. 91, sect. 1, num. 3; sed in contrarium
urget authoritas Card. Tolet., in summ., lib. 1, cap. 65, num. 4, ubi censet
Sacerdotem rebaptizantem uti non posse Ordinibus, si crimen notorium sit
ex irregularitate non speciali, sed communi omni publico delicto ad text,
in cap. Quaesitum, de teinpor. ordin. Verum, etsi aeque eodemque canone
Didum, de consecrat., distinet. 5 prohibita sit iteratio Baptismi et Confirma­
tionis, nihilominus nulla reperitur in iurc Canonico expressa ct specialis
decreta irregularitas pro illis, qui etiam scienter bis Confirmationis Sacra­
mentum vel susceperint vel contulerint ea forsan de causa, quia in iteratione
Baptismi urget suspicio haeresis Donatistaruin vel Anabaptistarum, ideoque
si haec longe abest ab Oratore, qui ex crassa et mera ignorantia ad iteratio­
nem Baptismi processit, summae erit sapientiae EE. VV. dispicere, an grave
scelus commiserit, et decernere:
1. An Orator incurrerit irregularitatem ex iteratione Baptismi. Et quate­
nus affirmative in casu:
2. An sit locus dispensationi in casu?
Die,etc. Sacra, etc. respondit ad utrumque: Affirmative, proindeque censuit,
si Sanctissimo D. N. placuerit, per suas litteras apostolicas in forma Brevis
Episcopo Murano committi posse, ut veris etc., et peractis per Oratorem
exercitiis spiritualibus, cum eo super irregularitate praefata pro suo arbitrio
ct conscientia gratis dispenset.
[Liber 66 Decretorum, p. 480 a tergo, 482 a tergo].

3160.

S. C. C., Casertana, 30 ian., 27 febr. 1717.
Joseph laquinto annorum trcsdecim, et in tertio consanguinitatis gradu
coniunctus Constantiae Farinae, die 2 aprilis superioris anni coram Parocho
et testibus per dolum (ut refert Episcopus) in propria domo tunc adductis,
dispensationibus super gradu prohibito ct super defectu aetatis minime obtentis,
denunciationibus praetermissis, matrimonium cum dicta Constantia contrahere
praesumpsit, comparente, et stipulante nomine eiusdem Constantiae Domi­
nico Russo, asserto Procuratore, qui praetensum mandatum procurae exhi­
buit in parva schedula nullis testibus munitum, tribus distinctis conscrip­
tum characteribus et tot tantisque vitiis refertum, ut Episcopus testetur de
nullitate ct falsitate eiusdem non ambigi, ct addit: Constantia iureiurando
affirmabat schedulam assertae procurationis a se minime subscriptam, quod
aliis scripturis itidem convicebat, ac proinde conscriptores, si qui fuerint com­
perti, aliosque qui eo mandato usi fuerint, uti falsos rigorosc puniendos fortiter
instabat, prout ct scriptis in actis instare non destitit. Ulterius idem Joseph
laquinto seu cius pater et patruus literas pro informatione huius Sacrae
va. v
3Q

Curia Romana

610

Congregationis immediate post praetensum matrimonium Episcopo pnesentarunt obtentas super supplici

Lombardo,

matris

dictae

libello, inscripto

Constantiae,

recursus

et

nomine Cathenrut

instantiae ommn

ignarae. In hoc rerum statu cum Petrus Lombardus et praefata Con­
stantia Farina in tertio consanguinitatis gradu coniuncti signari suppli­
cationem dispensationis obtinuerint, ut rite et valide matrimonium ex­
traherent, expeditioni dictae dispensationis se opposuit dictus Joseph
laquinto, et Eminentissimus Pro-Datarius remisit controversiam EE VV
decidendam. Joseph laquinto vim metumque inferri Constantiae Finn·,

in praesenti facto tam abesse, çuj
potius ad libertatem tuendam ipsam iuvenem inexpertam, ne dote pro :
conditione superfluente, minus congruo pretio iniquitatis intercedente r,
traderetur, paterne fuisse tutatam. Praefata insuper Constantia solemnity
conqueritur, sed Episcopus testatur

constituit Procuratorem ad impugnandum praetensum matrimonium cum
dicto laquinto et ad obtinendam dispensationem cum I^etro Lombardo con­
trahendo, haneque eius esse liberam et determinatam voluntatem, plenissime
Episcopus testatur, ut ex eius informatione in summario exhibenda. Quire
ab EE. VV. exquiritur:

An constet de valido matrimonio inter Constantiam Farinam ac lostphum laquintum? Et quatenus negative:
2. An, et ad cuius favorem sit relaxanda dispensatio in casu?
Die jo ianuarii 1717 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 27 februarii 1717 Sacra, etc. ad I. respondit: Negative.
Ad 2. Affirmative favore Lombardi.
1.

[Liber 67 Decretorum, p. 29 a tergo, 57].

3161.

S. C. C., Mantuana, 30 ian., 27 febr. 1717.
$
t
t
»
I

Ad formam ct tenorem resolutionum sub diebus 7 decembris anni ri:
et 28 martii anni 1716 2 expedito Brevi apostolico pro restitutione in inte­
grum, et delegatione cognitionis causae super nullitate professionis directo
Episcopo Mantuano et Superiori Kcgulari et locali Ordinis, plures coram
dictis Judicibus in processu causae ortae sunt controversiae inter dictam
monialem et eius sorores Annam et Theresiam ab Austria, praecipue super
admissione articulorum et repetitione testium iam formiter examinatorum
ipsis citatis, et sub interrogatoriis Monasterii, ideoque ab admissione articu­
lorum et repetitione testium reclamante dicta Olimpia, cius instantiae e\tn
ordinem propositae die 3 octobris novissimi EE. VV. rescripserunt: Epoo

pus abstineat a repetitione testium; in reliquis procedat, prout de iure. Verum
pendente recursu testes sub novis interrogatoriis reconducti ct auditi plent
in primo examine testata confirmarunt, et consequenter reducta controversi

1 Cf. N. 3149.
1 Cf N. 3153.

S.

C. Concilii

6i i

ad solam admissionem articulorum, cum plures ex illis Indices rcsecassent,
sorores ab Austria appellarunt, et Auditor Sanctissimi causam etiam super
nullitate professionis EE. VV. absolvendam delegavit, quarum summa sa­
pientia sub sequenti dubio, monito Procuratore Annae et Theresiae ab
Austria dispiciet:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die 30 ianuarii 77/7 Sacra, etc. rescripsit, quod proponatur in prima etiam
unica.
Die 27 februarii 1717 Sacra, etc. respondit: Affirmative, proindeque decre­
vit professionem a supradicta Olimpia in sacculo Margarita ab Austria Ora­
trice in Monasterio S. Ioannis Evangelistae Ordinis Benedictini Civitatis
Mantuae emissam esse nullam, irritam et invalidam, ipsamque Oratricem
nullatenus fuisse et esse Religioni adstrictam, neque alligatam, ac propterea
facultatem deserendi Religionem ct Claustra, regularem dimittendi ac sae­
cularem habitum atque statum rcassumendi, necnon utendi omnibus iuris
effectibus, perinde ac si praedictam professionem non emisisset, Oratrici
praefatae benigne impertita est.
[Liber 67 Decretorum, p. 30, 57, 59 a tergo].

3162.

S. C. C., Papien., 13 mart., 10 apr. 1717.
Subversa et absorpta a Pado flumine de anno 1630 Parochiali ecclesia
Glarae, parochiani illius homines Villae Veruvae, ut Ecclesiae Sacramenta
reciperent, propinquiori Parochiae Oppidi Mezzani sese adseripserunt.
Aucto autem populo dictae Villae Veruvae anno 1653 etiam ratione incom­
modi itineris facultatem ab Ordinario erigendi in territorio eorum Cappellarn seu Oratorium ad solam Missae celebrationem obtinuerunt. Successive
anno 1693 flumen Padi, mutato antiquo cursu et alveo, territorium Veruvae
ab illo Mezzani separavit, ita ut populus Veruvae non sine incommodo et
periculis, quin etiam cum impensa nauli traiicere navigiis omnino illud
debeat, ut ad ecclesiam Parochiaiem accedat. Hinc ab anno 1703 Oratores
praetensionem dismembrationis excitarunt, quae composita fuit cum deputatione Cappellani Coadiutoris, ea inter caeteras apposita conditione, quod
liceret partibus a transactione resilire, et cum Ordinarii consensu variare
iuxta exigentiam maioris divini cultus et animarum salutis. Quare dicti Veruvac populares cum oblatione integre assignandi novo Parocho congruam, pro
disniembratione supplicant, dum concurrit utraque causa a Concilio 1 desi­
derata: distantia nempe trium et ultra milliariorutn comprobata cum accessu
Vicarii Generalis et mappa periti cum suis geometricis dimensionibus confe­
cta, item difficultas itineris non solum cum maximo incommodo, sed cum
evidenti vitae periculo in necessaria traicctionc fluminis Padi, cum venti
perflant et flumen aquarum copia abundat. Praeterea traiecto Pado flumine
1 Sets. XXI, rte ref., c. 4.

■s-.v—ft.

V.V’SIAVVA

612

«
’

Curia Romana

iter dirigendum est per quatuor valles, quae frequentissime ex redundantibus
et excrescentibus Padi aquis ita operiuntur, ut neque pedestri itinere, ntqit
remigiorum ope populares valeant illas pertransire. His accedit, quodVila
Veruvae de tempore accidentalis ct voluntariae unionis Parochiae Meni'
quatuor tantum familiis constabat nunc autem excrevit ad 179, earumq..
animae ad numerum 958 ascendunt, ita ut etiam post Cappcllani coadiutor^
deputationem plures sine Sacramentis decesserint. Quae omnia aliaqbc
uberius a partibus informantibus enarranda ex relatione Vicarii Gener. b
praevio cum perito iudiciali accessu facta et cx testibus formiter exami­
natis plene comprobantur et enixe populares Veruvae pro resolutione
sequentis dubii EE. VV. exorant:
An sit locus dismembrationi, et erectioni novae Parochialis in loco Verui ■>
in casu?
Die 13 martii 1717 Sacra, etc. distulit propositionem.
Die 10 aprilis 1717 Sacra, etc. respondit Affirmative, assignata congrun
novo Parocho arbitrio Eminentissimi Episcopi, et huiusmodi causam ampl·. ·.
non proponi mandavit.
[Liber 67 Decretorum, p. 90 a tergo, 121].

3163.

S. C. C., Polinianen., 19 iun. 1717.
In hac causa die 8 augusti 1716 discussa 1 Vicarius Capitularis testatur
curam animarum ad numerum mille et septingentarum non pertingentium
commode cum canonicatu exerceri posse, prout alii eiusdem Ecclesiae Cano­
nici et Dignitates licet manualiter et ad nutum exercuerunt; redditus Cano­
nicatus summam sex ducatorum auri de Camera, Parochiae vero similium
ducatorum 24 refert non excedere, ct demum lato calamo Oratorem commen­
dat, cumdemque cacteris omnibus in exercitio curae animarum magis ido­
neum et dignum existimat. Verum cx supplici libello nomine Sacerdotum
dictae Civitatis exhibito exponitur EE. VV. Parochiam esse annui redditus
scut. 60, et comprehensis redditibus, quos percipit Parochus, uti Sacerdos
gremialis eiusdem Cathedralis Ecclesiae, ad scuta 80 ascendere. Canonici
ultra fructum praebendae consistentem in cnunciatis ducatis sex participant
de distributionibus, quae omnibus adseriptis seu, ut inquiunt, gremialibus
Sacerdotibus communes sunt, ut plene cx fide Canonici Procuratoris Capituli resultat.
i-.
Nunc Sacerdos loannes Baptista Mastrochirico denuo gratiam dispen­
sationis humillime ab EE. W. praevio recessu a decisis exorat:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. stetit in decisis, et huiusmodi causam amplius «!·.·.
proponi mandavit.
[Liber 67 Decretorum, p. 251].
„1
« Cf. N. 3157·

5. C. Concilii

613

3164.

S. C. C., Fanen., 21 aug. 1717.

3165.

Instantiae Archidiaconi Porcelli propositae per summarium die 10 iulii
novissimi rescriptum fuit: Episcopo Lauretano pro informatione auditis parti­
bus; ct dentur Uterae urgentiores Episcopo Maceratensi. Ex informationibus
utriusque Episcopi ct altera Archiepiscopi Firmani extra controversiam
est Prosperum Ascentianum subditum esse ratione originis et domicilii
Archiepiscopi Firmani, a quo die 16 martii 1715 Clericali Tonsura fuit
insignitus, sed post consequutionem Canonicatus in Cathedrali Ecclesia
Maceratensi ab illius Episcopo absque ullis testimonialibus Archiepiscopi
1 irmani die 25 mensis iulii eiusdem anni ad minores Ordines, die 28 sub­
sequent! ad Subdiaconatum et inde ad Diaconatum et Sacerdotium promo-

WTO

S. C. C., Tolentina, 2 oct. 1717.

bibliotheca

wnwvr.e c.rmnrvTUlC

Ludovicus Ramazzottus ad Ordines sacros promotus fuit ad titulum
Cappcllaniae iuris patronatus laicorum onus habentis Missae quotidianae
et cum supplemento patrimonii sacri a loanne Baptista patre constituto
super quadam cius domo valoris scutorum 300 monetae Urbini, et annui
redditus scutorum 12. Successive dictus Sacerdos reportata dic 13 decem­
bris 1707 a Ludovico Maruscellio Romano cessione cuiusdam asserti crediti
fructiferi scutorum in sorte 409 ct provenientis ab instrumento stipulato
anno 1645,1η subrogationem sui patrimonii sine licentia Ordinarii consensum
praestitit, ut eius pater domum, ut supra, assignatam distraheret, prout de
facto die 3 ianuarii 170S vendidit. Hinc instante Promotorc fiscali pro nullitate venditionis dictae domus, et pro celebratione Missarum ab anno 1705
usque in praesens fere penitus a dicto Sacerdote omissa, ut ex calculo EE. W.
in summario exhibendo, Auditor Sanctissimi utramque controversiam EE.
VV. delegavit. Idcoque monitis dicto Sacerdote Ramazzotto et domus pos­
sessore, humillime Promoter fiscalis instat declarari:
1. An alienatio domus in supplementum patrimonii sacri assignatae susti­
neatur in casu?
2. An Sacerdos Ludovicus Ramazzottus teneatur celebrare Missam quoti­
dianam tam pro praeterito, quam in futurum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Negative; ct amplius non proponi
mandavit.
Ad 2. Affirmative respondit ad rationem eleemosynae manualis, inspecto
regionis more a die compositionis, ac iniungendum censuit, prout praesentis
decreti, etc. Episcopo Fanen., ut prout iuris fuerit, procedat contra Ramazzottum; itidemque huiusmodi dubium amplius non proponi mandavit.
[Liber 67 Decretorum, p. 339 a tergo et 340].

.· * . 4 ΐ τ τ Ύ .τ ’ ί* c’ î'nniX fT'.TJ ’W C

’

Ώ· ΐ·Κ ·1 Π ,.Υβ.Λ

6x4

(Iuria Romana

tus fuit, et S. Missae Sacrificium usque ad diem octavam iunii nuper elapsi
celebravit. Idem Prosper Ascentianus, cum in principio superioris and
deputatus fuisset in Vicarium Generalem Ecclesiae Tolentinae Macerate!.',
unitae, die 5 iunii dicti anni, posthabitis tribus iudicialibus protestationi­
bus ab Archidiacono Porcello factis, dimissorias pro Clericali Tonsura ct
Ordinibus minoribus concessit Angelo Nicolao Brigitti, nato in UrheTolcntini anno 1694 occasione, qua eius pater per aliquos annos in ea commo­
ratus fuit. Sed anno 1697 ad Oppidum Calderolac Camerinen. Dioecesis
cum tota familia se transtulit, ibique etiam dictus Angelus Nicolaus conti­
nuum habuit domicilium, et anno 1701 ab Episcopo Camerinen. Sacramen­
tum Confirmationis recepit. Contentio etiam est inter partes, an Francisais
Massi cum sufficienti beneficio, et Stephaniis Rilli cum congruo patrimonio
a dicto Ascentiano dimissorias ad Sacros Ordines (spretis pariter iudicidibus protestationibus Archidiaconi petentis communicationem processus
super sufficientia beneficii et patrimonii) consequuti fuerint. Archidiaconus
enim docet, hanc in provisione beneficii facta Massio post diuturnam eius­
dem vacationem et per solam signaturam adesse expressionem: cuius fructus
deductis oneribus nulli sunt, quod fide affictuarii bonorum beneficii confirmat.
Quo vero ad Rillum probat eius patrimonium pro rata scutorum duodecim in
petiolo terrae dotali matris, pro reliquis scutis viginti quatuor in obligatione
personali Stcphani Silverii solvendi hanc annuam summam consistere. E
contra Ascentianus duos testes deponentes beneficium esse annui redditus
scutorum triginta novem producit, et obligationem personalem suffragan
pro sacro patrimonio contendit. Super quibus aliisque a partibus deducendis
EE. W. definient:
1. An ordinatio Vicarii Ascentiani sit contra formam constitutionis Inno·
centianae? 1 Et quatenus affirmative:
.«
2. An, et in quas poenas dictus Vicarius inciderit in casu?
3. An dirnissoriales a dicto Vicario concessae Brigitto sint contra foman
dictae constitutionis?
4. An, ct in quas poenas dictus Vicarius inciderit in casu?
5. An constet de sufficienti patrimonio Massi et Rilli?
6. An dictus 1 'icarius teneatur dicta patrimonia de proprio supplere in casui
Die, etc. Sacra, etc. ad 1. respondit: Affirmative.
Ad 2. censuit incurrisse in poenas suspensionis et irregularitatis.
Ad 3. Negative respondit ex deductis.
Ad 4. Provisum in 3.
Ad 3. Negative ad utrumque.
Ad 6. Committendum censuit prout praesentis, etc. commisit Archiepiscofo
birmano, qui procedat, prout de iure, tam quoad ordinatos, quam contra quos
de iure pro supplemento patrimonii et cum facultatibus Sacrae Congrrgationii.
Et huiusmodi causam quoad 1,2, et 3 dubia amplius non proponi mandant
[Liber 67 Decretorum, p. 406].
1 Cf. N. 258.

.S'. C. Concilii

3166.

S. C. C., Neapolitana seu Vici Equen., 12 febr., 12 mart. 1718.
Benedictus Manellus cupiens prima Clericali Tonsura initiari, aliosque
successive Ordines ab Episcopo Vici Equcnsi, tanquam a suo Ordinario
suscipere, petiit ab Eminentissimo Archiepiscopo Neapolitano litteras testi­
moniales, ex quo longo temporis spatio moratus fuerat in dicta Civitate, et
Eminentissimus Archiepiscopus eas denegavit sub obtentu, quod ordinatio
Benedicti ad se, ct non ad Episcopum Vici Equensem pertineret.
Habito per Benedictum recursu ad hanc Sacram Congregationem,
exquisita fuit primo informatio Eminentissimi Archiepiscopi, et subinde
datae sunt litterae ad Episcopum Vici Equensem, et ab utroque nedum
opportunae responsiones habitae fuerunt, sed ulterius transmissi sunt processiculi una cum necessariis documentis.
Contendit Eminentissimus Archiepiscopus, ordinationem Benedicti ad
se spectare. Licet enim Nicolaus eius pater natus sit in Civitate Vici, certum
nihilominus est, quod a quinque supra triginta annis se transtulit ad Civi­
tatem Neapolitanam, in qua moratus est et moratur exercendo artem argen­
tariam et gemmariam, uti nedum ex testibus examinatis, sed ex confessione
iudiciali ipsius Nicolai desumitur. Additur, quod uxorem duxit in eadem
Civitate, in eadem quoque liberos procreavit, quodque notabilius est, cx
documentis insertis in processu Curiae Archiepiscopalis habetur, Benedictum
de cuius agitur ordinatione, Neapoli natum fuisse, Neapoli Sacramentum
Confirmationis recepisse, et in denunciatione facta per Parochum circa eius
liberum statum, tanquam Neapolitanum denunciatum fuisse. Ita ut applica­
bitis videatur dispositio Bullae 44, quae incipit: Speculatores, s. m. Innocen­
ta XII 1 ibi: at si pater in alieno loco, ubi cius filius natus est, tamdiu, ac eo

animo permanserit, ut inibi vere domicilium de ture contraxerit, tunc non origo
patris, sed domicilium per patrem legitime, ut praefertur, contractum, pro
ordinatione eiusdem filii attendi debeat.
Episcopus contra Vici Equensis asserit, sui iuris esse ordinationem Bene­

dicti. Nicolaus etenim illius pater Vici natus est, Vici possidet bona stabilia,
in hac eadem Civitate solvit onera communitativa, in hac ipsa Urbe admis­
sus est, tamquam civis ad Syndici electionem. Ad hanc demum Urbem
saepius rediit, relinquendo in propria domo uxorem ct liberos; cumque ad
Civitatem Neapolitanam iverit, exercendi gratia mercaturam sive artem
aurificam et gemmariam, nec apothecam fixam et stabilem habuerit, nec
bona stabilia emerit; et interrogatus a Promotorc fiscali Curiae Archiepi­
scopalis, dixerit se semper habuisse et adhuc habere animum redeundi ad
Civitatem, in qua natus est; quod ipsum confirmatur a testibus, qui et hanc
Nicolai declarationem et alia referunt in superioribus recensita. Hinc iuxta
sensum Episcopi Vici Equensis infertur, ad se, tanquam ad Ordinarium, spe« Cf. X. 358.

Curia Romana

6i6

ctare ordinationem Benedicti, multoque magis, cum in citata Bulla Innocer-

Caeterum subditus ratione originis is tantum ;ac esse intelligatur, qui naturaliter natus est in Dioecesi, in qua ad ordiu
promoveri desiderat, dummodo tamen ibi natus non fuerit ex accidente, oeaur ;
nimirum itineris, officii, legationis, mercaturae, vel cuiusvis alterius temporalis
morae seu permanendae eius patris in illo loco, sed vera tantum et naturà
patris origo erit attendenda; et paulo post: subditus autem ratione domialtt
ad effectum suscipiendi ordines is dumtaxat censeatur, qui licet alibi naius futrit, illud tamen adeo stabiliter constituerit in aliquo loco, vel per deauw
saltem in eo habitando, vel maiorem rerum ac bonorum suorum partem cur.
instructis aedibus in locum huiusmodi transferendo, ibique insuper per aliquo!
considerabile tempus commorando satis superque suum perpetuo ibidem permunendi animum demonstraverit, et nihilominus ulterius utroque casu se vert <!
realiter animum huiusmodi habere iureiurando affirmet.
tiana habeantur haec verba:

Addit Benedictus impossibilem sibi esse Sacrorum saltem Ordinum
susceptionem in Civitate Neapolitana, cum ibi pater bona stabilia non
habeat, et iuxta eius curiae leges patrimonium pro ordinatione constitui
non possit, nisi in bonis stabilibus in Dioecesi Neapolitana existentibus.

Dignabuntur itaque EE. VV. decernere:

Ad quem spectet ordinatio Oratoris in casu?
Die 12 februarii ιγι8: Non proposita.
Die 12 martii ΐγΐ8 Sacra, etc. respondit: Spectare ordinationem ad Et ■
scopum 1'iciequen. cum testimonialibus Emi Archiepiscopi Neapolitani. r!
amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn, i, p. iS, 26].

3167.

S. C. C., Tudertina, 12 fcbr., 12 mart. 1718.
Anno 1686 Confratres Societatis Beatissimae Virginis dc Lilio Terne

Aquaspartae Dioecesis Tudcrtinae post factam nonnullorum bononim assi­
gnationem, Cappellaniam perpetuam instituerunt, reservando sibimetipsis
ius nominandi sive praesentandi, et onere Cappellano imposito celebrandi
certum numerum Missarum, et alias quasdam sacras functiones pro Confraternitate peragendi; ct pro prima vice in Cappellanum perpetuum no­
minaverunt Clericum Carolum Stephanum Gentilem.
In Episcopali Cancellaria non reperitur decretum institutionis huiusce
iuris patronatus, sed de eo non videtur dubitari posse, uti refert modernus
Episcopus Tudcrtinus in sua informatione ad hanc Sacram Congregatio­

nem transmissa.
Facta nova nominatione a Confratribus in personam Clerici Caietani
Corselti cum superadditione nonnullorum aliorum onerum, quorum nulla
mentio habetur in Cappellaniae institutione, et signanter audiendi confessio­
nes Confratnim et Sororum, uti legi potest in actu nominationis transmisso
ct relato in summario scripturae circumferendae, Eminentissimus Dominus

5.

C. Concilii

617

Cardinalis Gualterius, tunc Episcopus Tudcrtinus, nominationem a Confratribus factam admisit; sed cum honoribus et oneribus in fundatione et
erectione expressis, uti desumitur cx eiusdem litteris authenticis expeditis
anno 1714 in secretaria huius Sacrae Congregationis exhibitis.
Adepta per Clericum Caictanum Corsetti possessione Cappcllaniae, fuit

ab eodem excitata praetensio, se videlicet non teneri, nisi ad onera in fun­
datione expressa, tum quia nominatio a Confratribus facta dicto modo, fuit
admissa ab Eminentissimo Gualterio, tum quia non erat in facultate Confratrum nova onera superaddere, quae in fundatione non fuerant apposita,
et ulterius simul et semel huic Sacrae Congregationi supplicavit pro decla­
ratione, ut ad titulum saepe memoratae Cappcllaniae perpetuae Sacris
Ordinibus initiari valeret. Cumque cx informatione moderni Episcopi Tuder-

tini colligatur, eundem iuxta legem fundationis Cappcllaniae esse obligatum
ad celebrationem tcrcentum circiter Missarum quolibet anno, et Cappellaniae redditus consistere in scutis quinquaginta circiter, ita ut dempto Mis­
sarum onere vix eidem supersint scuta viginti, et ipse se promptum exhibeat

ad supplendum de proprio alia decem scuta annua, quae unita cum aliis
viginti, quae supersunt, detractis oneribus Missarum, constituunt annuum
redditum scutorum triginta, quae est summa praefixa et statuta pro susci­
piendis Sacris Ordinibus in Civitate et Dioecesi Tudcrtina, sive quis ordi­
netur ad titulum Beneficii, sive ad titulum patrimonii, sive ad titulum partim
Beneficii et partim patrimonii, uti testatur modernus Episcopus Tudertinus
in aliis suis litteris signatis die 18 ianuarii 1718 et in Secretaria exhibitis.
Dignabuntur EE. VV. citata, et non comparante Confraternitate Bea­
tissimae Virginis de Lilio Terrae Aquasparte, decernere:

An Clericus Caietanus Corsetti teneatur ad onera de novo apposita in
nominatione de se facta a Confratribus, et non memorata in fundatione?
2. An idem ordinari possit ad titulum eiusdem Cappcllaniae, superaddito
tx bonis patrimonialibus annuo redditu scutorum decem?
Die Ί2 Februarii iyiS: Non proposita.
Dic 12 Martii iyi8 Sacra, etc. ad I. respondit: Negative et amplius.
Ad 2. Affirmative.
1.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 20, 26].

3168.

S. C. C., Gurgen., 19 fcbr. 1718.
Λ lacoho Maximiliano Episcopo Civitatis Gurck Norici in Carintia
petitur, ut sibi habitare permittatur praeter tres menses Conciliares 1 aliis
tribus mensibus in quodam palatio a se cum aliis bonis empto, quod dicitur

Mayoreffen, quodque est suae Dioecesi conterminum, licet situm sit in
Dioecesi Archiepiscopi Salisburgensis.

1 Sess. XXIII, dc rcf.t c. i.

a

ct'Tu

ïw m K

6iS

Curia Romana

Ut autem instantiae merita perpendantur, operae pretium est nonnulL
de ordinario Episcoporum Gurgentium residentiae loco, et nonnulla alia ώ
hoc novo extraordinario loco referre, quae in supplici Oratoris libello legun­
tur. Ordinaria Episcoporum Gurgentium residentia sita est in quodam Castro
supra montem fabricato, ad quod hyberno tempore vix prae nivis ct gdu
impedimento accedi potest, ct quod aestivo tempore tutum et securum non
est propter fulgura ct tempestates. Haec eadem etiam residentia distat ib
Ecclesia Cathedrali pariter unius horae, et ab aedificiis ferri et mineralium
ex quibus episcopales redditus exiguntur, per iter trium horarum. Nona
vero ct extraordinarius residentiae locus situs est in loco acris clemcntion?
Adhaeret illis aedificiis ferri et mineralium, nec distat, nisi per trium bonmm spatium ab Ecclesia Cathedrali, et est propior ecclesiis ParochialibiEpiscopo subtectis et aliis mensae episcopalis praesidiis.
Ab hac autem novae residentiae situatione infert Orator, aequum esse
ut sibi facultas indulgeatur in ea manendi tribus mensibus hybemij ct
tribus mensibus aestivis. Primo quia ad hunc locum facilior erit subditorum
accessus; secundo quia feliciori fruetur valetudine propter aeris tempenem,
si in dicto loco dicto tempore sibi habitare permittatur; tertio quia proprior
erit aedificiis caeterisque Ecclesiae bonis, quorum omnium cura diligentior
hisce temporibus est necessaria, quibus gravissimae exiguntur contributio­
nes; quarto quia facillime pro obeundis ecclesiasticis functionibus (ad Eccle­
siam Cathedralem) accedere poterit. Praeter haec addit idem Orator circum­
stantias facti et iuris : testatur enim se habere intentionem relinquendi
Ecclesiae pro commodo suorum in Episcopatu successorum palatium et alu
bona, quae dicuntur Mayoreffen; et profitetur se, ut sarta tecta permaneant
iura Metropolitani Salisburgensis, exercere nolle actus iurisdictionis ordina­
riae in novo loco, sed se in suam Dioecesim esse ingressurum, quotiescum­
que se offeret occasio eos exercendi. Succedit mox narratis facti circum­
stantiis iuris ponderatio, quod stante vicinitate loci, in quo petit habitare,
vicinitate inquam ad suam Dioecesim, dici semper poterit, quod est moraliter praesens iuxta ea, quae referunt Doctores allegati per Dianam in di­
tione coordinata, torn. 3, tract. 3, resol. 71, num. 4.
In hoc itaque rerum themate dignabuntur EE. VV. decernere:
An, et quomodo Oratoris precibus sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Non esse locum; et ad mentem: et mense:
ut recurrat ad Sanctissimum in casibus particularibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 24, 25].

3169.

S. C. C., Canarien., 26 mart., 9 apr. 1718.
Anno 1653 Servus Dei Petrus de Bctancur, de cuius bcatificationis causa
introducenda agitur in Sacrorum Rituum Congregatione, in Civitate Guatimalae, auctoritate Ordinaria intercedente, quamdam Religiosam Congrega­
tionem instituit, quae Bethlcmitarum dicta est, pro exercendis erga prod-

S. C. Concilii

619

mos in hospitalibus praecipue degentes, fcrvcntiores Christianae charitatis
actus. Factae etiam fuerunt huius Congregationis Constitutiones, quae die
26 mardi 1687 fuerunt approbatae a Venerabili Dei Servo Innocentio XI
per suas litteras apostolicas in forma Brevis. Congregatio haec Religiosa,
quae tractu temporis excrevit, et plures domos in variis Civitatibus acquisivit, vulgo habita fuit pro vera Religione; et consequenter pro veris reli­
giosis habiti sunt illi, qui ei nomen dederunt. Sed cum in Brevi supra me­
morato Congregatio Bethlemitica nomen habeat Confratemitatis hominum
piorum, nec unquam in eodem Brevi sermo fiat vel de Congregatione in
Religionem erigenda, vel de votis expressis ct perpetuis a Confratribus
emittendis, quaestio excitata fuit, an praedicta Congregatio esset, nec ne
vera Religio.
Ad tollendam de medio hanc controversiam, annis praeteritis accessit
ad Urbem Frater Michael a lesu Maria sufficienti instructus mandato procurae, ut a Sede Apostolica obtineret declarationem, quod Congregatio esset
vera Religio, vel ad minus obtineret, ut Congregatio m veram Religionem
erigeretur. Pro hoc negotio discutiendo fuit deputata Congregatio particu­
laris cl. me. Cardinalium S. Clementis, Gabrielli, et Eminentissimi Paracciani, a qua perpensis perpendendis, sequens prodiit decretum: Sacra Congregatio Emincntissimorum et RR. I)D. Cardinalium S. Clementis, Gabrielli
tt Paracdani, per Sanctissimum D. Λ'. specialiter deputata, visis et mature
perpensis suprascriptis precibus, censuit, si Sanctitati Suae placuerit, posse per
litteras apostolicas in forma Brevis praedictam Congregationem Bethlemiticam
in Indiis Occidentalibus erigi in veram Religionem cum votis solemnibus emitten­
dis ex integro etiam ab iis, qui hactenus vota emiserunt in eadem Congregatione,
ita tamen, ut emittentes nova vota prius certiorentur de inefficacia praecedentium
totorum ad constituendos cos vere Religiosos. Romae, 8 octobris l'jof). Et cohae­
renter ad haec fuit anno 1710 expeditum Breve a Sanctissimo Domino
Nostro.
Habita huiusce rei notitia a Matthia Gonzalez de Olivera de Terra de
Ia Ortova Insulae Tanerifae Canarien., qui in Congregatione Bethlemitica
professionem emiserat, habitum ipse dimisit, et indutus veste saeculari
ubique incedere coepit, videntibus ct non reclamantibus Fratribus Bethlemiticis. Cumque coram Episcopo Insularum S. lacobi Cubcn. lamaicae et
Floridae die 4 octobris 1714 comparuisset, ct declarari petiisset se esse per­
sonam liberam, nullo Matrimonii vel Religionis vinculo innodatam, et peti­
tam declarationem obtinuisset, ab Indiis ad Insulas Canarienses rediit, ct
exhibita praedicta declaratione coram Ordinario, licentiam ab eodem die
18 iunii 1715 reportavit contrahendi Matrimonium, quod ct subsequenter
contraxit cum Maria Emanuela Peniche.
Post contractum Matrimonium Matthias Sanctissimo supplicavit pro
declaratione validitatis eiusdem, ciusque instantia inniti posse videtur se­
quenti fundamento, quod vota ab eo praecedenter emissa sunt vota simplicia,
non solemnia, solumque votum solemne in Religione approbata impedit
matrimonium contrahendum et dirimit contractum iuxta textum in cap.
Meminimus ct in cap. Insinuante, Qui clerici vel voventes: exceptis votis sim­

Curia Romana

020

plicibus, quae post biennium novitiatus in Societate lesu emittuntur, quor.·;.
vigore impeditur matrimonium contractum ex constitutione Grcgorii XIII,
edita anno 1583, quae incipit: Quanto fructuosius, 1 et ex alia eiusdem Pon­
tificis, edita anno 1584, quae incipit: Ascendente Domino, 2 ita ut dubitari tan­
tum valeat in foro conscientiae, an Orator citra dispensationem possit eût?,
debitum ab uxore, licet reddere teneatur, iuxta doctrinam D. Thomae in
7 Seni., dist. 38, quaest. 1, art. 2, quaestiunc. 2, ad 3 et ad 4. Cum autem
Matthiae Gonzalez de Olivera preces fuerint a Sanctitate Sua ad hanc Si­
eram Congregationem remissae, dignabuntur EE. VV. decernere:
An matrimonium, de quo agitur, sit validum in casu?
Die 26 martii 1718: Non proposita.
Die 9 aprilis 1718 Sacra, etc. respondit: Matrimonium esse validu ·.
illicitum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 36, 42].

3170.

S. C. C., Papien., 21 maii 1718.
N. N. dum erat constitutus in decimo quinto suae aetatis anno, ct dum
cum alio iuvene ludebat, eum parvo cultro percussit, et percussus seu ruineratus intra quadraginta dies et ex causa vulneris mortuus est. Delictum
non fuit notorium, nec unquam deductum fuit ad forum contentiosum,ct
moraliter est impossibile, ut modo ad forum contentiosum deducatur, tum
quia omnes propinqui illius, qui occisus est, nunc mortui sunt, tum quii
elapsi iam sunt anni decem et octo; cumque dictus N. N. velit sacris Ordi­
nibus initiari et ad Sacerdotium ascendere, et habuerit recursum ad Emum
Ordinarium pro obtinenda ab illo dispensatione super commisso homiddb.
non intendit Eminentissimus Ordinarius aliquid agere, nisi audito sensu
huius S. Congregationis.
Clara est lex S. Concilii Tridentini, sess. 24, de reformat., cap. 6, in qui
dicitur licere Episcopis dispensare in omnibus irregularitatibus et in omni­
bus suspensionibus ex delicto occulto provenientibus, excepta ea, quae ori­
tur ex homicidio voluntario et exceptis aliis deductis ad forum contentio­
sum; quae dispensatio tamen prodest in foro conscientiae. Quocirca cum
versemur in homicidio, et in facto exposito supponatur, illud fuisse et esse
occultum, nec unquam deductum fuisse ad forum contentiosum, ct hk
ct nunc moraliter esse impossibile, ut ad dictum forum deducatur, totus
difficultatis punctus erit in hoc constituendus, an in casu, ct ad effectum,
de quo agitur, homicidium dici valeat voluntarium.
Adversus qualitatem homicidii voluntarii facit, quod in pluribus mors
non sequitur ex vulnere per parvum cultrum illato, iuxta doctrinam Caietani, in Comment, ad 2-2 Divi Thomae, quaest. 64, art. 8, ad tertium: //yn1 Cf. N. 150.
» Cf. N. 153.

'J ,

•S. C. Concilii

621

cidium non inter casualia, sed voluntaria computandum videtur, quoniam in
promptu ratio est, ut actus ipse occisio sit, quoniam talis actus in pluribus natus
(st facere abortum, casuale autem est, ut in paucioribus.
Pro qualitate vero homicidii voluntarii, et signanter ad effectum, de quo
agitur, facit, quod homicidium voluntarium est non solum, quando occidens
explicite vult occidere, sed etiam, quando eius voluntas tendit in eum actum,
ex quo de per se in immediate mors sequitur non per accidens, uti contingit
in eo, qui alium percutit, volens ei iniuriam irrogare, sed non occidere: si
enim ex percussione mors sequatur, dicitur homicida voluntarius, cum vo­
luntas percudentis feratur in percussionem ct in omne id, quod immediate
et per se, non per accidens, ex eo fuit secutum, et sic in homicidium ex per­
cussione per se et immediate secutum, uti probat textus in cap. ult., de
homicidio, in 6, et late exornat Govar. in Comment, ad Clementinam, Si fu­
riosus, de homicidio, part. 2, sub num. primo, ubi etiam § primo, sub num. 2
observat, quod habens facultatem dispensandi in homicidio casuali et non
in voluntario, non potest in dicto homicidio taliter commisso dispensare.
His autem stantibus, dignabuntur EE. W. decernere:
An Ordinarius dispensare valeat in irregularitate ex homicidio contracta
in casu et ad effectum, de quo agitur?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 65].

3171.

S. C. C., Romana, 21 maii 1718.
Gullielmus Melfort, qui obtinet Archipresbyteratum in Collegiata
Ecclesia Sancti Eustachii, debet ex causa dicti beneficii ad Sacros Ordi­
nes ascendere, sed nonnullis indiget dispensationibus, ut ex sequenti facti
serie desumitur.
Gullielmus, origine Scotus, Londini natus est anno 1686 ex genitori­
bus conspicuae et nobilissimae familiae, sed haeresis labe infectis, qui tamen
hacresim abiuranint, et catholicam religionem subinde amplexi sunt, dum
ipse erat in aetate annorum duorum, et postquam ab Administro Ecclesiae
Anglicanac Baptismum receperat. Tempore, quo gloriosae memoriae Jaco­
bus Secundus Angliae Rex e Regno fuit expulsus, ipse cum suis genitoribus
Gallias et deinde Flandriam petiit et in Universitate Duacensi suorum stu­
diorum cursum explevit, ct ab Episcopo Attrebatensi Confirmationis Sacra­
mentum suscepit, et post haec, cum Gallias reversus fuisset, fuit ab Episcopo
Nivemicnsi ad primam Tonsuram et ad quatuor Ordines Minores promo­
tus. Duobus abhinc annis Romam venit, et a Sanctissimo Domino Nostro
dictum Archipresbyteratum S. Eustachii obtinuit.
In hoc itaque rerum statu primo videndum est, an Orator sit irregularis
propter Baptismum ab haeretico receptum. Porro ab haereticis baptizati
sunt irregulares: textus in can. renium est, in fine, prima, quaest. 1, et
sola difficultas in hoc consistit, utrum haec irregularitas incurratur ab eo,

Curia Romana

«Tviftirerwç w v.kyraysa

622

qui in adulta aetate fuit ab haeretico baptizatus. Pro irregularitate contnhenda etiam ab infante facit textus in can. Oui in qualibet, prima, quaest ;;
opinionem tuetur Majol., de irregularitate, lib. 3, cap. 12; pro irregularitate
vero contrahenda solum ab illo, qui in adulta aetate baptizatur, facit ttxt .5
in can. Placuit et in can. Qui apud Donatistas, prima, quaest. 4; ct hanc opi­
nionem tuetur Glossa in can. Qui in qualibet, in verbo Baptizari, prinu
quaest. 7, et fuse prosequitur Suarez, de censuris, disput. 42, sect. 1, ubi
docet, crimen esse fundamentum huius irregularitatis, et crimen consistere
in voluntaria susceptione Baptismi ab haeretico.
Orator quoque fuit, uti diximus, prima Tonsura et quatuor Minoribu»
Ordinibus ab Episcopo Niverniensi initiatus. Cumque in hac ordination·,
non adfuerint litterae dimissoriales sui Ordinarii, examinandum est, a
remanserit suspensus ab exequutionc ordinum susceptorum, quamdiupro­
prio Ordinario videbitur expedire, iuxta Concilium Tridentinum, sess.
cap. 8, de reformatione, absque eo, quod suffragari possit ratio domicilii per
Oratorem in Galliis contracti, quia non sunt probata requisita domicilii ad
effectum Ordines suscipiendi ad tramites Bullae Speculatores, § Subditu:
quae est la quaranta quattro in Bull, parvo san. inem. Innoccntii XII.
Omnia itaque in unum colligendo, onus erit EE. VV. sequentibus
dubiis respondere:
i. An Orator sit irregularis, ex quo Baptismum ab haeretico recepitt
4. An remanserit suspensus a susceptorum Ordinum exequutione, ex quo i<s
recepit sine dimissoriis proprii Episcopi? Et quatenus affirmative:
5. An haec suspensionis poena de medio tollenda sit per apostolicam dispnsationem, non obstante quod sui Ordinarii consensus deficiat?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 4. et 5. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 60-62].

3172.
S. C. C., Caietana, 2 iul. 1718.
Gubernatores et Deputati, qui a Civitate Caietae, ad quam pertinet
iuspatronatus Cappellae Sancti Erasmi, eliguntur, ut invigilent tam super
fabrica ct ornatu eiusdem, quam super conservatione et erogatione reddituur
ad illam pertinentium, huic Sacrae Congregationi supplicarunt pro declara­
tione, quod duae statuae argenteae et quod alia quaedam argentea onumenta essent de libero dominio Civitatis, quae de illis disponere posset ai
proprium usum etiam ct commodum in casu necessitatis absque eo, quod
ullum ius unquam Cappellae acquireretur, etiamsi praedicta argenta eidem
commodarentur; requisitoque Episcopo pro informatione et voto, Sacn
Congregatio dic 6 iulii 1716 post habitam dictam informationem iussit,
quod causa poneretur in folio.
‘ Ct. N. 258.

S. C. Concilii

623

Capitulo comparera recusante, licet Cappella in cius Ecclesia Cathedrali
sita sit, Episcopus existimavit, ad suum pertinere officium praedictae Cappcllae iura prosequi et exorare pro causae resolutione. Ad merita causae
deveniendo contendit Episcopus, quod candelabra, crux et alia argentea
ornamenta sint de dominio Cappellae, tum quia asserit fuisse conflata ex
votis et lampadibus eiusdem, tum quia eorum residuum fuit solutum ex
pecuniis, quas habebant Deputati fabricae, quaeque ad Cappellam pertine­
bant. Contendit ulterius idem dicendum esse de duabus statuis argenteis
iam confectis, non solum, quia dicit fuisse constructas ex pecuniis Cappellae,
a Procuratore Deputarorum persolutis, sed etiam, quia calculus ostendit,
quod ad manus Deputatorum devenerunt ducati 22704. Et quia alias a
Deputatis opponebatur, quod maior pecuniarum quantitas fuerat habita ex
assignatione nonnullarum gabellarum, quae a Civitate facta fuerat Cappellae,
quodque vel hae assignationes non subsistebant ex defectu assensus Regii,
vel pecuniae ab his assignationibus retractae, fuerant erogatae in fabricam
et ornatum Cappellae, hinc inferendo, quod argenta et statuae non potue­
runt esse confectae ex pecuniis ad Cappellam pertinentibus, sed ex aliis
pecuniis a Civitate subministratis. Respondet Episcopus, quod iuxta Statu­
tum Civitatis Caietae potuerunt fieri dictarum gabellarum assignationes
favore Cappellae, et quod solutiones factae a Deputatis absque ulla expres­
sione, quod fierent ex pecuniis a Civitate subministratis, censeri debent
factae ex pecuniis propriis Cappellae, et multo magis, quia quando solu­
tiones factae sunt ex pecuniis a Civitate subministratis, id fuit in solu­
tionibus expressum.
Contendit praeterea idem Episcopus se cogere posse Deputatos ad
redditionem rationis, cum id descendat ex dispositione Sacri Concilii Tri­
dentini. 1
Ilis ergo stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
An, et quale ius competat Civitati ct Deputatis super Candelabris, Cruce
tl aliis ornamentis argenteis, quae a triginta annis citra semper inservierunt
pro ornatu Cappellae S. Erasmi, vel potius illa libere spectent ad dictam Cap­
pellam in casu?
2. An, ct quale ius competat eisdem Civitati et Deputatis super duabus
statuis argenteis iam factis ct super pecuniis exactis et exigendis ex gabellis et
aliis effectibus assignatis dictae Cappellae per Consilium Civitatis, vel potius
eaedem statuae libere spectent ad dictam Cappellam in casu?
3. An, ct quo iurc Episcopus cogere possit Deputatos ct Gubernatores dictae
Cappellae ad reddendam rationem pecuniae ad eos perventae ex redditibus et
legatis dictae Cappellae, necnon ex gabellis et aliis effectibus assignatis eidem
Cappellae per Consilium Civitatis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Argenta, de quibus agitur, libere
spectare ad Cappellam, eorum vero tantummodo custodiam ad Deputatos.
Ad 2. Statuas et pecunias, dc quibus agitur, libere spectare ad Cappellam,
1.

1 Sms.

XXII,

dc ref.,

C. 9.

i

Curia Homana

624

custodiam vero statuarum et administrationem reddituum tantummodo spta
ad Deputatos.
Ad 3. Affirmative ad formam Concilii Tridentini, Sess. 22, ca[>.(), dertfan
Thesaurus Resolutionum, tom. 1, p. 79-81].

3173.

S. C. C., Milevitana, 13 aug. 1718.
loannes Baptista Simon Vivier, natus a patre et matre tureis, Sacramen­
tum Baptismi recepit in infantili aetate, et omnibus Sacris Ordinibus, non
excluso Presbyteratu, fuit initiatus ab Episcopo Milevitano, qui suae on?·
nis perfectam notitiam dicitur habuisse. Assumptus etiam fuit ad ofiidun
Substituti Canccllariae Curiae Episcopalis, et ab Ordinario fuit provisus dt
Beneficio ecclesiastico iurispatronatus laicorum. Cumque Sedes Apostoli.:
alterum eidem Beneficium contulerit, et cius nomine quaesitum fuerit ab
hac Sacra Congregatione, an indigeret absolutione cum rehabilitatione ad
Ordines, necnon nova provisione Beneficiorum, relata fuit cius instantia
inter summaria precum, et Emus D. Cardinalis Pro-Praefectus iussit, ut r
folio describeretur.
Quoad absolutionem cum rehabilitatione ad Ordines inventa fuit in
Archivio Sancti Officii epistola scripta ab Episcopo Milevitano de anno 169(1.
in qua fuit eidem data facultas conferendi loanni Baptistae Simoni Vivier
Ordines Sacros, non excluso Presbyteratu. Praeterquam quod irregularitas
descendens a neophytatu iuxta canones a Gratiano relatos dist. 48 sibi vin­
dicat locum in eo, qui fuit baptizatus in adulta aetate, et qui novus est in
Baptismate, ut ponderat Suarez, De Censuris, disput. 43, sect. 3, conclus. 2,
η. 5> ct non applicatur illis, qui in infantili aetate constituti Baptismum
receperunt, quemadmodum nec procedit quoad eos, qui, licet Baptismum
in adulta aetate receperint, post aliquod nihilominus temporis intervallum
et experimentum idonei ab Ordinario reputantur pro Sacrorum Ordinum
receptione, uti ponderat Gibaiin., de Irregul., cap. 3, proposit. 3; Dianam
editione coordinata, tom. 5, tract. 5, résolut. 47; Suarez, loco cit., num.0
et 7; Sanchez, in praecept. Decal., lib. 2, cap. 28, n. 11.
Quoad novam vero Beneficiorum provisionem in iure statutum est, quod
filii haereticorum sint incapaces Beneficiorum ecclesiasticorum : textus in
cap. Quicumque, § Haeretici, de haeret., in 6; et in iure pariter statutum est.
ut promovendi ad Episcopatum debeant esse nati a parentibus catholicis,
uti habetur in constitue 6 Grcgorii XIV, § 9, Bull. torn. 2? Formula dispen­
sationis quoad beneficia, loquendo de illis, qui a parentibus Mahomcttanis
ortum habuerunt, impressa est apud Corrad. in praxi dispensat., lib. ;.
cap. 7, num. 5. E contra vero, cum hic et nunc non agatur de nato a paren­
tibus haereticis, nec quaestio sit de promovendo ad Episcopatum, sed ver­
semur in terminis eius, qui natus a parentibus tureis Sacerdotio iam est
* Cf. N. 171.

S. C. Concilii

625

initiatus, nulla videtur esse necessaria dispensatio quoad consequenda Bene­
ficia, Ricciul., De Neophit., cap. 4.
Adeoque onus erit EE. VV. decernere:
1. An Orator indigeat absolutione cum rehabilitatione ad Ordines?
2. An indigeat nova provisione beneficiorum? Et quatenus affirmative:
3. An eidem indulgenda sit absolutio cum rehabilitatione ad Ordines, et cum
nova beneficiorum provisione.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Satis provisum in duobus praecedentibus dubiis.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 1, p. 97].

3174.

S. C. C., Novarien., 3 et 24 sept. 1718.
Occasione, qua Confratres Societatis Orationis ct Mortis loci Praedarii
iuxta ipsorum laudabile institutum propriis humeris deferendi, exemplo
Tobiae, corpora pauperum et miserabilium personarum decedentium, eaque
sepulturae mandandi, cadaver cuiusdam viatoris occisi in loco detto la Cremosina, sepelire volebant in ecclesia Parochiali Sancti Petri loci Pogni. per
unum milliare distantis a terra Praedarii, inter ipsos ex una. et Gasparem
Franciscum Tarlottum dictae ecclesiae Parochum ex altera partibus exorta
est controversia, contendentibus Confratribus, quod ille teneretur ad aperi­
tionem ianuae ecclesiae, et Parocho excipiente se ad id non teneri.
Aperta his minime obstantibus fuit ecclesiae ianua, sed porrecta a Paro­
cho querela adversus Confratres coram Episcopo Novariensi super violentia
sibi, ut asserebat, illata pro obtinenda ianuae aperitione, expeditum fuit
a Confraternitate monitorium in Tribunali Auditoris Camerae super obser­
vantia et exccutione privilegiorum sibi a Suminis Pontificibus concessorum.
Post haec remissa fuit causae cognitio ad hanc Sacram Congregationem,
et a meo Praedecessore fuerunt subscripta dubia mox referenda.
Adnotasse interea fas sit, quod privilegia Archiconfraternitatis Orationis
et Mortis in Urbe institutae, quae Confraternitatem terrae Praedarii aggre­
gavit, enarrantur in constit. 22 Pii IV, Bullar. tom. 2,1 ct in literis in forma
Brevis Urbani VIII, relatis in summario Confraternitatis, num. 1. Rursus
quod famigerata decreta Urbis et Orbis Congregationis Sacrorum Rituum
circa iura parochialia et functiones et praeeminendas inter Parochos et Confraternitates laicorum corumque Officiales sunt impressa in fine libri 12
dicis. Rotae Romanae in Mantissa post Card. De Luca. 2
His positis dignabuntur EE. VV. decernere:
t. An Confraternitas aggregata gaudeat solum Indulgentiis, vel potius
etiam privilegiis Archiconfraternitatis aggregantis in casu?
M
1 Divina ditponentf, 17 nov. 1560. - Bull. Rom., torn. 4. Il, p. 53-55.
’ Ci. S. R C., Dccr. Authcnt.» n. 2123.

W. V.

<*>

6zf>

Curia Romana

9. An Confraternitas possit facere suas congregationes absque licentia
interessentia Parochi in casu?
10. An, et quando Parochus est paratus ad sepelienda cadavera pauper.-,
defunctorum seu occisorum, possit ea sepelire Confraternitas Mortis in carc
n. An Parocho dicta cadavera sepelire et ianuas ecclesiae aperire recusanti,
possit eadem Confraternitas ea sepelire in ecclesia Parochiali, eamque apart
per vim in casu?
Die 3 Septembris 1718: Non proposita.
Die 24 septembris 1718, Sacra, etc. respondit ad I. Gaudere Indulge.·,
et privilegiis Archiconfralernitatis aggregantis.
Ad cj. Affirmative.
Ad 10. Negative.
Ad ii. Affirmative ad formam Pullae, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 10S-111].

3175.
S. C. C., Casalen., 24 sept. 1718.
Sacerdos Petrus lacobus Rainpini contendit se non incurrisse irregula­
ritatem, non obstante occisione Angeli Mariae Colletti, et quatenus irregu­
laris ex dicto homicidio evasisset, supplicat pro dispensatione.
Contendit autem, se non incurrisse irregularitatem, non obstante oai·
sionc Angeli Mariae Colletti, tum quia hic erat fur nocturnus, qui se abdi­
derat in horreo Advocati Vasini, in cuius domo Sacerdos habitabat,inquu
rerum themate urget illud Exodi, cap. 22. Si effringens fur domum, sivt suffodiens fuerit inventus, ct accepto vulnere mortuus fuerit, percussor non σι!
reus sanguinis; quodsi orto sole hoc fecerit, homicidium perpetraverit et e i
morietur, urget et illud duodecim tabularum, uti habetur in I. 4, § 1 adi
Aquil. ibi: Lex duodecim tabularum furem noctu deprehensum occidere pcmillit, ut tamen idipsutn cum clamore testificeretur. Intcrdiu autem deprehann
ita permittit occidere, si is se telo defendat; urget denique concordans autoritas Sancti Augustini relata in cap. Si perfondiens, 3, tit. de homicidio, Tum
quia non ante Sacerdos sclopum explosit, ex cuius explosione Angelus reman­
sit sauciatus et mortuus, quam hic fur infelix lumen extinxissct, quod
deferebatur a Catharina ancilla Vasini domini domus, quae etiam exclama­
verat: è qui il ladro; in his quippe circumstantiis aut Angeli homicidium
secutum dici debet et factum ad propriam defensionem ita ut exclusa censendi
sit quaecumque irregularitas iuxta textum in Clementina unica, dehomiad).
vel ad minus erit admittendum, quod ignorabatur, an occisus accessisset,
ut alios occideret, vel tantum ut fureretur, quod facit, ut aptabitis sit doctnn;
allegata Sancti Augustini, quaest. 8’4 in Exodum, ibi: Intelligitur ergo tw:
non pertinere ad homicidium, si fur nocturnus occiditur. Si autem diurnus,per­
tineret. Hoc est enim, quod ait, si orietur sol super cum, poterat quippe discer­
nere, quod ad furandum, non ad occidendum venisset, ct ideo non debar
occidi.

S.

C. Concilii

(ίζη

Supplicat deinde Petrus lacobus Sacerdos in hypothesi, in qua fuisset
effectus irregularis, pro benigna dispensatione, primo, quia non versamur in
promovendo, sed in promoto; secundo, quia res est de homicidio secuto per

accidens, et praeter intentionem, in quo post peractam poenitentiam homi­
cida non impeditur, quominus in susceptis ministret ordinibus, ct ad maio­
res valeat promoveri iuxta textum in cap. Significasti, 15, de homicidio.
Haec et alia consimilia referuntur in eiusdem supplici libello per manus

circumferendo. Quia vero illius instantia relata inter summaria precum non
fuit ab hac Sacra Congregatione admissa, licet pluries fuerit proposita, ope­

rae pretium esse existimavi fundamenta exponere, propter quae Sacra Con­
gregatio non annuit petitis, ut tutum efformari valeat iudicium, et statui,
an hic et nunc sit admittendum, quod alias non fuit admissum.
Et in eo quidem, quod attinet ad punctum dispensationis, homicidium
secutum fuit mense maii anno 1716, adeoque iuxta praxim et disciplinam
Sacrae Congregationis existimatum est, quod modicum tempus esset elap­

sum ad effectum dispensandi, licet non agatur de promovendo, sed de pro­
moto. In eoque quod spectata ad irregularitatem, si Angelus repertus est
in horreo, si extincto lumine, quod a Catharina deferebatur. Sacerdos sibi

vitaeque suae cavere potuisset absque sclopi explosione, aut tacendo, aut
se non movendo et forte sensim fugiendo, homicidium licet furis nocturni

Furem ad 1. Cornei, de Sicariis, ibi: Furem
nocturnum si quis occiderit, ita demum impune feret, si parcere ei sine periculo
suo non potuit; et occidens excusari nequit ab irregularitate, ut in terminis
evadit culpabile iuxta textum in 1.

Presbyteri occidentis furem, qui comprehendi poterat absque occisione,
probat textus in cap. Interfecisti, de homicidio; et in terminis occidentis
furem nocturnum, quem videbat se accingentem ad solvenda vincula, qui­
bus tenebatur ita, ut de propria occisione timeret, probat textus in cap.

Suscipimus, 10, tit. de homicidio,

ubi Glossa observat homicidium fuisse cul­
pabile, quia occidens aliter evadere poterat.
Ilis stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:

An constet dc. irregularitate, ct quatenus affirmative: an sit locus dispensa­
tioni in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative quoad primam partem, et
negative quoad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 117-119].

3176.

S. C. C., Asten., 19 nov. 1718.
Audinus Cagna in suo ultimo, cum quo decessit, testamento, condito
dic 18 aprilis 1692 inter caetera disposuit, quod singulis annis distribueretur
pauperibus Oppidi S. Victoriae eleemosyna librarum 50, quod solverentur
librae 100 pro eleemosyna Concionatoris Quadragesimalis dicti Oppidi, et
quod solverentur quinque dotes librarum too pro qualibet quinque puellis
eiusdem Oppidi cum praelatione tamen favore suarum consanguinearum.

628

Curia Romana

Scriptisque subsequenter heredibus universalibus Patribus S. Philip;
Civitatis Taurini, alia cdiecit onera, celebrationis videlicet perpetuae duanr.
.Missarum quotidianarum, et quod superextantes redditus suae herediu:·
in alia opera pia impenderentur, reservata tertia parte summae superotantis pro eleemosyna Patrum Cappuccinorum loci de Brà,et non adimple
tibus Patribus S. Philippi onera imposita, substituit cum iisdem gravan nibus Patres Praedicatores Conventus S. Vincentii eiusdem loci dc Br
Secuto testatoris obitu, Patres S. Philippi renuntiarunt hereditati, eaderr.·
que delata fuit ad Patres Praedicatores, qui eam adiverunt cum benc&io
legis et inventarii, habitoque recursu ad Vicarium Generalem Astensem,ab
eodem obtinuerunt die 2 aprilis 1696 sententiam, in qua declaratum fui:
quod stante reddituum insufficientia pro oneribus adimplendis, tenerentur
ipsi quidem ad integram celebrationem duarum Missarum, sed in eo, quo;
attinet ad dotes relictas in summa librarum 100 pro qualibet, tenerentur;:
solas libras 50, et in eo, quod spectat ad eleemosynam librarum 50, tenerertur tantummodo ad eleemosynam librarum 30; cumque non obstante huius­
modi reductione iidem Patres Praedicatores pro nova reductione insteterint
coram eodem Vicario, et Communitas Oppidi S. Victoriae, de cuius interes.-,
agebatur, se huic novae opposuerit reductioni, deventum fuit die 23 apri­
lis 1715 ad transactionem.
Factis hisce inter partes conventionibus in publicum instrumentum
redigendis post obtentum Beneplacitum Apostolicum, supplicatum fuit
huic Sacrae Congregationi pro eius concessione, et negotii cognitio fuit
remissa ad Eminentissimum Alterium, qui die 16 martii 1716 fuit in voto,
quod Beneplacitum denegaretur, et quod partibus potius suaderetur, quod
deficientibus redditibus instarent pro onerum reductione, et Sacra Congre­
gatio die 2 maii eiusdem anni respondit transactionem non esse confinur.·
dani, nec esse locum Apostolico Beneplacito. Cumque adversus hanc resolutio­
nem supplicantes novam obtinuerint audientiam, novaeque subsequenter
datae fuerint litterae Ordinario pro informatione et voto, tandem die 15 iinuarii huius anni 17iS demandatum fuit, quod causa poneretur in folio
Causa in folio descripta ad tramites mandati Sacrae Congregationis, ite
rum instant Patres pro confirmatione concordiae et pro concessione Bene­
placiti Apostolici, ct putant non obesse primam difficultatem alias exdutam, quod non potuerit Ordinarius onera reducere, quandoquidem asserunt,
nullam factam fuisse onerum reductionem, sed Ordinarium tantummodo
calculatis fructibus hereditatis declarasse dotes et eleemosynam esse in t-il'
quantitate persolvendas.
ijMB
Quocirca dignabuntur EE. VV. decernere:
An transactio sil confirmanda, et locus sit interpositioni Beneplaciti Apost lici in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et cassata reductione facta p'
Curiani Episcopalem, Patres instent in S. Congregatione pro reductione

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 128-130].

1

S'. C. Concilii

629

3177.

S. C. C., Derthonen., 19 nov., 3 dcc. 1718.
In Oppido Novarum Derthonen. Dioecesis adsunt ccclcsiae Parochiales
SS. Petri, Andrcae et Nicolai, et adest etiam Ecclesia Collegiata. Cumque
inter Parochos harum ecclesiarum ct Archipresbyterum memoratae Ecclesiae
Collegiatac nonnullae exortae sint contentiones circa exercitium iurium

parochialium, et ah Auditore Sanctissimi fuerit earum resolutio demandata
huic Sacrae Congregationi, ex iuribus ab utraque parte dudecendis onus erit
EE. VV. decernere:

An accedente Capitulo dictae Ecclesiae Collegiata? ad funus, debeatur
praecedentia Parocho, seu potius Archipresbytero Collegiata??
15. An Canonicus Ecclesiae Collcgiatae habitans in domo sita intra fines
alterius Parochiae, ex quo dicta Ecclesia Collegiata caret aedibus Canonicalibus,
teneatur in ultima infirmitate recipere Sacramenta ab Ecclesia Collegiata, vel
potius a Parocho domicilii?
16. An idem Canonicus decedens, non electa sibi sepultura, debeat sepeliri
in Ecclesia Collegiata, vel in Parochia domicilii?
Die 19 novembris 1718: Non proposita.
Die 3 decembris 171S Sacra, etc. respondit ad 10. Negative ad primam
partem; Affirmative ad secundam.
Ad 13. Affirmative quoad primam partem; Negative quoad secundam.
Ad 16. Affirmative, dummodo adsit sepulcrum Canonicorum. 1
10.

3178.

S. C. C., Cassanen., 3 dec. 1718.
Sub obtentu antiquae et immemorabilis consuetudinis vigentis in receptitia ecclesia Sanctae Mariae Maioris Civitatis Maratheae, Dioecesis Cassanensis, dc qua pleriquc testes deponunt, licet ad perpetuam examinati,
quicumquc Sacerdos, antequam admittatur ad numerum Sacerdotum par­
ticipantium, solvit unicuique ex illis decem Carolenos, ex quo praedicti
Sacerdotes participantes tulerunt, et actu ferunt onus emendi paramenta,
vasa sacra et alia necessaria pro sacristia. Cum autem occasione admissionis
Sacerdotis Salvatoris Mariae 1'rsumandi ad numerum Sacerdotum partici­

pantium exorta fuerit controversia, de validitate dictae consuetudinis, cadcmque fuerit ad hanc Sacram Congregationem delata, dc eius propterea
viribus subsistentia in praesenti est inquirendum.
Porro regula iuris est, quod hae similesque consuetudines, licet immemo­
rabiles, iuxta quas aliquid persolvitur occasione possessionis Canonicatus et

1 Cf. N. 3217.

ÏÎÜ3S 1UKV0 O U ’ a v u

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 130-133].

Curia Romana

630

Praebendae, non sunt attendendae tanquam irrationabiles, si id quod t\i;i·

tur, seu persolvitur, cedit in utilitatem et privatum commodum alionCanonicorum sive Sacerdotum, aliorumve Ecclesiae Ministrorum, secat
autem, si id quod exigitur, seu persolvitur, erogatur in usus pios, uti pr·m
textus in cap. lacobus, de Simonin, et habetur in cap. 14, sess. 2^,derejm,
et in bulla 104 Sancti Pii V, Bull., tom 2, 1 et fuit resolutum ab hacSacn

Congregatione in Polignanen., anno 1584 2 et in Avenionen., anno J5S’·.;
Lib. 4 Decret., pag. 9 et pag. 189, et in Segobien., 11 iulii 1590 apud Gan
de Benef., 3 parte, cap. 2, num. 198, et Tudertina, 19 februarii 1633,1 Lib. q
Decret., fol. 709.
.
- *j

.«,ό

n w î ΟΤνκνΤϊΠΎίς xïUNæüX»*,

His stantibus onus erit EE. VV. decernere:

An consuetudo vigens in Ecclesia Matrici Sanctae Mariae Maioris Ckitotu
Marathcae exigendi a quolibet Presbytero admittendo ad par ticipationem maw
communis eiusdem Ecclesiae Carolenos decem, sit servanda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, dummodo Jiat depositum n
capsa sacristiae, et quoad depositum erogetur in usum eiusdem sacrisliae tanlir,
et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 135].

3179.

S. C. C., Aliphana, 3 et 17 dec. 1718.
Contendit Curia Episcopalis Aliphana, quod Presbyteri ecclesiaeS.Anto­

nii extra Partem nuncupati terrae Pedemontis teneantur ad redditionem
rationis bonorum et reddituum ad eamdem ecclesiam pertinentium, et quod
ulterius non sit valida electio Procuratoris seu .Administratoris ab ipsis facti,
bonorum et reddituum spectantium ad cappellam Beatae Mariae de Monte
Carmelo erectam in memorata ecclesia Sancti Antonii, sed quod validant
et sustineatur deputatio Procuratoris seu Administratoris bonorum et reddi­
tuum dictae cappellae a se facta in persona Sacerdotis Francisci Bojani
Fundamentum praetensionis, redditionis rationis bonorum et reddituum
ad ecclesiam Sancti Antonii spectantium potissimum constituitur in cap. 9,
sess. 22, de reform., in qua derogatur consuetudinibus et privilegiis, quae
in contrarium allegari possent. Fundamentum praetensionis, quod non susti­
neatur electio Procuratoris seu Administratoris bonorum et reddituum cap­
pellae Beatae Mariae de Monte Carmelo a dictis Presbyteris facta, sed quod
potius sit valida illa, quam idem Episcopus fecit in persona Sacerdotis Bojani.
reponitur in hoc, quod in electione a Presbyteris facta non fuit servata forma
decreti editi a Curia Episcopali, quod Administrator videlicet seu Procurator
huius cappellae non eligatur, nisi ille, qui esset facultatibus idoneus, vel

1
1
»
*

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

134.
2135.
2164.
2549.

"

S. C. Concilii

631

qui sufficientem praestaret cautionem, quod item electio fieret per secreta
suffragia, quod pariter ab Administratore praestaretur iuramentum dc fideli­
ter administrando, et quod non eligeretur, qui debitor remaneret in praece­
denti administratione.
.Adversus haec Sacerdotes excipiunt, quod ecclesia Sancti Antonii fuit
a suis praedecessoribus fundata cum reservatione iuris patronatus ab Epi­
scopo tunc temporis approbata, et quod semper a se et a suis praedecessori­
bus fuit electus Administrator seu Procurator, qui rationem reddidit in
manibus Sacerdotum eligentium, facta ab anno 1653 usque in praesens
divisione fructuum et reddituum inter ipsos. Et in eo, quod attinet ad elec­
tionem Procuratoris seu .Administratoris bonorum cappellae Sanctae Mariae
de Carmelo, Sacerdotes asserunt electionem a se factam in personis lacobi
Xatalitii et Ioannis Baptistae de Roma esse validam et sustineri, non ob­
stante decreto Episcopi, tum quia facultas eligendi unum vel plures Procu­
ratores a Iulio Antonio Ciccarello, qui bona cappellae reliquit, delata fuit
ad ipsos, tum quia ipsi se agnoscunt obligatos ad redditionem rationis, ita
ut superflue remaneant quaccumque cautiones et cautelae ab Episcopo in suo
decreto quoad Administratorem praescriptae. Nullatenus urgente approba­
tione facta a nonnullis Sacerdotibus dc persona Bojani ab Episcopo electa,
quia horum Sacerdotum consensus non fuit datus capitulariter seu collegialiter, uti praescribitur in Constitutionibus.
His stantibus onus erit EE. W. decernere:
1. An decretum Episcopi seu illius 1 'icarii Generalis super redditione ratio­
nis fructuum et reddituum ecclesiae Sancti Antonii Castri Pedemontis sustinea­
tur in casu?
2. An decretum super electione Procuratoris seu Administratoris bonorum
cappellae Sanctae Mariae de Carmelo factum ab Episcopo sustineatur, seu
potius sustineatur electio facta a Sacerdotibus dictae ecclesiae in casu?
Die 3 decembris 1718: Non proposita.
Die 17 decembris 171S Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative quoad red­
ditus, quibus est aliquod onus annexum; Negative quoad redditus, qui libere
dividi debent inter Presbyteros.
Ad 2. Deveniendum esse a Presbyteris ad novam electionem Administratoris
iuxta decretum Episcopi quoad qualitates eligendorum iuxta modum. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 137, 141].

3180.

S. C. C., Bononien., 3 et 17 dec. 1718.
Antonius Boaterius in suo testamento condito a. 1542 legavit Patribus
Sanctae Mariae Servorum libras 400 cum onere sequentibus verbis expresso:
dicendi et celebrandi in dicta ecclesia ad altare Annunciationis, cui prope fuit
tl est sepulcrum subterraneum ipsius Domini testatoris et suorum antecessorum
' Cf. \

3184.

’ Ylî'Jl ïW tfV ’t

ÇVTVÀfttTÆVWX SnLlîNuaANVu

632

Curia Romana

pro animabus sua stiaeqtie coniugts ac suorum praedecessorum singulis didw
in perpetuum, durante sacculo, unam Missam planam ct semel in anno in ά
obitus ipsius Domini testatoris seu alia immediate sequenti, si causa intent·
nent legitima, propter quam differri debeat, unam Missam solemnem mora ­
rum in cantu cum suis responsoriis, et Officium mortuorum, quam Misiamm
cantu et Officium mortuorum dictus Dominus testator voluit et manda·.'
debere dici et celebrari, ac fieri singulis annis in perpetuum, donec coelum a
terra durabunt.
Quoad perpetuam celebrationem Missae solemnis ct anniversarii nulla
fuit excitata difficultas, solaque disputatio redacta est ad Missam planam
singulis diebus recitandam, de hac etenim quaesitum est, an eius onus durare
deberet ultra saeculum, hoc est ultra metam centum annorum, vel potiu?.
elapsis centum annis, cessare debuerit. Exquisita fuit iuxta morem infomutio Eminentissimi Archiepiscopi, qui fuit in sensu, quod post centum anno?
non adesset amplius obligatio celebrandi Missam planam; sed proposa
instantia inter summaria precum, eadem fuit reiecta in Congregatione
habita die 25 ianuarii 1716. Obtenta vero nova audientia una cum descri­
ptione in folio, de viribus resolutionis modo est agendum.
Pro oneris perpetuitate ultra centum annos facit primo, quod quand
versamur in legato pio et signanter in legato Missarum, verba in perpetw.
non restringuntur ad centum annos, sed ad quodeumque tempus exten­
duntur, uti late probant PanciroL, consil. 175 per totum, Gratian., decis. 22
per totam, Ciarlin, Controvers., lib. 2, cap. 143 per totum. Facit secundo,
quod vox saeculum non solum est apta nata ad exprimendum spatium centum
annorum, sed etiam ad denotandum mundum iuxta illud venturus est iudic:.rr
saeculum per ignem, quo stante idem erit dicere durante saeculo, ac durante
mundo.
Plura e contra sunt, quae suadent, onus Missae planae non se extendere
ultra metam centum annorum, tum quia quando vox saeculum usurpatur
ad denotandum tempus et mensuram temporis, spatium significat tantum­
modo centum annorum, tum quia non desunt magni nominis Auctores, qui
censent legatum pium relictum cum verbis perpetuitatem denotantibus, ad
centum annos restringi, uti late videri potest apud Vivium, decis., lib. j,
decis. 406, num. 18 et iq, et tandem, quia quando testator voluit perpetui­
tatem absolutam et indefinitam, eam expressit verbis clarissimis, uti colli­
gitur ex legato Missae solemnis et anniversarii singulis annis in perpetium
donec coelum et terra durabunt. Hinc etenim inferre licet, quod quando m
legato Missae planae singulis diebus celebrandae usus est illis verbis in/vpetuum durante saeculo, intellexit de perpetuitate limitata ad tempus centum
annorum, multoque magis, cum verba illa durante saeculo non praecedant,
sed subsequantur haec alia in perpetuum, in hoc quippe rerum statu verbi
priora in perpetuum restringuntur a sequentibus durante saeculo. Accedit,
quod agitur de tenui legato librarum 400, quod si insufficiens est pro adimplemento oneris limitati ad centum annos, a fortiori damnosum Patribus
evaderet, si onus ultra centum annos extenderetur. Ad hoc ergo absurdum
evitandum concludendum esse videtur, quod onus Missae planae non

S. C. Concilii

633

excedat tempus centum annorum, cum legatum dc sui natura debeat esse
lucrosum.
Ilis stantibus, onus erit EE. VV, decernere:
An onus Missae planae duret ultra spatium centum annorum, vel potius
transacto dicto termino, remanserit extinctum?
Die J decembris 1718: Non proposita.
Die 17 decembris 1718 Sacra, etc. respondit: Ad primam dubii partem
affirmative; ad secundam negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 139, 141].

3181.
S. C. C., 17 dec. 1718.
Licet in iure Canonico cautum non reperiatur, quod Canonicus sive
Bénéficiants, qui Ecclesiae inservivit spatio 40 annorum, frui debeat exem­
ptione a servitio, ct hoc minime obstante sit admittendus ad participationem
fructuum et distributionum, uti bene ponderat Navar., cons. 12, lib. 3. de
Clericis non residentibus, ex quo fortasse infirmitas Canonicorum et Beneficiatorum, aut gravis eorundem actas remedium habent coadiutoriae aut
indulti vacandi a Choro durante infirmitate, quemadmodum prosequitur
Card, de Luca, de Can. diseurs. 15, num. 6 et seqq.: in Cathedralibus nihi­
lominus ct Collegiatis Ecclesiis, in quibus adsunt Statuta, vacationem a
Choro, quae iubilatio dicitur, concedentia Canonicis ct Bencficiatis post
servitium annorum 40 iam resolutum est, eadem non esse improbanda, sed
toleranda, ct Sacrae Congregationis resolutio a Summo Pontifice Grego­
rio XIII confirmationem obtinuit iuxta plene relata apud Garziam, de
Beneficiis, par. 3, cap. 2, § 1, num. 344.
In formula jubilationis indulgctur, ut iubilatus abesse possit a servitio
Chori, et interim frui fructibus et distributionibus. Si Ecclesiae servitium
et cultus divinus detrimentum patiatur, disputatum fuit et resolutum in hac
Sacra Congregatione die 27 septembris 1659, quod Episcopus cogere pote­
rat iubilatos ad serviendum, uti videri potest in Aquitana, 27 septembris 1659,
ad tertium dubium, Lib. 21 Decretorum, et in Sabinen., 2 octobris 1717,
Lib. 67 Decretorum, ct facit textus in cap. Cum ad hoc. de clericis non resi­
dentibus, in quo Gregorius Nonus statuit, quod privilégiât! super absentia,
redire cogantur, si Ecclesia patitur ministrorum defectum.
Demum quoad punctum, an iubilati teneantur ad residendum, licet non
teneantur ad interessendum, adinventae fuerunt binae resolutiones huius
Sacrae Congregationis: altera in causa Sancti Angeli in 1'ado, 15 april. 1690,
fol. 256, Lib. 4 Decretorum, in qua dictum fuit, Canonico iubilato deberi
distributiones, nec ad residentiam localem teneri; altera in causa Patavina
tubilattonis, 9 iunii 1714, 1 Lib. 64 Decretorum, fol. 217, in qua similiter
* Cf. X. 3134.

634

Curia Romana

dictum fuit deberi Canonico iubilato distributiones, et euin non csst ob.
gatum ad residendum.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
4. An, non obstante jubilationis induito, iubilatus cogi possit adirncrvMm
si divinus cultus detrimentum patiatur?
5. An, non obstante iubilationis induito, iubilatus teneatur ad residendun,
licet non teneatur ad hitercssendum?
Die 24 seplembris [718 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur in ueunda post aquas.
Die 17 decembris 1718 Sacra, etc. respondit ad 4. Affirmative.
Ad 5. Negative iuxta decreta.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. m, 144].

3182.

S. C. C., Fanen., 4 et 18 mart. 1719.

9

Laurentius Daniellius in ultimo, sub quo decessit, testamento denumhvit Papirio suo filio ct heredi, ut intra sex menses emeret cappellam S.Ioanns
Baptistae sitam in ecclesia S. Petri Patrum Congregationis S. Philippi Neris
Civitatis Fanen., et ut ulterius eam congrue dotaret, ut Missa quotidiani
in eadem celebrari posset pro suffragio animae suae. Et Papirius cappellam
emit pretio scutorum 550 et insuper adimplevit celebrationem Missae quo­
tidianae, ct nedum ipse, sed etiam Alavolinus successor Cappcllanos elcc-·..
qui Missas celebrarunt. Exortaque deinde controversia inter memoratum
Alavolium et Patres super iure deputandi Cappellanum, post obtentas 1
Patribus binas super hoc puncto sententias favorabiles, alteram a Curia Epi­
scopali Fancnsi, alteram ab Auditore Camerae, deventum subinde fuit ad
transactionem anno 1687, in qua Alavolinus nominavit in perpetuum Cappcllanum cum obligatione nunquam variandi nec revocandi Patrem Praefectum
Sacristiae pro tempore ecclesiae S. Petri, excepto solo casu, in quo into
suos filios, nepotes et pronepotes aliquis reperiretur Sacerdos idoneus, qui
dictam cappellam vellet obtinere. In eadem quoque transactione conventum
fuit, ut pro dotatione Cappellaniae, seu pro eleemosyna Sacerdotis celebrare
debentis solverentur scuta 40 monetae Urbini, et alia scuta 2 eiusdem mone
tae pro solitis utensiliis sacristiae. Sed cum anno 1715 Episcopus Fanen.- eleemosynas Missarum auxerit a Iulio uno monetae Urbini ad luliuinunum
monetae Romanae, nova exorta est controversia inter Alavolinos et Patro
tam super validitate transactionis, quam super augmento dotis, seu redu­
ctione Missarum.
Contendunt autem Patres transactionem non sustineri: primo, quia
defuit beneplacitum apostolicum, tam de iure, quam ex voluntate contra­
hentium requisitum; secundo quia non obstantibus sententiis favorabilibu»
obtentis, uti diximus, et prolatis favore Patrum, fuit concessum Alavolino
ius passivum pro suis filiis, nepotibus et descendentibus, quatenus into
eos aliquis idoneus Sacerdos reperiretur; tertio, quia ad tramites testâmes

S. C. Concilii

635

dolanda erat Cappellania in censibus aut in rebus consimilibus, quo stante,
non erat permissum .Alavolino suscipere in se onus solvendi scuta 40 mone­
tae Urbini; quarto tandem, quia cum ageretur de Cappellania perpetua, sti­
pendium non poterat taxari ad rationem eleemosynae manualis; ct in eo
quod attinet ad supplementum dotationis, contendunt iidem Patres, debere
esse locum supplemento et non reductioni Missarum. Si enim testator voluit,
quod Cappellania congruenter dotaretur, statim ac congrua dotatio facta
non fuit, non potest esse locus reductioni Missarum, sed supplemento dotis.
Contendunt e contra Alavolini, quod transactio sustineatur; de existentia
siquidem litis non videtur dubitari posse, sicuti nec de spe probabili obti­
nendi revocationem praecedentium sententiarum, cum quaestio esset super

possessorio, et ipsi praeccdenter devenissent ad nominationem Cappellanomm; cumque utilitas Patrum ex transactione proveniens consistat in iure
per eosdem acquisito circa perpetuam deputationem Praefecti Sacristiae in
Cappellanum, inferunt nihil aliud requiri pro validitate transactionis, etiamsi
defuerit beneplacitum apostolicum, tum quia fuit reservatum in casu, in quo
esset necessarium, tum quia beneplacitum requiritur in transactione, in qua
fit alienatio stabilium, et non in transactione, in qua Patres acquisiverunt
ius passivum perpetuae Cappellaniae. Addunt Alavolini, non esse locum redu­
ctioni Missarum nec augmento dotis, tum quia in Civitate Fani adsunt aliae
Cappellaniae perpetuae cum simplici eleemosyna scutorum 36 monetae
Urbini, ita ut per consequens iusta et proportionata a fortiori reputanda sit
dos.de qua nunc agitur, utpotc constituta in scutis 42 eiusdem monetae, tum
quia punctus reductionis Missarum vel augmenti dotis discuti posse vide­
tur cum contingit deterioratio fundorum assignatorum, secus autem, quoties,
prout in casu, nulla accidit deterioratio, cum eadem semper vigeat obligatio
persolvendi annua scuta 42, absque eo quod quidquam referat edictum Epi­

scopi augens eleemosynam Missae a Iulio uno monetae Urbini ad lulium
unum monetae Romanae, quandoquidem edictum loquitur de Missis ma­
nualibus et non de Missis perpetuis.
His stantibus, dignabuntur EE. W. decernere:

An transactio sustineatur? Et quatenus affirmative seu negative:
2. An sil locus augmento dotis, vel reductioni Missarum in casu?
Die 4 mariti 1719: Non proposita.
Die 18 martii 1719 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, et partes utantur
iure suo ad litem.
Ad 2. Teneri ad dolationem, prout de iure.
1.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 164, 169].

3183.

S. C. C., Ferrarien., 4 ct 18 mart. 1719.
In pastorali visitatione expleta ab Emo 1). Cardinali Rufo Episcopo Ferra­
rien. fuerunt ab Eminentia Sua edita nonnulla decreta, et signanter, quod in
Cathedrali Ecclesia Missa Conventualis pro benefactoribus applicetur, et

Curia Romana

quod Capitulum teneatur eleemosynam elargiri Cappcllanis illis, qui 1 ·,
consuetudinem Missas celebrant Convcntuales. Cumque adversus L.
decreta habitus fuit a Capitulo recursus ad hanc Sacram Congregationes,
examinanda idcirco proponuntur dubia infra exponenda.
Putat autem Capitulum nullam sibi impositam esse obligationem app ■
candi Missam Conventualem pro benefactoribus, tum quia ab immemor.·
nunquam facta fuit dicta applicatio, tum quia quolibet mcnsc a Capitii'
prima die non impedita recitatur Nocturnum a Mortuis cum Laudibu ct
Missa de Requiem pro benefactoribus decantatur ultra Missam a rubn.i·
praescriptam, uti legitur in cap. 27 Statuti apostolica auctoritate robora
a Summo Pontifice Clemente VII.
Adversus haec autem excipit Eminentissimus Episcopus in suainforw?
tione; ct loquendo de Missa Conventuali, ait, certum esse, quod cadcn; :
applicanda pro benefactoribus iuxta resoluta ab hac Sacra Congregationi ■
Caesenaten., Missae Conventualis, 24 maii 1661, impressa apud Crispin ic
sua Visit. Pastor., part. 2, § 20, n. 37, non obstante quacumque consuetude
contraria, ut in specie resolutum fuit ab hac Sacra Congregatione in Tu >
lana, 16 nov. 1652, Lib. 19 Decret., fol. 210.
Ilis stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Dignitates, Canonici, Mansionarii et Cappellani Capituli, qui or:· ·
e.v usu et consuetudine tenentur celebrare in Cathedrali Ecclesia Missas Cosventuales, teneantur ad easdem applicandas pro benefactoribus? Et quatenus
affirmative:
2. An celebrantibus et applicantibus Missas Convcntuales solvenda sit dt rnosyna a Capitulo? Et quatenus affirmative:
3. A n pro eleemosyna dictarum Missarum Conventualium teneantur «inta­
buere omnes constituentes corpus Capituli, sive sint Sacerdotes, sive Diaam
sive Subdiaconi, et sive participent, sive non participent de massa distributior.·^.’
Die 4 martii 171): Non proposita.
Die r8 martii 1719 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative.
__·
Ad j. Affirmative, sed ex massa dish ibutionum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 167, 170].

ni t X!

Η

ÇHV

I

SRi&uaXXnA

636

3184.

S. C. C., Aliphann, 18 mart. 1719.
Reproposita causa Aliphana, 17 dcc. 1718 1 sub hac formula:
An, et quomodo sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die,etc. Sacra, etc. respondit : In decisis, et amplius, et fideiiussio approbant
ab eisdem Presbyteris eligentibus eorum risico et periculo.
[Ihesaurus Resolutionum, torn.

' Cf. N. 3179.

1, p.

169].

S. C. Concilii

637

3185.

S. C. C.,

Ordinis

S.

Francisci,

18 mart. 1719.

Provinciae reformatae S. Francisci Familiae Cismontanae exponunt, quod
a suis Syndicis Apostolicis res ipsis relictae vilissimo pretio venduntur, vel
quia Syndici eas vendunt favore propinquorum, vel quia contractus faciunt
cum personis potentibus, quibus resistere non possunt; auditoque Procu­
ratore generali praedicta omnia confirmante, quaeritur in praesenti, quod­
nam remedium parandum sit adversus hoc malum, quod non est haben­
dum tanquam malum parvi momenti.
Proponi posset, quod Syndici in posterum non procederent ad bonorum

alienationem, nisi petito et obtento apostolico beneplacito, ut fit in aliena­
tione caeterarum rerum ad alias ecclesias et loca pia pertinentium. At lo­
quendo de hoc temperamento, non levis urget difficultas, et praescindendo
a necessitate vendendi et alienandi, ut Fratrum indigentiis succurratur, cum
qua necessitate non videtur compatibilis obligatio recurrendi ad Sedem
Apostolicum pro obtinendo beneplacito, Syndici huius Ordinis habent a
Summo Pontifice facultatem alienandi mobilia et immobilia Fratribus sub
modo licito relicta.
Absque eo, quod in his alienationibus apostolicum requiratur benepla­
citum, quia alienatio fit ex necessitate iuris, ut in puncto firmat Fagnan.

in cap. Nulli, num. 27 et 28, de reb. Eccles, non alien., vel quia bona dici
nequeunt Monasteriis incorporata propter incapacitatem eorumdem, quem­
admodum relata huius Sacrae Congregationis resolutione ponderat Lantusc.

Theatr. Rcgul. in verbo: bona temporalia, num. 7; Corrad. in praxi dispens.,
lib. 9, cap. i, n. 13; Donat, in praxi regul. torn. 1, tract. 14, quaest. 67.
in

Excluso hoc temperamento, reliquum est, ut videatur, an praecipiendum
sit, ut Syndici ad alienationes non procedant, nisi praevia edictorum
affixione; quidquid enim sit, an haec solemnitas ab aula recesserit, quando
agitur de alienatione rerum ad pupillos ct minores pertinentium, hoc unum
certum est, quod cautela praedicta demandatur ab hac Sacra Congregatione,
quando conceditur licentia locandi vel concedendi in emphitheusim bona

ecclesiastica.
His stantibus, onus erit EE. VV. decernere:

ct quale temperamentum sit capiendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit: Quoad mobilia pretiosa Ecclesiae incorporata
tsse necessarium beneplacitum apostolicum ; quo vero ad omnes alias res in poste­
rum non posse Syndicos procedere ad venditionem, nisi praevia edictorum affixione, ct venditio Jiat maiori oblatori.
/1h,

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 172].

i

Curia Romana

638

3186.

S. C. C., Aquaependen., 18 mart., 1 apr. 1719.
Propter continuum et laudabile quadraginta annorum senilium conces­
sum fuit Canonico Seraphino indultum iubilationis sub consueta clausu’.·».
ut quamvis in posterum non inserviat, nihilominus fructus omnes ct distric­
tiones quotidianas sui Canonicatus percipere valeat, perinde ac si Choro tl Opdis Divinis personaliter interesset, exortaque subinde controversia inter ip};
et caeteros Canonicos Collegiatae Ecclesiae terrae Canini super participitione punctaturarum, quae fallentiae. dicuntur, necnon emolumentum,
quae adventitia dici valent, cum desumantur ex anniversariis et associatio­
nibus cadaverum, in hypothesi, in qua Canonicus Scraphinus nec Choro,
nec anniversariis, nec praedictis associationibus cadaverum intersit, resol­
venda idcirco proponuntur dubia infra exponenda.
Quoad punctaturas seu fallentias Sacra haec Congregatio alias résolut,
eas non deberi Canonico iubilato, si Choro non intersit, uti habetur r
Romana distributionum, Lib. 30 Decret., fol. 16 et 36 a tergo.1 Quoad ad­
versaria Sacra haec eadem Congregatio censuit, eorum emolumenta deben
Canonico iubilato in hypothesi, in qua non fuerat a testatoribus appeau
conditio quod inter praesentes dividerentur et in hypothesi, in qua imme­
morabilis fuerat introducta consuetudo, ut participantes dc distributionibus
participent etiam de anniversariis, et in his terminis procedit resolutio r
causa Patavina, 9 iunii 1714, Lib. 64 Decret. 2
E contra in casu, in quo praedictae deficiebant circumstantiae, et ia
quo concessum fuerat consuetum iubilationis indultum cum facultate per­
cipiendi omnes fructus una cum distributionibus quotidianis, perinde ac si
iubilatus Choro interesset, Sacra Congregatio censuit, non esse iubilatum
admittendum ad participandum de emolumentis anniversariorum, non
obstante, quod anniversaria videantur aequiparari distributionibus iuxu
textum in c. unico, de Cler. non resid., in 6, et in his terminis procedit reso­
lutio Bituntina Anniversariorum, 1 iulii 1679, Lib. 30 Decret.3
Ilis stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Canonicus Scraphinus vigore induit i iubilationis, si Choro non intosit, participare debeat de punctaturis seu fallcntiis in casu?
2. An idem participare debeat de emolumentis adventitiis anniversaries
et associationum cadaverum, si functionibus non intersit in casu?
Die 18 martii 1719 Sacra, etc. respondit : Dilata, et proponatur in prim.
Pro adaequata huius causae resolutione mihi fuit ab EE. VV. in prow
praeterita Congregatione demandatum, quod praeter decreta in folio dictic
Congregationis benigne reassumendo allegata perquirerem, an alia in Rege­
stis huius Sacrae Congregationis reperirentur, quae ad rem facere possent
‘ Cf. N. 2844.
’ Cf. N. 31341 Cf. N. 2849.

'SH

S. C. Concilii

<>39

Quoad punctum itaque Canonici, qui obtinuit indultum iubilationis, an, si
Choro non intersit, participare debeat de punctaturis seu fallentiis, invenio,
quod in quadam causa Reatina, distributionum iniunctum quoque fuit tunc
temporis Secretario, ut praecedentia decreta uniret, factaquc decretorum
unione et proposito dubio: An Canonico iubilato debeantur fallentiae Canoni­
corum absentium, si choro non intersit, responsum fuit affirmative, dummodo
non obstent constitutiones particulares et consuetudo Ecclesiae, uti videri potest
in cit. Reatina, distributionum, 19 aprilis 1692, fol. 241 a tergo, Lib. 42
Decret.1 Invenio quoque, quod in alia causa Aquipcndii Iubilationis, quae
proposita fuit in Congregatione habita die 2 martii 1697, et resoluta in subsequenti Congregatione habita die 23 eiusdem mensis ct eodem anno, tria
fuerunt dubia disputata: primum, An Canonicus iubilatus teneretur vel
p<r se, vel per alium ad celebrationem Missae Conventualis per turnum, et
huic dubio responsum fuit negative. Fuit ulterius propositum secundum
dubium, An idem Canonicus teneretur facere depositum tertiae partis fructuum
praebendae pro distributionibus quotidianis, sicuti faciunt alii Canonici, et huic
dubio responsum fuit affirmative; tertium denique dubium propositum fuit.
An idem Canonicus participare posset de distributionibus, quas ponunt in massa
cacteri Canonici, sive ipse sit praesens, sive absens a choro, et huic dubio re­
sponsum fuit affirmative etiam quoad fallentias, nisi obstet statutum seu con­
suetudo, uti videre est p. 85, p. m, Lib. 47 Decret.
Quoad alium vero punctum, an Canonicus iubilatus participare debeat
de emolumentis adventitiis anniversariorum et associationum cadaverum,
si functionibus non intersit, invenio, quod in quadam causa Xovarien. iubi­
lationis, quae fuit proposita die 2 octobris 1677, disputatum fuit, an duo
Canonici iubilati Collegiatae S. Gaudentii Civitatis Xovariae fria deberent
emolumentis anniversariorum, quae fiunt intra annum, licet non assisterent, ct
ad dubium responsum fuit affirmative; cumque in quadam causa Bituntina
anniversariorum, 1 iulii 1679 2 Sacra haec Congregatio respondisset, iubiiatum
non esse admittendum ad participandum dc emolumentis anniversariorum,
uti relatum fuit in alio praecedenti folio, novus a Capitulo Collegiatae S. Gau­
dentii Xovariae habitus est ad hanc Sacram Congregationem recursus, allegatoque causae Bituntinae exemplo, iterum propositum fuit dubium, an
Canonici iubilati fnii deberent emolumentis anniversariorum, quae fiunt
intra annum, quamvis non assistant, ita ut standum esset, vel recedendum
a decisis, ct Sacra Congregatio die 29 novembris 16S1 stetit in decisis quoad
anniversaria fixa, et in quibus non est cautum a testatoribus, ut interessentes
tantum participare deberent, quemadmodum habetur Lib. 22 Decret., fol. 44.
Ilis stantibus Sacra, etc. dic 1 aprilis ijlt) respondit ad l. Affirmative, et
amplius.
Ad 2. Affirmative ad primam partem, dummodo non obstet voluntas testa­
turis vel dantis; ad secundam partem negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 170, 174].
1 Cf. N, 2927.
» Cf. N. 2849.

640

Curia Romana

3187.

S. C. C., Tarantasien., 1 ct 22 apr. 1719.
Occasione cuiusdam saluberrimae aquae, quae a quodam monte sci:·;·
rire coepit in finibus Ducatus Sabaudiae, et signanter in Comitatu Tarantisiae, ad cuius aquae potum finitimarum gentium factus est ct fit concur;’.:
constructum fuit quoddam Oratorium Beatae Mariae Virgini dicatum
Cumque subinde actum fuerit dc eodem in Ecclesiam ampliando, necn>de erigendo Hospitali, quod certo esset maximopere proficuum, ut in illud
exteri et peregrini se recipere possent, contingit enim aliquando, ut niv,bus et glacie homines illis in locis opprimantur, et vita priventur: exorta
est controversia inter Communitatem et homines Pagi Peysei, et dicti Pi·
Parochum tum super oblationibus, tum super erectione Hospitalis, causaqut
ad hanc Sacram Congregationem devoluta, dignabuntur EE. VV. décerner·.
3. Ati Universitati Peysei cum dictis oblationibus pro commodo peregmrum et exterorum ad dictum Oratorium confluentium liceat erigere Hospitali,
etiam dissentiente Parocho in casu?
4. An pro celebratione Missae quotidianae in dicto Oratorio in Ecchswt
erigendo et pro inserviendo dicto Hospitali liceat eidem Universitati dtfulnt
Cappellanutn independenler a Parocho in casu?
Die i aprilis 1719: Non proposita.
Die 22 aprilis 1719 Sacra, etc. respondit ad 3. Dilata.
Ad 4. Negative, et Sacerdos deputetur ab Ordinario.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 180, 181].

3188.

S. C. C., Antequexen., 22 apr. 1719.
Episcopus Antequexen. in Indiis Occidentalibus litteras dedit Sanctis­
simo Domino Nostro, in quibus exposuit, quod ad maiorem Dei gloriam,
adhibito consilio ct consensu Capituli Cathedralis Ecclesiae ct Magistra­
tuum, praecepit ut dies Expectationis Beatissimae Virginis Mariae, qui
magna cum celebritate recolitur, habeatur et sit festivus de praecepto
Cumque Episcopus Summum Pontificem exoraverit pro horum omniun
confirmatione, et a Sanctitate Sua fuerint preces remissae ad hanc Sacram
Congregationem, in praesenti agendum est, an gesta ab Episcopo sint
auctoritate apostolica confirmanda.
Quoad diem itaque festum de praecepto Expectationis Beatae Mariae
Virginis, pro quo a Sacrorum Rituum Congregatione concessum fuit non­
nullis Dioecesibus Officium particulare, de iure communi, sicuti potest
Summus Pontifex festum indicere de praecepto in universa Ecclesia, ita
potest Episcopus hoc ipsum facere in sua Diocesi accedente consensu Clen
et populi, uti probat textus in can. Pronunciandum, de consecrat., dist. 3, Λ

S. C. Concilii

641

in cap. Conquestus, de feriis; et licet nonnulli Doctores dicant, consensum
populi de consuetudine amplius non requiri, omnes tamen agnoscunt neces­
sitatem consensus Capituli; Azor., instil, moral., tract. 27, lib. i,cap. 26,
quaest. I et 2; Diana, in edit, coordinate tom. 3, tract. 3, résolut. 89, num. 2;
ct quoad Bullam 291 Urbani VIII, in qua dies festi statuuntur,1 non prohi­
betur Ordinariis aliorum festorum indictio, sed tantummodo iidem admo­
nentur, ut a dicta indictione novorum festorum de praecepto studeant, quan­
tum fieri potest, abstinere.
Ilis positis, dignabuntur EE. VV. decernere:

An, et quomodo precibus sit annuendum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 183].

3189.

S. C. C.»

Vercellen.,

9 maii 1719.

loannes Petrus Ferrarius ex Oppido S. Agathae Dioecesis Vercellen.

matrimonium contraxit in faciem Ecclesiae per verba dc praesenti cum
Anna Maria Pramaiori e loco Dorzani eiusdem Dioecesis, praemissis denun­
tiationibus in Ecclesia Parochiali memorati Oppidi S. Agathae. iisdemque
omissis in Parochiali Dorzani de consilio Parochi, qui reputavit, eas non
esse necessarias in loco originis, ex quo Anna Maria moram in memorato
Oppido traxerat per decennium, durante vita primi sui mariti. Cum autem
post contractum matrimonium compertum fuerit, quod inter coniuges ade­
rat impedimentum affinitatis in tertio gradu, iidemque fuerint subinde sepa­
rati, recursus habitus est ad Datariam pro obtinenda dispensatione; sed
excitata ab Officiali Matrimoniorum difficultate, quod admitti non poterat

supplicatio cum expressione matrimonii ignoranter contracti, servata forma
Concilii Tridentini, 2 tum quia faciendae erant publicationes in loco etiam
originis mulieris, tum quia ex omissione denunciationum matrimonium
dicendum est clandestinum: fuit a Sanctissimo D. N. commissum harum
difficultatum examen huic Sacrae Congregationi, quae iuxta morem audire
voluit Vicarium Capitularem Vercellensem, qui factum supra recensitum
in omnibus ct per omnia dicit habere subsistentiam.
Quoad casum, in quo aliquis per longum tempus habitaverit in loco, in
quo matrimonium contrahit, an necessariae sint denunciationes in loco ori­
ginis, facit antiqua resolutio huius Sacrae Congregationis, Lib. 2 Decret.,

p. 184, in qua cum quaedam mulier nomine Meridiana familia Paganella,
et origine Romana, matrimonium contrahere vellet in terra Guastaldi, in
qua habitaverat spatio septem aut octo annorum, et Vicesgcrens Archipresbyteri dicti loci contenderet, denunciationes esse etiam faciendas in loco
originis, memorata mulier huic Sacrae Congregationi supplicationem exhi-

> Cf. X. 226.
2 Sess. XXIV, dc rrf. mutrhii., c. i.

il·/. r.

4i

642

Curia Romana

buit, et huic supplicationi sic respondit Sacra Congregatio Concilii: an '
nihil obstare, quominus Oratores possint matrimonium contrahere.
Quoad punctum denique, an matrimonium contractum, omissis denun­
tiationibus, dicendum sit clandestinum, facit resolutio huius Sacrae Ccn?
gationis in Hieraccn., anni 1587, de qua Lib. 5 Decr., pag. 30, in qua cm
quaereretur, an matrimonium dicendum esset clandestinum, utpok ex­
tractum omissis denunciationibus, et multo magis, cum in Constitutioni!'·.·
Synodalibus contra sic contrahentes imposita esset poena excommuniai; nis, Sacra Congregatio dubio sequentibus verbis concepto: an omissis eiwti
huiusmodi, matrimonium dicatur clandestinum, prolesque illegitima,
sine testibus et Parocho contraheretur, sic respondit, Congregatio CW
censuit non dici, sed contrahentes incidere in poenam excommunicationi v.
Constitutionibus Synodalibus propositam.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
i. An necessariae essent denunciationes in loco originis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 192-194].

319°.

..’st

S. C. C., lanuen., 20 maii 1719.
Anna Maria Pallavicina die 13 iunii anno 1713 matrimonium contraxit
cum loanne lacobo Imperiali, et postquam cum eodem cohabitavit spit»
triginta trium mensium, se recepit in domum loannis Baptistae Spinulae
sui avunculi et Sacri Ordinis Hierosolymitani Bajulivi, in qua eadem domo
degebat Comitissa de Flisco soror praedicti Bajulivi, et nullitatem matrimo­
nii ex capite impotentiae viri iudicialiter proposuit coram Eminentissin
Archiepiscopo lanuensi.
Avocata causa, iam in dicta Curia introducta, in sequelam rescripti
Congregationis Signaturae gratiae, eademque delata ad hanc Sacram Con­
gregationem, Anna Maria Sanctissimo D. Nostro supplicavit pro disperdi­
tione super matrimonio rato et non consummato, a se, uti dictum fuit,con­
tracto cum praedicto loanne lacobo Imperiali, precibusque a Sanctitate Sui
remissis ad hanc Sacram Congregationem, Annaque Maria iam Monaste­
rium monialium ingressa, ut debitam huius Sacrae Congregationis mandr.
pbedientiam praestaret: agitur in praesenti, an sit Sanctissimo consulcndur
pro dicta dispensationis gratia.
'
Informantes matrimonii non consummationis probationem constituunt
primo in confessione iurata ipsius Annae Mariae, de qua contendunt haben­
dam esse rationem, cum aliorum propinquorum nobilitate insignium acce­
dant iuratae depositiones, in quibus asserunt se credere veram esse,Seu
veritati innixam Annae Mariae confessionem.
Secundo in confessione extraiudiciali ipsius loannis lacobi, necti1'
Silviae eiusdem matris, de qua nonnulli testes deponunt, huiusque pariter
confessionis contendunt informantes pro \nna Maria habendam esse rati ·-

S. C. Concilii

643

nem, cum adminiculum recipiat a medicamentis, et exorcismis, aliisque
continuatis diligentiis pro avertenda impotentia, ct cum confessio haec ab
illis processerit, qui stare intendunt pro validitate matrimonii, et qui se eius

opponunt dissolutioni.
Tertio in iudicio medicorum et chyrurgorum Civitatis lanucnsis, qui
perpensa constitutione corporis loannis lacobi, necnon medicamentis fru­
stra adhibitis, cum iuramento affirmarunt, se non dubitare de ingenita et
perpetua ipsius impotentia.
A probatione non consummationis matrimonii transitum faciunt infor­
mantes ad causas pro concessione dispensationis; et illas reponunt tum in

necessitate, in qua seclusa dispensatione Anna Maria constituetur perpetuam
servandi virginitatem, tum in odiis et inimicitiis nedum inter coniuges, sed
etiam inter nobiles utriusque partis consanguineos exortis, quae etiam in
Civitate libera prorumpere possent in perniciem publicae tranquillitatis,
allatis exemplis, in quibus concessae fuerunt dispensationes super dissolu­
tione matrimonii rati et non consummati, ut odia et inimicitiae sedarentur.
Alia plura ab informantibus pro Anna Maria afferuntur, quae in ipso­
rum scriptura per manus circumferenda legi possunt. Cumque ipsi optime
noverint dissensum loannis lacobi gratiae petitae opponi posse, congestis
undique auctoritatibus Theologorum et Canonistarum, necnon Summorum
Pontificum exemplis, probant. Summum Pontificem dispensare posse et
aliquando dispensasse in matrimonio rato et non consummato, altero etiam
cx coniugibus invito et reluctante, cum pontificia potestas nec pendeat nec
promaneat a placito privatorum atque consensu, sed a suprema auctoritate,
quae Papae est tradita a Deo pro regimine Ecclesiae, pro maiori fidelium
bono et pro salute animarum.
His positis, dignabuntur EE. VV. decernere:

An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione matrimonii rati et non
consummati in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 198-200].

3191.

S. C. C.,

Region.,

20 maii, 17 iun., 8 iul., 5 aug. 1719.

Alphonsus Gonzaga Comes Novcllariae obtinuit a S. Pio V, anno 1597,
quod nova ecclesia propriis sumptibus a se aedificanda sub invocatione et
titulo S.Stephani erigeretur in Collegiatam, praevia fundatione octo Canonicatuum et Archipresbyteratus, cui tamquam Primae Dignitati, animarum
cura commissa fuit. Fuerunt subinde in hanc ecclesiam introductae et rece­
ptae duae Confratcrnitates, altera sub titulo SSmi Sacramenti, altera sub

instituto SSmi Rosarii; exortisque controversiis inter Canonicos Ecclesiae
Collegiatae ex una, et Archipresbyterum et Confratres SSmi Rosarii ex

1 Cf. N. 3199.

Curia Romana

644

altera partibus, concordata fuerunt sequentia dubia, ex iuribus circum·-,
rcndis, ab EE. W. resolvenda:

An Confratcrnitas possit de licentia et consensu Parochi exponere vp.
annum m Cappella Rosarii publicae venerationi Sanctissimum Eucharistiae Sicramentum, sive potius requiratur licentia Ordinarii?
n. An praedicti Archipresbyter et Canonici teneantur applicare
Convcntualem pro benefactoribus in casu?
Die 20 maii 171): Non proposita.
Die 17 iunii 171g: Non proposita.
Dic 8 iulii 1719: Non proposita.
Die 5 augusti 171(7 Sacra, etc. respondit ad 4. Negative ad prinum pi>tem, Affirmative ad secundam, ct amplius.
Ad II. Affirmative.
4.

?

SX1ïnûAINui

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 205, 209, 217, 219].

3192.

S. C. C., Panormitana, 30 sept., 18 nov. 1719.
Catharina Bonfilio, quae dic 13 dec. anni 1693 per vim et metum 1

patre incussum, de quo testes deponunt, matrimonium contraxit in facicrr
Ecclesiae cum Francisco Alvarez barbitonsore, cum eodem invita cohabitavit spatio quatuor mensium ita, ut idem Alvarez sequens exhibuerit testi­

Confesso, qualmente dalla prima ora, chtcicor.giungessimo, sino a quando mi allontanai da essa, non solo mai volse detta
Caterina Bonfilio esercitare volentieri Batto matrimoniale, non estante mimi··
ciarla, e venire continuamente aile percosse, ma ogni qual volta si chicdera
debito, mi rispondeva di non volere, a causa di non aver voluto mai esser mi
moglie.

’\?t34 11ΊίΓτχ

monium die 21 iulii 1715:

Alvarez desperatione adductus discessit a Civitate Panormitana, ut mili­
tiam in triremibus exerceret; cumque anno 1702 pcrcrebuerit fama, ortum

habens ex partita descripta in libris defunctorum in magno nosocomio Pa­
normi, quod idem mortuus fuisset, Catharina die 29 aprilis 170S collocati
fuit in matrimonium cum Ignatio Colli, ex quo quatuor filios suscepit, ct
Alvarez, qui mortuus reputabatur, die 15 ianuarii 1707 in Civitate Lillit

uxorem duxit Claudiam Calvinianam post haeresim ab eadem abiuratam

In hac facti specie fuit actum in Curia Archiépiscopal! Panormitani
super validitate primi matrimonii; cumque ab eadem fuerit pro eius validi­
tate pronunciatum, de iustitia dicti indicati agendum est in praesenti. Pro

validitate facit textus in cap. Ad id, dc sponsalibus, in quo matrimonium per
vim contractum, statuitur, quod cohabitatione convalescat. Et licet hk
textus loquatur de cohabitatione per annum cum dimidio, id tamen non fuit
in textu statutum taxative, sed demonstrative, ita ut ad officium ludiepertineat circumstantias ponderare suadentes, an ex cohabitatione purgata
fuerit metus, non obstante, quod cohabitatio non fuerit protracta ad annun,
cum dimidio, uti ponderat Abbas in citato cap.

Ad id,

n. 4,

de sponsale

S. C. Concilii

645

matrim.

Pro nullitatc vero primi matrimonii facit, quod post Concilium
Tridentinum, quod novam formam induxit in contrahendo matrimonio,
praesentiam videlicet Parochi et duorum testium,1 non solum matrimonium
est nullum, si fuerit contractum per vim et metum, sed ulterius non conulidatur, nisi iterum contrahatur, adhibita forma Concilii, licet intercesse­
rit cohabitatio una cum copula iuxta resolutiones huius Sacrae Congregatio­

nis, et signanter in Hispalen., 20 iunii 1609, Lib. 11 Dccretor, fol. 58 a
tergo;2 et concordat alia resolutio in Constantinopolitana, 16 decembris 1634,
Lib. 15 Dccretor., fol. 140 a tergo. 3
His stantibus, dignabuntur EE. W. decernere:

An constet denullitate primi matrimonii in casu? Et quatenus affirmative:
2. An secundum matrimonium contractum cum Ignatio Colli sit validum
ita, ut Catharina cum eodem cohabitare teneatur in casu?
Die 30 Septembris 17 K): Non proposita.
Die 18 novembris 17 K) Sacra, ctc. respondit: Dilata, et separentur Catharina
rt Ignatius, necnon Alvarez et eius praetensa uxor, et coadiuventur probationes
iuxta instructionem. 4
1.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 240, 253].

3193.

S. C. C., Sicula, 18 nov. 1719.
Propter praeteritas ct notas Regni Siciliae aerumnas plures contigere
casus, in quibus a Regularibus habita sunt Capitula Provincialia nullitatis
vitio laborantia; et a nonnulis religiosis diversorum Ordinum emissae fue­
runt professiones coram Superioribus illegitimis, ita ut exhibitis Sacrae
particulari Congregationi Immunitatis precibus pro sanatione et rcvalidatione omnium praedictorum, fuerit harum precum examen commissum
huic Sacrae Congregationi, quae opportuna, prout opus erat, non destitit
suppeditare remedia.
In Congregatione siquidem habita die 21 augusti 1717 nonnulli Patres
Discalceati Redemptionis Captivorum Beatae Mariae Virginis de Mercede
Provinciae Siculae ingenue admittentes, quod solemnem emiserant profes­
sionem post nullitatem Capituli Provincialis, quae tamen ipsis non innotue­
rat, supplicarunt pro opportuno remedio, auditaque relatione Archiepiscopi

Panormitani, responsum fuit, quod professiones dicto modo emissae ratiticarentur cum novo professorum consensu in manibus legitimi Superioris
deputati scu deputandi, et cum praerogativa antianitatis a primo die emissae
professionis.
In Congregatione quoque habita die 11 iunii 171S, cum Pater Provin­
cialis Carmelitarum Discalceatorum Siciliae exposuisset Sacrae Congrega-

1
»
’
*

Ses». XXIV, </<- rrf. matrim., c. i.
Cf. N. 2378.
Cf. N. 2567.
Resolutionem vide infra die 8 iun. 1720

Ct. N. 3210.

-y.iXJ

rçiYWÆTftS SiJiKSWim.

646

Curia Romana

tioni particulari Immunitatis Ecclesiasticae, quoti ante suum exilium sor­
tem Clericos admiserat ad habitum suae Religionis cum consuetis forme·
et solemnitatibus praescriptis ab Ordinis Constitutionibus, quodque Patrn
Vocales, qui septem novitiis dederant approbationes, fuerant admissi ir,
familiam Conventus novitiatus ex ordine et mandato Provincialis intrus
quodque demum iidem novitii professionem emiserant in manibus illegitimi
Superioris, et quod hunc actum nonnulli ex illis expleverant, ut rem graun
facerent Ministris laicae potestatis, remissa huius instantiae cognitione id
hanc Sacram Concilii Congregationem, die et anno supra indicatis respon­
sum fuit: Professiones esse ratificandas cum novo consensu professorum in mani­
bus Superioris legitimi et cum dispensatione quoad alia, quae in Constituliondnu
praescribuntur, et quoad antianitatem, eius initium ex gratia, esse desumendum
a die primae professionis, licet nullae, et quoad cos, qui essent ad professionem
admittendi, eadem Sacra Congregatio rescripsit, quod Superior uteretur iure iu
In postrema demum Congregatione habita die 30 Septembris huius eius­
dem anni 1719, cum fuerit expositum, quod in Provincia Messanen. OrdiniMinimorum, praeteritis annis celebrata fuerant nonnulla illegitima Capituli,
necnon electi illegitimi Superiores, qui novitios ad professionem admiserant,
rescriptum fuit, quod novus Provincialis eos admitteret ad emissionem novae
professionis, notificata tamen ipsis nullitate primae professionis, ct quod
nova professio quoad antianitatem caeterasquc praerogativas suum robur
habere deberet non ex nunc, sed ex tunc.
Post edita hucusque recensita rescripta, id quod non contigit in Patribus
Redemptionis Captivorum nec in Patribus Minimis, contigit in Patribus
Carmelitis Discalceatis. Lecto siquidem in ipsorum Capitulo supra recensa
decreto, cum quatuor, qui fuerant admissi ad professionem cx mandat?
Provincialis intrusi, et eandem emiserant in manibus illegitimi Superiori·,
se promptos et paratos exhibuerint ad eam ratificandain in manibus legitim
Superioris, Pater Prior praetensionem excitavit, quod in hac ratificaliont
exquirenda essent suffragia Vocalium, et iisdem replicantibus, se posx
libere professionem ratificare absque ulla nova Vocalium approbatione
habitus fuit de hoc dissidio sermo in postrema Congregatione inter sumnuria precum, et responsum fuit, quod instantia poneretur in folio.
Pro praetensione Patris Prioris militare videtur ius commune, ct pugnare
etiam videntur verba decreti, et in eo quidem, quod attinet ad ius commune,
res expedita esse videtur, si enim in ratificatione novus requiritur proiesrum consensus, nova etiam requiri videtur et esse necessaria approbatif
Vocalium, cum professionis vinculum consistat in mutuo profitent!* ct
Religionis consensu. Simileque indicium ferendum esse videtur de verbi»
decreti, in illo quippe sic legitur, uti supra fuit expositum: quo vero adc:-<
qui sint ad professionem admittendi, eadem Sacra Congregatio rescripsit, qw.d
Superior utatur iure suo; et ex horum tenore verborum infertur, neccssamm
esse novam approbationem Vocalium in admissione ratificationis professio­
nis, cum in hac rc consistat ius Superioris, quod est in decreto reservatum
Crescit discursus, quandoquidem in terminis, uti dicitur, terminantibus
ratificationis professionis, quod novus Capituli consensus requiratur ad

ό’. C. Concilii

647

instar carnalis Matrimonii, quod si fuit irritum ob inhabilitatem contrahen­
tium, novum, ut convalescat, exquirit utriusque coniugis consensum, una
cum scientia nullitatis matrimonii, ut caeteris allegatis late docet Donat,
in praxi rerum Regul., tomo 2, tract. 8, quaest. 7 per totam.
Magna e contra aequitas assistere illis videtur, qui putant, se esse ad
ratificationem professionis admittendos absque novo Vocalium consensu,
magnaeque ulterius adsunt circumstantiae, quarum omnium rerum ope
contenditur esse locum auctoritati Summi Pontificis, qui novum utcumque
necessarium consensum suppleat Vocalium et Religionis. Quod autem magna
assistat aequitas illis, qui se admittendos dicunt ad professionis ratificationem
absque novo Vocalium consensu, patet, quia statim ac novus requiritur con­
sensus, possibilis est casus, quod instantes non admittantur ad ratificationem
professionis, in quo rerum themate nemo est, qui non videat, non solum
iniuriam illis irrogari, sed quod magis est, eosdem ad miserabilem statum
induci, cum Sacris fuerint Ordinibus initiati ante decretum Sacrae Congre­
gationis, eorumque ordinatio non fuerit facta ad titulum beneficii vel patri­
monii, sed ad titulum paupertatis, uti fit in religiosis professis. Quod vero
magnae ulterius adsint circumstantiae, dignoscitur, statim enim ac via
aperitur, quod illi novis teneantur subiici Vocalium suffragiis: intra breve
temporis spatium Siciliae Regnum repleri poterit religiosis ad statum Clerici
seu Presbyteri saecularis redactis magno cum incommodo familiarum, et
cum Ordinis Clericalis dedecore, ex quo potissimum Ordines fuerunt ab
illis suscepti ad titulum paupertatis, ut supra dictum est. Quod denique hisce
concurrentibus locus esse videatur auctoritati Summi Pontificis, qui novum
utcumque necessarium consensum suppleat Vocalium et Religionis, ponitur
inclaris: Papa etenim est omnium Ordinum Regularium Pater et Dominus,
iu ut absque ulla difficultate Vocalium et Religionis consensum magna et
iusta concurrente causa supplere possit, nec ulla videtur esse causa maior
et aptior ad rem, de qua agitur, ea quae mox fuit exposita, quaeque respicit
tum privatum, tum publicum bonum. Absque eo quod obstare dici possint
verba decreti Sacrae Congregationis, cum verba illa: et quoad eos, qui sint
ad professionem admittendi. Superior utatur iure suo, non respiciant eos, qui
professionem ratificare debebant, sed alios, qui in novitiatu forte existebant,
et erant ad professionem admittendi.
His stantibus, onus erit EE. VV. decernere:
t. An in ratificatione professionis novus requiratur l ocalium consensus in
casu? Et quatenus affirmative:
2. An sit consulendum Sanctissimo, ut dictorum l ocalium consensum sup­
pleat in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative in casu, de quo agitur,
et amplius.
Ad 2. Affirmative, et amplius. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 1, p. 249-252].

’ Cf. X. 319S,

Curia Romana

648

3194.
S. C. C., Mediolanen., 2 dec. 1719.
In Oppido

Civitatis Mediolanensis Dioecesis Coenobium extat mor;
rum Montis Oliveti, cuius Abbatia commendata est Eminentissimo Cardir.
Odescalco Archiepiscopo. Penes Abbatem Commendatarium stare dial·;.·

cura habitualis: ecclesia etenim Coenobii est Parochialis; ct cura actuali-

exercetur a perpetuo Vicario; inter monacos et Vicarium iurgia ct contenti—
nes saepius exortae sunt. Cum autem dic 26 mensis ianuarii anni praeteriti
1718 Livius Bazza Vicarii munere fungens percussus fuerit a duobus n: nacis, ab .Antonio videlicet Petragrossa Sacerdote et ab Alexandro Funugillo
laico converso, nonnulla acta in Curia Archiépiscopal! gesta fuerunt, de
quorum validitate in praesenti est disputandum, uti desumitur ex prim?
dubio mox referendo et ex caeteris inter partes concordatis; cumque hir.,

inde scripturae distribuantur, dignabuntur EE. VV. decernere:

An acta hactenus facta per Curiam Archiepiscopalem Mediolaiirm-r.
contra Rev. Patrem Antonium Petragrossa ct Er. Alexandrum menaces suittneantur in casu?
2. An liceat eidem Curiae Archicpiscopali declarare, vel saltem denunemt
cxcornmunicatos in vim canonis, Si quis suadente, 1 dictos monacos in casu'
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad r. Affirmative, excepto monitorio expdth
die iq februarii 171S, nccnon excepta citatione expedita die 2 iunii eiusdem am
Ad 2. Licere (renovata tamen citatione iuxta Instructionem) declarari Fra­
trem Alexandrum, nccnon P. Antonium, quatenus delictum habeatur pro m t -r
rio; et quatenus habeatur tantum pro publico, licere denunciare, id est pratapiendo suis Parochis et subditis universis, ne eos admittant intra ecclesias nbt
subtectas, et non conversentur cum iisdem.
_L
1.

ERMTAS SAtWJT.ULS MAW Πια.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 258].

Λ

■

3195.

S. C. C., Ipren., 2 et 16 dec. 1719.
Maximilianus Carolus de Coupigni, vir nobilis ex Dioecesi Iprcnsi, cum

esset constitutus in aetate annorum 21, Subdiaconatus Ordinem recepit
anno 1711, cumque SSmo I). N. supplicaverit pro dispensatione super voto
continentiae sub obtentu, quod Ordinem receperit per vim ct metum a matre
illatum, scriptum fuit iuxta morem Officiali Iprcnsi pro informatione et vuo.
Respondit Officialis, exposita in facto subsistere, et nonnullas attestatio·
nes transmisit, in quibus refertur, Comitissam Oratoris matrem, quae erat
vidua et usufructuaria bonorum, nccnon indolis et naturap admodum vio­
lentae, et vehementis, eidem minatam fuisse, quod ipsum esset omnino
derelictura, si Sacros Ordines suscipere recusasset; accedit ipsius Maximi-

» C. 29, c: xvn, q. 4.

W*

S.

C. Concilii

649

liant examen, in quo praedicta omnia exponit, addendo, quod ah Episcopo
■\mbianensi recepit Ordinem Subdiaconatus virtute dimissorialium Epi­
scopi Iprensis sui Ordinarii, quae fuerunt a matre ad se transmissae una cum
litteris comminatoriis. Eques etiam de Coupigni frater natu maior suum
libentissimum praestat pro dispensatione assensum, ct Reverendissimus
Nuntius Galliarum sibi constare asserit, quod revera Maximilianus per vim
et metum a matre incussum Subdiaconus factus est.
Supplicationis fundamentum in vi praedicta et metu constituitur; licet
enim magna sit inter Doctores disputatio, an sicuti recipiens Ordinem Sub­
diaconatus per coactionem non absolutam, sed conditionalcm, non praeci­
sam, sed causativam, vere recipit characterem: ita etiam teneatur ad conti­
nentiam, ex quo votum continentiae est Sacro Ordini annexum, uti videri
potest in binis magistralibus decisionibus, prima videlicet et secunda Cae­
saris de Grassis, tit. dc his, quae vi metusve causa Jiunt, in quibus decisionibus
auctoritates et rationes hinc inde pugnantes afferuntur, hoc unum tamen
certum esse videtur, quod metus, licet conditionalis, praestat Pontifici iustam
causam dispensandi a voto continentiae, quod est annexum Subdiaconatui.
His stantibus, onus erit EE. VV. decernere:

An sit locus dispensationi super voto continentiae in casu?
Die 5 augusti 17/9 Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadiuventur probationes.
Instructio fuit exarata et transmissa tam ad Nuncium Galliarum, quam
ad Officialem Iprensem pro coadiuvandis probationibus tam super praedictis
vi et metu, quam super aetate matris de tempore, quo metum incussit, et

super quantitate bonorum paternorum Oratoris, ex eo, quia in libello dicti
Maximiliani exponitur, quod eius mater, quae metum incussit, erat vidua
ct usufructuaria bonorum. Cum etenim metus ad effectum, de quo agitur,
debeat esse cadens in constantem virum: talis in praesenti casu esse posset,
si Maximilianus Orator vel per longum tempus vivente matre, vel etiam
post illius obitum fuisset ad paupertatem redigendus, quatenus imperio
matris de suscipiendo Subdiaconatu non paruisset.
Supervenerunt, documenta transmissa tam a Nuncio Galliarum, quam
ab Officiali Iprcnsi; cumque iterum Maximilianus Carolus supplicet pro
gratia, ut ex eius supplici libello per manus circumferendo, dignabuntur
EE. VV. decernere.

Die 2 decembris /7/9 Sacra, etc. respondit: Dilata.
Die 16 decembris /7/9 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 221, 255, 264].

3196.

S. C. C., Lucana, 2 et 16 dec. 1719.
Sacerdos Andreas Valentinus praesentationem Patronis, ad quos pertinet
ius praesentandi, obtinuit ad Praeposituram Petrae Sanctae, quae est Oppi­
dum in temporalibus subtectum magno Duci Hetruriae, et in spiritualibus
Episcopo Lucano; cumque se examini exhibuisset, fuit ab Examinatoribus

650

3
Cr <

Curia Romana

rcicctus tanquam inhabilis. Supplicavit Valentinus Episcopo Lucano, ut ■
ad novum examen admitteret; dixit enim se in primo examine fuisse ir
pino timore perculsum, et sic se apte respondere nescivisse, et sub obtentu,
quod ab Episcopo sibi fuisset denegata admissio ad novum examen, appel­
lationem interposuit ad Tribunal Nuntiaturae Florentinae, quae in cauy
procedendo novos deputavit Examinatores, qui Valentinum idoneum c
aptum esse consuerunt, et sententiam tandem protulit, in qua cum declara­
vit idoneum et capacem, et mandavit Episcopo Lucano sive cius Vican
Generali, et in subsidium Vicario Foraneo, ut appellantem in Praeposituri
Petrae Sanctae institueret.
In exeeutionem huius sententiae Valentinus instetit coram Vicario Gtnerali Lucano pro institutione, sed allegante Promotore fiscali Curiae Epscopalis recursum ab Episcopo factum ad Sanctissimum super hac catw.
eiusque remissionem ad hanc Sacram Congregationem, non fuit institut'
concessa, et in praesenti de viribus sententia Nuntiaturae Florentinae dispu­
tari contingit ad tramites dubii infra referendi.
Putat autem Promotor fiscalis Curiae Episcopalis Lucanae sententiam
Nuntiaturae Florentinae plurimis nullitatibus laborare.
Prima est, quia Nuntius non habet iurisdictioncm in Dioecesi Lucana
in qua Oppidum nuncupatum Petra Sancta situm est; et licet illud pertineat
ad dominium temporale Magni Ducis Hetruriae, cum tamen antiquitus fue­
rit sub ditione Reipublicae Lucanae, contenditur illud semper remansi·*
sub iure spirituali Episcopi Lucani, et sic semper fuisse exemptum a iunsdictione Nuntiaturae Florentinae, cum a dominio et iurisdictionc tempori
non valeat illatio ad dominium et iurisdictioncm spiritualem.
Secunda est, quia Nuntius Florentinus non habet jurisdictionem in
causis beneficialibus, qualis dicitur ea, de qua nunc agitur.
Tertia est, quia Nuntiatura processit per viam appellationis, adeoqnc
indigebat actorum transportatione, quae tamen facta non asseritur.
Quarta tandem est, quia sententia prolata fuit contra Promotorem fisa·
lem Curiae Lucanae, absque eo quod fuerit ipse citatus; nec enim satis in­
dicitur citatio per affixionem ad valvas, cum haec sibi vindicet locum,
quando non datur tutus accessus.
Excipit e contra Sacerdos Andreas Valentinus, quod sententia ad sui
favorem prolata a Nuntiatura Florentina nedum est iusta, utpote innixa rela­
tioni Examinatorum, aliisque documentis suam idoneitatem et probitate
demonstrantibus, sed quod ulterius est valida, ex quo allegatae a Promotor;
fiscali nullitates non subsistunt.
iHMl
His stantibus, dignabuntur EE. W. decernere:
/In iudicatum et sententia Reverendissimae Nuntiaturae Florentinaefinvt
Sacerdotis Andreae de Valentinis sustineatur in casu?
Die 2 decembris IJig: Non proposita.
Die 16 decembris /719 Sacra, etc. respondit: Negative, ex defectu taut
citationis et transportationis actorum, et Valentinus accedat ad Urbem ad >'
subiictendum novo examini.

[ I hesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 259, 264].

'4';

S. C. Concilii

3197.

S. C. C., Placentina, 16 dec. 1719.
Dum Sacerdos Carolus Lagurius die prima currentis anni 1719 Festivita­
tis Circumcisionis Domini Nostri Icsu Christi aderat in altari maiori Paro­
chialis ecclesiae loci Rivergarii Missam celebraturus, post iam factam obla­
tionem Hostiae recessit Clericus Missae inserviens ad effectum accipiendi
urceolos vini et aquae, cumque post elapsum quadrantem horae reditum
minime fecisset, idem Sacerdos ira percitus, relicto imperfecto Sacrificio
Missae ab altari recessit dicens: Io adesso non posso più dir Messa, non sono
più in stato; non voglio fare un sacrilegio; relictisque super altari calice, velo
et corporali, ad sacristiam se contulit, exutisque vestibus sacris ab ecclesia
recessit non sine magno scandalo et admiratione populi, qui Missae inter­
fuerat.
Fabricato processu per Curiam Episcopalem, praetendit fiscus, Sacerdo­
tem Lagurium in suspensionem incurrisse ipso facto in vim dispositionis
can. Xtdius Episcopus 57, de consecr., dist. 1. Cumque Sacerdos penitus igno­
rans de incursu in suspensionem Missam postmodum celebraverit, humiliter
modo supplicat tum pro absolutione a suspensione, tum pro dispensatione
ab incursa irregularitate.
Die, etc. Sacra, etc. attenta relatione Episcopi Placentini censuit, per Ora­
torem nullam fuisse incursam suspensionem, nec consequenter irregularitatem,
ac proinde committendum, prout praesentis decreti tenore benigne commisit
eidem Episcopo, ut imposita Oratori praedicto aliqua salutari poenitentia, eum
ad altaris ministerium iterum admittat. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 158].

3198.

S. C. C., Sicula, 16 dec. 1719.
Adversus resolutionem datam in causa Sicula, 18 novembris 1719 2 petita
fuit a Procuratore Generali Ordinis Carmelitarum Discalceatorum nova
audientia sub obtentu potissimum, quod iuxta Constitutiones Ordinis non
potest ullus novitius, licet a Capitulo approbatus, ad professionem admitti
sine licentia Provincialis, qui eam hic et nunc dare non intendit ex causis
in scripturis deducendis, et quod repugnante rationabiliter Superiore Reli­
gionis, congruum esse non videtur, quod Summus Pontifex eius suppleat
consensum, uti docet, Less., de iustit. et iure, lib. 2, c. 41, dub. 7, n. 67;
Pellizar in Manual. Regul., torn. 1, tract. 3, cap. 5, sect. 2, num. 59. Cumque
1 Eodein modo resoluta fuit consimilis causa luvenciccn., 3 dec. 1735. -Cf. Thesau­
rus Resolutionum, torn. 7, p. 155-159.
’ Cf. N. 3193.

Cut ia Romana

65 2

dicto Patri Procuratori Generali fuerit ab Eminentissimo Praefecto conct

nova audientia, in praesenti iterum disputanda proponuntur sequentia dul.·

An in ratificatione professionis novus requiratur Vocalium et Prorina.
consensus in casu? Et quatenus affirmative:
2. An sit consulendum Sanctissimo, ut dictorum Vocalium et Provint·.,
consensum suppleat in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Pariter affirmative; et quoad Fratrem loannem Dominicum dibiu,
ct scribatur Ordinario pro informatione.
1.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 264].

3199.

--ru mws smioawvs sviksi^

a

S. C. C., lanuen., 27 ian. 1720.
Circa hanc causam in Congregatione habita dic 9 septembris 1719 prop ·

An sit standum, vel recedendum a decisis die 20 maii i;:.
Et rescriptum fuit: Dilata, et examinetur uterque coniux cum iuramenlotlint.i·
rogatoiiis, examinato piius loanne lacobo super circumstantiis expressit anti
secundum iuramentum a peritis, et exprimat in dicto examine nomen peritorquos prima vice consuluit, qui etiam formiter examinentur; necnon examinatu
etiam formiter testes deponentes de confessionibus extraiudicialibus lo. lacobi, ■:
etiam Petrus Gentilis et Carolus Spinola, et committatur examen Eminentis;;·
Archiepiscopo lanuen. iuxta instructionem, praefixo termino trium mas·.· ·
situm fuit dubium:

Post haec Anna Maria se exhibuit promptam et paratam ad canonico:·
experimentum inspectionis sui corporis, ut dc sua virginitate et de no:
consummato matrimonio nulla esse amplius posset difficultas; propositaque

hac cius instantia in Congregatione habita dic 30 septembris anni praetenti

Praevio recessu a decisis die ) septembris iyi() et loco pia­
tionum, quae fieri debebant in sequelam rescripti editi dicta die, Sacra Con^e
gatio admisit probationem faciendam per inspectionem corporis Annae AIgtj.
iuxta instructionem Eminentissimi Praefecti.
rescriptum fuit:

Instructio fuit exarata et ab Eminentissimo Praefecto fuit accurate con­
siderata atque correcta, et in eadem fuerunt inserta ea omnia, quaefuenr:
ab EE. PP. ponderata, nccnon alia sunt addita, ut maiori qua fieri ρο$<:
diligentia canonicum fieret experimentum. Cumque eadem subinde sigil's
clausa, fuerit ad Eminentissimum Cardinalem Cusanum Episcopum P:·
piensem transmissa, in eius exeeutionem deventum est ad inspectionem.c:
subinde transmissus est ad Sacram Congregationem proccssiculus, in o;.

depositiones obstetricum et alia, quae gesta sunt, luculenter continentur.
Adcoque dignabuntur EE. VV. in praesenti Congregatione decerne:;

An sit standum, vel recedendum a decisis die 20 maii ijicj?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 277].

1 Cf. N. 3190.

ό'.

C. Concilii

653

3200.

S. C. C., Mantuana, 24 febr. 1720.
Propter notas controversias inter Ordinarium Brixien. et Archipresby-

terum Asulae Sacra haec Congregatio alias decrevit, quod territorium Castri
Gofredi Dioecesis Brixien. per modum provisionis subicctum remanere
deberet Episcopo Mantuano tanquam Sacrae Congregationis Delegato.
Vacavit in dicto Castro de mense martii et anno 1717 quoddam benefidum simplex sub titulo S. Crucis de iurepatronatus Familiae de Simbcnis,
nec Patroni ullum potuerunt Clericum reperire, qui illud acceptare volue­
rit, propter reddituum tenuitatem et onerum exorbitandam: redditus etenim
annui sunt in scutis octo monetae Romanae, ct Bencficiatus tenetur ad cele­
brandum et applicandum Sacrificium quocumque die festo. Ne beneficium
suo Rectore careret, memorati Patroni intra quadrimestre sibi datum ad
praesentandum, supplicarunt Episcopo Mantuano defuncto, ut de beneficio
disponeret, nec ullum Episcopus invenire potuit Clericum, qui dictum acce­
ptaret beneficium, uti testatus est Cancellarius, qui ulterius deposuit de dili­
gentiis ab Episcopo peractis; iidemque Patroni intra citatum quadrimestre
protestati sunt de diligentiis peractis, ne beneficium sine Beneficiato rema­

neret.
Post lapsum fere duorum annorum inventus est Clericus, qui est paratus
et promptus ad acceptandum beneficium; cupit enim ad eius titulum pro­
moveri cum debito patrimonii augmento. Cumque saepe memorati Patroni
illum Vicario Capitulari praesentaverint, Vicarius antequam praesentationem
admitteret, oraculum Sacrae Congregationis requirere voluit, ad eamdem
transmittendo omnia documenta, ex quibus notitia facti in superioribus
expositi fuit desumpta; cumque in Congregatione habita die 17 martii 1719
dictum fuerit, quod causa poneretur in folio, proponitur in praesenti dispu­
tandum dubium infra referendum.
Putant Simbeni Patroni, suam praesentationem esse admittendam, cum
enim tota difficultas insistat in lapsu temporis, a iure statuti ad praesen­
tandum, nullum ex dicto temporis lapsu praeiudicium sibi illatum fuisse
contendunt, stantibus diligentiis peractis, ut Clericum invenirent, qui bene­
ficium acceptaret ; devolutio siquidem supponit culpam et negligentiam
inexcusabilem Patroni, Murga, de Benef., quaest., 3, § to, sect. 1, num. 480,
et pro regula datur a Doctoribus et a Tribunalibus, quod unumquodque
non improbabile impedimentum praeservat iura Patroni a devolutione ad
Superiorem.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:

An sit admittenda praesentatio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn, t, p. 280].

654

Curia Romana

3201.

S. C. C., Ulixbonen., i6 mart. 1720.

’■ΓΊ

7?

Ioanna Agnes de Almada Carnide, nt propriae consuleret existimate
quam labefactatam esse sciebat, vel ex defloratione, quam passa ftacra:.
Ludovico Quifel Barberino, ut ipse exposuit in precibus exhibitis hui:
Sacrae Congregationi, vel ex nimio tantum ad suam domum accessu,cper aliquod temporis intervallum ab eodem Ludovico est habitus, ut i;
Ioanna Agnes confessa est in apoca mox memoranda, apocam prope,,
charactere subscripsit die 6 maii anno 1718 sequentibus verbis concepto
quantunque il Signor Ludovico Quifel Barberini non deva cosa aleunaalr,
ouore, con tutto cio come Γ opinione di questo è persa per la facilità e conii-,·..·
zione, colla quale i miei genitori lo conducevano alia mia casa, dimandandi \
al detto risarcisse questo inio discredito, ricevendomi per sua moglie, li promit,
dal giorno, in che cià succéda, di eleggere dentro quindici giorni un Cow.,
e professaie immédiat amen te nel fine dell'anno lo stato di Religiosa, 0 in çae:·
Convento della Rosa, 0 in altro, e di non usure niai dei Matrimonio, nt (ord­
inario, per il che al presente per allora rinunzio ad ogni ius, che pessa io asm
nella persona del detto Signore, il che faccio di molla mia libera volontà,so;.
violenza, e mancando io ad alcana di queste condizioni, non ho dubio, chi .
detto Matrimonio sia, e si giudichi, come se non fosse mai stato fallo, pa 1,
che al presente per allora do il mio e costante consentimento; el cum hac mutin
intelligentia, quae fuit testibus matrimonialibus notificata, contractum ίιώ
Matrimonium inter loannam Agnetcm et Ludovicum, illudque dicitur nun­
quam fuisse consummatum.
I jBHk
De huius matrimonii validitate actum fuit tam coram ludicc primi:
instantiae, quam coram Auditore Nuntiaturae; et Index primae instanus:
sententiam protulit pro matrimonii validitate, et Auditor Nuntiaturae tc
sententiam revocavit.
.Jta
Conditiones turpes aut impossibiles, sed quae Matrimonii bonis n·-·
adversantur, vitiantur, sed non vitiant matrimonium iuxta textum in cip.
Quicunque, ibique Gloss., de condit., appos., secus autem se habet res, si
conditiones apponantur, quae matrimonii substantiae, aut bonis sint adver­
sativae: tunc quippe non vitiantur, sed vitiant matrimonium, illudquc red­
dunt nullum, iuxta textum in cap. Si conditiones, cit. tit., de condii, app»
Quoad conditionem in matrimonio appositam, ut liceat ingredi Reli­
gionem, et in ea profiteri ante consummationem matrimonii certum «t
Matrimonium ab ea non vitiari, cum dicta conditio de iure insit, iuvU
textum in cap. Ex publico, et in cap. Ex parte, de conversione coningaton.-.
At difficultas est, an matrimonium vitietur ex conditione apposita, ut n-w
solum liceat alteri ex coniugibus ingredi Religionem ante consummationem
matrimonii, sed quod alter ex eis teneatur id facere; haec quippe conditio,
cum de iure non insit, et sit adversativa substantiae matrimonii, viturc
videtur ipsum matrimonium, et multo magis, cum praedicta conditio in

S. C. Concilii

655

casu praesenti fuerit ab utroque coniugc acceptata, iuxta firmata in his ter­

minis per Sanchez,

de Matrimonio, lib. 5, disput. 10, num. 6, et disput. 13,

num. 1 et 5.
Absque eo quod urgeat instantia, dari scilicet posse verum matrimonium,

etiam praecedente voto servandae virginitatis, ut ex matrimonio Beatissimae

Virginis cum Sancto losepho aliisque matrimoniis initis praevia promissione
servandi virginitatem inferunt Theologi; Theologi etenim communiori
calculo admittunt votum virginitatis non conditionatum, sed purum et abso­
lutum fuisse a Beatissima Virgine Maria emissum. Subdunt iidem verum
I

fuisse inter ipsam et Sanctum loscphum matrimonium, et in eo, quod atti­
net ad concordiam matrimonii cum voto virginitatis in antecessum emisso,
asserunt Beatissimam Virginem antequam nuberet S. losepho, divino afflatu
et certa revelatione fuisse admonitam, losephum tradita sibi in corpus ipsius

I

potestate nunquam usurum, nunquam debitum petiturum, seu quod votum
virginitatis nuncupaturus esset et ipse, seu quod Deus mentem eius a pe­
tendo debito esset aversurus ita, ut Deipara certior facta revelatione divina,
consenserit in traditione iuris ad copulam coniugalem, quod ad substantiam
matrimonii satis fuit, et non consenserit in usum iuris illius, quem sibi

nium subsistere valeat cum obligatione seu conditione non utendi re ipsa,

uti caeteris allegatis late prosequitur Clerical., decis. 3, de matrim.', per
totam a num. 21 ct seqq., ex quibus tamen non videtur inferri posse ad
validitatem matrimonii contracti cum conditione, quod alter tantum cx
coniugibus ante consummationem Religionem ingrediatur, et in ea profi­
teatur, et cum renunciatione
corporis alterius coniugis.

nedum usui, sed etiam

iuri scu dominio

Alii e contra censent validum esse matrimonii contractum sub conditione,
quod alter ex coniugibus se obliget ad professionem in Religione emitten­
dam, ex quo conditio haec non repugnat substantiae matrimonii, quia non
repugnat proli: contrahentes etenim non se obligant ad impediendam
prolem per media illicita; non fidei, quia contrahentes non se obligant ad
communicandum corpus alieno; non indissolubilitati, cum matrimonium
adhuc sit indissolubile, uti caeteris allegatis late prosequitur Bonacin.,

Opcr.

Moral., tom. 1, quaest. 2, de matrimon., puncto 10. proposit. 2, num. 13.
Haec dicta sint ad ornatum materiae; cx supplici autem libello per
manus circumferendo, onus erit EE. VV. decernere:

An constet de nullitate Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, ct examinentur formiter Parochus,
uterque conitix, et testes Matrimonii, quatenus non fuerint examinati formiter.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 292].

1 Resolutionem vide infra, die 8 iul. 17*4. · CC N 3-/8.

bibliotheca

voto castitatis interdixerat, quemque nunquam secuturum certissime nove­
rat. Et recepta quoque inter Theologos est sententia, matrimonium esse
validum, etiamsi contrahatur post conventionem initam abstinendi a quoli­
bet actu coniugali, cum dominium distinguatur ab usu, et verum domi­

656

Curia Romana

3202.

S. C. C., S. Marci, 16 mart., 13 apr. 1720.
Pro recto suae Ecclesiae regimine Episcopus S. Marci nonnulla adim­
plenda praescripsit, quae Canonicis Ecclesiae Cathedralis visa sunt ninti,
gravosa. Habito itaque ab iisdem recursu ad hanc Sacram Congregatione!
exquisita fuit iuxta morem Episcopi informatio, cumque ea supervenerit,
Sacra haec Congregatio demandavit, quod audiretur etiam Metropolitans
Cum autem Episcopus S. Marci sit exemptus ct immediate Sedi Apostoli:.·,
subjectus, de communi partium consensu subrogatus fuit Episcopus Bisinianensis, tamquam vicinior. Proposuit Episcopus Bisinianensis nonnuli.·
temperamenta, quae fuerunt approbata ab Episcopo S. Marci, sed non ?.i
cius Capitulo ; quocirca cx iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV
sequentibus dubiis respondere:
2. An in accessu Reverendissimi Episcopi ad Ecclesiam Cathedralcin. ct
in illius recessu versus palatium episcopale ipse associari debeat a Canonicu
et quomodo?
6. An Capitularibus sit iniungendum novum onus Cantus Gregoriani in na­
tandis Horis Canonicis?
Die 16 martii 1720: Non proposita.
Die 13 aprilis 1720 Sacra, etc. respondit ad 2. Affirmative, et Episcopu"·.
esse associandum a Canonicis habitu Canonical! indutis ab aula palatii ad Ely­
siam et ab Ecclesia ad aulam, dummodo Episcopus sit Cappa indutus.
Ad 6. Affirmative, iuxta modum insinuatum ab Episcopo Bisiniantn.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 293, 296].

3203.

S. C. C., Firmana, 13 apr. 1720.
Curia Archiepiscopalis Firmana confectionem assumpsit criminalis
processus, sub obtentu illicitae ncgociationis contra Nicolaum Picininum
Canonicum Ecclesiae S. Victoriae; exortaque idcirco controversia ink·
Curiam praedictam et Promotorem fiscalem Abbatialis Curiae Farfensb
qui contendit, ad se dicti processus confectionem pertinere, controver­
siae cognitio ab Auditore Sanctissimi ad hanc Sacram Congregationem
remissa fuit.
Fundamentum Promotoris Curiae Abbatialis in hoc potissimum residet,
quod a Summo Pontifice Urbano VIII Monasterium S. Victoriae fui'
saecularizatum, erectaquc monasteriali ecclesia in Collegiatum, dispositum
easdem vero Collegiatos Ecclesias, ac carum futuros Priores, Canonicos, Sacristanos, Clericos aut alios eisdem inservientes cum eorum rebus, bonis,iuri­
bus et pertinentiis universis, visitationi, correctioni et omnimodae iurisduuw·
dicti hrancisci Cardinalis, ac pro tempore existentis Commcndatarii Farfen c

S. C.

Concilii

657

Salvatoris Monasteriorum supponimus et subiicimus; quodque in iisdem
Ecclesiis universa ct singula, quae locorum Ordinarii in propriis Ecclesiis facere
possunt seu debent, idem Francisais Cardinalis et successores Commcndatarii
jacere possint ct debeant, perpetuo decernimus et declaramus.
S.

Haud urgente, quod hic et nunc non agitur de delicto commisso intra
septa Collegiatae, sed extra Collegiatam, quasi quod hinc inferri possit,
confectionem processus pertinere debere ad Curiam Archiepiscopalem

Firmanam, tum quia iuxta antiquiores Summorum Pontificum consti­
tutiones et signanter iuxta illam Grcgorii IX Archiepiscopus Firmanus

nullam potest exercere iurisdictionem in ecclesiis Farfensibus, ct in
earum personis, tum quia procedendo ad tramites erectionis Mona­
sterii S. Victoriae in Collegiatam, si Canonici remanent subiecti omni­
modae correctioni et iurisdictioni Abbatis Farfensis, si iidem amplissima
fruuntur personali exemptione, confectio processus ad alium spectare non
potest, quam ad Eminentissimum Abbatem, cum haec intercedat diffe­
rentia inter exemptionem localem et exemptionem personalem, quod in
primo casu delinquens extra locum punitur ab Ordinario, secus autem
se habet res in secundo casu, cum in hoc nec ratione delicti commissi,
aut contractus initi, aut rei sitae extra locum exemptum, exemptus conve­
niri valeat coram Ordinario, ut interpretando textum Innocentii Quarti in
cap. Volentes, de privilegiis, in 6, innovatum a Concilio Tridentino, sess. 7,
cap. 14, de reform, bene adnotarunt Franc, in citato cap. Volentes, num. 2,

Barbosa, num. 3, Passerin., num. 7 et 8, dc privilegiis, in 6. Multoque
magis, cum Curia Abbatialis processus aliquando confecerit criminales
adversus Canonicos huius eiusdem Collegiatae propter delicta extra Collegiatam commissa.
Excipit c contra Curia Archiepiscopalis Firmana, quod licet Canonici

I

Ecclesiae Collegiatae sint in sequelam Bullae Urbani VIII exempti ab ordi­
naria .Archiépiscopali iurisdictione, debent nihilominus in casu contractus,
vel delicti commissi extra ambitum Ecclesiae, et sic in loco non exempto,
sed in loco suae iurisdictioni supposito coram se conveniri et a se puniri,
urgente videlicet allegata constitutione Innocentii Quarti in cap. Volentes,
dc privilegiis, in 6; dictae etenim I nnocentianae constitutionis dispositio
sibi vindicat locum in exemptione concessa personis propter locum, et in
quacumque alia exemptione, licet amplissimis verbis concepta, uti ex sensu
huius Sacrae Congregationis firmavit Rota. Ad partes positis actibus in
contrarium allegatis a Curia Abbatiali Farfensi, cum Curia etiam Archie­
piscopalis pluries ratione delicti extra Collegiatam commissi processent
adversus Canonicos Ecclesiae Collegiatae, ct in conflictu actuum praeva­
lere debeant illi, qui gesti sunt ab Archiepiscopo, aliis, qui ab Abbatibus

pro tempore facti sunt.
Ex his autem et caeteris a scribentibus hinc inde afferendis, dignabuntur
EE. VV. decernere:

An Reverendissimus Archiepiscopus Firmanus possit procedere et iuris­
dictionem ordinariam exercere contra personas et Canonicos Collegiatae
Ecclesiae S. Victoriae subtectae Abbatiae Farfen., in casu contractuum et
Vel. v.

42

Curia Romana

658

delictorum factorum et commissorum respective extra septa dictae Colleur..·
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 1, p. 301].

3204.

S. C. C.» Sagonen., 13 apr. 1720.
Frater Dominicus Franciscus de Lama natus die 8 iulii anno 1691 prof -

sionem regularem emisit in Religione Minorum Reformatorum S, Fran.··,
die 10 decembris 1706, quam etiam ratificavit die 8 decembris 1711. Cumque
alias in hac Sacra Congregatione institerit pro concessione restitutioni* r

integrum, deprehensum fuit, quod licet nulla esset difficultas quoad nui ·

•Λίτ»

i m s SîTVlW ·^ SXJK83KU

tatem professionis, utpote emissae ante decimum sextum annum complet·.contra literam Sacri Concilii Tridentini, sess. 25, c. 15, de Regul., non ώ
hoc tamen esse poterat locus restitutioni in integrum, ex quo acces&rü
ratificatio cum positiva scientia in ratificante, quod professio erat nulla

ratione aetatis ad terminos textus in cap. Significatum, de Regularibus.
Ad removendum obstaculum ratificationis Frater Dominicus Franci»?.;
probationem assumpsit, quod ratificatio nulla fuerat, utpote emissa propter
vim et metum cadentem in constantem virum, sibique incussum a Lau­
rentio fratre, qui pugione ad pectus admoto ipsum induxit ad ratificandur
Cumque in huius facti comprobationem allatum fuerit ipsius Laurent
testimonium, qui stimulis conscientiae et exhortationibus missionariorurr
permotus rem totam aperuit, non obstante, quod, ut ipse inquit, sciret sibi
futurum esse praeiudicialem egressum fratris Dominici a Religione prop;/
divisionem bonorum paternorum, quam ille post egressum praetendere
posset, aliique duo testes superadderentur deponentes de auditu: propo­
situm fuit in Congregatione habita die 4 februarii 1719 consuetum dubium,

an sit concedenda restitutio in integrum in casu? Et responsum fuit: Dibit:
et coadiuventur probationes, et Episcopus procedat, prout de iure contra I. · ·
rentium, fratrem Oratoris.
Supervenerunt litterae praedicti Episcopi, una cum serie actorum ;b

eodem gestorum. Porro ex illis habetur- primo, quod citatus fuit Laurentii-,
illique fuit assignatus terminus dierum novem ad comparcndum et added.·
cendam causam, quare non deberet declarari excommunicatus ob violentur
exercitam adversus fratrem Dominicum ad effectum extorquendi ab eodem
ratificationem religiosae professionis. Secundo, quod Laurentius intra ter­

d’atm tu
constituito forzatamente anche con mano armata violentato in compagnie i'
Era I 'alentino Laico Riformato suo eugino carnale, qui iam defunctus est,
Era Domenico Erancesco suo fratello di detta Religione de'Riformati a do: tf
rafijicare nei termine delli cinque anni la professione del suo noviziato, et post

minum sibi assignatum comparuit suumque peccatum exposuit:

1

5. (λ Concilii

659

deductam et allegatam ignorantiam, quod imposita esset excommunicationis
poena adversus eos, qui cogunt aliquem ad emittendam professionem regu­
larem, sic concludit: e quando fosse caduto in alcuna censura, supplica dell'assoluzionc di essa, con aver conimiserazione, di non esser caduto volontariamente
in alcuna ojfesa contro la sua anima.
Adduntur depositiones ad perpetuam trium aliorum Religiosorum, qui
die 31 octobris 1719 retulerunt, se pluries audivisse Fr. Dominicum conquerentem de nullitate tam professionis, quam ratificationis, quinimo alter
ex eisdem subdit se violentiae lamentationes intellexisse ab ore Fratris
Dominici die immediate sequenti.
Haec sunt in causa, adeoque dignabuntur EE. VV. decernere:
An sit concedenda restitutio in integrum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 297-299].

3205.

S. C. C., Herbipolen., 27 apr. 1720.
Episcopus Ilerbipolcnsis mandavit Abbati Monasterii S. Michaelis Ordi­
nis S. Benedicti extra moenia Bambergae, quod ad Monasterium revocaret
Patrem Bonifatium, sub obtentu, quod male exerceret curam animarum
in ecclesiis Parochialibus Ezelskirchen et Gremsdorff, et quod idoneum loco
illius clericum saecularem praesentaret; sed respondente Abbate, se Patrem
Bonifatium esse revocaturum, dummodo sibi daretur facultas praesentandi
alium monachum, Patrem videlicet Idelphonsum: exorta est inter eosdem
controversia, eadeinque ad banc Sacram Congregationem delata, disputan­
dum in praesenti proponitur dubium ad calcem huius restrictus referendum.
Contendit Episcopus, memoratas ecclesias Parochiales esse beneficia
saccularia, admissamque fuisse praesentationem ab Abbatibus factam in per­
sonis suorum monachorum ab anno tantum i6bo, quo tempore propter
acatholicorum invasiones et bellum Suevicum magna aderat penuria Cleri­
corum saecularium, in quo rerum statu infert, non esse nunc liberum Abbati
praesentare Regulares sui Ordinis, sed debere praesentare Curatos, qui sint
Presbyteri saeculares, quique ab Episcopo pro tempore institutionem debeant
reportare, cum regularia regularibus, saecularia saecularibus sint conferenda
iuxta cap. 10, sess. 14, de refor.
Et quia ab Abbate responsum fuit, quod Parochiales ecclesiae suo sunt
unitae Monasterio, item, quod semper ad easdem monachus fuit praesentatus, ct tandem, quod vigore praescriptionis ius acquisivit monachos prae­
sentandi: ab Episcopo respondetur, nullum ex dictis fundamentis subsistere.
Non primum unionis, quandoquidem instrumentum concambii facti a
S. Henrico Imperatore anno 1015, ex quo desumitur unio, non fuit exhibi­
tum in forma probante, ct quatenus in forma probante exhiberetur, non
concluderet unionem, quia potestas laica non potest facere unionem bene­
ficiorum. Non alterum, cum constet, Presbyteros saeculares fuisse prae-

Curia Romana

66ο

sentatos usque ad annum 1660. Non ultimum denique praescriptionis, m
tantum siquidem Episcopi ab eo tempore usque in praesens admisrmr
praesentationes monachorum, in quantum id de necessitate fieri debt'/
stante penuria Clericorum saecularium.
His stantibus dignabuntur EE. W. decernere:
An Abbas Monasterii S. Michaelis extra moenia Bambergae, Ordinis Bau
dictinorum teneatur praesentare Rectores seu Curatos ad ecclesias Estlskirdta
et Gremsdorf/, qui sint Presbyteri saeculares ab Episcopo instituendi, vtl p/lim
Uberum eidem sit praesentare regulares sui Ordinis in casu?
Die, etc. Sacra etc. respondit: Dilata, et coadiuventur probationes hinc imlt
et Episcopus exhibeat institutiones. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 311].

3206.

S. C. C.,

?

Romana

seu

Tusculana,

27 apr. 1720.

Dominicus Antonuccius c Civitate Tusculana oriundus anno 1663 Ro­
mam se contulit, ubi primum domum conduxit, quam etiam su ive
una cum aliis bonis acquisivit. Contraxit idem Dominicus anno 1680 Matnmonium in Urbe cum Hieronyma dc Parentibus, et ex hoc Matrimonio
anno 1685 in Urbe natus est Franciscus Antonuccius, qui Sacramenta Baptis­
matis et Crismatis in Sacrosancta Lateranensi Basilica recepit. Vicanus
Curatus Parochiae Sanctorum Quirici et lulittae testatus est, dictos dc Anto­
nuccis ab anno 1663 in sua Parochia domicilium habuisse, et in eadem sin­
gulis annis praecepto annuae communionis satisfecisse; et Franciscus ροΊ
emensum in Collegio Romano et Archigymnasio Sapientiae studiorum cur­
riculum, uti Romanus fuit prima Clericali Tonsura insignitus et dictae
Parochiali ecclesiae adseriptus, ct successive ad Minores Ordines, et deinde
ad Maiores promotus est.
Sub obtentu, quod Tonsuram et Minores et Maiores Ordines idem Fran­
ciscus in Urbe recepisset sine litteris Eminentissimi Episcopi Tusculani,
instante Promotore fiscali praedictae Ecclesiae, fuit eidem ab Eminentissime
Episcopo demandatum, ut se a celebrando abstineret; habitoque per Franciscum recursu ad hanc Sacram Congregationem, iuxta morem responsum
fuit, quod audirentur Eminentissimi Episcopus Tusculanus et Vicarius
Urbis, et successive demandatum est, quod causa poneretur in folio.
Prima quae supervenit informatio, fuit illa Eminentissimi Vicarii, in qua
inquit, fuisse Franciscum in Urbe Prima Tonsura, minoribus Ordinibustt
deinde maioribus insignitum nullis requisitis litteris Erhi Episcopi Tuscu­
lani; licet enim Dominicus pater in Civitate Tusculana natus esset, ein>
tamen permanentia in Urbe dici non potuit temporalis, occasione videlicet
itineris, officii, legationis, mercaturae aut alterius temporalis morae, un
loquitur constitutio Innocentiana mox alliganda, sed permanentia ad qur* Resolutionem vide infra, die 17 cpt. 1722, 16 ian. >723.-Cf. N. 3246,3:51

•S. C. Concilii

661

quaginta ct ultra annos protracta talis fuit, ut in cius sequelam verum de

iure contraxerit domicilium, in quo rerum statu sibi vindicat locum dispositio

Speculatores 1 s. m. Innoccntii XII, ubi sic legitur:
at si pater in alieno loco, ubi eius filius natus est, tamdiu, ac co animo perman­
serit, ut inibi vere domicilium de iure contraxerit, tunc non origo patris, sed
domicilium per patrem legitime, ut praefertur, contractum, pro ordinatione
eiusdem filii attendi debeat.
bullae 44, quae incipit

Tum quia, cum tota difficultas in eo consistere videatur, quod una cum
domicilio in Urbe acquisito Dominicus pater retinuit etiam in Civitate Tuscu­
lana domicilium, nulla ex facti circumstantia ortum habere potuit necessitas
requirendi litteras testimoniales Eminentissimi Episcopi Tusculani; primo,

quia si Franciscus aliquando Civitatem petiit Tusculanam, id fecit more
Romanorum ad animum alleviandum, secundo, quia testimoniales litterae
in constitutione Innocentiana requiruntur in ordinando ratione beneficii,
absque eo quod Innocentiana constitutio testimoniales exposcat epistolas
illius Episcopi, in cuius Dioecesi, licet pater retineat domicilium, aliud
tamen in alio loco domicilium acquisivit, ubi ct filium procreavit, in hac
quippe facti specie, cum filius subditus sit Episcopi, in cuius Dioecesi natus
est, tum ratione originis, tum ratione domicilii, nullum sibi videntur vindi­
care locum litterae testimoniales Episcopi illius loci, in quo pater natus est

et in quo adhuc retinet domicilium.
Supervenit deinde informatio Eminentissimi Episcopi Tusculani, in qua
praemisso quod Dominicus Francisci pater Tusculi natus est ibique adhuc
retinet domicilium et maiorem partem bonorum, et publica Communitatis
munia exercet, et quod Franciscus, licet in Urbe natus, per notabile tempus
Tusculi permansit usque videlicet ad aetatis annum 14, concludit, non po­
tuisse eum ordinari prima Tonsura et minoribus atque maioribus Ordinibus
sine litteris dimissorialibus, et in omnem durissimum casum sine litteris
testimonialibus sui Tribunalis.
Quod autem Franciscus non potuerit licite ordinari sine suis litteris
dimissorialibus, in citata demonstratur informatione, quoties etenim Domi­
nicus pater est originarius Civitatis Tusculanae, et in ea habet domicilium,

filius, qui sequitur originem patris, non poterat initiari sine litteris dimis­
sorialibus Episcopi Tusculani. Absque eo quod quidquam referat domici­

lium subinde a patre acquisitum in Urbe, in qua etiam, uti dictum est, filius
natus est, quando quidem saepe memorata Bulla Innocentiana non requirit
tantum, ad effectum contrahendi domicilium pro suscipiendis Ordinibus
decennalem habitationem in loco, translationem maioris partis bonorum,
una cum instructis aedibus, quae satis erant de iure communi, sed ulterius

praescripsit, quod deberet adesse iuramentum indicativum animi domici­

Subditus, ibi: si vere et réalités animum
huiusmodi habere iureiurando affirmet, quasi quod non exhibito a Dominico
lium contrahendi, uti habetur in §

patre iuramento, domicilium ab eodem in Urbe nunquam contractum dici

valet. Et cum hoc themate procedendo concordatur § Bullae incipiens:
1 Cf. N. 25S

at si

662

Curia Romana

pater cum § eiusdem Bullae incipiente: subditus. Primum etenim § statuent
attendendum esse domicilium a patre acquisitum et non originem patrii
ut filius sit ordinandus, loquitur de domicilio per patrem legitime contuet
modusque legitime acquirendi domicilium exprimitur in subsequent! j,in
quo ultra alia requisita a iure communi inducta pro domicilio contrahendo,
additur in Bulla et illud iuramenti. Quod vero in omnem durissimum casum
Franciscus non potuisset ordinari sine litteris saltem testimonialibus Curiae
Episcopalis 'Tusculanae, patet, quia idem in ea Civitate permansit usqut
ad aetatem, in qua canonicum potuerat contrahere impedimentum.
His stantibus, dignabuntur EE. VVxdecernere:
An Franciscus licite fuerit prima Tonsura, minoribus ct maioribus Ordinh
initiatus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn, i, p. 308-311].

3207.

S. C. C., Asculana, 11 maii 1720.
Episcopus Asculanus in sua visitatione peracta anno 1712 restaurari
iussit quamdam parvam ecclesiam S. Francisci de Capradoxo, sitam in
Dioecesi Asculana, in qua Scipio de Boncompagnis quoddam simplex reli­
net Beneficium.
JHf
Putat autem Scipio, non esse locum restaurationi huius parvae ecclesiae,
licet eadem sit diruta et omnibus supellectilibus destituta, et absque tecto,
tum quia necessaria esset impensa scutorum 185 et obul. 50, quando adim­
pleto onere Missarum sibi non supersunt sex scuta annua, tum quia caetcn
praedecessores Episcopi eam habuerunt pro derelicta, remittendo, ut Mis­
sae, quae in eadem essent celebrandae, celebrarentur in Parochiali ecdesù
S. Luciae, prout factum fuit a quadraginta annis citra, et tandem quia con­
currente inopia ecclesiae, quae dote caret, concurrente inopia Rectoris, qui
suam ex Beneficio non recipit congruam substentationem, aliisque omnibus
remediis deficientibus, Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 7, de rt/orn
statuit, quod ecclesiae dirutae ad matrices seu viciniores ecclesias transfe­
rantur, et convertantur in prophanos usus, sed non sordidos, erecta cnicc
in loco, in quo erant.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
An sit reaptanda ct supellectilibus instruenda ecclesia S. Francisci dc Copiedoxo, et quatenus affirmative: ad quem spectet in casu?
Die, etc. Sacra etc. respondit: Dilata, ct scribatur Episcopo iuxta instru­
ctionem. 1
[ Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 319].
I
1 Resolutionem vide infra, dic 21 iun. 172J. - Cf. N. 3226.

.S'. C. Concilii

663

3208.

S. C. C., Comen., 11 maii 1720.
Exortis controversiis inter Communitates Ussutii et Spurani et Confraternitatem Sanctissimi Sacramenti Plebis Insulae ex una ct Archipresbyterum
ct Canonicos Collegiatae S. Euphemiae Insulae ex alia partibus, subscripta
et concordata fuerunt anno 1714 a R. P. D. Petra tum huius Congregationis
Secretario dubia mox referenda, pro quorum resolutione supplices EE. VV.
porriguuntur preces:
1. An Capitulum et Canonici Collegiatae S. Euphemiae Insulae teneantur
applicare Missam Conventualem pro fundatoribus et benefactoribus?
5. An occurrente, quod Archipresbyter Parochus celebret Missam Convenlualem, vel alias legitime absit, seu sit impeditus tam in diebus festivis, quam
fetialibus Quadragesimae, teneatur celebrare facere per alium Missam Parochia­
lem pro populo?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 5. Affirmative, sed cum applicatione diebus festis tantum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 321].

3209.

S. C. C., Interamnen., 11 maii 1720.
Clar. mem. Cardinalis Rappacciolus Episcopus Interamnen. in Synodo
habita anno 1653 et in exeeutionem Sacri Concilii Tridentini 1 devenit ad
fundationem et institutionem Seminarii; pro eius manutentione ad taxant
etiam devenit ad rationem duorum scutorum de paulis 10 pro scuto pro quo­
libet centenario scutorum, tam super fructibus mensae episcopalis, quam
super fructibus aliorum Dioecesis Beneficiorum.
Taxa haec fuit pacifice exacta, sed contendentibus nunc nonnullis Beneficiatis ab eius integra solutione se subtrahere, instante Rectore Seminarii
deventum fuit ad sequestrationem fructuum, et expeditis per Bénéficiâtes,
nonnullis inhibitionibus vigore appellationum coram Auditore Camerae,
facta fuit ab Auditore Sanctissimi causarum avocatio, caedemque fuerunt
remissae ad hanc Sacram Congregationem, in qua modo dubium infra
referendum disputari debet.
Fundamentum Seminarii constituitur in cap. tS, Sess. 23, de ref., absque
eo quod suffragari valeant maiores Seminarii divitiae, quae post taxam super­
venisse referuntur, tum quia id non subsistit in facto, uti refert Ordinarius
in sua informatione, tum quia ut obicctum suam haberet vim, et efficaciam,
oporteret firmare statum Seminarii, qua pendente discussione solutio retar­
dari non potest.
' Sew. XXIII, de ref., c. 18.

664

Curia Romana

His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
An Parochi, Bénéficiait, Confraternitates, caeteriquc omnes compris..·
in taxa Seminarii Conciliaris Interamnae facta de anno 1653 per clar. »<·
Cardinalem Rappacciolum Episcopum, cogendi sint coram Curia Episcp
dictae Civitatis ad solutionem eiusdem taxae pro terminis decursis et décrier
dis, quacumque appellatione suspensiva et quibuscumque inhibitionibus /A
non obstantibus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 318].

3210.
S. C. C., Panormitana, 8 iun. 1720.
In hac causa die 18 novembris 1719 dilata1 a S. Congregatione c .:.
fuit instructio, primo, quod formiter et cum interrogatoriis a Promote
fiscali Curiae Archiepiscopalis Panormitanae exhibendis examinaretur Paro­
chus, coram quo matrimonium fuit contractum cum loannc Francisco Aln·
rez; tertio, quod etiam formiter examinarentur testes, qui matrimonio interfuerunt; et quarto, cum in anteacta causae propositione nonnulli testo
fuerint producti, deponentes de violentiis exercitis in ipsa ecclesia cor.'
Parocho, qui non videbantur formiter examinati, quod formiter examina­
rentur sub interrogatoriis Promotoris fiscalis.
Cum autem causa modo cum iisdem dubiis reproponatur, dignabuntur
EE. VV. decernere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1: Constare.
Ad 2. Satis provisum in 1.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 324].

3211.
S. C. C., Imolen., 8 et 22 iun. 1720.

9ti

Eminentissimus Cardinalis Gozzadinus in relatione status suae Ecdesuc
Imolensis, cuius est Episcopus, ad hanc Sacram Congregationem transmit
exposuit, quod ad succurrendum animarum saluti expediebat Parochiam
ruralem S. Bernardini in Silva nuncupatam in duas dividere; et eidem Eminentissimo Domino rescriptum fuit, quod uberiorem super hoc facto exhi­
beret informationem, antequam procederet ad actualem divisionem, tt
quod a suo Promotore fiscali praefigeretur terminus intéresse habentibus
ad sua iura deducenda in hac Sacra Congregatione.
Praedictus Dominus Cardinalis Gozzadinus in exccutionem praediro
decreti novam et uberiorem transmisit informationem, in qua summitim
haec continentur: primo, quod Parochia S. Bernardini in sui longitudine
extenditur ad quinque vel sex milliaria, et in sua latitudine ad tria millu-

•S’.

C. Concilii

665

ria circiter. Secundo, quod praedictam Parochiam interfluit flumen Santcrni,
quod hyemali praesertim tempore est impervium. Tertio, quod parochiani
vel propter magnam distantiam, vel propter viarum difficultatem pro maiori
parte anni ad dictam Parochialem ecclesiam accedere non possunt, qua dc
causa factum est, ut nonnulli pii benefactores Oratoria construxerint pro

commoditate et necessitate parochianorum, qui diebus festis Missam alias
non audirent. Quarto, quod attenta distantia, necnon attenta viae difficultate,
quae ad Parochiam ducit, nonnulli parochiani non sunt sufficienter instructi
in rebus fidei, ct aliquando sine Sacramentis decesserunt. Quinto, quod se
hortante quidam Sacerdos Franciscus Belletti aere proprio a fundamentis
extrusit Ecclesiam sub invocatione S. Joseph una cum commoda domo pro
novi Parochi residentia. Sexto, quod idem Sacerdos paratus est assignare
tot bona stabilia fructifera pro annuo redditu scutorum 60, et quod alia

adsunt scuta 25 relicta ab alio benefactore, ct eroganda in celebratione Mis­
sarum in dicta ecclesia adimplenda. Septimo, quod novae huic Parochiae

centum dumtaxat focularia assignari possent, remanentibus tercentum
foculariis pro antiqua Parochia S. Bernardini, concludendo, quod in hisce
circumstantiis sibi videtur in Domino expedire, quod ad huius Parochiae
erectionem deveniatur. Additur in scriptura Promotoris fiscalis per manus
circumferenda, quod Parochus S. Bernardini habet annuum emolumentum

scutorum 200, et quod ad reparandum quodeumque damnum, quod idem
pati posset ex privatione perceptionis primitiarum a familiis dismembrandis, Eminentissimus Episcopus esset in sensu, quod novus Parochus illi
consignaret septem aut octo corbas frumenti quolibet anno, quae summa
fere ascendit ad medietatem corbarum frumenti, quam idem novus Paro­
chus percipere posset a familiis sibi assignatis.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:

An sit locus disniembrationi ct erectioni novae Parochiae in casu?
Dic 8 iunii r?20: Non proposita.
Die 22 iunii 1720 Sacra, etc. respondit: Dilata, ct scribatur Eminentissime
Episcopo pro nova informatione. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn

1, p. 328, 332].

3212.

S. C. C., Aquen., 13 iul. 1720.
Aquenses Praesules ab antiquo tempore exoptarunt, ut in Oppido Saxelli
erigeretur nova Parochia, eo sub fundamento, quod Parochialis ecclesia
S. Io. Baptistae ab eo distat per mille passus et ultra, ita ut ad ipsam oppi­
dani senes, pueri aliique debilitate laborantes non sine magna difficultate
et incommodo accedere possint.
Porro hanc novae Parochialis erectionem Parochus sive Archiprcsbyter
S. loannis Baptistae praetendit non esse faciendam, tum quia post antiquiora
Episcoporum decreta ecclesia S. Io. Baptistae et altera Sanctissimae Trini-

1 Decisionem vide infra, dic 21 iun. 1721. - Ci N. 3227.

666

•S’. C. Concilii

Curia Romana

latis Oppidi Saxelli habitae fuerunt tanquam unitae, et Archiprcsbytcri da
utraque fuerunt provisi a Sede Apostolica, tum quia itineris incommoditas,
quae adesse dicitur quoad oppidanos Saxelli erga ecclesiam S. loannis Bap­
tistae, procedit etiam quoad alios in domibus rusticalibus parvisque pagis
degentes, qui novae erigendae Parochiali assignarentur, et tandem, quia
ipse in ecclesia SS. Trinitatis retinet Coadiutorem oppidanis Sacramenta
ministrantem, in quo rerum statu non est locus erectioni novae Parochiae,
cum erectio sit subsidiarium remedium.
Communitas e contra Saxelli, cui etiam adhaeret Episcopus in sua infor­
matione, contendit esse locum erectioni novae Parochialis, cum de distantia
ct de magna populi incommoditate quoad receptionem Sacramentorum nulla
valeat esse difficultas, in quo rerum statu ad novae Parochiae erectionem est
deveniendum, uti probat textus in cap. Ad audientiam, de eccles. aedif, ibi
non possint Parochiani sine magna difficultate ipsam adire; ct concordat Concil
'Trident., Sess. 21, cap. 4, de ref. Haud urgente, quod indigentiae oppida­
norum succurri potest per deputationem Coadiutoris, seu Vicecurati in
ecclesia SS. 'Trinitatis, qui in eadem Sacramenta administret: deputatio
etenim Coadiutoris sibi locum vindicat, quando populus it? numerosus est,
ut unus Rector non possit sufficere ecclesiasticis Sacramentis ministrandis,
secus autem, quando propter loci distantiam vel accedendi difficultatem
parochiani sine magno incommodo ad percipienda Sacramenta et divina
officia audienda ad Parochiam venire non possunt, tunc quippe ad novae
Parochiae erectionem est deveniendum, uti satis aperte desumitur ex alle­
gato cap. 4, Sess. 21, de reform.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An sit locus praetensae dismembrationi ecclesiae SS. Trinitatis sitae in loco
Saxelli ab altera ecclesia Parochiali S. loannis Baptistae, cui reperitur unita ita,
ut illa erigi debeat in novant et distinctam Parochiam? Et quatenus negative:
2. An Parochus pro tempore earumdem ecclesiarum cogi debeat in alterutra
ex ipsis retinere Coadiutorem pro administratiine Sacramentorum propriii
sumptibus et expensis in casu?
Die 13 iulii 1720: Non proposita. ’
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 346-348].

3213.

S. C. C., Firmana, 3 aug. 1720.
Impetrata ab \rchicpiscopo nova audientia, post rcassumptum Congre­
gationis diei 13 aprilis 1720 2 folium, dignabuntur EE. VV. decernere.
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit: Recedendum a decisis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 351].
1 Cf. N 3i25- Rcnolutionem vide infra, die 2 aux. 1721.-Cf. N. 3229.
Cf. N. 3203.

667

3214.
S. C. C., Cremonen., 7 sept. 1720.
Quatuor portionarii Parochi ecclesiae SS. Firmi et Rustici Oppidi Caranggi Dioecesis Cremonen. contendunt erectionem ecclesiae Parochialis
SS. Firmi ct Rustici in Collegiatam nullatenus sustineri, cum facta fuerit
auctoritate Ordinaria, quae ad dictum effectum non sufficit, cum Apostolica
requiratur; ut enim caetera praetereantur, disputato in hac Sacra Congrega­
tione in quadam causa Catanien. erectionis Collegia tae, 1 sept. 1691,1 dubio:
,jn erectio Collegiatac facta per Episcopum in actu visitationis in ecclesia
S. Antonii Oppidi S. Philippi de Argyra sustineatur, responsum fuit: Neganre.cum aliis resolutionibus et auctoritatibus collectis apud R. P. D. Petram,
al Const. Apostolicas, torn. 3, pag. 69.
Absque eo quod urgere valeat, quod iuxta antiquiorem opinionem pote­
rant Ordinarii devenire ad erectionem Ecclesiarum Collegiatarum, ct quod
ib hac opinione non est recedendum, quando agitur de Collegiatis erectis
tempore quo praedicta opinio vigebat; quandoquidem Ordinarius Cremonensisdevenit ad erectionem Collegiatac die 19 dec. 1617, reservato expresse
Beneplacito Apostolico et cum clausula, nec alias, aliter, nec alio modo, quae
«servatio cessare facit propositam exceptionem. Minusque suffragante
praesumptione obtenti deinde Apostolici Beneplaciti, quia Cardinalis Camporcus Episcopus Cremonae anno 1637 terminum praefixit ad reportandum
Apostolicum Beneplacitum, et praesumptio, quae de iurc communi pro
Apostolico Beneplacito derivabat ex lapsu triginta aut sexaginta annorum,
sublata dicitur ex constitutione Urbani VIII, edita anno 1641, quae est 56
Bull., torn. 4, et quam per compendium refert Fagnan. in cap. Consuetudine,
n. 60 ct seqq., de consuetudinibus, in qua constitutione centenaria tantum­
modo praeservatur, uti habetur apud Adden. ad Panfil., dec. 153, η. 14.
Et quia Eminentissimus Dominus Cardinalis Imperialis, dum Legati
dc latere munere fungebatur apud Caesaream Maiestatem, insignem decla­
ravit dictam Collegiatam, respondetur a Portionariis, id non officere, ex quo
non potest dici insignis Collegiata, quae non fuit legitime erecta.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
An sustineatur erectio Collegiatae SS. Firmi et Rustici in Oppido Cara­
usi Cremonen. Dioecesis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn, 1, p. 373].

3215.
S. C. C., Vercellen., 1 oct. 1720.
Extat in Cathedrali Ecclesia Vercellen. Collegium duodecim Bcncficiatorum, qui continuo tenentur Ecclesiae inservire cum cantu Gregoriano in
diebus fetialibus, et cum figurato in festivis et solemnibus.
’ Cf, N. 2922.

W1BÎH31VM
•.SVM inWJS

S. C. Concilii

Curia Romana

668

Ad titulum horum beneficiorum ob penuriam Presbyterorum, qui musi­
cam callerent, fuerunt alias ad Sacros Ordines promoti loannes Baptista
Baracca et loannes Baptista Bonadellus, qui paulo post Ecclesia derelicta ad
alias se contulerunt regiones; primus enim post lustratam sine habitu cleri­
cali totam pene Italiam, a biennio et ultra Venetiis residens, theatris publi­
cis operas suas locavit, et alter post praestitam anno 1695 similem operam
in theatro Laudac, ab inde citra Patavii moratus est.
An consulendum detrimento servitii Ecclesiae et ad occurrendum scan­
dalo publico Capitulum Cathcdralis Ecclesiae Vercellcn. declarari supplica­
vit, quod dicti absentes ex causa omnino illicita atque Ordini Sacerdotali
iniuriosa poenas incurrissent privationis beneficiorum, ac die 15 decem­
bris 1696 responsum fuit: esse locum privationi ad formam Sacri CWà
et Sacrorum canonum.1
Ab anno 1696 usque in praesens multi alii casus contigerunt, in quibus
Bénéficiât! se ab Ecclesiae servitio fecerunt absentes; cumque a Capitulo
novae preces fuerint huic Sacrae Congregationi exhibitae, in quibus pete­
batur, quod ad coercendam hanc Bencficiatorum absentiam, adversus absen­
tes statim procedi posset ad poenam privationis, utpotc adversus ipsos ipso
iure in Statuto impositam, nisi causa absentiae fuisset a Capitulo approbata,
dictum fuit, quod causa poneretur in folio, citatis dictis Bencficiatis.
Porro Bénéficiât! Cathcdralis Ecclesiae Vercellen. ultro admittunt, quod
procedatur adversus absentes, sed ad formam Concilii et Sacrorum Cano­
num iuxta ea, quae fuerunt resoluta ab hac Sacra Congregatione die 15 de­
cembris 1696, uti supra dictum est. Absque eo, quod vindicare valeat locum
adversus absentes poena privationis ipso iure inflicta, uti praetenditur a
Capitulo; tum quia Sacrum Concilium Tridentinum, sess. 24, cap. 12,de rtj.
praescripsit, quid in primo anno, quid in secundo et quid in tertio absentiae
fieri debeat, quae trium annorum dilatio poenae privationis ipso iure in­
currendae adversatur, tum quia Statutum, ex quo haec poena desumitur,
non fuit a Sede Apostolica confirmatum.
Canonici e contra putant poenam privationis ipso iure Concilio Tridentino non adversari, tum quia valent Statuta circa privationem ipso iure
ob non residentiam, et multo magis, quando expectatio triennalis tantum
abest, quod absentes coerceat, quod experientia teste constat, nihil ad
dictum effectum prodesse; tum quia Conciliaris dispositio, quae procedit
in Canonicis et Beneficiatis, non videtur applicabitis hypothesi praesenti,
in qua agitur de Beneficiatis musicis, ex quorum absentia contingit, quod
Ecclesia careat musica.
Dignabuntur ergo EE VV. decernere:
An, et quomodo sit procedendum adversus Beneficiates non residentes in cusu'
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Procedendum adversus non residentes oJ
tramites Concilii Tridentini, et quoad Beneficiates in theatris canentes Ordinarius
nomine Sacrae Congregationis imponat poenas privationis eisdem.
[Thesaurus Resolutionum, tom. i, p. 378-380].
* Cf. N. 2957.

669

3216.

S. C. C.,

Colonien.,

16 nov. 1720.

Colonien. Archiepiscopus ct Elector Coloniae in quodam suo edicto,
quod publicavit die 26 maii 1715, nonnullos casus reservavit, seu magis
apte loquendo, declarationem fecit nonnullorum casuum, qui in sua Archidioecesi erant reservati; et inter caetera addidit: Nos pro hac Archidioecesi
statuimus complicem criminis carnalis externi mortaliter peccaminosi extra
tortis periculum a Confessorio complici ah eodem peccato carnali sacramentaliter
ibsolvi non posse, iurisdictione cuilibet tali, quoad hoc, licet in approbatio­
nibus hucusque expeditis concessa fuerit, a tempore harum publicationis per
wj prorsus adempta.
Cumque Regulares praetendant se habere facultatem absolvendi a prae­
dictis casibus reservatis, et Regulares Confessarii monialium sibi suble­
ctarum contendant se esse a dictis reservationibus exemptos, et se per con­
sequens easdem moniales absolvere posse: praedictus Archiepiscopus ct
Elector Sanctissimo Domino Nostro supplicavit pro declaratione, quod
Regulares absolvere nequeant a casibus in sua Dioecesi reservatis, et quod
ib iisdem casibus Confessarii Regulares monialium, eas absolvere non
int, licet ab Ordinarii iurisdictione exemptas et sibi subiectas.
Γ
Quoad Fratres Praedicatores et Minores constitutiones adsunt Ben. XI
tt Clementis V, in quibus iisdem prohibetur, absolvere a casibus Episcopo
reservatis, uti habetur in cap. 1, de privilegiis, inter extravag. commun., et
in Clementina, Dudum, § Per huiusmodi. Concilium ipsum Tridentinum,
sess. 14, cap. 7, de poenitentia, postquam pluribus firmavit potestatem Ordi­
nariorum in casibus reservandis, excepto mortis articulo, inquit, quod extra
dictum articulum Sacerdotes nihil possunt in casibus reservatis, sed quod
debent poenitentibus persuadere, ut ad Superiores et legitimos ludices pro
beneficio absolutionis accedant. Cumque Regulares sub obtentu suorum
privilegionim, quorum confirmationem post Concilium Tridentinum obti­
nuerant, assererent se potiri facultate absolvendi a casibus Episcopo reser­
vatis, Sac. Congregatio Episcoporum et Regularium, accedente Summi
Pontificis Clementis VIII auctoritate, anno 1601 et anno 1602 declaravit,1
eosdem dicta non potiri facultate, derogando omnibus constitutionibus et
privilegiis, quae in contrarium facere possent. Et haec decreta fuerunt
anno 1617 ab eadem Congregatione, annuente Paulo V, confirmata.2 Trans­
eundo ad moniales et carum Confcssarios: si moniales sunt subiectae Epi­
scopo, nonnulli censent ipsas non esse sub casuum reservatione compre­
hensas, nisi fuerint specialiter nominatae, at alii magis communiter volunt
moniales Episcopo subiectas esse comprehensas in casibus et censuris, quas
Ordinarius sibi generaliter reservavit; si moniales vero sunt exemptae ab
Ordinario, sed immediate subiectae Sedi Apostolicae, tunc quia earum
1 Cf. N. 1596, 1616.
» Cf. N. 1684.

Curia Romana

Monasteria gubernanda sunt ab Episcopis tanquam delegatis Sedis Aeto­
licae, eaedem utique remanebunt subiectac casibus ab Episcopo resecutis;
quodsi moniales sunt ab Ordinario exemptae, et non immediate subiectac
Sedi Apostolicae, sed Praelatis Regularibus, licet Confessarii Regulares
quomodocumque exempti, tam ordinarii quam extraordinarii, excipere non
possint confessiones monialium suae Religioni subtectarum, nisi prius
fuerint ab Episcopo approbati, sequens tamen quoad casuum reservatorum
absolutionem sibi videtur distinctio locum posse vindicare. Aut agitur de
casibus ab Episcopo reservatis, sed non in ordine ad easdem moniales, cum­
que in praesenti sermo sit de monialibus ipsis Regularibus subiectis, pos­
sunt eaedem absolvi per suos Confcssarios a casibus Episcopo modo prae­
dicto reservatis; aut demum agitur de casibus ab Episcopo specialiter reser­
vatis quoad moniales, et in materia spectante ad iurisdictionem delegatam
sibi in Monasteriis monialium, licet exemptis, competentem, vel in sequelam
sess. 25, cap. 5, de Regul. et Monial., vel in sequelam bullae GrcgoriiXV,1
quae est 18 Bull., tom. 4, et in hac facti specie nequeunt Confessariis easdem
absolvere, nisi habita ab Episcopo facultate.
Adeoque dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Confessarii Regulares possint saeculares extra mortis periculum absol­
vere a casibus Ordinario reservatis in casu?
2. An Confessarii monialium exemptarum et Praelatis Regularibus subli­
ciarum possint easdem etiam extra mortis periculum absolvere a casibus Episcopo
reservatis in casu?
3. An supposito edicto supra recensito, Confessorius Regularis extra mortis
periculum absolvere possit saecularem complicem criminis carnalis externi mor­
taliter peccaminosi secum commissi in casu?
4. An supposito pariter eodem edicto, Confessorius Regularis monialium
exemptarum absolvere possit montaient complicem criminis carnalis externi
mortaliter peccaminosi secum commissi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative, praeterquam quoad casus, quos Episcopus sibi resertavtrit in materia clare spectante ad iurisdictionem delegatam.
Ad 3. Negative.
Ad q. Affirmative, quatenus non sit violata clausura.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 1, p. 391-393].

*

-

---------------

·

■*■

**

^·

·

670

>

3217.

S. C. C., Derthonen., 7 dcc. 1720.
Reproposita hac causa 2 sub forma consueti dubii: Jn, et in qua parte
sit standum vel recedendum a decisis dic 3 decembris I/lS?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: quoad to, in decisis, id est praecedentiam
deberi potius Archipresbyteio, quam Capitulo; quoad 25, examinentur testes
’ Cf. N. «99* Cf. N. 3177.

f·'

S. C. Concilii

formiter, el interim servetur sententia anni 1649; ad 16, in decisis etiam quoad
Capfdlanos t l inservientes^ dummodo sepultura Canonicorum sit eis communis,
tr/ habeant sepulturam pro seipsis.
(Thesaurus Resolutionum, torn, x, p. 399].

3218.

S. C. C., cp. 10 ian. 1721.
Λ

Textus huius ep. refertur in Bened. XIV, ep, encycl. Cum illud,
q dec. 1742, § 7. - Cf. N. 333. - Cf. etiam Codicis luris Canonici
Docum. IV.

3219.

S. C. C., 14 ian. 1721.
In Congregatione particulari a SS. Domino Nostro die 3 augusti 1718
specialiter deputata EE. DD. Indice, \ allemani, Paracciani Praefecti Sac.
Cong. Episcoporum et Regularium, Corradini Praefecti Sac. Cong. Con­
cilii Tridentini Interpretis, Scotti Praefecti Signaturae lustitiae, nccnon
RR. PP. DD. Petrae praedictae Sac. Cong. Episcoporum et Regularium
Secretarii, Lancettae Sacrae Rotae Romanae Decani, Cerri eiusdem Rotae
Auditoris, Ansidei Assessoris Sanctissimae Inquisitionis, et mei infrascripti
Secretarii memoratae Cong. Concilii Tridentini Interpretis, et huius quo­
que Particularis Cong. Secretarii, ut in ea videlicet examinaretur, an ad
tramites Sacrorum Canonum, Sacrique praesertim Concilii Tridentini, pos­
sit inferior Praelatus territorium separatum et iurisdictionem Ordinariam
quasi episcopalem in Clerum et populum cum ipsius Episcopi exclusione
in aliquo speciali loco acquirere per quadragenariam praescriptionem una
cum titulo colorato: praedicti Eminentissimi Domini et RR. PP. particula­
rem Cong. constituentes insimul congregati in aedibus Eminentissimi ludice
die 3 ianuarii huius anni 1721 post maturum et diligentisssimum materiae
tiamen unanimiter responderunt, non posse, sed pro acquisitione territorii
separati pracdictaeque jurisdictionis omnino requiri, aut clarum et undequaque subsistens Apostolicum privilegium, aut consuetudinem immemorabi­
lem cum suis omnibus requisitis rite probatam, per quam Apostolicum pri­
vilegium dc iure praesumi valeat.
•\n autem admisso vero Apost. privilegio dc sui natura apto ad separa­
tionem territorii et concessionem jurisdictionis Ordinariae quasi-episcopalis
in Clcmm et populum cum exclusione Episcopi in aliquo determinato loco,
sed aliquam rationabilem dubietatem seu disputationem admittente, subsequens uniformis quadragenaria, aut per aliud legitimum tempus continuata
observantia favens Praelato Inferiori in qualibet actuum specie Ordinariae
quasi-episcopalis iurisdictionis deservire valeat pro dicti Apostolici privilegii
interpretatione, praedicti Eminentissimi Domini et RR. PP. dixerunt, id
dependere a singulis casuum et factorum circumstantiis, et sic dandum esse

S. C. Concilii

Curia Romana
responsum a suis ludicibus super hac re in casibus particularibus. Factaque
per me praedictorum omnium Sanctissimo Domino Nostro relatione d':
14 ianuarii hoc anno 1721, Sanctitas Sua approbare dignata est, et praesen»
decretum publicari mandavit. Prosper de Lambcrtinis, Sacrae Congregatur:
Particularis Secret.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 366, 367].

3220.

S. C. C., Parisien., 25 ian. 1721.
Carolus dc Coetlogon, vir nobilitate conspicuus, cuiusque Familia inter
Britaniac antiquiores adseripta consanguinitatis et affinitatis vinculo coniuncta est cum illustrioribus Regni Franciac Familiis, Sanctissimo D. N. expo­
suit, se per vim et metum a patre incussum Subdiaconatum et Diaconatum
recepisse, enixe supplicando pro dispensatione super voto continentiae;
et a Sanctitate Sua preces fuerunt remissae ad hanc Sacram Congrega­
tionem.
Ad probationem autem metus descendendo, Carolus inquit se eam fecisse
eo modo quo fieri potest iuxta praxim Galbarum, et hisce potissimum tur­
bulentissimis temporibus, affertque epistolam Sanctitati Suae scriptam ab
Emincntissimo Domino Cardinale de Bissi, quae in summario exhibetur,
et in qua praeter caetera in ipsa legenda continentur haec, quae sequuntur:
Dicit Eminentia Sua in citata epistola, primo se audivisse Patrem dc
Tournemine Religiosum Societatis lesu et Sanctitati Suae bene cognitum.
Carolique Oratoris nepotem, qui asseruit, sibi constare, Marchioncm dc
Coetlogon suum magnum avunculum violentae admodum naturae minatum
fuisse Carolo filio exhaeredationem, ni sacros Ordines Subdiaconatus et Dia­
conatus suscepisset, cumque utpote spatio sex annorum Ordines recipere
recusantem, spoliasse annuo redd'tu duarum millium centum et amplius
librarum Turonensium ipsi assignatarum, et Carolum denique manifesta
semper inditia dedisse suae aversionis a Sacrorum Ordinum susceptione
Refert secundo, se audivisse Ludovicam de Coetlogon Caroli Patru­
elem, quae post redditam attestationem de violenta memorati patris natura
addidit notorium toti familiae fuisse, Oratorem per vim ct metum sibi a
patre incussum fuisse Sacris Ordinibus initiatum, patremque voluisse, ut
ille a Seminario S. Sulpitii exiret, ex quo Superiores, qui cius aversum
animum bene noverant, nolebant, quod ad Sacros Ordines promoveretur
Refert tertio, se audivisse Sacerdotem Laurentium de la Garde, caere­
moniarum magistrum in Parochia et Seminario S. Sulpitii, virum tum aetate
tum moribus gravem, quique a patre electus fuit, ut filii curam haberet
et eum induceret ad statum ecclesiasticum, dictumque Sacerdotem narrasse,
se pluries patri notificasse, quod filius nolebat Ordinibus Sacris initiari,
ct quod ad eos vocatus non erat, quodque pater obduratus respondit, ad
se et non ad alios pertinere indicium ferre de vocatione filii sui, addendo,
Carolum aliquando noluisse suum nomen inscribi in Albo Ordinandorum,

673

nec se cum unquam vidisse subdiaconalia aut diaconalia munera exercen­
tem, quae circumstantia fuit etiam exposita a Ludovica secunda teste.
Refert quarto, se audivisse Io. Sourdrille civem Parisiensem, qui per
multum temporis spatium cellerarii officium exercuit in domo Marchionis
de Coetlogon, qui inquit ab eo fuisse Carolum filium bis e domo eiectum,
d pluries percussum propter aversionem, quam habebat a statu ecclesiamco, et a Sacris Ordinibus, fuisse ulterius a patre spoliatum annuo reditu
duarum mille centum ct triginta quinque librarum, ita ut Carolo ad mise­
rum reducto, ipse pietate motus, nummos pro substentatione aliquando
subministraverit.
Quibus proinde concurrentibus, onus erit EE. PP. decernere:
An sit locus dispensationi super voto continentiae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadjuventur probationes iuxta
instructionem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 11-13].

3221.

S. C. C., Montis Falisci, 25 ian., 8 febr. 1721.
In ultimo, cum quo decessit, testamento condito anno 1628 Lucia Por­
tia de Valentano Dioecesis Montis Falisci haeredem instituit Sacerdotem
fiditium Cardarclli, cumque gravavit onere quoadusque viveret celebrandi
quatuor Missas quolibet mense, secutoquc eius obitu, demandavit, ut ex
omnibus suis bonis erigeretur Beneficium cum onere perpetuae celebra­
tionis quatuor pariter Missarum quolibet mense pro anima sua suaeque
Matris ct suorum cognatorum.
Anno 1632 Fiditius haeres comparait in Curia Episcopali Montis Falisci,
«exposuit, se nolle expectare ultimum vitae spiritum, et sic se in honorem
SS. Trinitatis erigere velle perpetuum ecclesiasticum Beneficium de dictis
bonis haereditariis. Cumque iuxta ea, quae fuerant a Lucia demandata,
quatuor tantum Missae essent quolibet mense celebrandae, uti supra di­
ctum est, ipse addidit onus alterius Missae qualibet hebdomada pro anima
sua ct suorum, nec non onus quoque imposuit Bcneficiato personalis resi­
dendae in ecclesia maiori Valentani et servitii in divinis in eadem ecclesia,
prout Archipresbytcr ct Canonici eiusdem ecclesiae residere et intéresse
tenentur. Et Episcopus Beneficium erexit Canonicatum nuncupatum cum
oneribus a Fiditio expressis, et ad eius nominationem instituit Clericum
loannem Naldium.
Clericus hic aliique duo in Beneficio successores onera imposita in ere­
ctione impleverunt; at anno 1718 delato Beneficio ad Clericum Ferdinandum Scaglionum, cum hic recursum habuisset ad hanc S. Congregationem,
«orando pro declaratione, se non teneri ad residentiam, nec ad Missas a
1 Rewlutionem vide infra, dic 13 iul. 1721.—Cf. N. 3228.
Yti Y.

a

Curia Romana
Fiditio superadditas, sed tantum ad quatuor Missas a Lucia ordinatu,
iuxta morem scriptum fuit Ordinario pro informatione.
Retulit Ordinarius exposita in facto subsistere, sed Canonicos Colitgiatae asserere, quod attenta longaeva observantia octoginta octo et amplius
annorum nequeat ecclesia servitio, nec anima fundatoris Missarum suffragiis
fraudari; propositaque instantia inter summaria precum die t octobris 1720,
rescriptum fuit, quod praefigeretur terminus Canonicis ad sua iura dedu­
cenda in S. Congregatione.
Fundamentum in hoc consistit, quod Beneficium fuit erectum ex bonis
tantum haereditariis Luciae; cumque ipsa quatuor tantum ordinâverit Missas
quolibet mense, et in Beneficii erectione non meminerit nec locuta sit de
onere residendae, non erat in facultate Fiditii, qui nihil de suo contribue­
bat, onera superaddere praeter ea. quae fuerunt a fondatrice expressa,
multoque magis, cum non agatur de pingui Beneficio, sed de Beneficio non
excedente annua scuta 46.
His standbus, onus erit EE. VV. decernere:
An, et ad quae onera Clericus Ferdinandus Scaglionus teneatur in casui
Die 25 ianuarii 1721 : Non proposita.
Dic 8 februarii 1721 Sacra, etc. respondit: Iterum proponaturA
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 14, 19].

3222.

S. C. C., Neapolitana seu Caputaquen., 25 ian., 8 febr. 1721.
Francisais dello Schiavo, oriundus ex terra S. Ioannis Dioecesis Caput­
aquen., natusque in Civitate Neapolis occasione, qua Caesar suus pater
in ea commorabatur, ct in qua etiam hodie commoratur, cupiens prima
Clericali Tonsura initiari, petiit, sed obtinere non potuit a Curia Archiépi­
scopal! literas testimoniales, ut primam Tonsuram recipere posset ah Epi­
scopo Caputaquen., in cuius Dioecesi pater habebat ct habet bona, ct sol­
vebat et solvit onera. Cumque in Congregatione habita die 20 sept. 1715
eius instantia fuisset proposita inter summaria precum, S. Congr. habitis
relationibus tam Emi Archiepiscopi Neapolitani, quam Episcopi Caput­
aquen., censuit Ordinationem spectare ad praedictum Eminentissimum
Archiepiscopum Neapolitanum; impetrataque subinde nova audientia,
una cum descriptione in folio, modo quaeritur, an sit standum, vel rece­
dendum a decisis.
Emus Archicpiscopus Neapolitanus in sua informatione tunc trans­
missa sensit ordinationem ad se spectare, non obstante, quod Francisci
genitor in dicto oppido S. Ioannis natus fuerit: contraxit etenim matri­
monium in Civitate Neapolitana, et ab eo tempore usque in praesens domum
ct Familiam in eadem Civitate retinuit ita, ut applicabilis sit dispositio
Bullae 44 s. m. Innocentii XII.2
1 Resolutionem vide infra, dic 31 maii 1721.—Cf. N. 3224.
> Cf. N. 258.

S. C. Concilii

675

3223.

S. C. C., Nullius Farfen., 8 febr. 1721.
Ecclesia Parochialis S. Petri in Penna, quae est in Civitate Firmi, et
quae uti membrum .Abbatiae Farfensis, subiecta est iurisdictioni Emi
\bbatis, reparatione indiget et restauratione tam in tecto, quam in aliis
pinibus. Cumque Beneficia existentia in ecclesia Parochiali S. Salvatoris,
quae erat etiam membrum Abbatiae, quaeque auctoritate apostolica fuit
concessa PP. Societatis lesu, fuerint translata ad praedictam ecclesiam
S. Petri una cum suis titulis, iuribus, oneribus et honoribus: instante Pro­
moters fiscali, Visitator ad restaurationem condemnavit Parochum aliosque
bénéficiâtes, habentes sua Beneficia in dicta ecclesia, ad ratam proportionem
reddituum; reque delata ad hanc S. Congregationem, eadem die 11 septembr. 1717 ncgocium remisit ad I mum Abbatem, qui provideret et pro­
cederet, prout de iure.
Non potuit Emus Abbas opportune cogere Beneficiatos ad necessariam
reparationem, cum iidem sint extra Dioecesim Farfensem; habitoque id­
circo iterato recursu ad hanc S. Congregationem, disputandum proponitur
dubium infra referendum.
Quod Parochus, caeterique habentes Beneficia in ecclesia Parochiali
Jstringi debeant ad eius reaptationem, probari dicitur ex cap. 7, Sess. 21,

liotbeca

Adversus haec excipit Franciscus dello Schiavo, Caesarem patrem
nedum natum fuisse in oppido S. Ioannis, sed semper in eodem retinuisse
domum apertam, in dicto oppido plura stabilia possidere, persolvisse et
persolvere onera, et suffragium dedisse in electione Syndici et aliorum Offi­
cialium; accessisse ulterius ad Civitatem Neapolitanam ut cuidam liti suae
assisteret, in quo rerum themate sua nativitas in Civitate Neapolitana fue­
rit accidentalis: concludit, suam ordinationem pertinere ad Episcopum
Caputaquen., etiam procedendo cum allegata Bulla Innocentii XII. Nec
Francisais sibi putat obesse posse longam patris permanendam in Civi­
tate Neapolitana, quia pro contrahendo domicilio non sufficit habitatio
decennalis, sed requiritur transportatio maioris partis bonorum una cum
iuramento, in quo declaretur animus perpetuo manendi in loco, uti cave­
tur in saepe cit. Bulla 44, quando nec transportatio maioris partis bonorum
in casu est verificata, nec animus adfuit patris contrahendi domicilium, et
tam a se, quarn a suo patre iam emissum est iuramentum de voluntate
redeundi ad oppidum S. Ioannis.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
Jw sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 25 ianuarii 7721; Non proposita.
Die S februarii 1721 Sacra, etc. respondit: Recedendum a decisis, et ordinalionem spectare ad Episcopum Caputaquen. cum literis testimonialibus Emiuntissiini Archiepiscopi Neapolitani.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 16, 19].

Curia Romana

676

de ref. Quod pariter huic oneri subiecti sint Bénéficiât!, licet eorum Bene­
ficia fuerint fundata in alia ecclesia, dummodo translata sint ad cam, quit
indiget reparatione, resolutum fuit ab hac Sacra Congregatione die 24 nurtii 1657 in quadam causa Namien. 1
Ilis stantibus, dignabuntur EE. VV'. decernere:
An, et a quibus sit contribuendum in reaptatione ecclesiae Parochialu
Sancti Petri in Penna Firmanae Dioecesis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Esse contribuendum a Parocho et Btntfidatis ad ratam reddituum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 19].

3224.

.HW

SJTVLOŒEn^ S’vliNuià?'. «i

S. C. C., Montis Falisci, 8 mart., 31 maii 1721.
Proposita fuit haec causa diebus 25 ianuarii et 8 februarii 1721, sed pro­
pter scissuram suffragiorum responsum fuit, quod itenim proponeretur.*
Adeoque dignabuntur EE. VV. decernere:
Die S martii 1721: Non proposita.
Die 31 maii 1721 Sacra, etc. respondit : Clericum Ferdinandum Scapho­
num teneri ad onera tantum praescripta a testatrice.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 23, 31].

3225.

S. C. C., Aquen., 31 maii. 1721.
Cum in hac causa proposita iam die 13 iulii 1720 s a Sac. Congrega­
tione fuerit demandatum, ut literac ad Episcopum Aquen. darentur, ut
ille praevio testium examine Sacram Congregationem edoceret circa distan­
tiam Villarum ab ecclesia S. loannis Baptistae, circa qualitatem viarum, ct
numerum animarum in dictis Villis degentium, et quod ulterius noto*
faceret fines, qui utrique Parochiae statui possent, demandata ad hunc effe­
ctum ciformatione planctae, cademquc ad Sac. Congregationem subinde
transmissa, et iam supervenerint Episcopi Aqucnsis responsiones, digna­
buntur EE. W. dubia die 13 iulii 1720 proposita decernere.
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Mappa per manus transmittatur. ‘
[Thesaurus Resolutionum, torn 2, p. 32].
‘
’
*
*

Cf. N. 2749.
Cf. N. 3221.
Cf. N. 3212.
Resolutionem vide infra, dic 3 aug. 1721.-Cf. N. 3229.

.S'. C Concilii

3226.

S. C. C., Asculana, 21 iun. 1721.
In hac causa proposita die 11 maii 17201 dictum fuit, quod scriberetur
Episcopo iuxta instructionem.
Primum caput instructionis fuit, ut Episcopus referret super redditi­
bus Beneficii, et ipse respondet libera pro Rectore remanere scuta sex annua
cum dimidio. Secundum caput est, ut referret super impensa necessaria
pro instauratione, et Episcopus respondet esse necessaria scuta centum et
ultra. Tertium caput est, quoad tempus, quo incepit necessitas restaurandi
Kclesiam, et Episcopus respondet, quod ex visitatione facta anno 1672
iubetur, quod ecclesia indigebat reparatione in tecto, et quod si anno 1673,
quo Scipio obtinuit Beneficium, dictae reparationi vacasset, non corruis­
sent parietes ecclesiae, uti subinde contigit.
Concludit tamen Episcopus, quod si fructus, quos ipse posuit sub se­
questro ab anno 1712 pro ecclesiae restauratione applicentur, ipse absque
dia impensa Scipionis modum inveniet construendi de novo ecclesiam, quae
ecclesiae aedificatio multum proderit ad excitandam fidelium devotionem.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
D/e, de. Sacra, etc. respondit: Episcopus mandet reap tari ecclesiam cum
fructibus usque adhuc sequestratis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 43].

3227.

S. C. C., Imolen., 21 iun. 1721.
In conformitatc cum responsione huius S. C. data die 22 iunii 1720’
Emus 1). Card. Gozzadinus uberiorem transmisit informationem. Et in
eo quidem, quod attinet ad intéressé primitiarum a domibus dismembrandis percipi solitarum, dicitur totum intéressé consistere in scutis 26 et
obulis 60. In eoque, quod spectat ad subministrationem auxilii pro aliis
domibus in plancta exhibita descriptis, subditur, sic rem componi posse,
assignando novae Parochiae centum et quinquaginta focularia, concludendo,
vel quod reliqua focularia non ita distant ab ecclesia S. Bernardini, vel si
cuac sunt distantia, non esse in tali numero, ut iisdem in casu indigentiae
4 novo Parocho succurri non possit, et quominus homines in dictio domi­
bus degentes tempore hyemali accedere ad novam Parochiam, licet alie­
nam, valeant, vel ut functionibus intersint ecclesiasticis vel ut doctrinam
ediscant Christianam.
* Ci. N. 3207.
’ Cf. N. 3211.

(hiria Romana

678

Quocirca dignabuntur EE. VV. decernere:
i. An rit locus dismembrationi, et erectioni novae Parochiae in casu!
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, dummodo Oraton della Pianta remaneat sub antiqua Parochiali.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 35-37].

3228.

S. C. C., Parisien., 12 iul. 1721.

1
I
I
♦
I

In hac causa S. C. die 25 ianuarii 1721 1 respondit: Dilata, et coadiumtur probationes iuxta instructionem. In instructione autem ad Emum D. Cardi­
nalem de Bissi transmissa dictum fuit primo, quod Eminentia Sua curartt
ut super unoquoque capite testes deponerent, et quod ulterius sublatio fosignamenti coadjuvaretur ex documentis et partitis aedis publicae. Secundo,
quod praecisum tempus obitus Marchionis patris Sacrae Congregationi
notificaretur. Tertio, quod minarum tempus statueretur, an illae praeces­
serint tantum receptionem Subdiaconatus, an vero fuerint repetitae inter
Subdiaconatum et Diaconatum. Ultimo tandem insinuatum fuit, quod
testium depositiones in scriptis reducerentur et juramento confirmarentur
Receptis una cum instructione literis huiusce Sacrae Congregationis,
Emus D. Cardinalis de Bissi manum statim admovit, ut quaesitis satis­
faceret et adimplenda adimpleret; novam etenim transmisit epistolam um
cum documentis, quae parari potuerunt. Ad primum itaque instructio­
nis caput dicitur in secunda epistola, moraliter esse impossibile plure?
reperirc testes contestes super eodem facto seu super eodem actu, cum aga­
tur de factis non palam, sed intra domus penetralia secutis; nec pariter
possibile esse coadiuvare ex documentis et partitis aedis publicae sublatio­
nem assignamenti, cum in vim Regii diplomatis edit, anno 1713 antiqui
contractus fuerint suppressi et de medio sublati Ad secundum instructianis caput dicitur in eadem epistola, Caroli patrem mortuum fuisse anno
1712, uti etiam desumitur ex fide Parochi; sed tanti temporis acquiescen­
tium non videri, quod obsit Oratori, primo, quia notorium est, quod ille
statim post obitum patris exuit habitum Clericalem, secundo, quia bini
iam sunt anni elapsi, ex quo promovit instantiam pro dispensatione, d
demum, quia habita ab expeditore notitia expensae ascensurae ad non exi­
guam nummorum quantitatem pro dispensatione obtinenda, coactus fuit
petitionem ad tempora opportuniora differre. Ad tertium dicitur mini'
Subdiaconatum praecessisse ct fuisse ante Diaconatum repetitas. Transmis­
sae ulterius fuerunt a saepe memorato D. Cardinali receptae ct iuratae te­
stium depositiones, quae videri possunt in summano.
Quocirca dignabuntur EE. VV. decernere:
An sit locus dispensationi super voto continentiae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 47-49].
1 Cf. N. 3220.

.S'. C. (.Àmcilii

*79

3229.

S. C. C., Aquen., 2 aug. 1721.
In hac causa proposita diebus 13 iulii 1720 1 et 31 maii 1721,2 digna­
buntur EE. VV. iisdem dubiis respondere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative, pro nunc.
Ad 2. Affirmative, facta per Parochum obligatione in forma valida retixt'di propriis sumptibus Coadiutorem ab Episcopo approbandum in altera
ex ecclesiis ab Episcopo designanda.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 56].

3230.

S. C. C., Elboren., 2 et 23 aug. 1721.
Excitavit difficultatem Episcopo Patarensi, Suffraganeo, seu Auxilia­
tori Episcopatus Elboren., et resolutio ab hac Sacra exquiritur Congrega­
rent, an ut satisfactum dici possit Bullae Speculatores Innocentii XII.1
quae ad effectum proprium sortiri ordinationis Episcopum exposcit in eius
Dioecesi Beneficium talis redditus, ut ad congruam sufficiat substentationem, satis sit, quod aliquis habeat Coadiutoriam Canonicatus cum futura
successione et cum assignatione congruae, cuius ope ali possit, usquequo
per obitum Coadiuti Canonicatum eiusque redditus acquirat.
Pro parte affirmativa facit, quod licet quis non possit ad Sacrum Ordi­
nem promoveri ad titulum Coadiutoriae etiam cum futura successione,
id tamen fallit, quando, hoc interim, Coadiuto fuit assignata congrua por­
tio. In hoc enim rerum statu ille, qui sic ordinatur, dicitur ordinari ad titu­
lum pensionis, ut in puncto firmant Garzias, de Benef., torn. 1, parte 2,
cap. 5, n. 132, Pirhing, ad lib. 1 Decretalium, tit. n, de tempor. ordinat.,
sect, i, §4, n. 69, etc., titulusque pensionis ecclesiasticae est titulus suffi­
ciens, ut quis possit Sacros Ordines recipere, uti habetur Sess. 21, de
reformat., cap. 2.
Pro parte vero negativa facit, quod in terminis iuris communis, iuxta
quod, uti supra dictum est, proprius Episcopus ad effectum ordinationis
ille est, in cuius Dioecesi ordinandus obtinet Beneficium, proprius Epi­
scopus ad eumdem effectum non dicitur ille, in cuius Dioecesi ordinandus
habet pensionem, cum pensio sive detur in stipendium, sive detur in titu­
lum, nunquam veniat appellatione Beneficii, uti probat text, in cap. Quamcw, de praebend., in 6, adeoque si quis non efficitur subditus ratione pen­
sionis in terminis iuris communis, multo minus subditus pro ordinatione
• Cl X. Ul:.
’ Cf. X
• Ci. X.

680

>
II

A

w

··*<

—

·

m

-X

I

Curia Romana

effici poterit in terminis Bullae Speculatores, quae ex supradictis est restri­
ctiva iuris communis.
Ultra dubium, de quo usque adhuc habitus est sermo, succedit alterna
dubii discussio, an in hypothesi, in qua ad tramites Bullae Speculatorii
subditus non efficiatur ille, qui habet Coadiutoriam cum futura succes­
sione, ct congruae assignatione, subditus tamen evadat ratione domicilii,
quasi quod habita possessione Coadiutoriae perpetuae animum demonstra­
verit perpetuo inhabitandi.
Porro affirmativa responsio suadetur, ex quo Bulla Speculatores ad rerr,
de qua agitur, acquisitionis domicilii, exposcit animum patefactum perpe­
tuo habitandi. Negativa autem sententia comprobatur, quia distincti sunt
tituli subtectionis, originis videlicet, Beneficii ct domicilii; titulusque Coad­
iutoriae referendus videtur non ad domicilium, sed ad Beneficium.
Ultimum superest dubium discussioni propositum ab eodem Episcopo
Patarensi Suffraganeo, sive auxiliatore Episcopatus Elborensis, et est, an
ipse teneatur inquirere circa illos, qui sibi ab Ordinario seu a Capitulo
dimittuntur ordinandi, an habeant requisita Bullae Speculatores, sede enim
vacante Capitulum intra annum a die vacationis concedit dimissorias arcta­
tis, uti habetur Sess. 7, cap. 8, de ref.
Iuxta idem Concilium, Sess. 23, cap. 3, de ref., Episcopi, qui subditos
suos dimittunt ordinandos ad alium Episcopum, debent cos dimittere
probatos et examinatos, et cohaerenter ad haec invaluit opinio, quod Epi­
scopus, cui facta est commissio, non tenetur inquirere, an dimissi sint
idonei, ct an habeant sufficientem titulum pro ordinatione, uti habetur
apud Eagnan., in cap. Cum secundum, num. 52, de praebendis et digmt,,
licet inquirere possit, si velit, iuxta resolutionem huius Sac. Congregatio­
nis in una Nullius, 16 ianuarii 1593, Lib. 7, Dccr., pag. 80 a tergo,’ct
17 ianuarii 1693. 2
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
t. An Coadiutor cuiusdam Canonicatus cum futura successione et assi­
gnata congrua, alias exterus, eo ipso dici possit subiedus Capitulo Elborn.
ad effectum suscipiendi Ordines, absque alia dimissoria Episcopi suae originis?
2. An supradicta Coadiutoria sufficiat saltem, ut talis Coadiutor dicatur
habere domicilium requisitum a constitutione san. mem. Innoccntii XII, incipien. Speculatores, ad effectum suscipiendi Ordines, ex eo, quod ex posses­
sione talis Coadiutoriae perpetuae videtur sufficienter demonstratus animus
perpetuo permanendi?
3. An idem Episcopus Auxiliaris teneatur inquirere, utrum circa illos,
qui sibi ab Ordinario seu Capitulo proponuntur seu dimittuntur ordinandi,
satisfactum sit supradictae constitutioni Speculatores, non obstante, quod ipsi
non competat habilitare et expedire ordinandos, sed Provisori Capituli, a quo
non in genere, sed expressae personae habiles et expeditae proponuntur?
Die 2 augusti 1721: Non proposita.
* Cf. N. 2253.
’ Cf. N. 2934

.S’. C. Concilü

68 x

Dit 23 augusti 1721 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Satis provisum in 1.
Ad 3. Non teneri inquirere, sed posse et debere ius ta subsistente causa
st abstinere ab ordinatione.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 65, 69].

3231.
S. C. C., Theatina, 23 aug., 13 sept. 1721.
Nicolaus de Vito an. 1705, uti Procurator constitutus a Francisco
Cotogno suscepit in Sacro Baptismal! Fonte Antoniam de Benedicto.
Cum autem matrimonium cum ipsa modo contrahere velit, et Ordinarius
eidem licentiam concedere nolit, sub obtentu impedimenti cognationis
spiritualis, habito a Nicolao recursu ad hanc Sacram Congregationem,
dictum fuit die 12 iunii 1721, quod eius instantia poneretur in folio.
Tres sunt in hoc proposito Doctorum opiniones. Prima asserit, in hac
facti specie cognationem spiritualem non contrahi nec a mandante, quia
non tangit baptizandum, nec a Procuratore, quia nomine proprio baptiratum non suscipit. Navar., Consil. 6, lib. 4, tit. de cognatione spirituali.
Secunda sustinet cognationem spiritualem non a mandante, sed a Procu­
ratore contrahi propter contactum, uti argumentatur Covar , in secunda
parte Epitomes quarti libri Decretalium, cap. 6, § 4, n. 6. 'Tertia, quae com­
munior esse videtur, docet, cognationem spiritualem a mandante, non
a Procuratore contrahi, qui enim per alium facit, per se ipsum facere vide­
tur; ct hanc sententiam amplexa est Sacra haec Congregatio in una Nullius,
15 martii 1631. 1
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
An impedimentum cognationis spiritualis obstet \ icolao, quominus matri­
monium contrahere valeat cum Antonia de Benedicto in casu?
Die 23 augusti 1721: Non proposita.
Die 13 septembris 1721 Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 75-77].

3232.
S. C. C., 13 sept. 1721.
Vicarius Capitularis Scardonae quaesivit a S. C. de Propaganda Fide,
an sibi permissum esset facere visitationem Civitatis et Dioecesis, necnon
visitationem personalem Capitularium. Cumque examen dubii fuerit a
dicta Sac. Congregatione ad hanc remissum, operae pretium est de prae­
dicto dubio in praesenti habere sermonem.
Cum sede vacante Capitulum succedat in Episcopi iurisdictione, dicunt
Doctores posse ab illo visitationem Civitatis et Dioecesis expleri, dummodo
tamen elapsus sit annus a dic ultimae visitationis ab Episcopo factae. Cum‘ Ci. N. 2529.

Curia Romana

ô'ù

que Concilium Tridentinum, Sess. 23, cap. 16, de ref. decreverit, quod
Episcopo mortuo Capitulum deveniat ad electionem Vicarii ita, ut sublati
fuerit dispositio iuris communis, qua attenta poterat Capitulum mortuo
Episcopo non devenire ad electionem Vicarii, sed per seipsum jurisdi­
ctionem exercere: ea quae dicta sunt de facultate Capituli quoad sistitionem Civitatis ct Dioecesis, sibi debent vindicare locum in Vicario Capi­
tulari, ut in terminis visitationis resolutum fuit ab hac Sac. Congr. in
Salernitana, anno 1589, Lib. 6 Decret., pag. <Si, in Asculana visitationi,
S maii 1683 et in Oslunen., 28 iulii 1708, Lib. 53 Decret., pag. 266, ubi
proposito dubio: An, et quando Vicarius Capitularis possit visitare, rescri­
ptum fuit, Affirmative, post lapsum anni.
Quoad visitationem vero Capituli et quoad visitationem personakir.
Capitularium Sacra haec Congregatio resolvit debere Vicarium Capitulaient
procedere cum adiunctis, si Episcopus id facere consueverat, secus autem,
si hoc ab Episcopo non fiebat, uti habetur apud Garz., de benef., par. 5,
cap. 7, n. 23.
His positis dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Vicarius Capitularis Scardonen. facere possit visitationem Civitatis
et Dioecesis?
2. An facere possit visitationem personalem Capitularium in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et 2. Affirmative, dummodo elapsus
sit annus a die ultimae visitationis factae ab Ordinario.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 77-79].

3233.
S. C. C.,

Romana,

2

oct. 1721.

Antonius Maria Lancianus die 26 ianuarii anno 1715 haeredem sibi
scripsit Philippum Maruffum, et inter caetera disposuit, per l’anima mia
e remissione de’ miri peccati voglio ed ordino, che nella chiesa, sermo est Je
ecclesia Sacrorum Stigmatum, si cclebrino ogni anno con i frutli di dita
luoghi di Monte, doe cinque di S. Pietro seconda erezione. e cinque Restorata
tersa erezione, tante messe, quante v'entreranno a ragione d'un giulio Γιιαα.
detratti scudi tre Panno per la sacristia della detta chiesa per i parainenh A
altri utensili per le dette messe e le solite mande, mcaricando al inio erAt
di far voltare detti luoghi di Monte in faccia della mia credita con il detto
peso e colla riserva de' frutti a suo favore per erogarli come sopra.
Die 23 mensis decembris eiusdem anni Antonius Maria tres ex dictis
locis montium S. Petri resignavit, et dic 2 ianuarii anni 1716 deposuit in
sacro monte Pietatis scuta 357, provenientia cx pretio locorum montium
alienatorum, et die 23 eiusdem mensis et anni ex hac vita decessit.
Secuto testatoris obitu, sola septem loca montium in eius hereditate
reperta sunt. Cumque Philippus Maruffus haeres contendat Missas es*
celebrandas ex fructibus dictorum septem locorum montium, nec sc ad
ullam suppletionem teneri, fuit eius instantia de more remissa ad Emincn-

S. C. Concilii

683

tissimum Cardinalem Archiconfratcrnitatis Sacrorum Stigmatum Prote­
ctorem, qui censuit eam esse rejiciendam.
Porro nonnulla sunt, quae suadent Philippum esse obligatum ad sup­
plendum, nec eum propriae satisfacere obligationi, si Missas celebrare
faciat ex fructibus septem tantummodo locorum montium; ct primo qui­
dem, quia licet ex alienatione voluntaria rei legatae ad differentiam alie­
nationis necessariae, legatum extinguatur aut minuatur, iuxta textum in
l.irm legatam, et in 1. Legatum, § Pater, tï., de adimendis legatis, dicta tamen
regula non procedit in legatis piis, sed tantum in legatis prophanis, cum in
legatis piis propter animae favorem ex alienatione rei legatae nec extin­
guatur nec minuatur legatum; secundo, quia testator vendidit quidem loca
montium, sed pretium deposuit in monte Pietatis. Depositum hoc etemm
pretii ostendit eum a priori voluntate non recessisse, et sic totum ct
integrum legatum deberi, licet aliqua portio legati fuerit alienata, uti probat
apertus textus in 1. Fideicommissa, § Si rem suam, ff., de legatis J.
Alia e contra sunt, quae suadent Philippum non esse obligatum ad
supplendum, et ipsum propriae satisfacere obligationi, si Missas celebrare
faciat ex redditibus septem tantummodo locorum montium, vel quia
iuxta veriorem et receptiorem sententiam ex alienatione voluntaria rei
legatae pium etiam legatum extinguitur aut imminuitur, absque eo quod
quidquam relevet exposita circumstantia, quod testator videlicet pretium
deposuit, illa quippe procedit in themate, in quo testator pretium recepit,
quod recusare non potuit, secus autem quoties, prout hic, in tantum pre­
tium recepit, in quantum nullo impellente vendere noluit loca montium,
uti desumitur ex allegato textu in 1. Fideicommissa, § Si rem suam, ff.,
dt legatis 3, vel quia in una eademque oratione testator tam loca mon­
tium, quam onus Missarum complexus est, in quibus circumstantiis loca
montium stare dicuntur laxative, non demonstrative.
His positis, onus erit EE. VV. decernere:
.Iu Missae in Juturum celebrandae sint cum frudibus tantummodo septem
locorum montium, vel potius esse debeat locus supplemento?
Die 13 septembris 1721: Non proposita.
Die 2 octobris 1721 Sacra, etc. respondit: Ad primam dubii partem negatin; ad secundam affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 80, 85].

3234.

S. C. C., Ulixbonen. Occident., 22 nov. 1721.
Visitator 1’atriarchalus Vlvxbonen. Occidentalis ad tramites constitu­
tionis Alexandri VII 1 et decretorum huius Sacrae Congregationis s non­
nulla edidit in sacra visitatione decreta, in quibus prohibuit Confessants
Regularibus habitare in mansionibus, quae sitae sunt in atriis Monaste1 CC X. 240.
1 Cf. X. 2885, 2928.

684

Curia Romana

riorum monialium corum iurisdictioni subicctorum, quae atna sunt muro
circumvallata et contigua Monasteriis, et portam habent, quae clauditur;
ulterius declaravit, famulos intra atrium vel cortilc Monasteriorum degen­
tes teneri ad praeceptum paschale adimplendum in ecclesia Parochiali,
et ad Parochum spectare illis Sacramenta tempore infirmitatis admini­
strare, et cos ad sepulturam associare. Cumque a recitatis decretis, recla­
maverint Patres Ordinis Minorum S. Francisci, et Visitator Patriarcham*
in hac Sacra Congregatione insteterit pro eorum observantia, iuxta morem
dictum fuit, quod audiretur Procurator Generalis.
Auditus fuit Procurator Generalis; et in eo quidem, quod attinet ad
mansiones in atriis monialium sitas, in quibus famulae et Confessarius
degunt, licet existimet Bullam Alexandri VII non egredi fines Italiae,
nihilominus libenter admittit, quod si aliquod in dictarum domorum « ·
tiguitate adest, quod vergat in praeiudicium clausurae monialium, illud
omnino reparetur. At in eo, quod attinet ad receptionem ct administrationem Sacramentorum, loquendo de famulis et famulabus, quae monia­
libus inserviunt, et in saepe memoratis mansionibus habitant, contendit
eam non pertinere ad Parochum, sed ad Confessarium; primo, quia monia­
les fruuntur iisdem privilegiis et gratiis, quibus fruuntur regulares, quibus
ipsae subiectae sunt, et Regulares Ord. Min. S. Francisci privilegia habent
tam Clementis IV, quam Xysti IV Sacramenta suis famulis et familia­
ribus administrandi, cosque in suis coemeteriis sepeliendi, ut iis, qui in vestris
immorantur obsequiis, cuncta libere ministrare possitis ecclesiastica Sacra­
menta, et ipsos cum decedunt in vestris coemeteriis sepelire, uti legitur in
Monumentis Ordinis Minorum, secundae impressionis, fol. 140, concess. 3;
secundo, quia in terminis monialium suae Religioni subicctarum exut
Breve Nicolai V in Monumentis Ordinis Minorum, fol. 45 secundae impres­
sionis, ubi sic legitur: Confessor vero monialium vel alius frater eiusdem
Ordinis ad hoc pro tempore deputatus moniales absolvere possit, necnon ipsas
servitrices, eisque Eucharistiae, seu Extremae Unctionis Sacramenta eccle­
siastica ministrare libere et liate valeat, Dioecesanorum locorum ac Rectorum
Parochialium ecclesiarum et cuiuscumque alterius licentia super hoc nulla­
tenus requisita; tertio, quia in dictis famulis concurrunt requisita Concilii
Tridentini, Sess. 24, de ref., cap. 11.
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
t. An liceat Confessoriis Regularibus monialium iisdem subtectarum habi­
tare in mansionibus sitis in atriis monasteriorum muro circumvallatis, et qua/
sunt contigua monasteriis et habent portam, quae clauditur in casu?
2. An famuli et famulae monialium sacculares in iisdem mansionibus degen­
ti · teneantur recipere Sacramentum Eucharistiae tempore paschali a Paro. his, in quorum Parochiis monasterium seu mansiones sitae sunt in casui
3. An ad dictos Parochos spectet Sacramenta dictis famulis et famula­
bus ministrare in casu ultimae infirmitatis, in casu?
Die 22 novembris rj2l: Non proposita. 1
[Thesaurus

S. C. Concilii

Resolutionum, torn.

2,

p.

104-106].

1 Resolutionem vide infra, die 17 sept. 1722. - Cf. N. 3247.

685

3235.
S. C. C., Bitecten., 22 nov., 6 dec. 1721.
Episcopus Bitecten. huic Sacrae Congregationi exponit, quod sub
obtentu consuetudinis vigentis in Provincia Barensi, cuius ipse est Suffragineus, absque ulla dispensatione apostolica Clerici retinent secundum
Beneficium de iurepatronatus laicorum, licet primum sit sufficiens ad
eorum congruam sustentationem, et quod ulterius retinent tertium, quar­
tum et alia ulteriora Beneficia de iurepatronatus laicorum, absque dispenjatione apostolica, si prima duo ad congruam substentationem non suffi­
ciunt; praetenditur enim, quod Sacrum Cone. Trident., sess. 24, cap. 17,
dc rtform. non habeat locum in Beneficiis de iurepatronatus; et quaerit,
an hoc sit admittendum.
Quoad Beneficia de iurepatronatus non videtur esse pacificum inter
Doctorcs; nonnulli etenim affirmative respondent, ex quo Concilium loco
citato loquitur de collatione, non de institutione; alii e contra censent cit.
cap. 17, sess. 24, de ref., sibi vindicare locum etiam in Beneficiis de iure­
patronatus, et hanc sententiam secuta est Sacra Congregatio m Bovinen.,
13 novembris 1629, relata in voto bon. mem. Paulutii, olim Secretarii
huius Sacrae Congregationis impress, apud Barbos., lib. 3, cap. 13, luris
Eccles, universi, num. 189; concordant aliae resolutiones, altera apud GalIcmart. ad dictum cap. 17, sess. 24, de ref., altera in una Aquilaria, 14 augu­
sti 1632.1
Et in eo, quod attinet ad praxim, sive ad observantiam, non videtur
in ea constitui posse fundamentum, cum dispositio S. Concilii facta sit
id impediendam ecclesiastici ordinis perturbationem, uti colligitur ex
cius verbis.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An obtinens primum Beneficium sive liberae collationis, sive de iurepatrunalus laicorum ad sui substentationem sufficiens, possit absque dispensa­
tione apostolica retinere secundum de iurepatronatus laicorum in casu?
2. An obtinens duo Beneficia sive liberae collationis, sive de iurepatronatus
laicorum minime sufficientia ad congruam substentationem, possit retinere
Mium et quartum de iurepatronatus laicorum absque dispensatione apostokca in casu?
Die 22 novembris 1721; Non proposita.
Die 6 decembris 1721 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Negative, ct ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 98, 107].
1 Cf. N. 2545

(luria Romana

686

3236.

S. C. C., Sorana, 20 dec. 1721.

►
>

J
F%

w
>**Wj
► ··

Mortuo dic 23 septembres anno 1717 Rmo Matthaeo Galliano Epi­
scopo Sorano, Canonici Cathedralis Ecclesiae devenerunt ad confectio­
nem inventarii omnium et singulorum bonorum in eius palatio existentium.
Cumque Marchio Pompilius Galliani defuncti Episcopi nepos ad Civitatem Soranam se contulisset et praetensionem excitasset, quod omnn
et singula bona descripta in inventario, uti patrimonialia, vel ex patrimoniilibus acquisita, ad se suosque fratres, uti haeredes ab intestato, de iure
pertinerent, et e contra Canonici exciperent, quod omnia et singula onumenta et paramenta et vasa aliaequc res sacrae spectarent ad Ecclesiam
Cathedralem iuxta Bullam 42 S. Pii V,1 et quod caetera alia essent de iure
eiusdem Ecclesiae iuxta Bullam 23 san. mem. Innocentii XII, in qui
Archiepiscopos et Episcopos Regni Neapolitani exemit a spoliis, quae
in beneficium Ecclesiarum applicavit; deventum fuit inter eosdem ad trans­
actionem, in qua relictis Ecclesiae paramentis trium mansionum et qui­
busdam supellectilibus argenteis, et signanter cruce pectorali, annulo
Episcopali aliisque certis mobilibus, caetera omnia fuerunt Marchioni
dimissa, eidemque cessa iura super omnibus rebus, quae tractu temporis
ad defunctum pertinere dignoscerentur, ut latius ex ipso tenore transac­
tionis colligi potest.
Post initam praedicto modo consumptionem, inventum fuit Episcopi
Galliani testamentum, in quo post enarrationem suorum bonorum ct red­
dituum patrimonialium, in quibus Pompilium Gallianum nepotem eiusque
fratres sibi scripsit haeredes, disposuit et ordinavit, quod omnia et singuli
mobilia et caetera existent!» in suo palatio episcopali, praevio inventario,
consignarentur duobus Canonicis a Capitulo eligendis, qui ea deinde Epi­
scopo successori in commodum et beneficium Cathedralis Ecclesiae tra­
dere deberent. Ilabitaque a Capitulo huiusce testamenti notitia, fuit ab
ipso institutum indicium contra Philippum aliosquc fratres de Gallianis,
in quo ad computum ex decreto Regii Consilii Civitatis Neapolitanae con­
signationem liberam reportarunt ducatorum 130.
Secuta successoris Episcopi electione, cum ab eius Promoture fiscali
ponderatum fuisset, quod nullum intercesserat apostolicum beneplacitum,
nec illud fuerat reservatum in transactione supramemorata, nedum de
illius nullitate, sed etiam de incursu contrahentium in censuras praeten­
sionem excitavit, de cuius viribus nunc est agendum.
Porro Promotor fiscalis asserit transactionem nullitate laborare, signan­
ter propter defectum apostolici beneplaciti omnino necessarii, quando
agitur de bonis et iuribus ad Ecclesiam pertinentibus. Quoad incursum
in censuras ait, eum sibi clarum videri, tum propter iuris dispositionem,
1 Ct. N. 123.

“

5. (λ Concilii

687

3237.

S. C. C., Florentina, 17 ian. 1722.
Anna Maria Theresia Medicea divina inspirante gratia iudaicam perfi­
diam abiuravit et die 29 octobris anni elapsi 1721 una cum quatuor filiis
S. Baptismum recepit. Dum Anna erat in statu infidelitatis, matrimonium
contraxerat cum Abrahamo Barda Hebraeo, a quo tamen iuxta ritum ludaeonim usque de anno 1710 libellum habuerat repudii. Cumque Anna prae­
dicta promptam habeat occasionem nubendi cum Antonio Cecchio milite
Christiano, et periculum sit in mora, et Abraham in longinquis degat
regionibus, absque eo quod sciri tuto possit, in quo loco versetur, exorta
est Florentiae disputatio, an .Abraham praedictus sit de iure interpellan­
dus; et quatenus affirmative, an concurrentibus circumstantiis possit Anna
matrimonium facere cum milite Christiano, omissa, cx Superiorum indul­
gentia, memorata interpellatione; et a Vicario Capitulari Florentino, qui
omnia praedicta in sua informatione refert, huiusce Sacrae Congregationis
oraculum exposcitur.
1 Resolutionem vide infra, die 14 mart. 1722. - Cf. N. 3239.

z

A

rtbi 1OTHECA

tum quia ex ipsa transactione dignoscitur, quod Canonici habuerunt
notitiam Bullarum S. Pii et Innocentii XII. Excipiunt e contra Canonici,
validam fuisse transactionem non obstante defectu beneplaciti apostolici,
et non obstante, quod mobilium et aliarum rerum in palatio episcopali
aistentium pertinentia ad Cathedralcm Ecclesiam hodie sit indubitata,
id enim provenit ex testamento, quod erat ignotum tempore transactionis,
suaeque Ecclesiae iura ipsa prosequi non desistunt in Tribunalibus Civi­
tatis Neapolitanae iuxta ea, quae supra dicta sunt; et in eo quod attinet ad
defectum beneplaciti apostolici et ad incursum in censuras, iidem Cano­
nici ponderandum proponunt, quod actus gestus revera non potuit dici
transactio, sed potius quaedam bonae fidei recognitio in ordine ad res quae
ad Ecclesiam et alias res, quae ad haeredes saeculares spectare poterant,
in quo rerum statu beneplacitum apostolicum non est necessarium. Suam
ulterius exaggerant in actu gesto bonam fidem, cum eorum unica intentio
ad aliud non respexerit, quam ad eximendam et liberandam Ecclesiam a
litibus et controversiis iudicialibus, qua bona fide concurrente incursus in
censuras dicitur exclusus.
His stantibus, onus erit EE. VV. decernere:
1. An sustineatur instrumentum celebratum die i octobris 1717 inter Cano­
nicos Ecclesiae Cathedralis et DI), de Gallianis? Et quatenus negative:
2. An contrahentes incurrerint in censuras? Et quatenus affirmative:
3. An, et quomodo sint absolvendi in casu et ad effectum?
Die 20 decembris 1721: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 113].

688

K
i
l
f
I

s

Curia Romana

Ducto initio ab interpellatione, ab Apostoli verbis in prima ad Corin­
thios, cap. 7, deducitur, quod per conversionem ad fidem unius ex coniugibus tunc tantum solvitur matrimonium quoad vinculum, quando alter
remanens in infidelitate non vult converti vel non vult habitare sine contu­
melia Creatoris, uti perpendit Innocentius III in cap. Quanto, de divortiis.
Ita infertur, coniugem fidelem debere de necessitate coniugem infidelem
interpellare, an velit converti, ct cohabitare sine contumelia Creatoris, ad
effectum, ut ad alia vota sibi liber aditus esse debeat. Haud urgente, quod
usque dc anno 1710 Abraham vir miserat ad mulierem, de qua agitur,
libellum repudii, ita ut ipsa remanserit in libertate alium ducendi virum,
uti habetur in Deuteronom., cap. 24. Cum enim Christus Dominus Matth.
cap. 19, dixerit Moysem ad duritiam cordis permisisse ludaeis, ut uxore
dimitterent, sed ab initio sic non fuisse, et hoc ipsum iterum dixerit Marci
cap. 10, concludendo: quod ergo Deus COniunxit, homo non separet, docent
communiter Theologi, hodie ludaeis non esse permissum uxores suas
repudiare, et per repudium non solvi vinculum matrimonii; Christus enim
Dominus illud reduxit ad suum primaevum statum, hoc est ad indissolubilitatem, non statuendo novam legem, sed auferendo dispensationem,
quae circa dictam indissolubilitatcm fuerat concessa. Et licet hisce minime
obstantibus etiam hodie inter Hebraeos scientibus et tolerantibus Supe­
rioribus Ecclesiasticis vigeat praxis repudii, adhibitis nonnullis solcmnitatibus, haec tamen et similia poterunt ad summum sibi locum vindicare
in repudio inter infideles misso, et iisdem in infidelitate permanentibus,
secus autem, quoties, prout hic, alter ex eis ad fidem conversus est, uti
probat textus Innocentii HI in cap. Gaudemus, de divortiis.
Transitum faciendo ad punctum, an stantibus circumstantiis ex Supe­
riorum indulgentia omitti possit in casu interpellatio, refert Vicarius Capi­
tularis primo, periculum esse in mora, si interpellatio facienda sit, et si
ante matrimonium e.xpectandus sit lapsus temporis in interpellatione prae­
figendus; secundo, elapsum esse tempus undecim annorum a die repudii
ab Abraham missi absque eo, quod ille unquam de uxore et filiis requisiverit; tertio, libellum repudii esse conceptum verbis adeo iniuriosis, ut
nullum spei vestigium supersit reditus viri ad uxorem repudiatam; ultimo
denique, ignorari, an Abraham sit vivus, an mortuus, nec ullam a dic
discessus habitam fuisse notitiam loci, quem ipse petiit. Concurrentibus
autem consimilibus circumstantiis, nonnulli putant, posse iure suo coniu­
gem fidelem, omissa interpellatione viri infidelis, transire ad alia vota, San­
chez, de matrim., lib. 7, disput. 74, num. 14 ct 15; c contra alii censent,
quod etiam concurrentibus circumstantiis de iure sit locus interpellationi,
sed quod si graves sint, haberi debeat recursus ad Summum Pontificem,
cuius est in eo rerum statu indulgere, ut omissa interpellatione, coniux
fidelis ad alia vota transire possit. Pontius, de matrim., lib. 7, cap. 48.
num. 22.
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
i. An de iure necessaria sit interpellatio in casu? Et quatenus affirmative:

.S’. C. Concilii

689

2. An stantibus circumstantiis, indulgenda sit dispensatio ah interpella­
ient in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad utrumque: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 116-119].

3238.

17 ian., 7 et 28 febr., 14 mart. 1722.

Licet in testamentis anno 1720 factis Angela Staggi ct Ioanna Marini
loci Petraesanctae Dioecesis Lucanae demandasscnt, quod sua cadavera
sepelirentur in ecclesia PP. S. Francisci Minoris Observantiae eiusdem
loci, Nicolaus tamen Bendinus Parochus ecclesiae S. Martini, in cuius
Parochia Angela et Ioanna decesserunt, voluit, ut earum cadavera in sua
Parochiali ecclesia permanerent, quoad usque, expletis funeribus, hora
sepeliendi advenisset.
Ex hoc facto PP. S. Francisci inaximopere commoti sunt, eodemque
delato ad hanc Sac. Congregationem, scriptum fuit iuxta morem Episcopo
pro informatione et voto; cumque Episcopus in sua informatione se rela­
tive habuisset ad informationem sibi datam ab eodem Parocho Nicolao
Bendino, qui est etiam Vicarius foraneus loci Petraesanctae, ct in qua
asseruit expositionem cadaverum in ecclesia Parochiali ab antiqua consue­
tudine processisse, in Congregatione habita die n ianuarii 1721 dictum
fuit, quod Episcopus Parocho et Patribus terminum praefigeret unius
mensis ad sua iura deducenda in Sacra Congregatione.
A Sacris Congregationibus, et signanter Episcoporum et Regularium,
necnon Rituum saepius responsum fuit, quod cadavera defunctorum sepe­
lienda in Fratrum ecclesiis, ab aedibus defunctorum ad eorundem Fratnim ecclesias recto tramite deferantur, monito prius et requisito et expectato proprio defunctorum Parocho, a quo benedictionem et ultimum vale
recipere possint, quo venire expresse recusante, possint iidem Fratres
etiam ipso invito dicta cadavera ad suas ecclesias transportare, licet hae­
redes defunctorum contradicerent, ct vellent, quod prius deferrentur ad
ecclesiam Parochialem, uti videri potest in consult. 48, num. 7, et sqq.,
toni. 3, Pignatell. Iuxta easdem resolutiones excipitur immemorabilis con­
suetudo contraria legitime probata.
Cumque hanc Fratres in hypothesi deficere contendant, onus erit
EE. VV. decernere:
t. An cadavera defunctorum sepelienda in ecclesia Patrum Minorum
dnrrcantiae terrae Petraesanctae antequam ad eorum ecclesiam deferantur,
hheant prius asportari ad Parochialem, et eorum ibi debeat fieri expositio
uupit ad horam sepulturae? Et quatenus negative:
2. An Parochus teneatur restituere ceram et alia emolumenta percepta
occasione associationis ct expositionis in sua ecclesia cadaverum Angelae et
loannae in casu?
Die 17 ianuarii V]22: Non proposita.
va. v.

u

nuu

Lucana,

V33H1U1

S. C. C,,

Curia Romana

6ço

Die 7 februarii IJ22: Non proposita.
Die 28 februarii 1722: Non proposita.
Die 14 martii 1722 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 125, 129, 137, 138].

3239.

S. C. C., Sorana, 17 ian., 7 ct 28 febr., 14 mart. 1722.
Haec causa relata in folio Congregationis diei 20 decembris 1721.1
sed tunc non proposita, pluries adhuc ad alias Congregationes remisa
fuit. Videlicet:
Die 17 ianuarii IJ22: Non proposita.
Die 7 februarii 1722: Non proposita.
Die 28 februarii 1722: Non proposita.
Die 14 martii 1722 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Pro absolutione ad cautelam.
Ad 3. Provisum in praecedentibus, et amplius, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 119, 127, 136, 137].

3240.

S. C. C., Spoletana, 7 ct 28 febr., 14 mart. 1722.
Felix Alexandra Becchelli anno 1709 ingressa est Monasterium monia­
lium Beatae Clarae de Montefalco, et in eodem professionem regularem
emisit anno 1710. Cumque eadem, quae modo est constituta in aetate
annorum triginta, paucis abhinc diebus enarrasset Priori Ecclesiae Collegiatae S. Bartholomaei, suo fratri germano, se ermafroditam evasisse,
sexumque virilem in se praevalere, praedictus Prior operae pretium esse
censuit rem totam Episcopo Spoletano manifestare. Episcopus suum in
1'rbe negotiorum Gestorem admonuit, ut opportunum caperet super pudicta re consilium; cumque fuerit eidem a me insinuatum, quod in simi­
libus facti circumstantiis necessarium erat peritos deputare, qui una cum
assistentia matronarum magna cum circumspectione monialem recogno­
scerent, et quod in hypothesi, in qua ex peritorum relatione deprehende­
retur exposita esse vera, monialis debebat vel honestae matronae vel suis
cognatis consignari, ut penes eos caute custodiretur, retento interim habitu
monachali, usquequo transmissis ad Sacram Congregationem nec
documentis, ipsa decerneret, quid esset agendum, et an esset necne a vinculo
professionis absolvenda: Episcopus insinuationi exactissime inorem gessit,
factaque a peritis, assistentibus binis matronis, necessaria recognitione,
illisquc unanimiter referentibus Sororem Felicem Alexandram evasisse
’ Cf. N. 3236.

5. C. Concilii

691

crmafroditam, ne hoc interim aliquod scandalum, quod usque adhuc divina
favente gratia in Monasterio non contigit, contingeret in futurum, dictam
monialem consignavit Priori supra memorato Ecclesiae Collegiatae S. Bartholomaei germano fratri Sororis Felicis, apud quem modo supradicto
caute custoditur.
His expletis, cum ab Episcopo ad hanc Sac. Congregationem trans­
missus sit processiculus recognitionis et una cum processiculo exhibitus
fuerit supplex libellus memorati Prioris Ecclesiae Collegiatae, in quo
nedum petitur declaratio nullitatis professionis emissae a Sorore Felice,
sed ulterius promovetur instantia pro restitutione dotis olim Monasterio
solutae, quaeritur in praesenti, an petitis sit annuendum.
Sermonem itaque habendo de recognitione Sororis, fuit illa expleta
1 Bernardo de Amicis, medico terrae Montisfalchi, necnon a loanne Anto­
nio Ciardello eiusdem terrae chirurgo, assistentibus duabus matronis ex
honestioribus dictae terrae, Baptista videlicet de Valentibus et .Agatha
Bontadosia; et utriusque periti indicium fuit, quod Soror Felix esset ermafrodita et capax coeundi tamquam vir cum qualibet muliere : riferisco
tant delta Suor Felice Alessandra ermafrodita, e capace d coire come nomo
«die donne; ct in eo, quod attinet ad fundamentum, cui peritorum iudicium innixum fuit, nedum illud constitutum est in signis ut plurimum
ntrinsecis et aliquando acquivocis, hoc est pilorum tam in pectore et labio
•iperiori, quam in maxillis, in voce sonora, in mammillis nullatenus turgecentibus, in defectu, multo ab hinc tempore, menstruorum, in stimulis
concupiscentiae, quibus octo ab hinc annis se in occursu mulierum commo­
veri sentit, sed etiam in signis intrinsecis et certioribus, hoc est in extrin«a apparitione omnium virilium genitalium, consistentibus tamen in
•uo primaevo statu pudendis muliebribus, uti ex dicta peritorum relatione
plenius desumitur, in qua plura alia ©retenus exponenda describuntur,
quae pudor vetat scriptis aperire.
Plura de his ermafroditis videri possunt apud Scottum, in sua Phisica
triosa, lib. 1, cap. 31, lib. 3, cap. 10, at in eo, quod attinet ad professioem religiosam, binae sunt in iure propositiones; prima est, quod si ermafroditus praevaleat in sexu virili, valida est professio, si ab eodem fuerit
inter viros emissa, secus, si inter mulieres, et e contra, si praevaleat sexus
foemineus, valida est pofessio ab eodem emissa, si fuerit emissa inter
mulieres, secus, si inter viros, uti late ostendit Donat, in praxi rerum regul.,
tom. 2, tract. 3, quaest. 22, num. 5; altera est, quod si uterque sexus in
tmufrodito sit aequalis, dantur enim ermafroditi adeo perfecti in utro­
que sexu, ut possint agere et pati in venereis, licet non possint generare
cum aliis, et concipere in seipsis, iuxta late deducta apud Clerical., dec. 43,
it Sacrani. Pocnit., n. 12, et legitur apud S. Augustinum, de Civitate
Dei, lib. 16, cap. S, ibi: Androgini, quos etiam crmafroditos nuncupant,
çuamvis admodum rari sint, difficile est tamen, ut temporibus desint, in
mibus sic uterque sexus apparet, ut, ex quo potius debeant accipere nomen,
mentum sit; et hi profiteri valide non possunt, nec in Religione viro­
rum, ncc in Religione mulierum, et quatenus in alterutra professionem

/»’
r
u,
r

>
/’
»>

II
I

*·

··

f * ·

w

a
*
~
~

Curia Romana

emiserint, professio nulla est, Bonacin., de clausura, quaest. 2, punct. ic.
§ 5> η· 2·
Haec quoad professionem; nunc transeundo ad dotis restitutionem
sicuti moniali de uno ad aliud Monasterium transeunti dos a primo Mona­
sterio restituitur, et hoc ipsum contingit, quando monialis exit c Mona­
sterio propter nullitatem professionis iuxta deducta apud Tondut., φιααΐ.
benef., c. 14, n. 5 et 6: sic hoc ipsum videtur statuendum esse in hj'pothesi.
in qua professio nullitate laborat, ex quo mulier facta est ermafrodiu
sive androgina, ut in terminis mulieris professae in virum conversae et
e Monasterio hac de causa exeuntis consuluit Cappon., discept. 220, n. 44,
torn. 3.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An professio irrita sit in casu? Et quatenus affirmative:
2. An dos sit Sorori Felici restituenda in casu?
Die 7 februarii 1722: Non proposita.
Die 28 februarii 1722: Non proposita.
Die 14 martii 1722 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 127, 136, 138].

·

msvs stmw&ms «isasm A

692

3241.

S. C. C., Taurinen., 14 mart. 1722.
lacobus Antonius Rivcrius offert summam scutorum 2400 monetae
Romanae, ut in Ecclesia Collegiata Montiscalerii Dioecesis Taurinrn.
erigatur praebenda Theologalis cum onere, ut Canonicus Theologus nedum
choro de more intersit, sed etiam omnibus festis de praecepto concionem
habeat ad populum, et semel in hebdomada Clerum edoceat theologiam
moralem. Praedictam quoque summam scut. 2400 memoratus lacobus
Antonius uniri petit massae capitulari ita tamen, ut Canonicus communes
distributiones cum caeteris Canonicis ex aequo participet; nec Capitulum
huic abnuit petitioni. Transeundo ad ius praesentandi, lacobus illud sibi
in primis reservat, et post suum obitum illud vult deferri ad masculo?
familiae a se nominandae, post quorum omnium obitum vocat Capitu­
lum. Canonicatum praeterea nulli vult reservation! vel affectioni esse subiectum ; et ius instituendi firmiter et constanter intendit ad dictum Capi­
tulum deferri privative ad quemlibet alium. Deducuntur haec omnia «
relatione Vicarii Capitularis, humillime instantis, ut petitio lacobi Antonii
admittatur, ne Clerus et populus assiduo moralis theologiae ct evangtlicic
praedicationis pabulo destituatur.
Quoad exclusionem cuiuscumque reservationis vel affectionis pacifia
hodie esse videtur opinio in Tribunalibus recepta, quod eadem in limine
fundationis admitti possit. Difficultas ergo est in reservatione institutionis
favore Capituli. Sacrum etenim Concilium Tridentinum, sess. 14, cap. 1:
haec habet: in casu autem fundationis aut dotationis huiusmodi institutu

ta

S. C. Concilii

693

Episcopo et non alteri inferiori reservetur; ct licet idem Concilium, sess. 25,
ap. 9 supponat institutionem ad inferiores pertinere ibi: quod si ad infe­
rnus institutio pertineat, ct hoc ipsum admissum videatur in cap. 13,
<$$. 7 ibi: praesentali seu electi vel nominati quibusvis ecclesiasticis personis:
recepta nihilominus hodie videtur opinio, quod fundator in limine funda­
tionis post Concilium Tridentinum non possit alteri reservare institu­
tionem, quam Episcopo, vel alteri habenti jurisdictionem ordinariam.
Haec quoad ius. Quia vero in praesenti habetur recursus ad Sedem Apo;tolicam pro gratia, testatur Corrad. in praxi benef., lib. 4, cap. 3, num. 26,
institutionem etiam post Concilium Tridentinum a Summis Pontificibus
fuisse reservatam inferioribus Ordinario. In hac Sacra Congregatione
habita dic 30 Septembris 1702 disputatum fuit, an esset signanda suppli­
catio erectionis sex Cappellaniarum in Ecclesia S. Michaelis Archangeli
Dioecesis Firmanae cum conditione, ut institutio spectaret ad Capitulum
S, Mariae in Via Lata de Urbe; et se opponente Archiepiscopo Firmano
responsum fuit negative. 1
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
.4//, et quomodo petitioni sit annuendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et ad mentem: nullam scilicet
tsst difficultatem quoad exclusionem reservationum, sed quoad exclusionem rescrcationis favore Episcopi.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 140-142].

3242.

S. C. C., Caiacen., 23 maii 1722.
Joannes Baptista Palazzescus Canonicus Cathedralis Ecclesiae Caiacen.
huic Sacrae Congregationi supplicavit pro dispensatione ab irregularitate
ontracta propter homicidium Canonici Pompilii Giannclli, et pro absolu­
tione a censuris; et Sacra haec Congregatio dic 28 februarii proxime prae­
teriti rescripsit: lectum quoad irregularitatem, et quoad absolutionem pro
çntia ad sex menses cum reincidentia. Cumque memoratus Canonicus
Palazzescus supplicaverit pro descriptione suae causae in folio, disputanda
α integro proponuntur dubia ad calcem huius restrictus referenda.
Porro in co, quod attinet mortem Canonici Pompilii Giannclli et totum
huiusce causae processum, nonnulla ab Episcopo referuntur in sua infor­
matione, quae operae pretium est EE. VV. exponere, cum eius informatio
n scriptura exarata pro Canonico Palazzeschi non fuerit exibita, sed extet
inter acta Sccretariae.
Habetur itaque primo in dicta relatione, quod existentibus die 3 decem­
bris 1717 in eodem eiusdem domus cubiculo Canonicis Pompeio Lam­
ptrio, Pompilio Giannello et loanne Baptista Palazzesco, necnon Angela,
Helena, Fulvia et Judith sororibus dc Novello, exorta est rixa, in qua cum
' Cf. N. 2999·

•

;XVW

IJWS SJTV1WW03VS SWSKaiXM

694

Curia Romana

Canonicus Palazzescus sclopum accepisset, quem Canonicus Gianncllus
secum detulerat, et in angulo mansionis deposuerat, et eum direxisse
contra praedictum Gianncllum, qui se retro Lampcrium abscondebat
capta demum temporis opportunitate sic eum exoneravit, ut dictus Cant
nicus Giannellus in femore dextero et in crure sinistro cum magna sangui­
nis effusione et ossium fractura vulneratus, die 26 mensis deccmbranno 1717 mortuus sit.
Habetur secundo, praedictum Canonicum Palazzescum evaginato styl
irruisse adversus Canonicum Gianncllum, qui ex praecedenti vulnere sclopi
in terra iacebat, et impeditum fuisse a Catharina matre vulnerati.
Habetur tertio, compilatum fuisse a Curia Ecclesiastica processum, 1
in eo ultra Canonicum Gianncllum fuisse examinatas praedictam Cathirinam occisi matrem, nec non Angelam, Helenam ct Fulviam, sorore
consobrinas occisi, et ex carum depositionibus in substantia concordibuprobatum fuisse factum supra recensitum, et non modicum accessiskadminiculum ex publica voce et fama ct fuga a Canonico Palazzescoarrepu
Habetur quarto, Palazzescum se subinde in carccribus constituis.-:,
ct deventum fuisse ad repetitionem testium, pracdictasque mulieres in
repetitive suas revocasse depositiones, homicidium referendo ad casuale
infortunium, nec eas potuisse torqueri, ut videretur, in quo dicto persi­
sterent.
Habetur quinto, Canonicum Palazzescum per definitivam sententian
fuisse declaratum irregularem, et condemnatum ad quinquennalem rele­
gationem in Conventu S. Petri de Alcantara, firma remanente excommu­
nicatione, in quam propter delictum incurrerat.
Habetur ultimo, interpositam fuisse a Canonico Palazzesco appella­
tionem ad Curiam Metropolitanam Capuanam, et ab ipsa fuisse com­
mutatam relegationem quinquennalem in quinquennale exilium.
Cumque scriptura a Canonico Palazzesco exhibeatur per manus cir­
cumferenda, in qua pro casualitatc homicidii multa referuntur, onus erit
EE. VV. decernere :
1. An constet de irregularitate? Et quatenus affirmative:
2. An sit concedenda dispensatio?
3. An censurae sustineantur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Affirmative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 179].

3243.

S. C. C., Ulyxbonen., 13 iun. 1722.
S. m. Clemens Papa XI Civitatem Ulixboncnsem aequaliter divisit
in duas partes, orientalem scilicet et occidentalem, relicta parte orientali
sub antiquo Archiepiscopatu Ulixbonensi tunc ct usque in praesens va­
cante, et assignata parte occidentali novo Archiepiscopatui cum Patriar-

S. C. Concilii

chali denominatione erecto, et ad hanc Metropolitanam seu Patriarchalem
ecclesiam in sua primaeva erectione tunc vacantem Sanctitas Sua trans­
tulit Thomam de Almeida Episcopum Portugallensem.
Procurator Curiae Patriarchalis Ulixbonen. Occidentalis huic S. Con­
gregationi exposuit nonnullos Clericos Patriarchatus origine et domicilio
subditos petiisse promotionem ad Sacros Ordines ad titulum patrimonii,
:t fuisse reiectos, ipsosque subinde habito recursu ad Capitulum Ulix­
bonen. Orientale et Episcopum Tagassen. Vicarium Capitularem, fuisse
Sacris Ordinibus initiatos ad titulum nonnullarum Cappellaniarum existentium in ecclesiis Dioecesis Ulixbonen. Orientalis. Rursus idem Procu­
rator exposuit, quod ante divisionem Dioecesum, orientalis scilicet et occi­
dentalis, passim Clerici ordinabantur ad titulum dictarum Cappellaniarum
wn tamquam Beneficia, sed tanquam patrimonia, iuxta decisionem 189
Themud., qui per plures annos fuit Vicarius Generalis Archiepiscopatus
Ulyxbonen., nec enim, inquit, Beneficia ecclesiastica esse possunt, tum
quia dos illorum numquam transivit in dominium Ecclesiae, sed remansit
in potestate et dominio Administratorum, qui Cappellanis solverunt et
solvunt eleemosynam Missarum, tum quia in illarum fundatione non inter­
unit auctoritas Episcopi. Denique memoratus Procurator instetit, ut illi­
citae declarentur ordinationes clericorum origine ct domicilio subditorum
Patriarchatus Occidentalis ad titulum memoratarum Cappellaniarum, existentium in Dioecesi Orientali, ut sic ordinati declarentur suspensi, ct per
txtrcilium Ordinum irregulares; et quod demum ad avertendas consimiles
ordinationes in futurum procedatur, prout de iure, adversus Ordinantem.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An illicitae fuerint ordinationes in casu? Et quatenus affirmative:
2. An sic ordinati remanserint suspensi, et per exercitium Ordinum irre^lares?
3. Quibus poenis obnoxius remanserit Episcopus Tagassen., qui Ordines
contulit in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et audiatur Ordinarius Llixbor.ensis Orientalis, qui interim abstineat ab ordinatione ad titulum harum Capftllaniaruni tanquam ad Beneficia.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 186].

3244.

S. C. C., Tudertina, 4 iul. 1722.
Francisca quondam Rugerii de Grcgoriis de terra Massae Dioecesis
Tudertinae mortua est die 28 maii 1721, exortaque circa tumulationcm
cadaveris controversia inter Archipresbytcrum terrae, in cuius Parochia
mulier decessit ct Conventum ct PP. Tertii Ordinis S. Francise: sub
obtentu, quod in eorum ecclesia fuisset a praedicta muliere electa scpul1 Rcwlutioncni vide infra, dic 5 ct 26 iun. 1723. - Cf. N. 3265; itemque die 20 no>«nbr. 1723; 8 ct 28 iul., 19 aug. 1724· ~ Cf. N. 3271, 3280, 3283.

6ç6

Curia Romana

tura, Vicarius Generalis demandavit, ut cadaver loco depositi tumulantur
in alia ecclesia, sed Archiprcsbyter illud in sua sepelire fecit, et orr: a
funeris emolumenta recepit. Delata huius controversiae decisione ad Iu· c
Sacram Congregationem et animadverso, quod hinc inde testes ad perpe­
tuam deponentes afferebantur, dictum fuit dic 13 augusti anni praeteriti,
quod testes formiter hinc inde examinarentur. Examinati fuerunt testeduo pro Conventu ct PP. deponentes, sed fertur Archiprcsbyterum no­
luisse suos examinari facere. Cumque ex dictis duorum testium pro Patri­
bus examinatorum desumatur, Franciscam elegisse sepulturam in eorum
ecclesia, ct horum testium dictum fulciatur attestatione Confessarii: knpre mi ha detto, e mi diceva di su propria bocca, che venendo a niorte,
che il suo cadavere fosse sepellito nclla chiesa della Madonna Sanlissima dtlla
Pace, e con questa dispositions è morta, sequentia in praesenti dubia dispu­
tanda proponuntur:
1. An constet de electione sepulturae in casu? Et quatenus affirmativi
2. An sit locus exhumationi et restitutioni cadaveris, de quo agitur, t!
quae emolumenta sint restituenda a Parocho in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative, etiam quoad omnia emolumenta, et amplius, tl '
mentem. Et mens est, quod cadaver exhumari non debeat.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 202].

3245.

S. C. C., Ariminen., 8 et 29 aug. 1722.
loseph Belluccius Clericus Ariminen., qui in Urbe commoratur, anno
1719 obtinuit ab Emo D. Cardinali Barberino Abbate Farfen. Beneficium
seu Cappcllaniam perpetuam sub titulo S. Mariae Angelorum, erectam
in ecclesia Parochiali Castri Novi, annui reditus scut. 36 er obul. 35, cum
onere tamen ducentarum triginta quinque Missarum lectarum et alia­
rum trium cantatarum, necnon unius anniversarii. Cumque praedictus
loseph ad titulum dictae Cappellaniae cupiat Sacris Ordinibus initiari,
et ab Emo Episcopo Ariminen. litteras dimissoriales obtinuerit cuin clau­
sula: dummodo Beneficium seu Cappcllaniam pacifice possideas el ad cmgruam tui substentationem sufficiens sit, exorta est in Secretaria Emi Urbis
Vicarii controversia, an Cappellania, dc qua nunc agitur, sit habenda pro
sufficienti, non quia scuta annua 36 non sint satis iuxta taxam Farfen. et
Ariminen. pro sacris Ordinibus suscipiendis, sed quia onus Missanim
non est ab ipso Cappellano per se ipsum de necessitate adimplendum:
in quo rerum themate nonnullae adsunt resolutiones huiusce Sae. Congre­
gationis, in quibus decernitur onus Missarum esse a valorc Cappella­
niae detrahendum ad differentiam casus, in quo Missae essent per se ipsum
a Beneficiato seu Cappellano celebrandae. Auditus fuit Eminentissimus
Abbas, qui in sua informatione inquit, articulum indigere declaratione,
et alias a Sac. Congregatione fuisse demandatum, quod super eo sen-

S. C. Concilii
berctur. Idem quoque Eminentissimus Abbas haec subdit in allegata infor­
matione: duo autem addenda in praesenti casu putavi, unum, quod plurimi
promoti sunt ad titulum dictae Cappellaniae, non detractis oneribus supradiclarum Missarum; alterum, quod si promoveri non poterunt, etiam in futu­
rum difficillimum erit reperiri, qui Cappcllaniam acceptare velit in maximum
tiusdem Cappellaniae praeiudicium, quae destituta Rectore diu vacabit, reddi­
tusque et credita ad ipsam spectantia, in quibus fere integer redditus consistit,
incxigibilia evadent.
Adeoque dignabuntur EE. VV. decernere:
An Clericus loseph Belluccius Sacris Ordinibus initiari possit ad titulum
Cappellaniae in casu?
Die 8 augusti 1722: Non proposita.
Die 29 augusti 1722 Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur pro veri­
tate per D. Fiscalem Curiae Eminentissimi Ficarii et per alium eligendum ab
Eminentissimo Praefecto. 1*
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 213, 221].

3246.
S. C. C., Flerbipolen., 17 sept. 1722.

3247.
S. C. C., Ulixbonen. Occident., 17 sept. 1722.
Proposita fuit haec causa in Congregatione habita dic 22 novembris
1721,1 ncc ulla fuit capta resolutio. Dignabuntur itaque EE. VV. dictae
Congregationis folium réassumera ct iisdem dubiis respondere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. Affirmative, et amplius in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 230].
1 Resolutionem vide infra, dic 15 maii. 17 iul. 1723. - Cf. N. 3261, 3266.
«Ci N. 3205.
3 Cf. N. 3252.
• Cf. N. 3234.

nm rinT H E C A

Facta fuit in hac causa, proposita die 27 aprilis 1720, - hinc inde coadiuvatio probationum, ct reliqua demandata sunt adimpleta. Quocirca ex
iuribus circumferendis, dignabuntur EE. VV. decernere:
An Abbas Monasterii S. Michaelis extra Moenia Bambergae, Ordinis
Benedictinorum teneatur praesentare Rectores seu Curatos ad ecclesias Ezelskirchen et Gremsdorff, qui sint Presbyteri saeculares ab Episcopo instituendi,
rd potius liberum eidem sit praesentare regulares sui Ordinis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam, et negative ad
iteundam dubii partem. 3
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 227].

Curia Romana

698

3248.

S. C. C., Turritana, 21 nov. 1722.
Secuto obitu bonae memoriae Gasparis Fustcr Archiepiscopi Turritani
die 28 aug. 1721, Capitulum Ecclesiae Metropolitanae devenire curavit intra
terminum a Sacro Concilio praefixum 1 ad electionem Vicarii Capitulari'
In prima sessione, in qua processum fuit per secreta suffragia, nullus Cano­
nicorum fuit electus a maiori parte, ct sic electio haberi non potuit. Simili
modo res se habuit in secunda sessione, licet in ea processum fuerit per
publica suffragia; sed in tertia tandem sessione Decanus habuit pro
medietatem Canonicorum publice suffragantium, et ipsemet adhaerendo
aliorum suffragiis in sui favorem latis, praetendere coepit, se habuit
pluralitatem suffragiorum, et se rite et recte fuisse electum in Vicarium
Capitularem; novem enim, computando proprio suffragio, quo aliis se
eligentibus adhaesit, uti dictum est, habuit suffragia, ct Canonicus Villa
septem pro se habuit.
Exorta controversia super validitate huius electionis eademque delata
ad Episcopum Bosanen., tanquam SufTraganeum antiquiorem, et tunc
unicum, et viciniorem Episcopum Provinciae Turritanae, fuit ab ipso pro­
lata sententia super nullitate dictae electionis, tum quia facta fuerat per
publica suffragia contra decreta huius Sacrae Congregationis, tum quia
Decanus ab Archiepiscopo defuncto, uti reus criminum, fuerat ex infor­
mata conscientia suspensus a divinis, et causa in hac Sac. Congregatione
pendebat, et tandem quia i unior erat et illiteratus; idemque Episcopus
Bosancnsis utendo iure sibi dato a Concilio Tridentino, deputavit Vica­
rium Capitularem loannem Baptistam Sequi, Metropolitanae Ecclesiae
Canonicum, virum sexagenarium, luris utriusque Doctorem et S. Theo­
logiae Magistrum.
Ab hac Episcopi Bosanensis sententia Decanus illique adhaerentes
appellationem interposuerunt ad ludiccm Delegatum Apostolicum in Re­
gno Sardiniae; et licet Canonicus Sequi protestatus fuerit de incompetentia,
ex quo non poterat ad eum appellatio interponi a sententia, quae lata fuerat
ab Episcopo Bosanensi, tanquam Apostolico Delegato, et ulterius dixerit,
non subsistere rationem a Decano et aliis ei adhaerentibus allatam, et in
eo consistentem, quod devolutio ad Suffraganeum antiquiorem non pote­
rat sibi locum vindicare, ex quo Capitulum Turritanum intra terminum
elegerat, inquit enim, idem esse non eligere, ac nullitcr eligere: ludex
nihilominus Delegatus Apostolicus Regni Sardiniae revocavit sententiam
saepe memorati Episcopi Bosanensis, et Capitulo Turritano concessit,
ut intra spatium octo dierum procederet ad electionem Vicarii Capitu­
laris per secreta suffragia, factaque per secreta suffragia nova electione,
electoque iterum in Vicarium Capitularem Decano, ex iuribus circumfe­
rendis dignabuntur EE. VV. decernere:
1 Sess. XXIV, dc rcf.t

16.

I

5. C. Concilii

699

1. An electio Reverendi D. Gavini de I.iperis, Decani Ecclesiae Metro­
politanae Turritanae in Vicarium Capitularem eiusdem Ecclesiam facta die
3 sept. 1721 sustineatur? Et quatenus negative:
2. An Episcopus Bosanen., antiquior ex Suffraganeis, legitime deputaterit Reverendum D. Canonicum loannem Baptistam Sequi in Vicarium Capitularcm praedictae Ecclesiae? Et quatenus negative:
3. An secunda electio eiusdem Decani facta ad praedictum officium Vicariatus vigore sententiae Indicis appellationum Regni Sardiniae fuerit valida,
vel potius nulla ct attentata in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative.
Ad j. Negative, ct amplius. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 236].

3249.

S. C. C., Legionen., 5 dec. 1722.

1 Cf. N. 3270.

·

' *

nnuIO T H E C A

In Collegio PP. Societatis lesu Civitatis Legionen. sex dc praesenti
vix degunt Sacerdotes, et ad scholas vix centum accedunt adolescentes,
quando tempore praeterito in praedicto Collegio septem Societatis Presby­
teri degebant, ut pio exercitiorum spiritualium instituto incumberent,
quinque praeterea aderant Magistri pro instruendis octingentis et ultra
adolescentibus ad scholas accedentibus, et tandem duodecim in eodem
Religiosi alebantur, qui tertium probationis annum explebant. Cum autem
mutatio haec, quae maximopere cedit in diminutionem divini cultus,
causam habuerit a decremento reddituum ob notorias temporum calami­
tates; et ad reparanda huiusmodi damna supplicatum fuerit Sanctissimo
D. X. pro unione duarum ecclesiarum Parochialium eidem Collegio
facienda, quarum altera sita est in Dioecesi Legionensi, et altera in Dioe­
cesi Astoricensi, et a Sanctitate Sua fuerint preces remissae ad hanc
S. Congregationem, bina in praesenti examinanda dubia proponuntur, quo­
rum alterum pertinet ad punctum unionis, et alterum spectat ad quali­
tatem Vicariorum in dictis ecclesiis Parochialibus constituendorum, an
videlicet debeant esse perpetui vel ad nutum amovibiles.
Utraque ex dictis Parochialibus est dc iure patronatus laicorum ex fun­
datione ct dotatione, et Patronorum non deest assensus; ct quia illa, quae
sita est in Dioecesi Legionensi, est vacans, et altera Dioecesis Astoricensis
dc praesenti obtinetur a Sacerdote Alphonso Galego, supplicatur quidem
pro utriusque unione, sed cum distinctione inter primam et secundam,
cum secunda sit suum effectum habitura, postquam per cessum, vel deces­
sum, praedicti Alphonsi Parochia Astoricensis vacaverit. Scriptum prae­
terea fuit pro informatione utrique Episcopo, ct uterque respondit, expo­
sita in facto subsistere, et unionem cessuram esse in maiorem Dei cultum,

«issxjm x

700

Curia Romana

et publicam iuventutis educationem, et in eo quod attinet ad deputati·),
nem Vicarii ad nutum amovibilis, Episcopus Legionensis censet, id in
Domino expedire ex rationibus in eius informatione perlegendis; ct Episco­
pus Astoriccnsis nonnulla ponderat in sua informatione pro amovibilitate, et alia nonnulla pro perpetuitate Vicariorum, et se tandem submittit
indicio huius Sac. Congregationis, ut in praedicta eius informatione legi
potest.
Quoad Parochiales unitas Cathedralibus, Collegiatis, Monasteriis, Col­
legiis aut aliis piis locis Cone. Trid., sess. 7, de ref., cap. 7 statuit, quod
Episcopi solicite providere procurent: ut per idoneos Vicarios etiam perpetuos,
nisi ipsis Ordinariis pro bono ecclesiarum regimine aliter expedire videbitur,
animarum cura laudabiliter exerceatur, et haec Concilii verba sic a Doctoribus explicantur, ut appositio Vicarii sive perpetui sive temporalis pu­
deat ab arbitrio Ordinariorum ex circumstantiis regulando. E contra pro
perpetuitate Vicariorum facit S. Pius V in sua const. 139, Bull., tom. 2, in
qua Vicarios perpetuos constitui vult in Parochialibus ecclesiis, quae sunt
unitae Capitulis Urbis. 1
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An sit locus unioni Parochialium, de (piibus agitur, Collegio PP. lesuitarum Civitatis Legionen. in casu? Et quatenus affirmative:
2. An Vicarii pro exercitio animarum curae debeant esse perpetui, seu
amovibiles ad nutum in casu?
Die 5 decembris 1722: Non proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 248].

3250.

S. C. Concilii

ηοι

3« An, et quae exemptio sive a celebratione, sive ab applicatione Missae
Conventualis iisdem, attenta praebendarum tenuitate, sit indulgenda in casu?
Die 5 decembris 1722: Non proposita.
Die iq decembris 1722 Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative.
Ad 3. Pro gratia quoad applicationem tantum, ut in Veliterna, 14 mar­
tii η22. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 251-253].

3251.

S. C. C., S. Marci, 19 dcc. 1722, 16 ian. 1723.
Exortis nonnullis controversiis inter Promotorem fiscalem Curiae Epi­
scopalis S. Marci et Clerum terrarum S. Ginncti et Roggiani, subscripta
fuerunt sequentia dubia, pro quorum resolutione supplices preces exhi­
bentur EE. VV., et iura hinc inde circumferuntur.
i. An Episcopus S. Marci possit per seipsummet quotannis visitare omnes
ecdesias, omniaque loca suae Dioecesis, et an intra annum possit plures facere
visitationes?
6. An eidem Episcopo visitanti possit praefigi numerus dierum, quibus
permanere debet in visitatione loci visitandi?
Die /9 decembris 1722: Non proposita.
Die 16 lanuan 1723 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative quoad pri­
mam, et secundam partem pariter affirmative, sed absque ulla procuratione.
Ad 6. Arbitrio et conscientiae Episcopi ad formam Concilii 2 et ad mentem.
(Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 257, 261].

w

•«
im
•

***

inxvs

w

S. C. C., Spoletana, 5 et 19 dec. 1722.
Canonici Collegiatac Ecclesiae S. Petri Civitatis Spoletanae, quibus
ab Episcopo in ultima sua visitatione demandatum fuit, ut quotidie Missam
Conventualem applicarent pro benefactoribus, nedum in sequelam iuris
communis, et resolutionum huius S. Congregationis, sed etiam ad trami­
tes praecepti Card. cl. mem. Vice-Comitis Episcopi Spoletani, disputanda
proposuerunt dubia infra recensenda, concludendo pro exemptione sal­
tem ab applicatione Missae Conventualis diebus non festivis de praecepto,
et in eo quod attinet ad tenuitatem reddituum, subdunt, cos totaliter
consistere in distributionibus, et eas non excedere annua se. 19 circiter,
licet antiquiori tempore ascenderent ad ann. sc. 26; scriptura per manus
circumfertur; quocirca dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Canonici Collegiatac S. Petri Civitatis Spoleti teneantur quotidie
Missam Conventualem celebrare? Et quatenus affirmative:
2. An teneantur quotidie dictam Missam Conventualem applicare pro
benefactoribus? Et quatenus affirmative:
‘ Const. Etsi omnibus, 5 nov. 1571.-Bull. Rom., tom. 4, III, p. 183, 184.
1 Resolutionem vide infr.i, dic 24 apr. 1723. - Cf. N. 3258.

3252.

S. C. C., tierbipolen., 16 ian. 1723.
Proposita fuit haec causa in Congregatione habita die 27 aprilis 1720, 3
ac resoluta die 17 septembris 1722; ‘ impetrataque nova audientia ab Ab­
bate, quaeritur in praesenti:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 263].
1 In hac resolutione ad 3. respondebatur: Posse indulged Canonicis Collegiatac Eccle­
siae Oppidi di Core, ut attentu praebendarum tenuitate Missas Conventu ales applica­
rent diebus tantum festis de praecepto. - Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 139.
1 Sets. XXIV, de ref.t c. 3.
’ Cf. N. 3205.
1 Cf. N. 3246.

Curia Romana

■
• .SW
im

■

·

*- ·

·

n w s STVlfiWôNS «ÜKSÜVii

702

H
Kl
l·*

M
C
»<
<
I
>
>
(
I

,S'.

C. Concilii

3253.

3254.

S. C. C., Valentina, ιό et 30 ian. 1723.

S. C. C., Vratislavien., 16 et 30 ian. 1723.

Vacante Canonicatu Lectorali Metropolitanae Ecclesiae Valentine,
Capitulum et Canonici ad nonnam literarum apostolicarum sa. mc. Inno­
centai XI devenerunt ad affixionem edicti, in quo demandarunt, ut Oppositores subire deberent examen super expositione textus S. Scripturae,
nonnullisque Graduates seu Licentiatis in iure canonico et civili sese oppo­
nentibus, sub obtentu, quod examen quoad ipsos fieri non deberet super
textu Scripturae, sed super legali facultate, ex rescripto Auditoris Sanctis­
simi, causa ad hanc S. Congregationem delata est.
Fundamentum edicti constituitur apostolicis literis memoratae sa. me
Innocentii XI, in quibus decernitur, quod pro tempore existons Canonicus
Lectoralis singulis diebus, exceptis festivis, Sacram Scripturam legere et
interpretari, aliaque omnia et singula, quae similes Canonici ex Concilii
decretis facere, exequi et exercere debent et tenentur, etiam facere, exequi
et exercere debeat. .Additur, quod in aliis literis ab eodem Pontifice Capi­
tulo scriptis ipse spem concipit « fore, ut is, qui a vobis praevio accurato
examine ad S. Scripturae lectionem approbatus fuit, iudicio et expectation!
vestrae non sine Ecclesiae fructu apprime respondeat », et in concursu
immediate post erectionem habito pro collatione praebendae lectoralis
examen inter oppositores institutum fuit super expositione Sacri textus.
Plura ad rem, de qua agitur, afferuntur in informatione tam facti,
quam iuris pro Capitulo. Cum Sacrum Concilium, sess. 5, cap. 1, expresse
loquatur de lectione S. Scripturae, et ab hac Sacra Congregatione i.im
fuerit resolutum, Doctorem in Iure Canonico obtinere posse praebendam
theologalem, uti in Asten., 3 febr. 1646: 1 haec tamen et similia, quae sup­
ponunt capacitatem Doctoris luris Canonici pro obtinenda praebenda
lectorali, non excludunt in dicto Doctore examen super Sacra Scriptura,
nec ei dant facultatem, omissa Sacra Scriptura, legendi ius canonicum,
ut colligitur ex decreto edito ab hac Sacra Congregatione in Vigilien.,
27 Septembris 1681. 8
Ilis stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
r. An edictum pro concursu α Capitulo promulgatum sustineatur? Et qua­
tenus negative:
2. An, et quomodo sit reformandum in casu?
Die 16 ianuarii 1723: Non proposita.
Dic 30 ianuarii 1723 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 264-266].
1 Ct. N. 2664.
» Cf. N. 286,.

703

Cum Abbas Lubensis Ordinis Cistcrciensis sibi arrogare contenderet
ius approbandi Confessarios pro sanctimonialibus Monasterii Trebiniccnsis suo Ordini subiectis, licet Monasterium situm esset in Dioecesi
Vratislavicnsi, habitus fuit ab Episcopo recursus ad Sedem Apostolicam,
ct causa ex rescripto Auditoris Sanctissimi delegata fuit huic Sacrae Con­
gregationi cum voto Rotae.
Prodierunt Rotales decisiones Episcopo favorabiles, quaeque ab eodem
exhibentur; cumque Abbas Summo Pontifici supplicasset pro facultate
sibi ex gratia concedenda dictos Confessarios approbandi, responsum fuit
2 Summo Pontifice, quod sua iura deduceret in hac S. Congregatione,
quatenus existimaret decisiones Rotales adversum se editas esse insubsistentes, et multo magis, cum causa fuerit huic S. Congregationi delegata
non de voto, sed cum voto Rotae, ita ut sit in facultate S. Congregationis
amplecti aut reiicere decisiones Rotales.
Fundamentum Episcopi, late exornatum in decisionibus Rotalibus,
constituitur in Bulla 18 Gregorii XV.1 In dictis quoque decisionibus fir­
matur, non prodesse allegata Abbatis privilegia, nec consuetudinem imme­
morabilem esse probatam, addique posset ultra deducta in decisionibus,
quod immemorabilis, quatenus esset probata, non relevaret: in Bulla ete­
nim 7 Clem. X 2 statuitur idipsum, quod fuit statutum in Bulla Gregoriana, et in hac Bulla Clementina continetur derogatio consuetudini etiam
immemorabili, uti legitur § 9.
Adeoque onus erit EE. VV. decernere:
An votum Rotale sit exequendum in casu?
Die 16 ianuarii 1723: Non proposita.
Dic 30 ianuarii 1723 Sacra, etc. respondit: Approbationem Confesso­
riorum pro monialibus pertinere ad Episcopum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 263, 266].

3255.

S. C. C., Anglonen., 30 ian. 1723.
Episcopus Anglonensis petit a Clero terrae Carbonis cathedraticum,
cum ex resolutionibus huius Sacrae Congregationis habeatur, terram Car­
bonis esse in et de Dioecesi Anglonen., nec idem Episcopus sibi obesse
putat contrariam consuetudinem, tum quia praedicta iura in Dioecesi
Anglonen. persolvuntur, tum quia ante declarationes huius Sacrae Congre­
gationis super subiectione terrae Carbonis suae Dioecesi, non est curan
1 Cf. N. 1Q9.
2 Cf. N. 246.

704

Curta Romana

dum, quid in ea gestum fuerit, et demum, quia in ordine ad cathcdraticu.'.
consuetudo etiam immemorabilis contraria non suffragatur, uti revocau
formiter ad examen resolutione Albinganen., 2 dec. 1644,1 fuit resolutum
in Lavellen. Cathedratici, 6 iunii 1693, Lib. 43 Decret., p. 261; An Cathi·
draticum Episcopo debeatur, non obstante ini memorabi!i in contrarium? Hui.
etenim dubio responsum fuit: Affirmative ad formam iuris, ab Ecdtsv
et Beneficiatis.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
i. An Episcopo debeatur cathcdraticum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 272].

3256.

n w s SHVLOŒmXS SBliSSiLVH

S. C. C., Fulginaten., 30 ian. 1723.

I

,$’. C. Concilii

Episcopus Eulginatensis exposuit huic Sacrae Congregationi, duas in
sua Dioecesi reperiri Parochialcs ecclesias, alteram S. Aegidii Villae Buronum, alteram contiguam Villae nuncupatae Tenne, ct primae subditas esse
circiter centum animas, et eius redditum in scutis annuis viginti circiter
consistere, et secundam subiectas habere tantum duas familias, et sic
duodecim circiter animas, eamque non habere in redditu, nisi circiter sc.
decem et septem Romana, dictasque duas Parochialcs per quartani partem
tantum milliard inter se distare, et se haec omnia in comperto habere,
tum ex personali visitatione, tum ex testibus examinatis.
Exposuit insuper, alias duas in eadem Dioecesi reperiri Parochialcs
ecclesias, alteram S. Petri Villae Cerviae, alteram S. Antonii Abbatis Vilfat
Particani, easque inter se distare per medium milliarc, et primam habere
subditas animas octuaginta, ct in annuo redditu scuta quadraginta circiter,
non deductis expensis, et secundam subditas habere quinquaginta circiter
animas, ct in annuo redditu scuta viginti circiter, demptis expensis, et
se haec omnia in comperto habere ex personali pariter visitatione ct testium
examine.
Exposuit denique, in Parochiali ecclesia S. Aegidii non asservari San­
ctissimum Sacramentum Eucharistiae, et Parochum prae nimia indigentia
non posse adigi ad residendum, ct similia contingere in ecclesia Villae
nuncupatae Tenne, in qua ulterius non adest sepulchrum pro parochianis, et in aliis duabus supra memoratis ecclesiis Parochialibus aliquando,
et non semper, asservari SS. Eucharistiam, ct utrosque Parochos nimia
paupertate laborantes non posse execution! mandare decreta, quae fiunt
in visitatione pro reparandis supellectilibus ct aliis rebus consimilibus
peragendis, seque idcirco statuisse devenire ad unionem Parochiae S. Ae­
gidii cum Parochia Villae Tenne, ct Parochiae S. Petri cum Parochia
S. Antonii. Episcopus negotium unionis in Capitulo proposuit, et ab eo

7°S

ulc responsum prodiit, ut tam ipse, quam Cancellarius pro rogitu accitus
crediderint consensum praestitum fuisse. At exhibito subinde a Cano­
nicis quodam folio, in quo theoriae quaedam generales exponebantur
circa uniones, quae sine iusta causa ct magna fieri non debebant, folium
ipsum fuit ab Episcopo ad hanc Sac. Congregationem transmissum, propoiitaque inter supplices libellos instantia pro unione, die 21 novembris 1722
rescriptum fuit pro facultate. Antequam decretum extraderetur, Procurator
nomine Capituli protestatus est suos Principales audiri velle, et momenta
ntionum Sacrae Congregationi exhibere pro unione impedienda, dataque
Procuratori facultate novum habendi recursum ad Sacram Congregationem,
de hac eadem re actum fuit in Congregatione habita die 19 decembris 1722,
ct instantibus Dignitatibus et Canonicis Ecclesiae Cathedralis, necnon parochianis ecclesiarum uniendarum, responsum fuit, quod causa proponeretur
ia folio in secunda post Reges omnino etiam unica.
Fundamentum pro unione constituitur in cap. 5, Sess. 21, de reform.,
in quo datur facultas Episcopis etiam tanquam Sedis Apostolicae Delegatis
faciendi uniones perpetuas Beneficiorum curatorum cum curatis propter
eorum paupertatem; et Sacra haec Congregatio usque de anno 1577 Epi­
scopo, qui tunc Ecclesiam Fulginatensem administrabat, requirenti, an
posset unire duas Parochiales propter earum paupertatem, respondit, posse
Episcopum facere hanc unionem, si modo unus Rector valeat omnibus
illis ecclesiis inservire, habita ratione vicinitatis locorum et numeri parochianorum, uti habetur Lib. 2. Decr., p. 160.
Onus erit EE. W. declarare:
An sit locus unioni in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 266-268].

3257.

S. C. C., Volaterrana, 30 ian. 1723.
Exorta controversia inter Patres Minores Convcntuales terrae Montis
Aerei et Archipresbyterum dicti loci, eademque dc communi partium con­
sensu delata ad Vicarium Generalem Volaterranum, fuit ab ipso prolata
sententia plurium capitum complexiva, ct in aliquibus relativa ad quandim praecedentem transactionem initam tempore Episcopi dc Rubeis,
ut ex eius tenore per extensum exhibendo colligi potest.
Appellarunt Patres ad Sacram Congregationem Episcoporum ct Regu­
larium, et Archipresbyter appellationem interposuit ad Nuntium Floren­
tinum: sententia enim utrique collitiganti displicuit; causaque ad hanc
S. Congregationem delata, quae iussit Nuntio, ut se abstineret et causam
ad Urbem remitteret, ct Episcopo Volaterrano demandavit, ut informa­
ret, cx iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV. sequentibus dubiis
respondere:
5. An Archipresbyter dicti loci possit ingredi cum cruce ct stola cccle-

1 Cf. X. 2653
V»l. V

V»

706

Curia Romana

siam, ct super cadaveribus defunctorum ibidem tumulandorum officium
peragere?
n. An liceat PP. Conventualibus exponere in eorum ecclesia Vre.
Eucharistiae Sacramentum, et populo benedicere?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta
instructionem, et testes formiter examinentur. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 269].

3258.

S. C. C., Legionen., 30 ian., 6 mart., 10 ct 24 apr. 1723.
Ponebatur haec causa in folio Congregationis diei 5 decembris 1722,:
verum tunc proponi non potuit.
Dic 30 ianuarii 1723 iterum: Non proposita.
Dic 6 martii 1723: Non proposita.
Die 10 aprilis 1723: Non proposita.
Die 24 aprilis 1723 Sacra, ctc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Provisum in 1.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 266, 293, 296, 302].

3259.

S. C. C., Sorana, 24 apr. 1723.
PP. Carmelitae terrae S. Donati Dioecesis Soranae, praetendunt
Flaminium Marinum sepulturam elegisse m sua ecclesia, et hoc minime
obstante eius cadaver fuisse sepultum in ecclesia Matrici eiusdem teme.
et cohaerenter ad hanc electionem petunt exhumationem cadaveris, cius
restitutionem, et alia quaecumque emolumenta ad ecclesiam tumulantem
spectantia; licet enim exhumatio et restitutio cadaverum non ita de faci!
fiant, id tamen non procedit, quando pars, prout hic, instat formiter pro
restitutione, iuxta textum in cap. Animarum, de sepult., in 6: ad restitu­
tionem tam sepultorum corporum, si petantur, quam etiam omnium, quu
occasione sepulturae illorum pervenerint quomodolibet ad eosdem infra daadium inlegraliter faciendam ipsos obligatos esse censemus, ct multo nuir-s
quia instantibus iisdem Patribus, repositum fuit cadaver in vim decreti
provisionalis in capsa separata, ita ut restitutio, quatenus de iurc competit,
facili negotio valeat expleri.
Redacta itaque difficultate ad electionem sepulturae in ecclesia Patrum,
eadem desumitur ex dictis quatuor testium formiter examinatorem, inter
quos unus est Sacerdotali charactere insignitus, quando ad rem, de qui
agitur, duo testes sufficiunt iuxta resolutionem S. Congregationis in .Vnb
1 Resolutionem vide inita, dic 23 fcbr., 16 mart. 1726.-Cf. N. 3313.
» Cf. N. 3249.
' aSfl1

S. C. Concilii

7°7

pditana, Electionis sepulturae, 13 fcbr. 1666.1 Et quia adversus dictorum
testium testimonia nonnulla opponuntur, praeter responsiones unicuique
datas oppositioni, quae videri possunt in scriptura Patrum, iidem addunt
aliorum testium dicta ad perpetuam. Afferunt attestationes, quod Presby­
teri Matricis ecclesiae occasione funeris dixerunt se in sua ecclesia velle
facere functiones super cadavere, sed illud deinde Patribus velle restituere.
Ponderant praeterea, quod Flaminius, de cuius cadavere est controversia,
ct Franciscus cius pater propriis sumptibus erexerunt altare in ecclesia
Carmelitarum, et quod Franciscus, qui pendente lite rnortuus est, in eadem
ecclesia habuit sepulturam.
lura circumferuntur; unde onus erit EE. W. decernere:
1. An constet de electione, sepulturae facta per Flaminium Marini in
tedesia PP. Carmelitarum? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus exhumâtioni et restitutioni cadaveris, et emolumenta ad
talcsiam tumulantem spectantia sint restituenda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative in casu, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 304].

3260.

S. C. C., Veliterna, 24 apr. 1723.
Cum Emus 1). Card. Tanarius S. Collegii Decanus possessionem cepis­
set Episcopatus Vclitemensis, ct Seminarium in statu vere deplorabili
invenisset, ut oneri sibi imposito a S. Concilio Trident, satisfaceret, ani­
mum adiecit ad eius reparationem, tam augendo numerum alumnorum et
Professorum, et Praefectorum, quam curriculum studiorum instituendo
ad effectum, ut alumni, qui ab eo exire non debent, nisi sacerdotali chara­
ctere insigniti, tempore exitus in eo gradu reperiantur, ut Dioecesi in
obeundis sacerdotalibus ministeriis utiles esse possint: et quia haec prae­
stari non poterant cum propriis Seminarii redditibus, Eminentia Sua ad
tium devenit Beneficiorum ct locorum piorum Civitatis et Dioecesis ad
rationem trium pro quolibet centenario et anno, non exempta a solutione
mensa sua episcopali, quam taxavit in annuis scutis nonaginta, et sic in
summa fere adaequante medietatem taxac, quae ascendit ad annua scuta 200.
Collegium S. Bonaventurac Ord. Min. Convent. S. Francisci Urbis,
cui a Xysto Papa V unitum fuit simplex Beneficium sub invocatione Con­
ceptionis seu Nativitatis B. Μ. V. in Cathedrali Veliterna erectum, practensionem excitavit exemptionis a dictae taxae solutione, cumque huic
praetensioni Promoter fiscalis Curiae Episcopalis se opposuerit, ambarum
partium consensu controversiae decisio remissa fuit ad hanc S. Congre­
gationem.
Fundamenta Collegii pro exemptione referre non possum, cum pluries
insteterim pro communicatione scripturae, ct usque adhuc obtinere non
' Cf. N. 2799·

■y.ra tnsvs

o iw s «

iksblxma

708

Curia Romana

potuerim. Nec Promoter fiscalis putat sibi obesse, quod Mendicanto
sunt a dicta solutione exempti, uti habetur in cap. 18, Sess. 23, di n;
S. Concilii Trident.; quandoquidem exemptio mendicantium a contribu­
tione Seminarii non prodest pro Beneficiis, quae Mendicantibus uniu
sunt, licet in eorum Monasteriis habeantur lectiones Grammaticae tt
Casuum conscientiae. Consimilis generis Promoter fiscalis putat esse obitctum centenariae libertatis a solutione taxae, cum stricte videndum
non quid ante taxam, quae anno praeterito publicata est, gestum fuerit
sed an Collegium S. Bonavcnturae, cui Beneficium unitum fuit, ius habeat
se eximendi a solutione, licet taxa anno tantum praeterito facta sit. Deni­
que saepe memoratus Promoter ait, non posse Collegio suffragari exceptio­
nem, de qua in cit. cap. 18, ubi eximuntur Seminaria discentium, vel docen­
tium ad commune Ecclesiae bonum promovendum, quasi quod inter haec sit
enumerandum Collegium S. Bonavcnturae; vel quia hoc intelligitur de
bonis propriis Collegii, non de Beneficiis Collegio unitis, quaeque idcirco
in illud cum suo onere transire debent; vel quia hoc procedit in Semina­
riis in ipsa Dioecesi erectis, allato exemplo Collegii Romani, quod «
fructibus Abbatiae Clarevallis sibi unitae ex resolutione huius S. Congre­
gationis solvit taxam Seminario Camerini. Addi posset, quod allate verri
Concilii Trid. respiciunt Collegia saecularia, non regularia; neque exem­
ptio in Bulla Xysti V respectu Collegii S. Bonavcnturae fuit apposiu
Quo stante remanet decernendum:
An Beneficium Beatissimae Virginis erectum in Cathedrali Ecclesia Mterna, ac per Xystum V unitum Collegio S. Bonaventurae Urbis, sil subn­
et um taxae favore Seminarii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 302-304).

3261.

S. C. C., Ariminen., 15 maii 1723.
Dc hac causa in folio S. Congregationis die 8 et 29 augusti 1722 descri­
pta,1 sed nondum resoluta 5. C. hodie censuit: Proponatur tn alia.*
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 309].

3262.

S. C. C., Monasterien., 15 maii 1723.
Christophorus Bernardus Schedelich Canonicatum obtinens in Collegiata Ecclesia S. Mauritii extra moenia Civitatis Monasterien. petit sibi
a Capitulo consignari tam fructus, quam distributiones, non obstante,
quod a servitio Ecclesiae abfuerit. Et in eo quidem, quod attinet ad fru1 Cf. N. 32451 Resolutionem vide infra, die 17 iul. 1723.-Cf. N. 3266.

5. C. Concilii

709

ctus, instantia Canonici fundatur in hoc, quod ipse ah Episcopo Monasterien. anno 1712 transmissus fuit ad Urbem, ut Dioecesis Monasterien.
ct Paderbornen. négocia tractaret. Et in eo, quod spectat ad distributiones,
idem probat se binis vicibus ex commissione dicti Episcopi visitasse Limina
Apostolorum anno scilicet 1712 et 1717 ita, ut quoad hoc tempus distri­
butiones sibi non valeant denegari, quod ipsum contendit post annum
1718, quo tempore Capitulum eidem controvertere coepit participationem
fructuum Canonicalium: huiusmodi quippe litigium sibi ait iustam suppe­
ditasse absentiae causam, qua concurrente nedum praetendit se admitten­
dum ad fructus sed etiam ad distributiones.
Adversus haec opponitur a Capitulo, Canonicum ab an. 1709 a sua Eccleria abesse, nec aliud hoc tempore intermedio egisse, quam Sacrorum Limi­
num visitationem an. praed. 1712 et 1717. Addit, qtlod Canonicus absens
pro intéressé particulari Episcopi nedum excluditur a distributionibus,
sed etiam a fructibus, ct demum, quod Sacra haec Congregatio Canonico
Christophoro Bernardo die 31 maii 1713 induisit, ut titulo visitationis
Sacrorum Liminum fructus et distributiones per quatuor menses habere
deberet, et quod imposterum per alios tres menses abesse posset amissa
tertia parte, inferendo ex his omnibus non bene a Canonico peti universi
temporis fructus et distributiones sub obtentu litis introductae usque ab
anno 1718.
Quoad Canonicos absentes a choro, ut sui Episcopi servitio vacent,
iidem admittuntur ad participationem fructuum, sed non ad participa­
tionem distributionum, uti saepius resolutum fuit a S. Congregatione, et
signanter in Avenionen., 13 ianuarii 1635. 1 Quoad Canonicos absentes
et missos ab Episcopo ad visitanda Limina Apostolorum, iidem admit­
tuntur ad participationem tam fructuum, quam distributionum, uti fuit
<aepius resolutum a S. Congregatione, et signanter in Culmen., 23 ianua­
rii 1627,2 ct in Regien., iS decembris 1627, Lib. 13 Decr., fol. 362 a tergo
ibi: Sacra, etc. alias censuit Canonico a suo Episcopo ad visitanda Beatorum
Apostolorum Limina misso, pro toto tempore, quo ob dictam causam abfuit,
distributiones quotidianas deberi. Quoad Canonicos denique absentes, ut
assistant liti suos Canonicatus respicienti, nonnulli censent deberi fructus
ct distributiones. Aliquando fuit facta distinctio inter negocium, quod
commode per Procuratorem tractari potest, et negocium, quod personalem
requirit assistendam Canonici ita, ut in secundo casu debeantur distribu­
tiones, non in primo. Aliquando denique habita fuit distinctio inter litem
‘uper titulo Beneficii et litem super praeteritis distributionibus, denegando
in hoc secundo casu admissionem ad distributiones pro tempore absen­
tiae iuxta resolutionem huius S. Congregationis in Aquilana, 23 maii 1626,
Lib. 13 Decr., pag. 5, ibi: Sacra, etc. censuit, distributiones petitas pro tem­
pore, quo prosequitur litem in Curia pro consecutione aliarum distributionum
ti debitarum, non deberi.
' Cf. N. 2568.
’ Cf. N. 2477-

γιο

Curia Romana

His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
An, et pro quo tempore Canonico Schedelich debeantur fructus amancales cum distributionibus quotidianis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Fructus deberi usque ad diem 23 iulii ιγ·
distributiones vero deberi per quatuor menses anni 1712, ct per unum mene
anni 1718. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 312-314].

3263.

S. C. C., Cremonen., 5 iun. 1723.
Plures controversiae exortae inter Praepositum Parochialis ecclesiae
S. Lconardi Casalis maioris et Confratres mortis et orationis, oratorium,
habentes intra limites dictae Parochiae, fuerunt examinatae et resolutae
dic 23 ian. 1706, ut ex folio dictae Congregationis colligi potest. Aliqu.
tamen dubia indecisa remanserunt, et signanter, an Confratres celebran­
tes festum Nativitatis B. Μ. V. in suo oratorio, invitare tenerentur Prae­
positum S. Leonardi, et quatenus affirmative, an dictus Praepositus tene­
retur per se ipsum in dicto festo Missam solemnem celebrare, et quatenuesset impeditus, teneretur deputare Cappellanum dicti oratorii, vel potius
deputare valeret alium Sacerdotem sibi benevisum.
Adcoque facta horum dubiorum nova propositione in Congregatione
habita die 31 iulii 1717, nulla pariter fuit capta resolutio, sed dictum fui:
quod interim per modum provisionis et sine praeiudicio iurium partium
Praepositus invitaretur ad celebrationem festi, ipsoque renuente vel
impedito, Confratres procederent ad electionem Sacerdotis sibi benevisi, it
hoc ipsum fuit confirmatum in decreto provisional! edito die 21 maii 171S.
Provisionalia haec decreta, quae pro obiecto habuerunt pacem et con­
cordiam inter Praepositum et Confratres, novis dissidiis viam habuerunt,
contendentibus videlicet confratribus, se absque licentia Praepositi facere
posse processionem die festo Nativitatis B. Μ. V., dicto Praeposito S.Leo­
nardi invitato et renuente, aut impedito processioni intervenire, seque
ulterius dictam processionem facere posse cum interventu Cappellani aut
alterius Sacerdotis a se, et non a Praeposito eligendi, et controversiis
controversiis addendo, promota fuit a memoratis Confratribus praetensio,
quod Praepositus, qui insimul est Confrater Confraternitatis, duo suffraga
habere non possit, sed unum dumtaxat in congregationibus, quae fiunt
Excipit e contra Praepositus, non esse licitum Confratribus sine sua
positiva licentia processiones ducere extra ambitum proprii oratorii sive
ecclesiae iuxta resolutiones SS. Congregationum, Constitutiones Syno­
dales, et observantiam; et in casu renitentiae vel impedimenti ad se perti­
nere facultatem deputandi pro interventu Sacerdotem sibi magis benevisum.
haud urgentibus supramemoratis provisionalibus decretis, cum eadem.
» Cf. \ 32S7

<S. C. Concilii

711

utpote loquentia de functionibus intra ambitum faciendis; et in eo quod
spectat ad duplex in congregationibus suffragium, Praepositus ait, se esse
in possessione, et duplex suffragium fuisse suo antecessori concessum. Rela­
tio Episcopi favet Praeposito; quocirca onus erit EE. VV. decernere:
1. An Praeposito S. Leonardi invitato et renuente, aut impedito interveirt processioni occasione Festi Nativitatis Beatae Mariae Virginis adhuc
Confratres mortis Oppidi Casalis maioris illam facere possint absque licentia
icti Praepositi in casu?
2. An dicti Confratres facere possint eandem processionem cum inter­
ventu Cappellani aut alterius Sacerdotis per ipsos, non autem per Praeposi­
tum destinandi in casu?
3. An Praeposito S. Leonardi et simul Confratri dictae Confraternitatis
competant duo suffragia, vel unum dumtaxat in congregationibus eiusdem
Confraternitatis in casti?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative intra ambitum proprii
aratorii, extra vero ambitum negative, nisi Episcopi licentia accedat.
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. Negative quoad primam partem, et affirmative quoad secundam. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 326].

3264.

S. C. C., Fanen., 5 et 26 iun. 1723.
Extat in Civitate Fanensi quoddam Collegium fundatum a Vincentio
de Xolphis, et in hoc Collegio aluntur duodecim nobiles adolescentes,
quorum octo studiis Iuris Canonici et Civilis, et alii quatuor medicinae
incumbere debent. Inter huius Collegii Constitutiones una reperitur, in
qua sic legitur: I Superiori dei Collegio dovranno essere sempre il l'escovo
di Fano, il Rettore della Congregazione di S. Pietro ed il più antico Dotton
del Consiglio. Cumque antiquior Doctor inter consiliarios esset loseph de
Dionysiis, sed doctoratus gradum in publica Universitate non recepisset,
e contra Pompeius Zagarellus non esset antiquior in Collegio, sed Doctor,
qui gradum doctoratus in publica Universitate receperat, exorta est con­
troversia, cui ex ipsis superioritas Collegii Nolphi esset deferenda.
Scriptum fuit Episcopo pro informatione et voto; cumque idem utriusque collitigantis iura audivisset, et fuisset in sensu favorabili pro Zagarello,
reproposita inter summaria precum in Congregatione habita die i() sept. 1J22
Sac. Congregatio censuit praelationem deberi Pompeio Zagarcllio; impetrata­
que a Dionysio nova audientia, quaeritur in praesenti: An sit standum
ttl recedendum a decisis.
Quoad Beneficia et Dignitates ecclesiasticas certum est, Doctoratum non
receptum in publica Universitate non suffragari iuxta constitutionem 60
1 Ci. N. 3316.

-,*ru ΠΊΝΥ8 SrWMBSWS SiJKOmÂ

~ 12

Μ

l·*

f*·

>«

Curia Romana

S. Pii V, 1* Bullar., tom. 2, et resolutionem huius Sac. Congregatio?)
confirmatam a Clemente X, ct relatam per extensum apud bo. me. R. P. D.
de Zaulis ad Stat. Favent., 1. 1, rub. 20, n. 10.
At licet hic non agatur de Dignitate vel Beneficio ecclesiastico, con­
tendit tamen Zagarellus, non posse Dionysio suffragari Doctoratum non
receptum in publica Universitate, tum quia consimilia Doctoratus privi­
legia, utpote sine examine concessa non attenduntur, tum quia maximopere convenit, ut Collegii superioritas deferatur Doctori publicae Univer­
sitatis, cum Collegium sit institutum ad erudiendos iuvenes pro conse­
quenda Laurea Doctorali, et tandem quia a principio usque in praesens
Collegii superioritas semper fuit delata Doctori publicae Universitatis
excepto ultimo casu, qui nec fuit pacificus, cum motae fuerint controversiae
contra Doctorem ex privilegio, et ignoretur, qua de causa suam prosecu­
tionem non habuerint.
Excipit e contra Dionysius se habere omnia requisita pro obtinenda
superioritate, cum sit antiquior inter Consiliarios et sit Doctor, et ulterii;·
pluribus aliis muneribus functus sit, non attento Doctoratu cx privilegio,
cum immediatus praedecessor fuerit Doctor eodem modo, et fundat···
non requisiverit Doctoratum Universitatis.
His stantibus, dignabuntur EE. W. decernere:
An sit standum vel recedendum a decisis?
Die 5 iunii 1723: Non proposita.
Die 26 iunii 1723 Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis, sup<·
rioritatem deberi Dionysio.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 328, 333].

3265.

S. C. C., Ulyxbonen., 5 ct 26 iun. 1723.
Actum fuit de hac re in Congregatione habita die 13 iunii 1722, -cuiufolium poterit ab EE. W. benigne reassumi. Admonitus fuit Ordinarius
Ulixboncn., ut sua iura deduceret, et conclamante Procuratore Cume
Patriarchalis, ut finis tandem huic controversiae imponatur, et eo fortius,
cum ordinati modo praedicto in celebratione Missarum prosequantur,
onus erit EE. VV. decernere.
Dic 3 iunii 1723: Non proposita.
Die 26 iunii 1723 Sacra, etc. respondit ad 1. ct 2. Affirmative.
Ad 3. Remansisse obnoxium poenis impositis a Sacro Concilio Tridtrtino 3 ct a Bulla Speculatores, 4* et ad mentem. 6
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 327, 333].
1
*
J
4
4

Const. Quamvis, i iun. 1568. - Bull. Rom., tom. 4, III, p. 15, 16.
Cf. N. 3243.
Sess. XXIII, de ref., c. 8.
Cf. N. 258.
Cf. etiam N. 3271, 3280, 3283.

S.

C. Condiit

7»3

3266.

S. C. C., Ariminen., 17 iul. 1723.
Fuit proposita haec causa in Congregationibus habitis die 8 ct 29 augu­
sti 1722,1 necnon die 15 maii 1723. 2 Dignabuntur itaque EE. VV. folium
et scripturas reassumere et sequentibus dubiis respondere:
1. An a Beneficio, seu a Cappellania, ad cuius titulum quis intendit ad
Sacros Ordines promoveri, detrahenda sint onera Missarum eidem adiecta,
quando Bcneficiatus non tenetur eas per seipsum celebrare, vel potius oneribus
Musarum non detractis, sive illae celebrandae sint per seipsum, sivt possint
celebrari per alium, faciendus sit calculus omnium fructuum pro constituenda
sumina a Synodali Constitutione, vel Regionis more requisita pro Sacris
Ordinibus suscipiendis?
2. An Clericus Joseph Bclluccius Sacris Ordinibus initiari possit ad titu­
lum Cappellaniae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Esse relinquendum arbitrio et con­
scientiae Ordinariorum.
Ad 2. Provisum in 1.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 2, p. 338].

3267.

S. C. C., Albinganen., 28 aug., 18 sept. 1723.
Cum in mense Apostolicae Sedi reservato vacasset ecclesia Parochialis
Sanctorum Nazarii et Celsi loci Mari, indictusque fuisset de more concursus
dic 12 septembris 1722, et tres essent Examinatores Synodales, omnium
trium vota conspirarunt favore Vicarii Generalis Albinganensis et Sacer­
dotis Nicolai Antonii Marualdi, Sacerdosque Bernardus Cascionus duo
habuit vota favorabilia et unum contrarium; cumque Vicarius Generalis
renuntiassct cuicumque iuri sibi ex concursu quaesito, resque redacta
esset inter Marualdum et Cascionum, Episcopus secum reputans maiorem
idoneitatem ex sola scientia non desumi, sed magis idoneum pro Paro­
chial! esse posse illum, qui est simpliciter inter approbatos quoad littera­
turam, sed aliis excellentius fruitur qualitatibus maxime necessariis pro
exercenda cura animarum, magis idoneum pro Parochia declaravit Sacer­
dotem Cascionum, et appellatione interposita a Sacerdote Marualdo, non
potuit esse locus eidem, nisi in devolutivo, ita ut relaxatis a Dataria Bullis,
Sacerdos Cascionus possessionem obtinuerit Parochialis, et Sacerdoti Ma­
rualdo ius tantummodo remanserit prosequendi devolutivam appellationem,
et proponendi in hac Sacra Congregatione dubium super praetenso irra­
tionabili Episcopi iudicio.
1 Cf. N. 3245.
« Ci. N. 3261.

7*4

Curia Romana

Scribens pro Sacerdote Marualdo contendit eum nedum esse doctur
sed etiam Doctoris privilegio decoratum, esse omnibus acceptissimum
et a parochianis summopere exoptatum, esse insigni prudentia praedi­
tum; et c contra Sacerdotem Cascionum esse Clero et populo invisum
esse vilibus parentibus ortum, esse prae paupertate incapacem ad subve­
niendum necessitati ecclesiae Parochialis, non esse humilem, non prudt'
tem, nec bona quoad mores fama praeditum, tum quia ex altari praedicvit, sola contritione posse indulgentias acquiri, tum quia suspectas habuit
cum mulieribus amicitias. Scribensquc pro Sacerdote Casciono eius qua­
litates extollit, cum sit maior aetate, cum sit antiquior in Sacerdotio, cum
usque ab anno 1715 fuerit approbatus ad audiendas confessiones, et curam
animarum exercuerit tamquam Oeconomus, et quidem cum magna laude,
cum sit denique teste Episcopo virtutibus humilitatis et prudentiae insi­
gnitus; in nihilum urgentibus vel suspecta amicitia, cum mulier esset
persona honestissima ct optimae famae, vel exaggerata imprudentia, cum
ad lucrandam indulgentiam per modum suffragii pro defunctis non sit
necessaria confessio nec communio, sed actus contritionis sufficiat cum
proposito quamprimum peccata confitendi, uti asserit Scribens pro saepe
memorato Casciono.
His positis, dignabuntur EE. W. decernere:
An constet de irrationabili indicio Episcopi in casu?
Die 28 augusti 1723: Non proposita.
Dic 18 septembris 1723 Sacra, etc. respondit: Negative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 358, 369].

3268.
P

r

(

S. C. C., Milevitana, 18 sept. 1723.
Vacante sede episcopali Melevitana, electoque in Vicarium Capitu­
larem Dominico Xibcrras, tunc Coadiutorc Archidiaconi, exorta est con­
troversia circa ius et facultatem convocandi Capitulum, ct alios nonnullo»
actus gestos a Vicario Capitulari. Quocirca habitis prius de more neces­
sariis informationibus, deventum fuit ad subscriptionem infrascriptorum
dubiorum.
Primum dubium respicit facultatem Decani Cathedralis super iure
convocandi Capitulum sede episcopali vacante, nulla petita a Vicario Ca­
pitulari licentia. Promotor fiscalis Curiae Episcopalis Melcvitanac con­
tendit, necessariam esse praedictam licentiam: quidquid enim sit de iure
communi, iuxta Constitutionem Synodalem in hac S. Congregatione discus­
sam et approbatam non potest Capitulum in Cathedrali Melevitana con­
vocari a Canonicis sine licentia Episcopi ex consuetudine ibidem recepti;
cumque Vicarius Capitularis succedat in iuribus Episcopi, etiam si haec
acquisita sint ex consuetudine vel praescriptione, hinc Promotor infert,
quod si vivente Episcopo petenda erat ab ipso licentia, hoc ipsum, mortuo
Episcopo, fieri debet erga Vicarium Capitularem, et multo magis, cum

5. C. Concilii

715

non probetur, quod in aliis sedibus vacantibus facta fuerit convocatio
Capitulorum sine licentia Vicarii Capitularis. Decanus e contra praetendit,
dictam licentiam non requiri, tum quia de iure convocatio Capituli libera
est, nec requiritur licentia Episcopi, et in tantum dicta licentia est neces­
saria in Dioecesi Melevitana, in quantum viget pro Episcopo consue­
tudo, quae cum non militet pro Vicario, hinc est, intactam remanere
juris communis censuram tempore sedis vacantis favore Capituli, tum
quia septem Canonici antiquiores amplissime testantur, nunquam in prae­
teritis convocationibus Capitulorum petitam fuisse a Vicario Capitulari
licentiam.
Secundum dubium respicit facultatem convocandi Capitulum, si
Decanus absit vel sit impeditus, an eadem, inquam, devolvatur ad succèsaras Dignitates et Canonicos gradatim, exclusis eorum Coadiutoribus.
Promotor fiscalis super hoc dubio non se opponit, cum illud non respiciat iura Episcopatus, nec minus Vicarii Capitularis: Decanus e contra
stat pro devolutione ad Dignitates et Canonicos, exclusis Coadiutoribus,
cum Coadiutores sint improprie et ficte Canonici, et titulum non habeant
in Canonicatu, et assertioni Decani ex iisdem rationibus adhaeret Capitu­
lum Cathédrale in sua scriptura.
lura tum Promotoris fiscalis, tum Decani, tum Capituli circumferun­
tur; quocirca onus erit EE. VV. decernere:
1. An Decanus Cathedralis Ecclesiae, ad quem spectat convocare Capi­
tulum, teneatur sede episcopali vacante petere licentiam a I 'icario Capitulari
fro convocandis Capitularibus in casu?
2. An ipso Decano absente, renuente, aut alias quomodolibet impedito,
facultas convocandi Capitulum devolvatur ad successivas Dignitates et Cano­
nicos gradatim, exclusis eorum Coadiutoribus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative quoad primam partem, et quoad secundam habebitur
ratio in casibus particularibus, visis litteris Coadiuforiarum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 371-374].

3269.

S. C. C., Tirasonen., 18 sept., 2 oct. 1723.
Maria Theresia Marchionissa de Falces amore capta erga Marchionem
de Camarena, Matrimonium per verba de praesenti cum eodem contra­
xit anno 1713, assignata marito pinguissima dote, cuius fructus ascendere
dicuntur ad annuos ducatos 100.000. Tempore contracti Matrimonii
Marchionissa erat in florida aetate annorum 19, et licet osculis et ample­
xibus ct assumpta etiam aliquando veste plcbcia, Marchio etenim asse­
rebat se plebeias diligere, et nobiles mulieres odio habere, ipsum ad copu­
lam ct Matrimonii consummationem excitasset, Matrimonium tamen ex
viri impotentia consummari non potuit. Tres et ultra anni a die contracti
Matrimonii elapsi sunt, absque eo, quod potuerit Matrimonium consum-

716

S. C. Concilii

Curia Romana

VRATOSSÎTAS SACWiOTALS SAiïiii

ni

mari, et absque eo, quod opportunae diligentiae fuerint a Marchiori·.··
omissae. Cumque eadem amplius hanc infelicem vitam ducere non vale­
ret, et conscientiae scrupulis vexaretur, et se a violentiis immunem non
esse videret, Marchio etenim manibus et digitis aliquando tentaverat
eius claustra virginalia disrumpere : consulentibus Theologis et Directore
spirituali se anno 1718 recepit in Monasterium monialium Excalceat.
Ord. S. Augustini, et indicium introduxit super nullitate Matrimonii in
Curia Episcopali Tirasonensi.
Introducta causa in praedicta Curia Ecclesiastica, post emissam ab
utroque coniuge i u ratam depositionem de Matrimonio triennii spatio non
consummato, prolata est anno 1717 a ludice sententia, in qua mandatum
fuit, ut Marchionissa accederet ad cohabitandum cum viro, ct quod trien­
nalis experientia a S. Canonibus demandata in cap. Laudabilem, de fru­
dis et maleficiatis, non a die contracti Matrimonii, sed a die executions
sententiae initium haberet, iuxta late firmata per Sperell., dec. 141, num.
59 et 60; et ad praecavendas Marchionis violentias voluit idem ludet,
ut Marchionissa secum duceret omnes famulas, quas habebat in Mona­
sterio, et quod duae ex iisdem in cubiculo propinquiori dormirent alteri,
in quo coniuges dormiebant. Accessit Marchionissa ad novam cohabitationem, novasque adhibuit diligentias, ut virum ad Matrimonii consumma­
tionem excitaret, sed cum haec spatio trium ct ultra mensium in cassum
cecidisset, et Marchio iterum manibus et digitis tentaverit id, quod alias
tentaverat, ludex anno 1717, die 30 nov. decrevit, ut coniuges separaren­
tur, causaque nullitatis Matrimonii nullatenus derelicta, clcctac sunt
septem obstetrices, deventumque fuit ad examen septimae manus propin­
quorum, et Marchionissa intacta ct virgo reperta est, superventisque hoc
interim apostolicis literis sa. me. Clem. Papac XI, quibus ludici committe­
batur, ut quatenus Matrimonium ob viri impotentiam intra triennium
consummari non potuisset, procederet ad ulteriora, prout dc iure, absque alio
triennali experimento, die tandem 3 iulii 1720 prolata est a ludice sententia
pro nullitate Matrimonii propter impotentiam naturalem Marchionis.
Appellatione a Marchione interposita ad Tribunal Archiepiscopi Tole­
tani, cum Marchionissa viderit se ad eum redigi statum, ut sua prius
vita, quam lis, esset absolvenda, recursum habuit ad Ssriium D. N. eidem
supplicando pro dispensatione Matrimonii rati ct non consummati, et a
Sanctitate Sua preces fuerunt remissae ad hanc Sacram Congregationem,
datisque iuxta morem literis ad Episcopum Tirasonen., ut informaret
ct tenninum utrique parti praefigeret ad sua iura deducenda in hac S. Con­
gregatione, adimpleta fuerunt ab Episcopo omnia, quae adimpleri debe­
bant, cumque ut magis instructam redderet hanc S. Congregationem, ser­
vatis servandis Marchionissam iusserit in balneo reponi, et referentibus
obstetricibus, quod eadem intacta reperta sit perinde, ac si esset puelb
novem annorum, disputandum in praesenti proponitur dubium ad calcem
huius restrictus referendum.
Quoad Summi Pontificis in dissolvendo Matrimonio rato et non con­
summato potestatem nulla, iuxta veriorem et in praxi receptam senten-

717

tiam videtur esse difficultas, etiamsi prius actum fuerit judicialiter de nulli­
tate Matrimonii ex capite impotentiae, et etiamsi vir dissolutioni obsistat,
dummodo eius resistentia sit irrationabilis.
In Matrimonio, de quo nunc agitur, pro eius dissolutione afferuntur
scandala, iurgia, et dissensiones inter coniuges et eorum propinquos. lura
circumferuntur. Quocirca onus erit EE. VV. decernere:
An sit Sanctissimo 1). V. consilium praestandum pro dispensatione Matri­
monii rati et non consummati in casu?
Die iS Septembris 1723: Non proposita.
Die 2 octobris 1723 Sacra, etc. respondit: Esse locum dissolutioni Matri­
monii.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 374, 378].

3270.

S. C. C., Turritana, 20 nov. 1723.
In hac causa die 21 novembres 1722 1 rescripta S. Congregationis pro­
dierunt informante solum loanne Baptista Sequi; impetrataque subinde a
Decano nova propositione causae, ex iuribus circumferendis, dignabuntur
EE. W. decernere:
An sit standum, vel recedendum a decisis die 21 novembris 1722?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 388].

3271.

S. C. C., Ulyxbonen., 20 nov. 1723.
Agebatur de hac causa diebus 13 iunii 1722, 2 itemque 5 et 26 iunii
1723;3 petita et obtenta ab Ordinario Orientali nova audientia, eodem que usque adhuc differente causae propositionem, et in Congregatione
habita dic 2 octobris proxime elapsi, instante Promotore Occidentali
responsum est, quod causa proponeretur in prima post aquas etiam unica.
Ex iuribus itaque circumferendis, dignabuntur EE. VV. decernere:
An sit standum, vel recedendum a decisis die 26 iunii 1723?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadiuventur probationes tarn
super qualitate singularnm Cappellaniarum, quam super qualitatibus singu­
lorum Ordinatorum. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 389].

*
1
1
<

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

3248.
3243.
3265.
3280, 3283

Curia Romana

3272.

S. C. C.,

Pampilonen.,

20 nov., 4 dec. 1723.

Communitas Villae Casedac, Dioecesis Pampilonen., Sanctissimo
D. N. exposuit, erecta reperiri in ecclesia Parochiali tredecim Benefiocum alio dimidio, quorum redditus cum sint maximopere imminuti, et
imminutus pariter sit Villae populus, eadem Communitas humillime exo­
ravit, ut Beneficia ad numerum septenarium reducerentur, et a Sanctitate
Sua preces fuerunt remissae ad hanc Sacram Congregationem.
Iuxta morem exquisita fuit informatio Episcopi, quae supervenit,ct in
qua censet, annuendum esse petitis. Exhibentur ulterius capitula in hac
reductione statuta atque servanda, quoties accesserit Apostolicum Bene­
placitum. Non deest consensus Patronorum laicorum necnon Beneficiatorum, qui actu possident Beneficia, ct demum dignitatis 1 lospitalarùe
Cathedralis Ecclesiae Pampilonen., ad quam dignitatem pertinet ius conte­
rendi dicta Beneficia. Causa unionis constituitur in maiori servitio Paro­
chialis ecclesiae, cui Bénéficiât!, utpote carentes congrua substentationc,
inservire non curant. Scriptura una cum enunciatis documentis per manus
transfertur.
Quocirca onus erit EE. VV. decernere:
An sit locus gratiae suppressionis et respective unionis in casu?
Die 20 novembris 1723: Non proposita.
Die 4 decembris 1723 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 395, 400].

3273.

S. C. C.,

k··

Urbis,

18 dec. 1723, 15 ian. 1724.

Parochus S. Spiritus in Saxia huius Almae Urbis supplicem exhibuit
S. Poenitentiariae libellum, in quo retulit, praeter infantes recenter natos
ad Archihospitale eiusdem S. Spiritus saepissime etiam infantes deferri
duorum, quatuor vel sex, aut decem mensium, et etiam unius anni cum
dimidio, absque ullo certo signo Baptismatis recepti; et ne ex una parte
suo muneri in re tanti momenti deficiat, Baptismum omittendo, et «
alia parte Baptismum conferendo, se exponat periculo irregularitatis impo­
sitae rebaptizantibus, ad terminos textus in cap. Ex litterarum, de aposta­
tis, humillime quaesivit, quid a se esset agendum; et a Sacra Poenitentiam
supplex libellus ad hanc Sac. Congregationem remissus est.
Plures adsunt canones a Gratiano collecti de consecratione, dist. 4, quibus
cavetur, parvulos et infantes esse baptizandos, quando certa non afferuntur
documenta de eorum Baptismo, sic in can. Parvulos, in can. Placuit, in
can. Cum itaque, sic denique legitur in can. Si nulla. In Decretalibus autem
Summus Pontifex Innocentius III in cap. Veniens, de Presbytero nondun

S. C. Concilii
______________ >

_

719

_ _ ________________________________________________________ __________

baptizato, cclebrcque est pariter in iisdem Decretalibus Alexandri III re­
sponsum in c. 2, de Baptismo.
Cohaerenter ad haec in terminis puerorum expositorum distinguunt
Doctores inter eos, de quibus omnimode ignoratur, an fuerint baptizari,
nec ullam habent pro Baptismo coniecturam, ct inter alios, qui collari
Baptismatis coniecturam habent, puta schedulam collo vel alteri corporis
pani appensam, in qua scriptum sit cos esse baptizatos; et dicunt Bapti­
smum in primo casu esse absolute conferendum, ct in secundo esse sub
conditione ministrandum, et confert resolutio huius Sac. Congregationis
in Neapolitana Matrimonii, 1 Septembris 1714.1 Alii e contra censent,
puerum inter catholicos natum, licet expositum, censendum esse baptizatum, nec esse sub conditione rebaptizandum, nisi forte concurrerent
aliquae circumstantiae, quae suspicionem ingererent, puta si in loco essent
infideles aut anabaptistae, qui filios suos non baptizant. Alii putant, hoc
dictum non subsistere, quia mulieres etiam catholicae ad scelus tegendum
partum occulte effundunt parum sollicitae de spirituali salute infantis,
sed sustinent, non esse locum Baptismo, quamvis sub conditione, si infans
reperiatur cum schedula teste Baptismi.
Stantibus his, dignabuntur EE. VV. decernere:
Quomodo se gerere debeat Parochus Sancti Spiritus in Saxia in colla­
tione Baptismatis infantibus, qui ad Archihospitale deferuntur, sive Udem ha­
beant schedulam de Baptismo testantem, sive non habeant, et etiam si ex colore
et caeleris corporis qualitatibus deprehendatur, eosdem esse constitutos in aetate
itx, aut decem mensium, vel unius anni cum dimidio?
Die 18 decembris 1723: Non proposita.
Dic 13 ianuarii 1724 Sacra, etc. respondit: Esse baptizandos sub condi­
tione in omnibus casibus expositis iuxta instructionem, et instructio est, quod
excipiatur a baptismo sub conditione, casus schedulae, quae haberet certitu­
dinem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 2, p. 412, torn. 3, p. 2].

3274.

S. C. C.,

Vratislavien.,

12 febr. 1724.

Abbas Luben. Visitator et Vicarius Generalis Ordinis Cisterciensis tam
suo, quam aliorum Provinciae Abbatum nomine recursum habuit ad hanc
Sac. Congregationem, exposuitque Episcopum Vratislavien. nolle conferre
Maiores Ordines Monachis Cisterciensibus, qui Minores Ordines a suis
Abbatibus receperunt, adversus sui Ordinis privilegium et inveteratam
consuetudinem.
Auditus fuit Procurator Generalis Ordinis, qui respondit, facultatem
conferendi Ordines Minores certam esse in Abbatibus sui Ordinis, et Epi­
scopum idcirco Vratislaviensem immerito denegare ascensum ad Maiores
1 Cf. N. 3136.

720

Curia Romana

Ordines monachis illis Cisterciensibus, qui Minores a praedictis Abbati­
bus receperunt, eoque fortius, cum privilegia praedicta sint in viridi obser­
vantia.
Subinde datae sunt literae ad Episcopum, ut informaret; cumque c\
documentis nomine Officialis scriptis desumatur, totam Episcopi difficul­
tatem in hoc consistere, quod Abbates praedicti benedictionem recipiunt
a suo Generali vel ab eius Delegatis ct non ab Ordinario, seque unice ab
hac Sacra Congregatione scire velle, an Abbates regulares ab Episcopo
non benedicti conferre possint suis subditis regularibus Ordines Minores,
onus erit EE. VV. decernere:
An Abbas Lubensis caeterique eiusdem Provinciae Abbates Presbyteri,
non benedicti ab Episcopo, sed a Suo Patre Generali, vel eius subdelegatis.
possint Tonsuram et Minores Ordines suis subditis regularibus conferre, itu
ut, nisi aliud ordinatis obstet canonicum impedimentum, teneatur Ordina­
rius illis conferre Ordines Maiores in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 19].

3275

S. C. C., Bononien., 12 febr., 10 iun. 1724.
Exortis controversiis inter Archipresbyterum Vicarium Forancum ter­
rae Medicinae et Confraternitatem Beatae Mariae Salutis, Humilitatis
et Subsidii eiusdem Castri, subscripta fuerunt sequentia dubia, quae dispu­
tanda proponuntur:
9. An liceat Confraternitati Salutis sepelire in propria ecclesia cadacera
Confratrum et Consororum, qui ibidem elegerint sepulturam; et an ciusdvr
Cappellanus, absente Parocho, valeat Officium aliasque functiones super iisdtnt
cadaveribus explere in casu?
10. An eidem Confraternitati liceat associare Sanctissimum Euchari­
stiae Sacramentum et cadavera defunctorum cum aliis Confraternitatibus.
atque cum ipsis intéressé processionibus in casu?
Die 12 februarii 1724: Non proposita.
Die 10 iunii 1724: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 22, 27].

3276.

S. C. C., Mediolanen., 10 iun. 1724.
Hieronymus Antonius Bonacina Clericus Mediolanen. et constitutus
in aetate annorum 23, cupit Sacris Ordinibus initiari, supplicatque pro
dispensatione ab irregularitate forsan contracta, cx quo quatuor abhinc
1 Resolutionem side infra, die 8 ct 28 tui. 1724. — Cf. N. 3279.

S. C. Concilii

721

annis fuit energumenus sive arrcptitius vel a daemone obsessus; duo enim
iun anni elapsi sunt, quorum decursu nullam Deo dante passus est a
dannone vexationem, quae circumstantia nedum in cius supplici libello
exponitur, sed etiam confirmatur ex informatione Emi Cardinalis Archie­
piscopi, in qua haec habentur: cum itaque irregularitas in causa per Orahrem proprio delicto aut defectui non sit adseribenda, iure meritoque sperare
potest gratiam, pro qua supplicat; maxime cum iam labatur biennium, quo
tmnino liber ab omnibus reputatur, cum nullum recidivae signum dederit,
flem de praemissis facientibus de credulitate publicis Exorcistis.
Scribentes de hac materia in varias dividuntur opiniones. Nonnulli
putant, eum, qui a daemone obsessus fuit, si a vexatione liberatus est,
posse ad Ordines promoveri, nisi cx memoria morbi remanserit aliqua
infamiae nota ct occasio offensionis. Alii e contra putant, ad Ordines pro­
moveri non posse illum, qui fuit energumenus, etiamsi liberatus sit, posse
tamen in Ordinibus susceptis ministrare, si per spatium unius anni non
fuerit a daemone vexatus, et Episcopus eum dispensaverit. Nec desunt
admittentes, quod obsessus olim a daemone, licet liberatus, ad ulteriores
Ordines ascendere non possit, si sermo sit de ascensu ad Ordines Maiores,
secus autem, si quaestio sit de ascensu ad Ordines Minores, contenden­
tibus aliis, praeclusam esse arreptitio, quamvis liberato, viam ad Ordines
ulteriores, sive sermo sit de ascensu ad Ordines Maiores, sive ad Ordines
Minores. Postremam hanc opinionem Sacra haec Congregatio amplexa
est in Panormitana, Dispensationis, io aprilis 1683. 1
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Orator sit de iure irregularis quoad Ordines suscipiendos in casu?
Et quatenus affirmative:
2. An ei sit concedenda dispensatio in casu?
Die 10 iunii 1724: Non proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 37].

3277.

S. C. C.,

Novaricn.,

10 iun., 8 iul. 1724.
•

In Oppido Burgi Mancrii Dioecesis Novarien. aderat Parochialis eccle­
sia S. Bartholomaei, quae olim administrabatur ab uno Parocho et tribus
in animarum cura Coadiutoribus; eademque Parochialis ecclesia anno 1681
erecta fuit in Collegiatam, et in Bulla erectionis dispositum fuit, ut Rector
assumeret titulum Praepositi et primae dignitatis, alii tres Sacerdotes Coad­
iutores una cum aliis Beneficiatis numerum duodenarium complentibus
titulum assumerent Canonicorum, ct quod a Praeposito ct tribus Canonicis
Coadiutoribus curatis functiones parochiales, ut antea, privative quoad alios
Canonicos explerentur, uti habetur in Bulla erectionis. Res feliciter se ha' Cf. N. 2868.
1 Resolutionem 'idc infra, die 2 dec. 1724. - Cf. N. 3289.
Vtl. V

J22

5. C. Concilii

Curia Romana

buerunt plurium annorum spatio, sed cum celebrante Praeposito Missam
Conventualem, fuerit ab ipso facta quaedam denunciatio Matrimonii, et
in Missis etiam Conventualibus concionem ipse ad populum habuerit,
contentiones inter dictum Praepositum et Canonicos exortae sunt, con­
tendente Praeposito, sibi licere denunciationes Matrimoniorum, caeterasque parochiales functiones explere in celebratione Missae Conventualietiam Capitulo contradicente, codemque Capitulo e contra sustinenti·,
praedicta a Parocho esse peragenda in celebratione Missae Parochialis;
et contendente ulterius Praeposito, sibi licere absque consensu Capituli
concionem habere ad populum diebus Dominicis et festis inter solemni;
Missae Conventualis, et e contra asserente Capitulo, conciones dicto modo
ad summum haberi posse temporibus Quadragesimae et Adventus, aut
saltem e suggestu, et re prius Canonicis communicata.
Delata huius controversiae cognitione ad hanc Sacrani Congregatio­
nem, exquisita fuit iuxta morem informatio Eminentissimi Episcopi, qui
post relata hinc inde iura, sic in sua concludit informatione: Ego summam
hanc quaestionis sub Indice vix futuram arbitror, quatenus facessant emulate
et invidia; neque enim denunciationes ad populum, sive monitiones adimii
generis a Praeposito dixerim ex condicio referendas in Missam Conventualim,
quatenus expleri valeant in Missa parochiali, neque e contra eidem tinculur
iniiciendum, quin iustis et rationabilibus de causis aliquando forsan inopinato
supervenientibus utique perficiantur, praecipue dum actu non celebrat. Conacr
nari vero quenquam aptius e suggestu, quam ab ipso altari, ac citra semfer
cavillationem ct discrete, ut supra, sive in Conventuali Missa, sive quando·
cumque nequaquam arcendum censerem Praepositum, virum sane egrtginr.
opere et sermone potentem exhortari etiam iuxta contingibilem plus vel mi : ·,
populi affluentiam, quae sane maior, ut plurimum, est in ultima dicta ,1/wu,
quam in alia parochiali, licet in hoc quoque diversa utrinque testimonia affe­
rantur.
Atque hinc descendendo ad iura Capituli, quae fusius exponuntur in
scriptura per manus circumferenda, primum desumitur ex cap. 1, Sess 2;
de ref., ubi Parochis mandatur Missam celebrare et applicare pro popui
cumque Sess. 24, cap. 1, dc ref. matrim. statuatur, denunciationes matri­
moniales fieri debere inter Missarum solemnia, hinc utrumque capjt
coniungendo infertur, denunciationes esse faciendas in Missa, quae 1
Parocho celebratur, et sic in Missa parochiali, ct non in Missa Conventuali.
Secundum constitutitur in decreto facto ab Odcscalcho Episcopo Novaritn
in visitatione anni 1663, ubi etiam ante erectionem Parochialis ecclesiae
in Collegiatam, cum duplex Missa in eadem celebraretur, Parochiali»
videlicet et Conventualis, statutum legitur, quod publicatio edictorum c:
alia quaecumque spectantia ad munus parochialc, in Missa parochiali.
et non in Conventuali explerentur. Tertium reponitur in praxi ct consue­
tudine nedum Collcgiatac Ecclesiae S. Bartholomaei, de qua nunc agitur,
sed etiam aliarum vicinarum Collegiatarum, quae insimul sunt parochiales
Succedunt iura Praepositi, quae pariter in scriptura per manus circum­
ferenda fuse exponuntur. Et in eo quidem, quod attinet ad denunciationes

723

Matnmoniorum, caeterasque parochiales functiones, quidquid sit de decreto
Episcopi Odescalchi, utpote edito, antequam Parochialis esset erecta in
Collegiatam, urgent disposita in Synodo 11 Dioecesana Mediolanensi sub
S. Carolo Borromaeo inter Acta Ecclesiae Mediolanen., pag. 341, ubi
'ic legitur: denunciationes matrimoniorum, dierum festorum, vigiliarum, seu
iaunioruin et huiusmodi parochialia officia omnia intra Missae Conventualis
solemnia praestentur, ubi Collégialae Ecclesiae sunt Parochiales. In eoque
quod spectat ad conciones, cum in Parochiali et Collegiata S. Columbani
Oppidi Blandrati Dioecesis Vercellen. exorta esset controversia inter Paro­
chum et Praepositum et Canonicos super praedicatione tempore potius
Missae parochialis, quam Conventualis, Sacra haec Congregatio die 14
nov. 1711, Lib. 61 Decret., pag. 498 a tergo, respondit, Praepositum esse
manutenenduin in quasi-possessione Evangelium explicandi tempore Missae
Conventualis, quod ipsum fuit confirmatum die 27 maii 1713, pag. 221,
Lib. 63 Decr.
Hisque stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An denunciationes Matrimoniorum, et Ordinandorum, aliaeque similes
functiones parochiales faciendae sint in celebratione Missae Parochialis, quae
celebratur in Parochiali et Collegiata Burgi Maneris, seu potius liceat Prae­
posito et Parocho eiusdem Collcgiatac illas facere in celebratione Missae Con­
tentuniis, contradicente Capitulo in casu?
2. An liceat eidem Praeposito et Parocho habere conciones ad populum
in diebus Dominicis et festivis inter celebrationem dictae Missae Conventualis
absque consensu Capituli in casu?
Dic jo iunii 1724: Non proposita.
Die S iulii 1724 Sacra, etc. respondit ad I. Arbitrio Parochi.
Ad 2. Affirmative, dummodo fiant e suggestu, ct non excedant medietatem
horae.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 34, 47].

3278.

S. C. C., Ulixbonen., 8 iul. 1724.
Proposita hac causa die 16 martii 1720, 1 nulla fuit capta resolutio,
sed responsum: dilata, et examinentur formiter Parochus, uterque coniux
it testes, quatenus non fuerint formiter examinati. Cohaerenter ad haec
transmissa fuit ad Civitatem Ulixbonen. consueta epistola huius Sacrae
Congregationis, ct Ludovicus hic in Urbe citata parte, se examini subiecit.
Cumque a S. C. fuerit dic 20 novembris anni praeteriti rescriptum,
quod causa proponeretur in Congregatione ab Eminentissimo Praefecto
destinanda, disputandum in praesenti proponitur dubium: an matrimo­
nium sit nullum in casu?
Practensae vero nullitatis matrimonii fundamentum stat in Decretali
' Cf. N. 320«·

724

Curia Romana

Summi Pontificis Gregorii IX, quae incipit: Si conditiones, de condith-.i·
bus appositis. Distinguit in hoc textu Pontifex conditiones contra substar·
tiam matrimonii a conditionibus, quae sunt turpes aut impossibiles. Et
licet idem Pontifex inter conditiones pugnantes contra substantiam nutnmonii eas referat: prolem evitandi, vel cum alia contrahendi, aut adulte­
rium permittendi, haec tamen c. g. dicta censeri debent, quo stante idem
dicendum erit in omnibus aliis conditionibus, quae substantiae matrimo­
nii adversantur. Cumque pactum emissum ante matrimonium, ingrediendi
videlicet Religionem et in ea profitendi, abstinendi insuper ab usu et con­
summatione matrimonii una cum renunciatione cuicumque iuri, quod
mulieri competere posset super corpore viri, superaddita expressione,
quod in casu non adimplementi, matrimonium haberetur, ac si nunquam
factum fuisset, multa contineat contra fidem, prolem et Sacramentum
quae sunt tria bona nuptiarum, et sic substantiae matrimonii adversetur
ex hoc infertur ad nullitatem matrimonii, iuxta doctrinam divi Thonue.
in 4 Sententiarum, dist. 28, qu. unica, art. 4. Haud urgente, quod condi­
tiones saepe memoratae non fuerunt in actu matrimonii expositae, si ete­
nim apocha, in qua conditiones continentur, fuit instante muliere 2b
Advocato composita, si die 6 maii apocham conditionibus repletam et supra
relatam subscripsit; si a viro quoque consulti fuerunt Theologi super apo­
chae validitate, si proprius contrahentium Parochus credidit, se non posse
huic matrimonio, utpote conditionato, assistere, si paulo ante matrimo­
nium vir et Parocho et testibus aperuit, se matrimonium contrahere rela­
tive ad apocham ct iuxta tenorem ipsius: omnia haec simul iuncta osten­
dunt, impcrceptibile esse, quod in actu matrimonii ab hisce conditionibus
recedere voluerit, et eo fortius, cum iuxta supradicta, nocte diei 6 mensis
maii apochae manifestatio facta sit Parocho et testibus, ct die sequenti
hora 10 contractum sit matrimonium, absque eo, quod ullum fuerit datum
a muliere signum recedendi ab apocha, quam ipsa procuraverat et die imme­
diate praecedente subscripserat; et deficiente verisimilitudine recessus,
non videtur dubitandum de nullitatc matrimonii. Minus refragante, quod
vir habuisse dicitur copulam cum muliere, hinc inferendo recessum 1
protestationibus et conditionibus; copula haec siquidem debet subsequi
matrimonium, ut per eam dici valeat recessum fuisse a conditonibus, et
huius subsequentis copulae nulla fit mentio in binis sententiis de partibus,
in quibus momenta rationum afferuntur pro supposita matrimonii vali­
ditate.
Unde onus erit EE. VV. decernere:
An Matrimonium sit nullum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ex hactenus deductis Matrimonium tsu
nullum in casu.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 39-44].

S. C. Concilii

725

3279.

S. C. C., Bononien., 8 et 28 iul. 1724.
Agebatur de hac causa iam diebus 12 febr. et 10 iun. 1724,1 verum
tunc proponi non potuit in S. Congregatione.
Die 8 iulii 1724: Non proposita.
Die 28 iulii 1724 Sacra, etc. respondit ad 9. Affirmative ad primam parton, et quoad secundam negative, nisi Parochus vocatus renuat, vel alium
Sacerdotem non substituat.
Ad 10. Affirmative, dummodo sit invitata.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 46, 56].

3280.

S. C. C., Ulyxbonen., 8 et 28 iul. 1724.
Proposita fuit haec causa die 13 iunii 1722, 2 resolutio vero data dic
26 iunii 1723.3 Verum Ordinarius Orientalis petiit et obtinuit novam
audientiam, disputatoque in Congregatione habita die 20 novembris eius­
dem anni 1723, 4 responsum fuit: Dilata, et coadjuventur probationes tam
super qualitate singularum Cappellaniarum, quam super qualitate singulorum
Ordinandorum. A die huius rescripti plures elapsi sunt menses absque
eo quod ah Ordinario Orientali aliquid exhibitum fuerit super qualitate
singularum Cappellaniarum; cumque ad imponendum tandem finem huic
controversiae Promotor fiscalis Patriarchatus Ulixbonen. Occidentalis in
scriptura per manus circumferenda strenue probare conetur, eos, qui
ordinati fuerunt ab Ordinario Orientali, et qui subditi erant Patriarchatus
Occidentalis, ordines recepisse sine literis testimonialibus Patriarchae, et
insuper Cappellanias, ad quarum titulum fuerunt ordinati, non esse vera
ecclesiastica beneficia; onus erit EE. VV. decernere:
An sit standum, vel recedendum a decisis die 26 iunii 1723?
Die 8 iulii 1724: Non proposita.
Dic 28 iulii 1724: Non proposita. 5
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 51, 57].
‘
«
»
•
1

Cf.
3275·
Cf.
3243.
Cf.
3265.
Cf.
3271.
Resolutionem vide infra, die 19 augusti 1724.-Cf. N. 3283.

26

Curia Romana

3281.

S. C. C., Savonen., 28 iul. 1724.
In Constitutionibus Synodalibus Dioecesis Savonen. editis anno 1627,
haec habentur: in oratoriis autem, in quibus concessa fuerit licentia ^enaaliter celebrandi Missam, nunquam intclligatur concessa in diebus solemnibui.
scilicet Nativitatis Domini, Epiphaniae, Paschalis Resurrectionis, dscensio­
nis, Pentecostes, Corporis Christi, Assumptionis B. Mariae Virginis, Omniur,
Sanctorum et Patroni ecclesiae Parochialis in districtu cuius dicta oratorie
sita sunt. Consimilia habentur in Constitutionibus Synodalibus anni 1667.
in quibus haec alia verba adduntur: sicut nec etiam in triduo Passionii Do­
mini Nostri; quod si in aliquo ex his diebus quis ausus fuerit celebrare, orato­
rium quidem ipso facto ecclesiastico subiaceat interdicto, Sacerdos vero, qui
celebraverit, suspensionis poenam ipso facto incurrat.
Sub obtentu, quod Sacerdos Petrus Pratus Cappellanus ecclesiae
S. Mariae de Areneto, qui anno 1723 abstinuerat a celebranda Missa in
praedicta ecclesia Fcria V maioris Hebdomadae, Missam in eadem ecclesia
celebraverit, nulla obtenta licentia, in proxima festivitate Paschatis Resur­
rectionis, Episcopus Savonen. eum declaravit suspensum a divinis, ct
ecclesiam S. Mariae de Areneto ecclesiastico supposuit interdicto, et quL
tutus ad praedictam ecclesiam non dabatur accessus, ut in eius portis
affigi posset interdictum, idem Episcopus demandavit Parochis loci Varazzae, ut illud inter Missarum solemnia publicarent, et in portis suarum
ecclesiarum affigerent.
ΛτΒΒγ)
Appellatio fuit a Sacerdote, necnon a Senatore Ambrosio Imperiali,
ad quem dicta pertinet ecclesia, interposita ad Tribunal Auditoris Camerae,
causaque subinde remissa ab Auditore Sanctissimi ad hanc Sacram Con­
gregationem, datae fuerunt iuxta morem literae ad Episcopum, ut infor­
maret.
Episcopus in sua informatione retulit, se ad suspensionem et interdi­
ctum devenisse in exeeutionem Constitutionum Synodalium in superio­
ribus relatarum, et praecipue, cum dubitari non possit, quod ecclesia
S. Mariae de Areneto sit sub illis comprehensa; licet enim antiquioribus
temporibus iuxta communiorem opinionem fuerit ecclesia monialium, mo­
nialibus tamen saeculo XIV ad alium locum translatis, transiit ad Lücos,et
nunc pertinet ad Senatorem Imperialem, concludendo, quod quidquid
esset de statu antiquo, in statu certe praesenti reputari non potest ecclesia,
sed oratorium, cum antiqua ianua, perquam patebat aditus in viam publi­
cam, modo sit clausa, cum ulterius versus medium eadem ecclesia sit
quodam muro divisa, et demum in latere ipsius ecclesiae aperta modo
sit quaedam porta, per quam patet aditus non in viam publicam, sed ad
atrium seu cortile palatii Senatoris Imperialis, quod est muris circum­
datum ita, ut ingressus a via publica ad ecclesiam non detur, nisi mediante
ostio praedicti atrii sive cortilis. Circumstantia haec facti maximoperc

S. C. Concilii

727

ponderatur a scribentibus pro Promotore fiscali, qui contendunt, nec
oratorium publicum, multoque rninus ecclesiam dici posse illam, quae
sta est in atrio alicuius palatii muris circumdato.
Scribens e contra pro Senatore et pro Sacerdote Cappellano plura
congerit ad suadendam nullitatcm tum suspensionis tum interdicti. Hinc
transeundo ad probationes, quae afferuntur ad effectum suadendi, quod
itdes sacra S. Mariae sit publica ecclesia, ct non oratorium privatum;
prima constituitur in statu antiquo, quo attento, si aedes sacra erat ecclesia
monialium, eadem utique esse non poterat oratorium privatum, sed publica
ecclesia; secunda est, quod eadem aedes sacra fuit per unctionem chrismatis
in muris consecrata, uti desumitur cx crucibus, quae adhuc existunt in
cius lateribus; tertia est, quia adhuc hodie prope eam adest campanile
cum campana fusa usque de anno ion; quarta est, quia in ea existunt,
quatuor altaria. Ad partes posito, quod ecclesia versus medium sit quodam
muro divisa et quod clausa fuerit antiqua ianua, per quam patebat aditus
ad viam publicam, ct aperta modo reperiatur quaedam ianua ecclesiae,
quae tendit ad atrium palatii Senatoris, quod atrium est muris circumda­
tum: loquendo quippe de muro, dicitur illum elevatum fuisse non ad tol­
lendam communicationem ecclesiae cum via publica, sed ad sustinendum
tolum, cuius imminebat ruina; et sermonem habendo de reliquis, subditur,
antiquam ecclesiae ianuam, quae modo clausa est, numquam habuisse
immediatum aditum ad viam publicam, sed ad atrium sive plateam antiqui
monasterii, quae erat muris circumdata. Addunt Scribentes pro Senatore,
praesentem ecclesiae ianuam non distare ab antiqua, nisi per viginti passus,
ct accedentes ad ecclesiam posse in eam ingredi absque eo, quod palatium
Senatoris ingrediantur, nec locum situm ante ecclesiam et muris circum­
datum appellari posse cortilc palatii, sed esse potius denominandum eccle­
siae plateam.
Quocirca onus erit EE. W. decernere:
1. An aedes Sacra S. Mariae de Areneto sit ecclesia publica, vel orato­
rium privatum tu casu?
2. An constet de nullitate et iniustitia interdicti ct respective suspensionis
a divinis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et jiat planta iudicialis, et addatur
dubium iuxta mentem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 53-55].

3282.
S. C. C., Mutinen., 19 aug. 1724.
Anna de Ambreville musicae artis peritissima, uti fertur, femina instat
pro declaratione nullitatis matrimonii a se per verba de praesenti contracti
die 4 februarii 1720, omissis de licentia Ordinarii publicationibus, cum
Annibale Traerio in oratorio domus Comitis Annibalis de Saxis coram ipso
1 Resolutionem \ide infra, die 9 >cpt. 1724. - Cf. N 3285.

728

Curia Romana

ct eius filio tanquam testibus et coram Parocho S. Vincentii habilitât» ib
eodem Ordinario ad assistendum Matrimonio, cum non esset contrahenti ira
Parochus; eademque Anna instat pro nullitate, non obstante, quod de mense
iulii 1722 a Vicario Generali Mutinen. fuerit pronuntiata sententia stiper
obligatione praestationis erga Annibalem obsequiorum matrimonialium,
parum urgentibus eo usque deductis pro invaliditate Matrimonii, quae
ludex declaravit non obstitisse, nec obstare.
Fundamentum Annae constituitur in hoc, quod Matrimonium ab ipsa
contractum cum Annibale fuit simulatum, in quo rerum themate non e>:
obligatorium iuxta textum in cap. Tua nos, de sponsalibus, et quia ad effe­
ctum probandi in foro fori simulationem, doceri debet de causa simulandi
et de coniecturis et circumstantiis simulationem suadentibus. Causa simu­
landi reponitur in hoc, quod cum per quatuor menses Anna fuisset de­
tenta in Fortalitio Mutinae, ne matrimonium contraheret cum quodam
nobili iuvene, qui eius erat amore captus, cidemquc fuisset notificatum.
quod egressum e Fortalitio nunquam esset consecutura, nisi aut cum
alio viro non disparis sed aequalis conditionis Matrimonium de praesenti
contraheret, vel professionem regularem inter Moniales emitteret: alius
sibi non supererat modus libertatem consequendi, quam Matrimonium
simulando, et illud de facto contrahendo, sed ficte tantum ct apparenter
et absque animo se obligandi. Transeundo ad coniecturas sive circumstan­
tias, prima desumitur ex epistolis ab Anna ante Matrimonium conscriptis
et Mediolanum ad Abbatem Maggium transmissis, ct ex eiusdem Abbatis
responsionibus, ex quibus colligitur, mulierem ab Abbate requisivisse,
ut virum callidum inveniret, qui aptus esset ad simulationem, cidemquc
subinde notificasse, quod Annibalem Traerium invenerat, cum quo erat
Matrimonium simulatura, quod consilium ab Abbate fuit approbatum.
Secunda eruitur ex ipsa lectura capitulorum matrimonialium, quae ante
matrimonium concordata fuerunt; in illis etenim conventum est, quod
futuri coniuges deberent in separatis domibus degere, unusquisque pro­
priis expensis usque ad proxime futurum mensem maii: ex hoc quippe
insolito pacto ad simulationem arguitur. Tertia est, quod teste etiam Epi­
scopo, praedictum pactum execution! mandatum fuit; cumque die 15 fe­
bruarii facile fuerit mulieri iuxta Abbatis Maggi consilium una cum Anni­
bale accedere sub praetextu cuiusdam necessitatis ad Civitatem Mantuae,
sic res disposita fuit, ut uno dic citatis equis iter perficeretur, nec sub
eodem tecto insimul pernoctarent; quinimmo cum statim ac Anna ad Civi­
tatem Mantuae pervenit, accesserit ad Principem Gubernatorem, eique
coram Annibale totam rei seriem aperuerit, et statim apud honestam matro­
nam se receperit et deinde ingressa sit Conservatorium S. Francisci Tertii
Ordinis, et in foro ecclesiastico protestationem emiserit de nullitate Matri­
monii ex capite simulationis, non una, sed multiplex dicitur in hoc rerum
complexu adesse simulationis coniectura. Quarta tandem infertur ex atte­
statione ipsius Annibalis Traerii exarata die 26 decembris 1723, in qua
praevio iuramento asserit: primo, se ante Annae carcerationcm in Forta­
litio Mutinensi cum ea locutum non fuisse; secundo, se in Fortalitium

S. C. Concilii

729

ingressum fuisse, ut instrumentum musicale aptaret; tertio, se mulieri
notificasse, quod non erat e carcere egressura, nisi Monialis fieret aut
Matrimonium contraheret, camque idcirco requisivisse, ut se in maritum
duceret; quarto, fuisse ab Anna responsum, se nolle verum matrimonium
contrahere, sed illud fingere velle, ipsiusque auxilium hac de causa implo­
rasse.
Fundamento simulationis aliud pro nullitate matrimonii superadditur
fundamentum a Defensoribus Annae, quod videlicet contractum fuit
propter metum cadentem in constantem mulierem, ut ipsa videlicet e
carcere liberaretur; parum urgente, non fuisse ipsam adactam ad contrahen­
dum matrimonium cum determinata persona, quia iuxta veriorem sen­
tentiam laeditur libertas matrimonii, illudquc idcirco nullum est, sive
quis compellatur ad illud contrahendum cum una determinata persona,
sive absolute ct simpliciter adigatur ad illud ineundum, relicta ineundi
libertate cum indeterminata persona.
Porro tres extant cxtraiudiciales attestationes, quibus deferendum non
est. His positis, onus erit EE. VV. in praesenti decernere:
An .Matrimonium sit nullum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et examinentur testes formiter,
tt coadiuventtir probationes iuxta instructionem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 66-68].

3283.

S. C. C., Ulyxbonen., 19 aug. 1724.
Rcproposita hac causa, dc qua diebus 8 et 28 iulii 1724 - sub consueta
forma: An sit standum vel recedendum a decisis dic 26 iunii 1723: 3
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Quoad 1. et 2. pro nunc in decisis quoad
Valentinum Pereiram et Emanuelem Nunes Colares; et quoad 3. praevio
ucessu a decisis, Episcopus Tagasten. consulat conscientiae suae.
(Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 69].

3284.

S. C. C., Montis Politiani, 19 aug., 9 sept. 1724.
Tarusinus Salimbeni in ultimo, cum quo decessit, testamento deman­
davit, ut omnes ct singuli fructus suae hereditatis, detractis prius expensis
ct nonnullis oneribus, multiplicarentur et investirentur in bonis stabilibus,
usquequo ex eorum redditibus aut solis aut cum additamento aliorum
relictorum, quae fierent a benefactoribus, erigi posset Conservatorium, in
quod pauperes puellae periculis expositae reciperentur, et in quo alerentur,
1 Resolutionem vide infra, die 9 iun. 1725.—Cf. N. 3299.
1 Cf. N. 3280.
’ Cf. N. 3265.

730

|b ·

c

Curia Romana

usquequo occasio ipsis daretur aut matrimonium contrahendi aut profiteri
in Religione. Assumpta ab Administratoribus deputatis hereditatis adtrjnistrâtione, eademque plurium annorum spatio continuata, habitus fuit
anno 1703 recursus ad san. mem. Clementem XI, expositaque insufficienti;
reddituum pro adimplenda voluntate testatoris, nec non operis inutilitate
in Civitate Montis Politiani, et quod satius futurum esset hereditatem ap­
plicare Monasterio monialium S. Bernardi, quod paupertate laborabat,cum
obligatione tamen, ut unam pauperem puellam ab ipsis Administratoribus
nominandam absque ulla dote reciperent, examen negotii fuit a Sanctiuti
Sua ad hanc Sac. Congregationem remissum.
Scriptum fuit iuxta morem Episcopo tunc temporis pro informationi
et voto; eodemque attestante, vera esse omnia, quae ab Administratoribus
fuerant exposita una cum transmissione status hereditarii, Sacra hw
Congregatio dic 12 ianuarii 1704 censuit, si Sanctitati Suae placuisset,
Ordinario committi posse, ut superextantes fructus hereditatis, tam decur­
sos, quam decurrendos Monasterio assignaret, ita tamen, ut Monasteriun
et eius Officiales in forma iuris valida sese obligarent de recipiendo gratis
tres educandas, status et conditionis a testatore praescriptae, uti habetur
Lib. 54 Decret., fol. 14. Post lapsum nonnullorum annorum sub obtentu,
quod Monasterium S. Bernardi hereditatem praedictam cum relato onere
acceptare noluisset, habitus fuit ad hanc Sac. Congregationem iteratus
recursus, et supplices preces exhibitae sunt pro hereditatis applicatione
favore Seminarii Montis Politiani, sed cum ab hac Sac. Congregatione
responsum fuisset, quod terminus praefigeretur Monasterio pro acceptandi
vel repudianda hereditate, moniales intra terminum praefixum accepta­
runt; quocirca die 26 ianuarii 1709 demandatum fuit, ut procederetur ad
exeeutionem rescripti alias editi die 12 Ianuarii 1704, uti, habetur Lib. 59
Decret., pag. 23.
'BK
Ab anno 1709 Monasterium est in possessione hereditatis Salimbem
Cumque moderno Reverendissimo Episcopo in mentem venerit, non abso­
lute ct simpliciter exorare ut Monasterium dicta hereditate privetur, sed
instare, ut eiectis tribus puellis alias introductis, Monasterium libere here­
ditate fruatur ad tempus determinatum, ut hoc interim deveniendum sit ad
erectionem Conservatorii a testatore demandati: disputanda proponuntur
duo dubia ad calcem restrictus referenda. Huiuscc petitionis momentum
stat in obreptione et subreptione, quarum ope supponitur impetrata fuisse
a Monasterio praecedentia pro applicatione rescripta: suppositum quippe
fuit Sacrae Congregationi, quod fructus hereditarii vix ascenderent ad annui
scuta centum, a quibus essent demenda staria octuaginta frumenti et scuta
septem quolibet anno Canonicis persolvenda, quando iuxta statum firmatum
a moderno Episcopo annui redditus deductis memoratis oneribus ascendunt
ad scuta 180 monetae Romanae, a qua summa demenda tantum dicitur
partita scutorum duodecim. Rursus suppositum fuit Sacrae Congregationi,
quod nec saeculi decursu fabrica aptari potuisset pro puellis recipiende,
stante reddituum hereditariorum tenuitate, quando modica impensa duie
domus hereditariae possunt dictae habitationi aptari. Demum suppositum

S. C. Concilii
fuit, quod inutile erat futurum hoc Conservatorium in Civitate Montis
Politiani, quando nedum utilitas, sed necessitas Conservatorii, ne pauperes
puellae periclitcntur, evidentissima esse videtur. Adversus haec autem
Monasterium S. Bernardi excipit asseritque, duram admodum esse provin­
ciam a se hereditatem avocare, qua non oscitanter, sed praeviis duobus
rescriptis huius Sacrae Congregationis fuit cum onere enunciato applicata.
Unde ex iuribus circumferendis, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An commutatio piae voluntatis quondam Tarusini Salimbeni facta ad
favorem Monasterii S. Bernardi vigore decretorum Sac. Congregationis ema­
natorum sub diebus 12 ianuarii 1704 et 26 dicti 1709 sustineatur in casu? Et
quatenus negative:
2. An idem Monasterium restituere teneatur omnia ct singula bona herelitana dicti Tarusini Salimbeni ad effectum erigendi ex illis Conservatorium
puellarum ab eodem Tartisino ordinatum in casu?
Die 19 augusti 1724: Non proposita.
Die 9 septembris 1724 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Satis provisum in 1.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 70-72].

3285.

S. C. C., Savonen., 9 sept. 1724.
Impetrata nova audientia in controversia, de qua sub die 28 iulii 1724, 1
disputandum in praesenti proponitur dubium:
An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis, ecclesiam esse
publicam, facta tamen per Senatorem Imperialem in publico instrumento decla­
ratione, se nullum ius habere in area sita ante ecclesiam, necnon quod claves
tam ecclesiae quam areae praedictae retineantur a Cappellano, et ad D. Secre­
tarium cum Sanctissimo, pro declaratione, quod area non gaudeat immunitate;
et quoad secundum affirmative et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 72].

3286.

S. C. C., Amalphitana, 30 sept. 1724.
Iuxta Constitutiones Synodales in Ecclesia Metropolitana Amalphi­
tana Hebdomadarii octo esse debent. Cum autem per turnum isti deservi­
rent, ct nonnulli ex his essent inhabiles, Archiepiscopus cum consensu,
ut asseritur, sui Capituli, ne Ecclesiae servitium damnum aliquod pate­
retur, augendum decrevit numerum Hebdomadariorum, diviso in duos
quolibet Hebdomadariatu in casu vacationis. Mortuo uno Hebdomadario,
» Cf. N. 3281.

ηγι.

Curia Romana

fuerunt de Hebdomadariatu provisi Philippus Cimini et Constantius Por·
pora, qui sub obtentu, quod redditus non sint servitio coaequales, in·:·.·
terunt, ut medietas alterius I lebdomadariatus vacantis alteri ipsorum con­
ferretur, ex quo potissimum praedicta divisio Hebdomadariatuum obstat
Constitutionibus Synodalibus. Scriptum fuit Archicpiscopo pro informa­
tione ct voto, qui die 29 aprilis 1723 retulit, divisionem factam fuisse, ut
servitio Ecclesiae consuletur; rescriptumque fuit die 20 novembris eiusdem
anni pro nova informatione super natura Hebdomadariatuum, an videlicet
sint vera Beneficia, firma interim remanente Hebdomadariatuum divisione
per Episcopum facta cum consilio et assensu Capituli.
Contendunt Philippus Cimini ct Constantius Porpora, quibus ecten
Hebdomadarii consentiunt, I lebdomadariatus esse vera Beneficia, cum
Hebdomadarii sint de gremio Capituli, habeant in illo vocem activam ct
passivam, et stallum in choro, et insignia gerant, hoc est almutiam, non
sint amovibiles ad nutum, et ipsemet Archiepiscopus in actu proportio
nato Hebdomadaria tus appellaverit et habuerit pro veris Beneficiis, tum
quia sic eos nominavit in attestationibus ad Datariam transmissis, tum
quia nonnullos ordinavit in Sacris ad titulum eorundem. Contendunt
praeterea Hebdomadarii, non potuisse fieri super memoratam divisionem
ex quo si integra portio uniuscuiusque Hebdomadarii est in scuds 25,
nemo est, qui non videat, quod facta divisione huius summae in binos
Hebdomadarios, neuter ex illis habet modum, quo vivere possit.
Archiepiscopus in prima informatione ait, quod si iuxta Constitutio­
nes Synodales Hebdomadarii debent esse octo, ita ut hic numerus non
sit alterandus, debebunt Hebdomadarii non alternarim per hebdomadas,
sed quotidie choro inservire, cum hoc ipsum in iisdem Constitutionibus
Synodalibus praescribatur, eaedemque non partialiter, sed totaliter sint
observandae, quatenus observari debeant. Idem Archiepiscopus in alia
sua informatione scripta die n februarii 1724 ait, Hebdomadariatus con­
ferri ab Archiepiscopo ad nominationem Capituli sexaginta abhinc annis,
et ignorari, quomodo haec praesentatio ad illud pertineat. Idem addit,
hos Hebdomadarios olim appellatos fuisse Presbyteros Capituli, ct nomen
Hebdomadariorum illis impositum fuisse in Synodo Dioecesana anni 1639,
et idcirco se opinari, eos non esse veros Bénéficiâtes, sed Ministros
Ecclesiae inservientes.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Hebdomadariatus Ecclesiae Metropolitanae Civitatis Amalphi sini

Beneficia ecclesiastica, sive potius Officia in casu?
2. An divisio eorumdem facta per Reverendissimum Archiepiscopum susti­
neatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad primam, et illa­
tive quoad secundam partem.
Ad 2. Negative.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 88].

.S'. C. Concilii

733

3287.

S. C. C., Monaslerien., 30 sept. 1724.
Proposita fuit hacc causa et resoluta dic 15 maii 1723;1 verum obtenta
nova audientia die 9 Septembris 1724, 2 consuetum dubium: An sit stan­
dum, vel recedendum a decisis, tunc proponi non potuit; quare onus erit
EE. W. in praesenti decernere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et fructus deberi Canonico usque
ad praesentem diem, et Canonicus omnino redeat ad suam residentiam, et
amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 83].

3288.

S. C. C., Auximana, 18 nov., 2 dec. 1724.
Communitas Cinguli et Rectores Beneficiorum, caeterique Sacerdotes
Missam celebrantes in Collegiata Ecclesia dicti loci contendunt, se non
teneri ad contributionem utensilium favore Capituli.
Huius praetensionis fundamenta desumuntur: primo ex constructione
ipsius Ecclesiae Collegiatae; cum etenim Communitas obtinuerit ab illis
de Simonettis facultatem demoliendi ecclesiam SS. Salvatoris, quae ad
eosdem pertinebat, ut novam amplam Collegiatam construere posset,
inter caetera conventum fuit, ut in Ecclesia constmenda illi de Simonettis
novam haberent cappellam, additis his aliis verbis: che li Signori Preposto
t Canonici siano obligati somministrare per officiare, e dir Messa nella Cap­
pella, die hanno detti Signori Simonetti nella nuova Chiesa, tutti li paramenti necessari per li Sacerdoti celebranti, conforme somministrano e hanno
wmministrato per le altre Cappcllc; secundo, cx quo Cardinalis Verospius
Episcopus Auximanus mandavit, ut Cappellani obligati ad celebrandum
in Collegiata Ecclesia, et non celebrantes, solvant quinque obulos pro
qualibet Missa, quam diebus ferialibus non celebrabunt, ct iulium unum
pro qualibet Missa, quam diebus festivis de praecepto omittent, et muletas
has applicavit pro supellectilibus eiusdem Ecclesiae Collegiatae; tertio,
cx quo sufficientes habet Ecclesia Collegiata proventus; quarto denique
cx consuetudine tum in hac Collegiata, tum in aliis loci Ecclesiis practicata, ad cuius tramites asseritur, utensilia a celebrantibus nec in praeter­
itum fuisse soluta, nec solvi in praesenti.
Ex adverso, Praepositus ct Canonici asserunt, celebrantes in sua Eccle­
sia eximi non posse a solutione utensilium, tum quia exactio haec est
iuri consona, tum quia est confirmata a decretis editis in visitatione huiusce
1 Cf. N. 3262.
’ Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 76.

734

Curia Romana

Dioecesis a clar. mem. Cardinali Bichio Episcopo Auximano, ct a ck
pariter mem. Cardinali de Abdua, Visitatore Apostolico, quae deercu
suam habuerunt cxecutionem, et demum quia in aliis ecclesiis Gnguii
passim fit.
Mis stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
An Rectores Beneficiorum, Cappellani, aliique celebrantes in Ecclesia Col­
legiato Cinguli teneantur solvere utensilia Capitulo dictae Ecclesiae, tt pu
qua summa in casu?
Dic 18 novembres 1724: Non proposita.
Dic 2 decembris 1724: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 97, ioj].

3289.
FRATERNITAS SALLKDOTALiS SÀMü

S. C. C., Mediolanen., 2 dec. 1724.
Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei to iunii 1724,1
sed tunc proponi non potuit. Proposita vero in praesenti sub iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Pro nunc negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 100].

3290.

S. C. C., Auximana, 16 dec. 1724.
Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 18 novembris
et 2 decembris 1724, 3 verum tunc proponi non potuit. Proposita autem
in praesenti sub eadem dubii formula:
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Expectetur novus Episcopus.4
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 105].

ft nu

3291.

S. C. C., Lauretana, 16 dec. 1724.
Clericus Dominicus Curtius praesentari a patronis obtinuit ad unum
ex quatuordecim Beneficiis residentiaiibus ecclesiae Parochialis Castri
Fidardi; ct Episcopus noluit eum instituere. Interpellatus Episcopus dc
causa recusationis, respondit, Clericum Dominicum non esse integrae probi­
tatis, esse in litteris imperitum, natalibus obscurum, ct ecclesiam indigere
Sacerdote, nec cum propter aetatem, in qua est constitutus, cactcrosqut
1
3
3
‘

Cf, cti.tm N. 3290; resolutionem vide infra, die 23 febr. 1726.-Cf. N. 331:
Cf. N. 3276.
Cf. N. 3288.
Resolutionem vide infra, dic 23 febr. 1726. Cf. N. 3312.

S. C. Concilii

735

3292.

S. C. C., Turritana, 16 dec. 1724, 13 ian. 1725.
Archicpiscopatus Turritanus vacat, ct Decanus Capituli suscepit administrationcin spolii et fructuum dicti Archicpiscopatus vacantis, accedente
fidciussione quinque personarum, et signanter loannis et Simonis de Ryo.
Durante adhuc administratione, loannes et Simon indicium introduxe­
runt coram Vicario Capitulari pro liberatione a fidciussione supra memo­
rata, vocatoque ad causam Capitulo, Oeconomus Capituli cedulam exhibuit
recusationis personae Vicarii Capitularis ex motivis et rationibus suis

lATUfPA

defectus supra recensitos posse ad Sacerdotium ascendere, seque idcirco
patronos monuisse, ut alium idoneum praesentarent.
Recepta hac Episcopi informatione, re lataque inter summaria precum
instantia Dominici petentis, ut Episcopo demandaretur, quod se ad Bene­
ficium institueret, in Congregatione habita die 26 iulii 1723 rescriptum fuit:
Lectum; sed impetrata ab eodem nova audientia, proponuntur in praesenti
discutienda bina dubia ad calcem restrictus referenda.
Primum dubium respicit naturam Beneficii, an videlicet dicendum sit
Sacerdotale, necne; ct Clericus Dominicus contendit, non esse Sacerdotale,
cum id non colligatur ex fundatione, ipsumque fuerit alias collatum simpli­
cibus Clericis, ct signanter loanni Francisco dc Philippis, per cuius obi­
tum idem actu vacat. Secundum dubium respicit institutionem, an ea
videlicet sit eidem Dominico danda; et ipse exorat pro concessione,
cum nullum determinatum delictum sibi opponatur; et imperitia littera­
rum sit exclusa ab attestationibus, quas affert pro sua idoneitate, et defe­
ctus aetatis ad rem, de qua agitur, non subsistat, cum sit constitutus in
vigesimo anno suae aetatis.
E contra Promotor fiscalis excipit, et quoad naturam Beneficii asserit,
illud esse Sacerdotale, cum ex fundatione habeatur, illud una cum aliis
fuisse institutum, ut Bcneficiatus opem ferret Parocho in Sacramentis
administrandis; ct in eo quod attinet ad institutionem aliis, licet non Sacer­
dotibus ad hoc Beneficium concessam, subdit, id contigisse vel quia age­
batur de Clericis, qui intra annum poterant ad Sacerdotium ascendere,
vel quia agebatur de Compatronis; et in eo quod spectat ad petitam a Cle­
rico institutionem, ait quoad mores esse deferendum informationi Ordi­
narii, et quoad litterarum Magistro Scholae, qui favorabiliter non est
testatus favore Oratoris.
Iura hinc inde circumferuntur; quocirca onus erit EE. VV. decernere:
t. An Beneficium de quo agitur, sit Sacerdotale, necne in casu? Et quatenus
negative:
2. An praesentatus sit instituendus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Satis provisum in 1.
{Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 106].

736

S.

Curia Romana

C. Concilii

737

tempore ct loco discutiendis coram arbitris. Cumque hoc minime obstant:

Vicarius Capitularis ad ulteriora processerit, et propositam recusationem
reieccrit ad devolutivuin, interposita fuit appellatio ad Delegatum A postolicum appellationum in Regno Sardiniae, et ab hac facti serie ortum ducit

prima controversia inter Capitulum ct Vicarium Capitularem. Praeter
controversiam mox memoratam aliae etiam insurrexerunt inter Vicarium
et Capitulum. Capitulum quippe contendit, sibi competere facultatem
recipiendi recusationes Vicarii Capittdaris propositas et proponendas a
dioecesanis, et ad se pertinere deputationem arbitrorum pro admittendis
seu reiiciendis recusationum causis, et in sequelam huiusce facultatis s
rite et recte recepisse recusationes et suspiciones contra Vicarium propo­
sitas ab illis Parochis Ecclesiarum Parochialium de Ossi et de Osilo.
Quando contra ludicem legitima suspicionis causa assignatur, arbitn
sunt eligendi, qui de causis suspicionis cognoscant, ita ut causa suspicionis
coram ludice sit alleganda, sed eius cognitio ad arbitros sit deferenda,
qui de ea cognoscere debent intra terminum competentem iuxta textum

Secundo requiris, § Tertio postulas, et in cap. Cum speciali, de oppi­
lationibus, et in cap. Legitima, eodem titulo, in 6; si Vicarius autem Epi­
in cap.

•«vu tm -s «mGOWvs

scopi allegetur suspectus, causa recusationis coram Episcopo probanda
est, nisi causa suspicionis ipsum etiam Episcopum respiciat, in quo rerum
statu recurrendum erit ad arbitros iuxta textum in Cap. Si contra unum,
de offic. indicis delegati, in 6; et in terminis Vicarii Capitularis, qui suspe­
ctus allegetur, nonnulli asserunt, ad Capitulum pertinere electionem arbi­

trorum, qui cognoscant de causis suspicionis, et alii sustinent, non posse
Capitulum hos arbitros deputare, sed debere per seipsum de causis suspi­
cionis cognoscere.

Dignabuntur itaque EE. W. ex iuribus circumferendis decernere:

An Vicario Capitulari Turritano liceat procedere in causis Canonicorum
Ecclesiae Metropolitanae tam in communi, quam in particulari, non obstante illw
suspicione seu recusatione per eosdem Canonicos seu Capitulum alligata in casu!
2. An competat Capitulo Metropolitano Turritano facultas recipiendi recu­
sationes Vicarii Capitularis per dioecesanos Turritanos propositas seu propo­
nendas, et respective deputandi arbitros pro admittendis seu reiiciendis causa
earundem recusationum in casu?
3. An praefato Capitulo Ecclesiae Metropolitanae licitum fuerit recipere su­
spiciones seu recusationes eiusdem Vicarii coram ipso propositas per Rev. D. An­
tonium Murgiam Rectorem ecclesiae Parochialis de Ossi et Rev. P. Antonium
Franciscum Serram Plebanum ecclesiae Parochialis de Osilo in casu?
Die 16 decembris 1724 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. et 3. Affirmative.
’
1.

Impetrata autem a Vicario
EE. VV. decernere:

Capitulari

nova

audientia, dignabuntur

An sit standum vel recedendum a decisis die 16 decembris 1724?
Die 13 ianuarii 1723 Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. In decisis.
Ad 3. Recedendum a decisis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 107-109, 115].

3293.

S. C. C., Asculana, 3 et 24 mart. 1725.
Cum a Confraternitatc Sanctissimi Suffragii erecta in ecclesia Sanctis­

simae Trinitatis terrae Offidae Dioecesis Asculanae expeditum fuisset moni­
torium Auditoris Camerae adversus Promotorem fiscalem Curiae Episcopalis
super nonnullis assertis iuribus ipsam eximentibus ab Ordinarii iurisdi-

ctione, instante Curia Episcopali, causa ab Auditore Sanctissimi remissa
fuit ad hanc Sacram Congregationem, et sequentia dubia disputanda pro­
ponuntur, et iura utriusque partis circumferuntur. Et in eo, quod attinet
ad primum dubium, Episcopus protestatur se non praetendere, quod Coniratres habere non possint suas Congiegationes sine sua licentia et inter­
ventu, sed se tantummodo praetendere, quod possit, si velit, intervenire
Congregationibus vel per se vel per suum Vicarium, ut in secundo dubio,
subditque, quod in hypothesi, in qua interveniat vel per se, vel per alium,
nullam habere praetensionem circa suffragii praestationem, ut in tertio
dubio; cumque in quinto dubio quaeratur, an Officiales teneantur reddere
rationem administrationis Ordinario sive in actu visitationis, sive alio tem­
pore, Confratemitas, quae se exemptam asserit, admittit nihilominus, suos
Officiales teneri ad redditionem rationis Episcopo, tanquam Delegato Sedis
Apostolicac.
Iura circumferuntur; quocirca onus erit EE. VA', decernere:

An liceat Confratribus Confraternitatis Sanctissimi Suffragii terrae
Offidae convocare Congregationes tam generales, quam particulares, ac deve­
nir ad electionem Officialium, aliaque negotia Confraternitatis proponere ac
determinare absque licentia et assistentia Reverendissimi Episcopi, seu Vicarii
Foranei, aut alterius personae per Reverendissimum Episcopum deputandae? Et
t.

quatenus affirmative:

An saltem Reverendissimus Episcopus in aliquo casu per se vel per
(ilium ab ipso deputandum possit intervenire dictis Congregationibus genera­
libus? Et quatenus affirmative:
3. Jn Episcopus, seu persona per eum deputanda possit suffragium ferre?
4. An liceat Reverendissimo Episcopo removere Officiales et Ministros a
Confratribus electos, quatenus non sint idonei, et graves exceptiones patiantur?
5. An Officiales teneantur reddere rationem eorum administrationis Ordi­
narii), sive in actu visitationis, sive alio tempore, et in quo loco?
6. An Officiales sive Confratres possint acceptare legata, ct pecunias
rdictas <1 testatoribus investire, vel in usus a testatoribus destinatos, sive in
alios erogare absque licentia Ordinarii?
Dic 3 martii 1723: Non proposita.
Die 24 martii 1723 Sacra, etc. respondit ad 1., 2. et 4. Affirmative.
Ad 3. Negative.
Ad 5. Affirmative, tam in actu visitationis, quam extra, ct in loco ab Epi­
scopo designando, in terra tamen Offidae.
2.

Vol. V.

47

i

4

73 8

Curia Romana

Ad 6. Negative^ et quoad legata pure lucrativa, et erogationem in u..
a testatoribus designatos, affirmative, sed cum participatione Episcopi.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 135, 137].

3294.

S. C. C., S. Marci, 3 ct 24 mart. 1725.
Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 5, dc rcf., decrevit.
Episcopi etiam tamquam Sedis Apostolicae Delegati, possent facere uri ­
nes perpetuas quarumcumque ecclesiarum Parochialium et aliorum Bene­
ficiorum curatorum, vel non curatorum cum curatis propter paupertate
Parochiarum et ut illis subveniatur. Ad tramites huius sanctionis Theo­
dorus Fantonus Episcopus S. Marci anno 1657, cum in actu visitationisumptis debitis informationibus cognovisset, Parochialem ecclesiam S. Petn
terrae Roggiani paupertate laborare, eidem univit Beneficium simpler
Sanctae Mariae de Constantinopoli, instante Fabio Scaramuzza Parocho,
et insimul dicti Beneficii simplicis possessore, praeservatis tamen oneribiMissarum eidem Beneficio annexis, quae a Parocho et eius successoribtt
voluit adimpleri, imposito ulterius eisdem onere personaliter quolibet
anno comparera in Cathedrali die festo S. Nicolai, Episcopo praesen­
tandi quatuor libras cerae albae in signum reverentiae.
Ab inde citra quinque numerantur Parochi, qui Parochiam ct Bene­
ficium uti Parochiae unitum possederunt; cumque in collatione Parochia
ultimo loco facta ab Episcopo Sacerdoti Thomae Lippo dismembratun.
ab ea fuerit Beneficium S. Alariae de Constantinopoli cum enunciativa
quod non constabat per legitima documenta de bono iure et possessione
Parochorum, et quod hoc Beneficium unire intendebat Praebendae Th. logali aut Poenitentiarii, quaestio exorta est inter memoratum Sacerdoti'
Lippum et Promotorem fiscalem super hac dismembratione.
Contendit autem Sacerdos, dismembrationem non sustineri, cum ά
unione facta favore Parochiae constet ex ipso authentico actu facto a Theo­
doro Fantono Episcopo S. Marci usque de anno 1657, uti supra dictum
fuit, et ulterius certa sit paupertas ecclesiae Parochialis, quae non habet
in redditu, nisi scuta octo monetae Romanae, et Beneficium unitum,dem­
ptis oneribus, non excedat summam ducatorum novem monetae Neapo­
litanae.
Excipit e contra Promotor fiscalis, ignorari, quo iure potuerit Episcopus
Fantonus unire Beneficium Parochiae, cum Beneficium esset dc corpore
reddituum mensae episcopalis. Addit, cessasse paupertatem Parochialis ob
legata eidem facta, et concludit, in Cathedrali deesse Praebendas Theologalem et Poenitentiariam, et earum erectionem fuisse specialiter Episcopo
commissam tunc, cum san. mern. Clemens Papa XI eidem Episcopo con­
tulit Episcopatum.
lura circumferuntur; unde onus erit EE. VV. decernere:
An dtsniembratio sustineatur in casu?

.7.

C. Concilii

7 Y)

Die 3 martii 1725: Non proposita.
Die 24 martii 1725 Sacra, etc. respondit: Negative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 136, 138].

3295.

S. C. C., Bononien., 14 apr. 1725.
Anno 1691 Soror Laura Maria Margharita Vincigutrra assumpsit habi­
tum Sororum Tertiariarum S. Mariae Servorum Civitatis Bononiae, et ante
professionem facta fuit Collegio Sororum solutio consuetae dotis librarum
mille, quae a dicto Collegio datae fuerunt Augustinae dc Fabris matri me­
moratae Sororis Laurae Mariae Margharitae λ inciguerrae, quae super suis
bonis extradotalibus censum imposuit, vendiditque Collegio pretio annua­
rum librarum sexaginta, reservatis fructibus seu redditibus favore Sororis
Mariae Laurae, quoadusque viveret, ct reservatis Collegio tam fructibus
quam capitali post obitum eiusdem. Saepe memorata Soror Laura Maria
vitam cum morte commutavit anno 1722, sibique scripsit heredem Augu­
stinam matrem, dicti census debitricem; introductoquc a Sororum Collegio
iudicio pro fructibus census decursis et non solutis, excitata fuit ab Augu­
stina controversia de labe simoniaca, quae in assignatione librarum mille
iuxta suam praetensionem contigerat, et quae totum idcirco inficiebat
contractum; et pro hac sua praetensione adstruenda et confirmanda duplex
proposuit fundamentum: alterum quod in Regulis Collegii approbatis a
Summo Pontifice Martino V non fuerat ulla solutio praescripta; alterum,
quod Sorores istae Tertiariae vivunt de proprio, nec aliquid a Collegio
recipiunt, in quo rerum themate, subdidit, non esse dubitandum de labe
simoniaca in solutione librarum mille ante professionem, cum cesset titu­
lus alimentorum, per quem simonia in dictis solutionibus emittatur.
Index, coram quo causa pendebat, substitit; delataque articuli cogni­
tione ad hanc Sac. Congregationem, datae fuerunt litterae ad Eminentis­
simum Ordinarium pro informatione et voto, et in eius responsione haec
continentur: 1. quod census legitime impositus fuit et cum omnibus requi­
sitis famigeratae Bullae S, Pii V; 1 2. quod solutio librarum mille non solum
Bononiae persolvitur Collegio harum Sororum, antequam aliqua in eo
emittat professionem, sed etiam caetcris Tertiariarum Collegiis, quae multi­
plicia sunt in dicta Bononiae Civitate; 3. quod Collegium suis Sororibus
plura subventionum commoda exhibet tempore infirmitatis et mortis,
quoad medelas videlicet, sepulturam, suffragia et alia communia servitia,
dum vivunt.
Caetcrum in eo, quod spectat ad articulum simoniae vel illicitae exa­
ctionis in casu dotium, quae a monialibus persolvuntur Monasteriis occa­
sione professionis, communissima et recepta esse videtur sententia, quod
vera committatur simonia, quando fit pactio dandi dotem vel aliquid aliud
1 Const. Cum onto, 19 ian. 1569. - Hull. Rom., tom. 4, III, p. 52-54.

74©

Curia Romana

Monasterio sive diviti sive pauperi, tamquam pretium ingressus in Rclig>
nem, vel professionis, sed quando fit pactio dandi dotem vel aliquid ali :
Monasterio in causam alimentorum ingredientis vel profitentis, tunc >
Monasterium est opulentum, pactio redolet speciem simoniac et avant>
secus autem, quando Monasterium est inops: tunc quippe pactio permest et a totius Ecclesiae consuetudine approbata. Cumque in praesent
casu moniales vivant de proprio, et a Collegio tantum recipiant mofe
tempore infirmitatis, et tempore mortis sepulturam, suffragia et alia com­
munia servitia, dum vivunt, et de paupertate Monasterii constet ex kquae supra dicta sunt, onus erit EE. VV. resolvere:
An in casu, de quo nunc agitur, adsit simonia, vel aliquid illicitum, iti
ut Monasterium sive Collegium agere non valeat pro fructibus decuriis e
non solutis census impositi anno
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Non esse simoniam, et Monasterium upit
posse pro /ructibus census decursis et non solutis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 153-155].

3296.

S. C. C., Gnesnen., 14 apr. 1725.
Cum Archiepiscopatus Gncsnensis vacasset anno 1721, et iuxta moren
convocato Capitulo electi fuissent in Administratores bonorum mensae
archiepiscopalis nonnulli Canonici, unus videlicet pro administration
nonnullorum bonorum, ct alii pro aliis bonis administrandis, et ad Archicpiscopatum promotus subinde fuisset anno 1724 Theodorus Potochj,
idemque urgere coepisset pro redditione rationis, et recusantibus Cano­
nicis Robertson et Drialynski, qui bona Archiepiscopatus administrave­
rant, comparere, sub obtentu potissimum, quod .Archiepiscopus procedere
non poterat ad exigendam dictam rationem sine adiunctis: novus Archie
piscopus ad censuras processit, exortaque inter ipsum et dictos Canonic;
controversia, ea fuit ab Eminentissimo Auditore Sanctitatis Suae ad h-1Sac. Congregationem remissa, cum advertentia tamen, quod in praesent’
tantum agitur de memoratis duobus Canonicis, et non dc Vitekosalcki
qui fuisse dicitur Administrator Generalis, et modo est Episcopus Cuimensis, de quo particulariter suis loco et tempore videndum erit.
Contendit autem Archiepiscopus, se rite ct recte processisse ad censu­
ras, cum de administrationc bonorum nulla esset dubitatio, et certa cssrt
contumacia Administratorum in non comparcndo, et omnia de iure ct
praxi Regionis necessaria servata fuerint, antequam ad censuras deventum
sit. Et in eo, quod attinet ad exigendam rationem sine adiunctis, ponde­
randum esse videtur: primo, quod Sacrum Concilium Trid., Sess. 4.
cap. 16, de ref., decernit, Episcopum promotum exigere debere ab Offi­
cialibus et Administratoribus a Capitulo deputatis, etiamsi sint ex eodem
Capitulo, rationem administrationis, et posse eos punire, si in administritione deliquerint, etiamsi iidem absolutionem aut liberationem a Capitul

5. C. Concilii

741

3297.

S. C. C., Neapolitana, 14 apr. 1725.
Cum Domus Sanctissimae Annunciationis Civitatis Neapolitanae multis
Missarum oneribus in praeteritum non celebratarum et in posterum cele­
brandarum esset maximopere gravata, et eiusdem Officiales recursum
habuissent ad Sedem Apostolicam pro aliquo opportuno remedio, san.
mcm. Clemens VIII demandavit, ut pro satisfactione praedictorum onemm quatuor erigerentur Cappellaniae perpetuae et inamovibiles cum dote
ducatonim sexaginta pro qualibet, quae quatuor Presbyteris essent confe­
rendae, qui deberent personaliter residere, et singuli eorum per se ipsos
in altari privilegiato S. loannis Baptistae quotidie celebrare, ita tamen, ut
si aliqua die cuiusvis hebdomadae legitime impediti fuissent, facultatem
haberent suum munus explendi per alios Sacerdotes. Secutaque post
multam temporis intercapedinem, anno videlicet 1707 decoctione fami­
gerati Banci memoratae Domus Sanctissimae Annunciationis, habi toque
ab Administratoribus novo recursu ad san. mem. Clementem Papam XI
pro aliqua provisione capienda super oneribus Missarum, quae supervene­
rant, et non fuerunt adimpleta, Summus ille Pontifex demandavit, ut
aliae quatuor erigerentur Cappellaniae cum eodem proventu pro quolibet
Cappcllano, ct cum aliis legibus et conditionibus expressis in citato Brevi
sui Praedecessoris Clementis VI11. Cumque pro recta horum Brevium

vjama/*

reportassent; secundo, quod idem Concilium Sess. 25, cap. 6, de ref. decer­
nit, quod si Episcopus extra visitationem adversus aliquem ex Canonicis
procedere velit, teneatur id facere cum duobus adiunctis ex gremio Capi­
tuli, ct quia hoc cap. 6, Sess. 25, de ref. est consecutivum ad caput 4,
Sess. 6, de ref., in quo sermo fit de Capitulis exemptis, hinc inolevit
opinio innixa resolutionibus huius Sacrae Congregationis, quod cap. 6,
Sess. 25 sibi vindicat locum in Capitulis tantum exemptis ab Episcopi
lurisdictione; et tertio demum, quod in Capitulis exemptis non tenetur
Episcopus ad tramites capituli 6 Sess. 25, de ref., procedere cum adiunctis
quando vult exigere rationes administrationis a Canonicis Officialibus
deputatis a Capitulo sede vacante, nisi in casu, quo vellet ad eorum puni­
tionem et correctionem procedere iuxta resolutionem huius Sacrae Con­
gregationis apud Garz., de Benef., par. 5, cap. 7, n. 23 in fine, et apud
Barbosa, ad cap. 6, Sess. 25, n. 24.
Quae sint iura Canonicorum, ignoro, cum ad me delata non fuerint;
quocirca onus erit EE. VV. decernere:
1. An Archiepiscopus Gnesnen. potuerit procedere ad exigendam reddilionem rationis absque adiunctis in casu?
2. An censurae relaxatae per eurndem Archiepiscopum sustineantur tn casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 158].

■742

Curia Romana

Apostoliconim exeeutione et pro fideli adimplemento eorum, quae in mem ·
ratis Brevibus demandata fuerunt, nonnullae fuerint exortae controvert.
inter Administratores et Cappellanos, et super eis advenerit petita inform.:
Eminentissimi Ordinarii, recursus habetur ad EE. VV. super bis, q ?
sequuntur:
Primum: An Cappellani possint obtinere Beneficia curata vel oecono­
mias ecclesiarum Parochialium, aut incumbendas excipiendi confessi··:.■.·
monialium, aut alia onera incompatibilia cum celebratione Missarum, li­
tamen adimplendo per substitutum. Et super hoc puncto censent Admi­
nistratores, esse negative respondendum, tum quia iuxta Breve Clemen­
tis VIII debent Cappellani personaliter residere apud ecclesiam et quo
tidie Missas per seipsos celebrare, in quo rerum themate non videtur,quod
ab ipsis assumi possint onera, quae dictam personalem residentiam ti
celebrationem Missarum per seipsos impediunt; tum quia si in atati
Brevi Clementino solummodo Cappellanis indulgetur, ut si aliqua dit
cuiusvis hebdomadae fuerint legitime impediti, munus hoc adimpleant
per alios Sacerdotes, restrictiva haec excludit quodeumque aliud volunta­
rium impedimentum, quod sit vel perpetuum vel ad longum tempus
Et e contra excipitur a Cappellanis, affirmative super praedicto primo
dubio esse respondendum, ct praecipue, quia Breve Clementinum non
procedit ad privationem Cappellaniae in casu non residentiae, in quo rerum
statu residentia non est praecisa, sed causativa, et sic minus apta ad indu­
cendam incompatibilitatem; coque fortius, quia unaquaeque Cappellan
non habet in redditu, nisi quinque ducata quolibet mense, qua tenuitate
concurrente infertur ad residentiam causativam.
Secundum, quod disputandum proponitur, consistit in videndo, .·
Cappellani, qui pro aliqua die cuiuslibet hebdomadae sunt legitime impe­
diti, quique ad tramites Brevis Clementini satisfacere possunt per alium
Sacerdotem, debeant huic persolvere ratam stipendii unicuique Cappellano assignati, vel potius eleemosynam manualem. Et super hoc punc:
dicunt Cappellani, se non teneri, nisi ad eleemosynam manualem, cura
ipsorum Cappellaniae sint Bullatae, et Administratores, qui bene caller.',
dispositionem decretorum generalium Urbani VIII, in quibus statutum fuit.
salis esse, ut Rector Beneficii, qui potest Missam per alium celebrare, tribu '
Sacerdoti celebranti eleemosynam congruam secundum morem Civitatis ·.
Provinciae, nisi in fundatione ipsius Beneficii aliud cautum fuerit, conten­
dunt, haec sibi debere vindicare locum in hypothesi, in qua legitimum
concurrat impedimentum in hebdomada ad tramites Brevis Clementis VIII,
secus autem, quando Cappellani extra dies ct casus Brevis Clemcjitim
celebrare vellent per alios: in hac quippe facti specie dicunt, non p(bx
eosdem dare celebranti eleemosynam manualem, et reliquum pro se reti­
nere, ne commodum videlicet percipiant cx actu illicito.
lura circumferuntur; quocirca onus erit EE. VV. decernere:
i. An Cappellani, de quibus agitur, possint obtinere Beneficia curata, vl
Oeconomias ecclesiarum Parochialium, aut incumbent ias excipiendi confessiore

•S*. C. Concilii

7+3

monialium, vel alia onera cum celebratione Missarum incompatibilia acceptare,
satisfaciendo per substitutos oneri praedictarum Missarum?
2. An Cappellani pro aliqua die cuiuslibet hebdomadae legitime impediti,
qui Missarum celebrationi per alium Sacerdotem satisfaciunt, debeant huic
Sacerdoti persolvere stipendium pro Cappellanis statutum, vel solam eleemo­
synam manualem?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad /. Negative, hoc est, quoad incompotibilia cum celebratione Missarum per seipsos.
Ad 2. Negative quoad primam pariem, affirmative quoad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 149-152].

3298.

S. C. C., Civitaten., 9 iun. 1725.
Cum tempore Iulii Papae II facta fuerit unio duarum Dioecesium Ampurien. et Civitaten., ct destructa subinde Urbe Civitaten., ita ut solum in
oppido de Tempio remanserit Capitulum cuiusdam Ecclesiae Collegiatac,
resolutum fuit, quod in casu vacationis ius deputandi Vicarium Capitularcm
spectaret ad Metropolitanum Turritanum, et de facto, cum anno 1717 ex
hac vita migrasset Episcopus praedictarum Dioecesum Ampurien. et Civi­
taten., facta est a Metropolitano Turritano deputatio in Vicarium Capitularem Dioecesis Civitaten. quidam Sacerdos Petrus Gabriel Doctor in
utroque iure et Decanus et prima Dignitas Ecclesiae oppidi de 'Tempio.
Sacerdos in Vicarium Capitularem electus munus sibi commissum per
spatium fere trium annorum pacifice exercuit; sed cum Metropolitanus,
qui cum elegerat, subinde mortuus fuerit, et in Vicarium Capitularem
Metropolitanae electus fuerit Decanus Gavinus Delypcri, hic devenit ad
remotionem Sacerdotis a Metropolitano electi ab officio Vicarii Capitularis
Civitaten., et Vicariatum contulit Gavino Pes Valentino simplici Presbytero,
qua stante nova deputatione, exorta est inter Gabrielem et Gavinum Valentinum controversia, pro cuius definitione subscriptum fuit dubium ad
calcem restrictus referendum.
Quae sint iura Valentini, ignoro, cum ad me delata non fuerint, licet
saepius eius Procurator fuerit citatus; sed in eo quod attinet ad Sacerdotem
Gabrielem, plura ab ipso deducuntur in scriptura per manus circumfe­
renda, et signanter, quod ipse sine ulla causa fuit remotus a Vicariatu,
uti colligitur ex epistola ipsius Vicarii removentis, ibi: essendo in mio
arbitrio c volonld il rimovere Γ. Z>. da Vicario e deputare un'altro, sensa
che in ciô habbia prêteso offenderlo in cosa alcuna, mi è par so conveniente
alia mia libera volontà rimoverlo, e deputare per I icario il molto Rev. Nobile
Dim Gavino Pes Valentino, quando Vicarius Capitularis amoveri non potest
sine insta causa iuxta decreta Sacrarum Congregationum apud Monacell.,
in fonnul. legal., part. I, tit. 1, formed. 2, n. 14, absque eo quod quidquain
relevet responsio, quod haec procedunt in Vicario electo a Capitulo, et
non in Vicario electo a Metropolitano, tum quia distinctio haec innititur

.S. C. Concilii

Curia Romana

cuidam decreto huius Sacrae Congregationis, quod ab Auctoribus allegat.-,
sed in regestis non reperitur, tum quia una eademque urget ratio, dedet ■
videlicet, sine causa non inferendi Vicario, sive hic sit electus a Capit i,
sive a Metropolitano.
Dignabuntur itaque EE. VV. decernere:
An remotio Rev. D. Decani Petri Gabriel a Vicariatu Gwitaten.d
deputatio respective R. D. Gavini Pes Valentini facta per R. D. Daatuv.
Delyperi sustineatur, sive potius D. de Gabriel sit reintegrandus in ranDie, etc. Sacra, etc. respondit: Ad primam dubii partem negatitt, aJ
secundam affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 170].

3299.

S. C. C.,

Mutinen.,

9 iun. 1725.

Actum fuit de hac causa in Congregatione habita die 19 augusti 1724,1
nec ulla fuit capta resolutio, sed dictum, quod testes formiter examina­
rentur et probationes coadiuvarcntur. Cumque haec iam fuerint adimpleta,
et inter ceteros Abbas Maggius fuerit formiter examinatus, et consimili
modo Annibal novum examen subierit, et ex Abbatis depositione tota
simulationis tela in aperto posita sit, et ex dictis Annibalis desumatur, quod
sibi revera ab Anna fuerat dictum, quod intendebat simulate .Matrimo­
nium contrahere, sed quod ipse sperabat tractu temporis eam a simula­
tione esse recessuram: cx his et aliis fuse in summario legendis, et in
scriptura, quae circumfertur, onus erit EE. VV. decernere:
An Matrimonium sit nullum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 161-163].

745

stipatos, et in quodam obscuro cubiculo Marcum Brunum vulneratum ct
sanguine undique manante conspersum; tertio, quod Marco Bruno implo­
rante Parochi auxilium ct exponente, se fuisse ini uste vulneribus confos­
sum, Nicolaus ipsi Parocho demandavit, ut Marcum cum Ioanna sua
sorore matrimonio coniungcrct; quarto, quod Marco adversus hoc Matri­
monium fortiter reclamante ct saepe Parochum interrogante, an esset
necne futurum validum, si illud in eo statu contraheretur, res eo devenit,
ut Parochus memoratus, instante mortis periculo ab ipso obtinuerit, ut
sacramentaliter confiteretur; quinto, quod expleta confessione Marcum
matrimonio coniunxit cum Ioanna coram tribus eiusdem fratribus ct tribus
mulieribus in eodem cubiculo existentibus; sexto, quod excitata a fratri­
bus loannae quaestione, an propter interessentiam testium consangui­
neorum dubitari posset dc validitate Matrimonii, eorum opera vocati
fuerunt bini Sacerdotes, coram quibus Marcus coactus fuit et etiam coram
Parocho iterum Matrimonium cum Ioanna contrahere.
Ad horum omnium comprobationem afferuntur depositiones medici
ct chinirghi, qui de multiplicitate vulnerum et quidem mortalium Marco
Bnino illatorum plenum testimonium reddiderunt, et aliorum, qui testati
sunt, fratres de Soldanis et eorum etiam mulieres, secuto facto statim ad
ecclesiam confugisse, ct ab his omnibus aliisque pluribus in scriptura et
summario legendis infert Marcus, matrimonium a se contractum cum Ioan­
na nullum esse, utpote contractum propter vim et metum cadentem in
constantem virum. Et quia idem Marcus nonnulla praevidet sibi a Ioanna
opponenda: primo videlicet, quod eius domum fuerat ingressus, ut secum
copulam haberet, et quod a suis fratribus pro vindicanda iniuria percus­
sus obtulerit se eam in uxorem ducturum; et secundo, quod ante Matri­
monium contractum fuerat ab ipso stuprum passa sub spe legitimi coniugii; et tertio demum, quod post contractum Matrimonium ad eius domum
iterum accessit, plura in facto et in iure deducit ad haec obiecta de medio
tollenda.

3300.

S. C. C.,

Vigil ien.,

23 iun., 13 iul. 1725.

Agitur de matrimonio contracto inter Marcum Brunum et loannim
Soldant, et quaeritur, an illud sit nullum, necne.
Porro ex attestatione extraiudiciali, et formali examine Abbatis Oratu
Borelli, qui tanquam Parochus dicto praestitit assistentiam Matrimonio,
et ex testibus matrimonialibus ct aliis probationibus fuse legendis in sum­
mario Marci haec habentur: primo, quod ipse Parochus, dum erat in pu­
blica Civitatis Vigilien. platea, vocatus fuit a Nicolao Soldano sub obtentu,
quod eius pater, qui e fabrica quadam cecidisse dicebatur, confessionem
sacramcntalem, instante mortis periculo, facere volebat; secundo, quod
domum, ad quam vocatus fuerat, ingressus, invenit Nicolai fratres armis
* Cf. \. 3282.

Et in eo quidem, quod attinet ad factum, memoratas omnes circum­
stantias, inquit, inniti nonnullorum testium assertioni, qui magnas patiun­
tur in personis et in dictis exceptiones in eius scriptura fuse legendas.
Et in eo, quod spectat ad ius, quidquid sit de quaestione speculativa, an
videlicet valeat Matrimonium ab eo contractum, qui a consanguineis mulie­
ris deprehensus se eam obtulit in uxorem ducturum, ut minas mortis eva­
deret sibi illatas non ad praecisum finem, ut Matrimonium contraheretur,
sed ad effectum iniuriam ulciscendi, inquit, in praxi et in foro fori Matri­
monia haec nullitatis vitio laborare statim ac constat, fuisse contracta
post metum ab armatis illatum, et eo fortius post mortalia vulnera inflicta.
Suppositum quoque antecedens stuprum sustinet in iure non relevare,
etiamsi Matrimonii promissio accessisset, cum attenta disparitate inter
se ct loannam tam ratione natalium, quam ex causa divitiarum, potuisset
iuxta communem Doctorum assertionem bene cognoscere promissionem
.Matrimonii factam fuisse, ut stuprum extorqueret et sine animo eam exequendi; et loquendo demum de novo ad domum accessu post contractum

746

Curia Romana

Matrimonium, concludit, cum in puncto iuris nullam constituere releva
tiam: supposito quippe metu, ct quod Matrimonium contractum fuent
dependenter a metu cadente in constantem virum, subsequens coha.·
tatio illud validum efficere non potest, nisi novus accedat consensus, ad'·.:·
hita forma a Concilio Trid. praescripta, iuxta resolutionem huius Sx,
Congregationis in Hispalem, 20 iunii 1609. 1
Quae alia esse possint iura loannae, ignoro, cum cius scripturae ad
me delatae non fuerint; et sic nihil aliud superest, quam ut visis videndis,
dignentur EE. VV. decernere:
An constet de nullitate matrimonii in casu?
Die 23 iunii 1725 Sacra, etc. respondit: Proponatur in prima etiam ur.·..
et distribuantur scripturae omnibus Eminentissimis.
Die 13 iulii IJ25 Sacra, etc. respondit: Affirmative. [Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 173, 185].

3301

S. C. C., Cosentino, 13 iul. 1725.
Sacerdos Bernardinus Lopes Oppidi Philcni Coscntinae Dioecesis t
casu quodam accidentali talem in brachio dextero passus est laesionem
ut in eo flexibilitatis usum amiserit, ita ut brachium quidem elevare possi
sed quando vult se signare signo s. crucis, id facere non possit, nisi inter­
cedente distantia unius circiter palmi a fronte, a pectore, ab utroque hu­
mero et ab ore, et Missam celebrando Sacram Hostiam et Sanguintr
sumere non possit, nisi ope brachii et manus sinistrae, licet caeteras Missae
caeremonias rite et recte adimpleat. Cumque praedictus Sacerdos recur­
sum habuerit ad hanc Sacram Congregationem pro facultate Missam dicti
modo celebrandi, et iuxta morem datae fuerint literae ad Archiepiscopur
Cosentinum, idemque retulerit omnia exposita in facto subsistere, et faci
experimento coram Magistro caeremoniarum deprehensum fuisse, quod
Orator Missam celebrare poterat, ct omnes bene facere caeremonia.'
excepto signo cnicis, quod facere non potest, nisi modo in superioribu·
insinuato, et excepta sumptione Sacri Corporis et Sanguinis, quam facti,
non potest, nisi ope manus sinistrae, bina in praesenti dubia examinandi
proponuntur, quorum alterum respicit irregularitatem, alterum dispensa­
tionem.
Quoad punctum irregularitatis, irregularis dicitur ille, qui vel carri
membro, vel illud habet ineptum ad opus perficiendum; et licet manus
dexterae defectus in sumptione Eucharistiae posset per alium adstanter
Sacerdotem suppleri, prolatis a celebrante verbis, et sumpta ope adstantu
Sanctissima Eucharistia, divisio haec tamen officii non admittitur; quo­
circa Sacerdos habens manum impeditam de iure dicitur irregularis, it.
• Ci. N. 237S.
5 Cf. X 3305

S. C. Concilii

747

Ut Missam celebrare non possit, licet reliqua Sacerdotii ministeria perfi­
cere valeat, uti esset confessiones excipere, praedicare et similia peragere
iuxta theoricam Abbatis in cap. 2, de Clerico aegrotante.
Transeundo ad dispensationem, cum non agatur de promovendo, sed
de promoto, quaerunt Doctores, an Papa possit dispensare, ut Sacerdos,
qui una caret manu, Missam celebret, et affirmative respondent, ct non­
nulli ex illis referunt se vidisse regularem, qui ob rnorbum habebat manum
impeditam, a Summo Pontifice dispensatum, ut Missam celebraret, assi­
stente sibi Sacerdote, Henriquez, lib. 14, cap. 8, η. 4. lit. Q. Ad rem, de
qua agitur, ponderari posset, quod Sacerdotes Sacri Ordinis Praedicatorum
in Missae celebratione sinistra manu sumunt Eucharistiam, quae omnia
indecentiam excludunt in sumenda ope manus sinistrae Eucharistia. Unde
videndum erit, an id viam aperire possit miserabili Sacerdoti, ut ipse
videlicet per dispensationem obtinere possit facultatem Missam celebrandi,
licet ex inculpato defectu brachii dexteri Eucharistiam sumere non possit,
nisi manu sinistra.
Quibus stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Sacerdos sit irregularis? Et quatenus affirmative:
2. An eidem sil concedenda dispensatio, ut Missam celebrare possit in
eam?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Arbitrio novi Archiepiscopi.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 192].

3302.

S. C. C., Reatina, 13 iul. 1725.
Cum die 11 novembres 1710 ex hac vita migrasset Catharina, uxor
Amici de Federico, idemque exoptasset ad alia vota transire cum Beatrice
de Luce terrae S. Anatoliae Dioecesis Reatinae, recursum habuit ad Sa­
cram Pocnitentiariam pro obtinenda dispensatione super impedimento
affinitatis ex copula illicita, ex quo antecedenter rem habuerat cum matre
praedictae Beatricis; obtentoque Brevi, non potuit illud exeeutioni deman­
dari propter consuetam clausulam si occultum, quae apponitur Brevibus
dicti Tribunalis, copula quippe cum matre Beatricis erat publica et noto­
ria. Denegata praedicto brevi exccutione, Amicus Summo Pontifici pro
dispensatione supplicavit per organum Datariae, uti fieri debet, quando
impedimentum est publicum; et breve dispensationis obtinuit expeditum
die 13 aprilis 1711, sed nec istud potuit exeeutioni demandari, cum tem­
pore intermedio habita fuerit notitia aliorum duorum impedimentorum
impedientium et dirimentium: adulterii videlicet ab ipso commissi cum
Beatrice, tempore, quo Catharina prima uxor vivebat, cum promissione
eam ducendi in uxorem post huius obitum, ct etiam veneni praedictae
primae uxori propinati, ut matrimonium cum memorata Beatrice con­
trahere posset.

74s

Curia Romana

Pertaesus Amicus longioris inorae Matrimonium de facto contrat!
cum Beatrice coram Parocho ct testibus, ct cum ca cohabitavit ct ab «
tres liberos habuit. Cumque admonitus a Sacerdote Gregorio della Pe?..
Congregationis Piorum Operariorum, qui Missionem faciebat annis prateritis in Castro S. Anatoliae dc necessaria separatione, et dc infelici suta
animae suae, recursum habuit ad Sacram Congregationem Episcoponr
ct Regularium, et ab eadem facta fuerit remissio ad hanc Sacram Congre­
gationem, iuxta morem datae fuerunt litcrae ad Episcopum Reatinum pro
informatione, eidemque fuit etiam iniunctum, ut processum compilatum
transmitteret. Item D. Florcllo, Locumtenenti criminali Auditoris Carorrae iussum, ut votum suum pro veritate subderet.
Transmissa Episcopi relatio et I). Fiorelli restrictus in eo, quod attin.:
ad impedimentum proveniens ex adulterio cum promissione ducendi adu'.tcram in uxorem post obitum verae coniugis tunc viventis, concordant
in hoc, nullam videlicet adesse difficultatem dc adulterio commisso, cum
Amicus illud ingenue fateatur, sed difficultatem consistere in promissior:
ducendi adulteram in uxorem; promissio haec etenim non innititur n:.·
cuidam revelationi, quam Parochus sibi factam fuisse dixit a Victoria adul­
terae matre, se videlicet fuisse ab Amico adhuc cum Catharina uxorat
requisitam de assensu pro contrahendis ab ipso sponsalibus cum Beatnct
filia, sibique reluctanti assensum praestare, fuisse ab Amico dictum: hatefatto senza di voi, stantechè ci havémo promesso, cumque eadem Beatrice
mater ad examen formale subinde vocata etiam iuramento interposito
dixerit, se nihil scire de promissione, nec unquam eam Parocho revelasse,
hinc tam ab Episcopo in sua relatione, quam a 1). Florello in suo restrict’
dicitur, sufficientem non adesse huiusce impedimenti probationem.
Transeundo ad aliud impedimentum, propinati videlicet veneni Cathannae uxori: infirma admodum haec exhibiti veneni per testes probatio existi­
matur tam ab Episcopo in sua relatione, quam a D. Florello in suo restrictu
Et cum omnes alii testes examinati concordent, praedictam Catharinam
fuisse delicatae naturae, et pati consuevisse quolibet anno dolores colicos,
et febres, iisdemque fuisse vexatam in ultima aegritudine, ct Parochus
S. Anatoliae et alius Sacerdos eiusdem loci non solum in hoc concordent,
sed etiam superaddant, nullam contigisse in cadavere Catharinae muta­
tionem, nec ullum in eo apparuisse veneni signum, hisce de causis con­
cludit Episcopus in sua informatione, probationes propinati veneni e»
debiles et aequivocas, et sic sibi videri annuendum esse petitis, facultati
videlicet contrahendi matrimonium.
Quatenus probationes impedimenti criminis insufficientes esse videan­
tur ad rem, de qua nunc agitur, ita ut iisdem minime obstantibus Sacra
haec Congregatio sit in sensu, quod possit esse locus execution) dispensa­
tionis super alio impedimento ex copula illicita, discutiendum remanebit,
an necessaria sit renovatio consensus coram Parocho ct testibus, quand·)
etenim impedimentum, prout hic, ex copula illicita est publicum, consen­
sus renovatio dicitur necessaria coram Parocho et testibus, etiamsi duranti
impedimento matrimonium fuisset contractum in facie Ecclesiae, et coram

S. C. Concilii

749

testibus et Parocho, ad differentiam casus, in quo haec facta fuisset, sed in
terminis impedimenti occulti iuxta praxim Sac. Poenitentiariae et resolu­
tiones huius Sac. Congregationis apud Fagnan., in cap. Is, qui fidem, n. 14,
dt sponsal. et matrim.
Dignabuntur itaque EE. VV. ex his, quae hucusque deducta sunt,
sequentibus dubiis respondere:
t. An sit procedendum ad exeeutionem Brevis Datariae super impedi­
mento affinitatis ex copula illicita in casu? Et quatenus affirmative :
2. An consensus contrahentium sit renovandus coram Parocho et testibus
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, obtenta dispensatione per
Secretarium a Sanctissimo super falsa imputatione praetensorum impedimen­
torum, de quibus agitur.
Ad 2. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn 3, p. 189-192].

3303.

S. C. C., Gravinen., 1 sept. 1725.
Die 31 maii 1711 contractum fuit Matrimonium coram Parocho et
testibus inter Gratiam Mariam Cicalam, et losephum Moscam; cumque
exorta controversia super cius validitate, Vicarius Capitularis pro nullitate pronuntiassct, delata causa ad hanc Sac. Congregationem, facta fuit
actorum transportatio, et exquisita fuit informatio Episcopi hoc interim
ad Ecclesiae regimen assumpti, qui sensit Matrimonium validum esse, et
in praesenti proponitur dubium ad calcem restrictus referendum.
Per multum temporis spatium familiaris intercesserat et secreta conver­
satio inter Gratiam et losephum. et scribens pro Gratia contendit, eam
fuisse a losepho stupratam, et filiam edidisse, ct licet Nuntius Cicala, Gra­
tiae frater, qui pluries losephum admonuerat et admoneri fecerat, ne ad
eius domum accederet, hora secunda noctis una cum tribus aliis sociis
domum ingressus Gratiam ct losephum insimul conversantes invenisset,
vocatoquc Parocho fuerit coram eo et testibus matrimonium contractum,
rem tamen totam sic se dicitur habuisse, ut nullus fuerit incussus metus,
ita ut de validitate matrimonii rationabiliter dubitari possit, refertur etenim,
Nuntium placidis et suavibus verbis ct absque ullo armorum strepitu, ct
minis Gratiam ct losephum hortatum fuisse, ut proprio consulerent ho­
nori, si carnale commercium inter se habuissent, et quod nihil ab ipsis
praetendebat, si honestam inter se habuissent conversationem: hinc infe­
rendo, quod si loseph commercium illicitum confessus est, et subinde
devenit ad celebrationem matrimonii, dici nunquam valeat, quod illud
contraxerit per vim, et metum; negando etenim commercium illicitum,
potuisset liber evadere et a contractu matrimonii abstinere. Et quamvis
ab aliquo cx adstantibus nonnulla verba increpatoria fuerint prolata, ct
aliqui ex eis prae manibus baculos haberent, respondetur nihilominus,

Curia Romana

750

metum gravem ex verbis non inferri, ct baculos non ad alicuius ofTen^sed ad ornatum personarum eos habentium gestatos fuisse.
Cumque losephi iura ad me delata non fuerint, ea referre nonposs.
nihilque aliud superest, quam ut cx iuribus circumferendis dignem.·
EE. VV. decernere:
An matrimonium sit validum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 212].

3304.

S. C. C., Turritana, 22 sept. 1725.

.Hi-u

n W S iW O S

M"}

Dic 13 ianuarii anni 1725 Franciscus Maria Sigue, Canonicus Turritanus tanta violentia ct impetu irruit in Sacerdotem loannem Andre <
Sacajoni Officialem Rationarium Cathedralis Ecclesiae, ut cum in humu:
proiecerit, idemque aliquo temporis spatio sanguinem cx ore expifcm
veluti exanimis permanserit. Contigit hoc in publico atrio Ecclesiae it
coram pluribus personis, expositaque a Sacerdote loanne Andrea querela
Vicarius Capitularis una cum duobus Canonicis Adiunctis sibi a Capitu!
assignatis devenit ad testium examen.
Inceptum fuit examen, sed excitata ab Adiunctis consueta exceptione
quod Vicarius non poterat in hac causa procedere, ex quo fuerat a Cano­
nicis in suspectum allegatus tam pro causis in communi, quam in parti­
culari, et respondente Vicario, quod Adiuncti accederent ad interessendur.
examini, et quod alias ipse solus in causa procederet, res eo devenit, ut
Vicarius solus continuantibus Adiunctis in sua renitentia, examen testiur
prosequutus sit, et processum transmiserit, ct causam ad Sac. Congregatio­
nem remiserit. Cumque Sacerdos Joannes Andreas insteterit, ut Canonicus
Franciscus Maria declaretur excommunicatus propter violentam percus­
sionem in sui persona factam, et ulterius declaretur irregularis, cx quo
Missam subinde celebravit, et tam ex informatione Ordinarii, quam et
decem testibus in processu examinatis desumeretur concludens probatio
tum percussionis, tum celebrationis Missae, facta huiusmodi relatione ime
summaria precum:
Die 22 Septembris 1725 Sacra Congregatio respondit: quod lïron..
quatenus opus esset, auctoritate etiam eiusdem Sacrae Congregationis dicL··
rare! Canonicum Franciscum Mariam Signe excommunicat urn et ab ommbu
evitandum, nec non irregularem, et ad mentem: quae fuit, ut scriberetur Γι
rio, quod quatenus instaret pro absolutione, eum absolveret ab excommunica­
tione, satisfactis parti et fisco. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 297J.
1 Ci. N. 3315.

S. C'. Concilii

3305.

S. C. C., Vigilien., 22 sept. 1725.
Proposita fuit hacc causa die 23 iunii atque decisa die 13 iulii 1725;1
in praesenti vero proponitur consuetum dubium:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 217).

3306.

’ Cf. N. 3300.

T

Continua abstinentia ab esu carnium, quae in Ordine Praemonstratcnsi
vigore particularium Statutorum fuerat introducta, nonnullas moderatio­
nes et explicationes tractu temporis a Summis obtinuit Pontificibus. Caeterisenim praetermissis Julius Papa II Bullam edidit, in qua disposuit, quod
servaretur abstinentia in Adventu et a Dominica Septuagesimae usque ad
Pascha Resurrectionis, necnon qualibet Feria IV ultra iciunium Feriae VI
per hebdomadam, et haec Juliana constitutio in nonnullis Comitiis Genera­
libus Ordinis fuit tamquam Regula admissa, et eius observantia deman­
data fuit.
Quae in praesenti excitatur controversia, pertinet ad facultatem dispen­
sandi in esu carnium temporibus anni prohibitis in memorata constitu­
tione luliana, cum nonnulli .Abbates huius Ordinis et Congregationis Suevicae contendant nedum suum P. Vicarium Generalem posse in universum
pro aliquo Monasterio concedere dispensationem, sed etiam hoc ipsum fieri
se ab Abbatibus in Monasteriis eorum regimini subiectis.
Auditus fuit P. Abbas Generalis Ordinis, qui sensit, praedictam facul­
tatem nullatenus competere, cumque pariter auditus fuerit Nuntius Apostolicus apud Helveticos, ille pariter fuit in eodem sensu, et signanter, quia
agitur de lege papali, cui inferior derogare non potest, et quia res est
dc dispensatione favore integri Monasterii. Pro qua re facere fortasse posse
videtur, quod iuxta receptam in hac Curia sententiam facultas dispen­
sandi pro esu carnium iusta subsistente causa tempore Quadragesimali,
quae competit Episcopis super omnibus ct singulis ipsorum iurisdictioni
subiectis, non extenditur ad concessionem dispensationis pro universa
Civitate vel Dioecesi, etiamsi causa universam Civitatem vel Dioecesim
«spiciat: dispensatio quippe in his circumstantiis est Summo Pontifici
reservata, uti pluries fuit resolutum a S. Congregatione SS. Inquisitionis.
Praeter dubia, quae respiciunt dispensationem pro Monasteriis, alia

JUM Uuv

S. C. C., Ordinis Praemonstraten., 1 et 15 dec. 1725.

752

Curia Romana

ΠW S

ST O W E R S

quoque dubia proponuntur super dispensatione. His stantibus dignabun­
tur EE. VV. decernere:
1. An P. Vicario Generali Provinciae Suevicae Ordinis S. Norbah
competat facultas dispensandi in universum pro aliquo Monasterio in t,\
carnium certis anni temporibus per constitutionem san. mem. Julii II prohibit/
2. An eadem facultas competat singulis Abbatibus eiusdem Provinciae.
Monasteriis eorum regimini commissis? Et quatenus negative:
3. An saltem possint dispensare pro uno die solemnis festivitatis in < ·..
muni refectorio vel in aula hospitum, in qua discumbant Abbas et Canora
commorantes in Monasterio?
4. An saltan dispensare possint quoad aliquos Canonicos in casibus parti­
cularibus?
5. Et an quoad Canonicos extra Monasterium in Parochiis ex obedient!.
degentes, et expositos in casu?
Die I decembris 1725: Non proposita.
Die 13 decembris 1725 Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Negative.
Ad 3. Negative quoad utramque partem.
Ad 4. Affirmative iusta subsistente causa.
Ad 3. Negative, nisi adsit iusta causa, et dispensationem posse concedi /
Abbate Monasterii.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 240, 243].

3307.

S. C. C., Aquinaten., 12 ian. 1726.
Cum duobus et ultra abhinc annis Sacerdos Franciscus Camevalt
sermonem haberet de rebus domesticis cum Sacerdote Theodoro Carne­
vale, suo ex fratre nepote, tiles inter ipsos contentiones insurrexerunt,
ut Theodorus calce percusserit Franciscum ct statim manus admoveri:
ad sclopum, qui in cubiculo reperiebatur. Franciscus timens, ne Theo­
dorus sclopum adversus se exploderet, manum ad aliud sclopum admovi:
cumque eum globulis onustum exploserit, Theodorus in oculo sinistro
vulnus passus est; et licet subinde convaluerit, nec ulla deformitas in
eodem supersit, debilitatem nihilominus visus in eo passus est, et quaetiam durat, nec unquam forte cessabit.
Sacerdos Franciscus ab eo tempore usque in praesens voluntarie absti­
nuit a celebratione Missae; cumque reperiatur constitutus in aetate anno­
rum 77 et absolutionem a censuris et a criminali tote praevia remissione
seu pace obtenta a Theodoro reportaverit, et Sacrae huic Congregationi
supplicaverit vel pro declaratione, quod nullam incurrerit irregularitatem
vel pro dispensatione, quatenus existimetur, quod factus fuerit irregularis
iuxta morem datae fuerunt literae ad Episcopum pro informatione, qm
omnia superius exposita, uti veritati innixa confirmavit.
Occidens aut mutilans membrum efficitur irregularis, iuxta textum in
cap. i, de Cler. pugn. in duello, et in Clementina unica, de homicidio. Prae­

S. C. Concilii

753

scindendo autem a controversia, an privans aliquem visu in oculo, absque
eo quod illum eruat, fiat irregularis: vis maior constitui posse videtur in
hoc, quod aliud est mutilatio, aliud debilitatio, et quod a mutilatione ad
debilitationem non valet in casu praesenti argumentum, uti post Abbatem,
Felinum et Navarrum bene firmat Suarez, de censuris, disp. 44, sect. 2, n. 5.
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Sacerdos Franciscus incurrerit irregularitatem in casu? Et quatenus
affirmative:
2. An eidem sit concedenda dispensatio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro dispensatione ad cautelam.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 259].

3308.

S. C. C., Urbanien., 12 ian. 1726.
Sacerdos Carolus Christinus e loco S. Angeli in Vado degebat in Civi­
tate Ulyxbonensi et Serenissimo Portugalliae Regi inserviebat; cumque
in Civitate Ulyxbonensi quaedam mulier Isabella Britti degeret, memoratus
Sacerdos existimavit sibi et familiae suae expedire, quod eadem in Matri­
monium traderetur Paschali Christino suo fratri absenti, et in loco S. Angeli
in Vado commoranti; introductoque super hac re negotio, sponsalia pri­
mum contracta fuerunt, et deinde initum est Matrimonium de praesenti
coram Parocho Ecclesiae Sanctissimi Sacramenti ct duobus testibus inter
Isabellam et Paschalem, per Procuratorem ab eo constitutum, qui Oliverius appellatur, quo stante Isabella in quadam pagina liberi transitus, vulgo
passaporto expedita a Nuncio Apostolico dicitur uxor Paschalis Christini.
In supradicta Civitate Ulyxbonensi degebat alius Sacerdos Laurentius
Christini frater Paschalis et alterius Sacerdotis Caroli; cumque ipse pro­
vinciam assumpsisset transvehendi in Italiam uxorem fratris sui, pro ea
ct se locum invenit in quadam Anglica triremi, cuius erat Dux quidam
Riccardus Anglus; et post longum iter et multas in mari passas tempestates
navis undem devenit ad portum Liburni. Paschalis Isabellam uxorem
expectabat in patria, hoc est in saepe memorato loco S. Angeli in Vado.
Cumque occasione permanentiac in eadem navi Capitaneus Riccardus
amore Isabellae correptus fuisset, eandemque adhuc degentem in Civi­
tate Liburni, ut portum et alia eius Civitatis loca videre commode posset,
saepe inviseret, et e domo exeuntem una cum aliis mulieribus, ut moris
est, comitaretur, res eo tandem devenit, ut eam una cum aliis eius dome­
sticis invitaret ad convivium seu ientaculum in sua navi sumendum. Obla­
tio haec, quae urbana reputabatur, fuit ab invitatis prompte acceptata,
cunctisque invitatis ad navem accedentibus, post horae circiter lapsum a
momento ingressus in navim, Isabella sive vere sive ficte se a mari agitatam
seu turbatam praesetulit et quasi deliquio proximam, cumque cubiculum
Capitanci ingressa fuerit, et in eius cubili se collocaverit, Capitaneus man­
sionem clave obseravit. Sacerdos Laurentius caeterique eius comites tam

Vil. v

«

754

Curia Romana

viri quam mulieres gesta Capitanei Riccardi iocosa existimarunt, sed cum
vergente sole ad occasum hora advenisset redditum faciendi ad Civitatem
Liburni, ct pro licentia instetissent ad eam etiam reducendi Isabellam
iocus in serietatem et dolorem conversus est, Capitaneo asserente, Isabel­
lam esse suam uxorem, nec se unquam permissurum esse, ut e navi exiret,
nisi suum ipsa praestaret assensum. Cumque Sacerdote Laurentio ct aliicubiculum ingressis, in quo erat Isabella, eamdemque obiurgantibus, ut
ad Civitatem rediret, et socios non derelinqueret, nullum unquam a callida
femina responsum datum fuerit, sed immobilis ad instar sensu carente
perstiterit, tragoediae tandem finis advenit: assumptis etenim a Capitaneo
et a nautis igneis tormentis, Sacerdos Laurentius et omnes, qui cum eo id
navim venerant, in parvam cimbam descenderunt et Liburnum sine Isabella
redierunt.
Immediate post reditum ea omnia, quae contigerunt, fuerunt a Sacer­
dote Laurentio iudicialitcr et non sine magno strepitu Tribunalibus denunciata, sed quo fato factum sit, ignoratur, quod omnes diligentiae suo
tunc caruerunt effectu. Capitaneus etenim Riccardus pluribus post factum
diebus cum sua nave perstitit e conspectu portus Liburni, nec e loco se
movit, nisi suis, propter quae advenerat, expletis negotiis; post quae un­
dem expleta, cum ab ora Liburnensi solverit, secum duxit Isabellam, quam
dicitur ritu Anglicano subinde Gibilterrae sibi desponsasse, compilatoqut
adversus ipsum contumaciali processu, prolata est a Tribunalibus sententia
in qua condemnatus est ad Isabellae restitutionem et ad subeundam poenam perpetui carceris in Castro Volaterrano, firmo quoque ct aperto rema­
nente processu adversus nautas.
Cumque praedictus Paschalis supplicem SS. Domino Nostro libellum
exhibuerit, ad hanc S. Congregationem deinde remissum, in quo exoravit,
ut suo miserabili statui sua suprema auctoritate ct paterna charitate pro­
videre dignaretur, dispensando super Matrimonio a se per procuratorem
contracto cum Isabella, tanquam rato et non consummato, addita prote­
statione, quod quatenus per impossibile Isabella ad secum cohabitandum
instaret, suum nunquam ipse praestiturus esset assensum, quaeritur m
praesenti, quid sit respondendum.
Ad rem, de qua agitur, tria videntur esse adnotanda. Primum est, Ur
ante, quam post Concilium Tridentinum, validum esse Matrimonium con­
tractum per procuratorem, dummodo tamen contrahatur coram Parocho
et testibus. Secundum est, nullam de potestate Summi Pontificis moven
posse quaestionem in eo, quod attinet ad dispensandum super Matrimonio
rato et non consummato. Tertium denique est, causam esse necessarian’
pro dispensatione.
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
An sit Sanctissimo Domino Nostro consilium praestandum pro dispec­
tione super Matrimonio tanquam rato et non consummato in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et committendum in Jonu
commissoria Archiepiscopo Pisanen. iuxta instructionem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 252-254].

•S'.

C. Conciltt

755

3309.

S. C. C., Nullius Montis Cassini, 26 ian. 1726.
Exorta controversia inter Capitulum et Presbyteros Ecclesiae Matricis
et Parochialis S. Mariae Collis 'Terrae Pcschi Constantii et Universitatem
dicti loci, opus fuit devenire ad subscriptionem infrascriptorum dubio­
rum, in ordine ad quae ponderandum esse videtur, quod prima quatuor
proponuntur a Communitate, et Presbyteri iis non sese opponunt, cum respi­
ciam ius Ordinarii, qui fuit citatus, ut sua iura deduceret; cumque iura
circumferantur, onus erit EE. VV. decernere:
1. An pro exercenda cura actuali Ecclesiae Collegiatae receptitiae Paro­
chialis terrae Pcschi Constantii sit deputandus Vicarius actualis? Et quatenus
affirmative:
2. An debeat esse perpetuus, vel amovibilis, et a quo sit nominandus?
3. An et quomodo sit approbandus ab Ordinario Cassinen?
it. An Presbyteri tumulare gratis teneantur cadavera personarum misera­
bilium, quaeque dicendae sint personae miserabiles?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I, 2. et 5. esse ab Ordinario deputandum
Parochum perpetuum praevio concursu.
Ad 11. Servetur Synodus Dioecesana.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 260-262].

3310.

S. C. C., Cathaccn., 26 ian., 9 febr. 1726.
Quaerit Episcopus Cathaccn., an fidei professio sit emittenda tam a
Canonicis Cathedralis, quam Collegiatarum, an eadem fieri possit per pro­
curatorem, quomodo eadem sit explenda, an coram Canonicis capitulariter
congregatis, ct deinde coram Episcopo, quibus denique poenis subiaceant,
qui eam vel non emittunt, vel debito modo non emittunt.
Sacnini Concilium Tridentinum, Sess. 24, cap. 12, de ref. decrevit, ut
provisi de Canonicatibus et Dignitatibus facere teneantur fidei professio­
nem ad minus intra duos menses a die adeptae possessionis, et forma fidei
professionis ab his emittenda statuta fuit a Summo Pontifice Pio IV. 1
Quia vero Concilium loquitur de provisis in Ecclesiis Cathedralibus, Sacra
haec Congregatio saepe respondit, non teneri ad emittendam fidei profes­
sionem, provisos de Canonicatibus et Dignitatibus in Collegiatis Ecclesiis.
Quoad punctum, an eadem emitti possit per procuratorem, nonnulli
affirmative respondent, Navar., lib. 2, consil. 11, de iurciuran., n. 2; alii
negative respondent, et huic opinioni adhaesit Sacra haec Congregatio
in Valentina, 1610, Lib. 11 Decret., p. 91 ibi: Congregatio Concilii censuit
' Cf. N. 108.

Curia Romana

professionem fidei per procuratorem emitti nullo pacto potuisse, nec emi> suffragari.
Transeundo ad modum emittendae dictae professionis, disputatum fuit
die 7 augusti 1683, et rescriptum fuit: cam esse emittendam coram Cana­
ris capitulariter congregatis, 1 ct iuxta litcram Concilii cit. Sess. 24, cap. 1:
provisi tenentur emittere professionem non solum in Capitulo, sed etiam
coram Episcopo, sive cius Vicario Generali, et iuxta praxim, si fiat coram
Vicario etiam Episcopo non impedito aut in Capitulo, in quo sit praesen?
Episcopus vel Vicarius, satisfactum dici debet obligationi fidei professio
nem emittendi, et concordat resolutio huius S. Congregationis in &zrzanen., 14 ianuarii 1679. 2
Demum in eo, quod attinet ad poenas quoad eos, qui non emittunt
vel debito modo non emittunt fidei professionem, cum Concilium loqua­
tur de fructibus, sub hac censura non comprehenduntur distributione,
uti habetur in Nullius, 1595. 3
His stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An professio fidei sit emittenda tam a Canonicis Cathedralis, qui;n
Collegia tarum?
2. An eadem emitti possit per procuratorem?
3. An sit emittenda coram Episcopo, aut eius Vicario, et deinde cotm
Canonicis capitulariter congregatis?
4. Quibus poenis subiaceant non emittentes, vel debito modo non emittente
professionem fidei?
Die 26 ianuarii 1726: Non proposita.
Die ) februarii 1726 Sacra, etc. respondit ad I. Esse emittendam a Cano­
nicis Cathedralis, et non Collegiatorum.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Emittendam esse coram Episcopo aut eius Vicario, et etiam cora*
Canonicis capitulariter congregatis; sufficere tamen, si emittatur coram Captulo, cui Episcopus vel Vicarius Generalis intersit.
Ad 4. Non facere fructus suos, sed distributiones lucrari pro horis.
intersunt.
.ÎBK
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 268-271].

3311.

»

■sw HWS
S
··

—
*
■
*

W iO S

SXifiïSSlW

756

S. C. C., Lancianen., 9 febr. 1726.
Archiepiscopus Lancianen. per suas literas tam Eminentissimo Prae­
fecto, quam mihi Secretario conscriptas exposuit, se quaerere oraculur
huius S. Congregationis super nonnullis dubiis, quae ipsi occurrunt octisione exeeutionis literarum apostolicarum super resignationibus benefi­
ciorum, ad quorum titulum renunciantes fuerunt ordinati. Dubia iut«n
1 Cf. N.
1 Cf. N. 2847.
3 Cf. N. 2286.

S. C. Concilii

757

ab eodcm Archicpiscopo proposita consistunt in sequentibus punctis: an
Ordinatus ad titulum Beneficii teneatur in illius resignatione individualitcr exprimere, se fuisse ad titulum eiusdem ordinatum, an dicta individua
«pressio, quatenus requiratur, suppleatur per assertionem forsan ordinatus,
in constare debeat per probationes concludentes, resignantem habere,
unde commode vivere possit, an haec probatio censeatur adimpleta per
solam confessionem resignantis, et an resignans teneatur post secutam
resignationem aliud Beneficium possessum vel alia bona subrogare.
Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 21, cap. 2, de ref. loquens de
Beneficio, ad cuius titulum aliquis est ordinatus, haec habet: id tero bene­
ficium resignare non possit, nisi facta mentione, quod ad illius beneficii titulum
iit promotus, neque resignatio admittatur, nisi constito, quod aliunde vivere
cummode possit, et aliter facta resignatio nulla sit; et S. Pius λ' in sua con­
stitutione 58, in qua enumeravit resignationes, quae admitti possunt per
Episcopos et alios Collatores, § 3 inquit: sed nec horum ullus .Sacro Ordini
mancipatus, nisi Religionem ingressurus, valeat ullo modo Beneficium vel
Officium ecclesiasticum resignare, nisi aliunde ei sit, quo in vita possit commode
ius ten tari.1
In eo, quod attinet ad textum Concilii Tridentini, quaerunt Doctores,
an individua expressio, quod resignans fuerit ad eius titulum ordinatus,
sit necessaria, vel sufficiat expressio per aequipollens; et communior et
vera opinio esse videtur, quod individua expressio sit necessaria. Et Sacra
haec Congregatio alias respondit, individuam mentionem esse necessariam,
ct non sufficere per aequipollens. Et in eo, quod spectat ad Bullam S. Pii V,
communis opinio esse videtur, duo esse in hisce resignationibus expri­
menda, hoc est, quod resignans fuerit ad titulum Beneficii ordinatus, et
quod habeat aliunde, quo vivere possit.
Supposito, quod resignans debeat exprimere et habere, quo aliunde
commode vivere possit, clara videtur litera Concilii Tridentini in ordine
ad necessitatem probationis concludentis super praedicta circumstanda.
Concilium etenim vult, quod constet; et non potest dici constare de aliqua
re, si eadem non sit probata per concludentes probationes, idque operatur,
ut confessio ipsius resignantis etiam iurata non sufficiat.
Ultimus remanet punctus circa subrogationes alterius Beneficii vel
alionim bonorum loco Beneficii resignati, nec huius puncti sensus dispu­
tabilis alius esse posse videtur, quam hic qui sequitur: an scilicet declaratoria requiratur super subrogatione, ad hoc, ut super Beneficio de novo
obtento vel super bonis, quibus resignans impostenim vivere debet, impo­
situm censeatur onus, quod erat super primo Beneficio, quod ex disposi­
tione Concilii Tridentini resignari non poterat, nisi facta mentione ordi­
nationis ad eius titulum receptae, et commoditatis aliunde vivendi, uti
supra dictum est, ad evitandas etiam fraudes, quae sine praedicta cautela
contingere possunt. Sacrum Concilium Tridentinum de memorata cau­
tela non loquitur. Cum saepe parentes patrimonia filiis constituant cum
1 Cf. N. 125·

?!TCfS STŸMMænvS SXiSSOmi

758

nuxi

I

clausula, donec ct quousque fuerint de aliquo Beneficio ecclesiastico pro­
visi, vel aliunde habeant, quo commode vivere possint, disputatum D·
in hac Sac. Congregatione die 12 iulii 1687. 1 Subrogatio facienda p<r
Episcopi declaratoriam, de qua in his decretis, procedit in casu alienation.patrimonii, sed an eadem sit extendenda ad casum resignationis Bendidi,
statuendum videtur ab hac Sacra Congregatione, quae est privative itittrpres S. Concilii Tridentini in punctis pertinentibus ad disciplinam.
Adeoque dignabuntur EE. W. resolvere:
1. An ordinatus ad titulum Beneficii teneatur in illius resignation r.!ividualiter exprimere, se fuisse ad eius titulum ordinatum?
2. An haec individua expressio suppleatur per asserfivam: forsan w..',·
natus?
3. An constare debeat per probationes concludentes, resignantem habere
quo commode vivere possit?
4. An haec probatio censeatur adimpleta per solam confessionem iuntar
resignantis?
5. An resignans teneatur aliud Beneficium habitum, vel alia bona
gare Beneficio resignato?
6. An haec subrogatio facienda sit per Episcopi declaratoriam in <<< /’
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative, et ad mentem, ct mens est, quod haec resolutio habid
locum in futuris resignationibus.
Ad 3. Affirmative.
j_a.
Ad 4. Negative.
Ad 5. et 6. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 271-273].

3312.

S. C. C., Auximana, 23 febr. 1726.
Descripta est haec causa in folio Congregationis diei 18 novembre e.
2 decembris 1724, 2 proposita vero dic 16 decembris 1724,3 verum tun.
responsum fuit: Expectetur novus Episcopus. Quoniam vero iam supervenit
novi Eminentissimi Episcopi informatio, quae circumfertur, onus erit
EE. VV. idem dubium resolvere.
■_
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Rectores Beneficiorum, Cappellanos firp
tuos, Canonicos obtinentes ultra Canonicatum Cappellanias perpetuas, et ip·.·
Capitulum pro rata onerum perpetuorum teneri ad solutionem utensilium ·
cristiae ad rationem unius obuli pro qualibet Missa, exceptis tantum a soluit ·
utensilium Missis adventitiis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 279].
1 Cf. N. 390t.
1 Cf. N. 3288.
’ Cf. N. 3390.

S. C. Concilii

Curia Romana

759

3313.

S. C. C., Volaterrana, 23 febr., 16 mart. 1726.
Propositu fuit haec controversia die 30 ianuarii 1723, sed tunc S. C.
respondit: Dilata, et scribatur Episcopo iuxta instructionem, et testes formiter examinentur. 1 Instructio fuit, ut Episcopus referret numerum Reli­
giosorum in dicto Conventu degentium, et an iidem sint exempti a sua
jurisdictione, vel potius sibi subiecti. Et Episcopus respondit, quod tres,
et aliquando quatuor Religiosi Sacerdotes cum uno laico degunt in dicto
Conventu, et quod Conventus et illius Religiosi sunt suae iurisdictioni
ordinariae subiecti. Aliqui testes fuerunt formiter examinati; quocirca ex
iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV. decernere.
Die 23 februarii 1726: Non proposita.
Die 16 martii 1726 Sacra, etc. respondit ad 5. Negative.
Ad 11. Affirmative, accedente consensu Ordinarii, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 285, 289].

3314.

S. C. C., Spoletana, 16 et 30 mart. 1726.
Prior et Camerarius Collegiatae Ecclesiae terrae Trebii denunciati
fuerunt a Vicario foraneo, qui procedebat, tamquam Delegatus Episcopi
Spoletani, et suppositi ecclesiastico interdicto, ex quo requisiti recusaverant
consignare duodecim rubra frumenti, quae Curia Episcopalis sibi debita
praetendebat titulo decimarum, et facere depositum alterius rubri frumenti
iuxta decretum editum ab eodem Vicario foraneo.
Capitulum autem contendit. Episcopum non posse cogere Canonicos
ad praestationem decimarum sub poena interdicti, vel aliarum censurarum,
quia Index ecclesiasticus abstinere debet a censuris, ct interdicto, quando
potest, prout hic, devenire ad exeeutionem realem vel personalem iuxta
cap. 3, Sess. 25, dc ref. Contendit pariter idem Capitulum, se non teneri,
nisi ad medietatem decimarum, quas exigit a parochianis, et hanc medie­
tatem non posse esse iuxta praetcnsioncin Curiae Episcopalis in rubris
frumenti 13, cum non exigat, nisi annua rubra 17, et quia quaestio non
stat solum in quantitate, sed etiam in qualitate frumenti, idem Capitu­
lum sustinet, servandam esse constitutionem synodalem, editam ab Epi­
scopo Castruccio, in qua statuitur, frumentum pro decimis esse praestan­
dum nec bonum nec malum, et quia demum in praeteritum supponitur
excessivam fuisse decimarum solutionem, urget pro repetitione indebiti,
cum titulus exigendi redactus fuerit ad non titulum.
hira circumferuntur; quocirca onus erit EE. VV. decernere:
' Cf. N. 3257·

Curia Romana

7^0

1. An Episcopus possit cogere Capitulum et Canonicos ad praestatwί
decimarum sub poena interdicti vel aliarum censurarum in casu?
2. An, et in qua quantitate et qualitate debeatur Episcopo decima /mmenti in casu?
3. An constet de excessiva solutione, seu praestatione decimae in pratiaitum, ita ut sit locus repetitioni in casu?
Die 16 martii 1726: Non proposita.
Die 30 martii 1726 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, senatu
servandis.
Ad 2. Pro concessione remissariae et compulsoriae, praefixo termino duo­
rum mensium.
Ad 3. Non esse locum repetitioni.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 292, 297].

3315.
S. C. C., Turritana, 30 mart. 1726.
Proposita ac resoluta fuit haec quaestio die 22 septembris 1725. * Cum­
que praedictus Canonicus ad Urbem accesserit et insteterit pro descri­
ptione causae in folio, ex iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV.
decernere:
An sit standum, vel recedendum a decisis die 22 septembris 7725?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Incurrisse in censuram, et esse irregularm,
et datur facultas Vicario Capitulari absolvendi et dispensandi, attenta rtmisione partis, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 297].

3316.
S. C. C., Cremonen., 13 apr. 1726.
Proposita fuit haec causa atque resoluta die 5 iunii 1723;2 in praesenti
vero iterum proponitur sub consueta forma:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die 5 iunii 1723 quoad iri­
dum dubium?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 301].

3317.
S. C. C., S. Marci, 13 apr. 1726.
Licet Confratres Confraternitatis Sanctissimi Crucifixi, olim S. Mariae
Pietatis Belvederii Dioecesis S. Marci tam ex Constitutionibus ab Ordi­
nario approbatis, quam ex antiqua consuetudine et possessione suos cli1 Cf. N. 3304.
* Cf. N. 3263.

S. C. Concilii

761

;jnt Officiales, spatio quatuor mensium duraturos, Episcopus nihilominus
S. Marci sub obtentu negligentiae Confratrum in eligendo, ita ut ius
eligendi ad se devolutum fuisset, devenit ad electionem Officialium, qui
d annum durarent, et decrevit, eos per Confratres esse recipiendos; et
quia memorati Confratres devenerunt ad electionem aliorum Officialium
ad nonnam Constitutionum: Promotor fiscalis Curiae illis mandavit, assi­
gnato congruo termino, ut comparèrent ad dicendam causam, quare non
deberent excommunicari, ex quo in spretum mandatorum Curiae sub poena
«communicationis, ausi fuerunt devenire ad electionem Officialium. Et
quamvis die 7 ianuarii 1724 interposita fuisset appellatio, Episcopus nihi­
lominus die 18 eiusdem mensis declaravit ct denunciavit excommunicatos
«communicatione maiori sibi reservata nonnullos Confratres in cedulonibus expressos, ex quo iudicialiter moniti sub poena excommunicationis
maioris noluerunt desistere ab exercitio Officiorum, et noluerunt obedire
Officialibus a se, uti supra, electis.
Confratres die 29 eiusdem mensis et anni habuerunt recursum ad hanc
Sac. Congregationem, quae illis impertita est absolutionem cum reincidentia ad tres menses, saepius subsequenter prorogatam, et scripsit Epi­
scopo pro informatione et transmissione actorum, cumque multum tem­
pus elapsum sit, nec aliquid usque adhuc, quod sciam, fuerit ab Episcopo
transmissum, instantibus Confratribus opus fuit devenire ad subscriptio­
nem dubiorum, et ad eorum propositionem in folio.
Contendunt itaque Confratres, ad Confraternitatem pertinere ius eli­
gendi Officiales, absque eo, quod Episcopus possit se in dicta electione
ingerere, tum quia ita de iure est, tum quia sic statutum fuit in Consti­
tutionibus, ct demum, quia sic semper per antecessum factum est. Con­
tendunt quoque iidem Confratres, non fuisse ius eligendi devolutum ad
Episcopum, primo quia non probatur ulla Confratrum negligentia in
eligendo, tum quia non est in iure scriptum, quod intret devolutio in
favore Episcopi in casu, quo Confratres in primo, secundo aut tertio scru­
tinio non sint in electione concordes. Contendunt denique iidem Con­
fratres, censuras non sustineri, tum propter iniustitiam, tum propter nullitatem, ct signanter, quia Curia teneretur appellationi deferre.
lura Confratrum circumferuntur; quocirca onus erit EE. W. decernere:
1. An ius eligendi Officiales l'en. Confraternitatis, olirn S. Mariae Pie­
tatis, nunc vero SS. Crucifixi Belvederii privative spectet ad dictam Confralernitatem in casu?
2. An dictum ius fuerit devolutum ad Episcopum in casu?
3. An censurae sustineantur in casu?
Dir 30 martii 1726: Non proposita.
Pte 13 aprilis 1726 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Praefigatur ab Episcopo terminus Confratribus ad eligendum, et
quatenus non concordent in tertio scrutinio, deveniat ad electionem Officia­
lium, qui durent ad quatuor menses.
Ad 3. Negative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 300-302].

"]ί)2

Curia Romana

3318.
S. C. C., Papien., 4 et 18 maii 1726.
Sacerdos Joannes Maria Lenti die 5 aprilis 1724 occidit Franciscum
Hieronymum Lenti suum fratrem germanum; ct in praesenti disputanda
proponit dubium, an contraxerit irregularitatem, et quatenus affirmative
supplicat pro dispensatione. Et factum ita se habuit, uti colligitur ex accu­
ratissima moderni Episcopi informatione, quam transmisit, et desump.:
ex processu in Curia Episcopali confecto sub Eminentissimo Cusano su
Antecessore:
Franciscus Hieronymus contendebat, sibi deberi a Sacerdote loanr..
Maria fratre nonnullas pecunias, qua de causa eum iniuriis affecit, perçus-:
in facie, ad terram deiecit, declaravitque se velle illi mortem inferre, ms
quod volebat, praestitisset; sed accurrentibus Parocho ct alio fratre tt
quadam muliere cognata, Sacerdos e manu fratris irati ereptus est, ct
suum cubiculum se recepit una cum lulia communi matre.
Dum Sacerdos in dicto cubiculo permanebat, Franciscus Hieronvmuillud malo spiritu ductus ingressus est, ut ex verbis iniuriosis ab eo pro­
latis colligi potuit. Cumque Sacerdos fugere tentasset, et a fratre, qui cur
violenter aggressus est, fuisset impeditus, res eo tandem devenit, ut Sacer­
dos cultro fratrem vulneraverit, idemque ex vulnere mortuus sit, sed mod'
qui sequitur: Franciscus Hieronymus in praedicta secunda aggressione
violenter arripuit et una manu compressit genitalia Sacerdotis, et alia manu
ad crumenam extensa, tentavit pecuniam x'el clavim capsae ab ea sub­
trahere. Dumque Sacerdos eam libenter exhiberet, et simul clamaret pro
auxilio, et aggressorem exoraret, ut se dimitteret, ex violenta etenim tt
tenaci suorum genitalium apprehensione et compressione se mori sentirbat: ut e manu fratris evaderet et mortem sibi imminentem evitare:
cultrum domesticum, vulgo da tavola arripuit, qui erat super mensam
contiguam, et in ventrem fratris aggressoris iniecit, qui ex ictu in terrar
corruit, et paulo post expiravit.
Constant haec omnia ex processu, ex quo etiam habetur mala qualiUoccisi, qui per annos quatuordecim a patria exulaverat bannitus in poenar
capitis ob homicidium patratum; habetur etiam bona qualitas Sacerdotiqui fuit semper bonae vocis et famae, non rixosus, non criminosus, nearma solitus deferre, in quo eodem processu depositiones habentur mattis
communis et communium fratrum, qui declararunt occisionem fuis*
necessariam ad propriam defensam. Cumque Sacerdos occisor sc in carttribus episcopalibus constituisset, relaxatus fuit et dimissus, rcceptaqur
ad cautelam partis remissione, liberatus et absolutus est, ita tamen, ut
per annum exularet a loco secutae occisionis, ne manus fraterno san­
guine pollutae et adhuc madentes conspicerentur, reservato iure Episcopo
praedictum tempus exilii moderandi et reducendi, et in eo, quod attinet
ad irregularitatem, facta est remissio ad Sedem Apostolicam, quateiu.·
Sacerdos eam contraxisset.

S. C. Concilii

763

Quoad cum, qui mortem aliter vitare non valens, suum occidit invasorem,
non sit irregularis, triplex erat antiquorum opinio; et ille dicitur non posse
aliter mortem vitare, nisi suum occidat vel mutilet invasorem, qui est sic
arctatus, ut fugere non possit, nec se iuvare clamore. Quoad ius autem
inductum a Sacro Concilio Tridentino, legitur Sess. 14, de ref., cap. 7.
Ponderari quoque posset circumstantia facti, hoc est, an occisio fuerit
secuta pro vitae conservatione, vel potius pro rerum suarum, in quo rerum
statu de irregularitate dubitandum non esset iuxta textum in cap. Susce­
pimus, de homicidio; sed cum ex relatione Episcopi habeatur, Sacerdotem
exhibuisse aggressori pecuniam et clavim capsae, non videtur, quod in
hac circumstantia fundamentum constitui valeat.
Quibus proinde stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Orator sit irregularis in casu? Et quatenus affirmative:
2. An ei sit indulgenda dispensatio?
Die ./ maii 1726: Non proposita.
Die 18 maii 1726 Sacra, etc. respondit: Pro dispensatione ad cautelam·
[Thesaurus Resolutionum, tom. 3, p. 317, 321].

3319.

S. C. C., Lavellana seu Romana, 8 iun., 6 iul. 1726.
Sacerdos N. N. de nefando scelere accusatus, fuit a Curia Eminentis­
simi Urbis Vicarii die 31 augusti 1718 damnatus ad triremes per septen­
nium, et licet fuerit transmissus, nunquam tamen remigavit, cum toto
tempore dictae condemnationis fuerit addictus servitio Hospitalis S. Bar­
barae, uti habetur ex attestatione Prioris dicti Hospitalis. Expleto tempore
poenae, et praestito laudabili servitio memorato Hospitali, Sacerdos ha­
buit recursum ad Sanctissimum D. Nostrum pro facultate Missam cele­
brandi, et a Sanctitate Sua preces fuerunt remissae ad hanc Sac. Congre­
gationem.
Sanctae mem. Urbanus VIII die 4 ianuarii 1635 sequens edidit decre­
tum: 1 ut inposterum tam presbyteri saeculares, quam cuiuscumque Ordinis
Regulares damnati ad triremes perpetuo vel ad tempus, et qui cum effectu
fuerint in eisdem triremibus remiges, finito tempore dictae poenae, nunquam
habilitentur ad exercitium suorum Ordinum. De hoc decreto nonnulli dicunt,
illud non esse declarativum iuris communis, nec esse eidem conforme,
et locum sibi non vindicare extra Tribunal Sancti Officii, cum a Summo
Pontifice fuerit editum in Congregatione Sanctissimae Inquisitionis. Aliqui
censent, damnatum ad triremes effici infamem infamia iuris ex genere
poenae et per consequentiam irregularem. \t opinio hodie recepta est,
quod ex simplici damnatione aut transmissione ad triremes quis non
efficitur infamis, nec irregularis, nisi vel actu remigaverit, vel fuerit trans­
missus propter delictum, quod de iure habeat annexam infamiam; et
1 Impressum apud Corrad, in addit, ad tract, de diip-ns., n. 55, pag. 31.

764

Curia Romana

concordat resolutio huius Sac. Congregationis in Comen, dispensati',^
pro Presbytero losepho Cataneo, qui ad triremes damnatus et transmissus
ob armorum delationem, absque eo quod remigaverit, supplicavit pro
rehabilitatione ad Ordines, et S. Congregatio, si Sanctitati Suae placuis­
set, censuit, ut constito quod non remigasset, esse eum per litteras apostolicas ad exercitium suorum Ordinum rchabilitandum et restituendum,
uti resolutum fuit die 14 martii 1671, et habetur Libro 27 Decretorum,

pag' ?4His positis, nonnulla sunt, quae faciunt contra petitionem Oratoris,
et signanter, quod sodomiae crimen annexam habet infamiam, tam dt
iure civili, quam de iure canonico, dummodo sit notorium notorietate
iuris vel facti, uti plene habetur apud Thesaurum, De poenis ecclesiastic,
par. 2, cap. 1, in verbo sodomiae.
E contra pro Oratore faciunt nonnullae facti circumstantiae latius
expressae in informatione Eminentissimi Urbis Vicarii, in qua post
admissam limitationem supradictam, quod transmissus ad triremes, licet
non remigaverit, efficiatur infamis et irregularis, si crimen, propter quod
condemnatus habebat dc iure annexam infamiam, haec habentur: falis
tamen limitatio applicabitis non videtur in casu praesenti, ubi crimen, pro (p
Orator fuit damnatus, non aliunde probatum remansit, quam ex dicto eorur..
qui socios eiusdem criminis se fecerunt ct quidem non coacte, sed ultronu.
et qui ultra hanc nobilem exceptionem, oh quam eorum dictum, nullis praeser­
tim concurrentibus adminiculis, nullam prorsus fidem facit, alios insuper patie­
bantur defectus: nedum enim erant vilis conditionis, sed etiam plura deposerunt inverosimilia, in aliquibus contrarii inter se deteguntur. Addito tlian
quod in processu nec praesumptiones, neque coniecturae ullae relevantes aflem
potuerunt adversus inquisitum, irnrno eius favore militabat qualitas sacerdotalis
cum quotidiana celebratione Missae, gravis sexaginta et ultra annorum atlas,
ac solitum retinendi iugiter apertam ianuam eius cubiculi, etiam de tempvt,
quo ibi visi fuerant pueri, quemadmodum concorditer deposuerunt tres testu
repetiti ad instantiam fisci.
’· SH
His stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
An petitis sit annuendum, nec ne?
Dic 8 iunii 1726: Non proposita.
Die 6 iulii 1726 Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 334, 341].

3320.

S. C. C., Trivicana seu Tricaricen., 8 iun., 6 iul. 1726.
In constitutione Innocentii XII, quae est vigesima tertia in suo pano
Bullario, nihil statutum fuit quoad casum Episcopi, qui ab una Ecclesia
auctoritate apostolica ad aliam transiret, cuius videlicet Ecclesiae commodo
spolia cedere deberent, an primae videlicet, an secundae; cumque anno 1708
contigisset obitus Episcopi Gorii, qui ab Ecclesia Cathacensi fuerat trans­

C. Concilii

765

latus ad Ecclesiam Suessanam, S. C. die 28 Septembris 1709 respondit,
quod bona quaesita ex fructibus Ecclesiae Cathacen. spectabant ad eamdem, 1*
repropositoque eodem dubio die 25 ianuarii 1710, S. C. stetit in decisis.*
In memorata Bulla Innocentiana praeservata fuit dispositio Bullae 42
S. Pii V, in qua decretum fuit, quod ornamenta et paramenta ct res aliae,
et alia bona ad usum et cultum divinum spectantia applicari debeant Eccle­
siis, quibus Episcopi praefuerint. 3
Consimilis supradictae controversiae excitatae inter Ecclesiam Cathacensem ct Suessanam, excitatur in praesenti controversia inter Ecclesiam
Tricaricensem et Trivicanam propter obitum videlicet Episcopi Viglini,
translati ab Episcopatu Trivicano ad Episcopatum Tricaricensem, post­
quam primam Ecclesiam per annos decem et septem et ultra admini­
straverat, et postquam paucorum mensium spatio secundae praesedit Ec­
clesiae. Contendit enim Capitulum Trivicanum, ad se spectare debere
mobilia, libros, pecunias, argenta et alia bona reperta tempore obitus Epi­
scopi Viglini, utpote quaesita ex fructibus suae Ecclesiae. Item ad camdem
Ecclesiam pertinere paramenta, vasa sacra et alia supellectilia ad cultum
divinum designata, necnon quaedam alia argenta et mobilia, quae erant
Episcopi Praedecessoris, et quae fuerunt memorato Episcopo commodata,
quaeque ipse secum detulit ad Ecclesiam Tricaricensem.
lura circumferuntur; quapropter onus erit EE. W. decernere:
1. An mobilia, libri, pecuniae, argenta, aliaque bona {praeter Sacra paramentd) bon. mem. Simonis Viglini prius Episcopi Trivicani et postea Trica­
ricen. reperta tempore eius obitus, spectent ad Ecclesiam Trivicanam, vel
potius ad Ecclesiam Tricaricen. in casu?
2. An paramenta et vasa sacra aliaque argenta et supellectilia ad usum
Cappellac, ct ad cultum divinum destinata, reperta, ut supra, debeantur Eccle­
siae Trivicanae, vel potius dictae Ecclesiae Tricaricen. in casu?
3. An argenta et mobilia, aliaque bona ab Ecclesia Trivicana commodata
dicto bon. mem. Episcopo Viglino, tunc Episcopo Trivicano, debeant eidem
Ecclesiae Trivicanae restitui in casu? Et quatenus affirmative:
4. An et a quo, et ex quibus bonis, illis non extantibus, debeat solvi illo­
rum pretium in casu?
Die 8 iunii 1726: Non proposita.
Die 6 iulii 1726 Sacra, ctc. respondit ad 1. et 2. Pertinere ad Ecclesiam
Trivicanam.
Ad 3. Affirmative.
Ad q. Solvenda esse ex hereditate Episcopi.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 333, 341}.
1 Cf. N. jo8i.
« Cf. N. 3084.
’ Cf. N. 123.

Curia Romana

66

IU1«

IMHWi
t

« TZvr-xtT 1

Ricca Esther, dum erat ludaea, matrimonium contraxit cum Abrahr
Hebraeo, et illud consummavit. Post aliquod temporis spatium Ricc.
Florentiae ludaicam perfidiam abiuravit et ad Catholicam religionem con­
versa est, relicto Abraham post canonicam consuetam monitionem inludaica perfidia.
Ricca ad alia vota non transivit, et adhuc remanet innupta, sed Abrahan
anno 1721 aliam Hebraeam, nomine Blancam duxit in uxorem, et matri­
monium consummavit. De praesenti Abraham et Blanca unanimi consens.·
cupiunt Catholicam religionem amplecti, et catechismo suhiiciuntur.
vellent post Baptismum receptum perseverare, quatenus liceret, in matri­
monio inter ipsos, uti supra, contracto, et Ricca suum praestat assensum,
cum nullo modo velit redire ad Abraham etiam post abiuratam ab ip»
ludaicam perfidiam, et conversionem ad nostram sanctam religionem
Super hac facti specie controversiae exortae sunt in Civitate Florentin,
eaedemque remissae ad hanc Sacram Congregationem. Secrctarius L-.iHoris studii gratia nonnulla adnotavit ad calcem folii, quibus solita matu­
ritate perpensis, dignabuntur EE. W. decernere:
1. An adhuc subsistat matrimonium in ludaismo contractum inter Ria.·'
et Abraham? Et quatenus affirmative:
2. An Abraham post suam et Blanchae conversionem teneatur ad redae.·
dum cum Ricca, et Blancam relinquendam? Et quatenus affirmative;
3. An Ricca cogi possit ad cohabitandum cum Abraham ad fidem amw·/
Et quatenus affirmative:
4. An Summus Pontifex dispensare possit, ut Abraham conversus pair..ineat in matrimonio in infidelitate, uti supra, contracto cum Blanca? Et qua­
tenus affirmative:
5. An consilium praestandum sit Sanctissimo Domino Nostro procor.it·
sione dictae dispensationis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative; in reliquis dilati,
< t scribant Theologi et Canonistae, et perquirantur exempla, et ad mento·
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 346, 350-355].

• ·

-

i

.< * ■ * ■

■>

—

TSIH
ÎVWS
SI'ÏÏLWÔ'iS
ifc w jr i
· ·

MKSJim

3321.
S. C. C., Florentina, 27 iul. 1726.

3322.
S. C. C., Giennen., 11 ct 25 ian. 1727.
Exortis nonnullis controversiis inter Episcopum et Capitulum Gien­
nen. super modo celebrandi Sacras publicas Ordinationes, concordi1)
fuerunt dubia infra exponenda; cumque in ultima Congregatione habiti
die 28 septembris 1726 Episcopus insteterit pro aliqua provisione capiendi,
et Capitulum protestatum fuerit, se nullam velle facere oppositionem,
3324.

ίΛΒ'

S. C. Concilii

solummodo cxpectare responsum super dubiis iam subscriptis ct infra
referendis, praedicta dic editum fuit sequens decretum: Episcopus celebret
Sacram Ordinationem ad altare maius, vocatis et praesentibus Canonicis; et
SSmum Eucharistiae Sacramentum pro ea die transferatur ad aliud altare, et
Missa solemnis ab Episcopo celebranda deservire possit pro Missa Conventuali.
Haec sunt, quae hucusque gesta sunt in hoc negotio. Ex iuribus autem
circumferendis dignabuntur EE. VV. decernere:
1. An Episcopus Giennen. vigore dispositionis Sacri Concilii Tridentini, Sess. 23, de ref., cap. 8 ct constitutionis san. mem. Innocentii XIII,
incipien. Apostolici ministerii, 1 et alterius Sanctissimi Domini Nostri
illius confirmatoriac, 2 possit vel debeat temporibus a iure statutis cele­
brare functionem Ordinum generalium ad altare maius Ecclesiae Cathe­
dralis? Et quatenus affirmative:
2. An occasione praedicta, possit ibidem pontificaliter celebrare Mis­
sam Convcntualem ad Sabbatum designatam loco illius, quae celebrari
a Capitulo deberet cum adsistentia omnium Pracbendatorum et aliorum
dt Choro? Et quatenus negative:
3. An ob dictam functionem Ordinationum in praedicto altari explen­
dam possit cogere Capitulum, ut horam consuetam pro Horis Canonicis
ct Missa Conventuali anticipet vel postponat, ita tamen, ut ultra horas
debitas neutra ex dictis functionibus protendatur?
4. An possit celebrare dictam functionem Ordinationis ad altare maius,
non obstante quod iuxta consuetudinem vigentem in omnibus Cathedralibus in Ilispaniarum Regnis ad altare maius sit tabernaculum, in quo
asservetur Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum? Et quatenus negative:
5. An possit compellere Capitulum et Canonicos, ut pro explenda
Ordinatione aliisque functionibus pontificalibus transportari faciant San­
ctissimum Eucharistiae Sacramentum ad aliud altare Ecclesiae?
9. An Episcopus ad formam supradictac Conciliaris dispositionis, sive
Ordinationem celebret ad altare maius ante vel post Horarum celebratio­
nem, sive ad aliquam cx Cappellis, sive in sacristia Cathedralis, possit
cogere integrum Capitulum et omnes Canonicos ad assistendum functioni
Ordinationis generalis, et quibus poenis; seu potius contentus esse debeat
assistentia illorum, qui in functionibus pontificalibus eidem Episcopo ex
praescripto Caercmonialis, 3 vel ex consuetudine Ecclesiae assistere debent?
Die n ianuarii 1727 Sacra, etc. respondit: Ad Dominum Secretarium
cum Sanctissimo iuxta mentem.
Die 25 ianuarii 1727 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post
\gnos, non retardata interim exccutione decreti provisionalis usque ad
exitum causae.4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 3, 9.].
' Cf. N. 280.
1 Cf. N. 283.
’ L. I. c. XV; 1. Il, c. VIII.
4 Cf. N. 3328. — Resolutionem vide infra, die 2
•V 333^. 334'·

sur.

1727, 19 iun. 1728. - Cf.

768

Curia Romana

.S'. C. Concilii

3323.

3324.

S. C. C., Florentina, 29 mart. 1727.

S. C. C., Eugubina seu Perusina, 25 ian. 1727.
Licet regula iuris sit, actum valere, qui per procuratorem legitimur:
adimpletur, licet hic tempore actus gesti fuisset a suo principali revocatu
dummodo revocatio ad eius notitiam non devenisset, iuxta textum in ap
Ex parle 33, de rescriptis et in Clementina unica, de renunciatione: fall·»,
tamen haec regula in procuratore constituto ad contrahendum matrimo­
nium; cum etenim de eius essentia sit consensus utriusque contrahenti·
si alter ex his mandatum revocavit, matrimonium est nullum, licet revo­
catio non fuerit delata ad notitiam procuratoris vel alterius contrahenti·
iuxta Decretalem Bonifacii VIII in cap. finali de procuratoribus, in VI
Ad tramites huius limitationis contendit Elisabeth de Ghirardis, matnmonium a se per procuratorem contractum cum Hieronymo de Raphaelibus nullitate laborare, cx quo videlicet antequam illud contractum luis­
set, mandatum a se fuerat revocatum, licet id tunc non fuisset deductur.
ad notitiam procuratoris. Addit aliam nullitatem consistere in hoc, quod
fuit contractum coram Parocho Cathedralis Ecclesiae, quando ipsa. utpo?.
degens in Monasterio Sancti Benedicti educationis gratia erat de Paro­
chia Sancti Secundi, intra cuius fines praedictum Monasterium situm es:
et quando Hieronymus de Raphaelibus degebat in Parochia S. Petri eius­
dem Civitatis. Certum etenim est, matrimonium non contractum coram
Parocho vel mulieris vel viri, nullitate laborare iuxta cap. 1, Sess. i<. it
ref. matrim. Spreta responsione, quod Hieronymus erat Clericus, et quod
in Civitate Eugubina iuxta consuetudinem et Constitutiones Synodales
Clerici, licet habitantes in aliis Parochiis, subsunt ecclesiae Parochiali.
quandoquidem asserit id procedere posse ad alios effectus, sed non
effectum Matrimonii.
E contra Hieronymus se opponit, et probare conatur, mandatum revo­
cationis contigisse post Matrimonium contractum, et revocationem non
fuisse spontaneam, sed coactam; et ulterius Parochum Cathedralis in Civi­
tate Eugubina esse Parochum omnium Clericorum ad omnes effectus, etiam
ad effectum Matrimonii.
lura circumferuntur; unde onus erit EE. VV. decernere:
An constet de nullitate Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et puella caute transportetur i
aliquod Monasterium Civitatis Castelli, in quo exploretur eius volunhu J
Episcopo iuxta instructionem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 15].

1 Resolutionem tide infra, dic 5 iul. 1727. - Cf. N. 3329.

Proposita fuit haec causa dic 27 iulii 1726, 1 atque duo priora dubia
affirmative resoluta, quia communissima hodie est Theologorum et Canonisumm sententia, quod Matrimonium quoad vinculum dissolvatur tunc,
cum coniux fidelis aliud contrahit Matrimonium. Hinc quoad reliqua
dubia tunc nondum resoluta in praesenti optimo iure ponderatum fuit,
quod si Ricca conversa nullum adhuc contraxit Matrimonium post con­
versionem, subsistere de necessitate debebat Matrimonium per eam in
ludaismo contractum cum Abraham; et sic per consequens, quod Abraham
post suam et Blanchae conversionem tenebatur ad redeundum cum Ricca,
ct Blancam relinquendam, et eo fortius, cum auditis Theologis et articulo
formiter examinato, et accedente Summi Pontificis approbatione in consi­
mili prorsus casu fuerit eodem modo responsum ab hac Sacra Congrega­
tione in alia causa Florentina, 1 iidii 1679. 2
Quibus perpensis ad dubia nondum resoluta die 29 martii 1727
Sacra, etc. respondit: Scribatur iuxta instructionem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 30-46].

3325.

S. C. C., Tiburtina, 26 apr. 1727.
Procedendo ad tramites Sacri Concilii Tridentini, Sess. 25, de regul.,
cap. 6, Episcopus praeesse deberet electioni Abbatissae, quae fit a monialibus ei subicctis, et Praelatus Regularis praeesse deberet electioni, quae fit a
monialibus sibi subicctis et exemptis a iurisdictionc Episcopi. Sed aliter
res se habet post Constitutionem 18 Gregorii XV, in qua cautum est, ut in
Monasteriis exemptis Episcopus una cum Superioribus Regularibus per se
vel per alium intéressé valeat et praesidere electionibus Abbatissarum, citra
tamen ullam .Monasteriorum impensam.3 Post quam constitutionem resolu­
tum fuit a S. C. Ep. et Reg., 19 iun. 1671.1 in electionibus Abbatissarum
in Monasteriis Regularibus subicctis non posse Episcopum adnotarc suf­
fragia, cum id non pertineat ad ipsum, nec ad eius Vicarium Generalem,
neque ad eius Cancellarium.
Hisce minime obstantibus, cum Episcopus Tiburtinus in sequelam anti­
quae consuetudinis praetendat electionibus Abbatissarum praeficiendarum
Monasteriis subicctis Ordini Minorum Observantium suum Cancellarium
assistere debere, non quidem, ut adnotet vota, vel ea audiat, sed longe a
*
»
’
'

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

Vel K

N.
N.
N.
N.

3.1*1.
2850.
199.
1806.

J'

770

Curia Romana

loco scrutinii, et prope ianuam ecclesiae eo modo, quo alii adstant Fratreultra Provincialem, vel Superiorem Regularem, et Disquisitores, et hinc
praetensioni se opponat P. Provincialis Provinciae Romanae, ex iuribus cir­
cumferendis dignabuntur EE. VV. decernere:
1. Ah m electionibus Abbatissarum in Monasteriis sub disciplina Regularum
Minorum de Observantia possit Episcopus secum conducere Cancellarium' Et
quatenus affirmative:
2. An liceat eidem Cancellario interesse ac assistere scrutiniis ac electili­
bus Abbatissarum, quae fiunt in Monasteriis Monialium Ordinis Minorum it
Observantia Tiburis? Et quatenus negative:
3. An saltem dictus Cancellarius durante scrutinio permanere possit inir.
ecclesiam in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Nec Cancellarium, nec Fratres, exceptis Superiore et Scrutatorih.
permanere posse intra ecclesiam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 47-49].

3326.

S. C. C., Valven. seu Sulmonem, 10 maii 1727.
Constructa est ex piorum eleemosynis, uti supponitur, ecclesia Sanctae
Mariae Liberatricis in Terra Scanni, eademque Episcopi auctoritate bene­
dicta, Archipresbyter et Clerus dictae Terrae in nova ecclesia Sacrificia
celebrare et Sacramenta ministrare coeperunt; sed habito a nonnullis laicis
recursu ad Regia Tribunalia Civitatis Neapolitana, et facta coram ilb
expositione, quod ex propriis substantiis aedificaverant atque dotaverant
ecclesiam, et quod in ea fuerat erecta Confraternitas laicorum, diploma
editum est receptionis sub regia protectione tam ecclesiae, quam Conlnternitatis; et post haec a praedictis laicis invitati fuerunt Patres Minores
Conventuales, ut in ecclesia Sacrificia celebrarent. Cumque cx his con­
tentiones exortae sint, ex iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV
decernere:
1. An ecclesia noviter constructa in Terra Scanni sub invocatioûtS.Mi­
nae Liberatricis sit subiecta jurisdictioni Episcopi Valven. et Sulmone.·1.,
et respective Parocho ecclesiae Matricis eiusdem Terrae, ita ut liceat hrocho et Ciero ecclesiae Matricis exercere actus iurisdictionalcs, et gerere
functiones sacras absque dependentia a laicis?
2. An liceat in eadem ecclesia habere sepulchre, et respective possint
cadavera tumulari absque licentia Parochi, et in praeiudicium iurium pirochialium?
3. An PP. Conventuales Terrae Scanni vocati a Prioribus et Offidalibur
laicis ecclesiae constructae in dicta Terra sub invocatione S. Mariae Libera­
tricis ad celebrandum Missas easque canendum in dicta ecclesia, atq-

5. C. Concilii

77’

alia similia peragendum, possint impediri et prohiberi; et quatenus, etc.,
pro quibus actibus, et a quo, in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Ecclesiam esse subiectam Episcopo
quoad iura episcopalia, et Parocho quoad iura parochiaiia, caeterasquc sacras
functiones posse in ea fieri a Parocho et Clero, volente Episcopo, absque
ulla dependentia a laicis.
Ad 2. Licere habere sepulchra, accedente licentia Episcopi, et posse
in eis cadavera tumulari, si eligatur sepultura, absque licentia Parochi, sed
salvis iuribus parochialibus.
Ad 3. Affirmative, ct doceatur de legitima erectione Confraternitatis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 59].

3327.

S. C. C., Burgi S. Domnini, 24 maii 1727.
loannes Philippus Carafini in ultimo, cum quo decessit, testamento in
e.xecutorcs testamentarios nominavit Franciscum Valerium et post eius
obitum Hieronymum, eius filium, et Alexandrum Gardinum, et post eius
obitum Antonium Alexandrum, cius filium; heredem vero usufructuarium
sibi scripsit Luciam Scalvi, suam uxorem, qua defuncta ad hereditatem
vocavit Moniales Discalceatas Carmelitas Civitatis Cremonae, nonnullis
impositis perpetuis oneribus, et signanter erectionis duorum Beneficiorum;
Bcncficiatos adstrinxit ad celebrationem Missae quotidianae, et loquendo
dc erectione Beneficiorum, haec verba habuit: lasciando perô a medemi,
hoc est exeeutoribus testamentariis, quanto alie sudette Reverende Madri
Scalze tin ampla facoltà di far erigere delli Beneficii alii sudetti due altari,
td assegnare respettivamente a medesimi due altari tanta porzionc dc beni
posti in zibello di raggione d'esso testatore, 0 pure tanto capitale respettivamente
in contenti, che possa essere sufficiente per sostenerc 1'obbligo perpetuo della
cdtbrazione di dette due Messe continue da celebrarsi a detti due altari.
ucia uxor mortua est, et consolidato usufructu cum proprietate, mo­
I.
niales comparuenmt in Curia Episcopali Burgi S. Donnini; cumque se
promptis obtulissent ad subministrandam summam pecuniariam sufficien­
tem pro erectione Beneficiorum, Episcopus pronunciavit libras vigintiquatuor mille imperiales esse summam congruam ad effectum, de quo agitur,
ct mandavit, eam deponi ad effectum investiendi, et ulterius mandavit,
solvendas esse alias libras imperiales mille sexcentum implicatas sive impli­
candas in tot stabilibus, ut cx eorum fructibus solvi possent expensae neces­
sariae pro manutentione paramentorum et aliorum utensilium pro celebra­
tione Missarum.
Displicuit haec sententia Alexandro Gardino, exeeutori testamentario, et
patrono Beneficiorum, habitoque per eum recursu ad hanc Sae. Congre­
gationem, disputanda proponuntur dubia ad calcem restrictus relata.
Scribens pro Monasterio et monialibus dicit primum et secundum du­
bium parum conferre ad decisionem controversiae, quia quidquid sit in

—

Ciiriu Romana

m - ÏE B M ÏA S

IM tW fâ L S
SAM

abstracto loquendo, an pro dote beneficiorum sint assignanda bona stabilia,
seu census perpetui, si testator dedit optionem, seu liberam facultatem awgnandi pro dote Beneficiorum tanta portione di bcni posti in Zibello di re­
gione d'esso testatore, o pure tanto capitale respcttivamente in cantanti, >·
possa esser sufficiente per sostenere Γobligo perpetuo delle celebrationi di ditti
due Messe continue: eius voluntati satisfactum dici debebit statim, ac fuerit
a monialibus tanta oblata pecunia, quanta sufficit pro duarum perpetuarum
Missarum celebratione, sive investimentum fiat in stabilibus, sive in censi­
bus. Adeoque redacta controversia ad sufficientiam pecuniae oblatae,scribr··
pro monialibus inquit, Beneficia erigenda non habere onus residendae, sed
tantum celebrationis Missarum, et sic sufficientem esse summam oblatan
Adversus haec excipit Alexander Gardinus, et contendit primo, non
esse in facultate inonialium offerre bona stabilia vel pecuniam, sed oblatio­
nem fieri debere in stabilibus, uti constare probatur verbis testatoris supn
relatis. Secundo idem Alexander, quatenus sufficeret oblatio pecuniae, ait,
oblationem factam non esse ad rem, cum pecunia sit investienda in stabi­
libus, et ita redditum exigendum non adaequare eleemosynam duarum Mis­
sarum perpetuarum, et in eo quod attinet ad utensilia taxata, taxam no­
esse sufficientem.
Iura circumferuntur; quocirca onus erit EE. W. decernere:
1. An pro dote Beneficiorum vel Cappcllaniarum cum perpetuo oneri
Missarum erigendarum sint assignandi fructus terrarum fructiferarum, n/
potius annui census?
2. An dato praecepto testatoris erigendi Beneficia cum perpetuo onere Jftsarum vel aim dote terrarum, vel cum dote pecuniae numeratae, detur pro augnanda dicta dote electio terrarum? Vel quatenus negative:
3. An tanta danda sit ab herede summa pecuniarum, ut in terrenis inmli!.
constituantur fructus congrui pro substentatione onerum?
4. An et in qua summa constituendi sint fructus pro substentatione oitav
Missae quotidianae in perpetuum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et firmetur status hereditarius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 67-69].

it
«·> «■

3328.
S. C. C., Giennen., 7 iun., 5 iul. 1727.
Proponebatur haec causa diebus 11 et 25 ianuarii 1727,2 verum tun
resolutio differri debuit. Reproposita autem causa:
Dic 7 iunii Γ727 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur omnia
in prima etiam unica.
Die 5 iulii 1727 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur omnino r
prima etiam unica. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 71, 81].
' Resolutionem vide infra, die 30 aprilis 1729. — Cf. N. 3346.
2 Cf. N. 33-2.
“ί
3 Resolutionem vide infra, die 2 aug. 1727, 19 iun. 1728. - Cf. N. 3332,3341.

.

.S'. C.

Concilii

773

3329.

S. C. C., Eugubina seu Perusina, 5 iul. 1727.
Proposita fuit haec causa die 25 ianuarii currentis anni. 1 Ad mentem
responsionis tunc datae transportatio fuit execution! mandata, et facta est
ab Episcopo voluntatis exploratio iuxta instructionem, repropositaque causa
die 26 aprilis currentis, nulla fuit capta resolutio; cumque hodie causa pro
tertia vice proponatur, ex iuribus circumferendis dignabuntur EE. VV.
decernere:
An constet de nullitate Matrimonii in casu?
Dic, etc. Sacra, ctc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. So].

3330.

S. C. C., Acerrarum, 5 iul., 2 et 23 aug. 1727.
Exortis pluribus controversiis inter Promotorem fiscalem Curiae Episco­
palis Civitatis Acerrarum et Dignitates et Canonicos eiusdem Ecclesiae,
opus fuit devenire ad subscriptionem infrascriptorum dubiorum. Ex iuribus
itaque circumferendis dignabuntur EE. VV. decernere:
X. An dicti Canonici ultra Missam Convcntualem teneantur quoque cele­
brare Missam dc feria, et an dictam Missam Convcntualem teneantur appli­
care pro benefactoribus, sive potius sit servanda consuetudo?
XV. An praefati Canonici teneantur inservire eorum Ecclesiae altematice et per hebdomadam, sive potius quotidie?
Die 5 iulii J727: Non proposita.
Die 2 augusti 1727: Non proposita.
Die 2J augusti 1727 Sacra, etc. respondit ad X. Affirmative quoad pri­
mam et secundam partem, ct negative quoad tertiam.
Ad .Yl . Negative ad primam partem, affirmative quoad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 87, 97, 104].

3331.

S. C. C., Veliterna, 5 iul., 2 et 23 aug. 1727.
Cum Cathedralis Ecclesia Veliternensis reparatione indigeret, et clar.
mem. Cardinalis 'lanarius multa in dictam causam de proprio contulis­
set, per organum huius Sae. Congregationis impetravit a san. mem. Innocentio XI11 suspensionem collationis primi Canonicatus vacaturi, ut cum
' Cf. N. 3323.

774

Cuna Romana

ÏRXTERNTTAS SACERDO
T
A
LiSS
A
iV
li f PÉ1K:

illius redditibus solvi possent fructus ct extingui capitale unius census scuto­
rum mille, imponendi pro constructione fornicis Ecclesiae. Et fundamentum
huius gratiae repositum fuit in hoc, quod ultra Bénéficiâtes aderant tresde·
cim Canonici, nec ullum erat cxcogitabile praeiudicium Datariae, cum
semper unus cx Cardinalibus sit Episcopus Veliternensis.
Secuta vacatione primi Canonicatus, suspensa fuit eius collatio, ct
gratia suum habuit effectum, sed post aliquam annorum intercapedinem,
delato Episcopatu ad Eminentissimum Barbarinum, cum Canonici recursum
habuissent ad hanc Sac. Congregationem pro facultate inveniendi Sacerdo­
tem, qui tamquam Canonicus gratis Ecclesiae inserviret, cum conditione
tamen, ut primum Canonicatum vacantem obtinere deberet, et tunc fru­
ctus et distributiones eiusdem Canonicatus percipere, de inore exquisita
fuit informatio Eminentissimi Episcopi, qui retulit, se habere in promptu
plures Sacerdotes hanc conditionem acceptaturos, et censuit, annuendum
esse petitis propter imminens praeiudicium cultus divini, cum tres e.\ Cano­
nicis habeant indultum iubilationis, et alter fuerit assumptus ad Episcopa­
tum in partibus infidelium.
Actum fuit de hac re inter summaria precum die 25 ianuarii currentis
anni, ct tres excitatae fuerunt difficultates: prima fuit, quod non immine­
bat praeiudicium cultus divini, cum Canonicus assumptus ad Episcopatum
in partibus infidelium debeat intéressé choro, et iubilati, imminente dicto
periculo, possint ad servitium revocari; secunda fuit reposita in possibili
damno Successoris in Episcopatu; tertia fuit, quod Sacrum Concilium Tridentinum abrogavit expectativas, uti habetur Sess. 24, cap. 19, de ref. Adeoque dicta die 25 ianuarii rescriptum fuit, quod exquirentur exempla. Cohae­
renter ad haec exquisita fuerunt, sed non inventa exempla.
Hisce minime obstantibus Capitulum Ecclesiae Veliternensis instetit
pro causae descriptione in folio, eamque obtinuit, et ex iuribus circumfe­
rendis dignabuntur EE. VV. decernere:
1
An sit Eminentissimo Ordinario concedenda facultas conferendi Canoni­
catum sine participatione fructuum et distributionum a Summo Pontifia |
Innocentia XIII ad tempus applicatorum pro debito extinguendo, cum condi­
tione, quod taliter provisus obtinere debeat primum Canonicatum vacaturur
et quatenus negative: an sit eidem Etninentissimo Ordinario concedenda facul­
tas conferendi praedictum Canonicatum sine praedicta conditione?
.
Die 5 iulii 7727; Non proposita.
|
Die 2 augusti 1727: Non proposita.
Die 23 augusti 1727: Sacra, etc. respondit: Ad primam dubii parler,
negative; ad secundam affirmative, emissa tamen valida obligatione de resi­
dendo et inserviendo Ecclesiae ad formant suae obligationis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 86, 96, 104].

S. C. Concilii

775

3332.

S. C. C., Oiennen., 2 aug. 1727.
Proposita, 1 ac pluries dilata 2 fuit haec causa; in praesenti vero propo­
sitis iisdem dubiis, Sacra, etc. respondit ad 1. Posse et debere, nisi adsit
rationabilis causa arbitrio Episcopi iudicanda,
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. Posse, dummodo non excedat spatium unius horae ultra horas conruttas.
Ad 4. et 5. Servetur Caeremoniale.
Ad (). Dilata. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 95].

3333.

S. C. C., Florentina, 2 et 23 aug. 1727.
Sacerdos loannes Niccoli, Parochus S. Romuli in Villamagna Dioecesis
Florentinae, cum visus debilitatem pateretur, anno 1720 consuetam ab hac
S. Congregatione obtinuit licentiam celebrandi diebus festis et duplicibus
Missam votivam Beatae Mariae λ irginis, et diebus ferialibus Missam
defunctorum cum solitis clausulis, quod videlicet non esset omnino caecus,
memoriter non recitaret, data insuper Ordinario commissione denegandi
licentiam celebrandi, quatenus ipse omnino caecus evasisset. Crescente
aetate, postquam Sacerdos loannes devenit ad annum septuagesimum,
caecus omnino factus est; habitoque per eum recursu ad Summum Pon­
tificem pro facultate continuandi in celebratione Missae, instantiae remissio
facta est ad hanc Sacram Congregationem, quae iuxta morem scripsit
Archiepiscopo Florentino, ut informaret, facto prius experimento coram
Magistro Caeremoniarum. Factum fuit experimentum coram praedicto
Magistro, qui in scriptis retulit. Oratorem esse gratia dignum, cum tali
peritia polleat, non obstante caecitate, ut nullum sit irreverentiae periculum,
si Missam celebret Archiepiscopus hoc ipsum confirmavit in suis litteris,
in quibus pro motivo gratiae addidit, Oratorem nedum esse Sacerdotem
optimae famae, et Parochum, qui semper suum munus diligenter adim­
plevit, sed etiam paupertate laborare.
De promoto ad Sacerdotium certum est, quod si ille caecus evadat,
non habet exccutionem Ordinis quantum ad ea, quae visum requirunt,
uti est Missae celebratio, teste Divo Thoma, tert, part., quaest. 82, art. 10,
ad 3. Punctus itaque est, an ex gratia a Summo Pontifice concedi possit,
et aliquando concessum sit Sacerdoti caeco, ut Missam celebraret, et si' Cf. X. J322.
1 Cf. N. 3328.
1 Resolutionem vide infra, dic 19 iun. 1728. - Cf. N. 3341.

776

Curia Romana

gnanter cum assistentia alterius Sacerdotis. In Synodo Tricassina secunda
habita anno Christi S7S coram loannc VIII Romano Pontifice, Ilincmams
Laudunensis ad Pontificem adductus, oblato libello Pontifex facultatem
concessit Missae celebrandae, uti refert Aimoinus in Actu dictae Synodi.
De Episcopo, qui in Synodo Tridentina Missam caecus celebrabat ex pon­
tificia dispensatione, mentio habetur apud Sotum, in 4 Dist., quaest. 1,
art. 2; et Auctores passim testantur, fuisse a Summo Pontifice dispensa­
tum cum Sacerdotibus caecis, ut Missam celebrarent cum assistentia alte­
rius Sacerdotis. Et ipse testari possum, a Sanctissimo Domino Nostro
concessam fuisse Sacerdoti professo Ordinis S. Dominici, qui caccus fa­
ctus est, facultatem Missam celebrandi cum assistentia alterius Sacerdotis.
Quibus stantibus, dignabuntur EE. VV. decernere:
An, et quomodo petitis sit annuendum in casu?
Die 2 augusti /727; Non proposita.
Die 23 augusti 1727 Sacra, etc. respondit: Pro gratia, cum assistentia
alterius Sacerdotis.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 101, 106].

V .T ittlO V W

•H
C
-UH
IN
Y
SSJT
V
1(W
«?Ô
V
S

3334.

S. C. C., Romana, 20 sept. 1727.
Bon. mem. Gaspar Tureus in ultimo, sub quo decessit, testamento
sic disposuit: item voglio, che subito seguita Ia mia morte, li miei eredi debban··
assegnare luoghi 20 de' miei monti S. Pietro 6 erezione per dote efondo dotali
d’una Cappellania perpetua, da chiamarsi la Cappellania Turchi, quale debba
reputarsi et esser mero e puro legato pio laicale et non beneficio ecclesiastico,
e pero non soggetto ali'Ordinario, nè alla Dataria, e nominando io in vita
qualche Sacerdote 0 Chierico per primo Cappellano, voglio non possa rimoversi, ma durante la sua vita debba godere gl'intieri frutti di detti luoghi dt
monti col peso di celebrare o far celebrare Messe 300 Panno di Requit in suf­
fragio dell'anima mia e dei miei; gli altri Cappellani poi, che elegeramus gli
infrascritti miei eredi, doveranno esser amovibili ad nutum. Et essendmi tfa
detti eredi e tra nostri parenti e congiunti persona abile a detta Cappellania,
quella sia preferita. Atque a iure passivo testator transitum faciendo ad ita
activum, sic locutus est: in mancanza di detti miei eredi e loro diseendoiti
ed altri sopra chiamati a detto fideicommisso voglio, che detto ius si divolit
alia Chiesa e Padri Carmelitani della Santissima Madonna di Monte Santo
di Roma, quali siano tenuti nominare quelli, che si trovaranno parenti t con­
giunti a detti miei eredi ed altri chiamati, che siano abili a delta Cappellania..
ed ora nomino il primo Cappellano il Sign. Felice Gallucei mio nipote, e r.M
volendo, o non poteudo, owero mancando quandocumque detto signor Felia,
h sostituisco tl Signor Giuseppe Pediconi figlio dei Signor Antonio Pedituri
mio medico con lo stesso ius de Cappellania perpetua.
I am Felix nepos primo loco vocatus, quam loseph post cum substi­
tutus clericali charactere erant insigniti, sed dum Felix se promoveri cura-

S. C. Concilii

ΊΊΊ

bat ad Sacerdotium, vitam cum morte commutavit, delataque Cappellania
ad loseph, cum hic Matrimonium contraxerit, exorta est dubitatio, an ipse
retinere possit Cappcllaniam, de qua nunc agitur, in statu coniugali. Pen­
det resolutio ab examine mentis testatoris, an videlicet ita clericalem qua­
litatem voluerit in vocatis ad suam Cappcllaniam, ut eos voluerit actu,
vel in potentia Sacerdotes, et quatenus haec fuerit eiusdem voluntas, an ea
fuerit restricta ad ingressum in Cappcllaniam, vel etiam sc extenderit ad
progressum. Iura circumferuntur, unde onus erit EE. VV. decernere:
An Cappellania, de qua agitur, retineri possit in statu coniugali per Capfdlanuin a testatore nominatum in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 120].

3335.

S. C. C., Placentina, 22 nov., 6 dec. 1727.
Angelus Maria de Bottis spatio sexdecim et ultra annorum curam anima­
rum exercuit in ecclesia Parochiali loci Grazzani: cumque adversus ipsum
variae querelae fuerint delatae tam Episcopo Placentino Ordinario, quam
Patri Abbati Monasterii Sancti Sepulchri, ad quem pertinet ius deputandi
et nominandi in dicta ecclesia Rectorem, deventum fuit ad privationem seu
remotionem eiusdem a Rcctoria, delataque causa ad hanc Sacram Congre­
gationem, ex iuribus circumferendis dignabuntur EE. W. decernere:
An sustineatur remotio Rectoris, seu Ficarii loci Grazzani in casu?
Die 23 novembres 1727: Non proposita.
Die 6 decembris 1727 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 134, 138].

3336.

S. C. C., Caesenaten., 6 dec. 1727
Marchionissa Lelia Maria Fava, vidua Marchionis Nicolai de Albritiis,
dic 14 aprilis 1726 Matrimonium per verba de praesenti contraxit cum Au­
relio Vcrsalia praevia dispensatione super proclamationibus et super tem­
pore Quadragesimali, coram Sacerdote Cappellano Parochialis ipsorum
ecclesiae S. loannis Evangelistic et coram duobus testibus, qui Sacerdos
Cappcllanus in Libro Matrimoniorum adnotavit. se Matrimonio interfuisse
e.\ speciali Parochi licentia.
Matrimonio adhuc non consummato, cum dcnunciationes fieri coepisnt, aegre ferentibus tum filiis Leliae ex primo Matrimonio, tum caeteris
eius consanguineis, quod eadem ad secunda vota convolasset cum rnemorato Aurelio, res eo devenit, ut Sanctissimo Domino Nostro preces fuerint
exhibitae pro dispensatione et dissolutione Matrimonii tanquam rati et
non consummati. Factaque precum remissione ad hanc S. Congregatio-

Curia Romana

nem, post superventam Ordinarii informationem rescriptum fuit, quod
causa poneretur in folio.
Instantia hacc suum habuit progressum; instanteque subinde Aurelio
pro declaratione validitatis Matrimonii et cohabitationis cum uxore, causa
fuit remissa ad Episcopum, ut procederet, prout de iure. Cumque Episco­
pus satius esse duxerit se hac causa spoliare, ex quo Aurelius est germanus
frater sui Vicarii Generalis, disputanda in praesenti et resolvenda propo­
nuntur sequentia dubia:
1. An constet de validitate Matrimonii contracti per verba de praesenld
Et quatenus affirmative:
II. An locus sit communi sponsorum cohabitationi, mutuaeque corponr.
traditioni?
Die 6 decembris ijzj: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 141].

FRATERNITAS SACERDOTALIS

3337.

S. C. C., Caiaritana, 21 febr. 1728.

SANUi TtiKi

In Dioecesi Caiaritana et aliis Regni Sardiniae Episcopatibus magnus
est numerus Clericorum coniugatorunt, et ex his plerique aut facinora com­
mittunt, aut viles artes exercent, non tam in dedecus Ordinis Clericalis,
quam in perturbationem iurisdictionis ecclesiasticae, ut eorum immuni­
tatem tueatur.
Plerique ex Episcopis Sardiniae usum alias habuerunt conferendi una
eademque die Ordines minores et Subdiaconatum iisdem personis. Cumque
Calaritanus Archiepiscopus putet methodum hanc futuram esse aptam na­
tam ad evellendos expositos abusus, ex quo videlicet si statim ac eodemque
contextu, quo Ordinandi primam Tonsuram et Minores Ordines recipiunt,
recipiant etiam Subdiaconatum, non amplius Ordinatis supererit reassumendi habitum laicalem et sc convertendi ad exercendas artes clericali
charactere indignas, supplicat pro facultate conferendi primam Tonsuram,
minores Ordines et Subdiaconatum iisdem personis una die, hoc est tn
Quatuor Temporibus, in Sabbato Sitientes et in Sabbato Sancto. Secretarius ad calcem folii nonnulla adnotavit.
Quocirca onus erit EE. VV. decernere:
r. An sit indulgendum petitioni in casu? Et quatenus negative:
2. Quid sit in casu statuendum pro abusibus suprodictis eradicandis?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Archiepiscopus utatur turis remediis, et signanter statutis in cap.6,
Sess. 23, de ref., et aliis indicatis in constitutione 16 impressa post Synodv»
Romanam, § 1, 2, 4 et 6. [Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 156, 162-166].
• Secundum Pallottini, V. Matrimonium, §XVI, n. 18, S. C. dic 20 decetnhti» i;r
ad I. respondit Affirmative, unde iam provisum est etiam ad II.
» Cf. N. 283.

.*>. C. Concilii

779

3338.

S. C. C., Mediolanen., 17 apr. 1728.
loannes Baptista Leuco Canonicus Ecclesiae Collegiatae Sancti Laurentii
maioris Civitatis Mediolanen. accessit ad Urbem praevia licentia Eminentissimi sui Ordinarii et sub fundamento assistentiae liti, quam habebat
in Sacro Rotae Auditorio super quodam Beneficio sub titulo Sanctorum
Ambrosii et Catharinae, ad quod fuerat a patronis praesentatus, praevia
semper attestatione Curialis indultum obtinuit ab hac Sacra Congregatione
abessendi a residentia et participandi de omnibus fructibus sui Canonicatus
amissis distributionibus, et cum solita clausula, quod si fructus omnes in
distributionibus consisterent, vel si redditus Praebendae tertiam partem
distributionum non attingerent, duas ex tribus partibus distributionum vel
Praebendae ac distributionum insimul cumulatarum respective perciperet,
amissa tertia, quae inservientibus accresceret; cumque similia indulta plu­
ries repetita, fuerint iuxta modum semper remissa arbitrio et prudentiae
Eminentissimi Ordinarii, Eminentia Sua eadem approbavit et confirmavit.
Ilis minime obstantibus, cum Canonici controversiam moverint super
consignatione emolumentorum sub obtentu potissimum, quod maior pars
eorundem proveniunt ex piis testatorum dispositionibus, de quorum proinde
natura et indole est, quod inter solos praesentes et interessentes dividantur,
ct c contra Canonicus praecipue insistat in observantia praeterita, iuxta
quam a praedictis emolumentis non fuerunt absentes exclusi, quando
eorum absentia fuit legitima, disputandum in praesenti proponitur sequens
dubium:
An Canonico loanni Baptistae Leuco debeantur fructus sui Canonicatus
pro toto tempore suae absentiae, et in qua rata in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Eminentissimo Archiepiscopo, qui procedat
ad formam indulti.
[Thesaunis Resolutionum, torn. 4, p. 177].

3339.
S. C. C., Bononien., 17 apr., 15 maii 1728.
Societas Sanctae Mariae de Libertate propriam habet ecclesiam sive
oratorium intra limites tamen ecclesiae Parochialis Sancti Mamantis, cum­
que inter Parochum et Confratres nonnullae exortae sint controversiae,
disputanda in praesenti proponuntur dubia sequentia:
i. An Parochus pro tempore ecclesiae S. Mamantis debeat esse Pater
Spiritualis Confraternitatis S. Mariae de Libertate, vel potius ius eligendi
tibi Patrem Spiritualem amovibilem pertineat ad eamden Confraternitatem?
6. An Confraternitas independenter a Parocho explere possit quascumque
Junctiones in propria ecclesia?

7S0

Curia Romana

Dic 17 aprilis 1728: Non proposita.
Die 1$ maii 1728 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative quoad primai,
partent, affirmative quoad secundam cum approbatione tamen Ordinarii.
Ad 6. Affirmative, dummodo non sint prohibitae a decretis generalibm d
constitutionibus synodalibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 178-181].

3340

A
*

-G -u

—
--—
- b—
g

*

in w s· sm
iW K S V » sK iisaaixM
·

S. C. C., Theanen., 15 maii, 19 iun. 1728.
Ληηο 1596 Curia Metropolitana Capuana, ad quam facta fuerat remis­
sio causae Episcopi Theanen. Suffraganei, quam habebat cum Univcr ·
tate Conchae super electione Praedicatoris in ecclesia Sanctissimae Annun­
ciationis Fratrum Praedicatorum, decretum protulit, in quo declaravit,
ius eligendi Praedicatorem ex Ordine Fratrum Sancti Dominici in ecclesia
Sanctissimae Annunciationis praedicti Ordinis pertinuisse et peruncte
ad Universitatem Conchae, et Universitatem esse manutenendam in ele­
ctione praedicti Praedicatoris, facta iuris reservatione favore Episcopi circa
ius eum benedicendi.
Anno 1685 cum Communitas deveniret ad nominationem dicti Praedi­
catoris ultima die Baccanalium, re delata ad hanc Sacram Congregationem,
responsum fuit, quod nominatio fieret per duos menses ante initium Qua­
dragesimae, ut posset Episcopus se informare de eius moribus ct qualita­
tibus. Anno 1726 Universitas recursum habuit ad Curiam Metropolitanam
instando pro observantia decreti per eam editi anno 1596, et ab hac Cuna
decretum editum fuit tum super benedictione per Concionatorem ab Epi­
scopo petenda, tum super nominatione per Universitatem explenda per
duos menses ante Quadragesimam. Cumque in praesenti Curia Episcopalis
contendat ius nominandi Concionatorem ad Episcopum, et non ad Univer­
sitatem spectare, nec ullo modo obesse antiquam sententiam Curiae Metro­
politanae, quam in suis scripturis nullam asserit et iniustam, opus fuit
devenire ad subscriptionem dubiorum, de quibus infra.
Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 24, cap. 4, de ref., decernit,
nullum aut saecularem aut regularem praedicare posse etiam in ecclesiis
suorum Ordinum Episcopo contradicente. S. Pius V in sua constitutione
statuit, quod Fratres Ordinis Sancti Dominici in suis ecclesiis libere praedi­
care possent, etiamsi Episcopus contradiceret, etiamsi se Episcopo non
praesentassent et etiamsi benedictionem ab eodem Episcopo non obtinuis­
sent, 1 sed haec constitutio Piana fuit a Gregorio XI 11 redacta in sua con­
stitutione 9 ad terminos iuris communis et Sacri Concilii Tridentini.
Gregorius XV in sua constitutione 18 statuit: non posse Regulares praedi­
care in ecclesiis, quae non sunt suorum Ordinum, sine Episcopi licentia.
1 Con»» Em mendicantium, 16 maii 1567, §1,2; const, Ad hoc Not, 23 sept, tpi
§ 8. - Bull. Rom. tom. 4, 11, p. 373-387.

Λ'. (λ Concilii

781

ct in ecclesiis suorum Ordinum non petita illius benedictione;1 et Cle­
mens Pp. X in sua constitutione 7 haec omnia confirmavit, et addidit:
Regulares praedicare posse in ecclesiis suorum Ordinum petita, licet non
obtenta, benedictione, excepto casu, quo Episcopus non solum benedictio­
nem non concedit, sed contradicit. 2 Anno demum 1728 prodiit consti­
tutio Sanctissimi Domini Nostri, quae incipit Pretiosus, et in qua inno­
vantur et confirmantur privilegia Ordinis Praedicatorum, et in § 24 haec
verba habentur: Confirmamus facultatem praedicandi verbum Dei ad nor­
mam tamen Concilii Tridentini, Sess. 24, cap. 4, et declarationis S. Pii Γ
m constitutione Etsi mendicantium, quam declarationem intelligendam esse
volumus, ubi pro habendis ad saeculares concionibus Episcopus non contradicat
alicui determinato Fratri propter particularia motiva. 3
Specialis, quae urget in casu, circumstantia est, quod Praedicator ele­
ctus cx Ordine Dominicano non solum praedicat in ecclesia sui Ordinis,
sed etiam in aliis saecularibus ecclesiis, in quo rerum themate contendit
Episcopus, extraneas esse regulas de Praedicatore Regulari praedicante
in ecclesia sui Ordinis, uti videri potest in eius scriptura.
lura circumferuntur. Quocirca onus erit EE. VV. decernere:
1. An ius nominandi Concionatorem Ouadragesimalem ex Ordine S. Domi­
nia spectet Universitati Conchae, seu potius Episcopo Theanen.? Et quatenus
affirmative quoad primam partem:
2. An dicta Universitas teneatur per duos menses ante initium Quadragtsimae exhibere Episcopo nominationem dicti Praedicatoris in casu?
3. An Praedicator, ut supra nominatus ex Ordine S. Dominici, et a suis
Superioribus Regularibus approbatus, teneatur reportare ab Episcopo licen­
tiam et hteras patentales, seu potius petere solam benedictionem in casu?
Die 15 maii 1728: Non proposita.
Die iq iunii 1728, Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad primam,
nqative quoad secundam partem.
Ad 2. ct 3. Affirmative. 4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 187, 195].

3341.

S. C. C., Giennen., 19 iun. 1728.
In postrema huius causae propositione die 2 augusti anni proxime
elapsis edita est resolutio omnium dubiorum, excepto nono, cuius decisio­
nem placuit EE. Ol>. differre. Denunciatisque Capitulo Cathedralis
Ecclesiae Giennen. eorumdem dubiorum resolutionibus, illud se paratum
exhibuit reverenter Sacrae Congregationis oraculo acquiescere propositis
1
»
’
•
‘

Cf. N. 199.
Cf. N. 246.
Bull. Rom., tom. 12, p. 201-217.
Cf. N. J347Cf. N. 3333·

782

Ctiria Romana

tantummodo nonnullis difficultatibus super modo exequendi declaratio­
nes secundi et tertii dubii. Cumque Eminentissimus Cardinalis Bdluga
rogatus ea de re suam sententiam dicere, disertissimum votum ediderit,
quod distribuitur, et in quo enucleantur etiam ea, quae ad noni dubii dcc'·
sionem pertinent, EE. VV. erit decernere, an iuxta dictum votum sit respon­
dendum.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. In decisis iuxta resolutionem noni dubii.
Ad 3. Praevio recessu a decisis, arbitrio et prudentiae Ordinarii.
Ad 9. Posse copi iuris remediis integrum Capitulum una cum omnibw it
Clero Cathedralis, ut assistat Episcopo solemniter cum cantu Missam Ordi­
nationum ad altare maius celebranti, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 194].

3342.

:hiu

'

inxvs snvioovrnvs s ik s ü m

S. C. C., Bergomen., 19 iun., 10 iul. 1728.
Petrus de Agazzis in supremis tabulis scriptis anno 1592 heredi suo
mandavit, ut perpetuo celebrari curaret Missam quotidianam, scilicet set
mensibus in ecclesia Sanctae Clarae, aliis sex mensibus in ecclesia Sanctae
Mariae vulgo nuncupatae dello spasimo. Antonius Piatus heres Petri anno
1658 ex pretio nonnullorum bonorum hereditariorum persolvit PP. Con­
gregationis Somaschae ducatos mille octingentos, ut erogarentur in solu­
tionem partis pretii Conventus et bonorum adiacentium ecclesiae Sancti
Leonardi, quae tunc sub hasta vendebantur, ea inita conventione, quod
PP. Congregationis onus susciperent celebrationis eiusdem Missae perpe­
tuae in ecclesiis a testatore designatis, ita ut quatenus redditus bonorum
emptorum non aequarent valorem oneris suscepti, id cederet in commodum
vel damnum Congregationis, pacto etiam adiccto, quod PP. neque petere,
neque uti possent ulla oneris reductione, utque cautius ageretur, additum
fuit, quod portio bonorum emptorum aequivalens summae ducatorum
mille octingentorum censeretur acquisita nomine et commodo Platti heredis,
et operis pii adimplendi. Cum vero Praepositus Generalis Congregatio­
nis Somaschae anno 1724 obtinuisset a san. mem. Innocentio XIII facul­
tatem reducendi onera perpetua Missarum ad scuta sexaginta pro qualibet
Missa quotidiana, onus praefatum reduxit ad Missas 202.
At reclamantibus fratribus de Plattis heredibus Petri, et petentibus ab
hac Sacra Congregatione declarari, reductionem non valere, placuit EE. VV.
die 2 augusti 1727 rescribere: Dilata, et scribatur Eminentissimo Episnpi
pro informatione iuxta instructionem, non retardata interim per PP.altbu,·
tione omnium Missarum. Clar. mem. Cardinalis Priolus Episcopus respondit,
pecunias erogatas fuisse in emptionem tum Conventus tum bonorum, reddi­
tusque dictae portionis emptae tam tempore emptionis, quam in praesenti
excedere annua scuta sexaginta monetae Romanae, quamvis longe minor
esset redditus, si praesenti tempore eadem summa ducatorum mille octin­
gentorum in emptionem bonorum erogaretur.

5.

C. Concilii

783

Ex facto itaque sic exposito contendunt fratres de Plattis validam non
isse reductionem factam a Praeposito Generali, tum quod redditus bono-

rum emptorum

superant

summam

scutorum sexaginta annuorum, tum

I

I
I
I

quod facultates moderandi numerum Missarumnon comprehendunt onera
in contractibus suscepta. Contra vero PP. asserunt, redditum esse longe
minorem scutis sexaginta,
si a bonis emptis separentur meliorationes

H
I

magnis sumptibus

II
i

ab

ipsis

supra expositas non obstare

factae,

praeterea contendunt, conventiones

reductioni, quia

Sacra Congregatio pluries

censuit, illas quoque comprehendi in eiusmodi facultatibus.

Postquam Sac. Concilium Tridentinum, Sess. 25,

de ref., c. 4, concessit

Episcopis ct Generalibus Ordinum, ut in prima Synodo et in Capitulis

Generalibus moderari possent onera Missarum, ac subsequentibus tempotibus Summi Pontifices nonnullis Episcopis et Generalibus eamdem fa-

cultatcm concesserunt, pluries contigit in Sacra Congregatione disputare,
utrum in eiusmodi facultatibus comprehenderentur etiam onera prove-

nientia ex contractu, et quamquam alias negativam sententiam amplexa
fuerit, attamen postremis temporibus non semel affirmative respondit.
Stante autem hac Sacrae Congregationis sententia, rursus superest sapientissimo EE. VV. oraculo decidendum, an ea admitti debeat etiam in casu,
quo initus fuerit contractus praeexistente iam onere, quod in sui origine

ffl

I
I
I
9
i
I
I
I
■

I
■
]

ct ante contractum nulli periculo moderationis erat obnoxium, eo quod

testator non designato certo fundo, simpliciter heredi mandavit adimplementum, aut potius eo casu contrarium sit decernendum, ne abundantibus adhuc bonis hereditariis fraudetur voluntas testatoris, qui iniungens
simpliciter heredi omnium Missarum celebrationem, satis consuluisse

I;

I
>1

I

quidem, examinandum

>1

est, an praejudicium inferri potuerit ex subsecuta conventione inter heredem et 1’1’. Congregationis.

I
I

iura utriusque partis circumferuntur; unde onus erit EE. VV. decer-

[9

.-In reductio Missarum sustineatur in casu?
2. An Missae sint celebrandae in ecclesiis designatis per testatorem, et
jub qua poena in casu?
Die /9 iunii 1728: Non proposita.
Dic 10 iulii 1728 Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Affirmative sub poenis arbitrio Ordinarii, et amplius.

9

udetur pleno suae

voluntatis

implemento,

cui

1.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 196-199].

7
«

I
9
’■

H

3343.

!

S. C. C., Caesenaten., 11 ct 25 sept. 1728.

!■

Capitulum Ecclesiae Cathedralis Cesenae anno 1719 exposuit Episcopo,
adeo tenues esse Praebendas Canonicorum, ut nonnullarum redditus
impares essent oneribus Missarum, aliarum vero nonnisi scuta decem,
viginti aut triginta constituerent, paucis exceptis, quae eamdem quanti-

I
B
|B
W

Curia Romana

tatem excederent; distributiones vero quotidianas minimas esse, ct ex iis
ne scuta quidem sex annua singulos Canonicos lucrari: ideoque eidem
Episcopo, dum Ecclesiae suae visitationi incumberet, supplicavit, ut ad
sustinendum decentem Canonicorum gradum unum ex septemdecim Canonicatibus supprimeret, eiusque proventus reliquarum Praebendarum distri­
butionibus quotidianis adiungeret. Annuit Episcopus Canonicorum desi­
derio, atque Canonicatum et Praebendam, quam obtinebat Canonicus
Vincendus Faberius, citra tamen ullum ipsius praciudicium, perpetuo
suppressit, et ad augendas distributiones quotidianas reliquis Praebenda
univit.
Defuncto Episcopo, qui suppressionem decreverat, ac septem anni·»
elapsis, reclamavit Faberius ad hanc Sacram Congregationem, quae novum
Episcopum requisivit, ut dc iuribus utriusque partis certiores faceret
EE. PP., et sententiam suam diceret. Transmisit Episcopus iura ab utra­
que parte deducta, et in litteris ad Sac. Congregationem datis animi sui
sensum aperuit, quo censet, suppressionem sustineri.
In dubium non revocatur ius Episcopi in supprimendis Praebendis
Canonicorum, accedente consensu Capituli, ut unico decreto definivit
Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 24, cap. 5, de ref. Verum tria ad
suppressionis validitatem requisivit Concilium: primo, quod adeo tenues
sint redditus, ut sustinendo decenti Canonicorum gradui non sufficiant,
secundo, quod reddituum tenuitati occurri non possit unione Beneficiorum
simplicium; tertio, quod tot supersint Praebendae, ut divino cultui ac digni­
tati Ecclesiae commode valeant respondere.
Ex hisce conditionibus nonnisi primam in controversiam revocat Cano­
nicus Faberius. Quod itaque pertinet ad reddituum tenuitatem, illam Capi­
tulum quinque testium depositionibus confirmavit. Contra vero Canonicus
Faberius ex publicis libris Civitatis et ex ipsorum Canonicorum solemnibus confessionibus contendit, longe maiores esse redditus singularum
Praebendarum, ideoque divinum cultum non esse suppresso Canonicatu
minuendum.
Iura utriusque partis circumferuntur; ac proinde EE. W. erit decer­
nere:
An suppressio Canonicatus et respective incorporatio aliis Praebendis
Canonicalibus pro augmento distributionum quotidianarum sustinentur in casui
Die li septembris 172S: Non proposita.
Die 25 septembris 1728 Sacra, etc. censuit: Suppressionem sustineri.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 220, 224].

3344.

S. C. C.,

Chien.,

12 mart. 1729.

Episcopus Chien, consuluit Sacram Congregationem de Propaganda
Fide super sequenti casu, prout ex eius epistola sub die 26 octobris 172S,
tenoris sequentis: L'ultimo dei mese di gennaio dei 1726 fu contraito Matri·

S. C. Concilii

785

monio secondo le formole del Sacro Concilio Tridentino Ira Giuseppe Odiber
il Angelica Molin oriundi francesi et àbitanti in questa Città. Il Matrimonio
non fu mai consuma to, né i coniugi cohabit arono, anzi lo sposo mancô per
molli mesi da questa Città. Tornato nel mese di Novembre del medesimo anno,
ad istanza della sposa lo feci richicdere per mezzo del Curato I). Francesco
Bavestrelli, perché non cohabitasse con la suddetta, con la quale da tanti mesi
frima aveva contralto il Matrimonio. Rispose al medemo curato in presenza
didegni testimoni: Io non la voglio, mentre sono stato ingannalo, e coll'inginocchiarsi avanti di voi in chiesa non ho mai creduto di dover restar legato con la
mia wlontà, che percio son maritato in Tine, ed ho consumato il Matrimonio;
anzi se mai fossi sforzato di cohabitare con la prima, il seguente giorno l'abbandonerei e partirei da questa Città. Fede autentica altrest ricevei da Monsignor
Cigala I’escovo di Tine, la quale attesta, aver il detto Odiber contratto ivi
Matrimonio secondo li ordini del Sacro Concilio di Trento alii 18 Agosto del
medesimo 1726 con la Signora Gaetanula Aliprandi et aver cohabitato con la
medema. La prima sposa ha aspettato fin al presente giorno; ora insta e sup­
plica, stante la mancanza del consenso interno dello sposo esser dichiarata
libera. Eadem Sacra Congregatio de Propaganda Fide rem tam gravem pro
decisione remisit huic S. Congregationi. Dignabuntur itaque EE. VV. eorum
sapientissimum oraculum proferre sub dubio transcribendo in fine restrictus.
Duae principales quaestiones videntur examinandae in praesenti casu:
altera nempe, an primum Matrimonium sit validum? alia vero, an data
illius validitate, urgeat causa pro dispensando super eodem, quod suppo­
nitur ratum et non consummatum.
Quoad primam, ratio dubitandi oritur ex eo, quod sponsus asserit, se
fuisse deceptum, nec vere consensisse in faciem ecclesiae coram Parocho,
sed ficte et simulate; super qua, licet verum sit, quod per fictum et simula­
tum consensum unius de contrahentibus Matrimonium sit omni iure irri­
tum: hoc tamen procedit, quando concurrit et plene probatur causa simu­
landi ac adsint coniecturae et circumstantiae simulationem suadentes, prout
in Mutinen. Matrimonii, sub dic 9 iunii 1725. 1 In praesenti vero vir sim­
pliciter asserit, se fuisse deceptum, ac non habuisse animum se obligandi;
non specificat tamen, minusque probat, quaenam fuerit causa deceptionis,
ob quain fuit inductus ad contrahendum in faciem ecclesiae et ad contra­
hendum ficte et simulate, hinc eidem ita asserenti nullo modo deferendum
venit in foro externo, etiamsi medio iuramento id affirmaret, cum verisi­
milius sit, modo mentiri, quam in contractu principali, ut probat textus
in cap. Consultationi, dc sponsal. Porro in casu praesenti, licet asseratur
virum post contractum Matrimonium non cohabitasse cum uxore, ac
post aliquos menses ad secundas nuptias migrasse, ignoratur tamen, an
post dictum Matrimonium illico reclamaverit, an Statim vel quanto tempore
exposte Civitate discesserit, cuius vitae ct qualitatum, indolis ac naturae
Mt, quibus moribus imbutus et similium, ex quibus certum indicium efformari posset.
1 Cf. N. 3:82, 3299.

va. V

'Λ

786

Curia Romana

Quo vero ad secundam inspectionem: an scilicet data validitate dicti
primi Matrimonii rati et non consummati locus esse possit eiusdem dispen­
sationi? Istius decisio dependet a pondere causarum, quae iuxta opinionem
omnium Canonistarum in cap. Ex publico, de convers. coniug. debent esse
urgentissimae. Tres causae allegari possunt in praesenti: prima est, quod
vir asserit, se fuisse deceptum, nec habuisse animum contrahendi et «
efficaciter obligandi; altera causa est, quod vir nullo modo induci potuit
ad praestandum verum consensum ct ad cohabitandum cum prima uxore,
tertia demum est, quod vir secundum Matrimonium contraxit et consum­
mavit; nam etsi primum Matrimonium ratum rite contractum non
dissolvi per secundum cum alia contractum et consummatum, attamen
ad evitanda scandala, infamiam secundae mulieris, ac innumera peccat·
quae inde sequerentur, iustam et rationabilem causam esse pro dispensando
super primo Matrimonio rato probat in specie de lustis, de dispensat,
lib. 2, cap. to, num. 32 ct 33. Et eo magis haec urgere videretur,si cum
aliis prioribus causis, ut par est, insimul iungatur.
EE. PP. nunc erit ea, qua pollent, sapientia decernere:
An, ei quomodo sit providendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad D. Secretarium cum Sanctissimo iusta
mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 267-271].

3345.

S. C. C., Caputaquen., 2 apr. 1729.
Episcopus Caputaquen. in visitatione suae Dioecesis de mense maii 1726
visitavit etiam iure delegato ecclesiam Parochialem terrae Ccntulae exem­
ptam, et post peractam visitationem realem vocavit ad examen Domini­
cum Gabrielem Parochum seu Oeconomum dictae ecclesiae, istoque acce­
dere renuente ac etiam latitante, sub dic 14 dicti mensis maii de mandato
Episcopi citatus fuit per affixionem ad valvas ecclesiae, quatenus sub poena
suspensionis ab officio infra triduum exhiberet litteras patentâtes suae
Oeconomiae ac se submitteret formali examini. Non comparuit Parochus
infra triduum sibi praefixum, ct Episcopus post incusatas tres contumacias
illum declaravit suspensum ab exercitio curae, et ad hunc effectum expediri
mandavit cedulones in forma sub poena excommunicationis latae senten­
tiae ipso facto incurrenda, prout sequenti die expediti et affixi fuenint ad
valvas praedictae ecclesiae Parochialis. Comparuit subinde Parochus sub
die 18 dicti mensis maii, exhibuitque suas litteras patentales, protesuns.
non teneri se submittere dicto examini, quia tamquam Parochus, habere
dicebatur iurisdictioncrn ordinariam ad audiendas Confessiones sacramentales, ac etiam, quia iam semel approbatus fuerat ab Episcopo anteces­
sore, et in casu non admissionis istius protestationis appellabat ad S. Sedem.

.S’. C. Concilii

787

Post haec continuavit idem Parochus in exercitio curae, ac insimul expe­
divit corarn Auditore Camerae inhibitionem una cum monitorio super
manutentione in possessione exercitii dictae curae. Remissa tamen causa
per Auditorem Sanctissimi ad hanc Sacram Congregationem, sub die
6septembris 1726 admissa fuit appellatio in devolutivo tantum, et concessa
facultas Episcopo, ut nomine Sacrae Congregationis et sine praeiudicio
iurium partium deputaret Oeconomum ecclesiae Parochiali, prout in se­
quelam istius rescripti deputatus fuit.
Episcopus deinde sub die 21 martii 1727 aliam citationem exequi fecit
contra saepedictum Parochum ad dicendam causam, quare non deberet
declarari incidisse in irregularitatem ob contraventionem suspensionis,
illoque non comparante, sub die 1 aprilis eumdem declaravit irregularem.
Praetendens vero Parochus, declarationem suspensionis et irregularitatis
vitio nullitatis et iniustitiae laborare, proponi hodie curat tria infrascribenda dubia.
Circa punctum, an Parochi semel approbati possint ad novum examen
revocari: communis distinctio est, quod aut agitur de Parocho approbato
ab eodem Episcopo, et in hoc casu non potest iste novo examini illum subiicere, nisi nova supervenerint indicia, quamvis extraiudicialia, de eiusdem in­
sufficientia et imperitia, ut habetur ex cap. Accepimus 15, de aetat. et qualit.;
aut vero de Parocho approbato ab Episcopo antecessore, et tunc pro libito
potest successor, cui de illius doctrina et moribus nunquam constitit,
eumdem ad novum examen vocare, pro maiori conscientiae suae quiete,
etiam sine nova causa et absque alio indicio vel diffamatione eius inhabilitatis vel imperitiae, nec aliqua iniuria eidem infertur, cum Episcopus utatur
iure suo, et consulere intendit ac praecavere bono gregis sibi commissi,
quod est bonum publicum anteponendum semper privato bono Parochi,
ita ut isto renuente huic novo examini se subiicere, possit ab Episcopo
suspendi ab officio et exercitio curae iuxta const. 1S3 S. Pii V, § 2.1
Circumferuntur iura partium, ex quibus dignabuntur EE. VV. respon­
dere:
1. An suspensio sustineatur? Et quatenus affirmative:
2. An Dominicus Antonius Gabrieli incurrerit irregularitatem? Et qua­
tinus affirmative:
3. An sit locus absolutioni ct dispensationi?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et 2. Affirmative.
Ad 3. Pro gratia Episcopo in forma commissoria, const ito tamen sibi de
omnimoda paritione, et peractis exercitiis spiritualibus per quindecim dies
in loco ab eodem Episcopo designando, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 280],
' Cf. N

139.

Curia Romana

788

3346.

S. C. C., Burgi S. Dotnnini, 2 et 30 apr. 1729.
Proposita hac causa die 24 maii 1727, dilata fuit resolutio, et iniunctum.
quod firmaretur status hereditarius. 1 Subdelegato ad nonnam istius rescri­
pti ludicc a partibus, ad effectum firmandi hunc statum, ille nunc refert
assem hereditarium deductis aere alieno omnibusque aliis oneribus, etiim
legato vitalitio sororis Victoriae Constantiae Carafinae (quod tamen ii·.,
defuncta hereditati devolvebatur) remanere in libris 41338 et solidis 9 consti­
tuentibus scuta bismille ducentum nonagintasex et lulios sex, annui w
redditus de praesenti librarum mille quinque centum viginti et solidorum >··
ptem, constituentium scuta octuaginta quatuor et lulios quatuor et bonon. ,
monetae praedictae, non considerato novennia pro casibus fortuitis, quod stcw.·
dum consuetudinem huius Dioecesis considerari solet, necnon réparation^
domorum et constructionibus aggerum fluminis Padi, ut sunt eius verb.
Die 2 aprilis 172g: Non proposita.
Die 30 aprilis 172g Sacra, etc. respondit: Assignanda esse tot bona >!„■
bilta hereditaria, quae aestimata iuxta morem regionis quotannis reddere'
tn fructu annua scuta 70 monetae Romanae tam pro eleemosyna Missarum,
quam pro expensis necessariis pro illarum celebratione, et erectionem r ?
aciendam expensis heredis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 282, 285].

3347.

S. C. C., Theanen., 30 apr. 1729.
Concessa adversus resolutionem huius causae die 19 iunii 1728 captam:
nova audientia PP. Dominicanis, redit hodie causa ab EE. PP. sapienter
de more decidenda sub dubio:
An sit standum, vel recedendum a decisis sub die ig iunii 1728?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 288].

3348.

S. C. C., Cusentina, 30 apr. 1729.
Xaverius Misurclli, natus die 19 augusti 1693 in terra Rendae, Cuscntinae Dioecesis, receptus fuit a Definitorio Fratrum Minorum dc Obser­
vantia sub die 23 maii 1713 ad habitum regularem in statu laici seu Con·
1 Cf. N. 3327.
* Cf. N. 3340

.S'. C. Concilii

789

versi, et sub dic 2 augusti eiusdem anni habitum suscepit in Conventu
praedictae terrae Rendae sub nomine Fr. loannis, ac deinde die 21 augu­
sti 1714, expleto probationis anno, solemnem professionem emisit, ut
constat ex processu originali. Post dictam professionem, scilicet dic 12 mar­
di 1725 idem Xaverius, dimisso Religionis habitu, Matrimonium con­
traxit hic in Urbe per verba de praesenti et in faciem ecclesiae cum Anna
Mela eiusdem terrae, et in hoc statu matrimoniali per plures annos per­
mansit.
Introducta subinde causa in Sacra Congregatione Supremae Inquisi­
tionis super hac polygamia similitudinaria, cum ibi contenderet Xaverius
suam professionem fuisse nullam, atque ita valide, licet illicite Matrimo­
nium contraxisse: dictum Tribunal super hoc puncto validitatis vel nullitatis professionis cognitionem remisit huic Sacrae Congregationi. Expeditis
propterea consuetis litteris Archiepiscopo Cusentino pro confectione pro­
cusus audito Superiore locali, eoque confecto et nuper transmisso, propo­
nitur dubium in fine restrictus.
Ex triplici capite praetendit Xaverius suam professionem fuisse nullam:
primo ex defectu aetatis, quia iuxta Constitutiones Ordinis requiritur aetas
viginti annorum completorum in laicis seu conversis recipiendis, et ipse
de tempore, quo fuit receptus a Definitorio, nondum expleverat annos
viginti; secundo, quia professio emissa fuit ob metum, minas et violentias
«ibi incussas a genitoribus ct a germano fratre maiore tunc Religioso eius­
dem Ordinis; et tertio, quia de tempore receptionis et professionis labo­
rabat morbo gallico, ob quem irritari professionem declarant eaedem Con­
stitutiones.
Quoad primum defectum notandum venit, quod dictae Constitutiones
requirentes aetatem viginti annorum in recipiendis laicis non deberent intelligi de receptione impropria, quando scilicet laici ex decreto Definitorii
recipiuntur ad Monasterium vel ad habitum regularem, sed de receptione
propria et vera, quae fit per professionem. Constat tamen in facto, quod
Xaverius vigesimum primum aetatis annum excedebat, quando professio­
nem emiserat. Quo vero ad secundum fere omnes testes formiter examinati
concordant super totali aversione Xaverii a statu regulari; nonnulli vero,
prae ceteris P. Guardianus tunc temporis in Conventu Rendae deponunt,
quod dicti Xaverii parentes ac germanus frater eum coegerant ad susci­
piendum habitum regularem sub spe, quod ipse resipiscere posset a vita
perdita et pessimis moribus, quibus erat imbutus, eumque renuentem
deterrebant ac respective minabantur, quod alimenta denegassent ac a
paterna domo eum expellerent. Demum circa tertium duae inspectiones
occurrunt: altera in facto, an scilicet Xaverius revera esset infectus morbo
silico ante receptionem et professionem, ad quem effectum plures addu­
cuntur probationes examinandae, altera vero in iure, an nempe morbus ille
in vim Constitutionis Ordinis irritet professionem. Iam Constitutio conti­
nere videtur decretum irritans in cap. 2, § 1, num. 6: Singulis autem ante
habitus receptionem protestetur, quod si lepra, morbo gallico, vel caduco, aut
alia contagiosa infirmitate laboraverint et ante professionem id ipsum cela-

79°

Curia Romana

verint, eorum receptio ac etiam professio nulla censeatur. Verum superer,
difficultas, quod in processu non constat, an receptioni scu professior
Xaverii praecesserit interrogatio ac protestatio Religionis. Deficiente autem
protestatione seu interrogatione, professionem factam ab infectis validam
esse putat Capon., discept. 53, torn. 1, num. 34.
Religio non se opponit. Non gravabuntur itaque EE. VV. ea maxima,
qua pollent sapientia, definire:
An professio loannis Misurelli laid sit nulla in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadiuventur probatione), t!
ad mentem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 291-293].

3349.

S. C. C., Aiaceraten., 14 maii 1729.
Extat in ecclesia regulari PP. Minorum Convcntualium Montis Milonialtarc privilegiatum sub invocatione nominis Dei. Anno 1677 bon. men
Episcopus Cinus sub motivo paupertatis Conventus illiusque sacristiae
et ad supplicationem Regularium decrevit, quod quilibet Sacerdos cele­
brans in dicto altari privilegiato obulos duos solvere teneretur: unum pro
consumptione paramentorum et alium pro cera. Reclamantibus tamer;
Presbyteris saecularibus dictae terrae ad hanc Sacram Congregationem,
sub die 14 aprilis 1685 h°c edidit rescriptum: Sacra, etc. censuit, φιωϊ
Sacerdotes habentes officiafuram in ecclesia praedictorum Fratrum semindo"
esse ultimam Synodum bon. mem. Cini decernentem obulum unum pro ccr.
et medium obulum pro consumptione paramentorum; quo vero ad Sacerdote
accedentes ad eandem ecclesiam pro eorum mera devotione, Fratres praedici’
nihil praetendere vel exigere posse pro huiusmodi consumptione.
Praetendentes modo PP. Conventuales, quod etiam Sacerdotes cele­
brantes in dicto altari recepta eleemosyna manuali seu adventitia, solvere
teneantur ceram et consumptionem paramentorum, eodem modo, quo
iuxta dictum decretum tenentur celebrantes titulo officiaturae: iudicium
introduxerunt in Curia Episcopali contra Sacerdotes Paulum et Nicolaum
de Palmeggianis. Expedito tamen pro istorum parte ac totius Cleri saecu­
laris Montis Milonis monitorio corain Auditore Camerae super observa­
tione ac exeeutione praefati decreti huius Sac. Congregationis, causaqur
subinde remissa per Auditorem Sanctissimi ad eandem Sac. Congrega­
tionem, proponuntur hodie infrascripta dubia, utraque parte iura sua dedu­
cente:
t. An ad tenorem resolutionis captae die 14 aprilis 1685 Sacerdotes satmlares celebrantes recepta eleemosyna in ecclesia PP. Minorum Conventualiu*
Montis .Milonis teneantur solvere ceram et consumptionem indumentonr'
sacrorum? Et quatenus affirmative:
1 Resolutionem vide infra, die 3 sept. 1729. - Cf. N. 3353.

<S. C. Concilii

791

2. An dicti Sacerdotes saeculares scribere teneantur in libro in sacristia
asservato ipsos celebrasse vel pro eleemosyna vel pro mera eorum devotione?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative, et servetur constitutio san. mem. Innocenta XII super
ulebratione Missarum,1 et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 299].

3350.

S. C. C., Nucerina, 3 iul. 1729.
Nicolaus Lipsi terrae Gualdi Nucerinae Dioecesis die 6 novembris 1714
regularem habitum suscepit in Conventu Ordinis Heremi tarum S. Augu­
stini existente Fulginei, ibique sub die 8 novembris sequentis anni 1715
post completum probationis annum solemnem professionem emisit, re­
tento eodem nomine Nicolai.
Anno 1718, dum ipse morabatur in Conventu eiusdem Ordinis in Civi­
tate Nuceriae, intentare meditans iudicium super nullitate suae profes­
sionis coram Ordinario et Superiore locali ad formam Concilii, in Sess. 25,
cap. 19, de ref., dubitans vero, de quo Ordinario et Superiore loqueretur
Concilium, an scilicet loci habitationis, an vero emissae professionis, recur­
sum habuit ad Sacram Congregationem pro declaratione, quae sub die
24 septembris eiusdem anni mandavit, ut procederet Ordinarius Fulginaten. una cum Superiore locali.
Coram istis comparuit Orator, deducens suam professionem fuisse
nullam, uti emissam per vim et metum sibi a patre incussum, et ad hunc
effectum servatis servandis examinari curavit fonniter in terra Gualdi a
ludicc deputato octo testes, inter quos aderat loannes Baptista Lipsi eius
germanus frater; qui omnes deposuerunt de ferocia patris, quod ipse plu­
ries adstrin.xerit filium ad ingrediendum in Religionem nedum verbis
asperis, sed etiam immanibus factis, eum nempe eiiciendo a domo patenta,
denegando alimenta, verberando, et aliquando armata manu ictus vibrando
usque ad necem, quodque ad incutiendum timorem filio usus quoque fuerit
opera alterius eius filii, praedicti scilicet loannis Baptistae, et cuiusdam
Angeli Calafati, hominis facinorosi. lidem etiam testes testantur, quod
Nicolaus Orator pluries protestatus fuerit ante professionem, se ingredi
in Religionem, et professionem emittere ob tot violentias sibi illatas a
patre, candemque protestationem repetiisse post emissam professionem.
Alter ex praefatis testibus, nempe loannes Baptista Lipsi inconstans fuit
in suo dicto: nam post praedictam formalem depositionem cum geminis
epistolis scriptis Episcopo Fulginei se retractavit, asserens, falsam fuisse
suam formalem depositionem et falsas etiam depositiones aliorum septem
testium, tamquam subornatorum a Fratre Oratore. Postmodum vero cum
alia declaratione facta die 29 ianuarii 1726 confirmavit primam suam depo• Cf. X. 260.

Curia Romana

792

sitionem, ct quod posteriores declarationes emiserat ob intéresse bonorum,
quae ex validitate professionis eidem spectabant.
Exceptiones a Procuratore fiscali adductae sunt sequentes: prima, quod
de tempore emissae professionis, scilicet quatuor diebus ante illam obierat
pater atque ita cessaverit causa metus, et quod de illius morte notitiam
ante professionem ipse Orator habuerit; secunda exceptio in eo consistit,
quod posita etiam nullitate dictae professionis, adhuc ea ratificata seu in­
ducta fuerit tacita professio ex subsequent» et plus quam annali delatione
habitus ac exercitio actuum professis competentium, et fortius ex susce­
ptione Sacrorum Ordinum ad titulum religiosae paupertatis.
Re tandem plene discussa, Ordinarius Fulginei una cum Superiore
locali sententiam pro validitate professionis contra Oratorem protulit, a
qua interposita appellatione ad hanc Sacram Congregationem, contingit
disputari:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 317].

3351.

S. C. C., Cremonen., 23 iul., 13 aug. 1729.
Chrostophorus Benzius fundavit anno 1702 simplex Beneficium perpe­
tuum sub titulo SS. Caroli et Aquilini in oratorio publico per eum prius
constructo in loco Cassant Cremonen. Dioecesis, cum pluribus oneribus
iniunctis Cappellano seu Titulari pro tempore, et signanter celebrare fa­
ciendi duas Missas qualibet die, etc. et demum manutenendi et reparandi
ecclesiam ac providendi sacristiam de paramentis, supellectilibus sacris,
cera, aliisque necessariis pro dicta celebratione Missarum. Praedictam
autem quotidianam Missarum celebrationem adeo enixe exoptavit, ut
expresse praeceperit, illas nunquam praetermittendas esse, nec ex causa
infirmitatis, nec ex titulo honestatis, sed in hoc casu supplendas esse per
alios Sacerdotes eligendos ab ipso "Titulari.
Pro dote vero istius Beneficii assignavit diversa bona stabilia, quae suffi­
cientia ac exuberantia ipse putavit nedum pro adimplemento praescripti
oneris duarum Missarum quolibet die, sed etiam pro sufficiente annuo red­
ditu favore Titularis. Anno 1709 mortuo fundatore ab intestato, illius opu­
lenta hereditas devenit ad Paulum eius fratrem, qui in suo ultimo testamento
condito sequenti anno 1710 in praefatis bonis quatuor sibi scripsit heredes
pro aequali portione, nempe Paulum et Pompeium fratres dc Cantiis (quo­
rum primus est modernus Cappcllanus supradicti Beneficii) ac Ambrosium
ct Angelum Mariam fratres de Medicis.
Agnoscens dictus Paulus Cappcllanus bona pro dote relicta imparia esse
non tantum pro condigno ipsius annuo redditu, sed etiam pro exequendis
* Cf. X. 3447.

5. C. Concilii

793

oneribus iniunctis a fundatore, recursum habuit ad Sacram Congregationem
prodictorum onerum reductione; et exquisita desuper informatione Episcopi,
hic distincte recensendo supradicta onera, exposuit redditum bonorum assi­
gnatorum ncutiquam sufficere pro adimplemento eorumdem onerum, et
denique censuit, non esse locum reductioni, sed cogendos esse heredes ad
supplementum dotis. Cappcllanus non amplius insistit pro reductione one­
rum, sed instat pro supplemento dotis sub motivo, quod bona pro dote
issignata non dicuntur stare laxativi sed demonstrative, et quatenus starent
tiixatite, adhuc esse locum praedicto supplemento, ex quo fundator enixe
ct determinate voluerit implementum praescriptorum onerum. Et ad hunc
dfectum ipse obtulit proportionabilem contributionem pro sua quarta parte
hereditatis, et similem contributionem pro alia quarta parte offert etiam
Pompeius frater alter coheres.
Huiusmodi instantiae se opposuerunt alii duo coheredes, sed cum non
adhuc iura sua deducere curaverint, in eorum contumaciam proponitur
sequens dubium ab EE. VV. sapientissime de more decidendum:
.In sit locus reductioni onerum, seu potius supplemento dotis, et in qua
summa in casu?
Die 23 iulii 172g: Xon proposita.
Die 13 augusti 172g Sacra, etc. censuit: Xon esse locum reductioni, et quoad
supplementum: dilata, et scribatur Episcopo iuxta instructionem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 332-335].

3352.

S. C. C., Brugen., 13 aug., 3 sept. 1729.
InCathedrali Ecclesia Brugen. in Belgio viget immemorabilis consuetudo,
qua quilibet Cappcllanus noviter provisus tenetur post adeptam posses­
sionem Beneficii ad praestandum caeleris aliis Cappcllanis convivium, vulgo
nominatum symbolum gratulatorium, seu proficiat, dictaque consuetudo,
uti laudabilis, approbata etiam reperitur in Capitulis Civitatis. Proviso
nuper de maiori Custodia seu Cappellania in dicta Cathedrali Cornelio
Hyacintho dc Vos, coque immisso in pacificam possessionem, fuit pro parte
Cappellanorum judicialiter institum apud Decanum et Canonicos Capi­
tuli, ut eum compellerent ad parandum solitum convivium; renuens tamen
provisus cx obligatione praestare hoc convivium, uti prohibitum de iure
communi in cap. lacobus, de Simon, ac etiam ex dispositione Concilii in
Sess, 24, cap. 14, de ref., recursum habuit ad Sacram Congregationem pro
declaratione, an expostulatum convivium licite peti et dari possit, et an
laudabilis sit, et observanda praedicta immemorabilis consuetudo.
Citra Concilium Tridenti num in dicta Sess. 24. cap. 14, de ref. adsunt
constitutiones 104 S. Pii V,2 et 51. san. mem. Innocentii XII 3 improban' Ct. X. 3400. 3444, 7481.
1 Cf. X >34·
’ Cf. .X. 259.

Curia Romana

•

I

.^
»
*
1
»

·
■ *
»

JHHVS
SnVlOOWVS SVUsW -ΧΜΛ
·

794

tes omnia, et quaecumque statuta seu consuetudines quantumvis imme­
morabiles, per quas noviter provisi teneantur pro institutione, collatione,
provisione, vel admissione ad possessionem aliquid tradere, quod non in
usus pios converteretur, sed in utilitatem et commodum Capitularium,
cederet, etiamsi dulciaria praestarentur. Concilium et praedictae duu
constitutiones loquuntur de praestatione danda ob possessionem vel in in­
gressu; sed textus in dicto cap. lacobus loquitur etiam de prandio a Ca­
nonico noviter iam recepto, et ibi omnes Canonistae tenent, textum istum
improbare convivia, aut alias temporales praestationes, quae non sponte,
sed coacte dantur a Canonicis recipiendis ac etiam a Canonicis recepti.
Dignabuntur itaque EE. W. summa, qua pollent, sapientia declarare:
Ati toleranda sit consuetudo immemorabilis de praestando convicio pr
C.appellanum noviter receptum, seu potius improbanda in casu?
Die 13 augusti iy2(): Non proposita.
Die 3 septembris 172g Sacra, etc. respondit: Negative quoad prima*
partem, et affirmative quoad secundam, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 336, 342].

3353.

S. C. C., Cusentina, 3 sept. 1729.
Proposita hac causa die 30 aprilis 1729, 1 responsum fuit: Dilata, d
coadiuventur probationes, et ad mentem; et mens fuit, quod examinaretur frmiter dictus Fr. Joannes a S. Marco.
Datis itaque opportunis litteris Reverendissimo Xuntio Xeapolis, ubi
dictus religiosus moram trahit, fuit servatis servandis examinatus conn
Auditore Nuntiaturae, et in hoc examine in omnibus ipse confirmavit ct
ratificavit, quae extraiudicialiter deposuerat in praecedenti attestatione, ut
ex utriusque tenore, quae dantur impressae. Exhibet etiam Orator depo­
sitiones iuratas Annae Melae eius uxoris, Petri Melae istius germani fra­
tris ac aliorum trium testium deponentium de fide matrimonii data ab
ipso Oratore Annae Melae, antequam Religioni nomen daret, et quod
P. Vicarius, frater Oratoris, ne sequeretur huiusmodi Matrimonium, illuni
induxerat ad suscipiendum habitum regularem.
His praehabitis non gravabuntur EE. VV. ad idem dubium tunc non
resolutum benigne respondere, videlicet:
An professio Fr. loannis Misurelli laid sit nulla, nec ne in casui
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 343].
Cf. N. 3348.

6'. C. Concilii

795

3354.

S. C. C., Tridentina, 3 et 24 sept. 1729.
Carolus Ferdinandus ex Comitibus c Lodron cum possideret Canonicatum et Praeposituram in Cathedrali Ecclesia Tridentina, insimul cum
Parochiali ecclesia Villae Langarinae eiusdem Dioecesis, dispensationem
apostolicam de voto huius Sacrae Congregationis obtinuit, ut per sex men­
ses cuiuslibet anni abesse posset a residentia Parochiae, relicto ibi idoneo
Vicario pro cura animarum, dummodo tamen residendam servaret quoad
Canonicatum in dicta Cathedrali Tridentina. Provisus deinde fuit a Sancta
Sede de alio Canonicatu in Ecclesia Salisburgensi cum priorum reten­
tione, ac indulta ei fuit in iisdem litteris provisionis licentia abessendi per
reliquos sex menses a supradicta ecclesia Parochiali. Denunciato tamen
de anno 1719 san. mem. Clementi XI, quod Canonicus praefatus praedi­
ctam Parochiam omnino deseruerat, ac nunquam in ea resederit, idem Sum­
mus Pontifex cum eius motu proprio expedito 5 kalendas martii eiusdem
anni revocavit dictum posterius indultum, et mandavit, ut dictus Cano­
nicus per sex menses cuiuslibet anni tantum abesse posset a Parochia ad
formam rescripti huius Sacrae Congregationis, dummodo tamen resideret
in prima dicta Ecclesia Tridentina; et quoties supradictum rescriptum
adamussim non adimpleverit, rescriptum ipsum nullum et revocandum
pariter esse voluit.
Ut omnimoda exeeutio eidem motui proprio daretur, transmissus fuit
per organum Secretariae Status Episcopo Tridentino. Munus sibi iniunctum adimplevit Episcopus: transmisit enim ad Comitem Viennae tunc
degentem cidemquc praesentari curavit die 26 aprilis 1719 coram Xotario
et testibus praefatum motum proprium propriamque epistolam adiunxit,
qua pastorali caritate illum ad residendam revocabat cum praefixione ter­
mini trium mensium. Adhuc tamen insordescente Comite, quinimmo se
rictante novum habuisse recursum ad Sanctam Sedem, Episcopus ut tutius
procederet, consulendum duxit Eminentissimum Secretarium Status et
hanc Sacram Congregationem, quomodo se gerere deberet, et responso ab
utroque accepto, ut eum cogeret ad residendum ad tramites dispositionis
Sacri Concilii, Sess. 23, cap. r, de ref., sub dic 22 aprilis 1720 eumdem per­
sonaliter citari curavit, quatenus intra terminum dierum sex ad Parochiam
se conferret, et alia similis citatio repetita fuit sub die 7 iulii 1721.
Comes vero ad colorandam propriam contumaciam et effugiendum
iudicium Episcopi, istum in suspectum allegavit, addens se multis litibus
distractum residere non posse in dicta Parochiali ecclesia, maxime quia
ibi decens habitatio non aderat, nec id ratio suae valetudinis ferebat. At
vero Episcopus his minime attentis, ac utendo arbitrio sibi tributo a
Sacro Concilio in Sess. 23, cap. 1, de ref. procedendi scilicet ab initio ad
privationem Beneficii absque eo quod experiri prius teneretur alia remedia
censurarum, et subtractionis fructuum, sub die 20 septembris 1724 sen-

796

S. C. Concilii

Curia Romana

tentiam pronunciavit, qua Comitem Beneficio Parochiali privatum, eumdemque teneri ad restitutionem fructuum per ipsum perceptorum a dic
sibi intimati motus proprii Summi Pontificis declaravit, ac deinde deputa­
vit Vicarium pro exercitio curae et Oeconomum pro collectione fructuum,
appellationemque desuper a Comite interpositam quoad effectum susptnsivum reiecit. Sed quia idem Comes sub obtentu appellationis interpositae
tum ad Tribunal Nuntiaturae, tum ad Auditorem Camerae turbare non
destitit Vicarium in exercitio curae, ac Oeconomum in exactione fructuum,
habito per Promotorem fiscalem Curiae Episcopalis recursu ad Auditorem
Sanctissimi, iste causam remisit ad hanc Sacram Congregationem cum facul­
tate purgandi hinc inde praetensa attentata. Quare resolvenda proponuntur
EE. VV. sequentia dubia:
I. An sententia privationis ecclesiae Archipresbyteralis Villae Lagani t
sustineatur in casu?
II. An constet de attentatis hinc inde, et an, et quomodo sint purganda
in casu?
Die 3 septembris 1721.): Non proposita.
Die 24 septembris 172g Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad menton.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 347-349].

diorum dotalium usque adhuc distributorum contra expressam mentem
eiusdem testatoris. Audito Ordinario, cuius relatio dabitur impressa, ac
subscriptis tribus sequentibus dubiis, ea proponuntur, partibus iura sua
deducentibus, ab EE. VV. sapientissime de more decidenda:
I. An subsidia dotalia praestanda sint consanguineis testatoris recurren­
tibus privative quoad personas extraneas? Et quatenus affirmative:
\\. Quomodo et a quo imposterum sint distribuenda caeteris consanguineis?
111. An sit locus restitutioni subsidiorum dotalium per Ordinarios Cassinenses distributorum personis extraneis contra expressam mentem testatoris?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, comprehensis etiam affi­
nibus ad formam testamenti.
Ad II. Distribuenda esse ab Officialibus Confratemitatis Sanctissimi
Sacramenti heredis, praevio edicto, consanguineis et affinibus, servata gradus
praerogativa, et in casu aequalitatis gradus, per extractionem, iis vero defi­
cientibus distribuenda modo, quo supra, aliis extraneis, servata forma testa­
menti.
Ad III. Dilata, et coadiuventur probationes.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 350].

3356.

3355.

S. C. C., Nullius Montis Cassini, 24 sept. 1729.
Antonius Tregua in testamento condito de anno 1665 mandavit, ut
omnia credita ac etiam pecunia numerata, quae de tempore sui obitus
reperiretur, investirentur in capitalibus fructiferis, istorumque fructus
erogarentur in tot subsidia dotalia ad rationem ducatorum quinquaginta
pro quolibet, distribuenda a P. Guardiano Cappuccinorum Civitatis S. Ger­
mani secundo die festo Paschatis Resurrectionis favore puellarum commo­
rantium in eadem Civitate ac duobus Oppidis adiacentibus, exclusis exte­
ris, praeferri tamen semper voluit puellas, quae sibi consanguinitate vel
affinitate attinerent proximiores in gradu. Sacra Congregatio Episcoporum
et Regularium sub die 28 septembris 1696 ad supplicationem Ordinarii
Casinensis, ac inhaerendo eius antiquis decretis declaravit PP. Cappucci­
nos esse incapaces hoc munere distribuendi dotes, illudquc spectare ad
praedictum Ordinarium.
In vim huius decreti consuevit Curia Casinensis easdem dotes distri­
buere praevia affixione edictorum, exindeque consideratis requisitis puel­
larum concurrentium. Sub praetextu tamen, quod Ordinarii Cassinenses
orumque Ministri abusi fuerint et abutantur huiusmodi facultate, distri­
buendo nempe dotes puellis extraneis in exclusionem consanguinearum
et affinium testatoris, plures cx istis recursum habuerunt ad Sacram Con­
gregationem pro opportuno remedio imposterum, et pro restitutione subsi1 Resolutionem vide infra, die 3 decembris 1729. - Cf. N. 3358.

797

S. C. C., Nucerina Paganorum, 24 sept., 19 nov. 1729.
In Oppido Angriac Nucerinae Dioecesis adest quaedam Cappella
sub titulo S. Nicolai Barensis, in qua ultra particularia legata cum certis
Missarum oneribus relicta ab Antonia de Robertis et Theresia de Conci­
liis, erectum quoque reperitur simplex Beneficium de iure patronatus
de Risis annui redditus ducatorum triginta circiter, cuius modernus pos­
sessor est Sacerdos Dominicus Mazziotti. Ex pluribus decretis factis per
Episcopos in visitationibus resultat Rectorem huiusmodi Cappellae seu
Beneficii habere onus celebrandi Missam unam singula hebdomada so­
lumque in visitatione dc anno 1692 facta ab Episcopo Perisio, ipse enunciavit, nullum in praedicta Cappella adesse onus Missarum, et tantummodo
decrevit, Beneficiatum teneri cx dispositione iuris ad celebrandam festivi­
tatem et Missam in die festo Sancti titularis. Cum autem hodiernus Epi­
scopus in prima sua visitatione invenisset, dictum Sacerdotem praefato
oneri Missarum in antecedentibus visitationum decretis enunciato non
satisfecisse, fructus Beneficii sequestrari mandavit, quousque de adimple*
mento constaret. Cappcllanus vero, quamvis ad effectum evitandi seque­
strum curaverit pro annis 1723 et 1724 Missas celebrari facere per Sacer­
dotem ITanciscum Limodii, ut ex istius fide, quae datur ad partes, ac etiam
promiserit adimplere in futurum, deinde existimans nullatenus teneri ad
huiusmodi onus, confugium habuit ad Auditorem Camerae praevio moni' Cf. N. 3360.

Curia Romana

Mi ITTvSs t o m b t w svmanuu
V33H10H8IS

79S

torio super obsonantia dicti decreti visitationis anni 1692, et per contra­
dictas sententiam absolutoriam a praedicto onere obtinuit.
Remissa tandem causa per Auditorem Sanctissimi ad hanc Sacram
Congregationem, acriter contendit Cappcllanus, se praeter Missam cele­
brandam in die festo S. Nicolai, aliasque iniunctas in dictis legatis dt
Robertis et de Conciliis ad nullum aliud onus teneri, innixus dicto decreto
visitationis anni 1692. Episcopus vero in relatione transmissa ciusquc Promotor fiscalis existentiam huius oneris Missarum desumunt ex dic.
decretis visitationum, nec attendendum esse putant contrarium decretum
Episcopi Perisii dc anno 1692, quia idem Episcopus melius postea edoctus
in posteriori visitatione facta de anno 1695 relative se habens ad antiqua
decreta suorum praedecessorum, hanc eandem celebrationem Missarum
demandavit; minusque obstare credunt adductum instrumentum funda­
tionis, quia est copia copiae, et inverisimilia continet.
His praehabitis, non gravabuntur EE. VV. decernere:
1. An, et usque ad quem numerum Rector Beneficii S. Nicolai lentat.:
celebrare Missas? Et quatenus affirmative:
2. An ultra particularia legata de Robertis et de Conciliis teneatur tlian
celebrare unam Missam singulis hebdomadis seu diebus Dominicis, vel tantur.·
modo in festivitate S. Nicolai in casu?
Die 24 septembris 1729: Non proposita.
Die 19 novembris 1729 Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Teneri ad uium
Missam qualibet hebdomada die benevisa a Rectore, et amplius.
(Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 356, 360].

3357.

S. C. C., Cusentina, 19 nov., 3 dec. 1729.
Extra moenia Terrae Rcndarum Cusentinae Dioecesis adest quaedam
ecclesia sub titulo S. Sebastiani cum unica Cappella seu altari. Anno 1627
Dianora de Stéphane irrevocabiliter donavit nonnulla bona stabilia annui
redditus ducatorum 10 pro reparatione et fabrica eiusdem ecclesiae, et dt
huiusmodi redditibus ac eleemosynis Cappellani pro tempore, obsequentes
mandato Episcopi, rationem reddiderunt coram Vicario foraneo dicti Loci
In eadem ecclesia introducta repetitur usque de anno 1658 quaedam Con­
gregatio fidelium seu Confraternitas sub titulo S. Mariae Constantinopolis
Exortis nuper nonnullis controversiis inter Sacerdotem losephum Gatto,
modernum Cappellanum ecclesiae ct Confratres praedictos, instetit ille
anno elapso coram Sacra Congregatione pro expulsione dictae Confratemitatis a sua ecclesia, veluti erectae sine requisitis praescriptis in notissim
constitutione 115 san. mem. Clementis VI11, 1 et praecipue sine licentia
Ordinarii. Confraternitas enim contendit, oblationes, eleemosynas aliaqiK
donata in futurum donanda praefatae Congregationi, administranda e$«
1 Cf. N. 19a.

<S’. C. Concilii

ygg

ab eius Praefecto, independenter ab ecclesiae Rectore, reservato solum Or­
dinario iure revidendi computa.
Dignabuntur itaque EE. VV. sapientissime de more definire:
2. An possit expelli seu removeri Confraternitas sub titulo S. Mariae Conilantinopolis in dicta ecclesia S. Sebastiani?
3. An Reverend. Dominus loseph Gatto Rector seu Bcneficiatus dictae
tccltsiae teneatur ad redditionem rationum omnium et singulorum reddituum,
oblationum ct eleemosynarum eidem ecclesiae factarum?
4. An oblationes, eleemosynae et supellectHia donata et respective data et
m futurum donanda et danda dictae Venerabili Confraternitati administrari
pjssint et debeant per Praefectum eiusdem Confraternitatis independenter a
Ratorc seu Bénéficiâto eiusdem ecclesiae in casu?
Die /9 novembris 1729'. Dilata.
Die 3 decembris 1729 Sacra etc. respondit ad 2. Negative.
Ad 3. A ffirmative.
Ad 4. Affirmative, ita tamen, ut ratio reddi debeat Ordinario.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 361, 370].

3358.

S. C. C., Tridentina, 3 dec. 1729.
Proposita fuit praesens causa die 24 septembris 1729,1 verum tunc resolvi
non potuit. Dignabuntur itaque EE. VV. iisdem dubiis respondere.
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et ad mentem.
Ad II. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 4, p. 371].

3359.

S. C. C., Vratislavien., 3 dec. 1729.
PP. Carmelitae Oppidi Bidgostiensis Vratislavien. Dioecesis obtinuerunt
sub dic 17 iulii 1727 a S. Sede Breve Indulgentiarum pro Confraternitate
sub titulo Divinae Providentiae erigenda, illudque admitti et approbari me­
ruerunt sub die 10 aprilis 1728 a Vicario foraneo dicti Oppidi, qui certos
dies destinavit, in quibus Confratres describendi Indulgentias lucrari debe­
rent, ac insuper facultatem concessit dictum Breve publicandi in aliquo die
Dominico vel festo coram populo ad divina audienda convocato. Consi­
mile Breve pro erectione Confraternitatis sub eodem nomine Divinae
Providentiae obtinuerunt Patres lesuitae eiusdem Oppidi sub die 16 apri­
lis 1728, et sub die 17 maii eiusdem anni admissionem et approbationem
Brevis reportarunt a praedicto Vicario foraneo, qui etiam diem festum San1 Cf. N. 3354.

Curia Romana

8oo

ctissimae Trinitatis, quae cadebat sub die 23 eiusdem mensis maii, desti­
navit pro introductione Confratemitatis.
PP. Icsuitae, quamvis Breve, eiusdemque approbationem ultimi repor­
tarunt, illud tamen primi publicaverunt, scilicet die sequenti 18 maii,qua:
erat Feria III Pentecostes, et sub die 23 eiusdem mensis in Festo Sanctis­
simae Trinitatis solemnem introductionem, invitatoriis ad ecclesiarum valva
affixis, intimarunt; PP. vero Cannelitae eorum Breve publicarunt dic 19
eiusdem mensis, quae erat feriatis, et in sequenti die, quae pariter fenilis
erat, cum ea possibili pompa, et solemnitate, quae fieri poterat in dic
feriata, introductionem fecerunt, non obstante inhibitione ipsis facu 1
Vicario foraneo.
Cum autem ex notissima constitutione 115 san. mem. Clementis VI11'
prohibeatur in eodem loco erectio Confratemitatis sub eadem invocatione,
sub qua prius alia reperiretur erecta: PP. Cannelitae recursum habuerunt
ad Auditorem Sanctissimi pro circumscriptione Brevis per PP. lesuitas
posterius obtenti, sed remissa causa huic Sac. Congregationi, cum inhibi­
tione utrique parti, ne adseribendi seu aggregandi essent novi Confratres usque ad exitum litis; auditus fuit Episcopus, qui supradicta in facto
exposita confirmans subiungit, omnia successisse sine cius scientia, neutram
ex partibus realem erectionem Confratemitatis obtinuisse, sed dumtiut
introductionem, eo forsan motus, quia deficiunt litterae testimonials
Ordinarii, quibus Confratemitatis erigendae pictas et Christianae caritatis
officia, quae exerceri deberent, commendatae essent, ac pro forma validae
erectionis requiritur in dicta constit. 115 san. mem. Clementis VIII.
Insinuat praeterea, ut pro decore sui Officialis et iuxta desiderium Civitatis
et Magistratus potius promovenda sit erectio Confratemitatis in ecclesia
PP. lesuitarum, quae nullam aliam Confraternitatem habet, et in publico
foro et facili omnium aditu constructa reperitur, quam in ecclesia PP. Carinclitarum, quae iam aliam habet Confraternitatem, et est extra Locum
sita. Ac postea per haec verba concludit: caeterum ad avertenda scandait
non esset incangruum, si tam extra Civitatem Cannelitae, quam in Civitate
PP. Societatis gauderent hac Confraternitate, praevia tamen ad me vel Offi­
cialem meum Generalem remissione pro facienda et determinanda disposi­
tione devotionis praedictae, ne una alteram impediat.
Quoad ultimum punctum insinuatum in relatione Episcopi, alias haec
Sac. Congregatio, prout aliae Episcoporum, et Rituum, indulscrant ct tole­
rarunt erectionem seu existentiam duarum Confraternitatum sub eodem
nomine et invocatione in uno eodemque loco, attenta locorum qualitate,
numerositate populi, more regionis, distantia unius ab alia, aliisque cir­
cumstantiis, totum remittendo arbitrio Ordinarii. In summario PP. Carmelitarum datur depositio testium, asserentium, ecclesiam lesuitarum
distare ab Ecclesia Carmelitarum 125 passibus geometricis, et Oppidum
Bidgostiense adeo parvum esse per hostiles incursiones continue demoli­
tum, ut vix inibi una cum suburbiis biscentum domus inhabitentur ct
incolae parum supra quingentum.
1 Cf. N. 192.

- VbSBB

S. C. Concilii

8οι

Dignabuntur itaque EE. VV. in conflictu partium iura sua deducen­
dum decernere:
An, et quae Confratemitatis erectio sustineatur tn casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Neutram sustineri, et Episcopus utatur
iure suo, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 4, p. 372].

3360.

S. C. C., Nullius Montis Cassini, 14 ct 28 ian. 1730.
Agebatur de hac causa die 24 Septembris 1729.1 Verum Ordinarius
Cassinensis reclamans adversus resolutionem II. dubii in ea parte, qua
distributio subsidiorum dotalium demandata fuit Officialibus Confraternitatis Sanctissimi Sacramenti heredis, contendit, sibi decernendam esse
praefatam distributionem, prout hactenus distribuere consuevit sub motivo,
quod posita incapacitate P. Guardiani Cappuccinonim, cui speciatim
commissa fuerat a testatore praefata distributio subsidiorum, eadem devol­
venda sit ad legitimum Executorem, qualis in causis piis est Episcopus,
vel Praelatus habens quasi-episcopalem iurisdictionem, excluso penitus
herede scripto, quem semper exclusum praesumitur voluisse testator eo
ipso, quod alium certum destinavit Executorem, istiusque industriam
elegit.
Dignabuntur itaque EE. VV. eorum sapientissimum oraculum proferre
tum super dubio resoluto, ac etiam super III. tunc non resoluto, super
quo hodie exhibentur nova iura ex parte puellarum, videlicet:
I. An,et quomodo sit standum vel recedendum a decisis quoad II. dubium?
II. An sit locus restitutioni subsidiorum dotalium per Ordinarios Cassintnses distributorum personis extraneis contra expressam mentem testatoris
in casu?
Die 14 ianuarii 1730: Non proposita.
Die 28 ianuarii 1730 Sacra, ctc. respondit ad I. In decisis, ut Ordinarius
seu ab eo deputatus assistat, et omnia faciat loco P. Guardiani Cappuccinonun, servata forma testamenti, et fiant gratis.
Ad II. Ad EminentissinTUm Praefectum iuxta mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 2, 8].

3361.

S. C. C., Mechlinien., 28 ian. 1730.
Albertina Tilly, quae iuncta est Matrimonio cum Joseph Ruiz de Castro
a consiliis Catholicae Maiestatis Hispaniarum Regis et eius Auditore in
regia audientia Regni Granatae, contendit se esse legitimam, utpote natam
‘ Cf. N. 3355.
V'l V

SI

8o2

Curia Romana

ex Matrimonio, si non in sc valido, saltem putative habito, ut tali, et con­
tracto die 17 octobris 1702 inter Principem Albertum Octavium de Serclaes Tilly et Principissam Alexandrinam Sucre de Bach in privata Cap­
pella eiusdem Principis Alberti coram Sacerdote Cappellano exercite?
Regis Catholici, praeviaque speciali licentia Ordinarii Mechlinicnsis, et
adstantibus tribus testibus. Porro in eo, quod attinet ad qualitatem Matri­
monii putative validi, ultra testes examinatos, qui deponunt dc Matri­
monio contracto coram praedicto Sacerdote, et praevia licentia Ordinant
Albertina exhibet epistolas a Principe Alberto Octavio scriptas Alexan­
drinae matri, in quibus eam agnoscit ut suam legitimam uxorem. AiRn
probationes de communi existimatione tam in Belgio, quam in llispanib,
quod Alexandrina esset uxor vera memorati Principis Alberti Octavi.,
et quod ipsamet Albertina esset eorum filia legitima. Et quia Eminent!-·
simus Zonzedarius, dum erat Hispaniarum Nuntius, laudum protulit
in quo censuit, Principem Albertum Octavium esse obligatum ad contra­
hendum Matrimonium cum Principissa Alexandrina inter triginta dic.-,
sin minus, ad eam congrue dotandam, et ad alimenta subministranda A!bertinae ab ipso et Alexandrina progenitae, idemque Princeps AlbemOctavius, vivente adhuc Alexandrina, Matrimonium contraxit praena
apostolica dispensatione cum Maria Magdalena de Serclaes Tilly sua
nepte, subdit Albertina, haec suae intentioni obesse non posse, tum qiw
laudum prolatum fuit ab Eminentissime Arbitratore, tempore quo non
potuerunt haberi probationes, quae modo habentur et exhibentur, tum qua
secundum Matrimonium contractum fuit in evidentem spretum litis pen­
dentis super primo, et in sequelam dispensationis subreptitie obtenu,
uti latius videri potest in scripturis exaratis pro dicta Albertina, quae sob
ad me delatae fuerunt.
Obvia est in decretalibus materia legitimationis prolis ex .Matrimonio
publice et bona fide contracto, licet ob latens impedimentum postea
deprehendatur esse nullum, ut in textu cap. Cum inter, qui filii sint legitim.
et comprobatur ex cap. Laudabilem, ut lite pendente, ex cap. final., dedar.·
destina desponsata; ct legitimam esse prolem, si secunda uxor ignorat impe­
dimentum ligaminis, quo vir laborat, uti patet ex cap. Ex tenori, quifil··
sint legitimi. Cumque ad effectum bonae fidei sive in utroque sive in altero
ex coniugibus oporteat, quod ipsi non fuerint affectatores ignorantiae, .
rem, de qua agitur, necesse est, quod Matrimonium non fuerit clandestin
contractum, hoc est sine denunciationibus. Si enim sine illis contractui
fuisset, ct impedimentum adfuisset, licet a coniugibus ignoratum, filii,
qui nascentur, non erunt legitimi, sed illegitimi, nisi forte denunciations
quae fuerunt omissae, non potuissent ullo modo conferre ad detegendun
impedimentum, uti si Matrimonium clandestine contractum fuisset nul­
lum ex defectu consensus interni alterius coniugis, vel ex defectu Parce!·,
communiter talis reputati, quamvis nullum titulum haberet, sed esse:
intrusus.
Quibus stantibus dignabuntur EE. VV. decernere:
i. An constet de Matrimonio vero in casu'!’ Et quatenus negative:

5. C. Concilii

803

2. An saltem constet de Matrimonio putativo ad hoc, ut proles sit decla­
randa legitima in casu?
Die 6 iulii 1726 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur omnino in
prima, et ad mentem.
Die 27 iulii 1726: Dilata.
Deinde ad tramites mentis Congregationis facta est expeditio litterarum
rcmissorialium et compulsorialium instante eadem Albertina pro Hispaniis
et pro Belgio. Confectoquc in Hispaniis processu et ad Urbem transmisso,
Procurator Mariae Magdalenae Principissae dc Tillys exhibuit articulos et
mstetit sibi concedi remissoriam pro testibus examinandis. Tunc prodiit
rescriptum, quod proponeretur dubium super remissoria una cum negotio
principali in secunda post Reges sub hac forma:
3. An sit locus petitae concessioni remissoriae in casu?
Die 13 martii 1728: Non proposita.
Die 17 aprilis 1728: Non proposita.
Die 25 Septembris 1728 Sacra, etc. respondit: Constare de primo Matri­
monio putativo, ita ut proles sit legitima.
In praeterita Congregatione relata fuit inter summaria precum instantia
pro parte Principissae de Bach pro remissoria ad effectum examinandi
formiter tres testes magis praecise deponentes de vero et reali Matrimonio;
prout heredes Principissae de Tilly ad servandam aequalitatem in iudicio
contemporanee petierunt nedum remissoriam pro examinandis formiter
quinque testibus, quorum extraiudicialis depositio allata fuit in eorum sum­
mario, sed etiam compulsoriam specialem ad exhibendas quasdam assertas
originales receptas exaratas a praedicta Principissa de Bach in computum
dotis assignatae in laudo Reverendissimi tunc Hispaniarum Nuntii, dc qua­
rum tamen existentia nullus aderat fumus. At Sacra Congregatio mandavit,
ut reponeretur causa super negotio principali cum eisdem scripturis una
simul cum praesenti instantia super remissoria.
Causa principalis proposita fuit in Congregatione diei 24 septembris 1729
sub dubio: An sit standum, vel recedendum a decisis? Sed tunc nulla capta
resolutione dictum fuit: Iterum proponatur, et exhibeantur epistolae Comitis
d< Tilly. Exhibitis itaque dictis epistolis, reproponuntur ab EE. VV. sapien­
tissime de more decidenda sequentia duo dubia, videlicet:
i. An sit standum, vel recedendum a decisis super negotio principali?
1. An sit locus remissariis hinc inde super Matrimonio vero?
Die 28 ianuarii 1730 Sacra, etc. respondit ad 1. In decisis, et amplius.
Ad 2. Dilata.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 3, p. 339, 344, torn. 4, p. 171, 172, 224,
torn. 5, p. 7].

804

S. C. Concilii

Curia Romana

3362.

S. C. C., Barcinonen., 28 ian., 28 iul. 1730.

V^XTORNTTXS S.XLLVdKOUS

S A ftU i

Λ ίκ ΐ

In atrio delitiosae domus seu turris Familiae de Fontaner constructs
reperitur quoddam sacellum seu oratorium dicatum Immaculatae Concep­
tioni B. Mariae Virginis, ianuam habens prope viam publicam, et campinile cum campanula, ibique Sacrum Missae Sacrificium celebrari, Sanctis­
simum Eucharistiae Sacramentum decenter asservari et Christifidelium
venerationi palam exponi consuevit. Ultra dictam publicam ianuam aliam
quoque particularem habet, per quam ex porticu domus accessus patet ad
Cappellani. Anno 1712 Ignatius Fontaner dictae domus possessor, praeii
licentia Ordinarii illud in ampliorem formam redigi curavit. De anno 171;
in amicabili concordia reservatis Parocho iurisdictione aliisque iuribusparochialibus, confirmata fuit ampliatio oratorii, Sacrificii Missae aliorumqu*
divinorum officiorum celebratio, ac etiam Sanctissimi Sacramenti asservatio et expositio, necnon retentio campanae, illiusque usus, prout in alii.·
ecclesiis. Et concordia ista approbata fuit nedum a Vicario Barchinonen.ct
Reverendissimo tunc Ilispaniarum Nuntio, sed etiam a Sacra Congre­
gatione dic 6 septembris 1726, expedito Brevi Apostolico.
Anno 1728 modernus Episcopus Barchinonen. in actu visitationis duo
condidit decreta: primum, quo mandavit, ne in diebus festis ante celebra­
tionem Missae in dicto oratorio pulsaretur illius campana; et alterum, qui
inhibuit Presbyteris tam saecularibus, quam regularibus, ne sub poem
excommunicationis Sacrum celebrare auderent in dicto oratorio.
Adversus huiusmodi decreta recursum habuit ad hanc Sacram Congre­
gationem loannes Antonius Fontaner actualis oratorii patronus ac instat
pro eorundem nullitate et iniustitia ex pluribus fundamentis, adductis in
scriptura eius nomine circumferenda. Audito Episcopo, hic refert: Cappcl'i
uti undique atrio circumclusa privatum tantum oratorium censenda est
Concludit demum ipsum in postrema visitatione vicinarum Parochiam·
facta de anno 1728 invenisse gravem ignorantiam in populo ct iam arc
prima erudimenta fidei, cumque istius originem non aliunde oriri agnove­
rit, quam ex eo, quod per celebrationem Missae diebus festis in saepcdicto
oratorio et per pulsationem campanae parochiani, ut citius se expedirer;
a praecepto audiendi Sacrum, illuc accedebant, atque ita a propriis eccle­
siis, in quibus doctrina Christiana explanatur, distrahebantur: hinc necessa­
rium putavit, ut hoc malum everteret, praefatum decretum edere, ne ana
celebrationem Missae dictis diebus pulsaretur campana oratorii.
Circa retentionem et pulsationem campanae in oratoriis communs
distinctio est inter oratoria privata et publica, ut in illis minime retinene
pulsari possit, secus vero in istis. Oratorio publico autem non repugn.’
quod situm reperitur in aula Baronis, vel in atrio palatii, quando ceten
signa publicitatis concurrunt, ut resolutum fuit ab hac Sacra Congregat:·'

805

inCompsana, 31 maii 1704. 1 Quoad haec oratoria publica facultatem habent
Episcopi animadvertere et providere, ne per illa populus nimium abstraha­
tur a Parochiali ecclesia, et sic incidat in ignorantiam circa credenda et
observanda.
Dignabuntur itaque EE. VV. decernere:
1. Aii decreta lata ah Episcopo substineantur in casu?
2. An, quomodo, et ad quem effectum liceat DD. de Fontaner retinere Cam­
panam in cappella, de qua agitur?
Die 28 ianuarii 1730 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur in prima,
diam unica.
Die 28 iulii 1730 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Licere iuxta formam praescriptam et praescribendam ab Episcopo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 9, 25].

3363.

S. C. C., Compostellana, 19 aug. 1730.
Anno 1719 Maria Gonzalez de Don in Curia Archiepiscopali Compostel­
lana exposuit sub fide Matrimonii stupratam fuisse a Hyacinto Andrada,
ac instetit, ut ad fidem rite servandam ipse compelleretur. Dum probatio­
nes pararentur, et Hyacintus omnia supradicta exposita etiam cum iuramento negaverat, eidem assignata fuit Civitas pro carcere. Examinatis sub­
inde testibus adductis pro parte dictae mulieris, compilatoque processu,
Ordinarius mandavit, ut Hyacintus traduceretur ad publicum carcerem,
ibique sententiam definitivam audiret. Iste vero ob timorem futuri carceris
paratum se obtulit ineundi Matrimonium, dummodo puella accederet ad
Civitatem Compostellac, et ibidem certus Parochus designaretur. Perventa
puella, designato Parocho, ac destinata die, nempe 21 augusti 1721, qua
matrimonium in faciem ecclesiae celebrari deberet, Hyacintus sub dicta die,
paucis horis ante celebrationem Matrimonii coram Notario et testibus pro­
testatus fuit, nullam fidem dedisse dictae Mariae, nec eam stuprasse; ideoque Matrimonio de proximo celebraturo non sponte, sed simulate accedere,
his verbis: proteste, chc il Si esteriore, che in qucllo pronunciarô, è sensa il
mio consenso, in riguardo che non ho ta! volontà di accasarmi colla nominata
lopra, ne giamai I'ho havuta; ansi hensi una totale repugnansa, e cost lo giuro
à Dio nostro Signore e profesto parimente di giamai acconsentire, nt convenire
al Matrimonio, ne nclla sua consumatione. Celebrato paulo post rite et solemniter Matrimonio, dictus 1 lyacintus illico, nec salutata coniuge, discessit ab
ecclesia, et ad propriam Villam seu Parochiam se contulit, ubi semper vixit
separatim ab uxore, ut constat ex testibus dandis in summario.
Maria coniux post obitum patris sub die 5 iulii 1727 aliam declarationem
per instrumentum publicum emisit, in qua pro exoneratione suae conscien1 Cf. N. 3021.
* Cf. etiam N. 3366.

806

Curia Romana

mVERNKAS SAtODUTAtiS SAM il

tiae fassa est, querelam ab ea propositam contra Hyacintum super sponsa­
libus et stupro fuisse factam ad instantiam ct de voluntate sui genitoris r
consanguineorum; sed revera nec fidem Matrimonii, nec assertum stuprun
intercessisse, nec voluntatem habuisse ineundi matrimonium cum Hvacinto
subiungens: nè gli conveniva per ogni ragionc ritrovandosi in tai tempo imp:data d'altro soggetto da circa già di due mesi, la qual cosa ha havuto roswt
di manifestare, ad detto suo padre e parenti, come ancora il dichiararli la .
volantà in riguardo del sospetto e giusto rumore, che non la maltraitasses. >
gli togliessero la vita; ac etiam, quod consensus externus praestitus Mai: monio fuerit simulatus ct fictitius, prout simulatus quoque erat ille prae­
stitus a Hyacinto, cum quo a die Matrimonii usque ad praesens numqm.
tractaverit aut conversaverit, minusque fuerit Matrimonium consummatu,
deditque demum mandatum generale ad obtinendam declarationem nullitatis praedicti Matrimonii.
Proposito itaque ad instantiam utriusque coniugis in Congregatio^
die n septembris 1728 dubio: An sit locus declarationi nullitatis Matrimw
dilata fuit illius resolutio, et scriptum Archiepiscopo iuxta instructionem,
quae fuit: ut legitimas recipi mandaret probationes super eo, quod inter coniuges post contractum Matrimonium copula non fuerit subsequuta, easdemque pro­
bationes una cum processu criminali, facto ante contractum Matrimonium traimitteret. In sequelam istius rescripti, servatis servandis, fuerunt examinati
septem testes, quorum depositiones una cum alia proprii Parochi fuerunt
insertae et transmissae cum dicto processu criminali. Praefati testes ac
etiam Parochus unanimiter deponunt, coniugcs nunquam insimul convixisse
nec cohabitasse, sed quod separate vixerint in duabus Villis seu Parochia
inter se per quatuor leucas distantibus, reddentes causam scientiae, qua
nempe erant vicini et quod publica vox et fama sit super non consummationi
istius Matrimonii. In eodem processu nullae adsunt adductae probationes
vel defensiones ex parte Hyacinti.
His stantibus non gravabuntur EE. PP. sapientissime de iure respondere
An sit locus declarationi nullitatis Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, ct detur Defensor Matrimonii.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 37-39].

m si

3364

S. C. C.,

Derthonen.,

19 aug. 1730.

Circa quoddam Beneficium Sacra Congregatio commisit Episcopo, ut
ad erectionem eiusdem deveniat, omnesque conditiones approbet atque con­
firmet, modificata tamen ea conditione, in qua dicitur, quod primogenitus
frui possit Beneficio etiam in statu laicali et coniugali, in hunc modum
videlicet quod primogenitus frui possit fructibus Beneficii vacantis, quotis1 Resolutionem vide infra, dic io martii 1731. - Cf. N· 3371.

S. C. Concilii______________________ 807
que superveniat alius capax de familia, satisfactis interim oneribus Missa­
rum per Cappellanum ab eo eligendum.
[Liber 80 Decretorum, p. 224.
Cf. etiam Thesaurus Resolutionum,
torn. 5, p. 217].

3365.

S. C. C., Cremonen., 9 sept. 1730.
Inter Praepositum Ecclesiae Collegiatae S. Agathae Civitatis Cremonae
ac Episcopum Cremonen. plures fuerunt controversiae, et praecipue super
iure cognoscendi causas criminales practenso per Praepositum, et an iste
teneretur accedere ad Synodum Dioecesanam? Super quibus haec Sacra
Congregatio sub die 15 maii 1574 favore Episcopi rescripsit: posse prohibere
Praeposito ipsius Ecclesiae Sanctae Agathae, ne causas criminales cognoscat,
cum liaec episcopali tantum examini et iurisdictioni relicta sint a Concilio,
Sess. 24, cap. 20’, posse quoque cogere Praepositum ad accedendum in Synodum
Dioecesanam ex decreto Concilii, Sess. 24, cap. 2.1 In relatione Episcopi circa
punctum visitationis superadditur, quod in visitatione huius Collegiatae
Ecclesiae facta per ipsum Episcopum, Canonici scrutinio non se subiecerunt, computa reddituum et expensarum non exhibuerunt, nec tabellam
onerum produxerunt, minusque usque adhuc docuerunt de eorum satisfa­
ctione.
His stantibus, non gravabuntur EE. VV. sequentibus dubiis sapientissime
de more respondere:
5. An Episcopus possit procedere ad poenas canonicas contra Praepositum
ct Capitulum ob non accessum ad Synodum?
6. An Episcopus in visitatione possit cogere Capitulum ad redditionem ratio­
nis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 49-52].

3366.

S. C. C., Barcinonem, 30 sept. 1730.
Proposita fuit haec causa die 28 ianuarii, resoluta vero dic 28 iulii
an. 1730.3 Concessa autem nova audientia praedictis de Fontaner, eadem
causa redit ad trutinam sub dubio:
An, ct quomodo sit standum, vel recedendum a decisis?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et removeantur ianuae atrii, et
amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 55].
« Cf. N. 2128.
1 Ci. X. 3367, 3387. 3407.
’ Cf. X. 3362.

808

Curia Romana

3367.

S. C. C., Cremonen., 12 dec. 1730.
Proposita hac causa die 9 septembris 1730, ’ eius resolutio dilata fui'
Supplicantur itaque EE. PP. super iisdem dubiis sapicntissimum oraculum
proferre.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 79].

3368.

insys

S. C. C., Capritana, 16 dec. 1730.
Episcopus Capritanus ex causis sibi notis et informata conscientia Franciscum Vassallo ac Sabathum de Stephano, Sacerdotes sibi subditos dic
ilia ­
14 iunii praeteriti a celebratione Missae suspendit usque ad novam disposi
tionem. Interposita per ipsos appellatione ad Metropolitanum, et coram co
productis quibusdam attestationibus super eorum vita ac moribus, eadem
Curia Metropolitana sub die 28 eiusdem mensis litteras inhibitoriales adver­
sus Curiam Capritanam expedivit, commisitque appellantium absolutionem
cum reincidentia per mensem non ipsi Episcopo Capritano, prout fieri decla­
ravit san. mem. Benedictus XIII in additione ad 12 et 13 Decr. Clem. VIII
impress, post Concilium Romanum 3 const. XIII, sed Parocho Francisco
Arcuccio; dictaque absolutione sequenti dic obtenta, sub alia die 30 eiusdem
mensis iidem Sacerdotes in Ecclesia Cathedrali Caprearum publice cele­
brarunt. Episcopus vero Capritanus, ut proprio honori ac iurisdictioni pro­
videret, eosdem carcerari iussit tanquam contemptores suae suspensioni,
et quia celebrarunt non intimato prius eidem Episcopo supradicto Curiae
Metropolitanae decreto. Ista dictorum Sacerdotum retentio motivum prae­
buit Curiae Metropolitanae, quod pro substinenda propria jurisdictione
Commissarium transmitteret ad Civitatem Capritanam cum pluribus satelli­
tibus, qui effracto carcere, liberos dimiserunt, eosque associarunt ad publi­
cum oratorium seu cappellam S. Mariae Constantinopolitanae, in qua ab
eisdem Sacerdotibus Missa fuit publice celebrata. Deinde praefatus Epi­
scopus ab eodem Commissario citatus fuit, ut compareret in Curia Metro­
politana.
Causa tandem ad Urbem devoluta ad instantiam Episcopi Capritani, qui
literas inhibitoriales una cum compulsoriis pro transmissione actorum ab
Auditore Camerae obtinuit; ac remissa per Auditorem Sanctissimi ad hanc
Sacram Congregationem, Sacerdotes praefati petierunt absolutionem cum
reincidentia, prodiitque decretum: firma remanente suspensione, audiatur Ar·
1 Cf. N. 3365.
* Cf. N. 3387, 3407.
3 Pag. 152-162 (ed. Barbicllini).

.S'.

C. Cone ilii

809

chirpiscopus. Superventis demum relationibus eiusdem Metropolitani ac
etiam Episcopi, qui iuxta mandata Sacrae Congregationi propalavit causas
suspensionis, perlegendas in dicta sua relatione, sub die 30 septembris prae­
teriti rescriptum fuit: Proponatur causa omnino in prima, et quoad absolutio­
nem aim reincidentia arbitrio Episcopi.
Non gravabuntur itaque EE. PP. ad infrascripta dubia sapientissime de
more respondere:
1. An suspensio a celebratione Missae Sacerdotum Francisci Vassalli et
Sabathi de Stephana per Episcopum Capritanum lata ex informata conscientia
substineatur in casu? Et quatenus affirmative:
2. An, et quomodo sint absolvendi in casu?
3. An licuerit Curiae Metropolitanae Amalphiis concedere inhibitionem
rigore appellationis ab eadem suspensione contra Curiam Capritanam Suffraga­
bam, et absolutionem aim reincidentia committere Parocho Araiccio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. A ffirmative.
Ad 2. Arbitrio Episcopi.
Ad 3. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 81].

3369.

S. C. C., Pientina, 17 febr. 1731.
In Collegiata Ecclesia SS. Trinitatis Terrae Senalongae Pientinac Dioe­
cesis adsunt Canonici secundae erectionis, Praebendas distinctas habentes,
i diversis benefactoribus post erectam Collegiatam relictas. Cumque eorum
redditus sint admodum tenues, pluraque onera Missarum pro eisdem bene­
factoribus etiam in qualibet hebdomada adimpleant, mandavit haec Sacra
Congregatio, quod Missa Conventualis pro benefactoribus applicaretur die­
bus tantum Dominicis ac festis.
Adversus dictum decretum recurrunt iidem Capitulares exponentes distinctim onera eisdem infixa ac reddituum tenuitatem, quae in tali gradu
sunt, ut non valeant subiici huic gravamini ab hac Sacra Congregatione
nuper imposito. .Audito desuper Episcopo, preces subsistere affirmat.
Saepius declaravit haec Sacra Congregatio, quod Missa Conventualis, tan­
guant pars divini officii choralis, debet in Ecclesiis Cathedralibus et Colle­
giatis quotidie celebrari et applicari pro benefactoribus, ut in Camerinen.,
28 iunii 1704, 1 in Ferrarien., 18 martii 1719. 2 Quoties autem Canonicorum
Praebendae sint tenues, eadem Sacra Congregatio benigne indulgere con­
suevit, ut applicaretur tantum in diebus festis de praecepto. Et quatenus
dictis Ecclesiis cura animarum immineat, ultra Missam Conventualem cele­
brari etiam debet Missa Parochialis pro populo, quae provenit ex obli­
gatione pascendi oves, et offerendi Sacrificium pro illis, ex Cone. Trid.,
* Cf. N. 3022.
’ Ci. N. 31 S3.

Curia Romana

8io

Sess. 23, cap. 1, de ref., quia eadem .Missa non potest satisfieri duabus obli­
gationibus distinctis, cum unaquaeque illarum obliget ad substantial?
Missae ex proprio titulo.
Proponuntur itaque decidenda infrascripta dubia:
1. An Capitulares secundae erectionis Collegiatae SS. Trinitatis TmcSenalongae teneantur diebus Dominicis et festis de praecepto ad applicatiunt*·.
Missae Conventualis pro benefactoribus iuxta decretum huius Sacrae Conges­
tionis in casu? Et quatenus affirmative:
2. An Dignitates et Canonici dictae Collegiatae, quibus incumbit cura ani·
marum, teneantur ad eandem applicationem dictis diebus festivis, quibus diber.t
applicare pro populo, vel possint applicare simul pro populo et benefactori^
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Affirmative ad primam partem, et negative quoad secundam, c
amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 98].

3370.

S. C. C.,

Pientina,

17 febr. 1731.

Quemadmodum Canonici Ecclesiae Collegiatae Senalongae Pientiiu:
Dioecesis petunt liberari ab applicatione Missae Conventualis ob tenuitatem
eorum reddituum et propter onera ab ipsis adimplenda: ex eisdem rationibus
dictam gratiam obtinere confidunt etiam Canonici Collegiatae Ecdcsue
S. Quirini eiusdem Dioecesis, deducentes quantitatem onerum et respective
reddituum. Episcopus Pientinus desuper auditus omnia ab eis exposita
confirmat, putans Oratores ad hoc aliud onus pro benefactoribus non esse
cogendos, quoties eorum Canonicatus tot oneribus et Missis atque etum
continua chori assistentia absque ullis prorsus vacationibus subjiciuntur.
Redditus vero sunt valde tenues, nec valent maiora onera sufferre.
Dignabuntur itaque EE. PP. decernere:
1. An Canonici Collegiatae Ecclesiae S. Quirini teneantur diebus Dominia
et festis de praecepto ad applicationem Missae Conventualis pro benefaciunt
iuxta decretum huius S. Congregationis in casu? Et quatenus affirmative:
2. An Dignitates et Canonici eiusdem Collegiatae, quibus incumbit cura ■
marum, teneantur ad eamdem applicationem dictis diebus festivis, quibus dibc.'
applicare pro populo, vel possint applicare simul pro populo et benefactonb·.
in casu ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Affirmative ad primam partem; et negative ad secundam, et amplnn.
[ I hesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 99].

S. C. Concilii

81 r

3371.

S. C. C., Compostellana, io mart. 1731.
In hac causa die 19 augusti 1730 proposita 1 S. C. distulit resolutionem
et Defensorem Matrimonii dari iussit. Hoc munus Defensoris commissum
fuit Advocato Ursaya, qui omnes facti circumstantias opportune deducit, ac
diversas inspectiones huius causae proponit et luculenter examinat, putans
declarationi nullitatis adhuc locum non esse, prout ex eius scriptura cir­
cumferenda.
Dignabuntur itaque EE. ‘W. ea, qua pollent, sapientia decernere:
An sit locus declarationi nullitatis matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 105].

3372.

S. C. C., Romana, 16 iun., 28 iul. 1731.
Ecclesia Monialium S. Silvestri in Capite antiquitus erat Parochialis, sed
deinde Parochia fuit unita alteri Parochiali ecclesiae S. Laurentii in Lucina.
Plura scpulchra, fortasse condita ante translationem Parochialitatis, nunc
etiam existunt in memorata ecclesia S. Silvestri, ex quibus unum pertinet
ad Familiam Pahimbariam, et in illud se inferri iussit Marchionissa Olimpia
Palumbaria, quae anno 1721 obiit in Parochia Collegiatae Ecclesiae S. Mariae
ad Martyres. Antequam tamen cadaver funere efferretur, Eminentissimus
Urbis Vicarius, instante eiusdem Ecclesiae Capitulo, decrevit per modum
provisionis, et salvis utriusque partis iuribus, illud esse tumulandum in
ecclesia S. Silvestri, praemissa tamen a Monialibus obligatione retinendi illud
una cum omnibus emolumentis funerariis in forma depositi, ac restituendi ad
amne mandatum eiusdem Eminentissimi Domini. Atque ita factum est.
Causa postmodum discussa R. P. Casonus ludex ab eo deputatus per
sententiam definivit, ea omnia emolumenta restituenda esse Capitulo S. Ma­
riae ad Martyres. Sed appellatione a Monialibus interposita san. mem. Bene­
dictus XI11 eiusdem causae cognitionem commisit huic Sacrae Congre­
gationi.
Cadaverum tumulatio in ecclesiis Monialium improbari consuevit. Extat
etiam dc hac re Statutum Cleri Romani, cap. 3, de iure eligen. sepult. atque
funeran. Addit Capitulum etiam documenta observantiae. Moniales autem
S. Silvestri allegant immemorabilem consuetudinem humandi cadavera in
earum ecclesia, indeque inferunt, praesumendum esse apostolicum benepla­
citum, cuius ope id sibi liceat. Potissimum vero, tum quia ecclesia illa, ut
dictum est, erat olim Parochialis, tum etiam quia decorata est Titulo Cardi■ Cf. N. 3363.

812

Curia Romana

nalitio, quo quidem nomine peculiarem praerogativam circa ius sepeliendi
ei competere posse existimant.
Proponitur itaque determinandum:
An emolumenta funeris bon. mem. Marchionissae Palumbariae integrityctent ad ecclesiam Parochialem in casu ?
Dic 16 iunii 1731 Sacra, etc. respondit: Proponatur in prima.
Dic 28 iulii 1731 Sacra, etc. respondit : Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 150, 165].

3373.

»
>
h
»
.»

-.y.vu
•
»
·

■

·

1
—
»
·-*—
·
.—

vjsH icm s

n w s snviGœmxs s h k h iw

S. C. C., Passavien., 28 iul. 1731.
Vigentibus olim pluribus controversiis inter Episcopum Passavien. et
Abbates Monasteriorum in ea Dioecesi existentium circa exercitium cum
animarum in Parochialibus ecclesiis, quae erant annexae vel incorporant
ipsis Monasteriis exemptis vel de eorum iure patronatus, novem dubia pro­
posita fuerunt in hac Sacra Congregatione die 1 octobris 1661. Octavum
ita se habebat: An Abbates et alii Praelati Regulares in Parochiis, ubi haba·:.
purum iuspatronatus acquisitum vel cessum a laicis, quibus in hoc succedunt,
teneantur Dioecesano Episcopo praesentare Sacerdotes saeculares, ut antea lain
tenebantur; an vero possint substituere Monachos, eosque pro libito, non salutat.
D. Ordinario, removere et sic Episcopis jurisdictionem et reliqua iura subtrahat!
Prodiitque responsum: Teneri, nec posse substituere ad libitum, ut constat ei
Lib. 22 Decret., pag. 663.
■y-.T*’
Decretis hisce obtemperarunt, ut par erat, Regulares. Conquestus tamen
fuit apud Sac. Congregationem Episcopus, quod .Abbas, qui nunc praetst
Monasterio S. Mariae Alderspachii Ordinis Cisterciensis, contra morem,
quem alii Monasteriorum itidem exemptorum Abbates retinent, quique
etiam antehac a praedecessoribus suis servabatur: Religiosis eiusdem Mo­
nasterii non dubitaret mandare officium Vicarii sive, ut vocant, Coope­
ratoris ad exercitium curae animarum in Parochialibus ecclesiis ab «
Monasterio dependentibus, nulla obtenta approbatione ipsius Episcopi;
itemque eo inscio ab hoc munere illos revocare aliosque sufficere.
Existimat Ordinarius, id repugnare sanctioni Tridentinonim Patrum
cap. n, Sess. 25, de regular., itemque constitutioni 47, § 5 S. Pii V,‘id
quod etiam fusius confirmavit Gregoriis XV in const. 18.2 Neque verosuffragari Regularibus putat idem Episcopus, quod ii, qui ad memoratum olrcium ab Abbate deputentur, iam fuerint ab ipso Episcopo approbati per
literas, eisdem quippe literis inseri consuevit conditio haec: ita tamen,ut
quando ad aliquam de incorporatis ecclesiis pro Vicario aut Cooperatore txpnendus eris, ab eodem Abbate nobis prius per literas praesenteris, et consuetu·'·
admissionem in scriptis obtinere tenearis; alioquin ad talem ecclesiam admissu
' Cf. N. 119.
1 c.f. x 199.

6’. C. Concilii

813

minime censearis. Quod autem spectat ad remotionem, satis quidem patet ex
praedicta constitutione S. Pii V, Vicarios Regulares deputandos in ecclesiis
Parochialibus unitis Monasteriis esse debere ad nutum Superiorum suorum
amovibles, sed contendit Episcopus, id minime esse faciendum, nisi notum
sibi fiat, quis removeatur ab huiusmodi officio, simulque petatur approbatio
alterius in eius locum subrogandi. Caeterum inter ea novem dubia, quae sub
initium memoravimus disceptata fuisse anno 1661, ultimum hoc erat: An
Episcopus sive eius Officialis possit Religiosos praedictos exemptorum Mona­
steriorum, ut supra, per censuras ecclesiasticas ad obedientiam in praemissis
compellere? Responsum vero ita fuit: Affirmative in omnibus, quibus subiiciuntur ob curam animarum, nisi habeant speciale privilegium.
laindiu igitur monito Abbate Monasterii Alderspachii, ut rationes, quae
sibi competere possent, Sac. Congregationi proponeret, nunc erit ab EE. VV.
declarandum:
1. An Abbas Monasterii Alderspachii teneatur praesentare Episcopo Vica­
rios et Parochos, sive regulares, sive saeculares in ecclesiis, quibus imminet cura
animarum, eidem Monasterio unitis, seu ab eo dependentibus, vel in quibus habet
iuspatronatus; et 11 ab eodem Episcopo obtinere debeant approbationem ad curam
animarum iuxta decreta Sac. Congregationis edita anno 1661? Et quatenus
affirmative:
2. An idem servandum sit quoad regulares, qui in ecclesiis praedictis expo­
nuntur ad curam animarum, titulo Pro-Vicarii seu Cooperatoris? Et quatenus
affirmative:
3. An idem Abbas possit dictos Religiosos Vicarios vel Cooperatores ad
libitum removere et alios subrogare in exercitio curae animarum, Episcopo
inscio' Et quatenus negative:
4. An, et quas poenas incurrant dicti Abbas et Religiosi exercentes curam
animarum in praedictis ecclesiis sine Episcopi approbatione?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. Affirmative quoad primam partem, certiorato Episcopo, et quoad
stcuiidam partem negative.
Ad q. Episcopum posse procedere itaris remediis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 166-168].

3374.

S. C. C., Arianen., 18 aug. 1731.
Clericus losephus Antonius de Philippis cum obtinuisset Canonicatum
in Ecclesia Collegiata S. loannis Baptistae Civitatis Arianen., impetravit ab
Episcopo facultatem non residendi, ut studiis vacare possit. Itaque hac fretus
facultate, petiit anno 1729 a Capitulo, ut sibi traderetur portio fructuum sin­
gulis Canonicis competens. Repulsam tamen passus fuit, propterea quod
dictus Canonicus de Philippis moram fecerat in Oppido Sabiniani Dioece-

814

Curia Romana

seos Beneventanae apud fratrem suum eiusdem loci Archipresbytcrum, ibi·
que operam grammaticae tantum dederat. Haec ille postea exposuit s. men
Benedicto XIII, supplex postulans, ut quamvis non moraretur in publiez
Universitate, nec Ius Canonicum aut Theologiam moralem condiscere!
nihilominus percipere posset fructus Canonicatus tam certos quam incerta
non solum deinceps, sed etiam per tempus praeteritum. Prodiit autem die
24 novembris 1729 per Secretariam supplicum libellorum hoc rescriptum
Sanctissimus annuit petitis; et quatenus opus sit, induisit posse Oratorem pa
aequipollens, ut petitur, studere et abesse studii causa, et deberi distributio).-,
et fructus Canonicatus a die captae possessionis, quibusctimque in contrariur
non obstantibus. Et ad huius induiti normam Canonicus de Philippis omnium
emolumentorum partem tunc fuit assecutus.
At sequente anno 1730 post memorati Pontificis obitum Capitulum con­
stanter negavit, cum sic absentem posse participare distributiones destinât^
Canonicis inservientibus. Indultum quippe ei non suffragari existimat Capi­
tulum. quia non fuerit Pontifici narratum, nullos esse in hac Ecclesia fructus
Praebendarum, sed omnes Canonicatuum proventus constare ex distributio­
nibus quotidianis, quae partim conferuntur in massam, cuius partitio fieri
solet mense augusto inter cos, qui choro interfuerunt, partim vero traduntur
Canonicis praesentibus sub eos ipsos dies, quibus Ecclesiae inserviunt. Addi:
praeterea Capitulum, multo melius potuisse Canonicum de Philippis ope­
ram studiis navare in ipsa Civitate Arianen., ubi existit Seminarium bonis
Praeceptoribus instructum, Convictoresque etiam excipiens, quam in Castel­
lis Sabiniani et Zunculi, in quibus moram fecit; proindeque in rem quadrare
egregium responsum Caelestini III in cap. Tuae Fraternitatis 12, de dene,
non resid. Capitulum denique infert, gratiam, quam Canonicus de Philippi»
obtinuit, censendam esse alienam a mente eiusdem Pontificis, cum repugntt
regulae, quae servari in huiusmodi induitis solet: per ea quippe pennittitur
Canonicis studiorum causa absentibus percipere vel fructus dumtaxat Prae­
bendae, vel si isti nulli sint aut admodum tenues, duas solum partes distnbutionum, tertia tamen amissa, quae inservientibus accrescit.
Commissa itaque a SS. D. N. huic Sac. Congregationi decisione huius­
modi controversiae, duo proponuntur dubia:
1. An rescriptum, de quo agitur, sit servandum? Et quatenus affirmative.
2. An, et quae distributiones competant Canonico losepho de Philippis!
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative pro tempore praeterit’
tantum.
Ad 2. Competere duas ex tribus partibus, amissa tertia, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 181].

5. C. Concilii

3375.
S. C. C., 5 oct. 1731.

'

Congregatio particularis a Sanctissimo deputata super cathedraticis pro­
posito dubio:
5. An debeatur cathedraticum a Beneficiatis ratione personae, seu Benefidorum in casu?
Responsum dedit: Ad 5. Negative ad primam partem; affirmative ad se­
cundam.
[Liber 81 Decretorum, p. 655].

3376.
S. C. C., Eystadien., 17 nov. 1731.
loannes Baver catholicus in Dioecesi Eystettcnsi ortus et pannorum textor,
cum olim in Saxonia moraretur, rem habuit cum Christina haeretica. Itaque
(ut ipse exponit) coactus fuit a Senatu, ut Matrimonium cum ea contraheret,
idque fecit coram Ministro haeretico, adiecta tamen expresse hac conditione:
Si Christina mecum se contulerit ad meam patriam catholicam. Deinde dictus
loannes per annum ibidem cohabitavit cum Christina, et alium filium ex
ea suscepit. Sed cum (ut ipse refert), Christina sobolem interfecisset, tam
hac de causa, quam quod ea nollet implere conditionem se conferendi cum
viro ad eius patriam catholicam, denunciavit eidem Christinae: Nolo te
amplius in meam, nec teneor ultra ad contractum. Deinde ab ea discessit,
seque recepit domum patrui sui haeretici in eodem loco morantis. Interim
rem habuit cum Anna eiusdem patrui filia, denique cum illa aufugit in
patriam suam catholicam. Mox per literas interpellavit Christinam uxorem,
an vellet satisfacere memoratae conditioni, sed haec ex decreto ministri hae­
retici obtinuit approbari divortium, et ad secundas nuptias transiit. loannes
postea, volens Matrimonium contrahere cum dicta Anna consobrina sua,
dispensationem ab Ordinario postulavit, sed repulsam passus, cum ea se
contulit ad locum haereticum, et coram ministro itidem acatholico Matri­
monium contraxit, geminamque prolem suscepit.
Idem loannes, ut a Sede Apostolica per S. 1’oenitentiariam posset obti­
nere dispensationem super impedimento secundi gradus consanguinitatis,
et revalidationis secundi Matrimonii, institit coram Ordinario Eystettcnsi
pro declaratione nullitatis priorum nuptiarum. Curaverat Ordinarius explo­
rare veritatem eorum, quae narrabantur a loanne. Sed cum probationes
risae fuerint ambiguae, abstinuit a sententia ferenda, et denuntiavit in re
tam ardua declarationem esse petendam ab hac S. Congregatione.
loannes profert testium depositiones, necnon relationem missam a Vi­
cario Generali Eystettensi. 'Pestes sunt tres, Lutherani, et in Saxonia de­
gentes, qui responsum de scripto et iureiurando interposito dederunt ad
interrogata iuxta articulos a Curia Episcopali Eystettensi conceptos et missos
ad Oppidum, ubi testes domicilium habebant.

■
,

ητμ VLTSXS SnVIOŒEOVS SxSKïiiXM

816

Curia Romana

S. C. Concilii

Vicarius autem Generalis in suis literis significat haec esse consideranda
primo, quod clariora documenta ab haereticis et e longinqua regione haben
non possunt; secundo, quod ipse loannes iuratus affirmat, se contraxisse
priores nuptias quoad exteriorem dumtaxat actionem, ut se liberaret a diu­
turno carcere, et eo quidem animo, ut si mulier conditionem illam imple­
visset, de integro Matrimonium cum illa iniret in propria patria catholica;
tertio, quod Christina prima uxor iam ad alteras convolavit nuptias, adeoque
videtur approbasse nullitatem prioris Matrimonii, quasi pendentis a condi­
tione non adimpleta; quarto demum, quod Anna secunda uxor spondet se
eiuraturam haeresim, si ei liceat vivere in Matrimonio cum loanne.et alioqui
manifestum certumque instat periculum transitus dicti loannis cum Anna
et duobus filiis ad haereticos, a quibus ad id magnis promissis sollicitatur.
Quantum attinet ad coactionem, testes communiter subscripsere: //oc
testamur in nostra bona conscientia, quod loannes Baver a Magistratu saeculari
coactus fuerit ad ducendam Christinam. Ceterum videtur animadvertendum,
quod loannes postea per annum cum Christina cohabitavit, altcrumque
filium procreavit. Ubi vero etiam Matrimonium sit ab initio initum per vim
metumve, tamen deinde vel per cius consummationem, per diuturnam cohabitationem censetur sponte ratification et confirmatum iuxta textum in cap.
Is, qui fidem et cap. Cum ad id, de sponsal.
Quod autem spectat ad alteram nullitatis causam, quam loannes infert
ex conditione Matrimonio inserta, in qua ipse perseveravit, nec eam unquam
revocavit, a testibus responsum fuit: Testamur cum certa veritate, quod Chri­
stina Wermichin ipsi Antonio Baver promiserit se cum ipso in eius patriar:
profecturam. Semper audivimus ab Antonio Baver, quod constans permanserit
et intentionem habuerit cum ipsa in suam patriam proficiscendi. Possumus testan
secundum nostram conscientiam et obligationem, quod semper intentionem habue­
rit ipse Antonius, quia ipsa promiserat se cum secuturam in patriam, sed hu
promissis non stetit. Erit itaque perpendendum, an ex his satis constet dc
adiecta conditione, et an haec haberet potius naturam modi seu pacti, quae
quidem pactio valide potuit apponi, sed eius violatio locum dare nequit
irritationi Matrimonii. Praeterea si etiam ageretur de vera ct propria condi­
tione, quae ubi sit de futuro contingente, Matrimonii valorem suspendit,
videndum esset, an consummato ante eventum conditionis Matrimonio, cen­
seri debeat, fuisse recessum a conditione, et virum absolute in Matrimonium
consensisse ad textum in cap. De illis, cap. Super eo ct cap. Per tuas, dt
cond. appos., potissimum vero in eo loco, in quo ob non factam S. Concilii
Tridentini promulgationem servanda non erat forma ab eo praescripta,1
sed solo contrahentium consensu poterat Matrimonium iniri vel confirmari.
Dignentur igitur Eminentiae VV. declarare:
An constet de nullitate prioris Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 212-214].
1 Sess. XXIV', dc ref. mutant., c. r.
* et.

n.

3385,3393.

—

3377.

S. C. C., Lycien., 17 nov. 1731.
Sub annum 1723 iussu Curiae Episcopalis detrusus in carcerem fuit Cle­
ricus Dominicus .Antonius Falconerius, quem post inita sponsalia stuprum
commisisse in Annam Theresiam Procacciam contendebatur. Eadem vero
Curia pronunciavit Dominicum Antonium debere ei vel dotem constituere,
vel nubere.
Cum autem deinde, appellatione interposita, Metropolitanus Hydruntinus decrevisset Matrimonium omnino inter eos esse ineundum, haec
S. Congregatio discusso dubio: An sententia Curiae Archiepiscopalis Ilydruntinae sit confirmanda vel infirmanda, die 12 martii 1729 respondit: Teneri
Falconerium ad contrahendum Matrimonium, et interim retinendum esse in
carceribus. Deinde vero die 14 ianuarii 1730, proposito dubio: An, et quo­
modo sit providendum, prodiit hoc rescriptum: Scribatur Episcopo, ut con­
stituât dotem iuxta qualitates personarum et circumstantiarum facti, et ea con­
stituta, certioret; et interim Falconerius retineatur in carceribus.
Episcopus, omnibus accurate perpensis, dotem a Falconerio tradendam
praescripsit in summa ducatorum mille. Verum Anna Theresia protestata
fuit, se quamcumque dotem semper esse refutaturam, sibique haud satis
fore consultum, nisi per nuptias.
Cum itaque Falconerius, cuius animum diuturnitas carceris et litis exa­
speravit, constanter neget, se in hoc Matrimonium unquam esse assensurum, iterum deliberari ab Eminentiis Vestris oportet:
An, et quomodo sit providendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. censuit: Scribatur Episcopo, qui mandet fieri per
Falconerium solutionem; et in casu recusationis, depositum dotis ab eodem
Episcopo taxatae ad dispositionem Annae Theresiae; quo facto dimitti mandet
Falconerium e carcere, et eum liberum declaret ad contrahendum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 214].

3378.

S. C. C., Segovien., 17 nov. 1731.
Sacerdos Thomas Martinez Gonzalez in testamento, quod fecit anno 1721,
fundari iussit Cappellaniam ecclesiasticam et collativam in titulum, onere
imposito Cappellanis celebrandi in certa ecclesia vel per se, vel per alium
duas Missas quacunque hebdomada, et aliam die S. Thomae Sacra. Seipsum
praeterea voluit esse primum Cappellanum; secundum vero Franciscum
Alphonsum Perez, sororis suae filium, addita hac declaratione: Et in caso,
che il sopradetto per alcuna causa, che lo sturbi ad essere Sacerdote, 0 per non
wlerlo essere, non si ordinasse per la Messa, è mia volontà e voglio, che goda detta
Cappellania e beni di quella per tutti ligiorni della sua vita solamente con POrdine
Vel. V

52

aJûd 1DNVS SnVlOOWVS

8iS

Curia Romana

Clericale, coi quale si trova, adempiendo alii pesi e Messe di quella, dandolt a
dire. Biennio post idem Thomas per donationem inter vivos confirmavit fun­
dationem in testamento praescriptam, et assignatis bonis, se velle declaravit
fundationem ipsam statim ad effectum perduci, et Cappellaniam conferri in
titulum perpetuum memorato Francisco Alphonso Perez. Itaque auctontate
Ordinarii peracta tunc fuit erectio Cappellaniae eiusque collatio iuxta fun­
datoris vota. Denique anno 1728 codicillos condidit, in quibus facta comme­
moratione praedictae Cappellaniae, qua iam potiebatur Franciscus Alphonsus Perez, haec verba subiecit: Per non aver potato studiare dello Don Fran­
cesco per conseguire lo stato di Sacerdote, è sua votentà il permettere, dit efii
goda la detta Cappellania nello stato, che gli parerà pit's conveniente per il scrvizio di Nostro Signore, per tutti li giorni della sua vita; e dopo di quelle, t
nel caso di mutare stato ed accasarsi, entrino a godere detta Cappellania i nui
figli e discendenti. Ed essendo necessario, domanda e supplica Sua Santità a
concedere la dispensa, acciocchè abbia forza e sia valido ciô, die in questa
clausula resta disposto.
De nuptiis ineundis modo cogitans Clericus Franciscus Alphonsus, sup­
plex petiit a Sanctissimo Domino Nostro, ut etiam in tali statu ei liceat frui
Cappellania. Preces vero ad hanc Sacram Congregationem remissae fuerunt.
Porro venire in dubium non potest, num agatur de Cappellania, quae
naturam non habeat Beneficii ecclesiastici, cuius proinde capaces sint etiam
laici. Res enim certe est de Cappellania ecclesiastica et de Beneficio collativo
in titulum perpetuum, ut manifestum reddit tum dispositio fundatoris, tum
erectio ab Ordinario facta: Beneficium vero ecclesiasticum ipso iure vacat
per nuptias. Quamquam vero in codicillis fundator videatur eo fuisse animo,
ut Franciscus Alphonsus Cappellaniam retineret, etiamsi Matrimonium ab
eo iniri contingeret: haec lex non fuit inserta fundationi. Quamvis autem
fundatori permittatur in limine fundationis adiiccre conditiones iuri etiam
communi repugnantes, non id tamen ei licere videtur ex intervallo post fun­
dationem perfectam. Absonum tamen non est, quod accedente Superioris
approbatione Beneficium ecclesiasticum ea lege fundetur, ut etiam laici per
aliquod temporis spatium illud possint obtinere, non quidem spirituali
titulo Beneficii, sed titulo laicali administrationis cum facultate percipiendi
suosque faciendi fructus, necnon satisfaciendi interim per alium oneri cele­
brationis Missarum. Denique indubitatum quoque est, posse Summum
Pontificem indulgere, ut Beneficium ecclesiasticum a Clerico coniugato reti­
neatur.
His itaque perpensis, non graventur Eminentiae VV. declarare:
1. An Cappellania ecclesiastica, de qua agitur, possit a Francisco AIphonso Perez retineri etiam in statu coniugali? Et quatenus negative:
2. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ad eumdem efftclun
retentionis?
3. An potius consulendum sit Sanctissimo pro gratia, ut dictus Francisai!
Alphonsus possit Cappellaniam retinere non ex eodem priori titulo Bentfui,
sed ex novo titulo administrationis laicalis cum facultate percipiendi fructu·
et adimplendi onera Missarum per alium, donec aliquis ex cius filiis pwrt
eam obtinere in titulum?

Λ’. C. Conditi

819

Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Affirmative in casu, de quo agitur.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 215-217J.

3379.

S. C. C., Eistetten., 1 dec. 1731.
Priscis temporibus in Ecclesiis Collegiatis Dioecescos Eistettensis plures
crant Canonicatus cum annexis Praebendis, sed diminutis ob varias calami­
tates reditibus, pauciores hodie sunt Canonicatus habentes Praebendam.
Quamquam vero per centum fere annos conferri non consuevissent alii
antiqui Canonicatus Praebenda destituti, nihilominus Episcopus praede­
cessor contulit nonnullis Presbyteris tales Canonicatus adhibitis in literis
collationis hisce verbis: sine tamen Praebenda et fructibus. Ceterum id fecit
Episcopus ea mente et consilio, ut tales Canonici deinde assequerentur
etiam Praebendas, ubi earum vacatio contigisset per obitum aliorum Cano­
nicorum, qui tunc eas obtinebant. Porro Canonici illi, quasi scilicet supranumerarii, possessionem quidem adierunt, assignato eis subsellio in choro,
sed Ecclesiae nunquam insenuerunt, cum nihil emolumenti percipere ex
servitio possent, quinimo alibi vel Beneficia vel Officia ecclesiastica sunt
assecuti. Exquiritur itaque, an hodiernus Episcopus teneatur istiusmodi
Canonicis ab Antecessore suo electis conferre Praebendas, quando vaca­
verint, an vero eas libere conferre possit aliis, quibus maluent.
In unam partem considerari potest, quod si Praebendae postea vacaturae
essent obligatae iis, quibus ab Episcopo praedecessore collati fuerunt Cano­
nicatus, collatio ipsa prae se ferre videretur supplantationem quamdam Suc­
cessoris, cui adimeretur potestas conferendi Canonicatus habentes annexam
Praebendam iis, quos ob virtutem praemio afficiendos vel Ecclesiae utiliores
ipse existimet: Potissimum vero, quia Collatio dictorum Canonicatuum,
quam fecit defunctus Episcopus, non videtur habuisse ullam iustam causam,
cum tales Canonici servitium Ecclesie praestituri non essent, prout reipsa
nunquam praestiterunt. Praeterea satis constat validam non esse promis­
sionem Praebendae vacaturae, id enim, quasi alienae mortis votum ingerens,
diserte vetitum est a Concilio Lateranensi in cap. Nulla, de praebend., quam
constitutionem deinde innovavit confirmavitque Bonifacius VIII in cap.
Ddtstanda, dc conccss. praebend. in VI, ac denique etiam ampliavit Sac.
Concilium Tridentinum in cap. 19, Sess. 24, de ref.
In alteram vero partem adduci potest, quod hoc ipso, quod factus quis
est Canonicus, talem acquirit praerogativam, ut ei debeat conferri Praebenda
postmodum vacans, non quidem ex Promissione, quae certe irrita esset, sed
cx iuris dispositione, de qua in cap. Dilectus 19, de praebend., et in cap. Si
postquam, et in cap. penult., de praebend. in VI.
Declarandum igitur ab Eminentiis VV. erit:
An iis, quibus Episcopus antecessor contulit Canonicatus Praebenda carentes

820

Curia Romana

in Ecclesiis Collegiatis, teneatur hodiernus Episcopus conferre Praebendas vo­
turas; vel potius libere eas possit aliis conferre in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem; et affirmati:,
ad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 228].

3380.

Λ U»··. » ««

·*

**

:«ι·ν π -nres

*rB

s m ts u x m

S. C. C., Eugubina, 12 ian. 1732.
Parochialem ecclesiam S. Martini anno 1513 Leo X Pontifex annexitt:
incorporavit Monasterio S. Ubaldi Congregationis Lateranensis; ct quo^i
exercitium curae animarum sic in eadem Bulla unionis provisum fuit: Pre­
posito et Conventui liceat eidem ecclesiae S. .Martini per unum ex Canor.:.:
dicti Monasterii S. Ubaldi, seu alium Presbyterum saecularem ad eorum nutu·.
ponendum et amovendum in divinis deservire et animarum curam illius par·)·
chianorum exercere facere, Dioecesani loci et cuiusvis licentia super hoc minir
requisita. Cum autem anno 1552 Innocentius X per constitutionem, quae in­
cipit: Instaurandae, 1 suppressisset parva Coenobia Regularium, Congrega­
tio, quae huic negotio praefecta fuerat, per suas literas significavit Episcopo
Eugubino comprehendi ea constitutione etiam Grangias Monasteriorum <:
ecclesias Parochialcs illis annexas, ac nominarim praedictam ecclesiarr
S. Martini. Monuit praeterea eumdem Episcopum, ut in ea Parochiali «·
clesia deputaret Presbyterum idoneum in Vicarium sive perpetuum sive anuvibilcm, prout magis expedire censuisset, nominandum quidem a Praeside
Monasterii, cui ecclesia unita fuerat, sed ab ipso Episcopo approbandur
assignata etiam eius arbitrio ad Vicarii substentationem congrua fructuir
portione. Vicarius amovibilis, qui memoratae ecclesiae praefuit, quandoqL:
fuit Presbyter saecularis, aliquando vero etiam religiosus ex CanonicLateranensibus. Cumque nuper Abbas Monasterii in Vicarium nominaver
loannem Baptistam de Venturis, Presbyterum, Episcopus in literis expedit ·
haec verba adhibuit: Tibi Nobis per P. Abbatem Monasterii S. Ubaldi
nato et praesentato pro cura animarum exercenda in ecclesia Parochi.
S. Martini licentiam et facultatem concedimus Missas Parochial# tt u'::
divina officia in dicta ecclesia celebrandi Teque Vicanum amovibilcm dictu·
ecclesiae sic a Nobis approbatum confirmamus et iuxta mentem Sac. Conju­
gationis super Statu Regularium deputamus.
Conqueritur Abbas quod ea deputandi voce usus fuerit Episcopus. Putat
quippe eum solum posse approbare et confirmare nominatum ab Abbat:
Monasterii, cui incorporata est ecclesia Parochialis. At Episcopus respond,
se sequutum fuisse exemplum duorum Antistitum antecessorum, qui deputationis voce usi fuerunt non reclamantibus Abbatibus Monasterii, e cuii ·
familia tunc erant Vicarii sic deputati. Addit quoque, se adhibuisse vocer
deputationis non absolute, sed relate ad epistolam et mentem Sac. Congre;.·

.S’.

C. Concilii

821

tionis praepositae suppressioni parvorum Conventuum. Sed et alia praeter
hactenus expositam occurrit controversia, videlicet circa quantitatem con­
gruae a Monasterio assignandae Vicario.
Nulla adversus contentionem .Abbatis scripta seorsum ab hoc folio affe­
rentur ad Eminentias VV., quae dignabuntur decernere:
1. An Episcopus in traditione litterarum patentium pro Vicario Curato
.S’. Martini e Colle a Canonicis Regularibus Lateranensibus nominando uti
,.ow/7 verbis deputalionem praeseferentibus; vel potius simplici verbo: confirma­
mus et approbamus in casu?
2. An, et in qua annua quantitate et in qua moneta fieri debeat a dictis
Canonicis Regularibus Lateranensibus assignatio pro dicto Vicario Curato sive
uuadari, sive regulari in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Literas expeditas ab Episcopo non esse
mutandas.
Ad 2. Servandum esse ultimum statum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 248-251].

3381.
S. C. C., Larinen., 26 ian. 1732.
Habita per Episcopum anno 1728 Dioecesana Synodo, de pluribus decre­
tis in ea editis, quasi nimium gravibus, querimoniam detulerunt ad hanc
Sac. Congregationem Presbyteri duarum tantum ecclesiarum, videlicet
S.Mariae in Sylvis et S. Mercurii, existentium in Oppido vernacule appel­
lito Terra Capriola, ceteris totius Dioecesis ecclesiasticis omnino acquiescen­
tibus. Quaenam vero sint ea, quibus reclamatum fuit, ex subiectis dubiis
cognosci poterit. Sed cum die 3 ianuarii 1730 prodiisset hoc rescriptum:
Sanctissimus mandavit servari constitutiones synodales et taxam Beneventanam,
supersederunt reclamantes. Ab humanis autem rebus erepto sa. me. Bene­
dicto XIII, impetrarunt a SS. D. N. facultatem denuo exponendi ea, quae
in memoratis decretis moderationem postulare contendunt.
Circa 12 dubium adducitur a reclamantibus decretum a S. C. Episco­
porum ct Regularium die 11 martii 1728 editum. Cum enim referente Eminentissimo Spinula propositum fuisset dubium: An omnes ecclesiastici sae­
culares, seu potius soli Parochi, tam Civitatis, quam Dioecesis S. Marci teluantur emere Synodum factam ab Episcopo, responsum fuit: Edictum non
ivbstinert.
Nunc itaque dignentur Eminentiae VV. decidere:
12. An sustineatur poena ipso facto incurrenda suspensionis a divinis, quoad
constitutos in Sacris, et excommunicationis, quoad Clericos, sub qua demandatum
fuit omnibus ecclesiasticis emere Codicem dictae Synodi celebratae anno IJ28
pretio Carolenorom quinque?
Dit, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 261-266].
' Cf X. 3391, 3396.

822

Curia Romana

3382.

S. C. C., Thelesina, 26 ian., 9 febr. 1732.
loannes Angelus Rosatus anno 1708 fundavit Cappcllaniam in ecclea
S. Xicolai, quae inagna ex parte constructa fuit aere eiusdem pii testator
Praeter onus Missae quotidianae aliud quoque imposuit Cappellano his \or­
bis: Item voglio, che i Cappellani pro tempore di det ta mia chiesa di S. Mac
nel di della mia morte ogni anno debbano cantare una Messa con Anniversarii
per Γanima mia. Item voglio, che il giorno festivo del glorioso S. Nitoli
solennizzi con musica la mattina e ne'primi e secondi I 'espri. Ab anno sequent’
1709 usque ad 1730 Archipresbyter et Canonici Collegiatae Ecclesiae S.Mirtini solemni ritu Missam cum Officio celebrarunt anniversaria die obitus dicti
testatoris in ecclesia S. Xicolai, quae sita est intra Parochiam illius Collegi;
tae Ecclesiae. Sed cum sub annum 1730 Archipresbyter actione postulas*:
a Rectore Cappellaniae carolenos triginta ob huiusmodi celebrationem, exi­
stimavit Cappellanus, integrum sibi esse alios invitare Sacerdotes, qui·
adseire maluerit, ad peragendam Anniversarii et Missae celebrationem, tum
quia haec functio minime spectet ad ius Parochiale, cui potissimum inni­
titur Archipresbyter, tum etiam quia legem hanc non indixerit fundator
sed Rectori Cappellaniae libere commiserit solemnis Missae et Anniver­
sarii celebrationem, adeoque censendus sit in eius arbitrio posuisse, qui­
busnam uteretur adiutoribus.
Observantiam sibi non officere putat, propterea quod nonnisi duobuvel tribus abhinc annis Cappellaniam hanc ipse fuerit assecutus. Alter autem
Cappcllanus praedecessor, cum simul esset Canonicus praedictae Collegiatae,
idcirco verisimile fit, Collegis suis gratificari eum voluisse. Quantum ver
attinet ad celebrationem Missae solemnis cum primis et secundis Vesperdie S. Xicolao sacra, hactenus nulla petita fuit facultas ab Archiprcsbytcro
dictae Collegiatae Ecclesiae S. Martini, minusque eidem functioni interfuit
Archipresbyter cum Canonicis.
Episcopus refert, in aliis duabus ecclesiis itidem existentibus intra Pa­
rochiam memoratae Ecclesiae Collegiatae S. Martini semper celebrari con­
suevisse Anniversaria, necnon Missas solemnes in praecipuis earumdetr.
ecclesiarum celebritatibus, nec tamen iis interfuisse Archiprcsbvtcrum ct
Canonicos. Itaque censet potiora esse iura Cappellani ecclesiae S. Nicolai
cumque pro obeundis praedictis functionibus, utpote non parochialibuposse quoscunque maluerit Sacerdotes invitare.
Quamobrem determinandum proponitur:
1. An celebratio Missae solemnis pro defunctis cum Anniversario in ((des
S. Xicolai sita intra limites Parochialis et Collegiatae Ecclesiae S. Marte
Civitatis Cerreti spectet ad Archipresbyterum et Canonicos dictae Collegia
privative quoad omnes; sive potius ad Cappellanum dictae ecclesiae cum/cru
tate assumendi m dicta Missa et Anniversario Presbyteros sibi bene visos?
2. An celebratio Missae solemnis cum primis et secundis Vesperis in diz

S’. C. Concilii

823

festo S. Nicolai spectet ad dictum Archipresbyterum, vel potius ad Cappella­
num dictae ecclesiae independenter et sine licentia Parochi, et cum facultate
assumendi Presbyteros, quos voluerit in casu?
Die 26 ianuarii 1732: Non proposita.
Die q februarii 1732 Sacra, etc. respondit ad utrumque: Negative quoad
primam partem, et affirmative quoad secundam, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 270, 282].

3383.

S. C. C., Colonien., 9 febr. 1732.
Vacante ecclesia Parochiali pagi in Bergstein Colonien. Dioecesis, a Se­
renissimo Electore Palatino, ad quem uti Ducem luliacensem pertinet
iuspatronatus, nominatus fuit P. Franciscus Wemerus Hansen, Religiosus
Familiae Cisterciensis, qui subinde dispensationem apostolicam postulavit
ad hoc Beneficium Parochiale assequendum, cuius administrationem interim
ei commisit Ordinarius, ut animarum curae consultum esset. Sanctissimus
vero exquiri hac de re iussit suffragium huius Sacrae Congregationis, quae
alias precibus per summarium relatis petitionem censuit reficiendam.
Easdem modo instaurat preces memoratus Religiosus, ut ex proventibus
praedictae ecclesiae subsidium aliquod redundare possit in ipsum Coeno­
bium idoneis reditibus non satis instructum.
Obstant sane canonicae sanctiones, quibus vetitum est Beneficia saecu­
laria regularibus et regularia saecularibus conferri, ut in cap. Cum de Be­
neficio, de praebend., in 6, et in cap. Nullus, de elect., eodem lib. 6. Itaque
cum idcirco necessaria sit apostolica dispensatio, admoneatque Sac. Conci­
lium Tridentinum, cap. 18, Sess. 25, de ref. publice expedire, quod legis
vinculum non facile saepiusque relaxetur, sed id fiat summa maturitate,
causaque cognita, ubi scilicet urgens iustaque ratio dispensationem postula­
verit: hinc potissimum videtur inspiciendum, an in eum casum, qui hodie
proponitur, huiusmodi ratio et causa concurrat.
Vicarius Generalis Archicpiscopi Coloniensis S. Congregationem instru­
ctam reddere iussus respondet, iam alias duas Parochiales ecclesias fuisse
incorporatas memorato Monasterio, nec videri permittendum, quod tam
facile etiam reliquae Parochiales ecclesiae transeant ad Regulares cum non
mediocri iniura ac damno Presbyterorum saecularium, quibus saecularia
Beneficia debentur, adeoque dispensationem postulatam putat non esse
concedendam. Dispensationi itidem contradicit Sacerdos loannes Hilgerius
Brever, qui a Sede Apostolica provisionem de eadem Parochiali ecclesia,
tamquam devoluta, impetravit.
Dignentur itaque Eminentiae VV. deliberare:
An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 283].

S24

Curia Romana

3384.

S. C. C.» Mcdiolanen., 9 febr. 1732.

BIBLIOTHECA

FRATERNITAS SACERDOTALIS SAN C D

PETR:

Antiqua Parochialis ecclesia S. Mariae Pedonis a. 1628 a s. m. Ur­
bano VIII aucta fuit titulo et honore Collegiatae cum una Praepositura anne­
xum habente exercitium curae animarum, et sex Canonicatibus. Ex redi­
tibus eiusdem Ecclesiae voluit Pontifex sexaginta annuos ducatos auri de
Camera assignari Praeposito praeter emolumenta obventura ex curae ani­
marum exercitio; Praebendam vero singulorum Canonicorum conflari ex
viginti quatuor ducatis similibus, ac tandem reliquos proventus in quoti­
dianas distributiones converti. Fridericus Cardinalis Borromaeus Archiepi­
scopus Mediolanensis curavit pontificiam Bullam execution! mandari. At
deinde anno 1633 plures subortae fuerunt controversiae inter Praepositum
et Canonicos. Nunc totius rei cognitio est penes hanc S. Congregationem.
Documenta utrinque proferenda perspicient Eminentiae VV., quarum
deinde erit decernere:
1. An cura animarum Ecclesiae Collegiatae et Parochialis S. Mariae Pedo­
nis sit in totum penes Praepositum, vel potius penes Praepositum sit actualis
tantum, habitualis vero penes Capitulum? Et quatenus affirmative ad secun­
dam partem:
4. An ius peragendi Junctiones, quae proprie parochialcs non sint, et emo­
lumenta ex eis provenientia spectent ad Praepositum privative, vel ad Canonicos
una cum Praeposito?
12. An ad Praepositum et eius Coadiutorem seu Substitutum spectet retendo
clam's Sacri Ciborii etiam privative quoad Canonicum Sacristain?
16. An Praepositus possit prohibere ne aliquis Sacerdos extra Clcrutn dictae
Ecclesiae ibidem celebret Missam sine illius consensu, et designare sacras vestes
et altaria, in quibus Sacerdotes Missam celebrent, independenter a Capitulo
et a Canonico Sacrista?
χη. An licentia celebrandi Missam novam danda sit per Praepositum pri­
vative, vel potius a Capitulo; et ad quem spectent candelae in altari accensae?
18. An Praeposito competat ius disponendi de sepulcris constructis et prae­
standi consensum pro aliorum constructione privative quoad Capitulum?
19. An, et cui immineat onus reparandi Ecclesiam?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur omnino in sequenti.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 279-281].
1 Resolutionem vide infra, die 26 upr. 1732. - Cf. N. 3389.

5. C’. Concilii

825

3385.

S. C. C., Eystadien., 9 febr., 8 mart. 1732.
Proposita iam fuit gravissima haec causa in Congregatione habita die
ipnovembris superioris anni;1 sed cum dilata fuerit resolutio, ut peculia­
rs quaedam circumstantiae diligentius explorarentur, nunc post allatas
Episcopi literas totius rei series die 17 novembres exposita complebitur.
Alia nempe nullitatis causa, quae examinanda recurrit, haec est. In ParoEu, ubi ortum habuit Joannes .Antonius, Concilium Tridentinum promul•aum fuit et religiose servatur. Quamvis ergo Matrimonium ab eo initum
xrit in Saxonia, ad quam provinciam Tridentinis legibus numquam patuit
ditus, non per hoc tamen solutus forsan dici posset loannes Antonius ab
bligatione contrahendi Matrimonium iuxta normam a S. Concilio praescri­
ptui) in cap. 1, Sess. 24, de ref. matrim.
Deinde pro certo asseveratur, quod Saxones Lutherani non intendunt
Matrimonium contrahere, nisi tantum civilem contractum, et quidem dissobilem non solum propter adulterium, sed etiam ob alias causas. Ea quippe
-ente solent contrahere, ut tamdiu Matrimonium constet, quamdiu alter
itniux bene se gesserit cum altero. Ergo ex parte Christinae sic eam contra­
isse censendum est; idque etiam comprobavit eventus, cum iam facto divor­
tio alteri illa nupserit viro.
Hoc itaque videretur satis esse posse ad Matrimonii nullitatem etiam
nparte loannis Antonii: quandoquidem, si conditio ineundi Matrimonium
J tempus sive solubilitcr, est contra substantiam Matrimonii, ideoque ab
lio illud irritum reddit et vitiat, ut habetur in cap. final., dc condit, apposit.,
rursus, si Christina contractum dumtaxat civilem, exclusa omni ratione
Sacramenti iniisse censenda est iuxta communem morem ibi vigentem: iam
consequens est, quod unum atque idem Matrimonium uniformem utriusque
atrahentis consensum exigens, et par utrinque vinculum inducere debens,
cum ex parte mulieris non valuerit, subsistere nec etiam possit ex parte
riri.
Partes autem erunt EE. VV. definire:
.4n constet de nullitatc prioris Matrimonii?
Die () Februarii l?J2 Sacra, etc. rescripsit: ad mentem.
Die 8 niartii 1732 Sacra, ctc. respondit: Iterum proponatur. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 271-277, 287-293].

1 Cf. N. 3376.
'Resolutionem vide infra, die 21 iun. 1732. - Cl. N. 3393.

826

Curia Romana

3386.
1

S. C. C., Valven. seu Sulmonen., 22 mart. 1732.

b ib l io t h e c a

VRXTERNTT AS SA
C
L
K
D
O
T
àUS SANCTI P1.1K

loannes Bernardinus dc Fulgentiis ex Oppido Castri Montis Dioecesis
Valvcnsis migravit ad alterum Castellum Catiniani, quod in spiritualibus
subest Abbatiae S. Mariae de Casanova Nullius, ut ibi pharmacopoeam
artem exerceret. Eo loco ex legitima uxore orta in Dioecesi Valvensi anni 1707
suscepit filium, cui nomen Franciscus, quique in libro regeneratorum Sacro
Baptismate ita descriptus fuit: Natus ex foanne Bernardino de Fulgentiis a
Castro Monte, Dioecesis scilicet Valvcnsis. Deinde vero sub annum 1713
reversus fuit pater ad Oppidum Castri Montis et in propriam domum cum
Francisco filio ceteraque familia, ibique semper deinceps sedem habuit.
Anno 1715 idem Franciscus initiatus fuit Clericali Tonsura ab Episcopo
Valvensi tanquam suo Antistite, itemque anno 1728 ab eo ad duos Minores
Ordines promotus fuit. Beneficium simplex in Dioecesi Valvensi anno 1730
obtinuit a Sede Apostolica, et in supplicatione seipsum enuntiavit Clericum
Valvcnsis Dioecesis. Superiore demum anno ex titulo partim memorati
Beneficii, ac partim patrimonii cum litteris dimissoriis Vicarii Generalis
praedictae Abbatiae S. Mariae de Casanova reliquos Minores Ordines ac
etiam omnes Sacros suscepit ab Episcopo Titulari commorante in Civitate
Teati na, deindeque statim in Dioecesim Valvensem reversus est.
Cum de re sic gesta conquestus apud hanc Sac. Congregationem fuerit
Promotor fiscalis Curiae Episcopalis Valvensis, ad instructam reddendam
Sac. Congregationem datae fuerunt literae tum ad Episcopum, qui Ordines
contulit, tum ad Vicarium Generalem Abbatiae, qui literas dimissorias
tradidit.
Primus paucis se expedivit. Respondit enim se Ordines contulisse Archiepiscopi Teatini permissu. Ceterum ad se minime pertinere disquisitionem
eorum, quae sunt cognoscenda a tradente litteras dimissorias.
Vicarius autem Abbatiae inquit, Franciscum vere subditum sibi fuisse
ratione propriae originis. Quod autem non ex accidenti contigerit eius nati­
vitas in territorio Abbatiae, demonstrare nititur ex quo loannes Bernardinus
pater in illud se contulerat cum taberna pharmacaria, quae erat summi
suorum bonorum, ibique annis septem et amplius fuit commoratus. Eius
vero reditum in patriam casu contigisse subiungit ob subortas acerbas
simultates cum nonnullis civibus eiusdem Oppidi, in quo domicilium
collocaverat.
Plura igitur sunt inspicienda, ut determinari possit, an Franciscus licite
fuerit ad Ordines promotus cum solis dimissoriis praedicti Vicarii. Primum
scilicet, an potiretur Abbas sive Vicarius facultate concedendi literas dimis­
sorias pro Ordinibus suscipiendis. Id enim vetitum esse decreto Sac. Concilii
Tridentini, cap. io, Sess. 23, de ref., ideoque, nisi in medium proferatur apostolicum privilegium postea concessum, non posse eas literas dari a Praelato

-------

S. C. Concilii
■■ ■

827

âferiori. Secundo investigandum est, an Francisci nativitas in territorio
Abbatiae existimari debeat fortuita. In hac enim hypothesi non esset attenj Jenda naturalis origo filii, sed origo patris, ut sancitum fuit in constitutione
Innocentii XII, quae incipit, Speculatores.1 Ne autem ortus Francisci in
territorio Abbatiae casu evenisse censeatur, demonstrari oportet, patrem
’imdiu ac eo animo permansisse in Castello Catiniani, ut ibi domicilium
I egitime et ad iuris praescriptum contraxerit, quemadmodum in eadem con­
stitutione declaratur. Tertio est animadvertendum, quod Vicarius Abbatiae
iteras dimissorias tradidit Francisco sine literis testimonialibus Episcopi
Vilvensis, in cuius Dioecesi Franciscus per annos fere duodeviginti domiciium habuerat. Postremo, quibus poenis obnoxii fiant, qui in Ordinibus
conferendis, vel suscipiendis, aut in concedendis dimissoriis normam per
I ecclesiasticas leges praescriptam non servaverint, habetur in Sac. Concilio
Tridentino, cap. 8 et io, Sess. 23, de ref., et in dicta Innocentiana con­
stitutione.
Dignentur itaque Eminentiae VV. decernere:
1. An Franciscus de Fulgentiis fuerit licite ordinatus ab Episcopo Milevitano
■w dimissoriis Vicarii Generalis Abbatiae S. Mariae de Casanova? Et qua­
tenus negative:
2. An et in quas poenas inciderit tam dictus Francisais, quam dictus Vica­
nus Generalis Abbatiae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative et amplius.
Ad 2. Franciscain esse suspensum, quamdiu Episcopo 1 'alven. videbitur; quo
ero ad Vicanum Generalem Abbatiae dilata, et interim se abstineat a concelendis litteris dimissoriis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 310-312].

3387.
S. C. C., Cremonen., 5 apr. 1732.
'

Bis proposita fuit hacc quaestio ac bis dilata eius resolutio, videlicet
die 9 septembris ac 12 decembris 1730.2 Nunc itaque in iisdem dubiis
definiendum erit.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 5. et 6. Affirmative et amplius in omnibus. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn, 5, p. 319-321].

3388.
S. C. C., Montis Regalis, 5 apr. 1732.
Carolus Bonada anno 1646 fundavit in Ecclesia Collegiata B. Μ. V. de
Bosco binas Dignitates, nempe Archipresbyteratum et Praeposituram, qua­
rum primam perpetuo annexam esse voluit ecclesiae Parochiali B. Mariae
' Cf. N. 258.
‘ Cf. N. 3365. 33<>7·
’ Cf. N; 3407.

828

Curia Romana

FRATERNITAS SACERDOTALIS

S -V x tii ÎETÎU

de Plebe Civitatis Cunei; alteram vero Parochiali ecclesiae S. Ambrosii eius­
dem Civitatis. Id autem eo consilio fecit, ut dirimeretur controversia, quae
circa praecedentiam vigebat occasione processionum inter Capitulum memo­
ratae Ecclesiae Collegiatae et Rectores illarum ecclesiarum.
Fundator nullum proventum assignavit Archipresbÿtero et Praeposito pro
distributionibus quotidianis, sed dumtaxat pro praebenda. Condita a. 1653
approbante Episcopo fuerunt Statuta eiusdem Collegiatae Ecclesiae, atque
in iis circa Archipresbyterum et Praepositum ita cautum fuit: quia habent
residentiam parochialem, ideo statuimus, ut possint ad eorum tantum benepla­
citum in hac Collegiata divinis officiis interesse. Et si voluerint perfrui distribu­
tionibus quotidianis, sicut caeteri Canonici, tenebuntur sive ipsi, sive fundator
dictarum Dignitatum, aut heredes assignare Capitulo realiter, et cum effectu
remittere fundum fructiferum librarum quinquaginta Ducalium secundum ac ■
motionem pro quolibet. Et quatenus a Sacra Congregatione declaretur, posu
ipsos habere Canonicatum in dicta Ecclesia, etiamsi non resideant, et quod pos­
sint esse capaces etiam totius iuris canonicalis, prout caeteri Canonici, tunc pro
talibus acceptabuntur. Fundus pro distributionibus quotidianis percipiendis
ad normam dicti Statuti fuit anno 1660 assignatus. Itaque deinceps Archipresbyter et Praepositus distributionibus quotidianis sine ulla controversia
potiti sunt.
Anno 1726 Matthaeus Bcrtolinus et Franciscus Xaverius Vitalis, qui
tunc memoratas Dignitates possidebant, postularunt declarari ab hac S. Con­
gregatione, eos, dum animarum cura occuparentur in ecclesiis Parochialibus,
perinde esse habendos, quasi divinis officiis intéressent in Ecclesia Collegiata,
adeoque posse distributiones quotidianas lucrari. Precibus vero per summa­
rium relatis die S iunii rescriptum fuit: 5. C. censuit, Oratores esse admitten­
dos ad participationem fructuum et distributionum quotidianarum pro tempore,
quo non intersunt Choro divinis officiis, dummodo tamen eodem tempore sint
applicati ministerio suarum Parochialium. Capitulum aegro quidem animo
tulit hoc decretum ipso inaudito impetratum, sed tamen annuit, dummodo
successoribus hoc exemplum suffragari non posset.
Cum autem per resignationem Matthaei Bertolini Archipresbyteratum,
atque annexam Parochialem ecclesiam fuerit assecutus Benedictus eius nepos,
Capitulum negavit, posse ei competere quotidianas distributiones. Quare
videndum erit, an huic casui conveniat vel decretum S. Concilii Tridentini,
quod in cap. 3, Sess. 23, de ref. statuit, eum qui in Cathedrali vel Collegiata
Ecclesia obtinet Dignitatem, cui sit annexa alia Parochialis ecclesia in Dioe­
cesi, posse, dum in hac residet, percipere fructus ac distributiones, non secus,
ac si divinis officiis interesset in alia, vel potius const. 65 S. Pii V, perquam
sancitur, eum, qui ex dispensatione apostolica retineat Ecclesiam Parochialem
cum Dignitate vel Canonicatu in altera, fructus quidem posse lucrari, dum
apud Parochialem residet, non tamen distributiones quotidianas et alia, quae
percipi non solent ab absentibus iusta de causa.
Proinde determinandum erit:
An debeat Archiprcsbyter Bert olinus admitti ad participationem fructuum

■

S. C. Concilii

829

d distributionum Ecclesiae Collegiatae Cunei pro tempore, quo non intervenit
Ckoro, sed incumbit ministerio suae ecclesiae Parochialis in casu?
Dit, etc. Sacra, etc. respondit: Episcopo pro meliori informatione iuxta
union.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 321].

3389.

S. C. C., Mediolanen., 26 apr. 1732.
Dilata die 9 februarii 1732 huius causae resolutione,2 placeat Eminen­
dis VV. documenta utrinque proferenda perpendere ac definire.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative ad primam partem, et affir­
mative ad secundam.
Ad 4. Negative ad primam partem, ct affirmative ad secundam.
Ad 12. Negative, sed duplicem elavem esse relinendam.
Ad 16. Negative.
Ad 17. Negative; et candelas spectare ad sacristiam.
Ad iS. Spectare ad Capitulum comprehenso Praeposito.
Ad iq. Spectare ad Capitulum, comprehenso Praeposito.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 324].

3390.

S. C. C., Ulyxbonen., 26 apr. 1732.
Simon exposuit se in lucem editum fuisse, dum cius parentes catholici
navigarent in Indias, et a Cappellano navis fuisse baptizatum, sed deesse
testificationem de collato Baptismo; parentes atque etiam eos, qui tunc in
udem navi versabantur, iam mortem oppetiisse; ipsum denique Simonem
catholico ritu in Lusitania semper vixisse, Sacramentis Poenitentiae et
Eucharistiae saepius ei ministratis; at nihilominus Parochum ob non pro­
batam Baptismi susceptionem dubio haesisse animo, num ei liceret Matri­
monium contrahere.
Die, etc. Sacra, etc. inter summaria precum censuit: Scribendum \ icario
Capitulari, ut exquireret, interposito iureiurando, ab eodem Simone, quo­
modo sciret, se fuisse baptizatum a Cappellano navis in eadem navi, itemque
exploraret, tum ex eo, tum aliunde, quot deinde annis superstites fuissent
parentes, ct an ii christiani vere fuerint, et Christiano ritu educaverint
filium. Quod si constaret, parentes fuisse Christianos, vixisse aliquot annos
post filii ortum, cumque educasse iuxta catholicae religionis leges, nec con­
traria occurrerent argumenta, ex quibus manare posset prudens dubium
de non suscepto Baptismo, Ordinarius liberam Simoni faceret potestatem
' Cf. N. 3398.
’ Cf. N. 3384·

Curia Romana

830

.Matrimonii contrahendi; si vero compertae esse non possent praemissae
circumstantiae, quibus inniti debuisset moralis certitudo de suscepto Bap­
tismate, iuberet cum ante Matrimonium secreto baptizari sub conditione.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 208].

3391.

S. C. C., Larinen., 10 maii 1732.

BIBLIOTHECA

FRATERNITAS SALLKDOTAttS SAnCTÎ PfcïïVi

Proposita fuit haec causa die 26 ianuarii 1732, verum tunc resolutio
dilata erat.1 Interim vero decem ex Presbyteris ecclesiae S. Mercurii adscri­
pts ab intentata lite recesserunt, sed alii septem in impugnatione dictonim
decretorum constantes, mandatum confirmarunt. Cum itaque expedire videa­
tur eas quaestiones dirimi, ne leges exeeutione frustrentur, si ea dignae
sint, libeat Eminentiis VV. determinare.
Die 10 maii 1732: Non proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 341J.

3392.

S. C. C., Fabrianen., 24 maii, 21 iun., 1732.
In Civitate Fabrianensi quatuor existunt ecclesiae Parochiales: prima
nimirum Cathedralis S. Vcnantii, secunda Collegiata S. Nicolai, tertia
S. Blasii, quae regitur a monachis Camaldulensibus, ct quarta S. Benedicti,
cui praesunt monachi Silvcstrini. Fons baptismalis superiori tempore erat
dumtaxat in Ecclesia Cathedrali ct in altera Collegiata, quarum Parochi Sacro
Baptismo inaugurare consueverunt infantes in ceteris quoque Parochiis ortos.
At anno 1729 monachi Camaldulenses Fontem baptismalem erexerunt in
eorum ecclesia S. Blasio dicata. Nova haec res querimonias Capituli Ecclesiae
Cathedralis excitavit. Contendit enim, eamdem Ecclesiam S. Venantii matricitatis iure pollere, matricem semper appellari consuevisse, atque omnibus
potiri praerogativis, quae ecclesiae proprie matrici conveniunt. Quin etiam
satis constare existimat, ecclesiam S. Basilii institutam fuisse parochialem
per sectionem Parochiae, cui antiquitus praeerat Ecclesia S. Vcnantii.
Itaque Capitulum infert, non licuisse monachis fontem baptismalem
instituere in sua ecclesia, quamvis Parochiali, cum per hoc laedatur ius com­
petens Ecclesiae matrici, quae ideo talis appellatur, quia sicut mater generat
filias, ita haec regenerat homines salutaribus aquis.
Quandoque haec Sacra Congregatio facultatem impertita fuit erigendi
fontem baptismalem, sed tamen accedente consensu Episcopi et aliorum,
quorum intererat, ut in Massilien., Ecclesiae S. Stephani, 7 ianuarii 1640.
Lib. 16 Decret., p. 313.
1 Cf. N. 338 t.
3 Cf. N. 3396·

;
'

*

I

I

Impugnant monachi, quod ecclesia S. Blasii sit subiecta Ecclesiae S. VeI Htii tamquam matrici. Ius vero ministrandi Sacramentum Baptismi, adeohabendi fontem baptismalem, adstruunt ex ipso parochiali iure. Episcoiconfirmat, numquam ante annum 1729 extitisse fontem baptismalem in
«morata ecclesia Parochiali S. Blasii.
Sedet in alio vertitur contentio. Etenim, ubi etiam permittendum esset
- nuchis habere fontem baptismalem in dicta ecclesia S. Blasii, putat nihi: .minus Capitulum Cathedralis Ecclesiae S. Venantii conservandam esse
^erogativam, qua potiri consuevit eius Parochus, ut scilicet Sacro profunI dere possit Lavacro etiam infantes in Parochia S. Blasii aliisque Parochiis
I at«, quos ultro parentes ad Ecclesiam S. Venantii detulerint. Et sane
i i.-.tumantiquae consuetudinis revocari nequit in dubium, sic etiam testante
Episcopo. Quamvis autem regula sit, quod a proprio solum Parocho
excepto necessitatis casu) Sacramentum Baptismi debeat cuique ministrari:
wn tamen improbatur legitime praescripta consuetudo, per quam alicui
ecclesiae quaesitum fuerit ius abluendi piaculari aqua infantes etiam alteri
I Parochiali ecclesiae subiectos, ut de Sacrosancta Basilica Vaticana iudicatum
iit ab hac Sac. Congregatione in Romana, Iuris Baptizandi, 15 maii 1700,
Lib. 50 Decret., p. 224.
Definiendum itaque erit:
1. An erectio fontis baptismalis facta in ecclesia Parochiali S. Blasii substi2. An liceat Parocho Ecclesiae Cathedralis S. J enantii in ea baptizare naI sin alienis Parochiis, etiam fontem baptismalem habentibus ; seu potius spectet
I pnwtivr ad unumquemque Parochum habentem fontem in sua ecclesia Baptimrn conferre propriis parochianis in casu?
Die 24 Maii 1732: Non proposita.
Die 21 Iunii 1732 Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Servetur solitum; et amplius in omnibus. 1*
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 354, 361].

3393.

S. C. C., Eystadien., 21 iun. 1732.
Iam semel atque iterum, die scilicet 17 novembris 1731,- ac diebus
jfebruarii ct 8 martii vertentis anni 3 discussa fuit haec quaestio, sed certa
decisio prodire nondum potuit. Datis itaque iterum litteris ad Episcopum,
plura ei commissa fuerunt ad lumen adhibendum rei, quae hactenus videba­
tur subobscura.
Respondit nuper Episcopus, omnem se adhibuisse diligentiam; ut a
Ministris acatholicis clarius redderetur instructus de modo ac de conditio1 Cf. N. 3401, 34JO, 34*5. 34*7·
’ Cf. N. 3376.
’ Cf. N. 3385.

4

V3 ΆΗ I ajVISIS

832

Curia Romana

S. C. Concilii

nibus initi .Matrimonii inter loannem Antonium et Christinam, scd imturn fuisse laborem in id impensum: pervigilant enim (ut inquit) singulistudio, ne quid prodeat documenti, cuius ope nuptiae illae possint de medi
tolli, cum ex interposito alteris nuptiis contrahendis impedimento sperem
fore, ut Joannes Antonius cum omnibus liberis ad eorum partes pertrahatur
Nihil igitur aliud efficere potuit Episcopus, quam ut examini subiiceretuMathias Christophorus, pater memorati Ioannis Antonii. Ipse pater testatur
Antonius et Christina post coactam copulationem sibi libere edixerunt, s<
sibi invicem promisisse, quod ambo velint in Pleinfeldam reverti ct Chri­
stinam inibi fidem catholicam amplecti; sed Christinam neutiquam promissa
stetisse, immo conatam fuisse, ut filium suum Antonium ad Lutherans
sectam traduceret, hinc etiam impedivisse reditum in patriam catholicam
Igitur id potissimum videtur investigandum, an satis dici possit constare
tum ex iurata confessione ipsius Ioannis Antonii Baver, tum ex priori tnum
Saxonum ac ex novissima .Matthiac Christophori testificatione, tum denique
ex ceteris argumentis et adminiculis, quod primum matrimonium contractum
fuerit cum expressa conditione dissolubilitatis in eventum, quo Christina
comitari noluisset virum in patriam suam catholicam reversurum, eamdemque orthodoxam religionem amplecti; ita quidem, ut conditioni huic affixus
fuerit utriusque contrahentis, vel saltem viri consensus, proindeque eadem
conditio, utpote naturae matrimonii repugnans, illud omnino vitiaverit irri­
tumque effecerit. Dubium alias propositum et modo decidendum est hoc
An constet de nullitate prioris Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in casu, de quo agitur.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 356-358].

3394.

S. C. C., Cingularia, 19 iul. 1732.

833

rendi curam animarum ita addictum esse Praepositurae, ut necessario sit
subeundum a Praeposito.
Prior itaque controversia derivata est in aliam, et utraque hodierno est
dirimenda iudicio: altera nimirum, an Praepositus se eximere possit ab exer­
citio curae animarum, et altera, an quicumque ad hoc munus electus fuerit
1 Capitulo, subire debeat examen coram Episcopo, ut declaretur idoneus.
Praepositus existimat, ius parochiale habitualiter residere penes Capitu­
lum, et Bullam Clementis VII nullum peculiare onus imponere Praeposito
cira exercitium curae animarum, sed potestatem facere ipsi Collegio, ut
huiusmodi exercitium committat vel uni de ipso Collegio, vel externo Presby­
tero. Ita plane etiam servatum superiori tempore fuit. Quantum vero attinet
riexamen et approbationem Episcopi, nullum posse animarum gubernatio­
nem suscipere, neque in eas functiones, quae ad id pertinent, se immittere,
nisi cum idoneum esse prius ab Episcopo exploratum iudicatumque fuerit,
satis aperte colligitur ex decretis Sac. Concilii Tridentini in cap. 13, Sess. 7,
bref, et cap. 18, Sess. 24, de ref. Ita quidem, ut etiam adiutores curae
id breve tempus deputatos examinandos et approbandos ab Episcopo esse
definitum a Sac. Congregatione fuerit in Passavien. Parochialium, 28 iu­
lii 1731.1
Deliberandum itaque erit:
1. An Praepositus Cathedralis Cinguli habeat annexam Praepositurae arram
actualem animarum? Et quatenus affirmative:
2. An teneatur eam exercere per seipsum? Et quatenus negative:
3. An Capitulum cogi possit ad eligendum Cappellanum seu Vicarium pro
exercitio curae animarum etiam extra gremium Capituli?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 2. Provisum in primo.
Ad 3. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 5, p. 369-371].

ft

Cum Ecclesiam Cathedralem visitaret Episcopus, comperit, curam ani­
marum in ea exerceri a Canonico Horatio Bellaspica per Capitulum ad id
munus electo, nulla tamen obtenta Ordinarii approbatione. Tridentinis san­
ctionibus 1 hoc repugnare ratus Episcopus interdixit eidem Canonico huius
muneris administrationem, donec praevio examine renunciaretur idoneus.
Ab hoc Episcopi decreto provocavit Capitulum, contendens, licere sibi
curam animarum committere uni ex Canonicis, cui mallet, sine examini
et sine approbatione Episcopi, id scilicet deducendo ex Bulla, qua Cle­
mens VII Pontifex Ecclesiam Collegiatam instituit. Interea, ne animarum
cura detrimentum caperet, eius exercitium suscepit Philippus dc Benvenutis
memoratae Ecclesiae Praepositus, sperans fore, ut brevi rebus compositis.
Capitulum eligeret Vicarium, qui Parochi officium posset obire, si appro­
batus ab Episcopo fuisset. At Capitulum, ne subiret incommodum sol­
vendi mercedem Vicario, restitit eius electioni, affirmans hoc 'onus exer1 Sess. VII, de ref., c. 7; Sess. XXIV, de ref., c. 18.

3395.

S. C. C., Firmana, 9 et 30 aug. 1732.
Laurentius Salustius in testamento, quod fecit anno 1723, fundari iussit
Cappcllaniam perpetuam in ecclesia Parochiali Castri Ilorticinii. Iure autem
eligendi Rectorem eiusdem Cappellaniae potiri semper voluit Sodalitium
SSmi Rosarii ibidem institutum, ea tamen adiecta lege: con patto pero, che
dendosi stradare al Sacerdos io e volendo dir Messa Federico figlio di Giuseppe
A Giulio e pronipote di esso testatore, sia il medesimo preferito nell'atto, che
doceri esser promosso agli Ordini Sagri, 0 pure essendo Sacerdote, con Pistesso
pfo di Messe tre la settimana, come sopra, in caso di vacansa, sensa venire
αΙΓtlesione di altro Cappellano. Archiepiscopo approbante Cappcllania erecta
fuit a. 1727 iuxta testatoris praescriptum.
1 Ci. N. 3373.
W v

53

834

S. C. Concilii

Curia Romana

Die autem 25 ianuarii inscquentis anni sodales SSrhi Rosarii in Cappdlanum elegerunt Sacerdotem losephum de Castracanis, hoc tamen pacto,
ut si deinceps Fridericus, testatoris pronepos, Presbyter fieri voluisset,
teneretur Josephus Cappellaniam dimittere, ut Fridericus ea potiri possu
quemadmodum in testamento fundatoris cavebatur. At losephus institu­
tionem ad huiusmodi Cappellaniam ab Archiepiscopo fuit assecutus libere
ac pleno iure, non vero ad tempus, nullaque facta illius conditionis mentione.
Nuper dictus Fridericus Iulii iam clericali militiae adseriptus, tertium et
vigesimum aetatis annum agens, et Sacris Ordinibus initiari cupiens, petii:
a losepho, ut se Cappellania abdicaret. Quo tamen recusante, sibique per­
petuum ius fuisse quaesitum contendente, dirimenda erit haec controversia
hodierno Sac. Congregationis indicio.
Quamquam satis manifestum sit testatorem ea mente fuisse, ut Fridericus
pronepos suus commodo huius Cappcllaniae frui posset prae ceteris omni­
bus: relinquitur tamen dubitandi locus, num huiusmodi praerogativam ei
testator conferre senserit dumtaxat, ubi contigerit Cappellaniam esse vacan­
tem, et locum dari electioni novi Cappellani, an autem voluerit Fridericum
ita quandocunque esse praeferendum, ut rescindi deberet et retractari colla­
tio iam alteri facta ct Cappellaniam dimitti oporteret ab alio quolibet
sore statim ac Fridericus ct posset et vellet Sacerdos fieri. Porro si posterio­
rem hanc significationem verba testamenti haberent, petitio Friderici iusu
videri posset, cum fundatori liceat conditiones etiam repugnantes canonicis
legibus adseribere accedente Ordinarii approbatione. Sed ex diverso, si ius
praelationis a testatore tributum Friderico respiceret dumtaxat casum ct
tempus ordinariae vacationis Cappcllaniae, sequeretur nihil iuris ei compe­
tiisse ad Cappellaniam obtinendam anno 1728, quo scilicet tempore carebat
aetate ad Sacros Ordines suscipiendos requisita.
Posito, quod tempore vacationis Cappcllaniae non esset Fridericus per
aetatem aptus ad eam assequendam, consequens etiam esset, debuisse Cap­
pellaniam conferri alteri in titulum perpetuum, ut postulat tum ipsa fun­
datio, tum etiam ingenita conditio Beneficii ecclesiastici, quod suapte natura
perpetuum est. Ex his autem videretur inferendum, quod si Cappellania
iam rite fuisset adiudicata losepho de Castracanis cum perpetuitate tituli.
Fridericus expectare deberet novam illius vacationem.
Quantum vero attinet ad conditionem a sodalibus Ssrhi Rosarii insertam
electioni losephi: certum videtur non posse sine Pontificis auctoritate Bene­
ficium ecclesiasticum ad tempus vel sub certa conditione dari; porro haec
conditio abest a litteris collationis sive institutionis ab Ordinario traditae.
cum absoluta, prorsusque libera et pura translatione tituli in losephum.
At vero Beneficiarius proprie acquirit ius in Beneficio non ex nominatione
patroni, sed ex collatione vel institutione Episcopi. Ceterum potuisset etiam
Fridericus a. 1728 supplicare Summo Pontifici vel ut suspenderetur Cappellaniac collatio, donec ipse ad idoneam aetatem perveniret, subrogato
interim aliquo Sacerdote ad Missas celebrandas, vel etiam, ut sibi conce­
deretur dispensatio circa defectum aetatis ad Sacros Ordines suscipiendos
At cum de hoc remedio adhibendo tunc Fridericus minime cogitaverit,

835

tt hodie res non sit integra, restat, ut ad iuris tramites Eminentiae W.
dignentur definire:
An Sacerdos losephus de Castracanis teneatur dimittere Cappellaniam, de
pw agitur, ut eam obtineat Clericus Fridericus Iulii in casu?
Dit g augusti 1732: Non proposita.
Die 30 augusti 1732 Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 382, 388].

3396.

S. C. C., Larinen., 9 ct 30 aug. 1732.
Causa haec pluries proposita fuit, ac praesertim die 26 ianuarii et
10 maii vertentis anni,1 nec tamen resoluta ob dilationem ab Episcopo
postulatam. Nunc itaque iterum proponitur, sed aliqua ex parte mutatis
dubiis, ut magis cohaereant cum decretis synodalibus.
Dignentur itaque Eminentiae VV. decernere:
12. An substineatur poena ipso facto incurrenda, hoc est suspensionis a
itltbralione Missae quoad Sacerdotes, et excommunicationis quoad Clericos et
institutos in sacris, sub qua demandata fuit emptio Codicis Constitutionum
Synodalium, soluto pretio Carolenorum quinque?
Dic g augusti 1732: Non proposita.
Die 30 augusti 1732 Sacra, etc. respondit ad 12. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 379, 386].

3397.

S. C. C., Tusculana, 22 nov. 1732.
Cum Margarita Cerlua in Civitate Tusculana defuncta se tumulari iusrisset in ecclesia Patrum Reformatorum S Francisci, quae spatio circiter 150
pissuum distat a moeniis eiusdem Civitatis, Archipresbyter simulque Paro­
chus Ecclesiae Cathedralis, fretus priscis quibusdam decretis, existimavit,
tot Canonicos esse invitandos ad comitandum cadaver, quot funeri inter­
faturi essent religiosi; itemque deberi eidem Parocho praeter quartam fune­
rariam duplum emolumentum eleemosynae, quam quod tradi soleat, quoties
cadavera sepeliuntur in ipsa Civitate. Hac porro occasione duo etiam alia
dubia proponi postulavit Archipresbyter, quae mox subridentur, sed quoad
primum declarant PP. Reformati, superfluam esse illius discussionem,
cum ii numquam impugnaverint, asportanda ad ecclesiam esse cadavera
-.sentiente et assistente Parocho. Circa secundum dubium confert resolutio
huius Sac. Congregationis in Novarien. Funerum, 15 martii 1704, ad II.2
Placeat itaque Eminentiis VV. decernere:
> Cf. N. 3381, 3391.
1 Cf. N. 3015.

Curia Romana

836

1. An PP. Reformati, in quorum ecclesia defunctus elegerit sepulturam, p>>sint ducere funus, et cadaver asportare sine consensu et praesentia vel Archipre.·
byteri vel Canonici Coadiutoris, actualem curant exercentium, eorumdcn^
interventu? Et quatenus negative:
2. An postquam dicti PP. per aliquod temporis spatium expectaverint Arci..presbyterum vel illius Coadiutorem, possint absque iisdem asportare cadat er . :
eorum ecclesiam?
Die 22 novembris 1732: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 405-407].

3398.

S. C. C., Montis Regalis, 22 nov., 6 dcc. 1732.
Proposita fuit haec causa die 5 aprilis vertentis anni, 2 sed visa fuit dif­
ferenda decisio, ut instructa reddi posset Sac. Congregatio, tum quid fuerit
servatum tempore proximo promulgationi statutorum eiusdem Collegiatae,
et assignationi fundi pro distributionibus quotidianis factae; tum etiam,quan­
tum pecuniae percipi soleat iure ac titulo distributionum ab aliis Canonicis.
Ad primum rescripsit Episcopus, non satis constare, quid superion
tempore servatum fuerit usque ad annum 1717. Ab hoc tamen anno usque
ad 1726 (quo scilicet prodiit decretum Sac. Congregationis in praecedente
folio relatum), consuevisse ait punctari Archipresbyterum, quoties abesset,
tametsi occupatus ministerio ecclesiae Parochialis. Ad secundum vero re­
spondit, singulos Canonicos per totum annum inservientes assequi nunc
solere distributionum nomine annuas libras biscentum. Addit praeterea,
fundum, qui sub annum 1660 assignatus fuit Capitulo pro distributionibus
quotidianis ab Archipresbytero percipiendis, aequasse aestimationem libra­
rum 1793, cum tamen pro dotali fundo distributionum, quibus potituri erant
alii Canonici, summa dumtaxat librarum 1000 tradi consuevisset Capitulo.
Caeterum distributiones, quae Archipresbytero assignantur, haudquaquam
pinguiores sunt iis, quae percipiuntur a Canonicis.
Dignentur itaque Eminentiae VV. decernere.
Die 22 novembris 1732: Non proposita.
Die 6 decembris 1732 Sacra, etc. respondit: Affirmative, quatenus Archi­
presbyter eodem tempore sit actualiter occupatus ministerio ecclesiae Parochiali·;
et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 5, p. 407, 418].
1 Cf. N. 3427, 3430.
» Cf. N. 3388.

S. C. Concilit

837

3399.

S. C. C., Ascii lana, "] febr. 1733·
Petrus Xaverius de Antoninis clericali militiae a. 1730 ab Episcopo Ascu!ino adscriptus, mcnse decembris a. 1731 cum litteris dimissoriis eiusdem
Episcopi Asculani fuit ab Episcopo Ripano promotus ad Ordines minores,
:t sub finem eiusdem mensis, tribus diebus festis, ex apostolico induito,
Sacris etiam omnibus Ordinibus initiatus ad titulum patrimonii constituti
in bonis, quae pater possidebat in Civitate Montis Alti. Dcindeque reversus
J eamdem Civitatem, ubi morabatur, Sacerdotis ministerium exercere
coepit.
Conquestus apud hanc Sac. Congregationem fuit Episcopus Montis Alti,
quod non servata norma consultissime praescripta a sa. me. Innocentio XII
mconstitutione, quae incipit: Speculatores,1 Ordinum collatio peracta fuerit
bsque suis litteris tam dimissoriis, quam testimonialibus. Videndum itaque
st, an ad solum Episcopum Montis Alti spectaret Ordines conferre Petro
Xaverio, vel saltem necessariae ad licitam ordinationem essent eius litterae
testimoniales.
Quae circa id occurrunt consideranda, haec sunt: Patria losephi Antonii
de Antoninis, qui memoratum Sacerdotem Petrum Xaverium procreavit, fuit
Oppidum Appinianum Asculanae Dioecesis. Medicus electus ab Universitate
Montis Alti triginta circiter abhinc annis sedem ibi coepit habere; ibi etiam
foeminam ex honesta eiusdem Civitatis Familia sibi coniugem adiunxit;
inno 1713 domum emit itemque aliam anno 1718 in eadem Civitate. Non
:imen ibi semper resedit pater. Ab anno quippe 1705 ad 1712 moram fecit
m Dioecesi Firmana. Deinde quinquennium transegit in Civitate Asculana.
Postea octo annis iterum mansit in Civitate Montis Alti. Ab anno 1726
d 1728 substitit Camerini: ubique scilicet conductus ad medicinam facien­
dam. Anno tandem 1729 Montem Altum rediit, sed cum non satis firma
valetudine uteretur, in Appinianum se contulit cum tota familia. Paucis
tamen post mensibus Montem Altum repetiit, et adhuc vivit. Praeterea cum
itiam nistica praedia comparasset, a. 171S ex decreto Magistratus fuit factus
civis Montis Alti, ac talem se nuncupavit in contractibus initis. Quantum
κγο attinet ad ipsum Sacerdotem Petrum Xaverium, ortum hic habuit
a. 1706 in Oppido Murro Vallium Firmanae Dioecesis; et a Parocho sic
fuit in Parochiali Libro descriptus: Pietro Saverio, Jig/io dei Signor Medico
Giuseppe Antonio Antonini Cittadino di Appignano d'Ascoli.
Contendit Petrus Xaverius rite se fuisse ad Ordines promotum cum lit­
teris dimissoriis Episcopi Asculani, cum esset ei subiectus ex vi paternae
riginis; quae quidem iuxta Innocentianam constitutionem attendenda erat,
quia fortuito ortus in Dioecesi Firmana, perinde erat habendus, ac si natus
fuisset in Appiniano Dioecesis Asculanae, quod fuerat natale solum maio* Cf. N. 258.

Curia Romana

•ïTW njNVS snvioowvs svuwiWiaA

838

ruin. Negat vero eius patrem, cum quo vixit, legitimum domicilium contra­
xisse in Civitate Montis Alti, quia non per decennium continuum ibi hah
tavit. Accedit, quod in Oppido Appiniano pater domum instructam semp ·
habuit, ac praeter avita bona alia etiam aere suo emit. Civica onera ibide:
persolvit. Inter Consiliarios non solum pater ipse locum retinuit, sed ctia·:
ad eorum numerum aggregari curavit a. 1730 eius filium, qui scilicet»
praedictus Petrus Xaverius.
Inspiciendum itaque praecipue est, an ad normam const. Innocentii XII
pater censeatur legitimum domicilium contraxisse in Civitate Montis Alii
Ac deinde, an saltem impetrandae essent ab Episcopo Montis Alti littcn
testimoniales, quia Petrus Xaverius ibidem potuisset impedimentum aliquod
contrahere, dum novem circiter annorum spatio fuit commoratus in Civi­
tate Montis Alti. Postremo idem Petrus Xaverius addit, sibi non defuisk
testimonium Episcopi Montis Alti saltem per aequipollens, nam edictum,
quo Episcopus Asculanus exploravit, an Clericus laboraret aliquo impedi­
mento, fuit etiam publice propositum in Civitate Montis Alti. Episcopus
vero Montis Alti affirmat se recusasse facultatem affigendi memoratum edi­
ctum valvis suae Ecclesiae Cathedralis, ne scilicet videretur tacite appro­
bare, quod Episcopo Asculano liceret Ordines conferre Petro Xaverio,
Placeat itaque Eminentiis VV. declarare:
1. An Sacerdos Petrus Xaverius de Antoninis licite susceperit Ordines sint
dimissoriis Episcopi Montis Alti? Et quatenus affirmative:
2. An licite eosdem Ordines susceperit etiam sine litteris testimonialibus
praedicti Episcopi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, et amplius.
Ad 2. Negative in casu, de quo agitur. Et quoad suspensionem arbitrio Epi­
scopi Montis Alti iuxta mentem, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 25-28].

3400.

S. C. C., Cremonen., 28 mart. 1733.
Agitabatur haec quaestio diebus 23 iulii et 13 augusti 1729, verum quoad
dotis supplementum Sac. Congregatio respondit: Dilata, et scribatur Episcopo
iuxta instructionem. 1 Mandato Sacrae Congregationis morem gerens Episco­
pus delegit peritum, qui fundos dotales Beneficii inspiceret, et quanti valeant
quotque annui redditus inde percipi queant, referret. Peritus retulit pre­
tium praediorum attingere summam librarum 25726, proventus vero ascen­
dere nunc posse ad summam librarum 677. Quantum vero attinet ad annui
onera subeunda a Rectore Beneficii, asserit Abbas Paulus Cantius, qui Bene­
ficium possidet, ea ascendere ad aestimationem scutorum 144 monetae Roma­
nae, proindeque onera ipsa excedere annuos redditus in summa circiter scu­
torum quinquaginta eiusdem monetae.
* Cf. N. 3351-

s

5. C. Concilii

839

Reproposita itaque quaestione; An, et in qua summa dos supplenda sil, a
quo tempore, et a quibus tn casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et Episcopus deveniat ad electionem
alterius periti iuxta instructionem, non retardata tamen interim celebratione
Missarum, salvis iuribus Abbatis. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 68-70].

3401.

S. C. C., Fabrianen., 2 maii 1733.
Proposita fuit haec causa die 21 iunii 1732, responsumque ad 1. Negative;
d 2. Servetur solitum. 2 Sed cum controversia novae discussioni subiecta
fuerit die 22 novembris eiusdem anni, Sac. Congregatio rescripsit ad 1. Rece­
dendum a decisis; ad 2. Dilata. Quoniam vero in sua quemque Parochia et
a proprio Parocho salutaribus aquis initiari consentaneum magis est sacris
Ecclesiae legibus innovatis a 'Tridentina Synodo, cap. 13, Sess. 24, de ref.,
perpendi hodie oportebit:
1. An quoad primum dubium sit standum in primo vel secundo loco decisis?
2. An ad secundum dubium sit standum vel recedendum a decisis die
21 iunii 1732?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Standum esse in secundo loco de­
cisis, et amplius.
Ad 2. Praefigatur ab Episcopo terminus aliis ecclesiis Parochialibus ad dedu­
cendum iura sua in Sacra Congregatione. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 85].

3402.

S. C. C., Aquilana, 2 et 16 maii 1733.
Bernardinus de Ludovicis in testamento, quod condidit a. 1707, iussit
fundari in Parochiali ecclesia Villae Termini Cappellaniam cum eo Missarum
onere, quod exeeutoribus visum esset congruum. Cum porro eandem Cap­
pellaniam primo loco destinasset Antonio Cerasolo, haec subiecit verba:
Sia obbligato a residere in detta mia casa lasciata per det to effet to. Facta iuxta
nonnam a testatore praescriptam et ab Ordinario approbatam, fundatione
Cappellaniae cum declaratione, quod a Cappellano celebrandae essent qua­
tuor Missae unaquaque hebdomada, obtinuit praedictus Antonius Cerasolus
eamdem Cappellaniam. Sed cum ipse nuper fuerit assecutus etiam Benefi­
cium Parochiale in Dioecesi Reatina, ii, ad quos pertinet iuspatronatus Cappcllaniae, existimantes eam propter iniunctam residendam in domo funda­
toris esse incompatibilein cum Beneficio Parochiali, vi cuius alibi residere
1 Cf. N. 3444, 3481.
* Cf. N. 3392.
’ Cf. N. 3»io, 3415, 3417.

Curia Romana

840

oportet Cerasolum, nominarunt alterum Cappellanum. Huic autem nomi­
nationi reclamavit Cerasolus, putans sibi licere utroque Beneficio simul
potiri.
Inquit enim, incompatibilitatem adstrui quidem non posse ex onere
Missarum, quae celebrari debent in Parochiali ecclesia Villae Termini,curo
non fuerit iussus Cappellanus celebrare per se ipsum, adeoque huic oiun
recte satisfacere possit per alium. Ex diverso autem non posse ecclesiam
Parochialem retineri simul cum Cappellania exigente celebrationem Missa­
rum per se ipsum in diversa ecclesia, rescriptum est in Neapolitana Capptllumarum, 14 aprilis 1725.1 Quantum vero attinet ad alteram conditionem ?
fundatore adiectam de residendo in eius domo, contendit Cerasolus, non
inde effici Cappellaniam residentialem, nam ecclesia, in qua fundata fuit
Cappellania, non est Collegiata, nec iniunctum fuit Cappellano ministerium
ullum vel in ecclesia vel in Villa obeundum; ac propterea putat fundatorem
eo solum animo fuisse, ut commodum tribueret Cappellano in ea Villa habi­
tare volenti. Ceterum est etiam animadvertendum, quod ad inducendam
incompatibilitatem non videtur satis esse conditio residentiae catisaliiut,
videlicet necessariae ad percipiendum emolumentum destinatum Beneficia­
rio residenti, sed annexam esse oportere residentiam praecisam, qua non «cvata fiat locus amissioni tituli ac privationi, ut in Ferrarien. Cappellania
3 martii 1703, 2 et in alia Ferrarien. Cappellaniae, 26 martii 1707.3
Dicendum igitur erit:
1. An Beneficium seu Cappellania, de qua agitur, habeat onus residential
et quomodo?
2. An praedictum Beneficium sit incompatibile cum Parochiali in casu!
Die 2 maii 1733 Sacra, etc. respondit: Dilata.
Die /6 maii 1733 Sacra, etc. respondit ad 1. Cappellanum teneri residat
ad formam testamenti.
Ad 2. Provisum in primo. 4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 88, 93].

3403.

S. C. C., Callien., 16 maii 1733.
Episcopus per suas litteras significavit factum, quod in sua Dioecesi acci­
dit: Parochus pro eius ecclesiae servitio quemdam Clericum minorem, loscphum Malet Hispanum secum detinens, manu eumdem Clericum in capite
semel atque iterum percussit, nccnon pluribus contumeliosis verbis magnam
denotantibus iracundiam affecit, eo quia iste morem eidem gerere in quo­
dam domestico famulato recusavit, simulque ob talem saevitiam illi amplius
inservire nolle, nccnon ab illius domo quamprimum velle discedere aliis
1
»
•
‘

Cf.
Cf.
Cf.
Cf-

N.
N.
N.
N'

3297.
3002.
3052.
3405-

S. C. Concilii

841

domesticis affirmavit. Sequenti vero die idem Parochus quaedam in ecclesia
disponere dicto Clerico iniunxit, qui respondit, quod se ab illius servitio dimisum reputabat. Qua de re ira succensus Parochus primum pugno, deinde
baculo cum verberavit, qui statim e Parochiali domo aufugit. At quia Cleri­
cus, ut supra, percussus in suo examine deposuit, se fuisse verberatum a
dicto Parocho, tamquam eius Patre et Magistro, ct quia Parochus idem ad
correctionem illum percussisse iactat, in quo tamen modum excessisse vide­
tur: ideo nunc dubium animum meum pulsat, an in praesenti casu locum
habere debeant censurae Can. Si quis suadente, 1 quia factum notorium iam
evasit non absque aliquo scandalo in populo, et tamen Parochus neque ad
cautelam a divinis voluit se abstinere.
Itaque declarari ab hac Sac. Congregatione Episcopus postulat, an Paro1 chus in excommunicationem inciderit.
Magistrum sive alium Superiorem, qui disciplinae vel correctionis causa
adolescentem Clericum percutiat, non effici obnoxium anathemati in dicto
Canone, plura declarant pontificia rescripta, quae habentur in cap. Super
0 t,cap. Ex tenore to, cap. Cum voluntate 54 et cap. Universitatis 24, de
itnt.excom. Id tamen exigit conditionem, ut castigatio sit moderata, et eccleI siasticae disciplinae modum non excedens.
Perpensis igitur circumstantiis rei gestae expositis in epistola Episcopi,
placeat Eminentiis VV. declarare:
Jn Parochus, in casu, de quo agitur, in excommunicationem inciderit?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 94].

I

3404.

S. C. C., Apten., 27 iun. 1733.
Honoratus d’Estienne de Caussegros. Dynasta Oppidi de Lioux, multis
abhinc annis a Calviniano errore ad Catholicam religionem revocatus sacel­
lum construxit domicilio suo proximum, in quo res divina fieri diebus festis
I posset. Sed cum nequeat censum constituere congruentem substentationi
Sacerdotis ibidem sacrificaturi, impetravit tam a Praedecessore, quam ab
hodierno Episcopo tribui Parocho memorati Oppidi de Lioux facultatem
celebrandi omnibus diebus festis binas Missas, alteram in Parochiali ecclesia,
ctalteram in praedicto sacello, ut ecclesiasticae legi tam ipse Dynasta eiusque
familia, quam caetcri incolae satisfacere possent. Nunc tamen idipsum per
I pontificium diploma sibi indulgeri rogat, et hac de re Sanctitas Sua hanc
Sieram Congregationem consuluit.
Missam bis eadem die, si id postulet necessitas, celebrari ab eodem Sacer­
dote posse habetur in can. Sufficit, de cons. dist. 1, et in cap. Consuluisti,
itedebrat. Miss. Itaque, si ob Sacerdotum penuriam unus praeficiatur dua­
bus Parochiis ita inter se dissitis, ut grex unius Parochiae commode nequeat
' C. 29, C. XVII, q. 4·

Curia Romana

w u sa a xm

842

ecclesiam alterius adire ibique Sacrificio Missae interesse, Parochum po»c
eadem die in utraque ecclesia, Episcopo id permittente, et approbante saa
ficarc tradunt Auctores. Extant ad hanc rem aliqua decreta, inter quae in
Paraguarien., 1 sept. 1657.1
Illud vero in casu.de quo nunc agur, videtur considerandum, minin’. ·
exponi, quod difficile sit in promptu habere alium Sacerdotem, qui ran
sacram faciat diebus festis in publico sacello a Dynasta constructo, sed quod
ipse non adeo a re familiari paratus est, ut peculiarem Sacerdotem, qui ibi
caelestem Hostiam immolet, constituere queat. Itaque videndum erit, ai
potius conveniat, ut etiam incolae, in quos redundat quoque commodum
audiendi Missam in eodem sacello, aliquid conferre debeant ad stipendium
Sacerdoti assignandum. Quibus omnibus perpensis, partes Eminentiarur
VV. erunt respondere:
An sit consulendum Sanctissimo pro concessione petiti induit i in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et adhibeantur diligentiae iuxtu
mentem; necnon scribatur Episcopo iuxta instructionem. 2
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 123-125].

3405.

S. C. C., Aquilana, 18 iul. 1733.
Proposita fuit haec causa atque decisa diebus 2 et 16 maii 1733;3 nunc
vero deliberandam proponitur consuetum dubium:
An sit standum vel recedendum a decisis?
Die, etc, Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 129].

-m

w

1L3*WS

3406.

S. C. C., Asculana, 8 et 29 aug. 1733.
Intra fines Parochiae Oppidi Acumuli situm est publicum oratorium sive
ecclesia Deiparae Annunciatae sacra in Villa Tini, et ab ecclesia Parochiali
S. Laurentii mille circiter passibus distat. Certant inter se losephus Moscatus Parochus et Carolus Nicolaus Organtinus publici illius oratorii Rector,
cum Parochus sibi licere putet functiones ad munus suum spectantes pro
maiori commodo gregis exercere, quotiescumque libuerit, in eo oratorio,
etiam sine assensu Rectoris, qui id impugnat. Vicissim vero Organtinu'
Rector contendit, iure suo ad se pertinere certas functiones in eo publico
oratorio sive ecclesia obeundas; idque negat Parochus, ut ex dubiis mov
subjiciendis deprehendi poterit.
1 Cf. N. 2751.
» Cf. N. 3422.
’ Cf. N. 3402

h

8+3

S. C. Concilii

Parochus ius suum adstruit ex quo publicum illud oratorium in ambitu
Piroeciae situm existât. Consuetudinem quoque ei favere affirmat Episcopus
his verbis: Parochi ecclesiae S. Laurentii a tempore immemorabili tam occulioni festivitatis, quam funerum in eo oratorio exercuerunt, et exercent omm <
junctiones ecclesiasticas, praesertim quia in dicto oratorio erecta reperiuntur
Mnnulla sepulcra. At Organtinus Rector obiicit potissimum praerogativam
«emptionis, propterea quod ecclesia illa fundata sit in solo Basilicae Late­
ranensis. Tum et illud addit, functiones in controversiam venientes proprie
non esse recensendas inter parochiales, nec in aliena ecclesia ad Parochum
cis privativo iure spectare.
Circa priorem articulum a S. Rotae Auditorio definitum fuit exemptionem
ideas tantum pertinere ecclesias et Cappellas, quas demonstretur vere fuisse
aedificatas in fundo antea spectante ad Basilicam Lateranensem iure dominii.
nec proinde convenire iis ecclesiis, quae post earum constructionem subiiciantur eidem Basilicae cum annui tributi pensatione.
Generatim vero de functionibus, quas possit Parochus explere, in ecclesia
intra fines suae Parochiae existente, invito etiam Rectore eiusdem ecclesiae,
id quarum exercitium competat, sive non liceat Rectori talis ecclesiae, videri
I possunt resolutiones in Comen. Iurium Parochialiutn, g iunii 1714, Lib. 54
Decret., p. 214; in Thelesina Anniversarii et Missae solemnis, 9 februarii 1732;1
itemque in Bononien., 15 maii 1728. 2
Dignentur itaque Eminentiae W. declarare:
1. An liceat Parocho ecclesiae S. Laurentii Terrae Accumuli exercere
■■nmaet quaecumque iura parochialia in publico oratorio Beatissimae Annuncia­
tions Villae Tini sito intra limites dictae Parochiae privative quoad Cappellar.um seu Rectorem Beneficii erecti in dicto oratorio?
2. An Rectori dicti Beneficii liceat celebrare festum Beatissimae Annuntia­
tae, eademque die canere Missam solemnem, sedes confessionales erigere, necnon
Sacramentum Poenitentiae administrare seu administrari facere et indulgentias
publicare absque licentia, interventu et consensu dicti Parochi?
3. An eidem Rectori competat, seu debeatur ulla portio tam cerae, quam
aliorum emolumentorum occasione funeris subditorum dictae Parochiae, quos
I tumulari contingat in dicto oratorio, quacumque consuetudine non obstante?
Dic 8 augusti 1733: Non proposita.
Die 29 augusti 1733 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative quoad celebrationem festi et Missam solemnem eadem
die; in reliquis vero negative.
Ad 3. Quartam funeralem dumtaxat competere Parocho; reliqua vero emo­
lumenta funeris spectare ad ecclesiam Sanctissimae Annuntiatae tumulantem
quoad eos defunctos, qui vel ibi elegerint sepulturam, vel ibi sint tumulandi in
tepulchro maiorum.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 155, 163].
' Cf. N. 3382.
’ Cf. N. 3339-

I

η

Curia Roma rui

844

3407.

S. C. C., Cremonen., 8 ct 29 aug. 1733.
Agitabatur haec controversia diebus 9 Septembris 1730,1 12 decem­
bris 1730,2 5 aprilis 1732. 3 Cum vero facta fuerit Praeposito potestas exp,riendi iterum de iure, quod ei competere possit, totus hodie in eo est, ut
demonstret Ecclesiam illam Collegiatam cum eius Capitulo potiri praeroga­
tiva tum exemptionis ab Ordinarii iurisdictione, tum immediatae subiectionis
Sedi Apostolicae. His itaque aliisque copiosius exponendis a litigantium
Patronis, accurate, ut mos est, perpensis, deliberandum erit:
An, et in quibus sit standum vel recedendum a decisis die 5 aprilis 2732 m
casu?
Die 8 augusti 1733: Non proposita.
Die 2g augusti 1733 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 153, 161].

3408.

S. C. C., Pharaonen., 19 sept., 14 nov. 1733.
Volens Eminentissimus Pereyra Episcopus intéressé electioni Antistitae
in Coenobio monialium cisterciensium, quae a religiosis eiusdem Ordinis
reguntur, itemque reposcere rationes administrationis bonorum, ac denique
examini subiicere et approbare eos, qui excipiendis ipsarum monialium con­
fessionibus destinati sint, contradictores expertus est Praesides eiusdem
cisterciensis familiae. Itaque ad hanc Sac. Congregationem controversia
delata est.
>
Quantum ad primum, extat const. Gregorii XV, quae incipit: Inscru­
tabili·,' itemque S. C. decisiones in Conimbricen., 16 iulii 1639.5 Quoveroad
explorandam administrationem bonorum ad ipsa monasteria spectantium,
eadem Bulla Gregoriana prostat, necnon S. C. explicatio in Hieracen.,
26 ianuarii 1692, ° ita ut merus non usus minime obstet, uti declaratum est
in Neapolitana, n martii 1673. ~ Denique quoad Regulares audiendis con­
fessionibus monialium destinatos iudicium de idoneitate et approbatio Epi­
scopo reservatur in eadem constitutione Gregorii XV, idque etiam edixit
Clemens X in const., quae incipit: Superna,8 porro pro Cistcrciensibus
1
1
1
•
1
•
’
•

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Ci.
Cf.

N.
N.
N.
N.
N.
N.
N.
N.

33<>5·
3367.
3387·
1992608, 2620.
2925.
2830.
246.

S. C. Concilii

845

S. C. in Vratislavien., 30 ianuarii 1723, ’ ac demum const, sa. me. Innocen­
tii ΧΠΙ pro Hispanis Regnis edita, quae incipit: Apostolici ministerii, § 20. Pertinet igitur ad Eminentias VV. determinare:
1. An Eminentissimus Episcopus interesse possit tam per se, quam per alium
(lationibus Abbatissarum vel Priorissarum Monasteriorum monialium Regula­
ribus Ordinis Cisterciensis subtectarum?
2. An liceat eidem petere rationes administrations bonorum ipsorum MoUlteriorum ?
3. An idem Eminentissimus Ordinarius possit inhibere Regularibus, ne
sine praevia eius approbatione excipiant confessiones monialium etiam suble­
ctarum regimini ipsorum Regularium, non obstante asserto Brevi l 'rbani VIII
a'qtie praetensa consuetudine in casu?
Die /9 Septembris 1733: Non proposita.
Die 14 novembris 1733 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 178, 184].

3409.

S. C. C., Burgen., 14 nov. 1733.
Cum in ruinam prona videretur Parochialis ecclesia S. Martino sacra,
quae in Villa de Carriedo existebat, anno 1724 sede episcopali vacante. Vica­
nus Capitularis annuens votis tum Parochi tum etiam multorum incolarum,
potestatem fecit, ut nova ecclesia in alio commodiore eiusdem Parochiae
loco cxtruerctur, ad eamque deinde Parochialis titulus transferretur cum
omnibus iuribus veteri ecclesiae competentibus absque ulla mutatione vel
detrimento. Absoluta novae ecclesiae aedificatione anno 1727 Archiepiscopus,
qui Burgensi Ecclesiae tunc praeerat, obsecundans precibus sibi oblatis
nomine Communitatis ct incolarum Villae, eam instituit Parochialem cum
eius dedicatione in honorem S. Antonii Patavini, necnon facultatem fuit
impertitus transferendi ad illam tum Sanctissimum Eucharistiae Sacramen­
tum, tum Fontem Baptismalem et sacram supellectilem. Idque factum reipsa
est die 23 augusti 1729.
Reclamatum deinde fuit a pluribus parochianis optantibus in nova
Parochiali ecclesia eundem titulum S. Martini, cui dedicata fuerat antiqua.
Re itaque ad forum deducta, Vicarius Generalis novi Archiepiscopi dic
31 octobris 1729 pronuntiavit redintegrandum esse in memorata nova
ecclesia, utpotc subrogata antiquae, titulum S. Martini, tamquam Patroni,
sublato alio titulo S. Antonii Patavini, sed tamen reservato Communitati
et incolis iure impetrandi a Sede Apostolica facultatem eligendi euindem
Sanctum in Compatronum. Nuntius vero Apostolicus, ad quem provocatum
1
1
’
tnnu

Cf. N. 3254.
Ci. N. 280.
Secundum quod Pontifex asseritur supersedisse exccutioni memoratae constituGregorii XV in Lusitano Regno, donec aliter vel a se vel a Successoribus provisum

fuuset.

Curia Romana

846

fuit, anno 1730 per decretum declaravit invalida atque irrita ob defectum
jurisdictionis, quaecumque antea gesta circa translationem iuris Parochial:
a veteri ad novam ecclesiam, ct istius dedicationem S. .Antonio, sive mutatio­
nem Patroni, adeoque in pristinum parochialem statum restituit veteror
ecclesiam S. Martini, donec aliter provisum fuisset a S. Rituum Congrega­
tione, quam litigantes adire iussit. Sed Auditor Sanctissimi totius contro­
versiae cognitionem huic S. Congregationi commisit.
Antistite informante, parum difficultatis habere videtur translatio iuris
et exercitii Parochialis a veteri ad novam ecclesiam. Sed quod attinet id
titulum vel S. Martini vel Divi Antonii Patavini, considerandum ex una
parte est, quod nova ecclesia iam inde a sex annis fuit annuente et approbante
Archiepiscopo dedicata Divo /\ntonio, et in huiusmodi tituli et nuncupatio­
nis possessione extitit. Quando autem Parochialis ecclesia aut collapsa aut
fatiscens restaurari ob inopiam non potest, adeoque transferenda est vel
ad matricem vel ad aliam viciniorem ecclesiam iuxta decretum Sacri Con­
cilii 'Tridentini in cap. 7, Sess. 21, de ref., non mutatur quidem titulus illius
ecclesiae, ad quam fit translatio, sed in ea erigitur altare vel sacellum
sub eodem titulo, quo insignita fuerat ecclesia diruta. At ex alia parte animad­
vertendum est, quod nova illa ecclesia fuit ab initio aedificata haud alio
consilio, nec alia mente, quam ut subrogaretur in locum veteris ecclesiae
Parochialis S. Martini.
Discutiendum itaque erit:
1. An translatio ecclesiae Parochialis S. Martini facta a loco nuncupati)
Conzexil ad locum Postigo e Malgarrida sustineatur? Et quatenus affirmative:
2. An titulus S. Martini sit retinendus in dicta Parochiali ecclesia translata,
sive potius sit locus mutationi praedicti tituli in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative ad primam partem, et negative ad secundam, et scribatur
Archiepiscopo iuxta mentem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 185-187].

3410.

S. C. C., Fabrianen., 14 nov. 1733.
Agebatur de hac causa diebus 21 iunii 1732, 2 atque 2 maii 1733.1
Nunc vero partim reproposita, quaeritur:
An ad 2. dubium sil standum vel recedendum a decisis die 21 iunii 1732?
Die, etc. Sacra, respondit: Praevio recessu a decisis, negative ad primam
partem, et affirmative ad secundam.4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 185].
*
1
1
*

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

34l3.
3392.
34oi.
34i5, 34i7.

S. C. Concilii

847

3411.

S. C. C., Brixien., 28 nov., 12 dec. 1733.
Conquestus apud hanc Sac. Congregationem est Episcopus, plura ab
Abbate Monasterii Stambscnsis Ordinis Cisterciensis haud rite legitimeque
I fieri. Ea vero, quae sint, satis cognoscere Eminentiae VV. poterunt ex dubiis
mox proponendis.
Circa III dubium Clemens VIII anno 1596 edixit, ne Regulares quicun­
que Ordines ab alio susciperent Episcopo, quam ab eo, in cuius dioecesi
degunt, praeterquam si iste abfuerit, etc. 1 Respondet Abbas, sibi licere ad
I quemcunque catholicum Antistitem dimittere Monachos sibi subiectos pro
Ordinibus suscipiendis, ex vi Bullae Leonis X, itemque alterius promulga­
tae a S. Pio V, quae incipit: Etsi mendicantium, 2 ac denique Brevis pro Cistercicnsibus editi a Ciemente VIII, anno 1592. At constitutio illa S. Pii V
fuit deinde a Gregorio XIII reducta ad terminos iuris et Sacri Concilii
Tridentini.3 Bulla vero Leonis X et breve Clementis VIII non fuerunt
hactenus in medium prolata. Denique profertur ab Episcopo transactio inita
anno 1689 cum Abbate Monasterii, in qua declaratum inter caetera fuit
monachos Ordinibus maioribus initiandos mitti debere ad Episcopum Bri­
xien.
Ad VI, VII et VIII dubium pertinet decretum Sacri Concilii Tridentini,
cap. 10, Sess. 23, de ref., ubi Abbates, utcunque exempti, prohibentur Ton­
suram vel minores Ordines conferre cuiquam, qui Regularis subditus eis
non sit. Verum ad potestatem conferendi Tonsuram ct Minores Ordines
Regularibus Abbati subiectis requiri solet, vel quod Abbati benedictionem
solemni ritu fuerit impertitus Episcopus, ad normam cap. Cum contingat,
baetat. et qualit. praeficien., vel quod a Sede Apostolica obtinuerit privi­
legium, quo tribuatur facultas faciendi quaecunque agere possunt Abbates
benedicti, ut in Panormitana, 16 martii 1647,4 in specie vero quoad Abbates
Cistercienses, ut in Vratislavien., 12 febr. 1724. 5 Ceterum, cum potestati
conferendi Ordines minores modum posuerit Concilium Tridentinum eam
coercendo ad Regulares eidem Abbati subditos tantum, plane sequitur,
eos non posse Ordines conferre vel aliis Regularibus sibi non subiectis, vel
saecularibus. Sed tamen illicitam, adeoque exercitii iure carentem dumtaxat
esse, non vero invalidam ordinationem, quando est facta ab Abbate potesta­
tem habente, quamvis limitatam in usu ad certum genus personarum, uti
declaravit S. C. in Panormitana, x6 martii 1647, ad 2: Abbatem non benedi­
ctum habentem privilegium, non posse Ordines minores conferre non suis subdi­
tis, etiam Regularibus alterius Ordinis. Collatione autem Ordinum supradictis
1 Cf, N. 2294.
1 Cf. Bull. Rom., tom. 4, II, p. 373-379·
’ Const. In tanta rerum, i mart. 1573. - Bull. Rom., tom. 4, III, p. 251, 252.
• Cf. N. 2671.
s Cf. N. 3274.

848

Curia Romana

non suis subditis etiam Regularibus facta, si fuerit de Ordinibus etiam minoribu
et dictus Abbas non benedictus non habeat privilegium apostolicum, Ordim
collatos remanere invalidos et ordinatos indigere alia ordinatione, si vero Abbai
non benedictus habeat privilegium, et Ordines minores tantummodo contulerit
suis non subditis, Ordinatos non indigere alia ordinatione, sed tantummodn
absolutione et rehabilitatione a Sede Apostolica obtinenda. Lib 18 Décret
p. 311; et in Conimbricen , 26 iunii 1655.1 Quod autem Regulares non subditi
vel saeculares, quibus Abbas Ordines minores contulerit, habuerint literis
dimissorias vel a suis Superioribus Regularibus, vel a suis Ordinariis, nihil
refert ad licitam reddendam Ordinationem.
Definiendum igitur erit:
ill. An liceat Abbati Monasterii Stambsensis Ordinis Cisterciensis dimit­
tere suos monachos ad alium Episcopum pro suscipiendis Ordinibus, sine Uteri
dimissoriis dicti Ordinarii? Et quatenus negative:
IV. An monachi sic ordinati cum dispensatione Abbatis in aetate, vel ab
alio Episcopo cum solis literis obedientialibus, et sine dimissoriis Episcopi Brixia.,
sint licite ordinati? Et quatenus negative:
V. An, et in quas poenas tam dictus Abbas, quam ipsi monachi taliter ordi­
nati inciderint'?
VI. An liceat dicto Abbati Tonsuram et minores Ordines conferre non solui",
monachis sibi subditis, sed etiam aliis Regularibus sibi non subditis?
VII. An liceat eidem Abbati Tonsuram et minores Ordines conferre saccu­
laribus aliarum Dioccesum cum dimissoriis sui Ordinarii et sine licentia Episcopi
Brixiensis? Et quatenus negative:
VIII. An taliter ordinati valide susceperint Ordines?
Dic 28 novembres 1755; Non proposita.
Die 12 decembris 1733 Sacra, etc. respondit ad III. Servetur decrelur.
Clem. VIII a. 1596.
Ad IV. Negative.
Ad V. In poenas canonicas.
Ad VI. Negative quoad non subditos.
Ad VII. Negative.
Ad VIII. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 199, 213].

3412.

S. C. C.,

Ripana,

12

dec. 1733.

Contigit anno 1730 in Civitatis Ripanae transitu esse hominem quem­
dam e Germania oriundum, qui appellabatur lacobus Guilclmus Urciz, et
ritu peregrini vagabatur per orbem. Erat cum eo puellula nuncupata Maria
Salome, quam aiebat suam esse filiam, et hausisse lucem Confluentiae, ibique salutis aqua respersam. 1 lanc puellulam sibi pro filia adoptarunt Michael
Angelus lustasius et Catharina coniuges, quibus spopondit peregrinus ille,
1 Cf. N. 2743·

’"B

S. C. Concilii

849

missurum intra sex menses documentum de suscepto Baptismate. At nun­
quam deinceps huiusmodi documentum aliatum est ad memoratos coniuges,
necquicquam rescitum de peregrino. Quamobrem ii, quos latet, an Maria
Salome vere fuerit Christianae Religionis sacris initiata, postularunt decla­
rari, an puella sit saltem sub conditione inauguranda Baptismo, ut pos­
sit admitti ad alia suscipienda Sacramenta, quorum fundamentum est Bap­
tismus, ut inquit Innocentius HI in cap. Venienes, de presbyt. non baptiz.
Datae a Sac. Congregatione fuerunt literae ad Episcopum Suffraganeum
et Vicarium Generalem Archiepiscopatus Trevirensis, cui subest Confluentia,
ut diligenter perlustrarentur libri parochiales et indagaretur, an in cos rela­
tum esset nomen praedictae puellae. Responsum, quod ipse dedit, istud est:
Perlustrato diligenter protocollo Baptismi, quod extat Confluentiae in binis
dumtaxat Parochiis ad D. Virginem et ad S. Castorem, nihil prorsus reperitur
de Maria Salome, nec aliunde notitia super tali baptizata potuit haberi.
Baptismum esse conferendum iis, quibus nullo certo documento appa­
rat eos iam hoc Sacramentum suscepisse, habetur in Can. Parvulos, et in
1 Can. Placuit, et in Can. Cum itaque, et in Can. Si nulla, de consecr. dist. 4.
1 In casu tamen proposito animadvertendum videtur, non satis constare, quo
iod et quibus ex parentibus nata fuerit puella, itemque ignorari, num pere­
grinus ille, qui se eius patrem esse et puellam iam sacro Baptismatis flumine
regeneratam asseverabat, vere pater fuerit et fide dignus et catholicae reli­
gionis cultor. Sed unica, quae proponitur coniectura suscepti Baptismatis,
posita est in hoc, quod puella orthodoxae fidei rudimentis erat instructa.
Ceterum, quando dubitatur, an quis fuerit baptizatus, Baptismus ei est
conferendus sub conditione, sic enim respondit Alexander III in cap. 2,
de baptism. Casus nostro non absimilis fuit in hac Sac. Congregatione exami­
natus die i septembris 1714 in Neapolitana Matrimonii. 1 De infantibus expo­
sitis, quos incertum esset, an salutaribus imbuti aquis fuissent, agebatur
in Sac. Congregatione die 15 ianuarii 1724. 2 Denique consimilis casus re­
solvebatur in Ulyxbonen., 26 aprilis 1732. 3
Dignentur itaque Eminentiae VV. declarare:
An Maria Salome baptizari debeat sub conditione in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Esse secreto baptizandam sub conditione,
tl amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 206-208].

3413.
S. C. C., Burgen., 9 ian. 1734·
Facti species huius causae una cum decisione relata fuit die 14 novem­
bres 1733/Mens autem Sac. Congregationis fuit, ut retento titulo S. Martini
in nova Parochiali ecclesia, tamquam subrogata antiquae, Archiepiscopus
1
'
’
1

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

hi v.

N.
X.
N.
X.

3 « 36.
3-73·
3300.
3409.
54

850

Curia Romana

pro sua prudentia consuleret tranquillitati dissidentium I’a roc h i ano rum.
vel addendo etiam titulum S. Antonii, vel ei dedicando altare in eadem
ecclesia. Cum vero haec decisio hodie novo subiiciatur examini, delibe­
randum erit:
An sit standum vel recedendum a decisis die 14 novembris 1733 in casu)
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis; et novam ecclesiam esse nuncu­
pandam sub titulo SS. Martini, et Antonii et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 216].

3414.

IÜ 1 3 Î LD N V S sn V A < M W ? n vs

S. C. C., Colonien., 23 ian., 6 febr. 1734.
Pius vir Heymannus I leger fundavit anno 1408 approbante Ordinario
Beneficium ecclesiasticum sub titulo S. Catherinae in Parochiali ecclesia
Oppidi Rechlinghausen, pluresquc adiecit leges circa illud servandas. Voluit
etiam a Beneficiario quatuor Missas singulis hebdomadis celebrari in eadem
ecclesia per se quidem ipsum, si posset, sin autem, per alium; necnoncum
omnibus diebus Dominicis aliisque Festis, nisi aliquo probabili impedimento
prohiberetur, divinis officiis in ipsa Parochiali ecclesia interesse. Quodsi j
personali residentia ultra duos menses abstinuerit et absentaverit, novem
dierum canonica monitione praemissa cadet a iure suo, et cx tunc vacet
illud altare. Denique etiam cavit, ut omnes, qui eiusdem Beneficii posses­
sionem essent adepturi, prius interposito iureiurando promitterent, se dili­
genter servaturos quascumque leges fundationis.
Pluribus abhinc annis Beneficium hoc obtinuit Sacerdos loannes Fridericus Weber, qui etiam juramentum a fundatore iniunctum emisit. Nuper
vero, cum fuerit nominatus ad Parochialem ecclesiam, quae spatio sex mil­
itarium distat ab ecclesia, in qua fundatum est memoratum Beneficium S.Catharinae, supplicationem porrexit ad impetrandam Pontificiam dispensatio­
nem, ut sibi liceret Beneficium ipsum cum Parochiali ecclesia retinere. Sed
contradicentibus petitae dispensationi Patronis eiusdem Beneficii, Eminentissimus Pro-Datarius exquisivit huius Sac. Congregationis suffragium,de
quo hodie proferendo agitur.
loannes Fridericus Weber contendit Beneficium non habere annexam
condictionem praecisae residentiae, nec eam consuevisse a Beneficiariis obser­
vari, proindeque non esse Beneficium ipsum incompatibile cum ecclesia Pa­
rochiali. Si Pontificia dispensatione opus esset, eam sibi putat indulgendam,
tum quia patronatus praedicti Beneficii spectat ad Familiam ipsius loannis
Friderici Weber, tum etiam, quia, ut refert Vicarius Generalis Coloniensis,
fructus utriusque Beneficii sunt satis exigui, et unum ex iis ad necessariam substentationem vix sufficit.
At Patroni duo aiunt obstare: alterum, quod fundator ea mente fuent,
ut Beneficio, de quo agitur, potiretur, qui nullum aliud obtineret non solum
ante assecutionem, sed nec etiam postea, cum vetuerit quoque, ne Cappel­
lani officium in eadem Parochiali ecclesia is susciperet, qui iam esset

5. C. Condiit

851

possessor Beneficii S. Catharinae; alterum, quod onus residentiac ex verbis
fundationis superius exscriptis haud obscure deducatur, adeoque incompatibile reddat Beneficium ipsum cum ecclesia Parochiali, cuius Rectorem
residere oportebit alio in loco sex milliaribus Italicis distante. Proferunt
etiam testimonium Plcbani in territorio Rechlinghausensi, in quo existit
Beneficium, de quo agitur, itemque Parochialis Ecclesia, ad quam loannes
Fridericus Weber nominatus fuit. .Affirmat autem ille, consuevisse pos­
sessores Beneficii S. Catharinae per seipsos obire munia a fundatore
iniuncta, et annuos redditus eiusdem Beneficii satis esse ad commodam
substentationem cuiusque Sacerdotis; necnon idoneis proventibus instru­
ctam esse ecclesiam Parochialem, quam loannes Fridericus est assecuturus.
Concludunt itaque Patroni, non esse derogandum legibus fundationis.
Erit igitur ab Eminentiis VV. declarandum:
1. An Beneficium S. Catharinae sit incompatihile cum Ecclesia Parochiali,
It qua agitur? Et quatenus affirmative:
2. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione ad effectum retentionis
itriusque in casu?
Dit 23 ianuarii 1734: Non proposita.
Dit 6 februarii 1734 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Negative, et amplius in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 228, 238].

3415.

S. C. C., Fabrianen., 6 fcbr. 1734.
Pluries agebatur dc hac causa in Sac. Congregatione, videlicet diebus
21 iunii 1732,1 2 maii 17332 et 14 novembris eiusdem 1733. 3 Ut vero
finem haec quaestio habeat, non graventur Eminentiae Vestrae declarare:
An sit standum in decisis die 21 iunii 1732, vel potius in decisis die 14 novem1>rij 1733 in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Proponatur in secunda. 4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 242].

3416.

S. C. C., Faventina, 27 febr. 1734.
Claudia de Scottis anno 1675 heredem fecit Sodalitium S. Mariae Angelorum, quod institutum erat in ecclesia Monachorum Cisterciensium, iussitque vendi praedium, quod habebat, ac ex eius pretio constitui capitale, cuius
annuos redditus impendi voluit ad celebrandas perpetuo in eorundem Mona1
’
1
'

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

3392.
340!.
3410.
34·7.

852

Curia Romana

chomm ecclesia tot Missas, quot ex iis proventibus possent celebrari, nulla
facta detractione. Itaque Sodalitatis Officiales anno 1680 vendito praedio,
eius pretium collocarunt in emendis duabus ex tribus partibus alterius prae­
dii quas eodem tempore transtulerunt in Monachos, qui reliquam tcrtuin
partem iam proprio iure possidebant. Monachi autem promiserunt se cele­
braturos quotannis trecentas Missas iuxta mentem testatricis, id quod ser­
vatum ab eis fuit in annum usque 1724.
At cum ex induito s. m. Benedicti XIII facta tunc fuisset Praesidi eius­
dem Ordinis potestas moderandi perpetua Missarum onera ad normam elee­
mosynae constitutae in annuis scutis sexaginta monetae Romanae pro quo­
tidiana Missa, cumque ex libris accepti et expensi compertum fuisset annua
solum scuta viginti percipi ex dote Cappellaniae, de qua agitur, idcirco
onus, quod ab initio praescriptum fuerat in Missis trecentis, reductum fui:
anno 1727 ad centum et sexdecim. Monachi putant rite factam oneris mode­
rationem, quia facultatem a Pontifice traditam de moderandis generatim
oneribus Missarum aeque contendunt referri ad onera a legatis proficiscent!!
ac ad onera per contractum suscepta. Sodales autem negant indultum suf­
fragari pro oneribus Missarum, quorum susceptio per contractum facta fue­
rit iuxta resolutiones ab hac Sac. Congregatione editas,1 quarum mentio
facta fuit in Romana Reductionis oneris Missarum, 18 aprilis superioris anni.·
Quamobrem Sodales concludunt, rescindi potius debere contractum, cuius
legem violare videtur reductio a Monachis facta: recuperato enim fundo,
Sodales ipsi curabunt celebrari Missas in eo numero, quem singulis annis
ferre poterunt fructus ex eo percipiendi, servata norma eleemosynae ma­
nualis.
Pertinet igitur ad Eminentias W. decidere:
i. An reductio Missarum sustineatur?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 251].

3417.

S. C. C., Fabrianen., 20 mart. 1734.
Differebatur huius causae resolutio in Congregatione diei 6 februani
vertentis anni. 4 Proposito itaque eodem dubio, deliberandum erit.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In secundo loco decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 264].

*
1
’
*

Cf. N. 33+2Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 74-76.
Cf. N. 3441.
Cf. N. 3415.

S. C. Concilii

853

3418.

S. C. C.,

Asten.,

20 mart., 3 apr. 1734.

Joannes Malabaila anno 1693 assecutus fuit Beneficium simplex, ad
cuius titulum fuit etiam deinde Sacris Ordinibus initiatus. Parochialem
postea ecclesiam fuit assecutus; cumque memorato Beneficio inhaereret
onus quotidianae Missae, satius duxit eo se abdicare, proindeque Beneficium
ipsum per Procuratorem libere coram Ordinario dimisit anno 1730. Ex
nominatione a Patrono facta rite eiusdem Beneficii possessionem adiit Cle­
ricus Carolus .Antonius Bonjoannes. Mox tamen iudicium adversus eum
instituit praedictus Joannes Malabaila, contendens abdicationem Beneficii
invalidam esse, tum quia dolo malo ad eam faciendam fuerit adductus,
tum etiam, quia in resignatione non fuerit expressum, ipsum loannem factum
luisse Presbyterum ad titulum illius Beneficii, uti statuitur in Tridentina
Synodo, cap. 2, Sess. 21, de ref. Episcopus tamen pronunciavit, resignatio'itm recte ac legitime factam fuisse, et hanc sententiam confirmavit Metropo­
litanus.
Non acquiescente loanne, controversia haec iuxta decretum Eminentissimi Pro-Auditoris decidenda erit ab hac Sac. Congregatione. Priorem exce­
ptionem satis repelli putat Clericus Carolus Antonius ex ipso mandato ad
Beneficium resignandum confecto, in quo tribuitur Procuratori facultas
affirmandi iureiurando etiam adhibito, quod circa eam resignationem non
ntervenerit quomodolibet dolus, fraus, simoniae labes aut alia quaevis illicita
factio. Ad alteram vero exceptionem submovendam utitur eodem procu­
rationis mandato, ubi diserte asseruit loannes Malabaila, se aliunde commo­
lunt habere vivendi modum. Sic quoque substineri permutationem Beneficii
:tiam non facta mentione, quod ad eius titulum fuerit ordinatus, si tamen
aliud Beneficium ex permutatione acceptum parem fructum reddat, eiusque
possessionem vere fuerit adeptus permutans, censuit haec Sac. Congregatio.
Deliberandum igitur erit:
An constet de nullitate resignations in casu?
Die 20 martii 1734 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem, etiam unica.
Die 3 aprilis 1734 Sacra, etc. respondit: Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 265, 269].

3419.

S. C. C.,

Senogallien.

seu

Maceraten.,

3 apr. 1734.

Felix Dolci ortus in Oppido S. Elpidii Firmanae Dioeceseos, puer Mace­
ratam venit, ubi domicilium habuit usque ad mensem iunium anni 1729.
Senogalliam vero cum deinde se contulisset, sponsalia inivit cum puella
1 Cf. N. 3425.

854

Curia Romana

^

vmvw nvyxs SXCÜtfKVLïUS SANCn

Victoria de Luca. Ut Matrimonii contrahendi facultatem a Curia Episcopal
obtineret, protulit Felix testificationem Episcopalis Curiae Maceratensis de
libero eius statu. At Vicarius Capitularis Scnogalliensis oportere putat, quod
praeterea doceatur de factis publicis denunciationibus in ea Parochia Civi­
tatis Maceratcnsis, in qua per annos circiter viginti Felix domicilium habue­
rat, antequam Scnogalliam commigraret, propterea quod quamvis alias nup­
tias non iniverit iuxta asseverationem testium, quos Curia Episcopalis Mac. ·
ratensis interrogavit ad docendum de statu libero, nihilominus potuer:
ille fortasse in ea Civitate de Matrimonio contrahendo fidem alteri femine,
dedisse.
Ex Tridentinae Synodi, cap. 1, Sess. 24, de ref. matrim. videri potest
dumtaxat praeceptum esse, quod proclamationes in iis fiant Parochialibus
ecclesiis, quibus subsint sponsi sub ipsum tempus ineundi Matrimoniun
non vero in aliis Parochiis, in quibus antea sedem habuerint. Verum, ■
quis ex sponsis recenter venerit ad eam Parochiam, in qua Matrimonium
est contracturus, plures Doctores existimant, proclamationes fieri etiam
oportere in alia ecclesia, in cuius Parochia diuturnius domicilium antea
habuerat. Extant de hac re huius Sac. Congregationis resolutiones in Stugallien., 29 ianuarii 1684, 1 et Vercellen., 9 maii 1719. 2
Declarare itaque dignentur Eminentiae VV.:
An antequam Felici Dolci permittatur celebrare Matrimonium, fadendat
sint denunciationes etiam in Parochia Maceratensi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 272-274].

3420.

S. C. C., Asculana, 17 apr. 1734.

ÎO T ·

Cum Episcopus ad normam novissimi Concilii Romani, tit. 8, cap. 4
solvendum indixerit Cathedraticum, quod ipso communi iure cautum est,
deberi Cathedrae Pontificali ab omnibus Beneficiatis in signum honoris ct
subiectionis iuxta can. Inter caetera 11, q. 3, cap. Pastoralis, de dona!
cap. Conquerente, de off. iud. Ordin., orta est dubitatio, num in dimetienda
eiusdem tributi quantitate detrahi prius debeant onus Missarum et alia
quaeque onera super Beneficiis legitima auctoritate imposita. Quae contra
opponere intendat Episcopus, nondum apparuere. Ea tamen quum profe­
rentur, poterunt ab EE. VV. de more ponderari, unde mutuo collatis decer­
tantium rationibus consultissime decidatur:
An sint detrahenda onus Missarum, caeteraque onera a Beneficiis in solu­
tione Cathedratici in casu?
Dte 27 aprilis 1734: Non proposita. 3
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 284].
1 Cf. N. 2879.
1 Cf. N. 3189.
1 Cf. N. 3424.

—’

S.

C. Concilii

855

3421.

S. C. C., Bracaren., 17 apr. 1734.
Rodcricus a Monra Telles, qui post assecutum Canonicatum in Metropo­
litana Bracharcnsi Ecclesia novissime obtinuit approbari ab Examinatoribus
synodalibus pro ecclesia Parochiali et Abbatiali S. Petri de Maximinos sita
in suburbiis eiusdem Civitatis Bracharensis, supplicationem Sanctitati Suae
porrexit, qua petit secum dispensari, ut Canonicatum una simul cum
Parochia retinere possit. Eius itaque precibus ad hanc Sacram Congregatio­
nem pro voto remissis, contendit Rodericus, recensendum se fore inter
sublimes ct literatas personas, circa quas Innocentius III, cap. De multa,
Jepraeben. super retentione Beneficiorum etiam incompatibilium per Sedem
Apostolicam dispensari posse declaravit. Binas praeterea exprimit circum­
stantias, ob quas confidit gratiam petitae dispensationis facilius sibi fore
indulgendam: prima nimirum est tenuitas fructuum Canonicatus ab ipso
possessi; altera commoditas deserviendi utrique ecclesiae absque divini
cultus et animarum detrimento.
Contra vero, ne gratiae petitae dispensationis indulgeatur, obsistunt Cle­
rici Dioecesis Bracharensis residentes in Curia. Et primo quidem tum ob
distantiam per mille ferme passus ecclesiae Parochialis a Metropolitana, tum
ob ingentem numerum bismille circiter animarum sub illa Paroecia degen­
tium, contendunt, ab uno eodemque viro utrique Ecclesiae deserviri non
posse. Negant deinde concurrere in Roderico eam doctrinae excellentiam,
cuius ratio pro eiusmodi dispensationibus habenda sit, praecipue attenta
ipsius aetate vigesimum quartum annum non excedente. Et demum assemnt, Rodericum iam satis superque aliis redditibus ecclesiasticis provisum
esse, quin retentione huiusmodi praebendarum inter se incompatibilium sit
amplius ditandus.
'
Perpensis itaque circumstantiis utrinque deductis, onus erit EE. W.
decernere:
An dispensatio pro retentione Canonicatus Ecclesiae Bracharensis cum Paro­
chiali ecclesia, cie qua agitur, sit concedenda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 277-279].

3422.

S. C. C., Apten., 8 maii 1734.
Cum causa haec proposita fuisset die 27 iunii superioris anni, 1 placuit
huic Sacrae Congregationi resolutionem differre, demandando, ut adhibe­
rentur diligentiae iuxta mentem, necnon scriberetur Episcopo iuxta instru­
ctionem. Episcopus vero ad singulas quaestiones per haec verba respondit:
' Cf. X. 3404.

856

I. Difficile haberi posse alterum Sacerdotem, qui diebus festis sacrificet in
publico oratorio, de quo agitur, cum non sit alius nec in dicto oppido, ntc
in vicinis locis. II. Ecclesiam Parochialem de Sioux distare circiter d:
millia a quibusdam dicti loci villis, viamque esse perdifficilem ob interfluen­
tes torrentes, presertim hyberno tempore. III. Esse circiter centum incola,
qui ad audiendam Missam non possunt commode accedere ad ecclesiiii
Parochialem. IV. Necessarias fore centum quinquaginta libras, ut alter Sa­
cerdos Missam celebraret in dicto publico oratorio. V. Denique nec Domi­
num loci eiusmodi eleemosynam subministrare, nec ab incolis aliquid con­
tribui posse.
Omnibus itaque mature perpensis statuere oportet:
An sit consulendum Sanctissimo pro concessione petiti indulti in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 293].

3423.

V

J A H I a) Î1U5S

S. C. C., Maceraten., 8 maii 1734.

Λ 1 3 Α ID K V S S H V M X M T K S

S. C. Concilii

Curia Romana

Cum in Concilio Romano habito anno 1725, tit. 8, cap. 4 redintegratae
fuerint veteres iuris canonici sanctiones de cathedratico Episcopis solvendo,
Episcopus Maceratensis credidit ius sibi esse illud exigendi universim a singu­
lis ecclesiis ac Beneficiis sibi subiectis. At contradictoribus sese praebentibus
Confraternitatc S. Antonii Abbatis Terrae Montis Miloni, Clero et Capitulo
Tolentini, necnon Monasterio S. Agnetis et ecclesiis Pacis et Crucis, coactus
fuit iura sua deducere in Congregatione particulari habita die 29 aprilis 1731,
ubi propositis tribus hisce dubiis: /. An Cathedraticum debeatur, et in φυ
summa? Et quatenus affirmative: II. An ad illius solutionem teneantur etiam
Cappellaniae laicales et ad nutum amovibiles? III. An, et quomodo sit proci­
dendum in eius exeeutione? Obtinuit rescribi: Ad I. Affirmative ad formam
Synodi Provincialis. Ad II. Negative. Ad III. Ad mentem, quae fuit, ut scri­
beretur encyclica iuxta instructionem.
Facta autem reclamantibus adversus hanc resolutionem facultate iterum
de suo iure experiendi, eo tamen addito, quod Societas erecta in ecclesia
S. Antonii iura sua deduceret praeter motivum eius situationis in solo Late­
ranensi, postmodum ex decreto D. Cardinalis Pro-Auditoris Sanctissimi
causa remissa fuit ad hanc Sacram Congregationem, in qua modo praece­
dens decisio favore Episcopi edita ad trutinam est revocanda.
Porro, quod attinet ad Societatem, quae nuncupatur: La Compagnie di
S. Antonio dei Suffragio, nititur haec a solutione cathedratici sese eximere
triplici fundamento: primo, quod sit Confraternitas mere laicalis, et quidem
ob eius inopiam impar huic oneri sustinendo; secundo, quod ab immemo­
rabili tempore reperiatur in possessione pacifica non solvendi; tertio demum,
quod sita sit in solo Lateranensi, adeoque tanquam exempta a iurisdictione
episcopali, nequeat oneri solvendi cathedraticum subiici.
At Episcopus inquit, se petere cathedraticum a Confraternitatc ratione

857

•edesiae S. Antonii, cui unita fuit. Ob eiusmodi autem uniones cum Bene•ciisseu ecclesiis exigi posse cathedraticum, alias declaravit haec Sacra Con­
gregatio in Catacen., 21 maii 1644,1 ct in Amalphitana, 26 februarii 1707.-*
Praeterea contendit, cathedraticum uti reservatum in signum jurisdictionis et
Cathedrae honorem, nulla praescriptione, quamvis immemorabili potuisse
tolli iuxta Concil. Roman., tit. 8, cap. 4. Et demum quoad situationem in
-olo Lateranensi opponit, non probari, quod ecclesia S. Antonii sita et erecta
•uerit in eo solo ante renovationem privilegii Basilicae Lateranensis a Xisto V
uctam.
Circa exemptionem, quam sibi asserit Monasterium S. Agnetis, notan!um est, quod tametsi Regulares non teneantur solvere cathedraticum de
Monasteriis eorumque ecclesiis, ubi ipsi divina peragunt, iuxta textum in
in. Inter caetera 8, 10, q. 3: attamen quod illud solvere teneantur de eccle-iis et Beneficiis, cappellis et Parochialibus saecularibus, quibus praesunt,
etiamsi Monasteriis eorum pleno iure sint incorporatae.
Praecipua demum oppositio Cleri Tolentini in eo residens, quod mensa
episcopalis sit dives et opulenta, removeri praetenditur, ex quo cathedraticum
praestatur in honorem Cathedrae, non autem in Episcopi subsidium. Sique
ilud postulatur etiam ab ecclesia rurali S. Rochi et ab altera ecclesia Crucis
c: Pacis Montis Miloni, id sibi debitum ait Episcopus ab ipsis ecclesiis,
.tpote congrua dote instructis, minime vero ratione Cappellaniarum laica­
lium ibi erectarum, quas ipse non vexat.
His igitur aliisque iuribus circumferendis serio ponderatis, definiendum
erit:
An et in qua summa debeatur Cathedraticum in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Deberi iuxta taxant praescriptam in Con­
cilio Romano.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 290-292].

3424.

S. C. C., Asculana, 22 maii 1734.
Sub unico dubio haec causa proposita fuit dic 17 aprilis proxime prae­
teriti.3 Deinde Promoter fiscalis Curiae Episcopalis efflagitavit, ut praeter
dubium illud examini subiicerentur etiain alia tria, quae dudum inter partes
concordata fuerunt. Huic itaque petitioni cum annuendum esse videatur,
partes erunt Eminentiarum VV. ex iuribus utrinque circumferendis decidere:
I. An sint detrahenda onus Missarum caeteraque onera a Beneficiis a solulione Cathedratici in casu?
II. An ab ecclesiis habentibus redditus per Confraternitates administratos
Iduatur Cathedraticum in casu?
’ Cf N. 2651.
1 Cf. N. 3049.
’ Cf. N. 3420.

858

Curia Romana

III. An Cathedraticum sit solvendum ab ecclesiis Confraternitatum LouaHum non habentibus Beneficia ecclesiastica in casui’
IV. An debeatur Cathedraticum ab ecclesia Sancti Petri in Castello in care
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad II., III. et IV. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 300].

3425.

S. C. C., Asten., 22 maii 1734.
Resolvebatur haec causa in Congregatione diei 3 aprilis proxime prae­
teriti. 1 Reproposita eadem sub consueto dubio:
An sit standum vel recedendum a decisis in casui’
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, facto verbo cum Sanctissimo, tl
facta subrogatione Parochialis per Episcopum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 300].

3426.

■

;Î VU

IVJW ïS S n V K M fim V S

S. C. C., Pacten., 22 maii, 5 iun. 1734.
Ortis dissensionibus inter confratres Societatis sub titulo S. Mariae de
Tindaride erectae in ecclesia S. Luciae, quidam ex illis praevio Ordinani
consensu novam construxere ecclesiam duodecim tantum cannis a praedicta
S. Luciae distantem, in qua postmodum a Vicario Capitulari benedicta, So­
cietatem ipsam sub eodem titulo S. Mariae de Tindaride stabiliri curarunt
Reclamantibus vero caeteris confratribus ad Congregationem Sacr. Rituum
datisque ab ea literis Ordinario pro informatione et voto, cum cius tanden
relatio pervenerit, Eminentissimus Pro-Auditor Sanctissimi causam Sacrae
huic Congregationi definiendam remisit.
Punctus controversiae versatur super asserta translatione Societatis ad
novum oratorium, quam confratres permanentes in ecclesia S. Luciae ve'
nullo modo, vel non legitime factam fuisse contendunt. Inquiunt enim
Societatem sub titulo praemisso S. Mariae de Tindaride anno 1656 Episcopi
authoritate fuisse erectam in ecclesia S. Luciae, neque doceri, quod eaden
episcopali authoritate intercedente, ea fuerit ad novum oratorium translata,
cum tamen pro eiusmodi translationibus ipsius Episcopi authoritas requira­
tur. Putant siquidem facultatem ab Episcopo datam nonnullis confratribus
dic 21 februarii 1728 construendi novum oratorium, non praeferre licentiam
transferendi in illud Confraternitatem, ipse enim Episcopus die 4 martii
eiusdem anni decretum edidit, quo permittens, ut confratres pro sui lubito
permanere possent in ecclesia S. Luciae, declaravit, eos pristina anterioritate
ibidem frui debere. Caeterum, si translatio utcumque sequuta dici posset,
‘ Cf. N. 3418.

S. C. Concilii

«59

adhuc eam oppugnant, tamquam minus legitime factam, ideoque annullandim esse contendunt ex eo potissime, quod duae Societates in eodem loco
et sub iisdem titulo et instituto prohibentur a const. 115 Clementis VIII. 1
Pro confratribus assertae Societatis in novo oratorio constabilitae nihil
hactenus allatum est.
Placeat itaque Eminentiis VV. definire:
I. An Congregatio S. Maria de Tindaride sit translata in not um oratorium
in cusu? Et quatenus affirmative:
II. An huiusmodi translatio fuerit legitime facta in casu?
Die 22 maii 1734: Non proposita.
Die 5 iunii 1734 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad utrumque, et am­
plius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 305, 311].

3427.

S. C. C., Tusculana, 5 iun. 1734.
Exponitur haec causa in folio diei 22 novembris 1732, 2 verum eadem
tunc proponi non potuit. Reassumpto itaque eodem folio eadem dubia sol­
venda erunt.
Die 5 iunii 1734: Non proposita. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 312].

3428.

S. C. C., Bononien., 3 iul. 1734.
Fr. Carolus Cocchi laicus iam professus in Ordine Minorum Conventualium S. Francisci percepit semper a suis consanguinesis titulo livelli annuam
praestationem scutorum quatuordecim, et propter illius summam diligen­
tiam et aptitudinem commissa eidem fuerant nonnulla Coenobii ministeria,
quae illa exercentibus aliquid emolumenti conferebant. Ex hac itaque officio­
rum administratione atque ex livelli subsidio aliquam pecuniae summam con­
servavit, quam pro rata scutorum centum quadraginta in constructionem
horrei inhaerentis domui ad Coenobium pertinenti erogavit; pro rata vero
bisccntum vigintiquinque in emptionem domus convertit. Haec vero horrei
constitutio ct domus acquisitio annuentibus Fratribus in Capitulo congre­
gatis, nomine Conventus facta fuit et dicto Fr. Carolo, quousque viveret,
conimdem bonorum ususfructus reservatus fuit. Hinc praedictus Fr. Ca­
rolus in aetate annorum septuaginta octo constitutus petiit facultatem
disponendi pensiones domus, ex qua retrahebat quolibet anno scuta viginti,
in utilitatem Bibliothecae Conventus Bononiensis, reditus vero horrei, ex
1 Cf. N. 193.
s Cf. N. 3397.
’ Cf. N. 3430

Curia Romana

860

quo percipiebat annua scuta sex, in comparanda cera pro sacris functionib <
peragendis ad altare Conceptionis Beatae Virginis in ecclesia eiusdem Con­
ventus erectum.
Dubium tamen ortum est, an huiusmodi acquisitionis contractus perfici
potuisset a Religioso viro, qui votum paupertatis emiserat, et num de iisdern
bonis disponere posset. Proposito itaque dubio:
An, ct quomodo sit locus assignationi seu applicationi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Bona et reditus dc iure competere Monailtrio, et esse sub legitima Superioris dispositione; et ad mentem.
[Liber 84 Decretorum, p. 323].
I

3429.

S. C. C., Firmana, 24 iul. 1734.
VRÀTERNÏTAS SACLHDOTâ LLS SAiïCiî PETRI

In Congregatione particulari super Cathedraticis pridem a Sanctissimo
D. N. deputata quatuor ad instantiam Promotoris fiscalis Curiae Archiepiscopalis Firmanae die 29 aprilis 1731 contra Collegiatam Murri Vallis, totidemque propositis contra Collegiatam S. Elpidii, prodiit rescriptum, quod
partim Archiepiscopo favebat. Ad normam istarum resolutionum coeperat
Archiepiscopus cathedraticum exigere ; sed paulo post, nempe sub initium
anni 1732 ab eadem particulari Congregatione deputata datae sunt ei litrrae, quibus demandatum fuit, ut elenchum omnium ecclesiarum, Beneficio­
rum, Cappellaniarum, et Confraternitatum totius Dioecesis una cum tau
cathedratici antiqua ct moderna transmitteret, interea vero supersederet in
eiusdem cathedratici exactione ab illis ecclesiis, quae illud olim non solve­
bant, quaeque dumtaxat vi memoratae resolutionis taxatae fuerant.
lussa faciens Archiepiscopus petitum transmisit elenchum, quo recepto
Sacra eadem Congregatio ei scribi mandavit: 1. ut pro nunc exigeret cathe­
draticum ab iis ecclesiis et Beneficiis in nova descriptione indicatis, quorum
annui reditus deductis oneribus excederent summam scutorum quindecim;
2. ut respectu Cappellaniarum, quae ante Concilium Romanum ct Pro­
vinciale respective, cathedraticum non solvebant, illae eidem cathedratico
siibesse deberent, quatenus haberent propriam ct veram naturam Beneficii
ecclesiastici, et deductis oneribus, ut supra, gauderent annuis redditibus
ultra dictam summam scutorum quindecim; et 3. quod respectu Confrater­
nitatum Sacram Congregationem melius instructam redderet, explicando
scilicet, an et quae cx illis erectae essent auctoritate ordinaria, quaenam
haberent annexam ecclesiam publicam vel non, ac denique, an earum red­
ditus, qui descripti apparebant in praefato elencho, spectarent ad ipsas
Confraternitates, uti tales, vel potius ad ecclesias, quarum administratio
reperiebatur penes eadem Sodalitia.
Hisce pariter mandatis obtemperans Archiepiscopus praedictis omnibus
postulatis respondere sategit, suis ad hanc Sacram Congregationem sub die
30 augusti 1733 datis literis, quibus cum arbitretur, satis instructam reddi­
disse eamdem Sacram Congregationem de iis, quae causae decisioni viam

•S'. C. Concilii

861

temere possunt, ut tandem libera sibi fiat potestas exigendi ab omnibus
petitum cathedraticum, dubiis infra describendis responderi postulat.
Sane quod attinet ad primum, cum cathedraticum debeatur mensae epi­
scopali in signum honoris et subtectionis iuxta sancita in cap. Conquerente,
dtOffic. Ordin., in can. Placuit et in can. Inter caetera io, quaest. 3: non
videtur ambigendum, quin etiam Beneficia, quorum redditus non excedunt
innua scuta 15, illud solvere teneantur. Ad resolutionem vero subsequen­
dum dubiorum, quae respiciunt Confraternitates ordinaria auctoritate
erectas, vel propriam habentes ecclesiam, vel simplicem tantum cappellam
in honorem Sancti, sub cuius titulo sunt erectae, conferre posse videntur
u,quae nuperrime ponderata sunt in Maceraten. Cathedratici, proposita
die 8 maii proxime praeteriti.1
Iura Archiepiscopi, cui nemo hactenus contradicit, circumferuntur.
Ex his itaque decernendum erit:
I. An Beneficia, quorum redditus non excedunt annua scuta 15, deductis
oneribus, teneantur solvere cathedraticum, et in qua summa in casu?
II. An Confraternitates erectae auctoritate Ordinaria, et habentes pro­
priam ecclesiam, teneantur solvere cathedraticum in casu?
III. An ad solutionem cathedratici teneantur etiam Confraternitates non
habentes propriam ecclesiam, sed simplicem tantum cappellam in honorem San­
ctorum, sub quorum titulo sunt erectae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Affirmative.
Ad III. Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 335-337].

3430.

Tusculana, 24 iul. 1734.
Causa haec descripta primum in folio diei 22 novembris 1732, 2 nuper­
rime, die 5 iunii proxime praeteriti 3 ob temporis angustiam proponi non
potuit. Nunc igitur eadem dubia resolvenda sunt.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative, intimato tamen prius et expectato per horam Archipresbytero vel Canonico Coadiutore.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 332].
» Cf. N. 3423.
’ Cf. N. 33Q7.
1 Cf. X. 3427.

»

Curia Romana

802

3431.

S. C. C., Fundana, 21 aug. 1734.

FRATERNITAS SAClRDOTîïLIS SANCTî

Renuente Capitulo Ecclesiae Collegiatae Sanctae Mariae admittere ad
participationem distributionum et reddituum canonicalium Clericum Gaspa·
rem Goffredum, qui anno 1732 fuerat ab Episcopo de Canonicatu provi­
»:kv
sus, obtinuit iste ab Episcopo mandatum de manutenendo in quasi posscsione participandi dc omnibus et singulis distributionibus ac redditibus
canonicalibus ad instar aliorum Canonicorum, et deinde impetravit ab
hac Sacra Congregatione indultum non residendi causa studii, amissa de
more illorum tertia parte.
Cum autem Capitulum praetendat, Canonicos non Presbyteros suae
Collegiatae participare minime posse de redditibus praedictis, tum quii
toti coacerventur cx fructibus legatorum piorum cum onere celebrandi
Missas, tum quia in eorum Ecclesia vigeat immemorabilis consuetudo
non admittendi ad participationem reddituum canonicalium Canonicos in
sacerdotali Ordine non constitutos: idcirco praesens controversia ad hunc
Sacrum Consessum sapientissimo Eminentiarum VV. iudicio dirimendi
conscendit.
At vero cum Canonicus Goffredus excipiat, consuetudinem a Capi­
tulo allegatam nequaquam subsistere, eoque minus verificari, quod toti
redditus Ecclesiae constent ex fructibus legatorum pioruin cum onere
Missarum, atque hoc idem testatur Vicarius Generalis in sua relatione
ad Sacram Congregationem transmissa, ex iuribus utrinque circumferendis
onus erit Eminentiarum VV. decidere:
An, et quae portio distributionum et reddituum canonicalium competat
Canonico Gaspari Goffredo, donec in Minoribus fuerit, ct quousque respectif
ad Ordinem Sacerdotalem ascenderit in casu?
Die 21 augusti 1734: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 352].

P i. 11-

3432.

S. C. C., Leodien., 11 sept. 1734.
loannes Franciscus Stouppii Magister in Theologia, nccnon Rector
Lovaniensis Academiae, sub annum 1717 in Cathedrali Leodiensi quem­
dam assecutus est Canonicatum, in cuius erectione praeter munus legendi
Sacram Scripturam, quod ei addidit Sixtus V, cautum fuit, quod nemo
deinceps ad aliquam ex Praebendis Presbyteralibus reciperetur, nisi Sacer­
dos, aut qui intra annum ad Sacerdotium possit et iuret promoveri, itemque iuret continuam residentiam apud ecclesiam facere, ct officiis Sacerdo­
1 Cf. N. 3433.

.S’. C. Concilii

863

tis ad altare maius personaliter in suis septimanis fungi, non obstante
quavis quantumvis clausulata dispensatione in contrarium. Subindeque
capta eiusdem Canonicatus possessione, solemne emisit iuramentum, se
apud eius Ecclesiam assiduam praestiturum residentiam, seque Praepositu­
ram, Decanatum aut Archidiaconatum dignitates haud obtenturum, ne
i servitio Ecclesiae, quod sibi incumbit, impediretur, iuxta eam iuramenti
formulam, quam Statuta Ecclesiae praescribunt.
Verum quia idem Canonicus Stouppii, praestita vix prima residentia,
anno 1721 Lovanium rediit, ibique provisus primum fuit de Canonicatu
Theologali in Collegiata Ecclesia S. Petri, deinde vero in eadem Ecclesia,
praevia apostolica dispensatione, sub annum 1731 Decanatum, cui anima­
rum cura adnexa est, obtinuit, nullam amplius in Ecclesia Leodiensi resi­
dentiam peregit, itidemque nonnulli alii Canonici residentiam in dicta
Leodiensi Cathedrali prorsus negligebant. Propterea Capitulum, quod
pluries tam dictum Canonicum, quam caeteros ad residentiam frustra
revocaverat, ut tandem consuleret detrimento divini cultus atque servitii
illius Ecclesiae, curavit impetrare a Ssmo D. N. amplissimam constitu­
tionem, in qua, redintegratis Ecclesiae statutis, pluribusquc confirmatis
decretis,sancitum fuit, ut Canonici obtinentes aliquem ex illis Canonicatibus,
quos vocant Presbyterales, deberent spatio sex mensium ad personalem
residentiam in dicta Ecclesia sese conferre, ibique sub poena privationis
tituli ipso iure incurrenda munia eorum Praebendis adnexa explere.
Saluberrimae huic constitutioni haud acquiescens Canonicus Stouppii
supplicem Ssmo porrexit libellum, quo postulavit, ut Sanctitas Sua
‘upremo eius oraculo definiret, se non comprehendi sub constitutione a
Capitulo Leodiensi nuperrime obtenta, proindeque se non posse ad resi­
dentiam in Leodiensi Ecclesia adstringi. Porro vis defensionis propositae
a Canonico Stouppii posita est potissimum in dispositione tum sacrorum
canonum, ex quibus cautum habetur, Magistros et scholares sacrae Theologiae aut luris Pontificii in publicis studiorum Universitatibus exemptos
tssc ab onere residendi in eorum Ecclesiis, atque potiri induito percipiendi
etiam in absentia quoscunque Beneficiorum suorum proventus, cap. Licet,
itpraebend., cap. Relatum, cap. Tuae, de cleric, non resid., cap. Super specula
cteap. ult., de Magistr., tum Sacri Concilii Tridentini, Sess. 5, de ref., c. 1.
Nititur praeterea idem Canonicus amplissimis privilegiis, quae Summi
Pontifices Martinus V, Eu genius IV ct Paulus V tribuerunt Universitati
Lovanicnsi. Postremo adducit apostolicam dispensationem, quam nuper
impetravit, retinendi nimirum Canonicatum Theologalem in Cathedrali
Ecclesia Leodiensi, et alium similem Canonicatum una cum Decanatu in
Collegiata Ecclesia S. Petri Civitatis Lovanii.
At e converso Capitulum praeter Statuta Ecclesiae et novissimam
regnantis Summi Pontificis constitutionem opponit Bullam Clementis X
abusum circa Beneficiorum praesertim incompatibilium pluralitatem impro­
bantem, ex qua contendit, quod Magistri itidemque scholares Universitatis
bvaniensis plura obtinentes Beneficia incompatibilia nullo potiantur privi­
legio, quod eidem Universitati fuerit tributum, subindeque vires in id

Curia Romana

864

potissimum intendit, ut ostendat pontificiam dispensationem quam proieCanonicus Stouppii, irritam atque invalidam, utpote ex multiplici cap:’
obrepticie impetratam.
Cactennn duo potissimum ponderanda sunt. Primo, quod cum agat..·
de Canonicatu requirente peculiari iure personalem residentiam et sen
tium Ecclesiae, non videtur sub amplissimis privilegiis Universitatis Lowniensis comprehensus. Secundo, quod Canonicus obtinens Praebendae,
Theologalem, ad continuam et praecisam residentiam arctatur, ut pr
semetipsum et non per substitutum publice legat et doceat Sacram Scriptu­
ram, etiamsi illius antecessores eam docere nunquam consueverint, quenadmodum expresse statuit Sacrum Concilium Tridentinum, Sess. 5, it
ref., c. 1; et ita pluries rescripsit Sacra haec Congregatio, et signante·
m Bellunen., 27 aprilis 1630, 1 Casalen., 12 nov. 1661 2 et 28 ianuarii 1662.
Num autem ea, quae hactenus fuerunt adnotata memorata Universitati
Lovaniensis privilegia abrogaverint dumtaxat quoad eos, quibus animarw
cura incumbit, Indices erunt Eminentiae VV., quibus definiendum propo­
nitur:
An Canonicus Stouppii, attenta etiam novissima constitutione Sanctissm
D. N., 1 teneatur residere in Ecclesia Cathedrali Leodiensi, et adimpleri pu
seipsum onera sibi incumbentia in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 354-359]·

3433.

S. C. C., Fundana, 25 sept. 1734.
Descripta est haec causa in folio Congregationis diei 21 augusti proxime
praeteriti, 5 verum tunc proponi non potuit. Proposita itaque hodie eadem
causa sub eodem dubio:
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Deberi integram portionem, ad inster
aliorum Canonicorum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 368].

3434.

S. C. C., Hortana, 25 sept. 1734.
Dominicus Antonius Menicacci, cuius domiciliare solum est Oppidum
Suriani Hortanae Dioecesis, primum ex Ven. Archiospitali S. Spiritus in
Saxia Almae huius Urbis suscepit Valentinum infantem expositum, eumqu;
*
1
’
«
4

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.
N.

252t.
2770.
2771.
289.
3431.

S. C. Concilii

865

nutriendum tradidit Portiae eius uxori; deinde vero sub annum 1712
tumdem puerum in aetate annorum duodecim iam constitutum sibi in eius
mprium filium subrogavit et adoptavit, ut constat ex instrumento, quod
inter eumdem Dominicum Antonium ct Commissariurn Generalem omnium
protectorum dictae Ven. Archihospitalis super asserta adoptione fuit exa­
ratum.
Nuper autem defuncto Valentino, Dominicus Antonius Menicacci
exoptans Matrimonium inire cum Angela Bassanelli, quae fuit uxor eius­
dem Valentini, ut consulat tum inopiae dictae Angelae et quinque filio­
rum, quos superstites idem Valentinus reliquit, tum etiam scandalo orto
t\ publica atque assidua conversatione, quam hucusque habuit cum eadem
Angela, postulavit dispensationem ab impedimento cognationis legalis
forsan confractae cum Angela, utpote uxore Valentini illius filii adoptivi.
At Sacra haec Congregatio, cuius sententiam super petita dispensatione
exquisivit Dataria Apostolica, die 3 iulii vertentis anni rescripsit: Episcopo
pu informatione et voto.
Episcopus refert, veritate niti ea, quae Orator in supplici libello expo­
suit, subindeque in eam propendens sententiam, quod asserta adoptio sit
simplex, ita ut nulla cognatio legalis intercedat inter ipsum Oratorem et
Angelam, ita concludit: Concedenda dispensatio Oratori, qui ex puro motivo
duritatis filium protectum suscepit.
Porro cognationem legalem iure cuiusdam affinitatis contrahi ab adop­
tante cum uxore adoptati et vicissini ab adoptato cum adoptantis coniugc,
cunque inter ipsos inducere impedimentum dirimens Matrimonii, constat
u sanctione iuris civilis in 1. Quin etiam et in 1. Adoptivus, ff., de rit.
npt., quani subinde approbavit ius canonicum et universalis Ecclesiae
consuetudo. Certum quoque est, quod cognatio legalis exorta inter adoptintem et uxorem adoptati et e converso inter adoptatum et adoptantis
coniugem perpetuo durat, ita ut nullo unquam tempore etiam adoptione
per emancipationem aut obitum soluta, inter ipsos, vigente semper quadam
pudoris ct honestatis ratione, nuptiae valeant celebrari.
.At dubitatione non vacat, num cognatio legalis inducatur dumtaxat
α adoptione perfecta, sive adrogationc, qua mediante aliquis sui iuris
nistens, auctoritate seu rescripto Supremi Principis in filium assumitur,
itque transit in potestatem ct familiam adoptantis, fitque illius necessarius
eres um ab intestato, quam ex testamento, § 1, Instil., de adopt., 1. 67
Paterfamilias, 1. Adrogatu et I. Generalis, IT., de adopt.; an autem illa promanet non solum ex arrogatione sive adoptione perfecta, verum etiam ex
imperfecta, quae a quolibet competenti ludicc auctorizari potest, illiusque
vigore filius adoptivus sub pristina patris naturalis potestate manet, et patris
adoptantis necessario heres est dumtaxat ab intestato, § 1, et 2,Instit., de
adopt. Posteriorem hanc sententiam sectantur, magisque conformem iuri
canonico, quod de adoptione indistincte loquitur in can. Ita diligere, in can.
Past susceptum, in can. Rei adoptionem, 30, q. 3, et in cap. unie., de cognât.
Iqal. putant Gloss, in dicto cap. unico. Alteri igitur ex hisce sententiis
vu. v
5’

866

Curia Romana

voOTionara

Ύ
Δ
Μ
n
o
w
ssn
v
io
œ
sw
*S
X
U
S
K
W
O
iA

adhaerendum erit, si forte indicetur, adoptionem, de qua agitur, non fui···.
perfectam, et illius speciei, quae dicitur arrogatio.
Praemissa pertinent ad decisionem primi ex dubiis infra describenda
Pro eo vero, quod attinet ad petitam dispensationem, de quo agendum
erit in secundo dubio, posito quoi! cognatio legalis se habeat per modum
affinitatis legalis, inferri posse videtur, quod in ea non adeo difficile dispen­
sari debeat.
Decernere autem non gravabuntur Eminentiae VV.:
1. An constet de impedinui/o cognationis legalis in casu, de quo agitur!
Et quatenus affirmative:
2. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad utrumque: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 6, p. 364-368].

3435.

S. C. C., Constantieu., 20 nov. 1734.
Magnus Prior Alemaniae Ordinis Hierosolymitani, praevio examine et
approbatione Commissarii Curiae Episcopalis Constantiensis in Oppido
Friburgi commorantis, curam quinque Parochialium ecclesiarum, quae
ad Magnum illius Prioratum spectant, nonnullis Religiosis ex Serapliico
Ordine Minorum Conventualium commisit. Verum Episcopus Constan­
tiensis praetendens, dictos Regulares non fuisse legitime approbatos aJ
curam animarum, iussit eosdem Patres novo subiicicndos esse examini,
deinde non obstante appellatione, quam interposuerat Magnus Prior, impe­
travit ab Austriae Regimine, ut proventus dictarum ecclesiarum mancipa­
rentur, praefatique Patres ab earum cura et administratione cxularent sub
duplici fundamento: primo, quod curae ct regimini eiusmodi ecclesiarum
praeficiendi sint Presbyteri saeculares, non autem regulares, secundo,
quia dicti religiosi non fuerint ab Episcopo examinati et ad curam ani­
marum approbati. In hoc rerum statu Magnus Prior instetit coram Nuncio
Apostolico pro purgatione attentatorum, et decretum favorabile obtinuit
Episcopus vero, interposita appellatione, curavit iura sua tueri coram Au­
ditore Camerae, qui agnoscens decisionem huiuscemodi controversiae po­
tissimum pendere a quadam resolutione Sacrae huius Congregationis suh
anno 1667 edita his verbis: Baiulivi S. Ordinis Hierosolymitani Cappdlanu
ad curam animarum exercendam collocare non possunt, nisi praevia Episcopi
approbatione, qui, ut eiusmodi cura per Sacerdotes regulares exerceatur,
permittere nec potest, nec debet, censuit, hac de re exquirendum esse ora­
culum Sacrae huius Congregationis in qua proinde habita iam relatione
Episcopi Constantiensis facti seriem supra expositam confirmantis ciusque
iura mordicus tuentis, atque acceptis literis memorati Nuncii, qui pos:
relatam eamdem facti speciem, supplicat, ut compellatur Episcopus ad
purgandum attentata in spretum suae inhibitionis patrata, modo assumen­
dum est examen dubiorum, «piae infra describentur.

Λ*. C. Concilii

Porro quod attinet ad priini dubii decisionem, quae potissimum pen' ab illa inspectione, num et administratio dictarum Parochialium com­
mitti possit personis regularibus, statim sese offert vulgatissimum illud
jv una, quod Beneficia saecularia saccularibus, regularia regularibus sunt
conferenda, iuxta canonicas sanctiones, de quibus in cap. Cum de Beneficio,
it praebend., in 6, et in cap. Nullus, de elect., in 6. Immo ex iure novis­
simo cautum habetur, quod ad Beneficia saecularia etiam curata incapaces
distant non solum monachi, verum etiam Canonici regulares. Idemque
comprobatur ex praxi Sacrae huius Congregationis, ct signanter in Colonien.
Dispensationis, <) februarii 1732. 1 Et quamvis regulares praefici possint
Parochialibus ecclesiis eorum Monasteriis unitis, id tamen procedit dumuut in casu, quo eaedem ecclesiae subjective, nimirum tam quoad tempo­
ralia, quam quoad spiritualia fuerint dicto Monasterio unitae, arg. Cie­
nt. I, de excess. Praelat., et resolvit Sacra haec Congregatio in Ratisbowi., 28 iulii 1713. 2 Secus autem est in casu, quo unio dictarum ecclesia­
rum accessorie ct quoad temporalia tantum facta fuerit, tunc enim, quia in
• constitui debet Rector seu Vicarius perpetuus, ut statuerunt Tridentini
Patres, Sess. 7, cap. 7 et Sess. 24, cap. 3, de ref., idcirco ad eas deputari
non potest persona regularis, cuius Instituto repugnat Beneficiorum collatio
itu institutio in titulum perpetuum, ut respondit haec Sac. Congregatio
Herbipolen., 27 aprilis 1720 3 et 17 septembris 1722. ‘ Neque praeter­
mittendum est, quod Beneficia regularia alicuius Ordinis possunt conferri
dumtaxat Religiosis illius Ordinis, uti sancivit Sacrosancta Tridentina
Synodus, Sess. 14, de ref., cap. 10.
Hisce ita praeiactis Episcopus Constantiensis demonstrare nititur, quod
il curam ct administrationum praedictarum ecclesiarum deputari debeant
Viarii perpetui iuxta textum in cap. unie., de cappell. monach., in 6 et Sa­
crum Concilium Tridentinum, Sess. 7, cap. 7, de ref., indeque infert, earum
regimen committi posse dumtaxat Presbyteris saecularibus, minime vero
regularibus; atque idcirco sibi licere praedictos religiosos ab carum ecclesia­
rum cura libere amovere, attento praesertim, quod iidem religiosi ad
twrcitium curae animarum in memoratis ecclesiis deputati fuerunt nullo
praevio examine, nullaque praecedente Episcopi approbatione omnino
requisita tam a Sacro Concilio Tridentino, Sess. 25, cap. it, de regular.,
qium a constitutione S. Pii V et Gregorii XV,5 et in specie Vicariorum,
qui deputantur ad ecclesias spectantes ad Religionem Hierosolymitanam
rescripsit sacra haec Congregatio in Caesaraugustana, anno 1581.®
At adversus haec Magnus Prior tria opponit. Primo, omnia Benefica
al Religionem Hierosolymitanam spectantia esse manualia, proindeque
Viarios seu eorum Rectores, utpote ad nutum amovibiles, posse deputari
'Ci
’(•i
' Ci.
' Ci.
» Cf
•Ci

x.
X.
X.
N
X.
X.

33S3.
3,25.
3205.
3246.
109.
2,32

868

Curia Romana

VKXWSCSH XS SMlODOIaUS sancti pthl

Regulares. Secundo, per Lapsum octoginta vel etiam centum annomm
dictas ecclesias administrari consuevisse a praedictis Fratribus Franciscan
idcoquc ex vi huiusmodi longaevae consuetudinis statum saecularem
earumdem Parochialium ecclesiarum in statum regularem migrasse,
Cum de Bencf. io, de praebeii., in 6. Et tertio demum, quia praedicte.
PP. examinatos et approbatos fuisse a Commissario Episcopi moram iriburgi trahente. Unde concludit, a cura dictarum ecclesiarum removeri ab
Episcopo non potuisse.
Haec sunt praecipua rationum momenta, quae pro resolutione primi
ex dubiis infra describendis occurrunt ponderanda. Quae autem peninent
ad secundum, ubi quaeritur de attentatis, ex ipsa facti specie supen.
exposita facile coniicitur, in quo ea constituantur.
Fusius haec fuerunt exposita, ut quid momenti habeant, Eminenti..
VV. commodius expendere possint ac sapientissime determinare:
1. An sit exequenda resolutio diei /5 ianuarii 1667, ita ut liceat Epii -:
Constant iensi amovere Regulares exercentes curam animarum?
2. An constet de attentatis, ita ut sint reficienda damna et inleresul
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Constare de attentatis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 377-382].

3436.

S. C. C., Sabinen., 18 dec. 1734.
Maria Laurentia Valentini, quae parochiali iure suberat Paulo Lelotio
Archipresbytero ecclesiae sub titulo S. Hieronymi erectae in Oppido Can·
talupi, circa sui cadaveris tumulationem ita cautum in testamento reliquit:
il di lei corpo poi fatto cadavere, vuole, sia sepellito nella I 'en. Chiesa di S. βίαgio de'PP. Carmelitani. Verum quia secuto sub die 5 iulii proxime praeteriti
obitu Mariae Laurentiae, memoratus /Xrchipresbyter insciis Patribus Carmelitis, in quorum ecclesia cadaver erat sepeliendum, iussit illud ad suam Pa­
rochialem ecclesiam transferri, ibique expleto funere inhumari, non attento,
quod tum ab heredibus cum ab aliis personis fuisset ei pluries expositum
Mariam Laurentiam in suo testamento sepulturam sibi elegisse in ecclesia
Patrum Carmelitarum, ideo Patres praedicti contendentes, cadaver illud esse
exhumandum, sibique una cum cera et aliis emolumentis, quae Archipnsbyter occasione funeris percepit, restituendum, petitionem hanc promove­
runt coram Vicario Generali, qui primo quidem instantiae adhaesit, mox
vero opponente Archipresbytero, heredem «retenus sibi assemissc, quod
Maria sepulcrum in Ecclesia Carmelitarum elegerit, testamento non exhi­
bito, neque per testes assertione comprobata, ac sustinente praeterea imme­
morabilem vigere consuetudinem in Oppido Cantalupi, ut mortuorum
cadavera, quae ob sepulcri electionem apud Carmelitas tumulanda sunt,in
Parochialem ecclesiam prius asportentur, idem Vicar ius Generalis satius

•S'. C. Concilii

869

duxit decernere, ut, donec multiplices istae controversiae definitae forent,
praefatum cadaver loco depositi in ecclesia Parochiali retineretur.
Ad dirimendas itaque huiusmodi contentiones proponuntur in hoc Sacro
Consessu dubia inferius describenda, ad quorum primi decisionem in iure
notandum occurrit, cadaverum exhumationem haud facile permitti, ne
defunctorum cineres vexentur populoque scandalum generetur, praesertim
si bona fide et in confuso cum caeteris cadaveribus in aliud, quam in pro­
pnum sepulcrum fuerunt illata, ut in his terminis rescripsit Sacra haec
Congregatio in Aesina, 15 decembris 1703, 1 in Lauden., 2 maii 1711.2 At
id non procedit, quando eadem cadavera mala fide ct in Joco seu in capsa
distincta recondita sunt, ut ab aliis facile separari possint, uti resolvit
Sac. Congregatio in Sorana, 24 aprilis 1723. 3
Quod vero ad secundum dubium attinet, certum est, cadavera non debere
prius ad Parochialem ecclesiam asportari, deindeque deferri ad aliam, in qua
vel maiorum sepulcrum existât, vel sibi sepulturam dari iusserit defunctus,
sed ab aedibus defunctorum recto tramite ad eam ecclesiam debent efferri,
in qua sunt tumulanda, nisi in contrarium urgeat consuetudo legitime prae­
scripta, aut aliter defunctus vel heres statuerint, quemadmodum constat cx
pluribus decretis tum Sacrae Rituum Congregationis, tum etiam Sacri huius
Consessus in Lucana, 14 mart i i 1722. 4*
Rationum momenta, quae Paulo Lclotio patrocinari possunt, hactenus
non fuerunt adducta. Ponderatis vero tum iuribus supra expositis, tum et
iliis, si qua circumferentur, indicandum est:
I. An cadaver Mariae Laurentiae I alentini exhumandum et restituendum
iit per Archiprcsbyterum Parochiae Terrae Cantalupi una cum cera et aliis
mollimentis ab eo perceptis Patribus Car inclitis eiusdem Terrae in casu?
II. An cadavera defunctorum sepelienda in ecclesia corumdem PP. CarmeUtanirn debeant ad illam recto tramite deferri, vel potius, attenta asserta connutudinc, prius asportari et exponi in ecclesia Parochiali in casu?
Die 18 decembris 1734: Non proposita. 6
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 405-407].

3437.
S. C. C., Acerrarum seu Alathcrancn. et Acheruntina,
i8 dec. 1734. «5 «an. 1735·
Promoter fiscalis, nccnon Capitulum Cathedralis Ecclesiae \ccrrarum
in supplici libello Sacrae huic Congregationi porrecto exponunt. losephum
Mariani Positani, Episcopum \cerrarum, antequam transiret ad Ecclesiam
Mathcrancnscm ct Acheruntinam, ad quam auctoritate apostolica fuerat
1 Cf.
‘Cf.
’ Cf.
‘ Cf.
’ Cf.

N,
N.
N.
N.
N.

voto.
jioi.
3259.
3238.
3439

Curia Romana

jtjkxs s n v iO ΠR W S sx u s s a ix w *

S70

translatus sub dic 30 octobris 1723, solemnc confecisse inventariumomn
supellectilium, aliorumque bonorum, quae emerat eo tempore, quo pro­
dictam Acerrarum Ecclesiam rexit; deindeque instant, ut omnia bona do npta in dicto inventario, sibi in vim spolii eidem Acerrarum Ecclesiae dcb'.
restituantur ab utroque Capitulo Ecclesiae Mathcranensis ct Achcruntin herede praefati Archiepiscopi.
In constitutione Innoccntii XII 1 definitum non fuit,an, quando Epi>?>pus ab una ad aliam Ecclesiam transfertur, spolia in primae vel in secunda
commodum cedere debeant; at certum est, bona quaecumque cx fnictih ·
prioris Ecclesiae quaesita ad eandem spectare, ita ut ea sint restituenda.
hereditate defuncti Episcopi iuxta resolutiones ab hac Sacra Congregatione
editas in Cathacen. seu Suessana, 28 septembris 1709, 2 et in Triviam»
Tricaricen., 6 iulii 1726. 3 Et quamvis spolia locum non habeant, nisi in ?
quae Episcopo quaesita fuerunt ratione Ecclesiae, non autem in bonis pa­
trimonialibus, attamen Promoter fiscalis una cum Capitulo praedictaeEaksiae Acerrarum contendit, satis probari, controversa bona Episcopo obvenisse cx fructibus Ecclesiae Acerrarum, tum ex eo, quod praedictus losepl·
Maria Positani erat religiosus Ordinis Praedicatorum, tum quia statim,
fuit assumptus ad regimen eiusdem Ecclesiae Acerrarum, quae pluriur
annorum spatio remanserat suo Pastore viduata, illius proventus in notabil:
quantitate cumulatos percepit, tum demum, quia bona reperta penes Epi­
scopum praesumuntur cx fructibus Ecclesiae illiusquc contemplatione corparata, iuxta regulam, de qua Ioann. Andr. in cap. ( t unus, depccul.CItn
Ilis itaque perpensis una cum relatione Archiepiscopi Mathcranensist
Acheruntini, qui in eo totus est, ut iura suarum Ecclesiarum tueatur, digna­
buntur Eminentiae VV. decernere:
An Capitula Ecclesiarum Mathcranensis et Acheruntinac teneantur resti­
tuere Capitulo Ecclesiae Acerrarum bona descripta et contenta in inventori
facto per bon. mem. Episcopum Positanum 30 septembris 1723 in casu':
Die 18 decembris 1734: Non proposita.
Dic 13 ianuarii 1733 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 402, torn. 7, p. 1].

3438.

S. C. C.,

Assisien.,

18 dcc. 1734, 15 ian. 1735.

Petit Episcopus Cathedraticum ab ecclesia S. Crispoliti sub titulo Abba­
tiae possessa ab Octaviano Gentili; isto autem contendente, ad illius solu­
tionem non teneri, quia praefata Abbatia, utpotc iamduduin spectans ad
Monasterium Ordinis S. Benedicti, ab onere cathedratici sit exempta:su­
premum Sacrae huius Congregationis oraculum ad controversiae decisio­
nem exquiritur.
1 Inserti ttibili* 28 ianuarii 1694. - Bull. Rom., torn. 9, p. 342-344.

3 Cf. N, 3320.

. ■£

S. C. Concilii

871

Petitio Episcopi fomitem habet a novissimo Concilio Romano, tit. 8,
ap.|, ubi redintegratae sunt veteres iuris canonici sanctiones de cathcdratico
Episcopis solvendo ab ecclesiis et Beneficiis sibi subicctis. Licet autem Abbatii S. Crispoliti olim esset regularis, et hoc nomine censenda foret a cathedratico immunis, attamen putat Episcopus, statum ipsius fuisse iam pridem
immutatum ab innumeris pene apostolicis provisionibus tcrcentum et ultra
innorum spatio de illa factis in Clericos seculares.
At in oppositum Abbas Gentili sustinet, primaevum regularis Abbatiae
sutum non potuisse immutari, cum ea semper in commcndam Clericis sccuhribus collata fuerit. Haec enim est virtus commendae, ut praeservet Bene­
ficia in eo statu, quo antea reperiebantur, Fagnan. in cap. Ecclesiis, de cap­
ellis monadi., in 6; visitationes autem ecclesiae ab Episcopis factas non
probare transitum Abbatiae a statu regulari ad secularem, quia peragi po­
tuerunt vi apostolicae delegationis, ut statuit Sacrum Concilium Trid.,
Sess. 7, cap. 8, et loquendo praecise de Abbatiis seu Beneficiis etiam regu­
laribus qualitercumque commendatis decrevit Sess. 21, cap. 8, de rcf.
Ex his igitur aliisque iuribus utrinque adducendis onus erit Eminentia­
rum VV. statuere:
An cathedraticum debeatur in casu?
Dic 18 decembris 1734: Non proposita.
Dic /5 ianuarii 1733 Sacra, etc respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 404, torn. 7, p. 1].

3439.

S. C. C., Sabinen., 29 ian. 1735.
Facti species huius causae refertur in folio Congregationis diei tS decem­
bris 1734,1 verum tunc resolutio capta non fuit. Propositis itaque iisdem
dubiis:
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Quoad restitutionem cerae ct aliorum
mollimentorum affirmative, reservata quarta favore Parochi; quo vero ad
ahumationem ct restitutionem cadaveris, ad Eminentissimtim Episcopum iuxta
nentem.
hl 2. Affirmative ad primam partem, negative ad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. S].

3440.
S. C. C., Augustana, 29 ian., 12 fcbr. 1735.
Pluribus acceptis querelis de inhonesta vita Sacerdotis loannis Wolfgangi
llaumharter, Ordinarius Augustanus cum prius, ut asseritur, paterne monuit,
ut a suspecta cum mulieribus consuetudine abstineret; deinde vero intelligens, monita nil profecisse, ad occurrendum scandalis, quae in dies orieban' Cf. N. 3436.

Curia Romana
tur, praecepit losepho Keller Decano Parochorum Civitatis Donavcrth;
ut super delictis, quorum postulabatur loannes, caute inquireret, suam.
Episcopalem Curiam instructam redderet.
Ad normam sibi traditae commissionis memoratus Decanus exan
'
subiecit undecim testes, quorum depositiones ad Curiam Augustanam sub­
inde transmisit; cumque ex illis ac ex aliis quibusdam documentis sb:
exhibitis putaverit Ordinarius Augustanus, asserta Ioannis crimina satis pro­
bari, die 21 aprilis 1729 sententiam protulit, in qua cx causis sibi notis con­
demnavit loannem ad permutandum intra quatuordecim dies simplex Bene­
ficium Primissariatus, quod in Civitate Donaverthae obtinebat, cum altet
simplici Beneficio in Liechtcnau existente; et postmodum non obstante apprilationc, quam loannes a praemisso decreto interposuerat ad Curiam Metro­
politanam Moguntiae, eum a divinis suspendit.
Verum, quia praefata Curia Metropolitana suspensionis tantum revoeu
sententia, utpote lata post interiectam appellationem, decretum edidit, qu>
cassatis appellationis processibus, causam remisit ad Ordinarium Augustinum, idcirco loannes, qui, neglecta suspensione praedicta, a celebrandaMk
nunquam abstinuit, citationem pro adeunda Signatura lustitiae expediri
curavit, qua pendente, iussu eiusdem Ordinarii Augustani mancipati sunt
fructus Beneficii Primissariatus ab eo possessi.
In hoc rerum statu Procurator fiscalis saepedictae Augustanae Cun?
obtinuit ab Eminentissimo Pro-Auditore Sanctissimi huius causae cognitio­
nem Sacrae huic Congregationi delegari, quapropter ex iuribus'Utrinqut
circumferendis una cum relatione praefati Ordinarii ad eamdem Sacram
Congregationem transmissa, definiendum modo proponitur:
1. An sus tineatur iudicatum Curiae Episcopalis Augustanae in casui
2. An suspensio a divinis, et respective incursus in irregularitatem ruttineatur in casu?
Die 29 ianuarii 1735: Non proposita.
Die 12 februarii 1735 Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 15, 16].

3441.

S. C. C.,

Faventina,

12

febr. 1735.

Proposita ac resoluta fuit haec quaestio die 27 februarii anni proxime
praeteriti. 1 Huic rescripto acquiescentes Monachi intra tenninum sibi prae­
fixum solemniter declararunt, se malle controversum Missarum onus adim­
plere, quam assertum fundum dimittere. Verum in supplici libello inter sum­
maria precum deinde relato exponentes, proventus memoratae cappellaniae
adeo imminutos esse, ut impares sint dictarum Missarum oneri, die 3 iulii
anni mox transacti ab hac eadem Sacra Congregatione obtinuerunt Missa­
rum reductionem ad rationem eleemosynae manualis; quam cum Societb,
» Cf. N. 3416.

.S’. C. Concilii

873

impetrato novae audientiae beneficio, modo impugnet, resumpto folio Con­
gregationis habitae dicta dic 27 februarii superioris anni, nccnon ponderatis
resolutionibus relatis per Monacell., part. 4, num. 466, pag. 83, onus erit
Eminentiarum VV. deliberare:
An sit standum, vel recedendum a decisis dic 3 iulii 1734 in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 22].

3442.
S. C. C., Nitrien., 12 febr. 1735.

Coines loseph Illéshâzy intra aulam sui palatii in Oppido Dubnicza
Dioecesis Nitriensis habet oratorium, quod praevia Episcopi licenti? aliquot
ante annos fuit benedictum, deindeque ab Episcopo Dorensi Sutfraganeo
Archiepiscopi Strigonicnsis iuxta facultatem sibi ab hodierno Episcopo
Nitriensi tributam ecclesiastico ritu consecratum, ita ut pro anniversaria
consecrationis dic Indulgentiae a Sede Apostolica concedi solitae fuerint
etiam impetratae. At post aliquod temporis intervallum contendente Parocho
memorati oppidi, in praedicto oratorio Missam celebrari non posse festis
sotemnioribus, nec pulsari campanas existentes in turri dicti palatii, nisi
fundus constituatur pro congrua sustentatione Cappcllani, qui ab eodem
Parocho debeat dependere, et nisi turris pro campanis ad usum oratorii
distincta a turri palatii supra idem oratorium erigatur. Episcopus, ad quem
controversia delata fuit, ut certior fieret dc statu controversi oratorii eiusque
qualitate, Canonicum suae Cathedralis deputavit; qui inspecto tam oratorio,
quam loco, ubi illud erectum est, distincte retulit, idem oratorium sacra
supellectili abunde instructum, duobus altaribus, sacrario, cathedra,subselliis
ct organo exornatum, habere ianuam, per quam patet aditus non in viam
publicam, sed ad atrium palatii, quod est muris circumdatum, ita ut in­
gressus a via publica ad oratorium non detur, nisi mediante ostio praedicti
atrii; idemque oratorium, licet separatum a cubiculis palatii, habere muros,
qui sunt iidem cum muris palatii, et ex choro haberi ingressum ad interiora
palatii cubicula.
Cum haec a Canonico accepisset Episcopus, quia nonnulli sentiebant,
praedictum oratorium esse publicum ct licite consecratum, alii vero puta­
bant privatum esse adeoque non potuisse consecrari, in hoc opinionum con­
flictu satius duxit exposita facti serie mox recensita Sacram hanc Congrega­
tionem consulere, a qua die 3 aprilis superioris anni rescriptum fuit: Epi­
scopo pro nova informatione, et signanter super circumstantiis ritus servati in
asserta consecratione. In exeeutionem huius rescripti Episcopus Nitriensis
literas dedit ad Episcopum Dorensem, qui controversam cappellam conse­
craverat, eiusque responsum in authentica forma transmisit hisce verbis con­
ceptum: Refero, me occasione consecrationis cappellae Comitis Illéshâzy omnem
omnino quoad situs loci admiserat, ritum in Pontificali Romano de dcdic. seu
tonsecr. Eccles, praescriptum adhibuisse.

Curia Romana

874

Porro ad ineundam deliberationem de co, quod sit Episcopo super dub
mox sublidendis rescribendum, cum neque pro parte Comitis Joseph), neq..
pro Parocho, aut ullo alio quidquam in iure circumferatur, operae preti
erit nonnullas Sacrae huius Congregationis resolutiones addere, videli.
in Vcrcellcn., 3 augusti 1675,1 in Compsana, 31 maii,2 in Savonen.,2& ini;:.
9 septembris 1724 3 Cactorum, quia gravior circumstantia concurrens it
hypothesi ea esse videtur, quod cappella dc qua agitur, consecrata fur
uti supra dictum est, ab Episcopo legitimam ad id facultatem habente,pro·
pterea, si consecratio rite et valide expleta indicetur, perpendendum erit
num ista, praecisis etiam reliquis omnibus circumstantiis, sufficiat, ut cap­
pella dicatur publica. Hoc enim est praecipuum discrimen inter oratorium
privatum et publicum, ut primum sit absque Episcopi auctoritate erectum
ad orandum tantum, secundum vero Episcopo auctorizante ad publicum
cultum destinatum, can. Nemo, can. Si quis etiam, can. Placuit, de consent:
(list. i, can. Quicumque, 16, quaest. 1.
Omnibus itaque ponderatis grave non erit Eminentiis VV. respondere.
1. An constet de valida consecratione Oratorii, de quo agitur in casu’
2. An idem oratorium sit publicum, seu potius privatum in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative quoad primam partem et negative quoad seamdam: mposita tamen obligatione Comiti losepho restituendi apertas fores atrii de dit rt
constituendi cappellani congrue dotatam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 17-20].

3443.

S. C. C.,

Frisingen.,

18 iun. 1735.

Abbas Monasterii sub instituto S. Benedicti in .Augustana Dioecesi umdudum erecti, et vulgo nuncupati Rcnedictibeycrn, exponens idem Monaste­
rium possidere in loco Konigsdorff rus quoddam una cum iuribus venandi,
piscandi, decimandi atque ligna caedendi, quorum administratio sicuti oh
loci distantiam committi hucusque consuevit personis exteris, ita parum emo­
lumenti praestitit Monasterio, qüôd longe uberius perciperet, si eadem bon;:
et iura ab aliquo ex Religiosis dicti Monasterii ibidem commorante admi­
nistrarentur, supplex petiit ab Ordinario Frisingensi, ut Parochidcm eccle­
siam in praefato loco Konigsdorff existentem, et hactenus a Presbyteris . ·
laribus administratam ita Monasterio addiceret, ut bini deputari poss.it
Religiosi, qui eo in loco degentes tum animarum curae, tum rectae dictomm
bonorum ac iurium Monasterii administration! incumberent. Hisce precibus,
habito prius consensu Capituli suae Cathedralis, benigne annuit Ordina­
rius Frisingensis, sub pactis et conditionibus, quod Abbas ct Monasterium
ilebeat iuspatronatus quo super Parochiis m Dioecesi Augustana existentibu' Cf. N. 2838.
* Cf. N. 3021.
* Cf. N. 3281, 3285

.S'. C.

Concilii

«75

politur, cedere ct renundare Nicodemo Samuveber Parocho loci Tolz et
Patrono dictae ecclesiae Konigsdorff, adeo ut tam ipse, quam eius successo­
rs in posterum ad eas praesentare valeant Presbyteros saeculares; et demum
ç//o ; ecdesia ct Parochia vel politis Vicariatus in Konigsdorff Domino Parocho
in Tolz subiecta romançai absque eo quod ex parte Monasterii vel ab Hio con­
stitutis Vicariis ulla exemptio, libertas vel aha mutatio praetendi valeat, nec
ullo unquam tempore idem Abbas HIiusque successores curare possint, ut eadem
«elesia Konigsdorff praelaudato Monasterio uniatur.
Rebus ita dispositis Abbas et Monachi dicti Monasterii supplicem Data­
riae Apostolicae porrexerunt libellum, quo postularunt gratiam sibi, ut supra,
concessam pontificia authoritate confirmari. At eorum instantiae sese oppo­
nentibus dicto Xicodemo Samuveber ct Clero, qui Capitulum, ut aiunt,
rurale Dioecesis Frisingensis constituit, Eminentissimus Pro-Datarius cogni­
tionem controversiae hinc exortae super petita concessione apostolici bene­
placiti supremo huic Tribunali delegavit.
Praecipua rationum momenta, quibus praefatus Xicodemus propugnat,
assertam gratiam ab Apostolica Sede non esse confirmandam, haec sunt:
primo, quod iuxta facti speciem mox descriptam agatur de unione Parochialis
ecclesiae subiective facta praelaudato Monasterio, eaque proinde tamquam
iusta causa et necessario Patroni consensu destituta sit omnino irrita et inva­
lida; ut in cap. Exposuisti 33, de praeben., in cap. Pastoralis q, de donat.;
secundo, quod eadem unio utpotc stipulata favore Monasterii existentis intra
limites alterius Dioecesis nempe Augustanae, nedum adversetur sanctioni
Sacri Concilii Trid., Sess. 24, cap. 13, dc ref.; verum etiam alteri eiusdem
Concilii decreto, Sess. 14, cap. 9, de ref.; et tertio, quia veteribus quoque
canonicis sanctionibus vetitum est Beneficia saecularia, quibus etiam animamm cura adnexa est, personis Regularibus conferre, cap. Cum de Beneficio,
tie praebend., in 6, cap. Nullus, dc elect, cod. lib. 6, Clcmcnt. Al· in agro,
if stat, monach., et constat ex pluribus huius Sacrae Congregationis resolu­
tionibus, quae relatae fuerunt in una Constantin., 20 novembris superioris
anni.1
Verum Abbas et Monachi dicti Monasterii, ne petitum apostolicum be­
neplacitum sibi denegetur, potissimum eo vires intendunt, ut ob peculiares
circumstantias in hvpothesi occurrentes controversam permutationem in
evidentem utilitatem tam Monasterii, quam ecclesiae Parochialis de Konigs­
dorff, atque in commodum Parochi ecclesiae Tolz et dicti Cleri Dioecesis
Frisingensis cessuram esse. At in I.cgioncn., dic 24 aprilis 1723 haec Sac. ConEregatio similem unionem PP. Icsuitis non permisit. 2
Ponderatis itaque iuribus in utramque partem afferendis, onus erit Emi­
nentiarum VV. respondere:
Jh beneplacitum apostolicum sit concedendum in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 76-79].
' Cf. N. 3435.
1 Cf. N. 325S.

Curia Romana

876

3444.

S. C. C., Cremonen., 20 aug. 1735.
Descripta invenitur haec causa in folio Congregationis diei 23 iulii 1729
resoluta vero die 13 augusti eiusdem anni, 1 ac post novum causae exam,
die 28 martii 1733. 2 Verum huic ultimae resolutioni non acquiescens pntfatus Abbas, impetrato novae audientiae beneficio, aliatisque nonnuE
documentis, quibus submoveri contendit exceptiones contra dicti periti rela­
tionem promotas, ab Eminentiis VV. efflagitat, ut declarare dignentur:
z/zz, et in qua summa dos sit supplenda, a quo tempore, et a quibus, in tan'
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: In decretis sub die 28 martii 1733.3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 115].

wkuxmà

3445.

*

1U

K vs

_

r

bi

s n v i o *a ^®- ν ™ *

^b ^βΓ

S. C. C., Oritana, 20 aug. 1735.
Sacerdos Joannes Donatus de I lyppolito cum Presbyteros quosdam vcluti
plurium delictorum reos, et alterum ex illis de inhonesta consuetudine cum
Caietana Leo apud Episcopalem Curiam criminatus fuisset, dic 28 aug. 17;:
ab eadem Curia citatus fuit ad personaliter compatiendum infra biduum sub
poena ducatorum bisccntum, et in subsidium excommunicationis, ad infor­
mandum super infamia memoratae Caietanae Leo irrogata, necnon super
praetensa seductione testium, quos ad probanda delata crimina induxerat
Deindeque sub obtentu, quod intra terminum sibi praefixum non compiruerit, nulla praemissa citatione cius contumaciam incusante, eiusdem Epi­
scopalis Curiae decreto mobilia, pecuniae et alia quaecunque in domo dicti
Sacerdotis adinventa sequestro mancipata sunt.
Appellationem ab hisce actis intcriecit Joannes Donatus ad Metropolita­
nam Curiam Tarentinam, quae pro utroque effectu, tam suspensivo, quant
dcvolutivo illam admisit, inhibuitque Curiae Episcopali, ne ulterius in causa
procederet, datis etiam literis compulsorialibus pro transmissione actorum,
rciectaque appellatione, quam eadem Episcopalis Curia ad \postolicam Se­
dem postmodum interposuerat. At quia Metropolitanae decretis parcit
detrectans Curia Oritana instetit coram hac Sacra Congregatione, ut causam
istam ad se spectare declararet, ac interea temporis, nempe sub diem 14 inuarii superioris anni praecepit, frumentum, mobilia, bona sequestro iim·
pridem mandata, necnon alia subinde invecta e domo dicti loannis Donati,
extrahi ac venum exponi, conquestus propterca idem Joannes Donatus,hate
omnia vcluti commissa in spretum litis pendentiac attentatorum labe in1 Cf.
1 Cf.
’ Cf.

335’
3400.
348’-

S. C. Concilii

fecla esse, proindeque rigorose purganda, obtinuit nonnulla decreta petitioni
suae conformia.
Post haec Episcopus Oritanus cx informata, ut aiunt, conscientia per
annum a divinis suspendit memoratum loannem Donatum, qui modo pro­
pugnans, decreta reportata pro attentatorum purgatione confirmanda esse,
iniustam vero declarandam suspensionem mox enunciatam, et e contra
nullo attentatorum vitio laborare sententiam Vicarii Generalis Curiae Me­
tropolitanae, qua die 25 iunii proxime praeteriti revocatum fuit praecedens
Curiae Episcopalis decretum, supplicat responderi:
1. An constet de attentatis, ita ut sint rigorose purganda in casu?
2. An suspensio a divinis Itita contra Sacerdotem loannem Donatum de
Hyppolito per Episcopum Oritanum ex informata conscientia sustineatur in
rtlJW ?

3. An sententia per 1'icarium Generalem Tarentinum Judicem Metropoli­
tanum favore dicti Sacerdotis loannis Donati de Hyppolito lata in gradu appel­
lationis a decreto executions poenarum contumaciaUum facto per Curiam Ori­
tanum fuerit attentata in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Dilata, et scribatur Episcopo, ut exprimat causas intra mensem
omnino.
Ad 3. Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 114).

3446.

S. C. C., Innuen., 10 sept. 1735.
Cum nomine populi Villae Erassinelli sub annum 1733 porrectus fuisset
Archicpiscopo lanuensi supplex libellus, quo recensitis pluribus defectibus
lacobi Antonii Mutii Parochi eiusdem loci, postulabatur, ut malis inde promanantibus opportunum remedium adhiberetur, Archiepiscopus ei praecepit,
ne ab Urbe lanuae, ubi tunc moram trahebat, sub poena suspensionis a
divinis discederet, mandavitque Praeposito terrae Crucis, ut processum super
defectibus illi impietis conficeret. lussa fecit Praepositus, constructumque
processum transmisit ad Curiam Archiepiscopalem, in qua memoratus Paro­
chus post varias protestationes interea emissas examini subiectus fuit coram
Vicario Generali, cui subinde exponens loannem Baptistam Fontana, Laxa­
rum et Angelum Mariam Poiré, quos vocant Caporali della l'ilia di Erassindlo, nedum sibi praestitisse impedimentum liberae decimarum primitiarum
exactioni, verum etiam istas exegisse, necnon pluribus violentiis tam in eccle­
sia, quam in domo parochiali perpetratis, ecclesiasticae iurisdictionis exerci­
tium impedivisse: instetit, ut iidem debitis poenis plecterentur. At Vicarius
Generalis, intimato prius assertis Caporalibus praecepto, ut liberam statim
dimitterent tam ecclesiam, quam domum parochialem, utque primitias ad
' Cf. N. 3448-

878

S. C. Concilii

Curia Romana

FRXTERNTTAS SACÜKDOTàLIS SANCTI PETR-

Parochum spectantes exigere non auderent, cos postea a quibusvis censuri
inde forsan contractis ad cautelam tantum absolvit, declaravitque, ambo
eosdem, tamquam sponte comparentes, non esse ad ulteriora procedendum.
Post haec idem Vicarius Genendis sub obtentu nimiae aversationis a toto
populo Frassinelli adversus dictum Parochum conceptae, sibique pluria
expositae, die 19 ianuarii 1734, non obstante appellatione ab eodem Panxi
ad Sanctam Sedem interiecta et, uti asseritur, in suspensivo ab Archiepisopali Curia admissa, primum decrevit, Parochiali ecclesiae deputandum
Oeconomum, deinde vero subiicientc eodem populo plures errores ct defe­
ctus a praemisso Parocho admissos fuisse in libris Baptismorum, Nuptia­
rum et Defunctorum, constructo super his novo processu, sententiam pro­
tulit, qua prohibuit Rectori accessum ad Parochialem, et in eius Oeconomi.,
confirmavit Rev. Chielli; in reliquis mandavit, non esse ad ulteriora proci­
dendum contra Rectorem occasione contentorum in processu, salvo iure pricidemii super assertis defectibus libri Parochialis, neglectaque appellatione rursus
a Parocho interposita, portionem fructuum dictae ecclesiae praefato Oeco­
nomo assignavit ea sub lege, quod iste fructus superextantes apud se reti­
neret.
Ilis in facto summatim relatis placeat Eminentiis W. respondere:
I. An constet de assertis excessibus admissis a Caporalibus Villae Frassimlh.
suisque adhaerentibus tam in usurpatione primitiarum, quam in impediment
praestito earum exactioni ac ecclesiasticae jurisdictioni, necnon de prae!ensis vio­
lentiis patratis in ecclesia atque aedibus canonicalibus? Et quatenus affirmative:
II. An Udem Caporales aliique ipsis adhaerentes incurrerint in censurm
Summo Pontifico reservatas? Et quatenus affirmative:
III. An sustineatur decretum absolutorium a dictis censuris latum ubOrdi­
nario in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ct interim nomine Sac. Congrega­
tionis deputetur Oeconomus a Parocho nominandus ct ab Archiepiscopo appro­
bandus, assignata eidem congrua lib. 18 in singulos menses; reliqui ven red­
ditus Parochiae, necnon decimae, quae manent titulo depositi penes Praeposilnm
Terrae Crucis, libere et integre consignentur Parocho. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 123-125].

3447.

S. C. C., Nucerina, 10 sept. 1735.
Facti series exposita fuit in folio diei 3 iidii 1729.2 Verum P. Nicolaus
Lipsi postulabat, ut praevio recessu a decisis, professio, quam asserebat per
metum sibi a patre incussum emisisse, irrita declararetur. Sed quia petitioni
Oratoris opponebatur, quod cum eius Pater ante diem professionis obiissct,
ac ipse certior iam factus esset de illius morte a P. loanne Maria Rossi,
‘ Cf. N. 3468.

8

879

cessat metus causa, ac proinde libere solemnem votorum formulam conce­
ptat: idem Orator propositi tenax P. loannem Mariam in sua depositione
mendacem ostendere satagit, metusque causam sibi, licet paternae mortis
conscii), haudquaquain cessasse contendit, quippe quia superstites adhuc
erant fratres, a quibus una simul cum patre fuerat ille sibi iam pridem
incussus. Onus itaque erit Eminentiarum VV’. perpensis tum veteribus,
tum novis iuribus circumferendis, statuere:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis, constare de nulli(afe professionis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 122].

3448.

S. C. C., Oritana, 24 sept. 1735.
Discussa fuit haec causa atque resoluta die 20 augusti vertentis anni. 1
Verum quia adversus hanc resolutionem nomine Episcopi Oritani, qui asserta
suaiurasub illam diem deducere neglexit, impetratum fuit novae audientiae
beneficium: discutiendum proponitur consuetum dubium:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Ote, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis ct ad mentem, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 138].

3449.

S. C. C., Mediolancn., 24 sept. 1735.
Sanctus Carolus Borromaeus in pastorali visitatione sub annos 15S3 et
1584 peracta deprehendens, curam populi, qui per diversa et remota loca
diffusus subest Parochiali et Collegiatae Ecclesiae S. Victoris in Oppido
Rhaudi existenti, non satis recte administrari posse ab illius Praeposito, cui
ta incumbit, ut spirituali animarum detrimento inde promananti occurreret,
ex nonnullis bonis ad Praepositum spectantibus binos erexit Canonicatus
sub onere eumdem Praepositum in eiusdem curae animarum exercitio
coadiuvandi; idque in obsequium tanti Erectoris ab omnibus iis, qui enun­
tiatos Canonicatus obtinuerunt, ad haec usque tempora observatum est.
Verum quia Carolus Andreas Fassius et Carolus Joseph Pirovanus prae­
fatos Canonicatus sub enunciate onere assecuti, coeperunt illud paulatim
ila negligere, ut absque memorati Praepositi licentia a Parochiali ecclesia
discederent, spiritualibus populi necessitatibus nollent etiam accersiti accur­
rere, nec eidem Praeposito in iis, quae animarum curam concernunt, obtem­
perare, idcirco Vicarius Generalis, conquerentibus de huiusmodi negligentia
non solum Petro Antonio Brenta perpetuo Coadiutorc Gasparis Castellani

jfl
1 Cf. N. 3445.

880

Curia Romûna

VRXTORNTTNS

SàNCTî Pv ÛV.

moderni Praepositi, verum etiam altero ex Sindicis dicti Oppidi: commisit
prius Visitatori illius regionis, ut si ea, quae tam a memorato Petro Anto­
nio Brenta, quam ab altero ex dictis Sindicis exposita fuerunt, veritate niti
competiisset, praedictos Canonicos de munere suis Canonicatibus adnti
moneret; subinde vero attenta Visitatoris relatione, praecepit, ut iidemCano­
nici Coadiutores sive a populo sive a Praeposito vocati ad Sacramenta mini­
stranda aut alias parochialcs functiones explendas, debeant sub poena seutorum 25, nulla interposita excusatione, accedere.
Adversus hoc praeceptum provocarunt memorati Canonici ad hanc Sa­
cram Congregationem, cuius supremo iudicio cum hodie discutienda propo­
nantur septem infrascripta dubia, dictus Petrus Antonius proferens relatio­
nem eiusdem Vicarii Generalis, exposita facti serie, decretum suumaqtuviobiectione vindicare satagentis, eo potissimum conatur, ut ostendat, anima­
rum curam tam actualem, quam habitualem unice residere penes Praeposi­
tum, quippe qui sit verus et unicus dictae Ecclesiae Parochus, praefati ver
Canonici simplices illius Coadiutores; hoc enim posito, confidit volis com­
potem fieri posse circa ea omnia, de quibus disceptari contingit in dictidubiis, quae sunt:
I. An, et quomodo Canonici Coadiutores Ecclesiae Collegiatae et Parochial·.
Rhaudi teneantur obedire Praeposito in eo, quod respicit exercitium curae ani­
morum? Et quatenus affirmative: quomodo et qua poena multari possint in cui
contravention is in casu?
ΙΓ. An praedicti Coadiutores Canonici vocati pro explenda aliqua function
parochiali teneantur stat im accurrere ad Ecclesiam, nisi sint legitime impediti,
et quatenus non accurrerent, possint a Praeposito puniri, et qua poena in casu'
III. An, vocato Praeposito pro aliqua functione parochiali, ipse possit cm
iniungere alicui ex Coadiutoribus etiam in casu, quo non sit legitime impeditu
in casu?
IV. An in concursu plurium functionum parochialium eodem tempore explen­
dorum possit Praepositus eligere illam, quae sibi magis libuerit in casu?
V. An praedicti Canonici Coadiutores possint discedere et abesse a paroecia
absque expressa licentia Praepositi? Et quatenus negative:
VI. An teneantur praedicto Praeposito allegare causam absentiae et impedi­
menti in casu?
VII. An liceat Canonicis Coadiutoribus edere parochianis aliquam attesta­
tionem ad munus parochialc spectantem, inconsulto Praeposito in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, non retardata interim exeeutione
decreti Vicarii Generalis. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 137].
» Cf. N. 3452.

S. C. Concilii

881

3450.

S. C. C., Privernen., 24 sept. 1735.
Societas sub titulo Sanctae Mariae de Suffragio erecta in ecclesia S. Am­
brosii extra moenia Civitatis Priverni, anno 1646 obtinuit a Capitulo Eccle­
siae S. Mariae tunc Collegiatae, nunc vero Cathedralis, facultatem erigendi
cappellam in dicta cius Ecclesia, ibique collocandi simulacrum Beatissimae
Virginis.
Cum autem numerus Confratrum subinde ita excreverit, ut memorata
Ecclesia S, Ambrosii tum ob loci angustiam, tum ob eius situm extra moenia
pluribus sacris functionibus piisque exercitiis, quae modo a Societate peragi
solent, haud satis apta dignoscatur, Confratres praedicti comparato sibi
nuperrime quodam hospitio intra Civitatem posito, statuerunt ecclesiam ibi
construere, et ad istam enunciatum simulacrum Beatissimae Virginis ab
Ecclesia Cathedrali transferre. At erectioni novae huius ecclesiae, quae a
Cathedrali triginta, ut aiunt, cannis distaret, sese opposuit Capitulum, quo
postulante, ut meditata constructio, vcluti non leve cultui eiusdem Cathe­
dralis Ecclesiae ac iuribus parochialibus detrimentum allatura, prohibeatur,
disceptare oportet dubia, quae infra describentur.
Ad eorum itaque decisionem notandum in iure est, oratorium aut eccle­
siam Episcopi authoritate, Parocho licet dissentiente, intra limites eius
paroeciae construi posse, dummodo iura parochialia in ipsius erectione praesenentur ac illaesa maneant iuxta textus in can. Quicumque 16, quaest. 1,
can. Rem, et can. Placuit, de consecr. dist. 1, cap. Ad haec, dc rcligios. domib.,
et cap. 2, dc cedes, aedificand.; itidemque licitum esse absque consensu Paro­
chi in oratorio seu ecclesia recens aedificata quascumque functiones ecclesia­
sticas expleri .Missamque celebrari eo etiam tempore, quo in parochiali eccle­
sia celebratur, aut divina officia decantantur, nisi Episcopus aliter statuen­
dum censuerit, uti rescriptum fuit a Sacra Congregatione in Forolivien.
lurium Parochialium, 18 novembris 1684, ubi proposito hoc dubio: Ah Bene­
factus seu Rector in dicta sua ecclesia Sanctae Mariae possit Missam cele­
brari ante Missam a Parocho celebratam, responsum fuit: Affirmative, nisi
aliter Episcopus rationabiliter disponat, ut in Lib. 34 Decr., pag. 389.
Placeat igitur Eminentiis W. pronunciare:
1. An sit locus constructioni novae ecclesiae in loco, de quo agitur? Et qua­
tenus affirmative:
2. An eodem tempore, quo celebrantur in Cathedrali divina officia, liceat
ConfraIribus in illa explere proprias eorum functiones?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative, de licentia Episcopi, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 135].

Vtl. V

Curia Romana

882

3451.

S. C. C.,

Perusina,

10 nov., 1735.

Ad dirimendas contentiones inter Episcopum et Clerum tam urbanum,
quam suburbanum Civitatis Perusiae super Cathedratici solutione exorta-,
inspectis iis, quae alias deducta fuerunt in foliis dierum 8 maii SUperionanni in Maccruten. Cathedratici,1*
34 22 eiusdem mensis in Asctilana Catidratici,* 24 iulii in Firmana Cathedra fici, Λ i8 decembris dicti anni ir
Assisien., 1 necnon ponderatis iuribus utrinque circumferendis, dignabuntur
Eminentiae VV. respondere dubiis, quae mox indicantur:
1. An cathedraticum debeatur Episcopo ab ecclesiis existentibsh in assata
quasi possessione centenaria vel immemorabili illud non solvendi? Et quatens
affirmative:
2. An debeatur iuxta Concilium Romanum et taxans in eo praefinitam,snt
potius iuxta asserta decreta Synodalia Cardinalis Torres anni 1632 et Episup
de Bobus anni 1726*
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. . Iffirmative quoad primam partem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 150].

3452.

S. C. C.,

Mediolanen.,

3 dec. 1735.

Dilata fuit resolutio horum dubiorum in Congregatione diei 24 septembre
anni vertentis. 6 Quare repropositis iisdem
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad formam decreti liem:
Cenera!is, moderata tamen poena in summa arbitrio Eminentissimi Arcliitff
scopi praefigenda.
Ad II. Affirmative quoad primam partem; quo vero ad secundani prmisur.
in superiori.
Ad 111. Negative.
Ad ΙΓ. Affirmative.
|
Ad K. Negative,
Ad 1'1. Affirmative.
Ad 1'11. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p.
1
s
3
4
6

Cf·
Cf.
Cf.
Cf.
Ct

NX.
N.
X.
N.

34-3·
3424.
3429.
343«.
3449.

.S’. C. Concilii

883

3453.

S. C. C., Leopolien., 14 ian. 1736.
Contendens Capitulum Ecclesiae Metropolitanae, nullitcr ac illegitime
dectum fuisse in Vicarium Capitularem Canonicum Samuelem Glouvinski
Episcopum Hebronensem, qui pridem fuerat Vicarius Generalis et Suffra­
gatus Archiepiscopi nuper defuncti, ac una simul exponens, plures ab eo
occasione huiusce muneris in dies patrari excessus, illumque prae ceteris
non semel admisisse, ut literas dimissorias etiam non arctatis intra annum
sedis vacantis concesserit, supplex a Sanctissimo D. Nostro postulavit, ut
suprema sua authoritate cumdem Canonicum et Episcopum Samuelem ab
officio praedicto removeret. Preces istac Capituli fuerunt a Sanctitate Sua
remissae ad hanc S. Congregationem, cui e converso memoratus Samuel
Glouvinski supplicem porrexit libellum, in quo refert, se valde metuere, ne
ob machinationes Antonii Brzescianski Canonici et Praepositi eiusdem Me­
tropolitanae iamdudum sibi infensi violenter privetur officio Vicarii Capi­
tularis.
Triplici nomine authumat Capitulum irritam fuisse controversam S icarii
Capitularis electionem: primo, quia perperam electus fuerit contra expres­
sam sanctionem Concilii Tridentini, Sess. 24, cap. 16, de ref Samuel Doctoris
Luirea non insignitus, cum de cetero non deeessent in Capitulo Canonici
Doctoratus praerogativa decorati; secundo, quia electio palam et publice
peracta fuerit, non autem per secreta suffragia; et tertio, quia electio non
processerit a maiore parte Capituli, sed falso ac artificiose extorto quodam
electionis instrumento, perinde ac si dictae electionis actus legitime fuisset
expletus. Ad hacc subiicit plurimos eiusdem Samuelis excessus, quibus con­
currentibus, seposita etiam nullitate electionis, contendit, cum esse remo­
vendum ab officio Vicarii Capitularis.
Xuncius Apostolicus refert, praefatum Canonicum Samuelem Glouvinski
unanimi voto eorum, qui interfuerunt Capitulo, habito dic 9 decembris 1733,
tlectum fuisse in Administratorem seu Vicarium Capitularem pro toto tem­
pore sedis vacantis. Cumque idem Canonicus fuerit Vicarius Generalis Epi­
scopi defuncti, et subinde in Episcopum Hebronensem consecratus, censet.
Ibus electionem sustineri, tametsi Doctoratus laurea non sit insignitus, subditque praeterea cumdem Vicarium Capitularem literas dimissoriales infra
tnnum tradidisse dumtaxat Andreae Scibor Subdiacono, et ad Sacerdotium
irctato ratione oneris Missas in Cathedrali Ecclesia celebrandi, ac semel
dedisse facultatem Episcopo Camenecensi tunc temporis Leopoli commo­
ranti, ut posset Ordines conferre religiosis illis, qui dimissorias a suis Supe­
rioribus obtinuerant, proindeque nil relevare decretum Capitulare, quo idem
Vicarius fuit ab officio et Beneficio suspensus.
Ilis igitur ob oculos habitis, poterunt Eminentiae VV. deliberare:
1. An electio Canonici Glouvinski in licarium Capitularem Lcopoliensem
tiulinealtir? Et quatenus affirmative:

884

Curia Romana

II. An sit locus illius remotioni, et quomodo sit providendum in cani?
Die, etc. Sacra etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 182-185].
φ

3454.

S. C. C., Derthonen., 14 ct 28 ian. 1736.

SMIéMDOTAUSSANCTI

Incolae Villarum, quae vulgo nuncupantur Nenno superiore, Nennoinpriore, Ripa, Caserza, Cornareto et Canavelle, quaeque parochiali iure sub­
erant ecclesiae Sanctae Mariae in pago l'accarezza erecta, sub annum 1730
exponentes, praefatas Villas a dicta Parochiali ecclesia longe dissitas esse,
viam praeterea non solum arduam, sed etiam periculosam, hyemali praeser­
tim tempore ob nivem et glaciem, quae iter obsidet, et ob torrentem .
rivum, quo ea interscinditur, indeque fieri, ut neque ecclesiastico praecepto
Missam audiendi satisfacere, neque fidei rudimenta a Parocho accipere pos­
sent, saepiusque etiam sine extrema Sacramentorum expiatione et Parochi
assistentia decedere cogerentur: primum coram Episcopo, deindeque remissa
ex decreto Episcopi eorum petitione ad Curiam prout de iure, coram Vicario
Generali supplices insteterunt, ut divulsis a veteri Parochia S. Mariae Villis
mox enunciatis, in commodiori loco novam Paroeciam erigeret, ciusque
Rectori competentem portionem vel ex reditibus antiquae Parochiae ad con­
gruam utriusque Parochi sustentationem, uti asseruerunt, idoneis constituere
dignaretur, vel ad eam constituendam, si necesse foret, populum in praedi­
ctis Villis commorantem compelleret.
Cum autem petitae erectioni novae huius Parochiae contradictores «
praebuissent Franciscus de Arpc, Rector praefatae Parochialis ecclesiae,
necnon Praefecti Societatum, quae ibi institutae reperiuntur, Vicarius Gene­
ralis commisit Archipresbytero Rocchaefortis Vicario foraneo, ut super iis,
quae ab Oratoribus exposita fuerant, processum conficeret. Cumque idem
Vicarius Generalis citato auditoque praefato Parocho Vaccaritiae existima­
ret, concurrere causas approbatas ab Alexandro III in cap. Ad audientiim,
dc eccl. aedific. et a Sac. Concilio Tridcntino, cap. 4, Sess. 21, de ref., sub
diem 5 martii 1732 definitiva sententia memoratarum Villarum a Parochis
dismembrationem ac pro dicto effectu ecclesiae sub titulo S. Annae lod 1
Nenni in novam ecclesiam Parochialem faciendam erectionem pronunciavit
Postmodum vero contendentibus hominibus Villarum Cascrtiac et Canneilarum novam Parochiam erigi debere in ecclesia praefatae Villae Casertia,
uti antiquiore et magis commoda, non autem in pago Nenni inferioris, memo­
ratus Parochus hac arrepta occasione iterum insurrexit adversus praedi­
ctam dismembrationem sub eo obtentu, quod habitatores Villarum Moglia,
l Imo et Sorrive peractae dismembrationi dissentirent. At Vicarius Generalis
in sequelam praecedentis sententiae ex silentio et acquiescentia Parochi,
uti asseritur, in rem indicatam transactae, alteram edidit sententiam, qua
constituit tam veteri quam novo Parocho congruam portionem . Postremo

S. C. Concilii

885

praefati homines in exeeutionem huius sententiae, visitata per antcdictum
Vicarium Forancum ecclesia S. Annae, eaque reperta sacris supellectilibus
sufficienter instructa, et incolis Villarum, quae fuerant ab antiqua Parochia
dismembratae, commoda, praevia obligatione, qua se adstrinxerunt prae­
stare novo Parocho annuas libras 80, novamque Parochiam de omnibus
necessariis providere, postularunt, ut novus Parochus deputaretur, quem
Episcopus revera deputavit.
Verum quia Franciscus de Arpc inhaerens recursui ad Supremum hoc
Tribunal habito sub annum 1733 contendit, enunciatam dismembrationem
c\ multiplici capite irritam, ct iniustam esse, quippe quae facta fuerit absque
debitis solemnitatibus et legitima causa, seque inde laesum fuisse tum quia
congrua portio in scutis 100 monetae Romanae ei relicta non fuerit, tum
etiam quia nullum ius quoad praeeminentias super nova Parochia illiusque
Rectore reservatum fuerit: ideoque posthabita non solum litis pendentia,
sed ct'am Episcopi et huius Sac. Congregationis inhibitione, decimas ab
incolis Villarum Moglia, I Imo et Sorrive exegit, ibique parochiales functio­
nes peregit, datis propterea semel atque iterum literis Episcopo Derthonensi,
ut Sacram Congregationem hac dc rc instructam redderet, receptaque cius
relatione, Eminentiae VV. rogantur, expensis iuribus late in utramque partem
circumferendis infrascripta dubia sapientissimo oraculo decidere:
1. An, et de quibus locis seu liliis sustineatur dismemhratio, de qua agitur,
facta ab ecclesia Parochiali l 'accaritiae? Et quatenus affirmative:
2. An sustineatur erectio in novasti Parochialem ecclesiae S. Annae I 'illae
Nenni inferioris, seu potius fieri debeat in ecclesia I 'illae Casertiae in casu?
Dic 14 ianuarii 1736: Non proposita.
Die 28 ianuarii 1736, Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative de omnibus
locis in sententia Ordinarii.
Ad 2. Affirmative quoad primam partem, et negative quoad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 185-188].

3455.

S. C. C., Augustana, 3 ct 24 mart. 1736.
Anno 1663 Ordinarius Augustanus duo Beneficia in Oppido Gcmphing
<ub onere residentiae ac sub reservatione iurispatronatus favore Monasterii
S.Walburgae Eustadii iampridem erecta, quorum alterum Prod enda, alte­
rum Primissaria nuncupabatur, sub obtentu, quod eorum annui reditus ob
tcmponim iniuriam adeo decrevissent, ut congruae illa obtinentium susten­
tationi non sufficerent, in administrationem seu oeconomiam concessit Rectori
pro tempore Parochialis Ecclesiae ibidem existentis, lege tamen adiecta, ut
iuxta assertam consuetudinem Dioecesis Augustanae quolibet anno licen­
tiam ea administrandi ab Episcopali Curia impetrare teneretur.
Haec eadem Beneficia sub annum 1712 Vitus Christophorus Schillingh,
Rector praefatae Parochialis, occasione istam cum alia permutandi, cessit
Benedicto Gricnwald, qui promisit alterum ex dictis Beneficiis Praebendam

Curia Romana

886

VRXltëSSOTAS S.XCEMDOTAliS SANCTI

PEïit ’

nuncupatum ad nutum ct dispositionem Abbatissae memorati Monasterii
veluti eorum patronae intra decennium dimittere. Verum quia elapso iar dudum decennio, pollicitam Beneficii dimissionem Benedictus explere negle­
xerat, eum Vicarius Generalis in pastorali visitatione anno 1734 pemu
dicto Beneficio privavit, subindeque ad praesentationem Abbatissae illud
contulit Presbytero Antonio Merckl, qui, licet eius possessionem capcrt
curaverit, nullos tamen fructus, utpote a praefato Benedicto violenter, ut
asserit, occupatos, adhuc percipere potuit. Quapropter bina dubia, quae
inferius describentur, in hodierno Consessu postulat definiri.
Momentum causae in eo versari videtur, num controversum Beneficium
rcipsa vacans dici posset eo tempore, quo collatum fuit Antonio Merckl;
hoc enim posito, contenditur, valide potuisse a Vicario Generali conferri,
Benedictum vero nedum teneri ad restitutionem fructuum decursorum a
die collationis seu institutionis habitae ab Antonio, verum etiam ad extradendos illos omnes, quos sibi usurpavit post dictum decennium, veluti nub
fide perceptos, iuxta textus in cap. Cum vos, de offre. Ordinarii, cap. Praesenti
ct cap. Quia saepe, eodem tit. in 6. Duplici autem nomine praetenditur hoc
Beneficium tunc temporis vacasse. Primo, quia adnexum habens ex lt£c
fundationis onus residentiae ab eius titulari explendae, foret omnino incompatibile cum alio quocumque Beneficio residcntiali, adeoque sine dispensa­
tione apostolica retineri non posset cum ecclesia Parochiali, sed ipso iun
vacaverit ex sacrorum canonum sanctione in cap. Dc multa, dc praebe:;
ct ex lege Tridentini Concilii, Sess. 7, cap. 4 ct Sess. 24, cap. 17, de rtj.
Secundo, quia tempore, quo Benedictus obtinuit Parochialem cum duobus
memoratis Beneficiis, istorum annui reditus iam essent eo usque adacti, ut
ununquodque eorum ad congruam vitae sustentationem sufficere posset,
proindeque Ordinarius, qui non duo tantum, sed tria uni Benedicto contulit
Benefic a, nulliter id peregerit, adversante potissimum Tridcntino, dicti
Sess. 24, cap. 17, de ref., cui consonant Synodales Constitutiones Diotco- 1
Augustanae, cap. 5, num. 4; praesertim vero, cum Episcopus tertium Bene­
ficium conferre nequeat Clerico possidenti alia duo, licet istorum coniuncti
proventus impares sint eius sustentationi, uti decisum fuit ab hoc Supremo
Tribunali in Aquitana, 14 augusti 1632. 1 Praeterea, ne adversus praemissa
excipi possit, Beneficia, de quibus agitur, unita seu incorporata fuisse eccle­
siae Parochiali, Promoter fiscalis Curiae Ecclesiasticae, qui collationem
Praebendae factam Antonio Merckl tueri nititur, quamcumquc eorum unio
nem satis excludi putat, tum quia Parochus antecessor in enunciata permu­
tatione declaravit, se cedere Parochiam cum praedictis duobus Beneficus
alias non incorporatis, tum quia ipsemet Benedictus eorum cessionarius sex
palam obstrinxit alterum ex eis veluti a Parochia separabilibus libere p-t
decennium dimittere.
tflH F ■
At opponit Benedictus agi de Beneficio usque ab anno 1663 Parochial
ecclesiae unito. Ceterum existimat, sibi nequaquam officere, quod in actu
praesentationis obtentae ab Abbatissa Monasterii S. Walburgae adiecta
» Cf. N. 2545.

I

S. C.

Concilii

887

fuerit conditio dimittendi intra decennium alterum ex memoratis Beneficiis
Parochiali unitis, tum quia huiusmodi lex neque a patrono, neque ab Ordi­
nario apponi potuerit, cum sacri canones vetent Beneficium perpetuum ad

certum tempus conferri, tum quia controversa dimissio alterius ex dictis
Beneficiis conventa fuerit quoad

Praebendam, non autem quoad Primisse-

ruitum, de quo nunc agitur.
lura circumferuntur. Onus itaque erit Eminentiarum W. rescribere:
t.

An institutio Beneficii facta in personam Antonii Merckl. sustineatur in

casu?
2. An, et quinam fructus sint restituendi in casu?
Die 3 martii 1736: Non proposita.
Die 24 martii 1736 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Affirmative, a die institutionis Antonii Merckl, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 204, 209].

3456.
S. C. C., Tricnricen., 24 mart. 1736.
Episcopus Tricaricensis inhaerens decreto Sacri Concilii

Tridentini,

Sess. 23, cap. tS, de ref. consuetos Seminarii Deputatos elegit, oeconomica
eiusdem Seminarii administratione ipsis tributa; at cum subinde deprehen­

derit eosdem Deputatos concredito munere minus recte perfungi adeo, ut
iuxta sententiam cius iussu editam a Canonico Nicolao Pagetti comperti
fuerint Seminarii debitores in summa ducatorum 1195, D !9» ulteriorem

ipsius Seminarii administrationem eis interdixit, indeque orta est occasio

disceptandi dubia, quae inferius describentur.
Episcopus, cuius tantum iura hactenus allata sunt, propugnat primo,
oeconomicam Seminarii administrationem per se ipsum non autem per dictos

Deputatos exerceri debere iuxta mentem ipsius Sacri Concilii Tridentini,

dt. cap. 18, Sess. 23, de ref.; secundo, constare de insufficienti redditione
rationis administrationis per dictos Deputatos exercitae, eo quia reliquum
pecuniae una cum capsa depositi penes ipsos existentis non restituerint; et
tertio denique Canonicum Joseph Eilliucci unum ex prefatis Depuratis ob
plurcs, quos in dicta administratione patravit excessus, ab officio Deputati

esse removendum.
Quaedam Sacrae huius Congregationis decreta, quae ad decisionem 1 et 3

Oscen.,
menseoctobris 1585,1 in Caurien., 5 octobris 1594;- itemque in Salernitana,
mense iulii 1589* ‘in Papien., 7 iunii 1591, ‘ in Sarsancn., 25 iunii 1639,6
denique in Fundana, 26 martii 1689. 0
dubii nonnihil conferre videntur, praestat innuere, videlicet in

'
•
’
«
1
‘

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N
N.
N.
N.
N.

2141·
2274·
2211
22.1.·-·
2606.
2910.

888

Curia Romana

Placeat igitut Eminentiis VV. rescribere:
1. An administratio oeconomica Seminarii exerceri debeat per Episcopu*
vel potius per Deputatos ?
2. An constet de sufficienti redditione rationis administrations exercitae fio
Deputatos Seminarii?
3. An sit locus remotioni Canonici FUliucci Deputati Seminarii in cari'
Dic, ctc. Sacra, etc. respondit ad 1. Administrationem competere Epiicop,
cum Consilio Deputatorum, praeterquam in exactione, quae spectat ad solum
Episcopum.
Ad 2. Negative, ct Episcopus procedat prout dc iure contra debitores.
Ad 3. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn 7, p. 211-213].

’

S. C. C., Nullius Orbetelli, 28 apr. 1736.

V3aHLGAT^ 9*

.«IMU3KVSsnVMMMrwSSUKOKM

3457.

Parochialem ecclesiam S. Mariae loci Orbetelli Prioratum nuncupatam
clar. mem. Cardinalis Farnesius, Abbas Commcndatarius Monasterii SS.Vincentii et Anastasii ad Aquas Salvias anno 1582 in Collegiatam erexit, eam·
que constare voluit ex uno Priore Archipresbytero, qui inibi caput existent
ct principaliter curam animarum huiusmodi exerceret, necnon ex quatuor Cano­
nicis, qui simul cum dicto Archipresbytero Capitulum eiusdem Ecclesiae consti­
tuerent, Horas Canonicas, Missas et alia divina officia celebrare el personaim
residentiam facere, ac in animarum curae exercitio eundem Archipresbytmm
coadiuvare et deservire tenerentur. In executionem vero huiusmodi erectionis
primum clar. mem. Cardinalis Aldobrandinus, cui post obitum Cardinalis
Famesii Abbatia dicti Monasterii commendata fuit, in visitatione anno 1591
peracta decrevit: che il Priore debba servire alia detta cura delTanime per u
stesso due settimane, e li quattro Canonici una settimana per uno, cioè di sti
settimane due ne tocchino al Priore e quattro alii Canonici, dichiarando, dt
questo s'entende solo quanto al dar il SS.mo Sacramento agl'infermi, battezar,
dar 1'estrcma unzionc, c non quanto al dir delle Messe ecc. Deindcque Pater
Io. Bruno Societatis lesu a praefato Emincntissimo Abbate deputatus ad
visitationem dictae Collegiatae Ecclesiae duo edidit decreta, alterum an. 1592
ita conceptum: Ciascuno nella Domenica della sua settimana, o nellc Feste prin­
cipali ecc. facria il sermone al popolo per incamminarlo nella strada della salute
alterum vero sub annum 1596 in haec verba: Li sermoni ordinati si facano
dai Priore e Canonici nei giorni festivi, per espediente il facria ΓEbdomandann,
che dice la prima Messa la mattina, nella quale potrà annunciare le Feste et
istruire et esortare il popolo alla pietà.
Legi in Bulla erectionis adiectae, necnon relato Decreto Eminentissimi
Aldobrandini obsequentes memorati Canonici hebdomadis sibi assignatis
Archiprcsbyterum coadiuvantes animarum curam in iis, quae Sacramentorum
administrationem concernunt, exercuerunt; at quia Archipresbyter conten­
dit, eos teneri diebus Dominicis aliisque festis de praecepto, quibus anima-

S. C. Concilii

889

mnicura ab ipsis exerceri debet, inter Missarum celebratione populo prae­
dicare eique catechismum facere iuxta posteriora decreta, ut supra a Visi­
tatore per Eminentissimum Abbatem deputato edita, ct c converso iidem
Canonici praemittentes in facto animarum curam principaliter incumbere
dicto Archipresbytero, seque esse simplices illius Coadiutores, nec ullius
roboris esse praedicta sacrae visitationis decreta, tum quia Bullae erectionis
et censurae sacrorum canonum adversentur, tum etiam quia constet ea exe­
cution! nunquam demandata fuisse: authumant, se minime obligari posse ad
subeundum memoratum onus, itidemque contendunt, debitam sibi partici­
pationem omnium emolumentorum, quae ex animarum curae administratione
percipiuntur. Idcirco, ut animarum detrimento, quod ex dilata huius controversiae decisione facile posset obvenire, occurratur, duo infrascripta dubia
sipicntissimo huius Sacri Consessus oraculo definienda proponuntur.
Ad ea, quae primum dubium respiciunt, potissime pertinent decreta
Sacrosanctae Tridentinae Synodi, Sess. 5, de ref., cap. 2, Sess. 22, cap. 8,
de Sacrifie. Miss, et Sess. 24, de ref., cap. 4, quas porro saluberrimas san­
ctiones innovavit san. mem. Benedictus XIII in Concilio Romano, tit. I.
cap. 4 et 5. Hinc autem communiter receptum esse videtur, quod sicuti
Parochi aliique animarum curam habentes tenentur eam in omnibus, quae
possunt, nisi legitime fuerint impediti, per seipsos exercere, tametsi reti­
neant Codiutores, uti pluries rescripsit Sacra haec Congregatio, et signanter
in Grossetana, 16 Septembris 1645, ’ ita quoque adstringuntur singulis
diebus Dominicis aliisque festis de praecepto, ubi nullo detinentur legitimo
impedimento, post lectum Missae Evangelium ad populum habere sermo­
nem, quo vitia declinare ct virtutes, quas sectari oporteat, ei dcnuncicnt,
quod confirmari praetenditur ex nonnullis allatis Sacrae Congregationis
resolutionibus, in Nullius, 30 iulii 1591. 2
Quae ad alterum spectant dubium, ex singulis emolumentorum capitulibus iuxta facti circumstantias utrinque proponendis decernere oportet.
Omnibus itaque inspectis, onus erit Eminentiarum VV. decernere:
1. An Prior Archipresbyter Collegiatae Ecclesiae S. Mariae Orbetelli tenea­
tur praedicare et explicare Catechismum per scipsum omnibus diebus festivis;
itu potius teneantur quatuor Canonici Coadiutores hebdomadis, quibus ipsi
curam (mimarum exercent in casu?
2. An iidem Canonici Coadiutores participare debeant de omnibus emolu­
mentis parochialibus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad j. Affirmative quoad primam partem, et
negative quoad secundam.
Ad 2. Servetur solitum, et amplius.
[ Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 234-237].
1 Cf. N. 1660.
1 Cf. N

890

Curia Romann

3458.

S. C. C., Tarvisina, 28 apr. 1736.

b ib l io t h e c a

FRATERNITAS SACERDOTALIS SANCTI PETRI

Inter supplices libellos relatos in Congregatione habita 'diebus 7 maiitt
9 iulii superioris anni primum a Sacerdote Petro Collegari, deindeque no­
mine Laurae Dolphinae expositus fuit casus, cuius circumstantiae ut accu­
ratius perpendi possint, hic sub eisdem verbis exscribetur. Petrus Dolphr
7arvisinus in statu libero profectus a patria, prout a fratribus suis asurilu/.
militaribus copiis Reipublicae Fenetae adseriptus Orientem petiit plagam, ibupa
Matrimonium, ut supponitur, iniit, et procreavit puellam postea Lauram nui,eupatam, ut ex epistola infra apposita, quae, quo in loco nata sit, ignoratur.
Captus, ut supponitur, in bello Peleponesiano a Tureis, apud ipsos in Tartar,
obiit. Laura suprascripta duorum vel trium annorum, ut creditur, aetate consti­
tuta a matre, cuius origo, conditio et religio omnino ignoratur, Venetior deftrendu traditur crudam nautae filio Antoni· Caligo, octavo Idus lunias tjvj,ui
apparet ex dicta epistola, ut aviae suae co nmitteretur, una cum cominendatitii
ct testimonialibus matris epistolis. Avia, quae mulier Tarvisina erat, quamrii
l enet iis moram ageret servitiis addicta nobilis Familiae Cocco, puellam ipsiv
a nautis acceptam Tarvisium misit enutriendam, et educandam in nosocomi·
pauperum. Hinc exactis annis pluribus, Laura ipsa iam grandis effecta, m
Tarvisino nupsit, apud quem vixit et vivit moribus ornata ebristianis, plurM
dubitans vicibus (nihil habens certi, nisi subscriptam epistolam), num lustralihb
tqtdis Baptismi fuerit abluta. Considit itaque Eminentias I T., an dettUo pto
salute sua debeat saltem sub conditione baptizari?
Integer autem tenor epistolae superius enunciatae, cuius ferme singuli
verba ponderanda sunt, sic habet: Alie mane della Signora Laura Dolfmi.
Carissima Signora Madonna, vi saluto. Mi spiace portarii la nova, qualmint,
nostro FigHolo t morto in Tartaria, e sua figlia raccomandata e consignata gh
lo invio la puttella per il figlio di Antonio Caligo, il quede gli sodisfarttr il
viaggio, perché ancor io mi attrovo in miseria, die non posso sodisfar io, t
alia puttella H mariner gli fa le spese, che vi prego sodisfarlo, e vi saluto cw
tutti di casa. Di I .S'. I! suo name della puttella è chiamata Laura Dolfutn.
Corfà, li 6 Zugno. Affez ionatissima niora Maria Francesca moglie d· PAt.
Do!fin.
\d ineundam deliberationem dc co. quod in hac causa sit rescribcnJ
de more datae fuerunt literae ad Episcopum, qui cum retulerit, hunc ipsum
casum Theologis et Canonistis propositum fuisse, nccnon transmiserit for­
male examen duorum testium, qui ab eadem Laura Oratrice inducti super
dubio dc eius Baptismo, confirmata facti specie superius descripta, deposue­
runt, Lauram, uti a suis consanguineis dicitur, esse filiam dicti Petri Dolphini natam in fortalitio Patrassi tempore obsidionis Civitatis, tantamque
post eius adventum Vcnetias de illius Baptismo apud nobiles viros invaluisse
dubitationem, ut ibi sub conditione fuisset baptizata, nisi statim, ab ea ani
1'arvisium transmissa fuisset; post Matrimonium vero ab ea initum cum

.S'. C. Concilii

891

praefato Dominico Grandi lamam coepisse disseminari, quod esset filia
illegitima cuiusdam Laurentii Caliman, indeque plura exorta inter coniuges
dissidia et contentiones, idcirco receptis Episcopi literis una cum dicto
t.stiuin examine, Sacra Congregatio die 10 septembris superioris anni
praecepit, m/ causa proponeretur in folio, ct interim scriberetur Episcopo Tarfisi/ii), ut significaret, qua ratione Laurae permissum fuerit Matrimonium inire
non docto dc eius Baptismo, necnon an dicta Laura docuerit de suscepto Con­
firmationis Sacramento, addito etiam, quod trasmitteret vota Theologorum
tl Commistarum.
Mandatis itaque Sac. Congregationis obtemperans idem Episcopus hanc
facti seriem summation recensuit: Laura Dolphina Oratrix Eminentiarum VV.
usque de anno ι~ιγ duorum vel trium annorum circiter aetate constituta Corcyra
1'enetias transvecta, deinde Tarvisium missa, ut aleretur et educaretur, 'de
ιΐιιηο 1728, 2J maii a me sacro Chrismate delibuta fuit in hac mea Ecclesia
Calhedrali, suscepta a Catherine filia quondam Ioannis Mariae Caliman
Imius Civitatis, dc anno vero 2737 nupsit Dominico Grandi, exhibita mihi pro
attestatione sui Baptismatis, de quo tunc non dubitabat, epistola Matris in calce
illius precum ng: Arata, ex qua satis praesumpsi de Baptismo illi collato, attenta
(ducatione c! mora continua dictae Laurae habita in hac pariter Civitate. Ab
anno circiter Venctias profecta, et allocuta fratrem Petri Dolfino patris sui.
ob eoque in dubium revocato Laurae Baptismate, coepit ipsa quoque de suo
Baptismate et dc validitate Matrimonii dubitare, et modo nedum Laura, verum
diam alter con 'v de validitate Matrimonii inter eos init i dubitant, et in sepa­
ratione a bimestri circiter perdurant.
Nihil praeter ea, quae hucusque exposita sunt, nomine Oratricis circum­
fertur. Ilis igitur ponderatis una cum resolutionibus Sacrae Congregationis
allatis in folio diri 12 decembris 1733 in causa Ripana, 1 dignabuntur Emi­
nentiae VV. respondere:
An Laura Dolfini baptizari debeat sub conditione in casu?
Die etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, ct scribatur Archiepiscopo Corcyrtnsi iuxta instructionem. 2
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 230-234].

3459.

S. C. C., Firmana, 12 maii, 2 iun. 1736.
Bcmardinus Perozzi Parochus ecclesiae S. Mariae, et loseph Campanella
Rector Parochialis SS Ioannis et Pauli loci Rapagnani exponentes in sup­
plici libello, quem Sacrae huic Congregationi porrexerunt, se hactenus con­
suevisse solcinnes quascumque functiones peragere non solum in Parochialibus suis ecclesiis, verum etiam in aliis omnibus intra earum limites existentibus, petierunt ab eadem Sacra Congregatione decerni ut memoratae fun• Cf. N. 34«*·
» Ci. N 3175

-U "U U T O S flm W JV P -W S SVUSSâXX'M*

892

S. C. Concilii

Curia Romana

ctiones nonnisi ab Oratoribus etiam in ecclesia intra fines suarum Parochialium a Sodalitate nuncupata dei Suffragio recens constructa explendae sint,
subindeque impetrarunt praeceptum, ne sacris ritibus nova ecclesia initia­
retur, donec in hac re, quid iuris fuerit, definitum esset.
Optantes itaque Confratres praedictae Societatis, qui Parochorum peti­
tioni contradictores se praebuerunt, quantocius litem hanc dirimi, tame:non inficientur, ecclesiam suam intra limites dictarum Parochialium existai,
quia tamen ex collectis Confratrum aliorumque fidelium oblationibus crecb
fuit in solo a piis quibusdam sodalibus eidem Confraternitati cesso atque
donato, contendunt, Cappcllanos aliosque Presbyteros ab ipsis pro servitio
dictae ecclesiae deputandos libere et absque ulla Parochorum licentia in ca
posse Missas solemnes celebrare, publicae fidelium adorationi Sanctissimum
Eucharistiae Sacramentum exponere, populo benedictionem elargiri, necnon
iuxta facultatem ab Archiepiscopo tributam licere quoque cadavera eorum,
qui sepulturam ibidem elegerint, tumulare. Ideoque humillime postulant,
ut quinque infrascripta dubia omnes hasce controversias complectentia ab
Eminentiis VV. sapientissimo, quo solent, indicio, decidantur:
1. An Sacerdotes deputandi ab asserta Societate Suffragii possint solemr.iia
canere. Missas in ecclesia seu oratorio sub titulo Suffragii absque licentia Paro
chi S. Mariae, vel potius Missae solemnes, quatenus in dicta ecclesia seu ora­
torio canendae sint, celebrari debeant ab eodem Parocho, etiam invitis Confiatribus?
2. An in dicta ecclesia seu oratorio exponi possit Sanctissimum Eucharistia/
Sacramentum publicae adorationi cum sola licentia Ordinarii sine interventu
Parochi praedicti? Et quatenus affirmative:
3 . An eidem Parocho S. Mariae competat saltem ius benedicendi populum
cum Sanctissimo Sacramento in dicta ecclesia seu oratorio, etiam invitis Confratribus?
4. An Parochus SS. loannis et Pauli de consensu Parochi S. Mariae possit
dictas functiones explere in dicta ecclesia seu oratorio, etiam invitis ConfratrihL·'
5. An cadavera defunctorum tumulari possint in dicta ecclesia seu oratorio,
invitis Parochis, quatenus aliquis elegerit in eodem oratorio tumulari in casu!
Dic 12 maii 1736 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 2 iunii T736 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad primam
partem tie licentia Episcopi, et negative quoad secundam.
Ad 2. Affirmative.
Ad 3. et 4. Negative.
Ad 5. Affirmative, salvis iuribus parochialibus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 246, 257].

S. C. C.,

3460.
2 iun., 7 iul. 1736.

pastorali visitatione novissime peracta eos condemnavit in ca pecuniarum
summa, quae in Missarum celebrationem, in eleemosynas pauperibus distri­
butas atque in defensionem iurium suarum ecclesiarum ab ipsis impensa
asserebatur.
Ab hoc decreto reclamant memorati Administratores et triplici nomine
contendunt, se posse libere controversam bonorum administrationem et
curam gerere: primo, quia in iure receptum est, Administratores seu Offi­
ciales Confratcrnitatum aliorumve piorum locorum obstringi quidem bono­
rum fructus in pios usus a testatibus praescriptos impendere gestaeque administrationis rationem Episcopo reddere, nequaquam vero eius praevium con­
sensum pro dictis fructibus erogandis expetere, uti resolvit Sacra Congrega­
tio in Ferentina Jurisdictionis, 15 martii 1704,1 in Eancianen. Confraternitatis,
20septembris 1710,2 ct in Firmana lurisdictionis, 1 augusti 1714:3 secundo,
quia altera ex dictis Confraternitatibus sub invocatione Sanctissimi Corporis
Christi hac lege erecta fuit: nclle quali robbe e doti di delta Cappella non ci
tAbia da fare Prclato, ne il Coro e Capitolo, ne persona alcuna, ma solum tutto
tiabbia da dispensare per li Procuratori di delta Confrateria e Confrati di essa;
ct tertio demum, quia in horum omnium confirmationem concurrit longaeva
consuetudo, iuxta quam proventus dictarum Confratcrnitatum in Missarum
celebrationem, eleemosynas aliosque pios usus ab Officialibus distribui con­
sueverunt, eorumque distributio subinde fuit ab Episcopis in actu visitationis
approbata.
Haec est summa iurium, quae pro dictis Officialibus circumferentur;
nomine autem Episcopi nihil hactenus deductum est. Onus igitur erit Emi­
nentiarum VV. decernere:
An administratio proventuum spectantium ad Confraternitates et loca pia
Talitn pertineat ad Confratres et Officiales cum omnimoda independentia ab
Episcopo, vel potius erogatio dictorum proventuum facienda sit a dictis Confratribus et Officialibus cum scientia et approbationi Episcopi in casu?
Die 2 iunii 1736: Non proposita.
Die 7 iulii 1736 Sacra, etc. respondit: Negative quoad primam partem
tt affirmative quoad secundam ad formam decretorum bon. mem. Episcopi
Chiurlia.4
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 265, 269].

3461.

S. C. C.,

Neapolitana,

7 iul. 1736.

loannes Baptista Bassand Burgundus, et olim chirurgus cuiusdam legionis
Gallorum militum, Neapoli sub annum 1706 moram trahens, ad evitandas
violentias, quas ci Dux quidam in dies minabatur, ut Gcnevefam Aloysiam
des Cappellcs in domo eiusdem Ducis commorantem scenicamque artem

luvcnacen.,

Authumans Episcopus, non posse Administratores Confratcrnitatum,
quae in Oppido Terlitii erectae reperiuntur, absque cius scientia et consensu
proventus ad easdem Confraternitates spectantes in pios usus erogare, in

893

1
:
’
‘

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

3011.
3093
3'35
3463.

V aiiH LO V W S

;«i3a IDWS snvitmsxxs « ι κ η μ α

894

Curia Humana

in publicis theatris agentem sibi in uxorem adiungcret, folium quoddam a
se, ut asseritur, in albo subscriptum in manibus praefati Ducis reliquit
indeque Taurinum profectus, postquam in ea Civitate aliquo temporis spatio consedit, Viennam progressus est, ubi anno 1715 praemissis consuetu
dcnunciationibus, coram Parocho et testibus Matrimonium iniit cum Maria
Catharina Benedettin, et ex ea filiam nomine Mariam loannam suscepit,
deindeque Maria Catharina defuncta anno 1725 in uxorem duxit Mariam
loannam Waldener, cum qua adhuc vivere praefertur.
Interea vero memoratus Dux post discessum loannis Baptistae c Civitate
Neapolis curavit in cnunciato folio sibi tradito exarari Mandatum Procura
in personam loannis Antonii Sottomajure sui familiaris ad contrahendum
Matrimonium nomine dicti loannis Baptistae cum praefata Genevefa, quem­
admodum reipsa sub diem 9 maii 1706 coram Parocho et testibus contra­
ctum fuit. Ilis ita peractis nonnisi circa finem superioris anni, post obitum Gtnevefae in Xenodochio S. Eligii eiusdem Civitatis Neapolis die 20 iunii rja
secutum, sacpedictus loannes Baptista Bassand A iennac adhuc degens sup­
plicem Sacrae huic Congregationi porrexit libellum, quo postulavit,nullum
declarari Matrimonium cum Genevefa suo nomine initum, legitimam veru
prolem a se ex altero Matrimonio susceptam. Cumque super eius precibus
auditi iam fuerint ambo Eminentissimi Archiepiscopi Viennensis et Neapo­
litanus, contingit modo ad ipsius instantiam bina infrascripta dubia supremo
Eminentiarum VV. oraculo definienda proponere.
Porro ad evincendam Matrimonii nullitatcm, de qua quaeritur in prinw
dubio, totus in eo est loannes Baptista, ut ostendat enunciatum folium in
albo subscriptum non alio prorsus consilio a se traditum fuisse praefato
Duci, nisi ut assiduas gravium malorum minas sibi ab eodem Duce inten­
tatas evaderet, cum de cetero nullum unquam habuerit animum constituendi
Procuratorem, a quo Matrimonium cum Genevefa suo nomine contraheretur.
Id vero satis compertum fieri putat tum ex pluribus circumstantiis, quae in
tota facti serie deprehenduntur, tum ex depositione ferme concordi quatuor
testium, qui novissime ab eo inducti inter cetera haec habent: Si αννιη:ύ
in tal maniera Ia gelosia dei detto Duca, che in ogni conto voleva, che il detto
Giovanni avesse sposata la detta Genevefa, altrimenti 1'avrebbe αιηηκιζζαίο,ι
nell'istesso tempo tninacciava anco la sudet ta Genevefa... ed un giorno per
isfiiggire le violence del detto Dura ed alla richicsta della delta Genevefa sol·
toscrisse di proprio suo pugno un foglio in bianco per dar soddisfazione al ditto
Duca; tum denique ex declaratione per ipsam Genevcfam usque abanno 171S
coram Notario et testibus subscriptam, in qua sic legitur: Dichiaro io sottoserilia, come il Matrimonio, che qui in Xapoli nella chiesa Patrochiale Ji
S. Viatico per procura Ira me ed i! Sign. Giov. Battista dc Bassand fu cmtratto, non vi fu la sua libera volontà, mu una vera e pura forza e poltnza
de/ fu Duca, minacciandolo della vita, se taPalto non faceta, che pera conoscendo io essere detto Matrimonio invalido e nullo, ne fo la presente dichiarasione, aflinchè il detto Bassand non resti per lal'cffetto in cosa veruna pro
giudicato.
'îWM·

I raeterea cum idem loannes Baptista iuxta dictorum testium depo­

Λ'. C.

Concilii

895

sitionem post subscriptum in albo memoratum folium, protestatus expresse

fuerit coram amicis, hoc ita egisse ob vim et metum sibi incussos, absque
animo ineundi Matrimonium cum Genevefa, hinc promanare contendit,

,<5crtum Procurae Mandatum in personam

loannis Antonii Sottomajure

subinde in dicto folio expositum sufficiens minime fuisse pro contrahendo
valide Matrimonio, vel quia dici nequeat legitime confectum, vel quia repuuri debeat saltem tacite revocatum ex dicta subsequuta protestatione; certum

quippe in iure est, mandatum procurae, ut satis sit ad Matrimonium valide
contrahendum, fieri debere certae et determinatae personae, atque ad effe­
ctum illud contrahendi cum certa et determinata persona, uti per textus

expressos in cap. fin. de proair., in 6, et in Clem., \on potest, cod. tit.,
illudque absque scientia et consensu cius, cui traditum est, tacite etiam revo­

cari posse iuxta rescriptum Bonifacii VI II in cit cap. fin., de procur., in 6.
Ceterum, ubi etiam nullitas asserti Matrimonii cum Genevefa satis in aperto

posita non censeretur, adhuc iuxta quaestionem in secundo dubio institu­

tam tuetur loannes Baptista

prolem a se susceptam ex posteriori Matri­

monio sub annum 1715 contracto, utpote in faciem Ecclesiae coram Pa­
rocho et testibus ac bona fide saltem alterius ex coniugibus celebrato, pro

legitima ad omnes iuris effectus habendam esse, ad normam cap.

Cum

inter, cap. Pervenit, et cap. Ex tenore, Qui filii sint legit.
Decidendum itaque erit:
I. An constet de nullitate Matrimonii? Et quatenus negative:
II. An saltem reputari debeat ad omnes iuris effectus legitima

proles stis-

repta ab altero Matrimonio contracto anno 1715 in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 276-279].

3462.

S. C. C.,

Tnurinen.,

4 aug. 173O.

Cum Frater Dominicus Chiabrand professionem a se emissam anno 1730

sub Instituto Familiae Dominicanac in Conventu Civitatis Cherii per vim
ct metum a patre sibi extortam

praetenderet, eius nullitatem insequenti

anno 1731 coram Ordinario Taurinensi et Patre Magistro Emanuele Rinolfi,
praefati Conventus Priore iuxta praescriptum a S. Tridentino Concilio,

Sess. 25, cap. 19, de regular, proposuit, sed contradicentibus Antonio et
Sebastiano de Chiabrand ipsius germanis fratribus, confectus de more fuit
processus, quo tandem absoluto binae sub initium anni 1734 a memoratis
Coniudicibus inter se pugnantes sententiae prodierunt. In illa enim Ordinarii

Taurinensis declaratum fuit: Xon constare de practensa
In alia vero Prioris Conventus dictum est: Professionem

nullitate professionis.
invalidam esse, ineffi­
cacem ct mdlam, utpote emissam per vim et metum cadentem in constantem
virum.
Ad hoc itaque Supremum Tribunal in gradu appellationis devoluta cau-

k

S. C. COricilii

Curia Romana

’

VRATERNTTAS SAClKDO
TALJS SANCTI PETR.

sae cognitione, suam prosequitur instantiam memoratus Frater Dominicum
contendens ex depositione decem ct novem testium, quibus constat procu­
sus, nedum satis colligi adversum animum, quem ipse iugiter ostendit a
statu regulari, cum paulo ante suum ingressum in Religionem sponsalia con­
traxerit cum Catharina Maria Camussa, et saepe etiam decurrente anno
probationis palam fuerit protestatus, se velle uxorem ducere, bonisque sibi
iure fideicommissi a Gaspare patruo relictis potiri, nec nisi ficte se professu­
rum, si a patre cogeretur, Religiosum Institutum amplecti; verum etiam
plene probari, quod reipsa importunis patris sui persuasionibus, minis,
verberibus, aliisque severioribus actibus fuerit ad suscipiendum habitum re­
gularem adactus ita quidem, ut dum aliquando pertinaciter renuebat, nt
sarcinator ad corpus suum primae vestis religiosae formam designaret, no··,
erubuerit pater eumdem districto ense persequi, donec ipse necis sibi infe­
rendae minis perterritus paternae cederet voluntati. Proindeque nihil sibi
obesse putat, si durante eadem causa metus solemnem emisit professionem,
cuius tamen invaliditatem arrepta occasione ultimae infirmitatis patern.
iudicialiter quamprimum exposuit. Conatibus Dominici non adversatur
Religio, quin imo Fratres Conventus Cherii capitulariter congregati expresse
declararunt: non aver causa, ne ragione da proporre per contradire ed oppom
alla proposta nuUità di professione fatta dal P. Domenico Chiabrand, (w
forzato e violentato da suoi parenti. Num vero Antonius et Sebastianus
eiusdem Dominici fratres animum primaevae oppositioni adhuc intendant,
ignotum est. Quocirca ex iuribus sive ab utraque, sive ab alterutra tantum
parte circumferendis decidendum erit:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 290].

3463.

S. C. C.,

luvenacen.,

22

sept., 17 nov. 1736.

Proposita atque sub unico dubio resoluta fuit haec causa in Congrega­
tione diei 7 iulii vertentis anni. 1 Cum autem memorati Officiales Confratcrnitatum aliorumque piorum locorum Oppidi Terlitii authument, Episcopum
non posse ad eius libitum, sed tantum sub finem cuiuslibet anni, si modo
dictum Oppidum Terlitii quotannis visitet, redditionem rationis ah eis
exigere, propterea ad ipsorum instantiam novae audientiae beneficio adver­
sus dictam resolutionem impetrato utentium duo, quae sequuntur, dubia
EE. VV. indicio discutienda proponuntur:
1. An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
2. An redditio rationis proventuum administratorum eorumque erogatu
facienda sit a Confratribus seu Officialibus Episcopo in visitatione, seu potius
extra ad arbitrium dicti Episcopi in casu?
1 Cf. N. 5460.

*97

Dic 22 septembris 1736: Non proposita.
Die /7 novembris 17 /6 Sacra, etc. respondit ad r. In decisis.
Ad 2. Affirmative quoad utranujue partem in loco Terlitii et amplius.
(Thesaurus Resolutionum, tom. 7, p. 320, 336].

3464.

S. C. C.,

Cusentina,

17 nov., 1 dec. 1736.

In pastorali visitatione sub annum 1733 peracta Archiepiscopus Consentinus deprehendens, Dominicum Perrone, Abbatem curatum Parochialium
ecclesiarum Oppidi S. Sixti et Baccaritii, derelicta usque a dic 25 novem­
bris 1727 cura animarum sibi commissa, Neapolim se contulisse, ibique
moram per spatium quinque vel sex annorum traxisse per fare il Soffiantc,
ffr fare l'Alchimia, il Lapis Philosophorum, quemadmodum deposuerunt
testes de hac re examinati, iussit eumdem Dominicum personali citatione
moneri, ut infra terminum trium mensim in Archiépiscopal! Curia compa­
rent ad dicendam causam, quare non deberet declarari incidisse in poenas
contentas in sacris canonibus et constitutionibus apostolicis et in Sacro Con­
cilio Iridentino ob discessum a sua residentia et supradictis Parochialibus
ecclesiis absque licentia Archiepiscopi ct propter longam moram in Civitate
Neapolis extra suam Parochiam maximo cum detrimento animarum sibi
commissarum absque legitima causa per spatium quinque annorum cum
dimidio et ultra, necnon causam, quare non deberet cogi et compelli etiam
per censuras ad restituendum omnes fructus et emolumenta percepta a dicto
Beneficio a die absentiae praedictae in beneficium pauperum et locorum
piorum servata forma iuris, et causam, quare non deberet privari et declarari
tacto suo privatum dicto Beneficio.
At quia memoratus Dominicus Perrone post enunciatam citationem plu­
ries iteratam eique praesentatam adhuc neglexit mandatis Archiepiscopi
obtemperare, noluitque in Archiépiscopal! Curia sese praesentare, proinde
\1cari11s Generalis, accusata semel, bis ac tertio per Promotorem fiscalem
contumacia eiusdem Dominici, sub die 16 iunii 1735 edidit definitivum
decretum, quo declarat cum incidisse in poenas contentas in sacris cano­
nibus, constitutionibus apostolicis et in Sacro Concilio Tridentino, necnon
eumdem privat ac privatum declarat Beneficio curato Parochialium eccle­
siarum, S. Sixti et Baccaritii, atque pariter ipsum Dominicum Perrone
Parochum excommunicat.
Adversus huiusmodi decretum provocans saepedictus Dominicus pri­
mum contendit, illud invalidum esse, non solum cx eo, quod praecesserint
quidem nonnullae citationes commonitoriae poenarum, nulla autem prae­
missa fuerit citatio ad sententiam omnino necessaria, ut Beneficiatus penes
suam ecclesiam residere negligens possit Beneficio privari iuxta expressos
textus in cap. S ct seq., de cleric, non rest'd., verum etiam quia Vicarius
Generalis destitutus speciali facultate privandi Rectores suis ecclesiis vel
Beneficiis, cum nequiverit dictis Parochialibus ecclesiis destituere, nisi id
r«/. 1.

57

S98

Curia Romana

;îm tows smiwwrws

sibi specialiter fuerit ab Episcopo commissum, uti sancivit Bonifacius Vlll
in cap. Cum in generali ct in cap. Licet, de Offre. Vicar., in 6. Deinde vero
idem decretum triplici nomine iniustum quoque esse propugnat: primo
nempe, quod ipse non sit vere et proprie Parochus dictarum ecclesiarum,
sed ibi Abbatialcm obtineat dignitatem, sibique onus curae animarum
dumtaxat habitualis, non vero actualis incumbat; secundo quod ipse praeni
Archiepiscopi licentia a suarum ecclesiarum residentia discedens Neapolim
sese contulerit, ibique pluribus gravibus infirmitatibus conflictatus legitime
fuerit impeditus, quominus ad residentiam reverteretur; tertio denique
quod Vicarius Generalis eum non solum dictis ecclesiis privatum uno
eodemque decreto pronunciavit et ad restitutionem fructuum, quos licet
a residentia absens perceperat, obstrinxit, verum etiam maiori excommu­
nicatione innodatum declaravit.
His igitur perpensis ab Eminentiis W. deliberandum erit:
An decretum Curiae Archiepiscopalis tam quoad excommunicationem, quar.
quoad restitutionem fructuum et privationem Abbatiae curatae sustineatur in
casu?
Die 17 novembris 1736: Non proposita.
Die I decembris 1736 Sacra, etc. respondit: Ordinarius procedat ex integro
servandis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 336, 340].

3465.

S. C. C., Elven., 1 dec. 1736.
Resolutio septem dubiorum, quae Petrus Lopez de Saà, modernus Vica­
rius Capitularis ad extinguendas controversias inter ipsum ct Capitulum
Cathedralis Ecclesiae exortas supremo Sacrae Congregationis oraculo discu­
tienda proponi obtinuit, ex his potissimum pendere videtur:
Primo, quod Capitulum Cathedralis infra octo dies post mortem Episcopi
unum dumtaxat Officialem seu Vicarium constituere vel existentem confir­
mare tenetur, non autem duos aut plurcs in eadem Dioecesi potest deputare,
nisi ibi contraria vigeat immemorabilis consuetudo, uti colligitur ex Sacro
Concilio Tridentino, Sess. 24, cap. 16, de ref. Secundo, quod in electione
Vicarii Capitularis ita obstringitur Capitulum universam illi iurisdictionem
conferre, ut nequeat ex facultatibus, quae Vicario Capitulari de iure com­
petunt, ullam sibi reservare, nec potestatem Vicarii Capitularis quoquo
modo restringere. Et tertio demum, quod tametsi olim Vicarius Capitularis
posset a Capitulo ad certum tempus constitui, et ad libitum quoque amoveri,
dummodo alium infra octo dies deputaret, attamen ut recto Ecclesiarum
regimini satius consultum sit, eumdem V icarium Capitularem eligi debere
pro toto tempore, quo episcopalis sedes vacua remanet, nec posse, nisi ex
iusta causa per Sacram Congregationem Episcoporum et Regularium cogno­
scenda et approbanda revocari decrevit eadem Sacra Congregatio Episcopo-

S. C. Concilii

899

mm et Regularium iuxta testimonium Fagnan. in cap. His quae, n. 71, sq.
it maiorit. et obed.
Praemissa etenim triplici hac iuris communis censura, satis inferri posse
ridetur, memoratum Capitulum Cathedralis Ecclesiae Elvensis non posse
post electum Vicarium ad libitum alium constituere, literas testimoniales
vel dimissorias ad Ordines suscipiendos aut attestationes circa subditorum
vitam ct mores tradere, multoque minus ei permissum esse in electionibus,
quae in concursibus ad Parochiales ecclesias fiunt, sese immiscere, sed ipsum
I teneri in deputatione Vicarii Capitularis universam iurisdictionem absque
ulla limitatione et restrictione ei conferre ita, ut idem Vicarius Capitularis,
tanquam in locum demortui Episcopi suffectus, libere et absque ulla Capi­
tuli dependentia omnia ea, quae ad episcopalem iurisdictionem spectant,
nec aliunde Episcopi personae sunt reservata, valeat exercere. Ad quae prae­
stat nonnullas Supremi huius Consessus resolutiones adiicere, videlicet in
I Derthonen., 21 decembris 1591;1 in Messanen.,a. 1581, cum disceptata fue­
rint duo haec dubia: I. An Capitulum possit alium Vicarium ad visitandam
Dioecesim eligere? II. An in Beneficiis vacantibus et vacaturis dictus Vica­
rius Generalis absque Capitulo possit deputare Vicarios idoneos, donec de
eis a Sede Apostolica fuerit provisum, attento, quod ibi non adsunt Exa­
minatores deputati iuxta formam Concilii Tridentini? ita responsum fuit:
Ad I. Non posse Capitulum eligere Visitatorem ad visitandam Dioecesim
absque Vicario. Ad II. Ad Vicarium spectare obire ea munia, quae ex Con­
dio pertinent ad Episcopum, occurrente vacatione Parochialis, cap. 18,
Sess. 24, ideo ipseinet Vicarius absque Capitulo Parochialibus vacantibus
idoneos Vicarios deputabit, proponendo edictum ad concursum, ut in Lib. 3
Decr., pag. 27 et 28.
His igitur perpensis una cum aliis, quae nomine Vicarii Capitularis
dumtaxat proponentur, cum pridem elapsus fuerit terminus Capitulo ad
I deducenda iura sua praefinitus, dignentur EE. VV. statuere:
1. An possit Capitulum sale vacante post electum Vicarium in spiritualibus
d temporalibus deputare alium toties quoties sibi placuerit ad aliquid faciendum
n exercitio iurisdictionis translatae, ipsam iurisdictionem reassumendo?
2. An possit Capitulum per seipsum dare subditis chartas testimoniales vel
merendas ad Ordines suscipiendos, vel debeant dan per I ’icarium Generalem
Capitularem?
3. An Capitulum possit in deputatione I 'icarii Capitularis dare iurisdictiovm limitatam, et possit in hoc casu attendi consuetudo Regni Lusitaniae? Et
quatenus affirmative:
4. An possit reservatam iurisdictionem alicui alteri committere, vel illam
libeat per seipsum exercere?
5. An possit Capitulum dare subditis attestationes dt vita et moribus per
'(ipsum, vel debeant dari a Vicario Capitulari?
6. An possit Capitulum iubere Vicario Capitulari, ut det tales attestationes,
tel debeat pendere ab arbitrio Vicarii Capitularis?
' Cf N. 2238.

VAAHLOVUIUX

■.ILM IDSVS SnVlOŒEnvS SMi««raix>lA

900

Curia Romana

S. C. Concilii

901

lanos Deputandi eosque respective amovendi potissimum concernentia:
η. An in concursu Parochialium debeat intervenire arbitrium Vicarii Capidcirco dicti homines Montis lovini, contendentes sc libera et absoluta potiri
tularis, vel debeat pendere ab arbitrio Capituli, facto concursu in prawnlu
facultate Priorem et Cappcllanos dicti oratorii absque Episcopi approbatione
Capituli, vel in absentia, et an debeat attendi consuetudo Regni in casui
deputandi coque inconsulto tam dictum Priorem quam Cappcllanos ad
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
libitum amovendi, proindeque praefatum Thomam Ferri, utpotc legitime
Ad 2. Negative quoad primam partem, et affirmative quoad secundim
a Prioratu et Cappcllania amotum in Cappellani munere neque manutencri
Ad j. Negative.
neque ad illud redintegrari deberi, ac praeterea propugnantes, nullum cx
Ad
Provisunt in tertio.
iis, qui mense octobris praeteriti anni Administratorum munere funge­
Ad 5. Negative quoad primam partem, et affirmative quoad secundam
bantur, affectum fuisse censuris ab Episcopo in memorato decreto diei
Ad 6. Negative.
o
I 18 novembris 1735 comminatis, tametsi eidem decreto renuerint obtem­
Ad 7. Affirmative quoad primam partem ad formam iuris; in rdtyc
perare: ad extinguendas omnes controversias inde exortas enixe postulant,
negative.
ut Supremum hoc Tribunal, cui eorum cognitio ex decreto Emi Pro-Audi[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 349-352).]
toris Sanctissimi remissa fuit, quatuor, quae infra describentur, dubia
definiat.
'
Omisso itaque examine 2., 3., ct 4. dubii, quorum decisio ex peculiaribus
3466.
♦
I facti circumstantiis in utramque partem exponendis desumi debet, quaeque
S. C. C., Civitatis Plebis, 15 dec. 1736, 19 ian. 1737.
a i. dubii resolutione plurimam pendere videtur: quod attinet ad 1. dubium,
in quo disceptatur, num Massarii Castri Montis lovini possint Priorem ct
Postulantibus hominibus Oppidi Montis lovini, ut sibi super oratorio
Cappcllanos memorati oratorii seu ecclesiae sine Episcopi consensu et appro­
ad honorem Imaginis Beatae Alariae Virginis erecto in Villa S. Martia
batione eligere cosque ipso inconsulto a munere Prioris vel Cappellani amo­
iuspatronatus concederetur, sub annum 1513 Nicolaus Bonafide Episcope
vere, ex quatuor praesertim fundamentis tuentur Massarii, id sibi indepenClusinae Dioecesis, intra cuius limites tunc temporis existebant dictu? I denterab Episcopo competere: primo cx facultate sibi ob Episcopo Clusino
Oppidum Montis lovini et cnunciata Villa S. Martini, ut cultus op
concessa subindeque a san. mcm. Leone X confirmata; secundo ex indole
dictam Imaginem Beatae Mariae Virginis pluribus miraculis celebrem in
ct qualitate Cappellaniarum, quae cum non fuerint in titulum ecclesiastici
dies augeretur, utque pristinus fidelium eam visitantium concursus πυ?·
Beneficii Ordinarii authoritate erectae, sed ex pluribus circumstantiis appa­
magisque excresceret, eorum petitioni annuit. Postmoduin vero, cum iidctn
reant mere laicales, possunt earum Rectores absque ulla iusta causa et ad
homines exoptarent, ut dictum iuspatronatus et cetera omnia, quae ab
nutum amoveri, dummodo in ipsorum odium non fiat; tertio ex re iudicata
Episcopo Clusino super dicto Oratorio tributa fuerant, apostolica auctoritate I promanante a decreto Apostolicae Camerae, quo sub annum 1611 Universiconfirmarentur, Summus Pontifex Leo X eorum votis induisit in suoBrcvi
I (asmanutebatur in sua libera facultate Priorem ct Cappcllanos eligendi eos­
eodem anno 1513 edito. Ad normam huiusmodi concessionis ab Episcop
que respective amovendi; et quarto demum ex asserta veteri consuetudine.
Clusino factae et a Summo Pontifice confirmatae consueverunt praefati
Nomine Promoturis fiscalis nihil hactenus allatum est. Perpensis itaque
homines absque ulla Episcopi contradictione libere deputare Cappellani».
iuribus memoratae l niversitatis, partes erunt EE. VV. respondere:
qui in dicto oratorio Missas celebrarent, eosque ad libitum removere,bon:
1. cbi liceat Massants Castri Montis lovini eligere Priorem et Cappcllanos
et proventus ad idem oratorium spectantes administrare, in pios usus con­
coi. ecclesiae B. Mariae dicti Castri sine approbatione Episcopi, eosdemque
vertere et alia, quae ornatum oratorii et cultum dictae Imaginis concer­
removere dicto Episcopo inconsulto?
nerent, peragere.
2. An manutenendus, ct quatenus opus, redintegrandus sit ad officium CapCum autem modernus Episcopus Civitatis Plebis, cui addictum fuit
pdlani Thomas Ferri? Et quatenus affirmative:
Oppidum Montis lovini una cum dicta Villa S. Martini, sub diem 18 no­
3. An Massarii exercentes officium Administratorum de mense octobris
vembris 1735 Sacerdotem Thomam Ferri alterum ex Cappellanis memorati
anni !735< declarari debeant incursi in censuras ab Episcopo comminatas contra
oratorii Cappellaniae, a qua Universitas dictorum hominum die 10 Octo­
turbantes seu removentes dii tum Ferri ab officio Cappellani?
bris eiusdem anni eum amoverat, restituendum esse decreverit, inhibucritqut
4. An, ct quae decreta per Ordinarium condita in visitatione habita sub
eidem Universitati, ne sub poena excommunicationis ipso facto incurrenda
diem ii) novembris proxime praeteriti sustineantur ct sint excquenda in casu?
ac Summo Pontifici reservatae eum a saepedicta Cappcllania auderent expel­
Die 15 decembris 173b: Non proposita.
lere vel quoquo modo in pacifica illius possessione divexare, aut perturbatae
Die iq ianuarii /7 ,7 Sarra, ct< respondit ad r. Affirmative, solum approba­
cumque in pastorali visitatione novissime peracta plura ediderit decreta per
tione Episcopi quoad Sacramentorum administrationem, ct dummodo remotio
extensum relata in Summario l niversitatis, n. 10 dicti oratorii administranon fuit in odium.
tionem bonorum et proventuum ad illud spectantium, facultatem Cappel-

Curia Romana

902

Ad 2. Affirmative in casu, de quo agitur.
Ad j. Negative.
Ad 4. Quoad decreta concernentia Cappellanos dilata, et proponatur,cite­
tis iisdem Cappellanis; quo vero ad reliqua affirmative, salva tamen libera ele­
cttone facienda a Massariis iuxta decisionem primi dubii.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 364-367, torn. 8, Pars. 1, p. 2].

3467.

S. C. C., Spoletana, 19 ian. 1737.

VUKTOLNHKS SAŒfcftOTAHS SANCTI PVliV

Exponente lacobo Pastorelli Rectore plebanac ecclesiae S. Valentini ’·
Castro Lacus erectae: se confectum senio assiduaque corporis aegritudirconflictatum non posse amplius spirituali animarum curae incumbere, pro
ptereaque in suum Coadiutorcm deputasse Sacerdotem Dominicum Felicangeli, qui id oneris esset assumpturus, si postmodum in perpetuum
praefatae ecclesiae Plebanus acceptaretur. Praesides Communitatis Castri
Lacus, qui in dicta ecclesia obtinent patronatum, memorati lacobi votis
annuentes sub diem 23 februarii 1735 eundem Dominicum in illiusCoadiu­
torcm approbarunt sub promissione ipsum Episcopo praesentandi in futu­
rum dicti lacobi successorem, postquam iste decessisset, quemadmodur
stantes promissis, post defunctum die 18 aprilis anni mox elapsi memor
tum lacobum, rcipsa in Rectorem dictae ecclesiae elegerunt praefatum
Dominicum atque Episcopo praesentarunt, uti constat ex documenti*
nomine eiusdem Dominici allatis Summario, num. 1 et 9.
At Episcopus rciecta huiusmodi praesentatione, non solum detrectavit
petitam institutionem Dominico concedere, sed nuper alium Presbyterum
a praefata Communitate postea praesentatum instituit, eam nimirum obten­
dens causam, quod memoratus Dominicus usque ad annum 1727 de pluri­
bus delictis et excessibus, praeter alios sibi extraiudicialiter notos, in Epi­
scopali Curia fuisset inquisitus, quodque processus super iisdem delicta
pridem inchoati non fuerint completi adeo, ut sanior quoque dictae Com­
munitatis pars suas porrexerit preces, ne Parochialis haec ecclesia Dominico
conferatur.
.Aegre autem ferens huiusmodi reicctioncm praefatus Dominicus primu'
ad Eminentissimum Pro-Datarium pro obtinenda controversa institutione
recursum habuit, deindeque non solum, ut adsertam institutionem conse­
queretur, sed etiam ut sesc ab impietis excessibus vindicaret, e re sua cen­
suit Supremum hoc Tribunal adire, confidens, quod cognita ea, qua ipse
gloriatur innocentia morumque integritate, responsurum sit, concedendam
sibi fore controversam institutionem in vim praesentationis ad sui favorem
prius a Communitate factae, uti praesefert dubium, quod ipso flagitante
proponitur.
Quae nomine eiusdem Dominici ad ostendendam assertam suam inno-

1

'IV

S. C. Concilii

903

centiain vitaeque integritatem allegantur, quaeque ex contrario tam ab Epi­
scopo in sua relatione, quam a loscpho Mancini et a nonnullis dicti Castri
hominibus adversus eumdein Dominicum proponuntur, aestimare oportet
ex documentis in utnunque partem afferendis. Ad absolutam vero contro­
versiae decisionem tria haec in iure ob oculos habenda esse videntur: primo,
quod licet ex turpi et inhonesta vivendi ratione apud probos ct honestos
viros species cuiusdam infamiae ita contrahatur, ut ea notatus ab altari
arceri debeat et ecclesiastica Beneficia obtinere prohibeatur, ut in cap. Inter
dilectos it, dc excess. Praelat., attamen si publice ct per triennium saltem a
pristina vivendi norma resipuerit et in loco, ubi antea delinquere consueve­
rat, probitatis specimen praebuisse dignoscatur, nil vetat, quominus ct ad
Ordines promoveri et ecclesiastica Beneficia consequi possit, uti colligitur
a can. Si duo 35, quaest. 6, et ex can. Nunquam 14, dist. 56; secundo,
quod ad impediendam Beneficii curati assecutionem non requiritur ea ratio­
nabilis populi aversio, quae necessaria est, ut quis post adeptam illius pos­
sessionem ab eodem removeatur, sed quodlibet populi odium et malevolen­
tia etiam irrationabilis, nullique iustae causae innixa sufficere posse videtur
euan. Nullus invitis, dist. 61 et ex can. Siforte, dist. 63; tertio demum, quod
Episcopus potest quidem et tenetur praesentato a patrono laico institutionem
denegare, si idoneus et dignus repertus non fuerit, uti expresse sancivit
Sacrosancta Tridentina Synodus, Sess. 24, cap. 18, de ref. et rursus Sess. 25,
cap. 9, de ref.; si tamen dignus et idoneus a patronis laicis praesentetur,
debet in Beneficio institui, cum ipsi ad differentiam patronorum ecclesiasti­
corum non teneantur digniorem et magis idoneum praesentare.
Ilis enim perpensis grave non erit Eminentiis VV. decidere:
An praesentatio facta per Communitatem Castri Lacus favore Dominici
Felicangeli sit exequenda ita, ut dictus Felicangeli veniat instituendus in casus1
Die ii) ianuarii 1J3J: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. I, p. 7-9].

3468.

S. C. C., Inniicn., 19 ian.,

q

febr. 1737.

Proposita fuit haec causa dic 10 septembris 1735,2 verum resolutio ipsius
tunc differri debuit. Postulante autem eodem Parocho decisionem, circa
quaestionem, an praefati Caporales sibi decimas et primitias usurpantes dic­
tumque Parochum ab earum exactione impedientes censuras Summo Pon­
tifici reservatas incurrerint, praestabit habere prae oculis rescriptum editum
in Arimincn., 8 iunii 1679 hisce verbis: Sacra Congregatio censuit, eos, qui
drainas subtrahunt ct in rem suam vertunt, aut impediunt, quominus Ecclesiis
rei personis, quibus legitime debentur, integre persolvantur, non esse ipso iure
excommun icatos, sed excommunicandos, quemadmodum statuitur eiusdem Con• Cf. N. 3472.
’ Cf. N. 3446.

904

Curia Romana

<S. C. Concilii

905

_

cilii decreto, cap. 12, Sess. 25, de ref., eorumque absolutionem non cm Sdi
IpostoUcae reserva tam, sed plena restitutione scquuta, spectare ad Ordinaria
qui excommunicationis sententiam tulerit. Decretum vero cap. 11, Scis. 22..:
hunc casum non pertinere, ut in Lib. 12 Decr., p. 12.
Placeat igitur Eminentiis \ V. eadem dubia resolvere.
Die K) ianuarii 1737: Non proposita.
Die () februarii 1737 Sacra, etc. respondit ad /, //, et 111, constare it
excessibus, sed non incurrisse censuras Summo Pontifici reservatus, ct subsima:
decretum absolutorium Ordinarii.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars, I, p. 6, n].

3469.

S. C. C., Urhevetnna, 19 ian., 9 febr. 1737.

BIBLIOTHECA

vbatfmotas SACÊKDOTAUS SANCTI

P tïftl

Venerabilis Innocentius XI ad preces Camerarii necnon Officialium
fabricae Cathedralis Ecclesiae in apostolico eius brevi sub diem 24 iulii 1688
edito praecepit inhibuitque, ne quisquam vasa, calices, candelabra et alii
paramenta ecclesiastica, necnon quamcumque supellectilem sacram, prae­
terquam casu, quo pro tempore existons Episcopus Urbevctanus ad aliam
ecclesiam ibi aliquam functionem peracturus sc conferret, commodare aut
quovis quaesito colore ex dicta Ecclesia seu illius sacristia extrahere >.·!
asportare, seu ut commodentur, extrahantur, et asportentur, permittere aut
consentire audeat seu praesumat sub excommunicatione latae sententiae per
contrafacientcs eo ipso absque alia declaratione incurrenda.
Verum, quia modernus Episcopus authumat praefatum Camerarium
aliosque Officiales dictae fabricae Ecclesiae Cathedralis teneri sacra par.
menta non cx splendidioribus ct magis pretiosis, sed ex decentibus et ad
honorificum Episcoporum usum destinatis sibi subministrare nedum pro
celebrandi) Missa in domesticis suis cappellis, atque pro ecclesiasticis fun­
ctionibus ibidem peragendis, verum etiam pro ceteris functionibus, quadebet extra Civitatem occasione pastoralis visitationis explere iuxta vete­
rum consuetudinem plurium testium depositione comprobatam; contra
vero Camerarius una cum praclaudatis Officialibus innixus potissimum
enunciato brevi Venerabilis Innocentii XI contendit, sc non obstringi dictJ
sacra paramenta Episcopo tradendi, nisi quum in Cathedrali seu alia ecclesia
Urbis Veteris Missam celebret aut Pontificalia exerceat, et ad summum
etiam pro Missae celebratione, quam in domesticis suis cappellis peragit
ad dirimendam propterea triplicem controversiam inde exortam, cuius de­
cisio ex decreto Eminentissimi Pro- \uditoris Sanctissimi ad Supremum
hoc Tribunal remissa fuit, tria infrascripta dubia supremo Emorum Patrun
iudicio discutienda subiiciuntur.
1
Praetermissis iis, quae circa adsertam consuetudinem, necnon intelligentiam memorati brevis late m utramque partem disseruntur, id unum
praestat in ture adnotarc, quod licet Episcopus non teneatur de paramentis
ct sacra supellectili sibi providere, sed Canonici Cathedralis Ecclesiae debt-

antt.t pro Pontificalibus functionibus tam in Cathedrali, quam extra illam
(heundis subministrare iuxta sententiam, quam sequuntur Barbat., cons. 26,
n 5, lib. 3, etc., ex resolutionibus tamen relatis per Nicol, in fiosctlL, verb.
: '(opus, n. 25 elici videtur, praefatos Canonicos teneri quidem sacra para­
menia praestare Episcopo in Cathedrali Ecclesia vel in episcopali sacello
Pontificalia peragenti, secus vero eidem in alia ecclesia vel cappella pontifialiter celebranti.
Ilis itaque perspectis una cum iuribus utrinque afferendis responden­
dum erit:
1. ,-bi Camerarius aliique Officiales Rev. Fabricae Sanctae Mariae de
Sldla Cathedralis Ecclesiae I rbis I cleris teneantur subministrare Episcopo
eiusdem Civitatis supellecliles et paramenta sacra necessaria pro celebratione
Missae tantum in suis domesticis capellis, seu etiam pro aliis ecclesiasticis /un­
itionibus ibidem peragendis in casu?
2. An eidem Episcopo sint subministrandae supcllectiles ct paramenta sacra
extra Civitatem I rbis 1 cleris occasione sacrae visitationis aliarumque ccclesiaslicaruinfunctionum explendarum per suam Dioecesim? Et quatenus affirmative:
3. Cuius qualitatis debeant esse dictae supellectilcs et paramenta sacra in
casu 'i
Die /9 ianuarii 1737: Non proposita.
Die 9 februarii 1737 Sacra, ctc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Esse debere qualitatis decentis gradili episcopali.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. 1, p. 2, 10].

3470.

S. C. C., Eiborcn., 9 fcbr., 16 mart. 1737.
Cum Sebastianus Passanha de Torres una cum duobus condiscipulis
Elborensis Universitatis sub noctem diei 25 aprilis 1737 lapidibus atque
jrmis a binis facinorosis hominibus impetitus ex eorum manibus tentasset
evadere suamque domum properasset, ut sese in tuto reciperet, videns prae­
fatos homines usque ad propriae domus vestibulum minaci vultu ipsum
mscq nentes, sibique necem imminere formidans catapultam explosit, a cuius
ictu alter ex aggressoribus percussus interiit. Delata itaque ad Tribunal,
quod aiunt, Coronae, huius homicidii fama, praevio testium hinc inde alla­
torum examine, geminae ab eodem Tribunali prodierunt sententiae; altera
nempe, in qua dic 28 iulii 1718, expositis iis, quae adversus praefatum SebalaiWtn homicidam nomine Promotoris fiscalis opponebantur, ita subiungiir: Suppos to, che il reo e suoi compagni potevano chiudere la porta c non
ertirsi dcH'armi da fuoco proibite, ne! che si porto (ancorchè in sua difesu)
con eccesso. Per il che lo condannano in esilio per tre anni nella Piazza di .Marfagao cd al pagamento di scudi 50 da farsi alia parte c scudi 10 per le spese
<W Tribunale, e pagure le pene pecuniarie, adempirà il suo esilio, e pagin' gli
atri; altera vero dic 21 augusti eiusdem anni, in qua sic declaratum fuit:

906

Curia Romana

Determinatio in relazione, che non ostante I'opposizioni, che non ricevono, alien
le sue circostanze la sentenza opposta si adempisca, con dichiarazione, che wd.
rano I'esilio al reo, c la condanna pecuniaria aile parti, die Jarà solamentt
30 scudi, e paghi la spesa degl'atti.
In cxecutionem postremae huius sententiae memoratus Sebastian?
enunciate scuta 30 persolvit partique offensae et fisco ita satisfecit, ut su·
tim sequestrum, quo nonnulla ipsius bona fuerant mancipata, obtinuerit
removeri, deindeque semel iterumque sub annum 1719 supplicem Ordi­
nario Elborensi porrexit libellum, quo praemissam facti seriem exponen.·
nonnullasque adducens causas ad petendam dispensationem ab irrcgulantate forsan ex patrato homicidio contracta ipsum impellentes, postulavit non
solum ad exercitium minorum Ordinum, quibus ante dictum homicidium
initiatus fuerat, verum etiam ad suscipiendos maiores Ordines habiliun.
Eius autem precibus annuens Episcopus, praevia consultatione Curiae Eccle­
siasticae necnon Tribunalis, quod vocant della Relazione, die 11 ianuarii 1720
ita decrevit: Dispensiamo il supplicante dall’irregolarità, nella quale è intma,
attese le cause, che allega, acciô passa subitainente esercitare gli Ordini mim
e acciocchè passa ta solamen te il corso di un'anno, passa essere promotion^
Ordini Sacri. I lac igitur obtenta dispensatione coepit illico Sebastianus mino­
res Ordines exercere; cumque post lapsum anni fuerit ad Sacros Ordines
promotus, reportata quoque subinde in Conimbriccnsi Universitate Sacrae
Theologiae laurea, qua insignitus cum vellet modo ad ecclesiastica Beneficii |
et Dignitates, quibus etiam animarum cura annexa sit, data occasione con­
currere, metuens, ne sibi ex asserta irregularitate impedimentum aliquod
praestetur, serenitati conscientiae suae, ut aequum est, consulturus, Supre­
mum hoc Tribunal adire statuit enixe flagitans, ut duo infrascripta dubia
ab Eminentissimis PP. decidantur.
Sane quod attinet ad 1, in quo disceptari contingit, num Orator possit
absque apostolica dispensatione ecclesiastica Beneficia et Dignitates obtinere
praecipuus difficultatis cardo in eo sistit, an ipse fuerit valide per Episco­
pum ab irregularitate dispensatus; in facto enim satis constare videtur eumdem Oratorem haud servato moderamine inculpatae tutelae, alterum α
aggressoribus interfecisse, non solum quia post primam aggressionem non
curavit aufugere, seque in tuto recipere, sed et praesertim, quia imminens
vitae periculum potuisset e adero, si ianuam suae domus, ad quam confu­
gerat, statim obserass' t; in iure autem receptum est, quod hodie nulla irre­
gularitas ab eo, qui aliter vitam suam tueri non valens aggressorem inter
contrahatur iuxta novissimam iuris canonici sanctionem in Clement., $
furiosus, de homicid., attamen in irregularitatem incidit, qui se defendendo
ab ini usto aggressore, moderamen, ut aiunt, inculpatae tutelae non sénat,
quemadmodum ex literali text, in cap. Ut famae 35, de sent, excom., ct
in cap. Si vero, cod. tit. Quibus ita retentis, duo Sacri Concilii Tridentini
decreta ad rem, dc qua agitur, potissime spectant, alterum scilicet in Sess 14,
cap η,de ref., alterum vero in Sess. 24, cap. 6, de ref. Ex his quippe Tridentini decretis colligunt Doctores, Episcopum ccteroquin dispensare pro­
hibitum ab irregularitate ex homicidio voluntario contracta, sive illud pu-

5. C. Concilii

907

blicum fuerit sive occultum, posse quidem dispensationem elargiri, si agatur
dc homicidio oh vitae defensionem absque moderamine inculpatae tutelae
perpetrato, sed eo tantum in casu, quo homicidium ipsum sit occultum;
secus vero, si publicum vel ad fonim contentiosum fuerit deductum.
Circa 2 vero dubium notandum est in facto, eundem Oratorem non tcx
industria aut cx insidiis, sed ab aggressoribus ultro impetitum perpetrasse
homicidium, non ab eo datam rixae causam, fisco ct parti laesae statim edita
sententia satisfecisse, post patratum homicidium vixisse laudabiliter, atque
ab eo die undeviginti annos iam fuisse praeterlapsos, ita ut eiusdem homi­
cidii memoria prorsus cx temporis diuturnitate evanuerit: concurrentibus
quippe huiusmodi circumstantiis, similes dispensationes solent homicidis
etiam magis delinquentibus benigne concedi iuxta laudabilem Sacri huius
Consessus stilum.
Ilis itaque perspectis una cum Vicarii Capitularis relatione, rescriben­
dum erit:
1. An Sebastianus Passanha de Torres possit concurrere ad Dignitates et
Beneficia ecclesiastica absque dispensatione apostolica? Et quatenus negative:
2. An eidem Scbastiano veniat concedenda dicta dispensatio in casu?
Die 9 februarii 1737: Non proposita.
Die 16 martii 1737 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative:
Ad 2. Affirmative, praevia dispensatione apostolica quoad Ordines.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. I, p. 12, 18].

3471.

S. C. C., Mantuana, 16 mart. 1737.
In testamentariis tabulis sub diem 13 martii 1666 conditis loannes Romagnoli Praepositus Cathedralis Ecclesiae duo legata reliquit, alterum nempe
ita conceptum ’.chesienofatte celebrare nella ChiesaCattedrale ali'altar maggior
in perpetuo ogni anno due Messe solenni con musica, nelle quali due Messe
solenni sia distribuito Γannuo frutto di duccnto Doppie: cinque Doppie cioè
per cadauna Messa nella seguente forma, tre Ure al Celebrante, venti soldi a
daschedun Assistente, sei Candcle di tre oncie l'una per 1'altare, una Doppia
t mezza per la musica, c il rimanente sino alla somma delle cinque Doppie
toglio elie sia distribuito cgiialmentc a tuiti quelli, che risiederanno attualmentc
tformalmente nel Coro nel tempo, che sarà celebrata ciascheduna delle dette due
Urne; alterum vero hisce verbis expressum: Per ragione, come sorpra, lascio,
cite il residuo defrutti, detratte te sudette Doppie died et entrata, che annual­
mente si cavcranno da mid beni tanto stabili, quanto denari, sieno questi distribuiti egualmente a tutti quelli, che formalmcntc ed attualmentc assisteranno e
risiederanno al Coro in detta Catledralc a Divini Officii nelli mesi di Agosto
e Setteinbre di ciaschedun'anno.
Contendente autem Antonio Cappellari memoratae Cathedralis Archidiacono, qui nuper ob servitium continuo et laudabiliter spatio quadraginta ct
ultra annorum Ecclesiae praestitum lubilationis indultum ab hac Sacra

Cm m Romana

vca

VO SXS SnVKW N B

V31Hlon«ia

908

Congregatione impetravit sub consueta clausula, quod quamvis impoilau'·.
non inserviat, nihilominus omnes fructus et distributiones sui ArcliidiaconaR
percipere valeat, perinde ac si Choro et Divinis Officiis pr sonaliter interi
ea quoque emolumenta sibi deberi, quae cx enunciatis binis Legatis Pre­
positi Romagnoli ceteris Canonicis obveniunt; et contra authumante Capi­
tulo, ipsum non esse ad illorum participationem admittendum, tum ob con­
trariam testatoris voluntatem, tum et eo magis, quod Canonici, legitin-■
licet infirmitatis impedimento detenti, quominus possint solemni dicterait
Missarum celebrationi intéresse Ecclesiaequc duobus mensibus augusti u
Septembris inservire, nunquam hactenus cx controversis emolumentis parti­
cipare consueverunt: delata fuit quaestionis inde exortae cognitio ad bunc
Sacrum Consessum, in quo proinde disceptari contingit dubium, quod infe­
rius describetur.
Praecipuum istius controversiae momentum in eo sistere posse videtur,
num sacpcdictus Praepositus Romagnoli cx verbis, ut supra, appositis vetue­
rit, ne dicta emolumenta tradantur Canonicis illis, qui vel iubilationis induito
muniti, vel legitimo impedimento detenti celebrationi dictarum Missarum
non intersunt et mensibus augusti et septembris Ecclesiae servitio non in­
cumbunt. Tametsi enim Canonico iubilationis indultum habenti illud suffra­
getur non solum ad lucrandas distributiones ordinarias, sed etiam ad perci­
pienda quaccumquc alia emolumenta, uti consonant rescripta edita in Roma­
na Iubilationis. 29 ianuarii et 5 martii 1678»1 etc.; attamen id locum sibi non
vindicat in Anniversariorum emolumentis aliisque obventionibus, in qui­
bus diversimode fuerit a testatoribus dispositum iuxta resolutiones ab ha.
Sacra Congregatione editas. Grave non erit Eminentissimis PP. decidere
An Archidiaconus Antonius Cappdlari vigore Indulti iubilationis debeat
participare ex emolumentis a Praeposito Romagnoli relictis in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars I, p. 21-23].

3472.

S C. C.,

Spoletana,

16 mart. 1737.

Descripta est facti species huius causae in folio Congrcg?‘mn'-. diei
μ) ianuarii pro. me praeteriti in qua tamen ipsa causa proponi non p'»’ui
proposita igitur hodie causa sub eadem dubii forma:
Dic. etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 8, Pars. I, p. 18].

’ Ci. N
1 < r. n. 3»67.

/ J.

S. C. C., Panormitana, 30 mart., 13 apr. 1737.
Cum Nicolaus Tarrana inter RR. PP. DD. utriusque Signaturae Refe­

rendarios adscriptus post obtentam sub annum 1727 Parochialem ecclesiam
nuncupatam S. Antonii Magni in Civitate Panormitana existentem fuerit
quoque ad Canonicatum, quein antea in Cathedrali obtinebat, expulso
lacobo Martinez, uti praefertur, iniusto illius detentore, novissime redinte­

gratus, supplicationem Sanctissimo Domino Nostro porrexit ad impetran­

dam pontificiam dispensationem, ut sibi liceat memoratum Canonicatum
cum Parochiali ecclesia retinere. At quia Eminentissimus Pro-Datarius
super Oratoris petitione exquisivit huius Sacrae Congregationis suffragium,

de quo hodie proferendo agitur, necnon praelaudatus lacobus Martinez

petitae dispensationi subinde contradictorem se praebuit, ad instantiam

praefati Nicolai infrascriptum dubium proponitur.
Archiepiscopus Panormitanus iussus Sacram Congregationem super
Oratoris precibus instructam reddere, in sua relatione sub annum

1735

transmissa, cui Orator magnopere nititur, rescripsit, proventus dictae Paro­

chialis ad annua scuta 385 monetae Siciliae ascendere eosque cum fructibus

dicti Canonicatus unitos non excedere summam scutorum 700; propinquita­
tem, quae inter Cathedralem et Paroeciam vertitur, facilem Oratori gratiam

reddere posse, praesertim quia non solum ut plurimum functiones Chori
hora adeo tempestiva absolvuntur, ut Orator possit functiones quoque in
Parochiali commode explere, verum etiam quia plurcs Cappellani istius

servitio et Sacramentorum administration! assidue tenentur incumbere.
Ceterum praestat referre, quod Sacra Congregatio circa similia dispen­
sationum indulta responderit, praecipue in Casertana, 8 augusti 1716.1 in
Polinianen., S augusti 1716 2 et 19 iunii 1717, 1 ac recentius in Bracaren,
Dispensationis, 17 aprilis 1734. *
His igitur perpensis una cum iuribus, quibus nomine Oratoris contendi­

tur, praefatum lacobum Martinez in hac causa legitimum contradictorem
non esse, quominus petita dispensatio impetretur, vestrum erit, Eminentis-

'imi PP., statuere:

An sit relaxanda supplicatio super induito, dc quo agitur in casut1
Dic 30 martii i/J/ Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Dic /3 aprilis 1737 Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. I, p. 38, 43].

’ Cf. N. .3'6»
‘ Cf. N 342»·

i
M

910

S. C. Concilii

Curia Romana

3474.

S. C. C., Constantien., 4 maii 1737.

BffiUOTHECA

FRXYVKNHAS SAClKDOTALIS SANCTI

P hiK .

Franciscus Leontius Cysat, Canonicus Collegiatae Ecclesiae Leodegrarii
Lucernae fretus iubilationis induito, quod in praemium continui et lauda­
bilis servitii spatio quadraginta et ultra annorum Ecclesiae suae, uti expo­
suerat, a se praestiti sub diem 23 aprilis 1735 ab hac S. Congregatione
impetravit consueta clausula: ut quamvis imposterum non inserviat,niliilominiu
omnes fructus et distributiones sui Canonicatus percipere valeat, perinde ac ii
Choro ct divinis officiis personaliter interesset, non solum coepit contendere
neque per seipsum neque per quemdam alium Presbyterum quem vocant
Sacellanum Honoris, amplius teneri Missas solemnes vel privatas tam in
altari S. Crucis, quam in altero privilegiato celebrare, multoque ininus alias
quascumque functiones per turnum in sua hebdomada peragere, verum etiam
praeter cetera emolumenta ea quoque sibi deberi, quae vigiliae nuncu­
pantur, quaeque ex Officio Defunctorum, quod in Choro singulis diebus
ante Anniversariorum celebrationem recitatur, percipi solent. At renuens
Capitulum, cuius assensus iuxta conditionem in praefato induito apposi­
tam accedere debet, illius votis acquiescere, in consessu habito sub diem
10 iunii eiusdem anni 1735 capitularem, ut aiunt, conclusionem contrariam
edidit.
Ab ista Capituli deliberatione reclamavit Canonicus Cysat ad Supremum
hunc Senatum, quo datis Officiali Constanticnsi literis, ut de totius contro­
versiae summa Emincntissimos Patres instructos redderet, audito Capitulo
idem Officialis momenta utriusque partis invicem disceptantis in sua, quae
circumferetur, relatione diligenter exposuit. Cum itaque memoratum Capi­
tulum duo potissime propugnet, alterum, quod saepedictum iubilationis
indultum a Canonico Cysat impetratum minime sustineatur, quin imo sit
revocandum, alterum, quod ubi etiam sustineretur, adhuc teneatur dictus
Canonicus controversas functiones per seipsum vel per Sacellanum Honoris
explere, quodque nihil ex emolumentis, quae sub nomine vigiliarum distri­
buuntur, queat ipse percipere, bina, quae infra describentur, dubia quanto
citius decidi efflagitat.
Porro quod attinet ad I, in quo disputari contingit, num toties memo­
ratum Iubilationis indultum sustineatur, innitens Capitulum constanti
Sacrae huius Congregationis stylo, iuxta quem eiusmodi induite iis tantum
conceduntur Canonicis, qui Ecclesiae suae continuum et laudabile servitium
per quadraginta annos praestiterint, quodque illa debeant revocari, si forte
constiterit, a Canonicis, qui spatio quidem quadraginta annorum, sed vel
non continuo, vel parum laudabiliter Ecclesiae et choro inservierint, fuisse
impetrata, acerrime tuetur, neque spatio quadraginta annorum revera con­
tinuum, neque laudabile fuisse servitium a Canonico Cysat Ecclesiae suit
praestitum, tum quia pluribus ille ab hinc annis nocturnis horis nunquam,
rarissime vero diurnis interfuerit, et per quatuor novissimos annos neque

911

nocturnis neque diurnis horis ad chorum unquam accesserit, tum quia tem­
pore, quo choro vacavit, praeter alios excessus cauponas cum populi scan­
dalo consueverit frequentare iuxta allatam nonnullorum testium depositio­
nem. Summ. eiusdem Capituli, n. 6 et 7. Putat vero, eidem Canonico suf­
fragari non posse allegatam infirmitatem et linguae impedimentum, quo ipse
asserit se iampridem fuisse detentum, primo quia non docet, eam toto tem­
pore, quo a chori Ecclesiaeque servitio abfuit, perdurasse; secundo, quia
asserta infirmitatis causa non fuit ab Ordinario approbata, neque ob illam
constat ab hac Sac. Congregatione obtentum fuisse consuetum indultum
itidem necessarium, ut in hunc finem ratio temporis, quo chori Ecclesiaeque
servitio Canonicus vacat, haberi possit, iuxta praxim ct resolutionem die
17 decembris 1718, ad 1., ut in Thesauro Reolutionis, torn. 1, p. m, 144.
Circa II vero dubium, in quo Capitulum sustinet, controversum iubila­
tionis indultum ad summum admitti posse sub duplici enunciate conditione,
duo praestat adiicere: primo, quod Canonicus iubilationis indultum assecu­
tus neque per seipsum, neque per alium Missam Conventualem aut alias
functiones, ut antea, per turnum obire obstringitur, nisi res sit de Ecclesia,
ubi vigeat peculiaris consuetudo vel Statutum praescribens, functiones quas­
dam debere a Canonicis iubilationis quoque induito munitis expleri, sed
cas tantum Missas, quae Canonical! suae Praebendae reperiuntur adnexae;
secundo, quod iubilationis indultum non suffragatur ad percipienda ea
emolumenta, quae ex testatorum mente, consuetudine aut peculiari Ecclesiae
Statuto inter Canonicos dumtaxat choro interessentes distribuuntur iuxta
resolutiones nuperrime relatas in folio diei 16 martii proxime praeteriti in
causa Mantuana,1 quibus addi possunt aliae editae in Reatina Distributionum,
19aprilis 1692 2 ct 14 februarii 1693, 3 et in Aquaependcn., 1 aprilis 1719.1
His enim perpensis una cum iuribus, quae nomine Capituli circumferen­
tur, grave non erit Eminentissimis PP. rescribere:
I. An sustineatur Indultum, de quo agitur? Et quatenus affirmative:
II. An, e! quas conditiones liceat imponere in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 11. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. 1, p. 66-69].

3475.

S. C. C., Tarvisina, 4 maii 1737.
Proposita fuit haec causa die 28 aprilis 1736, 6 resolutio vero dilata,
iussumque Archicpiscopo Corcyrensi, ut sedulo inquireretur, an asserta
Maria Francisca uxor Petri Dolfini et asserta praedictae Laurae mater adhuc
1
’
’
«
•

Cf.
Cf.
Cf.
Ci.
Cf.

N.
N.
N.
N.
N.

347'
2927.
2935·
3186
3458·

912

S. C. Concilii

Curia Romana

BIBLIOTHECA

VRATFRSHAS SACtXHOTAUS SANCB PETRI

viveret, sique superstes reperiretur, eam examinari curaret tam super Matri­
monio cum memorato Petro Dolfini contracto, quam super controverso
praefatae Laurac Baptismo; si vero dicta Maria Francisca iam obiissct,stu­
deret investigare, an tempore, quo ipsa in Civitate seu Insula Corcyrtnmoram traxit, catholicae religionis ritum servaret, et an in libris parochiali­
bus legeretur adnotata. Cum itaque literis nuper Archiepiscopus respondent,
quod multam quidem adhibuit diligentiam, sed nullam de dicta Maria Fran­
cisca notitiam fuerit assecutus, quinimmo facta omni possibili perquisitione,
neminem invenit, qui aut ipsam noverit aut de ipsius statu, ritu ac religione
deponere vel testari potuerit; in libris vero parochialibus suae Archid'Otc seos nulla inventa sit neque ipsius Mariae Franciscae, neque Petri Dolfini
sive Baptismi sive Matrimonii occasione facta descriptio, addens praeterea
antiquiores curae animarum libros memorati Vici, ubi verisimiliter dictus
Petrus Dolfinus habuit domicilium, una cum arce Patrarum in potestatem
Turcicarum gentium cessisse: reliquum est, ut Eminentiae VV. dignentur
deliberare.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et secreto, et sine praeiudi
validitatis Λlatrimanii.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 8, Pars. I, p. 59].

3476.

S. C. C.,

Pennen.,

6

iul. 1737.

Secuto sub diem 26 iulii 1735 obitu puellae Mariae Nolli, quae in Mona­
sterio Sanctae Clarae educationis causa degebat, Praepositus et Canonici
Collegiatae et Parochialis Ecclesiae S. loannis Evangclistae, intra cuiulimites praefatum Monasterium erectum repetitur, supplicem Vicario Gene­
rali porrexerunt libellum, quo exponentes, Moniales dicti Monasterii con­
tendere, cadaver eiusdem puellae in ipsarum ecclesia sepeliendum esse, ibi­
que funus a Fratribus Dominicanis expleri debere, postularunt praecipi, nc
ab alio sive sacculari sive regulari, quam a suo Capitulo exequiae super dicto
cadavere peragerentur, memoratus autem Vicarius Generalis eorum preci­
bus annuens rescripsit. At vero, cum idem Vicarius reclamantibus adversus
enunciatum rescriptum praefatis monialibus, postmodum commiserit Reli­
gioso Ordinis Praedicatorum, qui vices Confessant ordinarii earumdem
monialium gerebat, ut controversam functionem super dicto cadavere absol­
veret. atque in exeeutionem huius commissionis memorata puella in ecclesia
dictarum monialium, praeviis controversis excquiis fuerit tumulata: memo­
ratus Praepositus una cum praefatis Canonicis modo authumans, dictum
cadaver nequivisse in praefata ecclesia sepeliri, ideoque praevia illius exhu­
mât ione, Collegiatae suae Ecclesiae, in qua tumuletur, una cum omnibus
funerariis emolumentis restituendum esse, duo infrascripta dubia decidi
postulat.
1
Episcopus de more iussus Sacram Congregationem hac de re instructam
reddere, praemittens, Praepositum et Canonicos pro tempore dictae Paro-

913

chialiset Collegiatae Ecclesiae Sancti loannis nunquam consuevisse in eccle­
sia praefati Monasterii aliquod Sacramentum administrare Monialibus et
educandis aliisque mulieribus in eius clausura degentibus, imo antiquitus
moniales ad persolvendas e.xequias super demortuarum monialium cadavera
semper advocasse Capitulum ct Canonicos Cathedralis Ecclesiae, necnon
Canonicos antedictae Collegiatae, ita tamen, ut functiones ecclesiasticae a
Capitulo Cathedralis explerentur, paucis vero ab hinc annis easdem monia­
les ab hoc usu recessisse, et exequias a proprio tantum Confessario persolvi
curare, facti que seriem mox descriptam confirmat et addit: Praefati Canonici
insterunt in hac Episcopali Curia pro iure sepeliendi, eo magis, quia prohibita
al electio sepulturae monialium ex pluribus decretis Sacrae Congregationis, sed
allegata decreta fuerunt authoritate Doctorum interpretata pro saecularibus
personis, et alus extra clausuram degentibus, non autem pro educandis, ut supra,
mira clausuram Monasterii degentibus, quapropter, ne retardaretur cadaveri
sepultura, fuit per hanc Curiam interpositum decretum: habere locum electionem
sepulturae antedictae puellae et magis, quia sepeliri voluit cum habitu monialium
ausdem Monasterii; unde per sepulturam praedictam nullum fuisse allatum
praeiudtcium dictis Canonicis praedictae Collegiatae, nec aliquod ius quaesitum
ablatum.
His itaque in facto summatim expositis, onus erit EE. V\ . respondere:
I· An licuerit tumulari cadaver Mariae Nolli in ecclesia monialium S. Cla­
rae Civitatis Pinnae? Et quatenus negative:
11. An sit locus exhumationi et respective restitutioni dicti cadaveris, una
cum funeris emolumentis favore Ecclesiae Collegiatae et Parochialis S loannis
Ixangelislae eiusdem Civitatis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Provisum in primo, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 8, Pars. I, p. 114].

S. C. C.,

3477.
6 et 27 iul. 1737.

Comen.,

Multiplex contentio inter Capitulum Collegiatae et Parochialis Ecclesiae
S. Fidelis et Sodales Confraternitatis iam pridem in ecclesia Sancti loannis
in Atrio erectae super bonorum ad eamdem Societatem spectantium administratione suscitata discussioni dubiorum, quae mox describentur, occasionem
praebet. Quocirca ob oculos habitis, veluti ad materiam 1 et 2 spectantibus
alias adnotatis in foliis dierum 2 iunii et 17 novembris superioris anni in
causa Invenacen. Administrationis,1 necnon expensis iuribus nomine prae­
fati Sodalitii hactenus tantum allatis, dignabuntur Eminentissimi Patres
respondere:
i.An Confratribus Ecclesiae S. loannis Baptistae in Atrio liceat admini­
strare bona et reditus eorum Confraternitatis et Ecclesiae cum sola dependentia
ab Episcopo?
1 Cf. N. 3460, 3463.

M

I'

SS

9 14

Curia Romana

2. An, et cui de bonis ac reditibus administratis, necnon de oblationihu
dictae ecclesiae Confratres teneantur reddere rationem?
Dic 6 iulii 1737 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 27 iulii 1737 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Solum teneri reddere rationem soli Episcopo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. I, p. 106,118].

3478.

S. C. C., Nicien., 27 iul. 1737.

S. C. Concilii
• 1

'

______

____

915

______—

b ib l io t h e c a

VRATOROTAS SACLWOTAUS SANCTi PETR’

Abbas in cap. 10, n. 3, de iureiuran., Rciffenstucl, in ius can., lib. 5,
tit. 37, η. 6ο etc. Utramque enim hanc regulam sibi censet suffragari, dum
propria imprimis recensens merita exponit, se quoque, licet secundo loco,
fuisse ab Examinatoribus ad curam dictae ecclesiae approbatum, ab anno 1728
licentiam Sacramentales excipiendi Confessiones ab Episcopo Xiciensi repor­
tasse, subindeque in Vicc-Curatum controversae Parochiae electum ibidem
summa charitate et diligentia in spiritualem populi sibi commissi profectum
totis viribus intendisse, ita ut a Sindico et Consiliariis dicti loci di Rubione
peculiariter commendetur. E converso autem famam losephi Audoli subdit,
non esse integram, cum in regione constans invaluerit rumor eundem pro­
creasse filiam ex inhonesta consuetudine diu habita cum muliere quadam
Anna Maria Uga, ideoque ab Ordinario merito fuisse postpositum, ac repelli
omnino debere ab assecutione huius Parochiae, ne grave inde scandalum
in populo generetur. Veritatem et pondus oppositae diffamationis tum ex
plurium testium depositione, tum ex relatione Pro-Vicarii Capitularis huc
nuperrime transmissa et per manus Eminentiarum VV. circumferenda putat
satis evinci. Omnibus itaque perpensis deliberandum est:
An constet de irrationabili indicio Ordinarii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. I, p. 128].
m».

Indicto sub diem 8 iulii superioris anni concursu ad vacantem Parochia·
lem ecclesiam S. Stephani in loco nuncupato di Rubione, habitoque subinde
examine, omnibus Examinatorum suffragiis fuit ad animarum curam appro­
batus Sacerdos loseph Audoli. At quia Pro-Vicarius Capitularis aliis quoque
conditionibus inspectis in assecutione dictae Parochiae praeferendum judi­
cavit loscphum Bianchi, licet in istius approbationem minora confluxerint
Examinatorum suffragia, memoratus loseph Audoli, interiecta adversus
Pro-Vicarii Capitularis iudicium appellatione, recursum habuit ad Sacrum
hunc Consessum, coram quo illam prosequens modo instat pro decisione
dubii, quod infra describetur.
Summa rationum, quibus enunciatum Pro-Vicarii Capitularis iudicium
3479.
uti iniustum et irrationabile impugnare nititur praelaudatus Audoli, in his
potissimum versari videtur, nimirum, quod ipse inter Competitores in dicto
S. C. C., S. Severini, 14 dec. 1737, 11 ian. 1738.
concursu approbatus primum ob maiorem scientiam obtinuerit locum; quod
Lucretia Riccardi sub diem 4 octobris superioris anni nupsit Severino
annum secundum supra quinquagesimum agens tum aetatis tum antiquioris
Gregorctti; postquam vero coniuges usque ad diem 16 decembris eiusdem
Sacerdotii praerogativa longe praecedat losephum Blanchi; quod novissime
anni cohabitarunt, eadem Lucretia tum ad Episcopum S. Severini, tum ad
munus Vicarii Curati in controversa Parochiali ecclesia spatio decem anno­
Supremum hunc Consessum proclamavit, exponens, Matrimonium nun­
rum, quibus Honoratus Chiamporsin ultimus eiusdem ecclesiae Parochus
quam fuisse consummatum, nec ei consummando idoneum esse praefa­
gravi infirmitate fuit detentus, sedulo ct laudabiliter gesserit; ct demum,
tum Severinum, postulavitque primum invalidum declarari Matrimonium,
quod ob probatos vitae mores in magna sit apud omnes aestimatione, popu­
deindeque illud cepit consilium supplicandi Summo Pontifici ut super
loque eiusdem ecclesiae plurimum acceptus. Ex his enim omnibus insimul
Matrimonio tamquam rato et non consummato, apostolicam dispensationem
cumulatis contendit, facile concludi posse et scientia in morali Theologia,
elargiretur. Sacra vero Congregatio, cui a Sanctitate Sua remissae fuerunt
et peritia in curae animarum exercitio, et morum integritate consiliique
huiusmodi preces, eisdem inter summaria relatis, die 27 iulii proxime prae­
maturitate ita se praecellere losephum Blanchi, ut veluti dignior, nequeat
teriti rescripsit: Nihil de dispensatione, et proponatur dubium, quod in calce
illi postponi contra expressam iuris communis et Sacri Concilii Tridentini,
praesentis restrictus describetur, num scilicet dissolvi modo debeat con­
Sess. 24, cap. 18, de ref. sanctionem.
troversum Matrimonium vel potius illius dissolutioni experimentum trien­
Verumtamen adversus haec memoratus loseph Blanchi, ut controversum
nalis cohabitationis praemitti oporteat.
Pro-Vicarii Capitularis iudicium a quacumque iniquitatis et iniustitiae nola
Inter plurimas decretales super similibus controversiis editas extat prae­
vindicet, duplicem praemittit iuris censuram: alteram nempe, qua commu­
niter receptum est, cum magis dignum ad animarum curae onus obeundum 1 clarissima sanctio cap. Accepisti 1, de frigid, et malefic. Ex hoc autem textu,
licet mulieri ad Episcopum vel alium ecclesiasticum Iudicium proclamanti
censeri, qui minori licet scientia instructus alios exemplo, prudentia, morumadversus Matrimonium, illudque invalidum asserenti ob naturalem et per­
que honestate praecellit; alteram vero prohibentem, ne animarum cura iis
petuam viri impotentiam fides non sit adhibenda, sed credendum potius sii
committatur, qui ex turpi ct inhonesta vivendi ratione apud probos honeviro affirmanti Matrimonium consummasse iuxta can. Si quis acceperit 33,
stosque viros authoritatem et aestimationem amiserint, uti per textus expres­
quaest. 1, ct cap. Continebatur, de desponsat, impuber., colligunt Doctores
sos in cap. Inter dilectos 11, de excess. Pradat., et in cap. fin., de purgut.

I
916

Curia Romana '

λ

SANCTI PVfR

BPJAàOVUV?

VRATOKSn^S

procedendum esse cum distinctione, nimirum ut credatur viro, nonauttm
mulieri, quando ipsa mulier Matrimonii invaliditatem ex praemisso capit
perpetuae impotentiae diu distulit proponere; secus vero, si ab initio,vd
ante elapsos duos menses a die initi Matrimonii virum super illius nullitatc
coram Episcopo provocant.
Hinc itaque ea videtur ex sacrorum canonum praescripto in hisce quae­
stionibus servanda regula, ut si certo constet ac evidens sit, virum haudquaquam pollere naturali facultate consummandi Matrimonium ob vitium oculis
patens, quod nulla valeat arte seu medicina vinci, tunc statim Matrimonium
irritum declaretur, ac sine mora et citra ullum aliud experimentum dissol­
vatur; itidemque promptae dissolutioni locus fiat, si impotentiae signa moriliter certa sint, dummodo utriusque coniugis iuramentum cum septima pro­
pinquorum aut vicinorum manu accedat, necnon concors peritorum indi­
cium super exposita impotentia adstipuletur ad textus literales in cap. Liu·
(labilem et in cap. fin., de frigid, ct malefic., et consonant resolutiones Sacrat
Congregationis in lanuen., 13 martii et <S maii 1706,1 12 februarii ct
9 aprilis 1707.2 Si vero argumenta assertae impotentiae dubia ac incerta
appareant, aut periti desuper consulti sint inter se discordes, in hac hypothec
praemittere consuetum triennalis cohabitationis experimentum ex legeIiuiiniani in novell. 22, de Nupt., cap. 6 inductum, ac subinde a Caelcstino III
redintegratum in cit. cap. Laudabilem, de frigid, et malefic.
Haec sunt, quae in iure sancita habentur. Num autem in praesenti the­
mate ea concurrant signa et argumenta, quae certam reddant assertam prae­
fati Severini impotentiam, ut in hodierno Consessu decerni possit, locum
esse petitae Matrimonii dissolutioni, erit tum maxime ab Eminentissimis
PP. inspiciendum colligendumque ex iuribus, quae in utramque partem cir­
cumferentur. Ubi vero enunciata signa haud satis manifesta comperiantur,
sed dubia atque incerta, praesertim ob assertionem Severini, qui Matrimo­
nium consummasse iuravit, proindeque censeatur, exaudiri modo non posse
Lucretiam super petita eius dissolutione: tunc deliberandum erit, num sal­
tem eadem Lucretia exaudienda sit in precibus subalternis, quibus postulat
ab hac S. Congregatione iuberi, ut conficiatur per Episcopum processus,
servatis servandis atque recipiantur formales depositiones testium, necnon
recognoscatur ad formam iuris corpus eiusdem Lucretiae, itenimque explo­
retur corpus Severini per alios peritos deputandos ex officio a Sacra Congre­
gatione, atque idem Severinus teneatur interim intra certum terminum
adhibere medicamenta per peritos benevisos praescribenda, vel potius an­
nuendum sit Severino, qui petitioni huic obsistens pro experimento trienna­
lis cohabitationis respondendum esse contendit, ubi mulieris instantia pro
Matrimonii dissolutione statim, ut ipse vellet, non reficiatur.
Placeat igitur Eminentiis VV. statuere:
An sit locus dissolutioni Matrimonii; vel potius experimento cohabitation
triennalis in casu?
1 Cf. N. 3039.
1 Cf. N. 3047

5. C. Concilii

917

Dic 14 decembris /737; Non proposita.
Die II ianuarii iyj8 Sacra, etc. respondit: Esse locum experimento cohabi­
tationis, triennalis, et ad 1). Secretarium iuxta mentem.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 8, Pars I, p. 205, tom. 8, Pars. II,
P· 3]·

3480.

S. C. C.,

Marturanen.,

25 ian. 1738.

Pastoralem visitationem aggressurus Episcopus Marturancnsis Canonicis
et Dignitatibus suae Cathcdralis Ecclesiae numerum duodenarium consti­
tuentibus manifestavit consilium a se initum: di voler eriggere altri quattro
OsâCanonicati, ed a due di questi affiggere il titolo della Prebenda Teologale c
Penitenziale, ed assegnare a detti nuovi Canonicati quella competente rendita
[a ora, che la Divina Providenza somministrerà ad esso amorevole Prelato,
lanio più, che si trova in punto per dar principio al corso della sua visita, nel
quale cercherà con tutto zelo c calore trovar modo sufficiente a poter effettuare
una lal santa disposizione; ut autem posset securius ad optatam Canonicatuum erectionem procedere, dictorum Canonicorum consensum curavit
obtinere, quemadmodum re ipsa a decem ex illis praestitus fuit consensus,
adiccta tamen conditione,9 che detti
nuovi Canonici erigendi e successori in
o
juturum, non possino pregiudicare punto l'interesse della mensa Capitolare
présenté, quale vogliono che resti in pieno ed assolato dominio e disposizione di
tai dodici Dignità c Canonici present! e loro successori in futurum.
Sub finem vero memoratae visitationis idem Episcopus die 28 iunii 1736
quatuor erexit Canonicatus, quorum binos titulo Praebendae Theologalis
et Poenitentiariae insignivit, iisque omnibus dotem constituit.
At exortis post dictorum quatuor Canonicatuum erectionem eorumque
subsecutam collationem inter hos quatuor novissimos Canonicos et alios
duodecim iamdudum institutos nonnullis controversiis, veteres isti Cano­
nici ad praecidendum cuiuslibet contentionis germen satius duxerunt litem
coram Sacro hoc Tribunali instruere super erectione dictorum recentium
Canonicatuum, contendentes, eam sustineri non posse, sive quia fuerit per
Episcopum expleta absque legitimo totius Capituli consensu, sive quia idem
Episcopus nequiverit iure suo nullaque suffragante iusta causa veterem
Canonicorum numerum adaugere in praelata Cathedrali Ecclesia, cuius ser­
vitio quatuor Dignitates, octo Canonici totidemque Mansionarii seu portionarii per medianam, ut aiunt, incumbentes sint satis; aut demum, quia in
dotem novorum Canonicatuum fuerint assignati reditus in alium usum desti­
nati; necnon eisdem unita sive incorporata Beneficia oneribus servitium
chori non ferentibus obnoxia. Quapropter habita relatione Episcopi contro­
versam validitatem erectionis a se factae propugantis, discutiendum hodie,
saepcdicto instante Capitulo, proponitur infrascriptum dubium, ad cuius
decisionem haec potissimum conferre videntur:
1 Cf. N. 3530, 353 f·

Curia Romana

918

Primo scilicet, Episcopum propria authoritatc atque independenter j
Capitulo nequire certum Canonicorum numerum in Cathedrali aut Colitgiata Ecclesia constitutum augere, sed consensum et votum Capituli exqui­
rere obstringi atque impetrare, uti resolvit Sacra haec Congregatio in .Vaterien., 20 septembris 1692 1 et in Aquinaten., 20 februarii 1677;2 secus enim
erectio sine voto consensuque Capituli expleta non sustinetur iuxta regulam,
de qua in cap. Bonae memoriae 36, in cap. Memorabile 34 et in cap. Quoi
sicut 28, de elect. Et quamvis Sacra Congregatio consueverit quandoque sup­
plere consensum, quem praestare detrectet Capitulum, id tamen fieri con­
tingit eo dumtaxat in casu, quo Capitulum irrationabiliter renuat consensum
suum praebere.
Secundo, maiorem Canonicorum seu Clericorum numerum non esse in
Ecclesiis constituendum, quam qui iuxta eiusdem Ecclesiae facultates U.A'Jt
convenienter sustentari; iuxta expressos textus in cap. 1 et^de instil., et
in cap. Quoniam, de vit. et honest. Cleric, et in cap. unie., de stat. Rtgul.,
in 6, nccnon resolutiones Sacrae Congregationis in Sipontina Congrum,
8 martii 1664, 3 in Amalphitana, 30 septembris 1724;1 idipsum cavetur
etiam in veteribus Marturanensis Ecclesiae Statutis.
Tertio, Episcopis non licere, sed soli Romano Pontifici reservatam esse
piarum voluntatum commutationem iuxta Clem. Quia contingit, de rdidomib., praeterea nequivisse Episcopum novum Canonicatum supra nume­
rum instituere assignata ei in dotem Cappcllania quadam respondit S. C.
in Murana, 12 decembris 1711. 6
Postremo circa Praebendas Theologalem ct Pocnitcntiariam, cum Epi­
scopus eas non erexerit ex binis Canonicatibus primo vacaturis, sed Bene­
ficia quaedam simplicia illis addixerit, expendendum erit, num servata dici
queat norma a Sacro Concilio Tridentino pro erectione Praebendae Theologalis praescripta in Sess. 5, cap. 1, de ref., et altera, quae circa Poenitentiariam eiusque collationem indicitur cap. 8, Sess 24, de ref. Consentanee enim
ad hanc Conciliarem sanctionem Episcopum teneri Theologalem et Poenitentiariam Praebendas cx Canonicatibus in Cathedrali Ecclesia existentibus
primoque vacaturis erigere, eis autem non posse simplicia Beneficia addicere,
nisi Praebendae Canonico Theologo ac Poenitcntiario assignatae ita sint
tenues, ut congruae eorum sustentationi non respondeant.
His itaque ad peculiares facti circumstantias iuxta pondus documento­
rum, quae utrinque adducentur, accommodatis, grave non erit EE. VV. de­
cernere:
An erectio quatuor Canonicatuum, de quibus agitur, sustineatur in casut
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 18-22].
1
’
»
‘
*

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

NN.
N.
N
N.

29332841.
2792.
3286.
3109.

.S'. C. Concilii

9’9

3481.

S. C. C., Cremonen., 8 fcbr. 1738.
Proponebatur haec causa diebus 23 iulii ct 13 augusti 1729,1 itemque
diebus 28 martii 1733 2 et 20 augusti 1735. 3 Verum quia ob nonnulla extrinseca impedimenta ad iniunctam novi Periti electionem deveniri hactenus
nequivit, adeoque ulterior dilatio decisionis causae in grave tam Beneficii,
quam dicti Abbatis detrimentum vergeret, idem Abbas septuagenario maior
aegre ferens negotii huius definitionem diutius protrahi, enixe flagitat, ut
tum ex veteribus, tum cx novis iuribus circumferendis decidatur:
An, et in qua summa dos supplenda sit, et quo tempore, et a quibus in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dotem esse augendam ab omnibus cohere­
dibus pro virili in scutis 130 annuis ultra bona assignata, computandis ab
anno 1729, ct rcintegrato hodierno Abbate de pecuniis ultra fructus perceptos
aogatis pro oneribus Beneficii ab anno 1713 usque ad dictum annum 172g,
habita ratione fructuum perceptorum in annua summa scutorum 120.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 27].

3482.

S. C. C., Bisacciorum, 1 ct 15 mart. 1738.
Contendente Capitulo Cathedralis Ecclesiae Bisaccicnsis, quae sub
annum 1513 fuit a fc. me. Leone X alteri Cathedrali S. Angeli Lombardorum unita, non posse Episcopum penes mox dictam Ecclesiam S. Angeli
residentem quamdam annuam strenam in summa ducatorum decem, neque
cathedralicum et procurationem ab ipso Capitulo Bisaccicnsi exigere, adeo
ut quidquid ille hactenus iure praesertim procurationis recepit occasione
pastoralis visitationis anno 1736 peractae, restituere teneatur, inter idem
Capitulum ct praefatum Episcopum fuerunt inde exortae contentiones,
quae sapientissimo Eminentissimorum Patrum iudicio subjiciuntur.
Examen similium quaestionum, quae circa controversam strenae, cathedratici et procurationis solutionem vertuntur, saepius assumptum fuit in
Sacro hoc Tribunali. I lis igitur perpensis una cum facti circumstantiis utrinque latius explicandis, dignabuntur Eminentiae \ V. statuere:
1. An Capitulum Cathedralis Ecclesiae Bisaccien. teneatur singulis annis
in Festivitate Nativitatis Sanctissimi Domini Nostri tradere Episcopo strenam
in summa ducatorum decem?
2. An eidem Episcopo debeatur cathedraticum ab Ecclesia Cathedrali, sive
Capitulo Bisaccicnsi?
1 Cf. N. 3351.
« Cf. N. 3400·
» Cf. N. 3444-

Curia Romana

920

Die i martii 1738: Non proposita.
Die 13 martii 1738 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn 8, Pars. II, p. 46, 53].

3483.

S. C. C., Civitatis Plebis, 29 mart. 1738.
Descripta invenitur haec causa in folio diei 15 decembris 1736, resoluta
vero die 19 ianuarii 1737. 1 Rcpropositis vero hodie iisdem dubiis sub con­
sueta forma:
An, et in quibus sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis in omnibus, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars II, p. 61].

3484.

S. C. C., Zamoren., 29 mart., 19 apr. 1738.
Capitulum Insignis Collegiatae Ecclesiae Civitatis Taurentinae, quod c\
una Dignitate sub nomine Abbatis, tresdccim Canonicis, totidemque Praebendatis constat, in supplicatione per organum Eminentissimi Pro-Datarii
Sanctissimo porrecta exposuit illius reditus pro substentatione Abbatis, ac
Capituli et Canonicorum praedictorum assignati temporum iniuria adeo tenua
et exiles existant, ut cuilibet ex Canonicis praedictis vix centum ducati monetat
Hispaniae 33 ducatos auri de Camera constituentes annuatim tantum obveniant
cum onere nonnullarum Missarum et Anniversariorum, qui reditus praedicti
inter praesentes tantum distribuuntur. Deinde vero subiungens Abbatis et
Canonicorum decenti statui et manutentioni eiusdemque Collegiatae decori
aliqua in parte consultum iri, si altera ex duabus Parochialibus ecclesiis
loci de Villar Don Diego nuncupati dictae Dioecesis, qui ab eodem dicto
primo Oppido per unius leucae spatium distat, et cuius incolae 80 numerum
non excedunt, per Sedem Apostolicum perpetuo supprimeretur et extingueretur, illiusque fructus mensae Capitulari dictae Collegiatae Ecclesiae pro
usu distributionum quotidianarum etiam perpetuo applicarentur, postulavit,
ut eam perpetuo supprimere ct extinguerc, iliaque suppressa omnia ct
singula iura, fructus etc. mensae Capitulari praedictae Collegiatae Ecclesiae
unire dignaretur.
His autem precibus ad Sacrum hunc Coctum pro maturiori petitionis
examine remissis, illud modo aggredi oportet. In quem porro finem praeter
facti circumstantias in praemissa Capituli supplicatione expositas tria prae
oculis habenda sunt S. Concilii Tridentini decreta: alterum editum sub
Sess. 24, cap. 13, dc ref. alterum Sess. 21, cap. 3, de ref., ct tertium denique
‘ Cf. N. 3466.

S. C. Concilii

921

insertum Sess. 24, cap. 15; neenon inspiciendae sunt binae huius S. C. reso­
lutiones, quae super similibus petitionibus prodierunt, altera nempe in
Ctlwntn., 19 ianuarii 1647,1 altera vero in Astoricen. Unionis, 16 maii 1711,
ut in Lib. 61 Decret., p. 236.
Omnibus igitur ponderatis, discutere oportet:
.4« sit consulendum Sanctissimo pro concessione unionis in casu?
Die 2g martii 1738: Non proposita.
Dic ig aprilis 1738 Sacra, etc. respondit: Consulendum Sanctissimo pro
suppressione unius ex duobus Beneficiis curatis primo vacaturi cum applicatione
fotore Capituli omnium redituum, exceptis tamen emolumentis stolae applicandis
alteri Parocho aim unione dictae curae.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 67, 74].

3485.

S. C. C., Vicentina, 19 apr. 1738.
In supplici libello, quem SSmo Dfio Nostro porrexit sub annum 1736
Sacerdos Caietanus Pasctti, exposuit, se dudum una cum loannc Orphaeo
natu maiore iam uxorato ac quinque habente filios solicite studuisse a pro­
posito contrahendi Matrimonium cum quadam muliere neutri eorum satis
accepta divertere losephum alterum communem fratrem natu minimum,
cumque parum ipsorum conatus profecissent, pluribusque insuper collatis
fraternae benevolentiae officiis assequi non potuerint, ut ab urgenda paterni
assis divisione Joseph abstineret, tandem eius votis obsecundantes portionem
bonorum ex aequo obtingentem illi tradidere. Verum quia detrimentum
aliquod bonis aliorum fratrum etiam post secutam divisionem a losepho
inferebatur, subiunxit, se illum monuisse, ne diutius hanc improvidam
agendi methodum prosequeretur; sed eiusmodi monitionem sive correctio­
nem graviter adeo tulisse losephum, che gli si awentô con parole improperie
t poi diede mano ad un coltello, e se in quel punto non veniva abbracciato da
un domestico, avrebbe forse effettuato il disegno di ferire il fratello Oratore.
Ridottasi al termine la divisione de'mobili, restarono per fatalita due Crocifissi
ώ dividers/, quali per riverensa dclla figura ricusarono gli stimatori farne la
stima, dicendo che fra frutelli si accordassero, non estante ciô voleva Γinfelice,
du deponessero il loro valore, il che fu sempre da stimatori stessi ricusato;
allora l'Oratorc gli disse, chc non persistesse nella sua ostinazione contre la
ragione, ed appena proferte daU'Oratore le parole, detto fratello minore fece
unatto minaccioso colla mano sinistra alla bocca c colla destra alia scarsella,
'er teiicva il coltello predet to; il che diede motivo ali'Oratore di prendere altro
«ilttllo seco per preservare se stesso dalle sue barbare risoluzioni. Considerando
lOratore, che l'insintiazione faitagit di placarsi al giusto non meritava le parole
(Ii dissene li mottcggi minacciosi, c ne meno il dar mano alia scarsella dei colItllo, si senti un bollimento di sangue circondato dal timore, assalito dalla collera
> Cf. N. 2669.

•.«IMuoxvs snviwrews $Mis.xuxxi

922

Curia Romana

c furore, che l’acciecarono in quel moto il lume della ragionc, diede mono nan
esso al coltello, e lo feri con una ferita nclla parte sinistra, dalla quale puodc
ore doppo mori munito de'Santissimi Sagramenti nel giorno 24 luglio /7^
Quibus ita expositis humillime efflagitabat Orator a contracta irregulari­
tate ad Ordines et Beneficia dispensari. Supplex hic libellus fuit de more ad
Sacrani hanc Congregationem remissus; cumque super eo auditus fuerit
Episcopus À’icentinus tunc temporis in humanis degens, qui literis sub
diem 29 novembres eiusdem anni 1736 datis nulla animi sui prolata sententia
concludit: dignentur ea decernere, ac declarare, quae magis ad Dei glona*..
Cleri aedificationem, ac popularis cuiuscumque admirationis occasionem remo­
vendam expedire videbuntur. Orator autem confidens, ex circumstantiis moro­
sius enucleandis declarari posse ab hoc Sacro Senatu, irregularitatem non
fuisse ab ipso contractam, vel saltem dispensationem ab illa sibi fore faci­
lius concedendam, duo mox subjicienda dubia proponit. Non dedignentur
itaque Eminentiae W. rescribere:
1. An Sacerdos Caietanus Pasetti per fratricidium, dc quo agitur, incurrai!
irregularitatem? Et quatenus affirmative:
2. An sit locus petitae dispensationi in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 8, Pars. II, p. 78-80].

3486.

S. C. C., Colonlen. seu Leodien., 14 iun. 1738.
E vivis erepto sub annum proxime elapsum Patre Nicolao Masin, Abbati
Monasteriorum Stabulensis ct Malmundaricnsis ex Congregatione Brustaldensi Ordinis S. Benedicti, electus fuit in novum .Abbatem P. Deodatus
Drion, Prior Monasterii Malmundaricnsis, cumque super eadem electione
confectus postea de more fuerit processus ab Apostolico Nuncio ad ’Fractum
Rheni, ac subinde relatus in S. Consistoriali Congregatione habita die 26sep­
tembris superioris anni, meruit electio illa pontificia confirmatione digna
indicari, adeoque apostolicac litcrae in hunc finem, curante memorato Abbate
recens electo, fuerunt expeditae, in quibus apposita est prae ceteris clausula
ut possit Benedictionis munus suscipere a Suffraganeo Archiepiscopi Colonicw'
vel Episcopo Leodiensis, quem ipse Abbas maluerit.
At quia Leodiensis Episcopus, ubi primum accepit, clausulam istam
fuisse in praefatis literis insertam, contendens, privativum, ut vocant, sibi
ius esse benedicendi Abbatem dictorum Monasteriorum, studuit mora?
interiici, ne praefatus Abbas enunciata libertate suscipiendi benedictionem
sive a Suffraganeo Archiepiscopi Coloniensis, sive ab Episcopo Leodiensi
uteretur, hos inter Praesules, quorum unusquisque sibi asserit mox dictum
ius privativum, orta est contentio, ad quam dirimendam cum fuerit utrinque implorata suprema Sanctissimi D. N. iudiciaria potestas, placuit San-

.S. C. Concilii

923

ditati Suae eiusdem controversiae definitionem Sacro huic Consessui de­
legare.
Bina igitur ita petentibus Antistitibus inter se decertantibus oportuit
subscribere dubia, alterum scilicet complectens quaestionem super facultate
benedicendi hodiernum Abbatem, alterum vero, in quo disceptandum pro­
ponitur, cui competat ius benedicendi Regularem alterius Ordinis, quatenus
ille foret in Abbatem eorumdem Monasteriorum postulatus et ab Apostolica
Sede confirmatus.
Porro quod attinet ad dubium priori loco inferius describendum, et cuius
decisionem praecipue urget hodiernus Abbas, fatetur ipse quidem, non posse
Abbates a quocumque Catholico Antistite benedictionem licite suscipere,
sed illam petere obstringi ab Episcopis, in quorum Dioecesibus Monasteria
consistunt, uti per textum in can. Devotis 20, quaest. 1, in cap. Statuimus r,
dt supplend. negligen. Praela!., in cap. Quoniam, et in cap. Cum contingat,
dtaetat. et qualit., et novissime id sancitum fuit a san. mem. Bencd. XIII,
in Concil. Roman., tit. 2, cap. unie., ac in eius constitutione incipien. Com­
missi Nobis.1 Verum strenue propugnat, praemissam Benedictinac constitu­
tionis sanctionem sibi minime obesse, non solum, quia ibidem nulla fit mentio
de Abbatibus Monasteriorum, quae Apostolicae Sedi sunt immediate subiecta, neque de illis, quorum electionis confirmatio iuxta Germaniae Concor­
data debet a Summo Pontifice impetrari, sed etiam quia constitutio praefata,
utpote loquens de Abbatibus uni dumtaxat Monasterio praesidentibus, apta
nequaquam sit comprehendere Abbatem, qui duobus, ut in hypothesi. praeest Monasteriis inter se aeque principaliter unitis, ct quorum alterum in
Dioecesi Leodiensi, alterum intra limites Archiepiscopatus Colonicnsis repe­
ntur erectum, ita quidem ut, si in casu isto ad tramites praelaudatae con­
stitutionis procedendum foret, eadem potius sibi faveret quoad libertatem
suscipiendi benedictionem vel ab Episcopo Leodiensi vel ab Archiepiscopo
Coloniensi, dum per illam temperata quidem fuere antiqua privilegia, quo­
rum praesidio nonnulli cx Abbatibus regularibus poterant benedictionem a
quocumque Catholico Antistite suscipere, sed aeque statuta lex fuit, ut eiusmodi Abbates a Dioecesano tantum Episcopo vel a Metropolitano infra prae­
dictum terminum benedictionem omnino suscipere teneantur. Quocirca putat,
nullo prorsus iure sibi posse ab Episcopo Leodiensi vetari, quominus bene­
dictionem ab Archiepiscopo Coloniae eius Metropolitano iuxta arbitrium
sibi in apostolicis literis collatum recipiat. Addit praeterea, assertum ius
privativum, quod sibi vindicare nititur Leodiensis Episcopus, elici haudquaquam posse ex eo, quod Abbas antecessor novissime defunctus per
ipsum fuerit benedictus, id enim contigisse ait, quia benedictio fuerat illi
in apostolicis literis specialiter delegata, dum antiquioribus literarum apostolicarum exemplis contendit alias concessam fuisse Abbati facultatem
adeundi quemcumquc Catholicum Antistitem sibi bene visum, idque non
alia sane ex causa, nisi quia libertas eiusmodi delegationis a voluntate et
arbitrio Summi Pontificis omnino dependeat.
» Cf. N. 287.

924

S.

Curia Romana

3487.
Hortana,

14 iun., 5 iul. 1738.

Cum intra fines Parochiae Oppidi Suriani plura sint publica Confratcr­
nitatum oratoria, Rectores eiusdem Parochiae in solidum, ut aiunt, animarum
curam ibidem exercentes, occasione, qua sub annum 1736 in oratorio Con­
fraternitatis S. Euthitii dic festo S. Theresiae fuit a Cappellano celebrata
Missa solemnis cum Diaconi ct Subdiaconi assistentia, assertae consuetudi­
nis praesidio suffulti coeperunt contendere, nullas posse in ecclesiis dicta­
rum Confratcrnitatum ab earum Cappellanis independenter a se et pnvative quoad ipsos functiones, etiamsi non parochiales, peragi, minusque
licere praefatis Cappellanis Missam solemnem in eisdem oratoriis celebrare.
Hanc itaque controversiam aliasque impostcrum facile orituras dirimi
cupientes dictarum Sodalitatum Praefecti, supplicem Supremo huic Conses­
sui porrexerunt libellum, quo post expositas suarum ecclesiarum a memorat.·
Parochiali independentiam, multipliccsque Parochorum, quibus vexantur,
conatus, petierunt declarari, licitum suis esse Cappellanis tum Missas solem­
nes, assistentibus Diacono et Subdiacono privative quoad eosdem Parochos
explere, tum praesentibus cadaveribus recitare Officium Defunctorum, Mis­
samque ad praescriptum Ritualis ante ipsorum tumulationem canere; c contra
vero nullum ius esse praefatis Parochis quascumque functiones sive parochia­
les, sive non parochiales, et mere ecclesiasticas, inconsultis Confratcrnitatum
Officialibus carumque Cappellanis in ipsorum oratoriis peragendi, ac prae­
terea non quaelibet intorticia nec ceras omnes, sed quartam funeralem
dumtaxat Parochis deberi, quotiescumque in iisdem oratoriis vel ecclesiis
tum sodalium, tum aliorum quorumcumque defunctorum cadavera sepelin
contingat.
- 4 Ï Hr
« Cf. N. 3489.

1

'

925

Consentanee ad eiusmodi Confratrum petitionem receptis pridem Epi­
scopi literis, in quibus praemissae controversiae recensentur, quatuor sub­
scripta fuere dubia, quorum decisionem, inspectis pluribus foliis Sacrae
Congregationis, et signanter in Asculana, 8 et 29 augusti 1733,1 in Pri­
mness., 24 Septembris 1735 2 et in Firmana, 2 iunii 1736, 3 grave non erit
Emincntissimis PP. edicere:
1. An in ecclesiis Confratcrnitatum laicalium Terrae Suriani expleri possint
functiones non parochiales, et signanter celebrationis .Missarum cum assistentia
Diaconi et Subdiaconi independenter a Parochis in solemnioribus earumdem
tcclesiarum festivitatibus ?
2. An in dictis ecclesiis possint Parochi peragere functiones tam parochiales
quam non parochiales, irrequisitis Officialibus et Cappellanis dictarum ecclesia­
rum?
3. An Cappellani dictarum ecclesiarum recitare possint Officium Defuncto­
rum, et canere Missam ad praescriptum Ritualis, antequam sepeliantur cada­
stra illata in dictis ecclesiis, seu potius privative id spectet ad Parochos?
4. An occasione tumulationis defunctorum in dictis ecclesiis debeantur Paro­
chis omnia intorticia et cerae, seu potius debeatur sola quarta funeralis in casti?
Die 14 iunii 1738 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 5 iulii 1738 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Negative.
Ad 3. Affirmative quoad primam partem et negative quoad secundam.
Ad 4. Servetur solitum ad formam constitutionis sa. me. Benedicti XIH. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 121, 125].

Haec sunt rationum momenta, quae nomine Abbatis circa 1 dubium
proponuntur. Iura autem Metropolitani Coloniensis et Episcopi Lcodiensib
nondum allata fuere. Vestrum itaque erit, Eminentissimi 1’1’., tum ex hacte­
nus expositis, tum ex aliis memoratorum Praesulum nomine adducenda
iuribus sapientissime decernere:
1. An benedictio Abbatis Stabulensis et Mahnundariensis competatprivalin
Archicpiscopo Coloniensi, vel Episcopo Leodiensi, seu potius sit in facultate ho­
dierni Abbatis electi et confirmati, se benedicere faciendi ab uno vel ab altero
eorum, quem ipse maluerit iuxta eius literas apostolicas in casu?
2. An, et a quo benedici debeat Regularis alterius Ordinis, quatenus postu­
latus et confirmatus fuerit in Abbatem corumdem Monasteriorum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post proximam.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 122-124].

S. C. C.,

C. Concilii

3488.
S. C. C.,

I

Florentina,

5 iul. 1738.

Eques lulius Orlandini del Beccuto in supplici libello Sanctissimo Do­
mino Nostro sub mensem Septembris superioris anni porrecto postulavit
indultum aperiendi in pariete ecclesiae S. Mariae Maioris Fratrum Carmelitarum Congregationis Mantuanae fenestram, per quam medio quodam
ponte supra viam publicam construendo liceret sibi suaeque Familiae e pro­
pinqua domo Missam ccteraque divina officia audire. Cum autem Sanctitas
Sua Oratoris preces ad Emincntissimos Patres remiserit, earum cognitionem
in hodierno Consessu oportet assumere.
Indultum ab Oratore petitum non consuevisse concedi, nisi vel Patrono,
qui ah ipsa fundatione hoc ius sibi quaesitum voluerit, vel ei, qui ob eximia
beneficia optime de Ecclesia meritus fuerit, ostendunt Pignatell., consuit. 129,
num. 17, 25, sq., torn. 2, Card, de Luca, de servit., disc. 16, num. 4, sq., etc.
1 Cf. N. 3406.
‘ Cf. N. 34SO.
’ Cf. N. 3459' Cf. N. 284, — Cf. etiam N. 3507.

;ui3d U3XVS snviooœ rm

V a S H lO l'V B S

svilwaaxha

926

Curia Romana

Generalem hanc canonici iuris censuram praemisit in sua relatione Archiepi­
scopus Florentinus, iussus Sacram Congregationem instructam reddere super
memorato Oratoris petitione; sed postea censuit, haec in facto exponendi
esse: primo scilicet, quod Orator cx nobili Familia del Beccuto ct dc JBarucdi
patrona asserta in recordiis authenticis dictae ecclesiae S. Mariae Maiorn,
usque quo inde iura cessa non fuerint annuis regaliis in recognitionem iurispalrunatus honorifici, per rectam lineam descendat, novissime vero cognomcr.
Familiae Orlandini in vim cuiusdam pinguis fideicommissi assumpserit sub
onere inhabitandi testatoris domum dictae ecclesiae propinquam, ita quidem,
ut ratione utriusque praefatae Familiae non tam descendes Patronus, quam
etiam ipsius ecclesiae insignis benefactor iure repraesentationis dici possit,
eo quia tres ibidem habeat una cum totidem altaribus cappellae, duas nempe
proprio aere a maioribus de Familia dei Beccuto constructas, sive acquisitas,
alteram vero de Familia Orlandini ab institutore fideicommissi supra enun­
tiati marmorea structura picturisque magnificis recentius exornatam ingenti
impensa scut. 2735, 63, 8; secundo, quod ab ambabus Familiis praedictis
fuerint in toties memorata ecclesia erecta plura simplicia Beneficia, necnon
perpetuae Officiaturae in Clericorum ibi inservientium alimoniam, populi
commoditatem et fundatorum suffragationem institutae; tertio, quod in
ipsamet Civitate Florentina plura extent exempla similium indultorum
quarto, quod idem Orator in actis promiserit, titulo maioris in eamdem eccle­
siam munificentiae cappellam, in qua fenestram aperiri postulat, in eam
formam et ornatum, quo binae aliae cappellae exstructae reperiuntur, redi­
gere; et quinto demum, quod Fratres Carmelitae de mandato Sacrae Congre­
gationis auditi ct subinde capitularitcr congregati exceptis duobus dum­
taxat, sub apostolici beneplaciti reservatione consensum praestiterint.
Verum, quia aliqui ex dictis Fratribus Carmelitis, reticito tamen nomine,
Oratoris petitioni sese opposuere, contendentes, memoratum indultum mi­
nime concedendum esse ex pluribus rationum momentis, onus propterea
EE. VV. erit ponderare, num rationes eiusmodi ex Archiepiscopi relatione
et planta ecclesiae ac domus Oratoris aliisque documentis in contrarium
circumferendis satis confutentur, ac sapientissimo, quo solent, oraculo de­
cernere :
An Oratoris precibus sit annuendum in casu?
Die 5 iulii iJjS: Non proposita. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 134-136].

3489.

S. C. C., Colonien. seu Leodien., 2 aug. 1738.
Dilata fuit huius controversiae resolutio die 14 iunii currentis anni. ■
Nunc itaque resumpto folio supra enuntiato circa eadem dubia:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad T, Ius benedicendi Abbatem neutri com' Cf. N. 3490
1 Cf. N. 3486.

?

927

S. C. Concilii

pdere, sed eidem Abbati competere facultatem suscipiendi benedictionem ab
dterutro iuxta formam literarum apostolicarum.
Ad 2. Provisum in primo, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 142].

3490.
S. C. C.,

Florentina,

23

aug.

1738.

Descripta invenitur haec causa in folio Congregationis die 5 iulii vertentis
anni habitae.1 Cum autem tunc proponi non potuisset, hodie sub eadem
dubiis forma proposita:
Die, etc. Sacra, ctc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 146].

3491.
S. C. C.,

Toletana,

27 sept. 1738.

Cum nobilis puella Maria dei Prado Avellano contendens, professionem,
quam post exactum probationis annum die 15 novembris 1724 in Monaste­
rio S. Dominici Villae Matritensis sub nomine Mariae Emanuelae emisit,
irritam esse, utpote emissam ob vim ct metum a Marchione Aloysio Fran­
cisco patre sibi incussos, sub annum 1735 postulaverit restitutionem in inte­
grum adversus quinquennium pridem elapsum, Sacra Congregatio, cui istius
petitionis examen fuerat delegatum, rogavit clar. mem. Cardinalem de Astorga
tunc Antistitem 'Toletanum, ut processum de more conficeret, auditis intér­
esse habentibus. In huius itaque confectione processus admissae non solum
fuere ad causam moniales Conventus S. Dominici, verum etiam Marchio
Alphonsus, dictae Mariae Emanuelae germanus frater, eiusdemque noverca
Marchionissa Margarita Baillo uti mater, tutrix et curatrix Mariae Annae a
praefato Aloysio Francisco habitae, ex quorum oppositione evenit, ut idem
processus ad sexcentas et ultra paginas ascenderit.
Summa eorum, quae collecta ex depositionibus decem et octo testium
adstipulari potissimum videntur instantiae Sororis Mariae Emanuelae, haec
est: quod eius pater vir esset di rigido ed aspro naturale, di aspetto serio, colerico
t niente affettuoso verso li suoi figii, quali trattava con minaccie, e speciabnentc
la delta D. Maria; ct e contra dicta Maria tenerae aetatis puella timidi adeo
ingenii ac naturae pusillanimis appareret a segno, che non ha sperimentato
altra Domui di genio tanto timido, uti deponit primus testis eius Confessarius,
cum quo concordant alii, et praesertim decimus sextus, quod delato ad
patrem rumore sponsalium, quae Maria secreto contraxerat cum Gregorio
Baillo suo consanguineo, necnon apostolicae dispensationis in hunc finem
iam impetratae: chiamolla detto suo padre, ed avendola serrata in una stanza,
« Cf. N .14KS

928

Curia Romana

BIBLIOTHECA

FRATERNITAS SACERDOTALIS SANCTI PETRI

le diede molt i coipi c schiaffi, quemadmodum prae ceteris instructi referunt
testes undecimus et duodecimus, et lacerato memoratae dispensations
chirographo, acri furore percitus eidem liliae suae dixerit: che non volta ch
si maritasse, e che se lo faceva, c prendeva stato contro sua voglia, fosse, malidetta da Dio, e giammai lo riconoscesse per padre, iuxta verba, quae de auditu
ab ipsa Maria Emanuela recitavit memoratus eius Confessarius, qui prae­
terea subiunxit, che sa, che immediatamente al det to successo il dello March.:
suo padre la mise in una carozza, e seco portolla a questa Corte (nempe ad
Villam Matriti), dove la pose e serrô nel detto Collegio delle Zitelle di Ltgaiti,
in cui vidde, e sperimentô la rigida osservanza, che in detto Collegio pratticcavasi in non perrnettere, che la detta D. Maria parlasse con altrc persone, juinchè con quelle, che d'ordine del detto suo padre andavano a visitaria per persuderla ed inclinarla, che prendesse lo stato di monaca, quod eadem puella semper
abhorruit, indeque factum est, ut vix suscepto habitu monastico, dalla pena
di vedersi in quell'abito le soprawenne un forte accidente, per cui cadette tremortita nolle braccia della Superiora, subindeque per totum probations
annum eadem Maria pandiderit dicto suo Confessario, che quanlunqut dia
professasse, era per forza ed unicamente per il timore e violenza di suo padrt,
che la violentava, additis etiam post professionem declarationibus, che nrm
si è tenuta mai per monaca, ne ha eseguiti l'oblighi, fuorchè in quelle occasion,
che non ha potuto scansarsi per timore della Superiora.
Processu tandem ad Urbem transmisso Eminentissimi PP. ex iuribus,
quae collitigantium nomine hinc inde deducta fuere, quaeque sunwtim
resumpta sunt in folio dici 9 iulii dicti anni 1735 consueto dubio: /In sit
locus restitutioni in integrum in casu, rescripserunt: Affirmative, et amplius,
ut in Lib. 85 Decret., p 259.
Exoptato restitutionis in integrum beneficio suffulta Maria Emanuela
comparuit coram Locumtenente Vicariatus Villae Matritensis nccnon coram
P. Priore Conventus S. Mariae de Atocha Ordinis Praedicatorum per P. Pro­
vincialem eiusdem Ordinis ct Superiorem Monasterii S. Dominici subdelegato, postulans invalidam declarari cnunciatam suam professionem. Verum
res non successit iuxta cius vota: in locum quippe praefati Locumtenentis
suffectus Petrus Clemens Arostegui una cum memorato P. Priore pronunciavit, non esse locum nullitati professionis praetensae per dictam Dominam
Mariam Emanuelam dei Prado Avellana et quod professio est legitima a svi
principio, praetereaque ipsam condemnavit, ut compleat et observet dictam
professionem.
/\b hac igitur sententia cum provocaverit ad hunc Sacrum Consessum
Maria Emanuela, requisita denuo fuit informatio Ordinarii, qua nuperrime
recepta una cum copia dicti novi processus, rogantur modo Eminentissimi
PP., ponderatis tum iuribus in anteacta causae propositione utrinque addu­
ctis, cum aliis in praesentiarum afferendis, definire:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 90, torn. 8, Pars. II, p. 182].

1

S. C. Concilii

<F9

3492.

S. C. C.,

Nullius

Farfen.,

22

nov. 1738.

Postulanti Iulio Manfredi, Canonico Collegiatae Ecclesiae S. Antonini
Terrae Pharae, licentiam commorandi studiorum causa extra residentiam,
Sacra Congregatio sub die prima septembris 1736 induisit, ut α residentia
mi Canonicatus per biennium proximum tantum pro arbitrio ct prudentia Emi­
nulissimi D. Cardinalis Barberini Abbatis Commendatorii Nullius Farfen. cx
anisa praemissa abesse possit, el interim omnes eius fructus percipere, amissis
distributionibus. Quodsifructus omnes ipsis distributionibus constent, tel si redditus
Praebendae tertiam partem distributionum non attingant, duas ex tribus parti­
bus distributionum vel Praebendae ac distributionum insimul cumulatarum respe­
ctive percipiat, amissa tertia, quae inservientibus accrescat.
Verum quia inter caetera, quae a Capitularibus Constitutionibus memo­
ratae Ecclesiae circa divinum cultum, chorique servitium statuuntur, sub
cap. 16 cautum ita habetur: Poena vero solvenda pro quolibet puncto, cum
loco distributionum quotidianarum succedat, quae ad praescriptum Sacri Concilii
Tridentini tertiam saltem partem exaequare debent, imposterum erit medietas
unius iulii Romani, quae cuiquam ex collusione aut gratia nullatenus remitti
aut condonari possit, sed dividatur proportionaliter inter Archipresbyterum
(tonnes Canonicos etiam adiunctos, qui vere residentes choro inservierint iuxta
sacrorum canonum ordinationes : statutariae huic legi innixum dictae Colle­
giatae Capitulum contendit, praemissam punctaturarum poenam ita esse loco
quotidianarum distributionum, ut consentanee ad indultum praemissum
Canonicus Manfredi enunciatac poenae subiacere teneatur, summa vero
exinde per ipsum amittenda Canonicis choro inservientibus debeat accre­
scere; praetereaque authumat, onera Canonicatui dicti Manfredi adnexa
non cx tertia fructuum canonicalium parte, quam putat ab illo non
acquiri et inter Canonicos interessentes repartiendam, sed cx reliquis
duabus eorundem fructuum partibus adimplenda esse. Quocirca judicia­
riam super his omnibus actionem coram Vicario Generali Farfensis Abba­
tiae instituit.
Considerans autem praefatus Vicarius Generalis controversiae diremp­
tionem pendere potissimum a sensu atque ratione, quibus explicari debeat
memoratum Sacrae Congregationis indultum, partes inter se decertantes ad
eamdem remisit. Pertinet itaque ad Eminentias \ V., inspectis iuribus in
utramque partem hodie afferendis pronunciarc:
1. An Canonicus absens cx causa studiorum, teneatur ad poenam punctatu­
rarum indictam in Statuto Ecclesiae contra non interessentes divinis officiis?
Et quatenus affirmative:
2. An eadem poena sit solvenda ex tertia parte fructuum ex induito relin­
quenda ct repartienda iuteressentibus? Et quatenus affirmative:
3. An onera adnexa Canonicatui sint solvenda per Canonicum absentem
i'o/. r.

Curia Romana

930

ex fructibus canonicalibus reliquarum duarum partium, sive potius ex dicta
tertia parte in casu?
Die 22 novembris 1738: Non proposita.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 207].

3493.
S. C. C.,

Mileten.,

6 dec. 1738.

b ip a a o t h e c a

VRXYVACSnxS SACERDOTALIS SANCTI PETK-

Detrectantibus Parochis caeterisque Beneficiatis ac piis Locis Abbatiae
Sanctissimae Trinitatis, quae pridem a sa. me. Clemente XI fuit episcopali
mensae Miletensi adnexa, taxam Seminario persolvere, Vicarius Generali?
sub diem n decembris 1732 ad petitionem Canonici Iulii Laquantini eius­
dem Seminarii Procuratoris decrevit: omnia et singula Beneficia et Confralernitates Abbatialis iurisdictionis Sanctissimae et Individuae Trinitatis episcopali
mensae pluribus abhinc annis unita teneri ad taxae solutionem pro supplement
manutentions eiusdem Seminarii, et pro exeeutione praesentis decreti fiat taxe
ipsa per Personas a Reverendissimo Capitulo huius Cathedralis Ecclesiae et a
Rev. Clero huius praedictae Civitatis deputandas. Ad tramites huius decreti
tam a Capitulo Cathedralis, quam a Clero electi fuere quatuor Periti, qui
statuerunt taxam antiqua mitiorem ab antedictis Parochis, Beneficiatis,Loco­
rumque piorum Administratoribus quotannis solvendam esse. At cum ab hoc
Peritorum iudicio iidem Parochi et Bénéficiât! subinde reclamaverint ad
Auditorem Camerae, novissime vero Eminentissimus Pro-r\uditor Sanctis­
simi istius controversiae cognitionem Sacro huic Consessui delegaverit, propterea disceptandum hodie est dubium, quod infra describetur. Parochos
caeterosque Bénéficiâtes ex suorum Beneficiorum reditibus teneri taxam
Seminario contribuere, expresse sancitum est a Sacrosancta Tridentini
Synodo, Sess. 23, cap. 18, de ref., itidemque a s. m. Benedicto XIII in
sua constitutione incipien., Creditae, - ubi praeterea idem Pontifex decla­
ravit, ad eamdem contributionem ex bonis ecclesiasticis teneri quoque
Praesides seu Administratores Confratcrnitatum aliorumque Piorum loco­
rum, quemadmodum multo pridem resolutum fuerat ab hac Sacra Con­
gregatione in Signina, 18 novembris 1628. 3
Quoniam vero saepedicti Parochi et Bénéficiât! memoratae Abbatiae
Sanctissimae Trinitatis praemissam sanctionem in genere ultro admittentes
ab ea se immunes contendunt sub fundamento, quod Oppida Abbatialis
ditionis nunquam Seminarium habuerint, nec Seminario Miletensi aut cui­
vis alio aliquid persolverint, antequam Abbatia fuisset episcopali mensae
unita et quod Oppida praedicta post unionem et incorporationem eadem
retinerent privilegia et iura, quae ante, retinebant: adversus haec nomine
Procuratoris Seminarii tria praecipue spectanda proponuntur: primo, quod
cf. n.
2 Cf. N. 288.
» Cf. N. 2498.

S. C. Concilii

93»

Oppida omnia Abbatialis ditionis post Bullam s. m. Clem. XI emanatam
unita, incorporata et confusa fuerunt cum hac Dioecesi, proindeque privi­
legia ct exemptiones quoad Seminarium minime ad praesens perdurare;
secundo, quia Sacrosancti Concilii Tridentini decreto et san. mem. Bene­
dicti XIII constitutione nullus locus privilegiis et exemptionibus datur;
tertio, quia post unionem incorporationemque praedictam fuere anno quo­
libet in Seminario recepti inter ceteros alumnos pueri ex Oppidis praedictis.
Quod vero spectat ad quantitatem taxae, quae in summa a memoratis
Peritis praescripta, veluti immoderata ac nimium onerosa a Parochis et Bene­
ficiatis redarguitur, praestat in facto adnotare, eamdem veteri taxa multo
mitiorem esse.
Omnibus itaque perpensis, partes erunt EE. VV. decernere:
An, et in qua summa teneantur Parochi, Bénéficiait et Loca pia Abbatiae
Sanctissimae Trinitatis MHelen, persolvere taxam Seminario in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Teneri pro nunc in summa per Peritos taxata,
d amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 224-226].

3494.
S. C. C.,

Troiana,

6

dec. 1738.

Cum ingens terrae motus, qui Civitatem Fogiam sub annum 1731 con­
cussit, plerasque domos, quarum annui proventus ad Praebendas Collegiatae
Ecclesiae S. Mariae spectabant, graviter quatefecerit ac pene prostraverit,
ad consulendum Canonicis, qui aut omnino aut magna ex parte luctuosam
suorum redituum iacturam subierant, et nihilominus assiduum Ecclesiae ser­
vitium praestabant, haec inter Capitulates, Episcopo officia sua prudenter
interponente, inita fuit deliberatio, nimirum ut universi reditus, tum qui ex
Praebendis percipiuntur, tum qui pertinent ad massam communem distribu­
tionibus quotidianis destinatam, in unum conferrentur acervum, indeque
primum sumerentur ducati mille in reparationem dornorum impendendi,
quidquid vero fructuum reliquum esset, detractis necessariis Ecclesiae sum­
ptibus, inter Canonicos, qui divinis officiis intersunt, ex aequo repartiri debe­
ret, donec aedes, quae ruinam passae sunt, reparatae forent. Deliberationem
hanc laudavit approbavitque Sacra Congregatio diebus 6 decembris 1732 et
10 ianuarii 1733.
Quia vero decem Canonici maiorem Capituli partem constituentes, quo­
rum Praebendae nullo gravantur pensionis onere, posthabitis tum Sacrae
Congregationis resolutionibus, tum Episcopi decreto, curarunt memoratas
domus impetu terraemotus concussas restaurari, non quidem ex fructibus
omnium Praebendarum simul cumulatis,sed ex pluribus capitalibus censuum
in summa ducatorum mille a debitoribus Capituli interca restitutis, dcindeque facta aequali divisione, unusquisque Canonicus propriam retinuit Prae­
tendam in annuo reditu ducatorum centum: Canonicus Franciscus Garzillo,
perpendens, quod si detrahatur summa ducatorum centum pro cuiusque

Curia Romana

93 z

b ib u o t o e c a

VRXTTJRNTfKS SXCEHIHÏTALIS SANCTI PETR-

Canonici Praebenda, parum aut nihil fructuum superest pro quotidiana
distributionibus, Sacrum hunc Consessum adire statuit postulans execution!
demandari memoratas resolutiones. Praeterea cum idem Garzillo contendit,
non solum sex Canonicos, qui ad hanc litem agendam mandatum procurat
exararunt, verum etiam totum Capitulum teneri ad sumptus huiuscc litis,
sibi vero a tempore, quo c Civitate Fogiae discessit Almam hanc Urbem
petiturus, ut eidem liti assisteret, tradi debere quotidianas distributiones,
praeter primum dubium concernens dictarum resolutionum exccutionem,
obtinuit duo alia subscribi dubia duplicem subalternam controversiam com­
plectentia.
Placeat igitur Eminentiis W. pronunciare:
I. An resolutiones huius Sacrae Congregationis dici 6 decembris 1731 tt
io ianuarii Ijjj sint in omnibus exequendde, seu potius asserta divisio writer
facta sustineatur in casu?
II. An, ct qui teneantur ad expensas huius litis in casu?
III. An, et a quo tempore debeantur distributiones quotidianae Canonico
Garzillo in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative quoad primam parttm,
et negative quoad secundam.
Ad II. Expensas, quae fiunt pro exeeutione resolutionum, detrahendas tsst
cx communi massa capitulari; ad reliquas vero teneri dc proprio Canonicos con­
tradictores.
Ad III. Deberi a die discessus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 209-212J.

3495.
S. C. C.,

Aquilaria,

20 dcc. 1738.

Conquérons Episcopus Aquilanus, Praesides Communitatis Terrae Pizzuli post editam ab hac Sacra Congregatione resolutionem, qua sub die
17 Iulii 1695 demandatum fuit, eamdem Communitatem manutenendmntsst
in quasi possessione nominandi Conciviatorem, ac post traditas aliquandiu
literas patentales Concinnatori sub verbis: nominamus seu praesentamus, con­
sentanee ad enunciatam resolutionem, subinde coepisse in eisdem literis
patentalibus uti verbis: eligimus et deputamus, ct ab eiusmodi abusu, quam­
vis saepius monitos, desistere noluisse, quin imo nunc insuper contendere,
quod iiterae patentales a Communitate Concinnatori traditae non debeant
mense novembris in Episcopali Cancellaria exhiberi, ibique ad publicum
documentum nominationis per Communitatem factae relinqui: enixe postu­
lat, ut quatuor infrascripta dubia totum hoc negotium complectentia deci­
dantur.
Binae huius Sacrae Congregationis propius ad rem accedere videntur:
altera in Sutrina, 8 maii 1688, 1 altera autem in Urbinaten., ~ iunii 1698?
1 Cf. N. 2906.
2 Cf. N. 2963.

"B.Awt

5. G. Concilii

933

Xomine Communitatis nihil hactenus allatum est. Vestrum itaque erit,
Eminentissimi PP. diiudicare:
1. An Communitas Terrae Pizzuli in suis literis patentibus nominationis
Concinnatoris uti debeat verbis .V. .V. nominamus, proponimus, vel praesen­
tamus, non obstante piae tensa quasi possessione et consuetudine etiam imme­
morabili apponendi verba eligimus et deputamus? Et quatenus affirmative:
2. An dictae literae patentes ab eadem Communitate Concionatori tradendae
remanere debeant in Cancellaria Episcopali Aquilae pro documento ipsius nomi­
nationis?
3.. '// eisdem Concionatonbus per dictam Communitatem nominatis et
praesentalis Episcopus debeat tradere suas literas patentes approbationis et
(lectionis, in eis exprimendo, quod ipsi Concionatores fuerint ab eadem Commu­
nitate nominali?
4. An dictae literae patentes nominationis debeant exhiberi in Cancellaria
Episcopali per totum mensem novembris, et quatenus Condonator non sit habilis,
debeat eadem Communitas alium nominare per totum mensem decembris, alias,
quod pro illa vice tus deputandi Concionatoreni libere devolvatur ad Episcopum
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In omnibus affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars 11, p. 231-233].

3496.

S. C. C., Nullius Farfen., 20 dec. 1738.
Descripta fuit haec causa in folio diei 22 novembris superioris,1 verum
tunc proponi non potuit. Propositis itaque hodie iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. ct 2. Affirmative.
Ad 3. Dilata, et scribatur Eminentissime Abbati pro meliori informatione
iuxta instructionem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars. II, p. 229]

3497.

5. C. C., Senogallien., 20 dec. 1738, 10 et 24 ian. 1739.
Capitulum Cathedralis Ecclesiae, quod animarum curam sibi adnexam
per Vicarium Curatum in tota Senogalliae Civitate exercet, authumans, lici­
tum haud esse Societati Sanctissimae Assumptionis et Rosarii cadavera
Confratrum in sua ecclesia seu Oratorio absque ipsius Capituli licentia
tumulare, tametsi ab iisdem Confratribus sepultura ibidem eligatur, seque
non teneri eidem Societati tribuere licentiam sepeliendi in memorato oratono cadavera eorum, qui Confratres licet non sint, ibi se tumulandos
relinquunt; praetereaque contendens, intorticia omnia et caetera quaeque
1 Cf. N. 3492.

9J4

«Ç.

‘Curia Romana

VRXVERTOTXS S X U ü tfïO T A H S SANCTI PEHV.

funeralia emolumenta sibi integre tradi debere, non vero quartam dum­
taxat, si quis tam ex Confratribus, quam ex aliis quibuscumque in dictae
Confraternitatis ecclesia sepeliatur: ad avertendas multiplices contentiones,
quae inde passim excitantur, tria dubia inferius describenda ab Eminentissimis PP. decidi postulat.
Sane, quod attinet ad i, receptum in iure communiter est, unamquam­
que laicorum Confraternitatem posse in propria ecclesia cadavera Confatrum sepulturam ibidem eligentium tumulare, si modo sepulchra pro suis
Confratribus ibi fuerint rite legitimeque, accedente scilicet Episcopi licentia,
ac salvis iuribus Parochialibus, cxtructa, uti patet ex resolutione supremi
huius Tribunalis in Valven. seu Sulmonen., io maii 1727. 1 Societas ad evin­
cendum ius sibi esse tumulandi in propria ecclesia suorum cadavera Confratrum, proponit primo licentiam seu facultatem ab Episcopo Vigcrio eidem
Societati sub annum 1568tributam;secundo sententiam,quasubannum 1639
fuit ab Auditore Camerae pronunciatum, Confraternitatem Sanctissimae
Assumptionis et Rosarii manutenendam esse in quasi possessione humandi
cadavera Confratrum in sua ecclesia sepulturam eligentium; ct tertio demum
antiquissimam observantiam. Contra vero Capitulum excipit, non posse
praefatae Societati quidquam suffragari neque licentiam ei ab Episcopo
impertitam, neque sententiam Auditoris Camerae tum quia utreque fuerit
concepta sub clausulis: sine praeiudicio iurium Parochialium, tum quiaenunciata licentia concessa fuerit absque Capituli consensu.
Quod autem spectat ad 2 dubium, Capitulum plurimas profert licentias
sub hac clausula impertitas: pro hac vice tantum, dummodo non transeat in
exemplum, ne Societas ex continuata et non interrupta earum concessione
posset ius ullum sibi quaesitum afferre. At praestat animadvertere, quod
concessio licentiae, qua possint cadavera tumulari in ecclesia ius sepeliendi
non habente, ad Episcopum, non autem ad Capitulum aliumque inferiorem
regulariter pertinet.
1
Tandem ad decisionem 3 dubii conferre potissimum videtur indicium
illud prius faciendum, an scilicet saepedicta ecclesia potiatur legitimo iure
sepeliendi non solum cadavera Confratrum, verum etiam aliorum, qui se­
pulturam ibidem eligant: quoties enim oratorio vel ecclesiae Confraternitatis
generaliter concessum est ius sepeliendi, tunc sive Confratres, sive alii non
Confratres in ea ecclesia tumulentur, Parocho non debetur, nisi quarta fune­
ralis ex omnibus ceris ct intorticiis, quae occasione funeris ecclesiae tumu­
lanti obveniunt, uti colligitur ex resolutione S. Congregationis in Firmana,
2 iunii 1736. 2 Ubi vero enunciatum ius sepeliendi fuerit Societati conces­
sum quoad cadavera Confratrum dumtaxat, eo casu, si cadaver alicuius
non Confratris praevia legitima licentia ibi sepeliatur, non quarta funeralis
solum, sed omnia intorticia et emolumenta funeraria ad Parochum pertinere
dicuntur, uti cum aliis notant Pirhing, in ius can., lib. 3, tit. 28, num 32,
ct alii.
1 Cf. N. 3326.
1 Cf. N 3459·

I
I

C. Concilii

935

Ilis itaque perpensis una cum facti circumstantiis hinc inde exponendis,
partes erunt EE. VV. pronunciare:
1. An liceat Vcn. Societati Sanctissimae Assumptionis et Rosarii Civitatis
Sntogalliae sepelire sine licentia Reverendissimi Capituli Curati Cathedralis
eiusdem Civitatis cadavera Confratrum sibi eligentium sepulturam in ecclesia
seu oratorio eiusdem Societatis?
2. An Capitulum Curatum dictae Civitatis teneatur concedere licentiam
sepeliendi cadavera etiam aliorum, licet non Confratrum, qui sibi sepulturam
elegerint in ecclesia Societatis?
3. An in quocumque casu sepeliantur in ecclesia dictae Societatis cadavera
tam Confratrum quam aliorum non Confratrum, emolumenta cerae, associationis,
funeris, ac etiam depositi, integre spectent ad Capitulum Curatum, vel potius
in qua rata in casu?
Die 20 decembris 173S Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post Reges.
Die 10 ianuarii J739 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam.
Die 24 ianuari 173g Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad 2. Licentiam petendam esse ab Episcopo.
Ad J. Pro cadaveribus Confratrum et habentium sepulchrum gentilitium
spectare quartam funeralem tantum; pro aliis vero integre omnia emolumenta.
[Thesaurus Resolutionum,tom. 8, Pars. Il, p. 233, tom.9, Pars I, p. 1,9].
3498.

S. C. C.,

Marturanen.,

24 ian. 1739.

In supplici libello sub nomine Cleri et populi sparsim in Villa Sancti
Thomae aliisque conterminis pagis nuncupatis Borvoroso, Colla, Vaccarizo,
Pirillo ct Manclli degentium Sacrae huic Congregationi dudum porrecto
expositum fuit: come per loro disgrazia si ritrovarono aggregati parte alia
Parocclna dclla Terra detta la Motta di S. Lucia, parte a quclla di Pedivigliano
Scigliano e parte alia Castagna parimenti di detta Diocesi; e di detti Luoghi
sopra espressati ve ne sono alcuni fontani dalle dette Parrocchie circa miglia
idle; e bcnchè li Parochi tenessero un Economo Coadiutore, pure sono mala·
mente governati c più delle volte muoiono senza sagramenti, e mai hanno assiitenza de' Sacerdoti nel tempo, che sono moribonds, e tutto ciô per non avere
il proprio Paroco vicino, proindeque Eminentissimis PP. supplicatum, ut
iubcretur la separazione da dette Parocchie, desiderando tutti di costituire ed
avere il loro proprio Parocho nella chiesa di detto Casale detto S. Tommaso
comoda a tutti, dove ancora c il popolo più numeroso e vi sono Sacerdoti deliistesso luogo. Ad has autem preces non aliter censuit Sacra Congregatio
sub diem 24 martii 1736 respondendum esse, nisi ut Episcopus procederet ac
provideret ad formam Sacri Concilii Tridentini, Sess. 21, cap. 4, de ref. Quo­
circa idem Episcopus existimans, concurrere causas ab Alexandro III volitas
in cap. Ad audientiam, dc cedes, aedific. et a Tridentino approbatas, providit
atque decrevit, ecclesiam sub invocatione S. Michaelis Archangels constructam
ix pietate fidelium enuntiatorum locorum oppidanorum fore et esse instituendam

Curia Romana

936

b ib u o t h e c a

V R K V E s m K S SALlMKÏTALIS SANCTI PETR ’

in Parochiam ct Parochialem, ipsamque de Rectore Curato provideri cum facultale exigendi anno quolibet decimas, obventiones, fructus cl emolumenta cura
hactenus per incolas praedictorum Locorum dicto Parocho matricis taltiwt
Pedevigliani solvi solita et consueta.
Adversus hoc decretum Thomas Angotti Rector dictae Parochialis eccle­
siae SS. Apostolorum Petri et Pauli Civitatis Sciliani Pedivcliani statim ad
S. Sedem interiecit appellationem, quam modo prosequitur coram Supremo
hoc Consessu, irritam contendens memoratam dismembrationem dupbc
potissimum nomine: primo, quia citatus ipse et auditus non fuerit, antequam
Episcopus ad eiusmodi dismembrationis actum procederet; secundo, quia
causae in enunciate supplici libello enarratae atque ab ipsomet dismembrationis decreto admissae nequaquam in facto subsistant, practercaque etiamsi
verae forent, iustae tamen atque idoneae ad statuendam novae Paroche,
erectionem nequeant aestimari, cum spirituali illius populi necessitati hacte­
nus fuerit satis consultum per constitutionem Cappellani seu Vicarii. Quod
sane remedium in similibus circumstantiis adhibendum potius esse, quam
alterum, divellendi partem veteris Parochiae et instituendi novam Parochialem Ecclesiam passim definivit Sacrum hoc Tribunal.
Jussus Episcopus super querelis Parochi Sacram Congregationem in­
struere, inter caetera enarrat: citatus fuit Angottus et comparuit el mihi dixit
se esse Bullatun Parochum, nec ad alium, quam ad unum Oeconom an teneri. Quo
vero ad causas ob quas censuit omnino expedire, ut nova erigeretur Parochia,
recenset potissimum spiritualia incommoda, quibus populus ille tum ob
eorum Locorum distantiam a supradicta Parochia, tum ob itineris asperita­
tem ac denique propter negligentiam Vicarii tenui cum stipendio hactenus
ibidem deputati fuit obnoxius.
Omnibus igitur ponderatis, onus erit Eminentiarum VV. pronunciarc
An dismembratio ecclesiae Parochialis SS. Apostolorum Petri et Pauli
Sciliani Pedevigliani et erectio ecclesiae S. Michaelis Archangeli in Parochialem
sustineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo pro meliori
informatione iuxta instructionem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 10-13].

3499.

S. C. C.,

Nolana,

qyj

Presbyteris dictae Collegiatae et Capituli committere sub eleemosyna unius
caroleni pro qualibet Missa. Deinde vero in alio instrumento sub annum 1699
confecto memorati Confratres statuerunt fondarc una Messa quotidiana da
alebrarsi in delta cappella di detta Congregazione in delta Chiesa Collegiata
colla carità di grana dodici e. mezzo per ciascuna Messa, ed anche per aumentare
la diwzionc de' fedeli ed edificare un Cemeterio per conservare la terra per
scppellirvi i cadaveri. Cumque eum in finem supplicassent Capitulo eiusdem
Collegiatae, Canonici sese obstrinxerunt, praefatam Missam quotidianam in
perpetuum ad rationem granorum duodecim cum dimidio celebrare.
Cum autem novissime Confratres intellexerint Missarum reductionem
a Canonicis praedictis in vim indulti a sa. me. Benedicto XIII concessi
Episcopis, qui Concilio Romano nuper coacto interfuerunt, fuisse impetra­
tam, putantes, id cedere in detrimentum suffragationis sodalium defuncto­
rum, et cultus sacelli sibi pridem a Capitulo concessi, irritam invalidamque
postulant dictam Missarum reductionem ab hoc Supremo Consessu decla­
rari, suamque petitionem duplici nomine satis fulciri contendunt. Alterum
est, quod in praesenti themate agitur de Missarum onere non per legatum,
sed per contractum suscepto. Sacra etenim Congregatio numquam con­
suevit Missarum onera, si per contractum suscepta fuerint, reducere, quinimo indulta, quae ab Apostolica Sede fuerunt impertita pro moderandis
Missarum oneribus, haudquaquam suffragari ad reducenda onera per con­
tractum suscepta pluries rescripsit, et signanter in Faventma, 27 februa­
rii 1734.1 Alterum in eo versatur, quod pro celebratione saepedictae Missae
quotidianae non fuit a memorata Societate assignatus Capitulo certus
fundus, cuius reditus progressu temporis imminui potuerit, sed eadem
Confratemitas in praemisso instrumento se obligavit eleemosynam grano­
rum duodecim cum dimidio nulli obnoxiam periculo pro unaquaque
Missa persolvere, adeoque onus eiusmodi Missae quotidianae nunquam
cessurum in dispendium Capituli, nequiverit sub praesidio cnunciati indulti
ad rationem eleemosynae perpetuae, nimirum scutorum sexaginta reduci.
Ilis itaque ponderatis, quibus Capitulum nihil hactenus reposuit, grave
non erit EE. V. rescribere:
An sustineatur reductio Missarum in casu?
Die 28 februarii 173): Non proposita.
Die l.f martii 1739 Sacra, etc. respondit: Negative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars. I, p. 29, 34].

28 fcbr., 14 mart. 1739.

In publico instrumento sub annum 1650 exarato Canonici Collegia^
Ecclesiae Oppidi Summae obsecundantes votis fundatorum ct Confratrum
Societatis et Congregationis Mortuorum nuncupatae, usum unius sacelli, in
quo pia opera aliaequc functiones possent a dictis Confratribus iuxta pro­
prium institutum peragi, eisdem concessere. Confratres autem poPiati
sunt Missas omnes in suffragationem sodalium defunctorum celebrandis
1 Cf. N. 3525.

S. C. Concilii

S. C. C.,

Tolentino,

3500.
febr., 14 mart. 1739.
28

Cum nuper ad tramites providae constitutionis Benedictinae incipientis:
Pastoralis officii, 2 unita fuerint Praebendae Theologali Cathedralis Ecclesiae
Tolcntinae tria simplicia Beneficia, Xntonius Magonzelli, qui postmodum
dicta Theologali Praebenda obtinuit provideri, ratus se minime teneri
1 Cf N. 34.6
’ Cf. N 28,).

Curia Romana

annuum cathedratici censum pro dictis tribus Beneficiis eidem Praebendae
unitis Episcopo solvere, Sacrum hunc adiit Consessum postulans ab ciu»modi praestatione sibi dudum Praesulis nomine indicta immunem declarari.
Contendit ille nimirum nihil cathedratici iure posse Episcopum ab ipso
exigere supra id, quod collective omnes dictae Cathedralis Canonici eidem
ex condicto persolvunt, tum quia praefata tria Beneficia extinctive fuerunt
Theologali Praebendae per incorporationem unita adeo ut unica tantum Prae­
benda Beneficiaria debeat hodie considerari, tum etiam quia in actu eiusmodi
unionis nullum fuerit cathedratici ius super controversis Beneficiis episco­
pali cathedrae reservatum.
Contra vero Episcopus duplici potissimum titulo arbitratur ex tribus
memoratis Beneficiis cathedraticum sibi deberi in summa a Concilio Romano
tit. 6, cap. 4 pro eorum unoquoque praefinita: altero scilicet, quia eorumdem
Beneficiorum uniones, utpote factae a Vicario Generali Episcopi Antecesso­
ris speciali facultate ad id necessaria destituto, irritae prorsus et invalidae
sint, ita ut Beneficia praedicta, ipsorum unione sublata, ut antea, cathedratici
oneri adhuc subiaceant; altero autem, quod ubi etiam oppugnatae uniones
sustineri velint, nullum quiverint cathedrae episcopali detrimentum afferre,
quemadmodum resolvit Sacra Congregatio in Catacen., 21 maii 1644,1 in
Amalphitana, 26 februarii 1707, 2 in Maceraten., 8 maii 1734.3
His itaque libratis rationum momentis hinc inde latius fortasse exornan­
dis, non graventur Eminentissimi PP. pronunciare:
An, et in qua summa Canonicus Theologus solvere teneatur cathedraticum
mensae episcopali etiam pro Beneficiis unitis Praebendae Theologali in casu?
Die 28 februarii 1739: Non proposita.
Die 14 martii 1739 Sacra, etc. respondit: Affirmative in summa praescripta
a Concilio Romano, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars. I, p. 28, 34].

r

V3 AHlOrW«

m iu IDXVS S I1 V « W W S SfcmXAVXH*

938

3501.

S. C. C., Asculana, 11 apr. 1739.
Populus Villae Materae in supplici libello pridem Summo Pontifici
porrecto et a Sanctitate Sua ad Sacrum hunc Consessum remisso inter
caetera exponens, ritrovarsi unito alia cura di Ouintodecimo molto distante
dal proprio tuogo, e detta Villa di Matera esser situata in luogo montagnoso
e di strada disastrosa, alpestre e impraticabilc tanto più nclli quattro 0 sci
mesi d'inverno, ne' quali è coperta di gran copia di nevi, e ghiacci con un fossa
in mezzo in forma di una rupe, ove sono caduti e précipitât! animali quadrupedi
per essere detto fosso impratticabilc, ct inoltrc 1'istessa strada sassosa di pietra
viva dirupata, per i! che esser accaduto moite volte alii poveri abitanti morirt
sensa 1 Sagramenti nccessari, continuamente c generalmente sensa assistenza di
1 Cf. N 2651.
2 Cf. N. 3049.

3

5. C. Concilii

939

Saardotee di restare il popolo tutto scnza istruzione nelle cote necessarie della
Mafede mancandogli continuamente la Messa, oitre molli accidenti, die sono
! «corii nei morire le creature sensa Battesimo per la strada nei portarie a Quinttdtcimo a buttezzare, praetereaque subiungens.cAe nei consiglio pubblico tenu:dnd 1733 fu risoluto di costituire un nuovo Curato et erigere in Parochiale la
dùsa del titolo di S. Benedetto col beneplacito di Mons. lll.mo Vescovo, cogli
nugnamenti dei béni, oltre mezza prebenda di grano per anima ogn anno, che
« tutto il fruttato ascende a scudi trentacmque, demisse supplicavit a degnarsi
iiprowedere alla salute delle anime loro con permettere benignamente la sudetta
mmbrazione et crezione della sudetta nuova cura.
lussus Asculanus Antistes de iis, quae in huiusmodi libello fuerunt ex­
posita, Eminentissimos PI*, certiores reddere, suis litteris omnia praedicta
confirmavit. Quibus acceptis Sacra Congregatio sub diem 2 novembris 1734
commisit Episcopo, ut ea in re, prout iuris fuerit, provideret iuxta dispositanem Sac. Concilii Tridentini, Sess. 21, cap. 4, de ref. Quare obsequutus
Episcopus, processu coram suo Vicario Generali confecto, auditoque lacobo
Sccondi Parocho dictae ecclesiae Quintodecimi sub die 25 martii 1736 edidit
decretum: Villas Materae et Vallecchiae cum oratorio S. Benedicti, hominibus,
incolis, /anulus et territoriis a Parochiali ecclesia S. Mariae de Plano Ouintoitdmi separamus, dividimus et dismembramus, et dictam ecclesiam S. Benedicti
l illae Materae m Parochialem ecclesiam assignamus et constituimus. Pro subitmtatione vero et onerum supportatione Rectoris ecclesiae Parochialis S. Benedicti 1 illarum Materae et V allechiae et successorum in perpetuum assignamus
lena dictae ecclesiae S. Benedicti et Cappellae in ea fundatae et fructus
Harum et decimas cuiuscumque generis, etc.
At provocante adversus eiusmodi decretum praefato lacobo Secondi,
oportet modo ad petitionem saepedicti populi .Materae et Vallecchiae tum
exiuribus ipsius nomine circumferendis, tum ex iis, quae circa similes con­
troversias adnotata sunt in Marturanen., 24 ianuarii 1739,1 declarare:
t. An dismembratio facta ab Episcopo Asculano sustineatur? Et quate­
nus negative:
2. An sit providendum de Vicario perpetuo, et cuius sumptibus in casu?
Du, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 39-41].

3502.

S. C. C., Terracinen., 2 maii 1739.
In supplici libello, quem Caesarius Fatigati Promoter fiscalis Episcopalis
Curiae tam proprio, quam totius populi Civitatis Terracinae nomine porretit Emincntissimis PP., exponitur, qualmente in detta Città lo stato delle
tnime in pessima positura, per esservi un solo Curato, e questo obligato al coro
' Cf. N. 349S.

94°

Curia Romana

Concilii

94«

«UUAOVHECA

’

VRXIVRNTTKS SAAAXDOTAUS SANCTI PVTR.

«ratus in labiis superiorique oculorum supercilio ab equi pedibus vuldella Cattedrale, quale non puà in verun conto assistere al numero grur.ih
Krttus debuerit ad hospitale asportari, ubi istorum vulnerum cura non­
degl'infermi, molti dei quali moiono senza Sagramenti, per non dir nulla ώ
dum expleta, post quinque dies febri correptus brevi aliorum trium dierum
tanti scandali, dei quali è piena la povcra Città, proindcquc supplicatur ordi­
spam occubuit.
nare a Monsignor Vescovo la rcintegrazione della cura nella Chiesa Parocchd'
Delata ad Episcopalem Curiam Montis Falisci huiuscc casus notitia,
di S. Giovanni, corn era prima, acciocchè con un seconda Curato fossa tua
assistito il numeroso popolo. Ut vero facilius petitio ista exaudiatur, haec I confectus desuper fuit processus, qdo absoluto Vicarius Generalis defini­
tivi sententia pronunciavit, dictum Sacerdotem loannem Cesari irregularisubjiciuntur rationum momenta: primo, perche la Città di Terracina p
utem ca de re contraxisse. Cum autem paucos inde post menses praefatus
presentemente 2495 anime e per sei mesi delPanno ve ne sono 400 di piu di
Sacerdos supplicem Sacrae huic Congregationi porrexerit libellum, quo
forastieri, onde un solo Curato, che ha il peso d’assistere quotidiananunte d
uponens, memoratum hominem non ob vulnera sibi ea occasione inflicta,
coro, non puo arrivare; secundo, perché la sudet ta Chiesa Collegiata diS.Gil·
sd ob veterém morbosam affectionem, qua febrilis calor fuerit in illo exci­
vanni è stata Parrocchia et ha avuto sempre Curato distinto per una hinga
tatus, mortem oppetiisse, contendebat, nullam a se contractam fuisse irreserie d'anni; terno, perché in tanto manco detta cura, in quantocht rm.ro
.uliritatem, vel saltem super ca secum dispensari postulabat, rogatus Eminenquasi tuita la Chiesa ora magnificamente ristorata dal présente Monsigiw
osimus Episcopus hac de re eamdem Sacram Congregationem instruere, sub
Vescovo.
?trn 8 ianuarii 1738 retulit: satis superque, imo ad evidentiam usque constare
Iussus Episcopus Sacram Congregationem super eiusmodi precibus in­
praefatum Sacerdotem ob praedescriptum culposum homicidium a se commisstructam reddere, confirmat praedicta, sed simul refert erectioni seu resti­
irregularitatem incurrisse. Quibus acceptis, die 25 eiusdem mensis fuerunt
tutioni Parochialis propter pecuniarium quoddam detrimentum Archipresbvillius preces reiectae. Pluribus iamvero postea transactis mensibus supplex
tcrum et Capitulum obsistere. His vero expositis sententiam suam aperiem
isdenuo rediit eamdem instaurans petitionem nonnullis tamen antea non
sic habet: Maximum loci putarem esse gratiae exoptatae reintegrationis aequ.;
exhibitis suffultam documentis, quibus probari authumat, neque sibi culpae
conditionibus EE. VV. benevisis, alteram enim Paroeciam in ea Civitate adn
vertendum esse, quod equum non suum et freno non parentem nequiverit
necessariam video, ut ipse eamdem ecclesiam de opportunis ad curat luwn
alearibus carens divertere, quin hominem illum impeteret, neque eiusdem
libens instruerem.
hominis interitum ictui illi tribui posse, addens praeterea qualemcumque
At huic Episcopi sententiae non acquiescentibus praefatis Archipresbvnoxam satis a se fuisse redemptam iugi probae ac poenitentis vitae specimine
tcro et Capitulo, ad Eminentias VV. hodie pertinet, expensis iuribus utrinque
hactenus habito. Quocirca audito iterum super novis hisce precibus Emi­
afferendis, consueta circumspectione decidere:
nentissimo Episcopo, placuit Sacrae Congregationi demandare, ut causa pro­
I. An sit locus reintegrationis Parochiae in ecclesia Sanctae Mariae m
poneretur in folio sub duobus dubiis, quae ad calcem praesentis restrictus
Posterula? Et quatenus negative:
apponentur.
II. An sit locus erectioni novae Parochiae in ecclesia S. loannis? Et qua­
Binae sunt Innocentii III decretales, quae ad rem hanc expendendae
tenus negative:
occurrunt: altera in cap. Dilectus, de homicid., altera in cap. Significasti, eodem
III. An, et quomodo sit providendum in casu?
tit. Regula autem, quae ex eiusmodi decretalium aliorumque sacrorum ca­
Die 2 maii 1739: Non proposita. 1
nonum praescripto servari solet in ferendo indicio circa irregularitatem cx
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 64-66].
homicidio, haec esse videtur, quod si quis dabat operam rei licitae simulque
adhibuit diligentiam et cautelam, quam potuit ac debuit, homicidium, quod
fortuito et citra eius culpam accidit, eum non reddit irregularem, uti per
3503.
textus expressos in cap. Continebatur, cap. Ad audientiam et cap. Ex literis,
S. C. C., Montis Falisci, 16 maii, 6 iun. 1739.
hhomicid., sicuti etiam, si causa remota sit, ac nullo modo ad homicidium
ordinata, tametsi quis omnino per accidens daret operam rei illicitae, adhuc
Sacerdos loannes Cesari e Monte Falisco Viterbium solemni festiva di.·
non esset irregularis iuxta alios textus in cap. Exhibita, eod. tit., in cap.
Sanctae Rosae 4 septembris 1737 se contulit visitaturus, ut ipse inquit,
Quaesitum, de poenit. et remiss.; contra vero irregularitatem contrahere eum,
ecclesiam B. Mariae Vulgo nuncupatam della Quercia mille circiter passi­
qui opus illicitum gestit periculum mortis vel mutilationis inducens, prae­
bus e Viterbii Civitate dissitam. Accidit autem, quod velociter equitans in
sertim si debitam diligentiam et cautelam non adhibuerit, ne inde homi­
publica platea della Rocca dictae Civitatis Viterbii non modico populi nu­
cidium aut mutilatio sequeretur, distinguendo tradunt communiter Canomero referta, nullo, uti mos est, edito vocis sono, quo circumstantes caveren­
nistac.
tur, ita praeceps in quemdam irruerit hominem, ut is facile in terram proDocumenta ab Oratore producta quibus, evinci putat, se equo in saepedictum hominem casu prorsus fortuito et ulla absque culpa offendisse, sistunt
* Cf. N. 3505.

942

S. C. Concilii

Curia Romana

943

bybuotheca

VR VWRNWKS SXVUUKHAlAS SANCTI FETU!

Cappellania per losephum Zoppini fundata decidisse. Cumque in idem
potissime in depositione duorum testium. Praeterea cum irregularitasn
Xicolai consilium unanimes devenerint alii fratres de Zoppinis, exorant
contrahatur, ubi mors ex alia causa aut naturali morbo, quam ex inflictis ci­
modoEminentissimos Patres assumere examen dubii, quod infra describetur.
neribus sequuta probetur, secundum ea, quae docent communiter Canonist,
Sacrosancta Tridentina Synodus, inhaerens antiquioribus ecclesiasticae
et Theologi, idem Orator ut demonstret, toties memoratum hominem c\
disciplinae institutis, pluralitatem Beneficiorum improbantibus, de quibus
naturali morbo, non autem ex supra enunciatis vulneribus ohiisse, profer:
in can. Sanctorum, dist. 70, cap. 13, 15, 18, 28, et 30, de praebend,, et in
tum relationem chirurgi, qui testatus est, illum invenisse vulneratum sen:,
1 cap. Nonnulli, de cleric, non resid., hanc sub cap. 17, Sess. 21, de ref. saluber­
pericolo, tum etiam depositionem medicorum aliorumque chirurgorum
rimam constituit regulam: Imposterum unum tantum Beneficium ecclesiasticum
qui iussu Curiae Episcopalis Montis Falisci cum dicti hominis incisusingulis conferatur. Memorati autem sacri canones atque "Tridentini Patres
cadaver inspexerint iudicaturi, num illius mors ex dictis vulneribus secuta
in mox enunciato decreto loquuntur dc Beneficiis ecclesiasticis, corumque
fuisset, in sua relatione anathomica, testantur praefatum hominem α
dumtaxat pluralitatem prohibent, ita quidem, ut plures laicales Cappellaniae
inflictis vulneribus spatio quinque dierum prorsus convaluisse.
possint licite valideque retineri.
Omnibus itaque ponderatis, dignabuntur EE. PP. respondere:
Porro, cum testator inter caetera disposuerit, quod supradictac septem
I. An Sacerdos loannes Cesari sit irregularis? Et quatenus affirmatiu.
Cappellaniae siano e debbano essere sempre perpetuamente pure, mere, vere
II. An sit locus dispensationi in casu?
laicali, videtur inde non posse in discrimen revocari, quin saepedictae duae
Die 16 maii 1739: Non proposita.
Cappellaniae, utpote laicales queant a Francisco retineri, nisi residentiales,
Die 6 iunii 1739 Sacra, etc. respondit: Pro dispensatione ad cautelam.
ac proinde inter se ratione oneris unicuique earum adnexi incompatihiles
[Thesaurus Resolutionum, tom. 9, Pars I, p. 71, 85].
I probentur. Tota igitur praesentis causae inspectio in eo versabitur, num
possessoribus earumdcin Cappellaniarum impositum fuerit onus Missas
3504.
perse ipsos celebrandi, proindeque in loco, ubi illae fundatae sunt, resi­
dendi; hoc enim posito in iure receptum est, eas, tametsi laicales, ob ipsa­
S. C. C., Senogallien., 16 maii, 6 iun. 1739.
rum incompatibilitatem simul retineri non posse secundum resolutiones
Sacrae Congregationis in Neapolitana, 14 aprilis 1725,1 etc. Quocirca spe­
loseph Zoppini in testamentariis suis tabulis septem Cappellanias, qua
ctat ad EE. VV., perpensa potissimum testamentaria dispositione loseph
laicales vocant, in Venerabili ecclesia S. loannis Evangelistae Terrae Montis
Zoppini superius relata, una cum iuribus circumferendis pronunciare:
Sancti Viti fundari praecepit, earum vero Rectoribus has praesertim indixit
.1/1 constet de incompatibilitate duarum Cappellaniarum, de quibus agitur,
leges et conditiones: primo scilicet, che siano tenuti ed obbligati durante le
ita ut sit factus locus vacationi utriusque, sive potius alterius, et quae vacave­
loro Cappellanie celebrare per se, e non potendo per legitima causa 0 giusio
rit in casu?
e ragionevole impedimento per se stessi celebrare, far celebrare da altro SaterDie 16 maii 1739: Non proposita.
dote tre Messe per ciaschcduna settimana;... quarto, che a dette Cappella™
Die 6 iunii 1739 Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, et
possano concorrere tutti li Preti Sacerdoti nativi ct abitanti in questa Tena
alterutram ex Cappellaniis esse dimittendam.
indistintamente, purchè non siano provis ti di aitre Cappellanie perpetue inom[Thesaurus Resolutionum, tom. 9, Pars. I, p. 78, 86].
patibili.
Secuto memorati losephi testatoris obitu, Sacerdos Franciscus Menzucchius tertiam ex enunciatis septem Cappellaniis, ad quam fuerat ab ipsomet
testatore nominatus, obtinuit, deindeque curavit in Rectorem alterius Cap­
pellaniae in ecclesia S. Amici Castri Murri erectae, quam antea ad triennium
obtinuerat, a Sodalitate Sanctissimi Boni lesu confirmari. Sed quia idem
Franciscus mox enunciatam confirmationem fuit assecutus ea sub conditione,
che sia il medemo tenuto ed obbligato offiziare la nostra Chiesa ed ademfire
gPobblighi della Cappellania in tutte quelle contingente solite lui medemo, ne
vi possi so!to qualunque pretesto sostituirc in qualunque tempo mai altro Sacer­
dote in sua vece a riserva nel caso d'infermità, Nicolaus de Zoppinis, unus
ex heredibus praelaudati losephi testatoris novissime coepit contendere
binas, quae a saepcdicto Francisco retinentur, Cappellaniae, ratione praeser­
tim oneris celebrandi per se ipsum, esse inter se incompatihiles, adeoque
curndem Franciscum ob earum retentionem, si non ab utraque, saltem a

3505.
S. C. C.,

Terracincn.,

6 iun. 1739.

Descripta est haec causa in folio diei 2 maii vertentis anni,2 verum
tunc proponi non potuit. Reproposita autem hodie sub iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Negative.
Ad 111. Pro deputat ione alterius Coadnitoris ab Episcopo eligendi cum pro­
mone scutorum 20 de quibus agitur, cum onere occurrendi indigentiis parochiar.orum,et signanter degentium extra Civitatem, iuxta modum ab eodem Episcopo
fratscribendum.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 9, Pars. I, p. 85].
1 Cf. N. 3297.
» Cf. N. 3502.

Curia Romana

3506.
S. C. C.,

Pragen., 4 iul. 1739.

Cum nomine Mariae Constantiae Illozckin fuerit iamdudum Summo
Pontifici supplicatum, ut ei liceret egredi e Monasterio Pontensi S. Marne
Magdalenae de Poenitentia Ordinis S. Augustini, ex eo quod, etsi habitu
Monialium ab anno 17OJ induta esset, tamen nunquam pro Moniali canorùt
acceptata fuerit, nec regularem professionem emiserit, nec officia Monasterii
exercuerit, aut sacrum velum susceperit, Sanctitas Sua petitionem hanc sub
clausula: veris existentibus expositis, una cum facultatibus necessariis et opportu­
nis remisit arbitrio Archiepiscopi, qui primum impetrata confectione pro­
cessus super veritate narratorum in memoratis precibus, eo postmodum
absoluto, rem examinandam definiendamque delegavit sex Judicibus in
hunc finem electis, quorum unanimi suffragio tandem pronunciatum est,
quod Maria Constantia antedicta nec sit, nec umquam fuerit Religiosa, ut
adeo ex Monasterio, dimisso habitu, sibi sil liberum exire. Hac itaque habita
declaratione, Maria Constantia, dimissis vestibus religiosis, Monasterium
deseruit, subindeque Viennam Austriae profecta est, ibi commodius impu­
gnatura successionem, quam in hereditate Equitis de Hlozekin de Zambac
supremi Scribae Provinciarum Regis Bohemiae sub annum 1737 ab inte­
stato defuncti sibi delatam contendunt Sacer Hierosolymitanus Ordo ex
persona Equitis de Mitrovuski et nobilis vir de Schenovitz, qui e contrario
ad praecludendum Constantiae aditum huiuscc instituendae iudiciariae
quaestionis supplicem Sacrae huic Congregationi porrexere libellum, ubi
exponentes, minus rite et contra Tridentini praescriptum declaratum fuisse
ab Archiepiscopo, quod liceret dictae Constantiae e Monasterio egredi,
postulabant illam obstringi religiosum reassumere habitum, atque ad dere­
licta Monasterii claustra reverti.
Oportet igitur hodie dubium infrascriptum discutere, cuius decisionem
magnopere urget sibique propitiam auspicatur Constantia ex pluribus
documentis, quorum praesidio satis evinci putat, se nullo unquam tempore
legitimam professionem emisisse, aut pro vera moniali fuisse reputatam.
Primo scilicet ponderandam exhibet attestationem loannis Ritter Canonici
Theologi Metropolitanae Ecclesiae Pragensis ct loannis Frick Canonici
Decani antiquissimae Collegiatae eiusdem Civitatis, qui sub annum 172901m
ex munere sibi commisso visitassent saepedictum Monasterium Pontense.ita
exponunt: Exhibitus nobis fuit liber Monasterii super actibus ingressus, profes­
sionis et velationum conscriptus... Si contextum antecitati libri accuratius atque
penitius examinassemus, deprehendissemus utique, non esse religiose professam
saepedictam Constantiam, quia ex eodem contextu dilucide prodit, sitque clarum
et manifestum, quod saepe repetita Constantia eadem die, qua religiosum habi­
tum assumpsit, aliqualem professionem absque consuetis ceremoniis et solemnitatibus, non praemisso probationis anno, emiserit; secundo profert iuratam depo­
sitionem trium nobilium matronarum, quarum binae referunt, quod inter­

S. C. Concilii

945

rogata ohm Constantia coram Antistite Monasterii, quare non sit nigre
velata, hoc dederit responsum : Quia non sum vera religiosa, et semper, si
mhi placitum, ex Monasterio exire possum, quodque idipsum confirmaverit
Priorissa; tertia vero assent, se nunquam aliter audivisse et percepisse, quam
Donncella Constantia nulla vera religiosa persona sit ex causa, cum illa
nullam regularem professionem deposuerit; tertio tandem ultra duos testes seculares firmiter asseverantes, se a Priorissa undeviginti abhinc annis defuncta
aliisque senioribus monialibus audivisse, quod Constantia regulariter professa
non sit, sed quod qualibet die habitum deponere et ex Monasterio egredi posset.
Ex his vero arbitratur eadem Constantia excludi quoque tacitam profes­
sionem, quam forte ipsius collitigantes inductam contenderent sive ex eius
mora pene trigenaria in dicto Monasterio, sive ex assidua religiosi habitus
delatione, sive demum ex nonnullis obitis muneribus a professis dumtaxat
Monialibus exerceri consuetis: sicuti enim statutum in iure est, solemnem
et expressam professionem, quae ante expletum novitiatus annum emittatur,
invalidam esse, nullamque inducere obligationem, ad praescripta per Triden­
tinum, Sess. 25, cap. 15, de regular., ita multo minus tacita possit ex quibus­
vis actibus induci professio, si integer, ut in casu, non praecesserit proba­
tionis annus secundum resolutiones Sac. Congregationis in Lucen., 6 augu­
sti 1593 1 et in Assisien., 24 martii 1612. 2
Manet itaque deliberandum:
An constet de legitima professione Constantiae Hlozekin ita, ut haberi
debeat tamquam monialis in casu.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 104-107].

3507.
S. C. C.,

Hortana,

1 aug. 1739.

Proposita fuit haec causa die 14 iunii, resoluta vero die 5 iulii 1738. 3
Cum autem Rectoribus antedictae Parochiae facta postmodum fuerit pote­
stas experiendi iura sua, quae in anteacta causae propositione neglexerunt
adducere, oportet hodie, resumpto folio sub memoratam diem 5 iulii distri­
buto, perpensisque rationum momentis eorumdem Rectorum nomine cir­
cumferendis, respondere:
An, et in quibus sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die I augusti IJ3<) Sacra, etc. respondit: Dilata, ct scribatur Episcopo
iuxta instructionem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 109].
1
*
>
•
V0I.

Cf.
Cf.
Cf.
Dc

r

N. 2260.
N. 2391.
N. 3487.
Episcopi vero responsione non constat
6O

Curia Romana

946

3508.
S. C. C.,

Baren.,

21 nov. 1739.

Nicolaus Caesar de Avolos, cum pridem statuisset ecclesiasticum Bene­
ficium de iurepatronatus laicorum fundare in altari maioris ecclesiae Tenae
Cyliarum, sub annum 1728 ad illius institutionem deveniens, congruam t
in tot bonis stabilibus assignavit dotem, iniunctoque Rectori onere bini'
Missas singulis annis celebrandi, hanc circa patronatus praerogativam et
exercitium praescripsit legem: che dehbano essere istituiti ordine succutito h
figli mascoli di Francesco d'Avolos suo fratello utrinque congionto, et princi­
paliter et primo loco debba essere istituito Nicolo Saverio d'Avolos altro sw>
fratello germano già navizio, e dopo la morte di detto Nicolo Saverio, debba
istituirsi Γaltro figlio mascolo di detto Francesco d'Avolos, 0 pure non essaidmi
alcuni di detti figli mascoli di detto Francesco, debba istituirsi qtiello fifiio
mascolo maggiore nato da discendente da figli mascoli di detto Francesco t con
in awenire debba seguire detta istituzione... e mancando atnbedue le lina, in
detto iuspatronatus laicorum debba succedere il Rev. Capitolo di delta Tena
di Ceglie.
In exeeutionem eiusmodi fundationis fuit illico authoritate Ordinarii ere­
ctum Beneficium, in eoque iuxta placitum fundatoris obtinuit institui Nico­
laus Xaverius priori loco vocatus. At isto novissime defuncto, nulloque e\
linea sive masculina sive feminina praefati Francisci de Avolos existente,
Capitulum seu Rector dictae Terrae Cyliarum authumans factum fuisse
locum suae vocationi, postulavit in Archiépiscopal! Curia memoratum Bene­
ficium sibi adiudicari. Cumque huic petitioni sesc opposuerit Nicolaus
Caesar eiusdem Beneficii fundator, contendens licere sibi alium denuo
praesentare, lis inde coepit in dicta Archiépiscopal! Curia promoveri.
Interea vero Franciscus de Avolos, cuius descendentes, uti praemissum
est, in defectum primi Rectoris fuere ad Beneficium vocati, supplicem
Summo Pontifici porrexit libellum, quo exponens filios suos masculos
fuisse ad controversum Beneficium ordine primogenitali invitatos, se vero
adhuc prole carere, utpote nondum uxoratum, demisse efflagitavit faculta­
tem praesentandi ipsum fundatorem, donec aliquis ex filiis suis capax asse­
quendi controversum Beneficium supervenerit, tametsi Rector praefatus
ecclesiae Cyliarum
ius sibi ad illud ex vi enunciatae substitutionis asserat,
ei
Eius autem precibus ad hanc S. Congregationem reiectis, oportet modo bins,
quae inferius describentur, dubia disceptare.
Porro quod attinet ad primum, ponderanda imprimis sese offert fundatoris
potestas, an ista nimirum tantae virtutis sit, ut valeat idem fundator ad
Beneficium a se institutum toties praesentare, quoties illud ipso vivente
vacaverit, tametsi alii post obitum primi Rectoris fuerint invitati, praesertim
vero si isti sint extranei. Cactorum illud quoque praestat in iure expendere,
quod licet in fidei commissis, primogenituris et maioratibus substitutorum
vocationi locus non fiat, donec spes est, ut alii priori loco vocati supen’e-

S.

C. Conci/ii

947

niant, in Beneficiis tamen, ne eorum collatio diu protrahatur, eadem regula
non procedit, sed ipsorum vacatione secuta, debent haec, posthabita spe,
quod personae priori loco ad ea passive vocatae superveniant, conferri iis,
qui posteriori loco fuerunt invitati.
Quodsi iuspatronatus controversum censeretur ad Capitulum sive Recto­
rem Terrae Cyliarum iam delatum, pro eo quod spectat ad secundum dubium,
licet Clerici ex saepedicto Francisco sive per lineam masculinam, sive femi­
neam descendentes superveniant, duo ad illius definitionem adnotari pos­
sunt: primum, quod fundator nullam imposuit Capitulo seu Rectori legem,
qua idem Capitulum obstringatur supervenientibus Francisci filiis Benefi­
cium dimittere; alterum autem, quod scilicet ecclesiasticum Beneficium
ex ingenita sua indole et natura ita in titulum perpetuum conferri debeat,
ut ab illius Possessore nequeat ulla ratione abstrahi, nec aliqua in eius prae­
sentatione seu collatione possit adiici nova lex, conditio aut onus, unde
Beneficii Rector ad certum dumtaxat tempus, vel donec Clericus passive
vocatus superveniat, debeat illud retinere, nisi id fuerit explicite ab ips*.
fundatore sancitum.
His itaque perpensis e conspectu aequitatis, onus erit Eminentiarum
W. deliberare:
I. Ah Nicolaus Caesar de Avolos, fundator Beneficii iurispatronatus laiconm, de quo agitur, stante obitu Rectoris ab ipso in fundatione primo loco
nominati, valeat iterum alium praesentare, vel supplicare pro seipso; sive potius
jactus sit locus vocationi ad dictum iuspatronatus favore Capituli Collegiatae
Ecclesiae Terrae Cyliarum in casu? Et quatenus negative ad primam ct secun­
dam partem, et affirmative ad tertiam:
II. An dictum Beneficium competat eidem Capitulo irrevocabiliter etiam
in casu supervenient lac descendentium Clericorum Francisci Avolos in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. In casu, de quo agitur, Nicolaum Cae­
sarem posse supplicare pro seipso.
Ad II. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 9, Pars I, p. 164-167].

3509.

S. C. C.,

Senogallien.,

5 et 19 dcc. 173Q.

Plura postulantibus parochianis Castri Scapczzani adversus Sacerdotem
Thomam eorum Plcbanum: primo nempe, taxam novissime ab Episcopo
confectam super emolumentis ab eodem Plebano occasione associationis
cadaverum exigendis non esse execution! demandandam, sed eam debere
multiplici in parte reformari; secundo, ad probandam sepulturae electionem
haudquaquam requiri testes sub iurisiurandi religione coram Notario depo­
nentes, sed sufficere, ut ii, qui de sepulturae electione testantur, vel coram
ipsomet Plebano, vel coram Vicario foraneo oretenus cum iuramento depo­
nant: ad sedandam litem inde obortam fuerant iamdudum in contradictorio

Curia Romana

948

partium subscripta dubia, quae in folio die 11 aprilis proxime praeteriti,
ubi status causae refertur, apposita fuerunt. 1
Hoc igitur ob oculis habito, grave non erit EE. PP. decidere:
1. An taxa ab Episcopo novissime confecta favore Parochi loci Scapnzani
super emolumentis associationis cadaverum sit exequenda, vel potius reformanda,
et in qua parte?
2. An testes super electione sepulturae deponentes recipi debeant medio iuramento per publicum Notarium, sive potius sufficiat eosdem testes deponere oretenus cum iuramento coram ipsomet Parocho ve! Vicario foraneo?
Die 3 decembris 173g: Non proposita.
Die. I) decembris 1730 Sacra, etc. respondit ad 1. Taxam esse reforman­
dam iuxta modum.
Ad 2. Negative ad primam partem, et affirmative ad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 180, 191].

3510.

-v v v

\ 3TAYUKYvVM»

a u s a a jm

S. C. C.,

Salutiarum,

3 sept. 1740.

Emmanuel Brozza in istrumento sub diem’ 27 septembris 1733 exarato
annuam pensionem seu praestationem librarum centum et quinquaginta
pollicitus est Lucae Pcretto plura ob nomina, quibus se illi devinctum asse­
ruit. Lucas vero insequenti die 28 eiusdem mensis simplex fundavit Benefi­
cium sub invocatione Sanctissimi Rosarii in Parochiali ecclesia Loci vulgo
nuncupati Isola bella, et ad illud nominavit losephum Mariam antedicti
Emmanuelis filium, ut ipse posset ad eius titulum Clericali militiae nomen
dare. Cum autem subinde memoratus Joseph Maria prima Tonsura fuerit
initiatus, ac in vim dictae nominationis enunciatum obtinuerit Beneficium,
cuius praeterea dos, ut pro congrua Bénéficiât! sustentatione sufficeret, ab
eodem Luca fundatore fuerat etiam nonnullis aliis bonis adaucta, e contra
vero Lucas annuam pensionem sibi ab Emmanuclc assignatam nequiverit
ad haec usque tempora exigere, suum induxit animum, ut Sacram hanc Con­
gregationem adiret enixe postulans declarari, praemissam Beneficii erectio­
nem et respective losephi Mariae nominationem ob Simoniac vitium, quo
illae infectae sunt, nulla ratione sustineri posse, proindeque sibi nedum licere
variatis conditionibus in anteacta Beneficii fundatione adiectisad novam cius
erectionem procedere, verum etiam de bonis, ut supra, in augmentum dotis
successive assignatis libere in aliam causam disponere.
Beneficii erectionem itidemque ad illud nominationem sub pactione,
lege aut conditione, quae simoniacam pravitatem quoquo modo redoleat, a
sacris canonibus improbari, colligitur ex cap. Praeterea 9, de transact. Pactum
vero simoniacum intercessisse in enunciatis actibus erectionis et nominationis
controversi Beneficii, cx tribus facti circumstantiis potissimum evinci con­
tenditur: primo, quod Lucas tunc temporis, quo sacpedictum Beneficium
1 Cf. Thcsauius Resolutionum, torn. 9, Pars I, p. 43-46.

S. C. Concilii

949

fundavit, plurimo acre alieno reperiebatur onustus et binas habebat m nubili
ictate neptes, ita ut inverisimile omnino sit, fundari ab ipso voluisse BeneI ficium, et ad illud nominare loscphum Mariam, nisi reciprocae annuae pen­
sionis pollicitatio praecessisset; secundo, quod eadem pensio constituta fuit
Lucae in quantitate ita respondente annuo Beneficii reditui, ut tam Emmanuelis, quam Lucae par esset in asserta pactione conditio; et tertio demum quod,
idemmet Clericus loseph Maria Brozza eiusque frater natu maior ab Epi­
scopo de praemissa conventione interrogati, non fuerint ausi illam, praesente
Luca, inficiari. Caeterum praestat adiicere, quod tametsi Clericus loseph
Maria sub iurisiurandi religione affirmaverit Episcopo, saepedictam nomi­
nationem sibi penitus improbae pactionis ignaro fuisse procuratam a patre,
nec nisi post aliquod tempus sibi innotuisse, pro eiusdem tamen Beneficii
retentione haudquaquam losepho Mariae suffragaretur.
Porro superest adhuc ponderandum, an iuxta votum praefati Lucae
respondendum sit, ei licere ad novam Beneficii erectionem variatis conditio­
nibus progredi, et libere de bonis in eius dotis augmentum assignatis dispo­
nere, cum statutum in iure habeatur, patronum vendentem iuspatronatus,
sive pro pretio et re temporali aliquem ad Beneficium praesentantem, iuspa­
tronatus amittere, ct ecclesiam effici liberam, ut e cap. Quia Clerici, de ture
patron, et Tridentin., de ref., Sess. 25, cap. 9.
Omnibus itaque perpensis una cum relatione Vicarii Capitularis, ubi
plura, quae ad factum pertinent, merentur adverti, placeat Eminentiis VV.
rescribere :
An liceat fundatori procedere ad novam erectionem lleneficii variatis con­
ditionibus, et cum facultate libere disponendi de bonis in augmentum dotationis
assignatis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars II, p. 28-30].
I

3511.

S. C. C., Ulyssiponen. Oriental., 3 sept. 1740·
Contendens Aloysius de Almeida irritam esse solemnem professionem
die 21 aprilis 1721 in Conventu B. M. Virginis Gratiarum Ord. Eremita­
rum S. Augustini a se emissam ob violentias praesertim ab Adriano patre
sibi illatas, implorat hodie beneficium restitutionis in integrum a quinquen­
nio iamdudum elapso, ut iura sua adversus eamdem professionem valeat
experiri.
Plura utique sunt in processu Sacrae huius Congregationis iussu de
more confecto, quae Oratoris petitioni suffragantur, sed haec facile praecipua
videri possunt ac validiora: primo nimirum, quod Aloysius invito adversoque
animo genitorum votis obsequuturus, teneram adhuc tredccim annorum aeta­
tem agens Religionem fuerit ingressus, vix autem inchoato novitiatus anno
et delibata Religionis ac Regulae austeritate coeperit disgustarsi e dire, che
non voleva essere Religioso, iuxta testimonium, quod P. Carolus a S. Agnete

Curia Romana

,
η
ΐ
ΜU
3NVS

mviww™ waai-νΜΛ
V33HXOÏ U1W

95°

Provincialis Ordinis et germanus Oratoris frater perhibuit. Secundo, quod
Adrianus eius parens, ubi primum hos filii sensus acceperit, statim ad Con­
ventum se contulit, curavitque eidem a P. Provinciali indici, che se non seguitasse il suo noviziato, per professare, certamente il genitore lo avrebbc bastonato
molio bene, e dopo mandato ali'Indie legato come un birbo e che non loriconosceria più per suo figliolo, deindeque ipsemet ore proprio nedum cocpcnt
minacibus verbis eum terrere, sed insuper, quia Orator seguitava per sempre
la sua istessa resoluzionc, dicendo con gran costanza, che non voleva esser reli­
gioso, ne che aveva da professare, pugnis, colaphis, aliisque verberibus ipsum
pessime habuerit, quodque non semel in ipsum stricto ense insilierit, quem­
admodum de re, cui praesens adfuit, testatur in suo examine Antonius
deCorvaglio, et consonat testimonium Sacerdotis loscphi de Sylva. Tertio,
quod decurrente probationis anno idem Aloysius sibimet iugiter inquietus,
connovitiis vero summopere molestus plures admiserit excessus fugamque
pluries e novitiatu et conventu arripuerit, nec nisi verberibus ac minis reduci
potuerit, uti pariter habetur ex testibus fonniter examinatis. Quarto, quod
Magister novitionim, antequam is ad professionem admitteretur, veritus
non fuerit palam exponere, quod ipsum Religioni aptum non iudicabat, vcluti
in eadem ob apertam suam aversionem minime perseveraturum. Quinto,
quod idem Orator in actu professionis manifesta praebuerit signa suae aver­
sionis et repugnantiae a statu religioso, uti constat ex unanimi depositione
plurium testium. Postremo, quia tacita professionis ratificatio solet impedi­
mentum praestare, quominus petita in integrum restitutio concedatur,
propterea Orator ad excludendam quamcumque speciem tacitae ratificationis, plures induxit testes, ex quorum depositione habetur, nullum sive
ex minoribus, sive ex sacris Ordinibus a se fuisse susceptum, nec ulla
unquam obita religiosa munera, additis quoque repetitis protestationibus
super nullitatc suae professionis.
Religio non obluctatur. Huius itaque perpensis iuribus una cum rela­
tione Ordinarii eidem favente, onus erit EE. VV. decernere:
An sit locus restitutioni in integrum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars II, p. 21-24].

3512.
S. C. C., liispnlen., 24 sept., 3 dec. 1740.
Exoptans Eleonora Lasso della Vega nullitatcm solemnis professionis,
quam dudum sub instituto S. Clarae in Monasterio Oppidi nuncupati de
Carmona ob reverentialem metum erga Petrum suum genitorem asserit
emisisse, consueta methodo iudiciaria proponere, sub annum 1735, quo idem
Petrus obierat, supplex a S. Sede postulavit beneficium restitutionis in
integrum, qua ob elapsum iampridem quinquennium indiget, sibi concedi.
» Cf. N. 3s u-

S. C. Concilii

95*

1 Eius autem precibus ad Supremum hunc Senatum reicctis, fuit ab isto iuxta
morem imperatum Ordinario, ut audita dicti Monasterii Antistite, super
asserto metu processum conficeret.
Hoc itaque utens rescripto sategit Oratrix processum servatis servandis
«formali triginta et unius testium examine confici; at eo tandem absoluto,
non valens postea ob summam pecuniarum inopiam respondere sumptibus
necessariis pro habendo eiusdem processus exemplari, curandaque illius
i transmissione ad Urbem, institit apud Vicarium Generalem, coram quo
I processus fuerat compilatus, ut Eminentissimus PP. de iis, quae ex testium
examine habentur, literis suis certiores redderet; cumque idem Vicarius
Generalis putaverit Eleonorae precibus fore annuendum, ea, quae mox
subiicientur, ab exacto, quem transmisit processus restrictu praecipue
emergunt.
Primo scilicet, quod memoratus Petrus saepe saepius Eleonorae filiae
suae ad ejfetto di liberarsi dalle spese, che in altro stato gli avrebbe potato
cafionare, indixerit, che era necessario, che le feminine, che nascevano bene et
nano povere, entrassero nella Religione. Secundo, quod tres ex dictis testibus
in suo formali examine affirmaverint, se certo scire, quahnente prima che la
Donna Eleonora professasse, essendo in età di 13 anni, gli aveva significato la
ripugnanza, che aveva alio stato di Religiosa, e che se trouvasse il modo di uscire
idi non far disgusto al padre, Γavrebbe messo in eseeuzione, e che non voleva
professare, perché questo non doveva essere per forza. Tertio, quod quintus
(estis deposuerit, di aver saputo, che il menzionato suo padre era andato da
questa e st era abboccato in un parlatorio con la sopraddetta, la quale gli aveva
ditto, die non préparasse le cose per la professione, perché non la voleva fare,
idque ipsum confirmaverit decimustertius testis referens, sc ex ore Petri
haec audivisse verba: Questa ragazza ha il Diavolo in corpo, che non vuol
mert Religiosa. Quarto, quod secundus et tertius testis enarrantes ea, quae
inactu soleinnis professionis evenere, testati sunt, che nel Monastero era cosa
fubblica, che t secolari, i quali erano intervenuti alia funzione, avevano detto,
ch'tra un peccato ed una compassione 1'aver fatto professare per forza quella
paeane, quodque haec omnia comprobata maneant tam ex testimonio Sacer­
dotis Fcrdinandi Barriendos, quam ex depositione vigesimi tertii testis
referentis aver asservato, che quando la suddetta Donna Eleonora fece i voti,
Ktva credulo, che professava con pena e senza libertà. Postremo, quod Oratrix
id excludendam tacitam professionis ratificationem plures induxerit testes
deponentes, ipsam genitori suo post emissam professionem in haec verba
respondisse: I.ei non mi dia consigli chc nell'inferno pagherà la pena di avermi
collocata in questo stato, quodque suo zio Γaveva persuasa non arrischiandosi
ii consultare il caso coi Confessori della sua Religione, et tandem quod coepe­
rit iamdiu de methodo instituendi iudicium super invaliditate suae profes­
sionis consulere viros quosdam graves et doctos, ita ut preces longe antea
pro obtinenda petita in integrum restitutione exposuisset, nisi a patre tunc
adhuc superstito fuisset impedita.
Antistita Monasterii nihil obiecit; Promotor fiscalis Curiae ecclesia­
sticae quidquam sibi non occurrere declaravit, quod contra praefatam

Curia Romana

9S2

Vicarii Generalis relationem opponeret. Quocirca ad EE. VV. spccut
respondere:
An sit locus restitutioni in integrum in casu?
Die 24 Septembris 1740: Non proposita.
Die 3 decembris 1740 Sacra, etc. respondit: Ex hactenus deductis nega­
tive. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars II, p. 54,81].

3513.
S. C. C.,

Cassanen.,

3 et 17 dec. 1740.

Sequuta vacatione Parochialis ecclesiae S. luliani unius ex quatuor Paro
chialibus in Civitate Castrivillarum existentibus, Episcopus Cassanensis tna
ab illius territorio divulsit loca, nimirum il Piano della Pera, Rocca poicrdla,
et Olivetello, novamque ex eis Parochiam erexit in ecclesia S. Mariae Constantinopolis et S. losephi. Ad sternendam vero semitam novae huic ere­
ctioni in decreto, quo praefata loca a Parochiali ecclesia S. luliani statuit
dismembrari, asseruit, compertum se habere ex documentis sive relationi­
bus quae citatis Oeconomo et Procuratore Cleri eiusdem ecclesiae S. luliani
fuerunt in Cancellaria Curiae suae congesta: districtum dictae Parochialis esu
tam grandem, ita ut habitatores supradictorum locorum distent a dicta ecclesia
per medium milliare, et filianos omnes esse in numero bis mille et octingentorum
circiter, et tempore hyemali ac nocturno, praesertim pluviis inundantibus ob di­
stantiam, asperitatem, periculum, et incommoditatem itineris dictam Parochia­
lem petere non posse, non sine permaximo eorumdem spirituali detrimento, necnon
permultos filianos dictorum locorum vitam aim morte commutasse vel absque
Sacramentis ecclesiasticis, vel absque assistentia in eorum morte ob causas de­
super narratas, adesse quoque in dictis locis non paucos habitatores praesertim
ex civilibus parentibus ortos tam pauperes, qui abiectis vestibus induti et quasi
denudati diebus festivis ad praedictam Parochialem accedere non possunt.
Non arrisit Clero Parochialis ecclesiae S. luliani eiusmodi dismembratio,
proindeque statim fuit ab ipso impugnata, sed cum Episcopus noluerit ab
ea exequenda supersedere, postulat modo Clerus praedictus, ut ab hoc
Sacro Tribunali irrita declaretur. Atque in hunc finem exponit primum,
loca superius enunciata non ultra tertiam unius ab ecclesia S. luliani milliaris
partem distare, nullum unquam ex parochianis ob assertam itineris asperi­
tatem sine Sacramentis decessisse, adeoque parochianos ipsos controversae
dismembrationi suum non praestitisse assensum, solumque ab Episcopo
requisitos eius probasse consilium deputandi Vicarium seu Coadiutorcm.
Deinde vero profert attestationem quatuor peritorum, qui deponunt: che
le strode pubbliche delle medesime son cosi bene costruite e disposte,
che il cumminare e passeggiare le medesime tanto in tempo di notte,
quanto in tempo di giomo non apporta niuno incomodo ».
1 Cf. N. 3575, 3582, 3589.

5. C. Concilii

953

His ita in facto propositis addit praeterea memoratus Clerus, in iure non
rite ad eamdem dismembrationem fuisse processum, cum enim tunc tem­
pons ecclesia S. luliani suo pastore viduata reperiretur, satis non erat
illius Oeconomum citare, sed peculiaris ei debuisset deputari Defensor, ut
valide ab ipsa avelli possent praefata loca, ut in cap. I, de rebus Eccl. non
thtnan.,in 6, et in cap. i,Ne sede vacante; minusque vim ullam fieri potuisse
in amplificato populi numero, quia non debet vetus Parochia ob populi
affluent’am dismembrari, sed obstringendus est Parochus tot sibi Presbyteros
in adiutores assumere, quot Sacramentis exhibendis divinoque sufficiant
cultui iuxta expressam Tridentini sanctionem, Sess. 21, cap. 4.
Auditus Episcopus super omnibus hisce querelis nomine Cleri S. lu­
liani porrectis prolixam dedit epistolam, qua quidquid hac in re a se gestum
est, veluti pro divini cultus augmento ac animarum salute dispositum tueri
satagit ac propugnare. Perpensis itaque iuribus hinc inde circumferendis,
dignabuntur EE. VV. ad dubia controversias hactenus expositas comple­
ctentia respondere:
1. An constet dc nullitate dismembrationis ecclesiae S. luliani Castri Villa­
rum in casu? Et quatenus affirmative:
2. An, et quomodo sit procedendum in casu?
Dic 3 decembris 1740 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die /7 decembris 1740 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Deputandum esse ab Episcopo in Coadiutorem alterum ex Presbyteris
participantibus, qui resideat penes ecclesiam S. loseph, ibique curam animarum
aactat, iuxta modum ab eodem Episcopo praescribendum cum exemptione a
servitio chori in ecclesia S. luliani.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars II, p. 86, 101].

3514.
S. C. C.,

Ulyssiponen.

Oriental.,

17 dec. 1740.

Proposita fuit haec causa dic 3 septembres anni vertentis.2 Cum autem
Orator in integrum restitutus ac in Urbe praesens Sanctissimo Domino
Nostro demisse supplicaverit, ut cognitionem nullitatis suae professionis
huic eidem Sacro Consessui delegaret, Sanctitas vero Sua ob peculiares gravesque causas sibi expositas iustum aequumque duxerit ipsius precibus
annuere, rogat ille hodie Eminentissimus PP., ut resumpto folio dictae dici
]septembris una cum iuribus tunc distributis, quae putat in finem probandi
professionis invaliditatem apprime suffragari, atque sufficere, non dedignentur declarare:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Attenta speciali remissione a Sanctissimo
D. V. facta, affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 9, Pars II, p. 104].
' Cf. N. 3518.
’ Cf. N. 35"

Curia Romana

954

3515.
S. C. C.,

Olomucen.,

6

maii 1741.

S M LHlKYTA llS

b ir ia o th e c a

VRXTVJUNnAS
’

SANCI i PETR -

I fodiemus Olomucensis Episcopus inhaerens synodali decreto pridem
edito et novissime a cl. me. Cardinali Schrattenbach illam regente Eccle­
siam innovato, quo cautum est, nullum clericorum, nisi qui in actuali cura
animarum saltem integrum biennium sedulo transegerit, ad quodeumque Bene­
ficium curatum promoveri et institui debere, noluit praesentationem Sacer­
dotis Augustini Pischelli ad Ileralticensem primum, deindeque ad Pimicensem Parochiales ecclesias ab Antonio Rombaldo Comite de Collalto earumdem ecclesiarum patrono factam admittere eo innixus fundamento, quod
idem Augustinus, veluti recens ad Sacerdotium, et quidem ope apostolicae
dispensationis super legitimae aetatis defectu promotus, nullo adhuc vel
exigui temporis spatio animarum curam exercuerit. Cum autem id secum
iniuria fieri ratus fuerit Comes dc Collalto, sua utens ad S. Sedem interpo­
sita appellatione, supplex modo ab Eminentissimis PP. infrascripti dubii
decisionem implorat.
Triplici scilicet nomine putat memoratus Comes, haud obesse synodale
decretum supra relatum, quominus Augustinus Pischelli a se praesentatus
debeat in Parochiali ecclesia Pirniccnsi institui: primo, quia agitur de Bene­
ficio iurispatronatus laicalis, quod a quacumque lege censetur exemptum,
nisi de eo explicita fiat mentio; secundo, quia controversa Parochialis ecclesia
multo ante enunciatum synodale decretum fuerit erecta, ac proinde libera
facultas cx fundationis lege iam patronis acquisita praesentandi personam
dignam ct idoneam nequiverit adimi, aut quoquo modo ex recensito Syno­
dali decreto restringi, cum legitima patronorum iura tollere aequitati con­
sentaneum non sit, ut inquit Tridentinum ipsum, cap. 9, Sess. 25, de ref.;
et tertio demum, quod eadem synodalis constitutio iamdiu inoleverit, cum
plurcs Presbyteri in Parochialibus Beneficiis fuerint instituti, licet ca quali­
tate a synodico decreto praescripta non reperirentur instructi iuxta testi­
monium, quod loannes Gaspar de Thall iuratus perhibuit. Haec autem eo
potiori iure locum authumat obtinere, dum Augustinus cx variis, quaeadferuntur, documentis comprobatur doctrina, morum integritate, prudentia
aliisque praeditus animi dotibus, quae ultro sufficiunt, ut idoneus dignusque
ad assequendam Parochialem ecclesiam reputetur. Quamvis enim possit
debeatque Episcopus praesentatum a patrono laico, quem praevio examine
idoneum non repererit, denegata institutione, reiiccre, ut expresse sanavit
Tridentina Synodus, Sess. 24, cap. 18, et Sess. 25, cap. 9, dc ref.; idoneum
tamen ct dignum tenetur instituere, cum patroni laici ad differentiam patro­
norum ecclesiasticorum non obstringantur digniorem et magis idoneum
praesentare.
Antistes Olomucensis super precibus a Comite de Collalto porrectis
Sacram Congregationem instruere iussus in litteris ad eam datis recenset
causas, quibus motus cl. me. Cardinalis Schrattenbach toties memoratum
synodale
decretum innovavit.
·*

.S’. C. Concilii

955

I Ceterum ultra cnunciatas Tridentini sanctiones, quibus potissimum freI tus Comes de Collalto existimat retardandam haud esse petitam Sacerdotis
Pischelli institutionem, non abs re erit indicare, quod olim Sacer iste Con| sessus Episcopo Eystettcnsi sub diem io maii 1681 in haec verba respondit:
I Ouod attinet ad Parochiales ecclesias, quae sunt de iurepatronatus laicorum,
' nn tas Concilium Tridentinum haud subiecerit concursui, non videtur hodie
I atcilirc qitidquam novi iuris inducere. Provide autem octurri potest atrae ani-srum admittendo dumtaxat idoneos, et si ii qui praesentantur, non erunt
dùvi, non admittat, ut in Lib. 15 Lit. Visit., p. 106 tergo.
Omnibus itaque perpensis dignentur EE. VV. pronunciare:
An obstet statutum dioecesanum ita, ut sit retardanda institutio Sacerdoti
Augustino Pischellio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Statutum non obstare, et quoad institutionem
Suudotis Pischellii servetur dispositio Tridentini.
[Thesaurus Resolutionum, torn, xo, p. 60-63].

3516.

S. C. C., Caputaquen., 10 iun. 1741.
In concursu habito sub diem 21 iunii superioris anni ad Parochialem
tt reccptitiam ecclesiam S. Mariae Graecorum Terrae Pollae duo tantum
cotnparuere competitores, alter Nicolaus de Donato, qui primum fuerat
Coadiutor defuncti Parochi, et postmodum dictae ecclesiae Oeconomus, alter
iero Bernardus Tramontani. Quum autem tres Synodales Examinatores,
wram quibus habitum fuit examen, retulerint, Nicolaum de Donato Terrae
Pdlac actualem Oeconomum Parochialis ecclesiae S. Mariae Graecorum dictae
Ttrrae Pollae vacantis esse dignum scientia, aetate, gradibus, filiatione et Cleri
upopuli acclamatione, Bemardum vero Tramontani eiusdem Terrae dignum
wnlia, nulla aliarum cius qualitatum facta mentione, Episcopus Nicolaum
Je Donato praeferendum esse iudicavit. Id vero secum iniuria factum authununs Bernardus, tam ab Examinatorum relatione, quam ab Episcopi iudicio
d Sacrum hunc Consessum provocavit, urgetque modo decidi duo dubia,
quae ad calcem restrictus apponentur.
Prior Bernardi querela contra Examinatorum relationem in eo sistit,
quod Nicolaum de Donato non scientia tantum, sed etiam, ut mox exposi­
tum fuit, aetate, gradibus, filiatione et Cleri ac populi acclamatione dignum
tenunciaverint, nullum vero de moribus, prudentia atque dexteritate, quibus
:psc ad exercendam animarum curam se apprime idoneum pluribus docu­
mentis probasse asserit, habuerint verbum. Ob hoc enim suarum qualita­
tum atque praerogativarum silentium contra leges iustitiae non minus, quam
contra mentem Tridentini peccasse putat Examinatores. Ipse nimirum ex
Sess. 24, cap. 18, de ref. arguit, onus esse Examinatorum non explorandi
untum scientiam uniuscuiusque ex concurrentibus, sed ipsos teneri quoque
inquirere de moribus, aetate, prudentia, aliisque animi dotibus, ct iuxta

- .n ix i

lunas

v a a H x o ru iia

s n v io f ln m v s s v u s o r a iv iiA

Curia Romana

S. C. Concilii

probatum eiusmodi praerogativarum concursum quemlibet dignum et ido­ I Sacerdotem losephum Mariam Capponi, Equitem Ordinis SS. Mauritii
neum renunciare.
et Laxari, qui unam ex memoratis octo Cappellaniis a Confraternitatc fun­
Judicium autem Episcopi cx co potissime iniustum appellat, quod, tamefe
ditis usque ab anno 1704 possidebat, iste novam hanc Cappellaniam sta­
plene ipsi innotesceret, se bona vita, fama et moribus imbutum esse, neque
tuo post obitum testatoris erectam, priori libere dimissa, est assecutus.
penes acta Episcopalis Curiae unquam fuisse inquisitum, uti idem Episco­
Iam vero in gravi septuaginta circiter annorum aetate constitutus suppli­
pus non renuit testari in literis sub diem 26 iunii 1740 signatis, trahi tanur.
cem sa me. Clementi XII porrexit libellum, quo exponens a triginta sex
passus est ad praeeligendum Nicolaum, qui pridem fuerat in eadem Episco­
mnis servitium praefatae ecclesiae praestitisse, hebetemque sibi nunc reddi­
pali Curia sub annum 1718 de inhonestis actibus cum Ursula .Maunno
tam oculorum aciem, Sanctitatem Suam demisse rogavit a degnarsi sciohabitis accusatus, solumque cum clausula cx hactenus deductis absolutus,
>lurlo e liherarlo dalPobbligo d'officiare detto Coro c Chiesa, obbhgandosi invece
iniuncto etiam illi praecepto non accedendi ad Terram Pollae suae patra:
li tsso soddisfare cd peso aggionto di cinquante! Messe in qualsivoglia anno sua
sine praevia Episcopi licentia. Hinc enim contendit Bernardus tantam adhuc
πια durante. At precibus ad hanc Sacram Congregationem reiectis, dispu­
infamiae notam haerere Nicolao, ut nedum ipse minime debuisset, se post­
tandum proponitur, num locus sit petitae iubilationis induito, commutato
posito, ad controversae Parochialis assecutionem praeeligi, immoveroab
onere servitii chori in annuam celebrationem quinquaginta Missarum.
illa sit omnino arcendus.
Si iuxta regulas, quibus utitur Sacer iste Consessus, dum gratiam jubi­
1 lac super re auditus Episcopus pauca haec in iudicii sui vindicationem
lationis indulget, procedi velit, nullo plane nomine blandiri sibi potest Ora­
subiecit: Perpensis actis mihi remissis ac requisitis dicti D. Nicolai de Donato
tor, quod eius precibus sit annuendum. Nam praeterquam quod a tempore,
et eiusdem gradibus Coadiutoriae et Oeconomatus laudabiliter exercitis alusç.t
quo ipse coepit ecclesiae suae inservire, triginta septem dumtaxat anni in
causis digne moventibus et signanter maxima repugnantia Cleri dictae receptio
tunc usque diem decurrerunt; accedit notabilis illa circumstantia, quod
ecclesiae vacantis in personam praefati Oratoris, fuit, ipso excluso, dicte
nunquam voluit Hebdomadarii munus obire, neque Missas, ut alii consuevere
D. Nicolaus de Donato a me praeelectus ad recensitam Parochialem, cuiuspoiùppcllani, per turnum canere. Constans autem est Sacrae huius Congrega­
sessionem, praevia Pullarum expeditione, est adeptus. De meritis interposite
tionis stilus, non impertiendi iubilationis indultum, nisi iis Canonicis sive
appellationis vestri erit iudicii, cuius censurae me humiliter submitto.
Beneficiatis, qui ecclesiae suae integrum, continuum et laudabile servitium
Nomine Nicolai de Donato nihil hactenus allatum est. Dubia vero, quae
per quadraginta ct ultra annos praestiterint, nulla habita ratione provectae
proponuntur decidendae, sunt:
vel decrepitae aetatis, aut habitualis, quo forte laborent, morbi, uti constat
I. An constet de mala relatione Examinatorum in casu?
ex pluribus resolutionibus et signanter in Constantin., 4 maii 1737.1 Quo­
II. An constet de irrationabili iudicio Episcopi, ita ut ecclesia Parochialis,
circa ponderandum unice supcrest, num ab ea praxi praestet liceatque in
de qua agitur, sit adiudicanda Sacerdoti Bernardo Tramontani in casui
hypothesi recedere ob annuas quinquaginta Missas, quas Orator loco inser­
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Deveniendum esse ad novum concursum.
viendi choro offert imposterum celebrare.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 10, p. 70-72].
lussus Episcopus EE. PP. super Oratoris precibus instructos reddere,
suique animi sententiam, auditis caetcris Cappellanis, aperire, rescripsit,
caeteros Cappellanos petito iubilationis induito contradicere, eo quod Orator
3517.
ibanno 1720 solum divinis officiis et choro interfuerit, nunquam Hebdoma­
darii onus supportaverit, ininusque Missas per turnum cecinerit, quodque
S. C. C., Lauretana, 10 iun. 1741.
chori servitium nimium imminui contingeret, si petita iubilatio concederetur.
Sub annum 1740 Societas SS. Philippi ct lacobi curavit octo CappellaRelatis vero Cappellanorum rationibus concludit: Eminentiarum Vestrarum
nias in ecclesia S. Mariae Montis Cassiani, in qua iamdudum erecta rep>
exorata dignatione Oratori indulged poterit, ut quae illum iam pene septua­
nebatur, ordinaria Episcopi authoritate institui, Presbyteris, qui eas obti­
genarium visuque imbecillem magis onerare noscuntur, per cum dimissis, reliqua
tenen faciliora impicant ut.
nerent, iniuncto onere divina officia diebus festis de praecepto et quibusdam
aliis in tabellas postmodum designatis persolvendi eodem plane modo,
Deliberandum itaque est:
An sit locus induito iubilationis a servitio chori, et permutationis eiusdem
i.
quo solent Canonici et Bénéficiait choro interesse, Ecclesiisquc Collegiatis
cum onere Missarum favore Equitis loscphi Mariae Capponi?
inservire. Cum autem anno 1720 Canonicus Joseph Antolini aliam CappelDie, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative in omnibus.
laniam in eadem ecclesia fundari iusscrit, cuius Cappellano praeter caeten
[Thesaurus Resolutionum, tom. 10, p. 78-80].
iniunx rit: che detto Cappellano pro tempore sia obbligato di officiare edassi­
stere alii Offici in Choro nella chiesa matrice di Santa Maria dclla mia patna
nclTistessa forma e cogli stessi pesi, cd obblighi degi'altri Sacerdoti neinitdesim
‘ Cf. N. 3474·
divini Officii; atque in primum eiusdem Cappcllaniae Rectorem nominaverit

S. C. Concilii

Curia Romana

95$

959

dictae Dioecesis Celsoncn. ecclesiis viguerit consuetudo administrandi atque
investiendi inconsulto prorsus Episcopo pecunias huiusmodi Communitatum
3518.
Presbyterorum; secundo, quod nullus omnino memoratae ecclesiae Parochia­
lis de Berga favor atque utilitatis ratio suadeat Ordinarii decretum in iis
S. C. C., Cassanen., 22 iul.
1741.
rebus exquiri, cum satis superque ipsius ecclesiae indemnitati et commodo
I per consilium Communitatis Presbyterorum numerum tricenario maiorem
Proposita fuit haec causa die 3, resoluta vero dic 17 decembris 1740.
Adversus hanc resolutionem audiri postulavit Episcopus. Dclibcrandnn I componentis prospectum videatur, dum ipsorum maxime interest negotium
ecclesiae utile gerere, iique statum ipsius ecclesiae ac censualium debitorum
idcirco manet:
facultates apprime noscunt.
i. An sit standum vel recedendum a decisis?
His itaque perpensis onus erit Eminentiarum VV. rescribere:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. In decisis, et amplius.
1. An Communitas Presbyterorum ct Sodalitas Defunctorum erectae in
[Thesaurus Resolutionum, torn. 10, p. 1x3-115].
I ecclesia S. Eulaliae I illae Bergae valeant absque licentia Ordinarii acceptare
legata ahaque pia relicta sub perpetuo onere Missarum, Anniversariorum et

similium?

3519.

V&LW UDNVS SVTî IWVavax-S

w a -A H L O Y u n »

S. C. C.,

Celsonen.,

22

iul. 1741.

2. An praedicta loca pia possint pariter absque licentia Ordinarii facere
nwestimenta pecuniarum provenientium ex retrovenditione censuum in aliis
similibus censibus et investimentis?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. et 2. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 10, p. 118].

Cum Provincialis Synodus Tarraconen. sub annum 1727 celebrata inter
caetera sanciverit, legata ecclesiis aliisque piis locis relicta, quibus onto
Missarum et Anniversariorum aliaque id genus annexa sunt, non posse ab
earumdem ecclesiarum Rectoribus ac piorum locorum .Administris absque
Ordinarii licentia acceptari, nec pecunias cx censuum redemptione accepti'
3520.
in aliorum censuum aut praediorum emptionem converti, Vicarius Capitu­
S. C. C., Nullius seu Sublacen., 22 iul. 1741.
laris Episcopalis Curiae Celsoncn. eiusmodi synodalem constitutionem imposterum observari praecepit. At exorta inde multiplici controversia inter
Sequuta sub mensem augusti 1739 vacatione Archipresbyteralis ecclesiae
eiusdem Curiae Promotorem ac Communitatem Presbyterorum, aliamque
in Castro Se ran i Abbatiae Sublacensis erectae, per liberam illius resignatioSodalitatem Defunctorum nuncupatam in ecclesia Parochiali S. Eulaliae
nem a Blasio Manni possessore factam, Vicarius Generalis Eminentissimi
Loci de Berga erectas, eaque ad .Auditorem Camerae delata, protulit iste
Cardinalis Spinulae moderni Commend a tari i dictae Sublacensis Abbatiae
sub die 20 Aprilis 1739 definitivam sententiam, qua declaravit, praedicis
consuetum iussit affigi edictum, quo omnes ad illius ecclesiae curam concur­
Communitatem et Sodalitatem non posse sine Episcopi licentia haereditates
rere cupientes excitarentur monerenturque ad se infra decem dies praesen­
adire, nec legata sibi relicta, 'pecuniasquc in rei frugiferae emptionem
tandos suaque nomina, cognomina, aetatem et patriam in actis Curiae Abbainvestire.
tialis describi faciendum, ita ut eo transacto termino posset de doctrina
Quum autem Promoter Curiae Episcopalis coram Eminentissime Cardi­
cuiusque ex concurrentibus coram eodem Vicario Generali et Synodalibus
nali Passeri tunc Pro-.Auditore s. m. Clementis XII petierit circumscribi
Examinatoribus fieri experimentum.
sententiam \uditoris Camerae, causamque ex integro ad hanc S. Congre­
Tres itaque intra terminum ab hoc edicto praefinitum in Abbatial» Curia
gationem remitti, idem Eminentissimus Pro-Auditor causam S. Congrega­
comparucre, seque pro memorato concursu fecerunt describi, nempe Clau­
tioni delegavit in gradu appellationis, quam modo prosequentes praefatae
dius Amadei Sacerdos, Petrus Proprii et Dominicus Perelli tunc temporis
Communitas Presbyterorum et Defunctorum Sodalitas nedum propugnant,
Diaconi. Habitoquc sub diem 22 dicti mensis Augusti examine, Sacerdos
nulla sibi opus esse Episcopi licentia in finem sive acceptandi haereditates
Amadei fuit a duobus ex tribus Examinatoribus reprobatus, bini vero Dia­
ct pia legata sibi relicta, sive investiendi in censibus paribusque frugiferi
coni per suffragia duorum Examinatorum approbati fuere. Sed quia in
investimentis pecunias, quae ex aliorum censuum retrovenditione in arcam
actis concursus approbationi factae a duobus Examinatoribus Petri Proprii
depositorum devenerint.
j addita leguntur haec verba: cum magis, contendens idcirco praefatus Petrus,
Momenta, quibus saepedictae Communitas et Sodalitas potissimum inni­
«dictis verbis approbationi suae adiectis satis compertum fieri, se fuisse
tuntur, ad haec videntur redigi posse: primo, quod vetustissima ad annum
ab Examinatoribus magis dignum et idoneum prae altero competitore re­
usque 1727 in ipsa ecclesia Parochiali loci dc Berga aliisque pluribus praenuntiatum, de collatione huius Archipresbyteralis ecclesiae ab Eminentissimo Abbate Commendatario in personam Dominici Perelli subinde facta
» Cf. N. 3513.
,ψ
I

ç6o

Curia Romana

statim penes Sacrum hunc Senatum conquestus est, suasquc proscqucns
querelas modo instat pro decisione dubii, quod infra describetur.
Vicarius Generalis Eminentissimi Abbatis in relatione ad Sacram Con­
gregationem transmissa exponit, Examinatores in computatione punctorum,
quae concurrentes obtinuerunt, censuisse: Petrum dc Propriis superasse
Dominicum Perdium in uno puncto cum dimidio. At cum neuter eorum illam,
punctorum quantitatem attigerit, quae necessaria iudicabatur pro consecutione
trium votorum, Examinatores duo vota utrique attribuerunt, sed Petro de Pro­
priis ratione dicti, etsi minimi excessus, operae pretium duxerunt quoddam
veluti distinctivum assignare, adnotari faciendo in actis concursus, illum fuisse
approbatum a duobus, cum magis.
I Iis praemissis idem Vicarius Generalis, ut ostendat perperam de iniustitia redargui iudicium Eminentissimi Abbatis, prosequitur: Palam «/,
Examinatores nulla alia ratione illam (dictionem) adiicere voluisse ac potuisse,
quam ad tali pacto indicandum excessum unius puncti cum dimidio, quem fireare
Petri calcularunt; nimirum siquidem notum est, ad Ordinarium, non ad ipsos
spectare praeelectionem, illius, qui caeteris magis idoneus indicetur. Unde cum
etiam in casu, quo Petrus ab omnibus, Dominicus vero a maiori tantum parte
fuisset approbatus, adhuc Eminentissimus Ordinarius valuit praeeligere hunc
secundum, inspecta maiore aetate, morum honestate ac gravitate, et prudentia,
quibus pollere invenit, eo magis id praestare potuit citra irrationabilitatem, dum
unusquisque eorum duo aequaliter vota reportavit.
Porro, si spectetur sanctio Tridentinae Synodi, Sess. 24, cap. 1S, de
ref., Examinatorum Synodalium munus est renunciare, quot ex concurren­
tibus reperti fuerint idonei, non autem quis eorum sit dignior, quum Epi­
scopo reservetur, eum, quem ipse digniorem judicaverit, eligere, uti decla­
ravit Sacra Congregatio in Abulen., 1 decembris 1593, ubi ad IV dubium
respondit: Examinatores debere denunciare, quot idonei reperti fuerint, nm
autem, quis eorum dignior, sit; Episcopum autem suo iudicio debere eligere
digniorem, ut in Lib. 7 Decr., p. 139 tergo.
Num vero, admissa etiam hac iuris theorica, iustam probet Petrus Pro­
prii hodie Sacerdos querelam suam, dispiciendum erit ab Eminentissimis
PP., qui rogantur decidere:
An constet de irrationabili iudicio Eminentissimi Abbatis Commendatam
in casu ?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, ct ad Eminentissimum Praefectum
iuxta mentem.
[Thesaurus Resolutionum, tom. to, p. X16-118].

3521.
S. C. C., /Mazar/en., 12 aug. 1741.
Parochialis ecclesia S. Laurentii Oppidi Drepani, cui duo Parochi ani­
marum curam ibidem exercentes, decem Presbyteri et quatuor Clerici par­
ticipantes inserviebant, novissime fuit a s. m. Clemente XII in insignem
Collegiatam ex duabus Dignitatibus, una nempe Cantoratu et altera Deca-

1

I

S. C. Concilii

()f)ï

nuncupatis, atque ex novemdecim Canonicatibus constantem erecta,
ndcmque tradita fuerunt pro dote non solum hacreditaria bona Petri de
Messina, aliorumque piorum benefactorum, verum etiam Praebendae seu
portiones, quas antea obtinebant dicti duo Parochi, necnon bina Beneficia
quae in m inibus eiusdem Summi Pontificis per duos ex praefatis Presbyteris
luerunt libere resignata.
In Bulla autem erectionis novae huius Collegiatae, quod peculiariter
ad memoratas spectat Digni ta es, ita Executed praescribitur, ut in ea con­
stituat unum Cantoratum, qui inibi principalis illiusque Capituli caput existât,
d tam in choro, quam Capitulo, processionibus aliisque actibus et functionibus
capitularibus, tam publicis quam privatis praesit et praeeminentiam ac prae­
cidentium habeat, et unum Decanatuni, qui inibi secunda Dignitas etc. exi­
lant, etc. quibus omnimoda praedictorum parochianorum Parochialis eccleiiae,etc. eisdem modo et forma, quibus antea per Rectores pro tempore existentes,
praefatos peragebatur etc., exercenda cura immineat animarum; et ad quos
arcae horarum Canonicarum huiusmodi et aliorum quorumcumque administratio
deinceps perpetuis futuris temporibus privative quoad alios quoscunque spectet
tt pertineat.
At vix expleta istius Collegiatae erectione, cum statim coeperint Cantor
et Decanus liberam sibi et absolutam functionum omnium directionem,
totum Ecclesiae regimen, plenam bonorum omnium ad eandem Ecclesiam
spectantium administrationem et demum omnimodam animarum curam
independenter a Canonicis asserere, plurima hinc inter easdem Dignitates
tt Canonicos oborta fuere dissidia, quae tandem ut dirimantur, neque diutius
languescat Dei cultus Ecclesiaeque servitium ob hasce lites nonnihil immi­
nuta, rogantur Eminentissimi PP. operosum aggredi negotium decidendi
sequentia dubia in partium contradictorio subscripta:
1. An ad Capitulum una cum Cantore et Decano spectet ius dirigendi et
gubernandi functiones ecclesiasticas, exceptis parochialibus, in Ecclesia Collegiata
peragendas, seu potius ad eosdem Cantorem et Decanum privative in casu?
2. An ad integrum Capitulum spectet ius administrandi omnia et quaecumepe bona tam dotalia Parochialis, quam caetera quovis titulo et nomine ad Eccle­
siam spectantia, et respective exercendi iura spiritualia, nimirum concedendi
facultatem Regularibus sive Confratcrnitatibus ducendi processiones intra limi­
ta Parochiae, et similia, seu potius ad Cantorem et Decanum?
j. An ex nunc constituenda sit arca communis mensae Capitularis ad asser­
vandos fructus ct emolumenta quaecumque, etiam parochialia, singulis Digni­
tatibus et Canonicatibus respective debita?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad Eminentissimum Praefectum cum facul­
tatibus S. C. etiam concordandi. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn, io, p. 121-124].
iuu

1 Cf. X. 3545·

V»l. Γ.

Curia Romana

962

3522.

S. C. C.» Viterbien., 12 aug. 1741.

VAVA

M YVHEC A

V^XTV-WiHAS SXV.LMIKYVMAS SANCU PVTVA

Ad sedandas multiplices controversias inter Canonicos antiquiores Col­
legiatae Ecclesiae S. Andreae in Terra Vetrallac dudum erectae, necnon
alios, quos vocant Canonicos secundae, tertiae et quartae erectionis oborv
Episcopus Viterbiensis, cuius iudicio earumdem contentionum definitio
fuerat utrinque remissa, sub die 7 maii 1738 decrevit statuitque: che sollo
nome di Capitolo debbano essere compresi tutti indistintamente li Signori Ca­
nonici in tutti gl'atti e in tutte le occasioni con la limitaxione solamenti, se It
pie disposizioni vogliono solo li Canonici di prima erezione; e che la suddetta
dichiarazione non dia alcun ius alii Canonici dt prima erezione di prtlenitu
obbligati gli altri a maggior contribuzione e pagamento di quelle che hamo
praticato fmora, talmente, che questa dichiarazione lascia le cose nello siisse
stato, nel quale, si trovavano presentemente, non intendendo, che queste dichiaraxioni respettivamente fatte abbino d'aver loco nelli casi, che possino awenut
nclli quali si debba procedere, come sarci di ragione.
Verum decreto huic non acquiescentes memorati Canonici antiquiorenuncupati primae erectionis, quum citatis Canonicis secundae, tertiat d
quartae erectionis, obtinuerint iamdudum septem dubia subscribi, rogant
modo pro eorum decisione.
Dignetur itaque Eminentissimi PP. respondere:
i. An Canonici secundae, tertiae et quartae erectionis veniant sub nomin·
Capituli ita ut una cum Archipresbytero et Canonicis primae erectionis unicum
corpus constituant?
7. An ab Archipresbytero et a quibus Canonicis debeatur media annala
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et Episcopus mandet praestari pa­
tientiam pro extractione partitarum ad causam facientium ex libris capitula­
ribus. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 10, p. 134-136].

3523.

S. C. C., Camerinen., 9 sept. 1741.
In pastorali visitatione sub finem anni 1737 habita perpendens Episcopumagnos sumptus, quos sacrarium Collegiatae Ecclesiae S. Mariae Oppidi
Matelicae pro subministrandis utensilibus ad quotidianam Missarum cele­
brationem necessariis obstrictum est sustinere, decrevit, che tutti li Rettori,
Cappellani
_
9 ed altri Sacerdoti, che celcbreranno nella delta Chiesa
o Collegiato
per adempimento délit legali perpetui e ad tempus, paghino un baiocco pa
1 Cf. N. 3544. 3597, 3599.

S. C. Concilii

I
1
I

I

963

Mesa da appHearsi per mantenimento delle sagre supeüettili della sagrestia,
non fccettuaiido alcuno benchè Canonico.
Detrectantibus autem Cappcllanis aliisque Sacerdotibus onere cele­
brandi Missas in dicta Ecclesia gravatis eiusmodi decreto obtemperare,
Capitulum e sua re duxit Sacrum hunc adire Consessum, in quo discussis
sub die 28 ianuarii proxime praeteriti duobus dubiis ad calcem huius restrictus positis,1 Eminentissimi PP., dilata eorum decisione, iusscrunt scribi
Episcopo iuxta instructionem, qua scilicet ei demandaretur, ut firmato statu
tam activo quam passivo sacrarii, distinctam una cum utroque praedicto
statu transmitteret relationem onerum, reddituum et antiquitatis Cappella­
niarum, quae in dicta Collegiata reperiuntur erectae.
Cumque id fuerit adimpletum, ex foliis ab eodem Episcopo transmissis
apparet, statum activum sacrarii ad annua scuta 128.95; passivum vero ad
scuta 187.35 ascendere. Ex alio autem Episcopi folio colligitur, omnibus
ferme Cappellanis sive Beneficiatis emolumentum aliquod ultra annualem
.Missarum eleemosynarum superesse. Capitulum autem contendit evinci,
quod annuae sacrarii expensae ipsius reditum in summa scut. 16945 certo
certius excedant.
Quia vero memorati Cappellani et Bénéficiât!, ut se liberarent ab onere
contribuendi pro sacris supellectilibus, nedum opposuere sacrarii opulen­
tiam, sed longaevam quoque et immemorabilem consuetudinem, iuxta
quam afiirmant, se nunquam enunciato oneri succubuisse, omnibus per­
pensis onus erit EE. VV. respondere:
1. An Cappellani et alii Sacerdotes etiam Canonici celebrantes in Ecclesia
Collegiata Sanctae Mariae Terrae .Matelicae pro adimplendis oneribus Missa­
rum propriis Cappellaniis vel sibi ipsis alio titulo, quam ratione Canonicatus
incumbentibus, teneantur contribuere sacristiae dictae Ecclesiae pro sacris supdlecfilibus ? Et quatenus affirmative:
2. Quaenam taxa sit servanda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 2. Servandam esse taxam iuxta morem regionis.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 10, p. 143-145].

3524.

S. C. C., Uispalen., () sept. 1741.
Franciscus Tinoco et Anna Maria della Carrera ct Saavedra mutuo
capti amore sub diem 16 novembris 1737 secunda circiter noctis hora Ma­
trimonium in Civitate Hispalis contraxerunt coram testibus et Sacerdote
Aloysio Maurillo, cui Vicarius Generalis ad preces ipsius Frandsci Tinoco
licentiam tradiderat, ut eidem Matrimonio, omissis denunciationibus, adsisteret. Id vero ignorans Franciscus della Carrera, Annae Mariae pater,
insequenti die Hispali discessit, filiamque secum duxit ad Civitatem Lorae
1 Thesaurus Resolutionum, tom. io, p. a, 14·

.ΜΓΜ tDNVS

S llV lW W ' WS

V3AH LOVVM»

964

Curia Romana

patriam suam intra fines eiusdem Hispalensis Dioecesis sitam, ubi dieu
Anna Maria paternis nutibus inorem gerens, alias cum loachimo de Mancha
iniit nuptias, novoque subinde viro per aliquot dies cohabitavit, donec
huius Matrimonii notitia ad Vicarium Generalem delata, fuit ipsius iussu
a loachimo seiuncta, ct die 18 ianuarii 1738 in Monasterium S. Michaelis
Civitatis Hispalis, ubi adhuc custoditur, collocata.
Haec facti series exposita fuit in supplici libello sub eumdem annum 1738
s. m. Clementi XII porrecto nomine saepcdictae Annae Mariae demisse
pro apostolica dispensatione super priori Matrimonio tamquam rato et non
consummato exorantis, ut nimirum tam ipsa secundum Matrimonium cum
loachimo celebratum novo consensu queat convalidare, quam liberum sil
memorato Francisco Tinoco ad alias nuptias transire. Cum autem eiusmodi
preces fuerint ad hanc S. Congregationem remissae, scriptum est Archicpiscopo Hispalensi, ut, audito Tinoco, processum tam super Matrimonio cum
eo contracto, quam super asserta ipsius non consummatione conficeret,
praetereaque, ut referens super circumstantiis Matrimonii cum loachimo
de Mancha peracti, eiusdem loachimi animum exploraret, num pro istius
Matrimonii revalidatione novum consensum sit praestiturus, quatenus petita
dispensatio impertiatur, et demum, ut una cum transmissione processus
suam Emincntissimis Patribus aperiret sententiam.
Sedulo mandatis est obsequutus Archiepiscopus, cumque processum,
qui ex formali plurium testium de non consummatione primi Matrimonii
deponentium examine constat, compilari curaverit, cum postremo cum
suis transmisit literis, in quibus haec habentur; « Ex processu certe compcri,
Annam Mariam de la Carera factum sincere narrasse. Praeterea, auditus
Franciscus Tinoco per iudicialem confessionem perspicue testatus est,
Matrimonium, quod publice et in facie Ecclesiae contraxerat, minime con­
summasse nec umquam cohabitasse cum ipsa. Itemquc auditus loachimus
de Mancha, qui declarat, se denuo praestare consensum paratum esse, idque
vehementer exposcit ». Suam vero super petita dispensatione sententiam
aperiens ita se explicuit: < Censeo, praeoptatam dispensationem maxime
convenire et ex rei contingentia necessariam fore, cum nulla alia via tot
malis inde iam ortis valeat commode subvenire. Coniugcs prioris Matrimo­
nii graviter dissident inter se, et ad communem vitae consuetudinem nulla
ratione possunt adduci. Utriusque periclitatur continentia ». Quibus maxi­
mum addit pondus iam sequuta secundi Matrimonii consummatio.
Hoc itaque erit iudicium Eminentiarum VV., quae rogantur respondere:
An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione super Matrimonio rato
et non cosummato in casu, et ad effectum, de quo agitur?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in casu, et ad effectum, dt quo
agitur.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 10, p. 145-147].

S. C. Concilii

965

3525.
S. C. C.f

Marturanen., 9 sept. 1741.

Proposita hac causa die 24 ianuarii 1739,1 decisione dilata, iussum fuit
scribi Episcopo pro meliori informatione iuxta instructionem, quae in eo
versata est, ut Episcopus Sacram Congregationem certiorem redderet, quae­
runt quantitas proventuum et emolumentorum Parocho dictae veteris Paro­
chialis sit remansura, qui reditus contingent novo Parocho, et demum quam
summam idem novus Parochus tenebitur tradere Oeconomo Curato in nova
ecclesia Parochiali iuxta eius decretum retinendo, quatenus erectio istius
novae Parochiae sustineatur. At, quum tandem ille rescripserit, se nihil
habere, quod priori suae relationi adderet, necesse fuit committere Metro­
politano, ut statum activum ct passivum dictae ecclesiae SS. Apostolorum
Petri et Pauli iuxta enunciatam instructionem formaret. Tandem processiculum confecit, ex quo novissime ad Sacram Congregationem transmissis
haec habentur:
Primo, quod reditus omnes veteris Parochialis spatio quatuor annorum
percepti ab Oeconomo, qui fuit, absente Parocho, deputatus, longe a sum­
ptibus ct debitis absorbentur ita, ut dictus Oeconomus creditor remaneat
inducatis 119; secundo, quod annuus reditus novae Parochiae, si attenditur
notula a novo Parocho tradita, ad ducatos 46, onera vero et expensae, inter
quas computantur annui ducati 15, qui debent Oeconomo seu Vicario eius­
dem novae Parochiae persolvi, ad ducatos 44 ascendunt, adeoque duo tan­
tum ducati novo supersint Parocho; si vero testium depositioni deferatur,
dictus annuus reditus ducatos 31 dumtaxat attingit, sicquc onera et sumptus
annuum reditum in ducatis 13 excedunt.
Onus itaque erit Eminentiarum VV. resumpto folio in Congregatione
dici 24 ianuarii 1739 distributo, inspectisque novis circumferendis iuribus
idem dubium resolvere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 10, p. 141-143].

3526.
S. C. C., Caesenaten., 23 sept. 1741.
In publico instrumento sub annum 1618 exarato cl. me.CardinalisTonti,
tunc temporis Caesenatensis Episcopus, perpetuam fundavit erexitque Cappellaniam hisce potissimum adicctis oneribus: primo, quod Cappellanus in
oratorio S. Petri de Bulgamô Missam singulis Dominicis diebus aliisque
festis de praecepto ibi designatis celebret; secundo, quod celebret duas Mis­
sas qualibet hebdomada in perpetuum in Cathedrali Ecclesia ad altare, ubi
1 Cf. N. 3498.

966

Curia Romana

prius stabat Imago B. V.; tertio, quod in festo S. Andreae quolibet anno in
perpetuum teneatur facere Officium, celebrari faciendo in dicto oratorio
S. Petri dc Bulgarnô tot Missas, quot sunt in Congregatione, sub qua degit
dictum Oratorium cum solita eleemosyna; et quarto demum, quod quolibet
anno in perpetuum teneatur Missam celebrare in eadem Cathedrali in festo
S. Michaelis Archangeli, et in festo S. Chrisogoni, et in festo S. Annae
teneatur decantare vel decantari facere unam Missam solemnem in honorem
festivitatis dictae S. Annae necnon teneatur similem Missam decantari
facere in die, qua fit festivitas Angeli Custodis.
Deinde vero in dotem eiusdem Cappellaniae constituit unum perpetuum
annuum censum scutorum decem et octo cum dimidio. In exeeutionem
eiusmodi fundationis diu fuerunt a Cappellanis celebratae Missae aliaque
onera integre adimpleta. Sed quia annuum stipendium 18.50 scutorum iuxta
veterem valorem ab eodem Cardinali designatum non excedit summam
scutorum 14.10 monetae Romanae nunc currentis, et alioquin manualis
Missarum eleemosyna ad iulium unum excrevit, idcirco Sebastianus Marti­
nelli, istius Cappellaniae Rector, exponens memoratam summam iniunctis
Missarum oneribus non respondere, sub diem 10 iunii 1679 obtinuit ab hac
Sac. Congregatione Ordinario Caesenatensi committi, ut praedictum onus
Missarum iuxta proportionatam reddituum quantitatem ad ratam eleemosynae
manualis more regionis inspecto pro suo arbitrio et conscientia moderetur atque
reducat, ita tamen, ut si quando augeatur redditus, augeatur etiam proportionabiliter numerus ipse Missarum, quod praesertim in actu visitationis erit inspi­
ciendum. Cui quidem rescripto obsequens Ordinarius Caescnatensis man­
davit praefatum Sebastianum in posterum celebrare seu celebrari facere
qualibet hebdomada in Ecclesia Cathedrali Caesenae ad altare S. Annae
Missam unam, et in Oratorio SS. Petri et Andreae Bulgarnô celebrare per
sex menses cuiuslibet anni ad libitum Missam in quolibet die festivo de
praecepto, prout etiam in omnibus Dominicis intra sex menses; ita pariter
celebrare seu celebrari facere duas Missas cantatas. In reliquis vero eundem
Sebastianum ab oneribus celebrandi Missas liberavit.
At eiusmodi reductionem ad haec usque novissima tempora servatam
quum nuperrime veluti a Sebastiano Martinelli subreptitie extortam, apud
hanc Sacram Congregationem accusaverit Pater Nicolaus a S. Theresia
Ordinis Scholarum Piarum Collegii Nazareni Minister, inquiens nimirum
falso fuisse expositum, quod quatiiordccim tantum scuta currentis monetae
percipiantur a Cappellano, dum praeter illa alia scuta tria singulis annis
libera retrahuntur; praeterea quod, ubi etiam locus fuisset alicui Missarum
reductioni, earum tantum numerus, quae in Cathedrali Ecclesia celebrantur,
debuisset imminui, firmis remanentibus illis, quae diebus Dominicis aliisque
festis de praecepto dicendae sunt in oratorio rurali S. Petri de Bulgarnô,
quippe quas ibi celebrari provide iusserit piissimus fundator consulturus
pauperibus incolis illius Villae alias in discrimine positis saepe saepius
non audiendi Missam: imperatum est Episcopo Caesenatensi, ut hac de re
Emos PP. instrueret, suamque, audito Rectore Cappellaniae, aperiret sen­
tentiam.

S.

C. Concilii

__________________ —--------------------—
I

j
i
I
I

i

■■■■..

07

lussa fecit Episcopus; suis quippe in literis ad S. C. datis confirmans
ficti seriem hactenus expositam, hunc animi sui sensum esse declaravit:
primo, quod Rector praefatus emancipari posset ab onere celebrandi per
seipsum, quo cum fundator gravavit; secundo, quod Missae, quas idem
fundator diebus festis in oratorio S. Petri de Bulgarnô celebrari praecepit,
ibidem omnes absque ulla diminutione persolvantur, sic postulante commodo
rusticorum illius Villae, absoluto tamen Rectore ab Officio, quod die festo
S. Andreae deberet in eodem oratorio expleri, quippe quod summam scutorum trium absorberet; et tertio demum, quod Missae in Cathedrali celebrandae ad unam tantum pro qualibet hebdomada reducantur, liberato
Cappellano ab aliis oneribus in eadem Cathedrali persolvendis.
His acceptis Eminentissimi PP. sententiae Episcopi inhaerentes eidem
commiserant die 19 novembris anni 1740, ut iuxta propositam a se nor­
mam reductionem perficeret. Cumque iuxta hanc normam Caesenatensis
Antistes sub diem 29 decembris eiusdem superioris anni novam reductio­
nem edixerit, statim adversus illam reclamavit hodiernus Cappellaniae
Rector Sanctes Bigucci, ad cuius petitionem dubium mox describendum
Eminentiis VV. proponitur. Duo scilicet comprobanda assumit praefatus
Cappellaniae Rector: alterum, quod Missae omnes tam in Cathedrali, quam
in saepedicto oratorio Villae de Bulgarnô, aliaque onera a Cardinali funda­
tore praescripta debeant integre adimpleri, quodque in hunc finem Colle­
gium Nazarenum teneatur ex bonis haereditariis eiusdem Cardinalis stipen­
dium Cappellano usque ad annua scuta 33 et obulos 60 supplere; alterum
vero, quod si petito huic supplemento locum esse non iudicetur, recedendum
minime sit a veteri Missarum reductione sub annum 1679 peracta, totque
annorum spatio observata.
Onus itaque erit EE. VV. sapientissime statuere:
et quae reductio sustineatur, seu potius an, et quomodo sit providendum
m casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Celebrandas esse omnes Missas in oratorio
Ullae de Bulgarnô, deletis prorsus ceteris oneribus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 10, p. 167-170].

3527.

S. C. C., declar. Matrimonia, 4 nov. 1741.
Matrimonia, quae in locis Foederatorum Ordinum dominio in Belgio
subicctis iniri solent, sive inter Haereticos ex utraque parte, sive inter Hae­
reticum ex una parte Virum, et Catholicam Foeminam ex alia, aut viceversa, non servata forma a Sacro Tridentino Concilio praescripta,1 utrum
valida habenda sint, nec ne, diu multumque disceptatum est, animis homi­
num, ac sententiis in diversa distractis. Id quod satis uberem anxietatis,
ac periculorum sementem per multos annos subministravit, quum praeser1 Sess. XXIV, de ref. matrim., c. 1.

•ΛΛ-Μ UÛNVS

SnV M W n

968

Curia Romana

tiin Episcopi, Parochi, atque illarum Regionum Missionarii, nihil certi hac
super re haberent, nihil vero inconsulta Sancta Sede auderent statuere, ac
declarare. Cum autem, proxime evolutis annis, in tam ancipiti, gravique
causa Apostolicac Sedis iudicium vehementius exposceretur, urgeretque
id imprimis vigilantissimus Iprensis Episcopus, dum pro debito Officii sui,
et sua erga B. Petri Cathedram observantia, de Ecclesiae sibi concreditae
statu ad Romanum Pontificem referebat, ponendumque omnino esse tam
prolixae dubitationi finem, gravissimis verbis, ac rationibus persuaderet
Clemens XII id temporis Romanus Pontifex, qui rei gravitatem, quanti opor­
tebat, aestimaret, Sacrae Congregationi Eminentiss. Cardinalium Concilii
Tridentini Interpretum in mandatis dedit, ut de tota controversia diligenter
more suo cognosceret. In re itaque tanti momenti volens eadem Sacra
Congregatio quam accuratissime procedere, commissae sibi cognitionis
initium ab exquisitis aliorum quoque Belgii Episcoporum Relationibus,
atque sententiis, quas desuper explorari sategit, petendum duxit, eodemque
tempore audire voluit praestantes aliquot huius Almae Urbis Theologos,
quibus iniunxit, ut rem totam ea qua decet, maturitate discuterent, suamque opinionem proferrent.
§ i. At dum haec maxime agerentur, supersedendum per aliquot Men­
ses fuit ab istiusmodi Causae expeditione, propter viduitatem, quae inter­
cidit Romanae Ecclesiae, donec ad Summum Pontificatum feliciter evectus
Sanctissimus D. N. Benedictus XIV inter primas Regiminis suae curas,
Causae huius cognitionem repeti iussit a memorata Sacra Congregatione
Concilii, quam voluit coram se haberi, ut, auditis Eminentissimorum Patrum
Sententiis, ipse demum, quid hac de re tenendum foret, supremo suopronunciaret oraculo. Cum igitur Congregatio praefata sub die 13 maii cunea­
tis anni 1741 coram Sanctitate Sua fuerit habita, idem Sanctissimus D. N.
spatio aliquo temporis ad rem secum expendendam accepto, hanc nuper
Declarationem, et Instructionem exarari praecepit, qua, veluti certa regula,
ac norma, omnes Belgii Antistites, Parochi, carumque Regionum Missio­
narii, ct Vicarii Apostolici deinceps in huiusmodi negotiis uti debeant.
§ 2. Primo scilicet, quod attinet ad Matrimonia ab Haereticis inter se
in locis Foederatorum Ordinum dominio subiectis celebrata, non servata
forma per Tridentinum praescripta, licet Sanctitas Sua non ignoret, alias
in casibus quibusdam particularibus, et attentis tunc expositis circumstan­
tiis, Sacram Congregationem Concilii pro eorum invaliditate respondisse;
aeque tamen compertum habens nihil adhuc generatim, et universe super
eiusmodi Matrimoniis fuisse ab Apostolica Sede definitum, et alioquin
oportere omnino ad consulendum universis Fidelibus in iis locis degenti­
bus, ct plura avertenda gravissima incommoda, quid generaliter de hisce
Matrimoniis sentiendum sit, declarare; negotio mature perpenso, omnibusque rationum momentis hinc inde sedulo libratis, declaravit, statuitque.
Matrimonia in dictis Foederatis Belgii Provinciis inter Haereticos usque
modo contracta, quaeque imposterum contrahentur, etiamsi forma a Tridextino praescripta non fuerit in iis celebrandis servata, dummodo aliud non
obstiterit canonicum impedimentum, pro validis habenda esse. Adeoquc si

S. C. Concilii

969

contingat, utrumque Coniugem ad Catholicae Ecclesiae sinum se recipere,
eodem, quo antea, coniugali vinculo ipsos omnino teneri, etiamsi mutuus
consensus coram Parocho Catholico ab eis non renovetur. Sin autem unus
untum ex Coniugibus, sive Masculus, sive Foemina, convertatur: neutrum
posse, quamdiu alter superstes erit, ad alias nuptias transire.
§ 3. Quod vero spectat ad ea Coniugia, quae pariter in iisdem Foede­
ratis Belgii Provinciis, absque forma a Tridentino statuta, contrahuntur a
Catholicis cum Haereticis, sive Catholicus Vir Haereticam Foeminam in
Matrimonium ducat, sive Catholica Foemina Haeretico Viro nubat, dolens
imprimis quam maxime Sanctitas Sua, eos esse inter Catholicos, qui insano
amore turpiter dementati, ab hisce detestabilibus Connubiis, quae S. Mater
Ecclesia perpetuo damnavit, atque interdixit, ex animo non abhorrent, et
prorsus sibi abstinendum non ducunt, laudansque magnopere zelum
illorum Antistitum, qui, severioribus propositis spiritualibus poenis, Ca­
tholicos coercere student, ne sacrilego hoc vinculo sese Haereticis coniungant; Episcopos omnes, Vicarios Apostolicos, Parochos, Missionaries, et
alios quoscumque Dei et Ecclesiae fideles Ministros in iis Partibus degentes,
serio, graviterque hortatur, et monet, ut Catholicos utriusque sexus ab
huiusmodi nuptiis in propriarum Animarum perniciem ineundis, quantum
possint, absterreant, easdemque Nuptias omni meliori modo intervertere,
atque efficaciter impedire satagant. At, si forte aliquod huius generis Matri­
monium, Tridentini forma non servata, ibidem contractum iam sit, aut
impostcrum (quod Deus avertat) contrahi contingat; declarat Sanctitas
Sua, Matrimonium huiusmodi, alio non concurrente canonico impedimento,
validum habendum esse, et ncutrum ex Coniugibus, donec alter eorum
supervixerit, ullatenus posse, sub obtentu dictae formae non servatae, novum
Matrimonium inire. Id vero debere sibi potissime in animum inducere
Coniugem Catholicum, sive \7irum, sive Foeminam, ut pro gravissimo
scelere, quod admisit, poenitentiam agat, ac veniam a Deo precetur, coneturque pro viribus alterum Coniugem a vera Fide deerrantem ad gre­
mium Catholicae Ecclesiae pertrahere, eiusque Animam lucrari, quod
porro ad veniam de patrato crimine impetrandam opportunissimum foret,
sciens de cetero, ut mox dictum est, se istius Matrimonii vinculo perpetuo
ligatum iri.
§ 4. Ad haec declarat Sanctitas Sua, ut quidquid hactenus sancitum,
dictumque est de Matrimoniis sive ab Haereticis inter sc, sive inter Catho­
licos, et Haereticos initis in locis Foederatorum Ordinum dominio in Belgio
subiectis, sancitum, dictumque intelligatur etiam de similibus Matrimoniis
extra fines Dominii eorumdem Foederatorum Ordinum contractis ab iis,
qui addicti sunt Legionibus, seu Militaribus Copiis, quae ab iisdem Foede­
ratis Ordinibus transmitti solent ad custodiendas, muniendasque Arces
conterminas, vulgo dictas di Barriera. Ita quidem, ut Matrimonia ibi praeter
Tridentini formam, sive inter Haereticos utrinque, sive inter Catholicos, ct
Haereticos inita, valorem suum obtineant, dummodo uterque Coniux ad
easdem Copias, sive Legiones pertineat. Et hanc declarationem vult Sancti­
tas Sua complecti etiam Civitatem Mosae Traiectcnsis, a Republica Foede­

Curia Romana

97°

ratorum Ordinum, quamvis non iure dominii, sed tantum oppignoratioms,
ut aiunt, nomine possessam.
§ 5. Tandem circa Coniugia, quae contrahuntur, vel in Regionibus
Principum Catholicorum ab iis, qui in Provinciis Foederatis domicilium
habent, vel in Foederatis Provinciis ab habentibus domicilium in Regioni­
bus Catholicorum Principum, nihil Sanctitas Sua de novo decernendum,
aut declarandum esse duxit; volens, ut de iis, iuxta canonica iuris commu­
nis principia, probatasque in similibus casibus alias editas a Sacra Congre­
gatione Concilii resolutiones, ubi disputatio contingat, decidatur. Et ita
declaravit, statuitque, ac ab omnibus imposterum servari praecepit.
[Bened. XIV Bull., tom. i, p. 87-89].

3528.

v T A H io r w a

1DWS snvuxw-.:ws svjjnw ua »*

S. C. C.,

Viterbien.,

18 nov., 16 dec. 1741.

Ut plura, quae inter Fratres Ordinis Praedicatorum Conventus Civitatis
Centumcellarum, cui annexa est ecclesia Parochialis S. Mariae, ac intersodalcs Confratemitatis Orationis et Mortis oborta iam pridem fuerant dissidia
super iure associandi et tumulandi cadavera, penitus sedarentur, inita fuit
sub annum 1703 concordia, qua inter caetera constabilitum est, « che sia
« lecito alia predetta Confraternita della Morte a tenore dei privilegio conccssole dall’Eminentissimo Signor Cardinale S. Croce Vescovo di Viterbo
« per suo decreto e rescritto fatto li 25 maggio 1702, di seppelire tutti Ii
«cadaveri di quelli, che si avevano eletto la scpoltura in detta chiesa, con
«che spetti al Parocho di fare 1’esequie funerali sopra il cadavere, ma se
invitato ricusasse di farlo, sia lecito in tal caso al Cappellano di essa Con« fratemita e chiesa della Morte di poterie fare, nè possa il Parocho mandar
« altri in sua vcce, purchè non fosse infermo o assente da Civita
« Vecchia ».
Transactio isthaec diu fuit observata, donec instauratis veteribus, novis­
que etiam excitatis controversiis, ac earum cognitione ad Vicarium Gene­
ralem Viterbiensem delata, sententiam is protulit anno 1739, qua decla­
ravit:
Secundo: non posse R. P. Curatum mittere Vice-Curatum ad associanda
• cadavera eligentium sepulturam in praefata ecclesia Confratemitatis,neque
« ad explendum officium funebre super illis, nisi ipso Curato infirmo vel
absente ex legitima causa a Civitate, ita si idem P. Curatus vel Vice-Curatus in supradictis duobus casibus infirmitatis et absentiae invitatus recu« saverit, vel expectatus per semihoram, non intervenerit, possint omnia
peragi per R. Cappcllanum praedictae Confratemitatis ad formam citatae
« concordiae, quam ita esse intelligendam declaravit ».
Quia vero sententiae isti non acquiescentes Fratres Ordinis Praedicato­
rum Sacrum hunc adiere Consessum, ac ab eo discutienda dubia obtinue­
runt subscribi, Praesides memoratae Confratemitatis studio imponendi

I

i

5. C. Concilii
—

_ M-

.. - -

- ■ M

971

■ *

I qmmprimum discordiis omnibus finem, rogant Eminentissimus PP. deci­
dere:
!
2. An liceat dictae Confraternitati Orationis et Mortis letare cadavera quo1 rdolibet mortuorum, sive in Civitate, sive in navibus, sive in campestriis,
inquisito Parocho ?
3. An Confratres eiusdem Confratemitatis requisiti a Parocho, ut eum
asocient ad levandum et deferendum aliquod ex supradictis cadaveribus, accé­
léré tl illum associare teneantur etc. in casu renuntiationis ?
Die iS novembris 17.fi Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
'
Die 16 decembris 1741 Sacra, etc. respondit ad 2. Negative ad formam
lententiae Ordinarii.
Ad 3. Affirmative ad formam dictae sententiae.
[Thesaurus Resolutionum, tom. to, p. 186, 207].

3529.
S. C. C.,

Cadicen.

seu

fiispalen.,

20 ian. 1742.

Franciscus Josephus Zuniga post acceptos a Gadicensi Antistite, cui
udone tam originis, quam domicilii subditus erat, primam Tonsuram et
i quatuor minores Ordines, ad Hispalis Civitatem se contulit, ibique cum
I petiisset sub annum 1725 a Curia Serenissimi Magni Prioris Hierosolymi­
tani in Regnis Castcllac et Legionis literas dimissorias pro Sacris susci­
piendis Ordinibus, obtinuit ab eadem Curia committi Priori et Vicario
Generali Commendae de Acre sub dicto Magno Prioratu in Civitate
llispalensi existentis, ut super huiusmodi petitionis negotio processum
conficeret. Hisce iussibus morem gessit Vicarius; et ex processu apparuit,
dictum Franciscum iam inde ab anno 1713 obtinuisse ab Episcopo Gadicensi
literas testimoniales dc suis genere, vita et moribus, subindeque aliis etiam
munitum fuisse literis testimonialibus ab .Archicpiscopo llispalensi perhi­
bentibus contractum ab ipso atque per undecim annos in ea Dioecesi reten­
tum iugiter domicilium, quin ullius canonici impedimenti vinculo fuerit
irretitus; constitit praeterea, duo illi collata fuisse Beneficia in Parochiali
ecclesia eiusdem Commendae de Acre, quorum alterum a Sacra Religione
Hierosolymitana.
Hoc ita confecto processu traditae subinde fuerunt ex decreto Curiae
Magni Prioris ab ipso Vicario Generali Commendae de Acre dimissoriales
iterae Francisco de Zuniga, ut his posset ad Sacros Ordines promoveri; et
rcipsa sub annum 1726 earum ope ab Episcopo Auxiliario Titulari dc Meman Sacris fuit Ordinibus initiatus. At quum postea in Dioecesim Gadicen•em rediisset, Curia haec Episcopalis exercitium Sacrorum Ordinum illi
itcrdixit, vcluti susceptorum contra nonnam a s. mem. Innocentio XII
praescriptam in celebri constitutione Speculatores 1 confirmata per alteram
constitutionem s. mem. Innocentii XIII pro Hispanis Regnis editam, quae
' Cf N. 258·

.S’.

■.nvw IIÛSVS

snvuoe»33vs

v a s H w n a ia

SVUÜWM.XMA

972

Curta Romana

C. Concilii

<)73

incipit: Apostolici ministerii. 1 Ab co itaque interdicto reclamavit Francisco!
primum quidem coram Nuncio Apostolico, deinde vero coram hac Sac. Con­
3530.
gregatione, a qua semel itcrumque excitatis tam eodem Apostolico Nuncio,
S. C. C., S. Severini, 7 apr. 1742.
quam Episcopo Gadicensi, ut super eiusmodi controversia Emos PP. in­
struerent, tandem mense Iulio anni 1730 pervenerunt literae Nuncii. In­
Proposita fuit haec causa die 11 ianuarii 1738,1 rescriptumque prodiit:
terea vero defuncto Gadicensi Episcopo, controversiae definitionem urgente
locum esse experimento cohabitationis triennalis, quod ipsemet Severinus
Francisco Zuniga, die 8 martii 1732 causa descripta fuit in folio, quin tamrn
Gregoretti mulieris petitioni acriter contradicens magna contentione iuberi
ulla prodierit resolutio.
effiagitaverat. At hic postea mutato consilio coepit triennalis cohabitationis
Post haec Franciscus, qui pridem ab Auditore Sanctissimi impetraverat
experimentum detrectare, maluitquc renunciare liti, suum praebens con­
censurarum suspensionem usque ad eiusdem causae exitum, obtinuit ab
sensum pro dispensatione ad dissolutionem Matrimonii. His omnibus a
Episcopo Civitatensi Canonicatum in ipsius Cathedraii Ecclesia, unaque
Lucretia Sacrae Congregationi expositis, decreverunt Eminentissimi PP.
simul in Vicarium Generalem eiusdem Dioecesis eligi subindeque etiam
sub diem 2 Augusti eiusdem anni 1738, ut scriberetur Episcopo pro confec­
Archidiaconatus dignitate cumulari. In hoc rerum statu Antonius Mansilla
tioni processus iuxta petita, exanimaretur formiter etiam Severinus Gregoretti
et Petrus Lezzano authumantes, collationem eiusmodi ob illicitam Francisa
tt nova eius corporis recognitio fieret a peritis cx officio eligendis, citato in
ordinationem eiusque subsecutam a divinis suspensionem irritam esse, sup­
quolibet actu Defensore Matrimonii.
plicationem in Dataria porrexere pro impetrandis dictis Canonicatu et di­
Processus fuit iuxta Sacrae Congregationis mandatum in Curia Episco­
gnitate Archidiaconatus. At Eminentissimus D. Cardinalis tunc Pro-Datarius
pali confectus; formali nimirum examini pluribus subiectis testibus, facta
sub die prima martii 1738 a qualibet deliberatione supersedendum esse
per tres obstetrices ab eadem Curia electas, praevia calidi balnei cautela,
decrevit, donec controversia iamdudum ad hanc Sac. Congregationem delata
inspectione corporis Lucretiae, iisdemque obstetricibus, quae ipsam adhuc
absolveretur.
rirginem esse unanimes deposuerunt, pari sub judiciaria examinis trutina
Nunc igitur praedicti Antonius Mansilla et Petrus Lezzano una cum
interrogatis. In Urbe vero examinatus fuit Severinus, itidemque denuo
Capitulo Cathedralis Ecclesiae Civitatcnsis supplicant decidi bina dubia,
recognitum cius corpus a tribus physicis ct duobus chirurgis, qui pariter
quae inferius describentur, contendentes Franciscum Zuniga haud rite
et recte ad Sacros Ordines promotum fuisse, et hanc ob causam merito
id formale examen acciti, de ipsius naturali et perpetua impotentia fere
omnes iudicium suum certo protulere.
suspensionis poena fuisse obstrictum. Contra vero Franciscus et Hierosoly­
mitana Religio asserta sua privilegia tueri satagens, sustinent illum recte
Post haec Severinus iterum supplicavit Sanctissimo, ut apostolicam di­
fuisse ordinatum omnique culpa expertem, lura, quae in utramque partem
spensationem super Matrimonio ipso tamquam rato ct non consummato
late deducta sunt, per manus EE. VV. circumferuntur. Rogantur itaque iis
impartiri dignaretur. Verum Sacra Congregatio, cui preces eiusmodi remissae
perpensis pronunciare:
] fuerunt, die 16 iunii 1739 edixit: Quoad dispensationem in decretis; et propo­
I. An Sacerdos loseph Franciscus Zuniga potuerit a quocumque Antistite
natur causa super praetensa nullitate Matrimonii ex capite naturalis et perpe­
licite ordinari cum dimissoriis Magni Prioris Religionis Hierosolymitanae Λφη
tuat impotentiae viri. Causa itaque proposita, Sacra Congregatio denuo
Castellae, seu Commendatoris de Acre aut alterius Superioris Ordinarii dictae
rescripsit Episcopo, ut cogeret Severinum ad cohabitationem, subindeque
Commendae, vel potius illicite, ita ut incurrerit suspensionem? Et quatenus
per literas datas die 10 iunii 1741 significavit eidem Episcopo tempus coha­
affirmative quoad secundam partem:
ί .
bitationis ad sex menses arctandum esse.
II. An sit locus dispensationi ad cautelam, seu an, ct quomodo sit pran­
Recepta postmodum iurata confessione mulieris, quod per sex integros
dendum in casu?
j menses cum viro cohabitassct, ac experimento copulae coniugalis dedisset
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sacerdotem Zuniga fuisse illicite ordinatum
operam, quin cognosci unquam a viro potuerit, receptisque ad comproban­
dam cohabitationem sub iurisiurandi religione depositionibus Parochi, ac
et incurrisse suspensionem ob non servatam formam Pullae Speculatores, ac
praesertim duarum mulierum per id tempus Episcopi iussu Lucretiae inser­
proinde indigere absolutione, et ad Episcopum Gadicensem pro facultate absol­
vendi eius arbitrio. 2
vientium, peracta fuit iuxta instructionem a Sacra Congregatione alias Epi­
scopo transmissam nova inspectio corporis Lucretiae per tres obstetrices
[Thesaurus Resolutionum, torn. 11, p. 2-4].
ab eodem Antistite ex officio electas, quae tandem omnes sub interrogatoriis
panter ex officio datis, consuetoquc praestito juramento non dubitarunt
1 Cf N. 280.
certum dc illius virginitate iudicium proferre.
: Cf. N. 3554.
■

1

» Cf. N. 3479.

Curia Romana

974

Quapropter rogantur modo Eminentissimi PP. ex iuribus, quae hint
inde circumferentur, deliberare:
An sit locus dissolutioni Matrimonii in casu ?
Die 7 aprilis 1742: Non proposita.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 41-43].

3531.
S. C. C.,

Viterbien.,

7 apr. 1742.

SANCO PV7TR.

bvbxaothkca

VRXVYJRNVTXS SXC.LH1KÏTA1AS

In Ecclesia Cathedral: Viterbii duae olim aderant Dignitates ac duo
supra decern Canonicatus peculiaribus Praebendis, praeter massam omni­
bus communem ditati. His adiuncti postea fuere nonnulli alii Canonici
veteris tamen communis massae haudquaquam participes, sed singuli pro­
pria distinctaque dote contenti. Eiusmodi generis est Canonicatus, qui c\
reditibus suppressae Parochialis ecclesiae S. Stephani fuit in eadem Cathtdrali sub annum 1656 erectus. Hunc autem aliquot ab hinc annis adeptus
Christophorus Calabresius, non renuit ille primum cathedratici nomine
annuum censum scuti unius cum dimidio ex fructibus suae Praebendae
Episcopo solvere, quemadmodum, alii quoque Canonici a praedictae massae
consortio seclusi consueverunt illud praestare seorsum ab iis, qui ex eadem
massa participant. At postmodum authumans, se nullo iure posse ad sepa­
ratam singularemquc istam cathedratici solutionem compelli, detrectavit
eam imposterum persequi; cumque ipsius vestigiis coeperint inhaerere qui­
dam alii Canonici Collegiatae Ecclesiae S. Angeli eiusdem Civitatis Viterbii.
contendentes, se non posse, uti singulos, ad cathedratici solutionem pro suis
Praebendis adigi, quamquam istas habeant distinctas, nec ipsi dc communi
veterum Canonicorum massa participent, oborta inde est controversia, quae
sub dubiis inferius apponendis sapientissimo Eminentiarum VV. iudido
decidenda proponitur.
Censet Canonicus Calabresius, qui aliorum quoque Canonicorum in
eadem navi versantium iura tueri profitetur, controversam cathedratici
exactionem hactenus ab Episcopo factam a censura sacrorum canonum de­
viare. Inquit enim, non aliud ius Episcopo esse, quam duos solidos ab una­
quaque Ecclesia sibi subiecta cathedratici nomine exigere, ad text, in can.
Placuit, can. Illud te, capit, fin. 10, quaest. 3, ct cap. Conquerenlc, de ofl.
iud. ord., neque hac in re innovatum aliquid dici posse a Concilio Romano
sub f. m. Benedicto XIII habito. Inde autem colligit, quod sicuti solius
Ecclesiae onus est eiusmodi censum in honorem cathedrae episcopalis per­
solvere, ita nec ipse, neque caetcri Canonici, quamvis de antiqua massa
communi nihil participent, ad cathedratici solutionem, uti singuli compelli
queant, sed praefatos duos solidos sive duo scuta praestanda esse ab omni­
bus Canonicis collective sumptis sive antiquis sive aliis, per quos omnes
tota Cathedralis Ecclesia repraesentatur.
1 Cf. N. 3534-

S. C. Concilii

Contra vero Episcopus propugnat, sibi ius esse exigendi cathedraticum
a Canonico Calabresio aliisque Canonicis postea adiunctis scorsim ab illis,
qui de massa communi participant: primo quidem ex titulo eos omnes
indiscriminatim complectente, quia scilicet dum ipsi massae communionem
non habent, distinctum quoque ac peculiare debeant subire onus cathedra­
ria, quum Episcopo cathedraticum debeatur ab universis Dioecesis suae
Beneficiatis, uti expresse in sacris canonibus superius adductis praescribi­
tur, secundo vero ex ratione peculiariter Calabresium tangente, ab eo nimi­
rum desumpta, quod sicuti Canonicatus per ipsum possessus erectus fuit
ex reditibus Parochialis ecclesiae olim collapsae, ita idem Canonicatus
adhuc remaneat affectus primaevo cathedratici oneri, cui subiiciebatur
ecclesia ipsa Parochialis, ne detrimentum ex ea suppressione dicatur Epi­
scopo illatum.
Partes collitigantes in scripturis circumferendis iura sua exponunt. Iis
itaque inspectis grave non erit respondere:
I. An Canonici possidentes Praebendas distinctas, et non participantes dc
massa, teneantur contribuere in communi cum Canonicis dc massa ad solutionem
(athedratici, sive potius uti singuli pro illorum Praebendis cogi valeant ad
illius solutionem? Et quatenus affirmative quoad primam partem, et negative
quoad secundam:
II. An Episcopus teneatur restituere summas hucusque a dictis Canonicis
stparafiin exactas in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative ad primam partem, et affir­
mative ad secundam.
Ad II. Satis provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn, ii, p. 52].

3532.

S. C. C., Feretrana, 21 apr. 1742.
Quaestio inter loannem Angelum Calbinum Archiprcsbyterum sive
Parochum Loci Maceratae Feltriae ac Moniales S. Clarae eiusdem Loci
novissime est orta, num licuerit praefatis Monialibus tumulare in ecclesia
sui Monasterii cadaver puellae Annae Bartoli Fanensis Dioecesis, quae in
eodem Monasterio, dum degebat educationis causa, decessit, vel potius ea
sepelienda foret in ecclesia Parochiali, intra cuius limites Monasterium
ipsum est situm.
Binis potissime rationum momentis probare nititur memoratus Archi­
presbyter, nonnisi cum manifesta iurium suorum violatione praefatum
cadaver traditum fuisse sepulturae in enunciata Monasterii ecclesia: primo
niminim ex iuris praescripto, quo Monialibus omnino interdictum est
quascumque lateas personas in suis ecclesiis sepelire vel pro laicis sepulchre
construere, quod adeo verum esse authumat, ut nullius etiam consuetudinis
praetextu id ius Moniales queant sibi adsciscere; secundo vero ex Addit,
ad Statuta Cleri Rom., in cap. 3, de iure eligendi sepulturam, ad §9, ubi

■

Curia Romana

976

«WVAOTHECA

VRXWMNTTXS S.XV.UH1KHA.LIS SANCO PETO·

habetur, quod puellae, sive quaelibet alia persona laica, quae vel famulatus
vel alia quacumque causa in Monasteriis sive virorum sive Monialium dece­
dunt tumulandae sint in scpulchro maiorum, si habeant, sin minus, in
Parochia, sub qua degit Monasterium.
Contra vero Moniales (iuxta ea, quae ipsis auditis Sacrae huic Congrega­
tioni rescripsit Episcopus) adserunt sibi ius tumulandi cadavera puellarum
intra Monasterii septa morientium, non solum quia puellae istae aeque ac
Moniales, prorsus exemptae sint a quibuscumque iuribus Parochorum, proptcreaque non a Parocho, sed a proprio Confessario Sacramenta percipiant,
verum etiam quia duplex iamdiu in ipsa ecclesia sepulchrum reperiatur
extractum, alterum scilicet pro Monialibus, alterum vero pro puellis, quae
ibidem educationis causa commorantes forte decedant. De simili controversia
actum fuit in una Petmen. Sepulturae, 6 iulii 1737,1 ubi tamen ea concurre­
bat peculiaris circumstantia, quod puella sepulturam elegerat in ecclesia
Monasterii.
Ilis itaque perspectis, grave non erit Eminentissimis PP. respondere:
I. An Ven. Monasterio Monialium S. Clarae Terrae Maceratae Feltnae
liceat sepelire in eius ecclesia cadavera puellarum educationis causa ibidem
commorantium, et in eodem Monasterio decedentium? Et quatenus negative:
II. An sit restituendum Parocho eiusdem Terrae cadaver Annae Hurtoli
educationis causa in dicto Monasterio degentis ibique defunctae ct sepultae, sive
saltem facienda sit declaratio de ea retinenda nomine Parochiae ?
III. An eidem Parocho restituenda sint una cum cera integra emolumenta
funeris eiusdem Annae Bartoli in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, constito de electione
sepulturae.
Ad II. Negative.
Ad III. Deberi quartam funeralem tantum. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn, 11, p. 68-70].

3533.
S. C. C.,

Firmana,

21 apr. 1742.

Universitas Castri S. Angeli in Pontano nominare quotannis solet Concionatorem, iliique stipendium persolvere, ut altematim tempore Adventus
et Quadragesimae verbum Dei administret in aliqua ex tribus ecclesiis eius­
dem Oppidi, videlicet Parochiali sub titulo Sanctissimi Salvatoris, S. Francisci Minorum Conventualium et S. Nicolai Ordinis Eremitarum S. Augu­
stini. In his tamen Regularium ecclesiis non alius ab Universitate ad id
munus seligi potest, quam Regularis illius Ordinis, in cuius ecclesia con­
ciones habeantur. Novissime autem, quum cx turni ordine conciones haben­
dae forent in ecclesia Eremitarum S. Augustini, quaedam inter eosdem Fra* Cf. N. 3476.
’ Cf. N. 3541.

5. C. Concilii

977

tres ac Vicarium foraneum eiusdem Oppidi excitatae fuerunt controversiae,
qiue demum ad hanc Sacram Congregationem delatae sunt.
Promotor Curiae Archiepiscopalis, a quo iura Vicarii Foranci et eiusdem
Curiae propugnanda suscipiuntur, illud primum contendit, non aliter Reli­
gioso Ordinis Eremitarum S. Augustini ab Universitate electo in ipsorum
ecclesia praedictis temporibus Adventus et Quadragesimae concionari licere,
quam si approbationem ab Episcopo ferat illamquc postea Vicario Foraneo
exhibeat. Quamvis enim ex Concilii Tridentini decreto in cap. 2, Sess. 5, de
nf. Regulares in ecclesiis sui Ordinis praedicare volentes a propriis Superio­
ribus approbari, ab Episcopo vero benedictionem dumtaxat petere debeant,
id tamen minime protrahendum esse putat ad eum casum, quo Regulares
ipsi in ecclesiis sui Ordinis praedicent pro commoditate populi, a quo sti­
pendium solvatur et quando ad hoc ministerium non ex suorum Superiorum
iussu atque destinatione, sed ex alterius nominatione sive delectu assumpti
sunt. Addit praeterea, hanc esse Firmanae Dioecesis consuetudinem, et
praesertim in Loco S. Angeli constanter hactenus servatam, ut Concionatores etiam Regulares in propriis ecclesiis praedicaturi, postquam ab Archie­
piscopo probati fuere, huius approbationis documentum Vicariis Foraneis
ostendebant, idque satis probari censet tum ex relatione ipsius Archiepiscopi Firmani ad Sacram Congregationem transmissa, tum cx depositione
quorumdam Sacerdotum aliorumque testium.
At e diverso singulis hisce Promotoris fiscalis conatibus sese opponentes
Fratres Eremitae S. Augustini sustinent primo: Religiosum conciones habi­
turum in ecclesia proprii Ordinis nequaquam indigere Archicpiscopi appro­
batione iuxta sancitum a S. Tridentino Concilio, cap. 2, Sess. 5, dc ref.,
immo vero sufficere, ut Regularis in ecclesia sui Ordinis praedicare volens
benedictionem ab Episcopo Dioecesano petat, quamvis eam non obtinuerit,
declaratum est ab hac Sacra Congregatione in Andrien., 23 ianuarii 1608;1
secundo inquiunt, cumdem pariter obstrictum non esse, antequam prae­
dicationis officium subeat, coram Vicario Foraneo sc sistere, cique benedi­
ctionis sive approbationis ab Archiepiscopo impetratae documentum osten­
dere, quum id nullo iure cautum esse reperiatur, negantque praeterea,
hoc unquam fuisse in Castro S. Angeli servatum.
lura in utramque partem circumferentur; iis itaque inspectis una cum
relatione Archicpiscopi Firmani, rogantur Emi PP. pronunciare:
1. An Contionatores Ordinis Eremitarum S. Augustini, qui per turnum
fliguntur a Communitate in Castro S. Angeli in Pontano, ultra benedictionem
teneantur etiam petere approbationem a Reverendissimo Archiepiscopo? Et
quatenus affirmative:
2. An dicti Contionatores teneantur se praesentare coram Vicario Foraneo
locali et docere tam de dicta approbatione, quam de benedictione ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative in casu, de quo agitur.
A<l 2. Affirmative. 2
[Thesaurus Resolutionum, toni, η, ρ. 63-66].
> Cf. N. 2369.
’ Cf. X. 3539
Vel. i'.

e>2

3534.

.UJLU tD N V S

vam om a

S IIV llM M T O S S V U M tU J iM

S. C. C., S.

Severini,

2 et 23 iun. 1742.

Descripta fuit haec causa in folio Congregationis 14 decembris 1737,
n ian. 1738, 1 et 7 aprilis currentis anni. 2 Quum interea Lucretia curaverit
aliis canonicis probationibus iuramentum quoque septimae manus ad ple­
nius avertendas exceptiones a Defensore Matrimonii excitatas superaddi,
modo enixe postulat ab Eminentissimis PP. deliberari:
An sit locus dissolutioni Matrimonii in casu?
Die 2 iunii 1742 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Ad instantiam vero eiusdem Defensoris Matrimonii reproposita causa
in forma consueti dubii:
An sit standum, vel recedendum a decisis?
Die 23 iunii 1742 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 87, 106].

3535.
S. C. C.,

Alexanen.,

23 iun. 1742.

Haec causa agitur inter Episcopum et Canonicos Cathedralis Ecclesiae.
Quaenam vero sint controversiae utrinque excitatae, ipsa, quae mox refe­
rentur, dubia patefacient. Perspectis igitur iuribus Capituli nomine allatis
et aliis, si quae pro parte Episcopi adducentur, placeat Eminentissimis PP.
decidere:
9. An edictum ab Episcopo latum, quo sub variis poenis fuit interdicta
anticipata Missarum satisfactio, sustineatur in casu?
10. An idem Episcopus possit sibimet ipsi applicare muletas? Et quatenus
negative:
' '■s
n. An Episcopus possit applicare easdem muletas fabricae Ecclesiae in
casu ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post proximam.3
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 107].

3536.
S. C. C.,

Troiana,

23 iun. 1742.

Quum modernus Episcopus occasione visitationis Sacrorum Liminum
Sacrae huic Congregationi renunciasset anno 1733, servitium Cathedralis
Ecclesiae a Clero non tantum negligi, verum etiam penitus detrectari, sic
1 Cf. N. 3479* Cf. N 3530.
* Cf. N. 3540.

S. C. Concilii

Curia Romana

978

979

I ei rescriptum est: Clero urbano impera, ut ex edicto tuo et Sacrat huius Con' (rigationis decreto Cathedrali choro inserviat. Verum postmoduin renuente
iterum dicto Clero eidem Cathedrali Ecclesiae famulatum praestare, lis
J jb Episcopo et a Capitulo ad hanc Sacram Congregationem delata est.
Praeter haec duplex altera proponitur quaestio, nimirum, qui debeant
i huiusmodi litis expensas subire, ct num duobus Canonicis, qui eidem liti
I jdsistentiam praestituri huc accessere, tradendum sit indultum, quo licite
I ab Ecclesiae servitio, eodem perdurante litigio, abesse possint, et quotidiai nas distributiones lucrari.
Defensor Capituli, cuius tantum iura hactenus allata sunt, propugnat
' huiusce litis expensas ab Episcopo una cum toto Capitulo sustinendas esse,
1 quia, scilicet utrique intersit, Cathedralis Ecclesiae servitium, eiusque in
1 peragendis sacris functionibus decorem servari; censet praeterea cnunciatum
indultum binis Canonicis, qui ad prosperos istius causae curandos succes­
sus fuerunt ab eodem Capitulo ad Urbem transmissi, denegandum non esse
1 iuxta declarationes ab hoc Sacro Consessu non semel editas, et signanter
in Troiana Praebendarum, 6 decembris 1738. 1
Dignentur itaque Eminentissimi PP. respondere:
III. An, et qui teneantur ad expensas huius litis in casu?
1\ An duobus Canonicis ad Urbem transmissis ad effectum assistendi
huic liti, debeatur indultum absentiae et lucrandi distributiones in casu?
Die 2 iunii 1742 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 23 iunii 1742 Sacra, etc. respondit ad III. Expensas detrahendas esse
(x massa capitulari.
Ad IV. Affirmative pro tempore a dic discessus usque ad hodiernam, et
ed alios quindecim tantum post praesentem resolutionem pro reditu.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 93, 105].

3537.
S. C. C.,

Neapolitana,

21 iul. 1742.

Clar. mem. Raynaldus Cardinalis Brancaccius pio suscepto consilio
reaedificandi ac dotandi de bonis sibi a Deo collatis vetus Hospitale S. Andreae in Platea seu sede (ut vocant) Nidi Civitatis Neapolis temporum
iniuria penitus collapsum, sub annum 1424 ex apostolico diplomate Martini V
Summi Pontificis peculiarem obtinuit facultatem praedicti Hospitalis denuo
constntendi, atque una simul ab eodem Pontifice impetravit, ut Hospitale
praefatum, postquam aedificatum et a se dotatum fuisset, personae in eo
enstentes eiusque Rectores pro tempore a dominio, visitatione ct potestate
Archiepiscopi Neapolitani et Abbatis saecularis ecclesiae S. Andreae ad
Xidum eximerentur ct Sedi Apostolicae deberent immediate subesse. Hac
itaque potestate sibi fact.i utens laudatus Cardinalis Brancaccius in quadam
schedula Hospitale ct Cappellam sub invocatione SS. Angeli ct Andreae
1 Cf. N. 3494-

Curia Romana

construi iussit, idemque Hospitale ditare voluit. Extructo deinde Hospitali,
duobus illius Hospitalis Rectoribus per Universitatem nominandis impe­
ravit, ut unum quotannis eligerent honestum Clericum, qui habeat potestatem
et jurisdictionem super Presbyteros ct Clericos (Hospitali addictos); ac demum
voluit statuitque, quod Cappellani et Presbyteri eiusdem Hospitalis possint
et valeant infirmis ibidem degentibus confessiones audire, Sacram Eucharistiam
et Oleum Sanctum ministrare et alia facere, (piae circa haec necessaria fuerint
et opportuna.
Nunc vero plura dubia, quae inter Hospitalis Rectorem et Curiam Archiepiscopalem exorta sunt, ad omnes avertendas lites, rogantur ErninentissimiPP.
decidere. Porro omnium fere controversiarum resolutio ab ea potissimum
inspectione pendere videtur, num Rector, Hospitale et Ecclesia S. Andreae
ad Nidum ex verbis privilegiorum eam sibi adserere queant a jurisdictione
Archiepiscopi exemptionem, quae adiunctam habeat veram ac propriam
qualitatem Nullius. Aperte enim statuit Concilium Tridenrinum, Sess. 23,
cap. 10 et 15, Sess. 24, cap. 2, de ref. omnes inferioris classis exemptos quoad
ius conferendi Ordines, visitandi ecclesias et personas, approbandi Coniessarios et Concionatorcs, Dioecesano subesse Episcopo. Illud etiam praestat
animadvertere, quid in controversiis huiusmodi virium habeat consuetudo
et observantia. Nam plures in medium proferuntur actus, ex quibus probari
contenditur, Eminentissimum /Xrchiepiscopum quoad omnia ferme ea,
quorum hodierna est disceptatio, in Hospitale et ecclesiam SS. Angeli et
Andreae eiusque Rectorem et Clericos jurisdictionem exercuisse.
Id autem quum acriter a Gubernatoribus Hospitalis oppugnetur, et de
caetero iura distribuantur utrinque cumulatissima, reliquum est, ut Emi·
nentissimi PP. iisdem mature perpensis dignentur ea, qua solent, iudicii
gravitate decernere:
4. An Confessarii pro ecclesia et Hospitali S. Angeli ad Nidum approbandi
sint ab Archiepiscopo, sive potius a Sacrista sive Rectore?
5· An, et a quo concedi debeat licentia praedicandi in ecclesia exteriori
S. Angeli ad Nidum, et benedictio Condonatorum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 4. Affirmative ad primam partem, et nega­
tive ad secundam.
Ad 5. Utrumque spectare ad Archiepiscopum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 11, p. 115-120].

w

113MVS

snvLoav.

vo m o m a

yvvs svwotajlnma

980

3538.

S. C. C., Eistetten., 21 iul., 11 aug. 1742.
Sacerdos Riccardus Antonius Strong, Rector Parochialis ecclesiae Loci
Untermessing, sub annum 1730, iterumque anno 1734, uti asseritur, paterne
admonitus fuitab Eystcttensi Episcopo,ut ancillas quasdam.de quibus maxima
suspicio erat, e propria domo expelleret. Anno autem 1739 plures adversus
eumdem Parochum Untermessingensis populi querelae ad Curiam Episco­
palem delatae sunt, non modo de inhonesta cius vita, verum etiam de ne-

5. C. Concilii

981

I glecto Pastoris officio in ministrandis Sacramentis, visitandis aegrotis,
i «piandis aqua regenerationis infantibus, itemque de nimia quadam saevitia
■ in pueros addiscendarum fidei rerum causa ad ecclesiam convenientes,
nccnon de gravibus conviciis et probris tum in populum tum in singulares
personas vix non digito indicatas c publico etiam suggestu invectis; unde
omnium animi, ita forent exacerbati, ut ab eo Sacramenta recipere divinisque
rebus intéressé prorsus recusarent.
Quum vero has ob causas populus ipse exposceret, alium sibi Rectorem
constitui, Episcopus, ut lenius quoad fieri posset, huic malo remedium adhi­
beret, ex Consilii, quod vocant, Ecclesiastici sententia, Religiosum virum ex
Online Cappucinorum, doctrina et pietate conspicuum ad Oppidum Unter­
messing misit, qui veluti Parochi Coadiutor, curam animarum gereret, simulque operam daret componendis tam eiusdem Parochi, quam populi animis
atque emendandis iis, quae corrigi oporteret. Verum optatis suis exitum non
respondere intelligens Episcopus ad avertenda mala, quae ex odio et simul­
tatibus adversus memoratum Rectorem in populo concitatis graviora in dies
effici videbantur, decrevit, ut intra quadrimestre tempus de permutanda
Parochiali ecclesia Rector ipse sibi consuleret, sin minus, ut permutatio
fieret ex ofiicio.
Ab eiusmodi iussione ad Tribunal Auditoris Camerae provocavit memo­
ratus Sacerdos, sed causa ex rescripto Auditoris Sanctissimi ad hanc Sacram
Congregationem remissa, iussus fuit Ordinarius de oborta controversia Eminentissimos PP. instruere; ct quia nomine Promotoris fiscalis expositum
fuerat, quod ea pendente, nisi alter deputaretur Sacerdos, qui Sacramenta
ministraret, parochiani illi ad satisfaciendum praecepto paschali nequirent
ulla ratione induci, commissum fuit eidem Ordinario, ut pro sua prudentia
et prout iuris foret, hac super re provideret. Novum itaque unius atque tri­
ginta dierum terminum indixit Episcopus Sacerdoti Strong pro ineunda
permutatione Parochialis ecclesiae. At quia consilium istud is capere de­
trectavit, Nuncius Apostolicus Viennensis ex speciali mandato Sanctissimi
Domini Nostri eumdem ab officio cura, animarum suspensum fore decre­
vit, donec ea, quae nunc agitur, quaestio Sacrae Congregationis iudicto foret
absoluta.
Iam vero Promotor Episcopalis Curiae urget resolutionem dubii infe­
rius describendi, et duplici praesertim momento innititur, ut probet impe­
ratam ab Ordinario permutationem retractandam non esse: primo, quia ex
peculiari tam Eystettensis Dioecesis, quam aliarum Germaniae partium more
integrum semper fuerit Episcopis Rectores Parochialium ecclesiarum, iusta
aliqua suadente causa, ab uno loco amovere, atque ad alium transferre, eosque
ad Beneficii permutationem etiam invitos cogere; secundo, quia Sacerdos
iste Riccardus Streng exosum adeo ct parochianis invisum sese reddiderit,
ut nulla prorsus alia suppetat ratio prospiciendi tum communis pacis et
quietis bono, tum spirituali plebis saluti, quam quod dimisso Parochi munere,
cx Oppido Untermessingi compellatur abscedere, aliusque animarum Pastor
in cius locum subrogetur. Hinc autem Promotor fiscalis aequissimum ait
deprehendi permutationis decretum, quum ex iuris praescripto, is qui curam

S. C. Concilii

Curia Romana

()S2

animarum gerit, tametsi omnino irreprehensibilis et innocens foret,cogendus
esset adhuc ab ecclesiae regimine se abdicare alioque congruo Beneficio in
prioris vicem commutato contentum esse, si aliter bono pacis ct spirituali
ovium suarum periculo consuli nequaquam posset, ut text, in cap. Nisi cum
pridem, de renunc.
Adversus haec Parochus nihil hactenus reposuit. Inspectis itaque iuribus
Promotoris nomine circumferendis atque duplici relatione tum ipsius Epi­
scopi, tum.eius Vicarii Generalis ad Sacram Congregationem transmissa,
decernendum erit:
An indicatum Curiae Episcopalis Eystettensis sustineatur in casu?
Die 21 iulii 1742: Non proposita.
Die II augusti 1742 Sacra, etc. respondit: Affirmative.1
['Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 125, 139].

983

Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Praevio recessu a decisis, affirmative,
attends circumstantiis.
Adil, et Ilf. In decisis in omnibus, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. n, p. 143].

3542.
S. C. C.,

Eistetten.,

22 sept., 1742.

Resoluta hac causa dic 11 Augusti proxime praeteriti,1 Riccardus impe­
trato novae audientiae beneficio, supplicat hodie responderi consueto dubio:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, ita tamen, ut permutatio per Epi­
scopum Jiat cum Beneficio redditus aequivalentis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 156].

3539.
Firmana,

Proposita atque resoluta fuit haec causa die 21 aprilis anni vertentis.’
Rcpropositis vero hodie duobus dubiis sub consueta forma:
An quoad 1 et 2 dubium sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. n, p. 138].

3540.
S. C. C.,

Alexanen.,

1 sept. 1742.

Dilata fuit resolutio huius causae die 23 iunii currentis anni.3 Iisdem
igitur dubiis propositis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 9. Affirmative.
Ad 10. Negative.
Ad n. Episcopus supplicet in casu indigentiae.
[Thesaurus Resolutionum, tom. n, p. 143].

3541.
S. C. C.,

Feretrana,

1 sept. 1742.

Proposita atque resoluta fuit hacc causa dic 21 aprilis vertentis anni.4
Rcpropositis vero iisdem dubiis sub forma:
An, et in quibus sit standum vel recedendum a decisis in casu?
1 Cf. N. 3533.
’ Cf. N. 3535‘ Cf. N 3532-

3543.

11 aug·. 1742.

’

SMUMUOTAUS SANCTI PE T » .

B IB IA O T H E C A

v n v ra w n A S

S. C. C.,

In civitate Lyciensi tum alia, tum duo speciatim extant Sanctimonialium
Coenobia, sub auspiciis alterum λ isitationis, alterum Nativitatis Deiparae
\irginis, quorum spiritualem curam gerunt Fratres Ordinis Praedicatorum
ibidem in Conventu S. Ioannis de Aymo degentes. Quum autem occasione
huius regiminis inter istos ac Provincialem eiusdem Ordinis una ex parte,
ct Curiam Episcopalem ex altera, multae obortae sint controversiae, plura
oportuit ad illas dirimendas subscribere dubia, quae summam quaestionum
inter collitigantes excitatarum satis aperte exhibent.
Eorum itaque examen rogantur Eminentissimi PP. operoso labore ag­
gredi, ac ex iuribus utrinque circumferendis sapienti, quo solent, oraculo
pronunciare:
4. An Prior Provincialis possit ad formam constitutionis Alexandri VII2
clausuram interiorem visitare, septa Monasteriorum Monialium suae curae
lubiectarum ingrediendo, absque ulla licentia Episcopi? Et quatenus affirmative:
5. An Episcopus saltem debeat certiorari de die et hora talis visitationis, et
λ quo?
β. An Prior Provincialis pro visitatione clausurae interioris possit in Convisitatorem assumere Patrem vicarium eorundem Monialium, vel quemlibet
alium Fratrem sui Ordinis maturae aetatis absque licentia Episcopi, vel eius
certioratione ?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 4. Affirmative semel tantum in anno ad
formam eiusdem constitutionis.
Ad ζ. Episcopum certiorandum esse per Custodem clausurae.
Ad 6. Affirmative, servata forma praedictae constitutionis.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 156-158].
1 Cf. N. 3538.
• Cf. N. 240.

Curia Romana

984

3544.
S. C. C.,

Viterbien.,

15 dec. 1742.

Proposita hac causa die 12 augusti 1741,1 ciusque resolutione tunc
dilata, rogantur EE. W. eadem dubia decidere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative.
Ad 7. Dilata.2
[Thesaurus Resolutionum, tom. 11, p. 179].

3545.

)X \'S S n V iO W

’

■

ws

v à 'À u x o n w i »

W M ÜW A1XH*

S. C. C.,

Mazarien.,

12 ian. 1743.

Proponebatur haec causa die 12 augusti 1741. 3 et a S. C. responsum
prodiit: Ad Eminentissimum Praefectum cum facultatibus S. C. etiam concor­
dandi. Sedulam dedit operam laudatus Eminentissimus D. Cardinalis Prae­
fectus dirimendis hisce quaestionibus. Placeat itaque Eminentissimis Patri­
bus resumpto folio praedictae diei 12 augusti 1741 perspcctisque iuribus
partium decernere:
1. An cura habitualis spectet ac resideat penes Dignitates, seu politis pena
Capitulum? Et quatenus negative ad primam partem:
2. An in casu remotionis, suspensionis aut alterius impedimenti, liceat Digni­
tatibus, seu potius Capitulo eligere substitutos pro exercenda actuali cura ani­
marum?
3. An decedente aliqua ex dictis Dignitatibus, liceat Capitulo, praevia appro­
batione Ordinarii deputare Substitutum pro exercitio dictae curae, donec Digni­
tas vacans provideatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit adi. Negative ad primam partem, et affir­
mative ad secundam.
Ad 2. et 3. Electionem spectare ad Capitulum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn, 12, p. 4].

3546.
S. C. C.,

Papien.,

26 ian., 16 febr. 1743.

Series dubiorum, quae mox subnectentur, patefacit controversias inter
Superiores Regulares Monasteriorum Monialium vulgo dei Senatore a della
Pusterla et Curiam Episcopalem obortas, ct ad Sacri huius Tribunalis cogni­
tionem delatas. lura autem utriusque partis una cum relatione Episcopi
circumferentur, cx quibus grave non erit EE. PP. definire:
1 Cf. N. 3522.
1 Cf. N. 3597, 3599.
’ Cf. N. 3521.

5. C. Concilii

985

1. An liceat Abbatibus Sanctissimi Salvatoris ct Sanctorum Spiritus et
Galli Ordinis Cassinensis admitti facere puellas in Capitulo Monialium Mona­
steriorum SS. Mariae et Aureliani et S. Mariae Theodotae pro acceptatione
ad habitum, antequam exploretur ab Episcopo illarum voluntas in casu?
4. Quot, et quas personas iidem Abbates secum assumere debeant occasione
torum ingressus intra septa dictorum Monasteriorum pro explenda locali visi­
tatione ?
5. An dicti Abbates extra casum dictae localis visitationis possint ingredi
stpta Monasteriorum ? Et quatenus affirmative:
6. Quot, et quas personas assumere teneantur in socios?
~. A quo, vel quibus personis associatus esse debeat Confessorius dictarum
Monialium in casibus administrandi Sacramenta Monialibus infirmis et com­
mendandi animas in casu ?
8. An exceptis dictis casibus administrationis Sacramentorum et commenda­
tionis animarum possit dictus Confessorius ingredi intra septa dictorum Mona­
steriorum in casu?
9. An Episcopus possit a Monialibus praedictis exquirere redditiones ratio­
num in casu?
Die 26 ianuarii 1743 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem
Die 16 februarii 1743 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur omnino
in prima post Cineres, etiam unica, et interim Abbates et Moniales abstineant
omnino ab actibus, de quorum facultate quaeritur in dubiis.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 27, 31].

3547.
S. C. C., Bobien., 16 febr. 1743.
Carolus Ulmi Civis Bobiensis Sacrae huic Congregationi supplex expo­
suit, post contracta de futuro sponsalia inter se ac Hieronymam Ghiliani
eiusdem Civitatis puellam, indeque peractam unam ex tribus denunciationibus a Sacro Concilio 'Tridentino praescriptis, 2 quoddam fuisse ad Episco­
palem Curiam ciusmodi nuptiarum delatum impedimentum; quod tamen
quale esset, Episcopus, licet ab ipso exoratus, significare sibi noluerit, inquiens
ea de re expectare se velle Sanctae Sedis oraculum. Rebus igitur in hoc
statu manentibus urget modo Carolus Ulmi decisionem dubii inferius sub­
nectendi, quo disceptatur, num satis constet de impedimento consanguini­
tatis vel affinitatis in fmem vetandi, ne memorati sponsi sese Matrimonio
coniungant. Scilicet dubitationis occasio oritur ex suspicione, quod Hieronyma sponsa genita fuerit ex adulterio per eius matrem cum Augustino
Ulmi, fratre sponsi commisso, quamvis in libro parochiali Baptismatum
adnotatum legatur, eamdem Hieronymam die 31 octobris 1727 ex Carolo
Ghiliano et Angela coniugibus natam esse.
Quod autem ex damnato coitu suscepta fuerit I lieronyma, coniici posse
contendebatur ex nonnullis testibus in Episcopali Curia examinatis, qui
1 Cf. N. 3549.
» Sess. XXIV, de ref. matrim., c. 1.

.ΗΔ3Λ ILDNVS

S T V M X W n rc

v o s H io m a

SV ilK S iA .x Μ-ι

986

Λ’. C. Concilii

Curia Humana

deposuerunt, satis vulgatam huiusmet rei famam, ac pravam consuetudinem
a dicto sponsi fratre, vivente adhuc eiusdem Angelae viro, cum ipsa habitam,
praetereaque recensuerunt tum epistolam quamdam verbis amatoriis ple­
nam ab eodem conscriptam Angelae, atque in Episcopali Curia exhibitam,
in qua suam is nuncupabat Ilieronymam, tum plures eius jactationes, quibus
se patrem Hicronymac dictitabat.
At vero perpendendum erit, num fama isthaec cum aliis etiam admini­
culis iuncta aeque sufficiat ad probandum illud, de quo agitur, impedimentum
consanguinitatis scilicet sponsi cum sponsa, veluti concepta ex adulterino
concubitu fratris ipsius sponsi. Constans enim est iuris praesumptio (nisi
contrarium doceatur per manifesta, vel diuturnae absentiae aut impotentiae
viri vel alterius similis caussae argumenta) sobolem ex coniugio potius,
quam ex adulterio esse procreatam, quamvis certo constet, matrem saepius
pollutam fuisse nefariis amplexibus. Idque adeo verum est, ut neque si
mater ipsa, vel uterque etiam parens in mortis articulo adseverent, quempiam
ex filiis natum esse extra legitimum coniugii usum, ullatenus cis credi opor­
teat. Id quod praesertim obtinet, si aliae quaedam legitimitati prolis faveant
praesumptiones, quarum praecipua est adnotatio in libro parochiali baptis­
matum. Ad hanc speciem non parum conferre videtur resolutio edita in
Pientina, 20 martii 1734,1 ubi agebatur de impedimento consanguinitatis
per matrem opposito, ne filia nuptias contraheret cum Francisco Giannino
Fabri, ex cuius avunculo mater ipsa per adulterium filiam genuisse adfirmabat. Verum quum constaret matrem cum eius viro cohabitasse per id tempus,
quo sequi poterat filiae conceptio, ad propositum dubium: An Francisco
et Lucretiae permitti possit contrahere Matrimonium in casu? Sacra Congrega­
tio respondit: Affirmative, et amplius, quamvis in eo casu concurrerent ct
inhonesta consuetudo matris cum avunculo sponsi, ct nuncupatio filiae per
Oppidum fieri solita tamquam illegitimae.
Perpensis itaque omnibus, decidendum erit:
An satis constet de impedimento consanguinitatis seu affinitatis ad effectum
impediendi Matrimonium inter Carolum Ulmi et Ilieronymam de Ghilianis
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 35-37].

3548.
S. C. C., Brixinen., 16 febr., 16 mart. 1743.
Parochialis ecclesia in Colsass nuncupata pridem iam reperitur adneu
Monasterio S. Gcorgii, cuius proinde animarum cura per Vicarium exer­
ceri consuevit, assignata illi congrua redituum portione; atque isthaec Paro­
chialis ecclesia intra sui limites alteram ecclesiam complectitur S. Petro
dicatam, ac positam in Monte Wcrbergi, quem plures incolunt parochianorum familiae. Nuper vero Brixinensis Episcopus ex caussis inferius enar1 Cf. Thesaurus Resolutionum, torn. 6, p. 265-267.

987

rendis permotus cogitavit alterum Sacerdotem curatum sive Vicarium per­
petuum instituere in memorata S. Petri ecclesia pro gerenda spirituali ac
subsidiaria, ut ipse ait, populi cura. Sed ne ob hanc caussam magna pars
redituum veteris Parochialis ecclesiae pauperi Monasterio decederet, statuit
ipse in dotem novi Beneficii curati florenos bis mille cx proprio aere conferre,
itemque florenos mille supra biscentos in eum finem traditos a pio quodam
benefactore sub ea tamen conditione, ut Beneficium istud ad liberam spectet
collationem Episcopi.
At erectioni huius Vicariae perpetuae sive Beneficii curati refragati prius
sunt Abbas et Monachi S. Georgii, qui semel atque iterum ea de re suppli­
ces adiere hanc Sacram Congregationem, donec in precibus eidem postremo
oblatis profitentur utique non detrectare se, quod alter in ecclesia S. Petri
perpetuus ad regendam animarum curam constituatur Vicarius, quin immo
paratos esse eamdem ecclesiam ditare ex redditibus matricis ecclesiae, verum
sibi integrum esse debere contendunt ius nominandi praedictum Vicarium
propterea quod ecclesia S. Petri dependeat ab altera Parochiali, pleno (ut
asserunt) iure ipsorum Monasterio unita.
Laudati Episcopi nomine proferuntur caussae, ob quas decernenda
ipse authumat erectionem Vicariae perpetuae, quae ad liberam suam col­
lationem pertineat, nimirum multitudo populi nunc Montem Werberg
inhabitantis, qui plus quam nongenta capita, nec etiam parvulis computa­
tis, enumerat, longa per unam et alteram horam eius Montis ab antiqua
ecclesia Parochiali distantia, asperitas ct difficultas itineris hybemo praeser­
tim tempore, ac denique dos novi Beneficii curati tum ex ipsius Praesulis
tum etiam alterius benefactoris largitate constituta, ita ut nihil ex propriis
reditibus depereat antiquae Parochiali ecclesiae praeter modica illa emolu­
menta, quae Stolae appellant ct quorumdam Anniversariorum sponte iam a
Vicario remissa. Consequens hinc esse dicitur, neque ius nominandi Vica­
rium recens instituendum in ecclesia S. Petri ad Abbatem sive Monasterium
S. Georgii spectare posse, quum nullus hic titulus vel fundi vel dotis vel
constructionis ecclesiae patronum efficiat Monasterium. Additur etiam faci­
lius denegandum esse Monasterio ius istud nominandi Vicarium, quoniam
haud pleno iure Parochialis ecclesia in Colsass eidem fuerit unita, proptereaque non per Vicarium Regularem, qui ad nutum Superiorum amoveri
queat, ipsa regatur, sed per Vicarium perpetuum eumdemque Sacerdotem
saccularem, quo consentiente erectioni alterius Vicariae curandum minime
sit de Monasterii contradictione.
Superest itaque, ut Eminentissimi Patres decernant:
An sit locus erectioni Vicariae perpetuae sive assertae Curatiae in 11 'erberg
liberae collationis in casu?
Die 16 februarii 1743 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post Cineres.
Die 16 martii t/43 Sacra, etc. respondit: Affirmative, servata in pravidonibus forma concursus.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 37» 55]·
« Cf. N. 3551 ■

Curia Romana

988

3549.
S. C. C.,

Papien.,

16 mart. 1743.

Proposita fuit haec causa diebus 26 ianuarii et 16 februarii vertenti,
anni,1 verum ipsius resolutio tunc dari non potuit. Restat igitur, ut Emi·
nentissimi PP. perpensis etiam iuribus, quae tandem Abbatum quoque
nomine adferri continget, non graventur hodie respondere.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad 4, ζ, 6, 7, et S. Servandam esse omnino in omnibus constitutionem Altxandri VII, incipien.: Felici. 2
Ad 9. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 53].

3550.
S. C. C.,

Viglevanen.,

18 maii 1743.

Improviso morbo correptus loseph Frigerius Civitatis Mortarii sub an­
num 1740 diem suum explevit. Hinc statim nata fuit contentio inter Praepo­
situm Collegiatae Parochialis Ecclesiae S. Laurentii ct Fratres Minores Obser­
vantes Conventus S. Bernardini eiusdem Civitatis, num defuncti cadaver se­
peliendum esset in ea Parochiali Ecclesia, vel potius in altera S. Bernardini.
Vicarius Generalis Mortarii idemque Coadiutor Praepositi S. Laurentii pro
ipso sententiam tulit, et quamvis ab ea sententia Fratres Minores ad Archicpiscopalcm Curiam Mediolanensem provocasscnt, ille tamen iussit cadaver
interea in Ecclesia Parochiali tumulari, quemadmodum ita factum est.
Quum autem deinceps in appellationis iudicio confirmata fuerit Vicarii
Generalis sententia, praedicti Fratres una cum Advocato Francisco Antonio
Frigerio praemortui losephi fratre et herede hanc Sacram Congregationem
adierunt. Porro ecclesiae suae restitui debere defuncti losephi Frigerii cine­
res contendunt Fratres Minores eo potissimum freti fundamento, quod
quatuor testes coram Vicario Generali examinati, itidemque loscphus Rovatti
Protonotarius Apostolicus atque Rosa Carrotti, defuncti uxor testatum fece­
rint significatam sibi fuisse ab eodem losepho Frigerio, dum in humanis
ageret, non semel, sed iterum, ac saepius inter familiares sermones, volun
tatem, quod eius cadaver in ecclesia S. Bernardini reconderetur. Praefata
iidem Fratres binas facti circumstantias ob oculos ponunt: primam nempe,
quod losephus munere fungeretur Apostolici Syndici sive Procuratoris
Conventus S. Bernardini, quodque eiusdem avus et pater, hoc ipso Aposto­
lici Syndici officio perfuncti sint, atque in ecclesia S. Bernardini, in qua
sepulturam elegere, utriusque cadavera modo quiescant.
‘ Cf. N. 3546.
* Cf. N. 240.

.S' C. Conci!ii

9^9

Episcopus in sua relatione putat, electionem sepulturae, quam a losepho
Frigerio factam authumant FF. Minores, non satis probatam esse cx testium
dictis, vcluti quae imperfectum potius eligendi propositum, quam absolu­
tam electionem praeseferre videantur, praesertim si modus ille vel conditio
spectetur, sub qua losephus voluntatem suam expressit, nimirum se poteva
Ititare.
Dispiciendum itaque manet:
I. An constet de electione sepulturae, ita ut sit locus exhumations cadaveris,
tt transportationi eiusdem ad ecclesiam S. Bernardini in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 98-100].

3551.
S. C. C.,

Brixinen.,

22

iun. 1743.

Proposita fuit haec causa die 16 februarii, resoluta vero die 16 martii
currentis anni.2 Verum reclamant hodie praefati Abbas et Monachi S. Georgii, quocirca oportet resumere folium diei 16 februarii, ac denuo perpensis
omnibus ibidem expositis una cum iuribus Monasterii nomine recens pro­
ferendis deliberare:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 103].

3552.
S. C. C.,

Recineten.,

22

iun. 1743.

Pompeius Hieronymus Mariotti sub annum 1731 testamentum ita scri­
psit: Islituisco miei eredi universali Carlo Mariotti rnio fratello e Maria Anto­
nia mia sorella... e dopo la morte dclli sud. Carlo Mariotti e Maria Antonia
adesso per allora istituisco, criggo e fondo due Cappellanie meramente laicals
amovibili ad nutum anche senza veruna causa. Ius vero perpetuum nominandi
Cappcllanos hosce ad nutum amovibiles aequis partibus spectare voluit ad
proximiorem consanguineum ex stirpe Caroli Mariotti patris sui descenden­
tem et ad Priorem Confratemitatis S. Caroli in ipsa Rccineti Civitate ere­
ctae, con dichiarazione pero, che se fra li descendenti di Carlo Mariotti rnio
padre vi sarà qualchc Chierico capace di buona vita e costumi, debba esser
sempre preferito a qualunque estraneo, bcnchc Sacerdote con ordine di conferirglisi dette Cappellanie o alcuna di esse sua vita durante per potersi ordinare
m Sacris.
Ex heredibus institutis sola nunc superest praefata Maria Antonia testa‘ Cf. N. 3568.
1 Cf. N. 3548·

r

V3 âHXOVÏHl»

■.MW U3M VS SnVKMJWaTVWS SV ΜΝΤΓΛΛΛΜΛ

990

S. C. Concilii

Curia Romana

toris soror. Quocirca Fr. Dominicus Antonius Lupi ex Maria Catharine
altera testatoris Pompeii sorore nepos atque Conventus Recinetensis Ordi­
nis Min. Conventualium Familiae adseriptus, supplicavit SS. D. N'., ut
Sacrae huius Congregationis arbitrio committere dignaretur dispensationis
gratiam, qua ipse, velut Clericus propinquior defuncto testatori cognatus,
sublato quocumque Regularis sui status obstaculo, capax fiat obtinendi
nomine Recinetensis Conventus prae alio Sacerdote remotioris gradus con­
sanguineo memoratas Cappellanias, ut harum ope suppetias aliquas feno
queat magnae egestati tum eorum, qui et sibi et testatori sanguine coniuncti
sunt, tum proprii Conventus nuperrime a terraemotu concussi.
Bina hodierno examini subjiciuntur dubia, quorum uni vel alteri con­
sentaneum suae petitioni responsum ferre sibi blanditur Orator ex eo potis
sime, quod recitata testamenti verba perspicuam reddant avunculi sui volun­
tatem erigendi meras Cappellanias laicales, non vero ecclesiastica Beneficia;
inde enim putat, haudquaquam officere sibi posse vulgatam illam Pontificii
iuris sanctionem, qua cautum est, Regularia Beneficia Regularibus,saccu­
laria Saecularibus debere conferri.
Vicarius Generalis Episcopi Sacram Congregationem, auditis iis, quo­
rum intererat, instructam reddere iussi, dum iste occasione visitationis
SS. Liminum in Urbe moram trahebat, relationem suam transmisit, in
qua confirmans, quidquid in precibus Oratoris expositum fuerat, apposite
memorat, neminem alium sive proximiorem sive aequalem adesse, qui «
linea pracdilecta ad Cappellanias vocata possit ecclesiasticae militiae nomen
dare, et ad earum alterutrius titulum sacris Ordinibus initiari; attamen
non tacet, Recincti degere Simeoncm Mucciolini Sacerdotem, qui remotiori
licet gradu distet a stirpe per testatorem designato, ei tamen sanguine
coniunctus esse comperitur.
Onus erit Emincntissimorum PP. sapientissimo, quo solent, consilio
declarare:
t. An ad effectum succedendi in Cappellaniis erectis a PompeioMariolti,
obstet Fr. Dominico Antonio Lupi Minori Conventuali qualitas Regulans'
Et quatenus affirmative:
2. An eidem sit concedenda dispensatio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Affirmative.
Ad 2. Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 12, p. 113-115].

solemnia nuncupavit vota, impetrata prius ad id speciali Episcopi facultate,
triduoque post c vita excessit. Per hanc professionem ratae sunt Moniales
propria Monasterii effecta fuisse tum ea, quae Bartholomaea puellae mater
muliebris mundi nomine iam antea eidem Monasterio tradiderat, tum etiam
dotem scutorum tercentum totam fere variis ex locorum piorum subsidiis
conflatam, atque ex pacto utrinque convento penes tertium depositam in
eum finem, ut Monasterio persolveretur statim, ac puella solemnem pro­
fessionem emisisset.
Huius propterea dotis vindicandae gratia supplices caedem Moniales
adierunt Sacram Congregationem Episcoporum ct Regularium negotiis
praepositam. Interca vero Bartholomaea apud Tribunal R. P. D. Vicesgerentis Eminentissimi D. Cardinalis Vicarii Urbis irritam declarari obtinuit
religiosam filiae profession! ad effectum consequendi praedictam dotem.
Deinceps ex rescripto Auditoris Sanctissimi D. X. praesens controversia
Sacro huic Senatui remissa est, illudquc dispiciendum modo proponitur,
num rite recteque facta appareat ea, de qua sermo est, religiosa professio,
ita quidem, ut puellae dos pleno iure fuerit Monasterio quaesita. Id porro
impugnat Defensor Bartholomacae ac piorum Locorum, quae subsidia dota­
lia contulerunt. Inquit enim, ex testimonio solius Abbatissae haud satis
idoneam confici probationem initae professionis, vel si haec peracta sit,
eam multis nominibus irritam fore, nimirum quod edita fuerit nulla animi
«ploratione prachabita, in mortis articulo et absque Ordinarii praesentia,
quodque magis est, necdum praeterlapso integro probationis biennio, quem­
admodum in Constitutionibus Monialium Sanctae Ursulae confirmatis a
s. m. Paulo V praescribitur.
Episcopus refert puellam Secchioni Deo se devovisse in eum modum,
quem Abbatissa testatur, nihilque illius actus firmitati obstare censet, nec
etiam defectum biennii, quoniam istud quidem in Constitutionibus Ordinis
praescriptum legatur, non tamen speciatim irrita fiat professio, quam annale
dumtaxat probationis tempus antecesserit.
Nondum prolata sunt iura Monialium, quibus, si adferentur, perspectis,
una cum iuribus Bartholomacae matris aliorumque sibi adhaerentium defi­
niendum erit:
An constet de validitate professionis Constantiae Secchioni in Monasterio
S. Ursulae Terrae Stronconii etiam ad effectum lucrandi dotem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 12, p. no].

3553.

S. C. C., Romana seu Narnien., 22 iun. 1743.
Puella Maria Constantia Secchioni in vigesimo primo aetatis suae
anno Monasterium Virginum Ursulinarum Terrae Stronconii ingressa,
transactis duobus et viginti religiosae probationis mensibus, in gravem inci­
dit morbum. Dumque extremum fere ageret vitae spiritum, in Abbatissae
manibus (ut ipsa testatur) Monialibus caeteris adstantibus ultro ac sponte

• Cf. N 3562-

Cuna Romana

992

S. C. Concilii

3554.
S. C. C.,

Cadicen.

seu

Hispalen.,

22 iun., 13 iul. 1743.

Cum resolutioni huius causae die 20 ianuarii 1742 1 datae non acquie­
verit praefatus Zuniga, facta fuit illi potestas postulandi recessum a decisis,
quem novis quibusdam allatis documentis impetrare sategit. Iam vero pre­
ces suas enixe repetente eodem losepho Francisco Zuniga, oportet definire:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 22 iunii /743 Sacra, ctc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 13 iulii 1743 Sacra, etc. respondit: Pro absolutione ad cautelam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 119, 120].

3555.

b ib l io t h e c a ,

VRATERNTTAS SACERDOTALIS SANCTI ΡΈΤκ

S. C. C.,

Feretrana,

13 iul. 1743.

F. Dominico de Grandis Minori Conventuali veniam a Ferctrano Anti­
stite per epistolam exposcenti, quod electus ad obeundum tunc imminentis
Adventus tempore Concionatoris munus in Maceratae Feretranae Oppido,
ob temporum atque itineris difficultatem se coram sistere non posset, con­
suetam postulaturus benedictionem, respondit Episcopus, ut proximo qui­
dem festo die muneri suo initium daret, quam primum tamen patentes ad
concionandum literas, quas ei ultro exhibebat, ab Episcopali Curia reportare
haud negligeret, quemadmodum eas postea Frater Dominicus in alia epistola
ad eumdem Praesulem data se recepisse testatus est.
Commoti sunt hac de re plurimum Rectores Universitatis eius Oppidi,
qui liberum sibi Concionatoris eligendi ius adserentes, solamque Episcopo
facultatem impertiendae benedictionis competere, ex ea literarum patentium
traditione iuri suo detractum iri authumabant, unde litigium mox recensen­
dum obortum est. Siquidem ab incepto praedicationis opere cessavit Frater
Dominicus; id vero audiens Episcopus contigisse ob minas Rcctonim Com­
munitatis, qui protestati fuerant, se consuetum stipendium illi denegaturos,
si ex authoritate per enunciatas literas patentes eidem attributa pergeret
concionari, gravem inde censuit propriae iurisdictioni iniuriam irrogari,
atque instante Promotore fiscali praeceptum dedit Ubaldo Paulini, Secretario
eiusdem Communitatis, ut infra triduum personaliter compareret ad exhi­
bendum coram sc libros consiliorum haberi solitorum a DD. Publicis Reprae­
sentantibus dictae Terrae ad effectum extrahendi partitam, in qua est adnotata Congregatio facta super asserta electione Concionatoris. Comparait in
Episcopali Curia triduo nondum exacto Ubaldus Paulini, exposuitque Cancellariae claves ct libros necdum sibi consignatos fuisse, sed a Secretario
antecessore suo adhuc servari. At ratus Episcopus inanem esse excusationem
1 Cf. N. 3529.

993

ib Ubaldo propositam, eumdem, nisi infra triduum in praecepto assignatum
libros exhibuisset, nunc pro tunc denunciavit excommunicatum, deindeque
tnduo praeterlapso, ncc libris exhibitis, promulgata fuere istius excommuni­
cationis edicta.
Contentione ista ad R. P. Auditorem Sanctissimi delata, iussit per modum
provisionis Ubaldum Paulini a censuris absolvi cum reincidcntia usque ad
tritum causae, totius vero negotii cognitionem Sacrae huic Congregationi
remisit. De his autem iussus Episcopus Sacram Congregationem edocere,
rescripsit, se nunquam cogitasse de vindicanda sibi deputatione Concionatons independenter ab electione Universitatis, sed unum id contendisse, ut
nedum consueta benedictio, verum etiam patentes, quas vocant, literae
suae deberent etiam a Concinnatore Adventus recipi.
De iure autem eligendi sive approbandi Concinnatores a Communitati­
bus nominari congruaquc merccde donari solitos actum nuperrime fuit in
Firmana Concionatoris, proposita sub diebus 21 aprilis, et 11 augusti 1742.1
Onus itaque erit EE. VV. perspectis iuribus utrinque facile circumferendis
deliberare:
1. An Concionatores etiam nominati per Communitatem tam tempore
Adventus, quam Quadragesimae, teneantur recipere approbationem et literas
patentes ah Episcopo pro concionibus habendis? Et quatenus affirmative:
2. An in huiusmodi literis patentalibus fieri debeat mentio nominationis?
Die 13 iulii 1743: Non proposita.2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 128-131].

3556.
S. C. C.,

Sublacen.,

13 iul. 1743.

In Parochiali ecclesia Loci Cameratae extat Cappella et Cappellania
sub invocatione S. loseph, utraque olim a Martio Constantino fundata.
De hac quidem Cappellania sive Beneficio perhibent acta visitationis eius
Parochialis ecclesiae sub annum 1671, quod annuis quadraginta scutorum
reditibus constaret ex fructibus censuum, haberetque onus coadiuvandi
Parochum, atque etiam sacrificandi singulis festis diebus. De hoc eodem
duplici onere mentionem faciunt acta posterioris visitationis anni 1709, in
quibus praeterea legitur, a fundatore ita praescriptum fuisse in testamento
die 29 martii 1626. Verumtamen neque in Cancellaria Sublacensis Abbatiae,
neque in Episcopali Curia Tyburtina, cui anno 1627 illa suberat, aliquod
inveniri potuit eiusdem testamenti aut fundationis Cappellaniae monu­
mentum.
Ad eamdem Cappellaniam sub annum 1707 praesentatus fuit a patronis
Clericus Caietanus Castruccius, qui nuper sub annum 1740 renovatis coram
hac Sacra Congregatione precibus, liberam declarari postulavit Cappella1 Cf. N. 3533. 3539·
* Resolutio data cat die 3 augusti 1743, ct quidem ad 1. et 2. Affirmative. - Cf. Thcnurus Resolutionum, torn. 12, p- *37-

va. v.

63

99+

S. C. Concilii

Curia Romana

birlaothec λ

VBA VERNIT XS SAC LKDOTAÏ-iS SANCTI

niam a quacumque obligatione sive conferendae in Parochi munus operae,
sive Missas celebrandi, quasi neutra haec obligatio indicta fuerit a fundi­
tore. Verum, quum Sacra Congregatio reiecta eiusmodi petitione, Etninrntissimo D. Abbati commiserit, ut Oratorem adigeret ad exactum utriusq ·
oneris implementum: Orator novas preces obtulit Sacro huic Senatui, ;i
quibus ab Cappellania, quam possidet, arcere nititur quamcumque adiuvandi Parochi et Missarum obligationem ex iuris praesumptione, quae
libertati favet, donec legitimis documentis probetur servitus sive onus Cap·
pellaniae impositum. Neutrum autem recte probari inquit ex actis unius
alterius visitationis, quin potius utrumque satis refelli tum ex actu consuhn,
quem exhibet, celebrato sub diem 18 martii 1613, tum etiam ex quadam
attestatione ab loanne Bernardino Fabritio oliin Rectore huius Cappdlan ;
edita sub annum 1670, in qua sibi tradita fuisse adseverat a Cappellan :
patrono tria praediola nullo prorsus onere adiecto. Denique intolerabile:
causatur esse obligationem continuae residendae.
Laudatus Eminentissimus Abbas rcnunciat pro certo semper habitum
fuisse a Visitatoribus atque etiam a Rectoribus Cappellaniac, quod isu
duplicem superius enunciatam obligationem secumferret. Veram tamen csx
adfirmat imminutionem redituum Cappellaniac ob deperditos complura
census absque ulla Oratoris culpa.
Dignabuntur itaque Eminentissimi PP. definire:
t. An Cappellania S. losephi in Terra Cameratae sit simplex vel rctdentiatis?
2. An sit locus reductioni onerum in casu?
Die etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative ad primam partem, et affrma live ad secundam.
Ad 2. Affirmative quoad onus tantum coadiuvandi Parochum, arbitre.
Eminentissimi Abbatis, qui mandet celebrari Missas tam pro praeterito, qua
pro futuro, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 126-128].

3557.

’

PETR .

S. C. C., Alexanen., 13 iul., 3 aug. 1743.
Complures ex sodalibus Oratorii Sanctissimi Rosarii erecti in Conventu
FF. Ordinis Praedicatorum Terrae Tricasii sub annum 1729 communi deli­
beratione in publicum instrumentum redacta certum statuerunt modum
persolvendi occasione obitus cuiusque Confratris emolumenta sive Parocho
pro adsociationc cadaveris, sive Religiosis eiusdem Conventus tam pro
comitatu, quam pro funere et exequiis. E perché (sunt instrumenti verb.·
tutto ciô si è fatto con beneplacito di tutti, e trattandosi di liberta di sefnl·
tura, non tnlendiamo astringere ed obligare niun de Fraielli, se non di Ion
spontanea volontà, percio vogliamo, che ogni Fratello, a cui pincera la detU
legge, st sottoscriva o faceta il segno di croce sotto la présenté consulta. Recen­
tius quoque nonnulli alii ex praedictis sodalibus a quodam memorati Con·

995

ventus Religioso generatim interrogati, ubinam ipsi sepultura donari opta­
rent, scriptis declararunt se velle in eo Conventu post mortem quiescere.
Sed Dominicus, et Thomas de Pisano, corumque uxores, filii et nurus in
publico instrumento anni 1734 per loro stessi respetlivamente, e per li di
loro figli sepulturae locum delegerunt in ecclesia nominati Conventus.
Has omnes superius recensitas sepulturae electiones, uti etiam alias a
quibusdam pro filis impuberibus factas in FF. Praedicatorum ecclesia imtas
esse contendit Archipresbyter Parochialis ecclesiae Tricasii, velut illis sua­
dentibus et procurantibus editas.
Porro ad decisionem dubiorum, quae inter partes disceptantur, plures
confenmt iuris theoricae a Doctoribus communiter admissae et nonnullae
Sacri huius Senatus resolutiones. Prima quidem est, permitti omnibus Christifidclibus absque ullo discrimine sexus, gradus et conditionis tam in pro­
pria Parochiali ecclesia, quam extra illam eligere sepulturam iuxta text, in
ap. i, de sepult.; sustineri autem electionem, non solum pro aliquo in indi­
viduo, sed etiam pro tota familia factam. Altera est, ad adquirendum ius
sepulchri pro se et familia simpliciter requiri, ut Ordinarius loci ad id con­
sentiat. Tertia est, patrem eligere posse sepulturam pro filio impubère extra
propriam Parochiam, si tamen ferat loci consuetudo, ut ex cap. Licet, de
sepult. Quarta est, electionem sepulturae ad suggestionem Clericorum sive
Regularium, sive saecularium factam in ipsorum ecclesia nequaquam susti­
neri, uti statuit Bonifacius VIII in cap. 1, de sepult., in 6. Quinta demum
ineo sistit, quod, tametsi Bonifacius VIII in mox enunciata sua decretali
statuerit, cadavera defunctorum contra ipsius sanctionem sepulta propriae
ecclesiae restitui debere, usus tamen plerumque obtinuit, ut eadem cada­
vera non exhumentur, nisi forte cadaver loco depositi fuerit alicubi seorsim
tumulatum, uti contingit in Sorana Funerum, proposita in hac Sacr. Con­
gregatione 24 aprilis 1723.1
His itaque ad expositam facti speciem accommodatis, perpensisque
caeteris collitigantium nomine circumferendis, pronunciarc oportet:
6. An electio sepulturae per actum publicum expleta die 23 octobris t/2()
in ecclesia Fratrum Praedicatorum per sodales Oratorii Sanctissimi Rosarii in
eodem actu contentos, illa ante obitum non revocata, sustineatur?
7. An electio sepulturae facta in eadem ecclesia per publicum instrumentum
seu alium actum ab aliis sodalibus dicti Oratorii in ipsorum respective recep­
tione, et ante obitum non revocata, sustineatur in casu?
Die 13 iulii I?43: Non proposita.
Die j augusti 1743 Sacra, etc. respondit ad 6. Negative.
Ad ■}. Negative, et amplius in omnibus, praeterquam quoad 6.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 131, 138].
1 Cf. N. 3259.

3 aug. 1743.

Exposuit Frater Bonaventura a RufTano, Clericus Ordinis Cappuccinorum
Provinciae Ilydruntinae, se literis dimissorialibus sui Provincialis munitum,
ut Clericali Tonsura initiari et ad quatuor Minores Ordines posset ascen­
dere, adiisse Uxentinum Episcopum, cuius Dioecesis Conventum tunc
temporis incolebat, ac ab eo petiisse promoveri, dictum vero Praesulem sibi
renunciasse, quod una dic Primam Tonsuram ct altera nonnisi duos prio­
res tantum Ordines volebat illi conferre, quemadmodum reipsa, quum is
prima dic Sabbathi post Pentecosten sese stitisset coram memorato Episcopo,
Clericali dumtaxat Tonsura obtinuit insigniri, mox vero ad eumdem Anti­
stitem reversus die quadam Dominica, qua Praesul ille statuerat plures
Ordinandos ad geminos posteriores Ordines promovere, monitus iterum
fuit et certior factus ab ipso Episcopo, quod ea die duos tantum primos
Minores Ordines erat illi collaturus. Veruin primis hisce duobus Ordinibus
iam susceptis, Frater Bonaventura audiens se, ut ipse refert, vocatum cum
aliis promovendis ad recipiendos geminos alios Minores Ordines, securus
accessit et aeque ac caeteri, fuit ordinatus.
Ea autem sacra actione absoluta, quum adverterit Episcopus, Fratrem
Bonaventuram sese cum reliquis ad suscipiendos binos posteriores Ordines
intrusisse, graviter eum increpavit eidem obtestans, quod sicuti mens sibi
fuerat nonnisi duos priores Ordines ei conferendi, ita caveret, ne se opina­
retur ad alios valide assumptum; et consentanee ad hanc declarationem Prae­
sul ille in literis exprimentibus Ordines Fratri Bonaventurae collatos non­
nisi Tonsuram ct duos primos Minores Ordines voluit significari. In hoc
itaque rerum statu supplicavit Frater Bonaventura ab hac Sacra Congrega­
tione decerni, num ipse modo queat ad Sacros Ordines ascendere.
Episcopus de hac re iussus Eminentissimos PP. instruere, confirmat ple­
raque a Fratre Bonaventura exposita, dcindeque quomodo res evenerit,
prosequitur: Patres Eminentissimi, qui fieri poterat, ut ego de tot ordinandorum
manibus distinguerem atque internoscerem manum Fr. Bonaventurae Cappucani
maxime, quando cucullus eiusdem cinericius albo tegebatur superpellicedl
Frequens apud Doctores est quaestio, an irrita sit ordinatio eorum,qui
furtim sese intruserint ordinationi, quando Episcopus ante illam protesta­
tus est, se non habere intentionem iis sese ita intrudentibus Ordines con­
ferendi. Putant nimirum aliqui, cos sic ordinatos non recipere characterem
ex defectu intentionis ministri; alii vero contrariam tenent sententiam, quia
generali intentioni, quam habebat, declaravitque Episcopus de non ordi­
nandis furtim accedentibus, praevaleat subsequens particularis intentio con­
ferendi Ordinem tali homini, qui coram ipso in eum finem se sistit. Ex his
tamen nonnulli monent, eumdem Episcopum, si fieri queat, explorandum
esse, qua mente fuerit, dum Ordines contulit, sique post hac non levis adhuc
supersit occasio dubitandi de valore ordinationis, eam inquiunt sub con­
ditione iterandam.

X

3559.
S. C. C.,

Fanen.,

24 aug. 1743.

losephus Bellutius Plebanus seu Rector Parochialis ecclesiae SS. Apo­
stolorum Petri ct Pauli Oppidi Carticeti sub annum 1735 supplici libello
ad Episcopum dato postulavit, ut exhibendae procurationis onus, quo solus
ipse Plebanus antea minus aeque gravari consueverat, inter eos omnes dis­
tribueretur, qui sacrae visitationi subessent. Episcopus autem inhaerens
(ut ipse ait) declarationibus Sacrae huius Congregationis, decretum pro­
tulit, quo singulos visitatos teneri ad contributionem sumptuum antece­
dentis visitationis ab se eodem anno 1735 peractae pronunciavit. Non
tamen decretum istud aliquo donatum fuit exitu. Quamobrem Episcopus
iussit exquiri dc hac re Sacrae Congregationis oraculum. Hoc itaque postu­
latur hodie a praefato Plebano, cui contradicunt Officiales Confratemitatum
SS. Sacramenti, SS. Rosarii, SS. Suffragii et S. Michaelis atque etiam
nonnulli Rectores simplicium Beneficiorum seu Cappcllarum, renuentes
quidquam persolvere procurationis nomine, propterea quod a tempore
quamcumquc hominum memoriam excedente solus Plebanus integras
eiusmodi impensas sustinuerit.
Porro ad visitationis impensas teneri ecclesias omnes, cappellas. Benefi­
cia, Confratcrnitatcs aliave loca pia, itidemque personas quaslibet visitationi
subiectas deducitur ex verbis cap. Procurationes 23, de censib. ita tamen, ut
in contributione expensarum a singulis facienda habeatur ratio tum facul­
tatum cuiuscumque, tum laboris, qui in visitatione pro singulis impenditur.
Plures tamen regula superius tradita patitur exceptiones. Nec enim ad sol­
vendam procurationem tenentur laid, nec etiam tenentur Hospitalia ct simi­
lia loca pro pauperibus aut infirmis instituta. Quid vero consuetudo habeat
virium adversus obligationem solvendae procurationis, res est variis subiecta inspectionibus. Siquidem in aliquibus provinciis seu locis eam potuisse
induci generalem consuetudinem a singulari unius tantum aut alterius eccle­
siae praescriptione distinctam, iuxta quam teneatur Episcopus pastoralem
visitationem ita gratis explere, ut nihil omnino queat procurationis nomine
a visitatis accipere, perspicuis verbis decrevit Synodus Tridentina, Sess. 24,
ile ref., c. 3. De praescriptione vero, quae ab aliqua particulari ecclesia alle­
getur, statutum est in cap. Cum instantia 17, dc censib., quod contra procu­
rationem praescriptio sibi locum nequeat vindicare.
Praeterea expendendae sunt resolutiones editae nonnullis in casibus, in

— -g

Ugentina,

■

S H V lU W n v S

v a a H w m ra

S. C. C.»

Perpensis omnibus hactenus expositis, non dedignentur Eminentissimi
PP. respondere:
An Ordines exorcistatus et acolytatus modo, quo supra, suscepti a Fratre
Bonatenlura a Ruffano sint reiterandi in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Praevia poenitentia salutari imponenda per
Superiores Ordinis, reiterandos esse sub conditione.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 141-143].

T~-

3558.

997

—

996

.ttJLAd LOKVS

S. C. Concilii

Curia Romana

Curia Romana

998

5. C. Concilii

quibus allegabatur antiqua consuetudo praestandae integrae procurationis
ab una Collegiata Ecclesia, non vero a Confratemitatibus aliisve piis Locis
visitationi subicctis, ut in Signina, 2 augusti 1670.1
Deliberandum itaque est ab Enrinentissimis PP.:
1. An omnes visitationi subtecti, ct signanter Confralernitates, necnon Bene­
ficia simplicia ac Gappellas perpetuas possidentes in Castro Carticeto teneantur
per contributum ad procurationem in casu?
2. An Plebanus, qui sustinuit totum pondus procurationis in retroactis visi­
tationibus, sil proportionabiliter reintegrandus ab aliis visitatis in casu?
Die, etc. Sacra, ctc. respondit ad i. Affirmative.
Ad 2. Affirmative pro procurationibus praestitis ab anno Γ735 citra.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 152-155].

3560.

'.M 'M U3NVS S IT V M W K m

SV

V O 'A H W m H

S. C.

C.,

Praenestina,

28 sept. 1743.

loseph Leonus in supremo suae voluntatis elogio heredem instituit
Parochialem sive Archipresbytcralem ecclesiam S. Petri Apostoli Civitatis
Praenestis patriae suae ad ejfetto, che con la mia credita venga eretto e fomlato
tn essa Chiesa all'altare del Volto Santo un Benefizio residcnziale col titolo
di Canonicato. Voluntatis suae executorem elegit Stephanum Caesarem
Mocci, cui potestatem tribuit, si vivens ipse testator Canonicatus erectio­
nem non perduxisset ad exitum, eam perficiendi, declarandique tutto quelle,
che parera, piacerà a lui d'in torno a tale crczzione di Canonicato, e percio
si dovrà stare in questo a qucllo dira e dichiarerà esso mio Sign. Esecuton
testamentario, corne se fusse stato da me detto e dichiarato nel prescrite mio
testamento.
Desiit testator in humanis agere Canonicatu seu Beneficio nondum erecto.
Quamobrem testamentarius executor ex authoritate sibi data in Episcopali
Curia petiit expleri fidei suae commissam Beneficii erectionem. At quibus
modis ct conditionibus probanda haec esset, satius duxit Eminentissimus
I). Cardinalis Petra Praenestinus Episcopus ad Sacrae huius Congregationis
iudicium deferre. Nunc itaque Advocatus Mocci executor proponit coram
Sacro isto Consessu conditiones et pacta, quae vult Beneficio in limine
fundationis adiicere. Eorum autem primum hoc est: quod universa bona
hereditaria conferantur in dotem Beneficii, integra tamen exeeutori manente
facultate non sojum prosequendarum litium et agendi, quidquid opus fuerit
pro recuperandis reliquis bonis ad hereditatem spectantibus, sed etiam
distrahendi, si tamen id suadeat Beneficii utilitas, eadem bona in dotem
constituta absque ulla Ordinarii licentia.
Urgente itaque exeeutore testamentario, necdum tamen Archipresbytero Parochialis ecclesiae iura sua deducente, definienda se olfcnint dubia:
» Cf. N. 281S.

1 Cf. N. 3585·

’ ' ·’

1

ggg

Π1.
erectio Beneficii in praedicta ecclesia sit facienda iuxta conditiones
i>> exeeutore testamentario designatas in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et exquiratur votum Eniinentissimi
Ordinarii.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 176-179].

3561.
S. C. C.,

Ravennaten.,

28 sept. 1743.

Clericus lacobus Fabbrius paucos abhinc annos minoribus quatuor
, Ordinibus a praedcfuncto Ravennatensi Archiepiscopo initiatus, nunc vero
Joneae factus aetatis pro suscipiendis Sacris Ordinibus, sese pro faciendo
1 obeum finem doctrinae suae experimento coram moderno eiusdem Ravennatensis Ecclesiae Episcopo Administratore atque Examinatoribus una
[ congregatis exhibuit. At eorum animum subiit dubitatio, num revera Clericus Fabbrius Ravennatensi Cathedrae subditus esset ob domicilium in ca
I Civitate contractum, nam quoad originem natus est in Oppido seu \ illa
S Pancratii Foroliviensis Dioecesis, quamquam postridie baptizatus in
Metropolitana Ravennae Ecclesia.
Removendae huius dubitationis gratia idem Clericus demissas Sacrae
huic Congregationi preces obtulit, exposuitque complura perpetui, quo
>ive ipse, sive Laurentius pater suus fruuntur domicilii iure in Civitate
Ravennae. Nimirum officium Parochi, quo alter Laurentius Fabbrius Oratons propatruus perfungebatur in ecclesia S. Agathae Maioris eiusdem Civi­
tatis, Sacerdotium ab Archiepiscopo Ferretto Ravennatensi olim Praesule
collatum loanni Baptistae Fabbrio patruo suo, munera item ct privilegia
| rivium, quibus gavisi sunt alter ipsius Oratoris patruus et Laurentius pater.
Hic porro instructis sibi Ravennae ad habitandum aedibus, ac sepulchre
I etiam quadraginta iam abhinc annis sibi posterisque suis comparato, prae1 cipuis anni temporibus eam Civitatem colit, filios omnes ibidem Sacro
Baptismatis lavacro tingi voluit, ac in eadem Civitate cum uxore et reliqua
sua familia continuo moram trahere, adeo ut ipse Laurentius et filii ct uxor
non alibi, quam Ravennae Paschatis tempore Sacramenta, percipiant, neque
descripti reperiantur in albo animarum Villae S. Pancratii, speciatim vero
Orator ipse ab infantia fere in ipsa Civitate semper versatus est.
Super iis precibus tam Administrator Ravennatensi» Episcopus, quam
Foroliviensis Antistes iussi Sacram Congregationem instruere, significarunt
ca, quae ipsos tenent ancipites, uter cx Innocentiana constitutione, quae
incipit Speculatores,- ius habeat conferendi Ordines Clerico Fabbrio. Colli­
git enim Administrator Episcopus, haud probari constitutum vel a patre vel
a filio domicilium ad formam Innoccntianae constitutionis. Non quidem
a patre, quoniam is e Villa S. Pancratii oriundus, in ea quoque integrum
1 Cf. N. 3577. 35So·
» Cf. N. 258·

vosH w m a

nuK suxu
sït v iw w t »\s

new s
λχμ
■

S. C. Concilii

Curia Romana

1000

fere annum transigere soleat, neque maiorem, sed aliquantulam rerum sua­
rum partem transtulerit ad Ravennae Civitatem. Non etiam a filio, quoniam
neque ipse dici possit pleraque bona sua in ea Civitate retinere, neque per
decennium ibi commoratum esse. Nam etsi illuc impubes advenerit, non
tamen ad perficiendum domicilii tempus computandos esse inquit alios,
quam qui post pubertatem excesserunt, aetatis suae annos, quum impube­
res domicilium sibi nequeant constituere. Eamdem Forolivicnsis quoque
Episcopus de patris domicilio movet difficultatem. Nullum vero sibi
proprium ab Oratore domicilium adquiri potuisse censet, quod is filius
familias sit.
Quae de potestate impuberis seu pupilli ad contrahendum vel per se
vel ministerio tutoris aut patris proprium domicilium adstruuntur, putat
Clerici Fabbrii Defensor eidem optime accommodari. Patris quoque sedem
in Civitate Ravennae positam filio suffragari propugnat. Denique, ut fiat
satis Innocentianae constitutionis praescripto, Laurentius pater iurviurandu
declarat perpetuam suam voluntatem retinendi Ravennae domicilii, quod
olim sibi suisque posteris adquisivit. Orator quoque simili iuramento adfirmat eo constanti fuisse animo, atque nunc esse colendae imposterum
eiusdem Civitatis.
Omnibus itaque sedulo perpensis deliberare dignentur EE. PP.:
An Clericus Sacerdos Fabbrius licite ordinari valeat ab Ordinario Ratcnnai
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 12, p. 165-168].

3562.
S. C. C.,

Romana

seu

Narnien.,

25 ian. 1744.

Proposita fuit haec causa die 22 iunii 1743,1 verum tunc nulla reso­
lutio capta. Paribus deinde distracta suffragiis, cum nunc tertio proponatur,
definitionem ab Eminentissimis Patribus tandem cxpectat.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 18].

3563.
S. C. C.,

Aquitana,

25

ian., 8 febr. 1744.

Baretis Oppidum sex Vicis componitur, quos inter unus est S. Viti. Sei
illi Vici atque alii duo, qui ad aliud Oppidum Cambiani pertinent, suberant
ecclesiae Parochiali S. Pauli Baretis, quae extra Aquilam est, ct in qua Via­
rius est perpetuus, qui constituitur a Capitulo ecclesiae S. Pauli, quae intra
Aquilam est. Omnes octo Vici numerant paulo supra vicanos mille; distant
i Cf. N. 3553.

1001

autem ab ecclesia matre et Parochiali, quae extra Aquilam est, alter mille,
alter quingentos passus via undique facili, licet nivibus hyeme, ut sub eo
cado contingit, obducta. Gratia tum Vicarii perpetui ecclesiae S. Pauli, tum
vicanorum, constitutus fuerat triginta abhinc annis in Vico S. Viti Cappellanus coadiutor, qui populis illorum Vicorum ecclesiastica Sacramenta mini­
straret. Atque ita res sese habuerunt ad annum usque 1740, quo plurcs
Sacerdotes et Clerici aliique vicani Baretis preces defuncto Aquilae Episcopo
obtulerunt, quibus rogabant, ut commoditatis atque utilitatis communis
ausa divideret et separaret ecclesiam S. Viti ab altera S. Pauli, eamque in
Parochiam erigeret authoritate illa, quae Tridentini decreto Episcopis tri­
buitur. 1 Accesserunt his precibus aliae oblatae nomine Communitatis Bare­
tis, quae tamen a duobus tantum Decurionibus signatae erant. Hinc incep­
tum iudicium, iubente Episcopo, ut in ius vocarentur omnes, quorum ea
postulatio poterat intéressé. Vocati sunt Archipresbyter et Canonici Eccle­
siae S. Pauli, quae intra Aquilam est, et losias Crocentius Rector sive
Vicarius ecclesiae S. Pauli Baretis. Hos Episcopus monuit deliberasse eccle­
siam S. Viti a Parochiali dividere et separare, proponerent igitur intra
biduum, si quae haberent iura, nam die immediate sequenti divisurum se
esse duas ecclesias et facturum formalem novae Parochialis erectionem,
eosque ob id monitos voluit ad nominandum novum Curatum sive Rectorem.
Excepit contra haec losias Crocentius et protestationem emisit appellans ad
Sanctissimum. Post haec Episcopus mox sententiam tulit, qua divisit ac
separavit ecclesiam S. Viti et quatuor alios Vicos cx octo a Parochiali
S. Pauli, eamque ecclesiam in Parochialem et Curatam constituit, annuamque congruam novo Rectori assignavit.
Lata haec sententia est die 25 novembris 1740, appellavit autem ab ea
losias Crocentius die 11 ianuarii anni sequentis; appellarunt demum cives
Baretis. His tamen appellationibus spretis Episcopus dic 28 augusti 1741
erectionem fecit novae Parochiae, novumque illius Rectorem instituit Sacer­
dotem Antonium Muscam. Re igitur ad Sacrum hoc Tribunal delata audi­
tus fuit, uti fieri solet, novus Aquilae Episcopus, qui retulit, vicanos omnes
Vicorum, quibus Baretis Oppidum componitur, clamasse ipso praesente
novo Rectore, nolle antiquam ecclesiam relinquere ob summam populi
devotionem erga Divum Paulum et petiisse pluribus propositis rationibus
nullam declarari dismembrationem novamque erectionem.Parochum S.Pauli
post divisionem et separationem ecclesiarum ministrasse vicanis ecclesiastica
Sacramenta; vias quae ad ecclesiam matrem ducunt, nec asperas esse nec
praeruptas, nec illas, quae a quinque Vicis divisis ct separatis ad eamdem
ecclesiam ducunt, flumine intercipi, ut Praedecessori Episcopo suggestum
fuerat. Ipse demum Episcopus in ea est sententia, potuisse consuli commo­
ditati vicanorum Cappellano adiutore perpetuo Rectoris S. Pauli.
Nunc itaque postulant losias Crocentius ct Communitates Baretis ct
Cambiani, ut Sacri huius Senatus authoritate nulla declaretur divisio. Ratio­
nes autem, quibus praecipue nituntur, duobus capitibus conclusae sunt:
1 Sess. XXI» de rcf.t c. 4.

v a a H x o r m iu

ir w v s s n v w w r n v s s v iis m iU N » *
■.nisa

S. C. Concilii

Curia Romana

J 002

■ alterum est defectus solemnium legitimi iudicii, alterum defectus legitimae
causae. Defectus solemnium iudicii duo sunt: alter est, quod sententia lata
fuit ab Episcopo non vocatis et citatis Rectore S. Pauli et Capitulo eccle­
siae S. Pauli, quae intra Aquilam est. Accedit defectus citationis Vicanorum
et incolarum octo Vicorum, quibus Oppidum Baretis componitur; defectui
vero legitimae causae sunt: consultum satis fuisse vicanis S. Viti aliorumque
finitimorum Vicorum iam inde ab anno 1712, quo Cappellanus adiutor
constitutus fuit; nullum quoque obtendi posse colorem huic divisioni vel
ex augmento populi, vel ex locorum distantia.
Cognoscant igitur Eminentissimi PP. de binis, quae sequuntur dubiis:
1. An dismembratio Parochialis ecclesiae S. Pauli Baretis et respectu*
erectio novae Parochiae in Villa et ecclesia S. Viti ab Episcopo expleta susti­
neatur in casu? Et quatenus negative:
2. An et quos fructus, redditus et proventus teneatur restituere navus
Parochus iu casu?
Die 25 ianuarii 1744: Non proposita.
Die 8 februarii 1744 Sacra, etc. respondit ad I. Negative, et Episcopus
mandet deputari Cappellanum Coadiutorem in ecclesia S. Viti sumptibus Pa­
rochi.
Ad 2. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 13, p. 27, 34].

3564.
S. C. C.,

Boianen.,

18 apr., 9 maii 1744.

Cum dimisso quarto loco receptivae ecclesiae Petrellae a Sacerdote Nico­
lao Ambrosio, Episcopus Boianensis illum contulisset Sacerdotibus Michacli
Gerardo et Balthaxarri Fantacono, Universitas illa, re isthac cognita, publico
actu vetuit Dominico Carissimo Archipresbytero ecclesiae, ne Sacerdotibus
illis vacuam possessionem traderet quarti loci, et Archiprcsbyter publicam
de impedimento ab Universitate praestito protestationem emisit: Episcopus
alteri iurisdictionem mandavit, qui Sacerdotes illos mitteret in possessionem.
Sed populus cognito Delegati huius adventu, ita commotus est, ut agmine
facto in ecclesiam irrueret, claves abstulit Archipresbytero, fores occlusit,
et nocte tota excubias egit accensis luminibus, ut re infecta coactus fuerit
Delegatus e pago discedere.
In mentem venit Episcopo tumultum hunc popularium Petrellae com­
motum fuisse artificio et calliditate Archipresbyteri, ct clam auditis Delegato
et novem testibus, qui non de visu aut facto proprio, sed de auditu ab aliis
popularibus suis retulerunt, die 24 iunii 1740 Archipresbyterum Domini­
cum Carissimum ex informata conscientia a divinis suspensum declaravit,
licet decem fiscales testes dixerint, nihil omisisse Parochum, vel monendo
vel obiurgando, ut animum populi leniret et impetum retineret. Non satis
haec visa sunt: nova crimina impicta fuerunt Archipresbytero. Instructus
fuit processus die 8 octobris eiusdem anni, ut probaretur eum plura uno

J003

dic Sacra fecisse. Nihil tamen de hoc crimine actum est per annum. Verum
Premotor fiscalis die 1 martii 1742 institit, ut cogeretur Archiprcsbyter ad
1 informandam Curiam in causa Sacrorum dupliciter actorum; eadem die
I data fuit eadem citatio; eadem die postulatum est, ut monstraret Archipres1 byterimplevisse decreta visitationis; eadem die editum fuit edictum Episcopi
de formatione cathalogi puerorum doctrinae Christianae; ct demum eadem
iit interpellatus fuit Archiprcsbyter ad dicendam causam, quare declarari
non deberet suspensus. Atque ita una die plurium delictorum processus
compilatus fuit usque ad censuras sine ulla actorum probatione. Et licet
intra terminum dierum sex ei praefixum edidisset Archiprcsbyter ct Cathalogiim et Libros Parochiales, ludex tamen, decrevit ut citra praeiudicium
potnae incursae bene dispositum Cathalogum exhiberet intra dies quindecim,
interim vero Statum animarum Curia retinebat, sine quo non poterant no­
mina et cognomina puerorum in Libris Parochialibus distincte describi.
\ icta hac methodo Archipresbyteri patientia, opem praesidiumque petere
coactus fuit ab hoc Sacro Senatu. Nunc igitur de his censuris aliisque a
Curia Boianensi actis cognosci postulat Archiprcsbyter. Rationes nullitatis,
injustitiae et violentiae hic dare inutile est, satis enim sunt, quae ex facto,
quod hactenus narravimus, proponuntur. Videant igitur Eminentissimi
Patres, quid respondendum sit ad dubium:
An censurae latae per Reverendissimum Episcopum Boianensem substineantur in casu?
Dic 18 aprilis 1744: Non proposita.
Die 9 mati 1744 Sacra, etc. respondit: Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 13, p. m, 115].

3565.
S. C. C.,

Tudertina,

13 iun. 1744.

( Jtinuit nno 1726 R. P. D. Albanus Morcllius ab optimo sanctissimoqu Pontifice Benedicto XIII gratiamCoadiutoriae Prioratus Cathedralis
Ecclesiae Tudertinae, quem possidebat Aegidius Antonius Cospanius. IIoc
autem defuncto anno 1742 petiit Capitulum Cathedralis Ecclesiae ab eodem
R. P. D. Albano solutionem fructuum sex mensium primi anni, quam prae­
stationem vulgo mediam annatam appellant. Censuit hic non teneri ad eam
solutionem: hinc res ad hoc Sacrum Tribunal delata est, et audito, ut fieri
solet, Episcopo, in quaestionem nunc venit, an R. P. D. Morcllius ad hanc
praestationem sit compellendus.
Intentio Capituli est in diuturno usu et longissima exigendi consuetu­
dine. Inde lata a Sanctissimo Pontifice Pio Vanno 1570 constitutione, 2
qua voluit, ut fructus tantum sex mensium exigi possent; ad illius formam
exegisse Capitulum, nec longissimo huius temporis spatio repugnasse

‘ Cf. N. 1.14.

(

Curia Romana

1004

quemquam. Quodsi adhuc ambigeretur de authoritate huiuscc consuetu­
dinis, tolli omne dubium alia ratione: utraque enim Pontificia et Conciliari1
dispositione caveri, consuetudines illas esse servandas, quibus provisi sol­
vere compelluntur vel pro Sacrario vel pro fabrica ecclesiae. Cum vero
mensa Capitularis oneroso permutationis titulo ius habeat a Sacrario exi­
gendi fructus priorum sex mensium, consequens esse, ut consuetudo isthacc
sit servanda, uti servanda esset, si ipsi Sacrario solveretur directo.
Contra R. P. D. Morellius: vetitum esse Capitulis quidquam accipere
atque exigere a Dignitatibus, Canonicis aliisque Provisis; solutiones hasce
et praestationes uti Simoniaca labe infectas damnari, et quascumque con­
stitutiones et consuetudines etiam immémoriales aperte reiectas et reproba­
tas fuisse constitutione Piana, Tridentini decreto, aliaque Innocentii XII
constitutione. 2 Has vero sanctiones legesque saluberrimas eo amplius in
nostra specie custodiendas esse, quod fructus priorum sex mensium non
in usus pios, non in fabricae aut Sacrarii beneficium erogari debeant, sed
in compendium atque utilitatem Canonicorum. Omnem vero adimere dubi­
tandi rationem Beneficii seu Prioratus naturam, cum enim sit Prima Digni­
tas, ex regula 4 Cancellariae eius collatio ad Summum Pontificem spectat,
et cum agatur nedum de Beneficio reservato, sed etiam de gratia Coadiutoriae, non solvitur fabricae vel Sacrario ecclesiae media annata ad diffe­
rentiam collationis ab Episcopo factae aut ab alio inferiori Collatore, ut
expressum est in Benedicti XIII constitutione.3 Quodsi secus esset,
R. P. D. Morellius, qui fructus priorum sex mensium Datariae Apostolicae solvit, integros unius anni fructus amitteret contra legem expressam
Pianae constitutionis.
Atque haec a Capitulo et R. P. D. Morellio proponuntur, ut sapientissimo Eminentissimorum Patrum iudicio definiri possit dubium;
An media annata fructuum, ut praetenditur, exigi solita per Capitulum
Tudertinum a noviter provisis debeatur R. P. D. Morellio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 127-130].

3566.
S. C. C.,

Nullius

seu

Nonantulana,

13 ct 27 iun. 1744.

Intra fines Parochialis ecclesiae S. lacobi, quae subest .Abbatiae S. Sil­
vestri in Oppido Nonantulae, quaeque exiguum habet territorium quatuordecim rusticorum praediorum, quae triginta incolunt familiae, latifundium
et possessiones habet nobilis Familia Bcvilaqua, quae ut rusticationis tem­
pore Sacrum commodius audire posset, iuxta atrium amplissimarum aedium
anno 1721 oratorium extruxit, impetrata prius venia tum a Iulio Francioso,
1
•
»
‘

Sess. XXIV, de ref., c. 14.
Cf. N. 259Cf. N. 285.
Cf. N. 3569-

S. C. Concilii

J 005

qui tunc Rector erat Parochialis ecclesiae S. lacobi, acciô passa servire
unicamente per commodo tal Cavalière c sua famiglia di udire Messa in tempo
ύ tilleggiatura, ut est in syngrapha ipsius Rectoris, qua aedificationi Orato­
rii consensum praestitit, tum ab Amplissimo S. R. E. Cardinali Tanario
eiusdem Abbatiae ea tempestate Commcndatario, qui illam induisit salvis
turibus parochialibus.
Post hanc oratorii erectionem frequentes ortae sunt controversiae inter
Franciosum Rectorem et Cappellanum oratorii: querebatur enim Rector
Cappellanum omnia ad se trahere iura parochialia, sed compressae ct sopitae
controversiae fuerunt decretis Eminentissimi Abbatis Commendatarii, donec
vita functo Iulio Francioso et suffecto Innocentio Longhio subortis iterum
simultatibus Marchio Bevilaqua preces obtulerit Optimo Sacratissimoquc
Principi Nostro, quibus petebat omnem huius rei cognitionem amplissimo
huic Ordini mandari. Nunc igitur omnia controversiarum capita 13 dubiis
collecta prudentissimo Eminentissimonim Patrum iudicio definienda propo­
nunt Innocentius Longhius Parochus sive Rector S. lacobi et Dominicus
Bonettinius Cappellanus Oratorii Gentis Bevilaquae:
i. An oratorium B. Μ. V. della Bevilaqua existens intra limites ecclesiae
Parochialis S. lacobi dicendum sit oratorium publicum vel privatum?
6. An in dicto oratorio liceat retinere sedes confessionalis pro confessionibus
audiendis?
9. An Cappellano seu Rectori dicti oratorii liceat capsulas habere in parie­
tibus oratorii pro eleemosynis recipiendis, vel quaestuas peragere per seipsum
tt per alios?
10. An oblationes et eleemosynae, quae fiunt in dicto oratorio, erogandae
nnt in beneficium eiusdem oratorii, vel potius debeantur Parocho S. lacobi?
n. An administratio earumdem spectet ad Cappellanum dicti oratorii, seu
potius ad Parochum?
12. An de oblationibus praedictis sive per Cappellanum sive per Parochum
reddenda sit ratio Ordinario?
Die 13 iunii 1744 Sacra, etc. respondit : Dilata ad sequentem omnino.
Die 27 iunii 1744 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative quoad primam
partem, negative quoad secundam, et amplius.
Ad 6. Negative nisi de licentia Eminentissimi Abbatis.
Ad 9. Affirmative de licentia Ordinarii.
Ad 10. Affirmative quoad primam partem, et negative quoad secundam, et
amplius.
Ad n. Affirmative quoad primam partem, negative quoad secundam.
Ad 12. Affirmative, et amplius, *
(Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 125, 131].

...

' Cf. N. 3573·

Curia Romana

1006

3567.
S. C. C.,

Boianen.,

27 iun. 1744.

Descripta fuit hacc causa in folio dici 18 aprilis, resoluta verodicgmaii
proxime praeteriti; 1 nunc vero iterum proposita sub consueta formula, re­
spondendum est:
An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 13, p. 136].

3568.
S. C. C.,

Viglevanen.,

27 iun. 1744.

AOTHEC
A

¥UXV¥JB.NVTXS SXUcMDOTAUS SANCTI

Proposita atque resoluta hac causa dic 18 maii 1743,2 nunc iterum pro­
ponitur sub hac forma:
I. An sit standum, vel recedendum a decisis quoad electionem sepulturct
et exhumationem cadaveris in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 134].

3569.
S. C. C.,

Tudertina,

8 aug. 1744.

Proponebatur haec causa die 13 iunii vertentis anni; 3 verum tunc reso­
lutio differri debuit. Repetita igitur illius folii lectione, Amplissimi Patres
poterunt respondere:
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 151.]

S. C. C.,

Hortana,

8 et 29 aug. 1744.

’

PEÎU .

3570.

Quinque controversiarum capita agit Nicolaus Nuccius Canonicus Paro­
chus Ecclesiae Cathedralis Ilortanac contra Capitulum eiusdem Cathedralis
ct Promotorem fiscalem Curiae Episcopalis: nam Episcopus repente in­
structo contra eum criminali processu, reum illum egit trium criminum,
quorum primum erat omissae applicationis Sacri pro populo omnibus dic» Cf. N 3564.
* Cf. N. 3550.
’ Cf. N. 3565.

S. C. Concilii

1007

bus festis. Commovit Nuccii animum Episcopi facinus, qui posthabita sacro­
rum canonum disciplina et non auditis cognitisque Nuccii rationibus, Cano­
nicum et Parochum criminali processu per ora plebis traduxerat, ut ad vin­
dicandum honorem famosa actione notatum Sacram Congregationem Epi­
scoporum et Regularium adierit, sed prudentissimo Emi Patris consilio
transactum est, placuitque Amplissimum hunc Ordinem adire, ut quinque
dubiorum, quae nunc, audito iam uti fieri solet Episcopo, proponuntur, certa
definitio haberetur.
Intendit igitur Nuccius, nulla ratione compelli posse ad applicationem
Sacri pro populo singulis diebus festis, sed satis esse Sacrum Conventuale,
quod a Capitulo per turnum quotidie pro populo applicatur, et si hoc non
satis sit, teneri Capitulum ultra Sacrum Conventuale singulis festis diebus
per turnum pro populo facere: pluribus enim propositis monstrat Capitulum
non habitualem tantum curam habere, sed promiscue cum Canonico Paro­
cho actualem exercere, namque hic proprio iure et independenter a Capitulo
curam non exercet, sed quoad certa tantum munera parochialia, quae agit
Vicario nomine ipsius Capituli, cum penes illud sit aliorum munerum et
officiorum usus, et emolumentorum atque obventionum perceptio. Quodsi
contrarium placeat Eminentissimis Patribus, non posse saltem Capitulum
absolvi a praestatione eleemosynae, quae Canonico Parocho praestari debet,
si ad novum hoc onus applicationis Sacri pro populo singulis diebus festis
compelli posse videatur.
Nihil hactenus a Capitulo datum est, quo rationes suae colligi possent.
Decernent itaque Eminentissimi Patres, qua ratione definiri debeat:
1. An Canonicus Parochus Ecclesiae Cathedralis IIortanae teneatur appli­
care Missam pro populo omnibus diebus festis, vel potius sufficiat Missa Conventualis, quae a Capitulo per turnum quotidie applicata fuit et applicatur
pro populo? Et quatenus affirmative quoad primam partem, et negative
quoad secundam:
2. An Capitulum ultra Missam Conventualem teneatur per turnum
omnibus diebus festis applicare aliam Missam pro populo? Et quatenus
negative:
3. An Capitulum teneatur praestare Canonico Parocho eleemosynam pro
applicatione Missae pro populo?
Die 8 augusti 1744 Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative ad primam
partem, ct negative ad secundam.
Ad 2. Provisum in primo.
Ad 4. Dilata.
Rcproposila causa die 29 augusti 1744 Sacra, etc. respondit ad j. Affir
mative; in reliquis in decisis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 157, 162].

Curia Romana

100S

3571.
S. C. C.,

Balneoregien.,

21 nov. 1744.

bïbvaothec a

VUKTVANTTAS S.XCEWMÏTAUS SANCTI PV-1U .

Collatione facta a populo Castilionis Dioecesis Balneoregiensis, coacti
fuit quantitas sortis, quae reddebat annua scuta 30; atque hic redditus ero­
gabatur in Sacrorum eleemosynam, quae agebantur pro defunctis, ut a pec­
catis solverentur. Pii huius operis administratio erat penes laicum Ministrum,
Archipresbyterum duosque Parochos Castilionis. Minister autem ille die
prima octobris anni 1727 cum suo tum aliorum Administratorum nomine
Balneoregiensem Episcopum adiit, petiitque ut authoritate sua Beneficium
simplex ecclesiasticum titulo SSmi Suffragii erigeret in altari Sanctissimi
Crucifixi, quod est in Ecclesia Collegiata Castilionis, dato futuris Beneficiatis onere perpetuo duorum Sacrorum qualibet hebdomada agendorum,
ex bonis pii operis, quae bona in perpetuam eiusdem Beneficii dotem essent
constituenda. Annuit Episcopus postulationi huic, dccretoque suo et Bene­
ficium erexit, et Beneficiarium nominavit Franciscum Mariam Antutium,
qui in ca possessione Beneficii fuit, nullo contradicente, ad annum usque
transactum 1743, nam hoc anno oblatus fuit Amplissimo huic Ordini libellus
a populo Castilionis, quo petebat nullam declarari huius Beneficii ere­
ctionem.
Eminentissimorum Patrum iudicium erit respondere, qua iuris ratione
duo haec capita sint definienda:
1. An fundatio Beneficii, de quo agitur, substineatur in casu? Et quatenus
negative:
2. An, et quos fructus teneatur Antutius restituere in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad i. Negative.
Ad 2. Teneri ad restitutionem omnium fructuum perceptorum detractis
expensis eleemosynae Sacrorum.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 13, p. 192].

3572.
S. C. C.,

liortana,

3 apr. 1745.

’

In mentem venit Parochis Suriani ius ipsis esse exigendi duplex elationis
stipendium, cum corpus defuncti hominis sepulturae tradi debet in ecclesia
B. M. Virginis de Podio Ordinis Patrum Reformatorum. Ili igitur agnoscen­
tes ob id compendium minui, quod eis obvenire potest ex sepultura defun­
ctorum in eorum ecclesia: fideles enim, ne suos heredes gravioribus onerent
impensis, ab electione eorum ecclesiae retrahuntur, preces obmlcrunt Am­
plissimis Patribus contra Parochos, auditoque, ut fieri solet, Episcopo, con­
troversiae huius definitionem expectant.
Non posse Parochos maiorem petere eleemosynam ob delationem cada­
verum ad ecclesias Regularium ea, quam percipere solent, cum mortuorum

S. C. Concilii

1009

corpora ad aliam saccularem ecclesiam deferri debent, pluries definitum est
ib hoc Sacro Tribunali, ut in Troiana, 21 maii 1701,1 eademque fuit sem­
per alterius S. Congregationis negociis Episcoporum et Regularium praepo­
sitae sententia in pluribus decretis, quae constitutione sua probavit confirnnvitque Clemens X Pontifex Maximus die iS ianuarii a. 1672.2 Nec ob
longitudinem itineris (quae tamen in nostra specie non adest, ut Patres
asserunt, ad ecclesiam D. Mariae de Podio) maius emolumentum peti atque
accipi posse declaratum fuit ab eadem S. C. Episcoporum ct Regularium.
Pertinet igitur ad Eminentissimos Patres decernere:
An Parochi sacculares Terrae Suriani praelendere possint ab haeredibus
defunctorum maius emolumentum, quando cadavera sepeliuntur in ecclesia
S. Mariae de Podio RR. PP. Reformatorum, quam accipiunt, quando tumulan­
tur in ecclesiis saecularibus dictae Terrae in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 14, p. 29].

3573.

S. C. C., Nullius seu Nonantulana, 3 apr., 8 maii 1745.
Descripta est haec causa in folio diei 13 iunii, resoluta vero die 27 eius­
dem mensis anni proxime praeteriti. 3 Istae vero controversiae interum in
quaestionem veniunt, ut ab Eminentissimis 1‘atribus respondendum sit:
An sit standum, vel recedendum a decisis quoad dubium 6, g et II in casu?
Die 3 aprilis 1745 Sacra, etc. respondit. Dilata ad primam.
Die 8 mati 1745 Sacra, etc. respondit ad 6 Praevio recessu a decisis, afjirmiitrce de licentia Eminentissimi Abbatis.
Ad g. et II. In decisis et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 14, p. 26, 34].

3574.
S. C. C., Frisingen., 7 et 28 aug. 1745.
Moram trahens Augustae Vindelicorum Joseph Buro ncgociator ct civis
Bruxellcnsis, qui in Societate Mercatorum, quae nuncupabatur de Chancarlier, receptus fuerat, et ob id nomen acceperat Buronis de Chancartier, amore
percitus Mariae Thcresiae Krauss, viduae Baronis de Leyden, die 21 martii
anni 1742 illam, servatis omnibus Ecclesiae solemniis, duxit uxorem. 1’ost
nuptias contractas placuit coniugibus Monachium concedere, ubi Joseph
relicta uxore, quae utero ex eodem Joscpho gerebat, Bruxcllas repetiit.
Maria Theresia viro absente die 20 maii anni 1743 filium enixa est, cui
nomen inditum, cum lustralibus aquis lavaretur, Petri 1’auli, additumque
2984.
248.
» Cf. N. 3566.

Vel. V.

64

IOIO

.S’.

Curia Romana

C. Concilii

ion

BIBLIOTHECA

FRATERNTTAS bACLKDOTALLS SANCTI PETRÎ

ausae cognitionem alteri mandavit. Hic vero putans, non probari ab Eleo­
est libris nominalibus seu baptismatibus losephi Burone de Bruxella et
nora vim gravem metumque atrocem, sententiam contra Eleonoram tulit.
Mariae Thcresiae de Krauss Tirolensis eius uxoris filius legitimus.
Appellavit Eleonora ad Amplissimos Patres. Nunc igitur iterum proponitur
Emenso anni spatio Monachium rediit Buro et uxoris animum abaliena­
ausa, ut Amplissimi Patres novum, quod subiicimus, dubium dissolvere
tum invenit, quae noluit eum recipere, imo continuo iudicium nullitatii
Matrimonii instituit in Curia Frisingae, quod a viro decepta fuerit, qui
possint:
An sententia Provisoris Hispalensis sit confirmanda, vel infirmanda m casu?
nobilitatem mentitus sese iactavcrat liberum Baronem de Chancarticr, quo
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Sententiam Provisoris esse confirmandam.
nomine Matrimonium contraxerat, ut e libris nuptiarum constat, ct c nobili
[Thesaurus Resolutionum, tom. 14, p. 73].
Gallica Bironia Gente editum, quod etiam asseruit Parocho et testibus,
quibus contra Theresia ea lege et conditione Matrimonium inire declaravit,
si is esset loseph, quem se praeferebat, sin minus, connubio non consen­
3576.
suram. Lite igitur contestata facultas data fuit Mariae Thcresiae proba­
tiones suas faciendi, utque id facilius praestare illa posset, articulos con­
S. C. C., Embricen., 18 sept., 20 nov. 1745.
cepit ediditque; qui cum admissi fuissent, appellavit Buro, inutiles cos et
superfluos existimans. Omnem igitur actae rei seriem, ita uti Maria The­
Cum anno 1638 in Collegiata Ecclesia S. Martini Civitatis Embricae
resia dicebat, Sacratissimo Principi Nostro loseph libello suo narravit,
vacaret Canonicatus qui nuncupatur Sacellanatus, placuit Canonicis et Capi­
petiitque tamen declarari validum Matrimonium, quod cum illa contraxerat.
tulo plura statuere quoad eum, qui illum Canonicarum obtineret: haec prae­
Data fuit ab Optimo Maximoquc Pontifice huiusce rei cognitio Amplis­
cipua fuerunt, ut deinceps voce activa et passiva et iure tumi carere debe­
simis Patribus, quibus nunc, audito iam, ut moris est, Officiali Frisingensi,
ret, ut ei amplius fas non esset ad Capitulum accedere, nisi accitus a Decano
controversia proponitur a Buro, qui Matrimonium quidem adiccta condi­
et Canonicis, ut contra onus ferret Sacri festis diebus agendi pro populo
tione a muliere, si ipse e nobili Gallica Bironia Gente descenderet, contra­
curae illius pridem commisso, ut denique curae incumbens et ob id, cum
ctum initumque fuisse iuratus fatetur, sed non ob id nullum esse contendit
choro intéresse non posset, distributionum quotidianarum compendio care­
nam hanc rem dicis causa actam fuisse substinct, neve ex imparibus nuptiis
ret. Duras has leges accepit, qui primus Canonicarum illum obtinuit, acce­
splendor nobilitatis Mariae Theresiae obscuraretur, cui tamen cognitissimam
perunt et alii successores; fidem omnes dederunt eas leges servandi, dedit
fuisse intendit viri conditionem, qui, cum Augustae moram faceret, merca- ( etiam llenricus Ignarius Oester, qui postremus Canonicatum illum obtinuit
turac palam studebat, cuius etiam causa Monachio discessit; probatque
anno 1729, sed inde promissa servare negavit, et adactus a Capitulo, ad
Theresiae scientiam epistola sua,qua nullam mercaturae monstratrepugnan- i Sacrum hoc 1 ribunal confugit. Audito igitur Nuncio Apostolico, qui Colo­
tiam, sociamque sese offert negociis, quae a viro fierent. Addit praesumptione
niae est, causa nunc Amplissimis Patribus definienda proponitur.
iuris inverisimilem fieri Mariae Theresiae ignorantiam, cum facile certior
Ait Sacellanus certissimi iuris esse, non posse Capitulum statuta legesque
fieri potuisset, an vir illustri Bironiorum Gente editus est, praesertim cum eo
concedere, quae contra iuris dispositionem sint, etiamsi Episcopi accedat
absente filium iusto patris nomine in libris describi permiserit. Atque ob
authoritas. Canonicum, qui in Collegium admittitur, omnibus iuribus, quae
id colligit, non vitiari Matrimonium conditione illa, quae ficta erat et simu­
alii habent Canonici, uti frui debere iure constitutum esse, ideoque nullam
lata inter virum et uxorem ad conciliandum nuptiis splendorem. Ilis perpen­
habendam esse rationem decretorum et legum, quae factae fuerunt a Capitulo
sis, quae a viro tantum proponuntur, nam a Maria Theresia nondum libel­
an. 1638, quod Sacellanus, qui vere et proprie Canonicus est, non poterat
lus datus fuit, Emi Patres respondere debent:
iuribus iis, quae apud alios Canonicos erant, privari et ob id voces, locum, ius
J» substineatur Matrimonium in casu?
tumi, omnesque alios honores aliorum Canonicorum habere debeat. Quodsi
Die 7 augusti 1745: Non proposita.
secus esset, ipsa Canonia extingueretur. Onera quoque legibus illis statutis­
Die 28 augusti 1745 Sacra, etc. respondit: Ex hactenus deductis affirmilitt
que Capitularibus Sacellanatui data, iniuria superimposita fuisse llenricus
[Thesaurus Resolutionum, tom. 14, p. 70, 73].
contendit, quod Sacrum pro populo agere Capitulum teneatur, cum simplex
Sacramentorum administratio penes Saccllanum sit, et Capitulum omnia agat,
quae ad curam actualem pertinent ct obventiones universas percipiat; omni­
3575.
bus vero iuris regulis adversum esse, quod de quotidianis distributionibus
S. C. C., tiispaten., 28 aug. 1745.
non percipiendis statutum fuit: Canonici siquidem,qui curae animarum dant
Data fuit haec causa in folio diei 24 septembris, resoluta vero die 3 de­
operam, choro divinisque officiis intéressé reputantur, et ob id distributio­
cembris 1740. 1 Die 23 septembris anni 1741 mandata fuit i urisdictio Archienes accipere debent. Nullam demum legibus his statutisque Capitularibus
piscopo Administratori Hispalis, qui ex integro processu rem definiret. Ille
1 Cf. N. 3512.

1

> Cf. N

3582, 3589·

1012

Curia Romana

B IB L IO T H E C A

F R A T E R N IT A S S A l.O U X H A U S S A N C T I P t T R .

vim posse tribuere centenarii temporis fugam, quia constitutione Innoccntii XII edita anno 1695, quae in Hollandia promulgata fuit, cuiusque initium
est Ecclesiae Catholicae 1*
, generaliter improbatae fuerint hae leges Capitu­
lates, ut intercepta fuerit vis temporis centenarii.
Causae dubia quatuor, quae sequuntur :
I. An Statuta seu Ordinationes de anno 1638, seu facta per Decanum tt
Canonicos Embricen. circa Canonicum Sacellanum substineanlur in casu?
II. An Canonicus SaceUanus gaudere debeat iure turni, ac voce activa tl
passiva, aliisque praerogativis, prout caeteri Canonici in casu?
III. An onus celebrandi Missam Parochialem singulis diebus Dominicis tt
Festivis spectet ad Canonicum Sacellanum, seu potius ad Capitulum m casu?
IV. An Canonico Sacellano occupato in exercitio curae animarum et a
choro absenti debeantur distributiones quotidianae in casu?
Die 18 Septembris 1745: Non proposita.
Die 20 novembris 1743 Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad mentem, non
retardata interim per Sacellanum applicatione Missae pro populo diebus Festis.5
[Thesaurus Resolutionum, torn. 14, p. 86, 90].

3577.

S. C. C., Praenestina, 4 dec. 1745.
Proposita fuit haec causa die 28 Septembris 1743, 3*verum tunc resolutio
differri debuit. Iterum ergo proposita sub iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad III. Iterum proponatur.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 14, p. 97].

3578.

S. C. C., Savonen., 18 dec. 1745.
Podagrae morbo detentus Franciscus Xavcrius Picconius Savonensis
Ecclesiae Canonicus, licet octo abhinc annis choro intéressé statis horis
non potuisset, quotidianas tamen distributiones perpetuo accepit, ac si
veram praestitisset praesentiam, idque permissu universi Canonicorum
Collegii. At inde visum est Canonicis quibusdam indulgentiam hanc divino
cultui et functionibus ecclesiasticis detrimenti nimium inferre, et ideo distri­
butionum extraordinariorum, et ut vocant, fallentiarum compendium, quo
dumtaxat qui intersunt, fruuntur, Picconio negarunt. Graviter hoc tulit
Picconius, qui ob id ad Amplissimos Patres confugit, auditoque Episcopo,
qui duo Capitularium responsa epistolae suae adiunxit, causa nunc defi­
nienda proponitur.
1
1
»
«

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

259.
3596, 3739.
3560.
3580.

S. C. Concilii

T0J3

Ait Picconius: infirmos morboque aut vitio corporis dctendos absentium
poenas, quae contra cos, qui bene valent, impositae sunt, ferre iniquum
esse, ideoque sacris canonum decretis constitutum fuisse, reputandos cos
esse, uti praesentes, ut lucrifacere possint distributionum compendia, idque
sive res sit de iis distributionibus, quae tribuuntur illis, qui vere intersunt,
sive res sit de aliis, quae ob Canonicorum bene valentium absentiam praesentibus accrescunt. Addit, longo in hac Cathedrali Ecclesia usu comprobatam esse consuetudinem, ut Canonici vitio morbove praepediti participes
sint omnium distributionum. Ideoque cum ipse morbo praematur, ut testificationem faciunt Medicus ct Episcopus, qui etiam de assiduo cius servitio
Ecclesiae praestito ante morbum contractum diserte testatur, nihil proponi,
cur distributionibus extraordinariis privari debeat.
Contra sex Canonici urgent consuetudinem illam, quae si adesset, a iure
improbaretur, non probari a Picconio, imo duobus exemplis exceptis e libris
annalium computationum contrarium monstrari.
Contrariis igitur hisce iuribus perpensis, quod sequitur, controversiae
caput ab Eminentissimis Patribus definiendum est:
An Canonicus Picconi tempore infirmitatis participare valeat de omnibus
distributionibus tam ordinariis, quam extraordinariis ac quibuscumque aliis
emolumentis ct obventionibus, prout participant caeteri Canonici interessentes
in casu?

Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, exceptis iis, quae sive ex volun­
tate testatoris, sive ex Statuto et consuetudine Ecclesiae debentur tantum actu
interessentibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 14, p. 109].

3579.

S. C. C.,

Colonica.,

22

ian., 12 febr. 1746.

Impetravit Isabella Baronissa de Merode in lloffalize professa in Mona­
sterio Ordinis S. Sepulchri luliacensis apostolicam commissionem anno 1689,
ut causa nullitatis suae professionis cognosceretur in gradu appellationis ab
Episcopo et Principe Paderboncnsi et a Superiore Ordinis S. Sepulchri spe­
cialiter ad hanc appellationis causam a S. Sede delegatis, remanente illa inte­
rim in habitu et tonsura et sub obedientia suorum Superiorum. Cum in uni­
versa Germania superiori nullus esset praedicti Ordinis Superior, speciali
commissione eiusdem Episcopi Padcrbonensis subrogatus fuit P. Aegidius
Aussems, Prior Conventus S. Crucis Leodii in Germania inferiori, qui sen­
tentiam tulit nullitatis professionis tamquam vi et metu extortae. Delata hac
sententia iam scripta ab eodem P. Aegidio cum toto processu ct testimoniali­
bus datis ab Episcopo Paderboncnsi ad effectum illam publicandi, communi
utriusque ludicis nomine Isabella e Monasterio egressa est de proprii
Confessarii consilio, et reputans publicatam fuisse sententiam illam ab Epi­
scopo Paderboncnsi, bona fide cum nobili viro Matrimonium contraxit.
Decessit inde Episcopus, et post illius obitum rescrivit Isabella, omissam

g
II
II

II
II
J

B
fl
H
Bl
oM

M

|M
I I
I I

RI
II
I |

S. C. Concilii

Curia Romana

1014

fuisse publicationem eiusdem sententiae, ideoque nihil intactum reliquit
apud successorem Episcopum, ut suppleretur defectus publicationis;quid
vero actum fuerit, ignoratur, nam ob translationem tabularii sive Archivi
Episcopalis omnia acta in hac causa sive amissa sunt sive non reperiuntur,
sed Vicarius Generalis Paderbonae requisitus a Nuncio Apostolico ad Tra­
ctum Rheni respondit: eadem acta non modo vidisse, sed et in meis manibus
habuisse, imo in iis legisse sententiam nullitatis professionis declaratoriam.
Dc his omnibus itaque certior nuper factus Christianus Augustus de
Molzfeldd Eques et Liber Baro in Ducatu Cliviae, grave tulit in dubium
revocari posse legitimam natalium suorum qualitatem ob defectum publica­
tionis sententiae declarantis nullitatem professionis emissae ab Isabella matre,
quae res et sibi et filiis detrimentum inferret, ideoque libellum obtulit
Sanctissimo Principi Nostro, qui rei huius cognitionem dedit Amplissimis
Patribus, auditoque Nuncio Apostolico ad 'fractum Rheni, causa nunc
definienda proponitur.
Nullam Christianus ait dc validitate Matrimonii Isabella matris, ea viva,
ortam fuisse dubitationem, ideoque nullo iure inficiari posse legitimam esse
prolem, quae cx eo Matrimonio genita est, quod matre vivente impetitum
non fuit iuxta rescriptum Alexandri III in cap. Causa, Qui filii sint legit.
Ius enim non patitur, ut filii, quorum nulla fuit culpa, detrimento afficiantur
etiam dissoluto Matrimonio, sive ii nati essent sive etiam dumtaxat concepti
ante Matrimonii dissolutionem, sed reputari debent legitimi, et ius illis est,
ut interea ex parentum bonis alantur iuxta aureum Alexandri rescriptum
in cap. Cum inter, Quifilii sint legit. Quodsi haec locum habent, ubi dc Matri­
monii validitate utroque coniuge vivente dubitari contingat, etiamsi postea
Matrimonium solvatur, longe potiori iurc locum habent, ubi nulla quaestio,
nullum dissidium exortum est vivis coniugibus.et solum post eorum mortem
in discrimen revocatur, an legitima soboles sit, hoc enim casu legitimam pronunciari debere statuit Coelestinus in cap. Pervenit, Qui filii sint legit.
Dubium, quod in causa proponitur, est:
An reputari debeat quoad omnes iuris effectus legitima proles suscepta tx
Matrimonio celebrato ab Isabella de Merode, non obstante asserto defectu publi­
cationis sententiae latae super nullitate professionis in casu?
Dic 22 ianuarii 1746: Non proposita.
Die 12 februarii 1746 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 9, 14].

3580.
S. C. C., Praenestina, 12 mart. 1746.
Descripta fuit haec causa in folio diei 28 septembris 1743. 1 Dilatavero
tunc resolutione, quoad III dubium die 4 decembris 1745 2 responsum est:
Iterum proponatur. Idem igitur dubium hic subiicimus, ut ab Eminentissimis Patribus definiatur.
» Cf. N. 3560.
8 Cf. N. 3577.

1015

Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, excepta reservatione adminiütationis.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 20].
3581.

S. C. C.,

Neapolitana,

26 mart. 1746.

Captus amore Rosae de Caro uxoris Carmeli Malfectoni Raymundus
Collocola pluries eam polluit per adulterium, data fide nubendi post obitum
viri. Mors continuo maritum occupat die 20 martii 1732, sed Raymundo
nonnisi anno 1740 in mentem venit liberandi fidem datam et Matrimonium
cum vidua contrahendi. Id ubi resciverunt loannes Collocola patruus et
duae Raymundi sorores, nihil intactum praetermiserunt, ut has disturbarent
nuptias. Rosa coniecta fuit in Monasterium, et in Archiepiscopali Curia
iudicium instructum, quo duorum criminum futuri coniuges rei dicebantur:
adulterii et mortis viri.
Raymundus igitur et Rosa, ut omnibus occurrerent, petierunt ab Optimo
Maximoque Principe Nostro dispensationem ab impedimento adulterii,
quam obtinuerunt adiecta ab iis assertione neutro ex sponsis in mortem mariti
machinante, quae in causa fuit, ut loannes Collocola et duae Raymundi soro­
res in Curia Archiepiscopali subreptitie dispensationem dicerent impetratam,
cum studio atque opera uxoris mors viro acciderit. At his spretis Curia
I decrevit: non constare de impedimento machinationis et esse exequendum Breve
Pontificium ad contrahendum Matrimonium absque ulla mora. Provocaverunt
tamen illi ad hoc Sacrum Tribunal, et audito, ut par erat, Eminentissimo
Archicpiscopo, Rosa et Raymundus controversiae definitionem nunc postu­
lant.
Rem omnem eo esse deducendam aiunt futuri coniuges, ut cognoscatur,
an probetur crimen machinationis in mortem viri. Sed hoc tolli praesumptio­
ne iuris, quae crimen excludit, tolli testificationibus plurium testium, qui
narrant Carmelum defunctum virum aneurismate vitiatum guttur habuisse,
I quos inter plurimum spectandi sunt soror germana Carmeli eiusque vir,
et lanuarius Sanseverinus medicinae Professor, qui eum monuit, ut caute
vitam duceret ob vitii gravitatem, quo affecti facile occumbant praepedito
sanguinis circulo, ut etiam diserte monent duo alii Medici. Accedit, Carmeli
corpus insepultum iacuisse 48 horarum spatio, nullis signis atque indiciis,
I quae monstrarent evenisse mortem alicuius opera.
Dubium, quod definiendum proponitur, est:
An constet de impedimento criminis in terminis oppositi, seu potius sit locus
txequutioni litterarum apostolicarum super dispensatione in casu?
Die, ctc. Sacra, etc. respondit: Negative ad I. partem, et affirmative ad II.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 29].

Curia Romana

ιοι6

S. C. Concilii

3582.
S. C. C., Hispalen., 26 mart. 1746.
Agitabatur haec causa diebus 28 septembris, 3 decembris 1740,1 nec­
non die 28 augusti 1745. 2 Data vero Eleonorae facultate iura sua iterum
proponendi, monstrat metu et minis adactam fuisse ad emittendam profes­
sionem, quae rescindi debeat. His igitur perpensis poterunt Amplissimi
Patres cognoscere:
An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Archiepiscopo Admini­
stratori iuxta instructionem. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 28].

V O aH X O V lH l»

•aru U3NVS snvioomvs sxiM i"

”

3583.

S. C. C., Polymnianen., 26 mart., 30 apr. 1746.
Quae sit huius causae species, quae disputationes, sola monstrare potest
lectio XV dubiorum, quibus complexa omnia fuerunt. Dubia, quae memo­
ravimus, haec sunt:
XV. An praeceptum a Vicario Nullius Castellanae (sine iusta causa) (di­
tum sub comminatione censuram substineatur in casu?
Die 26 martii 1746: Non proposita.
Die 30 aprilis 1746 Sacra, etc. respondit: Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 33, 36].

Barone ct uxore, consensus ab eo exquiritur an extorquetur, incertum,
quem miser ille tremula voce et vultu contorto praestitit. Post has nuptias
illico ad ludicem defertur, ut cautio a Libero praestetur de bene tractando
sponsam uxoremque, probe prospiciente Barone iustam Liberi contra illam
futuram ultionem et maximo cum discrimine vitae permansuram cum viro.
Vix evaserat in libertatem maritus, coepit amicos testari et rogare, ut
sibi praesto essent et testimonium referrent illatae vis et metus incussi suaequehuic matrimonio omnino repugnantis voluntatis, quam ne mutatam fuisse
censerent, et ne dubium aliquod de ea ingereret cohabitatio, et vitae ac lecti
societas, cavit, ne cum uxore esset, eamque alibi depositam rarissime
adibat, nec blande cum ea agebat, sed dure ac rigide percutiens illam, verbe­
rans et male habens: invenit enim eam actu coniugii foedus violantem cum
Carolo amico suo, qui sibi plaudebat absque ullo pudore et reverentia violati
thori. Haec patienter tulit infelix maritus, dum inter vivos fuerunt authores
et patroni huius connubii Baro eiusque uxor, quibus defunctis ct cessato
metu, recta perrexit ad Curiam Episcopalem, petiitque nullum declarari
matrimonium vi metuque initum, testesque plures numero et dignitate spe­
ctandos edidit, quibus ea omnia, quae supra narravimus, probabat. At cum
in dies differret iudicium Vicarius Triventinus, nec finem faceret ullum,
appellavit Liberus ad Amplissimos Patres, a quibus nunc, quod sequitur,
dubium expediendum est:
An constet de nullitate matrimonii in casu?
Die 30 aprilis 1746: Non proposita.
Die 14 mau 1746 Sacra, etc. respondit'. Affirmative, et amplius.1
[Ihesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 42, 46].

3585.
S. C. C., Fanen., 28 maii 1746.

3584.

S. C. C., Triventina, 30 apr., 14 maii 1746.
Inhonesta Anna Innantuono, antequam de nuptiis cogitaret cum Libero
lapaulo, corporis sui potestatem fecit Carolo Fonte, e quo etiam utero ges­
sit; quam infamiam ut tegeret, calumniam machinata est contra Liberum
illati sibi violenti stupri. Huius enim criminis reum eumdem detulit ad
Baronem Terrae Casalium Cyprani Triventinae Dioecesis, qui officiis cir­
cumventus uxoris suae, cui familiaris erat Annae soror, iussit Liberum in
carceres detrudi, cumque tribus mensibus detinuit in squaliore iacentem,
donec oblatam sibi conditionem ducendi stupratam in uxorem, eam Liberus
accepit, satius hoc reputans, quam inedia ct miseriis intra carceres absumi.
Eductus itaque manicis et catenis vinctus recta in Baronale praetorium tra­
hitur, ct in aula coram Parocho ct testibus consanguineis, superstantibus
* Cf. N. 3512.
s cf. n. 3575.

» Cf. N. 3589.

T

1017

Revocatur ad novum examen definitio huius causae dic 24 augusti 1743
facta 2 sub hac forma:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis, in casu, de quo
agitur, Confratcmitates comparentes non teneri.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 51].

3586.
S. C. C., Albintimilien., 18 iun. 1746.
Suspectum famosi cuiusdam carminis authorem Horatius Rostagnius
habens Sacerdotem Petrum Mariam secundum Sincnsium, cum per univer­
sum Mcntoni Oppidum iratus quaerebat, eo, ut creditur, mentis proposito
iniuriam illatam ulciscendi, et cum Sacerdotem invenisset hora vigesima
' Cf. N. 3588.
: Cf. N. 3559·

io 18

S. C. Concilii

Curia Romana

b ib ia o th k c a

VRKrVKtOT.AS SU-fc-HBOTAUS SANCTI PETR'.

tertia die 25 novcmbris 1744, minis, verbisque asperrimis, iniectaque manu
in pectus, fuste Sacerdos percussus fuisset, nisi qui praesentes erant, iratum
hominem detinuissent. Cum ad hoc facinus populi pars maxima convenisset,
re ad Promotorem fiscalem delata, censuit hic postulandum esse in Tribu­
nali Episcopi, ut Rostagnius cxcommunicatus declararetur. Episcopus rei
huius cognitionem dedit Vicario Foraneo eiusdem Oppidi, qui praevio iudiciali processu et auditis testibus, sententiam tulit, qua declaravit Rostagnium
incidisse in excommunicationem indictam in can. Si quis suadente ΐγ,
quaest. 4, ideoque relaxandos esse cedulones, qui iuxta morem ad valvas
ecclesiae Parochialis affixi fuerunt.
Appellavit Rostagnius ab hac sententia ad hoc Sacrum Tribunal. Haec
summa est libelli, quem dedit: nullitatis vitio infectam esse sententiam,
primo, defectu jurisdictionis, qua caret Vicarius foraneus, cui gravium cau­
sarum cognitio mandari nequit, secundo, defectu citationis, quae necessarii
est, ut reus iura sua deducere possit etiam in hoc iudicio.in quo si omittatur,
nullitas sententiae consequitur. Iniustam quoque sententiam esse, cum non
concurrant iniectio manus, animus iniuriam inferendi et violentia, quae simul
requiri, ut in censuram can. Si quis suadente, reus incidat; verbis igitur et
conviciis tantum egisse, quae ex animo irato veniebant, et ob id in gravem
hanc excommunicationem incidisse non recte a Vicario foraneo pronuntia­
tum.
Contra Promotor fiscalis monstrat iudicii ordinem tuto sperni potuisse
a Vicario foraneo, qui non cx querela Sacerdotis, sed ex delatione Fisci
extraiudicialiter processisse videtur, eoque amplius, quod facinus illud
publicum fuit. Justitiam denique sententiae manifestam esse, quia Rosugnus non maledicta tantum et convicia fudit, sed violentas in cum manus
iniecit, elevato fuste, quo Sacerdotem percuteret, ut plures testes testifica­
tionem faciunt.
Omnibus igitur, quae hinc atque inde proponuntur, perspectis, videant
Eminentissimi 1’atres:
An censurae substineantur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et Episcopus procedat ex integro.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 63].

nitum fuit, non licere Confessariis sine Episcopi approbatione Confessiones
audire sanctimonialium, etiamsi subicctae sint regimini Regularium. Episco­
pus igitur Constantiensis summa ope curavit, ne in Dioecesi sua audiendis
Sanctimonialium Confessionibus ulli praeponerentur, nisi probati ad id
essent. At cum plures parere renuerent, fortem prae caeteris se praestitit
contradictorem Abbas Einsildensis Ordinis I). Benedicti Congregationis
Helveticae, qui ut iura sui Ordinis defenderet, expresse declaravit, Sacrum
hunc Senatum adire velle. Preces itaque obtulit Amplissimis Patribus, qui­
bus postulabat, ut contradicto iudicio rationum momenta expenderentur,
paratus ostendere, nulla opus esse Episcopi Constantiensis approbatione
quoad Confessarios trium Monasteriorum Vahara, Augiac et S. Lazari,
quae ipsi subiecta sunt. Auditis igitur, ut fieri solet, Episcopo Constanticnsi
et Nuncio Apostolico apud Hclvetas, controversiam definiri nunc petit
Episcopus.
Ait, ita constantem fuisse post cognitissimam Gregorii XV Pontificis
Maximi constitutionem, cuius initium est: Inscrutabili,1 Sacri huius Senatus
rententiam, ut Regulares, qui Sanctimonialium Confessiones excipere de­
bent, ab Episcopo specialiter approbari debeant, licet alias probati sint
Confessionibus excipiendis, aut earumdem Sanctimonialium Confessarii
fuerint, ut monstrant plura responsa Amplissimorum Patrum, praesertim
in I ratislavien. definita die 30 ianuarii 1723,2 ct in Cadurcen. et Pharaonen.
Rationes enim, quae a Regularibus proponebantur, tum privilegiorum Or­
dinis tum contrariae consuetudinis spretae prorsus et reiectae fuerunt et
secundum Episcopos controversiae hae definitae.
Pertinent igitur ad Eminentissimos Patres, perpensis iis, quae in libello
Episcopi proponuntur, ab Abbate siquidem nihil hactenus habuimus, dubio,
quod sequitur, respondere:
An Confessarii electi seu deputati a Reverendissimo P. Abbate Einsildensi
ed audiendas Confessiones Monialium Monasteriorum Vahara, Augiae et
S. Lazari indigeant speciali approbatione Ordinarii Constantiensis ita, ut
decretum editum die 13 iunii 1744 sit exequendum in casu?
Die 18 iunii /746 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 6 augusti 1746 Sacra, etc. respondit: Ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 62, 75].

3587.

S. C. C., Constantien., 18 iun., ό aug. 1746.
Consulti Amplissimi Patres ab Episcopo Constantiensi: An Confessarii
sive saeculares sive regulares Monasteriorum etiam exemptorum, non obstante
approbatione ad alias Confessiones audiendas ab Ordinario obtenta, speciali
adhuc indigeant approbatione ad audiendas Confessiones monialium, rescripse­
runt die 13 iunii 1744, ut servarentur decreta alias edita, praesertim in
Cadurcen., 12 iulii 1658 ct in Pharaonen., 14 novembres 1733,1 quibus defi» Cf. N. 3408.

1019

3588.

S. C. C., Trivcntina, 27 aug. 1746.
Descripta fuit haec causa in folio Congregationis diei 30 apri lis, resoi vero die 14 maii vertentis anni. 3 Quia vero implenda est cognitisa constitutio de causis matrimonialibus Sacratissimi Principis Nostri,*
1 Cf. N. too·
’ Cf. N. 3254·
- Cf. N. 3584·
3 « fi­

Curia Romana

1020

ideo causa isthaec iterum proponitur, ut Eminentissimi Patres cognoscere
possint:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 15, p. 82].

3589.
S. C. C.,

Hispalen.,

17 sept. 1746, 28 ian. 1747.

Agitabatur haec causa diebus 28 septembris, 3 decembris 1740,1 itali­
que die 28 augusti 1745,2 ac demum die 26 martii 1746 3 responsum fuit:
Dilata, et scribatur Archiepiscopo Administratori iuxta instructionem, qua id
ei negocii dabatur, ut recognitis documentis et instrumentis authenticis, refer­
ret, an eadem ita, prout exhibita sunt, existant, et quae summa ad Oratricem
spectare et pervenire poterat ex haereditatibus tum paterna tum materna. Imple­
vit ille Amplissimorum Patrum desiderium, ideoque nunc Eleonora Lasso
Vega postulat ab hoc Sacro Tribunali causae definitionem, urgens, apertam
esse deceptionem dolumque malum, qua timore defectus alimentorum et
dotis perducta fuit a patre, patruo, amitisque ad emittendam professionem,
eumque vitae et disciplinae statum amplectendum, a quo vehementissime
refugiebat. Videant igitur Eminentissimi Patres, re nunc ex facto in lucem
redacta:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu ?
Die 77 septembris 1746 Sacra, etc. respondit: Praevio recessu a decisis,
esse locum restitutioni in integrum.
Indicium itaque nullitatis professionis agi debebat coram ludice Ordina­
rio, sed a Sacratissimo Principe Xostro gratia indulta fuit, ut ab hoc Sacro
Tribunali dc nullitate cognosceretur. Causas nullitatis tenent Amplissimi
Patres ex priori iudicio restitutionis in integrum, ideoque facile nunc decer­
nere poterunt:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die 28 ianuarii 1747 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 15, p. 88, tom. 16, p. 14].

3590.
I

S. C. C.,

Mileten.,

28 ian., 6 maii 1747.

Est in Oppido Galatri Dioecesis Miletensis ecclesia S. Mariae de Valle,
cuius Rector, Cappellani et Confratres substinent esse cxtructam in solo
Lateranensi, ideoque ab omni sive Episcopi sive Parochi iurisdictione immunem esse. Plura hinc egerunt, quae in aliis ecclesiis sine venia Episcopi et
1 Cf. N. 3512.
1 Cf. N. 3575.
* Cf. N. 3582.

S. C. Concilii

1021

Parochi assensu agi non possent. Contendebant etiam, non posse Episco­
pum electioni Procuratoris Sodalitii intéressé, nec ab eo rationes administrationis petere atque exigere. Cum nova et contra antiquissimum solitum illius
ecclesiae haec viderentur Episcopo et Archiprcsbytero, iudicium moverunt in
Episcopali Curia, a qua, ut facile intelligi potest, secundum eos sententiam
obtinuerunt. Provocarunt ab ea ad hoc Sacrum Tribunal Rector, Cappellam',
Sodales, et causa nunc novem collecta capitibus definienda proponitur:
IV. An Deputatus ab Episcopo possit nomine ipsius assistere annuae ele­
ctioni Procuratoris seu Administratoris Confraternitatis in dicta ecclesia erectae?
V. An dictus Procurator seu Administrator a Confraternitatc electus debeat
ab Episcopo approbari?
VI. An iste teneatur annuatim reddere rationem Episcopo de administratione per ipsum «esta?
Die 28 ianuarii 1747 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post Agnos.
Dic 6 maii 1747 Sacra, etc. respondit ad IV, V. et VI. Dilata.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 16, p. 7, 31].

3591.

S. C. C., Auxirnana, 6 et 20 maii 1747.
Latifundium possidet Pius Puccettus in territorio Castri Apignani Dioe­
cesis Auximanae, quod perpetuo incolunt plures coloni. Cum vero distet
a Castro et inter latifundium et Castrum fluat quidam fluvius, accidit, ut
coloni non huius tantum latifundii, sed aliorum etiam vicinorum, hycmali
tempore aliisque anni tempestatibus, quibus pluviae ingruunt, non possint
fluvium largis imbribus auctum superare, ut ad audiendum Sacrum aliaque
divina officia in ecclesia Parochiali Castri Apignani praesentes sint. Huic malo
ut medicinam pararet Pius Puccettus, voluit in suo latifundio publicam aedi­
ficare ecclesiam, in qua Cappcllanus onus haberet Sacrum singulis diebus
agendi, et ne pueri fraudentur fructu Christianae catechesis, teneretur eam
diebus festis docere. Veniam itaque publicam hanc ecclesiam aedificandi
petiit ab Episcopo Auximano, qui noluit concedere.
Confugit ad hoc Sacrum Tribunal, a quo, ut fieri solet, auditus fuit
Episcopus. Respondit narrata a Puccetto nullius esse momenti, hinc .Amplis­
simi Patres die 27 augusti anni 1746 Puccctti postulationem reiecerunt.
Cum autem ea, quae narrantur a Puccetto, testificationibus plurium testium
colonorum, qui latifundia illa accolunt, comprobentur, et charta topographica: dubium nunc ab eodem Puccetto Eminentissimis Patribus proponi­
tur definiendum, postulatquc pro facultate aedificandi ecclesiam responderi.
Urget enim, nulli esse negandam facultatem aedificandi novam ecclesiam,
si Episcopi consensus accedat, et nova antiquae ecclesiae detrimentum non
inferat, ut est in can. Nemo, can. Placuit, de consecrat., dist. i,cap. Ad haec,
de reliipos. domib. Quodsi Episcopus nulla ratione veniam hanc neget, appel1 Cf. N. 3593·

S. C. Concilii

Curia Romana

1022

lari posse ad ludicem, qui vel aedificandi facultatem dabit, vel Episcopun.
compellet, ut praestet aedificationi consensum, nullam vero iustam causara
ah Episcopo proponi responso illo suo: narrata nullius esse momenti, nam,
quae facti sunt, testibus probantur, aliisque etiam probationibus vera demon­
strari possunt, ideoque rem omnem deducendam esse ad detrimentum ve­
teris ecclesiae seu Parochialis Castri Apignani, quod tamen nullum in casu
nostro locum habet.
Dubium est:
An sit permittenda aedificatio novae ecclesiae in casu?
Dic 6 maii 1747: Non proposita.
Die 20 maii 1747 Sacra, etc. respondit: Episcopo pro meliori informal tone,
audito Parocho.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 34, 38].

duo, quae subiicimus, dubia disputanda proposuit, quae contra cum definiri
postulat Capitulum Waldkirchii.
Dubia, quae proponuntur, sunt:

I. .4/j Canonicus Stapjf teneatur ad personalem residentiam, seu potius
valeat alium substituere in casu?
II. /In tempore absentiae participare valeat de omnibus distributionibus,
tam ordinariis, quam extraordinariis, prout participant caeteri Canonici interesmtes, seu quomodo sit providendum in casu?
Die 6 maii 1747: Non proposita.
Die 20 maii 1747 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad primam partem,
ft negative ad secundam.
Ad II. Negative extra casus a iure permissos. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 33, 38].

V3'dLHXOriHiVl

Λ Λ 3 4 ÏI3 S V S S n V IW W T iV S S M X K H -U X »'

3592.
S. C. C., Constantien., 6 et 20 maii 1747.

Canonicatum Collegiatae Ecclesiae S. Margaritae Waldkirchii Constantiensis Dioecesis obtinuit Godefridus Stapff, Professor publicus in Acade­
mia Friburgi Brisgoviae, pactis et conditionibus quibusdam inter eum ct
Capitulum in actu electionis conventis, et praesertim, ut per Vicarium prae­
stare servitium posset Ecclesiae, exceptis festis diebus solemnioribus, quibus
per se ipsum intéresse deberet, et confessiones fidelium excipere teneretur.
Post quaesitum Canonicatum deiectus deturbatusque fuit Godefridus e cat­
hedra Academiae, et ad eam repetendam Viennam Austriae perrexit, ut ius
et honestatem suam tueretur. Sed pendet adhuc post quinquennium lis haec
inter cum ct Academiam indefinita in Aula Imperiali. Hinc CapitulumWald­
kirchii tam diuturnam indignatus absentiam, quae etsi ex iusta causa pro­
veniat, non Ecclesiae tamen, sed personae utilitatem respiciat, absentem
Canonicum ad servitium praestandum revocavit.
Godefridus, cum causam deserere neque utile neque sibi honestum puta­
ret, preces obtulit Sacratissimo PrincipiNostro,quibus rem omnem narravit,
postulavit remissionem personalis residentiae, dum lis penderet, cum ser­
vitium Ecclesiae ex pacto convento per Vicarium praestaretur, cum agere­
tur de simplici Beneficio, cum iure Canonico data sit Professoribus immu­
nitas a residentia et pro praesentibus habeantur. Data fuit huiusce postula­
tionis cognitio Amplissimis Patribus, auditoque Episcopo Constantiensi, qui
errare dixit Godefridum, dum asseruit, Canonicatum esse simplex Benefi­
cium, cum Ecclesia Collegiata curam habeat animarum adnexam, ccnsuitque indulgeri eidem posse gratiam ad annum, quo elapso revocandum esse
remediis turis, responderunt Eminentissimi Patres: Pro gratia ad annum
absque spe ulterioris dilationis. Cum autem anni terminus urgeat, Godefridus

1023

3593.
S. C. C.,

Mileten., 17 iun., 15 iul. 1747.

Proposita fuit haec causa in Congregatione habita die 6 transacti mensis
maii,5 et tribus dubiis, quae erant in ordine IV, V et VI, responsum fuit:
Dilata. Nunc itaque novo ordine I, II, 111 eadem dubia proponuntur, ut
responsum accipiant.
Die 17 iunii 1747 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 15 iulii 1747 Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 45, 51].

3594.
S. C. C.,

Constantien., 15 iul. 1747.

Species huius causae repetenda est ex folio Congregationis habitae die
6 superioris mensis maii. 3 Cum vero Canonicus Stapff iura sua in illa Con­
gregatione non proposuerit, petiit, et ut par erat, obtinuit audiri; ct nunc
expendendum erit:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 53].
* Cf. N. 3594·

5 Cf. N. 3590.
’ Cf. N. 3592-

« Cf. N. 3595. 3648.

k

»

Curia Romana

1024

3595.
S. C. C.,

Auximana,

2

sept. 1747.

Dedimus causae huius speciem rationesque omnes in folio Congregationis
habitae die 6 maii. Proponi equidem non potuit ea die, sed proposita die
20 eiusdem mensis, Eminentissimi Patres responderunt: Episcopo pro meliori
informatione, audito Parocho. 1 Id factum est, ct causa nunc iterum propo­
nitur, ut idem dubium definiatur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius. 2
[Thesaurus Resolutionum, tom. i6, p. 64].

3596.
S. C. C.,

Embricen.,

23 sept. 1747.

bw xaothkca

VRX WKNTTXS bACLKIKYTALlS SANCTI

Speciem causae huius repetere poterunt Amplissimi Patres ex folio Con­
gregationis habite die 20 novembris anni 1745.3 Rescripserunt ea die Eminentissimi Patres: Dilata, non retardata interim per Sacellanum applicalwni
Missarum pro populo diebus festis, et ad mentem. Mens autem cum ea fuerit,
ut in nova causae propositione quaestio diligenter ageretur, an Canonicatus,
de quo agitur, quem una cum Sacellanatu habet Ilcnricus Ignatius Oester,
Capitularis sit, vel nudi honoris et nominis, utque rogaretur Eminentissimus
Mechliniae Archicpiscopus, ut hac dc re Amplissimos Patres certiores red­
deret, hisce omnibus nunc impletis causa proponitur, cuius quatuor capita
sunt expedienda.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Negative.
Ad III. Affirmative ad primam partem, et negative ad secundam.
Ad IV. Affirmative. 4
[Thesaurus Resolutionum, tom. 16, p. 69].

W TR .

3597.
S. C. C.,

Viterbien.,

2

dec. 1747.

’

Descripta fuit haec causa in folio Congregationis dici 12 augusti
1741,5 verum tunc resolutio capi non potuit; die 15 decembris 1742*
sex priora dubia definita fuerunt, septima vero responsum accepit: Diluto.
1
»
’
♦
1
•

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.
N.
N.

3591.
3648.
3576·
3739.
3522.
3544-

<S’. C. Concilii

1025

Proponitur nunc itaque idem 7. dubium, ut ab Eminentissimis Patribus
definiatur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post Reges.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 16, p. 81].
3598.

S. C. C.,

Ariminen.,

2 ct 16 dec. 1747.

Indicta ab Episcopo Ariminensi visitatione Monasterio et Monialibus
S.Scbastiani Civitatis Arimini viventibus instituto Canonicorum Regularium
Lateranensium, controversia orta est inter Episcopum et Abbatem ac Cano­
nicos Regulares Monasterii S. M irtini eiusdem Civitatis. Omnia autem
huius controversiae capita numero tredecim hic subjicimus, ut ab Emis Pa­
tribus definiantur:
1. An Episcopus Ariminen. visitaturus clausuram RR. Monialium Mona­
sterii S. Sebastiani Civitatis Arimini Canonicis Regularibus subiecti, possit
ipsas cogere ad subeundum onus visitationis personalis ad crates collocutorii
circa ea, quae pertinent ad clausuram in casu?
2. An Episcopus in concernentibus clausurae custodiam possit visitare nedum
crates et moenia exteriora Monasterii praedictarum Monialium, sed etiam cho­
rum interiorem, dormitoria, cellas omnes inferiores et superiores, aliaque loca
in casu?
3. An, et quando puniendae sint Moniales vel alii resistentes dictae visita­
tioni aut eam impedientes in casu?
4. An Episcopus eiusdem Monasterii clausuram visitaturus possit ingredi
stola indutus?
5. An teneantur Episcopo, ut supra, visitanti stratum cum pulvinari parare
in ecclesia interiori et exteriori in casu?
6. An, et a quibus Episcopo accedenti pro eadem visitatione debeantur in
ingressu et egressu ab ecclesia honorificentiae et praeeminentiae, actus reverentiales et associatio in casu?
7. An Episcopus possit solus cum suis Convisilatoribus ingredi et visitare
clausuram dictarum Monialium absque interventu P. Abbatis et Confessorii
tarum dem, sive aliorum Regularium eiusdem Ordinis in casu?
8. An idem Episcopus possit exigere rationem administrationis bonorum
praedictarum Monialium ad formam Bullae san. mem. Gregorii ΑΈ incipien.
Inscrutabili, 2 non obstante praetenso cius non usu; et an pro huiusmodi effe­
ctu debeant asportari libri administrationis aliaequc scripturae pro rationum
revisione necessariae ad eius palatium episcopale, vel potius computa revideri
debeant ad crates Monasterii in casu? Et quatenus affirmative:
9. An in eadem redditione rationis intervenire debeant Abbas dicti Monasterii
aliique Regulares eius Ordinis in casu?
• Cf. N. 3599·
’ Cf. N. 199·
Vol. I'

65

Curia Romana

■mia ijjnys

V X 4 H X O 1 1 H IH

sn w a im w svuüsuvit

1026

10. An praedictis Canonicis Regularibus in illorum Comitiis aut Capitulu
liceat ultra Confessorium ordinarium deputare alium Vice-Confessarium ad
annum vel ad aliud certum tempus pro administrando Poenitentiae Saaamento
eisdem Monialibus, quoties ob absentiam vel infirmitatem Confessorii ordinant
vel aliam iustam causam expedire videatur in casu?
n. An huiusmodi Vice-Confessarius debeat pro qualibet vice intra tempus
suae deputationis occurrente approbari ab Episcopo, vel potius sufficiat eum
semel ab initio approbari in casu?
12. An idem Vice-Confessarius possit etiam ab Abbate aut ab eorumdeni Cano­
nicorum Regularium Capitulis deputari in Confessorium extraordinarium prae­
dictarum Monialium ad formam Sac. Concilii Trident., Sess. 25, cap. 10, de
regul.?
13. An pro exercendo munere Confessorii extraordinarii sufficiat pariter
quempiam idoneum a Superioribus Regularibus deputari, et ab Episcopo appro­
bari semel per annum, vel potius requiratur approbatio Episcopi pro qualibet
vice infra annum occurrente in casu?
Die 2 decembris 1747 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 16 decembris 1747 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primani post Reges.1
[Ihcsaurus Resolutionum, torn. 16, p. 85, 88].

3599.
S.

C.

C.,

Viterbien.,

13 ian. 1748.

Ultimo agebatur de hac causa die 2 decembris 1747. 2 Cum tamen tunc
resolutio septimi dubii differri debuerit, Eminentissimi Patres, consulto
folio illius Congregationis, decernere poterunt.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, exceptis provisis apostolicis,
et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 17, p. 4].

3600.
S. C. C.,

Ariminen.,

27 ian. 1748.

Proposita fuit haec causa ac dilata in Congregationibus die 2 ct 16 decem
bris anni proxime praeteriti. 3 Iterum igitur proposita:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative, et amplius.
Ad 2. Affirmative.
■ *!
Ad 3. Affirmative congruis iuris remediis.
Ad 4. et 5. Affirmative.
1 Cf. N. 3600.
’ Cf. N. 3597.
» Cf. xV. 3598.

S. C. Concilii

J027
—
I
Ad6. Affirmative quoad Confessorium, Officiales, aliosque Ministros Mona­
sterii.
Ad 7. Affirmative.
Ad 8. Affirmative ad primam ct secundam partem, negative ad tertiam.
Ad 9. Affirmative, et quatenus Abbas opportune monitus non comparuerit
nve per se, sive per alium Regularem, revisionem fieri posse a solo Episcopo.
Ad 10. et ii. Affirmative cum approbatione Episcopi, ac certiorato Episcopo
tn casu impedimenti, et cum eiusdem licentia.
Ad 12. Negative.
Ad 13. Negative ad primam partem, et affirmative ad secundam, et amplius
in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 17, p. 5].

3601.
S. C. C.,

lanuen.,

27 apr., 22 iun., 13 iul. 1748.

Relicta Parochiali ecclesia S. loannis de Quarto, in qua eorum Sodali­
tium nuncupatum Mortis et Orationis fuerat erectum, ad Monasterium
Monachorum D. Hieronymi Congregationis Olivetanae eiusdem Oppidi
paucis abhinc annis sese sodales contulerunt, et tum ipsi, tum Monachi, qui
eorum curam susceperant, plura sibi arrogarunt, quae Parochus putat sua
laedere tura. Contendunt enim sodales, posse eorum Cappellanos stolam
deferre, duin per Oppidum intra Parochiae fines pompae seu processiones
ducuntur, stipemque pro pauperibus extra Monasterium colligere, de qua
rationem Parocho, ut ante solebant, reddere recusant.
De his questus est Io. Ambrosius Seminius ecclesiae Parochialis Rector
in precibus, quas obtulit amplissimo Ordini. Auditus Archiepiscopus secun­
dum Parochum respondit, et perpensis iuribus hinc inde adductis, censet
stolae usum competere non posse Cappellanis Sodalitii extra Monasterium;
negat etiam Archiepiscopus, posse sodales stipem cogere pro pauperibus
extra Monasterium, nisi prius impetrata venia, uti cautum est cap. 28 Synod.
Cardinal. Duratii, ex cuius dispositione teneatur etiam rationem reddere
Parocho. Videant igitur /Xmplissimi Patres, qua iuris ratione, quae sequun­
tur dubia expediri debeant:
1. An Rectores seu Cappellani Confraternitatis Mortis et Orationis de
Quarto sive saeculares sive regulares, possint stolam deferre extra Monasterium
in districtu Parochiae, tam in processionibus funerum, quam in aliis, praesertim
praesente Parocho?
2. An dicta Confraternitas possit eleemosynas extra dictum Monasterium
quaeritare? Et quatenus affirmative de licentia Archiepiscopi:
3. An teneatur de recta administratione Parocho rationem reddere?
Die 27 aprilis 1748 Sacra, etc. respondit: Dilata ad secundam.
Die 22 iunii 1748 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 13 iulii 1748 Sacra, etc. respondit ad 1. Posse in associatione cadaverum
iuxta institutum tantum, etiam praesente Parocho.

1028

Cuna Romana

S C. Concilii

Ad 2. Affirmative de licentia Archiepiscopi.
Ad 3. Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 17, p. 36, 45, 53].

3602.
S. C. C.,

Pient ina,

14 sept. 1748.

«toiaotheca

VttVVEUNTTXS SACERDOTALIS SANCTI PET PC

Disputatio huius causae est, an Praepositus Pierius in Cathedrali Pientina Parochus teneatur inter Sacrum agendum ad Evangelii explicationem,
seu potius id incumbat Episcopo. Urget Praepositus sacrorum canonum
apertissimam dispositionem, qua cautum est, ut Episcopus per seipsum munus
hoc explere teneatur, ideoque non posse Parochos Cathedralium poena
suspensionis a divinis compelli, ut id agant festis diebus, quibus Episcopus
in Cathedrali praesens esse debet. Hac ratione renuit semper obtemperare
Pierius.
Hac de re questus est Promotor fiscalis in hoc Sacro Tribunali. Non
inficiatur Episcopus hoc sibi munus incumbere, at cum gravioribus curis
distentus, quibus pastorale officium carere non solet, praedicationem per
seipsum explere non potest, teneri Parochum putat, ne desit, qui Sacrum
Evangelium explicet. Haec quaestio est definienda. Dubium est:
An Parochus in Ecclesia Cathedrali Pientina teneatur diebus festivis in
actu celebrationis Missae Parochialis ad Evangelii explicationem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 17, p. 85].

3603.
S. C. C.,

Mexicana,

25

ian.

1749.

Saepius in Regnis Indiarum Occidentalium in dubium revocata fuit
ratio et modus exequendi erectiones Beneficiorum et Cappellaniarum, quae
a piis fundatoribus ita fuerunt relictae, ut primum a Clericis saecularibus
retinerentur, quoad viverent, morte vero ab iis obita, ad Regulares eorumque
Monasteria spectarent. Dubitatum enim fuit, an conditione obitus adventa,
possent Regulares per seipsos, non per Sacerdotes saeculares Sacrorum
onera implere, seu potius possent quidem Regulares ius nominandi ct prae­
sentandi ad Beneficia et Cappellanias acquirere, Sacra vero non per seipsos,
sed per Sacerdotes saeculares agere tenerentur. Causam disputationi huic
praebuit testamentaria dispositio Bartholomaei Martin, qui anno 1688 in
Civitate S. lacobi de Queretaro Mexicanae Dioecesis iussit, ut ex suis bonis
erigeretur Cappcllania cum dote Petiarum auri 1100, datoque onere faciendi
Sacra ab exeeutoribus testamentariis designanda; ius vero patronatus primo
reservavit gratia Gregorii Rodrigues dato et nominato Cappellano eius
filio, ut hoc titulo Cappellaniae Sacris Ordinibus insigniri posset, ct inierim

1029

Sacra fierent a PP. Carmclitis Discalceatis; hoc vero Cappellano defuncto,
iuspatronatus reliquit iisdem Patribus Carmclitis.
Hacc dispositio in dubium revocata fuit, ct Vicarius Generalis Mexicanus Cappellaniam erexit quidem favore Gregorii Rodrigues et reservavit
iuspatronatus favore Patrum Carmelitarum, sed cos exclusos voluit a Sacris
agendis, quae post obitum Cappellani agi voluit a Sacerdote saeculari. Re
delata ad hoc Sacrum Tribunal dic 16 maii 1699, propositum fuit dubium:
An ad Conventum Carmelitarum Discalceatorum spectet non solum patronatus
dictae Cappellaniae, sed etiam celebratio Missarum eiusdem Cappellaniae, vel
potius dictus Conventus iuxta decretum Episcopi teneatur nominare ad illarum
celebrationem Sacerdotem saecularem? Rcsponditque Sacrum Tribunal: Affir­
mative quoad primam, et negative quoad secundam partem.
Post hoc decretum alii evenerunt casus in Regnis Indiarum, in quibus,
cum Episcopi renuerent exequi defunctorum voluntates cum successione
Regularium post defunctos Cappellanos sacculares, nec facile sit in tanta
mundi illius a nostro distantia ad Sanctam Sedem venire, iidem Patres
Carmelitae anno 1713 curarunt, ut novum Sacro huic Tribunali dubium
proponeretur. Die itaque 8 iulii eiusdem anni Sacra hacc Congregatio non
solum confirmavit decretum anni 1699, sed etiam ad huiusmodi controver­
sias praecidendas rescripsit: Dandum, et servandum esse praefatum decretum
in Mexicana sub die 16 mensis maii anni 1699. proindeque iniungendum, prout
praeteriti decreti tenore iniungit Ordinariis locorum, quatenus idem decretum,
dummodo Cappellaniae de quibus agitur, sint erectae iisdem conditionibus,
prout exponitur, debitae execution demandent.
Cum nuper in Civitate Mexici obierit Sebastianus Ariburu Arechaga,
qui testamento suo iussit, ut erigeretur Cappcllania cum dote Petiarum 4000,
ct ob id eae pecuniae traderentur P. Pracsidi Patrum Eremitarum S. Augu­
stini Hospitii S. Thomae de Villanova extra moenia Civitatis Mexici, qui
cas novaret et investiret in bonis immobilibus, ex quorum redditu Anto­
nius de 1 lorbegozo posset studiis operam dare, ut Sacerdos fieret et Cappcllanus esset, ct post obitum huius primi Cappellani, succederent in eadem
Cappcllania Patres dicti Hospitii: Petrus Franciscus de Escherraria, executor
testamentarius Sebastiani, tradidit P. Pracsidi ex bonis haereditariis defuncti
Petias 4000, quas P. Praeses investivit pro dote Cappellaniae, inde idem
excquutor petiit a Francisco Rodrigues, ludice Ordinario et Visitatore testa­
mentorum, Cappellaniarum ct Piorum operum in Mcxicana Dioecesi vel
facultatem erigendi camdem Cappellaniam ecclesiasticam cum successione
PP Eremitarum post obitum primi Cappellani, vel facultatem erigendi Cap­
pellaniam laicalem, seu instituendi simplex legatum pium cum onere Sacro­
rum, ut post obitum Cappellani ad eosdem Patres Eremitas posset devolvi,
ludex tulit decretum dic 2 octobris 1747, quo iussit, ut in termino sex die­
rum procederetur ad erectionem Cappellaniae ecclesiasticae in titulum colla­
tivae adiudicandae, prout illam adiudicavit Antonio de 1 lorbegozo primo
Cappellano a testatore nominato, ct post eius obitum perpetuo exclusos
declaravit ab eadem Cappcllania eosdem Patres Hospitii, ct iuspatronatus
eiusdem devolutum ad mensam Archiepiscopalem Mexicanam. Excquutor

5. C. Concilii
1030

1031

Curia Romana

testamentarius et P. Praeses appellarunt ab hoc decreto ad ludicem Delega­
tum Apostolicum in Civitate Angclopolitana, qui decretum latumaludice
Civitatis Mc.xici confirmavit, extra illam decreti partem, qua Patres Hospitii
excludebantur a successione in eadem Cappcllania post obitum primi Cappellani, nam quoad hanc praefixit Exequutori testamentario et P. Praesidi
terminum duorum annorum ad hanc Sac. Congregationem adeundam, impetrandamque specificam et clariorem declarationem decretorum anni 1699
et 1713.
Quia vero Regulares omnes interest, ne ab eiusmodi Cappellaniis exclu­
dantur, ideo non solum Exequutor testamentarius et P. Praeses Hospitii
Eremitarum, sed caeteri alii Ordines Religiosi, qui in Regnis et Provinciis
sunt, trium, quae sequuntur, dubiorum definitionem ab Eminentissimis
Patribus expectant:
I. An Beneficia et Cappellaniae ecclesiasticae sub ea lege per pios testato­
res ordinatae, ut ad eas primo admittantur Clerici saeculares ad titulum Cap­
pellaniarum huiusmodi ad Sacros Ordines promovendi, et deinde succedant Regu­
lares, sic ad eosdem Regulares transire debeant, ut Cappellanis primo nominatis
decedentibus, vel alia quacumque causa Cappellanias huiusmodi non consequen­
tibus, possint per seipsos, non autem per Sacerdotes saeculares ab eis praesentatos et a locorum Ordinariis instituendos, Missas celebrare, aliaque onera
adimplere, administrare illarum bona, omnesque fructus percipere, proindequt
standum sit in decisis in Mexicana, 16 maii 1699 et S iulii 1713 in casid
II. An piis testatoribus mandantibus erectiones Beneficiorum et Cappellaniarum sub praeexpressis condit'onibus quod nimirum, primo sint Clericorum tt
Sacerdotum saecularium et deinde Regularium, Archiepiscopi, Episcopi, aliique
locorum Ordinarii et Indices visitationis testamentorum, piarum dispositionum,
ad quos quomodocumque spectat ius approbationis, teneantur omnino approbare
huiusmodi erectiones, ita ut impedire nequeant, quominus Regulares per seipsos
Missas celebrent, suppleant onera, bona administrent, fructusque percipiant
in casu?
III. An Cappcllania relicta a quondam Sebastiano de Ariburit Arechaga,
e
. 11 cum conditione, quod post obitum Antonii de Horbegozo primi
Cappellam nominati, transeat ad Patres Eremitarum S. Augustini S. Thomae
de ViHanova, qui, nulla facta praesentatione Presbyteri saecularis, possint per
seipsos Missas celebrare, aliaque implere onera, administrare bona, et fructus
percipere ad formam testamentariae dispositionis dicti Sebastiani de Ariburu
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative in omnibus.
[ 1 hesaurus Resolutionum, torn. 18, p. 2-4].

3604.
S. C. C., Viterbien., 1 et 22 mart. 1749.
In antiqua V iterbii Civitate duae priscis temporibus erant ecclesiae bap­
tismales sitae in duobus angulis Civitatis, quae cum essent inter se longe
dissitae, graviori erant incommodo Civibus illis, qui in tertio Civitatis

angulo habitabant, cum infantes ad unam vel alteram deferre tenerentur,
ut sacris undis regenerarentur. Io. Baptista Almadianus Viterbiensis ct
Familiaris Leonis X, preces obtulit Principi providentissimo, ut in ecclesia
S. loannis Baptistae, quam tenebant PP. Carmelitae, quaeque sita erat in
tertio Civitatis angulo, fons baptismalis erigeretur. Annuit Optimus Prin­
ceps, et anno 1517 facultatem concessit fontem baptismalem in ecclesia
extruendi, et per quoscumque idoneos Sacerdotes catholicos saeculares aut cuiustis Ordinis Regulares in dicta ecclesia S. loannis seu apud illam pro tempore
degentes baptizandi, ac Sacramentum Baptismatis ministrandi.
Post hanc Leonis providentiam aliae duae Parochiales ecclesiae in eodem
angulo Civitatis sitae in baptismales erectae fuerunt. Prima fuit Parochialis
S. Angeli de Spata anno 1586; altera fuit Parochialis et Collegiata SS. Faustini ct lovitae anno 1603; et post has erectiones parochiani harum duarum
Parochialium infantes detulerunt regenerandos ad has ecclesias. Plurimi
tamen adhuc infantes deferunt ad ecclesiam Carmelitarum S. loannis Bap­
tistae; idcoque Prior et Parochus S. Lucae et Canonicus Curatus Ecclesiae
Collegiatae SS. Faustini et lovitae, quae Parochiales his temporibus unitae
sunt, videntes hoc vergere in detrimentum spirituale parochianorum. quia
neque ipsi suas oves, carumque numerum, neque oves possunt Pastores
suos cognoscere: postularunt a Sacratissimo Principe Nostro, ut his incom­
modis prospiciens, iuberet, ne extra propriam Parochiam infantes deferren­
tur ad fontem baptismalem in ecclesia Carmelitarum. Data fuit huius postu­
lationis cognitio Amplissimis Patribus, a quibus auditus fuit defunctus, qui
tunc Ecclesiae Viterbiensi praeerat, Episcopus. Carmelitae coram eodem
Episcopo consuetudinem proponebant et titulum ediderunt privilegii Leo­
nis X. Respondit Episcopus contra Carmelitas, quia dudum cessaverit causa
privilegii, erectis in eodem angulo Civitatis aliis duabus Parochialibus
ecclesiis in Baptismales. Censuit tamen, impetrandam esse oris aperi­
tionem.
Ad omnem itaque amovendam ambiguitatem Prior et Canonicus Curatus
novas obtulerunt preces hac de re Sacratissimo Principi, qui rem dele­
gavit Sacro Tribunali cum omnibus facultatibus. Causa nunc itaque pro­
ponitur, et Prior ac Canonicus Curatus neque consuetudinem, neque pri­
vilegium spectandum esse disputant; non consuetudinem, quam hac in re
non esse spectandam docuit Sacrum Tribunal in celebri Fabriancn., 14 novembris 1733; 1 non privilegium, quia ipso iure cessare debuit cessata dudum
causa, ob quam concessum fuit, ut est in cap. Suggestum, de decimis, et ideo
revocandum sit ab Amplissimis Patribus. Nihil hactenus a Carmelitis habui­
mus. Unum est causae caput:
An omnes infantes, qui nascuntur in Parochialibus unitis S. Lucae et
SS. Faustini et lovitae sint baptizandi in Ecclesia Collegiata dictorum SS. Fau­
stini et lovitae, seu potius pos.int cumulative baptizari tam in dicta Ecclesia,
quam in aha S. loannis in casu?
Dic i martii 1749: Non proposita.
i Cf. N. 34»o-

I
1032

Γ
Die 22 martii 174g Sacra, etc. respondit: Negative ad primam pnrtm;
affirmative ad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 18, p. 17, 22].

3605.
S. C. C.,

V 3 3 L H X O r W TO

'.H IM U.3NVS S n V U X W iW S S \ U K W U N M

5. C. Concilii

Curia Romana

Comen.,

17 maii 1749.

Publicum oratorium Episcopi authoritate anno 1741 Lovenni prope sua
aedes eleganti forma construxit et perpetua auxit Cappellania Comes Io.
Baptista Bolza Patricius Comensis. In hoc oratorio actae semper fuerunt
ecclesiasticae illae functiones, quae iura parochialia non tangunt. Ut ta­
men absque ulla cum Parochis controversia in futurum agi possent a Cappellano, Comes Bolza preces obtulit Amplissimo huic Ordini. Auditus dc
his postulationibus Episcopus censuit Parocho ius non esse prohibendi exer­
citium functionum, quae sunt simpliciter ecclesiasticae, certum tamen prae­
finiri posse tempus, quo festis diebus Sacra fierent in oratorio, ne populus
a Parochiali retractus Parochum de fide disserentem audire negligeret. Causa
nunc proponitur:
2. An Ven. Sacramentum exponi possit in dicta ecclesia, sola impetrata
licentia Episcopi, et independenter ab eodem Parocho:
4. An independenter a Parocho extra tempus paschale administrari possit
in eadem ecclesia Ven. Eucharistiae Sacramentum?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 2. Affirmative.
Ad 4. Negative, praeterquam in actu celebrationis Missarum.
(Thesaurus Resolutionum, torn. 18, p. 44].

3606.
S. C. C.,

Asculana,

5 iul. 1749.

Erecto Seminario ab Episcopo Asculano, cum illius redditus tenues sint,
et vix ad ducatos biscentum perveniant, non obstante taxa Beneficiorum
Locorumque piorum, atque unione simplicium Beneficiorum, quae hactenus
vacarunt, censuit Episcopus Patres Minores Conventualcs et Patres Eremi­
tas Ordinis Divi Augustini, qui Monasteria habent, quorum redditus exce­
dunt ducatos annuos septingentos, et septem aut octo in familia numerant
personas, cogi posse, ut in causam Seminarii contribuerent. In irritum ces­
sis urbanis omnibus officiis, res ad iudicium Amplissimorum Patrum venit.
Officiales Seminarii adigendos esse ad contributionem Patres Conventuales
et Eremitas contendunt, quia licet Tridentini dispositione 1 ab hac contri­
butione Mendicantes expresse excipiantur, id tamen accipiendum sit pro
modo reddituum, qui necessarii sunt, habita ratione alimentorum, fabricae
et similium; ubi vero redditus excedant, teneri Mendicantes ad contributio* Sess. XXIII, de ref., c. 18.

nem substinent. Ab his Regularibus nihil hactenus habuimus. Dubium
autem, de quo disputatur, est:
An Patres S. Augustini Civitatis Asculi in Apulia et Minores ConventuaIts S. Francisci teneantur ad contributionem favore Ven. Seminarii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 18, p. 59]

3607.
S. C. C.,

Milevitana,

20

dec. 1749.

Pia mulier Theresia de Bono Canonicatum Poenitentiarium in Collegiata
Ecclesia, quae in insula Gaulos est, anno 1737 bonis suis fundavit ea lege,
ut qui Canonicus Poenitentiarius nominaretur, actu esset Sacerdos et Doctor
Sacrae Theologiae aut luris Canonici. Sed haec Canonicatus Poenitentiarii
fundatio excitavit Canonicum Poenitentiarium Cathedralis Ecclesiae Melevitanae, qui iuribus suis aliquid detractum iri reputans erectione huius
Canonicatus, adiit hoc Sacrum Tribunal, dicens erectionem Canonicatus
Poenitentiarii locum dumtaxat habere in Ecclesiis Cathedralibus, non in
Collegiatis. Auditus Episcopus contra Canonicum Poenitentiarium Cathe­
dralis respondit.
Nunc igitur causa proponitur. Quae a Canonico Poenitentiario Cathe­
dralis Ecclesiae ex dispositione Sac. Concilii objiciebantur, in acquivoco
versantur: locus enim ille est, ubi Episcopus velit in Collegiata Ecclesia
Praebenda primo vacatura iuxta Tridentini decretum 1 Canonicatum Poeni­
tentiarium erigere; longe secus est in casu nostro, in quo non Episcopus
Praebenda primo vacatura, sed pia mulier bonis suis Canonicatum Poeni­
tentiarium fundavit, scitum namque perspectumque omnibus est, posse
fundatores eas leges adiicerc, quas velint, etiam iun’ adversas, dummodo
turpes ct bonis moribus non sint contrariae. Dubium est:
An erectio Canonicatus substineatur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 18, p. m].

3608.
S. C. C.,

Liparen.,

9 maii, 6 iun. 1750.

Testamento iussit Bartholomacus Russius Liparensis, ut post obitum
aedes suae in Hospitale verterentur. Commissarios atque Exequutorcs et
Administratores huius pii operis elegit, iisque facultatem dedit alios succes­
sive nominandi, vohiitquc, che non sttno tenuti detti nuci fideicommissari dar
conto a niuna persona di quello aimninistrcranno etiam de negligentiis commissis
tl male administratis, o per altra cosa quomodocumque ct qualitercumque,
> Sess

XXIV, dc ref., c. 8.

Curia Romana

S. C. Concilii

etiam che sarebbono richiesti a dar conto dal medesimo Prelato. Morte obiti a
nissorialcs dare ad Episcopos, aliaque agere, quae ve! Episcopi dignitatem,
testatore, factum fuit Hospitale, nulla, ut dicitur, authoritate Episcopi inter­
rei iura eorum, qui territoria separata habent, solum respiciunt.
veniente, sine altari, sine cappella, sine aere tinnulo, sine beneficio immu­
Excommunicatione tamen et inhibitione spreta non solum Sacra egit,
nitatis. Hoc I iospitale numquam ab Episcopis visitatum fuit, numquamEpi­
rd Visitatores serram reciprocando, uti reos turbatae violataeque jurisdi­
scopi ab Administratoribus rationes exegerunt.
ctionis excommunicavit. Certiores de his fecit Amplissimos Patres Nolanus
Qui tamen nunc Ecclesiae illi pracest Episcopus et Hospitale visitare vo­
Episcopus, et rogatus fuit Emus Neapolitanus Archiepiscopus, ut audito
luit, et rationes ab Administratoribus vult exigere. Obstiterunt illi, et read
Parocho, animi sui sententiam aperiret. Preces Archipresbyter et Parochus
hoc Sacrum Tribunal delata, auditus fuit Episcopus; ct nunc causa proponi­ I obtulit, quibus petebat absolvi saltem cum rcincidentia; rescriptumque fuit
tur, disputantibus Exequutoribus testamentariis atque Administratoribus
ut expectarentur literae Emi Archicpiscopi. Venerunt autem plenae iuris
Hospitalis, non posse Episcopum rationes administrationis exigere, quia in
doctrina, quibus Episcopi Nolani et Archipresbytcri rationes diligentissime
ipso limine fundationis Episcopus expresse excludatur, quae una limitatio
exposuit.
est ex duabus, quae communiter dari solent dispositioni Tridentini Sess. 22,
Causa nunc proponitur. Dubia sunt:
de ref., cap. 9, ut in Derthusen., 27 maii 1634. 1 Visitationi etiam locum non
1. An Episcopus Nolanus sive per se, sive eo impedito per Convisitatores
esse disputant iidem Excquutores testamentarii, quia res sit de Opere pio
I nt manutenendus in possessione visitandi Parochum et ecclesiam Parochialem
mere laico, neque ecclesiastica immunitate potiatur. Adduntque demum
Terrae S. Petri ad Scafatum m casu? Et quatenus affirmative:
factum negativum omnium retro Episcoporum, qui Hospitale numquam
2. An substineatur excommunicatio a Convisitatoribus Episcopi Nolani
visitarunt, et numquam rationes ab Administratoribus exegerunt. Duo sunt
fulminata contra Parochum Thomam Antonium de Cortone in casu? Et qua­
causae capita:
tenus affirmative:
1. An Hospitale S. Bartholomaei Liparen, sit omnino exemptum a visita­
3. An dictus Parochus incurrerit irregularitatem in casu?
tione Episcopi? Et quatenus affirmative:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1., 2. et 3. Affirmative.1
2. An acta facta a Curia Episcopali Liparensi super visitatione dieti Hospi­
[Thesaurus Resolutionum, tom. 19, p. 43].
talis sint delenda?
Die g maii 1750: Non proposita.
Die 6 iunii 1750 Sacra, etc. respondit ad I. Hospitale non esse exemptum
3610.
a iurisdictione Episcopi quoad redditionem rationis.
S. C. C., Liparen., 11 iul. 1750.
Ad 2. Provisum in primo. 2
[Thesaurus Resolutionum, tom. 19, p. 29, 35J.
Non placuit Administratoribus Hospitalis resolutio huius causae die
6 iunii praeteriti data,2 ideoque nunc dubium proponitur:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
3609.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
S. C. C., Nolana, 20 iun. 1750.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 19, p. 49].
Archipresbyteralcm et Parochialem ecclesiam S. Petri ad Scafatum, quae
Nullius Dioecesis est, omnes retroactis temporibus visitarunt Nolani Episcopi.
Aegre tamen id ferre nunc coepit Thomas Antonius Cortone Archipresbyter
et Parochus illius ecclesiae, quia, ut ait Episcopus, in visitatione anni 1748
correptus fuerit, quod Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum ea, qua
decebat, observatione non retineret. Visitatores itaque ab Episcopo iustis
ex causis impedito delegatos repulit sequenti anno 1749, Sacramque visitatio­
nem fieri prohibuit. Excommunicarent illum Visitatores eique vetarunt, ne
deinceps auderet mitra, baculo, cruce, throno aliisque episcopalibus insigniis uti, populo sive in ecclesia sive in Oppido benedicere, Confessarios
approbare, facultatem dare condonandi, publicare indulgentias, litteras di> Cf. N. 2560.
1 Cf. N. 3610.

3611.

S. C. C., Burgi S. Dornnini seu Cremonen., 1 aug. 175°·
Postquam Franciscus Zappieri natus in Oppido Monticcllorum Dioccescos Burgi S. Dornnini Clericali militiae adseriptus fuerat ab Episcopo Burgensi non servatis iis, quae constituta fuerunt in ultimo Lateranensi Concilio,
tit. 3, cap. 2, rogavit Episcopum, ut non solum minores Ordines ei con­
ferret, sed, ut praevia dispensatione apostolica ad Sacros etiam Ordines cum
promoveret. Negavit Episcopus, nisi Franciscus sese in Burgense Semina­
rium reciperet, Ordines collaturum. Discessit Franciscus c Dioecesi Bur* Cf. N 3615. 36iS· 3<>2°·
» Cf. N. J0o8.

S. C. Concilii

.«lw i i o N v s s u v K x m

·

’ >vs

V T J H io n a ia

s v ju fe jiu iA iH

1036

Curia Romana

gensi, petiit Cremonam, ubi praesentatus fuit ad Beneficium de iure patro­
natus, iterumquc rogavit Episcopum Burgensem, ut literis testimonialibus
de sua idoneitate ad assequenda Beneficia testificationem faceret. Desiderio
Francisci obsequens Episcopus testimoniales dedit, quibus dixit Fran­
cisco m nullo crimine in Curia Burgensi esse irretitum, proindeque habilem
idoneumque ad assequendum Beneficium simplex personale non requirens reddentiam, addidit autem: declarantes tamen, quatenus dictus Clericus Zappieri velit ad Ordines promoveri, nolle nos praesentes nostras literas in
aliquo ei suffragari quoad huiusmodi promotionem. Hisce literis testimo­
nialibus acceptis, Franciscus Beneficium obtinuit eiusque possessionem
nactus est.
Post haec Franciscus, praestito sacramento, domicilium elegit in Civitate
Cremonae, et qui tunc Cremonensi Ecclesiae praeerat Episcopus Alexander
Litta, datis literis, rogavit Burgensem Episcopum, ut literas testimoniales
iuxta cognitissimam constitutionem Innocentianam, cuius initium est pe­
culatores, 1 Francisco concederet. Excusavit sese de his literis testimonialibus
Episcopus Burgensis plurcs referens causas, ob quas eas literas dare non
posset. Ursit novis literis Episcopus Cremonensis, sed cum nihil profice­
ret, audito voto Syndici et Promotoris fiscalis suae Curiae, mensc Octobri
anni 1748 minores Ordines Francisco contulit. Literas inde testimonials
eidem Francisco concessit, ut a quocumque Episcopo ad Sacros Ordines
promoveri posset; quod factum fuit, ita ut Cremonam reversus Franciscus
primum Sacrum egit. Ut parentes reviseret, Terram Monticellorum.quae
quinto lapide a Cremona distat, reversus est Franciscus, ibique etiam Sacra
egit; quod ut rescivit Episcopus Burgensis, ei denunciavit, ut a Sacris agen­
dis abstineret, cui tamen denunciation! Franciscus non obtemperavit Sacra
agens in privata cappella Cappuccinorum; mox Cremonam repetens publice
Sacra egit atque agit, et Sacro huic Tribunali de irregularitate sibi denunciata querelas proposuit.
Auditi fuerunt et Burgensis et Cremonensis Episcopi; et nunc disputat
Promotor fiscalis Burgensis Franciscum promotum fuisse sine literas testi­
monialibus sui Episcopi ita, ut illegitima fuerit eiusdem ordinatio: scitum
namque omnibus esse, nullum Clericum ab alieno Episcopo ad Ordines
promoveri posse, nisi vel dimissorialibus vel testimonialibus Episcopi sui
literis acceptis. Quidquid enim sit de ordinatione laicorum, in quibus
nullam adhuc Episcopi iurisdictionem adepti sunt,et de quibus Sacrorum
Conciliorum canones et decreta non agunt, Clerici, qui semel uni Episc po
sese addixerunt, nequeunt ab altero Episcopo caeteris Ordinibus honestari.
Neque ex literis testimonialibus Francisco concessis ab Episcopo Burgensi
impletam dici posse formam constitutionis Innocentianac, cum nihil in
iis fuerit de aetate, de natalibus et moribus ordinandi, cum expressam
habuerint declarationem inefficaciac earum litcrarum ad effectum promo­
tionis. Quodsi de illegitima Francisci ordinatione constat, constare etiam
debeat de irregularitate eiusdem, ut statutum est in eadem Innocentiam
» Cf N. 258.

constitutione, praesertim cum non obstante dcnunciatione, ut a
parceret, Sacra tamen Franciscus agere voluerit. Duo sunt causae
1. An constet de legitima ordinatione, ita ut non inciderit in poenas
Speculatores? Et quatenus affirmative:
2. An constet de irregularitate in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative ad primam partem,
adisse.
Ad 2. Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 19, p. 61-63].

*037
Sacris
capita:
Bullae

et in-

3612.
S. C. C.,

Nepesina,

12 sept., 21 nov. 1750.

Ut ad Sacros Ordines ascendere posset Petrus Guidi, qui patrimonio
arebat, sodales Sancti loannis Decollati Nepetis, quorum ecclesiae erat
aedituus, Cappellaniam illi tribuerunt, facta eidem potestate illam assi­
gnandi in sacrum patrimonium. Capitulum quoque Cathedralis Ecclesiae,
cui incumbit onus agendi annua Sacra centum ob redditus Conventus S. Ma­
riae Mazzani, eumdem Petrum nominavit, ut Sacra haec ageret et ad Sacros
Ordines promoveretur, adiccta lege, ut in omnibus anni festivitatibus ct in
cuibuscumque functionibus Ecclesiae inservire teneretur aliorum Beneficiatorum
instar, et ultimam celebraret Missam in omnibus anni festivitatibus, eademque
assignatione tamdiu potiretur, quamdiu non esset congrue aliunde provisus,
atque accedente Reverendissimi Episcopi consensu : et assignatis pro hacCappellania annuis scut. 10. Denique Philippus Ccrbcllius assignavit eidem Petro
innuascut. 9. 20; atque ita compositis rebus, postulavit Petrus ab Episcopo
Nepesino, ut titulo patrimonii ad Sacros Ordines admitteretur; edidit in actis
instrumenta collationis Cappcllaniae S. loannis Decollati, alterius S. Mariae
Mazzani et assignationis annuae factae a Cerbellio. Proposita fuenint edicta,
ac denique ab Episcopo pronunciatum fuit: Constare de sufficienti congrua
ad formam taxae synodalis, et supradictum Clericum ad Sacrum Subdiaconatus
Ordinem ad titulum supradictum Cappellaniarum cum supplemento patrimonii
posse promoveri. Sacerdos factus Petrus Guidi onera utriusque Cappcllaniae
implevit, donec anno 1738 a Capitulo Cathedralis Ecclesiae aedituus electus
fuit ct passus est, ut Sacra illa centum a Canonicis agerentur. Cum vero
finito aeditui munere vellet eadem Sacra centum Cappcllaniae S. Mariae
Mazzani per seipsum agere, repulsus fuit a Capitulo, quod censuit, nullam
fuisse Cappcllaniae illius collationem. Adito igitur Episcopo, consilium hic
dedit Capitulo, uti censet Guidius, ut Sacro huic Tribunali Canonicorum
nomine preces offerrentur, quibus postularent, ut Guidius cogeretur ad
constituendum sibi sufficiens patrimonium.
Auditus fuit, ut moris est, Episcopus, qui respondit illicitam fuisscGuidi
Ordinationem, et compellendum esse, ut patrimonium sibi constitueret, ne
suspensus esset. Rescriptum fuit libello Canonicorum: Episcopo, qui
procedat, prout de iure, ct ille pronuntiavit, illicitam fuisse Petri Guidi

S V W M T A X V liA

^S
U T N V S S l lV lW D O

...j

5. C. Concilii

Curia Romana

1038

Ordinationem, cumque incurrisse suspensionem atque irregularitatem, tt
Canonicos in eorum possessione esse manutenendos. Appellavit Guidius ad
Auditorem Camerae,sed data fuit cognitio huius causae Sacro huicTribunali,
ct vocatus fuit in ius Promoter fiscalis Curiae Episcopalis Nepesinae ct
Capitulum. Agitur enim causa a Guidio tum contra Capitulum, cum quo
quaestio est, an illud sit manutcnendum et conservandum in possessione
Cappellaniac S. Mariae Mazzani, vel sit rcintcgrandus Guidius; tum contra
Episcopum, contra quem Guidius contendit legitimam fuisse Ordinationem,
neque incurrisse in suspensionem, licet Cappellaniae manuales essent, quae
est potissima ratio Episcopi; quodsi constaret de illegitima Ordinatione,con­
tendit Guidius, teneri Episcopum ad alimenta ei praestanda, donec congruum
ei Beneficium tradat. Haec sunt causae capita:
I. An constet dc legitima Ordinatione Sacerdotis Petri Guidi? Et qua­
tenus negative:
II. An dictus Sacerdos incurrerit in suspensionem aliasque poenas in casid
Die 12 septembris 1750: Non proposita.
Die 21 novembris 1730 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Provisum in primo.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 19, p. 90, 94].

3613.
S. C. C.,

Conversana,

13 mart., 24 apr., 8 maii 1751.

Post controversiam jurisdictionis in Oppido Putignani, quae per duo
saecula acta est inter Episcopos Conversanos et Sac. Ordinem Hierosoly­
mitanum, alia orta est controversia inter cumdem Episcopum Conversanum
et Monasterium ac Sanctimoniales Ordinis Carmelitici eiusdem Oppidi.
Cum enim Episcopus Monasterium illud visitare vellet, restitere Moniales
restititque P. Commissarius et P. Procurator eiusdem Monasterii. Hinc re
post varios casus delata ad cognitionem Sacri huius Tribunalis, controversi»
omnis collecta fuit in capitibus, quae versantur in materiis celeberrimarum
constitutionum Inscrutabili 1 et Superna. 2 Dubia sunt:
1. An in Monasterio Monialium Carmelitarum Putignanielectio Abbatissae
fieri valeat sine praesidentia Episcopi Conversant sive eius Delegati? Et quate­
nus affirmative:
2. An illa aliter facta sine huiusmodi praesidentia, dum Episcopus declara­
vit iuxta bullam Inscrutabili praesidere velle, sit nulla, ita ut ad novam ele­
ctionem procedi valeat?
7. An Superiori seu Commissario Monasterii sine censurarum incursu lici­
tum sit etiam cum nista et legitima causa clausuram ingredi absque licentia
Episcopi vel eius Delegati?
8. An licentiae concessae pro medicis et aliis, qui cx necessitate in clausuram
ingrediantur, privative dari debeant a Commissario Monasterii, sive cumulative
etiam ab Episcopo?
1 Cf. N. 199.
» Cf. N. 246.

«°39

9. An huiusmodi licentiae pro medicorum aliorumque ingressu absolute, vel
aJ limitatum tempus sint concedendae?
17. An Provincialis Carmelitarum clausuram visitans ad tramites Alexan­
drinae constitutionis1 teneatur praeventive Episcopum certiorem reddere de die
e! hora explendae visitationis, et quomodo huiusmodi certioratio fieri debeat?
18. An Episcopo licitum sit in visitanda clausura stolam deferre, etque
Moniales teneantur stratum parare, omnesque in ingressu obviam ire?
19. An Episcopus toties, quoties expedire putaverit, possit etiam inconsultis
Superioribus Regularibus tam clausuram, quam cellas Monialium in concernen­
tibus eamdem clausuram visitare adhuc praecisive tam a suspicione, quod illa
dolata fuerit, quam a quacumque Superiorum Regularium negligentia?
20. An dies et hora explendae visitationis praefatae clausurae ab Episcopo
Monialibus ante accessum et dici ct notificari debeat?
21. An eiusdem clausurae visitatio ab Episcopo sine Superiorum Regu­
larium seu alicuius Religiosi interventu fieri valeat?
22. An ultra visitationem localem licitum sil Episcopo visitationem persona­
lem cuiusvis Monialis explere, atque illam interrogare in attinentibus ad clau­
suram tam materialem quam formalem?
23. An revisio computorum administrationis dicti Monasterii Jacienda sit
ab Episcopo una cum Superiore Regulari, dum bona et redditus per Religiosum
Carmelitam administrantur?
Die 13 martii 1731 : Non proposita.
Die 2q aprilis 1731 Sacra, etc. respondit: Dilata, ct proponatur omnino in
sequenti.
Die 8 man 1731 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative.
Ad 2. Affirmative.
Ad 7. Negative, excepto casu visitationis faciendae semel in anno.
Ad S. Negative ad primam partem; affirmative ad secundam.
Ad (). Concedendas esse ad tempus limitatum.
Ad 17. Affirmative iuxta decretum in Lycien.2
Ad 18. Affirmative.
Ad ig. Affirmative, onerata conscientia Episcopi.
Ad 20. Negative.
Ad 21., 22. et 23. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 24, 37, 49].

3614.
S. C. C.,

Albintimilien.,

22

maii 1751.

Omnem moverunt lapidem llieronyma Mouleon et Carolus Honoratus
Tibcrti, ut Magdalena filia nuberet Advocato Petro Felici Vento. Id etiam
summa ope curavit Sacerdos Carolus Bottini, id omnes Magdalenae consan­
guinei, compressam eam vitiatamque dicentes ab Advocato, qui deprehensus
1 cf. N. 240·
’ Cf. N. 3543·

1040

Curia Romana

ν3Ή Η 1θν

1H 1U

S H V W W iW S n U M E U Y »

in criminc Virginem uxorem ducere promiserit.quod tamen negat semperqu

'.«VW IJDNVS

S. C. Concilii

negavit Advocatus. Scripta igitur a Sacerdote Bottinio apocha sponsalium
eam detulit ad Advocatum, ut subscriberet, amicus alter Advocatus Imbcrti
Cum re infecta rediisset Imbertus, recusavit enim constantissime Advocatus
Petrus Felix apocham subscribere, tanta omnes exarserunt ira, ut necem
ei indixerint, et Sacerdos Bottinius furens, cum porta egredi non posset,
fenestra sese voluit deiicere, ut eo temporis puncto Advocatum interficeret.
Rediit ad Advocatum Imbertus, et narratis, quae viderat, quaeque audierat,
amicum suasit, ut aliam apocham paucis mutatis subscriberet, quod factum
fuit ab Advocato Vento protestationem emittente de nullitate actus, quod
vi metuque, non sponte et ex animi sui sententia subscriberet. Hac apocha
egerunt, ut .Advocatus ad matrimonium contrahendum compelleretur, sed
rescripto Principis cautum fuit, ut res servato iuris ordine cognosceretur.
Movit id animos universae Familiae Mouleon et Tiberti, ut ad necem Advo­
catus conquireretur, qui ut suae vitae prospiceret, a Mentoni Oppido com­
muni omnium patria discessit, et in Castro de Roccabruna apud fratrem sese
recepit, petiitque a Indice, ut processus iudicialis fieret dc minis inferendae
necis, utque Magdalena compelleretur a presentarsi in Curia e dedurre la
sua pretesa querela con tutto cià e quanto pretende dai comparente.
Processus inceptus fuit, auditique fuerunt testes de minis, quos inter
loanncs Preti, Magdalenae consobrinus. Tiberti a Curia Ecclesiastica impetra­
verant facultatem, ut matrimonium inter/Xdvocatum Petrum Felicem Vento
et Magdalenam Tiberti coram quocumque Sacerdote contrahi posset, nullis
praemissis publicis dcnunciationibus, et statuerant vi Advocatum cogere, ut
matrimonium contraheret. Machinatio haec fuit, ut Advocatus a loanne
Preti vocaretur in proximum praedium suum, ubi ad matrimonium contra­
hendum adigeretur coram Sacerdote Bottinio. Summo itaque mane conve­
nerunt in idem praedium et latuerunt omnes in parva casa, quae erat in
praedio. Tum loanncs Preti nuncium misit ad Advocatum Petrum Felicem
rogans eum, ut ad praedium veniret allocuturus de re gravi. Accessit impru­
denter ad praedium Advocatus, cui obviam factus loannes Preti sermones
nectere coepit; cum alloqueretur, venit Carolus Honoratus Tiberti armatus
parvo tormento bellico. Quid inde evenerit, narrat Franciscus Grosso testis
feralis matrimonii: allora sentissimo pariare il Signor Avvocato Ventoedil
Signor Giovanni Preti; e dopo lo spazio di un Credo incirca sentii spararc
un’archibusata, ed allora si apri la porta della casetta, e la Signora Madalena
'l iberti si pose a gridare dicendo, meschina me mio Padre, e tutti si misero
a correre. Vidi, che il detto Vento aveva un labro, che gli cadeva tutto sangue, ed essendo caduto, tutti corsero ed essendo alzato, il Padre gli disse,
vieni a sposare mia figlia, ed esso Sig. Vento li rispose ben volenticri, ed il
Prête Carlo Bottini li disse, son qui come Ministro, se volete sposare mia
eugina, che dopo tanto tempo sarcbbc ora, ed il Signor Vento rispose ben
volenticri, e di li se ne ritornarono tutti nella casctta e li fu fatto il matrimo­
nio. Non ambigitur, a Carolo Honorato Tiberti ictu tormenti bellici percus­
sum fuisse Advocatum; ambigitur, an agressor fuerit, vel aggressus, ut dicit
loannes Preti.

1041

Ita contractum fuit bellum hoc matrimonium inter caedes, vulnera ct
I sanguinem, quo respersus fuit liber et stola, quibus utebatur Sacerdos ille
Bottinius minister magni huius Sacramenti. Vix contracto matrimonio,
discessit nullo comite Advocatus Vento, sed tribus vulneribus sauciatus
domum pervenire non potuit, debuitque consistere in Monasterio Patrum
S. Francisci, quod est in via. Damnati sunt ad triremes a fisco Carolus Hono­
ratus Tiberti, loannes Preti, Honoratus Novelli et Franciscus Giangian,
Magdalena vero exilii a tota ditione; iussum est, ut traderetur processus
Curiae Ecclesiasticae, ut contra Sacerdotem Bottinium agere posset Promo­
ter, sed nihil egit. Poenam quoque fugerunt damnati.
Confugit Advocatus Vento ad hoc Sacrum Tribunal, ut nullum declara­
retur matrimonium metu contractum; et auditus Episcopus totus fuit in
epistola sua, ut se excusaret de facultate cuilibet Sacerdoti data, ut quocum­
que loco nullisquc praemissis dcnunciationibus praesens esse posset matri­
monio inter Advocatum Vento et Magdalenam Tiberti contrahendo. Causa
vero numquam proposita fuit praepedito Advocato bellis, quae regiones
illas vastarunt. Rebus nunc compositis, urget, ut dissolvatur a laqueo iniecto
primum fraude, dolore, inde metu, qui constantissimum quemlibet virum
concutere potuisset. Metum probari ex ipsa lamentabili historia huius matri­
monii, omnesque actus antecedentes, concomitantes et subséquentes digito
ostendere defectum consensus Advocati, quem metus in illis rerum angu­
stiis expressit ab ore, non ab animo. Dubium est:
An constet de nullitate matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Pro confectione processus iuxta mentem. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 70-72].

3615.
S. C. C., Nolana, 19 iun. 1751.
Proposita ac resoluta fuerunt tria huius causae dubia die 20 iunii anni
praeteriti.2 Petiit autem Archipresbyter:
An sit standum vel recedendum a decisis quoad 1., 2. et 3. dubium in casu?
Dic, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post proximam. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 75].

3616.
S. C. C., Romana, 10 iul. 1751.
Decreto clar. mem. Cardinalis Zondadarii \ isitatoris Apostolici Eccle­
siae S. Angeli in Foro Piscario constitutum fuit, ut singuli Cappellani solvere
tenerentur sacrario Capituli taxam consuetam ad proportionem Missarum pro
usu sacrorum supellectilium, cerae, vint ct altis. Contra hoc decretum Leopol’ Cf. N. 3658.
’ Cf. N. 3609.
» Cf. N. 3618, 3620.

Vol V

M

s n v io iw w i STiUHXU'»'
IJ I13NVS

.8. C. Concilii

Curia Romana

1042

dus Ficedula aliique duo eiusdem Ecclesiae Canonici, qui post Canonica­
tum obtinuerunt Cappellanias perpetuas, quae in eadem Ecclesia erectae
sunt, et Sacra agunt, uti Cappellani, renuerunt taxam solvere praetextu
Canonicatuum, quos tenent in Ecclesia. Nihil intactum omisit Capitulum,
ut resipiscerent, sed cum nihil obtineret, preces obtulit Sacro huic Tnbunali, quibus postulabat, ut Leopoldus Ficedola, loseph Rinaldi et Thaddaeus
Pelliccia, qui tres sunt Canonici simul et Cappellani reluctantes, auctoritate
Sacri Tribunalis compellerentur ad solutionem taxac. Rogatus fuit Emineotissimus Dominus Cardinalis Sacripantes eiusdem Collegiatae Ecclesiae
Apostolicus Visitator, ut hac de re sententiam animi sui aperiret; qui diser­
tissima epistola, qua inanes trium Canonicorum rationes reiecit, secundum
Capitulum respondit, adiecitque, tres Canonicos victos rationibus Capituli
non detrectare solutionem eius, quod debent.
Secus autem res evenit, nam Ficedola aliique duo Canonici mutato con­
silio, postularunt audiri contra rescriptum Sacri Tribunalis: Canonicos teneri
ad solutionem utensilium ratione Cappellaniarum. Postulat nunc itaque Capi­
tulum, ut inconstantes hi tres Canonici ad solutionem adigantur. Indubii
namque iuris esse, ut Canonici, qui Cappellanias habent in Ecclesiis Colle­
giatis, cum duplicem substineant personam, et duplex gerant officium,
Canonici nempe ctCappellani, teneantur, uti Cappellani ad solutionem taxac.
Haec enim constans est ac perpetua Sacri Tribunalis sententia, quam di­
gnoscere licet ex causa Auximana, 23 febr. 17261 ct Camerinen., 9 sept. 1741;*
nec ad rem pertinere, quod novus quilibet Canonicus solvat sacrario sum­
mam sc. 25, quam tres reluctantes Canonici referunt ad taxam, nam solutio
illa fit in causam fabricae, neque eam pertinere ad taxam utensilium, digno­
sci ex solutione, quae fit a novis Canonicis, etiamsi Sacerdotes non sint.
Dubium causae est:
An pro Cappellaniis cum onere Missarum possessis etiam a Canonicis, saaario Ecclesiae debeantur solita utensilia in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 85].

3617.
S. C. C.,

Lunen.-Sarzanen.,

31 iul. 1751.

Sententia lata die 4 mensis septembris anno 1750 ciectus fuit, uti meorrigibilis, ab Ordine Minimorum S. Francisco de Paula Sacerdos loannes
Pellegrini natus Podenzanae in Dioecesi Sarzanensi. Postulavit inde ab Epi­
scopo, ut constitutionem patrimonii sacri, quam ad congue substentandam vitam obtinuerat ab aliena pietate, approbaret; quod factum fuit ab
Episcopo, qui ei prohibuit, ne Sacra faceret, non impetrata prius dispensa­
tione ab irregularitate seu suspensione, quam incurrere eiectos nulli latet.
Preces itaque de hac dispensatione obtulit loannes Sacratissimo Principi
Nostro, a quo data fuit cognitio Amplissimis Patribus. Auditus Episcopus
’ Cf. N. 3312» Cf. N. 35=3·

*°43

ren esse respondit, quae de patrimonio narravit loannes. Morum emendatio­
nem sperat; creditque eum non invenire alios Ordines Regulares, qui velint
eum recipere. Postulat nunc itaque loannes ab Eminentissimis Patribus,
ut dispensationi huic indulgeant, quod infamia illa facti, quae oritur ex eiectione, purgetur emendatione morum, et ideo dispensationi locus sit, cum
nulla alia obsit causa. Videant igitur Amplissimi Patres:
Jn sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 95].

3618.
S. C. C.,

Nolana,

31 iul. 1751.

Dilata fuit resolutio huius causae die 19 iunii proxime praeteriti, 2 quando
nempe iterum proponebantur tria dubia iam die 20 iunii 1750 resoluta.3
Propositis igitur iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et fiat extractio documentorum, citata
parte.4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 87].

3619.
S. C. C.,
I
I

Bononien.,

18 sept. 1751.

l't consuleret Paulus III indemnitati Patrum Minorum S. Fnancisci de
Observantia, qui incolebant Monasterium extra moenia Terrae Centi perpetuis Rheni fluminis exundationibus perculsum, separavit anno 1538 ab
ecclesia Sanctorum Petri et Pauli eiusdem Terrae ecclesiasticum Beneficium,
cui animarum cura annexa erat, eoque ad simplicis naturam redacto, eccle­
siam aedesque coniunctas iisdem Patribus concessit ea data lege, ut Sacer­
dotem eligerent, qui curam animarum exerceret. Servata fuit haec lex ad
nostra haec tempora. At, cum curam illam obtinuisset Sacerdos Io. Philippus
Montcforti, exortis inter cum et Patres pluribus controversiis, Sacratissimus
Princeps Noster eas praecidit anno 1749 constitutione sua, qua separavit
curam animarum a dicta ecclesia SS. Petri et Pauli, eamque transtulit in
ecclesiam saccularem Sodalitii SS. Sébastian! et Rochi. Nova tamen inter
eumdem Parochum et Patres exorta est controversia. Contendit enim Paro­
chus, ius sibi esse ingrediendi ecclesiam Patrum cum stola et cruce elevata,
si ad illam deferenda sint corpora eorum, qui condi in ea voluerunt. Ut igitur
Patres iis turbis occurrerent, quae hisce casibus evenire solent, preces obtu­
lerunt Sacro huic Tribunali; auditoque Vicario Generali Bononiensi, cen1
«
•
‘

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.

3622.
36«536°o·
3620.

V 3 H H lo n m a

S T F M X K T W S < Λ ϋ ϋ « « ·Ί » Λ

IO44

•.«A2W U.3KVS

S. C. Concilii

Curia Romana

suit hie secundum Parochum esse respondendum, quod generalis ct vetu­
stissima in Terra Centi sit consuetudo, ut Parochi in elatione cadaverum
ingrediantur ecclesias Regularium cum stola et cruce elevata.
Proponitur nunc causa, et disputant Patres hanc consuetudinem, si vera
esset, contra ius esse. Placuisse siquidem in hac crebris Doctorum disputa­
tionibus vexata quaestione negativam sententiam hanc sequi Sacras Urbis
Congregationes; hanc probasse Summos Pontifices sublata secus iudicandi
cum decreto irritanti. Cum igitur res sit de consuetudine contra ius, ncccsse
omnino esse, ut plenissime probetur, et contradicto etiam iudicio confirma­
tam fuisse monstretur: nihil horum probari a Parocho, et si probaretur,
nihil esse, quod non monstretur eam locum habuisse in hac, de qua agitur,
ecclesia, cum Parochus eam ingressus quidem fuerit cum stola et cruce a
duobus retro saeculis, at non iure servitutis, neque animo acquirendi ius
contra libertatem Regularium, sed quia Parochialis erat, et in ea exercitium
curae animarum habebat electus ab ipsis Patribus.
Dubium est:
An in associando cadavera sepelienda in ecclesia S. Petri Minorum de
Observantia Terrae Centi liceat Parocho ingredi cum stola et cruce elevata;
seu potius teneatur ad eiusdem ecclesiae fores sistere ibique ultimum vale dejun­
cto dare in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative
ad secundani.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 20, p. 120].

3620.
S. C. C.,

Nolana, 22 ian., 11 mart. 1752.

Differebatur resolutio huius causae die 31 iulii anni praeteriti,1 citata
parte. Praefixus vero fuit citato terminus 20 dierum. Nihil tamen post hoc
decretum actum fuit ab Archipresbytcro. Instante igitur Promotore fiscali
Curiae Episcopalis Nolanae causa nunc reproponitur.
Die 22 ianuari 1752 Sacra, etc. respondit. : Dilata, et proponatur prae­
fixo novo peremptorio termino Archipresbytero.
Die II martii 1752 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
(Thesaurus Resolutionum, torn. 21, p. 2, 18].

3621.
S. C. C., Auximana seu Lauretana, 8 iul. 1752.
Parochia Montis Cassiani in quinque partes divisa est, quam incolae
vocant Senaides. Quo maiori hae Senaides spatio distant ab ecclesia Paro­
chiali, sueverunt Parochi in elatione corporum hominum mortuorum exigere
stipendium maius; id servatum fuit semper, sive efferrentur corpora, ut ad
» Cf. N. 3618.

1045

ecclesiam Parochialem irent, sive ad ecclesias Regularium. Diuturnam hanc
consuetudinem mutavit primus, qui nunc Parochiam illam obtinet, Sacerdos
Annibal Luzioli, qui arbitratu suo stipendium illud auxit semper, cum
corpora efferenda essent, quae tumulabantur in ecclesiis Regularium ac
praesertim in ecclesia PP. Reformatorum S. Francisci Terrae Forani. Exces­
sit autem plurimum in funere Io. Baptistae Cherubini, qui in eadem eccle­
sia tumulari voluit: exegit enim ab heredibus defuncti iulios viginti et candelulas ultra quartam funerariam. Hinc Patres putantes, id ea ratione ab
eo fieri, ut homines ab electione sepulturae in ecclesiis Regularium, et prae­
sertim illa S. Francisci Terrae Forani revocentur, rem omnem detulerunt
ad Episcopum, qui censuit excessum fuisse a Parocho, eumque damnavit
ad restituendum id, quod plus debito exegerat. Non paruit decreto Episcopi
Parochus, imo sua iura tueri voluit re ad hoc Sacrum Tribunal delata.
Explorati iuris est vetitum esse Parochis plus exigere pro elatione cor­
porum mortuorum, cum condiuntur in ecclesia Regularium, quam exige­
rent, si condienda essent ct tumulanda in ecclesia Parochiali. Nodus igitur
et caput rei est, an idem ius servandum custodiendumque sit, ubi Regula­
rium ecclesiae longiori distent itinere, quam Parochialis. Idem ius esse ser­
vandum disputant Patres, ut definivit Sacra haec Congregatio, praesertim
cum haec vicinorum locorum consuetudo sit. A Parocho nihil hactenus
habuimus. Causae capita sunt:
I. An Parochi saeculares vel praetextu funeralis vel ratione associationis
praetendere possint ab haeredibus defunctorum maius emolumentum, quando
cadavera sepeliuntur in ecclesia S. Francisci Patrum Reformatorum Terrae
Forani, quam accipiant, quando tumulantur in ecclesiis saecularibus? Et qua­
tenus negative:
II. An Parochus Terrae Montis Cassiani teneatur restituere haeredibus
quondam Io. Baptistae Cherubini maiorem portionem in istius furere plus aequo
exactam?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 21, p. 68],

3622.
S. C. C., Lunen.-Sarzanen., 8 iul. 1752.
Data fuit resolutio huius causae dic 31 iulii anni proxime praeteriti. ’
Post haec loannes Pellegrini novas preces obtulit Sacratissimo Principi
Nostro; quare Amplissimi Patres respondere debent:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 21, p. 66].
* Cf. N. 3626.
’ Cf. N. 3617·

5.

Curia Romana

Γ040

C.

C.,

Fulginaten.,

1047

3624.

3623.
S.

C. Concilii

19 aug. 1752.

« IK IA O T H K C A

VRKTV.KNTTKS SATA.W JOTAUS SANCTI Γ ΐΤ Κ ·.

Duo sunt Vici orientali plaga Dioeceseos Fulginatensis, alter nuncupatus
Colle di Campo Raseio, alter lo Scandolaro. In primo sita est Parochialis
ecclesia S. Mariae in Caelum Assumptae, in altero sita est ecclesia dedicata
S. Sebastiano. Contigua ecclesiae Parochiali domus est pro Parochis, qui
eam semper habitare sueverunt; contra in Vico Scandolaro nulla est domus
pro Parocho. Ecclesia tamen S. Sebastiani ab anno 1573 servat Augustissi­
mum Eucharistiae Sacramentum, quod non servatur in Parochiali; id factum
fuisse gratia maioris commodi vicanorum dignoscitur ex visitationibus epi­
scopalibus. Qui nunc ecclesiae Parochiali praeest, Thomas Gregorius decem
primis, quibus Parochiam tenuit, annis, domum Parochialem habitavit, sta­
tis ccrtsque anni temporibus Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in
ecclesia Parochiali servavit. At duobus abhinc .mnis valetudinis causa domum
deseruit et Scandolarium concessit, ubi se recepit, apud familiarem quemdam
suum, et in ecclesia S. Sebastiani Sacra egit semper.
Aegre ferentes quinque Familiae, quae Vicum incolunt Colle di Campo
Rascio, Parochum domo Parochiali, Vicoque abesse, precibus Sacro huic
Tribunali oblatis cum repetierunt. Auditus Episcopus contra Parochum re­
spondit, et Eminentissimi Patres die 15 superioris mensis Aprilis rescripse­
runt: Episcopo, qui cogat Parochum ad residendum in domo Parochiali. Post
haec novas preces obtulerunt incolae di Campo Rascio, quibus postularunt,
ut Parochus teneretur in Parochiali ecclesia omnibus festis diebus Sacra
facere, et Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in eadem relinere. Re­
scripsit Vicarius Generalis audivisse Parochum, qui non renuit votis hisce
obsequi. Censet tamen Vicarius Generalis, etiam in posterum sustinendum
esse solitum, quod scilicet in dominicis Missae celebrentur alternqtim, quia
sic consultum erit commoditati etiam populi in maiori parte commorantis intus
Villam Scandolari, quoniam cum in ecclesia S. Sebastiani usque ab anno Iy/3
asservetur Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum, indecens quidem esse, ut
saltem in aliquibus diebus festis iuxta solitum Sacrum ibi non conficeretur.
A Parocho nihil habuimus. Capita sunt:
I. An Parochus ecclesiae Parochialis S. Mariae in Caelum Assumptae Collis
Campi Rasci teneatur residere diu noctuque in aedibus parochialibus eiusdem
ecclesiae?
III. An retinere debeat Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in ecclesia
Parochialil
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad III. Affirmative. 1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 21, p. 83-85].

S. C. C.,

Nolana,

13 ian·» 3

fcbr.

1753.

Amplissimum nemus, quod Neapolitani Reges venationum gratia in
pretio habuerunt, inde nomen illi indictum est di Roseo Regale, initio supe­
rioris saeculi cum privati iuris factum fuerit, homines agnita soli ubertate
caelique temperatione exciderunt et Pagum seu ut vulgo dicebatur, Casale
di Bosco aedificarunt. Cum vero in illis rerum omnium angustiis non pos­
sent Episcopi Nolani Tridentini praeceptis 1 obsequi et novam Parochiam in
amplissimo illo latifundio constituere, satius duxerunt illam concedere et
commendare viciniori Parocho Turris Annunciatae.a qua Pagus ille distabat
tribus passum milibus. Quod scimus, est, aucto in dies accolarum numero
ultra infinitas pene casas et mapalia dispersa huc illuc per amplitudinem
latissimi illius latifundii, alios quatuor Pagos a collecta multitudine aedifi­
catos fuisse. Distant hi Pagi ab ecclesia Parochiali Turris Annunciatae alii
tribus, alii quatuor, alii quinque millibus passuum, et licet Patres Ordinis
Caelestinorum, e quorum numero est Parochus Turris Annunciatae, reti­
neant in ecclesia S. Francisci, quae sita est in uno ex iis quinque Pagis,
quaeque pertinet ad Patres Conventuales, unum ex iisdem Patribus ConTentualibus, qui in universo illo latifundio Oeconomi officium exercet, divisis
emolumentis et iuribus inter Patres Caelcstinos ct Oeconomum: non potest
tamen hic omnibus illorum locorum necessitatibus occurrere, unde plurima
in dies eveniunt scandala, pericula animarum et divini cultus imminutio.
Illud etiam accedit, quod cum Baptisma conferatur in ecclesia Parochiali
Turris Annunciatae, neccsse est hybemo praesertim tempore, quo gelu,
nive, pluviis ventisque horret hyems, differre per plures dies Baptismata,
ct expectare clementiam caeli, ne tenelli infantes aut in itu aut in reditu
misere pereant, prout saepe evenit. Infirmi quoque saepius sine Sacramen­
tis ct sine ulla Oeconomi ope decesserunt, eo distracto aliis negotiis vel
pluribus eodem tempore aegrotantibus. Neque levius est in matrimoniis con­
trahendis periculum, quorum denunciationes cum fiant in ecclesia Parochiali
1'urris Annunciatae, in quam populus territorii di Bosco Regale numquam
convenit, non perveniunt ad aures eoruin, qui habitant in quinque pagis,
quique impedimenta, si qua adsint, soli scire possent, nisi postquam matri­
monia contracta fuerunt. Haec omnia moverunt pietatem Stephani Marini
Principis Striani, cui nuper magna pecuniarum vi quaesitum fuit dominium
territorii di Bosco Regale, ut populi necessitati consuleret. Preces igitur obtu­
lit Episcopo Nolano, quibus petebat novae Parochiae erectionem. 1 las preces
offerri iussit Episcopus Sacro huic Tribunali, iisque oblatis rescriptum fuit:
Episcopo pro informatione et voto, audito Parocho.
Quae hactenus ex facto narravimus de locorum distantia, incolarum nu­
mero, periculis, diminutionc divini cultus malisque moribus novi populi

> Cf. N. 3630.

1 Sess. XXI, ‘te ref., c. 4·

S. C. Concilii

Curia Romana

1048

di Bosco Regale, comprobantur testificationibus Parochi aliorumque novem
Sacerdotum vicini Oppidi Casale di Bosco seu Bosco tre Case, obstetricum
aliorumque septem testium. Populus offert congruam pro novo Parocho in
iuribus stolae; si quid desit, supplere paratus est Princeps annuis suis redi­
tibus ducatorum quadraginta, servans sibi ius nominandi Parochos. Audito
igitur Episcopo, causa nunc proponitur, et disputat Princeps Striani atque
homines latifundii di Bosco Regale, qui ad causam venerunt, non versari
nos in dismembrationc, sed in erectione novae Parochiae ex decreto Triden­
tini, quo cautum fuit, ut in iis locis, in quibus nullae sunt Parochiales, Epi­
scopi quamprimum fieri curent: nullam fuisse Parochiam in latifundio ii
Bosco Regale, cum illud ferae avesque tenerent, antequam homines excisis
nemoribus soloque subacto illud incolerent; Parochum vero Turris Annunciatac numquam fuisse verum et proprium Parochum novi populi, qui terri­
torium di Bosco Regale incolere coepit. Quodsi etiam dici posset Parochos
Turris Annunciatae habendos esse pro veris et propriis Parochis latifundii
di Bosco Regale, semper tamen dismembrationi locum esse debere ob cau­
sas quas supra retulimus.
Dubium est:
An sit locus dismembrationi, seu erectioni novae Parochiae in casu?
Die 13 ianuarii 1753 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 3 februarii 1733 Sacra, etc. respondit: Dilata, et coadiuventur pro­
bationes iuxta instructionem, et scribatur Episcopo iuxta mentem.1
f Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 2-11].

3625.
S. C. C.,

Albinganen.,

3 febr. 1753.

In suspicionem venit Curia Episcopalis /Mbinganensis de conversatione
Sacerdotis losephi Calvi Canonici senioris Collegiatae Ecclesiae Uneliac viri
septuagenario maioris cum quadam femina quinquagenaria, ideoque ci
praecepit, ne sub poena suspensionis ipso facto incurrendae amplius cum ea
versaretur. Relatum fuit eidem Curiae Canonicum et allocutiones habuisse
cum eadem femina et Sacrum etiam egisse. Die igitur 10 octobris 1751 citatus
fuit Canonicus ad dicendam causam quare declarari non deberet ipsum in irre­
gularitatem incurrisse, assignatis ei tribus diebus. Tertia die postulavit Cano­
nicus termini prorogationem, sed frustra, declaratus enim fuit irregularis.
Confugit Canonicus ad hoc Sacrum 'Tribunal, et necesse fuit ter literas dare
ad Episcopum, ut responderet et acta transmitteret.
Disputat nunc Canonicus, non constarc de irregularitate, cum nulla
fuerit suspensio, et primum defectu causae, cum nulla inhonestatis probado,
nulla suspicio haberi potuerit de hac conversatione, quam excludit honestas
mulieris omnibus perspecta et aetas utriusque ct ante acta vita, ita ut nulli
scandalum venerit, nullus accusator fuerit; secundo defectu formae, cum
1 Cf. N. 3647, 3663, 3665, 366S.

1O49

trina monitio non praecesserit, cum non posset infligi suspensio ipso facto
cum forma Tridentini decreto praescripta 1 servata non fuerit; tertio defectu
probationis, cum testes, ex quibus Curia Episcopalis probat violatum fuisse
praeceptum, aut nihil probent, aut nihil concludant. Denique etiamsi de
incursu in irregularitatem constaret, dispensationi tamen locum esse dispu­
tat Canonicus. Λ Promotore fiscali nihil habuimus. Duo sunt causae capita:
I.
constet de irregularitate? Et quatenus affirmative:
II. An sit concedenda dispensatio in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.2
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 13].

3626.
S. C. C.,

Auximana

seu

Lauretana,

24 mart. 1753.

Dilata fuit resolutio huius causae die 8 iulii anni praeteriti3 cum facul­
tate Domini Secretarii concordandi dubia; et causa nunc duobus aucta dubiis
proponitur, quae Eminentissimi Patres expedire poterunt. Dubia sunt:
I. An Parochi saeculares vel praetextu funeralis vel ratione associationis
praetendere possint ab heredibus defunctorum maius emolumentum, quando cada­
vera sepeliuntur in ecclesia S. Francisci PP. Reformatorum Terrae Forani,
quam accipiant, quando tumulantur in ecclesiis saecularibus?
II. An parochianis ecclesiae Parochialis Terrae Montis Cassiani Dioecesis
Lauretanae liceat sibi eligere sepulturam in eadem ecclesia PP. Reformatorum
Forani territorii Terrae Appiniani Auximanae Dioecesis?
III. An Parocho dictae Terrae Montis Cassiani eiusque Sacristae praeter
quartam funeralem ratione praetensi maioris laboris debeatur maius emolumentum,
et in qua summa pro associatura cadaveris ad dictorum PP. Reformatorum
ecclesiam extra territorium et Dioecesim degentium? Et quatenus negative:
IV. An idem Parochus Montis Cassiani teneatur restituere heredibus quon­
dam Io. Baptistae Cherubini portionem in istius funere maiorem aequo exactam?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Dabitur resolutio in casibus particularibus.
Ad II. Affirmative, et amplius.
Ad III. Affirmative iuxta taxam Episcopi.
Ad IV. Satis provisum per Episcopum, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 19].

3627.
S. C. C.,

Piscien.,

24 mart. 1753.

Congregatio Presbyterorum, quam Capitulum vocant, erecta in Priorali
ecclesia SS. Stcphani et Nicolai Civitatis Pisciae formam suscepit ex testa­
mento Francisci Bonagratia condito anno 1591, qui inter exequutores suae
dispositionis, qua caindcm Congregationem scripsit haeredem, Praepositos
1 Scm. XSy, de ref.t c. 14.

* Cf. N. 3628,
« Cf. N. 362 t.

.WJLM

U3NVS SI'IVXCMW-VIVS

V D K H lO m iU

1050

S. C» Concilii

Curia Romana

ιο^χ

i. An, et a quo sit reddenda ratio Episcopo de bonis et redditibus ecclesiae
Piscienses nominavit. Redditus huius Congregationis administrantur a Ca­
SS. Stephani et Nicolai eiusque asserti Capituli in casui
merario, quod munus in orbem ferunt omnes Congregationis Presbyteri.
3. An licuerit Episcopo compellere Chelium et Simium ad exhibendos libros
Camerarius administrationis suae rationes reddere tenetur duobus Presby­
lictae ecclesiae seu Capituli in casu?
teris a Congregatione electis, qui vocantur Ragionieri; proponitur tamen
4. An praecepta poenalia, de quibus agitur, sustineantur in casuf
anno 1684 rationes redditas fuisse Episcopo. Relatum fuit ei, qui nunc Ec­
5. An sustineatur appellatio interposita ad Tribunal Nunciaturae adversus
clesiae Pisciensi praeest, Episcopo, bona et redditus illius Congregationis
male administrari, ccnsuitque prospiciendum esse decretis quibusdam, donec
iica praecepta, et respective illius admissio cum concessione inhibitorialium
m casui
visitatio ageretur, qua aperta anno 1748 plura tulit decreta, atque haec inter,
6. An sustineatur suspensio dicti Chelii et Simii in casuf
ut Camerarii, singulis annis delatis ad eum libris, rationes redderent. Verum
7. An constet de eorum incursu in irregularitatem in casuf
haec decreta in irritum cessere, recusantibus Camerariis libros deferre ct
8. An constet de attentatis ? Et quatenus affirmative: quomodo sint purganda
decreto obtemperare. Ut hunc contemptum vindicaret Episcopus, praecepit
ri casui
Francisco Pomi Camerario, ut libros ferret et administrationis suae rationes
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Iterum proponatur.1
redderet. Respondit Camerarius reddidisse rationem Exactoribus rationum
Ad j. Negative.
seu Ragionieri, librosque esse apud Ferdinandum Vantagginium Rationalem
Ad q. Negative.
Capituli. His auditis sese convertit Episcopus ad Rationalem eique simile
Ad j. Affirmative.
praeceptum fecit de libris edendis. Respondit ille libros non habere, sed esse
Ad 6. et 7. Negative.
penes Exactores rationum Chelium et Simium; ergo idem praeceptum factum
1
Ad 8. Affirmative, per viam nullitatis, restitutis tamen Chelio fructibus
fuit Chelio et Simio. Termino elapso, qui in praecepto praefixus fuerat,
Prioratus.
venit in ius Capitulum universum et appellavit a praecepto edendi libros
[Ihesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 21-23].
dato Priori Chelio et Simio Exactoribus rationum, cum hi functi iam
eorum officio fuissent, et libri repositi essent, ut fieri solebat, in Archivo
Capitulari. Reiecit appellationem Vicarius Generalis ex dispositione cogni3628.
tissimae constitutionis Sacratissimi Principis Nostri, quae lata fuit die 30
martii anno 1742. 1 Admisit tamen eam Nunciaturae Florentinae Tribunal,
S. C. C., Albinganen., 7 apr. 1753·
relaxatis solitis literis citatoriis et inhibitoriis, quas praesidio eiusdem con­
Differebatur resolutio huius causae die 3 februarii proxime praeteriti.s
stitutionis spernere posse censuit Curia Ecclesiastica Pisciensis, et loco agendi
Nunc igitur reproponitur, et Eminentissimi Patres eadem dubia expedire
contra Congregationem, seu Capitulum, ut rationem redderet, et libros
poterunt.
ederet, quos in Archivo Capitulari positos esse judicialiter asseverat, iterum
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius.
iterumque praecepit Chelio et Simio, ut libros deferrent, adiecitquc praece­
Ad II. Arbitrio Episcopi.
pto poenam suspensionis ab officio et Beneficio. Iterum hi ad Tribunal
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 32].
Nunciaturae Florentinae confugerunt, iterumque datae fuerunt litcrae cita1
toriae et inhibitoriae, quas iterum sprevit Curia Ecclesiastica Pisciensis, quae
cum illi Sacrum quotidie facerent, et Sacramenta ministrarent, censuit, eos
3629.
in irregularitatem incurrisse, et mandavit ut in carceres Prior Chelius
conjiceretur.
S. C. C., Ccneten., 12 maii 1753.
Captus quidem fuit Chelius, sed cum in carceres duceretur, immunita­
Postulat Episcopus Ccnetcnsis, ut Eminentissimi Patres dubitationes
tem allegavit et populus commotus e manibus lictorum eum eripuit. Ter­
1 suas solvant tie casu, qui nuper evenit, et quem eiusdem verbis damus:
tiam tunc inhibitionem contra Promotorem fiscalem Curiae Ecclesiasticae
Obstetrix rudis et octogenaria baptizavit infantem in mortis discrimine constitu­
Pisciensis relaxavit Tribunal Nunciaturae Florentinae, sed Promotor quere­
tum sub hac forma, mi te abbattezzo in nome del Padre, del Figliuolo dello
las de turbata sua jurisdictione detulit ad hoc Sacrum Tribunal. Auditus
Spirito Santo. Dc hac forma factus certior infantis Parochus, dubitavit, an
igitur fuit Auditor Nunciaturae, qui rationes suas literis complexus est. Re­
calidus fuerit Baptismus propter omissionem particulae et. Consuluit Episcopum
spondit his Promotor Pisciensis longo libello. Venit etiam ad causam Prior
Cenelensem, qui iassit infantem illum sub conditione iterum baptizari, ct id non
Chelius, ut iura sua contra Promotorem defenderet In triplici igitur certa­
mine causa omnis octo capitibus collecta fuit, quae ab Eminentissimis Patri­
• Cf. N. 3632.
bus sunt expedienda.
! Cf. N. 3625.

* Cf. N. 326.

Curia Romana

1052

modo propter omissionem particulae et, per quam significatur Divinarum
Personarum distinctio, verum etiam propter verbum illud de novo invectum,
abbattczzo, quod in vernaculo idiomate illarum partium prorsus recens est
omnique significatione carens, ct si quid forte significaret, utique nihil aliud, nisi
Abbatem efficio, sive abbatem gero.
Quaerit propterea Episcopus, num propter ambas praedictas inspectiones,
sive propter primam tantum, nempe defectum particulae et iubcre debue­
rit infantem iterum baptizari. Quatenus autem affirmative, quaerit insuper,
quid agendum, et quomodo consulendum circa alios, qui forsan sub prae­
dicta forma in simili mortis discrimine baptizati fuerunt ab eadem rudi
muliercula, quae quinquaginta abhinc annis obstetricis munus, quamvis non
admodum frequenter obivit. Ut autem Eminentissimi Patres faciliorem dare
possint horum dubiorum solutionem, consuli poterit Sacratissimus Princeps
Noster in Opere suo absolutissimo, De Synodo Dioecesana, lib. 7, cap. 4, et
cap. 6. Videant itaque:
An, et quomodo sit rescribendum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit : Scribatur iuxta mentem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 45].

3630.
S. C. C.,

Fulginaten.,

12

maii 1753.

Descripta ac resoluta fuit haec causa die 19 augusti 1752. 2 Indulta vero
nova audientia, modo quaeritur:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 39].

3631.
S. C. C.,

Salernitana,

23 iun., 21 iul. 1753.

Ius eligendi Canonicos et conferendi Canonicales Praebendas in sua
Ecclesia vacantes in mensibus Apostolicae Sedi reservatis ab immemorabili
tempore est apud Canonicos Presbyteros dumtaxat Metropolitanae Ecclesiae
Salerni. At postquam Tridentini decretis 3 cautum fuit, ut in omnibus Cathcdralibus ex praebendis primo vacaturis altera Lectori Sacrae Scripturae
altera Poenitentiario conferretur, controversia orta fuit inter Capitulum et
tunc temporis Archiepiscopum de erectione et collatione utriusque Pracben1 Scii. S. Congregatio Episcopo mandavit, ut suae Dioecesis Obstetrices de recte con­
ferenda Baptismi forma in casu necessitatis, praevio examine, curet edoceri, eisque huius­
modi exercitium inhibeat, nisi circa eamdem formam optime instructae ac approbatae
fuerint. « Regest. Liter, a. 1753.
« Cf. N. 3623.
1 Sess. V, de ref.t c. 1; Sess. XXIV, de ref,. c. 8.

S. C. Concilii

1053

he. Anno 1565 controversia transactione sopita fuit, quam anno sequenti
pontificia authoritate confirmavit S. Pius V, et qua Capitulares constituerunt
anuum stipendium perpetuum ducatorum centum de Carolenis argenteis tam
Îhtologo, quam Poenitentiaria solvendorum super omnibus et singulis bonis
[ratariae et mensae Capitularis.
Vacavit anno 1608 Canonicalis Praebenda, ct qui tunc Ecclesiae Salemitinae praeerat, Archiepiscopus iactans habuisse facultatem a Summo Pontifice Paulo V, Praebendam vacantem in Pocnitentiariam erexit, servavitque
sibi suisque successoribus ius eam conferendi etiam in mensibus Sedi Apoitolicae reservatis. Post hanc erectionem electiones Canonicorum Poenitentianonim et collationes nunc a Capitulo, nunc ab Archicpiscopo factae fuerunt.
Anno tamen 1751, morte Poenitentiarii in mense non reservato, instau­
rata est controversia: studuit Capitulum rem cum Archicpiscopo amice
componere, sed cum id non impetrasset, confugit ad Eminentissimos Patres.
Sed paucis post diebus coacto Capitulo maior pars censuit recedendum esse
1 lite et transigendum cum Episcopo ita, ut electionem ipse haberet, colla­
tionem vero Capitulum; praestandum denique esse consensum, ut Praebenda
Poenitentiaria conferretur losepho Viaggiani Canonico Diacono, qui in con­
cursu approbatus fuerat et ab Archicpiscopo electus. Poterat quidem ita
distingui ante constitutionem Bencdictinam;1 post eam electioni locus non
est, si conferri Praebenda Poenitentiaria debet digniori in concursu approbato
et collatio facienda est a Capitulo. Duo sunt causae capita:
I. An, et quomodo sit facienda collatio Canonicatus Poenitentiarii in casu?
II. An sustineatur collatio Canonicatus Poenitentiarii facta in personam
Sacerdotis losephi Viaggiani in casu?
Dic 23 iunii 1753: Non proposita.
Die 21 iulii 1753 Sacra, etc. respondit ad I. Electionem esse faciendam ab
Archicpiscopo favore personae magis idoneae ab Examinatoribus renunciatae
tu concursu, praesentationem vero eiusdem personae faciendam esse a Capitulo.
Ad II. Affirmative. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 51, 56].

3632.
S. C. C.,

Piscien.,

21 iul. 1753.

Proposita ct excepto primo dubio resoluta fuit haec causa dic 24 martii
proxime praeteriti. 3 Nunc igitur dictum dubium reproponitur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Rationem reddendam esse Episcopo a
Capitulo.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 56].
1 Cf. N. 289.
» Cf. N. 3636.
’ Cf. N. 3627.

Curia Romana

1054

3633.

S. C. C.,

Tolentina,

ii

aug. 1753.

Tres sunt in Civitate Tolentini Paroeciae. Harum Paroeciarum divisio
per domos et familias a tempore, cuius nulla est memoria, facta fuit; et
Parochi personis ct familiis suae Paroeciae ecclesiastica Sacramenta mini­
strant. Habent ecclesiae Parochiales sepulcreta; et ecclesia Parochialis Sancti
Catervi distinctum habet sepulcrum pro Ecclesiasticis, in quo conditi semper
fuerunt, qui vel familiare sepulcrum non habebant, vel sepulturam non
elegerant, etiamsi Cathedralis Ecclesiae essent Canonici.
Huic Parochiali Ecclesiae Sancti Catervi subiiciebatur domus ct familia
Io. Petri Forconi; huic inter alios erat filius Valentinus nomine, qui
cum ab Episcopo Clericatu et Minoribus Ordinibus honestatus fuit, hac
de causa adseriptus fuit servitio suae Parochialis ecclesiae; auctus inde Sacris
Ordinibus, in eadem Parochiali sua ecclesia eos exercuit. Incidit hic in mor­
bum mense maio superioris anni, quo tempore Tolentino aberat Parochus.
Praesto igitur ei fuit ct Sacramenta ei praebuit Vice-Curatus. Pridie quam
decederet, Tolentinum advenit novus Parochus Sancti Catervi, qui nondum
ecclesiae suae iura noscens, cum audivisset ab amico et familiari defuncti
Sacerdotis Valentini, eius corpus in Ecclesia Cathedrali tumulandum esse,
elatione cadaveris facta, illud ad eandem Ecclesiam comitatus est.
Re tamen inde melius perspecta venit in ius et postulavit, ut corpus
simul defuncti Sacerdotis et emolumenta funeris a Cathedrali percepta
restituerentur. Cum Vicarius Generalis decrevisset, ut cadaver per modum
provisionis in Cathedrali reconderetur, Parochus ad hoc Sacrum Tribunal
confugit, auditoque iam, ut fieri solet, Episcopo, causa proponitur, dispu­
tante Parocho cadaver defuncti Sacerdotis Valentini spectare ad ecclesiam
Parochialem Sancti Catervi, cui ille in ipso ortu sui fuerat subiectus, cuius
servitio addictus fuerat ab Episcopo, et ex qua vivens ac moriens Sa­
cramenta accepit. Ecclesiae Cathedrali iura honorifica debita esse ; ubi
vero Paroeciae distinctae sunt, non posse eam sibi arrogare ius Paro­
chorum, qui intentionem habent in iure fundatam, ubi desint aut electio
sepulturae facta a defuncto aut sepulcrum cius familiare; qualitatem eccle­
siasticam Sacerdotis Valentini nullum Cathedrali ius tribuere, cum res non
sit de Canonico Beneficiato eiusdem servitio adseripto; et si aliquod a Valen­
tino praestitum ei fuit servitium, voluntarium fuisse, ex quo nullum ius
acquirere potuit Cathedralis. Ex his colligit Parochus, restituendum esse
cadaver, restituenda esse funeraria emolumenta a Cathedrali percepta. A
Capitulo Cathedralis nihil habuimus. Duo sunt causae capita:
t. An cadaver Sacerdotis Valentini Forconi spectet ad ecclesiam Parochialem
Sancti Catervi Civitatis Tolentini, seu potius ad Ecclesiam Cathedralem dictae
Civitatis? Et quatenus affirmative ad primam partem, et negative ad secun­
dam :
2. An sit locus restitutioni eiusdem cadaveris, necnon omnium emolumento­
rum occasione funeris a dicta Ecclesia Cathedrali perceptorum in casu?

S. C. Concilii

1055

I

Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative ad primam partem, negatree ad secundam.
Ad 2. Affirmative, et amplius in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 63].

[

I
■
|

3634.
S. C. C.,

Vasionen.,

11 aug. 1753.

Est in Oppido Malaucenae Vasionensis Dioecescos vetustissimum Hospitale, cuius fundationis nulla est memoria, sed evolutis antiquis episcopalium
usitationum actis pro certo constat Episcopos Vasionenses in eo semper
jurisdictionem exercuisse. Hospitalis redditus, qui primum tenues erant,
ex unionibus aliorum piorum operum, quae ab Episcopis in visitatione facue fuerunt, incrementum habuerunt. Administratio reddituum huius Hospitalis penes eius Rectores erat, quos inter Parochus primum locum obtinuit.
Redditus erogati fuerunt, ubi Episcopis magis expedire visum est, qui praesentibus inuno aliquando postulantibus ipsis Oppidi Consulibus et Hospitalis Rectoribus decreta tulerunt, quae rectam Hospitalis eiusque reddituum
curam et administrationem respiciebant.
Nuper vero, cum sacram visitationem ageret, qui nunc Vasionensi Ecclcsiae praeest, Episcopus, edi iussit libros Hospitalis, e quibus cognosceret,
an eius redditus bene administrarentur, an onera pii loci ct testatorum volun­
tates implerentur. Sed eos edere negarunt nomine Communitatis aliqui cives
contendentes Hospitale laicum exemptum esse ab Episcopi iurisdictione in
iis, quae spiritualia non respiciunt.
Post haec Episcopus preces de his omnibus obtulit Sacratissimo Principi
Nostro, a quo omnis huius causae cognitio Eminentissimis Patribus data
fuit. Auditus Archiepiscopus Avenionensis nihil intactum praetermisit, ut
lites componeret, sed re infecta ex oppidanorum obstinatione, animi sui
sententiam his verbis expressit: salvam et intactam esse debere omnimodam
ordinariam iurisdictionem Reverendissimi Episcopi Vasionensis; oeconomicam
vero administrationem illius Hospitalis subordinatam eidem ordinariae iurisdictioni ita regulari expedire, ut explicetur maiori, quae servari poterit, consensione
Episcopi iHiusque Successorum ac Parochi Malaucenae cum laicis Administratoribus a publico Concilio deputatis. Audito Archiepiscopo dubia sunt:
i. An constet de exemptione Hospitalis Malaucenae a iurisdictione ordinaria
Episcopi in casu?
4. An Rectores aliique Administratores bonorum dicti Hospitalis eidem
Episcopo rationem reddere teneantur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, ct amplius.
Ad 4. Affirmative, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 71-73].

2

■
■
I
|
j
I
4R

11
I
1E

l’
j

II
I
I

H
r|
||

H

H

jl/
N

H
B

H
Ih

H
II
11

Curia Romana

1056

3635.
S. C. C.,

c

Senogallien.,

11 aug., 1 sept. 1753.

Parochialem ecclesiam Terrae S. Viti in Collegiatam erexit a. 1673 Sum­
mus Pontifex Clemens X, institutis in ea Archipresbyteratus dignitate, sex
Canonicatibus ct duabus Cappellaniis. Tribuitque Capitulo iura respicientia
conservationem Ecclesiae, regimen denique et curam Parochiae. Sequenti
anno 1674 Episcopali auctoritate compactae fuerunt Constitutiones, et in
iis iuxta Clementinam constitutionem omnia, quae ad antiquam Parochialem
ecclesiam spectabant, facta fuerunt communia inter Canonicos et Archipres­
byterum, sive res esset de honoribus, sive de oneribus. Ex dispositione igi­
tur sive Clcmentinae bullae sive Constitutionum Capitularium ad haec usque
tempora servata fuit consuetudo, ut nullum esset Archipresbytero ius pri­
vativum.
Hanc tamen inter Canonicos et Archipresbyterum unitatem et tranquil­
litatem turbavit nuper petita a Patribus Conventualibus facultas ducendi
processionem in honorem Sancti Antonii, quae numquam antea ducta fuerat.
Episcopus enim eam induisit, non essendovi cosa in contrario e fattane parola
con il Parroco. Patres a Capitulo veniam postularunt et obtinuerunt. Id aegre
tulit Archipresbyter, qui de hac re questus est apud Eminentissimos Patres.
Ex his querelis nova emerserunt controversiarum capita. Dubia sunt:
i. An Cura habitualis Ecclesiae Collegiatae Sancti Petri Montis Sancti
Viti resideat penes Capitaluni, seu potius totaliter et privative illa resideat coniunctim cum actuali penes Archipresbyterum in casu?
8. An Canonici praefatae Collegiatae lucrari possint distributiones, quoties
tempore divinorum officiorum e choro discedunt, tam ex causa audiendi confes­
siones, quam ex causa celebrandi Missam privatam in casu?
i). An Canonici, qui tenentur ex asserta fundatione audire confessiones, lu­
crari possint distributiones, si tempore divinorum officiorum illas audiant in casu?
Die ii augusti 1753: Non proposita.
Die i septembris 1753 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 68, 76].

3636.
S. C. C.,

Salernitana,

1 sept. 1753.

Descripta invenitur haec causa in folio Congregationis diei 23 iunii,
resoluta vero die 21 iulii proxime praeteriti. 2 Iterum autem proposita eadem
causa, expediri debet dubium:
An sit standum vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis in omnibus, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 76].
* Cf. N. 3639.
• Cf. N. 3631.

S. C. Concilii

ΓΟ57

3637.
S. C. C.,

Basileen.,

22 sept. 1753.

Monasterium Sanctimonialium Cisterciensium in Oisberg Basileensis
Dioccescos subiicicbatur pridem Abbati et Monasterio Luciscellae eiusdem
Ordinis et Dioeceseos. Placuit nuper P. Abbati Generali Ordinis illud subii«re Monasterio Salernitano Dioeceseos Constantiensis. Abbas igitur Sale­
rnitanus misit ad Monasterium in Oisberg P. Humbertum Pfaundler, ut
ycramentales Sanctimonialium confessiones exciperet. Hic insalutato Epi­
scopo Basileensi munus suum excqui coepit. Re comperta Curia Episcopalis
die 4 maii anno 1752 P. Humbertum monuit, ne sub poenis et censuris eccle­
siasticis ipso facto incurrendis talia deinceps attentare praesumeret, donec a
Reverendissimo Ordinario Basileensi examinatus et approbatus fuerit. Xon
destitit tamen P. Humbertus, monitione posthabita, Sanctimonialium con­
fessiones excipere. Curia igitur Episcopalis eum suspensum et irregularem
declaravit, sed frustra. Receptis tandem decretis Sacri huius Tribunalis
laus die 3 februarii proxime praeteriti, quibus e tredecim dubiis inter Epi­
scopum Basileensem et Abbatem Salernitanum decem definita fuerunt, idem
Abbas Salernitanus P. Humbertum ad claustra revocavit et regimini Mona­
sterii Olsbergensis renunciavit.
Disputat nunc Promoter fiscalis Curiae Basileensis dubia, quae subjici­
mus, secundum Episcopalem Curiam esse definienda. Dubia sunt:
IX. An P. Humbertus Pfaundler incurrerit suspensionem a divinis et irre­
gularitatem ob confessiones exceptas a Monialibus Monasterii Oisberg, non
obstante praecepto Curiae Episcopalis Basileensis?
XII. An Ordinarius Basileensis visitare possit Moniales et Monasterium
Olsberg?
Die 22 septembris 1753: Non proposita.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 22, p. 88].

3638.
S. C. C.,

Mediolanen.,

22 sept. 1753·

Cum Georgius Torti ex Decurionibus Papiensibus deperiret Antoniam
Foliam pauperem quidem, sed honestissimam puellam, sponsalia cum ea
contraxit dic 17 augusti 1741, scripta apocha inusitato et antea inaudite
sacramento confirmata, si fidem frangeret. Spe futuri matrimonii compressit
inde virginem camque utero gravem reddidit. Matrimonium tamen contrahi
non potuit Parocho semper promittente nunquam tradente testificationem
libertatis. Rumor interim sponsalium venit ad aures fratris Georgii, qui
ut matrimonium impediret ct sponsalia dissolveret, curavit, ut Georgius
* Cf. N. 3642.

Vol. V

67

1058

Curia Romana

in arce Civitatis detineretur, puella vero alibi traduceretur. Rebus itaque
compositis cum duobus nobilibus et potentibus viris Mediolanensibus
amicis suis, advenere repente satellites, ct arrepta puella Mediolanum
traducitur et in Conservatorium mulierum prostitutarum detruditur. No­
verunt potentes viri inanem esse spem obtinendi dissolutionem sponsalium
sola custodia Antoniae in Conservatorio, animum igitur appulerunt ad alia
remedia. Negotium dederunt Causidico sagacissimo, qui socium suscepit
alium hominem similis ingenii. Hi vocata Priorissa et Antonia, indixerunt
Priorissac, ne sineret Antoniam sermones habere cum aliis, quam quos ipsi
mitterent; Antoniae vero, che non sarebbe sortita dal Conservatorio, se non si
maritava o monacava, e che vi era il Capitano di giustizia, che si farebbe
ubidire. Ut has minas irritas reddercc Antonia, curavit fugere e Conservatorio, sed frustra.
Post haec virum quaerere coepit Causidicus Antoniae, et aurigam invenit
lacobum Prina, hominem stupidissimum. Hic bis, terque ad Conservatorium accessit, ut cum Antonia ageret de matrimonio contrahendo. Antonia
rispondeva freddamente, et Prina urgente, se lo prendeva volontieri, rispose:
basta, basta e più e più. Sententiam tamen animi sui aliis patefecit. Erum­
pebat enim saepe in has voces: purchè potesse sortire dal Conservatorio, avrebbe
preso chi fosse, ma che per marito solamente Giorgio avrebbe riconosciuto. Urge­
bat Causidicus matrimonium; et etiam Curia Episcopalis Papiensis testifica­
tionem status liberi Antoniae (licet desponsata esset Georgio) concesserat,
et Vicarius Generalis Mediolanensis publicas dcnunciationes remiserat ct
facultatem indulserat contrahendi matrimonium in vesperis. Nocte igitur
adventa accesserunt ad Conservatorium lacobus Prina sponsus, Andreas
lacobi frater, Causidicus et Parochus Conservatorii : omnes in cappella
Conservatorii restiterunt. Priorissa Antoniam advocavit, quae in lecto recum­
bebat, et re audita, lacrymas et suspiria fundere coepit, ita ut Priorissa
facile agnoverit eam animo repugnanti ad aram perduci,sed tamen piangendo
si risolse di venire abbasso, e andando piano, venne in chiesa dicendo su la scala,
il mio Giorgio, il mio Giorgio, ut rem narrat Priorissa.
Cappellam ingressa Antonia, voluntatem eius secreto explorare voluit
Parochus, qui dicit eam respondisse: che questo matrimonio lo faceva di sua
spontanea volontà', inde ante aram genuflexa et rogata a Parocho, an vellet
lacobum Prina maritum accipere, respondit, ut Parochus testatur, con voce
ordinaria di si·, contra testes ignorare dicunt, quid ipsa responderit, ct lacobus
Prina ait, respondisse eam ne il si, ne il no, ma solamente continuava a piangere; deducta inde in domum lacobi incoenata cubitum ivit, finxitque
morbum, ne ab eo comprimeretur. Nocte puellam pubertati proximam in
lectulo retinebat, ut arceret lacobum. Tandem docta vias c domo aufugit
et e Civitate, convcnitque Georgium, qui post matrimonium .Antoniae et
lacobi ab arce dimissus fuerat: cum Georgio habitavit, donec filium enixa
est, qui uti filius Georgii descriptus est in libro Parochi. Romam denique
venerunt Georgius et Antonia, ut matrimonium, quod contraxerunt Antonia
et lacobus, nullum irritumque probarent, et novum intercos contraherent
iuxta apocham sponsalium.

S. C. Concilii

1059

Precibus ab iis oblatis Sacratissimo Principi Nostro, data fuitrei cognitio
R. P. D. Viccsgercnti Eminentissimi Domini Cardinalis Vicarii. Auditi
fuerunt testes, receptae probationes; tandem sententia lata est a ludice, qua
pronunciatum fuit validum matrimonium contractum inter Antoniam Folia
et lacobum Prina in cappella Conservatorii. Appellarunt Antonia et Geor­
gius ad hoc Sacrum Tribunal, et disputant matrimonium illud nullum fuisse
pluribus capitibus, quod vi siquidem metuque gravi contractum fuerit, ut
liquet ex facto, quod supra narravimus; quod actualis consensus Antoniae
defuerit; quod etsi probari possit praestitum fuisse consensum, simulatus
tamen fuerit, ut e Conservatorio evaderet; quod denique contrahi non posset
matrimonium coram Parocho Conservatorii. Addunt, rem ita definitam
fuisse ab hoc Sacro Tribunali in simillimo casu disputato in Mutinen.,
9 iunii 1725.1 A Defensore matrimonii nondum nobis libellus datus fuit.
An constet di nullitate matrimonii in casu?
Die 22 septembris 1753 · ΛΓοη proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 22, p. 98-100].

3639.
S. C. C.,

Senogallien.,

17 nov. 1753·

Descripta fuit haec causa in folio diei 11 augusti, eius vero resolutio
dilata die 1 septembris anni vertentis.3 Nunc igitur iisdem dubiis propositis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 1. Affirmative ad primam partem, negative
ad secundam.
Ad S. Negative.
Ad g. Affirmative.
[Thesaurus Resolutionuin, torn. 22, p. 101].

3640.
S. C. C.,

Tridentino,

19 ian. 1754·

lacobus Antonius Baldus testamento, quo anno 1709 decessit, iussit, ut
extincta descendentia sua masculina et feminina, ex bonis haereditatis suae
cura animarum constitueretur in ecclesia SS. Viti, Zenonis et Modesti Villae
Aldcni, dato iure eligendi Parochum descendentibus a Petro Baldo et MatthiaAugustinio, hisque omnibus defectis, Universitati Villae. Defecit a. 1714
descendentia testatoris. Episcopus servatis omnibus a. 1717 Parochiam
novam erexit. Sed inde orta est inter familias Baidi et Augustinii ac Univer­
sitatem Villae lis de iurepatronatus, quae tandem transactione sopita fuit,
pactoquc convenerunt, ut ius activum ad Communitatem spectaret, passivum
1 Cf. N. 3299.
1 Cf. N. 3641.
» Cf. N. 363S.

Curia Romana

1060

ad Sacerdotes de familia Baldi ct in horum defectum de familia Augustinii.
Transactionem confirmavit Episcopus, salvo tamen semper iure Reverendis­
simi Officii spiritualis.
Communitas igitur Curatum elegit Petrum Baldi. Hunc interpellavit
Curia Episcopalis, ut investituram ab eadem Curia reciperet. Obstitit Com­
munitas, et causa in Consistorio Tridentino acta, pronunciatum fuit, teneri
R. D. Petrum Baldo Beneficii curati Aldenipossessorem ad recipiendam, investi­
turam, eiusque successores Curatos eadem lege adstrictos esse. Appellavit Com­
munitas, ct appellationis causa delata fuit ad hoc Sacrum Tribunal, disputatque Promotor fiscalis Curiae Episcopalis, investituram, sive ca accipiatur
pro institutione sive (ut communiter placet) pro immissione in actualem
possessionem Beneficii, ad Episcopum pertinere, non ad laicum Patronum,
idque cx iuris dispositione apertum esse et cx reservationibus adicctis a
Curia Episcopali in omnibus actibus approbationum iuxta verba, quae
supra retulimus. Dubium est:
An Curatus pro tempore Villae Aldeni teneatur recipere Beneficii curati
Baldo investituram a Curia Episcopali Tridentina, seu potius a Patronis eius­
dem praetensi Beneficii in casu?
Die ig ianuarii 1754: Non proposita.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 9].

3641.
S. C. C.,

Mediolancn.,

19 ian., 9 febr. 1754.

Data fuit hacc causa in folio Congregationis dici 22 septembris anni
praeteriti,2 quae tamen tunc proponi iam non potuit, modo vero pro oppor­
tuna solutione proponitur.
Dic ig ianuarii 1754 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Rcproposita vero eadem causa sub hac forma:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die g februarii 1754 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 1, 15].

3642.
S. C. C.,

Basileen.,

9 febr. 1754.

Causa haec data fuerat in folio Congregationis diei 22 septembris anni
nuper elapsi, 3 quando tamen proponi non potuit. Proposita igitur modo
cum iisdem dubiis:
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad IX. Affirmative, ct amplius.
‘ Cf. N. 3643.
> Cf. N. 3638.
3 Cf. N. 3637.

S. C. Concilii

1061

Ad XII. Affirmative ad formam constitutionum apostolicarum, et praesertim
Gregarii XV1 et Clementis X, 2 et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 16].

3643.
S. C. C.,

Tridentina,

16 mart. 1754.

Descripta invenitur haec causa in folio diei 19 ianuarii vertentis anni. 3
Cum vero tunc proposita non fuerit, modo proponitur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, et negative
quoad secundam, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 21].

3644.
S. C. C.,

Baren.,

16 mart., 4 maii, 22 iun. 1754.

Captus illecebris Annae Brunae Chiaramonti nuptae Modesto Sacchetti
incolae Terrae Canneti loseph de Staso civis vicinae Terrae Motroni, eam
frequentissime adibat, promisitque se eam uxorem ducturum, cum Modestus,
qui perpetuo aegrotabat, mortem obiret. Decessit Modestus anno 1734, et
cautus loseph numquam Cannetum petiit, numquam Annam revisit; sed
panim ei sua cautio profuit, fraudibus enim Annae cum Cannetum venisset,
in carceres coniectus fuit a Curia Baronali, in qua Anna querelam illati stupri
proposuerat. Carceres erant foetidi ct teterrimi; perpetuum in eius aures
carmen insonabant servi et satellites Baronis, aut ducendam esse Annam
uxorem, aut in carceribus moriendum. Constantissime tamen loseph re­
spondebat, mori potius velle, quam Annam ducere. Squaliorem, foeditatem
et duritiem carcerum compedumque sustinuit loseph plus quam quadra­
ginta diebus; sed cum nosceret impossibile esse diutius in eo statu vivere,
statuit Curiam ct Annam decipere, simulando consensum in nuptias. Ubi
id rescivit Baro, educi e carceribus losephum iussit. In aula palatii Baro­
nis solutus fuit a vinculis, cum advenit Parochus, qui eum cum Anna ma­
trimonio iunxit. Vix contracto matrimonio fugit loseph, laresque suos fixit
in Terra S. Laurentii Dioeceseos Terracinae, ubi conscius nullitatis matri­
monii cum Anna contracti, aliud iniit matrimonium anno 1747 cum Catha­
rina Giannetti, e qua duos sustulit filios ; re tamen comperta separati fuerunt
hi coniuges anno 1750, donec nullitas prioris matrimonii a suis ludicibus
declararetur.
Curavit igitur loseph, ut suo nomine in Curia Archiépiscopal i Barensi
proponeretur querela nullitatis matrimonii vi metuque cum Anna Bruna
» Cf. N. »99·
• Cf. N. 246·
’ Cf N. 364°·

Curia Romana

1002

contracti. Tandem superiore anno 1753 instructus et completus fuit proces­
sus iudicialis, examinatis testibus, ct Anna coram Vicario foraneo, Sacerdo­
tibus et Notario solemnem emisit declarationem, qua fatebatur matrimonium
cum losepho contractum nullum fuisse vi metuque ei a Curia Baronali
Canneti illatis: Archiepiscopus tamen pronunciare noluit et causae cogni­
tionem detulit ad hoc Sacrum Tribunal. Causa nunc proponitur, et di­
sputat loseph nullum fuisse matrimonium ab eo contractum cum Anna vi
metuque illato a Curia Baronali Canneti, a qua in durissimos carceres coniectus fuit et perpetuo carmine personabatur, vel ducendam esse Annam, vel
in carceribus moriendum; dissensum losephi manifestum fuisse e longa
carceratione et ex testibus, quibus animum suum aperuit etiam antequam
Annam duceret; consensum ab eo praestitum coram Parocho spernendum
esse, cum simulatus fuerit ad carceres et mortem fugiendam; argumentum
autem voluntatis omnino contrariae huic matrimonio vehementissimum esse,
quod ipse vix eo contracto fugerit; immo aliud matrimonium contraxerit;
his addendam esse solemnem Annae declarationem coram Notario, Sacer­
dotibus et Vicario emissam. Revocamus autem ad memoriam Eininentissimorum Patrum causam in Triventina, 30 aprilis 1746,1 species enim simil­
lima est. Dubium expediendum est:
An constet de nullitate matrimonii in casu?
Die 16 martii 1754 Sacra, etc. respondit: Ad Eminentissimum Pro-Audito­
rem cum Sanctissimo iuxta mentem.
lubente Sanctissimo reproposita causa:
Die 4 maii 1754 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Tandem proposito dubio:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 22 iunii 1754 Sacra, etc. respondit: In decisis, ct amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 22, 31, 42].

3645.
S. C. C.,

Ancon itana-Senogal lien.,

28 sept. 1754.

Nuptias contraxit Franciscus Robcrti civis Terrae Montis Bodii, quae
in Dioecesi Senogalliensi est, anno 1728 cum Catharina Fabri cive Castri
Paterni, quod situm est in Dioecesi Anconitana; et quia pinguem ab uxore
dotem recepit, Montem Bodium deseruit et Lares fortunasque suas Pater­
num transtulit genio uxoris indulgens, et culturae dotalium bonorum, quae
plurimis meliorationibus auxit, operam navans. Inter Decuriones Paterni
cooptatus fuit, domumque in eodem Castro emit sua pecunia, quam spatio
viginti sex annorum habitavit et nunc etiam incolit. Ex his nuptiis orti sunt
filii, hos inter Raimundus. Cum hic ecclesiasticae militiae nomen darecuperet, postulavit Franciscus pater ab Episcopo Anconitano, ut eum Clericali
Tonsura initiaret. Difficilem invenit Episcopum, quod censeret, iurisdictio» Cf. N. 358+·

S. C. Concilii

1063

nem hanc esse Episcopi Senogalliensis, quia licet Raimundus natus esset
Paterni, originem tamen patris sequi teneretur, qui cum ortum habuisset in
Terra Montis Bodii, subiectus erat Episcopo Senogallicnsi. Reicctus hac
ratione Franciscus ab Episcopo Anconitano, adiit Scnogalliensem. qui eum
remisit ad Anconitanum.
Ut igitur definiretur, a quo Episcopo Raimundus ordinandus esset,
preces obtulit Franciscus Sacro huic Tribunali, postulans, ut declararetur
spectare iurisdictionem Episcopo Anconitano. Auditus fuit uterque Episco­
pus. Anconitanus rescripsit: Oratorem nihil proprii in sua Dioecesi possidere,
tl naturalem civilemque conservationem cognoscere ex administration bonorum
dotalium et extradotalium Catharinae Fabri coniugis, nec unquam Matrimonio
d domicilio stante animum in Dioecesi permanendi manifestasse, immo votum
alias expressisse redeundi ad Montem Bodium, locum suae originis, in quo
paterno et avito iure primis Civitatis gradibus frui debere, ac valde utilem
longaevae matris hereditatem expectore. Contra Episcopus Senogalliensis:
Franciscum longa vigintisex annorum mora domicilium et civilitatem con­
traxisse in Castro Paterni. Animum permanendi satis declaratum fuisse,
quod honores et munera gesserit in Ordine eiusdem Castri, quod domum
in eo sua pecunia comparaverit, fortunasque suas transtulerit, quod hunc
animum scripto declaraverit testimonio, quod est in actis suae Episcopalis
Cancellariac. Apertam esse cognitissimae Innocentianae constitutionis, cuius
initium est Speculatores, 1 dispositionem, cum Raimundus naturaliter ortus
sit in Dioecesi Anconitana, non vero ex causa eventual i, neque occasione
itineris, officii aut alterius temporariae morae Francisci patris in Castro
Paterno: ad iurisdictionem igitur Anconitani Episcopi Raimundum spectare,
ab co esse ordinandum. Eadem latius exequatur Franciscus in libello suo,
quem dumtaxat habuimus: addit plures Sacri huius Tribunalis res iudicatas;
quaerendum non esse, quid, si mater decedat, facturus sit Franciscus: satis
esse, ut Raimundus ab Episcopo Anconitano ordinari possit. Franciscum hoc
tempore domicilium habere Paterni, habuisse animum permanendi; etiamsi
inde parentes domicilium aliorsum transferant, non auferri filio ius nativitatis ei quaesitum, ex quo oritur iurisdictio Episcopo illius Dioeceseos.
Videant igitur Eminentissimi Patres in hac diversitate duorum Episcoporum,
qui de sua dubitant iurisdictione:
An, et ad quem spectet ordinatio Raimundi Roberti in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Spectare ad Episcopum Anconitanum, facta
declaratione medio iuramento per Franciscum patrem iuxta bullam Speculatores.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 76-78].

3646.

S. C. C., Montis Alti, 14 dcc. 1754, 25 ian. 1755·
Priusquam san. mem. Xistus V Civitatem Montis Alti Episcopali Ca­
thedra honestaret, Terra Montis Elpari Abbatiae Farfensi subiiciebatur, sed
post erectam in eadem Civitate Sedem Episcopalem, eadem Terra novo Epi­
» Cf. N. 258-

1064

r

i

Curia Romana

scopo subiccta fuit, et de eius Dioecesi facta est. Duo in ea erant pia loca:
Hospitale et Mons Pietatis; hic autem duplex: Pignorum alter, alter Frumenta­
rius, sed cum ab uno Officiali administraretur pro unico Monte Pietatis habi­
tus est. Nulla equidem fundationis et erectionis horum Piorum Locorum
habetur memoria. Illud tantum probatur, saeculo XVI administrata fuisse a
Sodalibus Sanctissimi Sacramenti, quod Sodalitium erectum fuerat in Paro­
chiali ecclesia *S. Michaelis Archangels eiusdem Terrae; et cum Communitas
eiusdem Terrae mutuam accepisset pecuniam a Monte pietatis in quantitate
florenorum 154, neque eam restitueret, damnata fuit anno 1566 ad restitu­
tionem sententia Vicarii Generalis Farfensis. Anno tamen 1580 eadem Com­
munitas, ignoratur quo iure ac titulo, sese pro administratrice Montis Pietatis
gessit, deputando Rationalem, qui exigeret rationes ab Officialibus Montis,
frustra obsistentibus Sodalibus Sanctissimi Sacramenti ad annum usque 1717.
Sequenti anno 1618 duo electi fuerunt officiales Montis Pietatis, quorum
alter Frumento, alter Pignoribus praeesset, et ab hoc anno ad nostra haec
tempora Communitas sine ulla contradictione Sodalium regimen habuit et
Montis Pietatis et Hospitalis. Hae tamen de regimine duorum Locorum
Piorum controversiae inter Communitatem et Sodalitium nullum detrimen­
tum intulerunt iuribus Abbatis Farfensis et inde Episcoporum: eadem siqui­
dem Pia Loca visitarunt, administrationem direxerunt latis decretis et ordi­
nationibus pro recto eorumdem regimine: Officiales, Administratores et
Syndicos confirmarunt, debitores condemnaverunt, nihilque a Communitate
gestum fuit, nisi aut petita aut reservata approbatione Episcoporum. Atque
ita optimo statu haec Loca Pia diu fuerunt. Sed relaxata paulatim cura et
sollicitudine Episcoporum, res in deterius abire coeperunt. Cum igitur Epi­
scopus Accorambonus in visitatione acta anno 1727 cognovisset, Montem
Frumentarium spatio 30 annorum decrevisse fere ad quartam partem, amo­
vit ab administratione Officiales, quos Communitas elegerat, aliosque in
eorum locum suffecit. Idem factum est decennio post ab Episcopo Paganellio
in visitatione Hospitalis. Ventum est ad annum 1748, quo tempore Commu­
nitas petiit coram R. P. D. Secretario Congregationis Boni Regiminis manutentionem seu reintegrationem in possessione seu quasi administrandi Mon­
tem Pietatis et Hospitale, quam nullo obstante facile obtinuit, reservata tamen
approbatione Episcopi in electione Officialium, et reservato pariter omni alio
episcopali iure iuxta dispositionem Sacrorum Canonum et praesertim Tri­
dentini.
Cum autem, qui nunc Ecclesiae Montis Alti pracest, Episcopus in visi­
tatione Terrae Montis Elpari cognoverit tria illa Loca Pia ex mala Com­
munitatis administratione iterum collapsa esse, satius duxit preces offerre
Eminentissimo Domino Pro-Auditori Sanctissimi, qui causae notionem ex
integro dedit S. huic Tribunali. Omnes igitur controversiae, quae inter
Episcopum et Communitatem hac occasione aguntur, IX dubiis collectae
fuerunt. A Communitate nihil habuimus. Dubia vero sunt:
I. An Loca Pia Montis Elpari: Hospitale scilicet, Mons Pietatis et Mons
Frumentarius subsint iurisdictioni, visitationi, correctioni et reformationi Epi­
scopi Montis Alti?

S. C. Concilii

1065

II. An administratio oeconomica eorumdem Locorum Piorum exercenda
sit libere a Communitate laicali, vel potius dcpendentcr a directione ct aucto­
ritate Episcopi?
III. An eidem Episcopo ius competat tam faciendi ordinationes pro recta
praedictorum locorum administratione, quam approbandi Officiales, Administra­
tores et Revisores computorum a Communitate electos?
IV. An ad praefatum Episcopum pertineat approbare resolutiones, vel ab
tadem Communitate, vel a suis Officialibus captas tam circa contractus nomine
Locorum Piorum ineundos, quam circa erogationem proventuum in eleemosynas
rt usus pios, ac tandem quoad distributionem frumenti personis indigentibus?
VI. An Episcopus possit exigere redditionem rationis a dictis Administrato­
ribus independenter a Syndicatoribus a Communitate electis?
Die 14 decembris Γ754 Sacra, etc. respondit: Dilata, et proponatur in prima
post Reges.
Die 25 ianuarii 1755 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.
Ad III. Affirmative.
Ad IV. Affirmative ad primam partem, in reliquis negative.
Ad VI. Affirmative una cum Syndicatoribus.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 23, p. 113-115, torn. 24, p. ij.

3647.
S. C. C.,

Nolana,

25 ian., 1 mart. 1755.

Dilata fuit resolutio huius causae diebus 13 ianuarii et 3 februarii 1753
iuxta mentem.2 Mens autem Episcopo Nolano explicata haec fuit, ut distin­
cte referret statum ecclesiarum Bosco Regale existentium, ac votum suum aperiret
super petita dismembratione et super necessaria quantitate congruae assignandae,
sive pro alio remedio temporis et loci circumstantiis opportune adhibendo.
Impleta fuerunt capita omnia instructionis. Episcopus censet, necesse
omnino esse ob locorum distantiam ct numerum habitatorum, ut in eo lati­
fundio aut duo constituantur Oeconomi, aut erigatur nova Parochia, et
Parocho adiungatur Oeconomus; ex hac necessitate arguit, male Patres
Congregationis Caelestinorum sese opponere erectioni novae Parochiae,
quia si duo constituantur Oeconomi, stipendium, quod illis praestandum
est, absumat omnes redditus, quos Patres percipiunt ex latifundio; et ex
diverso longe maior sit fructus animarum, qui colligi potest erectione novae
Parochiae; Principem Striani auxisse annuam praestationem, sive congruam,
ut novus Parochus Oeconomum retinere possit: redditum itaque annuum
esse ducatorum 120, quae quantitas satis est pro novo Parocho ct Oeconomo.
Causa nunc proponitur, et idem dubium disputatur. A Patribus Congrega­
tionis Caelestinorum nihil habuimus. Dubium est:
An sit locus dismembrationi seu erectioni novae Parochiae in casu?
* Cf. N. 365 >·
s Cf. N. 3624.

Curia Romana

ιο66

Die 25 ianuarii 1755 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post Cineres.
Die i mardi 1755 Sacra, etc. respondit: Dilata, ct scribatur Episcopo iuxta
instructionem.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 24, p. 3, it].

3648.
S. C. C.,

Auximana,

22 mart. 1755.

Agitata fuit haec controversia diebus 6 et 20 maii itemque 2 Septem­
bris 1747.2 Cum autem idem Puccettus preces obtulerit Sanctissimo Domino
Nostro, tandem obtinuit ab eodem Sacratissimo Principe, ut causa ad novum
Sacri huius Tribunalis iudicium rediret. Disputat itaque nunc Parochus,
non esse mutandam sententiam ex rationibus, quas Eminentissimi Patres
legent in suo libello. A Puccetto nihil adhuc habuimus. Dubium est:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 18].

3649.
S. C. C.,

Mediolanen.,

22 mart. 1755.

Nondum elapso biennio a die professionis, quam emisit in Monasterio
Patrum Minorum Conventualium Mediolani die 4 Septembris anno 1748
P. Ludovicus Gaddius, querelam nullitatis eiusdem professionis proposuit.
Duo erant nullitatis capita: defectus interni consensus, vis et metus illatus
a fratre maiori losepho Antonio Gaddio, qui defuncto anno 1745 Innocentio
patre, quinque relictis filiis divino iam servitio tribus adseriptis, curam et
administrationem rei familiaris suscepit, utque ampliores opes, et pinguio­
rem ex matrimonio, ad quod animum appulerat, dotem sibi compararet,
omnem operam collocavit, ut Ludovicus decimumsextum aetatis annum
agens Monasterio nomen daret. Id obtinuisse dicebat P. Ludovicus minis
et verberibus, quibus coactus fuerit Regularium Conventualium vestes
suscipere. Dum probationis annum ageret, animum suum regulari discipli­
nae contrarium aperuisse Patribus et losepho Antonio fratri, a quo novas
minas ct verbera accepit: professionem itaque emisisse, sed ficte ct simu­
late, eaque emissa neque Clericalem Tonsuram, neque Minores Ordines
suscepisse, neque regulas Religionis observasse, monitus licet et obiurgatus
fuisset, quia nullam diceret professionem suam: morte obita a losepho fratre,
illico querelam proposuisse nullitatis professionis.
Eminentissimus Archiepiscopus et Praefectus Monasterio nullam pronunciarunt eamdem professionem. Appellavit Defensor, et re ad hoc Sacrum
1 Cf. N. 3663, 3665, 3668.
« Cf. N. 3591, 3595-

S. C. Concilii

1067

Tribunal delata, eadem habet P. Ludovicus. Respondit Defensor professionis,
iiscnsum internum non satis a P. Ludovico panditum fuisse; vim metum­
que gravem a fratre illatum non probari; si quam ipse initio habuit volunutem contrariam vitae regulari, mutatam fuisse. Decernent Eminentissimi
Patres, perpensis rationibus, quae hinc inde proponuntur:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Iterum proponatur. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 20].

3650.
S. C. C.,

Caputaquen.,

26 apr., 10 maii 1755.

Decessit die 11 iulii anno 1738 ex illato lethali vulnere parvi tormenti
bellici Caecilia Papa Terrae Porciliorum Cilcnti Dioecescos Caputaqucnsis.
Caecilia ipsa, eiusque filia Catharina, uxor Caroli Panza, vulneris auctorem
xerunt Sacerdotem loscphum Bartolinium, asserentes eum errasse, ct cum
filiam impeteret, occidisse matrem: ea vox et fama de criminis huius auctore
per universum illum locum percrebuit. Aufugit diffamatus Sacerdos, et
sequenti anno 1739 preces obtulit Sacro huic Tribunali, quibus petebat
absolutionem ab irregularitate ob impictum hoc homicidii crimen. Preces
hae missae, ut fieri solet, ad Episcopum pro informatione et voto, novum ei
praebuerunt indicium contra Sacerdotem, ideoque non dubitavit die 20 iulii
anno 1740 contra eum, qui sponte sese in carceribus constituerat, sententiam
ferre, qua pronunciavit, constare per graviora indicia ex publica voce et fama
homicidio etc., prout ex relatione pro huiusmodi effectu porrecta ad Sac. Con­
gregationem constat etc. ideo condemnandum ad exulandum etc. per triennium,
lûlra facultate moderandi etc. et in causa declaratur irregularis, donec a
Sancta Sede dispensationis gratiam non obtinuerit.
Romam venit Bartolinius et sese adseripsit servitio ecclesiae primum
S. Mariae in Campo Carleo, inde S. Alariae Liberatricis. Lapsis iam decem
et septem annis a die obitus Caeciliae, rediit ad hoc Sacrum Tribunal, et
duo postulat: primum, ut declaretur non constare de homicidio, alterum
vero, ut si contra Eminentissimis Patribus videatur, respondeant locum esse
dispensationi; negat constare de homicidio, quia neque in genere, neque in
specie constet de corpore delicti: multa quidem hac de re habet, quae for­
tasse inutilia videri poterunt Eminentissimis Patribus, cum obstet sententia
Episcopalis, a qua non appellavit; dispensationi vero ab irregularitate locum
esse dicit, quia longa decem ct septem annorum poenitentia eam mereatur;
nam iure pontificio constitutum est, ut Presbyteri homicidae duodecim
annis poeniteant: can. &' quis homicidium fecerit, Distinet. 50. 1 laec Barto­
linius. Duo dubia sunt:
I. An constet de homicidio? Et quatenus affirmative:
II. An sit locus dispensationi in casu?
1 Cf. N. 3655. 3657·

ιο68

Curia Romana

Die 26 aprilis 7755.· Non proposita.
Die 10 maii 1735 Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius.
Ad II. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 24, p. 29, 36].

3651.
S. C. C.,

Montis

Alti,

10 maii 1755.

Proposita fuit haec controversia die 14 decembris 1754, resoluta vero
die 25 ianuarii 1755.1 Non placuit Episcopo definitio secundae partis quarti
dubii, et petiit contra eam audiri, ideoque nunc respondendum est:
An sit standum, vel recedendum a decisis quoad secundam partem quarti
dubii?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, salva auctoritate Episcopi
iuxta resolutiones II et III dubii.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 24, p. 36].

3652.
S. C. C.,

Olomucen.,

7

iun., 2 aug. 1755.

Resolutio huius causae invenitur in Clem. XIII, const. Inter multiplices,
11 dec. 1758,§§ 3-6. Cf. N. 449. — Cf. etiam N. 2795, itemque Thesaurum
Resolutionum, tom. 24, p. 48-50, 65.

3653.
S. C. C.,

Aversana,

12 iul. 1755.

Capitulum Cathedralis Ecclesiae Aversanae quatuor Dignitates et viginti
quatuor Canonicos numerat: sunt quoque in eadem Ecclesia decem et octo
Hebdomadarii. Quatuor Dignitates et duo Canonici Theologus ct Poenitcntiarius praebendas habent; caetcrorum Canonicorum redditus sunt in solis
distributionibus quotidianis; Hebdomadarii quoque praebendas non habent,
sed solas percipiunt quotidianas distributiones, eorumque redditus ascen­
dunt ad annuos ducatos 30 circiter. His Summus Pontifex Clemens VIII
anno 1594 concessit, ut Rocchetto et Cappa uti possent. Cum anno 1753
visitationem ageret Aversanus Episcopus, ab eo postularunt Hebdomadarii,
ut tria Beneficia simplicia, quae nunc possidet Michel Sagliocco, eiusdem
Cathedralis Ecclesiae Canonicus, ipsis uniret; rationes huius unionis erant,
quo ipsis maiorum sumptuum occasio ob recentiorem nempe Rocchetti et Cappae
habitum, quo haud iam pridem erant insigniti, superaddita fuerit, ct e contra
singularum Praebendarum redditus ad annuos Regni ducatos qo circiter prius
1 Cf. N 3646.

S. C. Concilii

1069

tendentes, temporum iniuria sint adeo imminuti, ut vix modo attingentes una
nm incertis ct quotidianis distributionibus Regni ducatos 24, vel ad summum
30 circiter, necessariae ipsorum substentationi minime sufficerent. Ilis adiungebant, coactos fore, nisi redditus augerentur, dimittere Ilebdomadariatus, dese­
rta Cathedralis servitium, atque aliam appetere receptitiam ecclesiam A. G. P.
eiusdem Civitatis Aversae, in qua singuli Sacerdotes adscripts, minoribus licet
■neribus gravati, ampliora lucrantur emolumenta ultra scilicet annuorum duca­
torum 60.
Cognitionem huius postulationis dedit Episcopus Vicario suo Generali,
coram quo, non audito Canonico Sagliocco, eorumdem Beneficiorum posses­
sore, res acta fuit inter Hebdomadarios ct Promotorem fiscalem Curiae Epi­
scopalis. Tandem Episcopus, praevio consensu Capituli, ne debitis frauda­
ntur obsequiis divinus cultus, neve Ecclesiae Cathedralis servitium facili negocio
desereretur, auctoritate Ordinaria praedictis Hebdomadariatibus et cuilibet
ipsorum distributive tantum rata in perpetuum univit tria Beneficia simplicia
liberae collationis simul reddentia annuos fructus ducatorum Regni 140 circiter,
sine tamen detrimento Canonici Sagliocco eorum possessoris.
Displicuit Canonico Sagliocco haec unio, et vocato in ius coram Auditore
Camerae Promotorc fiscali Curiae Episcopalis, sententiam obtinuit, qua unio­
nis illius nullitas declarata fuit, sed haec sententia, instantibus Hebdomada­
riis, circumscripta fuit a Tribunali Signaturae Justitiae. Saglioccus igitur
sese ad hoc Sacrum Tribunal convertit. Auditus Episcopus ea habet, quae
supra retulimus. Disputat nunc Saglioccus nullam fuisse unionem sive spe­
ctetur ius antiquum Decretalium, sive novum Tridentini. Et quidem iure
Decretalium requiri in unionibus utilitatem et necessitatem praecisam; defi­
cere haec in casu praesenti, cum commentitium sit sumptuum augmentum
ex nuper impetrato usu Rocchetti ct Cappae, quando eius usum obtinuerunt
Hebdomadarii usque ab anno 1549. Commentitiam pariter esse reddituum
diminutionem, cum redditus singulorum I lebdomadariorum semper fuerint
in annuis ducatis 30 circiter, qui augeri quidem, minui vero non possint,
quique in Civitate Aversae satis superque sint ad vitam honeste ducendam,
cum taxa synodalis sit ducat. 24. Timendum non esse, ut Hebdomadarii
Cathedralem deserant Ecclesiam, et in aliam receptivam se conferant, nam
in ea, subductis oneribus Sacrorum, quibus gravantur, non alium redditum
perciperent, quam ducatorum 30, et removeri possent ad nutum, quod in
Cathedrali timere non possunt, cum veri sint Beneficiarii: hinc ab illa recep­
tiva ecclesia curant in Cathedralem transferri, numquam e Cathedrali ad
illam ecclesiam. Iure etiam novo Tridentini nullam fuisse unionem, cum
haec facultas data sit pro substinendo decenti Canonicorum gradu,1 non vero
Cappellanorum seu Hebdomadariorum, et quod magis est, uniones fieri
posse Praebendis, non vero personis, ut factum est ab Episcopo Aversano,
quando Hebdomadarii nullas habent Praebendas, sed solas distributiones
percipiunt. Ex his facile colligi, unionem factam nullam fuisse, neque per­
mittendum esse Episcopo, ut ad novam deveniat. I lacc Saglioccus. Ab
Hebdomadariis nihil habuimus. Duo sunt causae dubia:
' Sess. XXIV, de ref., c. 15.

Curia Romana

I. An constet de nullitate unionis in casu? Et quatenus affirmative:
II. An sit permittendum Episcopo devenire ad novam unionem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative.
Ad II. Negative.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 24, p. 60].

3654.
S. C. C.,

i

Posnanien.,

2

aug. 1755.

Duos tenet Canonicatus Chrysostomus Szezycinski, alterum in Ecclesia
Cathedrali Uladislaviensi, alterum in Ecclesia Cathedrali Posnaniensi. Cum
autem anno 1749 iura suae Parochialis Swiczitochoviensis tuendi causa
Romae esset, preces obtulit Sacro huic Tribunali, quibus postulavit, ut ab
Uladislaviensi Ecclesia abesse posset, et lucrifacere sui Canonicatus fructus.
De Posnaniensi nullum verbum habuit, ratus nullum a Capitulo illius Eccle­
siae sibi praestiturum impedimentum, quod eum Romam venientem amplis­
simis literis commendasset. Die igitur 21 mensis novembris anno 1750 indul­
tum obtinuit ad sex menses, amissis tamen distributionibus quotidianis, vel
tertia parte, si fructus omnes Canonicatus in his consisterent. Transacto
tempore novas obtulit preces, et die 13 ianuarii 1751 rescriptum fuit: deberi
Oratori fructus omnes sui Canonicatus a die discessus per totum annum 1750,
amissis tamen, etc. Tertio tandem preces obtulit pro gratiae prorogatione ad
alios sex menses, eamque obtinuit die 10 iulii anno 1751. Uladislaviam rever­
sus, et his rescriptis Capitulo exhibitis, fructus sui Canonicatus obtinuit.
Cum vero die 9 iulii anno 1753 generale Capitulum Posnaniense haberetur,
Chrysostomus eadem exhibuit rescripta, sed vitiata et corrupta, ut quae
pridem solum Uladislaviensem Canonicatum, postea etiam Posnanienscm
complecterentur. Agnita fuit facillime corruptio ct falsitas, denegati fuenint
fructus, retentae preces cum rescriptis uti corpus delicti, indictumque fuit
Chrysostomo a Capitulo, ut sese ab hoc crimine purgaret. Ille igitur die
19 iulii eodem anno protestationem emisit in actis Curiae Varsaviensis, qua
se purum ab hoc crimine dicebat, reumque accusabat Procuratorem suum
in Urbe: se usum rescriptis illis precibusquc per iocum, caque mente, ut
fructus in utilitatem sacrarii erogarentur. Haec protestatio ad Capituli
Posnaniensis notitiam ab eo deducta non fuit.
Festo dic S. Martini habitum fuit aliud générale Capitulum, in quo de
vita et moribus Canonicomm haberi solet inquisitio; ct licet Chrysostomus
censuram, ut alii, subiisset, falsi tamen crimen hoc ei obicctum non fuit,
immo Commissarius Capituli renunciatus est, et futurae optionis Praestimonii capax declaratus. Sed cum paulo post optioni huic locus factus fuisset,
Capitulum septimanale Chrysostomum, cui optio procul dubio debebatur,
uti de falsitate diffamatum, rciecit, praetulitque Canonicum losephum Gorzenski. Appellavit Chrysostomus ad Nunciaturae Tribunal, quod censuit,
1 Cf. N. 3656

5.

C. Concilii

1071

reservandam cssc Eminentissimis Patribus cognitionem de falsitatc rescrip­
torum, apposuitque interim sequestrationem redditibus controversi Praestimonii, donec causa definiretur.
Re igitur ad hoc Sacrum Tribunal delata, auditus fuit Xuncius Apostolicus, qui falsitatem quidem agnoscit, reum tamen non censuit Chrysostomum, sed Romae fraudem factam fuisse opinatur, ipsasque preces et rescri­
pta ita, uti Capitulo Posnaniensi exhibita fuerant, literis suis adiunxit. His
diligenter inspectis, periti scriptores tum ex comparatione literarum, tum ex
aliis, quas retulerunt, rationibus, sub iurisiurandi religione iudicarunt, vitiata
fuisse a Chrysostomo. Procurator quoque, cui crimen in protestatione Chry­
sostomus impegit, testificationem iuratus edidit, qua negat mandatum
unquam habuisse, ut rescriptum aliquod obtineret. Causa nunc proponitur,
et disputat loseph, rectissime a Capitulo reiectum fuisse Chrysostomum,
uti de hoc falsi crimine apud graves viros diffamatum; satis esse hanc infa­
miam facti ad eum repellendum, praesertim, ubi impictum crimen funda­
mento non caret, quod utile esse potuerit diffamato. Eoque amplius haec
custodienda esse, quod res non sit de privatione Beneficii, sed agatur, ne
illud diffamatus assequatur, quo casu solam diffamationem satis esse ex textu
in leg. 2t § ultim.ff., de poen. Addit Chrysostomum non solum diffamatum,
sed criminis reum habendum esse ex iudicio peritorum et testificatione
Procuratoris; protestationem a Chrysostomo emissam spectandam non esse,
sive enim per iocum, sive serio falsa rescripta ediderit, id unum in mente
habuisse, ut Capitulum deciperet, semperque reum esse dicendum, quod
sciens falso rescripto usus sit. Haec loseph. Contra Chrysostomus falsi cri­
men probandum esse concludentissime: probandam esse falsitatem, dolum
malum, tertii detrimentum, auctorem falsitatis. Abesse falsitatem, quia alteratio nihil aliud effecerit, quam explicare id, quod virtualiter in rescripto
continebatur, cum eadem esset ratio indulti ratione unius et alterius Cano­
nicatus; abesse dolum malum, cum nihil in utilitatem suam a Capitulo
Posnaniensi petierit Chrysostomus, sed in utilitatem sacrarii, atque hac
eadem ratione abesse detrimentum tertii, cum non nocere, sed prodesse
sacrario voluerit; non probari Chrysostomum falsitatis auctorem, cum etiam
id inverosimile fiat ex omnibus circumstantiis, fraudemque ei Romae factam
constare ex epistolis Agentis sui et ex testibus; peritorum iudicium fallacissimum esse, neque spectandam comparationem literarum, cum agitur
de probando gravissimo crimine falsi; denique nullam praecessisse sen­
tentiam, quae necessaria fuisset, ut Chrysostomus iure optionis privaretur.
Videant igitur Eminentissimi Patres, qua iuris ratione expediendum sit
dubium:
An falsifientio rescripti Sacrae Congregationis obstet Canonico Szezycinski
ad optandum Praestimonium, dc quo agitur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 24, p. 68-70].

Curia Romana

1072

3655
S. C. C.,

Mediolanen.,

2 et 23 aug. 1755

Species huius causae descripta est in folio Congregationis habitae dic
22 superioris mensis martii.1 Proposita quidem ea die causa fuit, sed non
definita, iubentibus Eminentissimis Patribus, ut iterum proponeretur. Nunc
itaque urgente P. Ludovico Gaddio iterum proponitur, ut expediatur
dubium:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die 2 augusti 1755 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 23 augusti 1755 Sacra, etc. respondit: Affirmative. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 66, 71].

3656.
S. C. C.,

Aversana,

23 aug. 1755.

Proposita ac definita fuit haec causa in Congregatione habita die 12 iulii
proxime praeteriti. 3 Cum vero ad novum iudicium haec definitio revocetur,
respondendum nunc erit ab Eminentissimis Patribus:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casti?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 72].

3657.
S. C. C.,

Mediolanen.,

13 sept. 1755.

Proposita fuit haec causa in Congregatione habita die 22 martii,4 definita
vero die 23 augusti vertentis anni. 5 Ad rem igitur expediendam P. Ludovicus Gaddius novam urget eiusdem causae propositionem; ct respon­
dendum erit:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 83].

1
3
3
«
4

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
N.
N.

3649.
3657.
3653.
3649·
3655.

S. C. Concilti

IO73

3658.
S. C. C.,

Alhintimilien.,

13 sept.,

22

nov. 1755.

Proposita hac causa in Congregatione habita die 22 maii 1751,1 respon­
sum fuit: Pro confectione processus iuxta mentem. Impleto iam examine
formali testium, expediendum est dubium:
An constet de nullitate Matrimonii in casu?
Dic 13 septembris 1755 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Libertatem inhians Advocatus Vento eiusdem causae ursit repropositionem, ut nunc respondendum sit:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 22 novembris 1733 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 83, 92].

3659.
S. C. C.,

Ariminen.,

22

nov. 1755.

Cum artifices quidam et fabri Ariminenses anno 1536 Sodalitium nomine
S. losephi instituere cuperent, postularunt a Patribus Minoribus Convcntualibus aediculam nbneupatam S. Maria dei Paradiso, quae intra ambi­
tum Conventus erat, et ad quam e via publica patebat accessus. Patres non
aediculam tantuin, sed etiam proximum terrae solum concesserunt, dato iis
onere tradendi quotannis Cereum Paschale pro Conventu et eligendi Cappellanum Sodalitii ex Patribus Conventualibus. Hac ratione institutum Soda­
litium aggregatum inde fuit maiori Sodalitio eiusdem nominis, quod est in
Urbe. Sodalitium hoc tam ab Episcopis, quam a Ministro Provinciali Ordinis
Convcntualium visitatum fuit, licet ex iis non sit, quae Ordini adnexa sint
et unita cum participatione privilegiorum. Congregationibus sodalium praeesse solebat Vicarius Generalis Episcopi; inde eius nomine P. Guardianus
pracesse coepit, tandem ad hunc et ad Patres Conventualcs summa rerum
devenit, cum duo ferret Guardianus in scrutiniis suffragia, et Congregatio­
nibus intersint cum voce activa et passiva omnes Ordinis Patres, qui sive
post professionem in Sodalitium cooptati sint, ita ut nihil contra cos a
sodalibus decerni possit.
Nuper autem ortis inter Patres et sodales controversiis causa cuiusdam
fabricae, sodales illi, qui contrario Patrum suffragantium numero victi fue­
rant, adierunt Episcopum, a quo latum fuit provisionale decretum. Id Patres
offendit, putantes nullam esse Episcopo iurisdictioncm in hoc Sodalitium,
neque cius decretis extra visitationem latis esse obtemperandum, ideoque
preces hac de re obtulerunt Sacro huic Tribunali. Auditus Episcopus longa
epistola, a qua ea, quae hactenus narravimus, excepimus, sua et Sodalitii
» Cf. N. 3614·

Vol. V.

1074

Curia Romana

iura tuetur, ita ut Sodalitium, ut impensis parceret, eam loco libelli sui nobis
obtulerit. Controversia omnis VI capitibus collecta fuit, quorum lectione
facile intclligitur, quid sit id, de quo disputatur. A Patribus nihil habuimus.
Dubia sunt:
III. An P. Guardianus Min. Conv. possit assistere, uti Praeses, Congrega­
tionibus praedictae Societatis, et duo suffragia habere in scrutiniis? Et quatenus
affirmative:
IV. An hoc idem liceat Reverendissimo Episcopo eiusque Vicario Generali,
vel alteri eorum nomine?
VI. Xm dicta Societas S. losephi subiecta sit Episcopi iurisdictioni ita, ut
teneatur exequi eius mandata et decreta, quae etiam extra sac. visitationem edi
contigerit pro bono regimine?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Ad III. et reliqua dilata, et scribatur Episcopo
iuxta instructionem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 24, p. 93].

3660.
S. C. C.,

Nuscana,

17 ian. 1756.

Erecta fuit a Nuscano Episcopo initio saeculi XVI in Collegiatam ecclesia
Parochialis S. Mariae del Piano Terrae Montellae unione octo Parochialium
ecclesiarum septemque non Parochialium, quae erant intra eamdem Terram
aut in eius suburbiis. Cum autem de validitate huius erectionis atque unio­
nis iure dubitaretur, Magnus ille Pontifex Leo X anno 1515 constitutione
sua erectionem atque unionem confirmavit. Erant in ea Collegiata Archipresbyter, Primicerius et duodecim Canonici. Archipresbyter duas canonicalcs
portiones accipiebat, sed cum tenues essent redditus, ideo Leo X duos
Canonicatus primum suppressit, inde minuit etiam redditus Archipresbytero,
ut unam et dimidiam tolleret canonicalcm portionem. Hac unione cura
animarum translata fuit in Capitulum, quod habitualem habet. Actualis
cludum exercebatur ab Archipresbytero ct duobus Canonicis, inde vero iuxta
Leonis X constitutionem praepositi fuerunt et nunc praeponuntur a Capitulo
singulis illis octo Parochialibus Vicarii ad nutum amovibiles tenuissimo
annuo stipendio octo ducatorum. Suevit Capitulum Sacrum Conventuale
pro Benefactoribus et post literas encyclicas Sacratissimi Principis nostri’
aliud etiam pro Populo agere: sed in nupera visitatione decrevit Episcopus,
ut tot agerentur Sacra pro Populo diebus festis, quot sunt Parochiales eccle­
siae unitae. Commovit Capitulum hoc onus, delatisque precibus Sanctissimo
Domino Nostro, postulavit ab hoc onere liberari. Data fuit Amplissimis
Patribus de hac postulatione cognitio, auditoque iam Episcopo Nuscano,
qui totus est, ut decretum suum defendat, causa nunc Eminentissimis Pa­
tribus definienda proponitur.
1 Cf. N. 3664, 3675.
1 Cf. N. 345-

S. C. Concilii

1075

Disputat Capitulum, non debere singulis festis tot Sacra pro Populo
agere, quot sunt Parochiales unitae, quia unio a Summo Pontifice sive facta
sive confirmata non fuerit aeque principaliter, sed subiective, ideoque extincto
Parochiae titulo incongruum sit, ut Sacra pro Populo agi debeant, quando
deest Parochia. Subiectivam fuisse unionem liquidum fieri, quia Summus
Pontifex usus sit verbis: unimus, adnectimus, incorporamus, quae subiectivam
unionem praeseferunt; quia data fuerint Capitulo ct Ecclesiae Collegiatac
omnia iura, redditus, fructus, emolumenta, quae ad ecclesias illas Parochiales
spectabant; quia data fuerit Capitulo facultas deputandi Sacerdotes ad nutum
amovibiles in iisdem ecclesiis Parochialibus unitis, qui consequenter nudi
sunt Ministri Capituli curam habitualem habentis, ut anno 1708 definitum
fuit a Sacra Congregatione Episcoporum et Regularium consultationibus
praeposita. Haec omnia demonstrare unionem subiectivam. Accedere con­
suetudinem immemorabilem et tenuitatem reddituum, ex qua fit, ut nequeat
Capitulum hoc onere gravari; neque ad rem pertinere, quod ait Episcopus,
Sacra pro Populo agenda esse a Vicariis, cum hi non habeant ecclesias illas
in titulum, neque aliis oneribus gravandi sint in tanta stipendii eorum
tenuitate, quanta fert tenuitas reddituum Capituli. Haec a Capitulo in suo
libello. A Promotorc fiscali Curiae Episcopalis Nuscanae nihil habuimus.
Dubium est:
An Canonici Collegiatac Ecclesiae S. Mariae del Piano Oppidi Montellae
Nuscanae Dioecesis teneantur unam tantum Missam pro Populo diebus festis
celebrare, seu potius tot Missas, quot sunt Parochiales ecclesiae illi unitae m casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, negative ad
secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 25, p. <S].

i

3661.
S. C. C.,

Derthonen.,

8 maii 1756.

Dum anno 1747 ferveret Ligusticum bellum, militum cohors sive ducta
ab Alexandro Repetto, viro truci et moribus perditis, sive eo viam mon­
strante, die 3 mensis octobris domum invasit Laurentii Carboni sitam in
Villa Dcrthonensis Diocccscos, cui nomen est Cà de Cocoli, eamque funditus
direpsit. Post hoc facinus iactarc coepit Alexander sitim suam occidendi
Sacerdotem Io. Baptistam Carboni, declaravitque, ut si in eum incideret,
necaturus cum esset, et solitus erat homo natura ferox ac moribus pessimis
minas excqui, ut testes conveniunt. Paucis post direptionem domus diebus
incidit Sacerdos Io. Baptista aperto in campo in cumdem Alexandrum arma­
tum brevi tormento bellico, qui viso Sacerdote obviam veniente, manum
apposuit tormento, sed paratum licet explosioni educere non potuit: Sacer­
dos enim, qui dc minis Alexandri certior factus fuerat, imminenti vitae
discrimini natura ipsa suadente prospiciens, eum praevenit, impressoque
suae ictu maioris tormenti supra pectus, hominem illum humi stravit, qui
paullo post vita excessit.

f

I

K

K l I V K M Ï M 'Ï > V K X V U N M 4 I A H 4
> X 1 Ι Λ Λ > V Β Κ 1Λ Β

1076

Curia Romana

Duplex contra Sacerdotem homicidam confectus fuit processus: alter a
Baronali Curia Loci Campi, alter a Curia Ecclesiastica Derthonensi. Curia
Baronalis praevenit in occisi corporis inspectione, et pluribus auditis testi­
bus, ex quibus constant ea, quae retulimus, destitit a cognitione, cum de
Sacerdote ageretur. Curia Ecclesiastica destituta licet corpore delicti,
pluribus tamen congestis probationibus contra contumacem Sacerdotem
sententiam tulit, qua eum damnavit ad triremes per decennium addita
etiam poena confiscationis bonorum. Appellavit Sacerdos ad Tribunal Audi­
toris Camerae, sed frustra petiit, frustra expectavit acta, ut tandem victa
patientia adire debuerit Sacratissimum Principem Nostrum, qui re per­
specta, auditoque Eminentissimo Domino Cardinali Chisio, iussit Sacer­
dotem esse absolvendum, et absolutus fuit.
Rupit tunc longas suas moras Curia Ecclesiastica Derthonensis, transmisitque acta, postulans revocari absolutionem, quod falsis suggestionibus
impetrata fuisset. Iussit igitur Princeps Providentissimus, ut uterque pro­
cessus ad Episcopi Placentini notionem deferretur, qui rem diligentius explo­
raret. Paruit Episcopus mandatis, novum instruxit processum, quo in Urbe
advento iussum fuit silere Dcrthoncnsem Curiam. Quia vero in absolutionis
decreto adiecta fuerat conditio: firmo tamen, si quem etc. incursu in irregula­
ritatem causa et occasione praedicti homicidii contractam, ideo Sacerdos
anno 1749 preces huic Sacro Tribunali obtulit, quibus reicctis, novas obtulit
anno 1753; et rescriptum fuit, ut audiretur Episcopus.
Rem ex processu suo ita narrat Episcopus: die scilicet 11 octobris cum
tres homines frumentum in arvis severint, advenientem vidisse Repettum
inermem, lentamque virgam seu arundinem manu gestantem; qui cum pro­
pius advenisset eosque solvere iussisset, ire se dixit, ut indicaret Carboniis
eos, qui res a militibus direptas detinebant, ut eas possent redimere. Dum
sermones nectunt, advenisse Sacerdotem Carbonum et ex aggere superiori
Repettum eum salutantem increpasse his verbis: Eja, mox associatus non es,
ut alias, simul ignitum ictum explosisse. Addit Loci Campi Principem pro­
cessum instruxisse contra suum subditum laicum, qui locum, ubi reperiebatur
Alexander Rcpettus, nuntiavit Carbono, dum hic simul cum Parocho Officium
recitabat, quo nuntio audito, immediate Carbonus breviario relicto, domum
propriam accessit, et accepto sclopo, ad locum cucurrit, ubi cum supradictis
testibus confabulationes miscebat Repettus, iliumque extemplo occidit.
Causa nunc proponitur, reiicitque Carbonus narrationes Episcopi, uti
contrarias processibus tam nempe Curiae Baronalis, a qua facta fuit reco­
gnitio occisi et inventus fuit armatus, quam Episcopi Placentini. Neque vera
esse, quae addit Episcopus de nuntio accepto, de intermissa horarum recita­
tione, de homicidio ex industria. In iis itaque facti, quod supra cx proces­
sibus retulimus, circumstantiis disputat Carbonus non constare de irregulari­
tate, quia ipse hominem occiderit pro tutela vitae suae, quae lex est naturae
omnium animis scripta. Quodsi in tutela excessisse dici posset, locum
esse dispensationi, cum res non sit de homicidio voluntario ct ex industria
illato, cum novem iam anni transacti sint, et his concurrentibus ea sit Sacri
huius Tribunalis disciplina, ut censeat indulgendam esse dispensationem,

S. C. Concilii
praesertim cum res esset non de promovendo, sed de promoto ad Sacerdo­
tium ante homicidium. Dubia sunt:
I. An constet de irregularitate? Et quatenus affirmative:
II. An sit consulendum Sanctissimo pro dispensatione in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius.
Ad II. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 25, p. 33].

3662.
S. C. C.,

Amerina,

8 maii, 17 iul. 1756.

Cum in Castro Alviani Amerinae Dioeceseos tanta sit inopia Sacerdo­
tum, ut coactus fuerit Episcopus postulare atque obtinere facultatem, ut
Sacra, quae in ecclesiis eiusdem Castri agenda erant, alibi agi possent durante
Sacerdotum inopia: hinc cum Ignarius Torretti, qui natus erat in eodem
Castro, et Romae in Pamphilio Collegio studiis operam dabat, postulasset
clericali militiae adnumerari, Episcopus eum Parochiali ecclesiae Alviani adscripsit, et literas dimissoriales ei dedit, expressa causa necessitatis eiusdem
ecclesiae, ut minores Ordines suscipere posset. Nominatus fuit Ignarius ad
Cappellaniam manualem in templo Divi Ignatii Urbis, et impetravit ab hoc
Sacro Tribunali eius perpetuitatem, ut ad huius Cappellaniae titulum ad
sacros Ordines promoveretur, sicuti promotus fuit, repetita ab Episcopo in
literis dimissoriis necessitate ecclesiae Parochialis Alviani.
Sacerdos factus Ignatius post duos menses, quibus Alviani moram tra­
xerat, veniam petiit ab Episcopo, ut Romam concederet; negavit Episcopus,
eique ore praecepit, ne discederet, indicta poena suspensionis ipso facto
incurrendae. Discessit Ignatius Romamque repetiit, Sacroque huic Tribunali
preces hac de re obtulit; cum, ut fieri solet, epistola ad Episcopum data fuis­
set, dicitur ei redditam non fuisse; secundae epistolae respondit, negans
posse Ignatium Romae consistere, sed teneri eum praecepto obtemperare
et Alvianum repetere, quod cius ecclesiae servitio adseriptus sit, atque inci­
disse in poenas Conciliares,1 neque excusari posse sive colore Cappellaniae,
sive praetextu studiorum, quod et studia, quantum satis sit necessitatibus
populi illius Castri, compleverit, et Cappellaniae servire possit per substi­
tutum. Causa nunc duobus collecta capitibus definienda proponitur.
Disputat Promotor fiscalis a Tridentino post Chalcedonense Concilium 2
definitum fuisse, ut Clerici, qui pro necessitate aut utilitate Ecclesiae ordi­
nati fuerint eiusque servitio adscript!, sine expressa Episcopi venia disce­
dere nequeant, et si locum inconsulto Episcopo deseruerint, Sacrorum
exercitio interdicantur; confirmatum id Concilio Romano, tit. 6. cap. 6,
atque ita pluries ab hoc Sacro Tribunali iudicatum fuisse contra eos,
1 Sess. XXIII. <tr ref., c. 16.
’ C. 4, 7. ri. LXXI.

Curia Romana

1078

qui discedere voluerunt, ut in Anconitana, 14 februarii 1609,1 atque alibi.
Neque audiendos esse adductos a Barbos, ad Concil, Sess. 23, cap. 16,
de ref., qui tradunt, Clericos et Sacerdotes, qui non habent Beneficium in
titulum praecisam et personalem residentiam requirens, discedere posse et
ire, quo velint, cum reprobentur a Fagnan. in cap. Admonet, num. 15 et 37,
de renunciat., quia Clerici servitio alicuius Ecclesiae adscript! et pro eiusdem
Ecclesiae necessitate seu utilitate ordinati habentur tamquam servi aut
coloni glebae addicti, qui sine Domini venia fundum deserere nequeunt,
neque discedere possunt ab Ecclesia et recedere ab obligatione cum ea
contracta. Ex his colligit Ignatium Torrettuin, qui servitio Parochialis
ecclesiae Alviani adseriptus fuit, et pro eiusdem ecclesiae necessitate ordi­
natus, non posse ab ca discedere invito Episcopo, praesertim eo veniam
ex necessaria causa inopiae Sacerdotum denegante; et quia praecepto Epi­
scopi non obtemperaverit, in poenam interdictionis Sacrorum incidisse.
Haec atque alia Promotor fiscalis. Ab Ignatio nihil habuimus. Duo sunt
causae capita:
1. An Sacerdos Ignatius Torretti adseriptus servitio Parochialis ecclesiae
Alviani et pro necessitate eiusdem ecclesiae ad Sacros Ordines promotus titulo
Cappellaniae obtentae in ecclesia S. Ignatii Urbis sibi a Sacra Congregatione
perpetuatae, potuerit contra formam praecepti Episcopi ab eadem ecclesia
discedere, et valeat hic in Urbe permanere?
2. An et in poenas Conciliares sibi intimatas inciderit in casu?
Die S maii 1756 Sacra, etc. respondit ad 1. Negative, assignata congrua
per Episcopum.
Ad 2. Consulat conscientiae suae.
Urgente vero Sacerdote Ignatio novum Eminentissimorum Patrum indi­
cium hac forma:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 17 iulii 1756 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 25, p. 37, 53].

3663.
S. C. C.,

Nolana,

17 iul. 1756.

Agitata fuit haec causa diebus 13 ianuarii et 3 februarii 1753, 2 itemque
diebus 25 ianuarii et 1 martii 1755, 3 ac tandem transactione sopita, quae in
Congregatione habita die 26 iunii proxime praeteriti 4 Eminentissimis Patri­
bus approbanda proponebatur. Sed rem interim turbavit Praeses Hiacynthus
Ursinus, qui in extrema eiusdem latifundii parte ampla possidet praedia,
accolae vocant Massaria, in quibus est ecclesia, cui ipse praeficit Cap­
pellanum.
1
»
’
4

Cf. N. 2375.
Cf. N. 3624.
Cf. N. 3647.
Thesaurus Resolutionum» tom

25, p. 44.

5. C. Concilii

1079

Preces obtulit Praeses Ursinus Sacro huic Tribunali, quibus postulabat,
ut in casu erectionis novae Parochiae in eo latifundio, venga considerata la
niddetta Cappella, che ritiene 1’Oratore, suspensa interim excquutione trans­
actionis. Auditus fuit de his precibus Episcopus, qui retulit quidem statum
tun Cappellac, quam della Massaria, sed nihil habet de petitione Praesidis,
cum ignoretur, quid velit.
Disputat nunc Princeps Striani approbandam esse transactionem initam
cum Patribus Coelestinis, penes quos erat ius parochiale, praesertim cum
facta fuerit sequendo mentem Eminentissimorum Patrum, neque audiendum
esse Praesidem, qui nullum ius habet intercedendi, ne fiat transactio, quique
ignoratur, quid velit, an novam Parochiam, an appositionem Oeconomi in
sua Cappella, an aliud quidquam. Dubium est:
An sit locus approbationis concordiae favore Principis Striani, seu potius
sit locus approbationi alterius praetensae concordiae favore D. Praesidentis
Hiacynthi Pauli Ursini?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primani partem iuxta modum,
el ad mentem; negative ad secundam.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 25, p. 51].

3664.

S. C. C., Ariminen., 7 aug. 1756.
Dilata fuit in Congregatione diei 22 novembris 1755 2 III. et reliquorum
huius causae dubiorum resolutio, adiectumque fuit: Scribatur Episcopo iuxta
instructionem. Scriptum fuit Episcopo, ct rescripsit. Nunc igitur sub eadem
forma reproponuntur eadem dubia, ut ab Eminentissimis Patribus definiantur.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad III. Affirmative, ut unum tantum habeat
suffragium. 3*
Ad IV. Negative.
Ad VI. Affirmative in iis, quae spectant ad Societatem, et amplius m
omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 25, p. 60].

3665.
S. C. C., Nolana, 28 aug., 18 sept. 1756.
Tertio redit haec causa ad Amplissimos Patres. 1 Agnovit enim Praeses
Ursinus iustitiam ultimi decreti, sed adhuc contendit, esse locum erectioni
alterius Parochiae in sua Cappella del Flocco, quae non solum comprehendat
1 Cf. N. 3665. 366S.

’ Cf. N. 3659.
3 Cf. N. 3675·
« Cf. N. 3624, 3647. 3663.

Curia Romana

ιο8ο

Massariam suam, sed alias etiam proximas sitas in eodem territorio di
Bosco Reale. Rationes, quibus putat novae huic dismembrationi esse locum,
ignoramus, nam in suo brevissimo, quem nobis dedit, libello, nullas
expressit. Dubium est:
An sit permittenda erectio alterius Parochiae in casu?
Die 28 augusti 1756: Non proposita.
Die 18 septembris 1756 Sacra, etc. respondit: Dilata, et scribatur Episcopo
iuxta instructionem.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 25, p. 70, 72].
3666.

S. C. C.,

Brictinorien.,

18 sept., 20 nov. 1756.

Qui nunc Parochialem ecclesiam S. Andreae Villae Dugheriae alteramque S. loannis Baptistae eidem unitam possidet, Hieronymus Mambcllius,
cum utraque fatisceret et dilaberetur, parochianos in ius vocavit, ut ab iis
sarcirentur. Decrevit Vicarius Generalis parochianos pro tribus partibus ad
reparationis impensas obstrictos esse, Parochum pro parte quarta. Appella­
runt parochiani ad Tribunal Auditoris Camerae, sed causae cognitio in devolutivo tantum data fuit Eminentissimis Patribus.
Post haec Parochus contendere coepit, parochialem ecclesiam S. Andreae
reparare inutile esse futurum ob soli, in quo aedificata est, naturam, et satius
esse, ut in loco diverso et firmiori reaedificaretur. Mandata igitur fuit juris­
dictio Episcopo Foroliviensi, ut eligerentur periti, qui de statu ecclesiae
et loci qualitate referrent. Parochiani peritum suum elegerunt, qui censuit,
utramque ecclesiam reparari facile posse, et ad illas reparandas sartasque
tectas conservandas praestita idonea fideiussione se obtulit. Parochus quoque
peritum suum elegit, sed inde ab alio perito iudicium datum fuit. Hic cen­
suit, ecclesiam S. loannis Baptistae reparari posse, non vero alteram S. An­
dreae, eique adnexam domum Parochialem, quia solum nimis infirmum sit.
Dissidentibus itaque peritis, tertius electus fuit, qui accessit perito Parochi.
Causa nunc proponitur. Et disputant parochiani, nullam duarum peri­
tiarum, quae Parocho favent, habendam esse rationem, quod primus neque
a ludicc electus, neque confirmatus fuerit, alter vero, qui uti peritior electus
fuit, rudis sit, et artem non intelligat; spectandum esse iudicium periti parochianorum, qui suo periculo opus redimere vult. Hinc reaedificationi locum
non esse contendunt; reparationem vero faciendam esse impensis Parochi,
qui uberes annos fructus scut. 150 ex Parochia percipit; sacrorum canonum,
et praesertim Tridentini dispositione 2 cautum esse, ad parochianos venien­
dum non esse, nisi cum Parochiae redditus ita tenues sint, ut vix congruae
Parochi sustentationi sufficiant. Haec parochiani. A Parocho nihil habuimus.
Dubium est:
’ Cf. N. 3668.
1 Ses»· XXI, df

c. 7.

S. C. Concilii

1081

An si! locus restaurationi ecclesiae Parochialis S. Andreae et S. loannis
Baptistae, et respective domus Parochialis Villae Dugheriae; sive potius reaedificationi, quo in loco, et quibus sumptibus in casu?
Die i8 septembris 1756 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post aquas
tt ad D. Secretarium pro provisione capienda super necessariis reparationibus.
Die 20 novembris 1756 Sacra, etc. respondit: Esse locum restaurationi
utriusque ecclesiae et domus Parochialis sumptibus Parochi pro tertia parte et
parochianorum pro reliqua, accepta oblatione per Biagolinum praestita idonea
fideiussione in Statu Ecclesiastico.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 25, p. 76, 82].

3667.
•

S. C. C.,

Spoletana,

20 nov. 1756.

Quaestio huius causae est inter Promotorem fiscalem Curiae Episcopalis
Spoletanae et Promotorem Fiscalem Curiae Episcopalis Amerinae de ordi­
natione Clerici Petri Dati. Contendit Promotor Spoletanus Clericum hunc
ad Sacros Ordines promovendum esse ab Episcopo Spoletano, non ab Ame­
rino, quia natus sit in Terra Vissi Dioeceseos Spoletanae, eiusque pater ct
ipse Clericus domicilium semper laresque suos habuerint in eadem Terra,
minoribus Ordinibus insignitus fuerit ab Episcopo Spoletano, de Beneficio
ecclesiastico seu Cappellania in Ecclesia Collegiata Terrae Vissi ab eodem
Spoletano Episcopo provisus fuerit, examini denique se subiecerit, ut ad
Sacros Ordines promoveretur, coram Examinatoribus a Spoletano Episcopo
designatis, ita ut ad asserendam jurisdictionem potestatemque in cumdem
Clericum conveniant pro Episcopo Spoletano quinque tituli: originis, domi­
cilii, ordinationis, Beneficii, atque examinis. Nec mutare, quod dicitur dimi­
sisse eum Cappellaniam illam seu Beneficium ecclesiasticum, et ab Episcopo
Amerino eius avunculo tria simplicia Beneficia obtinuisse ita, ut ratione
Beneficiorum promovendus sit ab Episcopo Amerino iuxta dispositionem
cognitissimae constitutionis Innocentianac, cuius initium est: Speculatores, 1
quia ex facto non constet a Clerico Dati dimissum fuisse Beneficium illud
ecclesiasticum sive Cappellaniam in Ecclesia Collegiata Vissi; in iure vero,
quia tria Beneficia eidem Clerico collata ab Episcopo Amerino non sint residentialia, sed simplicia, nullumque ex iis sufficiat ad congruam Clerici substentationem, neque possint simul uniri ad eamdem congruam constituen­
dam, qua de re late disserit Episcopus Spoletanus in luculenta sua epistola.
A Clerico Dati ct Promotore fiscali Curiae Episcopalis Amerinae nihil habui­
mus. Duo sunt causae capita:
I. An Clericus Petrus Dati possit promoveri ad Sacros Ordines ab Episcopo
Amerino, seu potius promovendus sit ab Episcopo Spoletano? Et quatenus ab
Episcopo .Amerino:

» Cf. N. 258.

Curia Romana

io8z

II. An Episcopus Spoletanus teneatur ei tradere literas testimoniales, seu
potius ordinari possit absque dictis literis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad primam partem, affirmative
ad secundam.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 25, p. 86],

3668.
S. C. C.,

Nolana,

12 febr. 1757.

Postquam in pluribus Congregationibus agitata fuit haec causa,1 tandem
die 18 septembris 1756 Eminentissimi Patres rescripserunt: Dilata, et scri­
batur Episcopo iuxta instructionem. ~ Datis igitur ad Episcopum literis, hic
rescripsit, sed eius epistolam Praeses Ursinus non reddidit. Morae impatiens
Princeps Striani eam reddidit, urgetque nunc causae propositionem, non
quia sese contradictorem praestet Parochiae, quam postulat Ursinus in lati­
fundio dei Flocco, sed ne longior mora inficiatur Parochiae erigendae in suo
latifundio del Bosco Reale. Episcopus omnibus instructionis capitibus respon­
dit in sua epistola, eaque perpensa, onus erit Eminentissimorum Patrum
definiendi:
An sit permittenda erectio alterius Parochiae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et ad mentem.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 9].

3669.
S. C. C.,

Caputaquen.,

12 mart. 1757.

Sunt in Dioecesi Caputaquensi duo inter se dissita loca, Rhodium nuncu­
pantur et Sanctus Maurus, quae spectant ad Bajulivatum Sanctae Euphemiae Sacri Ordinis Hierosolymitani. In his locis Caputaquenses Episcopi
Ordinariam semper exercuerunt iurisdictionem spiritualem. At cum nuper
multa nova contra Episcoporum possessionem egerit Vicarius Ordinis, adiit
Episcopus Sacratissimum Principem Nostrum, a quo causae notio Sacro
huic Tribunali data fuit. Omnibus igitur, quae implenda erant, impletis,
controversia quinque capitibus collecta fuit, quorum lectione facile intelligitur, quid sit id, de quo disputatur. Capita haec sunt:
1. An Episcopus Caputaquensis exercere valeat omnimodam iurisdictionem
ordinariam in locis Rhodii et Sancti Mauri, seu potius talis iurisdictio competat
Bajulivo S. Euphemiae?
2. An Ficarii Curati pro ecclesiis Parochialibus Rhodii et Sancti Mauri
a Bajulivo praesentali examinari et approbari debeant ab Episcopo?
1 Cf. N. 3624. 3647. 3663.
’ Cf. N. 3665.

S. C. Concilii

1083

3. An deputatio Oeconomi provisionalis ad dictas Parochiales spectet ad
Ordinarium?
4. An ass. Vicarius Bajulivatus dare possit licentias Confessiones audiendi
in dictis ecclesiis quibuscumque Sacerdotibus etiam non approbatis ab Ordinario?
5. An administratio Sacramenti Confirmationis in locis Rhodii et Sancti
Mauri privative spectet ad Episcopum Caputaquensem in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 19].

3670.
S. C. C.,

Lycien.,

12

mart., 2 apr., 21 maii 1757.

Nullam dicit professionem, quam anno 1750 inter Carmelitas emisit
P. Theresius Pelusius ex vi metuque ab Antonio patre suo illatis. Hunc
pater, qui Carmelitarum Advocatus erat, Carmelitam designavit, invitum
licet; utque animum adolescentis flecteret, in ipso Carmelitarum coenobio
studiis vacare voluit, fidens clientum suorum suasionibus et blanditiis; cum
vero Theresius repugnaret, non a patre solum, sed etiam a fratre minis et
verberibus coactus fuit; frustra tamen, nam licet patri et carceres et eicctionem a domo et alia huiusmodi minitanti obsistere non auderet aliis tamen
aversum animum a regulari vita aperiebat; quod cum patri referretur, nihil
filius proficiebat: ille siquidem propositi tenax ad minas redibat.
Paratis itaque omnibus, voluit pater, ut Theresius ipso praesente ton­
deretur et Ordinis vestes susciperet in Lyciensi Monasterio, licet in eo domus
probationis non esset. Sed antequam in eam pergeret Theresius cum fra­
tribus ct amicis de vi metuque, quae pater intulerat ct inferebat, questus
est, ipsoque probationis tempore morbum simulans epistolam dedit ad
patrem, qua significabat in Ordine permanere non posse; sed durissimum a
patre responsum et minarum plenum accepit. Novas tamen Theresius ad
cum literas dedit exorans, ne cum invitus sacras vestes suscepisset, occasio­
nem ei praeberet eas prophanandi: omnia tamen in irritum cesserunt. Pro­
fessionem igitur emittere debuit animo, ut ipse ait, reclamandi, ubi metus
causa cessassct. Post emissam professionem incidit pater in epistolas suas,
quas filius servabat, ut metum illatum probaret, casque abstulit et lacera­
vit, aut combussit; neque tamen defecerunt Theresio probationes illati metus
ex testificationibus amicorum et fratris, quibus animum suum aperuerat;
neque post professionem sibi defuit Theresius querelas de vi et metu perpe­
tuo fundens, donec pater sera licet poenitentia ductus veniam ei dedit, ui
professionem nullam diceret, ct obligationem publicis tabulis emisit, patri­
monium sacrum ei constituendi, si nulla declarata esset professio.
Egit itaque P. Theresius: Episcopus confecto processu, eum remisit ad
Eminentissimos Patres, abstinens a sententia ferenda. Causa nunc propo­
nitur, ct ex facto, quod narravimus, nullam esse professionem suam dispu1 Cf. N

3697. 37O2· 3705·

k

Curia Romana

1084

tat P. Theresius, et quae contra proponi possunt, argumenta dissolvit, reiicitque praecipue quatuor testes ab Ordine inductos. Neque ab Ordine, neque
a Defensore professionis aliquid habuimus. Dubium est:
An constet de nullitate professionis in casu?
Die 12 mart ii 1757 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 2 aprilis 1757 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Proposito vero dubio: An sit standum, vel recedendum a decisis?
Die 21 maii 1757 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 22, 25, 39].

3671.
S. C. C.,

Colimbrien.,

12 mart., 30 apr., 18 iun. 1757.

Statuit Episcopus locum certum fundandi Seminarium extra moenia
Civitatis intra limites Collegiatae et Parochialis Ecclesiae S. Petri, ad quam
etiam pertinebat fundus, quem conduxit contractu emphyteusis perpetuae.
Statuta quoque novi Seminarii condere coepit, quae Sacratissimus Princeps
Noster literis suis apostolicis in forma brevis confirmavit, data Episcopo
potestate addendi, mutandi, corrigendi, prout ipsi optimum visum fuisset.
.Ad erudiendos pueros censuit satius esse advocandi Pios Operarios Congre­
gationis Aragonensis, quorum institutum idem est cum eo Patrum Missionariorum, eorumque Congregationi novum Seminarium perpetuo unire.
Utens igitur facultate data a Sanctissimo Domino Nostro, nova Statuta
condidit, in quibus Seminarium eidem Congregationi Piorum Operariorum
perpetuo univit, et illud exemit a jurisdictione Parochi, subiecitquc Rectori
tum in adimplemento Paschalis praecepti, quod in ecclesia publica Seminarii
impleri voluit, tum in administratione Sacramentorum infirmitatis tempore,
tum in sepultura decedentium, quae nisi alibi electa fuisset, tradi voluit in
ecclesia publica eiusdem Seminarii. Haec nova Statuta atque unionem
Seminarii Congregationi Piorum Operariorum novis literis apostolicis con­
firmavit probavitque Sanctissimus Dominus Noster, perfectoque demum
opere Seminarii et ecclesiae, apertum fuit novum Collegium, quod a Piis
Operariis moderatur (1).
Exemptiones illas aegre ferens Prior Collegiatae et Parochialis Ecclesiae
S. Petri, adiit ludicem Civitatis, petiitque manutentionem in possessione
iurium parochialium in Seminario, sed Rector indicium declinans, libellum
obtulit Sacro huic Tribunali, a quo auditus, ut fieri solet, Episcopus, hic
et allegationes Parochi et responsa Rectoris adiungens, sententiam suam ape­
ruit pro confirmatione exemptionis. Causa itaque proponitur, et disputat
Parochus, ex iuris dispositione liberum sibi esse exercitium actuum omnium
et functionum parochialium in quibuscumque locis intra Parochiam suam
sitis, et in personis eam incolentibus: ideoque non potuisse Episcopum exem­
ptionem Seminario dare, coque amplius, quod et ipse et duo antecedentes
Parochi, in quorum Parochia sitae erant conductitiae aedes Seminani, in
hac possessione essent exercendi iura parochialis in Seminario; neque ullam

S. C. Concilii

ίο 85

a Rectore vim fieri posse in privilegiis, cum litcrae apostolicae ne unum qui­
dem verbum habeant de exemptione, et confirmatio Statutorum, cum sit
in forma communi, non vero specifica, trahi non possit ad exemptionem a
iuribus parochialibus, quam Summus Pontifex ignoravit. Unionem vero
Seminarii Congregationi Piorum Operariorum, cum non sit subiectiva, sed
atque principalis, nihil mutare de iuribus et statu utriusque loci et personarum
atque principaliter unitorum. Salva igitur atque integra debere esse Priori
iura parochialia in Seminario, cum praesertim nulla sit causa, ob quam has
exemptiones concedere debuerit Episcopus, quas enim ipse proponit in
epistola sua ad hoc Sacrum Tribunal, insubsistentes esse et ineptas. Rector
contra silere iuris dispositionem quae Parochis favet, ubi constat de exem­
ptione: neque posse Episcopo denegari hanc potestatem eximendi sive tam­
quam Episcopo, sive tamquam Fundatori. Et quidem, uti Episcopo, cum
res non esset de iure quaesito, sed de iure quaerendo ab Ecclesia Parochiali;
uti Fundatori, quia cognitissimum est, licere fundatoribus leges et conditio­
nes apponere etiam iuri contrarias, coque amplius, quod nihil novi factum
fuerit ab Episcopo, cum in Ilispaniis, et praesertim in Dioecesi Toletana
atque Oriolensi, ubi Seminaria unita sunt Regularium Ordinibus, aut Con­
gregationibus Presbyterorum, quae privilegia Regularium habent, ita ser­
vetur; omnemque dubitationem adimi ex confirmatione apostolica, quae
necesse non fuerit, ut esset in forma specifica, cum satis sit Summum Pon­
tificem unionem expresse confirmasse, ex qua sequuntur exemptiones Se­
minario datae. Unio enim subiectiva fuit, cum Seminarium incorporatum
fuerit Congregationi Piorum Operariorum; Parochum S. Petri nullos iuris­
dictionis actus exercuisse in Seminario: factum id ab eo et a duobus prae­
cedentibus Parochis in aedibus conductitiis, quo tempore non erat Semi­
narium, sed scholae potius et scholares, qui Parochis subduntur. Videant
igitur Eminentissimi Patres, qua ratione expediendum sit dubium:
An sit locus exercitio iurium et functionum parochialium in Seminario
Cohmbriensi, seu potius constet de libertate eiusdem Seminarii in casu?
Die 12 martii 1757 Sacra, ctc. respondit: Negative ad primam partem,
affirmative ad secundam.
Contra hanc definitionem audiri postulavit Parochus S. Petri. Unde
reproposita causa sub forma:
An sit standum, vel recedendum a decisis?
Die 30 aprilis Z757 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post proximam.
Die rS iunii Z757 Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 17, 32, 45].

3672.

S. C. C., Civitatis Ducalis, 18 iun. 1757.
Cum Romae esset studiorum causa Sacerdos Marianus Vetuli Nari,
oblata ei fuit Praebenda Theologalis in Cathedral» Ecclesia Civitatis Ducalis,
quae iam biennio vacabat. Eam ipse accepit, et per annos quindecim sacris

Curia Romana

ιο86

lectionibus assidue incubuit. Questus equidem est frequentissime de eiusdem
Praebendae tenuitate, quae non solum non reddit annua scut. 60 monetae
Romanae, ut diserte cautum est in cognitissima constitutione Bcncdictina
edita post Concilium Romanum,1 sed non excedit ducatos 34 monetae
Regni, petiitque ab Episcopo, ut eamdem constitutionem sequens, uniret
Praebendae Beneficia simplicia, aut alia ratione indemnitati suae consuleret.
Spe frustratus, victa tandem patientia, destitit a lectionibus; quod ubi resci­
vit Promotor fiscalis Curiae Ecclesiasticae, cum monuit, ut pergeret sacros
explicare libros sub poena sequestrationis tertiae partis reddituum Praeben­
dae. Excepit Canonicus Marianus de defectu integrae portionis iuxta consti­
tutionem Benedictinam, sed Vicarius Generalis sequestrationem decrevit.
Confugit Canonicus ad hoc Sacrum Tribunal, at sequestrationi suppo­
situm fuit frumentum, quod, ut contendit Canonicus, maximam constituit
partem eiusdem Praebendae. Causa nunc, audito iam Episcopo, proponitur;
ct disputat Canonicus, non teneri sacros explicare libros, cum integram
summam Bcncdictina constitutione praefinitam ex Praebendae redditibus
non percipiat, ut definitum fuit ab hoc Sacro Tribunali in Camerinen.,
3 decembris 1735 2 et in Nucerina Paganorum, 8 februarii et 1 martii 1738.3
Eadcmque ratione non substineri sequestrationem, cum non tertia pars fru­
ctuum, sed fere integer redditus subiectus eidem fuerit contra formam
Bencdictinae constitutionis. Haec atque alia Canonicus Thcologalis. A Promotore fiscali nihil habuimus. Duo sunt dubia expedienda:
I. An Canonicus Marianus teneatur et debeat lectiones explere Sacrae Scrip­
turae in casu? Et quatenus affirmative:
II. An substineantur sequestra super fructibus Canonicatus Thcologalis ab
Episcopo apposita, et cui sint applicandi fructus antedicti Canonicatus pro tem­
pore, quo praefatus Canonicus Sacrae Scripturae lectiones non explevit in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Firmetur status, et interim Canonicum
Theologalem teneri.
Ad II. Substineri pro tertia parte fructuum cuiuslibet anni, et esse appli­
canda ad formam bullae.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 50].

3673.
S. C. C.,

Fan en.,

18 iun. 1757.

Quaeritur, an ius visitandi exigendique rationes quatuor Piorum Operum,
quae Urceani sunt, ct quorum administratio apud Decuriones est eiusdem
Terrae: Hospitalis nempe, Montis Frumentarii, et duarum hereditatum Salvi
et Cevaloni, spectet ad Episcopum, vel ad Praesidem Provinciae. Episcopus
urget Sacrorum Canonum, et praesertim Tridentini dispositionem;4 Dccu»
1
3
4

Cf. N. 289.
Thesaurus Resolutionum, torn. 7, p. 165-167.
Thesaurus Resolutionum, torn. 8, Pars II, p. 29-31, 41.
Sess. XXII, dc ref,. c. 8, 9.

S. C. Concitu

IC&J

nones urgent literam brevis pontificii, quo tribuitur legatio. Hanc non
obesse respondet Episcopus, quia licet videatur in his tributum concessum­
que Legato seu Praesidi ius privativum visitationis, hoc tamen adstringitur
ad eam iurisdictionem notionemque, quam habent Thesaurarius R. Came­
rae et Sac. Congregatio Boni Regiminis, quorum iurisdictio laica est, non
ecclesiastica, ideoque a brevi apostolico non tolli Episcopis iurisdictionem,
quam habent a sacris legibus. Atque hanc esse consuetudinem Provinciae
congestis probat exemplis, quibus accedunt res iudicatac et facta ipsorum
Praesidum aut Legatorum. Haec summa est episcopalis libelli. A Decurio­
nibus Urceani nihil adhuc habuimus. Quaestio unum dubium complectitur:
An, et cui competat ius visitandi Loca Pia, de quibus agitur in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Competere Episcopo ad formam Concilii,
salva auctoritate Curiae Legationis in exercendis administrationibus oecono­
micis. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 46].

3674.

S. C. C., Capuana seu Calven., 9 iul. 1757.
Transactis iam septem annis, quibus Capuae moram traxerat,ut medicinae
studiis operam daret Petrus Borellius natus Pignattarii, quod oppidum est
Dioeccseos Calvensis, Romam venit, et post triennium petiit a Curia Eccle­
siastica Capuana testimoniales literas suae libertatis, easque obtinuit. Petiit
easdem a [Curia Ecclesiastica Calvensi, sed eas impetrare non potuit obsi­
stentibus Anna Salvastano Capuana eiusque consanguineis accusantibus
vitiatam fuisse Annam a Petro iniccta spe matrimonii. Cum dubius esset Epi­
scopus Calvensis, a consanguineis Annae itum est ad Regios Indices Campa­
nos, qui Salvatori Borellio mandarunt, ut Petrum filium Capuam revocaret
ab Urbe eique Annam connubio iungeret, indicta, si secus feceret, poena
ducatorum mille, eiusque quantitatis solvendae fideiussorem ab eo dari
voluerunt; carceres etiam interminati sunt bonorumque publicationem. Plu­
rimas Salvator ad Petrum literas dedit, frustra tamen. Ubi agnovit a propo­
sito dimoveri non posse, mandatum dedit, quo iure patriae suae potestatis
utens iubebat, ut filius in carceres conficeretur. Commovit id Petri animum,
et Procuratorem constituit, qui suo nomine Annam uxorem duceret. Prote­
stationem tamen emisit nullitatis matrimonii contrahendi. Obiit interim
Salvator. Annae consanguinei certiores redditi de protestatione mandatum
rciecerunt et aliud postularunt. Decernitur publicari bona gentis Borelliae:
Petnis aliud dedit mandatum, praemissa alia protestatione nullitatis matri­
monii contrahendi. Contractae fuerunt mandato illo nuptiae, sed Petrus
Sacratissimo Principi Xostro preces obtulit, ut cognitio dc validitate vel
nullitate matrimonii daretur Eminentissimis Patribus, et impetravit, quod
postulabat. Querelam inde nullitatis proposuit, cui adhaesit Anna ipsa.
« Cf. N. 3680.

Curia Romana

ioS8

Auditus Archiepiscopus respondit, triennio tamen transacto, et rem longe
aliter narrat: Annam commorantem Pignattarii in oppido Dioecesis Calven.,
ac vitam trahentem cum Petri consanguineis, coactam fuisse primum minis,
vexationibus assiduis, deinde fucatis blanditiis ad subscribendum precibus
annexis. Quapropter pluries edixi consanguineis ac Petri Procuratori, ut
eam traducerent in aliquem huius Dioecesis tutum locum ad investigandum,
ct perscrutandum, utrum sponte, an coacte precibus subscripserit, ac ut
attestationes vel testes proferrent, quibus possent comprobare, quae Petrus
EE. W. exposuit, verum hucusque mihi nullo modo obtemperarunt. Ad
rem quod attinet, nihil certi exprimere posse ait Archiepiscopus, sed viso
processu in laico foro constructo, satis perspicue liquere, Petrum constu­
prasse Annam et praegnantem reddidisse sub promissione futuri matrimonii,
mox clanculum fugam arripuisse. Posteaque Petrum inito per Procuratorem
cum Anna matrimonio Neapolim perrexisse. Quibus ita se habentibus, vide­
tur profecto matrimonium valide fuisse initum iuxta vulgatam Theologorum
Canonistarumquc sententiam, cum metus fuerit iuste incussus. Haec Archie­
piscopus.
Causa nunc proponitur. Et disputat Petrus, nullum fuisse matrimonium
defectu consensus, tum quia mandatum revocatum fuerit, tum quia extor­
tum vi metuque cadente in virum constantissimum. Deceptum fuisse Archie­
piscopum, cum ait Petrum Neapolim perrexisse, cum numquam Roma
discesserit; sed magis deceptum, cum ait, vitiatam fuisse Annam a Petro,
nulla enim ab Anna querela de stupro sibi illato proposita fuit, imo ipsam
petere, ut a contracto matrimonio liberetur. Haec Petrus. A Defensore matri­
monii nihil habuimus. Dubium est:
An constet de nullitate matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et exhibeantur acta Curiae laicalis.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 57].

3675.

S. C. C.,

Ariminen.,

30 iul. 1757.

Descripta invenitur haec causa in folio Congregationis diei 22 novembris 1755,2 resoluta vero in Congregatione habita die 7 augusti 1756.3
Post hanc definitionem Sodales, qui in propositione dubiorum auditi non
fuerant, postularunt et obtinuerunt in Congregatione habita die 12 mensis
martii audiri. Sed Patres Conventuales securim ad radices iniecerunt, obla­
tis precibus Sacro huic Tribunali, quibus postulabant, ut Sodales eliceren­
tur. Auditus itaque fuit Episcopus Ariminensis, qui libellos ipsos et Patrum
et Sodalium misit. Omnis itaque controversia IV capitibus collecta fuit,
quae nunc Eminentissimorum Patrum definitionem expectant. Capita haec
sunt:
*T1 Cf. N. 3678.
» Cf. N. 3659.
1 Cf. N. 3664.

S. C. Concilii

1089

l.An sit standum, vel recedendum a decisis super III. IV. VI. dubiis reso­
lutis die 7 augusti /756?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Super III. in decisis et amplius; ad IV.
in decisis quoad praesidentium tantum absque voto; ad VI. in decisis ct am­
plius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 61].

3676.
S. C. C.,

Balneoregien.,

20 aug., 17 sept. 1757.

in Cathedrali Ecclesia Balneoregiensi iinmemorialis est consuetudo, ut
Archidiaconus, qui priina Dignitas est, priinam teneat sedem, neque loco
cedat Hebdomadario parato in Vesperis. Absente Leopoldo Boncompagni
Archidiacono venit in mentem Episcopi et Prioris losephi Victorii omnia
mutandi. Prior igitur, adito Episcopo, et narrans, nuper fuisse laudabiliter
stabilitum inter instantem et Illustrissimum Episcopum et resolutum
etiam cum consensu, scientia et voluntate nonnullorum dicti Capituli Cano­
nicorum, quod liceret Canonico celebranti Hebdomadario primum locum,
seu vulgo stallo occupare ac caetcris praecedere Canonicis, etiamsi primae
et secundae Dignitatis essent, atque addens, ita summa quiete et pacifice
practicatum fuisse, petiit et instetit supra dictum Canonicum Hebdomada­
rium celebrantem pro tempore utriusque massae manutenendum esse in
quieta et pacifica possessione occupandi primum locum seu stallum in choro.
Audita hac postulatione, decrevit Episcopus per modum provisionis et sine
praeiudicio iurium ambarum partium servari ritum in praesenti de ordine
Episcopi observatum, reservato iure cuicumque contradictori deducendi iura
sua super meritis causae prout de iure, et intimari. Nulli vero facta fuit
intimatio.
Proximus erat dies festus Divi Bonaventurae Patroni Civitatis, reversusque .Archidiaconus Boncompagni rogatus fuit, an cessurus fuisset loco
Hebdomadario parato: respondit ille, nihil acturum sine consensu Capituli.
Id ubi rescivit Episcopus, praecepit Archidiacono sub poena suspensionis
a divinis ipso facto incurrenda, ut sedem suam vacuam relinqueret Hebdo­
madario, et in inferiorem descenderet. Venit dies festus, et Archidiaconus
sedem suam tenuit. Egressus vero e sacrario Canonicus loscph Papinius,
qui loco Canonici Mazzocchii Hebdomadarium gerebat, ut erat sacris vesti­
bus indutus, irrupit in scdcin archidiaconalem, et stetit medius inter genuflexorium et Archidiaconum angustissimo licet loco, ut humeris suis pectus
ventremque premeret Archidiaconi. Inceptis inde Vesperis, sedente in sua
sede Xrchidiacono, sedit ipse super genibus Archidiaconi repetiitque hunc
iocum modo stans, modo sedens totis Vesperis, patientissime iniuriam ferente
Archidiacono cumque dumtaxat monente de censura celeberrimi can. Si quis
suadente, * mirantibus audaciam hominis ct patientiam Archidiaconi Cano1 C. 29, C. XVII, q. 4·

Vol. V.

69

1090

Curia Romana

nicis ct populo universo. Papinius, licet Urbs tota eum in censuras canonis
incursum diceret, Sacra tamen egit; mox actus conscientiae stimulis et
metuens, ne impetraretur Canonicatus, quem tenet, preces obtulit Am­
plissimis Patribus, quibus petabat absolutionem a censuris atque irregu­
laritate.
Episcopus contra suspensum atque irregularem censuit Archidiaconum,
quod sua praecepta sprevisset, sed decreto Supremi Tribunalis Signaturae
circumscripta fuerunt acta omnia Curiae Episcopalis, et cognitio causae de
loco sedendi data fuit Sacrae Rituum Congregationi, causae vero censura­
rum Sacro huic Tribunali. Datis igitur ad Episcopum pluribus epistolis,
tandem post longas moras respondit. Causa nunc proponitur, et disputat
Archidiaconus in dubium revocari non posse Canonicum Papinium declaran­
dum esse incursum in excommunicationem latam a canone ct in irregulari­
tatem, quod Sacra egerit excommunicatus. Explorati siquidem iuris esse, ad
anathema incurrendum satis esse quamlibet iniuriam et contumeliam, quae
ecclesiasticae personae inferatur sive manibus, sive pedibus, sive toto corpore,
quae gravior etiam fit, spectatis circumstantiis loci, temporis ct adstantium.
Unde cum Canonicus Papinius contumeliam intulerit Archidiacono pre­
mendo cum suis humeris in loco angustissimo dum staret, ct sedendo super
eius genibus, ut ita eum compelleret ad loco cedendum, ex qua contumelia
et contemptu magna illata fuerit Archidiacono verecundia, et ex circum­
stantiis loci, temporis et personarum adstantium: Ecclesiae nempe, festi et
Capituli ac populi universi, qui erat in Ecclesia, aucta fuerit et gravior reddita
iniuria, ambigi non possit eumdem Canonicum Papinium in censuras inci­
disse. Haec atque alia Archidiaconus; a Papinio nihil habuimus. Dubium est:
An Canonicus loseph Papini, sil declarandus incursus in censuras et irre­
gularitatem respective in casu?
Die 20 augusti jy$y Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post aquus
etiam unica.
Die ly septembris iy$y Sacra, etc. respondit: Canonicus loseph Papini
consulat conscientiae suae, et petita venia in publico Choro ab Archidiacono,
expleat exercitia spiritualia per quindecim dies in aliqua religiosa domo ab Epi­
scopo designanda, qui S. Congregationem certioret de exequutione.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 26, p. 70-72, 75].

3677.

S. C. C., Nolana, 19 nov. 1757.
Adversum animum a regularibus institutis aperte ostendit Maria Antonia
Cappella ab undecimo suae aetatis anno, cum a parentibus suis collocata
fuit in Monasterio Sancti Spiritus Civitatis Aversae suae patriae: respondit
enim di non volerci andare, perché non voleva farsi monaca. Post quadriennium
e monasterio egressa palam dixit: Non voglio più entrare in Monastero. Caute
igitur a parentibus domi custodita fuit, ut solum diebus festis ad Sacrum
audiendum pedem porta efferret. Post sexdecim menses hoc vitae genere

.9. C. Concilii

1091

pertaesa auscultare coepit matrem suadentem, ut aliud monasterium ingrede­
retur. Habito a filia consensu, fallaciam pararunt parentes: summam enim
Nolanae Dioeceseos Civitatem eam traduxerunt in Monasterio S. Mariae
de Carmelo specie educationis, re tamen vera, ut monasticas vestes susciperet.
Monasterii templum ingressa, ut Sacrum audiret, in lacrymas effusa est;
rogata vero a matrona, quae eam comitabatur, cur ploraret, respondit, quia
nolebat entrare in Monastcro, e che sua madre ce la portava a forza. Audiit
mater, et ad filiam conversa ait: Figlia, non mi svergognare questa mattina.
Audito Sacro, priusquam ad Monasterium accederet, Sacerdos quidam fo­
lium ei obtulit, ut illud subscriberet; cui dixit: Io posso uscir di nuovo, perché
con questo fine io v'entro. Ducta inde ad fores Monasterii et a monialibus exce­
pta illico religiosis Ordinis vestibus induta fuit, et stupenti similis inquit:
Che vuol dir questo? entro per educanda, et ora mi vole te metterc 1'abito da
monaca\ mox agnita fraude, iraque aestuans in matrem, ait: mi avete ingannata,
perché mi avete detta una cosa e n'ho ritrovata un altra. Sermonem avertente
matre, alia verba addidit furens, et terga vertit, discedente matre, quae
Aversam rediit.
Rem omnem puella detulit ad Confessarium, qui nova deceptione falla­
ciaque utens suasit, ut tyrocinium inciperet, nam professionis tempore ipse
eam abducturus fuisset a monasterio. Hac spe tyrocinium incepit, sed et
Magistrae et Monialibus perpetuum hoc carmen occinuit, deceptam fuisse
et nolle monialem esse, et desperatione ducta necem sibi ipsi conscivisset,
nisi praepedita fuisset a Monialibus. Advento professionis tempore omnem
movit lapidem, ut Confessarium illum, qui fidem dederat eam a Monasterio
abducendi, reciperet, sed frustra. Rogata a Vicario Genendi sponte-ne, an
coacta profiteretur, respondit: che dcbho fare? Cum professionis verba dicere
deberet, lacrymis se dedit et ploratui, rogans Moniales, ut ipsae ea dicerent.
Post dictam ab alia Moniali professionem recta perrexit ad Confessarium
eique rem omnem aperuit, protestans de nullitate. Idipsum egit cum Monia­
libus, negans emisisse professionem, questa semper de vi et dolo. Ordinis
regulis perpetuo inobediens ct officia recusans; vario quoque a Monialibus
modo incessit induta et ferro sibi mortem iterum infidisset, nisi detenta
fuisset. Antequam laberetur quinquennium, querelam nullitatis obtulit
Nolano Episcopo, qui alios duos Regulares misit ad Monasterium, ut eam
ad ratihabendam professionem hortarentur, sed neuter quicquam profecit.
Territa inde novis minis a patre et fratre, paullum quievit; demum preces
obtulit Sacratissimo Principi Nostro, a quo totius causae cognitio Amplissi­
mis Patribus data fuit.
Ab hoc Sacro Tribunali mandata fuit Episcopo Nolano jurisdictio con­
ficiendi processum, in quo sunt testificationes plurium Monialium, Confcssarionim aliorumque, atque ipsius Monialis Alariae Antoniae examen, e qui­
bus ea excepimus, quae hactenus narravimus. Episcopus refert Sacerdotem
Prosperum Cappellam eiusdem Monialis germanum fratrem ad exoneratio­
nem suae conscientiae extraiudicialiter sibi fassum fuisse antedictam eius
sororem non voluntarie et propria deliberatione, sed coacte a genitoribus
Monasterium palam et aperte recusantem reluctantemque ingressam fuisse

Curia Romana

1092

professionemque successive emisisse. Ipse concludit: quantum animo com­
prehendere possum, Monialis petitionem aequam atque iustam mihi videri.
Causa nunc proponitur, et disputat Maria Antonia, ex facto constare de
defectu voluntatis suae ingrediendi Monasterium et emittendi professionem.
Hanc vero nullam esse, quia dicta non fuit ab eadem Maria Antonia, sed
ab alia Moniali, idque, licet ipsa praesens esset, cum mandatum procurac
non praesumatur. Neque a Monasterio, neque a Defensore professionis quicquam habuimus. Dubium est:
An sit locus restitutioni in integrum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 83-85].

3678.
S. C. C.,

Capuana

seu

Calven.,

13 dec. 1757, 28 ian. 1758.

Data fuit haec causa in folio Congregationis habitae die 9 iulii proxime
praeteriti, 2 sed definita non fuit, respondentibus Eminentissimis Patribus:
Dilata, et exhibeantur acta Curiae laicalis. Redit nunc Borellius ad Emincntissimos Patres, exequi non posse dicens eorum iussa, quod in actis Magnae
Curiae Vicariae Neapolis processus non reperiatur, ideoque postulat idem
dubium definiri.
Die 13 decembris 1757 Sacra, etc. respondit: Affirmative.
Expediri nunc resolutionem postulat Borellius, ideoque cognoscendum
erit:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 28 ianuarii 173S Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 26, p. 87, torn. 27, p. 8].

3679.
S. C. C.,

Nullius

Foripompilii,

28 ian., 18 febr. 1758.

Decretum fuit in visitatione habita a Capitulo S. Petri in Vaticano
perpetuo Commendatario Abbatiae S. Rufilli, ut intra mensem clauderetur
fenestra, quam fratres Zauli habebant in muro ecclesiae S. Mariae ad Nives
in Terra Montis ΓAbbate, et ianua, quae in sacrarium emittebat. Appella­
runt Zauli ad Tribunal Auditoris Camerae, sed causae cognitio data fuit
Eminentissimis Patribus. Proponitur nunc, et disputat Capitulum, rem esse
in iure pontificio cognitissimam, nulli licere fenestras habere et ianuas, quae
in sacraria ecclesiarum publicarum emittant, ne servitus ecclesiis im­
ponatur, nisi Patroni sint, qui hoc sibi ius reservaverint, aut Barones
locorum, aut indultum a Sancta Sede obtinuerint. Zaulios neque Patro1 Cf. N. 3726.
» Cf. N. 3674.

S. C. Concilii

1093

nos esse, neque Barones, neque indultum obtinuisse, immo in emptione,
quam fecerunt, expresse a venditore exceptam fuisse ecclesiam et sacrarium;
non posse igitur retinere fenestram in ecclesia et ianuam in sacrario, ne iure
quidem longissimi temporis, cum in his praescriptioni locus non sit. Hacc
Capitulum. A Zaulis nihil habuimus. Dubium est:
An decretum sacrae visitationis de claudendo ianuam et fenestram domus
laicorum de Zaulis unde aditus et prospectus patet in contigua ecclesia S. Mariae
ad Nives, substineatur in casu?
Die 28 ianuarii 1758: Non proposita.
Mutato deinde dubio, quaerebatur:
An decretum D. Visitatoris substineatur in casu?
Die 18 Februarii 1758 Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 27, p. 13, 15].

3680.

S. C. C., Fanen., 4 mart. 1758.
Definiebatur haec causa in Congregatione habita die 18 iunii 1757.1
Cum vero nunc ad novum veniat Sacri Tribunalis iudicium, cognoscendum
erit ab Eminentissimis Patribus:
An sit standum, vel recedendum a decisis in .casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 27, p. 21.]

3681.

S. C. C., Lavinen., 2 sept. 1758.
Indicto concursu ad vacantem ecclesiam archipresbyteratcm S. Georgii
Terre Chieuti Dioecescos Larinatis, duo praestituta die ad illum venerunt
Sacerdotes: Franciscus Peta et Liborius Sasso; impletisque omnibus neces­
sariis, Examinatores synodales approbaverunt ambos praedictos concurrentes
cum hac tamen distinctione, ut Rev. D. Franciscus Peta, tamquam magis ido­
neus, capax ct prudentia praeditus, aliisque causis, prout ex actis, sit approba­
tus in primo loco; Rev. vero D. Liborius Sasso in secundo loco, sed in infimo
gradu, tamquam multo minus idoneus, ct hoc secundum puncta plus aut minus
notata, ut in lectura foliorum quoad doctrinam tantum; quo vero ad natalia,
aetatem, vitam ct mores remittimus nos informationi per Episcopalem Curiam
captae, ac prudentiae ct cognitioni Illustrissimi et Reverendissimi Domini
Episcopi.
Episcopus autem die sequenti approbavit R. D. Franciscum Peta et
mandavit expediri literas testimoniales in forma, et harum testimonialium
causa collata fuit eidem Sacerdoti parochialis ecclesia a Dataria Apostolica,
1 Cf. N. 3673.

1094

-

Curia Romana

ct immissus fuit in vacuam eiusdem ecclesiae possessionem. Verum quia
Sacerdos alter, Liborius Sasso, oblatis Sacro huic Tribunali precibus, appel­
laverat tam a mala relatione Examinatorum, quam ab irrationabili iudicio
Episcopi, et a toto processu concursus: ideo causae cognitio Eminentissimis
Patribus data fuit.
Auditus Episcopus, qui acta transmisit, concursus validitatem defendit,
et hisce verbis appellantem accusat: Postposui supradictum Libarium ex
sequentibus causis, utpote idem accepta a me, experiundi causa ipsius idoneitatem
peritiamque, facultate confessiones dumtaxat virorum excipiendi, nimia ductus
ambitione, ac me invito, mulierum etiam confessiones excipere et claves Taber­
naculi ac Sacramentalium quadam die mensis iunii currentis anni adulterare,
atque tandem in praesenti concursu habito Examinatores Synodales, pecunia
per suum fratrem Petrum Antonium Sasso oblata, corrumpere, eorumque ad
sui favorem extorquere vota attentare non erubuit.
Causa nunc tribus dubiis collecta proponitur, et disputat Franciscus
Pcta, nullum in eodem concursu vitium affuisse. Relationem Examinatorum
malam dici non posse, quia ipsi utrumque ex concurrentibus approbarunt,
et si Liborio Petam praetulerunt, iuste ab ipsis factum fuisse, cum Pcta
longe praestet doctrina, aetate, Sacerdotio, prudentia, moribus, neque vitio
Examinatoribus verti posse, quod eorum relatio versetur circa doctrinam
dumtaxat, cum ex verbis, quae dedimus, pateat eos et explicite et implicite
de caeteris etiam qualitatibus retulisse. Contra Liborius Sasso nullum fuisse
concursum contendit, quia cum in literis cncyclicis huius S. Congregationis
datis anno 1721 et approbatis a Summis Pontificibus Clcmente XI et Bene­
dicto XIV 1 cautum fuerit in § Postremum, ut unumquodque responsum ct
unusquisque sermo, cum ab unoquoque concurrentium exhibebitur, non
solum ab eo, qui scripsit, atque a Cancellario concursus, verum etiam ab
Examinatoribus et ab Ordinario vel eius Vicario, qui concursui interfuerint,
subscribatur. 1 lacc forma servata non fuerit, et desint subscriptiones Cancel­
larii, Examinatorum et Episcopi; malam fuisse Examinatorum relationem,
quia ex eorum verbis, quae supra dedimus, constet, eos magis idoneum
renunciasse Franciscurn Pcta, quod Examinatoribus non licet, cum a S. Con­
cilio 2 non iis, sed Episcopo datum sit indicium eligendi, quem caeteris magis
idoneum indicaverit. Accedere, quod ipsi contra formam a S. Concilio prae­
finitam de scientia dumtaxat renunciarunt, dc caeteris vero qualitatibus
nulla ab ipsis ratio habita fuit, cum sese expresse retulerint ad informationem
Illustrissimi et Reverendissimi Domini Episcopi. Ex his colligit, locuin esse
debere novo concursui, ut statutum fuit in literis cncyclicis huius Sacrae
Congregationis; novum vero concursum habendum esse in Urbe. Spernen­
das denique esse tres accusationes Episcopi, nam quod Liborius sacramentales mulierum Confessiones audierit, crimini ei dari non posse, cum ex binis
epistolis Curiae Episcopalis liquido probetur, hanc ei potestatem factam
fuisse. Ex hoc autem colligi posse alia etiam duo crimina clavium adulterai Cf. N. 3218.
» Sess. XXIV, de ref., c. 18.

5. C. Concilii

tionis ct subomationis Examinatorum conficta esse, cum nullis probatio­
nibus episcopalis assertio munita sit. Onus nunc erit Eminentissimorum
Patrum tria, quae sequuntur, dubia expedire:
I. An constet de nullitate concursus in casu?
II. An constet de mala relatione Examinatorum in casu? Et quatenus
affirmative ad primum, vel ad secundum:
III. An sit deveniendum ad navum concursum in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. et II. Affirmative.
Ad III. Affirmative coram Metropolitano.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 27, p. 63-65].

3682.
S. C. C.,

Apten.,

23 sept., 2 dec. 1758.

Sodalitium est in Civitate Bonjeux Dioeceseos Aptcnsis, quod vocatur
Poenitendum, vulgo Burras, dudum erectum episcopali auctoritate, anno
vero 1710 auctoritate apostolica confirmatum. Statuta habet, ouibus cautum
fuit, quid a Sodalibus agendum sit in operibus pietatis. Extemplo Vicarius
Generalis Episcopi Aptcnsis anno 1756 Sodalibus vetuit, ne in eorum ora­
torio solemnia Sacra canerentur, pompasque seu processiones publicas duce­
rent, et .Augustissimum Eucharistiae Sacramentum deferrent, populoque
benedicerent non vocato Parocho ct Sacerdotibus Parochialis ecclesiae. Abe­
rat eo tempore Episcopus, cuius reditum expectabant Sodales, ut Vicarii
sui mandata tolleret; sed reversus Episcopus novis mandatis ea confirmavit.
Appellarunt Sodales ad R. P. Prolcgatum Avenionensem, qui, auditis
partibus, definitivo decreto episcopalia mandata, uti contraria Statutis Soda­
litii, ct consuetudini Provinciae universae, revocavit. Post hoc decretum
Episcopus, datis ad Parochum literis, suam esse mentem significavit, ne
Sacerdos aliquis aut Regularis functionem ullam sacerdotalem in cappella
Sodalium expleret, immo cum quidam Sodalis Petnis Colomb testamento
suo condi voluisset in tumulo Sodalium, et hi Parochum vocassent, renuit
hic, quod Episcopus vetasset quamlibet agi functionem in oratorio Confratrum, neque ipse Episcopus ab cxequutore testamentario rogatus veniam
dare voluit, ut Sodalis illius corpus in commune omnibus coemeterium
inferri debuerit. Longius inde progressus est Episcopus: suspensis alio man­
dato omnibus sodalitii functionibus, ac demum interdicta ipsa cappella,
iniungens aedituo, ut ianuas bene clausas cuicumque custodiret.
Confugerunt Sodales ad Prolcgatum Avenionensem, qui consuluit Secrctariam Status et Sacram Congregationem Avenionensem. Sacra illa Congre­
gatio rescripsit: Ad Sacram Congregationem Concilii. Causa nunc tribus
collecta capitibus proponitur; et disputant Sodales, interdictum Cappellae
non posse substineri. cum omnis abfuerit iusta causa interdictionis, quae
tamen in interdictis gravissima requiratur. Non teneri Sodales in functio' Cf. N. 3683.

Curia Romana

1096

nibus non parochialibus requirere Parochum aliosque Sacerdotes Parochiae
colligi ex eorum Statutis et ex decretis Sacrae Congregationis Rituum apud
Monaccll., in Formular., tit. 13, formul. 1, num. 46; et Sacri huius Tribunalis
in Hortana, 5 iulii 1738 1 et in Cassanen., 12 augusti 1747. 2 Ambigi demum
non posse, licitum esse cuique arbitrium sepulturam eligendi, licitumque
magis esse debere Sodalibus, salvo iure Parochi, cum ita in eorum Statutis
cautum fuerit. Λ Promotore fiscali nihil habuimus. Dubia sunt:
1. Jw interdictio cappellae seu oratorii Confratemitatis Poenitentiam,vulgo
Burras, substineatur in casu?
2. An in celebratione Missarum tam solemnium, quam privatarum, in expo­
sitione Sanctissimi Sacramenti, benedictionibus, processionibus, aliisque fun­
ctionibus non parochialibus teneantur Confratres adhibere et requirere Parochum
sive Sacerdotes secundarios Parochiae, seu potius functiones praedictas explere
valeant per proprios Cappellanos, irrequisito Parocho in casu?
3. An liceat Confratribus sepulturam sibi eligere in dicta cappella, iure
Parochiae firmo associandi cadavera et exigendi quartam funeralem in casu?
Die 23 septembris 1738 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primam post aquas.
Die 2 decembris 1738 Sacra, etc. respondit ad i. Negative.
Ad 2. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.
Ad 3. Affirmative. 3
[Thesaurus Resolutionum, torn. 27, p. 73-75, 82].

3683.
S. C. C.,

Larinen.,

2 dec. 1758.

Proposita ac resoluta fuit haec causa in Congregatione habita die 2 sep­
tembris proxime praeteriti. ‘ Redit nunc causa ad novum Eminentissimorum
Patrum indicium; et cognoscendum est:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die 2 decembris 1758: Non proposita.5
[Thesaurus Resolutionum, torn. 27, p. 84].

3684.
S. C. C.,

Monopolitana,

28 apr. 1759.

Indicto per Episcopum die 29 aprilis 1758 pro parochiali ecclesia SS. Pe­
tri ct Pauli Civitatis Monopolis concursu, quatuor venerunt, quos inter
Dominicus Manfredi et Franciscus Paulus Zaccaria. Exacto statuta die
examine, Dominicus Manfredi ab Examinatoribus Pro-synodalibus fuit
’
’
’
‘

Cf. N. 3487.
Thesaurus Resolutionum, torn. 16, p. 57.
Cf. N. 3687.
Cf. N. 3681.

4M

' Haec causa die 20 ianuarii 1759 pari modo proponi non potuit (Cf. Thesaurus Reso­
lutionum, torn. 28, p 1). Postea instantia videtur fuisse derelicta.

S. C. Concilii

>097

approbatus quoad doctrinam cum suffragiis dcccm affirmativis et sex
negativis; quoad mores fuit unanimiter approbatus cum omnibus votis affir­
mativis; ct quoad habilitatem approbatus cum septem suffragiis affirmativis
et septem negativis. Franciscus Paulus Zaccaria fuit approbatus quoad
doctrinam cum tredecim votis affirmativis et tribus negativis; quoad mores
fuit approbatus unanimiter cum omnibus votis affirmativis; et quoad habi­
litatem etiam unanimiter fuit approbatus cum omnibus votis affirmativis.
Episcopus elegit Zaccariam, eique Sede Apostolica tunc vacante Parochiam
contulit. Dominicus Manfredi appellavit a relatione Examinatorum, iudicio
Episcopi, totoque concursu ad hoc Sacrum Tribunal; transmissisque actis,
auditoque Episcopo, causa nunc duobus collecta capitibus proponitur.
Disputat Sacerdos Dominicus Manfredi nullum fuisse concursum et
male retulisse Examinatores, quia hi nullum verbum fecerint de aetate,
prudentia et aliis rebus ad vacantem ecclesiam gubernandam opportunis.
Neque hoc casu satis esse implicitam relationem, quia non fuerint concur­
rentes idonei ab Examinatoribus renunciati per universalem indefinitam
orationem, sed specialiter designatis aliquibus qualitatibus, quod facit, ut
Examinatores dicantur male retulisse. Addit Manfredus nullitatem ex defe­
ctu suffragiorum, quae sexdecim esse debebant; et tamen data fuerunt quatuordecim. Ex his colligit novum aut in Urbe, aut coram Metropolitano
habendum esse concursum, spreto Episcopi iudicio, cum minus dignum
praetulerit clegendo Zaccariam, nam Sacerdos Manfredi Parochus est, ct
pluribus praestat qualitatibus. Contra haec disputat Zaccaria, validum esse
concursum, neque eorum officium Examinatores excessisse, cum satis sit eos
implicite et generaliter de qualitatibus concurrentium ad vacantem eccle­
siam gubernandam opportunis referre, ut Episcopus assequi possit, quem
ipsi magis putent idoneum collatis invicem approbationibus. Deficientem
suffragiorum numerum non facere, ut nullus dicendus sit concursus, cum
in arbitrio Examinatorum sit, quot velint suffragia cuique dare ex eorum
iudicio, quod ex qualitatibus concurrentium fit. Indicium Episcopi, qui
Zaccariam elegit, damnandum non esse, etiamsi minus dignum praetulisset,
cum possit Episcopus ex approbatis eligere, quem caeteris idoneum magis
judicaverit ad vacantem ecclesiam gubernandam. Sed digniorem elegisse Epi­
scopum, qui Zaccariam elegit munerum, aetatis et meritorum enumeratione
facta contenditur, cum si Dominicus Manfredi Parochus est, Zaccaria a plu­
ribus annis curam animarum exercet, uti Coadiutor Parochi cum futura suc­
cessione. Haec atque alia Manfredus et Zaccaria in eorum libellis. Dubia
sunt:
I. An constet de nullitate concursus ac de mala relatione Examinatorum
ita, ut sit deveniendum ad novum concursum in casu? Et quatenus negative :
II. An constet de irrationabili iudicio Episcopi ita, ut Parochialis sit adiudicanda Manfredo in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Negative ad utrumque, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 28, p. 33].

Curia Romana

1098

3685.
S. C. C-,

P rage n.,

12 maii 1759.

Franciscus Bolowski a Capitulo Pragensi ad Beneficium cum cura ani­
marum nominatus fuerat. Quum autem a parentibus ludacis originem du­
xisset ct in aetate duorum annorum ad fidem catholicam pervenisset, petiit
dispensationem ab irregularitate.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Non indigere dispensatione.
[Liber 109 Decretorum, p. 188 a tergo].

3686.
S. C. C.,

Leopolien.,

30 iun. 1759.

Nuptias contraxit Nicolaus Potocki cum Marianna lustina Dembrowski
filia Stanislai Thesaurarii Halicensis, nullamque ex hoc matrimonio sustu­
lit prolem. Post aliquot annos meminit Nicolaus suscepisse Mariannam e
Sacro Fonte, doctusque matrimonium nullum esse ex causa huius impedi­
menti dirimente, edita in Consistorio Lcopoliensi fide Baptismatis anno 1735
Mariannae collati, ex qua constabat, susceptam fuisse a Nicolao: postulabat
nullum declarari, quod contraxerat, Matrimonium. Officialis, contradicenti­
bus Defensoribus Matrimonii et Mariannae, ipsum autographum Baptisma­
tum librum edi iussit, coque edito compertum est, librum et fidem optime
convenire. Defensor autem Matrimonii remissorias literas postulavit, ut ex
testibus veritas constare posset; easdem literas Officialis induisit decrcvitquc
moneri testes, ut sese examini subiicerent. In hos testes utraque pars con­
sensum praestitit; cxpletoque examine ac publicato, ex testium responsis
clarior comperta est spiritualis cognatio. Sententiam itaque tulit Officialis,
qua nullum atque irritum Matrimonium fuisse pronunciavit.
Appellavit Matrimonii Defensor ad Tribunal Nunciaturae Apostolicae,
Nicolaus vero ad hoc S. Tribunal, cuius jurisdictionem etiam Marianna
agnovit. Causa nunc proponitur; ct disputat Nicolaus, nulli ignotum esse
inter suscipientem e Baptismo et susceptum cognationem contrahi sbiritualem, quae Matrimonium impedit contrahendum et dirimit contractum; ideoque, cum constet Mariannam anno 1735 susceptam fuisse e lustralibus aquis
a Nicolao, Matrimonium inter eos contractum nulla ratione potuisse consi­
stere. Exceptiones quae a Marianna proponuntur, nihili prorsus esse. Fru­
stra negari, eamdem esse personam infantis, quam a Sacro Fonte austulit
Nicolaus, quoties eadem sunt nomina Mariannae lustinac, eadem Gens
Dembrowski et demonstratio patris: filia Thesaurarii I lalicensis. Cum igitur
Nicolaus nupserit Mariannae lustinac Dembrowski, filiae Thesaurarii Hali­
censis, inficiari nequeat, eamdem esse personam, quae suscepta fuit e Fonte
Sacro a Nicolao, quaeque cum eodem Nicolao Matrimonium contraxit. Nec
mutare, quod in libro Baptismatum Mariannae nomen a Parocho superad-

S. C. Concilii

»099

ditum fuit, quem ideo de falso accusavit in iudicio Marianna. luratus enim
Parochus declaravit, additum a se fuisse nomen tempore non suspecto, quod
errorem suum noverit, qui nomen illud praetermiserat. Sed si in libro defi­
ceret Mariannae nomen, rem semper in idem recidere, cum scriptum sit alte­
rum lustinae, cum non alia Stanislao Dembrowski Thesaurario Halicensi
orta fuerit filia, cum facile esset Mariannae alium locum libri Baptisma­
tum producere, ex quo constet dc suo Baptismo, si putat cum, quem Nico­
laus edidit, de Marianna non loqui. Spernendam denique esse fabulam,
quod Marianna domi Baptismum acceperit, inde sacrae in ecclesia factae
fuerint ceremoniae, ex quibus contrahi non potuerit inter eam et Nicolaum
cognatio spiritualis. Excludit enim hanc narrationem, quam nullus facit
testis, qui proponatur, liber Baptismalis, excluduntque testes formiter repe­
titi. Huic similem esse aliam de dispensatione apostolica, quam excludit
idem liber, quaeque inter suscipientem et susceptam non conceditur a
Sancta Sede. A Marianna nihil habuimus. Dubium, quod proponitur, est:
An constet de validitate, seu potius dc nullitate Matrimonii in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata, et conficiatur processus iuxta decre­
tum Nunciaturae Apostolicae.1
[Thesaurus Resolutionum, tom. 28, p. 52].

3687.

S. C. C., Apten., 11 aug. 1759.
Proposita fuit haec causa in Congregatione habita die 23 septembris,
resoluta vero die 2 decembris anni proxime praeteriti. 2 Redit nunc eadem
causa ad novum Eminentissimorum Patrum indicium, et definiendum est:
An sit standum, vel recedendum a decisis in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: In decisis, et amplius in omnibus.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 28, p. 63].

3688.

S. C. C., Barcinonem, 22 sept. 1759.
Vetustissima, iinmo etiam immemorial! consuetudine senatum dicitur
in Capitulo Cathcdralis Ecclesiae Barchinonensis, ut qui ex viginti quatuor
Canonicis, quibus Capitulum illud componitur, ad Decanatus seu Canonici
antiquioris gradum pervenerit, nide donatus, seu ut aiunt, lubilatus habea­
tur, et lucrifaciat quotidianas distributiones, licet Choro non intersit. Ad
hunc gradum perventus Canonicus loseph Ribera, cum defuncto Episcopo
Vicarius Capitularis renunciatus fuisset, et huius officii causa Choro abfuis­
set, Capitulum distributiones quotidianas praestare renuit, contendens,
1 Cf. N. 3713.
» Cf. N. 3682.

Curia Romana

1100

aut servandum esse vetustissimum Ecclesiae statutum, quod in hanc rem
servitium requirit quinquaginta annorum, vel saltem aequiorem Sacri huius
Tribunalis sententiam, quae vult quadraginta annorum servitium.
Ad hanc praecidendam controversiam Canonicus Ribera preces obtulit
Sacratissimo Principi Nostro, quibus postulabat, ut custodiretur in ea pos­
sessione, in qua praedecessores sui fuerant, vel privilegium Jubilationis
concederet. Data fuit Eminentissimis Patribus postulationis huius cognitio.
Auditus Episcopus consuetudinem comprobat et servandam putat, aliqua
tantum suggerens de modo supplendi Ecclesiae servitium absente Canonico
antiquiori. Causa nunc tribus capitibus collecta proponitur; et consuetudi­
nem probat Ribera pluribus testibus, libris Capitularibus ct ipsius Capituli
confessione, unde deducit, Statuto non obstante, quod de caeteris Canonicis,
non de eorum Decano accipiendum sit, iure hoc eum uti debere iustum esse,
ita ut non solum distributiones quotidianas percipere possit, sed etiam immu­
nis sit a servitio altaris et ab officiis oeconomicis Capituli: unde consequens
sit, compellendum esse Capitulum ad quotidianas distributiones, quas sibi
retinuit, solvendas. A Capitulo nihil habuimus. Dubia sunt:
I. An Joseph Ribera, uti Canonicus antiquior, gaudere possit Jubilatione
vigore praetensae consuetudinis in casu? Et quatenus affirmative:
II. An Jubilatio extendatur etiam ad exemptionem ab officiis oeconomicis
et a servitio altaris in casu?
III. An Capitulum teneatur restituere distributiones hactenus retentas in
casu?
Die 22 septembris 1759: Non proposita.1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 28, p. 87].

3689.
S. C. C.,

Firmana,

15 dec. 1759.

In Oppido Sancti Elpidii Collegiatam erexit anno 1591 san. mem. Gre­
gorius XIV in Ecclesia eidem S. Elpidio dicata, iliique univit ecclesiam
SS. Michaelis, Andreae et Bartholoinaei, curamque animarum parochianorum eiusdem, quam exerceri mandavit per Archipresbyterum duosque per­
petuos Vicarios illius Coadiutores, qui propterea totius oppidi ct amplissimi
illius territorii parochialia munera successive obiverunt, donec anno 1745,
comperta in sacris visitationibus indigentia agricolarum incolentium dissi­
tam regionem della Corva, nova ibidem perpetua Cappcllania curata ab Archicpiscopo erecta est, annuente Archipresbytcro et Capitulo, ut in literis
exprimitur, cum assignatione plebis, illiusque dismembratione a Collegiata
et Parochiali ecclesia S. Elpidii, et cum omnibus iuribus parochialibus,
excepto Fonte Baptismal?, illiusque primam collationem obtinuit Sacerdos
loseph Paschalis Fornari. Eo permoti exemplo Sodales S. Mariae de Mise­
ricordia anno 1750 preces obtulerunt Sacrae huic Congregationi, quibus
> Cf. N. 3696.

.S'. C. Concilii

i ιοί

postulabant, ut similis Vicaria curata erigeretur in opposita eiusdem terri­
torii aeque dissita regione Arellae, ct Eminentissimi Patres precibus annuen­
tes, commiserunt Archiepiscopo, cuius relationem audierant, ut super prae­
missis gereret, statueret, atque decerneret, quidquid pro suo arbitrio et conscientia
sibi in Domino expedire videretur. Manus itaque admovit Archiepiscopus
huius etiam novae Vicariae erectioni; et cum illa fieri nequivisset in praee­
xistenti ecclesia S. Mariae Magdalenae ob difficultates exortas cum Patrono
eiusdem, in sacra visitatione anni 1753 mandavit construi novam ecclesiam
cuin domo parochiali in designato fundo sumptibus Confraternitatis S. Ma­
riae de Misericordia, ac collatis aliquibus caementis ab Archipresbytcro et
Canonicis S. Elpidii. Perfecto opere, novam ecclesiam in Cappelianiam curatim erexit Archiepiscopus die 13 ianuarii 1758, illique pro parochianis assi­
gnavit omnes incolas degentes in regione S. Mariae Magdalenae ct Arellae,
omnesque alios existentes inter flumen Cluentum et Etham, eos dismembrando a Collegiata et Parochiali Ecclesia S. Elpidii cum omni iure paro­
chiali, excepto Fonte Baptismali. Cappellaniae possessionem nactus est die
3 februarii Sacerdos Pennesi, frequentissimo adstante populo nonnullisque
Canonicis, et praesertim Archiprcsbytero, qui concione facta novum Cappcllanum curatum plebi commendavit, ut eum agnosceret in pastorem.
Sed mutato consilio, mox improbare coeperunt Archipresbyter et Cano­
nici sequutam Cappellaniae erectionem: monitorio namque expedito coram
Auditore Camerae die 8 sequentis martii,postularunt exequi literas aposto­
licas Gregorii XIV, illarumque vigore manuteneri in primitiva possessione
exercendi curam animarum in universo agro Terrae S. Elpidii; indeque con­
questi sunt dc attentatis, quod Cappellanus continuaret in exercitio curae.
Sed remissa controversia per decretum R. P. D. Auditoris Signaturae ad
hanc Sacram Congregationem, et ab ista super novis precibus, audito
Archiepiscopo, causa nunc proponitur duobus collecta capitibus.
Contendunt recurrentes, nulliter processisse Archiepiscopum ad erectio­
nem utriusque Cappellaniae curatae ob resistentiam clausulae sublatae et
decreti irritantis, quibus munitae sunt literae apostolicae Gregorii XIV, et
ob defectum citationis Archipresbyteri et Capituli, nec suppleri autumant
citationis defectum vel a consensu Capituli enunciato in literis primae ere­
ctionis vel a subsequuta acquiescentia, quae processit ex ignorantia earumdem literarum erectionis praedictae Cappellaniae curatae della Corva, dum
numquam fuerunt intimatae Capitulo, minusque publicatae a praecedenti
Cappellano Paschale Fornari.qui ccteroquin testatur, per decem annos usque
ad annum 1754 exercuisse officium Cappcllani curati amovibilis, et munera
parochialia obiissc in ecclesia della Corva Vicario nomine Archipresbyteri
ct sub illius dependentia, et ita se gerere modernum Cappellanum curatum
della Corva Caietanum Nobili. Nec iustam dismembrationis causam prae­
bere distantiam loci, quando insuper non concurrit difficultas accessus,
multorum obitus sine Sacramentis, et quod suppleri non possit per deputationem Oeconomi coadiutoris. Econtra Sodales ct Cappellanus Arellae (nam
alter Cappellanus della Corva non comparet), defendunt, quod literae apo­
stolicae Gregorii XIV nequaquam prohibent dismembrationem, ubi neces-

Curia Romana

I 102

sitas occurrat ad formam iuris et Sacri Concilii Tridentini;1 quodque insu­
per citationis defectus sperni debet in casu, quo Capitularcs nunc recurrentes
nullam adducunt validam exceptionem, praesertim cum suppletus certe
remansit per consensum multipliciter praestitum ab .Archipresbytero et
Canonicis, uti supra relatum est. Iustam quoque dismembrationis causam
non defuisse opinantur nedum ob nimiam locorum distantiam et ob difficil­
limum iter, sed etiam ob ingentem numerum incolarum, qui misere occu­
buerunt sine Sacramentis, et ob deplorandam ignorantiam puerorum in
rudimentis fidei propter defectum catechesis, ut multis cumulatis testibus
probare nituntur. Suppleri non posse inquiunt per deputationem Cappellani
cum dependentia ab Archipresbytero, de cuius eiusque Coadiutorum negligentia in administrandis Sacramentis luculentum testimonium perhibet pro­
cessus criminalis contra eosdem compilatus in Curia Archiépiscopal!, cum
praesertim deputatio Oeconomi coadiutoris facienda sit solum in casu affluen­
tiae populi, ut definitum est ab hac Sacra Congregatione in Aquen., 13 iu­
lii 1720 2 et 2 augusti 1721,3 non autem, ubi concurrit locorum distantia
cum asperitate itineris, ut pariter definitum fuit ab hac Sacra Congregatione
in Imolen., 8 iunii 1720 4 et 21 iunii 1721.5 Alia plura cumulantur in libel­
lis circumferendis, quibus perpensis decernendum erit ab Eminentiis Vestris:
I. An dismembratio facta a Reverendissimo Archiepiscopo Firmano subslineatur in casu?
II. An constet de attentatis, et quomodo sint purganda in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Affirmative, et amplius.
Ad II. Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 28, p. 106-110].

3690.

S. C. C.,

Vicen.,

12

ian. 1760.

Rector parochialis-ecclesiae de Lussano Viccn. dioecesis dudum Prior
nuncupatus, anno 1674 Vicarium curatum in ea constituit cum assignatione
quorumdam emolumentorum pro congrua, sibique reservavit decimas et
primitias omnes amplissimi illius territorii, quas inde una cum Prioratu
s. m. Clemens VIII anno 1597 univit Capitulo Ecclesiae Barchinonensis.
Curam animarum exercuit Vicarius percommode, usquequo numerus parochianorum exiguus fuit. At postmodum, crescente populo, omnibus occur­
rere nequivit amplius unus Vicarius, qui proinde Coadiutorem Presbyterum
assumpsit. Sed experientia compertum est, nec id etiam sufficere. Exhibitis
ergo precibus nomine hodierni Vicarii et omnium parochianorum, postula1
1
3
4
6

Sess. XXI, de ref., c. 4.
Cf. N 3212.
Cf. N. 3229.
Cf. N. 3211.
Cf. N. 3227.

X

»S\ C. Coneiht

1103

nun est ab hac S. Congregatione, ut constituerentur in filiabus ecclesiis
Sacerdotes Coadiutores, tributo illis stipendio a Capitulo Barchinonensi
decimatore, cuin praesertim parochiani summa inopia premantur, et Vica­
rius vix percipiat annuos reditus librarum bisccntum barchinoncnsium,
quaeque obnoxiae sunt manutention! Coadiutoris in ipsa ecclesia parochiali
aliorumque onerum adimplemento. /\uditus Episcopus necessitataem consti­
tuendi Coadiutores confirmat, illorumque stipendii obligationem attribuit
Capitulo, ex quo percipit ex decimis et primitiis illius parochiae annuas
libras barchinonenscs mille bisccntum; licet caeteroquin easdem decimas
ct primitias non sine incohaerentiae nota saecularizatas contendat Capitu­
lum, et ideo non teneri ad augendam congruam vel praestanda alimenta
iis, qui incumbunt administration! curae animarum, quando contextualiter
adstruere conatur, ad ipsum curam habitualem pertinere; et excipit, in casu
necessitatis, ratione distantiae, posse in una ex suffraganeis dictae ecclesiae
Vicariam perpetuam filialem eiusdem Parochiae erigi. Placuit tamen Emi­
nentiis Vestris rescribere sub die 28 aprilis superioris anni, ut scriberetur
Episcopo Barchinonensi, qui praefigeret terminum Capitulo ad deducendum
iura sua in S. Congregatione. Unde nunc causa ad iuris tramites definienda
proponitur.
Pro impetranda deputatione Coadiutorum ob oculos ponitur distantia
locorum cum asperitate viae, quodque parochianis sine magno incommodo
non pateat accessus ad maiorem ecclesiam, inde inferendo, quod si in termi­
nis legitima aperiretur via dismembrationi et novae erectioni Parochialis,
multo magis suboriatur ius expetendi in oratoriis et ecclesiis filialibus deputationem Cappellani coadiutoris, qui munera parochialia exerceat, cum ad
hunc effectum sufficeret etiam sola populi affluentia, ut praescribit Sacrum
Concilium Tridentinum in Sess. 21, cap. 4, de ref. Cappellanis autem coadiutoribus, ubi deputari debeant, stipendium tribuendum esse subditur a Paro­
cho matricis ecclesiae, ut scripsit haec S. Congregatio in Aquen.. 13 iulii 17201
et 2 augusti 1721,2 et sub eiusdem Parochi nomine non eum accipi, qui
munus exercet Vicarii perpetui, quique tantum habet curam actualem, sed
qui habet curam habitualem, ut cavetur in Sacr. Cone. Trid., Sess. 7,
cap. 7, de ref., et praescribitur in const. 47 S. Pii V renovata a s. m. Bene­
dicto XIV, incp.encycl. inter suas constitutiones 103, § 10.3 Quamobrem
expendendum erit ab Eminentiis Vestris:
An sint deputandi Sacerdotes pro servitio Parochiae, ct cuius expensis in casu?
Die 12 ianuarii 1760: Non proposita.4
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 23-25].

1
*
3
‘

Cf.
Cf.
Cf.
Cf.

N.
N.
N.
X.

3212.
3229.
3453701. 3704.

Curta Romana

1104

3691.
S. C. C., Civitatis Plebis, 26 ian. 1760.
Confraternitas Mortis, quae erecta ad altare S. loannis Evangclistae
in ecclesia parochiali Castri Montis loveni restaurare deliberaverat annis
elapsis ecclesiam extra Castri moenia dicatam B. Mariae I 'irgini dc Quercu,
quam pridem acquisivcrat cx donatione Simonis Ferri Patroni, ut sese
in eam transferret ad exercendum consueta pietatis ope-a. Vetuit restau­
rationem Episcopus suo edicto sub poena excommunia tionis ipso facto
incurrendae; illoque praecepit, ne sodales congregari a”t Officiales eli­
gere praesumerent sine interventu Parochi tamquam a se delegati, irritamque declaravit novorum Officialium electionem sine interventu Parochi
sequutam die 6 ianuarii 1758.
Ad ius congregationes habendi et Officiales deputandi admittunt
Sodales, fas esse Episcopo in illis intervenire per se vel per suum depu­
tatum, at negant, posse illum prohibere, quin habeantur congregationes,
vel Officiales eligantur sine suo suique Deputati interventu. Ideoque
spernendas autumant constitutiones synodales et decreta visitationis,
quae non possunt iuri communi derogare. Minusque prohibere potuisse,
defendunt, a dictis constitutionibus synodalibus vel decretis visitationis,
confirmationem Officialium post annum, cum ius hoc libere spectare de­
beat ad Confratres. Hinc inferunt, nequaquam potuisse in discrimen
revocari validitatem extractionis Officialium expletae dic 6 ianuarii 1758
absque interventu Plebani. Et in omnem casum numquam per Episcopum
posse deputari pro interessendo congregationibus Confraternitatis Plebanum Bartholomaeum Volpini, cum hic sit suspectus Confratribus et
in praesenti indicio infensissimus contradictor. Auditus Episcopus, quoad
ius prohibendi congregationes sine interventu Parochi allegat resolutio­
nem huius S. Congregationis in Bononien., 15 maii 1728, ad 2. et 4. dub.1
Definiendum idcirco erit ab Eminentiis Vestris:
3. An valide coadunari possint Confratres dictae Societatis absque inter­
ventu Parochi deputati ab Episcopo, et respective eligere Officiales ita ut sit
locus etiam in hac parte moderationi edicti seu praecepti in casu? Et qua­
tenus negative ad primam partem:
4. An deputatio ab Ordinario facta in personam R. D. Bartholomaei
Volpini moderni Plebani Montis loveni substineatur, sive potius sit locus depu­
tations alterius personae Confraternitati non suspectae in casu?
5. An libere possint Confratres praedicti iuxta eorum Statutum confir­
mare veteres Officiales, seu de novo eos eligere, qui recenter fuerunt in officio,
absque licentia Ordinarii, ita ut sit locus moderationi edicti etiam in hac
parte in casu?
Die 26 ianuarii 1760: Non proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 34-37].
‘ Cf. N. 3339.
1 Cf. N. 3694.

S. C. Concilii

1105

3692.
S. C. C.,

Gerunden.,

26 ian., 9 febr. 1760.

loseph Gener, Rector parochialis ecclesiae loci de Vilahur, ut evitaret
solutionem lib. 18, sol. 17 et den. 6 pro sua rata subsidii charitativi, quod
prima Synodus Dioecesana concesserat hodierno Episcopo Gerundensi,
monitorium expèdivit coram Auditore Camerae super excquutione quorum­
dam decretorum1 S. huius Congregationis editorum die 27 februarii 1663,1
pro cuius exequutionis effectu postulabat sibi restitui dictam summam
depositam met i mandati Curiae Episcopalis. Tres alii Bénéficiât! sese
adiunxerunt losepho, sed totus clerus in tertia Dioecesana Synodo legi­
time congregatus speciale dedit mandatum procurac ad prosequendam
suo nomine litem favore Episcopi. Causa ex rescripto Signaturae Justitiae
remissa est ad hanc S. Congregationem. Et Rector instantiam proposuit
pro reformatione dubii, et pro remissoria, quam censuit reservandam sapientissimo iudicio EE. W.
Cum non agatur de voluntario donativo, sed de subsidio charitativo,
petito in ingressu episcopatus ob extraordinarium aes alienum contractum
pro expensis promotionis, fundatam habere contendit Episcopus intentio­
nem in cap. Quuni Apostolus 6, § Prohibemus, de censibus, et in cap. Conquerente 16, § Tu autem, dc offic. ordiri. Adducit insuper Episcopus inve­
teratam suae finitimarumque Dioecesium consuetudinem concedendi Epi­
scopo in prima Synodo Dioecesana charitativum subsidium in levamen
expensarum factarum occasione promotionis, qua consuetudine attenta
S. Congregatio respondit: subsidium deberi, in causa finitimae Dioecesis
Urgellen., 26 ianuarii 1692, Lib. 42 Decr., p. 48. De insufficientia redituum,
subdit Episcopus, rationem habendam esse non relative ad solam taxam
Conciliarem, sed magis relative ad circumstantias loci et temporis petiti sub­
sidii. Capituli autem consensum plenius suppletum fuisse putat ex consensu
universae Synodi Dioecesanae, Pignatell., Consuit. 142, num. 8, tom. 3.
Ac demum moderatam fuisse defendit summam a Synodo oblatam, quae
non adaequat summam aeris alieni contracti occasione promotionis, quae­
que parumper excedit quinque pro centenario redituum cuiuslibet Bene­
ficii. Pertinet itaque ad EE. W. definire:
An Rector parochialis ecclesiae de Vilahur, aliique litis consortes, tenean­
tur solvere Episcopo charitativum subsidium, seu potius obstent resolutiones
S. Congregationis Concilii anni 1663 in casu?
Die 26 ianuarii 1760: Non proposita.
Die 9 februarii 17(10 Sacra, etc. respondit: Nihil de reformatione dubii
et remissoria; in reliquis dilata. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 31-34, 42].
1 Cf. N. 2782.
3 Cf. N. 3695·

ιιοό

Curia Romana

3693.

S. C. C., Salernitana, 9 febr. 1760.

it
z«

X

Collationem parochialis ecclesiae Castri S. lacobi praevio concursu
factam ab Episcopo Caputaqucnsi die 20 aprilis 1758 favore Matthiae
Calabrese irritam proclamavit in Curia Metropolitana Salerni Carminus
Gorrese ob nullitatem concursus, ob malam Examinatorum relationem, et
ob irrationabile iudicium Episcopi. Sed contrariam expertus sententiam,
iterum provocavit ad hanc S. Congregationem, atque interca parochialem
eamdem impetravit a Dataria Apostolica tum praemissis de causis, tum
propter incompatibilitatem alterius Beneficii ab illo possessi sub eodem
tecto. Et remissa supplicatione sapientissimo EE. VV. iudicio, nunc instat
pro relaxatione. Praeter praetensam nullitatem concursus malamque Exami­
natorum relationem, quam futilibus argumentis evincere conatur, conque­
ritur de irrationabili iudicio Episcopi, qui praeferendum censuit Matthiam Calabrese in secundo loco approbatum quoad scientiam et mores
tantum, posthabito ipso Gorrese approbato in primo loco quoad scientiam,
aetatem et mores, pluribusque personalibus meritis omato, ita ut tanquam
dignior praeferri omnino debuisset, uti sancitum est a Sac. Cone. Trid.,
Sess. 24, cap. 18, de ref.
Nec obesse putat diffamationem contra ipsum oppositam in actis con­
cursus, vel sententiam Curiae Episcopalis latam die 9 martii 1755, qua
reiecta fuit praesentatio ad quoddam Beneficium facta in personam ipsius
Gorrese, utpote simoniaca labe foedata. Nam asserit, pro inferenda infa­
mia iuris in personam provisi eique impingenda nota irregularitatis et
inhabilitatis, non sat esse sententiam declaratoriam simoniacae praesen­
tationis, cum haec procedere possit ex culpa aliorum, quam provisi, sed
requiri sententiam declarantem reum simoniac ipsum provisum iuxta
theoricam Abbat. in cap. Ex diligenti, de simon., atque insuper adducit
sententiam Curiae Metropolitanae latam die 29 maii 1758 pendente scili­
cet appellatione super controversae Parochialis collatione iam exequuta,
qua declaratur fore ct esse delendum titulum processus super allegata
simonia: nec constare, dictum Gorresem ipsam labem simoniae incurrisse»,
ita ut per absolutoriam, sublata infamia, restitutus Gorrese fuerit ad pri­
stinam habilitatem; addito praesertim quod a die praedictae sententiae
effluxerat triennium, et hoc intermedio tempore Gorrese fuerat ab ipso
Episcopo Caputaqucnsi deputatus Oeconomus huius controversae Paro­
chiae, pluriumque testimonio commendatur illius honestas et morum inte­
gritas, ita ut abolita reputari debuisset, si non infamia iuris, saltem infa­
mia facti ex diffamatione procedens. Pertinet autem ad EE. VV . definire:
An sit relaxanda supplicatio in casu?
Die g februarii ιγ6θ: Non proposita.
Die 8 martii ιγβο Sacra, etc. respondit: Negative.

[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 47-50, 52].

S. C. Concilii

1107

3694.
S. C. C.,

Civitatis

Plebis,

22

mart. 1760.

Descripta fuit haec causa in folio Congregationis habitae die 26 ianuarii
proxime praeteriti,1 verum tunc proponi iam non potuit. Modo vero pro­
posita.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad 3. A ffirmative iuxta modum, id est prae­
via certiorationc Episcopi, vel eius Deputati.
Ad 4. In casu, de quo agitur, esse locum deputation! alterius.
Ad 5. Negative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 66].

3695.
S. C. C.,

Gerunden.,

22

mart. 1760.

Dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione habita die 9 februa­
rii proxime praeteriti,2 cumque hodie reproponatur, ab EE. W. idem
dubium definiendum erit.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem, et negative
ad secundam, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 71].

3696.
S. C. C.,

Barcinonen.,

19 apr. 1760.

Haec causa descripta fuit in folio Congregationis habitae die 22 Septem­
bris superioris anni,3 sed tunc proponi non potuit. Proposita hodie causa,
addere oportet, quae in libello Capituli disseruntur pro ratione dubitandi
super memoratae consuetudinis firmitate et ad insinuandam expetitae a
Ribera exemptionis denegationem.
Proponit itaque Capitulum, quod omnibus Canonicis indiscriminatim
ac omnibus Beneficiatis in antiquo Statuto capitulari a. 1471 conceditur
iubilatio post quinquagenarium laudabile servitium, sub conditione tamen,
quod sint praesentes in civitate, et non absentes. Proponit insuper, quod in
alio Statuto capitulari a. 1560 cautum est, ut Canonici et Bénéficiât! post
expletum quadragenarium laudabile servitium assequantur dictum iubilaeum quantum ad Matutinum tantum; et in reliquo non possint gaudere
dicto iubilaco, usque dum compleverint dictos quinquaginta annos »; et
■ Cf. N. 369«·
» Cf. N. 3692·
3 Cf. N. 3688.

Curia Romana

ιιο8

denique proponit, quod in alia capitulari deliberatione a. 1569 rursus Cano­
nici decreverunt, quod « de caetero Canonicus antiquior et Bencficiatus
antiquior praesentis Ecclesiae, licet in ea per tempus quinquaginta anno­
rum non servierint, sint iubilati nec magis, nec minus, ac si servierint in
dicta Ecclesia quinquaginta annos». Unde infert, immemorabilem dici
non posse consuetudinem, quam constat habuisse initium a dicto decreto
capitulari; et centenariam illius observantiam, quae ad certum titulum
Constitutionum capitularium relata est, inducere non posse praesumptio­
nem apostolici privilegii: quo seposito nec immemorabilis, ncc Constitu­
tiones capitulares suffragantur ad acquirendam quoquo modo exemptio­
nem a servitio Ecclesiae contra formam praescriptam a S. Concilio Trident.,
in Sess. 24, cap. 12, de ref. Et eo minus censet suffragari posse consuetu­
dinem pro immunitate a servitio altaris et ab officiis oeconomicis, quia
constat omnes Canonicos antiquiores, qui usque nunc fuerunt, et ipsum
Canonicum Ribera hodiernum antiquiorem, servitium altari praestitisse
in suis respectivis hebdomadis vel per se, vel per substitutum, et officia
oeconomica exercuisse, quoties a Capitulo electi sunt. Claudicante autem
consuetudine, iliaque non suffragante quoad servitium altaris et quoad
officia oeconomica, sequeretur, quod nullam immunitatem sibi asserere
posset Canonicus Ribera, quippe qui sic destitutus laudabili et continuo
quadraginta annorum servitio, nec habeat indultum S. Congregationis. His
perpensis eadem dubia ab EE. VV. solvenda erunt.
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Negative.
Ad II. Provisum in primo.
Ad III. Negative.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 81-83].

3697.
S. C. C.,

Caputaquen.,

19 apr. 1760.

Dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione habita dic 12 mar­
tii 1757.1 Ne diutius itaque protrahatur indicium, nunc supplicat Pro­
motor fiscalis ab EE. VV. definiri.
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Dilata. 2
(Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 85].

3698.
S. C. C.,

Ferentina,

19 apr. 1760.

Episcopus Ferentinus nuper indixit in universa sua dioecesi, ut bene­
ficiarii omnes et ecclesiae sibi subiectac cathedraticum rependerent in
quantitate praescripta a Concilio Romano, quod a. 1725 celebratum est
1 Cf. N. 3669·
« Cf. N. 3702. 3705.

S. C. Concilii

I ÎOÇ

as. m. Benedicto XIII. Renuit clerus Ceccani fretus longa consuetudine
solvendi minorem quantitatem; sed captis distractisque pignoribus, exa­
ctionem pati coactus est in summa, quam Episcopus postulaverat.
Delatis querelis ad hanc S. Congregationem, Episcopus iussit exactam
pecuniam restitui binis Confraternitatihus, quae propriam non habentes
ecclesiam, erectae sunt in respectivis cappellis ecclesiae archipresbyteralis
S. loannis Baptistae. Sed parem exemptionem non esse tribuendam, con­
tendit Episcopus, ecclesiae S. Sebastiani de iurepatronatus Communitatis
terrae Ccccani, neque cappellaniis ecclesiasticis ibidem erectis sub invo­
catione Nativitatis Domini et Sancti Francisci, quia cathedraticum pen­
sum in signum honoris et subiectionis Episcopo debitum est ab omnibus
ecclesiis ct bénéficiâtes illi subiectis, ut habetur in can. Placuit, 10, qu. 3.
cap. Conquérante 16, de off. ordinar. Et ideo haec S. Congregatio definivit,
cathedraticum deberi etiam ab ecclesiis administratis per Confraternitates
laicales ct beneficium non habentibus in Asculana, 22 maii 1734, ad 2. et 3.
dub.,1 et in Firmana, 24 iulii 1734, ad 2 dub. 2 Nec obstare censet, quod
cathedraticum fortasse numquam solutum fuerit in praeteritum a dictis
ecclesia, et cappellaniis, quia illius praestatio neque ab Episcopis in totum
remitti, nec a quoquam valet quocumque titulo vel immemorabili consue­
tudine praescribi, ut expresse sancitum et a Concilio Romano, c. 4, tit. 8,
et saepe definivit haec S. Congregatio in Maceraten., 8 maii 1734,3 et in
Perusina, 19 novembris 1735. 1 Et circa quantitatem eo nomine praestan­
dam petitionem suam defendit Episcopus, quod fuerat moderata in iuliis
duobus quoad ecclesiam S. Sebastiani. in iuliis quinque pro singulis Cappel­
laniis in ea erectis, et in iuliis viginti pro quolibet Capitulo trium Ecclesia­
rum S. loannis Baptistae, S. Nicolai ct Sanctae Mariae ad Flumen, licet in
illis plures sint beneficiati de massa communi participantes et separatas
praebendas obtinentes. Et licet taxam praescripserit Concilium cum reservatione: salvis tamen consuetudinibus ecclesiis ct Episcopis magis favorabilibus.
attamen putat, id referri minime posse ad quantitatem, cum alias inutilis
fuisset taxa ob aliquam consuetudinem ubique locorum vigentem, sed refe­
rendum esse arbitratur ad modum solutionis, ut qui consueverunt solvere,
uti singuli, tamquam non participantes de massa communi, non possint in
supplantationem Episcopi solutionem in communi explere, ut definitum
est ab hac S. Congregatione in Viterbicn., 7 aprilis 1742. 5
Contra vero clerus Ceccani ostendit, per sexaginta ct ultra annos scutum
unum solutum fuisse tum a Capitulo S. loannis Baptistae, tum ab altero
Capitulo S. Mariae ad Flumen, et iulios sex ad summum a Capitulo eccle­
siae S. Nicolai, et ideo efflagitat antiquam servari consuetudinem, quam induci
per observantiam quadragenariam tenet Abbas in cap. Olim, num. 6, de
cens., praesertim attenta expressa litera Concilii Romani, qua huiusmodi
3424·
3420·
3423·
345*·
353«·

I I ΙΟ

Curta Romana

praeservantur consuetudines non circa modum solutionis, sed circa quantita­
tem debiti; solumque perpendi poterit, num legitimae consuetudini, quae
in Cone. Romano praeservatur, obstet quoad Ecclesiam S. Nicolai difformitas summae aliquando iuliorum quatuor, et aliquando iuliorum quinque
vel sex, iuxta quem modum inconstanter expletae fuerunt cathedratici
solutiones. Ab Ecclesia vero S. Sebastiani impugnatur cathedraticum deberi,
quia sit de iurepatronatus laicali Communitatis Ceccani; et a cappellaniis
in illa erectis non deberi praetenditur, utpote laicalibus et ad nutum amovibilibus. Quod tamen impugnatur ab Episcopo, qui narrat in sua relatione,
cappellanias praedictas esse ecclesiasticas et perpetuas. Omnibus itaque
perpensis definiendum erit ab Eminentiis Vestris:
I. An et in qua summa debeatur cathedraticum mensae episcopali Feren­
tini a Capitulis S. loannis Baptistae, S. Nicolai et S. Mariae Fluminis in
casu?
II. An ct in qua summa Ecclesia S. Sebastiani de iurepatronatus Communi­
tatis Terrae Ceccani, et cappellae ibidem sitae sub titulo S. Francisci Assisti
et Nativitatis Domini teneantur solvere cathedraticum mensae episcopali
Ferentini in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit ad I. Deberi iuxta solitum in sc. 1 a Capi­
tulo S. loannis et a Capitulo S. Mariae Fluminis, et in iuliis sex a Capitule
S. Nicolai.
Ad II. Quoad Ecclesiam S. Sebastiani teneri iuxta taxam praescriptam
ab Episcopo. In reliquis dilata, et exhibeantur instrumenta fundationis cappel­
laniarum. 1
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 92-96].

3699.

S. C. C., Colonien., 10 maii 1760.
Abbas Steinfeldensis Ordinis Canonicorum Regularium Praemonstratensium Parochiae in Dumwald pleno iure incorporatae Abbatiae praefi­
cere posse arbitratur ad sui libitum Regularem alias ab Ordinario appro­
batum ad curam secundariam, non repetito examine, novaque non obtenta
approbatione ad illam ecclesiam speciali. Ob interpellationem itaque hodierno
Rectori dictae ecclesiae factam a Curia Archiépiscopal i, ut se novo examini
exponeret, praesens suscitata est controversia, quae de consensu partium
a s. m. Bened. XIV remissa fuit ad hanc S. Congregationem.
Et disputat nunc Abbas, ecclesiam parochialem in Dumwald plenarie
unitam esse Abbatiae Steinfcldensi, suaeque iurisdictioni subesse, ut
enunciatur in antiquo instrumento a. 1347 et in aliis rccentioribus docu­
mentis. Allegat etiam immemorabilem consuetudinem instituendi et desti­
tuendi actualem Rectorem in eadem Parochia, talem tamen, qui ab antea
examinatus fuisset in synodali examine, quique approbatus ct idoneus esset
» Cf. N 3703.

<S. C. Concilii

un

repertus generice ad curam animarum, quin postmodum ob institutionem
ad eamdem Parochiam Dumwaldensem ab Abbate factam novo se praesen­
tare examini teneretur. Propterea infert Abbas, omnem huiusmodi Paro­
chiae curam habitualem ct actualem per ipsum retineri, ct Coadiutoris
partes explere Vicarium in eadem deputatum. Unde posse in Vicarium
assumi Regularem ad curam secundariam approbatum, quin opus sit nova
approbatione et examine. Et in his terminis putat substinendam esse imme­
morabilem consuetudinem, quae ad summum dici posset praeter, non
contra Concilium.
Curia vero Archiepiscopalis contendit, inviolabilem esse dispositio­
nem Sacri Concilii Tridentini, Sess. 25, cap. 11, de regul., ut examine et
approbatione Episcopi indigeant, quicumque praeficiendi sunt ad exer­
citium curae animarum etiam in Parochiis, quae sunt Regularibus suble­
ctae; nec ibi aliqui etiam ad nutum amovibiles deputentur, nisi de eiusdem
consensu ac praevio examine per eum, vel eius Vicarium faciendo.
Vicarium etiam amovibilem Parochialis unitae non esse simplicem Coadiutorem, sed esse verum Parochum cum omnimoda cura actuali depu­
tandum ad formam constitutionis S. Pii V 1 et alterius constitutionis
s. m. Benedicti XIV.2 Institutionem auctorizabilem nequaquam prae­
scribi posse contra Ordinarium sine iurisdictione activa in populum, qua
caret Abbas in Parochia Dumwaldensi. Et consuetudinem neque probari,
neque probatam relevare, cum suffragari nec etiam posset expressum priviIcgium ob derogationes contentas in Concilio et in constitutionibus prae­
fatis. Ilis itaque perpensis definiendam erit ab Eminentiis Vestris:
An Regularis ad exercitium curae animarum in ecclesia Dumwaldensi
plene incorporata Abbatiae Steinfeldensi Ordinis Praemonstratensis ab illius
Abbate deputatus, et alias ab Ordinario Colonien. praevio examine synodali ad excipiendas confessiones de venia, quorum interest, praedicandum
verbum Dei, aliaque Sacramenta Parochis incumbentia ad eorum requisitio­
nem administranda approbatus, teneatur se subiicere novo examini pro appro­
batione ad curam animarum dictae ecclesiae in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 115-118].

3700.

S. C. C., Aquilana, 10 maii, 7 et 21 iun. 1760.
Controversia iurisdictionalis dudum vigens inter Episcopum et Abba­
tem S. loannis de Luculo dirempta fuit anno 1623 mediante concordia,
quam de voto huius S. Congregationis confirmavit s. m. Urbanus VIII
per breve expeditum die 29 decembris 1625, et in ea conventum extitit,
quod Abbas, Abbatia et ecclesia S. loannis de Collimento de Luculo sint
et intclligantur de Dioecesi Aquilana.
1 Ad excipiendum t i nov. 1567, § 5. - Bull. Rom., tom. 4, II, p. 401.
« Cf. N. 349.

Curia Romana

I I 12

Nihilominus hodiernus Abbas suo edicto dato nell'Aquila dalla Cancelleria Abbatiale nullam et irritam declaravit anno superiore publicationem
indulgentiarum ab Episcopo factam in terra Lucidi occasione lubilaei con­
cessi a Sanctissimo Domino Nostro pro sua gloriosa'assumptione ad Ponti­
ficatum. Unde orta est duplex controversia: tum super iure publicandi indul­
gentias, tum super facultate apponendi datam Civitatis Aquilae in actibus
iurisdictionalibus Abbatis. Et quoad indulgentiarum publicationem facien­
dam per Ordinarios locorum iuxta praescriptum Sacri Concilii Tridentini,
Sess. 2i, cap. 9, de ref. contendit Episcopus, nullum ius competere Abbati,
qui non habet territorium vere separatum et cuius Abbatia de Dioecesi
Aquilana reputanda est ad formam dictae conventionis anni 1623, ita ut
dici nequeat Ordinarius. Nec tolerandam esse autumat Episcopus apposi­
tionem datae Civitatis Aquilae in actibus iurisdictionalibus Abbatis, qui
nullum ibidem possidet palatium abbatiale, ideoque Tribunal erigere
nequit in locis exemptis per text, in cap. Cum Episcopus, de ojfic. ordin.,
in 6. Pertinet autem ad EE. VV. definire :
t. An, et ad quem spectet publicatio lubilaei et Indulgentiarum in Terra
Luculi in casu?
2. An subscriptio edictorum et quarumcumque scripturarum iurisdictionalium possit ab Abbate S. loannis de Luculo expleri cum data: Datum Aqui­
lae ex palatio Nostrae Residentiae, in casu?
Die 10 maii 1760 Sacra, etc. respondit: Dilata ad sequentem.
Die 7 iunii 1760: Non proposita.
Die 21 iunii 1760 Sacra, etc. respondit ad i. Spectare ad Episcopum.
Ad 2. Negative; et esse apponendam datam: Ex Abbatia S. loannis Civi­
tatis Aquilae.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 111-113, 146, 154-157].

3701.
S. C. C.,

Vicen.,

12 iul. 1760.

Descripta est haec causa in folio Congregationis habitae dic 12 ianuarii
vertentis anni,1 verum tunc proponi non potuit. Unde poterit nunc ab
EE. VV., reassumpto eodem folio, definiri.
J
Die 12 iulii 1760: Non proposita. 2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 191].
1 Cf. N. 3690.
2 Cf. N. 3704·

«S’. C. Concilii

3702.
S. C. C.,

Caputaquen.,

12 iul., 2 aug. 1760.

Bis iam proposita bisque dilata fuit resolutio huius causae, videlicet die­
bus 12 martii 1757’ et 19 aprilis 1760.2 Rcproposita igitur causa:
Die 12 iulii 1760: Non proposita.
Die 2 augusti 1760 Sacra, etc. respondit ad 1. Spectare Episcopo iurisdictionem Ordinariam in clerum et populum, quo vero ad ecclesias subiective
unitas delegatam.
Ad 2. Affirmative.
Ad j. Affirmative.
Ad 4. Negative.
Ad 5. Affirmative.2
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 187-191, 192].

3703.
S. C. C.,

Ferentina,

12

iul., 2 aug. 1760.

Ex parte dilata fuit resolutio huius causae in Congregatione habita
die 19 aprilis proxime praeteriti, 1 iussumque, ut exhiberentur instrumenta
fundationum cappellaniarum. Mandatis S. Congregationis obtemperans
Episcopus exhibet instrumenta fundationum cappellaniarum, aliaque docu­
menta, quibus probare nititur qualitatem ecclesiasticam ct perpetuam utriusque cappellaniae, et propterea contendit utramque obnoxiam esse solutioni
cathedratici, a quo immunes sunt cappellaniae dumtaxat laicales et ad nutum
amovibiles. Pertinet itaque ad EE. VV. decernere:
An, et in qua summa Ecclesia S. Sebastiani de iurepatronatus Commu­
nitatis Terrae Ceccani, et cappellae ibidem sitae sub titulo S. Francisci Assi­
sti et Nativitatis Domini teneantur solvere cathedraticum mensae episcopali
Ferentini in casu?
Die 12 iulii 1760 Sacra, etc. respondit: Dilata ad primani.
Die 2 augusti 1760 Sacra, etc. respondit: Affirmative, iuxta taxant
praescriptam ab Episcopo, et amplius.
[Thesaurus Resolutionum, torn. 29, p. 177-181, 192].
1

3669.
3697.

1

a

Cf

3705·
3698.

A

Curia Romana

37Q4.
S. C. C., Vicen., 23 aug. 1760.
Descripta invenitur species huius causae in folio Congregationis habitae
die 12 ianuarii, vertentis anni,1 sed neque tunc, neque die 12 iulii praete­
riti 2 proponi potuit. Suam nunc renovant instantiam Parochus et populus
Parochiae de Lussano, ut a Capitulo Ecclesiae Cathedralis Barchinonensis,
cui unitus est Prioratus S. Mariae olim habens curam habitualem et ius
decimandi, stipendium constituatur Sacerdotibus coadiutoribus, qui depu­
tandi sunt in ecclesiis filialibus S. Christophori de Borraces et S. Eulaliae de Podio Oriol ob locorum distantiam, asperitatem viarum, et populi
augmentum.
In libello autem Capituli Barchinonensis excipitur, vel nullam urgere
causam deputandi Cappellanos coadiutores, vel esse deputandos sumptibus
Parochi actoris, non autem Capituli ad formam transactionis inter Paro­
chum et Priorem celebratae anno 1574. Ad causam porro excludendam
novae deputationis Cappellanorum disputat Capitulum, quod locorum
distantia ct asperitas viarum adeo grave incommodum non afferant rusti­
cis hominibus, ut oporteat constituere filiales coadiutorias. Et populi
augmentum vix iustam causam praebere valuisse deputationi unius
Coadiutoris, quo nunc utitur Parochus, non autem exigere, ut novae consti­
tuantur coadiutoriae, ad quarum erectionem deveniendum est, si numerus
parochianorum non sit talis, quod Rector cum uno Coadiutore in admini­
stratione Sacramentorum non possit supplere. Negat filiales a matrice disiunctas esse longis praeruptisque itineribus fluvioque intermedio hybernis
mensibus impervio, ita ut degentes sub filiabus ecclesiis plerumque diebus
festis nequeant Sacrum audire, puerique et puellae crescant sine Christiana
eruditione et aliqui decesserint sine Sacramentis. Et quatenus haec revera
subsisterent, defendit posse Parochum occurrere temporaneos adiutores
assumendo hyberno tempore. At sive temporaneos, sive perpetuos consti­
tuere oporteat coadiutores, subiungit Capitulum, stipendium illis tribuen­
dum esse ab uno Parocho actore, qui possidet Cappcllaniam sive Beneficium
curatum sub invocatione S. Margaritae erectum in ecclesia Prioratus, apud
quem secundum transactionem a. 1574 omnem curam actualem ct habitua­
lem residere contendit. Onus itaque praestandi salarium Coadiutoribus
in ipsum Parochum actorem refundit, qui in memorata transactione promi­
sit « se debitum servitium per se ct duos idoneos Presbyteros a caetero
facere, et eisdem ecclesiis impendere suis laboribus et expensis et sumptibus
alimcntarc ». Neque gravari se posse autumat Capitulum ratione decima­
rum ct primitiarum, quas percipit in Parochia de Lussano, ct quas parum
1 Cf. N. 3690.
» Cf. N. 370«.

<$. C. Concilii

excedere annuas mille libras Barchinoncnscs probare nititur. Verum adver­
tendum, quod instrumentum anni 1730, quod affert, non videtur compre­
hendere omnes decimas totius Parochiae, sed duarum filialium tantum.
Ilis igitur perpensis dignabuntur EE. W. decernere:
An sint deputandi Sacerdotes pro servitio Parochiae, et cuius expensis
in casu?
Die, etc. Sacra, etc. respondit: Affirmative ad primam partem; in reliquis
dilata, et coadiuventur probationes iuxta instructionem Domini Secretarii.
[Thesaurus Resolutionum, tom. 29, p. 209-213].